Book Title: Anand Kavya Mahodadhi Part 3
Author(s): Jivanchand S Zaveri
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004837/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90000000000000000 sq moAnada anya mahAThA che. ApI ke kunuM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha devacaMda lAlabhAI jenapustakeddhAra-granthAMka: 22. (jaina gUrjara-sAhitya ddhAre granthoka 3) zrIAnanda- kAvyamahodadhi. (prAcIna-jemakAvyasaMgraha) mauktika 3 ju. saMzodhana ane saMgrahakartAjIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverI. muMbaI prakAzakazeTha devacaMda lAlabhAI jai0 putra phaMDa mATe, nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI, muMbaI sarva hakka svAdhina. A zrIkArAgAra AvRtti sahelI ra prati 00. vIrA 2441, vikrama 1871, krAISTa 1814. vetana rU. 0-10-00 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PUBLISHED BY Naginbhai Ghelabhai Javeri; 325, Javeri Bazar, for Sheth Devchand Lalbhai Jain P. Fund, BOMBAY. amadAvAda, dhI DAyamaMDa jyubilI prinTiMga presamAM, parikha devIdAsa chaganalAle chApyuM. www. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sheth De chani Lalbhi Jain Pustkoddhar Fund series. No. 22. The Anand-Kavya-Mahodadhi. ( A collection of Old Gujarati Poems. ) PART 3. Edited and collected by Jivanchand Sakerchand Javeri. BOMBAY. Published by Naginbhai Ghelabhai Javeri, A trustee. BOMBAY. Sold by THE LIBRARIAN Sheth Devchand Lalbhai J. P. Fund. C/o. Sheth Devchand Lalbhai Dharmashala. Badekha Chakla, Gopipura, SURAT. All Rights Reserved. 1914. Re. 0-10-0 For Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A. D. Surat. Died 1906 A. D. Bombay. zreSThI devacaMda lAlabhAI javherI. janma 1909 vaikramAdve niryANam 1962 vaikramAdve kArtika zuklaikAdazyAM, sUryapure. - pauSakRSNatRtIyAyAma, mumbayyAm, The Bombay Art Printing Works, Fort.. on international Forrervate & Personal use only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina baMdhuoe gurjarasAhityamAM maheLe bhAga lIdhe che, ane temanA jUnA granthA TakI rahyA che, tene mATe temane dhanyavAda ghaTe che. dilagIrI eTalI che ke temaNe peAtAnA pratyeo prakArAmAM gaNavAnA prayatna saveLA na karyA, tema mInna leAkAe te tevAnI paNa kALajI tu rAkhI. vaidika kAmAe te tarapha abhAva rAkhyA te dharmanA kAraNe tathA bhASA na samajavAthI have oie. 0 a. kAMTAvALa verA amaracaMdaja zAja bhAvanagara ghara derAsarajI jJAna bhaMDAra taraphathI saprema leTa gujarAtI jetasAhitya ghaNuM che te prakaTa thaye gujarAtI bhASA upara dhaNuM ajavALu paDaze emAM rAka nathI. jaina granthA TIkAsahu bahAra paDavAthI gujarAtI sAhityane ghoo lAbha thavAno saMbhava che. rA0 0 kAMTAvALA. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya. 1 avataraNikA pra. kartAnI ... 2 mukhabdha. 3 granthakAro. bharatabAhubalI rAsa. jayAnaMdakevaLI rAsa, vaccharAjadevarAja rAsa surasuMdarI rAsa... naLadayatI rAsa. ribaLamAchI rAsa sapUrNa. kramadarzana. ... ... .. ... ... : : : ... : : : : : ... : : : : ... ... patrAMka 1 - 6 ! 10 211 25 350 374 43( Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAsAgaramAM viharI, kalleAlAmAM pachaDAi, sasneha aneka mAktika ekatra karI, tenI sALA guMthI, sajanakaDamATe taiyAra karI. mALA taiyAra tA karI, pazu paripUrNarIte tene kaDamAM sajI anyane AkarSavAM, e kattabdha rasapAnuja che. jema kamalane kAvyane vikasita prakAzamAM ANavAnuM kArya te sUryanu pujananuM -paDitAnuM ja che. vAri--kavi ke saMgrAhaka teA mAtra kamala-kavitAnA pAtra-utpAda ke sagraha karI zake che. 2. ---___ 3 verA amaracaMda za bhAvanagara ghara derAsa jJAna bahAra taraphthI saprema bheTa C Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo ema kahe che ke " jaina kavitA rasabharI che ema to kahevAyaja nahi." teoe jenagraMthono sAro abhyAsa karyo nahi haze, ema lAge che. zIlavatI rAsAnA vivecanamAM (eN) jaNAveluM che ke, "A kathAo ghaNI rasabharI ane mane raMjaka hoya che. kavinI varNanazailI tathA sughaTita alaMkArarasa jamAvavAnI chaTA paNa sArI che. rA0 ba0 kAMTAvALA www.ja Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgaNendrAya nmH|| avataraNikA, atyArasUdhI amArA taraphathI saMsakRta, mAgadhI, aMgrejI, ane gujarAtI grantha prasiddha karavAmAM AvyA che. A granthane ame amArA taraphathI bahAra paDatA granthamAM ** granthaka 22 mA -(jaina gUrjara-sAhityadvAre granthAMka 3) tarIke bahAra pADI prajA samakSa mUkavAne bhAgyazAlI thayA chIe. prAcIna gujarAtI sAhityamAM rAsAo, chede, pada, copAIo, stutio, svAdhyAya (so), salekA ane stavanAdi puSkaLa daSTigocara thAya che. rAsAone mATe uttamattama abhiprAya, "gUjarAtI sAhitya saMsahmAMthI," gujarAtI bhASAnA sAkSaree je ApyA che, te viSe ame AMhI kAMIpaNa belatA nathI. rAsAo mukhyapaNe dharmanuM uttamajJAna daSTAntadvArA Ape che. te sivAya paNa aneka jAtanuM jJAna tenAM khapI ane temAMthI tevA prakAranuM maLI zake ema che. rAsAe ekalAM jaineneja upagI che," ema nathI. kAraNa ke te gujarAtI bhASAne eka bRha-aMza che. tethI gUjarAtI-sAhityanA abhyAsIone paNa ghaNA upayegI thaI paDe ema che. prAcIna gujarAtI bhASA; gujarAtI bhASAno ItihAsa; te te samayanI kAvyaracanA, kAvya ane zabdonI tulanA; ItyAdi viSayomAM paNa, ame AzA rAkhIe chIe ke A ane bhaviSyamAM prasiddha karavAmAM Ave evAM bIjA rAsAe, gujarAtI prajAnA sAhityapremIvargane ghaNAM upayogI thaI paDaze. je A phaMDa taraphathI grantha prasiddha karavAmAM Ave che, te pheDane TuMka ItihAsa Apa, e A sthaLe agya gaNAze Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi. mahUma zeTha devacaMda lAlabhAi jhaverIe ke jemanI smRtine arthe A phaMDa sthApavAmAM AvyuM che, temaNe, pitAnA vIlamAM rU. 45000nI rakama, bIjI rakama je bIje mArga kharacavA kADhI hatI tenI sAthe kADhI hatI. A rakamamAM, temanA suputra zA. gulAbacaMda devacaMda jhaverI taraphathI mahUmanI cAdagirI mATe zubhakAryamAM kharcavA kADhela rU. 25000nI rakama umerAI. 1008 zrI zrI zrI paMnyAsajI zrI AnandasAgarajInA upadezathI, tathA zA. gulAbacaMda devacaMdanI sammatithI, A rakamane ekaThI karIne marDamanI yAdagIrI mATe A TrasTa sthApavAmAM AvyuM che. mahUma zeThanI dIkarI, mahuma bAI vIjakArI milkata lagabhaga rU. 25000 nI A kuMDamAM AvavAthI phaMDa rU. 100000 lagabhaganuM thavA gayuM che. A phaMDane AMtarabhAva "jainavetAMbara mUrtipUjaka dhAmikasAhityanI" jALavaNI ane khIlavaNuM karavAnuM che. A aiktikamAM kayA kyA munionA kayA kayA rAse che te, tathA te te muniono sAmAnya ItihAsa pustakanA pejaka zA. jIvaNacaMda sAkaracaMda jhaverIe lakhela hovAthI hama tattva saMbaMdhe kAMI lakhavuM ucita dhAratA nathI. aMtamAM eTaluM IcchIzuM ke A prayAsa sarvasAhityapremIjanone priyakara thaI paDI, surasa phaLa ApanAre thaI paDe! AvA prayAsane jo prajA taraphathI sAruM sanmAna maLaze te AzA che ke bhaviSyamAM ghaNuM maiktike prajA pAse mUkavA ame amArAthI banatuM karI zakIzuM. 325, jhaverI bajAra, nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI. muMbAi. sapTebara, sana 1814. huM, ane bIjA TrasTIo. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo'ntaryAmine. sukhabadhe. prAcIna gujarAtI sAhityanA parizIlanamAM keNu nahi paDayuM heya? evAM prAcIna surasakAne bahAra ANavAmAM sAkSaravarganI jarUra hatI, parantu "te samayasUdhI aTakavuM, ane hastagata thayela kAvyane hajupaNa dAbI rAkhI saMskArI janane ene lAbha pAmavA na de, e mane rucyuM nahi." zrIyuta bhagubhAI phatehacaMda kArabhArI mane vakhatevakhata kahetA AvyA che ke, "mAtra saMskRtaprAkRtaja nahi ! sAthe sAthe bALalokepagI rAsAonuM kArya paNa karA!" AvA prakAranI preraNAthI prerAIne AvA kAvyuM veLAsara bahAra pADyA che. jenasAhitya" e nAma sAMbhaLI atyAra sUdhI brAhmaNadi, janmatAM veMtaja pAvAmAM AvelI galathuthInA AdhAre, ane pUrve karAyelA jaine paranA ayogya AkSepone lIdhe ciMkatA hatA. parantu te eNkane, hAlanA kALabaLavazAt diva ba0 maNibhAI sva0 mI. tripAThI, rA0 ba0 haragovindadAsa kAMTAvALA, ane rA, rAi kezavalAla dhruvAdinA dhUNavApaNAthI-vAtAvaraNa pheravavAnA karelA prayAsathI-ApaNe dUra thayelI jevA bhAgyazAlI thayA chIe. AmAM-A granthamAM ekatra karavAmAM Avela prAcInakALe, e, "gujarAtI jainasAhitya " che. ane e sAhityane-kAvyane "rAsarUpe elakhavAmAM Ave che. "rAsano " sAmAnya artha "vani karavo, lalakAravuM, rAsakIDA, ane kathA" e thAya che. che te uparathI "padyakAvyakathAone " rAsa, rAsa ane rAsA" kihevAne prathA paDayo hoya agara lekamAM saMskRtaprAkRtajJA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nanI khAmI thaI ane gujarAta temaja anya pradezamAM pracalita bhASA te te pradezomAM oLakhAtI thaI tyAre, gujarAtI gadya-graMtha ane sUtronA bALAvabodhe tathA TabAo-nI aMdara rasanI khAmI rahI tethI zrotAone utpanna karI nItine raste joDe AnaMda ApanArA, tathA mahAjanonI khyAti kAyama rAkhanArA padyakathAbaMdha gujarAtI granthane rAsA tarIke kahyA hoya, tema avabodhAya che. - jyAre pUrve saMskRtabhASA sajIvanIbhASA tarIke kAma karatI hatI tyAre te vakhate jaina kavioe te bhASAmAM paNa akhalitapaNe pustakone sAre jamAva karI dharma ane samAjasevA bajAvI hatI.-A vAta zrImantanA vaDodarAmAM tathA pahelAnA varSomAM anya sthaLe gUrjara sAhityasabhAmAM jAhera thayelA sAkSanA abhiprAyathI paNa spaSTa che-parantu jyAre pachInA yugamAM janasamAjamAMthI saMskRtaprAkRtabhASAnI eAchAza thatI gaI ane te sthAna jyAre gUjarjarabhASAe lIdhuM, (Azare 12 mA 13 mA zatakamAM) tyAre te bhASAmAM paNa jaina kavio janopadezane mATe grantharacanA karavA lAgyA. gUjarjarabhASAnuM AvuM granthabhaMDeLa ke saMvat 1000 pUrvenuM te nathI ja. paNa atyAre hAtha lAgelamAMthI jUnAmAM jUnuM 13 mA 1-chaMda graMthomAM rAsaka chaMda hovAthI ne tenI bahulatA hovAthI tathA bAIonA samudAya gAyanane rAsaka nAma ApavAmAM AvatuM hovAthI paNa rAsA nAma paDavAne saMbhava che. 2-amArA eka mitra taraphathI sUcavavAmAM AvyuM che ke-"vacce pAlIprAkRtamAM grantha thayelA te vAta jaNAvavA jevI che " parantu te grantha janadharmane nahi paNa bAddhadharmane upayogI hovAthI atre kAMI kahevuM yogya lAgyuM nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 saikAnuM te che ja. AvA prakAranuM gujarAtI sAhitya jenapaMDite dvArA be prakArathI guMthAyeluM jovAmAM Ave che. eka te "gadyarUpa" (grantha tathA sUtronA bALAvabodha) ane bIjuM "padyarUpa" (paNa, trIjA"capUrUpamAM" gujarAtI jainasAhitya vizeSa hoya, tevuM, haju sUdhI daSTigata thayuM nathI.) ema be prakAranuM gUjarjarIsAhitya vikamanA teramA saikAthI AjasUdhI te te samayanI cAlu bhASAomAM jenakavione hAthe avicchinnadhArArUpe racAyeluM che. AvA prakAranuM gujarAtI sAhitya, jainetara keIpaNuM gujarAtI kavioe eTalA jUnA kALamAM racyuM hoya evuM hajusudhI te kaI gujarAtI sAhitya-saMzodhakanA jANavAmAM AvyuM hoya tevuM jaNAyuM nathI. saMskRta ane sAmAjIka prAkRtabhASAvaDe janasamAjavyavahAra jyAre khaMDita thavA lAgyA, tyAre te sthAna gujarAtamAM krame krame apabhraMzaprAkRtamAMthI gujarAtIne maLyuM. paraMtu saMpUra rItyA tenuM samyak kheDANa te vikramanA lagabhaga 1400 varSo vityA bAda ja thavA lAgyuM. arthAt te pUrvenI 12 mA 13 mA. zatakathI laIne 14 mA zatakasUdhInI te apabhraMzaprAkRtaja rahevA pAmelI jaNAya che. "gUjarAtI bhASAnuM mULa jainethIja pANuM che? e ekadama kahI devuM te jarA vicAravA jevuM che, paraMtu eTaluM te avazya che ja ke jainee tene bALapaNathI te atyArasUdhI sarvaprakAre lAlI-pAlI che. ane tethI bhASAmUla" jainethI vistA 1-amArA keTalAka mitronuM kahevuM che ke -" gUjarAtI bhASAnuM mUla jainethIja ropAyuM che, ane tenA purAvA tarIke rAsAo sAkSI pUre che, te pachI, vAdInI dalIlo majabUta hoI prativAdInI dalIla TakI zakatI na hovAthI anizcayAtmaka vAkya mUkavAnI jarUra zI? chAtI ThekI satyavAta zA mATe na jaNAvavI ?" Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAyeluM che ema kahevAmAM kazI atizayokti kahevAze nahi. athavA saMskRtauparathI prAkRta, prAkRtauparathI apabhraMza ane apabhraMzauparathI gujarAtIbhASA thaI. saMvat 1168mA mahArAjA siddharAjanA vakhatamAM hemacaMdrAcArye raceluM apabrazabhASAnuM vyAkaraNa ApaNI pAse vidyamAna che, ane saMvat 1450mAM racAyeluM.vyAkaraNa "mugdhAvabedha-ktika" prasiddha thayuM che. sva. zAstrI vrajalAla kAlidAsa gUjarAtI bhASAnA itihAsamAM lakhe che ke " jUnI gujarAtI bhASA kahiye te saMvat 1100nA AraMbhathI te saMvat 1500 aMta lagI jANavI tyAra pachInI gujarAtI bhASAne navI gujarAtI jANavI." A vAkyamAM amane eTale pheraphAra karavA jevuM 1-ame pahelA maktikamAM A "gujarAtI vyAkaraNa che, ane buddhiprakAzamAM prasiddha thayuM che." ema sUcavyuM hatuM paNa tyAM amArI bhUla hatI tema jANavAmAM AvyuM che. kharI vastusthiti A pramANe che-enuM kharuM nAma mujAvarodhamauzi che, keTalAka mudhAvarodhagajim athavA kupAvavothamauzivam e pramANe paNa oLakhe che, ane kartA zrIdevasundaziSya che. e chapAvIne rA. he. ha. dhruve prasiddha karAvyuM che. ene mATe rA. rA. narasiMharAva bheLAnAtha diveTIyAnuM kathana che ke-"e grantha te mAtra te(1450) kALanI prAcIna gujarAtIbhASAdhArA saMskRta vyAkaraNanI mAguMpadezikA che." temaja rA. rA. kezava harSada dhruvanuM kathana paNa eja pramANe gujarAtI vyAkaraNa nahi hovAnuM che. jyAre keTalAka sAkSaranuM evuM mAnavuM che ke -"e, apabhraMza arthAta te kALanI jUnI bhASAnuM vyAkaraNa che." amone A grantha bArIkAIthI tapAsavAnuM banI zakyuM nathI. mAtra gUjarAtIsAkSaromAM AvA prakAranA be mata che te ame prajapAse mUkI dIdhA che. evI AzAthI ke je satya hAya te savAra bahAra Ave. A vyAkaraNa TIkA sAthe mahesANA yazovijaya pAThazALAe stotraratnAkara bhAga 2 jAmAM vhAra pADayuM che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 lAge che ke jUnI gujarAtI saMvat 1500 nA aMta lagI nahi paNa saMvat 1600nA aMta lagInI che ane te pachInI bhASAnAM ghaNAkharA rUpe hAlanI gujarAtIne maLatAM thayAM che. jethI tene rA. kezavalAla dhruvanA kathana mujaba Adhunika athavA arvAcIna tarIke lekhI zakIye A rIte jotAM je apabhraMza bhASAmAMthI jUnI gujarAtI bhASA utpanna thaI te apabhraMzanA niyAmaka-vyAkaraNakartA eka jaina muni che. temaja jUnI gujarAtInuM vyAkaraNa racavAnuM mAna paNa eka jaina munie meLavyuM che. eTale gujarAtI bhASAnI unnatimAM jainene mukhya hAtha che, ema kahyA vinA cAlatuM nathI. temaja sAhitya pariSadanAM aneka saMmelanamAM sauthI vadhAre pratiSita ane sauthI vadhAremAM vadhAre javAbadAra vidvAnoe narasiMha mehatAnI pUrvanA keTalAka kavionAM nAma ane kRti raju karyA pachI narasiMha mehatAne " turatane mATe ApelI jagA upara have temane vadhAre vakhata kAyama rAkhI zakAze nahi, ema amane lAge che. kAraNa narasiMha mehatA 16 mA (janma saM. 1470 najIka) zatakanI sahaja pUrve thayA che. ane te pahelAnA- nAma, kartA.. saMvata. (1) zAMtarasa. zrImunisundarasUri. 1460 najIka (2) ArAdhanA rAsa. zrIsomasundara. (3) kalikAla rAsa. zrIharAnaMdasUri. 1426 zivadatta rAsa. zrIsiddhasUri. 1423 (5) trivikrama rAsa. zrIjinoyasari. 1415 (6) mayaNarehA(madanarekhA).harasevaka. ityAdi rAsAe prAsa chetemaja 1450 >> 1413 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIgatamarAsAnA lekhaka zrI vijayabhadramunie saMvata 1412 nA Aze vadi 0))ne dine zrIgautamarAsa pUrNa karyo che. A rAsanI bhASA ugatI gurjarI hovA sAthe eTalI te sundara che ke bhASAnI uttamatAnA trAjave nAMkhavAthI tenuM palluM narasiMha mahetAnA pahelAMne maLelA sthAnakathI pheravyA vinA raheze nahi. AthI pAchaLa jatAM saMvata 1410-11 mAM racAyelA cAra rAsAo paNa upalabdha che. (1) zrI zIvarAsa. kartA zrI vijayabhadra. (1411) (2) haMsarAja vaccharAja. kartA zrI vijayabhadra. (1411) (3) kSemaprakAza rAsa. kartA zrIjayAnandasUri. (1410) (4) bharatabAhubalIrAsa. kartA zrIguNaratnajI. (1410) AthI paNa pUrve jotAM saMvata 1327mAM kaIka jaina sAdhuthI racAyele sasakSetrI-sAtakhetrarAsa prApta che. te bhASA zuddha gUjarAtI te nahija kahevAya. paraMtu gujarAtI jemAMthI janma laI zakI che tevI apabhraMzaprAkRtane anusaratI te bhASA che. ATalAMja maLe che ema nathI paNa te pUrvenAM kAvya paNa jainapaMDitethI racAyelAM suprApta che. paraMtu bhASA uparasamAna apabhraMzaprAkRtane baMdha bestI che. (1) zrI aMbaDakathAnaka, kartA zrI muniratnasUri (1250 ), ane (2) je, sAMbhaLavA pramANe (A rAsa) rArAkezavalAla harSadarAya dhruvanA jovAmAM AvyuM che. ane prAye sAla 1225 nI temAM noMdhAyelI che. A uparathI, gUjarAtI bhASAmUlane piSanAra, ane kAvyAdinI Adya zarUAta karI atyArasUdhI saLaMga sAMkaLane sAcavI rAkhanAra keNu che te spaSTa mAluma pI Ave che. * Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 AvA rAsAomAM kaI kaI bhASAonuM DuM bahu joDANa thavA pAmyuM che, te tapAsIzuM te gujarAtI, mAgadhI, zUrasenI, apabhraMza, prAkRta ane mAravADI tathA hindIbhASAonuM joDANa thayeluM jovAmAM Ave che. keTalAka rAsAo te pUrNa mAgadhI ane prAkRtamAM racAyelA jevA paNa jaNAya che. tathA ghaNuM rAsAe paDimAtrA ane lakhANabhedane lIdheja gaNatAM jUnI bhASAnA paNa che, paraMtu mAtra lakhANabhedane lIdhe ja tene jUnI bhASA kahevI, e vivekathI AghA rahevA barAbara che. jo ke kharI rIte te lahiyAonI gvAliyarIlipi lakhavAnI paddhatine lIdheja jUnI bhASA tarIke oLakhAya che, paraMtu tema nathI. AjathI lagabhaga 200-300 varSapara lahiyAomAM paDimAtrA ane gvAliyarIlipi lakhavAne eka jAtane rivAja paDI gayelo hatuM, je thoDe ghaNe atyAre paNa ghaNuM lahiyAmAM draSTigocara thAya che. A uparAMta lahiyAomAM ghaNA zabdo upara anusvAra caDhAvavAne paNa rivAja paDI gayuM hatuM, jyAre saMskRta vyAkaraNanI rIti-pramANe anusvAranI jage para ane na jevA arthAta - AgaLa AvelA varganA chellA akSare mUkavAmAM AvatA hatA. citrabaMdhane mATe joke te anusvAra gaNavAmAM Avato na hato paNa te apavAda che. dAnazIlatapabhAva, e cAra bAbatene jainAcAryoe pradhAnapaNe mAnelI che, ane saMsAraparibhramaNanA vistAramAM paNa e cAra vastuja mUlapAyArUpa che. A cAre vastuonuM vistArathI vivaraNa "dravya-anuga, gaNita-anuga, ane caraNakaraanugane avalabIne " dharmakathAnugamAM karavAmAM Avela che. arthAta jinasiddhAntane je cAra "anugamAM vaheMcavAmAM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avela che, temAMthI aMtima "dharmakathAnuyogamAM" dAnazIlatapabhAvanuM vividhadRSTAntasahita bAlAjInA hitArthe prakaTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. pAchala kahyuM che tema A rAsAone eka jAtanuM kathAnuM ja rUpa ApavAmAM AvyuM che. arthAt AvI kAvyakathAone "rAsArUpe" oLakhavAmAM Ave che. dharmakathAnu gamAM, "sAmAnyajIvone gammata sAthe jJAna ApavuM joIe." tadanusAra vividha prakAranI kathAo sAthe dAnazIlatapabhAvAdi dharmanuM jJAna-dharmamAM joDavA mATe-ApavA mATe kRpAkAMkSI AcA e athAga parizrama uThAvela che. te pramANe A pustakanA chae rAsAomAM dAnazIlatapabhAvane tathA bIjA paNa viSayane mukhyapaNe nIce pramANe samAveza karavAmAM Avela che. bharatabAhubalI.. *..bhAva-yuddha-viSaya. jayAnaMdakevaLI... ...vrata-(niyama) viSaya. vacharAja-devarAja ...jIvadayAviSaya. surasundarI .. zIla-navakAramahimAviSaya. naLadamayaMtI .. ta-zIla-viSaya. haribaLa-mAchI... ...tapa-dayA-viSaya. chae rAsAo judA judA viSayane pratipAdana karatA hoI, lekene te te viSa paratve tenA sArAM mAThAM phaLane vicAra karAvI te tarapha doravAne ke tyAgavAne prere tevI kRtinA che. chae kavienI kAvyazakti paNa addabhuta hAI eka eka karatAM caDhIyAtI ane bhinna bhinna prakAranI eTalI te uttama che ke te chae kavionI kRtine ekaja hAramAM mUkavA mArUM te mana lalacAya che. chatAM paNa taTastha kavijanane tenI uttamatAdimATe, kAvyazaktimATe, ane teonA jJAna sAmarthyamATe vicAravA seMpavuM, e mane vadhAre rUcivALuM che. kAraNake tevI tulanA karavI, e kavija Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 nenuM ane bhASAzAstrIonuM svataMtra kArya che. paraMtu eTaluM te kharUM ja ke dareka viSayane-jeNe je je viSaye hAtha dharyA che tene te te viSayane alaMkAra, rasa, padalAlitya, subhASite ane keTalAka daSTAMte yukta temaja nIti, satya, zIla, vairAgya, varNana, zRMgAra Adi aneka prakAranA bhAvosahita evI te chaTAthI AlekhelAM che ke jarUra vAMcake Azcarya pAmyA vinA naja rahe ! A uparAMta gujarAtI bhASAnA vAMcakone AmAMthI ghaNuM ja AvavA saMbhava che. jevuM ke navIna zabda navIna rAge ane dezIo; judI judI jAtanI hariyAlI-gUDhasamazyA; prAcIna rivAje, deva-vidyAdhare ane maMtra-taMtrAdikanI zakti; judI judI vidyAonA baLathI zuM zuM thaI zakatuM hatuM, ane agaNita subhASite, ItyAdi. je uparathI emaja mAnI zakAya ke "A eka prakAranuM kAvya-vRkSa che." emAMthI jene rUce te mUla; thaDa, DALIpraDALA, chAla, pAna, pula, kizalaya; bIja; phala; ItyAdi jema grahaNa karAya tema, A vRkSa- kAmAMthI potapitAne pasaMda Avate ane AnaMda Apate ekeke khaMDa paNa vAMcako taraphathI grahaNIya ane AdaraNIya thaze te prayatna ane samaya saphala-phalIbhUta thayeloja lekhiza! chae rAsAonI bhASA 16 mA zataka ane tyAra pachInI hovA chatAM paNa, ghaNIkharI prAcIna paddhati anusAra pratepara lakhAyelI hatI. paraMtu A saghaLuM kArya paheluM mauktika taiyAra karavAmAM AvyuM te pUrve karAyeluM hovAthI bhASA sahejasAja hAlanI paddhati pramANe javAmAM AvI che. A uparathI teja paddhati AmAM te rahevA daI, jyAre mauktika 1 lAne 1 lo rAsa navIna paddhati pramANe taiyAra karavAmAM AvyuM, te pachI bhASAzAstrIone abhiprAya matye ke "jUnI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paddhatija kAyama rAkhavI." A uparathI te, ane bIjA maiktikamAM te paddhati kAyama rahI che. paraMtu A maiktika sahuthI pUrve taiyAra thayeluM hovAthI AmAM je navIna ejanA karI che teja, keTaluMka kArya thaI gayeluM hovAthI, temaja te tamAma pAchI pheravavI bahu kaThina lAgavAthI badhuM kArya navI paddhati anusAraja rahevA pAmyuM che. A bAbe paNa prajAmAM ghaNe matabheda che. je uparathI jANavAnuM banI Avaze ke prajAne kayuM kArya vadhAre priya che ! gujarAtI bhASAmAM lakhAyelA prAcIna grantha prakaTa karavA saMbaMdhI kaIka prayAsa gujarAta varnAkyulara sesAiTIe hAtha dharyo hate. te khAtA taraphathI mAtra bhAlaNakRta rAmAcaNa rA. ba. heraviMdadAsanA prayAsathI bahAra paDayuM che. temaja muMbaI ilAkAnA sarakArI keLavaNIkhAtAe rA. sA. mahipatarAma rUparAma nIlakaMThadvArA gujarAtI kAvyadehananuM eka pustaka prasiddha karAvyuM hatuM. AvI ja rIte nAmadAra gAyakavADe mahema di. ja. maNibhAi jazabhAInA khAsa prayAsathI prAcInakAvyamALA tarIke 35 maNakA rA. ba. haragoviMdadAsa kAMTAvALA, ane mahema rA. rA. nAthAzaMkara puMjAzaMkarabhAInA zramathI prakaTa karAvyA hatA. temaja naDIAdamAM kaI bhASApremI gRhastha prAcIna gujarAtI nAme eka mAsika bahAra pADI jUnI gujarAtIbhASA tarapha vAMcakavarganuM dhyAna kheMcyuM hatuM. ATaluM thayA pachI je jUnI gujarAtIne prasiddhimAM rAkhavA kAMI paNa prayAsa thayo hoya te atrenA gujarAtI presa taraphathI kAvyadehananA 8 pustako prakaTa thayAM che, te ja che. paNa A prayAsa bahudhA punarAvartana jeja che-kemake A kAvyasaMgrahamAM prakaTa thayelAM kA maheTA bhAge prasiddha thayelAM gujarAtI kAvya che mahipatarAma hatuM ane bhAInA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI prese pitAnA kAvyadehananA ATha bhAgamAMthI keTalAka bhAgomAM jainakavione paNa lIdhA che kharA ! paraMtu kahI zakAya tevA pramANamAM ke navIna bahAra ANavAmAM kAMI vizeSa prayAsa karyo nathI. kemake enI aMdara AvelAM kAvya vakhate vakhata chapAI gayelAMja ane suprasiddha kAvye ja che, je nIce jaNAvelA bhAga uparathI jaNAI Avaze. chatAM paNa jaNAvIza ke eTalAM kA paNa ApavA temaNe je prayAsa karyo che teTalAM pUratI te teonI anumodanA-prazaMsAja karIza. parantu sakheda jaNAvavuM joIe che ke je teoe jenA letAM kaI jainanI madada lIdhI hate te keTaleka ThekANe rahelI aMdaranI gaMbhIra bhUla rahevA pAmata nahi ! jene eka namUne, ke je stavana jenanA dareke dareka gharamAM eka nAne ATha daza ke bAra varSano bALaka paNa jANe che tevA ghaNAja pracalita kAvyamAM ghaNI bhUle rahevA pAmI che, je nIce ApyuM che te uparathI samajAI jaze. AvI ja rIte bIjA kAvyomAM paNa bhUle rahevA pAme e visarI javA jevuM nathI ja. kAvyadehanamAM AvelA jena kAvya je mATe jene teonA AbhArI gaNAya. bhAga 1 lAmAM nAma. kaoNM. strIone zIkhAmaNanI sAya. zrIudayaratna. soLa satIonI copAI. purUSane zIkhAmaNanI saya. zrIkumudacaMdra, bhAga 2 je. dhamAnamAyAbhanAM pado. zrIudayaratna. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara zrIravijaya chavarUpI vaNajArA viSe. zrIudayaratna. zIyalanI nava vADo viSe. hitazikSA chatrisI. zrI mahAvIranuM pAraNuM. zrIamIvijaya. bhAga 3 je. aDhAra pApasthAnanI sAya. zrIjazavijaya. bhAga 6 - aDhAra nAtarAMnI sAya. zrIdAnavijaya. bhAga 7 mAM, zrISabhadeva stavana. zrImANekamuni. 7 mA bhAgamAM apAyela zrI RSabhadevanA stavanamAM kevI bhUlo. rahI che tene namUne. bhUlavALo bhAga bleka TAIpathI rokyo che. 7 mA bhAgamAM chapAyela. anyatra pracalita, ane mudrita. mAtA marUdevInA naMdana, mAtA marUdevInA naMda, dekhI tAhArI mUrti; dekhI tAharI mUratimAhAruM mana lebhAguMjI, mAruM mana lobhANuM, mAruM dila lobhANuM che. mAtra 1 mAruM dila lobhANuM che. dekhI karUNanAdhara karUNa sAgara, karUNAnAgara karUNuM sAgara, kAyA kaMcanavAna; kAyA kaMcanavAna; dhArI lachanA pAule kAMI, dharI laMchana pAule kAMI dhanuSya pAMca samAna. mAtra 2 dhanuSa pAMcase mAna. mAtra trigaDe besI dharma kahetA, trigaDe besI dharma kahaMtA, suNe pakhaMdA bAra; suNuM parSadA bAra; 1 karUNAnA Agara-khANa. karUNunI khANa. 2 pAule-pagamAM, dherI-baLada-vRSabhanuM laMchana-cinha. 3 pAMcase mAna-pAMcase dhanuSyanA pramANuvALI kAyA. 4 suNe-sAMbhaLe. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo jana gAyanI vANI mIThI, vasaMtI jaLa dhAra. mAtA03 urvazI rUDI apsarA hai, rAmA che mana raMga; SAye naipura raNajhaNe, kAMI karatI nATAraMbha. mAja tuhIM brahmA tuMhIM vidhAtA, tuhI jagatAraNahAra; tuhIM sarakhA nahi deva jagatamAM, aravaDIyA AdhAra. mApa tuhI brahmA tuhI trAtA, tuhI jagatanA deva; suranara kinnara de devA, karatA tuja pada seva, mAtA06 zrIsiddhAcala taravA kerI, rAjA RSabhajI jIta; prIti kare mANekamuni tArI, TAleA bhavabhayakaMda, mAtA0 7 23 jojana gAminI vANI mIThI, varasa'tI jaLadhAra. mAtA urvazI rUDI apasarA thai, rAmA che manaraMga; pAye nekara raNajhaNe kAMI, karatI nATAraMbha. mAtA tuMhI brahmA tuMhI vidhAtA, tuM jagatAraNahAra; tuja sarakhA nahi deva jagatamAM, aravaDIyA AdhAra. mAtA tuMhI bhrAtA tuhI trAtA, tuMja jagatane! deva; suranara kinnara vAsudevA, karatA tujapada seva. mAtA zrIsiddhAcala tIrtha kero, rAjA RSabha jiNa; kIrti kare mANekamuni tAharI, TAlA bhavabhaya(1)kuda mAtA -Ama ghaNA vakhata thayAM prAcIna gujarAtIbhASAne bhaDAra meLavavA ke te kevA prakAranA che te jevA ApaNA gUrjarasAkSara AgaLa vadhatA jaNAtA nathI. marhuma geA. mA. tripAThIe prathama sAhityapariSadnA pramukhasthAnaparathI eTalI jainAe ApelAM 1 jojana gAminI-eka jojana paryaMta paheAMcI zake tevI vANI--dezanA. 2 khaMdhu-bhAI. 3 vAsudevA-zrIkRSNu ane lakSmaNa jevA vAsudevA paNu. 4 tIratha-zrIsiddhAcala nAmA tIrthanA rAjA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI bhASAnA phALAsaMbaMdhI kahyuM hatuM. te pachI bharAyelI pariSadamAM paNa jainasAhityasaMbaMdhI ghaNuM kahevAmAM AvyuM hatuM. Ama jaina gujarAtIbhASAsaMbaMdhI caLavaLa thavA chatAM amArA keI paNa jaina pustaka prasiddha karanAra khAtAe gurjaralipimAM rAsAnA samudAyarUpe jaina gujarAtI pustako prakaTa karavAno prayAsa karyo nathI. paNa zeTha devacaMda lAlabhAI pustakeddhAra TrasTa phaMDanI mAhItI thatA keTalAka jainasAkSAe mArUM lakSa jainarAsa prasiddha karavA tarapha kheMcyuM. tethI aneka bhaMDAromAMthI temaja pUjya muni mahArAjAo pAsethI meM hastalikhita prate meLavI A prayAsa zarU karyo che. prAcInakAbene je saMgraha che te AvA 150-175 pustakone thavA jaze ema anumAnI zakAya che. kAraNa lagabhaga 650 rAsAo hovAnuM atyArasudhI jANamAM AveluM che. AthI mane pUrNa AzA che ke gujarAtI bhASAnA zokhIna baMdhuo jarUra AvAM pustake tapAsI gujarAtI bhASAnA sudhArAmATe prayAsa karaze, tathA gurjara sAhityapremI sAkSare, A kAne atheti avagAhI rahelA doSamATe mukha nahi macakeDatAM samabhAva dhAraNa karaze ane egya rItie sevakane sUcanA karI AbhArI karaze. "gati karanAranuM pramAdathI avazya keI sthaLe paDavuM thAyaja che, temAM sAdhupuruSe te samAdhAna-sudhAravA prayAsa dhAraNa kare che ane durjanapurUSeja tene hase che." mATe dene sudhArI je A saMsthA pratye pAThavavA tasdI leze te puna:saMskAramAM tene yathAyegya sadupayoga karavAmAM Avaze. A rAsAonI prate nIce pramANe amane prApta thaI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hatI, tethI zodhanakarmamAM vizeSa sulabhatA thaI paDI hatI, jethI teone saprema AbhAra gaNuMye chiye. ane teTalAM mATe ja A maitika, bIjA bhaktika (2nd Part) karatAM vadhAre suMdara rIte zodhAyeluM che. zodhana Adi mATe khAsa kALajI rAkhavA purohita pUrNacaMdra acaLezvara zarmAnA ame AbhArI chiye, kAraNa ke dhanakarma teone seMpavAmAM AvyuM hatuM. teoe sAre parizrama sevIne prapha zeAdhanakarma barAbara rIte karI kArya yogya rIte pAra pADayuM che, evuM amane jaNAyuM che. bharatabAhubaLInI paMnyAsa zrIkamalavijayagaNi, ane amadAvAdanA prasiddha DahelAnA upAzrayanI be malI traNa prato. jayAnaMda, vaccharAja devarAja, ane surasundarInI purohita pU. a. zarmAnA pustakAlayanI, ane DahelAnA upAzrayanI. naLadamayaMtInI paMnyAsa zrIkamaLavijayagaNinI, DahelAnA upAzrayanI ane amadAvAdamAM zAmaLApoLamAM AvelI zrIhaThIsiMdhajainasarasvatIsabhAnI be prate. haribaLa-mAchInI badhI prata DahelAnA upAzrayanI ja hatI. kAmAM keTaleka sthaLe jaNAtI pAdanI sAmAnya apUra tA [] kaeNsamAMja jaNAvI dIdhI che. vizeSa padanI apUrNatA nahi rahevAnuM kAraNa eja che ke dareka rAsanI prate be uparAMta maLI zakI hatI, tethI ekamAM tUTate pATha bIjI uparathI sAMdhI zakAye hate. A ekatra karelAM kAvyane sastAM sAhitya-tarIke bahAra pADavA mATe, "zeTha devacaMda lAlabhAI jenapustakedrArabhaMDAramAMthI " mudrita karavAmAM AvyA che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSaraziromaNi zrImAna AnaMdasAgaragaNinA upadezathI A bhaMDAranI sthApanA thayelI hovAthI tenuM nAma ciraMjIva rahe, evA IrAdAsaha AvA kAvyanA saMgrahanuM nAma "zrIAnaMdakAvyamahedadhi" rAkhavAmAM AvyuM che. aMtamAM huM teone upakAra mAnuM chuM, ke jeoe mane A kAvya bahAra pADavAmAM madada ApI che. zAstra vizAradajainAcArya zrIbuddhisAgarasUri, ane purohita pUrNacaMdra acaLezvara zarmA. pejavaNacaMda sAkaracaMda javerI lemiMgTanareDa, copATI, muMbAI 3--1814. anaMta caturdazI 1970. saMzodhana ane saMgrahakartA. www.ja Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH zrI zAntidevAya. granthakAre. zrIbharatabAhubaLIrAsa, kartA zrAvaka RSabhadAsa. saMvat 1678. jema kaIMka kaiMka zrAvakoe paNa sAdhuonI mAphaka rAseA racyA che, tema zrAvake bIjA zrAvake karatAM sArA pramANamAM ane uttama kRtinA rAsA, stavanA ane thAyeA vagere banAvyu che. kahevAya che ke A zrAvaka upara sarasvatInI sampUrNa prIti-maherabAnI hatI, ane tenuM kAraNa A mujaba banyuM kahevAya che. zrImahAvIranI 58 mI pATe jagadgurU zrIhIravijayasUri hatA. temanI pATa upara savAijagadgurU, evuM birUda dharavAvALA zrIvijayasenasUri 59 mA thayA. A sUrinI pAse zrAvaka RSabhadAse vidyAbhyAsa karavA mAMDayeA hateA. eka rAtrie potAnA ziSyasArU sarasvatIdevIne prasanna karIne zrIvijayasenasUrie prasAda-( lADavA ? ) meLavyeA hateA, ke je prasAda- ( lADavA ? ) rAtrinA upAzrayamAMja sUI rahelA RSabhadAsanA jANavAmAM Avye. AthI te prasAda pAteja ArAgI lIdhe ne mahat vidvAna thA. savAranA UThatAMja pete-- << praha UThI vandU, rikhavadeva guNavanta, " prabhu beThA sAhe, samavasaraNa bhagavanta; "" traNa chatra virAje, cAmara DhAle indra, " jinanA guNa gAve, suranara nArInA vRnda." e ane bIjI keTalIka cece banAvI. jemAM sahuthI pahelI kRti A jaNAvI teja che. ' rAmanu svama bharatane klyu* * e Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathana mujaba anya mATenA sarasvatIprasAda RSabhane malyA, tethI te uttama kAvye karavA lAgyA, ane vidvAna kavi gaNAyA. RSabha mATe AvI daMtakathA che. jenAmAM evI paNa eka mAnyatA che ke-- caityavandana ityAdi bhAvapUjAmAM, samudAyamAM, ane bIjI keTalIka khAsa kriyAmAM sAdhuoe te nahija parantu zrAvakoe paNa anya varganA karelA stavanAdi stavavA ke bhajavA nahi ! paNa, peAtAnAM banAvelAM stavanAddhithI pAte stavI zake, athavA te sAdhuonAM banAvelAM stavanAthI ! AvI eka jAtanI paraparAmAMthI A RSabhadAsa zrAvakane mukta karavAmAM AvyA che. arthAt RSabhadAsa zrAvakanAM banAvelAM stavanAdi khuzIthI anya zrAvake paNa bhAvapUjAmAM, samudAyamAM, ke kriyAmAM uccArI zake, evI chUTa ApelI jaNAya che. AvI lAkamAnyatA che. paraMtu zrIhemAcArye siddhAcalapara mahArAjA kumArapAla sahita mahAkavi dhanapAla zrAvakakRta stavana staryuM hetuM. temaja senapraznamAM A khAmenA praznanA uttaramAM sApha kathana che ke - te zuddhaja che" ane tethI zrAvakonA kathelAM paNa khelavAmAM cAlI zake. " senaprazne caturthapallave prazna 80: praznaH - zrAddhakRtastutistotrANi maNDalyAM kathayituM shuddhyntinA ti. uttarajIvantIti. RSabhanI kRtio. sava. 1688. nAma. rAhiNIyArAsa. siddhazikSArAsa.(?) .... pATaNa trIne bhaDAra. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra rAsa. 1672. kumArapALarAsa. 1670. navataravarAsa. 1976 kAtika 0)) bharatabAhubaLIrAsa. 1678 (Aja grantha.) vizasthAnakataparAsa. 1685. zreNikarAsa. 1675 lagabhaga. sumitrakumArarAsa. 1670. sthUlibhadrarAsa. 1668. hitazikSArAsa. 1682. hIrasUrirAsa. ( ame taraphathI chapAya che. lagabhaga sAta pheramAM chapAyA che.) tathA vizI, stavanAvali, ane keTalIka stutio, sajhA ItyAdi. AthI vizeSa ane rAsAne je jaNAveluM che tethI vadhu kAMI jANavAnuM banI zakyuM nathI. tapagacchanA 59 mA paTTadhara zrIvijayasenasUri -kavie pite te jayasiMha nAma zrIvijayasenasUrine ThekANe lakhyuM che. juo- "hIrataNe 8 pATe have, jayasiMhapada guNavaMta, pAnuM 102 "jagagurUne ziSya e kharo re, dIse bahu guNagrAma; tyAM dilIpati thAyatere, sUrI savAI re nAma.3"pAnuM 102 "hIra vacana dIpAvatere, jyasiMha purUSa gaMbhIra; jiNe gaccha saMgha vadhAriye, gaye na jAye hIra.pAnuM 103 "te jayasiMha gurU mAharere,vijayatilaka tasapATa;10pAnuM 103 -emanI pATe zrIvijayatilaka ane emanI pATe zrIvijayAnaMdasUri thayA temane gurU mAnI temanI kRpAthI khaMbhAtamAM rAsa race che, ema kartAe jaNAveluM che. A uparathI dvitIya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvya zrI jyAnaMdanA kartA kavi vAnAjI, ane A rAsakAra bane samakAlina ane zrIvijayAnaMdasUrine gurU tarIke gaNanAra pUravAra thAya che. jovAnuM mAtra e ja bAkI rahe che ke zrIvijayasena ane zrIjayasiMha e be nAme ekaja sUrinAM che ke baMne pRthaka che. paraMtu banne ekaja hovAnuM vadhAre mAnanIya che. kAraNa ke te jayasiMha gurU mAho" e vAkya, pUrve jaNAvela daMtakathAmAMnA zrIviyasenane paNa gurU tarIke mAnelA che ema cakkasa jaNAve che. tathA- haritaNe pATe have, jayasiMhajI guNavanta; e uparathI paNa jaNAya che ke hIrasUrinI pATe zrIvijayasena thayA, temaneja AMhI jayasiMhajI batAvyA che. A uparathI zrIvijayasenasUrinuM ja bIjuM nAma zrIjayasiMhajI hevAnuM mAnI zakAya che. keI ema mAne ke 61 mI pATe zrI vijayasiMhasUri thayA teja A jayasiMhajI che. kAraNa ke-"teo paNa RSabhakavinA samakAlina ja che. kavie "vine adhyAhAra rAkhI zrIjayasiMhajI sUcaveluM che." A mAnavuM bhUla bhareluM che. kAraNa ke vijyatilaka tasapATa " evuM sApha sUcaveluM che. ane vijayatilakasUri bIjA vibhAgamAMnA zrIvijayasenasUrinA ziSya hatA, evuM prasiddhaja che. jethI paNa mAnI zakAya che ke zrI vijayasenasUrinuM ja apara nAma zrIjayasiMhajI hovuM joIe. kavie navatattvarAsamAM spaSTa rIte jaNAvyuM che ke vara tapAgaccha pATe gurU hIranaI, zrIvijayasenasUrI zIza nAmuM AAirathIsmaSTa thaze. zrIviga senasUrijju jaya karavAne siMhasamAna kuhI bIjuM nAma jaya hari ema guNanI apekSAe ApeluM hovuM joIe. nal Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavi poteja, zrInavatattvarAsa ke je khaMbAtamAM 1976 kAtika vada 0)) ravivAre pUre karyo che temAM, zrIvijayAnandasUrinA zrAvaka tarIke potAnA pitA hirAja saMghavIne jaNAve che. te uparathI vijayasenasUri ghaNIja nhAnI vayamAM dharmazikSAdine aMge gurU tarIke hoya ema saMbhave che ane A samartha purUSa AvA upakArane ullekha karyA vagara rahe ema paNa mAnavA mane saMkeca dhAraNa kare che. kalikAlasarvajJa zrIhemAcAryanA karelA triSaSThizalAkApurUSacaritranA pahelA parvamAM zrIkaSabha ane bharatacaritramAMthI A rAsa racyAnuM kavi jaNAve che - "hama; caritra kare jhASabhanuM e, ANI mana ullAsa; seya suNuM vaLI meM ramyA e, bharatezvara nRpa rAsa.13"pAnuM 98 bharatabAhubaLI nAmanA bIjA traNa rAsAe racAyelA jANavAmAM AvyA che. eka zrIguNaratnasUrie, bIje zrIjinasAdhue, ane trIje kavi tejavardhane. jayAnaMdakevaLI, zrIvAnAkavie race che. vAnAkavi koNa hatA te barabara jANI zakAyuM nathI. chatAM paNa aTakaLathI teo "senapraznamAM vAnaraSinA nAmathI praznakAraka hovAnuM anumAna karI zakAya che. teonI karelI bIjI kRtio paNa prasiddhimAM nathI ke jethI teo koNa hatA e spaSTa sahelAIthI jaNAI Ave. je AdhAra che te A rAsaneja che. rAsAMte ane ThekANe ThekANe teo, zrIvijayAna da gurUnA guNagrAma karyuM che. aMtamAM jaNAve che ke A jAjaramAna pA je bhANu, - vijayAnaMda gurU guNanI khANuM. 140." pAnuM 210. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekasaThamI pATa ane te paNa vaLI zrItapagacchanIja paraparAnI sUcavatA hovAthI eTaluM nivivAda sAbIta thAya che ke kavi vAnAjI tapagacchanA hatA. paraMtu 1 mI pATe zrIvijacAnaMda gurU, evuM jaNAveluM hovAthI eka zaMkA ubhI thavAnuM kAraNa rahe che. te eja ke - saMvata soLa chayAsiye jANe, piSa zudI terasI pramANa; 146." pAnuM 210. saMvat 1686 mAM A rAsa racAye te vakhate tapagacchanI 61 mI pATe zrI vijayasiMhasUri hatA evuM paTTAvaliothI pUravAra thayuM che. juo paTTAvali -zrIvijayasiMhasUri dIkSA 1654, vAcakapada 1673, sUripada 1682, svargagamana 1709. A AdhArathI gacchaadhikArI zrI vijayasiMhasUrinA hAthamAM hatuM tevuM sAbIta thAya che. tapagacchanI 59 mI pATe savAI jagadgurU zrIvijayasenasUri thayA. teonA traNa mahAna ziSyAthI gacchanA traNa vibhAga oLakhAyA hatA. jemAM bIjA vibhAgamAM 60 mA zrI vijayatilakasUri, ane 61 mAM zrIviyAnaMdasUri thayA che. A uparathI kavi vAnAjIe 61 mA paTTadhara zrIvijayAnaMdasUri lakhyuM hoya to te baMdha bestu che. je A pramANe - pa9 mA zrIsavAIjAdu gurU zrIvijyasenasUri. 1 lo vibhAga. * 2 je vibhAgazrIvijayadevasUri 60 zrIvijayatilakasUri zrIvijayasiMhasUri 61 zrIvijayAnaMdasari. trIjo vibhAga zrIrAjasAgarasUrithI sAgaragacchane che. tapagacchanI 51 mI pATe munisundarasUri thayA teoe 8000 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zlokapramANu saMskRtamAM jyAnaMdacaritra racyuM te uparathI A rAsa racAce che, ema kavi pAnA 210 mAM gAthA 138-139 mAM jaNAve che. zrI munisundarasUrinA jyAnaMdacaritra uparathI zrIpadyavijaya kavie paNa saMvat 1858mAM jayAnaMdarA ra che, je AnA karatAM baheLA vistArathI poSAyele che. A uparAMta rA. manasukha kiracaMda mahetA ane rA. mehanalAla dalIcaMda dezAInI rAsamALAomAM jayAnaMdarAsa kartA cAMtakamuni ane cAnAkakavi ema noMdhAyelAM che. paNa te tapAsavuM bAkI rahe che ke, kavi vAnAjInAja cAtaka ane cAnAka evAM nAme neMdhAyA che, ke teo pRthaka pRthaka kartA che. ane maLelI badhI pratomAM kavi vAna, vAnA, vAne, evAja rUpe hatA ke je rUpi rAsa jevAthI jaNAI Ave che. pro lakhatI vakhate jema lahiyAo "ja, 5, ," e traNe akSarene eka sarakhAM lakhe che tema, ", " mAM paNa karI de che. AthI kadAca "cAnA, vAnA" ne taphAvata paDa hoya ! paraMtu agAu "ka" hovAthI zuM kharUM haze, te dareka prate tapAsyA vinA naja samajI zakAya. zrI vacharAja-devarAja, pahile akSara lAbhane e, mAhaMtaDe lakSmIsAgarasUri; bIje bhavane jANI, trIje puNyavaMta bIjaluM che. mAetaDe. Agali samaya Thavi. 4." pAnuM 253. * rAsAnA cha khaMDa chatAM paNa mAtra eka ja sthaLethI upara mujaba kartAnuM nAma lAvaNyasamaya, evuM nIkaLe che. tapa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gacchamAM zrIvIranI 53 mI pATe zrIlakSamIsAgarasUri thayA. emanA ziSya zrI samayaratnanA, rAsakAra lAvaNyasamaya ziSya thAya. zrIlAvaNyasamayane zrIlakSamIsAgarasUrie dIkSA te ApI hatI, chatAM paNa, teo ziSya te samayaratnanA hatA evuM nIcenA vAkathI pUravAra thayuM che. ati girUA paMDita pravara, mAhaMtaDe lakSamIsAgarasUri, samayarayaNa muNisArasUri e. 2" pAnuM 253. tathA vimalaprabaMdhe, "dharmazALa jinamaMdira pAsi, samairatna gurU tihAM | gumAsa; 135. " saMgha sajana sahU sAkhI samaI nAma ThavivuM muni lAvaNyasamAI navame varasi dIkhavara lIdha, samayaratnagurika vidyA dIdha. 143." khaMDa 9 cUlikA. sAdhupaNAnA dAdAnuM nAma jema zrIlakSamIsAgara che tema zrIlAvaNyasamayanA saMsArIpaNAnA dAdAnuM nAma maMga-(maMgAzA) hatuM. maMga e, gujarAta pATaNanA zrImALI vANIyA hatA, ane saMghamAM moTApurUSa tarIke lekhAtA. maMgane traNa putra thayA. temAM moTAnuM nAma zrIdhara, ane tenI strInuM nAma jhamakala-(jhamaku?) devI hatuM. teo pATaNathI nIkaLI amadAvAdamAM ajadarapurAmAM potAnA pitA sAthe AvIne vasyA 1. vikramanA 18mAM saikAmAM thayelA sAgarazAkhAnA zrI lakSmIsAgarasUri AthI jUdA samajavA. 2. samayaratna. 3. samaI, samaye samayarane, lAvaNyasamaya evuM nAma thApyuM. 4. gurUe. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. zrIdharane jinamati evA, vastupAla jinadAsa; maMgaLadAsa; tathA lahurAja ema anukrame cAra putra ane lIlAvatI nAmanI eka putrI hatI. laharAjano janma saMvat 1521 zAke 1382 nA pioSa vadi 3 ne dine thayo. pAsenI dharmazALAmAM zrI samayaratna cAturmAsa rahelA hatA teone zrIdhare laQrAjanA janma batAvavAthI teoe kahyuM ke-" laharAja mATe tapezvarI thaze, athavA te yAtrA karaze. kAMte moTo yati thaI vidvAna thaze." gurUvacana siddhi artheja na hoya! tema lahurAja virAgI thaze. tene nava varSanI umaramAM saMvat 15ratnA jeTha zudi 10 ne dine pATaNanA pAlaNapurI upAzrayamAM gacchanAyaka zrIlamIsAgarasUrie dIkSA ApI. nAma samayaratna ziSya lAvaNyasamaya rAkhyuM. sarasvatInI kRpAthI 1damAM varSamAMja kavitvazakti prApta thaI jethI rAsa, suMdara prabaMdha, chaMda, kavita, pAI, vividha gIte, vivAde-saMvAde, ItyAdi teoe racyAM. saMvat 1555 mAM teone paMDita paDhI malI. kavi pitAnA kA ane pitAnA upadezathI thayelAM phaLamATe magna-magarUra che. e mATe pote vimalaprabaMdhamAM A mujaba lakhe che - "vividha gIta bahu kariyA vivAda, racIyA dIpa sUrasa saMvAda; "sarasa kathana; nahIM AlI kavaI, meTA maMtrirAya raMjavaI. 145 jasa upadese havu suvizAla, bahu thAnaki deharAM pisAla; mIra malika te mAMDaI vinaI, paMDitapada te paMcAvanaI. 146 "sohe gaNa tapagaccha zaNagAra, dezavideziI karAI vihAra "seraTha dezi rahI giranAri, pahatA gujjara desa majhAri. 147 "aNahilavADa paTTaNa pAsi, mAlasamudri rahiyA cemAsika 1 kAvyakAra zrIlAvaNyasamayanuM saMsArI nAma. 2 saMvata 1555 mA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "bela sakala saMdhiIvinavi, vimalarAsateNuI kAraNikavi.148 "aDDasaThAni A mAsi, kIdhau pAsajiNesara pAsika mUlanakSatra nirmala ravivAra, pUrU vimalarAsa vistAra. 149" bahu thAnaki deharAM pisAla" e vAkyane nIcalI sAbItI. pUravAra kare che ke, teonA upadezathI ghaNuM daherAM upAzraya thayA haze. zatruMjaya uparanA saM. 1587nA karmazAhanA 16 mA uddhAranI prazastimAMthI. " lAvaNyasamayAkhyena, paNDitena mahAtmanA; "samosA 4, pratiH pravAra tA. 22 tathA, " pUjya paM0 2samayaratnaziSya paM0 lAvaNyasamaya"trisandhyaM zrIAdidevasya (pAdayugmaM) praNamatItibhadraM" tyA. emanI kRtio nAma. saMvata. gatamasvAmI rAsa. 1570 laga. autamapRcchArAsa. 1570 laga. devarAja-vaccharAja (Aja grantha.) bahAne rAsa. 1560 laga. surapriyakevalI. 1567 laga kSamASi. nemiraMgaratnAkara chaMda. sImaMdhara sajajhAya. 1 saMvat 1568 mAM. 2 A vAkyathI teo samayaratnanA ziSya hovAnuM paNa sAbIta thAya che. ghaNA lakSmIsAgaranA ziSya mAne che te kheTuM Thare che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalaprabaMdha. 1568. puNyaphala sajajhAya, Atmabodha sajhAya, cAda supanAnI sajhAya, dAnanI sajhAya ItyAdi, ItyAdi. vatsarAja-devarAja nAmanA, bIjA kaviothI racAyelAM rAsAdi. nAma. kaoNM. nAma. kartA. devarAja-vaccharAja. samayaratnasUri. vatsarAja. nemavijaya. devarAja-vaccharAja, lAvaNyaratna. devarAja-vaccharAja. paghatilaka. vatsarAja-devarAja. lAbhasamaya. surasundarI. vaDatapagacchIya zrI bhAnumerU paMDitanA ziSya zrInasudapAdhyAya, AnA kartA che. Ane mATe kAMI paNa jANavA lAyaka prApta thayuM nahi. A rAsAmAM pAne 308 mAM- "gachapati paTedhara pragaTa zrI,-devaratnasUri jayavaMta. 8 "tasu ziSya nayasuMdara kahe, sAMbhaLe sAjaNa sAtha; 9" A pATha levAthI zrIdevaratnasUriziSya zrIyamundara thAya, evuM nIkaLe che. paraMtu pATha zaMkAvALe lAgavAthI teoneja karele zatruMjayauddhArarAsa ane naLadamayaMtIrAsa ema be tapAsatAM zrI bhAnumerUziSya nayasundarajI che evuM spaSTa jaNAI AvyuM che. jo ke keTalIka vakhata graMthakAre AcAryane jaNAvavA 1 vimalaprabaMdha, suratanA rA. maNilAla bakorabhAI vyAsa taraphathI chapAvI pragaTa karavAmAM Avyo che. zrIlAvaNyasamayanuM caritra te uparathI ja prApta thaI zakyuM che. 2 guru ane ziSya be pRthak pRthak ekaja jAtanI racanA kare e mAnavA lAyaka nathI. AmAM lAvaNya samayanuM garbhita nAma hovAthI samayaratnanuM nAma dhAravAmAM rAsamALAmAM bhUla thayelI lAge che. 3 lAvaNyasamaya ane lAvayaratna be jUdA sAdhuo hatA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 124 sAthe potAnA gurUne jaNAve che, ane keTalAka kevala AcAryane paNa jaNAve che te pramANe atre kevala AcAryanA nAmane nirdeza heya te harakata Ave nahi. zatruMjayauddhArarAse- "vaDatapagaccha gurU gacchAti, zrIdhanaratnasUrida; tasu ziSya tasupATe jayakarU, gurU gapati amararatnasUridake.121 "vijaya(gha)mAna tasa paTedharU, zrIdevaratanasUrIza; zrIdhanaratnasUrIzanA, ziSya paMDitare bhAnumerU gaNeza ke.122 "tasAda kamala bhamara taNe, nayasuMdara de AzIza; tribhuvananAyaka sevatAM, pUgIre zrIsaMgha jagIza ke. 123" tathA- "bhAnumerUpaMDitaziSya deenkarI kahe nayasuMdare; naLadamayaMtIrAse, cha prastAve- "zrIdhanaratnasUrIsvarataNuM, simsa sakala guNa sahAmaNA; zrI bhAnumerU vibuddha guNarAja, vaMghe siddha vaMchita kAja. 314 "tasa jAmeya sIsa do bhAya, mANika ratna jeSa uvajhAya; mahA tapezvara munivara rAya, parama bhAvi vaMdu tasu pAya. 315 nayamundara laghubaMdhava tAsa, vANuM thApi vacanavilAsa; puNyasIleka satI adhikAra, gAye dhanada pUrva avatAra." 316 AmAM mAtra tenA vIla bhAI zrImANiyaratna upAdhyAya karIne hatA, eTaluM vizeSa nIkale che. A baMne bhAIo zrIdhanaratnasUrinA ziSya zrI bhAnumerUnA ziSya thAya. kavinI kRtio- sArasvatavRtti jenuM nAma rUparatnamAlA che. saMskRta patra 417. zatruMjayauddhArarAsa, 1628. naLadamayaMtI, 1665. prabhAvatI, lagabhaga, 1640. rUpacaMdra, 1637. surasuMdarI, 1646. sIlarakSAprakAza, laga. 1669. dara 29 adhikAra, ga bhAI . A baMne Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 surasundarI e nAmathI nIcalA kartAoe paNa rAse 2celA jANavAmAM AvyA che. AnaMdasUri, vIravijaya, niyavimaLa, dharmasiMha, ane vinayasuMdara. rAsa racAve che ke mArA naLadamayaMtI. "na mayaMta vi. saM. 2020 Travis a mevajas >> A pramANe rA. manasukha kiracaMda mahetAe jainarAsamAlAmAM lakhyuM che. emAM vi. saM. 1520 nI sAla lakhAcAnI bhUla thayelI samajAya che. kAraNa ke - "saMvata seLa causaTha saMvachare, vIo naLa RSirAja; e mujaba kavi zrI megharAje vikrama saMvat 1664 mAM A rAsa racce evuM thAya che. rAsamAlAmAM thayelI bhUla ema anumAna karAve che ke-"hemAcAryanA vItarAgastotrapara avacari karanAra zrI mahendraziSya zrImegharAje e avasUri saM. 1520 mAM lakhI hatI, e uparathI A, ane te, e ekaja megharAja haze ema dharAIne ". 1520 AsapAsa" ema lakhAI gayuM haze ! athavA te A, ane te megharAjajI e baMnenI ekaeka kRtioja upalabdha thayela hovAthI baMne ekaja dhAravAmAM AvyA hoya !" zrI mahAvIranI 44 mI pATe zrI jagacaMdrasUri hatA. teone citoDanA rANAe "tapa" evuM birUda ApyuM tethI saMvata 1285 mAM vaDagacchanuM nAma tapagaccha thayuM, tyArathI vaDagaccha tapagacchane nAme oLakhAvA lAgyA. tapagacchanI 15mI pATe, vikamanA 16mA sikAmAM zrIhemavimaLasUri hatA. ane kharatagacchamAM 59 mI pATa upara zrIjinahaMsa paNa 16 mA sakAmAM teja samaye vidyamAna hatA. pRthaka pRthak A be gapati e ekaja Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 enA samayamAM, saMvat 1572 mAM nAgapurIyatapagacchamAMthI upAdhyAya zrI pArzvagaM ke, potAne mata chuTe pATha svanAmathI pArzvacaMdragaccha sthA. leke ene pArzvagaccha, tathA pAsacaMdIgaccha-mata paNa kahe che. zrIpArdhacaMdrasUrinI pATe zrIamaracaMdrasUri ane tenI pATe zrI rAmacaMdra (zrIrAjacaMdra)sUri saM. 1664mAM vidyamAn hatA, ke je kavi zrI megharAjanA samakAlina thAya, ane teonA samayamAM A rAsa racAye. - kavi pote zrIzravaNa RSinA ziSya hovAnuM jaNAve che. saravaNuRSi jage pragaTiye" e vAkyathI. kavi kayA gacchanA che te jANavAmAM AvatuM nathI paraMtu eTaluM anumAna thAya che ke pote pArdhacaMdrasUrithI paraMparA gaNatAM hovAthI pite paNa pArzvagachIya haze! harIbaLamAchI. vAstavikarIte A nAma joIe. "macchI thayuM te khoTuM che. macchIne artha mAchalI-mAchaluM, ane mAchIne artha macchI mAra-mAchInI jAta thAya. sue macchIne ThekANe "harIbaLamAchI" vAMcavuM. rAsakAra jinaharSajInI gujarAtI bhASAnI kRtio vizALa pramANamAM che. teone karele zatrujayatIrtharAsa ame taraphathI chapAva zarU che. Azare 20 pharamA chapAyA che. 50 phAramana grantha thavA jAya tevuM anumAna thayuM che. te granthamAM kartAnuM caritra laIzuM evI IcchA che. muMbaI, 28-9-1914. jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI, vijyAdazamI, 170. saMzodhana ane saMgrahakartA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara A phaMDamAMthI prasiddhi pAmelA granthanuM sUcIpatra. nAma vagere kiMmata saMskRta-mAgadhI grantha. rU.ApA 1 TIvItarAgastotram-zrI hemacandrAcAryakRta mUla, zrIprabhAnaMdasUrikRta vivaraNa, ane zrIvizAlarAjaziSyakRta avacUrisameta......................................0-8-0 2* zrIzramaNapratikramaNa sUtravRtti-pUrvAcAryata -1- 3* zrI syAdavAdabhASA-zrI zubhavijayagaNita.....0-1- * zrIpAkSikasatrama-zrI yadevasUrikRta 5khIsUtra ane kSAmaNuuparanI TIkA sahita.............. ****0-6-0 pa* zrIadhyAtmamataparIkSA-nyAyAcAryazrIyazovijaya praNIta pajJa TIkAyukta. ane DhuM mUla paNa chapAvavAmAM Avela che........... *****-******.0-6 -0 6* zrIpeDazakaprakaraNa-zrIharibhasUrikRta mUla, ane zrImaddayazobhadra tathA zrImadayazovijayakRta bane TIkA osameta. anne chUTuM mUla paNa chapAvavAmAM Avela che. 0-6-0 7* zrIka5travRtti-zrIvinayavijapAdhyAyakRta su bAdhikA sahita...................................................................0-12-0 8 zrIkaMdAravRtyuparanAzrI, zrAddhapratikramaNa sUtra vRtti-zrImadevendrasUrivaraviracita...... * A cinhavALA pustako khapI gayA che. -8 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara nAma vagere kiMmata 9 zrIdAnaka5kuma athavA dhannAcaritra-zrI somasundara ziSya zrIjinItisUrikRta (kAvyagrantha)...............0-6--0 10 dhI pigaphilaphI -by ma. vIracaMda rAghavajI gAMdhI. yuropagamanamAM ApelA bhASaNo vagere (aMgrejI) 05-0 11 zrIja5kalpalatA-zrImadaratnamaMDaNakRta........0-3- 12 zrIgadaSTisamuccaya-zrImaharibhadrasUrikRta. A pranya ITAlInA prophesara suvelI dvArA zodhAya che...0-3-1 13 dhIkamaphilephI -by mI. vIracaMda rAghavajI gAMdhI yuropamAM ApelA bhASaNo vagere (aMgrejI)........-5-0 zrI AnaMdakAvyamahedadhi-auktika 1luM. jemAM zrImatisAra kata zAlibhadra, muni zrIgaMgavijaya kRta kusumazrI, zrIjJAnavimalakRta azoka-rehiNI, ane zrIdarzavijayakavikRta premalAlacchI ema cAra rAsAo chapAyA che (gUjarAtI prAcIna kAvya.)............ 0-10-0 15 zrIdharmaparIkSAthA-zrI dharmasAgaropAdhyAyaziSya paMDita padmasAgaragaNikRta............... .. -pa0 16 zrIzAstravArtAsamuccaya-prathama vibhAga. upAdhyAya zrIyazovijayakRtaTIkA sahita mUlanAkartAzrIharibhadrasUri. (2 jA vibhAgamAM zrIharibhadrajIkRta TIkA Avaze.) 2-0-0 17 zrIkaprakRti vA kammapayaDI-zrIzivazarmAcArya kRta mUla, ane mahata philosephara zrImalayagirijIkRta TIkAyukta....*******************************0-14-0 zrIpaMcapratikramaNasatra-pAkI bAIDIMga, nirNayasAgara presamAM chApeluM............ zrIka5satra-mUlamAtra athavA bArasAsutra- jADA sundara kAgaLa para moTA TAIpathI............0-8-0 * A cinhavALA aMke khapI gayA che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata naMbara nAma vagere 20 zrIAnaMdakAvyamahodadhi-ktika 2 juM. jemAM vijayagacchIya muni zrIkezarAjajI kRta rAmarAsa chapAya che........... ..............................0-10-0 zrIupadezaratnAkara-kartA zrImunisundarasUri pajJa TIkAsameta ........... ....1-4-0 zrI AnaMdakAvyamahedadhi--matika 3juM. jemAM zrAvaka RSabhadAsakRta bharatabAhubaLI, kavi vAnAkRta jayAnaMdakevalI, zrIlAvaNyasamayakRta vaccharAja-devarAja, zrIna sundarajI kRta surasundarI, zrImegharAja kRta naLadamayaMtI, ane zrI jinaharSajIkRta harIbaLamAchI ema cha rAsAo che. (gUjarAtI kAvyo .................0-10-0 23 zrI caturvizati jinArdastuti-vivaraNasahita, vivaraNa ane mUlanA kartA zrImerUvijayamuni...0-2-0 maLavAnuM ThekANuM. lAyabrerIyana, zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa ophisa. C/o. zeTha devacaMda lAlabhAI dharmazALA, baDekhAM cakale, gopIpurA, surata, www. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A phDa taraphathI nignalikhita gujarAtI kAvyA prasiddha karavAnA prabadha thai cUkyA che. nAma. sAhamakularatnapaTTAvali, hIrasara, zatruMjayatIrtha, naLadamayaMtI, prazna, bharatabAhubaLI, prabhAvatI, mAdhavAnaLa kAmakuM DaLA, rUpacandrakuvara, narmadAsundarI, samakita kaiAmudi, . kavikhahAdUra dIpavijaya. RSabhadAsa. jinaharSa. nayasundara. kamaLazekhara. guNuratnasUri. nayasuMdara. salalAbha. nayasuMdara. AnadavAcaka. medharAja. vagere. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smaraNapatra. 0 - - - svargastha bhagubhAI phatehacaMda kArabhArInA vakhatevakhatanA kathana ane AgrahathIja, gujarAtI rAsAonI AvI sIrIjha chapAvavA lakSa derAyuM. mahaMma, akALa maraNathI eka karatAM vadhu maktika joI zakyA nathI. paNa teonA kathananAja A phaLa hevAthI, temaja amArA A kAryane niHsvArtha sapUrNa madada karatA hovAthI tenA smaraNArthe A trIjA maktika sAthe teonuM nAma joDavAmAM Ananda mAnuM chuM. jIvaNacaMda sAkaracaMda javerI, saMpAdaka ane saMgrahakartA. devadIvALI 1971. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 ektika che ko zrIAnaMdakAvya-mahedadhi. 3 ju. dara For Private & Personal use only www.jaimellibra Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha devacaMda lAlabhAI-jaina pustakoddhAra-granyAMke zrImAna saMdhavI RSabhadAsakavita. bharatabAhubalIrAsa. vastunirdezAtmaka maMgalAcaraNa. (duhA) sAra vacana de sarasvatI, tuM che brahmasutAya; tu muja mukha AvI rame, jama mati nirmaLa thAya. 1 tuM bhagavatI tuM bhAratI, tArAM nAma aneka haMsagAminI zAradA, tujamAM ghaNe viveka. brahANa brahmacAriNa, devakumArI nAma; paTuM darzanamAM tuM sahI, sahu bele guNagrAma. viduSenI mAtA sahI, "vAgezvarI tuM heya; te tripurA brahmavAdinI, nAma jape sahu keya. haMsavAhinI tuM sahI, vANuM bhASA nAma; tuM AvI muja gukha vase, jima hoya vAMchita kAma. 5 (ALa 1 lI-zI copAi chaMdanI ) karajo mAtA vAMcyuM kAma, prathama japuM huM tAharUM nAma, tuM muja mAtA rAkhe "mAma, beluM bharatataNuM guNagrAma.' 1 1 uttama. 2 ramaNa karaje. 3 vANuM-vacananI IzvarI. 4 nivAsa karaje. 5 Ijajata-lAja, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) bharatabhAhumalI (anya-bhUmikA, ) prathama tIrthaMkaranA je pUta, jiNe jaga kAma kI adbhUta; prathama udghArataNA karanAra, prathame cakrInA avatAra. prathame sadghatilaka zira dharyuM, bhavana-ArIse kevaLa vadhu; prathame sA~ghabhakti jiNe karI, Aja lage kIti vistarI. 3 te bharatezvaranA kahe. rAsa, bhaNatAM guNutAM pahoMce Aza; kheDatAM sukhazAtA lahu', bhava pAMca tasa vivarI kahuM. (zAra'la. ) ehuja ja'budvIpamajhAra, khetra mahAvide che tiSNu ThAra; vaccha vijaya tihAM dIpe kharI, prabhaMkarA nAme tihAM purI. 5 ahu dhana dhAnya te paNa bharI, vase leAka jima svarge hari; IzAnacaMdra nagarInA rAya, jihAM nahIM daDa 'akara anyAya. d ghara paTarANI che guNuvatI, rUpavatI ne zI" satI; . sukha bhAgavatI tihAM gahagahI, anukrame garbhavatI te thai. cha mahidhara putra hue tasa eka, rUpa kaLA tasa -sakhaLa viveka; caiAvanavatA huA jise, suMdara nArI paraNyo tise. paca viSaya sukha tihAM bhAgave, paoNMca mitra minyA tasa have; jIvAnada che vaidya apAra, khIje kezava vaNikakumAra, suvadhI 'maMtrIsaranA khALa, pUrNabhadra cauthA sukumALa; "sArthapatyane te dIkarA, guNAkara te pANiga kharA. pAMca mitra ne chaThTho Apa, chaeN puNyavatA na kare pApa; puNyataNe mAraga sacare, para upakAra pRthvIne kare. re 11 1 devalAkamAM iMdra sadA AnaMdamAM rahe che tema. 2 nArA kara verA. 3 AnaMdamAM mazagula rahIne. 4 bahuja vicAravaMta. 5 vANiyAnA karA. 6 pradhAnanA putra. cha vyApArIne vaNujhArAnA 10 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavavRttAnta, (duhA ) para upakArI te sahI, chae kumara guNavata; rAta divasa rahe ekaThA, jima kAyA ne jata. 1 (DhALa 2 jI-rI-ema viparita prarUpatarAga AzAvarI siMdhuo) kAyA jata para ekaThA, saghaLAM saMpI cAle, mAhAlere, beThA vaidyataNe ghare e. tiNa avasara eka AvIe, munivara tapIo moTera, leTara, jANe "upazamarasataNe e. chaThThataNe vaLI pAraNepUche "sUjhate AhAre, teNe vAre, dIThe munivara mahidhare e. aragasita munivara vaDe, kaSi aMge bahu pIDAre, kIDAre, dIse bASinI dehamAre. mahidhara kahe maMtrI suNe, kima lahi tuma "sargore, naragare, kahyuM vaidyane te kharUM e. rege sAdhu dukha bhegave, na kare tenI sAra re, avatArare, sahI vikAre temaNe e. javAnaMda kahe nava la, munidraSTa hue Aje re, mahArAje re, karUM niragI RSita e. 'lakSapAka telaja bhaluM, te muja gharamAM jANe re, ANe re, ratnakaMbala gazirahyuM . pAMca mitra UThI karI, hATe vaNikane Ave re, belAre, "sevana grahI auSadha dIo e. 1 zarIra ane jIva. 2 zAMtarasanuM ja pAtra. 3 (42) doSa rahita pavitra AhAra. 4 rogathI pakaDAyela. 5 svarga. 6 lakSapAka nAmanuM tela thAya che te. 7 gAracaMdana 8 dhana laine. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalIgaziracaMdana ati bhaluM, ratnakala ama dIje; kIje re, sAdhaDa nigI zubhapare e. tava zreNI mana harakhIe, dhanya ehane avatArare, sArare, karatAM e munivarataNI e. huM gharaDe gyA kAmane, na karUM para-upakAra; mAhare, pApa karaMtI bhava gaye e. AtamaniMdI Apate, ratnakala zirore, dhIre, na lIe tihAM eka pAyake e. visage saMyama vaye, mugati gaye nara sere; peTare nava UpajavuM tene e. ( duhA). nava UpajavuM tehane, dIe supAtre dAna; leI aiSadha pAMce vanyA, haIDe ukhuM dhyAna. 1 (DhALa 3 i-zI vAMchita pUrNa manehara-rAga sAmerI ) e ekaThA tihAM thayA, munivaranI pAse gayA; gahagahA, karI vaiyAvaca sAdhane e. sAdha nigI tihAM karyo, jasa mahimA jaga vistaryo, sukRta bharyo, pUrva pApa nara nirjaryo e. grahI puNya pAchA vaLyA, manaha mane ratha sahu phaLyA; vaLI maLyA, anukrame munivara tahIM e. 3 chae chava saMyama vare, kaThaNa karma kherUM kare; vaLI phare, mahimaMDala vicare sahI e. 4 nara upadeza bhalA kahe, eka thAnake nara navi rahe; vaLI dahe, karma-iMdhaNa ati ghaNuM che. 5 1 vRddha-bu. 2 pavitra. 3 vepharI nAkhe-nAza kare. 4 karma rUpI lAkaDAM bahuja bALI nAkhyAM, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavavRttAnta, kALa ghaNe saMyama pALI, rAga 2Sa meha mada TALI; aNasaNa pALI, gayA devaloke bArame e. 6 pragaTa ziyAthI thAya e, "bhUSaNasahita surarAya e; kAya e, traNa hAtha tihAM devanI e. aMtaramuharta jAe jiseM, "paryApta sura thAe tiseM; vaLI dIse batrIsa varSane nara ji e. name name sura saha kahe, karaje UbhA rahe, vaLI vahe, AjJA mastaka upare e. AjJA ziraUpara dhare, karatA jayajayakAra; kuNuM puNya prabhu upanyA? kahe ama seya vicAra. 1 (DhALa 4 thI- zI IlAgAnI.) "munivaiyAvaca meM karyo, dayA dharI manamAMhi; dAkhyaNapaNuM amamAM ghaNuM, tiNe huM AvyuM AhiM. 2 pUrva apUrvare puNya vicAre tyAMhiM; bahu sukRta karyA vinA, kima AvuM huM ahiM. 3 para-upakAra yAtrA karI, bhagati saMghanI sAra; jina-japamALA pheravI, tiNe ama suraavatAra. pU.4 INa vacane sura harakhIA, bhale padhAryA svAmi, pustaka vAMcI prabhu tuma, pUjA kare ziranAmI, pU. 5 be karaje pAye name, tame amArA nAtha; Ima kahI nATika mAMDiyuM, kALa na jANe jAta. pU. 6 - 1 lAMbA vakhata lagI. 2 dAgInA. 3-4 be ghaDInI aMdara e paryAptI pUrNa karI le che. 5 sevA cAkarI. 6 sArAM kAma. 7 mAravALI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI (duhA-) jAte kALa jANe nahi, beThA vimAnaja mAhi zvetavarNa mAkhaNa ji, pharsa kahe vaLI tyAMhi. 1 (DhALa pa mIzI chAnere chapIne karatA kyAM rore, rAga rAmagirA) pharsa suhALe vimAnamAMre, laMchana viDaba che tyAhare, bAvIsa sAgarataNuM Aukhura, veda bhale eka jyAhare. svargataNuM sukha che ghaNuMre. paMcama mahi lagI dekhatAre, sAte pRthivI lagI jAya, vaikarIrUpa karI bharere, dvIpa asaMkhya surarAya re. svarga. 2 agyAramuM svarga bAramure, bahu thaI *tAra cArare, vaLI vimAna sahI trasya bhalAre,tihAM rahe suraparivArare. svarga. 3 matijJAnI che devatAra, zrutajJAnI hAyare; avadhijJAnI sura kahyAre, "cha parayApati heyare. svarga. 4 traya zarIra kahuM devanAMre, tejasa kArmaNa mAre, trIjuM zarIra kahuM karI, samacaturasmasthAna. svarga. 5 sura 'daza prANataNA dhaNare, padriya sura sAra; 1 strI ane napuMsakaveda tyAM heta ja nathI. phakata purUSadaja hoya che. 2 pAMcamI naraka sUdhI joI zake che ane sAtamI naraka sudhI ja AvI zake che. 3 vaidiyarUpa karIne asaMkhyAtA dI5 bharI zake che arthAta eTaluM vaikriya zarIra vikavi zake che. 4 - gIAramuM ane bAramuM e beu maLIne cAra pAthaDA thAya che. 5 AhAra, zarIra, IdrIya, zvAsozvAsa, bhASA ane mana e cha paryApti kahevAya che. e chae paryAsisahita deva hoya che tethI paryApta chavamAM gaNAya che. 6 AMkha, kAna, jIbha, nAka, zarIra, manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, zvAsozvAsa, ane Ayu e daza prANusahita deva hoya che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavavRttAnta. (7) khAvIsa hajAra varSa gayA?, karatAM 'lemaja AhArare, svarga. hu nApakarma sura te sahIre, meAtI kula paramANure; lezyA eka sukala tihAMre, jJAna-dhajA paramANure. svarga, 7 AvIsa pakhavADA te tihAM jAtere, hAya sura sAsa usAsare; sukha asakhya che svarganAMre, kuNu kahI zake tAsare, svarga, 8 ( duhA ) sukha bhAgavatA sura cavyA, trIje bhava mRtaleAka; tIrthaMkara kuLa UpanA, pUrvapuNyasaceAga. (DhALa 6ThThI-kaeNzI cApAinI) suranAM sukha java pUrAM thAya, deva cavI mRtalAke jAya; ehuja ja'buDhIpamajhAra, mahAvidyakhetra aNe tiNuThAra. vijaI pukhalAvatIa vicAra, puDarikaNI nagarI tiNuThAra; tihAM nRpa che vajrAsena nara, iMdra pare karatA AnaMda. 2 tasa ghara nArI che dhAraNI, bhagati kare bharatAraha taNI; pAMca putra huA tasa sAra, rUpa kAnti maLa atihu udAra. 3 vajranAbha huA jeTha putra, ALye vAyu nRpagharasUtra; supana cauda sucita te thayA, SaTakhaDa bhegI te paNa kahe.. ja te cakrI rAjA asa dIva, te jIvAnaMda kerA jIva; rAjaputra mahidharanA jata, suta khIne te mAhu atyaMta. 5 matrIputra suvadhI je hUMta, trIjo seAya sukhADuM pUta; pITha putra cAthA abhirAma, zreSThIputra guNAkara nAma. mahApITha pacama sukumALa, pUrNabhadra sArathapatikhALa; sukhabhara kALa tihAM mahu jAta, pAMce jIva sagA huA bhrAta. 7 1 krUta rUMvADethIja AhAranA svAda anubhave che, te sukhathI bhAjana karatA nathI. 2 upakarma rahita. 3 agIAra mahInA vIte eTalA samaya tedevane eka zvAseAzvAsa levAmAM vItI jAya che, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharataNAhubalI (duhA ) pAMce jIva baMdha havA, chaTTe kezava jeha; sujazA nAme rAyane, beTe hue teha. AvI mane vajAnAne, pAse rAkhe teva; pUrvarane mATe vaLI, nupa dharate bahu neha (DhALa 7 mI-dazI pAradhIAnI ) anukrame cha vAdhIAre, zikhyA kaLAja aneka; rUpa riddhI karI zobhatAre, jemAM sabaLe viveka. 1 baMdhavaDAlaI, chae amUlyaka jeya, bahu saMpa ghaNere hoya, baMdha. kumara kaLAre dekhI karIre, harpe rAya pitAya; e muja kuLanA ravi sahIre, dina dina dIpaka thAya. ba. 1 rAja dhuraMdhara jANa Are, jeSTha kumAra bahu lAja; suta vajAnAbhane teore, ApyuM pRthvI nuiM rAja. naM. 2 paTakhaMDabhegI te thayA re, nahi tihAM akara anyAya; dAna saMvacharI de karI re, saMyama dhare pitAya. naM. 3 tapatapatAM huo kevaLare, samavasaryA suta jyAM hiM; suta cakI gaye vAMdavAre, pAya nakhe 5 tyAMhi. naM. 4 badhava matriye paravare, suNate tAta-vakhANa cagatinAM dukha sAMbhaLIre, cetyA catura sujANa. . 5 SaTakhaMDa rAja anerIre, mU sayala parivAra pAMce baMdhava mitrazyare, lIdhe saMyama-bhAra. (duhe) saMyama pALe zubhapare, mUkI mAyA rIsa, vajanAbha munivara vaDe, seve kathAnaka vIza. 1 dIpAvanAre. 2 naThArA kara verA. 3 arIhaMta, siha, prava Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavatAna, ( 9 ). (DhALa 8 mI-dazI te girUA bhAi te zirUA) vIza thAnakane tapa tapatAM, bAMdhyuM tIrthaMkaranAmakarma, bAhua vaiyAvaca karI uparAje, cakInuM pada parmare. te bharatezvara teha naresara, RSabhataNe suta hoya; bhavanaArIsAmAMhi kevala, nija kara aMgulI re. bha. 2 sAdha subAhu kare vimAsaNa, bhujabaLa tihAM uparAje, vajanAbha vakhANe behane, pITha mahApITha lAjere. bha. 3 kedha mAna ISya paNa dharatA, tapa mAyA karatA, te behu strIvedaja bAMdhe, jinavacane nahIM naranAre. bha. 4 cauda lAkha pUrva laga cAritra, chae jIva tihAM pALere, cheDe chae aNasaNa ArAdhe, vaira virodha paNa TALere. bha. 5 jIva tRsa thAvara meM haNuA, vAghasaMgha aja gAya, siMha ziyALa ne "zUkara mAryA, diyA nAgane ghAyare. bha. 6 hayavara hariNu haNyA je hAthI, mAryA cItarA cere, rAja karatAM pAtika lAgyAM, kIdhAM pApa arore. bha. 7 ajagara sAbara rejha viNasyAM, vRSabha UMTa ne guDe re, mahiSI mahiSa mAMkaDa ne vAnara, haNyAM rIMcha ne bhuMDere. bha. 8 cana, AcArya, sthivara, upAdhyAya, sarva sAdhu, jJAna, darzana, vinaya, cAritra, brahmacarya, kriyA, tapasvI, gotama; jina, caraNa, jJAna, sUtrajJAna ane tIrtha e 20 sthAnaka tapa kahevAya che. tenuM ArAdhana mekSa javA agAu traNa bhava bAkI rahe tyAre udaya Ave che ane ethI tIrthaMkaranAmakarma-tIrthaMkarapada prApta thavAno nizcaya thAya che. 1 kapaTathI. 2 be Iti, traNa Iti, cAra iMddhi ane pAMca iMdri sahita hAlatA cAlatA jI. 3 eke dijhADa pahADa vagere sthira rahenAra che. 4 bakare. 5 sUara 6 bheMa. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) bharatabhAhumalI. garUDa haMsa lAvAM ne tItara, maccha maghara kaccha jAtare; kAyala kAga sArasa ne samaLI, haNyAM cAsa khahuM bhAtare. bha. 9 cakravAka cAtuka ne zakarA, khaga pArevA sUDAre; bha. 11 kura'ca kAkharI holA haNI, AMdhyA pApanA mUDAre. la. 10 caDhI 'rasa'grAme' mAnava mAryA, kIdhA akara anyAyare; A bhave parabhave pApa kayA je, AlAe RSirAyare. ( duhA. ) nija pAtiga AletA, pacataNI viLa sAkhya; deva gurU siddha sura tihAM, vaLi mana nizcala rAkhya. (DhALa 9 mI-dezI cApAinI,) rAkhI nizcala mana te Apa, je muja bhamatAM lAgyAM pApa; lAkha cArAzI yAni jeha, virAdhanA vaLI kIdhI teha. pRthvI pANI teU vAya, vanaspatI chaThThI trasakAya; 1 sUkSma "mAdara haNIA jata, te pAtika cheDe bhagavata, paca mahAvrata aMge dharI, virAdhanA bhava bhamatAM karI; 'pa'ca sumati traNa gupati khADi, micchAdukkaDa deuM kara joDI. ha 3 1 khAja. 2 laDAiyuddhamAM. 3 jIva mAtrane pedA thavAnAM ThekANAM ceArAzI lAkha che. eTale ke-7 lAkha pRthvikAyanAM, 7 lAkha appa ( pANI ) kAyanAM, 7 lAkha teu (agni) kAyanAM, 7 lAkha vAu (pavana) kAyAM, 10 lAkha pratyeka vanaspati ( chelle-kApyuM-ceApyuM na Uge te ) kAyanAM, 14 lAkha sAdhAraNa ( cAMpyuM kApyuM cheghe paNa UgI zake tathA nase| vagaranI kAmaLa hoya te) kAyanAM, 2 lAkha berIMdrinAM, 2 lAkha teradrinAM, 2 lAkha cAredranAM, 4 lAkha devanAM, 4 lAkha nArakInAM, 4 lAkha tiryaMca pacidrinAM, ane 14 lAkha manuSyanAM e sarve maLI 84 lAkha che. 4 agni. 5 najare jaNAI zake te. 6 IrSyA, bhASA, eSA, AdAnikSepA, pAristhApanikA e pAMca sumati kahevAya che. cha manAgupti-vacanagupti-phAyagupti e traNe gupti kahevAya che, 1 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavavRttAna, (11) Ihi-leka rAjataNa vAMchAya, paraleke surapadavI thAya; jIvana maraNa niANuM jeha, micchAdukkaDa bhAkhuM teha. 4 vAMchaDyA bhega paMca iMdriyataNA, aMge aticAra lAgyA ghaNuM; Atama sAkha AleI karI, vairabhAva sahuNya pariharI. 5 ANe bhavapele bhava jeha, lAgyAM pApa khamAvuM te; jJAna darzaNa ne cAritra joya, virAdhanA tihAM kIdhI hoya. 6 athavA pApagaraNa jeha, huM sirAvuM saghaLAM te; dharmopagaraNa dehanAM thayAM, huM, na meDuM hAMkaNa rahyAM. 7 sakaLa jIva khamAvuM sahI, tame khamA muja gahagahI; mitrIbhAve sukha anaMta, vaira karaMtAM dukha lahe jaMta. 8 jaga saghaLane vAMchuM sukhI, keya ma thAje jagamAM dukhI; karmathakI mUkAje sahI, mugatipaMtha vAse gahagahI. isI bhAvanA haIDe dharI, cyAra zaraNa manamAMhi karI; arihaMta siddha sAdhunuM zaraNa, dharmazaraNa karI pAme maraNa 10 (duhA ) maraNa lahI surapati thayA, sarathasidhi jyAM; chae jIva sukha bhegave, vaLI vimAnaja mAMya. (DhALa 10 mI-dazI huMja akelInI.) navavega Upara tuM jayAre, eka rAja mAkerUM hoya, anuttara pAMca vimAna vasekere, pAMce thaIne paratara ekere. 1 cAra vimAnane sarakhuM Ayare, ekatrIza sAgara kahe jinarAya re, utkaTute tihAM tetrIzere, paMcama vimAna eha jagIsere. 2 1 saMkalpa-hada bAMdhavI. 2 ghaTI, khAMDaNiyo, koSa, kedALI vagere pApa kAmanAM ja sAdhane che te. 3 pAMcamuM anuttara vimAna. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI, devataNI kAyA eka hAthere, "bhagata nava jANe vAre, sukhabhara kALa jAe tihAM sahI re, tehanI vAta ke na zake kahIra. 3 pAMce vimAne upaje jehare, sapta lavI sura ketA tehere; lava sAtenuM adhikuM Ayere, to te devatA mugati jAye re. 4 paMcama vimAna upaje jehare, eka avatArI kahiye tere, cAra vimAnamAMhi avatArare, bhava saMkhyAtA karatA sAre. 5 pAMca vimAna ne navagrevekere, vacanavAda tihAM nahi re re, ThAkura sevaka tihAM nava hAyare, te mRtaka na Ave kere. 6 anuttara pAMca vimAne jeyara, cesaTha maNanAM metI hoya, nAde lINA rahe sura jANere, tehanuM jIvita jaga paramAre. 7 (duhA.) chae jIva sukha bhogave, bhava cothe vaLI jyAMhi, manuja thayA bhava pAMcameM, jaMbudvIpa sumAMhiM. (DhALa 11 mI-dezI copAinI) ja bUDhIpa ane pama jeha, asaMkhya dvIpe vIMTayuM teha asaMkhya sAyara pUThe pharyA, vividha varNajaLathI te bharyA. 1 mAnava khetra te vacamAM lahuM, lAkha pistALIza je jana kahuM; te bica ja bhUlIpa susAra, jojana lAkha zazino AkAra. 2 vatanuM jagatI tihAM joya, jejana ATha UMcI te hoya; tihAM daravAjA bhAkhuM cyAra, ATha jajana UMce vistAra. 3 paheLapaNe te je jana ccAra, vacce merU sevanamaya sAra; eka lakha je jana ne cALIza, UMce merU kahe jagadIza. 4. ehaja jaMbUdvIpamajhAra, SaTa paravata vizadhara INa ThAra; yugalataNAM SaTa khetra apAra, kulapatarU-phaLa karatA AhAra, 5 1 viSayabheganI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpattisthaLa (13) jabUdvIpa bharyuM bharapUra, deya caMda deya pharAtA sUra jaMbudvIpamAM chapana nakSatra, eso chatara graha pavitra. 6 eka lakha keDIkeDI jaya, tetrIsa hajAra kaDAkoDa hoya; navase keDArkehi vaLI, pacAsa keDIkeDa tArA vaLI. 7 base agatera parvata laTuM, nadItaNuM vaLI saMkhyA kahuM; cauda lAkha ne chapana hajAra, seya zAzvati kahiye sAra. 8 ehaja jaMbUDhIpe kahyuM, traNya kSetra te zAzvata lahe; bharatakhetra tihAM paheluM joya, dhanuSataNe AkAre hoya. 9 eravarta te ehavuM lahuM, mahAvidakhetra te trIjuM kahuM; batrIsa vijaya tihAM bhAkhuM sAra, jina cakrI vRhanahI lagAra. 10 bharatakSetranI suNe jagIza, je aNu paMcasaya ne chavIsa cha kaLA upara adhikuM mAna, batrIsahajAra tihAM deza nidAna. 11 Arya deza sADhA paMcavIsa, bIjA anArya kahe jagadIza deza kezalA Araja bhale, bharatakSetramAMhe guNanile. 12 (duhA ) dAhiNa bhAratamAMhe vaLI, aMbudvIpamajhAra; chae jIva tihAM UpanA, sukha vilase saMsAra. sAte kuLaguramAM vaDo, svAmi nAbhinarida, jasa ghara AvI UpanA, jinavara khabhajirNoda. (DhALa 12 mI-dazI manabhamarAnI-rAga geDI.) savIrathasiddhithI cA mana bhamarare, jIvAnaMdane jIva, lAla mana bhamarA re, marUdevI kukhe Tha, mana. praNamuM seya sadIva. lA. 1 3 vimaLavAhana, cakSummA, yazasvI, abhicaMdra, pazenajita, bharUdeva, ane nAbhi A sAta kuLagara trIjA ArAnA aMtamAM thAya che ane te paikI sAtamA kuLagarane tyAM ja prathama tIrthaMkara pedA thAya che.. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) bharatabAhubalI "cada supana satI dekhatI, ma. kahe nija katane jAya, lA. nAbhi kuLagara kahe hasI, ma. tuma suta pRthvIrAya. lA. 2 sukhabhara kALa gamAvatI, mana. nava mahInA dina zyA, lA. citrI vadI dina AThame, ma. janama thaye teNi vAra. lA. 3 deva duMdubhI dIpatI, ma. vAji te AkAza; lA. vividha vastu uchAlatI, ma. nIra sugaMdhI vAsa. lA. 4 zrIjinavara java janamIA, ma. AvI chapana [ diga] kumAri, lA. sUcIe karma kare tahIM, ma. devataNuM e nAri. lA. 5 cosaTha iMdra maLI tihAM, ma. merUzikhara laI jAya; lA. tIrthajaLe navarAvIe, ma. mUka jihAM jinamAya. lA. 6 iMdra vanyA ghara ApaNe, ma. praNamI prabhunA pAya; lA. riSabhanAma tihAM thApiyuM, ma. haIDe harakha na mAya. lA. 7 anukarame prabhu vAdhIo, ma. vaLI nava pivana thAya; lA. be kuMvarI paraNAviye, ma. traNya bhuvanane rAya. lA. 8 bhUSaNa bhAjana kanakameM, ma. yA ati sukamALa. lA. saMsAranAM sukha bhegave, ma. jAte na jANe kALa. lA. 9 janamathakI jyAre gayAM, ma. SaTalakSa pUrava sAra. lA. "daya yugala tava jujuvA, ma. prasava thayAM teNivAra. lA. 10 cavIe deva daya UpanA, ma. bAha pIThanA jIva. lA. sumaMgalA kukheM ThavyA, ma. sukhIA seya sadIva. lA. 11 1 baLada, hAthI, kesarIsiMha, lakSmIdevI, sugaMdhI pamALa, caMdra, sUrya, dhvajA, kaLaza, padma sarovara, ratnAkara samudra, devavimAna, ratnane Dhagale ane dhumADA rahita agni-A 14 svapra AkAzathI UtaratAM ane potAnA mukhamAM pesatAM joyAM. 2 suvAvaDa saMbaMdhI kAma, 3 be jeTalAM judAM judAM pedA thayAM, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmavRttAnta ( 15 ) bAha jIva bharataja thaye, ma. brAhmI pIThane jata. lA. rUSabhavaza dIpAvIo, ma. kaLA bahu rUpa atyaMta lA. 12 cauda supana satI dekhatI, ma. jAgI teNuvAra, rUSabhadevane jaI kahe, ma. kIje kaMta vicAra. lA. 13 (duhA.) kaMta vicAra kahe mane, supanataNuM phaLa jeha, anukrameM mAMDa kahe, rUSabha suNu te teha. (DhALa 13 mI-dezI kAna vajAve vAMsalI, hari jevA sarIkhe. rAga azAvarI siMdhuo). svAmi dhura dIThe sahI,-gaja kAyA gorI, bIje supane dekhIo, meM vRSabha dhorI. trIje hari ati UjaLe, uMca pUMcha kuMDALA; lakSmI cothe paMcame -paMcavaraNa mALA. cha zazi ravi sAtame, "gujaraMga sarakhe; paMcavaNuM vija AThame, lahahatI nara. kuMbhakaLaza rUpANe, me paNa pige; pauma sarevara jaLa bharyo, dazame te dekhe. udadhi te agyArame, mAMhi maccha ane ke deva-vimAna te bArame, tihAM nAda vaseche. ratnarAzi te terame, pekhI paMcavarSI, nirdhama agani caudame, dukha-dAridra-haraNa. preme supana suNAvatI, suNI rAjA bele; tribhuvanamAM nara bahu haze, nahi tijo sutanI le. 7 1 dhoLe hAthI. 2 dhoLo siMha. 3 caMdra. 4 sUrya. 5 caNoThI je lAla. 6 paddha sarovara. 7 kSIrasamudra Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) bhAratabAhubalIparabhAte nara naravarU, sabhAmAMhi Ave; AThe supana ja pAThaka, rAjA bolAve. bhAkhe supana japAThaka, suta suMdara hoya; suta cakI nice huse, dUje nahi keya. INa vacane nRpa harakhIe, ApI bahu riddhi vacana tumhArUM sahI kharUM, tuma sAcI buddhi. 10 paMDita nija nija ghara gayA, vadhiya udare bALa; zubha lagane veLA bhalI, jampo [bALa sukumALa. 11 (duhA-). nAma bharata tasa rAkhiyuM, brAhmI bahenanuM nAma; suranA tarUpare vAdhatAM, rUpe have kAma. (DhALa 14 mI-dezI bhAvI paTAdhara vIrane rAga gADI ) deya deva cavI UpanA, vaLIe sunaMdAre kukhya; bAhubaLa ane suMdarI, te pahere devadukhe. riSabhane vaMza vakhANIe. jIva subAhu je hatuM, te hue bAhubaLarAya; nara mahApITha thaye suMdarI, mAyAtaNere pasAya. ri. 2 anukrame re sumaMgaLA, jAyA aThANure putra; jugalapaNe suta janamIA, rAkhyuM rUSabhaja sUtra. ri. 3 riSabhane vaza bahu vAdhate, jema dvitIAne caMda; putra rame bahu AMgaNe, leka sakaLa AnaMda. ri. 4 suta navAvana jana thayA, paraNAvI bahu nAra; nara pAMce indriyataNuM, sukha vilase saMsAra. ri. 5 1 svapnazAstranA jANanArA. 2 bIje. 3 kalpavRkSanI peThe. 4 kapaTapaNe tapa vizeSa karyAnA pratApathI. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdiprabhurAjyAbhiSeka, ( 17 ) Ima karatAM dina bahu gayA, vIsa lakSa pUrava sAra; rAja dhuraMdhara jANIe, hari AvyA teNivAra. ri. 6 maNimaya siMghAsaNa tihAM ThavyuM, ANya tIrathanIra; vividhate oSadhI zira dharI, nirmaLa kIo zarIra. ri. 7 bhUSaNa vastra paherAvI, vAge vAjitra sAra; rAjyAbhiSeka karyo tihAM, yugala maLyAM teNivAra. ri. kalpadruma sarIkhe prabhe, dike jeNavAra; jaLa leIpAya pakhALiyA, A viveka vicAra. ri. 9 (duhA.) yugala ni viveka jANa karI, harakhe iMdra apAra; dhanaMdapare artha pAvate, nagarI vanitA sAra. (DhALa 15 mI-dezI cAya catura caMdrAnanI-rAga mahAra) nagara ayodhyA thApicuM, lAMbuM jojana bAra; nagara pahoLuM atize bhaluM, je jana te nava sArare. nagara. 1 kanakata gaDha tihAM karyo, kazIzAM maNi je re; piLa bahAre khAI tihAM khaNI, keTe nAnI bahu heyare. na. 2 rAzI cATAM karyA, karI mehela vakhAre; ratnamaNi dhana cIvarAM, bharI teNI ThArare. na, 3 gaja ratha lekhadhazALa tihAM, ramavAtaNuM ThAmare; vaLI tripaLIo nIpane, paMthInA visarAmare. vaLI vADI vana nIpanAM, kupa kuMDa taLAva, kaha vAgye tihAM bahu karI, raci sevanamaya sAvare. na. 5 (duhA). sAva sevanamaya tihAM karyuM, rAjya kare bhagavaMta rAjyAbhiSeka karI tihAM, vaLIA sura guNavaMta. 1 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18). bharatabAhubalIsakaLa kaLA prabhu zIkhavI, paraupakAraja kAma; tresaTha lakha pUrava lage, rAjya kare tiNa ThAma. 2 suranAM sukha pachI sAMbharyA, mana miAM kaDave saMsAra; lekAMtika sura tihAM dhasI, AvyA teNIvAra. 3 (DhALa 16 mI-dazI tugiyAgiri zikhare paraja.) kahe AvI suralekAMtika, namI je hAtha; bUjha bUjha bhagavaMta svAmI, sakaLa prANanAthare. kahe. 1 dharmamAraga teha cAle, liye jina dIkSAyare; bhavika jIva pratibaMdha pAme, TaLe vaira kaSAyare. kahe. 2 jIva mAre "mRSA bole, kare AmiSa ni] AhArare, tuma vinA jaga IzyA prANI, kima lahe bhavapArare? kahe. 3 moha mAyAmAMhi 'khatA, jIva *vigutA jehare, rASabhavAmi muktigAmI, darza che tehare. kahe. 4 Izya kahi sura gayA jyAre, dhare tihAM vairAgare, *eka koDa ATha lAkha ApI, kare dhanane tyAre. kahe. 5 dAna saMvatsari deI jinavara, mAge "anumati sArare, mAta sutA suta sainya saghaLuM, dukha dhare teNavArare. kahe. 6 rUdana karatAM aSabha vAre, Ape sutane rAja re; kuTuMba parajA tume pALe, vaMza vadhAre lAja re. kahe. 7 kAmaga meM ghaNuM vikasyA, teya tRpti na thAya, - tiNa kAraNa have leu saMyama, bharata pRthvirAyaje. kahe. 8 te suta tihAM bAhubaLIne, A bahuLI dezare; putra aThThANune rAjya dIdhAM, jujue nagara narezare. kahe. 9 1 jUTha. 2 kaLAI gayelA. 3 vagevAyA. 4 eka varSa lage savA pahora divasa caDatAM sUdhI arthIne dAna devAmAM eka kroDa ane ATha lAkha senA hero vAparI. 5 rajA. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) dIkSAvRttAnta zIkha mAgI liye saMyama, kare AtamasArare, citrivadivALI divasa AThama, liye saMyamabhArare. kahe. 10 ccAra sahasa nRpazuM vaLI, lIdhe saMyamabhAra; chadmasthapaNuM prabhu bhegave, varSa te eka hajAra. 1 (DhALa 17 mI-dezI sAhelaDInI.) dharmadhyAna dhyAtAM vaLI, sAhelaDiyAM. dharatAM zukalaja dhyAna re, guNavelaDiyAM. ghanaghAtI karma kSaya kI, sA. pAmyA kevaLajJAna. gu. 1 samavasaraNa deve kiyuM, sA. beThA rASabhajijdare; gu. AvI bharata nei vadhAmaNI, sA. haiDe ati ANaMdare. gu. 2 jamaka samaka paherAviyAM, sA. ApyuM kanaka apAra; gu. cakara nI] vadhAmaNI, sA. vaLI AvI teNi vArare. gu. 3 bharata vicAre mana tihAM, sA. kuNa pUjuM pahilAMya re? gu. caka kAma saMsAranuM, sA. tAta dharU manamAMhyare. gu. 4 samavasaraNe tava saMcaryo, sA. praNamI prabhunA pAyare, gu. suNi jinavaranI dezanA, sA. vaLIo pRthvirAyare gu. 5 (duhA.) pache bharata vaLI Avio, AyudhazALA jyAM; cakaratna [nI vadhAmaNI, nara pahirAvyuM tyAMha. 1 (DhAla 18 mI-dazI suvidhi dharma jaga je kare-rAga mevADe) pache bharata dharI dhetiyAM, traNa pradakSiNA deya; pUjA pakhALa kare tahIM, cakaratnanI pUjA kareya. 1 cAra hajAra rAjAonI sAthe dIkSA aMgikAra karI. 2 atyaMta ghAta karanAra jJAnAvaraNI, darzanAvaraNI, mohanI, ane aMtarAya A cAra karmane kSaya karI. kama sAcI, sA. pravirAmara Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) bharatabAhubalIte nRpa dezasAdhana gaye. AvI sura narare lAge pAya, deza saghaLAre bharatezvara thAya te nRpa. 1 aSTa maMgaLIka AgaLa dhare, bhare phUlapagAra sAra; mahatsava akAnDikA tihAM karI,nepa caDhIre teNI vAra te. 2 eka cejana AgaLathakI, cakra te cAlyuM jAya; maheMdra-dhajA jima ati bhalI, sura AgaLe vaLI te jima thAya. te. 3 dharmacaka jina AgaLe, jima cAle AkAza ? bharatanarezvara AgaLe, tima cAle? cakaratna hallAsa. te. 4 (duha) deza sAdhavA saMca, sAthe bahu parivAra haya gaya mAnava bahu miLyAM, cakadaLa nahIM pAra. 1 (DhALa 19mI-dezI trIpadInI.) cakInAM daLa cAlyAM jAve, gaMgA TukaDA te piNa thAve; dakSiNakAMThe Ave, he rAjana, dakSiNa. tihAM utAriye bharatanarida, kaDhe jANe IzAnaIde; gAje bahua gayade, he rAjana, gAje. dakSiNakAMThe cAle rAye, pUrvasamudrane kAMThe jAye, mAgadhatIrtha tiNa hA, he rAjana, mAga. tihAM kaTaka UtaryuM apAre, nava jeyaNa paheluM vistAre, lAMbuM joyaNa bAre, he rAjana, lAM. tihAM rahI nRpa kare vicAro, vAdhikane teDe teNi vAre; karyo piSadha eka sAre, he rAjana, ka. 5 vAdhikaratna te buddhi vizALo, teNe kIdhI eka piSadhazALa; 1 aThThAI mahotsava 2 najIka 3 lazkara Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaTka DasAdhanavRttAnta tihAM rahe bharatabhUpALA, hA rAjana, ti. tihAM eka aThThama karatA sAra, te piNu nIra vinAja vicAre; peASadha DAbhasathArI, hA rAjana, pA. rAta divasa tihAM jAge rAyA, mAgadhadevataNe manadhyAye; ima traNa dAhaDA jAyA, hA rAjana, I. ceAthe divasa nRpa deha pakhALe, maLi khAkaLa lei tihAM uchALe; rathabesI nRpa cAle, hA rAjana, ra. 10 DhIcaNu lage sAyarajaLa jyAMhi, ramesI Ave te mAMhi ; dhanuSa caDhAve tyAMhi, heA rAjana, dha. devAdhiSThita je che khANA, lakhuM nAma tihAM bharata sujANa; mUke seAya pramANeA, hA rAjana, mU. gayuM khANu joyaNuM te mArA, magadevasabhA jihAM sura khIjyA teviArA, he rAjana, su. 11 sArA; kuNu mUrakha mUke ahIM khANA ! jhAlI tehanA haNiye UThayA deva sujANe!, heA rAjana, U. ( 22 ) 12 prANeA ! 14 15 surama'trI che meTA jeDA, nAma khANathI vAMce tehA; zItala thAye dehA, hA rAjana, zI. tiNe samajAvyA sakaLa suriMdA, e jinavarasuta bharatari de; ahIM nava jIte iMdA, hA rAjana, a. samajyeA mAgadeva sujANA, hAthe' lIdhuM caDDI mANe; Ave mUkI *mANA, hA rAjana, A. mukuTa kuMDaLa mAMga[]nuM pANI, cIne sura Ape ANI; khele amRtavANI, hA rAjana, e. 16 17 13 1 cevihArA traNa upavAsa. 2 DAbhanI pathArI. 3. krodhanA prabaLa tApathI tapeluM mana cakrInuM khANuM jaNAtAM zAMti maLye ThaMDuM thayuM. 4 abhimAna-garva tajIne. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) bharatabAhubalI svAmi tamane meM navi jANyA, muja puNya khIMcI tuma ApyA namiya pAya vakhANyA, ho rAjana, na. sura saMteNe pAcho phariye, bola bharatane mAthe dhariye; nRpa pAche paravariye, ho rAjana, nR. 19 aThThamapAraNuM AvI karate, aDAnDikA mahatsava Adarate; mAgasura [ ] cita dharate, he rAjana, mA. 20 mAgasura 2o ghaNuM, jape bharatanuM nAma; dakSiNanidhikAMThe vaLI, A cakI tAma. (DhALa ra0 mI-dazI epAI chaMdanI) tihAM varadAma tIrtha eka kahuM, varadAma devatA tene lahuM; aThThamatapa karI sAcce seya, mAgadhadevataNI pare joya. 1 ratnataNe kaMdare eka, Ape metI ratna aneka; AlI pAya namIne pharyo, ATha divasa tyAM me'tsava karyo. 2 tyAMthI AgaLa cAlyo vIra, Abe pazcimasAyaratIra; prabhAsatIrtha tihAMkaNa kahe, prabhAsadeva tihAM paNa rahe. 3 aThThamatapa poSaha tyAM karyo, ratha besI jaLamAM saMcaryo; mUkI bANa ne sAthe deva, AvI pAya name tatakheva. 