________________
૨૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ મારા પતિને મારી નાખ્યો.” પછી ખાટકીને બાંધ્યો. જ્યારે તેને પૂછવામાં આવે છે, ત્યારે ઘડઈ ઘડઈ,” લોહીવાળી છરી અને ઘાત કરનાર મનુષ્યને દેખીને શું ઘટી શકતું નથી ? એટલે ઘડઈ ઘડઈ એટલે એમ પણ ઘટી શકે-હોઈ શકે એમ બોલે છે. ત્યારપછી તેનું અને સ્ત્રીનું ચરિત્ર લોકો પાસેથી જાણીને રાજાએ ખાટકીને છોડી મૂક્યો. અત્યારે મારા કર્મોથી મને શું થશે ? તે સમજી શકાતું નથી. ત્યારપછી કોટવાલના આગેવાને કહ્યું કે, “અરે રે ! તે કેટલો દુષ્ટ અને ધીઠો છે હાથમાં કાપેલ તાજું મસ્તક હોવા છતાં આવો જવાબ આપે છે. એટલે તેના સ્વામીએ આજ્ઞા કરી કે, આને ઉપાડી લઈ જાવ” એટલે શૂલ પર આરોપણ કરવા માટે લઇ ગયા. હવે ત્યાં અતિ કાળા વર્ણવાળો વિકરાળ આકૃતિવાળો પુરુષ આવી પહોંચ્યો. તેણે કહ્યું કે, “જો આને મારશો તો તમને પણ મારી નાખીશ.” એમ બોલાચાલી કરતાં તેઓનું યુદ્ધ થયું. તેમાં પેલા આવનાર દરેકને જિતી લીધા. એટલે રાજા પણ પોતાની સામગ્રી સહિત યુદ્ધ કરવા માટે ત્યાં આવી પહોંચ્યો.
રાજા સાથે યુદ્ધ કરતાં પેલાએ એક ગાઉ પ્રમાણ પોતાની કાયા મોટી કરી. એટલે તેને મારવા માટે ભાલાં, બરછી, પક્ષીના પિંછા સહિત બાણ, તરવાર, આદિ હથિયાર, ચક્ર વગેરે છોડ્યાં છતાં તેની કશી પણ અસર તેના ઉપર ન થઈ. ત્યારે રણસિંહ મહારાજાએ જાણ્યું કે, “આ મનુષ્યથી વશ કરી શકાય તેવો નથી, પરંતુ આ કોઈ યક્ષ, રાક્ષસ, ભૂત કે પિશાચ જણાય છે, એટલે હાથમાં ધૂપનો કડછો ગ્રહણ કરીને રાજા વિનંતિ કરવા લાગ્યો કે, તમે જે કોઈ હો, તે પ્રગટ થાઓ. પરમાર્થ ન જાણનારા એવા અમો આ વિષયમાં અપરાધી નથી. પોતાનું રૂપ નાનું કરીને તેણેકહ્યું કે, “હે મહાભાગ ! તું સાંભળ.”
“મારા પોતાના પરાક્રમથી દેવો અને દાનવોથી પણ અસાધ્ય છું. હું દુઃષમકાળ છું અને લોકો મને કલિ તરીકે ઓળખે છે. હે રાજન્ ! આ ભરતક્ષેત્રમાં મારું એકછત્રી રાજ્ય અત્યારે પ્રવર્તી રહેલું છે. અહિં પહેલાં ગુણોથી મહાવીર અને નામથી પણ મહાવીર નામના મારા વેરી હતા. તેમને નિર્વાણ પામ્યા પછી ૮૯ પખવાડિયાં ગયા પછી મારો અવતાર થયો. અત્યારે અમ્મલિત પ્રચારવાળું મારું રાજ્ય જયવંતુ વર્તે છે. આ ખેડૂતને મેં જ શિક્ષા કરી છે. કારણ કે, ચિભડું લઇને જંગલમાં બમણું મૂલ્ય મૂક્યું; તેથી મારી આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કર્યું, (કલિ રાજ્યમાં ન્યાયથી વર્તનાર ગુનેગાર ગણાય.) એકાંત શૂન્યસ્થળમાં મૂલ્ય મૂકનાર આ ચોર છે. તેથી તેની ઝોળીમાં ચિભડાના બદલે કાપેલું મસ્તક બતાવ્યું. જે લોકો જોવા માટે આવેલા હતા તેમાં લોકો રાજા, તાપસો પણ હતા. શેઠપુત્ર ઘરેથી ત્યાં આવ્યો અને મસ્તક જોડાવાથી અખંડિત શરીરવાળો થયો. સ્વજન અને સજ્જન વર્ગની સાથે જીવતો થએલો પુત્ર રાજાની પાસે તરત આવ્યો. વિસ્મય પામેલા રાજાએ શેઠપુત્રને ખોળામાં બેસાડ્યો.”
