Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टोका पद २२ सू. ८ प्राणातिपातविरमणनिरूपणम् णामुदयप्राप्तानां कषायाणां योगानाञ्च सद्भावेन विरतस्यापि देवायुष्यादीनां शुभ प्रकृतीनां तत्प्रत्ययो बन्धः संभवत्येव, ‘एवं मणूसाणवि एए चेव वीसं भंगा भाणियव्या' एवम्-समुच्चयजीवानामिव मनुष्याणामपि बहुत्वविशिष्टानाम् एते चैव-पूर्वोक्तासप्तविंशतिर्भङ्गा भणितव्या:- वक्तव्याः; एवं मुसावायविरयस्स जाव मायामोसविरयस्स जीवम्स य मणमस्स य एवम्-प्राणातिपातविरतस्येव मृषावादविरतस्य यावद्-अदत्तादानवितरतस्य मैथुनविरतस्य परिग्रहविरतादेः मायामृषाविरतस्य जीवस्य च मनुष्यस्य च एकत्वविशिष्टस्य सप्तविधकर्मबन्धो वा अष्टविधकर्मबन्धो वा षविधकर्मबन्धो वा अबन्धोवाऽवगन्तव्यः, बहुत्वविशिष्टस्य पुनर्जीवसमुच्चयस्य मनुष्यस्य चोक्तसप्तविंशतिभङ्ग पदवाच्य कर्मबन्धा अवगन्तव्या इति भावः, गौतमः पृच्छति-'मिच्छादमणसल्ला विरएणं भंते ! जीवे कइ कम्मपगडीओ बंधइ ?' हे भदन्त ! मिथ्यादर्शनरूपशल्यहैं। यही कारण है कि सामायिक, छेदोपस्थापन, परिहारविशुद्धि चारित्रोंके सद्भाव में संज्वलन कषायों का तथा योगों का मद्भाव होने से विरत को भी देवायु आदि शुभ प्रकृतियों का उनके कारण बन्ध होता है ।
जैसे समुच्चय जीवों के सताईस भंग कहे हैं उसो प्रकार मनुष्यों में भी ये ही सत्ताईस भंग कहलेने चाहिए ।
प्राणातिपात से विरत समुच्चय जीव एवं मनुष्य के समान मृषावाद से विरत, अदत्तादान से विरत, मैथुन से विरत, परिग्रहसे विरत, यावत् माया मृषा से विरत एकत्व विशिष्ट जीव और मनुष्य को लेकर सात काँका बन्ध होता है,आठ कर्मों का बन्ध होता है, छह कर्मों का बंध होता है, एक कर्मका वध होता है अथवा बन्ध होता ही नहीं है। बहुव विशिष्ट जीवों को लेकर तथा मनुष्यों को लेकर सत्ताईस भंग समझने चाहिए। ___ श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! मिथ्यादर्शन शल्य से विरत जीव कितनी कर्म प्रकृછે કે સામાયિક છેદો પસ્યાના, પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્રોના સદુભાવમા સંજવલન કષાયના તથા ગોનો સદ્ભાવ થવાથી વિરતને પણ દેવાયુ આદિ શુભ પ્રકૃતિને તેમને કારણે બધ થાય છે.
જેવા સમુચ્ચય જીવોના સત્યાવીસ ભંગ કહ્યા છે, એજ પ્રકારે માણસોમાં પણ આજ સત્યાવીસ ભંગ કહી દેવા જોઈએ
પ્રાણાતિપાતથી વિરતિ સમુચ્ચય જીવ તેમજ મનુષ્યના સમાન મૃષાવાદથી વિરત, અદત્તાદાનથી વિરત, મૈથુનથી વિરત, યાવત માયામૃષાથી વિરત એક વિશિષ્ટ જીવ અને મનુષ્યને લઈને સાત કર્મોને બંધ થાય છે. આઠ કર્મોન બંધ થાય છે, છ કમેને બંધ થાય છે. એક કર્મ બંધ થાય છે અથવા બંધ થતો જ નથી. બહુ વિશિષ્ટ જીવોને લઈન તથા મનુષ્યાને લઈને સત્યાવીસ ભંગ સમજવા જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! મિથ્યાદર્શન શલ્યથી વિરત જીવ કેટલી કર્મપ્રકૃતિને
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