4 tiNe vaLaya kaMdare sAra, cUDAmaNi ApI teNi vAra; - riddhimaNi ApIne phare, pache pAraNuM nRpati kare. 5 ATha divasa me'tsava tyAM kare, cakIdaLa AghAM saMcare; siMdhUnadiye Ave sahI, dakSiNakAMThe rahe gahagahI. devIsiMdhU a che vaLI jeha, aThThamatape ArAdhi teha, AvI vege paDi nRpa pAya, rAbaLa bheTa lAvI tiNa ThAya. 7 1 kaMkaNuM. 2 mAthAnA abaDAmAM rAkhavAno dAgIne. 3 bahu bhAre-ghaNuM. 8 3 hiMgahI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (23). eka hajAra ane vaLI ATha, ratnakaLaza AkhyA zubha ghATa; ratnasiMhAsaNa ApyAM daya, kaDAM baherakhA cIvara soya. 8 ApI eTaluM pAchI phare, aThThamapAraNuM cakI kare; ATha divasa ma'tsava Adare, nRpa vaitADhaya bhaNuM saMcare. 9 (duhA) vaitADhayAcaLa ati bhale, vase vidyAdhara jyAM; soI sadA che zAzvata, bharatakSetranI mAMhA. (DhALa 21 mI-dazI rajanI na jAve-rAga kedAre) bharata vacce vaLI ache bhalerere, vaitADhaya parvata rUpAkerere; pahoLapaNe te joyaNa paMcAsare, uMce joyaNa paMcavIsatAre. 1 ache phUTa nava upara jere, jeyaNa savAcha uMcAM hAre; eka prAsAda namuM nizi dIsare. pratimA praNamuM ekavIsere. 2 pUrva pazcimasAyara jyAMhire, parvata cheDA miliyA tyAMhire; vaitADhaya upara ucA caDiyere, jeyaNa daza vaLI jaIne aDiyere. 3 tihAM mekhaLA che vaLI dayore, dakSiNa ne uttara dizi jaiyere, dakSiNa-"zreNuM nagara pacAsare, tihAM che vidyAdharane vAsere. 4 uttarazreNi kahI che jyAM hire, nagara anepama sAThaja tyAM hire te upara daza jeyaNa jAe, deya mekhaLA paragaTa thAere. 5 sudharmaidrataNuM vaLI here, lokapALa abhigika dere; jaya vase che teNe hArere, uttaradakSiNa eNi vicArore. 6 (duhA.) e varNana vitADhayanuM, cakI AvyuM tyAMhiM; piSadhazALAmAM vaLI, aThThama chapacage jyAM hiM. 1 1 kapaDAM. 2 koI divasa nAza na thAya te. 3 jinarAjanuM deheruM, 4 goLAkAra pahADane ghere, 5 paMkti, 6 te. cha traNa upavAsanuM paccakhANu uryuM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) bharatabAhubalI, (DhALa ra2 mIzI ropAi chaMdanI.) aThThama eka piSadhasaha kare, vaitADhayane sura manamAM dhare; te AvyA jyAM bharataparAya, ApI ratnane lAge pAya.1 ratnataNa bhUSaNa ApiyAM, devaduSya "bhadrAsaNa diyAM; devaprazasya pAcho pharyo, te nimitta tyAM utsava karyo. 2 karI pAraNuM cAlyA rAya, guphAbAraNe paragaTa thAya; eka aThThama piSANuM karI, kItamAla sura ne manamAM dharI.3 avadhijJAne AvI deva, cakI ne pAya nampa tatakheva, TIlAM cauda diye tiNa ThAma, strIa ratnane Ave kAma.4 bhUSaNa cIvara Ape bahu, strI aratnane kAje sahu karajeDI bole surarAja, guphA bhaLAvuM tamane Aja. 5 cakI saMta deva, aDAnDikA matsava kare eva; pache pAraNuM bhUpati kare, senAnI belA zare. 6 (duhA.) senAnI suSeNa, teo tava paradeva; siMdhUnadI pele traTe, tame jAo tyAM raheva. 1 (DhALa 23 mI-dazI ulALAnI-rAga dhanAzrI) vacana havuM java rAya, senApati saja thAya; lIdhI sakaLa senAya, bIjA khaMDamAM jAya. ratnacarma lIdhuM sAthe, moTuM deyaja hAthe; suSeNa bharata je rAya, pharaste meTuM thAya. lAMbuM joyaNa te bAre, nava jayaNa paheluM sAra; vAMhaNe vAviye dhAne, sAMje nIpaje ane. 3 1 devatAnA vaparAzamAM AvatAM vastro, 2 maMgaLakArI Asana. 3 cAMdalA, 4 senyane uparI, 5 cakIzvara, 6 hamaNAM-hAlaja, cha taiyAra, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta. ( ra ) ehavuM carma je ratna, sahasa sura kare ; siMdhUnadI kahI jyAMha, mUThuM ratna te tyAMha. siMdhUnadImAMhi sAre, sAthe bahu parivAre; nadIe te cauda hajAro, nIrataNe nahi pAre. 5 hemavata parvata jeya, padmadraha tihAM hoya; nadIo nIkaLI trA, pANI ujvaLa vacce. gaMgA siMdhU te jeya, reDitA aMzanI heya; pazcimasAyaramAMhi bhaLatI, gaMgA pUrve paLatI. 7 siMdhUnadI kahI jehe, pazcime cAlIe tehe, bhede vaitADhaya tyAMhe, bhaLatI samudra te mAMhe. 8 tyAM eka kuMDa te lahiye, mAMhi siMdhUdvIpa te kahiye; tihAM eka bhavana che khAsa, devIsiMdhUne vAso. 9 siMdhUnadItIre sAre, bhavana te eka udAre pratimA ekase ne vIse, nAmuM nitye e zIze. 10 mULe siMdhU te jaya, joyaNa savA cha te hoya; jeyaNa sADI bAsaTha jANuM, pravAhe nadInA vakhANuM. 11 IsI nadI kahI parame, dharyuM tyAM ratna te carme; bAra jeyaNa vadhyuM teha, nava joyaNa paheluM je. 12 siMdhUtarI tihAM jAya, tihAM bahu yuddha te thAya; senAnI tihAM jhujhe, behe bhANa na sUjhe. sIMgala bAbara jA, TaMkaNu yavananI nA; kalamukha habasI jeha, jItyA suSeNe tehe. 14 viSamA koLIa bhIle, kIdhI tehanI mIle; tihAM bhala kaccha je deze; hAryA teha nareze. 15 deza sakaLa karI hAtha, lIdhA bhUpati sAthe, 1 dhULa uDavAne lIdhe sUrya paNa dekhAte na hato. 13 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soya sAzI para nAma guphAnA A (26) bharatabAhubalI, narapati seya namAyA, cakIne pAge pADayA. 16 bheTa sabaLa tihAM lAve, cakIne mana bhAve; pA che deza te Ale, nRpa cakI sAthe cAle. 17 (duhA ) cakrI pAse te rahA, karavA kahesaMgrAma; keTalA divasa gayA pache, balya bhUpati tA. 1 suSeNa senAnI teDiye, vacana kahe anukULa; tame AgaLa cAle vahI, jihAM vaitADhayaja mULa. 2 mULe deya guphA sahI, nAma timA hoya; khaMDaparapAtA pazcimeM, nAma guphAnAM jaya. 3 (DhALa 24 mI-dezI praNamI tuma zrImaMdharajI-rAga paraja) seya guphA che zAsvatIjI, lAMbI jayaNa paMcAsa; jeyaNa bAra pahoLI sahI ja, tihAM nahIM keIne vAsa. 1 narezvara cakI Ave tyAM hiM, traNa khaMDane sAdhatejI; asurataNuM daLa jyAMhi. na. 2 ATha jeyaNa uMcI sahI, uMcAM ehavAMre bAra; pahoLapaNe che te vaLIjI, bhAkhuM joyaNa cAra. na. 3 guphAmAMhiM je je vaLIjI, nadI anopama doya; joyaNa traNa paheLI sahI jI, zAzvata kahiye sAya. na. 4 nadI nAma che zAzvatAMjI, unamagajalA vaLI eka; je nAkhe te tyAM tarejI, mahimA nIravizaMka. nadI tyAMhi bIjI bhalIjI, che nirmaganajalAya; je nA te bUDazejI, joje jaLamahimAya. AvI mile e siMdhUmAMjI, nadI bhalI vaLI heya; guphA timaSThAmAM vaLI, e behue paNa heya. na. 7 1 pasaMda paDe. na. 5 - - - - - - - - - - - - - - - - Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaDasAdhanavRttAnta, ( 7 ). (duhA) izI guphA raLiyAmaNI, pUrava dizi che jyAM hi; pRthivI levA kAraNe, cAlyA cakI tyAMhiM. suSeNa senAnI teDiye, bhAkhe nRpa teNe vAra; guphA AgaLe jaI karI, UghADe be bAra. (DhALa ra5 mI-dezI ropAI IdanI.) havI AganyA nRpanI jise, sonAnI vahI cA ti; A guphAnuM kAraja jyAM hiM, piSadha aThThama kare nara tyAMhi. 1 snAna seya kare pAraNuM, vastra UjaLAM tyAM pahiraNe; dhUpa ukheve parimaLa ghaNe, namaskAra kIdhe bAraNe. senApati tava Thele bAra, nava UghaDI te vAra; aDAnDikA matsava tava kare, aSTamaMgaLa te AgaLa dhare. 3 daMDaratna tava hAthe liye; sAta ATha Daga pAchAM diye; AvI ghAo kare traNa vAra, guphA timaSTA ughaDe bAra. 4 vaitADhaya Akhe te ghaDahaDe, "tarU parvata te tUTI paDe dakSiNa uttara bhAra khaDakhaDe, ilecana pare behue ughaDe. 5 tava eka ANe vaDe gayeda, upara bese bharatanarida; gaja jamaNuM kuMbhasthaLa jyAM hiM, maNiratna eka mUkyuM tyAMkiM.6 AgaLa cyArataNuM te joya, tehathI bahu ajuALuM hoya; deva adhiSThA tameM hajAra, regaha zastra na lAge dhAra. 7 pa che ratna kahyuM kAMgaNe, hAtha liye khaTakhaMDane dhaNa; hiraNya sarakhuM te paNa haya, sahasa devatA seve sAya. 8 evuM kAMgaNa je che ratna, cakI tehanuM karato yatna; 1 prahAra-ghA. 2 jhADa. 3 nI peThe. 4 meTA hAthI, 5 hajAra. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) bharatamAhubalI. 9 bhIMte lei karatA mAMDalAM, 'taraNIjyeAtithakI nirmaLAM joyaNu mAra anuALuM kare, dhanuSa pAMca sahi meTAM zare; pUrava pazcima bhIMtyeA tAsa, maMDala kare tyAM AgaNapacAsa.10 cakInI padavI jihAM jaMge, guDhDhA mAMDalAM rahe tyAM lage; samaLa punyanA cakrI dhaNI, cAlyA pRthivI levA bhaNI. 11 zukAmAMhi peDA paraparI, leAkanALi jANe trIchI karI; teNa jagA seDhaLathI vahI, madhya nadI be AvI sahI. 12 pattharapAja khAMdhI tyAM sahI, cakInAM daLa cAlyAM vahI; uttara pALe te nIkaLe, mleccha khaDamAMhe saLasaLe, ( duhA ) 3 mleccha kha'DamAM Aviye, svAmI bharatanarida; bahu parivAre paravaryAM, jANuM gagane caMdra. (DhALa 26 mI-dezI praNamI tuma zrIma dharUjI ) caMdrataNI pare. paravaryAMjI, nahi ke cIre joDa; 1 *huya gaya lAkha cArAziyAM, papAyaka channu kArDi, naresara, sanyataNA nahi pAra, senAnI paNa sa'carejI; AgaLa thai asavAra. naresara, sainya, cosaTha sahasa sukhAsaNAMjI, daza keDi lakha dhajAya; lAkha corAzI ratha bhalAjI, eka lakha ae gAya. na. sa. 2 dAya sahasa ne pAMcasejI, sura nava leApere ANu; pAMca lAkha dIvIdharAjI, lAkha ceArAzI nisANu na. sa. 3 cesaTha sahasa birUdAvaLIjI, nATika sahasa battIsa; 9 1 sUrya, 2 eka pachI eka. 3 jANe asaMkhya tArAe saddhita AkAzamAM caMdramA paravare che tenI peDe. 4 gheDA hAthI. 5 pedalapALA. 6 ronAne-lazkarane uparI amaladAra. 7 nagArAM neAbata. 8 yazanAM vakhANa khelanArA. 13 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTla sAdhanavRttAnta. ( 2 ) traNya kArDi vyApArIAjI, traNya lAkha 1ma`trIza.na. sai. 4 pRthivI lAgI dhrUjavAjI, dizinA thAere dAha; -ulkApAta thAe sahIjI, ati bhUMDA tyAM pavAya. na. sa. UDe kheha tyAM ati ghaNIjI, ane hAya tihAM nidhAta; pItavarNa dAhaDA thayeAjI, dekhe bahu utpAta. na. sa. samaLI sArasa kAgaDAjI, kArDi gagana pharata; gagana zyAma nihALatAMjI, ciMtA asura atyata. na. sai. cha cakrIdaLa aLiyAM sahIjI, pahirI seAvana sanAha; kADha'Da leI hAthamAMjI, yuddha karevA jAya. na. sa. 1degmulgara pharasI tihAM grahIjI, kainA hAthere 114'Da; teNe AkAza dIpAvatAjI, miLi purUSa pracaMDa. na. sa. 9 sAyarane zeAdhe' sahIjI, kare parvata cakacUra; OM 11 sai ke AkAza dhadheALatAjI, pRthivI phADe zUra. na. agnimAM pese sahIjI, sihaNuM letAre 14mAtha; gaja maLiyAne sAMkaLejI, vajjaDa tasa hAtha. na. sa. 11 zata ceAdhA nara tyAM minyAjI, eka haNere hajAra; lakha ceAdhAnara tyAM minyAjI, eka koTi nara prAhAra. na. sai. 12 ( duhA,) daLa dekhI cakrItaNAM, maLiyA sakhaLa maleccha; kahe mukha kAyara AviyA, hamaNAM leze re7. 10 1 vicAra-maMtranA guMthanArA pradhAneA. 2 dharatI kaMpa thavA lAgyA. 3 dizAe lAlavA~ thatAM dAha dekhAvA lAgyA. 4 tArAonuM kharavuM, vIjaLInuM paDavuM vagere ulkApAta. 5 naThArA pavana vAvA lAgyA. 6 dhULa. cha baLavaMta. 8 akhtara. 9 dhanuSa, 10 bhagadaLiyA. 11 lAkaDI. 12 zUravIra 13 bAtha bhIDatA. 1 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30 ) bharatabAhubalI (DhALa ra7 mI-dezI ropAi chaMdanI.) IzAM vacana mukha bhAkhe teha, jAtataNuM baLiyA che jeha, bahu ghamaMDi gaja ghoDA ghaNA, gaMjyA navi jAo ke taNuM. 1 sakaLa dezanA rAjA minyA, korSe ati bele kaLakanyA; aNuvAMchiyAne vAMchaNahAra, baLataNa pare mUDhagamAra. kSINa punyataNuM e ghaNuM, lakSaNahINa dIze nirguNI; aMdhArI cidasane ja, sakaLa maleche nRpa avaga. 3 eka kahe ghara rUThe rAya, eka kahe pUruM thayuM Aya; eka kahe maravuM che ahIM, to bIje thaLa jAe kahIM ! 4 eka kahe e karameM naDe, eka kahe e bhUle paDaye; eka kahe e mAraga jAya, kizuM vahe e hiMdurAya! 5 eka kahe e yuddhaja kare, artha ApaNe te sahI sare; ghaNA divasanA kharaje hAtha, esiMkala thaIye naranAtha. 6 ghaNuM divasanAM je hathiyAra, kATa bharAI thayAM khuvAra; tene Aja vhAra kADhiye, virenAM mastaka pADiye. 7 Ima bele mana harSa apAra, jima bhUkhyAM lahe amRta AhAra; ati tara lahe gaMgAnIra, jANe viprane lAdhI khIra. 8 bUDatAM kara lAge vahANa, nara thAye ne mile "sahyANa; janma daridrI pRthvI phare, vanakaDA dekhI cita kare. 8 ema barabe harakhe bahu vIra, utArazuM sahI enAM nIra; kAyarane haNatAM kehI vAra?! kize ghAsa kepe 'aMgAra! 10 jyAre kepa kare ja kuThAra, keLa kApatAM kahI vAra ! kamaLa upare ke karI, umeLatAM kSaNa lAge kharI ? 11 1 caLavaLe che. 2 AbhArI. 3 kharAba. 4 vAhana. 5 devatAami 6 kavADe, 9 hAthI, Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta. (31) siMhane "mRga haNatAM zI vAra? "vi kSaNamAM TALe aMdhakAra; Atura thira kai pathAya ! pracaMDa ke jyAre vAya? 12 ( duhA ) pracaMDa pavanaja AgaLe, UDe Akaja tUra; IzuM kahIne UThiyA, yuddha karavA zUra. (DhALa 28mI-dezI kAna bajAve vAMsaLI-rAgaNI AzAvarI) sUra bhIDe raNamAM bahu, ghara nI mAyA mUke; dhanuSa caDAvIne dhare, nara bANa na cUke. zaraNuNe tana Tulara, tava AgotrI, cAle raNa jhaMpalAviye, maravuM tihAM khUTe. mastaka-veNa hulaze, zira Tepa na Ave; zUra subhaTa te AgaLe, jIvate kuNa jAve. ketA nara raNamAM dhase, kADhI taravAra; daMDa sAMga leI dhase, thaI mAre mAra. kaI bhAlA UMcA karI, jamane taratA; Ave "bhakSa tuma dIjiye, rahe ghara ghara pharatA. 5 IzAM vayaNa bole mukhe, raNa sAme Ave; racha cAmaDe vIMTIA, zira Tepa banAve. kUrmacarma sarakhI vaLI, sale bakhtara paherI; guraja taNA ghA bahu kare, nara sAya namerI. miLyA asura sahu ekaThA, raNa [mAM narane mAre bharata niA) kaTaka Upara paDayA, sahu eke vAre. 8 taravAre jima vijaLI, bANa varaze meha; 8 harine mAratAM. 8 sUrya. 10 AkaDAnuM tUra. 11 bhAre pavana. 1 laDAInA medAnamAM paDatuM mahelI-ghusI jaIe, 2 mAthAnA vALa-paTA, 3 khAvAnuM. national Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (32) bharatabAhubalI, anya bhAgye sahI, tasa ghAyA deha. bharatakaTaka bhAguM sahI, zura AgaLa seTI; nadIpUra jima bhAgiyuM, sAyarane bheTI. paDayA purUSa bahu nAsatA, pALA bahu mAryA; pata beI nija nAthanI, nAThA raNa hAryA. ratha bhAMjyA raNamALavI, haya hastI bhAgA te na gayA nara jIvatA, je hAthe lAgA. bUma gaI vege tahIM, jihAM che senAnI; mahA duHkha tene UpanuM, te jANe ajJAnI. vezyA viNarUpe dukhI, yegI dhanasae; nidrA nahIM nara regi, bahu mAMkaNa "ma. 14 putra kuvyasanI jehane, te dukhiye bApa, dukha moTuM bhUI sue, gharamAMhi sApa. 1degtAnI kaMThavinA dukhI, paMDita viNa vANa; vaidya dukhI tana regi, na lahe nisANI. satI strIne e dukha ghaNuM, nara mUkI jAya; raNamAM 'daLa bhAge tadA, dukha moTuM rAya. (duhA ) rAyataNe dukha e ghaNuM, raNamAM bhAgA vIra; senAnI kedhaja karI, 12 arthe caDiye dhIra. 1 kAcabAnA cAmaDA jevI. 2 rahema-mahera vagaranA. 3 agADInI lazkarI TukaDI. 4 zarIra ghavAyAM. 5 Ijajata-AbarU. 6 senApati. cha kevaLajJAnI. 8 kadarUpI hevAthI. te dhanadolata ekaThI thavAthI. 10 bImAra. 11 mAMcAmAM. 12 gAnAra 13 lazkara. 14 gheDe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varcyA sAdhanavRttAnta ( 33 ) (DhALa ra9 mI-dezI la'kAmAM AvyA rAmare-rAgaNI mArUNI.) azvaratna kahyA vaLI hare, ezI AMzuLa uMcA tere; mAMzuLa navANuM paheALAre, jhalake tana sAnA sALAre 1 AMguLa ekase ne AThare, huya lAMkhA che zubha ghATare; uMcI khatrIsa AMzuLa rakAre, haya cAle detA dITare. 2 zuka sarakhA nIleA vAnare, jenA cAra AMguLanA kAnare; bAhu te AMguLa vIsere, seALa AMguLa jallAdIsere, 3. ccAra AMguLa jehanI jAture, kharI gyAra AMzuLanuM mAnare; puTha pahALI DhaLatI hAyare, mastaka dhUNAve sAyare. jenAM rUmADAM sukamALare, paTakuLa jisyAM saMhALare; 4 navacAvanavatA jere, cAbuka nava lAge dehare. asavArane citye cAlere, cAkaDu' seAvanamaya ghAlere; kaoNMcananI ghUgharamALare, paMcavarNa bhUSaNa vizALare, kaMcananu` kamaLa prasiddhare, haya mAthe TIlu' kIdhuM re; zaNugAra bahu nahIM theADAre, jANe iMdra taNA e gheADAra. 7. huca vAMkA mAMDe pAyare, mukha lALavaDhe zAlAcare; seA joyaNu khiNamAhi' jAyare, garUDa sasarA te kahevAya2, 8 kacarAmAM pAye ghAlere, nava mUDe jaLamAM cAlere; *TapatA haya kAtara khAtare, carDa DuMgara meTaTA vhAre. 9 thaLamAMhi' te paNa cAle?, guphAmAMhi pesI mhAlere; 10 gaDha Upara caDatA ehare, gati pAMce cAle tere. jANe azva AkAze cAle?, zvAsa kamaLa sarakhA Alere; vinaivaMta bahu guNagrAmare, kamaLApI tehanu' nAmare, 11 pasahasa devatA karatA sevare, isyA huya ANyA tatakhevare; suSeNu senAnI ciDAre, sila paherIne hAme bhaDIere.12 1 gheADe. 2 garadana. rU pApaTa. 4 DaeNkatA. 5 hajAra. 6 turata. 5. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) bharatabAhubaMlI. (duhA.) zara thaI hAme bhiDe, sAthe deva hajAra; khaDagaratna hAthe cahyuM, sahadeva kare sAra. (DhALa 30 mI-bhAddhave bheMza macANa e dezI-rAga sAmerI) sahasa devatA karatA sArare, IsuM hastha liye hathiyAra lAMbuM AMguLa paMcAsare, seLa AMguLa pahoLuM tAsare. 1 addha AMguLa jADuM jANuMre, ratnajaDita te mUTha vakhANuM, bahu vaNe te piNa nirakhuMre, te te yamanI jihA sarakhuM re. 2 IsuM khaga laI nija hAthere, sarva sinyA lIdhI sAthe re; raNujhagaDAmAMhiM peThere, sUte siMha thaye jANe beThere. 3. mRga-asura tihAM raNa bhAgAre, thayA kAyara paDavA lAgAre; mukha-bhaMga thayA raNamAMhi re, peThA girikaMdarA jyAMhi re. 4 hathiyAra tihAM ghaNuM nAkhe, mukhe dInavacana bahu bhAkhare, dIThA senAnInA hAthare, ghaNA joyaNa nAzI jAtare. 5 nadI siMdhune kAMThe jyAM hire, maLyA ekaThA AvI tyAM hiM, karI dhULa taNuM saMthArAre, sUtA nAgA "asura bicArAre. 6 tapa aThThama karI tihAM sArare, sura AvyA nAgakumAra; te te tenA kuLane devare, AvI pUche tatakhevare. 7 kuNu kAraNa teDayA amane re, dukha kavaNa paDayuM che tamane ? kahe asara kare ama "sArare, A hiMdu kare ama prahArare. 8 mAre hiMdune pAchA Thelere, ghAva vAtaNuM tihAM hela re; kahe devatA ahIM nava cAlere, hAthaphaNidhara-mukha kuNa ghAlere. 9 e te cakI kimeha na bhAgere, maMtra vidyA zastra na lAgere; tuma mATe parisaha karizuMre, pAchA pharaze te pheravazu. 10 1 DuMgaranI guphA. 2 dayAmaNuM. 3 pathArI. 4 bleccha. 5 bahAra. 6 Arya. 7 sApa. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UsAdhanavRttAnta ( 35 ) Ima kahI AkAze Avere, khaga kALA vIja lAve; varase jaLa mUzaladhArAre, jANe bANune dasa mahArAre 11 nava dIse DUMgara sUrare, gaja ratha tANe jaLapUra; na rahe ghana sakhaLeA varasere, tava carmaratna rRpa se. 12 bAMdhyuM te joyaNu khArare, tihAM kaTaka caDayu tiNivArare; daLa Upara DhAMkavA kAjere, chatraratna lIdhuM mhArAjere. che eka dhanuSa vistArare, ratna vAyu joyaNu mArare; kacanamaya te piNa kahiyere, humaDa aneApama lahiyere, 14 taDakA pANI raja vAyare, nava cAle teNu DAyare; carma chatra milI ehu jAyare, teteA dAkhaDAnI pere thAyare. 15 maNiratna anUpama jeTure, leI 13 AMdhyu te re; tyAMDuiM re. 16 17 kare ajIALuM bahu mAMhi re, sukhe kaTaka rahe vaLI kATIMbakaratna kahevAyare, vhANe vAve sAMjhe thAyare; phaLa phUlane kupaLa antare, jamatAM sukha pAme tanare. ima divasa gayA java sAtare, megha varase piNa nava jAtare; cakrI mana Apa vicArere, dekhe upasarga karatA tyArere. 18 khIjyeA cakrI tihAM tatakhevare, teyA seALa sahusa vaLI devare; bhUpati kahe kasuMa vicArAre, meghamALI devane mArAre, 19 sura hAtha laI hathiyArare, tava dhAyA teNIvArare; 20 nAThA tava nAgakumArare, upasarga rAkhyA teNIvArare. karI megha vasarjana tyAMhire, AvyA asura sathArA jyAMhi ; tume bharata taNe page lAgeAre, deza AApIne mInata mAAre. 21 milI asura karea vicAre, nAkhI hAthataNAM hathiyArAre; maNiratna rathe bahu bharatAruM, ApI pAya name stuti karatAre. 22 1. DhADayA. 13 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) bharatabAhubalI ( duhA ) rastuti karI mukha ati ghaNuM, dhanya e aSabhajirNoda; tehane kuLa taraNa same. svAmI bharatanarida. jiNe bahu vairI vaza karyA, deva namAvyA pAya; thaI reka AvI minyAM, kIdhI tAma rakSAya. ema asura mukha stuti kari, A aparAdha; paragaTaphaLa vaLI tehanuM, ama saghaLAne lAdha. have ame tuma kiMkarA, tame amArA nAtha; IsuM kahI bharataja taNe, vAMse mUkAvye hAtha. bharate bahu saMtaSiyA, dIdhe pAche deza; ANa pharI cakItaNa, jera nahIM lavaleza. asura kare nupacAkarI, tihAM rahe cakarAya; suSeNu ti tava teDiye, kahyuM kAma tiNa ThAya. nadI siMdhutaNe vaLI, uttara kAMThe jeha, khaMDa eka tyAM ati bhale, sAdhI Ave teha. bharatavacana zravaNe suNI, cAlya sevaka tAma; pleccha ]i deza chatye sahI, lIdhAM saghaLAM gAma. 8 bahu riddhi rAjA AgrahI, AvyA mana-ullAsa; pAya namAvyA rAyane, bharate rAkhyA pAsa. 9 (DhALa 31 mI dezI--pAI chaMdanI ) anukrame tava cAlyA rAya, cULa himavaMta sAhAme jAya, paravata taNI taLehaTI jyAM hiM, aThThama eka piSadhazuM tyAMhiM. hemavata-surane sAdhavA, sovana rathe nR5 beThA havA; hemavaMta sevanamaya sAra, ratha athaDAvyA tyAM traNavAra. 2 1 sUrya. 2 kSamAvyo. 3 dAsa-tAbedAra. 4 hAtha karIne. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sekasI UThI karI kasa Saputra pakhaMDasAdhanavRttAnta (37) tihAM nAma aMkita je bANu, te laI mUke bharata sujANa; bahotera jeNu te piNa jAya, paDe teha jyAM devasaNAya. 3 surane caDiye sabaLa kaSAya, laI khaDagane UbhA thAya; seya purUSanA haNe parANa, je mUrakha mUke ahIM bANa. 4 maMtrIzvara tyAM UThI karI, vAMcI bANane be pharI; svAmI nava khIje INa ThAya, aSabha putra e bharatahirAya. 5 cakrI moTe bharatanarida, aradhuM Asana Ape iMdra; aneka sura nara sevA kare, sakaLa purUSamAM e paNa zire. 6 INa vacane zItaLa thaye deva, phulamALa lIdhI tatakheva, sarva auSadhi ne gozIra, padma kahanuM lIdhuM nIra. 7 devaduSya vaLayA baherakhA, Ape daMDa sura ulamukhA, Ape bharatataNuM je bANu, cakI ne pAya namya sUra jANu. 8 bharatarAya saMtaSi ghaNuM, va. deva jyAM ghara ApaNuM. utsava sabaLa karI tiNa ThAya, RSabhakUTa pachi Avye rAya. bharata kahe kahene nava namuM, athaDAvyuM rathanuM kAgamuM; aSabhakUTane pUrava pAsa, nija nAmuM lakhate ullAsa. * 10 A avasarpiNI kALe jaya, trIjA ArA chehaDe seya; bharata hue jagamAM vikhyAta, te huM traNa bhuvanane nAtha. 11 IsuM vacana nRpa mukhathI kahI, pachI pAraNuM kIdhuM sahI; mahatsava karatA pakhaMDa dhaNuM, pAchA AvyA vaitADhaya bhaNuM. 12 nami vinami rahe teNe ThAya, mUke bANa tyAM bharatarAya; bA nAmuM likhiyuM ema, AvI maLo tuma have khema..13 jabudvIpa anupama kahyuM, prathama bharata huM cakI hue RSabhakUTa avaLI jyAMha, nAmuM lakhI Avye huM AMha. 14 1 sahita. 2 pahele naMbare. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38). bharatabAhubalI, tiyuM kAraNa meM mUkyuM bANa, vAMcI mAne hArI ANa Isya tIra vidyAdhara jeya, nami vinamikhIyA tihAM deya. 15 vaDhavA kAja uThayA gahagahI, sabaLa kaTaka menyuM tihAM sahI; prayANa bhaMbhA vajaDAvI jise, maLyA ekaThA gagane tise. 16 vimAnamAM beThA keTalA, ketAne gaja caDavA bhalA; azvara beThA bahu vIra, lIlAM pharasI temaja tIra. 17 vajataNe paherI sannAha, UMdakatA AvyA tiNu ThAya; khIjIne yuddha karatA bahu, raNajhUjhe vidyAdhara saha. 18 cakIsena na jIte jise, Apa bharata UTha tihAM tiseM; vajAdaMDane karatA ghAya, bharata na jIte teNe ThAya. 19 nami vinami kahe rAkhuM lAja, phekaTa sIda mare mahArAja; RSabhadevanuM khAdhuM lUNa, tuM cakI ama AgaLa kUNI 20 ApyuM amane tAte rAja, te levA tuM AvyuM Aja; kAM tuM karate bharata adharma, tAtataNe nava rAkhe zarma. 21 bharata kahe suNa bhAkhuM vAta, tame "lahuDa hu meTa brAta; mArI ANa na mAne tuma, kizuM kaheta lahuM nara ame? 22 nami vinami kahe suNa mahArAja, vaDhatAM kime na vadhe lAja, saMge mAne AganA, ama dAsa nahIM kehanA. 23 INa vacane tyAM khI rAya, laI caka mUke tiNa ThAya; traNa pradakSiNA deI karI, cakaratna te AvyuM pharI. 24 khinnakheda thaye tava rAya, maheta gayuM sahI eNe kAya; bAra varSa ha phekaTa vaye, ghaTiye yaza je uMce caDa.25 ciMtAtura nRpa dIThe jise, nami vinamiya vimAse tise; gi dhigaze e pavaravuM rAja, ke kehenI nava rAkhe lAja. 26 1 kavaca-bakhara vagere. 2 yuddhanA medAnamAM laDhavA lAgyA. 3 mahAne laghu. 4 moTAI-mAna. 5 kharAba-hAnikAraka Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E sAdhanavRttAnta ( 3 ) lAbhI bharata ama mATA bhrAta, mUkI cakrane karate ghAta; ammA mAravA karyAM upAya, rAjamAna gi leAbha kaSAya ! 20 bharata ame jinavaranA mALa, maratAM hAzedeze gALa; RSabhataNuM kuLa che nikala'ka, vaDhatAM hAthe sahI sakala'ka. 28 IsuM vimAsI chaDI hiMve, chatuM akhaLa prAkrama gepavi; AvI bharatane lAge pAya, sakaLa nagara tAherAM mhArAya. 29 ammA tAtanA thANuM ziSya, RSabha hAthe jaI lezuM krikhya; 31 bharata kahe huM bhUMDA Aja, muja mATe tuM ma mUke rAja. 30 nami vinami kahe tuM nikalaka, tAre kase na dIse vaka; cakraratna ghara Ave teya, jo sakaLa rAjA vaza hAya. ame phrAya karyuM abhimAna, have ame ANI hiyarDa sAna; ame aparAdha karyAM che mahu, tume bharata khame jo sahu. 32 (duhA, ) ama aparAdha kha khameA, rIsa to ama sAthe; vinami-ghara putrI bhalI, ApI nRpane hAtha. *samacaturasra sasthAna che, te jagamAM strIratna; cadramukhI mRgalAcanI, sahasa daiva kare yatna. nruta jisA dADhama-kaLI, adhara pravALI raMga; era ghaNI kaTI pAtaLI, samaLa sukeAmaLa aMga, kanaka ku'bha deve ghaDayAM, tAsa payeAdhara hoya; kamaLanALa sarakhI kahI, nArI khADuDI hAya. paga pakajanu joDaluM, jaDadhA "kannunIsta'bha; ha'sagati cAle sahI, rUpe jANuM ra'bha. 1 nakAmuM. 2 jenA cAre aza bharatAM sama che evuM pramANuyukta. 3 hArDa. 4 kamaLa. 5 keLanA thabha jevI suvALI ne caDhA utAra. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) bharatabAhubalI. devakumArI padminI, aMga vibhUSaNa saLa; paheraNa caMpA-caMdI, kAyA kuMkuma (ge)La. caraNe nevara vAjatAM, kaTImekhaLa khalakaMta; rayaNa jhAla kAne sahI, vANI madhura atyaMta sAra vastu jagamAM ghaNuM, lIdhuM tenuM sAra; nArIratna nipAIyuM, tise bharata bharatAra. bharata vinA bIje vaLI, na dhare ehane aMga; mINataNuM pare te gaLI, lAkha agnine saMga. isI nArI suMdara bhalI, ApI bharatane seya; khamI khamAvI rAyazuM, pAchA vaLiyA deya. 10 rAjya deI nijaputrane, AvyA jinavara jyAMhi, saMyamajhahI mugate gayA, siddha anaMtA tyAMhiM. 11 (DhALa 32 mI-dezI pATakusuma jinapUjyarUpe rAga AzAvarI sidhu). nami vinamine sabaLa prasI, hIMDaye bharatanarida; anukrame gaMgAtraTe AvyA, trAddha IzAne. ho rAjA, bharata so nahIM keya, bhuvana ArIse kevaLa pAmI, mugate gaye nara seya, ho rAjA, bharata same nahi keya. 1 uttara dizi gaMgAne kAMThe, khaMDa bhale tihAM eka tyAM suSeNa senAnI jAe, sAdhe deza aneka. he rAjA, 2 aneka subhaTa rAjAne jItI, bahu ddhi leI Ave; bharatataNe pAye sahu lAgA, matI-thALa vadhAve. he rAjA. 3 pache bharata gaMgAne kAMThe, aThThama kare tyAM eka gaMgAdevIne nRpa sAdhe, AvI te tatakheva. he rAjA. 4 1 tattvarU5. + - - - - - - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (41) yaNa siMghAsaNa be tiNe ApyAM, suMdara tehanA ghATa; ratnataNa kaLazA paNa Ape, eka sahasa ne ATha. he rAjA. 5 bharatakuMvaranuM rUpa nihALI, vyAha thaI tyAM gaMgA mune prArthanA bahupare kIdhI, kIje bhega suraMgA. he rAjA. 6 dAha navanavA veSa banAvuM, tyAM lagI thira tame thAjo; pUrva veSa paheruM jaba pherI, tyAre nRpa tame jAje. he rAjA. 7 devI vacane narapati mohya, vilaye varSa hajAra; tene te caMda bA, nR5 cAle teNi vAra. he rAjA. guphAkhaMDaprabhAe Ave, aThThama karI tyAM ThAve; naTamAla surane ArAdhe, ApI bhUSaNa jAve. he rAjA. 9 ATha divasa utsava nupa karate, naTamAla saranAme; pachI suSeNa senAnI teDa, guphAtaNe vaLI kAme. he rAjA. piSadha aThThama kare senAnI, snAna pAraNe karate. bali uchALI vastara pahera, dhUpaghaTI kara karatA (dhara) rAjA. sAta-ATha Daga pAchA bharate, daMDarana laI hAthe; traNavAra poLa ghA karate, sahasa devatA sAthe. he. rAjA. 12 guphA bAra behue ughaDiyAM, cakI nAge beThe; maNirane kIdhuM ajuALuM, guphAmAMhi nRpa peThe. he rAjA. 13 bhArata mAMDalAM karate bhIMte, nadI deya tyAM tarIo; vaLI vaitADhaya bahAra te AvI, bharatezvara UtarIe. he rAjA. ( duhA.) bharatanarezvara Aviye, gaMgA nA pazcima tIra; nava nidhAna tihAM UpanAM, nAma kahe mahAvIra. 1 1 hAthI Upara. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) bharatabAhubalI. (DhALa 33 mI dezI vaivanavaya prabhu AvIe e-rAga dhanAzrI) naI sarva prathama nidhAna e, pAMDuka bIju zubha vAna eka pIgala trIjuM sarva ratna e, mahApadyanI karatA yatna e. 1 kALa ane mahAkALa e, mANava meTuja vizALa eka zaMkhaka navamuM zubha ghATa e, akeke paiDAM ATha e. 2 lAMbAM te jeyaNa bArae, pahoLAM nava yaNa sAra e; uMcAM te joyaNa ATha e, vaiDUrya maNie kapATa e. 3 sura navaseya hajAra e, navanidhinI karatA sAra e; narapati nidhine vaza kare e, traNa piSadha eka aThThama ghare e. nave nidhAna vaza thAya che, pachI pAraNuM karate rAya e achAnDikA mahotsava kare che, pachI cakkInAM daLa saMcaree. 5 gaMgA [nI] dakSiNa tIra e, khaMDa eka tihAM bahu vIra eka senAnI seAya te sAdhate e, jasamahimA jagamAM vadhato e. 6 (duhA.) gaMgAdakSiNa tIra jihAM, khaMDa eka tihAM jeha, senAnI chatI karI, pAchA vaLiye teha. 1 (DhALa 34 mI-dezI kanakaprabha dahelo thayA-rAga mArU) sakaLa deza nRpa jItIo, batrIsa soya hajArare, batrIsa sahasa tihAM varyo, deza ratna strI sArare. A bharatezvara Aviye. batrIsa hajAra narezvarU, jItyA tiNuvAre, eka eka putrI teDanI, para narapati sArare. A. 2 cida ratna karI zebha, jima vaLI jabudvIpare. cAda nadIe dIpate, tima bharatezvara kRpare. mA, 3. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta (43) cida ratna vivarI kahuM, khanne daMDa vizALare; caka chatra cothuM vaLI, upaje Ayudha zALaze. A. 4 ratna kAMgaNa ati bhaluM, carma ratna tihAM heyare, trIjuM ratnamaNi kahyuM, te bhaMDAre jere. A. 5 senApati kaTIMbakuM, purohita ratna apAra; vaLiya vAdhyaka Upaje, nagarImAMhi cArare. A. 6 vaitADhaya mULe Upaje, haya gaya ratnAM deyare; vaitADhaya Uttara zreNuM mahA, tihAM strI ratna hayare. A. 7 sATha sahasa varasa lagI, sAdhI deza Ava re; rAjadhAnI a nimata vaLI, aThThama eka karatere. A. 8 kariya pAraNuM gaya caDaye, cAmara chatra udArare, paheryA cIvara UjaLAM, bhUSaNane nahIM pArare. A. 9 vaja caMdaravA bAMdhiyA, maLiyA sura nara vRMdare; metIthALa vadhAvate, Ave bharatanari dere. A. 10 Dhola dadAmA bahu gaDe, leka maLyAM pAsare, AvI bharataja Utare, RSabhataNe AvAsare. A. 11 A bharatanarezvarU, nagara adhyAmAM hiM; rAjataNuM suravane maLI, maMDapa ghAle tyAM hiM. 1 (DhALa 35 mI-dezI vicarata vicarata AviyAre ) maMDapa taLe nRpa AviyAre, gaja caDiye vana jAya; traNa pradakSiNA daI karI re, beTho siMghAsaNa rAya. kaSabhane suta bharatezvarUpe. batrIsa sahasa narezvarare, beThA siMghAsaNa jyAM hiM; zeTha senApati sahu majyAre, beThA maMtrI tyAM hiM. jhaSabha. 2 1 vigata sahita. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) bharatabAhubalI tIrathapAchuM auSadhIre, ANI suravara sAra; abhigika sura narapatire, abhiSeka kare teNI vAra. aSabha. 3 caMdana carace devatAre, cIvara ThavatAre te; mukuTa dharyo zira tAtane re, ide A jeha. RSabha. 4 kuMDaLa bhUSaNa paherIare, kaThe kusumanI mALa; rAjyAbhiSeka hue tiseMre, pAraNuMre kare bhUpALa. RSabha. 5 bAra varasa mahotsava thayere, ghara vaLiye pachI rAya; sura nara narapati senane, kIdhI tAma vidAya. RSabha. 6 pachI saMbhArI suMdarIre, bhaginI je oramAna, nRpazrIratna karyA taNuM, manamAM che vaLI dhyAna. sSabha. 7. teDI vege suMdarIre, dIThuM rUpa kurUpa; khI nara-strI upare re, mAraNa uThe bhUpa. rASabha. 8 karajeDI nRpane kahere, varasa te sATha hajAra; AMbilatapa eNae karyo che, ke pere kIje sAra. RSabha. 9 nRpa kahe huM pApI sahIre, karyo saMyama aMtarAya; have de bhaginI AgatyAre, tuma lIje dIkSAya. RSabha. 10 aSTApada Upara jaIre, zrI jinavaranere pAsa; dIkSA lIdhI rUaDIre, rahiya mukti thira vAsa. rASabha. 11 pache bharatane sAMbharyAre, sagA aThThANure brAta; , abhiSeke AvyA nahIM, tiNe khIye naranAtha. aSabha. 12 hata aThThANu mekalyAre, tiNe vinaviyAre rAya; rAjataNe araja kare, AvI name bharata pAya. aSabha. 13 maLI aThThANu ekaThAre, pUche jinane vAta, zakaya liye bharatezvarare, nami ke vahiye tAna RSabha 14 RSabha kahe vaDhiye saDIre, meha kaSAyanI sAtha; rAga dveSa arI chatiyere, namiye dharma saMgAtha. aSabha. 15 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta (45) (duhA ) zrI jinavacane samajiyA, mUka lebha kaSAya; rAjya tyajI saMyama liye, seve jinavara pAya. 1 bharata kahe huM lobhiye, mujamAM mAna kaSAya; kAgathakI bhUDa sahI, duhavyA baMdhavarAya, bharata vicAra kare jise, kahe senAnI tyAM hiM; cakaratna pese nahIM, nagarI ayodhyAmAMhiM. (DhALa 36 mI dezI sarasatI bhagavati che mati caMga -rAga verADI.) vakaratna nava Ave jyAre, be nRpa nara tyAM hiM; chae khaMDa jItatAM kaI kaI nRpati rahyA che kayAMhiM? bharatezvara bhAkhe, kuNa lope muja ANa; svarga mRtyu pAtALa parerA, sahu mAne muja ANa-bharatezvara. he senAnI suNa muja svAmI, na naye bAhubaLa brAta; sakaLa deza nRpa maLe ekaThA, tehi nava ja e jAta-bha. memara tIra ne nALi havAI, sAMgya dharI kara leka; eka vajA AgaLa e jANe, sahu hathiyAraja ka-bha. 3 tema bAhu baLa AgaLa svAmI, bIjA e nara kuNa mAtra zuM paSAe mATI sAnakuM, pAse AvyuM kanakanuM pAtra ! bha. INa vacane nRpa have ciMtAtura, tiDiye dUta ullAsa jaI bAhubaLane ANa manAve, teDI lAve muja pAsa-bha. 5 vega dUta saMcariye tyAre, nitane jANa vAcALa; bahu subhaTa sAthe paravari, caDi cAle deyaMta phaLa-bha. 6 1 rAmapAtra-sakorUM. 2 belaka. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI. DAbuM ulecana pharakayuM tyAre, jamaNI vahe nAsikAya; nijaratha bhUmi khaLANe tyAre, haraNa te DAbhAM jAya. bha. 7 sUke vRkSe vAyasa bele, kare apalakSaNa tAya; cAMca ghase mukha bhUMDuM bele, vAra dUra ma jAya. bha. 8 hA vAyare kheha uDADe, ADe vaLi utarIo sApa; jANe AvI daive Ava, bhuMgaLa dIdhIe Apa. bha. 9 *khara bhUDA jamaNe te bhU, jima vaLi phATayuM mRdaMga; bhUMDA zakuna lahI piNa cA, dohile raheze raMga ! bha. 10 mahA aTavI utarIne Ave, navi lahe ugIo sUra; vAgha siMgha gaja gAje vanamAM, utare nadI jaLapUra. bha. 11 ThAma ThAma vADI vana dIse, jANe e bhadrazALa vanna; pura vanamAM yAcakane sAje, ApavA macIvara ana. bha. 12 pleccha bahu rahyA nagarI vAsI, jANe vaLI sAtame khaMDa; ThAma ThAma rASabha-guNa gAve, kara grahyA temara daMDa. bha. 13 ( duhA ) Ima je te Aviye, jyAM che bahaLI deza; deva sarIkhA jana vase, nArI suMdara veSa. 1 takSazilA nagarI viSe, A jeNIvAra; leka kahe tuM kuNu na, pUche ThAThAra. ame dUta chuM bharatanA, AvyA kAme ahiM loka kahe tuja bharatiye, teha vase che yAMhi?3 uttara deI thAye tihAM, A nRpa-darabAra dvArapALa nAge caDayA; rAkhe teNe ThAra. 4 1 AMkha. 2 kAgaDo. 3 dhuLa. 4 gadheDe. 5 zeLe. 6 kapaDAM. 7 hAla jene kAbula kahe che? 8 jyAM hAla gIjanI zahera che ne? 8 hAthI Upara. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaDasAdhanavRttAnta (47). (DhALa 37 mI dezI padmaratharAya vItazekapura ji rAga-mArU) dvArapALake pUchayuM narane bahu parere, tuM kuNa kahe ama vAta? dUta kahe zuM na lahe huM bharatane re, jeha trijagane nAtha. rUaDe bharatajIre-- darabArI jaI pUche bAhubaLa rAyane, A bharatane dUta; soya vaLe paNa bole bAMgaDa belaDAre, bhAna kare abhUta-rU. 2 rAya kahe ahIM teo bhAInA datane re, mama belaje azuddha nara bolAve A dUta sabhA vagere, jima ravi maMDaLe buddha. rU. 3 kare praNAma tava AsaNa deI besAriyere, pUche narapata vAta; sukhazAtA bahu kuzaLa ache muja bhrAtane, divasa sukhe bahu jAta. gaja ratha ghoDA bharata nagara sahu senane re, kuzaLa dezamAM hoya; dUta kahe nRpa kuzaLa kare bharata sahaane re, DhuM pUche che seya, rU. 5 sura nara nAga tiryaMca ane rAje vaLIre, te seve nRparAya; chae dezanA rAjA raMka thaI rahyAre, akuzala keNe thAya. rU. 6 sukhazAtA che bharatataNe tyAM ati ghaNore, piNa dukha meTuM eka; sagA na mAne baMdhava bharIjaDAre, nAThA tAsa viveka. rU. 7 bhAI aThThANu pahelAM maLavA nAviyAre, teDe lai dIkSAya; tame piNa maLavA nAvyA nija bhAitare, AvaDe kisya kaSAya? jAtaNa nipAyA dIso bAhubaLIre, saneha hIna sahI rAya; sATha sahasa varSa piNa tuma maLavA taNuMre, IcchA sahI nava thAya! re avajJA nirbhaya thaI nija gurUtaNuMre, ame bharata aparAdha; mana ciMte nava samajelo lADakare, zuM kIje AbAdha. rU. 10 ve khaLa vacane bharata taNuM cita viNasere, jima AchaNathI khIra; 1 dUdhamAM chAzanuM meLavaNu maLavAthI jema (mIThuM dUdha khaTAzanA paga vALuM thatAM) pitAnuM svarUpa tajI mATe bhAva grahaNa kare che, tema ne ume ja kahelA maLavAnI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48). bhAratabAhubalI, phedha caDaye nava gaNaze Apa picArare, keNu vairI keNavIra. rU. ema mama ciMte have huM AvI kayama maLuMre, bhale bharata che rAya; laghu baMdhava mATe sahI kAMI nahIM kahe, karaze tuma rakSAya. rU. timAM AvIne teja vadhAre tumataNu, amAsa viSe jyamacaMda; sUrya sAthe maLIne ceti vadhAratore, pachI karate AnaMda. rU. AnaMda kare tuma bAhubaLa bharatataNe maLIre, mUke mAThI Teva; "neTa te karavI cakIkarI cAkarI re, jyama 'harInI kare deva. rU. havaDAM nahIM Ave te AgaLa Avaze, tava nahIM sAMkhe rAya; iMdra sarIkha Ape aradhuM besaNuM, tuma maLatAM zuM thAya? rU. cakInA daLa AgaLa tuma Azare, "sAdhu samudaramAM hiM; eka senAnI AgaLa tuma saghaLA maLore, nara nava jIte tyAMhi rU. cakra laIne cakI Ave ahIM vaLIre, je bharatezvara rAya; traNya bhuvanamAM nara te kaI nahIre, je raNe hAme thAya! rU. (duhA ) bharata vaDe teje vaDe, vaye vaDo piNa hoya, sakaLa rAyamAMhe vaDo, tiNe seve soya. 1 je tuma rAjya jIvita taNI, vAMchA haie Aja; te baMdhavane jaI maLe, mAna tajI mahArAya. 2 (DhALa 38 mI dezI bhAvI paTAdhara vIrane-rAga gADI ) lyo bAhubaLa rAjiye, gALe samudranI pere; sabaLa hAsIka suvegaDA, bole AvI muja ghere ! be. 1 1 pitAne pyAre. 2 bhAI. 3 saMrakSaNa-hAra. 4 amAvAsyA. 5 Akhara avazya. 6 zrI viSNu. 7 Asana. 8 dariyAvanI aMdara sAthavA-satu eTale ke je uttara hiMdustAnamAM musApharInA khorAka tarIke vaparAtA java ane caNAnA saMyogavALA padArthanA cUrNa samAna kazA paNa hisAbamAM nahIM javanArUM tamAruM sainya. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta ( 4 ) bhAI vaDe tAta sarIkho, maLavA Aviye Aja; paNa ama saMpadA nahIM ghaNI, teNe heya bharatane lAjI che. 2 meM jANyuM tava bhAIpaNuM, lIdhAM baMdhavarAja; soya kahe bheDo bharata je, ame bhala thAvuM Aja. ba. 3 IsuM jANune rAja mUkiyAM, nahIM tuja bharatanuM jera; punya nimittare hAye diuM, tihAM baLa kizuM je cera. bA. 4 vaLi tehanI pare mujataNa, levA hIMDe deza; te vajApare Akare, e phUla sarakhe nareza. bo. 5 piNa nRpa oha mAyAviye, lIdhAM laghutaNuM rAja; leka thakIre lAje nahIM, e nahIM gurUtaNuM kAja! . 6 vinaya karare gurUne sahI, je gurU [mAM] gurUpaNuM hoya; guNa viNa je vinaya kare, jage heLAe soya. be. 7. eha vaDe sahI , lelapi je jagamAM hiM; kArya akArya je navi lahe, jAe 'unmArga yAMhiM. bo. 8 ame avinaya tasa kSe karyo? nava lIdhuM keI gAma; chidra kisAM ama kADhaze, nava viNasADyA meM dAma. . 9 amAre svAmI kAMI e nahIM, ehane seve che raMka; bharataha vAMke muja zuM kare, je huM chuM nirvaka ! be. 10 bharata bIhata nathI te vatI, baMdhava hADe na jAya; jAti viNasADe re jAtinI, vaje vaja vidhAya. bo. 11 ratha pharatere saghaLe vaLI, pANI pahANumAM jAya; jere kheDe thaMbha Upare, te sahI kaTakA thAya. ba. 12 tuM kahe IMdra Asana diye, te te rASabhanI lAja; tuM kahe bharata sAyara jise, huM vaDavAnaLa Aja. che. 13 - 1 meTA, pUjya, vaDIla. 2 niMdAne pAtra thAya. 3 karavA lAyaka ane na karavA lAyaka. 4 avaLe raste dorAnAro. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) bharatabhAhubalI. bharata senAnIre gaja turI, pAyaka ratha ne senAya; saha A. 15 tejahIna muja AgaLe, jima ravi Age' tArAya. e. 14 paga AlI uchALatA, paDatA sAhatA hAtha; te tuja nRpa gaye vIsarI? lAge leAkanI vAta ! zIkhavanArA nAzaze, kima maLa khamaze mahArAja jA re mAkala jai bharatane, je rAjya jIvita kAja. mA. 16 (duhA ) 'me' 'UvekhI mUkiyA, nahIM muja parazuM kAja; kApuM teA vAraja kisI, vaLI letAM tuma rAja ? suNI suvegaja UDiyA, sajja thayAja kumAra; manamAM jANe mAriye, vAre nRpa tiNu vAra. karaDe kuttA vhANune, siMha na karaDe khANu; joI phALa mUke sahI, haNe subhaTanA prANa, pahANa sarIkhA kRtA, ahIM na karI apamAna; Izu vacane UThI karI, kheAlAve paradhAna. 1 ( DhALa 39 mI--dezI khaTAunI-rAga gADI. ) suvega khIhatA UDIe, leAka kahe kuNu ehI ? eka kahe bharata- tAre, ayeAdhyA nagarInRpa jehA, eka kahe vaLI te nara keheA ? tene bAhubaLa zuM zve. nehA ? vanyA dUta chuM nRpa dehA ? bAhubaLa vaDeAjI. vistarI vAtA nagarImAMre, heAsa eka sa'grAma; huya gaya ratha hathiyAranere, masate kare sahu tAma, sahutI Topa DerA abhirAma, vaDhavA saja thAya gAma; kIje mahubaLa nRpanuM kAma, bAhubaLa vaDeAjI. 1 hAthI, gheADA, pagapALA. 2 darakAra rAkhyA vagara. 1 3 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaU'DasAdhanavRttAnta. (49) te manamAM ciMtavyu`re, maLavata nagarI [nA] lAka; bharata keipare jItazere ! bAhubaLane cheDayA phrAMka; ehune dIse vaDhayAnA Treka, ehanA subhaTane nathI kai zoka; mukha vikase jima jaLa keka, bAhu. 3 aSTApada vaLI AgaLere, parAkrama zuM gajarAya ! phrAkaTa sApa cha cheDiyAra, rIcha mUkayu kAne sAhya; bAhubaLa aLiyeA kahevAya, harIthakI jItyA na jAya; dUta citavatA tiSNu ThAya. bAhu. 4 AvI maLyA tava bharatanere, kuzaLa pUche tihAM rAya, bAhubaLa nRpa sahu kuMvaranere, ahu sukhabhara dADADA jAya; khelyA dUtA teNe DAya, tene daive akuzaLa na thAya, tuma nAme mAravA dhAya. bAhu. 5 varNava tumArU karataDAre, bahu maraDe mukha dhAma, tumane piNa teDe saDDIre, tenA kuvara vache sagrAma; tenA leAka na lahe tuma nAma, vAMche nahIM tuma guNagrAma, satI jAra purUSa kuNu kAma ? bAhu. da bharata kahe bAhubaLa ghagere, maLiyA e che vIra, sihuDA vaza thAze nIre, nava khela utArU nIra; khIjgyA tAma senAnI dhIra, bhalA sAthe thaiye gabhIra, e tA bhAI nahIM varI-tIra. madira dhana zayyA sahurra, putra ane nija mApa, ApeApe jAtAM vaLIOM, sahI rAkhazuM nija paratApa; eka ThAma ghaTe teja Apa, saghaLe hoya teDavA vyApa, satI ekadA lAge pApa,asatI thai caiA tasa jApa. khADuM. 8 ( duhA ) chae khaMDa jItyA sahI, sAyara tariyA tyAMhi; khAhubaLane jItyA nahIM, mUDI gayA pagamAMhi mADuM. 7 1 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( para ) bharatabAhubalI, bAhubaLa vezyAnI pare, nehahIna manamAMhiM; piNa tene jItyA vinA, caka na Ave AMhiM. (DhALa 40 mI-dezI mUkAre muja gharanAra-rAga mArU) maMtrItaNe vacane saja thAya, prayANu-bhaMbhA vajaDAve; lagna leI gaja Upara caDiye, AgaLa caka tava thAvere. 1 Ave tava bharata-narida, bahuLI dezamAM jAve, haya gaya lakha corAzI maLiyA, rathapALA raNa dhAve che. Ave. 2 batrIsahajAra mukuTadhara rAjA, sAmaMtarAya nahi pArAre, chanukeDI pAyaka piNa maLiA, bhUmi na jhIle bhArare. Ave. 3 lAkha corAzI guDe dAmA, alaMba dhajA daza keDIre; birUdAvaLI bole bhUpa AgaLa, cosaTha sahasa karajeDIre. Ave, 4 savA keDI tihAM putraputrAdika, cidaratna nRpa sAthe pAMca lAkha dIvIdhara meTA, kare ajuvALe rAtere. Ave. 5 soLa sahasa yakSa sAthe Ave, traNya kaDI vyApArI re; traNya lakSa vAjiMtra vajAve, traNya lakSa zastradhArIre. Ave. 6 ketA kahe che nahIM ghaTe ehane, bhAI upara zuM jAve; Ima karatAM sUraja pare pharatAM, bahaLI dezamAM Ave re. Ave. 7 bAhubaLa rAjAe tava jAyuM, prayANu-bhaMbhA vajaDAve re; mahAgaja mastaka caDI nisarIo, vaDhavA hAme Ave. Ave. 8 samartha putra senAnI kIdhe, lIdhuM khaDaga tava hAthere; mastaka mukuTa sahalipiNa paherI, subhaTa keDI bahu sAthere Ave. 9 bharate kuMvara teDayA potAnA, suSeNa hAthe bhalAve, tAtataNa pere mAne, jima yaza TIluM thAvere. Ave. 10 bAhubaLanA suta che ati kUTA, te dAvAnaLa jehavAre, tame huMziyAra thaIne pUtA, raNa jhUjhe che kahevAze. Ave.11 1 Dhola. 2 bApanI peThe. 3 dIkarA ! Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (53) karI aghoLa tilaka zira karatA, pUje Ayudha tAmere; sUra kaisukI Uge vege, jevA raNasaMgrAmere. Ave. 12 ( duhA.) sura saMgrAma juve sahI, vAgAM te raNatara beu senA maLI ekaThI, jima nadI sAyara pUra. ( DhALa 41-dezI vAsupUjya jina punya prakAze. rAga AzAvarI siMdhuo) beu kaTaka maLiyAM raNu bheLAM, zabda ghora tihAM hoya; jima ke DuMgara vaje cUre, jANuM sAyara valeya. pralayakALa meha gAjI varase, tisA zabda raNe thAya; sevana sali gaja gAjI pahere, zuM megharA sAhA. gADAM zAbharI tihAM rAkhyAM, rAkhyA ratha bahu ANuM; haya gaya ThAlA pAse rAkhyA, rAkhyA bheMzA-pANa. saMhiNuM auSadhi piNa rAkhI, AgA Tepa samAre, vaDhavA raNa kADhI taravAryo, 'beugama bhATa vakAre. bAhubaLI devapUjA mAMDI, karI AratI dhUpa vajataNe sanAta tyAM paherI, Tepa dhare zira bhUpe. bhIDayAM bhAthaDAM dhanuSa caDAvyuM, tava gaja Upara beTho; matathALa vadhAve DosI, Ave raNamAMhe peTho. cakI pUjA karI raNa caDiye, sahali Tepa sajAI; kALapiSTa dhanuSa kara lIdhuM, peThe raNamAMhi dhAI. ugra satya ageaMga maLiyAM, thaye bahu saMgrAma; subhaTa kahe bharatezvarakerUM, na karUM luNa harAma. nija ghara nArI tihAM visArI, na kare Atama sAra; raNa vaDhatAM zuM pAchA vaLiye? maravuM ekaja vAra. 1 snAna. 2 zastra astra. 3 lazkara. 4 banne bAjue. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 54 ) bharatabhAhumalI. RSabha nAma japatA dhAe, mUke mastaka ghAya; aMgAM chUTe Topa vachyuM, ke nava bhAgI jAya. mAhubaLa bhUpataNA nara dhAyA, kahe jIvatA kuNu jAya; jo zatakha'Da hAya raNa [mAM] kAyA, pAche! na dIje pAya. 11 kuvara kesarI raNu apAve, cakI hAmeA Ave; sakaLa deza jItIne kAkA! ahIM jIvatA nava jAve subhaTa nAga sarIkhA thAe, rAkhe raNamAMhe nAma; kahe RNa avasare ahIM bhAgI, zuM kIje mukha zyAma, huya gaya purUSa paDayA raNamAMhi, lehInAM cAlyAM pUra; sura nara sahu AMgaLiyeA karaDe, vadana chupAve sUra. ghaNA kALa lagI raNu jhukyA, hui subhaTanI hANu; pachI devatA bahu kSaya jANI, cei RSabhanI ANu. ( duhA. ) vaDhatA rAkhyA behune, AvyA bharataja pAsa; tume beu aMdhava vaDhI, kAMya karAvA hAsya ? (DhALa 42 mI-dezI mayaMgaLa mAtAre vanamAMhe vase-rAga mevADA) hAsya karAre kAMya bharatezvarU, kApA hAthere hAtha; 10 12 13 14 rAjya tumArUre khaDa chayetaNuM, na vaDhA bhAIzuM nAtha ! hAsya. 1 tumane vaDhatAM te pRthivI[nA] kSaya thayA. jima gaja vaDhatAMre jhADa; have bharatezvara tume pAchA vaLeA, meTA tumacA vhADa. hA. 2 jinavara [nA] putrane ehavuM navi ghaTe, varase cadra aMgAra ! prabhujI pAchAre tume have ghare vaLe, kasyA adhavazuMre khAra! hA.3 bharata kahe tuma devA bhala kaheA, na laheA jhagaDAnuM mULa; mujane na maLyA na mAnI AganyA, te muja mastakaLa. hA. 4 caka na pesere e puramAM vaLI. aa kADho muja vAMka ? have viNa jItyuMre jo pAche vaLuM, te hu jagamAMhi rAMka hA. 5 15 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (55) rAyavacana suNa vaLiyA devatA, AvyA bAhubaLa jyAMhi; rASabhataNe suta tuM sAyara jise, mUke maryAdAre kAya! hA. 6 viSa pragaTe che je amRtakuMDathI, jhagaDe mUkere rAya; subhaTa vaDhatAre vAre rAyajI, lAgo baMdhavapAya. hA. 7 zakti chatIe je nara vaLI namyA, yaza tehanAre belAya; tume baLavaMtAre bhrAta vinaya kare, bharatavaDe jagarAya. hA. 8 bAhubaLa bere tame samaje nahIM, tAte hare deza Ave bharataja levA te bhaNI, ame nAlavaleza. hA. 9 rAjagrahyAre eNe vaLI sarvanAM, lIdhAM bhAInAM gAma; hAthe khejre eNe gurUpaNuM, have rAkhere "mAma. hA. 10 garaDhAvatIare e kaI gurU nahIM, gurUpaNuM kare gurU sAca; ame viNa samajere eha vaDe kiye, maNinI bhAMtire kAca, hA. sAyara tarIne bUDe AkhAbaDI, ahIM hAse nRpaghAta; rAkSasa nirlaja jAye bharatane, teNe mUkI gayA brAta. hA. 12 zuM mAnuM have ene guNa vinA, baLe jIte te re jIta, khaDagataNe baLe pRthivI je liye, te kSatrInI rIta. hA. 13 sATha hajAra varSa lagI vaLI, sAdhyA saghaLAre deza piNu mujane tRpa bharatane jIpatAM, vAra nahIM lavaleza. hA. 14 pakarapI jima dhana meLe bahu pare, bhakatA leIne khAya; vAra nahI muja bharatane jItatAM, pachI pastAre thAya. hA. 15 ( duhA ) pazcAttApa pachI thaze, tiNe jaI vAre deva, eha vaLe te huM vaLuM, sura yuddha thAye heva. tame beue vaDhavuM sahI, jima na mare nara koya; 1 na Ape. 2 meTApaNuM. 3 lAja-maryAdA. 4 khAbociyAmAM. 5 kaMjUsa. 6 ekaThuM kare. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) bharatamrAhubalI. pAMca yuddha paraThI karI, nara samajAve doya. daSTi vacana mala muSTi ne, daDe kara prahAra; bharata bAhubaLa deyane, samajAvyA tiNavAra. (DhALa 43 mI-dazI giramAM gere-rAga mAruM) bAhubaLa rAjA subhaTa sahune vAratere, dhanuSa utAre vIra; vegere vegere taravAre myAna kare. meM saMgrAma kare te paraThIeAre, suNI subhaTa khinnakheda huA, muvAre muvAre kAM navi pApI devatAre. 2 kAma karatA hatA raNa ThAkurataNuMre, hute harSa apAra; amane amane pirasIne pAchuM lijre. 3 khAdhuM harAma thayuM have sahake narataNuM, khaDaga saMgharyAM thayAM cheka; phokanare phekanAre strI saMgharIa napuMsakere. pheka thaye vaLI zastra abhyAsa amAraDe re, te zukanI pare jANa jANanAre jANanAre ema kahetAM nara aisaryA. 5 bharatarAyanA subhaTa bhalA te osaryAre, jima sAyaranI vela; vaLatIre vaLatI tima senA khIjI ghaNuMre. 6 kuNu mUrakha ama vairI pUrvabhavataNere, jiNe vAryo saMgrAma; ahIM re ahIMAMre yuddha macAvyuM deyanere. 7 have rahI cheDe Avya saMgrAmane re, jima jamatAM vaLI chAza pirase pirasere tava cheDe bhejanatAre. 8 bharata subhaTane bahupare saMteSatare, kIdhAM baha saMgrAma; raNamAMre raNamAM re baLa jeje have mAharUre. 1 nakAmAM. 2 pAchA haThayA. 3 aMta. 4 ghaNuM dezamAM agara jUnA jamAnAmAM jamavAnA aMtamAMja chAza pirasavAmAM Ave che yA AvatI hatI. gujarAtamAM jema bhAtanuM pirasavuM bhojananI samApti batAve che tema e paNa anya dezAcAra che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (57 ) khADa khaNavI cakI kAMThe besatere, sAMkaLa AgaLa leha; moTI moTIre teNe vaLage khaTakhaMDa narAre. 10 cakI bI DuM mUke nija mukhamAM vaLIre, tyAre saiinyataNAya; sahajere sahajere baLa karato cakI tihAre. 11 khuzI thayA nara subhaTa sahuke tyAM ghaNuMre, dhanya tAhara avatAra; cakI cakIre bharata same jaga ke nahIM re. 12 A cakI gaja upara besI karI, chaTe devatA bhUmi; suparere suparere phUla pAthare suravarAre. 13 ( duhA ) nRpa hastIthI Utaryo, bAhubaLa Ave tyAM hiM; subhaTa rahA sahu vegaLA, yuddha heya beha mAMhiM. 1 (DhALa44 mI-dezI eka samaya virATI bhAI-rAga mahAra) beumAM yuddha thavA tyAM lAgyuM, daSTivAda hoya tAma; joI rahyA raNa eka eka slAma, jima bhI te citrAma. 1 pache bhAratanI maLi gaI AMkhe, nege cAlyuM nIra; vRSTi kare sura zIza dhuNAvI, jItye bAhubaLa vIra. 2 bhaMbhA bherI vAgI tyAre, cakI ciMtA thAve; 2khe vaLI bIjuM yuddha karatAM, bAhubaLa jItI jAve. vacanavA mAMDe bharatezvara, bAhubaLa tihAM na hAre; siMhanAda mUke tyAM cakI, dhUkyA sura nara tyAre. siMhanAda pache bAhubaLa karate, mera sAgare ThAve; zabda hIranA vaja sarakhe, ke camare A vaLI bharate siMhanAdaja mU, mUke bAhubaLa mere; bharata sAda thaye raNamAMhi, vAhApUnI pere. bAhubaLane sura vALe tihAM, jima supurUSanI prIta; devaduMdubhI deva bajAve, bAhubaLanI thaI chata. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) bharatabAhubalI. zabdavAda kare tihAM behue, chatye bAhubaLa thaya; bhalo bhale kahI deva vakhANe, puSpavRSTi tihAM thAya. 8 mallayuddha karavA pachI uDyA, behu hAthe bhuja phUTe; vaLI vaLage vaLI aLagA thAo, bhamI paDe vaLI UThe. huM haiyuM haiyA sAthe cAMpe, bele AkarI vANI; eka eka upara caDhatA paDatA, jima karame jaga-prANuM. 10 pAchA osarI vaLI bathAve, bhIDayA behue kALa; Upara heThe samaja na paDatI, jima pANImAM mAcha. 11 pachI bharAI paDatA bhUmeM, jima vane meTA sAya; vaLI kSaNamAM te aLagA thAe, jima vane vAnara Apa. 12 behu bAMdhava dhULe kharaDAe, gaja moTAnI pere; prada bahu pRthivI kapa, pUje DuMgarA dhIre. pachI bAhubaLa keLe UTha, keNu vaDhe e kustI, eka hAthe cakI UchALe, jima aSTApada hastI. tava bharatezvara gagane rA, jima cakInuM tIra; tava gagane vidyAdhara bhaDakyA, hAya hAya kahe vIra. 15 bAhubaLa kahe baLane dhi kAre, je bAMdhava UchAje; beha maMtrIne zira dhi kAre, jiNe saMgrAma na TA. 16 vAgyA bhaNI nRpa paDate sAhe, daMData vaLI pere; harSa hu behu kaTakamAM, vRSTi karI nRpa zere. 17 (duhA.) vRSTi thaI tihAM puSpanI, ye bAhubaLa rAya; jaya jaya zabda tihAM thaye, cakI jAo thAya. 1 (DhALa 45 mI-dezI bAlAnI-rAga mArU) bharatakI jAe bahu thaye, caDhiye sabaLeja kaSAyare. yajJa thakI jima Upaje, vaLI dhUma ane vALAyare. 1 kachoTo-caDDI. 2 mAchalAM. 3 paDadAvaDe. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAta, (pa9 ) bhIDe bharata bAhubaLa deyare, raNe sahu ke UbhA re, vacamAM navi pese keyare, yuddha aMge aMge hAyare. bhIDe. 1 pachI be bAhubaLa rAjiye, tame vilakhA kAM thayA bhAI, tame baLavaMta jagamAM che ghaNu, tame daMDayA devatA sAhIre! bhI. INa vacane bAMdhava kepiye, kahe mArUM muSTi jeyare; ema kahI arI dehamAM mArata, zira dhUNe te sahu koyare. bhI. mArI mukkI piNa vAgI nahIM, raNe phreka thayuM abhimAna re; jima pheka thayuM nara tehanuM, jiNe dIdhuM kupAtre dAnare bhI. pachI mUThI UgAmI bAhubaLe, tAkI mArI haiDAmAMhi re, jANe hastIne zira mAryo, tAkI humaya gALe tyAMhi re. bhI. bharata bhoMya paDaye mUcha thaI, kahe leka gayA nara (5) prANare; bAhubaLa kahe marasI bAMdha, te jIvavA jinanI ANare. bhI. Ima ciMtI bAhubaLa rAjiye, reI karate tihAM vAyare; vaLyuM cetana dIThe bAMdha, behu lAyA pRthivIrAyare. bhI. pachI cakI UThaye rIsamAM hiM, lIdhe hAthamAM mATe daMDare; pheravI bAhubaLane mAriye, vATopa thaye zatakhaMDaze. bhI. tava locana mIe bAMdhava, ghera zabda thaye tyAM rAyare; bahu vAgyuM mastaka upare, jima eraNa ghaNane ghAyare. bhI. sajaja thaIne bAhubaLa beliye, vaLI thAje baMdhava re, kahI daMDa haiyAmAM mAriye, sanAha thaye cakacUrare. bhI. vaLyuM cetana tyAre UThIo, vaLI bhramara caDhAvI tyAMhi re; hoTha pIsIne mastake mAre, gaye DhIMcaNa dharatI mAMhi re. bhI. jANuM ethe bhAgaja DuMgare, jima peThe dharatI phAdhare, zira dhUNe ghAnI vedanAe, duHkha lAgyuM tyAre hADIre. bhI. 1 udAsa. 2 pakaDIne. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 60 ) bhAratabAhubalI. vaLI bAhubaLa tyAMthI nIkaLe, jima jaLakAdavathI nAgare; daMDa laIne mastake mAryo, dhayA bharatezvara pAgare. bhI. bharatakaMTha lagI gaye bheyamAM, jANe khITe magare mAre; nara joI UbhA devatA, ahI cakI hu hAre. bhI. nara senAnI zura ciMtave, bhUMDI dharatI na de ama ThAma, nija sAhebanuM duHkha dekhIe, te zuM jIvyAnuM kAmare. bhI. Ima ciMte senA sahu, vadana mekaLuM rAya; lecana mIcI nIkaLe, jima ravi paragaTa thAya. 1 (DhALa 46 mI dezI ole ka ke gaMgA ne pele kAMThe yamunA rAga vasaMta.) sura sarIkhe bharata vicAre, pAMca yuddha huM hAryo; khaTakhaMDa jItye baMdhava kAje, e nava jAe mAryo. bharatezvara hadaya vicAre Apa. eka kSetre be cakI naiye, vAsudeva nahi hoya; eka paDiyAre be taravAre, te jagamAM nava hoya. bha. 2 harI AgaLa sura bIjA hAre, IsuM kahe te DIMga; cakI AgaLa nRpa nava jIte, nahI khara mastaka sIge. bha. 3 te sahI bAhubaLa cakI thAze, IsuM ciMTuM mana sAthe; sahadeva sAthe bharatezvara, beThuM cakaja hAthe. bha. 4 cakra cakI pheravavA lAge, jima siMha pherave pUcha; tihAM vija pare bahu jvALA, cAlI cakI maraDe muMcha. bha. 5 bAhubaLa nRpa kahe tuja dhi kAra, kSatrIkalaMkaja lIdhuM muja haste che daMDa bhalere, te kima cakaja lIdhuM ? bha. 6 1 hAthI. 2 paga. 3 magharIthI khUTa ThekI besAre tenI peThe. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakhaMDasAdhanavRttAnta, (61) cake yuddha na paraThayuM deve, cakaeN muja dhrujAve, jima tApasa tejalezyAe, mAnavaneja bIhAve. bha. 7 khIjI caka mUke bharatezvara, bAhubaLa kahe nava sAMkhuM; kuMbhaNa pare daMDe bhAMjI, daDA pare pAchuM nAkhuM. bha. 8 ke pAtALa mAMhiM laI ghAluM? muvA mAnavanI pere; athavA ahI bhaDa thaI mArU, jima aparAdhI vaire. bha. 9 tathA huM deva sakaLane mArUM, rahyo te rAya vimAsI; cakre tIna pradakSiNA dIdhI, jima ziSya aMtevAsI. bha. 10 pAchuM caka AvI hAthe beDuM, tava cakI mana hAre, sarvataNuM viSabaLa bhAgatAM, bAhubaLa ghaNuM pracAre. bha. 11 bAhubaLa mUThI kare tyAM UMcI, baMdhava hAme jAya; jima gaja zUDha karate ucI, kima raNamAMhi thAya. bha. 12 " (duhA) nAgaDhaNI pare tyAM dhasya, tAma vicAre sUra; Izu mUThe bharatezvarU, sahI haze cakacUra. kALa 7 mI dezI vIMjhaNe vijJAnI kare-rAga rAmagiri cakacUra bAMdhavane karI, chaviza ke kALa ! te jIvitathI vaLI maraNa vArU, jiNe vaMza heya gALA 1 ema vivekaja Aviye, dhiga dhaga pRthivIrAja; ame uttama kuLa UpanA, kIje madhyama kAja ! RSabhanA behu dIkarA, Aja lagI chuM nikalaMka; zyAma vadana baMdhava mAratAM, sahI haze vaMzakalaMka, rAje samatA nava vaLI, madyapIe jema ayANa; vaMdana ThAme bhAI vara, mUkiyAM meM bANa ! amAvazya rAtrI jehavI, tisI lakSmIrAja; Ima lahiya jina chAMDha gayA, mUkha vaDhuM huM Aja! 5 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) bharatabAhubalI nRpa vairAge bahu vAsi, lAge baMdhava pAya; aparAdha meM kIdho ghaNe, tuM khame sahu mahArAya. 6 (duhA) nRpa aparAdha amane sahI, na lahu tavaja bheda; meM avinaya kIdhe ghaNo, tama UpAye kheda. (DhALa 48 mI-dazI gurU viSNu gaccha jine nahi ko.) meM tuma kheda upAIye, nava rAkhI tuma lAja; svAnapare tuma vaLagiye, khame aparAdha mahArAja re. meM. 1 meM have saMyama AdarUM, nahIM muja pRthivInuM kAja re; deza sakaLa nRpa tumata, kare SaTakhaMDanuM rAjare, meM. 2 meM mAna-thAMbhale vALiye, kIdhe kedha saMkecare; tehaja mUThI mAthe dharI, kare paMcamuSTi te care. meM. vRSTi kare tihAM devatA, chatye bAhubaLa dhIra re; bharata kahe dhiga mujataNe, dhanya dhanya bAhubaLa vIrare. meM. 4 zaSabhane putra te e khare, huM nahIM kaSabhane puttare, je meM yuddha apathya karyuM, mujathI bhale jaga kuttAre. meM. 5 bharata kahe lIje bAMdhavA, pAcho tamAraDe dezare; nija parivAra pUchayA vinA, zuM e saMyamI-zare? meM. 6 rAja mUke bhAI mujavatI, rAkhe gurUtaNuM lAja re; piNa mujamAM nahIM gurUpaNuM, lIdhAM laghutaNuM rAjare. . 7 bharata kahe vaLo bAhubaLI, liye tuma pRthvInuM rAja, rIse re cAritra leyatAM, nahIM rahe cakrInI lAja re. meM. 8 bAhubaLa kahe suNa bAMdhavA, meM taLe mAna kaSAyare; meM nija avaguNa jANiyA, vAMka nahIM tema rAyare. meM. 9 paDI paTelaDe bhAtad, nIsarIA gajadaMtare; jima re sAkara bhaLI dUdhamAM, aLagI kimahI na thaMtare. meM. 10 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaTsa sAdhanavRttAnta meM mukha khelyA belaDA, mUkyA mastaka hAtha; svAnapare vima AdarU, te nAya baMdhavanAtha. ( duhA ) huM have sayama AdarU, sApu' tumane rAja; have tumA vIra ma rAkhaze, ame namuM tuma Aja. 1 ( DhALa 49 mI--dezI gheADInI--rAga dhanAzrI. ) na name seAya nirguNI, name sAya guNavaMta; na name vRkSa sUke, lIleA tarU namata. na name te vAMke, vIMchI taNA akArA; namatA ahI maNidhara, je guNe karI pUrA. na name nara patthara same, name dhanuSa guNa sahitA; na name kulahIA, name te jAti atyatA. na name nava hAle, kRpatAM je pANI; name girUe jaladhara, para upakAraja jANI. kahIM na name gardhava, vinayahIna bhava jAve. je turIa sajAtI, saheje zIza namAve. saheje nara uttama, namatA mAhubaLa rAya; nRpa zakti chatAMe, lei sayama vana jAya. nara pALA, aDavANuA UjAya; yuke gaja azva tajIne, bAhubaLa pUThe dhAya. ( duhA ) ( 13 ) me 11 . 1 3 bAhubaLa pUThe sahu dhase, kahAM jAe ama nAtha ? nagara deza senA purI, mUke kAMI anAtha ? ! 1 1 ulaTI karyAM bAda te vastu pAchI aMgIkAra karI levI e mAtra kUtarAneja ceAgya che. 2 vIMchIne AMkaDe!. 3 maNivALA sApa. 7 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) bharatabAhubalI (DhALa 50 mIzI sAme kIdhe zAmaLiyA-rAga gADI) viNa avaguNa mUkI kAM jAo, addhi ramaNi parivAra; haya gaya ratha nara parajA kerI, kavaNuM karesI sAra ?! 1 samayazA pramukha je beTA, vaLagyA bAhubaLa pAya; svAmi vana raheze tame kaI pare, bahuLI dezanA rAya ? 2 vAgha siMha vana cAra ghaNerA, parisaha kaThina aneka; tame sukamALa suMvALA svAmI; vaLiye dharI viveka. 3 INa vacane tyAM na ca bAhubala, jima suragiri cUlikAya; sahakene saMtoSI vALe, mUke meha pitAya. parisaha bhAge huM nava bIhu, phariye cAgati ta; pazuA nArakImAMhe jIve, bhagavyAM duHkha anaMta. 5 kAmaga meM bahu bhegaviyA, nilaja jIva nahIM lAja; ame tAtapare saMyama lIdhuM, deze bharatatuma rAja. rUdana karaMtA na vaLe sahuke, meha mUkyA nava jAya; phari phari mukha jotA bAhubaLanuM, pAchA na phare pAya. 7 tAharA guNa varNavyA nava jAe, tAhare vRha na khamAya; ekadA svAmuM juo tAta, have kayAM maLaze rAya? 8 maMtri zeTha senApati beTA, kene pUchaze vAta ? subhaTa putra vaLavaLatA vaLiyA, kene kahezuM tAta? 9 bharatarAya raNe rUdana karate, vahI gaye bAhubaLa brAta; sUryayazAne teDI cakI, mastake mUkya hAtha. gaja ratha ghaDA bahu ridhi ApI, A bahuLI deza; bharata va tava vanitAmAMhiM, caka kare paraveza. (duhA.) cakrI bharata nija ghara rahya, bAhubaLa rahe vanamAM hiM, pratimA pare Ubhe sahI, dhyAna na cUke tyAMhi. 1 (viraha) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnagArUDhavicAra navi jAe jinavara kane, mana dhara zaMkAya; laghu badhava munivara vaDA, kuNa praName tasa pAya! 2 kevaLajJAna muja Upaje, te huM jAuM tyAM hiM; tava lagI vana thaMbhApare, sahI ubhuM rahuM ahiM 3 (DhALa pa2 mI. dezI tugiyAgiri zikhara sehe rAga parajiye. ) rahiye bhuvana majhAra, kare kAussaga rAya, netra nAsikA viSe thApI, navi halAve pAyare, rahi. 1 tADha taDake tRSA lAge, aMge lAge khehare; caLe cUke nahI tapathI, huM dukha muni dehare. rAha. 2. pavana piDhe bhUkha lAge, aMge vaLe paraseva re; rAta divasa prabhu rahe bhUkhe, bese nahIM kSaNamevare. rahi. 3 varSAkALa tihAM vege Avya, varase bahu vanamAMhi re, DuMgarA dAminIthakI kare, na kepa muni tyAM hire. rahi. 4 muni DhIMcaNa lagI vaLagA, sabaLa tyAM zevALare; jaLataNI hoye chaTA tyAMhi, navi caLe jina-bALare. rahi. 5 pachI beThe tyAM ziyALe, hameM baLe bahu jhADa, bAhubaLa mana tehu na kare, johuM pUje hADare. rahi. 6 mahiSa meTA ghase mAthuM, cATe vananI gAyare; jIva khaDagI rahe aDakI, khIje nahIM RSirAya. rahi. 7 gajendra meTA ghase , vAnarA de zira phALare, sasA sUara haraNu cItara, parisaha kare vikarALaze. rahi. 8 vanakhaMDa vele muni vIMTa, cAmaDe jima mRdaMgare, sarakhaTa Uge pAya phADa, tehI nahIM mana bhaMgare. rahi, 9 kaNuM paMkhI kare mALA, vIMTI rahyA bahu sApare, rahe Ubhe varSa bhUkhe, jima patAne bApare. rahi. 10 - 1, geMDA. ra. pitAnA pitA jema varSa divase nirAhAra rahA tema Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ; ) bharatamAhubalI. tAhI na caLe manahu vacane, kAyA rAkhe ThArare; rAga dveSa kaSAya jItyA, lAbha na manahu majhArare rahi, 11 ( duhA. ) UbhA rahe vanamAM sahI, mAyA nahiM manamAMhya; kaika mAna mUke rahyA, RSabha vicAre tyAMhi 1 (DhALa para mI-dezI isa nagarIkA vaNajhArA ) mana cite tribhuvanasvAmI, tava teyAM suMdarI brAhmI, tumeA jAe khadhava jyAMhi, karma kSINa thayAM che tyAMhi. 1 eka mAna rahyu. tuma vIra, jima mukha AgaLa vaLI cIra; suNI harakhI sAdhavI doya, AvI mAhubaLane vana joya. 2 nava dIse madhava jyAre, brAhmI suMdarI sakhaLa pukAre; khALI kAhaDayA dAhile bhrAta, preme vAMghA pRthivInAtha. na jAe svAmuM RSirAya, bAlI sAdhavI teNe DAya; tumane kahe che tumaha pitAya, gaja caDhiyAM kevaLa na thAya. 4 IsuM kahIne sAdhavI jAya, mana cite tava RSirAya; e te svarasahI bhaginI kerA, kuNa Ave aDI* anerA! 5 zuM khelI sAdhavI sAra, metA mUkayA sAvadya vyApAra; dhyAne vana rahyA thai anAthI, te caDhaze kayAM muja hAthI ! d piNu jI na mele teha, satI sAdhavI RSabhanI dhyeya; muja ahenI sayamadhArI, tetA bele sahI vicArI. ahIM mAnagajendre caDhiyA, teNe kevaLa Avata aDhiyA; dhik dhi pApI ! mAna ! jeNe' AvatuM rAkhyuM. jJAna. 8 je traNa jagatA che svAmI, tenI bhakti karI ziranAmI; tenI sevA che jagasAra, tihAM meM kIdhA avaLA vicAra. 9 1. putrI. 3 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAnaprApti, ( 67 ) ema ciMtI UpADaye pAya, teNe veLA kevaLa (jJAna) thAya; latA velaDI tuTI jema, sAthe karma tUTayAM tema. 10 jina pAse vege jAya, diye traNa pradakSiNA rAya; jaI beThe kevaLI mAM hiM, kIdhI pUrI pratijJA tyAM hiM. 11 ( duhA ) pUrI pratijJA te karI, ra jina pAse tyAM hiM prabhu vicaratA AviyA, giri aSTApada yAMhiM. 1 ( DhALa 53 mI-dezI magadhadezane rAja rAjezvara) prabhu mahI-maMDaLe vicarere, jyAre sAthe bahu parivAra; taDake bharatataNe suta mariyaca, dA teha apAra. narezvara, parisahe pAche bhAgye, gajapAkhara gardhava kima dharasI. Ima ciMtavavA lAgyA, narezvara. bahu parase vaLiye aMge, kAyA sabaLa gaMdhAe; leca taNe parisaha piNa khama, paMthe tarasyA thAo. nare. 2 citta vimAse cAritra mUkuM, piNa ghare kema javAya ? RSabhadeva muja vaDAuo thAe, thAe bharata pitAya. na. 3 eka maga nadI pUre vahetI, eka maga be siMha; kehI maga jAvuM ke thira thAvuM? kima levuM kuLalIha. na. 4 citta vimAsI hare trideva, nahIM gardhava nahIM ghaDe, vesara sarIkho veSa dharyo tyAM, ziraTI aMDe. na. 5 kanakataNI kara mudrA rAkhe, karate te khara muMDA kAce nIre aMgheLere nitye, jyAM Ave jaLakuMDa. na. 6 pAya pagarakhAM pahere prIte, caMdana aMga lagAve; mAthe chatra anupama dharata, pAnakapUra vaLI khAve. na. 7 1. khaccara je. 2. senAnI vIMTI. 3. traNa vAra ubharo A vyA pachI ThAreluM pANI na vAparatAM vahetA jharA kuMDa vagerenuM ThaMDu pANIja hAvAnA kAmamAM hamezAM leto hato. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) bharatabAhubalI. vasa kASAyAM pahere che. jinake kare vihAra pUche leka tasa uttara Ape, huM bhUMDe muni sAra. na. 8 veSa tridevataNe meM dhariye, traNya para daDA mana ne vacana kAyA muja melAM, meM be muni ma. na. 9 vasa kASAyAM tiNe meM dhariyAM, mujamAM bahu kaSAya; mAyA mAna huM lebhere naDIo, dhana muni jinavara rAya. na. 10 pAMce kAyane huM virAdhuM, rAkhuM chuM trasa jIva; *paMca sumati traNa gupti virAchuM, huM mekaLe sadIva.na. 11 1. muni dharmarUpI je mArI pAse muMDI-kama-mAryo hato te gumAvI beTho. 2. pRthvIkAya, apakAya (pANa), teukAya (agni). vAukAya ane vanaspatikAya e pAMca prakAranA thAvara-thira rahenArA chevone pIDA ApavI te pAMca kAyanI virAdhanA. 3. je hAlanA cAlatA (be idrivALAthI mAMDI pAMca iMdrivALA jIvo lagInA) prANIne trasa kAyanA jIva kahe che teneja phakta sthaLapaNe bacAvI zakuM chuM. 4. IrSA samitimArgamAM upaga rAkhI jayaNa yukta cAlavuM-bhASA samiti-vacananA pApa sahita vyApAra Adine tyAga. eSaNuM samiti-AdhAkarmI 4ra deza sahita AhArano tyAga vagere. AdAna bhaMDamA nikSepaNa samiti-vastra pAtrAdi upakaraNa laghuzaMkA vagere daSTIe joI pUMjIne tene upayoga kiMvA parityAga karavo. pAriTAnikA samitipizAba dasta Adi joI puMchane vidhivata paraThavavAM vagere vagere. 5. mane gupri-manane pApavyApAra kAbumAM rAkhavo, vacanagumi-vANune gopavavI arthAta mauna rahevuM, ane kAyamusi-zarIrane pApavyApAra kAbumAM rAkhave. 6. badhA prakAre chUTA rahenAra. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zithilAcAravicAra, (69) (.) parisaha bAvisa nava khamuM, navi rAkhuM sunidharma; jina kahe chava kare kizuM, jaba baLiyAM heya karma : 1 1. bhUkha parisaha-bhUkhathI pedA thatI vedanA sahana karavI, tavA parisaha-tarasanI pIDA sahavI, TADha parisaha-TADha sahavI, uSNu pari saha-tApa taDake sahava, dasaparisahajU mAMkaNu DAMsa macchara vagerenA dasanI pIDA sahavI, aLaka parisaha-TADha vagerenA saMbhavavaDe vastra vinA pedA thatI arati sahavI, strI parisaha-strInA hAva bhAva Adi nihALI manane sthira rAkhavuM, caryA parisaha-gAme gAma vihAra karavA, niSedhaka parisaha-smazAna zUnya makAnamAM kAussagna karavA tathA kara jene Dara na rAkhavo, Akrosa parisaha-kaThora vacana sahana karavAM zavyA parisaha-game tavI jamInamAM sukha mAnI zayana karavuM. vadha parisaha-mAra pITa sahana karavI, yAcanA parisaha-mAgavAmAM na zaramAvuM, alAbhaparisaha-mAMgyA chatAM chatI vastuo prApti na thatAM paNa sama pariNAme vartavuM. roga parisaha-cAhe tavI rogavedanA sahana karavI, tUphAsa parisaha-DAbha vagerenI pathArInA khuMcavAthI paNa manamAM duHkha upaje te sahana karavuM, maLa parisaha-parasevAthI kaMTALavuM nahIM ane nhAvAnI IcchA karavI nahIM, satkAra parisaha-AdarasatkAra maLatAM ane na maLatAM paNa manane harSa viSAda vaza na karavuM, prajJA parisaha-bahu vidattAne jya thatAM garva athavA parAjaya thatAM kheda na dharo, ajJAna parisahavastunuM tattvasvarUpa na jANavuM hovA chatAM paNa adanapaNe rahI jJAnAvaraNIyane udaya bhegavavAthI ke tapa karavAthI dUra karo, paNa udvega na kare, samyakatva parisaha-jinapraNIta vacanomAM asahayuM ke zaMkA rAkhavI nahIM. e 22 parisaha che. 2. kSamA-jhedhane tyAga, mArdavamAnane tyAga, Arjava-kapaTane tyAga, mukita-lobhane tyAga, tapaicchAnuM nirodhapaNuM, saMyama-pAMca avatathI viramaNa, pAMca Iyine nigraha, cAra kaSAyane jaya,traNa daMDanI nivRtti, satya-sAcuM bolavuM, zAcadravyabhAvavaDe doSaTALI vyavahAra ne mane vyApAranI zuddhatA rAkhavI, akicanatA-parigrahanI sarvathA mUcha tyAgavI, ane brahmacarya-nava prakAre dArika tathA vaikriya saMbaMdhI methunane tyAga-e daza vidha munidharma che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) bharatabAhubalI, (DhALa 54 mI-zI copAI IdanI.) karmataNI gati kahI na jAya, vAghaNuMnAga TaLI sura thAya; dharmarUci tapiye aNagAra, parabhava bhujaMga thaye viSadhAra. - dAdura mugale ne vaLI bela, sura avatAra liye e sahela; kuraDa ane ati kUraDa jeha, narake pahutA munivara teha. 6 hasti huo nara meghakumAra, kuMDarika narake avatAra; kesarI cera huo kevaLI, kamaLaprabha ne narake vaLI. ? kUrmA putrane gharamAM jJAna, kuLavAo khee mAna; teha marIne narake gaye, karmavicAra na jAe kahe. ? guNasAgarane je je vaLI, cerImAMhe beThAM kevaLI; te avadAta kahuM te suNe, soya putra vyavahArIta. 1 ( duhA ) vyavahArIsuta te sahI, mana virAgI thAya; baLa karIne paraNAviye, meha mana mAta pitAya. 1 (DhALa 55 mI-dezI surasuMdarI kahe ziranAmI-rAga mAlavADI mAta tAta mahe paraNAve, citta kuMvarataNe nava bhAve; aMge pIThI java ceLAe, bhAve AtamA karame lepAe. 1 nhAtAM zire bhAve seya, saMsAranAM phaLa kaTu hoya; paMpa bharaMta Atama bhAve, saMsAre jIva taNAve. 2 vaLI ciMte bhUSaNa bhAra, gALe sAMkaLa citta hAra; hAthe zrIphaLa letAM bhAve, jIva nArI kikara thA. 3 varaghoDe caDhIo jAma, ciMte durgati vAhana tAma; bahu vAjiMtra bajAve, mana cite muja cetAve. 4 varagheDethI UtAre, mana heThI gati saMbhAre; pUche dhuMsaruM vege ANa, saMsAra-dhuM saranI eMdhANI. 5 1 hAthI. 2 sApa. 3 deDake. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasAgaravRttAnta. ( 71 ) trAka dekhI kare vicAra, jIva vidhA2e niradhAra; dekhI mUzaLa manamAM Ave, jIva sa'sAramAMhuM' kha'DAve. 6 ardha detAM jJAne joya, sahI pUrva punya muja dheAya; 4zrAvasaparTa nava caMpAve, viveka keDiyAM muja bhajAve cha nAka sAhIne vege tANe, sasAra taNAvuM jANe; kanyA chAMTe navatamALa, kahe jIva haze ema rALa. kaThe na dharI e varamALa, gaLe dAra dhare che bALa; pachI grahe te kanyA hAtha, tete durgati sADhuM thAta. 9 leAka tilaka kare te mATe, jAvuM durgati kerI vATe; gAMThe paDatAM sahI badhANA, dAhila' chuTavuM che ahIM jANeA. 10 agni muja ANe vaza jyAre, nara cItAre sabhArI tyAre; phrA detA jeNI vAra, cite pharavuM sahI gati cAra ! 11 cArI cAre mama jANu, e dekhADe caukhANu; ema Atama bhAvanA bhAve, zubha dhyAne kevaLI thAve, 12 (duhA.) zubha dhyAne thayeA kevaLI, paraNatAM lahe pAra; sariyaca sayama leI paDayA, kuNa lahe karmavicAra. (DhALa pa6 mI-dezI ceApAI chanI.) karmataNA huM na lahu bheda, sItAe TALye veda; mahinAtha tIrthaMkara jeha, purUSa TaLI strI huA teha. zivakumAra rahe mana vaza karI, nardiSaNe jaI vezyA varI; bhIkhArI saMprati-bhUpALa, muni metAraja kuLa caMDALa. bharata hue saheje kevaLI, vIra jJAna lahe duHkhe vaLI; alabhya kuLa hue zrAvaka sulasa, kahAna kuLa huve bhavya purUSa 3 1 reTIAnA trAka. 2 sAMbeluM. 3 ardhI ApavAnuM pANI. 4 e kArDiyAMnA joDe bAMdhelA. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) bharatabAhubalI arjunamAlI dahaprahAra, rAya paradezI huo vicAra, meTAM karmataNa karanAra, karma zuddha gati bhajanAra. zreNake eka mRgalI haNa, narake gaye nikAcita bhaNa; dAhI daza bujhave nadiSeNa, vIravacana nava mAnyuM keNa. liye jamAlI saMyamabhAra, sAthe panaracaya parivAra; vIra sAthe vaLI na maLe eka,karma bhAta dIseja aneka. naMda maNiyAra thaye deDake, vAjIdeva hue nava lakhe; aMdhakasUrI vyaMtara thayA, ziSya sarva te mukate gayA. vANigasuta navaparaNita jeha, jhAlI dIkSA tehane deha; tiNe pALI bahu preme karI, mukti rUpiNe nArI varI. je mariyaca bharatezvarapUta, RSabhavacana suNiyAM abhUta; jinavara ziSya thaI pAcho vaLe, karmataNI gati kuNa nara kaLe! (duhA) karame cAritra mUkiyuM, mUkya munivara veSa; jinathI bese vegaLe, bhavijana de upadeza. 1 (DhALa pa7 mI-dezI surasuMdarInI DhALanI-rAga kedAre) upadeza deI jana rIMjhAve, nara suNata mane ullAsa; samajI saMyama mAgatAM, vaLI mokalere tasa RSabhanI pAsa. tridaMDa leIkarate Apa vakhANa, navalepate jinanI ANa tri. ema purUSa bUjhavyA, pite te ekalo Apa; eka divasa rege pIDi, nava suNatAre tava keI na Apa. tri. binakheda manamAM bahu thaye, nava kare kai sAra; pitAtaNuM prati bedhiyA, UbhA na rahe? vaLI seya lagAra. tri. manamAMhi ehavuM ciMtavyuM, je zarIra sukharU thAya eka ziSya sakhare rAkhieN, tete karaze bahu mAro rakSAya. tri." roga rahita maricI java thaye, diye dezanA tava sAra; bUjhavI jinakane mokale, eka re vaLI pharI teNI vAra. tri. " 1 sAruM. 2 sAre. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maracIvRttAnta (73) zuM dharma che nahIM tuma kane, je mele che tyAMhi ? kahe kapila e muja lAga maLiye, pachI bhAkhere vaLI tyAM dharma ahiM. tri. 6 INe vacane saMsAra vAhiye, vaLI bhame asaMkhyA kALa. nara asatya nAhaka belatAM, hue pAtika vaLI tehane ja jALa, tri. 7 (duhA) pAtika tiDAM upAjiyuM, bhamate jinavara sAtha; prabhu vicaratA AviyA, aSTApada para nAtha. 1 (DhALa 58 mI-dezI zAlibhadra mere-rAga mArU). aSTApadagiri Upare zrIjina AviyAre, ujavaLa rajata maya hoya; zardakALa taNAM vaLI jANe AbhalAMre, khIra samudraNa heya. a. 1 ATha jeyaNane UMce giri atizebhare, bahu vanavelIre tyAM hiM; vAgha siMha gaja mRgalAM sasalAM tyAM rahere, rahe bahu paMkhIre jyAM hiM samavasaraNa sura racatA tyAM AvI karI re, beThA jina tiNa ThAma; jaIvanapALe dIdhI bharata vadhAmaNare, AvyA tribhuvana svAma. 3 bAra keDi senaiyA ApyA tyAM gaNI, sajaja thaye bharatanarIMda; bahu zUra senA sAthe laIne Aviyere, jima vaLi IzAna I. a. 4 traNaya pradakSiNA dete stavate besatere, suNata madhurI vANi; cau gatinAM duHkha suNiyAM kAne prabhu kenere, je behue pANi. a. 5 dha lebha mada matsara "vA mAnavIre, karate mAyA aneka; mAnataraMga Upara caDiye nava namere, nAse sabaLa viveka. a. 6 1 pedA karyuM. 2 rUpAmaya. 3 vananuM rakSaNa karanAra amaladAra. 4 svarga, mRtyu, pAtALa. 5 masta banelo-prerAyelo. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) bharatabAhubalI. bhakSa abhakSa karatAM jIva bIhe nahIre, kare parataNuMre niMdyAya; jIva haNe ne bele jUTha jANatere, te jIva narakamAM jAya. a. 7 paradhana harate gamana karate paratriyAre, parigrahataNe nahIM pAra; paMca viSayamAM khate je nara chavaDere, te nava pAmiye pAra.a.8 ( duhA.). pAra na pAme bhavataNe, raLate caugati mAMhiM; sura nara nArakI pazuamAM, pugaLa pUre ahiM. 1 (DhALa paTa mI-dezI anepama supanaDAre-rAga paraja.) tyAM pudgaLa chava pUre anaMtA, narane bhava che dehile; Arya deza kuLa IdrI pAkhe, kima thAe jIva sohile. madhurI dezanA detA RSabhajikuMda. AjIvikA nara heya sehilI, e dehI nirega; pUrava pujo e sahu pApe, dulahe suhagurU ga. ma. 2 durlabha sUtrataNuM sAMbhaLavuM, dulahuM soya sadhavuM; dulahu zAstrataNuM samajevuM, dulahu kAma karavuM. ma. 3 1 abhakSa padArtha bAvIsa prakAranAM jena siddhAMtamAM A pramANe kathela che. karA 1, barapha 2, TADhA dahI agara chAzamAM nAkhela kaThoLanAM vaDAM 3, rAtribhojana 4, bahubIja vALuM phaLa 5, vaMtyAka , boLa athANuM 7, pIMparanI pIpIo 8, vaDanA TeTA , gUlara 10, ajANya phaLa 11, saghaLI jAtanA kaMda sUraNa vagere batrIse anaMtakAya 12, mULa (garamara, mULAnA kAMdA) 13, bhATI 14, jhera 15. mAMsa 16, madirA-dArU 17, mAkhaNa 18, kuNuM phaLa 18, jeno rasa pheraphAra thaI gayelo hoya tevo padArtha 20, kALA uMbarAnAM ubarAM 21 ane madha 22 A bAvIse padArtha bilakula khAvA lAyaka nathI; kemake te naThArI gatidAyaka che. 2 bhaTakata-gothAM khAte. 3 sazurUne saMga maLavo muzkela che, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimalavicAravRttAnta ( 75 ) sakaLa vastu pAmI je hAryAM, te nara mUrakhamAMhi; racaNu ciMtAmaNi sarIkhA narabhava, teha pharIpharI kayAMhi. sa. 4 mAnavanA bhava viSNu nahIM sacama, sayama viSNu nahIM siddha; siddhivinA nava chUTe kAi, cAgatidra prasiddha ma. 5 ( duhA. ) cAgati mAMhi kare sahI, tRSNA vAdyA jata; 1 2 iSNu vacane bharatezvarU, samanyA Apa atyaMta. (DhALa 60 mI-DhazI ratnasAgaranA prathama pADAnI. ) bharata kahe huM jagamAM bhUDA, dhanya muja aMdhava Ajare; muja mATe e bhAi aThThANu, mUkI AvyA rAjare. mana cite meM rAjya grahIne, zuM sAdhyu 'nija kAjara ? ! ghaNA purUSane meM -mahI ApI, nava rAkhI bhAilAjare. page lAgIne kahe bharatezvara, lyA tuma pAche dezare; Rddhi ramaNi surasukha bhAgaviye, na karU have kalezare. 3 RSabha kahe zu mele puttA ? cUkI bharataridaze; mahA sata dhairyataNA e dhArI, na tare ceAgagaya dare. tava manarci'te nRpa bharatezvara, Apu' ehane AhArare; gADAM pAMcase* lADu riyAM, aNAvatA teNI vArare. bharata kahe mune ! lADu lIje, mujane tArA Ajare; RSabha kahe rAjapiMDa na karUpe, tava jA'khA mahArAjare. iMdra kahe khinnakheH ma thAo, dheA zrAvakane dAnare; svAmivatsala pasakharAM kIje, nipAine anna pAnare. ( duhA ) ISNu vacane nRpa hakhiyA, taiDayA svAmI sAra; ahI sAjana nitye karo, sUkA tuma vyApAra. S 1 meAkSa, 2 viSaya vAsanA-IcchA. 3 AtmakalyANanu kArya. 4, pRthvI. 5. umA. 9. zrAvaka varga, 7. sAvadya vyApAra. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) bharatabAhubalI DhALa 61 mI-dezI jima sahakAre keyala Tahuke rAga kere) karasaNa vALe ma kare keI, kare sajajhAya jima bahu sukha hoI, mAhana mAhana mukha kahe e. Ima kahI svAmIvAtsala karatAM, gAme gAma te nara pharatAM maLyA purUSa bahu bhejanI e. dAha dAha vadhatA jAya, tava rAMdhaNue nava raMdhAya; pirasI na zake purUSane e. aNu teDayA Ave nara ketA, jhaDapI AkhaLa pApaLa letA; thALa paDAve pirasatAM e. jamatAM nIti na rAkhe keya, eka Thele eka paDatAM joya; eka daDe sthAnaka bhaNuM e. rAIdAra tava kare vicAra, e nahIM zrAvakane AcAra; nAkhe DhaLI sAMDha khare e. gayA seya nRpa bhAratanI pAse, bhajana kerI vAta prakAze; svAmI nIti rahI nahI e. zrAvaka bheLA bIjA thA, ghaNuM loka aNuteDyA Ave; kima zrAvakane oLakhuM che? . (duhA.) bharata vicAra kare tihAM, teDayA zrAvaka sAra; ratna kAMguNa laI karI, rekhA kare teNi vAra. (DhALa 62 mI-dezI cAla caturA caMnene-rAga malAra) rekhA seya haiiye karI, jame zrAvaka sere; bahu pare bhakti bharataja kare, diye bhUSaNa joya. rekhA. 1 samakRtva dhArI je hatA, rekhA traNa tasa sArare, 1dvAdaza vrata jeNe dharyA, rekhA tehane bAraze. rekhA. 2 bharatane pATe AdityayazA, beThe jeNI vAra tiNe dharyo kaThe zrAvaka taNe, bhalA sevanatArare, rekhA. 3 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha-bhaktivicAra, ( 77 ) trIje pATe hue mahAyazA, kare bhakti apAra; tehane kaThe laI ThavyA, bhalA rajatanA tArare. rekhA. 4 atibaLa bhUSa jyAre have, heve hIranA tArare, baLibhadra tAra he sUtranA, ghaTa bhAva apArare. rekhA. 5 Ima bahu kALa bhejana thayAM, dIpe dharma apAra; kALe tIrthaMkara viraha thaye, go dharma tiNa vArare. rekhA. 6 jina navamAM dazamAM vacce, yati soya piNa jAya, tava vaLI zithila zrAvaka thayA, gharavAsiya thAya. rekhA. 7 vrata cheDI alagA rahyA, prakAze mithyAtare; kIje zrAddha saMvatsarI, kanyAdAnanI vAtare. rekhA. 8 (duhA) kanyAdAna prakAzatA, karatA bhejana rAta; rasalapi zrAvaka TaLI, huA ja brAhmaNa jAta. bhaktivicAra vivarI kahya, karate bharatanarida; rAjanikaTaka pALate, sakaLa leka ANaMda. 1 prANAtipAta-koI jIvanA prANane nAza na karavo. 2 mRSAvAda pAMca meTAM juThana balavAM. 3 adattAdAna-dhaNIne ApyA vagara cIja na levI. 4 maithuna-paradArAparityAga ane svadArAsatiSa, parigraha parimANa-nava prakArane parigraha maryAdA yukta rAkhe, digaviramaNaamuka dizAe amuka hada lagI ja javuM, bhogapabhoga-bhaga upabhogamAM AvatI vastumAM viveka sahita tapAsa rAkhI thatA AraMbhamAMthI bacavuM. anartha daMDa-pApipagaraNa athavA bIjAne pIDA pedA karanArI vastu levA devAmAM viveka pUrNa niyama rAkho, sAmAyika-niyama pramANe be ghaDInuM samatA sAmAyika karyAja karavuM. vidha-parva Adie piSaha karayAja karavo, atithi saMvibhAga-munine dAna ApavuM. A bAra vrata zrAvakane sthaLapaNe avazya pALavAM ja egya che. eTale ke pAMca aNuvrata, cAra zikSAvata ane traNa guNavrata sevanAraja zrAvaka gaNAya che, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) bharatabAhubalI (DhALa 63 mI-dezI raheNI kaheNInI.) sakaLa leka kare ANaMda, nahIM tyAM akara anyAya; daMDa kudaMDa nahIM vanitAmAM, ati nirlobhI rAyajI. sakaLa. 1 cugala cera nahIM eTArA, nahIM baMdhana nahIM mAra; vere varADa nahIM puramAM hiM, vigheTI nahIM tiNa ThAra. su. 2 vaMcaka viTala vase nahIM vAMkA, vizvAsaghAti na dIse che; sabaLa rAjya bharatezvara kerUM, jemAM haii hImejI. saka. 3 huMcaka kuMDa na dIse lebhI, lAga zabda nahIM tyAM hiMcha. lUNaharAmataNa karanArA, laMpaTa nara nahIM jyAMhiMcha. sa. 4 nyAyapriya nirlobhI rAja, namate jinavara pAyajI; paraduHkhabhaMjana parastrIbAMdhava, bhUkhya keI na jAya. sa. 5 puramAM leka vase punyavaMtA, dAna zIla tapadhArIjI; bhalI bhAvanA manamAM bhAve, jIva dayA tyAM sArIjI. sa. parama purUSa ne paraupakArI, paMDita niraparapaMcI che; pavitra leka tyAM pAtika ThAme, rAkhe nija mana khaMcI i. sa. 7 bharata pasAe sukha bhegavatA, divasa na jANe jAtAjI; rASabhadeva bharatezvara kerA, sakaLa leka guNa gAtAjI. sa. 8 leka vivekI vANyaga jAjhA, vase te varNa aDhAra; nija ghara punyanI zALA mAMDe, mAgyAM de jaLa AhArajI. sa. 8 vaLI vizrAmataNa bahu thAnaka, vividha vastu vyApArIjI; vyavahAra zuddha pALe vyavahArI, zILavatI ghara nArIjI. sa. 10 hariNAkSI harIlaMkI nArI, haMsataNI para cAle che; nArI hastinI na vaDhe narazuM, harakhI uttara Aleja. sa. 11 IsuM bhAratanuM nagara anupama, bahu jinanA prAsAdajI; hemabiMba dhvaja taraNa tyAM hiM, vAje ghaMTanAdajI. sa. 12 piSadhazALA anivAcALA, ThAma ThAma gaja kALajI; rAjya kare bharatezvara tyAMhiM, sahu ThakarALajI. sa. 13 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatruMjaya mahimA ( 7 ) ( duhA ) bahu ThakurAI bharatanI, advitaNe nahIM pAra; jAte kALa jANe nahIM, Idrata avatAra, INa avasare vadhAmaNI, AvI tihAM atyaMta; nagarI ayodhyAne vane, pahetA zrI bhagavata. (DhALa 64 mI-dazI zALIbhadra mAhi-rAga AzAvarI siMdhuo. ) zrIjina AvIre tyAMhi samosaryA re, samavasaraNa tihAM thAya, sakaLa senAre bharata leI karI, prabhune vaMdana jAya. zrI. 1 traNa pradakSiNare deI vAMdare, stavate bharata narida; zatruMjaya girire mahimA pUchato re, bhAkhe RSabhajirNada. zrI.2 anya tIrathare jagamAM che ghaNure, seve te khaTamAsa; 1 khiNa eka zatruMjaya jaIne re sevatAre, adhikuM puNya tAsa. zrI. 3 naMdIzvaranere kuMDala dvIpanAra, deva juhAre jeha suNu bharatezvara puNya tihAM ghaNuMre, kahyuM nava jAere tehazrI. 4 dvIpa rUcakane gajapadane vaLIre ja khuvarSere jAya; dhAtakI khaDere puSkara dvIpanAre, praNaye bahu punya thAya. zrI. 5 tethI puNyare adhikuM tehanere, juhAre merUnAre deva sameta zikharane aMjana dvIpanAre, praNamyuM puNya bahu heva zrI. 6 puNya vadhu che pratimA pUjatAMre, aSTApada giranAra; siddhAcaLane nAme puNya hare, te kuNa kaheje saMbhAra. zrI. 7 jaLacara thaLacara khecara paMkhI Are, seve zatruMjaya sAra; bhava trIje te sahI sIjhazere, pharI nahIM pazu avatAra. zrI. 8 zatruMjaya jaInere sAta chaThTha karere, eka aThThama tiDAM sAra; zrI navakAra te lAkhavAM guNere, tehane be avatAra. zrI 9 zatruMjaya mahimAre sabaLa prakAziyere, suNate bharata narida harakhI vAMdare pAya praNamI vare, vicaryA rASabha niNaMda zrI.10 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI. (duhA.) zrI AdIzvara vicariyA, bharata vicAre Apa; zatruMjaya yAtrA jaI dhouM pUrava pApa. sakaLa sainyane saja karI, lIdhe bahu parivAra, zrI zatruMje AviyA, cakI bharata udAra. (DhALa 6pa mI-jaI lA bAMdhava pANa-rAga sAmerI.) bharatacakI teha udAra, ziratilaka dharAve sAra; prathame tyAM saMghavI thAya, zatruMje giri cAlI jAya. 1 dIThe zatruMjo nija daSTi, kIdhI sevana phUle vRSTi, maNi metI bharyA bahu thALa, vadhAve zatruMjaya bhUpAla. 2 diye traNa pradakSiNa tyAMhiM, harSa sabaLa haiDAmAMhiM; nadI zatruMjImAM nhAya, pachI pUjyA jinavara pAya. 3 pachI iMdra vacane tyAM thAya, jinabhuvana kare nara rAya; tava harakhe bharatanariMda, mana dharate ati ANaMda. 4 dIdhe vAdhikane Adeza, kIdhe caubAre paraza; ekeke bAre tuM jeya, maMDapa ekavIzaja heya. mera thaI cArAzI, dIThe pAtika jAe nhAsIka eka kaSa uMce prAsAda, vaja taraNa gheTAnAda. sahasa dhanuSa paheLe te sAra, deDha kaSa karyo vistAra; sAva kaMcanamaya te kIdhe, bharate jagamAMhe yaza lIdhe. 7 maNimaya mUrti tyAM sAra, kIdhI tAtanI pratimA cAra vaLI mUti karI corAzI, gaNadharanI seya prakAzI. 