Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२०२
प्रज्ञापनासूत्रे टीका-अथ सातावेनीयादि कर्मणामनुभावान् प्ररूपयितुमाह-'सायावेयणिज्जस्स णं भंते ! कम्मस्स जीवेणं बद्धस्स जाव पोग्गलपरिणाम पप्प कइविहे अनुभावे पण्णते?' हे भदन्त! सातावेनीयस्य खलु कर्मणोजीवेन बद्धस्य यावत् स्पृष्टस्य बद्धस्पर्शस्पृष्टस्य संचितस्य चितस्य उपचितस्य आपाकप्राप्तस्य विपाकप्राप्तस्स फलप्राप्तस्य उदयप्राप्तस्य जीवेन कृतस्य जीवेन निर्वर्तितस्य जीवेन परिणमितस्य स्वयं वा उदीर्णस्य परेण वा उदीरितस्य तदुभयेन वा उदीयमाणस्य गति प्राप्य स्थिति प्राप्य भव प्राप्य पुदगलं प्राप्य पुदगल परिणाम प्राप्य कतिविधोऽनुभावः प्रज्ञप्तः? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम! 'सायावेयणिज्जरस णं कम्मस्स जीवे णं बद्धस्स जाव अट्टविहे अणुभावे पण्णत्ते' सातावेदनीयस्य खलु कर्मणो जीवेन बद्धस्य यावत् स्पृष्ठस्य बद्धस्पर्शस्पृष्टस्य सश्चितस्य चितस्य (पण्णत्ते) कहा है (इइ पण्णवणाए तेवीसइतमस्स पयस्स पठमो उद्देसो) इति प्रज्ञापना के तेवीसवें पद का प्रथम उद्देशक समाप्त ।।सू. ६॥
टीकार्थ :- अब सातावेदनीय आदि कर्मों के अनुभाव का निरूपण किया जाता है:
श्री गौतमस्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! जीव के द्वारा बांधे हुए यावत्-स्पृष्ट बद्धस्पर्श स्पृष्ट, संचित, चित, उपचित आपाक प्राप्त, विपाक प्राप्त, फल प्राप्त, उदय प्राप्त, जीव द्वारा कृत, जीव द्वारा निर्तित, जीव द्वारा परिणामित, स्वयं उदय को प्राप्त अथवा दूसरे द्वारा उदीरित, या दोनों द्वारा उदीयमाण सातावेदनीय कर्म का गति को प्राप्त करके, स्थिति को प्राप्त करके, भव को प्राप्त करके, पुद्गल को प्राप्त करके, अथवा पुद्गपरिणाम को प्राप्त करके कितने प्रकार का अनुभाव कहा है ? __ श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम! जीव के द्वारा बद्ध, स्पृष्ट, बद्धस्पर्शस्पृष्ट, संचित, चित, उपचित, आदि पूर्वोक्त विशेषणोंवाले सातावेदनीय कर्म का अनुभाव आठ प्रकार कहा गया हैं। वह इस प्रकार हैहे गौतम ! म। यावत् पांय प्रा२ना मनुलाव (पण्णत्ते) ४ा छ (इइपण्णवणाए तेवीसइतम्मस्स पयस्स पठमो उद्देस') ति प्रज्ञापनाना तेवीसमा पहन। प्रथम उद्देश समाप्त. ॥ सू. १॥
ટીકાર્યું હવે સાતાદનીય આદિકર્મોના અનુભાવનું નિરૂપણ કરાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! જીવના દ્વારા બાંધેલા યાવત સ્પષ્ટ, બદ્ધ સ્પર્શ સ્પષ્ટ, સંચિત, ચિત, ઉપચિત, આયાકપ્રાપ્ત, વિપાકમાપ્ત, ફલ પ્રાપ્ત, ઉદય પ્રાપ્ત, જીવ દ્વારા કૃત, જીવ દ્વારા નિર્વતિત, જીવ દ્વારા પરિણામિત, સ્વયં ઉદયને પ્રાપ્ત અથવા બીજા દ્વારા ઉદીતિ, યા બને દ્વારા ઉદીર્યમાણ સાતાદનીય કર્મની ગતિને પ્રાપ્ત કરીને, સ્થિતિને પ્રાપ્ત કરીને, ભવને પ્રાપ્ત કરીને પુદગલને પ્રાપ્ત કરીને અથવા પુદ્ગલ પરિણામને પ્રાપ્ત કરીને કેટલા પ્રકારના અનુભાવ કહ્યા છે?
શ્રીભગવાન ઉત્તર આપે છે હે ગૌતમ! જીવના દ્વારા બદ્ધ, પૃષ્ટ, બદ્ધ સ્પર્શ, સ્કૃષ્ટ, સંચિત, ચિત, ઊપચિત, આદિ પૂવત વિશેષ વાળા સાતવેદનીય કર્મના અનુભાવ આઠ પ્રકારના કહેલા છે. તે આ પ્રકારે છે. (૧) મનહર વીણાવેણુ આદિના
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
