Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३८०
प्रज्ञापनासूत्रे कोडीओ दसवाससयाई अबाहा, अबाहूणिया कम्मट्टिई कम्मनिलेगो' एवम्- पूर्वोक्तरीत्या यत्र जघन्येन सागरोपमस्य एकः सप्तभागो भवति तत्र उत्कृष्टेन दशसागरोपमकोटी कोट्यः कर्म स्थितिः प्रज्ञप्ता, दशवर्षशतानि च अबाधाकाल:, अबाधाकालोना कर्मस्थितिः कर्मदलिकनिषेकरूपा प्रज्ञप्ता, 'जत्थ दो सत्तभागा तत्थ उकोसेणं वीसं सागरोवमकोडा. कोडीओ वीस य वाससयाई अबाहा, अबाहूणिया कम्मष्टिई कम्मनिसेगो' यत्र तु जघन्येन सागरोपमस्य द्वौ सप्तभागौ भवतस्तत्र उत्कृष्टेन विंशतिः सागरोपमकोटीकोटयः कर्मरूपताऽवस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता, विंशतिश्च वर्षशतानि अबाधाकालः, अबाधाकालोना च अनुभवयोग्या कर्मस्थितिः कर्मदिलकनिषेकरूपा प्रज्ञप्ता, 'उच्चागोयस्स णं पुच्छा, हे भदन्त ! उच्चैर्गोत्रस्थ नामकर्मणः कियन्त कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ! इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'जहण्णेणं अट्टमुहुना, जघन्येन अष्टौ मुहूतानि उच्चैगोत्रनामकर्मणः स्थितिः प्रज्ञप्ता, 'उक्कोसेणं दस सागरोवमकोडाकोडीओ, दस य वाससयाई अवाहा, अबाहूणिया कम्महिई कम्मनिसोगा' उत्कृष्टेन दश सागरोपमकोटीकोटयः कर्मरूपताऽवस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता ___उपसंहार करते हुए कहते हैं-जहां जघन्य स्थिति में सागरोपम का एक बंटा सात भाग हो, वहां उत्कृष्ट स्थिति दश कोडाकोडी सागरोपम की समझनी चाहिए । दश सौ वर्ष का अबाधा काल और शेष कर्मस्थिति को निषेक काल कहना चाहिए । जहां जघन्य स्थिति में दो बंटा सात भाग कहा गया है, वहां वीस कोडाकोडी सागरोपम की उत्कृष्ट स्थिति कहनी चाहिए । उसमें से बीस सौ वर्ष का अबाधाकाल एवं शेष निषेक काल कहना चाहिए।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! उच्चगोत्रकर्म की स्थिति कितने काल की कही है?
भगवान्-हे गौतम ! उच्चगोत्र कर्म की जघन्य स्थिति आठ मुहूर्त की कही है और उत्कृष्ट स्थिति दश कोडाकोडी सागरोपम की। इसका अबाधाकाल दश सौ वर्षों का है । दश सौ वर्ष कम दश कोडाकोडी सागरोपम का निक
ઉપસંહાર કરતાં કહ્યું છે કે જ્યાં જઘન્ય સ્થિતિમાં સાગરેપમનો ૨ ભાગ હોય ત્યાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દસ કેડાછેડી સાગરોપમની સમજવી જોઈએ. એક હજાર વર્ષને અબાધા કાળ અને શેષ (અબાધાકાળ સિવાયની) કર્મ સ્થિતિને નિષેક કાળ કહેવો જોઈએ. જ્યાં જઘન્ય સ્થિતિમાં (સાગરોપમના) છે ભાગ કહેવામાં આવ્યા હોય ત્યાં વીસ કેડીકેડી સાગરોપમની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ કહેવી જોઈએ. એમાંથી બે હજાર વર્ષને અબાધા કાળ અને શેષ નિષેક કાળ કહે જોઈએ એમ કહેવામાં આવ્યું છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! ઉચગેત્ર કર્મની સ્થિતિ કેટલા કાળ કહી છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ ! ઉચ્ચગોત્ર કર્મની જઘન્ય સ્થિતિ આઠ મુહૂર્તની કહી છે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દસ કેડાછેડી સાગરોપમની છે. તેને અબાધા કાળ એક હજાર વર્ષને છે એક હજાર વર્ષ ઓછા એવા દસ કેડાછેડી સાગરોપમને નિષેક કાળ યા અનુભવ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
