Book Title: Mahavira Katha
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004947/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA saMpAdaka gopAladAsa jIvAbhAI paTela CRAFTE MREINIT gUjarAta vidyApITha amadAvAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI pUjAbhAI jaina graMthamAlA21 zrI mahAvIra kathA saMpAdaka gopAladAsa jIvAbhAI paTela che. gujarAta vidhApITha amadAvAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAraka zaileza kodarabhAI paTela kA. kulasaciva gUjarAta vidyApITha amadAvAda-380 014 (c) gUjarAta vidyApITha kiMmataH so rUpiyA prathama AvRtti, sana 1941 dvitIya AvRtti, sana 1950 punarmudraNa, sana 197, prata : 150 mudraka jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya amadAvAda-380 014 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana pramANabhUta mahAvIracarita racavAnA prayatnamAMthI A mahAvIra-kathAne janma thayo che. prAcIna puruSanuM jIvanacarita racavAnuM kAma Ama agharuM ja hoya che. tene mATe joItI sAmagrI bahu ja ochI, chUTaka ane tUTaka hoya che. je kAMI hoya che temAM pramANabhUta keTaluM e cALavAnuM kAma te pAchuM UbhuM rahe ja che. temAMya jyAre kathAnuM pAtra mahAvIra jevA mahApuruSa ane saMpradAyakAra heya che, tyAre vaLI vizeSa prakAranI muzkelIo umerAya che. gatAnugatika keTalIka mAnyatAo, AkhyAyikAo ane jene paurANika kahevAya tevI jAtajAtanI sAmagrI te pAtranI AsapAsa utpanna thaI hoya che. ane e badhAnI upara sAMpradAyikatAnA AdaranI nAjuka bhAvanAnuM kavaca jaDAyuM heya che. Ane lIdhe te sAmagrIne nAjuktAthI aDakavAnuM ane aDakIne tAravavAnuM rahe che. AvI muzkelImAMthI mArga kADha heya, te tevA puruSa aMge prAcIna sAhitya tathA zilAlekhAdi vagere pramANabhUta gaNAya tevI sAmagrImAM zuM che, te paheluM jovuM joIe. mahAvIracaritane aMge mukhyatve jaina ane tatkAlIna bola * jaina graMze viSe eka cokhavaTa karavAnI rahe che ke, e badhA gra vetAMbara 2 ja lagabhaga che.digaMbare te atyAre jana Agama tarIke oLakhAtA graMthane pramANutA ja nathI. uparAMta, mahAvIracaritane aMge betraNa muddAonI bAbatamAM temane matabheda paNa che. teo mAne che ke, mahAvIrasvAmI prathamathI ja siddhArthane ghera avataryA hatA - arthata garbhaharaNuM (AgaLa pA. 88) thayuM nahotuM. bIje muddo e ke mahAvIra svAmIe lagna (AgaLa pA. 109) karyuM ja nahotuM - te brahmacArI hatA. ane trIjo muddo e ke, mahAvIraravAnI dIkSAnA vakhatathI acelaka ja hatA. (AgaLa pA. 121-2) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA brAhmaNa dharmanAM pustaka jatAM, mahAvIrane aMge je kAMI maLyuM te vINuM laIne, tene saLaMga kathArUpe sAMkaLI ApavAne AmAM prayatna che. AthI A mALAnA "buddhacarita'nuM purogAmI pustaka "bulIvA" jema buddha, dharma ane saMgha bAbata racaka zalImAM pramANabhUta gaNAya evI mAhitI Ape che, tema A pustaka mahAvIra ane temanA upadeza bAbata evI mAhitI ene maLatI zailImAM Apaze, evI AzA bAMdhI che. Ane mATe kyAM kayAM pustake joyAM che te gaNAvavAnI ahIM jarUra nathI. temane yathAsthAne meM nirdeza karyo che, te parathI vAcakane tenI jANa maLI raheze ema mAnuM chuM. mArI vinaMtI eTalI ja ke, A kathAmAM nahi UtarelI evI koI sAmagrI kaI jagAe rahI gaI hoya yA utArelI sAmagrImAM bhUlacUka ke gerasamaja heya, te vidvAna vAcake mane te batAvuM ne madada kare. thoDA vakhata agAu mahAvIra jevA ja bIjA mahAna hiMdI dharmapuruSanA jIvana ane sadhane graMtha - zrImad bhAgavata - gujarAtImAM TUMkamAM utAryA pachI A graMtha taiyAra karavAnuM banyuM che, e mAre mATe eka ati priya suyoga che. puranuM mAhAtma prIchavAmAM ke vIrapUjA thA saMtapUjAnI sAcI dIkSA levAmAM sAMpradAyiktA hoI zakatI nathI. ane satyanika vidvattAne paNa sAMpradAyiktA hotI nathI. A beu rIte AvA prakAranA kathAkIrtanamAM kaI prakAranI saMkucitatAne sthAna nathI. kRSNa je hiMdI saMsArane ane jagatane niSkAma karma jevI daivI vibhUti ane te dvArA Izvaraprapatine yoga zIkhavyo che, te mahAvIrasvAmIe evI ja eka meTI daivI vibhUti - ahiMsAnI ananya ArAdhanA pitAnA jIvana dvArA zIkhavI che. ahiMsAno Aje ati moMgho thaI paDele bedha emaNe eka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga jevI tIvratAthI sAdhI batAvyuM che, eTaluM ja nahi, e ahiMsA-coganuM eka svataMtra darzana emaNe hiMdane ApyuM che. jagatabharamAM je cAlI rahyuM che, dharmane nAme je rIte dhamatare thatAM jAya che, te badhuM jotAM ane vicAratAM ema lAge che ke, upara nirdezelI udAra samadaSTi e te dharmanuM prathama pagathiyuM thaI paDavuM joIe. kAMI nahi to dharmone abhyAsa te A samabhAvathI 9 ghaTe. jagatanAM parthiva kSetramAM paNa je TUMsAtasI ane sAmasAmAnA vADAmAMthI thatI kheMcAkheMcI duHkhanI jaDa thaI paDI che, te ene dUra karavAnI ekamAtra je mAnavazakti dharma, temAM ja je kheMcAkheMcI pese to, mIThAe ja tenI "mIThAza" choDI kahevAya. A pustaka taiyAra karavAmAM AvA prakAranI dharmabhAvanAthI prayatna karyo che. meM zarUmAM ja kahyuM ema, mAnavadharma ja nahi, graMthakAranI satyaniSThA paNa Ama ja zIkhave che. aneka prAcIna graMthamAMthI maLatI vanasAmagrIne vaNIne A kathA racI che, e huM jaNAvI gayA. kaI bhAvanAthI e vaNATakAma karyuM che te paNa meM kahyuM. chevaTe, kaI sAmagrI meM cALI kADhI che te paNa jaNAvuM. dareka dharmanA mahApuruSonA jIvanane nasIbe, aneka kapanAo ane camatkArakathAo te hoya ja che. evA prakAranI kathAne mUlavavAmAM itihAsazuddha vikAsadaSTi madada karI zake; to ja jIvanamAMthI udAta ane preraka mAnavamUrti joI zakAya. avatArI jIvanamAM jovA jevI, jeIne jAgavA jevI, joIne abhAvane sAcI keLavaNuM ApavA jevI je vigato hoya che, temane manuSyanI kalpanA ke camatkAraprema kAvyazaktithI raMge che ne alaMkRta kare che. eTale tevI rIte varNavelI bInA TrIjha tevI hatI ema mAnI na zakAya; mAnavAthI bahu lAbhe nathI thata; tethI te puruSa bahu to deva banI dUrathI darzanIya ja Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahI jAya che. me prAstAvika 'ma ja tethI A viSe spaSTatA " " karI che ke, * mahApuruSanuM teA mAhAtmya ja e eka vastumAM rahelu hAya che ke, te ApaNane temanA jevA mahAna banavA prere che." mahAvIrasvAmIne aMge camatkAranI vAtA ochI ane bahudhA eka ja prakAranI ( trikALajJAnanI ) heAya che. temane me camatkArI mahattva nathI Apyu, te rUpe jatI karI che. A katha! racavAmAM tevI hakIkato te A maryodAomAM ane kahI Avye te bhAvanAthI, mahAvIrasvAmI viSe jUnA graMtheAmAM sattAvAra maLatI mAhitI tAravIne, temAMthI saLaMga carita-kathA ghaDavA AmAM prayatna karyo che. te jaina ane jainetara yAne upayAgI nIvaDaze evI AzA che. * mahAvIra-kathA'nI A bIjI AvRtti mULanuM mAtra punarmudraNu ja che. vAcakeAne A jAtanI carita-kathA upayegI thaI paDI che, tathA mahAvIrasvAmI aMge vigatathI jANavA icchanArAenI AvazyakatA kaMIka aMze tenAthI pUrI paDI che, te jANI satASa thAya che. amadAvAda, 5-4-'10 -sapAdaka Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana stuti prAstAvika anukramaNikA khaMDa lA pUvakathA 1. pahelA bhavaH nayasAranI kathA 2. trIjo bhava: marIcinI kathA 3. seALamA bhava: vizvabhUtinI kathA 4. aDhAramA bhavaH tripRSTha vAsudevanI kathA 5. tevIsamA bhavaH priyamitra cakravatInI katha 6. pacIsamA bhavaH naMdana rAjAnI kathA khaMDa 2jo mahAvIrakathA 1. mahAvIrajanma 1. devalAkamAMthI cyavana 71; 2. licchavIonuM saMyukta rAjya 72; 3. gaNusattAka rAjyapaddhati 75, 4. vaizAlIne ceTaka rAjA 77; vaizAlI nagarI ; 6. vaizAlInA licchavIe| 22; 7. garbhAvasthA 85; 8. ga'haraNu 88; 9. garbha mRtyunI zaMkA 94; 10. janma 97, 2. sarakArakaraNu j * } 10 19 30 44 54 71 99 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 113 123 3. yuvAvasthA 4. gRhatyAga 5. dIkSAnAM prathama cha varSa 1. gevALa 123; 2. tApasane Azrama 126; 3. zalapANi yakSa 127; [ghaNA mA] 4. pAkhaMDI acchedaka 134; 5. caMDakauzika sarpa 137; 6. sudaSTa nAgakumAra 14; 7. gozAlaka sAthe meLApa 15; [IjuM-trInuM zuM mA]; 8. lADha dezanI yAtanAo 155; [vamuM-jIruM navuM] pariziSTaH maMliputra gaNAlaka 158. 6. dIkSAnAM bIjA cha varSa 164 1. gozAlaka o paDe che 174; sAta cAmuM navamuM nANuM] 2, gozAlakane AjIvika siddhAMta 171; 7. AkarI parIkSA 179 tinuM mAsuM] 17; 4. vikaTa niyama 185; [athANuM mAryuM]; 5. chelle dAruNa duHkha 192; pAramuM mAthuM]; 6. upasaMhAra 1968 pariziSTa AtmA uparanAM AvaraNa 201. 7. valyaprApti ane pahelo dharmopadeza 1. mahAvIra ahaMta bhagavAna banyA 207; 2. prathama niSphaLa dharmopadeza ra09 3. prathama agiyAra ziSyo 210; 4. prathama upadeza 216; pa. tIrthakaranA atizaye rara4. pariziSTaH buddha ane brahmadeva rara7. 8. rAjagRhamAM Agamana 231 2017 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. abhaya 1. zreNika-nikhrisAra 232; kumAra 237; 3. ajAtazatru-kUNika 239; 4. melakumAra 245; 5. kumAra nadiSe gRhasthadhama 262. 259; 6. 9. videha tarapha [tenuM cekamAsu] 1. RSabhadatta 268; 2. jANi ane priyadarzInA 269 10. vatsadeza tarapha ane devAnaMdA [nautanuM jomAsuM ] 1. jayaMtInI dIkSA 280; 2. sumaneAbhadra ane supratiSTha 285; 7. AnaMda gRhapati 288. 11. dhanya ane zAlibhadra [ paMcamuM cekamAsuM] 12, mahu, kAmadeva ane udAyana . [ senDanuM cemAsuM ] 1 mahux 302; kAmadeva 306; 3. udAyana rAjiSa 309, 13. aDhAramuM, egaNIsamuM ane vIsamuM va s 14. ekavIsathI ceAvIsamA sudhInAM varSo 28 314 [[ttaramuM vegamAnuM] 1. sUrNApitA ane surAdeva 714; 2. pudgala parivAjaka, ane yuddhazataka 315; 3. makAyI vagere gRhasthA 317; [ aDhAramuM remAsuM ]; 4. A kumAra 320; 5. abhayakumAra AdinI dIkSA 728; [ zALIsamuM cemAsuM ]; 6. vatsadeza taraph 330 [vIsamuM mAnuM ]. pariziSTa : kathAe 334. abhayakumAranI buddhimattAnI 1. dhanyanI kathA 342; 346; 347, 3. sAlaputra 348; [ pRvIsamuM 2. kuMDakAlika cemAsuM ] 28 295 302 342 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mahAzataka 351; [vAvIranuM mAthuM] 5. skaMda kAtyAyana 354; 6. naMdinIpitA ane sAhipitA 359; [tevIsamuM comAsuM]; 7. sUrya-caMdranuM avataraNa 359 8 rAjagRhamAM 361. [covIsamuM comAsuM] 15. magadhamAM rAjyakrAMti ane vizAlInuM yuddha 363 1. zreNikanuM apamRtyu 363, 2. pavAdi kumAranI dIkSA 365; 3. jinapAlitanI kathA 365; [jIsamuM comAsuM] 4. vaizAlInuM yuddha 370; 5. kAlI vagere rANIonI dIkSA 371; [ kavIsamuM comAsuM) 6. hala ane vihallanI dIkSA 373. pariziSTaH 1. vaizAlInA nAza viSe jana kathA 374; 2, vaizAlInA nAza viSe bauddha kathA 377. 16. zAlakanI aMtima mulAkAta 17. aMtima paMdara varSe ___ sattAvIsameM comAsu 1. gautama ane kezI 389; 2. zivarAjarSi 391; [kavIsamuM rokANuM 22, ochAtrI rokANuM 264] 3. sAla-mahAsAladazArNabhadra 394, 4. semila brAhmaNa 395; [trIsameM comAsu 396; ekatrIsamuM comAsu 397 ] 5. gAMgeya zramaNa 397; [vatrIsamuM romA] 6. chaThThA ArAnuM bhArata ane tenAM manuSya 398; 7. piThara ane gAmalI 402; [serIsamuM vomAsuM] 380 389 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 8. kAledAyI 404; 9. peDhAlaputra 408; [votrIsamuM comAsuM) 10. sudarzana zeTha 411; 11. pachInAM cha varSa 414; [22-26-27-2821-40-42 romAnuM ]; 12. parinivaNa 416; 13. gautamane kevaLajJAna 419 pariziSTa 1. hAlikanI kathA 422; 2. prasAcaMdra rAjarSi kara3; 3. vipAkasatranAM pAtro 424; 4 anuttaraupapAtikanAM pAtro ka25; 5. aMtagaDadasAsUtranAM pAtro 42; 6. rAyapaNuya suratanAM pAtra 429; 7. dazAzrutaskaMdhamAM nedhAyelA upadeza 429 8. samavAyAMgamAM noMdhAyelI hakIkata 4309, sthAnAMgamAM nedhAyelI hakIkata 430, 10. bhagavatIsUtramAM seMdhAyelI kathA 431; keTalA ziSyo siddha thaze? 43ra. khaMDa 3 bhagavAna mahAvIranI daSTAMtakathAo 1. tuMbaDAM 435 2. be kAcabA 3. be iMDAM 4. naMdIphala 5. caMdramA 6. rohiNI 7. gheDAo 8. mali 9. khAInuM pANuM 10. suMsumAM 438 447 440 jarUra 455 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 11. be sAthe bAMdhyA 458 12. kaMDarIka ane puMDarIka 13. gaLiyo baLada 464 14. dAvavanAM jhADa 15. Aveta kamaLa khaMDa tho bhagavAna mahAvIrano sadupadeza 1. cAra durlabha vastuo 471 2. apramAda 473 3. vivekarAgya 478 4. saguruzaraNa 489 5. mumukSunI taiyArI 492 1. vinaya 492; 2. sahanazIlatA 497; 3. nirmamatA 501; 4. nirahaMkAritA 503; 5. nirbhayatA ane asaMga 505; 6. strIprasaMgane tyAga 507; 7. AhArazuddhi 510; 8. upasaMhAra : vyAkhyAo 514. 6. sAcuM vIratva 517 7. mekSamArga 519 8. ahiMsA 528 9 brahmacarya 534 10. mukta - jJAnI 5317 11. upadeza ApavAno adhikAra . 540 12. sAco yajJa 543 13. sAco varNa 548 sUci papa1 keTalIka vyAkhyAo 565 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA kha1 lA pUvakathA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stuti ka rUpI verIone samULa nAza karanAra rahta' : ' ' bhagavAna' mahAvIrane namakAra ! paDele cIle cAlyA janArA aneka che; paraMtu te cIlA sAI javA AvyA haiya athavA ekabIjAmAM aTavAI gayA hAya, tyAre peAtAnA prayatnathI naveA cIleA pADI, leAkAne sugama rastA karI ApanAra virala hoya che. Apa tevA Aphrikara' che, ' tIya kara' che ! tethI : Apa puruSAttama ' - puruSasiMha ' che. 4 : < lekAmAM uttama kahI zakAya tevA ghaNAya haze. paraMtu lAzanuM ye kSema vahana karI, temanA rastA ujALanAra hitasvI virala hAya che. Apane ' lokanAtha', 'lAkapradIpa' kahenAre sAcuM kahyuM che. Ape saMte abhaya ApyuM che, cakSu ApyAM che, mA` ApyA che, zaraNu ApyuM che, jIvana ApyuM che, meSa ApyA che, ane dhama ApyA che. kharekhara Apa dhamadAtA, dhama dezaka, dhanAyaka, ane dhasAthi che. dhama kSetranA Apa cakravatI che. saspeMsArasamudramAM bUDatA leAkeAne Apa dvIparUpa che., trANurUpa che|, zaraNarUpa che, gatirUpa che, pratiSThArUpa che. Ape rAgadveSa jItyA che, eTaluM ja nahIM paNu, khIjAone te tavAne mArga batAvyA che; Apa bhavasAgara tarI gayA che, eTaluM ja nahI paNu, khIjAone te taravAmAM madada karI che; Apa jAte khudda thayA che, eTaluM ja nahIM paNu, khIjAone kheASa pamADanAra banyA che. ApanI mukti ja kharI mukti che, kAraNa te khIjA anekanI muktinuM kAraNa banI che. sarva bhayeAne jItanAra huM jina ! Apane pharI pharI namaskAra ! [ zakredranI stuti uparathI ] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvika phUla khIlIne taiyAra thAya che, tyAre tenI rU5-guNanI samRddhithI AkarSAIne AvanArA prazaMsakenI prazaMsAmAM tenA vartamAna lAvaNyanI ja prazaMsA hoya che. paraMtu atyAre khullI havAmAM tathA tejasvI prakAzamAM rUpe raMge opatA te phUlane te pahelAM bhUtaLanA kRSNa aMdhakAramAM ekalA ja taiyAra thatAM zuM zuM karavuM tathA veThavuM paDayuM che, tenI kathA bhUtaLanA aMdhakAramAM ja dabAyelI rahI jAya che. tenA divya prakAzamaya rUparaMganI prazaMsA karate kavi bhAgye tenA mULa AgaLanA kAdavamAM hAtha kharaDavA icche che. phUlanI bAbatamAM tema karIe te cAle paNa kharuM. kAraNa ke ApaNane te tenA vartamAna rUpa-guNa sAthe ja nisabata che. paraMtu kaI mahApuruSanI vartamAna vibhUtine te rIte gAI-stavIne ApaNe caritArtha nathI thaI zaktA. kAraNa ke, te mAtra "mANavA nI vastu nathI. phUlanAM rUpa-raMga ApaNane tenI peThe "khIlavA' nathI preratAM; paraMtu mahApuruSanuM to mAtAo ja e eka vastumAM raheluM hoya che ke, te ApaNane temanA jevA mahAna banavA prere che. A vastunuM bhAna hevAthI ja kathAkAre mahApuruSonI vartamAna vibhUtine ja varNavIne saMtuSTa thatA nathI. te vibhUti A janmamAM temaNe kevI rIte meLavI enuM varNana jANe basa na lAgatuM hoya, tema teo temanA pUrva bhavo paNa varNave che; tathA A janmamAM dekhAtI vibhUti, pUrva janmanA keTalA badhA satata tathA bhagIratha prayatnathI siddha thayelI che, tenI kathAthI ja teo A janmanI kathA zarU kare che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAratAhika ane temAM ghaNuM DahApaNa raheluM che. mahAvIra, buddha vagere saMtapuruSe pitAnA jIvanakALa daramyAna pitAnuM dhyeya siddha karavA khAtara je tIvra tamannA, aDaga nizcaya, ane hADakUTa prayatna dAkhavatA dekhAya che, tenuM ja varNana mAtra te ApaNane uttejita karavAne badale hatAza ja vadhAre kare che. "eTaeTaluM tapa ApaNAthI zI rIte thAya ?' "eTaeTalAM duHkha ApaNAthI zI rIte veThAya?" pariNAme sAmAnya janasamudAya te mahApuruSonA sarva puruSakAra-prayatnane daivI saMpatti gaNuM kADhe che tenuM anukaraNa na thAya, tenI te stuti ja thAya! eTaluM ja nahIM, paraMtu temanA zArIrika bAMdhAne - are temanA lehInA raMgane ja sAmAnya leke karatAM cheka vilakSaNa karAvI, temanA badhA prayatnane temanI zArIrika alaukikatAnuM ja pariNAma karAvI de che. paraMtu e te viparIta pariNAma ja AvyuM kahevAya. tethI kathAkAro evA mahApuruSonI kathAne prAraMbha temanA pUrvabhavonI kathAthI kare che. jethI koI paNa saMkoca vinA tevA mahApuruSonI apUrNatA, ane te apUrNatAo upara temaNe meLavelA vijayanI kathAne A janmanI temanI mahattAne AMca AvavA dIdhA sivAya, vigate varNavI zakAya. mahAvIra-kathAnI zarUAta paNa, tethI, temanA pUrvabhavanI kathAthI ja thAya che. che jemake mahAvIranuM lohI dUdha jevuM sapheda hatuM ema mAnavAmAM Ave che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahele bhava : nayasAranI kathA lAkha varSo pUrve A jaMbuddIpamAM jayaMtI nAme samRddhimAna nagarImAM zatrumadana nAme pratApI rAjA rAjya karatA hato. kAma-krodhAdi mahA ripuonA durgama ane durbhedya killAo bhedavAmAM teNe batAvelI vIratA ane kuzaLatAne kAraNe, eka bAju tenuM zatrumadana nAma jema anvatha banyuM hatuM, tema bAhya zatruone kadI jItavA ja paDyA na hovAthI tenuM te nAma zebhAmAtra banyuM hatuM. vagara chatye tenA badhA samakAlIna rAjAo tene pitAne adhipati mAnatA hatA. te rAjAne pRthvI pratiSThAna nAmanA gAmamAM nayasAra nAme mukhI hatuM. te svabhAve saraLa, vinayazIla, priyavAdI tathA popakAraparAyaNa hatA. sAmAnya rIte jene dharma mAnavAmAM Ave che, tevI ke bAbatane khyAla ke saMskAra tenAmAM na hato; ke nAte tene dharmaparAyaNa sAdhu-saMtane sahavAsa. paraMtu sAmAnya nItiniyamanuM pAlana te svAbhAvika rIte ja karyA karate ha. kaI prakAranuM apakRtya te pote AcaratA nahote, temaja bIjAnA apakRtya jovAnI paNuM tene khAsa Teva nahatI. bane te bIjAonA guNa jovA tathA grahaNa karavAmAM ja tenI svAbhAvika pravRtti hatI. tene khAsa zokha hato atithi-abhyAgatanI sevAzravA karavAne. reja kaI atithinI sevA karyA vagara ene cena paDatuM nahi kaI paNa eka saguNa prabaLarUpe AcaravAmAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahele bhava: nayasAranI kathA Ave, te chevaTe te manuSyane parama phala apAvanAra nIvaDe che; te nyAye, nayasArane paNa te sadguNa evA uttama phaLanI prApti karAvanAra nIvaDayo ke, te vaDe tenuM AkhuM jIvana ja palaTAI gayuM. eka vakhata zagumardana rAjAne imAratI lAkaDAnI jarUra paDI. teNe nayasArane pAsenA mahAvanamAM jaI moTAM moTAM jhADa kapAvI lAvavAne hukama karyo. te anusAra nayasAra bhAtuM bAMdhI, tathA aneka gADAM vagere sAmagrI laIne jaMgalamAM gayo, ane tyAM vaNa-vaNIne meTAM meTAM jhADa kapAvavA lAgyo. vakhata jatAM madhyAhna thayA ane karavI paDelI rakhaDapaTTIne kAraNe nayasArane bhUkha paNa kakaDIne lAgI. tenI pAse bhAtuM te taiyAra hatuM paraMtu koI atithine jamADyA vinA jamavA besavAnuM tene mana thayuM nahIM. AvA vanavagaDAmAM atithi AvI maLavAno saMbhava paNa kayAMthI? chatAM te Ama tema utsuktAthI najara pheravavA lAgyo.. eTalAmAM dUra-dUrathI teNe bhUkhyAtarasyA tathA raste bhUlavAne kAraNe Amatema vyAkuLatAthI najara karatA keTalAka sAdhu satene joyA. nayasArane atithi maLI gayA! ane te paNa supAtra, tathA anna-pAna temaja bIjI madadanI apekSAvALA. kahevAnI jarUra nathI ke, nayasAre pitAnA hadayanA tamAma umaLakAthI te parizAMta sAdhupuruSonI banatI badhI sevA karI. sAdhuone paNa, jarUrane vakhate maLelI, tathA kAMI paNa badalAnI apekSA vinA svAbhAvika AnaMdapUrvaka ApavAmAM AvelI madada prasanna karanArI ja nIvaDI. vizrAMti vagerethI paravAryA bAda nayasAra pote ja temane nagara taraphane mArga batAvavA sAthe cAle. sAcA dhArmika puonI sevA-suzruSA tathA satsaMganA AnaMdane anubhava tene pahelavahele ja hatA. e saMtapuruSene mATe jANe banatuM badhuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA karI TuM-evA bhaktibhInA umaLakA tenA aMtaramAM UThatA hatA. te pelA mahApuruSonI zAMta gauravabharI mUrti sAmuM jete jete AnaMdita thatA sAthe cAlato hato. pelA saMtapuruSe paNa nayasAranA hadayanA A bhAvathI binavAkepha nahatA. tenI A bhakti - tene A umaLake nirdetuka che, e vastu teothI ajANa nahotI. teo samajatA hatA ke, AvI nihetuka premabhakti ja cittamAM aneka zubha guNene udaya thavAnuM kAraNa che. e bhAvamAM taraboLa thayeluM citta svAbhAvika rIte ja sAmA mANasanI aneka vArtA ApoApa AtmasAta karI le che. chUTA paDatA pahelAM temaNe tene adhikAra joI, dharmajIvananI keTalIka mukhya vAta tene saheje saMbhaLAvI dIdhI. ane nayasAranA bhaktibhInA hadayamAM te tarata ja vajalepa thaI gaI. A rIte dharmabIja vavAyA bAda nayasAranuM prathamanuM nirdoSa karmaparAyaNa jIvana koI anerA bhAvomAM pallavita - praphullita thaI UThayuM. bahArathI te te kAMI vizeSa na badalAyuM, ke na temAM keImeTa viccheda paDyo; paraMtu tenI svAbhAvika pravRttine have navI ja kRtArthatA maLI. mAnavacittamAM puruSane hAthe vavAtA dharmabIjanI kriyA agamya che. be hadayo ekabIjAnAM evAM umukha kevI rIte bane ke jethI ekanI jyota bIjuM hadaya tarata jhaDapI le, e vastu zAbdika nirUpaNane viSaya nathI banI zakatI. tethI kathAkAra nayasAranA hadayamAM te saMtee kayA dharmopadezathI kevI rIte A dharmabIja ropyuM, te noMdhavAnI darakAra nathI karatA. dhamapadeza te ghaNAya paDelA che. kharI jarUra te jIvatI-jAgatI jAtanI, ane te jota jhaTa pitAmAM svIkArI le tevI snehabhInI hRdaya-diveTanI che. kAMI paNa kahevuM ja hoya che eTaluM ja kahI zakAya ke e vastu yApi hi juvena atiA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA bhava : nayasAranI kathA paraMtu te upadeza na saMgharAyAnuM duHkha karavuM paNa na ghaTe. kAraNa ke, e dharmabIja vavAyA pachI, te kayA kayA AghAtapraghAte vaccethI bacIne kevI rIte vikasatuM gayuM, tathA cheka sattAvIsame bhave mahAvIra-jIvanarUpe phaLIte kRtArtha thayuM, tenI saLaMga kathA to kathAkAro ApaNane Ape che ja. ane kadAca upayogitAnI daSTie e kathA ja ApaNe mATe vadhu mahatvanI che. ApaNe te kathA tarapha ja jaIe. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo bhava: marIcinI kathA maraNu bAda nayasAra ravalAkamAM utpanna thayeA. tyAM teNe bhAgavelA ati maneAhara svargasukhanA vana sAthe ApaNune khAsa levAdevA nathI. Ameya sva teA puNyanAM mULanI bhegabhUmi ja che, tyAM jaI te jIva navA puruSA nathI ja karI zakatA. UlaTuM, pUrve karelAM puNya kSINu' karIne pAche mRtyuleAkanI ka bhUmimAM Ave che. ' svamAMthI nIce AvatA sAmAnya puNyazALI jIvamAM, ane mekSamArge caDelA mumukSa jIvamAM zAstrakAreAe phera eTalA mAnyA che ke, mumukSa jIva svasukha bhAgavI lIdhA bAda mRtyulAkamAM eve sthaLe janme che ke, jyAM peAtAnA bAkI rahelA mArge AgaLa vadhavA mATe joitI anukULa paristhiti hoya che. te anusAra nayasArane jIva svargamAMthI UtarI, ayeAdhyA nagarImAM Adi tIrthaMkara RSabhadevanA putra bharatacakravatI ne tyAM vAmAdevIne peTe putra tarIke janmyA. janmatI vakhate tenuM kiraNamaya tejasvI svarUpa joIne bharatarAjAe tenuM nAma marIci pADavuM. dhIme dhIme te marIci yeAgya lAlana-pAlanathI mATe thavA lAgyA, ane yuvAvasthAmAM AvyeA. marIcinA dAdA ane bharatacakravatInA pitA RSabhadeva te arasAmAM dharabAra tajI, ati utkaTa tapa sAdhatA sAdhatA judA judA dezAmAM vicaratA hatA. temanI sAthe temanA kaccha, ane mahAkaccha vagere aneka mitra 1. saudhama nAmanA svargamAM, 2. te vakhate tenuM bIju nAma vinItA paNa hatuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIje bhavaH marIcinI kathA rAjAoe paNa temano viraha sahana na thaI zake tema lAgavAthI, rAjya-putra vagere sarvasva tajIne dIkSA lIdhI hatI. paraMtu te arasAmAM RSabhadevajInI sthiti avadhUta jevI hatI; bhikSA maLe-na maLe tenI paravA karyA vinA, te niraMtara AtmaciMtanamAM rahI, maunapaNe vicaryA karatA hatA. pelA rAjAo e jAtanAM bhUkhatarasanAM kaSTo sahana karavAmAM lAMbo vakhata nabhI zakyA nahIM. paraMtu pitapotAnAM rAjyamAM pAchA jaI, pharIthI gRhastha banavAnI paNa temanI marajI nahotI. tethI teoe vanamAM ja rahI, vanaphaLane AhAra karI, je kAMI dharmasAdhana banI zake te karavAnuM zarU karyuM. arthAta teo vanavAsI, tathA vanaphaLAdine AhAra karanAra tApase banyA. RSabhadeva pitAnI avadhUtanI rIte ja vicaratAM vicaratAM lAMbA samaya bAda ayodhyA nagarInA ja upanagara purimatAla pAse AvI pahoMcyA. tyAMnA zakaTamukha nAmanA udyAnamAM te ciMtanamAM beThA hatA, tevAmAM temane phAgaNa mAsanI kRSNa ekAdazIne divase (uttarASADhA nakSatra hatuM tyAre) prAtaHkALe kevaLajJAna prApta thayuM. banyuM ema ke, te ja vakhate prAta:kALe bharatarAjA pitAnAM dAdI arthAt RSabhadevanAM mAtA marudevAne namaskAra karavA gayo hato. te vakhate marudevA pitAnA putra RSabhadeve aMgIkAra karelI kaThora tapasyA yAda karI karIne retAM hatAM. bharatane jotAM temanuM rudana vaLI vadhI gayuM ane bhAratane saMbhaLAvI saMbhaLAvIne te aneka vAta kahevA lAgyAM. temaNe jaNAvyuM ke, dIkSA laIne nIkaLyA pachI RSabhadevanI kevI sthiti che, tathA te hAlamAM kyAM che tenI koI khabara rAkhatuM nathI. tuM to tArA ja rAjyabhavamAM masta rahe che. paraMtu e kAmaLa zarIravALA RSabhadeva vanavagaDAmAM TADhataDake sahana karatA zuM kare che, te jANavAnI tane jarA paNa kyAM paDI che ? Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA te ja arasAmAM acAnaka khabara AvI ke, RSabhadevajI zakaTamukha udyAnamAM atyAre padhArelA che. te sAMbhaLI bharata tarata marudevAmAtAne hAthI upara sAthe besADI, dhAmadhUmathI RSabhadevanAM darzane javA nIkaLyA. tyAM paheAMcatAM ja, hAthI upara rahyAM rahyAM RSabhadevanI kevalajJAnathI pradIpta ane zAMta mUrti upara marudevAnI najara paDatAM, te AnaMdamAM tanmaya thaI gayAM, ane AyuSya pUrNa thayuM heAvAthI te kSaNe ja prANarahita banI gayAM. R bharata vagere tyArabAda RSabhadevanI AsapAsa vITaLAI ne kheDA. RSabhadeve te saune yathAcita dharmopadeza ApyA. madevA / strI hatAM, ane mAtA hatAM; tA paNa RSabhadeve meLavelI anupama muktinA darzanamAtrathI ja dehamukta thaI gayAM. teA pachI AMtarika muktinI suvAsathI bharelAM RSabhadevajInAM veNu tyAM bhegA thayelA sau pratApI rAjapuruSA, kumArA vagerenAM hradayane bhedI nAkhe temAM zI navAI bharatanA eka putra RSabhasene tyAM ne tyAM ja sasasAra dhane tADI nAkhIne RSabhadevanA caraNumAM AtmApaNu karI dIdhuM. sAdhusaMtanA samAgamanA pUrvajanmanA sakArAvALA marIcikumAra pazu dAdAnA jIvanamAMthI tapane nave! saMskAra pAmyA te paNa dharamAra tajI, dAdAnA sAnnidhyamAM rahI, e tapalakSmI anubhavavAne lAkhe temane anumAmI gayA. zarUzarUmAM te marIcikumAre yatima ghaNA utsAhathI pALavA mAMDayo; ane tema karavAmAM zarIra rahe ke na rahe tenI paNa paravA cheADI dIdhI. mana-vANI-kAyAne nigraha karavAmAM, khelavA-cAlavA ityAdi pravRttiomAM sAvadhAna rahevAmAM, paMca mahAtratAnuM yatheAcita pAzcana karavAmAM, tathA cAritrane bhaga karanArA dekhene tajavAmAM teNe bhAre AgrahapUrvaka vartavA mAMDayu. paraMtu ghaNI vAra mananI taiyArI game teTalI heAya chatAM zarIra Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIje bhavaH marIcinI kathA sAtha nathI ApI zakatuM. eka vakhata unALAne sakhata tApa paDato hato, te vakhate ughADe page parasevAnA relA tathA tarasane trAsa veThatAM veThatAM musApharI karatA marIcinuM zarIra bhAgI paDayuM. RSabhadevajI te AMtarika dhyAnamAM ja masta hevAthI temane bAhya sukhaduHkha sparzI zaktAM nahotAM. paraMtu jene AMtarika sukha ke baLa prApta na thayuM hoya, te mANasa bAhya zArIrika kaSTamAM pelA mahApuruSonI sarasAI kakyAM sudhI karI zake? ane ema karavAmAM phAyado paNa keTalo? tema chatAM marIci pitAnAM vratane sadaMtara tyAga karavA jeTalo hArI beThe na hato. tene to zArIrika kaSTanI mAtrA ja kAMIka haLavI karavI hatI. tethI teNe page jeDA paheravAnuM, mAthe chatra rAkhavAnuM, vALa upADAvI nAkhavAne badale muMDana karAvavAnuM ke zikhA-jaTA rAkhavAnuM, snAnAdi keTalAka zArIrika saMskAra karavAnuM, tathA tarasa lAge tyAre uSNudi pANIno niyama cheDI zItaLa pANI pIvAnuM zarU karI dIdhuM. kathAkAra suMdara uakSAo karIne kahe che ke, RSabhadeva to meharUpI AcchAdanathI rahita hatA, paraMtu marIcie potAnI mehAcchatA jAhera karavA jANe mAthe AcchAdana-chatra dhAraNa karyuM; kaSabhadeva to zIlAdi guNe vaDe zuddha tathA sugaMdhI hatA, paraMtu marIcie te bAbatanI pitAnI azuddhi tathA durgadha DhAMkavAne arthe jANe snAnAdi zuddhi tathA caMdanAdinA tilakane sugaMdha aMgIkAra karyo; RSabhadeva kaSAya (malinatA) mAtrathI rahita hovAthI sapheda vastra ja dhAraNa karatA hatA, paraMtu marIcie te potAnA kaSAya jAhera karavA sAru ja jANe kaSAya (bhagavAM vastra dhAraNa karavA mAMDyAM; temaja RSabhadeva mana-vANu-kAyAnA daMDa (pApa)thI rahita hatA, paraMtu marIci pitAnI te tridaMDasahitatA jAhera karavA ja jANe tridaMDanuM ciha dhAraNa karavA lAgyo. ATaluM karavA chatAM te rahyo te RSabhadevanI sAthe ja. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA uparAMta bIjI bAbatamAM tenuM vrata pAlana cAlu ja hatuM. tethI ghaNA mANasa tenI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI tenI pAse dIkSA levA tatpara thatA. paraMtu te vakhate te jAte dIkSA na ApatAM te badhAne RSabhadevajI pAse ja mokalI Apato; ane kaheto ke, "huM te mArA deSone lIdhe dharma anusAra saMpUrNa AcaraNa karavAne azakta chuM; eTale mArI pAse saMpUrNa dharmanI dIkSA levAnI na hoya. tamAre dIkSA levI hoya, to te dharma sArathi RSabhadevajI pAse ja jAo. alabatta, jema rogagrasta vaidya ApelA parama auSadhathI bIjA rogIno roga maTavAmAM kAMI vAMdho nathI Avato, tema mArA jevA apUrNa mANasane mukhe paNa saMpUrNa dharmanuM varNanamAtra sAMbhaLI, te mATe tame unmukha thAo temAM kazuM khoTuM nathI, paraMtu dIkSA te te dharmanuM yathAvata pAlana karanAra ja ApI zake. eka vakhata bASabhadeva gAma-paragAma pharatA pharatA ayodhyA nagarI tarapha ja AvI pahoMcyA. temane AvelA jANI bharata rAjA vagere sau ayodhyAmAMthI nIkaLI temanAM darzane AvyA. RSabhadeve bhegA maLelA saune dharmopadeza Apyo. bharatane te sAMbhaLI temanA pratye bhaktibhAva UbharAI Avyo. teNe gadagada thaIne RSabhadevanI stuti karatAM kahyuM, "he bhagavana! ApanA jevA saMtapuruSo ajJAnAMdhakAramAM mUDha banelA jagatane dIpaka samAna che. Apa jyAre jyAre A tarapha padhAre che, tyAre tyAre mArI pramAdanikA dUra thaI jAya che. sUrya jema vAraMvAra pRthvI upara phelAtA aMdhakArane dUra karavA vAraMvAra gamanAgamana kare che, tevuM ja ApanuM AvavuM-javuM paNa che. paththaranI peThe jAmI gayeluM ghI paNa jema agnanA saMsargamAM ogaLI jAya che, tema Apa jevA saMtonA saMgamAM amArAM lAkho janmanAM ghanIbhUta karmo paNa ogaLI javA mAMDe che. he prabhu! A samayane dhanya che ke, temAM Apa jevA puruSane sahavAsa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIje bhavaH malezinI kathA jagatanAM prANuo meLavI zake che. koNa jANe pachInA samayamAM ApanA jevA saMtonA sahavAsane lAbha A mehanidrAmAM magna thayelA jagatane maLaze ke kema?" RSabhadevajIe javAba Apyo, "evuM kAMI nathI. bhaviSyamAM jema A bharatakhaMDamAM tArA jevA bIjA agiyAra cakravatI thavAnA che, tema jagatane mohanidrAmAMthI jAgrata karI, dharmamArge caDAvanArA bIjA aneka tIrthakare paNa thavAnA che.' te sAMbhaLI bhArate AnaMda pAmI, kutUhalathI AjubAjunI virATa pariSada tarapha hAtha karIne pUchayuM, "bhagavAna ! A pariSadamAM e koI vidyamAna che khare, ke je bhaviSyamAM ApanI peThe tIrtha pravartAvI A bharatakSetrane dhanya karaze?" te sAMbhaLI aSabhadeve bharatane kahyuM, "tAre putra marIci, ke je atyAre sarva prakAranA viSayI tathA hiMsaka vicArone rekI, dharmadhyAna karato ekAMtamAM beThele che, te bhaviSyamAM dhIre dhIre pitAnI karmaja ochI karatAM karatAM prathama to A bharatakSetramAM pitanapura nAmanA nagaramAM tripRSTha nAme Adi vAsudeva thaze, pachI pazcima mahAvideha kSetramAM priyamitra nAme cakravartI thaze; ane pachI ghaNA kALa bAda A ja bharatakSetramAM mahAvIra nAme tIrthakara thaze." - bharatane A sAMbhaLI ghaNe AnaMda thayo. tethI tyAMthI UThI, te bhaviSyanA tIrthakara marIcine vaMdana karavA gaye. teNe marIcine kahyuM, "SabhadevajIe tamAre viSe kahyuM che ke, dhIme dhIme zuddha thatA thatA tame tripRSTha nAme prathama vAsudeva thavAnA che; pachI priya mitra nAme cakravartI thavAnA che; ane tyArabAda tIrthakara mahAvIra thavAnA che. tamArI e bhaviSyanI mahAnubhAvatAne huM atyArathI ja vaMdana karI lauM chuM." ema kahI bharate marIcine vaMdana karyuM. tyArabAda sASabhadevajIne pharIthI vaMdana karI, bharata pitAnI ayodhyA nagarImAM pAcho pharyo. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hAvIra kathA A tarapha marIcitA te| peAtAnI viSyanI siddhi jANI huM samAtA naheAte. peAte atyAre game tevA apUrNa che, tathA saMpUrNu dhama mAganuM pAlana karavAne azakta che; tema chatAM dhIre dhIre peAtAne saMpUrNa dhama mAnuM pAlana karavAnI zakti prApta thavAnI che e vicArI, te harSoMthI phulAI javA lAgyuM. vacagALAmAM paNa peAte prathama vAsudeva tema ja cakravatI rAjA banavAnA che, e vAtanA samAvI zakayo nahIM. te khelI UMco ahA ! mArA dAdA prathama tIrthaMkara che, mArA pitA prathama cakravatI che, ane huM prathama vAsudeva thavAneA chuM. kevuM adbhuta mAruM kuLa!" AnaMda te hRdayamAM kathAkAra kahe che ke A rIte kuLane! mada karavAne kAraNe ja mahAvIrasvAmIne garbhavAsa zarUAtamAM yAyaka brAhmaNAnA kuLamAM thayA, ane tyArabAda temane kSatriyANI trizalAnuM putrava prApta thayuM. paraMtu te vAta pachIthI yathAsthAne kahIzuM. atyAre tA marIcinI kathAnA bAkIneA aMza ja sameTI laI e. RSabhadevasvAmInA nirvANu pachI paNa marIci upadeza ApatA vicaratA hatA. te prasa Mge tenI pAse kAI dIkSA levA taiyAra thatuM tA te tene RSabhadevajInA anya sAdhu pAse meAkalatA. paraMtu dhImedhIme te sAdhuone paNu dAkSiNya vagaranA, nirdaya, vAmAM ja uttamavaMta, ane lekavyavahArathI vimukha jANI, teNe pAte ja dIkSA ApavAnuM zarU karyuM.. " 1 yathAkALe maraNa pAmI marIcine yatkiMcita satkarmonuM vipula svaga sukha prApta thayA. 14 " thayA khevI kathA che. jIva pote AcarelAM bhAgavavA brahmayAne 1. triSaSTi parva 10, sa leA. 2. tenI ziSyaparaparAmAM ja kapila, Asura vagere sAMkhyAcA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soLamo bhava: vizvabhUtinI kathA marIcinA bhava pachInA keTalAka bhavane kathAkAre sAmAnya rIte eka-eka lITImAM patAvI de che. kAraNa ke, te bhavomAM teNe sAruM yA narasuM kAMI khAsa asAdhAraNa kama kyuM nathI. paraMtu svargavAsa sivAyanA te badhA bhavomAM paNa zarIradamananA madhyamamArga jevuM tridIpaNuM te te avazya pALato ja hata; ane potAnAthI banatI tapazcaryA gharabAra tajIne Acarate hatA. zarUAtamAM jaNAvyuM che tema, lekene to phaLa sAthe ja nisabata che; te phaLa niSpanna thatA pahelAM je anekavidha kriyApratikriyAo thaI hoya che, te jovA-jANavAnuM temane prayojana hotuM nathI. paraMtu lakSamAM rAkhavuM joIe ke, e badhA janmamAM teNe ekadhArI AcarelI e sAmAnya tapasyA vaDe ja aMtima janmamAM marIcinA cha mahA - vIrane zobhe tevI atyutkaTa tathA aMtima dAruNa tapazcaryA karavAnI tAkAta meLavI hatI. - marIci pachIne the bhava brahmalokamAM deva tarIke che. pAMcamo bhava kallA gAmamAM kauzika nAmanA brAhmaNa tarIke che. te bhavamAM te vedArthanA vicAramAM vimala buddhivALo ane jagatabharamAM prasiddha yazavALo hato. uparAMta jIvananA aMtima bhAgamAM teNe saMnyAsI thaI tridaMDI-dharma yathAvata pALyo ja hato. tyAra pachI AyuSya pUruM thaye, te bIjI aneka niomAM bhamIne aMte dhUNuka gAmamAM puSpa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 zrI mahAvIrakathA mitra nAme brAhmaNu thayeA. e vacagALAnI yeAnione kArya kara na mAnI, kathAkAra puSpamitra tarIkenA bhavane ja chaThThA bhava tarIke oLakhAve che. te bhavamAM paNu kAmabhAgathI vairAgya pAmI, te triRR'DI tApasa thaye; ane vividha tapa, tathA dharmAMvidhi yathAvat pALI, mRtyu bAda saudhama nAmanA devaleAkamAM deva tarIke utpanna thayA. te sAtame bhava. AThamA bhavamAM te caitya nAmanA saunivezamAM agnidyota nAme brAhmaNu thayeA. te bhavamAM paNa AyuSyanA pachInA bhAgamAM te triDI tApasa thayeA. marachu pAmyA bAda te IzAna nAmanA devalekamAM deva thayA. te navame bhava. dazamA bhavamAM te madira nAmanA gAmamAM seAmila nAmanA brAhmaNanI zivabhadrA nAmanI patnIne peTe agnibhUti nAme putra tarIke utpanna thayA. dhIre dhIre te taruNAvasthA pAmyA. eka vakhata surasena nAme rivrAjaka pharatA pharatA te gAmamAM AvyeA. te danazAstra tathA dharmAMkathAmAM bahu nipuNa hatA pahele divase teNe karelA vyAkhyAnathI le atizaya prasanna thai, tenI yazagAthA gAtA gAtA ghera gayA. bIje divase sUrasenanI vyAkhyAnakuzaLatAnI khyAti sAMbhaLI, aneka leAkeA tenI pAse gayA; temAM agnibhUti pazu hatA. vyAkhyAna pUruM thayA bAda kAI ke sUrasenane pUchyuM, hai bhagavan ! Apa rUpa-lAvathI yukta che; tathA yuvAna che. tA paNu zA kAraNe sanyAsI thayA che te jaNAvaze?' sUrasene khATuM lagADacA vinA javAbamAM peAtAnI ApavItI saune kahI saMbhaLAvI :~ " *huM pUrve kauzAMbI nagarImAM ati dhanavAna gRhastha hatA. paraMtu eka vakhata madharAte jaMgalI bhIleAnA eka TALAe AvI mArI sarva sa Mpatti lUTI lIdhI. huM bIkaneA mAryAM dUra nAsI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sALamAM sava: vizvabhUtinI kathA gayA. bIje divase pAchA AvIne joyuM teA mArA dharatuM khAlI khAkhuM ja bAkI rahyuM hatuM. aMdaranI badhI sAmagrI te leAkA lUTI gayA hatA. " je nagaramAM dhanavAna ane pratiSThita gRhastha tarIke huM rahetA AvyA hatA, te nagaramAM have niSkiMcana daridra tarIke rahevuM muzkela lAgavAthI, huM uttara dizA tarapha cAlye! gayA; ane ekAda gAmamAM jaI, mAgI--tAgIne peTa bharavA lAgyA. evAmAM eka divasa eka triDI tApasa mane maLyA. mArI duHkhakathA sAMbhaLI temaNe madhura tema ja jJAnapUrNa vAkyAthI mane AzvAsana ApyuM, tathA lakSmInI caMcaLatA viSe upadeza ApyA. temaNe kahyuM ke, lakSmI kevaLa aneka anarthInuM mULa che. te peAtAnI caMcaLatA tajIne kAyama rahe tA paNa kAI prakAre sukhanuM kAraNa thaI zakatI nathI; UlaTuM rahe tyAM sudhI kavya-karmAMmAM pramAda ja upajAve che. vaLI krarahita manuSyanI utkaTa Rddhi pazu avasya vinAza pAme che; paraMtu jee dha sahita che, temane dhana vinA paNa sarva samRddhie satvara AvI maLe che. mATe lakSmInI kAmanA tajI, dharUpI puruSArtha AcaravAnA ja prayatna karavA joIe. A pramANe te mahAtmAnA sadupadezathI temaja satsaMgathI mAre| zekasamudAya nAza pAmI gayA, ane temanI sAthe rahI temanA batAvyA mujaba dharma AcaravA sAru meM temanI pAse dIkSA lIdhI." surasenanI kathA sAMbhaLI agnibhUti temane praNAma karI kahevA lAgyA huM bhagavan! dhana ane jIvata ATalAM badhAM caMcaLa che, e sthitimAM Ape temanI paravA tajIne tApasapaNuM svIkAryuM, e sAruM ja karyuM. mane paNa have ApanI kathA sAMbhaLyA pachI gharabAra vagere vastuomAM vairAgya AvyA che; mATe ApanI pAse tApasadIkSA laI, Apa je dhama AcA che, tenuM jJAna prApta karavA huM icchuM chuM.' Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA sUrasene agnibhUtine viveka-vairAgya joI tene prasannatApUrvaka dIkSA ApI. agnabhUti tyAra bAda yathAvata tApasadharma Acarate yathAkALe mRtyu pAmI, sanakumAra nAmanA devalokamAM deva thayo. te 11 me bhava che. kALakrame devalokomAMthI zruta thaI te zvetAMbikA nagarImAM bhAradvAja nAme brahmaNa thayo. te janmamAM paNa pUrvajanmanA tathAvidha saMskArane kAraNe teNe yathAkALe tApasavrata dhAraNa karyuM, tathA yathocita tapakarma AcaryuM. te bhavane aMte te mAhedra nAmanA devaLekamAM devagati pAme. te 13 mo bhava che. tyAMthI AvI, te pUrva karmone baLe vacamAM bIjI sArInarasI aneka yuniomAM bhamyo. paraMtu te nio bhavagaNatarImAM svIkArAI nathI. chevaTe te rAjagRha nagaramAM kapila nAme brAhmaNanI kAMtimatI nAmanI gRhiNane peTe putra tarIke utpanna thayo. tenuM nAma thAvara pADavAmAM AvyuM. dhIre dhIre te yuvAvasthA pAmyuM. pahelethI ja janma-jarA-maraNa ane vyAdhinA prahArothI jarjarita e * lokasamudAya joIne tene vairAgya AvyA karatA hatA, paraMtu bIjuM kAMI karavAnuM sUjhatuM na hatuM, tethI te yathAprApta karma karyA karato hato. tevAmAM eka vakhata teNe nAka, oDa ane AgaLanA dAMta chuMdAI gayelA hevAthI vicitra mukhAkRtivALe evo eka tridaMDI tApasa je. tene joI thAvarane kAMI pUrvasaMskAre jAgrata thayA. eTale te tenI pAse gayo, ane bhaktibhAvathI kartavya karma viSe tene prazna pUchavA lAgyo. pelA tridaMDIe paNa tene adhikAra joI, vivekavairAgyane pradIpta kare te dharmopadeza tene Ape, tathA pitAne dAkhalo ApIne kahyuM, "he bhAI! A saMsAranAM sukhomAM Asakta rahI, meM ghaNuM du:kha veryuM che. mArI pAse pitApitAmaha ekaThuM kareluM puSkaLa dravya hatuM. te badhuM meM anaMgasenA nAmanI vezyAnI sevAmAM kharcI nAkhyuM. mAruM dhana pUruM thatAM teNe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seALame bhava : vizvabhUtinI kathA 1 tA mane cUsI lIdhelA geATalAnI jema pheMkI dIdhei; paraMtu mArI vAsanAe kAMI khUTI naheAtI. svAbhAvika kramamAM have mahAna dhanabhaMDAra kamAI zakAya tema te hatuM nahIM. eTale meM kALI vidyAone AzA laI, gupta dhanabhaDArA prApta karavA mATe jogaNIo vagerenI sAdhanA zarU karI. paraMtu vagara mahenate kAminI kAMcana meLavavA mATenI mArI e badhI sAdhanAe eLe gaI; ane tevI ekAda sAdhanA vakhate mAra khAIne meM mArI nAsikA, epha ane AgalA dAMta gumAvyAM che. e badhA bhAgA temaja temane mATenI sArIkheTI badhI sAdhanAe| manane jakaDI rAkhe che; paraMtu kazAthI aMtima siddhi prApta thatI nathI; ane je thAya che, te du:khapUrNa hoya che. e rIte lAMkhe| vakhata phrAMkAM mAryAM bAda mane viveka-vairAgya prApta thayA; ane meM vicAryuM ke, A badhAM sukhe! meLavavAmAM, bhAgavavAmAM temaja temane TakAvI rAkhavAmAM sukhanI mAtrA karatAM du:khanI mAtrA ja vadhAre hoya che. tyAra pachI e badhAnI tRSNA DI, mAruM citta zAMta thayuM; ane have AtmaciMtanamAM masta rahetA huM nirAMte vicAruM chuM.' triRRDInI A ApavItI sAMbhaLI, thAvarane peAtAnA niyAmAM TekA maLyA. eTale te tenI pAse dIkSA laI tApasa banyA. tyArabAda aneka du:saha tA AcarIne AyuSyane aMte te brahma nAmanA devaleAkamAM dedIpyamAna deva thaye e 15 me bhava. brahmaleAkamAMthI cyavI, marIcine jIva seALamA bhave rAjagRha nagaramAM vizvanaMdI rAjAnA bhAI vizAkhabhUtinI bhAryAM dhAriNIne peTe putra tarIke avataryAM. tenuM nAma vizvabhUti pADavAmAM AvyuM. cempa kALe te bhaNIgaNIne taruNAvasthAmAM AvyeA, eTale tene ucita rAjakuLanI 32 kanyAe sAthe Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA paraNAvavAmAM AvyuM. mAtapitAe koDathI pUrA pADelA bhego temanI sAthe bhogavato te viharavA lAgyo. tenA pitA vizAkhazruti vizvanaMdI rAjAne bhAI ja hata; paraMtu rAjAne tenA upara eTale badhe prema hato ke rAjyanI badhI ja bhogalakSmI vizvabhUti vinA saMkeca bhogavI zakatA hatA. eTaluM to zuM, paraMtu rAjAnuM puSpakaraMDaka nAmanuM atyuttama udyAna te ja jANe pacAvI pADyo hato. jayAre ne tyAre te pitAnI panIo sAthe te ullAnamAM vihAra karyA karatA; tethI bIjA koIne mATe te udyAnamAM javuM azakaya thaI gayuM hatuM. vizvanaMdI rAjAne pitAnI madanalekhA rANIthI vizAkhanaMdI nAme putra thayo hato. te bicAre avAranavAra puSpakaraMDaka ullAnamAM vihAra karavAne manasUbo karIne tyAM AvatA paraMtu kadI te udyAnane vizvabhUti ane tenA aMtaHpura vinAnuM khAlI paDeluM pAmato ja nahIM, eTale tene pAchA pharavuM paDatuM. eka vakhata madanalekhA rANunI dAsIe te udyAnamAM puSpa levA AvI; paraMtu vizvabhUti aMdara hovAthI temane phUla lIdhA vinA ja pAchA pharavuM paDyuM. te vakhate temaNe vizAkhanaMdI kumArane paNa pitAnI peThe pAcho pharato jo. A joI IrSAthI saLagI jaI, temaNe rANIne bhaMbherI ke, "AkhA rAjyanI tamAma milakata tamArA diyeranA chokarAnI ja thaI gaI lAge che. tamAre putra te bicAre udyAnanA dvAra AgaLa AvIAvIne pAchA phare che, ane pele vizvabhUti nirAMte zorabakera karato aMdara mahAlyA kare che !" rANIe A sAMbhaLI rUsaNuM lIdhuM. te kopabhuvanamAM jaIne jamIna upara ALoTatI paDI. rAjAne khabara maLatAM te tyAM gayo ane rASTrane samajAvavA lAgyo. pachI jyAre 1. triSTi za0 parva 1bhAM hemacaMdrAcAryuM tenuM priyaMgu nAma ApyuM che. madanalekhA nAma guNacaMda gaNIe ApyuM che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAme bhavaH vizvabhUtinI kathA rAjAe joyuM ke, jyAM sudhI vizvabhUtine puSpakaraMDaka udyAnamAMthI khaseDavAmAM na Ave, ane vizAkhanaMdI te udhAnamAM nibaMdha praveza na pAme, tyAM sudhI rANuM zAMta thavAnI nathI; tyAre teNe maMtrIo sAthe masalata karIne prayANa mATe lazkarane sajaja karavA bherI vagADAvI. prayANabherIne avAja sAMbhaLI vizvabhUti udyAnamAMthI tarata rAjadarabAramAM gayo ane pUchavA lAgyuM ke, rAjya upara zAnuM duHkha AvyuM che, jethI badhAne sajaja thavA mATe A bherI vagADAvavAmAM AvI che? rAjAe jaNAvyuM ke, sImADA parane puruSasiMha nAmane mAMDalika uddhata thaI gayo che, tathA ApaNuM hadamAM AvI ApaNu prajAjanene satAve che, te mATe tenuM damana karavA sAru huM tarata ja UpaDavA mAguM chuM. te sAMbhaLI vizvabhUtie namaskAra karI rAjAne jaNAvyuM ke, "evA nAnA sarakhA mAMDalikane jItavA mATe Apane pitAne zA mATe javuM paDe? ame badhA hAjara chIe; Apa mane ja AjJA Ape, te huM hamaNAM ja tene sIdhe karI AvIza." vizvabhUtinAM AvAM bhaktibhAvabharelAM vacana sAMbhaLI rAjAe tene sainya sAthe prayANa karavAnI AjJA ApI. vizvabhUti AjubAjunA pradezanI ramaNIyatA jete jete, tathA prajAjanone temanI pravRtti viSe pUchate pUchate puruSasiMhanA maMDaLa AgaLa AvI pahocyA. rastAmAM kyAMya teNe puruSasiMha viruddha koI paNa jAtanI phariyAda potAnA dezanA prajAjano pAsethI sAMbhaLI nahIM. AthI navAI pAmI teNe puruSasiMhane dUta mokalI pitAnA AvyAnI khabara ApI. puruSasaMhe te AnaMda temaja satkArapUrvaka tenuM potAnA nagaramAM atizaya svAgata karyuM; tathA aneka rIte tene potAnA premaudAryane paricaya Apyo. kumAra A badhuM joI navAI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA pAme; ane thoDA divasa puruSasiMhanA Atine manamAnya upabhoga karI, tenI bAbatamAM rAjAne maLelI beTI mAhitI bAbata manamAM mUMjhAtA pitAne deza pAcho pharyo. A tarapha vizvabhUti dUra thatAM, vizvanaMdI rAjAe vizAkhanaMdI kumArane belAvIne kahyuM ke, tuM have niHsaMkoca puSpakaraMDaka udyAnamAM vihAra kara. thoDA vakhata bAda vizvabhUmi pAcho Avyo, tyAre AvatAM veMta udyAnakrIDAnI Asaktine lIdhe te sIdhe puSpakaraMDaka tarapha gayo. tyAM dvArapALe tene jaNAvyuM ke aMdara vizAkhanaMdI kumAra aMtaHpura sAthe vihAra kare che, mATe Apa aMdara jaI zakaze nahIM. A sAMbhaLI vizvabhUtie ciDAI jaI tene pUchayuM ke, teNe kyArane A bagIcAmAM pagapesAro karyo che? dvArapAle kahyuM ke, "Apa ahIMthI padhAryA te divasathI ja.' e javAba sAMbhaLatAM ja kumAranA manamAM acAnaka prakAza paDayo. te samajI gayo ke, mane A udyAnamAMthI khaseDavA khAtara ja rAjAe puruSasiMhanA dohanuM khoTuM bahAnuM kADhIne mane dUra mokalI dIdho hato. gussAnA mAryA teNe pAsenA eka kAThAnA jhADa upara mukkI mArI; ane tUTI paDatAM keThAM batAvIne vizAkhanaMdInA anucarone kahyuM, "harAmakhora, A kAThAMnI peThe hamaNAM tamArAM mAthAM TapoTapa jamIna upara gabaDAvI pAData; paraMtu rAjAjInI AmanyA naDe che. bAkI, meM je udyAnane tyAga nathI karyo, temAM tame ghUsavAnI hiMmata ja kevI rIte kare.!' - je rAjA pratyenI bhaktine khAtara pote raNasaMgrAmanuM jokhama vahoravA taiyAra thayo hato, te rAjA mAtra rANInI bheravaNathI pitAne A rIte chetarIne dUra kare, ane pitAna putranI ane pitAnI vacce Avo bhedabhAva rAkhe, e joI tene saMsAranAM tamAma sagAMsabaMdhIo upara varAgya AvI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seLa bhava vizvabhUtinI kathA 25 ga. "badhAM ja matalabanAM sagAM che! vastutAe pitAnuM keNa che? nahIM te, vaDIla thaIne rAjAjI AvuM kare ? saMsAranA badhA ja bhego AvA che. temane meLavavA tathA bhogavavA A pramANe nikaTanAM sagAMsaMbaMdhI sAthe paNa ThagAI karavI paDe che. e bhego jU, hiMsA, corI Adi mahAdoSonuM mULa che. tevA bhogo na bhogavavA e ja hitakara che." AvuM AvuM vicArI te bArobAra ja saMbhUti nAmanA muni pAse gaye, ane temanI pAse dIkSA laIne teNe saMsAratyAga karyo. thoDIvAramAM vizvanaMdI rAjAne vizvabhUti kumAra pAcho AvyAnI, tathA udyAna bahAra banelA banAvane ane te teNe bArobAra dIkSA lIdhAnI khabara paDI. AthI ghaNo ja zaramAI jaI tathA du:khI thaI, te vizvabhUti pAse AvyA, ane zoka karate karato kahevA lAgyoH "he putra! tArA upara mAre ke gADha prema hato te tuM jANe che; mane tArA upara keTakeTalI AzAo hatI. tuM kadApi mane pUchayA vinA kAMI karato nahIM, ke mArI AjJA uthApato nahIM. to A vakhate mane pUchayAgALyA vinA AvuM utAvaLuM pagaluM te kema bharyuM? puSpakaraMDaka udyAnavALA banAvanI mane khabara che. paraMtu huM tane e puSpakaraMDaka udyAna ApI dauM chuM, eTaluM ja nahIM, paraMtu mAruM AkhuM rAjya tane ja ApI dauM chuM. paraMtu kuTuMbaleza patAvavAnA kAraNe meM je thoDIsarakhI bhUla karI, tenI ATalI moTI kAyamanI sA mane karavI e mArA upara premabhakti rAkhanArA tane cogya nathI." A pramANe rAjAe kharA dilathI kumAra AgaLa pitAnI bhUlane pastA jAhera karyo, tathA tene ghaNuM ghaNuM rIte samajAvyA, paNa vizvabhUti ekane be na thayuM. teNe javAba Apyo, "puSpakaraMDakano banAva to nimitta mAtra che. temaja ApanA pratye paNa mane khAsa deSabuddhi nathI. paraMtu A Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA badhA viSaye svabhAvathI ja evA che ke, temane kAraNe AvAM AvAM hiMsA-asatyAdi mahApApa AcaravAM ja paDe che. mATe have to te viSayAda pratyenA vairAgyathI ja meM A vrata dhAraNa karyuM che. mATe Apa kazuM duHkha manamAM lAvyA vinA pAchI phara, ane mane pharI pAcho saMsAramAM vALavAnA prayatno cheDI, vinAzcata thAo." vizvabhUtine Avo daDha saMkalpa jANuM, rAjA dukhita cite pAcho pharyo. tyAra bAda vizvabhUti muni rUDI pere sAdhudharma AcaratA guru pAse lAMbo vakhata rahyA, ane zAstrAdi zIkhyA. tyAra bAda gurue temanI lAyakAta joI temane ekalA marajImAM Ave tema vicAravAnI paravAnagI ApI. te mujaba te pharatA pharatA mathurA nagarImAM AvI pahoMcyA. te daramyAna temaNe kaThaNa tapathI zarIrane cheka ja tAvI nAkhyuM hatuM. eTale eka mUkIthI keDI paranAM badhAM koThAM kheravI pADanAra tyAranA vizvabhUti ane AjanA vizvabhUtimAM AsamAnajamInane taphAvata paDI gayo hato. te vakhate te vizvabhUtinuM citta paNa kAmabhogamAM Asakta ane tethI karIne ja krodhAdithI paripUrNa hatuM. tene badale atyAre to te muni kAmabhAgamAMthI virakta tathA potAne dukha thAya to paNa prANImAtrane jarA paNa IjA na karavAnA vratavALA banyA hatA. paraMtu kAmadha tAtkAlika game teTalA dabAI jAya, topaNa temanA sUkSama saMskAra nirmaLa thavA bahu muzkela che. kaThina tapazcaryAthI zarIra game teTaluM tavAya, to paNa cittanA sUkSma rase kemeya sukAtA ja nathI. UlaTuM jANe bahu tapelI jamInamAM varasAdanuM siMcana thatAM hariyALI bamaNa vegathI TI nIkaLe che, te pramANe tapasvInA tapathI dabAI rahelA kAmadhAdi saheja anukULa prasaMga maLatAM ja bamaNA jorathI bhabhUkI UThe Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sALamAM bhava: vizvabhUtinI kathA che. tethI ja jagatabharanA kaviee ugna tapasvIone leAbhAvavA apsarAe meAkalanAra IMdra, ane khudda thanArane mathI nAkhavA icchatA* mAra'nI kalpanAo karI-karIne saMyamImAM bAI rahetA sUkSma saMskArAnI prabaLatA gAyA karI che. kaThAra tapasvI vizvabhUtine mATe Ave ja kAI prasaMga have upasthita thavAne hatA. 17 je divaseAmAM vizvabhUtitapasyA AcaratA mathurAmAM vicaratA hatA, te divaseAmAM ja temanA pUrvanA harIpha vizAkhanaMdI kumAra mathurAnarezanI rAjaputrInuM pANigrahaNa karavA jAnaiyAo sAthe tyAM AvelA hatA. eka mahinAnA kAramA upavAseA bAda hADapiMjara jevA thayelA vizvabhUti te vakhate pAraNuM karavA sAru bhikSA meLavavAne nimitte mathurAnA rAjamA upara thaIne jatA hatA. rastAmAM ja vizAkhanadInA utArA hatA. tenA sevakAe dUrathI vizvabhUtine khetAM ja temane keTalIka nizAnIethI oLakhI lIdhA. teoe vizAkhanaMdIne kheAlAvyA, ane vizvabhUtine jatA batAvyA. vizazaMkhanadIne teA temane jotAM ja pAchaluM vera yAda AvI gayuM, ane te gussAthI dhUMvAMpUvAM thavA lAgyA. eTalAmAM kAI gAyanI aDaphaTamAM vizvabhUti AvI jatAM, te UchaLIne dUra gabaDI paDayA. te joI vizAkhanaMdI TANAM mArA mATethI khelyuM : " krama bhAI kAThAM-tADa ! tArI mUDInuM jora thAM gayuM, je AvI namAlI gAyanI aphTathI Ama rastA vacce gulAMTA khAya che!" vizAkhanadIne mukhethI nIkaLelA zabdo vibhUtinA tamAma prAcIna saMskAra| ddIpita karavA mATe pUratA nIvaDayA. hINA rAjasevakAnI vacce UbheA rahI, vizAkhanadI A pramANe peAtAnI kamajorInI hAMsI kare, e vizvabhUtithI sahana ja thaI zakayuM nahIM. tarata ja gussAnA mAryAM vizvabhUtie te badhAnA dekhatAM pelI gAyane zIMgaDAM vaDe upADI, tathA tene mAthA upara Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI mahAvIra kathA vIMjhIne AkAzamAM UMce uchALI. tyAra bAda manamAM ne manamAM samasamI rahIne temaNe saMkalpa karyo ke, "meM Aja sudhI. AcarelA kaThera tathA mahAna tapanuM kAMI phaLa hoya, to AvatA janmamAM huM e atula parAkramI puruSa thAuM ke jethI jagatabharane kaI paNa mANasa mArI avahelanA na karI zake. vaLI meM kalyANanI buddhithI A sAdhujIvana svIkAryuM che, ane e rIte huM vizAkhanaMdInA mArgamAMthI ApameLe nIkaLI gayuM chuM. tema chatAM te duSTa mArA pratyeno dveSabhAva bhUla nathI; mATe AvatA janmamAM mAre hAthe tenuM mRtyu thAo." keNuM jANe zAthI, tyAra bAda maratA sudhI vizvabhUti muni pitAnA A saMkalpane manamAMthI dUra karI zakyA nahIM. jeTalI ugratAthI atyAra sudhI temaNe zarIra-manane tAvyAM hatAM, teTalI ja ugratAthI temane A bhISaNa saMkalya temanA samagra citta upara adhikAra jamAvI beThe. TUMkamAM A saMkalpanuM raTaNa ja temane mukhya jIvana-vyApAra banI gayuM. sAmAnya jIvanamAM ApaNe AvA keTalAya hAMsIbharyA ke zaramabharyA prasaMgene oLaMgI jaI zakIe chIe. takSaNa ApaNane game teTale gusso AvI jAya, paraMtu sAmA mANasanI dudharSatAne khyAla, ke rAjasattAne bhaya ApaNane dabAvI rAkhe che, ane dhIme dhIme ApaNA dilamAM lAgelo DaMkha haLavo thaI jAya che, ane aMte ghasAI jAya che. paraMtu jIvanamAM ugratAnuM ja parizIlana karyA karatA tapasvIne mATe e varatu zakya hetI nathI. teNe siddha karelI tamAma ugratA have e dizAmAM ja uchALA mAratI vahevA mAMDe che; ane tenA jesane koI paNa varatu rekI zakatI nathI. uparAMta tapane kAraNe evA puruSamAM saMkalpa ane tenI siddhi vaccenuM aMtara paNa eTaluM badhuM ochuM thaI gayuM hoya che ke, ApaNI peThe tene vacagALAmAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seALamA bhavaH vizvabhUtinI kathA zAMta thavAneA ke krI vicAra karI jovAne vakhata maLatA. 23 ja nathI astu. maratA lagI krodhanuM ja raTaNa karatA vizvabhUti maryAM bAda mahAzuka nAme svargomAM utpanna thayA. te 17me bhava. * A jagAe eka khItA dhyAnamAM rAkhavA jevI che, ane te e ke, keTalAya bhavA bAda marIcine jIva paDelI vAra A bhavamAM jaina tapasvInI dIkSA le che. tapasyAna ugra mA` eka bAjuthI jema jaladI phaLa prApta karAvanAra hoya che, tema bIjI bAjuthI tenAM lacasthAne paNa teTalAM ja ugra hoya che. ane tethI ja jaina mArgamAM tapanI sAthe 'sacama' (mAsika sacama - krodhAbhAva kSamA-ahiMsA ) ne ATaluM badhu prAdhAnya ApavAmAM AvyuM hoya, ema oNga che. banavA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramA bhava: tripRSTha vAsudevanI kathA ApaNe AgaLa joI AvyA chIe ke, marIcine tIrthaMkara thatA pahelAM vAsudeva temaja cakravatI paNu thavAnuM hatuM. A aDhArame| bhava temanA vAsudevapaNAnA bhava che. tenI kathA nIce pramANe che A jamuddIpanA bharatakSetramAM potanapura nagaramAM ripupratizatru nAme pratApI rAjA rAjya karatA hatA. tene bhadrA nAmanI paTarANIthI mahAbaLavAna acala nAme putra thayA. te ja pahelA baLadeva acala.1 tyArabAda te rAjAne bhadrA rANIthI . ahIM eTaluM nANatA javuM joie ke, vAsudeva, prativAsudeva, khaLadeva, cakravatI ane taukara e amuka prakAranI viziSTa siddhivALI padmavIe che. kALacakranA dareka pherAmAM kula tesama puruSA evA utpanna thAya che ke, jemanAM jIvana khIna lAkonI riddhi-siddhi mApavAne zalAkA arthAt garUpa hovAne kAraNe temane zalAmrA-puruSa kahevAmAM Ave che. te tesAmAMthI 24 jaNa tIrthaMkara hoya che, bAra jaNa cakravatI hoya che, nava jaNa vAsudeva hoya che, nava jaN baLadeva hoya che, ane nava ja prativAsudeva hoya che. mULadeva hu'mezAM vAsudevanA oramAna bhAI hoya che, ane prativAsudeva hamezAM vAsudeva sAthe athaDAmaNamAM AvanArA te jamAnAne pratApI puruSa hAya che. vAsudevane hAthe of tenuM mRtyu paNa thAya cakravatI nI riddhi vAsudeva karatAM bamaNI hoya che. te viSe pachInA. praznaraNamAM vadhu kahevAmAM Avaze. che. 1. baLadeva garbha mAM Ave, tyAre temanI mAtAne cAra devALa vALe sapheda hAthI, sapheda vRSabha, nirmaLa caMdramA ane khIlelAM kramaLeAvALu svaccha sarovara svapnamAM dekhAya. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramA bhava: tripuSTha vAsudevanI kathA ke, mRgAvatI nAme kanyA utpanna thaI. te jayAre yuvAvasthAmAM AvI, tyAre tenuM sau evuM teA khIlI UThayuM ke tethI meAhita thai ripupratiSNutru rAjAe, pitA haiAvA chatAM tenuM pANigrahaNa karyuM. mahAjaneA sahita prajAjanA AvA anAcArathI kSubdha na thAya te mATe, rAjAe lagna karatA pahelAM te badhAne melAvIne ADaMbarapUrvaka pUchyuM rAjAnA rAjyamAM je ratna utpanna thAya, tene svAmI kANu kahevAya ? '' leAkavyavahAra tathA Dhita jANunAra te mahAjaneAe niHzaMkapaNe javAba ApyA ke, te dezanA rAjA.' e prazna traNa vAra pUchI pUchIne rAjAe mahajatAne meDhe traNavAra e jAtane javAma kaDhAvyeA; ane pachI dhIDhatAthI temane jaNAvyuM ke, mArI putrI mRgAvatI karatAM rUpayauvanamAM AkhI pRthvImAM kAI zreSTha na hAvAthI, te strI-ratna jevI che. mATe te ratnA svAmI huM rAjA sivAya kANu thaI zake? A rIte kuTilatAthI mahAjanAnAM mAM adha karIne te rAjAe peAtAnI putrIne ja paTarANIpade sthApI. rAjAnuM AvuM hAMsIpAtra tathA bIbhatsa acAraNa joI te mahArANI bhadrA atyaMta saMtApa pAmIne peAtAnA putra acala sAthe dakSiNa dezamAM cAlI gaI, ane tyAM mahezvarI nAme nagarI vasAvIne rahevA lAgI. thADA vakhata bAda acalakumAra pitA pAse pAche AbyA. peAtAnI putrInA kAmI evA te ripupratizatru rAjAnuM nAma leAkAe prajApati pADayuM. vakhata jatAM vizvabhUtine jIva mahAzukra devalAkamAMthI cyavane mRgAvatI rANInA udaramAM putrapaNe utpanna thaye. vAsudeva ga mAM Ave tyAre temanI mAtAne je sAta mahAravaghna t 31 1. yuvAna kesarIsiMha, lakSmIdevI, sUrya, kusa, samudra, ratnarAzi, ane dhUmADA vagaranA agni, e sAta khAkhatA svapnamAM zevAmAM Ave, tyAre vAsudeva putra tarIke jamAnA che, ema manAya che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrI mahAvIrakathA Ave che, te badhAM mRgAvatI rANIe paNa joyAM. rAjAe khIje divase svapnapADAne kheAlAvIne te mahAsvapnAthI zuM sUcita thAya che te pUchyuM. teoe yathAzAstra vicAra karIne nakkI karyuM ke, rANIne peTe samasta bhuvanamAM vikhyAta, tathA apratima baLa ane zAsanavALA vAsudeva utpanna thavAnA che. rAjArANI e sAMbhaLI ghaNAM ti thayAM. temaNe svapnapArkAne dhanAdithI saMtuSTa karIne vidAya ApI. yathAkALe mRgAvatIe tamAlapatra jevA zyAma varNavALA pratApI putrane janma ApyA. rAjA-rANIe te prasa Mge meTA mahAtsava jAhera karyo; tathA te putranI pIThe traNa asthibaMdhana joI, tenuM nAma tripRSTha pADayuM. dhIme dhIme tripRSTakumAra mATeA thayA. guruae rahIne te samasta kalA-kalApa prApta karI AvyeA. moTA bhAI acala sAthe tene khAsa prIti hatI. tethI teo bane 'mezAM sAthe ja jovAmAM AvatA. acala tathA tripRSTanA pitA ratnapuranA agrIva nAme rAjAnA tAmedAra hatA. te vakhatanA sarva rAjAemAM azvatrIva atula khaLazALI tathA mahAparAkramI hatA. te jamAnAne te 'prativAsudeva' ja hatA. badhA rAjA-mahArAjAe bhayathI tenI ativinayapUrvaka bhakti karatA, tathA tenI AjJA zire dhAraNa karatA. manathI paNa teeA tenI sAme UMcakavAnuM vicArI zakatA nahIM. kahevAya che ke, seALahajAra mugaTadhArI rAjAe tenA tAbAmAM hatA. * mAthu eka dare yathakALe vizAkhanaMdI kumAra rAjyazrI bhAgavatA maraNu pAmI, narakAdi yAniemAM pharatA pharatA eka giri-guphAmAM siMhu thaye|. yuvAvasthAmAM AvatAM te nIDarapaNe vana-jaMgala cheADI, vastIvALA bhAgeAmAM paNa pharatA; ane khetaramAM kAma kheDUtAne satAvatA tathA khAI jatA. karatA dhIme dhIme Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAra bhava: tripuSTha vAsudevanI kathA AjubAjunA sarva pradezamAM hAhAkAra macI gayeA, ane madhA kheDUtA rAva nAkhatA azvagrIva pAse AvyA. azvatrIne temanI rAva sAMbhaLI pAtAnA tAmedAra rAjAomAMthI keTalAkane te siMhanA vadha karavAne hukama karyo. paraMtu te ugra parAkramI siMhanI pAse javAnI paNa kAI (huMmata karI zakyuM nahIM. pariNAme azvatrIvanA tAmedAra rAjAomAMthI darekane vArApharatI khetInI meAsama daramyAna te siMhane vastIvALA bhAgamAM AvatA aTakAvavA, te vananI AsapAsa ceAkI karavAnA hukama thayA. pelA siMhane tA have vastutAe kheDUtAne badale rAjAe ke rAjasevAnuM bheAjana vinA-parizrame jaMgalamAM rahyAM rahyAM ja maLavA mAMDayuM; eTale tene jagala cheADI bahAra nIkaLavAnuM prayAjana paNa zu? e badhA marelA rAjAe temaja rAjapuruSAnAM hADakAMnA DhagalAethI te vanabhUminA sImADA sapheda thaI gayA. krANu jANe jagatanA badhA padArthonI evI kAI khAsiyata che ke je kSaNe te badhA peAtAnI sarvocca kakSAe paheoMce che, te kSaNe ja te peAtAnI kSaNubha guratA, du:khamayatA, ane mehamayatAnI AgAhI ApavAnuM zarU kare che. azvIva rAjAne paNa, jema jema tenI samRddhi atizayatAnI chevaTanI hade paDeAMcavA lAgI tathA jema jema tenuM Adhipatya niSkaMTaka banIne pUrNutAe pahoMcavA AvyuM, tema tema te badhA padArthonI anityatA, kSaNabhaMguratA vagerenA AbhAsa thavA lAgyA. UMDe UDe tene lAgavA mAMDayuM ke, badhuM anizcita che, badhuM vinazvara che, badhuM du:khamaya che. paraMtu kAI vivekI mANasa heta, tA A bhaNakArAe prApta karIne vicAramAM paDI jaI, kAMI hitakara nizcaya prApta karavAnA te prayatna karata. tene badale adhIve te potAnA rAjyanA kAI prasiddha bhaviSyavettAne khelAvIne pUchyuM ke, mArI A badhI samRddhi, mAruM A badhuM aizvaryAM kAyama rahevAnAM che, ke adhavaca ja temane nAza thavAnA che? mAruM A Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA rAjya pratispardhIrahita rahevAnuM che, ke mAre kaI e pratispadhI Ubho thavAno che ke, je mane mArI, mAruM A badhuM ezvarya chInavI levAnuM che? pelA bhaviSyavettAe badhe hisAba lagAvI che, te tene azvaprIvane vinAza pAse ja Avelo jaNAya; paraMtu pitAne mukhethI tema belatAM te acakAvA lAgyA. tyAre rAjAe tene saMkeca vinA satya hakIkata vistArathI kahevA jaNAvyuM. eTale teNe kahyuM, "he rAjA! tamane mAranAre janmI cUkyo che. tamArA caMDavega nAmanA dUtane je apamAnita karaze, ane tamArA rAjyanA pelA bhayaMkara siMhane je mAraze, tene tamAre kALa jANaje.' A sAMbhaLI azvagrIva khinna banI gaye. paraMtu tenA maMtrIoe tene AzvAsana ApIne jaNAvyuM ke, ApaNe A bhaviSyavANI jANe ja che, te ApaNe pratispadhI mATe tathA baLazALI thaI ApaNu sudhI Ave tyAra pahelAM ja tene nAza karI devo UMcata che. mATe ApaNA rAjyamAM je koI pratApI ke asAdhAraNa baLavALA yuvAno ke kumAre jaNAtA hAya, temanI parIkSA karI karIne temane ThekANe pADI devAnuM ApaNe zarU karavuM joIe. rAjAne A salAha gamI. tapAsane aMte mAluma paDavuM ke prajApati rAjAnA kumAre asAdhAraNa parAkramavALA che. eTale azvagrIva rAjAe pArakhuM levA pitAnA caMDavega nAmanA dUtane prajApati rAjA pAse koI nimittasara mokalyo. te dUta moTA rasAlA ane saraMjAma sAthe pitanapura AvI pahoMcyo. rAjAdhirAjane dUta, eTale tene ThATha paNa anero ja hoya ne? te vakhate prajApati rAjAnA darabAramAM saMgItane jalaso cAlatA hatA, ane badhA tallIna thaI te sAMbhaLatA hatA. tevAmAM acAnaka caMDavega sabhAmAM dAkhala thayo. tene kaI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAra bhavariSTha vAsudevanI kathA 5 paNa rAjasabhAmAM dAkhala thatAM kheMcAvAnuM ke koInI paravAnagI mAgavAnI heya nahIM. tene Avato dekhI AkhI sabhA ekadama khaLabhaLATa karatI UbhI thaI gaI, saMgIta baMdha thaI gayuM, ane prajApati rAjAe jAte UbhA thaI caMDavegane AdarasatkAra karyo, ane tene Asana para besADyo. te vakhate tripucha kumAra paNa sabhAmAM saMgItane AnaMda mANato beThe hate. tene A badhuM acAnaka zuM thaI gayuM te samajAyuM nahIM. teNe pAsenA keIne pUchayuM ke, A keNu che, ane pitAe tene vinA paravAnagIe dAkhala thaI sabhAnA kAmakAjamAM dAkhala karavA badala DAryo to nahIM, UlaTe vinayapUrvaka Asane besADyo, enuM zuM kAraNa? pelAe javAba Apyo ke, kumAra ! e te rAjAdhirAja azvagrIvane mukhya dUta caMDavega che. tene koI rAjasabhAmAM dAkhala thavA mATe rajA mAgavApaNuM hotuM nathI; uparAMta rAjAdhirAje zo saMdeza mokalyo che te sAMbhaLavA, sabhAnuM bIjuM kAmakAja baMdha thavuM ja joIe; eTale ApanA pitAe saMgIta baMdha pADI daI, tene pAse besADyo che. vaLI e dUta rAjAdhirAjano mAnIte che, eTale tenuM yathAyogya sanmAna karavuM ja rahyuM. kAraNa ke te jenA upara prasanna rahe, tenA upara rAjAdhirAja paNa prasanna rahe; ane te jenA upara khijAya, tenA upara mahArAja paNa khijAya. ema ja kahe ke ApaNe badhA khaMDiyA rAjAonI AbAdI e dUtanI prasannatAne ja AdhIna che. kAraNa ke e dUta ja azvagrIva mahArAjanI AMkha ane kAna che. azvagrIva rAjA jenA upara jarA paNa nAkhuza thayA, tenuM AvI ja banyuM jANavuM. tethI badhA rAjAe A dUtane rIjhavI -prasanna karI, azvagrIvane prasanna rAkhavA prayatnazIla rahe che. tripukumAra to A hINapadanI vAta sAMbhaLI samasamI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka gayA. paNa te vakhate eTaluM ja kahyuM ke, mane khabara Apajo. zrI mahAvIrakathA kAMI vizeSa khelyA vinA teNe te puruSane jyAre e dUta pAchA vidAya thAya tyAre caDavege sabhAmAM prajApati rAjAne uddezIne keTalAMka prayeAjana kahI saMbhaLAvyAM; rAjAe paNa te sarve vinayapUrvaka svIkAryo'; tathA caDavegane puSkaLa bheTaseAgAda ApI yathAvidhi prasanna karyo. yathAkrame rAjAnI tAbedArIbharI mahemAnagIrIthI prasanna thaI, caDavega pAtanapurathI nIkaLI pAtAnI nagarI tarapha pA| sUryAM. tripRSThane e khabara maLatAM ja te potAnA bhAI acAne tathA gheADANA geDhiyAe laI te tarapha cAlI nIkaLyA. caDavegane teNe rastAmAM ja pakaDI pADo. pUchI tene AvezapUrvaka pakaDI, dhamakAvIne kahyuM, kema alyA, tuM amArI sabhAmAM vinA paravAnagIme zA sAru dAkhala thaye hatA, ke jethI amArA saMgItane jAmele jalaseA aTakI gayA ? badhe tArA bApanuM ghara jANe che ke zuM? uparAMta e paisAne nAkara hovA chatAM tuM rAjA jevA rAjA pAse Asane caDIne kema beThe? lAva tane thADe vinaya tathA rItabhAta zIkhavADuM : ' ema kahI tripRkumAra tene phaTakAravAnuM zarU ja karatA hatA, tevAmAM acalakumAre tene vArIne kahyuM ke, 'kumAra jevA kumAra thaI tamAre AvA dhULa jevA dAsa upara jAte hAtha ugAmave| ThIka nahIM.' tripRSThe te sAMbhaLI pAtAnA gAyiAone hukama karyo ke, e harAmakhAranA jIvita sivAya bIjuM badhuM chInavI leA. pRikumAranuM baLa ane teja joI caDavegane parivAra SiyAra mUkI daIne palAyana karI gaye|. tripRSThanA gAThiyAoe caDaveganA evA tA hAlahavAla karyo ke, te digaMbararUpe jamIna upara dhULamAM ALATatA jIvatA rahyo e ja tenuM bhAgya. tyAra bAda tripuSTha vagere tyAMthI pAchA pharyAM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahama bhavaH tripRSTha vAsudevanI kathA che prajApati rAjAne kAne A badho vRttAMta jatAM ja, te te gAbhara banI gayuM. teNe pitAnA pradhAnane caMDavega pAse mekalI tene sabhAmAM pAcho teDAvyo, ane ghaNe ghaNo vinayasatkAra karI, tenI kSamA mAgI, tathA keTaluMya najarANuM ApIne tene jaNAvyuM ke, mArA duvinIta mUDha chokarAoe tamAro pratApa jANyA vinA je duSTA karI che, te vaDIlanI peThe tamAre bhUlI javI ghaTe che. azvagrIva rAjAne kAne A vAta jAya, te mAruM zuM thAya, e tame jANe che. mATe mArA upara tamAre lAMbA samayano abhAva khyAlamAM rAkhI, tamAre mane e AphatamAMthI bacAvI le ghaTe che." caMDavege paNa prajApati rAjAnI lAcArI tathA dInatA joIne tene AzvAsana ApatAM kahyuM ke, e kumAre te jevA tamArA kumAra che, tevA ja mArA paNa che. chokarA keI bALaceSTA kare, te kaI vAra aNaghaTatI hoya; topaNa vaDIlajane tenuM kAMI dukha manamAM lAvavuM joIe nahIM. mATe tame bephikara raheje. mane tamArA sadabhAva ane mitratA upara pUro vizvAsa che. paraMtu caMDavega azvagrIva pAse jaI pahoMce tyAra pahelAM caMDaveganA agAuthI nAsI AvelA sevako dvArA azvagrAvane badhI khabara paDI gaI hatI; eTale caMDavegane sAcI hakIkata rAjAne kahevI ja paDI. paraMtu sAthe sAthe teNe jaNAvyuM ke, prajApati rAjA pote to nirdoSa che, tathA ApanA pratye tenI vaphAdArI akhUTa che. paraMtu azvIva rAjAne te caMDaveganA apamAna karatAM pelA bhaviSyavetAe kahelI vAtonI paDI hatI. e te have nakkI thaI gayuM ke, e tripRSTha kumAra ja te bhaviSyavettAe bhAkhele potAne kALa che. pachI teNe vicAra karI, bhaviSyavettAe kahelI bIjI bAbatanI pratIti arthe bIjA dUta dvArA prajA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI mahAvIrakathA pati rAjAne kahevarAvyuM ke, A vakhate pelA siMhanI cekI karavAnA tamArA vArA nathI, paraMtu azvagrIva rAjAnI evI marajI che ke, A vakhate tamAre ja cekI karavA javuM. prajApati rAjA e sAMbhaLI kheda karatA peAtAnA kumArane melAvIne kahevA lAgyA ke, tame karelA avinayanuM je tAtkAlika kuLa maLyuM te jue. azvatrIva rAjAe gurase thaI, mAre vAre na heAvA chatAM, mane mektanA mukhamAM dhakelavA ja siMhanI ceSThI karavA javAne hukama karyo che. tripRSThe te sAMbhaLI kahyuM, * pitAjI, ame chIe chatAM Apa te zuM karavA kUtarA jevA ekAda jAnavarane sAcavavA jAe? ame ja tyAM jaIzuM ane ghaTatuM karIzuM.' te sAMbhaLI rAjAe khinna thaIne kumArane kahyuM ke, "tamane leAkAne duniyAnuM bhAna nathI, ane phAve tema khele che tathA vartI che. tamArA eka avicAranuM phaLa tA pratyakSa bheAgavavAnuM AvyuM ja che, ane have pAchA tame mRtyunA mukhamAM ja avicArIpaNe javA icche che. azvIva rAjA e jema jevA tevA rAjA nathI, tema A siMha paNa jevA tevA siddha nathI. teNe atyAra sudhI keTalAMya rAjakulene nivaza karI dIdhAM che. Ama chatAM tripRSTha kumAre mAnyuM ja nahIM. pachI mahAprayAse rAjAne samajAvIne bhate kumAre| je pradezamAM siMha hatA te taraph thADAM ghaNAM mANasA sAthe cAlI nIkaLyA. tyAM paheoMcyA pachI, bIjA rAjAonI peThe lazkarane siMha tarapha AgaLa karI, peAte pAchaLa kAMpatA kaMpatA saMtAI rahI, game tema peAtAnA vArAneA samaya pUrA karavAne badale, tripRSTha kumAra tA siMhanA sthAnanI bhALa meLavI, badhA vAratA rahyA te si'hanI guphAnA dvArA pAse jaI paDeAMcyA. tyAM jaI kSatriyadharma anusAra pagapALA ja, kAMI paNa thiyAra vinA tripRSThe Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAme bhava: ripUrNa vAsudevanI kathA 29 te siMha sAthe mallayuddha karIne tene jIrNa vastranI peThe be heTha pakaDIne cIrI nAkhyo.1 pachI e bhayaMkara yuddha jaIne stabdha thaI gayelA kheDUtone e siMhanuM cAmaDuM ApIne tripRSTha kahyuM ke, A cAmaDuM tamArA rAjA azvagrIvane Apaje ane tene kahejo ke, "have nirAMte sUje, tathA dhAna khAIne paDI raheje." azvagrIvane A badhA samAcAra maLatAM khAtarI thaI ke, have pitAnuM mRtyu nakkI che. tema chatAM puruSaprayatna te karyA ja karavo joIe ema dhArI, azvagrIve prajApati rAjAne kahevarAvyuM ke, tame have vRddha thayA che, tathA mArI khidamata barAbara uThAvI zake tema nathI; mATe tamArA kumArane mArI pAse mokale. huM temane judAM judAM kAma soMpavA IcchuM chuM. prajApati rAjAne azvagrIvanI A vAta upara vizvAsa Avyo nahIM. teNe dUtane kahyuM ke, A nAnA kumAra azvagrAva mahArAjanI zI sevA karI zake? mATe huM pote ja tyAM AvuM chuM. tyAre te sAcI vAta pragaTa karIne kahyuM ke, je kumAre na mekalavA hoya, te yuddha mATe taiyAra thAo, evuM paNa rAjAe kahAvyuM che. 2 1. kathAkAre tyAM evI kalpanA karI che ke, moTAmoTA rAjAo jenI sarasA nahotA jaI zaktA tene eka bALake zastra vinA ja mArI nAkhe, e joI siMha jamIna upara paDyo paDyo taraphaDate taraphaDato kheda karate hato. tyAre tripuNanA sArathie tene AzvAsana ApyuM ke, tuM jema jAnavaromAM siMha che, tema A tripRSTha manuSyamAM siMharUpa che. mATe sarakhAnA hAthe parAbhava pAmavAthI tAre kheda karavo joIe nahIM. e sArathi pachI vipRSThanA mahAvIrasvAmI tarIkenA janmamAM temane gautama nAme prathama gaNadhara thayo. 2. triSaSTizalAkApuruSa0nA dazamA parvamAM yuddhanuM A kAraNe ja jaNAvyuM che, paraMtu cothA parvamAM (sarga 1) juduM ja kAraNa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA te dUta AvuM bolatA hatA tevAmAM ja tripRSTha kumAre tene bacIethI pakaDIne pAchale bAraNethI hAMkI kADhyo. e varatu yuddhanA kaheNanA svIkArarUpa hatI. have te yuddha mATe sajaja thaIne prajApati rAjA upara caDI AvavA sivAya bIjo kaI raste azvagrIva mATe bAkI ja rahyo nahIM. baMne pakSa vacce tumula yuddha thayuM. chevaTe tripRSTha azvagrIvate kahAvyuM ke, tamAre kharuM vera te mArA upara che; te pachI A niraparAdhI senikone nAza zuM karavA thavA devo? ApaNe be ja paraspara yuddha karIne badhe niveDo lAvI daIe. azvIve te vAta kabUla rAkhI. pachI te baMne vacce yuddha thatAM, azvagrIve ja prayojelA cakrane jhIlI laI tripRcche tenA vaDe tenuM gaLuM kApI nAkhyuM. tripanuM e parAkrama joI devoe tenA upara puSpavRSTi karI, ane tene prathama vAsudeva tarIke tathA acalakumArane prathama balabhadra tarIke jAhera karyo. tyArabAda baMne bhAIoe svaparAkramathI dakSiNabharatArdhanA traNe khaMDa jItIne potAne vaza karyA. tripuchano mahArAjyAbhiSeka thayela, judA judA rAjAonI tathA vidyAdharanI aneka kanyAone te paraNyo, ane temanI Ave che ke ApaNa ne bhAta te viharavA lAgyo. ApyuM che. jillAmAM ja jaladInA svarUpanI kanyA bhAnuM lagna tripRSa vere thayuM. paraMtu azvagrIvane te kanyA sAthe lagna karavuM hatuM, tethI te kanyA seMpI devAnuM teNe tripRSane jaNAvyuM. tyAre teNe kahyuM ke, te kanyA to mArI strI thaI che; mATe have je tamAre svayaMprabhA ItI hoya te raNamedAne AvIne laI jAo. A uparathI apagrIve caDAI karI. guNacaMdragaNue paNa potAnA graMthamAM yuddhanuM upara ApeluM kAraNe ja darzAvyuM che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramo bhavaH ripUrNa vAsudevanI kathA 41 te arasAmAM agiyAramA tIrthaMkara zreyAMsanAtha kevaLajJAna prApta karI, vicaratA vicaratA pitanapura AvI pahoMcyA ane nagara bahAranA ullAnamAM UtaryA. temane padhAryA jANI tripRi vAsudeva, acala baLadeva vagere sau temane upadeza sAMbhaLavA gayA. zreyAMsanAtha prabhune upadeza sAMbhaLI ghaNA lokeAe dIkSA lIdhI. tripucha tathA baLadevane paNa dhama zraddhA tathA dharmaruci prApta thayA. paraMtu trikRcche pitAne jIvanarvaga evo vadhArI mUkyo hatuM ke, paMce kiyenA viSayamAMthI te potAnuM citta choDAvI zako nahIM. pUrvajanmanuM saMkalpabaLa tene atula sAmarthyane upayoga temaja upabhoga karavA ja preryA karatuM hatuM. AjubAjunI badhI rAjasattAo upara pracaMDa parAkramathI vijaya meLavavA, dharatInA cheDA sudhI pitAnI varahAka vagaDAvavI, ane AkhA sAmrAjyanI anupama lakSmIne prabaLapaNe bhogavavI-e ja tenuM jIvanakArya thaI gayuM hatuM. pAchalA keTalAya janmanA tApasa-jIvananA saMsakAra mejUda hatA; uparAMta zreyAMsanAtha jevA prabhune mukhe dharmatattva sAMbhaLI te kAMIka aMze jAgrata paNa thayA; paraMtu uparanA prabaLa vegane rokI zakavAne te samartha thaI zakyA nahi. baLadeve potAnA jIvanamAM kAMIka samatolapaNuM sAdhyuM hatuM. 1. temane viSe prAcIna graMmAM mAtra eTalI ja mAhitI saMdharAI che ke te siMhapura nagaranA viSaJrAja nAme rAjAnA putra hatA; ane tenI rANI viSNudevIne peTe utpanna thayA hatA. temano janma bhAdaravA vada bAraze thayo hato. lagna karyA bAda temaNe rAjagAdI bhegavI hatI, ane pachI dIkSA lIdhI hatI. mAgha mAsanI amAvAsyAe temane kevaLajJAna thayuM hatuM, ane zrAvaNa mAsanI vada trIje temaNe nirvANa prApta karyuM hatuM. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara zrI mahAvIra kathA gayA janmamAM te tapa-sauMyama AcaratA ja mRtyu pAmyA hatA. eTale te kAMIka svastha rahI zakayA. tripRSTa dhImedhIme viSayarasamAM mUDha anate cAhyuM. te eTale sudhI ke, eka vakhata rAtre keTalAka prakhyAta gavaiyAonuM saMgIta sAMbhaLatA sAMbhaLatA te sUtA hatA, tyAre teNe peAtAnA zayyApAlakane AjJA ApI ke, huM nidrAvaza thai jauM tyAre A gavaiyAenuM saMgIta baMdha karIne, temane rajA ApavI. paraMtu saMgIta sAMbhaLavAnA lAbhamAM zayyApAlake tripRSTha nidrAvaza thavA chatAM gavaiyAone rajA ApI nahi. tethI jyAre pAchalI rAte tripRSTha jAgyuM, tyAre teNe saMgIta cAlatuM ja joyuM. teNe tarata zayyApAlakane pUchyuM ke, huM nidrAdhIna thaI gayA tyAra pachI mArI AjJA pramANe te gavaiyAone rajA kema na ApI? ' zayyApAlake cheAbhIlA paDI jaI, satya hakIkta nivedana karatAM jaNAvyuM ke, * prabhu ! huM temanA gAyanathI eTalA mAhita thaI gayeA hatA ke, ApanI AjJAnuM mane maraNu rahyuM nahi.' ' tripRSTa te vakhate te kAMI melyA nahi; paraMtu khIje divase rAjasabhAmAM te zayyApAlakane pakaDAvI magAvI, teNe tenA kAnamAM UkaLatuM tAMtru reDAvyuM, tyAre ja tene ja pa vaLyo. ATalA badhA bhayaMkara fApa ! te kApa vaDe ja gayA janmamAM teNe peAtAnI sakala tapasamRddhi kharacI nAkhIne vAsudevane| janma prApta karyAM hateA; ane A janmamAM paNa peAtAnA kApane kAraNe ja teNe AvuM ugra pApakama upArjana karyuM. 1. te janmamAM te mahAdeva kSetranI pu`DarI NI nagarInA sukhala nAme rAjA hatA, ane ucita samaye munima nAmanA saMtapuruSa pAsethI dIkSA laI prajita thayA hatA. maratA lagI temaNe uttama tapa vividha AyuM. hatuM. ( triSTi parva 4, sao. ) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramA bhava: tripuSTha vAsudevanI kathA paraMtu mAtra pa ja nahi; viSayeAmAM kAyamanI Asakti, rAjyapadamAM mUrchA, bAhubalane ga, vihaMsAnI jarA paNa paravA ja nahIM, game tevI pravRtraMttae dvArA bhAgasAmagrInuM upArjana ane bheAga, ane krUratAbharyo ja pyAle ane mRtyA--e badhAM paNu tripRSThane aMte narakamati prApta karAvavAmAM ochAM kAraNabhUta banyAM nahetAM. tripRSThanA mRtyuthI tenA moTAbhAI acala baLadevane dhaNA ja zAka thaye!; paraMtu pachI dharmadheASa nAmanA saMtapuruSanA sahavAsathI dharmAM parAyaNu banI aMte temaNe mekSapada prApta karyuM. A me prabaLa ane pratApI bAMdhavAne A rIte ata AvyeA. pUrvajanmamAM kaSAyeAne kAraNe veThavAM paDelAM AvAM AvAM du:kha vicArIne ja jANe mahAvIre peAtAnA chellA janmamAM dAMta kacakacAvIne kaSAyAne nirmULa karavA umramAM ugra tapasayama Acaryo haze. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 tevIsamo bhava: priyamitra cakravatInI kathA tripRSTha pitAnA pUrvajanmanA saMkalpathI dakSiNa bharatAdhaMnanA traNe khaMDanuM Adhipatya prApta karyuM, tathA anupama bhegasAmagrI bhogavI. paraMtu te badhuM prApta karatAM temaja bhogavatAM teNe je jIvahiMsA karI, tene kAraNe tene 1bhe bhave narakagati ja prApta thaI ane te paNa cheka chellA eTale sAtamA narakamAM. tyAMnuM dIrgha AyuSya pUruM karyA pachI, te kesarI siMha tarIke janme. te 20me bhava. evo niyama che ke narakagatimAMthI kAMto manuSyajanma prApta thAya, ke pazu-paMkhIne janma thAya. temAMya je jIva sAtamA narakamAM hoya, tene manuSya janma prApta na thAya, paraMtu pazu-paMkhIne ja janma prApta thAya. siMhanA janmamAM paNa zUrapaNe jIvahiMsA ja karavAnI hoya che? eTale tyAMthI marIne 21 mA bhavamAM te cothI narakabhUmimAM nAraka tarIke ja utpanna thaye tyAra bAda pazupaMkhI - manuSya Adi aneka janmanI hAramALA zarU thaI. vAsudevAdinA janma vakhate je vega maLelo te khUTavo joIe ne! e badhA janmone kAryakara na mAnI kathAkAra gaNatarImAM nathI letA. eTale bAvIsamA janma tarIke te e janmane ja svIkAre che ke, jemAM te pUrvakarma bhogavavAnuM choDI navuM kAMI zubhakarma upArjana karI zake che. e janma te rathapura nagaranA rAja priya mitranI rANI vimalAne peTe putra tarIke thayela janma. te janmamAM tenuM nAma vimala hatuM 1 yathAkALe tene rAjagAdI prApta thaI jIvananA 1. A nAme viSaNi0 mAM ke guNacaMgaNavALA caritramAM nathI ApavAmAM AvyAM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsamA bhava: priyamitra cakravatI nI kathA pachInA bhAgamAM teNe vivekavairAgyayukta thaI, rAjagAdI cheDIne dIkSA lIdhI. A vakhate teNe je tapa AdaryuM te eTaluM prabaLa hatuM, ke bIje janme tene cakravatI pada maLe tema thayuM. vAsudeva karatAM cakravatInA vijaya ke khaDatA hoI khamaNeA che; ane e rIte tenI samRddhi temaja bhAgaya paNa bamaNAM hoya che. vaLI, vAsudevapada sakAma sAdhanAne aMte maLatuM huM, te Adi-atamAM ahitakara ja nIvaDe che; ema kaho ke, ugra tapa AgaLa cAlatuM cAlatuM aTakI jaI, amuka sakAma sAdhanAne mArge vaLI jAya che, tyAre ja vAsudevapada maLe che. paraMtu cakravartI pada apAvanAra tapa e rIte kAI navI kAmanAthI khaMDita thaI aTakI paDeluM ke avaLe mArge vaLeluM hetuM nathI. alabatta, bhagApabhAganA keTalAka pU`sakArA jarUra te vakhate meAbUda * hoya che; paraMtu te evA nathI hotA ke temane vaTAvI javAnA avakAza ja na rahe. tethI cakravartI thayelA jIva vAsudevanI peThe adhAgitae ja jAya evuM nathI hotuM. peAtAnuM bhAgezvara pUrvasaMskArA anusAra bhegavI lIdhA bAda, te temAMthI nivRtta thaI, peAtAnI bAkInI musApharI te janme ja pUrI karI le, tA te mekSa paNa pAmI zake ke uttama devati paNa pAmI zake. paraMtu te peAtAnA bhAgazva mAMthI chevaTa sudhI chUTA na thAya, tA tene mATe narakamati ja nirmANu thAya che; kAraNa ke cakravartInuM bhAgazva jema mATu' che, tema tenuM kamabaMdhana paNa mATu' che. vimalarAjA mRtyu bAda ja mudrIpanA mahAvideha kSetramAM mUkA nagarInA rAjA dhanajayanI dhAriNI nAme rANIne peTa putra tarIke utpanna thayuM. mahAvidehakSetra jamuddIpanAM khIjA kSetre karatAM viziSTa prabhAvavALuM che. te kSetramAM jinezvara, cakravatI, baLadeva, vAsudeva vagere zreSTha puruSA niraMtara utpanna thayAM kare che, kyAreya te kSetra e badhA vinA khAlI paDatuM nathI. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA dhAriNuM rANunI kUkhe jyAre vimalarAjAne jIva praveza pAme, tyAre te rANIe te rAtre nIcenAM cauda mahAsvapna jemAM hastI, vRSabha, kesarI siMha, lakSmIdevI, puSpamALA, caMdra, sUrya, vaja, kuMbha, paghasarevara, samudra, vimAna, ratnapuMja, ane dhUmADA vinAne agni. e svane rANue pitAnA mukhakamaLamAM bhamarAnI peThe praveza karatAM joyAM. rANae e svapna joyAnI vAta rAjAne uThADIne jaNAvI. tethI khuzI thaIne rAjAe jaNAvyuM ke, A svane koI mahAbhAgyazALI putranI prApti sUcave che. pachI te zubha svanenuM phaLa bIjA azubha svapna vaDe mithyA na thaI jAya, te mATe rAjArANue bAkInI rAtrI jAgratapaNe ja vyatIta karI. bIje divase rAjAe svapna pAThakone bolAvIne e svapnanuM phaLa pUchyuM. te temaNe jaNAvyuM ke A cauda svapna rANane peTe cakravatI putranI prApti thavAnAM sUcaka che. te sAMbhaLI atyaMta harSita thaIne, rAjAe te badhAne mahAmUlya bakSise ApIne saMtuSTa karyA. yogya kALe rANIe pratApI putrane janma Apyo : rAjAe tenuM nAma priya mitra pADayuM. dhIme dhIme e putra meTa thavA lAgyo, ane vijJAna temaja kaLA kauzalyanI prApti vaDe sarvottama banyo. yogya kALe tene uttama rAjakuLAnI suMdara rAjakanyAo sAthe paraNAvavAmAM AvyuM. tyAra bAda tene rAjagAdIe besADI, dhanaMjaya rAjAe pravajyA lIdhI. priya mitra rAjA sarva prakAranI addhi vaDe lIlApUrvaka pitAnAM saMtAnanI jema prajAone pALavA lAgyA. sAre sArathi hAMkato hoya, tyAre jema gheDe daMDAdikanI apekSa rAkhyA vinA sIdhe mArge cAlyA jAya che, tema prajAo paNa te rAjAnA zAsanamAM ucita mA ja pravartatI hatI. kavi varNana kare che ke, tenA rAjyamAM dhAne ja daLavAma Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsamA bhava: priyamitra cakravatInI thA AvatAM hatAM ( aparAdhIone nahI'); pazuene ja adhana hatuM; maNiene ja vedha thatA hatA; vAjiMtra upara ja tADana thatuM hatuM; suvarNane ja satApa hatA (tapAvavuM paDatu hatu); rAgane ja nigraha thatA hateA; zeraDInA sAMThAne ja pIlavA paDatA hatA; bhamarAe ja madhupAna karatA hatA; hAthIe ja mamatta banatA; bhIrutA pApanI bAbatamAM ja hatI; leAbha guNAnA saMpAdanamAM ja hatA; tathA akSamA doSa pUratI ja hatI. manuSyanA anubhavamAM AvatA guNu-sAmarthya AdinI parAkASThA kalpyA vinA mANusane cAlatuM nathI. keTalAka zAstrakArA tA IzvaranA astitva viSe klInna AMpatAM ema jaNAve che ke, anubhavamAM AvatA amuka cuNAnI parAkASTA kAMka tA heAvI ja joi e, ane te parAkASThA jenAmAM che, te ja Izvara. tevI ja rIte atizaya sAmarthya, atizaya Rddhi ane atizaya bheAganI parAkASTA kalpatAM kahapatAM cakravatI pada kalpAyuM. cakravartI samagra bharatakSetrane vijaya sAdhI zake te mATe tene sahAya thanArAM cauda ratne paNa kalpavAmAM AvyAM che. eka tA senAtina. e senApati jIddA judA dezo jItavAnuM kAma kare che. te pramANe pAyAti (caDhapati) ratna rAjAne tema ja tenA sainyane vijayayAtrA daramyAna joItI bhejanasAmagrI vagere vastuo pUrI paDe che. purohitarana brA vagere sarva upadraveA dUra karI zAMtima kare che. dUzIhna cakravatIne savArI karavAnA kAmamAM Ave che. vana upara senApati savArI kare che. yAnti ( suttara ) rana lazkara paDAva nAkhe tyAM tatkALa nivAsA nipajAve che. zrI hna cakravatInA bhAga sAthe che. vana vijayayAtrAmAM AgaLa cAlI mArga batAve che. varatna zatrunuM mastaka chede che. chatraratna heAya che. teA dhanuSa jeTaluM, paNa cakravartInA hAthanA sparzathI te bAra jojana vistAravALuM thaI jAya che, 1. juo yAgasUtra 1,25, E Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI mahAvIra-kathA ane sakaLa sainyane chAyA ApavAnuM kAma kare che. vana be hAtha jeTaluM hoya che, paNa cakravartInI IcchAnusAra te bAra jana vistAravALuM thAya che. temAM savAre vAveluM dhAna saMdhyAkALe pAkIne taiyAra thaI jAya che tathA nadI vagere oLaMgavAmAM sanyane heDInA kAmamAM paNa Ave che. aMdaranA eka dhanuSya jeTaluM hoya che. te game tevI viSama bhUmine paNa sarakhI banAvI mUke che. game tevI kaThaNa jamIna bhedIne te mAma kare che, temaja mahAna guphAonAM paNa dvAra kholI nAkhe che. mAtra be AMgaLa paheluM ane cAra AMgaLa lAMbu hoya che. tene hAthe ke mAthe dhAraNa kare, to samasta roga nAza pAme che; uparAMta bAra jana sudhI ajavALuM thAya che. ati suvarNamaya hoya che, tathA cAra AMgaLa lAMbuM heya che. te paNa aMdhakArane nAza karavA vagere kAmamAM Ave che. cakravartInAM A cauda ratnamAMthI prathama sAta rana pAMca viyavALAM che. temAMthI senApati, gRhapati, vArthIki ane purohita te cakravartInA potAnA nagaramAM ja Upaje che. gaja ane azva e be ratna vaitADhya parvatanA mULamAM Upaje che. ane strIratna vaitADhaya parvata upara AvelA vidyAdharonA nagaramAM Upaje che. bAkInAM sAtamAMthI cakra, khagna, chatra ane daMDa e cAra ratna cakravartInI Ayudha zALAmAM utpanna thAya che. carma, maNi ane kAkiNIno cakravartInA lakSmIbhaMDAramAM utpanna thAya che. alabatta, A sAdhane eka vAra prApta thayAM, eTale bharatakSetranA ye aMDe jItI letAM cakravatIne vAra nathI lAgatI. 1. pUrva pazcima samudrane aDakata manAte ADe parvata, ke je bharata kSetrane uttara dakSiNa be bhAgomAM vahecI nAkhe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsame bhalA priya mitra cAvatanI kathA << prathama pUrva dizAmAM gaMgAnadInA mukha upara tilaka sadaza mAgadha kSetra tarapha prayANa thAya che; pachI dakSiNa samudrane kinAre vasTAmatIrtha tarapha. pachI pazcima dizAmAM prabhAsa tIrtha tarapha. pachI siMdhunA dakSiNa taTathI pUrvAbhimukha jaI siMdhudevInA tIrtha tarapha. tyAMthI uttarapUrvanA madhyabhAgamAMthI AgaLa vadhatAM ADA vaitADhaya parvatane dakSiNa nitaMba prApta thAya che. tyAM tamisyA nAmanI guphA AgaLa paDAva naMkhAya che. pachI cakravartInI AjJAthI senApati jaIne siMdhunA pazcimadizAnA khaMDane chatI AvI kSecchAne vaza kare che. tyAra bAda tamisA guphAnuM dakSiNa bAjunuM mukha ughADI cakravatI pitAnA lazkara sahita dAkhala thAya che, ane uttara taraphanA dvArethI bahAra nIkaLe che. tyAMnA bhilla lekene senApati chatI le che. pachI cakravartInI AjJAthI senApati siMdhunA pazcima taraphanA bIjA khaMDane jItI le che. pachI uttara-pUrvanA madhya mArge AgaLa vadhI badhA kSudra himAcaLa (himavata)-nA dakSiNa nitaMba pAse Ave che. pachI RSabhakUTa parvatanA pUrva bhAga upara kAkaNaratnathI cakravartI potAnuM nAma lakhe che. pachI uttara pUrvane raste cAlatA badhA gaMgAdevInA bhuvane Ave che. tyAMthI dakSiNa dizA bhaNuM khaMDa-prapAtA guphA AgaLa AvIne paDAva nAkhe che. tyAMthI senApati ele ja gaMgAne pUrva taraphano prathama khaMDa chatI Ave che. cakravartI pachI vaitADhaya 1. te daramyAna drAviDa deza, AMdhrapradeza, kaliMgadeza, vidarbhadeza, mahArASTradeza, kokaNadeza, lATadezakacchadeza, soraThadeza AvI jAya. hemacaMdra, viSaSTizalAkA parva 2, sarga 4. 2. siMhala, bargara, TaMkaNa, kAlakha, jenaka vagere occha nahi ane yavanadvIpa, tathA kaccha dezano ullekha ahIM hemacaMdrAcArya kare che. 3. te parvata bharatakSetra uparanA himavata kSetrane judo pADanAra pUrva pazcima ADe paDelo parvata che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA parvatanA uttara ane dakSiNa praNanA vidyAdharane vaza karI le che. tyAra bAda badhA khaMDa-kapAtA guphAnuM bAraNuM ughADI aMdara dAkhala thAya che ane dakSiNa dvAramAMthI bahAra nIkaLe che. pachI gaMgAnA pazcima kinArA upara chAvaNuM nAkhe che. tyAM AgaLa rAjane nava nidhi prApta thAya che. pachI senApati gaMgAnadInI pUrva dizA taraphane bIjo khaMDa paNa jItI le che. Ama gaMgA ane siMdhu nadInI baMne bAjunA maLIne cAra khaMDe ane temanI madhyamAM rahelA be khaMDa maLIne bharatakSetranA cha khaMDa thAya che. Ama cavatI rAjA cauda mahAratnano svAmI, tathA nava nidhine Izvara thAya che. batrIsa hajAra rAjAo tenI sevA kare che; trIsa hajAra rAjaputrIo ane batrIsa hajAra dezanI bIjI batrIsa hajAra strIo - ema kula cosaTha hajAra strIo tene heya che. te batrIsa hajAra deza upara rAjya kare che, tathA botera hajAra meTAM nagara upara sattA dharAve che. tenuM pAyadaLa 96 karoDa, ane hayadaLa, azvadaLa, ane rathadaLa dareka ceArAthI cArAzI lAkhanI saMkhyAnuM hoya che. 1 temanAM nAmaH nesa", pAMDu, piMgaLa, sarva ratnaka, mahApa, kALa, mahAkALa, mANava ane zaMkha. 2. A 2canA samajavA jana bhagaLa samajavI paDe tema che. jaMbudvipa thALI jevo goLa che. tenI AjubAju lavaNasamudra cUDInI peThe vIMTaLAyo che. te ja buddhIpanI madhyamAM meru parvata che. tenI dakSiNanA bhAgamAM bharatakSetra pUrvathI pazcima ADuM patharAyuM che. tenI vacamAM vaitADhaya parvata paNa pUrvathI pazcima ADo paDelo che. bhAratakSetranI dakSiNe, pUrve tathA pazcime lavaNasamudra che. uttaramAM himavata parvata ADe paDela che. tenI vacamAM pA sarovara che. siMdhu ane gaMgA nadI anume pazcima tathA pUrva bAjue uttarathI dakSiNa vahe che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsamA bhava: priyamitra cakravartInI kathA 51 ye khaMDa jItIne priyamitra rAjA khatrIsa hajAra rAjAe sahita mUkAnagarImAM pAche AvyuM. tyAM tene mahArAjyAbhiSeka karavAmAM AvyeA. tyAra bAda manuSyajIvanamAM maLI zake tevuM tathA maLI zake teTaluM saMpUrNa sukha bhAgavatA te AnaMdathI viharavA lAgyA. manuSya kalpI zakAya tevI utkRSTa mAtrAnuM cakravartIsukha kapyuM te kharuM; paraMtu te sukhanI kalpanAnI sAthe ja tene mAlUma paNa paDatuM gayuM ke, e sukhane game teTaluM sAruM kahapavAmAM Ave, te paNa A jagatamAM manuSyazarIra jyAM sudhI atyAre che tevuM rahe, tyAM sudhI e sukhanI maryAdA paNu kapavI ja paDavAnI, e sukhaneA pratispardhI bhale kAI na kapIe; paraMtu e sukha je padArtho upara avalaMbita che, te padArtha kAyama rahenArA che? cakravartInuM zarIra pote ja kAyama rahenAruM che? e vicAra AvatAM ja manuSyanuM mana te bhavya ane ramya kalpanAmAMthI khATuM thaI pAchuM pharI jAya che. sAmAnya vicAravaMta mANasanI ja e dazA thAya, te| je cakravatI e sukhabhAra uThAvI rahyo che, tene e vicAra AvatAM zuM thatuM haze? priyamitra rAjA eka divasa peAtAnA mahelanI agAsI upara nirAMte pharate hatA. teNe AkAza tarapha najara karatAM eka vicitra AkAranuM vAdaLa joyuM. te vAdaLanI AkRtinI vicitratA te dhArI-dhArIne jotA hatA, tevAmAM te te chinnabhinna thavA lAgyuM, ane thADA vakhatamAM te te hatuM - na-hetuM thaI gayuM. e vastu lakSamAM AvatAM ja priyamitra camakI UThayo. tene vicAra AvavA lAgyA ke, hamaNAM ja te vAdaLa peAtAnI vicitra AkRtithI - rUpa - raMgathI -- mAruM dhyAna khecatuM hatuM, ~~ * te jotajotAmAM ja hatuM - nahatuM thaI gayuM. A zuM? e vAdaLanA vicAra uparathI bIjI vastuenA vicAra upara tenuM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI mahAvIra kathA mana doDayuM. tyAM paNa te ja vastusthiti tene pratyakSa dekhAI. dhIme dhIme teNe jagatanA badhA bhogapadArtho vicArI joyA; te tene lAgyuM ke, te badhA ja e rIte meDA- vahelA aciMtya rIte naSTa thaI jAya che. e vicAra tenA cittamAM evuM te jora jamAvI beThA ke, pachIthI dareka vastu sAmI AvatAM te ema ja pUchavA lAgyo ke, A vastu huM icchuM tyAM lagI kAyama rahenArI che zuM? je nathI ja rahevAnI, to pachI te vastu vaDe prApta thatA sukhamAM Asakta thavuM ene artha duHkhane ja hAthe karIne vaLagavuM evo na thaye? Ama karatAM karatAM ghaDA vakhatamAM to rAjAnuM citta tamAma bhegapadArtho uparathI virakata thaI gayuM. tene khAtarI thaI gaI ke, pite vRthA ja e badhA kSaNabhaMgura ane tethI pariNAme duHkhadAyI padArthomAM sukhanI kAmanAthI baMdhAI rahyo che. e padArtho sukharUpa nathI. to pachI kAyamI sukha zAmAM che? kAyamI sukha jevI koI vastu che zuM? hoya, te mArA jIvanane ane tene kevI jAtato saMbaMdha che? te sukha mArA jIvanane paNa asara kare kharuM, ke bIjAM sAmAnya sukhonI jema mane kSINutA ane mRtyunI ja najIka laI jAya? AvA AvA vicAro mA manamAM gUMcavAtAM tene to dharatI ja potAnA paga nIcethI sarI jatI lAgI. pote zAne mATe jIve? jIvIne paNa kSaNabhaMgura padArthomAM ravaDatA kuTAtA te padArthonI pahelAM ke pachIthI bharavAnuM ja che. pAchA janmI e ja padArthomAM e ja rIte raDavAnuM che. A badhuM zuM? A badhAno zo artha? je jIvana tathA je sukha manuSyamAtrane ATalAM badhAM ISTa che, te AvAM tuccha tathA duHkharUpa kema? paraMtu, koNa jANe kudaratane evo niyama che te kAraNe, ke bIjA koI kAraNe, priyamitra rAjA A pramANe viveka-vairAgyathI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevIsamo bhavaH priya mitra cakavatInI kathA pa. saMpanna thayo ke tarata tenA hRdayamAM dharma bIja vAvanAra yogya guru maLI AvyA. dIvo saLage, te pataMgiyAM AvI pahoce. telamAM dIveTa jemanI tema game teTalAM varSa paDI rahe, paraMtu pataMgiyuM tenI pAse kadI nahIM AvavAnuM. paraMtu eka vAra jAta saLagI, ke tarata pataMgiyAM kheMcAyAM ja che. guruziSyanA meLApanuM kaMIka AvuM che rAjAne samAcAra maLyA ke, eka saMtapuru zikhyaparivAra sAthe nagaranA udhAnamAM padhAryA che. rAjA tarata temanAM darzane gayA. temane yogya jANuM rAjAe potAnA cittanI badhI mUMjhavaNu kahI saMbhaLAvI. AcAryo paNa rAjAnA cittane yogya dazAe paheceluM jANuM, tene AtyaMtika tattvajJAna kahI saMbhaLAvyuM. sUkAM ghAsa-pAna vagere sAmagrI taiyAra heya, ane temAM saLagatI javALA caMpAtAM jema ekadama bhaDake thAya, tevuM ja rAjAnuM thayuM. vivekavairAgyathI saMpanna evuM rAjAnuM hadaya te jJAna maLatAM ja ekadama prakAzita thaI UThayuM. tene badhe AMtara-bAhya parigraha ekadama chUTI gayo. putrane gAdIe besADI teNe parivajyA lIdhI, ane gurue darzAvela mArge pravartatAM teNe pitAnuM AyuSya cAvIsamA bhavamAM te zukra nAmanA devalAkamAM savartha nAmanA vimAnamAM deva tarIke utpanna thayA 1. padilAcArya. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamo bhava: naMdanarAjanI kathA bharatakhaMDamAM chatrA nAme nagarImAM jitazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene yathArtha nAmavALI bhadrA nAme svarUpavatI chatAM mAyArahita evI paramapriya rANI hatI. priyamitrane jIva devalokamAM potAnuM AyuSya pUruM thatAM bhadvArANanI kukhe putra tarIke janmyo. tenuM nAma naMdana pADavAmAM AvyuM. - marIcine jIva have karmonAM sArAM-narasAM phaLo anubhava paripakva avasthAne pAmyo hato. mahA jagala pasAra karI rahelA musApharane pachIthI jema bAkIne sIdho dhorImArga ja vaTAvavAne rahe, tema naMdanakumArane have AraMbhela mArge ja puruSArthIpaNe AgaLa dhape javAnuM hatuM. te kAma saheluM hatuM ema kahevAno Azaya nathI; paraMtu AMtara bAhya aneka vidyA AvI AvIne adhavaca ja keTalAMya jIvanayAtrIonI musApharI toDI pADe che, tevuM have naMdananI bAbatamAM rahyuM nahotuM. have pachInA mArganuM muzkelapaNuM bhAre hatuM, te sAme naMdanane jIva paNa tevI anekAneka muzkelIo vaTAvate vaTAvato rIDhA banI gayA hatA. naMdanakumArane yathAkrame rAjAe rAjyAbhiSeka karyo, ane pote saMsAranubhavanA paripAkarUpe prApta thayeluM tyAgI jIvana svIkAryuM. pUrvajanmanA saMskArathI kahe, ke bhaviSyamAM AvanArI vastunI chAyA kadAca agAuthI paDatI hoya te kAraNe kahe - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamA bhavaH naMdatarAjAnI kathA paraMtu naMdana rAjA saMtapuruSonA saMganeA bhAre anurAgI hatA. peAte peAtAnA rAjyakAmAM eTalA pUratA khedarakAra hatA ema nahIM; paraMtu bhaktibhAvabharyAM je hathI te peAtAnA rAjakAjamAM paNa yathergAcana vana rAkhatA hatA, te ja hradayathI prerAI te sAdhu puruSAnA saMgamAM pazu prItiyukta rahetA hatA. eka vakhata tenA nagaramAM peTTilAcAya nAme mahAtmA puruSa peAtAnA guNagaNAthI peAtAne tema ja anyane vAsita karatA karatA padhAryA. rAjA atyaMta bhaktibhAvathI temanAM darzane gayeA, ane temanA guNethI AkarSAI temanA satsaMga vidhivat sevavA lAgyA. guru paNa ziSyane anurUpa ja hatA. pATTikSa svAmIne me|ha tathA ajJAna dUra karavAmAM satsaMganI upayegatA bhAta bhAre vizvAsa hatA. temaNe rAjAnA ebhAvane sArI rIte pAkhyA, uttajgyA ane vikasAvyeA. te kahetA, "he rAjA ! game tevA du:khabadhamAM badhAI gayA hoI e, game tevA mehapAzAmAM aTavAI gayA haiAI e, tathA game tevI nirAzA vyApI gaI hAya, tApaNu satpuruSane saMga ApaNune te badhA prapaMcamAMthI mukta kare che ane tAre che, satpuruSAnA saMgathI laukika du:khasamudAyamAMthI taravAnuM khaLa prApta thAya che e te enuM gauNu phaLa che. paraMtu temanA saMgathI pAramArthika sukhanI prApti mATe je bhAvanA ke preraNA prApta thAya che, te ja te saMganuM mukhya phaLa che. laukika ke pAralaukika duHkhajALamAMthI chUTavA icchanArAe sasaMgitane AzA acUka zeAdhave. A AmatamAM eka dRSTAMta che, te sAMbhaLa : pa rr dezamAM jayaMtI nAmanI nagarI viSe narasiMha nAme parAkramI rAjA rAjya karatA hatA. tene capakamAlA nAme rUpaguNa--zIla-yukta priya paTarANI hatI. vaLI, te rAjAne prajApAlanamAM anurakta, saMteSI, rAjyavyavasthAmAM sAvadhAna, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA svAmIbhakta, guNAnurAgI ane vistRta buddhivALA aneka pradhAne paNa hatA. tene badhI vAtanuM sukha hatuM; paraMtu saMtati na hovAnuM marmavedhI duHkha hatuM. yogya kALe tenuM te du:kha paNa dUra thayuM ane caMpakamAlA rANune peTe tene naravikama nAme putra prApta thaye. te paNa rU5-guNa-sAmarthya vagere bAbatomAM bApathI savAyo nIvaDayo. anya lalitakalAo uparAMta kSatriyocita azvavidyA, gajavidyA, zastravidyA Adi varavallAomAM te pAvaradhe thayo. dRDha AsanabaMdha, dhIratA tema ja mahAbalane lIdhe eka praharamAtramAM te kumAra sAta monmatta hAthI, cauda pavanavegI pANIdAra azvo, ane ATha mahAmalene pheravI-thakavI letha karI nAkhata. tenuM asAdhAraNa bAhubaLa, tenuM anupama kalA-kauzalya, tenuM asAmAnya sAhasa, ane tenI alaukika rUpasaMpatti, thoDA ja vakhatamAM AjubAjunA sarva pradezomAM kIrtanane viSaya banI gayAM. "eka vakhata narasiMha rAjA kumAra sAthe darabAramAM beThe hate, tevAmAM hapura nagaranA rAjA devasenane dUta paravAnagI mAgI aMdara Avyo, ane yAcita abhinaMdanAdi karI, atizaya vinaya ane AjIjIpUrvaka pitAnuM prayojana kahI batAvavA lAgyo. "he deva ! amArA rAjAne tyAM samasta vIra vargamAM pradhAna e kAlameghadha nAme mahAmala che; tenA baLanuM keTaluMka varNana karuM? TUMkamAM ja kahuM te mammata hAthIne paNa tenI suMDha pakaDI te nAnA vAcharaDAnI jema lIlApUrvaka AgaLa kheMcI jaI zake che, tema ja so bhAra vajananI sAMkaLa jIrNa deraDInI jema sahejamAM teDI nAkhe che. dezadezanA keTalAya matsoe tenI sAthe spardhA karI che; paraMtu badhA ja nAmozIbharI rIte hAra pAmI pAchA gayA che. paraMtu e malla ja have amArA rAjAne abhimAnanuM sthAna maTI bhAre kalezanuM kAraNa thaI paDayo che. kAraNa ke, eka vakhata vayamAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamA bhava nanazajAnI kathA ja AvelI peAtAnI putrI zIlavatIne rAjAe pUchyuM ke, vatse, tAre rUpavAna vara joI e ke mahAbaLazALI varjoI e ? tyAre teNe javAba ApyA ke, tamArA A kAlamedha mallane je rAjakumAra harAve, te ja mAre vara .thai zake. rAjAe rAjakumArIne samajAvIne kahyuM ke, A ma, to bhalabhalA maLeAthI pazu gAMjyA jatA nathI, te pachI sukumAra, ane sukhazIla rAjakumArAmAMthI kAI tene zI rIte manathI paNa harAvavA zaktimAna thaI zakavAne che? mATe tuM tArI A pratijJA rada kara. paraMtu rAjakumArI elI ke, evA srItulya rAjakumArImAMthI kAInI patnI thavA huM icchatI nathI; patnI thaIza tA anupama vIranI ja thaIza ! " he narAdhipa ? tyArabAda devasena rAjAe aneka khyAtimAna rAjakumArezane tyAM peAtAnI kanyAnI A pratijJA jaNAvIne mAAM mekalI joyAM che; paraMtu kAI rAjakumAra e kAlamedha sAthe bAkarI bAMdhavAnI hiMmata sudhdhAM karavA taiyAra thayA nathI. ane e rIte vadhatI jatI hatAzAthI amArA rAjA bhAre du:khamAM AvI paDyo che. paraMtu evAmAM ka para parAe ApanA naravikrama kumAranI ujjavaLa kIrti sAMbhaLavAmAM AvatAM, kAMIka AzA pAmI, amArA rAjA devasene mane ApanI pAse mekaye che. have Apa e sAMbhaLI je yAgya lAge te karo.' paraMtu rAjA javAba Ape te pahelAM ja naravikrama kumAra garjI UThayo, - pitAjI, Apa AjJA Ape! eTalI vAra. huM te mallane JaM utAravA DhADI jAuM. rAjakumArI zIlavatI mane maLe na maLe te judI vAta che; paraMtu kSatriya rAjakumArezane mAthe AvI paDeluM A maheNuM teA TALavuM ja joI e !' " kahevAnI jarUra nathI ke, naravikrame jaI ne e dheAraparAkramI mallane rAjA, ataHpura, temaja prekSakagaNAnA dekhatAM lIlAmAtramAM 66 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seka zrI mahAvIrakathA masaLI nAkhyA, ane zIlavatI kumArIe tyAM ne tyAM ja hu thI kATuM-phATuM thatA hradaye rAjakumArane varamALA AreApI. devasena rAjAe varavadhUne AzIrvAda ApatAM prathama peAtAnI putrIne kahyuM ke, putrI ! vaDIlane anusarIne cAlaje; rvinaya pariharaje; nAma pramANe zIlavatI thaje, ane patinI tana-manathI sevA karaje.' rAjakumArane paNa kahyuM, 'kumAra! A mArI eka ja iSTa putrI che. mATe chAyAnI peThe tene tamArI sahacarI karaze.' " cegya kALe naravikramane kusumazekhara ane vijayazekhara nAme putrA upanna thayA. * " eka vakhata naravikrama kumAra rAjAnI pAse darabAramAM beThe hatA tevAmAM bahArathI bUma AvI ke, rAjAnA jayamaMgaLa hAthI madamAM AvI, AlAnastaMbhathI chUTA thaI Ubhe rAjamArge doDayo che, ane leAkeAnA saMhAra karatA bhayaMkara ana macAvI rahyo che. jayamaMgaLa hAthI rAjAne bahu priya hatA; paraMtu prajAjananuM duHkha paNa hRdaye dharavu' joI e, eTale rAjAe kumAra vagerene hukama karyo ke, tame badhA jAe, ane te hAthIne jarA paNa zastradhAta karyAM vinA bane te pakaDajo.' naravikrama kumAra rAjamAge jaIne jue che tA hAthI eka taruNa pazu pU`garbhA strIne pakaDavAnI taiyArImAM che. kumAre hAthIne vAravA prayatna karI joyA, paraMtu jyAre joyuM ke, hAthIne kaI ke zastraprahAra karyo vinA AkI zakAya tema nathI, tyAre teNe samayasUcakatA vAparIne tarata hAthInA kuMbhasthaLe caDI jaI, tenA lamaNAmAM tIkSNa kaTAra kheAsI dIdhI. tenI sAthe ja vaidyanAnA mAryAM hAthIe peAtAnI sUMDhane peAtAnA kuMbhasthaLa taraph UMcI karI. daramyAna pelI sagarbhA strI tyAMthI dUra nAsI gaI. pachI hAthIne tatkALa pakaDIne tene sthAne laI jaI upacArA zarU karavAmAM AvyA. paraMtu kumAre hAthIne lamaNAmAM kaTAra kheAsI dIdhAnI vAta Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsame bhavananAjanI kathA rAjAnA sAMbhaLavAmAM AvatAM ja, gusse thaI teNe naravikrama kumArane dezanikAla karavAno hukama karyo. - "rAjakumAra A vastu mATe taiyAra ja hatA. kAraNa ke, e hAthI rAjAne eTale badhe priya hato ke, rAja koI prakAre tenA upara karavAmAM AvelA prahAranI kSamA ApI zake tema hatuM ja nahIM. kumAra te cAlyA, paraMtu tenI priyatamA zIlavatI paNa tenI pAchaLa cAlI. kumAre tene ghaNuM samajAvI, paraMtu teNe te lamasamaye pitAnA pitAe AzIrvAda vakhate kumArane kahelA bola yAda karAvyA ane kahyuM ke, tame mane chAyAnI peThe tamArI sahacarI karavA baMdhAyelA che! nAmane naravikrama potAnI patnI tema ja be putrane laIne cAlI nIkaLyo. "narasiMha rAjAe hukama ApatAM to ApI dIdhe, paraMtu naravikrama kumAra nagara choDI cAlI gayAnI vAta jAhera thatAM ja prajAjanomAM khaLabhaLATa macI gaye, ane rAjAnA amAtya paNa Avo hukama karanAra rAjAnI sevA cheDI devA tatpara thaI gayA. rAjAne paNa krodha UtaratAM pote karelA hukamanI anucitatA samajAI, ane teNe amAtyAdine zAMta pADI, kumArane pAcho ANavA mANaso doDAvyAM; paraMtu kAMI vaLyuM nahIM. keNa jANe kumAra tenA kuTuMba sAthe kaye raste kyAM nIkaLI gayA, te koIne tene bheTe ja thayo nahIM. kumAra cAlato cAlate keTayAdhipati lokothI bharapUra spaMdanapura baMdare AvI pahoMcyo. tyAM eka mALIe tenI mukhAkRti vagerethI AkarSAI tene tathA tenA kuTuMbane pitAne tyAM Azaro Apyo. ane dhIredhIre rAjakumAra tathA zIlavatI te mALInA bAgamAM kAma karI, mALAo vecI gujAre calAvavA lAgyAM. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA "eka vakhata zIlavatI keTalIka uttama mALAe laI rAjamArga upara vecavA UbhI hatI, tevAmAM daihila nAme kATAdhipati vahANavaTIe tene joI. tenA rUpathI meAhita thayelA te zeThe tenI pAsethI te mALAo anekagaNA dAma ApIne kharIdI; ane rAja tenI mALAe peAtAne ja vecavAnA zIlavatIne Agraha karyo. zIlavatIne kaMI vahema gayA nahIM, ane te te peAtAne maLatA mabalaka dhanathI saMtuSTa thaI, tenA kahyA pramANe badhI mALAe tene ja vecavA lAgI. eka vakhata paradeza UpaDavA mATe vahANu taiyAra thayAM tyAre dahile zIlavatIne kahyu ke, huM kAle paradeza javAnA chuM; vahANa UpaDe te vakhate mAre puSpA mALA vagerenI jarUra paDaze; mATe tame te sarva sAthe lai samudra kinAre baMdara upara Avaze. zIlavatI bIje divase kazA aMdezA rAkhyA vinA baMdare jevI gaI, tevI ja tene vahANamAM upADI laI, daihile vahANu haMkArI mUkayuM. " A tarapha navikrama kumAra zIlavatIne AvavAmAM vis thatAM Amatema zodha karavA lAgyA. pelAM bALake pazu mA vinA gheADI vAramAM udvegathI tathA bhayathI cIsA pADavA lAgyAM. te ene sAthe laI naravikrama zaheranA rastAomAM kuratA krUratA bahAra nadIkinAre AvI paheAMcyA. bALakAne bhekhaDa upara mesADI, pAte nIce UtarI kinAre tapAsa karavA lAgyuM; evAmAM manavAkALa te dhADApUra aNudhAyu caDI AvyuM, ane naravikrama taNAtA taNAtA kAI dUranA pradezamAM nIkaLI gayA. Ama eka pachI eka AvelI du:khaparaMparAothI hatAza thaI kinArA upara kAI vRkSanI chAyAmAM paDaco paDayo te strI-putranI ciMtA kare che, tevAmAM tyAMnA jayavana nagaranA kIrtivA~ nAme rAjA aputra maraNa pAmavAthI nagarajane e hAthI chUTA mUkelA, te vegathI tenA tarapha doDatA AvyeA. 6. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamA bhavaH nadanazajAnI thA Br naravikrama tA maraNane pAse AvatuM joI, duHkhamAMthI chuTakArA thaze e AzAe tyAMne tyAM ja paDI rahyo. paraMtu pelA hAthIe tA tene UMcakI peAtAnI pITha upara mesADayo. eTale amAtyavarga tathA nagarajatAe tene jyAbhiSeka karyo. eka bhAjI A subhAgya, ane bIjI bAju tarata ja anubhaveluM durbhAgya e tene anubhava sAthe yAda lAvI lAvI bhavitavyatAnI vicitratA vicArIne naravikrama herAna herAna thaI javA lAgyA. "have. eka vakhata zrI sAmatabhadra nAme saMta vicaratA vicaratA te nagaramAM AvI pahoMcyA. vitathI kaMTALele ane srIputranI durdazA viSe kaze| niNuMya na karI zakatA narrAvakrama rAjA temanAM darzane gayA. temanA sAnnidhyamAM rAjAne kAMjhaMka zAMti prApta thaI; jANe tyAM sarva du:khAnuM nivAraNu mUrtimata hAjara ja rahetuM na hoya ! rAjAnA cittanI sthiti evI hatI ke bIjo kAI dharmopadeza tene kAma AvI zake tema nahetA. jyAM sudhI cittamAM ciMtAne khaTakA vidyamAna hoya, tyAM sudhI kAI paNa dharmArAdhanamAM phsAha zI rIte pravate ? tA paNa te satapuruSanA kahevAthI ja rAjAe temane samAgama praphulla citte sevavA mAMDayo. kharuM kahyuM che ke, saMtapuruSanA sahavAsamAM trividha tApa nAza pAme che. enA atha e nathI:ke, saMtapuruSa peAtAnA prabhAvathI karyAMnA niyamane TALI Ape che; teo to hatAzAthI ja rUMdhAI jatA puruSArthane AzA dvArA saceta karI Ape che, ane e rIte kamanA niyamane ja AdhAre duSkarmane haThAve tevuM ke mAre tevuM navuM satkarmo karavAnAM dvAra udhADI Ape che. paraMtu A te| pachIthI geAThavelI lIla thaI; saMtapuruSanuM sAnnidhya tA AvI kazI dalIla ke samaja preryAM vinA ja AzAnA ane utsAhanA evA kAi adbhuta pravAha vahevarAvI de che ke, game tevuM zaiAkAtura tathA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI mahAvIrankathA bhagna hadaya, temanA sAMnidhyamAM eka vAra to sajIvana thaI jAya che. "badhuM thayuM paNa vicitra ja! nadIkinAre hadayAphATa kalpAMta karatA kumArane eka govALa laI gaye, ane eka divasa te govALa te kumArane laI navakramanA ja darabAramAM bheTa dharavA Avyo. rAjAe tarata pitAnA kumArene oLakhI lIdhA. zIlavatIne laIne nAThelA dehilanA vahANane paNa acAnaka evuM sAmudrika tephAna naDayuM ke, pote karelA pApakarmanuM ja A phaLa che ema mAnI, zIlavatIne bahena tarIke samAnate te vahANavaTI tarata pAcho pharyo ane naravikrama rAjAnI jayavardhana nagarIne kinAre ja lAMgaryo. te vakhate rAjAnA kumArane vahANa jovAno zokha thayo, ane teo jevA dehilanA vahANe gayA te zIlavatIne temane meLApa thayo. Ama sau hemakhema ekaThAM maLyAM. tevAmAM narasiMha rAjAne navikramanI bhALa lAgatAM teNe paNa naravikramane bolAvavA teDuM mokalyuM ane sau sukharUpa pAchAM bhegAM thayAM. naravikrame gurujIne namana karIne gadgad kaMThe jaNAvyuM ke, A sau ApanA satsaMganuM ane ApanI sevAnuM ja saphaLa che. khare ja, saMtapuruSone samAgama niSphaLa nathI jato." naMdana rAjAne A kathA sAMbhaLI guru pratye apUrva bhaktibhAva pragaTayo, ane temanAM caraNemAM mAthuM mUkIne te be, he bhagavana ! saMtapuruSo mahAtApathI tapta thayelA prANIne amRtavRSTi samAna che; bhUkhyAne parasa bhejananA bhaMDAra samAna che; dubhAMgIne ciMtAmaNi tulya che; aMdhArAmAM AthaDatAne maNidIpaka jevA che; mahAsAgaramAM paDelAne AdhAradvIpa tulya che; ane vikaTa mahArazyamAM bhUlA paDelAne sArthavAhanA saMdha samAna che. ApanA rASTranA nitya sAnnidhyane huM mArA sarvabhavago mATe Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsame bhavanadanarAjanI kathA parama auSadharUpa mAnuM chuM. AjathI huM mArI rAjyasaMpatti mArA putra vagerene soMpI Apane ja sahavAsa sevavA icchuM chuM. satsaMganA parama lAbhanA anubhavI ane upadezaka gurune vadhu vinaMtI karavApaNuM hatuM nahIM. rAjA pitAnI sarva javAbadArIo nirvine putrA dare seMpI zake tevI sthitimAM che, tathA tenuM citta nitya satsaMgathI lAbha uThAvI zake tevI sthitie paheceluM che evuM jANuM, temaNe paNa tene tema karatA rokyo nahIM. naMdanarAjA have dIkSA laI guru sAthe vicAravA lAgyA. satsaMganI zILI chAyAmAM rahetA cittamAM sarva guNarUpI pakSIgaNa pitAnI meLe ja kheMcAIne cAlyAM Ave che. te mujaba naMdanamuninuM citta paNa thoDA vakhatamAM baMdhana (rAgadveSa)rahitatA, dharmaparAyaNatA, vighothI haNAyA chatAM dharmodyogamAM ammalitatA, vairAgya, apramAda, svAdhyAyamAM Asakti, jitediyatA, sadAcArIpaNuM, jIvarakSA, madarahitatA, brahmacarya, tAparAyaNatA, titikSA, spRhArahitatA vagere anekavidha guNasaMpattithI phUlI-phAlI UyuM. paraMtu je viziSTa 10 guNonI ArAdhanAthI pachIne janma temane tIrthaMkarapada prApta thayuM, te to judA ja che. paribhASAmAM te vIsa guNene vIsa sthAnaka kahe che. te nIce pramANe che - 1. gAritiSiA: je kAI ahaMtabhagavAna potAnA jamAnAmAM vicaratA hoya, temanI, ke temane abhAve temanA pratIkanI (temanI mUrti vagerenI) zuddha hadaye bhakti. 2. himaziH pitAnI pahelAM karmabaMdhanano nAza karI siddhapada pAmelA mahApuruSonI bhaktiH temanA guNanuM raTaNa anukaraNa i . 3. davAnALiH jinenI AjJAnuM pAlana karavA kaTibaddha thanAra saMdha "pravacana' kahevAya che. vAcharaDA upara jema gAya vI hatItemanI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI mahAvIra kathA rAkhe che, tema sAdharmika upara niSkAma neha rAkhavo te pravacanabhakti. 4. ArAmaH pite jenI pAsethI vrata ane AcAra grahaNa karyA hoya - dIkSA lIdhI hoya te guNa puruSamAM zuddha nichAthI anurAga rAkha te. 5. sthavimAH dharmamArgamAM potAnAthI je vaDIla heya - vRddha heya - evA sAdhujanenI bhakti. 