Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे प्रज्ञप्ता, किन्तु तत्र विशतिवर्षेशतानि यावद् अबाधाकाल:-बन्धसमयादारभ्य स्वोदयेन जीवस्य न किश्चिदपि बाधां जनयति, अतएव अबाधाकालपरिहीना अनुभवयोग्या दलिककर्मनिषेकरूपा कर्मस्थितिः प्रज्ञप्तेतिभावः, ‘एवं पजतनामाए वि' एवम्-बादरनामोक्तरीत्या पर्याप्तनामकर्मणोऽपि स्थितिर्जघन्येन सागरोपमस्य द्वौ सप्तभागौ : पल्योपमासंख्येयभागोनौ प्रज्ञप्ता, उत्कृष्टेन तु विंशतिः सागरोपमकोटीकोटयः कर्मरूपतावस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता, किन्तु तत्रापि विंशतिवर्षशतपर्यन्तमबाधाकालः, अतएव अबाधाकालपरिहीना दलिककर्मनिषेकरूपा अनुभवयोग्या कर्मस्थितिः प्रज्ञप्ता, 'अपज्जत्तनामाए जहा सुहुमनामस्स' अप
प्तिनामकर्मणः स्थितियथा सूक्ष्मनामकर्मणो जघन्येन सागरोपस्य नव षञ्चत्रिंशद्भागाः पस्योपमासंख्येयभागोनाः, उत्कृष्टेन अष्टादशसागरोपमकोटोकोटयः कर्मरूपताऽवस्थान रोपम का भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट स्थिति वीस कोडाकोडी सागरोपम की है। वीस सौ वर्ष का अबाधाकाल है, अर्थातू बन्ध समय से लेकर वीस सौ वर्षों तक यह अपने उदय द्वारा जीव को कोई बाधा नहीं पहुंचाता है। अत एव अबाधा काल कम करने पर जो स्थिति शेष रहती है, वह इस का निषेककाल है या अनुभवयोग्य स्थिति का काल है।
इसी प्रकार पर्याप्तनामकर्म की स्थिति भी जघन्य पल्योपम का असंख्या. तयां भाग कम सागरोपम का : भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट स्थिति वीस कोडाकोडी सागरोपम की है। इस का भी अबाधाकाल वीस सौ वर्ष का है। अबाधा काल कम करने पर जो स्थिति शेष रहती है, वह उसका निषेक काल है । यही इस की अनुभवयोग्य स्थिति का काल है।
अपर्याप्तनामकर्म की स्थिति सूक्ष्मनामकर्म की स्थिति के समान समझनी चाहिए, अर्थात् जघन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यावां भाग कम सागरोपम का ६ भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट स्थिति अठारह कोडाकोडी सागरोपम प्रमाण है પમને ૩ ભાગ પ્રમાણ છે. અને તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વીસ કેડાકડી સાગરોપમની છે. બે હજાર વર્ષને તેને અમાધાકાળ છે અર્થાત્ બંધસમયથી માંડીને બે હજાર વર્ષ સુધી તે તેના ઉદય દ્વારા જીવને કેઈ બાધા પહોંચાડતું નથી, આથી અબાધાકાળ છે કર્યા પછી જે શેષ સ્થિતિ રહે છે તે તેને નિષેક કાલ છે. અર્થાત્ અનુભાગ્ય સ્થિતિને કાળ છે.
એ પ્રમાણે પર્યાપ્ત નામકર્મની સ્થિતિ પણ જઘન્ય પયમને અસંખ્યાત ભાગ ઓછા એવા સાગરે મને તે ભાગ પ્રમાણ છે અને ઉત્કૃષ્ટ રિથતિ વીસ કેડીકેડી સાગરોપમની છેતેને અખાધાકાળ બે હજાર વર્ષને છે. અબાધાકાળ બાદ કર્યા પછી જે શેષ સ્થિતિ રહે છે તે તેને નિષક કાળ છે. એજ તેને અનુભવગ્ય સ્થિતિને કાળ છે
અપર્યાપ્ત નામકર્મની સ્થિતિ સૂફમનામકર્મની સ્થિતિની સમાન સમજવી જોઈએ, અર્થાત્ જઘન્ય સ્થિતિ પાપમને અસંખ્યાત ભાગ એ છે એવા સાગરેપમના
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