8 nami vinami vidyAdhara deya, vaLI kIdhI pratimA seya; vaLI bAMdhava jeha navANu, tenI mUrti maNimaya jANuM. huM nAbhirAya ane marUdevI, bhalaprAsAda zuM mUrti karavI, sunaMdA sumaMgaLA seya, brAhyI suMdarI bahenI deya. 10 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudezanAvRttAnta cakrezvarI ne gAmukha, mUrti karatAM pAmyA sukha; *aa tIratha tyAMhu aneka, e cI[nA] samaLa viveka. 11 maNi samAvasaraNu tyAM karatA, cAra mUti RSabhanI dharatA; nija sUrati tihAM vikhyAta, UbhI joDI rahI beu hAtha. 12 rUkha rAyaNa che vaLI jyAMhi thApyAM tAtanAM pagalAM tyAMhi karI bi'bapratiSThA sArI, zatru jAmAM tima juere vicArI. 13 ( duhA, ) RSabhavacana bharate suNI, karyuM te uttama kAma; prathama uddhAra karAvicA, rAkhyuM jagamAM nAma. truMjaya sa'ziva thai, vaLiyA bharatanaria; 1 tasa kIti jagamAM rahI, jihAM ravi tArA caU. 2 (DhALa 66 mI--dezI rajanI na jAvere--rAga kedArA.) aSTApadagiri prabhujI Avere, purSa paherAvI bharata sidhAvere; traNa pradakSiNA deI jina vaMdere, prabhune stavatAM ati Anadrere, 1 esI suNatA prabhunI vANIre, sAkara drAkhathI adhikI (mIThI) jANIre; lAkhe prabhujI cetA prANIre, tana dhana caiAvana kAramuM jANIre. 2 je dhana kharyuM jamaNe hAthere, parabhava jAtAM Ave sAthere; ( 21 ) 5 jagamAM meDha' [supAtre dAnare, jethI lahiye muktinidhAnare, 3 arihaMta siddhanI bhakti karIjere, pratimApUcha subhakti lIjere; zruta cArItranA vinaya karIjere, muni gachanAyakane peASIere, 4 samakitI saMgha ne uvajjhAyare, vinaya karatAM pAtika jAyare; je je bhAkhe RSabhajiSNu dare, sahu sadde bharatanari'dare. pUche pote mastaka nAmIre, tuma sarIkhA hAe ketA svAmIra ? prabhu muja sarIkhA cakrI ketAre, hAya vAsudevA bhAkhA tetAre. 6 na prativAsudeva baLadeva meATAre, kaheA nara nAraDha 'zIlakacheTAre; prabhu kahe jinavara cauvisa sArare, tuma jevA hAe cakrI kharare. 7 1 zilAkA purUSa. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) bharatabAhubalI nara vAsudeva ne prativAsudevare, nava nava haze te vaLI here; nava baLadevA nava nArada thAzere, nIcI gatimAMhe te navi jAzere. 8 pUche cakrI jinane tyAM hire, che ke tumasama A sabhA mAMhi re; RSabha kahe suNa nRpa guNavaMtare, tuja suta marIcI chava atyaMtare. 9 jina cakkI ne naravAsudevare, traNa padavI lahe kare surasevare, suNu vacana uThayAnupa tyAM hire, traNa pradakSiNa suta jyAM hire.10 kahe cakrI huM veSa na dure, tuma padavI huM dekhI AnaMdure; tuM jina cakI ne vAsudevare, tiNe tuja UThI vaMdu evare. 11 INa vacane thaye harSa apArare, UThI nA teNI vAra; ahe! uttama kuLavaMza muja sAre, rASabha sarIkhe vaDauo mAro. bharata sarIkhe mAre tAre, huM piNa jinavara AgaLa thAtare; nara caneinara vAsudeve re, dhanya muja vaMzaja moTe eharA 13 karI abhimAna ne kugati sAdhere, marIcI nIcuM gotraja bAMdhere, mAna ma karaze ko jaga bhAI ?mAne dukhiyA bahu jana thAIre.14 A (duhA ) mAne dukhiyA bahu thayA, tiNe mUke mada ATha 'cAra kaSA parihare, jima pAme zivavATa. 1 nIca karma bAMdhe tadA, vAMde cakI jAma; bharata vanya ghara ApaNe, karI jinavara paraNAma. 2 (DhALa 67 mI-dezI vIramAtA prItikAriNuM-rAga malArI) jinavara nAma hRdaya dharI, guNa aSabhanA gAya; kaSabhanuM vacana saMbhArate, bharatezvara rAya. bharatezvara saMghavI thayo, aSTApada Ave, gaja ratha asva aMtekarI, saMgha sabaLa lAve. bharate. 2 - 1 jAti, lAbha, kuLa, rUpa, tapa, baLa, vidyA ane adhikAra e ATha prakAranA bheda hoya che. 2 krodha, mAna, mAyA ane lebha. 3 rANIo. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTApadmatIrthasthApanA. aSTApada giri Upare, jihAM bhUmikA sAra; seAvana prAsAda karAviyeA, te te atihI udAra. Dhoca gAure paheALe sahI, lAMkheA gAu te cAra; traNa gAure UMcA sahI, dhajA ghaTane nahIM pAra. cAvIse jinavara taNA, bhalA biMba bharAve; ( 83 ) za. 3 'mAna pramANe varNaja bhaleA, jinajI soya karAve. pUrva dize' dvAya paratamA, kaidakSiNe vaLI cAra; *ATha pratimA vaLI pazcime, pauttara dize daza sAra. bha. 6 sama nAzikA sarvanI, jotAM harSa apAra; bha. 4 mukuTa kuMDaLa kara kaDAM sAhe, kaThe raNanA hAra. sura nara nArI vidyAdharA, miLI haeNvaNu karatA; kaisara caMdana caracatA, AgaLa dhUpa dharatA. vividha phUla leI pUjatA, AratIe utAre, bharata bhAve ahu bhAvanA, tAta nija sabhAre. bhakti kare bahu jinataNI, sa'dha sAya sidhAve; bharatacakI bahu vAjate, adhyAmAMDe Ave, ( duhA ) bharatezvara pAchA vaLyA, karI te uttama kAma; bhavana khiMkha jiNe bahu kayA, rAkhyu jagamAM nAma. 1 sa. pa bha. 7 bha. bha. 9 1 RSabhadevajInA zarIranI uMcAI pAMcase dhanuSa ane mahA vIra svAmIjInI sAta hAthanI. ema dareka jinedranA zarIranI uMcAI mujaba pratimAe peAta peAtAnA varNanI bharAvI. 2 RSabha ane vIra prabhu. 3 ajItaprabhuthI mAMDI sumatinAthajI lagI. 4 padma prabhuthI vimaLa prabhu lagI. 5 anaMtaprabhuthI mAMDI pArzvaprabhu lagI. 6 pratimAjInI uMcAI nhAnI mATI paNa darekanI nAsikA sarakhI zAnamAM jANavI. sa. 10 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) bharatabAhubalI. (DhALa 68 mI-dezI eNIpere rAjya karatA?-rAga gADI.) rAkhe jagamAM nAmare, bharata narezvarU; rAjya kare SaT khaMDanu e. bhAgave sAkhya anatare, idrataNI pare; kALa na jANe jAyatAre. pUrva gayAM pa'calAkhA, jina nirvANa thakI; hue bharata tava kevaLIe. bhavana ArisAmAMhere, nRpa bharatezvarU, nija dveSI zaNagAratA e. paDI mudrikA tAmare, aDavI AMgaLI; dIThI mAThI ati ghaNuMe. pachI sakaLa zaNagArare, nRpa UtAratA; tAma zarIra zAbhe nahIe. dIThI mAThI dehare, lAge tava ghaNuM, kasuM zarIra mAnavataNuM e. rakta carma ne hADare, mAMsa vaLI maLyuM; zukra eka majA sahIe. aneka vastu durgaMdhare, dehImAM miLe; nirakhyuM teha na pUrave e. carma paleTace hAre, sAra kiseA nahIM; rAga zeAga duHkha upare e. ai ai kisuM zarIrare, carma upara nAya; teA nava karaDe kUtarAMe, mUrkha dhare mAha tyAMre, pASe dehane; pApa kare bahu prANiyA e. cetA jIva ayANare, tume parabhave jaze; kAyA tava kere nahIM e. (duhA.) tava kAyA keDe nahI, cetA jIva gamAra ! bharatezvara bhAve caDayA, dhik dhik deha asAra ! 1 (DhALa phruTa mI-dezI DuMgariyAnI) ehu asAra jaga dehuDI, mAharI te niva hAyare; AtmA piMjara jIjImAM, vAyA jIi jI! joyare. enDru. 1 jo nahIM deha e jIvanI, sAthe sAya niva jAyare; tA riddhi ramaNI gaja turI, te kima ApaNAM thAyare ! eha. 2 deza kAnA kuNu huM vaLI, kAnA putra parivAra re ! nagara pura pATaNa vazire, ehamAM kAMI nahi sAra re. eha. 3 1 pAlaveja nahIM. 2 dheDA, 3 tajI dIdhAM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatavairAgyavRttAnta ( 5 ) eha. 4 bhAvatA tihAM anitya bhAvanA; dhare nirmaLuM dhyAnare; bhavana risAmAM upajyuM, bharatane kevaLajJAnare. iMdra sudharma tihAM AviyA, dracaliMga de tyAMhire vAMkriya mhAtsava bahu karI, harakhe sura manamAMhi . eha. p paca sudhI zire rRpa karI, paheryAM sunitaNA veSare; maLe beThA thai kevaLI, nahI' rAga ne dveSare. (duhA. ) eha. 6 dveSa sakaLa jiSNu mUkiyA, karatA Apa vakhANu; bharatataNe vacane vaLI, samaje jANa ajANu. ( DhALa 70 mI--dezI munivara mArga cAlatAM. ) suNia bharatanI dezanA, nRpa bahu sajaja thAya; ye sayama daza sahasa tyAM, bharatanI keDe jAya. zuM sAhebane mUkiye? jehanuM khAdhuM lUNu; (sahunI sevA pariharI, svAnanI kare kuNu ? deza nagara pura bhAgaLyAM, te te bharatapasAya; nAtha jatAM have jo rahe, lAje mAta pitAya. jiSNu bharate bahu mAniyA, kIdhI ApaNI sAra; sAI sAhebane mUkiye ? tava hAe dhikAra. sagrAme sAthe gayA, kIdhAM viSamAM kAja; zAkya thai have zuM rahiye, bharataha mUke rAja. putra kuTuMba dhana vezire, zaraNu bharatanu mAya; je sasAre ThAkurA, dharme teDhuja hAya. rAjyaramaNi sukha pariharI, vara nahIM kAI sAthe"; paMcamuSTI leAcaja karI, cAlyA bharata saMgAthe. su. 1 : su. 2 su. ra su. 4 su. 7 1 sa'sAranA sarva padArtha che che te nathI tevA nakAmA che. 2 gula-dhyAna. 3 edhA muhupattI vagere muniveza. su. 5 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) bharatabAhubalI. (duhA) dazahajAra zuM parivaryo, svAmI bharatanari; eka lAkha bANu sahasa tyAM, nArI kare A44. 1 kALa 71 mI-zI rAma bhaNe harI UThIye-rAga samagira) rUdana kare atekarI, trADe kaMThanA hArare, nAkhe bIre pAnanI, kuNa karasI ama sArare ! rahe rahe bharatanarezvara, tuma viNa zUnya te rAja re; IMdra sarIkhere devatA, mAne jehanI lAja re. rahe. 2 , mastaka veNIra viDAratI, phADe kaMcuki cIra, motIhAra guTayA pare, nayaNe gaLe vaLI nIrare. rahe. 3 nATika gAna te parihare, mUke sakaLa zaNagArare bhUmi pI eka vaLavaLe, kizuM karyuM karatArare! rahe. 4 pAchA vaLiyere puravaNa, mUkI na jaIye anAtha, sAra saMbhALa na mUkIye, jehane jhA hAtha re. raho. 5 nArI vananI velI, jaLa viNa teha sukAyare, tame jaLa sarIkhAre nAthajI, jAtAM vela karamAya re. rahe. 6 jaLa viNa na rahe mAchalI, sUke poyaNu pAna re, tuma viNa viNasere vaivanuM, kaMTha vinA jima gAna re. rahe. 7 nArI nirakhIne pAchA vaLe, rAkhe amArI te mAre, tuma viNa zUnAMre mALiyAM, zune zavyAne ThAma. rahe. 8 chama vaLavaLatIre premadA, AMsuDAM luhe te hAtha re, tuma viNa vAsara kima jaze, tuma viNa dehilI rAtare, rahe. 9 AdityayazA pramukha vaLI, dIkarA bharatanA jehare; jAte tAta dekhI karI, rUdana kare nara tehare. he. 10 1 lAja. 2 divasa. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyaviyAya-AdhAsana ( 20 ) matrI mahetAre senApati, purohita ne paradhAnare; jAtA bharataja sAMbhaLyeA, nAkhe sukhataNAM pAnare rahe. 11 lAkha cArAsIra hAthiyA, rUdana kare darabArare; lAkha ceArAsIre huyavarA, mUke pANI nivArare. rahA. 12 popaTa jharere pAMjare, vanamAM jhUre te mArare; khANu na khAyare vRSabheA vaLI, gavarI kare bahu sArare, raheA. 13 (duhA.) sAra kare nara bahu pare, parajA lAge pAya; ruddhi ramaNI pura kAM to! SaT khaDakerA rAya? 1 (DhALa 72 sI-dezI caMdrAyaNAnI-rAga kedAra.) kahe bharatezvara anatI vArA, rAjya ramaNI pAmyA parivAre kAIthI artha sarpI na lagAra, viSNu sacama nava lahiye pAre. 1 ratha vRSabhA suta haeNya vara hAthI, maNi muktAphaLa mahilA mAtI; aMdhava bahena lahyA bahu sAthI, kAjana sarIuM mArU kazAthI. maiM cakInA pAmyA lAge, bhamatAM pAmyA sahI suraleAgA; piNu dulaheA sacamanA ceAgA, cAritra viSNu na TaLe karma-rAge. bhamatAM jIva hu vyavahArI, dharma vinA bhava huM gayeA hArI; pUThe nAvyAM ke suta nArI, bhava bhavamAM bhamatAM hui vArI. udaramAMhi upanyA bahu vAro, rakta mAMsanA kIdhA AhArI; janma jarA duHkha lahyAM apAra, vAra aneka cabyA niradhArA. (duhA. ) kALa anaMtA bahu bhamyA, have lahyA bhava pAra; deI upadeza bhiva lokane, bharate karyAM vihAra. 1 gheADA. 2 gAya. 1 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) bharatabhAhubalI. ( DhALa 73 sI-dezI che. tu' dvirasvAmIA ) dhanya dhanya bharatanarezvarU, jeNe mUkiyurM SaTa khaMDanuM rAja te; gaja ratha azva pAyaka tajI, jeNe sAre vaLI AtamakAja tA. dhvaja nisANa ne birUdAvaLI, putraratnane re cakSa je'vA yaMtra te; mukuTavara dhana nRpa mUkiyA, vaLI navanidhire mUkyAM cAmara chatrA. causaDa sahasa aMteurI, vArAMganAre vaLI khamaNI oya te; eka lakha gavarIe dUjhatI, sahasa cAsaThare sukhAsaNa seAya te. atrisa sahasa nATika tajyAM, vaidya traNa lakhare nija ahu parivAratA; zeTha sArathapati mUkiyA, nija nagarInIre na kare nRpa sAra tA. traNa koDI haLa bharatane, eka kekADIare tasa gokuLa gAya tA; sAta kAMDI jasa kahyubIA, bharata tehanere vaLI mUkIa jAya tA. sahasa cArAzIa chaDIA, vaLI ati bhalAre vaDA jeha talAratA; seALa sahasa maMtrIzvarU, sahasa cArAziyare kyA saI sutAra tA. sadgusa eMsI nija pa`DitA, chatrisa sahasare dhare AbharaNa jeha tA. Itrisa sahasa nara te tantyA, mardanIyAre vaLI hutA teha tA. vaLI traNa lakha mahetA tajjA, daDa yudghare vaLI trisa jANatA; causaTha sahasa birUdAvaLI, tajyA traNa lakhare tihAM zastraja pANutA, sahasa aDatAlisa pATaNAM, channu koDIjare vaLI mUkIAM gAmatA; nagara drAaNu mukha parihA, sahasa navANu vaLI ati abhirAma tA. nagara te mahA meTAM taLyAM, sakhyA tenIre vaLI baheAtara hajAratA; gAma channukADI mUkiyAM, maheAtera sahasare mUkI nagarIe sAratA, chappana sahusa nagara tajyAM, jihAM jaLavaTare vaLI thaLavaTa vATatA; cAvIsa sahasa ma'Dama taje, teha nagaramAMre bahu kuTu'kha ghara hATatA seALasahasa rAjadhAniyeA, kheTaka ketAMre vaLI kAdava kATatA; seALasahasa evAM gAmaDAM, jihAM purajanare vase che bahu lATateA. 1 kATavALa, 2 darajI. 3 tela masaLanArA-pIThI cALanArA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyamaNuMvRttAnta ( 89). saMbhAdhAna gAmaja bhalAM, jeNe mUkiyAre vaLI caudAhajAra te cevisa sahasa nagara taje, nAma karapaTare kahetAM nahIM pAra. 13 nagara veLAula mUkiyAM, sAyara taTe te te sahasa aDatAla; jaLapaMthI nagaraja bhalAM, sahasa caudare mUke bharata bhUpALate. ( duhA ) dhana dhana bharatanarezvarU, jiNe choDayAM strI dAma; deza nagara pura naravarA, sanniveSa te grAma. ( DhALa 73 mI-zI tripadInI. ) sAttiveSa UtArA ThAma, ekavisa hajAra te evAM gAma; mUke cakI nAma he rAjana. soLa sahasa bhala dvIpaja kahiye, te pAchaLa jaLa pharatAM lahice; mUke bharata te sahI he rAjana. mU. 2 chappana aMtara dvIpa vakhANa, te pAchaLa jaLa pharatuM jANe. mUke narapatirANe he rAjana, Agara ratnataNuja apAre, saMkhyA tehanI soLa hajAre; mUke nara niradhAre ho rAjana, mU. 4 sevanataNa Agara che cAre, sahasa navANu seya apAre; mUkayA te vAre he rAjana, Agara vIsa hajAra vikhyAte, sevana vinA te bIjI dhAte nRpa mUkI tasa jAte he rAjana. ogaNapacAsa hajAra udyAne, chatrisa keDa kula kerUM mAne; mUkayAM bahue nidhAne he rAjana, bharatataNI ruddhi e viNa jaya, kahetAM pAra na pAme keya chaThI cA seya he rAjana, mU, 8 zUravIra nara jedI thAo, sakaLa kAma nara tehathI thAo; kAyare nava iMDAe he rAjana, kA. 9 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI, bhAMgyuM ThebarUM aMdhI nArI, te chaDI na zake bhIkhArI, - tehanI tRSNA bhArI he rAjana, 10 page aDavANe mAthe bhAre, to 1 rane AhAre; nava mUke saMsAra he rAjana, na, 11 vAhINuM jasa ghara nahIM nArI, bhamate hIMDe jema bhIkhArI; na liye dIkSA sArI he rAjana. jehake na maLe eka nisANI, mAgI para pItA pANI; na nIkaLe vairAgya ANI he rAjana, na. 13 hAthe rAMdhe bhUmi saMthAre, jarA rega pIDe nara jyAre; kAma bhaMga na cheDe tyAre he rAjana, kA. 14 thuMke vaLagyA mAkhI pAya, tyAMthI kema nikaLI zakAya; kAyare nava iMDAya he rAjana ka. kA. 15 bhuMDa saharA paDiyA saMcAre, khuzI heya mAMhi leTe tyAre, jaLa nhAtAM te saMbhAre ho rAjana. ja. 16 bhuMDa sahurA sarIkhA nara jeha, saMsAra saMcAre khatA teha; nIkaLI na zake eha he rAjana, nI. 17 siMha kesarI je gaja dhorI, te mUke dhana nagarI garI; kApI tRSNaderI he rAjana, kA. 18 Bdha lebha mada mUke bhUpa, bhavana ArIse nirakhatI rUpa; TALyA caugati kupa he rAjana. TA. 19 Ima chaDIne cAlyo jyAre, Idra hiye tava Apa vicAre, bharatasuta teDayA tyAre he rAjana - bha. 20 AdityayazA che tenuM nAma, rAjyatilaka kIdhuM abhirAma; bhegave pRthvI gAma he rAjana - le. 21 bharatarAya tava kare vihAra, daza hajAra munine parivAra, dina dina bahu vistAra he rAjana, di. 22 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAdvAravRttAnta, ( 11 ) eka lakha pUrava karyAM vihAra, ahu janane UtAryA pAra; anya cakrI avatAra hA rAjan 1. 23 aMte 'cAra karma kSaya kIdha, hu bharata nRpa tyAre siddha; tenuM nAma prasiddha hA rAjana. te. 24 lAkha sityAtara pUrava kahiye, kuvarapaNuM cakrIne lahiye; nija ghara sukhabhara rahiye hA rAjan ni. 25 che huvA bharata malika rAya, sahasa varaSa te INI pare` jAya; jenA sura guNa gAya hA rAjan je. 26 pachI bharata nara cakrI jANuM, SaTa lakSa pUrava seAya vakhANuM; sahasa varSa UNA ANuM huM rAjan sa. 27 eka lakha pUrava kevaLa payAya, lAkha corAzI pUrava Aya; dhanuSa pa'casaya kAca hA rAjana. 5. 28 isA bharata siddhagati lahe jyAre, IMdra deva ahIM AvyA tyAre karI nirvANu apAre he rAjan 3. 29 pUja dehataNe sa'skAre, iMdra deva sura vaLiyA tyAre; cakrInAma sa'bhAre hA rAjan 2. 30 ( bharatanAma phaLazruti-duhA.) bharatataNuM nAmaja jape, jAyA e parimANu; jIvita maraNu kIrti sadA, sura nara vaDe zira ANu. ( DhALa 74-dezI cetana cetana prANiyArAga malAra ) ANu vahe sahu bharatanI, jIvita e jage sArare; sUjhI mUjhI UgaryAM, pAmIe bhavapArare. ANu. 1 jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, meAhanIya ane aMtarAya karma. 2 sADAtraNa hAthanuM eka dhanuSa. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (92). bharatabAhubalI. jIvita tAharU jaga kharUM, bharatezvara rAya, viNa Ape kavI tAharA, je guNa bahu gAya. ANu 2 kALa asaMkhyaja vahI gaye, Aja gekhIe nAma re, jApa jape praha UThatAM, mUkI gharataNuM kAmare. ANuM. 3 tuM na gaye bharata ahIM ro, kIti jehanI thAya tuja nAme phaLe suratarU, kAmadhenu te gAya. ANu. 4 RSabhane vaza dIpAviye, dIpI sumaMgaLA mAyare; jiNe jinadharma dIpAviye, te bharatezvara rAya. ANuM. 5 je arthI dhana nArine, jehane sukhataNuM Azare; jeha athI gaja azvane, gAya bharatane rAsare. ANu. 6 sura naranAM sukha hAthamAM, pAme uMca AvAsare, rayaNa ciMtAmaNi ghara ghaNuM, gAya bharatane rAsare. ANu 7 rAja atha kAmakuMbhane, mahA nagaramAM vAsa; zaMkha dakSiNAvarta valahe, gAe bharatane rAsare. ANa. 8 navanidhi cauda rayaNa maLe, cakInuM pada tAsare, jaga bahu kIti vistare, gAtAM bharatane rAsare. ANa. 9 manavAMchita phaLa pAmiye, ghare devatA dAsare; bhajana bhega cIvara bahu, gAtAM bharatane rAsare. ANu. 10 mAtA pitA suta bAMdhavA, kare bahu jana Azare; rUpa suMdara ghaNuM AukhuM, gAtAM bharatane rAsare. ANuM. 11 sevana seja pupe bharI, sukhI bAre mAsa re; je abhilASi muktine, gAya bharatane rAsa re. ANa. 12 kathatAMre kavijana bahu sukhI, gayAM pUrava pApare, huo muja AtmA nirmaLa, japuM bharatane jApare. ANuM. 13 bhaNe bhaNave ne suNe, suNAve mana raMga; lakhe lakhAve ne vAMcatAM, zAtA hee bahu aMgare. ANu. 14 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyaprazasA, ( duhA ). aMge zAtA UpanI, kIdho bharataja rAsa; dharmakAma AraMbhiyuM, putye pahotI Aza. ( DhALa 7pa-dezI capAInI.) AzA pahetI muja mana taNuM, meM gAye bharatezvara guNI; rAsa racevA huM gahago, puje mane ratha pUre thaye. 1 je nara jage punyavaMtA heya, ciMTuM kAma karatA seya; manaha moratha pUre thAya, tete pUrava puNya pasAya. 2 jinamaMdira maMDAve zire, punya hoya te pUruM kare; Upara kaLaza caDAve seya, je nara jage punyavaMtA hoya. 3 ratna hema maNi rUpAtaNA, kASTa biMba bharAvyA ghaNA vaLI pratiSThA tehanI kare, te nara punyavatamAM zire. pUrava pujo saMghavI thAya, kSemakuzaLe tyAMkaNe javAya; jina pUchane Ave ghera, te tasa pragaTe punyanI zera. dAnataNI java IcchA kare, tava muni pAtara AvyuM zare; liye dAna anude deha, nara puNyavaMtA jagamAM teha. 6 piSadhazALA mAM keya, puNya hoya te pUrI hoya; kare vakhANa muni supurUSa suNe, kavi punyavate tene guNe. 7 me tapa pratimA dhara thaye, nate puNyavate kaho; chI bhegane cAritra leha, rahe nikalaMke puNyavaMta teha. 8 agyAra aMga ne bAra upAMga, bhaNatAM lAge munivara raMga; aMdha zAstrane pUrAM bhaNe, kavi punyavatA tene guNe, 9 zAe pIThikA mAMDe kavI, tava bahu puNyanI phaLapata hatI; Upara kaLaza caDhAve joya, A bhava parabhava phAve se. 10 puNya prasare jima jaLamAM tela, athavA jima sAyaranI vela dharmopagaraNa eha vicArI, suNatAM subhagati nara ne nArI. 11 www Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) bharatabAhubalI dharmazAstra bharatezvararAsa, bhaNatAM gaNatAM pahece Aza zIkhI sAMbhaLI cete Apa, kare punya ne mUke pApa. 12 pApakarma prANa taje, suNyAtaNuM phaLa eha; dayAdharma manamAM dharI, parasukha dIje deha. (ALa 76 mI-dazI naLa rAjA mujane mUkI kayAM game? rAga mevADe) para prANI ugAriye, belIje mukha sAra; nara nArI tumane zrI jina Ima kahe. paradhanathI aLagA rahe, jima pAme bhavapAra. naranArI. 1 pararamaNIthI je TaLe, pApI parigraha na meLe na. madirA mAMsa na vAvare, gAma nagara nava bheLe. na. 2 pApapagaraNa navi kare, de vaLI pAtre dAna; damana kare idrI saha, rAkhe nirmaLa dhyAna. stuti nava kIje ApaNI, nava kIje niMdyAya; upadezamALA Ima kahe, tapa japa saMyama jAya. mAsakhamaNane pAraNe, ekasita leIne khAya; piNa nara nivA nava taje, nice durgati jAya. na. 5 paranighA peTe kare, vahete pAtika pUraka durgati dazavaikAlike, kahI sijarjabhavasUra. viveka kSamA mana ANIe, mUkI mAna kaSAya; rAga dveSa lebhaja taje, pUje jinavara pAya. zrI jina-gurUvANuM suNI, guNavaMtanA guNa lehe; na. vaLI vicAra zuddha rAkhatAM, sAMbhaLyAnuM phaLa eha. na. 6. 1 ghaMTI-khAMDaNuo-sAMbeluM-kesa-kodALI-kovADe, astra zastra vagere pApanAM sAdhane. = = = = = = = = = = 4 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta zrAvaka vicAra, ( 5 ). (duhA.) zrI jinavara mukha Ima kahe, zAstra suNe nija kAna, pApakarma navi parihare, te nara vahANa samAna. jaLamAM paDice pahANa, bhIje piNa nahI bheda, gurUvacane nara Delata, na kare pApa niSedha. suNatAM pAtika parihare, karatAM tattvavicAra; nija mana dharma vAsatA, te nara jagamAM sAra. 3 (DhALa 77 mI-dezI caMpAInI.) sAta janaza (sama)nA zrAvaka kahyA, vIravacana suNatAM gahagallA; muktitaNe mArge je vahyA, soyaja sIpa sarIkhA kA. 1 meghataNuM jaLa varaSa yadA, sIpamAMhi metI hoya tadA; zrI gurUvacana suNe eka vAra, dharma kare mUkI saMsAra. bIje zrIphaLavat te mAna, vIravacana suNiyAM java kAna; nAlerI phaLe bAre mAsa, tima tenA puNyane abhyAsa. 3 trIje nadataNe daSTAMta, megha vinA jaLa ochAM thAta; piNa bhUmAM jaLa jhAjhuM maLe, tima rakhe vRhe nara dharma na caLe. 4 cothe zrAvaka saravara semya, nIra bharyuM tava lIlI mya; java jaLane vRha jhaMkhe thAya, tyAre bhUmi taraDIne jAya. 5 varSa divasamAM varAM be cAra, suNatAM zAstrataNe ja vicAra; saravara pare dharma rahe bharyo, bahu vRhe mana te pAcho pharyo. 6 gujara deza pRthivI pare meha, mAsa pAka tehane rahe che; piNa bahu kALa na lIle rahya, zrAvaka paMcama e have kahyuM. 7 mAsa pAka aMtara muni maLe, te tasa manaha maratha phaLe; ghaNA divasane je vRha thAya, te te dharmathakI nara jAya. 8 mArU deza bhUmi nahI neha, kSaNa kSaNa Upara Iye meha, - 1 patharA jevA kaThora. 2 baMdha. 3 vakhata. 4 bheja. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatabAhubalI. doya divasa ghana Aghe thAya, tava karasaNa sUkIne jAya. 9 chaThTho zrAvaka ehave ko, muni saMge dhamAM thaye; deya divasa munivara nava maLe, te zrAvaka samakitathI caLe 10 sAtame parvata kerI TuMka, ghana vUDe nava Uge rUkha sugurU maLe je dharmanA lahe, 2Sabhadeva tasa bahu bhavi kahe, 11 (duhA ) bahu bhavi tehane jANaje, suNi na lahe vairAgya; tela sarIkhA je narA, tehane kayAM ziva mAga ! (DhALa 78 mI-dezI kaheNI karaNanI-rAga dhanAzrI.) muktipaMtha nava pAme nize, tela sarIkhA thAya; jaLamAM mUkayuM pasare premeM, bhedI bhaLI na jAya. 2. 1 cete nara jinavacana suNIne, kare puNyanI vAta che; je parabhava saMgAthe Ave, jethI bahu sukha thAta ce. 2 jaLa sarIkhI gurUnI je vANuM, nava bhede manamAM hiMjI; hAhA jacha mukha bahu karate, pApa na mUke prAce cha. 2.3 eka nara jagamAM leDhA sarIkhA, agni maLe. tava rAtuMjI; agni gaye kALAnuM kALuM, raktapaNuM tala jAtuMjI. je. 4 gurU saMga maLe nara jyAre, dharma mati huI tyAre jI; java gurUthI te aLage UTha, tava te pApa saMbhArejI. je. 5 eka jana jagamAM nIra sarIkhA, bhaLI dUdhamAM jAya, agni maLe te na rahe UbhA, mUkI dUdha paLAya. e. 6 dUdha sarIkhe gurU java maLiye, nirakhI nIrapare bhaLatejI; piNa kAMI eka nara parisaha thAe, tava dharmathI TaLatA. 7 dharmathakI je na paDe pAchA, te siddharasa leha sarIkhAjI; kaMcana phATI leha tava thAe, te uttama jaga purUSAjI. ce. 8 1 vaSAda na paDe pachI thAe, tava kaMcana Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavinI namratA, (7) sirasa sarakhI vANI gurUnI, Atama leha sarIkhe; gurU vacane dANe pUre, te dharma nita parakhAjI. e. 9 (duhA.) punya kare nara je vaLI, zAstra suNI mana raMga; 2Sabhavacana haDe ghare, bahu zAtA lahe aMga. zrI jinavacana hiye dharI, staviye bharatanariMda; vibudha kavInA nAmathI, huo muja ati AnaMda. 2 (DhALa mI dezI Ave Ave RSabhane putra - rAga dhanAzrI.) AnaMda bhaye kavI nAmathI e, tuma kavI moTA hoya; - kavIpada pUjiye e. huM mUrakha tuma AgaLa e, tuma buddhisAgara jeya. ka. 1 kyAM hasti kyAM vAchaDe e, kayAM khAsara ne cIra; kyAM baMTInI rAba, kyAM dhRta sAkara khIra. kavI. 2 na maLe sIpa ne caMdramA e, na maLe khajue sUra ka. kayAM kalpadruma khIjaDe e, vahu gaMgA pUra. ka. nAme sarIkhA behu jahue, behanAM kavi nAma. ka. nAme artha na nIpaje e, jagamAM jhAjhA rAma. ka, gajakake gheTA bhalIe, vRSabhagaLe ghaMTAya. tiyuM kAraNe vRSabhe vaLI e, gajanI tela na thAya. ka. 5 caMdana bhAjI vRkSa sahIe, aMtara bahu te mAhi; ka. garUDa cIDa beu paMkhIA e, prAkrama sarakhuM kyAMhi? ka. 6 mahA nagara ne gAmaDuM e, behune kahiye gAma; ka. hema pItaLa pILAM sahIe, jujuA che guNagrAma. ka. 7 1 khAdI? 2 cakalI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (98) bharatabAhubalI tIrthaMkara nara avarane e, mAnava sahI kahevAya; ka. tattvajJAna vicArIe e, tava bahu aMtara thAya. ka. 8 laMkAgaDha anya nagaranA e, behane kahiye keTa; ehamAM aMtara ati ghaNe e, jima ghauM bAjaraleTa, ka. 9 mahemAcArya pramukha kavIe, mahAkavI tasa nAma; ka. siddhasena divAkarU e, jiNe kIdhAM bahu kAma. ka. 10 vikramarAya pratibaMdhiye e, bahu varaSa dAna; IsA kavipadareNukA e, huM nahIM teha samAna. ke. 11 IsA kavinA vacanathI e, suNata huo kAMI jANa; ka. bela vicAra harakhe kahyuM che, karI kavijana praNAma. ka. 12 hemacaritra kare rASabhanuM e, ANuM mana ullAsa; ka. seya suNa vaLI meM e e, bharatezvara nR5 rAsa. ka. 13 (duhA) rAsa ra nRpa bharatane, rASabhataNo suta teha; A vIsImAM vaLI, UgI Uge jeha. (DhALa 80 mI-dezI caDhare siMdhAsaNa sAra-rAga dhanAzrI.) UgIne UgIo jeha, jIvita tasa kharUM e; ja! nitya tehanuM nAma, dhyAna tehanuM dharUM e. 1 isA jaga purUSa pramANa, bIjA zAvalI eka AthamI AthamyA jeha, kIti guNa gAyA vaLI e. 2 kAlikasUrie jeha, adhamane kuLa thaye eka mAte mahISa zata paMca, marI gati gaye e. 3 abhavya e jIva asAra, bhamate sahI sadA e; janma jarA ane maraNa, chuTe nahIM kadA e. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha sArAMza. isA jaga jIva aneka, AthamI AthamyA e; phaLiA cAgatimAMhi, muktine nava gamyA e. e nahIM purUSa pramANu, nAma na lIjiye e; nava suNiye tasa vAta, saga na kIjie e. UgI AthamyA eka, nara huA nirguNI e; rayaciMtAmaNi sAra, nAkhe kAga bhaNI e. pekhIe kuMDarIkarAya, jAti kuLa jasa bhale e; sacama sahasa varISa, pALe guNanilA e. te duAre ziyALa, sayama mUkriyA e; pharI huA nagaranA rAya, khAdhuM ukhakayA e. liye tihAM sarasa zubha AhAra, vedana hui ghaNI e; rAtra dhyAne marI jAya, sAtamI naraka bhaNI e. UgI AthamyA eha, bhale nava e kriyA e; bhaleA jaga bharatanariDha, UgI UgIe e. AthamI UgyA eka, kAMika nara te bhalA; nIca kuLe avatAra, pAmI guNanilA e. harIkezI huA DheDa, dhanavi te kre e; rUpa vinA vikarALa, nara sahu avaguNe e. sacamadhArI huA teha, AthamI UgIe e; mukti gayA nara teha, bhavanA cheThu kriyA e. muni metAraja jeha, mahetara kuLe thayA e; lei sayama zubha ceAga, muktimAMhi te gayeA e. AthamI UgyA eha, bharata sarIkhA nahIM e; janma lagI sukha bhAga, duHkha na jasa kahIM e. RSabha sarIkhA tAta, jAti uttama kharI e; pote ba''DanA nAtha, sura kare cAkarI e. ( 9 ) 7 10 11 12 13 14 15 16 17 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) bharatabAhubalI. bAhubaLa sarIkhAre baMdhu, suta AdityayazA e; cesaTha sahasa ghara nArI, sevaka nRpatisA e. rAjya karyuM bahu kALa, aMte kevaLI e; tapa kAyA nahIM kaNa, punyavelI phaLI e. UgI UgyA eha, ene nita namuM e dhyAna dharuM manamAMhi, bhavaduHkha nistarUM e. (duhA) bahu bhava pAtika chuTiye, muja hue ati ANaMda zrI gurUcaraNapasAule, staviye bharatanarida. 1 (DhALa 81 mI--zI kaheNI karaNInI-rAga dhanADhI.) bharatanariMde tribhuvanacaMde, kalpatarUne kaMdajI; zrI gurUcaraNa pasAe staviye, gurU nAme ANaMdajI. bha. 1 gurUviNa paMtha kupaMtha na lahiye, gurUviNa jJAna na hoya; gurUviNa dharma adharma na jANe, gurUviNa zuddha gati naya. bha. 2 tattvabheda gurUviNa nava jANe, na lahe sAra asArajI; gurUviNa jIva ajIva na jANe, gurUviNa na lahe pArajI. bha. 3 gurUviNa bhakSa abhakSa na jANe, na lahe punya ne pApajI; gurUviNa kiriyA karma na jANe, gurUviNa bUDe ApajI. bha. 4 gurUviNa artha-vicAra na sUjhe, gurUviNa na ghaTe aMdhArUM jI; gurUviSNu guNa aMge navi Ave, vacana khaMDAe tAharUcha. bha. gurU bhuja have zira Upara, te nara kihAye na hAre; vAdavivAda kare paradeze, kumati ThaMda nivAre che. bharata. 6 tiNe gurUnI nita sevA kIje, padapUcha phaLa lIje; nija gurUne nija maMdira teDI, annapAna zubha dIje. bha. ' Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruguNamahImA-graMthaprazasti, (101) varasa pAtra ASadha ne vastI, zrutabhikSA piNa dIjejI; mAta pitAthI adhika jANu, gurUnI sevA kIje jI. bharata. 8 gurU deharAsara gurU che dIve, gurU taraNIa mayaMkejI; gurU ciMtAmaNi ratna sarIkhA, gurU dakSaNAvarta zaMkhajI. bha. 9 kAmadhenu kalpadruma sarIkhA, deva paTTe ArahAja; kAmakuMbhathI adhika jANI, nijagurUnA guNa gAjI. bha. 10 nijagurU stavatAM phaLyA mane ratha, ra bharatane rAsajI; ANaMda vimaLa surIzvara nAme, pahetI mananI AzajI. bha.11 jainadharma jiNe jAte rAkhe, paDatAM rAkhyA jaMtajI; pRthvI pare parisaha khamiyA, te muja gurU guNavaMtajI. bha.12 zuddha gocarI karatA pharatA, detA zuddha upadezajI; bhavika jIva pratibaMdha pamADayA, kapaTa nahIM lavalezajI. bha.13 bhUkha tarasa paravacane khamatA, karatA ugra vihArajI; jainadharma dIpAvA kAje, na kare dehanI sArajI. bharata. 14 tAsa pATe dinakarathI adhike, vijaya dAnasUrIjI; timira-mithyAtva dUra TALiyAM, jima AkAze caMdejI. bha. 15 te nara muktitaNA abhilASI, gItAratha mahA moTAjI; madhyastha vRtti na kare niMdA, upazama rasanA leTAjI. bha. 16 zuddha parUpaka saMyama dhArI, deza kALa lahe bhAvajI; deva namI bese jasa Age, muni na kareja sarAvajI. bha. 17 tAsa pATe udaye eka hIre, hIra paTedhara nAmajI; jiNe akabarazAhane pratibaMdhI, karyA dharmanAM kAmajI. bha. 18 jiNe sAgarathI jALa kaDhAvI, ajAtaNe ugArejI; gavarI mahISI vRSabha ne bheMsA, tehane keya na mAre che. bha. 19 sasalA zelA zUkara hariNa, hIrataNuM guNa gAya; cakavI cAtuka cAsa cArA, praName jagagurU pAyajI. bha. 20 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) bharatabAhubalI pUchI ubara jajiye, mULe tIrathadaMDajI; gaccha rAzI[nI] mAma vadhArI, zrI jainarAjya akhaMDajI. bha. 21 vira virodha vigraha jiNe TALe, na karI jiNe paraniMdAjI; te naranArI jagamAM phAvyA, hIra paTedhara vaghAjI. bha. 22 (duhA) haritaNe pATe have, jayasiMhajI guNavaMta; jiNe akabarazAha bUjhabe, dilIpati baLavaMta. 1 (DhALa 82 mI-dezI tharathara kaMpatI-rAga mevADe) jiNe dilhIpati dekhatAre, cha vAda viveka; zAha akabara rajiyore, hAryA vAdI aneka. zAha akabara ema kahe, haritaNe ziSya sAca; rehaNAcaLane Upane re, te naya vaLI kAca. jagagurUne ziSya e kharere, dIse bahu guNagrAma; tyAM dillI pati thApare, sUrI savAre nAma; aSabha kahe nara te bhalAre, rAkhe pitAnuM nAma; zrI AdIzvarakuLa juo, bharata vadhAre mAma. vasudeva kuLe kRSNa jIre, dazaratha kuLe zrIrAma; nRpa pAMDukuLe pAMDavAre, jirNa karyA uttama kAma. Isu draSTAMte jANaje, te cele jaga sAra; nija gurU mA vadhAratere, saMbhAre te vAravAra. vIravacana ajuALore, gotama brAhmaNa jAta; te tenA guNa vistaryAre, nAma japere prabhAta. 1 zrI hIravijayasUrinI pATe zrI vijayasenasUri thayA che. siMhajI e nAma zrI vijayasenasUrinuM hoya ema saMbhave che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthaprazastI. (103) haravacana dIpAvatere, jayasiMha purUSa gaMbhIra; jiNe ga7 saMgha vadhAriye, gaye na jANyare hIra. 8 biMbapratiSThA bahu thaI re, bahua bharAyAre biMba; zrI jinabhuvana meTAM thayAMre, ga7 vAgye bahu laMba. 9 te jayasiMha gurU mAhare, vijayatilaka tasa pATa; samatA zILa vidyA ghaNI, dekhADe zubha gati vATa. 10 satyavAdI saMyamadhaNare, nirlobhI nara sAra; Apa piyAre ko nahIM, doSa rahita lere AhAra. 11 tehane pATe vaLI pragaTIore, kalpatarUre kaMda; vijayAnaMdasUrIzvarUpe, dIThe atire AnaMda. jehanI madhurI dezanAre, sUrI guNare chatrIsa guNa sattAviza sAdhunAre, sattara bheda saMyama karIza. 13 hara hAthe dIkSA vare, hue tapagacchanere nAtha; aSabhaNe gurU te sahI, tehane mastake hAtha. 14 : (duhA.) mastaka nAmI tehane, ra bharatane rAsa traMbAvatimAM nIpane, jyAM bahu mAnava vAsa. 1 (DhALa 83 mI-dezI ulALAnI-rAga dhanAzrI) jihAM bahu mAnavane vAre, pahece sahukenI Aza; bhUkhe ke navi jAya, ghere gheDA gaja gAya. 1 maMdira meTAM che AMhi, bahu Rddhi dIse che tyAMhi, Idra sarIkhA te leke, karatA pAtrane poSe. ghara ghara suMdara nArI, dekhI raMbhA e hArI; vase vyavahArIA baheLA, pahAce manataNuM DehalA. 3 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) bharatabAhubalI, vahANa vakhAra vyApArI, vRSabha vahela te sArI; sAyarataNAM jaLa kALAM, Ave metI paravALAM. nagara trabAvatI sAre, dukhiyA narane AdhAre; nija para mUkIne Ave, te ahIM bahu dhana pAve. 5 IsuM anupama gAma, jehanAM baha che nAma; traMbAvatI piNa kahiye, khaMbhanagara piNa lahiye. bhegAvatI piNa heya, nagara lIlAvatI jAya; karNAvatI piNa jANuM, gaDha maDha maMdira vakhANuM. nagara cerAsI cahaTAM, zobhaMta hATa te meTAM; jhaverI pArakha sArA, bese desI daMtArA; vividha vyApAriyA nirakho, joI 'paLiye harakhe; meTI mAMDavI kuraje, dANacorI tihAM va. nagarI [nAM leka vivekI, pApaNI mati chekI, pUje jinavara pAya, sAdhutaNa guNa gAya. nahI keIne viSavAda, paMcyAsI jinaprAsAda; meTI poSadhazALa, saMkhyA tehanI betALa. bahu harI maMdira joya, ahIM Sa darzana heya; nahI koIne rAga dveSa, vasatA leka aneka. (duhA ) jana aneka puramAM vase, nahIM niMdyAnI vAta; bahu dhana dhAnya te bharI, vastu anUpama sAta. 1 1 traNa daravAjA. 2 jogI, jaMgama, yatI, saMnyAsI ane dardeza A che, athavA jena, mImAMsaka, biddha, sAMkhya, ziva ane nAstika. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthaprazastI. (105) vahela vaDe vIMjhaNe, maMdira jAlibhAta; bhejana dALa ne cUDale, e sAte khaMbhAta. bahu vastIthI dIpatuM, amarApura e hoya; zAha jahAMgIraja pAtazAha, nAtha nagarane joya. nagara bhaluM -bAvatI, dina dina caDhato vAsa; aSabha kahe tihAM jeva, bharatezvarane rAsa. (DhALa 84 mI-dezI dIThe dIThere vAMmAke-rAga dhanAzrI.) kIdhe kIdhare meM rAsa anupama kIdhe mahIrAjane suta saMghavIsAMgaNa, prAdhvaMzIya prasiddhare. kI. 1 dAna zILa tapa bhAvanA bhAve, zrIjinanA guNa gAve, sAdhupurUSane zISa namAve, jinavacane citta lAvere. kI. 2 dvAdaza tataNa te dhArI, jina pUje traNa kALa; piSadha paDikamaNuM punya karatA, jIvadayA pratipALare. kI. 3 saMghavI sAMgaNane suta kavi che, nAma tasa 2Sabhaja dAsa; jananI sarUpAdene zira nAmI, jeTha bharatane rAsa. kI. 4 saMvata soLa aDatare AkhuM, pragaTaye piSaja mAsa; dazami taNe dAhaDe ati ujavaLa, pahotI manataNI Azare kI. gurUvAre meM rAsa nipA, azvinI tihAM nakSatra; saMghavI bASabhadAsa ema bhAkhe, bhAratanuM nAma pavitrare. kI. 6 ItI zrI bharatezvarajIne rAsa saMpUrNa. 1 prANAtipAtaviramaNa, mRSAvAda, adattAdAna, brahmacarya, parigraha parimANa, diviramaNa, bhogapabhega, anarthadaMDa, sAmAyika, dezAvagAzika, piSadha ane atithi vibhAga. 2 savAra, madhyAnha, sAMjha. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIyuta kavi vanAjI viracitazrI jayAnaMda kevaLI rAsa. (maMgaLAcaraNa-vastu Ida-vRtta) zAMti jinavara zAMti jinavara namiya bahatti, zrI zArada samarI sadA karUM caritra rasa suraMga ANiya; jayAnaMda guNa varNavuM zrIvajyAnaMda gurU lahiya vANiya; tAtaNe supasAule hue mane hullAsa, sarasa kathA suNaje sahu jima mana pahuMce Aza. 1 (duhA chaMda) "brahmA tuja vinavuM, Apa mati tuM mAya muja mana AnaMda Upane, gAuM jayAnaMdarAya. haMsAsani sevuM sadA, kaviyaNanI AdhAra; sarasa kathA jayAnaMdanI, ApI karaje sAra. ghaNI bhaktithI. 2 sAre raMga. 3 kRpAvaDe. 4 sArA rasa sahita. 5 brahmA ane rUkA evI be devI paMkti che. rUdrANi pazuhiMsA magha Adi adharmakartA hoya che ane brahmANI zrIphaLa mevAnI bheTathI prasanna kahenAra sudharmavaMta hoya che. 6 haMsanA vAhanavALAM sarasvatI. 7 kavijana. 8 saMbhALa. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magalAcaraNa-kathAra bha 1 kamaLa kama`DaLadhAriNI, vINA pustaka hAtha; kaviyaNane hitakAriNI, nizce Ave sAtha. tuja samavaDa jaga ke nahIM, tritu bhuvane tuja vAsa; kavijana AzApUraNI, tuM rasahI karaje rAsa. tuM 3jagada'ba tripurA satI, tuM kaviyaNanI Aza; svapne je narane milI, tehane kiyeA prakAza. kavaNu jayA te kahAM have, vraNa gAma kuNu ThANuM; zrI vijayAnaMda sukha thakI, lahu te madhurI vANu. kuNu saMvatsara kuNu dine, huve kema hullAsa; saMvata sALe yAsiye, gurU pakhAreje cAmAsa. saMdha sahu Adara ghaNe, vAve 'vitta suDAma; dina dina utsava bahu thayA, pasaryAM ThAmaThAma. zrIjayAnaMdataNuM carita, zrI gurUne upadeza; sarasa kathA kaviyaNa kahe, jenA guNuha 'azeSa. (kathA-rambha) ja'buddhIpe' bharata je, madhya khaMDa tihAM jANu; rativarTUna nAme nagara, guNa kerI khANu. rAjA naravIra tyAM sahI, "aridaLagajaNuhAra; matisAgara maMtrI bhalA, saMdhye teha zira bhAra. prAhita vasusAgara vaLI, kare rAjanAM kAma; rAjya sukhe te bhAgave, jima jaga jANe 1degAma, ( 107 ) 10 11 13 1 nivAsa-raheThANu. 2 rAsanI suMdaratA saMbaMdhI sAkSInA skata rUpa sahI karaze. 3 jagatanI mAtArUpa. 4 jAheramAM lAvyAM. 5 amadAvAda pAse bArejA nAmanuM gAma che. 6 paisA. 7 dharma, punya, parApakAra vagere sAre ThekANe vAvaravA lAgyA. 8 bAkI nahI teTalA. 9 zatrunA sainyanA nArA karanAra. 10 rAmacaMdrajInI peThe nItiyukta. rAmarAjya. 12 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (108). jayAnaMda kevaLI. maMtrIne strI be ache, guNasuMdarI guNakhANa; bIjI rUpe AgaLI, guNamaMjarI vakhANa. maMtrI ghara eka sAdhu tava, A heraNa jAma; asUjhatuM te navi liye, pAche vaLiye hAma. maMtrI kahe nathI sUjhatuM, te syuM kAraNa jANa; vANI isI tava UcarI, nayaNe zuM che *hANa ? RSi pAche vaLiye tadA, "sAhame A zeTha, vacane saMtoSI karI, tava nami paga heTha. maMtrI kahe zeTha Aviye, pUche sAdhuvRttAMta vaNiga kahe e gurU bhale, nice jANe saMta. ehanuM darzana muja thayuM, dhana dina sahI pramANa; ehanuM caritra ache bhaluM, sAMbhaLe beluM vANa. siMdhu deza naravIrapura, atibaLa nAme rAya; bahu bhaDavAMke gAye, ari ravi seve pAya. sabhA sahaka sAmaTI, beThI jima 1degsuraleka; nATakiyA anya dezanA, mAMDe nATika reka. cakI sagarataNuM sahI, nATika lAvyA jAma; sATha sahasa suta viNasiyA, mana vairAgye tA. 22 *paMca mahAvrata AdarI, kIdhA zuddha pariNAma; 1 bhajana padArtha grahaNa mATe. 2 doSa rahita nahIM athavA na khape evuM. 3 nathI dekhAtuM? 4 AMdhaLo che ! 5 makAnamAM. 6 page lAgyA. 7 zrAvaka. 8 subhaTavAdamAM garjanA karate I-mahAna vIramaNi nihALI. 8 zatru badhA caraNa sevatA hatA. 10 iMdraloka 11 sATha hajAra putranAM maraNa thavAnuM joI. 12 prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna-brahmacarya ane parigraha eone sarvathA tyAga. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha pIThikA. 1 aMga agyAraja abhyasyAM, jape te jinavara nAma. tapamaLe labdhi che ghaNI, vicare gAmogAma; ekala vihAranI AganyA, gurU Ape tiNu ThAma. vihAra karatAM AviyA, gajapura kere ThAma; deva" nATika mAMDiyA, gajarAga che tiNu gAma. (DhALa pahelI-dezI cuMDhaDInI.) ( 109 ) 23 24 rAjA bhIma tihAM rAjiyA e, matisAgara maMtrI vAjiyA e; gajaroga jANI te dukha dhare e, maMtrI tava vanamAMhi ki e. 1 deva bhagati jANI ulasyA e, ma`trI pagaraja lei citta hasyA e; gajamastake* tilakaja kayA e, tava duHkha hatAM te savi hrI e. 2 pache atikhaLa rAjaRSi sa...care e, khemApura jaine Utare e; nara miradhI tihAM ati ghaNI e, te jANe zrI jinavara dhaNI e.3 ta eka gajapurathI tadAe; khemApurathI Avye ekadAe; RSi vAta hatI te savi kahe e, rAjA mana vismaya ati lahe e.4 rAja lAka sahu AviyA e, yati vAMDhe mana bhAviyA e; gurU dharma dezanA ghe kharI e, bhavijIve te bhAve dharI e. pa pacaraNareNutaNAM tilakaja karIe, savi zAMti hui teNi purIe; tava 'mAsakhamaNane pAraNe e, vasa'tapura AvyA bAraNe e. geAkhe purAhitanA dIkarA e, te beThA hatA nyatA e; yatizira mAjA te kriye e, zAsanAdevI tasa kara liye e. 7 25 1 AcArAMga, sUyagaDAMga, ThANAMga, samavAyAMga, jJAtAsUtra, bhagavatI sUtra, upAzakadazAMga, aMtagaDadazAMga, aNuttarAvavAI, praznavyAkaraNa ane vipAkasUtra. 2 hAthIomAM roga phelAyeA hateA. 3 paganI dhULa. 4 kAlerA-plega. 5 paganI ra4. 6 mahInAnA upavAsanA pAraNAne divase. cha vya'taranA vaLagADa jevA, 8 sAdhunA mAthAmAM joDA marAvyA. Ta hAtha tenA chedI nAkhyA. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) jyAnaMda kevaLI, rAjA leka sahue mili e, yati khamAve mana raLi eka yati kahe huM jANuM nahIM e, pAraNuM kAja A ahIM e. 8 tava devI kahe dIkSA liye e, te kara sAjA savi e lahe e, cAritra lahI tapa Adarie, bhavasAyara te pahata tarIe. 9 vihAra karatA IhAM AviyA e, mA khamaNane pAraNe na pAviyA eka ehane darisarNadukha TaLe e manavaMchita savi AvI mile e 10 deva bahu sAnidha kare e, punyabhaMDAra piote bhare eka maMtrI dukha dharate bhaNe e, meM niMdA karI mUrakhapaNe e 11 zeTha maMtrI beha tihAM gayA e, RSi khAmIne paMkhA thayA e; asUjhatuM savi prIchaviyAe, modaka na lIdhA te viSa ThaviyA e.12 karatAM garaLa nAkhI hatI e, dekhADe ANI thatI eka maMtrI tava dharama pAmi e, nijaghara jaIne virAmi e. 13 vaLi mA khamaNane pAraNe e, baSiteDI A bAraNe e, annapAna te savi AgaLa dhare e, "suravRSTi bahu jayajaya kare e14 deva suMdubhI vAje ghaNI e, te sAMbhaLI savi purane 10dhaNIe; sarva vRttAMta lake kahyA e, rAjana mana vismaya thayo e; 15 prabhAte jAuM vAMdavA e, kare mane ratha abhinavA e; tiNe same atibaLa rAjIe e,karma ATha nImeDI bhAMjio e.16 prabhAte te kevaLa lahae, vadhAmaNuM nRpa AgaLa kahe e; rAjA mana udghaTa thayee, maMtrIsyu vaMdana gaye e. 17 gurU dharmadezanA kahIe, bhavijIve te savila sahI e; rAjA maMtrI 2 deza virati kare e, nizcaLa mane dharama citte dhare e. 18 1 mAphI mAMgI. 2 hAtha sAjA thavA. 3 saMsArarUpI samudra. 4 madada. 5 nirdoSa-pavitra. 6 lADu jheranI lALa. 8 deva taraphathI phUla vagerenI vRSTi, devatAI nagArAM. 10 rAjAe. 11 kabula karI. 12 zrAvakadharma. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavana, (11) atikhala thatI mArage vAe, rAjA maMtrI nizcaLa thayA e, rAjA maMtrI sukhe rahee, vastusAra purohita gahagahe e. 19 bhava pahele e jANIye e, vaLI Aghe saMbaMdha vakhANIye eka purohitanAstika jANiye e, rAjA maMtrI jina dharma ANiye eka rAjA jina dharma citta dharee, te vipra taNe mana na visare e. 20 (DhALa bIjI-dezI epAInI.) eka dina rAjA sabhA majhAra, vasu prohita pAse matisAra, jainadharmanI kADhe vAta, bhInI jehanI sAte dhAta. 1 thApe dharmaja ulaTa ghaNe, purohita uthApe avagaNe nAstika mahine te che dhaNI, te maMtrI nAkhe avagaNI, 2 rAjA apamA jeha, kaMThe grahIne kADhaye teha; ghera jaIne besI rahyA, rAja sabhAthI dUraja thaye. 3 eka dina rAya zira duHkha thayuM, purahitane tava teDuM gayuM; tava tihAM vipre karI samAdhi, rAjA kAne lAge vyAdhi. 4 mahetA Upara mAMDyuM kuDa, zrAvakI vRtti te sI bUDa; kAmazAstranA lIdhA marma, kekazAstranA kIdhA zarma, 5 aneka pare te pese kAna, thaI zrAvaka raje rAjAna, kAma keka vaLI zAstraja jeha, rAjA AgaLa bhAkhe teha. 6 INa avasare maMtrI matisAra, kIdho jina-prAsAda udAra; 'biMba pratiSThA kIdhI bhalI, sahu jimavA teDayA mana rUli. 7 rAjA jamavA teDa sahI, vasu vipra te A vahI , 1 prasanna cittavaDe. 2 zarIra aMdaranA sAte dhAtuo-rasalohI-hADa-majajA-meda-mAMsa-vIrya sudhAM jainadharmanA marmamAM raMgAI rasabasa thaI rahI hatI. 3 vAtane kabula na kare-virUddha prazna uDAve. 4 niMdA kare athavA beparavAhI batAve. 5 ArAma. 6 zrAvakanI karaNI. 7 jinamaMdira. 8 pratimA. 9 AnaMdayukta thaIne. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jayAnaMda kevaLI. mahetAnI strI behu jeha, kare prIsaNAM manasyuM teha. 8 rAjAnuM mana vihaLa thayuM, strI dekhI haIDuM gahagAM; rAjA maMtrI vipraja jeha, nijanija thAnaka pahatA teha. 9 rAjA kahe "vADava suNa vAta, mahetA strInI meLe dhAta; nItizAstra mAMhi che kahyuM, strIratna rAjAnuM lahyuM. 10 e be strI te ratna samAna, te te ANe rAjAna; rAjA kahe nahi mAharUM kAma, e ni nahI mUkuM mAma, 11 je Ima karUM te jAye dharma, kuLa lAje ne huye kukarma; IcchuM ciMtavI rAjA rahyA, paNa te strIne guNe karI "dahyA. 12 vaLI vipra mAMDe parajrA, mahetA Upara phUDaja saMca; te suNaje sahue mana zuddhi, mahetA Upara phUDa kubuddhi. 13 sImADe rAjA che eka, tehasya rAyane che uga; mahetA nAme lekhaja lakhI, dUta eka pATha gharathakI, 14 pIpaMca senuM tasa dIdha, vAta vaLI te bIjI kIdha; te sAhI A sabhA majhAra, lekha dekhADe tevAra. 15 rAya vAMcI mahetA karI dIdha, maMtrI kahe durjana jana kIdha; rAjA vipra maLyA ekAMta, svAmIe dIThe vRttAMta. 16 e mahete che kUDabhaMDAra, tAharA rAjataNe kSayakAra; ehanI strI be che suMdarI, te maMdira ANe 12 zarvarI. 17 rAjAye mokalyA subhadra, maMtrI bAMdhI A vikaTTa; 13 kaThapaMjara ghA maMtrIza, nArI beha ghara lAvya Izi. 18 te mahene tava kAusagga kare, zrI jinanAma hRdayamAM dhare; 1 pirasavAnuM kArya. 2 brAhmaNa. 3 saMbaMdha meLavI Apa. 4 maryAdA-lajajA. 5 virahAnaLa pakavo e strIne guNa hovAthI te baLavA lAge. 6 jAsUsa. 7 mokalyA. 8 20 tolA sonuM, 8 kAgaLa-dastA veja. 10 hakIkta. 11 nAza karanAra 12 rAteM. 13 lAkaDAMne pAMjarAmAM Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyane jaya. (113) jIye te pare kIdhuM sahI, zAsanadevI AvI vahI. 19 mahetAne kahe ciMtA TALa, saMkaTa tAharUM bhajuM kAla; tava strIne saMtoSI kahI, nija thAnaka puhatI te surI. 20 rAjA strI pAse java gaye, kuchI dekhI jhAMkhe thaye; prabhAte mahetA pAse jaI, savi "aparAdha khamAve sahI, 21 rAjA maMtrI sabhA majhAra, dUta teDAvye teNIvAra; te bIhIte sarve kahyuM, svAmI paMca paLa sene thayuM. 22 purohita mAraNa kADhe rAya, mahete mAge karo pasAya; deza bAhara te kADhaye tAma, mahetAnI jaga vAdhI mAma. 23 eTale vana AvyA kevaLI, atibaLa rAjaSi te vaLI; rAjA maMtrI vaMdana gayA, karI praNAmane UbhA rahyA. 24 maMtrI pUche svAmI suNe, vipravayaranuM kAraNa bhaNe; gurU bele tuM sAMbhaLa mitra, bhava pAchalAtaNuM caritra. 25 nagara eka tuM mALI hate, strI behasyuM tuM sukhavilasate; tuja vADamAM jinaprAsAda, iMdrabhavanasyu mAMDe vAda. 26 te dekhI tuja upane raMga, bIjoruM eka haiyuM raMga; te dina narapati kare 1pasAya, AsthA AvI tuja tiNa ThAya, 27 dina dina tuM bahu pUjA kare, punyabhaMDAra INa pare bhare; 'hALI eka hatuM tuja pAsa, kAma karavA kere lAsa. 28 tehane tava te DAlI bharI, AgaLathI kADhaye hita karI, pAchaLathI te java jaI maLe, tava Se gADha kaLakaLe. 29 1 AkAza mArgethI AvI. 2 bhAgI nAkhIza. 3 devI. 4 koDha rogathI gaMdhAtI dekhI. 5 gunha. 6 kRpA kare-daragujara karo. 7 Ijajata. 8 jinamaMdira evuM bhavya hatuM ke tenI zobhA joI IMdranuM bhavana paNa zaramAI jAya tema hatuM. najarANumAM mUkyuM. 10 kRpA-nivAsa. 11 sAthI-madadagAra kheDuta, 12 bahuja kakaLe. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114). jyAnaMda kevaLI, te rIse tava kahyA kula, te rIsAvI gaye niTela mALI marI te maMtrI thaye, hALI jIva te vipraja bhA. 30 strI behue e strI lahI, vItaka vAta hatI te kahIM; rAya maMtrI pAmyA pratibaMdha, karma upara te thAye dha. 31 putrane rAje thApI karI, zrAvakI virati nija AdarI; paSadhazALAe te rahe, chaTha aThama karatA gahagahe. 32 devaloke e vAratA thaI, ehane bhAve ke nahI, deva deya tava AvI karI, upasarga bahulA kolA phirI. 33 tava te na canyA eka lagAra, sura "prazaMsI pahetA "ThAra; AukhuM pUruM karIne tatra, trIje kalpa te cyAre mitra. 34 have vaLi cA adhikAra, te AgaLa kaheryuM vistAra bharatataNe vaitADhaya vizALa, gaganavalUbhA nagarI bhALa. 35 cakradhara rAjA ati caMga, mALInI strIsyu karato saMga; tehanI kukhe "bhANa samAna, naravIra upane vanavAna. 36 cakAyudha nAme atisAra, tehane rAjA sepe bhAra; dIkSA leI kare vihAra, graMtha jANyA navi lAbhe pAra. 37 cakAyuddha rAjA mana raMga, naMdIsara pahutA uchaMga; AnaMda tihAM nATaka kare, deva eka tehanuM citta Thare. 38 kAmadakI tava vidyA dIdha, mana ciMtavyo manoratha siddha; A nagare manane raMga, vidyA sAthe girine zaMga. 39 INa avasara 1deglaMkAne dhaNuM, merUnI yAtrA karavA bhaNuM, zatakaMThanuM khaLyuM vimAna, nIce thaI juve sAvadhAna. 40 1 laDavA mAgyA. 2 caLAve. 3 kaSTa-pIDA-harakata-na sahevAya tevI vedanA-bhaya. 4 devatAo vakhANane. 5 ThekANe. 6 tyAM. 7 trIje devaloke. 8 sUrya. 8 sovana sarakhI nirmaLa tejasvI kAMtivALA, 10 zatakaMTha rAjA. 11 aTakayuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) pUrva vRttAnta nAgapAsa te AMdhyA rAya, karI upadrava lakA jAya; rAma eka te cUke nahI, vidyA pUraNu tehanI thaI. ISNu same nara AvyA dAya, vAta sAMbhaLeA svAmI sAya; uvajhA nagarI che ati "tuMga, zrIcaMda rAja kare ati 'caMga kanyA ATha ache atisAra, jANe devIne avatAra; 4 tihAM jai jo tuchyA varA, tA sarakhesarakhA aNusaro. 43 zera vajADI cAlyA tihAM, adhyA nagarI che jihAM; zrIcaMda rAjA te saja thaI, sAhumA AyeA senA grahI. 44 aneka pare yudha kIdhA ghaNA, punya chUTayAM te zrIca'dataNAM; mana vairAge bhALyu jAma, sure UpADI kADhayA tAma. ti samIpe mUkyA sahI, tatra teNe tihAM dIkSA grahI; suta tehanAne ApI rAja, kanyA paraNI sAthyAM kAja laMkApatistu' mAMDI roSa, te sAme cAlyA bahu kAsa; zatakaH rAjA ati maLa bharyAM, sAme AvyA uddhRTa dharyAM. 47 yuddha aneka samaLa tihAM thayAM, rasanAce navi jAye kAM; zataka" te cAlyuM nahI, grahI kakhaje nara madhye sahI. 48 vaDanI DALe te AMdhI, tava rAnta Atama sAdhiyA; zAsanadeve cheADI karI, veSa sarva te AgaLa dharI. tava zataka hai dIkSA grahI, mugatipatha te cAlye sahI; tava rAjA page AvI namyA, krodha ghaNA cakrInA zamyA. 50 41 45 1 sApanA vIMTAvAthI sajaDa baMdhanamAM AvavuM tevI vidyAvaDe muzkeTATa bAMdhI lIdhA. 2. rUMvADA jeTale paNa na caLyeA. 3 uMcu. 4 uttama. 5 bhera nAmanuM vAtra ahIM prasiddha che. 6 devatAge. 7 gAu. 8 jIbhathI. 9 meAkSane rastA hAtha karavA taiyAra thayA. 49 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) jayAna vaLI. tasa suta rAje thApI karI, ghaNA rAyanI kanyA varI; pAchA vaLIne cAle jise, vAta huI te suNo tise 51 dikSaNa-zreNi rAjA manuvega, tehune sahasa kanyAnA iMga; chaDe prayANe cAlyA tihAM, manuvega rAjA che jihAM. tehasu cudha te kIdhA ghaNA, ati harakha purhutA manataNA; cakra lAgyuM manuvegaha tanna, cakra khamAve sudhe manna. vairAge nija purI lAvIe, kanyA paraNAvI bhAvIe; para 53 54 putra vaDAne ApI rAja, Ape sAcA AtamakAja. cakAyudha rAjA guNa bharyAM, nija puri Avye bahu parivaU; kanyA sALa kaisahasa tihAM varI, cakrIRddhi te pAmI kharI. 55 IMdrataNI pare vilase bhAga, duSTa dukAla kA nahi sega; RSi zrIcaMda manuvegaja jeha, sahasrAyudha mAkSe gayA teha. pad zatakaThe je lakAnA rAya, bhava paMcame te mAkSe jAya; e varatAMta eTale rahe, AghI vAta kavIyaNu kahe. ( duhA.) zArada mAta prabhumI karI, kahecuM caritra rasAla; jayAnaMda have varNavuM, ANI harSe vizALa. jabUdIpamAMhi bhale, bharatakhaMDa suvizAla; jayA nAme nagarI bhalI, iMdrapurI sama bhALa. rAya vijaya ati dIpatA, aMdhava jayAsujANa; ariphrelagaMjana zaiAbhatA, jANe jo bhANu. vijaya ghare vimaLA satI, jaya te kamalAka tha; zeAbhAge karI dIpikA, cAle sUdhe patha. 57 1 ra 3 4 1 vaitADhaya parvata upara uttara zreNI ane dakSiNu zreNI evA khe vibhAga vidhAdharAne rahevAnA che. 2 pAtapAtAnAM. 3 seALa hajAra 4 sUrya. 5 pAMsare raste-sIdhe AcAra mArge Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvavRttAnta (17) bhava asaMkhyAtA karI, pure hitane je jIva dhumaketu te Upane, karate pApa sadIva. vimalAne kukhe avataryo, dhUmahaketu caveNu; siMdha kara supana ja lahI, siMgha nAma dharyuM teNu. 6 maMtrI jIva te avataryo, kamalA kukhe sujANa; sAta sAgara Aya jogavI, trIje kaE ThANa. jamyA pache lakhamI ghaNI, vAdhyA deza bhaMDAra; jayAnaMda nAmaja dharyuM, ucchava jayajayakAra. kumara behu te vAdhatA, sarakhA sarakhI joDa; vana bhItara ramavA gayA, ANI manamAM pakeDa. rUpa ane pama ati ghaNuM, jANe iMdra samAna; rAjAne vallabha ghaNuM, tima tima vAdhe vAna. ramata karaMtA ati rase, ravi astAcala jAya; te dina vAso tihAM vasyA, suMdara jaI "suhAya. 11 nATaya ane pama sAMbhaLI, zabadataNe anusAra; jovA te beha gayA, RSi dIThe tiNa vAra. 12 gurUne kevaLa Upane, "sura kare nATaka "caMga; te behu tava harakhIA, manasya lAge raMga. gurU dharmadezanA kahI, te pAmyA pratibaMdha samakita grahyuM sUdhe mane, te behuce tihAM dha. 14 prazna karUM svAmI suNe, pUraNa karI pasAya; kuNa sura e nATaka kare, kihAM che ehane kAya? 15 1 cavI garbhAvAsamAM AvyA. 2 ara. 3 trIje devalokathI. 4 aMdara. 5 umaMga-AnaMda. 6 rammata. 7 sUrya astAcaLa parvata The javAthI asta thaye jaNa. 8 sAre ThekANe che devatA, 10 sAruM 11 sarala manathI. . Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na kahe hati bhalI paNa utA (118) jyAnaMda kevaLI. gurU kahe vatsa suNe tame, je che e vRttAMta; caMpA nagarI ati bhalI, leka vase tihAM saMta. 16 naga vaitADhe huM rAjIo, sUryagrahaNa utapAta; te dekhI dIkhyA grahI, karma karavA ghAta. vidhyAcale huM AvIo, pAvasa kere kALa; cyAre mAsa ja pacakhiyA, guphAtaNa te sAla. mRga sArasa ne rejhaDAM, AvI suNe vakhANa; samakita dhArI te thayAM, vahe zrI jinavara ApyuM. 19 te pAse nagaraja bhaluM, virasena tihAM rAya; bhIma sema che bhaTa bhalA, seve temanA pAya. rAe tasa Ayasa diye, mRgayA jAo deya; mRga mArIne vegamyuM, maMdira lA sAya. bhaTa behu te saja thaI, gayA te vanamAM jAma; mRgalAM bahu dekhI karI, mAraNa lAgA tAma. bANa eka lAge nahi, manasya ciMte teharu kAraNe koI guphA mahaM, Ave joIe eha. te behue tihAM AviyA, munI dekhe tiNa ThANa; mRgalAdika tihAM ekaThAM, mana zudhe suNe vakhANa. bhIma sema vismaya thayA, beThA aMjali joDi; munivara dIe dezanA, suNe te manane keDi. hiMsA che jIvanI, samakita grahI zubha bhAva; nija maMdira AvyA sahI, je INe prastAva. durajana jaIne vina, hiMsA na kare eha; 1 putra-priyamAnubhAva. 2 parvata. 3 varasAdanA samaya. 4 AjJA hukama. 5 zikAra karavA mATe. 6 ghara. 7 taiyAra. 8 bane hAthane jeDI. 8 rAjAne. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvavRttAnta tiNe kAraNa vaLI mekale, prabhAte mAraNa teGa. bhIma sema e vana gayA, mRgalAM AvyAM jAma; bhIme rasAya viNAsiyAM, sahI rAjAne kAma. soma kahe mArUM nahIM, mAharU niyama khacitta; rAjAne kahe nava maLyAM, ThAme rAkhyu citta, bhIme bhedaja bhAMjIe, rAjA kIdhA bhUta; prabhAte rAjaja pAmasyA, puNya karI 11anunni. sema gurU pAse jaI, nizA raheA tiNu ThAma; bhUpa peTa du:khaja thayu, rAte mue tiNu gAma. gajamastake kalaza ja bharI, senA AvI sAtha; ( 119 ) 27 gAma eka tujane diuM, mArI lAve 4pUta. bhIme payasa zira karyAM, sAme jANyu* jAma; AgaLathI nAsI gaye, pUrUM dhAyA tAma. AgaLa sAma pUMThe bhImu, mArage cAlyA jAya; samUchima dhari paDI, ThavIe na jAya pAya. te dekhIne citave, eka jIvane kAja; ghaNA jIva duHkha pAmaze, kAusage rahe mahArAja. pUThe bhIma AvI maLyA, mUke prahAra aneka; sAma DIle lAge sahI, dhyAna na cUkA kSaNa eka. 34 dhruve tihAM sAnidha karI, pAhANe mAryAM bhIma; rAjAne te vaLI kahyuM, sAme vALI sIma. devI tava parasana thaI, meM tuja joyuM manna; 28 29 30 31 32 33 35 36 1 jyAre. 2 te mArI nAkhyAM. 3 bhabherIne bhUta jevA banAvyA. 4 putra. 5 hukama mAthe caDAvyeA. 6 deDakI ? cha jhaTakA ceTa. 8 zarIre. 9 pattharathI. 10 maryAdA lApI-AjJA bhaga karI-hukamanuM apamAna karyuM. 11 haMmezAM. 12 rAta. 37 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) jayAnaMda kevaLI. semataNe zira DhaLIo, puNya phaLyuM jaganAtha. 38 jinamaMDita pRthavI karI, UraNa kIdhA leka; cheDe aNusaNuM AdarI, te pAmya suraka e jANe te devatA, bhagati jANI mana eha; huM te hUo kevaLI, nizca jANe teha. kumara deya teva sAMbhaLI, vismaya pAmyA manna; samati sUvuM AdarI, ciMtavatA dhana dhana. prabhAte nagaraja AvIA, manamAM dharI uchAha; Ima karatAM kautaka thayuM, te suNaje naranAha. (DhALa 3 jI-dezI epAInI), eka dina nRpati vijaya mana dhare, mAhAre sthAna rAja kuNu kare; nimiti eka A tadA, mAna deI te pUche mudA. 1 dina bIje tava kahe rAjeda, rAja kareze sujayAnaMda, trikhaMDagatA jANe eha, meze jAze nahI saMdeha. 2 saMghasAra tuja je saMtAna, aNAcArI ne narage gAna; paMDita Isyu kahIne rahe, rAjAne mana nizca thaye. jayAnaMda Upara bahu heja, dIpe jehavuM caMdraja teja; saMghasAra anyAyI bahu, rAve AvyuM mAhAjana sahu. 4 rAjA mane kare navi rahe, te rAjAne ati duHkha dahe, eka dina bhAI behu maLI, vAta karI ekAMte vaLI. 5 putra tAhArAne dIje rAja, prajAtaNuM savi "sIjhe kAja; meM nimittI pUchayuM eka, tiNe sahu mujane kahyuM viveka. 6 1 jinarAjanA maMdiromaya athavA to jainadharmathI zobhitI pitAnA rAjyanI pRthvi karI dIdhI. 2 devAthI mukta karyA. 3 devaloka. 4 phariyAda karavA mATe. 5 siddha thAya. 6 bhaviSya kahenArA jezIne. 7 jANavAmAM na Ave evI rIte rahelI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyabhra, (121) dAsI eka pAna ApatI, te pAsuM huMtI achatI; eka dina saMghasAra je nAma, pAna udAlI lIdhAM tA. 7 baralI dAsI viNaTho Aja, ehavA che te bAyuM rAja; ghaNuM mAna deI pUchIuM, tava bhuMe sarave kahyuM. saMghasAra manamAMhiM dhare, nyAnI mArUM te syu kare, jayAnaMdane mArUM sahI, te vAta mana mAMhi rahI. dAsI rAjA pAse gaI, vAta pAnanI saghaLI kahI; rAjAne mana rIsa apAra, kamara teDAvye teNI vAra. 10 mAhArI dra mAvisa tuM, ehaja kathana kahuM chuM huM; suNI kuMvarane cite tAma, jyAnaMdasya bole mAma. 11 ApaNuM sahI parade pharI, vividha dezanAM jaIe 'carI; ekaja sUtre tava thayA beha, vATe sarIkhuM saMbala leha. 12 mArage jAtAM cAle jAma, saMghasAra te bele tAma; kisI vAratA baMdhava kahuM, te sukhe sahI mArage vahuM. 13 saMghasAra ehavuM mana dhare, kAma mAhArUM sIdhuM sare, karI buddhi parapaMca aneka, ehanAM lecana kADhuM che. 14 saMghasAra te bele alI, pApe jaya sahu bole vaLI, jayAnaMda tava bole hasI, dharmejaya mAhAre mana vasI. 15 saMgha kahe kAMI paNa pAMkIye, hAre te lezana kara diye, hAnuM gAmaja AvyuM eka, pUchayuM adhikArI aviveka. 16 tiNe bhUDe pApe ja kahI, jayAnaMde te navi sahI; AgaLa jAtAM mArI AMkha, jayA bhaNe ehanI zI sAkha. 17 nAnA gAmanuM jANyuM nahI, vArtA kAga haMsanI kahI; saMgha kahe te kahene brAta, je che haMsa kAganI vAta. 18 1 rIta rivAja-caritra. 2 bhAtuM-vATakharcA. 3 AMkho mULamAMthI phoDI nAkhuM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) jayAna' kevI. 19 haMsa hIssuM mAraga jAma, vAyasa ekaja mUDe ghAya; husI kahe kADho ehune, tava hase kADhaye tehane dhAine vAyasa lAgA pAya, ama ghara pavitra karo huMsarAya; Aja abhyAgata rahe| tuo deva, thayu' asura ame karazuM seva. 20 rAkhI rAta ne bhAjana dIdha, bahu mAnasyuM Adara kIdha; prabhAte vAyasa gAmaja jai, cAvaTIyAne vAtaja kahI. 21 haeNsa hu'sI che mAhure vAsa, vaDhatAM khAvazuM 'tumarca pAsa; tenI huisI levA jANI, strIne kAraNe khapa che ghaNI. 22 tehanI tuchyA pUravI sAkha, nahItA cApAM kADhu* AMkha; 25 tava cAviye hAsaja bhaNI, puNya pApa nava joyuM gaNI. 23 haMsa uDIne cAle jise, vAyasa pAche AnyA tise; * kAga kahe haMsI mAharI, hasa kahere kema tAharI ? vaDhatA vaDhatA gayA nyAyavaTe, cAvaTiyA tava sivaUmaTe; kAgathakI te khIhatA sahI, huMsI kAganI jADe kahI. tava hase vaLI mUkI pAka, dhiga dhiga gAmatA e lAka; kAga te jaine lAgeA pAya, lIe huMsI cAle! hai'sarAya. 26 jayA kahe sAMbhaLa saMghasAra, nagara Avaze bhaluM susAra; uttama nara pUchIzyuM eka, te kaheze te karavu cheka. mArage cAlyA jAye jise, vizALapura te Avyu tise; jayavizALa rAjA paabhirAma, jhulecanAruM vilase kAma. 28 sAmamA eka vipraja vase, Agama zAstra veda abhyase; kuLa puSpAdika leI sAra, pUchaNu cAlyA tihAM kumAra. 29 AgaLa mUkI khele hasI, pApa punya jaya haiAe kisI; AcAraja kahe e zI vAta, dharmejaya te jagavikhyAta. 30 1 kAgaDA. 2 paMcAtiyA-ceAvaTa cUkavanArA-takarAra patavanArA. 3 mAre ghera. 4 tamArI pAse, 5 maneAhara. 24 27 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArabdhanI anukULatA, (13) rAjaputra se paMcaja jeha, paMDita pAse bhaNatA teha, te bahu tihAM bhaNavA rahyA, mana ciMtavyA mane ratha thayA. 31 jyAnaMda zira meTuM karma, zastra zAstranA zIkhyA marma, saMdhasArane neve mu, bhaNatAM gaNatAM akSara dukhe. 32 manasyu paMDite jayA dharyo, karI pasAya agraNI karyo; eka dina paMDita save kumAra, UbhA kIdhA rAjaduAra. 33 parIkSA dekhAva nava navI, rAjAne mana vimaya havI, tava AcArya kare parapaMca, tADa upara te mAMDa saMca. 34 tehane agre pIchuM meranuM, e bAMdhyuM nirakhe ekamanu; te mAMhele bANaja eka, bANe khUTo karI viveka. 35 mArI mArI thAkA sahu, vALa na lAge bANaja baha; jayAnaMdane sAnaja karI, tava UThe ALasa paraharI. AcArajane lAgI pAya, bhIyA bhAthAne saja thAya; pahele bANe cUTe vALa, tava manamAM je bhUpALa. gaja toLI dekhADyA vaLI, haya parIkSA dAkhI raLI, zastra zAstranA yA marma, daMDayuddhanA jANyA zarma. 38 paMDitane pUche rAjAna, kavaNa chAtra e sAcuM mAna paMDita bele huM navi lahuM, kSatrI jANuM chuM te kahuM. 39 ati prasAda rAjAe karI, pAse rAkhe bahu hita dharI; aneka parIkhyA joI sahu, kAma kAja te sepyAM bahu. 40 bahu AdaraNya mAMDI jaMga, maNimaMjarI paraNAvI raMga, dhana kaNa kaMcana keDi pasAya, haya gaya ratha bahu Ape rAya. 41 "parikarasyuM Ape AvAsa, pAyaka rAkhyA mATe grAsa, 1 pAMcase (500), 2 AgevAna mukhya vidyArthi. 3 rAjakArarAjAjInI hajUramAM. 4 tADanuM jhADa. 5 vidyArthi bALaka.6 kRpA nivA. jasa-zirapAva, 7 parivAra. 8 meTA girAsa sAthe moTI padavI upara kAyama karyo. 37 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) jyAna kevaLI, sukha vikase che iMdranI pera, saMghataNe mana sAle vira. 42 eka dina jyA pUche saMghane, tuM jhAMkhe kima te kahe mune, ApaNu je paradeza javAya, vividha carI te dIse bhAya. 43 jayAnaMdanuM moTuM citta, maNimaMjarIsyuM jhAjhuM hitta; kSaNe eka pA che navi thAya, te sahI kema paradeza javAya. 44 saMghasAre ghaNuM tAIo, madhya rAtre gharathI kADhIo, bArasAkhe zAkaja eka, ati suMdara te vaDe viveka. 45 pAchaLa strI te jAgI jAma, kaMta na dekhe pAse tAma; pazcAtApa kare te bahu, 'tAta pratye jaNAvyuM sahu. 46 joyAM deza pATaNa ne gAma ke navi jANe tenuM ThAma, zAkhuM zaloka lakhyuM che jeha, maMjarIye sahI dIThe teha. 47 (zleka) 2vA jaLAzayeqSTa, mAsAMzcigechu kautukAtuM; varSo su kurUne haMsa, svapade mAnase rati. (duhA) haMsA ramaLa karataDA, deza videza bahu bhakti, pAvasa Rtu te pAvasa, mAnasarovara "ratti. (copAI) eha leka vAMcI maMjarI, sukhI thaI tava te suMdarI cAlyA cAlyA jAye jAma, AgaLa parvata Avye tA. 48 dukhI thayA bahu bhUmi pharI, tava saMghe vANI UcarI; tAha dharma te kethe thaye, jayA bhaNe tuja saMge gaye. 49 tAhare pApe e phaLa jANa, jayAnaMda eha balya vANa; te ApaNe sahI e thAya, huM thAkuM chuM nizce pApa. 50 1. pitA. 2. ramatagamata. 3. jAtajAtanAM. 4. varSAdanI mesamamAM. 5. sukha vilAsa. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakAravRtti (125) ApaNuM Aja pratijJA eha, phAsu bhejana lAve che; te tehanI sahI kADhe AMkha, te vacamAM zazi sUraja sAkha. 51 IsuM kahIne saMgha cAlI, caMDasena bhIle jhAlI; bAMdhI kuTIne leI rahyA, kalAhala tihAM sabaLA thayA. para jayAnaMda suNa tihAM gaye, vaDhavA saja thaI Ubhe rahe; aneka pere karI saMgrAma, caMDasena te grahiye tAma. pa3 saMgha mUkA jere karI, jayA kIti bahalI vistarI, caMDasena tava lAge pAya, ama ghara pavitra kare mahArAya. 54 uttama nara sAhasika sujANa, bhIla maMdira kIdhuM melANa; divasa keTalA sukhe atikrame, je vAta huI INa same. 55 eka dina caMDasena ciMtave, mahAsanane bhajuM have, sAtamI pALataNe te dhaNI, tehane tenA che atighaNuM. pa6 sakaLa senA meLI sajA thaI, jayAnaMda saMgha sAthe bhaI; subhaTa seve meLI ati ghaNuM, kahetAM pAra nA tehataNu. 57 mahAsanane jANuja thayuM, uThe sajaja thAo sahu kahyuM, sAme Avye mahAbaLa bharyo, saMgrAmeM saMgha AgaLa karyo. 58 saMgha saMgrAma te bhAgo jAma, caMDasana vaLI Avye tAma; saMgha caMDane baMdija karI, pAcho cAlyo ulleTa dharI. 19 jayAnaMda nara jANaja thayuM, sakaLa yuddha te pote grahyuM. mAhAsenanA nAThA bhIla, mArI pADayA na kare lIla. mAhAsanane bAMdhI grahI, caMDa saMgha mUkAje sahI, saMgha vicAre e duHkha ghaNuM, jayAnaMde mUkAvyAtaNuM. 21 caMDasenanI pALaja jihAM, mahAsana grahI A tihAM; jayAre te bhAMgI saMgha, mahemAhe kIdhe baMdha. dara dina kete caMDa te muo, jyAnaMdane rAjya ja hue; 1 sUjhatuM-zuda-taiyAra maLI Ave evuM. 2 mukAma. 3 ekaThA karI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jyAna kevaLI, jayA kahe mAhare khapa nathI, saMgharAya che vArU bhathI. 63 saMghasAra te rAjA thayA, jyAnaMdanI meTI mayA; pAla mAMhi te rAjaja kare, jayAnaMda kIti vistare. 64 eka dina saMgha kahe suNa brAta, girimAlaNa devI vikhyAta; tehanI pUjAnuM che kAma, uttara sAdhaka thAo svAmI. 65 kALI caudaza kALI rAta, te behu AvyAM ekaja jAta; girimAlaNI devI prAsAda, trIje ke navi kIdhe sAda. jayA ughADuM khAMDuM karI, devaLa bAra rA satadharI; saMgha te vidyA sAdhana kare, kapaTabhAva manamAM aNusare. 67 saMgha kahe suNa jayAnaMda, sAdhI vidyA thaye ANaMda, have tusse jaI nidrA kare, nija tana pite sukha aNusare. 68 jyAnaMde sukha nidrA karI, tava saMghe karI lIdhI chUrI; hadaya caDhIne kADhe AMkha, trIjI pAse devI sAkha. 69 te kahete dharmajya sahI, saMghasAre e vANI kahI, pApe te meM pAmyuM rAja, have dekhADe puNya kAja. 70 Isyu kahIne kAme gaye, jayAnaMda tihAM dukheM dahya; jIva e karaNuM tAharUM jANukhamiye te lahiye nirvANa. 71 Isyu vimAsI kAusaga rahe, girimala devI tava kahe, eka jIva tuM Ape muja, te huM lecana ApuM tujaja. 72 kAusaga pArIoe tadA, e zI belI vANI mudA; para chava te pitA samA, Apa "samevaDa para AtamA. 73 te tuM muja ArAdhana vIra, cana ApuM sAhasa dhIra; jayA kahe e ma kaho vAta, maMdiragiri je vAye pAta. 74 1 kRpa-dayA. 2 sAdhanAranI pAse madadagAra thaI rahenAra, 3 charI. 4 avazya. 5 potAnA jevo bIjAno AtmA jANo, 6 merUparvata vAyarethI je paDI jAya te. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmedraDhatA. ( 127 ) tava te manasyu rUDI surI, jayAnaMdane vedana karI; mArUta anei taNA parasaMga, samakitathI navi TALyA raga, 75 aneka upadrava khIjA karI, upAya karI te thAkI surI; merUtaNI pare acaLa dhIra, navapada matra jape te vIra. devI kahe tuM suNa mahArAja, sAhase sIjhe saghaLAM kAja; hu' tuja tUThI leAcana dIdha, mana ciMtanyA manAratha siddha. 77 devI te dharmaja khUjhavI, parama rAgiNI devI havI; bhava pAchalA te dekhe tAma, zrAvikA hutI nAhane gAma. 78 putra ekane dukha tava thAya, zAca dharma kApaDI kahI jAya; zAca dharmanI saMgata lahI, samiti jaivamIne aLagI rahI. 79 girimAlaNI devI thai marI, te jANe sAdhAraNa surI; dharmAcAraja tu muja sahI, tuja 'usIkaLa thAuM nahIM. 80 aneka pare ApyAM AbhaNuM, vidyA dIdhI 'viSa apaharaNa; STi dIThe parabhajanI, trIjI Ape janarajanI. aneka svAgata kIdhI mahu, rasanAye hu ketuM kahuM; svAmI vAta suNA abhirAma, kAMi kaheA muja sarakhuM kAma. 82 devI bhaNe jAze! kuNu ThAma, kumara bhaNe hemApurI ThAma; kSaNa ekamAMha te surI, lAvI mUkyA hemajapurI. haeNmaratha rAjA rAja karata, adghiLagajana sajjana sauMta; nagara madhya te kare praveza, zakuna ghaNA tava hAya azeSa. gaDha maDha maMdira poLa prakAra, vADI vAva sarAvara sAra; jinama`dira "harimaMdira khaDu, nija nija dharme varte sahu. 85 cArAzI cauTAM abhirAma, rAjA hemaratha jANe rAma; 76 81 83 84 1 pavana. 2 arIhaMta-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu-nAnadarzana-caritra-tapa 3 bhraSTa thaIne 4 devAdAra-gucAra. 5 ghareNAM, 6 jherane nAza karavAnI. 7 jIbhathI. 8 koTa. 9 viSNu maMdira. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) jayAda kevaLI, prajAtaNAM te saMkaTa hare, kAraja dharmataNa vaLI kare. 86 'trika cAcara cauTe saMcare, leke sarva vimAsaNa kare, ke makaradhvaja nAgakumAra, ke e IdritaNe avatAra ! 87 cA cAlya tihAM pahatta, juThANe jihAM jhAjhA ghUta; te sAthe bahu rAmata karI, dazalakSa chatye cAturI. 88 jina guNa gAya na jANyA je, "aLaviryuM savi ApyA teha; eha vAta gaI rAjA pAsa, maMtrI "pAThavyA mana uhAsa. 89 AvI maMtrI kare praNAma, vijaya kuzaLa te pUche tAma; svAmI pUraNa kare pasAya, kRpA kare tuma teDe rAya. 90 jyAnaMda te vege tihAM, hemaratha rAjA beThe jihAM, sAhAma uThI mAnaja ghaNAM, sevanamaya mAMDayAM besaNa. 91 sabhA sahake vime thaI, brahmA idra e A bhaI, gaThi karaMtAM veLA thaI, bhejana karavA uThayA laI. 92 te beha aMtaHpuramAMhiM, jamavA cAlyA mana uchA hiM; bhajana karI beThA ekata, have suNe bahu mana nizcaMta. 93 mAhare paMcase ateharI, se beTA Upara kuMarI; rUpe te apacharane dame, "surI save te AgaLa rame. 94 tahAre mujane ciMtA thaI e sarakhe kuNa maLaze bhaI kuLadevI relI suraMga, te ArAdhI maTe jaMga. 95 supanaMtaramAMhi paNa kahyuM, te meM nice savi sahyuM; jAvuM ramI "TakA dazalAkha, aLave deze lokaja sAkha. 96 1. traNa rastA, cAcaracAra rastA, bajAra. 2 kAmadeva. 3 jugArI. 4 jinaguNa gAnArane rIjhamAjane lIdhe te daze lAkha ApI dIdhA. 5 mekalyA. 6 vAta. 7 apsarAone paNa rUpamAM harAvI de tevI. 8 devIo paNa rUpa upara phidA thaI teNI AgaLa nAcyA kare che. 8 paisA-rUpiyA. kI , Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevIvANuM, (129) te tuja putrIne vara sahI, eha vANuM meM tujane kahIM; trikhaMDagatA thAze teha, tuja putrIne varaze jeha. 7 te savi vacana ApyuM paramANa, paraNe kanyA sahI kare vANa; jayA kahe sAMbhaLa rAjana, jAtI kuLa navi mAne manna. 98 nRpati kahe vANI devathI, jAtI kuLa kAMI jevuM nathI; hemaratha bhUpe ucchava karI, jayA paraNu mana hita dharI 99 gaja ratha gheDA ApyA deza, maMdira maTe vazyA nareza; sukha bhagavate tihAMkaNa rahe, deva degaMdukanI pari lahe. 100 [zrI vijayAnaMda gurU vANI jANu, mIThI jehavI amRtakhANa; teha surNane huo ANaMda, jema cakorane dIThe caMda. 1 kavi vAne kahe zira nAmeNa, paMDita jananA paganI re; ullAsa eka e pUre sahI, kathA jayAnaMdanI kahI. 2 itizrI vAnA kavi viracita zrI jayAnaMda rAjarSi rAsaprabaMdha viSe pUrvanA traNa bhavacaritra varNana, dharmaprApti, sema bhIma kathA, videzagamana, haMsakAganidarzana, vizALapurI kaLAgrahaNa, kanyApA grahaNa, mahAsena caMDasena pallI pati sAthe saMghasAranAM jayAna karelAM baMdhanamukta, saMgharAjyasthApanA, netra kahI levA girimAlinI devInuM ArAdhana, netra kahADavAM, duHkha prasaMge karmavipAkanI smRti lAvavI, devaupadrava, devI pratibaMdhana, netraprApti, hemapuragamana, jugAramAM jayaprApti, rAjakanyA pANigrahaNa Adi kathAnaka sahita pahele ullAsa saMpUrNa For Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130) jayAnaMda kevaLI, ullAsa bIje. (vastu che.) namiya jinavara namiya jinavara dharI ullAsa, - zrI zrutakevI vInavuM karI pasAya muja Apa vANI, zrI vijayAnaMdagurU namI karuM caritra ati bhAva ANIe prathama ullAsa pUre thaye te savi tuja supasAya, ullAsa vaLI bIje karUM vANI deje mAya. (duhA ) eka dina rAjA vInave, sAMbhaLa kuMara sujANa; ama kuLadevI relI, tehane bahaLe prANa. ama kuLa je putrIya vara, ehane e AcAra; jIva ekanI bali diye, tehane nita jayakAra. 2 kumara kahe e mujathakI, nicce na heya karma, devI mujane zya kare, nizcala rAkhuM dharma. devI prati rAjA bhaNe, je te dI mujaja; muja putrIvara te sahI, te navi mAne tujaja. tava devI keE bharI, kIdhAM netra "ragara; Aja nizA parabhavuM, ni AvI tatta. 5 jyAnaMda te sAMbhaLI, zrI jinavaranuM yaMtra, AgaLa dharI kAusaga rahI, sama navapada maMtra. 6 madhya rAte AvI surI, kIdhA upadrava keDi; dhIra thaye cUke nahIM, tava te rahI kara jehi. 7 1 evI rItanuM kare-paDelI paraMparAnI cAla. 2 eka jIvanuM balidAna devI AgaLa apAya. 3 kAma. 4 lAlacaLa, 5 rAtre upadrava karUM. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadahatA. (13) suprasanna devI thaI sAMbhaLa sAhasa dhIra; tuja sAhase tUThI sahI, mAga mAga vara vIra. 8 kAusaga pArI bUjhavI, thaI te samakita dhAra; zrI jinanI suprabhAvikA, dharmataNI te sAra. 'rUpaparAvarta auSadhI, dIdhI eka sucaMga; narapatine kahetI gaI e nara dharma raMga. devI hiMsAthI TaLI, japate zrI jinanAma; INe same je nIpanuM, te suNaje sahu tA. 11 sabhA sahake sAmaTI, beThI IdrasamAna; tava vanapALaka vInave, gurU AvyA 'cihuM jJAna. 12 gurUvaMdana sahu cAlIA, senA saghaLI sAtha; paMca abhigamana sAcavI, beThA je hAtha. 13 gurU dharmadezana kahI, suNI te bhavijanavRMda; rAjA samakita Ucare, pApatimira thayAM maMda. 14 pura AvyA ullAsasyuM, aMge ullaTa-pUra; anya purUSa AvI kahe, sAMbhaLa rAjA ra. 15 "kelaka eka vana AvIe, te ati prioDha apAra; vADI sarve niradaLI, baLa navi lAle pAra. teha suNIne saja thaI, rAjA cAle jAma; tava suta AvI vInave, e che amAruM kAma. 17 jayAnaMda sAthe a che, bIjA subhaTanI keDa; vAvamAMhi paravaryA, baMdhava kerI joDa. 1 rUpa pheravI nAkhavAnI jaDIbaTI. 2 mati zrata avadhi ane manaparyava jJAna. 3 joDAM chatrI zastra astra taMboLa Adine tyAga karI uttarAsaMga yukta vaMdana karavuM. 4 sUra 18 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132) jayAna kevaLI, varAha sAme AvIe, kareja yuddha apAra; te sAmuM ke navi rahe, sahu bhAguM teNuMvAra. 19 jayAnaMda tava UtarI, hAye sUara jAma; te AgaLa te navi rahe, nize bhAge tA. 20 AgaLa varAha pUche jyA, paDA kAnanamAMhi; cauda deto thaI AgaLa Ave tyAMhiM. 21 teharyuM yuddha ghaNuM karI, Upara caDhiye jAma; nagara bhaNI cAle nahIM, me cAle tAma. marmasthAne gaja mAriyo, nAkhe sarevaramAMhiM; jalatarIne pALe gaye, dIThe vaDa eka tyAMhiM. 23 diza saghaLI niradhAravA, Upara caDhiye tAma; magati te cAliye, mULe tApasa ThAma. 24 tApasa sAhamAM AviyA, preme praName pAya, ketika eka dekhI karI, ciMte jayAnaMdarAya. 25 Dhela taLAI pAtharI, Upara beThe vAgha bahu tApasa sevA kare, eka te caMpe "pAga. 26 te dekhIne pUchiyuM, koNa e kSe varatAta, tApasa kahe bhejana kare, pache suNeje saMta. 27 bhejana bhagati bhalI karI, sahu beThA eka ThANa; tApasa ekaja ati bhale, jehanI madhurI vANu. 28 tApasa jayA prati kahe, sAMbhaLa sAhasa dhIra; e varatAta e che ghaNe, nize jANe vIra. sUrI pura nAme nagara, epe jima suraleka; naravIra nAme rAjiye, varate puNyazaleka. 1 sUara. 2 vana 3 cAra dAMtane hAthI thaine 4 AkAze. 5 paga. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApasavRttAnta. tasa ghara senAnI bhalA, rivIra teMhanu nAma; nyAya nIti nipuNa sakhala, jANe sArU gAma. te pAse che ThUkaDuM, nagara bhAjapura caMga; tasa nRpati bheja sahI, dharme jehavA gaga naravIranA te mAlA, prema ghaNA anapAra; bhANeja Upara heta bahu, tehanA nAve pAra. tehane verI che vaDA, sUra nAme vaLI je; kaTaka leine AviyA, nakhaLeA jANI eha. teha paNa sAhame nIsaryAM, samaLI senA leya; jhujhe te cAlyu nahIM, gaDhamAM peTho taiya. gaDhagrahaNa jANI karI, hRta meAkalye eka; bhANejane jANuja karyuM, vahelA AveA cheka. naravIra rAjA sajja thayA, kahe senAnI vatta; ( 133) 31 32 33 34 36 deDaka upara garUDa zuM ? mRga upara siMha palatta. 37 pA~ca lakSa vAjI bhalA, tetA gaja ratha jANu; paMca keDi pALA bhalA, Avye chaDe prayANu. tava senAnI sa`caryAM, mAraga ALye jAma; lejane jANuja thayuM, have rahese sahI mAma. 39 bhAje jANyA AvatA, kIdhA mahA saMgrAma; paNa te ati baLa pUrI, nizce bhAgeA tAma. 40 rivIre AvI karI, kIdhu sabaLu` jhUjha; bhAgI sUra nAzI gayA, te tava sahI akhUO. jaya jayarava tihAMkaNu thayA, AvyA nagarImAMhi; lAka huM ucchava kare, sukha vilase te tyAMhi. 42 1 mAmA. 2 lazkara, 3 vAta ja deDakA upara. 5 lAta. huM gheADA. 7 maryAdA-lAja. 35 38 41 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAnaMda kevaLI, bheja pAse maMtrI bhale, sUradatta tenuM nAma, tasa putrI paraNAvIe, ghaNI vadhArI mAma. 43 dina ketA tihAMkaNa rahI, cAlaNa lAga jAma; strI caritraja mAMDiyuM, te suNaje sahu tAma. 44 piTapIDa Ave ghaNuM, kIdhA keDa upAya; triyAcaritra mUke nahI, tava bole mAya batAya. 45 havaDAM mUkI sAMcare, kahAvIza vaLI neTa, vahelA vaLI padhAraje, karazuM sabaLI bheTa. 46, senAnI tava cAlIe, maMdira puhate jAma; dina kete vaLI AvIe, sAsare tevuM kAma. 47 cheDe pramANe te gaye, bhejabhUpane rAja; strI temaja mAMDiyuM, kAMI na sIdhuM kAja. 48 punarapi tava nArI hite, trIjI vAre te; sasarAmadira AvIe, harivara huM te jeha. 49 zrI rAga dekhADiye, sajaja thaI te pUra; madhukaMTha gAyaka ache, teharyu rAgI bhUra. senAnI prati strI bhaNe, sAMbhaLa nAtha sujANa; A gAyakane mAgaje, kaMThe raje bhANa. rAjava savi paravaryo, suMdara mAge sIkha; tava madhukaMTha mAgI liye, tava tasa paDaze bhIkha. para parikara savi pAse ache, gAyaka bele vANa; A mAraga che TUkaDe, jAtAM makare kANa. 53 mAraga jAtAM vana bahu, nadI te AvI eka; kaTaka savi tihAM UtaryuM, bhajana kare viveka. 54 1 mAtA pitA. 2 pharIne. 3 ghaNuMja moha pAmI. 4 rokANa. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIcaritra, (135) piusyuM jalakaDA karI, vanakIDAne ThAma, ratha besIne saMcarI, gAyaka te kAma. rakSaka purUSa hatA vaLI, te savi kIdhA dUra te tracce ramavA gayA, kheTe premaja pUra. 56 vana gara AvyuM sahI, kelipatra tiNa DAya; te traNeye kIDA kare, suMdara kamaLa kAya. senAnIne kaMThamAMhiM, havalaya tava dIdha; ratha besI beha saMcaryA, nara te vAnara ka. 58 ( DhALa 2 jI-rAga malAra.) je je karama aghera ke, kapi manasyuM raDere, dhigadhaga mayaNavikAra ke, sura narane naDere; triyA eha sabhAva ke, keInI nahIre, A saMsAra asAra ke, dharma kare sahIre. je. 1 parikara zodhe tyahiM ke, svAmI dIThe nahIM, lIdhuM khaDaga ahinANu ke, gAme gayA vahIre. je. nANe strIvizvAsa ke, nara vara paMDitAre, e che narakane pAsa ke, mama thAo tAre. je. 3 gatama ahalyAnArI ke, iMdraja bhegare, calaNIputra saMthAra ke, suragRpa gajore. je. surIkaMtA nArI ke, paradezI hore; abhayArANI jANuM ke, rakhi kaThe cAre. je. 5 nayaNAvaLIce jANi ke, kukarma zuM karyuMre? yazodhara viSApahAra ke, aMga kaMThe dharyuM. ehave jaga-saMsAra ke, caturaja cetazere; te laheze bhavapAra ke, Atama tArazere. je. 17 1 gayAne. 2 nisAnI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (136). jayAne kevI AvyA nijapuramAMhiM ke, svAmIne savi kahyuM, rAjA thaye herAna ke, e karma zuM thayuM. je. 8 jeyA deza videza ke, nRpa AzA TaLIre; A mana vairAga ke, ati ghaNuM TaLavaLI. je. 9 eka dina naravIrarAya ke, daMtIgrahaNa gayere, grA hastinA thakI ke, ucchava bahu thayere. je. 10 bhIla eka AvyuM tyAM ke, kapiTeluM grahIre; nATaka mADayuM raMga ke, nRpa raM sahIre. je. 11 vAnara nirakhe rAya ke, AnaMda Upaje re; vAcA navi belAya ke, kipina nIpajere. je. 12 e sahI mAhare rAya ke, have huM zuM karuM? AgaLa pAchaLa thAya ke, sahI pAchA phajre. je. 13 rAjA ciMte tyAMhi ke, e kapi zuM kare, ANe ati baha neha ke, nayaNuM jaLa bhareje. je. rAjA ne dhareya ke, lIdhe mUlamAM; vaMdhyAcaLathI rAya ke, Abhe nagaramAMre. je. 15 tava vaDa kapizuM bhAva ke, nRpa bhUSaNa kaLere; paherAve nija hAtha ke, kaMThe dIThuM vagere. je. bhAgI nAkhyuM tyAM ke, senAnI re, acaraja dekhI rAya ke, mana vismaya bhare. je. 17 pUche savi varatAta ke, tuja e zuM thayuM re, AvyAM karma kaThera ke, senAnI kahyuM che. je. 18 ( DhAla 3 cha dezI, pAinI ) nadItaTe ame jamavA kAja, utariyA tuM suNa mahArAja; strIe carita te dAkhyuM ghaNuM, mANasa dUra karyuM amataNuM. 1 1 hAthI pakaDavA. 2 puSkaLa. 3 vAnarAonuM TeLuM. 4 kaMkaNa-kaDuM. . Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApasavRttAnta, (137) nadI sanAna karI vana gayAM, mANasa hatAM te ghare thayAM; madhukaMThazuM vaLI traNa jaNa, raMga vineda te jotAM ghaNuM. 2 tiNe same meM nidrA lahI, kaMkaNa keTe ghAlyuM sahI; nara phiTI huM vAnara thaye, strIne gAyaka leI (ne) ga. 3 huM paNa keDe dhAye sahI, tava strIe muja vANI kahI, jAre jA tuM mUDha ajANu, nathI prIcho chAMDasi prANa. 4 tava huM tenI dhA pUTha, madhuka ziramArI muMDa zAkhApAtataNuM pare paDe, tava e bhale AvI grA. 5 bahu duraMka zIkhavIe nAca, jANuM sarva paNa nAve vAca; dina kete sahI tuM muja maLe, kaDuM bhAgatAM vAMchita phaLe. 6 tava nRpa kahe paraNavuM nAra, ati suMdarane rAjakuMAri; senAnI tava bele hasI, bIhu nAra e sApiNI jisI. 7 eTale nara eka AvI kahe, tApasa hemajaTa vanamAM rahe; te pAse cAlyuM sahu keya, tApasa dharma kahe te seya. 8 senAnI rANuM ne rAya, dIkSA leI seve pAya; bhaNyA graMtha zivataNuM aneka, gure nija padavI dIdhI cheka. 9 guDha gabharANI te hatI, paNa te navi jANe vaLI yatI; pUrA mAsa thayA te jise, putrI janama hue te tiseM. 10 tApasasuMdarI dIdhuM nAma, rUpe vAMchA kare sutrAma; civanavaMtI kuMvarI thaI, yatItaNe mane ciMtA thaI. 11 temaja tava kALaja karyo, sovanajara te pATe dharyo. "padhaMga eka che vidyAvaMta, te gure dIdhe jANuM saMta. 12 pazcaMga besI gurU yAtrA gayA, pAchA AvyA vAghaja thayA. te dekhI ame nAThA jAma, sAna karI gurU teDayA tA. 13 1 zAkhAthI tUTI paDelI pAMdaDAnI peThe. 2 kaSTathI. 3 senApati. 4 devo. 5 palaMga. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (138) jayAna kevaLI, zarApa che muja jANe sahI, sAnathakI gurU vANI kahI, aneka upAya karIne rahyA, tehe gurU navi sAjA thayA. 14 sevanajara te naravIra jANu, harivIra te huM haIDe ANuM; e duHkha amane lAgu bahu, tava tApasa te meLyA sahu. 15 trizULa yakSanI pAse gayA, paMcasayAM tihAM sthAne rahyA yakSa kahe meM cAle nahI, te samaye te kAraNa kahI. 16 tava yakSa bele huM ANeza, dina cauthe nara eka vizeSa; kevaLajJAnI pAse gaye, gurU thavAne AjJA karyo. 17 karI upAya ne lAvuM jeha, khare dharma tuma kaheze teha, teha yakSa tuja lAvye sAra, gurUduHkhane tuM TAlaNahAra. 18 traNa divasa ADaMbara karI, kuMara beThe dhyAnaja dharI; relaNiye ApI che jeha, oSadhI mastake mUkI teha. 19 vAgha TaLI te tApasa thaye, jatItaNe mana vismaya thaye. bahu prazaMsA kIdhI ghaNI, moTA bhAgyataNe e dhaNI. 20 gurUne tApasa pUche vAta, vAghataNuM kAraNa kaho tAta; pallaMga besIne gati vema, vace paravata Age eka pima. 21 vAgha thaye ne bhAgye maMca, paDa bhoMya huM ehave saMca, yati eka meM dIThA tise, tihAM suranATaka mAMDe raheM. 22 devI cyAre nAce raMga, sura vaLI vaNuM vAe caMga; vAgha thaI ha pAse rahya, yati prate aparAdha ja kahyo. 23 sAdhu bhaNe mAharU nahIM kAma, e surane jaI kare praNAma; amara taNe huM lAge pAya, zuM aparAdha karyo mahArAya? 24 mahA RSinI avajJA karI, mAMce beThe pAgaja dharI; tiNa kAraNa meM dIdhe zApa, e sahI tujane lAgu pApa. 25 1 siddhi prApta thavAnI sAcI kuMcI. 2 devane. 3 amaryAdA-beadabI. rA; Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgyabaLa, (13) phari sura be madhurI vANa, tatvajJAna hadayamAM ANa; mAsa eka pachI nara eka, kharo dharma tuja kaheze cheka. 26 te tuja duHkhane TALaNahAra, kaheze dharma dayAne sAra; vAta kahuM te sAMbhaLa mudA, tasa kanyA paraNAve tadA. 27 tava gurU pUche e kuNa deva, zuM kAraNa e sAre seva; tava yati be madhurI vANu, naga vaitADhaye huM nRpa jANu. 28 vairAge caDI saMyamabhAra, magati cA niradhAra; ANe parvata Avye jAma, mRgapatI daMtI mAryo tA. 29 te dekhI muja dayA UpanI, zrI jinazAsanathI saMpanI; mathakI huM kSititaLa thaye, siMha gaye ne daMtI rahyo. 30 zrI navakAra maMtra tasa diye, pahele devaloka 'sura thaye; bhagati thakI INe nATaka karyo, bhavasAyara INe pahelAM taryo. 31 Aja amArI AzA phaLI, eha vAta pALevI kharI; eha amArI pALa vAca, paraNe kanyA boluM sAca. 32 tApasuMdarI kanyA jeha, bahu ucchava paraNAvuM te; sAmagrI savi lAve yakSa, diye kare te sahI paratakSa. 33 tApasuMdarI trIjI varI, ati suMdara ne bahu guNabharI; sapta saimi kIdhe AvAsa, dhana dhAnya sura Ape tAsa. 34 deva degaMduka pari sukhaga, vaira vivAda kadI nahi sega; tApasa paMcasayAM lahI dharma, zrAvaka-virati pALe marma. 35 ekadA tApasa A eka, magati te cAle che. AgaLa AvIne kahe vANa, suNa suMdara tuM guNanI khANa. 36 malayAcaLa giri jANe jeha, muja rahevAnuM ThAmaja teha, mAre gurU hatA vaLI sahI, oSadhikalpanI vidyA kahI. 37 1 AkAzathI. 2 bhUmI. 3 hAthI. 4 deva. pa sahejamAM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 140 ) jayAna kevaLI. te pothI che mAhArI pAsa, uttarasAdhaka joiye tAsa; jo prabhu AveA karI pasAya, kAraja sIjhe mAhArU rAya. sA joyaNa te dUre ache, AvA te sahI paDakhu pache; eka joyaNunI che muja gatI, lepa prabhAve jANuM satI. 39 punarapi lepa karU' vaLI tihAM, eka joyaNa vaLI cAlu jihAM; ema karate ha* iMDAM AvIe, tuma darasaNu dekhI phAvIe. 40 mujane jJAnI maLiyA eka, tehune me' savi kahyA saketa; te tava khele madhurI vANi, jayAnaMda dukha karaze hANa. 41 ela dei tApasa vALiyA, tava sasare macaka Aliye; kALI caudazane dina jAma, khaDaga maMcassuM puhateA tAma. 4ra tApasa prati kahe mahAbhAga, vidyAsAdhana karavA lAga; parvata zRMga vaLI tApasa gayA, uttarasAdhaka kumaraja thayA. 