6. upAdhyAyamatti: zAstragraMthamAM zaMkA dUra karI, tene zabdArtha grahaNa karAvanAra zAstrajJanI bhakti. 7. sAdhumaNiH pravajyA laImekSamArge vicaratA vivekI tathA tapasvI puruSonI bhakti. 8. jJAnaH sarvajJa puruSee prarUpela tanA yathArtha jJAnamAM sadA jAgrata rahevuM teH tene meLavavA, tathA tene samajavA ane daDha karavA prayatna kare te. - 9 ni: sarvajJakathita to upara nirmaLa ane daDha ruci. 10. vinaya jJAnAdi mekSamArga ane tenAM sAdhane pratye gya rIte bahumAna rAkhavuM te. 11. rAtriH cAritrarUpa gaNAtA dharmonuM anuSThAna bhAvapUrvaka cAlu rAkhavuM te. 12. saiArI [athavA "za4' ]: vrato ane niyamonA pAlanamAM jarA paNa pramAda na kare te. 13. sumAraH azubha dhyAnamAMthI cittane choDAvI, zubha dhyAnamAM ekAgra tathA lIna karavuM te. 14. tA: vAsanAone kSINa karavA vAste joItuM AdhyAtmika baLa keLavavA mATe jarAya zakti chupAvyA vinA tema ja mana-Idriya-zarIrane AtyaMtika hAni na thAya tevI rIte Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamA bhavaH nadanazAnI kathA A vivekapUrvaka temane je je tApaNImAM tapAvAya che te badhuM tapa kahevAya che.* 15. punaH jarA paNa zakti chupAvyA sivAya AhAradAtA vivekapUrvaka karavAM te. guNI muzkelImAM AvI paDe dAna, abhayadAna, jJAnadAna vagere 16. dhaiyAdayaH kAI paNa tyAre cegya rIte tenI muzkelI dUra karavA prayatna karavA te. 17, samAdhiutpAna: mumukSuene auSadhAdinI madadathI tema ja pretsAhanAthI peAtAnA mArgamAM te rahe tema karavuM te. samASita-svastha 18. aminayajJAnapraddaLa : navuM navuM sUtra tathA tenA anuM prayatnathI grahaNu karavuM te, athavA grahaNu karelAnuM ciMtanamananAdithI navuM navuM rahasya vicAravuM te. 19. zruta i: zruta eTale ke zAstranI bhakti, tenuM bahumAna, temAM batAvela arthAMnuM sammaciMtana, tathA vidhipUrvaka tene prakAzita karavuM te. 20. zIrSatramAvanA : abhimAna cheDI, jJAnAdi meAkSamAne jIvanamAM utArI, ane khIjAne tene upadeza ApI, tene prabhAva vadhAravA te. eTaluM yAda rAkhavAnuM che ke, A vIsamAMthI kAI eka sthAnaka ArAdhanArane pazu tIrthaMkarapada prApta thAya che. naMdana munie A vIse sthAnakA ArAdhyAM hatAM, eTale have temane tIrthaMkara thavAnuM nakkI ja hatuM, paraMtu daramyAna temane keTalAMka * tenA bAhya ane Abhyatara evA be bhedu che. anazana, UgeAdarI, vividha vastuonI lAlacanA sacama, vikArakAraka rasene tyAga, ekAMta sthAnamAM vAsa, ane TADha-taDakA-vividha AsanAdithI zarIrane kasavuM -- e badhAM bAhya tapa che. tyAre prAyazcitta, vinaya, sevAzuzrUSA, svAdhyAya arhatva-mamatvanA tyAga ane dhyAna e badhA Abhya tara tapa che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA sukharUpI phaLa apAvanArAM viziSTa karmo bhogavI nAkhavAnAM hatAM, eTale mRtyu bAda ekadama te te prAkRta nAme devaloka viSe puSpAvata saka nAmanA zreSTha vimAnamAM deva thayA. te chavvIsame bhava. tyAMthI te karmone kSaya thaye, 27 mA chellA bhAvamAM te jabudIpanA bharatakSetramAM manuSya tarIke avataryA. pariziSTa jene jema tIrthaMkara thanAre vasa sthAnake ArAdhyAnI vAta kahe che, tema aiAddho buddha thanAre daza pAramitA" ArAdhyAnuM jaNAve che. te daza nIce pramANe che: dAna, zIla, niSkamya (vairAgya), prajJA, vIye, kSAMti, satya, adhiSThAna (aDagatA), maitrI ane upekSA. bodhisatve e daze pAramitAo jude jude janme ke prasaMge kevI kevI rIte siddha karI, tenI rasika tathA mane vedhaka kathAo che. jaina sAhityamAM naMdana munie vIza sthAnake kevI rIte ke keve prasaMge ArAdhyAM te viSe kazI kathAo sa gharAI nathI. mAtra eTale ullekha ja saMgharAyo che ke, "pahelA tathA covIsamA tIrthaMkare vIse sthAnake sparyA che, ane madhyanA jinezvaroe eka--be-traNa athavA sarva sthAnaka sparyA che. trIjA tIrthakara saMbhavanAthe pitAnA vipulavAhana rAjA tarIkenA bhavamAM duSkALa vakhate saMdhane jamADI viyAvRnya nAmanuM eka sthAnaka ArAdhyuM hatuM ane tIrthaMkara thavAnuM karma bAMdhyuM hatuM evI kathA triSaSTizalAkApurUSacaritramAM * kathAkAra A sthaLe eTaluM nAMdhatA jAya che ke, tIrthakara tarIke janmanArA deva sivAyanA bAkInA tamAma deva pitAne cuta thavAnuM najIka AvatAM, cha mahinA pahelethI trAsa pAmI vyAkuLa thaI jAya che. tIrthaMkara thanAra deva to potAnAM zAMti ane samabhAva jALavI rAkhe che - kahe ke- jALavI rAkhI zake che. 1. Avazyaka niryukti, gA. 182. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacIsamA sava, nadanazAnI thA FO (5 3, saga` 1) sadharAI che. tevI kathAo bIjA sthAnA khAmata paNa sadharAI hAta, tA e sthAnakA vadhu hRdaya ma thAta, e udhADuM che. vIsa sthAna viSe khIjI eka vAta pazu lakSamAM levA jevI che mudda thanArane sAdhavI paDatI daze pAramitA joIzuM tA mAlUma paDaze ke te badhImAM kAI evI nathI ke je amuka saMpradAyanA anuyAyI tarIke ja sAdhavAnI ke sAdhI zakAya tevI hoya. kAI paNa manuSya kAI paNa saMpradAya ne anusaryAM vinA paNa e pAramitA svata MtrapaNe sAdhI zake. paraMtu jaina graMthAe tIrthaMkara thavA kacchanAra mATe gaNAvelAM vIsa sthAnAmAMthI prathama sAta, tathA chellAM cAra1 tA amuka saMpradAyanA viziSTa sAdhuvargo ane zAstragraMthAnI zakti, prabhAvanA, sevAzuSAne lagatAM che. padaramA ane seALamA sthAnaka dAna ane vaiyAvRttvane paNa peAtAnA ja saMpradAyanA sAdhune dAna ane tenI sevAcAkarI evA amAM laI zakAya ane levAmAM Ave che ja. eTale asAMpradAyika kahI zakAya tevAM te jJAna, darzana, vinaya, cAritra, brahmacarya, zubhadhyAna, ane tapa e sAta ja rahyAM. temAM paNa jJAna ane darzanane amuka puruSakathita bhAvezamAM ja utArI laIe, te| bAkI pAMca ja rahe. Ama peAtAnA guvikAsamAM temaja pravRttikSetramAM peAtAnA viziSTa sa Mdha-saMpradAya-ane tIthA ja pyAla vadhu prabaLa rAkhavAthI naMdana munine pachIne bhave viziSTa sadha ---- saMpradAya ane tI pravartAvanAra tIrthaMkara banavuM paDyuM, evuM sUcavavAne jaina graMthakArAnA irAdA che zuM? ' 1. abhinavajJAnagrahaNane vyApaka asAMpradAyika atha laIe, tA tene bAda karavuM paDe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA khaMDa 2 ze mahAvIra-carita Page #83 -------------------------------------------------------------------------- Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mahAvIrajanma 1. devalAmAMthI cavana Ama, aneka bhavayAtrAo karatA karatA nayasAranA jIva chevaTe 27mA bhavamAM manuSyarUpe bharatakhaMDamAM avataryo ane e ja tenA 24mA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra tarIkenA chelle janma hateA. janmajanmanA paripAkarUpa A bhavanI kathA have ApaNe vigate ane vistArathI joI e. bauddha thAmAM jaNAvyuM che ke, edhisattva jyAre devalAkamAMthI cyavIne khudda tarIke manuSyaleAkamAM avataravAnA thayA, tyAre judA judA devaputrA, muhane avataravA lAyaka sthaLa kayuM che tathA rAjakuLa karyuM che, tenI carcA karavA lAgyA. teoe bharatakhaMDanAM te samayanAM judAM judAM mukhya sarva rAjakuLA tapAsyAM, paraMtu darekamAM kAI ne kAI dASa jaNAtAM chevaTe kapilavastunA zAyakuLa upara ja peAtAnI pasaMdagI utArI. buddhanA janma kSatriyakuLamAM ja thaye| hAvAthI kathAkArane e rIte e prasaMge te samayanI rAjakIya sthiti tathA judAM judAM rAjakuLAnI samIkSA karavAnI taka maLI jAya che. paraMtu nana munine| jvasva'mAMthI vyarvIne tarata te| vaizAlI nagarInI dakSiNu dizAe AvelA brAhmaNuparAmAM RSabhadatta nAme eka brAhmaNanI patnI devAnaMdAnI kUkhe avataryAM hAvAthI, kathAkArane e jAtanI samakAlIna rAjakIya samIkSA karavAnI jarUra UbhI thatI nathI. paraMtu ApaNe jANIe chIe ke Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukta rAyane tyAM atyAra zrI mahAvIra kathA brAhmaNane peTe avataravA chatAM, mahAvIra svAmI pachIthI te vaizAlInA saMyukta rAjyataMtramAM hissedAra evA jJAtavaMzI kSatriyomAMnA eka siddhArtha kSatriyane tyAM trizalA kSatriyANIne peTe janmelA prasiddha thayA. eTale ApaNe atyArathI ja bhagavAna mahAvIranA janmasthAna vaizAlInI rAjakIya paristhiti vagerenI mAhitI meLavI laIe. jethI, mahAvIra svAmI je lakAmAM UcharIne moTA thayA, tathA je pradezamAM ja potAnA jIvanane meTa bhAga gALI temaNe potAnuM jIvanakArya AraMLyuM tema ja samApta karyuM, te badhAne spaSTa khyAla ApaNane prathamathI ja prApta thaI jAya. 2. licchavIonuM saMyukta rAjya bharatakhaMDamAM I. sa. pUrve sAtamA saikAnA arasAmAM gaMgA nadIne uttara kAMThe licchavIonuM eka pratApI gaNasattAka rAjya astitvamAM AvyuM hatuM. te rAjyanI catuHsImA kAMIka A jAtanI hatI ema jaNAya che. pUrve arayamaya pradeza, pazcimamAM kesala deza, ane kusanArA tathA pAvAnA mallanAM rAje; dakSiNamAM gaMgA nadI tathA tenI pelI pAra magadhanuM roja ne. uttara kIsa pa 1. mahAparinikhAna suraMtamAM jaNAvyA pramANe malle zAlavana hiraNyavatI nadI pAse AveluM hatuM. keTalAka hiraNyavatI gaMDaka mAnIne evA nirNaya upara Ave che ke, nepAlamAM nya gaMDaka ane pUrva rASTrI nadI bhegI thAya che, tyAM kuzinagara-kucinAra AvyuM hovuM joIe. jyAre, keTalAka gorakhapura jillAmAM Avela kasiyA pAsenAM khaDerene kuzinagaranAM khaDare mAne che. 2. pAvA eTale keTalAkane mate kasiyAthI 12 mAIla uttara pUrvamAM AveluM phajhilapura, mahAvIra jyAM nirvANa pAmelA re pAvA te bihAra-zarIpha pAse AveluM AjanuM pAvApurI che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra janma balADya rAjya; ne uttaramAM himAlayanI taLeTImAM AveluM jaMgala. te rAjyanI rAjadhAnI vaizAlImAM hatI. licchavIo vasichatrI sUryavaMzI kSatriya hatA tathA ivAkunA vaMzajo gaNAtA hatA, ema judA judA ulekhe uparathI jaNAya che. jenagraMthamAM temanI sAthe ullekha pAmatA temanA pADozI malakI athavA malle mahAbhArata jevA hiMdumAM pAMDavonA samakAlIna tarIke ullekha pAme che. paraMtu licchavIone ullekha mahAbhAratamAM tema ja jana bauddha dharmanA udayakALa pahelAMnA keI graMthamAM maLato nathI. tenuM eka kAraNa e lAge che ke, pahelAM licchavIo videhenA nAmathI ja oLakhAtA hatA. tethI ja mahAvIranA pitA jJAtavaMzIya kSAMzya hovA chatAM, temanAM mAtA vaizAlInA rAjA ceTakanAM bahena hoI videhavaMzI hevAthI, temanuM eka nAma videhadattA paNa hatuM (AcArAMgasUtra); tema ja mahAvIra paNa "jJAtukSatriya uparAMta "videhadata nA putra "videhanivAsI, videhanA rAjakumAra" tathA "vaizAlika" paNa kahevAtA hatA (kalpasUtra). 1. bauddha graMthamAM licchavIone buddha vagere "vAse' kahIne saMbodhe che; vasiSa suryavaMzI ikvAkuonA kulaguru hatA; nepAlavaMzAvalImAM licchavIone sUryavaMzI kahyA che, manusmRtimAM (10,22) licchavIone "trAtya kSatriya kahyA che ane vAtyano artha eTale ja karyo che ke, (10-20) niyata samaye jene sAvitrI-dIkSA vagere saMskAra na thaI zakyA hoya che. A badhAM pramANa mATe juo, kSatri. kale. pA. 13 thI 15. 2. bhagavatIsUtra (300, 316), nirayAvalisUtra, kalpasUtra3. sabhA. 30-3; bhISma9-46. 4. "trikAMDazeSa 'mAM licchavI, videhI ane tIrabhukti e. zabdone pAya tarIke gaNAvyA che. kanihAma pA. 509. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA - bura-mahAvIranI pahelAMnA upaniSadakALamAM videharAja janakanI kIrti sArI peThe tarapha phelAyelI hoya ema jaNAya che. kesala tathA kurupAMcAla dezanA keTalAya vidvAne ane tattvo janaka rAjAnA darabAramAM AvI carcAo tathA zaratI vivAde kare che. bRhadAraNyakepaniSane trIjo khaMDa A vivAdanI kathAothI bharelo che. vaLI aitareya brAhmaNa (8.14)mAM kuru rAjAone "rAjA" kahyA che, jayAre janaka mATe upaniSadomAM "samrATa' zabda vAparavAmAM Avyo che. zatapatha (5-1-1-13) brAhmaNanA jaNAvyA pramANe "samrATa' e "rAjA" karatAM UMcuM pada che. Avo kIrti ane prabhAvanI unnata kakSAe pahecele videhavaMza kyAre lopa pAmyA. ane te AkhuM rASTra licchavIone saMyukta rAjyamAM joDAI gayuM, te kahI zakAtuM nathI. lalitavistara (a3) graMthamAM jaNAvyuM che ke, videhane chevaTano rAjA sumitra hato ane tenI pAchaLa videhanuM rAjya vajIenA eTale ke licchavIonA rAjya sAthe joDAI gayuM. majijhamanikAyanA akhAdevasuttamAM niminA putra kaLAranA vakhatamAM videha rAjava ane aMta Avyo ema jaNAvyuM che. kauTilya pitAnA artha zAstramAM jaNAve che ke, videhanA rAjA karAle eka brAhmaNa kumArikA upara atyAcAra karyo, ane e rIte te tenA rAjya sAthe nAza pAmyo. arthAta samRddhi ane vistAranI unnata kakSAe pahoMcyA pachI, hamezanI mAphaka anAcAra ane atyAcArane kAraNe te pratApI rAjyavaMzane aMta Avyo. 1. suruci jAtaka (489) mAM jaNAvyuM che ke videha rAjayano vistAra 300 yojana hato, tathA temAM 16000 gAmo hatAM (jAtaka Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAvIrajansa A 3 maNasattAka zabhyapaddhati " AgaLa jaNAvI AvyA ke licchavIonA rAjyamAM gaNusattAka paddhatie rAjya calAvavAmAM AvatuM hatuM. arthAt te rAjyamAM vaMzapara parAthI cAlyA AvatA kAI rAjA rAjya naheAte karatA; paraMtu tamAma rAjyasattA nAgirakAnA - gaNu athavA 'saMdha'nA hAthamAM hatI. e gaNunA dareka sabhya peAtAne rAjA' kahetA.1 teo sathAgAra nAmanA rAjabhuvanamAM ekaThA thatA tathA rAjakArabhAranI ke bIjI sAmAjika-dhArmika carcAe temaja niSNu MyA karatA. dareka licchavIkumAra jyAre vayamAM AvatA tathA peAtAnA bApanuM padma letA, tyAre eka khAsa taLAvanA pANIthI tene abhiSeka karavAmAM AvatA.2 " alabatta, rAjakAjanAM badhAM nAnAM-meATAM kAma teo badhA ja lAkhAnI sakhyAmAM bhegA thaIne nahIM ja karatA hoya. rAjiMdA sAmAnya vahIvaTI kAma mATe judA judA amaladAro nImavAmAM AvatA hatA. jemake aparAdhIne nyAya karavA mATe anukrame rAjAe' viniya--mahAmAtrA, ' vyAvahArikA ' sUtradhAre, ' ' aSTakulakA,' ' senApati,' ' " " . uparAjA, ' ane * rAjA 'eTalA adhikArIe ke ma`DaLA pAse aparAdhIne laI javAmAM AvatA. * 1. buddhe kyA rAjakuLamAM janma levA, tenI carcA vakhate eka deva jaNAve che ke, vaizAlImAM dareka jaNu peAtAne rAna gaNe che.' [ lalitavistara-blaeNkamaeNna, pu. 1. pA. 21 ]. kauTilya peAtAnA mazAstramAM licchavIonA sane rAna-zabdapajIvI kahe che. mahAvastu'thamAM (pu, 1, pA. 272) kahyuM che ke, vaizAlImAM eka lAkha 6 hara rAjA ' e rahetA hatA. . 2. sasAla zvetaka 3. mahAparinibbAna sutta'ta. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA agatyanAM kAmakAja ke nirNayanA amala upara dekharekha rAkhavA ATha ke nava jaNanI kArobArI samiti paNa nImavAmAM AvatI hoya ema lAge che. bauddhagraMtha uparathI jaNAya che ke, licchavIonA saMyukta rAjyamAM je ATha kuLonA gaNe hatA, te darekamAMthI eka eka pratinidhi laI ATha jaNanI eka lavAda nImavAmAM AvatI. paraMtu nirayAvalisUtra, kalpasUtra, bhagavatIsUtra jevA jaina graMthamAM yuddha jevAM agatyanAM kAmanA nirNaya mATe nava licchavIo bolAvAtA e ullekha maLe che. licchavIonA nava ke ATha gaNemAM kayA kyA che ke vaMzone samAveza thato hatA te atyAre kahevuM muzkela che. paraMtu sUtrakRtAMgamAM (zruta0 2, 1) rAjAnI pariSadamAM bhogavaMzIya, kviAkuvaMzIya, jJAtRvaMzIya, kauravavaMzIya, licchavIvaMzIya, ane ugravaMzIya lekono ulekha che, te uparathI teTalA vazene e ATha navamAM ApaNe jarUra samAveza karI zakIe. A jAtanI gaNasattAka paddhati te kALe navIna na hatI. vaidika kALathI ja rAjasattAka paddhatinI sAthe sAthe AryomAM A jAtanI gaNasattAka paddhati cAlI AvatI hoya ema jaNAya che. veda (10-8-16) mAM jaNAvyuM che ke, "jevI rIte rAjAo samitimAM ekaThA thAya che, tevI rIte vaidyamAM auSadhio bhegI thAya che. A ullekha uparathI spaSTa jaNAya che ke, vaidika yugamAM paNa evI rAjyapaddhati hatI ke jyAM rASTra eka rAjAnI hakUmata nIce hevAne badale rAjava zanA aneka sabhyanI ekatra hakumata heThaLa heya. kauTilyanA jamAnAmAM (maurya 1. nava malai nava lecchai kAsIkosalagA aTThArasavi gaNarAyANo...: 2. AcArAMga (2:1 ) mAM eka zaheramAM rahetAM usakuLa, bhegakuLa, IzvAkukuLa, ane harivaMzakuLano ullekha che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajanma 7 yuganI zarUAtanA kALamAM) te lagabhaga Akho uttarAkhaMDa AvAM gaNarAjya vaDe patharAyeluM hatuM. pUrvavibhAgamAM te vRjika, lichivikI, ane mallakenAM gaNusatAka rAjyo gaNave che; madhyamAM kuruonAM ane pAMcAlonAM, uttara pazcimamAM makakenAM ane dakSiNa pazcimamAM kukaramAM. 4. vaizAlIne ceTakarAjA AgaLanA eka phakarAmAM aparAdhIne nyAya karanArA je je vargo anukrame gaNavyA, temAM sauthI zarUAtamAM "rAjAo" che, ane cheka chevaTe pAcho "rAjA" che. e uparathI jaNAya che ke, badhA rAjAomAMthI chevaTe "pramukha, athavA "mukhya" evo eka aMtima "rAjA" pasaMda karavAmAM Avato, ane chevaTano nirNaya tenI pAse raheto. mahAvIranA jamAnAmAM ceTaka nAmane licchavIono mukhya "rAjA" hato. tene trizalA nAme bahena hatI; tathA ekaMdara sAta putrIo hatI. temAMthI eka kumArikA ja rahI hatI; ane bAkInI chanAM lagna bharatakhaMDanA te vakhatanA judAjudA nAmAMkti rAjAo sAthe thayAM hatAM. jemakeH prabhAvatInuM lagna siMdhu-sauvIra dezanA vitibhayanagaramAM rAjya karatA udAyana vere thayuM hatuM; padmAvatInuM lagna magadhanI pUrve AvelA "aMga' dezanA caMpA nAmanA nagaramAM rAjya 1. bauddhazAmAM licchavI ane vajacha bene eka ja mAnavAmAM AvyA che (aMguttara nikAya paMcakanipAta). paraMtu kauTilya e bene judA pADe che. sAMsvAMga paNuM vRja dezane vaizAlIthI judA pADe che (voTarsa 2.81). ema hoya ke Akho deza paNa vajI kahevAte hoya, temaja temAMnA eka gaNanuM nAma paNa vajI hoya. 2. paTaNAthI pUrvamAM 100 kaza dUra AveluM sthAna. Aje tenuM nAma caMpAnAlA che, ane te bhAgalapurathI traNa mAIla dUra AveluM che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI mahAvIra kathA karatA dadhivAhana sAthe thayuM hatuM:1 mRgAvatInuM lagna vatsadezanA kauzAMbI nagaramAM rAjya karatA zatAnIka sAthe karavAmAM AvyuM hatuM; zivAnuM lagna ujajayinInA rAjA pradyota sAthe karavAmAM AvyuM hatuM; chAnuM lagna mahAvIrasvAmInA moTA bhAI naMdivardhana sAthe karavAmAM AvyuM hatuM; cellaNAnuM lagna magadhanA rAjA zreNikabiMbasAra vere karavAmAM AvyuM hatuM; ane supedA kumArikAvasthAmAM ja jainabhikSuNI thaI gaI hatI. ceTakanI bahena trizalAnuM lagna vaizAlInA jJAtRvaMzIya kSatriya siddhArtha sAthe karavAmAM AvyuM hatuM. AgaLa jaNAvI AvyA ke, vaizAlInA saMyukta rAjyamAM jJAtRvaMzIya kSatriAno paNa samAveza thato hate. siddhArthane jaina graMthomAM sAmAnya rIte "kSatriya siddhArtha' (siddhatve rAtti) tarIke ja ullekhavAmAM Ave che. ane tethI temanI patnI trizalAne paNa "kSatriyANa trizalA' kahevAmAM Ave che. koI jagAe rAjA siddhArtha" 1. buddha mahAvIranA samayamAM aMgadezamAM svataMtra rAjya astitvamAM hoya ema lAgatuM nathI. te rAjya te jamAnAmAM magadha dezanuM khaMDiyuM banI gayuM hatuM. ane kALAMtare aMga-magadhAH e kaMkasamAsathI aMgane madha sAthe ullekha karavAnuM zarU thaI gayuM hatuM. 2. alAhabAdathI 20 gAu dUra AveluM AjanuM kosama. zatAnIkano putra suprasiddha vatsarAja udayana, videhavaMzI ceTakanI putrIno putra hovAthI "svapnavAsavadattA" nATaka (aMka 6)mAM vedehiputra" kahevAya che. 3. tethI teno putra ajAtazatru dehiputra kahevAto hato. 4. A vigate Avazyaka cUrNi (vikramanA AThamA saikA pahelAMnI Avazyaka TIkA (vi. saM. 800nI AsapAsa) tathA hemacaMdrakRta mahAvIracaritramAM maLe che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajanma " (siddhatve rAyA) evA ullekha paNa maLe che; eTale te nAtRvaMzIya kSatriyeAneA AgevAna * rAjA' paNa heAya. e trizalA kSatriyANI ane siddhArtha kSatriyanA meATA putra naMdivardhana sAthe pachI ceTakanI putrI jyeSTAnuM lagna karavAmAM AvyuM hatuM. temAM kaI navAi pAmavA jevuM nathI. keTalAka dezeA ane keTalIka jAtAmAM mAmAnI kanyA upara bhANejaneA prathama haka gaNAya che. Avazyaka TIkAmAM haribhadrasUra eka ThekANe dezakathA' vadhu vatAM jaNAve che ke, a`ga ane lATa dezanA leAkeAne mAtuladuhitA' arthAt mAmAnI dIkarI gamya hAya che, jyAre gauDadezanA leAkA mATe te liMganI hAi agamya che.1 khuda mahAvIranI putrI priyadarzanAnAM lagna paNa tenI sagI phAI sudaza nAnA putra jamAli sAthe thayAM hatAM. " 5. vaizAlInagarI licchavIonI rAjadhAnI vaMzAlI (vizAstra) bahu prAcIna kALamAM ikSvAkunA putra ke ikSvAkunA bhAi nabhAganA putra vizAla rAjAe vasAvI hatI evA ullekhA hiMdu grathAmAM maLI Ave che. purANA vizAlAnA rAjavaMzane dazarathanA samakAlIna pramati sudhI kheMcI lAve che. paraMtu vizAlAnA rAjyavaMzane aMta kAre kevI rIte Avye!, tathA te licchavIenA pramaLa gaNusattAka rAjyanI rAjadhAnI kevI rIte khatI, te viSe ApaNe vizeSa kAMI jANI zakatA nathI. 1. juA purAtattva, pu. 1. pA. 265. 2. Avazyaka bhASya, cUNi, TIkA, i. 3. rAmAyaNa (a. 45, 9, vAyu. (86, 1622), tathA viSNu. (4, 1, 18 ). Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA vaizAlI nagarI tathA tyAMnA licchavIe! amRta mahAvIranA samakAlIna mudde prazaMsAtmaka ghaNA udgAre kADhelA che, ane te prAcIna pAlIma theAmAM saMgrahAyA che. vizAlAnagarI mahAvIranI peAtAnI janmabhUmi hovAnuM gaurava paNa pAmI che.ra te nagarInA nAma uparathI ja mahAvIranuM ' vesAlia' nAma paNu paDayu che. vaizAlI nagarAmAM te samaye vaizAlI uparAMta kuMDamAma ane vANijyagrAma e me upa-nagarAnA samAveza thatA hatA. vaizAlIne vistAra dhIme dhIme vadhatA gayeA hatA evI kathA auddaparaMparAmAM paNa teAMdhAyelI che.4 vaizAlI e rIte traNa vibhAgeAnuM maLIne baneluM heAvAthI prasa MganusAra te traNamAMthI game te eka nAme paNa oLakhAtuM. bauddhapara parAmAM paNa vaizAlInA traNa jillAonA ullekha che. vaizAlI dakSiNapUrvamAM AvyuM hatuM; kuMDapura uttara-pUrvamAM ane vANuigrAma pazcimamAM. kuNDapuranI AgaLa uttara-pUrvamAM eka kAllAga nAme paruM (sainiveza) hatuM. A parAmAM jJAtRvaMzI kSatriyeAnA maheAlle 7. 1. Aje bihAranA mujaphpharapura jillAmAM gaMDakanI pUrvamAM AveluM masAra. * 2, sUtrakRtAMga 1. 2- 3. 22mAM mahAvIrane 'arahA nAyaputte anya vaijJACi kahyA che. uttarAdhyayana ( 6. 17 )mAM paNa temane vaizAlika kathA che. bhagavatI 2-1-12-2 uparanI TIkAmAM abhayadeva paNa vaizAlika'nA artha mahAvIra' kare che. ** ? 4 3. Aje pazu khasukuMDa ane majiA nAme gAmeA te ThekANe che. 4. samAverA na thaI zakavAthI traNa vAra gAu gAunA vadhArA karIne tene pharIpharIne vizAla karavAmAM AvyuM tethI tenu nAma 'vesAlI ' pacu hatuM -- majhimaniAyaphUMkyA - mahAsiChanAda suttavarNInA. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra janma nAma-su" hatA. "te kalAga saMnivezanI pAse jJAtRvaMzI kSatriyanuM zuti palAza nAmanuM udyAna ane citya paNa hatuM; tene nAca-are-a-asiALe ke nAya gALa-jJAtRvaMzIonuM vana ke udyAna kahetA. AcArAMgamAM (2. 4. 22) 3-kSatriya puvaeNniza, athavA i-grAhmaNa-pura-laeNniza evA ulekha Ave che te paNa sUcave che ke, kuDapuranI (vaizAlInI) uttaramAM kSatriyane saMniveza (paruM) hatA, ane kuDapuranI (vaizAlInI) dakSiNamAM brAhmaNane saMniveza (paruM) hatA. kalpasUtramAM kSatriyakuMDagrAma-nagara ane brAhmaNa-kuMDagrAma-nagara e ullekha che tene artha paNa vaizAlInuM (uttaranuM) "kSatrionuM paruM', ane (dakSiNanuM ) "brAhmaNanuM paruM " e ja thAya. tibeTanI para parAmAM buddhakAlIna vaizAlImAM senAnA kalazavALAM 7000 ghare, rUpAnA kalazavALAM 14000 ghare, ane tAMbAnA kalazavALAM ekavIsa hajAra ghare ullekha che. ane te traNa judA jillAomAM anukrame uttama, madhyama ane kaniSTha kuLanA leke rahetA hatA evuM jaNAvyuM che. upAsaka-dazAstramAM paNa IdrabhUti gautama bhikSA mATe vaizAlInAM ucca-nIca-madhyama kuLamAM javAnI paravAnagI mAge che, te vastu uparanI paraMparAne maLatI Ave che, buddhane vaizAlI bahu priya hatuM; ane mahAparinibbAnasuraMtamAM jaNAvyuM che ke, jyAre te pitAnA jIvanamAM cheka chellI vAra vaizAlImAMthI bhikSA laIne nIkaLyA, tyAre pAchA pharI pharIne te potAnA priya zahera tarapha jevA lAgyA nApojita vevAci morosvA], ane aMte bolyA, "he AnaMda! 1. "gNa nivese nAvali 'upAsakadazAsUtra 1. 66. A AkhA phakarAnI dalIla helanA upAsakadazAnA aMgrejI bhASAMtara pA. 5 uparathI utArI che. 2, vipAkasUtra. 1. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA tathAgata vaizAlIne A chellI vAra jue che." bhagavAna mahAvIre paNa pitAnA 42 cAturmAsamAMthI bAra jeTalA cAturmAsa vaizAlImAM ja gALyA hatA. Ama vaizAlI tathA tyAMnA nagarajano pratye A baMne samakAlIna mahApuruSone prema dekhAI Ave che. buddhane satkAra karavA ThATha-mATha ane dhAmadhUmathI vaizAlImAMthI nIkaLI AvatA licchavIone joIne buddhe kahyuM hatuM ke, bhikSuo! tame trAyaviMza devane temanI sudanA nagarImAMthI nIkaLI udhAnamAM jatA kadI pUrve jeyA nathI, to A vaizAlInA licchavIone joI le; teo samRddhi ane ThAThamAThamAM te devonI samAna che. senAnAM chatro, sone maDhelI pAlakhIo, sene jaDelA ratha tathA hAthIo sahita A licchavIone juo. nAnA-moTA-vaceTa sau uMmaranA licchavIo AbhUSaNothI zaNagArAI tathA raMgita vastro paherI vividha suMdara gatipUrvaka kevA Ave che?' buddhane janma levA mATe kaI nagarI gya che tenI carcA karatAM eka deve vaizAlI nagarInuM varNana ApatAM kahyuM hatuM ke, "A vaizAlI mahAnagarI utkarSa pAmelI, kSema, subikSa, ramaNIya, manuSyothI bharelI, ghara ane vADAothI alaMkRta, tathA puSpa-vATikA ane ullAnethI praphullita che. jANe ke devAnI rAjadhAnInuM ja te anukaraNa kare che.' 1. vaizAlInA licchavIe vaizAlInA licchavIo viSe paNa buddhane prazaMsAnA ja zabdo kahevAnA hatA. "he bhikSuo! atyAre licchavIo lAkaDAnuM ozikuM kare che, ane pramAdarahita ane vIryavAna thaIne kavAyata zIkhe che. tethI magadhano rAjA vaidehIputra ajAtazatru temanuM marma jANune temanA para caDAI karI zakato nathI. he bhikSuo bhaviSyamAM licchavIo sukumAra thaI jaze, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajanma ane emanA hAthapaga suMvALA ane kamaLa banI jaze. teo suMvALI pathArI para rUnAM ozikAM laI ne sUryodaya sudhI UMdhyA ja karaze. tyAre magadharAja ajAtazatru temane marma kaLI, temanA para caDAI karaze." (epammasaMyutta. 10 1, su0 5.) bIje eka prasaMge paNa temanA guNe varNavatAM buddha kahe che, "AnaMda, vajajIo (licchavIo) vAraMvAra saMmelana kare che, tathA e saMmelanamAM lagabhaga badhAye ekaThA thAya che; saghaLA sAthe ja bese che, sAthe UThe che, ane sAthe ja kAma kare che, je kAyade pote na karela hoya tene amalamAM nathI mUkatA, je kAyado ghaDyo hoya teno uccheda nathI karatA, tathA pitAnA pUrvajone prAcIna dharmamAM cAlyA Ave che; potAnA vaDIlone satkAre che, mAna Ape che, pUje che ane temanuM kahyuM mAne che; kulakumArIo tathA kulastrIone upADI nathI jatA tathA temanA para baLAtkAra nathI karatA; potAnAM AtyaMtara temaja bAhya caityane satkAre che, mAna Ape che, pUje che, tathA parApUrvathI te cane apAtA AvelA dhArmika bali ApavAmAM bedarakAra nathI rahetA; arahaMtanA egya rakSaNa mATe tathA temane ucita Azraya ApavA mATe teoe baMdebasta karelo che, jethI dUrathI arahaMte temanA dezamAM Ave ane AvelA hoya te sukharUpa vihAra kare. he AnaMda ! jyAM lagI vajaIe eTaluM kare che, tyAM lagI temanI unnati ja thaze, avanati nahIM thAya." (mahAparinikhAna sutta). licchavIo A pramANe daDha kasAyelA zarIravALA, sAvadhAna, apramAdI tathA vaibhavazAlI hatA eTaluM ja nahIM, paNa sAdhusaMtonA AdaramAM utsAhI, tathA teo potAnA dezamAM Ave ane sukhe phare e vAtanI kALajIvALA hatA. buddhane temaja bauddha sAdhusaMghane temaNe keTalAMya caityo, ArAma, zAlAo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA ane vane ApelAM hatAM. buddha tyAM vAraMvAra jatA AvatA, ane upadeza ApatA. licchavIo buddha ane mahAvIra pahelAMnA jamAnAmAM potAnAM caDhyAmAM kAnI pUjA karatA te nakkI kahI zakAtuM nathI, paraMtu licchavIonuM rAjya samrATa janakanI suprasiddha mithilAnagarIvALuM rAjya hatuM, eTale temAM brAhmaNa dharmI yajJayAga, upAsanA Adi pracalita hevAM joIe, bhagavAna pArzvane janadharma paNa vaizAlImAM pracalita hato te vastu AcArAMganA ullekha uparathI siddha thAya che. temAM jaNAvyuM che ke, mahAvIranAM mAtapitA pArzvanAM anuyAyI hatAM ane zramaNopAsaka hatAM. mahAvIranA dharmopadeza pachI te licchavIonA dezamAM tathA magadhamAM jainadharma sArI peThe pracAra pAmyo hato te varatu bauhagraMthamAMthI paNa jaNAI Ave che. 1. kuTAgArazAlA, cApAlacatya sAmatya, bahuputya, gautama, kapinautya, marakaTa-da-tIra-catya, AmrapAlI gaNikAnuM AmravaNa, bAlikArAma vagere. 2. vajajarAjAonA kuLanA aMjanavanIca, vajIpura, saMbhUta, vagerene tathA prazna pUchanArA mahAli, abhaya, samaMdaka, ugra, sAha, nadA, bhakiya vagere licchavIone, tathA licchavI strIomAM jentI ke jentA, vAciThThI, vagerene ulekha bauddha mAM maLe che. kSatri kale. pA. 8-104, 3. vinayapiTakanA mahAvagnamAM licchavIone senApati nirgatha jJAtaputrano zramaNe pAsaka hatuM tevo ullekha che. culasaccaka sutta (majhimanikAya)mAM nirgathaputra saccakane ullekha che. 4. ahIM AgaLa eTaluM noMdhatA jaIe ke, licchavI jatine vaMza tarIke ullekha I. sa.nA cothA saikA sudhI maLe che. samudragupta mIya pitAne bahumAnapUrvaka "lichavi-dauhitra" tarIke oLakhAve che. arthAta tenI mAtA kumAradevI licchavI rAjakumArI hatI. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajanma 7. garbhAvasthA bhagavAna mahAvIrano janma kayA dezamAM kyA lekamAM thayo hato tene khyAla meLavavA mATe ApaNe ATalo vistAra jANI lIdho.1 have ApaNe AgaLa cAlIe. vaizAlI nagarInI dakSiNe AvelA brAhmaNaparAmAM RSabhadata nAme kaDAlagAtrI brAhmaNa tenI jAlaMdharAyaNatrI bhArthI devAnaMdA sAthe raheto hato. te RSabhadata Tveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda e cArane, pAMcamA ItihAsapurANune, tathA chaThThA nighaMTu nAmanA kezane sAMgopAMga ane rahasya sahita pravartaka, yAda karanAra, tathA temAM thatI bhUlane aTakAvanAra hate. vaLI te vedanAM cha aMgane jJAtA hatA, tathA SaSTataMtra (kapilIya) zAstramAM vizArada hate. gaNitazAstramAM, zikSAzAstramAM, AcAra (5) zAstramAM, vyAkaraNazAstramAM, chaMdazAstramAM, vyutpattizAstramAM, jyotiSazAstramAM ane bIjA ghaNuM 1. uparanA ghaNAkharA utArA bauddhagraMthamAMthI lIdhA che. tenuM kAraNa e che ke, jenagraMthomAM khAsa vaizAlI mATe koI varNana saMdhAyuM nathI. bahu pachInA vakhatamAM (I. sa. 454mAM) jyAre jana aMga graMthe ekatrita tathA vyavasthita karavAmAM AvyA, tyAre prAcIna kALanI aitihAsika paristhiti bhulAI javA AvI hatI ane tethI aMgamamAM AvatAM tamAma nagara tathA rAjAo mATe eka ja zabdamAM amuka varNane pasaMda karI badhAMne eka sarakhAM ja lAgu karavAmAM AvyAM. eTale e niyata varNana uparathI judAM judAM nagaranI vizeSatA viSe jarA paNa khyAla Ave tema rahyuM nathI. upAsakadazAsUtramAM vANijyagrAma athavA vaizAlIne rAjA jitazatru kahyo che. sUrya prajJaptimAM tene videhanI rAjadhAnI mithilAne rAja kahyo che. kharI rIte videha-mithilA-vaizAlI-vANijayarAma judA na hatAM, tathA rahyAM na hatAM eTale jitarAtru nAma ke vizeSaNa vaizAlInA rAja ceTakanuM ja gaNavuM joIe. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA brAhmaNa tathA parivAjaka saMbaMdhI nItizAstramAM tathA darzanazAstromAM paNa te ghaNe catura hato.' aSADha mAsanA zukalapakSanI chaThThI rAtrIe naMdanano jIva devalokamAMthI evI devAnaMda brAhmaNInI kUkhamAM putra tarIke praviSTa thayuM. te vakhate "duSamasuSamA' nAmanA cothA ArAnAM patera varSa ane sADAATha mAsa bAkI rahyAM hatAM, tathA uttarAphAlsanI nakSatra pravartatuM hatuM, - je rAtre devAnaMdAnI kukhe bhagavAna garbharUpe avataryA, te rAtre devAnaMdAe kalyANamaya tathA maMgaLakArI nIcenAM cauda mahAsvapna joyAM. 1. prathama to (meharUpI paMkamAM kheMcI gayelA dharmarUpI rathane uddhAra karavAmAM samartha putranI prApti sUcavanAra) sapheda jama je. 2. pachI (mahaMta puruSone paNa guru ane ghaNA baLanA eka sthAnarUpa putrane sUcavanAre) ta hAthI je. 3. pachI (puruSamAM siMharUpa, dhIra, nirbhaya, zuravIra ane akhalita parAkramavALA putrane sUcavatA) ra-siMha joyo. 4. pachI (tralakyanI sAmrAjyalakSmInuM adhipatipaNe prApta karanAra putrane sUcavatAM) zrIdevI dIThAM. 5. pachI (puNya darzanavALo tathA akhila jagata jenI AjJAne mALAnI peThe mastaka upara vahana karanAra che evA putrane sUcavatI) jugamAjhA dIThI. 1. bhagavatIH 9H 33. jano kALacakranA be bhAga pADe cheH utsarpiNa (badhI bAbatamAM zreSTha te jAte bhAga) ane avasarpiNa (badhI bAbatamAM Utarata jato bhAga). te darekanA cha bhAgane cha ArA kahevAmAM Ave che. temanI varSa saMkhyA vagere mAhitI mATe juo A mALAnuM " AcAradhama pustaka bIjI AvRtti pA. 158. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra janma 6. pachI (manahara tathA netrane AnaMda ApanAra putrane sUcavanAra) maMdAja dIdhuM. 7. pachI (meharUpI aMdhakArane nAza karI, jagatamAM ullata karanAra putrane sUcavanAra) surya dIThe. 8. pachI (vaMzamAM moTI pratiSThAvALA putrane sUcavanAra) mAdhyaga dITho. 9. pachI (sarva atizane pUNuM pAtra evo putra sUcavanAra) jaLapUNa ja joyo. 10. pachI (saMsArarUpI aTavImAM paDelAM manuSyanA pApa25 tApane haranAra putra sUcavanAra) parovara joyuM. 11pachI (achukhya chatAM paNa samIpe avazya javA yoga evA putrane sUcavanAra) sI. samudra je. 12. pachI (vimAnavAsI devAthI paNa sevAnAra putranI prApti sUcavanAra) vimAna dIdhuM. 13. pachI (sarva guNarUpa ratnonI khANuM tulya putrane sUcavanAra) tripuMDa dIThe. ane 14. caudame svapna (anya tejavIonA tejane dUra karanAra putrane sUcavanAra) jAjavalyamAna arinane mukhamAM praveza karato joyo. devAnaMdA A svapna jotAM acAnaka jAgI UThI, tathA potAnA patine A svane varNavI batAvI, temanuM phaLa pUchavA lAgI. RSabhara vicAra karI tene jaNAvyuM ke, he subhAge! A svapnathI sUcita thAya che ke, tene sarva zAstrone jANanAra, sudaDha zarIravALo, sulakSaNe, tejasvI, yazasvI, saubhAgyavaMta, sarvaguNayukta tathA ApaNA kuLane ujALanA suputra thaze. devAnaMdA A sAMbhaLI ati haSata thaI, tathA pharIthI kusva vaDe e zubhasvanuM phaLa khaMDita na thAya te mATe zubha vicAra karatI jAgatI ja rahI. jenI kukhe A mahApratApI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA puruSa-eka janmavAnuM hatuM, tene AvA zubha svapnanI peThe bIjA paNa keTalA avanavA ulAsa zarIre puratA haze ! kathAkAra kahe che ke, mahAvIra bhagavAna garbhamAM AvyA tyArathI RSabhadata brAhmaNanA gharamAM sarva prakAranI samRddhi vRddhigata thavA lAgI. bIjI samRddhi te vadhI che ke na vadhI che, paraMtu AvA pratApI garbhane kAraNe mAtapitAnA harSanI samRddhi te jarUra hiMmata thaI haze. 8. gaharaNa. paraMtu tyAra pachI thoDA ja divasamAM* eka vicitra prasaMga banI gayeAsamAnI ke sulatAnI koI paNa rahasyane kAraNe devAnaMda brahmaNIne garbhaputra kuDapura (vaizAlI)nI uttare AvelA kallAka nAme parAmAM rahetA jJAtRvaMzI siddhArtha kSatriyanI kSatriyANuM trizalAnA garbhaputrarUpe janmele jAhera thayo. e badhuM zuM thayuM e kaMI jANuM zake tema nathI ke kalpI zake tema nathI. keTalAMya varSa bAda kevaLajJAna prApta karIne pharatA pharatA mahAvIra vizAlInI dakSiNe brAhmaNaparAmAM padhAryA, tyAre mahAvIrane jotAM devAnaMdA brAhmaNanA "stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI, tenAM lacane AnaMdAzruthI bhInAM thayAM, tenI harSathI ekadama phUlatI bhujAone tenAM kaDAMe rekI, harSathI zarIra prakullita thatAM tene kaMcuka vistIrNa thayA, meghanI dhArAthI vikasita thayelA kabapuSpanI peThe tenA ramakUpa UbhA thayA, ane te zramaNabhagavaMta mahAvIrane animiSa dRSTithI jotI jotI UbhI rahI." [bhagavatIsUtra 9-33-4] tyAre gAtame bhagavaMta mahAvIrane vaMdI-namIne pUchayuM : he bhagavana ! A devAnaMdA brAhmaNane pAne kema caDyo, arthAt tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA kema chUTI, tene romAMca kema thayo, tathA te Apane animiSa dRSTithI kema joyA kare che?" * kathAkArane hisAbe 92 divasa vItyA bAda. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra janma bhagavAna mahAvIre javAba ApyoH "he gautama! devAnaMdA brAhmaNuM mArI mAtA che, ane huM devAnaMda brAhmaNane putra chuM. mATe te devAnaMda brAhmaNane pUrvanA putranehAnurAgathI pAne caDyo, tenA ramakUpa UbhA thayA, ane te mArI sAmuM animiSa najarathI jotI UbhI che." bhagavAna mahAvIre pitAnA zabdomAM A pramANe e hakIkata jaNAvI che, ane te bhagavatIsUtramAM saMgrahAI che. tyAra bAda mahAvIre alabatta, pitAnAM mAtapitA RSabhadatta ane devAnaMdAne dharma upade tathA dIkSA ApIne temane kalyANumArge caDAvyAM. ane bhagavatIkAra te nedhe ja che ke, te baMnee yathAvata dharma ArAdhIne te janme ja muktipada prApta karyuM. ethI UlaTuM, mahAvIramAM jAhera thayelAM mAtapitA kSatriya siddhArtha ane kSatriyANuM trizalA, AcArAMgasUtramAM jaNAvyuM che tema1, pArzvanAthanI paraMparAnAM zramaNe pAsaka heI, mRtyu bAda azrutaka5 nAmanA bAramA svargamAM deva tarIke utpanna thayAM. navAInI vAta e che ke, bhagavAna mahAvIra cheka moTapaNe jyAre potAnI sAcI mAtAne jAhera kare che, tyAre pote trizalAnA putra zI rIte kahevAyA te viSe ke garbhaharaNa viSe kAMI kahetA nathI. bhagavatIsavamAM A prasaMgathI ghaNe dUra pahelAM (zataka 5, udezaka 4), Idrane saMbaMdhI zAkano dUta hariNameSI nAmane deva strInA garbhanuM saMkaraNa kare che tyAre eka garbhAzayamAMthI garbha laIne bIjA garbhAzayamAM kevI rIte mUke che, te viSe gautama ane mahAvIra vaccenA praznottara noMdhAyelA che. ane tyAM mahAvIre eTaluM ja jaNAvyuM che ke, te dUta potAnA hAtha vaDe garbhane aDIaDIne ane te garbhane pIDA na thAya tevI rIte yoni dvArA bahAra kADhIne bInA garbhAzayamAM mUke che. vaLI te dUta garbhane nakhanI Toca vATe 1. AcArAMga, muta0 2, a. 15. keTalAka (Avazyaka sutra) teo pAthA devalokamAM gayAM ema kahe che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA yA to vADAnA chiddha vATe aMdara mUkavA ke bahAra kADhavA samartha che. uparAMta te deva garbhane [te samaye] kAMI paNa ochI ke vadhAre pIDA thavA to nathI. garbhanA zarIramAM te kada- kApa-kare che ane pachI tene ghaNe sUma karIne aMdara mUke che ke bahAra kADhe che." A jagAe sUtrakAra ke mahAvIra pAte temanI potAnI bAbatamAM te rIte deve garbha haraNa karyuM hatuM ane 82 divasa vyatIta thaye temane devAnadAnA garbhamAMthI harIne trizAlAnA garbhamAM mUkyA hatA, te kAMI paNa ullekha karatA nathI. jeke TIkAkAra abhayadeva A sthaLe evI dalIla kare che ke, sUtranA mULamAM sAmAnya devane ulekha nahIM karatAM zakradUta harigamelI devano garbhane badalAvanAra tarIke ullekha karela che, ane mahAvIrane garbha badalavA mATe e ja deva Avyo hato, tethI A sUtramAM mahAvIranuM nAma na hovA chatAM paNa A ullekha mahAvIrane ja badhabesate Ave che.' aMgagraMthamAM A lekha AcArAMga-sUtranA tahna chevaTanA bhAgamAM "bhAvanA-cUlikAmAM Ave che. bhagavatIsUtramAM A ullekha uparanA sUtramAM noMdhAyelo che. e sivAya AcArya zrI bhadrabAha racita kalpasUtranA mULamAM paNa e hakIkta noMdhAyelI che. jevI vigatathI A traNa jagAe e hakIkata noMdhAyelI che, tevI vigatathI bIjA aMgomAM e hakIkatanI noMdha jaDatI nathI. AcArAMgasUtra bhASAzAstranI daSTie bIjA sUtro karatAM vizeSa prAcIna che. tethI kadAca ApaNe te satramAM AvatA A lekhane vizeSa prAdhAnya ApIe paNa tema karatAM AcArya zrI hemacaMdrajI ApaNane aTakAve che. (pariziSTa parva-sarga 9, kalo0 83 thI 191) teo jaNAve che ke, AcArAMganI e cUlikA te mahAvIra pachI base varase zrIbhadrabAhunA samayamAM AcArAMgamAM umeravAmAM AvI che. te cUlikAnI racanA paNuM bharatakSetra bahAranA alaukika kSetramAM zrI sImaMdhara nAmanA tIrthakare karelI jaNAvavAmAM AvI che. eTale AcArAMgamAM AvavAne kAraNe e ullekhane prAcIna gaNa na zakAya. bahumAM bahu te mahAvIra pachI base varSa bAda e natanI kathA jeDAI ke harmarAI eTaluM ja ApaNe kahI zakIe. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvI2janma kathAkAra te devAnaMda brAhmaNanA garbhamAM mahAvIra svAmIne jIva AvyA bAda 82 divasa vyatIta thatAM saudharma devalokanA svAmI Idane phikara karAve che ke, "tIrthakara kadI tuccha kuLa, daridra kuLa, kRpaNa kuLa ke bhikSuka kuLane viSe utpanna thayA nathI, thatA nathI ke thaze paNa nahIM; tIrthakara IkvAku vagere kSatriyakuLamAM ja utpanna thAya che. kadAca koI karmAvaze te hIna kuLamAM avatare te paNa mArA jevA che drAdinI pharaja che ke, janma pAmyA pahelAM temane amAre uttama kuLamAM saMkramAvI devA.' Ama vicAra karI teNe pitAnA senApati deva hariNagameSIne AjJA karI ke, tuM tIrthakaranA jIvane brAhmaNa kuLa thakI saMkramAvI kAzyapa gotranA siddhArthanI bhAyI vasiSTha gotranI trizalAdevInA udaramAM sthApana kara. te pramANe Aso vada terazanI rAtre pUrva bhAgamAM pahelA be pAra pachI eTale ke garbhadhAraNa pachI khAsI rAtrI-divasa vItyA bAda tyAsImA rAtrI-divasanI vaccenA kALamAM, uttarAphAgunI nakSatrane viSe mahAvIrane trizalAnI kUkhe sthApita karavAmAM AvyA. kathAkAra tyAra bAda devAnaMdAnI thayelI dayApAtra sthiti ane trizalAnI hati sthitinuM varNana bUDelI kalame kare che. trizalA paNa devAnaMdA jevAM ja svapna jue che, ane bIje * kathAkArane A "kulamada" vArtAnA pravAhamAM khaTake che. kulama karavAne kAraNe to marIcine tIrthakaranA janma vakhate brAhmaNa kuLamAM janmavuM paDayuM, ema kathAkAra prathama ApaNane kahI jAya che. ane tIrthakara tarIke upadeza ApatI vakhate mahAvIra pite kuLamada na karavAnuM jaNAve che, tathA brAhmaNa vagere loko patAnI ucca jAtine kAraNe je abhimAna kare che te mATe che ema sAbita kare che ane chatAM thAkAra brAhmaNa kuLane halakuM karAvI kSatriya kuLane UMcuM TharAvavAno prayatna karIne AkhA mahAvIrasiddhAMtane khoTo pADavA jevuM kare che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA divase siddhArtha svapnazAstra jANanArAone bolAvIne te svapnonuM phaLa pUche che. svakhapAThake javAba Ape che ke, "nava mahinA barAbara saMpUrNa thayA pachI, sADA sAta divasane aMte trizalA kSatriyANuM tamArA kuLane viSe ja samAna, dIpaka samAna, mukuTa samAna, tilaka samAna, tathA vRkSa samAna, (saune potAnI chAyAmAM Azraya ApanAra), paMcemiyothI paripUrNa, uttama lakSaNe yukta, tathA sarvAMgasuMdara putrane janma Apaze te saghaLI vidyAone jANakAra, tathA dAna devAmAM ane aMgIkAra kareluM kArya pAra pADavAmAM samartha thaze, mahA parAkramI thaze, puSkaLa lokone adhipatinAyaka thaze, tathA pRthvIne cAre cheDe tenI hAka vAgaze. AvAM cauda svapna kAM tIrthakaranI mAtAne Ave ke kAM te cakravartInI mAtAne Ave, evuM amAruM zAstra kahe che. he devAnupriya! trizalA kSatriyANIe je svapna jevAM che te ati prazasta che, Arogya-saMtoSa-dIrdhAyuSa-ka9yANa tathA maMgaLa sUcavanArAM che; tenA pratApe tamane paNa ratna-suvarNAdi arthano, tathA bhogapabhoganI anya sAmagrIno lAbha thaze tathA anya zubha bAbatamAM paNa tame vRddhine prApta thaze !" siddhArthe e svama pAThakane yathAyogya khuza karIne vidAya ApI. tyAra bAda trizalAdevI garbhanI rakSAne arthe khAvApIvAmAM, UMdhavAmAM ane bIjI badhI zArIrika kriyAomAM ghaNI ja saMbhALa rAkhIne vartavA lAgyAM. temaNe ati uSNa, ati zIta, ati miSTa, ati tikta, ati kSAra evAM zarIrane bAdhAkAraka sarve mujaneno temaja ati ciMtA, ati zeka, 1. garbhavatI strI vAyu karanAra padArtha khAya to garbha khaMdhi, AMdhaLo, jaDa buddhivALo ane ThIMgaNe thAya; pitta karanAra padArtho khAya te garbha TAliye, tathA pILA-phIko thAya; kaphakAraka padArtho khAvAthI garbha sapheda koDhavALe athavA pAMDuraMgavALo thAya; ati khArA padArtho khAya te garbhanAM netra nAza pAme; ati ThaDe AhAra ane vAyuno Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvI2janma ati dainya, ati meda, ati bhaya ane ati paritrAsa vagere kuvRttione tyAga karyo; tathA bahu avara-javara vinAnAM, sukhakara, maneAhara, ane cittane AnaMda upajAve evAM sthAnamAM rahevA mAMDayu. banyuM paNa ema ke, jyArathI bhagavAna trizalAdevInA gamAM AvyA tyArathI, sinhA kSatriyane, pUrve dATavAmAM AvelA tathA jemanA mAlika nAza pAmelA che ane jemanA pitrAI-gAtrI vagere kAI astitvamAM nathI eTaluM ja nahIM paNa je niSThAnA bhUmi vageremAM che evI kAI ne mAhitI pazu nathI evA evA nidhAneA - dravyabhaMDArA, gAma-nagara-jaMgala-rastA jalAzaya-Azrama-tIrtha sthAna-pahADa-bagIcA vagere jagAeethI prApta vA lAgyA. AthI siddhArthanuM dhara dhana-dhAnya-baLa prakApa kare; ati garama padArtha gae~nA baLane hare; ane ati viSayasevana ganA prANa hare. pAlakhI, UMTa, gheADA vagere vAhanAmAM savArI karavI. ati cAlavuM, cAlatAM lAvuM, paDI javuM, dekhAvu', deDavu', athaDAvu, U'cu-nIcu' sUvu, UMcI-nIcI jagAe kheMsavu, sAMkaDA sthAnamAM besavu', ubhaDaka besavuM, upavAsa karavA, jIlaba levA, hIMcakA . khAvA, ati rAga ke zAka karavA, ajINu prApta karavu' vagere kAraNe garbha pIDita thAya che athavA gaLI paNa Aya che. garbhavatI je divase sUe tA garbha UMghaNazI thAya, ajana kare tA AMdhaLA thAya, e tA vAMkI najaravALe thAya, snAnavilepana kare tA durAcArI thAya, telanu mana kare tA kADhiyA thAya, doDe teA cacaLa thAya, hase te tenAM dAMta-aAThatALu-chA e sarvakALAM thAya, bahu pakhA khAya te unmatta thAya. i. --kalpasUtra-sukhASikA 1. kthAmAM tA zakrendranI AjJAthI kubere peAtAnA jIlaka devA dvArA upaDAvIne te niyAnA siddhArthanA gharamAM mukAvavA mAMDyA evuDa che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA vAhana-koThAra-prItisatkAra vagere bAbatamAM atyaMta vRddhi pAmavA lAgyuM. e uparathI bhagavAnanAM mAtapitAne vicAra vicAra Avyo ke, "jyArathI A garbha utpanna thayo che, tyArathI dhana-dhAnyAdi vaibhavamAM ApaNe vRddhi pAmIe chIe; mATe jayAre e janma pAmaze tyAre enuM nAma ApaNe vardhamAna pADIzuM.' 9. garbhamRtyunI zakA tyAra bAdanI janma sudhInI kathAmAM kaI khAsa vizeSatA nathI. eka prasaMga evo noMdhAyo che ke, garbhAvasthA daramyAna sADAcha mAsa vItyA bAda acAnaka trizalAne garbhanuM pharakavuM vagere taddana baMdha paDI gayelAM lAgyAM. AthI temane ema ja lAgyuM ke, garbha kAMto mRtyu pAmyo ke cyavI gaye. e zokanAM mAryA te bAvarAM banI gayAM. sakhIoe vAtevAte e khabare jANI lIdhI. siddhArthane e khabara maLatAM te ciMtAtura thaI gayo. tenA gharamAM AnaMda-pramoda baMdha thaI gayA, ane sau A zokanuM nivAraNa karavA sUjhe tevA vividha upAyo sUcavavA tathA karavA lAgyA. aMte thoDA vakhata bAda garbha pharIthI kurate jaNAya, ane saunA jIvamAM jIva Avyo A banAva upara judAjudA aneka kavioe bhAre bhAre uprekSAo karI che. eka kavi kahe che, "zuM prabhu garbhAvasthAmAM ja maharAja upara vijaya meLavavAne maMtra vicArI rahyA haze, ke parabrahmanI prApti mATe ekalA keI agocara dhyAna AcarI rahyA haze, athavA zuM kalyANarasa sAdhatA haze, ke kAmadeva upara kAba meLavavA pitAnA aMge mAtAnI kUkhamAM saMkecI rahyA haze?" kathAkAra ahIM evI kalpanA kare che ke, mahAvIre mAtA pratyenI anukaMpA athavA bhaktine lIdhe vicAryuM ke mArA halanacalanathI mAtAne jarUra kaSTa thatuM haze, tethI teo garbhamAM nizcala thayA; paraMtu pachI mAtAnA zokanI khabara paDatAM temaNe pitAnA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrajA zarIrane eka bhAga saheja kaMpAvyo, ane mAtAne pitA uparane evo gADha sneha joIne ja niyama lIdhe ke, jyAM sudhI mArAM mAtApitA jIvatAM rahe tyAM sudhI mAre gharane tyAga karI dIkSA na levI. alabatta, jene potAnA janma-maraNanuM jJAna hoya, tathA pitAnuM sarva bhaviSya hastAmalakvata jJAta hoya te bhale e saMkalpa kare. bAkI, anya jIvo te evo saMkalpa na karI zake. ane jaina graMthomAM dIkSA levA taiyAra thayelA putrone I-kakaLIne pitAnA jIvatA sudhI dIkSA levAnuM mokupha rAkhavA manAvatI mAtAone pAchaLa mUkIne AvelA keTalAya ziSyone mahAvIre piote ja dIkSA ApyAnA ullekho che; tathA te ziSyae pitAnI mAtAne eka ja dalIla haMmezAM ApI hoya che ke, "koNa jANe che ke keNu prathama jaze ane koNa pachI jaze?" uttarAdhyayanamAM kahyuM che: "jene mRtyu sAthe mitratA hoya, athavA je pitAne mRtyu nathI ema avazya jANato hoya, te ja evo vicAra karI zake ke, "A huM AvatI kAle karIza." kathAkArane anyAya na thAya eTalA khAtara, ahIM eTaluM jaNAvatA javuM joIe ke, mAtAnA zekanI garbhastha mahAvIrane khabara paDI tenuM kAraNa kathAkAra e jaNAve che ke, mahAvIrane mati, mRta ane avadha e traNa jJAna janmathI ja siha hatAM. matijJAna eTale ikriya ane mananA vyApArathI thatuM jJAna; zrutajJAna eTale ikiya ane manathI zrata-zAstragraMthAnusAre thatuM jJAna; ane avadhijJAna eTale ikiya-mananI 1. juo bhagavatI 9.33mAM jamAlika jJAtAdharmakathAsUtra 1-1mAM medhakumAra; anuttaraupapAtikAzAmAM jAlIkumAra, dhanya vagere. 2. e jJAnanA eka vibhAga "dhAraNa"mAM jAti-smaraNa jJAna, eTale ke potAnA keTalAka pUrvajanmanA jJAnanI smRtine paNa samAveza thaI jAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka zrI mahAvIrakathA sahAyatA vinA AtmAnI viziSTa yeAgyatAthI thatuM mRta dravyeAnuM pratyakSa jJAna. te jJAnavALA asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI jeTalA atIta anAgatakALane jANe ane jue che, arthAt teTalA kALamAM rahelAM samagra lAkanAM rUpI byAne jANe che.] tethI ja devalAkamAMthI cyavatA pahelAM paNu mahAvIra jANutA hatA ke huM have ahIthI cyavavAne chuM, tathA devAnaMdAnA gamAM utpanna thayA pachI paNa te jANatA hatA ke huM devalAkamAMthI cyavIne ahIM utpanna thaye! chuM; te ja pramANe devAnaMdAnI kUkhamAMthI trizalA mAtAnI kUkhamAM peAtAnuM saMharaNa thayuM hatuM tyAre paNa te jANatA hatA ke mane devAnaMdAnA gamAMthI laI te ahI mUkavAmAM AvyuM che. ganA prabhAvathI mAtAne judI judI jAtanA dAdA thAya che.1 te uparathI pazu janmanArA saMtAnane svabhAva mAlUma paDe che. trizalA rANInA doharA kathAkArAe A pramANe vavyA che : " cAre dizAmAM 'a-mArI' (pazu-5khIne mAraze| nahIM evI) dhoSaNA karAvuM; khUba dAna Apu; sAdhusa MtAnI bhale prakAre pUjA karuM; tItha kara prabhunI pUjA racAvuM; saMdha - maheAtsava karI, sAmika saMghanuM vAtsalya karuM; siMhAsana upara meruM; uttama chatra mAthe dhAraNa karAvuM; sapheda cAmarA mArI AsapAsa vIMjhavuM; saghaLAMe upara bhale prakAre zAsana calAvuM; hAthI upara esI, vAjiMtrA vAgatAM hoya, leAkeA bhAre AnaMdRthI * jaya" * jaya' karatA hoya ane huM savArIe nIkaLuM, i." siddhA kSatriya paNa te te dADhA kALajIthI pUrA karatA. kAraNa ke, garbhavatInA dehA pUrA na thAya te| tene tema ja tenA garbhane kAyamanuM nukasAna thAya. * 1. sAmAnya rIte te dohadA garbhadhAraNa pachI traNa-sADAtraNa mahine thatA jainagraMthAmAM varSovAyA che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAvIrajansa 10. janma Ama garbhane harakata na Ave te rIte vicaratAM vicaratAM nava mAsa ane sADAsAta divasa pUrA thayA, ane caitra mAsanA zuklapakSanI terazanI tithie uttarA-phrAlgunI nakSatramAM trizalA rANIe putrane janma Apyo. vadhAmaNI lAvanAra dAsIne rAjAe mugaTa sivAyanAM pAte dhAraNa karelAM sarva AbhUSaNu akSIsa ApyAM tathA tene dAsIpaNAmAMthI sAva mukta karI dIdhI. deva-manuSya sate dharUpI sanmArga batAvanAra sahApuruSane janma varNavatAM kathAkAra potAnI sarva bhakti vividha rIte pragaTa kare che. temanA janmanA utsava tema ja vividha kriyAe bhUleAkanAM sagAMsabaMdhI ja kare evuM zuM kAma? e badhI kriyAo karavA devA paNa paDApaDI karatA ja hAvA joIe; kAraNa ke laukika sagAMsaMbaMdhIne je vAtanI khabara nathI hatI, te vAtanI devAne te khabara hoya che ke, A va A janme tIrthaMkara thavAnA che. ane devAnA vaibhava vizeSa tathA zakti paNa vicitra; eTale je vakhate mAnuSI saMbadhIo te te kriyA kare, te vakhate ja devA paNa adRzya rahIne ja te te kriyA kare. eTale kAI kriyA evaDI thatI dekhAya nahIM, ane chatAM aMte pakSa dvArA sAthe thAya tA kharI ja. te pramANe sUtikA ka karavA dikumArIe AvI; janmanAna 1. RSabhadevanA gaNAya che. bAkInA tItha karAnA samaya nava mAsa ne pacIsa divasanA che; AThamA ane 19mA che; bAramAnA 8-20 che; ane 18mA, 20mA, 21mA garbhavAsa nava mAsa ane cAra divasanA tIya karAmAMthI 356-10-11-14-16-13 mA mAsa ane cha divasanA che; bIjAnA ATha che; cAyAnA 8-28 che; sAtamAnA 9-19 97 che; navamA ane 1pamAne 8-26 13mAnA 8-21 che; 17mAnA 9-5 che; ane 22mAnA 9-9 che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI mahAvIra kathA karAvavA IdrAdi deva AvyA; ane abhiSeka bAda bIjA maMgaLAlekhana, puSpavRSTi, dhUpa, AratI-dIpa, nRtya-raMga Adi karmo paNa deva-manuSya baMnee sAthe ja karyo. devanI e badhI prakriyA daramyAna kathAkAra eka ramUjI prasaMga kalpe che. eTalA badhA devo eTalAM badhAM abhiSekajaLa lAvyA, ke Ikane zaMkA thaI ke bhagavAnanuM nAnuM bALasvarUpa ATalo badho pANune mAra sahana zI rIte karaze? te vakhate prabhue lIlAmAtre vAmacaraNanA aMgUThAthI meruparvatane dabAze tethI meruparvatanAM sarva zikharo namI gayAM, pRthvI kapAyamAna thaI gaI ane samudro UchaLavA lAgyA. acAnaka thayelo A utpAta joIne "A zuM thayuM? ema ciMtA karatA ke avadhijJAnathI joyuM te prabhunA parAkramanI lIlA tenA jANavAmAM AvI. teNe bhaktigagada thaIne bhagavAnanI stuti karatAM kahyuM, "he bhagavana! asAmAnya evuM ApanuM mAhA... mArA jevo sAmAnya prANu zI rIte jANuM zake?" siddhArthakSatriye janmotsavanA AnaMdamAM pitAnA tAbAnA sarva kedIo choDI mUkaSA, tathA sarva traNa janene trANu-mukta jAhera karI potAnA sarva lAgA mApha karyA. gharamAM tema ja bahAra daza divasane bhAre mahatsava karavAmAM Avyo, tathA sarvatra nATayagIta-nRtyabhajana-pAna vagerenI helI macI rahI. e badhAM varNane laukika rUDhi anusAra heI, temAM vizeSa kAMI nedhavA pAtra nathI. nedhavA pAtra to e mukhya bInA ja che ke, bhagavAna tIrthakarane janma thaye hatA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskArakaraNa janmane pahele divase te kulakamathI cAlI AvatI ucita kriyAo yathAvidhi pUrI thaI. pachI trIje divase caMdra-sUryanAM darzana karAvavAne vidhi thaye; tyAra bAda chaThThA divasanI rAtrIe kuladharma pramANe mAtapitAe jAgaraNu-mahotsava karyo. e pramANe badhA vidhi karatAM agiyArame divasa vItyo, ane nAlaccheda vagere kriyAo patI gaI eTale bArame divase siddhArthe khUba khAna-pAna-e-mukhavAsa vagere taiyAra karAvI pitAnA mitro, jJAtijane, svajana, saMbaMdhIo, dAsa-dAsI vagere saune nimaMtraNa ApyuM; ane bhejanavidhi pUro thayA bAda saunI samakSa potAnA putranuM "vardhamAna' evuM nAma pADayuM. te vakhate sihAthe kahyuM, "he devAnupriya! amAre A bALaka garbhamAM hato tyArathI ame e saMkalpa karyo hato ke, jyArathI A bALaka kUkhane viSe Avyo che, tyArathI ApaNe dhana-dhAnya suvarNAdithI tathA satAsakArAdithI atizaya vRddhi pAmIe chIe, mATe e bALaka janmaze tyAre ApaNe tenuM nAma "vardhamAna' pADIzuM. amAre e mane ratha Aje saphaLa thAya che. ahIM eTaluM kahetA javuM joIe ke siddhArthane vardhamAna pahelAM naMdivardhana nAmane mATe putra tathA sudarzanA nAmanI kanyA hatAM. dhIme dhIme bALaka vardhamAna yogya dekharekha tathA lADapADamAM meTa thavA lAgyo. tIrthakara thanArA jIvane prApta thatA zarIra viSe thoDIka paraMparAgata mAnyatA ahIthI AgaLa vadhatA pahelAM joI levI ghaTe che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA tIrthaMkaranA zArIrika baLa viSe varNana karatAM eka gaNatarI evI karavAmAM Ave che ke, bAra yehAnA baLa jeTaluM baLa eka gadhAmAM hoya che. daza godhAnuM baLa eka ghaDAmAM hoya che. bAra gheDAnuM baLa eka mahiSamAM, paMdara mahiSanuM eka hAthImAM, pAMcaseM hAthInuM eka kesarIsiMhamAM, behajAra kesarIsiMhanuM eka aSTApadamAM, daza lAkha aSTApanuM eka baladevamAM, be baladevanuM eka vAsudevamAM, be vAsudevanuM eka cakvartImAM, eka lAkha cakInuM eka nAgaeNdramAM, eka karoDa nAgendranuM eka ikamAM, ane evA anaMta iko jeTaluM baLa jidranI TacalI AMgaLImAM hoya che. te gaNatarI bIjI rIte kazA kAmanI nathI. paraMtu badhA caramazarIrI" eTale aMtima zarIravALA arthAta A janme ja mekSe javAvALA jIvane niyamapUrvaka "vaja-vasanArAca" nAmanuM hanana hovuM joIe evo niyama che. "saMhanana' eTale zArIrika bAMdhAne amuka viziSTa prakAra. te vastu pUla rIte varNavI zakAya tema na hovAthI tenuM varNana amuka kalpanAothI karavAmAM Ave che. jemake be hADa mAtra aDI rahe tenA karatAM te bene sAMdho karI vacamAM khIlI (kAlikA) mAravAmAM Ave to te sAMdhA majabUta gaNAya. tenA karatAM paNa be cheDA eka bIjAnA khADAmAM goThavavAmAM Ave, te te markaTabaMdha (nArAca) vadhu majabUta gaNAya. have te markaTabaMdha upara pAcho hADane pATe (4Sabha) Ave to te RSabhanArAca baMdha tenA karatAM vadhu majabUta thAya. have te RSabhanArAcane paNa vIMdhI eka "vaja' khIlo vadhArAmAM parovavAmAM Ave to te vaja-Sabha-nArAca baMdha sauthI majabUta gaNAya. kahevAya che ke e sAMdhA upara thaIne ghoDA sAthe ratha cAlyo jAya te paNa te sAdhe chUTo na paDe. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasmArakaraNa 11 e game tema he; paraMtu ekAgra nizcala dhyAna karavA mATe viziSTa prakArane zArIrika bAMdhA paNu joI e, e udhADuM che. nabaLA zarIravALAthI gheADI paNa ekAgratA ke tenuM sAtatya sAdhI zakatAM nathI. ane vamAne meTA thaIne aMtima kATInuM dhyAna sidda karI mukti-pada sAdhyuM hatuM, te| temane bAMdhA majabUta hovA joIe te arthAt ja mAnavuM paDe. uparAMta meTapaNe temaNe je kaThAra zArIrika tA sahana karyAM che, te uparathI paNa e ja vastu siddha thAya che. - temanA zarIranI racanA paNa pramANusara tathA savAMgaparipUrNa tema ja sarvAMgasuMdara manAI che. e jAtanI racanAne 'samacaturakSasa sthAna' kahe che. tenuM svarUpa e rIte batAvAya che ke, mane jAdhanA adheAbhAga paganI upara Ave te rIte tathA hAtha nAbhi AgaLa chatA dakSiNAttara rAkhIne (arthAt pa"kAsane ) ese; te vakhate jenA be DhIMcaNu vaccenuM aMtara, jamaNA khabhe ane DAbA DhIMcaNu vaccenuM aMtara, DAbA khabhA ane jamaNA DhIMcaNu vaccenuM aMtara, ane cAMDInA madhya pradezathI kapAlanuM aMtara-e cAre pAse sarakhuM hAya, tenu zarIra ' samacaturasra' kahevAya. cheka nAnapaNathI ja vamAnanA zarIramAM atula baLa hatuM tenI khAtarI karAvavA kathAkAra temanI bAlyAvasthAnA ja eTaleke ATha varSa pahelAMnI uMmaranA e adbhUta prasaMge vaNu ve che. te ane prasaMgeA kathAkAra te e rIte UbhA thayelA jaNAve che ke, iMdra eka vAra bhaktirAgathI mahAvIra bhagavAnanI nIDaratA tathA sAmarthya viSe vAta kADhI ane devasabhAmAM tenAM vakhANu karyAM. tethI tenI khAtarI karavA eka deve sApanu rUpa laI vadhu mAnane DarAvavAnA, tathA kumAranuM rUpa laI temane upADI javAnA maneAtha karyAM. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA eka dahADo sarakhI umaranA kumAra sAthe vardhamAna vizAlI nagara bahAra ullA-vanemAM AmalIpImaLInI ramata ramatA hatA. tevAmAM je vRkSa upara vardhamAna caDyA hatA, te vRkSa upara eka bhayaMkara sarpa caDavo; ane thaDe vIMTaLAI phUMphADA mAravA lAgyo. badhA kumAre vardhamAnanI jokhamabharelI sthiti joI gabharAyA. paraMtu vardhamAne te bhaya ke trAsa pAmyA vinA te sApane pakaDI-vIMchane dUra phagAvI dIdhe. tyAra bAda pharI ramata zarU thaI. moTapaNe ekAMta-nirjana-vikaTa jaMgalamAM hajAre jherI-hiMsa prANuo vacce adharAta-madharAta jarA paNa bhaya-ciMtA vinA vicaranAra tapasvInI e nirbhayatAnuM bIja ApaNane bALapaNathI ja dekhAya che. bIjo prasaMga apaharaNane hatA. badhA kumAre evI ramata ramatA hatA ke temAM je jIte te bIjAnI pITha upara bese, ane UMcakanAre jItanArane amuka sthAna sudhI UcakIne laI jAya. e ramatamAM eka ajANyo mANasa vardhamAnanuM haraNa karI javAnI budithI bhaLyo, ane vardhamAnathI hAratAM temane pITha upara besADI nAsavA lAgyo. badhA tenI dAnata samajI gayA. paNa zuM thAya? sAmAnya bALaka te Ave prasaMge cIsAcIsa karI mUke ane asahAyapaNe raDavA lAge. paNu vardhamAne upara rahyA rahyA ja pitAnA prabaLa hAtha vaDe te duSTane evI to thapATa lagAvI ke, pele UMce UMce thaI deDatA hatA te jANe uparanA mArathI jamInamAM pesI gaye hoya tema bevaDa vaLI gayo, ane vardhamAnanI namrapaNe mAphI mAgate ravAnA thaI gayo ! kathAkAra kahe che, e rIte parIkSA karavA AvelA te deve ja pachI vardhamAnanI vIratA joIne temane pahelavahelA "mahAvIra' tarIke saMbodhyA. bhaviSyamAM 1. te ramatanuM nAma "ti saka" hatuM.- vizeSAvazyaka bhASAMtara. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarakArakaraNa 100 e vIra bALaka e yathArtha nAma vaDe ja hamezane mATe prasiddha thavAnA hatA. - vardhamAna kaIka-adhika-ATha varSanA thayA eTale temane vidyAguru pAse bhaNavA mUkavAmAM AvyA. jene jJAnapradIpa devakanA bega vakhate tathA mRtyulokanA garbhavAsa vakhate paNa elavAyo nathI, te A laukika vidyAo bhaNavAmAM pAvaradhA ja nIvaDe eTaluM kahIne kathAkAre saMtoSa nathI mAnatA. teo to Ikane phikara karAve che ke, vardhamAna prabhunAM mAtapitA mahavaza thaI A ze anartha karavA beThAM ! te tarata eka vRddha brAhmaNanuM rUpa laIne vardhamAnanAM mAtapitA vardhamAnane laIne je zALAmAM gayAM hatAM tyAM Avyo, ane vardhamAnane agharA agharA vyAkaraNazAstranA prazno pUchavA lAge. tenA javAbo e nAnA bALakane mukhe sAMbhaLatAM ja pelo bhaNAvanAra upAdhyAya zaramiMdo thaI gayo, ane bhagavAnane mukhe nIkaLelA uttare bhegA karIne teNe navuM vyAkaraNa racyuM. 2 1. paraMtu A prasaMge pAchaLa zrIkRSNanA vadha mATe kaMse karelI khaTapaTa jevI ja kaIka rAjakhaTapaTa saheje kalpI zakAya. bAkANIne peTe janmela mahAvIrane trizalAnA putra tarIke jAhera karavAmAM AvyA e bInAthI e kalpanAne puSTi maLe che ja. 2. jenasUtromAM jyAM bhaNuvA-bhaNAvavAnI vAta Ave che, tya sAmAnya rIte 72 kaLAo zIkhyA-zIkhavyAnI vAta Ave che. te kaLAomAM lekhana, gaNita, kAvya, dajJAna, samazyA, gAthA, gati, loka evA bhaNataranA kahI zakAya tevA viSayo uparAMta vadhAra pramANamAM te vividha hunnara-vidhio ane vidAone samAveza thatA. juo A mALAnuM "dharmakathAo' pustaka pA. 193-21. te uparAMta 18 prakAranI dezI bhASAomAM vizAraha thavA-karavAnI vAta sAthe ja Ave che. te mATe paNa sadara pustakamAM juo Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAvasthA kathAkAra vamAnanA vidyAbhyAsa bAbata uparanA prasaga batAvI eTaluM ja sUcita karIne aTakI jAya che ke, vamAna zALAmAM bhaNyA na hatA.* kadAca te jamAnAnA licchavI kumAreza dhanurvidyA sAdhavA AgaLa bhAgye ja zuvidyA sAdhavAnI kurasada ke valaNuvALA hAtA haze. epammasaMyuttanI akrakathAmAM licchavIonI dinacaryAM A pramANe varNavI che : paraDhiye UThIne zilpazALAmAM tA. tyAM zilpanA eTale yuddhakaLAnA siddhAMta ane prayAga ane zIkhI laI, pachI mADhuM dhoI te kAMjI pIvA jatA. kAMjI pIne karI zipazALAmAM jatA ane zilpa zIkhatA. pachI svAdhyAya * te Le te " # mahAvIra tIrthaMkara tarIke prasiddha thayA khAda paNa mAcAlake ArdrakanI AgaLa temane mATe evuM jaNAvyuM che ke: dha zALAAmAM ke ughAnagRhamAM ghaNA catura tathA nAnA meATA tArkika atArkika leAko haro ema mAnI, tamArA zramaNa tyAM rahevA jatA nathI. tene bIka lAge che ke, kdAca te badhA medhAvI, zikSita, buddhimAna tathA sUtreA ane temanA arthanA niya jANanArA bhikSue kAMIka prazno pUche, te zA javAba Ie?' [ sUtrakRtAMga, zruta0 2-6, 15-6 ] eTaa mahAvIranI tArkika ke zAstrajJa tarIke khyAti samakAlInAmAM naryuM hoya. ane temAM zuM nathI. jenAM vacanA upara paDitA pachIthI zAsrA te puruSa laukika aCmAM sAkSara na paNa hoya. vicitra paNa karavAnA che, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAvasathA karatA karatA savArane nAsto karavAne jatA. nAsto karyA pachI, pramAdane lIdhe lAMbe vakhata UMghI na javAya enI saMbhALa rAkhIne, kheranA kakaDA para mAthuM ane paga mUkI cheDe vakhata sUI jatA ane pharI pAchA zilpazALAmAM jaI, zilpa zIkhI, svAdhyAya karatA. sAMje svAdhyAya karatA karatA ghera jatA ane sAMjanuM vALu karI, rAtanA pahelA pahere svAdhyAya karIne, sUtI vakhate te ja pramANe lAkaDAnuM ozikuM karIne suI jatA. evI rIte teo kSaNamAtramAM vedha karanArA (akSaNavedhI) ane vALane paNa vIMdhI nAkhavAnI zaktivALA (vAladhI) thatA." bauddha graMthamAM varNavyuM che ke, eka vakhata bhagavAna buddha vizvAlI pAse mahAvanamAM kUTAgArazALAmAM rahetA hatA. eka divasa vaizAlImAM bhikSA mAgI, bhajana karIne teo mahAvanamAM pAchA pharyo ane eka vRkSanA mULa AgaLa vizrAMti (divA-vihAra) mATe beThA. eTalAmAM keTalAka licchavI kumAra dhanuSa sajaja karIne kUtarAnuM ToLuM laIne mahAvanamAM Amatema pharatA hatA. temaNe bhagavAnane beThelA joI sajja karelAM dhanuSa nAkhI dIdhAM, ane kUtarAnI ToLIne eka bAjue rAkhI, teo bhagavAna pAse AvyA, ane bhagavAnane praNAma karI, bolyA cAlyA vagara hAtha joDIne temanI sevAmAM beThA. eTalAmAM mahAnAma nAmane licachavI mahAvanamAM Amatema pharato hato. teNe pelAone Ama belyA cAlyA vagara hAtha jeDIne beThelA joI kahyuM, "dhanya che! dhanya che." | muhe pUchayuM, "mahAnAma! "dhanya che! dhanya che!" ema tuM kema bolyA?" mahAnAme praNAma karI javAba ApyA, bhadata! A pichavI kumAre kaThora ane anADI che. emanA gharamAM je kaMI khAvAnuM bheTa Ave te pachI zeraDI hoya, bAra haya, vaDuM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA hAya, lADu hoya ke sakakhalakA () heya- te teo upADI upADIne khAI jAya che; ane kuLanI strIo ane chokarIonI pITha upara pheke che. e kumAre atyAre bolyA cAlyA vagara hAtha joDIne beThA che, e joIne huM e zabdo bolyo." [aMgutara-nikAyapaMcakanipAta] muha to mahAvIranA samakAlIna ja hatA eTale uparanA utArAmAM te kALanA vaizAlInA kSatriya kumAranuM je varNana ApaNane maLe che, te sUcaka che. badhAM pratApI zastropajIvI gaNusatAka rAjayonI jema licchavIonA gaNasattAka rAjyamAM paNa kumArane bahu pahelethI ja zastravidyAnuM zikSaNa apAtuM haze; ane e rIte dhanuSya sajaja karI, zikArI kUtarAone sAthe laI mahA-vanamAM rakhaDavAmAM temane ghaNA kALa ja haze. vardhamAna e pramANe zastravidyAmAM pAraMgata thayA hatA ke nahIM, teno ullekha "jina" graMthakAra te kare ja nahIM; eTale te te sIdhA sAdA "vyAkaraNa -zAstrano ullekha karIne aTakI jAya che. kathAkAra kuLamada karIne mahAvIrane brAhANa mAtapitAne gherathI upADI kSatriya mAtapitAne tyAM lAvavAmAM kazuM vizva nathI anubhavatA; paraMtu pachIthI kSatriyakumAra tarIke te kALamAM badhA yuvAnane pharajiyAta evI zamavilA te zIkhyA hatA ke nahIM te viSe kazuM kahetA nathI. eTale e viSe kalpanA ja karavAnI rahe che. 1. pANini tevA saMghe mATe "AyudhajIvI' zabda vApare che. (5. 3. 115-7)kauTilya "AyudhajIvI'ne badale "zopajIvI" zabda vApare che (19). "zopajIvI" eTale upajIvI zabdane manusmRti 10-ja pramANe artha karIe te "zavidyAmAM dareke kuzaLa thavuM e niyama pALanArA sa" Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAvasthA vadhamAna yuvAvasthAmAM, "sAta hAtha UMcA bali kSatriya kumAra banyA haze, te paNa temanI AcAravicAradhArA anya yuvAnethI judI- asAmAnya - haze ema kalpI zakAya che. zastravidyAmAM pAraMgata thaI, bIjAonI sarasAI karI, kema AgaLa AvavuM, tathA rAjakhaTapaTamAM paDI rAjAdhirAja thavuM e jAtanA vicAra karavAne badale te judI ja jAtanA parAkramanI sAdhanA karavAno vicAra karatA haze. "prANuonA nAza mATe zastravidyA zIkhavAmAM ke kAmabhago mATe mAyAdi AcaravAmAM ke saMcamarahitapaNe verabhAvayukta banI AtmAnuM ahita thAya evI pravRttio mana-vacanakAyAthI AcaravAmAM dAkhaveluM parAkrama saMsAra prApta karAvanAra hoya che. samaju mANasa te samaje che ke, zreSTha puruSoe kahelA tathA muktimArge laI janArA Arya dharmanuM zaraNuM laI, pApakarma rUpa kAMTAne mULamAMthI kheMcI kADhavA prabaLa puruSArtha kare, e ja sAcuM vIratva che." [ sUtrakRtAMga 1-8] AvA AvA Atmabhukha vicAre te yuvAvasthAthI ke te pahelAMthI paNa karatA hatA ke nahIM, tene kaze purAvo kathAkAre ApatA nathI. paraMtu teoe je eka mukhya vAta noMdhI rAkhI che ke, mahAvIrane janmathI ja traNa jJAne prApta hatAM ane tethI temane temanA atIta-anAmatanI khabara hatI, ane e kAraNe te pote keNu che, zuM karavA AvyA che, ane zuM karavAnuM che 1. temanA zarIrane varNa tapAvelA uttama suvarNanA je hatA. chaThThA ane bAramA tIrthaMkara rakta varNanA hatA; AThamA ane navamA tIrthaMkara gaura varNanA hatA; vIsamA ane bAvIsamA tIrthaMkara yAma varNanA hatA; 19mA ane 23mA tIrthaMkara rAyaNa vRkSanA varNanA hatA ane bAkInA 16 upara jaNAvelA mahAvIra jevA varNanA hatA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA e vastu kadI temane vismRta thaI ja nahatI, e bAbatane AcArAMgasUtranI zarUAtanA bhAgamAM ja eka aNadhAryo Teke maLI jAya che; ane vardhamAnanI yuvAvasthA kevA kevA vicAre ke kRtyomAM pasAra thaI haze te zodhavAnI cAvI paNa sAthe sAthe ApaNane maLI jAya che. mahAvIra bhagavAne kahyuM che ke, jagatamAM keTalAya lokone evI khabara nathI hotI ke te kyAMthI AvelA che ane kayAM javAnA che. potAno AtmA janmAMtAmI che ke nahIM, temaja te kANu hatA ane have pachI zuM thavAnA che e paNa teo nathI jANatA hatA. paraMtu keTalAka loko sahajasmRtithI' athata pUrvajanmonI sAhajika smRtithI pite kayAMthI AvyA che ke kayAM javAnA che te jANatA hoya che. potAno AtmA janmAMtaragAmI che, te vividha dizAomAM ke peniomAM (karmAnusAra) bhaTakyA kare che, ane pite te AtmA ja che ema paNa te jANatA hoya che." vardhamAnane evuM jAtismaraNanAna hatuM ema kahevAno artha e ke, yuvAvasthAthI ja temanI sAMparAyaSTi sateja hatI, ane tethI pite koNa che, kyAMthI AvyA che, ane kyAM javAnA che - ityAdi jIvanaviSaka praznonuM temane kadI vismaraNa thatuM nahIM. tevA puruSane te haravakhata e khyAla mejuda hoya che ja ke, "manuSyajanma maLavo durlabha che. sAmAnya rIte cho vividha kAmanAothI mUDha banI, aneka karmo karI, pariNAme saMsAramAM anekavidha manuSyatara nimAM janma pAmyA kare che. tema karatAM karatAM ghaNe lAMbekALe, krame karIne, kaI vAra zuddhi pAmelA virala cha karmone nAza karI zakAya tevuM manuSyapaNuM prApta kare che.' [utta. 3] manuSyajanmarUpI A avasara anupama che. kAraNa ke, manuSya janmathI cuta thanArane pachI samyagajJAna thavuM durlabha che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAvasthA tema ja dharmanuM rahasya pAmI zake tevI cittavRtti paNa durlabha che. mATe manuSyadeha prApta karI, karmono nAza thAya tevuM parAkrama pragaTAvI, sAcuM jJAna prApta karavA veLAsara prayatna karavo joIe." [sUtrakatAMga 2-15, tathA 1-2] manuSyanuM jIvita divasa jatAM pILuM thaI kharI jatA jhADanA pAna jevuM, ane dAbhanI aNuM upara laTakI rahelA jhAkaLanA TIpA jevuM kSaNika tathA thoDe kALa rahenAruM che. vaLI te aneka vidhrothI gherAyeluM che. mATe eka kSaNa paNa pramAda na karavo." [utta. 10] temanI A jAtanI vicArasaraNuM temanI rItabhAtamAM tathA rojiMdA vyavahAramAM pragaTa thayA vinA nahIM rahetI hoya, tathA temanAM mAtapitAne paNa cAlu phikaranuM kAraNa banyA ja karatI haze. kathAkAra e viSe kazo sIdho ullekha nathI karatA. paraMtu vardhamAna yogya umaranA thatAM temane mATe jyAre kanyAenA pitA taraphathI mAgAM AvavA mAMDyAM, tyAre mAtapitAnA hadayanI e guNa ciMtA pragaTa thayA vinA na rahI. samaravIra nAmanA koI rAjAe potAnI rANI padyAvatInI putrI yadAnuM vardhamAna sAthe lagna karavA vardhamAnanA pitA siddhArtha upara kaheNa mokalyuM. vardhamAnanI virakta TevAthI paricita evAM mAtApitA temanA mananI vAta jANyA vinA kazo nizcita javAba zI rIte Ape? eTale temaNe vadhamAnanA mitro dvArA e bAbatamAM temane abhiprAya jANavAno prayatna karyo. javAba jevo dhAryo hato tevo ja maLe. vardhamAne bhega temaja saMsArI jIvana viSe pitAnA khyAlane kahI batAvIne 1. te kayA dezano hato te viSe kazI mAhitI noMpAI nathI. mAtra te vasaMtapurano hato eTalI vigata noMdhAI rahI che. 2. jue chellA khaMDamAM te viSayanAM vAkayo. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mahAvIra kathA potAnA mitrone jaNAvyuM ke, "huM te kyArane sAdhu thaI gRhatyAga karavAno vicAra karyA karuM chuM. paraMtu mArI mAtAne mArA upara je utkaTa sneha che, tene asahya dhakko na lAge te IrAdAthI ja temanA jIvatAM ema na karavuM evI gAMTha vALI beThe chuM. paraMtu e vastusthiti jANavA chatAM teo je mane lamabaMdhanathI saMsAramAM kAyamane jakaDavA Icche, to to temaNe mArA mAtuneha upara atyAcAra ja karyo kahevAya.' siddhArtha tathA trizalA have vimAsaNamAM paDyAM. je vastunI temane UMDe UMDe AzaMkA hatI te ja AgaLa AvI. chevaTe temaNe vardhamAnanA mAtunehane ja vaTAvIne tene gRhajIvanamAM jakaDavAno nirNaya karyo. trizalA pote vardhamAna pAse AvyAM. mAtAputra vacce keNa jANe evuM akathya nehabaMdhana hatuM ke, mahAvIrane samajAvavAmAM trizalAne kazI vadhAre rakajhaka karavI na paDI. vardhamAne tarata ja kabUla karyuM ke, tamAre evo ja Agraha hoya, to huM kaI rIte tene nakArI zakuM tema nathI. pariNAme yazodA sAthe vardhamAnanuM lagna thayuM. yathAkALe temane priyadarzanA nAmanI eka putrI thaI tathA yogya kALe tene te ja, nagaranA jamAli nAmanA kSatriyakumAra sAthe paraNavAmAM AvI. te jamAli vardhamAnanAM moTAM bahena sudarzanane ja putra thatuM hatuM. tene paNa priyadarzanAthI zeSavatI ke yazasvatI nAmanI kanyA thaI kathAkAre te vardhamAnanuM sAMsArika jIvana temane sAMsArika parivAra gaNuM batAvIne ja A pramANe TUMkamAM patave che. jemake, vardhamAnanA pitA kAzyapa getranA ho, tathA traNa nAmathI prasiddha hatAH siddhArtha, zreyAMsa ane yazasvI. vardhamAnanI mAtA vasiSTha gotranAM hatAM tathA traNa nAme prasiddha hatAM: trizalA, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha vArA zALA nA nAma ki gAna yuvAvasthA vidinA, ane pratikAriNuM. vardhamAnane supArzva nAme kAkA hatA, naMdivardhana nAme moTAbhAI hatA, sudarzanA nAmanAM bahena hatAM, ane kauDinya gAtranI yazodA nAmanI strI hatI. vardhamAnanI putrI kAzyapa gotranI gaNAya. te be nAme prasiddha hatIH anavadyA ane priyadarzanA. priyadarzanAnI putrI kauzika gotranI hatI. tenAM be nAma upara ApyAM che. bIjA keTalAka prAcIna lekhake gRhAvAsamAM vartatA vardhamAnanAM nIce pramANe vizeSaNo ApIne ja aTake cheH sarva bAbatomAM kuzaLa [ ], pratijJAne nirvAha karavAmAM haMmezAM tatpara rajakaNe], atyaMta suMdara rUpavALA [ ], sarvaguNasaMyukta [pAchaLa], saraLa prakRtivALA [v], vaDIlene vinaya karanArA [ vipa,jJAtavaMzI [iu], jJAtavaMzI kSatriyanA putra Liyapura, jJAtavaMzI kSatriyanA kuLamAM caMdra samAna [LAvavA]videhavaMzI [ zi], videhadinA (trizalA) nA putra, videhAnI kukha viSe utpanna thayelA [hid], ane videhavaMzI sukumAra yuvAna [viha ]. eTale gRhAvAsamAM temanA AcAra viSe sIdhuM kazuM jANavA maLatuM hoya to thoDuM ja che. sUtrakRtAMgamAM "mahAvIre Ama kahyuM che', evA sIdhA ulekha sAthe je keTalAka phakarAo saMdharAyA che, temAMne eka, gRhasthAzrama daramyAna temanuM vartana kevuM haze te samajavAmAM ApaNane upayogI thAya tevo che; te ahIM ApaNe utArIne saMtoSa mAnIeH vivekI puruSe gRhasthAzrama daramyAna paNa pitAnI cogyatAnusAra ahiMsAdi te pALavA prayatna karo. mUrkha manuSya ja sAMsArika padArtho ane saMbaMdhIone pitAnuM zaraNa mAnI, teomAM baMdhAI rahe che. te jANatA nathI ke aMte to te badhAne cheDI ekalA ja javAnuM che tathA potAnAM " Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zo mahAvIra kathA karmonAM viSama pariNAmo bhogavatA, duHkhathI pIDAI haMmezAM A nicakramAM bhaTakavuM paDavAnuM che. potAnAM karma pitAne bhogavyA vinA Dhako ja nathI. mATe jAgRta thAo; vartamAna kALa e ja ekamAtra taka che, ane badhaprApti sulabha nathI. mATe AtmakalyANa sAru tIvratAthI kamara kase. traNe kALanA saMtapuruSe bhArapUrvaka e ja vAta kahetA AvyA che." [ satrazruta0 1, 0 13-22] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhatyAga mahAvIranA gRhajIvana upara paDelo A aMdhArapaDade cheka chevaTe tyAre ja UpaDe che, jyAre mahAvIra aThThAvIsa varSanA thatAM temanAM mAtApitA svarge sidhAve che, ane e rIte mahAvIra temanA jIvanakALa daramyAna dIkSA na levAnI pratijJAmAMthI mukta thAya che. te vakhate temanA moTA bhAI nadivardhana temane haju be varSa vadhAre gRhajIvanamAM rahevA Agraha kare che, jethI te daramyAna mAtapitAnA devalekavAsathI AkhA kuTuMbane thayelo ghA rujhAI jAya, ane mahAvIranA gRhatyAgathI paDanAra navo ja kAraNe ghA veThavAnI badhAmAM zakti Ave. koNa jANe zAthI, mahAvIra moTAbhAInA A Agrahane paNa vaza thAya che, ane potAnA gRhatyAgane samaya bIjAM be varSa jeTalo laMbAve che. AyuSyane kSaNabhaMgura mAnanAre puruSa sagAMsabaMdhInA haMmeza cAlu rahenArA Agrahane ATaluM badhuM mAna vAraMvAra ApyA kare, e vastu sUcaka che, ane kadAca mahAvIranA svabhAvanI eka viziSTa bAju pragaTa kare che. vairAgyavRttinI prabaLatA hovA chatAM paNa vaDIlo pratyenA bahumAnane lupta thavA na devuM, tema ja samayane oLakhI, potAnA nizcita jIvanapathamAM khalela AvavA dIdhA vinA samajUtI karI levAnuM audArya dAkhavavuM, e kaI vivekI tema ja bhAvapUrNa hadayanuM ja kAma che. kadAca e AMtarika sAcA vairAgyanuM dyotaka paNa che. jo ke, te be varSane gALe mahAvIra pitAnA AgAmI kaThora tapasyA-jIvananI taiyArImAM ja gALe che. kemake, tyArathI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA mAMDIne te sarva prakAranI sadevapravRttionA tyAgapUrvaka sajIva pANIno upayoga tajavAnuM, sadoSa AhAra tyAgavAnuM, brahmacarya pALavAnuM, ane sarva prakAranA khAnavilepanAdi zarIra-saMskAre varjavAnuM nakkI kare che. A jagAe ja mahAvIranA dharmajIvananI taiyArI pAchaLa rahelI vicArasaraNi TUMkamAM samajatA javAnI jarUra che. samakAlIna anya jIvanasaraNio karatAM temAM amuka muddAnI bAbatamAM vizeSatA che, ane tethI ja temAM sajIva pANIno upayoga tajavA jevA niyamo samAveza pAme che. kathAkAre kayAMya mahAvIranA dharmajIvananA prAraMbhakALamAM temanI vicArasaraNi kevI hatI, tathA tenAM mukhya ke viziSTa aMgo zAM hatAM te nedhatA jatA nathI. paraMtu mahAvIra pitAnAM mAtapitA pArzvanAthanI je jana paraMparAne anusaratAM AvyAM hatAM tene ja pahelethI chevaTa sudhI anusaryA hovAthI, tathA temaNe jina thayA bAda te paraMparAmAM je be mukhya sudhArA zarU karyuM te paNa ApaNe nizcita jANatA hevAthI, temanI jina thayA bAdanI noMdhAyelI vicArasaraNi uparathI ja temanI prAraMbhakALanI vicArasaraNinI paNa kaMIka rUparekhA tAravavAno prayatna karIzuM, te te cheka aMdhArAmAM 1. gautamabuddha to gRhatyAga karyA bAda keTalAMka varSa sudhI potAnA jamAnAnA anya AcAryonI sAdhanApraNAline anusaryA hatA ane ghaNAM varSa sudhI temAM na phAvyA tyAre temaNe pitAnA svabhAvane ke dhaDatarane yogya navI praNAli vicArI kADhI ane tene anusarIne siddhi prApta karI, e suvidita ja che. 2. cAra mahAvratomAM brahmacarya umerI pAMca mahAvrata (jAma) karyo te tathA teSa thayo hoya ke na hoya to paNa reja pratikramaNa (2SanI kabUlAta ane prAyazcitta) ne vidhi zarU karyo che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhatyAga bAthaDiyAM bharyA jevuM nahIM thAya. tenI paripUrti rUpe mULa sUtromAMthI utArA vAcakane A graMthanA chellA khaMDamAM jovA maLaze. temanI vicArasaraNinAM pagathiyAM kAMIka A kamamAM goThavAya che - 1. leke sukhabuddhithI zabdAdi viSArUpa kAma-guNonI pAchaLa deDatA temane sevyA kare che, paraMtu -te badhA temane duHkhanuM ja kAraNa thaI paDe che; -vizeSe te anya jIvonI hiMsAnuM kAraNa thaI paDe che; -ane e rIte pitAnA ahitanuM tathA sAcA sukhane ke zAMtino mArga bhUlavA tathA hAravAnuM kAraNa bane che. 2. te viSaya pratyenI Asakti dUra karavI e ja- -sAcA sukhanuM kAraNa thAya che; -anya jIvonI ahiMsAnuM paNa kAraNa thAya che; -ane e rIte ApaNuM sAcA kalyANanuM paNa kAraNa bane che. 3. e ahiMsAmUlaka sAcI zAMti e ja ApaNuM mULa-satya svarUpa paNa che. vAcaka joI zakaze ke uparanA traNa vibhAgomAMthI prathama be vibhAgamAM je traNa-traNa peTAvibhAge che, te darekamAM vacale hiMsA-ahiMsAne che. ane tarkazAstranI AvazyakatA vicArIe, te te binajarUrI che. paraMtu tarkazAstranI daSTie bhale te nirupayogI hoya, paraMtu mahAvIranI vicArasaraNimAM to te ati agatyanuM sthAna bhogave che. ane e varatu prathamathI ja samajI levAnI khAsa jarUra che. hiMdu dharmanA vedAMtadarzananuM mukhya sUtra jema ajJAnanivAraNa che, bauddhadharmanuM jema tRSNAnivAraNa che, tema janadharmanuM hiMsAnivAraNa che. vedAMtadarzana mANasanA jJAnasvarUpa upara AdhAra rAkhI kahe che ke, ajJAnamAM zA mATe Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA sabaDe che? bauhadarzana mANasanA sAcA nirvANusvarUpa upara AdhAra rAkhI kahe che ke, tRSNAthI zA mATe dAjhayA kare che ? tyAre jainadarzana sarva AtmAonI ekatA te nahIM paNa samatAnA rojiMdA anubhava upara AdhAra rAkhI kahe che ke, anya jIvanI hiMsA zA mATe karo cho? vedAMtadarzana ema mAne che ke, mANasa svabhAve cisvarUpa heI, ajJAnAvaraNa pasaMda nahIM kare, bauddhadarzana ema mAne che ke, mANasa nirvANusvarUpa haI tRSNAnuM zalya pasaMda nahIM kare; ane jainadarzana ema mAne che ke, "pitAnA jevA ja bIjA cho paNa che' e sAhajika anubhavathI mANasa bIjAnI hiMsA karavAnuM pasaMda nahIM kare. alabatta, traNenuM lakSya eka ja che-janmamaraNane tyAgaH paNa apIla' judI che. saheja vicAra karIzuM to jaNAze ke, mahAvIranI "apIla' paNa samajAya tevI susaMgata che. huM sukha mATe ATale prayatna karyA karuM chuM, ane te daramiyAna mArA jevA bIjA jIvo mane duHkha daI ke mArI nAkhI, mAre prayatna vaMdhya karI mUke e jema huM pasaMda na karuM, tema bIjA cho paNa mArA dvArA thatI tevI bAdhA kema pasaMda kare? mATe mArI sukhanI zodha evI to na ja hovI joIe ke jethI bIjA chAnI sukhanI zodhamAM bAdhAkAraka nIvaDe. paraMtu mArA sukha mATenA AraMbhamAtra koI ne koI rIte anya jIvonI hiMsAmAM pariName ja che; kAraNa ke zarIranuM astitva pote ja anya jIvonI hiMsA vinA zakya nathI. eTale zarIrane rAkhI tenA sukha mATe huM koI paNa prayatna e nathI karI zakavAno ke je saMpUrNa rIte ahiMsaka heya. vaLI hiMsaka prayatna dvArA AtyaMtika sukha prApta thavAnI keI sUrata paNa dekhAtI nathI; kAraNa ke, huM jema mArA sukha mATe bIjA jIvonI hiMsA karavA icchuM, tema te bIjA che paNa pitAnA sukha mATe mArI hiMsA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhatyAga karavA iche ja. eTale manuSyanI zedhana viSaya vastutAe ahiMsaka sukhanI zodhane banI jAya che, bIjA zabdomAM kahIe te azarIrI sukhanI zodhane banI jAya che. zarIravihIna avasthA jo zakya hoya, ane te AtyaMtika sukhanI paNa avasthA hoya, te jainadaSTie mAnava prANunI AkhIye zodhane cheDe maLI jAya. ane navAInI vAta e che ke, te muddA upara ja hiMdu, bauddha tema ja jaina traNe darzanenI zodha pUrI thAya che. vedAMta paNa kahe che ke, zarIrarahita AtmasvarUpe sthiti te sata-cita-AnaMdanI sthiti che. bAddha darzana paNa kahe ke, e zarIrarahita sthiti nirvANu athavA parama zAMtinI sthiti che; ane jainadarzana paNa kahe che ke, e zarIrarahita ahiMsaka sthiti sAcA sukhanI sthiti che. mahAvIra kevI jAtanA khyAlathI prerAIne potAnuM jIvana ghaDI rahyA hatA, te samajavA mATe ApaNe upara temanuM kAMIka digdarzana karI lIdhuM. have ApaNe AgaLa cAlIe. dharmajIvananI pUrvataiyArImAM eka varSa vItyuM-navItyuM tevAmAM te temanA aMtaranI kAmanA vadhu ugra banavA lAgI, ane have vadhu sAdhanAnI zakyatA mATe saMsAratyAga karavo ja joIe evuM temane spaSTa dekhAvA lAgyuM. kathAkAra potAnI rocaka zailImAM e bIne A rIte varNave che: bAra svargomAMthI pAMcamA svarga brahmalokanI cAre bAjunI dizAo-vidizAomAM lokAMtika nAmanA devo rahe che." 1. teo viSayatithI rahita hovAthI devarSi kahevAya che. teo paraspara nAnA-moTA na hovAthI svataMtra che, ane tyAMthI myuta thaI eka manuSyajanma laI mokSa prApta kare che. juo tattvArtha sUtra vidyApITha) a0 4, sU0 25-1. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI mahAvIrankathA jyAre kAI bhAvI tItha karate gRhatyAga karavAnA samaya Ave che, tyAre temanI pAse jaI jAge!!, jAge!!' evA zabda dvArA temane pratikheAdha karavAnA temane! AcAra che. e niyama pramANe vamAna pAse AvIne tee temane ' trujajhaha ! mujhahuM ! '( * jAge' ! 'jAgA' !) ema kahI cetavavA lAgyA. e pramANe divya sUcanA maLatAM ja mahAvIre peAtAnA gRhasthAzramanuM sa dhana dAnamAM ApI devA mAMDayu, ema karatAM karatAM bIjuM varSAM paNa vItI gayuM. moTAbhAI pAse kabUlelA avidha paNa have pUre thaye!; eTale mahAvIra gRhatyAga karavA tatpara thayo. " vijaya nAmanA muhUrto, uttarAphAlgunI nakSatrane yege, chAyA pUrva taraphanI tathA barAbara puruSa jeTalI lAMbI thaI tyAre, temaNe cheka meluM zItaLa jaLathI snAna karyuM; ane uttama sapheda bArIka vastra tathA AbhUSaNa paherI, peAtAnAM kuTuMbIjanee temane cheka chello vidAyasatkAra karavA khAtara ANelI caMdraprabhA nAmanI vizALa iibakAmAM pUrva dizA tarapha mukha rAkhI nirmALa citte te meDA. temaNe eka ja vastra dhAraNa karyuM hatuM, tathA cha TakanA upavAsa karyo hatA. zibikAmAM temanI jamaNI bAjue eka kulavRddha strI pavitra thaI, zuddha vastrAlaMkAra paherI, haMsa jevuM sapheda vastra sAthe laIne kheDI. DAbhI bAjue mahAvIranI 1. pAnAya temaja hAvIr banene! kumAravAsa 30 varSane hatA, arthAt temaNe trIsa varSe dIkSA lIdhI hatI. tyAra pahelAMnA tIrthaMkarAnI AyuSyamaryAdA ja ApaNI atyAranI mAnuSI gaNatarI A gI jatI hovAthI tene noMdhavAne artha nathI. jemake cheH echAma A kALa ja traNaseA varasanA (ariSTaneminA) che. cAvIsa tI karAmAMthI sumatinAthe dIkSA letA pahetAM upavAra nahotA karyAM. vAsupUjye cAra TaMkano, pAma tathA mallinAthe A TakanA, ane bAkInAoe cha TakanA upavAsa karyAM hatA. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhatyAga laTa dhAva-mA dIkSAnI sAdhanasAmagrI laI ne meDI. pAchaLa eka strI seALa zRMgAra paherI, mahAvIra upara chatra dharIne meDI. IzAna khUNe eka strI maNimaya vIMjaNA laIne eDI; tyAra bAda dIkSAnA varagheADA vAjategAjate raktavazI kSatriyAnA ujJAna tarapha cAlyA. anya nagarajanAe meTI saMkhyAmAM A dIkSAmaItsavamAM bhAga lIdhA. dhanya che te jamAnAne ke, yuddhavIrAne samarAMgaNamAM vaLAvatAM kuTu Ae!nI peThe leAkA vana-vIrAnA abhiniSkramaNane eka utsava manAve che! " jJAtavazInA ullAnamAM paheluMcyA bAda mahAvIra zibikAmAMthI UtaryAM, ane tyAM peAtAnAM AbhUSaNu zarIra uparathI utArI nAkhyAM. te badhAM pelI kulavRddhAe huM sakSaNa ' rezamI varSamAM jhIlI lIdhAM. tyAra bAda trIje paheAre, mAgazara mAsanI da dazame, uttarASAlgunI nakSatra sAthe caMdranA yeAga hatA tyAre, temaNe peAtAnI meLe ja pAMca mUThI bharI DAbA hAthathI DAMmA ane jamaNA hAthathI jamaNA ema peAtAnA dADhI mUcha ane mAthAnA badhA vALa ukhADI nAkhyA. te keza paNa uttama vastramAM` jhIlI levAmAM AvyA, ane kSIrasAgaramAM padharAvavAmAM AvyA. tyAra bAda traNa vAra siMhone namaskAra karI, peAtAnI jAte ja mahAvIre paMcamahAvratarUpa cAritra grahaNa karyuM. tenI sAthe ja temane janmasiddha traNa nAnA uparAMta cethuM manaHpava jJAna utpanna thayuM. tenAthI temane manuSyaleAkanI maryAdAmAM AvelAM paryosa ane vyakta manavALAM sanI paMce kriya prANIonA maneAgata bhAveza pratyakSa thaI gayA. pelI kulavRddhAe tema ja anya 1. eka mUDIthI dADhI ane mUchanA, ane cAra mUDIthI mAthA uparanA. 2. AcArAMgamAM purAnA thALamAM jhIlI levAmAM AvyA, ema che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 zrI mahAvIra kathA kuTuMbIjane e UbharAtA hRdaye ane khacakAtI vANIe mahAvIrane AzIrvAda ApyA ke, "lIdhelA vratamAM aDaga raheje, saMkaTa ane muzkelIothI gabharAze nahIM, tathA evo puruSArtha dAkhavaje ke jethI zIdhra tamAruM lakSa siddha thAya.' tyAra bAda bhagavAnane praNAma karI, temane ekalA* pitAne mArge javA mATe chUTA mUkI, sau samudAya pitapatAne sthAne pAcho pharyo. * bIjA tIrtha kare te seMkaDe ane hajAro sAthIonI sAthe dIkSita thayA hatA, paraMtu mahAvIra te elA ja dIkSita thayA hatA. A dIkSA vagere bAbatomAM judA judA tIrthakaronI sarakhAmaNa A pramANe karavAmAM Ave che. (1) mahAvIra, ariSTanemi, pArzva, malinAtha, ane vAsupUjya e sivAyanA bAkInA tIrtha kare rAjakuLamAM janmelA rAjAo hatA, paNuM rAjyAbhiSekanI IcchA rAkhyA vinA kaumAra avasthAmAM ja pravrajita thayA hatA. zAMtinAtha, kuMthunAtha, ane aranAtha tIrthakara tathAcakravatI ane padavIvALA hatA ane bAkInA tIrthaMkare mAMDalika rAjAe ja hatA. (2) Sabhadeve cAra hajAra puruSo sAthe, pArzvanAtha ane mallinAthe traNase puruSa sAthe, vAsupUjya se puruSa sAthe, mahAvIre te ekalA ja, ane bAkInA tIrthakaree eka hajAra puruSonA parivAra sahita dIkSA lIdhI hatI. (3) mahAvIra, ariSTanemi, pArzvanAtha, mallinAtha, ane vAsupUjya svAmIe prathama vayamAM dIkSA lIdhI, ane bAkInA tIrtha karIe pAchalI vayamAM. (4) covIse tItha re eka vase ghara choDI nIkaLyA hatA. (5) gASabhadeve vinItA nagarImAM, ariSTanemie dvArakAmAM ane bAkInAoe janmabhUmi viSe dIkSA lIdhI hatI. (6) traSabha siddhArtha nAmanA vanamAM, vAsupujaye vihAragRhamAM, dharmanAthe vaprakAmAM, suvrate nIlaguhAmAM, pA AzramapadamAM, mahAvIre jJAtavaMzIonA ulAnamAM ane bAkInAoe sahastrApravana (AMbAvADiyA) mAM dIkSA lIdhI hatI. [cAla Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhatyAga 1ra1 mitra, jJAti, svajana ane saMbaMdhI vargane vidAya karI, mahAvIre tyAM ja e niyama lIdho ke havethI bAra varSa sudhI huM kAyAnI sArasaMbhALa ke mamatA rAkhyA vinA, je koI vinA ane saMkaTa AvI paDaze, te badhAM aDagapaNe sahana karIza, ane te te vidhro nAkhanAra pratye samabhAva rAkhIza. Avo niyama laI te tyAMthI cAlI nIkaLyA, ane muhUrta jeTalo divasa bAkI rahyo, tyAre kukhkhArI gAme AvI pahoMcyA. A jagAe eka prazna thAya che ke, uttarAdhyayana sUtra a. 23, 9-13 mAM mahAvIranA AcAravidhine pAzvanA AcAravidhithI jude pADI acelaka-vasrarahita rahevAno vidhi kahyo che. ane e rIte tene pAzvanA AcAravidhimAM mahAvIre karelA sudhArA - pheraphAra rU5 jaNAvyo che. te pachI mahAvIre gRhatyAga karyA bAda vastra dhAraNuM kareluM ke te nagna sthitimAM ja cAlI nIkaLelA kathAkAre je rIte e praznanuM nirAkaraNa raja kare che, te uparathI jaNAyA vinA nathI rahetuM ke, - cAlu ] (7) pahelA ane chellA jinane pAMca mahAvrata hatAM, bAkInAone cAra hatAM. (8) pahelA ane chelA jine zIkArela saMyamAdi caritra sAmAyika ane chedo pasthApanIya ema be prakAre hatuM, ane bAkInAone sAmAyika ja hatuM. samabhAvamAM rahevA mATe badhI azuddha pravRttione tyAga kara, te "sAmAyika" cAritra kahevAya. ane prathama dIkSA lIdhA bAda viziSTa kRtano abhyAsa karIne vizeSa zuddhi khAtara je jIvana parvatanI pharI dIkSA levAmAM Ave che te, temaja prathama lIdhela dIkSAmAM doSApatti AvavAthI tene cheda karI, pharI navesara dakSAnuM je ApaNuM karavAmAM Ave te "pasthApana" cAritra. 1. " tyAM javAnA be rastA hatA; eka sthaLamArga ane bIje jaLamArga. bhagavAna sthaLamArge cAlyA." bhA0 111. pA. 181 Ava. vasAlIthI nAlaMdA jatAM rastAmAM 17-18 mAIla upara kasmara gAma che, te phasmAra hovAno saMbhava che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI mahAvIra kathA mahAvIre vasane sadaMtara tyAga ja karelo. kAraNa ke teo jaNAve che ke, temaNe pite to vastra dhAraNa nahotuM karyuM, paraMtu cheke potAnI meLe temanA samA upara eka devaduSya vaca nAkhyuM hatuM. jo ke, evuM eka vaja paNu mahAvIra svAmIe kAyama rAkhyuM hatuM evuM te teo paNa nathI kahI zaktA. kAraNa ke, rastAmAM ja temanA pitAne mitra sema nAmane eka vRddha bahANa Avyo ane ka nA lAgyo ke, "huM janmathI ja mahA daridrI chuM, ane bIjAo pAse yAcanA karato aharniza gAma-paragAma bhaTakyA karuM chuM. tame jyAre sAMvatsarika dAnathI aneka lokonuM dAridra TALI dIdhuM, tyAre huM mArI dhananI AzAthI bahAragAma ja bhaTakathA karatuM hatuM. tethI te vAtanI mane zI khabara paDI nahIM. jyAre huM khAlI hAthe pAcho pharyo tyAre mArI brahANae mAre tiraskAra karI, mane tame haju paNa kAMIka Apaze evI AzAe ahI mokalyo che." mahAvIre kahyuM, have te huM niSkicana thayo chuM, paraMtu mArA khabhA upara je A kImatI vastra che, teno adha bhAga tuM laI jA. brAhmaNa te vacano adha bhAga laI harSita citte pAcho pharyo ane DelI bAjue dalI baMdhAvavA mATe taiNanAra pAse che. tuNunAre tene pUchayuM, ke, AvuM amUlya adha vastra tane kyAMthI maLyuM ? tyAre mAhmaNe tene sAcI vAta kahI saMbhaLAvI. te uparathI tUNanAre te brAhmaNane sUcavyuM ke, tuM zIdhra temanI pAchaLa 5che ja. kAraNake pharatAM pharatAM mahAvIranuM bAkInuM adha vastra kAMTA vageremAM bharAIne paDI jaze, pachI te ni:spRha muni tene leza raheze nahIM. eTale huM tene laIne AvatA raheje. pachI tenA be bhAga ne huM tene AkhuM karI ApIza, to tenuM mUlya lAkhAthI upajaze. te dhana ApaNe be ardhodha vaheMcI laIzuM. brAhANu te uparathI pAcho jaI mahAvIranI pAchaLa pAchaLa pharavA lAgyo. tera mAse te ardha vastra eka nadIkinAre kAMTA sAthe bhAI gayuM mahAvIra te tenA tarapha eka najaramAtra karI AgaLa cAlyA gayA. pele brAhmaNa pachI te vastra laI pAcho Avyo. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa dIkSAnA prathama cha varSa dIkSA lIdhA bAda pahele divase pharatA pharatA mahAvIra be ghaDI divasa bAkI rahyo tyAre kusmAra gAme pahoMcyA. tyAM AvI gAmanI sIma pAse te dhyAnastha thayA. paraMtu te daramyAna, abhiSeka vakhate temanA upara lagADelA caMdanAdi sugaMdhI padArthonI sugaMdhathI kheMcAyelA bhamarA, temanI pAse te sugaMdha banAvavAnI ke meLavavAnI mAhitI pUchatA juvAniyAo, tathA te sugaMdha temaja temanA zarIrasauMdaryathI kAmamohita thayelI strIo taraphathI temane ghaNe trAsa veThavo paDyo. A jAtane trAsa, na nAhavAne kAraNe, cAra mahinA sudhI pahoMcyo hato, ema AcArAMga, kalpasUtra vagere graMthamAM seMdhAyelI hakIkta parathI jaNAya che. 1. vALa have kumbhAra gAmanA sImADA para jyAM mahAvIra dhyAnastha thayA hatA, tyAM eka govALa Akho divasa haLa kheMcI thAkelA tathA sudhApIDita thayelA baLado laIne Avyo. tene gAmamAM gAyo dehavA javuM hatuM, paraMtu baLadone cAro caravA icchatA joI, te gevALa mahAvIra prabhune te baLado tarapha jotA rahevAnuM kahI, "EDI vAramAM ja pAcho AvuM chuM' ema mAnato gAmamAM cAlyo gayo. mahAvIre tenuM kahyuM sAMbhaLyuM ke nahIM, athavA svIkAryuM ke nahIM, te jANavAne tene utAvaLamAM khyAla paNa 'na rahyo. baLade caratA caratA tyAMthI dUra cAlyA gayA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI mahAvIra kathA eTale jyAre te govALa potAnuM kAma paravArI moDe moDo baLada levA pAcho Avyo, tyAre teNe AsapAsa baLada jevA nahIM; tathA mahAvIrane pUchatAM tene kaMI uttara paNa maLyo nahIM. eTale A bAghAne kAMI khabara nahIM hoya ema mAnI, te baLada zodhavA nIkaLI paDyo. AkhI rAta bhaTakyA bAda jyAre te khAlI hAthe pAcho Avyo. tyAre teNe te baLadone te ja ThekANe mahAvIranI pAse vAgoLatA beThelA joyA. e uparathI teNe mAnI lIdhuM ke, ANe jANato hovA chatAM nAhaka mane rakhaDAvyo, tathA tenI dAnata savAra thatAM baLada laI raste paDavAnI ja haze! AthI te tarata baLadanI rAza laI prabhune mAravA deDakyo. te vakhate, dIkSA lIdhA bAda prathama divase mahAvIranuM zuM thayuM tenI tapAsa rAkhatA temanA anurAgI ke tene vAryo ane kahyuM ke, A te siddhArtha rAjAno putra che. cAra nathI. tene oLakhato nathI zuM?" Ama chatA thayelA te iMdra AgaLa upara paNa AvuM pharI na bane te mATe pitAne sAthe rAkhavA mahAvIrane AjIjI karI. tyAre mahAvIre tene samajAvyo ke, A karmakSayanA mArgamAM bIjA koInI madada kAma AvatI nathI. mArAM pUva karmone kSaya mAre temanAM phaLa bhogavIne ja karavo paDavAne che, mATe tAre A prakAre mArI pAchaLa pharavAnuM kAMI prayojana nathI. paraMtu nAchUTake pAchA pharelA Ide mahAvIranI mAsInA putra siddhArthane chUpI rIte temanI pAchaLa mekalavAnI vyavasthA to karI ja. kathAkAra jaNAvatA jAya che ke, te siddhArtha mULe tapasvI hato, tathA anya saMpradAyamAM jaNAvyA pramANe tapa AcarI, vyaMtara devamAM utpanna thavArUpa hIna gati pAmyo hato. mahAvIra kumbhAra gAmathI nIkaLI dIkSA vakhate pote karelA cha TaMkanA upavAsanuM pAraNuM karavA pAchA pitAne gAma Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnA prathama cha varSa 15 kalAkamAM AvyA. tyAM bahula nAme brAhmaNane tyAM temaNe "madhuvrata saMyukta paramAtrathI" pAraNuM karyuM. tyAMthI nIkaLI, te cheDe dUra morAkamAM AvelA pitAnA pitA siddhArthanA mitra eka tApasa kulapatinA Azrame AvyA. te tApasa "duIjjata" kahevAtA hatA. pelo tApasa kulapati mahAvIrane joI temane oLakhI temanI sAme Avyo. rojanA abhyAsathI mahAvIre tene maLavA mATe hAtha pasAryo. tenI IcchAthI mahAvIra eka rAta tenA Azrame ja rahyA. pachI bIje divase te tyAMthI cAlavA lAgyA, tyAre te kulapatie temane cemAsAnA cAra mahinA e AzramamAM ja gALavA AvavAnI vinaMti karI. kAraNa ke e sthaLa ekAMtamAM hovAthI dhyAnAdi mATe badhI rIte yogya hatuM. tenA AgrahathI tenuM vacana svIkArI, mahAvIra tyAMthI zaMkhanI jema niraMjanapaNe cAlI nIkaLyA. te zarUAtanA vakhatanI temanI zArIrika tathA mAnasika dazA varNavatAM kathAkAre kahe che: te prabhu caMdra jevI zItaLa manovRttivALA hovA chatAM sUrya jevA tejasvI hatA; gareMdra jevA baLavAna hatA, meru jevA nizcala hatA, pRthvInI peThe sarva prakAranA sparzI sahana karanArA hatA, samudra jevA gaMbhIra hatA, siMha jevA nirbhaya hatA, tathA nAstika jema hemAgnithI dUra rahe che tema pote nAstikothI dUra rahenArA hatA. vaLI te geMDAnA 1. vANijyagrAma-vaizAlI-kSatriyakuDapura e traNe maLIne banatA moTA zaheranI uttaramAM kSatriyone saMniveza (paruM) hatAM, tathA temAM jJAtRvaMzI kSatriyeno alaga mehello (34) hato. saMnivezanI bahAra jJAtRvaMzIonuM zuti palAza nAmanuM cetya hatuM. tenI AsapAsa eka udyAna paNa hatuM. te nAya-sa0g-an-34nALe ke gAya-sanDe-3 nA nAmathI oLakhAtuM hatuM. temAM AvIne ja mahAvIre dIkSA lIdhI hatI. eTale kallAka saMniveza ja mahAvIranA pitAnuM nivAsasthAna kahevAya. 2. Ava. TIkA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 zrI mahAvIrakathA - zIMgaDA jevA ekAkI, meTA sAMDha jevA mahAbaLazALI, suvaNaeN nI jema zuddha, pakSInI jema svata Mtra, jIvanI jema askhalita gativALA, bhAraDa pakSInI jema pramAdarahita, AkAzanI jema nirAzraya, tathA kamaLapatranI jema nilepa hatA. zatrumitra, tRNu-srI, suvaNaeN pASANa, maNi-mRttikA, A leAka -- paraloka, sukha-duHkha ane saMsAra tathA mekSamAM te sabhAnabhAvavALA hatA, tathA ahetuka karuNALu manane lIdhe saMsArasAgaramAM DUbI jatAM mugdha prANIonA uddhAra karavAnI icchAvALA hatA. [ joke, dIkSAnA samayathI mAMDIne saMpUrNa evuM kevaLajJAna prApta na thAya, tyAM sudhInI chadmasthAvasthAmAM tItha karA kAI ne upadeza karatA nathI.] 2. tApasAnA Azrama upara jaNAvyA pramANe kamaLapatranI peThe nilepa rahI, sarvatra vicaryo karatA mahAvIre grISmakALa vyatIta karI nAkhyA. tyAra bAda cAturmAsa karavA, peAte pitAnA mitra pelA tApaseAnA kulapatine ApeluM vacana yAda karI, merAka gAme pAchA padhAryAM. kulapatie zvAsanI eka kuTI temane rahevA mATe ApI. varasAda paDavA zarU thaI gayA hatA. paraMtu navuM dhAsa haju kharAkhara UgyuM na hatuM. grISmakALamAM tRNu nAza pAmyAM hovAthI gAye| zvAsanI A kuTIonuM zvAsa khAvA vAraMvAra paDApaDI karatI. te vakhate te tApasAne sAvadhAna rahI, te gAyA hAMkayA karavI paDatI. paraMtu mahAvIra evuM kazuM dhyAna rAkhatA nahI, eTale temanI jhUMpaDI tarapha gAyA vAraMvAra deDI AvatI. AthI mahAvIranA anya paDeAzI tApasA mahAvIra upara ciDAyA. temane lAgyuM ke A mANasa tA bhAre akRta, udAsI, ALasu ane dAkSiNyarahita che. kAraNa ke, te paNa kulapatie ApelI jhUMpaDI. sAcavatA hata, teA kazuM khAvAnuM na maLavAthI gAyAne halle A tarapha cAlu raheta nahi, ane kAI ne sAcavavA esI rahevuM paData nahiM. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha va 17 tApaseAe kulapatine A bAbata riyAda karI. tyAre kulapatie mahAvIrane mRdupaNe peAtAnI jhUMpaDI bAbata sAvadhAna rahevAnI sUcanA karI. e vAta mahAvIrane gaLe UtarI. paraMtu te peAte peAtAnI sAdhanAmAM evA garaka rahetA hatA ke, AvI UThaveTha karavI temane pAthave tema naheAtI. AthI te rAjIkhuzIthI e Azrama cheDI, varSARRtune amAsa vyatIta thayA hovA chatAM cAlI nIkaLyA. sAthe sAthe temaNe manamAM eka gAMTha vALI lIdhI kre, (1) jyAM aprIti thAya tevuM hoya te sthAne kadI paNa rahevuM nahi. (2) jyAM rahevuM tyAM sadA dhyAnamagna ja rahevuM, ane tethI jagA paNa tene anukULa ja zeAdhavI. (3) tyAM paNu prAyaH maunAvasthAmAM ja rahevuM. (4) hAtharUpI pAtra vaDe ja bheAjana karavuM. ane (5) gRhasthanI khuzAmata karavI nahi. mahAvIra tAseAnA AzramamAMthI nIkaLI asthika gAme AvyA. tyAM gAma bahAra eka TekarA upara zUlapANi yakSanuM maMdira hatuM. mahAvIre tyAM vAse karavA devA gAma le}Ane visi karI. tyAre leAkeAe temane te yakSadiranI vAta kahI, ane jaNAvyuM ke A sthAnamAM zUlapANi yakSa kAI te rAtrIvAsa karavA detA nathI, ane karanArane mArI nAkhe che; mATe kAI sAyakALa bAda tyAM rahetuM nathI. 3. zUlapANi yakSa gAmaleAkAe kahelI yakSanI vAta A pramANe hatI. A asthika gAmanuM nAma pahelAM vardhamAna hatu. ahIM bane taTamAM kAdavavALI vegavatI nAme nadI vahe che. eka vakhata dhanadeva nAme kAI vaNika kariyANAnAM pAMcasA gADAM bharI ahIM AvyA hatA. tenI pAse eka baLavAna vRSabha hatA. tene AgaLa rAkhI teNe badhAM gADAM e kAdavamAMthI hemakhema pAra karyo. paraMtu ati zrama paDavAthI te vRSabha leAhI ekatA pRthvI upara gabaDI gayeA, te Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI mahAvIrakathA krI UbhA thaI zako nahI. pelA vepArIne maLada khAtara zakAi rahevuM pAlave tema naheAtuM, tethI kRtajJatApUrvaka baLadanA pAlanapoSaNa arthe gAmaleAkeAne puSkaLa dhana ApI, baLada tarapha AMsubharI AMkhe jotA jotA te AgaLa cAlyeA gayA. gAmaleAkAe te vepArIe ApeluM dhana te lIdhuM, paNa pachI kAI e pelA baLadanI kazI darakAra lIdhI nahIM. AthI bhUkha ane tarasathI ribAte! tathA gAmale kAnI duSTatA samajata te baLada kamete maraNu pAmyA, ane zUlapANi nAme vyaMtara thayeA. tyAra bAda gAmaleAkeA upara kApa lAvI teNe temanA khADA kADhI nAkhyuM.. peAte kayA devane kevI rIte kupita karyAM che te na jANatA te leAkeAsa deva-asura-yakSa-rAkSasa-ke kinnaranAM sthAnAmAM i ApatA, AjIjI karavA lAgyA. tApaNu kAMI vaLyuM nahIM. pachI leAkeA gAma cheADI bhAgyA. tApaNu pelAe temane pI| cheDayo nahIM. tyAre tee pAchA gAme AvyA, ane kayAM deva-devIne aparAdha karyo che e na jANatA nagaradevatAne balidAna ApatA 'amArA aparAdha kSamA karI, ame tamAre zaraNe chIe' ema khelavA lAgyA. tyAre pelA byaMtare temane peAtAnI eLakha ApI, tathA temane temanI duSTatA kahI batAvI. te jANI gAmaleAkeA kSamA mAgI tene zaraNe gayA, ane tenA kahvA mujaba marelAM manuSyeAnAM hADakAMnA DhagalA upara ja temaNe te zUlapANi yakSanuM devasthAna caNAvyuM, ane tyA tenI nitya pUjA mATe eka IMzarmA nAme pagAradAra brAhmaNane rAkayo. mahAvIrasvAmI te A vAta sAMbhaLI, bIkane kAraNe pAsenuM nivAsasthAna cheDI dUra javuM ThIka na mAnatA heAvAthI, * Ava. TIkA pA. 189 pramANe te pelA ghAsa-pANI DI cAlatA thayA. pachI gAmanA loko tyAM thaIne ghAsa-pANI laIne AvatAjatA, paNa pelAne na nAkhatA tethI te dveSe bharAyA. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa 129 tathA zUlapANinI vAta sAcI hoya ane te jovAmAM Ave te tene upadeza ApI, avatimAMthI tenA uddhArane mA tene batAvavAnI icchAthI, te sthAnamAM ja rAtavAseA karI rahyA, ane badhA cAlyA jatAM, ekAtrapaNe dhyAnastha thayA. peleA zUlapANi A badhI ghaTanA joI rahyo hatA; peAtAnA sAmarthyanA anAdara karI, petAnA sthAnamAM rAtavAse rahevA icchAnArane tenI dhRSTatAnuM pUruM phaLa cakhADA te talapApaDa thaI gayA. dhIre dhIre te mahAvIranI najIka AvyeA, tathA prathama te acAnaka Abha tUTI paDatuM heAya tevA bhayaMkara avAje teNe aTTahAsya karyu. bhayAnaka kALarAtrI, nirjana lakha bhakha karatuM ekAMta, sarvane gaLI gaI hAya tevI apAra zUnyatA emAM Ave| acAnaka bhayajanaka avAja, e vastu jevA- tevAne tA maraNazaraNu ja karI nAkhe. paraMtu jeNe jIvananA tattvane aDaga pAye| aMtaramAM nizcaLa karyAM che, je te aDaga tattva upara zraddhAvAna che, tathA tenI AMtarika pratIti jene rAmarAma vyApI rahI che, te mAjIsa upara bhaya--zAka, havedanA Adi domAMthI kAI paNa zI asara karI zake? yAra pachI te khijavAyelA yakSe hAthI, pizAca, sarpa Adi rUpe! vaDe temane khUba bivarAvavA prayatna karyo, paraMtu te pazu niSphaLa gayA. tattvane je jANatA nathI, jenuM citta ajJAna ane tajanya vAsanAethI dUSita che, tathA te kAraNe anya jIvAne bhaya--vedanA vadha Adi ApavA paNa tatpara che, tene A jagatamAM cAre tarapha bhaya ja bhaya che; paraMtu jenuM citta zAMta che, jene kAI paNa prANIne du:kha ApI leza paNu sukha meLavavAnI vRtti nathI, UlaTuM jenuM citta te badhAM pratye samatA tathA karuNAthI vyApta che, te puruSane sthAvara-jaMgama, satya ke kalpita kAI paNa sattvA ke prANIonA bhaya kuvA? - Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI mahAvIra kathA paraMtu ekAMtavAsa sevavA icchanArane AvAM kalpita so ke bhUtane bhaya chata paDe che. eTaluM ja nahIM paNa durAtmA manuSya ke krUra prANuo taraphanA prANAMtaka athavA tIvra vedanAthI dhakhadhakhatA upadrava paNa sahana karavA paDe che. tevA upadronI nitya kAyama rahetI AzaMkA paNa cittane ekAMtavAsa veLA asvastha karI mUke. e badhA bhayo ane upadra sahana karavAnI zakti mahAvIre prApta karI lIdhI hatI e sUcavavA, A thalapANi yakSanA varNana prasaMge ja kathAkAra te yakSane mahAvIranAM zira, netra, mUtrAzaya, nAsikA, dAMta, pRSTa, ane nakha evAM sAta marmasthAne mAraNAMtika vedanA karato varNave che. temAMnI eka eka vedanA paNa game tevA mANasane kaMpAvI mUke, te ahIM to sAte vedanAo eka sAthe karavAmAM AvelI sUcavIne kathAkAra mahAvIranI zArIrika sahanazakti ke titikSAnI parAkASTA sUcavI de che. jenAmAM evA mAnasika bhayo, ane zArIrika vedanAo sahana karavAnI zakti na hoya, te nirjana ekAMtamAM rahI, ekAgra dhyAna siddha karavAnI kalpanA paNa zI rIte karI zake?" koI rakhe evuM mAnavAnI bhUla kare ke, AvA bhayo ane upadra sahana karavA mATe mAtra mAnasika ke zArIrika jaDa zaktinI ja jarUra che. budane zrAvastImAM maLelA eka brAhmaNe kahyuM, "dUra jaMgalamAM AvelA ekAnta sthaLe rahevuM bahu duSkara che. jemane samAdhilAbha thayo na hoya, temanAM mana te AvAM sthaLe jANe ke lUMTI ja jAya che. buddha javAbamAM kahyuM, "he brAhmaNa, tAruM kahevuM barAbara che. jyAre mane saMbodha prApta thayo na hato, je samaya huM kevaLa bAdhisattvanI (bhAvI buddhanI) avasthAmAM hato, tyAre mane Avo ja vicAra Avyo hato. tyAre mane ema lAgyuM ke, je kaI zramaNa ke brAhmaNa parizuddha kAryakramanuM, parizada vAkukarmonuM, : Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha va 131 parizuddha mana:karmonuM, ane parizuddha upavikAnuM AcaraNa na karatA hevA chatAM araNyamAM rahe che, te peAtAnAM aparizuddha karmInA dASAthI bhayabheravane AmaMtre che. " je zramaNu ke brAhmaNu lAbhI, kAmAsakta, praducitta, ALasu, brAMtacitta, ane saMzayagrasta hAvA chatAM araNyamAM rahevA jAya che, te tenA te pAMca dASAne kAraNe bhayabheravane Amave che. "je zramaNa ke brAhmaNu vastuti ane paranidA kare che, bIkaNa heAya che, lAbhasatkAra vagerenI icchAthI araNyamAM rahe che, nirutsAhI heAya che, smRtivihIna hAya, vikSiptacitta hoya che, ane jaDabuddhivALA hAya che, tene araNyavAsa bhayabheravane AmatraNarUpa ja che. kr paraMtu e dRASAthI rahita evA je sajjatA araNyamAM rahe che, teeAmAMne ja huM eka chuM evuM mane jaNAyuM, tyAre araNyamAM vihAra karavAmAM mane atyaMta ni yatA lAgavA mAMDI. Ama, caudaza. pUnama ane amAsanI rAta - bhayabherava mATe prasiddha che. leAkeA je udyAnamAM, je araNyamAM ke je vRkSA nIce devatAone alidAna Ape che, tathA je sthaLeA atyaMta bhaMyakara che ema mAne che, te jagAe huM rahetA. kAraNa bhayabherava kevuM heAya che, te jovAnI mArI khUba icchA hatI. AvI jagAe jyAre rahetA tyAre kAi vAra kAI kAraNa tyAM AvatuM, kAI mera sukAI gayeluM lAkaDuM nIce pa!DatA, athavA to pavanane lIdhe jhADanAM pAMDAM hAlatAM, te vakhate mane lAgatuM ke, A ja te bhayabhairava che. ane huM kahetA, ' are, bhayabheravanI icchA rAkhIne ja huM ahIM Avye chuM. je sthitimAM A bhayabherava AvyuM che, te sthitimAM rahIne ja A bhayabheravanA nAza mAre karavA che.' AvA vicArathI, jo huM cAlatA hAu tyAre A . "6 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra - zrI mahAvIra kathA bhayabherava AvatuM, te cAlatAM cAlatAM ja huM tene nAza karato. tyAM sudhI huM Ubho raheto nahIM, besI jato nahIM, ke pathArImAM UMdhuM ghAlI paDato nahIM. huM Ubhe hAuM tyAre bhayabherava AvatuM to Ubho Ubho ja huM tene nAza karate; beThe houM tyAre AvatuM, to beTho beTho ja huM tene nAza karate; ane je pathArImAM paDyo houM tyAre AvatuM, te pathArImAM paDyo paDyo ja tene huM nAza karo." [majijhama bhayabheravasutta] eka ja anubhava bauddha sUtrakAre ane jaina sUtrakAre judI judI bhASAmAM ane zailImAM rajU karyo che. paraMtu gRhAvAsa tajI, dhyAnAdi mATe nirjana araNyavAsa svIkAranArane je tIvra anubhava sauthI prathama sahana karavAmAM Ave che, tenuM e baMne sUcana kare che. mahAvIra e bhayabheravane jItavA zaktimAna thayA. zUlapANi yakSane parAbhava thayo. te mahAvIrane zaraNe AvyuM. mahAvIre tene topadeza ApI, ahiMsAnA suvarNa mArge caDAvyo. zUlapANi bodha pAme, pArakA jIvonA karelA ghAtathI pitAnA ja AtmAno ghAta kevI rIte thAya che e rahasya te samajyo, ane zAMta thaI havegamAM saMgIta karavA lAgyo. A kaparI kasoTImAM pAra UtaratAM potAne veThavA paDelA zArIrika tema ja mAnasika zramane kAraNe mahAvIrane moDI rAte 1. kathAkAre A upadeza pelA apadeva thayelA mAsInA chokarA siddhArtha dvArA apAvyo che. ene I ke mahAvIranI rakSA mATe niyukta karyo hato. paraMtu te satata kazuM dhyAna rAkhate nahIM. tethI jyAre zUlapANi yakSa mahAvIrane sArI peThe mokharA karI-karIne thAkyo ane temane zaraNe Avyo, tyAre ja siddhArthabhAI tyAM AvI pahoMcyA, ane bhagavAna mahAvIranI mahattA batAvI zUlapANine Thapako ApavA lAgyA, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnA prathama cha varSa 134 jarA nidrA AvI gaI. bhayabheravanA parAjayathI AtmavizvAsa pAmelA mahAvIrane te nidrAmAM havethI bhaviSyamAM thanArI temanI pragatinAM sUcaka daza svapna AvyAM. bIje divase savAre temanI dazA jANavA AvelA gAmaloko sAthe AvelA utpala nAmanA nimittazAstraNe te svapnano artha temane A rIte karI batAvyuM: "he mahAtmana ! prathama svapna tame je tAlapizAcane ho, te meharUpa pizAca tamAre hAthe thanAra vadhanuM sUcaka che. bIje svane tame zveta raMgane kekila che, te tamane prApta thanAra zukala dhyAnanuM sUcaka che. trIje svapna tame je raMgaberaMgI keli je te tamAre hAthe thanAra citravicitra zAstraracanAnuM sUcaka che. pAMcame svapna tame tamArI sevA karavAmAM ughata je govarga joyo, te caturvidha saMdhathI thanArI tamArI sevAnuM sUcaka che. chaTTe svane tame padmothI bhareluM je saravara joyuM, te dene samUha tamAre sevakabhUta thaze te bInAnuM sUcaka che; sAtame svane tame je samudra tarI gayA, te A bhavasAgarane tame taravAnA che tenuM sUcaka che. AThame svane tame je sUrya joyo, te tamane utpanna thanAra kevalajJAnanuM sUcaka che. navame svane potAnAM AMtaraDAMthI vIMTAyele je mAnuSattara1 parvata tame joyo, te tamArA yaza ane pratApathI vyApta thanAra trilokanuM sUcaka che; ane dazamA svarane tame potAne meru parvatanA zikhara upara ArUDha thayelA joyA, te siMhAsana upara besIne tame dharmopadeza ApavAnA che tenuM sUcaka che. Ama tamArAM dazamAMthI nava svapnanuM phaLa huM jANuM chuM, paraMtu cothA svane tame je be mALAo joI, tenuM phaLa huM jANato nathI." 1. manuSyalAkane judA pADanAra parvata, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA mahAvIre vicAra karI tarata javAba Apyo, "huM gRhasthane tema ja sAdhuna ema be prakArane dharma vicAravA IcchuM chuM, tenuM e svapna sUcaka haze." [prathama cemAsuM] je sthaLe pate bhayabherava upara vijaya meLavI, dazasvasUcita AtmazraddhA prApta karI, te sthAnamAM ja mahAvIre comAsAnA cAra mAsa vyatIta karyA. A cAturmAsa daramyAna temaNe pakhavADiyA pakhavADiyAne eka evA ATha upavAsa karyA hatA. 4. pAkhaMDI achaMdaka comAsuM pUruM thatAM, mahAvIra asthika gAmathI cAlI nIkaLyA, ane morAka nAmanA gAme AvI, gAmabahAra AvelI jhADImAM UtaryA. te gAmamAM acchedaka nAme eka pAkhaMDI pitAnI maMtra-taMtra-siddhinI vAtathI leke upara prabhAva pADI rahyo hato. mahAvIranA sAMbhaLavAmAM paNa tenI AzcaryakAraka siddhionI UDatI vAte AvI. paraMtu mahAvIra tyAM rahyA te daramyAna, rAta-madharAte gAma bahAra AvI te acchedaka je kAMI corI vagerene mAla dATa ke bIjA anAcAra karato, te temane jANavAmAM AvyA. te uparathI gAmalokone cetavI temane A durAcArI manuSyanI jALamAMthI choDavavAna mahAvIrane svAbhAvika rIte vicAra Avyo. je muDha leke camatkAronI vAtothI ja bharamAya che, temane kAMIka camatkAranI vAtothI ja kheMcI zakAya ema vicArI temaNe lekene bhUta-bhaviSya-vartamAnanI khabare kahevA mAMDI. eka govALe gAmamAM jaI pitAne anubhava kahI saMbhaLAvyuM ke, "gAma bahAra jhADI mAM rahevA AvelA mahAtmA te bIjAnA mananI vAto jANI le che. meM rAbaDI (sauvIra) sAthe kAMgane bhAta khAdho hato, huM baLadanuM rakhavALuM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa 135 karavA jatA hatA, tathA rAtre vAmAM khUba reAye! hatA, e badhI rAte temaNe mane kahI batAvI.' 6 pachI leAkeAnuM te pUchavuM ja zuM? badhA bheTa-sAbAda tathA pUjanasAmagrI vagere laI mahAvIranAM darzane AvyAM. leAkAnI mahAvIra tarapha vaLatI jatI bhaktithI 7 daka akaLAyA. mahAvIra bhUta-bhaviSya-vartamAna jANe che' e vAta khATI che evuM siddha karI batAvavA, te eka tRNu laI, le!ke sAthe mahAvIra pAse AvyA, ane pUchavA lAgyA ke, A tRNu mArAthI teADI zakAze ke nahI?tenA manamAM ema hatuM ke, je te kaheze tenAthI UlaTuM huM karIza, eTale mahAvIra jUThA paDaze! paristhiti bahu nAjuka banI gaI. tApaNu chevaTe mahAvIre kahyuM ke, tArAthI te tRNu nathI chedAvAnuM. eTale AnaMdamAM AvI jaI acchedaka peluM tRNuM teADavA gayA. tevAmAM akasmAta tenI tINI bAjuthI tenI AMgaLIo kapAI gaI A beI leAkA tenI phajetI upara hasavA lAgyA. ane te tyAMthI paDele mAMe pAchA pharyAM. pachI mahAvIre te achaMdakanA durAcArenI vAta gAmaleAkAne eka pachI eka jaNAvI. jemake, teNe keAInA dharamAMthI cArI ANeluM pAtra amuka ThekANe dATayuM che, khIjA kAI tA meDhAcArI lAvI, tene rAMdhI khAI, tenAM hAMDakAM teNe amuka meraDInAM jhAMkharAMmAM nAkhyAM che, tathA ekAMtamAM AvI te peAtAnI bahena sAthe viSayasukha bhogave che, vagere vagere. je lekAnA mAla ceArAye! hatA te tarata ja e vAtanI khAtarI karI zakathA, tathA patinA durAcAra jANatI ambaMdukanI strIe tenA bhicAranI vAtanI paNa sAbitI ApI dIdhI. eTale gAmaleAkeAne mahAvIranAM vacane upara vizvAsa badhAI gayA, ane tee have pelA durAtmA a N Mdakane tiraskAra karavA lAgyA. