Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
OS
३३८
प्रज्ञापनासत्रे दशशतवर्षोनाऽष्टादशसागरोपमकोटीकोटयः प्रज्ञप्ता, तथा च-'अट्ठारससुहुमविगलतिगे'त्ति, अष्टादश सूक्ष्मविकलेन्द्रियत्रिकम् इति वचनाद् द्वीन्द्रियजातिनामकर्मणोऽष्टादशसागरोपमकोटी कोटिप्रमाणत्वोपलब्धेः अष्टादशसागरोपमकोटीकोटीनां सप्ततिसागरोपमकोटिकोटिप्रमाणया उत्कृष्टया मिथ्यात्वस्थित्या भागहरणे भाज्यभाजकराश्योः न्यूनाधिकसंख्यकत्येन भागहरणासंमवात 'शून्यं शुन्येन पातयेत्' इतिन्यायेन पातनात् उपरि अष्टादश संख्या, अध. स्तात् सप्ततिः संजायते तयोश्चा? नापवर्तनात् नव पञ्चत्रिंशद्भागा लभ्यन्ते ते च पल्योपमासंख्येयभागोनाः क्रियन्ते इतिभावः, त्रिचतुरिन्द्रियजातिनामकर्मणोरपि अतिदेशेनाह- तेईदियनादिनामएणं जहष्णेणं एवं चेव' त्रीन्द्रियजातिनामकर्मणः खलु जघन्येन स्थितिः एवञ्चैव दीन्द्रियजातिनामकोक्तरीयत्व सागरोपमस्य नव पश्चत्रिंशद्भागाः पल्योपमस्यासंख्येयवह उसके कर्मनिषेक का काल है, अर्थात् अनुभवयोग्यस्थिति का काल है । कहा भी है-'अट्ठारस सुहमविगलतिगं' अर्थात् सूक्ष्म विकलेन्द्रियत्रिक अठारह, इस कथन से द्वीन्द्रियजातिनामकर्म की अठारह कोडाकोडी सागरोपम की स्थिति सिद्ध होती है। इस अठारह कोडाकोडी सागरोपम संख्या का सत्तर कोडा. कोडी सागरोपम प्रमाण मिथ्यात्व की उत्कृष्ट स्थिति के साथ भाग किया जाय तो भाज्यराशि कम और भाजकराशि अधिक होने से भाग हो नहीं सकता। ऐसी स्थिति में 'शन्यं शून्येन पातयेत्' इस न्याय के अनुसार पातन करने से ऊपर अठारह की संख्या और नीचे ७० सत्तर की संख्या होती है। उनका आधे से अपवर्तन करने से वे भाग लब्ध होते हैं। इस संख्या में से पल्योपम का असंख्यातवां भाग कम कर दिया जाता है।
त्रीन्द्रियजातिनामकर्म की जघन्य स्थिति भी द्वीन्द्रियजातिनामकर्म के समान सागरोपम के भाग प्रमाण है, पर उसमें से पल्योपम का असंख्यातवां भाग
४ामा मा०यु 'अद्वारस सुहुम विगलतिगं' अर्थात् सक्षम विसन्द्रिय नि અઢાર–આ કથનથી દ્વીન્દ્રિય જાતિ નામકર્મની અઢારડાકોડી સાગરોપમન સ્થિતિ સિદ્ધ થાય છે
આ અઢાર કોડાકોડી સાગરોપમ સંખ્યાતના સિત્તેર કડાકોડી સાગરોપમ પ્રમાણ મિથ્યાત્વની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિની સાથે ભાગ કરવામાં આવે “ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વડે ભાગવામાં આવે તે ભાજ્ય રાશિ “ભાજ્ય રકમ નાની અને ભાજક રકમ મોટી હવાથી ભાગાકાર थईश नही. मावी स्थितिमा “शून्य शून्येन पातयेत् " से नियम अनुसार पातन કરવાથી “રકમ મૂકવાથી” ઉપર “અંશમાં અઢારની સંખ્યા અને નીચે “છેદમાં સિત્તેરની સંખ્યા થાય છે. તેનું અર્ધા વડે અપવર્તન કરવાથી એટલે કે બે વડે છેદ ઉડાડી સાદી રૂપ આપવાથી” નવ પાંત્રીસાંશ કુ ભાગ આવે છે. આ સંખ્યામાંથી પ૫મને અસ ખાતમો ભાગ છે કરવામાં આવે છે.
વીન્દ્રિય જાતિ નામકર્મની જઘન્ય સ્થિતિ દ્વીન્દ્રિય જાતિ નામકર્મની પેઠે સાગરે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