43 khaDaga ughADuM thaI sAvadhAna, navapada maMtra jape mana dhyAna; OMjAma eka rajanI java gaI, tatra girithI dhuma prakaTaye sahI.44 agnitaNA krIDA kallAla, zabda bhayaMkara sakhaLA khela; jayAnaMda tava khIhInA nahI, khetrapAla tava vANI kahI. 45 jArejA tuja ghara ke nathI, khetala prate nahI cAle mathI; khetala vIra hu kApyA sahI, jayAnaMda prati vANI kahI. 46 IsyuM kahIne thayA varAha, bhuMDI kAyA meATA pAya; jayAnaa paNa te pAra karI, hAthI thaine AvyA karI. 47 kura kare padatInuM rUpa, 'mRgapati mRgapati dIse bhUpa; aneka rUpa karI yuddhaja karyuM, te sarve jayAnaMde bharyuM. kSetrapAla vanI Avye sahI, page sAhIne nAkhyA mahI; khele chetala madhurI vANa, e sahI puNyataNuM paramANu. 49 1 dhIrapa khamuM. 2 zikhara. 3 eka paheAra rAtrI. 4 sUara. 5 hAthI. 6 siMha. 7 khetalA-kSetrapAla. 48 38 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgyapratApa (141) mahApurUSamAMhi tuM vIra, sabaLa purUSa ne sAhasa dhIra; huM bhAge tuM sabaLa hoya, tAhAre svAmI che kahe keya. 50 jayA kahe zrI jinavara dharma, e sahI mAtA mATe marma kSetrapAla tava bele hasI, dayA sahI mAhAre mana vasI. 51 huM paNa zrAvaka pUThe hate, tApasa tapa karate bahu chate; te dekhI vaLi niANe karyo, marI karI chetala avataryo. para samakitadhArI huM paNa thaye, janama sahI muja ALe gaye; ApuM tujane auSadhI paMca, tehanuM boluM sAMbhaLa saMca. 53 eka ratnasuM paMcaja roka, ANuM Ape dinanA theka; belI bIjI ApuM sahI, eka kaDI te Ape nahIM. 54 trIjI zira jehane mUkiye, nimita bhAkhe navi cUkiye; cethI rega zamAve sahI, ghAvamelaNa paMcamI lahI. 55 khetala vara deIne gaye, jayAnaMda kSaNa tihAMkaNa rahyA; te tApasa tava baLe sahI, vidyA pUrNa thaI muja sahI. 36 bahue bhagati karI te rahyA, grahI palyaga jyAnaMda ga; "Adibhavana eka dIThuM sahI, praNAma karI bahuguNastuti karI [kahI.] maMtrasAdhanA sUdhI karI, tuSTamAna thaI tava surI; mAga mAga vara mAgane vIra, je joIye te sAhasa dhIra. 58 jyA kahe mAhare che sarva, tuja darasaNa muja vAdhI barva, stutya karI devI saMtuSTa, jayA bhaNe sahu heraje kaSTa, 59 tihathI ratnapurI te gaye, jinapraNamIne Ubhe thaye; ratnazikhara tihAM meTe rAya, sImADA savi seve pAya. 60 ratnamALAryuM vilase bhUpa, paNa te jANe vezyArUpa; tehanI kukheM lakhamI jisi, devakathI AvI vasI. 61 1 karAra-niyamane AMka. 2 nakAmo. phekaTa. 3 bhaviSya bhAkhanAra. 4 jakhama rUjhAvAnI. 5 AdinAthajInuM derAsara. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14ra) jayAnaMda kevaLI, prItisuMdarIta chava jANu, vANI bole amRtakhANa; bhava te cArataNe che meha, kumarataNe mana atighaNu leha. 22 rAjAne gotraja che devI, tehanI rAjA sAthe seva; vara mAge te putrI egya, tene rAjA Ape bhega. 63 tehane maMdira sAdhaja eka, cyAra mAsa pacakhI rahe cheka; tehanI vANu devaja suNe, bhava pAchale meM dITha bhaNe. 64 pUrava bhave hatI brAhyaNI, zILuM cUkI rUDuM gaNuM; teNe pApe thaI vyaMtarI, tuma darasaNuM bhavasAyara tarI. 25 tava te kanyA bahu guNa bharI, bhagati kare devInI kharI, vara mAge behu kara joDI, sarakhA sarakhI de je. 26 devI kahe sAMbhaLa tuM sahI, tuja vara havaDAM Ave nahIM, tuM java mAMDiza nATAraMbha, vaNA vAse paDakhI thaMbha. 67 te thaMbhathI putaLI suraMga, vINuM vAse tehane saMga; pAse AvI UbhI dhare, bahu AdaraNye cAmara kare. 68 teha tujaketa che pUravata, tujane sneha Upaje ghaNe; cyAre bhavane tujasya sneha, trikhaMDapati te jANe eha. 69 devIe e vANI kahI, kanyA mAna karIne rahI; divasa keTale AvI nArI, nATakiNa eka rAjakuMAri. 70 vANI vayaNe isi Ucare, muja sAthe je nATaka kare; tehanI vaLI huM thAuM dAsI, jaLa pIuM ne khAuM ghAsa. 71 rAjA ciMte karavuM kiruM, eNe raMDAye ehavuM bharyuM; bhaNe maMtrI *vAhu DAMgare, je ke AvI kAraya kare. 72 e nATakiNi jIpe jeha, muja kanyAne pAme teva; deza ekanuM AkhuM rAja, enuM sArU vaMchita kAja. 73 1 bhA. 2 cAra mahInA lagInA upavAsa karIne. 3 pAse thAMbhalo. 4 DhaMDhero pheravuM. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgyapratApa. ( 143) nagara madhya ke na e sahI, (tava) rAjasutAye' vANI kahI; divasa cAra te paDakhA sAra, huM jItuM ehane niradhAra. 74 ceAthe dina nATakanA raMga, vINA vAdI nahI kA saMga; joI nara nArInI kADa, keA nava jANe tehanI joDa. tava jayA mana Ujama thayA, kanyA pAse jaine rahyA; jayAnaMda strI rUpe thai, vINu vajADe pAse jai. prathama nAca nATakiNI kare, tatra rAjAnu cita savi haeNre; rAjA parajyA Ape dAna, kumarIne tava diye sanamAna. kumarI nATaka mAMTe caMga, rAjaleAka mana ati uchara'ga jayAnaMda tihAM vINA vAya, nAce kumarI parade pAya. nATaka pUrU jAmyuM jAma, thaMbha pUtaLI AvI tAma; jayAnaMdane cAmara kare, rAjaleAka cita ehuvuM dhare. devIvacana te thayuM paramANu, e strI rUpe. dIse bhA; nAri nAri kisa pari thAya; have karavA e kiseA upAya ! 80 nATaka leAkataNuM cita hare, devataNuM nATaka aNusare; nATakiNI tihAM lAgI pAya, sabaLa dAna tava Ape rAya. 81 nATaka pUrU kari ghara gayA, jayAna Mda tava mArge vahyA; madira teDI dIdhAM mAna, ApyAM causaDa khIDAM pAna. mAMDA mAMDe prItija ghaNI, te jANe tribhuvananA dhaNI; kumarI khele suNu tuM sahI, e vAratA devIe' kahI. 83 nATaka karatAM camara sucaMga, kAThapUtaLI DhALe saMga; te tAharA vara nizce sahI, parabhavakata e vANI kahI, 84 tuM teA vAmA dIse kharI, vRthA vANI niva thAye surI; 75 76 77 G 78 1 kAi hAthamAM dhare nahIM. 2 rAjakanyA. 3 dhIrapa khameA. 4 ulaTa. 5 rIjhayA-rAjI thayA. 6 strI. 7 devInI vANI niSphaLa na thAya. 82 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (144) jayAnaMda kevaLI. tuM ke nara che sAhasa dhIra, prasanna thaIne dAkhava hIra. 85 jayA rUpa tava paragaTa kare, tava strI kaMThe mALA dhare; rAjA prate karAvyuM jANu, rUpe jANe dUje bhANa. 86 bahu AdarayuM vivAha karI, mayaNasuMdarI cethI varI, suoM samAdhe tihAMkaNa rahe, zrIjinaANu sadA mana vahe. 87 ratna pAMcase Ape nitta, sAte khetre vahece vitta, sAsue te dIThuM jise, lahI kuMcI ne kADhI tiseM. 88 jayAtaNe mana A resa, jAye e sAsune deSa; dina bIje vaLI mUkI teha alIka balaNI auSadhI jeha, 89 auSadhI prate yA tava bhaNe, ratna pAMca de emaNe mAMgyAthI te bamaNuM kahe, koDa eka na devA lahe. 90 ghara mAMhenAM je che sAra, ratna amulika eka hajAra te dekhADe vAravAra, vezyAne mana thaye vicAra. e mUkIne bIjI Aja, levAya te sIjhe kAja, dina bIje vaLI te tihAM dharI, tiNa ThAme bIjI uddharI. 92 jayAtaNe te AvI hAtha, keda ghaNe te sAsu sAtha; sAsune kahe e zuM kare, vAta eka manamAMhi dhare. 3 mAhare vidyA che ati bhalI, nava vana tuM thAye rUlI; tava sAsu mana ANe prema, navayavanabharI thAuM kema! 94 ziramuMDa ne mukha kare zAma, pATha bhaNIne Avo Ama, mAthe ja mUkI jeTale, varAha rUpa thaI teTale. 95 kaNayara cyAraseM kAMba pramANa, dahAya jayA marAve jANa; traNa divasa te durika gayA, jayAnaMdane AvI dayA. 99 1 purUSArtha-pANuM. 2 sUrya. 3 sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikApratibhA-jJAna-jirNoddhAra-e sAta jagomAM dhana vAparavuM. 4 juThuM belavAvALI-kahe te na ApanArI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (145) punyaprabaLatA ceAthe krina te sAsu karI, jayA khamAve samatA dharI; sAsu lAjI manamAM sahI, lakSmIpujanI vAratA kahI. anutta upara kahI vAratA, tava sAsu mana bahu eratA; samakitadhArI te paNa thai, karI mAna ne maMdira gai. rAya eka ApyA AvAsa, deza ekane ApyuM. grAsa; te tasa putrIne hita karI, tribhuvane tasa kIti vistarI. 99 ekadA sukhe sUtA zarvarI, supana eka dIThuM madha kharI; jANuM ke eka nagarI hu' gayA, mULI vecaNa ubhA rahyA. 100 bhIla veza te naranA karI, mastake mULI sAthe dharI; 101 lAcana rAtAM ehavuM karI, lAdhu tAma gai zarvarI, manasyuM tava bahu 'Arati kare, tava lAcana jamaNuM pharaphare; zarIrataNA vaLI je AkAra, uttama jANI kare vicAra. 102 jANuM e kAMI kAraNu ache, cUpa dharIne jovuM pache; pasajhukAra eka mAMDayuM sAra, levA Ave varNa aDhAra, sapane nagaraja dIThuM jeha, kAgaLa-paTe" lakhAve te; 98 104 zatrukAra pAse te dhare, jamI leAka te darasaNu kare, tApasa cyAra paradezI sAra, jamyA pachI te kahe adhikAra; vinaya karIne pUche sahI, tApase vAta hatI te kahI. 105 te Alekha mAMDayuM che jeha, nagara padamapura jANA teha; padmaratha rAjA guNu bharyAM, huya gaya pAyaka kamaLA varyAM. 106 Isyu' suNI jayA ciMtave, teNe ThAme jAvuM have; 103 'pacaka sajja karIne tihAM, padmapurI nagarI che jihAM. 107 vana gahevaramAM mAMcaka dharmAM, veSaja bhIlataNA vaLI karyAM; 1 mAladhaNInA ApyA vagara vastu na levAnA saMbaMdhamAM dRSTAMta kahyuM. 2 girAsa-AjIvikA. 3 lAkaDAnA bhArA. 4 ciMtA. 5 dAnazALA-sadAvrata. 6 plaga taiyAra karIne. 7 gIca vanamAM pala'ga rAkhIne. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 146 ) jayAna kevaLI. kASTataNI zira bhArI karI, AvI ubheA sAthe dharI. 108 rAyatA tava AvyA ceodha, hAtha grahIne tAruM beSa; pUche mAhArU zu che kAma, kANu rAjA ne kehuM nAma? 109 zira bhArIne dhULe bhai, rAjasabhAmAM ubhA karyA; moTuM mastaka cheTA pAya, vRddha kaTa ne kALI kAya. nRpa kahe kANu kihAMkaNu rahe, zyA mATe tuM mULI vahe, vaMdhyAcaLanI pALe vAsa, mULI vecIne leuM grAsa. ekAkI ne thAuM dukhI, nArI hAya te pUrA sukhI; tava rAjA nija putrI jeha, madirathI teDAvI teDu tArA dharmataNe paramANu, e vara pAmI nizce jANa; putrI bhage pitAjI jeha, deva karIne mAnuM teDa. khAkuLa anna jamADI deya, alakaraNa vaLI lIdhAM sAya; pAnamAMhi viSa ghAlyu jeha, traNa jAme leAcana khare te. 114 hAhArava nagarImAM thayA, maMtrI nRpane kahevA gayA; eha karma nahI rAjAtAM, ima cherU dIje ApaNAM ! 115 nRpa khele dharme jaya sahI, kumarIe' e vANI kahI; 116 nagarI samIpe deharU bhaluM, devalAka jIpe ekalu. te ehue tihAM vAse rahe, kumarI prati jayA tava kahe; tuM muja ze' ApI avaguNI, tava suMdarI nija vANI bhaNI.117 padmaratha e rAjA nAma, beDu strIsyu vilase kAma; anukrame be putrI bhaI, bhaNI gaNIne pADhI thaI. mAharI mA jinadharmI hatI, huDa pi kIdhI zrI jinamatI; rAjAne nAstikanA raMga, bIjI strIne tehuja saMga. eka dina sabhAye kanyA DhAya, rAjA pAse AvI seAya; rAjAnuM mana AnaMda bharyuM, prazna eka sabhAme' karyAM. 118 119 1 najIka. 2 devalAkane zamAve tevuM suMdara. 110 111 112 113 120 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patipatninA dharma. ( 147 ) 122 sukha lAgavA tuSeA sahu kAya, kahe pasAye mujane kaheA lAya; sabhA kahe te nRpa AdhAra, sukha duHkha te sahu prabhu citAra. 121 tava huM belI madhurI vANu, sukha dukha te savi karme jANu; karme jIva ci uN gati k, zrI nara kAcA karme kare karme jIva napuMsaka thAya, karme raMka TaLI rAya thAya; karme jIva thAya caMDALa, karme rAjA thAye khALa. tava rAjA mana ANI khAra, nizce ApyA tuM bharatAra; muja jananI te pIhara gai, tAte evI veLA lar3I. 124 mAhare tuM to deva samAna, kahu' vAta e nizce mAna; sukha zAtAye' lice vizrAma, huM vaLI sevA sArU tAma. 125 jayA kahe huM bhIlaja sahI, Taiga sAthe hu'sI kahIM rahI! *virUI vAta karI tuja tAta, teDu mokalaze parabhAta. nija mandira jaI savi sa'ceAga, uttama paraNI vilase bhAga; kAne a'guli dIdhI tAma, sukulINI strInuM nahIM kAma. 127 vAta karatAM netra majhAra, pIDa ghaNI upanI te vAra; vijaya-suMdarI ehavuM ciMtave, sI tAte viSa dIdhu' have. 128 traNa paheArane avasara ANu, netra kharI paDaze nirvANu; 126 me svAmInI na thai bhakti, AMdhA mANasa na heAya zakti. 129 vilapIne bahu rUdana karaMta, piyune huM du:kha hRdaya bharaMta; pUrva bhavatara ehasyuM meha, bhava ceAthAtaNA ati sAha. jayAtaNuM mana karUNA thai, te eSaSI zira mUkI sahI; 130 tava tehanAM thayAM leAcana caMga, manamAM upanA jhAjho raMga. 131 svAmI tuM ke nahI sAmAna, thA paragaTa te dAkhava vAna; jayAtaLuM mana ati ANuM, rUpa dekhADayuM jijyuM 'suri'4. 132 123 1 gussA-IrSyA. 2 bagalA sAthe haMsalI kyAMya rahI jANI che ? 3 viparita-kAyadA virUddha vAta. 4 IMdra. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (148) jyAnaMda kevaLI, tava te strInAM sAvi dukha gayAM, eka nizA tihAM vAso rahyAM; prabhAte jaIne lAge maMca, te behu tava bese saMca. 133 tava te ApaNe svAmI suNa; keNa thAnake jANyuM te bhaNe; jyA bhaNe pahelI suMdarI, meM mUkI che ratnaja pUrI. 134 tava suMdarI vadI mukha vANa, svAmI kahuM te manamAM ANa; muja mAtAe pUchyuM cati, jJAnI vAta kahe savi chatI. 135 muja beTI vara kavaNuja haze, trikhaMDapati te nicce thaze; te tasa vacana thayuM paramANa, tuM te rAjA nize jANa. 136 cakezvarInuM samaraNa karyuM, te savi vaMchita mAharUM saryuM cakezvarIe karI pasAya, ANu A cakarAya. 137 kare abhigraha kuMara soya, tAharA tAtane zIkha na hoya; tihAM lagI rUpa e rAkhuM sahI, jayAnaMde e vANuM kahI. 138 svAmI pasAya karI avadhAra, kamaLapurI nagarI che sAra; kamaLaprabha rAjA guNavaMta, arI saghaLA jeNe kIdhA zAMta. 139 be paTarANI ati suMdarI, vikase rAjA preme karI; eka ja naMdana jAye jeNa, kanyA eka leDhInI teNu. 14 muja mesALataNuM te ThAma, nize jANe mahA guNadhAma; nimittie eka A jise, rAjA te pUche tise. 141 mAharA rAjataNa kuNa dhaNI, jeI jJAnane bele guNa; tuja naMdana che laDha jeha, nyAyI rAjA thAze teha. 142 vI strIeM tava kAmaNa karI, suta rAkhe macakamAM bharI tApasIe te karyo upAya, nAka chedIne kADhe rAya. 143 rAjA nita vahe "DAMgare, muja naMdanane sAjo kare; 1 kahe. 2 jJAnI yatine pUchavAthI badhI vAtane khulAso jA, hera karyo hato. 3 badhA duzmanane zAMta karI dIdhA. 4 bhaviSya bhAkhanAra tiSI. 5 re. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAbaLa, (149) kamaLasuMdarI tasa deuM sahI, eka dezanI A5 mahI. 144 havAmI je tubro A tihAM, muja mAmAnuM maMdira jihAM parghaka calAvyuM tava kSaNa eka, kamaLapura te dIThuM cheka. 145 maMcaka sAMtIne tihAM gaye vesaja bhIlataNe te thaye, vaNiga ekane ratnaja paMca, ApI lIdhuM gharanuM saMca. 146 bhIla thaI zramaNa nAmaja dharyuM, gAmaja sarva nirogI karyuM, leka mAMhi tasa mahimA thaye, divasa keTalA tihAMkaNe rahyA.147 punarapi rUpa karyuM dvIja sahI, strI paNa brAhmaNI rUpe kahI; vipra pAse bhaNyA veda ccAra, viprazravaNa nAma udAra. 148 leka sahanAM saMkaTa TaLe, rega savenA vahelA vaLe; rUpe karIne dIse amara, loke viTa jima gaja bhamara. 149 eka dina cauTe vINAvAya, madhura svare zrI jinaguNa gAya; leka ghaNa tyAM nirIgaNa kare, kaDhI regI kAraja sare. 150 ehave dAsI AvI eka, ati kubaddha ne roga aneka tehane mAthe mU hAtha, saraLa thaIne kahe muja nAtha. 151 te cAlI gaI rAjaduAra, zIgha vInave rAjA nAra; vaida eka A che mAta, mArUM kIdhuM nirmaLa gAta. 15ra rANIe jaI nRpa vIna, teDaNa maMtrI jAte have; ciMtAmaNI cahuTuM che jihAM, viprane beThe dIThe tihAM. 153 bAMha dharI A nRpa pAsa, rAjA mAna diye ullAsa; hemasiMghAsaNa besaNa have, amRta samAna vANI cave. (lave) 154 rUpe sabhA maMhI tihAM sahu, Idra caMdra ke dAnava kahuM; Ale aLave dAna azeSa, rUpe jANe dhanadahaveza. 155 rAjA pUche madhurI vANu, gAma nAma raho kuNu ThANa; 1 eka taraphanuM rAjya ApuM. 2 devatA. 3 jatAM hatAM. 4 sIdhA zarIravALI. 5 kubera bhaMDArI je. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (150) jayAnaMda kevaLI. pALe rahuM dhanavaMtara sahI, karUM upagAra jihAM jAuM mahI.156 kara kara svAmI para upagAra, tuja suta vedana TALe sAra; tehanuM dukha tulle TALe sahI, jayA kahe tihAM joIye jaI. 157 bAMhe vaLagA maMdira gayA, suta dekhIne virame thayA; tava ADaMbara ati ghaNu karI, seI ja zira upara dharI. 158 tava kuMara tana chUTuM sahI, caraNe lAge beThe thaI; rAjA mana ati ANaMda bhaya, nagaramAMhi bahu ucchava thaye.159 dhana ghaNuM te detA dAna, vipra na lIye bhAge mAna; eka dezanuM rAjaja grahe, vaLI kAMI joIye te kahe. 160 vipra bhaNe e mAharUM ache, lahI avasare kahIzuM che; rAjA pUche strI kuNa ThAmanaMdataNe ghara mUkI svAma. 161 tava nRpa rANIne pAThave, siMghAsane dharI tyAre have, teDI A rAjA ghare, sukha vikase te svargaja pare. 162 rAjA maMtrI kare vicAra, eha viprane kanyA sAra; bhaNe maMtrI vAcA navi caLe, gaMgAjaLa je pAchAM vaLe. 163 maMtrI jANe rAjana avadhAra, padmapanI putrI sAra. mULIvAhaka prati te dIdha, deza vize vAta prasiddha. 164 tuja bhaginInI putrI jeha, mULIvAhakane dIdhI teha, bIjI putrI naravara dIdha, tuja bhaginI kedhaja kIdha. 165 te rIsAvI AvI IhAM, azoka tarUnuM vana che jihAM eTale nara eka AvI kahe, bahena tuThThArI maLaNuM lahe. 166. ADaMbaramyuM cAlyA save, bhAI vipra ucchava abhinave; kaThe lAgIne rUdana karaMta, rAjA pUche kahe vRttAMta. 167 pabhaNe rAjA nija suta vAta, te sAMbhaLIne thaI raLiyAta; 1 jaMgalamAM bhIla raheThANanI aMdara. 2 devanI peThe. 3 kAThIne bhAra upADanAra. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyaprabhAva, (15) bahu ucchavaccuM kare praveza, bhANeja zodhI dezavideza. 168 tehanI zuddhi ke jANe nahIM, pAchA AvyA mAraga vahI; vezravaNane pUche rAya, tulto vaLI kAMI kahe upAya. 16 jyA kahe huM jANuM nahIM, eha kathA te IhAMkaNu rahI, nATakiye paradezI sAra, manamAM dharate garva apAra. 170 khaDa pUle ne pANaghaDe, nahIM te nRtye AvI bhare; abhimAnI mana ANe garva, rAjA senA pUche sarva. 171 karI nATaka ne jIpe jeha, deza eka kanyA lahe te; paDe nagarI mAMhi java ga, chabavA ke navi ubhuM thaye. 172 vaiidarAje tava vANI kahI, dina sAtame huM jIvuM sahI, sAta divasa javA pUrA thayA, nATaka kAja jayAnaMda gayA. 173 mAMDayA nATakanA thira thaMbha, strI nAce jisi dIse raMbha; viNa vaMsa ane kaMsALa, jhallara mala bhuMgaLa sAra. 174 tALa yaMtra zrImaMDaLa vaDa, zaMkha nakkerI ne daDadaDa, Dhela dadAmAnA dhakAra, nepura mepaLanA jhaMkAra. 175 aneka pari Alaviye rAga, kRti chatrIse maDe pAga, pUrva caritra potAnuM jeha, dhurathI mAMDI gAyuM teha. 176 gAte gAte A kihAM, bhIleza strI para tihAM; te vRttAMta suNI ati sAra, bhAI bhaginI kare vicAra. 177 AdhI vAta e jANe che, syu nIpanuM jaI pUche che; vipra bhaNe huM jANuM nahI, padamanagarI deharUM eka sahI. 178 te rAte huM vAsa rahya, suNI vAtane acaraja lahe; tAte sutAnAM locana haryA, bhIle te vaLI sAjA karyo. 179 meM pUchyuM tuM kuMNa che bhIla, nabaLI kAyA ehave la; 1 DhaDhero pITAbe paNa te saMbaMdhInuM bIDuM jhaDapavA koI AgaLa ? Avyo nahIM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 152 ) yAna kaLI. 180 tava te rUpa pAlaTI sAra, rUpe jANe devakumAra. pUrva caritra peAtAnu jeha, nija mukha nija guNa khelyA teha; pache hu. sUtA nidrA karI, te ehuye kahi gayAM zarvarI. 181 have na jANu* AdhI vAta, mana ANudde bhaganI bhrAta; sahI kA rAjA bhIlaja nahIM, kharI zuddha e jANe sahI.182 kumarI pAte nATaka kare, mAtA pAse niva aNusare; devaLe te nATaka sAra, jItye vAdI thayA jayakAra. dhana bahu Ape rAjA ghaNuM, daridraja bhAgu' dInajataNuM; vimeM kAMi na lIdhuM sahI, tava rAye e vANI kahI. kamaLasuMdarI kanyA jeha, nizce paraNAvuM sahI te; jayA bhage mAhure khapa nathI, strI caritra tume jojo mathI. 185 kamaLasuMdarIe kahAvI vANu, RNu bhave e vara paraNuM jANu; nahI te kASTabhakSaNu mana kharU, kehe huM e viprane varU, 186 zrImAtAnA lahI Adeza, vaLI AghA huM trIjo kaheza; harakha dharI kiva vAnA kahe, rakhe mAtA e adhavaca rahe. 187 1 satI thavuM. laDI maravuM. 183 itizrI vAnA kavi viracita zrIjayAnaMdarAsa prabaMdhamAM naravIra harIvIra caritra, kSetrapALapratiSedha, auSadhi paMca prApti, padmapuragamana, bhIlavezakaraNa, vaizramaNaveSadhAraNa, nATika karaNa, kanyA cAra pANigrahaNa varNana pUrNa dvitIya ullAsa samAsaH 184 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caritra prasa`ga ullAsa trIjo. ( 153) ( vastu chaMda ) dhariya samakita parica samakita guNiya navakAra, yAtaNA guNu varNavuM mati mAta tuM Ape sAriya; zrI vijayAnaMda caraNuthI hue buddhi ullAsakAriya, dvitiya ullAsaja meM karyAM te savi mAta pasAya; AdhuM vaLI varNana karU sAnidha dejo mAya. ( duhA ) vaidya vaizramaNa vInave, sAMbhaLa kamaLanirada; triyA caritre dukha thayuM, te huM kahuM vRttAMta, nagara kuzasthaLa ati bhalu, madana zeDa sukhazALa; caDA tasa gharaNI che, bIjI pracaDa vizALa. te ehuneja virAdhathI, jAjAI rAkhI te; navaNu vilevaNu jUjUma, nita nita thAye jezu. vAsara eka adhikA rahyA, caDAtaNe ghara jANa; pracaMDA -mUsaLa karagrahI, sAhAmI thai nirvANu. madyana ati mIhanA ghaNA, pAche nATho jAma; 3 mUsaLa te vihara thaI, pUruM Avyu* tAma. nAThe nAThA tihAM gayA, jihAM che ca'DAkhAra; viSahara tasa jhAMpe rahyA, tehane sahI nivAra. nALa thaine nIsarI, sAhumI uDI jeNa; viSahara teha nipAtIe, te sarva dIThuM teNu, 1. strI. 2 nhAvAnAM vilepananAM sAdhane. 3 divasa. 4 sAMbeluM. 5 sApa. 1 2 4 5 7 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 154) jyAnaMda kevaLI, madana manamAM ciMtave, dhigadhiga e saMsAra; saMbaLa bahu bAMdhI karI, te cAlyA niradhAra. vana paravata te nirakhata, cAlyA jAye jAma; thAke vana bhItara jaI, vaDe lIdhe vizrAma. te pAse che kaDhI, nagarI nAma sucaMga; vaNiga eka tava Aviye, madana belA raMga. te sAthe tasa ghara gaye, bhejana bhagati apAra; pAya praNamIne vInave, paraNe kanyA sAra. madana vimAsI ciMtave, e sahI rUDuM kAma; strI pArSe narane sahI, na rahe gharanI mAma. vidyutalatA tava paraNiye, kare bahu bhega-vilAsa; dina kete vaLI sAMbharI, pUrava nArI tAsa. vidyullatAne vInave, huM jAuM nija gAma; dina ketA tyAM rahI karI, AvIza ANe ThAma. vidyutAye ciMtavI, kIdhe kare sAra; e vATe saMbaLa sahI, nie karaje AhAra. gAMThe bAMdhI cAliye, sara AvyuM eka jAma; thAke bhAge usane, khAvA lAge tA. sara pALe eka kApaDa, bhUkhe paDe teva; kara tehane ApIe, strI bAMdhe jeha. kApaDIye te vAvavuM, chAga thaye tiNa ThAma, pAchuM vaLIne cAliye, vidvatAne gAma. madana teha dekhI karI, vismaya pApe manna; eha pApa chUTA sahI, punya phaLyuM te dhanna. AgaLa jaaja pUThe madana, nija gharane anusAra, 1 Ijajata-maryAdA.2 taLAva. 3 bakare. 4 bekaDe. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caritra prasaga aja te gharamAM vahI gayA, vATa jue che nAra. yatre bAMdhI smRti ghaNuM, kIdhA sakhaLa prahAra; te nija nayaNe nirakhatA, dhiMga jANe sasAra, jheTu (gheTu) khuMkhArava kare, trADe ati peAkAra; karUNA jANI nara karyAM, tApasa dIThA sAra. tApasa dekhI mAninI, manasyu lAjI tAma; tApasa bahu satASiyA, kIdhAM ehevAM kAma. madana vimAsI nIsaryAM, gayA te zrIpura vanna; Adibhavana dekhI karI, citavatA dhanna panna, zrI jinane vaDhI karI, zAMta rUpa thaI tAma; nara bIjo vaLI AviyA, jinapUjAne kAma. madane .te dekhI karI, sukha mUke nIsAsa; nAma dhana che tehanuM, pUchyu kahAMkaNe vAsa. vAta ma pUche adhavA, e che duHkhanuM heta; karme huM bahu raDavaDayA, te sAMbhaLa saMketa. mane vItaka vi kahyuM, sAMbhaLaje jema jANu; te sAMbhaLI dhanado bhaNe, kahu te mArI vANu. hasa'tInagarItaNe, puMja zeTha sujANa; putra deoca tasa ghara bhalA, rUpe jevA bhANu. pitA te paralAke gayA, khAMdhavastu bahu prIta; strI ehune niva maLe, madhyamanI e rIta. tiNu kAraNe thayA jAnuA, paNa muja zrI kuzILa; bIjI strI paraNAvIe, te zuM mAMDI lIla. divasa keTale teDu paNa, tehavI thaI gamAra, meM jANyu* e nahI. bhalu, Avyu. citta majhAra. eka dina kapaTanidrA karI, sUtA nidrAkALa; ( 155) 20 21 22 23 24 25 26 27 29 29 30 31 3ra Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (156) jayAnaMda kevaLI, te tava ekate maLI, nara nidrA lahI bhALa. ghara pAchaLa eka aMba che, te caDhI tehanI DALa; huM paNa thaDa ukeTara rahyo, aMbe lIdhI cAla. samudrapAra eka dvIpa che, ratnaja tehanuM nAma; ratanapurI nagare jaI, tihAM lIdhe vizrAma. te mathe vyavahArIo, kanyA paraNe tAsa; te behane nirakhavA, hue mane ullAsa. tasa ghara maMDapa bhAgIe, tasa vara pAmyo hANuM; kanyA paraNI jaIye, bIje teDIANuM. huM paNa te nirakhaNa gaye, strIya na jANe eha; maMDapa madhyathI huM rahyo, kanyA paraNI teha. huM beThe java mAyare, tava strI kare vicAra; bAI e vara ApaNe, ni jANe sAra. te maMdira che vIsapyuM, bIjI belI vANa; paraNI suNahare gayAM, madana tuM nirce jANa. te strIne vastra vaLI, lakhe eka zaleka; sahakAre jaI vaLagIe, tava te strI thaI ceka. ( ) ka hasaMtI kavA ratna, pUraM cUto bhragAvacaH sUnurdhanapate bharbhAgyA, dvanadevo bhyagAzciyaM. dAho.) ** sAyara jaja utapa tava sahakAraja utapa, cAla ugata AkAza; sAyara te ulaMdhI karI, A maMdira pAsa. strI behu te utarI, lAgI gharane kAma; tava sahakArathI utaryo, jaI sUte nija ThAma. 1 polANamAM. 43 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI caritra prasaMga kara mIMDhaLa chUTAM nahIM, kaMkaNavalaya zRMgAra; nizA pAchaLI ati ghaNI, AvI nidrA sAra. nava te kaMkaNa dekhI, sahI pute saMketa; rAte e tihAM kima gaye, kima para kuNuM heta. vI bhaNe suNa behenI, je dekhADe joya; * paga de bAMdhI karI sUDe kIdhe sAya. aneka pare te tADio, duraMka kALa gamaMta; te beha parapurUSaccuM, vividha pare vilasaMta ratnApurInI strIce, tava vanaviye tAta; muja piyu hasatI gaye, vastrathI jANI vAta. aMcala akSara je lakhyA, vAMcI karyA pramANe sArathavAha eka cAlate, tehane kIdhuM jANuM. bahu AbharNa tasa kara diyAM, deje lekha apAra; e strI ache temataNI, nirce karajo sAra. dine kete te AvIe, hasaMtIpura mAMhiM; dhanadaghara pUchI karI, nirce AvyuM tyAMhiM. tava te vanitA AkuLa, jhabake AvI bAra; ratnapurIthI AvIA, lAve pIvA vAri. sasare AbharNa je diyAM, te dIdhAM tatakALa; vaLate uttara je diye, nice jANe ALa. tava sUDe nayaNe jue, zAkataNuM chamakAra; nArI bahu Ima bhaNe, tAhare e parisAra. ama piyu paradeza gaye, lekha Apa gharI neha, ratnapurIthI Avaze, tehane dejo eha. dina kete te tihAM gaye, sUDe Ape nAra; 1 bhale dore. 2 pipaTa. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (158) jayAnaMda kevaLI. karI kanakaha pAMjaruM, uMce bAMdhe bAra. eka dina te nirakhi rahI, dere caraNe dITha; godha nAkhe vegamyuM, tava nayaNe amIpaITha. nija dhaNa nayaNe nirakhati, pUche emyuM svAmI, tasa kahyuM huM jANuM nahI, tava te lAgI kAma. dhana ghaNuM tihAM vilasiluM, sasare pApe mRtya bhAI ninehI thayA, ochI thaI tava bhIti. tava te nArI vInave, ApaNa jaiye gAma; tava tasa caritra savi kahyuM, rahe aNabelI mAma. tava balI svAmI suNe, huM tasa vALuM vaira; dhana kaNa kaMkaNa saMvarI, nice pahatAM ghera. tava te strIe jANiyuM, piyu Avate gAma; sAhAmI AvI vegamyuM, laLI laLI kare praNAma. dina ketA Adara karI, strIe karyuM prapaMca; naranArIne mAravA, sabaLa mAMDeye saMca. samabhUmi beThAM hatAM, jevaDIe dhoyA pAya; chAMTA maMdira chAMTiyA; jaLa te caDhayuM agAdha. tava meM lahuDI vInavI, e jaLanI zI pira; jIvita kuNapare rAkhasyuM, e bahu ANe vara. tava te pANI leDhIye, muMDhe pIdhuM jANa; tava te acaraja pAmiyA, AvI kara praNAma. te traNe bheLI thaI, manasyu karyo vicAra; have jo huM vAse rahuM, te sahI vALe khAra. tasa kAraNa huM jasa pa, nAThe A hiM; mArAM dukha e AgaLa, tAharUM duHkha sthA mAMhiM. 1 sAta mALanI havelImAM. 2 moTI strIe. 68 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 72 72 74 sI caritra prasaMga (15) INa avasara AvyA yatI, paMcasayAM parivAra vairAge saMyama grahI, pUThe kI vihAra caude pUrava abhyasyAM, bhaNI aMga agyAra; kALa karI pahele saraga, palya eka Aya sAra. mahAvidehe avatarI, thayA nRtya atIva; vairAge cAritra liye, madanataNe te jIva. Agama zAstro abhyasyAM, jAna cyAraNyuM raMga; vyomagati te saMcare, cAritra pALe caMga. dhanadeva te avataryo, rathanapura cakI sAra; nRpatikuLe naMdana thaye, dharamI ne suvicAra. tehanI vanitA padaminI, te vaLI pAmI mRtya; zokAtura thai te raho, ciMtA kare nita nitta. madana jIva gurU AvIA, kahe pUrvabhavavAta; bhava pAchale dekhI karI, hue te upazAMta. vacana IzyA te sAMbhaLI, lIdhuM tava cAritra, karma khepI mugati gayA, kIdhe janma pavitra. vipra bhaNe nRpa sAMbhaLe, e strIne AcAra; teha bhaNuM navi AdarU, nice jANo sAra. kamaLaprabha vaLate bhaNe, strI savi sarakhI nahiM; mAtA pasaDa nara taNI, satI ziromaNI mAMhiM. vAta karatA INa same, hue je varatAta; sabhA sake sAMbhaLe, nizcaLa mana karI zAMta. padyarathane dUta tava, eka Aje teNuvAra; vinaya karI nRpa vInave, pahele karI juhAra. - 1 putra. 2 zAMtivaMta. 3 karma kSaya karIne meNe pahe . 4 rItabhAta. 5 zaThAlAkI purUSonI mAnA. pa 78 80 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (160) jayAnaMda kevI. padamanaride vinavyuM, kamaLarAya avadhAra; tuja putrI muja sutataNI, nice hoye nAra tava kamaLaprabha uccare, sAMbhaLa dUta tuM sAca; e putrI vipraja vare, e nahIM cUkuM vAca. tava te vaLI vInavyuM, sAMbhaLa kamaLanariMda, sinya tehanA AgaLe, tuja baLa thAze maMda. tava vaLatuM rAjA vade, karma kare te heya; nAstikane kanyA kisI, e te nicce joya. tava dUte vaLI beliyAM, kuDAM kaThaNa kuvAcaka tava vADavA korSe caDhI, beltha e nahIM jAca. gaLa grahane kADhiye, zira muni jeha, pagharatha rAjA AgaLuM, be vAkuM teha. (DhALa 1 lI-puNya kare jaga chavaDA-e dezI.) te vacana ja vInavyuM, suNa padamaratha rAya, e nR5 tujane navi gaNe, e jANe savi vAyare. dUte 1 prayANabhaMbhA tava vistarI, haLabhaLa kIdhA dhare; haya gaya ratha savi saja karI, daMtI kIdhA kere. te 2 Ayudha te savi saja karI, aMgA caMgA dapare; zeTha senApati narapati, teDyA moTA bhUpare. te 3 "nALa gaLA meM DhAMkaLI, AtasabAgI sArare, hokAnALane caka vaLI, gadAtaNuM nahIM pArare. te 4 trIza lAkha heya pAkhaya, gaja te trIza hajArare, ratha tenA pALA vaLI, vIza ke parivArare. dUte pa *me bhANaja chAhiye, puhave thaye aMdhArare, 1 brAhmaNa 2 tepa. 3 ghoDA. 4 AkAzamAM rahelo sUrya paNa dhaLa vaDe DhaMkAI gaye. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dU. 7 parAkrama prasaMga (16) pRthavI AkaMpI sahI, daLa navi dIse pArare. dUte 6 dina kete tava Aviye, kamaLaprabhane dezare, lUTe lagaDe atighaNuM, utarIo eka nesare. kamaLarAye te jANiyuM, bIhane hRdaya majhArare; ehanuM daLa sabaLuM sahI, nagara devAyuM duvArare. maMtrI kahe nRpa thira thaI, senA kare savi jANa; bAra ughADI nIsare, bAhara maMDe prANare. te. 9 tava rAjA mana thira karI, samarI mana navakArare; savi senApati gajapatI, kIdhe sabaLo bhArare. te. 10 haya gaya ratha te saja karI, pAyaka pAra asaMkhya tura bhaMbhA te vistarI, sainya maLyuM bahu lakhyare te. 11 padamarathanA daLathakI, aradha sainya te jANa, daMDAyuddha savi saja karI, viprataNe che prANare. te. 12 jayA ratha tava jotarI, paherI aMgA Tepare, Ayudha daLane saja karI, manasyuM A kere. dUte. 13 tava tene sAsu vade, sAMbhaLa te mahAvIra re; e nRpa rAkhe chava, kahuM haiDAnuM hIrare. dUte. 14 daLa behu te tima maLyAM, jima sAyara-udhANare, nALa geLA te mUkiyA, mUkyAM sabaLAM bANure. te 15 haya gaya te bahu phaLyA, vAgAM bahu nisANare; hAke hAkI te bahu thaI, kAyara mUke prANare. te 16. zira traTe keI narataNuM, ghasI ghasI ghAya karaMta, suTa save tava habahabe, tihAM nahIM bIhaka dharaMta re. dUte 17 INa pare jhUjha karaMtaDAM, bhAge kamaLanariMdare; padamakaTaka sabaLuM sahI, tava uTha dvijaIdare. dUte 18 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jayAnaMda kevaLI. jayA tava bahu yuddha kare, bhAgye padamanuM sainyare, kamaLaprabha pAchA vaLe, upara viprane mannare. te 19 padamaratha tava UMcare, suNa tuM vipra sujANa; le tarabhANuM pAtarI, kAM tuM thAya ajANare. te20 vipra bhaNe suNa mahIpati, huM tuja deuM sIkhare; jA pAche nija maMdire, nahIMte mAgIza bhIkhare. dU0 21 vacana suNI kepe caDha, kIdhA mahA saMgrAma, te sarave niSphaLa thayA, dADe vAMke jAmare. dUte 22 devataNe sAnidha karI, jItye jayAkumArare, padamarAya te vaza karI, pAMjare ghA sArare. ta. 23 jaNa muSTa karI tADIe, kIdhe sabaLa phajetare, vipra-vaide bahu name, grahI cAlyo nija dezare. te. 24 jaya jaya rava tihAM bahu thayA, harakhyA nagaranA lekare, e vipra nahIM ke devatA, padama mUkAe pakare. dUta. 25 ghara ghara guDIo uchaLI, tariyA teraNa raMbhare; nArika nava rasa khelIe, vAjAM vAje bhaMbhare. dUte. 26 (DhALa 2cha-dezI epAInI.) dina bIje te sabhA majhAra, maLyAlekanA thoka apAra; paMjarathI nRpa te ANIe, kaMTha pAsa ghAtI tANI. 1 vipra rAya lAve saMga, mastaka mULI dIdhI raMga; mAMkaDa thaI te ubhe rahe, vaLI bela rakSakane kahe. e rAjAne ehaja sIkha, nagarImAMhiM maMgAve bhIkha; daMDa karI ThabakA ghaNuM, leka sahu nirakhe pikhaNuM. 3 tava kamaLA te AvI kahe, e vAta muja manamAM dahe; svAmI tuM te che dayALa, INa vAte Upajaze kALa. 4 | 1 | Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAkrama prasaMga (13) kRpA kare have lAgI zIkha, vacana thayuM te mAgI bhIkha; jayA bhaNe e nAstika TaLe, te sahI e mAnava saMbhaLe. 5 padama kahe je kahe te karUM, vayaNa tamArAM sahI ANusaruM, tava te kIdhe kapi TaLI rAya, jayAtaNe jaI lAge pAya. 6 tava jayA te bhIla-sarUpa, mastaka mULI dekhe bhUpa; putrI ApI tAte tadA, soya kepa vaLI kI mudA. 7 jIrNa vastra zRMgAraja vinA, dekhI sahu thayA vismayamanA; kamaLaprabhanI bhaginI jeha, nijaputrI e ni teha. se dekhI nRpa lAye ghaNuM, dhiga jIvyuM ciMte ApaNuM sabhA sahaka pAmI meha, te dekhIne lAge che. huM kamaLaprabha nRpa bIje jeha, kare vInatI ubhe teva; svAmI te kuNa dAnava deva, thAe prasannane bhAkhe he. 10 tava jayA te dAkhe rU5, nija tanayA te dekhe bhUpa; rAja save te raMjyA baha, vikasita ane nirakhe saha. 11 iMdra caMdra ke je bhANu, mIna dhvaja mUkAvyAM mANa; ke e rAmataNe avatAra, rUpe jANe brahnA sAra. 12 tava AvI te rAjakuArI, leI varamALane ubhI bAra; ghaNuM mahatsava tihAMkaNa karI, kamaLasuMdarI kanyA varI. 13 deza ekanuM ApyuM rAja, tava sIdhAM manavAMchita kAja; padamarAja puhate nija ThAya, rAja dezanuM ApI jAya. 14 nija nija putrIne anusAra, aLave Ape jayAkumAra; auSadhI eka prathama che jeha, ratna pAMcaseM Ape teha. 15 tehanuM dAna kare ati bahu, lebhe sevA sAre sahu zrI bahuccuM sukha bhagave, devataNI pare dina jogave. 16 vasaMta mAsa A tiNa same, leka sahu tava phAgaja rame; jayAnaMda mana dharI ANaMda, rUpe jANe jehave caMda. 17 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (164) jayAnaMda kevaLI, manamAM ANI keDa apAra, strIsyu ramavA cAlyA sAra, parikara saghaLuM sAthe karI, vividha vastu vaLI AgaLa dharI. 18 kesara kasturI mahamahe, aMbara cuA parimaLa rahe, gulAlataNa tava kIdhA roLa, caMdana kuMkuma ApyA baLa. 19 caMpaka megara ne jAsUla, jAya sevaMtrI jhAjhAM mULa pADaLa pArijAta nahi pAra, vArU velI phUla apAra. 20 sahasapatra lakhadaLa vaLI jAI, damaNe marUo ketakI laI; kamaLataNa bahu daMDaka karI, strI behu chAMTe jaLa bharI. 21 balasarI vaLI kaNayara ghaNAM, nAma ketAM kahuM phUlajataNA; phAga gAya te rAga vasaMta, kAmItaNA capaLa kare citta. 22 Ima sukha vilase vidhavidha pare, deva degaMdaka tehanI pare, tava tyAM vAta huI che jisI, suNatAM jANe sAkara tisI. 23 vidyAdhara eka dIThe bhUpa, pUchayuM tuM kuNa dAkha svarUpa ? khecara bele madhurI vANa, tADha rahu nice jANa. 24 ame vidyAdhara meM cAla, nija mananI tuM zaMkA TALa; pANI pIvA jaLane ThAma, utarIo ANe ArAma. 25 naMdIzvaranI yAtrA sahu, deva dAnava tihAM maLaze bahu IhithakI dvIpaja AThamuM, tihAM jaIne bhAve namuM. 26 aThThAIne mahimA sAra, maLaze deva apArAvAra; zrI jinabhavana ache bAvanna, bArAM dekhe te dhanna. 27 jayAtaNe mana lAgI khaMta, jAvAnI mana peThI brAMta, nija ghara AvIne kahe vANuM, karI yAtrA ne AvuM ThANa. 28 strI saMteSI cA vIra, parghaka ArahI beThe dhIra; thoDA dinamAM AvuM jaI jayAnaMde e vANuM kahI; 29 magati te cAle jAma, dekhe jagatI keTaja tAma; uMcI ATha jeaNane mAna, vajepIMDa ne sevanavAna. 30 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAprabhAva prasaMga piLa cAra te suMdara rUpa, atihi manahara dekhe bhUpa; bhArata sAkhe bhagaLa sahI, dhvaja patAkA jhAjhI kahI. 31 paukanI gati joyaNa eka, mahIthakI te uMce cheka; tava mana cite meM na javAya, vidyAsAdhana karUM upAya. 32 tihAMthI vege pAchA vaLe, jaMbudvIpamAMhiM te bhaLe; tihAM dIThuM eka jainabhavanna, nIcuM jaI citta huM dhara. 33 mAMhiM jaIne kare praNAma, vinaya karIne stavIA tAma; stavIA prathama jinesara deva, sura nara kinara sAre seva. 34 bAhera AvI pekhe dhIra, maMDapa nirakhe jayAnaMda vIra; | tihAM tava bahulA svara vaLI thayA, jevA kAje jayAnaMdagayA. 35 suMdara naranuM TeLuM eka, kare nRtya te vaDe vizeka; tava narane pUche rAjAna, kasyA nara e zuM vijJAna? 36 vaLate te nara bele vANa, lakhamIpura nagarI e jANa; nRpa mahIpALa sabaLa baLavaMta, prajA sarva vAMche jayavaMta. 37 putrI traNya sakaLaguNabharI, rUpavaMta te jANe surI; jinazAsananI traNya jANu, nATika gItataNI te khANa. 38 eka kanyA te nATaka lahe, bIjI gAna vINarasa kahe; trIjI madhurAM gIta rasALa, rUpavaMta te traye bALa; 39 thaI moTI te traye jise, nija nija kare pratijJA tise; ApApaNuM kaLAnA bheda, je ama jIpe te vara veda. 40 ThAma ThAmanA rAjakumAra, jIpI na zake eka lagAra; vaLI AvIne zIkhe kaLA, mAsa mAsa prati nirakhe baLA. 41 tava te jyAnaMda manavamI, suNI vacana haiDe hasI; maMca zastra savi mUkyAM ThAma, vAmanarUpa kare e kAma. 42 kutsita deha AbharaNe bharyo, paMDita jihAM beThA paravaryo, tehane AvI kare praNAma, nAma ThAma kuLa keDuM gAma. 43 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAne kevaLI, huM chuM khatrI rUpe Isya, ke navi paraNe kAraNe ki ? kaLA zIkhavA A ahIM, te kanyA muja paraNe sahI. 44 tava te hasI paDayA savi rAya, e zuM zIkhe ki upAya; vidyAgya e nara sahI nahIM, paMDita vacana kahe tava sahI. 45 tava te vAmana kare vicAra, savA keDinuM kaMkaNa sAra; te mUke java paMDita pAsa, vipra bhaNe tame bhaNe ullAsa. 46 kapaTapaNe navi zIkhe kaLA, tava kuMara thAe AkaLA; hasI hasI dukhADe peTa, e sahI kanyA varaze neTa. 47 tava vAmaNe karI eka para, yA gaye paDitane ghera, paMDavANune kare praNAma, de Aziza te manasya tAma; 48 savA keDinuM kaMkaNa jeha, paMDyANane ApyuM te; tiNe paMDyANanuM mana caLyuM, sAkaramAMhi ja bhaLyuM. 4 paMDitane vaLI kaheje tuma, jima bahu vidyA pAmuM ame; java paMDita A AvAsa, nija vanitA jaI beThI pAsa. 50 e chAtra nahIM vidyAvata, ehane be sarasvatino maMta; tava paMDita mukha evuM bhaNe, bahu upAya kiyA e taNe. 51 he mukha nA eka mAtra, ghara sarakhI navi dIse jAtra; kaMkaNa dekhADayuM jeTale, bIjuM paMDita pAse bhale. para tava paMDita mAMDe parapaMca, nizA bhaNave mAMDa saMca; te he piNa vAmananuM rUpa, kahyuM nA kare vakIbhUpa. pa3 Ima karatAM dina ketA gayA, zIkhI kaLA savi udyamI thayA; vastra zastra savi sUdhAM dhare, rAjabhavana jAvA mana kare. 54 mAsataNe te avasara thaye, vaLate bela jayA prati kahyA; tava te savi vAmaNane kahe, kaLA dekhAva maMdira rahe. papa vAmaNa kahe huM AvuM sAtha, je gurU muja vaLagADe bAtha; mAsa mAsa prati prikSA thAya, tihAM AvIne bese rAya. pada Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyApratApa prasa'ga ( 17 ) maLe lAka siva thekethAka, udyama kare te thAe phrAMka; jayAnaMda patine kahe, bahumadha tuma dIdhuM lahe. te dIThuM tava Ale hAtha, vipra bhaNe have AvA sAtha; pati prate prakAze guja, rAya pAse besAre| muja. 58 ApApaNI kaLA jo kharI, vi jIpe rAjA-ku'arI; tava mujane tume dejo Aza, kaitika karU hu* rAjApAsa. 59 tava paDita te sevanamATa, hAja bhaNIne teDacA vATa; rAjaleAka save beThA jyAMhi, chAtra teIne Avye tyAMhi. 60 vAmaNu rUpa dIThuM jeTale, e sahI kanyA varaze bhale; rAjaputrI tava AvI traNa, rUpavatI ne sevanavarNa. pahelI nAdasuMdarI nAma, te mAMDe nATakanuM kAma; mIjI vINAnA lahe bheda, trIjI jANe rAga abheda. nAdasuMdarI bIjI nAma, gItasuMdarI trIjI tAma; vividha kaLA dekhADI navI, para paranI prIche padmavI. tehane jIpI na zake kAya, jayAnaMda tava beThA joya; 57 61 62 63 ka tava vAmaNuM mukha-vANI kahI, nAdasuMdarI tuM cUkI sahI. 64 tava kanyA te khele kamma? bharatazAstranA jue mamma! tava te vAmaNuna sukhathakI, bharatazAstranI kADhI vakI. tava te kanyA prIchI bahu, huM cUkI chuM ma kaheze sahuM; nAme jANI tAhArI vAta, prIyA kAraNa cUkI ghAta. paNa murakha miLiyu` sahu kAya, eDavI vANI suNe savi leAya; tava rAjA patine kahe, vaLI chAtra ke tAhAre rahe ? vAmaNane dekhADe tAma, AgaLa AvI kare praNAma; rAjAnA mAgI Adeza, vINAmAMhi doSa azeSa. te saravenA joi saca, nATakanA mAMDaye parapaMca, devataNI pare vINA vAya, kare nRtya madhura svara gAya. 67 65 68 69 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (168). jayAnaMda kevI. te tracce tihAM raMgI bALa, varamALA ghAtI tatkALa; tava nRpa cite hRdaya majhAra, kanyA kima dIje e bAra ! 70 AvyA che je rAjakumAra, vaDhavA sajaja thayA teNIvAra; aneka pare tiNe yuddhaja karI, jyAre mana AnaMda bharI. 71 ekataNA udALa leha, tava nAThA te jAye ha; ketAnA te bhAga hADa, ketA bAMdhyA sabaLe jhADa. 72 kete daza aMgulI mukha dIdha, ketAnAM ziramuMDaNa kIdha; tava rAjAne caDhIo kepa, senAnI prati kahe kare lepa. 73 tava te senAnI sajA thaI, bahu saMgrAma AraMbhe laI vAsaNa rAya te kIdhI buddha, baLe senAnI karatAM yuddha. 74 rAjA mana ANI vikhavAda, sainya sarvane kIdhe sAda, tava maMtrI AvIne kahe, nahIM vAmaNa tuM UbhuM rahe. 75 e che sahI ke deva dayALa, zAmATe upAo kALa; tava rAjA mana dharI saMteSa, haya mUkyA vaLi mUkyo roSa. 76 tava vAmaNe mUkyAM hathiyAra, sAme AvI kare hAra; sabhAmAMhiM beThA ekaThA, vAmaNa dekhIne manamaThA. - 77 pAya lAgIne ciMte tAma, rUpa dekhIne pUche gAma; tuM kuNu deva ke caMdra rUpa dekhAva kare ANaMda. 78 ciMte jayA e dukhiyA thayA, tava sovanamaya dIThI kayA; (kAyA) rAjavarga savi ANaMda bhaye, ghara ghara maMgaLa occhava thaye. 79 sUraja keTi thayA prakAza, rUpe jANe lIlavilAsa, INa avasara cAvakajana eka, kamaLapurIthI AvyuM che. 80 jayAnaMda java nayaNe dITha, tava tasa lecana amIya paIDa, parathanI je huI kathA, te kahI tAma huI jima yathA. 81 e nara te sahI nitye jANa, devarUpI manamAMhi ANuM; teha suNI nRpa lAgyA pAya, sabaLa mahecchava maDe rAya, 82 99 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajajanenI sAjanyatA (19) vArU lagana leI eka sAra, kanyA paraNuvI suvicAra; deza nagara ApyA bhaMDAra, sukha vilase bahu jayajayakAra. 83 rAjakumAra je AvyA hatA, khamI khamAvI thAnaka gatA; eka dina jayAkuMmara mana raMga, vana kIDA kare traNa strI saMga. 84 cera eka tava rAsabha dharI, tUra vAjate A pharI; lAvyA jihAM vadhanuM che ThAma, jovA miLiyuM sArUM gAma; 85 tava jayA mana karUNa dharI, vege A tihAM saMcarI; zULathI cheDA cora, karatA rAkhyA pApa aghera. 86 te te A AvAsa, bhejana dIdhuM mana ullAsa; zabdataNe anusAre eha, saMghasAra e chee teha. tava AlaMgI pUchI vAta, e ApadA zI AvI bhrAta ? saMgha kahe tuM thApI rAja, samara palTIpati A lAga. 88 tevasyuM yuddha karI navi zake, grahI kabaje ne thAnake laka aMge prahAra muja dIdhA bahu, carame maDhiyuM huM kete kahuM. 89 paravatathI heLI nAkhIe, parALa paDaye daive rAkhIe; tava karame vhe jaLadhAra, carma zIALe khAMdhuM sAra. 90 dina kete muja mUcha gaI, corI karavA piThe bhaI karma saMge tuM muja maLe, tava manavaMchita suratarU phaLe. 91 saMghasAra kIdhe gharadhaNI, rAjA mAne jANI guNI; rAjA zrIpati pUche jyA, saMgha tunnAre ketI mayA? 92 jayAnaMda mukha bele vANu, e ama baMdhava nikSe jANa; strI je pe svAmI avadhAra, saMghasAra mAM rAkhe bAra. 4 ehanI draSTI nikharaja sahI, mananI vAta hatI te kahI; jaya bhaNe tame lavatI rahe, evAM kathana mujane kAM kahe. 94 e muja baMdhava vaDe vakhANa, e vAtanI zaMkA mANe; tava strI vacce manaja rahI, vaLatI vAca kisi navi kahI. lya tathI jI, cAra navacharI ; Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 170 ) yAna kevaLI, eka krina nRpati sadhane kahe, ze kAraNa tumasu hita vaDe ? saMghasAra else narapati, ehunI vAta na kahevI rati. 6 tima tima rAjA Agraha karI, eha purUSanu elA carI; saMgha kahe kI' bhAkhu' nahI, tehunI agaDa karo jo sI. 97 tava rAjA mana acaraja dharI, saMgha prate pratijJA karI; jayanagaranA vijayanareza, tasa kuara hu. khALeveza. dAnavyasana muja huMte sadA, tAte rIsa karI muja tA; tA muja kuLanA e Dubaja jANa, jAte caMDALa piNa vidyAkhANa. 99 muja sAthe nIsariye sahI, zIkhI vidyA aLagA rahI; ha te mATe chu' vArI, te mATe muja Adara kI. 100 jANe jo rAjA jANaze, teA sahI nice muja mAraze; isyu suNIne dIdhI vidyA, bhUpati manamAM lArjyA tA. 101 peAtAnA nara hutA jeha, rAte teDI aNAvyA teha; madhya rAte Ave asavAra, tene karo khaDagaprahAra. jayA prate tava teDu kare, tava zrI traNya ima uccare; svAmI rAjA kuDA hoya, iMNu veLA vi jAe kAya. nahI te saghasAra pADavA, uttara deI AvyA have; 105 sagha prate' kahe jayAna'da, rAjA tuma teDe ANaMda. tava ucchaka thaI azve caDhI, peALapraveza karavALaja paDI; mArIne tala nADA jodha, cAkI AvI karatI zeAdha. adha sasate te dIThe saMdha, rAjaleka mAMhi paDIe dhadha; jayAtaNe maMdira laI jAma, mULI pei pAi tAma. saMghasAra tava sAo thayA, e varatAMta rAjAne kahyA; rAjAne mana mATI dAjha, subhaTa mAkalyA mAraNakAja. jayAtaNe subhadre te huNyA, tava rAjA pe raNajhaNyA. pote caDhIne AvyA rAja, jAmAtAne haNavA kAja. 106 98 102 103 104 107 108 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyane jya. (171) tava maMtrI AvI vInave, e zuM karma kare che have? ehanuM kuLa caMDALaja jANu, saMghataNe mukha evI vANa. 109 maMtrI kahe durjana jana jeDa, ehavAM kathana kahe vaLI teha; tame jaIne pUche sahI, bhUpati vAta maMtrIne kahI. 110 jayAtaNe ghara maMtrI gaye, karI praNAma ne Ubhe rahe; svAmI kahe kuNu kuLane gAma, jayA bhaNe kahezuM saMgrAma. 111 tava strI vacce lAgI jAya, jayA bhaNe kaheze saMgharAya; strI bole tasa vAcA teha, saMgha bhaNe caMDALaja eha. 112 tava jayA mana ANu garva, A le bUTI kaheze sarva rAjabhA thaMbhe jeha, zALabhaMjikA kaheze teha. 113 tasa mastake e khUTI dharI, zALabhaMjikA kaheze carI; tava zyAmA mana udghaTa ghaNe, pitA prati kahe vANI suNo. 114 A sabhA sahu khitAM, thaMbhapUtaLI guNa kaheze chatAM; pUtaLI mastaka mULI dharI, tava baleja yAnuM carI. 115 sabhA sahake thaI sAvadhAna, sUdhe mana dharajo sahu kAna, emAM jUTha na eka ratI, vAta kahuM chuM je che chatI. 116. (dUhA-). vijayapurAhata vijayasua, siri jayANaMda bhiDANu; vara khatti naravaMzamaNi, guNanihi mahimanihANu. vijayapuranagara jayapa, kamaLA ku dhAra; ati bhAgI guNanile, e jayAnaMda kumAra. " (pAi.) ehavI vANI nisuNI kAna, rAjA manasyu thaye herANa; cAlI gaye kumarIAvAsa, pAe praNamI khamAve tAsa. 117 tehi sajA nahIM vizavAsa, purohitasutane teDe pAsa; vijayapure te vege vahI, narati karIne A ahIM. 118 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (172 ) jyAnaMda kevaLI. karI avadhi dina navanI sahI, purohitasute e vANI kahI, karabhanAM vAhana lIdhAM paMca, nara paMce te cArU saMca. 119 jeyaNa zatanuM aMtara jihAM, dina trIje vaLI AvyA tihAM, uMTa te bAMdhyA vanaDe majhAra, jezI veza dharyo teNivAra. 120 cAlyA AvyA rAjabhavanna, jANe IMdrapurI ke anya; sevanaya maMdira jhaLakata, maNiratnamaya lAguM citta. 121 thAMbhe dIpa jhalAmaLa ghaNI, zAlabhaMjikA dIse maNa kAcataNA bahu bAMdhyA ceka, mUrakhajana te pADe pika. 122 jALI gokha te maNimaya jANa, INI pare jezI manamAM AvyuM ke e svarga ke ikrabhava, viprataNuM tyAM meNuM manna. 123 Azirvacana ja paLe kahe, te Aghe jAvA navi lahe, duArapALa jaI rAjA vIna, jJAnI eka dIse abhina. 124 zIghra thaIne te lAva, AvyA jezI mATe bhAva; karIya stuti ne UbhuM rahe, praNAma karI nRpa bese kahe. 125 manasyuM ciMte emyuM iza, ke brahmA ke zrI jagadIza ! vijayarAya tava dvijane kahe, zI zI vidyA tuma mana rahe. 126 jANuM svarga mRtyanI vAta, caMdragraDaNa tArAne pAta; tava rAjA kahe suNa tuM vIra, putra amAre je jagavIra. 127 . tehanI sudhi tume je kaho, te mana vaMchita saMpada lahe; hIna saMgha te leI gaye, jayAnaMda te manamAM dayo. 128 tava ADaMbara karI apAra, tihAM le jezI tiNa vAra tuma suta vijayI jANuM sahI, deza ghaNAnI pharasI mahI. 129 nRpatisutA tiNe varI aneka, lakhamIpura che havaDAM che, te suNI nRpane thaye ANaMda, vipra bhale tuM sUdha caMda. 130 dAne vaMThe jaLadharadhAra, uMTa savi te cAMpyA bhAra; divasa eka rahIne vanyA, dina ceAthe jaI rAjA maLyA. 131 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soga viyoga prasaMga (13) je varatAta thaye te kahyuM, teha suNa mahIpati gAMgo; vAta karaMtAM jANaja thayuM, AvyA maMtrI AvI kahyuM. 132 jaya vijyarAjA ne lekha, bheTa ghaNuNyuM tamane pekha; je ama prANataNe AdhAra, te najare dAkhe ekavAra. 133 maMtrI sAthe te pAThavyA, jayAtaNe maMdira AThavyA; jANa karI tava jyAnaMda, te nisuNIne ye ANaMda. 134 sAhAme AvI praNamyA pAya, tumazuM vijayI che mAya tAya; maMtrI bhaNe jIva pAkhe aMga, tuma viNa mAyatAya che taMga. 135 suNI jyA mana jhAMkhe thayo, huM kAM mAnI kukhe bha;. chaDe pramANe jAvuM tihAM, eka ghI have na rahuM IhAM. 136 Isyu kahI maMtrIne mAna, AregAvI ApyAM pAna; tava ni jAvuM mana thayuM, pAyaka sahune jANa ja karyuM. 137 zrIpati rAjA jANuja bhaye, jayA cAle che nizca thayo; tava rAjA te dharaNI DhaLe, maMtrI saghaLA AvI maLe. 138 vAya karIne vALyuM ceta, jANe pUThe lAge preta; peTa mAravA lAge jAma, putrI traye AvI tAma. 139 ahI Apoha kare bahu tadA, meM mana mAMhi nATyuM kadA; eha purUSasyu kIdhuM yuddha, eha mahArAjA-vaMzavizuddha. 140 mAhArUM mukha kema dAkhuM eha, karI upAya ne pADuM deha; tava jayA A paravarI, e rAjA te zI pare karI. 141 jANyA pakhuM navi mAne manna, jANyA pakhe te vasate ratna; aneka upAya karIne rAya, jIvate rAkhe teNe ThAya. 142 nagara vaIrATe pAMDava rahyA, rAya haricaMda DuMbajaLa vahyA; naLarAjA thaI rahyo suAra, aNajANyAne ki vicAra. 143 zrIpati rAjA Ima uccare, mahI-thaLI je mehe bhare; gaMgAjaLa java kAjaLavAna, ahma vacana te sAcuM mAna. 144 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 (174). jayAnaMda kevaLI. je tuM havaDA rahe muja pAsa, te muja jIvitanI sahI Aza; bela deI rAjA sateSa, sukheM samAdhe kAyA-piSa. 145 saMghasArane teDI tAma, maMtrI sAthe sopyuM gAma; lekha lakhI rAjAne khare, saMghasArane rAjA karyo. 146 maMtrI sAthe A saMgha, jaya vijayane tava thaye ghaMgha; bhAI beu ekate maLI, kare ma mUrati sUdhI vaLI. 147 jayA tulle rahe ghara vAsa, te alpe jaI vanavAsa; saMghasAra rAje thApi, tuhmane jIva padavI Apiye. teja prajAnA sIje kAja, nahIMte kuLane Ave lAja; prabhAte uThI tApasa bhayA, saMghasAra te rAjA thayA. sukheM samAdhe pALe rAja, prajAtaNuM savi sAre kAja; vijayarAja te tApasa rUpa, saMghasArane thAye bhUpa. 150 lakhamIpura zrIpati rAjAna, jayAtaNuM bahu vANuM mAna; eka dina pUrI sabhA baITha, vanapALaka AvyuM nRpa dITha. 151 svAmI caMdana-vana ArAma, gurU padhAryA bheTa svAmI, te nisuNIne cAlyA tihAM, gurU dIThA vanamAMhi jihAM. upara gurae dharmadezanA kahI, bhavya-jIve sAcI sahI; jayAnaMdane seMpI bhAra, gurU pAse liye saMyama sAra. 1pa3 pUrava cauda kharAM abhyasyAM, zrI jinavacana te haiDe vasyAM; bIjA pAMcasayAM parivAra, nArI pAMcase thaI aNugAra. 154 zrIpati rAjatraSi te vaLI, khapI karmane thayA kevaLI; mekSe pahAtA sAdhu sujANa, jyajayakAra sadA kalyANa. 155 have jayA nRpa huo bahu, deza ghaNuM piNa sAdhyA sahu; trikhaMDane rAjA te thaye, dhanada pare te dAnI hue. 156 kamaLaprabha padyaratha jeha, kanyA laIne AvyA teha vaLI bIjA nRpa Ave jeha, kare cAkarI UbhA teha. 157 ghaNI kanyAne saMgraha karI, dAne puNya bhaMDAraja bharI; prajAtaNa te sAre kAja, Idra pare te pALe rAja. 158 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karamanI vicitra gati, (175) eka dina nATakIe eka sAra, mAMDayuM nATaka karI vicAra nATakaNI te suMdara rUpa, padmaprabha oLakhiye bhUpa. 159 pitA pitAne jAye jAma, nija caritra te gAyuM tAma; tava rAja padyaratha jeha, nija putrI vaLI jANa teha. 160 tava putrIne pUche vAta, nRpa bole e syuM avadAta; muja svAmINyuM ramavA gayAM, vana-ramatAM nidrAvaza bhayAM. 161 bhIla maLIne AvyA bahuM, nAzI daha dizi te gayuMsaha; bhIla hAtha te huM tihAM , dhaNI nA zakyA tevasya bhiDI. 162 tasa ghara laI gaye te bhIla, tasa nArI viSa dIdhuM vila; mAMgaNa jaNa e A tyAMhi, tene ApI jhAlI bAMDiM. 163 nagara eka te leI AvIe, oSadha karIne e phAvIo nija strI karIne rAkhI sahI, vItaka vAta hatI te kahI. 164 garatha deI cheDAvI bALa, tasa svAmI te tatakALa; te strI ApI karI pasAya, e kyAM kAma karyA tuTyA rAya ! 165 sukhe samAdhe nija ghara rahe, AdhI vAta te kaviyaNa kahe je jagadaMbA sAnidha kare, vANI sarasa vaLI uccare. 166 kaviyaNane mana harakhaja bhaye, ullAsa trIjo pUre thaye; je mAtA tuM haMsAnI, vANI Apiza manabhAvanI. 167 te ce belI ullAsa, karasya vANIne parakAza; harakha dharI kavi bele vAna, bhaNe suNe tasa nave nidhAna. 168 itizrI vAnA kaviviracita zrI jayAnaMda kevaLI rAsa viSe strI caritra upara madana dhanaMda kathA, kamaLaprabha payIratha yuddha ane dhikAra, payIratha pratibaMdhana, kamaLasuMdarI pANIgrahaNa, lakSmIpurI kanyA traNa pariNayana, saMghasAra rAjya sthApana, rAjA zrIpati dIkSA grahaNa mokSaprApti, trikhaMDasAdhana, vijaya suMdarI caritrAdi varNana pUrNa trIjo ullAsa saMpUrNa thaze. che je 2 amara caMda ja zarA ja zary.org Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullAsa ceAtheA. (vastucha'6.) mAta bhagati bhagati dharI tujJa dhyAna, sarasa kathA jayAnaMdanI dhariya hitane ApI vANiya; zrI vijayAnaMda gurU namI karU, caritra ati sarasa jANiya. ullAsa traNa je me karyAM, te savi mAta pasAya; vaLI Aghe udyama kar, gI tuM IMje mAya. (duhA,) sukhe rAja yAnaH tyAM, IMdrapare suraleAka; saghasAra je tihAM rahyA, dina jAe tasa phrAMka. eka dina jayarAjA prati, sadha vimAse tAma; badhIkhAne sahI dharU, karU e nizce kAma. iMsyuM vimAsI nRpa jayA, strIsyu* nigraha kIdha; Rddhi sarva tiNe apaharI, paraghu badhI dIdha. tasa maMtrI ati vaahA, karI parapaMca aneka; suraga dei nizce tihAM, sahI te kAcA cheka. lakhamIpure te lAvIe, mana dhArI ati raMga; jayAnaMda jANuMja thayuM, tava tasa AbyA sa'ga. bahu utsavasyu madire, jayapa kare praveza; nagaraleka sahu dekhatAM, tava tihA name nareza. dUta eka bahu khelaNA, teDaye tyAM dai zIkha; e kAmA te kyAM karyA, nizce mAMgIza bhIkha. vAMcI sagha mana ciMtave, e muja mAThu kAma; paravu sarava cheADI kriyA, jima rahe mArI mAma 1 ra 7 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArtha prapaMca. (177). jyAnaMda sukha legave, devataNI para teha mAsa vasaMtaja AvIo, phAga rame sahu jeha. strI sAthe ramavA gaye, jaLakIDAne kAma; kIDA karI pALe rada, nirakhe vana abhirAma. bhIla eka ehave same, snAna karI nija hAtha; nRpa AgaLa UbhA rahyA, bIje ke nahi sAtha. paya praNamI UbhA raho, sAMbhaLa tuM mahAdhIra; tralaya paravata huM vasuM, kALa mahAkALaja vIra. lahu baMdhava sabaLe thaI lIdhuM strIsaha rAja, A vanamAM te AvIe, kare muja ene kAja jayA teha pUThe gaye, tihAM navi dIse keya, bhIla teha nAzI gaye, pharI pharI vanamAM joya. vara vimAna ehave same, nara beThe eka tyAM; karI praNAma UbhuM rahe, jyA che jyAMha. vaitADhaya uttarazreNimAM, nagara bhalAM che sATha; tehataNe huM rAjIo, prajA pALuM chuM tAsa. mAhare suta ekaja bhale, vajUyudha tasa nAma; zikhara eka dIThuM bhaluM, tihAM tiNe vANyuM gAma. te thAnaka cauThitaNuM, kare upadrava aneka maragI roga te ati ghaNa, kahetAM nAve cheka vAyudha te ciMtavI, vidyA sAdhe udAra, gaNiye bhaLe, paNa navi caLe lagAra. rUpa ane pama tava karI, evI bole vAgara ni sahI tujane varUM, e tuM sAcuM jANu. INa vacane cUke sahI, bAMdhye pannaga pAsa; mArI kUTI Ima kahe, paraNe e sAbAza Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 178 ) yAna kevI. nija ghara te leI gaI, kare te sakhaLuM duHkha; dina kete meM sAMbhaLyuM, gai taraza ne bhUkha. dakSiNazreNinA pati, cakrAyudha rAjAna; tehanI karU huM cAkarI, paNa nava dhruve mAna. meM jaine tene kahyuM, putra cheDAvA eha; kahe cheADAvuM teA sahI, [ pa ] jUThThuM bele teha. te dukha atighaNu sAMbhare, ehave rAyanA nUta; kanyAmAMgaNu AvIe, te ati vAMke bhUta. tava meM tasa uttara kI, putra cheDAve je; sahI karI te sAMbhaLeA, kanyA paraNe teha. ehavuM vacanaja sAMbhaLI, manamAM nANe teha; nimittiye meM pUchIe, bhAkhI jANe jeha. tava khele te paDita, sAMbhaLa khecara vAta; jayAnaMda je Avaze, jaya nRpa jehanA tAta. e kanyA te paraNaze, trileAkI rUpa na pAra; tuja nadana cheDAvaze, vizvataNA AdhAra. te huM khecara bhIla thai, tuM ANyA ISNe ThAma; dukhabhaMjana jaga tuM sahI, Ave mAre kAma. vimAne besI AviyA, jihAM khecaranA vAsa; pavana'jaya tava vInave, sAMbhaLa lIla-vilAsa. ihAM vidyA sAdhyA pakhe, causaDa vaza niva thAya; AhutI saghaLI ANIne, vidyA sAthe rAya. tava ceAgini AvI tihAM, kIdhA koDa upAya; jayAnaMda cakA nahIM, paNa te vAyA vAya. eginiyA bahu pare naDI, ANI mana vikhavAda; jayAnaMda mana thira karI, dhyAna dhare nirAkhAdha, 22 23 24 5 20 27 28 29 30 31 3ra 3333 33 34 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDaganA eja kAryasiddhinuM rahasya. (17) rUpa ane pama tava karI, hAva bhAva kare te vacana rasALa ja varasatI, nayaNe dAkhe neha, 35 (DhALa 1 lI.) tuM te yAnaMda mahArAya, ame sevazya tAharA pAya; ame boluM chuM kara joDI, rakhe nAkhata heya vikhe. ame sahiya samANI TeLI, dIsatI bhAMbhara bheLI; ama vacana jimyAM raMga caLI, ama nayaNAM amiya kALI. 2 ame rUpe raMbha sarIkhI, tame juo nayaNe nirakhI, eka vAra hasIne bele, e vAte haiDuM khele 3 tute guNahataNe sahI dariye, nava nitye tuM ama variye ame kevaLa tAharI dAsI, ame thaI raheluM gRhavAsI. 4 ama beluM vacanaja sAra, vaLI nATaka karUM udAra; tava raMbhataNI pare gAve, laLIlaLI te pAse Ave. ema strIcaritraja dAkhe, te saghaLuM maja pAkhe; nayaNa-bANe te tADe, kAmijananAM cittaja pADe. ame traNabhavanagatigAmI, e ni jANe svAmI, ame darasaNa deva te vAMche, jevA jana meTA I che. tumacchu lAge raMgaroLa, tumathuM vaMchuM raMgareLa; tumo citta amAre peThA, ati nihura thaI beThA! 8 taiya vIra dhyAna na cUke, tyAre vidyAdevI hRke; mahAvalinI AvI tAma, kara kare praNAma. tava ceginI tyAMthI trAThI, daze dize saghaLI nAThI, jaya jayarava vyAkhyA mahiye, mahA dhIra purUSa sahI kaDiye. 10 caka megara bhAthA Ape, dhanuSa khaDaga te vaLI thApe; te sahI mATe mahArAya, ghaNu bhUpati sevaze pAya. 11 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jayAnaMda kevaLI. (DhALa 2 -dezA copAinI) vidyA pUraNa thaI te jiseM, javALAsurI vaLI AvI tiseM; bele bhale sahI tuM vIra, mAMga mAMga vara ApuM dhIra. 1 AkarSaNa eka vidyA sAra, tethI lahiye bahu jayakAra; te ApI aNumAMgI vaLI, deI vara ne devI TaLI. 2 kare pAraNuM jayA mana rIsa, grahI yeginI pADe cIsa, vayuddha mUkyuM tatakALa, tava te sarve mUkyAM bALa. 3 tava devI te lAgI pAyarAkhyA abhyAgata tyAM rAya; Agata svAgata supare karI, Ima karatAM AvI zarvarI. 4 zane maMdira uttama kAma, nija nija thAnaka le vizrAma, surI sarva te thaI ekaThI, kaMTezvarIne kahe manamaThI. te sarvenI vahe che devI, tehanI sura nara sAre seva; che ati varavI bALa vANa, huM cUkAvuM sahI niravANu6 rUpa sarUpa karIne vahI, jayAnaMda jihAM sUte sahI strIcaritra dekhADayuM bahu, eke jIbhe ketuM karyuM. 7 ziyaLa na cUke eka lagAra, merUtaNI para nizcaLa sAra; tUThI devI de AbharNa, nija tanu mAne kanakaja varNa. 8 joginI prati kaMTakA kahe, e nara sarakhe ke navi lahe, ehanAM caraNa se sahI, e meM vANuM tamane kahI. 9 tava cosaThI name karajeDI, AbharaNa strInAM Ape ke, vAvega mUkAvI karI, tihAMthI AvyA ulaTa dharI. 10 voga te be vANa, e dIse vaitADhayaja jANa; siddhakuTanI yAtrA kare, jima bhavasaMtati pAtaka hare. 11 tava te yAtrA karavA bhaNI, te traNe cAlyAM jina suNI; eTale vidyAdhara guNavaMta, paya praNamIne bole saMta. 12 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ popakAra prasaMga (101) caMdrajasA te nAma udAra, paya praNamIne kare juhAra, jyAnaMda pratye te kahe, mahA duHkha muja hai: dahe. 13 tuM che mahA purUSa sahI jANa, tujathI muja dukha thAze hANa; giri vaitADhaya nagara che eka, prItivaradhana rAjA che. 14 madanamaMjarIsyu vilase bhega, dhUta dukALa kadA nahIM sega; naMdinI eka havI abhirAma, caMdrakAMtA che tenuM nAma. 15 rUpe te apacharane dame, vAMkI bhamuha-dhanuSamyuM rame, sUraja keTI thaye prakAza, ala jANe lakhamI-vAsa. 16 eka dina strIsuM kIDA gaye, snAna karI sarapALe rahe, deva eka A tiNavAra, strI apaharI gaye ja gamAra. 17 huM piNa tehanI dhAe pUMTha, bhUmi pa zira mArI maMTha; tehanI sudhI meM jANI nahIM, tiNe duraMka muja kAyA dahI. 18 vaDe rAya cakI che jeha, vItaka vAta kahI savi teha, teNe zedhAvI ati ghaNuM, nAma na jANe ke te taNuM. 19 ucATiye huM beThe jAma, vijJAnI gurU AvyA tAma; vaMdana kAje huM tihAM gaye, karI praNAmane Ubhe rahyA. 20 zrI gurU dharma-dezanA kahe, muja manamAMhi ciMtA vahe; gurU kahe tuja mana nahIM ThAma, strI ciMtA che manamAMhiM svAma.21 gurU bole nagarI dhana nAma, zrIpati eka vase tiNa gAma; sutA tehanI maNimaMjarI, rUpe raMbhA hAre surI. 22 eka dADe te zrIjinadhAma, AvI pUjA kere kAma; maMtrI naMdanane thaI draSTa, kAme tasa bahu pADayuM kaSTa. 23 maMdira tava te nize jaI maMcaka mAMhi Dhiye sahI, tava tAte tasa lahI saMketa, bIja vara e kanyA keta. 24 1. mAM. 2 mana vicAranI nizcayatA. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) jyAnaMda kevaLI. zrIpati zAhataNe ghara jaI kanyA mAMge tihAMkaNe rahI, zeTha bhaNe nANuM muja bALa, INa vAte muja lAge gALa. 25 kheda grahIne pAchA vaLe, maMdira jaI narapatine maLe; ehaja nagarIne je zeTha, kezala lahuDo dezala jeTha. 26 kezalane paraNAvI tadA, sukhasAgare te jhIle mudA; trIje vyavahArI tihAM vase, eNapa nAme dhana bahu tameM. 27 putra cyAra che bahu guNa bharyA, saNaga reNuga dharaNaga dharyA ethe dhajaga ehave nAma, Apa ApaNe varate kAma. 28 meNupazAha te gaDha thaye, kaLazA cAra bharIne rahe; cihu ghara-khUNe dATayA vaLI, suNajo putra na beluM aLI. 29 nAma lakhyAM che Apa ApaNAM, muA pachI lejo te taNAM; mahAmahe ke bele rakhe, e dhana meM upAyuM dukhe. 30 meNapa te paraloke gaye, duvAdaze te pUro thaye; tava te bhAI maLI AvIA, mAMhamAMhe jaNa phAvIA. 31 kaLaza cyAra ughADyA jAma, mAMhi diDuM ehavuM nAma; eka mAMhi ghAlyAM che hADa, bIjA mAMhiM kAgaLa cADa. 32 kRtikA trIjAmAMhiM rahI, dhana cethAmAMhi sahI, te dekhIne cyAre tAma, kare vaDhAvaDha jANe gAma. 33 narapati AgaLa te tava kahe, kara joDIne UbhA rahe, maMtrIne kahe narapati vANa, e samajAve makare kANa. 34 maMtrI te navi prIchaLyA, tava rAjA mana vismaya havA; nagarImAMhi vAhe DAMgare, evI vANI mukha Ucare. 35 ehane je bhAje viSavAda, zerI zerI ehaja sAda, maMtrI karIne thApuM mukhya, vaDe karIne jANuM dakhya. 36 1 ghaDA. 2 DhaMDhere piTA. 3 DAhyA. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikAra lAbhathI vadhelI irSyA. (183) 38 39 dezala kauzala bhAI jeha, dezala paDaDa cho jaI teha; te cAlI Avye nRpa-pAsa, rAjA mAna diye ucchvAsa. vaNigaputrane teDayA vaLI, te AvyA sahu sAthe maLI; dezala bele madhurI vANa, tAte bhaluM karyuM sadghinANu. kaLaza ekamAMhi' hADaja bharyA, cApAM saghaLAM tehanAM karyA; bIjAmAMhiM mATI kahuM, khetra dhAna madira tasa sahuM. trIje kAgaLa jANA jeha, vyAja vAhaNa nizce lahe teha; cAthe rokaDa dejo maLe, lekhuM karatAM sarakhu bhaLe. thai raLIAyata madira gayA, rAya bahu raLIAyata thayA; matrIzvarapada Ape raga, dezala na liye vrata abhaMga. dezalanuM vAyu jaga mAna, kALamuhA te thayA pradhAna; siddhapurI--vairI baLavata, devigira rAjA jayavata. tehane bhaya samaLA UpaneA, rAjA kahe jai kIje vinA; maMtrI eka tihAM jaI rahyA, bheTa mUkIne ehavA kahyA. 43 tava maMtrI dezala dAkhave, dezala teDI kahiye have; 45 te siva meLa karI jANaze, nirabhayapaNuM nagarI ANuze. 44 bheTa ghaNI dIdhI ati phAra, huya gaya ratha navi lAbhe pAra; dezalane IMI bahu mAna, devagiri jAe krie dAna. dezala devigira te gayA, karI praNAmane UbhA rahyA. bheTa sarava te AgaLa dharI, ama rAjA tuma maitrI karI. maMtrI phUDa karyuM eka bahu, reNu ghaDA eka chAne kahyuM; ati suvarlse te vIMTI, dezalathI te chAne kiye.. jANyuM e dezala jANo, bheTamAMhi kubha e mUkaze; viSNu ASadhiya TaLaze vyAdhi, maMtrI jANe thAya samAdhi. 48 zrIca'da rAjA che ati rIsa, mAre dezala jANe iza; 1 DherAnuM bIDuM jhaDapavyuM. 2 DhAra DhAMkhara pazu, 3 dhULa. 37 40 41. 42 46 47 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (184) jyAna kevaLI. ehavuM jANIne ghAliye, zrIcaMda rAjA te kara liye. 49 te dekhI rAya thaye herANa, ehanA sahI udAluM prANa; tava dezala che buddhija dhaNI, svAmI kathA che ehanI ghaNa. 50 nagara siddhapurI maragI bahu, devI ArAdhI beThAM saha, traNa dina beThAM pANa pakhe, devI AvI vANI bhakhe. 51 reNu-kuMbha huM ApuM jeha, mastaka tilaka kare teva tene rega haze apahAra, tasa ghara nize jayajayakAra. para bheTa bhaNI tamane pAThavI, ehane mahimA na zakuM kava; te rAjA tava thaye saMtuSTa, lAje lAlaja bAMdhI muThTha. pa3 eTale tihAM chUTo gajarAja, rAya kahe e sUvuM kAja; je e "daMtIne vaza kare, te e karajane mahimA khare. 54 tava dezala samare gajamaMtra, prathama Avate tehaja yaMtra, gaja ane bALe bAra, khAya ghAsa ne pIye vAri. 55 dezane nRpa kare pasAya, vastu ghaNI Upara gajarAya; te java siddhapuri mAraga thayA, tava te maMtrI sAhamA gayA. 16 pAya lAgIne kare praNAma, karyo ayAyaja rAkhe mAma; nahIMte rAjA mAre sahI, eha vAta tame kahevI nahIM. pa7 dezala gRpa vanaviye jiseM, sarva vRttAMta kahyo te tiseM; reNu-kuMbhane je varatAta, te navi bhAkhe ehave saMta. 58 e saMbaMdha suNIne bhUpa, dezala tArUM devasarUpa, Ape dhana kaNa kaMcana keDa, dezala na liye vatanI cheDa. 59 ke eka te lIdhI nahIM, gAjate pahate ghara sahI; teye rAjA bahu hita karI, tapataNa bahu kuMbhaja bharI. 60 zAlisakaTa sahasa daza jANa, dezala maMdira lAvyA prANa; 1. mekalI. 2. hAthI. 3. dhaLa. 4. dhI. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ popakAravRtti, (185) dezala kahe mAre khapa nathI, vrata lIdhAM che dehile mathI. 21 kezalane mana vALe lebha, chAnuM rAkhyuM baMdhava me; vata paMcama kIdhuM tiNe bhaMga, dezala cAritra lIe abhaMga. dara niraticAra pALIne jeha, svarga sAtame puhatuM te; kezava marIne vyaMtara thaye, cavI daridrI vipraja bhaye. 63 vipra marI thaye vaNigaja deha, dukhI darIdrI nahIM sadeha; baMdhava vaDe hato je deva, svaraga sAtame karate seva. 64 teNe AvI vaNigane kahyuM, vrata bhAgyethI e phaLa kahyuM have nasara ke bUDuM sahI, baMdhava deve vANI kahI. 5 tava teNe cAritraja dharI, melI kAyA nirmaLa karI; marI devaloka sAtame, behu baMdhava te sukhabhara rame, 66 tihAMthI cavI huA jujuA, nRpati-kuLe behu rAjA huA rAjaramaNi bahu pAmI hatI, laghu vaya muja AvI zubha matI. 67 caMdavega / kezala jANa, huM dezala teha manasyuM ANu; muja sadgarU maLyA bhavatAra, tava meM lIdhe saMyama bhAra. 68 svAmI zrIyaMtaNe kuNa jIva, prathama bhave te nAri sadIva; maMtrIputra marI thaye jakhya, ramatI dIThI so parata.... 69 vAkUTane vAsukha jeha, leI gaye sahI jANe teha giri vaitADhayataNe phUTa jANa, tehaja harI gaye mana ANa. 70 vAyudhane mUkAvaze, jeginIzuM saMgrAmaja thaze, tehapurUSa java ahiM Avaze, tAhArUM dukha tava mecana thaze. 71 te tuja putrIne bharatAra, tuja strIne mUkAvaNahAra, svAmI e dukha TALo sahI, gurU baMdhava e vANI kahI. 7ra e cyAre tava bahu guNa bharyA, vajAkUTa AvyA asi dharyA; vidyA saghaLI te mana dharI, navapada keruM dhyAnaja dharI. 73 1 taravAra. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jyAnaMda kevaLI, vajamukhane jANa karyuM, tava tasa manaDuM keodhe bharyuM mahA saMgrAma thayAM ati ghaNuM, kahetAM pAra nAve te taNa. 74 strI mUkAvI sura bAMdhiye, deI samakitane zrAvaka ki; sukhe samAdhe te nija ThAma, cyAra purUSa te AvyA gAma. 75 vajAga nagarImAM vahI, nagara ghaNuM zaNagAryuM sahI; AgatA svAgata bahupa kare, jayAnaMda supa saMcAre. 76 tava vidyAdhara AvyA ATha, pAye praNamI stuti kSaNe pADa; svAmI suNe vacana je kahuM, amo AThe vitADhaye rahuM. 77 nija nija puranAM vilasuM rAja, zrI jinadharmataNuM karUM kAja; ekaekane kanyA cAra, batrIze te karyo vicAra. 78 ekaja vara paraNezuM kharUM, nahIM te ni yamane varU IsI pratijJA te karI rahI, bIjA varane jAvuM nahIM. 79 cakarAya te vANI suNI, dUta eka Abe ama bhaNe; kanyA bolI havaDAM nahIM, paraNyAta samaya java sahI. 80 dUta gaye te cakItaNo, ama mana hue ucATaja ghaNe; ame AThe beThA eka ThAma, zI pera karavI eNe kAma. 81 jhagaDe ehasyuM navi pUgi, nAThAM ehathI navi chaTiye, svaraga mRtyu pAtALe jeha, ke navi dIse rAkhe teha. 82 ame ucATa karuM chuM jise, "nimittiye eka A tise; tehane pUchayuM praNamI pAya, tava te bole zIrAya. 83 cakInuM dina De sahI, rAja jaze tasa veguM vahI; caMdraga-strI mUkAvaze, vajAvegasuta cheDAvaze. te tuma putrIne bharatAra, cakIne uthApaNahAra, te sAMbhaLI ame haSita thayA, paya praNamIne belaja kahyA. 85 1 hetane kabUla karavuM. 2. bhaviSya bhAkhanAra jozI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaviTaMbanA (187). pasAu karIne A jihAM, te batrIsuM samare tihAM jayA kahe avasaranuM kAja, havaDAM beThAM karaje rAja. 86 caMdraga vajareganI jeha, kanyA beye para teha, sukhe samAdhe sukha bhogave, zrIjinaANa hRdaya jogave. 87 tava A vaLI dUtaja te, cakI kanyA mAMge eha; vAvega kahe kanyA varI, te kema Ave bele pharI. 88 dUta bhaNe paraNI mekale, nahIMte cakrI sahI nahIM bhale; supurUSanuM e kAma ja nahIM, parastrI doSaja lAge sahI. 89 aha dhana deI dUta pATha, vinaya vacana kahIne ATha nagarI cakataNe pahaMta, vinaya karIne bole dUta. 90 svAmI te kanyA sahI varI, paraNI kima Ape dIkarI; vajIvega caMdragaja jeha, bahu vinayacyuM praNamyA teha. 1 vAvega tava karI vicAra, vAgapaT maMtrI eka sAra; te pAThavi cakI bhaNI, vinayavacanathI je dhaNa. *vAgapaTu te cAlI jAya, vinaya karIne praNAme pAya; svAmI tuM mahArAjA sahI, e vAta piNa jugatI nahIM. 9 samaratha tuM sahI deva dayALa, prajA sarva che tArAM bALa; tuM brahmAne / jagadIza, tuM kahAnaDa ne tuMhI jaIza. 94 svAmI kRpA karI tame Aja, te mana vachita sIjhe kAja; vinayavacana cakI raMjiye, maMtrI prati tava uttara kiye. 5 kanyA vajasuMdarI teha, prIta dharI para che jeha, dAsIpatipaTa nAmuM lakhI, mastake ghAte te te sukhI; 96 dAsI cakrataNI vaLI lakhI, kaMkaNa dhare te e sahI sukhI; IhAM AvIne praName teha, muja putrI ja bhaNAve eha. 97 1. kRpA karIne. 2. belavAmAM ghaNoja huMziAra. 3. zarUeTabeTI che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (188 ) jyAna kevI. cakrIdAsIne bharatAra, mastaka ghAte tA jayakAra; eha vacana amArU' karA, teA ghara beThAM lIlA vare. maMtrIye te siva sahyA, cakrIrAya je kheAlaja kahyA; maMtrIye te karyuM prayANu; jayAnaMdane kIdhuM jANuM. tava AvyA nara cakrItaNA, ati mAThA ne dIse ghaNA; jayAnaMda tava zI pira kare, vAsuMdarI rUpaja dhare. kaTaka-mAMhi je subhaTaja bhalA, te TALI kIdhA mahAbalA; degse'paMcanI kIdhI phAja, jANe yuddhatAM je ceAja. tehanAM rUpa kayA srItaNAM, 'Ayudha chatrIse laI ghaNAM; vimAna ekaja meTu karI, pacasayAM ekaja suMdarI. cakrInagara te vege gayA, rAjasabhAmAMhi UbhA rahyA; tava rAjAye dIdhAM mAna, nRtya kare ne gAye gAna. nATaka devataNAM tava karI, cakrItanuM citta lIdhuM harI, mahA prasAda rAjAye karI, bhaNavA mUkI nija arI. zIkhe kaLA nATakanI eha, jayAtaNA guNa gAye te; gItagAna ne vINA raMga, jANe tAlatA te bhaga. suMdarI kahe yA kuNu havA, nita uDIne tehane stave; mahArAjA che tehanuM nAma, rUpe jANe bIjo kAma. cakrasuMdarI pratijJA kare, jayAnaMda sahI mujane vare; vaLI vacana te eDavAM kahuM, paraNe nahIM te kAcA dahuM. 107 jayAnaMda mana jANI dhIra, hRdayataNuM vaLI lIdhuM hIra; suMdarI prati tava vAtaja kahI, Ave ya dekhADuM sahI. 108 vimAnamAMhi te saghaLe! sAtha, pa'casayAM zrI rUpe bhAtha; Ayudha saghaLAM sAthe dharI, cakrasuMdarI sAthe karI. 1. pAMcasA. 2. astrazastra. 98 99 100 101 102 103 104 105 106 109 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gathatA, (19) nagarImAMhi sahu dekhatAM, bAhara cAle jana parakhatAM, rAjasabhAye jaine rahyA, cakI prati tava belaja kahA. 110 cakravatine kahe vaLI ema, rAja-leka sahu suNajo tema; cakrasuMdarI kanyA jeha, jayAnaMda sahI paraNe teha. 111 (zloka) rAjA sidhaparisthitvA, juSa precakezcasA, rAja rAja ! beTA, zrayatAM vIra mAninaH cakAyudhasutAmetA, mahutya prajAmyahama; zrI jyAya kumArAya, sacayatu banI. (copAi.) IryuM kahIne bAhera gayA, subhaTa save te pUThe thayA; strI rUpe che je jhUMjhAra, ati baLiyA ne rAjakumAra. 11ra teharyuM yuddha karyuM ati kharUM, tenuM varNana ketuM karUM sInI jhaDI te lAgI ghaNuM, daLa bhAguM te cakItaNuM. 113 te sAMbhaLI nRpa kepe bharyo, maMtrIne tava sAdaja karyo, raNubhA devAre sahI, cakarAyeM te vANI kahI. 114 raNavAjitra te vAge ghaNuM, daLa saghaLuM meLe ApaNuM gaja ArohI thaye asavAra, bhejaka bhATa bhaNe jyakAra. 115 gaja besIne cAle jise, kuzakuna mArage thAe tise; chatra paDayuM ne cAmara khaDayAM, sAhAmI chIMka svAna be bhaDayAM. 116 te dekhI maMtrI bhaNe rAya, INa zakune navi de pAya; strInuM rUpa e tuM mama jANa, jayAnaMda e sAcI vANa. 117 rAya na mAne je thayo aMdha, maMtrI bhaNe kaI kIje baMdha, deza dezanA teDe rAya, daLa ApaNuM jima purUM thAya. 118 ThAma ThAmanA teDayA bhUpa, samarataNuM te lahe sarUpa; maLyuM sainya navi lAbhe pAra, trIza akSaNa maLI bhAra. 119 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) jyAnaMda kevaLI. jayAtaNa che bhUpati ghaNa, teDAnI navi kIdhI maNuMka pavanavega cagaja jeDa, bhegavega vagaja teha. 120 AvyA viradhavaLa jayasAra, mAlavaMta arigaMjana bhAra; vAyuvega naravega vakhANuM, caMdraprabha naraprabha vaLI jANa 121 maLyAM kaTaka navi lAbhe pAra, Apa parAyA ekAkAra; maLe kaTaka saravALe joya, panara aNI saMkhyA heya. 122 behu daLa vAje kALI tUra, behu baLiyA sabaLA cUra; prathama divasa mAMDayuM saMgrAma, cakI senAnI cUka tAma. 123 jyAtaNe senAnI jeha, vAvega sahI kIdhe teva; mahemAMhe te behuye bhaDayA, jANe vRkSa latAye jaDyA. 124 haya gaya te bahu khINaja thayA, suhaDa hatA te raNamAMhiM rahyA; cakItaNe senAnI jeha, vajoge tava rahiye teha. 125 bAMdhI jayAtaNe kara dhare, pAya Adila jajIraja bhare; prathama divasanuM e saMgrAma, cakInI tava bhAgI mAma. 126 (DhALa 3 jI-dezI caraNakuLa chaMda jevI.) dina bIje mAMDayuM saMgrAma. cakI putra cau AvyA tAma; haya gayataNI tava melI ke, sarakhA sarakhI dIse je. 1 jayAtaNa bhaTa ati che vArU, pavana caMdra te kIdha pAhAra, Ayudha saghaLAM te bahu karama, daMDAyudha chatrIsa sahu rame. 2 gadA guraja bahu geLA jeha, nALathakI mUkAyA teha; bAtaNa tava varase meha, me sUraja chA che. 3 caMdra pavana te beye bhAgA, jaI jayAne caraNe lAgI; tava uThaye jayAnaMda dhIra, hAke rAkhyA cyAre vIra. 4 kSaNa emAMhi te pari kIdhI, devataNe bahu vidyA siddhI; te cyAre grahiyA prabhu pote, cakI tAta tehanA je te. 5 1 AkAze. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAyatA, devasahAyatA (191) nAgapAze te bAMdhyA pUra, dI karIne nAkhyA dUra, dina bIjAnuM e saMgrAma, trIje vaLI ArAzuM kAma. 6 ( DhAMLa 4 thI ) dina trIje vaLI mAMDayuM jhUjha, cakI vacana te zira dhariyuM e sata putra AvI A bahu daLa lAvIA, pAyaka taNI saMkhyA nahIMe 1 jayAtaNA vaDa strIrUpe sata, kare yuddha te sajaja thaI eka sinya bahu maLyAM mahemAMhe, jima ke sAjana leNuM e. 2 maLyuM ane leka lakhya dekhe, merUpare deya jANi e, mahI tava gaje hakake te vaje, zeSa te bhAre saLasale e. 3 suDaDa te gaje hajuM te bhaje, baMdIjana jaya jaya kare e teNe same baLIo dina sahI vaLIe, jayA taNe jaga jANiye e. cakIsuta bhAgA jayA bhaDa sAjA, puNyavaze te vasa kare e grahIta vaLIA te bahu baLIA, jyA taNA pAca aNusare che. 5 trIje dahADe te saMgrAmanuM, cakI mana ati dukha dhare eka cothe dahADe putra hajArane, cakI te bahu saja kare e. 6 (DhALa 5 mI-dezI cepAinI ) sahasa kumAra AvyA tihAM caDI, jANe mane ciMtA pI, paMcasayAM strI rUpe jeha, sabaLa thaIne AvyA teha. 1 'tehanI tuDI karI navi zakyA, jyAtaNA bhaTha pachA lakSyA; tava tihAM Aje jyA kumAra, nAgapAze te bAdhyA sAra. 2 te saghaLAne caDIne ra, cakrI prati baLa vaLI kahe; strI zuM karI jANeze yuddha, ene kahiyuM vacana virUddha. 3 tava cakI maMtrIne kahe, kiNa vAte have mAja rahe, kanyA paraNAve je eha, pAya praNamIne dAkhe neha. ehane sura nara sAnidha baha, tribhuvanamAMhiM jANe saha, eha jayAnaMda rAjA sahI, ehane caraNe praNAma jaI. 5 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19ra) jayAnaMda kevaLI, cakI kahe vacana eka kare, sAta divasa paTa mAthe dhare; e muja pratijJA pUravI, te putrI paraNAvI havI. 6 dAsIpati paTa nAmuM lakhe, kanyA paMca paraNAvuM sukhe; nagara paMcataNuM devuM rAja, bahu pari sArUM enAM kAja. 7 jayAnaMde te suNiyA bela, jANe vAgA pilA Dhela; te ehane mUkuM jIvate, mahArA vacanataNe kare mata. 8 muja sevaka e akSara lakhI, paTa ghAte te thAe sukhI; bharata aradhanuM ApuM rAja, cakInAM savi sArUM kAja. 9 tiNa vacane cakrI mana rIsa, ene mArUM caDhate dAsa; eDavuM kahI caDhaye saMgrAma, maLyAM kaTaka bahu teNe ThAma. 10 auSadhI eka che abhirAma, siMhaNuM (sahiNI) tenuM nAma; te oLIne pAe yadA, subhaTa sahu sAjA sahI tadA. 11 (DhALa 6 -cAla teTaka Ida jevI.) sUjhArA jhUjhe vIra vaDA, raNu gaje bhaje bhIma bhaDAka raNa kAhala vajaje tura navA, bAlApaNu ApaNu Aja havA. 1 aNIAlA kALA kuMta vaLI, paMkhAlA pUMkhe pUMkha maLI; raNu have je paMca pakhAM, kAyara te nAse joyaNu lakhA. 2 raNa DamaDama DamarU zabda kare, kaLa kaLa te kohalI visara sare; DhamaDhama Dhela te hAka paDe, raNatara kaMsAlAMmAMhiM bhaDe. 3 daDadaDa saraNAI susasara, uu te jhallara zaMkha kare; nisANa prasukake "havi Dare, zabda te Akhe me bhare. 4 heya tIkhA nIkhA ma vaDe, bhaDa aMgo aMge jAI aDe dhaDa Ubhe muMDa te puhavi raDe, dhorIdhara zUrA bhemi paDe. 5 tava gayavara te bahu jora thayA, masI jAmali jehanI proDha kayA; daMkUzaLa ghAya te sabaLa thayA, gaya naThThA bhagA puhavi rA. 6 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddhaprasaMga, ( 193) ratha bhAgIne cakacUra thayA, zUrA te raNamAMhi rahyA, rUdhirataNa paravAha vahyA, tava teja vache behu jyA. 7 kaTaka te beya vikaTakaTA, vRkhya bhAMgIya kIdhA reNuvaTA; bhaDa mAMhomAMhe grahata laTA, kara jhAle vege kaheDa paTA. 8 aMga Tepa te bahu pari jhALa kare, lAge java leha te pahavi mare; tRSa lAge zarA nIrasare, tava narabharA te nIra bhare. 9 haba hamba habakkIya hAka thaI, jhaba jhaba jhabuke khagna sahI; saMghAra kare tava cakkAvahI, tava zeNita prINata thAya mahI. 10 bhaDa be tihAre garva bharyA, janama saphaLa te Aja karyA, saMgrAmaNa aMgaNu rasa bharyA, pRhavi paDayA te surIeM varyA. 11 Ima yuddha karatAM vAra thaI, tava cakI AgaLa vAta gaI; tava maMtrIe bahu buddhi karI, tava senA saghaLI tihAM bharI. 12 tava cakI baLa te jera thayuM, jayAtaNuM daLa hIna bhayuM; tava strI-rUpe nava jAya kahyuM, bhANuM daLa te puhavi rahyuM. 13 ( duhA ) tava -rUpe jayA sahI, A teNe DAya; kAM jAze re thira raho, pAchA ma bhare pAya. jyAnaMda AvI karI, kIdha mahA saMgrAma; cakadaLa te bhAMgIuM, che tene ThAma. cakIye te sAMbhaLI, caDhI thaye asavAra; senA sAthe parava, kIdho sabaLa mAra. (DhALa 7 mI. ) tava strIrUpe jayAnaMda caDha, paTaakSara dAsIpani jANu cakarAya dhare mana matsara, tasa khUTuM punya a. va. 1 bahu mahemAMhe te maLiyA, bhaLIA haya gaya vaka keDika kAyarataNuM te hRdayaja kapa, kahe jagadIzvara saMka. . . tava. 2 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 194) jayAnA kevaLI. cakI jhUjha sabaLa tava madhaya, varase bANataNA varasAta, gadA guraja ne bhAlA magara, dIyaMte vaLI vache ghAta. tava. 3 kekabANa ne nALaja meTI, AtasabAjI vaLI aneka; khAMDAM kuMta tumara vaLI cheTI, gaLI nIsarI jAe cheka tava. 4 jayAnaMda paNa che sabaLe, teha piNa gaMje kime na jAya; punya karIne sahI che dhavaLa, navapada maMtra te vize dhyAya. tava. 5 tava cakI vidyA parayuM che, aganita tava kIdhe keTa; jayAtaNe ati jaLanI puMcha, nIrataNI tava mUkI deTa. tava. 6 cakI megha kare aMdhArUM, varase mUsaLadhAra pramANa; pavane dUra karyuM aMdhAruM, te dekhI sAva rANe rANa. tava. 7 viSahara cakrI sabaLA mUke, nakula ghaNA jayAnA jANa; vyAgha te tava cakkInA huMke, mRgapati tehanI ANe hANa. ta. 8 nAgapAza te mUkyA cakI, jehanuM viSa che ati vikarALa jayAtaNA garUDa AvyA varka,tehanuM amI ache surasALa. tava. 9 siMghataNI vidyA tava mUkI, cakarAya te ati vikarALa; tava aSTApada jayAnA huke, mRgapati te pAmyA visarALa. tava. 10 cakI gadA tava te ANe, jehane jANe sabaLa prANa; jayAtaNI gadA jaga jANe, jema sAyara kerUM udhANuM tava. 11 caka-prahAra tava mUke cakI, jayAnaMda pADa mahIMmAMhya, gaI mUcha ne UTha cakI, sabaLI gadAo mUkI tyAMhya. tava. 12 aceta thaIne bhUmi DhaLiye, mUcha te pAchI navi thAya; caMdraga che pAse baLiye, upADI tava leI jAya. tava. 13. jayamaMgaLa jayAraNa vAje, baMdIjana te kare jyakAra, cakI gro jAne chAje, jayAtaNuM baLa bahu huMkAra. tava. 14 1 neLiyA. 2 siMha. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratisapaNuM (195) (DhALa 8 mIzI pAinI ) cakItaNA dina traNaja jANa, yuddha karyuM e zrI gurUvANa; sAta divasa saMgrAmaja thaye, grahI cakI jyA tava gaye. 1 saMdhyAta samaya tava thAya, jyAnaMda te thAnaka jAya; kaThapaMjara te cakI dIdha, mana ciMtavyA mane ratha siddha. 2 cakrIrAya java kADhe prANu, caMdravegane tava thayuM jANa; te AvI cakIne kahe, e vAta zI manamAMhi dahe! 3 bhalA bhalerAne dina e, bAhubaLaryuM bharata hAryo jeha, dazarathanaMdana je zrIrAma, gaI sItA ne bhAgI mAma. 4 rAvaNa kaMTaka sahake kahe, chedyAM zira te vizvaja lahe, jarAsaMdha ati mAnI bahu, kRzna chatye jANe sahu. 5 ehanuM duHkha tuM ma dhara lagAra, e rAjA jayAnaMda sAra; Age cakI bhUmi thayA, sagara maghava vaLI bAre kahA. 6 te upaje avanitaLa jANa, AvI yuddha kare INa ThANa karI yuddha vidyAdhara rahe, naga vaitADhaye leI vahe. 7 AzvAsanA tasa dIdhI ghaNuM, tava te gayA jayAnaMda bhaNI; prabhAte kADhI bhejana dIdha, sabhA madhya te ubhe kIdha. jyA bhaNe te paTTa aNAva, tArI sutAne tuM teDAva, ehave vacane pIDa ghaNuM, kavijana kahe huM kevuM bhaNuM 9 caka suMdarI AvI rahe, sulalita vANI jayAnaMda kahe, svAmI mUke mahAre tAta, jyAM bhaNe te havaDAM vAta. 10 tava rAjA sahu vinatI kare, rUpa dekhADe svAmI sare, rUpa mULaguM rAkhyuM tAma, paya praNamIne kare praNAma. 11 harakhyA rAya maLyA che jeha, cakarAya paNa harakhe neha, tava jaya maMgaLa vAgAM tUra, baMdIjana te pAmyA bhUra. 12 1 lAkaDAnA pAMjarAmAM ghAlI dIdho. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jayAnaMda kevaLI, tava cakIne dIdhAM mAna, Asana ApyuM upara pAna; tuja putrIne muja khapa nathI, rAja na leuM tAhArUM mathI. 13 tuM tAhAre nagare kara rAja, mAhAre khapa nathI sahI Aja; khamI khamAvI thayA nizaMka, dIpe jeDe sUra mayaMka. 14 cakI bele teNIvAra, vacana eka tumo pALe sAra; ekavAra ama maMdira raLI, nagara padhAre pAchA vaLI. 15 jyAnaMda che karUNAsAra, vArU Aviza huM ekavAra; nagara jaI karaze zaNagAra, paMcama ullAse kaheze sAra. 16 ccArataNe e avasara thA, saMgrAma rasa te pUre bhaye; karI bele kavi vAna, paMcama suNaje thaI sAvadhAna. 17 Iti zrI vAnA kavi racita zrI jyAnaMda kevaLI rAsa viSe voga mecana, caMdravega vanitAvAlana, dezala kezalacaritra, bhegasuMdarI vajasuMdarI karagrahaNa, cakasuMdara apaharaNa ane saMgrAma varNana nAmane ce ullAsa saMpUrNa 1 sUrya caMdra Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdamaMgaLa (197) ullAsa pAMcame. (vastu che.) namiya gaNadhara namiya gaNadhara svAmI sudharma, tehataNe paTe dIpate zrI vijayAnaMdasUrIza namiya, gIrvANI tuja vinavuM Apa vANI sarasa amIya; jyAtaNa guNa varNavuM, te savi tuja AdhAra; kaviyaNa AcchApUraNI, Ape karaja sAra. (duhA.) cakI tava te sAMbhaLI, A nagara majhAra; ghara ghara guDa UchaLI, tariyA teraNa bAra. hadRzreNi bahu saja karI, bAMdhyAM vastraja sAra; avakara savi kare, chaDA dIo bahu dhAra. phUlapagara piDhAM bhare, vAse gaMdha sugaMdha; kara saghaLAryuM parihare, cheDI mUke baMdha. ghare trATa baMdhAviyA, nATaka nAce raMga; vAjA vAje ati ghaNo, viNa mala saMga. ema nagara zaNagArIuM, jANe e suraleka; tribhuvanamAMhi ke nahIM, iMdrapurI te pheka. tava zobhA bahue karI, A jayAne pAsa; svAmI nagara padhAriye, nija mana dharI ullAsa. jyAnaMda paNa saMcaryo, kIdhe nagara praveza: rAjA sahu pAse che, ke navi cAle deza. 1 kacarA-pUjA-ukaraDA. ra vera-sa. 3 kedIo. 4 nakAmI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) jayAna kevaLI, pAye praNamI vinaya karI, manasya mAMgI mAna; ati utsava zubha muhurata, dIdhuM kanyAdAna. lega rati Adi karI, jeha maLyAM che ATha; tehane caccAraja che, e batrIze pATha. vaLI anerA nRpataNuM, teNe kanyA lIdha; gaNatAM pAra na pAmiye, ekaso AThajakIdha. sukhathI nRpati jayA sahI, rahe tava teNe DAya; deza ghaNeza sadhiyA, sevA sAre rAya. eka dina rAjasabhA saha, beThA iMdra samAna; vanapALaka AvI kahe, svAmI sAcuM mAna. pUrava diza je aMbavana, tihAM AvyA nija tAta; cakadhara gurU zeliye, behu jJAna vikhyAta. tasa AbharaNa te savi diye, mugaTaha vajita teha; dravya bahu vaLI ApiyuM, kahyuM na jAe jeha. (DhALa 1 lI dezI epAInI) tAta padhAryA jANyA jAma, vadana cAlyuM sArUM gAma jayAnaMda paNa sAthe sahI, ati maheccha AvyA gahagahI. 