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136, zrI mahAvIra kathA aMte acchedake AvI mahAvIrane jaNAvyuM ke, huM eka jAtanI cAlAkI karuM chuM, te tame bIjI jAtanI cAlAkI karanArA che. tame to bIje gAma paNa lekAmAM pratiSThA prApta karI zakazo; to pachI ahIM jyAM meM mArI dukAna jamAvI che, tyAM mArA peTa upara zA mATe paga mUko che? mATe maherabAnI karI bIje cAlyA jAo. huM ahIMnuM mane phAvaze tema pheDI laIza. paraMtu A jAtanA prasaMgothI aMte bIjAone lAbhane bale hAni ja thAya che, nAhaka keAInI aproti vahoravI paDe che, pitAne potAnA kAmamAM vikSepa paDe che, ane potAnI sAdhanAnuM kAma haju thALe paDyuM na hoya tyAM sudhI AvA DakhAomAM paDavuM pitAne mATe salAhabhareluM nathI, ema mAnI, mahAvIra tarata tyAMthI cAlyA gayA. ja kathAkSara te, A Akho prasaMga mahAvIranI paravAnagI vinA temanA zarIramAM paDelA pelA mAsIputra siddhArtha vyaMtare ujavyo hate evuM kahI, A kaMIka daDhaMgA prasaMganI javAbadArImAMthI mahAvIrane mukta karavAno prayatna kare che. paraMtu je A badhuM mahAvIrane maMjUra na hatuM, te temaNe potAnAM zarIra-vANI dvArA pelA vyaMtarane karavA zA sAru dIdhuM? teTalA patI temAM temanI anumati na AvI? eTale e badhuM siddhArthe karyuM kahe, ke mahAvIre karyuM kahe, vastusthitimAM tethI kazo pharaka paDato nathI. ane acchadakanI peluM lasukhaluM teDavA na teDavAnI yuktine prasaMge mahAvIra je kaDhaMgI paristhitimAM bharavAI paDe che, temAMthI mukta karavA kathAkArane pAchI idranI madada svargamAMthI utAravI paDe che. mahAvIranI AbarU javAne pasaMga dekhAtAM I 2 potAnuM vaja pelI dAbhanI saLImAM dAkhala karI de che, jethI te saLI tUTavAne badale acchedanI AMgaLIo ja kapAI jAya che. game tema che, paraMtu eka AkhA prasaMga mAMthI mahAvIra kAMIka pATha te zIkhe che ja evuM kathAkArane sUcavavuM ja paDe che, ane aprItivALA sthaLamAM na rahevuM e potAne nA nizcaya yAda karI mahAvIra gAma choDI cAlyA jAya che. ApaNe umerIe ke, sAthe sAthe havethI AvI nAhaka aproti utpanna thAya evA prasaMge Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dokSAnAM prathama cha varSa 137 morAthI nIkaLI mahAvIra AgaLa cAlyA. mArgamAM dRkSaNAvAcAlA, ane uttarAvAcala ema be gAmaDIo AvatI AvatI hatI. te benI vacce be nadIo AvatI hatI. suvarNa vAlukA, ane rUvAlukA. bhagavAna dakSiNavAcAlAmAMthI uttaravAcAlA tarapha vaLyA. mAga mAM suvarNavAlukAnA taTa upara temanuM adhavastra jhAMkharAMmAM bharAI gayuM ane te pelA pAchaLa pharatA brAhmaNe upADI lIdhuM e ApaNe AgaLa joI AvyA chIe. jo ke, thalapANinA bhayaMkara maMdiramAM cAturmAsanA vasavATa vakhate ke morAkamAM acchedakanA upadrava vakhate te pAchaLa pAchaLa sAthe kevI rIte rahI zakyo te kalpavAnuM kathAkAra ApaNuM upara cheDI de che. 5. caMDakauzika sarSa uttarAvAcAlA javAnA be mArga hatA. eka TUMke ane eka lAMbe. TUMke mArga kanakhala nAmanA AzramapadanI vacce thaIne jAte hate. te AzramapadamAM te vakhate caMDakauzika nAmano bhayaMkara sarSa raheto hato. tethI keAI te TUMka mArge jatuM rahetuM. paraMtu bhagavAna to govALiyAoe cetavyA chatAM TUMke mArge ja gayA. mAtra jIvanabhayane kAraNe evA sAdhupuruSa TUMke mArga choDI, lAMbe mArga vATavAnuM zI rIte pasaMda kare? te caMDakauzika sarpanI kathA A pramANe che : pUrva janmamAM te sarpa [gabhadra nAme tapasvI sAdhu hato. te bhAre tapasvI hato, ane mahinA mahinAnA upavAsa karato hato. pitAnA hAthe karI UbhA karavA nahIM, evo nizcaya paNa temaNe karyo ja have joIe. haju bIjAne upadeza ApavAnA kAmanI jema, bIjAnAM jahANuM khullAM pADI ApavAnA kAmamAM paDavAnI temane vAra hatI. 1. guNacaMdagaNI suvarNa kulA nAma Ape che. 2. guNacaMdragaNuM kRta caratramAM jaNAvyA pramANe. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI mahAvI-skA bamaNudharmanuM paNa te vidhivata pAlana karato hato. eka vakhata pitAnI sAthe eka nAnI umarane ziSya laI, te bhikSA nimitte bahAra nIkaLyo. te vakhate dhUMsarI eTale mA AgaLa joIjoIne cAlavA chatAM devayoge tenA paga nIce eka deDakI kacarAI gaI pelA ziSya tenuM dhyAna te tarapha kheMcyuM, jethI tenuM rogya prAyazcittAdi te karI zake. paraMtu, mAtra tapasvInI bAbatamAM ghaNI vAra bane che tema, tapathI tenuM zarIra kRza thayuM hatuM, paraMtu tenA krodhAdi bhAvo kRza thavAne badale ugra banyA hatA. eTale gobhadra te vastu svIkAravAne badale pelA ziSyane kacarAI gayelI bIjI deDakIo batAvI batAvIne pUchavA lAgyo ke, A badhI paNa zuM meM karI nAkhI che? pele ziSya te vakhate cUpa thaI gayo. teNe mAnI lIdhuM ke sAyaMkALe te jarUra A pApanI AlocanA karaze. paraMtu sAyaMkALe paNa temaNe AlecanA na karI. e joI, "kadAca bhUlI gayA haze" ema mAnI te vAta teNe temane pharI yAda karAvI. paraMtu ethI to ekadama gussAthI saLagI UThI, gobhadra pelA ziSyane mAravA do. krodhAMdha thaIne doDatAM vacamAM AvelA eka thAMbhalA sAthe tenuM mastaka aphaLAvAthI te tyAM ne tyAM maraNa pAmyo. maryA bAda pitAnA tapane kAraNe te jyAtiSka devagatine pA. tyAMthI yathAkALe AvI te A kanakhala nAmanA sthAnamAM pAMcaso tapasvIonA kulapatinI patnIne peTe kauzika nAme putra thaye. pahelethI ja te atyaMta krodhI hato. AthI badhA tApamAM te caMDakauzika nAme oLakhAto. pitA maraNa pAmatAM te kulapati thaye. tene potAnA vanakhaMDa upara ghaNI Asakti hatI, jethI te rAtadivasa tarapha bhamyA karate, ane keI te vanakhaMDamAMthI patra, puSpa, phala ke mULa levA AvatuM te je hAthamAM Ave te laIne mAravA doDatA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha va 139 eka vakhata te vADa karavA kAMTA-jhAMkharAM levA dUra nIkaLI gayA hatA, tevAmAM keTalAka rAjakumArAM zvetAMkhImAMthI AvI te vanakhaMDane bhAgavA lAgyA. pahelAM caDakauzike tene tyAMthI phaLamULa letAM vAryA haze, tene! A rIte badale levAnA temane vicAra hatA. caMDakauzika pAchA AvyA tyAre A badhuM joI gussAthI saLagI gayA, ane tIkSNa kuhADA laI temane mAravA deDayo. tene AvatA joI rAjakumAre! paMkhInI peThe tyAMthI jaladI nAsI gayA. temanI pAchaLa doDatAM caDakauzika eka khADAmAM gADI paDayo, ane peAtAnA hAthanA kuhADAnA ja dhA pAmI maraNazaraNa thayA. tyArabAda te peAtAnA vanakhaMDamAM ja diviSa ( arthAt jenI diSTa paDatAM ja jhera vyApI jAya tevA ) sarUpe utpanna thayA. pUrvabhavanI Asaktine kAraNe te sapa tyAM kAI te pesavA detA nahIM. zramasthAnamAM AvyA, tyAre tyAM badhuM veraNa-cheraNa tathA zUnya hatuM. ceADI vAramAM te dhyAnastha thaI gayA. evAmAM pelA sApa pharatA pharatA tyAM Avye!. ghaNe divase kAI mANasane peAtAnA vanakhaMDamAM peThelA oI, te tarata phUMphADA mArA mahAvIrane karaDavA doDayo. paraMtu mahAvIrasvAmInA zAMta, niya, snehA svarUpa upara najara paDatAM ja te stabdha thaI UbhuM! rahyo. mahAvIre tene premathI. saedhatAM kahyuM, caDakauzika A zuM? have tA samaja '' mahAvIra te mahAvIranAM te vAkaya sAMbhaLatAM veMta ja te sarpane tathA pote peAtAnA kreAdhane kAraNe durgatine prApta thayuM che, tenuM pradakSiNA karI zAMta ane sthira peAtAnA pUrvabhavanuM jJAna thayuM. kevI rIte skhalana pAmI AvI bhAna thayuM. te tarata prabhunI traNa thaI gayA. bIje divase mahAvIrane jIvatA rahelA joI keTalAka geALiyA vagere Azcaryacakita thaI pAse AvyA. teA pelA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI mahAvIra kathA sarpane, rAphaDAmAM meM ghAlIne sthira paDele temaNe je; jethI koIne dekhI, karaDavA daDavAnuM potAne mana na thAya! joke A kautuka jevA ToLAbaMdha AvavA lAgyA. keTalIka strIoe te pUjanArthe tene zarIre ghI paNa copaDayuM. paraMtu te strIonuM A pUjana te sarpane vasamuM thaI paDayuM. kAraNa ke kIDIe te ghI khAvA tyAM kheMcAI AvI ane sApane Akhe zarIre tIvra caTakA bharavA lAgI. paraMtu e vedanAne pitAnAM pUrvakarmonuM UMcata pariNAma mAnI, te sApa te kIDIo kacarAI na jAya te mATe hAlyA cAlyA vinA paDyo rahyo ane paMdara divasa ribAIne maraNa pAmyo. tyAra bAda te sahastrAra nAmanA devalokamAM devatA thayo. jenA sAnidhyamAM krUra, hiMsaka prANuo pitAne svabhAva choDI daI, arasaparasa virodhabhAvane tyAga kare che, tenA hRdayamAM prANumAtra pratye samatA ane abhaya chalechala UbharAtAM hevA joIe. te be bhAvanA saravALArUpa bhAvane ja ahiMsA kahevAmAM Ave che. anya prANIo pratye kazI parigrahabuddha na hovAthI kazI hiMsakabuddhi na hoya, ane tethI ja bhayabuddhi paNa na hoya, temaja temane potAnA jevA AtmArUpa jovAnI samadaSTi prApta thaI hoya, to ja sAcI ahiMsA pragaTe, ane teno prabhAva bahAra bIjA upara paDayA vinA na rahe. { 1. suda nAgakumAra eka vakhata baMdhAyelAM vera kevAM cirasthAyI nIvaDe che, tathA janmAMtaramAM paNa pAchaLa pAchaLa Ave che, tene dAkhala have mahAvIranA jIvanamAM ghaTavAno hato. tripuSTa vAsudevanA janmamAM mahAvIre guhAvAsI je siMhane mAryo hato, te A janme gaMgAnadImAM sudaMSTra nAme eka nAgakumAra thayo hato. mahAvIra kanakakhalathI AgaLa cAlI uttarAvAvAlA gAmamAM pakhavADiyAnA upavAsanuM pAraNuM karavA gayA. tyAM 1. juo pAna 39, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa 141 nAgasena nAmanA gRhastha bAra varase pitAne putra paradezathI hemakhema pAcho pharyo. hevAthI utsava karyo hato. tyAM bhikSA lAvyA bAda mahAvIra zvetAMbI nagarI tarapha cAlyA. tyAM pradezI nAme rAjA rAjya karato hato. tapasvI mahAvIrane joI AkarSAyelA rAjAe temanuM ThIkaThIka sanmAna karyuM. buddha jyAre gRhatyAga karIne nIkaLyA hatA, tyAre bhikSA mATe rAjagRhamAM jatAM agAsImAM beThelA tyAMnA rAja biMbisAra (zreNika) nI najare paDyA hatA. temanI tejasvI tathA sumadhura AkRti joI AkarSAyelA te rAjAe temanI pAchaLa pAchaLa pitAno mANasa mokalI te kyAM UtaryA che te jANI lIdhuM, ane tyAra bAda jAte dUra parvatataLeTImAM temane maLavA gayo. tyAM temanI tejasvI kAMti uparathI temane kSatriyakuLamAM janmelA mAnI, teNe temane nAnI umaramAM rAjyazrI choDI kaThera sanyAsa svIkAravAnuM kAraNa pUchyuM, tathA je te saMnyAsa choDI de, te pitAnA sainyamAM kSatriyane ucita UMcI pAyarIe caDAvavAnI lAlaca paNa ApI. pachI buddhane javAba sAMbhaLI te rAjAne temanA upara bhaktibhAva pedA thaye, ane teNe temane lalacAvavAnuM choDI, vinaMti karI ke, "he rAjakumAra ! tamane je kadI paNa jagaduddhArane mArga jaDe, te sauthI paheluM mAruM vihAradAna tamAre svIkAravuM." buddhe te vAta kabUla rAkhI hatI. mahAvIranI bAbatamAM paNa A pradeza rAjAnI mulAkAta eka rAjA sAthenI temanI pahelavahelI mulAkAta hatI. bhayaMkara sarSa jevA prANI upara paNa prabhAva pADI zake tevA pratApavALA mahAvIrane dekhI pradezI jevo rAjA temanA pratye AkarSAya e navAInI vAta nathI. paraMtu jaina kathAkAre A mulAkAtane eka lUkhI vigata tarIke noMdhIne aTakI jAya che. mahAvIra tyAMthI nIkaLI surabhipura tarapha cAlyA. mArgamAM pradeza rAjAne maLavA pAMca rathamAM besIne AvatA nayaka gotrI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI mahAvIra kathA rAjAoe bhagavAnanuM pUjana karyuM. pachI bhagavAna surabhipura pahoMcyA. tyAMthI AgaLa temane mahAnadI gaMgA oLaMgavAnI AvI. bIjA lokonI sAthe mahAvIra paNa siddhadaMta nAmanA nAvikanI nAvamAM beThA. nAva cAlavA mAMDI te vakhate kAMThA upara eka ghUvaDa belyuM. te sAMbhaLI te nAvamAM beThelA kSemila nAmanA zakuna zAstrIe kahyuM ke, thoDA samayamAM ApaNe keAI maraNaghAMTImAM jarUra sapaDAizuM. thayuM paNa temaja. nAva UMDA jaLamAM AvatAM ja acAnaka koI bhayaMkara mahApavana phUMkAvA lAgyo, ane gaMgAnAM nIra hiloLe caDavA mAMDayAM. pilI nAva Ama tema jhokAM khAvA lAgI. saDhano DAla (kUvA-staMbha) taDataDATa karato tUTI gaye, saDhanAM cIMthare cIMtharAM UDI gayAM, ane sau musApharo vyAkuLa citta potapotAnA iSTadevane saMbhAravA lAgyA. saMtapuruSane prabhAva mUDha prANuo upara paDe, to AjubAjunI teTalI ja sajIva prakRti upara paNa paDe, e vastu svIkAratAM bIje kaze vAMdho Ave tema nathI. koNa jANe AjubAjunA musApharonA kalpAMtathI dravIbhUta thayelA mahAvIranA saMka9pane prabhAva paDaLyo ke zuM, paraMtu e bhayaMkara tophAnamAMthI nAva hemakhema sAme pAra pahoMcI che. gaI ja. ane badhA A prasaMgane yaza mahAvIrane ja arpavA lAgyA. kahevAnI jarUra nathI ke, A banAva te sthaLanA lokonI smRtimAM jaDAI gaye ane AvA prasaMge bhegA karanAra kathAkAranA hAthamAM AvatAM eka judI kathA rUpe ja mahAvIracaritramAM saMgharAI gayA. kathAkAre te banAvane A pramANe rajU karyo che : mahAvIra pelI hoDImAM beThA ke tarata ja pUrvavara yAda karanArA pelA sudaMSTra nAgakumAre ekadama A bhayaMkara tophAna pitAnI zaktithI UbhuM karyuM. paraMtu tyAMnA saMbala kaMbala nAme bIjA be sadbhAvI nAgakumAroe tene DAryo, ane tene bhagADI mUkI, nAvane hemakhema sAme pAra pahoMcADI dIdhI. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 dIkSAnAM prathama cha varSa e be nAgakumAronI kathA A pramANe che: mathurAmAM jinadAsa nAmano vepArI sAdhadAsI nAmanI potAnI strI sAthe raheto hato. teoe potAnA koI kAma mATe DhoraDhAMkha na pALavAno niyama lIdhe hato. tethI teo bheLaseLa vinAnuM khAtarIbaMdha dUdha-dahIM ApatI eka govALaNI pAsethI te badhuM kharIdatAM. vakhata jatAM te govALane ne sAdhudAsIne bahenapaNa je saMbaMdha thaI gayo. eka vakhata te govALane ghera vivAhano prasaMga AvatAM zeThazeThANIe potAne tyAMthI vastra, alaMkAra, dhana-dhAnya vagere puSkaLa padArtho mekalI ApyA. AthI pelI govALaNune tyAM AvelA govALamAM tenI zobhA sArI thaI. utsava patI gayA bAda, khuza thayelAM govALa-govALaNa traNa varSanI vayanA potAnA haSTapuSTa kaMbala ane saMbala nAmanA be baLado laIne zeThane ApavA AvyAM, tathA zeThe nA pADavA chatAM tamane bAraNe bAMdhI cAlyAM gayAM. jinadAse vicAryuM ke, je huM A baLade choDI mUkIza, te bIjA game te loko temane haLa vagere sAthe joDIne dukhI karaze. ane A mUrkha govALa-govALaNI to temane pAchA leze ja nahi. te pachI nirdoSa ghAsa-pAnathI A baLadanuM piSaNa karavAnuM ja mAre mATe bAkI rahe che. ane teNe temaja karavA mAMDayuM. te baLado eTalA jAtavAna hatA ke, zeThanI sarva dhArmika prakriyAo dhyAnathI lakSamAM rAkhatA. zeTha jyAre aSTamI ke caturdazIe upavAsa kare, tyAre te baLada paNa kazuM ghAsa-pAna khAya-pIve nahIM. zeTha temanI A bhadrika vRtti joI temanA upara prasanna rahetA, tathA teo samaje ke na samaje to paNa temanA kAnamAM dharmAmRtanuM sUcana karatA. eka vakhata te nagarImAM bhaMDAravaNI nAmanA yakSanI yAtrAno utsava Avyo. te vakhate gAmanA juvAne vAhanakraDAnI zarato ramatA. te gAmamAM jinadAsane eka kautukI mitra rahetA 1. "bhaDIra', yakSa-guNacaMdragaNuM. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI mahAvIrathA hate; te jinadAsanA A baLadone hRSTapuSTa joI, snehane kAraNe jinadAsanI rajA mAgavAnI jarUra na gaNI, parabhAryAM ja baLadezane utsavamAM vAhane joDavA laI gayA. te baLade| dekhItA hRSTapuSTa hatA. paraMtu kAI paNa kaThina kAmakAja kadI na karavuM paDayuM hAvAne kAraNe, sukumAra banI gayA hatA. te meLAnI zarateAmAM cAmukaparANAnA mArathI teo khUba doDavA, tathA badhI zarata jItyA paNa kharA, paraMtu temanA sAMdhA tUTI gayA. pele mitra peAtAnuM kAma patI gaye te khaLadAne zeThane tyAM pAchA bAMdhI gaye. bhAjanane avasara thatAM zeThe jyAre dhAsa laI baLadeA pAse AvyA tyAre temanAM mAM phATI gayelAM, temane khUba zvAsa caDelA, tathA zarIre A bhoMkAvAthI teo lAhIleAhANu thaIne paDelA. peAtAnA nAkarAne pUchatAM badhI vAtanI zeThane khabara paDI. temane atyaMta kheda thaye!, tathA temaNe baLado pAse pauSTika annathI bharelA thALA lAvI-lAvIne mUkavA mAMDavA, paNa baLadee temanI sAmuM paNu joyuM nahIM. zeTha temanI uparanA sadbhAvane kAraNe kAmakAja cheADI, temanA kAnamAM navakAramaMtra japatA tyAM ja besI rahyA. aMte te baLado mRtyu pAmI, sabala ane kabala nAmanA sadbhAvI devakumAre thayA. e devee ja pelA suSTane bhagADI mUkI tAva acAvI lIdhI, ema kathAkAra kahe che mahAvIra jyAM jatA tyAM temanI tejasvI mUrti joI sau kAI te navAI tA thatI ja ke, cakravartI rAjA jevAM lakSaNAvALA A pratApI puruSa, Ave rakhaDela bhikSu kema? te leAkAne zI khabara ke, aneka pratApI rAjAone jItanAra cakravatI ethI paNa ajeya evA meharAjane parAjaya karanAra A puruSa cakravatI Ane paNa cakravatI che. cakravartInI ANu bahu te leAkeAnI zArIrika surakSitatA sAdhI zake; paraMtu kAma-krodhAdi SiDupuethI temanuM rakSaNu hragija na karI zake. janmAjanma Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa 145 adheAMta pamADanAra te ripuothI hajArA leAkeAne bacAve tevA dharmanI ANu pravartAvanAra A dharmacakravatIne prabhAva sAmAnya cakravatIthI keTalA badhe| meTA gaNAya ? paraMtu lAkika jane e vAta zI rIte samajI zake? gaMgAnadInA taTanI retI upara paDelAM mahAvIranAM pagalAMmAM cakravatInAM lakSaNA joi, sAmudrika lakSaNa jANanArA puSya nAmaneA kAI puruSa, ' A pagalAMvALA puruSa bhale atyAre ekalavAyA che, paNa te haju cakravatI nahI thaye| hAya tA jarUra thaze, athavA atyAre zatruthI jitAI gayeA haze teA paNa bhaviSyamAM pAche jarUra cakravatI thaze ema mAnI, te pagalAMe pagalAMe mahAvIranI pAchaLa pAchaLa jaI paheoMcyA. eka gAma pAse azeka vRkSa nIce mahAvIrane meThelA teNe joyA. temanI kaMgALa bhikSuka dazA joI, tene pAte karelI kalpanA upara prathama te! hasavuM AvyuM, tathA pachI te peAtAnAM zAstronI niMdA karavA lAgyA. paraMtu mahAvIranA vadhu nikaTanA paricayathI, ke kathAkAre jaNAvyuM che tema IMdranA kalcAthI aMte te samaye ke, A puruSa bhale laiAkika amAM cakravatI nathI, paraMtu (bhaviSyamAM) dharmacakra pravartAvanAra tIrthaMkara tA jarUra thavAnA che ja. tIthaMkara thanAra paNa eka prakAre cakravartI ja che; eTale te enAM lakSaNeAnuM sAmya hoya temAM navAI nathI. 7. gozAlaka sAthe meLApa [ khIjuM cAmAsuM ] mahAvIra have pharatA pharatA rAjagRhanI najIka AvelA nAlaMdA nAmanA upanagaramAM AvI pahoMcyA. tyAM AvIne te kAI vaNakaranA DahelAmAM UtaryAM. cAmAsuM najIka AvyuM hovAthI cAra mAsa puratA te tyAM ja sthira thayA. dIkSA pachInuM e temanuM khIjAM cemasuM hatuM. 1 'sthUNAka' nAmanA gAma pAse. hemacaMdra tathA guMca dra. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI mahAvIra kathA A sthaLe temane eka evA puruSanI sebata thaI ke je temanA jIvanamAM AgaLa bahu lAMbo tathA agatyano bhAga bhajavavAne hato - are eka vakhata to temane lagabhaga metanA mukhamAM ja dhakelI mUkavAno hato. te puruSa te maMkhalapura gozAlaka.1 mahAvIranI peThe te paNa cAturmAsa karavAne nimitte te ja DahelAmAM Utaryo hato. jainagraMthamAM AvatI keTalIka gaNatarIo uparathI sUcita thAya che ke, gozAlaka mahAvIrane maLyo te arasAmAM navo ja sAdhu thayuM hatuM. te 1. gozAlakanA nAmane artha vagere keTalAka mudAo bAbata juo A prakaraNane aMte pariziSTa. 2. bhagavatIsUtramAM jaNAvyA pramANe gozAlake kula 24 varSanuM sAdhujIvana gALyuM hatuM, ane tenA chellA 24 mA varSamAM mahAvIra sAthe tene mAraNAMtika jhadhaDe thaye, ane tyArabAda sAta rAtamAM te maraNa pAmyo. tenI pachI mahAvIra 16 varSa vadhu jIvyA. gAlAlanA 24 varSanA sAdhujIvanamAMthI tenA kahevA mujaba ATha varSa teNe chAstha (eTale ke sAdhaka tarIke mAnyAM hatAM, ane 16 varSa jina tarIke have, mahAvIranA kula 72 varSanA jIvanamAMthI temaNe 30 varSa gRhastha tarIke, 12 varSa chavastha tarIke, ane 30 varSa jina tarIke mAnyAM hatAM. mahAvIre sAdhupaNuM svIkAryA bAda bIje varSe gozAlaka temane maLyo hato ane cha varSa temanI sAthe rahyo hato. e vAta dhyAnamAM rAkhatA gaNatarI A pramANe thAya che? mahAvIre ghara choDayuM 30 varSa gozAlakane maLyA gozAlaka sAthe rahyA gozAlake jina thatA pahelAM ekalAM gAjyAM 2 varSa gozAlake jina tarIke mAnyAM mahAvIra cAlaka bAda jIvyA 16 varSa 72 varSa Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnA prathama cha varSa 147 ekadaMDI tApasenA [maskarina] saMpradAyane sAdhu hato. te sAdhuonA "paramahaMsa' varganA sAdhuo daMDa- bhikSApAtra-ane kaTIbaMdhana e traNe vastuono tyAga karIne vicare che. gozAlaka mahAvIrane maLyo tyAre te paramahaMsa dazAnA sAdhunI peThe vastrarahita dazAmAM vicarato hato, ke mahAvIranA saMsargamAM AvIne nirvastra banyo hato, e kahevuM kaThaNa che. paraMtu cAturmAsa daramyAna eka ja sthaLe karelA lAMbA nivAsa daramyAna sAthe rahevA bAda, teo baMne bIjA cha varSa sudhI sAthe rahevA jeTalA eka bIjAthI AkarSAyA eTaluM nakkI che. mahAvIre te cemAsA daramyAna mahinA-mahinAnA upavAsa svIkAryA hatA. jina maMthakAro lakhe che ke, te dIrdha upavAsenA pAraNA vakhate lAgalagaTa traNa prasaMge nAlaMdAnA gRhasthA dvArA parama bhakti tathA satkArapUrvaka temane je vipula bhikSA maLI, te uparathI kheMcAIne gozAlaka mahAvIrano ziSya thavA lalacA. jo ke te kathana svIkArI levA jevuM lAgatuM nathI. kAraNa ke, AgaLa ApaNe joIzuM tema, mahAvIra zarUAtamAM sAmAnya rIte lAMbA lAMbA upavAse ja karyA karatA, ane comAsAmAM te mahinA-mahinAnA, babbe mahinAnA, ane cAra cAra mahinAnA upavAsa paNa karatA. uparAMta mleccha lakenA pradezamAM mahAvIra duHkha sahana karavA khAtara ja mahinAo sudhI be vAra vicaryA, tyAre paNa gozAlaka temane sAtha choDI gayo nahoto. eTale AjIvikA mATe ja gozAlaka mahAvIranA anuya yI thaye ema kahevuM nirarthaka che. mahAvIranI keAI bIjI vibhUtithI ke temanA mAhAthI AkarSAIne ja te temanI sAthe duHkha-sukhe paNa rahevA taiyAra thayo, ema ja kahevuM yogya che. te viSe vadhu 1. pahelA pAraNuM vakhate vijaya zeThane tyAM, bIjA vakhate AnaMda nAmanA gRhasthane tyAM, ane trIjA vakhate sunaMda gRhasthane tyAM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI mahAvIra kathA vigate carcA A prakaraNane aMte ApelA pariziSTamAM karelI che. astu. have cAturmAsa pUrA thavA AvyA hatA; ane kALakrame kArtikI pUrNimAno divasa AvI pahoMcyA. cAturmAsamAM eka sthaLe ja sthira thanAra sAdhusaMnyAsI have bIje sthaLe jaI zake -temaNe javuM paNa joIe. gozAlakano vicAra cAturmAsa bAda paNa mahAvIranI sAthe ja rahevAno hato. paraMtu te bAbata baMne vacce kadI nirNayAtmaka vAtacIta thaI nahotI. kArtikI pUrNimAne divase bhikSA mAgavA nIkaLatA pahelAM ja mahAvIranI bhaviSya bhAkhavAnI zaktinuM pArakhuM karavA gozAlake temane savAramAM pUchayuM ke, "Aje kArtikI pUrNimAne divase te gheraghera mahotsava thaze ane jAtajAtanI vAnIo raMdhAze. kaho mane Aje bhikSAmAM khAvAnuM zuM maLaze? "UtarI gayeluM dhAna ane dakSiNAmAM khATe rUpiye." javAba maLe. gozAlaka e javAbanI saccAI viSe khAtarI karavA vahelI savArathI ja gheraghera bhikSA mATe rakhaDavA nIkaLI paDyo. mahAvIra paNa comAsuM pUruM thayuM hovAthI bIje gAma jaIne ja cothA upavAsanuM pAraNuM karavAnA khyAlathI keTalAka gAme AvyA. tyAM bahula nAme brAhmaNe temane ghI - sAkara sahita khIra bhikSAmAM ApI. A bAju nAlaMdAmAM gheraghera rakhaDavA chatAM gozAlakane bhikSAmAM vAsI anna ane dakSiNamAM kheTo rUpiyo ja maLyAM, e uparathI mahAvIranI bhaviSya bhAkhavAnI zakti viSe tene khAtarI thaI; ane te camatkArI puruSa sAthe cAturmAsa bAda paNa rahevAne teNe nizcaya karyo. cAturmAsa pUrA thayA hovAthI mahAvIra bhikSA bAda utAre pAchA Avaze ja evI tene khAtarI te na hatI; tema chatAM te tyAM khabara kADhavA te Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa A ja. eTalAmAM pAsenA kellAka gAmamAM bahula nAmanA brAhmaNane tyAM mahAvIrane maLelA bhikSAsakAranI vAta jANavAmAM AvatAM te kalAka jaI pahoMcyo. mahAvIra pAse jaI teNe pitAne maLelI bhikSAnI vAta kahI saMbhaLAvI, tathA cAturmAsa bAdanI musApharImAM paNa temanI sAthe ja rahevAne potAne nirNaya jAhera karyo. mahAvIre tenI te vAta maMjUra rAkhI. gozAlaka ane mahAvIranA sahajIvananI kathAmAM AgaLa vadhatA pahelAM eka vAta ahIM nAMdhatA javAnI jarUra che. koNa jANe kema, te sahavAsanI kathAmAM kathAkArene hAthe mahAvIranI camatkAra karavAnI zakitaonuM citraNa Avazyaka hoya tethI vadhAre ghere raMga pAme che; ane tethI te badhI vigate mahAvIra-kathAmAM vAraMvAra AvI ApaNuM mana sAme eka viziSTa kalpanAcitra khaDuM kare che. alabatta, bArIkAIthI tapAsIe to kathAkAree mahAvIranI e camatkAra karavAnI zaktionA pariNAme mahAvIrane lAbhane badale hAni ja vadhAre thatI cItarI che. atyAra agAunA eka-be prasaMgethI vAcaka paricita che ja, ane bhaviSyamAM paNa gozAlakane tejolesyA siddha karavAnI rIta zIkhavavAne pariNAme mahAvIrane tathA temanA ziSyone mAraNAMtika Aphata veThavAnI AvavAnI che. 1. mahAvIranA ja samakAlIna buddhanA jIvanamAM camAranI zaktinuM A pAse hayAta nathI, e eka vastu ahIM yAda karavA jevI gaNAya. kevaddha nAmane eka mANasa buddha pAse AvI AvIne temane vAraMvAra Agraha kare che ke, tame kAMI camatkAra karI batAve, te AkhuM zahera tamArA saMpradAyamAM joDAze. tyAre buddha mAtra eTale ja javAba Ape che ke, "huM game tevA pApI tathA mUDha lene mahAvratanA mArga upara lAvI kalyANubhAgI karuM chuM. te pAcho meTo camatkAra che? teTale camatkAra basa na hoya, te bIjA camatkAra karIne mAre lokone AkarSavA nathI." Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA [ trIjuM comAsuM] astu. kallAkamAM gozAlakane sahacArI tarIke svIkArI, mahAvIra suvarNakhala tarapha cAlyA. mArgamAM keTalAka gAvALiyAo kSIra rAMdhatA hatA. gozAlakane bhUkha lAgI hatI; AthI teNe mahAvIrane vinaMtI karI ke, cAlo ApaNe A govALiyAo pAse khIra mAgIe. tyAre tene javAba maLyo ke, e khIra mAgavI vyartha che, kAraNa ke e khIra banavAnI ja nathI. gozAlakane A sAMbhaLI mahAvIranA zabdonI khAtarI karavAnuM mana thayuM. teNe jaIne pelA govALiyAone cetavyA ke, "A trikAlajJa sAdhu ema kahe che ke, A khIra pUrI raMdhAvAnI nathI, kAraNake adhavaca ja tenuM pAtra phUTI javAthI te DhoLAI javAnI che." A sAMbhaLI gavALAe vAMsanI khapATa vagere bAMdhIne hAMDIne surakSita karI lIdhI; paraMtu banyuM evuM ke hAMDImAM cokhA pramANuthI vadhAre paDelA, eTale te kUlatAM hAMDI phATI gaI mahAvIra tathA gozAlaka pachI AgaLa cAlyA ane brAhmaNagrAma AvyA. tyAM camatkArane bIjo eka prasaMga banyo ane mahAvIranI camatkAra karavAnI zakti taraphanA gozAlakanA AkarSaNamAM vadhAre thayo. vAta ema banI ke, te gAmamAM naMda ane upanaMda e be bhAInA be mukhya mahollA hatA. mahAvIra naMdanA mahelAmAM naMdane tyAM bhikSA mAgavA gayA ane gopAlaka mahA tAmasI prakRtinA upanaMdanA mahollAmAM upanaMdane tyAM bhikSA mAgavA gaye. mahAvIrane naMde vAsI annanI bhikSA ApI. upanaMde gozAlakane UtarI gayelo vAsI bhAta apAvyuM. AkhAbolA gozAlake e bAbata upanaMda sAthe takarAra karatAM upanaMde duSTa buddhithI te bhAta gAzAlakanA mAthA upara ja nakhAvyA. AthI gozAlaka ciDAyo. ane teNe kahyuM ke, mahAvIranA tapanA tejanI ANathI kahuM chuM ke, A duSTanuM ghara baLI jAo! ane banyuM paNa temaja. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " dIkSAnA prathama cha varSa brAhmaNagrAmathI nIkaLI mahAvIra tathA gozAlaka caMpAnagarIe AvyA. te vakhate comAsAne samaya thaI javAthI temaNe te trIjuM cemAsuM te sthaLe ja babbe mahinAnA be upavAsa karIne gALyuM. te comAsA daramyAnanI vizeSa kAMI vigata kathAkAra neMdhatA nathI. mAtra eTaluM ja kahe che ke, te comAsA daramyAna temaNe vividha Asanae sthita thaI dhyAna kayAM karyuM, ane chevaTanA be mAsanA upavAsanuM pAraNuM caMpAnagarInI bahAra kAIne tyAM karyuM. [cethuM mAsuM] caMpAthI nIkaLI mahAvIra gozAlaka sahita keTalAka AvyA ane tyAM eka zanya gRhamAM utAre karI dhyAnastha thayA. pachI tyAMthI nIkaLI te patrAlaka gayA; ane tyAMthI kumbhAra saMniveza. te ThekANe pArzvanAthanI paraMparAnA nigraMtha ziSya sAthe bheTe thatAM, mahAvIra sAthe pharatA gozAlake temane saMbadhI kahyuM ke, tame vastrAdi graMthIne dhAraNa kare che, chatAM jAtane nigraMtha kahAvo che, e bhAre vicitra vAta che. tame peTa bharavA mATe ja A mArganI kalpanA karI hoya ema lAge che. nigraMtha te mahAvIrane kahevAya ke je vastrAdinA paNa saMgathI rahita che, tathA zarIramAM paNa apekSA vinAnA che.' pArzvanAthanA ziSyoe sAme javAba Apyo ke, "tame baMnee paNa pitAnI meLe kaDhipata mArga ja upajAvI kADhyo lAge che !' kumArathI nIkaLI mahAvIra cerAka AvyA. te divasomAM tyAM zatrurAjyano bhaya vizeSa hatA. tethI keTavALo vagere bahArathI AvanAra navA mANasanI khAsa takedArI rAkhatA. gozAlaka sAthe mahAvIra eka nirjana ThekANe dhyAnamAM beThA 1. bhagavAnane te upavAsa levAthI bhikSA mAgavA gAmamAM gayA nahotA. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra zrI mahAvIra kathA hatA, tyAM keTavALAe AvI temane paDapUcha karavA mAMDI. paraMtu baMnee mauna vrata dhAraNa karyuM hovAthI keIe javAba na Ape. tyAre temane jAsUse dhArI, te lekAe te baMnenuM mauna teDAvavA mATe temane bAMdhIne kUvAmAM utArI DUbakIo khavarAvavA mAMDI. paraMtu mahAvIrane siddhArthanA putra tarIke oLakhatI be parivArajakAoe te vakhate AvI pahoMcIne temane choDAvyA. tyAMthI mahAvIra ceAthuM comAsuM karavA mATe pRcaMpA padhAryA. te comAsta daramyAna temaNe cAra mAsano eka upavAsa karyo. tyAMthI teo kRtamaMgala nAmanA nagare gayA. te nagaramAM daridrasthavira tarIke oLakhatA keTalAka strI-parigrahAdivALA sAMpradAyike rahetA hatA. temanA mahollAnI vacamAM temanuM eka moTuM devAlaya hatuM. temAM eka khUNAmAM mahAvIra tathA gozAlaka UtaryA. rAtre pelA lokone mahatsava hatA. tethI teo strIo sAthe AvI, madyapAna karI, nRtyAdi karavA lAgyA. gazAlaka AvAM pAkhaMDa sAMkhI zAne rahe? teNe te tarata te lekIne tiraskAra karI, temane saMbhaLAvI dIdhuM ke, "kyAM dhyAnaadhyayana, ane kyAM madyapAna sahita strIone prasaMga ! tamAre A mArga vaLI mokSamArga kemane?' alabatta, satya paNa apriya vastu sAMbhaLavI kene game? eTale gozAlakane DhoramAra khAvo paDyo. paraMtu traNa traNa vAra mAra khAvA chatAM gozAlaka potAnA abhiprAyamAMthI caLyo nahIM. tyAre chevaTe thAkIne teoe tene paDatA mUkyo. ane tenuM bolavuM saMbhaLAya nahIM te mATe vAdyone meTa dhvani karI, teoe potAne vidhi cAlu rAkhe. 1. temanAM nAma samA ane jayaMtI hatAM. tathA te nimittasArI upala-(juo pA0 133)nI bahene hatI. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa savAramAM tyAMthI nIkaLI mahAvIra geAzAlaka sAthe zrAvastI AvyA. mahAvIrane te te divase upavAsa hateA. eTale gAzAlakane ekalAne ja bhikSA mAgavA javAnuM hatuM. ghaNe divase Aje pAchuM ge!zAlakane mahAvIranI bhaviSya bhAkhavAnI zAktanuM pArakhuM jovAnuM mana thaI AvyuM. teNe mahAvIrane pUchyuM ke, Aja mane bhikSAmAM zuM maLaze? javAba maLyA; naramAMsa. ' 9 43 gozAlaka A javAba sAMbhaLI, khUba takedArI rAkhI, jyAM mAMsAhAra thatA ja na hoya tene sthAne bhikSA mAgavA cAlI nIkaLyA. e nagarImAM priyadatta gRhasthanI bhadrA nAme strIne marelAM chekarAM janmatAM. zivadatta nAme nimittazAstrIe bhadrAne evA upAya batAvyeA ke, havethI tane je mareluM bALaka janme, tenuM mAMsa rAMdhI, bIjA kazAmAM bheLavI daI, kaI sArA tapasvI bhikSukane tAre khavarAvI devuM ane pachI tarata gharanuM bAraNuM pheravI nAkhavuM, jethI te bhikSuke ApelA zApAthiI nukasAna na thAya. bhAe temaja karyuM. ane nasImayege JAzAlaka ja tene tyAM bhikSA mAgavA AvI caDayo. tenI tejasvI AkRti joI, bhadrAe peluM taiyAra kareluM mAMsAtra tene bhikSAmAM bhaktipUrvaka ApI dIdhuM. gozAlaka to nirmAMsAhArI leAkeAnA latto jANI, tyAM bhikSA mATe AvelA, eTale mahAvIranuM kaheluM khATuM paDayuM ema mAnatA rAjI thatA pAche utAre ANye. tene kayAM khabara hatI ke, vaDemI strIe satAna khAtara game tevuM apakRtya karavA paNa taiyAra thAya ? mahAvIre geAzAlakane zuAgyuM ke, te je khAdhuM che te naramAMsa ja che. gezAlake mAMmAM AMgaLI dhAlIne khAdheluM ekI kADhyuM, te| temAM bALakanA nakha vagere jhINA avayaveA dekhAyA. rASe bharAyele geAzAka bhikSA ApanAra strInuM ghara zodhatA pAchA nagaramAM AvyeA. paraMtu pelIe te gharanuM bAraNuM pheravI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA naMkhAveluM, eTale gozAlaka te ghara oLakhI zakyo nahIM. tyAMthI nIkaLI mahAvIra tathA gazAlaka have halatuta nAme gAma AvI pahoMcyA; tathA haridu vRkSa nIce dhyAnastha thayA. te arasAmAM vaNajAravALAoe TADhanA bhayathI saLagAvelA agnivaDe zarU thayelA dAvAgnimAM te baMne sapaDAyA. gozAlaka veLAsara ce, tathA mahAvIrane paNa teNe veLAsara cetavyA. paraMtu mahAvIra to dhyAna pUruM thayA vinA na khasavAno niyama laIne dhyAnastha thayA hovAthI vakhatasara UDyA nahIM. dAvAgnithI temane bIjI khAsa IjA te na thaI, paNa temanA baMne caraNa svAma thaI gayA. tyAMthI nIkaLI baMne jaNa maMgala nAme gAma AvyA, ane tyAM vAsudevanA maMdiramAM UtaryA. pachI te Avarta gAme gayA, ane tyAMnA baLadeva-maMdiramAM Utaryo. e gAmanA leke taraphathI mahAvIra tathA gozAlakane mArapITa thaI hoya tema lAge che. - tyAMthI nIkaLI teo corAka gAme AvyA. upavAsa hovAthI tyAMthI bhikSA mAgyA vinA bhagavAna kalaMbunAgAme padhAryA. tyAMnA parvatapradezanA rakSaka tarIke kAlahastI ane megha nAme be bhAIo kAma karatA hatA. sensa laI cera pachavADe nIkaLelA kAlahastIe mahAvIra tathA gozAlakane cora mAnI pakaDyA, ane potAnA bhAI meghane soMpyA. paraMtu megha mahAvIranA pitA siddhArthano meLApI hato, eTale teNe mahAvIrane oLakhI kADhyA, ane choDI mUkyA. 1. thAkAra umere che ke, gozAlake dIdhelI mahAvIranA tapasTejanI AthI tyArabAda e Akho latto baLI gayo. 2. alabatta, pachI te kathAkArano vyaMtara baLarAmanI pratimAma pesI te pratimAnA hAthamAMnuM haLa UMcakI de, eTale ke bhAgyA ja ! Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama 7 tha 8. lAdezanI cAtanAe A badhA pradeza peAtAnA pitAnA oLakhItA leAkeAthI bharelA hAI, mahAvIre have jyAM kArya oLakhItA na hoya, tevA pradezAmAM javAne vicAra karyAM. te mujaba te du`ma evA lADha pradezamAM padhAryAM. AcArAMgasUtramAM te pradezanA pravAsa daramyAna temane paDelI muzkelIe ane veThavAM paDelAM kaTAnuM hRdayadrAvaka varSoMna che. supa 'tyAM temane taddana halakI jAtanAM zayyA ane Asanene upayega karavA paDayo hate. tyAMnA lekA paNu temane bahu mAratA. khAvAnuM bahu lUkhuM maLatuM ane kUtarAM karaDatAM. keTalAka leAkA te kUtarAone rekatA, te! keTalAka te kUtarAone chuchakArIne karaDAvatA. vabhUminA lAkA bahu kaThAra hatA. tyAM kUtarAM karaDI na jAya te mATe khIndra zramaNA hAthamAM lAkaDI ke nALa laIne pharatA. keTalIka vAra dhRtarAe mahAvIrane karaDatA ane temanA mAMsanI pezIo kheMcI kADhatA. chatAM evA durgAma lADha dezamAM hiMsAnA tyAga karIne ane zarIranI mamatA che!DIne te anagAra bhagavAne AvI paDatAM saMkaTAne samabhAve sahyAM; ane saMgrAmane mekhare rahetA vijayavaMta hAthInI jema e duHkhe upara jaya meLavye. - keTalIka vAra lADha dezamAM ghaNe dUra cAlyA chatAM gAma ja na AvatuM. kAI jagAe gAmanI bhAgALa pAse AvatAM ja gAmanA leAkA bahAra nIkaLIne temane mAratA, ane hAMkI kADhatA. kAI vAra teo bhagavAnanA zarIra upara besI temanuM mAMsa kApI letA, kAI vAra temanA upara dhULa varasAvavAmAM AvatI. 1. suzI dAbAdanI navAbImAM AvatA rADha. AcArAMgamAM [1-9] lADha sAthe jabhUmi ane zubhrabhUmi evA tenA be pradezane paNa ullekha che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 zrI mahAvIra-kathA kAI vAra temane UMcethI nIce paTakavAmAM AvatA, to keAIvAra Asana uparathI temane gabaDAvI nAkhavAmAM AvatA. "9 e pramANe lADha dezane yAtanAbharyo vihAra pUrA karI mahAvIra te pradezamAMthI bahAra nIkaLyA. pUrNakaLaza gAmanI najIka paheAMcatAM ja, lADha dezamAM cerI karavA jatA cArAne te sAmA maLyA. apazukana thyA mAnI, te cAre temanI upara khaDaga lakhuM te tUTI paDyA. paraMtu chevaTe kANu jANe kevI rIte mahAvIra bacI gayA, ane te khaDgaprahArathI te ane cAre peAte ja haNAyA. [ pAMcamuM ceAmAsuM ] tyAMthI nIkaLI mahAvIra phlipura AvyA. tyAM temaNe cAra mAsanA eka evA upavAsa karI, peAtAnuM pAMcamuM cemAsuM vitAvyuM. upavAsanuM pAraNuM karI bhagavAna tyAMthI nIkaLI kadalIsamAgama nAmanA gAme AvyA. tyAMthI ja bhUkhaMDa, tyAMthI tuMbAka,ra ane tyAMthI kUpikA. kUpikAmAM paNa kATavALAe mahAvIra tathA gezAlakane jAsusa dhArIne bAMdhyA. chevaTe mahAvIrane oLakhatI e paritrAntikA (pragalbhA ane vijayA> -e siddhArthAnA putra tarIke temanI eLakha ApI temane cheDAvyA. tyAMthI mahAvIra ekalA vaizAlI nagarImAM padhAryAM, ane luhArAnI kADhamAM UtaryAM. eka luhAra cha mAsa sudhI rAgathI pIDAI taratamAM ja nAregI thayeA hateA. te ja divase te zubhamuddate ejArA laI te kADhamAM AvyeA. tyAre paDele ja divase mUDiyAnAM daza na thavAthI, apazukana thayA mAnI, krodhathI leDhAne ghaNu upADIne te mahAvIrane mAravA doDayo. paraMtu pelA ceranA bAbatamAM 1. kathAkAra iMdranA vajane madade lAve che. 2. tuMbAkamAM nikalpa AcaratA nadiNa nAmanA pAA~nuyAya sthavira peAtAnA tapanA vidhi pramANe rAtre cAra rastAmA UmA rahI bhAvanA karatA hatA. te daramyAna kATavALaputra vaDe cAra dhArI kevI rIte haNAyA tenI thA A prasaMge kathAkAra noMdhe che. jIeA Ava. niyu0 484, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha va 157 banyuM hatuM tema, A vakhate paNa ugAmelA te Nu luhAranA potAnA ja mAthA upara paDatAM tene ja jAna gayeA.1 tyAMthI nIkaLI mahAvIra grAmaka gAme AvI bibhelaka nAmanA yakSanA maMdiramAM Utaryo. tyAM temanuM sanmAna sAruM thayuM hoya ema lAge che; kAraNa ke kathAkAra meM yakSane pUrvajanmanA sarakArI kahI, tenI dvArA nIkaLI mahAvIra zAlizI temanI pUjA karAve che. grAmakathI nAme gAme AvyA. tyAM temanI dvArA icchAnurUpa strIjaneAcita satkAra nahIM pAmelI eka strIe mAtra mahinAnI TADhamAM dhyAna karatA meThelA bhagavAna upara ThaMDA pANInAM biMdue satata TapakAvyA karyAM. khIje kA puruSa hota teA DaeNMDIthI TharIte phATI jAta. paraMtu mahAvIranuM dharma dhyAna tA e upasarga samaye vizeSe dIpI nIkaLyuM ane temanuM avadhijJAna vizeSa vikasita thaI te sa leAka oI zakAya tevuM utkRSTa kATInuM banyuM. pahelAMnA sAmAnya avadhijJAnamAM ane A navA avaSajJAnamAM taphAvata e che ke, sAmAnya avadhijJAnane viSaya maryAdita che, tathA te AveluM pAchuM paNa jAya che. paraMtu leAkAvavidha avadhijJAna teA utpanna thayA pachI pAchuM jatuM nathI, eTaluM ja nahIM paNu samasta lekamAM rahelAM rUpI dravya tene viSaya thAya che. kathAkAra te strInuM kaTapUtanA vyaMtarI evuM nAma jaNAve che, tathA kahe che ke, mahAvIranA tripRSTha vAsudevanA janmamAM te vyaMtarI temanI aNamAnItI vijayavatI nAmanI rANI hatI. tripRSThe karelA anAdarathI te rASe bharAI hatI. [ chaThThuM cAmAsuM ] mahAvIra bhadrikApurI AvyA. tyAM temaNe tyAMthI nIkaLI 1. kathAkAra IMdranI zaktine vacce lAve che. 2. tene pirasASAmAM ' leAkAdhi' avadhijJAna kahe che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI sahavI-kathA ceAmAsuM vItAvyuM. cAra mAsanA upavAsa karI peAtAnuM vaizAlIthI TUMka samaya mATe chUTA paDelA gAzAlaka A sthaLe temane pAchA AvI maLyA. pariziSTa makhaliputra geAzAlAka * jaina graMthe| sAmAnya rIte ma liputra gozAlaka' e nAmanI vyutpatti uparathI tene atha ApavAnA prayatna karI, te mANasane paricaya ApavAnI rIta svIkAre che. paraMtu te bhAgye ja pratItikara kahevAya. tee kahe che ke, citrapaTa chatAvIne AvikA calAvanAra makha" nAmanI bhikSu jAtinA' ma'khalI ' nAmanA eka bhikSunA putra hovAthI ' mA~liputra'; ane zaravaNumAM AvelI geAhula nAmanA bhrAhmaNunI gArazALAmAM tenI bhadrA mAne peTe janmyA hAvAthI gezAka'. . paraMtu 'ma'liputta' zabda ' nAyaputta ' * * nigsa'putta ' jevA hAI, tenA a 8 mAMli arthAt maruni jAtanA sAdhu saMpradAyanA' evA thAya, pANuini (I. sa. pU. 350) peAtAnA vyAkaraNamAM ( 6-1-154) marina ne atha atAvatAM jaNAve che ke, ' makara " athavA daMDa dhAraNa karanAra sAdhu te marina kahevAya. tene ekadaDI pazu kahe che. eTale gAzAlaka ekadaMDI tApaseAnA vatA hatA, eTaluM ja tenA nAma uparathI sid thAya che. khughASAcAya dInikAyanI TIkAmAM geAzAlakanA pUrvajIvana viSe evI kathA Ape che ke, te kaI zeThane tyAM nAkarIe hatA, tevAmAM tenA hAthe eka thI bhareluM vAsaNa phUTI gayuM. peAtAnA zeTha have peAtAne khUma phaTakAraze e bIkathI te bIje gAma nAsI gayA. tyAMnA lakAe tene kapaDAM vagere ApavA mAMDayAM; paraMtu Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa 15 teNe tA bhikSuka thavAmAM ja vadhAre sArI AjIvikA joI, eTale te bhikSuka ja thayA. jaina graMthA tenI pU kathA evI Ape che ke, te paNa petAnA ApanI peThe citra batAvIne AvikA karanArA ' makha 1 hatA. tevAmAM tene upara jaNAvyA pramANe nAlaMdAmAM AvelI vaNakarazALAmAM mahAvIra sAthe bheTA thayeA. mahAvIrane mAna-pAna sAthe maLatI bhikSA joI,2 tene paNa peAtAnA dhaMdhA cheADI, AvikA mATe mahAvIra pAse rahevAnuM ja vadhAre yeAgya lAgyuM. uparanA kathAethI bauddha temaja jaina graMthakArA, gozAlake pachIthI pravartAvelA Avika' saMpradAyanuM Avika' nAma paDavAnuM kAraNa ApavAnA prayatna kare che. paratu eTaluM to saheje kabUla karI zakAya ke, kAI paNa saMpradAya tenA harIkeA ke virodhIemAM bhale tevAM upanAmethI oLakhAya; paraMtu tenA peAtAnA anuyAyIemAM paNa te nAme eLakhAya ema banavuM savita " . zabda makhala 'nuM . 1. paraMtu ahIM nAMSatA jaIe ke, prAkRta saMskRtarUpa marina' jema maLe che, tema prAkRta zabda - makha 'nI samAna koI saskRta maska zabda astitvamAM nathI. uparAMta prAkRta makha ' zabda paNa bhagavIsUtranA geAcAlaka khAbaktanA phakarA sivAya bIje kyAMya vaparAyelA maLatA paNa nathI. uparAMta te kalpita 'makha ' zabdane artha jata TIkAkArone paNa barAbara jANItA hoya tema lAgatuM nathI. abhayadeva (I. sa. 1050) bhagavatIsUtranI TIkAmAM tene a 'citrapaTa batAvI nirmAMddha karanAra bhikSu' Ape che; paraMtu abhidhAna ciMtAmaNimAM AcAryaM hemaca'dra (I. sa. 1540) tenA artha " mAgaSa ' arthAt bhATa-cAraNa kare che. 2. jemake cAmAsAnA pahelA mahinAnA upavAsanA pAraNA vakhate vijayazreSThIne tyAM; khInna mAsanA pAraNA vakhate Anada gRhapatine tyAM; trIjA mAsanA pAraNA vakhate sunaH gRhasthane tyAM; ane ceAthA mAsanA pAraNA vakhate kallAkamAM bahula brahmaNune tyAM. " Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA nathI. mahAna azoke pitAnI rAjya-kArakIdanA teramA varSamAM gayA pAsenI TekarIonA khaDakamAM kotarI kADhela be guphAonI dIvAla upara kotarAvelA TUMkA zilAlekhamAM jaNAvyuM che ke, rAjA priyadarzIe pitAnA rAjyanA teramA varSamAM A guphA AjIvikone ApI che." ane mahAvaMza-TIkAmAM jaNAvyA pramANe to azokanI mAtA dhamAM rANIne kulaguru ja janasAna nAme AjIvika hato. biMdusAre tene azokanA janma pahelAM rANIne AvelA svapnano artha karavA bolAvyA hatA. vaLI divyAvadAnamAM jaNAvyuM che ke, biMdusAre potAnA putromAMthI kone gAdI ApavI e nakkI karavA piMgalavatsa nAmanA AjIvikane bolAvyo hato. azoka pachI gAdIe AvelA "dazaratha mahArAjAe' paNa gAdIe AvyA pachI tarata ja "nAgArjunI TekarI upara traNa kotarelI guphAe caMdra suraja tape tyAM sudhI AjIvikAne nivAsasthAna tarIke vAparavA ApatI vakhate temane "saMmAnya AjIvike" tarIke ulekhyA che. Ama eka pachI eka biMdusAraazeka-dazaratha e traNe eka ja vaMzaparaMparAnA rAjAonA amala sudhI (arthAta I. sa. pUrve bIjI sadInA aMta sudhI) rAjasaMpradAya' jevuM agatyane sthAna bhogavato te saMpradAya, 1. pitAnA rAjyakALanA 28mA varSa daramyAna kotarAvelA suprasiddha sAtamA staMbhalekhamAM paNa azeke pitAnA dharmAdhikArIone baudau, brAhmaNa ane nigraMthanI peThe AjIvikAnI paNa saMbhALa rAkhavA jaNAvyuM che. 2. cheka varAhamihiranA samayamAM (I. sa. papa0nA arasAmAM) prasiddha evA sAta bhikSuvargomAM zAkya, nigraMtha, tApasa, bhikSu, vRddhazrAvaka, ane caraka sAthe AjIvika bhikSuone varga paNa sthAna pAme che. ane pachI to dhImedhIme te zabda diMgabara jene mATe ja rUDha thaI jAya che. ane cheka 13mA sikA sudhI cAlyo Ave che, e paNa ahIM dhyAnamAM rAkhavuM joIe. juo zIlAMkadeva (I. sa. 876)nI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama cha varSa pitAnA virodhIoe ApelA upanAma vaDe ja pitAnA bhakto dvArA paNa ulekhAya e banavA saMbhava nathI. bAkI, kyA dharma ke saMghamAM mAtra peTa bharavA sAdhu thayelA loke nathI hotA? jaina uttarAdhyayanasUtramAM AkhuM sattaramuM adhyayana, "durlabha evuM saharmanuM zravaNa prApta karyA pachI paNa' khAI-pIne sukhe sUvAmAM ja vakhata gALanArA, tathA jyotiSa vagerethI AjIvikA calAvanArA pApI zramaNe mATe rokayuM che. tethI zuM jaina dharmanA badhA sAdhu "AjIvika' gaNI zakAya? eTale, ghaNAkharA arvAcIna vidvAno gozAlakanA saMpradAyanuM AjIvika' nAma paDavAnuM kAraNa evuM batAve che ke, buddhanA aSTAMgika mArgamAM samyapha dRSTi, samyapha saMkalpa, samyapha vAcA, samyapha karmona (karma), samyapha vyAyAma, samyapha smRti, ane samyapha samAdhinI sAthe je samyapha "AjIva' gaNAvavAmAM Avela che, te pramANe AjIvikAnI zuddhinI bAbatamAM kAMI viziSTa khyAla dharAvanAra hovAthI e saMpradAya AjIvika kahevAto haze. vastutAe paNa marijhamanikAyanA mahAsaccikasuttamAM nigaMThaputa saccaka AjIvikAnA AcAra viSe kahetAM buddhane jaNAve che? teo nagna rahe che; zarIrasaMkArAdi AcAro anusaratA nathI; hAtha upara ja bhikSA laIne nirvAha kare che; keI gRhastha zikSA mATe kahe che ke, "A bese, jarA UbhA rahe' teo tenuM kahyuM sAMbhaLatA nathI - arthAta nimaMtraNa daIne taiyAra kareluM sUtrakRtaga uparanI TIkA te te airAzika, AjIvika, ane digaMbara - e zabdone paryAya ja gaNe che. juo halAyudhanI abhidhAnaratnamAla (I. sa. 950), tathA juo dakSiNa hiMdustAnanA viricipura najIka perumala maMdiranA lekhe (I. sa. 1238, 1239, 1242, 1ra9) Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI mahAvIra kathA ApeluM anna svIkAratA nathI, paraMtu vadhyuMghaTayuM mAgI ANeluM anna ja svIkAre che; mAgyA vinA pitAnI pAse UMcakI ANeluM, ke pitAne ApavA mATe ja taiyAra kareluM anna paNa svIkAratA nathI; koI AmaMtraNa kare tyAM jatA nathI; rAMdhelA vAsaNamAM ANeluM anna svIkAratA nathI; UMbarAnI, lAkaDInI ke sAMbelAnI pelI tarapha UbhA rahIne ApeluM anna letA nathI; strIpuruSa jamavA beThA hoya tyAre temAMthI eke UThIne UbhA thaI ApelI bhikSA letA nathI; garbhiNI strI, chokarAne dhavarAvatI strI, ane puruSanI sAthe ekAMta sevatI strInI pAsethI anna letA nathI; nevAM paDatAM hoya evI jagyAe UbhA rahIne, kUtarAnI pAse UbhA rahIne, ke jyAM ghaNuM mAkhIo hoya tevI jagAe UbhA rahIne bhikSA letA nathI (kAraNa ke ema kare to, te te jIvane anna meLavavAmAM vigha Ave; masya-mAMsa-surA vagere padArtho grahaNa karatA nathI; eka ja ghera bhikSA mAgIne eka ja keLiyo ana khAya che; be ghara bhikSA mAgIne be LiyA ... ema sAta ghera bhikSA mAgIne sAta kALiyA anna khAya che; eka paLIthI be paLIthI.. . . ema sAta paLIthI nivAha calAve che; eka divase eka vAra, be divase eka vAra . . . ema sAta divase eka vAra ke paMdara divase eka vAra jame che." eTaluM yAda rAkhavAnuM ke uparanuM kathana buddha AgaLa eka jaina (nizaMkapura) paMDita kare che. paraMtu khuda jaina graMthamAM ja AjIvikenI AhAra aMgenI kaThoratA bAbata aneka ullekha paDayA che. opapAkisUtramAM temane "babe ghara choDIne traNa traNa ghara choDIne ... ema sAta sAta ghara choDIne zikSA levAno niyama rAkhanArA, tathA bhikSAmAM mAtra kamaLadaMDa ja lenArA * * * kahyA che; ThAkuMgasUtra (4-2-31; pR. 233) te temane ATha ka vagerenA upavAsarUpI ugra tapa karanArA pitAnI jAtanuM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM prathama 7 varSI 113 bhAna bhUlI dhAra tapa karanArA; ghI-tela Adi vikRtikAraka rasapArthanA tyAga karanArA; ane jIbhanI leAlupatA cheADI, game tevA sAre| vA narase, rasIle vA rasahIna kheArAka maLyA hAya tene nirapekSapaNe khAI lenArA kahe che. bhagavatI sUtra pAte ja (8-5) Avika sAdhue te zuM paNa Avika gRhasthAne ja UbarA-vaDa-era-satara-pIpaLeA vagerenAM phaLa na khAnArA; DuMgaLIlasaNa vagere ka MdamUlanA vivaka, ane trasa prANInI hiMsAvivarjita vyApAra vaDe AvikA karanArA jaNAve che. mahAvIra tA temanA dAkhalA ApI peAtAnA zramaNeApAsakeAne e bAbatamAM DeA levAnuM sudhdhAM jaNAve che! eTale AvikA bIjA game tevA haze paNa peTabharu te| naheAtA ja, evuM jaina temaja bauddha ullekheAthI ja jazuAI Ave che. khAvA-pIvAnA niyame| ane niya traNAnI khAkhatamAM teo jaina sAdhue jevA ja hatA; UlaTuM bhikSA paNa pAtramAM na letAM hAtha upara ja laIne khAvAnI bAbatamAM te te temane paNu TapI jatA hatA; hA kAI mAMdu sAjuM hAya te judI vAta. eTale AjIvikA mATe sAdhu thayela heAvAthI ' Avika ' evA atha karavAne badale evA artha samajavA joIe ke, dha jIvananI khIjI khAkhatA karatAM AvikAnA niyama upara vadhAre paDatA bhAra mUkatA hovAthI (samyak + AjIva) teo AjIvika kahevAtA haze. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjAM cha varSa 1. zaizAlaka chUTo paDe che. [sAtamuM mAsuM] mahAvIra have gozAlakanI sAthe kAMIka nirAMtavALA magadhadezamAM ATha mAsa vicaryA, ane comAsA vakhate AsaMbikA nagarImAM AvI, cAra mAsane upavAsa karI temaNe potAnuM sAtamuM mAruM vitAvyuM. tyAMthI nIkaLI te kuMDaka gAme AvyA ane vAsudevanA maMdiramAM UtaryA. pachI madana gAme jaI, baLadevanA maMdiramAM UtaryA. tyAMthI te bahuzAla gayA. te ThekANe temanA upara thoDeka trAsa gujAryo lAge che; kAraNa ke kathAkAra jaNAve che ke, tyAMnI zAlAya nAme vyaMtarIe vinA kAraNe gusse thaI prabhune sArI peThe trAsa Apyo. pachI prabhu tArgala gAme AvyA. tyAM pararAjyanA bhayathI sAvaceta rahetA keTavALAe temane jAsusa dhArI pakaDayA. chevaTe asthika gAmathI AvelA utpala nimittazAstra temane oLakhIne choDAvyA. tyAMthI vihAra karIne mahAvIra purimatAla nagare padhAryA. ahIM AgaLa bhagavAna upara buddhanA jIvanamAM ghaTele sujAtAnI bhikSA jevo rasika prasaMga AvI paDyo. 1. teNe mahAvIranAM svapnane artha kahI batAvyuM hatuM. juo bAgaba pA. 133. 2. juo prakaraNane aMte pariziSTa. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa puramatAla nagaramAM vAgura nAme zeTha raheto hato. tene bhadrA nAme priya patnI hatI. te vaMdhyA hatI. saMtAna mATe aneka devatAonI bAdhA rAkhI-rAkhIne te thAkI gaI hatI. eka vakhata udyAnakrIDA karatAM karatAM te mallinAthanA maMdiramAM AvI te vakhate sahejasAjamAM ja teNe bAdhA rAkhI ke mane putraprApti thaze to mahilanAtha tIrthakaranuM ThAThamAThathI pUjana karIza bhAgyayoge bhadrAne garbha rahyo ane yathAkALe putra janmyo. zeThazeThANuM have harSita thaI zakaTamukha udyAnamAM AvelA mallinAtha tIrthaMkaranA biMbane pUjavA cAlyAM. mahAvIra te ja udyAnamAM dhyAnastha thaIne virAjyA hatA. temanI tejasvI mUti joI, zeThazeThANIe temane ja pratyakSa tIrthakara mAnI parama bhaktibhAvathI temanuM pUjana karyuM ane kahyuM ke, ame AvyAM hatAM te tIrthakaranA biMbanuM pUjana karavA; paraMtu amane te pu ge pratyakSa tIrthaMkara ja maLyA ema ame mAnIe chIe. ApanuM pUjana karavAthI deva paNa amArA upara atyaMta prasanna thaze emAM zaMkA nathI. [AThamuM comAsuM] tyAMthI nIkaLI mahAvIra uSNaka gayA. tyAMthI gabhUmi, ane tyAMthI rAjagRha. tyAM temaNe cAramAsI eka AkhA upavAsa vaDe ja pitAnuM AThamuM comAsuM vyatIta karyuM. [navamuM cemAsuM] magadhadezanA nirupadravI tathA paricita jIvanathI kaMTALelA mahAvIra, tyAMthI pharI pAchA lADhadezanA vajabhUmi, zuddhabhUmi, vagere anArya pradezamAM vicaravA nIkaLyA, ane cha mAsa sudhI * kathAkAra te A pratyakSa tIrthaMkaranI pUjA mUkI gata tIrthaMkaranI pUjA karavArUpI zeThazeThANanI bhUla sudhAravA iMdrane vacce lAve che. paraMtu te vinA paNa A prasaMga ucita rIte ghaTI zake che. A prakaraNane aMte Apelo sujAtAne dAkhalo juo. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM tamane utAra maLavAna zrI mahAvIra kathA tyAM temaNe aneka hadayadrAvaka kaSTI samabuddhithI sahana karyA. te bhUmimAM temane utAre maLavAnA paNa sAMsA paDatA. te sthitimAM khaMDeradhare ke vRkSa taLe ja dhyAnastha rahIne mahAvIre navamuM comAsuM paNa vyatIta karyuM. A badhA prasaMgoe paNa gozAlaka temanI sAthe ja hato, e yAda rAkhavAnuM che. mahAvIrane maLatAM mAnapAna ane vipula bhikSAnI lAlacathI ja te mahAvIra sAthe nahote vicarate, e vAtanI A jANyA pachI bhAgye ja khAtarI thayA vinA rahe. cha mAsa pUrA thaye tyAMthI nIkaLI mahAvIra gozAlaka sAthe siddhArtha pura AvyA, ane tyAMthI kUrmagrAma tarapha vaLyA. mArgamAM eka talane choDavo joIne gozAlake mahAvIrane pUchayuM : "kahe jou, A talane choDavo phaLaze ke nahIM ?" mahAvIre javAba Ape,e cheDa jarUra phaLaze. talanA puSpanA sAta chava A cheDamAM talanI sIMgamAM sAta talapaNe utpanna thaze." gozAlake pArakhuM karavA khAtara te talanA choDane mahAvIra na jANe tema ukhADIne aLago karyo, ane pachI mahAvIra sAthe te AgaLa cAlyo. paraMtu banavAkALa te e arasAmAM ja te pradezamAM vRSTi thaI, ane pelA choDanuM mULa eka gAyanI kharI nIce AvI dabAIne jamInamAM pesatAM, varaselA varasAdanA jore jamInamAM coTI gayuM! mahAvIra ane gozAlaka kurmagrAme pahoMcyA. te vakhate gAmabahAra madhyAhna samaye hAtha UMcA karI vaizikAyana nAme eka tApasa pitAnI lAMbI jaTA phelAvIne sUryamaMDaLa sAme daSTi rAkhI sthira Ubho Ubho kaThora tapa karato hato. tenI pUrvathA nIce pramANe cheH 1. A jagAe kathAkAra mahAvIrane meM e ja sIdhe javAba apAve che. pahelAMnI rIta pramANe pelA siddhArthavyaMtarane mahAvIranA zarIramAM pesADIne javAba apAvatA nathI. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 17 caMpA ane rAjagRha vacce gaubara nAme gAma hatuM. tyAM geAza'khI nAme eka AhIrapata rahetA hatA. tene badhumatI nAme vaMdhyA strI hatI. te gAmanI pAse kheTaka nAme paruM hatuM. tene rAtArAta ceAraleAkAe AvIne bhAgyuM. pakaDAyelAM strIpuruSAmAM vezikA nAmanI garbhavatI strIe putrane janma ApyA. paraMtu vezikA svarUpavatI heAvAthI ceArA tenA putrane paDatA mUkI tene pakaDIne sAthe lai gayA. savAramAM geAzakhInI najare pele zikAneA putra paDayo. tene teNe peAtAnA putra tarIke ucheravA mAMDayo. AjI bAju ceraleAkeAe vezikAne caMpAnagarImAM eka vezyAne vecI dIdhI. vezyAe tene svarUpavatI joi peAtAne sa vyavahAra zIkhavyA. have vezikAnA putra meATe thatA thatA yuvAna thayA. eka vakhata mitrAnI sAthe ghInuM gADu` vecavA te caMpAnagarImAM AvyA. tyAM nagarajane ne catura ramaNIenI sAthe vilAsa karatA beI, te paNa vilAsanI icchAthI vesyAonA lattAmAM gaye, ane tyAM vaizyA tarIke rahetI peAtAnI mAtAnA rUpa upara meAhita thaI tenI pAse ja gayA, ane tene AbhUSaNadithI prasanna karI, rAtre AvavAne! saMketa karIne pAchA pharyAM. rAtre snAnavilepanAdithI taiyAra thaI te vezyAnA dhara bhaNI cAlye!; mAge jatAM tenA eka paga vidyAmAM paDayo. paNu utAvaLamAM paga dheAvAnA vilaMba sahevAne badale pAse UbhelI gAyanA vAcharaDAne paga ghasIne te cAlatA thaye. te joI vAcharaDA khinna thaI peAtAnI mAtAne manuSyabhASAmAM kahevA lAgyA, he mAtA! jIe A puruSa tene viSTA bharelA paga mane dhase che.' tyAre gAya paNa te ja bhASAmAM melI, " meTA, kheda na kara. e teA kAmadevane gadheDA banI peAtAnI mAtA sAthe ja vilAsa karavA jAya che, tene vaLI sArAsAranuM bhAna zuM!' Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA gAya-vAcharaDAnI A vAta sAMbhaLI, pelo yuvAna vicAramAM paDI pelI vasyAne tyAM gayo. te vezyAe tene satkAra karyo, paraMtu te yuvAnanuM citta te pelo saMvAda sAMbhaLIne vimAsaNamAM paDeluM hatuM, eTale teNe bamaNuM dhananI lAlaca ApI vesthAne tene pUrva ItihAsa pUkyo. vezyAe kahelo itihAsa sAMbhaLI te yuvAna tarata ja potAnAM kahevAtAM mAtApitA pAse gayo, ane pUchavA lAgyo, "huM zuM tamAre aMgaja putra chuM ke pAlita putra chuM?" temane ethI sAcI vAta sAMbhaLyA bAda tene khAtarI thaI ke, pite je vesyA sAthe kAma karavA gayA hatA, te ja pitAnI janmadAtrI mA hatI! te tarata pAchA caMpAnagarI gaye, ane potAnI mAne pelI kudRnI pAsethI choDAvIne pitAne gAma laI gayo. have te vezikAne putra "vazikAyana' evA nAmathI oLakhAvA lAgyo. pote kAmavaza thaI mAtA sAthe anAcAra karavAnI aNuM upara AvI gayo hato, te prasaMgathI tene sArI peThe AghAta thayo hato. AthI lagna karavAnuM mAMDI vALI te tApasa banyA. je arasAmAM mahAvIra ane gozAlaka kUrmagrAme AvI pahoMcyA, te arasAmAM te tApasa paNa pharato pharato kurmagrAme AvI pahoMcyo hato, ane zarUAtamAM jaNAvyA mujaba sUryanA taDakAmAM Ubhe rahI tapa tapato hato. sUryanA taDakAne kAraNe tenI lAMbI jaTAmAMthI jUo taravarIne jamIna upara kharI paDatI hatI. temane tapI gayelI jamIna upara taraphaDatI joI, te dayALu tApasa temane upADI upADIne pAchI pitAnI jaTAmAM nAkhato hato. gazAlakane e bInA joIne hasavuM AvyuM. lAMbI jaTA vinA kAraNa rAkhavI, temAM jUo utpanna thavA devI, ane pachI tapa-dhyAnane samaye ja te jUone bacAvavA jamIna uparathI vINyA karavI e vastu tene vicitra lAgI. te mULa Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAlI parivAra nI karI gALa dIkSAnAM bIjA cha varSa AkhAbole to hato ja. teNe kahyuM ke, "bhAI, tuM to tapa kare che ke jUo ja viNA karyA kare che? mane te tuM tAravI-dhyAnI nathI lAgate paNa juone mijamAna lAge che! parasaMpradAyanA lAgatA gopAlaka pitAnI A rIte ThekaDI karI, e joI vaizikAyanane khUba gusso caDaDyo. teNe tarata gozAlakane bALI nAkhavA telesyA choDI. sAmAnya vAtacItamAMthI AvuM dAruNa pariNAma AveluM joI mahAvIre sAmI zItalezyA choDI, ane gozAlakane bacAvI lIdhe. pele vaizikAyana paNa pite gussAmAM AvIne karI dIdhelA kRtyathI jarA pastAto hatA ja, tevAmAM mahAvIranI daramyAnagirithI gozAlakane vinAkAraNa vadha thatA aTako e jANI, te khuza thayA, ane mahAvIra pratye pitAnI AbhAravRtti pragaTa karavA lAgyo. paraMtu AvA sAmAnya tApasane paNa te jelesyA prApta thayelI joI, gozAlakanI te zakti prApta karavAnI iMtejArI have vadhI gaI. tethI teNe te zakti prApta karavAnI rIta mahAvIrane pUchI. mahAvIre jaNAvyuM ke, mANasa niyamadhArI thaI haMmezAM cha TaMkanA upavAsa karyA kare. ane te upavAsanuM pAraNuM paNa eka mUDI aDada tathA aMjalimAtra jaLathI kare, te cha mAsane aMte tene prabaLa tejolesyA prApta thAya. have mahAvIra tathA gozAlaka kUrmagrAmathI nIkaLI siddhArtha pura tarapha pAchA vaLyA. mArgamAM pelA talanA cheDavALo pradeza Avyo. gozAlakane. te khAtarI ja hatI ke, te choDa nAza pA ja haze, paraMtu tene te haryobharyo joI tathA tenI zIMgamAM talanA barAbara sAta dANuM thayelA joI te vismaya pAme. tene have mahAvIranI zaktimAM pUrepUro vizvAsa besI gayo. ane tevI zaktio prApta karavAnI IMtejArIthI tathA mahAvIre batAvelI tejolesyA siddha karavA gozAlaka mahAvIrathI chUTo Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvI2-kathA paDyo ane zrAvastImAM gayo. tyAM cha mAsa yathAvidhi tapa karI, teNe telesyA siddha karI. A arasAmAM ja tene pArzvanAthanI paraMparAnA zAna, kaliMda, karNikAra, achidra, agnivezyAyana ane gomAyuputra nAmanA cha jaina sAdhuo maLyA. temane jaina dharmanA prAcInamAM prAcIna gaNAtA pUvagraMtho tathA temAM varNavelI nimittAdi vidyAonuM jJAna hatuM. gozAlake temanI pAsethI te badhI vidyAo paNa prApta karI lIdhI. have te lAbha - alAbha, sukha- duHkha, jIvita - ane maraNanuM bhaviSya bhAkhI zake tevo zaktimAna thaye, ane jina, ahaMta, kevalI ane sarvajJa tarIke saMmAna pAmata te nagaramAM ja hAlAhalA nAme tavaMgara tathA zraddhALu kuMbhAraNanA hATamAM rahevA lAge. cha varSanA lAMbA sahavAsa bAda gozAlaka A rIte mahAvIrathI chUTo paDyo. kathAkAre e cha varSa daramyAna gozAlakanA aTakacALA svabhAvanA tema ja tenA AkhAbelApaNAnA tathA tene pariNAme lokone hAthe tene thatI mArapITanA keTalAya prasaMge phTathI veryA che. e badhI kathAo te svarUpe ja sAcI hoya te paNa, ApaNane temanI sAthe kazI nisabata nathI; kAraNa ke, mahAvIranA caritranuM ghaDatara samajavAmAM gozAlakanA jIvananA te duSkasaMge ApaNane kaI rIte upayegI thatA nathI; tema ja temanuM pArAyaNa karavAthI ApaNane paNa bIje kaze lAbha thAya tema nathI. eTale ApaNe te badhA prasaMge jatA karyA che. A jagAethI chUTA paDelA mahAvIra ane gozAlakane pharI bheTo thAya che 16 varSa bAda zrAvastImAM. te varSo daramyAna gozAlake potAne AjIvika saMpradAya sthApI dIdho hoya che; temaja jana kathAkArane aTakacALo gozAlaka maTIne have te te bauddha pratispardhAomAM paNa mahAvIra jevAM ja "saMghI, gaNI, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa gaNAcArya, suvikhyAta, yazasvI, tIrthakara, sAdhusaMmata, bahu lokone zraddhAspada, ciradIkSita' - vagere vizeSaNa pAmyo hoya che. tattvazaMkAothI vyAkuLa banelo magadharAja kaNika je vikhyAta AcAryo pAse zaMkAnivAraNa arthe jAya che, temAM gozAlakane samAveza paNa thAya che. mahAvIra jinapada prApta karyA bAda jyAre paribhramaNa karavA nIkaLe che, tyAre upAsakazAstramAM jaNAvyA pramANe pilAsapuramAM sadAlaputra nAmanA tavaMgara AjIvikapAsaka kuMbhArano temane bheTa thai che. mahAvIra AgaLa upara gozAlakanA siddhAMtanuM khaMDana karI, saphAlaputra jevA keTalAya AjIvikApAsakone tenA mArgamAMthI choDAvI, potAnA mArgamAM lAve che, ane aMte gazAlakanA akAla mRtyunuM nimitta bane che. eTale ahIM AgaLathI ja gozAlake sthApelA AjIvika saMpradAya ane siddhAMta viSe bane teTalI mAhitI meLavatA jaIe. jethI, atyAra sudhImAM gozAlakanuM je adhUruM citra ApaNI samakSa UbhuM thayuM che, temAM paNa Avazyaka pheraphAra thAya, tathA AgaLa upara AjIvikapAsake sAthe mahAvIranA meLApanA je prasaMgo Ave te samajavAmAM paNa sugamatA thAya. 2. zAlakane AjIvika siddhAMta gozAlakanA AjIvika siddhAMtanuM saLaMga nirUpaNa karato eka paNa graMtha Aje vidyamAna nathI. je kAMI ulekho atyAre maLe che, te tenA pratispardhIonA - arthAta jaina ane bauddhonA graMthomAM ja saMgharAyelA che. te badhA mAtra niMdAtmaka hoI, khoTA 1. A dhaTanAne mahAvIre jinapada prApta karyAnA navamA varSamAM mUkI zakAya, arthAta temanA dIkSA jIvananA 21mA varSamAM. gozAlaka sAtheno temane chevaTane meLApa te temanA jinapadaprAptinA 15mAM varSamAM ane dIkSAnA ra7mA varSa mAM thAya che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI mahAvIra-kathA ja che ema mAnavAnuM kAraNu nathI; kAraNa ke, siddhAMta game teve sAre| hAya, paraMtu tenAthI sAmAnya janasamudAyanA jIvanamAM jo amuka prakAranA viparIta AcArane ja samana maLe tema DAya, te! te siddhAMtane te AcAranA pratipAdaka tarIke rajU karavAmAM cheka ja asatya nirUpaNa thayuM ema na kahevAya. jaina siddhAMta amuka jIvAne kAyamane mATe abhavya ' harAve che: teone kasaMgraha anAdi anata che, tethI te kadI paNa mekSa pAmavAnA nathI. [ bhagavatI, zataka 6, udde. 3 ]. tethI UlaTuM gezAlaka evA mataneA che ke, game tevA kaadhanavALA heAvA chatAM tamAma jIve game teTalu rakhaDIne paNa chevaTe mukti pAmavAnA ja che. Ane aMge te peAtAnI sUtaranA daDAnI suprasiddha upamA Ape cheH 'je pramANe sUtaranA daDA pheMkatAM te UkalI rahe tyAM sudhI ja jAya, te pramANe 84 lAkha mahAkalpanA pherAmAM gayA pachI DAhyA ane mUkha` tamAmanA du:khaneA nAza thAya che ja.' " paraMtu ATalI sAdI sIdhI vAta uparathI niyativAda upara kUdI jatAM vAra nathI lAgatI. jo badhA jIvA aMte mukta thavAnA ja hAya, te| Aje mukta thavA prayatna karo ke na kare, dhuM sarakhuM ja che. bhalene ceArAsI lAkhanuM cakkara hoya, para Mtu chevaTe tA te pUruM thavAnuM ja che; teA atyAre je kAMI sukhadu:kha AvI maLe, te nirAMte bhegavyA ja karIe, tepaNu zuM khATuM AvA svarUpamAM ja gezAlakane Ativaka siddhAMta jena tema ja bauddha graMthAmAM sadharAyA che. jemake jaina upAsakadazAMga sUtramAM (adhya0 6) geAzAlakanI dhama prapti tenA bhaktanA zabdomAM A pramANe saMdharI che khaliputra gezAlanI dharmAM prajJapti suMdara che, temAM utthAna, karma, khala, vIya ke puruSakAra - parAkrama : 1. dIdhanikAya, sAmabbAlasutta. " Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa bhAvA niyata che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI nathI. kAraNa ke, temAM utthAna, karmA, puruSakAra-parAkrama che, temaja badhA bhAve nathI, temaja badhA dharma pravrupti suMdara khala, vI, ane aniyata che.' 108 bauddhama thAmAM jaNAvyuM cheH ['khali gozAlanuM evuM kahevuM hatuM ke, ] " prANIonI avitratAnuM kaMI paNa kAraNu nathI. kAraNa sivAya prANI apavitra thAya che. hetu sivAya, kAraNa sivAya ja prANI apavitra thAya che. prANIonI zuddhatAmAM koi paNa hetu nathI, kAMi paNa kAraNa nathI. hetu sivAya, kAraNa sivAya ja prANI zuddha thAya che. peAtAnA sAmarthyathI kAMI paNa thatuM nathI. puruSanA sAmarthyathI kAMI thatuM nathI. khala nathI, vI nathI, puruSanA vIya athavA parAkramamAM paNa kAMI nathI. sa satttA, sa` prANI, sarva jIva avaza, dula ane nivIya che. te nasIba, jAti, vaiziSTaya ane svabhAvathI badalAya che. ane chamAMthI kAI paNu jAtimAM rahI sarva duHkhanA upabhAga le che. 'A zIla, vrata, tapa athavA brahmacaryathI arpArapakava thayelAM karmAMnAM phaLene bhAgavI temane nahIM jevAM karI nAkhIza' evuM jo kAI kahe, tA te thavAnuM nathI. A saMsAramAM sukhaduHkheA parimita pAlIthI mApI zakAya e rIte TharAvelAM che; ane te kamIjAstI athavA vattAMochAM karAvI zakAya ema nathI." 1 uparanA phakarAmAM eka avataraNacihnamAM ApelI lIla jetA sAme ja che, e udhADu che. e ja jAtanI dalIla jaina sAdhuo sAme kriyAvAdI gaNAtA mudde paNa karI che, te amAM ja geAzAlakanI TIkA paNa samajavI joIe. yuvALe prasaMga A pramANe cheH 1. A pA. 175, nAMdha 2. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI mahAvIra-kathA rAgRhamAM keTalAka nitha UbhA rahI tapazcaryA karatA A rIte tame ' hatA. khudde temanI pAse jaI kahevA lAgyA tamArA zarIrane kaSTa zA mATe Ape! che' tee kahevA lAgyA, " nigraMtha nAtaputra sana che. te amane upadeza kare cheH 'huM nitra thA! tame pUrvajanmamAM pApe karelAM che. te A prakAranA dehadaMDathI jINukA [ nireza ] ane A janmamAM kAyAvAcA ane mana vaDe kAI paNa pApa kareA nahIM.' A pramANe pUrvajanmanAM pApAnA tapa vaDe nAza karavAthI ane navAM pApo na karavAthI, AvatA janmamAM ka kSaya ane tene lIdhe sarvAM du:khaneA nAza thaze, evuM temanuM kahevuM amane pasada che." khudde pUchyuM : tame pUrvajanmamAM hatA ke nahIM, pUrvajanmamAM tame pApa karyAM che ke nahIM, ane te amuka amuka tarehanAM hatAM, athavA ATalAM duHkhane nAza thaye| ane ATalAM bAkI che, e badhI vAtanI tamane khabara che? javAba : tenI amane khabara nathI. mudda. A vAtanI jo tamane khabara nathI, te| pachI A ja leAkamAM karelAM pApakamA~ dhAvA mATe tame tapazcaryAM kare che! ema nahIM vAru ? eTale ke, ( A janmamAM ) tame pAradhi jevAM krUra kama karanArA hatA evA enA artha nathI ?1 alabatta, muddanA kathAne evA artha nathI ja ke, te ka kSaya mATe kAIpaNa prakAranI sAdhanAne Avazyaka gaNutA 1 na hatA. temane! kaTAkSa kakSayanI bhAkhatane ja geAkha gAkha karavAnI hiMsAkhI gaNatarI upara hatA. geAzAlakanA kaTAkSa paNa pUrvAkarmIne niyata gaNI, tethI thatAM sukhadu khate paNa aparihArya gaNI, temAMthI chUTavAnA sarvaprayatnene niraka 1. majijhanikAya, cULadukhakakha dhasutta. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA che la 15 gaNI,1 navA puruSA mATe dhyAna ApavA tarapha lakSa kheMcavA mATe heAya, ema banI zake. gezAlakanA che. abhijAti tathA ATha puruSabhUminA siddhAMtaneA oddha grathAmAM je ullekha maLe che,ra te uparathI geAzAlaka naryA niyativAdane badale amuka 1. sarakhAvA gItA mAtrAvanuM nAteya zItALamulavukavavA | AgamApAyineo'nityAstAM stitikSasva bhArata // 2. jemake gozAlaka manuSyamAtrane cha abhinnatiomAM vaheMcI nAkhe cheH (1) kRSNAbhinnati -- krUra kArya karanAra, khATakI, pAradhdhi, zikArI, cAraDAkuM ane khUnI vagere leAka, (2) nIlAbhijAti bauddhabhikSuko. (2) leAhitAbhinnati - eka vastradhArI nigraMtheA (mahAvIranA ziSyA. ) AvA. (5) zuklAbhinnati - AjIvika sAdhu. (6) paramazukalAbhijAti ~ no~dhruvaccha, sisa krisca tathA makhaligAzAka e Avi AcAryAM. sthiti. (4) haridrAbhinnati - svaccha vastraSArI azailaka (AAvika ) sthiti. ATha puruSabhUminuM varNana nIce pramANe che. (1) 'bhUmikA -- * janmyA pachInA jevI mUDha sthiti. (2) phIDAbhUmikA sArAsAra, hitAhitanA vicAra vinAnI (3) padavIma'sAbhUmikA --paga mAMDavAnI sthiti. (4 unnugatabhUmikA - pagathI svataMtra cAlavAnA sAmayya vALI (5) sekhabhUmi zIkhavAnI, abhyAsanI sthiti. (6) samaNabhUmi -- dharanA tyAga karI sanyAsa levAnI sthiti. (7) jinabhUmi * AcAryane sevI jJAna meLavavAnA samaya. (8) panna (prAjJa)bhUmi - prAjJa thayelA bhikSu (jina) jyAre kAMI paNa nathI kheAlatA, tevI nirdela zramaNanI sthiti. wwww ww Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zrI mahAvIrathA prakAranA AdhyAtmika vikAsakramamAM mAnatA haiAya evuM spaSTa jaNAI Ave che. alabatta, buddhanI peThe ja te paNa mAtra tapa upara bahu AchA bhAra mUkatA haze; mahAvIra sAthenA sahavAsa daramyAna teNe mahAvIrane je uddaMDa tapa sAdhatA joyA, tenI AvazyakatA anAvazyakatA viSe tenA manamAM jarUra gaDabhAMja utpanna thaI haro; ane khudda jema mahAvIranI peThe upavAsAdi ghera tapa sAdhyA bAda dehadaDanA mArgamAMthI muktinA mAg na maLatAM temAM A prajJA' nathI ema kahI temAMthI pAchA pharyAM, ane ane peAtAnI sAthe rahetA paMcabhikSuone vizvAsa tathA Adara gumAvI kheDA, temaja JAzAlaka mahAvIranA tIvra dehada'DanA mA'mAMthI pAhe phrI, mahAvIranA Adara gumAvI beThe| hAya, ema banavAmAM kazuM azakaya jevuM nathI. " saMyukta nikAyamAM (2. 3-10) sahalI nAmaneA devaputra ane gozAlaka saMbadhI eka gAthA kahe che. - tane pasaMda nahi karanAra -- nahi sevanAra : saMyamI; kalaharUpa vAcAne cheDanAra: samabhAvI; pApayukta * niMdanIya (geAzAlaka) kharekhara evuM -- - kAmathI dUra rahenAra : satyavAdI - pApa sevA nathI. * mahAvIra sAthe geAzAlakane kaI kaI bAbatAmAM matabheda hatA te viSe sUtrakRtAMga (2-6)mAM eka rasika saMvAda geAzAlaka ane mahAvIrabhakta A kavacce nAMdhAyelA che. geAzAlaka mahAvIra upara traNa AkSepa kare che : 1. pahelAM te ekAMtamAM ekale vicaranAra zramaNu hatA; have te aneka bhikSuene ekaThA karI dharmopadeza ApavA nIkaLyA che. Ama te asthira mANuse peAtAnI AvikA UbhI karI che. 2. ThaMDu pANI pItrAnI bAbatamAM, bIja vagere dhAnya khAvAnI bAbatamAM, peAtAne mATe taiyAra thayelA AhAra khAvAnI bAbatamAM, tema ja strIonA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 1 sahavAsanI bAbatamAM teNe vadhAre paDatuM kaDaka valaNa akhatyAra karyuM che. 3. dha zALAomAM ke udyAnagRheAmAM dhRNA catura tathA nAnAmeATA tArkika leAkeA haze ema mAnI te zramaNa tyAM rahevA jatA nathI. tene bIka lAge che ke, kadAca te badhA medhAvI, zikSita, buddhimAna tathA sUtreA ane temanA arthanA niya jANanArA bhikSuo kaIka prazno pUche, te zA javAba daI e? A traNamAMthI khIjA AkSepamAM strIonA sahavAsane je prazna che, te bAbata thADA vadhAre vicAra karavAnA rahe che. geAzAla hAlAhalA kuMbhAraNane tyAM lAMmA samaya rahIne peAtAnI sAdhanA pUrI karI hatI, e vAta AgaLa AvI gaI che. mahAvIranA siddhAMta pramANe eka ThekANe lAMkhe| samaya sthira rahevuM ane te paNa strInA sahavAsamAM - e vastu kAI paNa rIte kSamya nathI. majhinikAyamAM jaNAvyuM che ke, je strIenA putrA marI jAya che, temanA putra jevA thaIne AvikA rahe che. gAzAlakanI vicArasaraNI e bAbatamAM kAMrdaka judA prakAranI hatI. mahAvIra kaba, ane kamukta evI e ja avasthAe svIkAre che, jyAre gaiAzAlaka ahaM, ' ahaM ane na mukta,' tathA mukta. evI traNa avasthAe svIkAre che. sasArI " " karanArA paNu jIvA te badda, ' mahAvIra jevA gRhatyAga hajI muktithI dUra evA leAkeA te * na- baddaane-na-mukta; ' ane peAtAnA (geAzAlakanA) jevA kramanA lepathI kAyamane mATe mukta thayelA te 'mukta. evA mukta puruSa strIone sahavAsa kare to paNa tene kaze| bhaya hAya nahIM. AvI dalIlanI ethe sevAvA lAgelA anAcAranA viredha karIne- ja mahAvIre pAMcamuM brahmacarya vrata, pArzvanAthanAM cAra vrata (cAturkIMma )mAM dAkhala karyu haze, tathA strIonA sahavAsane sadaMtara vakhADI kADhayo haze. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dA zrI mahAvIra kathA sUtrakRtAMgamAM (1-4) jaNAvyuM cheH mAtApitA vagere kuTuMbIone tathA kAmane tyAga karI, pitAnA kalyANa mATe tatpara banI, nirjanasthAnamAM ja rahevAne saMkalpa karanAra bhikSune, bhikSA tathA upadezAdi prasaMge sArI-narasI aneka strIonA prasaMgamAM AvavAnuM thAya che. te vakhate pramAdathI athavA te pitAmAM rahelI vAsanAne kAraNe, te prasaMgane vadhavA denAra bhikSunuM zIdhra adhaHpatana thAya che. agni pAse mUkele lAkhane ghaDe jema ogaLI jaI nAza pAme che, tema temanA sahavAsathI te vidvAna bhikSu pitAnAM samAdhigathI bhraSTa thaI, nAza pAme che. mATe prathamathI ja bhikSue strIo sAthenA prasaMgano tyAga karavo. bhale ne putrI hoya, putravadhU hoya, prauDha heya, ke nAnI kumArI hoya, to paNa teNe tene saMsarga na karo. tathA koI paNa kAraNe temanA nikaTa prasaMgamAM avAya tevI rIte, temanA oraDAomAM ke gharamAM ekalA na javuM. kAraNa, strIsaMga karI cUkelA tathA strIcaritranA anubhavI buddhizALI puruSo paNa strIone saMsarga rAkhavAthI thoDA ja vakhatamAM bhraSTa thaI, durAcArIonI keTIne banI jAya che." uttarAdhyayanasUtramAM (32-16) jaNAvyuM che ke, "bhale ne mana-vANuM ane kAyAnuM barAbara rakSaNa karatA hoya, tathA svarUpavAna ane alaMkRta devIo paNa jemane #bha pamADavAne zAktamAna na hoya; paraMtu tevA munioe paNa, atyaMta hitakara jANI, strI vagerethI rahita e ekAMtavAsa ja svIkAra." A pramANe niyativAdane bhalata artha, ane strIsahavAsanI jokhamakAraka chUTa e be vAtone kAraNe UbhA thayelA anAcArathI gozAlaka tathA tene AjIvika saMpradAya te jamAnAmAM mahAvIra-buha jevA sujJa lekene hAthe tiraskAra pAo hoya, ema lAge che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 199 aMguttanikAyanA makhalivaga mAM buddha kahe che : " huM bhikSue ! A avani upara mithyAdaSTi jevA bIjo kAI ahitakara pApI nathI. mithyAdaSTi e sarva pApIomAM zire maNui che, kAraNu ke, te sahuthI vimukha rAkhe che. huM bhikSuo ! AvA mithyAdaSTi javA dhaNA che, paNa medhapuruSa gAzAlaka jevuM anyanuM ahita kanAra huM khIjA kAI te jotA nathI. samudramAMnI jALa jevI rIte aneka mAchalIo mATe du:khadAyI ahitakara ane dhAtaka nIvaDe che, tevI rIte A sasArasAgaramAM medhapuruSa gAzAlaka aneka vAne bhramamAM nAkhIne du:khaddAyI ane ahitakara nIvaDe che." " huM bhikSuo ! jevI rIte vastrAnI aMdara vALanA kAmaLA nivRta che, kAraNa ke te garamImAM garama thaI jAya che, zaradImAM ya thaI jAya che, tene raMga paNa sArA lAgatA nathI, te sahelAIthI hAthamAM pazu rahetA nathI; tevI rIte makali geAzAlane vAda paNa badhA zramaNavAdAmAM nikRSTatama che." jhimanikAyamAM buddhune ziSya AnaMda eka parivAjakane bhagavAna buddhe cAra prakAranA AcAryaMne abrahmacarya - sevanArA, tathA bIjA cAra prakAranAne anAzvAsika (asa teASakAraka ) brahmaca sevanArA kathA che. ' A ThekANuM prathamanA cAramAM geAzAlakanuM nAma che, tathA bAkInA cAramAM mahAvIranuM sthAna che. vAsa geAzAka tathA tenA vAda viSe ATalI UDatI mAhitI meLavI lIdhA bAda, ApaNe have gezAlakathI chUTA paDelA mahAvIranI bhramaNyAtrAnA [ pA. 170 ] cheDA pharI sAMdhI laIe. 32 AkarI parIkSA kahe che : " siddhAtha purathI nIkaLI mahAvIra vaizAlI nagarImAM padhAryAM. tyAM temanA pitAneA mitra zakha nAmanA gaNarAjA temanAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA darzane Avyo. tyAMthI nIkaLI te vANijyagrAme cAlyA. mArgamAM gaMDakikA nadI UtaravAnI hatI. nAvavALAe paisA mATe temane rakyA. chevaTe zaMkha gaNarAjano bhANeja citra naukAsainya laIne Avato hato, teNe temane oLakhyA, ane te AgaLa cAlyA. vANijyagrAma AvatAM, te grAmamAM raheto AnaMda nAmane gRhastha sAdhaka temane maLyo. te niraMtara cha TaMkanA upavAsa karato hato. tapanA prabhAvathI tene avadhijJAna prApta thayuM hatuM. teNe AvI mahAvIrane jaNAvyuMH "he bhagavaMta! Ape je dusaha saMkaTo ane dAruNa vigho sahana karyA che, te uparathI ema ja mAnavuM paDe ke, ApanuM zarIra tathA mana vajanuM banAveluM che. paraMtu he prabhu! have ApanI muzkelIone aMta AvavAne thayo che, ane thoDA vakhatamAM ja Apa kevaLajJAna prApta karaze." [ dazamuM comAsuM tyAMthI mahAvIra zrAvastImAM padhAryA ane tyAM ja pitAnuM dazamuM mAsuM paNa vividha tapa karIne vitAvyuM. cAturmAsa pUrA thatAM prabhu sAnuyaSTika gAme AvyA; ane tyAM temaNe bhadrA nAmanI pratimA (tapa dhAraNa karI. te tapane vidhi A pramANe cheH upavAsI rahI, pUrva dizAmAM meM rAkhI, keI eka padArtha upara ja daSTi sthira karIne rahevuM. pachI rAta paDe dakSiNa dizAmAM meM karI e ja pramANe rahevuM. bIje divase savAra thatAM pazcima dizAmAM meM karIne, ane bIjI rAtrIe uttara tarapha meM karIne e ja pramANe rahevuM. Ama be divasanI cAra TaMka, ane AgaLa pAchaLanI ekaeka ema kula cha TaMkane upavAsa sAthe sAthe thAya che. pachI te tapa pUruM thatAM pAraNuM karyA vinA ja temaNe mahAbhadrA pratimA dhAraNa karI tene vidhi A pramANe che : bhadrAmAM dareka dizAmAM bArabAra kalAka rahevAnuM hoya che; AmAM to dareka dizAmAM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa eka-eka rAtadivasa rahevAnuM hoya che. eTale kula cAra rAtadivasa vyatIta thAya. upavAsa paNa te cAra divasanI ATha TaMka, tathA AgaLa-pAchaLanI eka-eka TaMka umeratAM kula daza TaMkana thAya. mahAbhadrA pratimA pUrI thatAM, pAraNuM karyA vinA ja pAchI temaNe sarvatobhadrA pratimA aMgIkAra karI. mahAbhadrAmAM cAra dizAmAM eka-eka rAta-divasa rahevAnuM hatuM, AmAM e ja pramANe cAra dizA, cAra khUNA, ane upara tathA nIce ema kula daza dizAomAM eka-eka rAta-divasa rahevAnuM hoya che. ema kula daza divasa vyatIta thAya. upavAsa paNa daza divasanI vIsa Take, ane eka AgaLanI tathA eka pAchaLanI TaMka maLI kula 22 TaMkane thAya. ATaluM tapa ekIsAthe karyA bAda mahAvIra pAraNuM karavA AnaMda nAmanA gRhasthane tyAM gayA. tenI bahulA dAsI vAsI anna kADhI nAkhI, vAsaNa dhotI hatI. mahAvIre e vAsI anna khAIne ja pAraNuM karyuM . tyAMthI nIkaLI mahAvIra, mlecchothI bharapUra evI dRDhabhUmimAM gayA. tyAM peDhAla gAmanI bahAra, peDhAla nAmanA udyAnamAM, pilAsa nAme cityamAM ATha TaMkane upavAsa karIne rahyA, ane pachI eka rAtrI mahApratimA nAmanuM tapa AdaryuM. te tapane vidhi A pramANe che : jIvajaMtune trAsa na thAya tevA eka zilAtaTa upara zarIrane jarA namAvI, hAtha DhIMcaNa sudhI laMbAvavA; citta sthira karavuM ane eka nirjIva lUkhA padArtha upara daSTi sthira karI, pAMpaNa paNa bIDavyA vinA AkhI rAta vyatIta karavI. "e ugra tapa kharekhara duSkara che, tathA kAyara lokone gabharAvI mUkanAra che." paraMtu have ja mahAvIranI kharI agniparIkSA thavAnI hatI. plecchane deza, sAdhu-saMtane pichAne nahIM ke saMmAne nahIM. te dezamAM potAnI jAtane lAvI mUkIne temaNe AvuM ugra tapa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrI mahAvIra kathA AkhI rAta sAdhavAno nizcaya karyo hate. te rAta daramyAna temane je bhayaMkara trAsa ane citavedhaka pralobhane veThavAM paDyAM e kharekhara buddhanA mAravijayanI peThe eka atyuttama kAvyanuM vastu thaI zake tema che. e rAtrI mahAvIrane mATe kharekhara kALarAtrIrUpa ja thaI paDI. prathama to moTo dhULakaTa UpaDyo. Akho paNa na mIMcavAnA nizcayavALA mahAvIrane e samaya daramyAna zuM veThavuM paDayuM haze tenI kalpanA paNa karI zakAtI nathI. e dhULakaTa zo - na zo evAmAM vaja jevAM tINu mukhavALI kIDIo te sthaLe ja UbharAI AvI. temaNe mahAvIranA AkhA zarIrane kecI-kAcIne cALaNuM jevuM karI nAkhyuM. chatAM te to pitAnA nizcayamAMthI saheja paNa DagyA vinA sthira ja UbhA rahyA. kIDIone trAsa cAlu ja hato, tevAmAM bhayaMkara DAMsanuM ToLuM AvI pahoMcyuM, ane mahAvIranA zarIrane chedI- chedIne temanuM lehI pIvA lAgyuM. mahAvIranuM AkhuM zarIra te vakhate lehInAM jharaNAMthI chavAI gayuM. DAMsa to hatA ja evAmAM tIvra mukha vALI dhime UbharAIne AvI pahoMcI. te temanA zarIra upara pitAnAM tIvra mukhethI evI te coTI gaI ke jANe temanA zarIra upara rUvATAM ja khaDAM thaI gayAM hoya evo dekhAva thaI rahyo. te paNa gezvara mahAvIra jarA paNa calita thayA nahIM. pachI te vIMchI, neLiyA, sarpa, ane uMdaro paNa eka pachI eka AvI-AvIne temanA mAMsa-lehInI yatheSTa mijabAnI uDAvI gayA. paraMtu e asahya vedanAo temaNe jarA paNa kaMpyA vinA sahana karI. pachI jaMgalI hAthIno vAro Avyo. teNe daMtazaLa mArImArIne, tathA sUMDha vaDe uchALI-uchALIne mahAvIrane adhamUA ja karI nAkhyA. hAthI pAchaLa hAthaNuM AvI. teNe paNa pitAne tIkho kedha mahAvIranA zarIra upara barAbara kADho. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa temanuM zarIra A badhI yAtanAo zI rIte sahana karI rahyuM haze, tenI te ApaNe kalpanA paNa karI zaktA nathI. paraMtu meru parvatanA bhAra heThaLa paNa vIra puruSano saMkalpa aDaga aNanama rahe che, ema zAse kahe che tene A ja artha. atyAra sudhInAM duHkha te mahAvIre sahana karyA. paraMtu rAtrI to pizAcene krIDA karavAne samaya, ane pizAca jevAM nizAcara prANIo tathA manuSyane paNa vicAravAno samaya. temanA taraphathI AvelAM duHkho te atyaMta bhayaMkara ja hoya emAM kahevuM zuM? uparAMta AvI bhayaMkara rAte tathA AvA bhayaMkara trAse vacce pitAnAM mAtA-pitA yAda Ave ja. temanAM raDatAM mukha najara sAme taravare, temanA kAlAvAlAnA bhaNakAra kAnamAM guMjI rahe, e paNuM kharuM ja. ane AkhA vakhata daramyAna bhayaMkara pavana to potAnuM kAma karI ja rahyo hoya. moTI moTI zilAo ane vRkSo upADIne daDAnI peThe phekato e pavana mahAvIranA zarIrane zuM zuM nahIM karI gayo hoya ? 1 AvAM bhayaMkara duHkho sAme to mANasa ugra nizcayathI paNa, mAno ke, TakI rahe paraMtu anukULa pralobhanenA humalA sAme TakI rahevuM e kharekharuM muzkela hoya che. mahAvIrane A duSkara zarIrakaSTa cheDI, sadehe svarga jevAM sukha bhogavavAnI lAlace paNa te kALarAtrI daramyAna maLI. ane aMte sarva pralebhAmAM mukhya evI devAMganA jevI strIo paNa ekAMta joI, kAmamAhita thaI temanI sAthe dehasukha bhogavavA aneka 1. mULamAM A phakarAmAM AvatA trAsono krama A pramANe che: pizAco, vAva, siddhArtha ane trizalAnAM svarUpa, pAsenI chAvaNanA IyAe patharA na maLatAM mahAvIranA pagano ja cUlo banAvI, vacce agni saLagAvI, upara tapelI caDAvavI; eka harAmakhora caMDALa pakaDelAM pakSIonAM pAMjarAM temane zarIre laTakAvavAM bhayaMkara vaMToLiyo, ane jorathI UchaLatuM AvatuM kALaca. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA AjIjIe, hAvabhAveA, tathA madhura temaja kaTAkSabharelAM vacane kahetI AvI. paraMtu mahAvIra e mleccha dezanI kALarAtrI daramyAna thayelAM badhAM anukULa--pratikULa vio ane saMkaTAne aNunama rahI, pAra karI gayA. 184 ane pachI te| eka-e divasa nahIM paNa cha mahinA sudhI mahAvIra upavAsa karIne A krUra tathA bhayaMkara dezamAM vicaryAM. vAlukAmAme jatAM jatAM tA DhIMcaNu sudhI paga kaLI jAya tevI retIne moTA paTa temane eLaMgavA paDayo. rastAmAM pAMcase ceArAne bheTA paNa thayA. asra mahAvIra pAse lUTavAnu tA kazuM hatuM nahI", eTale e harAmakhorAe mAmA, mAmA' kahI temanI bhAre ThekaDI tathA krUra cheDatI karI. enuM vana karatAM kathAkAra eTaluM ja kahIne aTakI jAya che ke, e trAsathI tA meATA pata hoya tA pazu phUTI jAya. " " cha mahinAnA upavAsa bAda mahAvIra pAraNA mATe gAvALAnA vrajamAM AvyA. tyAre te adhama leke jANI joI ne temane dUSita AhAra ja bharavA lAgyA. AthI mahAvIra te sthaLamAMthI bahAra nIkaLI AvyA. khIje divase chevaTe kaMIka vaLatAM pANI thayAM, ane eka vRddha geAvAlaNe temane khAra khAvA ApI. 1. kula 20 prasagA gaNAvAya che. 2. peDhAla gAmathI mAMDIne atyAra sudhI mahAvIrane je trAsA sahana karavA paDayA, te badhA saMgama nAmanA deve UbhA karyAM hatA, ema thAkAra peAtAnI rUpa-zailImAM kahe che, e rUpaka sa`thA thAyAgya che. kAraNa e pradezamAM bhagavAnane eTalAM badhAM du:khAnA ekI sAthe * sama' thayA hatA, ke, te badhAM jANe koIe badadAnatathI jANI joIne ja yAjyAM hAya, ema ja mAnavu paDe. "ke karelI mahAvIranI aDagatAnI prazaMsA sAMbhaLI, sagamadeve mahAvIranI A AkarI parIkSA lIdhI hatI; paraMtu pachI krodhamAM AvI teNe maryAdA ALagIne je Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 4: vikaTa niyama [agiyAramuM comAsuM] Ama agniparIkSAmAMthI pasAra thaI mahAvIra have AlabikA nagarI tarapha AgaLa vadhyA. tyAMthI tAMbI, tyAMthI zrAvastI, tyAMthI kauzAMbI, tyAMthI vArANasI, tyAMthI rAjagRha, tyAMthI mithilA, ane tyAMthI vaizAlI. tyAM mahAvIre samara nAmanA udyAnamAM baLadevanA maMdiramAM agiyAramuM comAsuM gALyuM. 8 te nagarImAM jinadatta nAme nagarazeTha raheto hato. te dayALu hato, paNa vaibhavanA kSayathI "jIrNa bekI" evuM upanAma pAmyo hate; tene badale bIjo eka tumAkhI zeTha have "abhinava zrejI' nuM pada pAmyo hato. jIrNazreNIe baLadevanA maMdiramAM mahAvIrane joyA. temanI tejasvI AkRtithI AkarSAI, duHkha ApyAM tethI gusse thaI che ke tene tenuM bAkInuM (sAgaropama) AyuSya svargathI bahAra meru parvata upara bhegavavA kADhI mUkyo. tenI strIonI vinaMtithI che ke temane, tenI sAthe jaI vasavAnI chUTa ApI. 1. tyAM vighukumArone hari nAmano che temanI stuti karI gayo. 2. tyAM vighukumAranA harissaha nAmanA I ke temanI stuti karI. 3. tyAM kArtikasvAmInI mUrtinI pUjA karatA lokone pATha zIkhavavA, Ike te mUrti pAse bhagavAnanI pradakSiNa tathA upAsanA karAvI. 4. tyAM caMdra tathA sUrya sAkSAt AvI bhagavAnanI vaMdanA karI gayA. 5. tyAM zake vaMdanA karI. 6. tyAM IzAne pUjA karI. 7. tyAM janaka rAjA tathA dharaNe AvI pUjA karI gayA. 8. tyAM bhUtAnaMda nAme nAgakumArene Idra vaMdanA karI gayo. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI mahAvIrakathA temane peAtAne tyAM bhikSA mATe laI javA te rAja e maMdiramAM pherA khAvA lAgyA. paraMtu mahAvIre te cAra mAsanA upavAsa svIkAryo hAvAthI, bhikSA mATe te bahAra nIkaLatA ja nahIM. upavAsane chelle divase te zeThe mahAvIrane nimaMtraNa karI peAtAne ghera bhikSAnI taiyArI karavA gaye. paraMtu mahAvIra kAInuM nimaMtraNa svIkArIne tene dhera bhikSA levA jAya zAnA? temaNe tA pelA tumAkhI abhinavazreSThInuM dhara paheluM AvatAM tene tyAM bhikSA mAgI. pelAe tucchakArathI 'Ane kaMI ApIne vidAya karA ' ema petAnI dAsIne kahyuM. dAsIe lAkaDAnI pAlImAM aDadanA bAkaLA lAvIne mahAvIrane ApyA. mahAvIra te laIne cAlatA thayA. alabatta, kathAkAra kahe che tema, mahAvIre bhikSA te abhinavazreSThIne tyAM ja grahaNa karI, paraMtu tene bhikSAdAnanuM phaLa na maLyuM, kAraNa teNe te dAna bhaktibhAva vinA - tucchakArathI karyuM" hatuM. paraMtu jinadatta zreSThIne tyAMthI bhagavAne jo ke bhikSA grahaNa na karI, te paNa tenA hRdayanI bhakti mahAvIrane brikSA ApavAmAM ja ekAgra thaI hAvAthI, bhikSAdAnanuM phaLa tene ja maLyu.1 mahAvIra tyAMthI nIkaLI susumArapurI AvyA. tyAM azAkakhaMDa nAmanA udyAnamAM mahAvIre ADe Takane upavAsa dhAraNa karI, eka rAtrInuM mahApratimA (jIe pA. 181) tapa Adhyu. A arasAmAM eka Azcaryajanaka banAva banyA. vidhyAcaLanI taLeTImAM vaselA vebhela nAmanA gAmamAM pUraNa nAme gRhastha rahetA hatA. tene eka vakhata vicAra AvyA ke, ' A bhavamAM huM je sukhasamRddhi bhAgavuM chuM, te mArAM pUrvajanmanAM tapanuM phaLa che. te AvatA bhavamAM paNu evuM phaLa prApta karavA mAre A bhavamAM tapa AcaravuM joIe. 1. A vAta leAkeAne mahAvIranA cAlyA gayA bAda te udyAnamAM ja UtarelA pAnAthanA eka kevaLI ziSya pragaDha karI hatI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha va kahyuM che ke, varSanA ATha mAsa evuM kAma karavuM, jethI ceAmAsAnA cAra mAsa sukhe rahevAya; divase evuM kAma karavuM, jethI rAtre sukhe rahevAya; pUrvI vayamAM evuM kAma karavuM, jethI vRddha vayamAM sukhe rahevAya; ane A jiMdagImAM evuM kAma karavuM, jethI "" AgAmI bhave sukha prApta thAya. 187 Ave! vicAra karI teNe 'dAnAmA' nAmanI dIkSA lIdhI. temAM vidhi e hoya che ke, niraMtara cha TakanA upavAsa karyo karavA. pAraNAne divase cAra khAnAMvALuM lAkaDAnuM pAtra la bhikSA mAgavA nIkaLI paDavuM. pAtranA pahelA khAnAmAM je bhikSA Ave, te vATamAM maLatA vaTemArgune dAna karI devI; bIjA khAtAmAM Ave, te kAgaDA-kUtarAMne nAkhavI; trIjA khAnAmAM Ave, te mAchalAM-kAmAne khavarAvavI; ane ceAthI khAnAmAM Ave te pete khAvI. A prakAranuM tapa karatAM karatAM a Mte sArDa Teka arnazana karI te tAsa devagata thayA, ane asurakumAra devAnI camaracacA rAjadhAnImAM camaredra tarIke utpanna thayeA. eka vakhata avadhAna vaDe teNe saudhama nAmanA peAtAnI upara AvelA svargana! keMdra zakrane siMhAsana upara besI divya bhAge! bhAgavatA joye.peAtAnA mastaka upara nijjapaNe vilAsa karatA te devane joI, gusse thaI, tenuM zAsana karavAnA teNe vicAra karyAM. paraMtu adhika parAkramavALAnu zaraNa lIdhA vinA aLiyA sAthe sAtha tuM bhIDavI ema vicArI, agamacetI khAtara teNe saMsumArapuramAM mahAvIra pAse AvI, temane pradakSiNA karI peAtAne abhiprAya nivedita karyAM. mahAvIra te dhyAnastha hAvAthI hAnA ka mezyA nahIM. tyAra bAda camare zakrendra upara halle zarU karyo. rAtre tenI dhRSTatA joI, hasatAM hasatAM ja tenA upara pAMtAnu vajana cheDayuM. te bhayaMkara vajrane peAtAnI sAme AvatuM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI mahAvIrakathA oI navAI pAmI, tevA hathiyAranI kAmanA karatA camaredra jIva laIne nAThe ane 'he bhagavan! tame mAruM zaraNu che!" ema meTalane mahAvIranA caraNanI vacce paDayo. * te ja vakhate devarAja zakrane vicAra AvyA ke, kAI arihaMtAdi paramapuruSonA Azare lIdhA vinA A asurarAja ATale UMce AvI zake nahIM. mATe meM phekelA vajrathI te arihaMtAAdane kAMI aparAdha na thAya te mAre jovuM joi e. ema vicArI, avidhajJAnathI jotAM teNe mahAvIrane joyA. eTale tarata ja, mA tA!' ema khelatA, pAte phekelA vajrane pAchuM pakaDavA te uttama divya devagatithI dADayo, ane mahAvIrathI mAtra cAra AMgaLa cheTe rahelA vajrate teNe pakaDI pADayuM. pachI bhagavAnane satya hakIkata nivedita karI, temanI kSamA mAgI, camaredrane nirbhaya thavAnuM AzvAsana ApI, te pAchA cAlye| gayA. camaredra paNu mahAvIra bhagavAnanI stuti karI vidAya thayA. mahAvIra tyAMthI nIkaLI bhAgapura AvyA. tyAM mAhe nAmanA kSatriye temane khajUrInI seTI vaDe khUba mAra mAryo, eTalI hakIkata noMdhAyelI maLe che. tyAMthI te nadIgrAma AvyA. tyAM temanA pitAnA mitra nadIe temane ThIkaThIka satkAra karyAM. tyAMthI nIkaLI mahAvIra meDhaka gAme AvyA. tyAM eka geAvALe vALa AmaLIne banAvelI vAdharIthI temane khUba TakAvyA, 2 ema nedhAyuM che. tyAMthI nIkaLI mahAvIra kauzAMbI nagarIe AvyA. te vakhate pASa mAsanI kRSNe pratipadA (vada paDaveA ) hatI. mahAvIre te divase pAra paDave azakya evA eka niyama grahaNa karyAM . 1. darzana karavA AvelA sanatkumAre, tene vAryAM, 2. kumbhAra gAmanI jema IMdre AvI tene vAryAM. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa kAI satI ane suMdara rAjakumArI dAsIpaNane pAmI heya, tenA pagamAM loDhAnI beDI nAkhelI hoya, tenuM mAthuM oDeluM heya, te bhUkhI hoya, rudana karatI hoya; te eka paga umarAmAM ane bIje bahAra rAkhIne sUpaDAne eka khUNethI aDadanA bAkaLA mane bhikSAmAM Ape, tyAre ja huM pAraNuM karIza, nahIM to bhUkhyo rahIza" Avo niyama laI mahAvIra dararoja bhikSA samaye UMcanIca kuLamAM bhikSA mATe kauzAMbI nagarImAM pharavA lAgyA, paraMtu potAnA niyama mujabanI zikSA kyAMyathI na maLatI hevAne lIdhe te bhikSA lIdhA vinA ja pAchA pharatA. ema karatAM karatAM cAra mahinA nIkaLI gayA. mahAvIra pratye bhaktibhAvavALAM strI-puruSa temane koI vicitra niyama haze, ema kalpIkalpI aneka prakAre temane bhikSA dharavA lAgyAM, paraMtu kAIthI pitAnI zarato pUrI thatI na hovAthI mahAvIra tene aMgIkAra karatA nahIM. kauzAMbI nagarI vatsadezanI rAjadhAnI hatI. temAM bhAratavaMzI rAjAo rAjya karatA hatA. uparanA prasaMga vakhate te nagaramAM zatAnIka nAme rAjA rAjya karato hato. tenI rANuM mRgAvatI mahAvIranA mAmA tathA vaizAlInA rAjA ceTakanI putrI thatI hatI. mRgAvatInI eka bahena magadhanI pUrve AvelA aMga" dezanA caMpA nAmanA nagaramAM rAjya karatA dadhivAhana 1. jemake kauzAMbIna rAjA zatAnIkane maMtrI sugupta, ane tenI strI naMdA; zatAnIkanI rANuM mRgAvatI vagere. 2. hiMdu purANa saMghe jaNAve che ke, pAMDavonA pautra janamejaya rAjAnA vaMzaja nicakSu e hastinApura gaMgAnA puramAM taNAI jatAM potAnI rAjadhAnI kauzAMbImAM khaseDI hatI "svapravAsavadattA" nATakamAM bhAsa kavi paNa kauzAMbInA rAjA udayanane bharatakuladIpaka kahe che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA vere paraNAvavAmAM AvI hatI [pA. 78]. zatAnIka paraMtapa ne nAme paNa oLakhAto. vatsarAja udayana, jenI ujajayinInA rAja pradyotanI dIkarI vAsavadattA sAthenI premakathA bhAratIya sAhityamAM mazahura thaI gaI che, te A zatAnIka paraMtapane putra thAya. tenI mA vaizAlInI hovAthI mahAvIranI peThe tene paNa vaidehIputra kahevAmAM Ave che. - zatAnIka rAjAe A arasAmAM caMpAnagarI upara humale karyo hato. te nagarIne rAjA dadhavAhana bIkano mAryo nAsI gaye. nAsabhAga tathA lUMTAuMTamAM tenI rANI tathA putrI vasumatI eka UMTavALAnA hAthamAM AvyAM. rANInuM sauMdarya joI teNe tenI sAthe lagna karavA IrAdo karyo, paraMtu rANIe tene vicAra pAmI jaI potAnA prANa tajI dIdhA. tenA dAkhalAthI samajI jaI, UMTavALAe tenI kanyAne kauzabInA dhanavAha nAmanA zeThane vecI dIdhI. vasumatIe pitAnuM nAma tathA kuLa chupAvI rAkhyAM. tene kharIdanAra zeThe tenA zItaLa guNethI prasanna thaI tenuM "caMdanA" nAma pADayuM. dhIme dhIme caMdanA yuvAvasthAmAM AvI. pelA zeThanI mUlA nAmanI bhAryA caMdanAnA khIlatA jatA svarUpathI kAMIka phikaramAM paDI. evAmAM eka divasa zeTha unALAnA tApamAM dukAnethI ghera AvyA. tyAre daivayoge keAI sevaka temanA paga devAne hAjara na hAthI, zeTha tarapha pitRbhAva rAkhatI caMdanA pite nIcI namI zeThane paga dhovA mAMDI. tevAmAM tenA kozanI eka laTa nIce pANImAM palaLavA lAgI. tethI zeThe sahajabhAve te laTa laIne AdarathI bIjI laTo sAthe bAMdhI dIdhI. gokhamAM rahelI zeThANIe A badhe vyavahAra joI vicAryuM ke, yuvAna strIne kezapAza puruSe bAMdhavo, e te kAmakrIDAnuM prathama aMga che. mATe bhAre A zatrune veLAsara dUra karavo joIe. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSI 11 Ama vicArI, zeTha bahAra gayA tyAre zeThANIe caMdanAne sArI peThe mAra marAvI, zeThane Adara pAmelA tenA keza muMDAvI nakhAvyA, tathA tenA pagamAM leADhAnI meDIe nakhAvIne tene kAnanA eka dUranA oraDAmAM keda karI. pachI teNe peAtAnA nAkaracAkarAne sakhata tAkIda ApI ke kArya e caMdranAnI kazI khabara zeThane ApavI nahIM. e-cAra divasa teA zeThanI AgrahabharI paDapUrNa thavA chatAM kAI e caMdanAnI kazI mAhitI temane na ApI; paraMtu pachI peAtAne maravAnI aNI upara AvelI mAnatI eka vRddhAdAsIe zene AvI vAta kahI dIdhI, tathA jyAM caMdanAne pUrI hatI te eraDA paNu batAvI dIdhe. zeThe bAraNuM unnADIne joyuM, te caMdanA hRdayadrAvaka sthitimAM jamIna upara paDaeNlI. zeThe jaladI jaladI tene khAvAnuM lAvI ApavA rasoDA tarapha dADacA. ane utAvaLamAM eka sUpaDAmAM paDelA aDadanA bAkaLo huM AvatAM te ja upADI lALyA. tyAra bAda te tarata eDI tADavA mATe luhArane melAvavA gayA. caMdanAne e traNa divasanA vAkhA thayA hatA; tA pazu atithine khavarAvyA vinA peAtAne maLelA mUDI aTTu paNu khAI levAnuM tene mana thayuM nahI. teNe bAraNA bahAra najara karI, tA barAbara te ja vakhate bhagavAna mahAvIra peAtAnA pAra pADavA azakaya niyatra dhAraNa karI bhikSA mAgatA tyAM thaIne jatA hatA. caMdanAe tarata ja prasanna thaI, eDIne lIdhe umarA oLaMgavA azakaya heAvAthI eka paga umarAmAM ane bIne paga bahAra rAkhI bhagavAnane sUpaDAmAMnA aDada dharyAM. bhagavAnanA niyamanI badhI zarato Ama aNukalpI rIte pUrI thaI, ane bhagavAne te bhikSA svIkArI. bhagavAna mahAvIre bhikSA svIkArI jANI, temanA upara bhaktibhAvavALA temanA sau bhakto temaja saMbaMdhI rAjI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA thatA te sthaLe AvyA. mRgAvatI rANuM to mahAvIranA mAmAnI dIkarI heI, bahena ja thAya. te tathA zatAnIka rAjA, tene maMtrI sugupta tathA tenI strI naMdA vagere tyAM AvI pahoMcyAM. dadhivAhana rAjAnA kuMcakI saMpulane zatAnIka keda pakaDI lAvela tene taratamAM ja rAjAe chUTo karele, te paNa badhI dhamAla joI tyAM Avyo. te to caMdanAne joI tene tarata page paDyo, ane chUTe meM e raDavA lAgyA. pitAnA kaMcukIne jeI caMdanA paNa raDavA lAgI. raDavAnuM kAraNa pUchatAM kaMcukIe jaNAvyuM ke, A te mArA rAjA dadhivAhananI putrI vasumatI che; tenI A dazA joI mane raDavuM AvyuM che. mRgAvatI bAlI, A to mArI bhANeja! tenI A sthiti? pachI te tene pitAnI sAthe rAjamahelamAM laI gaI. zeTha zeThANane kADhI mUkI. ane e AkhA gaMbhIra prasaMgane A rIte aMta Avyo. 5. cheluM dAruNa duHkha cha mahinAmAM pAMca divasa UNI rahelA upavAsanuM e rIte pAraNuM karI, mahAvIra sumaMgaLa gAme AvyA. tyAMthI satsatra ane tyAMthI pAlaka. tyAM paNa temanA upara eka vikaTa prasaMga AvI paDyo. temAMthI te akasmAta ja jIvatA bacI nIkaLyA. bhAyala (vAhilI) nAme koI vaNika dezayAtrA karavA jato hato, tevAmAM teNe mahAvIrane sAme AvatA joyA. A mUDiyAe zarUAtamAM ja kyAM apazukana karyA, ema vicArI gusse thaI te talavAra ugAmI temane mAravA doDyo. paraMtu tyAM pahecatA pahelAM ja akasmAta pitAnI ugAmelI taravAra dvArA pote ja 1. tyAM sanakumAra idra vaMdanA karI gayo, evI vigata kathAkAra nedhe che. 2. tyAM mAhedra kalpane iMdra vaMdana karI gayA. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha va 193 kapAI mUe.1 AvA AvA jIvaleNa prasaMgeAmAMthI hemakhema UgarI javuM e pUrvanI anupama ka samRddhinuM phaLa ja hAI zake. [bAramuM cAmAsuM] tyAMthI nIkaLI mahAvIra caMpAnagarImAM AvyA. tyAM svAditta nAme brAhmaNanI agnizALAmAM cAra mAsanA upavAsa karI, te cAturmAMsa rahyA. te daramyAna te brAhmaNa sAthe mahAvIrane sUkSma tema ja iMdriyAthI agamya evA Atmatattva saMbadhe vArtAlApa thayA, ane tethI prasanna thayelA te brAhmaNa temanuM bahumAna karavA lAgyA. cAmAsuM pUruM thatAM bhagavAna z2Abhaka gAme AvyA. tyAMthI nIkaLI meDhaka gAme gayA;3 ane tyAMthI SaDmAni. tyAM mahAvIra gAma bahAra dhyAnastha thaIne beThA. tyAM temane kevaLajJAna prApta thavAnuM hatuM. paraMtu te pahelAM temane cheka chellA eka kAramA prasaga sahana karavAnA AvyA. tripurNa vAsudevanA bhavamAM bhAgavAne (pA. 42 ) je zayyApAlakanA kAnamAM UkaLatuM sIsuM reDAveluM, te zayyApAlaka A samaye A gAmamAM ja gAvALa tarIke avataryAM hatA. te AsapAsa jaMgalamAM baLada carAvatA hatA. eTalAmAM gAyA dehavAne samaya thatAM, dhyAnastha mahAvIrane maLo sAcavavAnuM kahI te ce|DI vAra mATe gAmamAM dADayo. prabhue kAMI tenuM kahevuM sAMbhaLyuM ke svIkAyu" na hatuM. tethI khaLado dhaNI vagaranA thatAM pharatA pharatA dUra jhADImAM cAlyA gayA. gAvALe pAchA AvI peAte sAMpelA aLadA viSe mahAvIrane pUchyuM. paNa dhyAnastha 1. thAkAra pelA mAsIputra siddhAnI meda - spRhI vacce lAve che. 2. tyAM iMdra AvIne temaneM nATakavidhi batAvI gayeA. 3. tyAM pUrva upakAra yAda karI pelA camaredra vanA karI gayA ( jIMA yA, 187.) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI mahAvIra kathA mahAvIre kazo javAba Apyo nahi, tyAre "teNe tAre kAna che ke bAkAM che?" kahI be zaLa laI be bAjuthI temanA be kAnamAM besI dIdhI. pachI keI te zaLa kheMcI kADhe nahi, mATe temanA bahAranA bhAga bhAgI nAkhI te duSTa govALa cAlyo gayo. e bhayaMkara vedanA mahAvIre jarA paNa kaMpita thayA vinA sahana karI lIdhI. pachI kAnamAM zo sAthe ja te apApA nagarIe padhAryA. pAraNA mATe bhikSArthe pharatAM pharatAM te siddhArtha nAme vaNakane ghera gayA. siddhArthe temanuM pratApI mukha joI, temane bhakti bhAvathI bhikSA ApI. te vakhate tyAM siddhArthane kharaka nAme priyamitra vaidya beTho hato. te mahAvIranI mukhAkRti uparathI samajI gayo ke, temanA zarIramAM kyAMka vedanA che. tapAsa karatAM kAnanI thaLe tenA jovAmAM AvI. siddhArtha to A bhayaMkara jakhama joIne kaMpI UThyo, tathA game te prakAre te zaLe bhagavAnanA kAnamAMthI kADhavA potAnA mitrane vinaMti karavA lAgyo. mahAvIra yathAkrame bhikSA laI gAma bahAra udyAnamAM pAchA AvI dhyAnastha thayA. paraMtu temanI sahanazakti tathA temanuM teja joIne AkarSAyelA pilA be jaNa zaLa kADhavAnI badhI sAdhanasAmagrI laI temanI pAchaLa pAchaLa udyAne AvyA. vagha badhA prAthamika vidhio pUrA karI, mahAvIranA be kAnamAMthI be sANasIo vaDe pelI zaLe baLapUrvaka ekI sAthe kheMcavA mAMDI. te zo lohInI gATha sAthe laIne nIkaLI to kharI, paraMtu e vakhate thayelI bhayaMkara vedanAne kAraNe daDhAmAM mahAvIranA mukhamAMthI paNa kAramI cIsa nIkaLI paDI. kathAkAra kahe che ke, e kAramI cIsanA kaMpArAthI AkhI pRthvI phUTI na gaI, tenuM kAraNa eTaluM ja hatuM ke, e cIsa eka dayALu mahAtmAnA aMtaramAMthI nIkaLelI hatI. prabhunI e bhayaMkara Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa cIsa uparathI te sthAna mahAbherava nAmathI oLakhAvA lAgyuM. ane badhI vAta jANuM AzcaryamUDha thayelA gAmalekae te sthaLe devAlaya karAvyuM. karmamaLa have dUra thavA Avyo hato, ane mahAvIrane taratamAM ja kevaLajJAna prApta thavAnuM hatuM. te prasaMga upADavA pahelAM, ati duSkara tapazcaryA karatAM karatAM mahAvIre sahana karelAM kaSTanuM vargIkaraNa karatAM kathAkAra kahe che ke, te badhI vedanAonA jaghanya, madhyama, ane utkRSTa evA traNa bhAga pADIe, te jaghanya vargamAM sauthI kAramI vedanA pelI kaTapUtanAe karelI zItanI vedanA gaNAya (pA. 157). madhyama vargamAM sauthI kAramI vedanA saMgame mUkelA kALacakranI gaNAya (pA. 183, noMdha 1). ane utkRSTa varganI sauthI kAramI vedanA govALanI zAnI gaNAya. e vedanA sauthI moTAmAM meTI hatI, temaja chellAmAM chellI paNa hatI. kathAkAro atyAra sudhImAM mahAvIranAM tapanI paNa saLaMga yAdI A ThekANe ApatA jAya che. chamAsI upavAsa 1; chamAsI UNA pAMca divasane upavAsa 1; cAramAsI upavAsa 9; traNamAsI upavAsa 2; aDhI mAsI upavAsa 2; be mAsI upavAsa 6; doDha mAsI upavAsa 2; mAsika upavAsa 12; pAkSika upavAsa 72; sarvatobhadra pratimA (daza divasanI) 1; mahAbhaka pratimA (cAra divasanI) 1; ATha TaMkanA upavAsa 12; cha aMkanA upavAsa 229; bhakApratimA (2 divasanI) 1; pAraNuM 350 1. kula bAra varSa, 1. cha TaMkanA upavAsa 229 che. paraMtu temanAM pAraNAM 228 gaNyAM che, kAraNa chellA cha aMkanA upavAsa daramyAna bhagavAnane kevaLajJAna thayeluM; ane tenuM pAraNuM pI kareluM, eTale te chaghasthAvasthAmAM nathI gayuM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 6 mAsa, ane paMdara divasa 1. 6. upasa hAra mahAvIranAM tapanI e te sthUla gaNutarI thaI. e jaDa AMkaDA paNa alabatta ApaNune kapAvI mUke tevA che. paraMtu temaNe bAra varSa jeTalAra lAMbA samaya sudhI je kaTAra vedanAe niraMtara saghA karI che, temanuM vana khAlI AMkaDAthI ja karavuM e te narI pAmaratA kahevAya. sUtrakAre e mahAvIranI chadmasthAvasthAnI e AkhI tapasyAnuM saLaMga varSoMna AcArAMga sUtramAM saryuM che. te rezamAMcakArI varNana sAMbhaLI ApaNe paNa pAvana thaI e. zrI mahAvIrakathA (C "he AyuSmAna ja bhu ! zrI mahAvIra bhagavAnanI tapazcaryAnuM vana me* jema sAMbhaLyuM che, tema tane kahI saMbhaLAvuM chuM. te zramaNu bhagavAne udyamavata thaI, sasAranAM du:kha samajI, pratrajyA lIdhI, ane te ja divase hemaMta RtunI kaDakaDatI 6. dIkSA mAgazara vada 10me lIdhelI, ane kevaLajJAna vaizAkha sudI ?"me thayeluM. te hiMsAme chadmasthAvasthA kula 12 varSa, pAMca mAsa ane pa`dara divasanI thAya. paraMtu pUrNimAMta mAsane hisAbe gaNatarI, adhikamAsa 29 divasanA ja heAvA, vagere kAraNe gaNatarImAM eTaleA phera paDI jAya che. te viSe jue utthAna mahAvI2 aka vi. sa. 1990 pA. 67-73. 2. judA judA tItha karAnI gaNAvAya che. 1 lA tIrthaMkarane 14 15, 4 ~~~~ 18 1, T mAsa, va 3 mAsa, 3 1 - 11 2 mAsa, 12 ~ 1 mAsa, 15 2 varSa, 16 ~ 1 varSa, 19 eka 23 . sAdhadazAnA samaya A pramANe tujAra varSa, 2 5 20 varSa, 6 ne 12 varSe, 6 mAsa, mAsa, 10 3 mAsa, mAsa, 14 3 varSa, 13~2 17- 16 varSa, 18 ~~ 3 varSa, rAta divasa, 20-11 mAsa, 21 Tai mAsa, 54 divasa, 23 -- 84 divasa, 24 - 12 varSI. 3. zrutakadha adhya0 9. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA 7 varSI 137 ThaMDImAM te bahAra cAlI nIkaLyA. te ThaMDImAM vastrathI zarIra na DhAMkavAne temane dRDha saMkalpa hatA, ane jIvanaparyaMta kaThaNamAM kaNu muzkelIo upara vijaya meLavanAra bhagavAna mATe te ucita ja hatuM. [ 1-2 ] araNyamAM viharatA bhagavAnane [ temanA dIkSAbhiSeka vakhate temanA upara sIMcavAmAM AvelAM gadhAdine kAraNe AkarSAyelAM] nAnAM meTAM aneka jatuee cAra mahinA sudhI ghaNA trAsa ApyA ane emanAM lehI-mAMsa cUsyAM. [3] ": " tera mahinA sudhI bhagavAne vastrane khabhA upara ja rAkhI mUkayuM. pachI bIje varSe zizira Rtu aDadhI vyatIta thatAM tene cheDIne bhagavAna saMpUNa * acelaka '~~~ vasrarahita thayA. [4,22 ] vastra na hovA chatAM tathA sakhata TADhamAM te hAtha lAMbA rAkhIne dhyAna karatA. TADhane kAraNe kAI divasa temaNe hAtha agalamAM ghAllA nathI. kAI kAI vAra ziyALAmAM te chAyAmAM ja esIne dhyAna dharatA, ane unALAmAM tApamAM ja khulle dile ubhaDaka besI dhyAna dharatA. [22, 16-6] "te vakhate zizira RtunA himALu vAyarA vAvAne lIdhe aneka leAkA kaMpyA ja karatA ane keTalAya sAdhue te pavanenA upadrava vinAnAM sthAna zodhavA lAgatA. keTalAka kapaDAM paheravAne vicAra karatA, tA keTalAka tApaNIe saLagAvatA. paraMtu jiteMdriya ane AkAMkSA vinAnA mahAvIra bhagavAna te e zItane khullAmAM rahIne ja sahI letA. kAI vAra ThaMDI asaE thaI paDe, tyAre bhagavAna sAvadhAnapaNe rAtre mahAra nIkaLI thoDu cAlatA. [368 ] " vastra vinAnA heAvAthI TADha-tApanA tIvra sparzI uparAMta tRNanA kaThora sparzI, tathA DAMsa-maccharanA sparzI bhagavAne samapaNe sahyA hatA. [40] 66 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI mahAvIra kathA "raste cAlatAM bhagavAna AgaLa AgaLa puruSanI laMbAI jeTalA mArga upara daSTi rAkhIne, ADuMavaLuM joyA vinA sAvadhAnIthI cAlatA; koI belAve te ghaNuM ochuM bolatA ane dRSTi sthira karIne aMtarmukha rahetA. temane AvA namra joIne tathA temanAM sthira netrAthI bhaya pAmatAM chokarAM TALe vaLI, temane mAratAM mAratAM rADo nAkhatAM. [5.21]. kaI vAra bhagavAna ujajaDa ghare, sabhAsthAne, paraba ane hATaDAM evAM sthAnamAM rahetA, to koI vAra luhAranI kedromAM ke parALanA DhagalAo pAse, to koI vAra dharmazALAomAM, bagIcAomAM, gharamAM ke nagaromAM rahetA hatA A rIte e zramaNe bAra varSa karatAM vadhu samaya vitAvyA. te varSo daramyAna rAta-divasa yatnavAna rahIne bhagavAna apramattapaNe samAdhipUrvaka dhyAna karatA, pUrI UMgha paNa na letA; UMgha AvatAM, UThIne AtmAne jAgrata karatA. koI vAra te ADe paDakhe thatA, paNa te nidrAnI IcchAthI nahIM. kadAcita nidrA AvatI, to tene pramAda vadhAranArI samajI, bhagavAna UThIne tene dUra karatA. keAI vAra muddata sudhI rAtre caMkramaNa karatA. [ 24-9] te raheThANomAM bhagavAnane aneka prakAranAM bhayaMkara saMkaTa veThavAM paDyAM. te te sthaLamAM rahenArAM jIvajaMtuo ke paMkhIo to temane upadrava karatAM ja; paraMtu halakAM manuSya dvArA paNa temane ghaNe trAsa veThavo paDyo hato. koI vAra gAmanA rakhavALo hAthamAM hathiyAra laI bhagavAnane kanaDatA. koI vAra viSayavRttithI strI ke puruSa bhagavAnane ekalA jANIne herAna karatAM. rAtre ekalA pharanAra loko te te sthAnamAM ekalA rahelA bhagavAnane aneka prazno pUchatA. jyAre bhagavAna kaze javAba na ApatA, tyAre teo bhagavAna upara ciDAI jatA. koI ema pUche ke, vacce A koNa che? to "huM bhikSu chuM,' ema bhagavAna kahetA. tethI vadhAre nahIM bolatA bhagavAna upara teo Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnA bIjA cha varSa gusse thaI jatA; te paNa bhagavAna samabhAvathI dhyAna ja karyA karatA. [30-1, 34-5]. "jyAM bIjA aneka lokone utAre heya, evAM sthAnamAM rahetI vakhate bhagavAna strIo sAme najara paNa na karatA, paraMtu aMtamurkha rahIne dhyAna dharatA. puruSa sAthe paNa teo kaze saMbaMdha na rAkhatA. kaI pUche to tene javAba nahotA ApatA. koI praNAma kare, te paNa tenA tarapha najara nahetA karatA. eve vakhate temane niSpa manuSyo dvArA mAra temaja trAsa paDato. te badhuM te samabhAve sahetA. te ja pramANe AkhyAna, nATaka, gIta, daMDayuddho, ane muchayuddho tathA paraspara kathAmAM lIna thayelA manuSya tarapha paNa kazI utsukatA rAkhyA vinA te zaMkarahita jJAtaputra madhyastha dAMcha rAkhatA. sahI na zakAya evAM duHkho vaTAvIne parAkrama karatA te muni sarvatra samabhAve rahetA; tathA e moTAM saMkaTo pAra karatI veLA koInuM zaraNa na zodhatA. [6, 10] dIkSA letA pahelAM paNa be varSa karatAM vadhAre vakhatathI temaNe ThaMDuM pANuM pIvAnuM choDI dIdhuM hatuM. pRthvI, pANI, teja, vAyu, sevALa, bIyAM, vanaspatio ane trasa (jaMgama) prANe sacitta che ema samajI temane bacAvIne bhagavAna vihAra karatA hatA. [11]. bhagavAne potAne mATe taiyAra kareluM bhojana kadI sevyuM nathI. kAraNa ke, tema karavAmAM bhagavAna karmane baMdha samajatA. pApakarmamAtrane tyAga karatA bhagavAna nirdoSa khAnapAna meLavIne ja tene upayoga karatAte kadI bIjAnA pAtramAM bhojana na karatA, ke bIjAnA vastrano upayoga na karatA. mAnApamAnane tyAga karIne koInuM zaraNuM na icchatA bhagavAna bhikSA mATe pharatA. [18-9] Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrasthA bhagavAna khAnapAnanuM mApa barAbara samajatA hatA. te rAmAM kadI lalacAtA nahIM, tathA temanI AkAMkSA karatA nahIM. cokhA, sAtho (maMyu) ane khIcaDI lUkhA khAIne ja te nirvAha karatA. bhagavAne ATha mahinA sudhI te e traNa vastuothI ja calAve. bhagavAna aDadhA mahinA ke mahinA sudhI pANI paNa na pItA. te rIte be mahinA ke cha mahinA sudhI paNa vihAra karatA. hamezAM AkAMkSA vinAnA te bhagavAna koI vAra TADhuM anna khAtA; te kaI vAra cha, ATha, daza ke bAra ke pachI ja khAtA. [58-6 . ] gAma ke nagaramAM jaIne bIjAne mATe taiyAra thayela AhAra te sAvadhAnapaNe zodhatA. AhAra levA javAnA mArgamAM bhUkhyAM temaja tarasyAM kAgaDA vagere pakSIone beThelAM joIne, temaja brAhmaNa, zramaNa, bhikhArI, atithi, caMDALa, bilADe ke kUtaro, e badhAMne kAI ghara AgaLa UbhelAM joIne, temane AhAra meLavavAmAM vAMdho na Ave, temaja temane aprIti na thAya te rIte bhagavAna tyAMthI dhIredhIre cAlyA jatA ane bIje ThekANe ahiMsApUrvaka bhikSAnI zodha karatA. koI vAra palALelo, sUke ke ThaMDe AhAra letA; ghaNA divasanI khIcaDI bukkasa (bAkaLA) ane pulAga (javane bhAta) paNa letA. evuM paNa na maLe, te bhagavAna zAMtabhAve rahetA. [62-7] bhagavAna rogathI aspaSTa chatAM peTa UNuM rAkhIne jamatA, ane kadI auSadha na letA. zarIranuM svarUpa samajIne bhagavAna tenI zuddhi arthe saMzodhana (julAba), vamana, vilepana, snAna ane daMtaprakSAlana na karatA. tema zarIranA ArAma mATe caMpI paNa na karAvatA. [54-5] Ama kAmasukhethI virata thayelA e abaduvAdI "brAhmaNa viharatA hatA. temaNe kaSAyanI javALA zAMta karI hatI, ane temanuM darzana vizada hatuM. potAnI sAdhanAmAM te Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 201 eTalA badhA nimagna hatA, ke temaNe AMkha paNa kadI eLI nathI, ke zarIrane khajavALyuM nathI. rati tathA aratine parAjaya karI, temaNe A lekanAM tathA deva-yakSa vagerenAM aneka bhayaMkara saMkaTo, tathA aneka prakAranA zabdo ane gaMdha samabhAve sahana karyA. [56,11,20,32-3 ] "cAMcalyarahitapaNe bhagavAna aneka prakAranAM Asanoe sthita thaI dhyAna dharatA ane samAdhidakSa tathA AkAMkSA vinAnA thaIne te Urdhva, adhe ane niyam lekane vicAra karatA. kaSAya vinAnA, lAlaca vinAnA, zabda ane rUpamAM mUcha vinAnA, tathA sAdhaka dazAmAM parAkrama karatA te bhagavAna jarA. paNuM pramAda na karatA. te potAnI meLe saMsAranuM svarUpa samajIne AtmazuddhimAM sAvadhAna rahetA hatA. [69]" pariziSTa AtmA uparanAM AvaraNa havenA prakaraNamAM mahAvIranI kevalyaprAptinI kathA AvavAnI che. te kathAmAM joDAtA pahelAM kaivalyaprApti viSenI jaina kalpanA zI che tenI TUMka mAhitI meLavI laIe, jethI mahAvIre karelI kaivalyaprAptinuM svarUpa ApaNane jhaTa samajAI jAya. AtmA upara kazAnuM je baMdhana-AvaraNa heya, te te karmonuM ja che. tene kAraNe ja AtmAnI vividha zaktio rUMdhAI rahe che, ane jIva vividha azaktio yukta banI sukha-du:kha pAmata. vividha yoniomAM phare che. e peniomAM te game tevI moTI moTI vibhUtio dhAraNa kare, paraMtu tenI mULa zaktine hisAbe te te badhI asAmarthanarUpa ja che. te pramANe game tevuM sUma tema ja vipula jJAna te dharAve, paraMtu tenI mULa jJAnazakti AgaLa to te nahi jevuM ja che. bIjA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA badhAM jJAna cetanAzaktinA apUrNa vikAsarUpa hevAthI eka paNa vastunA samagra bhAvane jANavAmAM asamartha hoya che. je jJAna keI eka vastunA saMpUrNa bhAvene jANuM zake, te badhI vastuonA saMpUrNa bhAvene paNa grahaNa karI zake, ane e ja jJAna pUrNa jJAna athAta jana paribhASAmAM kahIe to kevaLajJAna kahevAya. e jJAna cetanAzaktinA saMpUrNa vikAsa vakhate ja pragaTa thAya che. koI paNa vastu evI nathI athavA e bhAva paNa koI nathI ke je enI dvArA pratyakSa jANI na zakAya. ane A badhuM saMsArabhramaNa ajJAna ke viparIta jJAnane kAraNe ja che ne ? tethI AtmAne AvaraNa karanArAM - tenI zaktionA ghAta dvArA tene ja "ghAta " karanArAM karmo dUra thatAM ja AtmAnI A mULa - kevaLa cetanA pragaTa thaI jaLahaLI UThe che. A sthiti deha hoya tyAre paNa saMbhavI zake che. alabatta, deha che tyAM lagI sukha-dukhano anubhava che ja, tathA AyuSya, nAma (viziSTa gati, jAti Adi) ane ucca-nIca gotra nakakI karanArAM karmonuM astitva paNa che ja. paraMtu te karmo AtmAnI zaktiono ghAta karI zakatAM nathI; tethI te hovA chatAM AtmAnI badhI zaktio pUrNapaNe pragaTa thavAmAM vAMdho Avato nathI. alabatta, saMpUrNa mokSa to te aghAtI karmo paNa dUra thAya tyAre ja thayo kahevAya, paraMtu ghAtI karmo dUra thatAM prApta thatA kaivalyajJAnathI mAMDIne jIvanmukti to zarU thaI gayelI ja gaNAya. AtmA uparathI te badhAM karmonuM AvaraNa dUra karI, tenI mULa sthiti prApta karavI, e ja tIrthaMkarAdi mahApuruSonuM dhyeya hoya che. te prApta karavAnA pite amalamAM mUkelA upAyo anya jIne upadezI, temane paNa vikaTa saMsArabhramaNamAMthI ugArI levA, e temanuM jIvanakArya hoya che. jyAM sudhI aneka prakAranAM karmonuM koTaluM aMtarAtmA upara hoya che, tyAM sudhI kevaLa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane lebhane a kakSAnAM bIjA cha varSa 20 // jJAnarUpI ti, kUMDA nIcenA dIpakanI peThe DhaMkAyelI rahe che. zrI mahAvIranA AtmA uparanuM e karma-phUDuM have phUTavA AvyuM hatuM. te viSaya upara jatA pahelAM ApaNe krUDArUpa banelAM te karmonuM svarUpa tapAsI laIe. karmonA mukhya cAra vibhAga cheH 1. medanIyaH jenA vaDe AmA moha pAme te karmo. temanA be peTAvibhAga cheH darzana-mehanIya ane cAritramohanIya. darzanamohanIyanA pAchA traNa prakAra che(4) tavanA yathArtha rasvarUpanI ruci thatI aTakAvanAra: (mA) yathArthapaNAnI ruci ke aruci na thatAM DolAyamAna sthitimAM rAkhanAra; (3) tAtvika ruci utpanna thavA detAM chatAM, amalI tasvarucine pratibaMdha karanAra. cAritramehanIyanA pacIsa prakAra che. [14] krodha, mAna, mAyA ane temane eTalAM badhAM tIvrapaNe pragaTAvanAra, ke jethI jIvane anaMtakALa sudhI saMsAramAM bhaTakavuM paDe. [5-8] krodhamAna-mAyA-lemane viratino pratibaMdha karavA pUratAM tIvra banAvanAra. [9-12] amuka aMze virati thaI zake, paNa sarjAze virati na thaI zake teTalAM temane tIvra banAvanAra. [13-6] ane sarvaviratine pratibaMdha to nahIM, paNa temAM khalana ane mAlinya thaI zake teTalAM temane tIvra banAvanAra. [17-25] hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dhRNa, aiNubhAva, pauruSabhAva ane napuMsakabhAva pragaTAvanAra. 