________________
વિવેકવૈરાગ્ય
કા
માણસ બધે ઠેકાણે અનેક પ્રકારનાં રૂપા નેતા. અને શબ્દ સાંભળતે, તે રૂપેામાં અને શબ્દોમાં મૂતિ થાય છે [પા. ૧૦]. કામગુણામાં આસક્ત માણસ પ્રમાદથી માતા-પિતા, ભાઈ-બહેન, પત્ની-પુત્ર, વહુ-દીકરી, મિત્ર-સ્વજન તેમજ ખીજી ભાગસામગ્રો તથા અન્નવસ્ત્ર વગેરેમાં મમતાપૂક તપ્યા કરે છે. તે બધા વિષયેાના સંચેાગના અથી તથા તેમાં જ જ઼ીન થયેલા ચિત્તવાળા તે માજીસ રાતદિવસ પરિતાપ પામતા કાળ
અકાળને વિચાર કર્યા વિના સખત પરિશ્રમ ઉઠાવતા, વગર વિચાયે અનેક પ્રકારનાં કાળાં કર્મો કરે છે; તથા અનેક વેાના વધ, ભેદ, તથા ચેરી, લૂંટ, ત્રાસ વગેરે પાપકર્મી કરવા તત્પર થાય છે; એટલુ તા શું, કાઈએ ન કરેલુ એવું કરવાના પણ ઇરાદો રાખે છે. [પા. ૧૩ ]
માણુસનું જીવિત અલ્પ છે, કામા પૂરૂં થવા અશકય છે અને જીવિત વધારી શકાતું નથી. કામકાની મનુષ્ય શાક કર્યો જ કરે છે તથા ઝૂર્યાં કરે છે. મર્યાદાઓને! લાપ કરત જતા તે કામી, પેાતાની કામાસક્તિ અને રાગને કારણે પીડાય છે, અને પરિતાપ પામે છે. [ પા. ૧૭]
જગતના લેાકાની કામનાઓના પાર નથી. તેએ ચાળણીમાં પાણી ભરવાને પ્રયત્ન કરે છે [પા. ૨૫]. જ્યારે આયુષ્ય મૃત્યુથી ઘેરાવા માંડે છે, ત્યારે શ્રોત્ર, ચક્ષુ વગેરે ઇંદ્રિયાના બળની હાનિ થવા લાગતાં માણસ મૂઢ બની જાય છે. વૃદ્ધાવસ્થામાં હાસ્ય, ક્રીડા, રતિ કે શૃગાર રહેતાં નથી. [પા. ૧૫]
જે ઉપભાગસામગ્રી તેણે સગાંસ અધીઓ સાથે ભગવવા માટે મહાપ્રયત્ને તથા ગમે તેવાં કુકર્મો કરીને એકઠી કરેલી હાય છે, તે ભાગવવાને અવસર આવતાં કાંતા પેતે રાગથી ઘેરાઈ જાય છે, કે તે સગાંસ`બધી જ તેને છેડીને