1 paMcaya abhigamana sAcavI, vaMdaNa kIdhuM stuti bahu kavi, traNa pradakSaNA deI karI, AgaLa beThA samarasa dharI. 2 gurU dharma bhAkhe cihuM prakAra, dAna zIla ta5 bhAvaja sAra; dhana yAvana savi athiraja jANuM, nizcaLa dharma te haDa ANa. 3 kuza aro jaLabiMdu samAna, jIvita caMcaLa ehavuM jANuM, jaLa papiTA dekhe jema, kAyA athira sahI jANe ema. 4 1 matijJAna ane zrutajJAna sahita. 2 mukuTa vagara. 3 samatAbhAva dharI. 4 DAbhanA aNI para Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharmopadeza gayevarAja patAkA jisi, lakSamI caMcaLa jANe tisi; kahenAM ghara kahene parivAra, AgaLa bharavuM peTaja bhAra, rAjaramaNi te meLI baha, karyA pApa vaLI ketAM kahuM; te savi raheze eNe hAya, pApa puNya behu sAthe thAya. 6 vRkSa eka che uttama bhaluM, vividha jAtanAM paMkhI maLuM; saMdhyA same tihAM vAse rahe, prabhAta same te hadiza vahe. 7 tema e kuTuMba maLyuM sahu koya, jujue karma jAze seya; ke kahene sAthI navi thAya, putra prajA raMkane rAya. 8 ekale A jAze eka, karma kare te sahaze cheka; ekale chava cihu diza phare, sUma pugala ekale bhare. 9 saMsAra nagara che moTuM gAma, lakSa rAzI rahevA ThAma; naraga sAta te suMdara vanna, nigeda jANe rAjabhavanna. haMsarAya tihAM sajaja kare, pApa AcarI pituM bhare; ehavA jIva ghaNuM jaga jANu, dharma vihuNa pAme hANa. 11 dharma lahiye saMpada keDa, dharme ya gaya badhdhA joDa; dharma eka jaga jANe sAra, dharme lahiye bhavane pAra. 12 ehave dharma rakhe parihare, catura purUSa te Adara kare; e saMsAra apArAvAra, dharmathakI haize vistAra. rAjarSinI vANI jeha, thaI paragamI amImaya teha; tava cakrIrAjA pratibaMdha, karma upare thAvA che. zrI gurU prate vacana tava kahe, ghara jaI AvuM tAtaja rahe, pAchA AvI nagara majhAra, jyAnaMda zira sepe bhAra. 15 mahA mahatsavamyuM maMDANa, sahasa ATha te narapati jANa; seLa sahasa vaLI vidyAdharI, cakrI sAthe te paravarI. 16 1 kAna. 2 daze dizAe cAlyA jAya che. 3 rahita. 4 pAravinAno. 5. karma jItavA laDavaiye thAvA mATe tatpara thayo. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) jayAnaMda kevaLI, dIkSA grahI te sahagurU pAsa, zramaNa thaI cAlyA vanavAsa; jayAnaMda le samakita sAra, dezaviratinAM varataja bAra. 17 te ArAdhe nizcala thaI caRSi te pahatA vahI; jayAnaMda te rAjA bhayA, trikhaMDapati te pite thayA. 18 iMdrataNuM pari pALe rAja, prajAtaNe bahu sAre kAja; sevA sAre meTA rAya, devI yakSa te seve pAya. 19 INa avasara je vAtaja thaI, deva eka A gahagahI, svAmI vinatI avadhAra, tApasa suMdarI paraNI nAra. 20 tenI ciMtA kare mana raMga, tApasa beThA tehane saMga; jainI-dIkSAne che bhAva, kanyA pagabaMdhana tala ThAva. 21 IsuM suNe jayAnupa kahe, teDaNa AvuM kahete rahe; cakravartIne putraja je, uttara zreNine kIdhe zreSTha. 22 dAkSaNa dizAnA je che gAma, karyo rAya te pavanaja nAma; nija nija rAyane dIdhA deza, khamAvIne mAMge Adeza. 23 baha senA vidyAdhara koDa, tApasa-maMdira A hoDa; tApasuMdarI ANuM karI, paMcasayAM tiNe dIkSAvarI. 24 lakSmIpuranI vATe thayA, pavanavega te kahevA gayA jayarAjAne kare praNAma putra tumAre A tAma. 25 jyarAjA sanamukha AviyA, putra pitA tava zubha bhAvI; putra-ddhi te dekhI baha, sahasa ATha te sAthe vahu 26 mahAmaMDANe kare praveza, lakhamIpura te sarganiveza; vahu lAgI sAsune pAya, tava AzIta diye vaLI mAya. ra7 dhurathI vAta kehavI te kahI, pavanavegataNe mana rahI; te munisuNI nRpa thaye harANa, sahu prazase raNe rANuM. 28 1 saMyamI-sAdhuvRttivaMta. 2 paLAya teTalI maryAdAvALI tyAga bhAvanA. 3 svargabhuvana. 4 thayelI hatI. e sAMbhaLIne. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmasattAnI vaDAi, ( 201 ) trikhaDatA tava maLiyA rAya, rAjyAbhiSeka karyAM tiNu DhAya; kanyA paraNAvI ati ghaNI, kahetAM pAra nAve te taNI. ra have ratisuMdarI strI che jeha, vezyAputrI jANNA te; suradatta maMtrI suvicAra, tehane kahe tuM sAMbhaLa sAra. tehanA kima kIje vizvAsa, karI pArakhu lAvA tAsa; bahu dhana sAthe te auSadhI,dIdhI suradatta gayA vadI. rativarSana te nagara pahutta, leI AvAsa rahyA sUradatta; karI rAgane nitye gAya, kuMvarImaMdira jovA jAya. paNa te kahIM pesI niva zake, niva jIve te purUSaja thake; te ASadhI pramANe sahI, suMdara rUpe nArI thaI. AvA lAgI gIta aneka, rAga mAna te lahe vizeka; te suMdarI java suNIA kAna, madira teDI dIdhAM mAna. prIti bahu mAMDI kAramI, vAra vAra te khele namI; 32 33 tughna dhaNI tuja mUkI gayu, suNA beAla je tumane kahu. 35 anya purUSasuM vilase bhAga, cAvana vaccethuM mAMDayA yoga; tiNu vacane suMdara thai kepa, ehane nizce karajo lepa. 36 sUradatta tava vANI kahe, tuja mana joyuM lavatI rahe; khamI khamAvI ehuye maLyAM, sAkara mAMhi dudhaja bhaLyAM. 37 ratisuMdarItaNuM je rUpa, sUradattanuM canyu sarUpa; bhAgataNI te vAMchA kare, kAme mohyA jaga bahu mare. kAme IMdra vagAyA ghaNuM, za'bhUe kIdhuM pekhaNuM; kAme calaNI putraja phUDa, rahanemI te kIdhA mUDha. amatA guNa 'virUA jANa, sUradatta cako iNe ThANu, tava suMdarI te prIchI sahu, strI nahI e sU kahu. e che phUDa kapaTanI khANa, purUSa sahI e nizce jANu; 1 naThArA. 30 31 34 jI 39 40 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (202). jayAnaka kevaLI, ehane che mAhAre abhilASa, 5 pAlaTI A pAkha. 1 te pari karavI evI asI, ehane paNa picADuM kasI, tava suMdarI mAMDa parapaMca, sUradattaryuM bele saMca. dara suja dhaNI te nA gAma, nizca manaDuM na rahe ThAma, tava sUradatta kahe che vAta, purUSa ekasDa meLo dhAta. 43 sahasa ratna muja Ape jeha, te nara nice Ave geha; sarUpa suMdara che muja dhaNI, jANe gIta kaLA te ghaNI. ghera jaI nara rUpaja karI, ratna pAMcase thALI bhArI; te pAThavyAM dAsI sAtha, suMdarIe te lIdhAM hAtha. 45 divasataNe niradhAraja karI, dAsI nija maMdira saMcarI; manasyuM bahu vicArI karI, kALI dina Ave paravarI. 46 te dina sUrane ujhama thaye, karI zRMgAra duAre gaye; ratna pAMcase bIjA jeha, bharI thALa pahoMcADe teha. 7 vanitAne te sahI mana vasyAM, muja svAmIne haMtAM IsyA, have karUM kisI pari jeha, ene sahI paNa pahoMce teha. 48 tehane tava bahu svAgata karI, caMdrahAsa jaLa pAyuM bharI; teNe tava mUchAgata thaye, thaI aceta ne dharaNe gaye. 49 tasa zarIra te zodhyuM sarva, bUTI lAdhI vadhI parva te bUTI tasa mastaka dharI, te tava bAMdhya mAMkaDa karI. 50 ghaNI pare te pIDa bahu, kavijana kahe huM ke tuM kahuM karI vinaya ne lAge pAya, have anyAya huM na karUM mAya. 51 karUNA ANane nara kIdha, kara daza aMguLI vadane dIdha; jayAta tava pUche kecarI, te sarve dAkhuM uccarI. para tava te be madhurI vANuM, huM teNe A sahI jANuM; ratisuMdarI ehavuM kahe, mAna karI aNubolyo rahe. 53 1 mokalyAM. 2 aMdhArI rAte. 3 vAMdara. 4 caritra. degdegdeg ; Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA prajAnA dharma. (ra03) che tuja vidyA dIThI ghaNI, te AvuM je Ave dhaNI tava te sUradatta gaye ThAma, vAta havI te sepI svAma. 24 tava jyAnaMda manasyuM ha, vizvAsa te manamAM vasyA, tava jayAnupa pehate tihAM, ratnapurI nagarI che jihAM. paNa ane samAdhe sukha legave, mAMgaNa janane bahu jogave; dina ketA rahe teNe ThAma, lakhamIpura te AvyA gAma. pa6 devapare te pALe rAja, prajAtaNuM bahu sAre kAja; eka dina sabhA saha sama dharI, drataNuM pare beThA bharI. pa7 vijayapura rAjA saMghasAra, tiNe prajA kIdhI kSayakAra, leka maLIne likhi lekha, karI vinatI jANe tekha. 28 maMtrI jaI rAjA vano , svAmI nAra eka A nave tehane lekhaka leI karI, vAMce rAjA AgaLa dharI. 59 vijayapura che vArU gAma, tehane dUta Avye e svAma; vI vinatI mahAjana kare, te svAmI nija hRdaye dhare. 60. avasti zrI lakhamIpura jeha, mahArAja rAjAnaja eha, karI vinatI hai dhare, prajAtaNuM uparANuM kare. 61 tuM sahI jagamAM moTe dhIra, paranArIne pragaTa 'vIra; tehija brahmA tuM geviMda, tuhija iMdrane tuhija caMda. dara tuM jANe pote jagadIza, tuhija dharmane tuhija Iza tAharA guNa navi lAbhe pAra, tuM sahI tribhuvanane AdhAra. 63. hija punyavaMta jaga sahI, teje saghaLI vyApI mahI; te trikhaMDapati nizcaya jANuM, sevA sAre che guNakhANa. 64 te bahu pAmI Rddhi anaMta, te jaga pALyA saghaLA saMta; zrI jyA nagarI pitAtaNa, te svAmI pite avagaNI. 65 1 bhAI. 2 viSNa. 3 dharmarAja. 4 svarga-mRtyu-pAtALa. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (204) jayAnaMda kevaLI, evaDe DuM prabhu ama aparAdha, khabara na lIdhI meTA sAdha; pApI hAthe ApyAM ame, bIjI parajA pALI tume. 66 have je uparANuM navi kare, te sahI lekha lakhI duHkha hare; 'pitAtaNa vaLI parajA jeha, visArI kAM mUke teha. 67 e pApI mana ANe garva, ghana kaNa kaMcana lIdhuM sarva nyAyamArga eke navi rahe, kara joDIne mahAjana kahe. 68 tava zrI jayAnaMda mana rIsa, kadhe bahu dhuNAve zIza, maMtrIne zira seMpI bhAra, caDhayuM kaTaka navi lAbhe pAra, 699 soLa sahasa che rAjA sAtha, cakI pavana te AgaLa bhAtha; haya gaya ratha pAyakanI keDi, nRpa sevA sAre karaje. 70 chaDe prayANe pahatA vahI, saMghasAra te AvyA sahI, karI saMgrAmane bhAge jAma, saMghasArane sAhe tAma. 71 kaThapaMjara te ghA sahI, jaya jayakAra thaye te mahI, baMdIjana te kare kalyANa, teje jANe dIpe bhANa. 72 mahA mahotsave kare praveza, sacarAcara te jANe deza ghara ghara ucchavA mAMDayA bahu, ghavaLa maMgaLa te gAe sahu. 73 dina keTalA tihAMkaNe rahI, jaya rAjAne soMpI mahI; Ave lakhamIpura jayA rAya, maMtrIzvara tava sAtamA jAya. 74 vaya praNamI tava kare pramANu, kare vaLI rAjyanAM kAma; sukhe samAdhe pALe rAja, kare vaLI dharmanAM kAja. 75 vijyanagare te rAjA jeya, baMdI choDuM evuM kaheya; mUkyA cAra te daDa diza gayA, saMghasAra te mAMhe vahyA. 76 rAjA jaya tava rAja karata, chArU pare prajA pAlata; eTale vana AvyA kevaLI, sAtamuM cAlyuM sahake maLI. 77 1 pakaDa. 2 lAkaDAMnA pAMjarAmAM. 3 rAjya sImAnI pRthvI. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakaja thAya le, lakhamI jAnada manasa gya cogya vicAra, (ra05) gure dharmadezanA kahI, nRpa jaye te savi sahI satAnaMdane soMpI bhAra, Ape lIdhe saMyama bhAra. 78 zrI zItaLane vAre havA, lAkha corAzI Aya pUravA; grahI dikSA ne karyo vihAra, cAritra pALe khAMDA dhAra. 9 vijayapurIza satAnaMdarAya, pitAtaNe bahu zekaja thAya; tava maMtrIe kIdhe bheda, lakhamIpura te A cheda. 80 jayAnaMda manamAM harakhIe, baMdhava Avate parakhiye; hAmaiyuM te supare karI, baMdhava teDaye bahu hita dharI. 81 sukhe rahe tihAM sarakhI jeDa, ramavA cAle manane kaDaka mAraga nara eka Ave jAya, tava tasa pUche jayAnaMda rAya. 82 svAmI e peluM vana jANu, vijaya tApasa AvyA tiNa ThANa; te muninA darasaNane kAma, leka jAya che jANe svAma. 83 te tuma sAce lahiye sahI, vAta karIne te gaye vahI; jyAnaMda mana ehavuM ghare, ajJAna kaNa ghaNuM e kare. 84 kima ethI TaLaze mithyAta, jima jANe jinadharmanI vAta prajJasI eka vidyA jeha, rAye samarI nitye teha. 85 je e tApasa samakita lahe, te tava nize pAtaga dahe, ' prajJasI tava bele vANa, je lAkaDAM baLe te jANa. te kADhIne cIrI dAkha, e tApasane pAse rAkha, te maLe che jIvaja bahu, te dekhIne samaje sahu 87 jayAnaMda tava tihAMkaNuM gayA, karI praNAma ne ubhA rahyA, kAkA mATe karyo praNAma, vijaya yatI kahe A Ama. 88 kAkA dharma tume navi lahe, patI bhaNe jANe te kaho, 1 dazamA tIrthakarazrInA zAsanamAM. 2 pApa baLI jAya. 3 jAhera kara. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (206). jayAnaMda kevaLI, tava pUravanuM lAkaDa baLe, kADhI cI pannaga jaLe. 89 dakSiNa dizanuM je iMdhaNuM, cIra vichI lIThA ghaNuM, pazcimanAM te java cIriyAM, udheInAM bila bahu nirakhiyAM. 90 uttaranAM je che idhaNAM, te zedhAvI nirakhe ghaNAM jIva ghaNuM vaLI diThA tihAM, rAya bhaNe e dharmaja kihAM. 91 vijaya tApasa te pAme dharma, jayAnaMda dAkhe jinama, eTale tihAM A vanapALa, suNe vinati deva dayALa. 2 kusamAMgadanA vana majhAra, dharmaSa AvyA gaNadhAra; tumha tAta vaLI pAse ache, tihAM vAMdhIne rahevuM che. 93 ucita dAna jayA tava liye, vanapALaka harakhIne liye, tava uThayA yAda rAya, vijaya tApasa vaLI pUche thAya. 94 tihAM gurU vaMdI bheTyA tAta, tu hija gurU ne tuhija mAta; rastuti karI rAya UbhA rahe, dharmalAbha zrI gurU mukha kahe. 5 beThA joI 'ucitaja ThAma, zrI gurU dezanA bhAkhe tAma; vijaya tApasa tava dIkSA varI, baMdhava behu tana puje bharI. 9 AcAraje vihAraja karyo, jyAnaMda nagare paravaryo, lakSmIpura te pALe rAja kare ghaNAM dharmanAM kAja. jinaprAsAda karyA te ghaNA, pratimAtaNI navi lAbha maNA; biMbapratiSThA kIdhI bahu, saMgha leka paherAvyA sahu. 8 zatrukAra te kIdhA bahu, eka jIbhe ke, huM kahuM; I dAna avArI ghaNuM, paNa saghaLuM ApyuM mahataNuM. 9 dina ghaNA te pALI rAja, trAsI lAkha varaSa pUryA kAja; tava vanapALe rAya vInavye, svAmI samAcAra suNa na. 100 cakIrAjaRSi AvyA vahI, saMsAra-paNe te sasare sahI; 1 sApa. 2 lAkaDuM. 3 ApavA lAyaka vastunuM ja zobhe teve sthaLe 5 dAnazALA-sadAvate. 6 dharmalAbha. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parabhavavRttAnta (207) te suNI nRpati have sAvadhAna, dIpa dAnane bahulA mAna. 11 mahA mahecchavaccuM vadana jAya, rANI sarave sAthe thAya, vAMdhA cakI tava jagaIza, dharmataNa tihAM diye AzISa. 102 gurU kahe bUjhabUjha tuM rAya! mUkI rAjane siddhaja thAya, bhava pAchalA vaLI cAra jeha, ekamane tuM sAMbhaLa teha, 103 pahele bhava tuM mALI chava, jinapUjA te karI sadIva; teha punyathI mahete thaye, huM tuja rAjA nice bhaye. 104 mALI pAse 'hALI jeha, marI vipra sahI jANe teha, mahetAtaNe jIva bAMdhyuM karma, atibaLa rAjaSi mahA dharma. 105 netra gayAM te evuM kahyuM, te saMghe kADhayAM udaya ja thayuM; trIje bhave kalapa sAtame, cyAre mitra-paNe te rame. 106 tihAMthI cavI huM cakrI thaye, jayAnaMda tuM ethe bhaye; vipra jIva te saMghaja jANuM, vairathakI bahu pAmI hANa. 107 rAjA naravIrane avatAra, meMtuM rAkhyuM hatuM ekavAra; te karmanuM e phaLa jANa, te huM ja sahI nirvANa. 108 cyAre bhavaMtara lahI varatAta, jayA nRpati thaI beThe saMta; traye jAtisamaraNa lahe, strI behu ne jayA tava kahe. 109 ame re bhava dIThA sahI, je sahagurU tama vANI kahI svAmI pitA ne kAke jeha, kuNA kuNa gati pAmyA kahe teha. 110 pitAjIva svarga ethe jaI, iMdrapaNuM te pALe sahI, kAke trIje sage jANa, iMdrapaNuM bhegave sujANa, 111 svAmI saMghasAra kihAM gaye, jayarAjAthI chUTI vahyA; ke navi Ape tehane ThAya, jihAM jAya tihAM mAryo jAya. 112 1 ekAgra vRttithI. 2 sAthI kheDUta. 3 devaka. 4 pAchalA bhavanuM vRttAMta raju thAya tevuM jJAna. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (208) jayAnaMda kevaLI, tava te cerI jhAjhI kare, dina kete jhalANe sare; cerataNuM pari zUlI dIdha, naraga sAtame vAsaja kIdha. 113 tire vaLI naraga tasa jANa, INa pare phaLaze cAre khANa; jaya vijaya avatAraja eka, mahAvideha upaje suviveka. 114 grahI dIkSA ne kevaLa thaze, khapI karmane mugati jaze, jyAnaMda kahe suNe gurU Aja, mujane kahIeM muktinuM rAja? 115 cIrAjaSi kahe vANa, tuM huM strI be cyAre jANa; ANe bhava te nizca mekSa, ehanI zaMkA mANiza dakSa. 116 tava rAjA mana ANaMda bhaye, vaLI bela zrIgurUne kaho; mahArA putra che je ghaNA, ketAM karma kahuM te taNA. 117 ghaNAja te sahI eNe bhave, bIje trIje kSe save; mahAvidehe gaye huM raLI, e varatAta kahe kevaLI. 118 tIrthaMkara karatAja vakhANa, eha saMbaMdha vakhANe jANa, teha sAMbhaLIne kahevA vaLe, IhAM AvIne tujane maLe. 119 cAla cAla tuM makara vilaba, nIsara nIsara sahI avilaMba hA svAmI paDakhe tava kahe, rAjabhAranI ciMtA vahe. 120 ghera jaIne kIdhI vidhi, maMtrI te pUchI budhi, putra vaDe sukuLAnaMda jeha, nize rAjA thA teha. 121 mahA mahecchava jinahara karI, bahu puNya-bhaMDAraja bharI, ghaNAM naranArIne sAtha, dete dAna bahu nija hAtha. 122 nagara vaLI zaNagAre bahu, jevA sAjana maLiyuM sahu; aneka mahecchave vanamAMhiM gayA, gurU praNamIne UbhA rahyA. 123 rAya kulAnaMda pAse rahe, dIje dIkSA gurUne kahe, tava rAjA Ape Adeza, ziSyataNa huM bhikSA deza. 124 1 rajhaLaze. 2 DAhyA-sarva vAtane jANakAra. 3 khuzI thaIne. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekSaprApti-upasaMhAra, (ra09) paMca muSTi tava locaja karI, sahagurU sAthe gayA paravarI, aMga agyAra te kharAM abhyasyAM, pUrava cauda te pUrAM vasyAM.125 varasa ghaNuM vaLI pALI dIkha, zire vahI sahagurUnI zIkha; cakIrAja raSi vRddhaja thayA, eka dina lakhamIpuratavA gayA. 126 mAsataNuM tihAM aNusaNa karI, pApagama mana sAthe dharI; aMtagaDa te thayA kevaLI, zivapura pahutA mananI raLI. 127 have zrI jayAnaMda gurU thayA, paMca mahAvrata pALe dayA; aneka jIva te pAmyA dharma, daze dize kare vihAraja karma. 128 varaSa ghaNuM te vihAra karyo, punyabhaMDAra te pUro bharyo, tava te kevaLa pAmyA sAra, saMgha sahune jayajayakAra. 129 varaSa lAkha eka dIkSA vahI, lakSa cerAsI pUrAM sahI, varaSa eTaluM Aya jogavI, eNuM pari te bele kavI. 130 mAsa ekanuM aNusaNa kahI, zetruje te AvyA vahI; samatA rasa manamAMhi dharI, jayAnaMda 5hatA zivapurI. 131 kulAnaMdane jANaja thayuM, maMtrI prate vacana tava kahyuM; zrI zetruje yAtrA karuM, tAtataNAM caraNAM arU. 132 meLI saMghane A tihAM, zetruMjaya giri ThAmaja jihAM jina maMDape bahu ucchava karI, cAlyA puNyabhaMDAraja bharI. 133 divasa keTale dikSA grahI, lahI kevaLa mokSe gayA sahI, paMcamataNe e avasara thaye, zrI gurUjInI zakti kahyA. 134 mAta bhAratItaNe pasAya, meM sahI kaLe jayAnaMdarAya; zrI viyANuMda gurU upadeza, karI copAI e lavaleza. 135 (graMthaprazasti ) paMcama gaNahara sehamasvAmI, jAe pApa tasa lIdhe nAma; tehataNe paTa sahI dinakAra, jagacaMdrasUrI thayA gaNadhAra. 136, bAra varaSa AMbila tapa karI, puNyataNo bhaMDAraja bharI; cumAlisame pATe jyakAra, tapabirUda dharA sAra. 137 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra10) jyAnaMda kevaLI. anukrame gurU gachapati jeha, munisuMdarasUrI kahiye teha ekAvanAme thAnaka kahyA, kSamA dayA vidyAvaMta lahyA. 138 tiNa gurUe graMtha kIdhA ghaNA, kahetAM pAra nave te taNA; jyAnaMdanuM caritraja sAra, kIdhuM zAsanane hitakAra. 139 ATha sahasa te kIdhuM vaLI, te vAMce sahue manaraLI; pATa ekasaThame udaye bhANa, viyANuMda guru guNanI khANa. 140 tasa mukhakamaLathI lahI e vANu, meM A rAsa karyo sahI jANa; bArejA vara nagara majhAra, alpamAte karyo gurU-AdhAra. 141 mUrakha mAtra huM jANuM nahIM, sahagurU vacane zaktija thaI; bhaNe gaNe tasa nave nidhAna, harSa dharI kavi bele vAna. 142 jihAM lage mahiyala dhare vaLI mera, dhruvamaMDaLa cAle nahIM zera; jihAM lage tArA ravi caMda, tihAM lage rAsa karo ANaMda. 143 vastu pAMca cepaI kahuM vaLI, navase paMcatara mana raLI; duhA baseM sattAvIza jeya, bAraseM sAta te pUrA heya. 144 e kIdhe meM manane keDa, sarakhA sarakhI joje Da; vibudha khare kare sahI, kara joDIne vANI kahI. 145 saMvata seLa chAsiye jANa, piSa zudI terasI pramANe, vAra gurU sakaja sAra, bhaNe gaNe tasa jayajayakAra. 146 ItizrI vAnA kavi viracita zrI jayAnaMda kevaLI rAsanI aMdara cakAyudha-dIkSA grahaNa, mokSaprApti, zrI jayAnaMda rAjyapAlana, dIkSAgrahaNa nirvANa gamana saMbaMdhamaya pAMcame ullAsa samApta thaze. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S zrIyuta lAvaNyasamaya viracita. zrI vacharAja devarAja rAsa. maMgaLAcaraNa (vastu chaMda) sakaLa jinavara sakaLa jinavara pAya paNamUvi, paNavi cakakesarI eka cite bahu bhattikArIya, 1niyagurUtaNe "pasAule hRdayakamaLa niyamati vicAriya; sajana sahake sAMbhaLe, hiyaDe bhAva dhariya, beliza nava nava kavita rasa, siri vatsarAja cariya. 1 kathAmukha. (DhALa 1 lI-dezI copAi chaMdanI) dhana dhana vasarAja guNanile, vIrasena rAjA-kuLatile; jasa guNa paTamala zALa, INa yuge jIvadayA pratipALa. 1 jinavare bhAkhyA cAra prakAra, dAna zIla tapa bhAva vicAra; dayA dAna dhura thAye tiNe, INa pALI phaLa lAdhyuM kiNuM. 2 phaLa lALe rUDe vatsarAja, beThe deza bihane rAja; bheTayA gurU tava kIdhI mayA, pUrva bhavAMtara pALI dayA. 3 1 nija-pitAnA. 2 pAvaDe. 3 kuLamAM tilaka samAna4 kRpA. 5 agADInA janmamAM. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) vaccharAja devarAja dayA prabhAve Apada TaLI, ThAma ThAma savi saMpada miLI; kiNa thAnaka kima hue ya, sAvadhAna suNa sahu keya. 4 kathAraMbha. jabUdIvaha lakSa pramANa, bharatakhaMDa tasa bhItara jANa; siMdhu-deza sehe ati baha, nAnAvidha guNavaMtaja sahu 5 tasa bhItara nagarI Ika suNe, caMdrAvatI nAma tasa bhaNe, te nagarI mATe maMDANa, raNuta tasa pAse khANa. 6 caupakheri sehe vanakhaMDa, sarasa sarevara atihi pracaMDa kuvA vAva vALanI eLa, epe cihu-pakha peDhI piLa. 7 gaDha girU ne viSamI pALa, jehataNe pAye pAtALa; DuMgara zikharataNe anumAna, ucapaNe Ima bele jANa. 8 cau-pakheri khAI jaLa bharI, pesI na zake ke baLa karI, e gaDha mATe ati abhiramya, kizuM kahuM devare agamya. 9 jinamaMdira utsava ati ghaNa, pUje raMga savi mAtaNa dhvajAdaMDa tihAM DhaLake dhvajA, jiNa dIThe mana mehe prajA. 10 vase vaNika corAzI jAta, lekataNI nAnAvidhi jAta; corAzI cahaTAM joI, thAnaka thAnaka mana mehi. 11 kihAM pArakha nI senAra, kihAM gAMdhI desI maNiyAra phaLiyA phaLahaTiyA ghATa, kihAM sUkhaDiyA-kerAM hATa. 12 kihAM paTuvA mAMDe paTasUtra, kiNa thAnaka UgaTiye sUtra; kihAM mALI taLI rahe, kihAM kaiDukiyA jaituka kahe. 13 kihAM navaraMge nA pAtra, kiNa thAnaka pabhaNe bahu "chAtra; guNe karI sohe e purI, jANe devapurI avatarI. 14 1 comera. 2 moTI. 3 vANiyA. 4 tareha tarehavAra jAti. 5 vidyArthi. 6 amarAvatI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpattivarNana. ( 213 ) 15 vIrasena rAjA tihAM tape, ayidaLa savi heLAM khape; nyAyavata ne zuddha vicAra, jayazrItaNA na lAdhe pAra. pAcaka pAra nahIM je taNe, bhATa bhalA birUdAvaLI bhaNe; maDhamAtA kaimacagaLa mada jhare, caMcaLa jaya pahisArava kare. 16 zatru savi chaMDALyA cIza, sImADA sahu nAme zIza; sakhaLasena siraSA gahagaDe, jenI ANu mahAbhaDa vahe. 17 meADabadhA maDalIka aneka, je sane upaje suviveka; 19 rAjasUtra siva rAkhe seAya, te viSNu rAja na raNuiM hAya. 18 aMga ALagutaNI nahi maNA, dAsa krikelAM che ati ghaNA; avara Rddhi navi pAmuM pAra, jANe iMdrataNA avatAra paTarANI kuLavaMtI nAra, avara na e sirasI saMsAra; hAra dora kakaNu atisAra, paheraNa kALI atihi sAra. 20 savA lakSanAM kuMDaLa karNa, sAta lakSa seAnA AbharaNu; 21 tAsa nAma devI dhAraNI, sA rAjA jIvanakAraNI. jisI prIti - gArI ne zaMbhu, jisI prIti mAlaDI 10ajI; jisI prIti 'madhukara ketakI; jisI prIti 12gayavara1 salaiMkI.22 jisI prIti iMdrANI iMdra, jisI prIti kamalinI-14 dvi dra; jisI prIti caMdA cAMDhaNI, tisI prIti rAjA dhAraNI. 23 ramaNu kare raMge naranAha, paTarANIne mana ucchAha; bhAga bhalA bhAgave mana hasI, putrataNI ciMtA mana visa. 24 hIDAlATa khATa peADhaze, 1pakhIrAika Upara ADhaNe; nirda bharI supana'tara mAMhya, cAlatA dIThA surarAya. 25 tava rANI jAgI tiSNu same, UThI rAya jagADayA time; 16 1 shejamAM. 2 cAkara-peLa. 3 hAthI. 4 gheADA. 5 hajuhATa. 6 bIjI. 7 suMdara. 8 pArvatI, 9 mahAdeva. 10 pANI. 11 bhamarA. 12 hAthI. 13 narmadA nadI. 14 sUrya. 15 dheALA. 16 iMdra. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) vaccharAja devarAja, rAya AgaLa suparaMtara kahe, rAjA hiye vicArI rahe. ra6 rAjA hiye vimAse kisuM, e supanAMtaramAM che IsuM; iMdra cAlate dIThe je bhaNI, haze putra capaLa te bhaNI. 27 te dina pUre putra janamIo, devarAja tasa nAmaja di; varaSa bihuM cihu aMtara vaLI, paTarANuM pUje mana raLI. 28 ekavAra saMdhyAne same, bhAva sahita sAmAyika rame, kare sAmAyika ciMte IsuM, jinavara guNa raMge gAIzuM. 29 rajanI pahora dehane mAna, jinavara guNa gAe eka dhyAna; gAI guNa cAlI mAninI, niyamaMdira gaI nidrA bhaNI. 30 DhALI khATa ja senAtaNI, tihAM piDhI devI dhAraNa; AvI nidrA suhaNuM lahe, te hiva kavijana kuNapari kahe. 31 jANe karI gaMgAnuM pUra, ke ekaThuM kiyuM kapUra; ke khIdadhitaNa kalela, ke ANI navAri ghela. 32 jANe zazi uge abhine, ke sUrima karI sUrija same, ke nIpA dahIMne beTa, ati uMce ne vArU koTa. 33 guNe karIne atihi pracaMDa, dIThe Ise supanamAMhiM saM; tatakhiNa jAgI saMDhaja nahi, te nizca suhaNe e sahI. 34 puhavI khATa thakI Utare, "jAseja bhaNI saMcare; rAya jagAne Ima kahyuM, Aja svAmi suhaNuM vaLI lahyuM. 35 nisuNI rAjA supanavicAra, pabhaNe hozI putra udAra; devarAjathI caDate jANuM, bele rAjana su"lalita vANa. 36 tava dhAraNi mana harakha apAra, japa mahAmaMtra navakAra; liye nAma paramezvarataNuM, Ima karatAM vAyuM vAhaNuM. 37 1 svapna. 2 ghaNoja vizeSa. 3 sAMDha-Akhalo. 4 pRthvI. 5 suvAnI zayyA hatI tyAM gaI. 6 pati. 7 sAMbhaLIne. 8 suMdara. 8 smaraNa karavA-japavA lAgI. 10 prabhAta tha. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka purUSa a mUla A i ma9. janma-prasaMga (215) te dina AraMbhIne addhi, nita pUje jinavara mana zuddha; INi pare pUgA nava mAsa, jana putra huo ullAsa. 38 eha vAta eka purUSe suNI, diye rAjAne suvadhAmaNi, rAjA take kare pasAya, lakSa mUla Ape kaMbAya. 39 Ape kamarabaMdha yajataNA, bIjA jeganI nahi kaI maNA; Ape maNi mANika bhaMDAra, Ape kaNa-kerA koThAra. 40 Ape chabhaja senAtaNI, Ape avara vastu ati ghaNI; Ape tAsa nayara batrIsa, rAjaRddhi bhagave nizidIsa. 41 seI purUSa raLiyAyata thaye, rAjasabhAthI maMdira gaye; rAjane mAMDa mATe jaMga, pAtra nacAve atihi sucaMga. 42 vAje vAjitra madhure nAda, kAmanI gAe sarale sAda; ghara ghara toraNa bAMdhyAM bAra, TALI hiMsA ANuM majhAra. 43 nagaramAMhi guDio Uchale, loka lakSa tihAM jevA mile; jeI kahe dhanya dhAriNI, putraratana janme je bhaNI. 44 janmamahecchava rAjane kIo, rAjaleka sahu ANuMdIo; mAgadha jana mana pUgI Aza, dahadizi pasarI kIti jAsa. 45 dITha vatsa supanamAMhiM tAma, dIdhuM vacharAja tasa nAma; dina dina vAdhe soI kumAra, rUpe jANe cha"mAra. 46 java te pAMca varSane thaye, putra 1degnisAle bhaNavA gaye; bhaNiyAM lakSaNa chaMda pramANu, zIkhI kaLA hue ati jANa. 47 ekavAra rAjana asamAdhi, ane upanI moTI 11vyAdhi; dAghajavara dhaDahaDi apAra, te keNe na hae 12upacAra, 48 hAhAkAra kare savi leka, ke manamAMhiM dhare ati zeka; pUrNa thayA. 2 harSa. 3 tuTamAna thaIne. 4 anAja. 5 bIjI. 6 hadapAra. 7 khusI. 8 ghera. 4 kAmadeva. 10 pAThazALa. 11 pIDA. 12 upAya. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (216) vaccharAja devarAja ke ApaNaDAM sAte dhanna, kai bIhevA TUMkA jaa. nayaraleka khaLabhaLe apAra, thAnaka thAnaka kare vicAra; vaye kari meTe devarAja, pALI navi jANe rAja. 50 guNe karIne ati abhirAma, lahue vaccharAja tasa nAma, rAjA padavI ene haiya, manaha moratha pUje taiya. 51 lahua lage vacharAja vinIta, caturataNuM camakAve citta; avaguNa aMgathIke parihare, lahua lage lakSaNa Adare. para laheo ravi sohe ati ghaNe, daza dizi teja tape jehataNe lahue mRgapati mayagala bhiDe, vahue dIpa timarane naDe. 53 lahua caMpaka parimala AvAsa, lahu ciMtAmaNi pUre Aza, lahue paNa pote guNa bahu, eha rAje hue sukhI sahu 54 (duhe) lahuDA vaDAja mata gaNe, guNe vaDA saMsAra; gAgara akheja beThaDI, guNathI pIje vAra. (pAI.) e vAta nisuNa devarAja, tava pAlaTIe saghaLe sAja; rAyataNA jUnA rakhavALa, te savi pAlaTIA tatakALa. 55 virasena rAjA Ima bhaNe, rAja gayuM pApIne kane, vaccharAja hae te rAja, te paMThi muja nAvata lAja. 16 pALe rAja nikaTaka thAya, tehataNe mana harakha na mAya; ucATe have hugaNe rega, vIrasena sAdhe "paraleka. 57 mAchalI jaLa viNa TaLavaLe, tima dhAraNidevI valavale; ghaNA divasakere sasaneha, svAmI kAMI dekhADe che. 58 1 nhAne. 2 mananI IcchAo pUrNa kare. 3 sUrya. 4 siMha. 5 hAthI, 6 aMdhakAra. 7 sugaMdhanuM ghara. 8 pANa. 9maraNa. 10viyoga. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rANuvilApa, (217) prANanAtha jIvana AdhAra, tuja viNa muja kuNa karasi sAra; lAvye navi diye belaDe, pApI daivaprati dhim paDe. 59 kAM bhaI hajIa na Ave maraNa, hAra dera bhAje AbharaNuM kuMDaLa kAne zazi ne sUra, neura sahita kare cakacUra. 60 svAmI tuhya pasAthe ghaNuM, sukha bhegavyAtaNa nahi maNA; pIyu guNa jima saMbhAre vaLI, tima dhAraNi dharamaMDala DhaLI. 61 kSiNa jeve kSiNa reve ghaNuM, kSaNa muMjhe kSaNa bUjhe maNuM; sagAM saNujA rAkhe sahu, sAmiNi zoka na kIje bahu62 (duhA.) hiyaDA ma IDisa ghAtakI, muo na jIve keya; ApuM ajarAmara karI, te tuM aaha reya. vihi vihaDAve vihi ghaDe, vihi ghaDIuM bhejeya; Ime laI taDaphaDe, javita kare su heya. (cASAI) jANe e saMsAraha mAga, tava dhAraNi mana hue virAga, chaMche keha leha karma, pALe vItarAgane dharma. 3 prathama khaMDa samApati huI, sagapaNa vigati kahI jAI be varNana bahuta prakAra, rAjana duniya khaMDa avadhAra. 64 itizrI vacharAja adhikAra viSe prathama khaMDa samApta. 1 ke 2 leba. 3 naThArAM-pApakarma. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (218) vaccharAja devarAja khaMDa bIjo. (vastu) jabUdIvaha jabUdI vaha bharakhaMDami, siMdhudeza sehe bahu vase leka sahu vicakSaNa, caMdrAvaI nagarI tihAM, vIrasena rAjA salakSaNa; paTarANI dhAraNI sata, devarAja vacharAja; regAMtara rAjA huo, devarAja liye rAja. (duhA) vaccharAja nitu prahasame, UThI rAule jAya; karI AgaLa rahI, praName bhUpatipAya. pApabuddhi maMtrI bhaNe, nisuNe rAu vicAra; rAja kumArUM nAyasi, je avasi kumAra ( copAI. ) nIce namaNe dekhI kue, te upara mAMDe DhIMkuo, vAra vAra te kare praNAma, nIrataNuM banIThADe DAma. ( duhA) tava rAjA mana ciMtavI, maMtrI prate kaheya; tuM kAMI kUDaja racuM, jeNe kumara khapeya. eka vAta nisuNI tihAM, pahute jaNaNI pAsa; avara deza ama jAvuM, na rahuM ene 'vAsa. tava vaLatuM dhAraNi bhaNe, mUkI saghaLI "Atha; tuja mAsI vimalA sahita, Aviza tAhare sAtha. 3 1 aMta lAvI de. 2 mAtAnI pAse. 3 bIje. 4 ThekANe. 5 dalita. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRDhanizcaya. husA jihi gaya tihi gaI, mahimA havaMti; che ha" tAMDu sAvaraha, je 'sA mucca ti. haMsA eha parakhkhaDI, 'chinnura jala na piyaMti; ke pIye mAnasa sare, ke trasiyAja marati. nAnha rUpe... rUaDuM, uDayuM pakha samAra; husA vaulAmiNa Avaze, gayA gaMgAke pAra. ( sAra. ) gayAja gaMgadura, husA harakhe hisatA; amiRtaNA bhaMDAra, bagalA esevuM kare. (dAhA.) haisA khagA alAhaDA, ucalaDu aMgALa, jijJe sAvara jhIlatA, te sara phUTI pALa. (gAthA.) 3 kAraNa vaseNa suMdira, haMsA sevati gAma vahelayA; gamiNu kevi dIhA, puNAva jo jattha seA tattha. (DhAhA ) aMga UDADe apaDA, khiNa pALe khaNu tIra; ha'sa 4parAbhava kama sahe, amara sajA...huM zarIra. sara chAMDI pALe caDayA, huMsA UDaNahAra; vaLI valAmaNI bheTaDI, saravara mitta jhuhAra. haMsAne saravara ghaNA, puSpa ghaNAM bhamarAMha; suguNAne sajjana ghaNAM, deza videza gayAMha. caMdrAvaI nagarIthikAM, te traNye cAla ti; Ima karatAM dina keTale, mALava-deza lahu'ti. (219 ) 4 1 1 1 1 talAvaDAM-khAkhe|ciyAmAM bharAyaluM pANI kadI na piye. 2 suMdara. 3 amRta. 4 saMtApa-apamAna. 2 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) vacharAja devarAja mALava-deza maMDaNaha, nagarI che aneka ujeNI sarikhI nahIM, jANa na jANe eka. kanakabrama rAjA tihAM, kanakasiripati jANa; te traNe cAlataDAM, pahutAM teNe ThANuM bhUkhe tarase esanA, beThA nagarI pAsa;. vimalabuddhi vimalAtaNI, bole hiye vimAsa, vaccharAja dhAraNi tame, paDakho ghaDi becAra, huM UtArA kAraNe, jAu nagarI majhAra. daya jaNe besAri kari, pahuce nagaradvAra, bahu ghara je aMtI gaI, somadatta ghara-bAra. somadatta vivaDArIe, beThe bhale bhaMDANa, dekhI UbhI mAnanI, bele madhurI vANa. kahe kAminI kiNa kAraNe, UbhAM ama AvAsa; karaje vimalA kahe, kAja eka tuma pAsa. kizuM kAja che bahina tuja, vege karI kaheya; ame paMthi paradezIA, rahevA thAnaka deya. ghara jamele eka oraDe, tihAM jaI rahe nAra; bhADuM bihu mAsahataNuM, deje TakA cAra dravya nahi ama ApavA, karazuM dAsaha-karma bhajana bihuM jANuM deje, hazi gADha dharma. 14 vimalA mAta manAvi karI, te deca jaNa ANuM ti; semadatta ghara te rahyAM, INa pare kALa gamaMti. 15 (DhALa 1 lI-dezI copAinI ) semadatta ghara INa pare rahyAM, karama vase dukhiyArAM thayAM; karama kare te na kare keya, rAja kare te rULatA jeya. 1 1 dAgInArUpa, 2 sabUra karo-Thera. 3 aMdara. 4 turata. 5 rUpiyAsenAhera. 6 puSkaLa. 7 chetaryA. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmakadarzanA. Age karame ghaNA rALavyA, nardiSaNa sarikhA bheALavyA; karame rAvaNu paDI cUka, sItAharaNa raNu kIdhA bhUka kIcaka paDI paMDava pAsa, paDava paMca gayA vanavAsa; 3 karamatI zI kIje vAta, raviratha yavara sarajyA sAta. kaLAvatI kara Apada ghaNI, karme kurava thayA revaNI; nizi ekalaDI veDa majhAra, duHkha sahe devadaMtI nAra. karame pekha kalakata caMda, maraNa lahe bhAlaDI muku ; karame gAtama vIra viyeAga, zeTha sudarasaNa zUlIyega. karame nAcyA kuLinavanaMda, 'nIra vahe rAjA haricaMda; karamavipAka kissuM huM bhaNuM, naLa rAMdhe paraghara rAMdhaNuM. sItA prati lagADI zIkha, karme muja ma'gAvI bhIkha; karamataNI gati kuNu avagaNe, malTi jijJesara nArIpaNuM, karame 'kadarathI caMdanamAla, naraga gayA zreNikabhUpAla; karame' aLi ghAlyA pAtALa, duHkha sahyAM tima gayasukumALa. 8 mahAvIrane vItaka bahu, Ima karame dheAlyA sahu; karamataNI parinizcala joya, viSNu bhAgaLyAM na chUTe kAya. ph ( vastu chaMda ) chajAma pastutA jAma pahutA tAta paraloka, maMtrI rAe vicAra karI, race phUDa vaccharAjamAraNa; kumare vAta sei sAMbhaLI, karIa sajja mAsIya dhAriNa, caMdrAvai nagarI zikI, te traNe cAla ti; ujeNI nagarI tiAM, sAmadatta ghara ti. ( 21 ) 1 zreSTha gheADA. 2 vana--ujaDa. 3 bhAleADanA vAgavAthI zrI kRSNa maraNane zaraNa thayA ! 4 nIca ghera pANI bharyuM. pa apamAnI zake.'.6 pIDANI-DerAna thai. cha jyAre. 7 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (RRR) vaccharAja devarAja. ( DhALa-cApAi ) kahe dhArANine vivahArI, kuMvara ghare kAM besI rahyA: vAcharUma cAre amataNAM, tA bhAjana laheA traNya jaNAM. 10 mana pAkhe meAkalyA kumAra, ApI vAcharUmAM deza khAra; nagarI Ahira bahu khaDa hoya, tihAM rAkhIne cAre sAya. 11 tihAM jamale kolAhala suNI, cAlyA kuaraja jovA bhaNI; rAjakumAra dIThA ati ghaNA, kare zarma tuthIArajatA. 12 zastra abhyAse niratuM joya; sAhunuM joi harakha dhare sAya; kUMDuM zastra abhyase jame, kuara muhu macakoDe tame. 13 kaLAcArya tava khele isuM, kayAMthI Avye kAraNa karuM; kaLAtaNeA kete abhyAsa, pUche pati kaLAnivAsa. 4pabhaNe dUra dezAMtarathikA, huM AnyA iMDAM UbheA hato; zatru zarma te dekhI karI, jovA AvyA pAtuka dharI. kaLAcArya kuara prati bhaNe, zasra zarma ketA tumataNe; kuara zastra alpasyAM mahu, ketukavaMta havu tihAM sahu, 16 zALi dALa ane pakavAna, bhejana kAraNu AvyAM dhAna; 14 kuara sahita jimavAne kAma, jai beDA vArU ArAma. 17 vAcharU caratAMtAM jeha, vaDilAM gayAM zeDa ghara teha; jImi karI huA nizcita, vaccharAja harakhyA guNuva'ta. 18 sAMhAmAMhi valagA mAMDe, sAMje AvyA nagarI mAMhe; 15 prIti zirasA karI praNAma, pahutA jihAM ApaNuDAM ThAma. 19 somadatta kahe suNA kumAra, tuma haiDAne zuMya vicAra; vAcharUmAM vahilAM mekalI, kihAM rahyA veLA eTalI. 20 1 vAchaDAM. 2 mana vagara. icchA vagara. 3 dhAsa. 4 kheAle. 5 gammata. 6 keTalA. 7 dALa-bhAta. 8 vADImAM. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtisvabhAva. ( 223) vaccharAja tava uttara diye, vivahAriyAthikA navi khIle; vAcharUmAM cAratAM zeTha, thAka tava sUtA vaDa heTha. eka divasa Ima uttara kare, bIje divasa vaLI sa'care; kuara pahutA pUrava rIta, vAcharUmanI mUkI cita. nita vAyAM vahilAM vaLe, somadatta rIse ati baLe; vAra eka e kahIu huti, AlabhA cei dhAraNa prati. 23 vAchauM eke jAize, te uttara tuma krima thAyaze; dhAraNa khele raipulalita bhAkha, vaccha vAcharU rUDAM rAkha. 24 kuara kahe ema kaheA vAta, vAcharUmAM nahi cArUM mAta; Dhoya traNya dina cAyA jeha, meM rAkhyuM tuma dAkSiNa teha. 25 rAyataNA kuara jihAM rame, tihAM jaIne nita sAthe jame; dhAriNa Alabha de isA, tuM dhara bhAra na jhAle kisA. 26 ghare nathI tetAM IMdhaNAM, je tima kIje sIrAM ghaNAM; eha vAta java kumare suNI, tava cAlyA vana khaMDahu bhaNI. 27 pahute vanaha hu AlhAda, dIThA cakSataNA paprAsAda; yakSatA e mahimA oya, phUla patra laI na zake kAya. 28 vana ganhera te kahiye kasu', sUrikiraNu na phUTe Isu'; vAje vArU zItala vAya, AvI na zake ke tiNu DAya. 29 sAvajataNA yUtha gahagahe, caMcala capala na sAhyA rahe; vAgha siMgha gAje gaDagaDe, tiNu nAde dharaNI dhaDahuDe. sUara rAja rIMchanAM ThAma, kavi kahe ghaNAM na jANuM nAma; kRSNa pIta te dhavaLe vAna, ke cheviyA karaDe kAna. sarala tarala tavaranI sAkha, rAyaNu rUkhatAM tihu lAkha; 31 21 22 1 ThapakA 2 suMdara vANIthI. 3 putra. 4 Anada padevaLa 6 vAdha. 7 TALAM. 8 kAMpI uThe. 30 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) vaccharAja devarAja, parimala bahulakare kevI, kusamaveli che tihAMkaNa vaDI. 3ra paMkhI jAti bahu TeLe rame, Ise mahAvana kuMara bhame; bhayanI vAta hiye navi vasI, tatakhiNa kare vimAsaNa IsI. 33 jANe kApuM moTuM vRkSa, te IMdhaNa have lakSa; bhamatAM dIThuM caMdana sAla, vilagA che visahara vikarAla. 34 hAthe karI lAMbe sIMdarAM, pUcha sAhI tima nAkhyAM parAM; aNIALe laI paThAra, phI vRkSataNuM te ThAra. 35 seI vRkSa zatakhaMDaja karyo, kAvaDa karI pAche saMcaryo, AvatAM rAtri parva eTale, "paLa save dIdhI eTale. 36 kuMvara nagarI pAse rahI, eka pahara tihAM nidrA lahI; jAgye jAyuM kuNa Avaze, muja caMdana leI jAIze. 37 ima ciMtIne cAle tAma, pahute yakSataNe jihAM DAma; kAvaDa vaLagI eka jhADa, pesI de sAMkaLI kamADa. 38 pahara deya pachI u caMda, pekhe vidyAdharInA vRnda; nATika mAMDayuM tihAM rasAla, nAcatAM nava cUke tAla. 39 cakSabhavana mana rUDe raMga, 10carI nATika nirakhe 11caMga mRganayaNuM sahaje sukamALa, kaMTha ThavI caMpakanI mALa. 40 kavi kelavaNa kare kahe kisI, bharatabheda jANe abhyAsI, dhapamapa che mAdala sAda, gAe gIta ane pama nAda. 41 paya ghamaghama ghUghara ghamakAra, nAgaMtAM ura khalake hAra; savihaM mana sarikha ANaMda, te jevA kari A caMda. 42 1 sugaMdhi. 2 kUla. 3 bhayaMkara sApa. 4 dUra. 5 kovADe. 6 kApI nAkhI. 7 so kakaDA. 8 daravAjA. 8 vidyAdharonIstrI. onAM ToLAM. 10 AkAzamAM gamana karanArI vidhAdharIonuM. 11. suMdara. 12 page. 13 rAtrI. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devI prapaMca, (25) mana ulUTa savi nAcI rahI, tava hiva raya thaDI thaI vidyAdharI pAchI osare, prabhAvatI kaMcuka visare. 43 UlALA kere je veja, tihAM tiga tigate dekhe teja; bAra ughADI jove jema, dIThe kaMcuka paDIe tema. 44 ratnajaDita soI kaMcuka leya, kuMara gabhArAmAMhiM peseya; pUrava rIti diye sAMkaLI, vaccharAja mana pUgI raLI. 45 vATe prabhAvatI kahe sahI, vegavatI muja kaMcuka nahIM; kaMcuka kAraNa pAchI vaLe, prabhAvatI mana ati TaLavaLe. 46 te Akhe deu zedhIe, tihAM navi lIdho te kaMcue; vAce karIne UDaye heya, prabhAvatI tuM vanamAM hiM joya. 47 joI vRkSa ane bahu vADa, tava kAvaDa dIThI eka jhADa; kAvaDa dekhI ciMte seya, cakSataNe maMdira che keya. 48 je mAre kaMcue, tehaja nice eNe lIe; kime karI e bahAviye, bAra ughADI kaMcuka diye. 49 bahAne bahu pari atyaMta, nirabhaya kuMara ra nizcita; hAtha lagADI na zake bAra, cakSataNe bhaya dhare apAra. pa0 beha jaNa ALoe maMtra, hiaDe ne paupAya taMtra, ehanAM sagAM ujeNamAMhi, retAM raDatAM haze vidAhi. 51 ApaNa seI vilApaja suNI, tina karazuM AvI IhAM bhaNI; tava pahu be nagarI kane, dhAraNi vimalA retI suNa para (DhAe 2 dezI davadaMtI puhavI paDe e ) kahe vAraNi vaccha kAraNiye, vaccha khATalI vALI vALIne DhALI AMsu Ima bhaNe e. 1 coLI-kAMcaLI. 2 kANuM-sAra. 3 kAvaDiyA kAvaDa rAkhe che tevI. 4 vicAraNuM vicAravA lAgI. 5 upAya upajAvI kahAye. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) vaccharAja devarAja. sAMja lage tava vATaDI, vaccha jeI apAra; hArane sAra na jANuM tAharI e. ke rIsANe teha bhaNI, je dIdhuM meM kAmare; kAmane nAma tAharUM sohAmaNuM e. bhUkhe tarazya hase tuM, vaccha tuM kihAM rahiyere, rahIo ne dahIo muja mAsI ghaTue. vaccharAja suNa vAta, tuja mAtI bolere, bele na Tele kAMI nITharU e. ekavAra tuja dehale, merI AMkhaDa Ire; joIne rAI nahIM hiva te pache e. Ima vilapaMtI mADalI, ane vaLI mAsIre, mAsIne hiye vimAsI te vaLIe. ( DhALa 3 cha-dezI epAInI ) pAchI AvI vidyAdharI, revA mAMDayuM mAyA karI; vaLI vaLI japa vaccharAca, kuMane mana vAyu vAya. 1 Ima valavaMtI vilakhI thaI, kaMcuka viNa te niya ghara gaI dinakarataNuM kiraNa vistare, devaLathI bAhara nIsare. 2 vRkSathakI te kAvaDa leya, kuMara nagaramAMhi peseya; vimalA jape vadhAvI lie, dhAraNi vaccharAja AvIe. 3 tava dhAraNi UDI dhasamasI, dekhI kuMvara hiyaDe hasI; vaccharAja tava karI praNAma, Ape caMdana kaMcuka tAma. 4 chae khaMDe mati jAjuI, dvitIya khaMDa samApatI huI; " A kaMcuka caMdana bahu, tRtIya khaMDa have suNaje sahu. 5 itizrI vacharAja rAsa dvitIya khaMDa samAsa 1 kapaTa, 2 sUryanAM. 3 devaLa-maMdira. 4 kAMcaLI. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya, (ra7) khaMDa trIje. rAti nI vaniu, sAvara jAtiDAM (DhALa 1 lI dezI cepAinI.) dina bihu traNyataNe aMtare, caMdana vecIne dhana kare, kuMvara ghara mana ciMtA TaLI, paho rAjakuMvara jihAMvaLI. 1 (gAha.) haMsA ramati sare, bhamarA ramati ketakIsame, caMdanavane bhuyaMgA, sarisA sariseNa ramaMti. mAhAmAhiM prIti apAra, na sake sahI viga lagAra; rAjakuMvari te zIkhI kaLA, paMDita sarisA rAuLe gayA. 2 rAu Agali abhyAse zastra, tUThe de paMDitane vastra bhUpati dekhI vacchakuMAra, sakaLa kaLA kere bhaMDAra. 3 kanakabhrama rAjA ati niuNa, pUche putra kahe e kuNa? rAjakuMara kahe ni suNatAta, ehanI avara na jANuM vAta. 4 zAzarma ame zIkhuM jihAM, e kuMvara ama milI tihAM; kanakabhrama pUche nija mukheM, bole kuMara yathAsthita sukheM. 5 zastrazarma tamane keTale, amane dekhADe teTale; kuMara zastra abhyase sAra, tava rAjA rajio apAra. 6 nisuNe kuMvara bole bhUpa, kahe tume ApaNuM svarUpa be kara joDI kuMara bhaNe, tihAM jamalI kanakazrI suNe. 7 siMdhu deza ati rUDe jANu, caMdrAvaI nagarI tiNa ThANa, vIrasena rAjA muja tAta, paTarANa dhAraNi muja mAta. 8 kanakazrImana jAge kaheja, Ava vaccha muja tuM bhANeja; 1 nipuNa-DAhya-huMzI Ara. 2 pitA. 3 ghaNeja rAjI thayo. 4 rAjA. 5. hakIkata. 6. sneha. bhrama pUche nija amane dekhADe apAra Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) vaccharAja devarAja, ema kahI AliMgana diye, vaccharAjane khole liye. 9 tiNa avasara besI hAthiNa, cAlI jihAM vimalA dhAraNi; deI bahina teDI ApaNI, rahi ekaThI tracce jaNI. 10 bhUpati bhaNe suNe vacharAja, nagara bihuM cihuMnuM ke rAja; kuMvara kahe rAja navi leza, paNa tuma paya huM seva kareza. 11 zrImukha java tame kaheze svAma, te viNa kime na jAuM kAma; INi pari kuMvara elaga kare, rAta divasa tIre saMcare. 12 ekavAra rAjA aNakahe, Dhiye maMdira nidrA lahe, vaccharAja kADhI 'tarUAra, ubhe rahie maMdira bAra. 13 deI pahura java rayaNa thaI, tava rAjAnI nidrA gaI nisuNI revatI eka bALa, UThI beThe thaye bhUpALa. 14 bhUpati bAlAvyA pAhari, te savi sUtA nidrA bhArI; tiNa avasara pabhaNe vacharAja, svAmi "Ayaza che zuM kAjI 15 pRthvI pati paNe INi para, kuMvara tuM kima na gaye ghare? tuma kahyA vinA jAuM kIma, meM Ane lIdhe che nIma. 16 pAhari sarvi sUtA che svAma, kAja kahe muja ehane ThAma, pavi cha jo huIsaUNa, jeI Ava rave che kuNa. 17 cAlyA kuMvara Ayasa lahI, nagarI mAM na reve sahI dakSiNa kara jhAlI "karavALa, gaDha ulaMdhie deI phALa. 18 jAe sAdatANe anusAra, pate vara7 sANa majhAra; tihAM vaTavRkSa vaDo virAra, dIThI malI rotI nAra. 19 kuMara te pAse jaI rahe, e kAM kAmaNine kahe ? rahI rotI kahe suNa kumAra, IhAM bAMdhyuM che muja bharatAra. 20 1 taravAra. 2 rAta. 3 strI. 4 pRthvIne pALanAra. 5 AjJAhukama. 6 bele. 7 jamaNe hAthe. 8 taravAra. 8 vaDanuM jhADa. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha vicAra. ( 229) 22 duHkha ghaNuM vi jAe jIva, bhUkhe taraze pADe rIva; kahe mujane ANA kAMI jimuM, huM ghara jaI lAvI cUramuM. 21 karI kAlIe uMcA karU, paNa pUgu nAM e zuM karU; tava muja hiyarDa upanA zeka, sarale rasAde' mUkI pAka. kuMvara kahe mana kareA samAdha, lei cUramuM caDA muja khAMdha; tuja vallabha bhAve jeTala, dIe barhina bhAjana teTalu'. 23 nisuNI kAmaNi khAMdhe caDI, tava kADhI OMkAtI rAtaDI; 4miSa khAe kaTakA paDe, te kuvaranI draSTe caDe. kuMvara kahe are pApiNu ! bhUMDI duSTa padurAcAriNI; mAyA mAMDI mAMDayA pApa, jAIza jo te deIza zApa. ima japI kADhe tAra. tava nAsatAM phUMkI nAra; vaccharAja tuM bAvana vIra, vitaraDI kADhyuM cIra. vi'taraDI nAThI niHvastra, jANyu muja vAjese zastra; Ima karatAM dinakara ugI, cIra sahita bhUpati bheTIo. 27 rAtritaNA vRttAMtaja kahe, 'sUrima dekhI nRpa 12gahugahe; sei cIra kanakazrama rAu, kanakazrIne kare 135sA. paTarANI pahirIne joe, sarikhA kacuka viSNu navi sAhe; kanakasiri kahe nipuNA bhUpa, kacuka viNa nahIM tehavuM rUpa. tava rAjA ciMtAtura hAya, viLa viLa kuMvara sAhasu joya; khecaraDI kerA ka'cue, te are ANI AlIe. 30 pa|i ka'cuka vaLI mana 14dahe, ''tatakhiNu kALa suMDu thai rahe; jo AvA purapaTTaNa hATa, bihu sarIkhI ANA ghATa. 31 ra 24 1 ma. 2 muktakathI-karUA svarathI-chUTe mhAMDe. 3 talavAra. 4 mAMsa. 5 naThArA AcAravALo. 6 kapaTa. 7 vastra kapaDAM. 8 nagnanAgI. 9 calAvaze-dhA karaze. 10 hakIkata. 11 rApaNuM. 12 - naMda pAmyA. 13 bakSiza. 14 baLatara thavA lAgI. 15 turata. 5 ra6 28 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra30) vacharAja devarAja kanakasiriati ADA lIo, bhUpati manamAM vilakhe thaye kuMvara kahe ma dhare UcATa, rAjana meM ANe ghATa.: 32 jaI nANuM chamAsa majhAra, te pesavuM agni majhAra; kuMvara IsI pratigyA kare, sahI kahIne praNamI nIsare; 33 ( vastu che. ) eha kuMvara eha kuMvara alave bhaMDAra, alave rAjana putra zuM jeNI prIti cirakAla maDIya; yakSataNe khaMDaDe alaviye caMdanaha khaMDaya; alavi lIdho kaMcue alavi lIdhuM cIra, ghATaha levA kAraNe alavi cA vIra. | (DhALa 4 thI-dezI caDiye dhana mAnaje) dhAraNi ke beTaDee, khaDaga laI nija hAthe te mAraga cAle ekale e, nahi ke bIje sAthe te. vATa eka aTavI ae, tihAM nAhanaDI gAma te; kuMara te dekhI karIe, jevA pahuce tAma te. eka purUSa paLe milya e, pUche nayarasvarUpa te, pabhaNe bhUmItala nagara, virasiMha tihAM bhUpa te. dattazeTha vyavahArIoe, zrIdevI tasa "bhaja te; zrIdattA putrI ache e, sakala kaLA kari sajaja te. navi jANuM kuNahiM chaLIe, beTI bheLI dekha te; sata pAse mUke "pAdarIe, te pahuce 'paraleka te. 5 je navi mUke pAharIe, AkhuM kuTuMba mAreya te; eka purUSa dahADitae, ravi sajaja kareya te. 6 devI kuMNa kepI ache e, nita nara mAre je te 1 haTha. 2 daravAje. 3 hakIkta. 4 bole. 5 bhAryA-strI-vahu. 6 taiyAra. 7 chetarI. 8 sa tarapha. 9paheregira.10 maraNa 11 roja. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhasanI siddhatA. (ra31) kAraNa te moTuM che e, kavijana kahesI teha te. 7. e vAta bhUpe suNI e, teDie datta zeTha te; eha nagara cheucale e, kihAM vasatuM ane te. lahI bhUpati AdezaDee, pahuMce A vana mAMhi te dattapura nAhanuM nagaraja e, vADhu datta zAhiM te. kuMvara Aghe saMcare eka dITha madira uTha te; dekhI uttama Avate e, tatakhiNa uThe zeTha te. AsaNa besaNa mAMDI e, beThA harakha dharaMta te; mAMhomAMhi deI jaNAe, kahe ApaNuM vRttAMta te. bahu AbharaNa alaMkIe e, eka purUSa Aya te; kALamuMha dekhI kare che, tava kuMvara pUchaya te. zeTha bhaNe havaDAM kahuM e, je beTI vRttAMta te; Aja raheze e te kahe che, haze ehane aMta te. 13 vacharAja vaLatuM bhaNe e, mAne sAcI vAta te; eha purUSanI thAha e, meM rahevuM suNa datta te. 14 (DhALa pamI-dezI copAinI.) sAMjha same kuMvara cAlIe, jihAM beTI DhALe helIe; tava kuMvarI mana ciMte IsuM, meM avatarIne sAdhyuM kizuM? 1 puNya rahita muja sarikhI nAra, nathI avara chaNe saMsAra; ghaNA purUSa muA muja kAja, purUSayaNa vaLI maraze Aja. 2 poDha kuMara sAhasa dharI, kuMarI pahutI nidrA bharI; jagata janane bhaya zuM kare, ciMtI DhAla thike utare. 3 kheDa kAja kuMvara saMcare, gokhe thaI heThe Utare, leI kheDa upara ANio, kuMvara jamavuM piDhADie. 4 - 1 ucALA bhare. 2 hukama, 3 najare. 4 badale. 5 DhAliyAkhATalA uparathI. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra3ra) vacharAja devarAja rahe kuMvara dIvA chAMhaDI, pahiluM vayaNa pache bAMhI, gokhe mAga Avate dekha, kADhI khaDaga rahyA bhaTa veSa. 5 hAthe vaLiyAne AkAra, bihu auSadhI che ati sAra, ekataNe mahimA vistare, mukhe pheMkI dhumADo kare. 6 mAnava seje sUe jihAM, kara AvIne pharase tihAM; dekhI Ise duSTa AcAra, kuMare meha khaDaga prahAra. 7 kApe kara vedanA ati ghaNI, paNa navi Te deva te bhaNI; hA hA kahI ane AraDe, huM "vaMcI INa kuAraDe. 8 vitaraDI retalI jAya, tava kuMvara vaLI pUMThe thAya; ghaNekhare saMparka karI, pAchA Avye ulaTa dharI. kuMvara java helice caDe, tava drapTa be vaLI paDe; hAthe karI be vaLiyAM leya, beTho kuMara nahi ugheya. 10 hANAtaNe samaya java heya, kuMvarI beThI sAmuM joya; jIvate dIThe vacharAja, mahamane ratha phaLio Aja. 11 eNe muja nirga kalaMka, eNe huM kIdhI nizaMka; cite kuMari je paraNesa, INi bhavi eha TALI na varesa. 12 karejoDIne rAtri vicAra, pUche kuMari kahe kumAra, tiNe avasare dAsI Ave, dAtaNa pANI suMdara lAve. 13 kuMara beThe dekhi karI, tatakhiNa dAsI pAchI vaLI, tiNe ghera AvIne kahyuM, zeThataNuM mana ati gahagahyuM. 14 pahute jihAM beThe vacharAja, uttama te kIdhuM ati kAja; bele hIaDe dharI utsAha, e beTIne kare vivAha. 15 1 zUravIranA dekhAvathI. 2 kaMkaNa-kaDAnA AkAre. 3 talavArathI ghA karyo-kTa mAryo. 4 barADA pADavA lAgI. 5 ThagI. rAtanI hakIkata. 7 harSa pAmyA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhasanI siddhatA, (duhA. ) sAhasI lacchI huve, nahuM kAyara puraSAMDa; kAne kuMDala rayaNameM, nayaNe kAjala thAya. siMha na jove candrabala, navi jove ghaNu Rddhi; ekalaDo mahuyAM bhiDe, jihAM sAhasa tihAM siddhi. ( cApAka, ) tatra kuMvara kahe suNAjI zAha, kuLa jANyAM viSNu kisI vivAha; datta kahe je racavicAra, tiSNe jANyA uttama AcAra. 16 ati ghaNuM kahIne manAvIe, putrI sAthe paraNAvI; 1ahArAtri tiNa maMdira rahI, ramaNi prati pratijJA kahI. 17 ramaNi pitAtaNe ghara sAya, meDavI ApaNe mAraga hoya; vATe avi atihi duraga, dIThA nayara rayaNugaDha raMga. 18 OMjamalu sarasa sarovara sAra, pastute Ta jala bharyuM apAra; kuMvara hAthapAya tava dheAi, beThI nagara sAhunuM joI. tava tihAM nArIjana Aveya, mastaki prayaNutA ghaTa leya; krUnIra bharIne UtAvaLI, eka jAe eka Ave vaLI. e pUche nArIne tihAM, kuNu nagarI kuNa bhUpati iMDAM ? kiNa kAraNa ati vahivuM nIra ? vaLatuM nAkara kahe suNu vIra.21 nagarI lIlAvatI avadhAra, purUSa rahita vitarI majhAra; 20 ama ThakurANI vidyanmatI, rayaNIbhara kahAM pahutI hatI. 22 milIe phAka subhaTanA nAtha, amaThakurANI kApyA hAtha; vaLI daI mahimA bhaMDAra, chedyA hasta paDayAM tiNivAra.23 eka vaLiyAnA mahimA eha, dhAva save rUjhavavuM te; ( 233) 1 A paheAra. 2 vikaTa prakAranI ujaDa jagyA-jaMgala. 3 pAse. 4 kinAre. 5 ratnanA ghaDA laIne, haiM pANI. cha amArI dhaNIANu 8 kachu. huM jakhama. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) vaccharAja devarAja. bIjAne e mahimA jaya, puMke bahu dhumADe heya. 24 hAthe hue che pIDa apAra, dIje che pANInI dhAra; nisuNe kuMara sAhasa dhIra, tiNa kAraNe vahe che nIra. 25 huM jANuM chuM kiMpi upAya, tiNi kIdhethI sAjI thAya; nagarImAMhi jaI kAminI, tuM vinava tAharI svAminI. 26 kuMarataNAM vayaNe te surNa, jaI vinavi sAmiNa ApaNuM huI asamAdhi ati AkulI, te nara teDane UtAvaLI. 27 tava puhati teDavA kumAra, vATe chAne kare vicAra, paDI gatAM samiNi tuseya, te huM kahuM chuM te mAgeya.28 ccAra vastu che ehane sAra, adharUpi eka yakSa udAra; kanyA deI ache nilaMka, mana viMchita pUre paryaka. 25 tiNa avasara kuMara hA bhaNe, ghara pahute ThakurANI taNe; vaidyataNuM mAMDI maMDANa, nivaruM kare kahe Ima jANa. 26 pahiluM eka vaLI kADheya, puki ati ghaNa dhUma kare; bIjuM nIra nivArI karI, kara cheTe tiNe be bharI. 27 hAthata savi nAThI vyAdha, ThakurANIne huI samAdha; dekhI nRpa purUSAratha tatra, e savi kIdhuM tehija putra. 28. kuMvara kahe hA sAcI vAta, e sahu kIdhuM meMhija mAta; devI tUThI IzuM paribhaNe. mAMga vaccha je mana tuja taNe. 29 deIza te devI avadhAra, kanyAdika muja Ape cyAra huM Apiza mana "mANasi kheda, paNa e kAMI ghara bheda. 30 te cyAre Ape eka citta, nisuNe kuMvara eha utpatta; bhUmIdhara vaitADhyaja jihAM, amaracaMcA nagarI che tihAM. 31 gaMdhavAhana rAjA tiNa ThANuM, doI kalatra bhalI tasu jANa; 1 pIDA vaDe gabharAyalI. 2 aSTamAna thAya. 3 kalaMka rahita. 4 palaMga. 5 aMjaLI. 6 pIDA dUra thaI. 7 ArAma. 8 dilagiri na lAvIza. strI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daivI prasannatA. ( 235 ) bihu taNe e beTI hAya, ratnavatI knakAvatI seAya. ceAvana bharI nRpa dekhe jAma, varacitA mana peDhI tAma; nimittika pUchaye matisAra, beTI varasa keNu kumAra. 33 svAmI tume ciMtA mata kare, vasiM eha bhUmigocarA; nRpa kahe ihAM Ggi para Avaze, aNaAvi te kima paraNaze. 34 vaLatuM naimittaka ima bhaNe, vivAha nahIM hAsa tuma kanhe; Ayu tumAre mAsaja ache, vAta kahu tuM sAMbhaLa che. 35 tuja ahina je kamalAvatI, sUra mahIpati paraNI hatI; tiNa bIjI ANI eka nAra, tuja mahina mUkI kaNavAra. 36 bALapaNe te bahu tapa karI, vidyanamatI hui vitarI; dina kete bIjI paNa muI, dattazeTha ghara putrI thai. putrI "jamale rahe pAharI, te vacare mAre vitarI, Ima karatAM kuNa bhaTanA nAtha, tehataNA kApesi hAtha. kApIne rUjhavasi jeha, biDuM eTI vara heAsi teha; eha vAta nisuNI rAjane, e khihune mhelI muja kane. 39 mAsa cheha te rAjana mue, tyAra pachI vitara pati hu; teNe yakSa ane paryaMka, vaLIAM ApyAM harakha dharati. e sahu aMgi karI vaccharAja, bhAgava ehataNuM tuM rAja; ima kahI rahe sA suMdarI, vaccharAja rahyA tasa ghara. zrIdvattA vaccharAje varI, eha vAta jANe vi'tarI; tyAra pachI mana mUke koha, beTIthIkeA dhare ati 1 meha. 42 ApyA cIra sakaMcuka bhalA, ghATa kAja cAlyA ekaleA; traNa nAri paraNI jAjAi, tRtIya khaMDa samApti huI. 43 itizrI vaccharAje cIraka'cuka adhikAra tRtIya khaMDa samApta. 40 41 31 37 1 jyAre. 2 jamAi-dhaNI. 3 tyAre. 4 nezI, 5 pAse. 6 cokIdAra. 7 bahAdura zirAmaNa. 9 mahinA pUrA thayethI. krodha. 10 pyAra. 38 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra36) vaccharAja devarAja khaMDa cothe. (vastu chaMda) dhana dhAraNi dhana dhAraNitaNe e putra, jiNi kanakabhramarAye deI vastu ApI bhalerI. jeNi sabhAmAhiM rahI karI avadhi cha mAsa kerI ghATaha levA cAlIe tihAM paraNI traNa nAra, vaccharAja kuMara same avara na INi saMsAra. (DhALa 1 lI-rAga dezAkha.) dina dina bahu pari bhagave bhega, zeka nahIM tasa Asane eka Ima karatAM dina AvI te, je chelo chamAsane e. 1 Dhiye nidrA viNa vacharAja, soI pratijJA sAMbhare e; devati Agala kahyuM saveya, addhi sahita tava care e. 2 mAraga dattazeTha AvAsa, zrIdattA teDI karI eka vihu ramaNa sarise vaccharAja, pahute ujeNapurI e. 3 kanakasiri kahe suNa vaccharAja, Aja ANaMda huI bharI e; muja mane ratha caDayA pramANe; te saghaLA paNa te karI e. 4 bhUpati AyasaDe vaccharAja, pahale jihAM parivAra che eka Ima karatAM hiva keTale dIha, suNajo jeha upaje che e. pa kanakasiri ati bhelI rega, nRpa upacAra ghaNe kare e; Ima karatAM pahutI paraleka, INi pari rAjana dukha dhare e. 6 (duhA). hAhA kAmaNi kihAM gaI cheDe mAre sAtha, tuja viyege ati ghaNe, vilave tAre nAtha. 1 najIka. 2 uMdhA vagara. 3 mArI IcchAo saraLa thaI 4 hukama. 5 divasa. 6 davA vagere upAya. 7 vilApa kare. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI nisphuratA. hA jIvanaAdhAraNI ! hA guNagaNuhabhaMDAra; kAmiNi tuja pAca'taDe, muja ghaTa dahyA apAra. nayaNe AMsu ati gaLe, vayaNa nisAsa na mAya; rAjana hiyaDe ci'tave, kAM hajI jIva na jAya. bhUpati vaLI NI pari bhaNe, dviva tuM gaia videza; Aja pachI kahe kAminI, kahI e hasI milesa. nRpa raDatA dekhI karI, kahe maMtrI guNusAra; svAmI ati dukha ti dhare, e sa`sAra asAra. mAya bApa badhava mahina, bhujA cuta bhaMDAra; eha thiti jANA sahu, nizce' supana vicAra. OMsurapati jasu sevA kare, inivase patrihuM gaDha mAMhi; teDu jinapiN thira nahI, e saMsAraha mAMhi. (nasuNI e uvaesaDA, rAjane mehulyeA zeka; tyAra pachA krutiga hue, te suNajo sahu lAka ( DhALa 2 jI--dezI cApAinI ) kAmaNi prati kahe vacharAja, muja upanA manoratha Aja; saparivAra rAjana tUTeva, bhAjana deu raMga riva kAminI kahe ka ta avadhAra, rAjana mata teDasI darakhAra; eDa vAta dhAna! hitabhaNI, nahitara tuma Apada che ghA.2 jo teyA zui na sA rahI, ama prisavA ma tesa sahI; vacharAje e mAnI vAta, bhUpati nUtarIe saprabhAta, eka pahura java divasa pahuta, tava rAjane pholiyA kUta; joI sajAi che kiNa mAna, ApaNu jaie tikSNa anumAna. 4 nRpanI ArA lahI te dUta, kuvarane AvAsa paDuM ta; ( 237 ) 1 nahI. 2 strI. 3 IM. 4 rahe. 5 trigaDAnI aMdara haiM u padeza. cha vAta kabula karI rAjane na nUtarazo. 8 hukama. ra m 8 1 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) vacharAja devarAja, pUchI dhAraNi kuMara kihAM, ramaNa sahita rame che IhIM. 5 joI maMdiramAMhiM seya, jimaNuM sAI kipi na hoya; dekhI ehavuM tAsa svarUpa, teNe jaI vinavIe bhUpa. 6 e kuMvara nahIM kehane hAtha, je hAluM mAMDayuM muja sAtha; savituM beThAM muja nahutarI. jimaNa sajAI kipi na karI. 7 Ima ciMte kanakabhramarAya, jANe ehanuM DAya; tava AvIne kahe vacharAja, pahuce rAjana bhejana kAja. 8 bhUpati braguTI bhISaNa thaI, kuMvara prati vAta Ima kahI; nahutarIA vyAhaNane same, te ghara jaI ramazuM rame. 9 nIpAyuM jeIe pakavAna, teha viNa kizuM na rAMdhyuM dhAna; hA navi kIje ama sAtha, janArI thaI tArI Atha. 10 ( duhA ) pAsA vezyA agni jala, Thaga ThAkura sonAra; e daza na hue ApaNA, durjana sApa maMjhAra. (pAI) tava hila bele vacchakumAra, sAmI kepa ma kare lagAra; je hAsuM meM kIdhuM hoya, te tuja maMdira AvI joya. 11 eha vAta java bhUpati suNI, cAlya kuMvaranA ghara bhaNI; vaccharAja ralIAta hue, rAjana pahele maMdira gaye. 12 te pahate pacakaha pAsa, vivadha vastu mAgI u9lAsa; lahI vastu harakhIo apAra, te nRpa pahute maMdira bAra. 13 sevanakerI karavI leya, rAjana pratI abhekhe deya; nirmala pANI ApyAM bahu, hAthapAya tava gheve sahu. 14 sevanataNuM siMhAsana jihAM, kuMvare nupa besAryo tihAM, AsaNu besaNu avara aneka, sahaka beThuM dharI viveka. 15 1 hakIkata. 2 kaMI paNa. 3 ThekANuM-ghara. 4 DarAmaNI. 5 ramavAnA pAsA. 6 jhArI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojana vRttAMta, (23) mehalyA sevanameM bahu thALa, kuMvara prIse raMga rasALa; mukhe bele navi madhurI bhAkha, pahilI phalahali prIse drAkha.16 cAroLI khAMDeluM milI, mehalI sAkara dUdhe bhaLI; mAMDI marakI nehe samI, te rAjanane melhI gamI. 17 nIlAM ToparAM khArekaDI, guMdavaDI ane ITaDI; vAra varaselA vATalI, phalahali avaraja pirasI bhalI. 18 kisamisaAdrAkhaDIyA ghaNaseAnI nahIM ke maNA; avara jAtinA bahu lADuyA, moTapaNe jesyA gADuA. 19 ati vistara chAjA jehavAM, anumAne khAjAM tehavA; prIse phINI ne sAkaLI, te paNa jimatAM gADhI bhalI. 20 sAta paDI phaNI pApaDI, te prIsatAM na lAge gha4; mehale ghevara ghIzuM ghasI, prIsI paMcadhAra lApasI. 21 annataNe java avasara thaye, tava kuMvara gharamAMhi gaye; strIne kahe hiva prase tame, hasi te jANeluM ame. 22 kaMtataNe java Ayasa suNe, tava saghaLI suMdari zira dhuNe; viNu kAraNa mAMDI saMtApa, sUte kAMI jagADe sApa! 23 Ima ramaNa mana ciMtA dhare, priya Adeza o zuM kare, te ramaNanI rIti, nitu cAle priya kere ciMti. 24 vahe vinaya bIjA guNa ghaNuM, bolyA bela khame piutaNuM; zIla mahima jasa jhalake deha, sukalIzuM priya sarise deha. 25 jinavara bhagati kare ullI, gurU gurUNIne hiyaDe vasI; dAnavati mukhe mana UjaLI, jANe sAkara dUdha bhaLI. 26 te traNe navaraMgI bALa, caturapaNe navi cUke cAla; ciMtA citta thakI parihare, veSa vaLI savizeSe kare. 27 tiNa veLA navi khame kevilaMba, veNadaMDa samAre laba, 1 dAkha. 2 pUrI. 3. hukama. 4 DhIla. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240) vaccharAja devarAja laMpaTa nara kerI gajaghaTA, tasa haNavA karI kesarighaTA. 28 ratnajaDita kuMDala jalahale, jAsa teji zazi ravi khalabhaLe, pahiryA derahAra sIMgAra, jANe lacchitaNo avatAra. 29 kAmItaNe garva bhAMjatI, nayanabANe janamanavadhatI, kavi kahe ghaNuM vakhANuM kisi, rUpe karI "raMbhA uravasI. 30 mayagalataNI pari mAhalatI, haMsataNuM pari gati cAlatI, tiNa thAnaka te AvI jAma, rAjanane mana payaDI tAma. 31 zrIdatA mukhe madhurI bhAkha, prIse aMba taNI bahu zAkha; mAMDa vaDAMtaNI nahIM maNa, prIse kelAM rAyaNa ghaNa. 32 ratnavaMtI atihiMsurasAla, prIse rAya bhegane sAlika maMDarA maga kerI dALa, upari mehele ghInI nALa. 33 kanakavatataNA guNa ghaNa, nava nava pari prIse sAlaNa; TIMDUrA DeDI kAkaDI, prIse pApaDa DabakA vaDI; prIse pUraNa keThIbaDAM, sAMgari kAcara ne razIbhaDAM, phUlavaDI ne sAlevaDA, ANI mehe bhInAM vaDAM. keThavaDI kArelAM sAra. kAlIgaDAM karamadAM apAra; karapaTa karaNa ne khAMDamI, rAItAM te me namI. 36 zrIdattA te atihiM cheka, vaLI vividha sAcave viveka, sAkaravANInAM vATalAM, mehe AMbilavANuM bhalAM. ratanavatI e DAhI sahI, avasara jANI gIzuM dahIM, kUra kapUre vAsya le, teha to mehatye karabale. 38 kanakavatI rUpavaMtInAra, pADalavAsita ANe vAra; savi kavinI pUgI manarali, tatakhaNa Ape sevana saLI. 39 Ima prIsatI dekhI bALa, kAmaNi vacce te bhUpALa; vaccharAja tava pragaTi vIra, kara lUhevA Ape cIra. 40 1 lakSmI. 2 raMbhA ke urvasI apsarA jevI. 3 hAthI. - - - - - - - Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjabhakti ( 241 ) 42 Ape nAnAvidha tabeALa, Ape pAna prateke seALa; kAcA canA ne elacI, mahamAhaTa rahIma macamacI. 41 1pUgIphaLa kevaDIo kAtha, Ape trihu kanyAnA nAtha; khAvana caMdananAM chAMTaNAM, avara vilepana kIdhAM ghaNAM. Ape kamala sukomaLa sAra, jasu parighaLa parimaLa vistAra; damaNA khimaNeA parimaLa kare, kALA vALA sahu zidhare, 43 Ape karaNI ne kevaDI, pAra na pAmuM te kevaDI; Ape caMpA ne jAsUla, seva'trAdika jhAjhAM phUla. Ape maNi mANika bhaMDAra, mana gamatA tejI teAkhAra; vaccharAjanA ati suvicAra, nRpasaha zeAbhAgye parivAra. 45 cothA khaDanA pAmyA pAra, ApI ghATa bhAjana ke sAra; kuvara nRpa pahirAvI name, jojyA jana 'vItaka pacame. 46 itizrI vaccharAja prakhadhe rAjAna bhAjana niyaMtraNa ghATa adhikAra caturtha khaMDa samAsa yA. 1. seApArI. racAyo 3. ghaNA 44 lAbha zaMkha dAtA samayanI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) vaccharAja devarAja khaMDa pAMcame. (DhALa 1 lI-dazI epAInI.) nRpa pahute niyamaMdira jihAM, mana mUkayuM kanyA che tihAM, lAvye maMtrI matitAta, rAjA hadayataNI kahe vAta. 1 kuMvarane kanyA jehavI, muja aneurI nahI tevI; je jeu besArI pAsa, muja aneura dIse dAsa. e kuMvarane mArI karI, te triNe ANe muja ghari, cite e mArivA upAya, Ima bele kanakabhramarAya. 3 *durjaNa ne oche jalakuMbha, eka sarIkhe bahu AraMbha; mAthe kIdhAM vahi joya, khalakhalapaNuM na chaDe teya. 4 maMtrI kahe Upane upAya, kuMvara java bheTe tuma pAya; siMhabhUpa siMhAsaNa jihAM, besAro kuMvarane tihAM. 5 jimaNu bhaNuM tame deje mAna, siMhabhUpane karaje sAna; siMhabhUpa ehane mAraze, eha ramaNa tama ghari Avaze. 6 eha vicAra kare java bhUpa, kuMvara Avi adabhuta rUpa; tiNe siMhAsaNe besArIe, tatakhiNa siMhabhUpa AvIo. 7 tise rAjane upADI draSTi, siMhabhUpe upADa muSThi, vaccharAja garaje balavaMta, siMhabhUpane A aMta, 8 je rAjana dIdhuM cheravI, "dahadizi nA te pheravI; kanakabramane karI praNAma, pahute jihAM ApaNaj ThAma. 9 rAule pahatAtaNe vicAra, ramaNI AgaLa kahe kumAra; ramaNuM kahe vAryAtA ame, bhUpati jimavA ma teo tume. 10 1 rANuo. ra adhUrA ghaDAmAMnuM pANI ane duSTAtmA eone mAthe laIne cAle teya khaLabhaLATa tajatAM nathI. 3 strI.4 laDe. 5 daze dizAoM. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmIjanAM kukRtya, (243) tuja mArivA bhaNI vAlibha, rAjana ghaNuM karesi daMbha, sAvadhAna thaI rahi nAha, e bhUpatine prIcha mAha. 11 siMhabhUpa mAryo sAMbhaLI, rAjana maMtrI vicAryuM vaLI; jhajhi mArI na sake kuNe, dUdha aNu vAdhiNI taNuM. 12 ehave maMtra vicArI jAma, kuMvare bhUpati bheTa tAma; rAjana kahe suNe vacharAja, tuNa sarikhuM che eka kAja. 13 nibaLa thayuM che ahya zarIra, ANavuM joIe vAghiNuM khIra, bhUpati Ayasa aMgIkarI, pahate ghara kahe vidyAdharI. 14 Aja vaLI kAMI dIdhuM kAja, tame kima jANe kahe vacharAja, rAti divasa tuma rakSAtaNuM; keDa na chAMDuM khiNa tumataNI. 15 kAmiNa kahe suNe bharatAra, vAghiNi dUdha ANivA vicAra; azvasvarUpi tame yakSe caDI, pahuce jihAM aTavI che vI. 16 amamAtA kerI je sahI, vAghiNi rUpe draSTi rahI; eha yakSe elakhasi teha; dUdha Apati harakha dhareha. 17 kAmiNitaNa vANI te suNI, pahute kuMvara aTavI bhaNI; devati dekhI saI kumAra, jamale jaIne kare juhAra. 18 azvakarI lakhiye kumAra, muja sahIara-beTI bharatAra, sulalita bhAkhi kahe hasAmi, "Ayasidie pahatAye kAmi 19 kuMvare te ja vRttAMta, devati kahe thAo nizcata; eka vayaNa ahmArUM mAni, "chALInI pari sAhyo kAni. 20 kuMvare te sAhI vidhiNI, pate jihAM mALavane dhaNuM, svAmi dUdha joIe jeTaluM, vAdhiNI dehI liye teTaluM. 21 tava te vAghiNi ati vikarALa, vaLage savihuM nara deI phALa; 1 kapaTaprapaMca. 2 nAtha. 3 vAghaNanuM dUdha. 4 hukama. 5 devatA upara-vAhane. 6 jaMgala-vana. 7 manapasaMda-mIThI-manohara. 8 hukama. 8 bakarI. 10 bhayaMkara vakarelI. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 244 ) vaccharAja devarAja, je matrIne jhAjhAM mAna, te araDakanA karaDe kAna; bhUpasabhA khaLabhaLiyA vIra, vilUre nakhe sakaLa zarIra; nRpamatrI mIhatA bhaNe, dUdha saryuM ama vAghiNitaNe. vAghiNi leI jA tume, 'nArA ghaNA karU chuM. ame; kuMvara ghera leI gayeA vAghiNi, tihAMthikI gaI aTavI bhaNI. 24 pAMcasAta dina huvA jeTale, nRpa kuvarane kahe teTale; aMge zira bheLiuM apAra, navijAe keNe upacAra. khelatA pANInA yAga, joa mile te jAe rAga; kuMvara kahe te che kaNe ThAmi, tihAMthakI jaI huM lAvuM sAmi, 26 tava khele matrI matitAta, te pANInI sAMbhaLa vAta; 23 25 28 vajAbhIma eka aTavI hAya, teDu madhya che parvata DhAya. 27 khiNi jAyA thAe khiNa mile, kuMDa che te parvata taLe; Ima khelI maMtrI ucchAhi, ela'tuM pANI teha mAMhi kuMvara tava nija maMdira jai, ramaNi prati vAta te kahI; kata prate jape su MdarI, adbhu pasakhI che eka vatarI. 29 te sIMcANIrUpe thaI, parvata dAi adraSTi rahI; azva palANI pahuMce vIra, elasi Apesi nIra. pahutA kuvara parvata pAsa, sIMcANI khele ullAsi; ahiMnevI evaDuM zyu kAja, jhramha lage te AvyA Aja. 31 sAI kAja te AgaLa kahyu', manavAMchita pANI tiNe laghu; te pANI lei vacharAja, pahutA jihAM kanakabhramarAja. kALuM nIra ghaNuM kaLakaLe, khiNa uMcuM nIcuM uchaLe; agni taNI pari mehule jhALa, karijANe jima jihavA lALa, 33 pANI khele ehavI vANI, nRpa matrIne khAuM pANI; 30 kara 1 kAlAMvAlAM. 2 upAya. 3 zrI. 4 pati. 5 henapaNI. 6 bAja-sakarAnA rUpavALI. 7 bha. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAsijanAnAM kRtya ( 245 ) khelatA viLage uchaLI, nRpa maMtrInI dADhI maLI. nRpa ma'trI ci'te mana mAMhya; e Diva na mare kuNe upAya; ghaNuM kI mAravA bhaNI, moTA bhAgyataNeA e dhaNI, 35 vaccharAja nija maMdira gayA, vaLI upAya maMtrIsvare kahyA; tava bhUpati ciMte mana mAMhya, RNe maresi sahI vacharAya. 36 te kuvara 'rAula AvIe, tatakhiNa bhUpati teDAviye, kuMvara e kara joDI rahe, tatra bhUpati hiMve iNI pira kahe. 37 muja beTI che zrIsuMdarI, te vi pahucI caiAvana bharI; tehataNA maDaye vihavAha, nahuriyA joie yamarAya. 38 teha sAthi che mitrAcAra, teDayA viNa kama hue kumAra; tehane nahu tarIvA teA javAya, rahe racI ne pese te mAMhya. 39 peDhAM pU dIje maga, teA jaie jamanA ghera mAga; 40 kuMvare nahu rivA hA bhaNI, harakhyA mALavadezaha dhaNI. vaccharAja pahutA AvAsa, tava suMdarI sani AvI pAsa; bhUpati yasa kahiye jAma, seAI yakSa Ima khelyA tAma. 41 huM karI laI tudhArA veSa, bhUpatitA karIyuM bhAdeza; ema kahI pAlaTI' rUpa, tataNi teNe bheTayeA bhUpa. vATa jou chu kahiye sAmi, jAu chu tuAre kAmi; 42 34 43 pramAsa ghera vahilA Avaje, jamarAjA sAthe lyAvaje. mi japI ma MtrI naranAha, kuMvara rUpa ghAlyA huM mAMhi; tatakhiNu pragaTa karI rahe... ghaNI, yakSa gayA kuMvara ghara bhaNI. 44 bhUpati kahe hiva ehanI nAri, mahetA ANuA muja gharamAra; eka mAsa tame paDakhA bhUpa, leAka mAMhi ati husi 1degvirUpa. 45 1 rAvaLAmAM. 2 kALa. 3 citA khaDakIne te aMdara pesI Aga mUkavAthI. 4 badalyA. 5 mahinA pUrNa thaye. 6 kheAlI. 7 pradhAna. 8 rAjA. 9 dhIrapakhamA. 10 kharAba carcA uThaze. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 (46) vaccharAja devarAja mAsa dasa hiva hue jAma, mAMtri mekalyA tasa ghara tAma; nAhata dITha vacharAja, cite kizuM na sIdhuM kAja. 46. vacchanAhI gharamAMhi pahuMta, yakSe rUpa kIdhuM yamadUta; bAbara jhAMTi karI ima veSa, bhame bhayaMkara paMjara kesa. 47 zAmala kajajala sarisaMvarNa, sAgapAna parisehe karNa jhaLajhaLatA be DoLA kisA, dhamyA lehanA geLA ji.sA. 48 hAka hUka kari ghAtI ghase, jana bIhA haDahaDa hase; agnitanuM mukha mUke jhALa, nizAjALa dIse vikarALa. dhiga nAzikA dhamaNi avatAra, adhara darI rUpa AkAra; gAchali avatarI AgaDA, dArUNa dADha daMta pAvaDA. 50 dhaDa heDa dharaNidhara Dolate, rUDamALa gaLe hiMDala, paga pATalA pari aNusare, tima jAva jaMghA tharahare. 51 kuMvara azva palAye sAra, lIdhe yakRtaNe bhaMDAra; dUta sahita cA tatakALa, tiNi avasare bheTe bhUpALa. para tava bhUpati mana kautiga thayuM(), hemAMthI e kima jIvIe; pUche paNa mana ati asamAdhi, kuMara tuma ziri ache samAdhi.53 mitra akSA je jamarAya, tama sAthe kahe nA kAMya; sAmItasakhiNi nahI parivAra, tihAM te viga nava sare lagAra.54 sAmI sevaka tAharA bhaNI, soLa ratna A ApyAM giNi; sAhasa dekhI ati raMjiye, tatakhiNa huM ajarAmara ki.55 mAsa che. java IhAM pahaMta, tava rAjana mekalIo dUta; jamarAjAne tima kahyuM baDu, dUta kahe te pUche sahu. 56 bhUpati pUche ati avicAra, dUta kahe rAjana avadhAra; ekavAra tuma maLavA bhaNI, jamane utakaMThA che ghaNI. pa7 1 navarAsa 2 jarA na Ave ane maraNa paNa na thAya evo banAvyo. 3 dhyAnamAM lyo. 4 AturatA-IcchA, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sujananI sAjanyatA (247) yamabhaNiyuM avAe nahIM, tuma miLavA teDyA che sahI; aMgita avamekala jeha, jima ajarAmara karasiteha. 58 je vicAra Ave naranAtha, te ApaNu kIje ekasAtha; eha vAta nRpa maMtrI suNI, ucchaka havA jAvA bhaNI. 5 rahe racAvI pAyaka pAhiM, pahile dUta jhapA mAMhi, te paMThi maMtrIzvara cAra, piThA gayA 'paraleka tivAra. 60 java bhUpati jhapAve jAma, tava kuvara kara jhA tAma; sAmI kAMI abheLi ma evI, aganimAMhi kuNa jIve ghI. 61 tuja kubuddhi tAtA jeha, buddhi karI mAryA teha bhUpati rAja kare hivasu, Ima bele kuMvara nija mukhe. dara saguNaha niguNa paTatare, kima lAbhe dazaratha niguNa cheDayAM kalaha kare, suguNe joDe hatha. sajajaNa atihiM parAbha, hiyaDe na dhare sa; che je dUha, madhure vAje 1degvasa. bhUla nahIM te mANasaha, dUdha sarIkhuM jeha; saMtApe sajajana mile. madhye dekhADe neha. ( copAi ) nRpa kuMvaranuM dekhI bhAgya, cittamAMhi A vairAgya; beTI paraNAvI vacharAja, hAtha milAmaNI dIdhuM rAja. 63 dharmaSasUrIzvara pAsa, vaDe mahecchave mane ullAsa; vANa sudhA samANI suNe, rAjaRddhi pahelAM parihare. 64 1 bIjA paNa aMgI mANasane. 2 cAkara pAse. 3 camAM paDatuM mUchyuM. 4 baLI muvA 5 bhoLapaNa. 6 naThArI mati. 7 taphAvata. 8 zI rIte jaNAya? A cheSa-aMTasa. 10 vAMsaLI-pAvA-alaguMjA vagere. 11 hejamAM. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (248 ) vaccharAja devarAja 65 sahI zurU mukha 'AleyAM pApa, maruM dharmataNA te vyApa; bhUpati dariyA atidharma, kuMvare grakriyA zrAvakadharma. pacama khaMDa pramANeja caDayA, maMtrIzvarane mAthe paDaceA; vaccharAja nRpa ati gahugaDe, chaThTho khaMDa kavIzvara kahe. hRda iti zrI vaccharAja rAse paMcama khaMDa samApta khaMDa chaThThA. ( vastu che. ) eha bhUpati eha bhUpati kuMvara AvAse leAjana kAraNa AviyA, triNi nArI dIThI maneAhara te triNi levA bhaNI; ahu upAya mAMDayA narezvare cheThuDe beTI ApaNI; mahA maheAtsava sAthazuM parAviye vacharAja, rAja deI mALavataNuM bhUpa hue munirAja, ( DhALa 1 lIpavADAnI dezI.) mALavadeza mahIpati huA, vaccharAja guNavata sajjana leAka sahue sattAkhe, sukha bhAgane atita, taDiyA sAmadatta vivahArI, bhUpati ke bahumAna; 3 tatakhiNu rAja budhira kIdhA; matrI mAMhi pradhAna. ekavAra caMdrAvaIthI AvIe; nara avadhUta veSa; vaccharAja kerA pAya praNamI, AgaLa meu lekha. vaccharAja joi lekha mAMhi, mahAjana jarAva apAra; devarAja ame ati dRubyA, sAmI tuM kara pasAra. 1 khamAvyAM dUra karyAM. 2 page lAgIne. 3 kAgaLa-vinatIpatra. 4 pukAra. 5 bhAra-madada. 1 7 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja. rAjya gharma, (249) tima karije jima chaDe prayANe, Ihi Ave vacharAja; devarAja jIpIne pALa, siMdhu dezanuM rAja. (DhALa raja-dezI cAinI.) tava kuMvara mana ciMtA dhare, bAparAja viNaTheryuM kare, ane kaI teDAvasi, tyAra pachI meM jAvuM hasi. beTe jAye kavaNa guNa, avaguNa kavaNa dhuNa; je bApIkI bhUMhI, caMpI je avareNa. (pAI) tava te kuMvara ciMte ema, eha kAja meM karivuM kema; eka pAse bhAInuM rAja, bIje "tAtaha kerUM kAja. 2 kuMara ehavuM cite ema, bhAI Upara jaI kema; tirNa avasara te bele dUta, bhAIe vaNasADayuM gharasUtra. 3 (DhALa 3 jI-dezI pavADAnI.) bApa prajA piDAtI jANI, leI kaTaka tatakALa; ujeNI nagarIthI cAliye, vaccharAja bhUpALa. mAraga saMcaratAM daLa kheha, ravi saMdhie AkAza; Ima karaMtAM dina kete pahaMte, caMdrAvaIne pAsa. eka dUta mokalIne kIdhuM, devarAjane jANa ke daLa leI sAme Ave, ke leI nAse prANuM. devarAja mana mAna dharIne, bahu daLa laIne pahute; 1 chaDI svArathI. 2 jItIne. 3 putrI. 4 putranA janmathI guNa ane putrInA janmavAthI avaguNa zuM prApta thAya che? putra bApukI jamIna bIjAne hAtha javA na de te guNa ane putrI pitAnI lajyA paranarane hAtha sapatI phare teja avaguNu. 5 bApanuM. 6 lazkara. 7 lazkara. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) vaccharAja devarAja behu sahedarA mahemAMhi, mAMDayAM jhUjha bahuta. bihu daLa ghAva vaLyA nIsANe, ne raNa vAgAM tura; keha karatA be daLa jhUjhe, zUrameM caDhiyA zUra. gheDe ghaDA ratha rathIA zuM, gayavara gayavara sAthi, khaDagayadhara khaDagayadhara sAthi, pAyaka pAyaka sAthi. 6 INa pari nyAye sarisA jhujhe, "samaragaNi bahu vIra; eka ekane mahemAMhiM, tAkI mUke tIra. hAkabUka mukha ahaniza japa, mehale khaDaga-prahAra, vIra vaDA jhUjhatA dekhI, kAyara chaDe thahAra. bihu daLe bhATa saraMgami caDiyA, bole bahu vidha chaMda, bhAsa dUdhavItA gayaMvara, atihiM kare AkaMda. 9 rayaNa dIsanI vigato na lAbhe, Apapara navi sUjha, rese caDayA raNa rAuta kerA, mastaka viNu dhaDa jhajhe. 10 tava vacharAja mUke siMhanAda, suhaDa IDAvyA chIka; mahavI pesI saDasaDa sUDe, vahe "rUdhiranI nIka. 11 meDAdhA makaDa jima khele, raDavaDiyA "revaMta, maMDalika mAna mUkAvyA, kiye paradaLane aMta. 12 Ima samaraMgaNi jhUjha karatAM, tava hAre devarAja mALava siMdha dezane sAmI, hiva have vacharAja. (DhALa 4thI-dezI tripadInI.) vArU veSa karI kasamasate, leka sahu hIMDe hasamasate; hasatuM hiyarDa harakharuM e. 1 bhAI 2 nagAre DaMkA dIdhA. 3 krodha. 4 padala-pALuM-laskara. 5 laDAInA medAnamAM. 6 vIratA vadhavAnA chaMda. 7 buma-cIsa. 8 lohI. 9 ghoDA, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya patAkA vATa save cAkhALI rUDI; ThAmaThAma uviSe gUDI, uDI gagana paTAlaDI e. vAje vAjiMtra zerIzerI, DhAla ane nIsANa napherI; zerI navale nAdasuM e. tava saghaLe varatI amAri, tariyA tAraNu madira khAra; thAhare thAhare nATika hue e. ko gArI keA zAmaLa vAne, sAvana ghaDI jhaLakAve kAne; mAna bharI mana mAnanI e. rUpavaMta ane suvicArI, bahu AbharaNe sahu zRMgArI; niradhArI kare ke nahIM e. (251 ) mastaka pUrNakalaza suvisALa, kaDavI caMpakanI mALa; thALa bharI motItaNA e. dIsatI jevI iMdrANI, magaLa khele madhurI vANI; ujeNI nRpa ghara bhaNI e. sukukSINI suMdarI sina sarikha, nRpatu rUpa nihALe nirakhI; harakhI harakhe vadhAmaNI e. ANe bheTaNa vastuja bhArI, upara melve pAna seApArI; 4vivahArI nagarItaNA e. AgaLa rahIne kare praNAma, nRpa paAdeze khese tAma; nAma lei pUche kusale e. leTikasI navi rAkhe rAya, amArIne kare pasAya; pAya namI sahue vaLe e. bhAI vaDA prati vacharAja, mALava dezatA Dhe rAja; puNya kAja mAMDe pache e. 11 13 1 pUtaLI--DhIMgalI nacAvavA lAgyA. 2 strI. 3 dAgInA 4 vyApArI jata. 5 hukama. 6 umerIne pAchA bakSIsa Apeche. 12 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 15 (52) vacharAja devarAja dAnazILatApabhAvanA bhAve uttarA teraNa prAsAda maMDAve, biMba bharAve bhAvasyuM e. rAja bhaluM pALe bhUpALa, eka vAra Avie vanapALa, pAlitasUri AvyA kahe e. tava bhUpati mana bhagati ja vahite, rAjaddhi leI gahagAhata, pahue sahi gurU vaMdavA e. beThe sahI gurUnA pAya praNamI, pUche pahiluM dhari siri nAmI, sAmI meM sukha ye lahyAM che. 17 sahI gurU kahe nisuNe narasAmI, vasaMtapura pATaNa jiNi kAmi, sUra nAmi bhUpati hate e. vidyAdhara kuLanI eka ramaNa, bhale mahecchave te te paraNI gharaNuM avara ANu bhali e. 19 pahilI uparI mehalIe neha, tiNe tape TavIe deha cheha jaI vitarI huI e. 20 je vitarIe sAmiNi thApI, cAri vastu tujane teNe ApI, kara kApI te rUjha e. 21 bIjI huMtI nirUpama nArI, pahutI zrIdattA avatArI, doSa nivArI te varI e. 22 jIva dayA pALI ati kharI, sUra mahIpati tiNe karIe, marIA hue vaccharAja tuM e. 23 sahi gurU ehavuM kahiyuM jAma, purva bhavatara e tAma; kAma nahIM saMsAranuM e. 24 1 meTAM-uMcA mUlAM. 2 jinamaMdira. 3 pratimA. 4 pheresTa khAtAne amaladAra-vananuM rakSaNa karanAra. 5 rAjA. 6 teNInI barAbarI kaI na karI zake tevI mahA svarUpavaMta hatI. 7 jAtismaraNa jJAnavaDe. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w graMtha prazasti, (253) zrI zekhara sutane daI rAja, mAta ramaNi sariso vacharAja, kAja kare saMyama liye e. 25 nirmala tapa baha gADhAM karIya, uvasamarase niya deha bharIya; varIya kevaLa mugati gae. (graMtha prazastinI DhALa.) tapagacchanAyaka sahi gurU e, mAEURtaDe lakSmIsAgarasUri zrImukha sarasati vAsi vase e, mAlkata lakSmIsAgarasUri, nAmi saMpada bhUri, ati girUA paDita pravara, mAhaMtaDe lakSmIsAgarasUri samayayaNa muNisArasUri e. mukha sarasati vAsi vase e, mAhuta lamIsAgarasUri, guNamaNitaNe bhaMDAra. ziSya tAsa payataLi namI e, mAhaMtaDe lakSmIsAgarasUri, nayara katapuri mAhiM. saMbhavanAtha pasAule e, mAlkataDe lakSmIsAgarasUri rAsa racio uchAhiM. pahila akSara lAbhane e, mAetaDe lakSmIsAgarasUri bIje bhavane jANI, trIje puNyavaMta bIjae. mAetaDe. Agali samaya ThaI. e kavi savihu namI karI e, mAetaDe lakSamIsAgarasUri ima kahe che karajoDi. adhika ochuM belatAM e, mAetaDe lakSmIsAgarasUri kuNe ma de eDi. 1 upazama rasathI. 2 bahuja. 3 moTA. 4 "lAvaNya samaya evuM nAma samasyAmAMthI (bahirlIpikAvaDa) nIkaLe che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) vaccharAja devarAja, 'jyAMgaNugaNi diNayarU e, mAetaDe lahamIsAgarasUri, jyAM zazikaLA nivAsa. merU mahIdhara sAyarU e, mAlDaMtaDe lakSmIsAgarasUri tyAM lage pratApa e rAsa. eha rAsa vacharAjane e, mAlkataDe lakSamIsAgarasUri bhAva sahita naranAri. bhaNe guNe je sAMbhaLe e, mAlkataDe lapharmasAgarasUAra; navanidhi tihiM gharabAri. iti zrI devarAja vaccharAja rAse SaSTama khaMDa samAsa: (9 = = = = 1 gaganarUpI AMgaNAmAM jyAM lagI sUrya ane caMdranI kaLA kAyama che tyAM lagI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nayasuMdarajI vAcaka viracita. surasuMdarI-rAsa. vastunirdezAtmaka-maMgaLAcaraNa (rAga-kedAre) Adi dharamane karavA e, bhIma bhadadhi taravA e, bharavA e sukRtabhaMDAra bhalI pare e; bhaviyaNa bhagata uddharavA e, karmakaThina nirajaravA e. varavA e zivasuMdarIsvayaMvare e. (TUTaka). svayaMvare zivarAmA varivA karavA uttama kAja, marUdevI mAtAnI kukhe avatariyA jinarAja; ASADhI vadi thataNe dina ajUALuM jiNe kIdhuM, garabha avatari supana dekhAva mahota mAyane dIdhuM. citrataNuM vadi AThame jA dizikumArIe gAye, "zacIpati suragiri --varA, tribhuvana raMga vadhA RSabha nirUpama nAma nipA, vana bharajaLa Aye, iMdra iMdrANi mili paraNA, kanyA deya lahAye. bharatAdika "zatasute sahAya, nItipaMtha praTAye, janaka pare janakaLA paDhA, yugalA dharma cheDAye; 1 bIhAmaNuM saMsAra-samudrane. 2 kSaya karavA. 3 mekSarUpI strI. ja moTAI. 5 iMdra. 6 merU. 7 koIno opamA na ApI zakAya evuM 8 so putra (100). 8 pitAnI peThe. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (256) surasuMdarI-rAsa, trAsI lAkha pUrava gRha bhAya, pache saMyame umA, citravadi AThame aracAye, tribhuvana pAgalagA. varaSa sahasa eka karma apAye kevaLa jJAna upAye, phAgaNa vadi ekAdazi surapati samosaraNa viracAye, mAghataNI vadi terasake dina mahAnaMda pada pAye, teNe bhava bhaya ra gama jeNe se svAmi ArAho. se bhagavaMta saMta sukhakAraka Adi dharma jiMNe dAkhe, dAna zIla tapa bhAvanA saMyama viratAvirati bhAge maMtra anAdi Adike na lahe I paMcaparameSThI, zrI yugAdideve parakA jasa dhyAne huI tuThThI. zrI navakAra maMtrane mahimA AgameM kahie jirNade, keDi varaSa su keDi jinhAe nave pAra suri; Age jiNe eka citta dhyAye se paramAnaMda pAye, surasuMdarI satIe samaye tava tasa kaSTa gamAye. kavaNa satI sA huI surasuMdarI kima rAkhyuM tiNe zIla, zrI navakAra maMtra mahimAye kima sA pAmI lIla, carita tAsa pavitta pabhaNezuM vadI jiNa cakavIsa, zrI kRtadevI ke "sAnidhi pUre manaha jagIza. suNaje suaNu sarasa zubha vANi ANI prema apAra; kahe kavijana vizeSe vArU te sarasati AdhAra. (DhALa pahelI-puNaya na mUkI-e dezI.) (DhALa.). jabUdIpa bharata bhaNuM, aMga ane pama deza; caMpA nagarI catura vase, "jalanidhitanayAniveza. 1 page lagADayAM. 2 arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu. 3 mateSa. 4 sarasvati. 5 madadathI. 6 lakSmInA nivAsa rUpa. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA-mukha, (57) niveze puNyavaMta lekA vigatazekA jihAM vase, nita sukRta saMce karama khace dAna detA ulhase; jina-dharmaraMgI sAdhusaMgI nItimAraga saMcare, jinavaravivAre rAyaNa hAre purI nArI mana hare. (DhALa) sA nagarI pati zubha mati, nRpa ripumardana nAmajI; arikuLakuMjarakesarI, tehanuM nAma uddAmajI. (truTaka) uddAma jehanuM suNI zAsana zatru savi sevA kare, anyAya TALe prajA pALe nyAya dharma samAcare; samakitAdi Adare vrata pApasaMgati parihare, traNa varga sAdhe jinaArAdhe sadA *jayalakhamI vare. (DhALa.). tasa paTarANI ratisuMdarI, sA ratirUpa harAve che; zIlAdika guNa zobhatI, tasa tulanA kuNa Ave che. 2 bhAvate mana pirubhagati karati harakha dharati kAminI, daya putra upara sakala suMdarI sutA lahI chagajagAminI, sA vAta jANe prema ANI rAya utsava ati kare, surasuMdarI ati sujana piSI nAma putrInuM dhare. 3 1 zekarahita. 2 zatrunA kuLa rUpa hAthIne nAza karavA siMha samAna. 3 dharma, artha ane kAma. 4 vijayarUpa lakSmIne varato hato. 5 kAmadevanI strI ratinA jevI athAga rUpALI. 6 putrI. 7 hAthInA sarakhI cAlavALI, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (258) surasuMdarI-rAsa, (DhALa) jima vadhe 5kha UjaLe, caMdrakaLA suvizALajI; tima guNa rUpa lAvaNya kaLA-sAthe vAdhe bALajI, (kUTaka). sA bALa vAdhe sukha samAdhe sakha varSa java havI, tava kaLAcAraja pAsa janake kaLA grahavAne ThavI. nRtya aucityAdi esaTha kaLA je AkaminiTaNI; te kaLA zIkhe sA sarIkhe sAtha prIti dharI ghaNuM. 4 1 kaLA zIkhavanAra mAstara. 2 pitAe. 