Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१३२
प्रज्ञापना सूत्रे
काश्च, एकविधकर्मबन्धका अष्टविधकर्मबन्धकाश्च भवन्तीति तृतीयो भङ्गः ३, अथ
विधकर्मबन्धका अपि कदाचिल्लभ्यन्ते कदाचिनोपलभ्यन्ते, उत्कृष्टेन षण्मासविरह सद्भावात् यदापि उपलभ्यन्ते तदापि जघनन्येन एको द्वौ वा उत्कृष्टेन अष्टोत्तरशतम्, तस्मादष्टविधवन्धकपदाभावे षड्विधबन्धकपदेनापि द्वौ भङ्गौ प्राह-- ' अहवा सत्तविहबंधा य एगविहबंधगाय छव्विहबंधगे य ४' अथवा बहवः सप्तविधकर्मबन्धकाच एकविधकर्मबन्धका भवन्ति कदाचित्तु एको मोहायुष्यं वर्जयित्वा षड्विधकर्मबन्धकश्च भवति ४ ' अहवा सत्तविहबंधगा य एगविहबंधगा य छव्विहबंधगा य ५' अथवा बहव एव सप्तविधकर्मबन्धकाच एकविधकर्मबन्धकाश्च षड़विधबन्धकाश्च भवन्तीति पञ्चमो भङ्गः, अथ अयोगिकेवलिनोऽबन्धका अपि कदाचिदुपलभ्यन्ते कदाचिन्नोपलभ्यन्ते बन्धक और बहुत आठों प्रवृतियों के बन्धक होते हैं । (३)
चौथा भंग- कभी कभी छह प्रकृतियों के बंध करने वाले जीव भी होते हैं, और कभी कभी नहीं भी होते हैं, उनका विरह छह मास तक हो सकता है। जब होते हैं तो जघन्य एक या दो होते हैं । उत्कृष्ट एक सौ आठ । अतएव आठ के बन्धकों का अभाव वाले और छह के बन्धकों का सद्भाव वाले पद से दो भंग कहते हैं - अथवा अनेक सात कर्म प्रकृतियों के बन्धक, अनेक एक प्रकृति के बन्धक और एकजीव छह प्रकृतियों का बन्धक होता है । अथवा अनेक सात के बन्धक, अनेक जीव एक प्रकृति के बन्धक और कोई एक आयु तथा मोहनीय प्रकृतियों को छोड़कर छह प्रकृतियो का बन्धक होता है (४) अथवा बहुत जीव सात कर्म प्रकृतियों के बन्धक होते हैं' बहुत एक प्रकृति के बन्धक होते हैं और बहुत छह प्रकृतियों के बनक होते हैं (५)
योगी केवल अन्धक भी कदाचित् पाये जाते हैं, और कदाचित् नहीं क्यों की उनका उत्कृष्टविरह छह मास का होता है? वे जघन्य एक अथवा दो उत्कृष्ट से एक અને ઘણા આઠે પ્રકૃતિયાનો અંધક હાય છે
ચાથા ભંગ-કયારેક કયારેક છ પ્રકૃતિયાના અધ કરનારા જીવ પણ હોય છે, કયારેક કયારેક નથી પણ હેાતા, તેમના વિરહ છ માસ સુધી હાઇ શકે છે. જો હાય છે તેા જઘન્ય એક કે એ હેાય છે. ઉત્કૃષ્ટ એક સે। આઠ તેથીજ આઠના બંધકોના અભાવવાળા અને છના અંપકાના સદૂભાવવાળા પદથી એ ભંગ કહે છે- અથવા અનેક સાત પ્રકૃતિયાના બંધક, અનેક એક પ્રકૃતિના અંધક અને એક જીવ છ પ્રકૃતિયાનોખધક થાય છે. અથવા અનેક સાતના અંધક, અનેક જીવ એક પ્રકૃતિના ખક અને કોઇ એક આયુ તથા માહનીય પ્રકૃતિયાન છેડીને છ પ્રકૃતિયોના બાંધક થાય છે (૪)
અથવા ધણા જીવ સાત કપ્રકૃતિયેાના અધક થાય છે, ઘણા એક પ્રકૃતિના ખંધક ચાય છે અને ઘણા છ પ્રકૃતિયાના બંધક થાય છે. (૫)
આયેાગિ કેવલી અબંધક પણ કદાચિત્ મળી આવે છે, કદાચિત નથી મળતા. કેમકે તેમના ઉત્કૃષ્ટ વિરહ છ માસના હાય છે, તેઓ જઘન્ય એક કે એ તથા ઉત્કૃષ્ટ એકસા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
