Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४२८
प्रज्ञापनासूत्रे असंज्ञिपञ्चेन्द्रिया निरयगतिनामकर्म बध्नन्ति 'एवं तिरियगतिए वि' एवम्-निरयगतिनामकोक्तरीत्या तिर्यग्गतिनामकर्मणोऽपि बन्धोऽसंज्ञिपश्चेन्द्रियाणां जघन्येन सागरोपमसहस्रस्य दो सप्तभागी पल्योपमस्यासंख्येयभागोनौ, उत्कृष्टेन तो चैव-सागरोपमसहस्रस्य द्वौ सप्तभागौ परिपूर्णौ इति विज्ञेयम्, 'मणुयगतिनामाए वि एवं चेव' मनुष्यगतिनाम्नोऽपि कर्मणो बन्धोऽसंज्ञिपञ्चेन्द्रियाणाम् एवञ्चैव-निरयगतिनामकर्मोक्तरीत्यैव बोध्यः किन्तु जघन्येन सागरोपमसहस्रस्य द्वचः सप्तभागः पल्योपमासंख्येयभागोन:, उत्कृष्टेनस चैव सागरोपमा सहस्रस्य द्वयर्षः सप्तभागः परिपूर्णो विज्ञेय इत्यभिप्रायेणाह-'णवरं जहण्णेणं सागरोवमसह. स्सस्स दिव; सत्तभागं पलिओवमस्स असंखेजइभागेणं ऊर्ग, 'उक्कोसेणं तंचेव पडिपुण्णं बंधति' नवरम्-पर्वापेक्षया विशेषस्तु जघन्येन सागरोपमसहस्रस्य द्वयर्द्धः-द्वितीयोऽौयस्य स चर्द्ध-सार्दैकः सप्तभागः पल्योपमस्यासंख्येयभागोनः उत्कृष्टेन स चैव-सागरोपमसहस्रस्य द्वधः सप्तभागः परिपूर्णी मनुष्यगतिनामकर्म असंज्ञिपश्चेन्द्रिया बध्नन्ति, 'एवं देवगतिनामात' एवम-पूर्वोक्तरीत्या देवगतिनामकर्माऽपि असंक्षिपञ्चेन्द्रिया बध्नन्ति किन्तु'नवरं ते सागरोवमसहस्सस्स एगं सत्तभागं पलिओवमस्सासंखेज इभागेण ऊणं' नवरम्पूर्वापेक्षया विशेषस्तु ते-असंज्ञिपञ्चेन्द्रियाःसागरोपमसहस्रस्य, एकः सप्तभागः पल्योपमस्यासंख्येयभागोन: 'उकोसेणं तं चेव पडिपुण्णं' उत्कृष्टेन स चैव--सागरोपमसहस्रस्य एकः करते हैं। इसी प्रकार असंज्ञो पंचेन्द्रिय तियेंचगतिनामकर्म का भी बन्ध जघन्य पल्योपम का असंख्यातयां भाग कम सहस्र सागरोपम का भाग और उत्कृष्ट परिपूर्ण भाग का करते हैं। मनुष्यगति नामकर्म का बन्ध भी इतना ही करते हैं । किन्तु पूर्व की अपेक्षा विशेषता यह है कि असंज्ञी पंचेन्द्रिय मनुष्यायु का जघन्य बन्ध पस्योपम का असंख्यातवां भाग कम सहस्र सागरोपम का भाग का और उत्कृष्ट पूर्ण सहस्र सागरोपम के " भाग का करते हैं । इसी प्रकार देवगतिनामकर्म का भी समझना चाहिए। मगर विशेषता यह है कि असंज्ञी पंचेन्द्रिय जीय देवगति नामकर्म का जघन्य बंध पल्योपम का असंख्यातयां भाग कम सहस्रसागरोपम का भाग का और लस्कृष्ट परिपूर्ण भाग का करते हैं ?
એજ પ્રકારે અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિર્યંચગતિનામકર્મને પણ બન્યું જઘન્ય પલ્યોપમનો અસંખ્યાત ભાગ ન્યૂન સહસ્ત્ર સાગરેપમને ૩ ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટ પરિપૂર્ણ ૨ ભાગનો કરે છે.
મનુષ્યગતિ નામકર્મને બન્યું પણ એટલું જ કરે છે. પણ પૂર્વની અપેક્ષાએ વિશેષતા એ છે કે અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય મનુષ્પાયુને જઘન્ય બન્ધ પામન અસંખ્યાત ભાગ ન્યૂન સહસ્ત્ર સાગરોપમને ' ભાગને અને ઉત્કૃષ્ટ પૂર્ણ સહસ્ત્ર સાગરેમનો " ભાગને કરે છે. એ જ પ્રકારે દેવગતિ નામકર્મનું પણ સમજવું જોઈએ.
પણ વિશેષતા એ છે કે અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ ગતિનામકર્મને જઘન્ય બન્યું ૫૫મને અસંખ્યાતમે ભાગ ન્યૂન સહસ્ત્ર સારામને ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટ પરિપૂર્ણ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
