Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५९२
प्रज्ञापनासूत्रे
जहणं दिवसपुत्तस्स उक्कोसेणं तेत्तीसाए वाससहस्साणं आहारद्वे समुप्पज्जइ' नवरम्ज्योतिष्कापेक्षया विशेषस्तु आभोग निर्वर्तितः- इच्छापूर्वकं निर्मापितः आहारार्थो जघन्येन दिवस पृथक्त्वस्य - दिवस पृथक्त्वे अतिक्रान्ते सति समुत्पद्यते चयञ्च पल्पोपमाद्यायुषो बोध्यः, उत्कृष्टेन त्रयत्रिंशद्वर्षसहस्राणाम् वैमानिकानाम् आहारार्थः समुत्पद्यते, अयञ्चानुत्तरोपपातिक देवानाम (सेयः, 'सेसं जहा असुरकुमाराणं जाव एएसि भुजो भुजो परिणमंति' शेषं यथा असुरकुमाराणां प्रतिपादितं तथा वैमानिकानामपि प्रतिपत्तव्यम्, यावत् - ओसन्नं कारणंशुभानुभावलक्षण बाहुल्यं कारणं प्रतीत्य- अपेक्ष्य वर्णतो हारिद्रशुक्लानि गन्धतः सुरभिगन्धानि रसतोऽम्लमधुराणि स्पर्शतो मृदुकलघुकस्निग्धरूक्षाणि तेषां पुराणान् वर्णगुणान् गन्धगुणान् रसगुणान् स्पर्शगुणान् विपरिणम्य परिपीडय परिशाटय परिविध्वस्य अन्यन् अपूर्वान वर्णगुणान् गन्धगुणान् रसगुणान स्पर्शगुगान उत्पाद्य आत्मशरीरक्षेत्रावगाढान् पुद्र लान् सर्वात्मना आहारान वैमानिका आहारयन्ति, तांश्च पुद्गलान् श्रोत्रेन्द्रियतया चक्षुरिन्द्रियइनमें विशेषता यह है कि वैमानिक देवों को आभोग निर्वर्त्तित आहार की इच्छा जघन्य दिवसपृथक्त्व में होती है और उत्कृष्ट तेतीस हजार वर्षों में । तेतीस हजार वर्षो में आहार को इच्छा का जो विधान किया गया है, वह अनुत्तरोपपातिक देवों की अपेक्षा से समझना चाहिए। शेष कथन जैसा असुरकुमारों के विषय में किया गया है, वैसा ही वैमानिकों के विषय में भी जान लेना चाहिए। यावत् शुभानुभाव रूप बाहुल्य कारण की अपेक्षा से वर्ण से पीत और श्वेत, गन्ध से सुरभिगन्धवाले, रस से अम्ल और मधुर, स्पर्श से मृदु, लघु, स्निग्ध और रूक्ष पुद्गलों के पुरातन वर्णगुणों, रसगुणों और स्पर्श गुणों को बदल कर - नष्ट कर के नूतन वर्णगुणों, गंधगुणों, रसगुणों और
गुणों को उत्पन्न कर के, अपने शरीर क्षेत्र में अवगाढ पुद्गलों का, समस्त आत्मप्रदेशों से वैमानिक आहार करते हैं। उन आहार किए हुए पुद्गलों को वे श्रोत्रेन्द्रिय चक्षुरिन्द्रिय घ्राणेन्द्रिय, रसनेन्द्रिय और स्पर्शनेन्द्रिय के रूप में, ષતા એ છે કે વૈમાનિક દેવેને આભગનિતિત આહારની ઈચ્છા જધન્ય દિવસ પૃથકત્વમાં થાય છે. અને ઉત્કૃષ્ટ તેવીસ હજાર વર્ષોમાં આહારની ઇચ્છાનુ જે વિધાન કરાયું છે, તે અનુત્તરેપપાતિક દેવાની અપેક્ષાથી સમજવુ જોઇએ શેષકથન જેવુ અસુરકુમારના વિષયમાં કયેલુ છે. તેવુ જ વૈમાનિકના વિષયમાં પણ જાણી લેવુ જોઇએ. યાવતુ શુભાનુભાવરૂપ ખાતુલ્ય કારણની અપેક્ષાથી વથી પૌત અને શ્વેતગધી સુરભિગન્ધવાળા, રસથી અમ્લ અને મધુર, સ્પર્શોથી મૃદું, લઘુ, સ્નિગ્ધ અનેરૂક્ષ પુદ્ગલોના પુરાતન વ ગુણા, ગન્ધગુણા, સગુણા અને સ્પશ ગુણાને બદલીને-નષ્ટ કરીને નૂતનવગુણા, ગન્ધગુણે, રક્ષગુણા, અને સ્પગુણા ઉત્પન્ન કરીને પેાતાના શરીર ક્ષેત્રમાં અવગાઢ પુદ્ગલોના સમસ્ત આત્મપ્રદેશથી વૈમાનિક આહાર કરે છે. તે આહાર કરેલા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