2-mAvajaya maiH sAmAnya bAdha temaja vizeSa bodhane Avrata karanAra svabhAvavALAM karmo. *, utarAya H dAna, lAbha, bhoga, upabhoga-1 ane vIrya (sAmarthya-parAkrama pheravavuM te) mAM aMtarAya UbhA karanAra karmo. 1. ekavAra bhogavavuM te bhoga; ane vAraMvAra bhogavavuM te upabhega. sAramAM bhaTakaratAM tAba Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI mahAvIrakathA A cAra prakAranAM karmo atmAnI vividha zaktione ghAta karanArAM heI, ghAtI karmo kahevAya che. have jene e badhAM karmone nAza karI, Atmatattvane tenA zuddha svarUpe pragaTAvavuM che, tenI AgaLa be mukhya kAma AvIne UbhAM rahe che. eka te, baMdhAI gayelAM karmone ukheDI nAkhavAM, ane navAM karma baMdhAvAnI zakyatA dUra karavI. sauthI prathama navAM baMdhAtAM karmo rokavA e ja gya gaNAya. kAraNa ke temanuM svarUpa jANuM, temane baMdhAvAnA mArgo vicAravA ane ajamAvavA e kAMIka buddhigamya hAI saheluM che. tene mATe 6 upAyo jaina mArga vicAre che. 1. buddhi ane zraddhA pUrvaka mana-vacanakAyAne unmArgathI rokavA [fa]. 2. asatakriyAne niSedha karI, vivekayukta thaI, sAvadhAnatApUrvaka satakriyAmAM pravRtti karavI [samiti). 3. kSamA, mArdava, Arjava, zauca, satya, saMyama 3 tapa, tyAga, AkiMcanya, ane brahmacaryarUpI dazavidha dharma Acaravo. 4. rAga dveSa Adi vRttio thatI aTake te sAru anityatA, azaraNatva, saMsAra, ekatva, anyatva, azucita Adi bAbatane lagatuM tAttvika ane UMDuM ciMtana [ sA ]. 5. svIkArela dharmamArgamAM TakI rahevA mATe sudhA -tRSA, zIta-uSNu, DAMsamacchara, nagnatva, arati,, strI, niyatavAsa svIkAryA vinA vicaryA karavuM, game te bhale Ave te paNa 1. vicAra, bhASaNa ane vartananI ekatA. 2. Asaktine abhAva-nirlobhatA. 3. mana vacana -dehanuM niyamana, 4. malina vRttione nirbheLa karavA mATe joItuM baLa keLavava kAje je Atmadamana karavAmAM Ave che. pa. mamatvabuddhinA abhAva. 6. svIkArela mArgamAM aneka muzkelIone lIdhe Ubhe thatuM kaMTALo. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAnAM bIjA cha varSa 205 amuka samaya mATe sthira Asane besavAne niyama lIdhA pachI cyuta na thavuM, karkaza zayyA, kahera vacana sAMbhaLavAM, tADana-- tana, yAcanAvRtti, yAcanA karavA chatAM mAgelI vastu na maLavI, rAtre tRNu AdinI kaTheratAne anubhava, zArIrika saMskArane abhAve mela bAjhI javA, satkAra-puraskAra, prajJA, ajJAna,1 ane sUkSma tathA atI driya padArthonuM darzana na thavuM ~ vividha bhUmikAe jhaTa prApta na thavI -vagere kAraNe thatA trAsA samabhAvapUrvaka sahana karavAnI zakti keLavavI [ jIvanaya ]. 6. ane Atmika zuddha dazAmAM sthira thavAne adhI azud pravRttio tyAgavA dvArA prayatna karavA [ tri]. adhAyelAM kama khaMkheravA mATe teA jainazAstra tapanuM ja avalabana sUcave che. te tapamAM keTalIka AMtarika tema ja keTalIka bAhya pravRttione samAveza thAya che. upavAsa karyo karavA, bhUkha karatAM AchuM khAvuM, vividha padArthonI lAlaca TUMkAvavI, vikArakAraka rase| tyAgavA, bAdhA vinAnA ekAMta sthAnamAM vasavuM, ane TADha taDakAmAM ke vividha AsanAdi vaDe zarIrane kasavuM, e badhAM Adya tapa che. ane prAyazcitta, vinaya, sevA-zuzruSA, vividha prakAranA abhyAsa, arhatva-mamatvane tyAga, tathA dhyAna e AbhyaMtara tapa che. tapa e mAtra baMdhAyelAM kama khakheranAra vastu ja nathI, navAM baMdhAtAM aTakAvanAra vastu paNa che. tethI jana sAdhanAmA mAM tenA upara ja vadhu dhyAna apAya che. tapa zabda je amAM rUDha thayelA che, te amAM ja tene vAparIe tA, tapa ane dhyAna e be vastuo upara ja jaina mA nira che. te anenI bhUmikA tarIke ahiMsA umerI le, 1. camatkArI buddhi ke zAstrajJAna hAya tenA gava karavA, ane na hoya tenA kheda karavA. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R zrI mahAvIrakathA eTale jaina sAdhanAnuM saMpUrNa svarUpa eka rIte ApaNI najara sAme AvI gayuM. kathAkAre mahAvIranI sAdhanAmAM pAtapeAtAnI ruci pramANe kAMtA tapa arthAt dehadamananA aMza upara bhAra mUkaze, ke pachI dhyAna aMza upara bhAra mUkaze. paraMtu mahAvIre je je tapazcaryAe veThI che, temanuM vaNna sAMbhaLatAM eTaluM nakkI karI zakAya che ke, nira Mtara dhyAnane ugra agna temanA aMtaramAM bhaDabhaDATa maLatA heAvAthI ja, ATaATalAM du:khasa kaTA temanI pAse AvIAvIne khaLI rAkha thaI gayAM. e sivAya mAtra tapanA cheDAthI ja kAI e sAdhanA zarU karavA jAya, te pahele divase ja maraNa pAme. ataramAM premAgni prajavalita thaye hoya che, tyAre eka mAmUlI mANasa pazu bhUkhyA-tarasyA, TADhataDakAmAM, zAka(naMdAmAM ekale hAthe eka AkhA pahADane kArI}ArI rAjamahela banAvI zake che. dhyAna e eka prabaLa premAsi ja che. aMtarAtmAnI sthira jaLahaLatI jyeAtinAM darzanamAM ja badhI zarIra-mana-vANInI pravRttie lIna thaI javI, e jevI tevI prIti vinA na ja ane. have ApaNe dhyAnarmANa mahAvIranI jIvanakathAmAM temane kevaLajJAnaprApti thavAnA dhanya prasaMga tarapha jaI paheAMcI pA. papA uparanI sunatAnI kathA vAMcA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 1. mahAvIra aha"bhagavAna banyA apApA nagarImAMthI mahAvIra bhika gAme AvyA te nagaranI bahAra, juvAlukA nadInA uttara kinArA upara zyAmAka nAmanA gRhasthanuM kSetra hatuM. tyAM yAvara nAmanA caityanA IzAna khUNAmAM AvelA eka zAlavRkSanI nIce mahAvIra gedehAsane - DhIMcaNa UMcA ane mAthuM nIce ema ubhaDaka besI, kaThera taDakAmAM ja dhyAnastha thayA. te vakhate temane cha TaMkanA nirjaLA upavAsa thayA hatA. te divasa vaizAkha suda 10 no hato, ane caMdrane uttarAphAgunI nakSatra sAthe vega thayo hato. dhyAna paNa amuka prayajanasara karavAmAM Ave che, ane dareka pravRttinI peThe tene paNa aMta hoya che. sAmAnya rIte ApaNI jJAnadhArA kSaNamAM eka, kSaNamAM bIjA, ane kSaNamAM trIjA. ema aneka viSayane avalaMbIne cAlatI hovAthI, vahetA pavananI vacce rahela dIpazikhAnI jema asthira hoya che. tevI jJAnadhArAne vizeSa prayatna vaDe bAkInA badhA viSayothI haThAvI, AtmArUpa eka ja ISTa viSayamAM sthira karavI - arthAta tene anekaviSayagAminI thatI aTakAvI, ekaviSayagAminI banAvI devI - te dhyAna che. e sthiratA dRDha thatAM, jema ghaNAM idhaNe kADhI levAthI ane bacelAM thoDAM iMdho saLagAvI devAthI, agara tamAma IdhaNa laI levAthI agni elavAI jAya che, tema, uparyukta krame eka viSaya upara sthiratA AvatAM chevaTe mana paNa taddana zAMta thaI jAya che arthAta tenuM caMcalapaNuM dUra thaI, te niSpakaMpa banI jAya che, ane pariNAme jJAnanAM badhAM AvaraNe vilaya pAmI sarvajJapaNuM-kevaLajJAna pragaTe che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA cittanI AvI niprakaMpatA cittanI atyaMta zuddhi vinA saMbhavatI na hovAthI, cittanI ekAgratA ane cittanI zuddhatA - e be zabdo gavidyAmAM paryAyarUpa banyA che. upara jaNAvele divase te prakAranA utkRSTa zukala-AnamAM bhagavAna mahAvIranI sthiti thaI hatI. ane tethI ja kAI jIrNa dorI jema takALa tUTI jAya, tema temanA AtmA uparanAM cAra ghAtakarmonAM baMdhana acAnaka tUTI gayAM, ane divasane cAthe pahore temane kevaLajJAna utpanna thayuM. te jJAnanAM vizeSaNa zAstrakAranA zabdomAM A pramANe che: nirvANurU5, saMpUrNa, pratipUrNa, avyAhata, nirAvaraNa, anaMta ane sarvottama. have mahAvIra sAdhaka - chadmastha maTI, ahaMta, jina, kevalI, sarvajJa, tathA sarvA-bhAva dazI thayAjIvanI A lekamAM Agati, gati, sthiti ke paralokamAM tenuM deva-naraka-bhUmimAM janmavuM ke tyAMthI AvavuM, tenuM khAdhuM-pIdhuM, kahyuM-kAravyuM, bhagavyuMsevyuM, belyu-citavyuM vagere tenAM tamAma gupta ke pragaTa kAryo te jANavA tathA dekhavA lAgyA. tribhuvananI pUjAne yogya banelA te ahaMtamAM nIcenA aDhAra deSo pUrepUrA nAza pAmyA hoya cheH ajJAna, kaeNdha, bhaya, mAna, lAbha, mAyA, rati, arati, nidrA, zoka, asatya, caurya, matsara, bhaya, hiMsA, premAsakti, krIDAsakti, ane hAsya. * A viSe samajavAne mATe juo pA. 02-4. 1. tribhuvananI pUjAne yogya. 2. rAgadveSAdi karmamaLa upara jIta meLavanAra. 3. te aDhAradeponI gaNanA kAMIka judI judI paNa karAya che: hisA, naDa, cerI, abrahmacarya, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kaleza (kalaha), abhyAkhyAna (khoTA AkSepa) pazunya (cugalI), rati-arati, paranidA, mAyAmRSAvAda, ane mithyAdarzana (kadeva-guru ane kudharmane sAcAM mAnI sevavAM te). kalaranA bhAva Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti 205 2. prathama niSphaLa dharmopadeza bhagavAnane kevaLajJAna thatAM ja temanAM darzana-pUjanArthe AvelAM deva-devIonI aMtarikSamAM dhamAla macI gaI. bhagavAne paNa temanI utsukatA dekhI, temane dharmopadeza Apyo. paraMtu temAMthI koInA hRdaya upara tenI kazI coTa beThI nahi. tIrthakara jevA puruSe Apelo upadeza Ama nirarthaka ja jAya, e bhAre Azcaryajanaka banAva gaNAya. ane tethI daza AzcaryomAM eka Azcarya tarIke tenI gaNanA karavAmAM AvI che. pitAno e prathama upadeza Ama viphaLa thayela joI, pitAno mArga keI jIvane paNa saMsArasAgara taravAmAM kAma Avaze ke nahi, te viSe kadAca jarAka sAzaMka thaI bhagavAna apApA nagarI tarapha pAchA pharyA, ane tyAMnA mahAsenavanamAM AvI UtaryA. buddha bhagavAnanA manamAM paNa badhi pAmyA bAda prathama te evo ja vicAra Avyo hato ke, potAne prApta thayelA dharmajJAnano bAdha jagatanA prapaMcamAM racyApacyA rahelA chAne the zakya nathI. temane dharmane upadeza ApavAthI temane te dharmanuM jJAna spaSTa rIte thaze nahi, ane pitAne vinAkAraNa trAsa thaze! tethI dharmopadeza ApavAnI khaTapaTamAM na paDatAM, ekAMtamAM ja kAlakramaNa karavuM e ja sAruM che. tyAra 1. A avasarpiNamAM banelA amuka daza banAvone "Azcarya mAnavAmAM Ave che. te dazamAMthI mahAvIranA jIvanane lagatA pAMca A cheH (1) tIrthakarano upadeza khAlI javo; (2) kevalajJAna thayA pachI kevalajJAnIne upasarga-saMkaTa veThavAnAM hoya nahIM, paNa gozAlake mahAvIrane mAravA tejalezyA cheDI hatI, ane mahAvIrane tene trAsa veTha paDyo hato; (3) koI tIrthakarane garbha badalavA paDayA nathI, paNa mahAvIrane badalavo paDyo hato; (4) caMdrasUrya potAnAM mULa vimAne sAthe mahAvIrane kauzAMbImAM vaMdana karavA AvyA hatA; (5) ane mahAvIranA zaraNanA prabhAvathI bhuvanapati devomAne camaka sIdhama deveMkane nAza karavA, uparanA devalokamAM jaI zakyo hato. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI mahAvIra kathA bAda temano e jAtane vicAra jANuM, mitrI-karuNA-muditA ane upekSA e cAra bhAvanAonA pratIkarUpa brahmadeva kevI rIte buddhanI pAse AvyA, temaNe lokone dharmane upadeza karavA kevI rIte buhane samajAvyA, ane chevaTe buddhe potAnA sahatapasvI pAMca bhikSuone dharmopadeza ApavAno vicAra kevI rIte karyo, ane temane pitAnA paMthamAM ANyA - vagere hakIkta A prakaraNane aMte ApelA pariziSTamAM che. 3. prathama agiyAra ziSya apApA nagarImAM mahAvIra AvIne UtaryA te vakhate te nagaranA semila nAmanA dhanADhaya brAhmaNe yajJakarmamAM kuzaLa evA agiyAra dine yajJa karavA netaryA hatA. temanAM nAma IMdrabhUtiagnibhUti-vAyubhUti, vyakti, sudharmA, maMDika-mauryaputra, akaMpita, acalabhrAtA, metArya, ane prabhAsa hatAM. te badhA potapotAnA seka ziSyAthI vIMTaLAIne te yajJamAM AvyA hatA. mahAvIrasvAmI apApA nagarImAM padhAryA, eTale devamanuSyAdi varga yajJa cheDI, temanAM darzane javA UpaDyo. te joI, iMdrabhUti ciDAye; ane evo te keNuM che jenuM deva 1. A traNe bhAI hatA. gebara gAmanA vasubhUtinA putre thAya. mAtAnuM nAma pRthvI. 2. kallAkanAM dhanurmitra-vANune putra. 3. kollAkanAM mila-bhadilAne putra. 4. maurya gAmanA be masiyAI bhAI dhanadeva ane mauryane eka ja strI vijayadevIthI thayelA be putra. dhanadevanA maraNa pachI maurya lokAcAra pramANe vijayadevIne paraNelo. 5. vimaLApurInAM deva-jayaMtIno putra. 6. kozalInAM vasu-naMdAne putra. 7. gikanAM data-kaSNAne putra. 8. rAjagRhanAM bala-atibhadrAne putra. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 kevalyaprApti manuSyAdine ATaluM badhuM AkarSaNa che, e jovAnA hetuthI tathA prasaMga maLe te potAnI pAMDitya-pratibhAthI tene mAta karI devAnA irAdAthI te tarata pitAnA ziSyavRMda sahita mahAvIra pAse Avyo. mahAvIranI tejasvI, zAMta ane jJAnagaMbhIra mukhamudrA joI IMdrabhUti tarata ja thoDoka to zAMta thaI gaye. paraMtu pachI te mahAvIre jyAre tene tenuM nAma daIne belAvyo, tyAre te cheka ja dimUDha banI gayo. paraMtu pite tarapha suprasiddha hovAthI potAnuM nAma mahAvIranA jANavAmAM AvyuM heya ema mAnI, teNe manamAM vicAra karyo ke, A puruSa je mArA hRdayamAM lAMbAkALathI UbhA thayelA saMzayane jANI laI chedI nAkhe, te huM temane kharA mAnuM. tarata ja mahAvIra bolyA, he brAhmaNa! jIve che ke nahIM, e bAbata tArA hadayamAM saMzaya che. paNa he gautama! huM kahuM chuM ke, jIva che ja cita, caitanya, vijJAna, saMjJA Adi lakSaNothI te pratyakSa jANI zakAya che. te je na hoya, te puNya-pApanuM pAtra keNa kahevAya? temaja tAre A yajJa, dAna vagere kriyAo karavAnuM nimitta paNa zuM rahe?' A sAMbhaLatAM ja gautama IdrabhUti potAne pAMDitvamada tathA pitAnI pratiSThAne mada tajI daI, tarata ja prabhune caraNe namI paDyo, ane belyo, "he svAmI! tame kharekhara sarvajJa che. tamArA jevA jJAnasamudrane kSuka khAbociyA je huM mArI uparacoTiyA paMDitAIthI mAta karavA Avyo hato; paraMtu, have Apa mane Apane ziSya jANe. huM sarva saMbaMdhane tyAga karI, ApanA caraNanuM ja zaraNa AjathI svIkAruM chuM." sarvajJa kahevAtA mahAvIrane harAvavA gayele potAnA bhAI indrabhUti jAte ja jitAI gaye jANa, chaMcheDAyele AgrabhUti dhUMvAMpavAM thato ziSyavR da sahita tyAM Avyo. paraMtu mahAvIre gautamanI peThe ja tene paNa tenA nAmAbhidhAnathI zarUAtamAM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI mahAvIra kathA ja ThaMDe pADI daI, tene pUchayuM, "he brAhmaNa! karma che ke nahIM, e tArA hRdayamAM saMzaya che ke nahIM? A prazna thatAM ja agnibhUtine paNa garva naSTa thaI gayo. ane te prabhune zaraNe Avyo. bhagavAne tene kahyuM, "jIvane bAMdhanAra karma jevI vastu che ja. karma na hoya, to judA judA jIvo sukhaduHkha vagere vicitra bhAvo prApta kare zI rIte? uparAMta, amUrtimAna jIvana mUrtimAna karmarAja sAthe saMbaMdha thAya zI rIte, evI zaMkA paNa akiMcikara ja che. kAraNa ke, e saMbaMdhathI utpanna thatAM pariNAmo ApaNe pratyakSa jogavIe ja chIe, to pachI evI nakAmI tAtvika carcAne vaLagI rahevAnuM zuM prayojana?" alabatta, agnibhUti vagerene sAMbhaLavAmAM pahelAM paNa AvI lIle nahatI AvI ema hatuM ja nahIM, temaja temaNe e jAtanI badhI dalIlano pitAnA tIkSNa pAMDityathI keTalIya vAra chedIne cheda uDADI dIdho hato, paraMtu pratyakSa anubhavathI bAlatA Aptajanane moDhethI nIkaLatI dalIle, zuSka paMDitane mukhethI nIkaLatI dalIla jevI theDI ja hoya che? agnibhUtine paNa jitAyele sAMbhaLI tenA bhAI vAyubhUtie vicAryuM ke, mArA A be prakhara buddhizALI bhAIone saMzayamukta karI jItanAra puruSa kharekhara sarvajJa ja hAvA joIe. to lAva huM temanI pAse jaI mArA hRdayano saMzaya paNa dUra karuM. tene e saMzaya hato ke zarIrathI bhinna jIva nAmano koI judo padArtha zI rIte heI zake? amuka padArtho bhegA thatAM temAM jema enI meLe Ubharo caDhe che, tema zarIraghaTaka amuka padArtho bhegA thatAM ja temAM citanyarUpI Ubhare Ave che, ane pelA dhaTaka padArthonI zakti kSINa thatAM e Ubharo zamI jAya che. bhagavAne tene e UMDo saMzaya kahI batAvI, khulAso Apyo ke, "he brAhmaNa huM kahuM chuM ke deha tathA kriyethI chava judo ja che. deheMdriyano samudAya ja jIvarUpa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti 213 hAya, te| ekAda IMdriya nAza pAmyA pachI paNa, te Idriye bhAgavelA anI smRti jIvane na rahe.' vAyubhUtie paNa bhagavAnanA e kathanathI saMzayamukta thaI, mahAvIranuM zaraNa svIkAryuM. . A traNanA samAcAra sAMbhaLI vyakta paDite paNa peAtAne saMzaya dUra karavA khAtara - matsara tajI mahAvIra pAse javAnuM yeAgya mAnyuM. mahAvIre tene jaNAvyuM, huM brAhmaNa ! judAM judAM zrutivacane tathA judA judA tattvavAdo sAMbhaLI, tane eve sazaya thayeA che ke, A badhAM sthULabhUtAnA samudAyarUpa A jagata svapnanI peThe kevaLa zUnya-khAlI bhrama- teA nathI zuM? paraMtu huM kahuM chuM ke, pratyakSa dekhAtuM A sthUla-sUkSma bhUtAtmaka jagata vAstavika che; alabatta kSaNabha`gura tathA satata parivartanazIla hAvAnA amAM bhale tene svapnavat kaheA; paraMtu tattvataH te che ja, emAM zaMkA nathI.' vyakta paMDitane paNa AvA sana lAgatA puruSa pAsethI samarthana maLatAM, jagatanI satyatA viSe khAtarI thaI gaI, ane te tarata temane anuyAyI banyA. have sudharmo paDitane vArA AvyeA. mahAvIre tene kahyuM, * huM brAhmaNu! tane evA saMzaya che ke, A janmamAM je manuSya heya, te bIjA janmamAM paNa manuSya thavA joie ke nahIM; tema ja A janme je pazu hoya, te bIjA janme paNa pazu thavuM joI e ke nahIM? kAraNa ke, kAraNane maLatuM ja kArya thatuM jagatamAM dekhAya che. paraMtu he brAhmaNa, huM kahuM chuM ke, kama anusAra jIva khIje janme A janmathI judI yeAni paNa prApta kare che,' sudharmAM paNa mahAvIranA anuyAyI ye. C tyAra pachI Dika paMDitane vAre AvyA. tene badha ane meAkSanI vAstavikatAnI bAbatamAM sazaya hatA. mahAvIre tene kahyuM, huM brAhmaNa ! huM kahuM chuM ke, vane adha tema ja meAkSa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI mahAvIra kathA vAstavika che. jIvane ajJAna vagerethI vAstavika baMdha thAya che, tathA tene kAraNe te vAstavika sukha-duHkha anubhave che. te ja jIva pachI jJAnI puruSonA mArganuM avalaMbana laI karmomAMthI mukta thaI zake che, tathA potAnI svAbhAvika sthiti prApta karI zake che. eka vAra te pramANe mukta thayA pachI pharI baMdha saMbhavato nathI. paraMtu e dalIlane AdhAre ema kahevuM ke, mekSa thatA pahelAM paNa tene baMdha vAstavika nahoto, to e egya nathI. baMdha ane mekSa kAlpanika ja hoya, ane jIva to svabhAve nitya zuddhabuddha ane mukta hoya, to pachI A badhuM baMdhajanita saMsArabhramaNa tathA mokSa mATe utkaTa sAdhanA karavApaNuM zAne rahe?" maMDika paNa mahAvIrane anuyAyI thayA. have mauryapurane vAre AvyuM. tene devAnA astitva viSe saMzaya hato. mahAvIre tene potAno pratyakSa anubhava kahI batAvIne jaNAvyuM ke, devayoni che ja. A jIvanamAM puNyakarma karanArane bIje janme avazya svarganI samRddhi tathA divya sukhabhega prApta thAya che. - tyAra pachI akaMpitane vAre Avyo. tene narakanA astitva viSe zaMkA hatI. mahAvIre paNa tene potAno pratyakSa anubhava kahI batAvIne jaNAvyuM ke, pApakarma karanArane bIje janma narakaninAM duHkha avazya bhogavavA paDe che. alabhrAtAne svarga-naraka prApta karAvanAra kahevAtAM puNya-pApa viSe ja saMzaya hato. tene ema lAgatuM ke, A jagatamAM puNya ane pApa evo bheda nAhaka ja kalpI levAmAM AvyA che. A jagatamAM prayatna karI bane teTaluM sukha bhogavavuM, e ja ekamAtra puruSArtha che; amuka kAryo puNyarUpa hAI karavAgya che, ane amuka kAryo pAparUpa hoI tyAgavA yogya che, evuM kahevuM e narI mUrkhatA che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavalyaprApti 15 mahAvIre tene jaNAvyuM ke, "A janmamAM amuka chone janmathI ja sukhI sthiti prApta thAya che. keTalAya dukhI sthitivALA game teTale puruSArtha kare che, paNa sukhI sthitine aMza paNa jevA pAmatA nathI. ane keTalAka jIvo vagara prayatane paNa sukhI sthiti ja bhogavatA rahe che. A bheda, pUrvajanmamAM temaNe karelAM puNyakarmo ane pApakarmonA bhedane kAraNe ja utpanna thayela che. mATe pApa ane puNyanA bheda vAstavika che.' metArya paMDitane pUrvajanma viSe saMzaya hate. jIva A zarIrano nAza thayA pachI bIjo janma dhAraNa karI, pitAnAM sArAM-narasAM karmonuM phaLa bhogave che, e siddhAMta tene pratyakSapramANasiha na hoI mAnya rAkhavA jevo lAgato nahote. paratu mahAvIre tene jaNAvyuM ke, "zarIrathI chava judo che; tathA bhale te AMkhe na dekhAto hoya, paNa te pitAnAM karmo anusAra anya zarIrane prApta karI, sukha-du:kha bhogavyA kare che, ane jyAre te prayatna karI kamaM mukta thAya che, tyAre ja tenuM A saMsArabhramaNa aTake che, e huM pratyakSa pramANathI ja jANuM chuM. mATe te siddhAMta satya che, miyA nathI.' have chelle prabhAsa paMDitane vAro Avyo. tene mekSa jevI sthiti hoI zake ke kema, e viSe saMzaya hatuM. tene ema lAgatuM ke, jIva jema anAdikALathI karmo karato Avyo che, ane tenAM phaLa bhogavato Avyo che, tema ja te ana takALa paryata karyA karavAno. kamakSa karIne paNa pharI karmabaMdhana thavAnuM ja. jIva ane karma vacce svabhAvathI ja badhya-baMdhaka bhAva hAya, te te kadI maTavAno ja nahIM. paraMtu mahAvIre tene jaNAvyuM ke, "jIva bhale anAdi kALathI karma vaDe baMdhAte AvyA heya, paraMtu eka vAra jJAnaprakAza utpanna thatAMnI sAthe ja te karaDe varSano karma-aMdhakAra takSaNa dUra thaI jAya che. kAraNa ke prakAza Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA AgaLa aMdhakAra Ubho rahI zakato ja nathI. jIva sAthe kAma badhAya che, te ajJAna vagere hetuone kAraNe baMdhAya che; ke hetuo eka vAra dUra thayA, tenI sAthe ja jIvanI karma sAthe baMdhAvAnI gyatA ja dUra thaI jAya che." 4: prathama upadeza A agiyAre paMDito eka vAra potAnuM ghamaMDa tajI bhagavAnane zaraNe AvyA, eTale pachI bhagavAne temane pitAnA mArgane upadeza Apyo. sadbhAgye e prathama upadeza zabdazaH saMdharAI rahelA Aje ApaNane maLe che. Avazyaka niyukti (gA. ra71) mAM jaNAvyuM che ke, bhagavAna tIrthaMkara prathama sAmAyikAdi vrata', "javanikAya', ane "bhAvanA" upadeze che. AcArAMgasUtranA bIjA zrutaskaMdhamAM "bhAvanA' adhyayanamAM vrata ane bhAvanAovALo bhAga saMgharAyo che. ane dazavaikAlikasUtranA jIvanikAya" vALA adhyayanamAM "jIvanikAya' vaLe bhAga saMdharAve che. e baMnene saLaMga goThavatAM te Akho upadeza A pramANe thAya -- bhagavAnane kevaLajJAna thayuM, te vakhate devadevIonI AvajathI aMtarikSamAM dhamAla macI rahI. pachI bhagavAne pitAne temaja lekane barAbara tapAsIne prathama devalokene dharma kahI saMbhaLAvyo, ane pachI manuSyane. manamAM bhagavAne gautamAdi zramanigraMthane javanikA ane bhAvanAo sAthe pAMca mahAvrata kahI saMbhaLAvyAM". [AcA] "he AyuSmana ! zramaNa bhagavAna mahAvIre "cha jIrvAnakAya" nAmanuM A adhyayana potAnA jJAnaprabhAvathI jANIne deva-manuSyAdine upasyuM che, tathA pote paNa bhale prakAre AcaryuM che. te adhyayana dharmanuM jJAna karAvI, cittazuddhi karanAra hovAthI tene sAMbhaLavuM ane vicAravuM ati zreyaskara che [ dazavai0 ]." te A pramANe che : Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti " jIvA cha prakAranA che. pRthvIkAyika, jaLakAyika, agnikAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, ane trasakAyika.2 e badhA jIve! sukhAbhilASI che, tathA sukhane paramadhama mAnanArA che. mATe e sarva jIvAne jAte kadI du:kha na ApavuM, bIjA pAse na apAvavuM, ke keAI ApatA hoya tene anumedana na ApavuM. te arthe nIcenAM pAMca mahAvrata yAvajIvana dhAraNa karavAM. 1 217 paheruM mahAtrasa : huM sarva bhUtaprANIonI hiMsAnA yAvajIvana tyAga karuM chuM. sthUla, sUkSma, sthAvara ke jaMgama kAI paNa prANInI mana-vacana-kAyAthI huM jAte hiMsA nahIM karuM, bIjA pAse nahIM karAvuM, ke keAI karatA haze tene anumati nahI" ApuM. huM te pApakarmoMmAMthI nivRtta thAu chuM, tene huM ni Mdu chuM, gahu chuM,3 ane mArI jAtane temAMthI chUTI karuM chuM. te mahAvratanI A pramANe pAMca bhAvanAo che. 1. te nigra kArka jaMtune kleza na thAya te rIte sAvadhAnatApUrvaka cAle." 2. te nigrantha peAtAnuM mana tapAse. tene pApayukta, sadeASa, sakriya, ka`ba'dhana upajAvanAra, tathA prANIonA vadha-cheda-bheda ane kalaha-pradveSa-paritApayukta na thavA de. 3. te nixe peAtAnI vANI tapAse, tathA tene (upara pramANe) pApayukta, sadeAja tathA kalaha-pradUSa-ane paritApayukta na thavA de. 1. pRthvIrUpI kAyAvALA. 2. du:khathI nAsIne dUra bhAgI zake tevA jagama jIvo. 3, niMdA peAtAnI sAkhe, ane gA~ bIjAnI sAkhe. (-be), 4. grahaNa karelAM vratA jIvanamAM UMDAM Utare, te mATe dareka vratane anukULa thaI paDe tevI keTalIka pravRttie sthULa dRSTie gaNAvavAmAM AvI che, te bhAvanA nAme prasiddha che. 5. cAra hAtha AgaLa najara rAkhIne. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA 4. te niph vastumAtrane barAbara joI tapAsI-sApha karIne le ke mUke, jethI jIvajaM tunI hiMsA na thAya. ka 5. te nitha peAtAnAM annapAna paNa joI-tapAsI upayegamAM le, jethI jIvajaMtunI hiM'sA na thAya. ATaluM kare, teA te mahAvrata zarIrathI khAkhara svIkAryuM, pALyuM, amalamAM mUkayuM, ke jitAnI AjJA pramANe anusaryuM kahevAya. pInuM madAvrata huM sarva prakAranA jUTharUpa vANIdeSatA yAvajIvana tyAga karuM chuM. kreAdhathI, lAbhathI ke hAsyathI huM manavANI-kAyAthI asatya nahI AcaruM, bIjA pAse nahIM AcarAvuM ke kAi AcaratA haze tene anumati nahIM ApuM. ( bAkInuM badhuM pahelA vrata pramANe. ) te mahAvratanI A pramANe pAMca bhAvanA che. 1. te nigra Mthe sAca-vicAra karIne khelavuM, jethI vagara vicAyuM bUTa khelI na javAya. 2. te nigraMtha gussAneA tyAga kare, jethI gussAmAM AvI jaI khUda na kheAlI javAya. 3. te niph leAbhane tyAga kare, jethI leAbhamAM tAda jUThuM na elI javAya. 4. te ni Mtha bhayane! tyAga kare, jethI bhayanA mAryo jADu melI na javAya. 5. te nigraMtha hAsyane! tyAga kare, jethI hAsya-TIkhaLamAM jhUpha eTalI na javAya. ATaluM kare, te te mahAvrata barAbara svIkAyuM ke Acayu" kahevAya ( vagere upara mujaba ). trIjuM mahAtrata : huM sarva prakAranI cerIne yAvajjIvana tyAga karuM chuM. gAma, nagara ke araNyamAM thA u yA dhaNuM, nAnuM cA mATuM, citta ke acitta evuM kazuM ja huM bIjAe ApyA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti 219 vinA uThAvI nahIM lauM, khIjA pAse nahIM levarAvuM, ke krAI letA haze tene anumati nahIM Apu (vagere upara mujaba ) te mahAvratanI A pramANe pAMca bhAvanAo che. 1. te nigraMtha vicAra karIne mita pramANamAM vastue mAge. 2. te nitha mAgI ANela annapAnAdi AcAryAdikane jaNAvIne temanI paravAnagIthI khAya. 3. te nitha pramANu ( kALa-kSetranI hrada ) bAMdhIne vastue mAge. 4. te niSraMtha vAraMvAra te pramANa nakkI karatA jAya. 5. te nigraMtha sAdhamikAnI bAbatamAM pazu vicArIne tathA mita pramANumAM ja vastu mAge. . ATaluM kare, te! te mahAvata barAbara Acayu kahevAya. zodhuM mahArata : huM sarva prakAranA maithunane yAvajjIvana tyAga karuM chuM. huM deva-manuSya-tiya ca saMbaMdhI maithuna jAte nahI sevuM, bIjA pAse nahIM. sevarAvuM, kekAI sevatA haze tene anuti nahIM Apu (vagere upara mujaba ). te mahAvratanI A pramANe pAMca bhAvanAo che : 1. te nitha vAraMvAra strI sabadhI vAteA na kare. kAraNu ke tema karatAM cittanI zAMtinA bhaMga thAya, ane kevaLIe upadezelA dhathI bhaTTa thavAya. 2. te nitha strIonA maneAhara avayave! jue ke ci'tave nahi. 3. te niSratha strI sAthe pahelAM karelI kAmakrIDA yAda na kare. 4. te niMtha pramANuthI vadhAre temaja kAmeddIpaka annapAna na seve. 1. temane mATe ke temanI pAsethI. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI mahAvIra kathA 5. te nigraMtha strI-mAdApazu-napuMsakathI levAyela Asana ke zayana na vApare. ATaluM kare to te mahAvata barAbara AcaryuM kahevAya. viAmuM vrata: huM sarva prakAranA parivahana [ arthAta Asaktine] yAjajIvana tyAga karuM chuM. huM thoDI yA ghaNI, nAnI yA moTI, sacitta ke acita evI kaI vastumAM parigrahabuddha nahi rAkhuM (vagere upara mujaba.), te mahAvratanI A pramANe pAMca bhAvanAo che. 1. te nigraMtha kAnathI manahara zabdo sAMbhaLI temAM Asakti, rAga ke meha na kare. temaja na gamatA zabdo sAMbhaLI dveSa na kare. kAraNa ke, tema karavAthI cittanI zAMtino bheda thAya, ane kevaLIe upadezelA dharmathI bhraSTa thavAya. kahyuM che ke kAnamAM zabda paDatA aTakAvavA zakya nathI; paraMtu, temAM je rAgadveSa, te bhikSue tyAgavA. 2. te nitha AMkhathI gamatAM ke na gamatAM rUpa dekhI temAM Asakti ke dveSa na kare. kahyuM che ke je AMkhe rU5 caDatAM aTakAvavA zakya nathI; paraMtu temAM je rAgadveSa, te bhikSue tyAgavA. 3. te nirmatha nAkathI gamatA ke na gamatA gaMdha suMghI temAM Asakti ke dveSa na kare. kahyuM che ke, nAke gaMdha Avato aTakAvI zakaya nathI; paraMtu temAM je rAgadveSa, te bhikSue tyAgavA. 4. te nigraMtha jIbhathI gamatA ke na gamatA svAda cAkhI temAM Asakti ke dveSa na kare. kahyuM che ke: jIbhe svAda AvatAM aTakAvo zakaya nathI; paraMtu temAM je rAgadveSa, te bhikSue tyAgavA. 1. parigraha eTale padArthomAM rAgabuddhi ke pheSabuddhi. jue. AgaLa AvatA zlokAnI kaDIo. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAsi 231 5. te nagraMtha gamatA ke na gamatA sparza anubhavI temAM Asakti ke dveSa na kare. kahyuM che ke : cAmaDIthI sparza thate aTakAvavA zakaya nathI; paraMtu temAM je rAgadveSa te bhikSue tyAgavA. ATaluM kare, teA te mahAvrata barAbara Acayu kahevAya. A pAMca mahAvratA ane temanI pacIsa bhAvanAothI yukta evA bhikSu zAstra-AcAra-ane mAtra anusAra temane barAbara pALI, jJAnIenI AjJAne ArAdhaka evA sAceA bhikSu ane che. ' ' " kema cAlavuM, kema UbhA rahevuM, kema besavuM, kema sUvuM, kema khAvuM, ane kema khelavuM, ke jethI pApaka` na khavAya, ane tenuM kaDavuM phaLa bhogavavuM na paDe ? '' ** dhyAnapUrvaka cAlavuM, dhyAnapUrvaka UbhA rahevuM, dhyAnapUrvaka esavuM, dhyAnapUrvaka khAvuM, ane dhyAnapUrvaka khelavuM. te ja pApakarma na badhAya. "sarva jIvAne peAtAnI barAbara gaNanArA ane jonArA, tathA iMdriyanigrahI rahIne hiMsAdi pApakama na AcaranArA manuSyane pApakama adhAtuM nathI. "prathama jJAna, ane pachI yA. je ajJAnI che, te zuM acare, tathA hita-ahita kema karIne jANe ? jJAnI pAsethI sAMbhaLIne ja kalyANa zuM che, tathA pApa zuM che, te jANI zakAya che, te tene jJAnI pAsethI jANIne, je kalyANu hAya te AcaravuM. jIva kANu che, ane azrva kANu che, e je nathI jANutA, te saMyamane (meAkSamAne) kamAMthI jANuvAnA hatA? jene jIva tathA ajIvanuM jJAna che, te ja saMyamane jANI zake che. kAraNu ke, jyAre jIva ane ajIva e mane tattvAne jANe che, tyAre sarva jIvAnI ( pAtapAtAnAM kane anurUpa ) 40 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara zrI mahAvIra kathA anekavidha gatine jANe che. jyAre jIvonI anekavidha gatine jANe che, tyAre tenA kAraNarUpa puNya-pApane, temaja baMdha-mokSane paNa jANe che. jyAre puSya-pApa temaja baMdha-mekSane jANe che, tyAre tene daivI temaja mAnuSI bhogemAMthI nirveda (vairAgya) prApta thAya che. jyAre te devI temaja mAnuSI bhegamAMthI virakta thAya che, tyAre temano AMtara-bAhya saMbaMdha cheDI de che, tathA mAthuM muMDAvI, gharabAra vinAne sAdhu thAya che. jyAre mAthuM muMDAvI, gharabAra vinAne sAdhu thAya che, tyAre pApakarmone rekI, uttama dharmanuM sevana kare che; tathA ajJAnathI ekaThI karelI karmarUpI rajane khaMkherI nAkhe che. jyAre ajJAnathI ekaThI karelI kamara ja kha kherI nAkhe che, tyAre tene sarvaviSayaka kevaLa-jJAna-darzana prApta thAya che. jyAre tene sarvaviSayaka kevaLa jJAna-darzana prApta thAya che, tyAre te kevalajJAnI-jana leka temaja alokanuM sAcuM svarUpa jANuM zake che. jyAre te leka temaja alekanuM sAcuM svarUpa jANe zake che, tyAre te potAnA mana-vANI-kAyAnA vyApArano niSedha karI, zaila jevI nizcaLa zelezI dazA prApta kare che. jyAre te zila jevI nizcaLa zelezI dazA prApta kare che, tyAre bAkInAM sarva karmone kSaya karI, niraMjana banI, lekanI Toca upara javArUpI "siddhi" gati prApta kare che. ane jyAre te lekanI Toca upara javArUpI siddhi' gati prApta kare che, tyAre te lekanA mAthA upara jaIne zAzvata siddha bane che." zarUAtamAM jaNAvyuM hatuM tema, mahAvIrano prathama upadeza Ama be kaTake thaIne paNa saMgharAI rahyo che, e eka prakAranuM 1. upara pAna 202mAM jaNAvelAM adhAtI karmo. vadhu mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza" pustaka, navI AvRtti pA. 182-3, 2. tyAM siddha AtmAonuM sthAna che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaivalyaprApti 223 A sadbhAgya che. kAraNa ke, koI paNa jIddI paribhASAnI kazatA vinAM tathA vicitra dAnika vAdeAnI gUca-jaLa vinA spaSTa saraLa zabdomAM ApaNane tenAthI mahAvIranA dharmamA samajavAnI kUMcI maLI jAya che. jagatanA vividha padArthoM upara vairAgya prApta thayA pachInAM pA teA lagabhaga hiMdu-bauddha-jaina traNe mArgomAM samAna che. mAtra zarUAtanuM padma kAMthI zarU karavuM, emAM ja judA judA mA pravartakanI khAsiyata hAya che. mudde jagatamAM tRSNAthI pariNamatA duHkhanA darzanathI peAtAnA mAnI vicArasaraNI zarU karI. ane mahAvIre peAtapeAtAnAM kAmasukhAmAM mUDha banI badhA leAkeA je apAra jIvahiMsA Acare che, ane e rIte pApaNa dhana vaDe peAtAnuM akalyANa kare che, tenA darzanathI peAtAnA mArganI zarUAta karI.. mudde kahe che, duHkha che, temAMthI huM mukta kema thAuM ? mahAvIra kahe che, mArA sukhabhegAthI aneka jIvAnI hiMsA thAya che, temAMthI huM mukta kema karIne thAuM ? buddhe peAtAnA praznanA javAba ApyA ke, tRSNAnA nirAdha thAya te ja tenA pariNAme AvatAM duHkha dUra thAya. mahAvIre peAtAnA praznanA javAba ApyA, mArA sukhabhegathI khInna jIvAne du:kha thatuM hoya, tA mAre koI jIvane jAtanuM sukha zeAdhavuM joIe, ane tene mATe svarUpajJAna prApta karavuM teIe, jethI mArA rIte kayA kayA jIvAnI hiMsAmAM pariNAme che, e mane samajAya; e jIvahiMsAne kAraNe prApta thatA karmabaMdhanathI huM AgAmI du:khanI jaDa kevI rIte UbhI karuM chuM te paNa samAya; temaja sAca sukha - pelA viSayasukha karatAM tulanAmAM paNa apAra tathA uttana evuM sukha mArA peAtAnA AtmAnuM saheja svarUpa prApta karavA vaDe ja kevI rIte prApta thaI zake kema rIte jaina mAnI zarUAta jIva-ajIvanA sukhanA ( guru pAsethI meLavelA ) jJAnathI kevala-jJAna-darzanathI prApta thatA lAka tema ja du:kha na thAya te jIva-ajIva tatttAnuM sukhabheAga kaI kaI che, te paNa samajAya. e tema ja vAstavika Atma thAya che, ane tenA aMta alAnA sAcA svarUpane aMte mana-vANI kAyAnA vyApArAnA nirodhapUrNAMka prApta karAtI AtmAnI sahaja zailezI zAmAM Ave che. Avemas Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA pa. tIrthaMkaranA atizaye mahAvIra have tIrthakara tarIke vihAra karavA lAgyA. jana graMthamAM tIrthakaronI vibhUtinuM varNana jhINavaTathI karavAmAM karavAmAM AvyuM che. te samajavAthI mahAvIranI kevI pratibhA have pachInI jIvanakathAmAM jhaLakI AvavAnI che, tene paNa khyAla Ave che. sAmAnya kevaLajJAnImAM 25ne tIrthaMkara thanAra kevaLajJAnImAM Deka phera che. tIrthakarane temanAM pUvakarmane baLe keTalAka "atizayo' prApta thAya che. atizaya" eTale guNanI parAkASThA - asAdhAraNa guNa. tIrthakara sivAya bIjA koImAM te heya ja nahIM. te temanI pUrvanI puNyaprakRtinuM phaLa che. sAmAnya siddhio - athavA camatkAra karavAnI zaktio to amuka prakAranAM tapa karanArane paNa prApta thAya che. jaina paribhASAmAM temane "labdhi" kahevAmAM Ave che. te jevI ke: roga maTADavAnI zakti, pAMca indriyanA viSaya game te eka diyathI bhogavavAnI zakti, dUra dUranAM sthaLo sudhI jhaTa jaI pahoMcavAnI zakti, AkAzamAM - jaLa upara - agnimAM ke dhUmADAkiraNo-vAyu-jhAkaLa-medha vagerenuM avalaMbana karI javA-AvavAnI zakti, sAmAne bALI nAkhavAnI ke tenI zaktine zAMta karavAnI zakti, zarIrane nAnuM-moTuM ke halakuM-bhAre karavAnI zakti, tathA vazIkaraNa-aMtardhAna-kAmarUpapaNuM vagerenI zakti. A badhI labdhio tIrthakarane paNa janmathI ja prApta hoya che. paraMtu mAtra tIrthakarane ja prApta thaI zake evA atizaye e labdhiothI judI ja vastu che. A cotrIsa 1. je cotrIsa atizaya tIrthakarane prApta thatA manAya che, temAM svarUpavAna deha, sugadhI zvAsozvAsa, gAyanA dUdha jevAM ujajvala rUdhira-mAMsa, ane temanA AhAranuM carmacakSuthI agecarapaNuM evA cAra atizaye temane janmathI ja siddha hoya che. kevaLajJAna prApta thayA bAda temane bIjA agiyAra atizayo prApta thAya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayaprApti 225 atizayAnI vigatenuM ApaNe kazuM prayeAjana nathI. paraMtu te ceAtrIsa uparAMta apekSAthI bIjA cAra atizayeA judA gaNAvavAmAM Ave che. te atizayA tIthaMkaranuM svarUpa samajavA mATe agatyanA che. tIrthaMkara thanAra - leAkAne upadezaka netA mastaka pAchaLa upadrava na thAya; che: jemake te jyAM upadeza Ape, te sthAnamAM asakhya lAkA samAI zake; te amAgadhI bhASAmAM khAle, paNa sa prANIone peAtapeAtAnI bhASAmAM te upadeza samAya; temanA sUryabiMba jevu bhAsa'DaLa hoya; te je sthaLamAM vartatA hoya tyAM sarva dizAmAM pacIsa pacIsa yeAjana ane UMce-nIce sADAbAra sADAbAra cAjana sudhI prathama thayelA jvarAdrika geA nAza pAme ane navA utpanna na thAya; prANIo vaccenAM svAbhAvika ke pUrvajanmanAM vera zamI jAya; tIDa---sUDA--udara vagere jIvajaM tuonA mahAmArI-utpAta-akAlamRtyu na thAya; ativRSTi -anAvRSTi na thAya; dukALa na paDe; lazkaranAM hulluDa kaeN pararAjya sAthe sagrAmAdinA bhaya DhaLe. bAkInA 19 atizayA devatA tIrthaMkaranI AsapAsa phare che. jemake, tIkaranI AgaLa AgaLa dharmacakra pheravavu, baMne bAju zveta cAmara calAvavAM, sphaTikanuM sihAsana sAthe rAkhavuM, mastaka upara traNa chatra rAkhavAM, ratnamaya dhvaja pharate rAkhavA, bhagavAna paga mUkavAnA hoya tyAM suvarNa kamaLa khaDAM karavAM, te jyAM upadeza Ape tenI AsapAsa maNa suvarNa'-rUpAnA gaDha cI devA, prabhunuM mukha eka ja dizAmAM hAya chatAM cAre dizAmAM batAvavu', te jyAM sthAna kare tyAM azAkavRkSa khaDu karI devuM, mArgonA kAMTAnAM mukha nIcAM karI devAM, AsapAsanAM vRkSAne nIce namAvI praNAma karAvavA, devaduMdubhi vagADayA karavAM, pavana vaDe kacaro sApha karAvavA, meAra-pepaTa vagere pakSIo dvArA pradakSiNA karAvavI, dhULa zamAvavA gaMdhAdakanI vRSTi karavI, pachI tenA upara puSpavRSTi karavI, tIrthaMkaranAM keza-dADhI-mUcha tathA hAtha-paganA nakha vadhavA na devA, temanI tahenAtamAM ochAmAM ochA karoDa devAe rahevuM, tathA AsapAsa sarva RtuenI samRddhi eka sAthe pragaTa karavI. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhijAra racita arasaparasa ra zrI mahAvIra-kathA thanAra - mAM e guNe avazya levA joIe, e tarata ja dekhAI Ave tevuM che. 1, jJAnAtizaya - sarva sat vastuonuM kevaLajJAna. 2. vacanatizaya - saMskAravAna, udAtta, agrAmya, meghagaMbhIra, pratidhvaniyukta, dAkSiNayukata, rAgayukata, mahAzRMyukta, pUrvIparavirodha rahita, ziSTa, saMzayarahita, bIje mANasa dUSaNa na daI zake tevI, hadayaMgama, arasaparasa pada tathA vAkAnA sApekSapaNavALI, prasaMgocita, tattvani, aprAsaMgika bAbatonA ati vistAra rahita, AtmazlAghA ane paniMdA rahita, abhijAta, atisnigdha tathA madhura, prazasya, bIjAnAM marma vadhe nahIM tevI, udAra, dharma tema ja artha saMyukta, vibhakti-kALa-vacanaliMga vagerenA viparyaya rahita, vizvamAdi rahita, camatkRtipUrNa, utsukatArahita, ativilaMbarahita, aneka prakAranAM varNananI vicitratAyukta, prathamathI ja bIjAnAM vacana karatAM jemAM vizeSatA rahelI che tevI, satyapradhAna, varNa-padavAkaya yathArtha samajI zakAya tevAM chUTAM hoya tevI, kahevA dhArelo artha pUre na thAya tyAM sudhI tUTaka na banatI, tema ja vaktA ane zratane kaMTALAkheda na thAya tevI vANuM 3. apAyAgamAtizaya-eTale ke upadravanivArakatA. 4. pUjAtizaya traNa lekanA pUjanIya hevApaNuM. jene jagatanAM tattanuM svarUpajJAna che, ane tethI te konA vividha tApa nivAravAnA upAya jenI pAse heI, lokee sevavA- pujavA yogya che, tathA pitAnI vastu bIjAne samajAya tevI sacoTa bhASAmAM kahevAnI jenI pAse zakti che, te kharekhara lokanAtha', "lekamadIpa', "dharmAdAtA", "dharmadezaka', "dhama nAyaka' "dharmasArathi'. ane "dharmacakravatI' kahAvAne yogya che. lokone te zaraNarUpa che, dvIparU5 che, trANarUpa che, gatirU5 che, tathA pratiSThArUpa che. sarva bhane jItanAra te jinane pharI pharI namaskAra! Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 kaivalyaprApti pariziSTa [buddhane bAdhi prApta thaI, tyAra bAda temane lAgyuM ke, jagatanA sukhethI loko mAre A mAga sAMbhaLaze nahIM temaja anusaraze nahIM. mATe mAre have ekAMtamAM mauna dhAraNa karI rahevuM ja yogya thaze. te vakhate brahmadeve AvI temane temanA vicAramAMthI kevI rIte pheravyA, tenI kathA nIce utArI che.] tyAre brahmadeva tarata ja buddha samakSa pragaTa thayA ane hAtha joDI bolyAH "he buddhaguru ! tArA amRtatulya dharmane lekene upadeza kara. A jagatamAM jemanAM jJAna para ajJAnamaLanAM paDa ghaTTa beThAM nathI evA puSkaLa ja che. kevaLa tArAM dharmavAya temanA kAne na paDavAthI temane bhAre hAni thAya che. je tuM upadeza karIza, to tenuM rahasya jANanAra ghaNA leka A jagatamAM maLI Avaze. parvatazikhara para rahI jema ApaNe nIcenA pradezamAM loka tarapha joIe chIe, tema prajJAnA zikhara para caDI, tuM A janmajarAdika duHkhathI pIDita thayelA loke tarapha nirbhayapaNe je ! he zUravIra, mAra sAthe yuddha karI te jaya meLavyo che, te lokanAyaka tuM sarva RNamAMthI mukta thayo che. have lekamAM pharIpharIne tuM tArA dharmano pracAra kara. tAro dharma samajanArA ghaNA leke tane maLaze." "buddha brahmadevanI vinaMti mAnya karI ane potAnA saddharmane prathama kene upadeza karavo ane te vicAra karavA lAgyo. ALArakAlAma tathA udraka rAmaputra e be pUrvaparicita tapasvIo A dharmanuM rahasya tarata samajI zakaze ema tene lAgyuM, paraMtu te baMne atyAra agAu maraNa pAmyA che e Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrI mahAvIra kathA vAta buddha aMtargonathI jANI. pachI te manamAM bolyA, "mArI sAthe je pAMca tapasvI rahetA hatA, te ja dharma prathama zravaNa karavAne cagya che. huM jyAre tapazcaryA karato hato tyAre temaNe puSkaLa madada karIne mane AbhAra nIce Ape che. paNa te A samaye kyAM rahetA haze?' te pAMca tapasvI vArANasI pAse traSipattana nAmanA upavanamAM rahetA hatA te vAta divya dRSTie jANuM laI, buddha kAzIe javA mATe uruvelAthI nIkaLe. tene Avato joI, te pAMca tapasvIoe ApasamAM nizcaya karyo ke, pele yogabhraSTa zramaNa cAlyo Ave che. ApaNe koI paNa rIte tene AdarasatkAra kare nahIM, paNa ahIM eka Asana mAMDI rAkhavuM. enI IcchA haze te e ke tenA para besaze. paraMtu jyAre buddha AzramanA dvAra AgaLa Avyo, tyAre temano vicAra ApoApa paDI bhAgyo. temanAmAMnA eka jaNe buddhanuM pAtra ane cIvara (kaMthA) potAnA hAthamAM laI lIdhAM, bIjAe Asana taiyAra karyuM, ane bAkInAoe paga dhovA mATe pANuM vagere ANuM mUkyuM. buddha paga joI pitAne mATe mAMDelA Asana para beThe. tapasvIoe tene nAmathI saMbodhana karI kuzaLasamAcAra pUchayA. "buddha bolyA, he bhikSuo, huM have ahaMta, tathAgata ane samyapha saMbuddha evA saMbaMdhanane yogya thayo chuM. tame mAre dharma lakSapUrvaka sAMbhaLe, mArA amRtatulya dharmanuM ekAgratAthI manana kare. huM kahuM chuM tema tame cAlaze to tenuM rahasya samajAI, tamAruM brahmacarya sArthaka thaze. tapasvIo belyA he gautama! ame jyAre tArI pAse hatA tyAre tIvra tapazcaryA vaDe paNa tane mokSamAganuM jJAna thayuM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalyaprApti ra9 nahIM. have to tuM yogabhraSTa thayo che! tapazcaryAne tyAga karIne tuM peTa pAchaLa paDyo, to tane amRtatulya dharmanuM jJAna kevI rIte thaI zake? buda belyo, "he bhikSuo! A pahelAM meM tamane kadI kahyuM hatuM ke, huM ahaMta, tathAgata ane samyapha saMbuddha thayo chuM?" " " "nA. tapasvIoe uttara Ape. to pachI Aje huM je kAMI kahuM chuM tenA para tamAre vizvAsa beso joIe. tame eka vAra dhyAnapUrvaka mAro upadeza sAMbhaLI lo." dhIre dhIre te pAMca tapasvIone vizvAsa buddhanA kahevA upara beThe ane teo tene upadeza sAMbhaLavA taiyAra thayA. upadeza sAMbhaLyA bAda te pAMcane buddhanA dharmopadezanuM rahasya samajAyuM, ane temaNe bauddhadharmanI dIkSA potAne devAnI tathAgatane vinaMtI karI." uparanI kathAmAM AvatA brahmadevanA rUpakano artha karatAM a. dharmAnaMda kosaMbI jaNAve che : "mitrI, karuNA, muditA ane upekSA A cAra bhAvanAone brahmavihAra kahe che. e uparathI ema dekhAI Ave che ke, brahmadeva eTale e cAramAMthI ekAda manavRtti haze. mAtA jema dhAvaNuM chokarAnuM mitrIthI (premathI) pAlana kare che, te mAMduM thAya tyAre karuNAthI tenI sevA kare che, pachI vidyAbhyAsAdikamAM te hoziyAra thAya eTale mudita aMtaHkaraNathI tene thAbaDe che, ane tyAra pachI jyAre te svataMtrapaNe jIvana zarU kare athavA mAtAnA matathI viruddha rIte vartavA lAge, tyAre tenI upekSA kare che - kadI tene Sa karatI nathI, ane tene madada karavA haMmeza taiyAra hoya che te pramANe ja mahAtamAo A cAra zreSTha mane 1. buddhacarita, pA. 23. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ra zrI mahAvIrakathA vRttiothI prerita thaI te, janasamUhanuM kalyANa karavA tatpara hAya che. lAke je brahmadevane pitAmahe kahe che, te khIjuM kAI nathI paNa A cAra manettienI sAkSAt mUrti che! tyAre have mudda pAse brahmadeva AvyA eTale zuM? ene a e che ke, temanA manamAM A cAra manAvRttie vikAsa pAmI. temanA aMtaHkaraNanA amaIda premathI, agAdha karuNAthI, sajjanA viSenI mudritAthI ane temanuM na sAMbhaLanArAe upara athavA te temanA akAraNu zatrue upara upekSAthI, te sahune! prasAra karavA pravRtta thayA.' Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana bhagavAna mahAvIre ApelA prathama upadezathI gautama vagere 11 paDitAe dhara-Arane tyAga karI, bhagavAna pAse jaina mAnI dIkSA lIdhI. temanA ziSyAe paNa jaina mAnuM ja avalaMbana svIkAryu. eTale bhagavAne te agiyAra jaNane pAta-pAtAnA ziSyagaNanA gaNu-dhara banAvyA. e ja pariSadamAM zatAnIka rAjAne ghera rahelI caMdanA paNa hAjara hatI. teNe pazu duH khapUNaeN saMsAra tyajI, janamArganuM avalaMbana levAnI icchA karavAthI, bhagavAne tene dIkSA ApI; tathA te prasaMge bIjI je kAI srIoe dIkSA lIdhI, temanI tene prati nI anAvI. A sivAyanAM je strIpuruSAe bhagavAnane upadeza sAMbhaLI, bhagavAnanuM zaraNu svIkAryuM, paraMtu saMsAranA tyAga karI dIkSA levAnI peAtAnI taiyArI nahAvAthI saMsAravAsa kAyama rAkhyA, temane paNu bhagavAne zrAvaka ane zrAvikA evA varga sthApI dIdhe. " A rIte prathama upadeza vakhate ja yavidha saMdhanI sthApanA bhagavAne karI dIdhI. sAdhu-sAdhvI va yAgya netAAcAryanI dekharekha nIce rahe, zraddhALu gRhastha-zrAvakava dvArA tene yathAcita nirvAha thatA rahe, ane gRhasthavarga e sAdhu-sAdhvI vargane sakSAdinA dAna dvArA tenA paricayamAM rahI, peAtAnI zraddhAnI ane AcAranI bAbatamAM paripuSTa thayA kare, e tene uddeza hatA. e vyavasthA badhA vargonI surakSitatAne mATe paNa jema Avazyaka hatI, tema temanI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra zrI mahAvIra sthA arasaparasa saMzuddhine mATe paNa Avazyaka hatI, e pariNAme mAluma paNa paDyuM che. apApA nagarImAM tyAra pachI paNa keTalAka divasa bhagavAna sthira rahyA lAge che. tyAMne vasavATa pUro karI bhagavAna tyAMthI rAjagRha nagaramAM AvyA. te nagara tathA tenA rAjA viSe prathama thoDuM jANIe. 10 zreNika biMbisAra ApaNe je samayanI vAta karIe chIe, te samayanA arasAmAM eTale ke, lagabhaga I. sa. pU. chaThThA saikAnA arasAmAM, bAharatha rAjavaMzane-athAta jarAsaMdhanA bApanA vakhatamAM [eTale ke lagabhaga pAMca-cha saikA pahelAM magadhamAM sthApita thayelA rAjavaMzano aMta Avyo. te rAjavaMzane aMta koNe kevI rIte Apyo e kahI zakAtuM nathI. paraMtu thoDA samaya bAda ja, eTale ke buddha-mahAvIranA samaye magadhamAM biMbisAra nAme pratApI rAjA rAjya karate hato, eTale ApaNe cekasa jANuM zakIe chIe. azvaSa potAnA buddhacaritamAM (11-2) tene haryaka kulane kahe che. mahAvaMza (grIgarano anuvAdapA. 12) mAM jaNAvyuM che ke, biMbisAra 15 vaSane hatA, tyAre tene tenA pitAe rAjyAbhiSeka karyo hato. teNe pAsenA aMga deza upara caDAI karI tenA rAjAne mArI nAkhyo, tathA tenA dezane magadhamAM joDI dIdho. 1. magadhanI rAjadhAnInuM jananuM nAma giritraja, vasumatI ke kuzAgrapura paNa hatuM. 2. ema jaNAya che ke, aMgadezanA rAjA brahmadare biMbisAranA pitA bhaDhiyane harAvyA. tibeTI paraMparAmAM tenuM nAma mahApadma hoya ema lAge che. badalAmAM biMbisAre aMgadeza upara caDAI karI brahmadattane mArI nAkhyo ane pote caMpAmAM potAnA pitAnA pratinidhi tarIke rahyo. pachI pitAnuM mRtyu thatAM te rAjagRha cAlyo A. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagRhamAM Agamana zya bibisAra lagnasaMbaMdhathI madra, kezala, ane vaizAlInAM rAjakulo sAthe joDAyo hato. kozala dezanA rAjA pAsenadi (prasenajita)nI bahena kosaladevI biMbisAra vere paraNAvavAmAM AvI hatI; tema ja vaizAlInA gaNa-rAjA ceTakanI putrI callaNa paNa biMbisAranI rANuM hatI. te uparAMta bibisAranI makA rANunA ullekha uparathI kaI madda rAjakanyA paNa tenI rANuM hoya, ema jaNAya che. biMbisArano putra ajAtazatru (Nika) A traNa rANImAMthI kene putra hatA te viSe matabheda che. keTalAka bauddha graMthe (jAtaka naM. 338, ane naM. 373) pramANe ajAtazatru kAsaladevIne putra hato; paraMtu bIjA eka bauddha ullekha pramANe ajAtazatrunI mAnuM nAma madrA che. bauddha nikAyagraMtha ajAtazatrune vaMdehipura paNa kahe che. paraMtu kesala rAjAo ghaNIvAra "videha' paNa kahevAya che. jene lekhake ceTakaputrI celaNAne ajAtazatrunI mA karAve che. ane vaizAlInA gaNarAjayamAM videha dezane samAveza thato hovAthI, mahAvIra temaja ajAtazatru baMne vaidehIputra kahevAya paNa kharA. A sthitimAM ajAtazatrunI mAtA koNa hatI, te viSe cokasa kAMI kahevuM azakya che. ajAtazatru prathama potAnA pitAnA pratinidhi tarIke caMpAmAM rahetA hoya tema lAge che; pachI, pitAne mArIne teNe AkhuM rAjya kabaje karyuM. ajAtazatrue biMbisArane mArI nAkhyo, eTale kesaladevI zokanI mArI marI gaI. AthI kesaladevInA bhAI kAsalarAja pasenadie kAsaladevIne lagna prasaMge snAna-cUrNanA kharca peTe ApavAmAM AveluM kAzInuM eka gAma - ke jeno hakadAra have ----- --- 1. Kindred sayings pA. 38. 2. vedika inDekasa. pu. 1, pA. 190, 491; para AtmA vaideha paNa kahevAya che ane kausalya paNa kahevAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA exp ajAtazatru thAya ~ te kabaje karyuM. Ane kAraNe ajAtazatru ane kAsalarAja vacce laDAI cAlI. temAM kAI vAra mAmeA jItatA, teA kAI vAra bhANeja. chevaTe ajAtazatru keda pakaDAyA, pazu prasenajite tene peAtAnI putrI vijarA paraNAvI, tathA tenA snAna-cUnA kharca peTe peluM kAzInuM gAma pAchuM ApyuM. vaizAlInA rAjA ceTaka sAthe ajAtazatrune thayelI laDAi e, ane temAM thayelI tenI ta - vagerenI kathA yathAsthAne AgaLa Avaze. A ja arasAmAM magadharAjanI vadhatI jatI sattAne kAraNe kahA ke game te kAraNe kaheA, have tene avaMtInA rAjA caDaprotanA gussAnA sAmaneA karavAnA Avye. jhimanikAyamAM (3-7) eka ullekha evA che ke, caMDapradyutanA humalAnA bhayathI ajAtazatrue rAjagRhaneA killA majabUta karAvyeA. e humalA thayeA hatA ke nahIM te kahI zakAtuM nathI. avaMtInuM rAjya jItavAvuM kAma ajAtazatru mATe nahIM, paNa tenA vArasAne mATe sarajAyuM hatuM. 234 uparanuM varNana judA judA jaina-bauddha grathAmAM maLatA ullekhA uparathI tAravIne mUkayu che. have biMbisAra ( zreNika ) ane ajAtazatru (hU~Nika )nI bAbatamAM jaina kathAe zuM kahe che, te joI e. kuzAgrapura ( rAjagRha )nA rAjA prasenajitane ghaNA putre hatA. tene vicAra AbyA ke, A badhAmAMthI mArI pAchaLa rAjagAdI meLavavA kALu lAyaka che, tenI huM parIkSA karuM. tethI teNe eka vAra badhAne sAthe jamavA besADavA, ane jyAre te jamavA lAgyA tyAre teNe keTalAka vAgha jevA kUtarAe te tarapha cheDAvyA. kUtarAne dhasI AvatA joI, bIjA kumAre tA tatkALa UIte bhAgI gayA. paraMtu, zreNikakumAra tA te UDI gayelA kumArInA thALamAMthI the u thADu te kUtarAone nAkhatA esI rahyo, ane kutarAe te khAya te daramyAna peAtAnuM khAvAnuM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 25 cAlu rAkhavA lAgyuM. A pramANe pAte dharAI rahyA, tyAre ja peAtAnI jagAethI UThayo. A je prasenajita ghaNA rAjI thaye, ane tenI khAtarI thaI gaI ke, A chekarA game te upAya vaDe zatruonI vaccethI peAtAnA mA kADhI AkhuM rAjya bhAgavaze. bIjI eka vAra teNe badhA kumArAne lADu bharelA karaDiyA tathA pANI bharelA dhaDAmAM baMdha karIne tathA mudrA vaDe sIla karIne ApyA, tathA jaNAvyuM ke, A sIla teDathA vinA tame te lADu khAo tathA pANI pIe. khIjA kumAre teA kAMI mAga na sUjhavAthI cAlyA gayA; paraMtu zreNikumAre karaDiyeza halAvI-halAvIne aMdaranA lADune cUrA karavA mAMDI, tathA te karaDiyAnI saLIenAM chidromAMthI jema jema garatA gayA, tema tema khAvA mAMDayo, tathA pANIne dhaDeA navA heAvAthI tenI nIce jhamatuM pANI rUpAnA vAsaNamAM ekaThuM thavA daI pI lIdhuM. rAjAne A uparathI tenI buddhimattAnI vizeSa khAtarI thaI. eka vakhata kuzAgranagaramAM vAravAra agnine upadrava thavA mAMDayo, kaMTALIne rAjAe dheASaNA karAvI ke, jenA gharamAMthI Aga zarU thaze, tene nagaramAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM Avaze. eka vakhata rAjAnA rasAiyAnI bedarakArIthI rAjAnA mahelamAM ja Aga zarU thaI. te vakhate rAjAe peAtAnA kumArene jaNAvyuM ke, je kumAra A mahelamAMthI je vastu upADI jaze te tenI thaze. bIjA kumAree peAtapeAtAne gamatI mUlyavAna tathA bhAganI cIjo lIdhI, tyAre zreNikakumAre rAjAnA digvijayamAM magaLarUpa jacihna manAtuM bhaMbhAvAdya lIdhuM. rAjA tenI pasaMdagI joI vaLI vizeSa khuza thayeA, ane te vakhatathI zreNikanuM nAma bhaMbhAsAra paDayuM. bhautra theAmAM tenuM (bisAra nAma che, te Ane maLatuM ja che, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA tyAra bAda rAnta pote karelA hukama anusAra jAte pa ' > nagara cheADI cAlI nIkaLyA, ane eka kAza dUra chAvaNI nAkhIne rahyo. kuzAgrapuramAMthI tyAM Ava-jA karatA leAkeA te chAvaNIne ( rAjAnuM--dhara ) * rAjagRha kahetA, tethI tyAM vaseluM gAma rAjagRha nAme prasiddha thayuM. prasenajite tenI AsapAsa khAI, killA vagere badhAvI tene barAbara surakSita karyuM. 234 rAjAne have nizcaya thaI gayeA hatA ke, badhA kumAreAmAM zreNika buddhimAna hovAthI, chevaTe teA rAjaya tene ja hAtha javAnuM che. paraMtu, teo atyArathI tenI buddhimattAne kAraNe ke peAtAnA pakSapAtane kAraNe tene mArI na nAkhe te sAru, dezeAnI vaheMcaNI vakhate teNe zreNikane kAMI paNa na ApyuM. AthI peAtAnuM apamAna thayeluM gaNI, zreNika dubhAI te nagaramAMthI cAlI nIkaLyA, ane pharate pharatA veNuAtaTa nAmanA nagaramAM AvyeA. te nagaramAM e samaye kAI meTA utsava cAlatA hateA; tethI bhadra nAmanA zeThanI dukAne gharAkAnI bhAre bhIDa jAmI hatI. prasaMga joI ANika tarata zeThanI madade paDIkAM vALavAne kAme lAgI gaye, ane tenI vakhatasara maLelI mane kAraNe ze te divase ghaNuM dhana kamAI zakayA. dukAna "dha karavAne vakhata thaye| tyAre zeThe zreNikane pUchyuM, tame bahAragAmanA lAgeA che; tame kayA puNyavAna gRhasthanA atithi che? zreNike javAba ApyA, 'huM tamArA ja atithi chuM.' have AgalI rAte zeThane svama AvyuM hatuM. temAM temaNe peAtAnI putrI noMdAne yeAgya vara peAtAne maLI AvyA. ema joyuM hatuM. te vara A zreNika ja haze ema dhArI, temaNe tene peAtAne ghera lIdheA, ane ceAgya prasaMge peAtAnI putrInuM tenI sAthe lagna karyuM. zreNika zeThane pUchyuM, mAruM kuLa vagere jANyA vinA, zA mATe tame tamArI putrI mane Ape che?' tyAre zeThe javAba ApyA ke, tamArA guNAthI tamArA ucca Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana ra7 kuLa viSe mane khAtarI thaI gaI che. zreNika tyAra bAda pitAnI naMdA bhAryA sAthe vividha bhoga bhegavate, te zeThane tyAM ja rahyo. A tarapha zreNikanA pitA prasenajitane akasmAta roganI pIDA thaI AvI. tethI ghaNI bedapUrvaka teNe potAnA prayaputra zreNikane zodhI lAvavA mANaso sAMDha upara deDAvyA. zreNikane e sADhavALA pAsethI pitAnI AkharI mAMdagInI khabara maLatAM ja, te tarata zeTha tathA naMdAnI rajA laI cAlI nIkaLyo. AgaLa zuM thAya che te jANyA vinA potAne sAce paricaya A lokone Apavo e teNe yogya mAnyuM nahIM, tethI teNe sagarbha naMdAne mAtra ATaluM ja lakhI ApyuM ke, "jemAM ujajavaLa bhate che, tevA rAjagRha nagarane huM gopALa chuM." tathA kahyuM ke, A lakhANa mArI pAse mokalIza eTale huM game tyAre tane ke tArA saMtAnane oLakhIza. hAlamAM huM bhAre dhamAlamAM paDavAne chuM, eTale tane yAda karI zakuM ke maLI zake tevI sthitimAM ghaNe kALa haIza nahIM. bhAgyavazAt prasenajita rAjAne chellA divasamAM zreNikane bheTo thayo, ane temaNe tarata ja zreNikane rAjyAbhiSeka karyo 24 abhayakumAra naMdAne sagarbhAvasthAmAM hAthI upara caDI prANIone dAna karatAM karatAM abhayadAna ApanArI thavAnA koDa thayA. rAjAnI madadathI zeThe te keDa pUrA paNa karyA. pachI yogyakALe putrane janma thatAM, zeThe tenI mAtAnA dohada uparathI tenuM nAma abhayakumAra pADayuM. te bahu buddhizALI nIvaDyo, ane nAnApaNathI tenI UMDI samajazakti ane tIvra buddhizakti badhAMnI prazaMsAne pAtra banI. eka vakhata potAnA bALamitrone moMe pitAne pitA che ke nahIM te viSe kaTAkSayukta veNa sAMbhaLatAM, te khinna Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI mahAvIrakathA thaI mAtA pAse Avyo, ane pitAnA pitA viSe sAcI vAta pUchavA lAge. naMdAe tene be nI vAta karI, tathA jaNAvyuM ke, te koNa hatA, kyAMthI AvyA hatA, te ame koI jANatA nathI. eka divasa temane zodhatA keAI UMTavALA AvyA, temanI sAthe te cAlyA gayA, ane jatI vakhate mane mAtra ATalI edhANuM ApatA gayA che. ema kahI teNe pelI ciThThI abhayakumArane ApI buddhizALI abhayakumAra samajI gayo ke, A ciThThIne artha, "huM rAjagRhane rAjA chuM' evo thAya che. tethI tarata te pitAnI mAtAne laI pelI ciThThI sAthe rAjagRha Ao. tyAM rAjA thayelA zreNike potAnA pAMcase maMtromAM khUTatI eka ja pUravA mATe koI buddhizALI puruSanI zodha karavA mAMDI hatI. teNe eka sUkA kUvAmAM potAnI vIMTI nAkhI hatI. tathA jAhera karyuM hatuM ke, kUvAne kAMThe Ubho rahI, je puruSa e vIMTI bahAra kADhaze tene huM mArA maMtrIone pramukha banAvIza. keTalAya leke e jagAe AvI, e kAryane azakya mAnI hAtha dhasatA pAchA jatA hatA tevAmAM abhayakumAra potAnI mAne nagarabahAra yogya sthaLe mUkI nagaramAM pharate pharato tyAM Avyo. teNe tarata kAMThe UbhA rahI chANane lacake te vIMTI upara nAkhyo. pachI tenA upara saLagato ghAsano pULo nAMkhe. eTale vIMTI sAthe pele chANano lacake sukAIne eka chANuM banI gayo. pachI abhayakumAre pANInI eka nIka te kUvAmAM vaLAvI dIdhI, eTale kuvAmAM pANuM UMcuM AvavAnI sAthe peluM chANuM paNa upara AvyuM. tarata teNe temAMthI vIMTI kADhI lIdhI ! rAjAne A khabara maLatAM teNe abhayakumArane potAnI pAse teDAvyo. tene dekhatAMveMta ja rAjAne vAtsalyabharyA umaLakA AvavA lAgyA. badhI vAta pUchIne jANI lIdhA bAda Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana ra39 teNe naMdAne dhAmadhUmathI mahelamAM teDAvI ane abhayakumArane pitAnI bahena susenAnI putrI vere paraNAvIne pitAnA maMtrIone pramukha banAvyuM. 3H ajAtazatru rUNika vaizAlInA gaNarAja ceTakane pRthA nAmanI rANIthI sAta putrIo thaI hatI. temAMthI pAMca to judA judA rAjAo vere paraNI cUkI hatI mAtra sukA ane cellaNa e be kuMvArI hatI. [juo AgaLa pA 77] eka vakhata sukAnuM citra jovAmAM AvatAM, tenA svarUpathI mohita thaI, zreNike pitAnI sAthe lagna karavA tenuM mAthuM karyuM. paraMtu ceTake tene halakA kuLano gaNI, tenA mAgAne asvIkAra karyo. AthI zreNika ghaNe khinna thaI gayuM. paraMtu abhayakumAre pitAne AzvAsana ApyuM, ane amuka pejanA nakkI karI te chAne veze vaizAlImAM AvyuM. tyAM AvI teNe keI paNa rIte dAsIo vagere dvArA zreNika rAjAnuM sauMdaryapUrNa citra sukAnI najare pahoMcADayuM. supeThA paNa zreNika upara Asakta thaI. pachI abhayakumAre ceTakanA aMtaHpura sudhI eka suraMga khodAvI; ane sukAne badhI vAtanI khabara ApIne taiyAra rahevA jaNAvyuM. yathAkALe zreNika rAjA pitAnA 32 aMgarakSakela sahita te suraMgamAM ratha laIne Avyo. subhechA zreNikane joI atyaMta AnaMdita thaI. pachI te pitAnI priya bahena callaNAnI rajA levA gaI. tyAre cellaNAe jaNAvyuM ke, huM paNa tArI sAthe AvIza, kAraNa ke, huM tArA vinA ekalI rahI zakIza nahIM. tenA AvA premabharyA Agrahane vaza thaI, supechA tene laI suraMganA dvAra pAse AvI; paraMtu acAnaka ratnano karaMDiye lAvavAnuM 1. nAgarathika tathA sulasAnA eka sAthe janmelA 32 pu. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI mahAvIrakathA yAda AvatAM, te cennaNAne rathamAM besADI, mahelamAM pAchI gaI te daramyAna * zatrunA gharamAM lAMbe vakhata rahevuM ThIka nahIM' evA pelA batrIsa aMgarakSakAnA Agraha joI, tathA rathamAM kAI strIne beThelI joI, zreNike tene sujyeSTA mAnIne ratha haMkArI mUkayo. sujyeSThA karaDiye laIne suraMga AgaLa AvI, tA peAtAnI bahena ke ratha kAMI maLe nahI ! peAtAneA maneratha Ama niSphaLa thayelA jANI teNe tarata bUma pADI ke, daDA, dADA, mArI bahena celaNAnuM haraNa thayuM.' ceTakanAM mANasA tarata suraMgamAM doDayAM. suraMgamAM thayelA yuddhamAM zreNikanA batrIse aMgarakSake kapAI gayA paraMtu tyAM sudhImAM zreNika sahIsalAmata nIkaLI gayeA. mArgomAM cellaNAne zreNika te! sujyeSTA kahIne ja kheAlAvatA. chevaTe cekSaNAe tene tenI bhUla jaNAvI ane kahyuM ke, huM tA sujyeSThAnI bahena chuM, sujyeSThA tA tamArI utAvaLamAM pAchaLa rahI gaI. paraMtu cehlalyuAne paNa sujyeSThA jevI svarUpavAna tathA pAtA upara Asaketa jANI, zreNika rAjAe ha`pUrNAMka tenI sAthe lagna karyuM. zreNika athavA biMbisAra atyAra sudhI muddatA bhakta tathA anuyAyI hatA ema kahI zakAya. khudda gRhatyAga karIne nirvANune mA` roAdhavA nIkaLyA tyArathI ja te temanA pratye AkarSAye! hatA e vAta AgaLa kahI dIdhI che. [ pA 141 ] tathA muddane jyAre te mA` prApta thAya, tyAre temaNe potAnA rAjyamAM avazya AvavuM evuM teNe temanI pAsethI vacana lIdhuM hatuM. te mujaba jyAre mudde rAjagRhamAM AvyA, tyAre teNe temane bhAre AdarasatkAra karyAM hatA, tathA temane tathA temanA bhikSuone ekAMtavAsa tarIke anukULa thaI paDaze ema mAnI peAtAnu veNuvana nAme ughAna temane bheTa karyu hatuM. e adhI kathA bhaugraMthAmAM prasiddha che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 nAthanAM kara tathA tenA jaina dharmanA ane evANa jagRhamAM Agamana paraMtu cellaNa sAthenA lagna pachI te jaina dharmanI asara taLe AvyuM. kAraNa ke celANuM tathA tenA pitA ceTaka vagere jaina tIrthaMkara pArzvanAthanAM anuyAyI hatAM. biMbisAre kAMI jhaTa celANanuM kahyuM mAnI jana dharma nahi ja svIkAryo hoya. baMne vacce baMne dharmanA sAdhuonA sArA-narasA paNuM bAbata kaDavI-mIThI carcAo paNa thaI haze. paraMtu eka vakhata rAjA vihAyAtrAe nIkaLyo, te daramyAna maMDiphokSa cityamAM tene eka sukumAra jaina sAdhu sAthe bheTe thaye. tenI sucita nAnI avasthA tathA suMdara AkRti ane chatAM muniza dekhI rAjAne atyaMta kUtuhala thayuM. teNe tene pUchayuM: "he Arya ! tArI avasthA taruNa che chatAM A bhegakALamAM ja tuM zA kAraNathI prajita thayo che?" sAdhue kahyuM, "mahArAja ! huM anAtha chuM; mArA upara anukaMpA rAkhe tevuM kaMI mane maLyuM nahIM tethI huM sAdhu thayA tyamAM tene suMdara AkRti e thaze * A sAMbhaLI zreNika rAjA hasIne belyoH (guNa ane rUpanI) ATalI Rddhi tArI pAse hevA chatAM, tuM anAtha heya ema kema bane? bhale huM tAre nAtha thAuM chuM. have sagAMsaMbaMdhIthI yukta thaIne tuM uttama evA mAnuSaka kAmaga bhogava. kAraNa ke manuSyapaNuM bahu durlabha che." A sAMbhaLI munie kahyuM, "he rAjA! tuM pote ja anAtha che te pachI bIjAne nAtha zI rIte thavAne hato?" pite koI divasa nahIM sAMbhaLeluM evuM tenuM vacana sAMbhaLI navAI pAmI zreNika rAjA bolyoH "mAre ghaDAo che, hAthIo che, manuSyo che, nagare che, aMtaHpura che, AjJA che, tathA azvArya che. Ama sarva kAmo pUrA pADanArI uttama saMpadA mArI pAse hovA chatAM huM anAtha kema karIne kahevAuM?" Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrI mahAvIra kathA munie kahyuM : he rAjana! tuM "anAtha' zabdano artha jANato nathI. mANasa kema karI anAtha kahevAya, tathA huM zA mATe sAdhu thayo, te huM tane kahI saMbhaLAvuM chuM, te tuM sAMbhaLa. "suprasiddha kauzaMbI nagarImAM puSkaLa saMpattivALo mAre pitA rahe che. pahelI vayamAM ja mane AkarI AMkhanI vedanA zarU thaI, tathA mAre Akhe zarIre atizaya dAha UpaDo. zatrue krodhe bharAI zarIranA marmasthAnamAM bheMkeluM tINu zastra jema pIDA kare, tevI mArI AMkhanI vedanA hatI; tema ja mArA baraDAmAM, hadayamAM ane mAthAmAM ghora tathA vaja jevI kaDhAra pIDA thatI hatI. mArA upacAra mATe mArA pitAe sArAmAM sArA vaidyo teDAvyA tathA teoe potAnI saghaLI vidyA kharacIne mArI cikitsA karI, paNa mane teo duHkhamAMthI mukta karI zakyA nahIM -e mArI anAthatA che. "mAre mATe mAre pitA pitAnuM badhuM dhana ApI devA taiyAra hatA, paraMtu mane duHkhamukta karI zakyo nahIM - e mArI anAthatA che. putrazokathI vyAkuLa mArI mAnA, mArA pitA tathA nAnA bhAIo, tathA mArI moTI ane nAnI baheno mane mArA duHkhamAMthI mukta karI zakyAM nahIM- e mArI anAthatA che. mArA upara anurAgavALI ane mane ja anusaranArI mArI priya patnI annapAna, snAna, gaMdhamAlya, ane vilepanane tyAga karI agrUpUrNa ne mArI pAse ja besI rahetI; eka kSaNa paNa mArAthI aLagI thatI nahatI. chatAM te paNa mArA duHkhamAMthI mane mukta karI zakI nahIM - e mArI anAthatA che. tyAre mane vicAra Avyo ke, aMta vinAnA A saMsAramAM vAraMvAra AvI vedanAo avazapaNe bhogavyA karavI, Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 243 e hu AkaruM che. mATe jo huM A vipula vedanAthI eka vAra paNa chUTA thAuM, te| tarata badhAnA tyAga karI pravrajyA lauM, ane janmamaraNanA sasAracakramAMthI mukti sAdhuM. A vicAra karatA huM rAtre sUi gayA; ane savAre UThyo tyAM tA mArI badhI vedanA dUra thaI gaI. tethI gaI kAle ja mArAM sagAMvahAlAMnI anujJAthI huM sAdhu thayA chuM. have huM anAtha maTI, mAre| tema ja bIjA paNa sthAvara-jaMgama prANIone nAtha thayeA chuM, ema mane lAge che. kAraNa ke ApaNAM peAtAnAM sukha ane du:khane ApaNA AtmA ja kartA che. ' A pramANe te umra saMyamazIla mahAmunie vistArathI kahelA upadeza sAMbhaLI rAjA zreNike sa MtuSTa thaI, aMjila joDIne kahyuM, 'he mahiSa ! tame anAthapaNuM barAbara kahI saMbhaLAvyuM. tamArA janma saphaLa che. tame ja sAcA sanAtha che| tathA sabAMdhava che; kAraNa ke tame jinettamanA mArgomAM sthita che. he sayata ! huM tamArI kSamA mAguM chuM!' rAjAemAM siMha te rAjA, anagAreAmAM siMhu te muninI parama zaktithI stuti karIne aMta:pura, parijana ane madhue sAthe vimala cittathI jainadharmImAM anurakta thayA, ane rezamAcita thaI, temanI pradakSiNA karI tathA mAthA vaDe temane abhivaMdana karI, tyAMthI pAchA pharyAM. A AkhA prasaMga uttarAdhyananA 20 mA adhyayanamAM sadharAyA che. rAjA zreNika je prasa MgathI jinadhanA pragaTapaNe anuyAyI thaye, te prasaMga e rIte sadharAya e vAjamI che; ane ApaNe paNa teneA te ja a svIkAravA joi e. sujyeSThA peAtAnA prathama snehamAM niSphaLa javAthI Ajanma kuMvArI ja rahI; ane keTalAka vakhata Ada mahAvIra pAse dIkSA laI, sAdhvI thaI, ane A caMdanAnI dekharekha heThaLa jIvana vitAvavA lAgI. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrI mahAvIra kathA yathAkALe cellaNane garbha rahyo. sagarbhAvasthAmAM eka divasa cellaNane patinuM mAMsa khAvAne dehada thayo. pitAne thatA AvA duSTa dehada uparathI garbhamAM rahelA saMtAnane bhaviSyamAM pati upara saMkaTa lAvanAra mAnI, cellaNa te garbhane pADI nAkhavAnA ghaNA ghaNA chUpA prayatna karavA lAgI; paNa temAM saphaLa nIvaDI nahIM. eka bAju dehadanI pIDA, ane bIjI bAju te pUrNa thavAnI asaMbhavitatA - e be vacce ribAtI cellaNAnI zarIrakAMti phIkI paDI gaI tathA te ghaNI udAsa banI gaI. zreNika rAjA tene ghaNuM ghaNuM pUchato, paNa celaNa tene kazo javAba ApatI nahIM pachI zreNike bahu Agraha karyo tyAre cellaNAe kharI vAta kahI dIdhI. rAjAe buddhimAna abhayakumAranI salAha lIdhI. abhayakumAre rAjAnA peTa upara sasalAnuM mAMsa bAMdhI, tene cAmaDe maDhAvI lIdhuM. pachI cellaNa rAkSasInI peThe ekAMtamAM rAjAnA peTa uparathI te mAMsa teDa-toDIne khAvA lAgI. rAjA te vakhate kRtrimANe vedanAnI cIso pADato mUchavaza thaI jato. rANune dohada pUro thayo, tyAre tene potAnA kukarmanu bhAna AvyuM, ane meM pApaNIe patine mArI khAdhA e khyAla AvatAM ja te zekathI bebhAna banI gaI. rAjAe tene sAvadha karIne tene pitAnuM akSata zarIra batAvyuM, ane tene AzvAsana ApyuM. nava mAsa pUrA thatAM rANue eka putrane janma Apyo. tene pitAno verI samajI rANIe dUra azokavanamAM phekAvI dIdhe. paraMtu rAjAnA jANavAmAM e vAta AvatAM, tathA jayeSTha putrane tyAga karIe to bIjA putre ja nahIM, evA vahemathI rAjAe tene pAcho maMgAvI lIdhe. tene azokavanamAMthI pAcho ANyo hovAthI rAjAe tenuM nAma azokacaMdra pADayuM. te putra vanamAM paDyo hato tyAre eka kUkaDIe tenI AMgaLI karaDI khAdhI hatI. te have pAkI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 245 UThI, ane tenI pIDAthI te putra ghaNuM raDavA karatA hatA. te vakhate rAjA putrasnehathI te puru-bharI AMgaLI mAMmAM rAkhatA, tyAre kAMIka pIDA ochI thavAthI te putra chAnA rahetA. theADA divasamAM te dhA rujhAi tA gayA, paNu tenI e AMgaLI bUDI ja rahI, tethI meATapaNe tenI sAthe ramanArAM khInna bALA tene ramatamAM kUNika [bhUrI AMgaLIvALA] kahetAM. kUNika pachI cellalyuAne halla, ane vihalla nAmanA bIjA e putro paNa thayA. pitAdveSI mAnelA kRNika upara cennaNAnA prema na thaye te na ja thayA. tethI halla, vihalla karatAM te tenI sAthenA vyavahAramAM TALe! rAkhatI. kUNuka ema mAnatA ke, kAI paNa kAraNathI zreNika rAjA ja Ama karAve che. yathAkALe tene padmAvatI nAme rAjakumArI sAthe paraNAvavAmAM AvyeA. zreNika rAjAne dhAriNI nAmanI rANIthI meghakumAra nAme putra paNa thayA. vaLI te uparAMta nardiSaSNu, kALa vagere khIjA paNa parAkramI putrA tene judI judI rANIothI thayA hatA. 4. meghakumAra AgaLa [pA. 272 upara] jaNAvyA pramANe bhagavAna mahAvIra pApa nagarIthI nIkaLI, rAjagRhamAM AvyA, ane guzila caityamAM AvI UtaryA. bhagavAna mahAvIra AvyAnI vAta phelAtAM ja lekAnAM TAmeTALAM temanAM darzana mATe javA UlaTayAM. te vakhate rAjagRhanA tarabheTAomAM, traNa rastAeAmAM, cAra rastAmAM, zerIe zerIe, jyAM jue tyAM zramaNu bhagavAna mahAvIra AvyAnI vAta cAlI rahI, ane leAkeAnI medanI satra jAmI, aneka kSatriye, rAjanyA, brAhmaNA, bhaTA, yAdA, prazAstA ( dha zAstranA adhyApakeA), malakIe, lecchakIe, mAMDilakA, yuvarAjo, inAmadArA, mukhIe, gRhastheA, nikA, nagaroDA, Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI mahAvIra kathA senApatio, sArthavAha vagere Arya tathA anArya ema sau leke mahAvIrasvAmIne utAre temanAM darzana mATe AvI pahoMcyA." judA judA saMtapuruSo, tapasvIo, paMDito vagere pharatA pharatA pitAnA rAjyamAM temaja nagaramAM Ave, ane pitAne tathA pitAnI prajAne temanA satsaMgano lAbha Ape, evI te vakhatanA rAjAomAM khAsa icchA rahetI; tathA te badhA sAdhusaMtene potAnA rAjyamAM pravAsa daramyAna keI jAtanI muzkelI na naDe, te mATe teo khAsa cIvaTa rAkhatA. dareka nagaranI bahAra tevA sAdhusaMtone utAre karavA yogya upavana hoya ja; ane tenI aMdara keI ne kAI citya paNa heya. catyanAM darzanArthe AvatA lekene upavanamAM AvelA sAdhusaMtanI khabara paNa roja paDe ja; ane keI asAdhAraNa tapasvI Avyo hoya te to moTI medanI jAme, ane rAjA vagere paNa tenAM darzanArthe Ave. - te sAdhusaMte sarva paMthanA - sarva varganA bhegA thayelA janasamudAyane kaI paNa alaga paMtha ke matamatAMtaranA jhaghaDAmAM utAravAnI dAnata rAkhe ja nahIM, paraMtu sarva paMthane mAnya evAM dharmanItinAM mULa to ja upadeza Ape. AthI judA judA saMpradAyanA leko paNa game te paMtha ke saMpradAyanA sAdhu AvyA hoya, topaNa hase hase temanAM darzana ke temano upadeza sAMbhaLavA jAya. ane tyAra bAda te saMta puruSa upara ja pitAnI zraddhA eTe, to temanI pAse dIkSA laI temanA paMtha ke mArgane viziSTa abhyAsa kare, te judI vAta. mahAvIre pote ja AcArAMga sUtra (6-194)mAM cekhuM jaNAvyuM che ke, "buddhimAna bhikSue bhUtamAtranuM svarUpa vicArI, zAMti-vairAgyaupazama-nirvANu -zAca-RjutA-nirabhimAnatA-aparigrahIpaNuM- ane ahiMsArUpI dharma upadeza. ane tenA samarthanamAM jaNAvyuM che ke, "e pramANe dharma kaheto bhikSu pite takalIphamAM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjagRhamAM Agamana 247 paDatA nathI ke bIjAne takalIphamAM nAkhatA nathI; tathA krAI bhUtaprANIne paNa pIDA karatA nathI. AveA upadezaka mahAmuni, du:khamAM paDelAM bhUtaprANIone asadIna eTanI peThe rAraNarUpa thAya chaeN.' ane ApaNe paNa samajI zakIe ke, rAjadarabAramAM pAritASika meLavavA ke padavI meLavavA bhale tarkavAdo rajU karI zakAya; paraMtu AmajanatAmAMthI susaMgata tarkavAda ja rajU karIne bhAgye kAInuM dharma parivartana karAvI zakAya. ane mahAvIra-vANI tarIke eLakhAtuM AyArAMgasUtra ApyuM teI jaI e, tApaNu tyAM ApaNane dAnika carco ke niraka paribhASAne lavaleza nahI' maLe; AdhyAtmika jIvanamAM upayegI evI upara jaNAvelI badhI bAbateAnA upadeza pahelethI cheDe sudhI maLaze. mahAvIranAM darzane janArA leAkeAnI dhamAla peAtAnA vilAsabhuvananI bArIethI joI, zreNika rAjAnA dhAriNI rANIthI thayelA putra meSakumAra potAnA kaMcukIne pUchavA lAgyA ke, Aje kAI deva devIne utsava, udyAnayAtrA, ke giriyAtrA che, ke jethI lokonAM ToLAM bahAranA upavana tarapha doDAdoDI karatAM jAya che? kaMcukIe javAba ApyA ke, Aje rAjagRha nagaranI bahAra zramaNubhagavAna padhAryAM che. emanAM darzana karavA tathA temane upadeza sAMbhaLavA leAkeA Ama paDApaDI karatA jAya che. A samAcAra sAMbhaLI, mezvakumAra paNu peAtAnA cAra ghaTavALe! azvaratha taiyAra karAvIne bhagavAna mahAvIranA utArA tarapha javA nIkaLyA. tyAM jaI bhagavAnane dUrathI jotAM ja stha uparathI UtarI, rAjacihnone yAga karI, te pagapALA ja pAtha joDIne bhagavAna pAse gaye, ane vidhipUrvaka temanAM pradakSiNAdi karI, badhAnI sAthe beThA. teNe joyuM te te sabhAmAM Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrI mahAvIra kathA zreNika rAjA pite, tathA nAdiSeNa, abhayakumAra vagere pitAnA bIjA bhAIo paNa mejUda hatA. bhagavAna badhA zrotAone uddezI dharmopadeza ApavA lAgyA. dareka dharmopadezaka ke saMtanI pitapotAnI khAsa nirALI upadezazelI hoya che. bhagavAna mahAvIranI upadezazailIne kaI nAma ApavuM hoya, to tene jJAtA-zelI kahI zakAya. jJAta eTale udAharaNa athavA daSTAMta. bhagavAna mahAvIra kAMI kahe eTale sAthe kAMIka daSTAMta heya ja. e daSTAMte evAM rocaka tathA kapriya thaI paDyAM hatAM ke, bhagavAnanA ziSyoe temaNe kahelAM evAM evAM dRSTAMtane bhegAM karIne eka svataMtra sUtra ja banAvyuM che, ane tenuM nAma paNa ApyuM che. jJAtAdharmakathA." te nAmanA be artha thAya che. eka - jJAtRvaMzI mahAvIre (jJAtAe) kahelI dharmakathAo', ane bIjo - "jJA eTale ke udAharaNo ane dharmakathAonuM sUtra." e beya arthamAM upara mahAvIranI upadezazailIne jJAtA-zailI kahI che. nIce temano eka upadeza-prasaMga AkhA utAryo che, te uparathI temanI zailIne kAMIka khyAla Avaze. te prasaMga uttarAdhyayana sUtramAM sAtamA adhyayana tarIke saMgharAya che. leke atithi Ave te prasaMge ujANuM sAruM potAnA AMgaNAmAM gheTA pALe che, tathA tene coLA ane javasa khavarAvI-khavarAvIne puSTa kare che. te gheTe tRptipUrvaka badhuM khAI khAI, moTA peTavALo ane vipula dehavALa bane che. paraMtu te jANatA nathI ke, atithi Ave tyAre kapAvA mATe pite taiyAra thaI rahyo che ! tevI rIte ajJAnI manuSya paNa strI pradhAna kAmabhoge jogavata, mahAAraMbha ane parigraho karyA karate, tathA pitAnA # mahAvIre kahelI keTalIka daSTAMta-kathAo mATe juo A graMthane khaMDa 3 je. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 2 kAmabhoge meLavavA lUMTaphATa, corI, jUTha, krUratA ane zaThatAne Azare letAM paNa na khacakAto vihare che. bakarAnuM kharuM thayeluM mAMsa khAI khAI, surA pI, te rAtomA, duMdavALo tathA lehIbharele lAlacaLa thayAM jAya che. paraMtu te mUDha manuSya jANatA nathI ke pote narakamAM kapAvA mATe taiyAra thaI rahyo che. - "pachI Asana, zayana, vAhana, dhana ane bIjA kAmo bhogavIne, duSpApa dhanane pAchaLa mUkIne, tathA ghaNuM pApa bheguM karIne, A dazyamAna jagata ane tenAM sukhonI ja pahoMcavALo te prANu, atithi Avye zeka karatA gheTAnI peThe, mRtyu samaye zeka kare che. tyArabAda AyuSyano kSaya thaye, paravaza banI, te aMdhArI AsurI dizAmAM jAya che, tathA Apatti ane vadha jemAM mukhya che evI narakanI ane pazupaMkhI AdinI adhama nio pAme che. eka vAra e durgatimAM gayA pachI, temAMthI bahAra AvavuM ghaNuM lAMbA kALa sudhI azakya che. te mANasa kenA jevo che? pelA mUkha jeva, ke je keDI sATe hajAra rUpiyA gumAvI Avyo. eka mANasa hajAra rUpiyA kamAI pitAne deza pAcho pharyo. rastAmAM tene eka saMghane sAthe maLI gayo. teNe pitAnA hajAra rUpiyAmAMthI eka rUpiye vaTAvIne vATakharce sAru keDIo lIdhI, ane teTalA vaDe ja musApharI pUrI karavI evuM nakkI karyuM. paraMtu eka vakhata rastAmAM jyAM te khAvA beTho hato, tyAM eka keDI bhUlI gayo. thoDe dUra gayA bAda bIjo paDAva nAkhyo tyAre te vAtanI tene khabara paDI. teNe vicAryuM ke, e eka keDI mATe bIje rUpiyA vaTAvavo paDaze. mATe mArA rUpiyA eka ThekANe dATI daI jaladI jaladI pelI keDI laI AvuM. te rUpiyA dATato hato, teTalAmAM koIe tene joyo. eTale tenA gayA pachI teNe te rUpiyA tenI gerahAjarImAM tyAMthI kADhI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI mahAvIra kathA lIdhA. paNe paNa pelI koDI koIe upADI lIdhelI, eTale tenAM te koDI ane rUpiyA baMne gayAM! are, kerI mATe rAjya temaja jIva baMne bAnAra rAjAne dAkhale ja juone ! te rAjAne ghaNI kerIo khAvAthI vipUcikA rega thayAvedoe mahAmahenate te dUra karyo; paNa bhaviSyamAM kadI kerI na khAvI, evI tene tAkIda ApI. paraMtu bIjuM sarva rAjyasukha bhogavatA hovA chatAM, tenuM mana kerI mATe jhAvAM nAkhatuM. chevaTe eka divasa mana kAbUmAM na rahetAM teNe puSkaLa kerIo khAI lIdhI ane jAna temaja rAjyasukha khoyAM. saMsAranA mUDha loke paNa 100 varSa karatAM ochA AyuSyanAM tuccha mAnuSI kAmasukho mATe hajAra gaNuM uttama daivI AyuSyavALAM kAmasukha ke kAyamanuM nirvANasukha gumAve che. traNa vANiyAnI vAta che. ekasarakhI mUDI laIne traNe jaNa vepAra karavA nIkaLyA. temAMno eka jaNa mUDI uparAMta ghaNe lAbha meLavI pAcho AvyA; bIje mULa mUDI sAthe ja pAchA AvyA, ane trIje te mUDI khAIne ja pAcho Avyo. tenI peThe saMsAranA leke paNa traNa prakAre varte che: keTalAka vipula sadAcAra, zIla ane vizeSatAvALA puruSAthI lake satkarma karI, pahelA vANiyAnI peThe, mULa mUDI (manuSyapaNA) uparAMta (devapaNAno) lAbha pAmIne marI jAya che; bIja keTalAka sAmAnya loko sadAcaraNa ane surata AcarI, bIjA vANiyAnI peThe mULa mUDI sAthe ja (pharI pAchuM manuSyapaNuM prApta thAya teTaluM puNyakarma karI) marI jAya che. tyAre keTalAka ajJAnI ane durAcArI le. trIjA vANiyAnI peThe manuSyapaNuM paNa hArI bese che, ane nave janma narakagati ke pazujanma ja prApta thAya tevAM karma bAMdhIne mare che. mATe hAnilAbhane vicAra karI. buddhizALI purU potAnA aihika jIvanano sadupayoga karavo joIe." Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zajagRhamAM Agamana 211 gRhasthAne saheje paricita evA dAkhalA-dalIleAthI bharelA, tathA rAjiMdAM dharagathru vizeSaNeAnI jhamakavALA kevA hRdayaMgama upadeza! para`tu e upadezanAM zabda-kusume pAchaLa je kaThera, anubhavI, tathA vijayI nIvaDelA vIra-jIvananI suvAsa rUpI sUkSma preraNA hatI, tenuM vana zI rIte karI zakAya? jeNe peAtAnA tapasyAvanamAM bhAremAM bhAre tathA arthamAM asahya kaSTo tathA vidho anubhavyAM che, temane phUlanI mALAnI peThe vANu karI, lIlAmAtre pheMkI dIdhAM che, te mANusa ja sahelAIthI tathA hasatAM hasatAM sukhazIla gRhasthAne tathA rAjavaMzIone kaThera tapasyAjIvana mATe AmatrI zake, tathA temanAmAM te mATe teaMte utsAha pragaTAvI zake. Extant Hough ane banyuM paNu temaja. bhagavAnane upadeza mAMLI, melakumAra NA khuza thayA, saMteSa rAmyA, ane jANe potAnuM aMtara UpaDI gayuM DrAya tevI prasannatAM anubhavyA lAgyuM. bhagavAnane vAravAra namAra karI, temanI upAsanA karatA te kahevA lAgyA : " he bhagatran ! tamAruM kathana mane gamyuM che; temAM mane ruci thaI che, vizvAsa thaye! che tathA te pramANe puruSArtha karavA huM icchuM chuM. huM bhagavan ! tame je kahyuM che, te kharekharuM ja kahyuM che. huM devAnupriya ! huM mArAM mAtipatAnI saMmati laI AvuM, ane pachI. tamArA sahavAsamAM rahI, tamArI AjJA pramANe vatu' bhagavAne javAba ApyA hai devA prayatane sukha thAya tema kara; pratidha na kara.' < A pramANe vAtacIta karyAM pachI mebhrakumAra rathamAM besI, pAtAne AvAse utAvaLe! utAvaLe Avyeza, tathA petAnAM mAtapitAne nazakAra karIne kahevA lAgyA : Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrI mahAvIra kathA "he mAtapitA! huM Aje bhagavAna mahAvIra pAse jaIne temano upadeza sAMbhaLI Avyo. te mane khUba game che." mAtapitA te vAta sAMbhaLI, ghaNA khuza thayAM ane bolyAM : tuM to dhanya che, saMpUrNa che, kRtArtha che, tathA catura che, jethI bhagavAnane dharma sAMbhaLI tane temAM zraddhA thaI.' pachI meghakumAre kahyuM, "he mAtapitA! mane bhagavAna mahAvIranA upadeza pramANe vartavAnI ane temanA sahavAsamAM rahevAnI prabaLa icchA che; te huM tamArI anumatithI tema karavA koI vAra nahIM sAMbhaLeluM evuM A vacana sAMbhaLatAM ja dhAriNI mAtA maMchita thaIne jamIna upara DhaLI paDI, tathA tenuM zarIra parasevAthI rebajheba thaI gayuM. aneka prakAranA zAtApacArathI thoDI vAramAM mUchI vaLatAM ja te rotI rotI zeka karatI ane vilApa karatI belI - "he jAyA! tuM mAre ekane eka vahAle putra che, mArA vizvAsanuM sthAna che, ane gharamAM ratana jevo che. he jAyA! tAre viyega eka kSaNavAra paNa sahana kare e mAre mATe muzkela vAta che. mATe he jAyA ! mArA tarapha najara karIne, huM jIvuM tyAM sudhI evuM kAMI karavAne khyAla choDI daI, vipula evA A mAnuSaka kAmabhogane yathecacha bhogavyA kara; mAruM avasAna thayA bAda, jyAre tuM paripakava vayana thAya, ane tAre vaMzavelo sArI rIte vacce hoya, tyAre sarvathA nirapekSa banIne tuM zramaNabhagavAna mahAvIra pAse muMDa thaIne gRhatyAgI thaje.' meghakumAra bolyA : 'he mAtA ! tame je kahyuM che te barAbara che. paNa manuSyano deha pANInA parapoTA jevI adhruva che, aneka upadravothI gherAyelo che. rAga vagere aneka vikAre pAmanAra che, tathA pahelAM ke pachI tene avazya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 25 choDavAno ja che. ApaNe badhAmAMthI paheluM keNa jaze ane pachI koNa jaze, tenI paNa koIne khabara nathI, mATe he mAtA ! tame anumati Apo, te maLelA manuSyamavane sArthaka karavA huM prayatnazIla thAuM. he mAtA! tame je kAma bhogo bhagavyA karavAnuM kahyuM, te to have mane azuci, azAzvata, ghaNApada, adhruva, aniyata, nAzavaM, tathA pahelAM ke pachI avazya tajavA paDe tevA samajAya che. eTale te badhA mane AnaMda ApI zake tema nathI. vaLI te badhA bhego paNa nAzavaMta che, tema ja huM pahelAM jaIza ke te jaze te paNa kahI zakAtuM nathI." A pramANe kAmabhogenI lAlacathI potAnA putrano nizcaya phare tema nathI ema jatAM tene bhaya batAvatAM mAtAe kahyuM : "he jAyA! tane khabara nathI ke bhagavAna mahAvIranA mAgane anusaravuM e te leDhAnA caNA cAvavA jevuM che. e to veLunA LiyA che, dhasI AvatI gaMgAnA pUramAM sAme vaheNe taravAnuM che, ane khAMDAnI dhAre cAlavA jevuM che. he jAyA ! tyAM lUkhuMsU khAvAnuM che, ane phATayAM-tUTayAM kapaDAM paheravAnAM che. araNyamAM, masANamAM, khaMDeramAM, koDhamAM ke evA ja kaI bIjA bhAgyA tUTayA makAnamAM rahevAnuM che; TADha ane taDake sahevAnAM che, bhUkha ane tarasa veThavAnAM che; vAta - pitta-kaphanA vikArothI thayelA aneka rogone samabhAve sahevAnA che. AhAra mATe paNa gheraghera bhaTakIne bhikSA mAgavAnI cheane vadhyuMghaTayuM mAgI lAvI eka vAra khAvAnuM che. tuM te rAjakumAra che, sukhamAM ucharele che, tArAthI A badhuM zI rIte sahana thaze?' mAtAe dekhADele bhaya sAMbhaLIne meghakumAre gaMbhIratAthI javAba ApyoH "he mAtA ! tame je kahyuM, te barAbara che; paNa e bhaya te kAyarane mATe che. je A lekamAM Asakta Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI mahAvIrakathA che, ane jete paraleAkanI darakAra nathI, te evA bhayeAthI hatAza thai, peAtAnA nizcayane! tyAga kare. paNa je mANasa bhagavAnanA pravacanamAM zraddhAyukta, vizvAsayukta ane AdaraddhivALA che, tevA sthira, nizcita ane prayatnazIla puruSa evA bhayethI jarA paNu na DaratAM game tevI duSkara vastu paNa sAdhya karI zake che. mATe huM mAtA ! tame mane azakita hradaye bhagavAna mahAvIra pAse jaI pravrajyA levAnI anumati Ape.' ATaATaluM samajAvyA chatAM jyAre me"kumAra peAtAnA dRDha sa kalpathI na caLyA tyAre chevaTe mAtAe tene jaNAvyuM, - he putra ! bIjuM teA kAMI nahIM, pazu tArI eka divasanI rAjyathI najare jovAnI mArI phacchA che.' have rAjA zreNikane javAba ApavAnA AvyeA. te rAjAnuM ghaDatara judA ja prakAre thayu hatu. nAnI umarathI saMsAranI ghaNI lIlI-sUkI jovAnA prasaMga tene maLyA hatA. eTale eka ALu chevaTe prApta thayelI rAjyalakSmImAM tenI Asakti sa vadhAre hatI, tema atyAra sudhInAM jIvana daramyAna vividha sAdhusaMtanI bhakti ane sevAzudhdhAne kAraNe tenA manamAM sAdhuvana pratye AdarabhAva paNa janmyA hateA. te jAte sAdhu na thayA, ane saMsArI jIvanamAM ja ribAda naikamete mA~, e judI vAta che; paraMtu peAtAnuM kuTuMba temaja prajAvarga sAdhusanyAsIetI seAkhata karI, sAcuM dhama rahasya samaje tathA vanamAM prApta kare, te tethI tene na ja thatA. vanabhara teNe peAtAnI ja keTalIya rANIeA, putro, tathA prajAvaga nAM garIba-tavaMgara strI-puruSane yAgya saMnyAsI-sAdhu dvArA dAMta thatAM kayAM nathI; UlaTuM temane yAgya madada karI uttejana Apyu te te adhI vAta AgaLa yathAsthAne Avaze. maitrakumArano khakhatamAM paNa teNe temaja karyu. teNe bhAre hADamAthI meghakumAranA rAjyAbhiSeka karyAM, tathA te vakhate epa Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana paNa kahyuM ke, "he putra! tAre vijaya thAo! tuM A samasta magadhanuM Adhipatya kAyamane mATe bhogavato, rAjA bharatanI peThe rAjya kara ane saMsAramAM ja rahe.' paraMtu meghakumAra gheDo lebhAvAne hato? teNe te rAjA thaIne pahele hukama e ja karyo ke, "bajAramAMthI jaina sAdhu rAkhe che tevuM rahyuM ane pAtra laI Ave, tathA mArA keza kApavAne hajAma belA !" hajAme kApelA keza mAtAe rotAM rotAM mAnavRttithI sAcavIne laI lIdhA, ane saMbhAraNuM dAkhala ratnanA dAbaDAmAM baMdha karI ozikA nIce rAkhyA. pachI putrane yathAvidhi mahAvIra AgaLa rajU karIne kahyuM, "he devAnupriya ! A mevakumAra mAro ekano eka putra che, prANasame che, tathA mAre mATe uMbarAnA puSpa same durlabha che. jema kamaLa kAdavamAM thAya che ane pANImAM vadhe che, paNa kAdavanI rajathI ke pANInA biMduthI lepAtuM nathI; tema kAmamAM thayela ane bhAgamAM vadhelo A mekumAra Apane dharmopadeza sAMbhaLI have kAma ane bhegarasathI kharaDAvA irachate nathI. saMsAranA bhayathI te udvigna thayo che, tathA ApanI pAse rahI, muMDa thaI ghara choDI, sAdhu thavA Icche che. mATe tene ziSyabhikSA tarIke svIkAre." tyAra bAda mahAvIre tene svIkAra karatAM, mAtA gaLagaLI thaIne chellAM vAkya bolI : "beTA! A mArgamAM yAna karaje, parAkrama karaje; leza paNa pramAda na karIza. tArA dAkhalAthI ame paNa A mArga vicarIe evuM thaje !" saMsArI saMbadhIo pAchAM pharyA; have sukumAra meghakumArane ekalA pitAne mArga kApavAmAM AvyA. mahAvIra temaja temanI sAthenA sAdhusamudAyano utAre guNazila cayamAM hato. rAtre sUtI veLA meghakumAranuM sthAna cheka chelluM jhApA pAse AvyuM. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI mahAvIra kathA paraMtu AkhI rAta laghuzaMkA, zauca ityAdi kAraNe koI ne kaI sAdhu tyAM thaIne jA-Ava karyA ja kare, eTale temanA paga ke hAthanI Teso vAgI-vAgIne tathA temanA javaavarathI jItI dhULane kAraNe meghakumAra te rAtre jarA paNa UI zakyo nahIM. zreNika jevA pratApI rAjAne kumAra ! AvI dhULa temaja Theso tene sahana karavAnI? tene vicAra AvyA ja karyo ke, "A sAdhuo jyAre huM rAjamahelamAM hatA tyAre mAre Adara karatA, matkAra karatA, sanmAna karatA, ane mane sArI rIte bolAvatA; paraMtu rAjakumAra maTI, huM temanA jevo mUDiyo thayo eTale mAro Adara karavAne badale vAraMvAra mArI pathArI AgaLathI Ava-jA karI mane lagIre jhaMpavA detA nathI. mATe AvatI kAle savAre huM to bhagavAna mahAvIranI rajA laI, mAre ghera pAcho cAlyo jaIza. | meghakumAre AvA vicAramAM jema tema karIne rAta vitAvI. savAra thatAM ja te sIdhe mahAvIra pAse gaye. mahAvIre tenA mananA vicAra kaLI jaI tarata kahyuM, " megha! tane rAtre nikA nathI AvI lAgatI. ATalA moTA samudAyane cheDe tArI beThaka hovAthI, tathA tyAM thaIne zramaNonI AvajA thatI hovAthI tene UMgha na Ave e banavA joga che. paNa tethI tAre mU jhAvAnuM ke kheda karavAnuM kAraNa nathI. kAraNa ke :--- tane yAda paNa nahIM hoya, paNa huM barAbara jANuM chuM ke, AjathI trIjA bhavamAM hAthIonA rAjA sumeru prabhanA avatAramAM tuM vaitADhaya parvatanI taLeTI AgaLa rahetA hatA. tAre aneka priya hAthaNIo tathA baccAM hatAM. te janmamAM tuM atyaMta kaMdarpazIla tathA kAmabhogamAM Asakta hevAthI niraMtara tArI priya hAthaNIone laI pahADo, nadIo, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana vanarAjIo, puSkaraNa vagere ramaNIya sthaLoe aneka prakAranA vilAsa karato pharyA karato hato. evAmAM eka vAra jeTha mahinAmAM akasmAta moTI AMdhI caDI AvI; ane paraspara ghasAtAM-athaDAtAM jhADAmAMthI dAvAjha zarU thaye, tathA cAre bAju phelAyo. tArA ToLAnI badhI hAthaNIe ane hAthIo gabharATathI cAre dizAmAM nAsatAM tArAthI chUTA paDI gayAM, ane te paNa doDato doDato kIcaDavALA taLAvamAM kaLI gayo. te vakhate tArA eka vairI hAthIe tArA upara vegathI hale karyo; ane bhUkhetarase adhamUo thaI gayela tuM tenA tINu prahArothI lAMbo vakhata tIvra vedanA bhogavIne maraNa pAmyA. bIje janme te vidhyagirinI taLeTImAM pharI vAra hAthIono rAjA thayo. te janmamAM paNa tuM kAmonmatta hato; ekavAra tyAM paNa dAvAnaLa saLagatAM tuM doDato doDato kAI surakSita sthaLe jaI pahoMcyA. tyAM gayA pachI tane pUrvajanmanI tevA dAvAnaLanI smRti thaI AvI, ane tene vicAra Avyo ke, AvA dAvAnaLo jaMgalamAM vAraMvAra lAgyA kare che, mATe tene prasaMge kAma Ave tevuM eka surakSita sthAna taiyAra karI rAkhavuM joIe ema mAnI te nadInA dakSiNa kAMThAnA eka lAMbA vistArane jhADa-pAna-jhAMkharAM vagere dUra karIne dAvAnaLathI surakSita banAvyA ane tyAra pachI tuM te sthAnanI najIkamAM ja rahevA lAgyo. "evAmAM pharIthI eka bhayaMkara dAvAnaLa saLagI UThaze. te taiyAra karelA surakSita sthAna AgaLa tuM jaI pahoMce tyAra pahelAM to te sthAna dAvAnaLamAMthI nAsI chUTelAM vAgha-varu-siMha vagere aneka jagalI prANuothI khIcakhIca bharAI gayuM. tane to mAMDa mAMDa UbhA rahI zakAya teTalI ghaNuM sAMkaDI jagI tyAM maLI. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA * thADI vAra tema UbhA rahyA bAda tane zarIre khajavALa AvI, eTale te eka paga UMcA karyo. eTalAmAM bhIDathI haDaselA khAIne eka sasaleA te paganI jagAe gabaDIne mesI gayeA. jyAre tuM tArA paga pAche nIce mUkavA gayeA, tyAre te sasalAne paga nIce AvI gayelA joyA. tenA upara yA AvatAM tuM tArA paga ema ne ema UMcA rAkhIne ja Ubhe rahyo. 58 dAvAnaLa aDhI divasa saLagyA karyA. teTaleA vakhata tuM paNa traNa page ja akhaMDa UbhArahyo. dAvAnaLa zamatAM jyAre badhAM prANIe tyAMthI AsapAsanA jaMgalamAM cAlI gayAM, tyAre tuM paNa tyAMthI javAnA vicAra karI paga upADavA gayeA; paraMtu aDhI divasathI traNa page UbhA rahI akaDAI gayA hAvathI pRthvI upara jorathI gabaDI paDayo, ane traNa divasa tIvra vedanA bhegavI maraNa pAmyA. " te janme te batAvelI bhUta-dhyAne kAraNe, A janme tuM zreNika rAjAne putra thayA che, have tuM AtmAnA ghAta karanArA bhAgavilAseA cheDI mArI pAse zramaNu thayA che. tArAmAM have pahelAM karatAMM vadhu ala, vIya, puruSArtha, parAkrama ane viveka che. te pachI pazuyenamAM paNa ATalA samabhAva ane sahanazakti batAvyA pachI, A vakhate tuM zramaNeAnI ajANatAM vAgatI haisA mAtrathI ke temanI javara-avarathI UDatI dhULa vaDe ja ATaleA Ave vyAkuLa thaI jAya, e tane zAtre kharuM?' " bhagavAna mahAvIranI A pramANe karuNA tathA dAkhalAdalIlathI bharapUra bhuMkta sAMbhaLIne meghakumAranuM citta zAMta thayuM, prasanna banyuM ane utsAhita thayuM. tenI AMkhamAM harSAzru AvyAM, ane tene AkhA zarIre rezamAMca thayeA. bhagavAnane 1. pUnI payAnie karatAM, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 259 6 vaMdana tathA namaskAra karI te khelyA, huM bhagavan ! AjathI mAruM A zarIra badhA ja saMtazramaNAnI sevAmAM samapuM chuM. tyAra bAda te pharIthI peAtAnA saMyamajIvanamAM utsAhI banyA, tathA cheka chevaTe rAjagRhanA vipula parvata upara a Mtima tapa vaDe jIvanane aMta lAvI devati pAmyA. 5. kumAra na driSaNa bhagavAna mahAvIranA rAjagRhanA prathama varSoMvAsa daramyAna aneka strI-puruSA temanAthI AkarSAI, temanAM ane temanA mAnAM anuyAyI banyAM. mekumAranI peThe zreNika rAjAnA bIjo putra kumAra naoiSNu paNa bhagavAna pAse dIkSA levA tatpara thayA. e kumAra kaI rANIne putra hatA te nAMdhAyuM nathI. paraMtu tenuM nAma secanaka hAthI sAthe sakaLAyeluM hAI, amara banyuM che; kAraNa ke, zreNika rAjAne e secanaka hAthI, ke je pachIthI magadha ane vaizAlI vaccenA ghera saMgrAmanuM eka nimitta banyA, tene vaza karI ApanAra diSaNa kumAra ja hatA. jaMgalI hAthInA eka TALAnA nAyaka hAthI peAtAnA TALAmAM kAI nara baccAne jIvatA rahevA detA nahIM. e mIke ke huM gharaDA thayA hoIza, tyAre te mane mArI nAkhI, mArI hAthaNIene svAmI banavA prayatna karaze. paraMtu eka hAthaNI prasavakALa Avye tyAre te TeLAmAMthI chUTI paDIne eka tApasenA AzramamAM jaI pahoMcI. tyAM prasatra karyA bAda peAtAnA putrane te tApaseAnI saMbhALa nIce rAkhI, te pAchI peAtAnA TALAmAM cAlI AvI. tapasvIonAM prema ane saMbhALa heThaLa UcharatA e hAthI bhAre krIDAzIla, samajA nA baLavAna thaye. tApase.nI sAthe te paNa sUMDhamAM jaLa bharI-bharIne AzramanAM vRkSo sIcatA. madamAM AvyA bAda teNe yuddha karIne pelA TUthapati hAthIne mArI nAkhyA. paraMtu tyAra bAda te jaMgalI banI gayA, ane - Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI mahAvIrathA araNyamAM saune bhaya tathA trAsarUpa banyA. tene hareka prakAre rAjA zreNikane! padmahastI banavAne ceAgya vicArI, tApaseAe rAjA zreNikane te viSe 'khabara ApI. rAjA te| hAthInA rasiyA hAya ja. tenA mANasAe jaI te hAthIne pakaDI ANye. paraMtu te badhAM baMdhane tADI chUTA thayA, ane pharI jaMgalamAM nAhe. A vakhate te zreNika rAjA pote peAtAnA putro sahita tene pakaDavA doDayo, kAraNa te paNa hAthIne sa lakSaNA yukta joI tenA upara khuza thayA hatA. paraMtu kAIthI krame karyo te hAthI hAtha Avye nahIM. chevaTe kumAranardiSaNe tene vaza karyo, ane tenuM jaMgalIpaNuM cheDAvyuM. tyArathI zreNike te hAthIne peAtAneA paTTahastI banAvye. C e SiSNu kumAre have zreNika rAjA pAse sAdhu thavAnI paravAnagI mAgI. sau kAI tenA svabhAva vagerethI paricita hatAM. tethI badhAMe tene utAvaLa na karavA samajAvye. paraMtu huM tapa AdithI mArA svabhAvane, saMskArene temaja Tevene vaza karI laIza,' evA durAgraha rAkhI te chevaTe bhagavAna pAse jaI sAdhu thaye ja. tyA bAda teNe parAkrama paNa peAtAnA dRDha nizcayane anurUpa ja batAvyuM. paraMtu tenAmAM vAraMvAra bhAganI vAsanAe prabaLa thaI UThatI. te vakhate te muni vadhAre ne vadhAre tapa -upavAsa AdithI dehane daDavAne prayatna karatA. keTalIka vAra teA te hatAza thaI AtmaghAta karavA tatpara thatA. chevaTe eka vakhata pote karelA cha TakanA upavAsanuM pAraNuM karavA bhikSA mAgatA te eka vezyAnA dhara AgaLa jaI caDayo. bAraNe UbhA rahI, sAdhuenA vidhi pramANe te dharmalAbha ' evuM khelyA. pelI vezyA majAkamAM hasatI hasatI khelI, * mahArAja! amAre vezyAone te arthalAbha khasa che, dharmalAbhanI zI jarUra che?' C Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana tenA majAkanA bola sAMbhaLI, naMdiSeNa munine jarA gussA jevuM thaI AvyuM. A bApaDI mane zuM hasatI haze, ema kahI, temaNe pitAnA tapanA baLathI te vezyAnA gharamAM ratnane Dhagale karI dIdho, ane kahyuM, "le arthalAbha paNa!' pelI vezyA A sAdhunI AvI divya saMpatti joI chaka thaI gaI, naMdiSaNanuM zarIra paNa chevaTe te rAjakumAranuM hatuM. tenI kAMtimAM have tapanuM teja paNa bhaLyuM hatuM; eTale pelI vezyA tenA svarUpa upara paNa mohita thaI gaI. te tarata naMdiSaNane hAtha pakaDI temane gharanI aMdara kheMcI gaI; ane belI, "nAtha ! tame dharmalAbha tathA arthalAbha to karAvyo, te mATenI tamArI divya zakti paNa tame batAvI; paraMtu have to huM tamArI pAsethI bhAgalAbha paNa icchuM chuM. tame ATalA samartha tapasvI che, te tamane mArI eTalI mAgaNI pUrI pADatAM kAMI muzkelI paDavI na joIe. uparAMta huM to strIjAti paNa kahevAuM. eTale abaLA jAtinuM rakSaNa te puruSa jevA puruSe thoDuMka ghasAIne paNa karavuM joIe, e yogya kahevAya. je tame nA pADazo, te tamArA dekhatAM ja mArA prANa tamArA caraNamAM tyajIza, enI khAtarI rAkhaje." chevaTe svabhAva che ! naMdiSeNa tenI pAse rahevA taiyAra thayA; mana e rIte manAvyuM ke, tyAM rahIne paNa roja ochAmAM ochA daza jaNane to dharmopadezathI pratibodha pamADIne dIkSA mATe bhagavAna pAse mokalIza, ane tyAra bAda ja bhajana karIza. ghaNo vakhata e krama cA paNa khare. paraMtu eka vakhata raseI taiyAra thaI javAthI pelI vezyAe uparAuparI saMdezo mokalAvyA chatAM nadiSaNa AvyA nahIM, kAraNa ke Aje nava jaNa to pratibodha pAmyA hatA. paraMtu dasame eka senI keme karyo saMsAratyAga karavA taiyAra thato nahote. pelI vesthAe Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA chevaTe jAte AvI naMdiSaNane jamavA AvavA mATe Agraha karyo. tyAra naMdaSeNa bolyA ke, haju dazame koI ghara choDavA taiyAra thato nathI. tyAre pelI vezyAe premapUrvaka hasIne kahyuM, "tyAre e dazamA tame ja thAo !" naMdiSaNa tarata ja camakyA. bIjAne gRhatyAga karavA preravA prayatna karanAre huM pote te gharamAM ja vasuM chuM ! tarata te AjIjI ane hAyapITa karatI gaNikAne cheDI mahAvIra pAse cAlyA AvyA, ane prAyazcitta sAthe temanI pAsethI pharI vAra dIkSA grahaNa karI. tyAra bAda maratA sudhI temaNe potAnA vratamAM AMca AvavA na dIdhI. 9. gRhasthama rAjagRhanA vAsa daramyAna mahAvIranI pAse dIkSA laI gRhatyAga karanAra be rAjaputronAM caritra te ApaNe joyAM. paraMtu mahAvIra naryo sAdhudharma nahetA upadezatA. temaNe sAdhuonAM ja mahAvrato uparathI tathA te mA laI janAre gRhastha dharma paNa vicArI kADhayo hate. jeo gRhatyAga karI sAdhudIkSA laI zake tevA na hoya, teone gRhastha dharma upadezavAmAM Avato. zreNika rAjAnA abhayakumAre bhagavAna pAse A vakhate gRhastha dharmano svIkAra karyAnI bInA kathAomAM saMdharAI che. gRhastha dharmamAM pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata dhAraNa karavAnAM hoya che. pAMca aNuvrata: jIvana sudhI mana-vacana-kAyAthI skUla hiMsA na karavI temaja karAvavI. [NUla hiMsA, eTale ke, pote nakkI karelI gRhasthapaNanI maryAdA sacavAya tethI vadhArenI hiMsA.] 2. sthUla asatya na bolavuM temaja belAvavuM. 3. sthala cauya Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana na karavuM temaja karAvavuM. 4. pitAnI strIthI ja saMtoSa rAkho. 5. pitAnI IcchAone maryAdita karavI. [icchAone maryAdita karavI eTale zuM, tenuM varNana upAsakadazAsUtramAM AnaMde jyAre grahathadharma mahAvIra pAse svIkAryo te prasage A pramANe karavAmAM AvyuM che: nidhAna-vyAjagharanA vAparamAM rAkhavAnI mUDInuM pramANa maryAdita karI nakkI karI devuM, tathA temAM vadhAro ke pheraphAra na karavA-karAvo. te pramANe pote rAkhavA TharAvelAM DhoranI saMkhyAmAM, jamInanA pramANamAM, gADAMnI saMkhyAmAM, ane vahANunI saMkhyAmAM vadhAro ke pheraphAra na karavA-karAvavo.] vAta zikSatrita H 1. diggata - potAnI tyAgavRtti pramANe pUrva-pazcima Adi badhI dizAonuM parimANa nakkI karI, te bahAra dareka prakAranA adharmakAryathI nivRtti levI te. 2. upabhegaparibhAga parimANa vrata - jemAM bahu ja adharmane saMbhava hoya tevAM khAnapAna, ghareNAM, kapaDAM, vAsaNabhUsaNa vagerene tyAga karI, echA adharmavALI vastuonuM paNa bhAga mATe parimANa bAMdhavuM te. 3. anarthadaMDatyAgavata - pitAnA bhAgarUpa prayajana mATe thatA adharmavyApAra sivAya bAkInA badhA adharma vyApArathI nivRtti levI, arthAta nirarthaka kaI pravRtti na karavI te. 4. sAmAyika vrata - kALane abhigraha laI, arthAta amuka vakhata sudhI adharmapravRttino tyAga karI, dharma pravRttimAM sthira thavAno abhyAsa karavo te. 5. dezAvakAzika vrata - dizA hamezane mATe TharAvI mUkela hoya chatAM tenA parimANanI maryAdAmAMthI paNa vakhate vakhate prayojana pramANe kSetranuM parimANu nakkI karI, tenI bahAra dareka prakAranA adharmakAryathI nivRtti levI te. 6. pauSadhepavAsa vrata - AThama-caudaza-pUnama ke bIjI harakoI tithie upavAsa svIkArI, badhI varaNAgIne tyAga karI. dharma jAgaraNamAM tatpara rahevuM te. 7. yathAsaMvibhAgavrata - Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA nyAyathI pedA karela ane chatAM khape tevI ja khAnapAnAdi gya vastuonuM ubhaya pakSane lAbha thAya tevI rIte zuddha bhaktibhAvapUrvaka supAtrane dAna karavuM te.1 A bAra uparAMta, kaSAyano aMta ANavA mATe temane nabhavAnAM ane temanI puSTinAM kAraNe ghaTADavApUrvaka temane pAtaLA karavArUpa saMkhanAdrata paNa che. te vrata cAlu zarIrane aMta Ave tyAM sudhI levAnuM hovAthI te mAraNAMtika saMlekhanA kahevAya che. e vrata gRhastho paNa zraddhApUrvaka svIkArI tene saMpUrNa pALe che. mahAvIra svAmIe upAsakadazAsUtramAM gRhastha dharmanAM vrata upadezyAM che, temanI sAthe te vratanA aticAro upadezyA che. je jAtanAM alanothI kaI paNa svIkArelA guNa malina thAya, ane dhIredhIre hAsa pAmI cAlyo jAya, tevAM khalane aticAra kahevAya che. sthala hiMsAdinA tyAga vagerenI pratijJAmAM bIje paNa keTalo tyAga keLavavo paDe che, e samajAvavA mATe ane vratanuM gAMbhIrya khyAlamAM ANavA mATe tene aticAre batAvavAmAM AvyA che. 1. sthala hiMsAnA tyAganI pratijJA lenAra zrAvake koIne bAMdhavo nahIM, koIno vadha na kara, aMgapratyaMga na kApavuM, gajA uparAMta bhAra na bharavo ke kAma na karAvavuM, tathA keInuM khAnapAna baMdha na karAvavuM. 2. sthUla mRSAvAdanA tyAgI zramaNopAsake koInA upara vagara vicAryuM ALa na mUkavuM, keInI gupta vAta prakAzita na karavI, strInI gupta vAto prakAzita na karavI, khATI salAha na ApavI, ane khoTA lekha na karavA. 1. A zikSAvratane tattvArthasUtramAM krama A pramANe che: 1. 5. 3. 4. 6. 2. 7. uvavAiyasUtramAM krama A pramANe che: 3. 1, 2, 4, 5. 6. 7 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhamAM Agamana 3. sthUla cauryanA tyAgI zramaNopAsake corIne mAla na rAkhave, corI karavA preraNA na karavI, be virodhI rAjya niSiddha karelI sImAnuM ullaMghana na karavuM, beTAM telAM ke mApa na rAkhavAM, ane seLabheLa karIne ke banAvaTI vastune mULanI jagAe batAvIne vahevAra na karavo. 4. svadArasaMtoSavratanA dhAraka zramaNe pAsake vezyAgamana na karavuM, kumArI ke vidhavAne saMsarga na karavo, bIjI strIo sAthe zRMgAraceSTA na karavI, bIjAnA vivAhe nahIM karavA ane kAmagamAM tIvrAbhilASa nahIM kare. 5. IcchAvidhiparimANanA dhAraka zramaNopAsake kSetravAtu, hiraNyasuvarNa, dvipadacatuSpada, dhanadhAnya ane gharavakharAnA nakkI karelA pramANanuM ullaMdhana nahIM karavuM. 6. diggata dhAraNa karanAra zramaNopAsake UrdhvadizAnA, adizAnA, ane tiryaMgadizAnA pramANanuM ullaMghana na karavuM, vyApAra ke koI vyavahAru kAma mATe dhArelA kSetranA mApamAM vRddhi na karavI, ke ekanuM bAkI raheluM mApa bIjAmAM na vadhAravuM, temaja pravAsane aMge cokakasa smRti rAkhavI. 7. upabhoga-paribhema-parimANa dhAraNa karanAra zramaNapAsake bhojanAzita ane kamazrita ema be prakAranA tenA bheda samajavA. bhojanAzrita upabhoga-parabhoga-parimANunI maryAdAne surakSita rAkhavAne aMge koI paNa sajIva vastu nahIM khAvI, sajIva vastu sAthe saMbaMdhavALI vastu paNa na khAvI, kAcI auSadha ne khAvI, barAbara nahI pAkelI auSadhi nahIM khAvI, ane tuccha auSadhi nahIM khAvI. kamazrita upabhoga-paribhoga-parimANanI maryAdA surakSita Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrI mahAvIrakathA rAkhavAne age paMdara prakAranAM karmAMdAneA na karavAM. jema ke, jemAM aMgArAne upayoga karavA paDe teveza vepAra na karavA; jemAM vatAne nAza karavA paDe tevI pravRtti na karavI; sa MkhyAbaMdha gADAM vagere vAhanA banAvavAne ane vecavAne vepAra na karavA; gADAM vagere vAhane bhADe pheravavAnA dhaMdhA na karavA; bheya phADavI paDe tevA dhaMdhA na karavA; hAthIdAMta-za kha-kacakaDA vagerenA vepAra na karavA; lAkha vagerenA vepAra na karave; surA vagere raseAnA vepAra na karavA; semala vagere viSenA vepAra na karavA; kezane vepAra na karavA; dhANI-keAlAM vagere calAvavAnA che. na karaveA; khasI vagere karavAne dhaMdhA na karavA; khetara-jaMgala vagere sApha karavA mATe dAha mUkavAnA dhavA na karavA; sarAvarA-taLAvAdharAe vagere jaLAzaye pUravAnA dhaMdhe na karavA; dAsIe ke gulAmeA dvArA AvikA na calAvavI, temaja hiMsaka prANIone vepAra ke pANu na karavuM 8. anaDanA tyAganI pratijJAvALA zramaNApAsake kAmeAttejaka vAtA na karavI; bhAMDatI peThe zarIranA cALA na karavA; akabakATa na karavA; muzaLa, kAdALI, taravAra, vagere sAdhanAthI saMyukta na rahevuM; ane upabhAgaAAganA nakkI karelA pramANuthI calita na thavuM. 9. pratidina sAmAyika karanAra zramaNApAsake mana, vAcA ane kAyAneA duSTa prayAga na karavA, amuka niyata vakhate sAmAyika karavuM ja evI sAmayikane aMgenI smRti tAjI rAkhavI, ane sAyikane avyavasthita rIte na karavuM. 10. dezAvakAzika vratanI maryAdA dhAraNa karanAra zrAvake peAtAnI maryAdAne bhaMga thAya evI rIte sa MdezA vagere dvArA 1. je pravRtti karavAmAM sacamane avakAza ja na rahe tenuM nAma "dAna che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zajagRhamAM Agamana 27 kAMI maMgAvavuM nahIM te mATe khAsa kAIne mokalavo nahIM, te mATe koI prakArano avAja na karavo; AMkha vagerethI IzArA na karavAnuM ane te mATe kAMI pheMkavuM-karavuM nahIM. 11. pIdhepavAsa karanAra zramaNopAsake tapAsyA vinAnAM ke barAbara nahIM tapAselAM evAM Asana ke pathArI vagerene upayoga na karavo; sApha karyA vinAnAM ke barAbara sApha nahIM karelAM evAM Asana ke pathArI vagereno upayoga na kare; tapAsyA vinAnAM ke barAbara nahIM tapAselAM zauca ke laghuzaMkAnAM sthAne upaga nahIM kare; sApha karyA vinAnAM ke barAbara sApha nahIM karelAM evAM zauca ke laghuzaMkAnAM sthAnene upayoga nahIM karavo; ane pauSadhapavAsa avyavasthitapaNe na kare. 12. yathAsaMvibhAgavata dhAraNa karanAra zramaNopAsake na ApavAnI vRttithI bhejanasAmagrIne saceta vastumAM na mUkavI ke saceta vastuthI na DhAMkavI; ayogya samaye dAna devAne DhoMga na kara; na ApavAnI buddhithI pitAnuM hoya tema chatAM bIjAnuM na kahevuM, ane bIjAnI harIphAI karIne na ApavuM. jIvitanuM paryAvasAna AveluM jANune je zramaNe pAsaka apazcima bhAraNAMtika saMkhanAvatanI ArAdhanA karavA iche, teNe A lokanI, paralokanI, jIvitanI, maraNanI ane kAmabheganI Asakti na rAkhavI. abhayakumAre bhagavAna mahAvIranI pAse upara pramANe sAMbhaLele pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvata ema bAra prakArano zrAvakadharma svIkAryo. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ videha tarapha 1. RSabhadAta ane devAnaMda [13 muM comAsuM] A pramANe dIkSA tathA upadeza ApatAM ApatAM vaSakALa paNa rAjagRhamAM ja pUro karI bhagavAna tyAMthI have videha tarapha cAlyA. videhadArA te temanI janmabhUmi kahevAya. je bhUmimAMthI ekalA koI agamya mAga nI zodha mAM te cAlI nIkaLyA hatA, te bhUmimAM pitAnuM lakSya siddha karI, jyAre te dAkhala thayA haze, tyAre temanA hRdayamAM kAMI lAgaNuM thaI haze ke nahIM, te to koNa kahI zake? paraMtu temanAM saMbaMdhIo te temane svastha thaI bAra-tera varSanA gALA pachI pAchA pharelA joI jarUra rAjI thayAM haze. brAhmaNakuMDagrAme mahAvIra AvatAM temanAM kharAM mAtapatA bhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA brAhmaNI jaladI jaladI temanAM darzane AvyAM. devAnaMdAnI AMkho azruthI bhInI thaI gaI ane tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTavA mAMDI. animeSa nayanoe mahAvIra tarapha ja joyA karatI mAtA, ghaDIbhara potAne dhanya mAnatI UbhI rahI. A vAta pAse beThelA gautamAdinuM dhyAna kheMcyA vinA na rahI. koI ajANI lAgatI strI mAtRbhAva pAse AvI mahAvIrane potAnA stanyathI navarAvatI animeSa dRSTie UbhI rahe, te vastu harakoInA kutUhalanuM kAraNa thAya ja. gautame tarata ja aMjali joDIne pUchayuM, "bhagavAna ! A zuM? ame te tamane trizalA kSatriyANanA putra jANIe Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ videha tarapha raha chIe. te pachI A strIne acAnaka tamane jotAM pAno kema caDI Avyo, tathA te tamArI tarapha animeSa dRSTie jotI Ama kema zunyamUnya thaIne UbhI che?' bhagavAne gautamane javAba ApyoH "he gautama! huM kharI rIte A strIne peTe ja utpanna thaye chuM. te ja mArI kharI mAtA che. tethI ja tene A pramANe thayuM che. je kuLamAM mokSa prApta karanAra putra janma, tenI AgaLapAchaLanI Ikotera peDhI tarI jAya che, evI lakavAyakA che. mahAvIra jevA putrane dhAraNa karanAra mAtapitAne janma e daSTie paNa saphaLa thavo ja joIe. bhagavAna to aha-mamatva vinAnA hatA, paraMtu temanA jevA upara ahaM-mamatva dhAranArane lAbha thayA vinA kema rahe? bhagavAne te prasaMge saune uddezIne je dharmopadeza kahyo, te temanAM mAtApitAne to hadaya saMsaravo ja UtarI gaye. teoe tarata saMsAratyAga karI, putra pAse teNe batAvela mArganI dIkSA lIdhI. bhagavAne potAnI mAtAne AryA caMdanAnI saMbhALa heThaLa mUkyAM. ane kathAkAra kahe che ke, bhagavAnanAM mAtApitA, yathAyogya adhyayana tathA tapakarma karI, aMte sATha TaMkanA upavAsa karI, te janme ja siddha-buddha tathA mukta thayAM. dhanya che, te putrane; ane dhanya che te mAtapitAne. 