3 kaLA hAtha karavAne mATe. 4 strIonI cesaTha kaLA e che ke nAcavAnI 1, samaya pArakhavAnI 2, citranI 3, vAjItranI 4, hAbhAnA vicAra jANavAnI 5, taMtra praga jANavAnI uM, varSA jJAnanI 7, vRkSanAM phaLa cuMTavAnI 8, saMskRta bhASAjJAnanI , kriyA keLavavAnI 10, jJAna rahasyanI 11, vijJAna jANavAnI 12, kapaTa keLavavAnI 13. pANuM thaMbhAvavAnI 14, gharanA AcAranI 15, gIta gAvAnI 16, tAla samajanI 17, AkAra goThavavAnI 18, jhADa ropavAnI 18, kavitA karavAnI ra0, vakretithI belavAnI 21, purUSa lakSaNa pArakhavAnI rara, hAthInAM lakSaNa oLakhavAnI 23, paDAnAM sucinha kucina pArakhavAnI 24, sugaMdha pArakhavAnI 25, utpAta buddhinI 26, zakuna vicAranI ra7, dharmanA AcAranI 28, aMjana AMjavAnI 24, cUrNa banAvavAnI 30, gRhasthAzrama dharma jANavAnI 31, hAmAne prasanna karavAnI 32, kimiyAnI 33, dhAtu vRddhi prAganI 34, vacanacAturInI 35, hAtha saphAinI 36, suMdara cAla cAlavAnI 37, sugaMdhI tela banAvavAnI 38, cAkarane saMtuSTa rAkhI kAma levAnI 39, vyAkaraNa jJAnanI 40, vAtanuM nirAkaraNa karavAnI 41, vINa vAdanI 42, vitaMDAvAda-laDAI karavAnI 43, AMkha joDI jANavAnI 44, ghaDe bhagADI jANavAnI 45, sogaThAnA pAsA nAkhavAnI 46, Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAkaLa grahaNa (59) (DhALa 3 cha-sarasatI amRta varasatI mukhe vANI, e dezI, rAga kedAre ) have te nagarImAMhi adhikArI, zeTha dhanAvaha samakitadhArI, vase viveka vicArI, priyA dhanavatI tehanI nArI, tasa rUpe rabhAdika hArI, sA vilase saMsArI, tAsa kuMvArI kulakaratikArI, suta upane sura-avatArI, pUrava puNya saMbhArI; amarakumara nAme suvicArI, mAta tAta citi AnaMdakArI, jihAM bhaNe rAjakumArI. teNe nizALe vidyA sArI, zIkhevA mUke vivahArI, nija citi sumati vicArI; paMDita pAse chAtra suvicArI, kaLA abhyase avaguNavArI, guNa grahe hRdaya majhArI. likhita pati guNa gaNita vinANa, kAvya chaMda vyAkaNuM pramANa, thaDe dina huo jANa; vaDa nizALIe nAma dharAve, avara vidyArathI paThave harAve, paMDitane mana bhAve. ratnaparIkSAnI 47, lipijJAnanI 48, vaidhakanI 4, kAmaceSTAnI 50, rAinI 51, heMNuM guMthavAnI para, khAMDavAnI (DAMgara khAMDavA chaDavAnI) 53, hene zobhituM karavAnI 54, vAta kathA kahI jANavAnI 55, jULa guMthavAnI pa, kapaDAM paheravAnI pa7, deza dezanI bhASA jANavAnI 58, vyApAra karavAnI paha, jamavAnI 60, ajANyuM kAma jANuM levAnI kA, dAgInA paheravAnI 62, caraNapUrti karavAnI athavA chellA padamAM gaThavelo uttara jANavAnI 63, ane prazna pUchavAnI 64, A strInI cosaTha kaLAo che. 1 bhaNanAra bALaka. 2 bIje. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (260 ) surasu darI-rAsa. rAjasutA seA pati pAse, paDha' guNe gurU graMtha abhyAse; narapati hRdaya ulhAse; anya divasa Rtu grISama kALe, bheAjana karI AvI nezALe, nidrA lahI sA khALe'. tikSNa avasara seA zeDakumAre, khalaka avarataNe parivAre, ramatitaNe adhikAre; kumarI vasrAMcale abhirAma, gAMThaDI bAMdhI dIDI jAma, kure choDI tAma, kADI sAta hatI te lIdhI, khAlaka ekataNe kara dIdhI, zIkhAmaNu sI dIdhI; eTalAnI je sukhaDI Ave, cauTAmAhiM jai je lyAve, te muja mitra kahAve. te khAlaka cauTe jaI jANI, ati mIThI dIThI guladhANI, kumarane ApI ANI; nizALIA sakaLane" sAthe, vihI diye kumara nija hAthe, kumarI jAgI tAthe. ( DhALa 4 thI-dezI ceApAnI. ) kumarIne kahe zeThakumAra, bhAga sukhaDInA su vicAra; rAkhI mUkayA che tumataNe, te AreAgIne pache bhaNeA. tava kumarI kheAlI paDavaDI, e ANI kulhe' sUkhaDI; vaLatuM kumara kahe zudha vAta, tuma OMvasrAMcale kADI sAta. ra meM te le! aNAvI ehu, ma dhare citta avara saMdeha; 1 rAjAnI kumarI.2 unhALAnI meAsama. 3 kapaDAne cheDe sAta kADhI bAMdhelI hatI te me lai lIdhI ane tenI A sukhaDI kharIdI lAvelI che. 1 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAya doSa, (21) ati caTakI UThI te suNI, kumara prate kahe re avaguNI. 3 tuM kihAMne mATe evaDe, je muja kahyA vinA paragaDe, sukhaDI ANuM vaNe karI, te muja sUtI vecI kharI. 4 aratha pArake leI vyaya lIdha, pite sahu bhalAI kIdha; e tuja kaLA kuNuM zIkhavI, Ima karati nahIM vadhe navI! 5 paNa meM bheda sakaLa tuma lahiyA, prAhiM prapaMcI hae vANiyA; vaLI vize dIThA keDa, kumara tAsita phUlaNa zeTha. 6 je paMDaye belA aha, te te avaguNI nAkhyA saha; nizALIo vaDe je kahyuM, te phUlIsyu ceLe thaye. 7 kemara kahe tuM thaDe kAmi, kAMI vade evaDI virAmI; karata sAta kauDIe kisyuM, je tuja dukha lAge che IsyuM. 8 kumarI kahe tujane syuM kAja; sAta koDIe leata rAja, suNa kumara aNabelyo rahe, DaMsa soI manamAMhi grahyA. 9 pitA ehane A puradhaNI, kima uttara vALuM e bhaNuM, vaLI prastAva lahIse yadA, saghaLAM kAja karIse tA. 10 je "prastAvataNe hue jANa, tehanuM saghaLe thAya vakhANa, navi e mANasa "vAuLAM, ramADiye chorU rAuLAM. 11 IsI vimAsaNa sUdhI karI, pache na bolAvI kuMvarI, anukrame te bahu guNa kaLA, zIkhyAM zAstra artha AmaLA. 12 jainAcArIja pAsa vicAra, zIkhI karmathe adhikAra saMghayaNI ne betrasamAsa, tehataNe kIdho abhyAsa. 13 surasuMdarI kumArIe vaLI, pAse sAdhavane mana phaLI, 1 gusso batAvIne. 2 durguNa-naThArI TevavALA: 3 paise. 4 vAparI nAkhyo. 5 bele. 6 kRtya-kAma. 7 dAva levAne nizcaya karyo. 8 samaya. 8 dIvAnAM. 10 rAjya kuTuMbanAM saMtAna. 11 vicAraNA. 12-13-14 e jainadharmanAM prakaraNo che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra6ra) surasuMdarI-rAsa, eka abhigraha lIdhe sAra, nita "aTherase navakAra. 14 meM guNavA mana bhAve karI, jo zarIre hue cetanA kharI; navakArasItaNuM pacakhANuM, pALuM deha dhare jihAM prANa. 15 anya divasa paMDita paravarI, amarakumara ne surasuMdarI, rAjasabhAmAMhi ullaTa dharI, behane A teDI karI. 16 rAjasabhA pUrANa jihAM, zeTha dhanAvaha beThe tihAM, te bahu dekhI sarIkhAM rUpa, manasyuM tava Acariye bhUpa. 17 kumarI gumara besArI pAsiM, narapati jape mana ullAsika tame beha kare zAstrasaMvAda, sabhAmAMhi mana karI prasAda, 18 rAjA jape amarakumAra, prathama pUche prazna udAra sabhA sAmakhya rAya "anumate, pUche kamara kumArI prate. 19 kahe kumarI zUre kuNa kahyo, tume mAnavI nipuNa kuNa lahyo; kuNu vaktA dAtA bAlike, bele tame jANyA hoya jike. 20 kahe kumarI re te sare, je idri pAMce vaza kare; nipuNa teha je garva na dhare, puNyataNe paMthe aNusare. 21 te vaktA kahiye saMpanna, je upagArI vade vacanna abhayadAna de te dAtAra, zAstra mAMhi che Iye vicAra. 22 satya vacana rAjAnAM suNI, sabhA sahu mana raMjyA guNI; kumarI kahe huM pUchuM jeha, muja pratyuttara ke teha. 23 kavaNa cera kuNa paMDita haya, kuNa balavaMta saMta kuNa joya; kumAra kahe cere paramana, seI cora sAMbhaLe sujaa. 24 1 bAdhA-AkhaDI-pratijJA. 2 ekaso ATha navakAra maMtra japavA. 3 jyAM lagI jIvamAM jIva hoya tyAM lagI pratyAkhyAna pALIza. 4 bele. 5 vicAra pramANe. 6 jIbha, AMkha, kAna, nAka ane sparza e pAMce IniA vikAravilAsa kaje rAkhe. 7 koIne jIvane jarApaNa trAsa-Dara duHkha na pedA thAya te abhayadAna. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhicAturI, (263) sabhA raMje je vANu, se leke paMDita jANIe, jhUjhe bhIDe soI balavata, para duoM dukhIe te saMta. 25 rAjAdika kahe sAcuM kahyuM, kumarI kahe meM navi sahyuM; moTe kahiye manamatha cora, kare ekale tribhuvane sera. 26 tehane chape te balavaMta, zatru mitraha daSTi bhajana, citta dhare je tatvajJAna, te paMDita be paradhAna 27 rAya kahe behuM kahyuM tame, sakaLa pramANa karyuM te ame; vaLI samazyA kahe IjaNa, tuma jI hA kIje bhAmaNAM. 28 kumarI kahe sAMbhaLe kumAra, huM je kahuM te samazyA sAra; sabhA sakaLa dekhatAM sAra, joI kaheje jANa vicAra. 29 "paDhamakSara viNa laza mAhile, bIe akSara viNa papha pAchile; nahI bhale che trIje karI, cethA viNa bhASA AsurI. 30 Ara ekaThA maLI jeu, seI japI pAtaka maLa dhaG; (kumavAca) zrI jinazAsana kere sAra, ciMhu akSare zrI navakAra. 31 paDhamakSara viNa mRgapati dhAma, bIe akSara viNa "devI nAma; atyakSara viNa kipi na hoya, mastake sura deI tuM je. (surasuMdarI.) 32 1 jagatamAM. 2 kAmadeva. 3 uttama-meTA.4 jIbhanAM ovAraNAM laI-balihAra jaIye. 5 pahelA akSara vagara. 6 navakAra zabdamAMthI pahelo akSara bAda karavAthI ya ra la va za Sa sa ha e vaNemAMthI la zanI vaccene vakAra varNa che. bIje bAda karavAthI pa pha ba bha ma tenI pAchaLane nakAra varNa che. trIje bAda karavAthI na vara eTale zreSTha nahIM evo zabdArtha thAya che. ane cotho bAda karatAM yavana bhASAne eka zabda thAya che. 7 siMhanuM raheThANuM darI eTale guphA. surI eTale devI. 8 suda eTale kazuM paNa nahIM. eTale ke suMdarI - -- --- - -- - Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 264) surasu darI-rAsa. ( kanyA prADha. ) paDhamakSara viSNu ma kaheA kAi, madhyakSara viSNu jinavara joi; chehulyA viNa dAi kare niSedha, te tuM jANe catura sukhadha. ( amara. ) 33 kanyA prAha. ) ( amarakumara prADhuM.) paDhamakSara viSNu ubhI kaheA, madhyAkSara viNa kahiye ma hA; aMtyAkSara viSNu ane rahI, sAhe nita tuja zira sA rahI. ( rAkhI. ) 34 paDhamakSara viSNu hiMce ma rAkha, zrIa viSNu nAma manohara bhAkha; atyAkSara viSNu pADatA rakhe, tasa upamA dIje' zazimukhe. ( kamaLa. ) 35 zabdanI A varNalApa saMjJA che. e zabdanI zarUAtamAM sura zabda joDIne tuM tapAsI jo-matalaba ke e joDaNIthI surasuMdarI evu nAma taiyAra thAya che. amara zabdamAMthI a bAda karatAM bhara zabda thAya te maravuM kAIne kahezeA nahIM; kemake e apazabda-apriya che. ma bAda karatAM aDhAramA arajinezvaranuM nAma vaMcAya che, ane chelleA ra khAda karavAthI ama thAya che ethI mara ane ara e beu zabdane bhAva uDI jAya che ane pete, eveza artha sUcave che tevuM pAteja che. amara kuMvare kahyuM-rAkhaDI zabdamAMthI pahelA akSara khAda karatAM khaDI ubhI e artha sUcavanAra zabda thAya che. kha bAda karatAM rADI eTale laDAI te kAI vakhata paNa na thAo. ane DI bAda karatAM rAkha rahe che te anna rakheLavAmAM Ave che. kanyA khelI--kamala zabdamAMthI ka bAda karatAM maLa-mela rahe te hRdayamAM na rAkhaveA. ma bAda karatAM kala eTale maneAhara elI rAkhavI. la bAda karatAM kama eTale AchApaNuM te tuM rakhe snehamAM echAza pADatA ! kemake kamalanI epamA cadramA jevA mAM vALI strIne kamalavadane ' evA sa' Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praznottaravAda. ( kuvara prA&. ) paDhamakSara viSNu ke mata karA, khIakSara viSNu kAM ucarA; atyakSara viSNu varIA ramA, tehane locana tuja upamA. ( hariNu. ) 36 (kuMvara prAha. ) paDhamakSara viSNu mAlaka kAna, bIjA vinA navADhA mAna; atyakSara viNa jhINA sAra, sA kAminI grahe aNugAra. ( lAkaDI. ) 37 ( 265 ) ( kuvara prARs. ) paDhamakSara viSNu puDhavIkAya, khIjA vinA paSmiNI kahrAya; dIragha viSNu atyakSara hINa, sahu svaiche saghaLe laghu lINuM. ( sUkhI. ) 38 dhanathI apAya che. kuMvara meklyA--hariNI zabdamAMthI huM khAda karatAM riNI thAya che te devAdAra kAI thaze! nahI devuM karaze! nahI. ra bAda karatAM haNI zabda thAya che te haDDI-mArI nAkhI evA zabda kema eTale ? NI bAda karatAM hari-viSNu te teA lakSmIe varela che te harinA netra jevAM tArAM netra che. kumarI kheAlI--lAkaDI zabdamAMthI lA bAda karatAM kaDI thAya te khAlakanA kAnamAM ( surakIvALI-kaDI ) hoya che. ka khAda karatAM lADI thAya che te ucharatI strI evuM sUcavanAra zabda thAya che. DI khAda karatAM lAka zabda jhINA sAra-kANuM sUcavanAra che. te strIne ( lAkaDI-dAMDAne ) aNugAra -muni hAthamAM grahaNa kare che. 'vare kahyuM--mUkhaDI zabdamAMthI su bAda karatAM khaDI-bhIMta dhALavAnI thAya che te pRthvIkAyanA bhedathI pedA thayelI che. kha bAda karatAM sUDI thAya che te (sUDA te) mUDI (pApaTa ne ) pApaDI pakSiNI thAya che. tenI nhAnA mATA vA sahue cAhanA rAkhe che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (266) surasuMdarI-rAsaINi pari kahI samazyA ghaNI, rAya zeTha raMjyA beha suNa; paMDe te zubha pare, sahake pahatuM nija nija ghare. 39 * (DhALa 5 mI-rAga rAmagrI) rAya kahe rANI prati, suNe kAminIjI, vAta apUrava eka, gajagAminIjI; e kumarI surasuMdarI, suNe kAminIja, zIkhI vinaya viveka, gajagAminIjI. cosaTha kaLA kuzaLa havI, suNe kAminIjI, jANe zAstravida, gajagAminIjI; dekhI 'sutAnI cAtura, suNe kAminIjI, muja mana thAya prada, gajagAminIjI. ciAvana vaya pUraNe havI, suNe kAminIjI, rUpataNe bhaMDAra, gajagAminIjI; rAjadhAnI paMcabANunI, suNe kAminIjI, guNa navi lAbhe pAra, gajagAminIjI. "zazivadanI 'mRgalacanI, suNe kAminIjI, siMha harAve laka, gajagAminIjI. pANI caraNa joIehanA, suNe kAminIjI, padama lINuM jaI paMka, gajagAminIjI. e sarIkhe vara kuNa hase, suNe kAminIjI, ama mana ciMtA eha, gajagAminIjI; 1 adhyApaka-mahetAcha. 2 putrInI caturAI. 3 AnaMda. 4 kAmadevane amala. 5 caMdramA sarakhA zItaLa tejavaMta mahevALI. 6 hariNanA sarakhAM aNiyALAM pANIdAra tejasvI netravALI. 7 siMha sarakhI pAtaLI kamaravALI-arthAta kamarane laMka siMhanA kaTilaMkane zaramAve teve che. 8 hAtha paganI lAlAza joIne kamaLa paNa kAdavamAM jai lIna thayAM. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaprApti vicAra, sarikhA sarikhI je mile, suNe kAminIjI, te vAdhe bahu neha, gajagAminIjI. meM 'paTa likhI aNuvIA, suNe kAminIjI, rAjakumAra bahurUpa, gajagAminIjI; paNa e cega eka nahi, suNe kAminIjI, vaLIvaLI bhAkhe bhUpa, gajagAminIjI. nagarazeTha che ApaNe, suNe kAminIjI, vyavahArIe sujANa, gajagAminIjI; nAme dhanAvaha dhanadhaNI, suNe kAminIja, pALe jinavara ANa, gajagAminIjI. putra ane pama tehane, suNe kAminIjI, sakaLa kaLA ziNagAra, gajagAminIjI; rUpe amara harAvIe, suNa kAminIjI, nAme amarakumAra, gajagAminIjI. eka nazALe behu bhayAM, suNe kAminIjI, sutA ApaNI seya, gajagAminI, sarikhA sarikhI che kaLA, suNe kAminIjI, rUpe sarikhAM deya, gajagAminIjI. zAsa-saMvAda karAvIe, suNe kAminIjI, sabhA mAMhi meM ke, gajagAminIjI biha tava sarikhAM parakhiyAM, suNe kAminIjI, e dIse sarikhI jeva, gajagAminIjI. citta rU je tAhare, suNe kAminIjI, te kIje e vAta, gajagAminIjI; 1 neha. 2 citra-chabI banavarAvI kiMvA dareka rAjakuMvaronI maMgavarAvI. 3 deva. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 (28) surasuMdarI-rAsakuMara vyavahArIta, suNe kAminIjI, kare yuvati "yAmAta, gajagAminIjI. (kAminI prAha.) kahe rANuM ratisuMdarI, suNe kaMtAjI, je prIu citta Ave, guNavaMtA; te kIje ati ulaTa ghaNI, suNe kaMtAjI, tuma dAsI manabhAve, guNavatA. tuma caraNAMbujareNukA, suNe kaMtAjI, | huM chuM ahanizi deva, guNavaMtA; kuNa vicAre muja pUchIe, suNe katA, te "Ayasa die deva, guNavaMtAjI. rAya kahe putrI prAhiM, suNa kAminIjI, mAyane vallabha heya, gajagAminIjI; tasa jananIne jima rU, suNe kAminIjI, tima kIdhe sukha haya, gajagAminIjI. (duhA ) zeTha teDAvI nRpa kahe, ama bahu upane raMga; tumasuM sagapaNa jeDIe, kIje vihavA jaMga. ama putrI surasuMdarI, tuma suta amarakumAra; pANigrahaNa karAvIe, yugate eka vicAra vaLatuM zeTha vacana vade, prabhunuM vacana pramANe, ame sevaka chuM "rAuLA, "vahuM mastaka tuma ANa. 3 1 strI. 2 jamAI 3 ApazrInA hukamane Adhina rahenAra huM dAsI svarUpanA manamAM e vAta game che. 4 caraNa kamaLanI dhULa. 5 AjJA. 6 putra. 7 pUjya purUSarUpa ApanuM. 8 rAjanA-sarakAranA chIe. 4 AjJA mAthe aMgikAra karuM chuM. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAha mahAtsava. tuNaeN mujane Ayasyu, te zubha kIje kAja; Ni vAte ame harakhIA, ullaTa adhika Aja. (DhALa 6 ThThI-tathApi kahu chu eTalu, dezI e rAga-kedAra. ) rAya zeTha bihu jaNA, ima vicAra kIdhA manataNA; teDAvyA pati ceAtiSI, vizvAcI vAta sakaLa bhakhI. 1 tava lIdhuM lagana utAvaLuM, vaLI sakaLa doSa varjita bhaluM; ka kAtarI saghaLe pADavI, savi sujana varga haSa~ haLI. maMDapa-racanA maDAvIe, 4janapadathI duHkha chaDAvIe paaparAdhI jana cheDAvIe', E mAgadha jana kara udrAvIe. ghare dhavala magala gavarAvIe, vidhi javArA vavarAvIe; ahu nagara zAbhAviracAvIe, khelAvidhi pAtra nacAvIe. 4 ghare sakhaLa lAka padharAvIe, bhalAM bhAjana bhakSi karAvIe; bharaNAdika pASIe, pratyeke sujata sataiSIe, 5 dAridra dukhiyAnAM sUriye, yAcaka jana 10vachita pUriye; 11parighala mana lAhaiA lIjiye, vihavA vidhi saghaLA kIjiye.6 have lagana--divasaja AvIe, varavahu beDu nhevarAvIe; zRMgAra sakaLa pahirAviye, vAjitra aneka vAviye. maMDapa mahAjana melAviye, ati uSNava jAna calAviye vara teAraNu dvAra sidhAviye, bharI motIthALa vadhAviye tihAM sAkhI agani samAcarI, surasuMdarI amarakumare varI; pahirAmaNI rAce sakhaLa karI, vara madira pAhatA paravarI. 9 naranArI joDI bhaThThI maLI, khipUre maMdira mani phaLI; vajra 5 1 hukama kramALyeA. 2 uttama-zreSTha kAma karo. 3 vivAhanI. 4 dezathI. 5 gunhegArAne. 6 bhATa cAraNa yAcaka. cha nAcanArI pAtarAnA nAca paDAviye. 8 dAgInA. 9 darekane. 10 mAgaNunI icchA pUrNa kariye. 11 puSkaLa, (269) Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (270) surasuMdarI-zAsa, nita paca viSaya sukha lega, yauvana vaya yugati joga. 10 nakhamamataNI pari prIta, na khameM te viraha kadA ghauM, sukhe beleM vAsara rAta, bheda na lahe Atapa chAMyaDI. 11 have zeThane sAra vadhAmaNI, AvI jaba bAra vAhaNataNI; bahu vaeN pUrita AvI, vAhaNa zAhataNuM mana bhAvI A 12 maMdira savi vastu bharAvI, lekhAM suta pAse karAvI vyApArataNe rasa bhAviye, tava putre pitA belAviye. 13 kahe sAMbhaLo sAcI vAta che, paradeza calAve tAta; vyApAra karavA muja prati, jima lakhamI meLuM tuma prati 14 muja mana e ulaTa Upane, nahiM thaI rahuM meMDaka kUpane; bAlapaNe nAma na vistare, tiNa AgaLa aratha na ke sare. 15 suNi vacana apUrava vacchataNAM, tava jala bharI lecana ApaNuM kahe sAMbhaLa amarakumArajI, nahiM lakhamI ApaNe pAraka. 16 te vilase jima rUci Ave che, paradeza javuM kima "bhAve; muja prANathake tuM vahAleja, khiNa eka alaga mama thAojI. 17 kahe kuMara dhana nija tAtanuM, vilase dhiga jIvita tehanuM; je nahI te jAvA haTha karI, te mUkiza bhajana pariharI. 18 mana nizcaya sutane jANIe, tava zeTha dhanAvaha vANIe; vaLI pravahaNa bAre saja kare, cara vasta kayANa laI bhare. 19 AzISa leI zira mAyanI, vaLI pAmI AjJA rAyanI; java cAle kumAra ulaTa dharI, tava bele Ima surasuMdarI. 20 1 nakha ane mAMsanI vakhANavA lAyaka prIti che eTale ke eka ekathI chUTA paDatAM mahA duHkha thAya che. 2 taDake. 3 kUvAne deDako kUvAmAM ja rahI ramyA kare. 4 kAma phatehamaMdI na pAme. 5 pasaMda Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyAma-raMga (ra71) (DhALa 7 mI rAga mAlavIgADI) surasuMdarI kahe ziranAmI, suNe vInatI eka muja svAmI, tame cAlavuM che paradeza, huM sAthe tamAre Aveza. AdhAra vacana ma cUke muja ekalI ghera ma mUke; tame prANa prAhi muja hAlA, na khamA virahanA bhAlA. 2 mAta tAta ne sasarA sAsu, pIu viNa na game ke pAsuM; muja teo prIu saMghA, je muja dIdhI tuma tA. 3 nahIM te je muja nAtha, nahIM mehaluM tuma sAtha, mama kahisya khAlI vacana, e sAcuM mAnaje manna. 4 tuma viNa dina dehi thAya, vaLI sUratAM rAti vihAya; bahu leka kalaMka caDAve, vAhalA viNa rahiyuM kima bhA. 5 bharatAra kahe suNa sAcuM, tuM kAja kare kAM kAcuM; narane pagabaMdhana nArI, mArage je citta vicArI. kAminI kahe dehanI chAyA, alagI kima rahe vararAyA tima huM prIu juI na thAuM, tuma caraNa sadA ArahuM. 7 mA tAye ghaNuM samajAvI, paNa vAta na kAmini "bhAvI; bharatAranI sAtha calAvI, kima chuTe padAratha bhAvI. vANetaranA parivAra, vahu sAthe amarakumAra. vallabhAne sAthe le, cAlyA pravahaNe beseI. kuMvara kumarI mana premeM, baha paMtha ullebe khe; sIMhaladvIpe jAvA hIMDe, yakSadvIpa A vica naDe 10 pravAhaNa tihAM chIpI rAkhe, "niyamika saghaLA bhAkhuM; INe dvIpe che mIThAM pANI, te bharIe mIThuM jANI. 11 1 pitA. 2 paDakhuM. 3 Apane mArA pitAe paraNAvI che. 4 ArAdhu-sevyA karUM. 5 pasaMda na AvI. 6 thanAra vastu kema thayA vinA rahe. 7 kSemakuzaLa sAthe ghaNo mArga oLaM8 khalAsI. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra7ra) surasuMdarI-rAsa. ahI rahIvuM rAta na suNiye, rahe tehane yakSe haNiye; eha kAraNe zIghara thAo, jala bharavA vAra na lAo, 12 eha sUdhI vAta saMbhAvI, yakSadvIpamAMhiM leka AvI; pUravalAM pANI chaDe, mIThAM jala bharavA mAMDe. tava amarakumara nija keDI, utaryo surasuMdarI teDI, kaituka jevA dvIpa mAMhiM, AvI beThe eka tarU chahiM. 14 tihAM jemAM vADI ArAma, thAkI kumarI khiNi tAma; zira deI kaMta usaMge, surasuMdarI piDhI raMge. 15 nidrAvaza huI sA bALA, tava kumara kare citta cALA; saMbhArI sA pUrava vAta, nizALanI keMDI sAta. laghupaNe meM ehanI lIdhI, muja gALi tiha bhaNI dIdhI, saMbhAryA saghaLA bela, citta niDuMra thayuM niTela. 17 ehanI sAta keMDI ApuM Aja, kima lemeM joIe rAja, IsI citte kubuddhi visArI, sUtI mehalI vanamAMhenArI. 18 kamare mati kIdhI uMdhI, sUdha tihAM nimaDio kubuddhi, zubha vAta na eka zudhI, sA bAlA neha viludhI. sAthi teDIne ze ke dhI, karyuM kAma je na kare ledhI; thaye dekhata sUdhe adhI, tasa "cIre kaDI badhI. 20 likhyA akSara tyajI lAja, INi keDIe leje rAja; Ima kIdhI 10karaNI duSTa, sUtI mehalI cA pApiSTa. 21 paDa kedhataNe vaza prANI, tava buddhi sakala muMjhANuM, karma zAM zAM na kare jANI, rasa TheSatANuM mana ANuM. 22 1 zIghra-jaldI. 2 jhADa. 3 kheLAmAM. 4 suI gaI5 gALe kharAba vacana. 6 naThora. 7 naThArI buddhi. 8 snehamAM lubdha thayelIbaMdhAyelI. 8 pAradhI-zikArI. 10 sADIne cheDe sAta kaDI bAMdhI. 11 kharAba kAma. 12 pApakarma jene vahAluM che evA te amara kumAre. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phreAdhanI karaNI (23) 23 kare puchyataNI savi hANI, vaLI pUre pApaha khANI; jue pApiNI zAmArANI, iMgyArame aMga vakhANI. vaLI pAlaka abhaSya anANI, muni pAMcase pIlyA ghANI; parazurAma sa'bhUma kamANI, upadezamALA jI vANI. 24 krodha khALe. saMyama chANI, jIe karaDI kuraDa ahinANI; Ima khele kevala prANI, pIe samarasasAkaravANI. juo bhaTAacakArI, krodhe sukhazAtA hArI; AThame aMge gayasukumALa, sasarA lahe. duHkha tatkALa 26 kuragaDU mahA muNida, upazamathI lahe mahAnaiM; 28 29 Ima 'Agama-vacana saMbhAra, suvivekI krodha nivAro. 27 krodhe sAi hu kaThora, abaLAsyu AMgamyuM jora; mANasa rUpe thayA DhAra, jANI kIdhu pApa aghAra, sUtI ekalI vanamAMhi cheADI, jaI sAthane kahe vAta joDI; jacce' muja nArI mArI, cAle vAhaNu vega huMkArI. have lAga na kAi rahyAnA, vAta e vi sUdhdhI mAne; ima kahI calAvyAM. vAhANu, mAMDa rAvA lAgyA 4ajANu. 30 ati rUdana kare' sani leAka, kumarInA dhare bahu zAka; doSa dIje parane pAka, kRtakarma na chUTe roka ( DhALa 8 mI--rAga parijA vA rAmagrI ) jAgIre pAchaLa abaLA ekalIre, caMdravadanI ci uddhizi cAhare; prIuTA na dekhe' pAse. padmaminare, tava upanA 'ttaradAhare. 1 chAnA dyupine katA kahAM rahyAre, tujaviSNu dauhilI ujADa; hAsu na kIje valA veDame re, vaLI mAThuna mukhaDuM dekhADare. chAnA 2 31 25 1 pistAlisa jinAgama. 2vivekavALA jamA ! 3 parANe parANe. 4 ajJAnI. 5 phrAkaTa. 6 karelAM karma. cha baLatarA. 8 ujhaDa sthAnakamAM. 9 nirjana-jyAM manuSya najare na paDe tevA jaMgalamAM. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (274). surasuMdarI-rAsa, Ane AdhAracha utAvaLAre, amIe ThAra mArI AMkhare, sAda karIne huse sanehalAre, uttara vaLate bhAkhare. chAne. 3 mAtapitAne meha meM mehalIere, lIdhe eka tahAre sAthare; tujasyuM chavaDe huM jalapI rahyare, viraha ma pIDA prANanAthare. chAne 4 paraNI tarUNuM vAhalA velIre, prema-jalapa sUkAya re, vacanasudhArasa siMcIe, te navapallava thAyare. chAne. 5 jala viNa jimajalacArI jIvaDere, tima tuja viNa muja thAya, hAsura vikha hAsuM havaDAM hAyasere, kAM tenuM kALajuM vilAyare. | chAne, 6 nirakhe salUNe svAmI nayaNalere, re raDhIALA mitta dekhI vilavilatI bAlikAre, kAM na kare keLuM cittare. chAne. 7 rayaNaTIluM mAharA "bhALanuMre, tute mAharA hiyaDAne hArare, hire ja zira-ghATaDIre, sakaLa zarIra-zaMgArare. chAne. 8 te jIvana mAharA jIvane re, morA hiyaDAne haMsare, bAlapaNe ApaNa behu boliyAMre, se 2 ANe mane sare. ja chAne. 9 meM kalahaMsa karI kAmIe re, heya tuM have rakhe 11 kAkare surata jANa tuM se sadAre, Ape rakhe phaLa tuM Akare. chAne. 10 rudana karatI Ima kAminI, AMsuDAM lUhe cIre jAmare; akSara pAlava lakhyA elakhyAre, vAMcI jue vaLI vaLI tAmare. chAne. 11 1 bolI-jaMpI. 2 vagara. 3 vacanarUpI amRta. 4 jaLamAMja AThe pahora rahenAra mAchalAM vagere jIvane jIva. 5 vilApa karatI. kamaLa. 7 rananuM. 8 kapALamAM. 9 hasanuM bALaka. 10 kAgaDo. 11 kalpavRkSa. 12 AkaDAnuM phaLa. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyA vilApa, (ra75) kaDi sAta ApI che tuhare, eNe leje rAja tuM nAra; hAhA karIne dharaNue DhaLI, surasuMdarI teNi vArare. chAne. 12 (DhALa 9 mI-rAga kedAre gaDI ) ati duHkha dekhI kAminI, vAgI lahari zarIra kuNa bela tihAratADhe diye, kuNa chAMTere vaLI zItala nIra. pApIDA leI Ima kAM pUNya vaira, ke na huore sadaya tuja zera; ye navi nAkhIre aMgAre khera, kAM navi dIdhuM re hAthazuM jhera. pApI. 1 vanapavana zItala vA, tirNi cetanA the aMga; aDavaDe vaLI bhUmeM paDe, Ima raDevilepe bahu bhaMga. pApI. 2 re pAtakI meM tuja prate, navi kariye kipi viNAza; aparAdha viNa mujane eklI, kAM mehalI vanamAMhiM nirAza. pApI. 3 samarIre laghupaNa vAtaDI, kAtaDI dIdhI kaMTha; bolIA bela hasyAmiseM, te tere savi bAMdhIA gaMTha. pApI4 je rasa se sAhI rahyA, paraNuM te syu dekhi; paraNue kAM karI prItaDI, prIti karIne mUkI kise draSi. pApI. 5 suMdarI rUdana suNI karI, rAyAM te vanacara chava; paMkhiyAM roya tarUtaNAM, paNa nAvIne tujane dayA daiva. pApI. 6 echA purUSa na Utare, karatAM kukarma ajANa; paNu deva abaLA zira caDe, te jANe tuccha puNya pramANa. pApI 7. 1 pRthvI upara DhaLI paDI bezuddha thaI gaI. 2 dilAsAnAM vacana. 3 TADhuM pANa-(bezuddhivALAne ThaMDA upAya cetanA lAvanAra hoya che.) 4 vanamAM vasanArA prANI. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 276 ) surasurI-zasa sItA satI jaga jANiye, rAme karAvI dhIja; suNI nIMca jananAM vayaNulAM, deSa pAme. mana ANI khIja. pApI 8 Age davatI satI, ekalI mehulI rAna; dAkhi niyA savi pariharI, mehalI hutIre nala sarIkhe... rAjana. pApI. 9 pati narmadAsuMdarItaNe, navi lahiyuM kALa vinANu; aparAdha viSNu mAraga tyajI, maNiratharAye're haeNriyA baMdhava prANa, pApI. 10 ati rUdana karatI khAlikA, cAlave vaLI mana Apa; nahIM dASa bharatAranA, udaya jyAMre pUrava bhavapApa. pApI. 11 huM pApiNI pUrava bhave. hui, dekhI guNu kraeNkhi; pArakA guNa navi UcarcA, meM DhAMkyAre nija dekhI vizeSa. pApI. 12 aMtarAya kIdhA dUdhanA, pADIA mAha vicheAha; *laghu vacchalaghu mAlaka prati', vaLI kIdhAre sapatnI droha, pApI 13 pakhiyAM adhana pADIAM, popaTa-5jara dIdha; kai jaMtu rasanA rase' huNyA, lAja lApIre javArUNIpAna kIdha. pApI. 14 kahe kRpa sara zaiASAvI, dava kriyA vana puNya-heta; samAra deinI jAlIyA, sUDalALyAMre niradaya thai kheta. pApI. 15 sAte byasana rase' seviyA, bheALavyAM leka pathyUjha; thAMpaNa rAkhI ALavI, mAhira bhAkhyAMre leI pArakAM 'guja. pApI. 16. mitrasyuM kapaTaja keLavyAM, keLavyAM kUDAM kADha; 1 sAcA jADAnI parIkSA karAvavAnI eka rIti. 2 rIse baLIne. rU nhAnAM vAcharaDAM bALaka. 4 dArU pIdhA. 5 ajJAnI. 6 chAnI vAteA. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa elocanA, (ra77) munivara sUdhA saMtApiyA, guNamAMhe re dIThI achatI eDi. pApI. 17 karI jera vrata khaMDAviyAM, dIdhAM ayugatAM ALa; jina-vacana jANI virAdhiyAM, Ima bAMdhyAre bahu pAtika jALa, pApI. 18 te karma saghaLAM ekaThAM, e udaya AvyAM che, kaMtanuM dUSaNa kAMI kahe, pite kare chava bhogave . pApI. 19 (DhALa 10 mI-rAga mAre.) Ima ApaNuM vALI mana rAkhe, zeka saMtApa nivAre re, samare zrInavakAra suMdarI, zrIjina-vacana saMbhArere. 1 karma na chUTe re, karma na chUTere viNa bhegaLe na khUTere, dekhI dukha satInuM sUrija, tava astagata jAve; rAti rahyuM mANasa jakhya jANI, haNanA kAraNe Ave. karma. 2 zrInavakArataNe mahimA, anukaMpA tasa Ave, zAMta hRdaya thaI jazne tatakhiNa, surasuMdarI bolAvere. karma. 3 kavaNu kAja ekAkinI abaLA, IhAM rahI te kahe vAta, pitA kahI kumariye belA, kahe sakaLa avadAtare. karma. 4 yakSa seya putrI karI mAne, upavana ccAra dekhADere; prANavRtti saphaLi kare kumarI, INi pari kALa gamADere. karma. 5 khe zIla sadA ApuM, jape jApa navakArare, na sake ke parAbhavI vanacara, yakSa kare nita sArare. karma. 6 ehave eka avara vyavahArI, pravahaNa besI jAve; dekhI dviIpa utaryA tatakhiNa, jala bharavA tihAM Ave re. karma. 7 1 na hoya te chatAM. 2 bhaMga karAvyAM. 3 kalaMka. 4 asta thayo. 5 dayA. 6 badhI hakIkata. 7 aDacaNa-duHkha na daI zake. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 278 ) surasu darI-rAma. karma. 8 kumarI dekhI sA kahe e che, adhiSThAyakA devIre; kumarItaNA pAya tava praName, rahe de kara joDavIre. satI kahe ahuM mAnavIthI, pUrava caritra prakAzere; sA kahuM te Ava tuM ama sAthe, vaLatuM saMdarI bhAkhere, karma, huM avara purUSa muja pitA sarikhA, e jo vacana na cUkAre; tA huM tumase sAthe. AvuM, jo mujappIhara mUkAre. karma. 10 sihaladvIpi kaMtha muja cAlyA, athavA de tenere; vAta sakaLa mAnI lei cAlyA, putrI paDavajI ehanere. karma. 11 mAraga jAtAM divasa keTale, rUpa anopama dekhIre; te vyavahArInuM citta caLiyu, elIe vacana uvekhIre. karma 12 suNa suMdarI tuM saviguNu pUri, ma dhararasa duHkha lagArere; paca viSaya sukha bhogava mujasyuM, kAminI raheA ghara mAhurere. karma. 13 . satI kahe uttama narakerI, ehuvI nAMhe vAcAre; moTA khela Dhola sama peAlA; e paukhANA sAcAre, karma, 14 putrI pasAye' paDavajI muhune, pache pravaNu esArIre; ehuvA khela have ze! na lAjo, tume vaDA vyavahArIre. karma. 15 seA kahe putrI tene kahiye, je hAya ApaNI jAIre; me tA kAminI karavA lIdhI, ma karisa avara degsajAIre. karma. 16 java prastAva kahyAnA jevA, tevuM kahiye* mAMhira, pUrava khela kissA sa'bhAre, vahI gayA velImAMhi re. karma. 17 ekavAra jessu mana mAnyuM, te jima kahe tima kariye; pache. prIchaviye. vacana vizeSe, nArIpaNe Adariyere. karma. 18 1 page lAgIne. 2 mArA bApane tyAM. 3 vacana cUkIne--pratijJA bhaMga karIne. 4 khelI-vANI-pratijJA. 5 dAkhalA. 6 dIkarI mAphaka kabula karIne. 7 taiyArI. 8 samaya. 9 dariyAnI bharatImAM. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamanI vicitra gati. (ra79) adhavica adhama gaye te nAkhI, dIdhe baLa chaLiye chetare, mugadhe mAninI haju na mAne, teharyuM kise sanehare. karma. 19 Ima suNI satI vimAse manasya, karazuM ki vicAra, e muja zIla paze prANa, karaze kuNa ahIM sArare. karma. 20 sAyaramAMhiM jhaMpA deI, prANaharaNa have kariye re, "pravaheNamAMhiM jIvatAM rahetAM, navi ehathI ugariyere. karma. 21 Ima ciMtavatI diye jhaMpA, samarI citta navakArare, pravahaNe tAma DolavA lAguM, jana pADe pokArare. karma 22 ati kalela UchaLe aMbara, vAyAvAyapracaMDare; sakaLa leka kelAhala karatAM, vAhaNa thayuM "zatakhaMDaze. karma 23 zeTha sakaLa parikaraNye bUDavuM, satI puNya vaLI jAgere; pravahaNa bhAga eka Ugariye, se kumarI kara lAgere. karma. 24 tiNe beThI cAlI suMdarI, benAtaTapura pAve; sAyaratIra ekalI dekhI, dayA lekamana Ave, karma. 25 ehave puranRpane hastI, madamAte asamAna re, chUTe lehazaMkhalA trADI, meDI mahA AlAnare. karma. 26 jaI kulAla maMdira madya pIdhe, ati unmAdI thAya, pura bAhira bhamatA so gajavara, sAyaratIre jAya. karma 27 pravahaNa bhAgye manuSya ugariyuM, paNa karaye gaja ghAtaka dUri rahyA 15kalirava kare leke, je je visamI vAtare. karma. 28 1 bhaLI. 2 parANe lAja luMTaze-AbarU leze. 3 saMrakSaNa. 4 paDatuM mUkIne. 5 vAhaNa. 6 AkAza tarapha 7 bhayaMkara. 8 se kekaDA. 8 badhA parivAra sahita. 10 leDhAnI sAMkaLa. 11 hAthIzALAno staMbha. 12 kalAlane ghera. 13 dArU. 14 te hAthI. 15 zorabakora. '8" pAna; Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (280) surasuMdarI-zAsa, (DhALa 11 mI-dezI caMdraINi-rAga kedAra geDi) karma kaThina kepe caDyAM, bala mata bele keya; mAna ma dhara mAnavI, karma kare te hoya. cAli karma se have bhAI, mata ke karma kare dukhadAyI; karmavipAka na keI sakhAI, nAkhe karma mahA bhavakhAI 2 kameM RSabha varaSaupavAsI, varasAMI de garabha nivAsI mallI mahilAda vikAsI, karma rAma paMDava vanavAsI. 3 nalanupa kubajasUAra abhyAsI, haricaMda vecAvIo mAMhiM kAzI; karma rAvaNa gaI sAbAsI, kaurava "saMtati karame viNAsI. 4 karameM zreNika naragAvAsI, vaMkacUla hue karame gavAsI; nRpa so dAsa manuSya palAsI, karameM kuberadatta mAta-vilAsI 5 vasunupa kUTa vibhAkhAbhAsI, karame kuMDarIka bhega-pipAsI; calaNI dIragha sAtha vilAsI, karameM culasAputra nirAzI. 6 dvapadI karameM sudayA dAsI, haramatI huI chAra saMkAsI; karame brahmadatta cakSunikAsI, muMja nareMda saMpada gaI nAsI. 7 evaDI karmacI vAta prakAzI, jIva bhameM cenilAkha corAsI, je sajajana citta vimAsI,azubha karama maLa mabhare ThAMsI. 8 ( duhA ) hiva nija karma nihAlatI, samudratIra sAbAla; nAsI abaLA navi sakI, A gaja vikarAla. (cAla) gaja vikarAla zeDhe karI jhAle, satIne AkAze uchALe, tava eka prahaNa cAle videze, kumarI jaI paDI tAsa niveseM. 2 1 madadagAra. 2 bhavarUpI khAI khADImAM 3 strIvedapaNe raseIyApaNuM 5 keranuM kuTuMba Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (281) karama vipAka, dekhI pravahaNapati mana harakhe, vaLI vaLI suMdarI sanamukha nirakhe; vaLIvaLI sIce zItala nIre, vaLiyuta satItaNe zarIre. 3 Ape 'bhakhya karavA mevA, prAhe navi vache sA levA vastha thaI zrama sakaLa zamAve, ati Agrahe sukhaDI AregAve. 4 madhura sakemaLa vacana lAve, pravahaNa pati nija bhAva jaNAve, lecana cAlavI citta calAve, satItaNe mana kipi na bhAve 5 kahe mujasAyara madhya leI nAkhe, anaratha karavApheka ma rAkhe; Age zeTha eka thaye kUDe, prahaNa bhAguM samudra mAMhe bUDe, 6 'pUrava caritra kahyuM savi mAMDI, tiNa kaNavAra satInI chAMDI, savinakUli nagare laI Ave, te tiNe eha vicAra saMbhaLAvyuM. 7 ehasya avara upAya te ahIle, vecI dravya karUM hivi vahele Ima vicArIne lajajA chAMDI, satI prati sAthe jaI mAMDI 8 eTale eka gaNikA tihAM AvI, kumarI rUpa dekhI mana bhAvI; pravahaNapati prate mUla sA pUche, lakSa savA mAMhi na dIla che. 9 karavA lAgI aMga vibhUSA, kahe sAMbhaLa tuM rUpa-maMjuSA; Aroge nita je mana bhAve, pahire vastra je aMga suhAve. 10 sevana khATa hI cale hele, aMgathikI saviArati mehale, mana gamatA narasyu kare bhega, navale daivana sarasa saga. 11 1 jamavA. 2 ArAma sahita. 3 jahAjana mAlika. 4 dariyAmAM. 5 vyabhicAra karavA mATe. 6 nakAmI na rAkho. 7 pratijJA bhaMga karanAro. 8 AgaLa thaI gaeluM. 8 ciMtA. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (282) surasuMdarI-rAsa. (DhALa 12 mI-tAre mAtA Ima bhaNe e dezI) vezyA-vacana suNa karI, karaNazALA sama ehare; cite citasuM bAlikA, nA karmane chetare. ApaNuMbhAyaga bhega, navi kIjerAga reSare, sukhadukha jIva samAcare, navi dIjepara zeSare. ApaNuM. 2 dhiga dhiga e muja rUpane, dhiga dhiga daivana-veza, jasavaza paDIe prANiye, paga paga pAme kalezare. ApaNuM. 3 jananI garabha na kAM galio, kAM dIdhe avatArare, kAM navi traTuM pAlaNuM, ye navi sariyA chArare. ApaNuM 4 vasudhAvivara na kAM diye, navi nRTe AkAza, gaNikA-vacana suNI karI, kAM navi e prANunAzare. ApaNuM. 5 vezyAne vaLatuM kahe, triNa divasa ma kahesire, suja AgaLa e vAta, pache kahiza te karesire. ApaNuM. 6 je mujasya prANe mAMDa, te karyuM prANatyAga vaLatuM gaNikA vadI nahIM, rAti lahI satI lAgere. ApaNuM 7 nAsI pura bAhira gaI, kaha eka dekhI jhaMpAve; tihAM macchanA mukhamAM paDe, navi te dADha lagAvere. ApaNuM 8 te macchadhIvare kADhIe, jANe bhAra vizeSare, yatane jaThara te chediyuM, strI dIThI rUpa rekhare. ApaNuM. 9 zItala upacAre karI,svastha karI sA zA mAre, bheTa karI teNuM rAyane, nRpa kahe kuNu e 10rAmAre. ApaNuM. 10 pUrava vAta suNI karI, nupa aMtapura ThAre; tava paTarANuM ciMtave, ehathI ama mAna jAvere. ApaNuM. 11 1 kAnamAM zaLa nikaLatuM mahA duHkhadAtA jaNAyAnI peThe. 2 aMta. 3 karma-nasIba. ke prema ke krodha. 5 bIjAne deSa na de. 6 mAtA. 7 mArga. 8 mAchImAra. 8 haziyAra. 10 zrI. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma vipAka (283) rANIe rajanI nAsavI, mAragi cere DalI pallI mAMhiM te leI gayA,pallIpati kari khalIre, ApaNuM.12 palIpati ati harakhIe, kahe muja kAminI heyare; satI kahe muja tAta tuM, suNI duhavANa sAyare. ApaNuM 13 karavA prahAra urachaka thA, satI jape navakAra; tava tasa thaMbhe devatA, kare capeTA prahArare, ApaNuM. 14 satI pAye tava se name, dIna vacana mukhe bhAkhere, mAta mayA mujane kare, satI zaraNa tava rAkhuMre. ApaNuM. 15 adraSTa huI tava devatA, kahe pallI patI-rAya; bAI tame karUNuM karI, mana mAne tihAM jAya. ApaNuM. 16 tihAMthI cAlI vaLI ekalI, mahA aTavI mAMhi piThIre, sarovara tihAM eka pekhiyuM, tasa pALe jaI beThI. ApaNuM. 17 vae gaLI jala vAvayuM, thAkI tarUtaLa sUtIre mRta jANu mukheM leI gayuM, bhAraDa paMkhI tihAM hutire. ApaNuM. 18 se AkAze uDatAM, mUke jIvatI jANa paDatI vimAnamAMhi liye, vidyAdhara guNa khANuMre, ApaNuM. 19 cAlIo leI maMdira bhaNI, satI kahe muja nAkhe, vidyAdhara kahe tumataNI, purava kathA sAvi bhAkhere. ApaNuM. 20 nija vitaka savi bhAkhiyuM, satIe tehane tAmare saMbhaLa se ati gahiba, viSame karamavirAmare. ApaNuM 21 (DhALa 13 mI-ure zAmaLiAnuM mukhaDa, e dezI, rAga malahAra.) khecara hRdaya kamaLa karI, kahe sAMbhaLa muja bAI; dukha ma ANasi kipi tuM, mujapaDavAja bhAI. 1 rAtrI. 2 bhIla lokone rahevAnuM raheThANa. 3 bhIlane AgevAna 4 jhADa. 1 bharelI jANIne. 6 vidyAdhara. 7 kabula kara. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (284) surasuMdarI-rAsa puNyasakhAIta chava kare, tadurita palAye, saMkaTa vikaTa savi upazameM, manavAMchita thAya. puNya. 2 uttarazreNine rAjIo, maNizakha abhirAma; becarapati tasa kAminI, hemacUlA nAma. puNya. 3 ratnajaTi tasa putra huM, pitA deI muja rAja; athira saMsAra jANI karI, kIdhuM Atama kAja. puNya. 4 dvIpa naMdIsara saMyamI, duSkara tapa sAdhe; IdrI pAMca so vaza karI, jina-vacana ArAdhe. puNya. 5 tihAM jinabhuvana bAvanna che, sAzvata jinabiMba aDatAlIsa cesaThimeM, pUchaje avilaMba. puNya. 6 tihAM jaI meM jina-pUjIA, vadyA sAdhu so viratI; vaLatAM maMdira jAvatAM, lIdhI behani meM paDatI. puNya. 7 mAhare cyAra che kAmanI, meTA rAyanI beTI; rUpa lAvaya kaLA bharI, ati premanI peTI. puya. 8 te muja ahanizi Ima kahe, je bahini tumArI, tehane A ANuM karI, karUM bhakti ane sArI. puNya. 9 mAtajAI jisI behinI, tisI tuja karI jANuM; Ave have maMdira ApaNe, karI jAuM tuja ANuM, puNya. 10 vacana sAcuM tuM mAnaje, rakhe ANe sadeha, vAta tAharI suNI Upaje, muja karUNA sneha. puSya. 11 suMdarI kahe suNa bAMdhavA, muja yAtrA karAve; prathama naMdIsara dvIpanI. pache maMdira jAve. puNya. 12 becara seI pAchuM vaLe, naMdIsara Ave; tIratha sakaLa praNamI karI, pache sAdhuvaMzAve. puNya. 13 1 sahAyatA-madada 2 pApa nAzI jAya. 3 mahA muzkelathI thaI zake tevA. 4 derAsara-jinamaMdira 5 turata Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda prasanna sAdhu te dice dezanA, satI zIla vakhANe, ratnajita satI Upare, suNI bhagati ahu AchuM. puNya. 14 sA satI tava surasuMdarI, pUche pUjya prakAze; azubha karma have keTaluM, muja hAya te bhAkhe. sAdhu kahe bahuM kSaya gayuM, tuja pUrava pApa; milasyuM bhartA enAtaTe, ma dharajo saMtApa. sAdhunA pAya vadI karI, esArI vimAne puNya. 16 puchyuM. 17 puNya. 18 puNya. 19 puNya. 20 khecara nija pura lyAvIe, satIne bahumAne ApaNI gyAra nAri prate, kahuM sAMbhaLe! sAcu; khAlikA bahini e mAharI, puNya eni rAcu'. bhagati bhUlA rakhe bhAminI, ehanI kSaNameva; jima suprasanna hAe mahinI, tima sAcave heva. satI surasundarI tihAM rahI, citta niramala rAkhe; khecaranI patnI prate, jinamAraga dAkhe. bhagati satItaNI nita navI, kare khecara nArI; esI vimAna adhavataNe, satI yAtra kare sArI. puNya. 21 pUjA kare jina rAjanI, navakAra ArAdhe; sukhabhara rahitAM satItaNuM, rUpa adhika' vAdhe. AbharaNAdika zelate, bheAjAi ema vicAre; zRMgAra khecara dekhI mAhe, vaLI citta khAMcI vAre puNya. 23 ( DhALa 14 mI--dezI cApAInI ) ketA kALa sukhe ima jAye, vidyAdhara ciMtA mana thAya; have e kahe tihAM mukIe, sudhA rakhe vAcA mUkiye. mehanuM dekhI rUpa apAra, bhaje kadAcita cittavikAra, puNya. 22 * (285) puNya. 15 1 AkAzamAM gamana karanAra vidyAdhara. 2 bhAinA vimAnamAM mesIne bhAi sAthe yAtrA karavA lAgI. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (286) surasuMdarIrAsa, che rajaya japatAM mAra, jeNe sakaLa vyApe saMsAra. 6 bihu gati mAMhe phirI kirI, dIse madanaviDaMbana kharI, dhIra purUSanuM gALe mAna, mahA aSinuM cUkave dhyAna. 3 paMDitajananI pADe *mAma, uttama artha che kAma; zUravIra moTA benaranAtha, strI AgaLa joDAve hAtha. 4 (A ) vikalayati kalA kuzala, hasati zuci paMkti vibamati adharayati dhIra purUSa, jINe na makaradhvaje deva." (pAI ) parazAeN Ima suNiye vAta, tapasI devataNuM avarAta, Idra ahilyA sAthe ramIe,gautama RSine zApi damIe. 5 morapIMchanAM caraNa karI, bhillIza rAnamAMhiM dharI, caMDa cUkAvyuM dhyAna, tiNi avasara te nA IzAna. 6. urvasIeN AvI ta5 haryo, paMca vadana brahmAne karyo; nArAyaNa geliNi mAMhi vaLI, thaI govAla vAgye vAMsalI. 7 bhAnu bhAminIe bheLavyuM, aMga naThAre anaMge kanya; gurUpatnIyuM cAlyA kaMka, pApe teNuiM mayaMka-kalaMka 8 maMDapa keza mahA tApase, vidhavA kalatra AdarI rameM; chAyA nAma putrI tehataNI, mAta pitA mana ciMtA ghaNA. 9 A paNa de tIratha kIjiye, putrI kavaNa hAtha dIjiye? radane naDyA tApasa devatA, te karI kima ApIje sutA. 10 jehathI navi upaje vinAza, ehave eka dIse kInAza; IryuM vimAsIne yama kahe, sutA bhalAvI cAlyAM bie. 11 ati sarUpa dekhI raviputra, sA kanyAne kare kalatra, 1 dukhe karIne jItI zakAya tevo. 2 kAmadeva. 3 kAmadevanI viTaMbanA. 4 ijajata. 5 rAjA. 6 bhIlaDInuM rUpa dhAraNa karI. 7 caMdramAmAM kalaMka. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvi manA (287) jAra purUSanA bhaya mana dhare', teA tasa udaraja mAMhi dhare 12 snAna karI gaMgAmAMhi caDhDhA, nadItIra tasa mehule taDhA; vAyudeva sA vAtaja lahe, mitra agni AgaLa va kahe. 13 tava agni drupa mAMDayA ghaNA, keDA lIdheA chAyAtaNA; *vizvAnarasyuM mAnyuM anna, daye ramyAM yamathI papracchanna. 14 yamanI bhIti dharI sAnAra, agani rAkhyA te uttara majhAra; sAvaLI yame udara mAMhi dharI, jojo krama viDa'bata kharI. 15 mukha tetrisa kADI devanu, ThAma na jANe ke agninu; tava suraloka kolAhala thayA, iMdre samAcAra se lahyA. vAyu mitra tatakhiNu pUchiyuM, tiNi vRttAMta sakaLa prIyui; 16 IMdra kahe paragaTa kara zikhI, sakaLa leAka jima thAye sukhI. 17 pavane nija ghara teDayA Deva, bhAjana karavA saghalA deva. sahune mAna kriyAM ati ghaNAM, eka eka mAMDayAM besaNAM, 18 yamane traNya besaNAM dIdha, karajoDIne vInatI kIdha; udara mAMhi' che nArI je, iNe AsaNu besAre! teha. 19 yamadeve paNa kIdhu` timma, vaLI sAnAra vInave Imma; agni dharyAM te uttara majhAra, tene iNu AsaNu esAra. 20 te tiNa camanI draSTi vikaTTa, agni uttara kIdhA paraMgaTTa; te dekhI sura thayA haeNrANu, jama agnizuM mAMDu prANu, krUDa leine dhAyA jise, nAThA agni tihAMthI tise'; vRkSamAMhi* pe'| pASANu, parazAsina e ti kara jANu. 22 agni hajIlage jojo mile, 1degupala kASTa hutI nIkaLe; vigeAvana e manamathataNu, avara vAta zI kahiye ghaNI, 23 1 rAkhele purUSa. 2 jyAre. 3 tyAre 4 agnithI. pa guptapaNechAne. 6 agni, 9 peTamAM. 8 hairAna. 9 mithyAtvI vaiSNavI prathAmAM e hakIkata che. 10 patthara. 21 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 289 ) mukudarI-rAsa. bhRgu vaziSTha RSi vizvAmitra, atri parAsara pramukha vicitra; 'kadAhArI vana tapa kare, nArI IMkekI siva Are nardiSeNa muni ArdrakumAra, te sarikhA vezyA AgAra; madana mahAbhaDa mATe vIra, jana Anaka utAryeA nIra. maNi avasara suNo adhikAra, vasatapurI rAjA zrIsAra, OMarikuLakAzika sUra samAna, mati mehara tasataNeA pradhAna. 26 caMdradhavala senAnI nAma, kare viSama narapatinAM kAma; rAja purohita che suradatta, tehA mitra zeTha zrIdatta. satI zrImatI tehanI nArI, zeTha yadA cAle vyApArI; tadA purAhita mitraja bhaNI, dIdhe bhalAmaNa gharanI ghaNI. 28 anya divasa ma`dira suMdarI, cAlyA zeTha bhalAvI karI; kare purAhita nita sabhALa, eka divasa kIdhe citacAla. ra9 satI prate' prArathanA kare, tava zrImatI Isyu uccare; tumane ima kahevuM navi ghaTe, sadrathI raja kima xumaTe. 30 adhava jANI muja bharatAra, cAlyA bhalAmaNu Trui sAra; vADa cIbhaDAMne jo khAya, tAsa dhaNI kihAM parAve jAya. 31 kahe purohita beli ma ghaNu, rAkhI jANe ghara ApaNuM; tA tuM khela mAni mAharA, nahIteA ThAma TaLe tAherA. 32 satI vimAsI kahe bhAvajo, vahilA puharamAMhe Avajo; satASI ima vALye sahI, vAta senAnI AgaLa kahI. senAnI kahe suNa uchAhiM, nAma purohitanuM zyAmAhi; ane... huM vArIsa bhalI pare, paNa mujane teDA madire 34 suNI senAnI vacana rekha, satI vimAse aya' vizeSa; 24 25 27 1 kadanA AhAra karanAra. 2 kAmadeva. 3 zatrunA kuLarUpI ghUDane maMtra vagara sUrya sarakhA. 4 uDe. pa kariyAda kare. 33 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anItinI ApadA (ra9) kahe e bela nahIM tuma lAga, pANIthI kima pragaTe Aga. 35 senAnI kahe ghaNuM ma bhAkha, mujane saMtoSI ghara rAkha; satI kahe zuM kahI ame, bIje puhara Avaje tume. 36 tihAMthI pradhAnane kahe jaI, senAnIne vAre laI; muja ghara AvevA khapa kare, tava pradhAna INipare uccare. 37 senAnInuM kahyuM zuM gajuM, kahe te ehanuM paDAvuM che paNa sujane ghara teDe Aja,jimatuma sIjhe saghaLAM kAja. 38 satI kahe ema kArija sa, eNe bele pUrAM karyA, tuma mukhathI e huM nIkaLe, amRtakuMDaviSa kema UchaLe. 39 thANuM ma belisi kahe pradhAna, muja Ave vadhaze tuja *vAna trIje puhara Avaje sahI, rAjA pAse gaI Ima kahI. 40 rAta prate kahe vAre svAmi, pradhAna bole ghaNi virAmi, kahe che tuja ghara Aviza Aja, vArI sakhe te mahArAja. 4 rAya kahe sAMbhaLa guNapAtra, muja AgaLa maMtrI kuNa mAtra; ehane bhalIpare vAresi, paNa huM tuja maMdira Avesi. 42 mAharUM kathana kare ulalAsa, sukheM samAdhe rahe "AvAsa; satI kehe e zI vAratA, svAmi tuM parajAne pitA. 43 tAtadaSTi cherUchyuM phire, rasAtali jaga jAtuM zire; rAya kahe ma karelava ghaNuM, rAjA che parajAne "dhaNu. 44 kuNa uvekhe dhaNIvacanna, vaLatuM zuM kahe pAe mana; svAmi kiDAM vArU ame, ethe pura Avaje tume. 45 1 siddha thAya. 2 kharekharo ThArako vaLe-zAMti maLe eja bela nIkaLyo! 3 jhera. 4 rUpa ane zobhA vadhaze. 5 raNavAsamAM. 6 he dharmadhuraMdhara ! tuM prajA-raiyatane bApa gaNAya chatAM cherU zaraNe Avye A zuM bole che?! 7 lavAra. 8 mAlika-(vyaMgamAM). Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) . muramu darI-rAsa. 47 ima jA jA karI saMketa, madira jai vimAsyu* heta; pADAsiNa pAse che eka, tene ima zIkhavIe viveka. 46 cAra ghaDI huve nizi pAchalI, tava tuM ati raDatI AkulI; khaDakI mAhura ughaDAvaje, kuDA kAgaLa vacAvaje. tehune isI zikhAmaNa dIdha, ramaMjUSA mATI saja kIdha; teha mAhi* cyAra vakhArA che, ghari niciMta thaI beThI pache. 48 sadhyA havi sUra AthamyA, citta purohitane ati gamyA; vastrAbharaNu puSpa takhela, bhAga 'sajAI lAgye hAla. 49 AvI rahyA satI-maMdire, kare satkAra satI zubha pare; tiNi Apyu* te saghaLuM lIe, dAsI prati zIkha sive dIe, 50 bhAjana snAna sajAi karI, prahara eka rajanI gai kharI; eTale senAnI AvIe, pUravalI para vilAvicA. 51 snAna karI tiNi AvI khAra, vade purAhitajI che dvAra; satI kahe na lahu. kuNu kAja, senAnI AvyA che rAja. para tava dhrUjatA purAhita kahe, 'pracchanna karo rakhe muja lahe; B kahAM pracchanna karU hiMve kahe, A manusamAM pesI rahe. pUra tatakhiNa teNe kIdhu jAma; satI daye draDha tALuM' tAma; senAnI gharamAMhe lIdhe, navI sajAi vi tasa kI. 54 karatAM sakaLa sAI sAra, rAta mi puhara hue tiNi vAra; tava pradhAna puhutaeN AraNe, kuNa Avye senAnI bhaNe. 55 vaLatuM vade zrImatI nAra, pradhAna AvyA dIse bAra; e AvyA che kAraNa kaze, syu jANuM kAMi kAraNa hase. 56 tu vahelI mujane saMtADa, pache ehune mAra ughADa; 1 vAyadA. 2 paTArA. 3 khAnAM. 4 sAmagrI-joitI cIja. pa. pahelAnI peThe. 6 chupAvI desatADI de. 7 jyAre. 8. maja ta. 9 taiyArI. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAcAranI ApadA (rA) kihAM saMtADuM thAnaka nahIM, majusamAMhe pese sahI. 57 bIya vakhAre tiNi pesice, sA vaLI tima tAlaka daDha diye; pradhAnane maMdiramAMhe liye, bhagati kare tima kuDe hice. 58 cethe prahara padhAryA rAya, pradhAna vaLI peThA tiNi DAya; tRtiya vakhAre tAlaka dIdha, rAya prati maMdira mAMhiM lIdha. 19 kare bhagati rAjAnI vaLI, eTale pADesiNi AkuLI; AvI kAre kare pikAra, are ughADa bApa bAra; 60 samAcAra je tuja bharatAra, mAThe Avi che apAra; tiNa kuTuMba savi AvyuM milI, paDI bhUmi sAIma sAMbhaLI. 61 rAya kahe have karaNye kimma, maMjuSA mAMhe peThA timma; *tAlaka diye satI mana hasI, citta na ANe zaMkA kisI. dara ugyo sUra havuM parabhAta; zeThataNI huI saghaLe vAta; sagA saNujA huseka suNI, Ave AraNa kAraNa bhaNI. 63 *rAule samAcAra se hue, aputrIe vyavahArI mu; patehanI likhamI ghara ANiye, rAjA zodhA rANi. 64 rAya pradhAna na dIThA keya, senAnI ne purohita hoya; cyAre milI gayA kuNa kAma, e kAMI vAta viramI. 25 rANI kahe sevakane tAma, vege jaI kare e kAma; aputriyAnI likhamI jeha, rAyataNe ghara ANa teha. 66 sevaka zeDataNe ghara jAya, kaheM likhamI sAtI kuNa DAya; satI kahe maMjasa majhAra, likhamI sAMtI che bharatAra. 67 avara ThAma huM na lahe keI, maMjASA tihAMthI leI sAI; 1 maraNanA samAcAra AvyA che. 2 tALuM. 3 sUrya. 4 darabAramAM. 5 nodiyAnuM dhana navArasu gaNAtAM te sarakAramAM laI javAne badhAM rAjyomAM prAye TharAva hoya che. 6 ekaThI karI bharI rAkhI che. 7 bIjA ThekANAnI mane kazI khabara nathI. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rara) surasuMdarI-rAsa. ati apakarI sevake jANI, aMtaHpuramAMhi mehalI ANI. 68 rANI jANI ati dhanabhAra, harakhe hiyATyuM kare vicAra, rAjA Ave tava pehiluM, chAnuM kipi lauM vehiluM. 69 tAlaka prathama ughADayuM yadA, bAhira parehita pragaTa sadA dekhI rANI camakI ghaNI, kahe e zuM karaNI tamataNa. 70 hasI purohita kahe tiNivAra, tame AkuLa mathAe lagAra; tAlaka ughADo je che, mujane dUSaNa ke pache. 71 anukrame te cAra nIkaLyA, ane anya dvaSTa milyA, nIca joI rahA tiNi same, madana muhuta INiparinIgame. cha ati manathI te lAjyA che, teDAvI nArIe che; vasa deI parazaMsI kharI, ucchavi maMdire pahuti karI. 7 dina kese be hAratAra, puNya prasAde jayakAra; se vidyAdhara cite IsyuM, e nIpaje mujane tiryuM. chA cAra nArine kahe tame ghaNI, bhagati kare muja bhaginItaNuM hive dina cheDA mAMhiM bhihinI, nija maMdiri puhasi bApu. 91 prathama nArI vidyAdharataNI, bhagati kare surasuMdarItaNI, kaMta amAre je tuma "vIra, bAI tAsa pAse gaMbhIra. 7 vidyArUpaparAvattinI, tame zIkhaje SahattinI; bIjI bhagati karI tuma ghaNuM, kahe zIkhaje bAI tuma bhaNuM. chA vidyA vaLI adraSTikaraNa, je paratakSa kaSTasaMharaNa; 1 kazuM paNa-kAMIka. 2 kAma-kartavya. 3 deSa. 4 eka pachI eka. 5 mAhomAMhe-paraspara. 6 puNyanI kRpAthI. cha bhAi. 8 rUpa badalI nAkhavAnI. 8 doSane dUra karanArI. 10 keinI najare na AvI zake te. 11 harakata dUra karanAra. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimaLa mananI vaDAI (ra93) trIjI kahe paravidyA che, have te zIkhaje abheda. 78 zatahastI baLa ehathI thAya, te vidyA zIkheje mAya; cathI nArI zIkha eka kahe, satI bola cyAre saMgrahe. 79 (DhALa 15 mIrAga sAmerI, rUpe jIta ratipatI e dezI.) eka dine vidyAdhara vIra, bAI prati kahe cittathI dhIra, 'manakIra tuma guNa sahakAre bhame eka tuja viyeganuM duHkha ghaNuM, eka mukhe te kima bhaNuM, tujataNuM mukha dIThuM mujane game e. daiva viraha dukha pADaye, mana kahIM jIva ramADacce, namAvasya juhAra miseM zira kuNahine eka divasa ATalA tujata, bhagati kisI na karI ghaNI, navi suNI tuja vANI meM zubha pari e. tute sakaLa sibhAgaNI, puNya vAtanI rAgiNI, mAjaNa meM te mAnI bihanI eka tuM manathI nahIM Utare, tAharA guNa kima vIsare, muja sari thAze varasa samI ghI e. haMsa sarovara nahIM maNuM, bhamarAne phUlaja ghaNAM, surijaNa sumanasane saghaLe mile eka haMsA je sara cheDa e, te sarevarane kheDa e, heDi e haMsAnA guNa nahIM TaLe e. tumane kima kahiye jAo, sA rasanA zatadhA thAo, 1 bIjAnI vidyA nAza thaI jAvAnI. 2 bheda rahita. 3 so hAthI jeTaluM. 4 manarUpI pipaTa tamArA guNarUpI AMbA upara bhamyA kare che. 5 kayAM. 6 phUla-sArAM manuSyane. 7 taLAva. 8 badanAmI. 8 jIbhanA se kakaDA thAo. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (294). surasuMdarI-rAsa, umAhe milavA hue kaMtane e; tame jirNa bhUmi padhAra, tihAM yaza A5 vadhAraste, tAra sumati daIne kaMtane e. te huM benAtaTa jAI, tuja mUkI AvuM bAI, tame kAMI joIe te mAgI lIo e; satI kahe bhAI suNe, pAra navi tuma guNataNe, meM ghaNe kALa sukheM ahI Lio e. te prasAda tuma sahu, puNyavatI yAre vahu, huM kahuM te vidyA muja zIkhave eka Ara pUravalI kahI vara, zIkhave te vidyAdhara, suMdara upagArI pUraNa have e. satI tadA surasuMdarI, mekanAM mana sahayuM karI, khecarI pUje pAya nehaja dharIe, bAI vahilA Avaje, tuma baMdhava mana bhAvaje, kahAvaje sAMI amane suMdarIe. have vimAna se ApaNe, besArI thira cittapaNe purataNuM besArI vana AvIo eka satI tihAM mehalI karI, nija bhecana AMsu bharI, guNadhAra vidyAdhara ghari AvIe e. have satI surasuMdarI, nArI rUpaja pariharI, AdarI rUpa nirUpama narataNuM e; nagaramAMhi tava Ave e, ArAmika ghara jAve e, kahAve e nAma vimalayaza ApaNuM e. * 10 1 sArI buddhi. 2 maherabAnI 3 vidyAdharI. 4 baMdha pADI. 5 aMgIkAra karI. 6 mALIne ghera Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satya kaLAnI kadara. ( rahya) tehane dhana ketuM diye, sA mAlaNi harakhi hiye, rAkhiye ene ApaNe maMdire e; mAya karI thApI tasa, tihAM se rahIe vimalayaza, savi rasa tasa ghara pUre zubha pari e. 11 (DhALa 16 mI-bhANejane java rAja deIe, e dezI, gUTaka) se vimalayaza iti nAme, kuMvara rahyA maMdira tAsa; Ika dina kaLA tihAM prakaTa kare, ApaNAM lIla vilAsa. 1 vijaNe vijJAne karI, ApIe mAlaNa hAtha; 2sevana savAlAkha leI karI, vee mAlaNe sAtha. 2 ene e guNa bhAkhajo, dIraghakALI joya; vIMjhatAM dAghavara same, oSadhe na zamyuM hoya. jaI rAjamArage maMDio, ArAmikAe sAya; sAMbhaLI mUla atala tava, 'upahAsa kare sahu keya. 4 saMdhyA same vyavahArIe, guNa parikSAne heta; kiMjaNe maMdira leI gaye, "suta regane saMketa. tatakALa tehanA vAyathI, jvaradAva pAme chazAMti, savi mUla mAlaNane diyuM, guNa lahI tAsa ekaMta. 6 so kiMjaNe jaI rAyane, vyavahAri bheTi kIdha; guNa suNI rAjA raMjiye, kahe tuja prati kuNa dIdha? 7 mAlaNa kahethI meM lIo, "sAMprata teDI rAya; bahu mAna deI pUchIyuM, viMjaNa utapati DAya. 8 sA kahe muja ghara AvIe, paradezathI nara eka; savi guNa kaLAe alakaryo, te lahe sakaLa viveka. 9 1 mAtA. 2 mahera, 3 baLatarAja karanAre tAva, 4 mAlaNa, 5 mazkarI, 6 putra, 7 zAMti. 8 teja vakhate. 9 sahita zobhatA. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 296). surasuMdarI-rAsa, bhUpa sukhAsana makalI, belAviye nija pAsa; se karI jalece bheTaze, rAyane maliye uhAsa. guNa pUre ati vijJAna tehanuM, kaLA dekhI sAra; raMjIo rajA Ima kahe, vara mAga tuM suvicAra. 11 savi aratha pUraNa mAhure che, tuma prasAde deva; nRpavacana niphala navi hoye, vara yAca mana rUci hava. 12 dataNi vimAsI mana ApaNe, mAMDavI mAMgI lI; te nagaramAMhi dina zeDale, jaza have tAsa prasiddha. 13 AvAsa rAjAye diyA tihAM, rahe mananeM raMga; sevaka sakhAIA rAkhiyA, cAle caturImAM caMga. 14 cAcaka prati bahu dAna de, kIrata kare vistAra; ati sukha nizi dina atikameM, jinadharmathI jayakAra. 15 arihaMta dhyAna hiye ghare, pUjA kare traNavAra; jana mAhe yaza vAge ghaNe, sahu kare chaykAra. 16, (DhALa 17 mI-dezI cepAinI) pUrava vAtacita saMbhavI, "anucara savi mehatyA zIkhavI; paradezI vyApArI jike, nagara ApaNe Ave tike. muja AgaLa te saMbhaLAvaje, pache dANu tehanuM vALa; INi pari kALa game mana rULI, vAta eka sAMbhaLaje vaLI. ehave eka nagaramAMhe cera, gharaghara prati paDAve sera; kare upadrava ahanizi ghaNuM, dukhI thAye jana nagarItaNuM. : rAti bahu 'bbArAva paDe, dhAe bahAra paNa "kara navi caDe paDatuM vajAvie ImanaranAtha, jake cAra Ape muja hAtha. 1 pAlakhI. 2 varadAna. 3 kRpAthI. 4 vicAra karIne. 5 nekara-dAsa 6 piokAra. 7 tophAna-harakata. 8 buma. 8 hAtha 10 DhaMDhero piTavarAvyo. 11 rAjA. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAnA pratApa ( 297 ) te je mukha mAge teDu dIuM, koTavALa tava jhAle pIyu'; te sa"bhaLI cAra gahagA, rUpa pheravI caTe gaye. mAMDa leAkane pUche vAta, cAra kare che bahu utapAta; ke| tasa vArI na sake krise, kATavALa have sahI vArase. 6 ima mana mAMhi karI upahAsa, rAti koTavALa AvAsa; kADhI gayA tura Mgama ratna, kAI karI na zakayA tasa yatna. 7 koTavALanuM bhAgu' jora, harakhyA ghaNuM hiyAzyu* cAra; 9 11 bIje divase pradhAne chaLye, niruNI cera hiyAstu' 'hukhyeA.8 tava pradhAne khapa mAMDayA ghaNA, paraghA siva teye ApaNA; nAkAM bhArI nagarI Ara, DerA dei beThA tiNi ThAra. rUpa mahiyArInuM karI cAra, mahI klyA mahI yu karatA pasAra; kuMbha mAMhi. je madirA bharI, pradhAna AgaLa tava UtarI. 10 tava pradhAne mahI levA tyAMhi, sA elAvI DerA mAMhi; mahiyArI madirA keLavI, pradhAnane pAe bheALavI. caMdrahAsa dirAmada caDayA, thai aceta se bhUtala paDiyA; cAra kAja hiDa hilI paDI, te pradhAna paga sAthe* jaDI. 12 hAthe pahirAvyA dasakalA, mahitA nidrAmAMhi ekalA; poDhayA ThakurAi bhAgave, taskara murhuta ghaNu* nIgame. suDayAM aradhAM dADhI mUcha, laghu vaDanIta kare mukha lUche; sukha Upara mehule '.pagatrANa, paNa seA na lahe kAMi ajANu. 14 niza dina khAve pIve joi, jene nirati11 virati nahIM koi; tehataNAM phaLa ehavAM laDI, virati vivekI karo sahI. 15 vastra zastra viSNu maMtrI thayA, cAra ApaNuM madira gayA; 19 C 1 rAjI thayA, 2 baMdha pADI zakatA nathI! 3 khIDuM jhaDapyuM, 4 malAyA, 5 ma detA, 6 dArU. 7 heDa gunhegArAnA pagamAM paDerAvavAnI. 8 hAthakaDI. 9 cAra. 10 jutAM. 11 tRpti. 13 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (298) surasuMdarI-rAsa, prabhAti A rAjA tihAM, sevakane kahe maMtrI kihAM. 16 maMtrIsvara mahAArI deI, sevaka kahe DerAmAMhi joI kapaTa ceranuM rAjA kahe, evaDI vAra sUI kima rahe. 17 mAMhi jaIne joyuM jiseM, pradhAna tiNi pari dIThe tise; tava pradhAna hAkio bhUpALa, dhiga tuja prati kahi diye gALa. 18 sAvadhAna te hue jAma, pari potAnI dIThI tAma; adhevadana tava nirakhe seI, khaDahaDa hasuM leka saha ke I. 19 nRpa vilA thaI maMdira gaye, rAte jAte nabatI rahe, jANuM cAra vAta e kharI, cerI go rAjakuMarI. 20 pitakAra aMtaHpura paDaye, cAra hAtha kehane navi caDaye; rAya prate dukha lAge bahu, ciMtAtura thaI beThuM sahu. 21 paDaha chakhe vezyAye vaLI, cerataNuM te pUgI parULI vaidya rUpa karI A tihAM, maMdira vezyAnuM che jihAM. 22 kubajA dAsI vezyAtaNI, vaidya rU5 re Ima bhaNI; tujane suMdara karUM bAyaDI, kSaNa mAMhiM TALuM kuba. 23 Ima kahI cUkyA kaDe prahAra, kubajA sarala thaI tiNa vAra; gaI vezyA ThakurANI pAsa, belI ehave vacana vilAsa. 24 svAmini satya vAta avadhAra, vaiidya eka AvyuM che bAra; te vidyAe pUro bharyo, sarala deha tiNi mAre karyo. 25 dIThI vAta sakaLa sA kharI, vaidya bolAvye Adara karI; vezyA kahe chakRpA mana dhare, mujane bhayavana vaya kare. 26 vaidya kahe e che pAdharuM, havaDAM tujane tarUNI karUM paNa eka satya vacana avadhAra, jaI bezo eraDA majhAra. 27 orA mAMhiM jaI beThI veza, vaidhe vaLI tihAM kIo praveza - 1 lalakAryo. 2 nIcuM maha rAkhI. 3 udAsa. 4 cokI upara 5 AzA. 6 sIdhI. 7 dayA. 8 kabula kara. 8 oraDAmAM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAnuM sAmarthya. (ra99) karI ArAsabhI vidyAbaLe, bAhira AvI be chaLe. 28 kAle prahara divasa java caDe, tihAM lage tAlU dIuM eraDe; prahara ATha ughADe che, vaLI vaLI zuM kahIe mukhe. 29 kathana eha karyo kAminI, yavana lahise tuma svAminI, gaye cora INipari Thaga karI, tava te veza vigUtI kharI. 30 prabhAte nRpa pUche ghara jaI, kahe re vezyA pakethe gaI; dAsI kahe pUrava adhikAra, nRpa kahe juo ughADa bAra. 31 bAra ughAta jiseM, mAMhiM rAsabhI dIThI tiseM; te dekhI nRpa duHkhuM bharyo, cere vaDe vigaNe karyo. 32 ehanuM kuNahe na lahyuM heta, INi core sahu karyuM phajeta; vilakhe thaI maMdira AvIe, paDaha praDha vaLI vajAvIe. 33 cera prate vaLI kADhI diye, aradha rAja se mAharU liye, tehane paraNAvuM dIkarI, e muja vAcA suNajo kharI. 34 cerataNuM mana maTI bIhIka, paDaha chabe nahIM ke sAhasIka; jana savi ANyA melI rahyA, tava mAMDaviye ANI dayA. 35 vidyAbali surasuMdarI jeha, vimalayaza mAMDavI te bhUpasabhAmAM bIDuM dharI, A nija maMdira paravarI. 36 te tenA sevaka kahe hava, amane Aja zIkha dIe deva, paDaha chagyuM tame kAM rAyasabhA, cAra eha karaseM rAsabhA. 37 bIhIke parikara chAMI gaye, mAMDavIe ekAkI rahyA sAdhI vidyA be tiNa vAra, eka adraSTIkaraNa udAra. 38 bIjI paravidyA chedanI, rAte dIvI kIdhI ghaNuM; bAra ughADAM mehalI karI, rahe ekale dhIraja dharI. 39 1 gadheDI. 2 kapaTathI. 3 ghaNiyANa. 4 vagevANuM. 5 kyAM. 6 jabarI pratijJAvALe. 7 jhIle nahIM. 8 maMDaLa-parivAra-pAsenAM mANaso. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (300). surasuMdarI-rAsa, A cAra na dIThuM kAMI sevana piTa dharI ziri seI; lakhamI sarva laIne vaLe, mAMDavIo keDe nIka. 40 nagara bAhira eka vaDa che (ra, te zAkhAye vistara bhUra; tehane mULa 2vivara Ika joI, te madhye bhUmi gRha joI. 41 teha cira rahyAnuM ThAma, A tihAM karI nija kAma; tasa keDe mAMDavIo gaye, I cere A janavi laghA. 42 zilA deI meTA bAraNe, "rAjasutAne taskara bhaNe; tuM kaheti mAMDavIe jeha, mAharI sAra karesi teDa. 43 tene huM AvyuM chetarI, kisyuM vimAse have suMdarI; have tuM muja paraNe nahIM kise, mAMDavIo kihAMthI Avase. 44 kuMvarI kahe A jIvita maraNa, mujane mAMDaviyAnuM zaraNa; suNa cera kedhAkula bhaye, prahAra melavA ubhe thaye. 45 je hatI zatahastinI hiM, te vidyA samarI manamAM hiM, tava mAMDavIe vAcA bakI, sAvadhAna thI re pAtakI. 46 suNa sAda citta camake teha, muja maMdira Ave che eha; jhajha karavA uTho jAma, mAMDaviye so bAMdhe tAma. 47 bAhu vica cAMpI laI nIkaLe, kumarIteNe mane ratha phaLe; ha te rAjasabhA duHkha dhare, mAMDavIAnI sari kare. 48 mAMDavI navi A kisaeN, sahI cere se haNiye hameM; mAharA nagarataNuM AbharaNuM, eha sAthe AMgami maraNa. 49 1degcitA racAvI nagarI bahAra, mAMDaviAnA guNa saMbhAra; kare kASTabhakSaNa rAjAna, sakaLa leka dukha dhare asamAna. 50 1 piluM. 2 pilANa. 3 sUIrUM. 4 jANavAmAM na Avyo. 5 rAjakanyA. 6 bahAra-khabara. 7 krodhavaDe khUba tapI. 8 phikara8 bhUSaNa-ghareNuM. 10 he khaDakAvI. 11 baLI bharavAno nizcaya. 12 bahuja Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDAnI laDAI ( 301 ) eTale cAra prate laI tihAM, mAMDavIe A nRpa jihAM te dekhI rAjAditaNuM, harakhe hiyuM ullameM ghaNuM. 21 suNI sakaLa takara vRttAMta, nRpa kahe ehane ANe aMta; mAMDavIo kahe sAMbhaLi saMta, eha cAra che vidyAvaMta. para ehavAne kAM mAre deva, ehanI tame vadhAre heva; Ima kahI mehalA jIvate, dIo dravya je jehano hate. pa3 rAjasutA mAMDavI prati, pRthivipati paraNAve hite aradha rAjya vahicIne houM, puNyataNuM phaLa tihAM pragaTIuM. 54 cAra prati deI upadeza; TALe cerIta kaleza A nRpane sevaka karI, mAMDaviyA kIti vistarI. papa anya divasa e amarakumAra, surasuMdarIta bharatAra; vividha vastu bharI vAhaNa bAra, A benAtaTa suvicAra. pada seTi laI rAjAne mi, mAMDavIe se nija pati kanya; nija sevakane kahe sAMbhaLo, ehanI vastu mAMhiM AmaLe. 57 pADI cheTe nRpane kahI, pAsi mAre tyA sahI; teNe sevake so pari karI dIdho mAMDaviyA kara dharI. 58 nija ghara vastu bharAvI tAsa, gatire dIdhe jima dAsa; sevakane kahe mAre rakhe, bIhAvaje ghaNuM peri mukhe. 59 dina dina prati bihAve Ima, have jIvate chUTe kimma thAo zira parU corI karI, vAta vaNikanI jANa kharI. 60 eka dina piTa paDaye prAsaka, UThI na sake te tihAMthI ke pApe mUcha thaye aceta, kIdhe zIdake saceta. 1 bele vacana IsyAM mukhe dIna, huM chuM prabhu tuma AdhIna; mayA kare muja Upara svAmi, rahuM jIvate tuDhyAre nAma. dara 1 bezuddha, 2 rIbAte. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (302). surasuMdarI-rAsadayA kare dekhI rIte, savi leI mehale jIvate mAMDavIo kahe sAMbhaLa sAca, te tuja mehaluM sahI e vAca. 63 je te savi mehalI pApalAM, elAse mAharAM pagataLAM; savAzera ghI avaTAsi, tatakhiNa huM tujane cheDesi. 64 zeThaputra kahe puNya mile, ghI avatADuM tuma pagataLe; mAMDavIe mana ketuka dhari, svaccha pacheDI oDhI karI. 65 piDhe palthake jaI jAma, so pagataLAM lAMse tAma; pahara eka be mAhu thAya, teNe ghI avaTADayuM na jAya. 66 te tiNi IsuM vicAryuM matuM, ghI pIne rAkhuM dIsatuM; jAyuM e che nidrA mAMhiM, ghI pIvA lAge uchAhiM. 67 tava mAMDavIe jhA tAma, kapaTI bhaluM kare che kAma; cArI zIkhe laghupaNathakI, hajI Teva na gaI pAtakI. 68 amasuM keha karI navanavA, tuM vaLI zuM hIMDe chUTavA; have mUkate AhavA samma,te Ima suNI paDio vaLI timma. 29 tehane vaLI vaLAvyuM ceta, pUche savi pUrava saMketa, janmabhUmikA kuNa tujathakI, tAhare nArI che ke nathI? 70 tava kahe aMgadeza abhirAma, caMpApurI prasidhyuM nAma; zeTha dhanAvaha ne putra, rAjasutA mAharI kalatra. 71 jalavATe cAlyo vyApAra, mu nuM prema dharI sA nAra, jakSadvipa lage AvI sAtha, tiDAthA viraha kIdhe jaganAtha. 7ra kahe mAMDavI vade hue jinuM viraha have te kAraNa kisyuM; tatakhiNazeTha putra gahaba, gadagada svare bole dukha bharyo. 73 kumara kahe meM kIdhuM pApa, te suNatAM have saMtApa; niraparAdha niramAnuSa jihAM, meM sUtI meDalI sA tihAM. 74 1 sApha-dhoyelI, 2 palaMga. 3 prathamanI vAtacIta 4 vahU 5 gagaLo thaI. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva kRtyane pazcAtApa, (33) ekalI choDI meM bAlikA, janama lage rahI sA kAlikA pApa udaya te AvyuM Aja, sakaLa gamA lakSmI lAja. 75 mAMDavIo kahe kise kumAra, tihAM tuja nAva dayA lagAra? vaLatuM vALI bela navi kahyA, gADuM rUdana kare tihAM rahe. 76 mAMDavIo kahe rete rahe, tehane samAcAra ke kahe, teha prati tuM ye guNa kare, kete harakha hiyAmAM dhare. 77 kumara kahe meM mahA ajJAnI, te bApa taja tihAM rAnI; have evaDuM puya che kihAM, samAcAra ehane lauM IhAM. 78 kahe mAMDavIe IhAM kadApI, sA tuja pAsa Ave Api, tuja ullaTa hoya ketI sIma, sAcuM navi bole te nIma. 79 vAra vAra DhuM pUcha iza, te ulaTa jANe jagadIza sA vallabhA IhAM je miLe, te muja sakaLa manoratha phaLe. 80 mAMDavI maMdira madhya jaI, surasuMdarI svarUpe thaI sAre aMga sakaLa saMgAra, AvI pAse nija bharatAra. 81 khI harSa kuMmarane hue, viNa jJAnI ke na lahe jue AnaMdAmRta samudra agAha, cA lecanapaMtha pravAha. 82 tava kumarI pUche vRttAMta, kahe ApaNuM prati savi kaMta; puNya prasAde sIdhAM kAja, sAta kevae lIdhuM rAja. 83 mira kahe meTuM tuja puNya, tAharUM jIvita jaga dhana dhanya; evaDAM vighana thakI UgarI, satI ziromaNI suMdarI. 84 meM aparAdha karyA tuja jeha, mUko savi vicArI teha; have rakhe saMbhAre seya, sajajana durjana nAva hoya. 85 1 dhana ane Ijajata be khoyAM. 2 bahuja 3 maryAdA 4 sogaMda che. 5 AnaMdanA amRtane apAra dariyo AMsupe AMkhonA rastethI cheDo. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surasuMdarI-rAsa. ( duhA, ) . je sajana te sajjanAM, je se sAvAra; ama na hAye lIMmaDA, jo jAti sahakAra. 1 ( sArI ) agarataNe anusAra, pIDhatAM piramala kare; te sajjana sa`sAra, joyAM je viralA maLe. ra ( duhaiA ) cadana AArasiye ghasyuM, pazmila pragaTa karata; kSudaDa vaLI pIlatAM, amRta rasa Apata. agni sAtha pakacana dhamsa, azvII Upamaka ti; tima uttama ati duhaeNbyA, niya guNa navi mukati. 4 ( cApA ) ( 304 ) kahe suMdarI svAmI sAMbhaLe, me mana 'pi dharyAM AmaLe; tumasuM 8vinaya kIdhA jeDa, karoDIne khAsu teha. muja vItaka je nItuM ghaNuM, te savi 1 dUSaNu karmahataNuM; nahIM ke tihAM tumAro vAMka, karma na chUTe rAya ne rAMka. 87 enAtaTa narapati guNapALa, suNI vAta AvyA tatakALa; acaraja satIciratra sAMbhaLI, narapati guNu gAve vaLI vaLI. 88 sutA ApaNI guNamajI, amarakumarane dIdhI pharI; atiutsava narapati so kare, maMgalIka puNye vistare. 89 ( duhA.) puNye paramAnada pada, puNye lIla vilAsa; puNye pRthvIpatipaNuM, puNye pUge Aza. 1 AMkhe. 2 kAikaja. 3 sugaMdha. 4 zelaDIne sAMDhA 5 seAnuM. 6 5AtIkA guNu. 7 aTaza. 8 beadabI. 9 kSamA mAgu chuM. 10 doSa. 86 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punya prabhAva. puNye pAtaka 15rajaLe, puNye TaLe viyeAga; puNya bhalAM puNye mile, puNye sujana-saceAga. puNye grahapIDe nahi', puNye putra 'vinIta; mitra vaDAI puNyathI, puNye parighala ravitta. puNye yaza jaga jhagamage, puNye sa'padmazreNi; surasuMdarI satI prate, puNya phaLe pari aNui. (DhALa 18mI-manahu manAratha pUti zrIRRsahesara kerI-edezI) satI zirAmaNI sA surasuMdarI, samajAve zubha vANI; vidhana viyeAga vilaya gayA, je mujane navakAra pramANi. 1 seAbhAgI zrI navakAra ArAdhA, paratakha tAsatAM phaLa pekhI; sakaLa padAratha sAdhe, rAjAdika savi sAMbhaLI, sAcA zrI navakAraprabhAva; ( 305 ) anizi ekamanAM ArAdhe, isa'sArasAgara nAva. sAbhAgI. 2 amarakuvara se| suMdarI sAthe, sukha legavatAM sAra; divasa keTalA tihAM anukramI gayA, kahI nRpane' suvicAra sA. 3 mAtapitAne milavA kAraNe, utsuka ame ati jaiye; jo Adeza aai pRthivIpati, tA capApura jaiye. se. 4 zaya kare mekalAmaNu meTI, Ape aratha bhaDAra; gaja ratha azva bhUlika "pAyaka, vastu vividha pari sAra. se|. 5 surasuMdarInA guNa saMbhArI, rAjA rUdana karati; nagara amArU' sukhiyuM kIdhuM, te kema visarI ja'ti. seAbhAgI, 6 rAjAhika puraleAka saghAta, surasuMdarI mAkalAve; aradha rAja parivAra peAtAne, ApaNe sAthe calAve. seA. 7 1 namanatAvALA, 2 lakSmI-vaibhava. 3 nAza pAmyAM. 4 sa sArasAgara pAra karavAne jahAja samAna navaphAra che. pu pedala. ' hakIkata, 4 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 306 ) surasu darI-rAsa sA. 8 Rddhi sakaLa DhAi suMdarI sAthe, cANye amarakumAra; cArDa dina capApurI pAmI, rAye suNyA adhikAra. nRparipumardana zeTha dhanAvaha, nagara zaiAbhAvi racAve; gharaghara tArayA tAraNu guDI, sAddhamAM kumarane Ave. seAbhAgI. T mAtapitA ne sasarA sAsu, sajana sahukA miliyAM; sukha vilaseM sahu maMdira ApaNe, puNye vachita phaLiyAM. se|.10 ( DhALa 19 mI--rAga-kAnahI. ) eka dina purhutAnagarIne' vana, jJAna dhare RSirAyare, rAcasaparikara zeTha dhanAvaha, vakriyA jaI pAyare sUrivara dezanA diye, sudhArasa sabhAre re; sAdhu sukhe' jinavacana zravaNuM, aMga bIjI dhArere. jainapravacanataNI zraddhA, tRtiya aMga vicAri; khaLa pragaTavuM dharmakAriNi, 'turIya 'ga uddhAra. parama cyAra aMga caturAM, ahu durlabha dekhIre; viSaya-rasa vAhyA vicakSaNa, ma nAkheA uvekhire. vinaya mULa dharma-suratarU, thaDa yAmaya sArare; AANu zrI jinarAjakerI, pramaLate vistArare, dAna zIla tapa ane bhAvana, cyAre zAkhA vRddhare; satare bhedde zuddha saMyama, sA prasAkhA kIre. bheda zrAvaka viratikerA, teha patra pavitrare; aMkura samakita jJAna cAritra, taNA bheH vicitra re; sUri0 7 zama sudhArasa sIMcI surajana, jima laheM se vRddhi; krodha davathI yatana karatAM, diye sakaLa samRddhi, sa sUri 8 sura narAdhipa bhAga ceAgA, puSpa ehanA DAyare; sUra 24. 3 * 4 1 ceAthA aMgamAM. 2 pAMca iMdriyanA viSaya rasamAM rasakhasa thayelA, sa. pa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava vRttAMta ( 307). amalavaMza padavI acaLa phaLa, sevatAM de soya, sUri. 9 eha dasa date durlabha, tame lA aravRkSare; have mithyAtasaMgajathI, yatana karaje dakSare. sUri0 10 dharmathI mata caLe dhIrA, dhyAna dhare navakArare, satI surasuMdarIke re, sAMbhaLI adhikArare. sUri 11 nRpa purIjana sabhA sAnidhi, sUri zrImukhe joya, surasuMdariye zIla rAkhiyuM, kahe vyatikara sere. sUri. 12 nija sutAnuM caritra nisuNI, bhUpati pUcha marmare sutA gatabha kaho bhagavana, kisDa kisyuM vikamare. sUri0 13 gurU kahe hue pAchile bha, sudarzanapura svAmi, ra5 vallabhA tehanI, revatI Iti nAmIre. sUri. 14 eka dina se pati priyANyuM, jaI rame vanamAMhire, revatI sAdhu eka pratimA ubhe pekhIo tarUchahire. sUri 15 jUranRpa kahe bhale e muni, ra ekaNi sthAnika rANI kahe tava tAma sAcuM. vacaNa eka sumAnI. sUri0 16 dhyAna e kSaNamAMhiM cUke, pArakhuM juo Amare, hasAmasiM muhapatI e, liye rANu tAmare. sUri0 17 dhyAna cUkavavA muninuM, vigayuM ghaDI bArare, rAya kahe hive mehala hasuM, e bhale aNagArare. sUri. 18 dhyAna pUraNa karI se muni, kahe dharma vicAra, sahI se daI jaNa munine, diye zuddha AhArare. sUri. 19 Ayu pUraNa karI anya dina, ucita sAdhI-dharmare; aNa Aye seI pAtika, lahe suragati zarmare. sUri. 20 zUrapa te zeThane suta, revatI tuja bALare; sAdhu saMtApio sAmasiM, lahe dukha vikarALaze. sUrI. 21 1 sAdhu 2 vyAjabI-yogya. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 308 ) surasuMdarI-rAsa sAdhu mukha bhava pUrava carita, sAMbhaLI naranArI, lahI jAtIsmaraNa RSine, kahe mahA muni tArI re. sUrI22 (DhALa ra0 mI-rAga dezAkha dhanyAzrI) sAMbhaLa sahI gurUdezanA, OM jIva bhadraka caMga; samakti zrAvakavrata dhari, ke kare mahAvrata raMga. ke virati zakati Adare, ke AkhaDI liye nIma, ke bhAvanA bhAve bhalI, ke uccare tapa sIma. laI yAcita lAbha maMdiri, ApaNe sahu jAya; surasuMdarI se amarakuMvara, prIchavI mAyatAya. be vayarAgi pUriyAM, saMyama gheM gurUpAsa; duSkara mahA tapa Adari, chedIo karma-karAsa. kevaLa lahI mugati gayAM, tithuiM lakSyAM sukha anaMta, guNavaMtanA guNa sAMbhaLI, 'mana meda dharajo saMta. zrI vRddha tapaga che rAjiyA, dhanaratnasUri sucaMda; tasu pATa dIpaka dinakarU, zrI amararatna sUrija. tasa gaNavibhUSaNa gaNapatI, bhAnumerU paMDita bhANa; sUrIza zrI dhanaratnakerA, ziSya sakaLa sujANa. gurU sahedara tasuta| zrI-teja ratna guNavaMta gachapati paTedhara pragaTa zrI devaratnasUri jayavaMta. tasu ziSya nayasuMdara kahe, sAMbhaLo sAjaNa sAtha; arihaMta deva ArAdhiryo, viDuM bhuvanakere nAtha. zrI sAdhunA upAya vaMdIya, nadIya na je prANuM Apa; pArakA deSa ma uccare, kAM kare saheje pApa. puThaluM paNa mata vAvare, mana dhare Agama bela; dUSaNa nidAtaNa nALa jama thAo niTeLa. 1 manamAM AnaMda. 2 sUrya. 3 paga-caraNa ddha tathA sAMbhaLI. taNi lA karA Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha prazasti, (30) saMbhaLI pravacana sahe, kAM rahe kadAgraha pUraka saMgraha sakzaNa pArakA, sAra kAM nAkhe dUra. parayaza haNajo tehanA, dehanA harIA prANa; nahI nahu bhalAI ema kharI, mukhe kare Apa vakhANuM. 13 saMsAra nirakhe svama sarakhe, khare para dharma samakita tatva ArAdhaje, sAdhaje zivapura-zarme. sadaya kAje hRdaya jANa, prANI-gaNa pari pALa; satya bhASA rAkha thApaNa, catura cerI TAla. para ramaNi raMge pApa saMge, aMge avaguNu mANuM, sateSa vRtti zuddha citte, pUre puNyaha khANa. AvAsa rAsa vilAsa jAsa, kanaka kAmini kaMta; eNe dhyAne mana mehi rahyA, je lahiyA vAra anaMta. 17 ema lahI sUvuM karI vidhuM, puNyapaMthe citta saMpadA sArU sagaNa vArU, vAvare kara vitta. 18 arihaMta pUcha. ma rahe mUMjhI, aratha sAro ApaNA prahasane uThI de tUThI, pUrI harakha hiyAtaNuM. seLachiALe varaSa vArU jeTha zudi tradazI, teNe divase uttama uDu vizAkhA, siddhi mana hasI. 20 e varata kIdhuM sAra lIdhuM puNyanuM paNuM jeha, surasuMdarI guNa sAMbhaLI, anumodaje sahu teha. 21 e sAMbhaLe sukha Upaje savi jAya pAtaka pUraka kara jeTha kavi nayasuMdare, ema bhaNe AnaMda pUra. iti zrI surasuMdarI satI rAsa samApta. * 19 1 jinapraNita Agama-zAstro. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAna vAcaka megharAjajI viracita. naLadamayati-rAsa. vastunardezAtmaka-maMgalAcaraNa, (rAga geDI-siddhAratha nRpatikuLe-e dezI.) nagara nirUpama rAjapure, zrI vizvasena nari; avikA rANuM uravare, AvyA zrI zAMti-jikuMda. (2Taka-harIgIta jevI cAla ) jiNuMda savaThTha vimANu hutI bhAdrava vadi sAtame, cavI jeTha vada terase jamyA ucchava hue anukrame; dikSA jeTha vadi caudaze piSi nomI zuda thayA kevaLI, makSa jeTha vada terasa divase puhatI savi mananI jarULI. 1 (DhALa prathamanI peThe.) jIvadayA pALI kharI, puchavabhavaMtara jeNe cakavati jinavara rAjiyA, padavI lIdhI teNe. (traTaka pUrvanI peThe cAla) teNe padavI deya lAdhI zAMtinAtha jisarU, zAMti kIdhI garbha te abhinave jaga suratarU seva karatAM jehanI saMpadA paragaTa huI, devI davadaMtItare ApadA re gaI. 1 sarvArtha siddha nAmanA pAMcamA anuttara vimAnamAMthI. 2 cavana kalyANaka manAvI. 3 AzA. 4 pUrvabhavanA aMtare eTale ke trIjA bhavamAM megharatha rAjAnA samaya pArevAne prANu sATe abhayadAna ApIne. 5mane hara kalpavRkSa jevA jaganI aMdara che. 6 damayaMtI rANI. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha pIThikA (311) (kavizana-DhALa nI paDe.) kavadaMtI kahe kuNu huI, ye karame dukha pAmI zILaratna kema pALiye, prasanna hue kima svAmI. (traka-pUrvanI peThe cAla). kema addhi samRddhi pAmI rAya naLa zuM bahupare, zILA pavitra vicitra pALe jAsa karati vistare; e carita atihi sujANa guNiyala sAMbhaLe Adara karI. vighana vAre vAre vAMchita uMgha ALasa pariharI. canhArabha. (DhALa bIjI-zrI jinavadana nivAsinI-e dezI.) jaMbU dvIpa dakSiNa dize, bharatakSetra suprasiddha nagara nAma saMgaravAse, bahu dhane karI samRddhAze. catura sujANa sAMbhaLe, supurUSakerAM caritrere, ziyaLa dhare tame jarUaDuM, jima hue aMga pavitrere. 2 gaDha maDha maMdira vADi bahu, uMcA jinaprAsAde re, leka tihAM sukhiyA vase, ghara ghara ucchava nAdore. catura. 3 rAjya kare tyAM rUaDe, mammaNa nAma narezare; "ya gaya ratha likhamI ghaNuM, bahu nRpa mAne Azare. 4 vIramati "gharanuM varNa, paTarANI guNakhANire; zALa zobhAgiNi suMdarI, amRta madhurI vANire. catura. 5 (deharA). sugurU samIpe jIvaDA, je navi suNe vakhANa puNayaha pApa paTaMtare, kima lAbhe 1degniravANu! 1 brahmacaryavrata 2 sAruM. 3 jinamaMdira. 4 rAjA. pa ghaDA. 6 hAthI. 7 AjJA. 8 strI-vahu. 8 aMtara-mukAbale-bhijatA. 1. mokSa. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra). naLadamayaMti-rAsasuNatAM saMvara Adare, prazame sayaLa kaSAya; mUrakha te paMDita have, bIje nathI upAya. janama niphaLa sahI tehana, paviphaLa huA tasa kAna, zrIjina-bhASita vacaNAM, na suNyAM "abhiya samANu. tiNe rAye nahu sAMbhaLe, kahiye sUtra-vicAra; tiNa kAraNa pAradhi gaye, meLi bahu parivAra. viramatizuM parivaryo, rAmati rame aneka; mAraga hAme Avate, dITha munivara eka mArage munivara je mile, vAMdI je karajoDi dharmalAbha vaLate diye, sIjhe kAraja keli. viNa rAye mUrakhapaNe, azukana citta vicAra, sAtha vihI saMtApi, munivara 13ghaTikA bAra. (DhALa 3 jI-dulahe narabhava pAmiya-e dezI.) sAmyavadana kaSi nirakhiye, hiyaDe naravara harakhiye, parakhiye sAce munivara e sahI e, pUche nRpa naSi bhAkhone, AvyA kihAMthI dAne, Ane ja IhAMthI kihAM vahI e? aniyata vAsi biSi vade, jAuM yAtrA aSTApada, 16unama sAtha viho te karyo e dharma kAje bahu ja aMtarAya, sAMbhaLa he meTA rAya upAya dharmataNe meM aNusa e. 1 AvatAM pApone rokanAra tatva. 2 zamAvI de. 3 krodha-mAnamAyA-lobha Adi 25 kaSAya. 4 niSphaLa. 5 aphaLa.6 amRta jeva mIThAM. 7 kaI vakhate paNa 45 Agamane vicAra sAMbhaLyo nahato 8 zikAre. 8 ekaThA karI. 10 apazukana. 11 saMgAtha che 12 ghaDI. 13 zAMta-mukha. 15 ahaMkAravaDe karIne. 16 aDacaNa-vina, Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama karaNIthI thatA lAbha. (313) rAyaraNa be pratibuddha, pAya lAge thAI zuddha, vizuddha manazuM ghera te gayAM eka azanAdika munine diye, dharmavacana munithI liye, zuddha hIe zrAvaka zuddha bihu thayAM e. trASi paNa aSTApade vahiye, vIramati bhAva umahiye, sahI thaye sAnidhi zAsanadevane e; jAtrA karI jinane zIze, tilaka caDhAvyAM cauvIze, jagIze puhatI ghara harSita mane e. (deharA ). rAyaraNa mana bhAvazuM, pALe zuddhAcAra samaktiratna vizeSazuM, TALe tasu aticAra. jinazAsani pavachala kare, pUje jina gurUdeva; deze amAra varatAviye, kIje svAmI seva. dAnapuNya ghaNu karyo, aMta samaya zubha dhyAna; aNusaNu nirmala pALate, pahatA amara-vimAna. jina gurU 1degpravacana vahelaNa, jinamata Upara khAra; karatAM pAme prANiye, "adhama kuLe avatAra. (DhALa 4 thI-sato siMha jagADIoe dezI) jaMbU bharata pitanapura, AhiranI jAta re, mammaNasura AvI avataryo, dhana nAma vikhyAtare. 1 1 pavitra. 2 AhAra pANuM vagere. 3 adharmane sApha batAvI ApanArAM ane naThArI gatine rokI uttama gati ApanArAM vacane. 4 jainadharmanA adhiSThAyaka. 5 premabhAva. 6 koI jIvane na mAre e DhaMDhero phera. 7 svadharmInI sevA. 8 cAre AhArano tyAga karI aMta samaya sudhAravAnI kriyA. 8 devavimAna. 10 jinavacanAma. 11 niMdA-mazkarI. 12 nIca. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (314) naLadamayaMti-rAsa sAMbhaLe vayaNa sAcuM, sukha saMpati sArare; jehavuM puNya pite huve, teha parivAre. sAMbhaLe. 2 viramati jIva tasu ghare, dhuMsarI che nArare, paMca IdrI sukha lega, bihuM prIti apAra re. sAMbhaLe. 3 dhana cAre mahISI ghaNI, vana gahana agADho re, meghaghaTA umahI tihAM, Avi mAsa ASADhore. sAMbhaLo. 4 Aje abara haDahaDe, vIjaLInA camakArA, cAtaka piu piu Ucare, mera kare dekArAre, sAMbhaLe 5 velaDI upavana chAhIe, nadI vahe "asarAla, paMthI saMbhAre svadezane, varase varasAlare. sAMbhaLo. 2 paTepa palAsa patra karyo, zira dhariye chatrare, dhana cAre mahISI jihAM, dIThe sAdhu pavitrare. sAMbhaLo. 7 munivara kAussagya pAriye, dhana lAge che pAyare; sAthe karI ghera lai gayo, hiye harakha na mAya re. sAMbhaLe. 8 comAsuM raSi sakhiye, priyAzuM dhana raMgare, bhagati jugati savi sAcave, suNe dharma susaMgare. sAMbhaLo. 9 (harA.). sAMbhaLa sahagurU vayaNaDAM, saphaLa kare 'niya jama; samakitazuM vrata nirmaLAM, pALe zrAvaka dhamma. zArA save buddhivaMtane, hiyaDe dhare ulalAsa; je have lecana nirmaLAM, (te) sUraja kare prakAza. paMDita tene zuM kare, jAsa na haaDe baMdha, malayAcaLanI saMgata, vaMza na hoya sugaMdha. tize dhane niya nArIzuM, pAme niya gurU zIkha; 1 AkAza. 2 bapaiyo. 3 bele. 4 bahu bharapUra. 5 khAkharAnA pAMdaDAMne Tepa-chatrI. 6 pitAne janma. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukRtyanI saphaLatA (315) varSa sAta lage cheDe, pALe nirmaLa dIkha. aMta samaya saMlekhaNuM, nija pariNAma vizeSa hemavata be yugaliyAM, vilase sukha azeSa, paMcama bhava suravara thayAM, khIra ThaMDara vikhyAta; chaThe bhava savizeSazuM, suNajo guNiyaNa vAta. (DhALa 5 mI-dezI vidattAnA rAsanI) kezaLadeza sudeza udArA, nayarI adhyA jagame sArA. cihu dizi phiratA uMca prakArA, vAsa vase nava jeNu bArA.1 vAhe va ! sarovara sArA, sevana kaLaze jena-vihArA; nagara ma ratsava jayajayakAra, jANe iMdrapurI avatArA. 2 tihAM . saha jisara vaMza, uttama mAnasa saravara haMsa sakaLa narezara zira "avataMsa, niSadhanarAdhipa rAje suvaMza.3 caturaMga senA dhare suvizALa, nyAya nipuNa ne ati prajApALa; varI varga vaSaya je kALa, varNAzramaNe rakhavALa. 4 paTarANuM suMdarI guNakhANI, rUpe harAvI jiNe IMdrANI; tasa "uyare avatare dhana prANI, uttama supana lahe tihAM rANI. 5 jina gurU pUjuM devuM bahu dAna, jinavara munivaranA guNa gAna; nagara vartAvuM huM abhayadAna, DevaLA rAya kare paramANu | (deha) pUravabhava zuddha pALiye, zrI jinavarane dhamma, teNe naSadha-nareza ghara, dhana sura liye vara janma. (DhALa 6 ThThI-rAgaTaDI-suNI suNa piu muja vinatI-e dezI) zubha mahurate suta janamiyA, vAgyAM Dhela nisANa; ghara ghara ucchava hue ghaNA, diye yAcaka 1dANa. 1 dikSA. 2 pAra vagaranAM. 3 zahera pAchaLane koTa. 4 jina maMdire. 5 mukuTa samAna. 6 rAjA. 7 pitApitAnA varNanAM cAre Azramo. 8 kukhe, 8 dharma. 10 janma. 11 dAna. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 316 ) naLadamaya ti-rAsa. aneA. nA. : anApama naMdana avataryAe, kIje ra'ga rasAla. deza amAra varatAvadhe, chUTe ahi aneka; mahAta vadhAre rAjiyA, kharace dravya aneka khArasame dine vio, miLI savi parivAra; sAra zRMgAra pahirAviyA, bheAjana vividha prakAra. jJAti samakSe sthApiyA, 'bhala surate naLa nAma; rUpe deva haeNrAviyA, abhinava jANe pakAma. zukala pakhe jima cale, vAdhe tema kumAra; kaLA khaDuttara zIkhiyA, jANe graMtha-vicAra. lakSaNa sakaLa alakaryAM, jANe janamata breka: ane. 2 ane. 5 aneA. 7 anA. 8 jina gurUnA bahu rAgiyA, navatattva jANe saceta. ane. huM vyasana sahuM vegaLAM phare, kusaMgati nahI lagAra; kAma kaSAya na pIDiyA, zA suguNu udAra. mAta pitAye bhaNAviyAM, pUrAM zAstra aneka; zILa subhAge AgaLA, sAcave dharmaviveka. (dCaa.) khALapaNAthI "lAliyA, zIkhavayeA nahu jAta; karAgI te 1.mata jANajo, vairI gaNo tAta. hasamAMhi' jima mApaDuM, khaga pAme apamAna; tima paDitamAMhi minyAM, mUrakha na lahe 11mAna. 1se deze ahu mAniye, paradeze pUjAya; 1 putra. 2 kedIonAM baMdhana cheDayAM. 3 mAna akarAma bharyo khetAo vheMcI vaDAi vadhArI. 4 sArA. 5 kAmadeva samAna. jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, savara, nirjarA, badhe ane mekSa e navatattva. cha lADa laDAve. 8 putra. 9 premI. 10 nahIM. 11 sanmAna. 12 peAtAnA dezamAM. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma vacAra ( 17 ) paMDita jihAM jihAM saMcare, tihAM rAne velAula thAya. 3 lAle pAMca varaSa lage, tADe ja daza mAna; soLa varSane suta thaye, tava te mitra samAna bALa5Ne na kaLA bhaNI, na karyo dhaMna upAya, pAche cAre keraDAM, keIpare deve pAya. teNe kAraNe nala kuMarU, zIkhe kaLA vicAra zUrepUre guNe karI, upagArI dAtAra. dAna dayA paramaka rahita, civane rahe sAvadhAna viSaya kaSAya na gaji, te jaga tilaka samAna. laghubhAI ghare lADake, kubara kUDanihANuM be baMdhava vaivane caDayA, suNajo have sujANa. [( kALa 7 mI-amadatta kapilapura rAjIre--e dezI) vidarbha deze dhaNu kaNa pUrI puMcha, nayara kuMThinapura nAma; rAja kare tihAM bhImaratha rAjIo, sAre vaMchita kAma. 1 puNya kare je bhaviyaNa bhAvazuM che, jethI sIjhe kAja; suta sukha kIrati bahu vadheja, lahiye uttama rAja puNya. 2 rANI tasu dhara puSpavaMtI vakIjI, pUrava puNya tAsa; arI pUyasirI suralokathI jI, AvI kare nivAsa. puya. 3 te rANIe suhaNe pekhIe, jatI eka udAra; 'vathI trADe atisukha pAmavA, AvIo nRpa gharabAra. puya.4 jAgI rANI bhUpati pUchayuM, suhaNAto vicAra gaja paramANe cherU thAyasejI, rAya kahe sukhakAra. puya. 5 putrI prasavI ja rAyane, kIdhAM uchA kAma, 1 vagaDAmAM paNu AnaMdamaMgaLa. vidhA-sara-3 Da-ineja bhaMDAra-khajAne. 