Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३५०
प्रज्ञापनासूत्रे मध्ये कर्मनिषकामावात्, तदनन्तरमेव दलि ककर्मनिषेको भवति अतरव-अबाधोना-अबाधाकालपरिहीना अष्टादशशतवर्षरहिता अष्टादशसागरोपमकोटोकोटयः अनुभवयोग्या कर्मस्थितिः कर्मदलिकनिषेकरूपा प्रज्ञाता गौतमः पृच्छति-छे संघयणनामास पुच्छा' हे भदन्त ! सेवार्तसंहनननाम्नः कर्मणः कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं सागरोवमस्स दोण्णि सत्तभागा पलिभोवमस्स असंखेजइभागेणं ऊणया' 'जान्येन सागरोपमस्थ द्वौ सप्तभागौ : पल्योपयस्यासंख्येयभागोनौ सेवार्त संहनन नाम्नः स्थितिः प्रज्ञप्ता, तस्य उत्कृष्टाया: स्थितेविंशतिसागरोपरकोटीकोटिप्रमाणतया प्रागुक्तरीत्या तावत्प्रमाणत्वसंपवात्, 'उको सेणं वीसं सागरोपमकोडाकोडीओ, वीस य वासप्तयाई अवाहा, अवाहूणिया कम्महिई कम्पनिसेगो' उत्कृष्टेन विशतिः सागरोपमकोटीकोटयः सेवार्तसंहननाम्नः कर्मरूपतावस्थानलक्षणा स्थितिः प्रक्षप्ता, किन्तु तत्र विंशतिश्च वर्षशतानि यावद् अबाधाकाल:-बन्धसश्यादारभ्य स्वोदयेन जीवस्य न किश्चिापि बाधा. है, तदनन्तर ही कर्मदलिकों का निषेक होता हैं। अतएव अबाधा काल कम कर्मस्थिति अर्थात् अढारह सौ वर्ष कम अठारह कोडाकोडीसागरोपम प्रमाण अनुभवयोग्य कर्म स्थिति है या निषेक काल हैं।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! सेवार्तसंहनननामकर्म की स्थिति कितनी है ?
भगवान् हे गौतम ! सेवासंह नननामकर्म को जघन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम सागरोपम का दो बंटे सात भाग है, क्योंकि उसकी उत्कृष्ट स्थिति बोस कोडाकोडीसागरोपम की होने से पूर्वोक्त रीति से इतना प्रमाण निष्पन्न होता है। सेवार्तसंहनननामकर्म की उत्कृष्ट स्थिति चीस कोडाकोडीसागरोपम की है। चीस सौ वर्ष का अबाधा काल है, अर्थात बन्धकाल से लेकर बोस सौ वर्ष तक वह अपने उदय द्वारा जोव को कोई बाधा સમયમાં તેનાં દળિયાંનો નિષેક થતો નથી. આથી અબાધાકાળ બાદ કર્યા પછીની કર્મ સ્થિતિ અર્થાત્ અઢાર વર્ષ ઓછો એટલા અઢાર કેડાડી સાગરોપમ પ્રમાણ અનુભવ ગ્ય કમસ્થિતિ છે અથવા નિષેક કાળ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવાન! સેવાર્તા સંવનન નામકમની સ્થિતિ કેટલા કાળની છે.
શ્રી ભગવત્ હે ગૌતમ! સેવાર્તા સંહનન નામકર્મની જઘન્ય સ્થિતિ એક પાપમને અસંખ્યાત ભાગ ઓછા એવા સાગરોપમના બે સપ્તમાંશ ભાગની છે છે, કારણકે તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વીસ કેડાછેડી સાગરોપમની હોવાથી પૂર્વોક્ત રીતે આટલું પ્રમાણ ૩ આવે છે એમ કહેવામાં આવ્યું છે.
સેવાર્તસંહના નામકર્મની ઉત્કૃષ્ટ રિથતિ વીસ કેડાછેડી સાગરોપમની છે. તેને બે હજાર વર્ષને અબાધાકાળ છે, અર્થાત્ બંધ સમયથી લઈને બે હજાર વર્ષ સુધી તે પિતાના ઉદય દ્વારા જીવને કઈ બાધા પહોંચાડતું નથી, કારણ કે આ સમય દરમિયાન
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
