________________
પ૨૦
શ્રી મહાવીરકથા સાચી શ્રદ્ધા વિના ચારિત્ર સંભવી શકતું નથી; અને શ્રાહા ઉત્પન્ન થઈ એટલે ચારિત્ર આવે જ. જેને શ્રદ્ધા નથી તેને જ્ઞાન નથી, અને જ્ઞાન વિના ચારિત્રગુણ કયાંથી? ગુણરહિતને મેક્ષ નથી, અને અમુક્તને નિર્વાણ કે શાંતિ નથી.
જ્ઞાનથી મનુષ્ય તને જાણે છે; દર્શનથી તેમાં શ્રદ્ધા કે રૂચિ કરે છે; ચારિત્રથી જાતને નિગ્રહ કરે છે; અને તપથી વિશુદ્ધ થાય છે. સર્વ દુઃખેને નાશ કરવા ઈચ્છતા મહર્ષિઓ સંયમ અને તપથી કર્મોનો ક્ષય કરી, મોક્ષગતિને પામે છે. [ઉત્તરા. ૨૮]
૨. સમ્યકત્વ (સમ્યફ શ્રદ્ધા-દર્શન) પ્રાપ્ત કર્યા પછી, ઉત્તરોત્તર કયા કયા ગુણેને પ્રાપ્ત કરીને જીવે કર્મશત્રુને જીતવામાં પરાક્રમ દાખવવું જોઈએ તે હું કહી બતાવું છું. તેને સમજીને તથા ગુરુના બતાવ્યા પ્રમાણે શ્રદ્ધાપૂર્વક તેને અનુસરીને કેટલાય છો સિહ-બુહ અને મુક્ત થઈ તથા પરિનિર્વાણ પામી, સર્વ દુઃખેને અંત કરી શકયા છે.
પ્રથમ ગુણ તે “સંગ અથવા મેક્ષાભિલાષા. સંવેગથી જીવમાં તીવ્ર ધમકહા જન્મે છે; તીવ્ર ધર્મશ્રદ્ધાથી તેની મોક્ષાભિલાષા વળી વૃદ્ધિગત થાય છે. તેથી તે જીવ અનંતકાળ સંસારમાં રખડાવનાર ક્રોધ-માન-માયા- અને લેભને નાશ કરે છે; તથા નવાં કર્મ બાંધતો નથી. ક્રોધાદિના નાશથી તત્ત્વાર્થમાં તેની અશ્રદ્ધા દૂર થાય છે, અને વિશુદ્ધ શ્રદ્ધા જન્મ છે. વિશુદ્ધ શ્રદ્ધાથી કેટલાક છો તે ભવે જ સિદ્ધિ પામે છે, અથવા ત્રીજે ભવે તો અવશ્ય પામે છે જ.
બીજો ગુણ તે નિર્વેદ અથવા સંસારથી વિરક્તતા. તેનાથી જીવ દેવ–મનુષ્ય-પશુપંખી–સંબંધી કામગોમાં વિરક્ત થાય છે; વિરક્ત થયા બાદ તે ભેગસાધનની પ્રાપ્તિ માટે આરંભ તેમજ પરિગ્રહ કરવો તજી દે છે અને એ રીતે સંસારમાર્ગને વિચ્છેદ કરી, સિદ્ધિમાર્ગ પામે છે.