4 meTI. 5 hAthI. 6 lAhya lAgavAthI, 7 svama. 8 hAthI. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (318) naLadamayaMti-rAsa supana vicArI rAjA tava veja, davadaMtI e nAma. 35. 6 dina dina vadhe te nRpa kuMarIjI, zIkhI kaLA aneka rUpe harAvI amArI kinnarIjI, bahule vinaya viveka. puNya. 7 bALapaNAthI jinadharma rAgiNIjI, jANe nava tatva le; jinavara pUje sUtra bhalAM suNejI, kehane na kare che. puya. 8 (duhA ) sakaLakaLA guNa-maNi bharI, vidyA vinaya vicAra, anukrame varSa dazanI thaI, 'lAchita avatAra. tava rAjA mana ciMtave, e putrI muja sAra; rUpa ane pama vaya caDI, kuNu kIje bharatAra. ? je paNa manamAM upaje, bhalI bhalerI buddhi te paNa DAhA pUchiye, jima hAya kAraja siddhi. lahuDa vaDAM pUche nahI, na gaNe sayaNa saneha, "ApaNa chede cAlatAM, khare vigUce teha. ema vimAsI pUchiyA, ghara je vaDA pradhAna; vaLatA te Ima boliyA, sAMbhaLa rAya sujANu. mUrakha niradhana vegaLo, zuro atihi "sarasa; kanyA varaSa triguNa have, te vara gaNe "saSa. dhaNI anukULa zIlaspe, vidyA vaya dhana de; guNa sAte joI karI, vara lIje nisaMdeha.. ehave vara joI karI, mAta pitA diye dhUya; pAche kAraNa karmanuM, Ima 11jape jaga sahuya. 1 rAkhyuM. 2 devAMganAthI vizeSa rUpALI. 3 lakSmI devI jevI lakSmInI vRddhi karanArI. 4 nhAnAM moTAMne. 5 potAnI marajI mujaba. 6 phajeta thAya-vagevAya. 7 dUra paMthe rahenAre. 8 bahuja rasALa. 8 doSavALe. 10 putrI. 11 bole, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayaMvara racanA (329) je sukhaNa thaI beTa, te kahe karma pramANa; UNI te mAvitrane, gALa diye 'nirvANa jIve to mAvitrane, dehilama dekhI dAjha; ghara troDave varaNI, kAM "sarajI mahArAja. tizuM kAraNa bhUpe bhale, mAMDa svayaMvara jaMga; e beTI vara joIne, varane vara mana raMga. (kALa 12 mI-lekika pavADAnI ) svayaMvara maMDapa zakasabhA sama, virace bhIma nari; kanakamaNi rU5 maMDapa, dekhI mehe sura nara vRMda ThAmaThAma 'dUta paThAvyA, nutariyA naravara vRMda; dezadezanA naravara Ave, manamAMhi dharI ANuM. haya gaya ratha 'pAyaka paravariyA, chekara zyala gALA teje tApana rUpe "ratipati, meM muMcha muMchALA. niSadha naresara naLa kabarasyuM, sAra siMgare sohe, meghADaMbara chatra dharAve, rUpe sahuye mahe. bhIma bhalI pari bhUpa sahune, AgatA svAgata dAkhe; UtAre UMce UtAre, mukhathI mIThuM bhAkhe. sAra siMgAra karI te bhAM, paravarIA paravAre. svayaMvare naravara AvyA bese, Idrata avatAre. kavadaMtI paNa snAna karIne, pUjyA jinavara zAMti, sakaLa siMgAra karIne svayaMvare, Ave mukha visati. cha mAnava mAna dhare je manasyuM, raNe je zasa na cUke, dekhI davadaMtI nija dilazuM, dhIrapaNuM te mUke. 1 avazya. 2 pidA karI. 3 iMdrasabhAnA je maMDapa goThavya. 4 jAsUsa. 5 rAjA, 6 pagapALA nekara. 7 sUrya. 8 kAmadeva jevA. ja suMdara-umadA. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 (329) naLadamayaMti-rAsapurUSataNI pari paragaTa bele, citralekhA pratihArI, nAma ThAma kuLa nara vara-kerA, jANe ati suvicArI. sAma ane ravivaMza vibhUSaNa, beThA jihAM naranAha; davatIne kahe pratihArI, sAmini suNe uchAhI. A savi AvyA che puhapati, tuDa vihA nimitte svayaMvaramAM varaje he bhadre, je tuja Ave citti. susamArapura pragaTa pratApI, A dadhipaNuM nari; sakaLa naresara mAMhe dIpe, tArA-gaNa jima caMda. lAchi ane ene ghara sarasati, e bahu che nArI; tuM paNa trIjI thA paTarANI, hiyaDe vAta vicArI. kavadaMtIne kAMI na bhAve, teNe dIThe navi mA, mAna sarovare nivase haMsI, te kima khALe rAce ! 14 pratihArI vaLI jAye AgherI, bele vAta vicArI, A caMpAvati nAma subAhu, paraNe rAjakumArI. bhega kuLe bhAkara jehane, bAMhabaLI rAya nAsI; vayarI vana paravatamAM pesI, mRga sAthe tRNa "AsI. e paNa mere citta na bhALe, citralekhA zuM bhaNiye; vAgha siMgha citrAdika pAse, zUrapaNuM bahu suNiye. tava bIjA AgaLa leI bole, citralekhA suvicAra caMdrarAja nAme e rAjA, kuLe khAga zRMgAra. bIjA bhUpa bhalA che te paNa, INa kare puchavI pALI; tArAgaNa hute nizi kahiye, caMdra kare ajUAvI. 19 1-2 caMdravaMzI ane sUryavaMzI rAjA ke je kuLanA bhUSaNaghareNu-alaMkAra samAna che. 3 rAja. 4 he kalyANi- 5 ghAsa khAvAnI icchAvALA jaNAyA, matalaba e ke tene joI zatruo parvatanI kaMdarAomAM chupAtA hatA. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukULa patinI zodha. (3 ) davadaMtI mana e na suhANuM, sUraja dekhI vihase; te kamalinuM zazihara dekhI, kahe kema hIaDe hIMse? 20 tava pratihArI vaLI AgherI, jaIne vaLatuM bole; sUrajavAsI semadeva, Apa samavaDe kuNa tele. kaTaka sajAI saghaLI leI, java e kaTake jAya; zeSanAga paNa bhAra na khece, ravikara teja DhaMkAya. 22 je paNa rAjA ghaNe manehara, davadaMtI suvicArI te paNa ene mane na mAnyuM, rUci I saMsArI. 23 niSadha-naresara pAse jaIne, bele sA pratihArI; niSadha-risara moTe rAjA, aSabhakuLe avatArI. devamAMhi jima Idra kahIje, tArAgaNe jima caMda; teje ravi tima bIjA naravara, mAMhe niSadhanarida, kezala-deza adhyAvAsI, caturaMga sene pUre; zAstra sudhI pragaTa paratApI, jinavara dharma zUre. naLa nAme ehave A naMdana, rUpe devakumAra sakaLa kaLA guNavaMta manohara, mayaNataNe avatAra. 27 *vana kusamAkula mUkI bhamarI, jima AMbe mana bAMdhe, tima naLa dekhI bIje ThAme, "bhImI citta na sAMdhe. 28 (dahA) pUrava bhava preme karI, davadaMtI guNa jANa; varamALA kaMThe Thare, vAgAM Dhela nisANuM, 1 gamyuM nahIM. 2 sUryanAM kiraNe. 3 kAmadeva. 4 vanamAM phUlone jo mUkIne jema rasasaMgraha karanArI madhanI bhamarI AMbAnA mora tarapha manane kAyama kare. eTale ke bIjA puSpa-raso karatAM AMbAnA maranuM madha suMdara svAdavaMta sugaMdhadAra bane che mATe. 5 bhIma rAjAnA kuMvarI davadatI. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) naLadamayaMti-rAsa. (pAI) pUrava pAMca bhavAMtara carI, naLarAje davadaMtI varI, munI megharAjataNI e vANI, eTale pahele khaMDa vakhANI. iti zrI naLa damayaMtI caritra-rAsane pahele khaMDa saMpUrNa khaMDa bIje. (dAha.) kRSNarAja nAme kuMvara, dekhI naLa vivAha; mana vilakhANe ati ghaNe, hIaDe upane dAha. para saMpatti jika sahe, paraguNa bole mITha, viNa svArathe upagArIA, te meM "viralA dITha ! cheDe paNa nija mahAjane, manamAM vahe gumAna; 0 TITenA pAu jima, phekaTiyuM abhimAna. baLa avicArI ApaNuM, mAMDe adhika parANa moTA sAthe mAMDatAM, nicce mUke prANa. rAjA durjana darasaNI, dhArALu marmajANa; vaidya dhanI ahi yAcake, mata ke pava jANuM. nibaLathirka maDe jike, ati moTAguM "ALa; gardabha siMha ziyALa jima, pAme maraNa akALa. 1. baLatarA. 2 bIjAne vaibhava joI IrSyA na kare. 3 bIjAnA guNaja bole. 4 vagara svArthe upakAra kare. 5 keka ja. 6 abhimAna. 7 TIMDI AkAzane paDatuM jhIlavAnA abhimAna vaDe uMcA paga rAkhe che te nakAme mijAja che. 8 cheDakhAnI-aDapalAM. 8 e daSTAMta pApAkhyAnamAM juve. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya vipatti (33) kRSNarAja hita beliye, sAMbhaLa tuM naLarAya; ama beThAM je te vare, ehavAta na suhAya. vaLate naLa ema beliye, e phekaTIe khAra; puya sAthe mAMTIpaNuM, mAMDe keNa gamAra. ekaja gAma gAmatarUM, ekaja bihuM vyApAra eka gamADe mULaguM, bIje dravya apAra. draSTa dIThuM sAMpaDe, mananuM mAnyuM hoya; pANIthI ghI Utare, (te) lUkhuM jame na koya. vaLatuM kRSNa naresara, naLa sAthe bahu mAnaka kaTaka sajAI leIne, mAMDayuM "jhUjha nihANa. naLa paNa UThaye uddhasI, hAtha laI hathiAra; ApaNupe dekhADatA, be jhUjhe grUjhAra. raMga bhaMga dekhI tihAM, te davadaMtI nArI; jinavara nAma japIkarI, chaTe nA vAri. bhAge kRSNakumAra te, zrI jinataNe pasAya; naLakuMaranA "vegamyuM, AvI praNamyA pAya. naLa davadaMtI paraNiyAM, maMgaLa dhavaLa sugAna; sAjana savi saMtaSiyAM, dIdhAM bahelAM dAna. rAyaziromaNi niSadhanRpa, meTe bhImanareza saMpati sArU bihu jaNe, kharacI "lAi vizeSa. (DhALa 1lI-mAI ame lezuM saMjamabhAra) ke dina bhImanA Agraha mATe, niSadha rahe tiNe ThAya; pache bhIma bhaNI jaNa khIe, teha kahe tihAM jAya. 1 1 irSyA. 2 madamI-laDAI. 3 prApta thAya. 4 ahaMkAra. 5 yuha. 6 laDavaiyA. 7 pANuM maMtrAne chAMTayuM. 8 tAkIde. 8 lakSmI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (324) naLadamayaMti-rAsa, rAjanajI cAle niSadha reza, ame jauM amAre deza; tame dharaje prIti vizeSa. rAjana, 2 niSadha paThAbe ghaNe ADaMbare, paherAvyuM savisena; rAtri traNi lage sAthe, veLAvA jAya bhImazAsena. rAjana. 3 vaLatI zIkha diye te mAtA, sAMbhaLa he vara putri ! sAsU sasarA vinaya mamUke, rakhe ke priyu bhatti. rAjana. 4 davadaMtI mAya bApa namIne, beThI naLa-ratha jAya; ucachaka cAle niSadha-resara, dIha rAta na gaNAya. rAjana. 5 rAta aMdhArI vATa na dIse, pragaTa kare davadaMtI; tilaka ane pama sUrIja sarakhuM, teNe vATa dIsaMtI. rAjana. 6 gajamadagaMdhe bhamare vIMTa, kAusagi che muni eka; niSadha-naresara savi parivAre, vAMde dharI viveka. rAjana. 7 kezala-nagare AvyA naravara, varte dharma apAra; tariA taraNu ghara ghara maMgaLa, uchava vividha prakAra. rAjana. 8 vinaya vicakSaNa vahu vara dekhI, raMje savi parivAra; naLa sAthe sukha saMpata vise, bahu ja prIta apAra. rAjana. 9 (dahA) rAja karatA niSadhane, deze na "Iti lagAra; deva gurU dharma sAcave, sukhI varaNa aDhAra eka dina narapati ciMtave, e savi puNya pramANe, rAja ane pama bhegAvuM, savi mAne muja ANa. 1 zikhAmaNa. 2 utsAhapUrvaka jaladIthI. 3 divasa. 4 damayaMtInA kapALamAM sUrya samAna teja prakAzanuM tilaka vidhamAna hatuM tethI. 5 iti 7 prakAranI hoya che. te e ke hada uparAMta varSAda thavo, varSAdanI achata, tIDanI pedAza, rAjya bhaya, para sainyano bhaya, uMdara vadhAre, ane pipaTa vagerethI dhAnyane nukazAna pahoMcavuM e 7 che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya-vijayecchA, (35) chate saMge dharmane, ALasa kare gamAra; kANI kaeN kAraNe, hAre sahasa dinAra. vyAdhi na paDe jyAM lage, jarA na Ave aMga; IdrIzakti kuraMtaDAM, kara dharma sucaMga. lAlacI lebha ne lIlarI, lAla vizeSe thAya; garaDhapaNe AveSaDe, lakSaNa dUra pulAya. vacana na mAne chekarA, nArI na dhare prema, khUNe nAkhI mehaliye, je nahi gAMThe hema. tapa saMyama dAne karI, vidyA vinaya vicAra pragaTe na thaye jeha te, zuM A saMsAra? ema vimAsI muni thaye, thAye naLa nija pATa; kaceAthe Azrame rAyanI, vaMzakhAmAM vATa. (DhALa 2 -punya na mukiye-e dezI.) rAja pALe naLa naya karI, varate ANa akhaMDa rAya rANuM sevA kare, detA bahulA daDeri. naLa sabaLa sukha bhegave, sena sabaLa ja savAri, pAmI dolata ati ghaNI, e savi puNya-pasAyeri. naLa. 2 leka sukhI kIdhA tisA, jima visArIo tAta; INe vaze jAyA tike, adhika adhika vikhyAtare. naLa. 3 anyadA maMtrI pUchiyuM, Aja amArI ANu, keNa bhUpati mAne nahi, bheLA bhame ajANe re. naLa. 4 maMtrI kahe ANu tumataNI, mAne nahiM kadaMba, te rAjA chate thake, jasa vAdhe avalaMbere. naLa. 5 1 hajAra sonA mahora. 3 skurAI rahela hoya, indriyanI zakti sateja hoya. 2 paisA-dAgInA-sanuM-lamI. 3 saMnyasta-dIkSA. 4 nyAyavaDe karIne. 5 koI hukama bhaMga na kare tevI abhaMgapaNe. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 326) naLadamayaMti-rAsa ( hA) teja hoya te sahu name, ehave jagata subhAva; pAvaka Upara kara dhare, 'bhasamI upara "pAya. teje karI sahue bihe, nAme na bihe keca siMha sarSa bhIte lakhyA, hAtha vAhIne joya. (DhALa pAchaLanIja zarU) Ima sAMbhaLI naLa rAjAye, mekalIo tihAM dvata; te kAMI mAne nahi, garva vahe mana bahu re. naLa. 6 dUta pAchA AvI kahe, na mAne te tuma bela; viNa lUTayAM vAje nahi, mUrakha durajana Dholere. naLa. 7 kaTaka sajAI leI caDha, mAMDe jhajha alaba, naLa cha puNya karI, bhAge rAya kadaMbare. naLa. 8 kharUM vimAsI tiNa nRpe, lIdhe saMyama-bhAra; tasu pAye lAge naLa tihAM, sahu kahe jaya jayakArare. naLa. 9 tasasuta haMsanupa thApiye; sAdhI saghaLA deza naLarAjA parivArasyuM, nayarI kare praveze re. naLa. 10 ( hA) caMdana karUe "caMdrane,-luMchaNa jaLanidhi khAra; tima naLane juvaTANe, avaguNa eka apAra. doSa ma deje jAtine, mAta pitA navi deSa; deSa ja deje karmane, phaka ma karaje zeSa. 1 svabhAva. 2 agni. 3 hAtha. 4 rakSA-bhasma. 5 paga. 6 bhIMte siMha sApanAM citra kahADela hoya tene sahu hAtha aDADe che. 7 mUrkha, duzmana ane DhAla kUTayA vagara vAgatAM-pAMsaro avAja kahADatAM ja nathI. 8 lazkaranI taiyArI karI. 8 turata laDAI zarU karI. 10 sukhaDamAM kaDavAza. 11 caMdramAmAM laMchana. 12 dariyAmAM khArAza. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvInI pramaLatA. mata jANeA uttaNutaNA, ehathI vaMka na heAya; caMdanathI UThe agina, vana khALatI jAya. samudra-pitA bhAI caMdramA, mahinI lAchi sarIkha; zaMkha sarIkhA phUTaDA, ghara ghara mAMge bhIkha. kAIka saghaLe guNu bharyAM, kavitA kADA koDi; kavi khaike lAliyA, ahuja moTI khADa. kUkhara nihALu tasa, laghu bhAine rasAkha; jAvaTa mAMDayuM rasa bharI, hAre saghaLI 'Athi. kUmara sIdhA pAsIe, mahA vidyA siddha jaiya; pAsA dIdha tiNe bhalA, jehathI hAra na heAya. hAra suNI naLa-rAyanI, tava devadatI nAra; lAja nivArI AvIne, kheAlI sabhA majhAra. raLI raLI upArjiyu, je dhana vyasane khAya; hIre khaTake sAla jima, jAvajIva te kAya, jaladhi tarI girivara caDI, laMghI paviSamA ghATa; nITha karI dhana ANiyuM, te gamiye zA mATe ? dhana kAraNu khadhava haNe, putra pitA vaSa hAya; dhanathI anaratha Upaje, surapriyAkrika joya. rAjataNA arathI huA, AdIzvaranA putra; sagapaNu kipi na lekhave, jhayA sabaLa bahutta. virasuM pese hathe karI, je rAje nahI vADa; te jItIne leyase, tihAM ker3A tuja 11pADa ? ( 327 ) 4 5 10 11 13 1 rUpALeA. 2 sAkSiye 3 jugAra. 4 dhana deAlata. 5 vaSamI jagyAe. 6 parANe. 7 pitAnuM khUna. 8 lAlacu. huM jarApaNuM na lekhavatAM. 10 maryAdA. 11 AbhAra. 12 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (328) naLadamayaMti-rAsa (DhALa 3 i-naresara dIje mAMguM dAna-e dezI.) bhImI kahe rAya sAMbhaLe, vyasanataNa avadAta; ekaeke nara laya gayAjI, sAtataNa kuNa vAta. naresara vyasana nivAre sAta, Iha leke ne parabhavejI; vAdhe saghaLe khyAti. naresara. 2 ghUta surA pala pAMDuo, pAradhi vezyA pApa; cerI parastrIthI lahejI, prANI bahu saMtApa. naresara. 3 jAArI cerI kare che, keI na gaNe lAja; paragharaNI dhana hArajI, pAMDava gamIuM rAja. naresara. 4 mAMsa jIvane piMDa chejI, naragata upAya; baga rAkSasa narage gayejI, mAMsataNe 'supasAya. naresara. 5 sajajana sahuye "parAbhavecha, prANI paravaza hoya; dvArakA nagarI kSaya gaI, madyataNe paga joya. naresara. 6 naTa viTa purUSe bhagavAjI, vezyA "jaNa jaNa nAra; svAratha viNa vihaDa sahIjI, kevane savicAra. naresara. 7 pAradhi naraga nivAsanIjI, pAradhi dukhanuM jALa; brahmadatta sarakhA rAyanIjha, AMkha hare govALa. naresara. 8 cerI dukhanuM mULa chejI, nara taNI e dUtI; vadha baMdhAdi bahu parejI, maraNa lahe zivabhUti. naresara. 9 paradArA dukhadAyanI, apajasane bhaMDAra; jAta gamADe dravyanuM che, rAvaNa carita saMbhAra. naresara. 10 ema jANI rAjana karecha, vyasanataNe parihAra; 1 vRttAMta. 2 jugAra, dArU, mAMsa, zikAra, vaizyAgamana, corI, parastrIsevana A sAta naThArAM vyasana che. 3 parastrI. 4 kRpAthI 5 naDe. 6 dArU. 7 naTaDA vaTalelA naThArA mANasonI. 8 ja jaNanI vahU. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya vipatti. ( 3ra9 ) rAja ramaNi addhi bhagavejI, rAja kare AdhAra. naresara. 11 naLane mana Ave nahIMcha, davadaMtInA bela; A paNa che ke cAlIo, niSphara have niTola. naresara. 12 (deha) amI samANAM vayasuDAM, pAtra vase phaLa patti, svAtitaNa jaLabiMduA, sIpa puDe phaLa metI. ghaNe bhale teya zuM kare, mUrakhane upadeza, sugahItaNe dIThe taDe, mUrakhane Adeza. saddhi aramaNi parivAra Tyu, hAre rAjya nareza; kUbara vaLatuM Ima kahe, chAMDe baMdhava deza. te hiva naLa nRpa cAlIo, mehI savi parivAra bhImI paNa pUMThe vaLI, kabara kahe tivAra. meM tuja jItI rAja sahi, tava kahe maMtrI sAra; kevI bhejAI mAya sama, uttamane AcAra. chAMDe pitAnI priyA, nIca rase paradAra; "sarevara mUkI zira thake, beTe kAga gamAra. niravAhaka che ApaNe, para nahIM Ave kAma; kAjaLa UThI jAyaspe, lekacana raheze ThAma. irAna sarovara rAjaghara, pAradArone saMga; vasiMbha vege parihare, rahI na kIje raMga. 1 rAjyalakSmI. 2 marajI pramANe. 3 sudharI vAMdaranI vAta paMcopAkhyAnamAM juvo. 4 moTA bhAInI vahu mA samAna gaNavI. 5 taLAvanuM jaLa tajI mAthe upADelA ghaDAmAMnuM jaLa kAgaDoja piye che, ane gamAra heya teja nija strI cheDI parastrI seve che. 6 AMkho. 7 ujaDa vagaDAmAM raheluM jaLapUrNa taLAva, rAjAnI dostI ane parAI strI eone turtaja tyajI devAM. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33e ). naLadamayaMti-rAsa, (kALa 4 thI-rAga rAmagiri.) maMtrI kahe rAjana avadhAra, padArAne saMga nivAra; ratha saMbaLazuM bharyo alAvi, davadaMtI ratha sAthe calAvi. 1 avasara pAmI navi cUkiye, jUnA rAga dveSa mUkiye. chAyA vRkSane saMbhAra, raheze belane ugAra. 2 eha vacana kRbara aNusare, maMtrI naLa AgaLa uccare, rAjana vacana eka Adare, ratha sabaLaNye agI kare. 3 bele vacana rAya naLa hasI, ratha IcchA hiva kIje kisI; rAja ddhi pura aMteurI, je pahelAM saghaLAM pariharI. 4 viNaThI bhUmi deva chAMDiye, dezAMtara vyavasAya mAMDiye; uttama Adara vache sahI, adhama dhanavAM che gahagahI. 5 vidyA vitta Adara sukhaThANa, eha pAme tihAM rahe sujANa; keI UThI paradeze jAya, puNya pramANe sukhiye thAya. bhaya paradezataNe mana gaNe, ALasiyo Alece ghaNe; - kAka kupurUSa mRgalAM sare, lAlace bAMdhyA dAme mare. 7 uMgha ALasa suzruSA deha, e navi chAMDe tanathI jeha; paDayAM pAtharyA rahe AvAsa, supane lakSmI nave pAsa. 8 daMta keza nakha kupurUSa jANu, saha niyathAnaka niravANa; 'siMhasu purUSa maNigaja jihAM jAya, tihAM pUjA adhikerI thAya 9 tUTe neha kahe prItija kisI, ekaThAM bese kima mana hasI; tujane dvija kima putra visare, paMDita pUche mujane sAMbhare. 10 1 bhAtA vagerene sAmAna. 2 ramata ramatamAM. 3 sthAna. 4 vicAra karyA kare. 5 kAgaDe, naThArAM mANasa. 6 gharamAM. 7 dAMta vALa ane naThArUM mANasa pitAnA ThekANeja zobhA meLavI zake che. 8 siMha, sadgaNijana, ratna, hAthI e pitAnuM utpatti sthaLa cheDI jyAM jyAM jAya tyAM tyAM vizeSa vizeSa pUjA prazaMsA ne mUlyane pAtra thAya. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanI sattA, ( 331) tava bole maMtrI matisAra, svAmi nisuNe eka vicAra je mAnava sAhasa Adara, hile te Apada Utare. 11 te paNa avasara Ima lekhiye, sarpe deDaka zira rAkhiye, AvuM bAMbhaNa ghIne kAja, Ima kAraja kIje mahArAja. 12 Adara pUThe deIne, AgaLa kare apamAna; kAja "samAre ApaNuM, gaNave eha pradhAna davatI sukha kAraNe, ratha rAkhe bhUpALa; kaThina jAta hAya purUSanI, strI prAhe sukumALa. (DhALa 4 thI-dezI cepAinI.) ratha rAkhe davadaMtI heta, naLa cA nijanArI sameta nagara mAMhi uce eka thaMbha, upADavAne kare AraMbha. te upADa thAye hAma, baLa dekhADayuM naLe prakAma; bALapaNe naLa vane gaye hate, tihAM eka munivara dIThe chate. 2 tiNa kaSi bhAkhyuM jJAna pramANa, thaMbha paMcase hAtha pramANa te UpADI je thApaye, ardha bharata te rAjA hospe. 3 mahA kaSi vacana maLyuM e sahI, munivara bhAkhita juThuM nahIM, leka kahe che vANI ghaNI, naLa hAsya kezaLane dhaNI. 4 moTA mANasa Apada ya, saMpada paNa moTAne hoya; caMdra vadhe ne caMdraja ghaTe, tArA zuM vAdhe zuM ghaTe? 5 naLa hete leka sahu sukhI, paNa keIne nava kIdhA dukhI; naLa thAje 5havIne dhaNuM, vahelA A kezaLa bhaNuM. 6 izAM leka vacana Ucare, sAMbhaLI naLa manamAMhe kare, rAja kamAyuM te pramANa, sahuye jehanAM kare vakhANa. 7 1 sahelAIthI Apatti dUra karI zake che. 2 sudhAre. 3 ghaNuM karIne. 4 sahita 5 muni. 6 thaze. 7 kezaladezane adhipati-mAlika na9 &; Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) naLadamayaMti-rAsa, jaLapUre nadI kare susuADi, jhADa upADe nahIM kahIM pADi; varSA gaI UDe tihAM dhULa, pApa karyuM rahyuM te mULa. 8 veLA vahete DAhyA thAya, saghaLA dina sarakhA navi jAya; arahaTa ghaTikA Ave pharI, eka gaLI bIjI jaLa bharI. 9 ghara AvyuM paraNI naLarAja, jAvaTe ramIne hAryuM rAja; muni megharAjataNIe vANI, eTale bIjo khaMDa vakhANi. 10 I ta zrI naLa damayaMti caritra-rAsane bIjo khaMDa saMpUrNa khaMDa trIje. devI piDA pika asu paDate ja bhaNI; rathathI (pAI chaMda) hiva cAle davadaMtI-dhaNuM, devIvacana kuMThinapura bhaNI; maMtrI sAmata saha parivAra, AMsu paDate vaLe tivAra. 1 naLanupa aTavI peThA jise, bhIla luMTavA AvyA tiseM; rathathI UtarIe naLa vIra, asI laIne dhA dhIra. 2 devI paNa vArevA jAya, daza diza nAThA bhIla pulAya; mAMhe mAMhe kolAhaLa thaye, ratha peThethI keI le gaye. 3 (deha) dvitaNe zuM gAra, rakhe kare nara keya; Avata jAtAM vAra nahIM, chAMha phiraMtI jaya. kAja na Ave pAdharuM, mitrAI vihaDa ti, java puNyAI pAtaLI, vayarI dAva paDaMta. 1 vagaDAmAM. 2 taravAra. 3 zorabakora. 4 garva. 5 pAMsaruM na thAya. 6 nAza pAme. 7 nabaLI. 8 dAva. 8 suhALo. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipattivaza pati. (33) (DhALa 1 lI-vIra jinesara vadhazuM. e dezI). naLa davadaMtI cAlIA te bahu pALAre, pALane page page ( visAme liye eka rANI caraNa suhADAM, pache khUce che DAbha, DAMsane khUte visAmA diye e. 1 lehI page jhara jhara vahe, naLa mana ati jhUre re; jhurene upara taDake riThTha paDee; cihu pAse lUjhaLa vAya, tithuiM priyA kumalAya, reve ne naLa hIaDe AvI caDe e. bhUkha tarasa pITha mAgee, page page nIra re, nIra re dANe ANuM naLa Alee; page pATA davadaMtIne, bAMdhiya phADI cIrare, dhIrare priyA kare pALI cAle e. bALakanI pari dhIra, hila rANiya pUche re; pUchere AgaLa aTavI keTalIe naLa bele se joyaNa, temAMhi pAMcare, pAMcare jana cAlyA eTalI e. je pAlava sAthare, naLa kare pite re, pitere aradhuM eADhaNa pAthare e; nija gurU devane saMbhArI, nija priyAne visAme, pAse sUtI priyA sAthare e. (dohA ) hiva cite naLa rAjIe, hiyaDuM ANuM kAma; muja jAyevuM navi ghaTe, kuMDinapura vara gAma. 1 ghaNoja Akara. 2 lUvAya. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 334) naLadamayaMti-rAsa, jeha jamAI sAsare, mAMDe cira vizrAma; nAma gamADe bApanuM, tima pitAnI mAma. jA cheDe tihAM vAhale, prANa raMga rela, ghaNuM rahetAM 2 prIsice, ghIne ThAme tela. nija thAnaka nara pUchaye, paraghara nahu pisAya; sUrajane ghara Aviye, zazira jhAMkhe thAya. pUrava karame preriye, cite naLaDa nareza, e pagabaMdhana mUkIne, huM jAuM paradeza. UNI tAM sUNI sahI, khiNa dekhAve che; zrI nara vetAM dehilI, paga-baMdhana che eha. putra sahadara ne priyA, sagAM saNIjA mitta; hile sahu sAMbhare, dehile nAve citta. bhUkhe nara pApI hue, nirdhana nirdaya thAya; gaMgadatta saMdesaDe, kahe bhadra jAya. te hiva mana kAThuM karI, melhI sUnI satya; jihAM ke muja jANe nahI, meM jAevuM tattha. zIla satIne rAkhaze, ehane vighana na hoya; zIla sanAha taje nahu, gaMje tAsa na keya. ema vimAsI rUdhirathI, lakhiA akSara vIra; asiye kApI oDhaNuM, leI adhile nara vIra. mana potAnuM mehaliyuM, davadaMtIne pAsa; naLa paradeze nIsa, yuko bahu 'nisAsa. 12 Aghe jaI pache vaLe, chupI rahyaM tarU pAsa; 1 vizeSa vakhata. 2 lAja. 3 pirasAya. 4 kaThora. 5 zILa rUpI kavaca. 6 lohIthI. 7 taravArathI aradha oDhaNuM kApI laI. 8 nizvAsa. 8 jhADanI pAse. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. satI suMdarIne vilApa, ( 335) jAyuM je jAge priyA, te huM jAuM nAsi. 13 davadaMtI suhaNuM lahe, phaLI aMba rasALa; te AMbe eka hAthiye, upADa samakALa. huM phaLa levA tirNi caDha, tihAMthI pa3 akALa; e sapanuM pAmI karI, sAjAgI tatakALa. (DhALa 2jI-rAga mArU-kaI rAkhere prANa AdhAra-e dezI). ravi ugamata cAlI ; bhariye naLa dukha pUrere, davadaMtI jAgI satI, naLa aNadIThe jhUrere. Aja Ave re ajodhyA rAya, priya paradezI Ave re, abaLA ekalI priyA, ene mUkI kAMI jAvere. Aja. 2 ke saravare pahutA hasya, pANI levA kAje, sUtI abaLA melhIne, jAe kima naLa rAjare. Aja. 3 'viLakhANe mehaDe phare, jotI vana tarU dharaNure; jima daha diza jetI phare, sAtha vihI haraNare. Aja. 4 khe vanadevatA tame, priya bhAgI rAkhe re, huM abaLA ekalI pharUM, mayA karIne dAkhere. Aja. 5 sasanehI abaLA satI, hIaDe priyane ciMtere, te niradhArI mUkiye, e zya kuLanI rItare. Aja. 6 athavA svAmi tumAre, kuNa karI je dare; pUravabhave kamAIyuM, teNe e kIdhe rere. Aja, 7. sagAM saNajAM mUkIne, AvI tuma vizvAsa re, tene Ima kema mUkiye, priyaDA hiyaDe vimAsere, Aja, 8 ekavAra darasaNa dAkhiye, kIje priya saMbhALe; 1 svapna. 2 AMbo. 3 ekadama. 4 samaya vagara-kAraNa vagara ? 5 damayaMtI. 6 na dekhavAmAM AvavAthI. 7 jaMgala-vagaDAmAM. 8 utarele raheze. 8 vicAra kare. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (336 ) naLadamayaMti-rAsa kahI meM duhavyA haze, tehI citaDuM vALere. Aja. 9 AMkhe AMsu jharajhare, cihu diza pharI pharI joya re, ekalaDI ne dayAmaNI, sarale sAde reyare. Aja. 10 Aja davadaMtI reve karI, yuM sahu vanakhaMDere; mere nATaka IMDiyuM, mRgale tRNanA khaMDere. Aja. 11 suhaNuM saMbhAre suMdarI, AMbaLaDe naLa baLI re, rAja ramaNi sukha saMpadA, teNe karI ni phaLiyere. Aja. 12 kUbara gaje upADIo, naLa te gaye rAja mUkIre, te tarU caDhI bhUmi paDI, huM paNa naLathI cUkIre. Aja. 13 ehavuM supana vicAratAM, cIre akSara dIThAre; vAMce davadaMtI rahI, lAge ati ghaNuM mIThAre. Aja. 14 (deha). niSadha naresara Ima kahe, sAMbhaLa he guNakhANuM; huM paradeze jAuM chuM; kAraNa bhaNI sujANa. vaDa heThaLa je vATaDI, te kuMDinapura jAya; DAvI vATe kezalA, jihAM tuja citta suhAya. tihAM tuM jAje kAminI, raheje mana ulAsa; mana mahArUM sevaka samuM, mehaluM chuM tuma pAsa. vAhalA kime na vIsare, vasatAM uvase rAna; sArA samAM nita sAMbhare, khaTake sAla samAna. tuM mata jANe neha gaye, hara vasaMte vAsa; beha nayaNuM aMtara paDayuM, jIva kumAre pAsa. davadaMtI harakhI satI, pAmI pIunI sIba, naLa akSara naLa sArakhA, mAne teha parIkha. 1 kayAre paNa meM dubhavyA hoya to paNa. 2 muktakaMThathI lAMbe ne karUNuM bharyA sAdathI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zILa saMrakSaNa vicAra, (337) ( DhALa 3 cha-dezI copAinI) cita cite davadaMtI satI, hiva thAze zI mAharI gatI; ekalaDI e vanaha majhAra, rahetAM pAmIje sahI hAra. 1 2che keI ekalaDuM jaga heya, je mATe te kaheryuM toya; vanamAM 'tarU have thaDavaDe. pavana dhaMdhe te giri paDe. 2 ekalaDo vanamAM goraDI, sabaLa phaLa bIjI bIraDI; vADa nahIM ne nahI ke nAtha, vATe keNa na vAhe hAtha. 3 navevana nahIM kahenI vADa, zILe rahe te nahIM kuNapADa; jima tima karI ApuM rAkhavuM, bIjuM sahu dure nAkhavuM. 4 zILe saghaLAM saMkaTa TaLe, zILe manavaMchita savi phaLe; zILe sura nara kare vakhANu, gaNavuM jIvyuM tAsa pramANa. 5 rAjA nyAyi vipra sujANa, eha acaraja ma gaNaje jANe; sughaDa surUpa bhaNIthI satI, e acaraja jANe narapati. 6 maNi mANika paNa sene teya, kanakataNe je Azraya joya, "valI "vanitA paMDita jANu, Asiphe karI zebhe niravANa. 7 nArIne ehaja baLa joya, ke sAsaruM ke pIhara heya; te pIhara jAu dukha kaTe, kezalA bhaNuM jAvuM navi ghaTe. 8 sAsu sasarA devara jeTha, kaMta hoya te mAne neTa; pati viNa e bahu aMtaruM, e saghaLuM joyuM nAtarUM. 9 hAla hukama teja strI kare, piuDe je beTho hoya ghare, kaMta vinA kehavI kAminI, caMda vinA jevI yAminI. 10 zrI pIhara ne nara sAsare, saMyamI vasavuM thira kare, je rahetAM AmaNa damaNuM, cheDe jAtAM aLakhAmaNuM. 11 te paNa pIre mAne kAra, nArIne pIhara AdhAra; kAMI avaguNa e neTa, teNe DhAMke te mA-peTa. 12 1 jhADa. 2 strI. 3 AbhAra. 4 valaDI. 5 strI. 6 avazya. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 338 ) naLadamaya ti-rAsa ema ci'tI navakAraha guNI, sA calI Danapura bhaNI; vATe siMha sAvaja aDu maLe, ziyaLa prabhAve dUra TaLe. 13 ( DhALa 4 thI-rAga kedArA gADI, ) sahuye jIva khamAviyAre, samarI zrI navakAra; sAgArI aNusaNu kariyuMre, kIdhAM zaraNAM cyAra. sajanI bhImI cAlI Danapura vATa, giri ganherane laMghatIre, ladhe vasamA ghATare. rAkSasa yakSa bahulA dIsere, svApaDha gaja vaitALa; zrI jina nAme upazamere, paDhAvAnala duHkhyALa vATa jAtAM eka milere, sArathavA vasata; ahu parivAre paravaare, pUrA che dhanava Mtare. AgaLa dhADa che bhIlanIre, bhAMjyA teNe sAtha; huMkArava bhImI mUkere, samarI zrI zAMtinAthare. bhAgI dhADa te bhIlanIre, nAThI daDa krise jAya; sArathavAha dhruvadaMtIne, mAne jima nija mAya. sAtha mUkI rAte cahere, rAkSasa rUpe' deva; karI parIkSA tenIre, tUThA sArUM seva. dhruva kahe sAcI satIre, mAMgA tume vara Aja; bhImI pUche sura kahAre, maLazai kardi naLarAja ? dhruva kahe pIThura rahetAMre, tujane khAra varIsa; pUrava karama bhAgavIre, maLaze naLa puvIzare. ( duhA ) ehu vacana suranu' suNI, lAguM kaThina kaMThAra; tiSNu dinathI bhImI kare, mahA abhigraha ghera. 1 rAtrI. 2 vAdha. 3 arihaMta, siddha sAdhu ane dharma zaraNa grahaNa karyuM. 4 ghAtakI vAdhAdi chavA. 5 lAla-dava. 6 varAna. 8 kArDane tapa ceAgya bAdhA-pratijJA. bhImI. 1 bhImI. 2 bhImI. 3 bhImI. 4 bhImI. 5 bhImI. 6 bhImI. cha bhImI. 8 e cArenuM sApa. 7 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajAriyAnuM vartana, (33) raMgina vastra aMjana tilaka, snAna 1vigaya taLa; sarasa AhAra ne hAsyarasa, gIta caMdana raMgarela. e meM saghaLAM pariryA, jAM na maLe bharatAra, piyu viyoge ehave uttama strI AcAra. priya jamAIne jame, Arata harakha samAna, piyu paradeze dubaLI, te pativratA sujANa. vATe AvI giriguphA, tihAM jaI rahe davadati, veLanI pratimA karI, pUje jinavara zAMti. dukha dehaga hare TaLe, daridra re jAya; jeNe jinavara pUjiyA, te tribhuvana pUjAya. rAvaNa sarakhe rAjiye, pUjyA jinavara-pAya; te jinavarapada pAmaze, haze tribhuvanarAya. aDavIpara naI jaLa, jAsa na caDI hatya; svAmI tAkavADiyA, se dIse avastha. te bhImI vana-phUlaDe, pUje pratimA sAra; phAlU phaLa phUle karI, ceAthe kIje AhAra. " (DhALa-pAchaLanI dezInI. ) kete dina tihAM Aviyere, sArathavAha vasaMta; tApasa paNa AvyA tihAM, je tapa saMyamavaMta. bhImI. 9 eNe avasare Aviyere, meha mahA bharajera, vana thaLa girine pUriyAMre, bole madhurAM mera. bhImI. 10 jina gurU nAme bhImIre, kuMDe thaMbhya meha; sAtha sahu ugArIre, harakhe mANasa teha. bhImI. 11 sArathavAha pUche tihAMre, bhAkho e muja mAya; kaMDa meha kima caMbhiyore, bhImI kahe suNubhAya. bhImI. 12 1 dUdha, dahI, mAkhaNa, ghI, tela, chAza, 2 ciMtA. 3 retanI. 4 tIrthakara. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 340 ) naLadamaya ti-rAma bhImI. 14 jinadharma sAnidha rasuravara karere, tehanA e anubhAve; tApasa paNa pratibAdhANAre, sAMbhaLI dharma-prabhAva. bhImI. 13 tApasapura tihAM vAsIAre, 'sArathavAhe sAra; *kharaputra siMhakesarIde, piravarIe parivAra. paradeze paraNI vaLyeAruM, AngeA tiNu giri pAsa; yazobhadra gurUne* vAMdIre, dharma surpore ulhAsa. rAjya Rddhi ramaNi tajIre, lIdhA sayamabhAra; bhImI. 15 pAMca divasa mAMhi te munire, pAme kevaLa sAra. bhImI. 16 kRkhara tA ku bhare, putra thayA RSirAja; pitA putra kaheA syuM Tharere, sarayu karame kAja. bhImI. 17 ( duhA ) *ahI mastake blyu maNi, pasevana reta-vikAra; 5'ka thakI pakaja haiye, syu jAte adhikAra. zreNika pahelI bhAgave, kANika chaThThI hAya; abhaya meghakumAra RSi, anuttare sura DhAya. (DhALa 5 mI.-dezI cApAkanI. ) devaLamaaAtsava suravara kare, harSabharyAM jaya jaya uccare; bhImI sArathavAha vasaMta, tApasa jinadharmI guNavata girivara caDI namyA kevaLI, dharma suNe nija mananI phaLI; desaNu suNI .raLiyAyata thayA, vAMdIne tApasapura gayA sApa eka khilavAsI rahe, bahAra mukha kADhIne kahe; mAsa bhava tapa saMyamahAra, krodhe sApa thaye dukhakAra. 1 2 1 madada. 2 IMdra-meATA devA. 3 vyApArI, 4 sAnA mAthAmAM jhera maTADanAra maNI thAya che. 5 retamAMthI seAnuM nIkaLe che. 6 kAdavamAMthI kamaLa pedA thAya che tyAM pachI janmabhUminI asaranuM' karyAM kAra rahyuM? 7 khusI. 3 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satItva prabhAva, (341 ) pUrava keDi lage tapa tape, kaMdhe muhuratamAMhe khape; bharyuM vana bahu tarUvara tRNe, dAvAnaLa bALe tatakhaNe. achakArIbhaTTA satI, maMtrI ghara te rahetI hatI; krodhe AvI kiye praveza, vecANa te bAbara deza. ghevara kSepaka tapasvI thaye, ke prabhAve narake game; cAritra pAnyAne e sAra, upazama kIje sukhadAtAra. diva kuLapati te kevaLI pAsa, saMyama liye manane ullAsa, comAsuM rAkhI kevaLI, huo vasaMta zrAvaka manarULI. 7 dharmadhyAna aDaniza mana dharI, sAta varaSa vaLyAM dukha karI, anyadA bhImI vANI suNe, naLa jAya che pathI bhaNe. e vacana bhamI sAMbhaLe, naLa nehe tihAMthI nIkaLe rAna mAMhi bhame te satI, pANI na pAme eka ratI. tarase hIMDe AkuLamanA, nadI eka dIThI jaLa vinA; tasa upakaDe bhamI gaI, ajaLa nadI te sajaLI thaI. 10 sArathavAha nAme dhanadeva; utarI upAse teNe kheva; leka pazu saha tevataNe, jaLa pAkhe sIdAe ghaNe. 11 davadaMtInA zaLa pramANe, sajala nadI thaI zeTha sujANa; bahumAnI bhImI teNe kheva, sAtha mAMhe ANe dhanadeva. 12 sAthamAMhe eka zrAvaka bhale, mallinAtha pUje guNanile tiNe zrAvaka jANI guNavatI, bahina karI sA mAnI satI. 13 te sArathapati kete dine, pute acaLapurI upavane; - tihAMthI gaye bIjI dise vahI, davadaMtI teNe pura rahI. 14 beThI AvI sarovara pALa, kahene ghara jAo samakALa; ciMte kihAM jAyesi ciMtI, paradezInI ehaja rItI. 15 1 rAta dina. 2 kinAre. 3 pANI vagaranI nadI paNa satItvanA prabhAvathI pANInI chatavALI thaI. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34ra ). naLadamayaMti-rAsa, (duhA ) pathIDA deula zaraNa, ke saravaranI pALa parathI hAya dayAmaNA, jima jima paDe viyAla. paMthIDA tahI bhalA, jathahI jemapattI; mAna sarovara bAharA, haMsa huvA bahu bhatti. dAridrI mUrakha sadA, e beu dukhiyA joya; paravaza bIjA 5thiyA, e mahA dukhIA hAya. jihAM ke ApaNaDuM nahIM, ki kIje nagareNu; bhaluM e laghutara gAmaDu, sukhiyA thaIe jeNa. ( copAI) naLa gaye paradeza vahI, bhImI acaLapure te gaI; munI megharAjataNI e vANuM, eTale trIjo khaMDa vakhANI Iti zrI naLadamayaMtI rAsane trIjo khaMDa saMpUrNa khaDa ceze. (rAga siMdhuo-zALIbhadra bhegIre heya-e zI.) rAja sakaLa saddhi jeNe bhegavI, te davadaMtI nAra; pALe beThI atihI dayAmaNIjI, ekalI niradhAra. karmataNuM gati dehalI jANiye, mANasa kahI mAtra. rAma rAvaNa sarakhA nava chUTI AjI, je hatA uttama gAtra. karma teNe nagare hatuparNa rAjiyajI, caMdrayazA ghara nAra; tenI dAsI eka sarevarejI, gaI che bharavA vArikarma dAsI AvI caMdrayazA pratija, bolI sAMbhaLa mAta; 1 tyAMja. 2 jyAM. 3 janmotpatti. 4 pANI. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sujJa narenI saMpatti, (343) saravara pALe eka dayAmaNIjI, beThI nArI anAtha. karma. 4 sakhI pAMhe aNuve caMdrayazA satIjI, navI oLakhI bhANeja paDatI veLA keIna oLakhe che, kavaNa sagAMne sajA karma. 5 tehe tiNe mAnI sA satIjI, vacane ghaNe aMteSa; rUDe rAkhI te bhImI bhalIjI, anAdika bahu piSa. karma. 6 caMdravatI che beTI tehane, makI satI tasa pAsa; sukhaNI kIdhI bhImI bahu parejI, jagamAMhi eja sAbAsa. karma. 7 (duhA) niradhanane Adara diye, zaraNe rAkhe jeha; Apada paDiyAM uddhare, pRthavIbhUSaNa teha. dharatiye be nara dharyA, dharatImaMDaNa daya; viNa svAratha upagArIo, kIdhe jANe soya. (DhALa 2 jI-dezI epAInI ) anyadA te rAjA Rtupatna, belyo narapati ati suvacana, putrI bhImI sAMbhaLa vAta, vacana eka besuM chuM sAca. 1 lakhamI mAre ghara che ghaNa, Arati ciMtA seve avaguNa; mAMDa moTI eka dAnazALa, dIje putrI dAna rasALa. dAne durgati dare TaLe, dAne vaMchita AvI maLe; vazIkaraNane eha upAya, bhUpati sarakhA paNa vaza thAya. 3 vayara veDa parahu Liye, mIThe mohe dIdhe keLiye, mAdaLa paheluM bele naTha, "leTe dIdhe bele mITha. vaDapaNa nAve dhULe sire, vaDapaNa Ave kariyAvare; dhULI gADara pharatI jAya, zuM Adara pAme che soya. 5 zreNika sarakhA je narapati, jehane ghara bahu lakhamI hatI; te paNa zAlibhadra AvAsa, jovA AvyA mana ullAsa. 6 1 dhaNathI vikhUTI paDelI. 2 bhojana vagere, 3 pRthvIne dIpAvanAra. 4 parANe. 5 leTanA luMdAthI mIThuM bole che. 6 iyaLa. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 344). naLadamayaMti-rAsa, vArDa paNa phUlIne phaLI, dha sUte tihAM mana raLI; sArathavAha sudAne sahI, AdIzvaranI padavI lahI. 7 kumara subAhu bhAgI joya, e sahu dAnataNuM phaLa hoya; abhayapAtra che mekSa nidAna, sukhasaMpati dIe bIjA dAna. 8 eha vacana saMbhaLa davadaMtI, dAna diye ati matanI khaMti, nagarataNe bAhara eka karI, dAnazALa mAM dhana bharI. 9 ehave piMgaLa nAme cAra, karma kare che kaThina kaThera; ekadA te jhAlya mahArAja, bAhara kADhaye mAraNa kAja. 10 davadaMtInI draSTi paDe, cite ahIM karma e naDa; rAjA pAMhe cheDA teha, uttamanI karaNI che eDa. 11 vATe vRkSa diye AdhAra, varase meha sadA jaLadhAra; sUraja TALe jaga-aMdhAra, kAraNa kevaLa jaga-upagAra. 12 kahiye na zake karI upagAra, kipi na bIhIne zatru lagAra; dhana kamAyuM bAMdhyuM rahyuM, peTa bharyuM te kevuM thayuM. 13 davadati kahe piMgaLa suNe, kusaMgati dare parihare; sAte vyasana nivAre gaNa, jehathI lAhaye Apa ghaNuM. 14 kusaMgatinA suNe avadAta, uttamane kaI pUche vAta, lIMba samIpe uge aMba, phaLa kaDavAM thAye avilaMba. 15 udadhi baMdhANe rAvaNa saMge, popaTa vaMTha bhIla prasaMge ghaTikA cere pANI jAta, TIje jhAlara dinarAta, mIdAsI meM meM kare, tima tima vAnara citte Dare; kibahunA dIse paralaya, kahiye kusaMgati bhalI na hoya. 17 kahiye kusaMgati rU nahIM, gAye lakakaDa ghaMTA vahI; mAkaNu saMge ju nivaMza, kAga prasaMge marANe haMsa. 18 1 corI, jugAra, parastrI sevana, zikAra, dArU pIva, mAMsajana ane vezyAgamana e sAta durvyasana che. 2 DhIla vagara, 3 dariye. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susa'gati mahAtmya ( 34 ) 21 ityAdika draSTAMta aneka, kusaMgati vArA dhari viveka; sAdhu saMgati karo niramaLI, jethI puDuce mananI rULI. 19 caMdana TALe bahu AkhamA, caMdanathI TADhA ca`dramA virahI janane bahu dukhakAra. sAdhu saMga sahune sukhakAra. 20 merU uparaja ugyAM tRNAM, upamA pAme kaMcana taNAM; malayAcaLanI saMgati joya, vRkSa ghaNAM caMdana maya hAya. uttama saMgati karavA jAya, nIcathake paNa te pUjAya. -gaMgA kardama Adara vaDe, gopIcaMdana mastake caDe. ccAra hatyA jeNe nara kIdha, zrI mastaka cheDhI kara lIdha; ehavA paNa puhunA sadagatI, jANeA sAdhutagrI saMgati. kAThIvAha munIsara time, cAkSu' vrata pALe pUname; tehathI mana vachita tasa thAya, rAjataNA pAmye supasAya. uttama sarasI saMgati kare, paDita goSTi hiyarDa dhare; niraleAbhIzuM maitri yajJA, te nara nahu' sIdAe kadA; eha vacana bhImInAM suNI, pigaLe samatA ANI ghaNI; sevA sAdhutaNI te kare, avaguNu agathakI virahuM. sunivara pAse sayama lIdha, uttama kAraja saghaLAM kIdha; cAritra pALI thADe dine, deva thayeA mATeo zubha mane. jAti sabhAre pUravatI, jANI bhImI upAriNI; 26 te sura AvI manane kArDa, bhImI vAMde ekara joDI. kanakavRSTi tihAM kIdhI ghaNI, sura purhuta nija ma ibhaNI; uttama tihAM kIdhe upagAra, nahu visAre kapi lagAra. ( duhA.) sura kIdhA utsava ghaNA, dekhI ritupanarAya; bhImIne suvizeSa zuM; Adara karai savAya. 29 22 23 24 25 27 1 1 badhu karA. 2 sArA purUSAtI. 3 IcchA AmyA. 4 gaMgAjInA gArAnA 5 brahmacarya. 6 sAnAnA varasAda varasAvyeA. 28 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (346) naLadamayaMti-rAsa ( DhALa 3 jI-dezI vimaLamahetAnA rAsanI. ) naLa davadaMtInI suNI, bhAvaTha bhImanarida; jhUre duHkha hiyaDe bharyuM, tima aMteura vRda. Avene Aja allAraDe, paMthiDA gharabAra; sahaja saluNuM rAjIA, mayA karI uradhAra. A0 2 kihAM paradeza bhAvaTha kihAM, kihAM naLasRpa vaDavIra; jima jima paDe vipattaDI, tima tima sahe zarIra. A0 3 ema jhuraMta jiye, besI sabhA samAja; daha diza dUta paThAviyA, naLane jovA kAja. Ave4 acaLapure jovA gaye, vaDe kehari mitta; dAnazALA saMbhaLi karI, beThe tihAM pavitta. Ave. 5 davadaMtI tiNe oLakhI, hiyaDuM ghaNuM bharAya; caMdrayazA rUtuparNane, jANa karavA jAya. Ave6 tasa vacane jANe satI, davadaMtI che teha; caMdrayazAne Upane, bhANe jIpara neha, A0 7 bhagati yukti suvizeSa zuM, sAcavIye tAsa; baDe kahe rAya pATha, bhamI bhama-AvAsa. A0 8 rAjA bahu parivArazuM, calAvI davadaMtI; De dine kuMThinapura, puhatI teha turata. Ave. 9 mAtapitA tava sAhamAM, AvyAM dharatAM moha; dekhI putrI dayAmaNI, kare sabaLa deha, A0 10 mAtapitA palAgIne, reve te davadaMti, mAya kahe valDa reya mAM, heze sukha-saMpatti. A0 11 ghara ANuM ucchava karI, jima nave avatAra teNe pura putrI mAnIne, pUchaye sarva vicAra. A0 12 1 sneha. 2 damayaMtI-bhImarAjAnI kuMvarI. 3 mahela-ghara. C. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavipAka, (347 ) rAja gamADayuM jema naLe, melhI rAnI majhAra; retI bhamI savi kahe, dharatI dukha apAra. A0 13 (duhA) mAtapitA ima bUjhave, sAMbhaLa putrI vAta; karma kaI na meljiyuM, mANasa keNahI mAtra. sItA sarakhI je satI, rAmaramaNI vikhyAta; vanamAMhi mUkI pati, jANe sahu e vAta. pavanaMjaya nRpagehinI, hanumaMtanI je mAya; satI zirAmaNa aMjanA, dukhaNI vanamAM thAya. RSidattA meTI satI, mRgAMkalekhA vAra; ItyAdika dukhaNu huI, kAraNa karma vicAra, pahele bhave kamAiyAM, je mahA bhUDAM karma, viNa bhagavyAM navi chUTiye, jinavara bhAbita dharma. jatI satI saMtApiyA, athavA dIdhAM ALa; cherU mAta vihI, prANI ghAlyAM jALa; pUrava bha kamAIyuM, tehavuM pAme chava; kaNuM sAruM phaLa nIpaje, phekaTa jhUre jIva. je tuM AvI jIvatI, he putrI davadaMtI; naLa paNa vahelo Avaze, TALe duHkha tarata, jIvatAM pAme jage, sukha sabaLAM saMsAra; yathA bhAtu maMtrI re, pAmI sarasatinAra. AvyuM sukha pAmyuM kuNe, dukha paNa pAmyuM keNu; cataNu ArA save, pharatA Ave jeNa. ema sAMbhaLI bhImI satI, karatI jina gurU pabhatti, 1 rAmacaMdrajInI strI. 2 pavanaMjayanI strI. 3 vaLI. 4 cakranA dAMtAnI peThe athavA paiDAnA ArAnI peThe. 5 bhakita. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 (348) naLadamayaMti-rAsa, ati samuhati tihAM rahe, hive suNa naLa vatta. rAte rakhavALo rahyo, te naLa priyAne pAsa; vahANe jAgI jANIne, cA hRdaya vimAsi. 12 (DhALa 4 thI-rAga mevADe-te sasanehIre mugadhA-e dezI.) naLa paradeze cA tihAMkI, eka vAha majhAra; satI snehIre mUkI ekalI, jhUre saMbhAri saMbhAra. naLa. 1 vATe jAtAre tava dina AThame, dava dIThe vanamAMhi; sAda kare che ke eka tihAM rahya, rAkhe pasArI bAMhi; naLa. 2 vaMzakhAgIre tuM naLa rAjIo, jANyuM jJAna pramANa vana dava baLatare tuM suja rAkhIne, upakArI guNakhANa. naLa. 3 tava naLa ciMtere e kuNa mAharUM, jANe kuLa ne nAma; sAda kare che mujane vaLI vaLI, dIThe naLe nAga tAma. naLa. 4 tava naLa cittere duSTa prANIo, sarpa mahA vikarALa; tava paNa re sahu jIva upare, uttama heya dayALa. naLa. 5 ehavuM ciMtAva oDhaNa nAkhIe, vaLage Aha taNe bAtha; Aghe jaIne naLa mUke jise, DasIe DAve hAtha. naLa. 6 tava naLa bolere te kIdhuM ke, meM kIdhe upagAra; prANadAyakane je Ima Daze, eha durjana AcAra. naLa. 7 (duhA.) veza kaMkunArI coraTe, rAjA panIra allAha jegI pAvaka pALIo, dUrjana cheha de dAha. durjanane vizvAsaDe, karatAM haiye hANa, chavAyasa je ghara sakhiye, ghuDa balyA niravANa. 2 1 vAta. 2 sApa. 3 sApa. 4 naThArI strI. 5 pANuM agni. 7 vizvAsa. 8 kAgaDAne. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premavAtsalya, ( 349) durjana jatane pALiye, e tuM ma kare dhAMkha; haMse rAkhe buDatAM, uMdare karI pAMkha. mitra ane kumitrane, rakhe kare vizvAsa bALe beha kepyAthakI, jima dava bALe ghAsa. durjana te durjana sahI, sIMcI je amiNa; aMba na hoye liMbaDo, jAtitaNe guNe. ( DhALa prathamanI cAlu) tiNe vikhe pIDare naLa thaye kabaDe, kALo ane kurUpa, tava naLa citere hiva kihAM jAIe, eDavuM leI rUpa. naLa. 8 Ima ciMtavatAre ahi ziTiye, suravara eka udAra, te sura bole re huM IhAM AvIo, dharato prema apAra. naLa. 9 niSadhanaresara huM chuM tuja pitA, Aje eNe ThAma, hilI veLA Ave ApaNe, nahIMtara kahI kAma. naLa. 10 (duhA ) saMse navi AvIA, je velA na pahura; te sAjaNa tiNa dezaDe, karaje rAja bahu. rege kaNe pIDiyA, kALa dukALe jeha; dehilI veLA AviyA, sAjaNa gaNaje teha. kAmakAja Ave nahIM, te sAjaNa kaNa nAma, meTA tADa sarIkhaDA, vAdhyA te kuNa nAma ? ( DhALa pAchalI cAlu. ) niSadha kahe chere putra tuma suNe, mamaNane bhave sAdhaka ghaTikA bAre te saMtApIe te karma karere A bAdha, naLa. 11 tiNe pramANere bAra varaSa lage, "bhAvaTha tuM naLa jANa; 1 sApa maTIne. 2 uttama deva. 3 sAdhu-muni. 4 pIDA saMtApa. 5 du:kha-kaccha. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 35) naLadamayaMti-rAsa karma AgaLa kaI de taNe, na phare kipi vinA. naLa. 12 rAjya karatAre saghaLA rAjIA, te kIdhI nija dAsa; te hiMvaDAMre tujane oLakhI, naLa tujakarere vinAza naLa. 13 teNe kAraNe tuja rUpa TALiyuM, tuM thaye atihi kurUpa; rAkho vastrAbharaNa karavao, paheryo haze surUpa. naLa. 14 naLa ye rAkhe teha karIe, pUchI bhImI vAta zILa prazaMsA sura suvizeSaze, saghaLI karere vikhyAta. naLa. 15 hita sura bhAkhere naLa suta tame kahe, kihAM mUkuM tuja Aja; tava naLa bele muja susumAra pure, mUke che surarAja. naLa. 16 tava naLa mUre te pura upavane, sura puete nija ThAya; paMcama kape mahA sukha bhogave, tapa saMyama phaLa joya, naLa. 17 (duhA) naLa have puramAMhi cAliye, vAMde citya udAra, jehane darasaNe pAsiye; sukha saMpata jayakAra. kara joDIne vInave, jya maMjina jaya jagatAya; dukha haravA sukha pUravA, tuM samaratha jina rAya. ehave eka gaja mada bharyo, geDI sAMkaLa pAsa; trAsa pamADe nagarane, sabaLe kare vinAza. gekhe caDayo dadhipanna nRpa, bele je gajarAja; jhAle tAsa "nAma zai, "sAruM vaMchita kAja. zura ziromaNuM bhalabhalA, nAve ke gaja TheTha; vAhaluM sahuye che ghaNuM, te sahu jIvita heTha. 1 vijJAna 2 tAbedAra. 3 nAza karavAne udhama Adare che. 4 pAMcamA devalokamAM. 5 jinamaMdira. 6 hAthI gADe banelo. 7 bahuja nukazAna. 8 inAma-nivAjasa. 8 pUrNa karuM. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNamahimA (351) Ape kuzaLa te ghara kuzaLa, ghara kuzaLa te ja na ghara kuzaLa na jaga kuzaLa, (tyAre) jage laggI agna. 6 INa avasare naLa rAjIe, cahuTe A jAma; zera karate bahu pare, dIThe naLe gaja tAma. tatakSaNa gaja zikhyA karI, caDI jaI gajakuMbha; aMkuza zire prahArIne, leI bAMye gajathaMbha. e savi sAMbhaLI vAtaDI, teDAve purarAya; kanakataNuM kara sAMkaLa, rAya kare supasAya. sabhAmAMhi AvI karI, anumaMta mahApatta; beThe nRpa pAse jaI, rAjA pUche vatta. ( pAI). bhImI chAMDI kubaDa thaye, dadhipanna rAjA pAse gaye; muni megharAjataNuM e vANi, eTale cotho khaMDa vakhANuM. 1 khaMDa pAMcame. (DhALa 1 lI-rAga mArUNa-vINA bajAre-e dezI. ) kihAM hetAM kubaDa tame AvyA, ke huM tamAruM gAmore; ze kAraNe tame AMhI AvyA, kizuM tamArUM nAmere. nRpa Ima pUche re. 1 kubaDa kahe che naravara saMbhaLe, kezala deza sahAre; nagarI adhyA iMdrapurI sama, tihAM hue naLarAyere. nUpa. 2 haMDaka nAme tasa laghu bhAI, tiNa sAthe juo ramiyere, rAja ramaNipura deza velAula, sayaLa vibhava sukha gamIore. nUpa.3 rAjana Apa savAratha vAhala, kuNa bhAI kuNa jAte re, rAjata leNI kanakaratha, putra viNAze tAre. nUpa.4 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) naLadamayaMti-rAsa. nRpa rAja gamAyuM te naLa rAye, nIkaLe tyajI AvAso re; davadaMtIne sAthe laI, ekalaDe vana vAzere. nRpa. 5 lIlA laharI pUra pratApI, Idra same naLa huo re; dukha dIThuM tiNe eke vAre, teNe kAraNe vane mUe, nRpa6, kemaLa prANu TADha taDake, thaDe ghaNuM kamalAya re, jima hima paDate mAsa ziyALe, kamalinI karamAya re. nRpa. 7 huM suAra ho naLa kere, meM jANuM chuM rahiyere, svAmi gamADI paThe rahetAM, Adara kete lahiyere. nRpa, 8 sA sevaka tehaja kahiye, je rahe prabhune heThere. use deze athavA paradeze, sukha dukha sAthe veThe che. nRpa, 9 (duhA. ) sevaka kAme jANa, baMdhava kaTe jANa; bhAryA paNa niradhana paNe, parakhI niravANa. sehalAmAM sahu maLe, dohile na maLe keya; vRkSa phaLyAM dekhI karI, paMkhI AvyAM joya. (DhALa pAchaLanIja cAlu ) teNe kAraNe adhyA che, huM Aje tuma pAso, niraguNa niSphara huM chuM rAjana, je mehalI nara Asare. nRpa. 10 huM Avyo tumAre pAse, tuja guNa sahu vakhANere, svAmI teha kIje mALe, guNa avaguNa te jANere. nUpa. 11 ( duhA ) phugAma vAsa kubhArajA, sAmi nahi suviveka; paravaza rege pIDi, maraNathI atireka. 1 rasoIe. 2 pitAnA dezamAM. 3 dhaNuM-mAlika. 4 khoLa geLanI khabara na hoya tevo abajha-vicAra vinAne heya. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguNa pUjA, vairIne mAne prabhu, je jANe guNavaMta; peAtAnu paNa parihare, niraguNa jANI sa'ta. bhuMDA paNa prabhu seviye, bhalI sabhA je hAya; bhale paNa bhuThI sabhA, te! chAMDe nara joya. (DhALa pAchaLanIja cAlu che. ) kUbaDa vayaNe naLanA jANyA, raNutA samAcAra re; duHkha dhare te dadhipUrNa rAjA, karatA hAhAkArAre. nRpa. 12 pretakAja kare siSa naLanAM, mana vairAge rahiyere; premI athavA verI hAnta, guNavaMtanA guNa grahiyere. nRpa. 13 dadhipaNa rAjA pUche kUbaDa, tuja pAse kaLA ketIre; tume jANI je hue vidyA, dekhADA ama tetIre. nRpa. 14 surajapAka rasAi zIkhI, naLa pAse ati harere; dUdha cAkhAdika rAjA soMpe, naLa rAMdhe kavi-tejere. nRpa. 15 sahuye" jAsaka harakhe' jamiyA, sUrajapAka raseire; vidyA eDavI tehanI dekhI, 'prazaMse sahu kAire. nRpa. 16 hRSipaNuM rAjA parantyA bele, bhUSaNa TakA lAkhAre; SS ( 353 ) gAma pAMcase upara dIje, e kUkhaDA tume rAkhAre. nRpa. 17 gAma vinA khIjuM sahu rAkhyu, leAke tasa guNu kahiyere; vidyA zIkhI deza videze, saghaLe pUjA lahiyere. nRpa. 18 ( duhA ) rUpa kurUpa kazuM kare, mAnIje guNa joya; uLi kerAM phUlaDAM, zire na cADhe kAya. ADaMbare nahu pUjiye, zuddhe karI pUjAya; 1 keTalI. 2 teTalI. 3 sUryanA kiraNA mArata. 4 vakhANe, pa khuzI thayA. 6 dAgInA ane seAnA mhAre, 7 AvaLanAM phUla sugadhI rUpI guNu vagaranAM hovAthI kai mAthe caDAvatuM nathI. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (354) naLadamayaMti-rAsa, dUdhe vinA alakarI, navi vecAye gAya. kasturI kALI heve, zire vahe nararAya; rUpa kurUpe zuM hue, guNa saghaLe pUjAya. kubaDa kahe naravara suNe, 'pAradhi madirA TALa; dharma karAve bahu pare, deza bhalI paripALa. tava tiNe rAye mAniyuM, hiye dharI bahu bhAva; suvacana vaca aMgIkare, uttama e sabhAva. (DhALa 5 mI-surata baMdara maMDaNe--e dezI. ) hila davadaMti pItare rahI, karatI mana jaMjALa re; bhImaratha rAjA pAse jaI, bele sAvara bALare. bAbAjI re naLanI khabara kare, jevarA pura dezare; na jANuM re te piyu kihAM haze re, za rUpe ze vezaze. bAbA. 2 ehave dadhina rAyane, kAma vize dUtare kuMThinapuravara Aviye, bhImanupa dvAre pahurarebAbAjI. 3 bhImaratha rAye pUchiyuM, kahe tuma rAja sarUpa te kahe eka paradezathI, A sUAra kurUpare. bAbA. 4 sakaLa kaLA karI pUriye, kahiye huMDika nAmare, sUrajapAka raseI e, nIpajAve 'abhirAmare. bAbAjI. 5 evI sAMbhaLI vAtaDI, bhImI kahe suNa tAre; pacara mile tiNe pure, jevara eDa vAtare. bAbAjI. 6 naLa vinA kaI jANe nahIM, sUrajapAka rasere; tavA kuzaLa pemeka, baDue ati DAhyA jore bAbAjI, 7 rAya dadhiparna sabhA te jaI joyuM huMDika sUtrare; virahadAvAnaLa pIDIe, jhUre mana mAMhi bahutare. bAbAjI. 8 1 zikAra. 2 dArU pIvo baMdha kare. 3 rasoie. Amanehara. 5 dUta-jAsUsa 6 viyoga rUpI lAhyathI pIDAyalo. , AvyAja sarUpare bAbA. : kaLA karI Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caranI kAryakuzaLatA. ( 355 ) khAkhAjI. tava kuzaLA citta ciMtave, kahAM naLa devasarUpIre; kiDAM hu Dika e kUbaDA, kAjaLavaraNa kurUpIre. Dika upara bhImInI, naLanI phrAkaTa bhrAMtire; tA paNa jo khelAvIne, kAMi rAkhuM eThu khatire. bAbAjI, 10 tava daSipane nRpa pUchIne, naLa nATaka manara'gere; mAMDe kuzaLA Adara karI, leI sayala upAMgare. AbAjI. 11 ( duhA. ) jima naLa gharathI nIsaryAM, AjyeA vanahu majhAra; ekalaDA nAzI gaye, mUkI satI nirAdhAra. jima jima vItaka vAMdIe, tima 'ce sa Mketa; tima tima jhare mana ghaNuM, DuDika du:kha sameta. vaLI kuzaLA khele tihAM, re nIpura nirlajja; ekalaDI priyA tajI, te zu kIdhA kaja jagame pApI che ghaNA, drohI paNa lakha hoya; re nirguNa naLa tuM samA, 'avara na dIThI kAya. sUtI vizvAse satI, priya upara bahu parAga, te mUkIne jAyatAM, krima vUDA tuDu pAga. svAmIdrohI ne gurUdrahI, mitradrohI ati dhI; vaLI vizvAse ghAtakI, tehanu' meha ma dITha eNe vacane te gahivA, bhariyA du:kha apAra; nIsAsA maDuM nAkhatA, gADhA raDe sUAra. rUpa karyuM bhImItaNuM, te leI gaLapAsa; tama kubaDa nehe bharyA, UDI 1.vAre tAsa. 1 koinA paNa AdhAra vagara. 2 narkAra. 3 kAma. 5 prema. 6 paga kema cAlyA upaDayA ? 7 dhabharAyeA. 9 gaLAkAMsA, 10 manA karavA lAgyA, 4 bIje. 8 bahuja. ' ra Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (356 ) naLadamayaMti-rAsa, he devI tuM kAM mare, huM chuM tAhare pAsa; nehavilUdhI nArIne, hiva nahIM jAuM nAsI. Ima ApaNaE pragaTiyuM, nehagahele soya; premasurAmada dhAriye, prANI paravaza hAya. madirA pAMhe deha kara, neha nikhare apAra. jeNe vAta jANe nahIM, jIva viveka vicAra. chedI chelI chuMbarI, kaTakA kIdhA keDa; zelaDI taNe paTaMtare, ati rasIAne kheDa sAjana sAjana sahu kare, ame na karasyu kaya; keje tuMhI sukha saMpaje, "tete phira dukha hoya. 13 (DhALa 6 ThThI-pAI) hiva kuzale bole kuLajAta, haDika pUchuM tuja ekavAta; nATaka dekhe sahue vaDuM, kUbaDa kAM tuja dukha evaDuM? 1 tava kUbaDa bele mukha hasI, eNI vAte vimAsaNa kisI; huM naLanA gharane sUAra, teNe upaje muja duHkha apAra. 2 sAmibhagata je sevaka hoya, sAmI duHkha dekhIne reya; jima bhImInA guNa sAMbhare, tima hiyaDuM phATe dukha dhare. 3 bhAu bhalapaNu jage gAIe, guNa dekhI gahelA thAIe; saMbhArI sItA guNagrAma, vanavAsI royA zrI rAma. kAraja maMtrI nehe mAya, kAme dAsI kSamA savAya, rUpe raMbhA zayane nAri, reuM bhImI guNa saMbhAri. kuzaLAne kubaDa leI ghare, sUrajapAka rasAI kare; jamADI kuzaLAne dinna, bhUSaNa TaMka lakSa sevanna. 1 premaghahela. 2 premarUpI dArU pIdho hoya. 3 chakelo. 4 jeTaluMja 5 teTaluM ja pharIne. 6 vicAravA jevuM zuM che. 7 ra . Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dA ; naLanI zodha (357) kuzaLa kahe che kUbaDa suNe, tuja upara naLane bhrama ghaNe; je tuM naLa hoe to mAna, bhImI jhUre sevana vAna, kUbaDa kahe kuzaLa sAMbhaLe, huM kubaDa kAjaLa zAmaLe; naLa sabhAga rUpe deva, kAjaLa brama TALene deva. 8 tava hiva kuzaLa pAche vaLe, jaI kaMDina pure bhImaratha maLe; kuzaLa kahe suNe bhUpALa, kUbaDe rUpe ati vikarALa, 9 dAtA bhakatA suguNa sujANa, sUrajapAka raI jANa; gajazIkhyAdika rAjANI, vidyA jANe che e ghaNI. 10 meM nATaka mAMDayuM naLataNuM, huM Dika paNa re tihAM ghaNuM meM ni bahu pare naLarAya, teNe kIdho mujalAkha pasAya. 11 eha vacana teDanuM sAMbhaLI, bhImI thaI AkuLa vyAkuLI; belI bhImaratha rAjA prati, pitAjI suNaje eka mati. 12 ama ghara ke huMDika sUAra, hato nahi ehave AkAra sUrajapAka raI sahI, bIje nara ke jANe nahI. 13 rUpa phera je naLa rAyanuM, ke akujana kAraNa gaNuM; ke karame karI kabaDa joya, paDatI veLA emaja hoya. 14 lakhamI lakSaNavaMtI jAya, tava sahu lakSaNa kevAM thAya; sayaNa saMbaMdhI gaNe na keya, bele te phekaTiyuM hoya. 15 bahenataNe ghara bhAI gaye, vadana vichAI bAhera rahe; daridra karI pAye apamAna, lAkuMkaNa dIdhuM nAma. 16 baLa buddhi lakSaNa vidyA mAna, caturAI udyama abhimAna; rUpa dayA vaya teha sahAya, lamI jAtAM "etAM jAya. 17 1 kAjaLathI paNa kALA kUbaDo. 2 juThI zaMkA dUra karo. 3 rAjApRthvInA pALanArA. 4 bhayaMkara-bIhAmaNo. 5 naThArI vastu khAvAmAM AvyAnuM kAraNa samajuM chuM. 6 sajajane. 7 sArAM lakSaNa-guNa. 8 samAna. ATalAM. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (358) naLadamayaMti-rAsanaLa hue je kALe ghaNe, jANyuM kAraNa bhAvaThataNe gajazIkhyAdika dAna upAya, eNe lakSaNa jANe naLarAya. jima tima karI aNu IhAM, huM jANuM chuM naLa che tihAM tava rAjA pUchayuM paradhAna, maMtrI matisAgara je nAma. 1 tava maMtrI bolyA nRpa suNe, svayaMvara mAMDe bhImIta; kuDe e mAMDe parapaMca, teo dadhipana 'sabaLe saMca; 2 dadhipatra sAthe naLa Avaze, je naLa tihAM jIvatA haze svayaMvara nAme te kema rahe, nija nArI jAtI kIma "sahe? 2 nArI resa pazu navi khame, rese bhariyA Atama dame; eka vastunA arathI deya, vayara suNe eha kAraNa heya. 2 vaLI eka suNe "ahinANu, azva hRde vidyAne jANa; naLa vidyAye ati che vaDe, svayaMvara dina kahe TUkaDe. 2 azva vidyAne jere karI, huDaka Avaze Adara karI dadhipana lei Ave soya, nicce jANe te naLa hoya. 2 (duhA.) bhImIe dUta paThAviye, jihAM che dapina rAya teha jaIne vInave, sAMbhaLa tuM bhuvirAya. bhImaratha rAye mAMDiye, bhImIsvayaMvara raMga; caitra zudi pAMcama dine, heza utsava jaMga. dina thoDA hiva kyuM karUM, vahele nA keNu; vATe huM mAM paDaye, meDe Avye teNa. 1 vipatti-pIDA. 2 hAthIne kabaje levAnI vidyA-kaLA. 3 juTho prapaMca. 4 baLavAna upAyathI. 5 bIjAne varatI kema sAMkhI zakaze ? 6 strI saMbaMdhI ayukta vartana jotAM pazuone paNa gusso Ave sahana karI zakatAM nathI ane laDI vaDhI maraNa sudhAMta svIkArI le che. 7 imachA karanArA-garajI. 8 nisAnI. - - - - - - - - -- - - - - . Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLa mananA tarkavitarka (359) dadhipana ehavuM sAMbhaLI, AkuLa vyAkuLa thAya; ehave huDaka AvIne, be manane bhAya. kAM naravara tume Ima karo, kevuM che tuma duHkha rAya kahe tujane kahyAM, yuM Upajaye sukha. mana-dukha strI vyabhicAriNI, dhana vaM apamAna vaMcANuM sahu AgaLe, etAM na kahe jANa. dukha kahiye te AgaLa, je 'dukhadeDaNahAra, je te AgaLa bhAkhatAM, laghutA lahe apAra. kubaDa kahe che nRpa kaho, evaDe ye vistAra; vaLatuM dadhipanna beliye, sAMbhaLa huMDaka vicAra. vaname naLa rAjA muo, bhImI che navaza; te mATe svayaMvara ne, mAMDaye bhImanareza. muhUrta dina te kAla che, kuMDanapura ati dUra, muja paraNavA khaMta che, INa kAraNa dukha pUra. tava naLa manamAM ciMtave, zazihara jhare aMgAra; ravi uge pazcima dize, (te) bhImI lepe kAra. athavA mana nArItaNuM, saheje caMcaLa hoya; "kuMjara kerA kAna jima, nita phaLaphaLate jeya. anyane citazuM ciMtave, raMje vacane lega; draSTa anyane rIjhave, anyazuM vilase bhega. nIcA nara sAthe rame, ghaNI kulakSaNa nAra; ApaNupuM rAkhe ke, thI INa saMsAra. INi kAraNa huM paNa tihAM, jAuM dadhipana sAtha; 1 maTADI zakanAra. 2 halakAI. 3 caMdramA zItaLatA choDI devatA-agni varasAvA mAMDe. 4 maryAdA-nIti-zILa nyAya. 5 hAthI. * pitAnI lAja poteja je jALavI rAkhe tevI. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) naLadamayaMti-rAsa nArItaNe visAsaDo, rakhe kare paramAtha. nadI nakhI zRMgI vaLI, dhArALe nRpa nAra; etane visAsaDe, na kare citta vicAra. huDaka eha vimAsIne, bebhe suNa mahArAja ciMtA na kara cittaryuM, e sAruM tuja kAja. hayavara thazuM sajja kara, kuMDinapurane pAsa; sUryodaya pahelAM prabhu, mehaluM te sAbAza. ( DhALa 7 mI-dazI cAMdrAyaNanI ) teNe vacane harakhe thanArAya, ratha sajaja karyo ghaNe uchAha; rathe beThA tihAM dadhipana bhUpa, chatra cAmarapara pAra sarUpa. 1 huMDaka ekaMtava nara pAse, kAchaDa bAMdhe ullAse; rayaNakaraMDa liye manakhaMta, je sure dIdhe prema dharata. 2 eka rathe pAMce nara beThA, hayavara jetariyA ati je; haMDaka deya hayavarane kAne, maMtra naukAra bhaNe mahA mAne. 3 khe huDaka tiNe the thAya, pavana vege cAle ratha jAya; paddha pachI u vAya, racha rAkhe huDaka kahe rAya. 4 huMDaka be suNone "puhavIza, ApaNa nyA je jana paMcavIsa ratha rAkhe kahetAM bhuI khetI, mehI vAta kahe prabhu ketI. 5 vATe rUkha baheDAne Ave, tava nRpa huDakane tihAM lAve, eNe rUMkhe phaLa 1degsahasa aDhAra, huDaka gaNI kare niradhAra. 6 pAlane phaLa kUbaDe gaNiyA, teTalA huA je nRpa bhaNiyA; azvakaLA dadhipattane dIdha, gaNitakaLA teNe huDaka lIdha. 7 1 nakhavALAM jAnavara. 2 zIMgaDAvALAM pazu. 3 hAthamAM zastra astra dhAraNa karela hoya tevA mANasane. 4 sArA ghoDA joDele ratha. 5 rAja. 6 devatAe. 7 navakAra maMtra. 8 rAjA. 8 jhADa. 10 hajAra. 11 nizcaya. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhImI manameAdna prasaga (=&!) vinaya karI vidyA grahe, ke dhanataNe pasAya; vidyAthI vidyAliye, ceAtheA nathI upAya. nIca thakI vidyA bhaNI, letAM ma kare lAja; kardamathI maNi sagrahI, DAhyA sAthe kAja, bhaNave gAve nAcave, sAsaraghara raNu kAja; AhAra vyavahAre niva huce, AThe ThAme lAja. ( DhALa pAchaLanIja cAlu.) sahasrakiraNa ugye jaga jete, kuMDanapura ratha purhatA tete; bhImI supana tiNe nizipAve, uThI tAta prate te jaNAve. 8 tAta suNA supana 4abhirAma, kaiAzalapura vara se|ha paArAma; devI muja puhacADe tihAM rAge, kaimahimA tAsa sadA jaMge jAge. huM tihAM eka phUla phaLe abhirAma, AMkhe eka mahA sukha ThAma; huM jiNe rUkhe caDI Aja jete, pUravacaDI pa`khI paDayuM te te. 10 muja karakamaLa vimaLa diye devI, supanAtaNI vigata kahevI; rAya kahe supanu` abhirAma, putrI sarava saryA tuja kAma, (duhA ) aNu kAraNa putrI suNA, devI te puNya rAsi; rAja lAbha ArAma te, pAmiza tuM ullAsa. ( 361 ) gA vRkha kuMjara .tarU caDayeA, 'gRha vara paravata zRMga; akhI jAge mAnavI, lahe lakhamI mana raMga. ra 11 1 kAdava-gArAmAMthI ratnane lai levuM. 2 bhaNavAmAM-gaNavAmAM, gAvAmAM, nAcavAmAM, sasarAnA gharamAM, laDAinA medAnamAM, kAmamAM, bhAjanamAM, vyavahAranI vAtamAM lAja na rAkhavI. 3 rAtrInI aMdara Avyu. 4 matAhar. / Aga-vizrAmasthaLa. 6 prabhAva. 7 gAma. 8 baLada. 8 hAthI. 10 jhADe caDelA. 11 dhar. 12 uttama parvatanA zikhara upara. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) naLadamayaMti-rAsa, aMba calaNa naLa saMga tuha, paMkhI paDayo niradhAra; kubara paDIo rAjathI, Aja maLe bharatAra. (DhALa pAchaLathI cAlu) : paLe pahata dadhipanna rAya, bhImaratha bhUpa te sanamukha jAya; dadhipana ghara bhItara java Ave, svayaMvara aNadIThe dukha pAve.12 dadhipana prate pUche nRpa bhIma, paMtha ghaNe AvyA tume kima? adhipana kahe ama ghara che sUAra, sakaLa kaLA guNa rayaNa bhaMDAra.13 tiNe ANyA ame rAya nurata, bhamI bhaNe dadhipana suNe saMta; sUrajapAka rasAI karAvo, vaMchita kAja seve tame pAve. 14 kahe huMDaka dahilA ame AvyA, bhImI svayaMvara jovA AvyA; pahelo svayaMvara utsava kIje, "rasavatI svAda pache nRpa lIje.15 bhIma kahe "surapati je Ave, bhImane cite teha na bhAve; te bIjA nara sura kuNa rAya, naLa viNa avara save nAra bhAya. 16 je te dadhipana ame Aja, teha kaheze kUbaDa che kAja; sUrajapAka raseI kIje, ArogI saha jaNa jima rIjhe. 17 tava teNe rasavaMtInI pAI "jAsaka jimI bA sahu mana bhAI, rasavatI svAda parIkSA pAmI, kahe bhImI enaLa muja svAmI. 18 (duhA) kahe bhamI rAjana suNe, sUrajapAka rasAI; naLa viNa bIje mAnavI, jANe kadI na kei. (copAI.) haMDaka A kuMDana pure, dadhipana sAthe puha ghare; munI megharAja eNI pari kahe, paMcama khaMDa samApti lahe. 1 itI zrI naLadamayaMtI rAsa viSe pAMcame khaMDa saMpUrNa 1 daravAje. 2 dekhavAmAM na AvatAM. 3 manamAM IcachelAM kArya-kAma. 4 rasoi. 5 iMdra. 6 bIjA badhA. 7 taiyAra karI. 8 jamavAnI IcchAvALA. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 363), khaMDa chaThe. (dezI caMdrAyaNanI ) bhImaratha rAjA rANI sAthe, huMDaka jhAlyo jamaNe hAtha; ghara mAMhe ANI ghaNe bhAva, karajeDI nRpa pUche bhAva. 1 catura sanehI merA rAya, vInatI suNo tame karI pasAya; tuM sAhiba hai meTA merA, caraNa na mUkuM sevyA terA. ca0 2 kahe kubaDa tuma suNe sayANA, bhImI vayaNe kahe ayANA; kihAM huM huDaka tAraka sarakhe, kihAM naLa bhUpa te caMdra sarIkhe catura0 3 vana bhara priyataNe viyega, virahAnaLa paDe mahA rega; bhImI mada vihaLa mati mAThI, tasu vacane tuma mati kAM nAThI? catura0 4 kaLA sulakSaNa vidyA mAharI, sUraja pAka raseI sArI; dekhI kAM mana bhUlA terA, jagameM kaLAvaMta baharA. catura0 5 (duhA ) vidyA dhana sUrimapaNe, caturAI tapa dAna; eka ekathI che vaDA, citta na dhare bhagumAna. (DhALa pAchaLanI cAlu) naLa thAtAM mAruM zuM jAya, je tamace mana ema sahAya; te huM naLa thaye chuM Aja, ve bhImI "sAre nupa kAja. catura. 6 UNe vacane sahu uThI jAya, bhImanuM mana AkuLa thAya; 1 tArA jevo-cAMdanI sara. 2 naThArI. 3 nAza pAmI gaI. 4 ghaNue. 5 ahaMkAra manamAM na rAkhazo. 6 tamArA. 7 gamatuM hoya. 8 rAjAnuM kAma sudhAre. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (364) naLadamayaMti-rAsa. bhImaratha nRpa AgaLa dila khole, lAja mUkIne bhImI bele. catura. 7 tAta suNe eka vacana vicArI, ora parIkhyA eka mAtarI naLa pharase muja tana ma vihase, jima jaladharavUThe vana vikase. catura. 8 hasI huMDaka vaLatuM Ima bhAkhe, lAvuM ame eNe karI hAse; parapurUSane pharasavikAra, karatAM jANe asatI AcAra. ,, 9 haMDaka kara jore pharasAve, bhImaratha davadaMtI mana bhAve; remacI tava haI bhIma, belI tAta ghAta e namI. ,, 10 je kUbaDa sabaLe ati kALe, to paNa naLa priya eha dayALe; para purUSane kIdhe pharase, muja kAyA kahiye na ulahuze. ,, 11 mekalIo bAhera mAya hAya, haMDaka kara tava bhImI sAhA; vaLavaLatI bhamI Ima bhAkhe, prANanAtha cheha Ima kAM dAkhe. catura0 12 tuM sAhiba merA huM dAsI, piuDA hi kima jAIza nAsI? tuja sAthe nIkaLI akelI, te sUtI vana mAMhi melhI. , 13 zakti hoya je strI na vahevA, te strI pAragraha udyama karavA; viNa gunha strI chAMDI jAya, tenara adhamAdhama kahevAya. ) 14 kI upara "kaTakI kahevI? abaLA upara mahera karavI; huM kiMkara chuM rAjana terI, piuDA ciMta kare aba merI. catura. 15 najare najara piu te maLI, dUdha mAMhi jima sAkara bheLI, jaba te mehi subhaTa kara vyApa, taba te naLa priya mUke Apa. catura. 16 - 1 rUvATAM vikazvara thAya-ubhAM thAya. 2 varasAda varasavAthI vana praphullita thAya. 3 sparza-aDakavAnA vikAra-doSathI. 4 vyabhicAriNIchInALa strInI rIti. 5 karaDI najara 6 dAsI. 7 ciMtA. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahatAnaMda prasaMga. (365 ) nArI vayaNe kaNa na cUke, subhaTaziromaNI dhIraja mUke strI pharase vihase tarUdhAta, te mANasanI kehI vAta. , 17 zastra zAstra pUrA jike, kehane pana nAme zIza te paNa nArI laDe, cUke visvA vIsa. mAta pitAne varicaye, sagAM sajA bhAya; nArI nehe vaza karyA, mAhA te mahilA thAya. tAM lage mati budhi sAMbhare, jaI lage zAstra-vicAra; nArI sAthe goThaDI, jAnahu kare apAra. tava naLa rAye pariharyA, 'amaradatta ziNagAra; devarUpa te pragaTIo, sahu kahe jaya jayakAra. AzA phaLI bhImItaNI, hakhe bhImanarida; siMhAsana besAriye, sehe naLa jima ida. (DhALa bIcha-anitya nivArIe-e dezI.) bhImarAjA te Ima bhaNe, rAjya sakaLa trAddhi deva; e sahuye tuhmAraDuM, karUM tulbArI sere. naLa puNya pragaTIluM, puNyathI savi sukha thAya; puNya manavaMchita phaLe, Apada dvare jAyere, naLa. 2 kutiga eka bhImItaNuMre, sAhasa eka athAha; anya bhavAMtaranI pare, oLakhiye nija nAhAre. naLa. 3 dadhipana rAjA AvIne, naLanupa lAgore pAya; be be kara joDIne, sAMbhaLa zrI nArAyere. naLa. 4 tuM ThAkura guNa AgaLa, girUo sAhasa dhIra; 1 caLe nahI. 2 dhIraja. 3 jhADa. 4 dhAtuo. 5 mAthuM na namAve. ThagIne gAMDA. 8 devatAe Apele zRMgAra. 8 vipatti-duHkha. 10 kautuka-gammata. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLadamayaMti-rAsa, meM avagaNyA ajANata, te amane vara vagere. naLa. 5 tava naLa vaLatuM beliye, sAMbhaLa dadhipattarAya; meM duttara bhAvaTha tarI, te sahu tuja pasAre. naLa. 6 tuM sAce upagAriye, tuM baMdhava sa saneha; jANa sujANu-ziromaNI, tuja guNa nAve chehere. naLa. 7 dadhipatnane paherAvIo, sAthe deI parivAra; nija nagare puha karyo, have suNa adhikArare. naLa. 8 hiva kuMDanapure AvIo, sArthapati dhanadeva nAma; davadaMtIe oLakhe, je vATe Avye kAmere. naLa. 9 priya pAhe bhagatAvIe, guNa saMbhArI tAsa; uttamane upagArIo, visare na je hoya sAsare. naLa. 10 (duhA ) abe vUDe mehale, amI samAM phaLa joya; *ukhara khetre teha jaLa, vRye niphaLa hoya. tima uttama nara bahu guNe, kIdho je upagAra; durjana mana mAnyuM ke, sAtame kare vikAra. (DhALa-pAchalIja cAluM) putrIne vacane karI, bhIme teDaye vasaMta; RtuparNa rAjA teDIo, caMdrayazAstrIyaMtere. naLa. 11 caMdravatI beTI vaLI, e teyA savizeSa; addhi pAmIne oLakhe, te uttama mAMhi rekhere. naLa. 12 1 na karI zakAya-duHkhethI tarI zakAya tevI vipattithI pAra thayo. 2 bhAI 3 pAra na Ave. 4 khArI jamInamAM. 5 duHkhanA upAyo ubhA kare. 6 je manuSya garIbI vaTAvI Rddhino dhaNI thayA chatAM garIbInA vakhatamAM ke du:khanA samayamAM karelA upakAra na bhUle ane te upakArIne jotAM oLakhI laI Adara yukta sAro badalo vALe te uttama janamAM pahelA naMbarano gaNAya che. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama manuSyanI bhalAI, (37) saphaLa sulakSaNa vRkSanI, upama lahe nara sAra jima jama ddhi bhAre bharyo, tima tima name apAzere. naLa, 13 kuLapati jiNe cArita lIluM, te hue sahama deva; pUrava bhava upagAriNI, jANa bhImI here. naLa. 14 te suravara AvI karIre, varasI sevana-dhAra; bhImIne praNamI gayere, lekhavI prIti apAzere. naLa. 15 (duhA) uttama sAthe prIta, pahelI theDI joya; nadItaNe paTaMtare, cheDe vadhatI heya. nIca sarIsI prItaDI, pahelI adhika thAya, rAsabhanA bhukAra jima, cheDe tUTI jAya. (DhALa-pAchaLanI cAlu) bAra varaSanI bhAvakIre, tehane rajA aMta, rAjA bahu AvI majyA, pUrava prema dharaMtare *caturaMga senA parava, naLanupa kare prayANa jora ghaNuM senAtaNuM, jima "sAyara UdhAre. naLa. 17 anukame kezaLa AvIAre, kubara sAMbhaLI vatta; atizaya IrSyA UpanI, rAjalebha saMyutta. naLa. 18 _bara sAhame AvI, kaTaka leIne tAma; rAjataNe tara ghaNo, mAMDe sabaLa saMgrAmare. naLa. 19 1 pahelA devalokamAM devatApaNe pedA thayela. 2 gadheDAnA bhUka vAnI peThe prathama caDatA sAdathI ne pachI dhIre dhIre utaratA sAdathI baMdha paDavA jevI. 3 duHkhayAtanA-vaSamI vakhata. 4 hAthI-ghoDAratha pALA e cAra tanuM lazkara te caturaMga kahevAya che. 5 samudra chaLI rahe hoya. 6 bhAre laDAI AdarI. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 368 ) naLadamaya ti-rAsa. (DhALa 3 jI-sAdaDAnI dezI-AzAvarI) khihuM daLe subhaTa savisAra zUre caDayA, sabaLa saMgrAma raNutra vAje; zabda zravaNe paDayA sAMbhaLe phonahI, ghASa nirdhASa brahmAMDa gAje. 1 naLadrupa zUraraNa ra'ga roze bharyAM, sulaTa rima caDayA bahu birAje; jema nara sayamI karama sAthe bhiDe, tema naLa zUra sagrAme chAje, naLa 2 ratharaja sakhaLa aMdhArU uThayu ghaNuM, azvagaja pUra paDavA uchAyuM; ApaNuM pAraku oLakhe ke nahiM, dinakara sahitanuM gagana chAyuM. naLa 3 pAyake pAyaka rathapatiye rathapati, azvapati jha asavAra sAthe; gajapatiye gajapati rasabhara jhUjhatAM, zatru khUTAM pache mAtheAmAze, naLa 4 prabaLa hathiyAra tana te dekhI karI, kAtara keTalA dUra nAse; subhaTa zUrA ghare hoya vadhAmaNAM, 'kha'dI beAle yazavA ulhAse. naLa 1 subhaTa sAcA bhaDayA keTalA raNa paDayA, kAi kAtara vaLI kIhu nADI; punya prasAda vaLI naLanRpa jItiyA, kRkhara khAMdhiyA karIya kAThA. naLa de gheSa nirdoSa vAjAM ghaNAM vAjate, naLasRpa kAzalA nagara zRMgArI gayaNa dhaja lahu lahe, kAminI mAMhi Ave; meAtiye karI vadhAve. naLa 7 ( duhA ) samaLa save rAjA maLI, sihAsane besArI; punaripa naLanRpa thApiyA, chatra dharyuM jayakArI, 1 1 zUra caDAvanAra vALu. 2 zabdanA paDaghAnA gheghATathI AkAza Adi gAjI uThayuM. 3 kAyara-hIka, 4 biztAvaLI khelanArA. 5 AkAzamAM dhvajAo pharakavA lAgI. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naLarAjanA saddaguNa ( 369) ThAma ThAmanA narapati, detA bahulA daMDa puya pasAye naLataNI, ANa dhare akhaMDa. puNya karI Apada TaLe, puNya nAse rega; manavaMchita puNya phaLe, puNya lAbha bhega. rAja Rddhi 'rANima maLe, puNyataNe supasAya; Ima jANI uttama tume, vira puNyaupAya. kUbaDa kuDanihANane, cheDe zrI naLarAja; dayAbhAva mana lekhavI, kUbaDa kiye yuvarAja, uttama atithI parAbha, na hAya kUDo joya; yaMtre paDI zelaDI, mIThe rasa diye taiya. suMdara sukulItaNe, kimahi na vihaDa vaMza leI kAjaLa kALe karyo, hase sayAja haMsa. durjana jana saMtApi, sujana na mUke Apa rAhe caMdra parAbha, tehI na dhare tApa. (kALa 4 thI-zaLa suhA re sAjana seviye.) hiva naLa pALere deza bhalI pare, mAMDe zatrukAre, jinavara pUjAre kIdhI ati ghaNI, ANa bhAva apAzere. 1 dharma karajo bhaviyaNa bhAvazuM, jiNe uttama kuLa vAse re, sa sukha saMpatti Iha loke ghaNa, parabhava & ga ta nivAsere. dharma. 2 varNa aDhAre rUDe pALiye, varaje vyasana bhUpALIre; sahi gurU seve 1degsUtra suNe bhalAM, khaTadarazana rakhavAre. dharma. 3 1 moTAI. 2 sArI kRpAthI. 3 taiyAra karo. 4 pIDA ApasaMtApa. 5 sArA uttama kuLanI. 6 naThAra mANasa. 7 dAnazALA. 8 A lokamAM. 4 sArI gati ane sArI dazAvaMta vaMzamAM janma. 10 IgyAra aMga, bAra upAMga, cha cheda, cAra mULa sUtra, daza prayatnA, anayogadAra, naMdIsUtra e 45 sUtra-Agama. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (370) naLadamayaMti-rAsa, leka hure mana ANaMdiyA, dukhiyA durjana re, naLanapa dekhare sahu praja uhase, jima zazi dekhI cakere. dharma 4 keIka divase niSadha suresa, Ave jihAM naLarAja re; mIThe vacane sura pratibaMdhive, sAre bhUpati kare. dharma, 5 viSayarasa virUAre rAjana jANajore, moha mAyA jaMjALare, tihAM je tAre te kimanIsare, pAme maraNa akALere. dharma. 6 tana dhana vana caMcaLa jANiye, je have jarakAre supana sarakhuMre priya saMga prIchajo, ddhinuM DhuM abhimAna re. dharma-7 kuTuMba savere paMkhI pare maLyA, jehane arthe jIre, pApa ghaNuMre pasaMcI parabhave, bhagave karma atIre. dharma. 8 sukha dukha pAme prANI ekale, bIjo na thAya AdhAra re, rAkhaNahAre jina dharma jANaje, zaraNAgata sAdhArere. dharma. 9 Ima pratibadhI sura svarge gaye, deI bahu upadeze, sagAM sajA tehaja jANaje, dAkhe dharma azere. dharma. 10 kharUM saguM te jANaje, beha bhava je hitakAraka Ileke hita para, suMdara gati matidAra. pApa nivAre hita kare, guNa parakAze jeha; vihaDe nahI Apara paDaye, mitra gaNe teha. mayareha sarakhI satI, che eNe saMsAra; sagapaNa sAcuM lekhavI, tAryo nija bharatAra. 1 prajA-raiyata. 2 naThArAM-AkarAM-duHkha denAra, 3 kaLAI rahelA. 4 hAthI, 5 ekaThAM karI. 6 bahuja, - - - - Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga virAga. ( 371 ) (DhALa 5 mI-dezI cApAkSanI.) naLarAjA mana re virAga, kAramA jANeA dhana priya rAga, enDruve vana AvyA sugIsa, dharmaghoSa nAme' sUrIza. va'tuNu puhate naLanaradeva, vidhizuM vAMDhI sAre seva; zrI gurU bhAkhe jinavaradharma, jehathI prANI pAme zarma. zrI gurUvANI rAjA suNI, amIthakI ati DhADhI ghaNI; je suNatAM nAse bhavatApa, kAma krodha dukha TaLe saMtApa. naLa mele e joDI hAtha, svAmI mujane karA sanAtha; phye karameM bahu dukhaja sahyAM, nahuM jAye jIbhe me' kahyAM. gurU bhAkhe rAjana avadhAra, ihAMthakI bhava chaThThuM dhAra; ma'maNu bhave RSi saMtApI, ghaDI khAraDu lage tApIe. sAmya mUrti RSi te kekhiyA, sAcA te gurU karI parakhiyA; tepAse pAmyA jina jammu, saphaLa karyuM mANusa bhava "janma. dhana mAhirataNe bhava vaLI, sAdhu bhagati kIdhI mana raLI; dUdha dAna dIdhu* ati ghaNuM, pache lahu zrAvaka RSipaNuM, ghI khAra sa MtAvye jatI, bhAvaDa khAra varaSa narapati; vaLI satASI krISu kAja, teNe pAmyA naLa uttama rAja. Ima sAMbhaLI naLa ghare AviyA, rAje pukala suta DhAvIe; devadatI sAthe gurU pAse, dIkhyA lIdhI manaucchvAse, pALe cAritra niraticAra, japa tapa munivara kare udAra; bhaNe guNe seve gurUpAya, upazama savatti RSirAya. anyadA naLaRSine mana thayu, viSayarAga manasyuM umallu'; tava tithe munivara dharI viveka, aNusaNu pALI nirmaLa eka. 11 5 1 prema. 2 sukha. 3 nAya rahita hovAthI have nAya-dhaNI sahita re. 4 dharma. 5 janma. 6 mahiyAra-bharavADa. 7 sthApyA-kAyama karyAM. 8 cAritrAcAranA aticAra nivArIne, 10 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (372) naLadamayaMti-rAsa aNasaNa pALI niraticAra, pApe hameM sura avatAra; dhanada nAme bhaMDArI thAya, lokapAla uttara dizirAya. 12 davadaMtI maTI mahAsatI, satImAMhi te moTI satI; cAritra pALI aNasaNa mUi, dhanadataNe ghara devI huI. 13 (duhA-) te devI tihAMthI cavI, pura paDhAla nivAsa; haricaMda rAjA rAjIo, pUre prajAnI Aza. te nRpa ghara beTI huI, kanakavatI tasa nAma; anyadA tiNa rAye race, svayaMvara ati abhirAma. 2 dhanada lekapati AvIe, dharate prIti apAra; kanakavatIne paraNiye, yadu vasudeva kumAra, bAravatI nagarI jaI, vilase suSma azeSa, anyadA bharatesara pare, bhAvana caDI vizeSa. bhAva baLe karma kSaya karI, pAmI kevaLa sAra; kanakavatI mugate gaI, pAmI sAkhya apAra. te paNa dhanada suresare, pAmI samakita sAra; ApaNupuM ajAlIne, lahaze *nara avatAra. bhava theDAmAMhi abUjhaze, laDaze zivapurarAja, Ima jANI uttama tulle, sAro AtamakAja. dAna zILa tapa bhAvanA, cihu pari jinavara dharma, pAmIne ArAdhaje, laheje avicaLa thazarma. 1 sudharma nAmanA pahelA devalokamAM devatA thayA. 2 nAza karIne. 3 AtmAne nirmaLa karIne. 4 manuSya janma. 5 pratibodha pAmaze. 6 mokSa. 7 sukha. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAsaprazasti ( cApAI. ) naLa pragaTayA bhAva uddharI, pAmyA rAja pUrvabhava carI; muni megharAjataNI e vANI, eTale chaThTho khaDa vakhANI. 1 ( rAga mevADA-dhanAzrI ) naLa davazrvatI caritra seAhAmaNuMjI, nava nava raoNMga rasALa; sAMbhaLI uttama sAdhu satI parejI, dharajo zIla vizALa, 1 sAdhu satInuM caritra suNeA bhalajI, suNatAM nAse pApa; gADamatra kharA jema sAMbhaLejI, nAse ahiviSavyApa. 2 pArzvacaMdrasUrisara rAjImAjI, mahimA jAsa apAra; sA. 4 upadeze jeNe bhavi tAriyAjI, jinazAsana ziNagAra. sA. 3 zrI samaracadra tiNu pArTa zebhatAjI, teNe pATe sUri; rAyacadrasUrisara dIpatA, girUma merU girida saravaNu RSi jage pragaTiyA mahAmunIjI, kIdhuM uttama kAja; ne sar3I gurUnA caraNu namI kahejI, vAcaka zrI megharAja sA. paM savata seALa caunaDa savacchare, thavIe naLa RSirAja; bhaNajo gaNo dharma vizeSajojI, sAratA vaMchita kAja. sA. huM itizrI naLadamayaMtInA rAsa viSe cha khaMDa ane prasasti sapUrNa 1 sApanA viSanI pIDA. (373 ) Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAn jinaharSajI saMkalita harabaLamacchI rAsa. (maMgaLAcaraNu-dAhA che ) zAMtikaraNu zrI zAMtijina, acirArANInaa; vizvasenanRpakuLakamaLa, 'sahasikaraNa sukhaka'. mAya utkhara AvI karI, deza [mAM] nivAri mAri; zAMti thai sahu lekane, zAMti nAma kriyA sAra. zrI zAMtIzvara seALamA, jinanAyaka jinaca'4; cakravita vaLI pacamA, Ape pada "mahAna'6. sAvata varaNu sehAmaNA, laMchana jAsa kuraMga; bhAvaTa bhAje nAmathI, dina dina raMga 'abha'ga. caraNukamaLa tehanA namI, dhyAna hRdaya avadhAra; rAsa karU. haribaLataNA, jIvadayA adhikAra. mAchIgara kuLa UpanA, pAmyA rAjyabha'DAra; sukha bhegavI zivapada lahyA, dayAtaNA upagAra. UgAryo eka mAlA, pALI agaDha apAra; jaivikathA UMgha tajI karI, sAMbhaLajo nara nAra. ha 1 sUrya. 2 marakI--kAlerA, 3 meAkSa. 4 harizu. 5 du:kha zAkAha tathA bhIDa. 6 kAi samaya khaMDita na thAya tevA.7 kabUla karIne. 8 Teka-pratijJA. rAjathA-dezakakSA-bhaktakathA-mIkathA e cAre viyA kahevAya che, 3 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArtAnI zarUvAta ( 375 ) [caritrArambha ] (DhALa 1 lI-Ahera bhalu paNa sAMkaDu', e dezI) bharatakSetramAM jANIere, nagara kaoNMcanapura nAmare; sujANu nara; sAhe paisurapura sArikhAre lAla, pAkhaLa gaDha abhirAmare.su. bha. 1 suMdara mandira mALiyAMre, caubAra citrazALare. su. su. sa. 1 dIpe uMcA deharAre lAla, aLake jhAka jhamALa, Rddhice karI supare bharyAre, leAka sukhI dAtAra; su. cArAzI ca uTAM jihAMre lAla, jANe lacchI bhaMDArare, su. bha. 3 kheDA jihAM vivahAriyAre, kare viSNuja vyApAra; su. nyAye' likhamI ekaThIre lAla, thAe vividha prakArare. su. bha. 4 likhamI pAmI vidrave2e, dharma kare vistArare; su. payadayakAra sadA dharere lAla, dukhiyAnA AdhArare. su. bha. 5 tiNa nayare nyAyi bhalere, vasaMtasena mahArAyare; su. teja pratApe AkAre lAla, ari lagAyA pAyare. su. bha. T vasaMtasenA pattirAgiNIre, bhAgyavaMta saradArare, sa. zILa suhAgaguNe bharIre lAla, mAna ghaNeA bharatArare. su. bha. 7 vasatisara tehanI sutArai, rUpe rati avatArare; su. e tehavI rabhA ApacharAre lAla, nahIM 'avara saMsArare. su. sa. 8 caturAi ceAsaTha kaLAre, jANe rAga chatrIza; su. khaMta karI nija hAtha zuMre lAla, nIpAi jagadIzare! su. bha bhaNI gaNI jANI zAradAra, khele madhurI vANi; su. managamatI mukha malakatIre lAla, paratikha guNunI khANire, su. sa. 10 1 iMdrapurI. 2 phera, 3 lakSmI. 4 vAvare. 5 yA yA eja vicAra. 6 zatrune page lagADayA. cha kAmadevanI strI ratisuMdarInA jevI. 8 jI. 9 paidA karI. 10 sAkSAta. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (376) habimacchI-rAsa, nArI sahu 'ziraseharere, vana lahere jAya, su. evI kanyA kUdarIre lAla, dIThAM Ave dAyare. su. bha. 11 tiNa nAyare mAchI vasere, haribala ehave nAmasu 'sarala azaTha mana jehanere lAla, kare nija kuLane kAmare. su. bha. 12 nArI pracaMDA tehane, "nAma tise pariNAmare, su. dehe sadA rase bharIre lAla, prAta na le ke InAmare. su. bha. 13 kaLahe priya che jehane, kaDU vacana kaThora, su. karaDavA jima kutarIre lAla, dhAe karatI sere. su. bha. 14 vyAI vAghaNa jima dhasere, je lAve tAhire, su. haribaLa sukha tiNa nArIzuMre lAla, na lo supanahI mAMhire. su. bha. 15 bhADa je bharatArane re, mAre viNa 10 aparAdhare, su. tharathara dhrUje bAparelAla, evI ghaNI asAdhare. su. bha. 16 dUra najara karaDI karIre, hAma jeve nArire, su. mAMTI jANe mAricare lAla, pota bharetiNa vAre. su. bha. 17 evI gharaNI je lahere, tehane pite pApare; su sukhaja nahIM ghaDI eka lAla, ATha pahora saMtApare. su. bha. 18 evI haribaLane ghare, kAmini jANe kALo, su. kahe jinaharSa pUrI thaI lAla, pahilI DhALa vizALa re. su bha. 19 1 mAthAnI kalagI samAna. 2 suMdara-rUpALI. 3 pasaMda. 4 sIdhA ane zaTha-mUrkhatA-khaLatA rahita manavALA. 5 nAma pracaMDa hatuM jethI te nAma pramANe pariNAmavALI bhayaMkara krodhI hatI. 6 kaleza-laDAI. 7 daDe. 8 viyAelI. te gALa de. 10 vagara vAMke. 11 strI-vahu. 12 AkarI. 13 dhaNI. 14 turata pezAba karI dhotiyuM bagADI de. 15 mahota, Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadupadeza-saMga, (377) (duhA) haribaLa mAchI anyadA, mInagrahaNa tiNa kALa; pahete samudrataNe taTe, kAMdha leI jALa. sAdhu eka dIThe tihAM, beThe kare sajhAya; *nirmohI nirparigrahI, niHsvAdI nimaya. tana mana jeNe "savaryA, jItyA viSaya vikAra; ghera tapasvI ghera vati, samatAtaNe bhaMDAra. kAyA Upara piNa nahIM, mamatA jehanI leza; anAcaraNa navi Acare, chaDayA ke kaleza. sama degtRNa maNi sukha duHkha sama, vece nahIM AbAdha; haribaLe dIThe ehave, mahA munIzvara sAdha. 5 (hALa 2 -Adara chava samAguNa Adara-e dezI ) khuzI thaI haribaLa manamAMhi, praNamyA muninA pAya; dharmalAbha lIdhe kaSirAye, dekhI sarala subhAyajI. khuzI. 1 muni bhAkhe kAMI dharma jANe che? bhebhadraka! mativaMtajI; svakuLAcArathakI kaI bhAja, dharma ache bhagavaMta!! khuzI. 2 DAdA LA sahu kare che, nija kuLadharma pramANujI; je cAle kuLadharma sUdhA, teha kahIne jANajI. khuzI. 3 sAdhu kahe sAMbhaLa tuM mAchI! mUDha vayaNa e hoya che; je kuLa mArge dharma have te, pApI nahIM che keyajI. khuzI. 4 1 koI samaya. 2 mAchalAM pakaDavA. 3 dharma kriyAnukAna 4 moha, parigraha, svAda ane kapaTa vinAnA. 5 zarIra ane manane kabaje rAkhelAM che. 6 pAMca indriyanA 23 viSaya che ane tenA vikAro anaMta che te tamAmane jItI lIdhA che. 7 zarIra. 8 naThArI rItabhAta. 8 amalamAM na lenArA. 10 nara khaluM. 11 potAnA kuLane AcAra. 12 barAbara. 13 mUrkha jevAM vacana. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (378) haribaLamacchI-rAsadAridra dukha pramukha kuLagata, sapUta na chAMDe jANijI; te jANIje dhIvarabhAI, sukuLAcAra pramANujI; khuzI. 5 te mATe nijakuLa AcAre, dhIvara! dharma na hoya; prANidayA jinadharma prakA, hRdaya vicArI joyache. khuzI. 6. jIva sahunA cheja sarikhA, sahu vAMche sukha khemajI; maraNathakI je nAse trAse, teha haNI je kema? khuzI. 7 dayA samAna dharma nahIM keI, hiMsA sama nahIM pApajI; kayAdharmathI sahu sukha lahiye, "adayAthI saMtApajI. khuzI. 8 jehavI ApaNane pIDA hue, tevI pIDA anya Avedana paravedana sarikhI, jANe te dhanya dhanyajI. khuzI. 9 bhavajaLanidhi taravAne utaraNI, dukhagiri-vajI samAnajI; vAMchita arathataNuM e karaNa, jIvadayA supradhAnajI. khuzI. 10 je dukha kaleza mUkI te bhAge, je cAhe tuM sukhajI; te tuM citta dayA dhara dhIvara, bhAge saghaLAM duHkhajI. khuzI. 11 ehavAM vacana suNa pratibU, dhIvara kahe kara joDIjI; dayAdharma je tame prakA, kuNa kare tasa heDijI. khuzI. 12 satya vacana "saoN tumAre, piNa sAMbhaLa munirAyajI; ama kuLamAMhe je nara AvyA, tAsa dayA kima thAya che. bu. 13 jIvadayA chaNa kuLameM na mile, bIjI DhALe jeyajI; daridra ghare cakIne bhejana, kahe jinaharSa na hoyache. bu. 14 (duhA) je te saghaLA jIvanA, rAkhI na zake prANa; (te) paDe prathama je jALame, mUke maccha sujANa. 1 1cAlatI AvelI dAridraya duHkhanI. bhoI-mAchImAra 3 kuzaLatA. 4 mArI nAMkhIe. 5 hiMsA. 6 bhavasamudra taravA jahAja. 7 dhArelI dhAraNa pAra paDavAnuM kRtya. 8 bAbarI. 8 ka la karyo. 10 mUkaje. