Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २३ स० १२ द्वीन्द्रियादिकर्मबन्धस्थितिनिरूपणम् ४२५ सेणं पुथ्यकोडिं दोहिं मासेहिं अहियं' तिर्यग्योनिकायुष्यस्य कर्मणो जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कृष्टेन पूर्वको टिः द्वाभ्यां मासाभ्यामधिकश्चतुरिन्द्रिया बघ्नन्ति, 'एवं मणुस्साउयस्स वि' एवम्-तिर्यगायुष्योक्तरीत्या मनुष्यायुष्यस्यापि कर्मणो जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कृष्टेन पूर्वकोटि द्वाभ्यां मासाभ्यामधिकाश्चतुरिन्द्रिया बघ्नन्ति, 'सेसं जहा बेइंदियाणं' शेषं यथा द्वीन्द्रियाणां कर्मस्थितिवन्धः प्रतिपादितस्तथा चतुरिन्द्रियाणामपि बक्तव्यः, 'णवरं मिच्छ. त्त वेयणिज्जस्स जहण्णेणं सागरोयमसयं पलिओवमस्स असंखेज्जइभागेणं ऊणयं, उक्कोसेणं तं चेव पडिपुण्णं बंधति' नवरम्- पूर्वापेक्षया विशेषस्तु मिथ्याखवेदनीयस्य कर्मणो जघन्येन सागरोपमशनं पल्योपमस्यासंख्येयभागोनम्, उत्कृष्टेन तच्यैव-सागरोपमशतं परिपूर्ण चतुरिन्द्रिया वध्नन्ति, 'सेसं जहा बेइंदियाणं जाव अंतराइयस्स' शेषं यथा द्वीन्द्रियाणां यावद् अन्तरायस्य कर्मणो बन्धः प्रतिपादितस्तथा चतुरिन्द्रियाणामपि यावदन्तरायस्य कर्मणो वन्धः प्रतिपत्तव्यः, गौतमः पृच्छति-'असण्णी णं भंते ! जीवा पंचिंदिया णाणावरणिज्जस्स कम्मस्स किंबंधति ?' हे भदन्त ! असंज्ञिनः खलु जीवाः पञ्चेन्द्रिया ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः कियन्तं कालं बघ्नन्ति ? भगवानाह-गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं सागरोपमसहस्सस्स तिणि सत्तभागे पलिश्रोवमस्सासंखेज्जभागेणं ऊणए' जघन्येन सागरोपमसहस्रस्य त्रयः सप्त भागाः-सागरोपमस्य सहस्रेण गुणितास्त्रयः सप्तभागाः पल्योपमस्यासंख्येयभागोनाः अन्तर्मुहर्त और उत्कृष्ट दो मास अधिक करोड पूर्व का करते हैं। मनुष्यायु का भी इतना ही बन्ध करते हैं। शेष स्थितिबन्ध उसी प्रकार कहना चाहिए जैसा द्वीन्द्रियों का कहा हैं । विशेषता यह है कि चौइन्द्रिय जीव मिथ्यात्ववेदनीय का जघन्य बन्ध पल्योपम का असंख्यात भाग कम सौ सागरोपम का करते हैं। शेष अन्तराय कर्म पर्यन्त द्रीन्द्रियों के समान ही कह लेना चाहिए।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! असंज्ञी पंचेन्द्रिय जीव ज्ञानावरणीय कर्म कितने काल का बांधते हैं ?
भगवान् -हे गौतम ! जघन्य पल्योपम का असंख्यातवां भाग कर्म सहस्त्र
ચતુરિન્દ્રિય જીવ તિર્યંચાયુને જઘન્ય બંધ અંતમુહૂર્તને અને ઉત્કૃષ્ટ બંધ બે માસ અધિક કોડ પૂર્વને કરે છે. મનુષ્યાયને પણ એટલું જ બંધ કરે છે. શેષ સ્થિતિબંધ હીન્દ્રિયેના સ્થિતિ બંધ કહ્યા છે તે પ્રમાણે કહેવા જોઈએ.
વિશેષતા એ છે કે ચૌઈન્દ્રિય જીવ મિથ્યાત્વ વેદનીયને જઘન્ય બંધ પામનો અસંખ્યાત ભાગ એ છ એવા સો સાગરોપમનો કરે છે. અને ઉત્કૃષ્ટ બંધ પૂરેપૂરા સો સાગરોપમને કરે છે. શેષ અંતરાય કમ સુધી ઢીદ્રિયની સમાન જ કહી દેવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ જ્ઞાનાવરણીય કમ કેટલા વખતનું બાંધે છે?
શ્રી ભગવાન-હ તમ ! જવન્ય બંધ પાપમને અસંખ્યાત ભાગ છે એવા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
