Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २३ सू० १० एकेन्द्रियजातिनामस्थितिनिरूपणम् ३५३ भगवानाह - गोयमा !' हे गौतम ! जहण्णेणं सागरीवमस्स पंच अट्ठावीसइभागा पलिभोवमस्स असंखेजइभागेणं ऊणया' जघन्येन सागरोपमस्य पञ्च अष्टाविंशतिभागाः पल्योपमस्यासंख्येभागोनाः हारिद्रवर्णनाम्नः स्थितिः प्रज्ञप्ता तस्य उत्कृष्टायाः स्थितेः सार्द्धद्वादशसागरोपमकोटीकोटिप्रमाणतया तस्याः सप्तति सागरोपमकोटीकोटीप्रमाणया मिथ्यात्वस्थित्या भागहरणासंभवेन शून्यस्य शून्येन पातनात् सामस्त्येन समग्रप्रकारेण चतुर्भागकरणार्थ चतुर्भिर्गुण ने उपरितनस्य पञ्चाशल्लाभेन अबस्तनस्य अशीत्यधिकशतद्वयलाभेन च पुनरपि शून्यस्य शून्येन पातनात् ५ पञ्च अष्टाविंशतिभागा लभ्यन्ते ते च पल्योपमासंख्येय भागहीनाः क्रियन्ते इति भावः, उक्तश्च-'सुकिल्लसुरभिमहराण दस उतहा सुभग उपहफासा णं । अडाइज्जपवुडी अंबिलहालिद्दपुव्वाण' ॥१॥ शुक्लसुरभिमधुराणों दशैव तथा सुभगोष्णस्पर्शयोः सार्द्धद्यप्रवृद्धिस्म्लहारिद्रपूर्वयोः ॥१॥ इति तथाचात्र सुभगोष्ण स्पर्शामवहारिद्रवर्णनामस्वरूपचतुष्टयम पेक्ष्य पश्चअष्टाविंशतिभागाः उक्ता इत्यवधेयम्, 'उक्कोसेणं अद्ध तेररासागरोवमकोडाकोडीओ, अद्धतेरसवाससयाई अबाहा, अबाहूणिया कम्मट्टिई कम्मनिसेगो' उत्कृष्टेन अर्द्धत्रयोदशसागरोपमकोटीकोटयः सार्द्धद्वादशसागरोपमकही गई है ?
भगवान-हे गौतम ! जघन्य स्थिति पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम सागरोपम का पांच बन्टे अट्ठाईस भाग की है, क्योंकि उसकी उत्कृष्ट स्थिति साढे बारह कोडाकोडी सागरोपम प्रमाण होने से ७० सत्तर कोडाकोडी सागरोपम प्रमाण मिथ्यात्व की उत्कृष्ट स्थिति के साथ भाग होना संभव नहीं है। अतः शून्य का शून्य से पातन करके समस्त रूप से चार भाग करने के लिप चार से गुणाकार करनेपर ऊपर पचास का और नीचे दो सौ अस्सी का लाभ होता है, फिर दुबारा शून्य से शून्य का पातन करने पर भाग लब्ध होते हैं। उनमें से पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम कर दिया जाता है। कहा भी है'सुकिल्लसुरभिमहुराण' इत्यादि । यहां सुभग, उष्णस्पर्श, अम्लरस और हारिद्र કાળની કહેવામાં આવી છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! જઘન્ય સ્થિતિ પાપને અસંખ્યાતમો ભાગ ઓછા એવા સાગરોપમના પાંચ અઠ્ઠ વીસાંશ - ભાગની છે, કારણ કે તેની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાડાબાર કેડાછેડી સાગરોપમ પ્રમાણની મિથ્યાત્વની ઉત્કૃષ્ટ ૭૦ કડાકોડી સાગરોપમની સ્થિતિની સાથે ભાગાકાર થવા સંભવ નથી. આથી શૂન્યને શૂન્યથી પાતન કરીને સમસ્ત રૂપમાંથી ચાર ભાગ કરવાને માટે ચાર વડે ગુણવાથી ઉપર અશમાં પચાસ (૧૨૪૪=૫૦) અને नीय छेमा मसे सी (७०४४-२८०) मवे छे. शथी भी मत. शून्यथा शून्यनु પાતન કરવાથી ફામાંથી એકમનું શૂન્ય કાઢી નાખવાથી ભાગ મેળવાય છે. આમાંથી પલ્યોપમને અસંખ્યાતમાં ભાગ ઓછો કરી દેવું જોઈએ.
प्र०४५
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