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka (38) eha vayaNa munine suNI, tye vrata dharI ullAsa e paLaze sujathI sukhe, INI pare vayaNa prakAza. sunivara pAye lAgIne, kare svakuLa AcAra; vrata pALe rUddha pa, citta ujaLe apAra. Ima karatAM have ekadA, haribaLa leI jALa; jaladhitraTa AvI karI, nAkhI tiNe tatakALa, paDiye AvI jALameM, magaramaccha tiNa vAra; kADha bAhira khAMcIne, dekhI kare vicAra. (rAga 3 -dezI alabelAnI) e te matsya meM mUkAre lAla, ehane na karUM bAdha; dhanya mAchIre, keTe bAMdhI deraDe re lAla, nAkhyo nIra agAdha. dhanya mAchIre. 1 pALe niyama bhalIpare lAla, giNate prANa samAna; dhanya. gurUdatta vrata je khaMDiyere lAla, lahiye duragati sthAna. dha. 5.2 jALa jaladhimAM mUkiyere lAla, punarapi bIjIvAra che. tehija paDiye mAchalere lAla, mU nIra majhAra dha. pA. 3 bIje ghATa jaI karIre lAla, nAMkhe jALa vizALa dha. tihAM paNa tehija mAchalare lAla, mahence nayaNa nihALa.dha.pA.4 vaLI te jaLacara jALameMre lAla, Ave vAraMvAra; dha. sAMjha sUdhI dhIvara more lAla, nAve bIje kivAradha. pA. 5 jima jima Ave jALamere lAla, tima tima mUke yAda che. piNa nija niyama caLe nahIre lAla, na dharyA manameM viSAda, dha. pA. 2 dhIra purUSa mUke nahIM? lAla, je kIne agikAra che. prANute vrata ApaNere lAla, saMkaTa vikaTa majhAra. dha. pA. 7 1 koI vakhata. 2 samudranA kinAre. 3 pIDA. 4 bahuja uDA pANImAM. 5 bIje kinAre. 6 kheda-udAsI. 7 ka. 8 bharatAM lagI paNa Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (380) haribaLamaThI-rAsasAMjha thaI mana ciMtavere lAla, vrata meM lIdho jeha dha. gurUmukha jIvadayAtare lAla, kima huM mUkuM teha. dha. pA. 8 Ima citta ciMte ujaLere lAla, INa avasara eka deva; che. pragaTa thaIne Ima kahere lAla, suNa dhIvara tuM heva. dha. pA. 9 dariyAne hu devatAre lAla, avadhe dIThe Aja; dha. asadu hate huM Avire lAla, tArI parIkSA kAja. dha. pA. 10 rUpa karI meM macchanere lAla, tArI parIkSA kIdha; dha. dhanya dhanya tuM jagaviSere lAla, te bhava lAve lIdha. dha. pA. 11 jayadayA pALI karIre lAla, saphaLa kiye avatAra dha. saMkaTamAM piNa pALiyAre lAla, teM tAre vrata sAra. dha. pA. 12 keIka niyama liye nahIMre lAla, leI pALe nahi keha, dha. keI kalpe pALe sahIre lAla, tuja sarikhA che jeha. dha. pA. 13 tAruM satva dekhI karIre lAla, tuja zuM thaye asaMtuSTa, dha. mAMga mAMga "vara tuM have lAla, tuMja pote punya puSTa. dha. pA. 14 dhIvarane kuLe Upore lAla, jIvadayA-pratipALa; dha. kahe jinaharSa bhale bhalore lAla, Ima ko trIjI DhALa. dha. pA. 15 (duhA.) te bhaNI darzana devanAM, "niSphaLa kada na hoya; te mATe je joiye, mAMga mAMga huM sAya. vacana suNa haSita thaye, haribala kahe vacana; je tuThA sura te kare, ApadamAMhi jatana. 1 pavitra. 2 avadhi jJAnavaDe upayoga daI jotAM Aja tane caLAvA AvyA; kemake meM e vAta sAcI mAnI nahatI jethI. 3 sAhasa-daDhatApaNuM. 4 saMtoSavaMta. 5 varadAna. 6 punya sabaLa hovAthI. 7 mAchImAranA kuLamAM janmI chavahyA pALanAra thA. 8 nakAmAM-phaLa ApyA vagara phekTa na thAya. 8 karaje. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dayAnuM phaLa (381) aratha nahi mAhare kise, rAjya addhi bhaMDAra hilI veLA AvIne, karaje mArI sAra. tahatti vacana suravara kahI, pukhane ApaNe ThAma; nija nArIthI bIte, haribaLa gaye na dhAma. manamAMhi Ima ciMtave, maccha na pAme Aja; ghara jaIye te mAharI, nArI pADe lAja. (DhALa 4 thI-kapUra have ati ujaLe-e dezI.) Ima ciMtI haribaLa have, zunA devaLa mAMhya; AvIne besI rahyore, niyamazuM citta lagAya mAnava! jIvadayA phaLa joya, tUTe jehane devatAre, haribaLa sukhiye hAyare. mA. jI. 1 je te phaLa pAmire, je rAkhe eka jIva sakaLa jIva je zakhiyere, te phaLa lahiye "atIvare mA. jI. 2. dhana dhana te nara jANiyere, je rAkhe para prANa kahiye jIva haNe nahire, teha kahIne jANa re. mA. jI. 3 huM te pApI nita pratere, mArUM jIva apAra; biga dhigajIvita mAharU re, dhiga dhiga muja avatArare.mA. jI.4 "avara upAye niravahe che, je kimahI gharavAsa; te trividhe hiMsA tajura, durgatine AvAsare. mA. jI. 5 pragaTa deva dayALakIre, pAye ke kalyANa; te AgaLa piNa pAmazuMre, ehathI sukhanI khANare. mA. jI. 6 dhIvara manameM ciMtavere, sukhane mAraga eha; sAMbhaLajo sahuke tame re, punya thAe jehare. mA. jI. 7 1 jarUra. 2 duHkhanI vakhate 3 kabUla. 4 ghera. 5 atyaMta. 6 koI vakhata paNa chava na mAre. 7 jANapaNuM. 8 bIje gujarAtane upAya. 8 mana vacana kAyA. 10 ghara Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 382 ) haribaLamacchI rAsa. Akhe beThI ekadAre, rAjasutA guNageRs; mA. jI. 10 heribaLanAme rari samA, ijyanaMdana susanere. mA. jI. 8 nayaNe kumaAi' nirakhIere, lAgye ati abhirAma; nayaNe nayaNa milyAM sahIre, prema magana thayA tAmare mA. jI. huM rUpa nirakhI rAcI rahIre, lAgye sabaLa saneha; maLavA icchI tehanere, taiDAnyA nija gere neha dharI kuvarI kahere, vacana madhura tivAra; ribaLa tuja zuM nehaleA, lAgyA adhika apArare mA, jI. 11 mana mAhura te mAhiMyAre, tuja viSNu have na pasuhAya; tuMhIja hiMyaDAmAM vasyAre, dIThA Ave dAyare mA. jI. 12 te mATe dezAMtarere, jaiye prANa-AdhAra; sarakhI joDI ApaNIre, meLi "sarajaNuhArare paraNIne sukha vilasiyere, lIje narabhava lAha; tana dhana caiAvana ApaNAre, saphaLA kIje nAhare sarIkhe sarImAM je milere, tA thAe uchara'ga; tuM priyatama hu* padminIre, kaMcana jaDiyA nagare vedhaka vaya suNI karI, mehvA harikhaLa citta; mA. jI. 14 mA. jI. 15 kahe jinarSa ceAthI thaire, DhALakhuM ceryAM cittara mA. jI. 16 ( duhA ) haribaLa hita hiMyaDe dharI, mAnce tAsa vacana; 1 lacchI le AvatI,-paga kavaNu apunna ? rAyatA bhaya avagaNI, kIdhA 11vayaNa pramANa; thApI dina saMketaneA, ghare gayA suvihANu. 7 mA. jI. 13 1 rAjAnI ku MvarI. 2 IMdra jevA. 3 vANiyAne cheAkarA. 4 peAtAne ghera. 5 pasaMda na Ave, 6 pasaMda Ave. 7 deve. 8 AnaMda. 9 manane vIMdhanArAM-bhedanArAM. 10 lakSmI AvatI hoya tene abhAgIoja paganI phAkara mArI pAchI DaeNle che. 11 vacana. 12 vAyadAnA, 1 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAhImAnA dIkarAnuM kRtya. ( 383) have ciMtavatAM vidhi same, A vAsara teha, je dina mAchI dehare, mAhe rahe che jeha. UTha kuvara utAvaLe, manameM thaI khuzAla; kuMvarIne mana udbhasyA, jANe thaI nihAla ! (DhALa 5 mI-beDale bhAra ghaNe che rAja-e dezI ) zeThaputra manamAMhe vicAre, bola diye meM tehane, piNa meM te avicAryuM kIdhuM, ehavuM na game kahene. ehavuM kAma na kIje jIva, jagameM apayaza lahiye. je paradeze nIkaLI jAzuM, leI rAjakumArI; te mAre sahu kuTuMba kabIle, rAjA nAkhe mArI. e. 2 huM kuLamAMhi kapUta kahAuM, kuLane kalaMka lagAuM; huM te mAre svAratha sAdhu, piNa kuLahINa kahAuM. e. 3 zAhukArataNe huM beTe, kumati kisI muja AI; uttama kuLa AcAra nahIM e, lahiye kema bhalAI ! e. 4 zAdhipa te svAmi kahiye, tehanI corI kariye; svAmihIne bhale na thAe, te kima e Acarice? e. 5 cArI jArI e be jagameM, nIce zISa ghalAve, kirate lAje sahukA tehane, AMgaLiye dekhAve. e. paranArIzuM prema kare che, manameM dharI ucharaMga; sukhane kAje mAMhi paDe jima, dIvAmAMhi pataMga. e. 7 paranArI viSaveli sarIsI, tehanI saMgati karaze; tehanI saMgatinAM phaLavirUvAM, tene sukha kima lahize?! e, 8 dazazira vIza bhujA chedAyAM, rAvaNa-laMkAsvAmi; 1 divasa. 2 rAjA. 3 dhaNuthI do karanAranuM. 4 chinALI. 1 naThArAM. - - - - - - - Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (384) haribaLamacchI-rAsaparanArIne prema karyAthI, eha avasthA pAmi. e. 9 bhImeM haNyA kIcaka se bhAI, rAyataNa je sALa; paranArInI vAMchA karatAM, pAmyA duHkha vizALA. e. 10 padmanAbha rAje pata khei, padasutA leI jAtA; pAMDava kRSNa jaI gaDha bhA, jagamAMhi rahi vAtAM. e. 11 iMduzeNa biMduSeNa be bhAI, vezyAne vaza paDiyA kAme khatA ghaNu vigutA, mAhe mAMhe laDiyA. e. 12 Ima aneka paranArI saMgane, dukha pAmyA adhikerAM, DhALa pAMcamI nAmI kizuMhuM, kahuM jinaharSa ghaNero. e. 13 (duhA) pahelAM te rAjA haze, chede jhAlI zISa; AgaLa te je sukha huze, te jANe jagadIza ! sukha cheDI dukha AgamuM, pi De nIra; vecI uMgha ujAgare, bhe mUrakha be pIra. kAma kavimasi navi kare, tehanI na rahe lAja ati uchaka UtAvaLA, te "vaNasADe kAja. paranI suMdara dekhIne, lAlaca ghAle chaya; ati lebhI nara je have, gharanA cUke ghaya. kuNa mUrakha cuMbana diye, sApavadana jhAleya; agnizikhA ati AkarI, kuNa AliMgana deya?! kaica sarIkhI kuMvArI, lAgI dukha de aMga; dekhI pekhI ehazuM, keNa lagADe raMga ?! 1 draupadI. 2 kAmamAM lubdha thayelA ghaNu vagovAyA. 3 notaruM - bolAvI lauM. 4 vicAra karIna. 5 kharAba kare. 6 strI. 7 bacI. 8 bAtha bhIDavI. 8 kaivacanI rUMvATI jevI. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvadayAphaLa ( 385 ) (DhALa 6 -bAhubaLa rANe Ima citavee dezI.) evuM vimAsi haribaLa tadA, seje beThe jaI sAyare, kAmagavI kAmitadAyinI, dAlidra ghare navi heyare. ehavuM. 1 have kanaka maNi agaNita grahI, nRpasutA divasa saMketare; capala turaMga caDhI karI, eka nimittane hetare. ehavuM. 2 AvIre UbhI dehare, adhika aMdhArI rAta re, dekhere sAhasa kiye keTale, abaLA kahi je nArI jAtire. e. 3 "gADha svarere belAviye, haribaLa prANa-AdhArare; A che re hAM ke A nathI? Ima kahuM rAjakumArire. eka haribaLa mAchI sUte suNe, "abhiya sarIkhI mIThI vANire; harakha pAmI huMkAre diye, kapaTa hiyaDAmAMhi ANire. e. 5 thAere asurU piu UDiye, vAhaNe vAye jANaze rAya, azva caDhere iNe AvIne, DhIla kare *mati kAyare. e. 6 jaIe ApaNu paradezaDe, maratha saphaLa jima thAya; ApaNuM ciMtye jima have, tanataNuM tapati miTI jAya. e. 7 haribaLe jAyuM e kAminI, saMketa karyo che kuNa sAthare; tire AvI che INa dehere, turaga leI le Athare. e. 8 eha turI tarUNI IhAM, AvI AvI mAre bhAgare, te INa sAthe jAuM have, rAkhuM rAkhuM ehazuM rAgare. e. 9 Agere jAtAM bhAve tima hu, ciMtavI haribaLa tAmare, 15azva cIre tihAMthI cAliyA,kumarI ciMtavejasa kAmare..10 vAre belAve mIThe vayasuDe, vasaMtasirI tiNuvAra, 1 pathArI. 2 kAmadhenu manoratha pUranArI. 3 sonuM ratna. 4 masyAmAM na Ave eTaluM. 5 pANIdAra ghoDA para besI. 6 kAraNa mATe. 7 meTA bhAre sAdathI. 8 amRta jevI. meMDuM. 10 nahi. 11 dhana12 zrI. 13 nazIbe. 14 prIti. 15 gheDe caDIne. 16 phateha thayAM. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (386) haribaLamacchI-rAsamana karare haMkAre diye, rakhe muja oLakhe nArare. e. 11 kima e bolI bele nahIM ! mAna dharI rahyo kemake, jAyuM re pIDe viraha ehane, mAtapitAzuM bahu premare. e. 12 cAlatAM aTavImAM saMcaryA, haribaLa kuMvarI saMghAtare, sahasakiraNa Ugye eTale, pragaTa thaye parabhAta. e. 13 vasaMtasirIe svAmuM joIyuM, zeThasunazuM dharI hare, eLage tAma hAhArava karI, paddha bhUI thaI acetare. e. 14 vAya zItaLa jaLa chAMTIne, kIdhI saceta tatakALa; karere AkaMda uThI karI, chaThThI jinaharSa thaI DhALare. e. 15 ( ) zeThaputra-haribaLa vinA, vanitA kare vilApa; tAvaDa taDa mAchalI, tiNi pare vALe tApa. utpALe lU pIDiye, tara thaye gajarAja, saravara dIThuM jaLa bharyuM, pate pIvA kAja. peThe mAMhi utAvaLe, "khate paMka zarIra; beu viNasyAM "vidhi vize, pAye nIra na utIra! 3 mitra minyA nahIM muja bhaNuM, ghara piNa mULe joya; kapaTIne vayaNe karI, kAma bigADayAM doya. nArI mati hue pAnahI, te paNa jAe rAta; - mUrakha thaI utAvaLI, kahuM kehane dukha-vAta ! (hALa 7 mI-he matavAle hAjanAM-edazI.) meM kapaTI jAye nahIM, te te jANe zAhukAre, prIti lagAI pApaNI, meM te kAMI na kiye vicAre. meM. 1 1 viyoga. 2 jaMgalamAM praveza karyo. 3 sUrya. 4 bUma pADI revA lAgI. 5 pika mUkI vilApa karavA lAgI. 6 taDakethI mAchalI taDaphaDe tevI rIte. 7 talAva. 8 gArAnI aMdara khUcI gayA. 8 daivanA cogathI. 10 kinAre. 11 amadAnI buddhi paganI pAnIe kahevAya che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumArIne pazcAtApa. (387) huM bheLI samajuM nahIM, vizvAsa kiye zuM vicAro re, hiyaDe Ape tuja bhaNe, te dhatI muja dhUtArore. . 2 kuvA mAMhi ghAtine, te to 'varala vicethI kApIre; vizvAsa drohI tuM , pApathI kima chUTiza pApIre? meM. 3 karama kiye caMDALane, tene nANI dayA lagAre re, etalaI jA nahIM? INa abaLAnI zuM sAre. meM. 4 tuja manameM ehavuM hatuM, te bela diye zA mATe re; mana mAhare cerI liye, juo mujane ThagI 'kirATere. meM. 5 mana melA mukha UjaLA, para mana tye piNa navadiyere, phUDa kapaTa bahu pakeLave, te nyAye jaIye sAtamire. meM. 6 meM tujane jANyuM hatuM, ciMtAmaNi muja kara lAgo re; piNa patthara thaI nIvaDa, phiTa pApI zo mana bhAgere. meM. 7 A jANa Adaryo, mana huMza hatI muja maTIre; nIvaDiye tuM AkaDe, muja Aza thaI sahu eTIre. meM 8 kizuM karUM! have zuM kahuM ! kiNa AgaLa pikAro; daive viDabI muja bhaNI, nahIM mujane keI AdhAre. meM. 9 dezI daiva dayA nahIM, "jama thaI mujane duHkha dIdhere, AzA bhAgI mAharI, pApI e zuM te kare ?! meM. 10 bIje na mije muja bhaNI, je mujane ema viDaMbare, uMcA tarUvarathI pa, vicahIme vAya vilaMbI re. meM. 11 abaLA Upara evaDe, kAM roSa dharyo karatAro, taja aparAdhI na ke kiye, kAM dIdhI evaDI mAre? meM 12 1 doraDuM adhavacathI kApI nAkhyuM?! 2 khabara. 3 vacana-ke'lakarAra. 4 bhIle. 5 amalamAM lya. 6 vagovI-dukhamAM DUbAvI. 7 dezavaMta. 8 yamarAjA. 8 jhADa. 10 prabhu. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 388 ) haribaLamI-rAsa DhoSa kAi kaheneA nahI', meM phaLa pAmyA muja kIdhAre; sAtamI DhALe ehavAM, jinarhaSa~ elabhA dIdhAre me, 13 ( duhA ) phokaTa Ala'bhA dicu', phrAkaTa karU vilApa; bhAgavare tu jIvaDA, karama kamAyAM Apa. karama zubhAzubha je kiyA, bhava pAchilA majhAra; tevA tehane pariName, iddhAM nahIM kAMI vicAra. mAhare karame ANIe, jise tise nara eha; Arata dhyAna vRthA karUM, phrAkaTa kaiMjALu deha. Ima citavatI kuMvarI, jove sanasukha tAsa; eTale tihAM U'ce svare, vANi huI AkAza. jo sukha vAMche suMdarI, vAMche suyaza apAra; te jagama 'saratar sarisa, kara nara agIkAra ( DhALa 8 mI. hariyA mana lAgA-e dezI. ) paDhegirA Ima sAMbhaLI, jANyu uttama ehure, kuvarI prema bharI. haeNrikhaLa hitazu nirakhiyA, pAmyA parama saneha, kuMvarI. prema bharI hImaDe dharI, suravANi guNagehare. huIDA 'heje umA, hulasita thai apArare; ati leAyaNa aNiyAlaDe, nirakhe vAravArare, mIThe vayaNe mAnanI, khelAve ti vArare; purUSAttama prItama suIA, lAgI tRSA apArare. nIra vinA na cAlI zakuM, hADa tALu suryaMtare; kuMvarI. 1 . ku. 2 '. . ', 1 ThapakA. 2 bhAgavavAM paDe. 3 khALuM krUgdha cAlatA kalpavRkSa je. 5 devavANi 6 snehathI atyaMta hullAsa pAmyuM. 7 uttama purUSa. 1 karUM. 4 hAlatA utsAhavata thatAM Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . " * ba ba ha daMpatine AnaMda (38) prANa hove che grAhaNA, pANI pAve kaMtare. kuM. 4 haribaLa mana haraSita thaye, pAye adhika saMteSare, kuM. catura calyo jaLa kAraNe, prIti karavA piSare. meTI aTavImahithI, ANI pAyA nIra, vasaMtasirI mana ciMtave, che keI sAhasa dhIrare. kaM. 6 sabaLa bhayaMkara aTaviye, e gaye jaLane kAja re, kuM. bIka na ANI keInI, e sahu nara ziratAja re. kuM. 7 suNa supurUSa kuMvarI kahe, meM jAye guNavaMtare; pANigrahaNa kare premazuM, huM kAmini tuM kaMtare. paraNu haribaLa premazuM, je punya vizeSa ! kihAMe dhake mehule, vU kiNahI deza ! jabahI dina hAya 'pAdharA, mAraga pAke berare; behalaDI gheDA jaNe, lADU mAre cArare. ku. 10 gAma nayara pura dekhatAM, AvyA kiluhIka dezare; nayara vizALapura Aviye, dekhI Ta kalezare. kuM. 11 ThAma ThAma vana sehatA, "naMdanavana anusArare; vAvya kuvA sara jaLa bharyA, dIse ati mahArare. kuM. 12 dIse uMcA deharA, vAje ghaMTA nAda; daMDa kaLaza dhvaja lahalahe, bhAje mana viSavAdare. kuM. 13 nagara ane pama nirakhiyuM, svargapurI laghu-brAtare, dekhIne dayitA bhaNe, vAlama suNa muja vAtare. kuM. 14 e nagara ati raLiyAmaNuM, dIThAM adhika ullAsare, kuM. kaMta game je tuma bhaNI, INapura kIje vAsare. kuM. 15 1 memAna jevA prANa thaI paDatAM rasto mApI jaze. 2 mAthAnA mukuTa samAna mahAna purUSa che. 3 gAjyo. 4 pAMsarA-sIdhA. 5 naMdana vana jevuM. 6 amarApurInA hAnAbhAI jevuM. 7 strI. * * * * kata ati raLiyAma suNa che Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) haribaLamacchI-rAsa, nArI vayaNa mAnI karI, pahatA nagara vimAsire, kuM. sakhare ne sAtabhUmi, lIdhe eka AvAsare. kuM. 16 tihAM bharatAra ne bhAminI, sukhe vase sukumALIre; kahe jinaharSa pUrI thaI AThamI DhALa rasALare. kuM. 17 (duhA) rAjasutA ati ghaNI, ANuM agaNita Atha; vanitA vividha prakAranA, sukha vilase priya sAtha. mAchI manameM ciMtave, kiDAM adhama muja jAti !; kihAM rAjAnI kanyakA, punya minyA e vAta! purve vAMchita pAmiye, puje lIla vilAsa, purve jagayaza vistare, puje pahuce Aza. purve maMdira mALiyAM, punya nArI suzIla purve mAne rAjavI, punya na have hIla. purve sahune vAlaha, punya lahiye mAna; purve lahiye dIkarA, punya kAyAvAna. punya vidyA pAmiye, punya rAjya bhaMDAra; purve lahiye saMpadA, haribaLa kare vicAra. (DhALa 9 mI-mahAvida kSetra sehAmaNe-e dezI.) haribaLa manameM ciMtave, meM lahi la7i pradhAna lAlare te hive huM saphaLI karUM, dukhiyAne deI dAna lAlare. hari. 1 eka dAtA kara varasaNa, mukha priya vANibaMdha lAla, zaMkha ane dudhe bharyo, se ane sugaMdha lAlare. hari. 2 1 suMdara sAta mALanuM. 2 dhanadelata. 3 mazkarI-niMdA. 4 atyaMta lakSmI. 5 ati udAra hAthavALo ane garva rahita mIThuM bolanAra Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNagAravatA. ( 391 ) hira. 4 hira. pa prasiddha thai sahu lekame, yaza vyAyaiA puramAMhi lAlare; niSphaLatA thAe nahIM, dAna kriyA kiSNu ThAhi lAlare. hari. 3 dharma supAtre saMpaje, khIje dayA kahAya lAlare; prIti vadhAre mitrazuM, vairI vaira vihAya lAlare. zakti vadhAre nRtyanI, rAjA cei sanmAna lAlare; bhATAkrika yaza uccare, niSphaLa na huve dAna lAlare. nhAnA mhoTA nagaranA, kare sahu jIjIkAra lAlare; punye karI guNa pAmiyAM, guNa adhikA saMsAra lAlare. hira. 6 guNu pAme gAravapaNuM, guNa lahe AdaramAna lAlare; guNe pUjAe jahAM tihAM, guNathI suyaza pradhAna lAlare, hira. 7 haribaLanA guNu vistaryAM, isArA zahera majhAra lAlare; pahutI kItikA menI, rAyataNe darabAra lAlare. hira. 8 tatakhiNu rAya teDAviyA, haribaLane kruita maNi lAlare; se AyA nRpanI sabhA, hara sarIkhA hira jANi lAlare hira. 9 praNipati karI puha zane, jugate kayA juhAra lAlare; rAjA raLiyAyata hue, Adara kriyA apAra lAlare. hira, 10 kihAMthI AvyA rahe kihAM? pUchI saghaLI vAta lAlare; haribaLa khaLa buddhi AgaLA, kSitipa bhaNI kahI dAta lA. hai. 11 nIti vaDe naranAthane, khime kriyA khuzAla lAlare; paramana teA nija vaza kare, caturataNI e cAla lAlare. hu. 12 prANatI pare rAyane, vhAlA thayA vizeSa lAlare; hulasita thAe AtamA, darzana jehanA dekha lAlare. ha, 13 lAgeA jehazu nehale, te pAkhe na 1.sahAya lAlare; dina thAye daza pahurane, rAta chamAsi thAya lAlare. ha. 14 1 phelAye|. 2 nAza pAme. 3 dAsanI sevakanI. 4 badhA. 5 namana. 6 rAjA. 7 rAjA. 8 rAjA, 8 vinA. 10 na game. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 39ra) haribaLamacchI-rAsa, vasudhApati haribaLa vica, aMtara na rahe kaI lAlare; khIra nIra jima mana minyA, eka jIva tana deI lAlare. ha15 paMDitakerI prItaDI, suguNataNe saneha lAlare; vadhe niraMtara velavuM, mahiyALa vUDe meha lAlare. ha. 16 haribaLa nRpazuM hilI minya, bheje mana bhUpALa lAlare; kahe jinaharaSa sahu suNe, e thaI navamI DhALa lAlare. ha. 17 (duhA) avanIpati hive ekadA, haribaLazuM hita ANi mIThe vayaNe mAna de, vade IsI pare vANi. sAMbhaLa mitra sehAmaNA, tuM Atama AdhAra; mahilAzuM ghara mAhare, bhajana kara eka vAra. je tuM AvIne jime, te vAdhe bahu prIti; bhakti karUM bahu bhAMtizuM, prItitaNa e rIti. bhAI mAne te bhaNI, ma kahiza mukha nAkAra; jere hI jamADazuM, haribaLa bhaNa hAkAra. haribaLa hita jANuM karI, vArU mAnI vAta; prIti tihAM aMtara kise ? aMtara prIti vilAta. ( DhALa 10 mI-mArU rAgiNInI kezI.) haribaLa pahute nijanAri zuM, 'mahIpatimaMdira tAmacha, AdaramAna deI avanipati, besAryA bhale ThAma,jJAnI jANe che. nArI anaratha khANi, manameM AjI. rAjA AvI Apa pAse, parighaLa bhalA pakavAnajI; zALa dALa nAmaNu chUta surahA, Upara phephaLapAna. sA. 2 vasaMtasirine rUpa vikI, cittame ciMte rAyajI; 1 rAjA. 2 strI sahita. 3 parANe. 4 rAjA. pa rAjA. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmaviTaMbanA (33) iMdrANI ke 'harisutarANuM, e sama avara na kAya. sA. 3 ati kAmAnalamaya thaye tAta, dekhI mihana rUpajI; zuddhi gaI buddhi nAThI saghaLI, vyAhita thayo bhUpa. sA. 4 ehavI nArI muja ghara Ave, janmagaNuM sujyaWjI; piNa kima Ave mAre hAthe, ehane pati samaratva. sA. 5 je haribaLa kimahI karI haNiye, te thAye saMbaMdha che; e nArI mAhare vaza thAe, dhiga dhiga nara kAmAMdha. sA. 6 kukarma karate kimahI na lAje, nANe kehanI abhIti che; mitrataNuM mitrAI na giNe, kSaNameM teDe prIti. sA. 7 kAmI kuLane kalaMka lagADe, kAmI kuyaza kahAyajI; mAta pitAnI zaMkA nANe, kAmInI mati jAya. sA. 8 rAjA kAma vaze Ima ciMtave, jima tima harine mArIjI; saphaLa karUM mAnavabhava mAhare, huM bhegavI e nArI. sA. 9 duSTa bhAva rAjAne jANI, vAre nahI pradhAnajI; rAjAnA mana gamatuM bele, te piNa teha samAna. sA. 10 jamADIne ghare "sa preryo, piNa manamAMhi kUDajI; 11chehaDe kUDathakI rAjAne, muMha paDaze dhUDa. sA. 11 maMtrIzuM karI rAya maMtraNe, bahu juDiye darabArajI; sahu sAMbhaLatAM milana kubuddhi, rAjA kahe tiNavAra. sA. 12 ati utsavazuM mAhare kara, putrIne vivAhajI; dUta mokalIne teDAve, deza dezanA nAha. sA. 13 lakApurine rAya vibhISaNa, nahutaravA kuNa jAya; 1 iMdranA putranI strI. 2 kAmadevanI agni vaDe. 3 mananI pIDAthI dukhI. 4 sukRtarUpa thAya. pa Dara. 6 maryAdA. 7 buddhi. 8 mekalyo-gayo. 8 juTha-kapaTa. 10 aMte. 11 chAnI masalata. 12 ekaTho karyo. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) haribaLamacchI-rAsa tihAM lagI pahucI zake caturanara, sAhasIka je thAya. sA. 14 ehavuM vacana suNI, mukha nIcuM, karI rahyA sahu keyajI; jodhA piNa bodhA huI rahiyA, nRpa hari sanamukha joya. sA. 15 duSTAtama maMtrI Ima pabhaNe, vAta suNo mahArAjajI; haribaLa sarIkhe che nahIM keI, jeha kare e kAja. sA. 16 viSamAM kAma kare keI virale, upagArI baLavaMtajI; ' etale DhALa thaI e dazamI, Ima jinaharSa kaheta. sA. 17 sahu sevaka sukha bhogave, svAmiNe supasAya; piNa viSamAM kAraja kare, te ceDA mahArAja. avara na koI kari zake, viSama kAja baLavaMta; sayaLa sAra tihuaNuto, hari viNa koNa dharaMta! te mATe Adeza ghe, haribaLa bhaNI turaMta; bhAra mahA gayavarata, gavarahI ja sahaMta. subhaTa tumAre che ghaNA, piNa hari sama nahIM keya; teja kareya grahaNa nizA, sUraja same na hoya. kapaTImaMtrInAM vacana, suNI nRpa samukha joya; haribaLane kahe tuja vinA, e kArija nahi heya ! 5 dAkSiNya nRpane vayaNa, mA hArabale tAma; ghare AvI ghaNI prati, vAta kahI sahu jAma, (DhALa 11 mI-gaLiAre sAjaNa milyA-e dezI.) vanitA kahe suNa vAlamA, huM vArI, e zuM kIdhe kare, huM vArI lAla? rAe kapaTa kIdhe ache, huM vArI, e duHkha deze aMtare. huM vArI lAla. vanitA. 1 1 hukama. 2 hAthI. 3 rAtri. 4 kAma-kArya. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyatijJA (35) joI rahi jamatAM, huM, muja hAmI e rAyare huM. muja grahivA tuja mAravA, huM. mAMDa eha upAyare. huM. va. 2 rAjanIti mAMhe kahyA, huM. kIje nahIM vizvAsa, hu. etalehI jANe nahI ! huM. te tamane zAbAsare. huM. va. 3 thAya kadAcita kAgaDo, huM. nirmaLa ujavaLa nAhare? huM. agaNita parapaMce kare! huM. haMsa kadAcita zyAha! he. va. 4 pazcima dizi ravi Ugame! huM. pracala merU-girida! re, huM. "kSAMti dhare maNidhara kadA! huM piNa mitrana heya nariMdare huM. va.5 avimAsyuM kIdhuM tame, huM. kaMtA catura sujANa; huM. huMtA tume vicakSaNA, he piNa cUkyA avasANare. huM. va. 6 avimAse AvI paDe, huM. dIvAmAMhi pataMgare; hu. kIdhA che tenI pare, huM. kima ugaraze aMgare ? huM. va. 7 kima hI na viNa che hajI, huM. karo vicArI kAja re; huM. prANa rAkhe pitAtaNa, huM. tamane kahuM chuM rAjare. huM. va. 8 haribaLa kahe te zuM kahyuM? huM. he sukuli nArI! re huM nAkAre kima kIjiye, huM. jiNa mukha kahe hAkArare. huM. va. 9 prANAte mUke nahIM, huM kIdhe aMgIkArare, huM. supurUSa teha chasarAhiye, huM. suyaza lahe saMsArare. huM. va. 10 ("ala sAyaMtaNuvisAjaNeNaM, je akharA mukhaDaviyA te patthara kukiMkaripaMca, nahuM annathI huMti. chijajau sIsa aha hAu baMdhaNuM, cayau savahAlI ; paDivaNa pAlaNesu, purisANa ja heyata heI,") 2 "pavi nija pALatAM, huM. anaratha thAje nircatare, huM. sAkara khAtAM je paDe, huM. te pI jAje daMtare hu. va. 11 1 nAya-pati. 2 kALo-syAha. 3 kSamAzIla. 4 vagara vicAryuM. pa hatA6 taka-samaya. 7 vakhANiye. 8 kabula kareluM. A nukasAna. hr Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) haribaLamacchI-rAsa. uttama vayaNu bele nahIM, huM.. mele teA kare 'pramANure; huM'. lIyA mUkI je kare, huM. te te mUDha ayANurM. huM. va. 12 hA kahIne je nA kahu, hu. tA thAe apavAda re huM. apavAde je jIviye, huM te mAMhi kisA sAda re ? ! huM. va. 13 e kArija karavA bhaNI, huM. meM jAyavA nAMtare huM. viSame piNa thAe same, huM.... cAlatAM nyAye ekAMtare. huM. va.14 mujane ciMtA mAharI, hu. kADInI nahi. kAMcare; huM.... piNa ciMtA che tAharI, hu.. haraze kAmIrAyare. huM. va. 15 vayaNa IMzAM patinAM suNI, huM.. vaLatI kheAlI bALare; hu. kahe jinaharSa pUrI thai, huM.... e agyAramI DhALare. hu'. va. 16 ( duhA, ) hiMyA bharANA 'hejazu, nIra bharANA ne ; virahAnaLa pIDAthakI, ele gadagada veNu, jevI mhelA che tume, zILAbharaNa amela; tehavI Avye dekhaze, e mahArA che ela. mAharI ciMtA mata karA, pasahiSNuhI paNa ka'ta; zILa braza na kare kaThe, je sukuliNI huMta! ratnataNI pare cahnathuM, yatna karIne prANa; rUDI pare rakhavALajo, sahu thAze kalyANu. na hujo ati utAvaLA, karo kAma vimAsi; kuzaLe vahilA Avajo, saphaLa phaLejo Aza. (DhALa 12 mI. thIre vakhANI rANI celaNAjIe dezI.) nayaNAM amRta vinatAtaNAMjI, harikhaLe sAMbhaLyAM kAna; parama saMtASa sukha pAmiyeAjI,deI bhalI zIkha sanmAna. vaya. 1 1 pALI batAve. ra ajJAnI. 3 bhrAMti vagara. 4 sneha vaDe karIne. 5 svamamAM paNu, " brahmacaryapaNAne nukasAna--paMDanA 1 4 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punyapratApa. (397) kAmini tilaka kuMkamataNejI, hitadharI hAthazuM kIdha; mahekyA zIza cekhA bhalAjI,thAo tuma kAraja siddha. vaya. 2 catura zubha zakuna leI cAliye, dakSiNa dizi bhaNI jAya, nirakhate khyAla nayaNe ghaNujI, mUkta nayara vana gAma. vAya. 3 keTaleka divase gayejI, haribaLa jaladhine tIra; vegaLo tehane kaMI nathI, je che sAhasa dhIra. vaya. 4 bhIma bhayaMkara cihuM dizejI, uchaLe lela karlola; gAjate nIra gayaNe caDe che, jeNe karaze jagaLa. vaya. 5 eha udadhi dekhI karI, ati ghaNo lahe uga; dekhatAM nayaNe phATe hi ; utarAye kima vega ! vaya. 6 ciMtave nAri nidhi, 1vidhivaza Avi etha; udadhi ADe paDaye AvInejI, hive muja laMkapura ketha. vaya. 7 pasa te sahI jaladhimAMjI, pAchala jANe tima thAya; aMgIkRta kAma karatAM thakAMjI, prANa nija jAya te jAya. va. 8 Ima citamAM niradhArInejI, jetale hari diye jhaMpa; pUrva varadAyI sura tetaleja, AvIne bhaNe "akaMpa. vaya. 9 haribaLa huM jaladhi-devatAjI, punyathI huM thaye tu; tuM kahe vayaNa te huM karUMcha, bhadra tuja punya che puSTa vaya.10 haribaLa citamAM ciMtavejI, sAMbhaLa surataNuM vAka; sAnidhakArI thaye devatAjI, ahe aho punyavipAka. vaya. 11 visarve muja bhaNI devatAjI, nidhipare eha hitakAra; prakaTa thaye IhAM AvIne, eka jIvadayAphaLa sAra. vaya. 12 ciMtavI deva prate kahejI, haribaLavaMta matimaMta; "ciMtita kAma karavA bhaNujI, laMka muja mUka turaMta. vaya. 13 1 Tevane tAbe thatAM. 2 dariyo. 3 samudra. 4 hAtha lIdheluM. 5 satya-acaLa. 6 prasanna-rAjI. 7 jabaruM-sabaLa 8 vacana. dhAreluM. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 398 ) haribaLamI-rAsa. 15 3 * vacanane dhruve mAniyeAjI, kIdha* mahAmatsyanuM rUpa; pIDa caDAvI hakhila bhIjI, kaprati cAlyA anya. vaya. 14 udadhi ulaMgha puriSA parejI, pravaNa jima kSaNamAMhi; DhALa thai e khAramIjI, dharI jinarSa ucchAhi. vaya. ( duhA.) laka upavane sphuliyA, dhi deve teNavAra; tridaza kahe harikhaLa bhaNI, e vana che ati sAra RNume... lAdhe ekaThA, sahu RtunA phaLa phUla; pharI pharIne joya tuM, e udyAna amUla. herimaLa jeve harSazuM, naMdanavana -abhidhAna; kanakabhavana dIThA tihAM, jANe devimAna. kAla jovA bhaNI, mAMhe gayeA tatakALa; maNi mANuka 'setI bharyAM, dhaNu ka'caNu suvizALa. paNa mANasa kAI nahIM, vismaya dharI viveka, 'araheA parahA jovatAM, dIThI kanyA eka. ( DhALa 12 mI-dezI zrI caMdraprabha prAhAre ) te mahilA mRta sArikhIra, rUpe rabha samAnare; 7 cite zane maMdire, khAlA sevana mAnare te mahilA. 1 ihAM kama e mUi pIre ? ! suMdara puSTa zarIrare; ehane ariSTa koNe karyo?, dekhI thayA dilagIrare. te. 2 pAsA pAse tuMbaDere, 1.amiya bharyAM bharapUruM; karUNAvata dayA karIre, Avye tAsa hajArare. RmRta zuM aMga saMciyere, parahita karaNa dayALare; 3 te. 1 jahAja. 2 AgamAM. 3 devatA. 4 nAma. 5 thI-pAMcamI vibhakti. huM Amatema. 7 strI. 8 marelA jevI. 9 prAAMta kada-duHkha. 10 amRta. 3 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punyapratApa. ( 8) nava pAvana pati sArikhIra, tatakSaNa uDI bALare. te. 4 rUpe ati raLiyAmaNuMre, vanavatA yuvAna re, iMdrataNI jANe apsarAre, ekavI nahIM ke I Are. te. pa haribaLane dekhI kahere, suNa sApurUSa sujANa; uttama jAye meM tane, upakArI guNakhANare. te. 6 te paNa kahe kima Avire, kihAM jaIza? ye kAma? re, kuNa tuM che? kahe kihAM rahe? gAma bhUmi kuNa DAmare? te. 7 teha kahe suNa kanyakAre, madanevega rAjAnare, nagara vilAsapurane ghaNIre, tihAM mAhare che ThAmare. te. 8 sevaka chuM huM tene re, haribaLa mAho nAmare, A chuM laMkApati bhaNI, nahetaravAne kAmare. te. 9 'sura sAnidhe A IhAre, meM kahI mArI vAtare, tAharI kahe tuM suMdarIre, muja mana harakhita thAtare. te. 10. karamAMcita kuMvarI kahe re, sAMbhaLa nara satavaMtare; rAya bibhISaNanI suvAre, sahune vallabha haMtare. te. 11 pUjAre suragRDatare, puSpa bahuo tasa nAma, laMpaTa viSayI lAlacI, kaDuvA mana pariNamaze. te. 12 kusumasiri muja nAma che, kusuma samI sukumALIre; sAmudrikanA jANane, anyAdA pUchyuM bhUpALare. te. 13 muja kanyA kevI hazere, dAkha vijJAna pramANare; ghara vara kahevuM pAmazere? hue tevI kahe vANIre. te. 14 e tuja putrI thAzere, uttama lakSaNavare; ehane je nara paraNazere, te thAze nRpa vatare. te. 15 bhaMgArAsana 5gaya turIre, ratha vRkSa dhuMsara bANa re, 1 kAmadevanI strI-AnaMda upajAvanArI chabI. 2 bIjI. 3 devanI madadathI. 4 rUmADAM vizvara thavAthI. 5 hAthI ghoDA. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40) haribaLamacchI-rAsa mALA kuMDaLa cAmarAre, aMkuza yava giri bhANare. te. 16 temara vija kaMja mAchalAre, svastika zaMkha chatra dhArire, pANi page jehane hare, nara nRpazrI nRpanArire. te. 17 bhAla trizULa jehane huvere, hasatAM svastika hoya sakala ceSitanI svAminIre, vacana na lepe kare. te. 18 e kanyAmAMhi bhalAMre, lakSaNa che batrIsare, DhALa jinaharakhuM e teramIre, ehane pati avanIzare. te. 19 puSpa bahue Ima sAMbhaLyuM, "rAjyabhAkuLa teha, mujane vAMche paraNavA, mUrakha dhare saneha. mAta pitAdika mArAM, jANuM tehane bhAva; 1degparaho kADhaye gharathakI, lebhi lahe saMtApa. mujane lIdhI pApi, jima jANe nahIM keya; kaMcanamaMdira karI ihAM, mujane rAkhe seya. jyAre te kizuhI same, jAe karavA kAja; mRtaka sarakhI muja prati, karI rAkhe mahArAja Ave tyAre INa rase, jIvaDe tatakALa; duHkha visamamAMhi paDI, vAMchuM maraNa akALa. e du:khathI mare bhale, eka vAra saMtApa; dina dina mare muja bhaNI, e te mATe pApa ! 6 (DhALa 14 mI, dezI Aja nihe bheTe dIse nAhale) suNa sApurUSa kahuM tuja vAta, je tuM mAnere Aja; prAthanA kIje 11girUvA bhaNI, je sAdhe parakAja. suNa 1 1 parvata. 2 sUrya, 3 Ayudha. 4 kamaLa. 5 hAthamAM. 6 strIonI dhaNIyANa. 7 rAjA. 8 rAjya maLavAno lobhathI masta thaIne. 8 vicAra. 10 dUra. 11 moTA manavALAne. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhibaLanA prabhAva. (209) tamane pRSTha mahArA bhAI, kahA laMkApurI--gamana upAya. ma. 10 teha kahe sAMbhaLa guNavata, tuM dIse che sAhasavata; te mATe tuja kahuM vicAra, tuM sAMbhaLaje thai huziyAra. ma. 11 kAThabhakSaNa karI je nara maLe, te nara laMkApatine miLe; ma. prANa thakI prabhu kAraja thAya, tA tihAM karavI DhIla na kAMya. ma. 12 kAThabhakSaNa karI agni saMjoga, bhasma thaye huM tAsa prayoga; ma. teH bhasma leI rAkSasa teha, laMkApati AgaLa mUkehu. ma. 13 rAya vibhISaNa thaye saMtuSTa, jIvADacA nija zakti viziSTa, ma. paraNAvI nija putrI teNu, rUpavaMta sahu guNanI zreNi. ma. 14. apacchara raMbhAne anuhAra, jANe rati sarasvati--avatAra; ma. DhALa thai e aDhAramI, kahe jinaharSa muja hiyarDa ramI. ma. 15 ( duhA. ) ghaNe maheAtsave mAharA, vArU kiyA vivAha; kriSa vasa mujane kriyA, dhana paNa kriyA athAha. rAya vibhISaNa AgaLe, me kIdhI vinatti; ama nRpa ghara vivAha che, sAMbhaLa lakApatti, muja nuMhataravA mUkiA, tumane zrI mahArAja; te mATe pAudhAriye, jima sIjhe sahu kAja. tuma Agye cAle nagara, tuma Avye 'gahagaTTa; mahera karI cAle prabhA ! leI huya gaya thaTTa. rAjA raLiyAyata huve, sahume vAdhe mAma; mAhuro paNa mujarA huve, thAe saphLA kAma. (DhALa 19 mI--alabelA hADI harakheDe hA, e rAha.) rAya vibhISaNe ima kahyA hA, harakhita thai tiNuvAra; vivADu Upara AvazuM, rAyanayare hA miLavAne harSaapAra, 3 1 3 1 baLI muvA. 2 uttama. 3 bahuja. 4 AnaMda. 4 samudAya. 6 rAjI. 7 Akhare. 4 pa Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) haribaLamacchI rAsamahArAya suNe muja vinatI he. tuma Upara che bahu prema. ma. 1 rAya bhaNI e Apaje, nizAnI muja eha, caMdrahAsa nija hAthane, khaDaga dIdhuM mujane dharI adhika saneha. ma. 2 vidyAdhara vidyAbaLe che, udadhi UtAryo mujaja; e kahI AgaLa mUkiye, laMkApati he Ape che e khaDaga tujaja. ma. 3 kanyA dIThI tehavahe, teha khaDaga nihALa; haribaLanI kahI vAta, sAcI sAcI mAnI saghaLI bhUpALa. ma. 4 satya AdhAre paNa cAle che, asatya vayaNa saMsAra; reNu miLI ghanasArane, sahu mAne tehane paNa ghanasAra. ma. 5 dharata kAgaNI paho, rAyataNe paradhAna; teha vayaNa mAne nahIM, "chaLa pAkhe he belI na zake nidAna ma.6 "nRpa sarpa pizana cera, kSudrasura svApadAri zAkinya; duSTA api ki karyuM, sthaLa vinA niSkalAraMbha." nRpa cite meM ene he, ghAlaye saMkaTa mAMhiM; bhasma thaIne mAhare, piNa kIdhe ho INe kAraja dharI uchAha ma. 7 e te mujane mAna che, e mujane hitakAra; paramamitra e mAhare, marI gayo ho laMkA dariyAne pAra. ma. 8 aho ahI sehaga ehane hA, ehano parAkrama joya; svAmI kAmane kAraNe, prANa hame he pAvakamAM Ima keya. ma. 9 Ima prazaMsA nRpe karI che, deI bahu satkAra; haribaLane ghare mokalya, ghera Avye he hiyaDe dharI harSa apAra. ma. 10 1 dariye. 2 dhULa. 3 barAsa. 4 kapaTa vinA. 5 uttama-sahu karatAM caDiyAto. 6 sabhAgya. 7 agni. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dAvapecanI khubI (11) leka sahu guNa varNavehe, jANuM tAsa sarUpa; bIje haribaLa sArI, upakArI he nahIM kai jagame bhUpa. ma. 11 leka AgaLa rAjA kare che, mukha uparalI miThAsa; paNa A na game ghare, Isu pApI he kIdhI muja AzA nirAza. ma. 12 huM manamAMhiM jANute he, e maraze tiNa ThAma, e nArI mArI huze, bhagavazuM che ehazuM sukha abhirAma. ma.13 mananI manamAhe rahI che, Aza thaI vizarALa; punya vinA kima pAmIe, guNavaMtI he evI manamAnI bALa. ma. 14 have haribaLa kahe ekadAha, vanitA AgaLa vAta; rAjA teDI chADiye, te vAdhe ApaNe puramAMhi khyAta. ma. 15 nArI kahe suNa nAhalA he, e zuM AvyuM mane ! rAya mitra kahenA nahIM, saMbhAre svAmI tume nItivacana. ma. 16 rAjA ne jama sArIkhA he, AvyA kare viNasa; DhALa thaI ogaNIzamI, kAja kIje ho jinaharSa piyAjI vimAsi. ma. 17 (duhA ) rAjA na have ApaNe, jamaDe na have mitta; e gharamAMhi nANiye, catura vicAra citta. teDe ke tAvane, daridra bulAve bAra? jamane keI nuMhatare, thAvA duHkha apAra? rAyanajarameM viSa vase, ehano saMga nivAra; AsaMge kIje nahIM, vAlama hiye vicAra. haribaLa nArIne kahe, he sukulinI muddhi; 1 nAza pAmI. 2 strI. 3 prazaMsA. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (412) haribaLamacchI rAsa avasara pica na oLakha, tumamAMhiM nahIM buddhi. durjana jana paNa kaeNLiye, dIdhe saMtoSAya; te mATe jamADe, khaLa khaMca na karo kAMya. (DhALa 20 mI_dezI yatnAnI.) khaLakhaMca kare mata kAMI, bhejananI kare sajAI; bahinI piyune zuM kahiye, kahetAM kAMI bhaluM na lahiye. 1 (seraThI duhe) lahiye bhaluM na jANu, tUTe ati tANuM ghaNuM, prItama vacana pramANa, kIdhe kuLavaMtI strIe. (DhALa) beu nArI kare taiyArI, prItamanI prIti vicArI; khAjA tAjAM ghI taLiyAM, jhAjhI khAMDa galephAM gaLiyAM. 3 (seraThI duho ) gaLiyA ghebara kIdha, eka na khAe ekale; muMhaDAmAMhi dIdha, sAkaranA jANe 'lavA. (DhALa) sAkaranA zIrA gaLiyA, ralaralatA jima mAdaliyA; dAMtAne jera na Ave, garaDhA buDhAne bhAve. (seraThI duhe.) bhAve pUrI prema, tAjI parighaLa ghI taLI; mUkI jAe kema, pharasI ne vaLi phUTI. (DhALa) phaTarI kIdhI vaLi phINI, ghaNuM seva vaNI ati jhINI; lAkhaNusAI kIA lADU, tete jANe moTA gADu. 1 navAlA-kaeNLiyA. 2 suMdara. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naranArInI anukULatA. ( sAraDI duhA. ) gADU sarIkhA kIdha, bhAta bhAtanA lADU; dADhAM nIce dIdha, bhalA bhalA sahukA bhaNe. ( DhALa ) (413) sahukA bhagere hasemI, jIvatI bhalI krISa jalekhI; pakavAna kIdhA have jetA, te nAma kahIje ketA ! ( sAraDI duhA ) ketA kahiMce nAma ? suMdara kahiye sUkhaDI; ziNagAryAM abhirAma. rUDA maMdira mALiyA. (olen.) mALiyA saLiyA manamAhe, sakharA taMbU khica sAhe; devatAnA jANe vimAna, gaLI jAe sahunA mAna. ( sAraThI duhe|. ) mAna deI manaraMga, katabhaNI kAminI kahe; avanIpati ucharaMga, teDIne AveA tume. ( DhALa, } tume jaI nRpa lAvA khulAI, saghaLI have thai che sAI; haribaLa cAlyA che.lAvA, purame vaDamANusa thAvA. (soraThI duhe. ) thAvA jasa ( ya) vistAra, rAjAne jAI kahe; lei sahu piravAra, rAja padhArA jImavA. ( DhALa, ) jimavA mahArAja padhArA, sevakanI lAja vadhAre; umarAva pradhAna vaDAlA, cAlA DiyA ne pALA. ( sAraDI duhA ) pALA nara zira hAra, maheADA AgaLa malapatA; yeA jhajha asavAra, gheADA kere ghUmare. 10 11 12 13 14 15 16 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 414 ) harimaLamacchI rAsa. (sien.) ghUmare gheADAre cAle, harakhI mahAre ghera hAlA; iMhAM pADa jANA mata koI, UThI prabhu supranna hAI. ( sAraThI duhA ) hAi suprasanna svAma, pUrA vAMchita mAharA; narapati harakhyA tAma, mAM mAMgyA pAzA DhaLyA. (DhALa ) DhaLiye ghI muMgAM mAMhe, lAgA miSTa vayaNu amI mAhe; navalI je ehanI nArI, pahelI paNu mujane pyArI. ( sAraDI duhA.) pyArI nArI mAya, joije te jAIne; hiMyaDA harakhita hoya, nayaNe vAdhe nehaleA. (DhALa) nehaleA rAjA jape, haribaLa je paya pe; te vacana mAnyA joije, tumane dekhI mana rIjhe. (sAraThI duhe|. ) rIjhe mana tuja dekha, mitra kharA tuM mAhure; vhAleA vaLI vizeSa, kAi na kare te te kiyA. ( DhALa ) kiyA kAma te sakhaLe bhAya, tujane kama nA kahevAya; vIsamI DhALa purANI, jinaharSe rAjA kahe vANI. ( duhA ) vANI vasudhAdhipa kahe, sAMbhaLajo sahu leAya; mAre harimaLa mitrazuM, aMtara nahIM che kAya. pagrAsa na khAe mAhurA, na liye mAhurA gAma; para-upakArI mAherA, kukuNu kIdhA kAma. 3 1 mele. 2 ele. 3 mATe. 4 rAjA, 5 girAsa-zAsana. 17 18 19 20 21 22 23 1 2 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnanI vRSTi. gAma paragaNAM bhAgavA, mA mAharA grAsa; kAma na ka| mAharA sare, ehane che zAkhAza. ehune madira jAivA, na kahevA nAkAra; ehune bhalA manAivA, e sahume' ziradAra. kapaTe ema vakhANiyA, harimaLa thaye uchAMDu; suDe dIvALI karI, hALI hiyaDA mAMhi. (DhALa 21 mI-dezI che.hulAnI) rAjA tataNi UDIe, haribaLa maname harakhA, nirakhiyA sahune sanamukha teDIA e; AvyA saghaLA vAgiyA, haeNri ghara jevA rAgiyA, jAgiyA ALasa mUkI dhAi e. keI caDayA kei pALAe, keI mAjI matavAlAe, hALAe chAkayA cAle ghUmatA e; haribaLa mAhure cAliyA, ghera ALye ucharagI thayA, mAMDiyA siMhAsana nRpa ceAgyatAe. pATa bara bahu pAtharyA, mandira suramaMdira karyo, saMcaryA rAjA harikhaLa ghara-dizAe; madara mAMhi AviyA, mANika meAti vadhAviyA, gAIyA suMdara hirabaLanI vasAe. sukhamalanA 'samiyANA e, tihAM birAjyA rANA e, bhANA e ANI AgaLa mUkiyAM e; 1 seAvana thALa maMgAve e, rAjA AgaLa DAve e, Ave e paLa AvananA nirakhiye e. mAMhe bAvana vATakI, pATaNa kerA ghATakI, kATakI 3raca mAtra nahIM te sahIe; ( 415 ) 1 tabu-caMdanI. 2 cAra tAlAno eka paLa. 3 jarA paNuM. 4 5 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) haribaLamacachI rAsapANI bharyA jhArA dIA, saghaLe thALa pakhALiyA, TALiyA maLa hAthe rAkhyA nahI e. hive suMdara beu nArI e, adabhuta tana ziNagAri e, sArI e rUpe raMbhA aparA eka lajajAvatI lajajA karI, vadanakamaLa nija AvarI, kara dharI bhalI miThAI nAgarI e. bhANa sahukenAM bharya, saryAsa mukha ucca, mana TharyA dekhI vArU sUkhIe; dAMta dADha dIThAM gaLe, te te punyAge miLe, caLavaLe khAvAne e jIbha e. camake jANe vIjaLI, tima AbharaNuM jhaLAmaLI, be miLI AvI camake lAIne eka saha ziNagAra utAriyA, vaLI bIjA navalA kiyA, kara liyA zAka bhalA prIse AIne e. prIsI zAka pAchI vaLI, rAjA jeve vaLI vaLI, aTakaLI e kenI che suMdarI eka mAMhe gaI te nAri e, mUkyA veza utArI e, sArI e vaLI zRMgAra bIjA kare e. cekhA dALa parese e, sahunAM mana hIMse e, vIse e visavA ghI pirase ghaNue; cama citta rAjAtaNe, thAe acarija mana ghaNo, khaNakhaNe bhAre nahIM nirati viSNu e. vaLi maMdirame AvI e, navalA veSa baNavI e, lyAvIe dahI karaMbA kUranA eka 1 DhAMkIne. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prema prabhAva ( 401) je nara dukha bhAge dukhiyAtaNAM, tehane kahiyere duHkha para-upakArIre jeha dayALuvA, Ape sahune sukha. suNuM. 2 "prArathanA AvI kirNAhI karI, na kare tehanere bhega; prAthanA aMge pAtika bahu, AzAbhaMga viraMga. suNa. 3 haribaLa bhAkhere kuMvarIne tadA, kahe muja sarIkhere kAja; ' karI zakazuM to re karIzuM sahI, mata mana rAkhere lAja, suNa. 4 pabela laIne bALA Ima kahe, karapIDaNa kara kaMta; bIjuM huM kimahI kahetI nathI, e pUrava muja khaMtasuNuM. 5 cite haribaLa manamAM IzuM, jIvadayA phaLa eha; vidyAdharatanayA surasuMdarI, mujazuM ghare saneha. sa. 6 paraNI haribaLa tihAM te padamaNI, pAye parama pramoda kusumasiri harSita thaI, vArU thayere vineda. su. 7 kara kahe khecarI, svAmI suNa aradAsa; rakhe tamAre puSpabaTuka pApI, AvI kare re viNasa. su. INa thAnakathIre cAliye te bhaluM, nahutaravA lakeza; rAya vibhISaNane miLavAtaNe, manamAMhe ma dhareza. su. 9 narane kAmere te jAe nahIM, vidyAdhara baLavaMta; phekaTa pherare paDaze tema bhaNI, IhAM rahi nahi kaMta. su. 10 haribaLa kahe muja rAya hukama deI, mULe karivAre kAja; te kAraja kIdhA viNa kima sare? kima rahe mAharIre lAja? su. 11 keI upAya vidyAdharI? manameM dhariya hullAsa, ANuM khaDaga diye rAjAta, haribaLane caMdrahAsa. su. 12 eha khaDaga rAjAne Apaje, khuzI hoze bhUpALa; kahe jinaharSa thaI e cAdamI, pUrI DhALa rasALa. su. 13 1 araja- 2 . 3 nirAza. 4 nahIM. 5 vacana-kala. 6 hastameLApa karI pati thA. 7 pUrNakara. 8 hRza. 8 vidhAdharI. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) haribaLamacchI rAsa (duhA-). haribaLa pramudita cita thaI, nArI karI nija sAtha; amRta tuM paNa liye, lIdhI save Atha. catura tihAMthI cAliyAM, AvyAM dariyA-tIra; dariyA kere devatA, A turata sadhIra. rUpa karI animiSaNe, leI puMTha ullAsa; nagara vilAsapura kAna, ANI mUkyAM tAsa. vasaMtasiri pAse have, madane pIDA rAya; pitAnI dAsI bhaNuM, mUkI karI upAya. deI amUlaka bheTa, leI AvI dAsika kuMvarI AgaLa mUkIne, kare ema aradAsa. (DhALa 15 mI-dezItAMbiyAnI.) bhUpate mUre tumane bheTa, bAI le tame ehajI; huM AvIchuM re tamane ApavA, rAkha mujazuM sahejI. bhU. 1 kumarI dAsIne INa pare kahe, bahinI suNa muja vAtejI; rAjA mUke nava nava bheTaze, kAraNa ke te kahAtejI. bhU. 2 caMdramukhI suNa Ima dAsI bacave, tuja pati nRpane kAjo; pahaMte laMkApatine teDavA, zuM jANe nahIM AjejI? bhU. 3 kusumasiri bAI tuja gharataNI, rAjAne che ciMtejI; mahera karIne tujane mekale, vividha vastu guNavatejI. bhU. 4 kuMvarI jANyuM e sAcuM kahe. e navi bhAkhe azuddhAjI; bhadraka je thAe te Ima jANe, dhoLuM te sahu jI. bhU. 5 kAminara vacce jimatima karI, pADe parane pAse; 1 dhana dolata. 2 masa. 3 vanamAM. 4 caMdramA sarakhA-sAmyazItaLa tejasvI mukhavALI ! 5 bole. 6 jUThuM 7 bhoLAM. 8 Thage. 4 phaMdamAM. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya sAvadhatA (43) manamelA pUrva mukha ujaLA, hRdaya na lahiye tAjI. bhU. 6 dina dina mUkere bheTa navI navI. ema vadhAre premojI; AzAe dehilA nRpe nirgamyA, keTalAka dina emejI. bhU. 7 madanavega madanAnaLa pIDice, nA citta vivekejI; kusumasirine maMdira Aviye, adhipati nirlaja ekaja bhU. 8 bAhira harakhita aMtara draSiNa, UThI che sanmAne; AsanadAnAdika praNipati karI, 2 citta rAjAne. bhU, 9 khuzI thaI rAjA INIpare kahe, suNa zazivadanI nAre; suMdara rUpe tuM rati sArIkhI, huM chuM madana avatAra che. bhU. 10 pUrava puNyare bhAgye tAhare, je e mile sagejI; te parizrama vidhine saphaLa ha; bhalA bhegaviye bhejI bhU, 11 viSa sArIkhA vayaNa suNikarI, ciMte kuMvarI cirAjI; kheda adhika manamAMhe Upane, rAjA thaye amitAjI. bhU, 12 e pApI mAharI keDe paDe, zaraNa nahIM muja keyajI; zILaratana huM kizuM rAkhazuM, deI vizvAsa vigeyajI. bhU, 13 zILa vinA nArIne bhava Ize, kuhi dhisimAMhe kaMsArIjI; zILavinAzebhA pAme nahIM. nikhara janama che nArIjI. bhU. 14 "aNutAe pAvarAsie, jayA udaya mAgayA; tayA IsthitaNuM pattA; samma jANahi goyamA." 1 zILe zebhA pAme kAminI, zILe vAdhe lAjajI; zILe saMkaTa vikaTa sahu TaLe, zILe sIjhe kAje che. bhU. 15 1 kADhayA. 2 kAmadevanI AgathI. 3 namaskAra. 4 kAmadevano. 5 vidhAtrAnI mahenata pedA karavA saMbaMdhI saphaLa thAya. 6 nakAmo. 9 phateha pAme. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (404) haribaLamacchI rAsaprANa haNe rAjA rUThe thake, tuTho Ape dhAjo; prANute paNa huM mUkuM nahIM, rUDe zILa ratane. 1. 16 zILa rahe ghara jAe rAjavI, khuzI thaI tatakALajI; kahe jinaharSa kizI buddhi keLavuM? e thaI paMdaramI DhALajI.bhU,17 mukha malakI kuMvarI kahe, svAmI kiye sAya; ama ghara Aja padhAriyA, AMgaNa kIdhA pAya. madanavega rAjA kahe, zazivadanA! suNa vAta; lAja taji bhaja muja bhaNI, sukha legava dinarAta. bALA belI buddhibaLe, sAMbhaLa zrImahArAja; nArIne pati jIvatAM, karavuM nahIM akAja. hasI karI bhUpati kahe, bhadde tuja bharatAra, maraNa sthAnake mokalya, saMkaTa vikaTa majhAra. je IhAM kuzaLe Avaze, bIje vaLI upAya; jima tima karIne mArazuM, bIka na ANiza kAMya. 5 (DhALa 16 mI-dezI keila parvata dhudhare le.) caMdramukhI Ima ciMtavere le, sAMbhaLa "vayaNuvikArare, hAhAjI. kAmI-nara kAmAMdhanere le, dhigadhiga paDe dhikArare hAM. caM. 1 kahevA sarikhe je nahIM huvere le, pragaTa kare kAmAMdhare, hAM. nilaja kimatI lAje nahI rele, badhe mATho baMdha re hAM. caM. 2 buddhivati bALA kahere le. sAhiba suNa suviditare; rAjezvara apayaza na have ApaNe je le, pUrI nivaDe prItire. rA. caM. 3 khabara paDe muja kaMtanI re le, tyAM lagi paDakhe rAja re; rA. 1 ajamAvuM-khubI karuM. 2 jarA hasIne. 3 kRpA. 4 naThAruM kAma-vyabhicAra sevanA. 5 viSaya vikAravALAM vacana. 6 nibhAva thAya. 7 sabura kare. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayasUcakatA, (45) UtAvaLA ati AkaLAre le, te viNasATha kAja. rA. ca. 4 cirIne guLa khAiyerele, pitAne piNa tehara, rA. bAhira prakaTa na kIjiyerele, sAhiba suguNa sanehare. rA. caM. 5 nRpa ciMte muja vaza thaI le, IhAM nahi kaI vicArare, hA. e juvati jove acheTe le, nAhamaraNa niradhArare. hA. caM. 6 avazya muvAnA Avazele, haribaLanA samAcAra vArUcha; tyAra keDe e thAyazere lo, nice mArI nArare. vA. caM. 7 rAjA raLiyAyata thayere le, deI dilAsA tAsare vA. A maMdira ApaNere le, dharate citta ullAsare. vA. caM. 8 kuMvarI Ima buddhi keLavAre, suMdara pAvuM zILare, vA. have peu Ave te bhAre le, te lahiye sahu lIlare vA. . 9 have haribaLa nija raMgehanere le, sahu evA svarUpa, vA. kusumasirI udyAnamere le, mUkI Avya anUpare. vA. caM. 10 buddhivaMta AvI bAraNere le, suNe nArInI vAtare, vA. piu sahiyara AvyuM nahIM le, keNa pare zILa rahAtare sAhelI. caM. 11 je aho prItama Avaze? le, te rAya karaze ghAta, sA. beu prakAre muja bhaNIre le, maraNa AvyuM mArI mAtare. sA. caM. 12 vayaNa IsAM vanitAtaNAM re le, sAMbhaLiyAM sukhakArare, vA. hiyaDAmAM harakhita there le, ehane dhanya avatArare. vA. caM. 13 huM piNa dhanya evI laDI le, zILavaMtI je nArIre. vA. rAya AgaLa INe rAkhiyAre le, zIvarayaNa niradhArare vA. . 14 AvI ubhe AgaLare le, pUrava punya parine hare, vA. remAMcita kumarI thaIre le, navapallava thaI dehare. vA. caM. 15 1 khuzI. 2 ghara. 3 rA-vartamAna bAtamI. 4 bAga-upavana. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haribaLamacchI rAsa. svAgati pUchI piu bhara le, nayaNa bharANAM nehare vA. . hiya harakhe ullaspeAre le, gahagaTTa have gehare. vA. caM. 19 bhAminI ye piu bhAmaNarele, lulI lulI lAge pAyare, vA. prItama bhale padhAriyAre le, kIdhI TADhI kAyare. vA. caM. 17 AvyA vATa nihALatAre le, kIdhI vahelI sArare, vA. kahe jinaharSa e soLamIre le, DhALa thaI suvicAra.vA. caM. 18 prItama tuma cAlyAM pachI, rAya thaye viparIta vArtA kIdhI vigatazuM, gukha kizuM jyAM prIta. harSa dharI hariNAMkhiye, pUchyuM dharI saneha, pahaMtA kima laMkApurI, hita karI dAkhave neha. suMdarI sura suprasanna thaI, utAriye udaddhi tarUNI eka paraNI tihAM, pAmI parighaLa Rddhi. 3 putrI laMkApatitaNI, vidyAdharI vicitra Avye rAkhI udhAnameM, tuja miLavA supavitra. AvyA se kIdhI bhalI, kIdhe bhale vivAha IhAM nANI muja bahena, te ze kAraNa nAha ? (DhALa 17 mI dezI biMdalInI.) vasaMtasiri ima bhAkhe, mujathI zuM chAnI rAkhe che; prItama vayaNa suNo. rIsa kare che paNa, Ima jANIne nArI na ANI he; prI. vayaNa suNo mAre svAmI, hAlezvara aMtaryAmI, he. prI. 1 saMkalaDI nahIM suhAve, araghe je sukha vahecAve che; prI. nehatarU nAkhe ubhUlI, saMkalaDI sAcI zULI ho. prI. 2 zuLI eka rIso ghAle, zakya jIve tyAM lagI sAle he prI. duHkha avara bahu heya, piNa zAkya same nahI keya che. prI. 3 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAnirAzAnI ramata. te te huM mana nANuM, zakaya bahena karIne jANuM prI. aradhe sukha jima pAve, tima aradhe dukha vahecAve che. prI. 4 paraspara prIti dharIne, sukha dukhanI vAta karIne he prI. be bahene saMpa rahAve, te tamane piNa sukha thAve che. prI. 5 mata jANe dukha thAze, eha kima zAkya suhAze he prI. zakaya bahena muja hAlI, maLavAne sanamukha cAlI che. prI. 6 kusumasiri kuLavaMtI, haMsagamano harakha dharatI haprI. vasaMtasirine dIThI, manamAMhe lAgI mIThI ho. prI. 7 UThI sanamukha AI pAye pI dhabadhaba dhAI he prI. nayaNu vayaNa ullasI, mAMhamAMhe dekhI hasiyAM che. prI. 8 prIti dharIne miliyAM, vikase jima caMpAkaliyA he; prI. AvI maMdira be nArI, rati mati jANe avatArI che. prI. 9 haribaLa hive vicArI, te eka nara suvicArI he; prI. nija Agama rAya jaNavA, mekaliye deyaNa vadhAvA he. prI.10 teha purUSa tihAM jAI, nRpane sahu vAta suNaI heprI. rAya vibhISaNa pAse, tame mUryo hatoullAse he, prI. 11 te haribaLa ahiyAM AyelaMkApati tihAM paraNAye he prI. nArI addhi bahu lAye, tuma supasAcuM sukha pAme che. prI. 12 rAjA citta vilakhANe, dIThA yama harakha elhANe he prI. zuM jinaharSa e hu ! DhALa sattaramI jANe nRpa mu ha. prI. 13 mahipati manamAM ciMtave, e A kuzaleNu; kimI manamAM ciMtavyuM, kimahI kiye viheNa? na thayuM mAharUM ciMtavyuM, bhAgyahIna huM bhUpa; mujathI e punya AgaLa, je ghara nAri anUpa. 2 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (408) haribaLamacchI rAsa pahute mi laMkApurI! kema vibhISaNa rAya; paraNAvI nija putrikA! ehane punya sahAya. henahAra tete huve, have zuM kariye duHkha; hiyaDAmAM jANI rahyA, piNa na jaNAye sukha. dhIrapaNuM avilabIne, rAye kiye vicAra; dAna mAna deI karI, pUchayA sahu samAcAra. (DhALa 18 mI dezI-tu Atama guNa jANI jANI ehanA) mana viNa rAjA kahe supramANa, haribaLa Aye thaye kalyANa; ma. INe muja kIdhe girU kAja, nutarI Aye laMkArAja. ma. 1 ziNagAryA bhalapura bAjAra, phela vikheya vividha prakAra; senA saja kIdhI caturaMga, Dhola nagArAM ghere suraMga. ma. 2 karI mahotsava vividha prakAra, sapriya A nagara majhAra; ma. jAyA jugala sahita nigeha, haribaLa Avye harSa dhareha. ma. 3 mUkI mahilA mahela majhAra, haribaLa pate rAjaduvAra; ma. havI patine kariye praNAma, AdaramAna diye nRpa tAma. ma. 4 pUche haribaLane hive nareza, kizuM pare bheTaye te lakeza; ma. IhIMthI caliye huM mahArAya, ketaleka divase pahuMcAya. ma. 5 rayaNAyara kAMThe hu gaye, dekhIne mana viramaya thaye; ma. gAje dariye bharyo che nIra, dekhI dhIrA thAya adhIra. ma. 6. uMcA jehanA caDhe edhANa, kAyara naranA upa prANu; ma. jehanA caMcaLa capaLa kallola, jANe karaze jaga jagaLa. ma. 7 magaramansa jANe paDayA pahADa, Upara ugyAM moTAM jhADa; ma. jalacara jIva taNuM keI jAtI, mahA bhayaMkara suI juI jAtI. ma. 8 ehavuM dekhI meM manamAM hiM, ciMcuM kiNa pare e baMdhAya; ma. kima laMkAnagariye jaI, rAya vibhISaNa bheTasI daI. ma. 9 samudrataTe eka rAkSasa dITha, tehane pUchyuM vayaNe mITha; ma. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaviTa banA (417) pILA kezaravaraNu e, prIse te manaharaNa e, tarUNu e joIne rahyA ekamanAe, te ziNagAra sahu bhajI, bIjA veSa bhalA sajI. nahIM kacha caLu karAve sahu bhaNIe; laviMga sopArI bIDA e, Ape karIne trIDA e, pIDA e nRpane upajAvI ghaNI e. haribaLa karI pahirAmaNa, AbharaNAdika sahu bhaNuM, ApaNI zebhA kIdhI nagarameM eka ekavIsamI I DhALe e, kahe jinaharSa nihALe che, ALe e mana kere kAminI ramee. (duhA.) rAjA manameM ciMtave, haribaLanI sA nArI, sUdhI nirati na ke pI, rahyA [maname] vicArI. nArI dIse nava navI, suMdararUpa sujANa; 'eka ekathI AgaLI, vaza kIdhA muja prANu. kihAMthI pAmI ehavI, kaMcana varaNuM nAra; ehavI nahIM mAre ghare, kIje kise vicAra. rAjA AmaNamaNe, maname thaye udAsa; maMdira Aje ApaNe, nAkhata nizvAsa. ekAMte rAjA kahe, suNa maMtrI buddhivaMta; haribaLane strI ketalI, tuM jANe guNavaMta. (DhALa 22 mI-vimaLa jina mAhare tumazuM prema-e dezI.) duSTa maMtrisara rAyane, jANI manane bhAva; kara jo ehavuM kahejI, dekhI A dAva. 1 ghareNAM. 2 eka ekathI ghaNuM sArI. 3 cittavinAne, duHkhI manavALe. Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (418) haribaLamacchI rAsa. narezara ! sAMbhaLa muja aradAsa, bharama nivArUM tAharajI, te huM khAsa dAsa. be nArI haribaLataNI, janane avasANa; kIdhA veSa navA navALa, catura samayanI jANa. rAga upAye tumatajIbhakti tamArI kIdha; eha tumArI rAgiNIjI, tuma mana harI lIdha. nere. 3 vayaNa suNI tehanA IsAI, rAgAphaLa thaye rAya; nIra vinA jima mAchalIjI, dukha pAme akulAya. nare. 4 nayaNe nAve nidrajI, bhUkha tRSA gaI bhAja; rAjakAja sahu mUkI AMjI, gayAM lakSaNa gaI lAja. nare. 5 maMtrIne te kahe che, kAme pIDa rAya; haribaLane mAraNa tajI, kari koI upAya. nare. 6 maMtri kahe durAtamAjI, sAMbhaLa zrI mahArAya; agnipraveze jhavatejI, kahe kirUpare rahevAya. nare. 7 agnipraveza karI kahecha, bheTe laMkabhUpALa; tame paNa sAce mAniyejI, kuNuM kahe ALa. nere. 8 je e rahiye jIvatejI, pesI pAvakajhALa; te vaLI jamane teDavAja, mUke agniprajALa. rAya kahe rUDuM kahyuM, buddhitaNA bhaMDAra; eha vayaNa mujane rUcha, tuM mahetA ziradAra. na. 10 eka divasa haribaLa bhaNajI, rAya kahe suNa mitra, tuM supurUSa te mAharAjI, kIdhA kAma vicitra. na. na sare kAma bIjA thakIjI, tehane zuM kahevAya? pAvakamAM pisI karI, jama nuhetara bhAya. na. 12 bIjAne e dehiluMcha, paDavuM agnimajhAra; 1 agninI jhALa. 2 devatAmAM bALI mUko. 3 yamarAjA. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApI kAmanA prapaMca (41) tujane nahIM kaMI hiluMjI, zaktitaNe bhaMDAra. na. 13 tAharA guNa ketA kahu chu, eke jIbhe mitra; tArA guNa kehetAM thakAMjI, rasanA hoya pavitra. na. 14 "siMhasya sAhasanuSaH sujanasya ghanasya (pUrNa) zazinazca bhAnea vRkSAnerAnyasAdhAraNa zaktiH" 1 e kArija che hile che, paNa e tujathI thAya; te mATe e vInatIjI, karUM tuja lAgI pAya, na. 15 e kumaMtrI maMtraNejI, hari jAyuM teNuvAra; kIdhe deSa bhaNI thai, khaLa mANasa upakAra. na. 16 upakRtideva khalAnAM, deSamya mahIyase bhavati hetu anukUlAcaraNanahi, kumRti vyAghaDatyarthama " 1 nIca bhaNI upakAraDa, kIdhAM avaguNa hoya; amRta pAye sApanejI, hAlAhala saM(te)oya. na. 17 te paNa meM karavuM sahIcha, nRpanuM vacana pramANa DhALa thaI bAvIzamIjI, kahe jinaharSa sujANuM. (duhA) rAyavayaNa haribaLa hasI, kIdhuM aMgIkAra; rAjA raLiyAmata he, manamAMhe tiNavAra. haribaLa A nijaghare, vanitAne kahI vAta; nArI kahe re nAhalA, ezI tAharI dhAta! e rAjA keDe paDA, dekhI na zake sukha; Akhara tamane mAraze, amane deza duHkha. piyu bhalA bhadraka tume, e che dhUratarAya; mAMDe che INa pApiye, mAraNataNe upAya. tamane agni prajALaze, grahaze amArA jAna; ciMtA ma karo kAminI, thAze harSanidAna. 1 jIbha. 2 khusI. 3 bheLA. 4 prANuM. Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA. 2 (40) haribaLamacchI rAsa. (DhALa 23 mI-dezI iDara AMbA AMbalInI.) nagara bAhira have rAjavIre, ANavI bahu kATha; citA karAvI cuMpaNuMre, lAMbI pahoLI kara ATha. rAjesara, agni karAvya kuMDa, e te dIse ati paracaMDa, mILI jhAle jhALa akhaMDa, rAjesara, agni pralayAgni pedA thaI, athavA yamanI jIta; sahakenAM kaMpe "hiyAMjI, sahune lAge baha rAjA maMtrI AviyAre, AvyA leka anaMta, haribaLa paNa A tihAre, buddhi dhIrajavata. baLavAne bhaya avagaNare, pAvaka kare praveza: naranArI dekhe sahure, dekhe maMtrI nareza. prakaTa pesatAM dekhIre, bhasma thaye tatakALa; hAhArava purajana karere, "pramudita maMtrI bhUpALa. lalanAM lakhamI kAraNere, rAye bA eha; maMtrI kumaMtrI maMtrare, kIdha anyAya ache. dhiga dhiga paDe paradhAnane re, nRpane paDe dhikkAra; purUSaratana parajALiyere, kIdhA jeNe upakAra. nRpatinI niMdA thaI, degsArA zahara majhAra; mukha adITha hue ehare, Ima kahe sahu naranAra. rA. 8 11jalanidhisura supasAulere, haribaLa na banyo dhIra; utAvyA kaMcana sArire, nirmaLa thaye zarIra. rA. 9 devaprabhAve dIThe nahIMre, rahiye 13citA majhAra; 1 lAkaDAM. 2 hAtha. 3 pralaya samayanI agni je. 4 jIbha. 5 hRdaya. 6 bIka. 7 darakAyAvinA. 8 rAjI. 8 bALI nAMkhyo. 10 AkhA-badhA. 11 dariyAnA adhiSThAyaka devanI kRpAthI. 12 tapAvelA senA jevI. 13 cehenI aMdara. satAM kharA, prakriyA rA. 7 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmIjananAM Tuka sAMja samaya Avye gharere, harSita huI e nAra. pAmI aciraja padamaNIre, aMge thayeA uchA; ahA ahA ! punya amataNejI, nayaNe dIThA nAha. rA. 11 premAlApa kare jisere, haribaLa nArI sAtha; OMtasa thayA mayaNAnaLere, Avye dIThA naranAtha. nArI kahe svAmI sugeAre, Avye rAjA seya; tume 'prachanta besI rahIre, kaLA amArI joya. chAneA rahI harikhaLa jIvere, mAMhe Avye bhUpa; pahariNAMkhI Adara diyAre, praNipati kIdha anUpa. rA. 14 kara joDI AgaLa rahIre, khele vayaNu rasALa; kahe jina pUrI thaire, trevIzamI e DhALa. (duhA.) pUche iNIpare padamaNI, rAja padhAryAM kema ? gahevAnI pare hasI karI, rAya vacana kahe ema. nathI tume kazuM jANatAM? je che ApaNI prIti; tumane miLavA AviyA, lAgeA tumathuM citta. tuma pAkhe je dina gayA, te saghaLA akayattha"; tehija dina sukRta gaNuM, miLe tumAro satya. nizi dina manamAMhe rahe, miLavA tI rUhADa ? AzA pUrA padamaNI, mAniza tAharA pADe. mana mAharU tuja vaza thayu, citta lIdhe te cAra; meLe de hiMve muja bhaNI, tune karU nihAra. vayaNu mAhurA citta dhare, Ave muja AvAsa; ( 41 ) 21. 10 rA. 12 rA. 13 za. 15 1 1 nAtha-dhaNI. 2 premanI mIThI goThaDIe. 3 kAmadevanI agnithI tapyA. 4 chAnAmAnA. 5 hariNa jevA netravALI. huM namaskAra. 7 akRtArtha,niSphaLa. 4 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42). haribaLamacachI rAsa, bhadra! ahanizi bhagave, vArU bhega-vilAsa, tana dhana vana pAmIne, saphaLa kIje eha; vaLI vaLI lahe kihAM, e yavana e deha. (DhALa 24 mI-zI paradezI yAra mArI aMkhiyAM lagI.) vasaMtasiri kahe prabhu avadhAra, mukhathI bele bAla vicAra mahArAjAjI merI araja suNe, tame mahipati meTA ziradAra, sahu pRthvInA tame AdhAra, mahArAjA. tumane jugatI nahIM e vAta, sakaLa prajAnA che tame tAta, ma. tuma sarikhA bele Ima bola, te bIjAne kahe mela. ma. 2 paranArInI makara Aza, jethI thAe kuLane nAza; ma. paranArIne mATe pApa, lahiye bhavabhavane saMtApa. ma. 3 paranArI che viSanI velI, durgatinA phaLanI che relI, ma. jeha kare paranArI saMga, tehanuM mukha dIse badaraMga. ma. 4 paranArI che anaratha mULa, vaira virodha vadhe pratikULa, ma. paranArIthI have udavega, lAgu thAe leka aneka. ma. 5 savaNa sarikhA nRpa manameTa, laMkA sarikhe jehane keTa; ma. navagraha kIdhA jiNe dAsa, paramArIthI laoN vinAsa. ma. 6 karatA sabaLI meDA meDa, se bhAInI sarikhI jeDa; ma. kIcaka cAM kuMbhI sIma, avara navANu bALyA bhIma. ma. 7 paranArIzuM je anukuLa, tehane zira sahu nAMkhe dhULa ma; pagapaga mAthADhAMkaNuM hoya, paranArInA avaguNa joya. ma. 8 pitAnI amadA svAdhIna, te mUkI paranArimAM lIna; ma. kAgataNI te Ave jeDa, kuMbha viTALe saravara cheDa. ma. 9 paranArIzuM rAtA jeha, dhApI dhAna na khAe teha; ma. jUrI jharI piMjara haya, sUke kaDabataNIpare seya. ma. 10 1 dharAIne anAja na khAya. 2 javAranI kaDaba-ghAsa. karatA sIbI sITara zira vagaNa, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parIsaMgaSa-zILamahAbhya, (43) paranArIzuM kare saneha, lakhamI na rahe tehane geha, ma. tene zIza caDAve cheSa, rAjA le saghaLe dhana esa. ma. 11 paranArIzuM kIdhe neha, cigatimAMhe bhamiyA teha; ma. vaLI bhamaze saMsAra che, paranArInA avaguNa eha. ma. 12 paranArInA avaguNa keDa, uttama narane lAge kheDa; ma. paranArIne kIje tyAga, te jagame vAdhe zebhAga. ma. 13 pitAnI je bhegave nArI, te paNa kahiye te brahmacArI, ma. nIca eka vAMche paranArI, tehane paDe kaSTaja bhArI. ma. 14 rajA paranArIzuM neha, tumane na ghaTe karavuM eha; ma. je rAkhe potAnI lAja, te AvyA tima jAo rAja. ma. 15 moTAne kAre lAja, leka hase viNase nijakAja; ma. evI zamI jinaharSa e DhALa, paNa mana vALe na bhUpALa ma. 16 vaLI kahe vanitA izuM, ama piu sevaka tujaja; sevaka 5cherU sArikhA, tiNe jAmI te mujaja. eha kadAgraha mana thakI, mUke hive mahArAya; zILa na khaMDuM mAharA, prANa hANa je thAya. zikhare paDI maro bhale, bhale sarpamukha hAtha; vinipAna kare bhale, zILa na tajiye kAtha. zaLa ciMtAmaNi sArikhe, "suratarU sarikhe zILa; zILa thakI sahu pAmiye, IDa bhava parabhava "lIla. rAya anyAya na kIjiye, caliye mAraga nyAya; nyAya mULa saMpatita, nyAye zabhA thAya. 1 luMTI le. 2 azeSa. 3 tuMkAra karavAthI. 4 strI. 5 putra. 6 pitA-prabhu. 7 agnimAM baLI maravuM. 8 kalpavRkSa. 8 lIlA lahera. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (424) haribaLamacchI rAsa vRkSa salila dhRta nara mada, mana vidyA abhyAsa tima nyAye lakhamI vadhe, rAjana citta vimAsa. ( DhALa ra5 mI-dezI dhAraNI manAvere meghakumAranere.) rAya samajAya tehI samaje nahIM, kAma gro thaye aMdha; vaLI vaLI kare ImahIja prArthanAre, eka pakho saMbaMdha. rAya. 1 vikaLa kahe tame vinatA sAMbhaLare, hajIe na mUke rUDha tuma patita pAvaka mAMhe banyore, jora kiza kare mUDha. rA. 2 je mAre kahiye karaze nahIMre, jorAvariye jhAlika muja ghara laI jAIza tuma bhare, mATe uThI cAla. sa. 3 zILa tumAre jore khaDazuM re, kize tamAre jera; nAhara jhAlI chALinI pare re, ugAraze kiyAM sera ? rA. 4 baLa karate rAjA dekhI karI re, kusumasiriye tiNa vAra; vidyAe karI kAThe bAMdhiyAre, upare lakuTaprahAra. rA. 5 pApaDapIThAnI pare kuTiyere, pigyA hatA cirakALa; cekAnA cArehI je mukha dIpatAre, dAMta paDayA tatakALa. rA. 6 aMdhaNa dAMta pADayAnI vedanA, pIDANe rAjana, karUNa svare AkaMda kare ghaNere, duHkha pAmya asamAna. rA. 7 pApatA te phaLa dIThA rAyajIre, vaLI ma karaze ema; ema kahIne cheDa baMghana thakIre, A karUNA prema. rA. 8 manamAMhe rAjA ati zetere, ati lA manamAMhe, nIce mukha narapati ghAlI rahyAre, bhAge sukha uchAha rAM. 9 ghaNuM vimUte IhAM AvI karI, Ima kare pazcAtApa; kumati kizI mujane e upanI re, huM A IhAM Apa. rA. 10 mukha kALo karI tihAMthI nisaryo re, rAta gamI kiDAM zeSa; vahANe vAye mukha DhAMkI karI re, A ghere nareza. rA. 11 1 pANI 2 AjIjI. 3 dahelo. 4 agni. 5 parANe. 6 vAdhe pakaDelI bakarInI mAphaka. 7 halako paDyA. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittanI vismayatA, (45) haribaLa sayaLa caritra nArItaNA re, dekhI acarija hoya; AvI kahe nArI tuma sAri re, baLa budhivatana keya. rA. 12 rAyabhaNe anucita karivuM karyuMre, ucita tame e kAja; mUrakha gardabha thAe nahIMre, mukha bhAMjyA viNa lAja. rA. 13 eha kumAraga paDiye rAjavIre, eha kumaMtrI zIkha; dharata vALe tima rAjA vagere, pAMca eha sArIkha. 2. 14 vallI narida citta, vakhANuM pANiyaM ca mahilAo tatva ya vati sayA, jaW ya dhuhi nijAnaMti." 1 jIvaMte pApI mUke nahIM, duSTa amAre keDa; mULa thakI ehane umULare, nAkhuM duSTa ukheDa. rA. 15 vairI vyAdhi UgatAM diyere, pache na Ave pAra; kahe jina DhALa pacIzamIre, IbI pare kiyA vicAra. rA. 16 (duhA.) harigaLa nArIzuM kiye, besI karI vicAra, zIkhAmaNa chuM duSTane, te e jANe sAra. sama tatakhiNa devatA, kahe haribaLa tiNavAra, divya svarUpa karI mAharA, divya vastra ziNagAra. rUpa kiye sura tehave, vaLI eka nara vikarALa kudra (kUTa)rUpa yama sArikha, sAthe laI tatakALa. prAtasamaya haribaLa gaye, rAyataNe darabAra; rAyacaraNa praNamI karI, sahune kiye juhAra. haribaLa dekhI harakhayA, sahu leka tivAra; rAjA vismaya pAmiye, dekhI suraAkAra. 1 praNAma. 2 devatA. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haribaLamacchI rAsa. (DhALa 26 mIazI cunaDInI.) rAjA manamAMhe citave, hA hA meM kiye akAjare; upagArIne me AgameM, kriyA bhasma ekAjara muja kAje kAyA hAmIne, yama pAse gayA niradhArare; sAhasa kriyA INe evaDA, svAmIdharma e ziradArare. rA. 2 rAdhe pUchyA kima AAviyA, jamanI kahe vAta vicArare; dekhIne acaraja Upaje, kuNu eha purUSa tuja 'lArare. rA. 3 haribaLa kahe pAvaka huM janmyA, kiMkara eka helle kRtAMtare, Nei AvI muja jIvADiyA, lai gayA kahyA vRttAMtare. 5. 4 adabhuta rUpa mAharA thayA, vaLI kAMti adhika thaI dere; sAhasa ati kaSTathI che kizuM, tUThe sura nApe jehure rA. pa Rddhi dIThI me camarAyanI, rAjadhAnInA samudAyare; (46) nara "sahasa jIbhe na kahI zake, kima jIbha eke kahevAyare. rA. 6 nAme te saMyamapurI, dharmarAjA rAja karatare; punyajana parajAne vasa tihu~, nija prabhunI ANa dharatare. rA. 7 zakrAdika saghaLA devatA, jasu seva kare dina rAte; kahiye zuM svAmI ghaNuM ghaNuM, tribhuvana chetene hAthe2e. rA. 8 tehanI zeAlA dekhI karI, muja netra saphaLa thayAM dAyare; rA. 1 ahu jIvyAthI dITho bhale, ima bhAkhe nara sahu kAyare. rA. 9 camarAya bhaNI meM nuhu'taryA, tuma ANuAe' mahArAjare; raLiyAyata thaine ima kahyu, bhale Aye tuM IhAM AAjare. rA 10 che kuzaLa prema rAjAbhaNI, dezame che kuzaLa kalyANare; meM bhAkhyuM tuma supasAule, sahune che sukha suvihANure. rA. 11 tuma darisaNanA anujo ghaNA, rAjAne che mahArAja re; 1 nArUM kAma. 2 nakAmA. 3 sevaka dharma. 4 sAthe. 5 nAkaradAsa. 6 yamarAja 7 hajAra 8 icchA. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka5TakuzaLatA (47) ekavAra tihAM pAudhAriye, vivAhataNe che kAja re. rA. 12 Aviza huM miLavA rAjane, piNa avanipati ekavArare, Ave parajA paradhAnazuM, te bhagati karUM huM apArare. 2. 13 eka divya rUpa kanyA bhalI, AbharaNazuM vastra athAga mujane tava meM kahyuM, jama! e rAja lAgaze. rA. 14 mujane kahAM le haribaLa IhAM, mUke te maharAyare, Ima kahI mujane visaI, cA praNamI pAyare. rA. 15 tamane belAvaNu kAraNe, caMDa nAme e pratihArare, 'suradruma sarikhe gUTho thaka, rUTho te kALa vicArare. rA. 16 muja sAthe ehane meka, ehane kahyuM nRpa leI Ahira, muja divya prabhAve rAyajI, mUka tatakhiNa IhAM lAvire. rA. 17 tame zidhra padhAre hive tihAM, janAhane nahi che hive kAmare, jinaharSa DhALa chAvIsamI, nupa harakhe manameM tAmare. rA. 18 (duhA,). tiNa aNasAre beliye, dharmarAjapratihAra haribaLa kahe che jeDavuM, te nice avadhAra. tAsa vayaNa mAnyA kharA, rAya kumaMtrI tAma; *bhAkuLa purajana sahu, nRpane kahe suNa svAma. haribaLanI suNI vAratA, amane thaye uchAha; tuma supasAe dekhiye, yamanagarInaranAha. "citA karAve "kaLI, pura bAhira kahevAya; loka pramukha sahu pisice, miLIe jamane jAya. citA karAvI tehavI, jhAjhI jhALa jhALa; maMtrI leka leI sahu, Abhe tihAM bhUpALa. 1 ka95vavRkSa. 2 maraNa. 3 turata. * nakAra kahevAne. 4 lobhathI 5 rahe. akalAyela. 6 pahoLI-vizALa. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (428) haribaLamacachI rAsa (DhALa ra7 mI_dezI sAdhujI bhale padhAryA Aja) rAjA nagaraleka saMgAthe, pise agnimajhAra; mativaMta haribaLa ema vimAse, tirNa avasara sukhakAra. sudhA meM e zuM kIdhe kAma, anarathane e ThAma, leka baLe bekAma, sudhA meM e zuM kIdhe kAma. eka paMcaMdrI jIva haNatAM, prANI narage paData; paMcekTi etalA hatAM, kima thAze duHkha aMta. mu. 2 haNi piNa che. ucita zrAvakane, je jIva have sAvarAha; niravarAha prANI mAratAM, lahiya bhavadukhadAha. mu. 3 thAe che e ajugatuM, meM AraMbhe pApa; dharamI aparAdhI piNa pALe, upajAve nahI tApa. mu. 4 haribaLa manamAM Ima ciMtavI, rAya bhaNI kahe vAta, ati utsuka utAvaLA thaIne, na kare pAvakapAta. mu. 5 rAjya pAmyAnAM e phaLa bhega, kAM mUke mahArAya; je sukha phaLanI che tuma vAMchA, te tuma kahuM upAya. mu. 6 viSama kArija Ima karatAM, tumane jugatuM na ha; mAnyapurUSa je hoya tumAre, pahelAM mUko teha. mu. 7 tame pache parajA laIne, jamapura jAje nAha; eha vacana suNa thaye maMtrIne, pahelI gamana uchAha mu. 8 pahilA je huM jAu tiDAMkiNa, je bheTuM jamarAya; te vAMchita phaLa prApti thAo, Ape adhika pasAya. mu. 9 pahelAM saMpada pAmiyeLa, keDe Apada hoya; DAhyA je ApaNe, kAraja sAthe leya. "dAne pAne zayane, vyAkhyAne bhejane sabhAsthAne, kayavikatithi, rAyakule pUrNaphala AdyaH phUperaye bhuvane, grAme teye bhaye ca saMgrAme; Arogyavahe, purassarenna pathi rAtre ca. " 2 mu. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakaLA, Ima jANI matrI bhaNejI, jo prabhu aa deza; eha purUSa sAthe jaIjI, leTu dharmanareza. rAdhe dIdhI AganAjI, karIne jamane juhAra; kAja karI vahe vaLe jI, ma kare DhIla lagAra. nRpanA vacana suNI karIjI, harakhyA cita maMtrIza; suhu mAMgyA pAzA nyAjI, pUgI Aza jagIza. mu. 13 'jamavetrI sahu dekhatAMjI, peThe agni majhAra; 3. 12 keTa maMtrI piNu pesiyeAjI, na kriyA kAMi vicAra. su. 14 pajalaNu mAMhe paDatAM samAjI, bhasma thayA tatakALa; paDe patagataNI parejI, te keDe bhUpALa. karUNA ANI tetalejI, rAjA rAkhyA sAhi; 3. 15 17 sukha kAje dukha kAM sahejI, kAM paDI pAvakamAMhi. mu. 19 heribaLa kahe vasudhezanejI, hiMce vicArI joya; avimAsyuM kArija karIjI, sukhI thayeA nahi kAya. mu. kIje kAma vimAsinejI, lahiye sAkhya vizALa; hari jinahuSe kahyu IzuMjI, sattAvizamI DhALa. ( duhA ) mata jANe pAvaka paDayA, prANI jIve kAya; jamapura jai Ave vaLI, e te kadI na hoya. eha kapaTa nATakakaLA, meM dekhADI tuja; 1 jama piNu mujane navi maLye, agani na mAnyA guja. 2 duSTa kumaMtrI tAharA, kUDakapaTabhaMDAra; prANu tAharA sAMkaDe, ghAtyA tiNe bekAra. (49) 3. 11 3 1 rA. 2 namaskAra. 3 pAA Avaje. 4 yamanA nAkara. 5 agni. 3. 12 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (430) haribaLamacchI rAsadAMta paDAvyA tAharA, khamI nArInI mAra; pAmI ghaNI kadarthanA, sahu tehane upakAra. vizvAsIne kumati ghe, parane vare jeha paramahilAzuM rati dhare, kAM nara jIve teha. uttama narapati zuM kare, Age hAya kupradhAna; supradhAna hoya te kizuM, kare duSTa rAjAna. te mATe te duSTane, hepe agni vicALa; vyAdhi viSama duSTane, chedI je tatakALa. tumane kima karavA deuM, pAvakamAMhe praveza svAmidrohI thAuM nahIM, te muja svAmi nareza. (DhALa 28 mI dezI ghaNarAlAnI.) ema suNI citta camakiyere, saMkANe bhUpALa, suNaje vANI. caritra "lakhyA sahu mAharAre, e te thaye jaMjALa. suNa. rUDI rUDIre sujANa vANI rUDI, sAcI sAcI sujANa nahIM che kUDI, e te kAne paDI rasALa. suNaje. 1 muja karaNI jANu sahu lAye ghaNuM manamAMha, su. gAtra saMkecAI rahyore, vadana gaye kumalAya. nIce mukha ghAlI rahyore, mUcha viNa mUchaya; su. hari sanamukha jeve nahIM, manameM ra muMjhAya. nRpa lAye jANa karIre, haribaLa kahe tivAra; mIThe vayaNe rAyane re, upajAve manuhAra. vAMka na keI tumataNere, huM jANuM niradhAra; rAjana! caMdrathakI kadIre, varaze nahIM aMgAra. su. 5 1 roga. 2 jherI jhADa. 2 naThAro-pApI mANasa. 4nAza karI de. pa joyA-jANyA. # # # # # # # # Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmadevanAM kRtya. (431) maLe kumaMtrI tumabhaNIre, tehanI zIkha prasaMga; su. e mati tumane UpanIre, tame nirmaLa jaLagaMga. sa. 6 uttama avaguNa navi liyere, jANe kAma vilAsa; su. kAme kuNa kuNa navi naDayAre, kuNa kuNa na paDayA pAsa. su. kAma dhakA iMdrane re, A ahilyA pAsa; rISa zApa RSizvarere, devazakti gaI nAsa. pAmara nArI ahiraNare, tehanI piNa sahI gALa; te AgaLa vaLi nAciyere, kAmavaze gopALa. pAravAta thaI bhIlIre, harane lIdhe meha, nagana thaI nATaka kiyere, kAme vitaMDa seha. brahmA jeha kahIyere, sRSTi upAvaNahAra, kAmavaze te piNa thayere, nija putrI-bharatAra. parajApati rAjA thayere, vIra pUrvabhava bApa, te piNa putrapati thayere, paDaye kAma-saMtApa. kAme jItyA devatAre, te mANasa kuNa mAtra; teNe tribhuvanavaza ! kayAre, te AgaLa thayA chAtra. kAmI zuM zuM navi kare re, sarve kare akAja; ATha pahora te AMdhaLore, na kare kehanI lAja. nara nArI je je kare, mAThAM kAma niHzaMka; vAMka nahIM te tehanare, karamataNe sahu vaMka. karame kAma e rAyane re, da ya tha baLavaMta; teo cAre ehane re, Ima citte ciMtavata. vacane nRpane ThArIre, khuzI thaye tatakALa; kahe jinaharSa suNe sahu2, aThThAvizamI DhALa. 1 naThArAM. 2 maryAdA prasaMga. 3 zAMta karyo. # # # # # # # # # # # # n n n n n n n n n n Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 432 ) haribaLamacchI rAsa. (duhA. ) hasI karI rAjA kahe, harikhaLa nipuNu vacanna; mahAzakti e kima thaI, kima sura thayeA prasanna. vAta kahI sahu rAyane, vismaya pAmyA tAma; harSe bhariyA hiyaDale, kare rAca guNagrAma. dhana dhana tuja mAtApitA, dhana dhana tuja avatAra; dhana dhana karaNI tAharI, punyataNNA bhaMDAra. tuM haribaLa bhArIkhameA, sAyara jima gabhIra; tuM girUvA guNavaMta che, sAhasavata sadhIra. muja avaguNa dekhI karI, lekhe na gaNyA teThu; muja maLatA UgAriyA, tADurA kharA saneha. avaguNa Upara guNu kare, tuja sarakhA guNavata; rAjA guNa harikhaLataNA, vAravAra bhaNata. ( DhALa ra9 mI----zI vichIAnI, ) ribaLa tuja nArI sulakSaNI, zILavaMtI suguNa sadhIrare; ehane darizaNe pAtika jhaDe, nAme nirmaLa thAya zarIrare. hari. 1 me* pApI ehune prArathI, thayA azubha karamanA vyApare; 3 piNu ehu caLI nahIM satyathI, na kiyA AlApa sa'lApare. huM. 2 dhruva dAnava ehune zILathI, koI na caLAvI zakatare; tA mANasanA . "mAjanA, je AgaLa ehu caLatare. hu. 3 huM pApI lapaTa lAlacI, muja lAja nahIM lavalezare; meM kAja akAja vicAraNA, na karI teA pAmyA kaLezare. hu. 4 dhana dhana te dharmapasAle, laDI zILavaMtI nArIre; sarikhI joDI AvI miLI, ehuvI nahIM bhUmi majhArare. ha. pa 1 apUrva daivIkhaLa, 2 devatA. 3 pApa nAza pAme. 4 IcchApUrvaka mAThI mAMgaNI karI. - gajuM-tAkata. 4. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haLapAkamanAM kRtya, (433) Ima kIdhI stavanA tehanI, nija niMdA kIdhI apAra; nRpa madanagalavathI have, udavigna thaye tivArare. ha. 6 A maMdira have ApaNe, haribaLa paNa karI upagArare, upadrava sahunA TALIne, jasa leI nagara majhArare. ha. 7 A maMdira ApaNe, te divasathI rAya, vairAgyadazAmAMhe rahyA, rAjakerAM sukha na sahAyare. ha. 8 eha viSaya viSamaviSa sArikhA, durgatinA eha dAtAra, e rAjyaramaNa sahu kArimA, kArimA mAla mulaka bhaMDArare. ha. 9 kuNa mAtapitA kuNa dIkarA, kuNa kehane e parivAra, narakAdika gati paDatAM bhaNI, keI na rAkhaNahArare. ha. 10 UNamAM rahetAM thakAM, meM kIdhAM karama kaTherare, have tehathakI te chUTIe, je thAe dharmane jerare. ha. 11 ehavuM ciMtavI rAjA hive, zubhadina haribaLane tAre paraNAvI kanyA premazuM, jasa madanamaMjarI nAmare. ha. 12 karamecana adhika pramazuM, rAjA dIdhe nijarAjara, gurU pAse jaI saMjama liye, "sAre pitAnAM kAja re. ha. 13 chaThTha aThThama Adi tapa kare, pALe cAritra niraticArare, pALe pracanamAtA sadA, khaTa jIvataNe AdhArare. ha. 14 nija karama khapAvyA AkarA, nirmaLa la kevaLa jJAna re, jinaharSa DhALa ogaNatrIzamI, sura nara kare jasu guNagAna re. ha. 15 (duhA.) kevaLajJAna prakAzakara, madanavega munirAya; gAmAgara pura viharatA, sAdhutaNe samudAya. 1 vakhANuM. 2 Akara. 3 pANigrahaNa 4 saphaLa kare. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 434 ) harimaLamacchI rAsa. pratidhe bhaviyaNa bhaNI, meTe jaDa mithyAta; upagArI ziraseharA, vasudhA guNa vikhyAta. kevaLapALI bahu divasa, sa'lehaNa karI aMta; sugatipurI munivara gayA, jihAM che su:kha anata. (DhALa 30 mIdezI mAro dene ne huM naNadala pAmarcA.) hive kaMcanapura nRpa anyadA, putrInI suNI pravRtta; jana mukhathI mana acaraja thaye, vaLI rakhita thaye nija citto, hiM. 1 nagara vilAsapuranA dhaNI, nAme TuribaLa bhUpALeA; tenI rANI muja kanyakA, jovA pAte punya vizALA. hi. 2 suMdara vArtA dhAtukavatI, vidyA kastUrI sArI, telabiMdu jima vistare, chAnI na rahe kiNavAro. *putrIbhartAne teDavA, mUkayA puhuvIza pradhAna; hiM. 3 kaoNMcanapura nRpa haribaLa bhaNI, vara vasatasena rAjAnA. hiM. 4 haribaLa rAjA have ApaNA, hayagayadaLa leI apAra; tIne rANI sAthe karI, AbyA kaMcanapura ziradArAre, hiM. 5 rAyavasaMtasena mahAtsava karI, zaNagAryA pura khAjArA; thayA raMga suraga vadhAmaNA, nirakhe harakhe nara nArA hi, da nRpa nagarapraveza karAviye, AvyA rAyabhuvana majhArA; mAtAne vasatasiri maLI, harakhI mAya hRdaya majhAro. hiM. cha putrI muja bhAgya phLyA sahI, kAi punya phaLyA tatakALa; te e Rddhi pAmI sa'padA, laDyA pati harakhaLa bhUpALeA. hiM. 8 raLiyAyata nRparANI thayAM, dekhI RdvitaNeA vistArA; e e jovA punya paTa tarA, kuLanA nahIM IDAM adhikAra. hiM.9 * jamAI. 1 rAjI. 2 aMtara. 3 Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savRttisaMcaya, (435) kaMcanapura-nRpa pramudita thaI, haribaLane dei rAje; dIkSA lIdhI gurU kane, mUkI sahu rAjanA kAje. hi. 10 nirdoSapaNe vrata pALiye, sahu karma khapAvyAM tAme, mukta pahetA rAya rAganI, pAmyA sukha avicaLa ThAme.hi.11 hive haribaLa rAjA ApaNAM, pALe be rAjya aMkhaDe; uparadaLabhaMjanakesarI, jasu teja pratApa pracaDe. hi. 12 anamI ari pAya pADiyA, sahu seva kare kara joDe keI ANa na lepe jehanI, rAjya pALe manane keDe. hi 13 kIrti jehanI jaga vistarI, dhama haribaLa bhUpALe; etale adhikAra e thaI jinaharSa trIsamI DhALo. hi. 14 (duhA) kIdhI paTarANuM pravara, tIne pahelI nAra; bIjI paNa paraNI vaLI, nRpakanyA siradAra. viSayataNe sukha bhogave, puNyataNe supasAya; sAMnidhakArI devatA, te zI kumiNa thAya! magana rahe sukhame sadA, degaMdukasura jema; dina dina vadhati sAhebI, dina dina vadhate prema. (DhALa 31 mI--zI lAla mana bhamarA) eka dina nRpa darabArameM, guNa rAgIre, AvIne vanapALa, rAya guNa rAgIre, karajene Ima kahe, gu. suNe haribaLabhUpALa. rA. 1 AvyA tuma udyAnameM, gu, "muni pati muni parivAra, rA. 1. khusI. 2. rANI. 3 parAyA lazkarane nAza karavA kesarIsiMha je. 4 na name tevA ahaMkArI baLIA zatru rAjAne paNa page pADayA. 5 moTI. 6 ochAza. 7 AnaMdita-khusI. 8 AcArya. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (436) haribaLamacchI rAsaharibaLa sAMbhaLI harakhiye, gu. jima cAtaka jaLadhAra rA. 2 vanapALakane ApiyA, gu. vastrAbharaNa pradhAna; ADaMbarazuM cAliyA, gu. gurUvaMdana rAjAna. deI tIna pradakSaNa, gu. praNamyA bhAve pAya; dharmAcAraja mAharA, gu. e te zrI gurUrAya. be karajeDI vInave, gu. bhagavana tuma supasAya. rAjyataNuM prabhutA lahI, gu. hIna kuLe meM Aya. prathama jALanA jIvanI, gu. aDaga karAvI jeha; meM pALI sUdhe mane, gu. turata phaLI muja teha. prasanna thaI muja Upare, gu. sukhadAyi je dharma, rA. kahe vizeSe muja bhaNI, gu. TALe bhavanA bharma. sAdhuguNa girUvAre. 7 dharmataNuM rUci UpanI, gu. suNavA tuma mukha vANi, rA. nija sevaka jANa karI, gu. hiyaDe karUNuM ANi. rA. 8 dhanya dhanya tuM gurU kahe, tArI evI matti, rA. dharma suNevA "uma, gu. tujane uttama gatti. 2. 9 " keci bhejana bhaMginirbhera dhiyaH kecisyuraMdhraparA kecinmAlyavilepanaikarasikA kecicca gI sukA kecita vratakathAmRgavyamadirAH kecicca nRtyAdarAH kecidvAjigajakSayAnarasikA dhanyAstu dharmaratAH 1 " zrI jinanAyaka bhAkhiyA, gu. dharmanA deya prakAra . eka zrAvaka bIje sAdhune, gu. bhavanA tAraNahAra. rA. 10 mULa kahyA be dharmanA, gu. jIvadayA tuM joya; rA. 1 bapaiyA varSAdanA AvavAthI rAjI thAya tema. 2 uttama vastra ghare. 3 pratijJA-bAdhA. 4 aDaga manathI. 5 utsAhavata thayo. 6 uttama gati. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmopadeza, (437) sarvavirati paNa e vinA, gu. ArAdhaka navihAya. rA. 11 je na zakIje AdarI, gu. dharma 2jatIne rAya; rA. te samaktizuM pALiye, gu. gRhastha dharma cita lAya. rA, 12 te paNa bAra prakArane, gu. jIvadayAne heta; rA. bhAge jinavara sehile, gu. e paNa sukhane kheta. rA. ehavI dharmanI dezanA, gu. sAMbhaLI pramudita thAya che. zrI gurUne caraNe namI, gu. karIne rAya. rA. pahele aNuvrata Adaryo, gu. samaktizuM bhUpALa, rA. kahe jinaharSa sahAmaNI, gu. e ekatrIzamI DhALa. rA. (duhA.) have haribaLa tRpa paDivajI, gRhastha-dharma guNavaMta "muditapaNe gurUpada namI, A ghare turaMta. dharma kare bhAve bhale, have rAjA nija deza; devarAvI "ulleSaNa, pALe dayA vizeSa. 1degsAta narakanA bAraNAM, sAte vyasana vicAra, avanipati AdezathI, kADhayA deza majhAre. vagaviNa agavi thaI kare, lekataNA upagAra; rogapadrava sahu gamyA, deI AdhAra apAra. tarUvaraphaLa 14zazicAMdraNe, jaLadharane jima nIra; pasApurUSAre saMciye, sahu duniyA sIra. 1 sarva virati-sAdhumArga. 2 sAdhuno. 3 bAravrata. 4 sukhe thaI zake te. 5 kSetra. 6 khusI. 7 jIvadayA ka aMgIkAra karIne. 8 rAjI. 8 DhaMDhare pITAvyo. 10 ratnaprabhA zarkarAmabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamatama prabhAdi sAtanaraka. 11 madirA, mAMsa, corI, jugAra, zikAra, parastrIsevana, vasyA, e sAta naThArAM vyasana. 12 rAjAnA hukamathI. 13 siphArasa vagara garva rahitapaNuM. 14 caMdramAnuM cAMdaNuM. 15 sapurUSanuM saMceluM. 16 dravya. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (438) haribaLamacachI rAsa(ALa 32 mI-dezI kAgaLIo karatAra bhaNI zIpare lakhura) ima haribaLarAjA upagArI thayore, karUNAvaMta kRpALa; lekataNA dukha dekhI navI zakere, te bhAMje tatakALa. Ima. 1 kAna mAnazuM Ape dukhiyAM lokane re, mAMDaye zatrAkAra lakSamI pAmIne kharace nahIM, dhI tehane avatAra. Ima. 2 lakSamIcaMcaLa vAdaLa sArikhIre, tehazuM kize saneha, vAra na lAge ehane jAvatAre, keInI na thaI eha. Ima. 3 karapI thaI kAThe kara bhIDazere, dharaze dharaNuM majhAra; sApa thaI bhamaze te Uparere, tiryaMcane avatAra. Ima. 4 ehavuM jANuM paribaLa lAho liyere, puNya bhare bhaMDAra sAte kSetre vAve ulaTa ANIne, saphaLa kare avatAra. Ima. 5 Ima karatAM muni AvyApura udyAnamAMre, vaMdaNa pate rAya; dharmataNI dezanA sAMbhaLI vairAgiyere, praNamI gurUnA pAya. Ima, 6 ghera AvIne rAjya diye nija putrane re, triNa nArI saMghAta; gurU pAse cAre dIkSA grahI, pALe pravacana mAta. Ima. 7 paMcamahAvata Lei munivara UjaLA deNAve nirmaLa dhyAna, tapa japa saMyama karma khapAviyAre, pAmyAM kevaLa jJAna, Ima. 8 Ayu saMpUraNa karI mugate gayAMre, pAmyAM zAsayaDANa e haribaLane caritra bhavika mana bhAvajore, dharaje jinavara ANuM. ima. 9 1 dAnazALA. 2 sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, jJAna, jinamaMdira, biMba bharAvavA e sAta kSetra. 3 Icya samiti, bhASA samiti, eSaNuM samiti, AdAnamattabhaMDanikSepaNa samiti, pArikApanika samiti, managupti, vacanagupti, kAyamurti e ATha pravacanamAtA. 4 prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, eone sarvathA tyAga. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthaprazasti pahelA vrata upara Adara karAre, pALA yA dayALa; jIvadayAthI sahu sukha pAmazere, jima haribaLa bhUpALa. mi. 10 saMvata satara chetALIsamere, seA zudghi budhavAra; paDavA divase rAsa saMpUraNa thayAre, pATaNa nagara majhAra. ima. 11 zrIkharatara gacchanAyaka AAbhatAre, zrIjinacaMdra sUri'; zAMtiharSa vAcaka pada pa'kaja alIre, kahe jinaharSa muNiMda. i. 12 SaTcata AgaNyAzI gAthA thai, DhALa thaI khatrIza; vardhamAnadezanAthI kA adhikAra ere, suNajo dharI jaMgIza.i. 13 zrI haribaLarAjarSirAsa samAsa, pratiroDa devacaMda lAlabhAi-jaina pustakAhAra-granthAMka: 22. (iti jainagUrjara-sAhityAhAre granthAMka 3) (439 ) Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ja Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TISTIKA TUKhAKhAKhAKhAKhAKhANOUARITSAINAKES GATEUTIKA PROIOUR A kai e kai