Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१५४
प्रज्ञापनासूत्रे
' एवं जाव थणियकुमारस्स' एवम् अनेनैव प्रकारेण नैरयिकोक्तरीत्या यावद्-असुरकुमारस्य नागकुमारस्य सुवर्णकुमारस्य, अग्निकुमारस्य विद्युत्कुमारस्य उदधिकुमारस्य द्वीपकुमारस्य दिक्कुमारस्य पवनकुमारस्य स्तनितकुमारस्येति दशापि भवनपतिनां मिथ्यादर्शनशल्यविरतस्यारम्भिकी क्रिया, पारिग्रहकी क्रिया, मायाप्रत्यया क्रिया अप्रस्याख्यानक्रिया च भवति किन्तु मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया नो भवति, गौतमः पृच्छति'मिच्छादंसण सल्लविरयस्स णं भंते ! पंचिदियतिरिक्खजोणियस्स एवमेव पुच्छा' हे भदन्त ! मिथ्यादर्शनशल्यविरतस्य खलु पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्य, एवमेव- पूर्वोक्तरीस्यैव किम् आरम्भिकी क्रिया, पारिग्राहिकी क्रिया, मायाप्रत्यया क्रिया, अप्रत्याख्यान क्रिया, मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया भवतीति पृच्छा! भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'आरंभिया किरिया कज्जइजाव मायावत्तिया किरिया कज्जइ' मिथ्यादर्शनशल्य विरतस्य जीवस्य पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकस्य आरम्भिकी क्रिया क्रियते भवति यावत् पारिग्रहिकीक्रिया
इसी प्रकार असुरकुमार, नागकुमार, सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्कुमार, उदधिकुमार, द्वीपकुमार, दिवकुमार, पवनकुमार एवं स्तनितकुमार को भी जो मिध्यादर्शनशल्य से विरत है, आरंभिकी क्रिया होती है । पारिग्रहिकी क्रिया होती है, मायाप्रत्यया क्रिया होती है और अप्रत्याख्यानक्रिया होती है, मगर मिथ्यादर्शन प्रत्यया क्रिया नहीं होती ।
श्री गौतमस्वामी - हे भगवन् ! मिथ्यादर्शनशल्य से विरत पंचेन्द्रियतिर्यच को क्या आरंभिकी क्रिया, पारिग्रहीकी क्रिया मायाप्रत्यया क्रिया अप्रत्याख्यान प्रत्यया क्रिया और मिथ्यादर्शनप्रत्यया क्रिया होती है ?
श्री भगवान् - हे गौतम! मिथ्यादर्शनशल्य से विरत तिर्यंच पंचेन्द्रिय को आरंभि की क्रिया होती हैं, यावत् - पारिग्रहीकी क्रिया कदाचित् होती है कदाचित् नहीं होती हैं, अर्थात् किसी को होती है किसी को नहीं होती है ।
ખ્યાન ક્રિયા પણ થાય છે, પણ મિથ્યાદ નપ્રત્યયા ક્રિયા નથી થતી.
अारे मसुरभार, नागकुमार, सुवर्थ कुमार, अग्निकुमार, विधुकुमार, उही धકુમાર, દ્વીપકુમાર, દિકકુમાર, પવનકુમાર, તેમજ સ્તનિતકુમારને પણ જે મિથ્યાદર્શન શલ્યથી વિરત છે, આરંભિકી ક્રિયા થાય છે, પાિિહકી ક્રિયા થાય છે, માયાપ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે અને અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા થાય છે, પણ મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયાક્રિયા નથી થતી.
શ્રી ગૌતમસ્વામી—હે ભગવન્ ! મિથ્યાદર્શન શલ્યથી વિરત પંચેન્દ્રિય તિય ચને શું આરભિકી ક્રિયા પાગ્રિહિકી ક્રિયા, માયાપ્રત્યયા ક્રિયા અપ્રત્યાખ્યાન પ્રત્યયા ક્રિયા અને મિથ્યાદર્શન પ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે ?
શ્રી ભગવાન—હે ગૌતમ! મિથ્યાદર્શનશલ્યથી વિરત તિયાઁચ પચેન્દ્રિયને આર’ભિકી ક્રિયા थाय छे, यावत् - पारिश्रडिडी द्विया उान्थित थाय छे, उद्यायित नथी थती, अर्थात् अठने थायछे, કોઈને નથી થતી. આશય એ છે કે દેશ વિરતિ પંચાન્દ્રય તિય અને અપ્રત્યાખ્યાન ક્રિયા નથી થતી,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