2. jamAli ane priyadarzanA brAhmaNakuMDagrAmanI pazcima dizAe e ja pradezamAM kSatriyakuMDa AveluM hatuM. te tarapha bhagavAnanAM laukika kSatriya mAtapitA tathA te saMbaMdhanAM sagAMvahAlAM rahetAM hatAM. siddhArtha kSatriya, tathA trizalA kSatriyANuM te bhagavAnanI dIkSA pahelAM ja devalokavAsI thayAM hatAM. have temanAM nikaTanAM saMbaMdhIomAM bAkI rahyAM bhagavAnanI putrI priyadarzana ane tene pati jamAli. laukika dRSTie bhagavAnanA moTAbhAI gaNAtA naMdivardhana te vakhate Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 zrI mahAvIra-kathA hayAta ja hatA. paraMtu bhagavAnanAM patnI hayAta hatAM ke nahIM, tathA badhAM bhegAM te bhagavAnanAM darzana pAmyAM hatAM ke nahIM. te viSe kazI mAhitI maLI zakatI nathI. bhagavAna brAhmaNakuMDamAMthI nIkaLI have kSatriyakuMDamAM AvyA. tyAM naMdivardhana, jamAli, priyadarzanA vagere sau temanAM darzane AvyAM. bhagavAnane dharmopadeza sAMbhaLyA bAda jamAli bhagavAnane pradakSiNAdi karIne bolyo, "he bhagavana ! mane tame upadezelA nigraMtha mArga upara zraddhA thaI che, vizvAsa thayA che, tathA ruci thaI che. he bhagavad ' tame je upadeza Apo che, te temaja che, satya che, tathA asaMdigdha che; paraMtu he devAnupriya ! mArAM mAtApitAnI rajA mAgIne huM ApanI pAse dIkSita thaI. grahavAsano tyAga karI, sAdhupaNuM svIkAravA icchuM chuM.' pachI jamAlikumAra pitAne ghera gaye. ane mAtapitAne bhagavAnanA dharmopadezanI ane temAM potAne thayelI rUcinI vAta karI. te jANuM, tenAM mAtapitA tenA puNyazALIpaNAthI khuza thayAM. paraMtu jyAre teNe saMsArabhayathI udvigna thaI sAdhu thavAnI vAta karI, tyAre tenI mAtA coMkI UThI. te bolI, "he jAta! tuM mArA ISTa, kAMta, ane priya che; AbharaNunI peTI jevo, ane vitanA utsava jevo AnaMdajanaka che; UMbarAnA puSpanI peThe tArA nAmanuM zravaNa paNa durlabha che, to tAruM darzana te durlabha heya temAM navAI zI? tArA viyoga mArAthI eka kSaNa paNa sahana nahIM thaI zake. mATe (mahAvIranI peThe) huM jIvuM chuM tyAM sudhI tuM ghera ja rahepachI kulava zata tunI vRddhi karIne vRddhAvasthAmAM tuM sAdhu thaje." A ja mAlie javAba ApeH "he mAtapitA ! A manuSyabhava aneka janma-jarA-maraNa-rega vagere zArIrika ane mAna Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ videha tarapha 271 sika duHkhanI atyaMta vedanAthI ane seMkaDe saMkaTothI pIDita che, ane saMdhyAnA raMga jevo, parapoTA jevo, dAbhanI saLI upara rahelA jalabiMdu je, svapanadarzana je, ane vIjaLInA camakArA je caMcaLa tathA adhuva che. saDavuM-paDavuM-ane nAza pAmavo e tene dharma che. pahelAM ke pachI tene avazya tyAga karavAno che; temaja he mAtapitA! koNa jANe che ke, keNuM prathama jaze ane keNa pachI jaze? mATe tamArI anumatithI huM te hamaNAM ja bhagavAna pAse pravajyA levA IcchuM chuM." mAtA --- he putra! tAruM zarIra uttama rUpa, lakSaNa, vyaMjana (masA, tala vagere sAmudrika cihna) ane guNethI yukta che, tathA uttama baLa, vIrya ane sattvavALuM che. tuM vijJAnamAM vicakSaNa che, saubhAgyaguNathI unnata che, kulIna che, atyaMta samartha che, aneka prakAranA vyAdhi ane rogathI rahita che, temaja nirupahata. udAtta ane manohara che. mATe he putra! jyAM sudhI tArA zarIramAM upa-vanAdi guNe che, tyAM sudhI tuM tene upabhoga kara; pachI amArA maraNa bAda, kulataMtunI vRddhi karI. vRddhAvasthAmAM te sAdhu thaje. - he mAtA! A zarIra duHkhanuM ghara che; aneka vyAdhionuM sthAna che; asthi, snAyu ane nADInA samUhanuM baneluM che; mATInA vAsaNa jevuM dubala che; azucathI bhareluM che; tenI sAravAra nira tara karavI paDe che; tathA chaNa gharanI peThe saDavuM, paDavuM ane nAza pAmavo e tenA sahaja dharmo che. vaLI e zarIra pahelAM ke pachI avazya choDavAnuM che. temaja he mAtApitA: koNa jANe che ke koNa pahelAM jaze ane koNa pachI jaze? var --- he putra! tAre A ATha strIo che. te vizALa kuLamAM utpanna thayelI che; rU5-lAvaNya-yauvanathI yukta che; samAna kuLathI ANelI, kalAmAM kuzala ane sarvakALa lADasukhane yogya Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI mahAvIra-kathA che; mAvaguNuthI yukta, nipuNu, vinayeApacAramAM paDita ane vicakSaNu che; suMdara-mita ane madhura mAlavAmAM, temaja hAsyakaTAkSa-gati-vilAsa ane sthitimAM vizArada che; uttama kula ane zIlathI ze|bhita che; vizuddha kularUpa vaMzata MtunI vRddha karavAmAM sama yauvanavALI che; manane anukULa ane hRdayane iSTa che; guNA vaDe priya ane uttama che; temaja huMmezAM bhAvamAM anurakta ane sa aMgamAM suMdara che. mATe he putra! tuM e strIe sAthe manuSyasaMbadhI vizAla kAmabhoga bhogava; tyAra pachI bhuktabhegI thaI, viSayeAnI utsukatA dUra thayA bAda, amArA mRtyu pachI dIkSA leje. jamAli he mAtA! manuSya sabaMdhI kAmabhegA azca. ane azAzvata che; vAta-pitta-zleSma- nAsikAne mela- vamana-pattaparu-zukra ane zetithI utpanna thayelA che; vaLI te amanenu tathA kharAba mUtra ane durgaMdhI viSTAthI bharapUra che; maDadA jevI gaMdhavALA ucchvAsathI ane azubha ni:zvAsathI udvega utpanna kare che; bIbhatsa, halakA ane azubha dravyenA sthAnarUpa hevAthI duHkharUpa ane sapanuSyeAne sAdhAraNa che; zArIrika ane mAnasika atyaMta du:kha vaDe sAdhya che; ajJAnI janathI ja sevAyelA che; sAdhu puruSo vaDe huMmezAM nidAyelA che; ane ta saMsAranI vRddhi karanArA che; pariNAme kaTuka phaLavALA che, ane aLatA ghAsanA pULAnI peThe mUkI na daI e te| du:khAnubaMdhI che ane mekSamArgomAM vizrvarUpa che. mAtA--he putra! ayya (pitAmaha)-paryAM (pratiAmaha) ane pitAnA paryAM thakI AveluM` akhUTa drazya tArI pAse vidyamAna che; te tAre sAta peDhI sudhI puSkaLa dAna devAne, puSkaLa bhAgavavAne ane puSkaLa paheAMcavAne puratuM che. mATe tenA vaDe prathama mAnuSika kAmabhegA bhAgava; pachI bhutabhAgI thaI vRddhAvasthAmAM dIkSA leje. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidaha tarapha mAjinhe mAtA! e hiraNya vagere agnine sAdhAraNa che, cerane sAdhAraNa che, rAjAne sAdhAraNa che, mRtyune sAdhAraNa che, tathA dAvAda (bhAyAta)ne sAdhAraNa che. vaLI te adhruva, anitya ane azAzvata che. temaja keNa jANe che ke pahelAM keNa jaze ane pachI koNa jaze?. ..... mATe huM te hamaNAM ja pravajyA levA icchuM chuM. Ama jyAre jamAlinAM mAtApitA kaI rIte tene samajAvavAne zaktimAna na thayAM, tyAre vagara IcchAe temaNe tene dIkSA levA anumati ApI. pachI jamAlie paMcamuSTika lacI karI, bhagavAna pAse AvIne pravajyA lIdhI. jamAlinI strI ane bhagavaMtanI putrI priyadarzanAe paNa eka hajAra strIo sAthe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. jamAla have niraMtara bhagavAna sAthe ja rahe che, ane te jyAM jAya tyAM jAya che. priyadarzana paNa AryA caMdanAnI dekharekha heThaLa vividha tapa karatI sAthe ja vicAre che. anukrame jamAlie agiyAra aMgonuM adhyayana samApta karyuM, eTale bhagavAne tene pAMcaseM kSatriya munione AcArya banAvyuM. tyAra bAda te cAra TaMka, cha aMka, ATha Teka vagerenA upavAsa temaja bIjuM paNa dehamana kare che, ane bhagavAna sAthe ja rahe che. [prasaMgavazAt jamAlinI bAkInI jIvanakathA paNa ahIM ja pUrI karavAmAM Ave che.] keTalAka vakhata bAda teNe eka vakhata bhagavAna pAse 1. pAMca mUThI bharI vALa kheMcI kADhavA te. 2. bhagavatIsUtramAM ke jyAM jamAlinuM A badhuM caritra ApyuM che, tyAM tenI strI priyadarzanA bhagavAnanI putrI thatI hatI, e kaze ullekha nathI. 3. arthAt zrI. kalyANavijayajInI gaNatarI pramANe mahAvIranI dIkSAnA 24mA varSamAM, athavA kevaLajJAnanA 12 mA varSamAM. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI mahAvIrakathA AvIne kahyuM, "he bhagavana! huM ApanI anumatithI pAMca sAdhuonI sAthe bahAranA dezomAM vihAra karavA icchuM chuM." bhagavAnane jamAlinI yogyatA viSe haju khAtarI na hevAthI. athavA bhavitavyatAnA bhaNakArA te sAMbhaLI zakayA heya te kAraNe - temaNe kazo javAba na ApyuM, paraMtu mauna rAkhyuM. jamAlie temane te pramANe traNa vAra kahyuM, paraMtu bhagavAna mauna ja rahyA. pachI jamAli temanA maunane anumati gaNuM laI, pAMcaso sAdhuo sAthe bahAranA dezamAM cAlI nIkaLyo. priyadarzanA paNa hajAra sAdhvIo sAthe tenI pAchaLa gaI eka vakhata jamAlie zrAvastInA koSTaka cityamAM AvI paDAva nAkhyo. bhagavAna mahAvIra te vakhate caMpA nagarInA pUrNabhadra cityamAM UtaryA hatA. jamAline rasarahita, lUkhuM, tuccha, bhUkha-tarasana kALa vItI gayA pachInuM, pramANuthI vadhAre ke ochuM evuM tathA vAsI pAnabhejana vAra vAra khAvAmAM AvyAthI zarIramAM meTo vyAdhi thayo. tenuM zarIra pittaja rathI vyApta hovAthI tene dAha paNa thayA. vedanAthI pIDita thaI teNe potAnA sAdhuone kahyuM. "he devAnupriye ! tame jaladI mAre mATe pathArI pAtharo." sAdhuo tarata pathArI pAtharavA lAgyA. paraMtu jamAlape atyaMta vedanAthI vyAkula thaI, temane pharI bolAvIne pUchayuM, "he devAnupriya! mAre mATe pathArI pAtharI?" tyAre teoe kahyuM ke, haju pAtharI nathI, paNa patharAya che.' sAdhuonA A javAbe, ane adhikAra vinA anukaraNa khAtara karelI ugra tapazcayIthI AvelI A mAMdagIe jamAlinA jIvanamAM vicitra palaTo ANI dIdhe. e nirarthaka tapazcaryAnI kiMmata have tene manathI UtarI gaI. ane teNe potAne mATe Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ videha tarapha S navA ja mA` vicAravA mAMDayo. pelA sAdhuone javAma temAM nimittabhUta thayA. mANusanuM mana peAtAnA niye karavAmAM keTalIka vAra kevAM tuccha nimittathI dArAI jAya che! athavA kahA ke, mANasanuM mana peAtAne gamatA nicenuM samarthana karavAmAM kevAM game tevAM taraNAMne pazu AdhAra ApavAne prayatna kare che! jamAlinuM havenuM cirata tenA dAkhale pUre che. mahAvIra ema kahetA ke, kAI paNa kriyA karAvA lAgI, eTale [kabaMdhananI dRSTie tA] te karAI cUkI, ema ja mAnavuM joI e. vacamAM kAI akasmAtathI vizna Ave, ane te kriyA saMpUrNa na thAya, teA paNa tethI te kriyA karavAnA saMkalpa karanAra mATe tA te kriyA thaI cUkI ja gaNAya. kAraNu ke te kriyA karavA icchanAre, pAtA pUratA te nizcaya karI lIve ja hatA, temaja te karavAnI zarUAta paNa karI ja lIdhI hatI. A siddhAMtane AdhAre ja mahAvIre peAtAnA pratispI ee jana sAdhue upara karelA be AkSepeAnA parihAra karelA che. e mane AkSepe bhagavatIsUtramAM saMdharAyA che; ane te ane A jamAlivALA prasaMganuM rahasya samajavAmAM upayAgI thAya tevA che. bhagavatIsUtra zataka 8, uddezaka 7 mAM nIcene prasa`ga che : rAjagRhanagaramAM guNuzikSaka caityanI AsapAsa dheDe dUra anyatAkA ( judA saMpradAyanA sAdhue ) rahetA hatA. tee bhagavAnanA virene AvIne kahevA lAgyA ke, " tame asaMyamI ane pApI cheA; kAraNa ke tame adatta (kAI e nahI Apela ) padArthonuM grahaNa kare che, adatta paTTAne khAo che, ane adattanA svAda le che. kAraNa ke, tamane ApavAmAM AvatA padArthoM jyAM sudhI tamArA pAtramAM paDyo nathI, tevAmAM vacamAMthI kAI te padArthane laI le, teA dAMtA gRhasthanA paTTAnuM apaharaNu Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa zrI mahAvIra kathA thayuM kahevAya; paNa tamArA padArthanuM apaharaNa thayuM na kahevAya. mATe tame adattanuM grahaNa ane bhajana karanArA heI, cera, pApI, asaMyamI che!" tyAre pelA sthavireAe javAba Apyo ke, he Aryo! amArA bhagavAnane mate apAvA mAMDeluM te apAyeluM ja che; grahaNa karAvA mAMDeluM, te prahaNa karAyeluM ja che; ane pAgamAM nakhAvA mAMDeluM, te naMkhAyeluM ja che. mATe, dAtAe amane ApavA mAMDelo padArtha amane apAI cUkelo hevAthI, te amArA pAtramAM paDe tevAmAM vaccethI kAI te padArthane apahAra kare, to te amArA padArthane apahAra thayo kahevAya. mATe ame asaMyamI nathI. bIjo prasaMga AThamA zatakanA pAMcamA udezamAM che. rAjagRhamAM gautame bhagavAnane pUchayuM : he bhagavan! gazAlakanA ziSya AjIvikoe ApaNuM sthavira bhagavaMtane ema pUchayuM hatuM. zramaNanA upAzrayamAM (ahaMmamatva tyAgavArU5) sAmAyikavrata svIkArIne beThelA zrAvakanAM vastrAdi kaI harI jAya, te he bhagavana! sAmAyika pUruM thaye te vastunuM anveSaNa karanAro zrAvaka zuM potAnI vastu zodhe che ke anyanI? temaja sAmAyika karatA zramaNopAsakanI strIne koI puruSa seve, to te tenI strIne seve che ke, anyanI strIne? mahAvIre javAba Apyo, "he gautama! te zrAvaka potAnI vastu zodhe che, paNa anyanI vastu nathI zodhate. kAraNa ke, sAmAyika karatI vakhate je ke zrAvakanA manamAM evo bhAva hoya che ke, "mAre hiraNya nathI, mAre suvarNa nathI, mAre vastra nathI, dravya nathI' ityAdi. paraMtu teNe mamatvabhAva tyAkhyo nathI, tethI he gautama! ema kahevAya che ke, te potAnI vastu kizodhe che, paNa pArakAnI vastu zodhato nathI. te ja pramANe Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diha tarapha sAmAyika karatA zramapAsakanI strIne koI puruSa seve, te te tenI strIne seve che; paNa anyanI strIne nahIM." alabatta, A jAtanI jhINavaTa ApaNane Aje to mAtra ramUja ApanArI ja lAge; paraMtu je jamAnAmAM evI evI vAkcAturIone AdhAre game tevA AcAronuM samarthana thatuM hoya, te jamAnAmAM e jhINavaTone radiye Apavo ja joIe. jyAM sudhI mANasanuM aheva-mamatva gayuM nathI, tyAM sudhI teNe amuka vrata daramyAna cheDelI varatu paNa tenI ja che; ane mANase jyAM ahaMvamamatva cheDayuM, tyAM te vastu bIjAne na maLI hoya to paNa dAtAne mana te gayelI ja che. eTale kAma haju pUruM thayuM na hoya, te paNa karavA dhAryuM ane karavAnuM zarU paNa karyuM, eTale te karanAranI daSTie te thaI cUkyuM ja kahevAya. cera corI karavA nIkaLyA, ane iMTe ukhADavA paNa mAMDI; pachI gaNasAre mAluma paDatAM, te AkhuM bAkoruM pADIne corI karyA vinA pAcho cAlyo jAya, te paNa tene corI karavAnuM pApa to lAge ja. paraMtu jamAlie have pelA pathArI pAtharanArA sAdhuonA javAba uparathI mahAvIranA siddhAMtane zabda pUrato te jUTho TharAvyo ke, "je mahAvIra kahe che te sAcuM hoya, te pathArI pAtharavA mAMDI eTale patharAI cUkI kahevAya; paraMtu huM to najare dekhuM chuM ke, pathArI haju patharAI cUkI nathI, mATe mahAvIrano siddhAMta kheTa cheane je mANasa eka vastu paNa beTI kahe, tenI bIjI vastuo paNa khoTI kema na hoya? ane chatAM mahAvIra pitAne kevaLajJAnI-sarva kahAve che. mATe nathI te kevaLajJAnI ke sarva; ane nathI tenuM kahevuM paNa sAcuM. temaja mahAvIra kheTA che, eTaluM meTuM satya jenAre temanA karatAM to vadhu jJAnI khare ja ! eTale sAjA thayA pachI, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI hAthI - jamANi mahAvIrane kheATA -- asanu kahetA, tathA peAtAne jJAnI jina kahetA vicaravA lAgyA. ---- tenI A vAta keTalAkAe mAnI, ane keTalAkAe na mAnI. tethI te na mAnanAra tene tyAga karI, bhagavAna pAse cAlyA gayA. priyadarzanAe te pUrva anurAgane kAraNe jamAlinA pakSane ja svIkAryo. karatAM karatAM jamAli jyAM bhagavAna mahAvIra UtaryAM hatA, tyAM capAmAM ja AvyA; ane mahAvIrane mAMe jaIne kahI AthyA ke, huM nAnI huM, ane tethI adbhuta chuM; tame nahIM. A kAraNuthI mahAvIranA satre tene saMdha bahAra jAhera karyo. jamAli te svacchaMde krUratA, tathA peAtAnA siddhAMtane kahetA, ane peAtAnI jAtane sanmAnatA pRthvI upara vicaravA lAgyA.1 eka vakhata jamAli zrAvastI nagarIe gaye!, ane nagara bahAra udyAnamAM parivAra sAthe UtaryAM. priyadarzInA paNa te ja nagarImAM hAra sAdhvIo sAthe DhaMka nAmanA samRddhimAna kuMbhAranI zALAmAM UtarI. DhIMka mahAvIranA bhakta tathA anu yAyI hatA. priyadarzInAne mahAvIranA pakSa cheADI, jamAli jevAnA pakSane anusaratI joI tene duHkha thayuM. tethI teNe priyadarzInAne kheSa pamADavA eka yukti karI. teNe agnine eka tasukhA priyadarzInAnA vajra upara nAkhyA. vajrane khaLatuM joI, priyadarzanA mAlI, are DhaMka, jo tArA pramAthI mAruM vastra saLagI gayuM. tyAre Dhaka mAlyA, he sAdhvI, tame jUThThuM na mAlA. tamArA mata pramANe tA jyAre badhuM vajra baLI jAya, tyAre ja te banyuM ema kahevuM ghaTita che. khaLatuM hoya ane banyuM kahevuM. e tA bhagavAna mahAvIranA mata thayA ! * 1. A banAva bhagavAnanI dIkSAnA 27 mA varSoMmAM, ane kevala jJAnanA 15 mA varSamAM banyA gaNAya. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viraha tarI ane atyAranA tamArA pratyakSa anubhavathI tA temanuM vacana ja sAcuM lAge che!' A sAMbhaLI priyAnAne bhAna AvyuM, te taratakanA AbhAra mAnI, jamAline anusaravuM cheDI, parivAra sahita bhagavAna mahAvIra pAse AvI; ane pAte karelA doSanuM prAyazcitta karI zuddha thaI. paraMtu jamAdhi tA aMta sudhI mahAvIrathI aLagA ja rahyo. joke, teNe tapakama tA ghaNAM ja Adaryo. temaja maratI vakhate paNa te trIsa TakanA upavAsa karIne ja maraNa pAmyA. tene maraNa pAmelA jANI gautame mahAvIrane pUchyuM, bhagavan! jamAli marIne kaI gati pAmyA? mahAvIre javAma ApyA, je vA AcAyanA dveSI, upAdhyAyanA dveSI, kula-gaNu ane sadhanA dveSI, tathA te badhAnA ayaza ane kIrti karanArA hoya; tathA ghaNA asatya athI pragaTa karI, mithyA kadAgrahathI petAne ane pArakAne zAMtimAM nAkhanArA hoya, te jIvAnI gatine jayAzci pAmyA che. tyAMthI tiyaMca, manuSya ane devanA cAra-pAMca bava karI, te avazya siddha thaze ane satra du:khAtA aMta lAvaze; kAraNa ke te bIjI rIte rasarahita AhAra karatA hatA, upazAMta nanavALA hatA, tathA pavitra ane ekAMta jIvana gALatA hatA. [bhagavatI zrutarka 9, 360 33 ] 1. mULamAM tA te lAMta nAmanA chaThThA svargomAM atyanta samAna gaNAtA iiSika devanI padavI pAmyA che, ema paNa che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 vatsadeza tarapha 1. jatI hoya [14muM comAsuM] kevaLajJAna thayA pachI bIje cAturmAsa tyAM vaizAlImAM ja vitAvIne bhagavAna vatsadeza tarapha cAlyA. vatsadezamAM kevalajJAna thatA pahelAM jyAre mahAvIra gayA hatA, tyAre tyAM zatAnIka rAjA rAjya karato hato, evuM ApaNe AgaLa jaI AvyA chIe [pA. 188]. tenuM lagna ceTakanI putrI mRgAvatI vere thayuM hatuM ane tene udayana nAme kuMvara janmyo hato. sAtapura nAme nagaramAM surapriya nAme yakSanuM devAlaya hatuM. tyAM prativarSa tenI pratimA citarAvIne loke mahatsava karatA hatA. paraMtu dara varSe te yakSa pitAnuM citra cItaranAra citrakArane bhoga leto hato; AthI te nagaramAMthI citrakAro palAyana karavA lAgyA. yakSanA citramahatsavane abhAve prajAmAM mahAmArI utpanna thavAnA bhayathI rAjAe temane jatA aTakAvyA. ane te sarvenAM nAma lakhI, eka ghaDAmAM badhI ciThThIo nAkhIne temAMthI eka ciThThI kADhatAM jenuM nAma Ave, teNe te varSe yakSa cItaravo e TharAva karyo. keTalAka kALa gayA bAda kauzAMbI nagarImAMthI koI citrakArano putra citrakaLA zIkhavA mATe sAketapura Avyo ane tyAMnA koI citrakAranI vRddha strIne ghera Utaryo. tene te vRddhAnA putra sAthe maitrI thaI. te varSa yakSanuM citra cItaravAno vAro te vRhAnA putrane Avyo. AthI te zeka karavA lAgI. tene zekanuM Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza tarI kAraNa jANI laI pelA yuvAna tene samajAvIne tenA putrane badale jAte citra - cItaravA gayA. tyAM tapa, pAvitrya, vinaya, kauzalya AdithI yakSane khuza karI, teNe tenI pAse citrakAronA nAza havethI na karavAnuM varadAna mAgI lIdhuM. khuza thayelA yakSe te uparAMta paNa bIje vara mAgavAnuM kahetAM, te yuvAne evA vara mAgyA ke, manuSya, pazu ke bIjA kAI nA pazu eka aza jouM, teTalA uparathI tenA AkhA svarUpane vAstavika AlekhavAnI mane zakti prApta thA yakSe tathAstu prema kahyuM, eTale pelA yuvAna kauzAMbI pAche! karyo. te vakhate rAjA eka citrasalA citarAvatA hatA. pelA yuvAna paNa te kAme lAgyA. evAmAM pAsenI jALImAMthI tenI najare mRgAvatI devInA pagane aMgUThA paDyA. peAtAnI siddhine khaLe teNe teTalA uparathI magAvatInuM AkhuM citra dAyuM. chevaTe rANInAM netramAM kALA raMga pUratAM, tenI pIchImAMthI eka TapakuM rANInA citranA sAthaLanA bhAga upara paDavu. te teNe tarata lUchI lIdhuM. pazu tevuM TapakuM tyAM ja pAchuM pharI paDyuM. ema traNu vAra banyuM tyAre citrakAre vicAryuM ke jarUra rANInA urubhAgamAM AvuM lAMchana ja haze, jethI Ama bane che. evAmAM zatAnIka rAjA tyAM citra jotA jotA AvyeA. mRgAvatInA citramAM sAthaLa upara ja rANIne vastutAe hatuM tevuM ja cihna citrakAre cItareluM joi, rAjAne enI upara vahema AvyeA. vastranI aMdara rahetu sAthaLa uparanuM cihna A citrakAra kathAMthI jANe? e uparathI tene prANadaMDa devA rAjAe tarata aMgarakSakA melAvyA. pachI jyAre rAjyane vAravAra sacAvavAmA AbyA ke, yakSanA prasAdathI A citrakAra thADA aMza uparathI pazu AkhuM citra dorI zake che, tyAre rAjAe te vAtanI kameTI karI joI, tene mAMDa jIvatA javA dIdhe. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zahAvIra kathA para pele pAmela citrakAra have tenuM vera levAnA irAdAthI avaMtI dezamAM gayA, ane tyAM zatAnIka rAjAnI svarUpavatI rANI mRgAvatInuM AbehUba citra derI, teNe avaMtInA rAja caMDamotane bheTa dharyuM. caMDaprota upara tenI dhArI asara thaI ane teNe, "A kenuM citra che' evuM citrakArane pUchyuM. citrakAre tene badhI mAhitI barAbara goThavIne ApI; eTale teNe dhAryuM hatuM tema caMDapote tarata zatAnIkane mRgAvatI soMpI devAnuM ke laDAI mATe taiyAra thavAnuM kaheNa mokalyuM. kaI paNa kSatriya AvI mAgaNuM saheje kabUla rAkhe ja nahIM; eTale caMDalote vasaMdeza upara caDAI karI. laDAI cAlatI hatI tevAmAM zatAnIka atisAranA rogathI pIDAIne maraNa pAmyo. A vakhate zatAnIkanA putra udayanakumAranI umara bahu nAnI hatI. eTale rAjakArabhAra tema ja yuhanI badhI javAbadArI vidhavA mRgAvatI upara AvI paDI. teNe have vakhata vicArI koI paNa upAye caMDaprAtane samajAvIne pAcho kADhavAno prayatna karavA mAMDo; jethI te daramyAna udayana meTo thaI jAya. zatAnIkanA maraNane thADA mAsa vItyA na vItyA tevAmAM caMDapralote pitAnI sAthe lagna karavAnuM kaheNa mRgAvatIne mokalyuM. mRgAvatIe te vakhate eka yukita laDAvI. teNe javAba mekalAvyo ke, tame A yuddha kAMI vatsa deza jItavA mATe mAMDayuM nathI; mAtra mane meLavavA mAMDayuM che. have te huM tathA A vatsa deza tamArAM ja chIe. paraMtu mArI eka vinaMti che ke, mAre A udayanakumAra meTa thaI vatsa dezanuM rAjya saMbhALI le, tyAM sudhI tame bhI jAo. tyAra bAda huM mArI khuzIthI tamAre zaraNa AvIza. tyAM sudhI bIje ke rAja caDI na Ave te mATe kauzAMbAne keTa-kilo tathA zastrasaraMjAmathI susajita karavAnI paravAnagI Ape, tathA tame pote ja temAM sahAya kare. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMDapralote mAnyuM ke baLAtkAre rInA prema meLavAya nahIM tenA karatAM te pote zIthI ApaNane vaza thavA icache ja che, te thoDo vakhata nI javAmAM kazuM khoTuM nathI. eTale yogya baMdobasta karI, tatkALa to te svadeza pAcho cAlyo gayo. A arasAmAM mahAvIra kauzAMbI padhAryA. badhA temanAM darzane nIkaLyA. udayana kumAra pitAnI mAtA mRgAvatI, tathA pheI jayaMtIne laIne temanAM darzane gaye. darzanAdi karIne, tathA dharmakathA sAMbhaLyA bAda, badhA loke sAthe udayana ane mRgAvatI pAchA . paraMtu jayaMtI te bhagavAnane amuka zaMkAonuM nirAkaraNa pUchavA pAchaLa rahI. e Akho prasaMga bhagavatIsUtra zataka 12, u0 2 mAM nIce pramANe sacavAI rahyo che:-- jayaMtIH bhagavana! cha bhArepaNuM sAthI pAme? bhagavAna: he jayaMtI! hiMsA vaDe, asatya vANI vaDe, corI vaDe, ethuna vaDe, pahi vaDe, koI vaDe, mAna vaDe, mAyA vaDe, lekha vaDe, rAga vaDe, Thela vaDe, kalaha vaDe, abhyAkhyAna (mithyA ALa devA) vaDe, cADI khAvA vaDe, arati ane rati vaDe, niMdA vaDe, kapaTapUrvaka khoTuM thavA vaDe, ane aviveka (midhyAhanavya) vaDe jIvo bhArepaNu pAme che. e hiMsAdi AhAra pApasthAne na tyAganArane saMsAra vadhe che, lAMbA thAya che, tathA te saMsAramAM jamA kare che; paraMtu temAMthI nivRtta thanArane saMsAra ghaTe che, TUMke thAya che, ane te saMsArane oLaMgI jAya che. haLavApaNuM, saMsArane ghaTADavA, saMsArane TuMke karavA, ane saMsArane ega, e cAra vAnAM prazasta che; tathA bhArepaNuM, saMsArane vadhAravo, saMsArane lAMbo karavo ane saMsAramAM bhamavuM e aprasta che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahANIzA jayaMtIH he bhagavan! tame evuM upadeza che ke, veAmAM amuka jIve mekSanI yeAgyatAvALA che arthAt bhavasiddika che; ane amuka jIvA tevA nathI. have jIvAnuM te bhavasiddhikapaNuM svabhAvathI che ke pariNAmathI mahAvIra hai jayaMtI! bhasiMhika jIvA svabhAvathI che, paNa pariNAmathI nathI. jayaMtI he bhagavan! je sarve bhavasiddika jIve svabhAvathI ja meAkSanI ceAgyatAvALA che, teA game tyAreya te badhA jIvA mekSa pAmI jaze; tyAra bAda jagatamAM kAI meAkSanI yeAgyatAvALu ja nahIM rahe, mekSane ayeAgya jIve! ja raheze, nahIM vAru? mahAvIra te vAta barAbara nathI. jema AkAzanI anAdi anaMta zrImAMthI paramANu-pudgaLa jeTalA khaMDa kADhatAM kADhatAM anata yuge vItI jAya, te paNa te zreNI khAlI thAya nahIM; te pramANe badhAya bhasiddhika jIvA siddha thavAnI yAgyatAvALA che, tA paNa leAka bhasiddika chyA vinAnA thaze nahI. jayaMtI : he bhagavan ! sUtelApaNu sAruM ke jAgelANa sAruM? mahAvIra : huM jayaMtI! keTalAka vAnuM sUtelApaNa sAruM; ane keTalAka jIvAnuM jAgelApaNuM sAruM. adhamI leAkAnuM sUtelApazu ja sAruM; kAraNa ke tA ja e leAkeA aneka bhUtaprANIone duHkha ApanArA na thAya; tema ja peAtAne ke khIjAte ghaNI adhAmi~ka kriyAomAM na joDe. paraMtu je jIvA dhArmika che, teonuM jAgelApaNuM sAruM che. kAraNu ke teo aneka bhUtapANIene sukha ApanArA thAya che; ane peAtAne, parate anene ghaNI dhArmi ka kriyA sAthe joDanAra thAya che. jayaMtI ---- he bhagavan! sakhaLapaNu sAruM ke dulapaNa sAruM? udyamIpaNuM sAruM ke ALasupaNuM' sAruM? 24 -- Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadeza taraphe or mahAvIra huM jayaMtI! upara jaNAvyA mujba dhArmika vAnuM samaLapaNuM ke udyamIpaNuM sAruM: paraMtu adhArmika vAnuM dulapaNuM ke ALasupaNuM ja sAruM. jayaMtIH huM bhagavan! iMdriyeAne vaza thanAra jIvanI zI le Ave? mahAvIra ~~ iMdriyAne vaza thanAra jIva peAtAnA karmAMdhanane dRDha kare che; tathA anAdi anaMta ane dI mAvALA A saMsArAraNyane viSe paryaTana kare che, te kAraNuthI te siddha thatA nathI, tema ja sarva duHkhaneA aMta lAvI zakatA nathI. ATalA praznottara bhAda jayaMtIe harSita tathA saMtuSTa thaI, bhagavAna pAse pravrajyA svIkArI. tyAra bAda AMcadanAnI saMbhALa heThaLa rahI, teNe agiyAra aJAne abhyAsa karyo. ghaNAM varSo sudhI sAdhvIpaNuM yayAyegya pALyA bAda te a Mte sATha TakaiMka upavAsa karIne mRtyu pAmI, tathA siddha-buddha-ane mukta thaIne nirvANu padamAM sthita thaI. [bhagavatI zataka 12, udde. 2] 2. sumanAzaka ane supratika -- 15 kauzAMkhIthI nIkaLI, bhagavAna Asavadeza tara cAlyA. tyAM zrAvatI nagarImAM AvI temaNe utArA karyAM. temane AvezvA jANI aneka strI-puruSa temanAM darzane AvyAM. temAM sumanebhadra ane supratiSTha nAmanA be gRhasthA pazu hatA. bhagavAne kahelI dha kathA sAMbhaLI, temane saMsAra upara vairAgya AbyA, ane peAtAnA jyeSTha putrAne peAtAnA mavA kuTuMbamAra soMpI teoe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI, dIkSA lIdhA bAda te ane mahAvIra bhagavAnanI AjJA mujaba ja cAlavA-rahevA-besavA-vA-khAvA-khelavA lAgyA tathA sa 1. AnI pAribhASika vigatA mULamAM che. te mATe jI A mALAnuM 'bhagavatI sAra' pA. 223. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA vA pratye dhyApUrvaka vartavA lAgyA. bhaMdhI zArIrika, mAnasika kuvAsika kriyAomAM te sAvadhAna rahetA tathA kALathI vatA; mana-vANI-kAyAne vaza rAkhatA; iMdriyAne vaza rAkhatA; tathA susayatapaNe brahmacarya dhAraNa karI vicaratA. teo tyAgI, saraLa, dhanya, kSamAvAna (sahanazIla), jiteMdriya, zuddhatI, kAI prakAranI phLAkAMkSA (nidAna) vinAnA, tathA suMdara sAdhupaNAmAM vIna ane duzmanazIla hatA. temaNe bhagavAnanA viza pAsethI agiyAra agA zIkhI lIdhAM. tyAra bAda eka vAra bhagavAna pAse jaI, temaNe kahyuM: he bhagavan! jo Apa anumati Ape, te ame guNaratna saMvatsara' nAme tapa dhAraNa karavA icchIe chIe.' " bhagavAne karyuM, tamane jema ThIka lAge tema karI; kazA vAMdho na gaNuA.' pachI teeAe bhagavAnanI anumatithI nIce pramANe guNaratna tapa Ayu : pahelA mAsamAM satata cAra-cAra TekanA upavAsa karyo. te vakhate divasa daramyAna sUryanI sAme najara mAMDI, taDakA AvatA hoya tevI jagAmAM tee ubhaDaka1 besI rahetA, tathA rAtrIe kAMI paNa vastra evA ke paheryo vinA vIrAsane besI rahetA. pachI khIje mahine te ja pramANe 70 TakanA upavAsa karyo; trIje mahine ATha-ATha Ta kanA; ceAthe mahine daza-daza DhaMkanA ...ema anukrame meLame mAse cetrIsa TakanA upavAsa karyo. divasa ane rAta daramyAna je rIte besavAnuM zarUAtamAM jaNuAvyuM che, te to kAyama ja hatuM. 1. nitaMbanA bhAga jamInane na aDake tema. 2. siddhAsana vinA ja, sihAsana upara beThA hoya tema UbhA heluM te. 3. vadhu vigata mATe juo A mALAnuM ' bhagavatIsAra ' pA. 182. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe udAra (AzA vinAnA), viratIrNa, kalyANara5, maMgaLarU5, zobhAyukta, uttama, uvaLa ane moTA prabhAvavALA tapakarmathI te munie zuSka thaI gayA, ane prabhAve sarakhA thaI gayA, mAMsarahita thayA, tathA hADakAM upara mAtra cAmaDAthI ja DhaMkAyelA rahyA. te cAlatA tyAre temanA zarIranAM badhAM hADakAM khaDakhaDatAM. temanA zarIranI badhI nADIo upara tarI AvI hatI. te mAtra AtmabaLathI ja cAlavuM evuM vagere kriyAo karI zakatA. te eTalA badhA durbaLa thaI gayA hatA ke bolI syA pachI ane elatAM bolatAM tathA bAlavAnuM kAma paDe tyAre paNa kAni pAmatA. sUkAM pAMdaDAM, tala ke tevA sakA sAmAnathI bharelI gADIne keAI saDe, tyAre je avAja thAya, te ja AvAja te muni cAlatA tyAre paNa thatA. te munie tapathI puSTa hatA; je ke mAMsa ane lohIthI kSINa hatA. tema chatAM rAkhamAM bhArelA agninI jema tapa ane tejayukata hatA. chevaTe pitAne A prakAre durbaLa thaI gayelA jANuM tathA haju paNa jyAM sudhI pitAmAM UThavAnI zakti, karma, baLa, vIrya, ane puruSakAra-parAkrama che tyAM sudhI bhagavAna pAse jaI anazana vrata svIkAravAnuM thAya mAnI, teoe tema karyuM ane temanI anumati prApta karI, pAMca mahAvrato pharI dhAraNa karI, zramaNa-zramaNIonI kSamA mAgI, uttama sthavire sAthe vipula pavata upara jaI, kaI kALI zilA joItapAsI, tenA upara dALane sAthare pAtharI, khAnapAnane tyAga karI, temaNe mAraNAMtika salonanA vrata svIkAryuM ane e rIte sATha Taka vitAvI pite karelA denI kabUlAta (AlecanA) ane prAyazcitAdi karI, te munio samAhita avasthAmAM maraNa pAmyA. A baMne munionI kathA samAna hovAthI sAthe ja kahI, paraMtu te bemAMthI sumane bhadranA sAdhupaNAne kALa "vaNAM varSa'ne gaNo, ane supratiSane "sattAvIsa varSane gaNave. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIzA temane maraNa pAmelA jANI temanI sAthenA sthavirAe temanA parinirvANu :nimitte dhyAna karyuM, tathA temanAM vastra-pAtra laI teo bhagavAna pAse AvyA, ane te munienA maraNanI vAta temane nivedita karI, tathA temanAM vajrapAtra temanI AgaLa nivRti karyo. 200 te vakhate gautame bhagavAnane vana karI pUchyuM: huM bhagavAna! te munie svabhAve bhadra, vinayI, zAMta, ochAM krodha-mAna-mAyA-lAbhavALA, mRtyaMta nirabhimAnI, gurunI Athe rahenArA, kAi ne saMtApa na ApanArA, tathA gurubhakta hatA. te have maraNa pAmI tyAM gayA che. tathA karyAM upanna thayA che? bhagavAne javAba ApyA; he gautama! teo calAka tema ja saudha kapa (svaga )thI mAMDIne AraNu ane acyuta kalpa tathA nava traiveyaka vimAnA (devalA)nI paNa pAra AvelA vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM deva tarIke utpanna thayA che. tyAMthI cuta thaI te mahAvidehakSetramAM janmI, siddha-mudda-ane mukta thaze. kAzalamAM sumaneAbhadra ane supratiSTha jevA bIjAone paNa dIkSA ApI, bhagavAna peAtAnI janmabhUmi videha ta vaLyA. tyAM vANijyagrAmamAM jaI, tenI bahAranA pilAsaya nAme caitramAM teo UtaryAM. 3. AnA gRhapati vANijyagrAmamAM AnaMda nAme samRddha ane sama gRhati rahetA hatA. tenI pAse cAra hiraNyakeATI nidhAnamAM, cAra vyAje, ane cAra gharanA vAparamAM hatI. uparAMta daza hajAra gAyane eka ja evA cAra ne hatA. te gRhapati badhA sAvAhane salAhakAra, kuTuMbane pUchyA joga, mAneA AdhArabhUta ane sa kAryonA vadhAranAra hatA. peAtAne ISTa evI zivanA bhAryo sAthe te sukhasukhe rahetA hatA. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deza tarapha vANijyagrAma pAse IzAna khUNAmAM chellAka nAme saMniveza hato. temAM AnaMdanA mitro, jJAtio, ane sagAMsaMbaMdhIo rahetAM hatAM. (arthAta AnaMda gRhapati jJAtRvaMzI kSatriya hato. bhagavAna mahAvIra paNa te ja vaMzanA tathA te sthaLanA hatA, e vastu yAda devaDAvavAnI jarUra bhAge ja hoya) bhagavAna AvyAnI vAta jANI, AnaMda gRhapati badhAonI sAthe bhagavAnanAM darzane gayo. tyAM temanuM pravacana sAMbhaLI, te haSTa, tuSTa ane prasanna thayA. teNe bhagavAnane kahyuM: he bhagavan! mane tamArA pravacanamAM zraddhA thaI che, prIti thaI che, ane ruci thaI che. tame je kahe che, te mane yathArtha lAge che. bIjA aneka mumukSu ApanuM pravacana sAMbhaLI, ApanA aMtevAsI thavA prayatna kare che, tema karavAnuM mArAmAM sAmartha nathI. paraMtu ApanI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratavALA* bAra prakArane gRhastha dharma svIkAravAne mAre maratha che. bhagavAne kahyuMH he devAnupriya ! tane sukha thAya tema kara. tyArabAda AnaMda gRhapatie zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse jIvatA sudhI manavacana-kAyAthI sthUla hiMsA, pUla asatya tathA pUla caurya na AcaravAnI temaja bIjA pAse na AcarAvavAnI pratijJA lIdhI; svadAratevavrata pALavAnI pratijJA lIdhI, ane potAnI IcchAone maryAdita karavAnI pratijJA lIdhI. pitAnI icchAone maryAdita karavA mATe icchAvidhinuM parimANu teNe nIce mujaba karyuM - che juo AgaLa pA. 264 I. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI mahAvIra kathA AgaLa jaNAvelI nidhAna, vyAja ane gharanA vAparamAM zikalI cAra-cAra keTIomAM vadhAre ke pheraphAra nahIM karavAkarAva: 500 nivartanazatika haLathI kheDI zakAya te karatAM vadhAre jamIna na rAkhavI; gAmatarUM karanArAM pAMcaso ane khetaramAM mAlanI avara-javara karanArAM pAMcase gADAMthI vadhAre gADI na khavAM; musApharI karanArAM cAra, ane sAmAnanI avara-javara karavA mATenAM cAra vahANuthI vadhAre vahANa na rAkhavAM. te ja pramANe upabhegaparibhAgavidhinuM parimANu karavA mATe amuka prakAranuM dila luchavAnuM vara, amuka prakAranuM dAtaNa snAna mATe amuka prakAranAM phaLa-tela-sugaMdha tathA amuka vaDA pANI, amuka jAtanAM kapaDAM-vilepana-mALA puSpaAzaraNa ane dhUpa eTalA padArthonI jAta tathA pramANa nakkI karyuM.' te ja pramANe bhejanavidhimAM paNa pINuM, pakavAna,cekhA, dALa, ghI, zAka, rasa, vyaMjana, pANuM, mukhavAsa - eTalA padArthonI jAta tathA pramANa nakkI karyo. nIcenA cAra prakAranA anarthadaMDane teNe tyAga karyoH prayajana sivAya apadhyAna na karavuM, vikathA vigere pramAdAcaraNa na karavuM, hiMsaka zase na ApavAM ane pApakarmane upadeza na karavo. - bhagavAne tene kahyuM ke, te je A satyadharmamAM zraddhAruci prApta karyA che, temane bAdhaka nIcenA aticAre tuM dhyAnamAM rAkhajeH 1. dharmamAM kahelAMtanA svarUpanI bAbatamAM zaMkA;" 2. bIjAnA dharmamAM sukhakara mArga hevAthI tenI 1. 40,000 corasa hAtha jamIna eTale eka nivartana. evAM se nivartana kheDavA mATenuM eka haLa. tevAM 500 haLa. 2. e vigato mATe juo A mALAnuM "za upAsa" pustaka, navI AvRtti) pA. 168. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatsa tarapha IcchArUpI "kAMkSA;" 3. A mahAna ko sahana karavAnuM kAMI phaLa haze ke kema e pramANe buddhinI asthiratApI "vicikitsA'; 4. pitAnA dharmathI viparIta mAnyatAvALA mithyASTi lokenI prazaMsArUpI parapAkhaMDaprasaMzA; 5. ane temanA saMsargarepI parapAkhaMDasaMstava'. bhagavAne te uparAMta sarva vratanA aticAro paNa tene kahI saMbhaLAvyA.' tyAra pachI AnaMde bhagavAna mahAvIrane vaMdIne tathA namIne A pramANe niyama svIkAryo: : "he bhagavana! AjathI huM zramaNanine nirdoSa anapAna-e-mukhavAsa, vastra, kaMbala, pAtra, hAthapaga lUchavAnuM sAdhana, sUvAnuM pATiyuM (pITha), pITha pAchaLa eThigaNa tarIke rAkhavAnuM pATiyuM (phalaka), pathArI ane rahevAnuM sthAna vagere Apato rahIza.' pachI keTalAka prazno zramaNa bhagavAnane pUchIne tathA temane barAbara samajIne, te potAne ghera pAcho pharyo. ghera AvIne teNe potAnI strIne kahyuM, he devAnupriye! bhagavAna mahAvIra pAse jaIne temanuM pravacana meM sAMbhaLyuM. te mane barAbara gamyuM che, ane temAM mArI abhiruci thaI che. te tuM paNa temanI pAse jA, ane temanI pajpAsanA karI, gRhastha dharmane svIkAra kare. AnaMdanuM vacana sAMbhaLIne, zivanaMdA khuzI thaI, saMtuSTa thaI, ane vegathI bhagavAnane utAre pahoMcI. bhagavAnane pravacana sAMbhaLI, teNe paNa AnaMdanI peThe gRhastha dharma svIkAryo. e pramANe tAdithI AtmAne barAbara bhAvita karatAM AnaMdanAM 14 varSa vItI gayAM. paMdaramA varSane vacagALe tene vicAra thayo ke, huM A mArA gAmanI aMdara ghaNA lokone 1. juo AgaLa pA. 264 i Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI mahAvIra kathA pUchavAnuM sthAna chuM, salAhakAra chuM, ane mArA kuTuMbane paNa AdhAra chuM. A vikSepane lIdhe huM bhagavAna mahAvIra pAse svIkArelI dharmaprajJapti pramANe rahI nahIM zakuM. tethI karIne A badhe bhAra huM mArA jyeSTha putrane soMpuM ane tenI anumati laIne keTalAka saMnivezamAM (ame) jJAtukSatriyonA mahAllAmAM AvelI pauSadhazALAmAM bhagavAna mahAvIra pAse svIkArelI dharmaprApti anusAra rahe. teNe te vicArane amala paNa tarata karI lIdhe; ane have te pauSadhazALAmAM ja rahevA lAgyo. tyAM AvI, teNe upAsakanI agiyAra pratimAono svIkAra karyo. ane temane yathAvidhi ArAdhI. te pratimAo A pramANe che: 1. darzanapratimA (eTale ke samyakatvanA eka paNa aticArane lAgavA dIdhA sivAya, eka mAsa sudhI samyaktvanuM barAbara pAlana karavuM). 2. vatapratimA (arthAta niraticArapaNe svIkArelAM aNuvrato be mAsa sudhI pALavAM). 3. sAmAyika pratimA (niraticArapaNe sAmAyika traNa mAsa karavuM). 4. pauSadha pratimA (AThama-caudaza-amAsa-pUnamanA divase saMpUrNa pauSadha levuM, tathA te pramANe cAra mAsa karavuM). 5. kAyotsarga pratimA (pAMca mAsa sudhI sthirapaNe jinanuM dhyAna karavuM, snAna na karavuM, rAtre bhojana na karavuM, divase sarvathA brahmacarya pALavuM, ane rAtre maryAdita brahmacarya pALavuM, pitAnA doSanuM nirIkSaNa karavuM, ane kAchaDI na khesavI). 6. abahAvarjana pratimA (cha mahinA sudhI zaMgArane tyAga kare, strIsaMbaMdhane tyAga karavo, strI sAthe atiprasaMga na kara ). Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatsadeza tarapha zaru 7. sacitta AhAra-vajana pratimA (sajIva vastu sAta mahinA sudhI na khAvI). 8. svayaM-AraMbha-varjana pratimA (ATha mahinA sudhI kazI sapApa pravRtti jAte na karavI). 9. bhUtakapreSAraMbha-vajana pratimA (nava mahinA sudhI nokaracAkara dvArA paNa keAI jAtanI sapApa pravRtti na karAvavI). 10. uddiSTa-bhakta-vajana pratimA (potAne uddezIne karelAM khAnapAna vagere padArthane daza mahinA sudhI upayoga na kara, temaja muMDa rahevuM, athavA coTalI rAkhavI). 11. zramaNabhUta-pratimA (agiyAra mahinA sudhI zramaNa - sAdhu jevI pravRtti rAkhavI). AgaLanI dareka pratimA vakhate pAchalI dareka pratimA cAlu rahelI ja gaNavI. AvA (papa varSa sudhI AcarelA) vipula, udAra, ane utkRSTa tapakarmathI AnaMda gRhapati zuSka, kRza, ane hADapiMjara jevo thaI gayo. AvI dazAmAM teNe dhAryuM ke, haju mArAmAM thoDuM ghaNuM baLa-zraddhA-vairya Adi che, tathA bhagavAna mahAvIra hayAta che, tyAM sudhImAM apazcima bhAraNAMtika saMkhanA vrata svIkArI jIvana pUruM karavuM yogya thaze. teNe tema karyuM paNa kharuM. A rIte, te khAnapAnanA tyAga sAthe jIvita ane maraNamAM samabhAvapUrvaka rahevA lAgyo. ema rahetAM rahetAM, tenI cittavRtti adhika zuddha thatAM tenAM jJAnAvaraNIya karmono kSaya tathA upazama thayo, ane tene avadhijJAna prApta thayuM. have te tyAM ja rahyo rahyo pUrva, pazcima ane dakSiNamAM pAMcase yojana sudhInA lavaNasamudranA kSetrane, uttaramAM culahimavaMta varSadhara parvata sudhI, upara saudharma kalpa sudhI, ane nIce pramA pRthvImAMnA luccaya naraka sudhInA pradezane jovA tathA jANavA lAgyo. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA gRhasthane ATaluM moTuM avadhijJAna prApta thavuM te navAI ne banAva gaNAya. e arasAmAM mahAvIra bhagavAna peAtAnA dIkSAvananA 36 mA varSamAM ane kevaLajJAnanA 24 mA varSamAM pharatA pharatA vANijyagrAmamAM AvI pahoMcyA ane kAllAka sa'nivezanA /palAsaya caityamAM AvIne Utaryo. bhikSA mAgavA gayelA gautame AnaMda pAsethI tenA avadhijJAnanA vistAranI vAta sAMbhaLI zaMkA batAvI. pachI bhagavAna mahAvIrane puchatAM temaNe AnaMdanI vAta sAcI che ema jaNAvyuM, tathA gautama pAse AnaMdanI mAphI maMgAvI. sara AAna A rIte vIza vagRhasthama pALI ate khAnapAnanA tyAgarUpa mArAMtika salekhanA vrata pALIne maraNu pAmyA, ane saudha kapamAM aruNu vimAnamAM deva thayeA. tyAMthI mahAvidehavAsa pAmI, te siddha, mudde ane mukta thaze. [ upAsakadazAsUtra, adhya0 1] Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 dhanya ane zAlibhadra [ 15 muM cAmAsuM ] vANijyaprAmamAM ja kevaLajJAna puchIneA trIne cAturmAMsa vyatIta karI, bhagavAna magadha tarapha cAlI nIkaLyA, ane rAjagRhamAM AvyA. te nagaramAM geAbhadra nAme zeTha rahetA hatA. tene tenI bhA nAmanI bhArthIne peTa zAlibhadra nAme putra thayA hatA. zeTha-zeThANIne te bahu priya tathA lADakA hatA. yuvAvasthAmAM AvatAM tenuM lagna kulIna tathA sarvalakSaNasa'panna 32 kanyAo sAthe karavAmAM AvyuM. zAlibhadra have peAtAnA vizvAsabhuvanamAM mAtapitAe pUrA pADelA vipula bhegapadArtho peAtAnI priya strIo sAthe bhAgavatA viharavA lAgyA. gAbhadra zeTha peAtAnuM aMtima jIvana sAdhu avasthAmAM vividha tapakarmomAM gALIne maraNa pAmyA ane devagati pAmyA. devagatimAM rahyA sthA paNa peAtAnA putra pratyenA vAtsalyane kAraNe te vipula bhogasAmagrI zAlibhadrane pUrI pADavA lAgyA. bhadrA zeThANI ghara-bAranI bIjI badhI vyavasthA saMbhALatI; zAlibhadra tA kevaLa bhAgasukhamAM ja masta rahetA. eka vakhata kAI paradezI vepArIe ratnaka baLa la zreNika rAjA pAse vecavA AvyA. paraMtu temanI krimata ati vizeSa hevAthI zreNike te kharIdyA nahi. magadha jevA rAjyanA rAjAe paNa AvI cIjane atimUlyavAna dhArI na kharIdI, tethI nirAza thaI te te vepArI nagaramAM pharatA pharatA bhadrA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29) zrI mahAvIra kathA zeThANInA makAna pAse AvI pahoMcyA. zeThANIe to temanA badhA ja kaMbaLa temanI moMmAgI kiMmate kharIdI lIdhA. have celaNa rANIe potAne mATe game te mUlya paNa eka ratnakaMbala kharIdavAne zreNika rAjAne Agraha karyo. rAjAe te vepArIone pAchA bolAvatAM temaNe kahyuM ke, te badhA kaMbale te bhadrA zeThANIe kharIdI lIdhA che. eTale rAjAe kiMmata ApI, zeThANa pAsethI eka kaMbala rANuM mATe kharIdavA pitAnA mANasane mokalyo. tyAre bhadrAe kahyuM ke, "te kaMbalanA tela mArA putranI strIonAM pagalUchaNiyAM karavA mATe meM nAnA TukaDA karAvI dIdhA che!" pitAnA rAjyamAM AvAM dhanika mANase paNa vase che, te jANuM rAjAne ghaNuM kautuka thayuM. teNe zeThANanA putra zAlibhadrane jovA mATe potAnI pAse bolAvyuM. tyAre dvAe rAjA pAse AvIne kahyuM ke, "mAro putra sAtame mALathI nIcenA mALamAM paNa kadI UtaratuM nathI. mATe Apa ja kRpA karIne mAre tyAM padhAre." rAjAe kutUhalathI tema karavA kabUla karyuM. bhadrAe cothA mALa upara rAjAne besADI, tenuM anupama Atithya karyuM. tyAra bAda, "rAjA tane maLavA ApaNe ghera padhAryA che" ema kahI bhadrAe zAlibhadrane nIce teDAvyo. tyAre teNe javAba Apyo ke, "tene je kAMI ApavA gya hoya te ApIne vidAya kare. mAruM tyAM zuM kAma che?" - bhadrAe have tene jAte jaI Agraha karI samajAvyuM ke, ApaNe badhAM te rAjAnI prajA kahevAIe. teNe te tene tenA mahelamAM bolAvyo hato, paraMtu mArI vinaMtithI te tane maLavA ApaNA makAnamAM cothA mALa sudhI AvIne beThA che. eTale be-traNa mALa nIce UtarIne to tAre tene maLavuM ja joIe." Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanya ane sAhibaddha mAtAne mukhe pahelavahele A "jaI e' zabda sAMbhaLI zAlibhadranuM mana udAsa thaI gayuM. tene lAgyuM ke AvI parAdhInatAmAM A badhAM sukha bhogavavAne kaze artha nathI! potAne jyAM sudhI kaI paNa bIjA mANasanI parAdhInatA hoya, tyAM sudhI badhuM sukha e nAmanuM ja sukha che. sukha te tenuM nAma ke jemAM keInI kazI tAbedArI uThAvavAnI na hoya. te tamane rAjA pAse AvyuM ane namaskAra karI tarata upara cAlyA gayA. paraMtu tenA manamAM A vAtane DaMkha te rahI ja gaye. eka vakhata dharmaSa munine rAjagRha nagaramAM padhArelA sAMbhaLI, tathA rAjA vagere saune temanAM darzane jatAM jANuM, zAlibhadra temanAM darzane gaya; ke jethI rAjA paNa jene name che evA muni thavAno mArga pitAne zIkhavA maLe! dharmaghoSa munie karelA dharmopadezathI tene badhAM sAMsArika sukhonI maryAdA, duHkhapariNAmitA, vinazvaratA vagere samajAI gayAM. te tarata mAtA pAse dIkSA levAnI paravAnagI mAgavA Avyo. mAtAe tenI dhUna joI tathA te dhUnane vyartha karavAmAM pitAnI nirupAyatA joI, tene samajAvIne kahyuM ke, tArA vicAra sAco tema ja sAre che; paraMtu badhI vastuone tuM ekadama tyAgavA jaIza te nAhaka duHkhI thaIza. tenA karatAM tuM roja thoDI thelI vastuone tyAga karI, TevAto jA. tyAra bAda kaThora jIvanane pUrato paricaya thayA pachI badhuM tyAgI deje. zAlibhadrane paNa mAtAnuM kahevuM vajUda bhareluM lAgyuM. eTale teNe roja eka eka strI tyAgatA javAno nizcaya karyo; ane te pramANe karavA paNa mAMDayuM. zAlibhadranI nAnI bahena te ja nagaramAM paraNAvelI hatI. te A khabarathI duHkhI thaI, potAnA pati dhanya AgaLa Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dha kI mahAvIrakathA peAtAnA bhAIe karelA kaThAra niya raDatAM raDatAM kahevA lAgI. tyAre tenA patie tenI mazkarI karIne kahyuM ke, ema rAja eka eka strI ane pathArI cheDanArAthI sAdhu na thavAya. tyAre tenI strIe gussAmAM AvI sAmeA TANA mAryAM ke, jo sAdhu thavuM tamane eTaluM badhuM saheluM lAgatuM huMya te tame ja ma thatA nathI ? A sAMbhaLatAM, te te| tarata ja ghara cheDI cAlI nIkaLyA, ane rAjagRhamAM AvelA mahAvIra bhagavAna pAse jaIne teNe dIkSA dhAraNa karI lIdhI. zAlibhadrane A vAtanI khabara paDatAM, te paNa badhuM tarata tyAgIne tyAM cAlyA AvyeA, ane bhagavAna pAse dIkSita thayA. tyAra pachInI te menI vAta pazu ahIM ja pUrI karatA jaI e. te baMne muni zAstragraMthAnuM vidhipUrvaka adhyayana karI ahuzruta thayA, ane khAnI dhAra jevAM tIkSNa tapa karavA lAgyA. zarIranI kiMcita paNa apekSA vinAnA thaI teo pakhavADiyuM, mAsa, e mAsa, traNa mAsa ane cAra mAsanA pazu upavAsa karatA. tevI ugra tapasyAthI mAMsa ane rudhira vagaranA zarIravALA thayelA te bane cAmaDAnI dhamaNu jevA ja dekhAvA lAgyA. keTaleka kALe krUratA pharatA teeA zrI vIra bhagavAnanI sAthe eka vAra pAtAnI janmabhUmi rAjagRha nagaramAM AvI paDeoMcyA. te avasare peAte karelA mahinAnA upavAsanuM pAraNuM karavA mATe bhikSA mAgavA javAnI rajA levA te ane muni bhagavAna pAse AvyA. tyAre bhagavAne zAlibhadrane kahyuM ke, Aje tamArI mAtA pAsethI maLelA AhArathI tamAre pAraNuM thavAnuM che. huM paNu e ja icchuM chuM,' kahIne zAbhidra muni dhanya muni sAthe nagaramAM gayA. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAra dhanya ane zAlibha baMne jaNA bhadrAzeThANInA dhara AgaLa AvIne UbhA rahyA. pazu tapasyAthI AvelI atyata kRzatAne kAraNe temane kAI e eLakhyA nahi. ane bhadrA te mahAvIra sAthe zAlibhadra ane dhanya pazu AvyA haze, te khyAlathI mahAvIrane utAre jaladI paheAMcI javA bhAnabhUlI thaI gaI hatI, eTale teNe temanA tarapha najara paNa karI nahi. thoDI vAra tyAM UbhA rahI, ane muni pAchA vaLyA. te nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLatA hatA, tevAmAM nagaramAM dahIM-thI vecavA AvatI eka ge!vAlaNI temane sAmI maLI. zAlibhadrane joI, tenAmAM kAI apUrva vAtsalyabhAva pragaTI AvyA, ane teNe baMne munine premathI dahIM khavarAvyuM. tyAMthI te te suni mahAvIra pAse pAchA AvyA. zAlibhadre bhagavAnane namaskAra karIne pUchyuM, 'bhagavan ! ApanA kahevA pramANe mane mArI mAtA pAsethI pAraNA mATe AhAra kema na maLyA ? ' 6 bhagavAna melyA huM muni ! tamane dahIM khavarAvanArI gAvALaNu tamArI pUrvabhavanI mAtA ja hatI. pUrvabhavamAM tame A rAjagRhanI najIkanA zAlI gAmanI e dhanyA nAmanI gAvALaSNunA sagamaka nAmanA ekanA eka putra hatA. tenA kAkIte| badhA vaMza uccheda pAmyA hatA. saMgamaka nagarajatAnAM DhAra cAratA. eka vakhata DhAI unnaNInA prasaMga AvatAM ghera ghera khIranuM bheAjana thayuM. bIjA cheAkarAMne khIra khAtAM joI saMgamaka dhera AvI mAtA pAse khIra mAgavA lAgyA. peAtAnI sthiti khIra khavarAvAya tevI na hovAthI dhanyA gAvALaNune bahu echuM AvyuM ane te raDavA lAgI. paDAzaNAe tenuM raDavAnuM kAraNa jANI, dayAbhAvathI thoDu gheADu dUdha vagere padArthI tene khIra banAvavA ApyA. te badhAnI teNe khIra banAvI. pachI eka thALamAM temAMthI gheADI khIra saMgamakane pIrasIne te gharakAmamAM guthAI. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI mahAvIra kathA evAmAM eka mahinAnA upavAsavALA koI muni pAraNA mATe bhikSA mAgatA tyAM AvyA. temane bhUkhyA tathA durbaLa joI, saMgamakane temanA upara dayA AvI; ane teNe pitAnI thALI bharelI khIra temane ApI dIdhI. tyAra bAda muni tenA upara kRpAbharelI najara karatA karatA cAlyA gayA. muni cAlyA gayA, tyAra bAda dhanyA saMgamaka pAse AvI. tenA thALamAM khIra na dekhavAthI, teNe "putra ja khAI gaye haze", ema mAnI bIjI khIra tenI thALImAM pIrasI. te khIra gaLA sudhI ThAMsIne akarAMtiyApaNe khAvAthI ajIrNa vaDe te saMgamaka te ja rAtre maraNa pAmyo, ane dAnanA prabhAvathI rAjagRha nagaramAM gAbhaka zeThane tyAM putra tarIke janmyA. e putra ja tame- zAlibhadra. e pramANe e govALaNuM tamArI mAtA ja hatI. karmaphaLanI vicitratA vicAratA zAlibhadra tyAra pachI dhanya muni sAthe chevaTanuM anazana vrata svIkArI vaibhAragiri upara cAlyA gayA. te ja arasAmAM zreNika rAjA, bhadrA zeThANI vagere mahAvIra pAse pahoMcyAM. bhadrAe bhagavAnane namaskAra karI, zAlibhadra kyAM che, ema pUchayuM. bhagavAne kahyuM, te tamAre tyAM bhikSA mAgavA AvelA, paNa tame ahIM AvavAnI dhamAlamAM temane joyA karyuM nahIM; pachI temane temanI pUrvajanmanI mAtA govALaNe dahIMnuM pAraNuM karAvyuM. tyAra pachI ahIM AvI, mArI pAse aMtima anazana vrata svIkArI, saMsArathI chUTavA teo hamaNAM ja vaibhAra parvata upara cAlyA gayA che. aMtima anazananI vAta sAMbhaLI phATate hadaye bhadrA zreNika rAjA sAthe vaibhAragiri upara AvI. tyAM anazana vrata laIne pASANanI peThe (athavA vRkSanA mUNakAnI peThe) sthira paDelA te munione joI bhadrA pitAnA kalpAMtathI vaibhAragirine paNa Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanya ane alibhadra rovarAvavA lAgI. pitAne tyAM mahinAnA upavAsa bAda rAjIkhuzIthI bhikSA mATe AvelA priya putrane najara paNa karyo vinA bhikSA vinA pAchA kADhanAra pitAnI jAtane temaja durbhAgyane phiTakAratI bhadrAne zreNika rAjAe zAMta pADI; tathA have aMtima vAta svIkArI beThelA zAlibhadrane pitAnA rudanathI vyathita kara kaI rIte yogya nathI, ema kahI, tene teNe tyAMthI pAchI vALI. zAlibhadra ane dhanya paNa yathAkALe maraNa pAmI uttama devagati pAmyA. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. mahacaMdra, kAmadeva ane udAyana 1. mahacaMdra [16 muM comAsuM rAjagRhamAM potAnA kevaLajJAna pachInA cothA varSavAsane pUre karI, mahAvIra tyAMthI caMpAnagarI tarapha cAlI nIkaLyA. tyAM dara rAjA ane raktavatI devIne putra mahacaMdra kumAra yuvarAja temanA dharmopadezathI bedha pAmI, temanI pAsethI gRhasthadharmanAM pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata - ema bAra vrato svIkArI gaye. tene zrIkAMtA paTarANu sahita samAna umara-rUpalAvayauvana-guNa- ane kuLavALI pAMcaso strIo hatI. rAjArANIe te dareka strI dITha judAjudA suMdara mahela banAvI ApyA hatA, tathA temane puSkaLa suvarNa, vAhana tathA dAsa-dAsI pratidAnamAM ApyAM hatAM. yuvAna mahacaMdra te badhI strIo sAthe uttama kAmabhogo bhogavate viharato hato. vrata svIkArIne te cAlyo gayo tyAra bAda bhagavAnanA paTTaziSya gautame bhagavAnane pUchayuM: "he bhagavan! A mahacaMdra kumAra mane bahu ISTa, kAMta, priya, manane game te, mana citavyA kare tevo, saumya, valabha, priyadarzana, tathA surUpa lAge che. bIjA aneka loko paNa tene tevo ja mAne che te he bhagavana! A mahacadrakumAre A prakAranI mAnuSI saMpatti kevI rIte prApta karI che?" bhagavAne javAbamAM mahacaMdrakumArane pUrvajanmanI kathA A pramANe kahI saMbhaLAvIH Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahacaka, kAmadeva ane udAyana he gautama! pUrve ahIM ja bhAratavarSamAM timicchA nAme nagarImAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. eka vakhata dharmavIrya sthavira pharatA pharatA tene nagaramAM AvI caDaDyA. te jAtila ala-rUpanavinaya-jJAna-darzana- ane cAritrayukta hatA; lajajALu-najha-ojasvI-tejasvI-pratApI- ane kIrtimAna hatA; krodha-mAna-mAyA-lobha-nidrA-Idriyo-saMkaTa- tathA vighone pAra karanAra hatA; jIvavAnI darakAra vinAnA tathA maraNanI bIka vinAnA hatA; tathA jJAnAdinI bAbatamAM mahAbhaMDArarUpa hatA. vaLI te tapasvI hatA, guNavaMta hatA, nirdoSa bhikSAcayathI jIvanArA hatA; suvatI, nigrahapradhAna, tathA nizcayapradhAna hatA; kSamA mukti-vivA-hAcaryamaniyama satyapavitratA tathA subuddhithI yukta hatA; vaLI te muni zuddhimAM heturU5, sarva jIvonA mitra, tapanA phaLanI AkAMkSA vinAnA, acaMcaLa, saMyamarata, sAdhupaNAmAM lIna, tathA doSarahita praznottaravALA hatA. nagaramAM bhikSA mATe pharatAM pharatAM te jitazatrune tyAM AvI caDaDyA. temane AvatA joI temanI tejasvitA, tathA pavitratAthI aMjAI, jitazatru rAjA atyaMta prasanna tathA saMtuSTa thaI bhaktibhAvapUrvaka AsanethI jhaTa Ubho thayo ane pAdapITha uparathI nIce Utaryo; pachI sAta pagalAM sAmA jaI, traNa vAra pradakSiNA karI, teNe temane namaskAra karyo. tyAra bAda temanI annapAnAdithI sevA karavAne prasaMga maLavAthI harSita thato thatA te aMtaHpuramAM gayo, ane traNa prakAre nirdoSa annapAna manavANuM-kAyAnI zuddhatApUrvaka temane apane teNe temane satkAra karyo. e mahApavitra muni pratye teNe dAkhavelA e sevAbhAva ane bhaktibhAvathI tarata tene saMsArabhramaNane kALa maryAdita banI gaye; ane tene bIjA janmamAM paNa manuSyadeha maLe tema thayuM. devo paNa tenA manuSyajanmane ane tene puNyazALIpaNane abhinaMdavA lAgyA. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10: zrI mahAvIra kathA yegyakALe jitazatru pitAnuM AyuSya pUruM karI, A caMpA nagarImAM data rAjAne tyAM raktavatI devInI kukhe putra tarIke utpanna thaye. te ja A mahacaMdra. teNe pitAnI A mAnuSI saMpatti e rIte prApta karI che. tyAra bAda bhagavAna mahAvIra vagere yathAsamaye te nagaramAMthI nIkaLI cAlyA gayA. pelo mahacaMdra bhagavAna mahAvIranA gayA bAda jena gRhastha (zramaNe pAsaka)nA AcAravicAra vidhipUrvaka pALavA lAgyo. teNe jIva zuM, ajIva zuM, vagere dharmasiddhAMtonuM jJAna prApta karyuM; tathA pApa-puNya eTale zuM, pApakarma zAthI baMdhAya che, tene kevI rIte rokI zakAya, kevI rIte tene khaMkherI nAkhI zakAya, zArIrika vagere kriyAomAMthI kaI zubha che, kaI azubha che, temaja jIvanavyavahAranAM vividha sAdhanemAMthI kayAM svIkArya che ke asvIkArya che, e badhAnI samaja teNe prApta karI. koI paNa kAryamAM te bIjAnI AzA upara nirbhara raheto nahoto. temaja kAIthI te gAMjyo jAya te nahotA. jaina siddhAMtamAM te evo custa banyo ke, deva vagere AvIne tene game teTale bhamAve, te paNa te bhame nahIM. tene jena siddhAMtamAM varNavela to bAbata zaMkA nahatI, ke temAM jaNAvelA AcAra bAbata vicikitsA nahotI. teNe zAstrAdhyayana karI, tenA arthane nizcita karyo hato. jaina siddhAMta upara hADehADa prema vyApele hovAthI te ema kahe ke, "e siddhAMta ja artharUpa ke paramArtharU5 che; bAkI badhuM anartharUpa che !' tenI udAratAne kAraNe tenA daravAjAnA AgaLA haMmezAM UMcA ja rahetA, ane tenuM AMgaNuM jyAre-tyAre jamI UThelAonA eThavADavALuM ja hatuM. te e pavitra cAritravALo hato ke koInA aMtaHpuramAM te jato to koIne kazI ja zaMkA AvatI nahotI. pite lIdhelAM badhAM vrato te barAbara Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahaca, kAmadeva ane udAyanA 305 Acarate hatA, tathA vividha tapakarma vaDe AtmAne vAsita karate viharate hatA. eka vakhata pauSadhavata daramyAna dharmajAgaraNa karatA te madhyarAtrIne samaye beThe hato, tevAmAM tene A prakArane saMkalpa thayoH "te gAma-nagara-vagere sthAnane dhanya che, ke jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra vicare che. temaja te rAjA- zeTha-saMghavI Adine dhanya che, jeo zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse gharabAra choDI sAdhu thavAnI dIkSA le che. have je bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA A nagaramAM Ave, te huM temanI pAse dharabAra choDI sAdhu thavAnI dIkSA jarUra lauM.' banavAkALa te bhagavAna eka gAmathI bIje gAma ema krame krame pharatA pharatA caMpA nagarImAM ja AvI pahoMcyA. temane AvelA jANuM nagarajana vagere sau temane darzane gayAM. mahacaMdrakumAra paNa atyaMta harSita thaI temanAM darzane gayo. pachI temanA dharmopadeza sAMbhaLI, atyaMta prasannatA anubhavato, tathA temane pharI pharI namaskAra karI, temanI vAraMvAra upAsanA karatA te kahevA lAgyAH "he bhagavana ! tamAruM kathana mane gamyuM che; ane te pramANe puruSArthapUrvaka prayatna karIne huM baMdhanamukata thAuM ema IcchuM chuM. he devAnupriya! huM mArAM mAtapitAnI saMmati laI AvuM ane pachI tamArA sahavAsamAM rahI, tamArI AjJA pramANe vatuM." bhagavAnane A pramANe kahI, mahacaMdrakumAra rathamAM besI utAvaLo utAvaLo potAne ghera Avyo, tathA potAnAM mAtapitAne namaskAra karI kahevA lAgyoH "he mAtapitA ! Aje huM bhagavAna mahAvIra upadeza sAMbhaLI Avyo chuM. te mane khUba game che. tethI temanA upadeza pramANe vartavAnI ane temanA sahavAsamAM rahevAnI mane prabaLa icchA che. mATe tame mane sAdhu thavAnI rajA Apo." Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAlIthA mahacaMdranI mAtA tA A sAMbhaLatAM ja mUti thaIne jamIna upara DhaLI paDI. aneka zIta upacAra vaDe bhAnamAM AvatAM te raDatI raDatI tathA zAka karatI peAtAnA putrane tenA nizcayamAMthI pAchA pheravavA mATe samajAvavA lAgI. paraMtu te keme karyo mAnyA nahi. pachI nA- mane teNe tene rajA ApI. maheMdra paNa bhagavAna pAse dIkSA laI, temanI AjJA mujaba vartavA lAgyA. te mana-vANI-kAyAnI kriyAomAM sAvadhAna rahetA; temane vaza rAkhatA; IMdrayanigraha AcaratA tathA susa yatapaNuM brahmacaya dhAraNa karatA vicaratA hatA. teNe bhagavAnanA vRddha ziSyA (viza) pAse zAstragraMthenuM jJAna prApta karyuM, ane tyAra bAda cAra TaMka, ATha TaMka vagerenA upavAse vagere vividha tapakamAM vidhipUrvaka AcarIne ThIkaThIka Atmazuddhi sAdhI. e pramANe ghaNAM varSa zramaNupaNuM pALatAM pALatAM jyAre eNe joyuM ke, have peAtAnuM zarIra ati kRza thaI javAthI vadhu kAma Ape tevuM rahyuM nathI, tyAra teNe maratAM lagI na khAvAnuM mAraNAMtika salekhanA vrata svIkAryuM. tathA pavitra sthAnamAM ja te, jaMturahita sthaLe dAbhanuM bichAnuM bichAvyuM, ane AhAradina tyAga karyo. pachI jIvita maraNanI kAmanA tyAgIne, peAtAnA tapanA badalAmAM amuka phaLa maLe evuM kAMI nidAna ( saMkalpa ) karyAM vinA teNe rahevA mAMDayuM. e pramANe 60 Taka khAdhA vinA vitAvI, tathA aMte jIvita daramyAna pAte karelA deASAnI kabUlAta tathA prAyazcittAdi karI laI, te samAdhipUrvaka maraNa pAmyA, ane devatine pAsa thayA. 31 2. kAmadeva caMpAmAMnA bhagavAna mahAvIranA vAsa daramyAna jyAre mahedra yuvarAje gRhasthaSanI dIkSA lIdhI, tyAre tyAMnA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahaca, kAmadeva ane upAyana kAmadeva nAmanA gRhastha paNa gRhasthadharmanI dIkSA mahAvIrasvAmI pAsethI lIdhI hatI. te ghaNo dhanavAna hatA. tenI pAse che hiraNyakeTI nidhAnamAM, cha vyAje, ane cha gharavAparamAM hatI. uparAMta daza hajAra gAyane eka vraja evA cha vra hatA. AnaMdagRhapatinI peThe mahAvIra pAse zrAvakadharma svIkArIne, kAmadevagRhapati paNa pachIthI pitAnA moTA putra, mitra, jJAti, svajanene pUchIne pauSadhazALAmAM jaI, svIkArelI dharmaprApti anusAra rahevA lAgyo. tyAM eka vAra eka mAyI ane mithyAdaSTi deva kAmadevane tenA dhyAnathI calita karavA mATe pizAcanuM rUpa laI, ughADI taravAra sAthe AvyA ane be - he aprAciMtanA prAtha, mekSanA tarasyA kAmadeva! tuM A tArAM zIlavratane ane guNavratane nahIM choDI de, te Aje hamaNAM ja tArA A taravArathI TukaDeTukaDA karI nAkhIza, jethI tuM akALe duHkhI thaIne marI jaIza.' A sAMbhaLIne kAmadeva jarA paNa Dage nahIM ane mauna dhAraNa karIne potAnA dhyAnamAM sthira rahyo. be traNavAra kahyA chatAM jyAre kAmadeve kazuM gaNukAyuM nahIM, tyAre krodhathI hoTha pIsatAM deve bhavAM caDhAvIne te zramaNopAsakane sArI peThe asivedanA karI paraMtu kAmadeve pitAnA cittamAM kiMcitmAtra paNa kSobha thavA dIdhA vinA te vedanA sahI lIdhI. chevaTe thAkIne te deve moTA hAthInuM rUpa lIdhuM; ane moTI garjanAo karatAM karatAM teNe kAmadevane suMDha vaDe pakaDI khUba uchALyo, aphALe tathA khUao. paNa kAmadeva jarA paNuM calita thayo nahi. have thAkIne deve eka bhayaMkara sarpanuM rUpa lIdhuM ane kAmadevanA zarIra upara vIMTaLAIne tene jorathI bharaDA dIdhe. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saa zrI mahAvIra kathA pachI peAtAnI tIkSNa dADhAthI tene sakhata daza karyo, chatAMya kAmadeva peAtAnA dhyAnamAM sthira rahyo, chevaTe prasanna thaI, te deve peAtAnuM asala rUpa pragaTa karyu ane kAmadevane kahyuM : 'he devAnupriya ! tuM dhanya che, kRtA che, tArA janma ane jivata saphaLa che, ke te aMgIkAra karelA dhrumamAM A prakAranI dRDha ane nizcala pratipatti prApta karI che. tArI A jAtanI nizcalatAnI prazaMsA sAMbhaLIne tArI parIkSA karavA ja huM AvyeA hateA. paNa tuM krameya kSeAbha na pAmatAM sthira ja rahyo. he devAnupriya ! meM ApelA trAsa baddala tArI vAravAra kSamA mAguM chuM.' eka vAra zramaNubhagavAna mahAvIra pharatA pharatA caMpAmAM AvyA ane pUrNu bhadra caityamAM Utaryo.' temane AvyAnA samAcAra sAMbhaLI kAmadeva zuddha vastra dhAraNa karI, meDhA manuSyasamUha sAthe temanAM darzane gayA. f bhagavAne tyAM AvelI sabhAne ane kamadevane dharmopadeza ApyA; pachI kAmadeva tarapha najara karIne, tathA tene sakheAdhIne tene pelA pizAcarUpI deve ApelI yAtanAnI ane teNe ( kAmadeve ) batAvelI sthiratAnI vAta kahI sa`bhaLAvI. tathA peAtAnAM nimatha-nitra thIene saMkheAdhIne kahyuM, dharamAM vasatA A zramaNApAsa! potAnA vratanA pAlanane mATe divya, mAnuSika, ane pazue karelA upasargAne sArI rIte samabhAve sahana kare che, temanAthI calAyamAna thatA nathI ane peAtAnA vratamAM tatpara rahe che; teAtamA niSratha nigraMthIoe teA tamArA AcAra| surakSita rAkhavA mATe barAbara makkama rahevuM joIe, 1. zrI kalyANuvijayajInI gaNatarI mujaba A khInA mahAvIranA dIkSAjIvananA 370mA varSImAM, ane kevalIjIvananA 25mA varSamAM banelI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahaca, kAmadeva ane udAyana che. jarApaNa calita thavuM na joIe; ane tema karatAM je je yAtanAo Ave te sahana karavI joIe. bhagavAne svamukhe je zramaNopAsakanI ATalI prazaMsA karI, tenA tarapha AzcaryanI najare jotAM zramaNa zramaNuoe bhagavAnanI vAta vinayapUrvaka svIkArI. kAmadeva tyArabAda bhagavAnane keTalAka prazno pUchIne, ane temanA javAba barAbara samajIne potAne ghera gayo. kAmadeve 20 varSa sudhI zramaNopAsakanI maryAdA barAbara sAcavI. AnaMdanI peThe teNe paNa agiyAre pratimAone barAbara ArAdhI, ane chevaTe sATha divasa sudhI mAraNAMtika saMlekhanA laIne te kALadharma pAmyA ane devagatine prApta thaye. 8. udAyana rAjarSi te samaye siMdhusauvIra dezane viSe vItabhaya nAme nagara hatuM. temAM udAyana nAme rAjA rAjya karato hato. tenuM lama vaizAlInA ceTakarAjAnI putrI prabhAvatI vere thayuM hatuM. prabhAvatIthI udAyanane abhIti nAme putra thayo hato. udAyanane kezakumAra nAme bhANeja paNa hato. te udAyana rAjA siMdhu sauvIra vagere 16 deze, vItamaya vagere 363 nagaro ane khANe, tathA mahAsena vagere daza moTA mukuTabaddha rAjAo, tema ja bIjA aneka rAjAo, yuvarAje, keTavAla, nagarazeThe, sArthavAha vagerene svAmI hato. te rAjA jaina zramaNane upAsaka hatuM tathA jainazAstra pratipAdita chava-achava Adi tane jANakAra hate. te rAjA jaina kevI rIte banyo tathA mahAsena rAjAne teNe kevI rIte je te viSe nIcenI kathA che. eka vakhata keTalAka musApharo samudranI yAtrA karatA hatA. samudramAM khUba phAna thavAthI temanuM vahANa kharAbe caDhayuM tethI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA teo bahu gabharAyA. te vakhate eka deve potAnI zakti vaDe temanuM vahANu kharAbAmAMthI bahAra kADhI raste pADayuM; tathA te lokone pote ja banAvelI tIrthakaranI caMdanakAinI eka mUrti lAkaDAnI peTImAM baMdha karIne ApIne kahyuM, "AmAM devAdhidevanI mUrti che, enA prabhAvathI tame sahIsalAmata rIte samudra pAra karI jaze. ane banyuM paNa tema ja. te vahANa gheDA ja divasamAM siMdhusovarane kAMThe AvI lAgyuM. te lokee deve ApelI te mUrtine have vItabhayamAM utArI dIdhI. tyAMnA rAjA udAyananI paTarANuM prabhAvatI pitAnA mahelamAM eka cityagRha banAvI, temAM te mUtine sthApIne haMmezAM tenI pUjA karavA lAgI. udAyana rAjA to tApasabata hatA; paNa dhIme dhIme te paNa e mUrti upara prahAvALo thavA lAgyo. eka divasa rASTra prabhAvatI nAca karatI hatI, ane rAjA vINA vagADate hatA. te vakhate rAjAnI dRSTimAM pANInuM mAthuM na dekhAvAthI te adhIre thayo ane tenuM vINA vagADavAnuM aTakI gayuM. A joI rANue pUchayuM, "svAmina! mArA nAcamAM kAMI bhUla thaI ke zuM?" rAjAe kharI vAta kahI dIdhI. te uparathI rANuM samajI gaI ke, have mAruM AyuSya thavuM ja bAkI rahyuM che. AthI jIvananuM zreya sAdhavA teNe saMsArane tyAga karI bhikSuNI thavAne vicAra karyo ane rAjAnI paravAnagI mAMgI. rAjAe paNa virodha pachI eka zarate tene anumati ApI ke, "tuM marIne svargamAM devatA thAya te tAre ahIM AvIne mane sabodha Apo.' rANIe te zarata kabUla karI, ane te bhikSuNI thaI. thoDA divasamAM mRtyu bAda te svargamAM devatA thaI ane pUrve rAjAne ApelA vacana pramANe vargamAMthI AvI teNe rAjAne saMbadha karyo. AthI rAjA divase divase vadhu dhamika thavA lAgyo. Saa karI bhilA vananuM che mAruM Ayu Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahatha, kAma ane hAyana 1 rANunA marI gayA pachI tIrthakaranI mUrtinI pUjA, rANunI eka vizvAsa paNa zarIre baDI dAsI bhaktipUrvaka karyA karatI hatI. eka vakhata gAMdhAra dezano eka zrAvaka e prabhAvazAlI mUrtinAM darzana karavA mATe tyAM Avyo. dAsIe te zrAvakanI khUba sevA karI; AthI te jatI vakhate khuzI thaIne pitAnI pAse eka prakAranI devI prabhAvavALI goLAo tene Apate gaye. te khAvAthI te dAsInuM kUbaDApaNuM maTI jaIne tene apsarA jevuM svarUpa-sauMdarya prApta thayuM. enI suvarNa jevI kAMtithI have tene leko suvarNakulikA nAme oLakhavA lAgyA. enA e devI sauMdaryanI khabara jyAre ujajayanInA caMDa protanA sAMbhaLavAmAM AvI, tyAre te enA upara mohita thayo ane ene meLavavAnA prayatna karavA lAge. guptacara dvArA protane manAbhAva dAsInA jANavAmAM AvanAM te paNa enA upara anurakta thaI. Akhare eka rAtrIe potAnA nalagiri nAme dezaprasiha hAthI upara besIne caMDaprota tyAM AvyA, ane te dAsIne upADI gayA. jatI vakhate dAsI pitAnI sAthe pelI mUrti letI gaI. bIje divase savAra thatAM udAyanane badhI vAtanI khabara paDI. teNe caMDapralotane kahAvyuM ke, "tAre dAsIne rAkhavI heya te bhale rAkha; paraMtu pelI mUrti te tAre pAchI mekalavI ja paDaze." caMDapralote Ane kaMI javAba na Apo, AthI udAyane tenA deza u5ra caDAI karI, ane tene jIvate pakaDavo. pachI pitAne deza pAchA pharatAM cemAsAnuM jora vadhavAthI eka ThekANe sAruM medAna joI udAyananA sance comAsuM vitAvavA vyavasthita paDAva nAkhyo. comAsA daramyAna jyAre pajusaNa 1. te vakhate tene daza vibhAgavALA daza paDAva nAkhelA, tyAM pachI dazapura gAma vasyuM, je Aje manasera nAme oLakhAya che. - nAma - --- - Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara zrI mahAvIra kathA parva AvyuM tyAre udayane jaina vidhi pramANe peAtAnI sAthenAM badhAM mANasA pAse vairavarAdhanI kSamA mAgI. pradyota paNa te vakhate sAthe ja hAvAthI tenI paNa kSamA mAgavAnI dhadaSTie sUraja gaNAI. eTale teNe pradyotane baMdhanamukta karyo ane potAne deza pAchA pharavA dIdhA. A rIte mahAsena-pradyota vItabhayanA dAyananA AjJAMkita banyA hatA. eka vakhata udAyana rAjA madhyarAtrIne samaye dhajAgaraNa karatA hatA. te daramyAna tene evA saMkalpa thayA ke, te gAmanagara vagere sthaLAne dhanya che, ke jyAM zramaNubhagavaMta mahAvIra vicare che; tathA te rAjA-zeTha Adine paNa dhanya che, jee zramaNubhagavaMtanAM dana-vaMdanAdi kare che. jo zramaNubhagavaMta mahAvIra krUratA karatA ahIM Ave tathA A nagaranI bahAra mRgavana udyAnamAM Utare, te huM temane vaMdana karuM, tathA temanI upAsanA karuM." upara [pA. 302 . upara ] jaNuAvyuM tema bhagavAna te samaye mahacaMdra, kAmadeva Adine dharmopadeza ApatA caMpAmAM viharatA hatA, te have udyAyananA mAnasika abhiprAya jANIne vItabhaya tarapha AvavA nIkaLyA, ane vItayamAM AvI mRgavanamAM Utaryo. e samAcAra maLatAM ja udRAyata rAjA atyaMta duSita thaI parivAra-prajAjana AdithI vIMTaLAI temanAM darzane gaye. bhagavAne saune dharmopadeza ApyA.. te sAMbhaLI Sita thaI udAyana rAjAe bhagavAnane pradakSiNA karIne kahyuM ke, abhItikumArane rAjya viSe sthApana karI, huM ApanI pAse pratrajyA levA icchuM chuM. pachI bhagavAnanI paravAnagI maLatAM rAjA ghara tarapha javA nIkaLyA. rastAmAM tene vicAra AvyA ke, mArA priya putrane huM rAjya seoMpI pravrujita thAuM, tA mArA te priya putra manuSya Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahacadra, kAmadeva ane udAyana saMbadhI kAmabhegeAmAM lubdha ane baddha thaI, anAhdi-anaMta saMsArasAgaramAM aTavAyA karaze. mATe huM teA mArA bhANeja dezI mArate ja rAjyagAdI ApuM, te ThIka yo. rAjAe e pramANe kezIkumArane rAjya soMpI dIkSA lIdhI. paraMtu abhItikumAra peAtAne haka pramANe rAjyagAdI na maLavAthI ghaNuM dubhAyeA. te tarata peAtAnA parivAra sahita te nagaramAMthI cAlI nIkaLye| ane caMpAnagarImAM kUNika rAjAne rahyo. tyAM tene vipula bhAJasAmagrI maLI 318 A taraph udRAyana rAjAe dIkSA lIdhA bAda ugra tapazcaryAM karatA viharavA mAMDayu. te vakhate lakhA-sUkA maLelA bhikSAhArane kAraNe temanA zarIramAM vyAdhi thayA. vaidyoe temane hI khAvAnI samrAhe ApI. te mATe te gAvALAnA vrajamAM ja rahetA. eka vakhata te vaktabhayamAM gayA, tyAM temanA bhANeja kezI rAjya karatA hatA. kezIne tenA duSTa maMtrIoe bharamAvye ke, A dAyana bhikSujIvanathI kaMTALyA che, ane rAjya meLavavA cAhe che.' teNe kahyuM, ' temanuM hatuM, te teM mAgaze to ApI Iza !' " paNa pachI te duSTa matrIoe kezIne samajAvye, ane kAI gAvALaNane hAthe hI'mAM jhera bheLavAvI udAyanane mArI nakhAvyA. kahe che ke, naMgaranI devatAe A temanA pApanI temane sajA karavA AkhA nagarane dhULanI vRSTi karI bAvI dIdhuM. mAtra eka kuMbhAra ke jene tyAM dAyana UtaryA hatA. tene te devatAe bacAvI lIdheA.1 divyAvadAnamAM 1. bauddha udrAyaNAvadAna prakaraNamAM. rAmuka nagaranA udrAyaNuM rAAM, tenI cadraprabhA rANI, ane zikhaDI kumAranI A pramANe ja thA che. phera e ke, tIrthaMkaranI mUrtine badale bauddha thAmAM yudhdhanI chabI che, ane te chabI rAjagRhanA Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM ane vasamuM varSa 1 zikSita ane suzA [17 muM comAsuM] udAyanane vItabhayamAM dIkSA ApyA bAda, bhagavAna pAchA videha tarapha pharyo. ane pitAnA kevalIjIvananuM te pAMcamuM cemAnuM temaNe vANijyagrAmamAM vyatIta karyuM. tyAra pachI, bhagavAna banArasa tarapha cAlI nIkaLyA; ane tyAMnA keka cityamAM AvIne tayI. te nagaramAM rahetA cUkSaNipitA ane surAdeva jevA tavaMgara gRhasthAe temanA dharmopadeza sAMbhaLI temanI pAse gRhastha dharmanI dIkSA lIdhI zana biMbisAre uDhAyaNane bauddhamAgane paricaya karAvavA mokalAvI hatI. bAkI rANInA natyanI kathA, tenuM zikSaNa thavuM, maya bAda devakanyA thaI udrAyaNane maLI javuM, ane pachI te kAraNe udrAyaNanuM prabajita thavuM e badhu samAna che. bIha kathAmAM bhANejanI vAta nathI. zikhaMDI kumArane ja gAdI maLe che; paNa pachI tenA duSTa matrIonI seAbatamAM tene anItine mArge caDelo jANuM, tene zikhAmaNa ApavA udrAyaNa pAchA Ave che, tyAM pelA maMtrIonI salAhathI zikhaDI tene mArA dvArA marAvI nakhAve che. vizeSa mATe juo purAtatva 5.1, pA. ra8 i. upara muni jinavijayajInA lekhamAMnI hakIkata. 1. temanI kathAo AnaMda tathA kAmadeva gRhasthonI je kyAo AgaLa AvI gaI che, temane maLatI ja che. phera eTalo ke, gANipitAnI hirAyaTIo ane vraja ATha-ATha gaNavAM ane jIrAvanA che. bAkI, banee AnaMdanI paDe agiyAre pratimAo Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahAluM, AgaNIsamuM, ane vIsamuM va 2. pudgala paztriAjaka, ane cullItake tyAMthI nIkaLI, bhagavAna AbhikA nagarI tarapha AvyA. tyAM zakhavana caityamAM pudgala nAmanA parivrAjaka rahetA hatA. tene nira'tara cha TakanA upavAsa karatAM ane hAtha UMcA rAkhIne taDa tapatAM tapatAM jJAna uparanAM kAMIka AvaraNu kSaya pAmatAM divyajJAna utpanna thayuM. paraMtu te kAMika adhUruM hatuM. tethI, te aAlAka sudhInA devalAnI sthiti jANavA jovA lAgyA. te uparathI tene ema lAgyuM ke, tyAMthI AgaLa khInna dhruvale krA nathI; ane devAnI vadhAremAM vadhAre sthiti daza sAgarApama va jeTalI ja che. tenA e ddivyajJAnanI vAta nagarImAM cetaras phelAI gaI, te arasAmAM bhagavAna mahAvIra AtrikA AvI pahoMcyA. temanA ziSya gautame bhikSA mAgavA jatAM gAmamAM pudgala parivrAjakanA devAnI sthiti viSenA dvivya jJAna bAbata cAlatI vAta sAMbhaLI. te uparathI temaNe pAchA AvyA bAda bhagavAnane e vAtanI satyAsatyatA viSe pUchyuM. tyAre bhagavAne jaNuAvyuM A pALIne, mAraNAMtika salekhanAthI jIvananA aMta lAvI, devagati prApta karI che. kAmadevanI peThe cUkSaNipitAne eka deve bahu DarAvyA hatA, paN te dhyAnamAMthI calita thayA na hatA. tenA nAnAmeTA putrane kApI telamAM taLavAnA dekhAva paNa te deve karyAM. chevaTe tenI mAtAne jyAre te deva ukALavA tatpara thayA, tyAre laNipitA UDIne UbhA thayA. pachI badhA bhrama samAtAM teNe prAyazcittAdi karI, pharIthIniyamano svIkAra karyAM. surAdevane paNa deve tenA putrane kApIne taLavAne dekhAva dekhADatho hatA, paNa te DaryAM nahi. chevaTe te tene surAdevanA zarIramAM seALa rAmA sUvAnI dhamakI ApI, tyAre te UThIne UbhA thaI gayA. paNa pachI bhrama samanatAM prAyazcittAdi karI, te pharI niyamamAM sthita thayA. jAe A sALAnuM daza upAsako pustaka, adhyAyana 3 tathA 4. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le che, ane te AthIti che. tyAra zrI mahAvIra kathA che, pudgalanuM kahevuM cheTuM che. kAraNa ke brahmalekanI pAra paNa bIjA devaloke che, ane temAM te karatAM paNa vadhAre sthiti che. devomAM vadhAremAM vadhAre sthiti tetrIsa sAgaropama varSanI che; ane te anuttara vimAnamAM che. anutara vimAna pAMca che. temAM pahelAM cAramAM ochAmAM ochI 31 sAgaropama varSanI sthiti che, ane vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropama varSanI che. paraMtu pAMcamAmAM te ochAmAM ochI ane vadhAremAM vadhAre 33 sAgaropama varSanI sthiti che. tyAra pachI kaI devaka nathI; paraMtu sihaloka ja che. A vAta paNa badhe phelAI gaI; ane te pudagalanA jANavAmAM paNa AvI. AthI te zaMkita, kAMkSita, saMdigdha ane anizcita thaze. tene vicAra AvyuM ke, mahAvIra te sarvajJa ane sarvadazI kahevAya che, to lAva temanI pAse jaI, temanI vAta sAMbhaLuM. tyArabAda bhagavAna pAse dharmopadeza sAMbhaLI, temAM zraddhAyukata banI, teNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. AlalikAnA vAsa daramyAna, te nagaranA culazataka nAmanA tavaMgara gRhastha paNa mahAvIra pAse gRhastha dharmanI dIkSA lIdhI. 1. vadhu vigata mATe juo A mALAnuM aMtima upadeza pustaka, (navI AvRtti) pA. 230 tathA 232. 2. tenI pAse paNa cha-cha hiraNyakeTI tathA vraja hatAM. eka deve tenA putre mArI nAkhavAno dekhAva karI tene DarAvyo, paNa te dhyAnathI calita na thA. chevaTe tenuM dhana ghara bahAra pheMkI devAno dekhAva karyo, tyAre te Ubhe thaI gayo. alabatta, pachI badhe bhrama jaNAtAM teNe prAyazcittAdi karI, pharI niyamane svIkAra karyo. juo A mALAnuM daza upAsakA" pustaka adhya0 5. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTANuM, egaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 2017 che. makAthI vagere gRhastha AlamikAthI nIkaLI, bhagavAna rAjagRha AvyA. tyAM makAyI (aMkAtI) vagere aneka gRhasthAe temano dharmopadeza sAMbhaLI, jayeSTha putrane kuTuMbabhAra saMpI, temanI pAse dIkSA lIdhI;1 ane aneka varSo tapAdi yathAvidhi AcarIne siddhi prApta karI. [18 muM comAsuM] bhagavAne pitAnA kevalI jIvananA chaThThA varSanuM mAsuM rAjagRhamAM ja vItAvyuM. tyAra bAda paNa te magadhabhUmimAM ja vihAra karatA rahyA. te temanA dIkSA jIvananuM 19muM varSa hatuM. zreNika rAjAe bhagavAnane paricaya A daramyAna bahu vadhArI dIdho hato, ane te bhakti bhagavAna tarapha vaLatI jatI hatI. eka vakhata te bhagavAna pAse beTho hato. tevAmAM kuSTha regathI gaLI gayelA zarIravALe kAI purUSa tyAM Avyo, ane prabhune praNAma karI, haDakAyA kUtarAnI jema prabhunI pAse jamIna upara beThe. pachI caMdananI jema teNe pitAnA pathI bhagavAnanA caraNane niHzaMkapaNe carcita karavA mAMDayA. A joI zreNika rAjAne khUba gusse caDayo. paNa bhagavAna zAMta ja rahyA. tevAmAM bhagavAnane chIMka AvI. eTale tarata pelo kuSThI bolI UThyo, "tame mRtyu pAmo!" pachI rAjA zreNikane chIMka AvI. tyAre te kuSThI bolyA, "ghaNuM cho!" pachI 1. temanI bAkInI kathA AgaLa AvI gayelA sumanabhadra ane supratiSanA jevI ja gaNavI (jIe pA. 285). makAcInuM sAdhupaNuM 16 varSanuM, ane vipula parvata upara siddhi jANavAM. bIjA gRhasthonAM nAma tathA sAdhupaNAne kALa vagere jANavA, juo A mALAnuM "pApa, puNya ane saMyama" pustaka, pA. 154, tathA 162. temanAM nAma kiMkarma, kAzyapa, vArasa, medha. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI mahAvIra kathA abhayakumArane chIMka AvI; eTale te elyo, "cho ke mare!' e ja sabhAmAM kAlasaukarika nAme khATakI paNa beTho hato. tene have chIMka AvI. eTale pelA kuSThIe kahyuM ke, "tuM jIva paNuM nahIM, ane mara paNa nahIM.' zreNika rAjAne kukkInA* A sarva vyavahArathI bahu navAI lAgI, eTale bhagavAne te kuSThIe kahelAM vacanane artha 1. te kuchInI mULa kathA A pramANe che. kauzAMbInA rAjAne te nagaranA brAhmaNe khuza karyo, tyAre te rAjAe tene varadAna mAgavA kahu. brAhmaNae vicAryuM ke, rAjA pAse je A brAhmaNa gAma-garAsa mAgaze, te vaibhavanA madamAM te bIjI strI paraNaze. tethI teNe pati pAse evuM varadAna magAvyuM ke, re ja bhojana ane dakSiNamAM eka senAmahora rAjAe ApavI. rAjA te pramANe tene roja bhojana tathA dakSiNa ApavA lAgyo. rAjAnA darabArI vagere loka te brAhmaNane rAjAne mAnIte mAnI tene lejara tathA dakSiNa mATe AmaMtraNa ApavA lAgyA. pelo brAhmaNa dakSiNAne lobhe rAjAne tyAM jameluM bhajana kI kADhatA, ane temane tyAM jamavA jato. dhIme dhIme ajIrNa ananA vamanathI te brAhmaNane kuSTha roga thayA. eTale rAjAe tene badale tenA putrane bhojana mATe mahelamAM bAlAvI, bhajana tathA dakSiNa ApavA mAMDyAM. A brAhmaNa te have tenA putro tathA putravadhUonI punuM pAtra banI gaye. pitAnA kuTuMbane vadhu dravya maLe te mATe pote vamanAdithI vAraMvAra bhAjana karIne A roga prApta karyo che, chatAM te kuTuMbanAM mANaso ja A rIte potAnI avahelA kare, e joI brAhmaNa ghaNe ciDAyo ane yuktithI kuTuMbanA khAvAmAM potAnA raganA parane cepa meLavI, te tIrthayAtrAne bahAne gharamAMthI cAlI nIkaLyo. tenA kuTuMbanAM sarva mANase pelA cepavALuM bhojana khAvAthI kukI thayAM. pelo brAhANuM jaMgalamAM pharato hato tevAmAM tenA pIvAmAM patra-puSpa Adi jemAM saDatAM hatAM tevA eka dharAnuM pANuM AvyuM. devavazAt te pANI tene auSadharUpa nIvaDyuM, ane tene roga maTI gayo. eTale te potAnA kuTuMbanI dazA jovA Avyo. paNa Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tANuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM va ne zreNikane A pramANe samajAvyeH he rAjA, kuSTIe mane - maraNu pAme' ema kahyuM, ene atha e ke, tame mRtyu bAda nirvANupadma pAmavAnA che, mATe jaladI marazeA tA jaladI uttama pada pAmaze|.' tane ' jIvA' ema kahyuM tenA artha e ke, 'tuM maryA bAda narakagati pAmavAne che, mATe tuM vadhu jIve emAM ja sukha che, jethI teTalA vakhata narathI dUra rahe.' abhayakumArane 'jIvA ke mA' ema kahyuM tenA artha e ke,te jIvatA harI tA dhama karaze, ane maraze tyAra pachI anuttara devalAkane pAmaze. mATe tene sAru ane vAnAM sArAM che, ane kAkSasaurikane, jIva nahIM, ane mara paNa nahIM' ema kahyuM enA artha e ke, te jIvaze tA paNu pApakama karaze, ane maraze aa paNa narakagatie jaze, mATe tene sAru ane vAnAM icchavA jevAM nathI. . zreNika A pramANe peAtAnI bhAvI narakagatinI vAta sAMbhaLI bahu khinna thayeA. teNe kAI paNa upAye peAtAnI kruti TaLe tenA mA bhagavAnane pUchyo. tyAre bhagavAne kahyuM, A nagaranI kapilA brAhmaNI jaina sAdhune pUje e jema azakaya te leAkAe ciDAI tene mArI kADhaThyo. te AvIne AgRha nagaranA dvArapALane tyAM UtaryAM. te dvArapALe mahAvIranA upadeza sAMbhaLavA ntI veLA te brAhmaNane daravAna upara cAkI karavA mUkyo. eTalAmAM te brAhmaNu maraNa pAmyA ane rAgRha nagaranI vAvamAM deDakA thayA. te eka vAra vAvanI bahAra pharatA hatA tevAmAM teNe leAAne mahAvIra AvyAnI vAta karatA temanAM darzane jatA oyA. tene pUrvajanmanI vAta yAda AvI ke, mane daravAje sUkI, dvArapALa A mahAvIranAM darzane ja gayA hatA. mATe lAva huM paNa temanAM darzane jAuM. paNa teTalAmAM te zreNika rAnanA dhADAnI kharI taLe ArAIne macchu pAmyA. paNa zubhasAvamAM mRtyu pAmelA hovAthI, te rAMka nAme dhruva thayA. te deva ja kukSInA pe bhagavAnanAM darzane AvyA hatA. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrathA che, ke kAlasaukarika khATakI peAtAnuM pazu mAravAnuM ka` cheDe e jema azakaya che, tema saunAM kamanuM mULa TALavuM azakaya che. paraMtu tAre atyaMta khinna thavAnI jarUra nathI. kAraNa ke bhaviSyanA kALacakramAM tuM padmanAbha nAme prathama jaina tIrthaMkara thaIza. tyArabAda paNa zreNika rAjAe peAtAnI Asaktine kAraNe bhagavAna pAse jAte dIkSA teA na lIdhI, paNa peAtAnA kuTuMbamAMthI ke praznamAMthI je kAI dIkSA levA mAge tene naDatararUpa harigaja na thavAnuM nakkI karyuM. A arasAmAM bhagavAna pAse eka anAya rAjakumAra dIkSA mATe AbhyA. tenI hakIkata nIce pramANe che: 4. A kakusAra Adraka kumAranA deza tathA mAtApitAnAM nAma khabara na hAvAne kAraNe kathAkAre te badhAMne mATe eka ja nAma vApare che dezanuM nAma paNa Ardra, rAjAnuM nAma paNa Aka, rANInuM nAma A kA, ane kumAranuM nAma paNa Aka. tenA bApune ApaNe AkarAjA kahIzuM, ane kumArane AkakumAra. Aka rAjAne magadhanA zreNika rAjA sAthe mitratAne saMbaMdha haze. tethI kAI prasaMge zreNike AkarA upara keTalIka bheTA laI ne peAtAnA maMtrIne mekalyA. A rAjAe tenA khUba satkAra karyAM. AkakumAre potAnA pitAnI zreNika sAthenI mitratA joI, tenA kumAra sAthe pAte paNa mitratA karavAnA irAdAthI pelA maMtrIne puchyuM ke, zreNika rAjAne krAI kumAra che ke nahIM? mAre tenI sAthe mitratA karavI che.' ma trIe abhayakumAranuM nAma I, tenAM guNa-cAturI AdinAM khulle karuM vakhANa karyAM. te uparathI AkakumAre tene peAtAnA mitra madhyamAM pAtALajIvana jeva 320 1- hemAcAya tene samudranA > deza kahe che. " Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM varSa mAnI laI, tenA upara keTalIka bheTA meAkalI, abhayakumArane jyAre te bheTA temaja A kakumAranI mitratAnuM Ama MtraNa maLyAM, tyAre khuzI thaI teNe te anAya rAjakumAranA hitanI buddhithI AdinAtha tIrthaMkaranI mUrti tenA upara mAkalI ApI. A kakumAra tA evA kAI dhama-saMskArAthI rahita hatA; tene te khAra sudhdhAM paDI nahIM ke, A te vaLI zuM che ke zA mATe che? te te kutUhalathI te pratimA tarapha jotA ja rahyo. acAnaka ka saMjoge tene te vakhate pUrvajanmanI smRti thaI AvI. te tarata kRti thaI gayA. te sthitimAM teNe potAnA pU`bhava joye. A bhavathI trIje bhave te vasa Mtapura nagaramAM sAmAyika nAmane eka kaNabI hatA. tene azrumatI nAme strI hatI. eka vakhata susthita nAmanA AcAya pAse dharmAMpadeza sAMbhaLI, sa`sAra upara vairAgya pAmI, teNe tathA tenI strIe dIkSA lIdhI ane gRhatyAga karyAM. 321 sAmAyika peAtAnA guru sAthe krUratA karatA eka zaheramAM AvI paDeAMcyuM. te arasAmAM sAdhvI thayelI tenI strI bahumatI paNa pAtAnI Aryo sAthe pharatI karatI. zaheramAM AvI. badhumatIne joi, sAmAyikane tenI sAthenI pUrvakrIDAe yAda AvI, ane tethI tene tenA pratye kAmAbhiSa thayeA. madhumatIne e vAtanI khabara paDatAM, tene lAgyuM ke, mAre kAraNe e muni sAdhudhanuM ullaMdhana karavA prerAya, e ThIka nahIM. AthI teNe tarata potAnA prANa tajI dIdhA. e vAta sAMbhaLI zarma tathA zAkanA mAryAM sAmayike paNa anazanathI peAtAnAM prANa taD dIdhA. tyAra pachI thADe! kALa svargavAsa bhAgavI, te dhama rahita anArya dezamAM AdrakakumAra tarIke utpanna thayeA. pUrva janmanI smRti thayA bAda AkakumAra AdinAthanI pratimAne pUjatA, tathA jyAM tIrthaMkara sadehe vihare che tevA A dezamAM javAnA maneAtha sevatA divasa vitAvavA lAgyA. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI mahAvIrakathA jyAre tene khAtarI thaI ke, potAnA pitA AyaM dezamAM javAnI pitAne rajA ApavAnA ja nathI - ane have te potAno irAdo jANI gayA hovAthI pitAnI upara jApa paNa sArI peThe rAkhaze ja, tyAre teNe eka yukti karI. teNe samudra kinAre ekAMta dezamAM eka vahANa taiyAra karAvyuM; ane pachI azva khelAvavAnI kIDA badhAne batAvatAM batAvatAM acAnaka gheDa te tarapha deDAvI mUka ane vahANa upara caDI vahANa haMkArI mUkayuM ! vahANa Aryadezane kinAre AvI pahoMcyA bAda AkakumAre svahaste ja dIkSA lIdhI; ane pachI sAdhuveSe pharato pharato te vasaMtapura nagare AvI pahoMcyo. tyAM nagaranI bahAra koI devAlayamAM te dhyAnastha thaIne beThe. te nagaramAM devadatta nAme eka moTo zeTha rahetA hatA. tene dhanavatI nAme patnI hatI. pelI baMdhumatIne jIva devalokamAMthI AvIne te zeThane ghera putrIpaNe avataryo. te bALAnuM nAma zrImatI pADavAmAM AvyuM. umare AvatAM te ghaNuM svarUpavatI tathA guNavatI thaI. eka vakhata nagaranI bIjI bALAo sAthe te pAtAmaNanI kIDA karavA pelA devAlayamAM AvI pahoMcI. ramata zarU thatAM badhI bALAo belI, "sarve potapotAne gamatA evA varane varI le. eTale sarve kanyAo paraspara ruci pramANe ekabIjIne vara karIne varI gaI tyAre zrImatI to dhyAnastha beThelA Ardakane batAvI bolI, "huM te A munine ja varI!" sakhIo aMdara aMdara parimaNanI kriDA karIne vakhata thatAM verAI gaI Adraka muni 5Na te sthaLathI nIkaLI bIje sthaLe cAlyA gayA. have zrImatInA pitAe tenA lagnano vicAra karavA mAMDa ane te mATe varanI pasaMdagI karavA mAMDI. tyAre zrImatIe Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAmuM, egaNIsamuM, ane vasamuM varSa kahyuM, "he pitAjI! pUrve sakhIo sAthe kriDA karatI vakhate, meM eka munine mArA vara kahyA hatA. te keNa hatA, te kyAM gayA, te kazAnI khabara mane che nahIM, temaja meM rAkhI paNa nathI. kAraNa ke, te vakhate to mane mAtra ramatane ja khyAla hato. paraMtu have, huM A jIvanamAM te muni sivAya bIjA koIne mArA pati kahevAnI nathI ke karavAnI nathI.' zeTha vicAramAM paDI gayA. e muni koI vakhata bhAgyavizAta nagaramAM pAchA AvI caDe, te paNa temane oLakhe kANa? tema ja oLakhI paNa kADhe, teya darabAra tajIne sAdhu thayelo mANasa lagna karavA zAne kabUla thAya? paraMtu putrIne nizcaya phare tema nathI tevuM jANyA pachI, zeThe putrIne te muninuM keIedhANuM pUchayuM. putrIe kahyuM, meM temanA caraNa tarapha najara karI hatI tyAre temanA caraNa upara eka cihna mArA jovAmAM AvyuM hatuM. te vaDe huM temane jarUra oLakhI zakuM. tyArathI mAMDIne zeThe zaheramAM je kaMI muni Ave, tene pitAnI putrI dvArA zikSA ApavAnI vyavasthA karI, jethI darekanA caraNa te joI zake. ema karatAM karatAM ghaNI vakhata vItI gayo. paraMtu zrImatIne nizcaya Dagamagato nathI ke tUTato nathI. chevaTe karmasaMjoge Arthika muni pharI te nagaramAM AvI caDayA. zrImatIe vaMdanA karatAM temanA caraNa uparanuM cihna joI, tarata temane eALakhI lIdhA. pachI zeThe, rAjAe ane mahAjane badhAe maLI Addhakane zrImatInA addabhuta nizcayanI tathA aDagatAnI vAta kahI saMbhaLAvI, tathA tenI sAthe lagna karavA temane khUba samajAvyA. Ardaka muni paNa AkhI vAta sAMbhaLI dimUDha thayA; ane chevaTe eka putra utpanna thAya tyAM sudhI sAthe rahevAnI zarate zrImatIne paraNyA. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI mahAvIra kathA yogya kALe zrImatIne putra thaye. eTale Ardake tyAMthI cAlyA javAno vicAra jAhera karyo. tyAre zrImatIe tathA bIjA badhAe temane samajAvyA ke, nAnuM bALaka jyAM sudhI dhAvaNu mUke nahi ane haratuM pharatuM thAya nahi, tyAM sudhI na hovA barAbara ja che. mATe tyAM sudhI tame thobhI jAo. pachI jyAre putra belatA-cAlato tathA haratA-pharato thayo, tyAre Adraka tyAMthI cAlI nIkaLavA lAgyA. te vakhate buddhimAna zrImatIe eka yukti karI. te reTiye laIne kAMtavA beThI. putre pUchayuM, he mAtA! tuM A zuM kare che tyAre mAtAe kahyuM: "he putra, tArA pitA ApaNane anAtha choDI cAlyA jAya che, ane tuM haju kamAI zake teTalI uMmarane nathI; eTale have aniMa tathA strI janane ucita evA A udyamathI" huM tAruM bharaNapoSaNa karIza." A sAMbhaLI pitAne priya eve te bALaka kAMtelA sUtaranuM kekaDuM laI, pitA hatA tyAM gayo ane temanI AsapAsa kAcA sUtaranA tAra vIMTate kahevA lAgyo, "have tame zI rIte javAnA che?" pitAe bALake dIdhelA AMTA hasatAM hasatAM gaNI joyA, ane teTalAM varSa thebhI javAnuM kabUla karyuM. teTalAM varSa pUrAM thayAM tyAre te pitAnuM mana khUba kaThaNa karI cAlI nIkaLyA ja. temaNe mahAvIra tIrthaMkaranI vAta sAMbhaLI hatI. eTale have te te sIdhA rAjagRha tarapha javA nIkaLyA. mAga mAM Adrakamunine ge zAlakane bheTe . gozAlake Ardakane mahAvIranAM darzane jatA jANe, temane te vicAra paData mUkavA khUba samajAvyA; paraMtu Ardaka pitAnA nizcayamAM DagyA nahi. te prasaMge te be vacce thayelA savAla javAba sUtrakRtAMgasUtramAM saMgharAyelA ApaNane maLe che? Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamu ane vIsamuM varSa 325 gazAlaka: he Aka! A mahAvIre pUrve zuM karyuM che te sAMbhaLa. prathama te ekAMtamAM ekalo vicAranAra zramaNa hatA. have te aneka bhikSuone ekaThA karI, dharmopadeza ApavA nIkaLyo che. Ama, te asthira mANase potAnI AjIvikA UbhI karI che. tenuM atyAranuM AcaraNa tenA prathamanA AcaraNathI viruddha che. AdrakaH mahAvIra have aneka mANasonI vacce rahI temane dharmopadeza ApatA hoya, tethI temanuM ekalApaNuM nAza pAmyuM ema huM mAnI zakato nathI. saMsAranuM saMpUrNa svarUpa samajI, sthAvarajaMgama prANIonA kalyANa mATe hajAronI vacce dharmopadeza ApanAranuM ekAMtapaNuM kAyama ja che ema huM mAnuM chuM. je koI zramaNa pote kSAMta, dAMta, jitendriya tathA vANanA guNadoSa jANanAre haya, te dharmopadeza Ape teTalA mAtrathI tene kazo doSa lAgato nathI. gozAlakaH ThaMDuM pANI na pIvuM, bIja vagere dhAna na khAvuM, pitAne mATe taiyAra karelo AhAra na khAvo, ane strIone sahavAsa na karavo - e bAbata upara mahAvIra nAhaka vadhAre paDate bhAra mUke che. mArA siddhAMta pramANe te bhAra Avazyaka nathI. mATe tuM nirarthaka kaThoratAnA ja upAsaka te tApasane anusaravAne khyAla cheDI de. Aka: khare ja! tamArA zramaNa-sAdhuo je e badhuM karatA ja hoya, to pachI badhA gRhasthane paNa zramaNo ja kahevA joIe! gozAlaka: Ama kahIne te te badhA ja dharmAcAryone sarakho tiraskAra kare che. kAraNa ke, ekalA mahAvIra vinA koI bIje vAdI e badhI bAbatonA tyAga upara bhAra mUkatA nathI. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI mahAvIra kathA AdrakaH huM kaI vAdIne tiraskAra nathI karato, mAtra beTI mAnyatAno ja tiraskAra karuM chuM. bAkI, dareka vAdI pitAnA matane vakhANe che, ane sAmAno tiraskAra karI, pitAne mata kahI batAve che, e jANatI vAta che. gazAlakaH dharmazALAomAM ke udyAnagaDAmAM ghaNuM catura tathA nAnA moTA tArkika atArkika leka haze ema mAnI, tAre zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM rahevA jato nathI. tene bIka lAge che ke, kadAca badhA medhAvI, zikSita, buddhimAna tathA sUtrArtha nirNaya jANanArA bhikSuo kaMI pUchaze, to zo javAba daIzuM! AdrakaH dharmazALA Adi sthaLomAM zraddhAthI bhraSTa thayelA anArya le ke ghaNuM hoya che, evI zaMkAthI mahAvIra tyAM na jatA hoya, to bhale. bAkI prayajana anusAra, te buddhimAna zramaNa Arya puruSonA praznone javAba jarUra Ape che, ema meM sAMbhaLyuM che. bAkI prayojana vinA te kAMI paNa karatA nathI, rAjA vagerenI jabaradastIthI paNa nahi-e kabUla rAkhavA huM taiyAra chuM. tevo mANasa bhayathI kazuM na kare e mAnavA huM taiyAra nathI. gazAlaka: keI vepArI lAbhanI IcchAthI pitAne mAla pAtharI, moTuM ToLuM jamAve, te A tamAre jJAtaputra che, evuM mane to lAge che. Arkaka kAmarasamAM laMpaTa, dhananI kAmanAthI dUra dUra vicaratA, tathA te mATe prANIonA samUhanI hiMsA karatAM paNa na acakAtA vepArI vANiyAo sAthe tame mahAvIrane sarakhA cho? rakSaNahAra ane jJAnI mahAvIra je koI lAbha sAdhate heya te te A saMsArano nahi; paraMtu Adiyukta paNa aMtarahita vastune. e lAbhanI icchAvALe te zramaNa che, e vAta huM kabUla karuM chuM ! Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM va . Ama geAzAlaka jyAre AIkane samajAvavAmAM na phrAbve, tyAre te tene paDatA mUkI raste paDaze. Akamuni have AgaLa cAlyA. mArgomAM hastitApasenA Azrama AbhyA. te lAkA eka meATA hAthIne mArI, tenuM mAMsa sUkavIne tenA upara ghaNA divase nirvAha karatA. teo Akane peAtAnA paMthamAM bheLavavA, peAtAnuM rahasya tene samajAvavA lAgyA, temaNe kahyuM, ame eka varSImAM eka moTA jIva mArIe chIe; jethI rAja nAnA vAne mAravA na paDe. A javAba ApyA pAtAne nimitte eka paNu prANIneA vadha karanAra tame hiMdeSathI nivRtta thayelA kevI rIte kahevA ? mane teA tamArAmAM te gRhasthAmAM kazA phera AkhAtA nathI. khare| ahiMsaka te! dhera gherathI vadhyuM-dhaTa u mAgI lAvI te upara jIvanAra, ane phrIthI hiMsAnuM dhAma evuM A zarIra prApta na thAya te mATe prayatna karyo karanAra bhikSuka ja che. A vAtacIta cAlatI hatI, tevAmAM te tApasAe mAravA mATe bAMdhelA eka meATI kAyAvALA hAthI ekadama peAtAnA majabUta sAMkaLAnA baMdhanamAMthI khaLa karIne chUTayo ane vegathI Akamuni tarapha dADacA. badhAe dhAyuM ke, te Ardra munine mArI nAkhaze. paraMtu te teA AvIne Aka muninA caraNamAM kuMbhasthaLa namAvI namaskAra karavA lAgyA, ane pachI bhaktibharI dRSTie temanA tarapha theADI vAra joI rahI, araNyamAM cAlye gaye. Ardra muni have navAI pAmelA tApasA sAthe jyAM mahAvIra hatA tyAM AvyA. zreNika rAjAne hAthI chUTI javAnI, tathA Aka AvyAnI khabara paDatAM, te tarata abhayakumAra sahita tenI pAse AvyeA. rAjAe Ardra munine pUchyuM, huM bhagavana! tamane joI ne hAthI majabUta sAMkaLA tADIne kevI rIte mukta thaI zako, tathA tamane IjA karavAne badale tamArA caraNamAM namaskAra karI kema cAlyA gayA, teM mane kahe. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8. zrI mahAvIra kathA Ardake kahyuM, "gharamAM mArI AsapAsa vIMTaLAyeluM kAcA sUtaranuM baMdhana toDIne huM chUTo thayo chuM, tethI mane joIne A hAthI vajanadAra loDhAnI sAMkaLane paNa toDI zakyo che. sUkSama nehataMtuo toDavA e kharekhara duSkara che." Ama kahI ArdakakumAre tene tathA ajayakumArane potAnI saghaLI hakIkata kahI saMbhaLAvI. tyAra bAda te bhagavAna mahAvIranAM darzana karI kRtArtha thayA. magadhamAM bhagavAnanA lAMbA vasavATathI have loke upara temanI ane temanA mArganI ghaNI asara paDavA mAMDI hatI. aneka vicAravaMta tathA puruSAthI strI-puruSoe A vasavATa daramyAna temanI pAsethI dIkSA lIdhI, ane kAyamane mATe gRhatyAga karI, temanA mArgamAM prayANa karyuM.. . abhayakumAra AdinI dIkSA mahAvIranA rAjagRhanA A vasavATa daramyAna zreNikaputra abhayakumAra tathA bIjA paNa jAlI, mAli, ane dIhaseNa, mahAsaNa Adi te ja rAjAnA putroe temanI pAse dIkSA lIdhI. abhayakumAra potAnI prakhara buddhizakitathI zreNikarAjAne maMtrI banyo hato, te kathA AgaLa AgaLa AvI gaI che. tenI buddhizakti viSe bIjI paNa keTalIka kathAo cAlatI AvelI che, te A prakaraNane aMte pariziSTamAM ApI che. te uparathI jaNAze ke, potAnI adbhuta prajJAzaktithI potAnA pitAnI ane rAjyanI sevA bajAvatA abhayakumAra, pote svIkArelA zrAvaka dharmanuM yathAvidhi pAlana karatA viharato hate. vakhata jatAM zreNika rAjA tene rAjyagAdI svIkAravA Agraha karavA lAgyo. paraMtu abhayakumAra pitAne samajAvatA ke, haju thoDI rAha juo. eka vakhata abhayakumAre mahAvIra bhagavAnanI stuti karIne temane pUchayuM ke, chellA rAjarSi kezu che? tyAre bhagavAne javAba Apyo ke, "vItabhaya nagarano udAyana rAjA.' Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAmuM, egaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 29 A javAba sAbhaLI abhayakumAra vicAramAM paDI gaye. teNe pitA zreNika pAse AvIne kahyuM ke, mAre have rAjya nathI joItuM ! rAjAe kAraNa pUchatAM abhayakumAre jaNAvyuM ke, bhagavAna mahAvIranA kahyA pramANe, have keAI rAja dIkSA levAno nathI. eTale huM rAjA thAuM to pachI mArA nasIbamAM dIkSA levAnuM na ghaTe. mATe huM te have rAjapATane khyAla rAkhyA vinA dIkSA levA ja cAlyo javA Icche che. tame kRpA karIne anujJA Ape. rAjAe na chUTake abhayakumArane anujJA ApI. abhayakumAranI peThe zreNika rAjAnA jAlI, dIrdhasena Adi kula 21 kumAroe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. temAMthI jAlI, mayAli, uvayAlI, purisaNu, vAriseNa, dIhata, ane lata,-e sAtanI mAtAnuM nAma zariNadevI hatuM. abhayakumAranI mAtAnuM nAma naMdAdevI hatuM. bAkInA dIvaseNu, mahAsaNa, lahRdaMta, gUDhada ta, suddhadaMta, hala, duma, dumaseNu, mahAdumaseNa, sIha, sIhaNa, mahAsIhase, ane puNaseNane paNa dhariNInA putra gaNavA. te badhAnAM tapa vagerenuM varNana sumane bhadranI kathAnA jevuM ja gaNavuM [AgaLa pA. 285]. arthAta guNaratna saMvatsara tapa pUrepUruM AcarIne, tathA aMte zarIra atyaMta durbaLa thaI jatAM 60 TaMka anna-jaLa vinA vitAvIne temaNe prANatyAga karyA hatA. jAlI vagere pAMcane sAdhukALa kula 16 varSane hata; dIhadata ane laThThadatane 12 varSano, abhayakumArane pAMca varSane, ane dIhasaNa vagere 13 jaNAno 16 vaSane. te badhA mRtyu pAmI anuttara devaloka pAmyA hatA. tyAMthI cuta thaI, mahAvideha kSetramAM janmI, teo siddha-buddha-ane mukta thaze. A ja arasAmAM zreNika rAjAnI naMdA, naMdavatI, naMdettarA, nAMdaNikA, marutA, sumarutA, mahAmarutA, marU devA, Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanA ane bhUtadattA nAmanI tera rANuMoe paNa bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. teoe Arya pAse rahI sAmAyika vagere kriyAo tathA dharmagraMthenuM jJAna meLavI lIdhuM. ane tyAra bAda cAra TaMka, cha TaMka, ATha TaMka, daza TaMka, bAra TaMka, paMdara ka, mahine vagerenA upavAsa Adi vividha tapakarmo vaDe AtmAne bhAvita karatAM karatAM 20 varSa dIkSita jIvana gALyuM. aMte sATha TaMkanA upavAsathI dehane aMta lAvIne, je vastu mATe teoe muMDana karAvyuM hatuM, brahmacarya svIkAryuM hatuM, snAnachatra-joDAne tyAga karyo hato, bhUmi upara sUvuM, pATiyA upara sUvuM, bhIkha mAgavI vagere niyamo svIkAryA hatA, tathA pArakAne tiraskAra, mAnApamAna vagere saMkaTa ane viDyo sahana karavAnuM maMjUra rAkhyuM hatuM, te vastu teoe prApta karI. arthAta sihabuddha ane mukta thaI, teoe sarva duHkhane aMta Avaze. 1. vasaMdeza tarapha [19 muM comAsuM] dIkSA jIvananA 18 mA varSanuM e mAsuM bhagavAne rAjagRhamAM ja vitAvyuM, A vakhatane temane rAjagRhane varSAvAsa ghaNe phaLadAyI nIvaDayo kahevAya. comAsuM vItyA pachI bhagavAna vatsadeza tarapha cAlyA. AlalikAmAM keTalAka zrAvako vacce devatAonI vadhAremAM vadhAre sthiti bAbata pudagala parivAjanI kathAmAM [pA. 316 ] jaNAvyA mujaba matabheda paDyo hato. vibhadraputra nAmano zrAvaka sAcI sthiti nirUpate hato, paraMtu, bIjA zrAvaka tenA upara vizvAsa karatA nahatA. bhagavAne baSibhadraputranA kathAnuM samarthana karI, saunI zaMkAnuM nivAraNa karyuM. bhagavAna have kauzAMbI nagarImAM AvI pahoMcyA. udAyananI vidhavA rANuM mRgAvatIe ujajayinIne caMDapradyotane AzA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM va ApI tatkALa pAche! kADhayo hateA, tathA daramyAna kauzAMkhIne kATa majabUta karAvI lIdhA hatA. e vAta AgaLa [ 55. 283 ] AvI gaI che. dhIme dhIme caDapradyotane mRgAvatInA mananA kharA bhAvanI khabara paDI gaI hatI, eTale te kAM tA mRgAvatIne hAtha karavA ke kAM teA nagarIne! nAza karavA kauzAMbI upara caDI AvyeA hatA. mahAbhayaMkara khUnarejI macavAnI sthiti AvI pahoMcI hatI. tevAmAM bhagavAnanuM tyAM Agamana thayuM. mRgAvatIe vicAyu.ke, caMDapradyota paNu bhagavAna mahAvIrane praza saka teA che ja. eTale bhagavAnane zaraNe gayelI mane kanaDavAne vicAra nahI kare. AthI teNe nagaranA daravAjA udhaDAvI nAkhyA, ane pe|te meTI samRddhi sAthe bhagavAna pAse AvI, tathA temane vaMdanAdi karI, yeAgya sthAne beThI. praznota rAjA tyAM eTale ja hatA. bhagavAne saune dharmopadeza ApyA. temanA upadezamAM dRSTAMta te| hAya ja. paraMtu A vakhate te prasaMgane anurUpa tathA taratamAM ja sAcesAca baneluM eka dRSTAMta temane acAnaka maLI AvyuM. puruSa strIe upara Asakta thaI, temane meLavavA game tevA Ara Mbhe karavA pAchA nathI paDatA, paNa e strIe pUjanmAmAM keTalIka vAra temanI bahena paNu thaI hAya che, putrI paNa thaI hAya che, ane mAtA paNa thaI hAya che! jo puruSa pAtAnA e badhA pUjanmA joI zake, tA teneA badhA meha TaLI jAya ! te dRSTAMta 83 A pramANe ghaTayu hatuM: caMpA nagarImAM eka strIla`paTa seAnI hatA. te pharatAM krUratAM je je rUpavatI kanyA jotA tene pAMcase pAMcase sAmaiyA ApI kharIdI letA ane paraNatA. evI rIte te pAMcase strIo paraNyA hatA. pratyeka strIne teNe vastrAbhUSaNA vagerethI khUba sajAvI hatI. vArA pramANe eka eka strI snAnAdi karI, badhAM AbhUSaNu sajI, tenI pAse jatI. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA pitAnuM aMtaHpura Ama moTuM hovAthI, tathA strI jAta upara avizvAsa hovAthI koI bIjA puruSo potAnI strIone dUSita na kare, te mATe te bahu takedArI rAkhato, ane banatA lagI kadI ghara choDIne kakyAMya jAte ja nahIM. eka vakhata tene priya mitra tene baLAtkAre pitAne ghera jamavA laI gayo. te daramyAna pelI strIo jarA chUTakArAne dama bharatI vastrAbhUSaNa sajI vihAra karatI hatI. tevAmAM te senI utAvaLe utAvaLo pAcho AvI pahoMcyo. sane dAkhalo besADavA teNe temAMthI eka strIne pakaDIne evI to mArI ke te tyAM ne tyAM maraNa pAmI gaI. paraMtu pariNAma dhAryA karatAM UlaTuM AvyuM. bAkInI strIoe paNa mAnyuM ke te duSTa ApaNa saune Ama mArI nAkhaze, eTale temaNe bhegI thaI tene tyAM ja phUTI nAkhyo. tyArabAda teo tenA maDadA sAthe citA saLagAvIne baLI marI. te cAra ne navANuM strIo maraNa pAmIne bIje janme puruSa thaI. devayoge te badhA ekaThA maLI, koI arayamAM kille karI, cerI ane lUMTaphATano dhaMdhe karavA lAgyA. pelo senI tathA teNe mArI nAkhelI tenI strI e baMne eka eka tiryaMca janma bhogavyA pachI eka brAhmaNane tyAM bhAI bahena tarIke utpanna thayAM. pelI strI bhAI ane sonI bahena thayo. bhAI mATe hovAthI mAtapitAe nAnI bahenane sAcavavAnuM kAma tene soMpyuM hatuM. te bALakI bahu raDyA karatI. pele bhAI tene chAnI rAkhavA peTa heThaLa badhe paMpALatA. eTale te ratI baMdha thatI. Ama jyAre bahena raDatI, tyAre te Ama paMpALa, ane bahena chAnI rahI jatI. paraMtu eka vAra tene Ama kuceSTA karate tenAM mAtApitAe joyo, eTale temaNe tene kedhathI mArIne ghara bahAra kADhI mUkyo. te risAIne DuMgarAomAM cAlyo gayo. tyAM tene pelA cAraso navvANuM ceranI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 333 sebata thaI ane temanI bhege te paNa cera thaIne bhaLI gayo. Ama te sonInI pAMcasoye strIo puruSarUpe A janmamAM bhegI maLI. have pelI bahena yuvAvasthAmAM AvatAM kulaTA thaI. te chAthI pharatI pharatI koI gAmamAM AvI. te rAtre palA pAMcase coroe te gAma lUMTayuM, ane temAM pelI kulaTA hAtha AvatAM tene teo sAthe upADI gayA. pachI te badhA . cera tene potAnI pAse rAkhI bhegavavA lAgyA. eka vakhata temaNe vicAryuM ke, A bicArI ekalI che, tethI ApaNa badhAnI sAthe bhogavilAsa karatAM thoDA samayamAM marI jaze. mATe koI bIjI strI lAvIe te ThIka. evA vicArathI teo bIjI strIne lAvyA. paraMtu pelI kulaTA te strI upara jhere baLavA lAgI. ane eka vakhata lAga maLatAM tene teNe kUvAmAM gabaDAvI dIdhI. badhA cAre tenI tapAsa karavA lAgyA; ane temanI khAtarI thaI ke, jarUra A kulaTAe tene mArI nAkhI haze. pelA brAhmaNane A kulaTA upara pahelethI saMzaya to hato ja ke, A mArI bahena te nahIM haiya? AthI te bhagavAna mahAvIrane sarvajJa jANa, jyAre pradyota ane mRgAvatI temanI pAse beThAM hatAM tyAre ja pUchavA Avyo ke, "bhagavAna! te e ja che ?" bhagavAne paNa TUMkamAM javAba Apyo, "hA. e ja che." e jANe te brAhmaNane atizaya vairAgya Avyo. teNe bhagavAna pAse tyAM ne tyAM dIkSA lIdhI. bhagavAne tenI vAta pradyota mRgAvatI vagerene kahI saMbhaLAvI, tathA strI pratyenI Asakti kevAM kevAM kukarmo karAve che, te viSe saceTa zabdomAM bayAna karyuM. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI mahAvIra kathA e vakhate prasaMga joI mRgAvatI UThI, ane bhagavAna pAse dIkSA levAno pitAno nirNaya jAhera karyo. teNe caMDota pAse jaI, dIkSA levA mATe paravAnagI mAgI, tathA jaNAvyuM ke, mAre putra meM tamane seMtho che; have mane saMsAranA bhegavilAsa upara vairAgya AvyuM che mATe mane dIkSA levAnI paravAnagI Ape. caMDapradyota hA-nA karI zakyo nahIM; eTale mRgAvatIne bhagavAne tarata dIkSA ApI dIdhI. A ja vakhate caMDa pravAtanI ATha rANIoe paNa (kadAca badhI vAta samajI jaIne) bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. dIkSA bAda bhagavAne te saune A caMdanAne soMpI. [20 muM cemAsuM ]. tyArabAda bhagavAna vatsa dezamAMthI nIkaLI videha tarapha vaLyA. ane vaizAlImAM AvI cAturmAsa vyatIta karyo. e temanuM dIkSA jIvananuM vasamuM varSa hatuM, ane kevalIjIvananuM AThamuM comAsuM hatuM. pariziSTa abhayakumAranI buddhimattAnI sthAe rAjagRha nagara pAsenA vaibhAra parvata upara lehakhura nAme eka cAra rahetA hatA. te cAra chidra meLavIne rAjagRha nagaranA lokonAM dhana tathA strIo upADI lAvIne bhogavato hato. tene rohaNa nAme strIthI rauhiNeya nAme putra thayo hato. te paNa anAcAromAM bApa jevo ja nIkaLyo. maratI vakhate lehakhure rauhiNeyane pAse belAvIne kahyuM ke, mArI ATalI chellI AjJA haMmezAM yAda rAkhajejyAM koI sAdhusaMta upadeza ApatA hoya, tyAM sarase paNa jaIza nahIM. rauhiNeye te AjJA kabUla Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, egaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 325 rAkhI. tyAra bAda te bApathI paNa savAyA durAcAra AcaratA rAjagRha nagaramAM kera varatAvavA lAgyo. eka vakhata te rAjagRha nagara tarapha jato hato, tevAmAM mArgamAM mahAvIra bhagavAna lokonA ToLAne dharmopadeza ApatA beThA hatA. bApanI AjJA yAda lAvI rauhiNeye tarata potAnA kAnamAM AMgaLIo ghAlI, jethI mahAvIranA zabdo kAne na paDe. paraMtu mArgamAM kAMTo vAgatAM tene kAnamAMthI hAtha kADhavA paDyA. te vakhate tenA kAnamAM bhagavAnanA ATalA zabdo paDI gayA : devanA caraNa pRthvIne aDatA nathI; temanAM netra nimeSarahita heya che, temaNe paherelI puSpamALAo karamAtI nathI, ane temane zarIre paraseve ke mela hetAM nathI.' rauhiNeyanA trAsathI vyAkuLa thayelA prajAjAe zreNika rAjA pAse dhA nAkhI. rAjAe keTavALa vagerene khUba dhamakAvyA, paNa teoe pitAnI lAcArI kabUla karI. AthI abhayakumAre pote rauhiNeyane pakaDavAnuM kAma hAtha lIdhuM. teNe rAjAnA AkhA lazkarane chUpI rIte nagaranI AsapAsa goThavI dIdhuM ane pote sUcanA kare tyAra bAda je kaI nagaramAMthI nIkaLatuM mAluma paDe, tene pakaDI levAnI AjJA karI. AkhuM lazkara chUpI rIte rAjagRhanI AsapAsa goThavAI gayuM. rauhiNeyane tene gaNusAra sudhdhAM mAluma na paDyo. pachI rAtre nagaramAM pharI AvIne je te bahAra nIkaLavA gayo ke tarata taiyAra beThelA lazkaranA hAthamAM sapaDAya. paraMtu jyAM sudhI tenI pAse corIne muddAmAla na hoya, ke te pote pitAne gune kabUla na kare, tyAM sudhI tene zikSA kevI rIte thAya? rauhiNene pUchatAM teNe jaNAvyuM ke, huM rohiNeya nathI; huM te zAligrAmanA rahevAsI durgacaMDa nAmane kheDUta chuM. rAjAe zAligrAmamAM tapAsa karAvI. AvA koI prasage chaTakI zakAya te mATe rauhiye te gAmamAM pahelethI Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 zrI mahAvInkathA vyavasthA karI ja rAkhelI hatI; eTale tyAMnA leAkeA taraphathI khabara maLI ke, ducaMDa nAmaneA mANasa A gAmaneA che, tathA amAre! sagA che. abhayakumAra rauDhiyanuM paheAMcelapaNuM joI jarA akaLAyA. paNa teNe navI yukti karI. rauhiNeyane chUpI rIte kAMIka pivaDAvI daI bezuddha banAvI dIdhe. pachI sAta mALavALA eka meTA mahelane devaloka jevA suzobhita tathA susajjita karyAM, ane rauddhiyane deva jevAM vastra-mAlA-mukuTa vagere paherAvI uparane mALe zayyA upara suvAryAM. jyAre rohiNeya jAgyA, tyAre devadevInA veSa dhAraNa karelAM dAsadAsI ' jaya' 'jaya' uccAra karatAM tene kahevA lAgyAM ke, Apa amArI svAmI che, ane ame tamArAM kikara chIe. tame pRthvIleAkamAM maraNa pAmI abaghaDI ja A sva leAkamAM janmyA che. mATe A anupama apsarAe sAthe manamAnI krIDAe karatA tame A rava sapatti bhAgaveA. . eTalAmAM te| AsapAsa gAna-tAna-nRtya Ardra zarU paNa thaI gayAM. rohiNeya navAI pAmI AnaMdita thatA thatA e badhAM dRzya jovA lAgyuM. evAmAM suvaNunI chaDI laI, eka deva AvyA. teNe badhuM saMgIta-nRtya Adi baMdha karAvyuM, tathA jAhera karyuM ke, sva'mAM navA AvanArane sva saMpatti sAMpatA pahelAM eka vidhi karavA paDe che. temAM teNe peAtAnAM manuSya janmanAM sau sukRta-duSkRta kahI batAvavAM paDe che. tyAra bAda tene svasukhanI paravAnagI maLe che. rauhiNeya A sAMbhaLI potAnAM sukRta-duSkRta yAda karavA lAgyuM; eTalAmAM acAnaka tene mahAvIranA mukhanuM peluM vAka yAda AvyuM ke, dezanA caraNa pRthvI upara aDe nahIM, temanI mALA karamAya nahIM, temanI AMkheA maTakuM mAre nahIM chuM . teNe tarata peAtAnI AjubAjunAM devadevI tarapha joyuM; tenI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 777 sAthe ja tene khAtarI thaI gaI ke, A te mane phasAvavAne prapaMca ja che. eTale teNe sAvadhAna thaI naryAM sukRta ja upajAvI-upajAvIne gaNAvavA mAMDyAM, ane pote Akho janmAre eka paNa duSkata karyuM nathI ema kahyuM. chevaTe zreNika rAjAe tene cheDI mUkyo. bIje divase rohiNeya sIdhA mahAvIra pAse gaye. tene vicAra Avyo ke, jenAM vacana ajANatAM kiMcitamAtra kAne paDI jatAM huM prANAMtadaMDamAMthI bacI zako, tenI to Ajanma paricaryA karavI joIe, tathA tenAM vacana saMpUrNa rIte sAMbhaLIne temanuM paripUrNa pAlana karavuM joIe. mahAvIre tene dIkSA ApI. zreNika rAjA tyAM hAjara hatA. rauhiye tene pitAnI sAcI oLakha ApI, tathA pote je je dhana lUMTIne jyAM jyAM dATeluM hatuM te badhuM tene kahI batAvyuM. zreNika rAjAe tenA badhA gunAnI tene mAphI ApI; tathA navA zuddha jIvanamAM paNa te pelA malina jIvana jeTalo ja daDha prayatna Acare, evI zubhecchA vyakta karI. eka vakhata ujjayinIne rAjA caMDapradyuta sAmaMtamitra saune sAthe laI magadha upara caDI Avyo. tenI sAme zastrathI laDavuM te muzkela hatuM. eTale abhayakumAre tene potAnI buddhithI ja pAchA kADhavAnuM mAthe lIdhuM. teNe rAjagRha nagarInI AsapAsa jyAM jyAM lazkarane paDAva nAkhavA jevAM sapATa sthAne hatAM, tyAM badhe zreNika rAjAnA lAMchanavALA senAnA sikkA daTAvyA. tyAra bAda caMDapradyotane cheka rAjagRha nagara sudhI AvavA dIdho. teNe rAjagRhane ghere ghAlI, pelI sapATa jagAoe ja paDAva nAkhe. tyAra bAda abhayakumAre cheDe vakhata javA daI, caMDa protane khAnagImAM khabara mokalI ke, tamArA lazkaranAM badhAM Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrUkathA mANasa phUTalAM che. tame temanA taMbUonI jamIna kheDI joze to tamane khAtarI thaze ke, te badhAoe zreNika rAjA pAsethI lAM lIdhelI che, ane teo tamane haNavA kabUla thayA che. pradyote eka-be taMbuo chedAvyA, te tyAM zreNikanA sikkA nIkaLyA. AthI bhayabhIta thaI, badhA lazkarane paDatuM mUkI, te potAnA nagara tarapha vIjaLI-vege nAThe! pradyota jatAM tenuM AkhuM lazkara paNa veraNacheraNa thaI gayuM. pradyotane jyAre abhayakumAranI badhI yuktinI khabara paDI, tyAre abhayakumArane jIvato pakaDI lAvanArane AgaLa AvavA mATe teNe darabAramAM bIDuM pheravyuM. keIe na svIkAreluM e bIDuM eka gaNikAe jhaDapyuM. teNe potAnI badhI janA vicArI kADhI. prathama teNe bIjI be yuvAna strIo sAthe lIdhI; ane keAI sAdhvInI AdarapUrvaka upAsanA karIne badhA janadharma tathA tene AcAra samajI lIdhuM. tyArabAda te traNe strIo zreNikanA nagaramAM AvI. judAM judAM jana tIrtho tathA maMdiranAM darzanArthe pote nIkaLI che, evuM temaNe jAhera karyuM. pachI abhayakumAra je maMdiramAM darzana karavA jatA tyAM jaI, temaNe vividha rAga-rAgaNIthI prabhunI stuti karavA mAMDI. abhayakumAra e bhaktibhAvabharI upAsanA sAMbhaLI prasanna thayA, ane temanI mAhitI pUchavA lAgyo. pelI gaNikAe jaNAvyuM ke, huM ujajayinInA eka dhanADhya vyApArInI vidhavA chuM, ane A be mArI putravadhUo che. teo paNa vidhavA ja che. sAdhvIpaNuM svIkAratA pahelAM ame A pramANe yAtrAe nIkaLyAM chIe. abhayakumAre prasanna thaI temane pitAne tyAM bhojana mATe AmaMtraNa karyuM. vaLate divase te gaNikAe abhayakumArane AmaMtraNa ApyuM abhayakumAra Avyo eTale gaNikAe tene jaLapAnamAM kAMIka pivarAvI daI beheza karI dIdhe, ane taiyAra Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAramuM, ogaNIsamuM, ane vIsamuM varSa 079rAkhelA rathamAM tene nAkhI, jhaTa ujajayinI pahoMcADI dIdhe. rAjAe tene kAinA pAMjarAmAM pUryo. paraMtu buddhizALInI buddhine game tyAre khapa paDayA vinA rahetuM nathI. cAra judA judA prasaMgoe pralotarAjane abhayadevanI salAha levI paDI; ane te cAre vakhate abhayakumAre ApelI salAha hitakara nIvaDavAthI dareka vakhate prota abhayakumArane mukta sivAya bIjuM game te eka varadAna mAgavAnuM kahIne kula cAra varadAna ApyAM. abhayakumAre te cAra varadAna ekaThAM thavA dIdhAM, ane pachI ekasAmaTAM A pramANe mAgyAM: "tame tamArA priya nalagiri hAthI upara mahAvata thaIne bese; huM pAchaLa aMbADImAM tamArI priya rANuM zivAdevInA kheALAmAM besuM; pachI tamArA prasiddha agnibhI2 rathane bhAgIne tenAM lAkaDAMnI citA saLagAvo; ane temAM ApaNu cAre praveza karIe!" kahevAnI jarUra nathI ke, pradyote abhayakumArane choDI mUkavAnA badalAmAM e cAra varadAna mApha karAvyAM! jatI vakhate abhayakumAra kaheto gayo ke, tame to mane chetarIne gupacupa pakaDI lAvyA hatA. paraMtu huM to tamane dhoLe divase, bhara bajAre harI jaIza! abhayakumAre pitAne deza pAchA AvI vepArIne veza lIdhe, ane potAnA dezamAM suMdaramAM suMdara gaNAtI be gaNikAputrIone sAthe lIdhI. tyArabAda ujajayinImAM AvI rAjamArga upara ghara bhADe rAkhyuM. eka vakhata pradyota te raste thaIne ja haze, tyAre rAjAnI savArI jevAne miSe tenA tarapha vilAsapUrvaka jetI te be suMdarIone teNe joI mehita thaI teNe eka dUtIne temanI pAse mokalI. pelIoe roSathI teno tiraskAra karI, tene kADhI mUkI. pelI dUtI bIje divase pharI AvI; te vakhate paNa teoe kAMIka dhImethI paNa reSapUrvaka Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA tenI avajJA karIne tene kADhI mUkI. trIje divase khedapUrvaka AjIjI karatI te dUtI pharI pAchI AvI, tyAre pelI be jaNaoe tene kahyuM ke, A amAre sadAcArI bhAI amArI rakSA kare che, eTale ame tane Ama tiraskAra karI kADhI mUkIe chIe. paNa AjathI sAtame divase te bahAragAma janAra che. te vakhate rAjAe ahIM gupta rIte AvavuM. have abhayakumAre pradyota rAjAnI samAna AkRtivALA pitAnA eka mANasane kRtrima gAMDe karI rAkhe. ane tenuM nAma pradyota pADayuM. abhayakumAra roja tene vaidyane tyAM mAMcAmAM bAMdhI rastA vacce thaIne laI jato. te vakhate pela gAMDe mANasa bUmo pADato ke, "huM pradyota chuM, mane A harI jAya che, pakaDo, bacAvo, bacAvo ! " leke vAraMvAra e dekhAva joIne TevAI gayA. pachI vAyadAne sAta divasa Avyo, eTale pravAta guptapaNe abhayakumArane utAre Avyo. tatkALa abhayakumAranA subhaToe tene bAMdhI mAMcA upara nAkhyo, ane dhoLe divase zaheranI vacce thaIne lIdhe. pradyota ghaNuya bUma pADavA lAgyo; paNa badhAe mAnyuM ke, A te pele gAMDa pradyota bUma pADe che ! - rAjagRhamAM laI gayA bAda, abhayakumAre alabatta tene choDI dIdhuM. eka vakhata keI kaThiyArAe gaNadhara sudharmA pAse rAjagRhamAM dIkSA lIdhI. pachI jyAre te bhikSA mAgavA nagaramAM nIkaLatA, tyAre tene oLakhatA lake tene TANo mAratA ke, "mahenatamajUrI karavI paDatI hatI, te maphatanuM khAvA bhikSuka thayA!" AthI kaMTALIne te kaThiyAre sudharmAne kahevA lAgyo ke, cAlo ApaNe bahAragAma cAlyA jaIe. abhayakumAranA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tu aDhArasa, ogaNIsamu, ane vIsasu va jANavAmAM A vAta AvI. teNe tarata rAjyabhaDAramAMthI traNa karADa ratnAnA rAjamArganI vacce DhagalA karAbhyA, tathA DhaMDherA piTAvI leAkAne bhegA karyAM. tyArabAda teNe jaNuAvyuM ke, je puruSa citta jaLa, agni ane strInA sarvathA tyAga kare, tene huM A Dhaga ApI daIza. tyAre leAkeA kahevA lAgyA ke, dhana vaDe je khAna-pAna ane strIrUpI rane bhAgavavAnAM na hoya, te| pachI te dhana zuM karavAnuM? tyAre abhayakumAre temane TANA mArIne samajAvyuM ke, je traNa ratnAne A ratnarAzi karatAM paNa mahAmUlyavAna mAnI tame saMdharI rAkhavA icchA che, te traNa ratnane kare mAranAra A kiyArAne tame bhikSA mATe bhikSuka thayelA kahI nidA che! kema?' AthI leAkeAne tarata peAtAnI bhUla samajAI, ane temaNe pelA sAdhunI niMdA karavAnuM cheADI dIdhuM. " Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM varSo vaizAlIthI nIkaLI, bhagavAna mithilA tarapha gayA. tyAMthI kAkaMdI, zrAvastI thaIne pAMcAla, sUrasena, kuru Adi pazcima bhAratanA aneka dezamAM A varSe te vicaryA. bhagavatIsUtra, vipAkazrata, upAsakadasA Adi sUtragraMthamAM bhagavAna ahicchatra, gajapura, kAMpilpa, pilAsapura Adi nagaramAM vicaryonA je ullekho Ave che, te badhA A varSane lagatA ja hoya ema lAge che. te badhAM sthaLomAM banelA keTalAka mukhya mukhya prasaMgonI kathA ja ahIM noMdhatA jaIe. 1. dhanyanI kathA kAkaMdImAM bhadrA nAme zeThANuM rahetI hatI. tene dhanya nAme putra hato. tene bahu lADapADamAM ThATha-mAThathI ucheravAmAM Avyo hato, tathA juvAnImAM AvatAM khAnadAna kuLanI tathA samRddha gharanI 32 kanyAo sAthe paraNAvavAmAM Avyo hato. bhadrA zeThANIe te dareka strI dITha eka eka mahela puSkaLa sAdhanasaMpattithI sajAvIne taiyAra karAvyo hato ane paherAmaNImAM te darekane puSkaLa prItidAna ApyuM hatuM. dhanya pitAnI yuvAna ane svarUpavatI strIo sAthe aneka prakAranAM nATaya-gIta-nRtya vagerethI AnaMda karato, tathA Rtu anusAra bhoga bhogavato viharato hito. A arasAmAM bhagavAna mahAvIra te nagarImAM padhAryA. dhanya paNa aneka leke bhege temanAM darzane gayo, ane bhagavAnanA upadezabANuthI vIMdhAI, dIkSA levAnI paravAnagI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM vAM a mAgavA peAtAnI mAtA pAse AvyA. mAtA tA hebatAI gaI banne vacce aneka savAla javAo pazu thayA; paraMtu dhanyanA nizcaya AgaLa bhadrAne namavuM paDayu. chevaTe peAtAnA putrane niSkramaNAbhiSeka ThAThamAThathI karavA te rAjA pAse cAmara-chatramugaTa vagere mAgavA gaI. rAjAe peAte ja dhanyanA niSkramasatkAra karavAne utsAha batAvyeA; paraMtu tyAra pahelAM te jAte dhanyane samajAvavAne prayatna karI jovA AvyA. rAjA H-- * he devAnupriya ! tuM bAgAne tyAga zA mATe kare che? mArI chAyAmAM rahI tuM. nirAMte bhAga bhAgava. tame je kAMI takalIph haiAya, te tuM mane kahI de. huM te badhAnuM nivAraNa karI ApIza. dhanya - he devAnupriya ! tame je mArA vitane nAza karanArA mRtyune rokI zakatA heAM, tathA zarIranA saunA vinAza karanArI vRddhAvasthAne aTakAvI zakatA ho, te huM jarUra tamArI chAyAmAM rahIne A kAmabhegAne bhAgavyA karuM. rAjA :~ hai devAnupriya ! mRtyu kAIthI rokI zakAya tevuM nathI. deva ane dAnava paNa ene rokI zakatA nathI. jyAM sudhI cittamAM kaSAyAnA saskAre che, tyAM sudhI mRtyune bhaya rahevAnA ja. tyAre dhanye kahyuM, he devAnupriya ! huM mRtyujaya icchatA nathI, tethI ja tene vadhAranArA vilAsanA saMskArAne paNa huM tyAga karavA icchuM chuM. A sAMbhaLI rAjAe AkhI nagarImAM dhANA karAvI ke, je leAkeA mRtyuzayane! nAza icchatA hoya ane te mATe viSayakaSAyAne tyAga karavA kaTIbadde thavA taiyAra hAya, pazu mAtra mitra-jJAti- ke sabaMdhIonA yeAgakSemanI ciMtAthI ja aTakI rahyA hAya, teoe khuzIthI dhanyanI peThe pravajyA levA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI mahAvIra-kathA taiyAra thavuM! kAraNa ke temanAM saMbaMdhIonA vartamAna yogazremano huM nirvAha karIza. A cheSaNathI bIjA paNa aneka vicAraka yuvAne dhanya sAthe bhagavAna mahAvIra pAse gayA. tyAM gayA bAda rAjAe dhanya vagere yuvAnane AgaLa karI karIne bhagavAnane kahyuM, he devAnupriya! A dhanya tenI mAno ekano eka che; tenA ati snehanuM pAtra che, ane tenA bIjA hadaya jevo che. paNa tamAruM pravacana sAMbhaLyA bAda tenI vRtti vilAsAdimAMthI UThI gaI che. te tamArI sAthe rahI, ahiMsAdi vratanI pAMca pratijJA svIkAravA Icche che. te mATe tenI mAtAe tene ApanI pAse mokalyo che. te huM tenI mAtAnI vatI Apane A ziSyabhikSA svIkAravA vinaMtI karuM chuM,' te vakhate bIjA badhA yuvAne mATe paNa temanAM mAtApitAe ApelI anumati rAjAe bhagavAna pAse pragaTa karI. pachI bhagavAnanA Adeza pramANe dhanya haMmezAM saMyamathI vartavA lAgyo. teNe bhagavAnanA sthavira pAse sAmAyika vagere cauda pUrvenuM adhyayana karyuM, tathA idriyadamana ane tapanI savizeSa sAdhanA karI. dhanya je divase pravajyA lIdhI, te ja divase teNe bhagavAna pAse jaIne kahyuM, "he bhagavana! Apa paravAnagI Ape, te huM cha-cha TaMkanA upavAsa maratAM lagI karavA IcchuM chuM. chaThThA TaMkane pAraNe paNa huM bhAta vagere lUkhuM anAja ja eka TaMka khAIza; te paNa eMThA hAthe ApeluM haze te ja laIza; tathA UtarI jaIne nAkhI devA jevuM nahIM thaI gayuM 1. tene AyaMbilaAMbala kahe che. 2. arthAta mane ApavA mATe hAtha eMThA karI pharI dhovA na paDe tevI rIte ApeluM. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM varSo heya, tema ja anya zramaNa-brAhmaNa-atithi-kupaNa yAcaka vagerene jarUra na hoya tevuM haze to ja laIza.' bhagavAnanI paravAnagI maLyA bAda dhanya sAdhue te prakAranuM vrata AcaravA mAMDayuM. pAraNAne divase te svAdhyAya vagerethI paravArI, bhagavAnanI rajA laI nagarImAM jate; ane pitAnA niyama mujabanI taiyAra bhikSA kALajIpUrvaka mAgata; paraMtu koI vAra tene anna maLatuM te peya na maLatuM; ane kaI vAra peya maLatuM te anna na maLatuM. te paNa te te dInatA, vaimanasya, kaleza ke viSAda anubhavyA vinA, pitAnI samAdhimAM khalela pahoMcavA dIdhA vinA, tathA prApta aprApta yogamAM udhamaparAyaNa rahI, je kaMI maLe, te svIkArI leta; ane pitAnA gurune batAvyA bAda, temanI paravAnagIthI, keI prakAranI Asakti ke meha rAkhyA vinA ja, jema sarSa potAnA daramAM AjubAjunI jamInane sparza karyA vinA praveze che, tema meMmAM svAda mATe mamaLAvyA vinA ja rAgarahitapaNe khAI letA. te dhanya sApu A jAtanA temanA udAra, vipula, kalyANarUpa, maMgalArUpa, uttama, udAtta, ane moTA prabhAvavALA tapakarmathI sukAI gayA, mAMsarahita thaI gayA, tathA mAtra hADacAma rUpa ja banyA. temanA e tapa-lAvaNyanuM varNana aMtagaDadasAo' nAmanA aMgamAM eka adbhuta sUktane viSaya banyuM che. tyAM temanA paga, paganI AMgaLIo, jo, DhIMcaNa, sAthaLa, keDanAM be hADakAM, peTa, pAMsaLIo, karoDarajaju, chAtInuM hADakuM, bAhu, hAtha, hAthanI AMgaLIo, Deka, haDapacI, 1. arthAta je annanI AzAe bIjA yAcake tyAM UbhA haze, te anna nahIM lauM. 2. juo A mALAnuM "pApa, puNya ane saMyama" pustaka pA. 113 I. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA heTha, jIbha, nAsikA, AMkha, kAna, ane mAthuM vagere avayane sukAI cImaLAI gayelI judI judI vastuo- jevI ke vRkSanI sukAIne tataDI gayelI chAla, lAkaDAnI pAvaDI, jINuM thaI gayelA joDA, kAcI toDIne garamImAM nAkhavAthI sukAI tataDI gayelI maga-aDadaSkaLathInI zage, kAgaDA-sTela vagere pakSIonA DhIMcaNa vagerenA sAMdhA ane jA , sukAI gayelI cAmaDAnI masaka, maNakAo-nALA-katharoTanI eka upara eka goThavelI hAra-vagere sAthe sarakhAvavAmAM AvyA che. TUMkamAM temanA paga, jAMdha, ane sAthaLa cheka ja sukAI gayAM hatAM; temanuM peTa beDoLa, paDakhAM AgaLa UMcuM thayeluM, keDa AgaLa kAcabAnI pITha jevuM dekhAtuM, tathA baraDe coTI gayeluM dekhAtuM hatuM; temanI pAMsaLIo upara UpasI AvI hatI. temanA karoDarajjunA hADakAM mALAnA maNakAnI peThe gaNuM zakAtAM hatAM, temanI chAtIne bhAga gaMgAnAM mejAnI hAra jevo dekhAto hato; temanA bAhu sukAI gayelA sApa jevA dekhAtA hatA; temanA hAthanA AgalA bhAga gheDAnI lagAmanA DhIlA thaI gayelA cekaDAnI jema labaDatA hatA; temanA mAthAne daDe kaMpavAyu thayo hoya tema DolyA karatA hatAtemanuM vadanakamala karamAI gayuM hatuM, temanuM meM ghaDAnI peThe UghaDeluM rahetuM hatuM ane temanI AMkho UMDI UtarI gaI hatI. temanI A sthiti joI zreNika rAjAe bhagavAnane kahyuM ke, he bhagavan! tamArA A IdrabhUti vagere cauda hajAra zramaNasAdhuomAM dhanya sAdhu ja mahA duSkara sAdhanA karanAra, tathA karmonA bhAre kSaya karanAra che, ema mane lAge che. mahAvIre paNa tenuM samarthana karatAM kahyuM, "kharekhara, dhanya sAdhu ja mArA sarva sAdhuomAM mahA duSkara sAdhanA karanAra, tathA karmone bhAre kSaya karanAra che." Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM varSo 747 zreNika rAjA tyAra bAda dhanya sAdhune pradakSiNA, namaskArAdi karIne bolyA, he devAnupriya! tamane dhanya che. tame bhAre puNyazALI che. tame kRtArtha che, tathA tame tamArA manuSyajanmanuM phaLa pUrepUruM prApta karyuM che! vakhata jatAM dhanya sAdhunuM zarIra eka ja nabaLuM thaI gayuM, tyAre temaNe bhagavAnanI anumatithI vipula parvata upara jaI mAraNatika saMkhanA vrata svIkAryuM, ane eka mahinAnA upavAsa vaDe dehatyAga sAthe. temane sAdhupaNane kula samaya 9 mAsa jeTale hato. dhanyanI peThe bhadrA zeThANanA sunakSatra putre paNa e ja pramANe dIkSA lIdhI hatI. tenA sAdhupaNAno kALa ghaNA varSano hato, evuM sUtrakAra noMdhe che. 2. ku kelika kAMpilya nagarImAM bhagavAna jyAre gayA, tyAre tyAM kuMDakAlika nAme tavaMgara1 gRhasthe temanI pAse gRhasthadharmanI dIkSA lIdhI. te gRhastha AjIvika saMpradAyanA keI anuyAyI sAthe teNe karelI carcA mATe jaina saMpradAyamAM prasiddha che. bhagavAna mahAvIre paNa tenAM vakhANa karI, pitAnAM sAdhusAdhvIne te prasaMga kahI batAvyuM hatuM tathA jaNAvyuM hatuM ke, "jyAre AvA gharamAM rahenArA gRhastho artha, hetu ane prazno dvArA anyatIthiMkAne niruttara karI zake che, te dvAdazAMga gaNipiTakane bhaNanArA tame to jarUra karI zako ja." kuMDalike karelI carcAne prasaMga upAsakadazAsUtramAM A pramANe saMdharAyo che: eka vakhata kuMDalika pitAnI avanikAmAM niyama dhAraNa karIne dhyAnastha beThe hatA, tevAmAM eka deve AvIne 1. tene paNa chacha hiraNyakeTIo tathA cha vra hatAM. 2. juo A mALAnuM "daza upAsake" adhya0 6. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAIi eka mALanuM niyata a 348 zrI mahAvIra kathA tene kahyuM, "he kuMDalika, maMkhaliputra gozAlakanI dharmaprajJapti suMdara che; temAM utthAna, karma, bala, vIrya, ke puruSakAra-parAkrama nathI; temaja badhA bhAve niyata che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprApti suMdara nathI; kAraNa ke temAM utthAna, karma bala, vIya ane puruSakAra-parAkrama che.' kuMDalike tene javAba Apyo, "he deva ! je tAruM kahevuM sAcuM hoya, te A prakAranI divya devazrI, devavruti ane divya devaprabhAva te utthAnAdithI meLavyAM che ke, anutthAnAdithI meLavyAM che, tene tuM mane javAba Apa.' deve kahyuM, mane e badhuM maLavuM niyata ja hatuM, eTale e badhuM meM anutthAnAdithI meLavyuM che, ema ja kahevAya, kuMDakAlike javAba Apyo, "je AvI divya devazrI anutthAnAdithI ja maLatI hoya, to je jIvo utthAna, bala, vIrya ane puruSakAra-parAkrama vinAnA che, teo badhAne paNa tArA jevI divya devazrI maLavI joIe. paraMtu tene badale te ja to hInatA ane pAmaratAmAM sabaDatA ja jovAmAM Ave che. eTale tuM je kahe che ke, maMkhaliputra gazAlakano siddhAMta suMdara che, ane zramaNa bhagavAna mahAvIrano siddhAMta asuMdara che, e vAta mithyA che.' kuMDalikane A javAba sAMbhaLI, pelo deva niruttara thaI gayo, ane tenuM citta DahoLAI gayuM. tethI kAMI paNa kahyA ryA vinA te sIdho ravAnA thaI gayo ! 3. sadAlaputra bhagavAna jyAre polAsapuramAM padhAryA te vakhate temane pitAne AjIvikAnA upAsaka sadAlaputra nAmanA eka tavaMgara kuMbhAra gRhastha sAthe A ja jAtanI carcAmAM UtaravuM paDyuM. te prasaMga paNa "upAsakadazA' satramAM ja (a) 7)oMdhAyela che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekSIsathI vIsamA sudhInAM varSe 349 saddAlaputra pilAsapuramAM pitAnI agnimitrA bhAyI sAthe raheto hato. te AjIvika siddhAMtamAM vinizcitArtha ane jJAtArtha hato, tathA ema mAnatA ke AjIvikane siddhAMta e ja paramArtha che, ane bIjA badhA anartha che. tenI pAse eka hiraNyakeTI nidhAnamAM, eka vyAje ane eka gharavAparamAM hatI. uparAMta daza hajAra gAyone eka vraja hato. polAsapuranI bahAra tenAM pAMcaso hATa hatAM; temAM teNe aneka mANasane pagAra ApIne kAma mATe rokelAM hatAM. teo tyAM asaMkhya pAtra tathA vastuo banAvatA, ane bIjA pagAradAre temane rAjamArgomAM vecatA. saddAlaputra eka vakhata pitAnI azokavanikAmAM dhyAnastha beTho hatA, tevAmAM eka deve tene AkAzamAM rahIne kahyuM ke, kAle ahIM eka sarvajJa, sarvadarzI, gelekyupUjita; deva-manuSyaasurAdi vaDe arcanIya, vaMdanIya tathA tathyakarmothI yukta eka puruSa AvanAra che. temane tuM vaMdana karaje tathA azana-pAnAdithI temane nimaMtraNa karaje. saddAlaputre te dhAryuM ke, uparanAM lakSaNayukta puruSa to mArA guru maMkhaliputra gozAla ja hovA joIe. paraMtu bIje divase te zramaNabhagavAna mahAvIra ja te gAmamAM padhAryA. devanI sUcanA hatI eTale saddAlaputra mahAvIranAM darzane gayo te khare ja. mahAvIre tene jotAM ja Agale divase tene pelA deve kahelI vAta kahI saMbhaLAvI. AthI saddAlaputra Azcarya pAmyo tathA bhagavAna mahAvIramAM zraddhAyukta banyo. sadAlaputre bhagavAnane potAnI dukAnamAMthI joItI cIjo sukhethI levAnuM nimaMtraNa ApyuM. bhagavAne paNa te svIkAryuM. eka vakhata sadAlaputra pavanathI sukAyelAM kAcAM vAsaNone gharamAMthI bahAra kADhIne taDake sUkavatA hatA. tevAmAM bhagavAna mahAvIra tyAM AvI pahoMcyA. temaNe kahyuM : Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrathA sAputra! A vAsaNa kevI rIte banyuM che?' saddAlaputre kahyuM, bhagavan! pahelAM te te mATIrUpe hatuM. pachI tene masaLIne cAke caDAvavAmAM AvyuM, tyAre have te A vAsaNurUpe banyuM che. te sAMbhaLI bhagavAne tene pUchyuM, huM saddAlaputra ! temAM utthAna, ala, vIya vagerenI jarUra paDe kharI, ke emanA vinA ja e vAsaNu ane che? 350 * " ' OU saddAlaputra kaMIka camakayo; paNu pachI teNe peAtAnA Avika siddhAMta pramANe ja javAba ApyA, * bhagavan ! badhI vastue utthAna, bala, vIya vagere vinA ja niyatapaNe banyAM jAya che ! ' bhagavAne pharI tene AMTImAM lIdhA. temaNe kahyuM, ' kA mAsa tArAM A vAsaNa upADI jAya, ke pheMkI de, ke phADI nAkhe, athavA tArI A agnimitrA bhAryo sAthe bhAge! bhAgave, tA tuM tene zikSA kare ke nahIM?" ( sAlaputra melyeA, bhagavan ! jarUra, te duSTa puruSane huM pakaDuM, bAMdhuM ane jIvathI mAruM !' " bhagavAna melyA, sadRAlaputra! jo, badhuM krAInA utthAna, khala, vIrya, parAkrama vinA ja niyatapaNe banatuM hAya, tA krAI vAsaNu ceratuM nathI, phADatuM nathI, ke tArI strI sAthe bhAga bhAgavatuM nathI. teA pachI tuM zA mATe te mANasane mAre ke khAMdhe ? tAre hiMsAkhe teA badhuM niyata che, ane te krAInA prayatna vinA banyAM jAya che! ' bhagavAnanI dalIla sAMbhaLI, saddAlaputra samuddha thayA ane teNe bhagavAnane siddhAMta sAMbhaLavA icchA karI. bhagavAne tene peAtAne siddhAMta yathAvidhi samajAvyeA. pachI saddAlaputre peAtAnI strI sahita tarata bhagavAnanA siddhAMtanA svIkAra karyAM. ane AnaMda gRhapatinI peThe, temanI pAsethI pAMca aNuvrata Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI grevIsamA sudhInAM varSo 52 ane sAta zikSAvatavALA gRhastha dharma aMgIkAra karyo tathA dhanasaMpatti ane bhagatRSNanI maryAdA bAMdhI. A vAtane cauda varSa vItI gayAM. paMdaramA varSanI adhavaca saddAlaputra pauSadhazALAmAM dhyAnastha beTho hato. tevAmAM eka deva tene tenAM vrata-dhyAnamAMthI calita karavA Avyo, ane tenA putrane kApI UkaLatA kaDAhamAM nAkhavAne dekhAva karavA lAgyo. tema chatAM saddAlaputra caLyo nahi. chevaTe te deve saddAlaputranI bhAryA agnimitrAne kaDAhamAM taLavAno ane tenuM lohI sadAlaputra upara chAMTavAne bhaya batAvyo, tyAre saddalaputra ekadama UThI tene pakaDavA gayo. pachI e badhe khAlI dekhAva hatA e jANyA bAda prAyazcittAdi karI pharI vAra vratamAM sthita thayela ane aMtakALe mAraNAMtika saMlekhanA dvArA maraNa pAmI, devagati pAme. [21 muM cemAsuM ] bhagavAne e varSane cArtumAsa vANijyagrAmamAM gALya. 4. mahAzataka varSARtu pUrI thatAM bhagavAna magadhabhUmi tarapha cAlyA. rAjagRhamAM A vakhate mahAzataka nAmanA tavaMgara gRhastha bhagavAna pAse gRhastha dharmanI dIkSA lIdhI. e pramANe vratAdi 1. mahAvIranA judA judA upAsakone temanI pUrva vAsanAo ke saMskAra pramANe A prakAre judA judA dekhA temanI aMtima parIkSA vakhate dekhAyA che ane dareka jaNa putra-mAtA-patnI-dhana AdinI rahIsahI Asaktine kAraNe te te prasaMge mUcha khAI gayo che. joke, pachI yogya prAyazcittAdi vaDe te dareka jaNa pharIthI vratAdimAM sthita thayo che. paraMtu AdhyAtmika jIvanamAM aMtima pagathiyA vakhate sUtama saMskAra ane Asaktio kevAM naDe che, te vastu te dAkhalAo uparathI samajAya che. 2. tenI pAse ATha-ATha hiraNyakeTIo, tathA vra hatAM. juo A mALAnuM daza upAsa" pustaka a0 8. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R zrI mahAvIra-kathA dhAraNa karanAra gRhasthane ghaNI vAra jUnA jIvanamAJane na cheDavA IcchatI patnI sAthe kevI athaDAmaNA veThavI paDe che, tenuM sAruM daSTAMta mahAzatakanuM jIvana pUruM pADe che. upAsakadazA sUtramAMthI te kathA ahIM utArI che. mahAzatakane 13 strIe hatI. temAMthI revatIne tene piyarathI ATha hiraNyakeATI ane ATha vraja maLyAM hatAM. bAkInI Ara strIone eka eka hiraNyakeATI ane eka eka vraja kanyAdAnamAM maLyAM hatAM. mahAzatake vatA svIkAryAM pachInA prasaMga che. revatIne eka vAra evA vicAra Avye! ke, mAre, Ara-mAra zAkaya hAvAthI huM sArI rIte mahAzataka sAthe kAmabhoge! bhAgavI zakatI nathI. mATe e bAre zAkayone agni-zasra-ke viSa-prayeAJathI mArI nAkhuM, ane temanI eka eka hiraNyakeATI tathA vrajane meLavI mahAzataka sAthe sukhe rahuM. lAga maLatAM teNe cha zAkayone zastrathI ane bAkInI ane viSathI mArI nAkhI. tyAra bAda temanAM dhana tathA vraja laIne te mahAzataka sAthe sukhe rahevA lAgI. te revatI mAMsaleAlupa hatI ane aneka prakAranA seALA tathA taLelAM ane bhUjelAM mAMsA, tathA surA vagerenA AsvAda. karatI rahetI hatI. eka vAra rAjagRhamAM amAdhAtane dveSa thayeA. tyAre paNa revatI peAtAnAM piyeranAM mANusA dvArA rAja e-e gAyanA vAcharaDA marAvIne temanuM mAMsa khAtI tathA yatheSTa dArU pItI. lIdhelAM zikSAvatA ane guNavratAne pALatA mahAzatakanAM 14 varSa cAlyAM gayAM. pachI peAtAnA meATA putrane kArabhAra seAMpI, dha pravrupti svIkArI, brahmacayapUrvaka te pauSadhazALAmAM ja rahevA lAgyA. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM varSo paha tyAM eka vakhata matta tathA vIkharAyelA kezavALI revatI udhADe mAthe tenI pAse AvI ane mehonmAdajanaka gAravALA bhAvo dekhADatI mahAzatakane kahevA lAgI - "he mahAzataka! tuM dharma, puNya, svarga, ane mekSanI kAmanAvALe che. paNa jo tuM mArI sAthe "udAra evA mAnuSika kAmo bhagavate rahe, te pachI tAre dharma-puNayasvarga ane mekSanI zI jarUra rahe?' revatIe be traNa vAra A pramANe kahyuM, paNa mahAzatake tenAM vacanane Adara ke svIkAra na karyo, ane pote pitAnA dharmadhyAnamAM ja sthita rahyo. anAdara pAmelI revatI pitAne ThekANe pAchI AvI. pachI mahAzataka to upAsakanI agiyAre pratimAone Acarate ugra tapathI atyaMta kRza ane durbaLa thaI gayo. chevaTe AnaMda gRhapatinI peThe aMtima mAraNatika saMkhanA svIkArIne te jIvana-maraNamAM nirapekSa thayo. e divasomAM tenI cittavRtti zuddha thatAM thatAM tene avadhijJAna prApta thayuM, ane AnaMdanI peThe te paNa pUrva-pazcimadakSiNa-uttara-Adi dUradUranAM kSetre jevA tathA jANavA lAgyo. , tenI A sthiti hatI, tevAmAM pharI eka vAra revatI tenI pAse AvI ane pahelAMnI mAphaka kAmayAcanA karavA lAgI. teNe be traNa vAra kahyA pachI, gusse thayelA mahAzatake pitAnA avadhijJAna prayoga karIne tene kahyuM ke, "he revatI, AjathI tuM sAta rAtamAM alagathI pIDAtI, durbAna ane asamAdhiyukta thaI maraNa pAmaze ane ratnaprabhA pRthvIne leluyAya narakamAM 84000 varSa sudhI narakagatinuM duHkha bhogavaze." mahAzatakanuM kathana sAMbhaLI revatIne ema lAgyuM ke, A mANasa mArA upara gusse thaye che, huM tene gamatI nathI, eTale te game tevA kamote mane mArI nakhAvaze. Ama vicAra karI bhaya tathA trAsathI udvega pAmI te kheda karatI karatI pitAne Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI mahAvIra-kathA ghera pAchI cAlI gaI ane mahAzatakanA kahyA pramANe sAta rAtamAM maraNa pAmI narakagatie gaI. tevAmAM bhagavAna mahAvIra rAjagRhamAM pharI pAchA AvI pahoMcyA. temaNe pitAnA paTTaziSya gautamane bolAvIne revatI tathA mahAzataka vacce thayele vikhavAda kahI saMbhaLAvyo; tathA jaNAvyuM ke, aMtima saMlekhanA vrata svIkArIne rahetA zramaNopAsake sAcuM hoya te paNa aniSTa ane apriya vacanethI koIne kAMI kahevuM na ghaTe, tathA krodha na karavo ghaTe. mATe tuM tenI pAse jaI, tene A vAta kahe, ane prAyazcitta karAvI tene zuddha kara gautama dvArA bhagavAnane saMdeza sAMbhaLI mahAzataka prAyazcita svIkArIne zuddha thayuM. Ama 20 varSanuM zramaNopAsakapaNuM dhAraNa karI, chevaTe 60 TaMka bhAraNutika saMlekhanA vratamAM gALI te maraNa pAmyo ane devagatie gayo. [22muM comAsuM] bhagavAne potAnA dIkSAjIvananA A bAvIsamA varSane cAturmAsa rAjagRhamAM gALyuM. te daramyAna keTalAka pArzvanuyAyI sAdhuo sAthe temane leka ane kALa (rAta-divasa) saMbaMdhI kAMIka praznottara thayA, ane aMte te sAdhuoe mahAvIza bhagavAnane "sarvajJa" tathA "sarvadarzI' tarIke svIkArI, temane dharmamArga svIkAryo. 5. kada kAtyAyana varSAvAsa pUro thatAM bhagavAna pazcima dizA tarapha cAlyA. mArgamAM te kRtaMgalA nagarImAM AvI pahoMcyA. ane tenI bahAra AvelA chatrapalAzaka nAme cityamAM UtaryA. temane AvelA jANe aneka strI-puruSo temanA darzane AvyAM. temAM skaMdaka nAme parivrAjaka paNa AvyA. 1. bhagavatIsUtra zataka 5, udde 9. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI vIsamA sudhInAM varSe 355 te parivrAjaka kAtyAyana gAtrano hato, gardabhAla nAmanA parivrAjakano ziSya hatA, tathA zrAvastImAM raheto hato. te cAra vedane, pAMcamA ItihAsa-purANane ane chaThThA nighaMTu nAmanA kozane sAMgopAMga dhAraNa karanAra hato, tathA te saMbaMdhI bhUle sudhAranAra hato. te SaDaMgane paNa jANakAra ane SaSTitaMtra (kApalIya zAstra) mAM vizArada hato. vaLI gaNita, zikSA kalpa, vyAkaraNa, chaMda, vyutpatti, jyotiSa, tathA bIjA paNa aneka brAhmaNa ane parivAjaka saMbaMdhI nItizAstro tathA darzanazAstrAmAM te nipuNa hato. te ja nagarImAM piMgala nAmane mahAvIra bhagavAnane anuyAyI nigraMtha sAdhu raheto hato. teNe eka divasa skaMdaka pAse jaI tene AkSepapUrvaka leka, jIva, siddhi, siddha, tathA maraNa viSe pUchayuM. e badhA prazno sAMbhaLI &dakane zaMkA, kAMkSA, ane avizvAsa utpanna thatAM tenI buddhi kukita thaI gaI, ane te bahu kaleza pAme; tathA kAMI javAba na ApI zakavAthI mauna rahyo. daramyAna bhagavAna mahAvIrane kRtaMgalA nagarImAM padhArelA jANI, te pitAnAM cihna, pAtra, sAdhana vagere laIne kRtaMgalA AvyuM. tenA AvatA pahelAM mahAvIre divya jJAnathI tenA AvavA nIkaLyAnI hakIkata jANuM laI, gautamane kahI batAvI. AthI gautama tene sAmA jaIne maLyA, tathA te zA mATe Avyo che vagere vAto tene kahI batAvI. kaMdake navAI pAmI pUchayuM, A badhuM tamane koNe kahyuM? tyAre gautame mahAvIra bhagavAnanuM nAma lIdhuM. pachI baMne mahAvIra pAse gayA. mahAvIra bhagavAna te samaye hameza bhojana karatA hatA. tethI temanuM zarIra udAra, zaNagArelA jevuM, kalyANarUpa, ziva25, dhanya, maMgalarUpa, alaMkAra vinA paNa zobhatuM, tathA sArAM lakSaNe, cihno ane guNethI yukta hatuM. temane joI sakaMdaka Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35) zrI mahAvIrakathA atyaMta harSa pApa, tathA teNe pulakti citte temane vaMdanAdi karyo. bhagavAne tene piMgalakanA prazno vagerenI vAta kahI saMbhaLAvI, tathA tenA javAba paNa kahI saMbhaLAvyA. e sAMbhaLI, rakaMdika parivrAjaka bodha pAmyo, ane bhagavAna pAse temanA mArganI dIkSA mAgavA lAgyo. te bolyo, "he bhagavana ! ghaDa5Nu ane metanA duHkhathI A loka saLagele che. jema keI gRhastha potAnA saLagatA gharamAMthI bahu mUlyavALA ane ochA vajanavALA sAmAnane bacAvI le che, kAraNa ke te sAmAna paNa tene AgaLa pAchaLa hitarUpa, sukharUpa, kuzaLarUpa ane chevaTe kalyANurUpa thAya che, tema mAre AmA paNa eka jAtanA bahumUlya sAmAnarUpa che; te ISTa che, kAMta che, priya-suMdara - managamato - sthiratAvALe - vizvAsapAtra-saMmataanumata - bahumata - ane ghareNAnA karaMDiyArUpa che. mATe tene TADha-taDake, bhUkha-tarasa, cera-vAgha, ke saMnipAtAdi rege, mahAmArIo, ane pariSaha tathA upasargo nukasAna kare, tyAra pahelAM tene te badhAmAMthI bacAvI lauM, te te AtmA mane paralekamAM hitarUpa, sukharU5, kuzaLarUpa, ane paraMparAe kalyANarUpa thaze. mATe he devAnu praya! huM IcchuM chuM ke, ApanI pAse huM pravRjita thAuM, muMDita thAuM, pratilekhanAdi AcArakriyAo zIkhuM, tathA satra ane tenA arthe bhaNuM. huM icchuM ke, Apa AcAra, vinaya, vinayanuM phaLa, cAritra, piMDavizuddhi, saMyamamAtrA, ane saMyamanA nirvAhaka AhAranuM nirUpaNa pachI bhagavAne pite ja tene pravajita karyo ane pote ja tene dharma kahyo. skaMda muni bhagavAnane upadeza sArI 1. te badhAnI vigata mATe juo A mALAnuM bhagavatI-sAra pustaka, pA. 174 i. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI cAvIsamA sudhInAM va rIte svIkArI, temanI AjJA mujaba cAlavA lAgyA. bhagavAnanA vRddha ziSyA ( sthavireza ) pAse te zAstrAdi bhaNyA, ane pachI bhagavAnanI paravAnagIthI temaNe eka pachI eka ema bhikSunI bAre pratimAe ArAdhI. rUpa. te pratimAone vidhi A pramANe che : 1. gacchathI bahAra nIkaLI, judA rahI, eka mahinA sudhI anna ane pANInI eka hRtti vaDe ja jIvavuM, te pahelI pratimA kahevAya. tti eTale dAna denAra jyAre anna ke pANI detA hoya, tyAre devAtA anna ke pANInI jyAM sudhI eka dhAra hAya ane te eka dhAramAM jeTaluM Ave teTaluM ja levuM, dhAra tUTyA pachI jarA paNa na levuM te. 2-7. bIjI pratimAmAM e mAsa sudhI anna ane pANInI e vrutti levAnI hoya che. tema trIjI, ceAthI, pAMcamI, chaThThI ane sAtamI pratimAmAM anukrame traNa-cAra-pAMca-cha-ane sAta vruttie anukrame traNa-cAra-pAMca-chaane sAta mAsa sudhI levAnI hoya che. 8. AThamI pratimAmAM sAta rAtrIdivasa pANI pIdhA vinA ekAMtara upavAsa karavAnA hAya che; pAraNAmAM AMkhela ja karavAnuM hAya che. 9. navamI pratimAmAM teTalAM ja ja ubhaDaka rahevAnuM heAya che, tathA sUvAnuM hAya che. rAtrIdivasa, te pramANe vAMkA lAkaDAnI peThe 10. dazamI pratimAmAM paNa teTalAM ja rAtrIdivasa te pramANe ja gedehAsana ane vIrAsanamAM rahevAnuM tathA saaAcAIne besavAnuM hoya che. 11. agiyAramI pratimAmAM pANI vinAne cha Takane 1. juo AgaLa pA. 344 nAM. 1. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 zrI mahAvI-kathA upavAsa karavAno hoya che, tathA eka rAtrIdivasa gAma bahAra hAtha laMbAvIne rahevAnuM hoya che. 12. bAramI pratimAmAM eka ATha TaMkane upavAsa karI, eka rAtrI nadI vagerene kAMThe bhekhaDa para AMkho paTapaTAvyA vinA rahevAnuM hoya che. * skaMdaka munie A bAre pratimAo sUtra anusAra, AcAra anusAra, mArga anusAra, satyatApUrvaka, ane sArI rIte sparzI, pALI, zobhAvI ane samApta karI. tyAra pachI temaNe "guNaratna saMvatsara' nAmanuM tapa paNa yathAvidhi pUruM karyuM. e tapa pUruM thatAM te skaMda muni sukAIne lAkaDA jevA thaI gayA tathA balavuM-cAlavuM vagere kriyAo karavAmAM paNa temane muzkelI paDavA lAgI. tethI chevaTe temaNe mahAvIranI anumatithI vipula parvata upara jaI saMlekhanA trata svIkAryuM. te vakhate te bolyA: "arihaMta bhagavaMte, siddho vagerene namaskAra ! tathA acaLa sthAnane pAmavAnI IcchAvALA zramaNabhagavaMta mahAvIrane namaskAra! tyAM rahelA zramaNabhagavaMta mahAvIrane ahIM rahelo huM vaMdu chuM. tyAM rahelA zramaNabhagavaMta mahAvIra ahIM rahelA mane juo. meM pahelAM paNa zramaNubhagavaMta mahAvIranI pAse, "kaI paNa jIvano vinAza na kara, tathA koI paNa prakAre keIne duHkha na devuM', evo niyama jiMdagI Take tyAM sudhIne mATe lIdhA hatA; tema ja te tathA bIjA paNa niyama lIdhA hatA; vastunuM jJAna jevI vastu hoya tevuM ja karavuM, paNa tethI juduM ke UlaTuM na karavuM" evo niyama paNa chavuM tyAM sudhI pALavAno 1. tenA adhikAra Adi mATe juo mALAnuM "bhagavatIsAra' pustaka pA. 180, noMdha 2, tathA pa. 181, noMdha 1. 2. juo AgaLa pA. 286. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ekavIsathI cAvIsamA apInAM varSo nirNaya karyo hato. atyAre paNa zramaNabhagavAna mahAvIra pAse te badhA niyamo lauM chuM, tathA sarva prakAranI khAvAnI vastune sarva prakAranI pIvAnI vastune, sarva prakAranAM mevA--mIThAIne, ane sarva prakAranA masAlA sukhavAsane- ema cAre jAtanA AhArane jyAM sudhI jIvuM tyAM sudhI tyAga karuM chuM. vaLI duHkha devAne ayogya, iSTa, kAMta ane priya evuM je mAruM zarIra che, tene paNa huM mArA chellA zvAse zvAse tyAgI daIza." A pramANe temaNe khAnapAnane tyAga karI jhADanI peThe sthira rahI * TaMke vitAvI. aMte te mRtyu pAmI devagati pAmyA. [bhagavatIsatra zataka 2, udde 1] . nalipitA ane sAlipitA bhagavAna have zrAvastI tarapha AgaLa vadhyA. te nagarImAM naMdinIpitA ane sAhipitA nAmanA gRhastha rahetA hatA. te baMne pAse cAra-cAra hiraNyakeTIo nidhAnamAM, cAra-cAra vyAje, ane cAra-cAra gharavAparamAM hatI. uparAMta cAracAra bajo hatA. naMdinIpitAnI bhAryAnuM nAma azvinI, ane sAhipitAnI bhAryAnuM nAma phAgunI hatuM. teoe AgaLa AvI gayelI AnaMda vagere gRhasthonI kathAo mujaba bhagavAna pAsethI gRhastha dharma svIkAryo, ane te sthitimAM 20 varSa gALI aMte mAraNAMtika saMkhanA dvArA jIvanane aMta lAvI devagati prApti karI. ("daza upAsako' a0 9, 10) [23 muM comAsuM ] A varSe mahAvIre cAturmAsa vANijyagrAmamAM vyatIta karyo. 7. sUrya-caMdranuM avataraNa vANijayagrAmamAM comAsuM vyatIta karI, bhagavAna brAhmaNa kuMDa tarapha cAlyA, ane huti palAzaka cetyamAM UtaryA. tyAM AgaLa jamAlIe potAnA ziSya parivAra sAthe mahAvIrathI svataMtra rIte vihAra karavA mahAvIranI paravAnagI mAgI, ane temanA mauna Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA uparathI temanI saMmati mAnI, te cAlI paNa nIkaLyo. [ jue AgaLa pA. 268 vagere]' - bhagavAna tyAMthI vatsadeza tarapha AgaLa vadhyA, ane kauzAMbI nagarImAM AvI pahoMcyA. divasane chelle pahere te nagarImAM eka vicitra banAva banyo, ane te A avasarpiNInAM daza AzcaryomAM ekanuM sthAna pAmyo. te banAva e hato ke, te sthaLe caMdra ane sUrya potAnA svAbhAvika vimAna sAthe bhagavAna mahAvIrane namana karavA AvyA. sAmAnya rIte tevA sthira padArtho pitAnA svabhAvathI calita thatA manAtA nathI. teonA vimAnanA tejathI AkAzamAM prakAza rahevAthI ke moDI rAta vItavA chatAM divasa samajI tyAM besI rahyA. caMdanA sAvI te rAtrI paDatAM ja potAnA parivAra sAthe vIra prabhune namIne upAzraye cAlI gaI. paraMtu sAdhvI banelI mRgAvatI rANuM sUryanA prakAza vaDe haju divasa ja che, ema samajI tyAM ja rahIM. pachI acAnaka jyAre sUryacaMdra cAlyA gayA tyAre moDI rAta thaI gayelI jANuM, kALAtakramanA bhayathI cakita thaI te upAzraye AvI. caMdanAe tarata tene sakI, "tArA jevI kulIna strIe Ama ekalA moDI rAta sudhI bahAra rahevuM ghaTe?' rANu jevI rANuM; tene A TANe marmavedhaka nIvaDyo. te kAMI jANuM joIne te bahAra rahI nahotI. paraMtu e TANAe ja tenA aMtaranAM paDaLane sarvathA bhedI nAkhavAnuM chevaTanuM jarUrI kAma karyuM. mRgAvatIne kevaLajJAna thaI gayuM. ane te aMdara AvI sUI gaI evAmAM teNe kevaLajJAnanI zaktithI nidrAvaza caMdanAnI paDakhe thaIne jatA sarpa joyo. teNe saphALA UThI caMdanAne hAtha UMco karI lIdhe, eTale sarSa tyAMthI pasAra thaI gayo. caMdanA jAgI UThI, tathA "mAre hAtha kema pakaDaDyo?" ema tene pUchayuM. mRgAvatIe sApanI vAta kahI. caMdanAe navAI pAmI Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavIsathI caiAvIsamA sudhInAM varSo 311 pUchyuM, * AvA gADha aMdhArAmAM tane sApa dekhAyA kema karIne ?' mRgAvatIe kahyuM, * kevaLajJAnanA prakAzathI.' caMdranAne prathama teA thayuM ke, mArA jevIte je jJAna haju nathI thayuM, te A AjakAlanIte zAnuM thAya? paNa pachI jyAre tene khAtarI thaI ke mRgAvatIne kevaLajJAna thayuM ja che, tyAre tene te vAtane dhaNuM AdhAta lAgyuM. ane e AdhAta ja tenAM chellAM paDaLa ukelI ApanAra nIvaDayo : tene paNa DevaLajJAna thaI gayuM. 8. rAjagRhamAM bhagavAna tyAMthI magadha tarapha cAlyA. rAjagRhamAM AvI te guruzikSaka caityamAM UtaryAM. temanA paTTaziSya gautama pAte karelA sAta TakanA upavAsanA pAraNAne niAMmatta nagaramAM bhikSA mAgavA gayA. tyAM tugikAnA janagRhasthAne pAnAthanA ziSyA sAthe thayelI vAtacIta temanA sAMbhaLavAmAM AvI. te A pramANe hatI : gRhasthAe pUchyuM hatuM: " he bhagavan! sayamanuM phaLa zuM che? tathA tapanuM phaLa zuM che?' sAdhuoe javAba ApyA: huM AryAM? saMyamathI navAM karmo baMdhAtAM aTake che; ane tapathI pUrve baMdhAyelAM karyAM dUra thAya che.' " A sAMbhaLI pelA gRhasthAe pUchyuM : ame sAMbhaLyA pramANe saMyamathI devalAkanI prApti thAya che, ane deva thavAya che, tenuM zuM?' " sAdhuoe javAba ApyA, * sarAga avasthAmAM AcarelA tapathI, sarAga avasthAmAM pALelA sayamathI, mRtyu pahelAM badhAM karmInA nAza na karI zakAvAthI, ke bAhya sayama heAvA chatAM aMtaramAM rahelI AsaktithI muktine badale devapaNuM prApta thAya che.' gautamane A vAtacItane ahevAla sAMbhaLI saMzaya ane Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mo mAthA kuhala thayAM. tethI te joItI bhikSA meLavIne pAchA bhagavAna mahAvIra pAse AvyA; ane potAnI zaMkA pUchavA lAgyAH "bhagavana! e sAdhuoe Apela javAba sAce che? teo evA prakArane javAba devA samartha che? teo viparIta jJAna vinAnA che? sArI pravRttivALA che? abhyAsIo che? tathA vizeSa jJAnI che?" - bhagavAne javAba Apyo, "he gautama! te sAdhuoe sAcuM ja kahyuM che; teo evA prakArane javAba devA samartha che; teo viparIta jJAna vinAnA, tema ja vizeSajJAnI i che. huM pite paNa ema ja kahuM chuM, tathA jaNAvuM chuM.' have gautame bhagavAnane pUchayuM : he bhagavana! tevA viparIta jJAna vinAnA, sArI pravRttivALA, abhyAsI, temaja vizeSa jJAnI zramaNa ke brAhANanI papAsanA karanAra manuSyane zuM phaLa maLe?' bhagavAne kahyuM: he gautama! sajajananI paryapAsanAnuM phaLa zravaNa che; zravaNanuM phaLa jJAna che; jJAnanuM phaLa vijJAna (vivekajJAna) che; vijJAnanuM phaLa pratyAkhyAna (pApane tyAga) che, pratyAkhyAnanuM phaLa saMyama che; saMyamathI pApakarmanAM dvAre baMdha thAya che; pApakarmanAM dvAra baMdha thavAthI tapAcaraNa zakya bane che; tapAcaraNathI AtmAne karmarUpI mela sApha thAya che; tema thavAthI sarva prakAranA kAyika, mAnasika ane vAcika vyApArano nirodha thAya che; ane te nirodhathI siddhi prApta thAya che. [bhagavatI zataka 2, udde 5] [ 24muM comAsuM] AgaLa jemanI kathA AvelI che, te abhayakumAra vagere munioe A arasAmAM ja bhagavAnanI anumatithI mAraNAMtika salekhanA vaDe deha tanyA hatA. tethI bhagavAne A varSanuM comAsuM rAjagRhamAM ja vItAvyuM hatuM. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 magadhamAM rAjyakrAMti ane vaizAlInuM yuddha 1. zreNikanuM apamRtyu have AgaLano bhagavAna mahAvIrane vihArakrama samajavA mATe A arasAmAM macelI eka rAjakIya kAMtino ItihAsa jANatA javuM joIe. zreNikarAjAnuM rAjya bahu lAMbuM pahoMcyuM. hiMdu, bauddha baMne paraMparAo tenA rAjakALane 51 ke 22 varSa jeTalo lAMbe gaNAve che. tenA putra kuNika-ajAtazatrune A vAta vasamI thaI paDI. A Dose kyAre maraze, ane gAdI khAlI karaze e vicAramAM ne vicAramAM tene eka avaLI buddhi sUjhI. teNe zreNikane kedakhAnAmAM nAkhyo ane pote rAjagAdI upara beThe. jaina nirayAvalI sUtramAM jaNAvyA pramANe teNe potAnA bIjA eramAna bhAI e kAla vagerene bolAvIne pahelAM to pakhamAM lIdhA hatA; ane tyAra bAda zreNikane kedamAM nAkhyo hate. kuNika jyAre garbhAvasthAmAM hatA, tyAre tenI mAtAne zreNikanuM mAMsa khAvAno dehada thayo hato. e uparathI garbhastha bALaka pitAne ahitakara nIvaDaze ema mAnI tenI mAtAe tene janmatAM veMta ukaraDe naMkhAvI dIdhuM hatuM. paraMtu pachI zreNukarAjAnA AgrahathI rANIe tene pAcho maMgAvI ucheryo hato. paraMtu tenuM mana tenA pratye kadI sArA bhAvavALuM thayuM hatuM nahIM. tethI anya kumAra sAthenI ane tenI sAthenI vartaNUkamAM mAtA phera paDavA ja detI. kRNika A badhuM samajato; paraMtu Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-thA te badhuM pitA zreNika karAve che, ema te mAnatA. e kAraNe kedamAM naMkhAvyA bAda kuNika zreNika upara bahu trAsa gujArato. koIne tenI pAse javAnI paravAnagI na hatI. mAtra celaNarANIne jatI rokI na zakAya, eTale tene ja tyAM javAnI Ta hatI. kuNikano. IrAdo zreNikane mAra mArI, bhUkhe mArI nAkhavAnuM hatuM. paraMtu celaNa pitAne kezapAza so vAra dhoyelI tIvra surA vaDe bhIMjAvIne tathA aMdara aDadane lADu chupAvIne kedakhAnAmAM jatI. e kezapAza nicovIne pelI surA te rAjAne pAtI, ane lADu khAvA ApatI, tethI mAra ane bhUkhanuM duHkha tene bahu na jaNAtuM. kRNika rAjA eka vAra jamavA beThA hatA. sAthe khoLAmAM tene priya putra udAyI hatA. sAme kRNikanI mAtA calaNa beThI hatI. jamatAM jamatAM vacce udAyIe mUtrAtsaga karyo, ane tenI dhAra bhajana upara paDI. paraMtu putranA pezAbane vega na rokAya te mATe kuNike tene jarA paNa khaseDyo nahIM. vaLI mUtra vaDe iTAyeluM bhojana paNa potAnA hAtha vaDe ja thALamAM thoDuM dUra karI, bAkInuM bhejana te khAvA lAge. cellaNuMrANue prasaMga joI te vakhate putrapremanI vAta kADhI. tathA zreNika rAjAe ukaraDethI tene Agraha karI ke pAcho teDAvyo hatA, tathA ukaraDA upara hato tyAre kUkaDAe mArelI cAMcathI tenI AMgaLI pAtAM tenI vedanA ochI karavA rAjA tenI paruvALI AMgaLI paNa kevI moMmAM rAkhI mUktA vagere vAto tene kahI saMbhaLAvI. AthI kRNikane badhI vAta samajAI. te tarata pazcAttApane mAryo hAthamAM kuhADo laI pitAne hAthe ja rAjAnI beDI teDavA kedakhAnA tarapha do. paraMtu zreNika tene e rIte 1. pAvatI rANIthI thayelo. 2. nirayAlIsUtramAM te kuNika jyAre cennAne vaMdana karavA Avyo tyAre A vAta thayelI jaNAvI che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhamAM rAjyakrAMti ane vaizAlInuM yuddha 35 AvatA joI, ' emane mAravA ja Ave che' ema mAnI jAte ApaghAta karI maraNa pAmyA. kUNika mAthuM kUTIne rahyo. pachI peAtAnA pitAnAM smaraNacihnothI bharelA rAjagRha nagaramAM tene cena paDavA na mAMDayuM. AthI teNe peAtAnI rAjadhAnI caMpAmAM khaseDI. ane jyAM rAjadhAnI tyAM ja vepArI tema ja raiyata khavAnAM pagalAM vaLe, e svAbhAvika che. 2. padmAdi kumAranI dIkSA - --- bhagavAna mahAvIra paNa rAjagRhathI nIkaLI caMpA tarapha vaLyA. A vakhate temanA caMpAnA vAsa daramyAna zreNika rAjAnA pAtro - padma, mahApadma, bha, subhadra, mahAbhadra, padmasena, padmagulma, nalitIgulma, AnaMda ane nana e dRza jaNAe temane dharmopadeza sAMbhaLI, temanI pAse dIkSA lIdhI. temanAM mAtapitAe -- jemake padmanI mAtA padmAvatI, ane pitA kAla,1 mahApadmatI mAtA mahApadmA, ane pitA sukAla 40~ te badhAne lADapADamAM ucheryAM hatA; tathA temane sukhabheAgatI maNuA na hatI. tema ja temanAM mApitAe temane samajAvyA paNu khUba; paraMtu chevaTe e badhAnA nizcaya ja vijayI nIvaDayo. ane teo dIkSita thavAnI paravAnagI meLavIne ja jaMpyA. dIkSita thaI te temaNe zAstrAbhyAsa yathAvidhi karyo tathA AkarAM tape hasate meDhe svIkAryAM, ane pAra pADayAM. chevaTe sau yathAsamaye mRtyu pAmI, devagati pAmyA. www 3. jinapAlitanI kathA bhagavAna mahAvIra pAse A samaye ja mArkadInA putra jinapAlite paNa dIkSA lIdhI. tenI jIvanakathA A pramANe cheH 1. kAla vagere daza bhAIonAM nAma AgaLa pA. 372 upara Avaze. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA mAdIne bhadrA nAmanI patnIne peTe jinapAlita ane jinarakSita nAme me putrA thayA hatA. te bane sAhasika vahANavaTI hatA; ane agiyAra vAra samudranI musApharI karIne apAra saMpatti dhasaDI lAvyA hatA. tema chatAM pharI eka vAra teo mAtapitAnI nAmarajI chatAM dariyAI saphare nIkaLyA. paraMtu A vakhate samudramAM dUra gayA bAda acAnaka teAAna caDI AvyuM, ane vahANu kharAme caDhI nAza pAmyuM. e bhAI enA hAthamAM bhAgyayeAge eka meTuM pATiyuM AvI gayuM. tene AdhAre .taratA taratA te eka adbhuta dvIpa pAse AvI pahoMcyA. tyAM eka devI peAtAnA bhavya mahelamAM rahetI hatI. te AvIne te ane bhAI Ane aLAkAre peAtAtA mahelamAM laI gaI, ane temanI sAthe kAmasukhA bhAgavatI viharavA lAgI. te temane amRta jevAM mIThAM phaLa lAvI ApatI, ane temanI sAthe patnInI jema rahetI. eka vakhata te devIne zakranI AjJAthI lavaNusamudrane ekavIsa vAra AMTA pherA karIne sApha karI AvavA javuM paDayuM. jatAM jatAM te pelA e bhAI ene kahetI gaI ke, tame huM AvuM tyAM sudhI ahIM ja rahejo. mArA viSeAJathI tamane na game, te dakSiNa dizA sivAya bIje badhe A dvIpamAM yatheccha pharajo ane Anada karo; paraMtu bhUlecUke dakSiNa dizAmAM na jatA, kAraNa ke tyAM dRSTimAtrathI ja bhayaMkara viSa sApa rahe che. maraNa pamADe tevA 14 devInA gayA pachI te bhAI e AjumAjInA vanakhaDAmAM AnaMdathI karavA lAgyA. paraMtu dakSiNa dizA tarapha javAnI temane manAI hAvAthI ja te dizA taraH javA temanuM mana utsuka rahevA lAgyuM, chevaTe eka dvivasa nizcaya karIne teo te dizA tarapha ja gayA. dUra jatAM eka bhayaMkara . vadhasthAna temanI najare paDayuM. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhanAM rAjyakrAMti ane vaizAlInuM yuddha 17 te ThekANe thaLI upara eka puruSane parevelo hato, ane te asahAyapaNe karuNu cIse pADayA karato hato. AjubAju paNa tenA jevA aneka puruSanAM maDadAM sabhA karatAM hatAM. tene pUchatAM te puruSe potAnI badhI ApavItI kahI saMbhaLAvI. te puruSa paNa dariyAI saphare nIkaLelo vepArI ho, tathA adhavaca vahANu nAza pAmatAM dvIpa upara taNAI Avyo hato. A dvIpanI devI tene potAnA mahelamAM laI gaI hatI, ane tenI sAthe vividha kAmasukha bhegavate te AnaMdathI rahetuM hatA. paraMtu chevaTe to te mAnavI hato; devInI badhI IcchAone anukULa rahevuM eka sAmAnya mAnavathI jyAM sudhI bane aMte eka divasa jarAka vAMkuM paDatAM devIe gusse thaI tenI A vale karI hatI. tene tyAM je kAI Ave che, tenI chevaTe A vale ja thAya che, ema paNa teNe jaNAvyuM. A vAta sAMbhaLI, baMne bhAI e bhayathI kaMpavA lAgyA. ane A dvIpamAMthI nAsI chUTavAne mAge tene pUchavA lAgyA. pelAe kahyuM, pUrva dizAmAM zailaka nAmanA yakSanuM maMdira che. te yakSa tyAM azvarUpe rahe che. tathA pratyeka mAsanI caudaza, AThama, amAsa, ane pUnamane divasa meTethI bele che, "konI rakSA karuM?' "kone tAruM?" tame A caudaze tenA maMdiramAM jaI, tenI pUjAsevA kare, ane te pUche tyAre tene kahe ke, "amane tAra, "amArI rakSA kara." tenA kahyA pramANe baMne bhAIoe karyuM. yakSe temane kahyuM ke, "huM ghoDAne rUpe tamane mArI pITha upara besADIne lavaNa-samudra pAra karI ApIza. paNa te vakhate pelI devI pAchaLa AvI tamane bivaDAvavAno ke zaMgArabharyA hAvabhAvathI lobhAvavAne khUba ja prayatna karaze. te vakhate tamAre jarA paNa pIgaLavuM nahIM ke tenA sAmuM jovuM nahIM. kAraNa ke jyAM sudhI tame mArI pITha upara haze tyAM sudhI tamane hAtha lagADavAnI koInI Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA tAkata nathI. paraMtu tame jarAya lAlaca ke bhayathI palaLIne tenI sAmuM jozo ke, tarata huM tamane mArI pITha uparathI samudramAM pheMkI daIza, ane te devI tatkALa tamAre baMne bhAIo tenA kahyA pramANe ja daDhatAthI vartavAnuM kabUla karI, tenI pITha upara ArUDha thayA ane caMpA tarapha vegathI gamana karavA lAgyA. lavaNasamudrane sApha karIne mahelamAM AvatAM ja devIe te baMne bhAIone tyAM na joyA. te tarata ja badhI hakIkata samajI gaI ane temanI pAchaLa paDI. teNe pAse AvI te baMne bhAIone aneka prakArano bhaya batAvyo paNa jyAre te jarA paNa DagyA nahIM, tyAre teNe zRMgArayukta hAvabhAvathI temane lebhAvavAno prayatna karyo. tenAM prema tathA anunayayukta madhura vacanethI jinarakSita pIgaLI gayo. ane teNe te devI tarapha pAchA vaLAne premapUrvaka najara karI. tarata ja yakSe tene pITha uparathI jorathI samudramAM pheMkyo, ane pelI devIe tene potAnI taravAra upara ja adhara jhIlI laI tatkALa mArI nAkhyo. caMpA AvI pahoMcatAM ja pelA yakSe jinapAlitane eka bagIcAnI pAse utArI pADyo. ghera jaI jinapAlite potAnAM mAtapitAne raDatAM raDatAM potAnA vatanI ane jinarakSitanA mRtyunI badhI hakIkta kahI. tyAra bAda samaya jatAM, zeka visAre paDatAM sau sukhe rahevA lAgyAM. A arasAmAM caMpAmAM padhArelA bhagavAna mahAvIra pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI, pitAnA jIvananI zuddhi arthe mAtapitAnI saMmatithI jinapAlite bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhAmAM rAjyakAMti ane vaizAlInuM yuddha e jinapAlitanI kathA mahAvIranA hAthamAM sau zramaNazramaNane bodha ApavAnuM uttama sAdhana thaI paDI"je zramaNa-zramaNIo jinarakSitanI jema aviratithI moha pAmIne cArivyathI bhraSTa thAya che, te duHkhathI vyApta ane bhayaMkara svabhAvavALA apAra saMsAra sAgaramAM paDIne nAza pAme che. paraMtu, jinAlitanI jema jeo potAnAM vatemAMthI myuta thatAM nathI, teo A bhayaMkara saMsAra samudrane pAra karI, siddhipada pAme che." jJAtadharmakathAsUtra-9] caMpAnagarImAM bhagavAna mahAvIrane bIjo pAlita nAmane vahANavaTI bhakta paNa raheto hato. te vahANavaTuM kheDato kheDato pihuMDa nAme baMdare jaI pahoMcyo hato. tyAM vepAra karatAM karatAM tyAMnA keI vepArIe tene potAnI dIkarI paraNAvI hatI. vakhata jatAM te sagarbhA thaI, tyAre pAlita tene laI pitAne deza pAcho pharyo. rastAmAM adhavaca ja pAlitanI strIe eka putrane janma Ape. tenuM nAma samudrapAla rAkhavAmAM AvyuM. tenI jIvanakathA uttarAdhyayana sUtramAM 21mAM adhyayanamAM saMgharAI che. ApaNe kathA sAthe tene kazo sIdho saMbaMdha na hovAthI, tenI ATalI noMdha laIne ja AgaLa cAlIe.1 caMpAthI nIkaLI bhagavAna videha-mithilA tarapha cAlyA. karkadI nagarImAM kSemaka, dhRtadhara Adi gRhasthAe bhagavAnane dharmopadeza sAMbhaLI, pitAnA cha putrone kuTuMbabhAra soMpI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI; temanI kathA AgaLa AvelA makAyInA jevI ja hevAthI (juo pA. 317), ApaNe tenuM punarAvartana nahIM karIe. 1. juo A mALAnuM AvRtti ] pAna 115 i. aMtima upadeza" pustaka [navI Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D zrI mahAvIra kezA [25muM cemAsuM ] bhagavAne te varSoMnuM cAmAruM mithilAmAM gALyuM. 4. vaizAlInuM yuddha mithilAmAMthI nIkaLI, bhagavAna pAchA aMgadeza tarapha ja vaLyA. kAraNa ke A divaseAmAM vaizAlImAM tA eka bhayaMkara raNusaMgrAma zarU thayA hatA. zreNika rAjAe jIvatAjIvata kUNikanA nAnA bhAI hala ane vihallane peAtAnA secanaka hAthI tathA aDhAra vAMka vALA divya hAra khuzIthI vaheMcI ApyA hatA. eka vaMkhata hala tathA vihalsa te hAra bAraNu karI, secanaka hAthI upara besI, nagaramAM krUratA hatA; tevAmAM kUNukanI rANI padmAvatInA jovAmAM AvyA. zreNika rAjAnA rAjyanAM e mukhya ratta jevI e e vastuo hAra tathA hAthI khIjAnA hAthamAM hoya, tyAM sudhI peAtAnA patinA hAthamAM AkhuM rAjya bhale AvyuM heAya paNa te maitra vinAnA sukha jevuM hatuM ema tene lAgyuM. padmAvatInI bazeraNIthI kUNike baMne bhAIo pAsethI (nirayAvalIsUtramAM ekalA vihallanA ja ulekha che) te e vastue mAgI. baMne bhAI e DarI gayA. temane lAgyuM ke, ApaNe A vastu nahIM ApI daI e, te| kUNika ApaNane bApanI peThe krameAte marAvaze, eTale te rAteArAta peAtAnA parivAra laI nAsI gayA ane vaizAlImAM peAtAnA mAtAmaha ceTakane zaraNe gayA. kUNike ceTakane kaheNu meAkaLyu ke, rAjA tarIke rAjyanAM e e ratnA upara mAre haka che; chatAM halla ane vihalla te e vastue mane sAMpI devAne badale nAsIne tamAre tyAM AvyA che. mATe kAMtA te hAra ane hAthI mane apAvI DhA, athavA e bhAI mane soMpI deA. ceTaka jaNAvyu ke, e vastuo zreNikanI hatI, ane jIvatAjIvata potAne hAthe teNe te A Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magajamAM rAjyakAMti ane vaizAlInuM yuddha che kumArane khuzIthI ApI dIdhI hatI. eTale te vastuo mAgavI e tAre mATe nyAyI nathI; uparAMta mAre zaraNe AvelA ane teya bhANeja - temane seMpI devAnA te heya ja zAnA? chevaTe kuNike pitAnA kAla vagere daza bhAIonI sAthe vaizAlI upara caDAI karI. ceTake paNa kezalanA nava licchavI rAjAo, ane kAzInA nava mala rAjAo ema aDhAra gaNarAjAonI sahAyathI tene sAmane karyo. e mahA bhayaMkara yuddhamAM ceTaka rAjAnA parAkramathI daza divase thaIne kAla vagere kuNikanA daze. bhAIo marAyA. e saMgrAmamAM mahAzilAkaMTaka ane rathamuzaLa. e nAmanAM be bhayaMkara sAdhanene (kadAca) pahelI vAra upaga thaye - tethI te saMgrAma mahAzilAkaMTaka saMgrAma, ane rathayuzaLa saMgrAma nAme oLakhAyA. bhagavatIsUtramAM zika 7, udde 9 ] mahAzilAkaMTaka saMgrAmanI je vigata ApI che te uparathI ema jaNAya che ke, te saMgrAmamAM eka evuM sAdhana upagamAM levAmAM AvyuM hatuM ke, nAnuM tRNa, kAi, pAMdaDuM ke kAMkarA jevI je kaI tuccha vastu paNa te dvArA pheMkAtI te mahAzilA vAgI hoya tema vAganArane IjA karatI. rathamuzaLanI vigata evI che ke, azva, sArathi ke hA vinAne te ratha pitAnI meLe ekale sAmA pakSamAM ghUsI jaIne muzaLa pheravate ghUmatA ane mahA janasaMhAra karato. bhagavatI sUtramAM mahAvIrane mukhe ja ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke, e sagrAmamAM kula 96 lAkha mANasa marAyAM hatAM. 5. kAlI vagere rANAeAnI dIkSA vaizAlImAM A pramANe mahA dhamasANa maceluM hovAthI bhagavAna aMgadezamAM caMpA nagarI tarapha vaLyA. caMpAmAM A vikhate zreNika rAjAnI dasa vidhavA rANuo - kAlI, sukAlI, mahAkAlI, kRSNa, sukuSNu, mahAkuSNu, vIrakRSNa, rAmakRSNa, Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI mahAvIra kathA pitRsenakRSNa, ane mahAsenakRSNa - ke jemanA anukrame kAla, sukAla, mahAkAla, kRSNa, sukRSNa, mahAkRSNa, vIrakRSNa, rAmakRSNa, pitRsenakRSNa, ane mahAsenakRSNa nAme putro pitAnA bhAI kRNikanA hukamane tAbe thaI vaizAlI upara caDhI gayA hatA, ane ceTakane hAthe saMgrAmamAM marAyA hatA, temaNe saMsAra upara vairAgya AvavAthI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. bhagavAne temane AryocaMdanAne suparata karI. teo temanI pAse sAmAyika vagere kriyAo tathA agiyAra aMgagraMtha zIkhI; tathA cAra TaMka, cha TaMka, ATha TaMka, dasa TaMka, bAra TaMka, paMdara TaMka, mahine vagerenA upavAsa karatI, te badhI vividha tapakarmo vaDe pitAnA AtmAne bhAvita karavA lAgI. tyAra bAda te dareke ratnAvalI, kanakAvalI, sukasiMhaniSkrIDita, mahasiMhaniSkrIDita, sasasasamikA- aSTAchamikA-navanavAmikA-dazadazamikA bhikSu pratimA, sudrasarvatabhadra, mahAsarvabhaka, bhadrottara pratimA, muktAvalI, ane AyaMbilavardhamAna nAmanAM vizeSa tapa anukrame svIkAryuM. te badhAM tapomAM judA judA krame lAMbATUMkA upavAsa ja karavAnA hatA; ane temAM ekathI mAMDI 14 varSa sudhIne samaya lAgato hatA. temanI vigate A mALAnA "pApa-puNya ane saMyama' pustakamAM pA. 168 thI 176 sudhI ApelI che. tethI ahIM temanI punarAvRtti nathI karI. rAjarANuo A kaThora upavAsa-tapothI bahu kRza thaI gaI temanA zarIra upara naryA nADIonAM jALAM dekhAvA lAgyAM. e pramANe zarIrane bahu ja nabaLuM paDI gayeluM jotAM temaNe mAraNAMtika saMlekhanA vrata svIkArI, annapAnane sadaMtara tyAga karyo. ane eka mahinAne aMte prANatyAga karyo. kathAkAra kahe che, "je vastu mATe temaNe A badhI kaThora tapazcaryA AdarI hatI, te vastu chevaTanA zvAsa vakhate te badhIoe prApta karI." Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhamAM zajyAMti ane vaizAlInuM yuddha 1. hahala ane vihAnI dIkSA [26muM cAmAsuM ] bhagavAne e vanuM ceAmAsuM mithilAmAM jaI te gALyuM. varSARtu pUrI thatAM, bhagavAna vaizAlInI najIka thaI te zrAvastI tarapha cAlyA. vacamAM kRSuikanA nAnA bhAI hulla ane vihalle temanI pAse dIkSA lIdhI. temanI kathA samajavA mATe, ApaNe vaizAlInA yuddhanA prasaMga tarapha karI paDoMcI jaI e. bhagavatIsUtramAM jaNAvyuM che ke, kUNikanA vijayane kAraNe ceTakanA pakSanA nava licchavI rAjAma, ane nava madhu rAjAe ema kAzI kAzakanA aDhAra gaNurAjAe parAjaya pAmI nAsI gayA. tyAra pachInI vigata hemacaMdrAcA` A pramANe Ape che: ceTaka rAjA have vizAlA nagarImAM pAcheryoH ane kUNike vizAlAne ghere cAlyeA. paraMtu rAja rAtrie halla ane vihalla secanaka hAthI upara caDIne kUNikanA sainyamAM AvI ghaNA kaccaraghANu vALavA lAgyA. chevaTe maMtrInI salAhathI kUNike temanA mAmAM eka meTA khADA karAvye, ane temAM aMgArA bharAvyA; pachI uparathI te khADAne DhAMkIne sarakhA karI levAmAM ANye. rAtre hA vihalla AvyA tyAre secanaka te khADA AgaLa AvIne Ubho rahyo, paNa AgaLa vadhyeA nahIM. tyAre halla vihale mAnyuM ke, raNamAM maravAnI bIkane kAraNe te AgaLa vadhateA nathI. eTale teeAe tene khUba DAryo. tethI jIva upara AvI secanaka AgaLa vadhyA te kharA, paraMtu khADAmAM paDatA pahelAM teNe sUMDha vaDe hA vihAne surakSita rIte dUra pheMkI dIdhA, ane pachI peAte khADAmAM gabaDIne prANa tajyA. kumArene peAtAnI bhUla mAlUma paDatAM teone ghaNA pastAvA thayA. e samajaNA mUka prANIe peAtAnA jIvane 3 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P zrI mahAvIrakathA bhAge paNa temanA prANa bacAvye; ane pAte peAtAnI ADAIthI te samajaNA prANIneA nAhaka jIva lIdhe, e khyAlA temanA manamAM dhUMdhavAI rahyA. je hAthIne kAraNe A mahAna yuddha laDAyuM ane lAkhe| mANase mAryAM gayAM, te hAthIne temaNe pote ja hAthe karI vratA aMgArAmAM sekI nAkhyA, e khyAlathI teonuM mana chinnabhinna thaI gayu; yuddha mATenA temane jIrase osarI gaye; ane chevaTe vaizAlI pAse thaIne jatA bhagavAna mahAvIra pAse paheAMcI temaNe dIkSA lIdhI. tyAra bAdanI yuddhakathA ApaNI kathAne mATe aprastuta che. paraMtu ahIM eTalu nAMdhatA jaI e ke, chevaTe kUNike vizAlAne dhvaMsa karyAM. ane jaina kathA kahe che, te pramANe, gadhADe joDelu haLa teNe AkhI nagarI upara pheravyuM. vaizAlIne nAza kUNikaajAtazatrue daivI rIte karyAM, te bAbata jaina kathA ane bauddhakathAmAM phera che. ane kathAe eka bAbatamAM ekamata che, ane te e ke, chevaTe teA phrUTa paDAvIne ja kUNika-ajAtazatrue vizAlA nagarIne nAza karyo. paraMtu te phUTa kAM kevI rIte pADavAmAM AvI te viSe ane kathAe cheka ja judI judI krRtakathAo Ape che. vAcakane te baMne daMtakathAo mATe A prakaraNane aMte ApeluM pariziSTa jevA bhalAmaNa che. ApaNe te! have zrAvastI tarapha vaLelA bhagavAna mahAvIra pAse paheAMcI jaI e. tyAM temanA upara eka prANadhAtaka Aphata AvI paDavAnI hatI. pariziSTa 1. vaizAlInA nAza viSe jainakathA kUNika rAjA krame karyAM vaizAlIne laI zakyA nahI. tevAmAM kAI devIe - jene phUlavAluka muni upara vera hatuM M -- teNe kUNikane kahyuM ke, jo mAgadhikA vezyA kulavAluka munine - Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magajamAM zAMti ane vaizAlInuM yuddha kaw mAhita karI vaza kare, to tuM vaizAlIne jItI zake. mAgadhikA vezyA caMpA nagarImAM ja rahetI hatI; eTale tene bolAvIne kuNike pelI devavANInI vAta kahI tathA AjIjI karI ke, tuM game tema karIne kulavAluka munine vaza karI lAva. mAgadhikAe rAjAne kahyuM svIkAryuM, ane tarata kaTazrAvikAne AcAra dhAraNa karI, AcArya pAse jaI phUlavAluka muninI mAhitI meLavI lIdhI. AcArye kahyuM, eka uttama munine eka durAcArI ziSya hato. guru vArevAre tene roka-Toka karyA karatA, eTale eka vAra te durAtmAe temanA upara UMcethI zilA gabaDAvI. paraMtu guru vakhatasara cetI gayA, eTale te zilA temane koI nukasAna karyA vinA gabaDI gaI. te vakhate gurue te ziSyane zApa Apyo ke, tuM koI strInA savege vatabiMga pAmIza. pelo durAtmA paNa gurune zApa mithyA karavA kaI strI ja levAmAM na Ave evA araNyapradezamAM dUra cA gaye. eka vakhata te je nadIne kAMThe te tapa karato hato, te nadImAM pUra AvyuM; paratu te muninA prabhAvathI temane kAMI IjA karyA vinA jAte ja dUra khasI gayuM, eTale te muninuM nAma phUlavAluka paDayuM che. hAlamAM te ahIM najIkanA pradezamAM ja rahetA hoya ema jaNAya che. badhI hakIkata jANyA bAda te vezyA tIrthayAtrAne nimitte pharatI pharatI jyAM te muni hatA te pradezamAM gaI. tyAM madhura vacana, atyuttama mAna-satkAra AdithI te munine bheLavIne te vezyAe temane potAne utAre bhikSA mATe khetaryo. bhikSAmAM te vezyAe temane evI davA khavarAvI dIdhI ke jethI te munine atisAra thaI gayo. uparAchAparI jhADA thayA karavAthI te muni atyaMta durbaLa thaI gayA, ane temanAmAM potAnuM zarIra DhAMkavAnI paNuM zakti rahI nahIM. pelI kapaTI vezyA, "tamane AvI sthitimAM mUkIne mArAthI kema javAya ?' ema kahI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvI-kathA temanI pAse rahI temanI atyuttama sAravAra karavA lAgI. temane upADavA, dhovA, mardana karavuM vagere kAme te vezyA ja karatI. dhIme dhIme muni sAjA thatA gayA tema tema te svarUpavatIne anAyAse prApta thato aMgasparza temanI manovRttio upara asara pADavA lAgyo. pachI to te muni te vezyAnI sAthe ja caMpAmAM AvyA. rAjA kuNike te munine vaizAlI nagarI jaladI bhAge tevuM kAMI karavAnI AjIjI karI. vesyAthI mehita thayelA te muni sAdhu veze nirvighe vaizAlImAM gayA. te daramyAna kuNike vizAlInI AsapAsano ghere vadhu tIvra banAvyo. kUlavAluka muni vaizAlImAM pharatA pharatA tapAsa karavA lAgyA ke, zA kAraNathI A nagarI jitAtI nathI. chevaTe temanA jovAmAM eka stUpa Avyo. tene joI, tenI pratiSThAnA lagna viSe tapAsa karatAM temane temAM bahu uttama vega paDelA jaNAyA. A kAraNe ja A nagarI bhAgatI nathI ema temane tarata samajAI gayuM. tethI koI paNa upAye e stUpano bhaMga karAvavAno temaNe nizcaya karyo. vaizAlInA loke kuNikanA gherAthI trAsyA to hatA ja. teo kulavAluka munine, gherAmAMthI pitAno chuTakAre kyAre thaze te pUchavA lAgyA. munie jaNAvyuM ke, jyAre pelA sUpane bhaMga thaze tyAre tamAre chuTakAro thaze. kAraNa, e stUpanI pratiSThA mahA naThArA lagnamAM thaI che. lokee tarata te sUpane bhAgavA mAMDyo. munie kuNikane te vakhate saMdezo mokalI be kesa pAcho haTI javA sUcanA karI; kUNikane e pramANe pAcho haThata joI loke bamaNA vegathI stUpane bhAgavA lAgyA. thoDA vakhatamAM te temaNe tene dharamULathI khodI kADhyo. tyAra pachI muninI sUcanAthI kRNike vIjaLIvege vaizAlI upara hallo karI, tene Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magajamAM cAMti ane vaizAlInuM yuddha 170 vaMsa karyo. ceTaka rAjAe loDhAnI pUtaLI gaLe bAMdhI UMDA jaLamAM paDatuM mUkayuM; ane kuNika gadheDAnA haLa vaDe vaizAlI nagarI kheDAvI nAkhIne pitAnI pratijJA pUrI karI. 2. vaizAlI nAza viSe auha kathA vajajIo keme karyo ajAtazatru vaDe jitAtA nahotA. chevaTe vasyakAra brAhmaNe buddhane maLI AvyA bAda ajAtazatrune jaNAvyuM ke, "he rAjA, vachao kemeya jitAya tema nathI; phakta temanuM mana saMpAdana karIne athavA temanAmAM phUTa pADIne ja kAma laI zakAya ema che.' tyAre rAjAe kahyuM ke, temanuM mana saMpAdana karavA jatAM to ApaNe dhana-saMpattinuM kharca veThavuM paDe; mATe bhedathI ja jItavAno koI mArga batAva.' tyAre teNe kahyuM ke, mahArAja tame sabhAmAM vajajI saMbaMdhI vAta kADhaje. eTale huM tamane kahIza ke, "mahArAja, tamAre vajao upara zA mATe AkramaNa karavuM joIe ? e rAjAo potapotAnA dhaMdhA vagere vaDe bhalene pitAnuM gujarAna calAve. tyAre tame ema kahejo ke, "kema bhalA, A brAhmaNa vajajIonI vAtamAM ADe Ave che?' te ja divase pachI huM vachaene bheTa mokalAvIza. te ja karIne tamAre mane AropI TharAvIne mArakUTa karyA vagara mAtra mAruM ziromuMDana karAvI mane nagaranI hada bahAra kADhI mUko. eTale huM, e nagarano gaDha tathA khAI meM badhAvyAM che; thoDA ja vakhatamAM huM rAjAne sIdhe karIza, ema kahIza. e sAMbhaLIne tamAre kahevuM, "jA jA, thAya e karI leje.' rAjAe e pramANe badhuM karyuM. licchavIo AbAda chetarAyA; ane teoe hada bahAra thayelA te brAhmaNane pitAne 1. temanI sAthe thayelI vAtacIta Adi mATe juo A mALAnuM "buddhacarita', pustaka. pA. 333 i. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI mahAvIthA < ' pakSakAra mAnI satkAryo, ane nyAyakhAtAnA tenA mULa hAdA upara ja niyukta karyo. te bahu sArI rIte nyAya karavA lAgyA. tathA rAjakumAreA tenI pAse zilpa zIkhavA AvavA lAgyA. peAtAnI pratiSThA jAmyA pachI eka divasa teNe eka licchavIne eka bAjue laI jaI ne, ' khetI tA kare che ne?' ema pUchyuM. hA karuM chuM,' licchavIe javAba ApyA. e aLada joDIne?" teNe krUrI pUchyu. hA, e baLada joDIne.' javAba maLyA. ATalI vAta karIne vasyakAra cAlyuM gaye!. pachI eka bIjA licchavIe pelAne pUchyuM, * AcAye tane zuM kahyuM?' pelAe thayela praznottara jaNAvyA. paNa tene bhAse na Avye, ane A mane kharI vAta kahetA nathI' ema teNe vicAryuM". baMne vacce phUTa paDI. " . < brAhmaNu khIjA divase eka bIjA licchavIne Aje zAka zenuM khAdhuM? ' ema pUchIne cAlyA gayeA.. bIjA eka jaNe ene pUchyuM ke, * AcAye` tane zuM kahyuM ?' ane pahelAnI peThe azraddA thatAM e aMte vacce phUTa paDI. brAhmaNe vaLI bIje divase eka licchavIne eka bAjue laI jaIne, bahu ja garIba che ke zuM?' ema pUchyuM. teNe pUchyuM, ' tamane kANe kahyuM ? ' kvANA licchavIe.' brAhmaNe javAba dIdheA. . vaLI eka bIjA licchavI pAse jaIne pUchyuM, ' bahu ja DarapeAka che ke zuM? ' 'tamane kANe kahyuM ? 'eNe pUchyuM. lANA licchavIe '. brAhmaNe javAba dIdhe. " AvI rIte eka bIjAnI kheATI kheATI vAtA karIne traNa varasamAM eNe e rAjAomAM, e jaNu eka rastA para sAthe na cAlI zake eTalI badhI kaDavAza UbhI karI dIdhI. pachI pariNAma jovA teNe nipAtabherI vagaDAvI. ( badhAne ekaThA karavA mATe paDAvajaDAbjeA.) livIe, bhale meATA . Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhamAM zajyakrAMti ane vaizAlInuM yuddha Be hAya e ja jAya'; 'bale zUrA hAya e ja jAya'; ' ame to kAMI nathI jatA', ema kahI gayA nahI. brAhmaNe jANyuM have samaya che. eNe rAjAne samAcAra meAkalyA ke, tAbaDatAma caDI AveA. " rAjAne e sa'dezA maLatAM ja te DaMkA detA lazkara sAthe nIkaLI paDayo; vaizAlIvALAoe pazu tene AvatA jANI paDe vajaDAvyeA. paNa badhA bhale meTA hoya te ja jAya;' ' bhale zUrA hoya te ja jAya; ema kahetA bhegA na thayA. aMte rAjA ughADAM bAraNAM vATe aMdara pesI, temaneA jaDamULathI vinAza karI pALe vaLyA. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 gozAlakanI aMtima mulAkAta hallavehallane dIkSA ApI, bhagavAna zrAvastI tarapha vaLyA hatA, e vAta AgaLa [pA. 374] kahI dIdhI che. zrAvastImAM AvI, te krAika nAmanA jJAnamAM UtaryAM. geAzAlaka paNa prathamathI te nagaramAM AvelA hatA, ane hAlAhalA na!me kuMbhAraNunA hATamAM rahetA hatA. te vakhate tene dIkSA lIdhAM cAvIsa varSa thayAM hatAM. ApaNe AgaLa [ pA. 170 ] joI AvyA chIe ke, mahAvIra sAthe cha varSa gALyA bAda geAzAlaka mahAvIrathI chUTA paDayo hatA; ane e varSe ekalA rahI, have 16 varSa thayAM jinapada dhAraNu karI AjIvika sidghAMta upadezatA viharatA hatA. tathA halakA mahAvIra zrAvastImAM AvyA tyAre, geAzAlakanI jina, kevalI, arhata, sarvajJa Adi tarIkenI khyAti sAMbhaLI, temaNe jAhera karavA mAMDayu ke, e te bhikSuka jAtinA kuLanA che;. mArI pAsethI teoleyA prApta karavAne vidhi zIkhIne teNe te jarUra prApta karI che; tathA cha dizAcara sunie pAsethI aSTAMga mahAnimittanuM jJAna meLavyuM hovAthI, lAbha-malAbha, sukha-duHkha, ane vita-maraNu e cha bAbateAnA sAcA paNa jarUra Ape che; paraMtu te pAte jina teA nathI ja thayA. eTale te peAtAne jina tarIke oLakhAve che, te khATuM che. A jagAe varSo pahelAM banelA asjIda pAkhaDI sAthenI mahAvIranI takarArane prasaMga yAdna karI javA jevA che. [e AgaLa pA. 134.] te pAkha'DI durAcArI hate. chatAM uttara 1. thAkArane A kulamA khaTake tevA che. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAzAlakanI kSatiya sulAkAta 31 lekAmAM siddha tarIkenI nAmanA meLavIne leAkAne ThaMgI khAtA hatA. te vakhate tenA anAcArA brADA pADavAnA utsAhamAM mahAvIra eka vicitra temaja kaphoDI sthitimAM sapaDAyA hetA; ane akasmAta ja temAMthI temanA chUTakA thayA hatA. vakhate paNa geAzAlakane ughADe! pADavAnA utsAhamAM te eka jIvaleNu jhaghaDAmAM sapaDAyA. A gAzAlake gAmamAM bhikSA mAgavA AvelA mahAvIranA ziSya Anamunine kheAlAvIne jaNuAvyuM, ' huM AnaMda! tArA dharmAcAya ane dharmopadezaka zramaN jJAtaputre udAra avasthA prApta karI che, ane deva-manuSyAdimAM temanI kIrti ane prazaMsA thayelI che; paNa jo te mArI aDhagAI karyo karI mane chaMcheDaze, tA mArA tapanA teja vaDe huM temane bALIne bhasma karIza. mATe jaIne tuM tArA dharmAMcAne e pramANe kahe.' A sAMbhaLI, bhaya pAmI AnaMda jhaTapaTa peAtAne utAre pAchA gayA ane tyAM mahAvIrane e badhI vAta kahI; tathA gAzAlaka temane bALI zake ke kema te pUchyuM, mahAvIre javAma ApyA ke, geAzAlaka peAtAnA tapanA teja vaDe game tene eka dhAe pANamaya mAraNu mahAyaMtranA AdhAtanI peThe jaladI bhasmarAzi karavAne samaya che; paraMtu mane bALI bhasma karavA sama nathI; alabatta te mane paritApa ke duHkha utpanna karavA sama che. geAzAlakanuM jeTaluM taparateja che, tenAthI anagAra bhagavaMtanuM ( sAdhunuM) anaMtagaNuM viziSTa tapasteja che; kAraNa ke, anagAra bhagavata kSamA (krodhaneA nigraha) karavAmAM samatha che. huM Ana! anagAra bhagavaMtanuM jeTaluM tapeAmaLa che, tethI anaMtagaNuM viziSTa tapeAchaLa, kSamAnA kAraNathI sthavira bhagava MtA ( vaya, zAstrajJAna, ane dIkSAsamayanI bAbatamAM vaDIla sAdhu) nuM che; ane sthavira bhagavateAnA tapeAkSathI anaMtagaNuM viziSTa tapeAbala kSamAnA ' Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA kAraNathI arihaMta bhagavaMtanuM che. temane te dagdha karavAne samartha nathI; paNa temane duHkha utpanna karavAne zaktimAna che. ATaluM kahevA chatAM mahAvIrane meDuM moDuM paNa samajAyuM ke, gozAlaka sAthe nAhaka jhaghaDe Ubho karavAmAM ThIka nathI thayuM; tethI tarata temaNe te AnaMda muni dvArA ja pitAnA sarva sAdhuone tAkIda ApI ke, gozAlaka sAthe kaI paNa bAbatamAM vAdavivAdamAM na UtaravuM; temaja tenA saMpradAyanI viruddhamAM kAMI kahevuM karavuM nahIM! paraMtu have moDuM thaI gayuM hatuM, kAraNa ke, haju AnaMda AvIne badhA sAdhuone A saMdezo kahe che, teTalAmAM te gopAlaka ziSya parivAra sAthe vIMTaLAIne mahAvIra hatA tyAM AvI pahoMcyo, ane mahAvIrane kahevA lAgyA, "he. AyuSmAna kAzyapagAtrIya ! "maMkhaliputra gozAlaka mAre dharmasaMbaMdhI zikha che' ema tame je kahe che, te ThIka che, paraMtu te vAtane te sAta-sAta bhava vItI gayA che. meM te have ati uttama rahasya prApta karyuM che, ane te rahasya anusAra je varte che, te avazya mekSa pAme che. * he kAzyapa ! mArA kAna paNa vIMdhyA na hatA te vakhate mane kumArAvasthAmAM pravajyA ane brahmacarya grahaNa karavAnI IcchA thaI e mAro kauDinyAyanagotrIya udAyI nAmavALo prathama bhava. pachI rAjagRha nagaranI bahAra maMDikukSi caitya viSe aNeyaka nAmathI vasavATa e mAre A rahasya viSe jaina sUtramAM kazI upayogI vigate sadharAI nathI. mAtra corAsI lAkha mahAka95, sAta devabho, sAta saMyuthanikAya, sAta saMtagarbha, sAta pravRttaparihAra, pAMca lAkha, sATha hajAra, chase traNa karmabhedane kSaya, ityAdi pAribhASika zabdo ane 84 lAkha mahAkalpanuM parimANa - eTalI vigato ja saMdharAI che. juo A mALAnuM bhagavatI-sAra' pustaka pA. 289 I. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAhakanI aMtima mulAkAta bIje bhava. pachI udaMDapura nagaranI bahAra caMdrAvataraNa catya viSe mallarAma nAmathI vasavATane mAre trIje bhava. pachI caMpAnagarInI bahAra aMgamaMdira nAme citya viSe maMDika nAme vasavATane mAre cotho bhAva. pachI vArANasI nagarI bahAra kAma mahAvana citya viSe rehaka nAmathI vasavATane mAre pAMcame. bhava pachI AlabikA nagarInI bahAra prAptakAla nAme citya. viSe bhAradvAja nAmathI vasavATane mAre chaThTho bhava.5 pachI vaizAlI nagarInI bahAra kuMDiyAyana cityane viSe gautamaputrA arjuna nAmathI vasavATane mAro sAtamo bhava. have zrAvastImAM hAlAhalA kuMbhAraNanA hATa viSe maMkhaliputra gozAlaka nAme seLa varSathI mAre A aMtima vasavATa che." A sAMbhaLI TapATapInA bhAvamAM AvI jaI bhagavAna mahAvIre kahyuM, "he gazAlaka, jema gAmanA lekathI bhAgate kaI cora koI khADe, guphA ke ADa na maLavAthI eka moTA UnanA tAMtaNAthI, zaNunA tAMtaNAthI, kapAsanA tAMtaNAthI ane tRNanA agrabhAgathI pitAne DhAMkavA prayatna kare, ane pite nahIM DhaMkAyele chatAM potAne DhaMkAyela mAne, tema tuM anya nahIM chatAM pitAne anya dekhADe che. ema karavuM tane megya nathI. paraMtu tArI e ja prakRti che. bIjI nathI." A sAMbhaLI gozAlaka vadhu gusse thaye. te belyA, "tuM Aje naSTa vinaSTa ane bhraSTa thayo lAge che. tuM Aje hatonahato thaI javAno che. tane mArAthI sukha thavAnuM nathI." 1. 22 varSa jeTalo. 2. 21 varSa jeTalo. 3. 20 varSa jeTale. 4. 19 varSa jeTale. 5. 18 varSa jeTalo. 6. 17 varSa jeTalo. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrUkathA A sAMbhaLI pUrva dezamAM utpanna thayelA bhagavAnanA ziSya sarvAnubhUti nAmanA sAdhu gozAlakane vAravA lAgyA, "he gazAlaka! keAI zramaNa brAhmaNa pAse eka paNa Arya vacana sAMbhaLyuM hoya, to paNa tene vaMdana ane namaskAra karavA ghaTe che; te bhagavAne to tane dIkSA ApI che, zikSita karyo che, ane bahuzrata karyo che; chatAM te bhagavAna pratye je anAryapaNuM te AdaryuM che, te egya nathI. paraMtu tArI e ja prakRti che, bIjI nathI.' A sAMbhaLI gozAlake gusse thaI pitAnA tapanA tejathI temane eka ja prahAra vaDe bALIne bhasma karI nAkhyA. te ja pramANe tene samajAvavA AvelA bhagavAnanA bIjA ziSya ayodhyAvAsI sunakSatrane, paNa teNe dajhADIne maraNazaraNa karyo. tyAre bhagavAna mahAvIre paNa gozAlakane te ja pramANe kahyuM. eTale gozAlake atyaMta gusse thaI, sAta ATha DagalAM pAchA khasI, bhagavAnanA vadha mATe zarIramAMthI telesyA kahI. paNa jema koI vaTALiyo parvata-bhIMta-ke stUpane kAMI karI zakatA nathI, tema te tejalezyA bhagavAna viSe samartha thatI nathI, paNa gamanAgamana kare che, pradakSiNa kare che, ane UMce AkAzamAM UchaLI tyAMthI khalita thaI maMkhaliputra gozAlakanA zarIrane bALatI bALatI tenA zarIramAM ja pesI jAya che. tyAre gozAlake kahyuM, "he kAzyapa! mArI tapajanya telesyAthI parAbhavane prApta thaI, tu cha mAsane aMte pittajvaranA dAhanI pIDAthI chadmastha avasthAmAM ja eTale ke (kevaLajJAna prApta karI jina banyA vinA ja) maraNa mAmIza.' tyAre bhagavAne tene kahyuM, "he gozAlaka, huM tArI tojanya telesyAthI parAbhava pAmI cha mAsane aMte mRtyu pAmavAno nathI, paNa bIjAM 16 varSa sudhI jina tIrthaMkarapaNe vicarIza; paNa te pote ja tArA tejathI parAbhava pAmI, sAta rAtrIne Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAyalanI atima mulAkAta 5 aMte pittajvarathI pIDita zarIravALA thaI te chadmasthAvasthAmAM ja marIza, ' sAmAnya mANasAnI peThe jIvaleNa kajiyA-ka'kAsa karI beThelA A samatha puruSAe arasaparasa dIdhelA zApanI vAta have zrAvastI nagarImAM gheraghera vAtane viSaya anI jAya che; ane adhA te te zApeAnA adhinI utsukatAthI rAha jue che. jaina kathA kahe che ke, geAzAlaka tA tyAra bAda tarata ja dizAe tarapha lAMbI dRSTithI jotA, uSNu nisAsA nAkhatA, dADhInA vALa kheMcatA, DAkane pAchaLathI khaMjavALatA, DhaMgaDA upara hAtha vaDe phaDAkA lAvatA, hAtha halAvatA tathA ane paga jamIna upara pachADatA, 'hA, hA, huM haNAyA !' ema vicArI kuMbhAraNunA hATamAM pAhe Avye; ane UpaDelA dAhanI zAMti mATe hAthamAM karInA geTale rAkhI, madyapAna karatA, mATInA vAsaNamAMthI mATIvALA ThaMDA pANI vaDe zarIrane siMcatA viharavA lAgyA. 4. 91 " bIjI bAju mahAvIre peAtAnA sAdhuone chUTa ApI dIdhI ke, * huM Aryo! have tame khuzIthI geAzAlakanI sAme tenA matathI pratikUla vacana kaheA, tenA matathI pratikUlapaNe vistRta anuM tene smaraNu karAveA, ane dhama sabaMdhI tenA tiraskAra karA, tathA ahetu-prazna-uttara-ane kAraNa vaDe pUchelA praznanA uttara na ApI zake tema tene niruttara kaza.' geAzAlaka AthI vadhu gusse thaye| tathA ciDAyA; paraMtu have te naTateja thayeA haiAvAthI te sAdhuone kAMI IjA na karI zakayo. AthI keTalAka Avika virA geAzAlakane tyAga karI zramaNa bhagavAnane Azare AvyA. pachI bhagavAne peAtAnA nirdethAne melAvIne kahyuM ke, "geAzAlake mArA vadha karavA je tejolephsA kADhI hatI, te agavaMga-magadha-malaya-mAlava-accha-vasa- kautsa-pATa-lATa-va- maulI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA kAzI-kozala-abAdha-ane saMbhuktara e seLa dezane ghAta karavA mATe, vadha karavA mATe, ane bhasma karavA mATe samartha hatI. vaLI he Aryo! gozAlaka atyAre nIcenI ATha chekachellI - carama vastuone siddhAMta pratipAdita kare che ke, e ATha vastuo pharI duniyAmAM banavAnI nathI ? pite kare che te cheluM - carama madyapAna; pote kare che te cheluM-carama gAna; pote kare che te chelluM-carama nATaya; pite (hAlAhalA kuMbhAraNane) kare che te chelluM - carama aMjalikama; (hAlamAM thayelI ativRSTirU5) carama puSkalasaMvarta mahAmedha; (vaizAlInA yuddhamAM mAryA gayelA havehalanA hAthIrU5) carama secanaka gaMdhahastI; (vaizAlInA yuddha daramyAna thayelo) carama mahAzilAkaMTaka mahAsaMgrAma; ane A avasarpiNInA covIsa tIrthakaromAM cheka chelle -carama tIrthaMkara (gopAlaka pite). vaLI te cAra pAnaka ane cAra apAnakane siddhAMta A pramANe pratipAdita kare che : cAra pAnaka - pINAM - te A pramANe : gAyanA pRSThathI paDeluM (mUtara?); hAthathI masaLeluM (kuMbhAra dhaDe banAvatAM je pANImAM hAtha boLI ghaDAne lIse kare che te); sUryanA tApathI tapeluM; ane zilAthI paDeluM. cAra apAnaka eTale ke pIvA mATe nahIM paNa dAha zamAvavA sAru spazadi mATe vAparavAnI zItala vastuo - te A pramANe : pANIthI bhInAM ThaMDAM vAsaNa te sthAlapANI, kerI, bAra vagere meM vaDe cAve paNa tene rasa na pIe te tvacApANuM; tevuM ja zIMgAnuM pANa; ane cothuM zuddha pANuM - tenI vyAkhyA A pramANe che : cha mAsa sudhI zuha khAdima (mevo vagere) AhAra ja khAya; temAM be mAsa sudhI bhUmizayA kare, tathA be mAsa sudhI lAkaDAnI pathArI kare, tathA be mAsa sudhI dAbhanI pathArI kare. pachI cha mAsanI chellI rAtrIe mahA hivALA maNibhadra ane Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gozAlakanI atima mulAkAta pUrNabhadra e be deva pragaTa thAya. teo zItala ane bhInA hAtha vaDe ApaNA zarIrane sparza kare. tene je anumodana karIe to te AzIviSarUpa nIvaDe; ane na karIe te pitAnA zarIramAM agni utpanna thAya ane potAnA teja vaDe zarIrane bALI nAMkhe. pachI te manuSya buddha ane mukta thAya. paraMtu, he Aryo ! gozAlakanI e badhI vAte beTI che; ane mAtra pitAnA doSa DhAMkavA teNe upajAvI kADhI che.' jaina kathA kahe che ke, sAta rAta pUrI thatAM, gozAlaka pite mahAvIranA karelA droha badala, tathA pite jina na levA chatAM potAne bahAra jina tarIke oLakhAvyA badala pastAva karate maraNa pAme. bIjI bAju. bhagavAna mahAvIra zrAvastIthI nIkaLI meMdrika gAmanI bahAra AvelA sANakAraka nAme caityamAM AvIne Utaryo. tyAM mahAvIrane mahAna pIDAkArI pittajavarano dAha UpaDyo; ane lohInA jhADA thavA lAgyA. eTale lokone khAtarI thavA lAgI ke, have gozAlakanA kahyA pramANe mahAvIra, mRtyu pAmaze. te ja arasAmAM AgaLa (pA. 278 upara) jaNAvyA pramANe jamAli paNa potAnA moTI saMkhyAnA anuyAyIone laIne mahAvIrathI chUTe paDayo; ane cAre tarapha evI vAta ja phelAI gaI ke, mahAvIra muA, ane temane saMdha veraNaberaNa thaI gayo. te samaye bhagavAnane ziSya siMha nAme sAdhu thoDe dUra hAtha UMco rAkhI, cha TaMkanA niraMtara upavAsarUpI tapa karato hato. lekAmAM cAlatI A badhI vAta sAMbhaLI tene bahu ochuM AvyuM, ane teNe rudana karavA mAMDayuM. bhagavAna mahAvIre e vastu dUrathI jANI laI, tene potAnI pAse bolAvI maMgAvyuM, ane tene AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke, "huM hamaNAM kAMI maraNa pAmavAne nathI. haju te huM bIjA 16 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 zrI mahAvIrakathA varSoM jIvavAne chuM. mATe tuM meDhika nagaramAM revatI nAme gRhapatnI che tene tyAM jA. teNuM mAre mATe rAMdhIne bheAjana taiyAra karelu che. tene kaheje ke, mAre te bheAjananuM kAma nathI. paraMtu teNe peAtAne mATe je bheAjana taiyAra karatuM che, te mAre mATe laI Ava.' A sAMbhaLI siha revatIne dhera gayeA, ane mahAvIranA kahyA mujaba tenI pAse bhikSA mAgI. bhAjana viSenI pete ja jANatI vAta Ama dUrathI jANI lenArA mahAvIra pratye revatIne bahu bhAva utpanna thayA; ane teNe khuzIthI mahAvIre maMgAvelI bhikSA ApI. pachI mahAvIra bhagavAne te bhikSAne AsaktirahitapaNe, tathA sApa daramAM pese tema ( memAM svAda mATe mamaLAvyA vinA) zarIrarUpI kADhAmAM nAkhI. pachI temane te pIDAkArI rAga tarata zAMta thayA, ane deva - manuSyAdi samagra vizva atyaMta sa MtuSTa thayuM. -- [27muM ce|mAsuM] mahAvIrane pharI zArIrika zakti prApta karavA thADA samaya te sthaLe ja rekAvuM paDayuM; evAmAM varSAkALa samIpa AvI pahoMcyA. A kAraNathI te meDhiya gAmathI nIkaLI mithilA taraph gayA; ane sattAvIsamA varSanuM comAsuM te sthaLe ja vyatIta karyu. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 aMtima paMdara varSe mithilAmAM cAturmAsa pUrA karyA bAda, bhagavAna pazcima taraphanA dezamAM vicAravA lAgyA. A pravAsa daramyAna te zrAvastI, ahicchatrA, hastinApura, mekA vagere nagare tathA nagarIomAM padhAryA hatA. zrAvastI nagarInA pravAsa vakhate temanA ziSya gautamane pArzvanAthanI paraMparAnA kezIkumAra zramaNa sAthe vArtAlApa thayo. pArzvanAtha ane mahAvIra e baMne jana tIrthakaro gaNAyA hovA chatAM, te benA siddhAMtamAM keTalAka phera zAthI che, e bAbatanI pramANabhUta carcA e vArtAlApamAM maLatI heI, uttarAdhyayana sUtramAM saMgharAyele te bhAga nIce utAryo che. 1. gautama ane kezI jina tIrthaMkara pArzvanAthanA vidyA ane AcaraNamAM pAragAmI evA kezakumAra nAme mahAyazasvI zramaNaziSya hatA. te eka vakhata pharatA pharatA zrAvastI AvI pahoMcyA, ane hiMduka udyAnamAM yogya sthaLa joIne UtaryA. te arasAmAM jina bhagavAna mahAvIranA ziSya gautama paNa te ja nagarImAM AvI pahoMcyA, ane koika ullAnamAM ucita sthaLe Utaryo. te bane tyAM rahetA hatA te vakhate baMnenA ziSyasamudAyamAM e vitarka Ubho thayo ke, "vardhamAne upadezele paMca mahAvratavALo A dharma kevo, ane mahAmuni pArzva upadezele cAra mahAvatavALe A dharma ke? vaLI acalaka-vastrarahita rahevAne 1. pArzvanA upadezamAM brahmacaryavratane aparigrahavratamAM samAvI laI, cAra ja mahAvrata gaNAvAtAM. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI mahAvIra kathA mahAvIrane AcAravividha kevA, ane AMtara tathA uttarIya vastro paheravAnI chUTavALA pAnA AcArividha kevA? eka ja kA mATe pravartelA e emAM AvA taphAvata paDavAnuM kAraNa zuM? ziSyAnA mananeA AvA vitaka jANI, kezI ane gautama bannee paraspara maLavAnA nizcaya karyo. pArzvanAthanI para parAne (mahAvIra pahelAMnI hovAthI) vaDIla jANI, ceAgyAyeAgya samajanAra gautama pAte ni MdukanamAM AvyA. zIkumAre temaneA yathAyeAgya satkAra karyAM. ane pachI temanI anumati mAgI, badhAnA manane mUMjhavatA pelA prazna temane pUchyo. gautame javAba ApyA : prajJA vaDe ja dharmatattvane nizcaya karI zakAya che. zarUAtanA munie 'RjIjaDa' eTale ke saraLa paNu jaDa hatA; tethI temane dharma samajavA muzkela hatA ane pALavA sahelA hatA; ane chevaTanA munie vakrUDa hatA tethI temane dharma samajave! sahelA hatA, paraMtu pALavA muzkela hatA. tethI te tene pAMca mahAvratA spaSTa darzAvavAM paDyAM. paraMtu vacagALAnA munie saraLa temaja buddhimAna hatA; tethI temane brahmacarya vrata spaSTa juduM na pADatAM cAra tratA kahyAM. kezIe e javAbathI saMtuSTa thai, vastra paheravA na paheravA khAkhatanA te enA vidhAnamAM taphAvata paDavAnuM kAraNa pUchyuM. ' gautame kahyuM, ' peAtAnA viziSTa jJAna vaDe ( judA judA sAdhuonA adhikAra ) samajIne ane tIrthaMkarAe dharmanAM judAM judAM sAdhana pharamAvyAM che. pAramArthika rIte te| jJAna, dana, ane cAritra e traNu ja mekSanAM sAcAM sAdhanA che. ane te bAbatamAM te ane tIrthaMkarA ekamata che. bhAya veja vagerenuM pratyeAjana te! eTaluM ja che ke, tenA vaDe leAkeAne khabhara 1. 'zarUAtanA eTale prathama tIthaMkaranA vakhatanA; ' chevaTanA ' eTale 24mA tI kara mahAvIranA vakhatanA; vacagALAnA eTale > bAkInA 22 tIrthaMkaranA samayanA. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para varSo 31 paDe (ke A sAdhu kayA paMthane che); tathA sAdhune pitAne saMyamanivAhamAM te upayogI thAya tema ja (pote amuka dharmane che evuM) tene bhAna rahe.. e sAMbhaLI kezIe kahyuM, "he gautama tamArI prajJA suMdara che. tamArA ucita uttarethI mArA baMne saMzaya dUra thaI gayA che, ema jANe.' tyAra bAda kezIe gautamane AdhyAtmika sAdhanAne aMge bIjA paNa keTalAka prazno pUchaDyA; ane temaNe ApelA javAbothI prasanna thaI, chellA tIrthakara mahAvIranA mArga anusAra pAMca mahAvratavALo dharma zraddhApUrvaka aMgIkAra karyo. [uttarAdhyayana sUtra, adhya0 23] 2. zivarAjari hastinApuranA nivAsa daramyAna te nagaranA ziva nAme rAjAe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. tenI kathA A pramANe che : hastinApura nagaranA rAjA zivane dhAriNI nAme rANI hatI, ane zivabhadra nAme putra hato. eka divasa te rAjAne pUrva rAtrInA pAchalA bhAgamAM rAjyakArabhArane vicAra karatAM karatAM potAnA kalyANane vicAra Avyo. tethI bIje divase pitAnA putrano rAjyAbhiSeka karI, anya koI divase potAnAM sagAMvahAlAM vagerenI rajA mAgI, aneka prakAranAM loDhI, kaDhAyAM, kaDachA vagere loDhAnAM tathA trAMbAnAM bIjAM keTalAMka upakaraNe ghaDAvIne, te upakaraNe mAtra sAthe rAkhI, te gaMgAkAMThe vasatA vAnaratha tApasa pAse dIkSita thaI, "dizAprekSaka" tApasI za, tathA niraMtara cha TaMkano upavAsa karavAno niyama laI rahevA lAgyo. 1. zuddhi vagere mATe cAra dizAmAM pANI chAMTI phalasUlAdi grahaNa karanAra, Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI mahAvIrakathA pahelA upavAsanA pAraNAne divase te zivarAjarSi taDake tapavAnI jagAethI UtarI nIce Avyo, ane vikalanAM vastra paherI, tathA kAvaDa laI pUrva dizAmAM pANI chAMTI, pUrva dizAnA sama mahArAjA dharmasAdhanamAM pravRtta thayelA ziva rAjarSinuM rakSaNa kare, ane pUrva dizAmAM rahela kaMda-mUla-chAlapAMdaDAM-puSpa-phaLa-bIja ane hariyALI grahaNa karavAnI anumati Ape' -ema kahI, pUrva dizA tarapha cAlyo ane kAvaDa bharIne pAMdaDAM, puSpa, phaLa vagere laI AvyuM. pachI gaMgA nadIe snAna Acamana karI, devatA ane pitRkArya karI, jhUMpaDIe pAcho Avyo. pAchA AvI, vedI banAvIne, araNuM vaDe agni pADavo, ane madha-ghI-cokhA vaDe homa karyo. pachI carubali taiyAra karIne tenA vaDe vaizvadevanI pUjA karI. eTaluM karI rahyA bAda, atithinI pUjApUrvaka teNe AhAra karyo. e pramANe bIjA pAraNA vakhate dakSiNa dizA ane tenA lokapAla mahArAjA yama; trIjA vakhate pazcima dizA ane tenA lokapAla varuNa mahArAjA ane cothe pAraNe uttara dizA ane tenA lokapAla vaizramaNa (kubera) mahArAjA samajavA. e pramANe dicakravAla tapa karatAM karatAM te rAjarSine prakRtinI bhadratAthI ane vinItatAthI AvaraNabhUta karmone kSapazama thatAM virbhAgajJAna utpanna thayuM. te vaDe te A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro joI zakayA. te uparathI temaNe mAnyuM ke, tyAra pachI dIpa ane samudro nathI. temanA e jJAnanI vAta hastinApuramAM phelAI gaI. te arasAmAM ja upara jaNAvyuM tema mahAvIra te nagaramAM AvI pahoMcyA. temanA ziSya gautame bhikSA mAgavA jatAM gAmamAM zivarAjarSie jaNAvelI sAta ja dIpa ane samudronI vAta 1. apUrNa avadhijJAna. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atie dara varSe sAMbhaLI. A uparathI pAchA AvyA bAda temaNe mahAvIrane te viSe pUchayuM. tyAre mahAvIre jaNAvyuM ke, zivarAjarSinuM kahevuM khoTuM che. he Ayumana ! A tiryalokamAM svayaMbhUramaNa samudra parvata asaMkhyAta dIpe ane samudro che. A vAta paNa badhe phelAI gaI. te sAMbhaLI zivarAjarSi zakti, kAMkSita, saMdigdha ane anizcita thayA. te mahAvIra pAse gayA, ane temanI pAse carcA karIne temaNe badhI vAtane bhalI pere nizcaya karyo. tyAra bAda mahAvIrane kahela dharmamArga svIkArI temaNe potAnAM pahelAMnAM loDhAnAM upakaraNa vagerene tyAga karyo. pachI agiyAra aMge bhaNuM, tema ja vicitra tapakarma karavAmAM ghaNuM varasa gALI, aMte mahinAnA upavAsa vaDe temaNe dehatyAga karyo; ane siddha banI sarva duHkhane aMta prApta karyo. [bhagavatI zataka 11, udde 9] bhagavAna mahAvIranA hastinApuranA A nivAsa daramyAna ja pidila nAmanA eka dhanikapu paNa temanI pAse dIkSA lIdhI. tenuM 32 strIo sAthe lagna thayeluM hatuM, ane vipula tathA akhUTa bhogasAmagrInI vacce rahI te anupama bhogasukha bhogavatA hatA. paraMtu pachI dhanyanI peThe (AgaLa pA. 342) bhagavAna pAse dIkSA laI teNe ghaNuM varSa ane ugra upavAsa -tapa Acaryo. aMte eka mahine khAnapAnane sadaMtara tyAga karI, teNe dehatyAga sAthe, ane anuttara devagati prApta karI. [28 muM comAsuM] comAsuM besavAnuM thatAM, bhagavAna vANijyagrAma-vaizAlI tarapha vaLyA. vaizAlInuM yuddha have samApta thaI gayuM hatuM. te yuddhamAM vANijyagrAmane sArI peThe nukasAna thayuM hatuM; chatAM, cAre bAju vIkharAI gayelA leke have moTe bhAge pAchA pharavA lAgyA hatA; eTale bhagavAne comAsuM tyAM gALyuM. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA [29 muM comAsuM] cemAsuM pUruM thatAM bhagavAna rAjagRha tarapha cAlI nIkaLyA. e varSanI vihArakathAmAM AjIvikAdinA keTalAka prazna sivAya bIjI kazI vigata noMdhAyelI maLatI nathI. keTalAya sAdhuonI IcchA vipulagiri upara anazana vrata aMgIkAra karavAnI hatI; ane magadhabhUmi choDa 4 varSa jeTalo samaya thaI gayo hato; tethI bhagavAna A varSa madhamAM vicaryA; ane te [29mA] varSanuM mAsuM paNa temaNe magadhanI rAjadhAnI rAjagRhamAM gALyuM. 8. sAla-mahAsAlandazANa vaSakALa pUro thatAM, bhagavAna caMpA tarapha vaLyA. pRicaMpAmAM sAla-mahAsAla nAmanA be yuvarAja-baMdhu bhagavAnanAM darzane AvyA. bhagavAnanA upadezathI te pratibodha pAmyA; eTale pitAnA bhANeja (piThara-yazomatInA putra) gAgalIne rAjya upara abhiSeka karI, teoe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. caMpAthI nIkaLI, bhagavAna dazArNa dezamAM padhAryA. tyAM dazArNa nagaramAM dazArNabhadra nAme rAjA rAjya karato hato. bhagavAna padhAre che evA samAcAra sAMbhaLI, te rAjAe temanuM keIe na karyuM hoya tevuM bhavya svAgata karavAno vicAra karyo. teNe te IrAdAthI potAnI sarva rAjalakSmIne upayoga karI, bhagavAna mahAvIranuM bhavya svAgata karyuM, ane pachI bhagavAna pAse AvIne te beThe. te vakhate dazArNabhadra rAjAne garva utAravA jANe na karatA hoya, tema InDe pitAnI sarva svargalakSmIthI bhagavAnanuM pUjana karyuM. te devasaMpatti joI dazArNabhadra rAjAno potAnI rAjayasaMpatti viSeno garva tatkALa UtarI gayo; ane tevI devasaMpattine paNa tuccha banAvanAra sarvottama mekSa saMpatti prApta Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima para varSe karavAne ja nizcaya karI, teNe tyAM ne tyAM bhagavAna pAse pitAnAM vastrAbhUSaNano tyAga karI, dIkSA lIdhI. kathAkAra jaNAve che ke, rAjAnuM e adbhuta vairAgya-parAkrama joI thaDA vakhata pahelAM tene hasanAra Idra paNa cakita thaI gaye, ane te rAjAnI vaMdana-prazaMsA karI, potAne sthAnake pAcho pharyo. 4. mila brAharaNa bhagavAna have tyAMthI videha deza tarapha cAlyA. vANijyagAmamAM temane semila nAmanA dhanika brAhmaNane bheTa thaye. te brAhmaNa dAdi brAhmaNazAstramAM kuzaLa hato. mahAvIrane AvelA jANe tene vicAra Avyo ke, mAre bhagavAnanA AcaraNanI, temanI vApha kuzaLatAnI, temaja temanA AMtarika jJAnanI parIkSA levI; ane je te badhI vAte pUrA jaNAya, te mAre temane vaMdana karavuM nahIM te temane niruttara karavA. - pachI samile praznottara vagere dvArA jANyuM ke, bhagavAna mahAvIra tapa-niyama-saMyama-svAdhyAya ane dhyAnAdimAM pravRttirUpa cAtrA-yukta che; temanI zretrAdi pAMca indriyo temane adhIna hovAthI te hRdayathApanIya vALA che; temanA krodha-mAna-mAyA-labharU5 kaSAyo bucchinna thayA hovAthI tathA kadI udayamAM AvatA na hovAthI te nociyAnIca-vALA che; temanA vAta-patta-kapha ane saMnipAtajanya aneka prakAranA zarIrasaMbaMdhI doSo upazAMta thaI gayA hovAthI tathA kadI udayamAM na AvatA hovAthI te aSAyukta che; tathA arAmo-ullAne-devakule-sabhAo-parabatathA strI-pazunapuMsaka-rahita vasatIomAM nirdoSa ane svIkAravA yogya pITha (sUvAnuM pATiyuM), phalaka (pITha pAchaLa eDiMgaNu rAkhavAnuM pATiyuM), utAro ane pathArI prApta karIne vicAratA hovAthI temane vihAra gAlu che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrUkathA Ama AcaraNanI bAbatamAM temanI yogyatA jANuM lIdhA bAda, samile temane dviarthI zabdovALA prazna pUchIne temanI vAphakuzaLatAnI parIkSA karavAno prayatna karyo teNe pUchayuM: "he bhagavana ! "sarisa' Apane bhakSya che ke abhakSya?" bhagavAna - semila! tArAM brAhmaNa-zAstromAM "sarisava' zabdanA be artha kahyA cheH 1. sadazayA - eTale ke mitra; ane 2. "sarvapa' -eTale ke sarasava. mitraarthamAM "sarisava' zramaNa-nirmathane abhaya che; paraMtu dhAnyasarisava je nirjIva thayelA heya, ivAlAyaka-nirdoSa hoya, tathA yAcavAthI prApta thayelA hoya, te bhaya che. te ja pramANe se mile mAMsa, ane mAro tema ja aDada e arthevALo "mA" zabda vAparIne; temaja kulIna strI, ane kaLathI e be arthavALe "kulathA' zabda vAparIne te ja prakAre prazna pUchaLyA; ane bhagavAne paNa aDada tathA kaLathI arthamAM te baMne bhakSya che e javAba caturAIthI Ape. tyAra pachI bhagavAnanA AMtarika jJAnanI parIkSA karavA mile AtmasvarUpa viSe paNa prazno pUchanyA. ane temanA vacita javAba pAmI, te pote ja nirutara thayo. aMte pravajyA levAnI tenI azakti hovAthI bAra prakAranA zrAvakadharmane bhagavAna pAse teNe svIkAra karyo. tyAra bAda zIlatrata, guNavrata vagere vaDe tathA yathAyogya svIkArelAM tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karato, ghaNAM varSa sudhI zramaNe pAsapaNuM pALI, aMte sATha TaMka upavAsa karI, samAdhiyukta citte maraNa pAmI, te devagati pAme. [bhagavatI zataka 18, udde 10.]. [30 muM comAsuM]. bhagavAne A varSane cAturmAsa vANijyagrAmamAM karyo. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima dara varSe [31 muM comAsuM ] varSARtu pUrI thayA bAda bhagavAna kozala-pAMcAla tarapha viharavA nIkaLyA ane sAta, zrAvastI, kapilyapura Adi nagaromAM pharatA pharatA varSARtunA arasAmAM vaizAlI AvyA, ane tyAM cAturmAsa vyatIta karyo. 5. gAMgeya zramaNa [32 muM comAsuM) tyAra pachInA varSamAM paNa temaNe videha, kezala, tathA kAzInA pradezomAM vihAra karyA karyo; ane aMte comAsuM AvatAM vaizAlImAM cAturmAsa vyatIta karyo. vANijyagrAmamAM temane pArzvanAthanI paraMparAnA gAMgeya zramaNa sAthe bheTo thayo. teNe narakabhUmimAM nArakI jIvonI utpatti bAbata kerTalAka prazno mahAvIrane pUchyA. bhagavAne jaNAvyuM ke, narayike narakamAM svayaM utpanna thAya che; arthAta pitAnAM karmanA udayathI, gurupaNAthI, azubha karmonA udayathI ane vipAkathI teo narakamAM utpanna thAya che; teo asvayaM" utpanna thAya che ema kahevAya nahIM. te ja pramANe pRthvIkAyika Adi chavAnI bAbatamAM paNa jANavuM. te sAMbhaLI gAMgeye pUchayuM, "he bhagavana! Apa svayaM A pramANe jANe che, ke asvayaM jANe che?-- sAMbhaLyA sivAya A pramANe jANe che ke, sAMbhaLIne jANe che 1. A nagaramAM mahAvIrane aMbaDa nAmanA parivrAjaka sAthe prasaMga paDayo lAge che. cheka chevaTa sudhI te parivrAjaka ja rahyojana sAdhunI dIkSA teNe na lIdhI, paraMtu bhagavAna mahAvIra pratye tenI bhakti te jAmI ja. aupapAtika sUtramAM gautamanA praznanA javAbamAM mahAvIra jaNAve che ke, te dIkSA to nahIM le; te paNa keTalAka jaina AcAro te avazya pALaze; brahmacarya sivAyanAM bIjA cAra tramAM paNa jaina sAdhu jeTalI tIvratA nahIM dAkhave, tema chatAM devagati pAmyA bAda te sArA kuLamAM janmI, jaina sAdhu thaIne siddha pAmaze ja, Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA mahAvIre javAba Apyo: "he gAMgeya! A badhuM huM svayaM jANuM chuM, sAMbhaLIne jANatA nathI. kevalajJAnI badhI dizAomAM mita maryAdita) paNa jANe che ane amita paNa jANe che. te sarva kALe sarva bhAvane paNa jANe che. tene anaMta jJAna ane anaMta darzana che; tathA te jJAnadarzanane koI jAtanuM AvaraNa nathI." - tyAra pachI gAMgeya anAra mahAvIrane sarvajJa ane sarvadarzI jANuM, temanI pAse dIkSA laI pAzvane cAra mahAvratadharmamAMthI nIkaLI mahAvIranA pAMca mahAvratadharmamAM Avyo ane zramaNapaNuM bhalI pere pALI, siddha-buddha ane mukta thayA. [ bhagavatI zataka 9, udde 22] che. chaThThA ArAnuM bhArata ane tenAM manuSya Ama lagabhaga traNa varSa sudhI madhya pradezamAM vicathI bAda bhagavAna have varSARtu UtaratAM pitAnA mukhya kendra --- magadharAjagRha-tarapha vaLyA. tyAM gaye vakhata paNa thayuM hatuM, ane keTalAka zramaNonI icchA vipulAcala upara anazana karavAnI paNa hatI. rAjagRhamAM bhagavAne chaThThA ArAne bhArata viSe tathA tenAM manuSyo viSe eka bhaviSya bhAkhyuM; te bhagavatIsUtramAM saMdharAyuM che. te samajavA mATe kALacakra viSenI thoDIka jaina paribhASA samajI levAnI jarUra che. kALacakranA be bhAga che: 1. dareka zubha bAbatamAM hAni pAmate - nIce ja. ane 2. dareka zubha bAbatamAM vRddhi pAmato - upara jato. te darekanA pAchA cha bhAga pADavAmAM AvyA che. te ArA" kahevAya che. avasarpiNInA ArA A pramANe che: sukhamA-sukhamAM, sukhamA, sukhamA-duHkhamAM, dukhamA-sukhamAM, duHkhamA, ane dukhamAdukhamA.. utsarpiNanA cha ArA tenAthI UlaTA che. avasarpiNamAM sukha vagere ghaTatAM jAya che, ane utsarpiNamAM vadhatAM jAya che. avasarpiNInA chaye ArAone samaya 10 4 (1 karoDa x 1 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima dara varSe kareDa) sAgara va1 jeTalo che. temAMthI pAMcamA ane chaThThA ArAne samaya darekane ekavIsa hajAra varSa jeTalo che. pAMcame Are, eTale ApaNe atyAre jIvIe chIe te samaya. mahAvIranA nirvANa bAda traNa varSa ane sADA ATha mAse A Aro zarU thayA che, ane te 21000 varSa pahoMcaze. A ArA viSe hemacaMdrAcArya potAnA mahAvIracaritra (sarga 13)mAM jaNAve che ke, pAMcamA ArAmAM sarva loko kaSAyathI le5 pAmelI dharmabuddhivALA, ane maryAdArahita thaze. rAjAe yamadaMDa jevA thaze; je aMte haze te madhyamAM Avaze ane madhyamAM haze te aMta Avaze. badhA deza calAyamAna thaI jaze. cAra cArIthI, rAjAo karathI, ane adhikArIo lAMcathI sarva prajAne pIDaze. loko svArthamAM ja ta5ra, parArthavimukha, ane satyalajajA-dAkSiNyatAthI rahita temaja svajanenA ja virodhI thaze. ziSyo gurunI ArAdhanA karaze nahi, guruo paNa ziSyo pratye bhAva rAkhaze nahi ane temane upadezAdi vaDe zrutajJAna Apaze nahi. anukrame gurukuLamAM vAsa baMdha paDaze, dharmamAM maMda buddhi thaze ane pRthvI dhaNAM prANIothI AkuLavyAkuLa thaze. devatAo pratyakSa thaze nahi, putre pitAnI avajJA karaze, vahue sarpiNa jevI ane sAsue kALarAtrI jevI thaze. kulIna strIo paNa lajjA choDIne daSTinA vikArathI, hAsyathI, AlApathI, athavA bIjA prakAranA vilAsethI vezyAnuM anukaraNa karaze. zrAvaka ane zrAvikA5NunI hAni thaze; caturvidha dharmane kSaya thaze; khoTAM tela ane khATAM mAna cAlaze; dharmamAM paNa zaThatA thaze ane puruSe duHkhI tathA duja ne sukhI thaze. maNi-maMtra-auSadha-taMtra-vijJAna-dhana-AyuSya-phaLapuSpa-rasa-rUpa-zarIranI UMcAI-dharma ane bIjA zubha bhAvanI pAMcamA ArAmAM pratidina hAni thaze; ane te pachI chaThThA ArAmAM te adhika hAni thaze. e pramANe puNyanA kSayavALa kALa prasaratAM jenI buddhi dharmamAM raheze tenuM jIvita saphaLa gaNAze. te kALamAM mANasanuM zarIra che hAtha pramANu thaze, ane AyuSya vadhAremAM vadhAre vIsa varSanuM thaze. 1. tenI mAtra upamAthI apAtI gaNatarI mATe juo A mALAnuM "AcAradharma" pustaka [navI AvRtti] pA. 158. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA hemacaMdrAcArye A pAMcamA ArAnuM varNana kayA molika graMtha 35rathI karyuM che, te nakkI karI zakAtuM nathI. paraMtu pAMcamA ArAnAM 21000 varSa pUrAM thayA bAda, chaThThA ArAnAM 21000 varSa daramyAna bhAratavarSa tathA tenAM manuSyonI zI sthiti thaze, tenuM mahAvIrane mukhe mukAyeluM varNana bhagavatIsUtramAMthI nIce utAryuM che. mahAvIra kahe che: he gautama! duSamA-duSamA kAla jyAre atyaMta utkaTa avasthAne prApta thaze, tyAre cAre bAju dukhI lokonA hA-hA' avAjo saMbhaLAyA karaze; duHkhArtA pazuonA bhAM-bhAM' zabdo saMbhaLAyA karaze, ane duHkhapIDita pakSIo kalAhala ryA karaze. te kAlanA prabhAvathI ghaNA kaThora, dhULathI melA, asahya, anucita ane bhayaMkara temaja bhamariyA vAyu (saMvartaka) vAyA karaze. e kALe vAraMvAra cAre bAjue dhULa UDatI rahevAthI dizAo rajathI malina ane aMdhakAra vaDe prakAzarahita tathA dhumADA jevI jhAMkhI dekhAze. kAlanI rUkSatAthI caMdro adhika zItatA Apaze, ane sUryo atyaMta tapaze. vaLI vAraMvAra ghaNu kharAba rasavALA, viruddha rasavALA, khArA khAtara samAna (khATA) pANIvALA, agninI mAphaka dAhaka pANuvALA, vijaLIyukta, karA varasAvanArA ke parvata bhedanArA anime, vimeva, tathA vyAdhi-roga-vedanA utpanna karanAra pANIvALA ane manane ruce nahIM tevA pANIvALA me tIkSNa dhArAothI puSkaLa varasaze. tethI bhAratavarSamAM gAma nagara vagere ThekANe rahevAM manuSyo, copagAM, khecara, temaja gAma ane jaMgalamAM cAlatA ja gama jIvo tathA bahu prakAranAM vRkSa, gulma, latAo, velaDIo, ghAsa, zeraDI vagere, dhare vagere, zAlI vagere, tathA pravAha ane aMkurAdi tRNu-vanaspatio nAza pAmaze. vaitADhaya 1. bharatakSetranA madhyamAM Avelo kahevAto parvata. culla himavaMta parvata uparathI nIkaLela gaMgA ane siMdhu nadIo e parvatanI guphAmAM thaIne dakSiNArdha bhAratamAM dAkhala thAya che. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para varSe sivAyanA parvate, DuMgare, dhULanAM UMcAM sthaLa tathA raja vinAnI bhUmio nAza pAmaze. gaMgA ane siMdhu sivAya pANInA jharAo, khADAo, tathA durgama ane viSama bhUmimAM rahelAM UcAM ane nIcAM sthaLo sarakhAM thaze. vakhate bhAratavarSanI bhUmi paNa aMgAra jevI, chANanA agni jevI, bhasmIbhUta, tapI gayela kaDAyA jevI, agni sarakhI, bahu rajavALI, bahu kIcaDavALI, bahu sevALavALI, ghaNuM kadAva-- vALI, ane prANuone cAlavuM muzkela paDe tevI thaze. te vakhate bhAratavarSanAM manuSya kharAba rUpavALAM, kharAba varNavALAM, kharAba gaMdhavALAM, duSTa rasavALAM, kharAba sparzavALAM, aniSTa, amanez (manane na game tevAM), hIna svaravALAM, dIna svaravALAM, aniSTa svaravALAM, manane na game tevA svaravALAM, jenAM vacana ane janma agrAhya che tevAM, nirlajaja, kuTa-kapaTakalaha-vadhabaMdha ane veramAM Asakta, mayadAnuM ullaMghana karavAmAM mukhya, akArya karavAmAM nitya tatpara, mAtApitAdine avazya karavA yogya vinayathI rahita, beDena rUpavALAM, vadhelA nakha-kezadADhI-mUcha ane rAmavALAM, kALAM, atyaMta kaThora, zyAma varNavALAM, chUTA kezavALAM, gheLA kezavALA, bahu snAyuthI bAMdhela hovAne lIdhe durdarzanIya rUpavALAM, vAMkAM ane karacalIovALAM pratyeka aMgayukta, vRddhAvasthAyukta puruSa jevAM, zyA ane saDI gayelA dAMtanI zreNivALAM, jemane Deka pAchaLa bhAga ane mukha bhayaMkara che tevAM, viSama netravALAM, vAMkI nAsikAvALAM, vAMkAM ane viliothI vikRta thayelAM, khasa ane kharajathI vyAsa, kaThaNa ane tIkaNuM nakha vaDe khajavALavAthI vikRta thayelAM, darAjakADha ane koLiyAvALAM, phATI gayela ane kaThora cAmaDIvALAM, vicitra aMgavALAM, USTrAdinA jevI gativALAM, sAMdhAnA viSama baMdhanavALAM, yogya sthAne nahIM goThavAyela tathA chUTAM dekhAtAM hADakAMvALAM, durbaLa, kharAba bAMdhAvALAM, Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vas zrI mahAvIrakathA kharAba pramANuvALAM, kharAba AkRtivALAM, kharAba rUpavALAM, kharAba sthAna ane AsanavALAM, kharAma zuSyAvALAM, kharAba bheAjanavALAM, AnAM pratyeka aMga aneka vyASiethI pIDita che tevAM, skhalanAyukta vizrva gativALAM, utsAharahita, sattvarahita, vikRta ceSTAvALAM, tejarahita, bahu krAdha-mAna ane mAyAvALAM, bahu lAbhavALAM, azubha duHkhanAM bhAgI, prAyaH dhama saMjJA ane samyaktvathI bhraSTa, vadhAremAM vadhAre eka hAtha pramANa zarIravALAM, vadhAremAM vadhAre seLa ane vIsa varSanA AyuSyavALAM, putrapautrAdi parivAramAM atyaMta snehavALAM, ( ghaNAM putra-pautrAdinuM pAlana karanArAM), khIjanA jevAM, ane khIjamAtra evAM manuSyeAnAM baheAMtera kuTuM| gaMgA ane siMdhu e e mahAnadIe ane vaitADhaya parvatanA Azraya karIne gharamAM rahenArAM thaze. te kALe ane te samaye racanA mArga jeTalA vistAravALI gaMgA ane siMdhu e mahAnadIe rathanI dharIne pesavAnA chidra jeTalA bhAgamAM pANIne vaheze. te pANI ghaNAM mAchalAM ane kAcabA vagerethI bhareluM haze, paNa temAM ghaNuM pANI nahi hAya. te manuSyA sUrya UgyA pachI eka muddatanI aMdara ane sUrya AthamyA pachI eka muddatamAM pAtapeAtAnAM dAmAMthI nIkaLI te mAchalAM tathA kAcabA vagerene jamInamAM dATaze pachI TADha ane taDakA varDa baphAI gayelAM te mAchalAM ane kAcamA vagerethI tee ekavIsa hajAra varSa sudhI AvikA karatAM tyAM raheze. bhaga. zataka 7, u 6] : 7. zihera ane mAgalI bhagavAna have rAjagRhathI caMpA tarapha vaLyA. pahelAM jyAre te caMpA gayA hatA, tyAre [juo AgaLa pA. 394 ] pRcpAmAM sAla--mahAsAle potAnA bhANeja tathA piranA putra evA gAgalInA rAjyAbhiSeka karI, bhagavAna pAse dIkSA Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para vo lIdhI hatI. A vakhate bhagavAna caMpAmAM padhAryA tyAre gautamasvAmI prabhunI AjJA laI, sAla-mahAsAha sAthe pRcapA gayA. tyAM gAgalI rAjAe bhaktithI gautama gaNadharane vaMdanA karI; tema ja tenAM mAtApitA viTharacazematIe tathA bIjA maMtrI vagere paurajanoe paNa temane vaMdanA karI. pachI gautame dharmopadeza ApyA. te sAMbhaLI gAgalI pratibaMdha pALe; eTale potAnA putrane gAdIe besADI, pitAnAM mAtApitA sahita teNe gautama svAmI pAse dIkSA lIdhI. pachI badhAM gautama svAmI sAthe prabhune vaMdana karavA caMpA tarapha cAlyAM. mArgamAM zubha bhAvanAthI te pAcene kevaLajJAna utpanna thaI gayuM. gautamasvAmIne haju kevaLajJAna thayuM na hatuM. tethI bhagavAna mahAvIra pAse jaI temaNe pelAM pAMcane kahyuM ke, "prabhune vaMdanA kare.' tyAre mahAvIre gautamane jaNAvyuM ke, tame kevaLajJAnIonI AzAtanA kare nahi." -kevaLajJAnIne kevaLajJAnInuM vaMdana karavA kahevAya nahIM! gautamasvAmIne e jANI navAI tathA duHkha thayAM ke, pite jemane hamaNAM ja dIkSA ApI che, teone kevaLajJAna thaI gayuM, ane pote haju kevaLajJAna vinA ja rahyA. temane evI adhIrAI paNa AvI ke, huM A bhavamAM siha ja nahi thAuM ke zuM? najIka AveluM mAruM gALavA rAjagRhamAM padhArelA bhagavAne gautamanA manamAM rahete kheda jANuM laI, loke vIkharAI gayA bAda temane saMbodhI kahyuM: - "he gautama! tuM mArI sAthe ghaNu kALa sudhI nehathI baMdhAyela che. he gautama! te ghaNA lAMbA kALathI mArI stuti karelI che; he gautama! te ghaNA lAMbA kALathI mArI sevA karI che; he gautama tuM ghaNA lAMbA kALathI mane anusaryo che. he gautama! tuM ghaNA lAMbA kALathI mArI sAthe anukULapaNe varte che. te Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA gautama! turatanA devabhavamAM ane suratanA manuSyabhavamAM tArI sAthe mAre saMbaMdha che. vadhAre to zuM? paNa maraNa pachI zarIrano nAza thayA bAda ahIMthI vI ApaNe baMne sarakhA, eka projanavALA, (eka siddhikSetramAM rahevAvALA), tathA vizeSatA ane bhedarahita (siddha) thaI zuM.' [bhaga0 zataka 14, udde 7] [33 muM comAsuM] bhagavAnane mukhethI A pramANe pitAne A zarIra bAda siddhi avazya prApta thavAnI che ema jANI, gautamanuM citta zAMta thayuM. bhagavAne te varSanuM comAsuM rAjagRhamAM vyatIta karyuM. 8, kAlodAyI A arasAmAM bhagavAnanA keTalAya ziSyoe anazana svIkAreluM hovAthI varSARtu bAda paNa bhagavAna rAjagRhanI AsapAsa ja vicaryA karyA. skaMdhakAtyAyane (juo AgaLa pA. 358) paNa A ja varSamAM vipulAcala upara anazana karyuM hatuM. jAli, mayAli Adi munioe (juo AgaLa pA. 329) paNa A ja varSamAM vipulAcala upara anazana karyuM hatuM. rAjagRhanA A vasavATa daramyAna kAledAyI nAme eka anyatIrthika - parasaMpradAyI bhagavAna mahAvIra sAthe vAdavivAdanA prasaMgamAM AvI pratibaMdha pAye ane temane ziSya thaze. e badhI hakIkatano ullekha bhagavatIsUtramAM jude jude ThekANe verAyele paDayo che. te A pramANe che: rAjagRhamAM bhagavAna guNazIla cetya AgaLa UtaryA hatA. te caityanI pAse thoDe dUra kAledAyI, zailedAyI, sevAdAyI, udaya, nAmadaya, narmodaya, anyapAlaka, zilapAlaka, zaMkhapAlaka, ane suhastI gRhastha nAmanA anyatIthi (anya tIrthasaMpradAyamatane-anusaranAra) rahetA hatA. eka vakhata teo ekaThA thaI sukhapUrvaka beThA hatA, tyAre temanAmAM A prakArane Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para vI vArtAlApa thayoH "zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) pAMca astikA jaNAve che: dharmAstikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, pudagalAstikAya, ane jIvAstikAya. vaLI pudagalAstikAya sivAyanA astikAne te arUpIkAya (amUrta) jaNAve che, ane pudgalAstikAyane rUpIkAya (mUrta) jaNAve che. e pramANe kema mAnI zakAya?' te vakhate bhagavAna mahAvIranA meTA ziSya gautamagotrI IMdrabhUti rAjagRhamAM bhikSA mAgI pAchA pharatA hatA. tyAre pelA anyatIrthakoe temane bolAvIne pitAno abhiprAya temanI AgaLa vyakta karyo. gautame temane kahyuM, "he devAnupriyo! ame vidyamAna varastune avidyamAna nathI kahetA, ane avivamAnane vidyamAna nathI kahetA. ame te astibhAvane ja asti kahIe chIe, ane nAstibhAvane nAsti kahIe chIe. mATe he devAnupriye! jJAna vaDe tame svayameva e arthane vicAra kare.' Ama kahI gautama cAlyA gayA. - kAledAyI mAtra carcApriya nahote. vetAne thayelA saMzayanuM nivAraNa karavA te jyAM bhagavAna ghaNuM mANasene dharmakathA 1. jene bIjo bhAga na thaI zake evA aMzane - khaMDane asti" athavA "pradeza" kahe che ane enA samudAyane "kAya' kahe che. arthAta astikAya eTale pradezone samUha. e pAMca astikAca dravya evA akhaMDa skaMdharUpa che ke jenA avibhAjya sUkSama aMza buddhithI kalpI zakAya che, paraMtu pudgala dravyanA pradeza jema potAnA kaMdhathI judA thaI zake che, tema A cAra dravyanA thaI zakatA nathI. kAraNa ke te cAre amUrta che. dharma ane adharmane ahIM prasiddha artha nathI levAno. A be dravya gati ane sthitimAM sahAyaka che. pANI vinA mAchalI gati ke sthiti na karI zake, tema A be dravya anya dravyanI gati tathA sthitimAM sahAyaka che. pudgala astikAya eTale jene anya darzane prakRti ke jaDa tatva kahe che te. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI mahAvIra kathA saMbhaLAvatA hatA, tyAM Ape. tene Avela jemAM bhagavAne tene tenA manane saMzaya kahI batAvyo, ane pUchyuM ke, e vAta yathArtha che ke kema? kAledAyIe tenI hA pADI. pachI bhagavAne tene kahyuM ke, "huM e pramANe pAMca astikA prarUpuM chuM. "pote nahIM joyelI, nahIM sAMbhaLelI, nahIM svIkArelI ke nahIM jANelI vastu, hetu, prazna ke uttarane huM ghaNuM mANasa vacce kaheto nathI. evI ghaNI vastuo che ke, jemane ApaNe IdriyathI dekhI - jANI zakatA nathI, paraMtu temanAM kArya dvArA jeI- jANuM zakIe chIe. pavana vAya che, paNa leke tenuM rUpa joI zaktA nathI. gaMdha guNavALAM pudgala che, chatAM temanuM rU5 loke joI zaktA nathI; araNinA kAimAM agni che, chatAM te aminuM rUpa leke jotA nathI. samudrane pele pAra rUpe che, paNa badhA loko temane jotA nathI. devalokamAM paNa padArtho che, paNa sau koI temane jotA nathI. paraMtu sAmAnya leke jene na jANe ke dekhe, te badhuM na hoya, te ghaNuM vastuono abhAva thaI jAya" ! " kAlodAyIne A javAbathI saMtoSa thayo. pachI teNe keTalAka sAdhuo tejolesyA cheDe che, tenA svarUpa viSe prazna pUchavo, tathA jIvanamAM azubhaphala sahita pApakarma jaDa zarIrane lAge ja eka avataraNacihanamAM mUkele bhAga e ja praznanA uttaramAM kAlodAyI vagerene mane ApelA tathA bhagavAne abhinaMdelA javAbamAMthI che (bhagavata, zataka 18, ude. 7). maphaka e rAjagRhane dhanika zrAvaka hato. kAledAyI vageree astikAya saMbaMdhI prazna pUchyo hato, tyAre teNe A javAba vaDe temane niruttara karyA hatA. teNe ApelA javAbanuM bhagavAne abhinaMdana karyuM hatuM. makaka chevaTa sudhI sAdhu thayo nahatuM : paraMtu aMte sATha TaMka upavAsa karI maraNa pAmyA hatA, ane devagati pAmyA hatA. 1. bhagave zataka 7, udde 10. