Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २३ स० १० एकेन्द्रियजातिनामस्थितिनिरूपणम्
३७१
पुच्छा, भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहणेणं सागरोवमस्स णव पणतीस भागा पलिभोवमस्स असंखेज्जइभागेण ऊणया' जघन्येन सागरोपमस्य नव पञ्चत्रिंशद्भागाः उप पल्योपमस्यासंख्येयभागोनाः सूक्ष्मनामकर्मणः स्थितिः प्रज्ञप्ता, तस्य उत्कृष्टायाः स्थितेरष्टादशसागरोपमकोटीकोटिप्रमाणत्वात् उक्तञ्च - 'अट्ठारस मुहुमविगलतिगे' अष्टादश सूक्ष्मविकलत्रिके' इति, 'उक्कोसेणं अट्ठारससागरोवमकोडाकोडीओ' उत्कृष्टेन अष्टादशसागरोपमकोटीकोट्यः, कर्मरूपताऽवस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता, किन्तु - 'अट्ठारस य वाससयाई अबाहा, अबाहूणिया कम्म कम्मनिसेगो' अष्टादशच वर्षशतानि अबाधाकालः - बन्धसमयादारभ्य स्वोदयेन जीवस्य न किञ्चिदपि बाधामुत्पादयति, अतएव अबाधाकाळपरिहीना अनुभवयोग्या कर्मस्थितिः दलिककर्मनिषेकरूपा अवसेया, 'बायरनामाए जहा अप्पसच्य विहायोगतिनामस्स' बादरनामकर्मणः स्थितिर्यथा अप्रशस्त विहायोगतिनाम्नः प्रतिपादिता तथा प्रतिपत्तव्या तथा च जवन्येन सागरोपमस्य द्वौ सप्तभागों के पल्योपमासंख्येयभागोनौ यावद् बादरनामकर्मणः स्थितिः प्रज्ञप्ता, उत्कृष्टेन विंशतिः सागरोपमकोटीकोटयः कर्मरूपताऽवस्थानलक्षणा स्थितिः
भगवान् - हे गौतम ! सूक्ष्मनामकर्म की जघन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम सागरोपम का नौ बंटा पैंतीस भाग से प्रमाण है, क्योंकि इसकी उत्कृष्ट स्थिति अठारह कोडाकोडी सागरोपम की कही गई है । कहा भी है - 'सूक्ष्मनामकर्म की और विकलेन्द्रियत्रिक की उत्कृष्ट स्थिति अठारह साग रोपम की है । अठारह सौ वर्षों का इसका अबाधाकाल है, अर्थात् बन्ध काल से लेकर अठारह सौ वर्षों तक यह अपने उदय द्वारा जीव को कोई बाधा नहीं पहुंचाता। अबाधा काल को कम कर देने पर जो स्थिति शेष रहती है, वह इसके निषेक का काल है, अर्थात् अनुभवयोग्य स्थिति का काल है ।
बादरनामकर्म की स्थिति अप्रशस्त विहायोगति की स्थिति के समान सम झना चाहिए, अर्थात् जयन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम साग
શ્રી ભગવાન્—હે ગૌતમ ! સૂક્ષ્મ નામકમ`ની જઘન્ય સ્થિતિ પલ્ચાપમને અસંખ્યાતમા ભાગ એછા એવા સાગરોપમના હું ભાગ પ્રમાણ છે, કારણ કે તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અઢાર કડાકડી સાગરાપમની છે.
કહ્યુ` છે કે–સૂક્ષ્મ નામકર્માની અને વિકલેન્દ્રિયત્રિકની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અઢાર કાડાકોડી સાગરોપમની છે.
તેના અઢારસા વર્ષના અબાધાકાળ છે. અર્થાત્ મ ધસમયથી લઈને આઢારસો વર્ષ સુધી તે કપાતાના ઉદય દ્વારા જીવને કેઈ હરકત પહેાંચાડતું નથી. અખધા કાળ ખાદ કર્યાં પછી જે શેષ સ્થિતિ રહે તે તેના નિષેકને કાળ એટલે કે અનુભવયેાગ્ય સ્થિતિના કાળ છે. બાદર નામક ની સ્થિતિ અપ્રશસ્ત વિહાયેાગતિની સ્થિતિની સમાન સમજવી જોઈ એ, અર્થાત્ જઘન્ય સ્થિતિ પલ્યાપમના અસખ્યાતમા ભાગ એછે। એવા સાગરી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
