Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २८ सू० ४ द्वीन्द्रियादीनां सचित्ताहारादिनिरूपणम्
५८५
गेव्हंति ते सिमसंखे जति भागपाहारेति' यान् पुद्गलान् द्वीन्द्रियाः प्रक्षेपाहारतया गृह्णन्ति तेषाम् असंख्येयतमं भागमाहारयन्ति 'अणेगाई च णं भागसहस्साई अफासाइज्जमाणाणं अणासाइजमाणाणं विद्धंसमागच्छंति' अनेकानि च भागसहस्राणि - बहवोऽसंख्येयभागा अस्पृश्यमानानाम् अनास्वाद्यमानानां विध्वंसमागच्छन्ति तथाच बहूनि पुद्गलद्रव्याणि प्रक्षेपाहारतया गृहीतान्यपि अन्तर्बहिश्व अस्पृष्टान्येव अनास्त्रादितान्येव विनाशमासादयन्ति, विशेषन्तु यथायोगं केचिद् अतिस्थौल्येन केचिच्च पुद्गला अतिसौक्ष्म्येणेति भावः, अथास्सृउयमानानाम् अनास्वाद्यमानानाञ्च पुद्गलानां परस्पर मल्पबहुत्वमाह - 'ए एसि णं भंते ! पोग्गलाणं अगासाहज्जमाणाणं अफासाइज्जमाणा ण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेस हिया वा ?' हे मदन्त ! एतेषां खलु प्रक्षेय हारतया गृहीतानां पुद्गलानाम् अनास्वाद्यमानानाञ्च अस्पृश्यमानानाम् मध्ये कतरे कतरेभ्योऽल्पा या बहुका वा तुल्या या विशेपाधिका वा भवन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा !" हे गौतम! 'सव्वस्थोवा पोग्गला अणासाइज्जमाणा' सर्व स्तोका : पुद्गला अनास्वाद्यमाना भवन्ति, तदपेक्षया - 'अफासा इज्जमाणा अनंतगुणा' अस्पृश्यमानाः पुद्गला, अनन्तगुणा भवन्ति, तथा चात्र एकैकस्मिन स्पर्शयोग्ये असंख्यातवें भाग का ही आहार करते हैं । उन के बहुत से सहस्र भाग यों ही विध्वंस को प्राप्त हो जाते हैं, न उन का बाहर भीतर स्पर्श हो पाता है और न आस्वादन ही होता है। उन में कोई पुद्गल अति स्थूल होने के कारण और कोई अति सूक्ष्म होने के कारण आहृन नहीं हो पाते हैं ।
-
-
स्पृश्य न होने वाले और आस्वादन में न आने वाले पुगलों का अल्प वहुत्व दिखलाते हैं
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! प्रक्षेपाहार रूप में ग्रहण किए जाने वाले अनास्वाद्यमान और अस्पृश्यमान पुद्गलों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अपवा विशेषाधिक हैं ?
भगवान् हे गौतम! अनास्थाद्यमान पुद्गल सब से थोडे होते हैं, उनकी જીવ જે પુદ્ગલોને પ્રક્ષેપાહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે. તેમના અસખ્યાતમા ભાગના જ આહાર કરે છે. તેમના ઘણા-સહસ્રભાગ એમ જ વિધ્વંસને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે. તેમના મહાર કે અંદર સ્પ નથી થતા અને આસ્વાદન પણ નથી થતાં. તેમાં કોઈ પુદ્ગલ અતિ સ્થૂલ હાવાના કારણે અને કઈ અતિસૂક્ષ્મ હોવાના કારણે આહત નથી થઈ શકતાં. પૃષ્ઠ ન થનારા અને આસ્વાદનમાં નહીં આવનારાં પુદ્ગલાનુ અલ્પ ખડુત્વ બતાવે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! પ્રક્ષેપાહાર રૂપમાં ગ્રહણ કરાતાં અનાવાઘમાન અને અસ્પૃશ્ય માન પુગલોમાં કાણુ કેનાથી અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે. ? શ્રી ભગવાન્—હે ગૌતમ! અનારવાધમાન પુદ્ગલ બધાથી થોડાં હાય છે તેમની અપે
प्र० ७४
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
