Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रबोधिनी टीका पद २७ सू० १ कर्मप्रकृति वेदवेदनिरूपणम्
५२५
"
जीवपदे मनुष्यपदे च भङ्गत्रिकं बोध्यम्, तत्र 'सर्वेऽपि तावद् भवेयुरष्टविधवेदका:' इति प्रथमो भङ्गः १, अथ द्वितीयं भङ्गमाह - ' अहवा अट्टविहवेयगा य सत्तविहवेयगे य' अथवा बहवः अष्टविधवेदकाश्च कश्चित्पुनः सप्तविधवेदकचेति तथा चैकस्यैव सप्तविधवेदकस्य सद्भावे द्वितीय भङ्गः २, अथ बहूनां सप्तविधवेदकानां सच्चे तृतीयं मङ्गमाह - 'अहवा अट्ठविहवेयगा य सत्तविहवेयगा य' अथवा बहव एव अष्टविधवेदकाश्च सप्तविधवेदकाश्च भवन्तीति तृतीयो भङ्गः ३ ' एवं मणूसा वि' एवम् समुच्चयजीवोक्तरीत्या मनुष्याअपि कदाचित् सर्वेऽपि तावत् ज्ञानावरणीयं कर्म वेदयमाना अष्टविधवेदका भवन्ति, अथवा बहवोऽष्टविधवेदकाश्च कश्चित् सप्तविधवेदक, अथवा बहव एव अष्टविधवेदकाश्च सप्तविधवेदकाश्च भवन्ति, 'दरिसणावरणिज्जं अंतराइयं च एवं चैव भाणियन्त्र' दर्शनावरणीयम् अन्तरायश्च कर्म, एवश्चैवज्ञानावरणीयकर्मवदेव भणितव्यम् वक्तव्यम्, गौतमः पृच्छति - 'वेयणिज्जं आउयनामगो
वेदेपा कम्पगडीओ वेएइ ?' वेदनीयम् आयुष्यनामगोत्राणि वेदयमानो जीवः कर्मों के वेदक होते हैं। यहां जीवपद में और मनुष्य पदमें तीन भंग समझना चाहिए | उनमें से सभी आठ के वेदक होते हैं, यह प्रथम भंग है । अथवा बहुत जीव आठ प्रकृतियों के वेदक होते हैं और कोई एक सात का वेदक होता है, इस प्रकार जब सात का वेदक एक होता है तो दूसरा भंग समझना चाहिए, जब सात के वेदक बहुत जीव होते हैं तो तीसरा भंग होता है, यह कहते हैंअथवा बहुत जीव आठ कर्मप्रकृतियों के वेदक और बहुत सात कर्मप्रकृतियों के वेदक होते हैं । यह तीसरा भंग है ।
समुच्चय जीवों के समान मनुष्य सभी कदाचित् आठ के वेदक होते हैं, अथवा बहुत-आठ के वेदक और एक कोई सात का वेदक होता है । अथवा बहुत आठ के वेदक होते हैं और बहुत-से सात के वेदक होते हैं । दर्शनावरणीय और अन्तरायकर्म का कथन ज्ञानावरणीय के समान ही समझना चाहिए ।
શ્રીભગવાન—હે ગૌતમ ! બધા જીત્ર જ્ઞાનાવરણીય કાઁવેદન કરતાં છતાં આઠ કર્મોના વૈદક થાય છે. અહી` ૭પ૬માં અને મનુષ્યપદમાં ત્રણ ભંગ સમજવા જોઇએ.
તેમનામાંથી બધા આર્ટના વેઢક થાય છે. આ પ્રથમ ભંગ છે
અથવા ઘણા જીવ આઠ પ્રકૃતિયોના વૈદક થાય છે અને કોઇ એક સાતના વેદક થાય આ બીજો ભાંગ સમજવે.
જ્યારે સાતના વેદક ઘણા જીવ હાય છે તે ત્રીજો ભંગ થાય છે, એ કહે છે અથવા ઘણા જીવ આઠ ક`પ્રકૃતિચેના વૈદક થાય છે અને ઘણા સાતકમ પ્રકૃતિચેના વેઢક હાય છે. આ ત્રીજો ભંગ છે. સમુચ્ચય જીવાના સમાન મનુષ્ય પણ કદાચિત્ આઠના વેદક થાય છે, અથવા ઘણા અઠના વેદક અને કાઇ એક સાતના વેદક થાય છે. અથવા ઘણા આઠના વેક થાય છે, અને ઘણા સાતના વેદક થાય છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