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alima para varSo kharAM ke nahIM te paNa pUchayuM. bhagavAne jaNAvyuM ke telesyA acitta pudagala rU5 che tathA, jIvane phalasahita pApakarma lAge, zarIrane nahIM. vaLI teNe pUchayuM: be puruSomAMthI eka puruSa agni saLagAve, ane bIjo tene olave, to te bemAMthI kaye mahApAtakavALo kahevAya? mahAvIre javAba Apyo : he kAlodAyi! te bemAMthI je elave che, te alpa pAtakavALA che; ane saLagAve che, te mahApAtakavALo che. kAraNa ke je agni saLagAve che, te (agni saLagAvavAnI zarUAta hovAthI) agnikAne nAza to thoDA pramANamAM kare che; paraMtu ghaNu pRthvIkAyano, ghaNuM vAyukAyAne, ghaNuM vanaspatikAyone, ane ghaNu trasa (jagama) kAne nAza kare che. tyAre je puruSa agni olavI nAkhe che, te agnikAyane vadhAre nAza kare che, paNa thoDA pRthvIkAyane, ceDA jalakAne, thoDA vAyukAyAne, gheDA vanaspatikAyAne ane ceDA trasakAone nAza kare che. mATe he kAledAyi! saLagAvanAra karatAM elavanAra alpa pAtakavALA che. [bhagavatI zataka 7, ude. 10 ] AvA AvA praznottarathI kAledAyI bhagavAna pratye zraddhA - bhakti pAmyA, ane chevaTe skaMda tApasanI peThe (juo AgaLa pA. 354) teNe bhagavAna pAse pravayA lIdhI, ane agiyAra aMgenuM adhyayana vagere karyo. ghaNA vakhata bAda bhagavAna pharI rAjagRhamAM pAchA AvyA, tyAre teNe bhagavAnane pUchelo eka prazna bhagavatI-sUtramAM noMdhAyele paDaDyo che (zataka 7, u. 10). te o pramANe che: "he bhagavana! pApakarmo azubha phaLavALAM kema hoya?" bhagavAne tene pitAnI daSTAMtapradhAna zilImAM ApelA javAba A pramANe che. he kAledAyi! jema koI puruSa suMdara Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI mahAvIrakathA thALImAM suMdara tathA aDhAra prakAranAM zAkakkALAdi yukta paraMtu viSa-mizrita bhajana kare, te te bhajana zarUAtamAM sAruM lAge, paNa pachI tenuM pariNAma bUruM Ave, tema jIvonA pApakamI azubha phaLavALAM hoya che. tathA jema auSadhamizrita bhojana zarUAtamAM sAruM na lAge, paNa pachI sukhapaNe pariNAma pAme che, tema jIvone hiMsAdi mahApApano tyAga, temaja kodhAdi pApasthAnano tyAga prAraMbhamAM sAra nathI lAgato, paNa pachI pariName sukhapaNe pariNuta thAya che. ha. pehalapura bhagavAne A varSanuM mAruM nAlaMdAmAM vyatIta karyuM. nAlaMdA te vakhate rAjagRha nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM Avela "bAhirikA' eTale ke nagara bahAra vaselI vasatI - paruM gaNAtuM hatuM. nAlaMdAmAM lepa nAme eka saMpattimAna zrAvaka raheto hato. nAlaMdAvAsamAM IzAna khUNA tarapha tenI zeSadravyA nAmanI eka manahara udakazALA (snAnagRha) hatI. tenA IzAna khUNAmAM hastiyAma nAmanuM upavana hatuM. temAM AvelA eka makAnamAM gautame utAre karyo hato. te upavanamAM gautama uparAMta bhagavAna pArzvane anuyAyI nirmatha udaka peDhAlaputra paNa raheto hato. te eka vakhata gautama pAse AvI kahevA lAgyoH he AyuSyamAna gautama! kumAraputra nAmanA zramaNanirma che ke jeo tamArA matane anusare che, teo vrata-niyama levA AvelA gRhastha pAse evA niyama levarAve che ke, "bIjAnI jabaradastI bAda karatAM, temaja badhuM na thaI zakatuM hoya te huM paNa karavAnI bhAvanAthI, mAtra hAlatAM cAlatAM prANuonI hiMsA huM nahIM karuM." paraMtu, badhAM prANIo vArApharatI sthAvara jagama evI yoniomAM bhamyAM ja karatAM hoya che. koI vAra sthAvara prANu bIjA janmamAM jagama thaIne janme che, ke Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para varSe jaMgama prANa sthAvara thaIne janme che. eTale koI prANI mAtra sthAvara nathI ke mAtra jagama nathI. tethI uparanI pratijJAvALA gRhastha sthAvara prANenI hiMsA karavAnI pitAne sTa mAnI jayAre temanI hiMsA kare che, tyAre te pitAnI pratijJAne bhaMga kare che. kAraNa ke, A janmamAM sthAvara tarIke janmelA prANe AgalA janmanA jagama prANe ja che mATe huM kahuM chuM tema niyama levarAve te kaze doSa na Ave; jemake, bIjAnI jabaradaratI bAda karatAM, temaja . . . thevuM paNa karavAnI bhAvanAthI huM atyAre jaMgama tarIke utpana thayelA prANuonI hiMsA nahi kare!" eTale gautame tene javAba ApyaH he AyuSyana! tAruM kahevuM yathArtha nathI, paraMtu bIjAne mAtra nAhaka muMjhavaNamAM nAkhanAruM che. prANe eka keTImAMthI bIjI koTImAM jAya che e vAta sAcI; paraMtu jeo A janmamAM jaMgama tarIke utpanna thayA hoya, temane ja pelI pratijJA lAgu paDatI hevAthI, pratijJAbhaMganuM ALa ghaTI zakatuM nathI. jemane tuM "atyAre jaMgama tarIke utpanna thayelAM' kahe che, temane ja ame "jaMgama prANuo' kahIe chIe. jaMgama prANIo temane kahevAya ke jemane jaMgama prANIo banavA mATenAM karmo phala ApavA lAgyAM hoya, ane e kAraNe temane tevAM nAmakarma prApta thayAM hAya. e ja rIte dharabAra tajI sAdhu banelAne na mAravAno niyama lenAra gRhastha, sApaNuM tajI pharI gRhastha banelAne mAre, to teNe sAdhune na mAravAnI lIdhelI pratijJAne bhaMga karyo na kahevAya. pachI udake gautamane bIjo prazna pUcho? he AyuSyana gautama! e koI vakhata Ave khare, jayAre badhAM ja jagama prANIo sthAvara keTImAM ja utpanna thayAM hoya, ane tethI jagama prANIonI hiMsA na karavA IcchanAra zramaNopAsakane Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIyA tevuM vrata levApaNuM athavA koInI hiMsA karavApaNuM ja na rahe? gautame javAba Apyo, "nA, amAre mane tevuM kadI banI zake nahIM. kAraNa, badhAM ja prANIonI mati, gati ane kRti eka sAthe evI hIna thaI jAya ke jethI te badhAM sthAvara prANIo tarIke ja janme evuM banavuM saMbhavita nathI. kAraNa ke dareka samaye judI judI zakti ane puruSArthavALA prANa patatAne mATe bhinna bhinna gati taiyAra karI rahyA hoya che. vaLI judAM judAM prANIo judA judA AyuSyavALAM paNuM hoya che. eTale teo jude jude samaye maraNa pAmI judI judI gati prApta kare che. eTale evuM paNa kadI na bane ke badhAM prANuo eka sAthe ja maraNa pAmI, eka sarakhI gati prApta kare, ke jethI koIne vrata levApaNuM ke hiMsA karavApaNuM ja na rahe!" * ATale javAba ApyA bAda, khAlI zabdonAM cUMthaNAM karI, anya sAdhusaMpradAyonI niMdA karavAnI udakanI kuTeva badala tene cImakI ApatAM gautame kahyuM, "he AyuSmAna udaka! je manuSya pApakarma tyAgavAne arthe jJAna-darzanacAritra prApta karIne paNuM bIjA koI zramaNabrAhmaNanI khetI niMdA kare che, te bhalene pitAne temane mitra mAnato hoya, topaNa pitAne paraleka bagADe che.' tyArabAda peDhAlaputra udaka, bhagavAna gautamane namaskAra vagere Adara karyA vinA ja pAchI pitAne ThekANe cAlavA mAMDayo. eTale gautame tene kahyuM, "he AyuSyamAna! kaI ziSTa zamaNa ke brAhmaNa pAse dharmayukata eka paNa Arya suvAkaya sAMbhaLavAnuM ke zIkhavAnuM maLavAthI ApaNane vicAratAM ema lAge ke, Aje AmaNe mane uttama yogakSemanA sthAne pahoMcADayo, to te mANase pelA zramaNabAhmaNane Adara karavo joIe, pUjayabudithI tene namaskAra karavA joIe, tenuM saMmAna karavuM maLavAthI ane sthAne rAI na Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima padara varSe joIe, tathA kalyANakArI maMgaLamaya devatAnI jema athavA devamaMdiranI jema tenI upAsanA karavI jAIe. eTale peDhAlaputra udake temane kahyuM: "AvA zabdo pUrve meM kadI jANyA nahatA ke sAMbhaLyA naheAtA, tathA keIe mane kahyA nahatA. tethI huM te pramANe varyo nathI. paNa te bhagavAna! have e zabdo sAMbhaLIne mane te zabdo upara prahA, vizvAsa, tathA ruci prApta thayAM che. ane huM kabUla karuM chuM ke, tamAruM kahevuM barAbara che." eTale bhagavAna gautame tene kahyuM, "he Arya ! e zabdo upara zraddhA-vizvAsa-rUci kara. kAraNa, ame je kahyuM, te barAbara che.' pachI peDhAlaputra udake kahyuM, "he bhagavan! huM cAra vratavALA dharmamAMthI nIkaLI, tamArI pAse pAMca mahAvratavALA tathA pratikramaNavALA dharmamAM AvavA icchuM chuM. [sUtrakRtAMga 2-7] pachI peDhAlaputra udake bhagavAna mahAvIra pAse pAMca mahAvatavALo ane pratikamaNuvidhivALo dharma svIkAryo. [34 muM comAsuM] A varSanuM comAsuM bhagavAne nAlaMdAmAM vyatIta karyuM. 10. sudarzana zeTha varSARtu pUrI thatAM bhagavAna pharI videha tarapha cAlyA. vANijyagrAmamAM temane te gAmanA sudarzana zeThane bheTe thaye. 1. pArzvanAthane dharma pratikramaNa vinAne che. kAraNa ke temanA sAdhuo kAraNa hoya tyAre ja pratikramaNa kare che, nahIM to nathI karatA. ane mahAvIra jinanA sAdhuo te kAraNa hoya ke na hoya paNa pratikramaNa kare che ja. "pratikramaNu" eTale pote ja karelAM karma reja tapAsI javAM tathA kAMI deSa thaye hoya te guru AgaLa tenI kabUlAta karI, pharI tene na karavAnA nizcaya sAthe prAyazcitta svIkAravuM te. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA teNe jaina matAnumata kALanI gaNatarIo viSe mahAvIrane prazno karyo. te gaNatarIomAM, chevaTe saMkhyA vaDe na gaNAvI zakAya, -mAtra upamA vaDe ja kahI zakAya tevI "pApama' ane sAgaropama" evI gaNatarIo Ave che. te jemake sutIkSNa zastra vaDe paNa chedI bhedI na zakAya te parama aNa; evAM anaMta paramANuonA samudAyanI eka ucchalaNalzikA' thAya; tevI ATha maLe tyAre eka "kSaNiNikA thAya; tevI AThane eka Urva reNu; tevA AThane eka trasare, tevA AThane eka ratha: tathA tevA AThana devakuru ane uttarakuru bhUmimAM rahetA manuSyanA vALane eka agrabhAga thAya. tevA AThana harivarSa ane ramyaka bhUmimAM rahetA manuSyone eka vAlA thAya; tevA AThane haimavata ane aravata bhUmionA manuSyano eka vAlAma thAya; tevA ane pUrvavideha bhUmionA manuSyane vAlAthAya; tevA AThanI eka bhikSA: ATha likSAnI eka cUkA; ATha cUkAne eka yavamadhya; ATha yavamaLane eka aMgula; 96 aMgulanuM eka dhanuSya; evAM 2000 dhanuSyano eka gAu; ane evA cAra gAunuM eka ejana. evA eka yojana AyAma ane viSkalakavALe, eka jana UMcAIvALo ane traNa jana paridhivALe eka palma (khADo) hoya; temAM eka divasanA UgelA, be divasanA UgelA, traNa divasanA UgelA ane vadhAremAM vadhAre sAta rAtanA UgelA karaDe vAlA kAMThA sudhI ThaseThasa bharyA hoya; pachI te palyamAMthI so se varSe eka vAsAgra kADhavAmAM Ave; ane e rIte eTale varSe te khADe bilakula khAlI thaI jAya, teTalAM varSane palyopama kahe che. tevA koTAkoTI pApama varSone 10 gaNuM karIe to eka sAgaropama varSa thAya. sudarzanane zaMkA e hatI ke, e pApamane tathA Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para varSe sAgaropama varSone kadI kSaya ke apakSaya thAya khare! lAge che te ema ke, kadI na thAya; to pachI naraka-svargamAM aneka sAgarepama vanuM AyuSya kahyuM che, tenuM zuM? te gatine pAmelo pharI tyAMthI Tyuta ja na thAya! bhagavAne javAba Apyo ke, e vane paNa jarUra aMta Ave ja. sudarzane pUchayuM, "he bhagavana ! ema Apa zA kAraNathI kahe che? mahAvIre kahyuM, "he sudarzana! te bAbatamAM huM je kahuM chuM te sAMbhaLa. hastinApuramAM bala nAme rAjAne prabhAvatI nAme rANa hatI. te rANune eka vakhata jANe keI siMha AkAzamAMthI UtarI pitAnA mukhamAM praveza karato hoya evuM svama AvyuM. svamapAThakene pUchatAM temaNe jaNAvyuM ke, A svamathI sUcita thAya che ke, prabhAvatI rANune nava mAsa ane sADAsAta divasa vItyA pachI kuladhvaja samAna putra thaze; te rAjyano pati thaze, athavA bhAvitAmA sAdhu thaze. vakhata jatAM rANIe putrane janma Ape. tenuM mahAbala evuM nAma pADavAmAM AvyuM. e samaye tene ATha kanyAo sAthe paraNAvavAmAM AvyA; ane saMsAratyAga tarapha tenuM citta na vaLe, te mATe prayatnapUrvaka tene sukha-vilAsAmAM rUMdhI levAmAM Avyo. paraMtu eka vakhata vimalanAtha tIrthakaranA prapautra dharmaSa muninuM pravacana sAMbhaLatAM ja tenI vRtti badalAI gaI ane mAtapitAnI aneka samajAvaTa chatAM te sAdhu thaI gaye. tyAra bAda bAra varSa sudhI vicitra prakAranAM aneka tapakarmo karIne aMte sATha TaMkanA upavAsathI teNe dehatyAga karyo. mRtyu bAda te brahmalakamAM deva thaze. tyAM tenuM AyuSya daza sAgaropama varSanuM hatuM. he sudarzana! tuM pote ja AgalA janmamAM te mahAbala deva hato. ane daza sAgaropama varSo sudhI Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA mahAvIyA divya ane bhAgya evA bhego bhegavI, te sudI sthitine phAya thayA pachI ahIM vANijyagrAmamAM utpanna thayo che." A sAMbhaLatAMnI sAthe sudarzanane pitAnA pUrvajanmanuM bhAna thayuM; ane pariNAme mahAvIre kahelI vAtanI tene khAtarI thaI gaI. tyAra bAda temanI pAse kahA bharele citta pravajyA laI, bAra varSa sudhI sAdhuparyAya bhalI pere pALI, aMte sATha TaMkane upavAsa karI, te mRtyu pAmyo; ane siddha-buddha tathA mukta thayo. [bhagavatI. za. 11, u. 11] 11. pachInAM cha varSa have pachInAM cha varSane gALo, chUTI-chavAI ekAda-be vigata noMdhatA jaIne kaMIka jaladI sameTI levAne thaze. e cha varSa daramyAna kAMI noMdhavA jevuM banyuM nahatuM -e mATe nahIM; paraMtu je kAMI banyuM hatuM tenI vistRta vigato saMgharAyelI ApaNane nathI maLatI. dharmopadeza apAye ja jAte hati; dIkSAo levAyAM ja karatI hatI; sAdhakone protsAhana maLyA ja karatuM hatuM; praznottara thayAM ja karatA hatA. te badhAMnuM mahattva ke agatya paNa ochAM na hatAM. te te vyaktio mATe te te badhI vastuo agatyanI ja hatI. paraMtu kathAkArane te kathAnI vastu sAthe vizeSa levAdevA hoya. jyAM navIna jIvana ke aMtima kRtArthatA hoya, paraMtu navIna "varatu' na hoya, tyAM tenuM pagaluM jhaTa na vaLe! ane AgaLa AvI gayelAM caritranI camatkRti bharelI kathAo AgaLa, mAtra upadeza-zravaNa-dIkSAsAdhanA-kRtArthatAeTalI ja vigatovALI kathA jhAMkhI paNa paDI jAya! eTale kathAkAra te e bhAga upara jarA moTI chalaMga bharI jAya che. bAkI rahyo ItihAsa-kAra. tenuM kAma te dhULadhAyAnuM. tene te nAnI nAnI ke sUkI sUkI vigatene paNa 5. bhaktane paNa iSTanI dareka nAnI-moTI vigatanuM stavana Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ati hara varga A karavAne lAbha hAya. eTale jeTalI maLI teTalI vigata noMdhavAnuM. to na ja choDI zakAya. A rahI te badhI vigatAH[35 muM cAmAsuM bhagavAne te varSoMnuM ceAmAsuM vaizAlImAM vyatIta karyuM. varSoMRtu pUrI thayA bAda te pharI eka vAra madhyapradezA tarapha vaLyA; ane kAzala, pAMcAla, sUrasena Adi dezamAM vicaryoM. A pravAsa daramyAna te krAMpilya, sau pura, mathurA, napura Adi nagarAmAM padhAryAM. tyAra bAda te pAchA videha tarapha vaLyA. A vakhate vANijyagrAma pAse kaiAlAka sa`nivezamAM AgaLa jaNAvela(pA. ra94) AnaMda gRhapatinA avadhijJAna bAbata gautame uThAvelI zakAvALA banAva banyA hatA -- eTaluM ahIM sUcavIne AgaLa cAlIe. [36muM ceAmAsuM ] - bhagavAne A varSoMnuM ceAmAsuM mithilAmAM gALyuM. tyAra mAMda te a Mgadeza tarapha vaLyA. A pravAsa daramyAna ja caMpA nagarImAM AgaLa ( pA. 308 upara) jaNAvelA kAmadeva zrAvakanI prazaMsAvALA banAva banyA hatA. [37 muM cAmAsuM ] tyAra bAda bhagavAna rAjagRha tarapha vaLyA. A varSe bhagavAnanA aneka ziSyA nirvANu pAmyA. temAM gaNadhara prabhAsanuM nAma noMdhavApAtra gaNAya. A vanuM cAmAmuM bhagavAne rAjagRhamAM vyatIta karyuM. [ 38 muM ceAmAsuM | varSARtu pUrI thatAM bhagavAne magadhamimAM ja vihAra karyo karavAnuM cAlu rAkhyuM. A varSa daramyAna gaNudhara acalabhrAtA ane metA nirvANu pAmyA. bhagavAne A varSanuM cAmAsuM nAlaMdAmAM vitAvyuM. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIjhathA [39 muM mAruM] varSARtu pUrI thatAM bhagavAne videhabhUmimAM ja vihAra karyo karyo. te varSanuM mAnuM temaNe mithilAmAM gALyuM. mithilAnA A vasavATa daramyAna bhagavAne gautamanA prazna uparathI temane tiSazAstra kahI saMbhaLAvyuM ema pAMcamA upAMga sUryaprAptimAM jaNAvyuM che. [40 muM comAsuM]. pachInA varSamAM paNa temaNe videhamimAM vicAravAnuM ja cAlu rAkhyuM. te varSanuM mAruM paNa temaNe mithilAmAM ja gALyuM. [41 meM mAruM] varSatu pUrI thatAM bhagavAna magadha tarapha vaLyA. A varSa daramyAna AgaLa (pA. 354 upara) jaNAvela mahAzataka zrAvakane hitopadeza ApyAno prasaMga bane. agnibhUti, ane vAyubhUti e be gaNudhare A varSa daramyAna ja nirvANa pAmyA. bhagavAne A varSanuM comAsuM rAjagRhamAM gALyuM. 12. parinirvANa varSARtu pUrI thayA bAda paNa bhagavAna thoDe vadhu vakhata rAjagRhamAM ja rokAyA. e daramyAna avyakta, maMDila, mauryaputra, ane aMkapita e cAra gaNadhara nivANa pAmyA. tyAra bAda varSARtunA arasAmAM bhagavAna cAturmAsa mATe pAvApurI tarapha vaLyA. e temane pRthvI parano chello cAturmAsa hatA. kaThina tapasAdhanA, gozAlaka sAthe thayelA kalaha vakhate thayelI IjA, ane satata cAlyA karatI upadezapravRti- AdithI temanA zarIrane e dhasAre nahi lAgyo hoya. te badhA chatAM ATalAM varSa sudhI temanuM zarIra kAma detuM rahyuM, e ja te zarIranuM adbhuta sAmartha batAvI Ape che. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima dara varSe pAvApurImAM te comAsuM temaNe lAMnA hastipAla rAjanA kArakunenI jIrNazALAmAM vyatIta karyuM. te vakhatanI temanI dinacaryA, zArIrika hAlata, ityAdinI kazI vigato noMdhAyelI nathI. mAtra cheka chellA divasanI eka vigata saMgharAI rahI che. ane te e ke, deha choDavAno samaya najIka Avate gaye, tema temaNe potAnI upadeza-dhArA vegathI cAlu karI. kahe che ke, cheka pAchalI rAta sudhI temaNe te dhArA bhAvI ja nahi ane punAM phaLo viSe paMcAvana adhyayane, pApanAM phaLa viSe paMcAvana adhyayane, ane vaNapUchayA viSayanAM 36 adhyayane eka pachI eka temane mukhe vahyA ja karyA. duHkhanI vAta che ke, e chevaTane upadeza karyo te have nakkI thaI zakatuM nathI. vaNapUchayA viSayanAM 36 adhyayane te ja uttarAdhyayana sUtranAM 36 adhyayane, ema keTalAka kahevA jAya che; paraMtu te vAta svIkAratAM ghaNuM muzkelIo ADI Ave che. cemAsAne cothe mahine hatA. arthAta kArataka mAsanuM kRSNa pakhavADiyuM hatuM; tene chele divase arthAta amAvAsyAe pAchalI rAtrone samaya Avyo. bhagavAne cha Takano upavAsa karyo hato. sau temanI AsapAsa UbhA hatA. mAtra gautama tyAM na 1. mULaH "rajajugazALA" athavA "zukazALA che. zukazALA eTale jakAta levAnuM nAkuM, ane 2jugazALA eTale lekhake-kArakunanI kacerI, e artha levAya che. azokanA zilAlekhamAM "rajaju" eTale kAyado ane vyavasthA jevAM agatyanAM khAtAM saMbhALanArA amaladAre - e artha thato jaNAya che. 2. gujarAtI gaNanA pramANe A mAsa. te varasanuM nAma caMdrasaMvatsara, te mAsanuM nAma prItivardhana, te pakhavADiyAnuM nAma nadivardhana, te divasanuM nAma agnivezya, amAvAsyAnI te rAtrinuM nAma devAnaMdA; te murtanuM nAma sarvArthasiddha ane te vakhate svAti nakSatra sAthe caMdrano yoga hato. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va zrI mahAvIrakathA hatA. gautamanI mahAvIra bhagavAna upara atizaya mamatA hatI, ane te mamatA ja temane kevaLajJAna utpanna thavAmAM ADe AvatI hatI. bhagavAne temanI te mamatAnA cheda karavA temane najIkanA gAmamAM devazarmAM nAme brAhmaNane upadeza ApavA meAkalI dIdhA hatA. bhagavAnanA meAkSanI ghaDI najIka AvatI gaI, tema surAsura samudAya paNa aMtarikSamAM bhegA thavA lAgyA. have bhagavAne pa"kAsane sthira thaI, dhIre dhIre mana-vANI-kAyAnA sthUla temaja sUkSma yeAgA rUdhavA mAMDatyA; ane e rIte dhyAnanI sarvottama kakSAe paheAMcI sarva karmabaMdha toDI nAkhyA. ema thatAM je, vastu mATe temaNe pura - maMdira - rAjya - lakSmI Adine tyAga karyo hatA; snehe karIne vyApta evAM baMdhuzmeAnA snehane avamAnyA hatA; game tevA grISma RtunA tIvra tApa tathA zIta RtunI game tevI tIvra ThaMDIe satata sahyAM karI hatI; bhikSA mAgIne game tevAM lUkhAM-sUkAM-tuccha annapAna svIkAryAM hatAM; bhayaMkara smazAna, zUnya gRhA ane araNyAmAM viharavAnuM mAnya rAkhyuM hetuM; cha Taka-ATha TaMka AdinA kaThina upavAse| satata karyAM karyo. hatA, tathA bIjA pazu aneka vidhro tathA saMkaTA khedarahitapaNe sahyAM hatAM, te vastu - meAkSapada - temane prApta thaI gaI. dhanya che te vIrane - tenA jIvanane temaja maraNune. - sutrakAra kahe che : " adhI graMthIone pAra karI gayelA te prabhune have krI janma temaja maraNu pAmavApaNuM nathI. te mahApuruSa kAMI paNu dUSaNu vinAnA, dhRtimAna, sthira cittavALA tathA sUryanI peThe anuttama tapa karanArA hatA. " sahana karavAmAM te pRthvI jevA hatA, anubhavI hatA, kuzaLa hatA, tIvra buddhimAna hatA, krAdha-mAna-mAyA-leAja Adi dASAthI rahita hatA, paripUrNa parAkramI hatA, tathA aneka guNAyukta hatA. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima pannura vage E " A leAka tathA paraleAkanA sarva kAmalegAnA tyAga karI, duHkhakSaya karavAnA hetuthI temaNe ati duSkara tapa AyuM. hatuM; ane srIbhAga -2AtrIbheAjana-ane tamAma bhAgapadArthInA haMmezane mATe tyAga karyAM hatA. sarvottama zukla dhyAna prApta karI, te mahAmuni parama siddhine pAmyA che. temanA samayanA pracalita sarva vidhI vAde jANavA chatAM, temaNe jIvana pata peAtAne yogya lAgatA sayamadhamAM AryAM che, tathA sarva padArthInuM svarUpa jANIne, leAkeAnA kalyANu arthe hitakara evA te dharma, dIpakanI peThe pragaTa karyAM che. tejasvI agninI jema te dhama saM karmonA nAza karanAra che." [sUtrakRtAMga sUtra zruta1, a. ] vIra bhagavAnanuM aihika zArIrika jIvana pUruM thayuM,1 tethI te jIvananA tamAma paDadhA haMmezane mATe nAbUda thayA ema nathI ja. kANu jANe che ke, puruSAthI sAdhakAne tema ja bhaktone te paDadhA hajI paNa keTakeTaluM mArgadarzana ane preraNA ApyA karatA haze. 13. gautamane kevaLajJAna devazarmA brAhmaNane pratimedha pamADIne pAchA pharatA gautamane prabhunA nirvANunI khabara mAMmAM ja maLI. temanA duHkhanA pAra rahyo nahI. cheka chevaTanI ghaDIe ja temane bhagavAnathI dUra rahevAnuM thayuM. ane te paNu bhagavAnanI ja preraNAthI! eTale te dASa paNu kAne de? thayuM te thayuM ja. 1. trIsa varSI gRhasthAvAsamAM rahyA, bAra varasa ane sADA cha mahinA sAdhaka tarIke, ogaNatrIsa varSa ane sADA pAMca varSa kevaLajJAnI tarIke (arthAt sAdhu tarIke kula 42 varSa' ema kula 72 varSanuM AyuSya bhAgavI, A avasarpiNImAM duSamA-suSamA nAmanA cothA ArAnAM traNa varSa ane sADA ATha mAsa bAkI rahetAM ekalA mAse gayA. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA paraMtu have? bhagavAnanA jIvatAM ja je kevaLajJAna prApta na thayuM, te temanI gerahAjarImAM kevI rIte prApta thavAnuM? chatAM pote jyAre eka vAra temanI AgaLa A bAbatanuM duHkha vyakta karyuM hatuM, tyAre te temaNe khAtarI ApI hatI ke, siddhimAM paNa ApaNe e sAthe rahIzuM! temaNe mane zuM Ama khoTuM ja AzvAsana ApyuM hatuM ane tethI ja temaNe mane chevaTanI vaDIe dUra rAkhyo! ema to na bane. bhagavAna khoTuM te bAle ja nahIM. te pachI mane gerahAjara rAkhI ekalA ja sihipade cAlyA javAmAM temane hetu che? gautamanA cittanI A karuNa tema ja dAruNa gaDabAMja temanA chellA be toDanArI banI. bhagavAna vinA kevaLajJAna kema karIne prApta thaze, e hatAzA ja temanAmAM navI AzA preranArI banI. kharI ja! mahAvIra upara temanA zarIra upara atyaMta mamatA bAMdhIne, tathA temanA upara ja badhe AdhAra rAkhIne huM pUrepUruM AmabaLa dAkhavato nahoto - e vastu mArA dhyAna upara lAvavA ja prabhue Ama nahIM karyuM hoya? te have huM vastumAtrathI nirapekSa banI tathA zarIranI paNa paravA karyA vinA kevaLajJAna prApta karavA ja kaTIbaha thAuM. prabhu vinA jIvavAmAM bIjo rasa paNa have zo che? kathAkAra kahe che ke, ATalI vAta samajAtAM ja gautamasvAmIne paNa kevaLajJAna thaI gayuM. tyArabAda lekene sadupadeza ApatA te bAra varSa sudhI vicaryA, ane aMte rAjagRha nagaramAM eka mAsanA anazana vaDe dehatyAga karIne akSaya mokSapada pAmyA. bhagavAnanA gaNadharomAM have sudharmAsvAmI ja bAkI rahyA. bhagavAna vinAnA banelA sAdhusaMdhanI vyavasthAne bhAra Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima para vo temanA upara ja AvI paDayo. saMsthApakanA prabaLa vyaktitvathI kheMcAIne ekaThA thayelA vividha mati-gativALA sAdhusaMghanI te saMsthApaka dUra thatAM ekadama kevI vale Ave che, te ApaNe itihAsanA bIjA dAkhalAo uparathI joI zakIe chIe. sudharmAsvAmIe e badhA divasamAM kevI kevI muzkelIomAM thaIne pitAnuM kAma saMbhALyuM tenI kazI vigate saMdharAI nathI. saMgharAI che mAtra eka ja vigata, ke, 92 varSanI lAMbI umare sudhamasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM. tyArabAda saMdhanI vyavasthAnuM kAma temanA ziSya jaMbusvAmI upara AvI paDayuM. kevaLajJAnI thayA bAda paNa sudhamausvAmI bIjA ATha varSa jIvyA; ane pUrI 100 varSanI vaye eTale ke prabhunA nirvANa pachI 20 varSe temaNe deha choDayo. je busvAmInI kathAnI sAthe mahAvIrakathAne chelo taMtu kathAkAra paNa sameTI le che- ema kahIne ke, mahAvIrasvAmIe pragaTAvelI kevaLajJAnanI cetanA jaMbusvAmI chellA tirdhara hatA. ApaNe paNa tyAMthI ja A kathA sameTIe. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTo 1 hAlikanI kathA mahAvIra-kathAmAM AgaLa nAMdhelI kathAo temaja prasaMge uparAMta bIjI keTalIka kathAo tathA prasaMgAnA ullekha hoya che. te kathA ke prasaMgAnA dezakALa Adi bhAmata kazI cokasa mAhitI maLatI na heAvAthI, temanI ahI. pariziSTamAM judI nAMdha lIdhI che. chadmasthAvasthAmAM mahAvIra jyAre vahANumAM esI nadI pAra karatA hatA, te vakhate suSTa nAgakumAre prabhune karelA upadravanI kathA AgaLa ( pA. 140) AvI gaI che. te nAgakumAra tyAMthI cyavIne kAI gAmamAM kheDUta thayA hatA. eka vakhata mahAvIra te gAme padhAryAM hatA. te vakhate te kheDUtane meSa karavA temaNe gautamane meAkA. gautamanA upadezathI tenAmAM saddharma pratye bhAvanAM tA janmI, paNa pachI mahAvIrane jotAM ja temanA pratye dveSabhAva lAvIne te pAchA cAlyeA gayA. tripRSThanA bhavamAM je siMhane bhagavAne mAryAM hatA, te siMha ja e kheDUta thayeA hateA; tethI bhagavAnane jotAM tene Ama deSabhAva janmyA. tripRSThe mArelA te siMha jyAre taraphaDatA hatA, tyAre tripRSThanA sArathie (jIe AgaLa pA. 39, noMdha 1) tene kAMIka AzvAsana ApyuM hatuM. te vakhate te sArathi pratye te siMhane kaMIka sadbhAva janmyA hatA. tethI gautamanA kahevAthI te kheDUtane kAMIka bhedha thaI zakayo hatA; kAraNa ke, tripRSNe Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiddha sArathi ja A bhavamAM gautama thayo hato. bhagavAne ja gautamane A badhI vAtano khulAso karyo hato. prasAcava zarli prasannacaMdra kayA dezane rAja hato, te viSe kathAkAre ekamata nathI. guNacaMda gaNI tene tAmalipine rAjA kahe che; hemacaMdrAcArya tene potanapurano rAjA kahe che; ane Avazyaka caNimAM tene kSitipratiSThita nagarano rAjA kahyo che. te rAjA bhagavAnanA upadezathI vairAgya pAmI, pitAnA cheka ja bALaka vayanA putrane gAdIe besADI sAdhu thaze. paraMtu tethI rAjayanA mAThA hAlahavAla thayA, maMtrIo cAlyA gayA, rANIo bhAgI gaI, ane prajA game tema kaSTa pAmavA lAgI. prasajacaMdranI tethI ghaNu apakIrti thaI. eka vakhata prasannacaMdra muni mahAvIra sAthe pharatA pharatA rAjagRhamAM AvyA hatA. te vakhate potAnI A badhI apakIrti sAMbhaLI, te kahenArAo pratye temane manamAM khUba gusso AvyA, ane te manamAM ne manamAM temanI sAthe zastrayuha karavA lAgyA, ane bhAva bhAna bhUlI gayA. te sthitimAM temane beThelA joI zreNike bhagavAnane pUchayuM ke, AvI dhyAnastha dazAmAM A prasannacaMdra muni maraNa pAme, te kaI gatine pAme? mahAvIre javAba Apyo, "naraka gatine." A vicitra javAba sAMbhaLIne zreNikane lAgyuM ke, bhagavAna kadAca mAre prazna samajyA nathI. tethI teNe pharIthI te prazna pUcho. tyAre bhagavAne javAba Apyo, ke, "uttamattama devagatine.' Ama be virodhI uttare maLavAthI zreNike bhagavAnane tene khulAse pUchayo. tyAre bhagavAne kahyuM ke, pahelIvAra jyAre te pUchayuM, tyAre prasannacaMdra manamAM eka tumula yuha laDI rahyA hatA, paraMtu bIjIvAra teM pUchayuM tyAre, te svastha thaI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI mahAvIra kathA gayA hatA, ane pote karelA mAnasika rakhAna bAbata pastAve karatA hatA. - zreNika mahAvIra vacce Ama vAtacIta cAlatI hatI, tevAmAM te utkaTa pastAvAne kAraNe prasanacaMdane kevaLajJAna prApta thaI gayuM, eTale bhagavAne zreNikane pAchuM jaNAvyuM ke, have to prasanacaMdra mokSagatine pAmyA che. vipAkasanAM pAze vipAkasatramAM bhagavAne judAM judAM nagaromAM karelA jamaNanI ane tyAM gautamanA jevAmAM AvelI vyaktionI temaNe kahelI kathAo che. judAM judAM pApakarma pUrvajanmamAM karavAthI A janmamAM du:khI thatI te te vyaktionI kathAo te satranA prathama khaMDamAM che; jayAre bIjA khaMDamAM pUrva janma satsaMga vagere karanArI puNyazALI vyaktione A janme maLelI zubha saMpattinI kathAo che. te badhImAM etihAsika keTaluM che, tathA mAtra kathAtmaka keTaluM che, te kahI zakAtuM nathI. eTaleM judAM judAM nagare tathA temanA rAjAonAM nAma viSe je mAhitI te sUtramAM che, te ja ahIM koSTakarUpe ApI dIdhI che. rAjanuM gautama ke mahAvIne nAma motI vyaktinuM nAma 1. mRgAgrAma vijaya mRgAputra (rAjaputra) 2. vANijayagrAma mitra ujitaka (sArthavAhaputra) 3. parimatAbha mahAbala alamasena (ceraputra) 4. sAAMjanI mahAddha zakaya (saMghavIputra) 5. kauzAMbI zatAnIka bahaspatidata (purohitaputra) 6. masurA zrIrAma nAdivardhana (rAjaputra) 7. pATalipaMDa sivAya ubaradasta (sadhavIputra) Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. zaurikapura 9. rAhItaka 10. varSa mAnapura 11. hastizISa 12. vRSabhara 13. vIrapura 14. vijayapura 15. sogaMdhikA 16. kanakapura mahAvIra pAse sAdhu thanAra adInazatru dhanAvaha 17. mahApura 18. suzreSa 19. capA parikSiI 20. sAta corikadatta vaizramaNudatta vijayamitra 1. rAjaguha 2. sAta 3. vANijyagrAma vAsavadatta apratihata priya'na subAhu kumAra bhadranadi kumAra vIrakRSNamitra sunIta kumAra madha arjuna datta zaurikatta (mAchI) devadattA gaNikA aArANI zapurA bakAmAtA maheMdra (thA A pustakamAM ApI che pA. 302) mitrani varadatta 4. anuttoSaSAti satranAM pAtra dIkSA laI, tapa karI, anuttama devagati prApta karanAra keTalAMka pAtronI kyAe anuttaraupapAtika sUtramAM che. temAMnI keTalIkanA ullekha A graMthamAM AgaLa AvI gayA che. je nAmA bAkI rahetAM lAgyAM temanuM krAka A pramANe che. deza ke nagaranuM nAma gAmAtA suvAsavakumAra macaMdra kumAra vaizramaNa kumAra mahAbala kumAra drana kri sAdhu thanA pitAnuM nAma tathA hADo athavA tene abhAve mAtAnuM nAma bAmAtA A pAtranuM nAma isidAsa) pela rAmapurNA cAlyA) peDhAlaputra Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIlA 5. cA tagaDha sAsutranAM pAtrA 1. kima atti- mahAvIranA dharmopadeza rAjagRhamAM sAMbaLA, peAtAnA kuTuMbabhAra jyeSTha putrane soMpI sAdhu thAya che, ane 11 aMga bhaNe che. bAkInI kathA makAyI jevI jAvI (ju AgaLa pAna 317). tenuM sAdhupaNuM 16 varSanuM che, ane vipula parvata upara teNe siddhi prApta karI che. jya - 3. arjunaka mALInI kathA A mALInI rAjagRha nagara bahAra vADI hatI. tathA vaMzapara parAe cAlyuM AvatuM sugarapANiyakSanuM maMdira hatuM. A mALIne te yakSa upara ahu zraddhA hatI. paraMtu eka vakhata eka amAsa TALAnA cha mAsAe e maMdiramAM ja tene bAMdhIne tenI strI upara atyAcAra karyAM, tyArathI tenI e yakSa uparathI zraddhA UtarI gaI. ane te gAMDA jevA thaI rAja rAjagRha nagaranI AsapAsa cha mANusA ane sAtamI zrI mAratA pharavA lAgyA. kathAkAra kahe che ke, arjunaka mALInI zraddhA sugarapANi yakSamAMthI UtarI javAthI te yakSa ja peAtAnuM daivata matAravA te mALAnA zarIramAM pesI A sahAra karatA. arjunakanA A utpAtathI rAjagRhanA leAi trAsI gayA. zreNika rAjAe paNa leAkeAne sAvaceta karI dIdhA ke, kAI e nagara bahAra phAve tema na nIkaLavuM. e arasAmAM mahAvIra rAjagRhanI bahAra AvI paheoMcyA. te vakhate zreNikanA DhaMDherAne avagaNI, te nagaranA sudarzana nAme zrAvaka mahAvIranAM darzana karavA ekaleA bahAra AvavA nIkaLyeA. arjunake tene eye; paraMtu tenI hiMmata tathA dRDha zraddhAbaLa joI arjunakane Aveza UtarI gayA, ane te paNa tenI sAthe mahAvIranAM ne AbhyA. mahAvIre tene dharmopadeza dIdhA, ane teNe tarata tyAM ja dIkSA lIdhI. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa paraMtu pachI te jyAre jyAre gAmamAM bhikSA levA jatA, tyAre jemanAM sagAMvahAlAMne teNe AvezamAM mArI nAkhelAM, te tene mAra-pITa karatAM. tene bhikSA paNa ochI ja maLatI. cha mahinAmAM te te bhUkhamarAthI ja maravA jevo thaI gayA. tyAre teNe annapAnane sadaMtara tyAga karI dIdho. paMdara divasa bAda te mRtyu pAme, ane siddha-buha tathA mukta thayA. 3. timuzanI thAH te pilAsapuranA vijaya nAme rAjAne zrIdevIrANune peTe thayelo putra hatA. te nAno hato ane maMdiramAM ramata hato, tyAM teNe gautamane bhikSA mATe pharatA joyA. temanA pratye AkarSAI, te temane bhikSA levA pitAne tyAM teDI lAvyo. tenI mAtAe gautamane puSkaLa bhikSA ApI. pachI atimuktaka gautamanI sAthe temanA gurune (mahAvIrane) jevA nagaranI bahAra gaye. bhagavAne tene dharmopadeza Apyo. eTale te sAdhu thavA mAtApitAnI paravAnagI levA Avyo. tenAM mAtApitAe tene kahyuM ke, bhAI tuM hajI sAdhu thavAmAM zuM samaje? tyAre eNe javAba Apyo ke, huM eTaluM samajyo chuM ke, janmelAne avazya karavAnuM che; paraMtu kyAre - kevI rIte - kayAM maravAnuM che te huM nathI jANata; tema ja maryA bAda jIvane kyAM karma vaDe, nAraka-pazu-paMkhI-deva-manuSya Adi yoni prApta thAya che, te huM nathI jANata; paraMtu eTaluM jarUra jANuM chuM ke, potAnAM ja karma vaDe jIvane te badhI yunio prApta thAya che. pachI mAtApitAe tene nAchUTake rajA ApI. bhagavatIsUtra zataka 5, udde 4mAM atimukataka kumArazramaNa viSe eka prasaMga noMdhAyo che. te eka vakhata maLatyAga karavA bahAra gayA hatA, tyAre rastAmAM vahetA pANInuM khAbeca Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA " joI, tenA pharatI mATInI pALa bAMdhI, temAM peAtAnuM pAtra taratuM mUkI " heADI ' hADI ' kahIne ramavA lAgyA. keTalAka virAe tenI A ceSTA joI, bhagavAnane pUchyuM ke, e kumArazramaNu keTale bhave siddha thaze? bhagavAne kahyuM ke te A bhava pUrA karIne ja siddha thaze. mATe tenAM niMdA-tiraskAra rakhe karatA. UlaTuM tenI sevA karA, kAraNa te A chellA zarIravALeA che. bhagavAna pAse ghaNAM varSo sudhI sAdhupaNuM yathAyegya pALI, tathA guNuratna nAmanuM tapa yathAvidhi AcarI, aMte annapAnanA tyAga karI, atimuktaka vipula pata upara maraNu pAmyA, ane siddha-mudda tathA mukta thayA. 4. avaNa rAmAnI kathA te rAjA vArANusImAM rahetA hatA. teNe evA saMkalpa karyAM hatA ke, bhagavAna jo mArI nagarImAM Ave, ane nagaranI bahAra kAma mahAvanamAM Utare, tA huM temanAM upAsanAdi karuM. tenA saMkalpa jANI laI bhagavAne tema ja karyuM; eTale te rAjA meDhA putrane gAdIe besADI, sAdhu thayA; ane ghaNAM varSa yathAvidhi sAdhupaNa pALIne aMte vipuza parvata upara siha-jIdda ane mukta thayA. 5. vAhInI prathAo : bAkInI keTalIka kathAomAM nAma sivAya khIjI kAMI vizeSa vigata maLatI nathI. temanuM kASTaka nIce pramANe che. dIkSA lenAra zAtranuM nAma 1. kAzyapa gRhapati 2. kailAsa gRhapati 3. haricaMdana gRhapati 4. vAratta gRhapati 5. pUbhadra gRhapati 6. meSa gRhapati nagamatuM. nA rAjaguha sAta .. rAjaguha vANijyagrAma rAjaguha zAna' sAdhupaNAnA ael TALa zreNika 16 varSa 12 varSa "" pAMca va bahu va Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTo 6. zayaseluya suttanAM pAtra sUtratAAMgasUtranA upAMgarUpa gaNAtA A sUtramAM mahAvIra AmalakA nagarImAM padhAryAMnA ullekha che. te nagarI kAM AvI tenA kA niSNuya karI zakAtA nathI. mahAvIranAM cAturmAMsanAM sthaLAmAM tenuM nAma nathI; sUtromAM jaNAvelI A dezanI rAjadhAnIonAM nAmeAmAM paNa tenuM nAma nathI. te nagarImAM seya rAjA rAjya karatA hatA, ane tene dhAriNI tAme rANI hatI evA ullekha te sUtramAM che. mahAvIra bhagavAnane sUryobhadeva namaskAra karavA AvelA, tenI samRddhi joI, gautame mahAvIrane pUchyuM ke, A deva pUrve kANu hatA, ane teNe kevI rIte A samRddhi prApta karI che. te uparathI mahAvIra tenA pUrva janmanI kathA kahe che; kekaya dezamAM seniyA nagarImAM rAjya karatA pacesI rAjAnA bhavamAM teNe pArthonuyAyI kezI nAmanA zramaNane upadeza sAMbhaLIne sAdhanA karI hatI. kezI kumArazramaNu mahAvIranA gaNudhara gautama sAthe thayelA saMvAda Adu mahAvIranA anuyAyI banyA hatA, te prasaMga AgaLa graMthamAM [po. 389 ] nAMdhAyelA che. * seya rAjA viSe khAsa mAhitI maLatI nathI. sthAnAMga sUtramAM mahAvIre dIkSita karelA ATha rAjAonAM nAmamAM 'seya ' rAjAnuM nAma Ave che. paNa te seya ane A seya eka ja che, e nakkI karAtuM nathI. L 7. dazAzrutamAM noMdhAyelA upadezA zreNika rAjA mahAvIranA bhakta banyA hatA, te kathA graMthamAM AgaLa [pA. 243] jaNAvI che. eka vakhata te cekSaNA rANIne laI, rAjagRhamAM padhArelA mahAvIrasvAmInAM darzana karavA AbhyA. te vakhate tenI vibhUti joI bhagavAnanA sAdhue AkarSAyA tathA viSphaLa banyA. te prasaMge te sAdhuone Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA zrI mahAvIra kathA bhagavAne Apela lAbho upadeza dazAzrutaskaMdha nAmanA cothA chedasatramAM dazamA khaMDamAM noMdhAyo che. te ja pramANe caMpA nagarInA keNika rAjAnA ullekha sAthe bhagavAne 39 zlokamAM Apela upadeza te sUtranA navamA khaMDamAM saMgharAyo che. ane pAMcamA khaMDamAM vANijyagrAmamAM bhagavAne 17 zlokamAM Apela upadeza saMdharAve che. te badhA ulekha kayA cekasa samayanA che, te nakkI na thavAthI ahIM temanI noMdhamAtra laI rAkhI che. 8. samavAyAMgamAM noMdhAyelI hakIkata samavAyAMgasUtramAM saMkhyAnA krame mahAvIra svAmIne lagatI keTalIka hakIkato sUtra 7-11-14-30-36-42-53-54-55-7082-83-89-104-106-110-111-134-135 mAM noMdhAyelI che. keTalIka vigate agAu A graMthamAM AvI che. bAkI rahelImAM jANavA jevI hakIkata nIce pramANe che. 1. mahAvIre eka Asane besIne ja 54 muddAo upadezyA hatA. joke TIkAkAra jaNAve che ke, te upadeze kayA te apratIta' che. 2. mahAvIra cAturmAsamAM zarUAtamAM 50 divasa to gya sthAna na maLe to sthAnAMtara paNa karatA; paraMtu pachInA 70 divasa to jhADa taLe paNa sthira thatA. 9. sthAnAMgamA nodhAyelI hakIkata sthAnAMgasUtramAM paNa mahAvIra viSe keTalIka gaNatarIo saMgharAI che. jemake, (sUtra 621) nIcenA ATha rAjAoe gharabAra tajI bhagavAna pAse pravajyA lIdhI hatI? vIrAMgaka, vIrayaza, saMjaya, eNeyaka, seva, ziva, udAyana, zaMkha. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTo 10. bhagavatIsUtramAM nepAyelI kathA bhagavatIsUtramAM zrAvastInA zaMkha zeThane eka prasaMga A pramANe noMdhAyela che ? zrAvastImAM zaMkha vagere ghaNA zrAvake rahetA. te ati dhanika hatA, tathA jIva-achava vagere tane jANanArA hatA. zaMkhane utpanA nAme zramaNe pAsikA strI hatI. eka vakhata mahAvIra svAmI zrAvastImAM kASThaka cetyamAM padhAryA. temanA AvyAnI vAta sAMbhaLI badhA temanAM darzane gayA. mahAvIre te badhAne dharmakathA kahI. pelA zramaNopAsakoe bhagavAnane bIjA paNa prazno pUchayA, ane temanA artho grahaNa karyAM. pachI zaMkhe te badhA zramaNapAsakene kahyuM ke, tame puSkaLa khAna-pAna taiyAra karAve. ApaNe te badhAne AsvAda letA tathA paraspara detA ane khAtA pAkSika piSadhanuM anupAlana karatA viharIzuM. te badhAeAe zaMkhanuM vacana vinayapUrvaka svIkAryuM. paraMtu, tyAra bAda zaMkhane vicAra badalAyo. teNe vicAryuM ke, annapAnAdi bhogavIne paSadha vrata UjavavuM, e zreyaskara na kahevAya; paraMtu maNi-suvarNadine tyAga karI, brahmacarya svIkArI, ekalA piSadhazALAmAM rahIne dhyAnAdi karIne pASadhavata UjavavuM e zreyaskara kahevAya. AthI teNe patnIne pUchIne tema karyuM. pelA zramaNopAsake te annAdi taiyAra karI, zaMkhanI rAha jotA beThA hatA. pachI teoe puSkalI nAme zrAvakane 1. pASadhavata be prakAranuM che : eka, iSTajanane bhojanadAnAdipi tathA AhAraAdi rUpa che ane bIju piSadhazALAmAM jaI, bahAcayAdipUrvaka dhyAnAdi karavA 25 che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sara zrI mahAvI2-thA zakhane teDavA mekalyA. zaMkhe javAba ApyA ke, puSkaLa annapAnAdi AhArane AsvAda letA pASadhanuM pAlana karavuM mane yeAgya na lAgyuM. mane te A rIte pASadhazAlAmAM pASaNayukta thaIne viharavuM yAgya lAge che. paraMtu tame badhA tA pahelAM nakkI karyo pramANe annapAnAdinA aravAda letA viharA, bIje divase jyAre badhA mahAvIranAM darzane bhegA thayA, tyAre zakhate rUpA ApavA lAgyA. mahAvIre te badhAne kahyuM ke, zaMkhanA Ama tiraskAra na karo. kAraNu te dhamane viSe prItivALA ane daDhatAvALA che. tathA teNe pramAda ane nidrAnA tyAgathI sudRSTi-nAnInuM jAgaraNa karela che. vaLI krApta karavA e peAtAnA kramabadhanane dRDha karavA jevuM che. zramaNeApAsakAe A sAMbhaLI zaMkhanI kSamA mAgI. zakha tyAra bAda yathAyeAgya svIkArelAM tapa tathA vrata vaDe AtmAne bhAvita karatA, ghaNAM varasa sudhI zramaNeApAsakapaNa pALI, aMte sAThe TaMka upavAsa karI, samAdhiyukta citte maraNu pAmI, devagati pAmyA. [ zataka 12, urdU. 1 ]. pereTanA ziSyo siddha thaze? : bhagavatIsUtramAM eka prazna evA noMdhAyelA che ke, bhagavAna mahAvIranA keTalAka ziSyA siddha thaze? bhagavAne evA javAba ApyA hatA ke, sAtase| ' [ zataka 5, urdU. 4 ], " Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA khaMDa 3 je bhagavAna mahAvIranI daSTAMtakathAo Page #447 -------------------------------------------------------------------------- Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuMbaDAM bhagavAna mahAvIre kahyuM: he gautama! jema koI puruSa moTA, sUkA, kANA vinAnA, AkhA tuMbaDAne dAbhathI vIMTe; tenA upara mATIne lepa lagAve, pachI tene taDake sukave, tathA evI ja rIte uparAuparI ATha vAra kare; ane tyAra bAda tene UMDA pANImAM pheke, te mATInA ATha lepathI bhAre thayeluM te tuMbaDuM pANInI sapATInI nIce cAlyuM jAya che. e ja pramANe he gautama! jIva hiMsA asatya cArya, parigraha, abrahmacarya, krodha, mAna, mAyA, leba vagerenA kusaMskArone lIdhe bhAre thAya che. tevA ja maraNa pAmIne adhogatie jAya che. have he gautama! pANImAM DUbelA te tuMbaDA uparanA lepane pahelo thara kerAIne UkhaDI jAya che, tyAre te nIcethI jarAka upara Ave che. e rIte jyAre tenI uparanA badhA ja re UkhaDI jAya che, tyAre te potAnA mULasvabhAvane - eTale ke halakApaNane pAmIne sapATI upara AvI jAya che. e ja pramANe jIvo ahiMsA, satya, asteya, aparigraha, brahmacarya, kSamA, mRdutA, saraLatA, ane nirlobhatA vagerenA AcaraNathI hiMsA vagerenA kusaMskArone dhIre dhIre ochA kare che. te rIte jyAre te saMskAre cheka nirmaLa thaI jAya che, tyAre AtmA pitAnA asala svabhAvamAM AvI jAya che, ane Urvagatine pAmI, ajarAmara banI jAya che. jJAtA. 1-6] Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be kAcabA zrI mahAvIra kahe che? kAzImAM gaMgAtIre eka meTa dhare hatuM. temAM aneka mAchalAM, kAcabA, magara, vagere jalacara prANuo rahetAM hatAM. te dharAnI pAse eka moTI jhADI hatI. temAM be ziyALa rahetAM hatAM. rAta paDe jaLacarene pakaDavA te baMne dharA pAse AvatAM. eka vAra rAta paLe jaLa pI gayuM, tyAre e dharAmAMthI be kAcabA bahAra nIkaLyA ane khAvAnuM zodhavA Amatema pharavA lAgyA. pelAM ziyALa te baMnene jotAM ja temanA upara tUTI paDayAM. paraMtu pelA be kAcabAoe tarata ja pitAnAM aMga pitAnI hAla nIce chupAvI dIdhAM ane teo hAlyA cAlyA vinA ja eka jagAe paDI rahyA. pilAM ziyALAe AvIne temane vAraMvAra halAvyA, bacakAM bhaya ane nakha mAthI paNa koI ja vaLyuM nahIM. chevaTe thAkIne teo kAcabA pharI hAla-cAle tenI rAha jotAM cheDe che. chapAIne besI rahyAM. ziyALa cAlyAM gayAM samajIne bemAMnA eka kAcabAe pitAne eka paga dhIre dhIre bahAra kAvyo. te jotAM ja eka ziyALe ekadama AvIne tene paga karaDI khAdhe. e ja rIte 5 . - -- - 1, be hAtha, be paga, ane pAka. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be kAcA te mUDha kAcabAnA bIjA avaya paNa karaDI khAIne te ziyALAe teno nAza karyo. bIjo kAcabo paNa te pramANe ja karaze ema mAnI ziyALa lAMbe vakhata saMtAI rahyAM. paraMtu te kAcabo te pitAne eka avayava bahAra na kADhatAM keTaleya vakhata tyAM ne tyAM nizreSTa thaIne paDI rahyo. te ziyALAe te jagAe be traNa vAra pherA khAdhA, paNa temanuM kAMI vaLyuM nahi. chevaTe kaMTALIne hatAza thaI te cAlyAM gayAM. ziyALa cAlyAM gayAM tyAra bAda paNa keTaloka vakhata javA daIne te catura kAcabAe pitAnI Deka dhIre dhIre UMcI karIne cAre kera joyuM. AsapAsa keIne na jevAthI te jhapATAbaMdha deDIne pitAnA dharAmAM pesI gayo ane potAnAM sagAMsaMbaMdhIone maLIne sukhe rahevA lAgyuM. A pramANe je zrama ane zramaNa pitAnI pAMca Idriyone tAbAmAM na rAkhatAM svacchede varte che, AhAra uparane saMyama gumAvI svAdamAM lAlupa thaI jAya che, atizaya miSTa ane snigdha padArthone ja zodhyA kare che, tathA Akhe samaya pramAdamAM ja gALe che, tevAM zramaNa ane zramaNuone pahelA kAcabAnI peThe bure hAle nAza thAya che. tethI UlaTuM, je zrama ane zramaNIo potAnI pAMce ikiye tAbAmAM rAkhe che, saMyamathI varte che, AhAranuM pramANa barAbara samajI, lUkhAsakhA bhajanane paNa zarIranA piSaNa pUrato ja upayoga kare che, tathA svAdhyAyAdi AtmakalyANamAM upayogI pravRttimAM ja pitAno samaya gALe che, te badhAM bIjA kAcabAnI peThe sukhethI pote tare che, ane bIjAne paNa tAre [ jJAtA. 1-4] Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be IMDAM caMpA nagarImAM me sAvAha mitrA rahetA hatA: jinadatta ane sAgaradatta. te baMnene ekaeka putra hatA. te baMne putrA sAthe janmelA, sAthe UcharelA, sAthe ramelA, sAthe paraNelA ane paraspara atyaMta anurAgavALA hatA. ekabIjAnI icchAne teo sa'pUrNa rIte anusaratA. eka vakhata te anee jaNA nagarI bahAranA udyAnamAM vihAra karavA gayA hatA. tyAM krUratAM karatAM teo eka jALA pAse AvyA. temanAM pagalAMnA avAjathI te jALAmAM viyAyelI eka DhelaDI bhayanI mArI meATI cIse nAkhatI tyAMthI nIkaLIne sAmenA jhADanI DALa upara beThI. pelA mitrAe jALAmAM joyuM tA DhelaDIe e suMdara IMDAM mUkayAM hatAM. A IMDAM ApaNe ghera laI jaI e te| temAMthI ApaNane ramavA mera thaze, ema vicArI, temaNe peAtAnA tAkA dvArA te IMDAM upADAvIne peAtAne tyAMnI uttama kUkaDIonAM IMDAMnI bheLAM mukAvyAM. Ama eka IMDu sAgaradattane tyAM ane bIjuM jinadattane tyAM sevAvA vAgyuM. kUkaDInAM IMDAM bheLA rAkhelA te IMDAmAMthI mera thaze ke nahI' te jovAne sAgaradattanA putra vAraMvAra tene khakhaDAvavA lAgyA, vAraMvAra halAvavA lAgyA, tathA AmathI tema pheravI pheravIne jovA lAgyA. Ama ghaNI vAra thavAthI te IMDu nirjIva thaI gayuM. peAtAnA IMDAne nirjIva thaI gayeluM joI te dhaNA kheda pAmyA, ane mana sAthe kahevA lAgyA ke A IMDAmAMthI mAre ramavAnA mAra na thaye Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e hA ra khIjI bAju jinadattanA putre sUkaDInAM IMDAM bhegA rahelA peAtAnA IMDAmAMthI ceAgya samaye mera avazya thavAnA che, e vizvAsathI tene kadI khakhaDAvyuM nahIM, pheravyuM nahIM, ane jevuM sarakhuM paNa nahIM. pariNAme, ceAgya kALe te iMDAmAMthI meranuM baccu' thayuM. pachI jinadattanA putre sarapeASakAne melAvI te baccAne kALajIpUrvaka ucherAvyuM tathA tene nAcavA-kUdavAnI tAlIma apAvI. have te mera jinadattane tyAM kaLA karIne nAce che, TahukA kare che, ane caMdrakaLAvALAM peAtAnAM pIMchAMthI saune khuza kare che. e pramANe je zramaniprathA ahiMsA, satya, tyAga, brahmacaya ane aparigraha vagare sayameAnI bAbatamAM sAgaradattanA putranI jema zaMkAzIla rahe che, temanuM kharAkhara AcaraNa na karatAM temanA phaLa viSe vivAda karyAM kare che, pakSApakSI mAMDe che, ke kadAgraha karIne bhAre dhamasANa macAve che, te bhikSue ane bhikSuNI sAgaradattanA putranI jema pastAya che. ane chevaTe kakaLATamAM ne kakaLATamAM ja potAnuM jIvana pUruM kare che. paraMtu je zramaNA ane zramaNIe jinadattanA putranI jema ahiMsA, satya, tyAga, brahmacarya, ane aparigraha vagere sayameAnI bAbatamAM zaMkAzIla na rahetAM temanuM azakabhAve AcaraNu karyAM kare che, te cokkasa A sauMsArasamudrane tarI jAya che. [jJAtA. 1-3 ] Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIphala caMpA nagarImAM dhanya nAme eka samRddha tathA kuzaLa sArthavAha raheto hato. ekavAra te sArthavAhe vepAra mATe ahi2chatrA nagarI tarapha javAne vicAra karyo. te mATe teNe aneka prakAranAM kariyANunAM moTAM moTAM gADAM bharAvyAM, tathA prayANanI taiyArI pahelAM caMpAmAM teNe ghoSaNA karAvI ke je kaI paritrAjaka ke gRhastha dhanya sArthavAhanI sAthe ahicchatrA AvavA icchatA hoya, te ghaNu khuzIthI AvI zake che. dhanya saune joItI madada karaze." e ghASaNa sAMbhaLatAM keTalAya sAdhu-saMnyAsI, tathA graho dhanyanA sArthamAM joDAyA. pachI nAnI nAnI majale karato dhanya badhA sAthe sAthe aMgadezanI vacce thaI, sarahada upara AvI pahoMcyo. tyAM paDAva nAkhyA bAda bhaviSyanA pravAsamAM rAkhavAnI sAvacetInI jANa mATe teNe pitAnA sArthamAM nIce pramANe ghoSaNA karAvI. "have pachInA pravAsamAM vRkSothI gIca evI eka moTI aTavI AvanAra che. temAM putra-puSpa-phaLathI zobhatAM naMdIphaLa nAmanAM vRkSo Avaze. te dekhAvamAM ghaNuM manahara hoya che, paNa je kaI temanI chAyAmAM visAmo le che, ke temanAM phaLaphUla cAkhe che, tenuM akALe mRtyu thAya che. mATe koI pravAsIe tema karavuM nahIM.' paraMtu sArthanAM keTalAMya mANaso dhanyanI A veSaNa tarapha lakSya na rAkhI, te vRkSonI chAyA ane phaLaphUlothI Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkarSAI akALa mRtyu pAmyAM. paraMtu jeoe te cheSaNa dhyAnamAM rAkhI, teo te jhADethI dUra ja rahyAM. bAkI rahelAo sAthe pravAsa karato dhanya yathAkALe ahicchatrA jaI pahoMce. e pramANe je nigraMthanirmathI vitarAga puruSoe kahelA saMyamane svIkAra karIne paNa kAmaguNomAM lalacAIne phasAI jAya che, tathA zramaNatvathI bhraSTa thAya che, teo dhanyanI ghaSaNa na mAnI naMdIphaLa pratye AkarSAnArA pravAsIonI jema nAza pAme che; ane saMsArasAgaramAM rakhaDyA kare che. paraMtu jeo dhanyanI cheSaNane svIkArIne cAlanArA pravAsIonI jema pitAnA saMyamamAM vadhAre ne vadhAre sAvadhAna tathA prayatnazIla rahe che, teo samasta lokamAM vaMdanIya ane pUjanIya thaI, zeDA ja vakhatamAM saMsArano pAra pAmI siha-buha ane mukta thAya che. jJiAtA. 1-15] Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. caMdramA zrI mahAvIra kahe che? varNa, zItalatA, snigdhatA, kAMti, dIpti, vRti, chAyA, prabhA, ojasa ane maMDaLanI bAbatamAM kRSNapakSanA paDavAne caMdra pUrNimAnA caMdra karatAM hIna hoya che. te ja pramANe kRSNapakSanA paDavAnA caMdra karatAM bIjane caMdra hInatara heAya che. ane e rIte dararoja hIna thato thato amAsanI rAtre te cheka naSTa thaI jAya che. e ja pramANe kSamA, nilabhatA, jitekriyatA, saralatA, mRdutA, laghutA, satya, tapa, tyAga, akiMcanatA, ane brahmacaryanA guNathI rahita thatAM janArAM nigraMtha nirmathI dinapratidina hIna, hInatara ane hInatama dazAne pAmatAM pAmatAM chevaTe amAsanA caMdranI jema bilakula nAza pAme che. paraMtu zukalapakSanA paDavAne caMdra varNa, ghuti vagere guNenI bAbatamAM amAvAsyAnA caMdra karatAM adhika hoya che. te ja pramANe zukalapakSamAM bIjane caMdra paDavAnA caMdra karatAM adhikAra hoya che. e rIte vadhatAM vadhatAM pUrNimAno caMdra e badhA guNethI paripUrNa thAya che. e ja pramANe kSamA vagere guNene vadhAre ne vadhAre khilavanArAM nigraMtha ane nirmathI chevaTe pUrNimAnA caMdranI peThe paripUrNa thAya che. [jJAtA. 1-10] Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 rAhiNI rAjagRha nagaranA anya nAme tavagara sAvAne eka vAra vicAra A-A ke, atyAre te huM mArA sa` vyavahAra mArI dekharekha nIce sArI rIte calAvuM chuM; paraMtu mArI gerahAjarImAM e badhuM kANu saMbhALaze? mAre cAra putrA che; paraMtu te dhana kamAI jANunArA che. dhana te meM ja eTaluM bheguM karyuM" che ke, navuM na Ave te paNa khUTe nahIM. eTale jarUra tA keAI averanAranI che. ane e kAma teA strInuM kahevAya. mATe mArI cAra putravadhUe mAMthI e kAmane krANu lAyaka che, tenI parIkSA karIne, tenA hAthamAM bhaDAranI cAvI sepu bIje divase teNe khUba khAnapAna taiyAra karAvIne peAtAnAM temaja te putravadhUenAM sagAMne jamavA teDAvyAM. jamaNu thaI rahyA bAda te saunI samakSa teNe peAtAnI eka eka putravadhUne khelAvI ane te darekane DAMgaranA pAMca pAMca dANA ApIne kahyuM ke, tame A dANA sAcavI rAkhajo ane huM krI maNu' tyAre mane pAchA Apajo. meATI ujhiyAe te pAMca dANA lIdhA ane ' sasarAjInA kAThAramAM DAMgaranAM ghaNAMya pAlAM bharelAM che, eTale jyAre te dANA pAchA mAgaze tyAre temAMthI pAMca dANA laI ne ApI duza,' ema vicArIne phrAI na jANe tema bahAra pheMkI dIdhA. khIjI bhagavatIe e dANuA lIdhA ane * sasarA mAgaze tyAre kAhAramAMthI apAze,' ema dhArI te dANA sApha karIne khAI gaI. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA trIjI rakSikAe te dANA eka ceAkhkhA kapaDAmAM bAMdhyA ane ratnanA karaDiyAmAM mUkI, ezikA nIce sAcavI rAkhyA; tathA divasamAM traNa vAra temane sa MbhALavA lAgI. sauthI nAnI rAhiNIe te dANA laI, manamAM kAMIka vicAra karI, peAtAnAM piyariyAMne melAvIne kahyuM ke, varSARtunI zarUAtamAM ja tame eka nAnA kathArAmAM Amane vAvIne pharatI vADa karI saMbhALajo. ve pAkanA samaya thatAM ja enA pAMce cheDa khUba phUlyA phAlyA ane temAMthI nava ghaDA bharAya teTalA dANA nIkaLyA. khIje varSe te badhA dANA pahelAMnI mAphaka vavarAvyA, te temAMthI aneka kuDava cekhA nIpajyA. e rIte teNe lAgalagATa pAMca varSa sudhI temanuM vAvetara karAvyuM, temAMthI aneka gADAM bharAya teTalA dANA nIpajyA. pAMca varSa pUrAM thaye anya sAvAhe peAtAnuM kuTuMba krUrI vAra ekaThuM karyuM, ane saune uttama khAna-pAna vaDe saMtuSTa karyAM. tyAra bAda te saunI samakSa teNe potAnI meATI putravadhU jhikAne melAvIne, pete pAMca varSa pUrve ApelA pAMca dANA mAgyA. unnikAe kAThAramAMthI pAMca dANA lAvI ApyA. paraMtu roke tene semada daIne pUchyuM tyAre teNe kabUla karyuM ke, mULa dANA tA pAte phekI dIdhA che. te pramANe khIjI bhogavatIe paNa kabUlyuM ke, mULa dANA tA pAte khAI gaI che. trIjI rakSikAe te jatanathI sAcavelA mULa dANA jemanA tema lAvIne ApyA. ane chellI rAhiNIe kahyuM, ' tAta! e dANA joItA hoya te pahelAM gADAM magAvarAvA.' 1. ATha kheAbAnA eka kuDava. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAhiNI jaya zeThe hasIne pUchyuM, pAMca dANA lAvavA mATe te gADAM joItAM haze? tyAre rAhiNIe pAMca varSa sudhI te dANA vaDe karAvelA vAvetaranI vAta kahI saMbhaLAvI. " A vAta sAMbhaLI, saMtuSTa thaI, zeThe AkhA kuTuMbanI samakSa kahyuM, A zahiNIne huM gharanA badhA kArabhAra sAMpu chuM, tathA tene ja kuTuMmanAM badhAM kAmakAjamAM salAhakAra nImuM chuM; A rakSikAne ghara ane kuTuMbanI badhI sapattinI rakhevALI sAMpu chuM ; bhAgavatIne rasaDAnI adhiSThAtrI nImuM chuM, ane jhikAne dharanI saphAInI javAbadArI sAMpuM chuM. A pramANe je niph ane nitra thIe peAte svIkArelI ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigrahanI pAMca pratijJAone jhikAnI jema pheMkI de che, tee saMdhanA tiraskArane pAtra bane che, ane tee adhogatie jAya che. je nigraMtha ane nimrathIe peAte svIkArelI pAMce pratijJAone bhAgavatInI jema gaLI jAya che, eTale ke te pAMce pratijJA grahaNa karI temanuM mAtra AvikAne mATe ja pAlana kare che, ane tethI maLatA AhArAdikamAM ja Asakta rahe che, te paNa meAkSaLathI vaMcita thaI, paraleAkamAM du:khanAM bhAgI thAya che. je nigraMtha ane nitrathIe rakSikAnI peThe pAte svIkArelI pAMce pratijJAone kALajIpUrvaka sAcave che, ane sabhALe che, te saMdhamAM pUjanIya ane vaMdanIya thAya che tathA peAtAnA manuSyajIvanane sAOka kare che. ane je nigraMtha tathA nithI peAtAnI pAMce pratijJAone guhiNInI peThe sArI rIte sAcave che, tema ja khIlave che, te ja sauthI ucca kADhInAM hAI, alabhya evuM nirvANupada pAme che. [jJAtA. 1-7 ] Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDAo hatizIrSa nagaranA keTalAka vahANavaTIo eka vakhata temanAM vahANu madhadariye tephAnamAM sapaDAI jatAM, athaDAtAkUTAtA kAlikIpe AvI pahoMcyA. te dvIpamAM suvarNa ratna vagerenI keTalIye uttama khANe hatI; palaMtu te sauthI navAInI cIja te te dIpanA addabhuta ghoDAo hatA. teo e vahANavaTIone jaI tarata bhayathI aneka yojana dUra araNyamAM nAsI gayA. anukULa pavana thatAM, lAkaDAM-pANuM vagere jarUrI sAmagrI vahANumAM bharI laI tathA te dvIpamAMthI maLela suvarNa, ratna vagere laIne teo pAchA hastizISa AvI pahoMcyA; ane moTA najarANAM sAthe rAjAne maLyA. rAjAe temane temanA pravAsanI, tathA temaNe joyelI keI navAInI cIjanI vAta pUchI. teoe kAlika hIpamAM pote joyelA addabhuta ghoDAonI vAta kahI. e uparathI rAjAe te vahANavaTIone pitAnAM mANaso sAthe te dvIpamAM te ghoDAo laI AvavA pAchA mokalyA. temanI sAthe rAjAe zrotraMdriyane uttejaka vAlo mekayAM; cakSuriMdriyane uttejaka aneka prakAranI raMgaberaMgI AkRtio-citro vagere mekalyAM, dhrANendriyane uttejaka aneka sugaMdhI padArtho mokalyA; svAdendriya tRpta karanAra svAdu padArtho mokalyA; ane sparzendriyane uttejaka suMvALA padAthI mokalyA. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ barAbara khyA tathA vA bahu jANa hAe vahANavaTIoe kAlidIpe pahoMcatAM veMta ja judI judI dine uttejaka te padArthone ghoDAonA sthAnanI AsapAsa goThavI dIdhA, ane vINA vagere vAlo vagADavA mAMDayAM. te vAlonA avAjathI mehita thayelA cheDAo te mANasa pAse AvIne cUpacApa besI gayA, ane sugaMdhIe sUdhavA lAgyA, khAvo khAvA lAgyA tathA pe pIvA lAgyA. pachI temane barAbara lubdha thayelA jANIne te lokoe temane gaLe ane page bAMdhIne pakaDI lIdhA tathA vahANa upara caDAvI rAjAnI pAse AyA. rAjAe te vahANavaTIonuM badhuM dANa mApha karyuM. pachI pelA ghoDAone rAjanA AzvamakAe temanAM meMkAna-vALa-kharI-kAMDAM bAMdhIne, cokaDAM caDAvIne, tema kheMcIne, AMkIne tathA vela-netara-latA ane cAbuka vagerenA prahAro mArI mArIne sArI rIte keLavyA ane rAjA pAse ANyA. e pramANe je zramaNo ane zramaNuo ahiMsA, satya vagerenI pratijJAo svIkArIne pelA ghoDAonI peThe zabda- * sparza-rUpa-rasa ane gaMdhamAM Asakta thAya che, meha pAme che, ane temane prApta karavA vyAkuLa bane che. teo te ghaDAonI peThe asahya duHkha pAme che, ane saMsAracakramAM pharyA kare che. je manuSya zrotreThiyane vaza thaIne madhura zabdomAM rAga kare che, te tetaranI peThe pAzamAM baMdhAya che. je manuSyo dhrANendriyane AdhIna thaI aneka prakAranA ' sugaMdhamAM Asakta thAya che, teo madArInA hAthamAM sapaDAyelA sApanI peThe atyaMta kaThera vadha-baMdha pAme che. je mANase svAdejiyane vaza thaI aneka prakAranAM lijajatadAra khAnapAnamAM gRha bane che, teo gala gaLelA matsyanI peThe taraphaDIne maraNa pAme che. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA je manuSyo sparzendriya vaza na karatAM aneka jAtanA sparzathI lalacAya che, teo aMkuzathI vIMdhAtA hAthInI peThe parAdhIna thaIne mahAdanA pAme che. zramaNe madhura ke amadhura zabdone kAnamAM praveza karatA aTakAvavA kAnamAM pUmaDAM na nAkhatAM, samabhAva keLavavAne prayatna karo. zramaNe sArAM ke naThArAM rUpe potAnI AMkha sAme AvatAM, te AMkha upara dveSa karavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karo. zramaNe sugaMdha ke durgadhane nAka pAse AvatAM nAka caDAvavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karo. zamaNe jIbha upara sArA ke narasA rasa AvatAM meM maraDavAne badale samabhAva keLavavAno prayatna karavo. zramaNe zarIrane sArA ke narasA sparzIne prasaMga paDe tyAre haSTa ke tuSTa na thatAM samabhAva keLavavAno prayatna karavo. [jJAtA. 1-17] Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 malli zrI mahAvIrasvAmI kahe che: videhanI rAjadhAnI mithilAmAM kubha nAme rAjA hatA. tene prabhAvatI rANIne peTe malli nAmanI svarUpavatI putrI janmI hatI. te jyAre kaiAvanamAM AvI, tyAre tenuM sAMdhya eTaluM badhuM khIlI UTheya ke, deza dezanA rAjae tene prAsa karavA prayatna karavA lAgyA. paraMtu mallie to AjIvana kaumAravrata pALavAnA niya karyAM hatA, tethI tenA pitA kuMbharAjA kAInuM kaheNu svIkAratA na hatA. chevaTe kAzaladeza, aMgadeza, kAzIdeza, kuNAladeza, kurudeza ane paMcAladeza ema che dezanA rAjAee te malTine baLAtkAre varavA mATe kuMbharAjAnI nagarI upara pAtapAtAnAM lazkarA sAthe caDAI karI. mahilae . vicAyu ke, AvA baLiyA sAme mArA pitA TakI zakaze nahIM. AthI teNe e badhA rAjAone zAMta karavA mATe eka yukti vicArI kADhI. teNe peAtAnA mahelanA eka suMdara ane vizALa oraDAnI madhyamAM peAtAnI eka AkSema suvaNu mUrti mukAvI. te mUrti aMdarathI peAlI hatI, ane tenA mAthA upara kamaLavALuM eka DhAMkaNuM hatuM. e mUrtine zvetAM sAkSAt malli pAte ja UbhI na hoya, evA bhAsa thatA. pachI malTi te mUrtinA peTamAM rAja sugadhI khAdyo nAkhyA karatI. tema karatAM karatAM jyAre te mUrti pUrepUrI Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrI mahAvIrakathA bharAI gaI, tyAre teNe peluM kamaLavALuM DhAMkaNuM tenA upara majabUta rIte besADI dIdhuM. ane pachI te badhA rAjAone sadezeA kahAvyeA ke, malTi tamane badhAne maLavA icche che. A saMdezAthI saMtuSTa thaI, te rAjAe peAtAnuM sainya raNakSetramAMthI pAchuM kheMcI lIdhuM; ane pAte banI ThanIne malline mahele gayA. te badhAne mallinI suvarNamUrti vALA eraDAmAM laI javAmAM AvyA. teme te| mUrtine ja malli samajI, tenA rUpamAM vaLI vadhAre lubdha thayA. tyArabAda vastrAbhUSaNa sajI rAjakumArI mallie te eraDAmAM praveza karyo, tyAre ja rAjAone bhAna AvyuM ke, malli te A che, ane pelI teA mUrti ja che. rAjakumArIe AvIne pelI mUrti uparanuM DhAMkaNuM kheAlI nAkhyuM. DhAMkaNuM dUra thatAM ja aMdarathI nIkaLatI tIvra durgaMdhathI AkhA oraDA bharAI gayA, ane rAjAoe akaLAI ne potAne nAke peAtAnA khesa DhAMkathA. te vakhate malli khelI : 'he rAjA ! tame tamArA khesa tamAre nAke kema DhAMkayA? je mUrtinuM sau rRkhI tame lubdha thayA hatA, te ja mUrtimAMthI A durgaMdha nIkaLe che. ane te uSa paNa je sugaMdhI uttama padArtho tame sau khAe che, te padArthonI ja banelI che. huM rAjAe, mAruM suMdara dekhAtuM zarIra paNu e ja khAdya padArthonuM banelu che, tathA aMdarathI vastutAe evA ja leADI, thUka, mUtra, viSTA vagere dhaNuAspada padArthothI bhareluM che. A mUrtinI jema mArA zarIranuM DhAMkaNu paNa udhADI nAkhI zakAya tema hota, tA tame e ja pramANe tamArAM nAka, tema ja tamArI AMkhe| trAsIne adha karI deta. te pachI AvA durgaMdhathI bharelA ane viSTAnA bhaMDArarUpa mArA A zarIranA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddhi 51 mAtra dekhItA sauMdarya upara ja lubdha thaIne tame ze aviveka karavA tatpara thayA che?' , mahilanI A mArmika vANI sAMbhaLI te rAjAo zaramAI gayA, ane potAne aviveka dUra karI pitAmAM sardika pragaTAvavA badala maline AbhAra mAnavA lAgyA. mahilae paNa avasara joI, pitAnA vAphaprahAra cAlu rAkhyAH "he rAjAo! manuSyanAM kAmasukha AvA dugaMdhayukta zarIra upara ja avalabelAM che. vaLI tenuM bAhya sauMdarya paNa sthAyI nathI. jyAre te zarIra jarAthI abhibhUta thAya che, tyAre tenI kAMti vivaNuM thaI jAya che, cAmaDI nisteja thaI labaDI paDe che, AMkha UMDI UtarI jAya che, DAcu maLI jAya che, mukhamAMthI lALa dadaDe che, ane AkhuM zarIra hAthatAM cAlatAM tharathara kaMpe che. te he devAnupriyo! e prakAranA zarIrathI nIpajatAM kAmasukhanI keNu Asakti rAkhe? ane temAM moha pAme? he rAjAo! AvA vicArathI ja meM e badhAM kAmasukhanI Asakti tajI, dIkSA levAnuM tathA AjIvana brahmacAriNI rahI saMyamadharmane anusaravAnuM nakkI karyuM cheto te viSe tamAre zuM vicAra che te mane kahe." A vAta sAMbhaLI rAjAoe namrabhAve kahyuM, "tAruM kahevuM kharuM che; tArA nizcayamAM vizva nAkhavAnI vAta to kayAM rahI, ame paNa tArA ja mArganuM anusaraNa karavA taiyAra chIe.' Ama kahI te mahAnubhAva rAjAoe potapotAnI rAjadhAnImAM jaI pitAnA putrone rAjyabhAra soMpI, mahila pAse pAchA avIne tenI jema dIkSA lIdhI ane zikSAnta vaDe nivaha karatAM karatAM saMyamadharmanuM pAlana karavA mAMDayuM. [jJAtA. 1-8] Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAInuM pANI caMpAnagarInI bahAra eka meTI khAI hatI. tenuM pANI saDelA maDadA jevuM gaMdhAtuM, jovuM ke aDakavuM na game tevuM gaMdu ane asakhya kIDAothI khadabadatuM hatuM. eka vAra te nagarInA rAjA, peAtAnA darabArIe, zeTha vagere sAthe bheAjana lIdhA bAda te bheAjanasAmagrInAM vakhANu karavA lAgyA. bIjA badhAee teA hA'mAM hrA utsAhapUrvaka bheLavI. paraMtu sumuddhi nAmane amAtya cUpa beThe rahyo. tethI rAjAe tene sodhIne pUchyuM' ke, tuM cUpa beThA che, te zuM tane AjanI bhejanasAmagrInAM va, rasa, sparza, gadha Adi AhlAdaka na lAgyAM ? subuddhie javAba ApyA, e badhA pudgala--padArthInA vaSNu, rasa, sparza, gadha Adi mate cakita karI zakatA nathI. kAraNa ke, huM te badhAne parivatanazIla jouM chuM, ane jANuM chuM. Aje ApaNane va-rasa-5-gaMdha AdithI mAhita karanArAM paramANu-pudgaleA khIje vakhate ApaNu ghRNA upajAvanArAM thaI jAya che, ane Aje dhRNA upajAvanArAM pudgale| kAI kALe mAha upajAvanArAM paNa thaI jAya che. e badhA padArthonA evA svabhAva ja che. temane viSe ATale aMdhe prazaMsAvAda huM ceAgya mAnatA nathI. . suSuddhinI A vAta rAjAne gamI nahI. tene e badhuM nakAmuM doDhaDahApaNa lAgyuM. paNu te cUpa rahyA. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AInuM pANI eka vAra e rAjA ghaDesvAra thaI meTA parivAra sAthe pilI khAInA gaMdA pANu pAse thaIne pharavA nIkaLyo. tyAM te pANunI asahya durgadhathI tene nAka dAbavuM paDayuM. thaDe dUra gayA bAda saunI samakSa rAjA e pANInA kharAba varNa-gaMdha-rasa AdinI niMdA karavA lAgyA. - te vakhate paNa saue tenI hAmAM hA meLavI. mAtra subuddhi cUpa rahyo. rAjA AthI navAI pAmI bolyA, "subuhi! A pANuM paNa tane ghaNA karavA lAyaka nathI lAgatuM zuM?" subuddhi bole, "he rAjA! meM pahelAM kahyuM hatuM tema, padArthonAM parivartanazIla rUpo-varNa-gaMdha-ra-sparzIthI mAhita paNa thavAnI jarUra jema huM joto nathI, tema temanI ghaNuM karavAnI paNa huM jarUra jeta nathI. kAraNa vastu tathA tenA guNadharmo parivartanazIla che. rAjA ciDAIne bolyo, tAruM kathana mane durAgrahabharyuM lAge che. sArI vastune sArI kahevI, ane kharAbane kharAba kahevI emAM ajugatuM zuM che? vastumAtra parivartanazIla bhale hoya, paNa temane svabhAva cheka ja palaTAI jAya evuM te kAMI banatuM haze? subuddhie e carcA AgaLa na calavI. te cUpa rahyo. paraMtu ghera gayA bAda teNe bajAramAMthI nava korA vaDa maMgAvyA ane temAM pelI khAInuM gaMdu pANI gALIne bharAvI maMgAvyuM. tyAra bAda te ghaDAomAM tAjI rAkha nAkhI, te vaDA barAbara baMdha karI sAta divasa rakhAvI mUkayA. tyAra bAda bIjA nava vaDAo maMgAvI, te pANuM temAM pharI gALIne naMkhAvyuM, ane te darekamAM tAjI rAkha naMkhAvI. sAta divasa bAda pharI nava ghaDA maMgAvI teNe te pramANe ja pharI karAvyuM. Ama sAta aThavADiyAM sudhI teNe te pAchuM vAraMvAra pheravyA karyuM tathA temAM tAjI rAkha naMkhAvyA karI. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 zrI mahAvIrakathA sAtame aThavADiye te pANIne varNa, gaMdha, rasa ane sparza svacchamAM svaccha pANI jevo thayo. te indriyo ane gAne AhalAda Ape tevuM pathya, halakuM ane sphaTika jevuM nirmaLa thayuM. te uttama pANune vadhu uttama banAvavA subuhie temAM sugaMdhI vALe, motha vagere udakasaMbhAraNuya dravyo meLavyAM, ane rAjAnA pANiyArAne e pANI laI jaI bhojana vakhate rAjAne ApavAnI sUcanA karI. jamyA pachI rAjAe e pANuM. pIne tenAM khUba vakhANa karyA. "zuM ene svAda ! zuM eno raMga! zuM enI gaMdha ! zI enI zItalatA! e te udakaratna ja che!" vakhANa karatAM karatAM rAjAe pANiyArAne pUchayuM ke A pANI te kayAMthI AryuM? te bolyA, mahArAja! e pANuM amAtya subuddhine tyAMthI AveluM che. rAjAe subuddhine belAvIne pUchayuM, he devAnupriya! tuM AvuM sarasa pANI kayAMthI lA ? subuddhi be, "mahArAja! e pANI pelI gaMdhAtI khAInuM ja che.' rAjA navAI pAmyo; paraMtu pachI subuddhie badhI hakIkata pahelethI mAMDIne kahI, tathA tene khAtarI karAvI ApI ke, e pANuM pelI khAInuM ja che. rAjAne e uparathI bodha thayo ke, suMdara vastu joIne mahita thavuM, tema ja naThArI vastu joIne ghaNA karavI e baMne vAnAM avivekamUlaka che. padArtha mAtra parivartanazIla che, ane temane sArA athavA mAThA paryAya kAyamI nathI. [jJAtA. 1-12] Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suM samA zrI mahAvIra kahe che: rAjagRhamAM dhanya nAme sArthavAha hatA. tene tenI bhadrA bhArthIne paTe pAMca putro tathA susumA nAmanI putrI thayAM hatAM. tene tyAM cilAta nAme eka dAsaputra hatA. te susumAne ramADato ane saMbhALatA. cilAta tephAnI tathA mArakaNe hatA; tethI ramavA AvanArAM chokarAMnI ramavAnI vastuo te jhUMTavI letA tathA temane mArapITa paNa karato. te badhAM chokarAMnAM mAbApanI bahu bahu phariyAda AvatI. ane dhanya pazu cilAtane tema na karavA vAraMvAra kahyA karato. paraMtu cilAtane svabhAva badalAte nahIM. AthI eka vAra ciDAIne dhanya tene gharamAMthI kADhI mUkyo. cilAta have rAjagRhanI zerIo, rastAo, maMdira, paraba, jugArakhAnAo, vezyAvADa, ane dArUnA pIThAomAM rakhaDato pharavA lAgyo ane dhIre dhIre cAra, laphaMge, vyabhicArI, ane dArUDiye thayo. dhIme dhIme te rAjagRha nagaranI bahAra AvelA vijaya nAme ceranA aDAmAM bhaLe, ane vijayanA mRtyu bAda tenA cerene adhipati thaye. eka vAra tene dhanyanuM ghara tathA susumA yAda AvyAM. tethI teNe badhA corane laI, dhanyanA ghara upara chApe mAryo, ane suMsumAne upADI. dhanya keTavALAnI madada laI enI pAchaLa paDyo. cilAtanA sAthIo ADAavaLA thaI gayA. chevaTe cilAta Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA zrI mahAvIrakathA ekalA susumAne laI eka dhAra jhADI tarapha dADavA lAgyA. dhanya ane tenA pAMca putro cilAtane suMsumA sAthe nAsatA joI tenI pAchaLa paDayA. suMsumAnA bhAra upADI bahu vegathI doDatAM doDatAM cilAta thAkI gayA; AthI chevaTe tene nIce nAkhI, tenuM mAthuM ekaluM kApI laI, te jhADImAM peDhA, ane tyAM bhUlA paDI, bhUkhetarase adhavaca ja marI gayA. dhanya ane tenA pAMce putro rastAmAM paDelA susumAnA zakha AgaLa AvatAM zAka thAkathI khehAza manI jamIna upara gabaDI gaDavA. hAzamAM AvyA bAda bhUkhetarase piDAI, cAre tarapha pANI tema ja phaLaphUla zeAdhavA lAgyA. paNa ghaNe dUra gayA chatAM temane kAMI maLyuM nahIM. chevaTe anya peAtAnA meATA dIkarAne melAvIne kahyuM ke, Ama tA ApaNe ye jaNu bhUkhe-tarase marI jaIzuM; mATe tame mane mArIne mAruM mAMsa ane lehI khAe pIe tathA rAjagRha jIvatA paheAMcI dha-puNyanA bhAgI thAo. tyAre mATe putra khelyA, tame mArA pitA che; tamane zI rIte marAya? paNa tame mane mArIne mArA leAhImAMsathI jIvatA rahI A aTavI pAra karI jAo. ema eka pachI eka badhA putroe maravA taiyArI batAvI. AthI chevaTe dhanye temane kahyuM, he putro tamane dhanya che. ApaNe kAIne maravAnI jarUra nathI. A suMsumAnuM zaba niSprANu ane nirjIva paDyuM che, tenA leAhI-mAMsathI bacIne ApaNe badhA ja rAjagRha pahoMcIe tA kema? pitAnI A vAta badhAne gamI. teoe araNI ane zarakanA saMcAgathI agni saLagAvyeA ane suSumAnuM mAMsa pakAvIne leAhI sAthe khAdhuM. tyArabAda jIvatA rAjagRha pAchA pharIne tee dhama ane puNyanI pravRttimAM tatpara thayA. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMsumA 457 jema dhanya sArthavAhe pitAnA zarIranAM varNa, rUpa, baLa ane viSaya vadhAravA susumAnuM lehImAMsa nahetuM khAdhuM, paraMtu mAtra jIvatA rAjagRha pahoMcI dhamIrAdhana karavA ja tene upayoga karyo hato, te ja pramANe nigraMtha nirmathIoe A gaMdA zarIranAM varNanarUpabaLa ane viSaya vadhAravA AhAra karavAnuM nathI, paraMtu nivaNanA mArgamAM zarIra sahAyaka che, ema samajIne tene TakAvI rAkhavA pUrate ja AhAra karavAne che. [jJAtA. 1-18] Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 be sAthe bAMdhyA rAjagRhanA dhanya saMdhavIne saMtati thatI na hatI. tenI strI bhadrA ghaNIya bAdhA-AkhaDIo rAkhatI, paraMtu kazAthI kaI vaLatuM nahotuM. chevaTe teNe badhAya devAnI bAdhA rAkhI ke, je mane putra ke putrI thaze, te dara mAsanI caudaza, AThama, amAsa ane pUname, tamAre tyAga karIza. ' banavA kALa, te bhadrAne eka suMdara putra janme. atyaMta khuzI thaI teNe mAnelI mAnatA pramANe sarva prakAranA bhAge kayI, tathA puNyadAna karyA. devane dIdhela hevAthI, zeThazeThANIe tenuM nAma devadata pADayuM; ane tene ramADavA-pheravavA paMthaka nAme eka dekhAva, kuzaLa, utsAhI tathA haSTapuSTa nokara rAkhyo. paMthaka devadatane sajAvI-zaNagArI, keDe teDIne pharyA karate ane nAnAM chokarAM chokarI sAthe ramatA. eka vAra e pramANe te devadatane laI rAjamArga upara AvI chokarAM sAthe ramata vaLagyA hatA, tevAmAM vijaya nAme eka duSTa cera tyAM AvI keInuM dhyAna jAya te pahelAM ghareNe maDhelA devadattane upADIne cAlatA thayA. thoDe dUra jaI, tenAM sarva ghareNuM utArI laI vijaye tene mArI nAkhyo ane tenA zabane eka avaDa kUvAmAM nAkhI dIdhuM. tyAra bAda te gIca jhADImAM AvelA pitAnA aDAmAM saMtAI gayo. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sAthe bAMyA DI vAramAM paMthakanuM dhyAna devadatta tarapha gayuM, te devadatta na maLe. te bAvare banI cAre tarapha zodhavA lAgyo ane me pADavA lAgyo. zeTha-zeThANane khabara paDatAM te te machata thaIne gabaDI ja paDavAM. pachI zeTha moTI bheTa laI koTavALa pAse gayA, ane tene pitAnA chokarAnI tapAsa karavAnuM ghaNuM AjIjI sAthe kahyuM. keTavALa pitAnAM mANase laI tapAsa karavA nIkaLI paDaze. rastAmAM pelA jUnA kUvAmAMthI devadattanuM maDadu jaDyuM. te laIne teNe dhanyane soMpyuM; ane pote vijaya ceranA pagale pagale tenA a3 sudhI jaI pahoMcyA. tyAM tenA para eciMte chApo mArIne tene pakaDI lIdhe, ane tene mAratAM mAratAM rAjagRhamAM ANune heDamAM nAkhyo. tenuM khAvApIvAnuM baMdha karavAmAM AvyuM, ane savAre bapore ane sAMje tene mAra mAravAnuM nakkI karavAmAM AvyuM. te ja arasAmAM dhanya saMdhavI paNa rAjAnA koI aparAdhamAM AvI gayo. AthI rAjAe tene vijaya ceranI sAthe eka ja heDamAM bAMdhI jelamAM pUravAne hukama karyo. zeThANIe dhanya mATe jelamAM paMthaka sAthe khuba khAvApIvAnuM taiyAra karIne kahyuM. vijaye dhanyane kahyuM, "huM ghaNA divasane bhU chuM, mATe mane kRpA karIne thoDuMka khAvAnuM Ape!' ' dhanya javAba dIdho ke, "AmAMthI kAMI vadhaze te tene huM kAgaDA-kUtarAne nAkhI daIza, paNa mArA priya tema ja ekanA eka putrane mAranAra tane te eka dANa paNuM nahIM ApuM." bhejana vagerethI paravAryA bAda dhanyane zauca tathA laghuzaMkAnI hAjata thaI. paNa tene vicAra sAthe eka ja heDamAM bAMdhela hevAthI ekalo dhanya kyAMya jaI zake tema na hatuM. tethI teNe vijayacarane UThIne pitAnI sAthe AvavA Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xte zrI mahAvIra kathA kahyuM. paNa vijayacAre nA pADI, ane kahyuM ke, tuM mane rAja khAvAnuM ApavAnuM kabUla kare, tA ja huM UThuM . hAjatathI atyaMta pIDAyela zeThe kamanathI te vAtaneA svIkAra karyAM. te divasathI zeTha vijayacArane peAtAnA bhAjanamAMthI bhAga Ape che, ane mAdhAhita thaI tenI sAthe rahe che, zeTha vijayaceArane khAvAnuM Ape che e vAta paMthaka pAsethI jANIne zeThANI dhanya upara atyaMta nAkhuza thayAM. ceADA divasa bAda paisA tathA lAgavagane baLe zeTha jelakhAnAmAMthI chUTavA ane dhera AvyA. sau khuza thaIne temanuM svAgata karavA lAgyAM, paNa bhadrA zeThANI udAsa thaI eka bAju esI rahyAM. " zeThe bhaddAne pUchyuM, * hai devAnupriye! mArA AvavA chatAM tuM uddAsIna kema che?' bhadrA kheAlI, mArA putranA dhAtaka vijayacArane tame khavarAvatA tethI mane kheATuM lAgyu che. zeThe tene khulAsA karatAM kahyuM, meM kaI rAjIkhuzIthI te duSTane khAvA nathI ApyuM; paraMtu eka ja heDamAM baMdhAye hAvAthI jIvatA rahevAnI garaje ja tene khAvAnuM ApyuM che.' A khulAse sAMbhaLI bhadrAnuM mana zAMta thayuM, ane te prasanna thaI zeTha sAthe rahevA lAgI. anya sA vAhe jema mAtra zarIranI rakSA mATe ja vijaya jevA peAtAnA virAdhIne paNu peAtAnu bheAjana ApyuM hatuM, tema snAna-mAlya-alaMkAra Adine tyAga karanArAM nitra thnimra thIee AtmAthI viruddha svabhAvavALA zarIrane, te jJAna-darzana-cAritryanuM vAhana che ema mAnIne ja khArAka Apave. paNa vaNu -rUpa-rasa-aLaviSaya Adine arthe na [jJAtA. 1-2 ] ApavA. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 kaMDarIka ane puMDarIka pUrva videhamAM puMDarIkizuM nagarImAM mahApA nAme rAjA hato. tene padmAvatI nAme rANI ane puMDarIka tathA kaMDarIka nAme be putro hatA. temAM puMDarIka yuvarAja hato. eka vakhata nagaramAM padhArelA sthavira pAse dharmopadeza sAMbhaLI mahApadma rAjA puMDarIkane rAjagAdI ApIne tathA kaMDarIkane yuvarAja banAvIne sAdhu thaI gaye. keTalAka vakhata bAda bIjA koI sthaviro puMDarIkanI rAjadhAnImAM AvyA. baMne bhAIoe temanI pAse dharma sAMbhaLyo. te sAMbhaLI puMDarIke gRhastha dharmanI dIkSA temanI pAse lIdhI, ane kaMDarIka te sAdhu ja thavA tatpara thayo. puMDarIke tene kahyuM ke, "mAre vicAra tAre rAjyAbhiSeka karavAne hatA, jethI huM dharmAcaraNamAM vadhAre pravRtta thaI zakuM.' paraMtu kaMDarIke te sAdhu thavAne nizcaya karyo hovAthI puMDarIke nA-mane tene rajA ApI. kaMDarIka have ugra saMyama, tapa, zIla ane satyane pALa gAmegAma viharavA lAgyo. te atyaMta lUkhAsUkhA ane nIrasa bhojanathI pitAne nirvAha karate, ane svAdediyane khUba nigraha karate. vakhata jatAM atizaya lUkhAsakhA bhojanathI kaMDarIkane zarIre dAhajavara thaye. paNa te vihAra to karyA ja karato. eka divasa kaMDarIkanA AcArya tene sAthe laI puMDarIkanI rAjadhAnImAM ja AvI pahoMcyA. puMDarIke kaMDarIkanuM zarIra joI tenA AcAryane Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA vinaMtI karI ke, Apa kRpA karIne mArI yAnazALAmAM AvIne Utare, to A kaMDarIkanI kAMIka cikitsA thaI zake. AcAryuM tema karavAnuM kabUla karyuM. kaMDarIka gya upacAra dvArA dhIme dhIme nIrogI ane balavAna zarIravALo thayo. yathAsamaye bIjA sAdhuo te rAjAne pUchI bahAragAma vicAravA cAlyA gayA, paNa kaMDarIka suMdara khAnapAnamAM Asakta thaI, sAjo thayA bAda paNa, bahAra vicAravA IcchA karavA lAgyo nahIM. AthI puMDarIke tenI pAse jaI, ADakatarI rIte tene tenA dharmanI yAda devarAvI. kaMDarIkane A vAta gamI nahIM, paNa chevaTe zaramanA mAryA paNa tene te sthaLa cheDI cAlI nIkaLavuM paDayuM. tyAra bAda keTaleka vakhata te teNe ugra tapa Adi karyo. paNa pachI te saMyamanA anuzIlanathI thAkyo, ane kheda pAmyo. AthI dhIre dhIre te pitAnA AcArya pAsethI nIkaLIne pAcho puMDarIkanA rAjamahela pAsenI azokavanikAmAM AvIne Utaryo. puMDarIke. tene Avelo joI, pAcho ADakatarI rIte samajAvyo, ane tenA dharmanI yAda devarAvI. paraMtu kaMDarIke naphaTAIthI kahyuM kAne dharyuM nahIM. chevaTe rAjAe tene sIdho savAla karyo, "bhagavana ! tame bhegAtha che?' * kaMDarIke hA pADI. AthI tarata ja puMDarIke tene gAdIe besADavo, ane pote kaMDarIkane sAdhuveza paherI dIkSA lIdhI. have kaMDarIka rAjAne khUba khAna-pAna ane ghaNuM ujAgarAne lIdhe ajaNuM thayuM, ane tenA zarIramAM pittajvara dAkhala thatAM dAha zarU thayo. evI sthitimAM avasAna pAmI, te ardhagatie ga. puMDarIkane paNa ugra saMyama pALatAM, lakhA sukhA tathA parimita bhejanathI ajIrNa thatAM pittavara Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMDarIka ane purIka Le lAgu paDI, ane Akhe zarIre dAha UpaDayo. paraMtu teNe te peAtAne chevaTane vakhata jANI, arhata bhagavAne ane peAtAnA dharmAcAya dharmopadezaka sthavirezane namaskAra karyAM, ane anazanathI samAdhipUrvaka dehatyAga karI, devagati prApta karI. A pramANe je nimra thA ane nigraMthI kaMDarIkanI peThe sayama svIkAryAM pachI moM thaI saMyamathI bhraSTa thAya che, teo mAtra duHkhI thai A apAra saMsAramAM baTakathA kare che. paraMtu jeo puMDarIkanI peThe zIla ane satya svIkAryo pachI dRDha rahe che, ane viSayavilAseAne vaza thatAM nathI, te sa leAkanAM pUjanIya ane vaMdanIya khatI A bhayaMkara saMsArakAMtArane [dghAtA. 1-19'] ALagI jAya che. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 gaLiyA baLada sArA maLaDhavALA vAhanamAM esIne janAra vaTemArgu viSama jaMgala paNa pAra karI jAya che; te pramANe (zubha) cegarUpI vAhanamAM besanAra saMsArane eLagI jAya che. paraMtu jenA vAhanamAM rALaye khaLada joDele heAya che, te tene mArI-mArIne thAkI jAya che, ane tene parANA paNa bhAgI jAya che--keTalAka hAMDu tA tene pUchaDe maTaku bhare che athavA tene vAraMvAra parANA gAce che--paraMtu pariNAmamAM kAM te te baLada sAMbela bhAgI nAkhe che, avaLe mArge dADe che, pasAbhera paDI jAya che, esI paDe che, gabaDI jAya che, UMce UchaLe che, ThekaDA mAre che, zatAthI jIvAna gAya tarapha dADe che, kapaTathI mAthuM nIce rAkhI paDI jAya che, gusse thaI pAchA vaLe che, marI gayA hAya tema sthira UbhA rahe che, acAnaka vegathI dADe che, rAzane teADI nAkhe che, dhUMsaruM bhAgI nAkhe che, ke phUMphADA mAratA chUTI jaI, palAyana karI jAya che. e ja pramANe kuziSyA pazu kare che. gaga nAmanA eka zAstranu AcAryanA ziSyA evA gaLiyA baLada jevA hatA. te AcAya kahetA ke, mArA ziSyA dharUpI vAhanane joDatAM ja bhAgI paDe cheH temAMnA keTalAkane RddhinA gava che, keTalAka rasaleAlupa che, keTalAka ezaArAmI che, teA keTalAka krodhI, keTalAka bhikSAnA ALasu, keTalAka apamAnabhIru, ane keTalAka akaDAIvALA che. keTalAkane huM hetuo ane kAraNA sahita Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikhAmaNa ApuM chuM, tyAre teo vacce bolI UThI vAMdhA ja nAkhe che; ane mArA vacanane pAchuM vALe che. jema ke, keIne tyAM kaMI mAgavA kahyuM, to kahe che, "e mane oLakhatI nathI, mane nahibIjA koIne mokaleTa vagere. kyAMka saMdezo laIne mokaluM, te te kAma karavAne badale anyatra rakhaDyA kare che, ane jANe rAjAnI veTha karavAnI AvI paDI hoya tema bhavAM caDAve che. chevaTe kaMTALIne gArga muni e gaLiyA baLada jevA duSTa ziSyane piSavA-bhaNAvavAnuM choDI, tapasyA karavA cAlyA gayo. [utta. 27] Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 dAvavanAM jhADa amuka samudrane kAMThe ghaTAvALAM, patra, puSpa ane phaLAthI lacelAM tathA puSkaLa hariyALIvALAM suzobhita evAM dAvAdava nAmanAM jhADa Uge che. sAmAnya samayamAM te te ekasarakhAM phAlephule che, tathA temAM kAMI taphAvata dekhAto nathI paraMtu te dIpamAM kaI koI vAra ISa-purAvAta, pazcAtavAta, maMdavAta ane mahAvAta cAle che, te vakhate temanAmAMnAM jAtavAna ane kajAtane bheda jaNAI Ave che. kAraNa ke te vakhate keTalAMka vRkSe te pahelAM jevAM hatAM tevAM ja suzobhita tathA lIlAlUma rahe che, tyAre keTalAMka jINuM thaI jAya che, keTalAMka karamAI jAya che, ane keTalAMka sUkAM kAM jevAM thaI jAya che. e ja pramANe sAdhu sAdhvIonuM paNa che. sAmAnya divasomAM to te badhAM sarakhAM ja jaNAya che. paraMtu pArakAnA prasaMgamAM AvatAM, keTalAMka te pitAnI samatA kAyama rAkhI zake che, jyAre bIjA keTalAMka kAM to namI jAya che, te keTalAMka UkaLI jaI samabhAva gumAvI bese che. vaLI bIjA tIrthanAM sAdhu-sAdhvIonA ke zrAvaka-zrAvikAenA saMsargamAM temane AvavAnuM thAya che, tyAre keTalAMka te sahanazIlatA gumAvyA vinA nirbhaya rahIne sAvadhAnapaNe badhuM sahana karI le che, paraMtu bIjA keTalAMka UkaLI jAya che, kSamAne kere mUkI de che, ane viSamabhAvamAM vatI game te bolI nAkhe che ke karI nAkhe che. [jJAtA. 1-11] Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zveta kamaLa eka puSkariNI hatI. te dhaNAM paNI' tathA kAdavavALI, zveta kamaLAthI bharelI, jovAlAyaka, ramaNIya tathA maneAhara hatI. temAM ahI-tahIM- cAre bAju mATI saMkhyAmAM zveta kamaLA UgyAM hatAM. zveta kamaLa, badhI jAtanAM kamaLamAM zreSTha maNAya che. te puSkariNInA barAbara madhyabhAgamAM te sarva zveta kamaLAmAM pazu zreSTha evuM. eka mATuM zveta kamaLa UgyuM hatuM. te ceAgya sthaLe UgeluM heAI, UMcuM, tejasvI, raMga-gaMdha-rasa- ane kAmaLatAthI bhareluM, tathA jovAlAyaka, ramaNIya ane manahara hatuM. have pUrva dizAmAMthI eka * puruSa te puSkariNI tarak AvI caDayo. teNe kinArA upara UbhA UbhA peluM mATuM kamaLa joyuM. tene joI ne te kahevA lAgyA: huM jANukAra, kuzaLa, paMDita, vivekI, buddhimAna, pAkI uMmaranA, mAge rahenAra, temaja mArga ane mAnI AMTIghUMTI jANunArA mANusa chuM. mATe huM kamaLAmAM zreSTha evA A zveta kamaLane laI AvuM. X Ama vicArI, te mANasa puSkariNImAM Utaryo. paNa te jema jema puSkariNImAM UtaravA lAgyA, tema tema pANI ane kAdava vadhatAM cAlyAM. te kinArAthI ghaNe dUra sudhI aMdara gayA, pazu zveta kamaLa sudhI pasAMcI zakayo nahIM. pachI te| te na pAche AvI zake, ke na sAme pAra jaI zake evI sthitimAM AvI paDayo. arthAt puSkariNInI adhavaca ja kAdavamAM kaLI gaye.. pachI dakSiNu dizAmAMthI bIjo eka puruSa AvyeA. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI mahAvIra-kathA teNe peluM kamaLa, temaja tene levA jatAM adhavaca kaLI gayela pele puruSa joyAM. pitAne tenA karatAM vadhu jANakAra ane anubhavI mAnI, te puruSa paNa te kamaLa levA aMdara Utaryo, ane prathama puruSanI mAphaka ja adhavaca kaLI gaye. te ja pramANe pazcima dizAmAMthI AvelA trIjA puruSanI ane uttara dizAmAMthI AvelA cethA puruSanI paNa vale thaI. tyArabAda rAgadveSathI rahita, (saMsArane) sAme pAra pahoMcavAnI kAmanAvALA, jANakAra, kuzaLa, evo keI eka bhikSu ekAda dizAmAMthI tyAM AvI caDyo. teNe te kamaLane tathA kaLI gayelA, cAre puruSone joyA. te samajI gayo ke, A leke pitAne jANakAra tathA kuzaLa mAnI, A kamaLa levA jatAM taLAvanA kAdavamAM kaLI gayA che. paraMtu A kamaLa e rIte levA na javuM joIe. ema vicArI, teNe kinArA upara UbhA UbhA ja bUma pADI : "he zveta kamaLa! ahIM UDI Ava !" eTale peluM zveta kamaLa UDIne tenI pAse AvI paDyuM. puSkariNI e saMsAra che; tenuM pANuM te karmo ane kAdava te kAmago . zveta kamaLo te janasamudAya, ane zreSTha kamaLa te rAjA. judA judA vAdIe te pelA cAra puruSe. pelo bhikSu te bIje kAI nahi, paNa saharmabhikSue pADelI bama te dharmopadeza; ane kamaLanuM UDI AvavuM te nivaNaprApti. athata saharma sivAya bIjuM kAMI saMsAramAMthI nirvANu na apAvI zake. je badhA vAdIe pote ja karmo ane kAmajogomAM baMdhAyelA hoya che, te bIjAne nivaNa apAvatA pahelAM pote ja saMsAramAM DUbI mare che. [sUtrakRtAMga 2-1] Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra-kathA khaDa 4thA bhagavAna mahAvIrane sadupadeza Page #483 -------------------------------------------------------------------------- Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra durlabha vastuo A saMsAramAM jIvane nIcenI cAra varatuo prApta thavI ati durlabha che: (1) manuSyapaNuM (2) saddharmanuM zravaNa (3) zraddhA (4) ane saMyamamAM puruSArtha. sAmAnya rIte je vividha kAmanAothI mUDha banI, aneka karmo karI, pariNAme saMsAramAM anekavidha niomAM janma pAmyA kare che. teo koI vAra devalokamAM, kaI vAra narakamAM, te kaI vAra asurakamAM paNa jAya che. paraMtu rAjAo jema kAmanI kAMcanathI kaMTALatA nathI, tema te prANIo adhama karmone vaLIvaLIne svIkAravAthI vAraMvAra badalAtI yuniomAM janmatAM kaMTALatAM nathI. kAmanAothI mUDha banelAM tathA tathA vividha karmovALAM te prANIo Ama atyaMta duHkha ane vedanA anubhavatAM, manuSyatara niemAM ja bhaTakyA kare che. tema karatAM karatAM ghaNe lAMbe kALe, krame karIne, koIvAra zuddhi pAmelA virala chavo karmone nAza karI zakAya tevuM manuSyapaNuM prApta kare che. paraMtu e pramANe durlabha evuM manuSyapaNuM pAmavA chatAMya, tapa, kSamA ane ahiMsAmAM pravRtti karAvanAra sadharmanuM zravaNa thavuM durlabha che. kadAca keIne sadbhAgyavazAta dharmanuM zravaNa prApta thAya, tepaNa temAM zraddhA utpanna thavI ati durlabha che. kAraNa ke, ghaNAya leke dharma jANavA chatAM tenAthI dUra rahe che. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA ane kadAca koIne dharmamAM zraddhA paNa utpanna thAya, paraMtu te pramANe puruSArtha karavo, e tethI paNa durghaTa che. kAraNa ke, ghaNu mANasene sArI sArI vastuomAM zraddhA hevA chatAM, te pramANe teo AcaraNa nathI karatAM. paraMtu jeo manuSyapaNuM pAmI, saddharmanuM zravaNa karI, temAM zraddhAyukta banI, te pramANe AcaraNa kare che, tevA saraLa ane zuddha mANase ja, pANIthI siMcAyelA agninI peThe nirvANa prApta kare che. mATe karmabaMdhananA vividha hetuo jANI, temane tyAga karo, tathA vividha prakAranAM zIla vaDe Urdhvagati sAdhe. prayatna karavA chatAM, A janmamAM ja saMpUrNa siddhi prApta na thaI, te tethI nirAza thavAnuM koI kAraNa nathI. tevA manuSyo uttama vibhUtivALI devAniomAM janma pAmI, AyuSya pUruM thaye, pharI manuSyayonimAM sArAM sArAM kuLamAM avatare che. tyAM temane nIcenAM daza uttama aMge prathamathI prApta thAya che: (1) ghara ane vADI, senuM ane rUpuM (2) suzIla mitro (3) sahadaya nAtIlAo (4) uttama gotra (5) uttama varNa (6) Arogya (7) tIkSNa buddhi (8) khAnadAnapaNuM (9) yaza ane (10) parAkrama, pUrvajanmanA saMskArane kAraNe prathamathI ja vizuddha AcaraNavALA teo, asAmAnya mAnaSika vibhUtio bhogavatA chatA temAM anAsakta rahI, zuddha jJAna prApta kare che; tathA jJAnIoe varNavele saMyamapradhAna mokSamArga svIkArI, tapathI kamIzane nAza karI, zAzvata siddhi prApta kare che. [ utta. 3} Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apramAda manuSyanuM vita, divasa jatAM pILuM thaI kharI jatA jhADanA pAna jevuM, ane dAbhanI aNu upara laTakI rahelA jhAkaLanA TIpA jevuM, kSaNika tathA thaDe kALa rahenAruM che. vaLI te aneka vidhrothI gherAyeluM che. mATe he gautama! eka kSaNa paNuM pramAda na kara, ane pUrve ekaThAM karelAM karmone khaMkherI nAkha. karmanAM phaLa TALavAM bahu muzkela che, ane lAMbe kALe paNa manuSyajanma prANIne maLavo aghare che. kAraNa ke, jIva eka vAra pRthvI-pANa-teja ane vAyu- zarIravALA ekendriya jIvonI nimAM peThe, to pachI "asaMkhyaya" varSo sudhI temAMthI nIkaLI zakatA nathI. te ja pramANe vanaspatizarIramAMthI anaMta' varSo sudhI nIkaLI zakatA nathI. ane nIkaLIne paNa zubha nine pAmate nathI. e ikiya, traNa Idriya ane cAra IkriyavALAM zarIramAMthI saMkhyAbaMdha varSo sudhI nIkaLI zakatA nathI. pAMca ikiyAvALAM zarIramAMthI sAta ke ATha janma sudhI nIkaLI zakato nathI ane devagati ke narakagatimAMthI A eka bhava pUro karyA vinA nIkaLI zakato nathI. mATe he gautama! eka kSaNa paNa pramAda na kara, pramAdI chava pitAnAM zubhAzubha karmo vaDe bhaTakyA ja kare che. manuSyatva pAmIne paNa Aryatva pAmavuM vaLI muzkela che. AryapaNuM pAmIne paNa pAMce ikriye pUrepUrI pAmavI muzkela Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VA zrI mahAvIra-kathA che; pAMce iMdriyavALA hAI ne paNa uttama dharmanuM zravaNa prApta thavuM muzkela che; uttama dharmanuM zravaNa prApta thavA chatAM temAM zraddhA utpanna thavI dubha che; ane uttama dharmomAM zraddhA prApta thavA chatAM te pramANe zarIrathI tenuM AcaraNu karavuM muzkela che. mATe he gautama! eka kSaNu paNa pramAda na kara. tAru zarIra divase divase jINu thatuM jAya che; tArA keza dheALA thatA jAya che, tAruM kAna-AMkha nAka-jInna ane tvacA vagere iMdriyeAnuM tema ja khIjAM paNa sarva prakAranuM mULa ghaTatuM jAya che; ane tane mecenI, gaDagUmaDa, tathA vicikA vagere rA thavA lAgyA che. Ama tAru zarIra kSINu tathA naSTa thatuM jAya che. mATe he gautama! eka kSatyu paNu pramAda na kara. A samaye kAI jina najare paDatA nathI; paraMtu temaNe upadezelA ane ghaNAoe AcarelA mArga tA che ja. mATe huM gautama ! eka kSaNu paNa pramAda na kara. kAMTAvALA viSama mA cheADIne, tuM temaNe batAvelA sApha dhArI mAne anusara nabaLA bhAravAhaka viSama mArge caDIne pachI jema pastAya, tema [ utta.10 ] na kara. eka vAra tUTyA pachI jIvanadArI karI sAMdhI zakAtI nathI. mATe jyAM sudhI AyuSya che, tyAM sudhI pramAne tyAga karI, kalyANanA mAne anusaro. pramAda, hiMsA ane asaMyamamAM juvAnI vitAvyA pachI, dhaDapaNa AvIne Ubhu` raheze te vakhate kazuM thaI zakaze nahIM; paNa asahAya thaI, karelAM karmonuM phaLa bhAgavavA javuM paDaze. kANu, karelAM karyAM bhAgavyA vinA kAI nA chUTakA thatA nathI. AyuSya daramyAna mUrkha manuSya aneka pApe karI, tathA aneka vera bAMdhI dhana bhegu karyo kare che. paraMtu mRtyu bAda Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprabhAra 201 jyAre peAtAne peAtAnAM kamaLa bhAgavavA javuM paDe che, tyAre te dhana tenI sAthe AvatuM nathI, tema ja tenuM rakSaNa karatuM nathI. dhana A leAkamAM ja karmAMkLamAMthI bacAvI zakatuM nathI, to pachI paralAkanI te! vAta ja zI? je sagAMvahAlAMmAM mUDha banI manuSya pApakarmo kare che, te paNa kanAM phaLa bhAgavatI vakhate badhupaNuM dAkhavavA AvatAM nathI. Ama hovA chatAM anata mAhathI mUDha banelAM manuSyA, dIve| elavAI gayA haiAya ane mA` dekhI na zakAya tema, nyAyayukta mArga dekhavA chatAM dekhI zakatAM nathI, e kevuM AzcaryoM che! pariNAme, dIvAlamAM peAte ja pADelA mAkAmAM pesatAM dabAI jaI haNAtA cekaranI jema, te mUDha leAkA A leka ane paraleAkamAM peAtAnAM ja karelAM karmothI haNAya che. evAM gADha meAhinadrAmAM paDelAM manuSyAnI vacce vivekI mumukSue jAgrata rahevuM tathA kazAnA vizvAsa na karavA. kAraNa ke, kALa nirdaya che ane zarIra akhaLa che. mATe bhAraDa pakSInI peThe teNe sadA apramatta rahevuM. saMsAramAM je kAMI che, tene pAzarUpa samajI, mumukSue sAvacetIthI pagalAM mAMDavAM; tathA zarIra sabaLa che, tyAM sudhI tene upayega sayamadha sAdhavAmAM karI levA. pachI jyAre te cheka azakta thaI jAya, tyAre mATInA DhaphrAnI peThe. tene tyAga karavA. ALasu zAzvatavAdI kalpanA karyAM na sadhAyu te pachI sadhAze '. paNa ema - vastu che evu' mAnanAra. kare che karatAM ke, pahelAM 6 karatAM kAma 1. e mukha ane traNa pagavALu' eka pu"khI. te saheja paNa galata kare teA gabaDI paDI nAza pAme. 2. AtmA e kAyama rahenArI tathA kazAthI lepa na pAmanArI Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 zrI mahAvIra kathA bhAgAmAM ja jIvana pUruM thaI javA Ave che ane AyuSya kSINu thatAM zarIra tUTavA mAMDe che. te vakhate kazuM karI zakAya tema rahetuM nathI ane e mUDha manuSyane pastAvA vAre Ave che. viveka jaladI prApta karI zakAtA nathI; ane vAraMvAra leAbhAvatA bhAge, bhAgavatAramAM maMdatA ANI vadhAre prabaLa banatA jAya che. mATe prayatnapUrvaka kAmabheAgAmAMthI manane rAkI, temane| tyAga karI, apramattapaNe AtmAnuM rakSaNa karatA vicaravuM. keLavAyelA ane akhtaravALA gheADA jema rasaMgrAmamAMthI sahIsalAmata pAche AvI zake che, tema prathama avasthAmAM apramattapaNe kAmabhogAmAMthI peAtAnuM rakSaNu karanArA manuSya sahIsalAmatIthI mekSa prApta karI zake che. alamatta, mehaguNu sAme satata jhUjhI vAraMvAra vijaya prApta karanArane aneka pratikULa sparzI sahana karavA paDe che; paNa tethI khinna thayA vinA, te peAtAnA prayatnamAM acala rahe. saMskArahIna, tuccha, tathA rAga ane dveSathI paravaza evA anya leAkeAnAM adharmAcaraNathI DAmADeALa thaI javAne badale, temanI viparItatAne samajatA mumukSue kAma-krodha-leAla-mAyAane ahaMkAranA tyAga karI, zarIra paDatA sudhI gujInI icchA karatA vicaravuM, ema huM kahuM chuM. [ uttadeg 4 ] 3 manuSyajanma maLaveA durlabha che, ane eka vAra gayelI paLa pAchI pharatI nathI. mRtyu aa bAhya-yauvana- ke jarA e traNamAMthI kAI paNa avasthAmAM game tyAre AvIne UbhuM rahe che. manuSya mana daramyAna kAmabhogaiAmAM temaja strIputrAdinA snehamAM aTavAI rahe che. tathA peAtAne temaja peAtAnAM sabaMdhIe|te mATe aneka sArAMnarasAM karyAM karyo kare che, ' Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAda paraMtu deva-gAMdharva sarvane AyuSya pUruM thayuM. na gamatuM hovA chatAM, pitAnA priya saMjoge ane saMbodhe choDIne avazya javuM paDe che; tathA potapotAnAM karmanAM phaLa jAte ekalA bhogavavAM paDe che. te vakhate rAjavaibhava, dhanasaMpatti, zAstrajJAna, dharmajJAna, brAhmaNapaNuM ke bhikSupaNuM keAIne potAnAM pApakarmanAM phaLamAMthI bacAvI zaktA nathI. mATe, vakhata che tyAM sudhI, e kSudra tathA duHkharUpa kAmomAMthI nivRtta thaI, sAcuM jJAna prApta karavAne prayatna kare; jethI, karmo temaja karmonA hetuone nAza karI, tame A duHkhacakramAMthI mukta thaI zake. A aMtavAna jIvita daramyAna, mUDha manuSyo ja jagatanA kAmogAmAM mUchita rahe. samaju puruSe to jhaTapaTa temAMthI virata thaI, parAkrama ane puruSArthapUrvaka nirvANuprAptino mArga hAtha karavAno prayatna karavo joIe. [ sUtrakRtAMga 1-2] Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya jinezvare pramAyelA jinAnA sIdhA yathA mA` huM tamane kahI saMbhaLAvuM chuM. te dhama jANavAnA ane AcaravAnA adhikAra kAnA che, te huM prathama tamane kahuM. je puruSa pAtAmAM viveka pragaTavAthI jagatanA padArthoM ane bhAveA pratye vairAgyayukta anyA che, tathA je manuSya AsaktipUrvaka karAtI vividha pravRttiothI adhAtuM vera tathA puSTa thatA kAmeA ane temanuM duHkharUpI phaLa jANe che, te A mArganA adhikArI che. te jANe che ke, mANasa je je padArtho mATe vividha pravRttio kare che, te badhA padArtho mRtyu bAda sagAMsaMdhIenA ja hAthamAM jAya che ane tene peAtAne te peAtAnAM karmonuM phaLa ja bhAgavavAnuM rahe che. te vakhate jemane mATe te badhI pravRttie karI hatI, te badhAM mAtapitA, bhAI, patnI, putrA tathA putravadhU -- rakSaNa karavA AvatAM nathI. Ave| vicAra karIne, te mamatA tathA huMpaNuM tajI daI, jina bhagavAne kahelA paramamArganuM zaraNu svIkAre che. manuSyanA viveka ane vairAgyanI sAcI parIkSA e che ke, prApta thayelA kAmabhAge pratye paNa AkarSaNa na thAya. [ sUtrakRtAMgasUtra 1, 9] - jagatamAM keTalAka vicakSaNa puruSa| evA hAya che ke je vivekavicArathI jagatanA padArthI ane bhAgAnuM svarUpa Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-zagya. samajI le che. teo jue che ke, loke khetara-ghara-dhana-saMpattimaNi-mANeka vagere padArtho tathA zabdasparza-rUpa-rasa ane gaMdha vagere viSayone ane kAmabhogane pitAnA mAne che, ane potAne temanA mAne che. paraMtu kharuM jotAM te padArthone pitAnA kahI. zakAya nahi. kAraNa ke, jyAre roga, zoka vagere pote nahi IcchelA, potAne nahi gamatA, tathA duHkhapUrNa prasaMge Ave tyAre keI pitAnA kAmabhogane kahevA jAya ke, "he kAmabhogo ! A duHkha pUrNa vyAdhi vagere tame laI le, kAraNake huM ghaNe duHkhI thAuM chuM. to jagatanA tamAma kAmago tenuM te dukha ke vyAdhi laI zakavAnA nathI. vaLI koI vakhata mANasane pitAne ja temane choDIne cAlyA javuM paDe che, to kaI veLA te kAma ja tene choDIne cAlyA jAya che. mATe vAstavika rIte, te priyamAM priya lAgatA kAmo paNa ApaNuM nathI. ane ApaNe temanA nathI. te pachI temanAmAM zA mATe ATalI badhI mamatA rAkhavI ? Ama vicArI, teo temane tyAga kare che. . vaLI uparanA padArtho te bahiraMga che; paNa nIcenI vastuo to tethI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake, mAtA, pitA, strI, bahena, putra, putrIo, pautra, putravadhuo mitro, kuTuMbIo, ane oLakhItAo. mANasa ema mAne che ke, te badhAM pitAnAM saMbaMdhIo che ane pite paNa temane che. paraMtu, jyAre rama-vyAdhi vagere duHkha AvI paDe che, tyAre bIjAnuM duHkha bIje laI zakato nathI, ane bIjAnuM kareluM bIje bhogavI zakato nathI. mANasa ekale ja mare che; ane ekalo ja bIjI eniomAM * jAya che. darekanA rAgadveSa tathA darekanuM jJAna-ciMtana- ane vedanA svataMtra hoya che. vaLI koI vakhata mANasane ja temane choDI cAlyA javuM paDe che, te kaI vakhata te saMbaMdhIo ja tene choDI cAlyAM jAya che. mATe vAstavika rIte, te nikaTa Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA gaNutAM saMbaMdhIo paNa ApaNAthI bhinna che ane ApaNe temanAthI bhinna chIe. te pachI temanI aMdara zA mATe mamatA rAkhavI? Ama vicArI, teo temane tyAga kare che. vaLI nIcenI vastuo sagAMsaMbaMdhIothI paNa vadhu nikaTanI gaNAya che. jemake, "mArA paga, mArA hAthe, mArI sAthaLa, mAruM piTa, mAruM zIla, mAruM baLa, mAre varNa, mArI kAMti vagere. manuSyo te badhAne potAnAM ja gaNI temanA pratye mamatA kare che. paraMtu umara jatAM te badhAM, ApaNane na gamatuM hovA chatAM, jIrNa thaI jAya che; majabUta sAMdhAo DhIlA paDI jAya che; keza dhoLA thaI jAya che; ane game teTalA suMdara varNavALuM tathA vividha AhArAdithI piSeluM zarIra paNa vakhata jatAM choDI devA jevuM ghaNujanaka thaI jAya che. AvuM joI, te vicakSaNa puruSe te badhA padArthonI Asakti choDI, bhikSAcaryA prahaNa kare che. keTalAka potAnAM sagAMsaMbaMdhI temaja mAlamilakta cheDIne bhikSAcarya grahaNa kare che, te bIjA keTalAka jemane pitAnAM sagAMsaMbaMdhI : likta nathI hatAM, teo temanI AkAMkSA cheDIne bhikSAcaya grahaNa kare che. [sUtrakRtAMga 21] kAmaguNo ja saMsAranA pherA che. saMsAranA pherA che te kAmaguNenuM ja bIjuM nAma che [pA. 10]; je kAmaguNe che, te ja saMsAranAM mULasthAne che; ane saMsAranAM je mULa sthAne che, te ja kAmaguNe che. (pA. 13] 0 A pAnanA nabara A mALAmAM prasiddha thayela AcArAMga-sUtranA chAyAnuvAdanA jANavA [pahelI AvRtti. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekavairAgya kA mANasa badhe ThekANe aneka prakAranAM rUpA netA. ane zabda sAMbhaLate, te rUpeAmAM ane zabdomAM mUti thAya che [pA. 10]. kAmaguNAmAM Asakta mANasa pramAdathI mAtA-pitA, bhAI-bahena, patnI-putra, vahu-dIkarI, mitra-svajana temaja khIjI bhAgasAmagro tathA annavastra vageremAM mamatApUka tapyA kare che. te badhA viSayeAnA saMceAganA athI tathA temAM ja z2Ina thayelA cittavALA te mAjIsa rAtadivasa paritApa pAmatA kALa akALane vicAra karyA vinA sakhata parizrama uThAvatA, vagara vicAye aneka prakAranAM kALAM karmo kare che; tathA aneka veAnA vadha, bheda, tathA cerI, lUMTa, trAsa vagere pApakarmI karavA tatpara thAya che; eTalu tA zuM, kAIe na karelu evuM karavAnA paNa irAdo rAkhe che. [pA. 13 ] mANusanuM jIvita alpa che, kAmA pUrUM thavA azakaya che ane jIvita vadhArI zakAtuM nathI. kAmakAnI manuSya zAka karyo ja kare che tathA jhUryAM kare che. maryAdAone! lApa karata jatA te kAmI, peAtAnI kAmAsakti ane rAgane kAraNe pIDAya che, ane paritApa pAme che. [ pA. 17] jagatanA leAkAnI kAmanAonA pAra nathI. tee cALaNImAM pANI bharavAne prayatna kare che [pA. 25]. jyAre AyuSya mRtyuthI gherAvA mAMDe che, tyAre zrotra, cakSu vagere iMdriyAnA baLanI hAni thavA lAgatAM mANasa mUDha banI jAya che. vRddhAvasthAmAM hAsya, krIDA, rati ke zRgAra rahetAM nathI. [pA. 15] je upabhAgasAmagrI teNe sagAMsa adhIo sAthe bhagavavA mATe mahAprayatne tathA game tevAM kukarmo karIne ekaThI karelI hAya che, te bhAgavavAne avasara AvatAM kAMtA pete rAgathI gherAI jAya che, ke te sagAMsa`badhI ja tene cheDIne Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 mahAvIyA cAlyAM jAya che, ke, pite teone choDIne cAlyo jAya che. [pA. 15-6] athavA koI vAra te bhegI thayelI saMpatti dAyAdo vahecI le che, cAra carI jAya che, rAjA lUMTI le che, athavA te pote ja nAza pAme che, ke agnithI baLI jAya che. Ama sukhanI AzAthI bhegI karelI bhogasAmagrI duHkhanuM ja kAraNa thaI paDe che. [pA. 16] jarA vicAra to kare! jagatamAM badhAne ja sukha pasaMda che, ane badhA sukhanI ja pAchaLa doDatA hoya che. chatAM jagatamAM sarvatra aMdhapaNuM, baherApaNuM, mUMgApaNuM, kANapaNuM, keTiyApaNuM, kupaNuM, khUMdhiyApaNuM, kALApaNuM, keDhiyApaNuM, vagere duHkha jovAmAM ja Ave che. e badhAM duHkhe viSayasukhanI pAchaLa paDelA manuSyone pitAnI AsaktirUpI pramAdane kAraNe ja prApta thayAM hoya che. e vicArI, buddhimAna manuSya sAvadhAna thAya. ajJAnI manuSya ja viSayasukhonI pAchaLa paDI, aneka prakAranI niomAM janmamaraNanA pherA pharato haNAyA kare che. [pA. 16 ]. kAmane regarUpa samajI, jeo strIothI abhibhUta nathI thatA, temanI gaNanA mukta puruSo sAthe thAya che. jeo kAmabhogane jItI zake che, teo ja temanAthI para vastune prApta karI zake che. paraMtu koI vIralA manuSyo ja tema karI zake che. bIjAM manuSyo te kAmamAM Asakta ane mUDha banI jAya che. eTaluM ja nahIM, UlaTAM temAM bahAdurI mAne che. teo mAtra vartamAnakALa ja dekhI zake che ane kahe che ke, paraleka kANu joI AvyuM che? tevAM manuSyone game teTaluM samajAvo paNa teo pitAnAM viSayasukha choDI zakatAM ja nathI. nabaLA baLadane game teTale mAre-jhUDe, paNa te Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka vairAgya 40 AgaLa cAlavAne badale UlaTo gaLiye thaIne besI paDe che. tenA jevI dazA viSayarasa cAkhelA manuSyanI che. viSayamAM lezamAtra sukha nathI, tathA te kSaNabhaMgura che, ema jANavA chatAM, tathA AyuSya paNa tevuM ja hovA chatAM, teo chevaTa sudhI temane vaLagI rahe che. ane aMte te bhogane kAraNe karelAM hiMsAdi aneka pApakarmonAM phaLa bhogavavA temane AsurI hIna gatine pAmavuM paDe che. te vakhate teo pastAya che; ane vilApa kare che. AvAM manuSyo dayA khAvA jevAM che. kAraNa teo jJAnIoe upadezelA mokSamArgane jANatAM nathI; tema ja saMsAranuM satya svarUpa pratyakSa karI, jeNe temAMthI chUTavAne mArga batAvyo che, tevA muninA vacana upara paNa temane zraddhA nathI. anaMta vAsanAothI gherAyelAM te aMdha manuSyo pitAnI athavA pitAnA jevI bIjAnI adhatAne ja jIvanabhara anusathI karI, pharI pharI moha pAmyA kare che, ane saMsAracakamAM bhaTakayA kare che. mUrkha manuSya sAMsArika padArtho ane saMbaMdhIone pitAnuM zaraNa mAnI, temAM baMdhAI rahe che. te jANute nathI ke, aMte to te badhAMne choDI, ekalA ja javAnuM che, tathA pitAnAM karmonAM viSama pariNAma bhogavatAM, duHkhathI pIDAI haMmezAM A nicakramAM bhaTakavuM paDavAnuM che. potAnAM karmo bhogavyA vinA koIno chUTake ja nathI ane darekane tenAM karmo anusAra ja dazA prApta thAya che. mATe jAgRta thAo ! vartamAnakALa e ja ekamAtra taka che ane bedha prApti sulama nathI. mATe AtmakalyANa sAru tIvratAthI kamara kase. sUtrakRtAMga 1-2] de sahita samagra lokonA duHkhanuM mULa kAmagonI kAmanA che. je mANasa te bAbatamAM vItarAga thaI zake che, Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI mahAvIrakathA te zArIrika ke mAnasika tamAma du:khAmAMthI chUTI zake che. zarUAtamAM mane hara lAgatA kAmabhegA a Mte teA rasa ane vamAM maneAhara lAgatAM ki`pAkalAnI jema te mANasanA nAza ja kare che. mATe iMdriyAne priya lAgatA ke apriya lAgatA viSayAmAM rAgadveSa na karavA. iMdriyAnA svabhAva che ke, sAme AvelA viSayane grahaNa karavA; ane viSayeAnA svabhAva che ke iMdriyA vaDe prAtha thavuM. temAM peAtAnA rAgadveSa umerI jIva priya-apriyane bheda Ubhe kare che ane du:kho thAya che. judA judA viSayeAmAM tIvra Asakti rAkhanArAM prANIe kaeNve! akALa vinAza pAme che, te juo. dIvAnA rUpamAM kheMcAI, pataMgiyuM saLagI mare che; pAradhInA madhura saMgItamAM lAbhAI, haraNa vIMdhAI jAya che; jaDIbuTTInA priya gaMdhamAM leAbhAI, sApa daramAMthI bahAra nIkaLatAM pakaDAI jAya che; mAtru... AMkaDA upara bheravelA mAMsanA svAdamAM leAbhAI nAza pAme che; pADeA pANInA zItaLa spathI leAbhAI, magaranA bhAga bane che; ane hAthI tIvra kAmAbhilASAthI hAthaNIvALe mArge jaI, khADAmAM paDe che. Ama, iMdriya ane mananA viSayeA rAgI manuSyane du:khanA hetu thai paDe che; paraMtu nIrAgIne jarA paNa du:khakara thatA nathI. vaLI, je manuSya peAtAne manehara lAgatAM rUpa vageremAM Asakta thAya che, te bAkInAM badhAM rUpAne dveSa ja karavAte. apriya mAnelA viSaya upara dveSa karanAra te kSaNe ja duHkha pAmelA hoya che! vaLI peAtAnA praduSTa cittathI te evAM ka bAMdhe che, ke je pariNAme duHkharUpa thaI paDe che. durdAntapaNArUpI dAthI duHkhI thAya che; temAM viSayA vagerenA kAMI aparAdha nathI. kAmabhAga peAte kaI manuSyeAmAM rAga, dveSa ke samatA utpanna karatA nathI; paraMtu temanA pratye rAgadvedhavALA manuSya ja pAte peAtAnA meAhathI vikRti pAme che. Ama v Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka-vairAgya vaLI, viSayAmAM Asakti bIna aneka mahApApAnuM kAraNu thaI paDe che; jemanA mULarUpe pAchAM aneka duHkhA bhAgavyA karavAM paDe che. jemake, peAtAne priya lAgatA viSayamAM AsaktivALA jIva peAtAnA sukha khAtara bIjA jIvAne pIDA karavI paDe ke temanA nAza karavA paDe te paNu pAchuM nahIM jue. vaLI, te peAtAne gamatA viSayAnA parigraha saMgrahe karavA tatpara thaze. temAMya prathama te te, viSaye| meLavavAmAM du:khI thavAne; pachI temane upabhoga karatAM du:khI thavAne; ane aMte temane vyaya ane viyeAga thatAM du:khI thavAne. duHkhanI vAta te e che ke, e viSayeAnA sabhAgakALamAM pazu tene atRpti ja rahe che. e apta pAchI tene vadhu ne vadhu viSayeAnA saMgraha karavA prere che. Ama te haMmeza asaMtuSTa ja rahe che. e asateASane pariNAme, leAbhathI kaluSita thayelA cittavALA te jIva, pachI bIjAnA viSayA cArI levA tatpara thAya che. haMmezAM atRpta rahetA, tRSNAthI abhibhUta thayelA, ane bIjAnA viSaye ceravAmAM tatpara thayelA te manuSyane puchI chaLa ane jUnA Azraya levA paDe che. tema chatAM tenAM duHkha tA vadhatAM ja jAya che. kAraNa ke, nUha, cerI vagere dareka pApakarmomAM tene pahelAM, pachI, temaja karatI veLAe duHkha ja rahe che, ane aMte paNa tenuM pariNAma mAThuM ja Ave che. Ama te manuSya haMmezAM asahAya avasthAmAM du:kha begavyAM kare che. - janma te uparAMta kAmaguNlRAmAM Asakta manuSya krodha-mAna-mAyAleAbha-jugupsA-ati-ti-hAsya-bhaya-zAka-onI icchA, puruSanI icchA, ke baMnenI icchA - vagere vividha bhAveA yukta bane che; ane pariNAme paritApa, durgAta vagere pAme che. iMdriyAne vazIbhUta thayelA manuSyane mAharUpI mahAsAgaramAM DUbavA mATe aneka prayeAjana UbhAM thAya che, kAraNa ke, peAtAnI Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI mahAvIrakathA AsaktithI UbhAM thayelAM du:khA dUra karavA te bIjA khIjA aneka udyame karyo kare che. kAmabheAgAnA ja vicAramAM mana-vAcana-kAyAthI magna rahenArA te manuSya. peAtAnI pAse je kAMI dhana hoya che, temAM atyaMta Asakta rahe che, tathA epamAM, cArapagAM ke game te prANIonA vadha ke nigrahathI paNa tenI vRddhi pRcche che. sro ane dhananA kAmI tathA du:khathI DaratA evA te ajJAnI ve peAtAnA sukha mATe zarIrabaLa, nAtibhaLa, mitrabaLa, devabaLa, rAjabaLa vagere meLavavA game tevAM kAryo kare che, ane tema karatAM thatI anya jIveAnI hi MsAnI jarAya paravA karatA nathI. [ pA. 14-5 ] kAminI ane kAMcanamAM mUDha evA te leAkeAne vitamAM atyaMta rAga hoya che. Nu, kuMDaLa, ane hiraNya vageremAM prItivALA tathA strIomAM atyaMta AsaktivALA te leAkAte ema ja dekhAya che ke, ahIM kAI tapa nathI, dama nathI ke niyama nathI. jIvana ane tenA bhAgeAnI kAmanAvALA te mahAmRddha manuSya game tema khele che, tathA hitAhitajJAnazUnya banI jAya che [pA. 14 ]. evA mANusa jitAnI AjJAne anusarI zakatA nathI; paraMtu pharIpharIne kAmaguNane AsvAda leteA, hiMsAdi vakra pravRtti karateA, pramAdapUrvaka gharamAM ja mUrchita rahe che. [pA. 10-1 ] viSayakaSAyAdimAM ati mUr3ha rahetA mANasa sAcI zAMtinA mULarUpa dharmAMte eLakhI ja zakatA nathI. mATe vIra bhagavAne kahyuM che ke, e mahAmeAhamAM bilakula pramAda na karavA. [pA. 17] bhAgeAthI kadI tRSNA zamI zakatI nathI. vaLI te bhegA mahA bharUpa che. tathA duHkhanA kAraNarUpa che. mATe temanI kAmanA cheDI de| tathA temane mATe kAI te pIDA na karIza. peAtAne Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - viveka-vairAgya 487 amara je mAnato je mANasa bhogamAM mahAzraddhA rAkhe che, te duHkhI thAya che, mATe tRSNane tyAga kare. kAmanuM svarUpe ane temanAM vikaTa pariNAme na samajatA kAmakAmI aMte raDe che, ane pastAya che. [pA. 17] he dhIra puruSa! tuM AzA ane svacchaMdane tyAga kara. te benuM zaLa svIkArIne ja tuM rakhaDyA kare che. sAcI zAMtinA svarUpane ane maraNano vicAra karIne, tathA zarIrane nAzavaMta jANune kuzaLa puruSa kema karIne pramAda kare? [pA. 18] je manuSyo dhruva vastu Icche che, teo kSaNika tathA duHkharUpa bhogajIvanane icchatA nathI. janma ane maraNane vicAra karIne buddhizALI manuSya daDha evA saMyamamAM ja sthira thavuM. [pA. 18] kuzaLa puruSo kAmane nirmULa karI, sarva sAMsArika saMbaMdho ane pravRttiothI chUTA thaI, pravrajita thAya che. teo kAnuM svarUpa samajatA hoya che tathA dekhatA hoya che. teo badhuM barAbara samajI, kazAnI AkAMkSA rAkhatA nathI. [pA. 18] vivekI puruSa aratine vaza thato nathI; temaja ratine vaza thato nathI. te kyAMya rAga nathI karate. priya ane apriya zabdo ane sparzI sahana karato te vivekI, jIvitanI tRNamAMthI nirveda pAme che. [pA. 19] he puruSa! tuM ja tAre mitra che. bahAranA mitranI zodha choDI, tuM tArA ja AtmAne nigrahamAM rAkha te rIte tuM duHkhamAMthI mukta thaI zakIza. [pA. 29] - vIra puruSe viSayasaMgathI prApta thatA baMdhananA svarUpane ane tene pariNAme prApta thatA zokane jANune saMyamI thavuM, tathA meTAM ane nAnAM badhI jAtanAM rUpamAM vairAgya dhAraNa karavo. he brAhmaNa, janma ane maraNane (tenAM kAraNo sahita) samajIne Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA tuM saMyama sivAya bIjI tarapha na jA; hiMsA na kara; ke na karAva. tRSNAmAMthI nirveda pAma; strIothI virakta thaI, uccadaza thA; tathA pApakarmamAMthI virAma pAma. saMsAranA AMTApherA samajIne rAga ane dveSathI aspaSTa raheto puruSa A saMsAramAM kazAthI chedA nathI, bhedato nathI, baLAto nathI ke haNAto nathI. [pA. 2] jeo zithila che, DhIlA che, kAmaguNanA AsvAdamAM lolupa che, vakra AcAravALA che, pramatta che, ane gharamAM ja racyApacyA rahe che, teone e munipaNuM zakya nathI. [pA. 43 ] je manuSya vItarAgI che, te zakarahita che. jema kamaLanI pAMkhaDI pANIthI lepAtI nathI, tema saMsAranI madhye rahevA chatAM te duHkhapravAhathI alipta rahe che. game tevA zabdAdi viSaya tenA manane jarA paNa bhedI zaktA nathI. pitAnA rAga, dveSa ane meharUpI saMkalpanuM svarUpa vicAravAmAM udyamavaMta thayelA te manuSyane krame krame samatA prApta thAya che; pachI viSayonA saMkalpo dUra thatAM tenI kAmaguNonI tRSNA paNa cAlI jAya che. Ama vItarAga thaI, kRtakRtya thayelA te manuSyanAM jJAna ane darzanane AvaraNa karanArA tathA bIjAM aMtarAyaka karmo kSaNavAramAM kSaya pAmI jAya che, ane te badhuM jANanAra tathA janAro bane che. meharahita, aMtarAyarahita, Asavarahita (niSpA5), dhyAna ane samAdhiyukta tathA vizuddha banelo te puruSa AyuSyane kSaya thatAM mekSa pAme che. saMsArI manuSyane bAdhA karatAM sarva duHkhomAMthI te mukta thAya che. lAMbA kALanA rogamAMthI chUTele ane sarvane stutipAtra banelo te AtmA sukhI tathA kRtArtha thAya che. [ utta. 32] Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddaguruzaraNa 1. viveka ane vairAgya utpanna thayA pachI, adhikArI manuSya dhanasaMpatti, putra, sagAMsaMbaMdhI, mamatA ane zoka tajI, tathA saMsArathI nirapekSa banI saMnyAsI thAya; ane suMdara prajJAvALA, saMpUrNa tapasvI, parAkramI, AtmajJAnanA vAMchuka, dhRtimAna tathA jiteMdriya evA saddagurunuM zaraNu zodhe. kAraNake, jJAnaprakAza prApta karavA gRhasaMsArane tyAga karanArA uttama puruSo ja mumukSa jananuM parama zaraNuM che. teo sarva baMdhanathI mukta heI, jIvitanI temaja viSayonI AkAMkSA vinAnA, tathA sarva prakAranI pApI vRttiothI rahita hoya che. evA saddagurunuM zaraNa svIkArIne dharmamArgamAM puruSArtha Adara. [sUtrakRtAMga 1-9] 2. manuSya prathama jJAnI puruSanuM zaraNa svIkArIne, temanI pAsethI egya mArga jANuM, temaNe batAvelA mArge prayatnapUrvaka tathA jAgrata banI AgaLa vadhavuM. sAmAnya mArga upara cAlavAmAM ja keTalI ATIghUMTI jANavAnI hoya che? to pachI A karmanAzanA durgama mArge jatAM gothAM na khAI javAya, te mATe, prathama e mArganA bhomiyA puruSanuM zaraNa svIkAravuM joIe. [ sUtrakRtAMga 1-2] 3. badhI yonione barAbara samajanArA, udyamavaMta, hiMsAne tyAga karanArA ane samAdhiyukata evA jJAnI puruSo anya manuSyane muktino mArga batAve che. keTalAka vIra puruSo Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA temanI AjJAne anusarI, parAkrama karyuM jAya che jyAre jJAnIo pAsethI AtmAnI samaja na prApta karanArA keTalAya manuSya jagatamAM rilAyA kare che. [AcA) 1-2] 4. jeo manane dUSita karanArA viSayamAM DUbelA nathI, teo ja saMtapuruSonA mArgane anusaravA zaktimAna thAya che. mATe tame mananA mohane dUra karI, mAyA-lebha-mAna-krodha- . pramAda- ke zithilatAne tyAga karI, temaja nakAmI vAtacItapaDapUcha- ke vAtaDahApaNu vagere nirarthaka pravRttiomAM vakhata gumAvavAnuM choDI, pitAne kalyANamAM tatpara thAo, dhamartha sAdhavAnI utkaMThAvALA bane, ane tapa vageremAM prabaLa puruSArtha dAkhavo. mana, vacana ane kAyA upara jeNe kAbU meLavyo nathI, tene mATe AtmakalyANa saheluM nathI. [sUtrakRtAMga 1-2] * 5. lokane kAmarAgathI pIDita samajIne tathA pitAnA pUrva saMbaMdhene tyAga karIne, upazamayukta ane brahmacaryamAM sthita thayelA tyAgI ke gRhastha jJAnI pAsethI dharmane yathArtha jANune te pramANe vartavuM. dharmane svIkArIne zarUAtathI ja sAvadhAna rahevuM ane kyAMya Asakta na thavuM. daDha evA mahAmunie badhuM mehamaya che ema samajI, saMyamamAM ja rahevuM. badhI rIte saMgane vaTAvIne, tathA mAru koI nathI ane huM ekalo chuM ema vicArIne, virata munie saMyamamAM yatna karatA viharavuM, "dharma ja mAro che, bIjuM kaI mAruM nathI' e jAtanuM jinAjJA pramANenuM acaraNa manuSyamAM utkRSTavAda kahevAya che. uttama dharmanuM svarUpa samajIne dRSTimAna puruSa parinirvANa pAme che. [AcA) 1-2] 6. dhamane jJAnI puruSo pAsethI samajIne ke svIkArIne saMdharI na rAkho . paraMtu, prApta thayelA, managamatA, suMdara bhegapadArthomAM vairAgya pAmI, lokapravAhane anusaravAnuM choDI devuM. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguruzaraNa 1 me joyu che, ane sAMbhaLyuM che ke, saMsAramAM Asakta thaI, viSayAmAM kheMcanArA manuSyA karI karIne janma pAme che. tevA pramAdIone joI ne, buddhimAna puruSe haMmezAM sAvadhAna, apramatta, tathA prayatnazIla rahI, parAkrama karavuM joI e, ema huM kahuM chuM. [AcA. 1-4 ] 7. jinanI AjJAne anusaranArA, ane nispRhI buddhimAna puruSe, peAtAnA AtmAne barAbara vicAra karIne, tene prApta karavA mATe zarIranI mamatA cheADI devI joI e. viSayAsaktamAMthI upazama pAmI, zarIrane barAbara kase. phrI vAra janma nahi pAmanAra vIra puruSAne mA kANu che. mAMsa ane leAhIne sUkavI nAkhe!! [AcA0 14 ] Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 mumukSunI taiyArI 1. vinaya " 1. mumukSue sauthI prathama jJAnI puruSanuM zaraNa svIkAravuM, ane huMmeza temanA sAnnidhyamAM ja rahI, temaNe batAvelA mAga anusaravA. tema karavAne badale je mUDha huM badhuM jANuM chuM' evA abhimAnathI potAnA chaMdane ja anusare che, te zIdhra zIlabhraSTa thaI, sa taraphathI tiraskArane pAme che. mATe, potAnuM hita icchanAra manuSya peAtAnI jAtane jJAnI puruSanI AjJAmAM ja sthApavI. tema karanArA mumukSu jhaTa doSarahita thaI uttama zIla ane kIti prApta kare che. 2. guru pAse rahenArA ziSye temanI AgaLa peAtAnuM DahApaNa DaheALavAne badale, gurunA vicAra tathA temanA zabdanA bhAva jANavAnI icchA rAkhavI. kAraNa ke, AcAryoe dharmathI meLavelA ane haMmeza AcarelA vyavahArane anusaranAre ziSya nidApAtra thatA nathI. ghaNA mUkha ziSyA, jJAnInA sahavAsa maLyA chatAM kSudra manuSyA sAthe saMbaMdha, hAsyakrIDA, ane vArtAlApa vagere nirarthaka pravRttiomAM peAtAnA samaya kADhI nAkhe che. paraMtu, samajI ziSye te tevI pravruttione! tyAga karI, peAtAnA kalyANamAM upayeAgI vastu sadguru pAsethI zIkhI levAnI cIvaTa rAkhavI. 3. jJAnI puruSAnA sahavAsamAM rahyA chatAM, jo sAMsArika bhAvAmAMthI ane kriyAomAMthI virata thavAmAM na Ave, teA kazuM phaLa nIpajatuM nathI. samaju manuSya,jJAnIneA sahavAsa svIkAryo khAda Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 493 ati hIna karmo, tathA anya pApapravRttione prayatnapUrvaka tyAga karavo. pApI bhAva jAgrata thAya tevAM sthAne ke prasaMgothI teNe dUra ja rahevuM. tema chatAM potAnAthI kAMI deSa thaI ja jAya, to te jhaTa guru AgaLa kabUla karI de. teNe potAnI jAtane (mana-vacana-kAyAne) saMpUrNapaNe jItavI. pitAnI jAta jItavI e bahu muzkela vastu che. paraMtu tema karI zakanAre ja A leka ane paralokamAM sukhI thAya che. samaju puruSe evI bhAvanA karavI ke, bIjA mane vadha-damanAdithI dama, tenA karatAM huM pote ja potAnI jAtane saMyama ane tapa dvArA damuM, e vadhAre sAruM che.' 4. aNupaleTelo gheDe jema vAraMvAra cAbukanI apekSA rAkhyA kare che, tema teNe dareka bAbatamAM gurunI TekaNInI apekSA na rAkhavI. paraMtu, temanA manogata bhAvane samajI laI, te pramANe AcaraNa rAkhavuM. uttama gheDa jema cAbuka joIne ja mArge cAlyA kare che, tema teNe pApakarmano tyAga karatA rahevuM. uttama ziSyane kadI preraNA karavI paDatI nathI; ane karavI paDe che te te sahelAIthI tathA jaladI karI zakAya che. eka vAra tene kahyuM eTale te pramANe te badhuM haMmezAM sArI rIte kare che.. keLavAyelA gheDAne khelAvavAmAM jema savArane AnaMda Ave che, tema gurune paNa tevA catura ziSyane doravAmAM AnaMda Ave che. 5. zraddhAvAna, vinayazIla, medhAvI, apramatta, vairAgyavAna, satyavaktA, saMyamI, tapasvI ane gurunI kRpA tathA AjJAno vAMchuka e mumukSu ziSya guru pAsethI jJAna prApta karavA tathA bIjAone paNa doravA zaktimAna thAya che. kAraNa ke, pUjya, jJAnI, prasiddha ane kRpAvaMta AcAryo jenA upara prasanna thAya che, tene arthavALI vipula vidyA Ape che. lekamAM tenI kIti thAya che, ane pRthvI jema sarva prANuMonuM raheThANa che, Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaja zrI mahAvIra kathA tema te badhAM kartavyanuM raheThANa bane che. tenuM jJAna pUjAya che, tenA saMzaya TaLI jAya che, ane kartavyanI saMpattithI te badhAne managamate thAya che. tapa, AcAra ane samAdhithI surakSita e te mahA tejasvI ziSya pAMca vrata pALavA zaktimAna thAya che, ane mRtyu bAda kAM to zAzvata siddha thAya che athavA mahAvRtivALo deva thAya che. uttarA. 1] 6. jeNe zAstrano marma jANyo nathI, je ahaMkArI che, lubdha che, je IdriyanigrahI nathI. tathA je niraMtara game tema lapa lapa karyA kare che, te (ghaNuM bharyo hoya te paNa vinIta na kahevAya ke zAstrajJa paNa na kahevAya. 7. nIcenAM pAMca kAraNathI sAcuM zikSaNa prApta thatuM nathIH mAna, krodha, pramAda, rega ane ALasa. * 8. nIcenAM ATha kAraNathI mANasa suzikSita kahevAya che. te sahanazIla nathI hota; satata IdriyanigrahI hoya che; te bIjAnuM marma bhedAI jAya tevuM belato nathI; te suzIla heya che; te durAcArI nathI hotA; te rasalaMpaTa nathI hota; te satyamAM rata hoya che; tathA krodhI nathI hote. 9. nIcenA 14 devALo muni avinIta kahevAya che, ane te nirvANa pAmI zakato nathIH te vAraMvAra gusse thaI jAya che; tene dha jhaTa zamata nathI; keI tenI sAthe mitratAthI bAlavA jAya, te paNa te tene tiraskAra kare che; zAstra bhaNIne te abhimAna kare che; bIjAnA dezonAM te taraNuM kare che; mitro upara paNa te gusse thaI jAya che; pitAnA priya mitranuM paNa pITha pAchaLa bhUMDuM bele che; kaI paNa bAbatamAM jhaTa sogaMda khAya che; mitrane paNa droha kare che; ahaMkArI hoya che, lubdha hoya che; indriyanigrahI nathI hota; ekalapeTe hoya che; ane badhAne aprItikara hoya che. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI kalpa : 10. nIcenAM paMdara kAraNeAthI buddhimAna mANasa suvinIta kahevAya che te anuddata heAya che; cAMpale nathI hete; kapaTI nathI hAte; kutUhalI nathI heAtA; kAIne tiraskAra nathI karatA; tenA krepa jhaTa UtarI jAya che; mitratAthI vanAra pratye te sadbhAva rAkhe che; zAstra bhaNIne te abhimAna nathI karatA; te ahaMkArI nathI heAtA; kAInA deSAnAM te kheAtAM nathI karatA; mitrA upara te gusse nathI thatA; priya mitranuM paNu pIDa pAchaLa bhalu ja khele che; TaiphrisAda nathI karatA; jAtavAna hoya che; tathA ekAgra hoya che. 11. je ziSya ha MmezAM sadgurunI seAbatamAM rahe che, ceAgya pravRttivALA hoya che, tapasvI hAya che, tathA priyakara ane priyavAdI hoya che, te zAstrajJAnaneA adhikArI che. 12. jema zaMkhamAM rahelu dUdha evaDu ujjavaLa dekhAya che, tema sAcA zAstrana bhikSunAM dharmo, kIrti ane zAstrajJAna paNa bamAM zAbhe che. sAcA zAstrana bhikSuka meAja dezanA jAtavAna tathA kazAthI na bhaDakanAra ane vegamAM badhAthI zreSTha dheDA jevA zreSTha heAya che; uttama azva upara savAra thayelA tathA jenI khate khAju bAra prakAranAM vAjitrAnA sAmaTe zreSa thaI rahyo che, evA zUravIra jevA dRDha parAkramI heAya che; hAthaNIothI vIMTaLAyelA ane 60 varSanI uMmaranA gajarAja jevA baLavAna tathA duSa hoya che; aMdhakArane nAza karanArA UgatA sUryanI peThe te tejathI jvalaMta hAya che; nakSatrothI vITaLAyelA, tArAonA pati, pUnamanA caMdra jevA te paripUrNa hAya che, tathA sahiyArI milakata rAkhanArA sAmAjikAnA surakSita tathA vivadha dhAnyathI paripUrNAM kAThAra jevA te surakSita tathA vividha guNethI bharelA hoya che. samudra jevA gaMbhIra, manathI paNa jItavAne azakaya, nIDara, duSpratra, vipula zAstrajJAnathI paripUrNa tathA sva-paranuM duSkRtamAMthI rakSaNa karanAra Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI mahAvIra kathA evA te zAstrajJa puruSa karmone kSaya karI, uttama gatine pAmyA che.. [utta. 11] 13. zAstrajJAna prApta karavA IcchanArAe kAmabhoganI Asaktine tyAgIne, prayatnapUrvaka brahmacaryanuM sevana karavuM tathA gurunI AjJAnuM pAlana karatA rahI, pramAdarahita banIne cAritranI zikSA prApta karavI. samAdhinA mULa kAraNarUpa gurunA sahavAsanI ziSya haMmezAM IcchA rAkhavI. kAraNa ke, gurunA sahavAsa vinA saMsArano aMta lAvI zakAto nathI. mumukSu tathA buddhizALI ziSya te sahavAsanI bahAra na nIkaLavuM. kAraNa ke, pAMkho barAbara AvyA vinA mALAnI bahAra UDavA prayatna karatAM paMkhInAM baccAMne jema Dhaka pakSIo upADI jAya che, tema dharmanI bAbatamAM daDha na thayelA zikhAu aneka hInadharmIo harI jAya che. 14. pitAne kaThora zabdo kahevAmAM Ave topaNa, ziSya guru pratye dveSayukta na thavuM. paraMtu nidrA ke pramAda sevyA vinA, game tema karI, potAnA saMzaya TALavA, nAne-meTo, tenI uparanI keTIne ke samAna umarano-je koI tene zikhavADo hoya, tene teNe sthiratAthI AdarapUrvaka sAMbhaLa. eTaluM te zuM, paNa pote bhUla karato hoya tyAre gharanuM halakuM kAma karanArI paniyArI dAsI ke sAmAnya gRhastha paNa te sudhAre, to gusse thayA vinA te kahe te pramANe karavuM. kAraNa ke, vanamAM mArga na jANunArane, mArga jANanAra raste batAve, to temAM tenuM ja zreya che, tema teNe paNa samajavuM. dharmanI bAbatamAM paripakava na thayelo zikhAu zarUAtamAM dharmane jANI zakatA nathI. paraMtu jina bhagavAnanA upadezathI samajaNa AvyA bAda, sUryodaya thaye jema AMkho vaDe rasto dekhI zakAya che, tema te dhamane jANI zake che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI 17 15. gurune ceAgya samaye ziSye peAtAnI zaMkA pRthvI, tathA te je mA kahI batAve, te kaivalI puruSAne mAga che ema jANI hRdayamAM sthApavA. e mAgamAM sArI rIte sthira thayelA ane peAtAnuM ane khIjAnuM (pApa tathA hiMsAmAMthI) rakSaNu karanArA gurue pAse ja zaMkAsa zayanuM ceAgya samAdhAna maLI zake che. evA trileAkadI leAkeA ja evI rIte dhama kahI zake che ke, jethI ziSya karI bhUlamAM paDatA nathI. tevA guru pAsethI peAtAnuM icchita jJAna zIkhanArA ziSya ja pratibhAvAna tathA kuzaLa bane che. tevA ziSya zuddha mA` pAmIne, mekSanI icchAyukta thaI, sarvAM sthAvarajaMgama prANIe pratye apramAdI tathA manamAM paNa dveSabuddhirahita bane che, tathA tapa ane mauna AcarI mekSa pAme che [ sUtrakRtAMga 1-14 ] 2. sahanazIlatA 1. e saMyamIne zarIra paDatA sudhI raNasaMgrAmamAM meAkhare rahenArA vIra puruSanI upamA apAya che. evA ja muni pAragAmI thaI zake che. kAI paNa prakAranA kaSTathI na DagatA ane vaherAvA chatAM pATiyAnI jema sthira rahetA te saMyamI, zarIra paDatA sudhI kALanI vATa joyA kare paNa du:khathI gabharAI pAchA na huMThe. ghaNA lAMbA kALa sudhI sayamadhanuM pAlana karIne vicaratA, ane iMdriyanigrahI evA pUrvanA mahApuruSAe je je sahana kareluM che, te tarapha lakSa rAkhavuM. 2. sAdhune AvI paDatAM duHkhA (parISahA) e prakAranAM hAya cheH anukULa ane pratikULa. tevA prasagoe thatI sa kuzaMkAe tyAgIne saMyamI puruSa zAMta dRSTivALA rahe. sugaMdha hAya ke durgaMdha, athavA bhayaMkara prANIe kleza ApatAM hoya tA paNu, vIrapuruSae te duHkhe! sArI rIte sahana karavAM joIe, ema huM kahuM chuM. munine kAI gALa bhAMDe, krAI Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrI mahAvIrakathA mAre, koI tenA vALa kheMce, athavA koI niMdA kare te paNa, teNe evA anukULa ke pratikULa prasaMgone samajIne sahana karavAM joIe. gRhamAM, gAmamAM, nagaramAM, janapadamAM temaja te badhAnA AMtarAomAM vicaratA saMyamI ane hiMsaka mANase taraphathI athavA ema ne ema aneka prakAranAM duHkho UbhAM thAya che. te duHkhene te vIra puruSoe samabhAve sahavAM joIe.' 3. keTalAka nabaLA mananA puruSo dharma svIkArIne paNa pALI zakatA nathI. asahya kaSTAne sahana na karI zakavAthI teo munipaNuM choDIne kAme tarapha mamatAthI pAchA phare che. pharI saMsAramAM paDelA te lokeAnA bhege vivALA hAI adhUrA ja rahe che. teo takALa ke thoDA vakhata bAda maraNa pAme che, ane pachI lAMbo vakhata saMsAramAM rakhaDyA kare che. [AcA) 1-2] 4. sAmAnya jIvanavyavahAramAM jema aneka muzkelIo sahana karavAnI hoya che, tema jene AtmAnuM hita sAdhavuM che, tene e mArge jatAM keTalIya muzkelIone vIratApUrvaka sAmane karavAne heya che. e badhAthI gabharAI gaye kema cAle? teNe te chANuM thApelI dIvAla jema chANAM ukheDI nAkhavAthI pAtaLI thaI jAya, tema pitAnAM zarIra-mananAM paDa vratasaMyamAdithI UkhaDI javAthI te baMnene kRza thaI jatAM jevAnAM che. te badhuM kaMI saheluM nathI. je sAco vairAgyavAna tathA tIvra mumukSu che, saMta purUSAe zAstramAM batAvela mAgane je anusare che, tathA je kaThora tapasvI che, te ja dhULathI chavAyelI paMkhiNanI jema pitAnAM karma khaMkherI nAkhI zake che; bIjuM kaMI nahIM. [sUtrakRtAMga 1-2] 5. ghaNA leka AvezamAM AvI jaI, prathamathI kazI muzkelIone vicAra karyA vinA, bhikSuchavana svIkArI bese che. pachI jyAre eka pachI eka muzkelIo AvatI jAya che, tyAre Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI se te hatAza thaI jAya che, tathA DhIlA thaI esI paDe che. dhaNA bhikSue hematanI TADha ke grISmaneA tApa rRkhI gabharAI khinna thaI jAya jAya che; jyAre keTalAka bhikSA mAgavA jatAM che. zerIomAM karaDakaNA kUtarA temane joI karaDavA doDe che, tathA ghaNA asaMskArI leAkeA temane game tevA zabdo saMbhaLAvI temane tiraskAra kare che. te kahe che ke, kAma karavuM paDe eTale sAdhu thayA ! ' vaLI khIjAe temane nAgaDA, bhikhArA, adhama, mUDiyA, khasiyala, gaMdA ke apazukaniyA' kahIne gALA bhAMDe che. te vakhate nabaLA manane bhikSu DhIleA thaI jAya che. vaLI jyAre DAMsamacchara karaDe che ane zvAsanI aNIe khUMce che, tyAre tene peAtAnA bhikSujIvananI sArthakatA viSe ja zaMkA Ave che kadAca paraleAka jevuM kAMI ja na hAya, ane maraNa e ja badhAnA aMta heya tA! ' khIjA keTalAka, vALa TU`pAvavA paDatA hovAthI trAsI jAya che; athavA brahmaca`pALI na zakAvAthI hArI jAya che. vaLI kAI vAra nnui krUratAM karatAM sarahadanA bhAgamAM jaI caDe che, tA tyAMnA leke tene krusa ke ceAra samajI pakaDe che ane mAre che. te vakhate. gussAmAM patine cheADI cAlI nIkaLelI strInI peThe te peAtAnu dhara yAda kare che! A badhAM viThTho alabatta bahu kaThera che tathA duHsahu che, chatAM temanAthI gabharAI pAchA bhAgavAne badale, dhIrajathI temane sahana karatAM zIkhavuM joI e. [ sUtrakRtAMga 1-3 ] 6. AvAM AvAM AMtarabajI aneka vidhA ane praleAbhanA mumukSunA mAmAM AvI paDe che. te badhAMne prathamathI samajI lenAra bhikSu, te badhAM acAnaka AvI paDe tyAre gabharAtA nathI. bAkI, dhaNA kAcA bhikSue, e badhAM vidhA dekhyAM nathI hetAM tyAM sudhI, peAtAne mahA zUra mAnyA kare che, paNa pachI prathama vighne ja premI para che kRSNane joyAM nahAtA tyAM sudhI Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zrI mahAvIra kathA zizupALa pitAnI bahAdurIne garva karatA hatA tema. paraMtu jeo A badhAM vighIne prathamathI jANI laI, prasaMga AvyuM temanI sAme prANuta sudhI khUjhe che, teo ja parAkramI nAvikanI peThe A saMsArarUpI dustara samudrane aMte tarI jAya che. ( [ sUtrakRtAMga 1-3] 7. saMyamane svIkAra karI, hiMsA vagerene tyAga karate je manuSya A zarIrathI saMyama sAdhavAno avasara che ema samaje che, teNe pitAne lAga barAbara sAdhyo gaNAya. buddhimAna puruSa jJAnIo pAsethI Aryoe jaNAvelA samatA-dharmane meLavIne ema samaje che ke, mane ahIM ThIka avasara maLyo. A avasara bIje na maLata. mATe kahuM chuM ke, tamAruM baLa saMgharI rAkhazo nahIM. [AcA. 1-5] 8. meM sAMbhaLyuM che ane anubhavyuM che ke, baMdhanathI chUTA thavuM e darekanA potAnA hAthamAM che. mATe jJAnIo pAsethI samaja prApta karIne, he paramacakSuvALA puruSa! tuM parAkrama kara. enuM ja nAma brahmacarya che, ema huM kahuM chuM. [AcA1-5] 9. je satya che, te ja munipaNuM che, ane je munipaNuM che, te ja satya che. jeo zithila che, DhIlA che, kAmaguNanA AsvAdamAM lupa che, vakra AcAravALA che, pramatta che, ane gharamAM ja racyApacyA che, teone e munipaNuM zakya nathI. AcA. 1-5] 10. munipaNAne svIkArIne zarIrane barAbara kase. samyagdaza vIra puruSo vadhyuM-ghaTayuM ane lUkhuM-sUkuM khAIne jIve che. pApakarmamAM anAsakta evA te vIra puruSo kadAca rege thAya te paNa temane sArI rIte sahana kare che. kAraNa ke, teo samaje che ke, zarIra pahelAM paNa evuM hatuM ane pachI paNa evuM ja che. zarIra haMmezAM nAzavaMta, adbhava, anitya, samayamAM amArI rIte evuM to ani Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI 51 azAzvata, vadhaghaTa pAmanAruM ane vikArI che. e jAtanA vicAra rI, te saMyamI lAMbA vakhata sudhI duHkhe1 sahana karyAM ja kare che. evA muni A sasArapravAhane tarI zake che, ane tene ja mukta ane virata kahelA che, ema huM kahuM chuM. [AcA. 1-5] 11. hai bhAI, tArI jAta sAthe ja yuddha kara! bahAra yuddha karavAthI zuM? enA jevI yuddhate ceAgya khIjI vastu maLavI durlabha che. [ AcA0 1-5 ] nimatA 3. 1. sAcuM jJAna prApta karavA sAMsArika sabaMdheA cheADIne cAlI nIkaLelA bhikSune sauthI prathama peAtAnA pUrvasaMdhIe pratyenI mamatA dUra karavI paDe che. kAI vakhata brikSA mAgavA te peAtAne ghera AvI caDe che, tyAre te badhAM tene sAmaTAM dherI laI, vinatio, kAkalUdIo ane rudana vagerethI samajAvavA lAge che. vRddha mAtApitA vagere tene karagaratAM kahe che ke, amane Ama asahAya cheADI javAne badale amAruM bharaNupASaNa kara, e tArI sauthI pahelI pharaja che. krUjate jatI karIne tuM zuM puNya prApta karI zakIza? vaLI te tene eka ja vazarakSaka putra utpanna thatA sudhI ja dharamAM rahevAnuM kahIne samajAve che; tathA khIjI paNa ghaNI lAlaceA batAve che. kAI vAra baLajabarI paNa vApare che. chatAM jene jIvita upara mamatA nathI, evA bhikSune "te kAMI karI zakatAM nathI. paraMtu sagAMsaMbaMdhImAM mamatAvALA asaMyamI bhikSue te vakhate mAha pAmI jAya che, ane ghera pAchA pharI bamaNuA vegathI pApakarmI karavAM zarU kare che! mATe buddhimAna bhikSue prathama pAtAmAM rahelI e mAyAmamatA dUra karavAnA prayatna karavA. A mahAmA`mAM evA parAkramI puruSo ja aMta sudhI sthira rahI zake che. [ sUtrakRtAMga. 1-2] Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 zrI mahAvIra-kathA 2. tene bhikSA mAgavA Avelo dekhI, sagAMsaMbaMdhIo tene gherI laI, vilApa karavA mAMDe che ke, "he tAta! ame tane ucherI meTo karyo, have tuM amAruM bharaNapoSaNa kara. tema karavAne badale tuM amAro tyAga kema kare che? vRddha mAtApitAnuM bharaNapoSaNa karavuM e to AcAra che. tene tyAga karavAthI tane dharma zI rIte prApta thaze? tArA vaDIle mIThI jIbhanA che, tArA putro haju bALaka che, tArI strI paNa juvAna che. rakhe te avaLe mArge caDI jAya! mATe he tAta! tuM ghera pAchA cAla. tAre have kAMI kAma karavuM nahIM paDe. ame badhA tane madada karIzuM. tAruM devuM ame vaheMcI lIdhuM che ane vepAradhaMdhA mATe tAre pharI paisA joItA haze, to paNa ame ApIzuM. mATe eka vAra tuM pAcho cAla. pachI tane na phAve te bhale pAcho cAlyo jaje. ema karavAthI, tArA zramaNapaNane vAMdhe nahIM Ave." A badhuM sAMbhaLI, nehIonA dustara snehabaMdhamAM baMdhAyelo nabaLA manane mANasa ghara tarapha deDavA mAMDe che. ane tenA saMbaMdhIo paNa, eka vAra te hAthamAM Avyo, eTale, tene cAre bAjuthI bhogavilAsamAM jakaDI laIpaLavAra vile mUktAM nathI. [ sUtrakRtAMga 1-3] 3. saMsAramAM vividha kuLamAM janmIne tathA tyAM sukhabhegamAM UcharIne jAgrata thatAM keTalAya lokoe saMsArano tyAga karI. munipaNuM svIkAryuM che. te vakhate saMyamamAM parAkrama karatA te muniene joIne kheda pAmatAM temanA svachaMdI ane kAmabhegamAM Asakta sagAMvahAlAMe rudana karI-karIne, potAne na choDI javAne temane vInavyA che. paraMtu temanAmAM jene keAI potAnuM dekhAtuM nathI. te teomAM Asakti kema karIne rAkhe? khare! jeNe sagAMvahAlAMne cheDyAM che, evo asAdhAraNa muni ja A saMsArapravAhane tarI zake che. A prakAranA jJAnanI haMmeza upAsanA karavI, ema huM kahuM chuM. [AcArAMga 1-2] Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 sumukSunI taiyArI 4. nizae'kAritA 1. sagAMsaMbaMdhIomAM mamatA jevuM ja A mArgamAM bIjuM moTuM vina te ahaMkAra che. ghaNA bhikSuo gAtra vagerene kAraNe abhimAna kare che, tathA bIjAne tiraskAra kare che. paraMtu, sAco muni to potAnI mukhtAvasthAne paNa garva nathI karatA. tema khare cakravartI rAjA, saMnyAsI thayelA pitAnA eka vakhatanA dAsAnudAsanuM paNa vinA saMkece yathAcogya sanmAna kare che. ahaMkArapUrvaka bIjAne tiraskAra karavo e pAparUpa che. mATe mumukSue kazI vAtanuM abhimAna kayI sivAya, apramatta rIte, sAdhu puruSoe batAvela saMyamadharmamAM samAna vRttithI azuddha rahevuM. [sUtrakRtAMga 1-2] 2. bhalene keAI bhikSu bhASA upara kAbUvALo hoya ke pratibhAvAna paMDita tathA gADha prajJAvALo vicAraka hoya, to paNa, te je pitAnI buddhi ke, vibhUtine kAraNe madamasta thaI bIjAne tiraskAra kare, te te prajJAvAna hovA chatAM samAdhi prApta karI zake nahIM. mATe bhikSue prajJAmada, tapamada, gotramada, tathA cotho dhanamada, e cAra mada na karavA. je evA mada nathI karatA te ja paMDita che ane uttama sattvavALo che. gotra vagerethI para thayelA maharSio ja gotra vinAnI paramagatine pAme che. trikRtAMga. 1-13] 3. keTalAka abhimAnI puruSe pitAmAM sAcI zakti na hovA chatAM khoTI baDAI kare che ane sAmA mANasane pitAnA paDachAyA je tuccha gaNe che; athavA saMnyAsI bhikSuka thaIne paNa pitAnA brAhmaNa-kSatriya-ujha ke licchavI kuLane garva kare che. tevA manuSyo saMnyAsI chatAM gRhasthInuM AcaraNa karanArA kahevAya. teone mukti prApta thavI azakya che. kAraNake, dIrghakALa sevelA jJAna ane cAritra sivAya jAti ke kuLa keIne bacAvI zakatAM nathI. [sUtrakUtAMga. 1-13] Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI mahAvIrakathA 4. je bhikSa sarvasva tyAga karIne tathA lUkhAsUkA maLe tevA AhAra upara AvanAra hovA chatAM, mAnapriya ane stutinI kAmanAvALo hoya che, tene e saMnyAsa tenI AjIvikA ja che. tevo bhikSu jJAna pAmyA vinA ja pharI pharI A saMsArane pAme che. sUtrakRtAMga 1-13 ! 5. padArthomAM tIvra Asakti ane jagatanAM vaMdanapUjana e kAMTe bahu sUkSama che, tathA mahAkaSTa kADhI zakAya tevo che. mATe buddhizALI puruSe jagatanA saMsargano tyAga karI, ekalA thaI javuM, ane mana-vANIne aMkuzamAM rAkhI, samAdhi ane tapamAM parAkramI banavuM. [sUtrakRtAMga 1-2] 6. kaI pavitra jIvana gALanArA uttama sAdhune jotAM ja rAjAe, amAtyo tathA brAhmaNukSatriyo tene vIMTaLAI vaLe che ane satkArapUrvaka tene pitAne tyAM ni maMtraNa Ape che. teo kahe che, "he mahaSi! amArA A ratha-vAhana, strI, alaMkAra, zayA vagere sarva padArtho ApanA ja che. Apa kRpA karI temane svIkAra karo jethI amAruM kalyANa thAya. amAre tyAM padhAravAthI ke te padArthone svIkAra karavAthI dIdhu tapasvI evA Apane kaze nahIM lAge. AvuM sAMbhaLI parANe bhikSu jIvana gALatA tathA tapazcaryAthI kaMTALelA nabaLA loko DhaLAva caDatA gharaDA baLadanI peThe adhavaca besI paDe che ane kAmabhAgethI lalacAI saMsAra tarapha pAchA phare che. jeo kAmabhegeno tathA pUjanasatkAranI kAmanAne tyAga karI zakyA che teo ja A mokSamArgamAM sthita thaI zakyA che e yAda rAkhavuM. [sUtra tAMga 1-3] Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 5. nirbhayatA ane asara 1. sarva saMbaMdhano tyAga karI, ekalA pharavuM ghaNuM muzkela che. ekalA vicaranAra bhikSane nirjana sthAnamAM ke zanya dharamAM nivAsa karavAno heya che. tyAM jamIna UMcI-nIcI hoya, macchara hoya, tema ja sApa vagere bhayaMkara prANuone paNa vAsa heya; chatAM teNe tethI gabharAIne, bAraNAM baMdha karIne ke ghAsa pAtharI, rasto na kADho. kAraNa, teNe te bhane jItavAnA ja che. te ja evI nirjana jagAomAM zAMtithI, ekAgratApUrvaka sthira thaIne, te dhyAnAdi karI zake, athavA sUryAsta vakhate jyAM hoya tyAM utAro karavAnA yatidharmanuM pAlana karI zake. jyAM sudhI te ekAMtamAM nirbhayatAthI rahI zakato nathI, tyAM sudhI te vasatImAM ke sebatamAM rahevA prayatna kare che. ane sAdhu mATe saMga jevI jokhamakAraka eke vastu nathI. bIjI badhI rIte mANasa ucca cAritra ane saMyamane pALate heya, chatAM je te saMgadeSano tyAga na kare, te te tathAgata banyA hoya to paNa samAdhithI zruta thaI jAya. kAraNa, saMga e kajiyAnuM, AsaktinuM tathA pUrve bhagavelA bhogonI smRtinuM kAraNa che. mATe buddhizALI bhikSue saMsArIonA saMsargathI dUra rahevuM. [sUtrakRtAMga 1-2) 2. cAritravAna bhikSae koIne saMga na kare. kAraNa, temAM sukhanA vezamAM jokhamo rahelAM che. vidvAne tenAthI cetatA rahevuM. teNe saMsArIo sAthe maMtraNA, temanI kriyAonI prazaMsA, temanI sAMsArika gUMcavaNamAM salAha, temanA gharamAM besIne ke temanA vAsaNamAM bhojana ane pAna, temanAM kapaDAM paheravAM, temanA gharamAM besI temanI khabara-aMtaranI paDapUcha, temanA taraphathI yaza-kIrti-prazaMsA-ane vaMdanapUjananI kAmanA, temanA gharamAM khAsa kAMI kAraNa vinA sUI javuM, gAmanAM chokarAMnI Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 zrI mahAvIrakathA ramatamAM bhaLavuM, ane maryAdA mUkIne hasavuM~e badhAMne| tyAga karavA. kAraNa, temAMthI aneka anarthAMnI paraMparA janme che. [ sUtrakRtAMga 1-9 ] 3. keTalAka bhikSuo pahelethI ja AtmavizvAsa vinAnA hAya che. strIe vagerethI ke garama pANI pIvA vagerenA kaDaka niyamethI pete kayAre hArI jaze, tene bharesA emane nathI hotA. teo prathamathI ja tevA prasaMga Ave tyAre nirvAhamAM vAMdhA na Ave te mATe vaidaka, jyAtiSa, vagere gujarAnanAM sAdhana zAdhI rAkhe che. AvA mANasethI kAMI ja thaI zakatuM nathI. kAraNa, muzkelI Ave tyAre tenI sAme jhUjhavAne badale, te pahelethI zeAdhI rAkhelAM bacAvanAM sAdhanene AzA laI esI jAya che. mumukSue teA prANu hAthamAM laI niHzaMkatAthI aDagapaNe peAtAnA mArgamAM AgaLa vadhavuM jAIe. [ sUtrakRtAMga 1-3] 4. bhikSune vaLI bhinna bhinna AcArravacAravALA paratI ikAnA AkSepeAne paNa sAmane karavAnA hoya che. te vakhate peAtAnA mArgamAM dRDha nizcaya vinAnA bhikSu gabharAI jAya che, athavA zakita banI jAya che. paratIthikA dveSathI tene utArI pADavA, tenA AcAravicAra viSe game tevA AkSepo kare che. te vakhate buddhizALI bhikSue gabharAyA vinA, cittane svastha rAkhI, aneka guNethI yukta evI yuktisa gata vANI vaDe temane radiyA ApavA. teone saceATa kriyA maLe che, tyAre teo AgaLa khelI zakatA nathI. pachI te gALAgALI karavA lAge che. paNa DAhyA bhikSue svastha rahI, sAmeA vAdI tapI na jAya te rIte tene zAMtithI ceAgya javAba ApavA. mahAkAmI nAstika puruSAnA zabdo sAMbhaLI DAhyA bhikSue DAmADALa thaI jaI, peAtAnA sAdhanamAga viSe azraddhALu na Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 57. banI javuM. jagatamAM vividha mAnyatAvALA tathA vividha AcAravALA puruSo pitAne zramaNa kahevaDAvatA phare che. temanA lebhAvanArA ke AkSepa karanArA zabdo sAMbhaLIne gUMcavAI na javuM. mAtra vartamAna sukhamAM ja rAcatA te mUkha leke jANatA nathI ke, AyuSya ane juvAnI to kSaNabhaMgura che. aMtakALe te lake jarUra pastAya che. sUtrakRtAMga 1-3] che. A prasaMgane tyAga 1. mAtApitA vagere kuTuMbIone tathA kAmano tyAga karI, potAnA kalyANa mATe tatpara banI, nirjana sthAnamAM ja rahevAne saMkalpa karanAra bhikSune bhikSA tathA upadezAdi prasaMge sArI narasI aneka strIonA prasaMgamAM AvavAnuM thAya che. te vakhate pramAdathI athavA to potAmAM rahelI vAsanAne kAraNe temane prasaMga vadhavA denAra bhikSunuM zIdhra adhaHpatana thAya che. pachI pAzamAM baMdhAyelA mRganI peThe, te game teTalA prayatna kare, paNa temanAmAM chUTI zakatA nathI. pariNAme, agni pAse mUkelo lAkhano ghaDo jema ogaLI jaI nAza pAme che, tema temanA sahavAsathI te vidvAna bhikSu pitAnA samAdhi-yogathI bhraSTa thaI, nAza pAme che. viSamizrita dUdha pInAranI jema aMte te bhikSu ghaNe pastAya che. mATe prathamathI ja bhikSue strIo sAthenA prasaMgane tyAga kara. bhalene putrI heya, putravadhU heya, prauDhA hoya ke nAnI kumArI hoya, te paNa teNe tene saMsarga na kare. tathA kaI paNa kAraNe temanA nikaTa prasaMgamAM avAya tevI rIte, temanA eraDAomAM ke gharamAM ekalA na javuM. kAraNa, strIsaMga karI cUkelA tathA strIcaritranA anubhavI buddhizALI puruSo paNa strIone saMsarga rAkhavAthI ceDA ja vakhatamAM bhraSTa thaI durAcArIonI keTInA banI jAya che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA pachI to hAthapaga kApe, cAmaDI ane mAMsa utaraDI nAkhe, jIvatA agnimAM zeke, zarIra chedI chedIne upara tejAba chAMTe, kAna ane nAka kApI nAkho, ke DokuM uDAvI de, paNa teo temano saMga choDI zaktA nathI. teo parastrIsaMga karanArane thatI badhI sajAo sAMbhaLavA chatAM, tathA kAmazAstromAM varNavelA kuTila strIonA hAvabhAva, tathA temanuM mAyA vIpaNuM jANavA chatAM, ane havethI nahIM karIe evA saMkalpa karavA chatAM e apakarma karyA ja kare che. tevA bhikSu bahArathI te sadAcaraNanI ane mekSamArganI vAta bamaNA jorathI karyA kare che. kAraNa, durAcaraNanuM je jIbhamAM hoya che! chatAM, temanuM sAcuM svarUpa aMte pragaTa thayA vinA rahetuM nathI. te vakhate sAcI vAta kabUla karavAne badale teo UlaTA pitAnI nirdoSatAnAM baNagAM phUMke che, ane "evuM hIna karma te huM karuM?' ema kahI, upara-uparathI glAni batAve che. koI vAra ughADechoka pakaDAI jAya, to te kahe che, huM kAMI karate rahete, te to mAtra mArA khoLAmAM sUI gaI hatI!" Ama e mUrkha mANasa AbarU sAcavavA jUTha bolI, evaDuM pApa kare che. mATe prathamathI ja strIonA nikaTa prasaMgamAM AvavuM nahIM, e prathama buddhilakSaNa che. DAhyA puruSa strIonI zarUAtanI bhAvanArI vinaMtIo tarapha lakSa ApI, temane paricaya ke sahavAsa vadhavA na devo.. strI sAthenA kAmabhAge e hiMsA-parigrahadi sarva mahApAponAM kAraNa che, ema jJAnI puruSoe kaheluM che. e bhoge mahA bhayarUpa che ane kalyANathI vimukha karanArA che. mATe buddhimAna bhikSue to AtmA sivAya sarva para padArthonI kAmanAne tyAga ( [ sUtrakRtAMga 1-4 2. juo to kharA! strIomAM Asakata thayelA judA judA prANe ane so duHkhathI pIDita thaI keTale paritApa karavo. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI pAme che! strIomAM vizeSa prasaMga rAkhanArA ajJAnI pApakanA cakramAM sAya che. te pAte jIvaMsAthI pApakarmo kare che eTaluM ja nahIM, paNa bIjA pAseya karAve che. te ajJAnI bhikSu pachI dhanasa pattine saMcaya karavA lAge che, tathA kAmanAthI utpanna thatAM vezamAM khU patA jaI, pApakarmo ekaThuM... kaye jAya che. pariNAme maraNu qhAda te dustara narakane pAme che. mATe buddhimAna bhikSue dhamane sArI rIte samajI, sarva tarapha niHsa Mga thaI, kAMya Asakta thayA vinA vicaravuM ane sarva prakAranI lAlasAne tyAga karI, tathA samasta jagata pratye samabhAvayukta draSTi rAkhI, kAInuM priya ke apriya karavAnI kAmanA [sUtrakRtAMga 1-10] 3. mATe, manuSyanuM sarvasva nAza karanArA srIbhAgomAM kadI na sAzA. te bhAgeAnI mane haratA upara uparanI ja che. citta Aje 'A' tA kAle 'bIjuM' ema huMmezAM navuM mAgyA kare che. ane jene meLavavA hamaNAM ja te ati prayatna karyo heAya che, te ja thADA vakhata bAda akAruM thaI paDe che. mATe te bhAgeAnI kadI kAmanA na karavI. dharabAra vinAnA bhikSue strI sAthe kAI paNa prakAranA prasaMgane! tyAga karavA. teNe teA leAkakalyANakArI dhama` jANIne, temAM ja peAtAnI jAtane lIna karI devI. [ uttarAdeg 8 ] na rAkhavI. 4. bilADInA raheThANa pAse uMdarAe rahevuM e jema DahApaNabhareluM nathI, ema strIAvALA makAnamAM brahmacArIe rahevuM. salAmatIbharelu nathI. brahmacArIe strIonAM rUpa - lAvaNya-vilAsa-hAsya-majIlavacana-aMgamaroDa- ane vagerenuM manamAM ciMtana na karavuM; temanuM varSoMna na karavuM; temanI abhilASA na karavI; temaja temane rAgapUrvaka nIrakhavAM nahIM sadA bhrahmacamAM rata rahevA icchanArane e niyama hitakara che, tathA uttama dhyAna prApta karavAmAM madadarUpa che. kaTAkSa 209 Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA bhalene mana-vANa-kAyAnuM barAbara rakSaNa karatA hoya, tathA svarUpavAna ane alaMkRta devIo paNa jemane kSebha pamADavAne zaktimAna na hoya, paraMtu tevA munioe paNa, atyaMta hitakara jANI. strI vagerethI rahita evo ekAMtavAsa ja svIkAravo. saMsArathI DarI, dharmamArgamAM sthita thayelA ane mekSanI ja IcchA rAkhanAra sAdhune yuvAna ane mane hara strI jevI dustara vastu bIjI koI nathI. jeo strInI kAmanA cheDI zakyA che, teone badhI kAmanAo choDavI sahelI che. mahAsAgara tarI janArAne gaMgA, jevI moTI nadIno paNa ze hisAbI devo sahita samagra lokonA duHkhanuM mULa kAmonI kAmanA che. [utarA32 ! che. AhArazuddhi 1. bhikSujIvanamAM AhArazuddhi ja mukhya vastu hovAthI te bAbatamAM mumukSu ghaNo kALajIpUrvaka varte. gRhasthAe kuTuMba mATe taiyAra karelA AhAramAMthI vadhyuM ghaTayuM mAgI lAvIne ja te pitAne nirvAha kare. te jANe ke, gRhasthone tyAM pitAne mATe ke potAnAM mATe anna taiyAra karavAnI ke saMgharI rAkhavAnI pravRtti hoya che. evuM, bIjAe sva-arthe taiyAra kareluM ane temAMthI vadheluM, temaja ApanAranA, lenAranA, ane levAnA e traNa prakAranA dezothI rahita, pavitra, nijIva, hiMsAnA 1. A5nArane lagatA deche jevA ke sAdhune uddezIne teNe ahAra taiyAra karela hoya, kharIdI Aryo hoya, UchIne A hoya, ke surakSita sthaLe mUkele utArIne ke DhAMkaNa ukhADIne Ape hoya, ke sahiyArI mAlakIne bIjA bhAgIdArane pUchaLyA vinA Ape hoya che. lenArane lagatA dezo jevA ke, AhAra meLavavA gRhasthanAM chokarAM ramADyAM haya, bhaviSya bhAkhyuM hoya, dUtakarma karyuM hoya, krodha-mAna-mAyA-lobha karyA hoya, vaiduM karyuM hoya che. levAnA de jevA ke, AhAra ayogya hoya, tene datA ayogya hAya, ApatAM ApatAM DhaLAte hoya che, Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mumukSunI taiyArI 511 saMbhava vinAnuM, bhikSA mAgIne ANeluM, sAdhu jANIne ApeluM, tathA mAdhukarInI rIte thoDuM thoDuM ghaNuM jagAethI prApta thayeluM bhojana ja tene mATe grAhya che. tevuM bhojana paNa te bhUkhanA khAsa prajanathI, pramANasara, dharIne UMjavA tela joIe ke gUmaDA upara lepa karavo joIe evI bhAvanAthI, saMyamano nirvAha thAya teTalA puratuM, tathA sApa jema daramAM pese che temAM (mamAM svAda mATe pheravyA vinA) khAya che. khAvAne samaye khAya che, pIvAne samaye pIe che, tathA bIjI paheravAsUvAnI tamAma kriyAo te bhikSu yogya samaye ja kare che. [sUtrakRtAMga 2-1] 2. AhAranI bAbatamAM bhikSue pUrNa saMyama svIkAra. pitAne uddezIne gRhastha taiyAra kareluM, kharIdeluM, UchInuM ANeluM, ke pote jyAM rahetA hoya tyAM gRhastha laI Avyo hoya tevuM, ke te badhAnA aMzevALuM bhikSAtra teNe na svIkAravuM. teNe mAdaka AhArano sarvathA tyAga karavo, tathA jenAthI mAtra jIvita TakI rahe, teTaluM ja annapAna mAgI lAvavuM. vadhAre mAgI lAvI bIjAne ApI devuM paDe tema na karavuM. sUitrakRtAMga 1-9] 3. bhikSue niSiddha annanI kadI icchA na karavI tathA tema karanAranI seAbata paNa na karavI. potAnA aMtarano vikAsa icchanAra te bhikSue kazAnI apekSA rAkhyA vinA, tathA jarA paNa khinna thayA vinA, bAhya zarIrane ghasAI javA devuM, paNa jIvitanI kAmanA karI pApakarma na karavuM. teNe potAnI ekalI asahAya dazAne vicAra vAraMvAra karyA kare. e bhAvanAmAM ja mukti rahelI che. [sUtrakRtAMga 1-10] 4. gRhastha pitAne ke potAnA mATe vividha karma samArothI bhojana, vALu, zirAmaNa, ke utsavAdi mATe Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI mahAvIra kathA khAlo taiyAra kare che ke saMghare che. temanI pAsethI pitAne joIta AhAra te bhikSu vidhipUrvaka mAgI le che. te bhikSu mahA AraMbhathI banele AhAra letuM nathI, levarAvatuM nathI ke bIjAne tenI saMmati paNa Apato nathI. satyadazI vIra puruSe jADuM-pAtaLuM ane lUkhuM-sUkuM bhikSAna ja le che. sarva prakAranA bhikSAnA doSa samajIne, te deSamAMthI mukata banI te muni potAnI cayamAM vicAre che. te jAte kazuM kharIdata nathI, kharIdAvata nathI, ke tema karavAnI bIjAne saMmati ApatA nathI. mane kaI ApatuM nathI ema kahI, te krodha karato nathI; DuM Ape tenI niMdA karato nathI; koI ApavAnI nA pADe te pAcho cAlyo jAya che; Ape to laIne pAcho utAre Ave che; AhAra maLe to khuza thato nathI; na maLe te zoka karato nathI; maLelA AhAranuM parimANa jALave che; vadhAre maLe te saMdhare karate nathI; tathA potAnI jAtane sarva prakAre parigrahathI dUra rAkhe che. Arya puruSoe e mArga jaNAvela che; tethI kuzaLa puruSa tyAM lepAta nathI ema huM kahuM chuM. [AcA) 1-2] 5. samaju ziSya AhAravihAranI bAbatamAM niyamita banavuM. ucita samaye bahAra nIkaLavuM, ane UMcata samaye pAchA pharavuM. TUMkamAM, agya samaya cheDIne, je samaye je karavAnuM hoya, te samaye te karavuM. bhikSAnI bAbatamAM saMyamadharmane Avazyaka evA keTalAka vidhiniSedha jJAnIoe upadezyA che, te teNe barAbara pALavA. jemake, bhikSA mAgavA jatI vakhate lokonI paMgata jamatI hoya tyAM bhikSA mATe UbhA na rahevuM bhikSA ApanArathI ati dUra ke ati najIka ke tenI najara 1. hiMsA temaja pravRtti -ema be arthamAM e zabda vaparAya che. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI teyArI sAme ja na UbhA rahevuM. paraMtu eka tarapha ekalA UbhA rahevuM tathA pitAnA jevA bIjA bhikSuone oLaMgI, AgaLa javAnI paDApaDI na karavI. bhikSA grahaNa karatI vakhate paNa teNe ati akaDa UbhA na rahevuM ke ati nIcA namI na javuM. bhikSAmAM paNa teNe zuddha jIvajaMtu vinAno, nirdoSa ane bIjAne mATe banelo AhAra de, vagere tapAsIne, svIkAravo. tyAra bAda jyAM ghaNA prANe ke bIje na hoya, tathA je uparathI tema ja AjubAjuthI DhaMkAyelI hoya, tevI jagAe, bIjA saMyata puruSonI sAthe besIne, eka paNa dANe paDI mUkyA vinA, yogya samaye bhojana levuM. khAtAM khAtAM teNe A sAruM raMdhAyuM che,' "A ThIka svAdavALuM che, ke "A ThIka rasavALuM che,' evuM na bolyA karavuM, paraMtu saMyamapUrvaka khAI levuM. [ uttarA. 1] 6. nIcenAM chamAMthI keI kAraNasara AhArapANInI zodhamAM nIkaLavuM: (1) sudhAdi vedanAnI nivRttine arthe (2) guru vagerenI sevAne arthe; (3) bhUkhe aMdhArAM AvyA vinAkALajIthI cAlI zakAya te mATe; (4) saMyamanA nirvAhane arthe; (5) jIvana TakAvavAne arthe; (6) dharmadhyAna thaI zake te mATe. [uttarA. 26] 7. nIcenAM cha kAraNe e sAdhu ke sAdhvI bhikSA mAgavA na jAya te tethI AjJAnuM ullaMghana thayuM kahevAya nahIMH (1) bImArIne kAraNe (2) koI vighane kAraNe (3) brahmacarya ke manavANuM-kAyAnA niyamanane arthe (4) prANudayAne arthe 1. mArgamAM ke havAmAM acAnaka ghaNuM ja hoya te kAraNe. AvI gayA Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI mahAvIra kathA (5) tapane kAraNe ke (6) zarIrane nAza karavA mATe.1 [utta. ra6} 8. upasaMhAra thayAkhyAo 1. je IdriyanigrahI hoya, mumukSu hoya, tathA zarIra upara mamatA vinAno hoya, te ja brAhmaNa kahevAya, zramaNa kahevAya, bhikSu kahevAya ke nigraMtha kahevAya. te brAhmaNa eTalA mATe kahevAya ke te rAga, dveSa, kalaha, beTI niMdA, cugalI, kUthalI, (saMyamamAM) arati, (viSayamAM) rati, kUDakapaTa ane jUTha vagere pApakarmomAMthI virata tha ya che; miyA mAnyatAo rUpI kAMTA vinAnA hoya che; samyapha pravRttivALo hoya che; haMmeza yatnavAna hoya che; potAnA kalyANamAM tatpara hoya che; kadI gusse thato nathI; tathA abhimAna karatA nathI. te zramaNuM eTalA mATe kahevAya che ke, te vidhrothI hArI ja nathI, tathA sarva prakAranI AkAMkSAo vinAne hoya che. vaLI te parigrahahisAjA-maithuna-krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga- tathA TheSarUpI pApanAM mULa kAraNa ke jemanA vaDe pApakarma baMdhAya che tathA je AtmAne doSita kare che, te sarvamAMthI pahelethI ja virata thayo hoya che. te bhikSu eTalA mATe kahevAya che ke te abhimAna vinAne heya che, namra hoya che, tathA gurunI AjJAnuM pAlana karanAro hoya che. te vividha prakAranAM kaSTa ane vidhAthI dabAI jato nathI. adhyAtmayogathI teNe potAnuM aMtaHkaraNa zuddha kareluM hoya che, te prayatnazIla hoya che; sthira cittavALo hoya che ane pArakAe ApelA bhojanathI maryAdAmAM rahIne jIvananirvAha karato hoya che. 1. mAraNatika sulekhana svIkArI hoya te vakhate. Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumukSunI taiyArI kSa te nitha eTalA mATe kahevAya che ke, te ekalA hrAya che, ekane jANanAra hAya che, jAgeleA hAya che, pApakarmInA pravAhane rAkanArA hAya che, susaMyuta hoya che, samyak pravRttivALA hAya che, samabhAvayukta heAya che, Atmatattva samajanArA hAya che, vidvAna heAya che, iMdriyAnI viSayeA taraphnI pravRtti tathA anukULa-pratikULa viSayeA tarapha rAgadveSa-ema ane prakAranA pravAheAne rAkanAre hoya che, pUjAsakAra ene lAbhanI icchA vinAnA hAya che, dharmothI hAya che, dhana hoya che, meAkSa-parAyaNu hAya che, tathA samatApUrvaka vartanArA haiya che. [sUtrakRtAMga 1-16 ] 2. te hiMsA vagere jJAnane AvaraNu karanArAM, khIjAne paritApa ApanArAM tathA aMdhananAM kAraNeArUpa pApakarmoMmAMthI jIvanabhara virata thayA hoya che. gharaneA tyAga karI cAlI nIkaLelA te bhagavaMta sAdhu cAlavAmAM, khelavAmAM vageremAM sAvadhAnIthI tathA kAI prANIne kleza na thAya tevI rIte vanArA heAya che. te krodha-mAna-mAyA-leAbha vinAnA, zAMta, meharahita, graMthIrahita, zAkarahita, tathA amUti hoya che. te kAMsAnA vAsaNunI peThe nirlepa, zaMkhanI peThe nimA~la, vanI peThe savatra gamana karanAra, AkAzanI peThe avalaMbana vinAne, vAyunI peThe badhana vinAnA, zaradaRtunA pANInI peThe nima`La hRdayavALA, kamaLanA pAnanI peThe nirlepa, kAcabAnI mAphaka iMdriyAnuM rakSaNu karanAra, pa"khInI mAka chUTA, geMDAnA zIMgaDAnI jema ekAkI, bhAraDa pakSInI jema sadA jAmaMta, hAthInI jema zaktizALI, baLadanI jema baLavAna, siMhanI peDe duSTa, maMdara parvananI peThe niSkapa, sAgara jevA gaMbhIra, caMdra jevA saumya kAMtivALA, sUrya jevA tejasvI, kaMcananI jema dedIpyamAna, pRthvInI peThe sarva spA~ sahana karanAra, tathA ghI heAmelA agninI peThe tapanA tejathI javalata hoya che. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 zrI mahAvIra-kathA tene pazu, paMkhI, nivAsasthAna ke vastrAdi sAdhanasAmagrI e cAra prakAranA aMtarAmAMthI eke prakArane aMtarAya pitAne je dizAmAM javuM hoya tyAM javAmAM bAdhA karatA nathI. te nirmaLa, ahaMkArarahita tathA alpa parigrahavALo heI, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karato game te dizAmAM vicare che. [sUtrakRtAMga -2] 1 athavA anukULa ke pratikULa dravya (sacitta strI che ke acitta AbhUSaNAdi) saMbaMdhI, kSetra saMbaMdhI, maLa saMbaMdhI ane dha-mAna-rAga dveSa Adi bhAva saMbaMdhI e cAra. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM vIratva 1. vIratA be prakAranI kahevAya che. keTalAka karmane vIrya kahe che; jyAre keTalAka akarmane vIrya kahe che. pramAda e karma che, ane apramAda e akarma che. je je pravRttio pramAda, yukta che, arthAt sayadharmathI vimukha che, te badhI karmarUpa che, tethI tyAjya che. je je pravRttio pramAdarahita arthAt saharma anusAra che, te akarma che ane karavA yogya che. * jemake, prANIonA nAza mATe zastravidyA zIkhavAmAM ke kAmaga meLavavA mAyAdi AcaravAmAM, ke asaMyamI banI verayukta thaI mana-vacana-kAyAthI A loka ke paralekane lagatAM karmo karavAmAM - TUMkamAM jethI AtmAnuM ahita thAya tevI rAgadveSayukta pravRttiomAM - dAkhaveluM vIrya athavA parAkrama saMsAra prApta karAvanAra karma (baMdhana)nuM kAraNa hoI heya che. have zANuM lokonuM akarmavIrya sAMbhaLo. buddhimAna puruSa samaje che ke, jema jema mANasa vadhAre ne vadhAre pApakarma karyo jAya che, tema tema cittanI azubhatA vadhatI jAya che, ane manuSya vadhAre ne vadhAre veremAM baMdhAte jaI, aMte duHkhane ja bhAgI thAya che. uparAMta svargAdimAM vAsa paNa nitya nathI, tathA sagAMsaMbaMdhI ane mitro sAtheno sahavAsa paNa anitya che. tethI samaju leka badhI mamatAno tyAga karI, sarva zubha dharmayukta ane zreSTha puruSoe kahelA tathA muktimArge laI janArA AryadharmanuM zaraNa laI, pApakarmarUpI kAMTAne mULamAMthI kheMcI kADhavA dharma anusAra prabaLa puruSArtha Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrI mahAvIra kathA kare che. kAraNa, pitAnA kalyANane je kaMI upAya jANavAmAM Ave, te buddhizALI manuSya jIvana daramyAna tarata ja zIkhI le che. tevo buddhizALI manuSya svabuddhithI ke bIjA pAsethI dharmanuM rahasya samajI laI, temAM pUrNabhAve prayatnazIla thavA gharabArano tyAga karI cAlI nIkaLe che. kAcabo jema pitAnAM aMgo potAnA zarIramAM sameTI le che, tema te sarva pApavRttione tathA hAtha paga vagere kamendrio ane pAMce jJAnendri sahita manane ane temanA doSane sameTI le che; sarva prakAranI sukhazIlatAne tyAga kare che; ane kAmanAomAMthI upazAMta thaI, Asakita vinAno banI, mekSamArgamAM ja prabaLa puruSArtha Adare che. A vIratva dharmavIranuM che. te prANenI hiMsA nathI karato, vizvAsaghAta nathI karate; jUTha nathI bolate; dharmanuM ullaMghana mana-vANIthI nathI Icchata; tathA jiteMdriya thaI, AtmAnuM sarva prakAre rakSaNa karatA vicare che. te DuM khAya che, thoDuM pIe che, ane thoDuM bele che. kSamAyukta ane nirAtura banI, te sadA prayatnazIla rahe che, tathA sarva prakAranI pApapravRttione tyAga karI, titikSAne paramadharma samajI, dhyAnayoga Acarate mekSa paryata vicare che Ama, jJAnI temaja ajJAnI baMne samAna vIratva dAkhavatA hovA chatAM, adhUrA jJAnavALAnuM ke cheka ja abedhanuM game teTaluM parAkrama hoya to paNa te azuddha che tathA karmabaMdhananuM kAraNa che; paraMtu jJAna ane badhayukta puruSanuM parAkrama zuddha che, ane tenuM kAMI phaLa tene bhegavavuM paDatuM nathI. yogya mArge kareluM tapa paNa je kIrtinI icchAthI karAyuM hoya, to te paNa zuddha nathI; paraMtu je tapa bIjA jANatA nathI, te ja kharuM tapa che. [sUtrakRtAMga 1-8] Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 meAkSamA 1. huM tamane mekSagatineA sAcA mA` kahI batAvuM chuM, jitAe jJAna, te tame sAMbhaLeA. vastusvarUpane jANunArA dana, cAritra ane tapane mekSamA kahyo che. tene anusarIne brAya jIve sadgati pAmyA che. jJAna eTale jIva vagere dravyenI yathArtha samaja. jJAnI puruSAe sarve byA, temanA sarve guNe, ane temanA sarve paryAye ( pariNAme ) nuM yathArtha jJAna upadezyuM che. jIva, ajIva, baMdha, puNya, pApa, Asava, svara, nirA, ane meAkSa e nava tathyA eTale ke tattvA che. e nava tattvAnA astitvamAM bhAvapUrvaka zraddhA athavA ruci, tenuM nAma samyaktva athavA dana. vAdi tattvanA abhyAsa, tattvajJa puruSAnuM sevana, tathA mA bhraSTa ke kumArgIoneA e samyaktva ke samyagdarzananAM lakSaNa che. tyAga - 1. ahIM tattva eTale anAdi anaMta ane svataMtra bhAva evA artha nathI. paraMtu meAkSaprAptimAM upayogI thAya tevuM jJeya' che. mekSanA jijJAsune je vastunuM jJAna atyaMta Avazyaka che, tene ja ahI' tattva kahela che. Asrava eTale hi'sA, asatya vagere karmAMbadhanA hetuo. savara eTale samiti-gupti Adi zubha pravRttie vaDe kane AtmAmAM dAkhala thatuM rovuM te. nija rA eTale badhAyelAM krarmAne tapa vagerethI khakherI nAMkhavAM te. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa20 zrI mahAvIrakathA sAcI zraddhA vinA cAritra saMbhavI zakatuM nathI; ane zrAhA utpanna thaI eTale cAritra Ave ja. jene zraddhA nathI tene jJAna nathI, ane jJAna vinA cAritraguNa kayAMthI? guNarahitane mekSa nathI, ane amuktane nirvANa ke zAMti nathI. jJAnathI manuSya tane jANe che; darzanathI temAM zraddhA ke rUci kare che; cAritrathI jAtane nigraha kare che; ane tapathI vizuddha thAya che. sarva duHkhene nAza karavA IcchatA maharSio saMyama ane tapathI karmono kSaya karI, mokSagatine pAme che. [uttarA. 28] 2. samyakatva (samyapha zraddhA-darzana) prApta karyA pachI, uttarottara kayA kayA guNene prApta karIne jIve karmazatrune jItavAmAM parAkrama dAkhavavuM joIe te huM kahI batAvuM chuM. tene samajIne tathA gurunA batAvyA pramANe zraddhApUrvaka tene anusarIne keTalAya cho siha-buha ane mukta thaI tathA parinirvANa pAmI, sarva duHkhene aMta karI zakayA che. prathama guNa te "saMga athavA mekSAbhilASA. saMvegathI jIvamAM tIvra dhamakahA janme che; tIvra dharmazraddhAthI tenI mokSAbhilASA vaLI vRddhigata thAya che. tethI te jIva anaMtakALa saMsAramAM rakhaDAvanAra krodha-mAna-mAyA- ane lebhane nAza kare che; tathA navAM karma bAMdhato nathI. krodhAdinA nAzathI tattvArthamAM tenI azraddhA dUra thAya che, ane vizuddha zraddhA janma che. vizuddha zraddhAthI keTalAka cho te bhave ja siddhi pAme che, athavA trIje bhave to avazya pAme che ja. bIjo guNa te nirveda athavA saMsArathI viraktatA. tenAthI jIva deva-manuSya-pazupaMkhI-saMbaMdhI kAmagomAM virakta thAya che; virakta thayA bAda te bhegasAdhananI prApti mATe AraMbha temaja parigraha karavo tajI de che ane e rIte saMsAramArgane viccheda karI, siddhimArga pAme che. Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamAga 51 trIjo guNa te "dharmazraddhA'. tenAthI jIva pitAne gamatAM viSayasukhamAMthI virakta thAya che, ane gRhastha dharma tajI sAdhupaNuM svIkAre che. e rIte chedana- bhedana, saMyoga-viyoga vagere zArIrika ane mAnasika duHkhane aMta lAvI, te avyAbAdha mokSa-sukha prApta kare che. ce guNa te guru tathA sAdhamikenI sevAzuzraSA'. tenAthI manuSyane vinaya prApta thAya che. tenAthI te vinayamUlaka sarva dharmakAryo sAdhe che. . pAMcamo guNa AlocanA" athavA (guru AgaLa ) pitAnA doSa kabUla karI devA te. tenAthI jIva mekSamArgamAM viddha karanArAM nathI anaMta saMsAra vadhAranArAM traNa zo pitAmAMthI kheMcI kADhe che, ane saraLatA prApta karI zake che. traNa zo te A H mAyA, nidAna (bhegenI lAlasA), ane mithyAdarzana (satya upara zraddhA na coTalI athavA asatyane Agraha). chaThTho guNa te "niMdanA' athaoNta pitAnI AgaLa pitAnA deSa kabUlI javA te. tenAthI jIva pazcAttApa prApta kare che; pazcAttApathI virAgya prApta kare che; ane vairAgyathI aMta:karaNazaddhi prApta kare che. sAtamo guNa te "garvaNA', arthAta pitAnI AgaLa pitAnA doSa pragaTa karavA te. tenAthI jIva anucita pravRttio karato aTake che, ane ucita pravRttiomAM pravRtta thAya che. AThamo guNa te "sAmAyika" arthAta samabhAvamAM AtmAne sthApita kare che. tenAthI jIva adhArmika pravRttiemAMthI virata thAya che. navame guNa te tIrthakaranI stuti. tenAthI zrahArucinI nirmaLatA prApta thAya che. dazame guNa te gurune "vaMdana." Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIthA agiyAramA guNu te ' pratikramaNu' -- arthAt thayela bhUlanA anutApa karI, temAMthI nivRtta thavuM, ane navI bhUla na karavA sAvadhAna thavuM te. . Arame| guNu te kAyaeNAtsa`' arthAt zArIrika vyApAra cheDI, eka Asane sthira thaI dhyAnastha thavuM te. tenAthI jIva atIta ane vartamAna dASA dheAI nAkhI zake che, ane pachI bhAra dUra thavAthI sukhe vicaratA majUranI peThe svastha hradaye prazasta dhyAnayukta thaI zake che. terame| guNu te ' pratyAkhyAna' arthAt kazuM tyAgavAne niyama. tenAthI jIva kakha dhananAM dvArA adha karI zake che, tathA icchAniAdha prApta karI zake che. tema karanAre jIva sa` padArthomAMthI tRSNA nivRtta karI, bAhvottara satAparahita thaI vicare che. cAdamA guNu te 'stava stuti-maMgaLa.' stavana ane stutithI jIva jJAna-darzanacAritrarUpI sama prApta kare che, tathA evI ArAdhanA karI zake che ke, jethI saMsAranA aMta AvI zake che. paMdarameA guNu te * kAlapratilekhanA' arthAt ceAgya vakhate yeAgya kAma karavA kALanI bAbatamAM sAvadhAnI. tenAthI jIva jJAnane AvaraNa karanAra karmIne nAza karI zake che. seALameA guNa te ' prAyazcittakaraNa'. tenAthI jIva pApakama dhoI nAkhI, doSarahita thaI zake che. yeAgya rIte prAyazcitta karanArA jIva mA ane mAnuM mULa tathA AcAra ane AcAranuM phaLa prApta karI zake che. . sattarame! guNa te * kSamApanA' arthAt karela aparAdhanI kSamA mAgavI te. tenAthI jIva cittanI prasannatA ane saMbhUtaprANIo pratye maitrIbhAva prApta kare che; pachI te rAgadveSarahita thayuM, nirbhIya banI zake che. sara Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSamAga para 18 thI 23 sudhInA guNa te svAdhyAya ane tenA pAMca prakAro : vAcanA (pATha levo te), pratikRcchanA (gurune zaMkA puchavI te), parivartano (vAraMvAra punarAvartana), anuprekSA (ciMtana-manana) ane dharmakathA. svAdhyAyathI jJAnane AvaraNa karanArAM karma nAza pAme che. vIsamo guNa te kRtArAdhanA arthAt siddhAMtanuM sevana. tenAthI jIva ajJAnane nAza kare che. pacIsamo guNa te ekAgramanasaMnivezanA arthAta eka dhyeya vastumAM cittanI sthApanA. tenAthI jIva cittanirodha karI zake che. chavvIsamo guNa te "saMyama. tenAthI jIva pApano nirodha karI zake che. sattAvIsamo guNa te "tapa" tenAthI jIva vyavadAnaarthAt pUrve bAMdhelAM karmanuM drIkaraNa prApta karI zake che. aThThAvIsa guNa te "vyavadAna." tenAthI chava sarva prakAranI kriyAnI uchinnatArUpI dhyAnanI utkRSTa pAyarI prApta karI zake che, ane zuddha-buddha-tathA mukta thaI zake che. 29mo guNa te "sukhazAtana' arthAta sukhanI spRhAnuM nivAraNuM. tenAthI jIva viSayasukhomAM anutsukatA prApta karI zake che. tema karyA pachI ja te sAcI anukaMpA, abhimAnarahitatA, tathA zokarahitatA prApta kare che, ane cAritramohanIya karmone nAza kare che. trIsa guNa te "apratibaddhatA" arthAt nIrAgatA. tenAthI jIva niHsaMgatA prApta kare che ane niHsaMgatAthI rAgAdirahita tathA daDhamanaska banI, divase yA rAtre satata bAhya saMga tajI, apratibaddhapaNe vihare che. Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA ekatrIsameA guNu te 'viviktazayyAsanasevanA' arthAt strI-pazu-napuMsaka vagerethI rahita zayana-Asana-cukAma vagere sevavAM te. tenAthI hava cAritranI rakSA karI zake che. batrIsamA guNu te vinivanA,' arthAt viSaye 6 taraphathI AtmAnuM parAbhukha thavuM te. tenAthI jIva pApakarmo na karavA mATe prayatnavAna thAya che, ane khAMdhelAM kama dUra karavA abhimukha bane che. : tetrIsathI 40 sudhInA guNu te sabhAga (ma`DaLImAM esI jamavuM), upadhi ( sAdhanasAmagrI ), sadAya AhAra, kaSAya ( (krAdha-mAna-mAyA-lebha ), yeAga ( mana-vANI-kAyAnI pravRtti), zarIra, sAhAcya (sAthIe ), ane bhakta (AhAra ) -- nAM pratyAkhyAna, athavA tyAga che; ane 41 me| guNu te ' sadbhAvapratyAkhyAna' che arthAt evA prakAranA saMpUrNu tyAga ke jethI pharI kadI na karavA paDe. betAlIsame| guNu te ' pratirUpatA,' arthAt sAdhusaMdhana AcAramaryAdAone veza vagere bAbatemAM anusaravuM te. tenAthI halakApaNuM - nirAMta prApta thAya che; sAdhunAM prazasta cihno dhAraNa karyAM. hAvAthI apramatta rahevAnI cIvaTa thAya che, tathA anya leAkeAne paNa vizvAsa Upaje che. - 43 me| guNu te vaiyAvRttva' arthAt sAdhu vagerenI sevA " 54 zuzruSA. 44 me| guNa te saguNusa MpannatA. 45 me| guN te vItarAgatA arthAta rAgadveSarahitatA. 9 46 meA guNu te 'kSAMti ' `arthAt sahanazakti tenAthI jIva parISaheA arthAt muzkelIo jItI zake che. < bhaktapratyAkhyAna tathA pachInuM sadbhAva pratyAkhyAna, akhatyAra karavAnAM hoya che. pratyAkhyAna mA krama vaDhAvI ahI. vacamAM lAvI mUkAM lAge che 1. A atima samaye prasa`ga heAvAthI ja Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama mekSamAga 47mo guNa te "mukti" athavA nirlobhatA. 48 guNa te "Arjava arthAta saraLatA. tenAthI jIva mana-vANu-kAyAnI ekarUpatA ane vizuddhi prApta karI 4hma guNa te "mRdutA' arthAta amAnIpaNuM. 50 guNa "bhAvasatya" arthAta aMtaranI saccAI tenAthI jIva aMtaHkaraNazuddhi prApta kare che. 51 guNa te "karaNasatya' arthAta AcAranI saccAI tenAthI chava kriyA sAmarthya prApta karI zake che. paramo guNa te "satya" arthAta mana-vANI-kAyAnI saccAI. tenAthI jIvanI pravRttio nirdoSa bane che. 53thI 55 sudhInA guNa te mana, vANuM ane kAyAnI guptatA arthAta azubha vyApAramAMthI rakSaNa che. temaja 56 thI 58 sudhInA guNa te mana-vANa-kAyAnI "samAdhAraNa arthAta temane zubha mArgamAM sthApana karavAM te che. palmo guNa te "jJAnasaMpannatA' arthAta zAstrajJAnamAM vizAradatA che. tenAthI jIva derAvALI sAyanI peThe saMsArarUpI araNyamAM khavAI jatuM nathI. paraMtu jJAna, vinaya, tapa ane cAritra bhale prakAre prApta karI, svasiddhAMta ane parasiddhAMtamAM kuzaLa banI, ajeya bane che. 60 guNa te "darzanasaMpannatAarthAta tattvArthamAM samyapha zraddhAM. 61mo guNa te cAritrasaMpannatA. 62 thI 66 sudhInA guNa te zrotracakSu-dhrANa-ji-ane sparza IdrinA nigraha' ane 67 thI 70 sudhInA guNa te krodha-mAna-mAyA-ane labhanA "vijaya samajavA. 1. pratilekhana vagere sAdhunA AcAre. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI mahAvIra kathA 71mo guNa te preyabreSa-mithyAdarzanavijaya arthAta rAga-dveSa-ane mithyAdarzanane vijaya che. tenAthI jIva jJAnadarzana-cAritranI ArAdhanA karavA prayatnazIla thaI, ATha prakAranA karmanI gAMTha teDavA tatpara thAya che. prathama to mehanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya ema cAra karmone kSaya thAya che. temAM paNa mehanIya karma prathama kSINuM thatAM, aMtamuhUrta bAda bAkInAM traNa sAthe kSaya pAme che. tyAra bAda tene anaMta, zreSTha, saMpUrNa, nirAvaraNa, spaSTa, vizuddha, ane laka tathA alakanuM prakAzaka evuM uttama kevala jJAna darzana prApta thAya che. pachI jyAM sudhI te saMyoga dazAmAM eTale ke mana-vANuMkAyAne vyApAra yukta hoya che, tyAM sudhI tene nirdoSa chatAM pAMpaNanA hAlavA cAlavA jevI svAbhAvika kriyAone kAraNe) je karmabaMdhana thAya che, te sukhakArI sparza vALuM hoya che, mAtra be kSaNa Take che; (pahelI kSaNe badhAya che, bIjI kSaNe teno anubhava thaI jAya che, ane trIjI kSaNe te nAza pAmI jAya che. 7ra guNa te "zelezIpaNuM; arthAta (upara jaNAvyA pramANe) kevaLajJAna prApta thayA pachI muhUrta karatAM paNa ochuM AyuSya bAkI rahe tyAre te bhikSu mana-vANuM-kAyAnA vyApArane nirodha karI, jemAM mAtra zvAsocchavAsa jevI sUkSma zarIrakriyAo bAkI rahelI hoya che, ane jemAMthI patana thavAne paNa saMbhava nathI evI zukla dhyAnanI trIjI pAyarIe sthiti thAya che. prathama te mane vyApArane roke che, pachI vANuvyApArane roke che, pachI kAyavyApArane roke che, pachI zvAsa,zvAsane roke che. pachI sa3-tra s e pAMca hasva akSare bAlatAM eTale vakhata lAge teTalA vakhatamAM te bhUla ke sUma evI manavANI-kAyA koI paNa kriyA vinAnI, tathA je sthitimAMthI pachI pAchA pharavApaNuM nathI evI zukaladhyAnanI cethI pAyarI Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSamAga para sthita thAya che; ane tyAM sthita thatAMnI sAthe ja vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra: e cAra bAkI rahelA karmA zAne nAza karI nAkhe che. - 73 me guNa te akasmatA. arthAta upara pramANe cAra karmono kSaya thayA pachI zarIramAtrano sarva prakAre tyAga karI te jIva sIdhI lITImAM, Urdhva gatithI, eka samayamAM ja, vAMkAcuM ke - vanA te (mekSa) sthAne jAya che; ane jJAnarUpI lakSaNavALe thaI, siddhabuddha ane mukta bane che. [uttarA. 29] 3. hiMsAjA-cerI-mithuna - parigraha rAtrIbhojana-cAlavA bolavA vagere pravRttiomAM asAvadhAnI, mana-vANI-kAyAnuM asa...vRttimAMthI arakSaNa, krodha-mAna, mAyA, ane lebha, iMdriyanigrahano abhAva, garva, daMbhavRtti, bhoganI lAlasA, ane mithyAtva e badhAM AtmAmAM pApakarma dAkhala thavAnAM kAre - Asavo che. te badhAMthI rAgadveSayukta banelo jIva pApakarma bAMdhe che. jema koI meTA taLAvane sUkavI nAkhavuM hoya, te prathama temAM navuM pAnuM dAkhala thavAnA mArgo baMdha karI, aMdaranuM. pANI ulecIne sUkavI nAkhavuM joIe, tema saMyamI bhikSue paNa, prathama navAM pApakarma dAkhala thavAnA Aso rUpI dvAra baMdha karI, pachI karaDe janmathI ekaThA thayelA karmane tapa vaDe dUra karavuM joIe. [ uttarA. 30] Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ahiMsA . .. 1. leAkeA A jIvananAM satkAra, mAna ane pUjana mATe ke janma-maraNamAMthI mukti meLavavA mATe ke du:khane pratikAra karavA mATe vividha pravRtti kare che. peAtAnI te pravRttio dvArA te Atura leAkeA sarvAMtra khIjA prANNAnI hiMsA karatA haiAya che ke temane paritApa ApatA heAya che. e vastu temane mATe ahitakara che, ane sAcuM jJAna prApta thavAmAM ADe AvanArI che vividha jIve ne ghAta karavA e graMtha ( baMdhana ) che, mAra ( mRtyu ) che tathA naraka che. [ AcA. 1-1] pratyeka prANInI zAMtine vicAra karIne tathA tene barAbara samajIne huM kahuM chuM ke, badhAM bhUtaprANIone pIDA, azAMti / bhaya e duHkharUpa che. mATe medhAvI puruSe temanI hiMsA na karavI ke na karAvavI. [AcA1-1] je mANasa vividha prANeAnI hiMsAmAM peAtAnuM ja aniSTa ane ahita joI zake che, te teneA tyAga karavA samartha thaI zake che. ane je mANasa peAtAnuM duHkha jANe che, te bahAranAnuM duHkha jANe che. ane je bahAranAnuM duHkha paNa jANe che, te peAtAnuM duHkha paNa jANe che. [AcA1-1] manuSya anya jIvAnI bAbatamAM eTTarakAra na rahevuM. je anya jIveAnI bAbatamAM medarakAra rahe che, te AtmAnI AmatamAM paNa bedarakAra kahe che; tathA je AtmAnI bAbatamAM medarakAra rahe che, te anya jIvanI bAbatamAM pazu bedarakAra rahe che. [AcA. 1-1 ] Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA pA 2. eka vakhata badhA vAdIe eka meTuM kuMDALuM vaLIne eka ThekANe beThA hatA. te vakhate eka mANusa maLatA agArAthI bharelI eka leDhAnI kaDhAI pUrepUrI bharIne, leADhAnI sAMDasI vaDe pakaDI, jyAM te badhA er3A hatA tyAM Avye ane kahevA lAgyA : huM matavAdIo! tame adhA pAtapeAtAnA dha mArgonA saMsthApakeA che, ane parinirvANa tathA mekSane upadeza ApatA vicare che. tame A khaLatA aMgArAthI bharelI kaDhAI eka muddata sudhI khullA hAthamAM pakaDI rAkheA ! ' . Ama kahI, te mANusa te baLatA aMgArAthI bharelI kaDhAI darekanA hAthamAM mUkavA gayA. paraMtu tee peAtapeAtAnA hAtha pAchA kheMcI levA lAgyA. eTale te mANase temane pUchyuM, huM dhama sa MsthApake! tame tamArA hAtha kheMcI le che? hAtha na dAjhe te mATe? ane dAjhe te zuM thaI jAya? du:kha ? du:kha thAya te mATe tame tamArA hAtha pAchA kheMcI le che ema te? pAchA kuma " tA e ja gaja ane mApathI khIjAonI bAbatamAM paNa vicAra karave e ja dharmavicAra kahI zakAya ke nahIM ? asa, tyAre ApaNane have mApavAnA gaja, pramANu ane dha vicAra maLI gaye!! eTale je zramabrAhmaNeA ema kahe che tathA upadeze che ke, badhAM bhUtaprANA mAravAM joIe, temanI pAse baLAtkAre kAma karAvavuM joIe, ke temane ribAvavAM joIe, te badhA bhaviSyamAM paNa e ja rIte chaMda-bheda tathA janma-jarA-maraNa pAmaze ane aneka ceAniemAM bhaTakatA bhaTakatA bhavaprapaMcanA kakaLATa bhagavaze. temane mAtRmaraNa, pitRmaraNa, bhrAtRmaraNu, tathA e ja pramANe bhAryAM, putra, putrI, tathA putravadhUnAM maraNanuM du:kha bhAgavavuM paDaze; tathA dAridra, daurbhAgya, apriyaprApti, ane priyaviyeAga vagere bahu prakAranAM du:kha-daunasya bhAgavavAM paDaze. temane siddhi ke kheAdha prApta Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI mahAvIthA thavAM azakaya thaze, tathA te sarva duHkhAne aMta lAvI zakaze nahI. 'paraMtu je zramabrAhmaNeA ahiMsAdhama upadeze che, tee A badhAM du:kheA nahIM pAme tathA te siddhi ane Adha pAmI, sarva duHkhAne aMta lAvI zakaze.' [ sUtrakRtAMga 2-2] 3. sadgurunuM zaraNa svIkArI, sanu jJAna pAmele bhikSu beI zake che ke, A jagata sthAvara ane jaMgama e e prakAre vibhakta thayeluM che. temAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane hAlatAMcAlatAM ( trasa ) prANIe ema cha prakAranA javAnA vargo pAtapeAtAnAM kama anusAre AvI rahyA che. e cha vargo ja ekabIjAmAM AsaktithI, parigrahathI, tathA pariNAme thatAM hiMsAdithI karma baMdhananAM nimitta bane che. paraMtu jema mane kAI lAkaDI vagerethI mAre athavA pITe athavA kAI mArA tiraskAra kare ke bIjI rIte mane ribAve athavA mArI nAkhe~ are mAtra mArA vALa ukhADe, teA. paNa mane du:kha thAya che, temaja badhA jIvAne pachu thAya che mATe kAI pazu jIvanI hiMsA na karavI, temaja kArya paNa prANIne mAravuM nahIM, ribAvavuM nahIM, baLAtkArathI tenI pAse kAma karAvavuM nahIM ke te icchAthI tene pALavuM nahIM. je kAI arihaMta bhagavAne thaI gayA che, hAlamAM che ke bhaviSyamAM thaze, te badhA Ama ja kahe tathA Ama ja upadeze che. e dhama dhruva che, nitya che, tathA zAzvata che ane samagra leAkanuM svarUpa jANIne, anubhavI tI karee kahelA che. AvuM jANI, te bhikSu ahiM sAdhanuM saMpUrNa pAlana karavAnI icchAthI hiMsA, parigraha vagere pAMca mahApApAmAMthI virata thAya che. te sthAvara ke jaMgama kAI prANInI traNe Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA prakAre hiMsA karatA nathI temaja jaDa ke cetana kAmabheAgAnA padArthIne traNe prakAre parigraha karatA nathI. te zabda, rUpa, gaMdha, rasa, ane sparze vagere viSayAnI mUrchAne parityAga kare che tathA kredha-mAna-mAyA-lAbha-rAgadveSa-kalaha-ni dA-cADIcUmalI vagerene pazu tyAga kare che, te sayamamAM aprItivALAM nathI thatA tathA asayamamAM prItivALA nathI thatA. te mAyAvIpaNe asatya nathI melate, tathA mithyA sidghAMtAmAM mAnyatA nathI rAkhatA. TUMkamAM, te bhikSu saMsAra prApta karAvanArAM sava meTAM meTAM pApasthAnethI traNe prakAre nivRtta temaja virata thAya che. 531 te jANe che ke, jagatamAM sAmAnya rIte gRhasthImA temaja keTalAka zramazrAhmaNe hiMsArimati yukta heAya che. te traNe prakAre prANIonI hiMmAmAMdhI temaja kAmabhegAnA jaDa ke cetana padArthonA parigrahamAMthI nivRtta thayA nathI hotA. paraMtu mAre te ahiMsaka ane aparigrahI thavuM che. chatAM mAre mAruM jIvana te te hiMsAparigrahAdi yukta gRhasthA vagerene AdhAre ja gALavAnuM che. Ama vicArI, te bhikSu mAtra zarIrayAtrA pUratA ja temane AdhAra svIkArI, peAtAnA mArgamAM prayatnazIla thAya che. [sUtrakRtAMga 2-1] 4 pRthvI-prANI-agni-vAyu- dhAnyAnAM bIjo sahita tRNu ane vRkSeA, ane hAlI cAlI zake tevAM prANIe * ema jIvAnA cha vargo che. e cha vargo ja ekabIjA pratye hiMsA parigrahAdithI ka`baMdhananA nimitta bane che. buddhimAna mAse peAtAnA dAkhalA uparathI, anukULa ta vaDe vicAra karavA ke, mArI peThe kAI prANIne du:kha gamatuM nathI, mATe mAre kAInI hiMsA na karavI joIe. jJAnInA jJAnaneA sAra paNu eTaleA ja che ke, te kAInI hiMsA nathI karatA. ahiMsAne 1. mana-vANI-kAyAthI; athavA karavI, karAvavI, ane anumati ApavI -- e traNe prakAre. - Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI mahAvIra kathA siddhAMta paNa e ja che; tathA tene ja zAMti ke nirvANa paNa paraMtu jyAM sudhI manuSyamAMthI sarva prakAranA deze dUra thayA nathI, tyAM sudhI te mana-vANu-kAyAthI saMpUrNa ahiMsA pALI zakavAno nathI. mahAprajJAvALA buddhizALI manuSya jitekiya thaI, viSayabhogamAMthI nivRtta thavuM ane saMyamAdimAM parAkramI banI vicaravuM. teNe ati mAna-mAyA-krodha-lobhathI dUra rahevuM. TUMkamAM teNe sarva sArAM karma AcaravAM ane pApakarmo tyAgavAM. teNe tapAcaraNamAM parAkramI banI, nirvANane nakSatramAM caMdramAnI peThe zreSTha mAnI, tene sAdhavAmAM puruSAthI thavuM. jema A jagata sarva bhUtaprANuonuM AdhArasthAna che, tema je buddo thaI gayA che ane hajI thavAnA che, temanuM paNa nirvANa e ja AdhArasthAna che. mATe teNe ikriyAnuM damana karI, te nirvANa ja prApta karavA prayatnazIla thavuM. ( [ sUtrakRtAMga 1-11] 5. kapilyanagaramAM saMyata nAme rAjA rAjya karato hato. te eka vakhata caturaMgI senA ane vAhane sAthe mRgayA karavA kAMpilyapuranI pAse AvelA kesara nAme udyAnamAM gayo. mRgayAnA rase caDI, te rAjA ghaDA upara besI mRgo upara bANe phekate te ullAnamAM ghUmavA lAge. te udyAnamAM AvelA eka latAmaMDapa nIce eka muni dhyAna dharatA hatA. rAjAe mRgayAnI dhUnamAM te tarapha paNa bANe cheDayAM hatAM ane keTalAMya mRga te muninI AjubAju ja marelAM paDayAM hatAM. acAnaka te muni rAjAnI najare paDyA temane joI, gabharAI jaIne te rAjA temane pitAnAM bANethI kaMI IjA thaI che ke nahIM te jevA ghaDA uparathI nIce Utaryo tathA vinayapUrvaka munine namaskAra karI, pote ajANamAM karela aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyo Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA * 33 prathama to dhyAnamAM beThelA te munie rAjAne kAMI javAba na Ape. tethI vadhu gabharAI, te rAjA munine potAnI eLakhANa ApatA kahevA lAgyo, "he bhagavad ! saMyata rAjA chuM. Apa mane javAba Apa. krodha pAmelA munio pitAnA tejathI kare mANasane paNa bALI nAkhe che, ema meM sAMbhaLyuM che.' A sAMbhaLI munie te rAjAne javAba Apyo, "he rAjA! tuM nirbhaya thA, tathA te ja pramANe bIjA prANuone paNa abhaya ApanAre bana. tuM je mRtyunA bhayathI uThega pAmI, Ama kSamApanA kare che, te ja mRtyunA mukhamAM tuM bIjAM prANuMene zA mATe dhakele che? A anitya jIvalokamAM sukhanI icchAthI mANase zA mATe bIjA prANonI hiMsA karavI joIe? darekane maraNa AvavAnuM ja che, te pachI vIjaLInA jhabakArA jevA jIvitamAM ke tenAM sukhamAM Asakita zI? pote priya mAnelAM sukhe ke stro-putra-saMbaMdhIo vagere sukhanAM sAdhane maryA bAda sAthe AvatAM nathI. UlaTuM marelA pitAne putro ane marelA putrane pitA ghara bahAra kADhe che. pachI te mANase pedA karelA dravyathI alaMkRta thaI parapuruSe teNe sAcavelI strIo sAthe haSTa ane tuSTa thaI krIDA kare che. paraMtu pelo mANasa te pita karelAM zubhAzubha karmo sAthe ja paralokamAM jAya che." gabhAli muninA A upadezathI saMyata rAjAe saMvega ane nirveda pAmI, rAjapATa vagere choDI dIdhuM ane temanI pAse dIkSA lIdhI. [uttarA. 18] Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya 1. jene saMyama prApta karI, karmonA niradhathI samAdhi prApta karavI che, tathA mana-vacana-kAyA tathA Idro upara jaya meLavI temanuM duSpavRttimAMthI rakSaNa karavuM che, ane e rIte apramattapaNe mokSadharma Acaravo che, tene vIryanirodharUpI (dhULa) brahmacarya siddha karyA vinA cAle tema nathI. paraMtu jananeMdriyano nirodha paNa bIjI AnuSaMgika nAnI meTI sAvacetIo vinA duSkara che. mATe mahatamAM puruSoe tenI vAgarUpe nIcenA daza prasaMgeno tyAga karavAnuM upaderyuM che. jeo (abhimAnathI ke pramAdathI) te prasaMgomAM bedarakAra rahe che. teone dhIme dhIme potAnA vratamAM zaMkA utpanna thAya che, pachI viSayabhegenI kAMkSA utpanna thAya che, ane pachI brahmacaryanI AvazyakatA ja che ke nahi evI vicikitsA utpanna thAya che. aMte temanA brahmacaryAno bheda thaI jAya che, temane unmAda ane bIjA dIrghakAlika roga prApta thAya che; tathA teo kevaLIe kahelA dharmamAMthI bhraSTa thAya che. te daza prasaMgo A pramANe che : 1. bhikSae koI prakAranA saMsarga vinAnAM zayana ane Asana vAparavAM; tathA strI-pazu ane napuMsakanA saMsargavALAM zayanasana na vAparavAM. 2. brahmacArIe mAtra strIone kathA na kahevI ke strI saMbaMdhI kathA na karavI. 3. brahmacArIe strIonI sAthe ekAsane na besavuM. Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahacaya 55 4. brahmacArIe strIonI suMdara ke AkarSaka, manahara ke manerama Idriyo tarapha jevuM nahi ke temanuM ciMtana na karavuM. 5. brahmacArIe koTaDI pAchaLa rahIne, paDadA pAchaLa ke bhIMta pAchaLa rahIne, strIonuM kujita, rudita, gIta, hasita, stanita, kaMdana ke vilApanA zabda na sAMbhaLavA. 6. brahmacArI nigraMthe pUrve bhagavelA bhoge ke karelI kIDAo saMbhAravI nahi. 7. brahmacArIe rasakasavALo uttejaka AhAra na levo. 8. brahmacArIe pramANathI vadhAre khAnapAna na karavuM. 9. brahmacArIe zarIranI ane kapaDAMnI TApaTIpa na karavI. 10. brahmacArIe jananeMdriya uparAMta zabda-rUpa-rasa-gaMdha ane sparzanI Idrine paNa vaza na thavuM. strIo vaDe saMkIrNa ghara, manoraMjaka strIkathA, strIono paricaya, temanI IdheinuM nirIkSaNa, teonuM kujita, rudita, gIta, ane hAsya, teonI sAthe bhojana ane beThaka, rasadAra ane pramANathI vadhAre khAnapAna, tathA zarIranI TApaTIpa - A badhI vastuo mANasane priya che ane tethI temane tyAga karavo muzkela che. paraMtu AtmAnI zodha karanArA mANasane mATe te e tAlapuTa viSa jevI che. jene samAdhi prApta karavI che, teNe A badhAM zaMkArathAne tajI devAM joIe; ane dhIrajathI jiteMdriya ane samAdhiyukta banI, dharmane mArge vicaravuM joIe. - je A duSkara brahmacaryanuM AcaraNa kare che, tene devadAnava-gAMdharva vagere sarva namaskAra kare che. A dharma dhruva che, nitya che, zAzvata che, ane jine batAvela che. e ja mArga vaDe pUrve keTalAya jIvo siddha thayA che, atyAre thAya che, ane hajuya thaze. [uttarAva 16 ] Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA 2. jema bagalI IMDAmAMthI pedA thAya che, ane IMDuM bagalImAMthI pedA thAya che, tema mehanuM u52 ttasthAna tRSNA che, ane tRSNAnuM utpattisthAna meha che. rAga ane dveSa e karmanAM bIja che; ane temanuM utpattisthAna meha che. karma ja janmamaraNanuM mULa che; ane janmamaraNa e ja duHkha che. jene meha nathI, tenuM duHkha gayuM; jene tRSNA nathI, tene moha gaye; ane jenAmAM lAbha nathI, tenI tRSNa gaI jene lebha nathI tene kAMI nathI. e rAga-dveSa-mohane nirmULa karavAnA upAya A pramANe che: dUdha-dahIM vagere dItikAraka raso yatheccha na sevavA; kemake, jema svAdu phaLavALA vRkSa tarapha pakSIo ToLAbaMdha doDI Ave che, tema dIpta manuSya tarapha kAmavAsanAo doDI Ave che jema bahu kASTavALA vanamAM pavana sahita saLagele dAvAgni zAMta thato nathI, tema yatheccha AhAra karanAra brahmacArIne IkiyAgni zAMta thata nathI. ati AhAra keIne hitakara nathI. ekAMtamAM rahenArA, ochuM khAnArA, ane InuiM damana karanArA puruSone ja rAgarUpI zatru nathI namAvI zakato; paraMtu auSadhathI vyAdhinI peThe jAte hArI jAya che. [uttarADa 32] 3. jinapravacanamAM kaheluM che ke, jeo rUpamAM Asakta rahe che, teo hiMsAmAM Asakta rahe che. karmanuM svarUpa samajIne keInI hiMsA na karavI, ane saMyamavAna thaI uchAMchaLA na thavuM. sAdhutAne AkAMkSI puruSa darekanA sukhane vicAra karI, samagra lekamAM koIne paNa na dUbhave ke na keInI hiMsA kare. saMyama tarapha ekamAtra lakSya rAkhatA, ane asaMyamane oLaMgI gayela e saMyamI, strIomAM virata thaIne nirvedapUrvaka rahe. te vasumAna ane jJAnI puruSa koI prakAranuM pApakarma na kare. [AcA. 1-5] Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mukta - jJAnI 1. jeNe A zabda, rUpe, gaMdha, raso ane sparzenuM svarUpa barAbara jANeluM che, te ja puruSa AtmavAna, jJAnavAna, vedavAna, dharmavAna, ane brahmavAna che. te A lokanA svarUpane barAbara samaje che. te ja sAco muni che. te manuSya saMsAranA pherA ane tenA kAraNarUpa mAyAnA saMgane barAbara oLakhe che. [AcA) 1-3] 2. janma ane maraNanuM svarUpa samajIne te kazAne abhilASa karatuM nathI. te janmamaraNanA mArgane oLaMgI jAya che. jenuM mana kyAMya bahAra nathI karatuM, e te samartha mahApuruSa kazAthI abhibhava pAmyA vinA "nirAvalaMbanatAmAM" rahI zake che. 3. je satya che, te ja munipaNuM che; ane je muni paNuM che, te ja satya che. 4. padArthone je yathAvasthitarUpe jANe che, te ja yathArthatAmAM rahe che; ane je yathArthatAmAM rahe che, te ja padArthone yathAvasthitarUpe jANe che. evA manuSyo ja bIjAne duHkhanI sAcI samaja ApI zake che. te leke ene tarI gayA che, ane te ja tIrNa, mukta ane virakata kahevAya che, ema [AcA. 1-2] 5. je mANasa jJAnI che, tene mATe kaze upadeza nathI. te kuzaLa puruSa kAMI kare athavA na kare tethI te baddha paNa nathI ane mukta paNa nathI. [te paNa lokasaMjJAne badhI Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 zrI mahAvIrakathA rIte barAbara samajIne ane samayane oLakhIne te kuzaLa puruSa pUrvenA mahApuruSoe na AcarelAM karmo Acarato nathI. [ AcA) 1-2] 6. je baMdhAyelAne mukta kare che, te vIra prazaMsA [AcA1-2 ] 7. ajJAnIone je baMdhanAM kAraNa che, te ja jJAnIne muktinAM kAraNa che. ane jJAnIne je muktinAM kAraNa che, te ajJAnIne baMdhanAM kAraNa che. [AcA. 1-4] 8. jene A lekamAM bhegaSaNa nathI, tene anya niMdya pravRtti zAnI hoya? zuM evA vIrene upAdhi hoya che? draSTAne upAdhi nathI hotI, ema huM kahuM chuM. [AcA. 1-4] 9. jema sarakhI jamIna upara Avele, pANIthI bharele, raja vinAno, ane pitAne Azare rahelAM aneka jatuonI rakSA karanAre kaI eka moTo dhare hoya, tema A saMsArarUpI pravAhamAM jJAnI puruSa che. te sakaLa guNasaMpattithI paripUrNa hoya che, samabhAvI hoya che, pApamaLa vinAno hoya che, jagatanAM nAnAM moTAM sau prANIonI rakSAmAM tatpara hoya che, tathA tenI badhI Idriya viSamAMthI vyAvRtta hoya che. evA maharSione A jagatamAM kazI ja kAmanA nathI hotI. teo kALanI vATa jotA A jagatamAM vicaryA kare che. tevA kuzaLa puruSanI najaramAM, tevA kuzaLa puruSe batAvelI niHsaMgatAmAM, tevA kuzaLa puruSanA AdaramAM, tevA kuzaLa puruSanI zikhAmaNamAM, ane tevA kuzaLa puruSanI najIkamAM ja saMyamapUrvaka rahevuM joIe, tathA te kuzaLa puruSanA cittane ja anusaravuM joIe. temanI sarva prakAre sevA karavI joIe, tathA temanI AjJAne vaza rahIne ja sarva kriyAo karavI joIe. ema karanAre saMyamI Ini parAjaya karIne satya vastu joI zake che. [AcA. 1-5] Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukta - jJAnI 239 10. jene tuM haNavA mAge che, te tuM ja che; jene tuM tAe karavA mAge che, te paNu tuM ja che; jene tuM paritApa upajAvavA mAge che, te paNa tuM ja che; jene tuM bAvavA mAge che, te paNa tuM ja che; tathA jene tuM mArI nAkhavA mAge che, te paNa tuM ja che. Ama jANanAre saraLa ane pratiyud manuSya kAI ne kAI te nathI ke haNAvatA nathI. te AjasvI che; jenI kAI pratiSThA nathI evA apratiSThane haNute te jANe che. upara-nIce ane AjubAju madhe karmonA pravAhe| vahyA kare che. e pravAheAthI Asakti thAya che, ane te saMsAramAM rakhaDavAnuM kAraNa che. jJAnI puruSa janma ane maraNanu svarUpa samajIne kazAnA abhilASa nathI karatA. te janma-maraNanA mArgane eLa`gI jAya che. jenu mana kayAMya bahAra nathI krUratuM, eve te samartha mahApuruSa kazAthI abhibhava pAmyA vinA nirAvalaMbananAmAM rahI zake che. vANI tyAMthI pAchI phare che; tyAM kAI taka paheAMcatA nathI; ane buddhi pesI zakatI nathI. je AtmA che te ja vijJAtA che, ane je vijJAtA che te ja AtmA che. te lAMbe nathI, TUM nathI, geALa nathI, trAMseA nathI, ceArasa nathI, ane maMDaLAkAra nathI; te zarIrarUpa nathI, te saMgI nathI, te strI nathI, puruSa nathI, ane napuMsaka pazu nathI, te jJAtA che, te vijJAtA che, tene kazI upamA nathI. te arUpI sattA che. te zabdAtIta hAvAthI tene kArya zabda nathI. te zabda nathI, rUpa nathI, gaMdha nathI, rasa nathI, kAMI nathI, ema huM kahuM chuM. spa nathI ~ emAMnuM [AcA15 ] Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 upadeza ApavAnA adhikAra 1. sayamathI surakSita evA puruSa! peAtAnI meLe ke khIjA pAsethI satya jANI, A! saMsAramAMthI mukta thayA hAya che. tee ja kriyAvAdanA upadeza ApavAne temaja bIjAne saoNMsArasamudramAMthI acAvavAne zikitamAna thAya che. [ sUtrakRtAM1-12 ] 2. dhamane nAnI pAsethI barAbara samajIne, tenu rahasya pAmyA bAda, tathA tene paripUrNu rIte samajAvI zake tevA thaI te bIjAne upadeza ApavA javuM, tathA jJAnIe kahelA arthanI madA na eLagAya e rIte upadeza ApavA. emeAkSamA kevI rIte upadezavA e je jANe che, tevA zraddhALune hAthe siddhAMtane AMca AvatI nathI. te satyane ceratA nathI ke chupAvatA nathI, alpa a vALI vastune ADaMbarathI meATI karatA nathI, tathA sUtra ke tenA anI banAvaTa karatA nathI; te mANusa siddhAMtane sAce rakSaka che. je zAstrane zuddha rIte samaje che, je tapasvI che, je dharmane vigatavAra jANe che, jenuM kahevuM prAmANika che, je kuzaLa che, tathA vivekayukta che, te mekSamAM upadezavAne yegya che. dhane saMpUNa paNe sAkSAtkAra karIne je upadeza Ape che, te yuddha puruSa sasAranA aMta karAvI zake che. peAtAnI temaja khIjAnI mukita sAdhanArA tee jugajUnA praznone niveDA lAvI zake che. [ sUtrakRtAMga_1-14 ] Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza ApavAno adhikAra 3. mayadAnA bhAnavALo te bhikSa pharato pharato jyAM gayo hoya che, tyAM dharmopadeza svAbhAvika rIte kare che. ane pravajyA levA taiyAra hoya ke na hoya, topaNa, sAMbhaLavAnI IcchAvALA badhAne zAMti, virati, nirvANa, zauca, RjutA, mRdutA, baMdhutA, tathA sarva jIvonI, prANonI, bhUtonI ane sonI ahiMsArUpI dharma kahI saMbhaLAve che. te bhikSu anna mATe, pAna mATe, vastra mATe, raheThANa mATe, pathArI mATe ke bIjA vividha-kAmo mATe dharmopadeza nathI Apata; paNa pitAnAM pUrva karmone kAraNe ja glAni pAmyA vinA Ape che. evA guNavAna bhikSu pAse dharma sAMbhaLIne tathA samajIne parAkramI puruSo prayatnapUrvaka te dharmamAM pravRtta thAya che; tathA tema karIne sarva zubha sAdhanasaMpattithI yukta thAya che, sarva pApasthAnamAMthI nivRtta thAya che, virata thAya che, tathA saMpUrNa siddhi prApta kare che. [sUtrakRtAMga 2-1] 4. saMsAranuM saMpUrNa svarUpa samajI, sthAvarajaMgama prANuonA kalyANa mATe hajAronI vacce dharmopadeza karanAra ekAMta ja sAdhI rahyo hoya che. kAraNa ke, tenI AMtaravRtti samAna ja hoya che. je koI zramaNa pite kSAMta, dAMta, jitedriya, tathA vANInA guNadoSa jANanAro heya, te dharmopadeza ApavAmAtrathI tene kaze doSa lAgatuM nathI. citrakRtAMga 2-6 ] 5. saMpUrNa evA kevaLajJAnathI lekanuM svarUpa pote jANyA vinA jeo bIjAne dharma upadeze che, teo pitAne ane bIjAne baMnene nAza kare che. saMpUrNa jJAnathI lekanuM svarUpa samajIne, tathA pUrNajJAnathI samAdhiyukta banIne je saMpUrNa dharma upadeze che, te pote paNa tare che, ane bIjAne paNa tAre che. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 zrI mahAvIra kathA je mANase svakalpita mAnyatAne anusaravAne badale, jJAnInI AjJA anusAra parama mokSamArgamAM mana-vANI-kAyAthI sthita thaI, potAnA AtmAnuM depamAMthI rakSaNa karyuM che, tathA tema karIne samudra jevA A bhavasamudrane taravA mATe jeNe sarva sAmagrI prApta karI che, tevo puruSa bhale bIjAne dharmopadeza Ape. [sUktAMga 2-6 ! 6. tejasvI, zAMta daSTivALA ane vedavita saMyamIe leka upara kRpA karIne, ane tenuM svarUpa samajIne dharmanuM kathana karavuM tathA tenuM vivecana karavuM. satya mATe udyamavaMta thayelA ke nahIM thayelA evA sAMbhaLavAnI IcchAvALA sarvane saMyamIe dharma samajAvo. bhUtamAtranuM svarUpa vicArI, zAMti, vairAgya, upazama, nirvANa, zauca, jutA, nirabhimAnatA, aparigrahapaNuM, ane ahiMsArUpI dharma teNe upadeza. e pramANe dharmane kaheto bhikSu pote takalIphamAM paDato nathI ke bIjAne paNa takalIphamAM nAkhato nathI, tathA koI bhUtaprANune paNa pIDA karato nathI. Avo upadezaka mahAmuni duHkhamAM paDelAM sarva bhUtaprANIone "asaMdIna" beTanI peThe zaraNarUpe thAya che. jema pakSI potAnAM baccAMne uchere che, tema udyamavaMta nahi thayelAne te medhAvI bhikSu rAta ane divasa zAstra upadezIne dhIre dhIre taiyAra kare che, ema huM kahuM chuM. [ AcA. 1-6 ] Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAco yajJa cAMDALa kuLamAM utpanna thayelo, paraMtu uttama guNavALo harikezI bala nAme eka jiteMdriva bhikSu hatA. te bhikSu haravApharavAmAM, bhikSA mAgavAmAM, bolavAmAM vagere pravRttiomAM kALajIvALo hato, saMyamI hato, susamAhita hatA, jiteMdriya hato. tathA mana-vANuM ane kAyAnuM azubha pravRttiomAMthI rakSaNa karato vicaratA hatA. eka vakhata bhikSArthe pharate pharato te, brAhmaNa sAthe rAjapurohita jyAM yajJa karato hato, tyAM yajJamaMDapa AgaLa AvI pahuM. tapathI sukAI gayelA ane jIrNa, malina, tathA nakAmAM jevAM vastrapAtra vagere upakaraNavALA te gaMdA munine Avata dekhI, pelA asabhya brAhmaNe tene upahAsa karavA lAgyA. pitAnI ucca brAhmaNa jAtinA madathI garviSTha banelA, hiMsaka, ajiteMdriya, abrahmacArI, ane mUDha evA te brAhmaNe tene kahevA lAgyA : "Avo bihAmaNe, kALo, vikarALa, bUciyo, cIMtharehAla, melebhUta, apazukaniyA tathA ukaraDethI vINuM ANelAM kapaDAM gaLe vITela tuM koNa ahIM AvyA che? ahIM zA mATe Ubho rahyo che? ahIMthI vegaLo thA!' hari: "gharabArano tyAga karanAre huM zramaNa chuM, saMyamI chuM, tathA brahmacArI chuM. huM mAruM anna jAte rAMdho nathI, paraMtu yAcakavRttithI jIvuM chuM. tethI bIjAe pitAne mATe taiyAra karelA Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIrakathA annamAMthI vadhyuMTayuM mAgavA bhikSAkALe AvyA chuM. tame leka ahI yAcaka vagerene laya anna vaheMcI rahyA che, tathA jAte paNa puSkaLa annapAna khAepIe che. mATe, mane tapasvI jANI, je kAMI vadhyuMdhAyu heya te Ape.' 544 purahita : - ahIMyAM brAhmaNA mATe ja bhAjana taiyAra kareluM che. ane brAhmaNa sivAya te bIjA kAI ne ApavAnuM nathI; mATe aDIthI cAlyA jA.' . hira: ' kheDUtA ativRSTi thAya ke apavRSTi thAya te paNa pAkanI AzAe jema UMcInIcI ema bane prakAranI jamInamAM bIja vAve che, tema tame mane paNu dAna Ape|. mArA jevuM halaku pAtra paNa tamane kAMIka puNyaprApti karAvaze.' brAhmaNA : ' jagatabharamAM jANItuM che ke, jAti ane vidyAthI yukta ame brAhmaNe ja dAna mATe ucita kSetrA chIe. temAM vAvelAM bIja puNyarUpe acUka UgI nIkaLe che.' * hari : krodha-mAna-hiMsA-nU cArI-ane aparigrahathI yukta evA leAkeAne jAti tathA vidyAthI hrIna ja gaNavA joI e. tevA leAkene dAna mATe uttama pAtra kahI zakAya nahi. veda bhaNIne pazu tenuM tAtpa na jANanArA, khAlI vANIne bhAra U~cakanArA ja kahevAya. paraMtu UMcanIcane dhera samAnatAthI vicaratA munie ja dAnanAM uttama kSetra kahevAya.' pure|hita mArI samakSa tuM vaivit adhyApakeAnI Ama nidA karavAnI hiMmata kare che! teA sAMbhaLa, mAruM A badhuM annapAna bhale vaNasI jAya, paNa huM nitra thaDA ! tane temAMthI eka kaNa paNa huM ApavAne nathI.' hari: satpravRttio vaDe susamAdhiyukta, mana-vANI-kAyAnuM asapravRttiomAMthI rakSaNu karanArA, tathA jitendriya evA sAdhune bhikSA nahIM Ape, teA A yajJamAMthI tame khIjuM zuM lAbhavAnA che?' Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA yajJa 15 reAhitaH 'are! ahIM ATalAmAM kAI che ke nahI ! Ane daMDA vaDe, ke dhappA vaDe mArIne, gaLacuM pakaDI bahAra kADhA!' adhyApakanAM vacana sAMbhaLI, keTalAya juvAniyAe daMDA, seTI ane cAbakhA laIne doDI AvyA, tathA te RSine mAravA lAgyA. te vakhate kauzalika rAjAnI bhadrA nAmanI suMdara putrI te juvAniyAene vAravA lAgI: " mArA pitA kauzalika rAjAe jAte mate A munine ApI dIdhI hatI; paraMtu jeNe mArI manathI paNa kAmanA karI nahI, ane mArA asvIkAra karyAM,1 te ja jitendriya tathA brahmacArI muni che. e parAkramI, ane mahAzaktimAna muninI tame nahI te peAtAnA tejathI te tamane bALI mUkaze.' A ugra tapasvI dhAra vatI, ghera avajJA na karo. eTalAmAM te, e munie nagara bahAra ti duka vRkSa nIce je yakSanA sthAnake tArA karyAM hatA, tathA je yakSa A muninA tapa AdithI A munine parama bhakta banyA hatA, te tema ja tenA anucarA aMtarikSamAM rahI, pelA juvAniyAone mAravA lAgyA. dhavAyelAM zarIravALA tathA lAhI ekatA te lene jorka, bhadrAe temane pharIthI kahyuM : * AvA jherI nAga jevA ugra tapavI bhikSune bhikSAkALe tame mAravA gayA, e pataMgiyAM agni tarapha dADe tenA jevuM thayuM che. have jo tamane jAnamAlanI paravA hAya, tA bhegA maLI, mAthuM nIcuM karI, temane zaraNe jAe. AvA mahAtmAe te gusse thatAM AkhA jagatane bhastIbhUta karI nAkhe!' 1. tyAra pachI ja tene A rAjapurAhita paraNyA hatA. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra kathA purahita : - huM badanta! ame karelI ApanI avajJA ane niMdAnI kSamA Ape|. A mUDha ane ajANa bALakAe ApanI je avajJA karI che, tenI paNa kSamA Ape. ame badhAM ekaThAM maLI ApanA caraNanuM rAraNu laIe chIe. huM mahAbhAga! ame ApanuM pUjana karIe chIe. Apa amArA sarvathA pUjya cheA. Apa amArA A vividha vyaMjanA yukta bhAtanA tathA khIjA paNa vividha prakAranA annane! amArA upara kRpA karI svIkAra kare.' 6 brAhmaNe: aho! tapanuM mAhAtmya Ama pratyakSa dekhAya che. paraMtu jAtinuM mAhAtmya kAMI ja dekhAtuM nathI. mAhAtmyayukta divya RddhivALA A cAMDAlaputra rikeza sAdhune jIe!' suni hai yayAga karanArA brAhmaNA! tame pANI vaDe bAhya zuddhine zA mATe zeAdhe che ? bAhya zuddhine zeAdhavI, tene kuzaLa puruSA DahApaNu gaNatA nathI. durbhe, yunustaMbha, tRNu, kASTa ane agninA upayAga karIne, tathA savArasAMja pANImAM nAhInAhIne tame mUrkhatAthI prANeAnI hiMsA karI che, tathA pApane ja vadhAre che. 541 brAhmaNA: huM bhikSu! to pachI kevI rIte yajJa karIe teA pApakarmI dUra thAya ? huM muni ! kuzala puruSA kayA yanute zreSTha yajJa kahe che ? ' muni jiteMdriya puruSa tA cha jA, cArI, parigraha, strI, mAna ane yajJa kare che. pAMca mahAvratAthI kharAkhara jIvananI AkAMkSAne tyAga karI, tathA zarIranI mamatA ane TApaTIpanA tyAga karI, teo zreSTha evA mahAyajJa kare che. brAhmaNo te yajJanA agni karyA ! tenuM agnisthAna kayuM ? tenAM sucA ( kaDachI), chANAM, lAkaDAM vagere sAdhanA kyAM? tathA huM bhikSu ! te agnimAM tame kaye! hAma kare che?' " jIvavau hiMsA, mAyAnA tyAga rUpI surakSita thaI, A Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAro yajJa muniH "tapa e agni che; jIva e agnisthAna che; mana-vANuM ane kAyAnA pega te sucAo che. zarIra e agni saLagAvavAnuM sAdhana che; tathA karma e lAkaDAM che. e pramANe traSioe vakhANele saMyama, ega ane zAMtirUpI hema brAhmaNoH "tamAruM jaLAzaya kayuM? tamAruM zAMtitIrtha kayuM? kyAM nAhIne tame pApa dhuo cho? he yakSapUjita sAdhu, ame te tamArI pAsethI jANavA IcchIe chIe." muni"dharma e mAruM jaLAzaya che; brahmacarya e mAruM zAMtitIrtha che. te nirmaLa che; ane temAM nAhavAthI jarA paNa mela rahetA nathI. temAM nAhIne nirmaLa, vizuddha tathA zAMta banI, huM doSane tyAga karuM chuM. e snAna kuzaLa puruSoe zodheluM che, ane e mahAjJAnane ja RSioe vakhANeluM che. temAM snAna karI, vimaLa ane vizuddha thayelA maharSie uttama sthAnane pAmyA che, ema huM kahuM chuM." [uttarA) 12 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sAce varNa brAhmaNakuLamAM utpanna thayele jayaSa nAmane mahAyazasvI brAhmaNa saMsArathI uThega pAmI, mahAvratarUpI yajJa AcaranAre yati thayo. eka vakhata te mahAmuni vArANasI nagarImAM AvI pahoMcyA. te arasAmAM te nagaramAM vijayaghoSa nAme vedavita brAhmaNa yajJa karato hato. pelA jayaSa muni pitAnA mahinAnA upavAsanuM pAraNuM karavA, te yajJamAM bhikSA mAgavA AvyA. temane AvelA joI vijayaghoSe kahyuM: ' he bhikSu! huM tane bhikSA ApavAne nathI; mATe tuM bIje jA! ahIM te vedavita, yajJAthI, jotiSAMga jANanArA, dharmanA pAragAmI, tathA potAne ane bIjAno uddhAra karavAne samartha evA brAhmaNane ja cha rasathI yukta evuM A bhojana ApavAnuM che." A sAMbhaLI te mumukSu mahAmunie sAruM mAThuM lagADyA nA tenA hitane arthe tene pUchayuM, "he brAhmaNa! pitAne tathA bIjAne uddhAra karavA keNu samartha che te jANe che ?' ene javAba na ApI zakavAthI te brAhmaNe hAtha joDI, te mahAmunine ja tene uttara ApavA vinaMti karI. munie kahyuM: "A yajJavAdI brAhmaNe, ke jemanuM grAhmaNapaNe jyotiSa vagere vividha yajJavidyAmAM AvI rahyuM che, jeonuM ajJAna rAkhathI DhaMkAyelA agninI jema vyartha svAdhyAya Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAce vaNa ane tapathI DhaMkAI raheluM che, tathA jeo janmane kAraNe lokamAM brAhmaNa kahevAya che, ane agninI jema pUjAya che, teo sAcA brAhmaNe nathI. teo potAne ke bIjAne uddhAra karI zake tema nathI. ame te tene ja brAhmaNa kahIe chIe ke, jene kuzaLa puruSoe A pramANe varNavyo che: AvelAmAM je Asakti nathI karato, ane jatAne je zoka nathI karato; Arya vacanamAM je AnaMda pAme che; ApIne tathA agnimAM nAkhIne zuddha karelA senA jevo je nirmaLa che; je rAga, dveSa ane bhaya vinAne che; tapasvI che; zarIre kRza che; IdriyanigrahI che, jemAM lohI ane mAMsa sukAI gayAM che; je suvatI che tathA nirvANa pAmela che; sthAvara jaMgama prANene barAbara jANuM laI, je traNe prakAre temanI hiMsA nathI karate; kodhathI, hAsyathI, lebhathI ke bhayathI je asatya vacana nathI bola; sacita ke acitta keI paNa padArtha - thoDe he ke ghaNe paraMtu - bIjAe ApyA vinA je nathI leta; mana-vANuM ane kAyAthI deva-manuSya - ane pazuyoni viSayaka myuna je nathI seva; pANImAM kamaLanI peThe je kAma bhogethI alipta rahe che; je alelupa che; je bhikSAkavI che; gharabAra vinAne che, nikicana che, gRhasthanA saMsarga vinAne che, tathA pUrva saMbadha ne baMdhuono tyAga karI, je pharI teomAM Asakti nathI rAkhato - tene ame brAhmaNa kahIe chIe. "pazuone bAMdhavAM ane hemavAM vagere yajJakarmo, tathA tevuM vidhAna karanArA vede pApakarmanAM kAraNarUpa heI, durAcArI puruSane bacAvI zakatAM nathI. kAraNake, karmo ja jagatamAM baLavAna che. mAtra maMDAvAthI zramaNa thavAya nahi; mAtra OMkArathI brAhmaNuM thavAya nahiM; mAtra araNyavAsathI muni thavAya nahi; ane mAtra dAbhanAM vastrathI tApasa thavAya nahi. paNa samatAthI zramaNa, Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 550 zrI mahAvIrakathA brahmacaryathI brAhmaNa, jJAnathI muni, ane tapathI tApasa thavAya, karmathI ja mANasa brAhmaNa, kSatriya, vaizya, ke zuddha thAya che. je guNo vaDe mANasa sAce snAtaka (brAhmaNa) thaI zake che, te guNa jJAnI puruSoe varNavelA che. te guNavALA tathA sarva karmothI rahita evA puruSane ame brAhmaNa kahIe chIe. evA guNavALA zreSTha brAhmaNe ja pitAne ke bIjAne. uddhAra karavA samartha che' uttarA0 25] Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [pAna 1645nI neAMdhAmAM nirdezeluM ane pA* 206 upara bIna tarIke gaNavAnuM] sujAtAnI zikSA uruvelAnA pradezamAM senAnI nAmanA eka InAmadAra rahetA hatA. te je gAmamAM rahetA hatA te gAmanuM nAma senAnIgrAma pADyuM hatuM. e InAmadArane sujAtA nAmanI eka rUpavatI kanyA hatI. mane ceAgya vara maLaro ne pahele putra janmaze teA devatAne dUdhanI khIranuM naivedya dharAvI, ghaNA bhAvathI tenI pUjA karIza,' evI sujAtAe kumArI avasthAmAM peAtAnA gAmanI pADeAzamAM vanadevatAnI AdhA rAkhI hatI. sujAtAne maneratha pUrA thayA hatA. tene UMcA kuLane sadguNI vara maLyA hatA. tene eka dekhAvaDA ane tejasvI putra paNu thayeA hatA. sujAtAnI jevI pati para apAra bhakti hatI, tevA ja tenA patine paNa tenA para nitizaya prema hatA ane e prema putralAbhathI dviguNita thayeA hateA. sujAtA A AnadanA utsAhamAM peAtAnA devatAne bhUlI na ga. vaizAkhI pUrNimAne divase prabhAtamAM teNe dAsIne vanamAM jaI tyAM pelI devatA je vaDanA jhADa para rahetI tenI nIcenI jagA sAphasUph karI, pUjAnI taiyArI karavAnI AjJA karI; ane jAte dUdhanI uttama khIra banAvavAnA kAmamAM paDI. edhisattvane* tapazcaryAMnA AraMbha karyAne Aja lagabhaga cha varSa thavA AvyAM hatAM. Aja savAre sujAtAnI devatA rahetI hatI te jhADa taLe te dhyAnastha eThA hatA. keTalAka vakhata sudhI chavAsthAvasthAmAM sAdhaka dazAmAM buddha mATe vaparAtu vizeSaNa. 51 Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zrI mahAvIra kathA parimita anna grahaNu karavAne lIdhe caherA para pUnI kAMti AvI hatI ane temAM tapazcaryAthI AvelI tesvitA bhaLavAthI tenI sukhakAMti atyaMta prasanna bhAsatI hatI. sujAtAnI dAsIe meAdhisattvanI dhyAnastha kheDelI gaMbhIra mUrti nihALI, tyAre tene thayuM ke sujAtAnI pUjA grahaNa karavA sAru sAkSAt devatA ja A jhADa nIce AvIne beThI che ! tarata ja te doDatI sujAtA pAse gaI ane melI, Aye tamArA para anugraha karavA mATe vanadevatA vaDanA jhADa nIce AvIne beThI che. dUdhanI khIra ane pUjAnI sAmagrI laI ApaNe satvara tyAM jaIe ane devatAnI pUjA karIe.' sujAtAe dAsIne pUjAnI saghaLI sAmagrI ApI. senAnA thALamAM dUdhanI khIra mUkI ane jA seAnAnA thALathI tene DhAMkI cALa pe|te mAthA para lIdhe|. baMne jaNIe pelA vaDanA jhADa pAse AvI, tyAM dUrathI ja meAdhisattvanI gaMbhIra mukhamudrA e chaka thaI gaI. e vanadevatA che. evI dAsIne te pahelethI ja khAtarI thaI gaI hatI. paNa have sujAtAne paNa saMzaya UDI gayA. teNe The edhisattvanI pAse pelA khIra bharelA thALa mUkyo ane tenI pradakSiNA pharI ane praNAma karI peAte bAjue UbhI rahI. pelI bheALI dAsI te! eSisattva AgaLa ALeATavA ja lAgI. te meTA avAjathI vanadevatAnI stuti karavA lAgI. teNe macAvelI A garabaDane lIdhe edhisattvanA dhyAnasukhamAM aMtarAya Avye, tethI * teNe AMkhA ughADI ane te ane tarapha joyuM. te vakhate, A devatA na heAya, paraMtu kAI mahAna tapasvI che ema sujAtAne lAgyuM. teNe kheAdhisattvane kahyuM : "he satpuruSa ! ame vanadevatAnI pUjA karavA AvyA hatAM; ane Apa ja vanadevatA haze evI mAnyatAthI A dugdhAna Apane apaNu karyuM che. Apa ene svIkAra karaze. evI mArI vinatI che. jo ApanA jevA sAdhupurupa Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa A navalane svIkAra karaze, to mArI devatA mArA upara atyaMta prasanna thaze emAM saMzaya nathI!" bodhisatve hAthamAM jaLa laI te ane svIkAra karyo. pachI mita bhojana karI, sujAtAne AzIrvAda ApI, nadIne kAMThe te saMdhyAkALa sudhI pharyo ane pachI eka pIpaLanA jhADa pAse lAM senthiya nAmanA eka dhAsanA bhArAvALAe temane ghAsanA ATha bAcakA ApyA. te dhAsane laIne teo pelA jhADa nIce AvyA. AvyA. ane tyAM jhADanI pUrva bAjue te dhAsanuM Asana banAvIne te upara dhyAnathI beThA. tyAM ja aMtima mAravijaya karyA bAda temane bodhajJAna prApta thayuM, ane te bolyAH "mAruM citta nirvANa pAmyuM che, ane tRSNane kSaya thayo che."] - "bulIlA'mAMthI Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUci [manuSya, prANI, nadI, paMta inAM vizeSanAmeAnI ] apita 210 agnidyota 18 agnibhUti 18, 210, 416 agnimitrA 349 agnivezya 417 azivasyAyana 170 acala 30 acalabhrAtA 20 accha 385 accheda 134 acchidra 170 aAtazatru 78, 82, 233, 239, 245, 363, 300, 373, 37 [jIe rUNika, kANika ] atibhadrA 210 atimuktaka 427 adInazatru 425 anavadyA 11 ana'gasenA 20 anAthamuni 241 anyapAlaka 404 apApA 194, 207, 210, 232 apratihata 425 amAsa 386 abhayakumAra 237, 239, 244, 297, 318, 320, 327,329, 334, 362 alIti 309, 313 ayAkhyA 10 anAtha 120 ariSTanemi 118, 120 arjuna 383, 425 arjunaka 426 alakSa 429 avanI 234, 282 avyakta jAda aA 160 arokkhaDa (udyAna) 186 azvagIva kara azvinI 359 asthika (gAma) 127, 128 ahicchatra 342 ahicchatrA 389, 440 agadeza 77,78,189,232,37, 371, 385, 45, 449 agamadira caitya 383 anarANI 425 abaDa 397 gAvika 161, 276, 347, 394 -siddhAMta 340 AnaMda 83, 147, 181, 28, 365, 381, 415 AmalakA 429 Ardraka 104, 176, 320 AkA 320 AlikA (nagarI) 185, 314 330, 383 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi AlalikA 164 Avarta (gAma) 154 ALAra kAlAma 227 jayadatta 7, 85, 89, 228 aSabhadeva 10, 120 bhasene 12 trASipatana 228 gaNibhadraputra 330 icavAku 79 IsidAsa 425 Idra (zadra) 91,98,103,125, 132, 131, 145, 156, 157, 187, 34 drabhUti gautama 81, 89, 20, 268 276, 278 ra94, 302, 315, 346,354,355,36, 389 406, 405 [juo gautama paNa] drarAmAM 128 ucinI 78, 190,311, 337 ujhikA 43 uttarAvAcAlA (gAma) 137, 140 u5la 133, 152, 164. udaka peDhAlapura 408 udaya 404 udayana 78, 190, 280 udAcana 77, 309,328, 330,430 udAyI 364, 382 GDapura 383 udraka rAmapurA 27 upanada 150 uvelA 228 ucAlI 39 uSNaka (gAma) 165 anuvAlakA 206 258 48 aphavAkuvaMzIya 77 ayaka 382, 430 kaccha (rAva) 10 kaThapUtanA 150, 15 kIsamAgama 156 kanakha 127 kanakapura 45 kapila 20 kapilA 319 karU! 10 karNikAra 170 kAkA (gAma) 154 kAra ja kaliMka 170 kaMDarIka 411 kAla 142 kAkaMdI 342, 369 kAmadeva 306, 415 kAmamahAna 383, 428 kAla 363,365,37 juo kALa] kAme 56 kAlasokarika 358, 3ra0 kAlahastI 154 mAhitI5 46 AvI 37 kAlelAyI 404 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzI 288, 386, 37, 449 kAzIla 371 kAya5 28 kALa 25 kAMtimatI 20 kAMpilya 342, 347,415, 532 kAMpilyapura 697 kima 4ra6 kIrtivamAM 60 kukara pa7 kuNaladeza ja kumAraputra pramANa 408 kumAra (gAma) 121 , -saMniveza 151 phi3 342, ja karue 77 kurudeza 55 rUpAMcAla 74 kuzAgapura 232, 234 kasinArA 72 kusumazekhara 58 kaMDaka (gAma) 164 kaMDakAlika 347 kuMDagrAma.80 kuMDiyAyanatya 483 kuMthunAtha 120 kuMbha 449 phaNika 171 ( juo ajAtazatru) pikA (gAma) 156 kurmagrAma 166, 168 phUlavAlaka 374 kRtamaMgala (nagara) 152 kutagalA 354 kaNuM 372, 499 kuSNu 371 keya 429 kezI 309, 389, 429 daivaddha 149 keNika -430 [jIo rUANaka] kalAka 17, 80, 126, 148, 15, 210, 294, 415 kezala 233,285,288,381,37, 415,499 [jue kosala] kezalapAMcAla 37 kezalI (gAma) 210 kezvaka (uthAna) 380, 389 -caitya 274, 314 kesala 72, 4 (Ae kezala) kosaladevI 233 kauTilya ja kautsa 385 kauravavaMza 76 kauzalika 545 kauzAMbI 18, 8,185,188,189, 190,280,330,360,4ra4 kauzika 17, 138 kSatriyakuMDa 269 kSitipratiSita (nagara) 23 zudra himAcala 49 maka 369 mila 142 kharaka 194 khaMDaprapAtA (guphA) 49 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheTaka (5) 117 gajapura 342 gayA 160 garga 464 gazAla 355 gagA 49, 10, 140, 401 gaMDakikA 180 gAgalI ka94, 402 gAMgeya 397 girivraja 232 guNazilaka cetya 25, 275, 366 gudata 329 gemara 210 gAbaDula 158 gaMbhadra 137, 25 gabhUmi 165 gemAyuputra 170 gAzaMkhI 167. gozAlaka 104, 150, 158, 248, 383, 416. -mahAvIra sAthe meLApa 15 ane zikAyana 168 ane pAzvanAthanA ziSyo 151 ane gevALiyA 150 ane upanaMda 150 --ane daridrasthavire 15ra nI mAMsabhikSA 153 -nuM lATalAmaNa 155 - paDe che 156 -pharI maLe che 58 -viSe vizeSa vigate 158 i. -ane talane choDa 169 -ghaTa paDe che 169 -ne AjIvika siddhAMta 171 ane Adraka 176, 324 -nI aMtima mulAkAta 380 nA cAra pAnaka-apAnakane siddhAMta 381 gautama [jue idrabhUti ] 39, 415, 456,47,19,42, 424, 4ra7, 4ra9 gotamaputra 383 gobara 167 grAmaka (gAma) 157 amaracaMcA 187 amaredra 187 caMDakauzika 137 caMDa pradyota 234, 282,31,330, '338 (jIe pradyota) caMDavera 34 caMdanA 190, 231, 243, 269, - 285, 330 caMdimA 425 caMdrazaMsara 417 caMdrAvataraNa citya 383 caMpakamAlA 55 caMpA 77, 15, 167,89,93, 335, 365, 468, 37,383, 394, 402, 45, 45, 430, 438, 440, 52 citta 180 cilAta 455 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 cullarAtaka 316 cUlAMpatA 314 ceTaka 73,77, 189, 233, 239, 241,:290, 309, 373 callaNA 233, 241, 244, 296, 339, 364, 429 caitya (sa'niveza) 18 cArAka (gAma) 151, 154 chatrapalAzaka caitya 254 chatrA (nagarI) 54 jata 74, 84 janasAna 160 jamAla 79, 110, 269, 359 dveSa 548 jayamaMgaLa ( hAthI) 58 cavardhana 60 jayaMtI 55, 152, 210, 293 jakhUkhaMDa (gAma) 56 advIpa 50 jakhasvAmI 420 ali 328, 329,404 jitazatru 54, 303 jinadatta 185, 438 jinadAsa 143 jinapAlita 365 nirakSita 366 nabhaka 193 Alika 203 jJAtakSatriya 73 jJAtRvaMza 73, 7 jyeSThA 78, 7 sUci valanaTI 40 heka 278 tamisrAguphA 49 tAlipti 423 tigicchAnagarI 303 tiduvana 389 tuMgika ( gAma ) 210 giyA 36ra tuMmAka (gAma) 156 tripRSTha 15,32,140,157,193,422 trizalA 16, 72, 77, 78, 88, 89, 22, 94, 27, 110, 219 -nA dAdA 96 nAM nAma 111 thAvara 20 dakSiNAvAcAlAM (gAma) 137 vrutta 210, 392, 425 dhivAhana 78, 189 daridrasthavira 1para rAMka 319 sAtha 79 zANuM deza 394 cANuMbhadra 394 dizAprekSaka tApasa 391 dIkuta 329 dIhase 328, 329 duIjjata tApasa 125 krama 329 dumaseNu 328 IpalAsaya caitya 288, 94 dRDhami 181 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva 210 devadatta 322, 458 devadattA 425 devazamAM 417 devasena 56 devAnA 71, 85, 8, 2186 (rAtri) 417 Truhila 60 butipalAsa (udyAna) 81, 359 -caitya 125(jIe kUI palAsarca) dvArakA 120 dhanadeva 127, 210 dhanavatI 322 dhanavAha 190 manajaya 45 dhanAvaha 425 anarmitra 210 anya ra94, 297, 342, 440, 443, 455, 458 dhanyA 199 dharmila 210 dhadhANa 43, 27, 413 dharmanAtha 120 dharmavI 303 dharmAM 160 dhAriNI 21, 45, 245, 329, 391, 422 dhRtiSara 369 nabhAga 79 nAsAra navikrama 56 narasiMha 55 nameyi 404 sUci nagiri (hAthI) 339 nalinIgulma 365 naH 150 nana 54, 365 navatI 3ra9 nA 89, 20, 237, 329 nadminIpitA 359 nadipura 415 naddivana 78,79,92,113,2626 (pakhavADiyuM) 417 naSiNa 245, 259; "muni 156 nI 189 naTTIgrAma 188 naTThAttarA kara nAgarathika 239 nAgasena 141 nAgAnI TekarI 160 nAmaya 404 nAyaputta 158 nAlaMdA 145,147,148,408,415 nAMDhiSeNikA 329 niSNaDhaputta 158 nimi 74 naiyyaka rAja 141-2 bAha patrAlaya 15 padma 365 pAgulma 365 padmanAbha 320 padmasarovara 50 padmasena 365 padmAvatI 77,109,245,3 paraMtapa 190 senika 233 rr Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pa'cAla 449 [ jue pAMcAla ] 5thaka 458 pATha 385 pAlibara 424 pArzva 114, 118, 120, 151, 156, 170,17, 241, 361, 389, 397, 109, 429 pAlaka (gAma) 192 pAlita 369 pAvA kara pAvApurI 416, 417 pAMcAla 342,41[ju paMcAla] pAMcAle cha pi42 394, 492 pitRsenakrRSNa 372 pitRsenakrRSNA 372 piThuMDa 369 piMgala 355 piMgalavatsa 160 puNyuseNa 329 pudgala paritrAjaka 315 purimatAla (nagara) 11,164, 424 pusise kara9 puruSasiMha 23 pulI 431 puSpakaraDaka (udyAna) 22 puSpamitra 8 puSpa 145 puDarIka 431 puDarIkiNI (nagarI ) 42, 461 pUrNa kaLaza (gAma) 151 pUrNa bhadrItya 274,308,381,428 sUci pUrva videha 461 pRthA 239 pRthvI 10 pRthvIpratiSThAna (nagara) 1 pRSTha:pA 152, 394, 402 peDhAla 181, 184 peDhAlaputra 425 pela 425 peATTilAcAya 56, 55 pAli 393 peAtanapura 15, 30, 423 pelAsa (caita) 181 pelAsapura 171,342, 348,427 pragalbhA 156 prajApati 31 prativAsudeva 30, 40 pradezI 14 praznota 78,190(jIe ca'Dapradyota) prabhAvatI 77, 309, 413, 449 prabhAsa 49, 21, 45 prasannacaMdra 423 prasenajita 2324 prAptakAla caitya 383 priyadratta 153 priyadarzanA 79, 110, 111, 269 priyadrathI 130 priyamitra 15, 44, 46 prItikAriNI 111 prItivana 417 phAlgunI 359 banAsa 314 ala 10, 413, - hankrathI 543 425 Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bakula 125, 148 balA 182 bAluzAla 164 baLadeva 30 bahumatI 167, 321 bilelaka yakSa 157 bidusAra 160 biMbisAra 78, 141, 232, 235 buddha 80, 81, 82, 105, 114, 130, 141, 149, 164, 250, 227, 240 brahad 232 brahara 20, 227 brAhaNakaMDa 218, 359 zrAvaNajhAma 150 makAthI 317 magadha 8, 164, 232, 259, 25, 35, 361, 385, 394, 415, 416 maNibhadra 386. mathurA 26, 143, 465, 424 madanalekhA 22 madra 233 maka 77 mA 233 makka 401 mayAli 328, 329, 404 mahala 73, 371 malaka 77 malli, -nAtha 118, 120,165, jakiya 232 bhajilapura 156 bhadilA 250 bhadra 236, 365 bhadranahi 425 bhadrA 30, 54, 153,165, 25, 330, 342, 366, 425, 455, 458, 545 bharata 10 bharatakSetra 50 bhaMDIravaNu yakSa 143 bhAradvAja 27, 385 bhAyala 192 bhagapura 188 gavatI 443 lAgavaMza 76 matA 329 marudeva 11, 329 marIci 10 . madana 164 malaya 385 mallarAma 383 marina 158 mahacaMdra 302, 25 mahAka7 (rAjA) 10 mahAkAla 372 mahAkAlI 3et mahAkuSNa 372 mahAkuSNu 371 mahAcaMdra 424 mahAtumaseNu 329 mahAnadI 141 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para mUci vasthAnAM) 111 - ne gRhatyAga 113 - gRhatyAga pachInuM bhramaNa jue anukramaNikA - nAM daza svapna 133 - ane puSpa sAmudrika 145 - nAM tapanI yAdI 195 - kaivalyaprApti 207 - prathama niSphaLa dharmopadeza 209 -nA agiyAra paTTa zi mahAnAma 105 mahApA 232, 365, 461 mahApadmA 365 mahApura 425, mahAbala 413, 424, 425 mahAbhaka 365 mahAmarutA 329 mahAvideha 45 mahAvIra 430 -bhaviSyavANuM 15 --nAM nAma 73 --nA pitA 78, 110, 269 -nAM mAtA 78, 110, 269 -nA meTAbhAI 78,99, 269 -nI putrI 79, 110, 219 - jamAI 79, 10, 269 - nI bahena ,99,11,111 - nA kAkA 111 - nI garbhAvasthA 85 - gaharaNa 88 - garbhamRtyunI zaMkA 94 - janma 97 - saMskArakaraNuM 99 - nuM atula baLa 101 - nuM saMsthAna 100-1 - nuM nAmakaraNa 99 - nuM "mahAvIra" nAma 102 - nuM bhaNatara 103 - nI yuvAvasthA 104 - nuM jAtismaraNajJAna 108 - nuM lagna 109 - nAM vizeSaNa (gRhasthA - prathama upadeza 216 - pachInuM bhramaNa (jue anukramaNikA) --ne gRhastha dharma 262 mahAzataka 355, 416 mahAzilAkaTaka 371, 386 mahAsAla 394, 402 mahAsIhaseNuM 329 mahAsaNa 328, 329 mahAsana 309 mahAsenakRSNa 37ra mahAsenakRSNa 37ra maMli 158 saMkhaliputra 146, 383 maMgala (gAma) 14 maMDika 21 0, 382 maMDikukSi caitya 241, 382 maMDila 46 maMdira (gAma) 18 mAkaMdI 365 mAgadha kSetra 49 Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhikA 374 mAna 385 mAhezvarI (nagarI) 31 mAhe 189 mitra 424 mitranahiM 425 mithilA 84, 185, 342, 369, 373, 389, 415, 416,449 munivRSabha 42 mugAgAma 424 mRgAvatI 30, 38, 189, 280, 330, 360 medha 154, 245, 428 meDhaka 188, 193 metA 210, 415 meruparyaMta 98 me kiMka (gAma) 387 meAA 389 merAka (gAma) 125, 126, 134 mauya (gAma) 210 mauryaputra 210, 416 maulI, 386 yazasvI 110 yazAdA 109, 111 yuzAmatI 394 raktavatI 302 kSikA 444 ratnapura 32 thapura 44 rathanurALa saMgrAma 371 rAjagRha 2, 21, 141, 165, 167,210,232,236, 240, sUci 245,259,275,276, 299, 31,359,324,334, 351, 354,361,362,382, 394, 38,403,404,406, 415, 416,425,426,428,429, 443, 455, 458 rAmakRSNa 372 rAmakRSNA 301 rAmaputra 45 ripupratizatru 30 rUpsavAlukA (nadI) 137 raivatI 352, 388 rAhaka 383 zahiNI 334, 444 rAhItaka 425 rohiNeya 334 lakuMdaMta 329 lavayusamudra 50, 368 lA 385 lADha 155, 165 livIe 72, 358 --nuM rAjya 72 -nA vaMza 73 - videhA ? 73 -nI rAjyapaddhati pa -nA ceTaka rAjA 77 - nI vaizAlI nagarI uThya -viSe yuddha 82 -- nA kumAra 1045 licchavI vazIya 06 viiivakA 77 lepa 408 leAhapura 334 Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravi lehAgala 164 vijaya 147, 24, 27, 58 vijayaSa 548 e 7 vijayadevI 10 vaja deza 77 vijayapura 425 vaja 35 vijayamitra 25 vajabhUmi 155, 165 vijayavatI 150 vasarerA78,89,280,360,385 vijayazekhara 58 vasa 425. vijayA 156 vahAmatI 49 videha 288, 314, 369, 395, vadhamAna 98 37,411,45,416,49 vadhamAna (gAma) 128 videhakatA 73. vadhamAnapura 425 videkinA 111 vasaMtapura 321, 222 videha ja vasu 250 vinItA (nagarI) 120 vasubhUti 10 vipula 259, 147, 158, 394, vasumatI 190, 92, 232 398406, 428 varasakAra che. vipulavAhana 16 vaga 385 vimala ja vAra 165 vimalanAtha 413 vANijyagrAsa 80, 180, 288, vimalA 44 ra94,14,35,35,37, vimalApurI 10 395, 36, 37,411,414, 424,425,428,430 vizAkhanaMdI 22 vAmAdevI 10 vizAkhathati 21 vAyubhUti 210, 416 vizAlA 79, 377 vArata 428 vizvanaMdI 25 vArANasI 185,383,428548 vizvabhUti 21 vAriseNu 329 viSNudevI 41 vArUNI 210 viccharAja 41 vAsavadatta 45 vihalla 245, 370, 373 . vAsavadattA 100 viSa 181, 257 vAsudeva 30, 40 vItabhaya 309, 328 vAsupUjya 118 120 vItizaya 7 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIrakRSNa 302 vIrakRSNamitra 425 vIrA 371 vIrapura 425 vIyasa 430 vIrAMga 430 vRjikA cha iSabhapura 45 vegavatI 128 veNAvaTa 236 veNuvana 240 vezela 186 vaiyAvatta 207 vezikA 127 vaitADhaya 48,49,50,256,400 vaidehIputra 82, 190, 233 velAra 300, 334 vaizAlika 80 vaizAlI 71,79,56,179,185, 233, 239,25,280,334, 370, 302,373,387, 393, 37, 415 -tA rAja 73, GS --viSe yuddha 80 -nA licchavI 82 nA nAza 377 vaizikAyana 166 vaizramaNa 425 vaizramaNavrutta 415 vyA 110 zi zamukha (udyAna) 13 zatAnI 78,89,231,280,425 zatrumadana 6 rAvaNa 158 zakha 179, 430-1 samapAla, 404 zakhavana caitya 315 zAna 170 sAvana kara zAvAya 164 sAlibhadra 295 zAlizI (gAma) 157 sANI (gAma) 299 zAMtinAtha 120 zizupAla 500 ziva 391, 430 zivadatta 153 zivanaDhA 291 zivabhadra 391 zivabhadrA 19 zivA 78 zIlavatI 17 zuddhabhUmi 165 zUlapANi cakSa 127 zailaka yakSa 367 zUlapAlaka 404 zaileddhAthI 404 zauridatta 425 zaukipura 425 zyAmA 201 sama AvastI 153, 170, 182, 185, 274, 208, 285, 342, 355, 35, 380, 383, 387, 38, 37 zrIkAMtA 302 zrAma jaraja Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevI 427 zrImatI 322 zreNika 8, 232, 235, 240,24, 9 ra60, 317,39,20,327, 337,346, 363, 365, 370, 423,426,28,49 zreyAMsa 110 zreyAMsanAtha 41 tAMbikA (nagarI) 20 thatAMbI 137, 139, 141, 185 jamani 193 satra (gAma) 192 sAlapura 171, 348 samaravIra 109 samudrapAla 369 sarvAnubhUti 384 sAvalI 176 saMgama 184, 5 saMgamaka 299 saMjaya 430 saMpula 12 saMbala 142 saMbhavanAtha 66 saMbhaktara 386 saMbhati 25 sayata 532 sAta 37, 465, 428 sAketapura 280 sAgaradana 438 sANu kAika caitya 387 sAbudAsI 143 sAnuyaSTika 180 sAbhAMjanI 424 sAmatabhadra dA sAmAyika kaNabI 325 sAla 394, 402 sAlihIpitA 359 siddhadata 142 siddhArtha 194, 424 siddhArtha kSatriya 72,78,88,89, 154, 269 -nAM nAma 110 siddhArtha (vyatara) 124, 132, 136, 16, 193 siddhArtha pura 169 siddhArtha vana 120 siMdhu 49, 5,401 -devI 49 sevIra 7, 309 siha 387. sihapura 41 sIha 329 sIhaseNa 3ra9 sukAla 365, 372 sukAvI 371 sukuSNu 372 sukSNa 371 sugama 189 sudheSa 425 sujAtA 164, 330 suceSTA 78, 239, 343 sudarzana 411 sudarzanA 79, 98, 110, 111 suda 140, 142, 422 suddhadata 329 sudharmA 210, 340, 420 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sunakSatra 347, 384 suda 147 sunIta 425 supAzva 111 supratiSTha 285 sula 42 subAhu 425 subuddhi 45ra subhadra 365 subhadrA 330 sumatinAtha 118 sumanA 330 sumane bhadra 285 sumarutA 329 sumaMgaLa (gAma) 192 sumitra 74 sumeruprabha 256 surapriya 280 surabhipura 141 surAdeva 341 sulatA 239 suvarNakhala (gAma) 150 suvaNuMgalikA 311 suvarNavAlakA 137 suvAsava 425 sutrata 120 susenA 139 suthita 31 suhastI 404 suMsumA 455 suMsumArapura 187 susumArapurI 186 sUci sUrasena 18 -deza 342, 45 sUryadeva 429 seya 4ra9, 430 seviyA (nagarI) 429 sevAlodAyI 404 mila 395 saugaMdhikA 425 sauryapura 415 &da 3pa4, 404 sthasaka 17, 145 caMdanapura 59 svayaMprabhA 40 svAdidatta 193 secanaka 259, 373, 389 mAM 152 semila 18, 210 harikezI bala pa43 hariNagameSo 89, 22 haricaMna pa28 harivaMzaphaLa 76 harSa pura 56 halakta (gAma) 154 hala 245, 329, 70, 373 hastitApasa 37 hastinApura 389, 391, 33,413 hastipAla 417 hastiyAma upavana 408 hatizISa kara5, 446 hAlAhalA 170, 177, 380, hAlika 422 himavata 49, 50 hiraNayavatI (nadI) 72 Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka vyAkhyAo agiyAra pratibhA, upAsanI 292 dAnAmAM dIkSA 187 aDhAra deSa 208 dilacakavAla ta5 392 aticAra 264, 290 nava nidhi 50 atizaya, tItha karanA 24 popama varSa 41ra avadhijJAna 95 pAMca aNuvrata 262 - avasarpiNa 86 pAMca astikAya 45 akula 75 pAMca mahAvrata 114, 2017 aMtarAya karma 203 pratikramaNa 114, 411 Aro, kALacakrano bAra pratimA, bhikSanI 357 - cethA 86 brahmavihAra 229 - pAMcame 398 bhadrApratimA 180 - cho 399 matijJAna 5 avaraNIya karma 203 mana:paryavajJAna 19 usa paNa 86 mahApratimA 181, 186 karmonA prakAra 203 mahAbhaDhApratimA 180 gaNusattAka rAjyapaddhati 5 mAraNAMtika saMkhanA 264 guNaratnasaMvatsara tapa 286 mehanIya karma 201 dhAtIkama 204 labdhi 224 cAturyAma 177 lokAvadhi avadhijJAna 157 cAra anarthadaDa ra90 lokAMtika deva 117 cAra pAnaka ane apAnaka 386 vaja-gaSabha-nArAca-sahanana 100 cAra mahAvrata 114 vIsa sthAnaka (tIrthaMkara thanAranAM) 13 cAra svama (baLadevanI mAnA) 30 zrutajJAna 95 * coda ravajha (tIrthakaranI mAtAnAM) samacatarastra saMsthAna 101 samiti 204 -cAvatanI mAtAnAM 46 sarvatobhadrapratimA 181 cauharana (cakravatanAM) 47 sakhanA 264. jJAna 64, 519 sAgaropama varSa 412 ta5 14, 205 , sAta bhikSuvarga 160 tIrthakaranuM baLa ane AkRti 100-1 sAta mahAna (vAsudevanI darzana 64, 19 mAtAnAM ) 31 daza pAramitAo (bauddha) 66 sAta zikSAvrata 263 daza svakha (mahAvIranAM) 133 sAmAyika 121 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- _