Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१९२
प्रज्ञापनासूत्रे तेषां वा विपाकप्राप्तानां दर्शनावरणीयकर्मपुदगलानामुदयेन द्रष्टव्यमपि सद्वस्तु न पश्यति 'पासेउकामे विण पासई' द्रष्टुकामोऽपि-दर्शनपरिणामेन परिणन्तु मिच्छनपि दर्शनषरिणत्युपघातान्न पश्यति 'पासित्ता विण पासई' दृष्ट्वापि पूर्व तेषामेव दर्शनावरणीयकर्मपुदगलानामुदयेन पश्चान्नपश्यति ‘उच्छन्नदसणी या वि भवई दरिसणावरणिजस्स कम्मस्स उदएण' उच्छन्नदर्शनी-प्रच्छन्नदर्शनी-उच्छन्न-प्रच्छन्नश्चतदर्शनम् उच्छन्नदर्श नम्-तिरोहितदर्शनमित्यर्थः, तद अस्ति अस्येति उच्छन्नदर्शनी चापि भवति दर्शनावरणीयस्य कर्मण उदयेन तिरोहितदर्शनी चापि भवतीति भावः, यावच्छक्तिप्रच्छादितदर्शन्यपि भवतीत्यर्थः, प्रकृतमुपसंहरन्नाह--'एस गं गोयमा ! दरिसणावरणिज्जे कम्मे' हे गौतम् ! एतत् खलं पूर्वोपदर्शितं दर्शनावरणीयं कर्म प्रज्ञप्तम् , 'एसणं गोयमा! दरिसणावरणिज्जस्स कम्मस्स जीवेणं बद्धस्स जाव पोग्गलपरिणाम पाप णवविहे अणुभावे पण्णत्ते' हे गौतम! एष खलु दर्शनावरणीयस्य कर्मणो जीवेन बद्धस्य यावत्-स्पृष्टस्य बद्धस्पर्शस्पृष्टस्य संचितस्य चितस्य उपचितस्य आपाकप्राप्तस्य विपाकप्राप्तस्य फलप्राप्तस्य उदयप्राप्तस्य जीवेन कृतस्य जीवेन निर्वर्तितस्य जीवेन् परिणमितस्य स्वयं वा उदीर्णस्य परेण वा उदीरितस्य तदुभयेन वा उदीयमाणस्य गतिं प्राप्य स्थितिं प्राप्य भवं प्राप्प पुदगलं प्राप्य पुदगलपरिणाम प्राप्य नवविधोऽनुभावः प्रज्ञप्त इति फलितम् ॥सू. ५॥ वरणीय कर्म पुद्गलों के उदय से दृष्टव्य वस्तु भी दृष्टिगोचर नहीं होती । दर्शन की इच्छा होने पर भी जीव दर्शन परिणाम के उपघात के कारण देख नहीं सकता 'पहले देख कर भी दर्शनावरणीय कर्म के उदय के कारण बाद में नहीं देखता है । दर्शनावरणीय कर्म के उदय से दर्शनगुण तिरोहित हो जाता है ।
अब प्रकृत विषय का उपसंहार करते हैं
हे गौतम ! जीव के द्वारा बद्ध, स्पृष्ट, बद्ध स्पर्श स्पृष्ट, संचित, चित, उपचित, आपाक प्राप्त, विपाक प्राप्त, फल प्राप्त उदय प्राप्त, जीव द्वारा कृत, जीव द्वारा निर्वर्तित, जीव द्वारा परिणत, स्वयं उदय को प्राप्त दूसरे के द्वारा उदीरित अथवा दोनों द्वारा उदीयमाण, दर्शनावरणीय कर्म का यह गति, स्थिति, भव, पुद्गल एवं
વિપાકપ્રાપ્ત દર્શનાવરણીય કર્મ પુદ્ગલોના ઉદયથી દષ્ટવ્ય વસ્તુ પણ દષ્ટિગોચર નથી થતી. દર્શનની ઈચ્છા થવા છતાં જીવ દશન પરિણામના ઉપઘાતને કા ણે દેખી નથી શકતે. પહેલા જોઈને પણ દર્શનાવરણીય કમના ઉદયને કારણે પછીથી નથી દેખી શકતા. દશનાવરર્ણય કર્મના ઉદયથી દર્શનગુણ તિરહિત થઈ જાય છે. હવે પ્રકૃત વિષયનો ઉપસંહાર કરે છે–
गौतम ! ना द्वारा १६, स्पृष्ट, १२५श स्पृष्ट, सथित, पित, पयित, આપાકપ્રાપ્ત, ફલપ્રાપ્ત, ઉદયપ્રાપ્ત, છવદ્વારા કૃત, જીવ દ્વારા નિર્વતિત, જીવદ્વારા પરિણત, સ્વયં ઉદયને પ્રાપ્ત, બીજા દ્વારા ઉદીતિ અથવા બન્ને દ્વારા ઉદીર્યમાણ દર્શનાવરણીય
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
