Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २२ सू. ९ प्राणातिपातविरमणनिरूपणम् रतस्य खलु जीवस्य किम् आरम्भिकी क्रिया क्रियते, भवति? 'क्रियते' इति कर्मकत रि पूर्ववत् प्रयोगः, यावत-किं पारिग्रहिकी क्रिया-भवति? किंमायाप्रत्यया क्रिया भवति किं वा अप्रत्याख्यानक्रिया भवति ? किंवा मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया क्रियते भवति? भगवानाह-'गोयमा!"हे गौतम !'पाणाइवायविरयस्स जीवस्स आरंभिया किरिया सिय कज्जइ, सिय नो कज्जइ' प्राणातिपातविरतस्य जीवस्यारम्भिकी क्रिया स्यात्कदाचित् क्रियते-भवति, स्यात्-कदाचिन्नो क्रियते-न भवति, तत्र प्रमत्तसं यतस्य आरम्भिकी क्रिया भवति तदन्यस्य न भवतीतिभावः,गौतमः पृच्छति-'पाणाइवायविरयस्स णं भंते ! जीवस्स पारिग्गहिया किरिया कज्जइ?' हेभदन्त ! प्राणातिपातविरतस्य खलु जीवस्य किं पारियहिकीक्रिया क्रियते-भवति ? भगवानाह-'गोयमा !" हे गौतम ! ‘णो इणहे सम?' नायमर्थः समर्थः-प्राणातिपातविरतस्य नो पारिग्रहिकी क्रिया सम्भवति सर्वथा तस्य परिग्रहानिवृत्तत्वात्, अन्यथा तस्य सम्यक्प्राणातिपातविरत्यनुपपत्तेः, गौतमः पृच्छति-'पाणाइवायविरयस्स णं भंते ! जीवस्स मायावत्तिया किरिया कज्जइ ?' हे भदन्त ! प्राणातिपातविरतस्य खलु जीवस्य किम् मायाप्रत्यया ख्यान क्रिया होती है ? क्या मिथ्यादर्श नप्रत्यया क्रिया होती है ?
श्री भगवन् ! हे गौतम ! प्राणातिपात से विरत जीवात्मा को आरंभिकी क्रिया कदाचित् होती है कदाचित् नही भी होती है तात्पर्य यह है कि प्रमत्तसंयत को होती है अप्रमत्तसंयत को नहीं होती। - श्री गौतमस्वामी- हे भगवन्! क्या प्राणातिपातसे विरत जीव को पारिग्रहिकी क्रिया होती है ?
श्री भगवन्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है प्राणातिपात से विरत जीव को पारिग्रहिकी क्रिया नहीं होती, क्यों की वह परिग्रह से सर्वथा निवृत्त होता है परिग्रह से निवृत्त न हो तो सम्यक्, प्रकार से प्राणातिपात से विरत नहीं हो सकता।
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या प्राणातिपात क्रिया से विरत जीव को मायाથાય છે? શું મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે?
ઝી ભગવાન–હે ગૌતમ ! પ્રાણાતિપાતકિયાથી વિરતજીવને આરંભિક ક્રિયા કદાચિત થાય છે, કદાચિત નથી થતી, તાત્પર્ય એ છે કે પ્રમત્ત સંયતને થાય છે, અપ્રમત્ત सयतने नथ थता.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવાન! શું પ્રાણાતિપાતથી વિરતજીવને પરિગ્રાદિકી ક્રિયા याय छ?
| શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી–પ્રાણાતિપાતથી વિરતજીવને પારિગ્રહિતી ક્રિયા નથી થતી, કેમકે તે પરિગ્રહથી સર્વથા નિવૃત્ત હોય છે, પરિગ્રહથી નિવૃત્ત ન હોય તો સમ્યફ પ્રકારથી પ્રાણાતિપાતથી વિસ્ત નથી થઈ શકતા.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવાન શું પ્રાણાતિપાતથી વિરતજીવને માયાપ્રત્યયા કિયા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
