Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रबोधिनी टीका पद २३ सू० १० एकेन्द्रियजातिनामस्थितिनिरूपणम्
३६१
तथा च कर्कश गुरूरूक्षशीतस्पर्शानां प्रत्येकं जघन्येन सागरोपमस्य द्वौ सप्तभागौ ? पत्योपमा संख्येrभागोनी स्थितिः, उत्कृष्टेन विंशतिः सागरोपम के टीकोटयः कर्मरूपतावस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता, किन्तु तत्र विंशतिर्वर्षशतानि यावद् अबाधाकालः, अबाधाकालोना अनुभवयोग्य कर्मस्थितिः कर्मलिकनिषेकरूपा प्रज्ञप्ता, 'जे एसत्था तेसिं जहा सुकिल्लवण्णनामस्स' ये प्रशस्ताः स्पर्शाः मृदुलघु स्निग्धोष्णरूपाः सन्ति तेषां प्रशस्तानां प्रत्येकं यथा शुक्लवर्णनाम्नः स्थितिः प्रतिपादिता तथा प्रतिपत्तव्या, तथा च प्रशस्तानां मृदुलघु स्निग्धोष्णस्पर्शानां प्रत्येकं जघन्येन सागरोपमस्य एकः सप्तभागः : पल्योपमासंख्येय भागहीनः स्थितिः उत्कृष्टेन दशसागरोपमकोटी कोटयः कर्मरूपतावस्थानलक्षणा स्थितिः प्रज्ञप्ता, दशवर्षशतानि यावद् अबाधाकालः, अबाधाकालपरिहीना अनुभवयोग्या कर्मस्थितिः कर्मदलिक निषेकरूपा प्रज्ञप्तेतिभावः, सेवा संहनन की स्थिति के समान है। इसके अनुसार कर्कश, गुरु, रूक्ष और शीत स्पर्शो में से प्रत्येक की जघन्य स्थिति पस्योपम का असंख्यातवां भाग कम सागरोपम का दो घंटे सात भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट वीस कोडाकोडी सागरोन की है । इसका अबाधा काल वीस सौ वर्ष का है । अबाधाकाल के सिवाय शेष स्थिति काल निषेक काल है या अनुभवयोग्य स्थिति का काल है ।
जो स्पर्श प्रशस्त है, अर्थात् मृदु, लघु, स्निग्ध और उष्ण, उनमें से प्रत्येक की जघन्य स्थिति शुक्ल वर्ण नामकर्म के समान है । इस प्रकार मृदु, लघु, स्निग्ध और शीतनामकर्म की जघन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम सागरोपम का भाग हैं और उत्कृष्ट दश कोडाकोडी सागरोपम की है । दश सौ वर्ष का अबाधा काल है । अवाधा काल कम करने पर जो स्थिति शेष रहती है, वह निषेककाल है, अर्थात् अनुभवयोग्य स्थिति का काल है ।
જે અપ્રયસ્ત સ્પ છે. અર્થાત્ કરકરો ગુરુ રુક્ષ અને ઠંડા (શીત) છે તેમની સ્થિતિ સેવા સહનનની સ્થિતિની સમાન છે. આ પ્રમાણે કર્કશ, ગુરુ, રુક્ષ ને શીત સ્પર્શમાંના પ્રત્યેકની જઘન્ય સ્થિતિ પલ્યાપમના અસ`ખ્યાતમા ભાગ આછા એવા સાગરોપમના એ સપ્તમાંશ (3) ભાગ પ્રમાણની છે અને ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વીસ કડાકાર્ડી સાગરાપમની છે. તેના અખાધાકાળ બે હજાર વર્ષના છે, તે અખાધાકાળ સિવાયના શેષ સ્થિતિ કાળ છે તે તેના નિષેક કાળ છે યાને અનુભવયેગ્ય સ્થિતિના કાળ છે.
જે પ્રશસ્ત સ્પર્શી છે અર્થાત્ મૃદુ, લઘુ, સ્નિગ્ધ અને ઉષ્ણ સ્પર્ધાં છે તેમાંના પ્રત્યેકની જઘન્ય સ્થિતિ શુકલ નામકર્મની સમાન છે. એ પ્રમાણે મૃદુ (પાચા), लघु (हजयो), स्निग्ध (योगा), ने उ० (गरम, अनो) स्पर्श नाम भनी धन्य स्थिति પાપમના અસ’ખ્યાતમા ભાગ ઓછા એવા સાગરોપમના સ્થિતિ દસ કાડાકોડી સાગરોપમની છે. એક હજાર વર્ષના અખધાકાળ બાદ કર્યા પછી જે ખાકી સ્થિતિ રહે છે તે તેના
प्र० ४६
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
ભાગ છે અને ઉત્કૃષ્ટ તેને અખાધાકાળ છે. તે નિષેક કાળ છે અર્થાત્
