________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૨૩
નગરનાં દ્વાર મજબૂત બંધ કરીને ગોંધી દીધાં, જેથી કરીને કે રાજા કુમારનો ખરેખર ગોત્રિયો બીજા અર્થમાં કેદી બન્યો.
બાણસમૂહ, યંત્રવાહન, સારી રીતે ઉકળતા તેલની પીચકારીઓ અતિગાઢ રીતે દ૨૨ોજ ફેંકવામાં આવે છે, ઘણાં યંત્રો પડી ગયાં, નાશ પામ્યાં, ખંડિત થયાં, ભાંગી ગયાં. એક માસ વીતી ગયો, છતાં નાશ પામતો નથી કે ત્રાસ પામતો નથી.
એટલે અંદર રહેલા રાજાને યક્ષે આકાશમાર્ગેથી ઉતરતી કુમારસેનાને દેખાડી, એટલે તેને ધ્રાસકો પડ્યો અને નાસવા લાગ્યો. એટલે વિજયસેન રાજાનાં પુત્રે તરત જ નગરમાં પ્રવેશ કર્યો. નગરના પ્રધાન પુરુષોએ એકઠા મળીને રણસિંહકુમારને પિતાના રાજ્યે બેસાડ્યો. હવે કુમાર સજ્જનોનો સંસર્ગ કરે છે, દુર્જનોનો સંસર્ગ ત્યાગ કરે છે, સાધુનો સત્કાર અને દુર્જનને શિક્ષા કરે છે. શિકાર, જુગાર, મદ્યપાન વગેરે સાત વ્યસનોનો ત્યાગ કરીને પોતાના દેશમાંથી પણ દેશવટો અપાવે છે. દેવમંદિરોમાં પૂજાઓ પ્રવર્તાવે છે. યાત્રાઓ કરાવે છે, જિનમંદિરોમાં આઠ કે તેથી અધિક દિવસોના નાટક સહિત મહોત્સવો કરાવે છે.
તે સમયે નજીકના કોઇ ગામમાંથી એક અર્જુન નામનો ખેડૂત આવેલો છે. માર્ગના તાપથી અત્યંત તૃષાતુર અને ક્ષુધાતુર થયો હતો, ત્યારે તેણે માર્ગમાં પાકેલ ચીભડું દેખ્યું. (૪૦૦) માલિકને જોયો. પણ ન દેખાયો, એટલે તે સ્થાનકે બમણું મૂલ્ય મૂકીને ચીભડું પોતાની ઝોળીમાં નાખ્યું, નગ૨માં જઇને ભક્ષણ કરીશ. એટલામાં નગરના મોટા શેઠપુત્રનું મસ્તક કાપીને કોઇ ગયો અને બાકીનું ધડ ત્યાં પડી રહ્યું. ઉંચા ઉગામેલા તીક્ષ્ણ તરવારો અને હથિયાર યુક્ત રક્ષપાલ, કોટવાલ અને દુર્જન સુભટોએ શોધ કરતાં કરતાં અર્જુનને દેખ્યો. તેઓએ કહ્યું કે, ‘આ તારી ઝોળીમાં શું છે ?’ તો કે, ‘ચીભડું’ તો લોહીની ધારાઓ દેખવાથી ઝોળીમાં તપાસ કરી, તો પુત્ર-મસ્તક દેખાયું. એટલે તેને પકડીને યમરાજા સરખા અમાત્ય પાસે લઇ ગયા. તેણે પૂછ્યું કે, ‘અરે ! તારે તેની સાથે શું વેર હતું કે તે બાળકને મારી નાખ્યો. એટલે અર્જુને કહ્યું કે, ‘હે સ્વામિ ! આ વિષયમાં હું કંઇ જાણતો નથી. ‘ઘડઈ ઘડઈ' એમ જવાબ આપે છે. પછી રાજા પાસે લઈ ગયા તો પણ ફરી ફરી તે જ શબ્દો કહે છે.
રાજા કહે છે કે, ‘ઘડઈ ઘડઈ' એમ વારંવાર શું બોલ્યા કરે છે ? જે પરમાર્થ-સાચી હકીકત હોય તે કહે. અર્જુન કહે છે, કે - આવી સ્થિતિમાં સાચું કહું તો પણ કોને વિશ્વાસ બેસે ? છતાં આપ સાંભળો. કોઈ પતિનું ખૂન કરનાર એક સ્ત્રીએ પોતાના જ ઘરમાં પતિને મારીને મુખમાં માંસ હતું અને બિલાડાના સ૨ખો એક ખાટકી દેખ્યો, એટલે મોટી બૂમ મારતી કહે છે કે, ‘દોડો દોડો, આ ખાટકી હાથમાં લોઢાની છરી રાખીને જાય છે, તેણે
