________________
નની ખામી થઈ અને ગુજરાત તેમજ અન્ય પ્રદેશમાં પ્રચલિત ભાષા તે તે પ્રદેશોમાં ઓળખાતી થઈ ત્યારે, ગુજરાતી ગદ્ય-ગ્રંથ અને સૂત્રોના બાળાવબોધે તથા ટબાઓ–ની અંદર રસની ખામી રહી તેથી શ્રોતાઓને ઉત્પન્ન કરી નીતિને રસ્તે જોડે આનંદ આપનારા, તથા મહાજનોની ખ્યાતિ કાયમ રાખનારા પદ્યકથાબંધ ગુજરાતી ગ્રન્થને રાસા તરીકે કહ્યા હોય, તેમ અવબોધાય છે. - જ્યારે પૂર્વે સંસ્કૃતભાષા સજીવનીભાષા તરીકે કામ કરતી હતી ત્યારે તે વખતે જૈન કવિઓએ તે ભાષામાં પણ અખલિતપણે પુસ્તકોને સારે જમાવ કરી ધર્મ અને સમાજસેવા બજાવી હતી.–આ વાત શ્રીમન્તના વડોદરામાં તથા પહેલાના વર્ષોમાં અન્ય સ્થળે ગૂર્જર સાહિત્યસભામાં જાહેર થયેલા સાક્ષના અભિપ્રાયથી પણ સ્પષ્ટ છે–પરન્તુ જ્યારે પછીના યુગમાં જનસમાજમાંથી સંસ્કૃતપ્રાકૃતભાષાની એાછાશ થતી ગઈ અને તે સ્થાન જ્યારે ગૂજર્જરભાષાએ લીધું, (આશરે ૧૨ મા ૧૩ મા શતકમાં) ત્યારે તે ભાષામાં પણ જૈન કવિઓ જનોપદેશને માટે ગ્રન્થરચના કરવા લાગ્યા. ગૂજર્જરભાષાનું આવું ગ્રન્થભંડેળ કે સંવત્ ૧૦૦૦ પૂર્વેનું તે નથી જ. પણ અત્યારે હાથ લાગેલમાંથી જૂનામાં જૂનું ૧૩ મા
૧-છંદ ગ્રંથોમાં રાસક છંદ હોવાથી ને તેની બહુલતા હોવાથી તથા બાઈઓના સમુદાય ગાયનને રાસક નામ આપવામાં આવતું હોવાથી પણ રાસા નામ પડવાને સંભવ છે.
૨-અમારા એક મિત્ર તરફથી સૂચવવામાં આવ્યું છે કે-“વચ્ચે પાલીપ્રાકૃતમાં ગ્રન્થ થયેલા તે વાત જણાવવા જેવી છે ” પરન્તુ તે ગ્રન્થ જનધર્મને નહિ પણ બાદ્ધધર્મને ઉપયોગી હોવાથી અત્રે કાંઈ કહેવું યોગ્ય લાગ્યું નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
