Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०४
प्रज्ञापनासूत्रे भगवानाह-गोयमा!' हे गौतम ! 'जस्स णं जीवस्स आरंभिया किरिया कज्जइ ? तस्स पारिग्गहिया सिय कज्जइ ? सिय नो कज्जई' यस्य खलु जीवस्य आरम्भिकी क्रिया क्रियते भवति तस्य अप्रमत्तसंयतस्य जीवस्य पारिग्रहिकी क्रिया स्यात् कदाचित् क्रियते-भवति, स्यात्-कदाचित् नो प्रमत्तसंयतस्य क्रियते-भवति किन्तु 'जस्स पुण पारिग्गहिया किरिया कज्जइ तस्स आरंभिया किरिया णियमा कज्जइ' यस्य पुनः पारिग्रहिकी क्रिया क्रियते भवति तस्य आरम्मिकी क्रिया नियमात नियमतः क्रियते-भवति गौतमः पृच्छति-'जस्स णं भंते ! जीवस्स आरंभिया किरिया कजइ तस्स मायावत्तिया किरिया कज्जइ पुच्छा' हे भदन्त! यस्य खलु जीवस्य आरम्भिकी क्रिया क्रियते-भवति तस्य कि मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते भवति ? एवं यस्य मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते-भवति तस्य किम् आरम्भिकी क्रिया क्रियते-भवति ? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'जस्स णं जीवस्स आरंभिया किरिया कज्जइ तस्स मायावत्तिया किरिया नियमा कजइ, जस्स पुण मायावत्तिया किरिया कज्जइ तस्स आरंभिया किरिया सिय कज्जइ सिय नो कज्जई यस्य खलु जीवस्य आरम्भिकी क्रिया क्रियते-भवति तस्य मायाप्रत्यया क्रिया नियमात्-नियमतः क्रियते भवत्येव किन्तु यस्य पुन जीवस्य मायाप्रत्यया क्रिया क्रियते भवति तस्य आरम्भिकी क्रिया स्यात्-कदाचित् क्रियते-भबति स्यात् कदाचित् न क्रियते नो भवति, तत्र अप्रमत्तसंयतस्य मायाप्रत्यया क्रियावतोऽपि आरम्भिकी क्रिया न भवति ! तदन्यस्य जीवको पारिग्रहिकी क्रिया होती हैं उस जीवको आर भिकी क्रिया नियम से होती है ।
श्री गौतमस्वामी-हे भगवन् ! जिस जीवको आरंभिकी क्रिया होती है, उसको क्या मायाप्रत्यया क्रिया होती है ? इसी प्रकार जिसको मायाप्रत्यया क्रिया होती है उसे क्या आरंभिकी क्रिया भी होती है ?
श्री भगवान्-हे गौतम ! जिस जीव को आरंभिकी क्रिया होती है, उसे मायाप्रत्यया क्रिया नियम से होती है और जिसको मायाप्रत्यया क्रिया होती है उसे आरंभिकी क्रिया कदाचित् होती, है कदाचित् नहीं होती है, क्यों की अप्रमत्त संयत को मायाप्रत्यया क्रिया होने पर भी आरंभिकी क्रिया नहीं होती है, उससे भिन्न जीवों को होती है। આરંભિકી ક્રિયા નિયમથી થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન! જે જીવને આરંભિક ક્રિયા થાય છે, તેને શું માયાપ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે? એ પ્રકારે જેને માયાપ્રત્યયા ક્રિયા થાય છે, તેને શું આરંભિકી કિયા પણ થાય છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! જે જીવને આરંભિકી ક્રિયા થાય છે, તેને માયાપ્રત્યયા ક્રિયા નિયમથી થાય જ છે. અને જેને માયાપ્રત્યયા ક્રિયા થાય છેતેને આરંભિકી ક્રિયા કદાચિત થાય છે, કદાચિત્ નથી થતી, કેમકે અપ્રમત્ત સંયતને માયાપ્રત્યયા કિયા થવા છતાં આર મિકી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
