Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjAmA namo namo nimmaladasaNassa bhAga pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurubhyo namaH savRttika-Agama-suttANi 06 Agama - 03 'sthAna' mulaM evaM vRtti: [2] Ajama Ajama AjamA AjamA mUla saMzodhaka :- pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba abhinava-saMkalanakartA :- Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) pUjya zAsanaprabhAvaka AcAryazrI harSasAgarasUrijI kI preraNA se| ''vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA' paalitaannaa|
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA zrI Agama maMdira pAlitANA OSTEOFEOHICE SoEOSTORIE MarriarchbLSAbotheioidiiadodara SNETS ~ 2 ~
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladasaNassa savRttika-Agama-suttANi mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA hine ASE RAMA SELodientics pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI EM.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] prata-prApti aura peja seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855 198253062751 ~3~
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajama HISTA 37TOTHE AjAra urArAma lIma SEMEN SIMILA Ajama Agama Ajama Agama cardiers doINTE AzArAma Ajama hama jisa SITSINT Agama GFR 2.37ST MINING Ajama rAja Ajama Ajama Ajama SHRIRA HETAUD Ajama AjA Ajama Agama Agama Ajama rAjama isapAsa ke Bait & Thane Thane Agama Ajama ArAma Ajama STTSTIT MIGHT STISTR Agama vAcanA zatAbdI varSa ~4~ Jasper Sons & man's ene Agama Agama Ajama meng SHREE STIGTER INADINE Ajama SUCHE Ajama 20150 AgAma Ajama Agama Agama
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ [bhAga-06] zrI sthAnAGgasUtram bhAga-1 namo namo nimmaladasaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo nama: "sthAna" mUlaM evaM vRtti: [mUlaM evaM abhayadevasUri racita vRttiH ] sthAna- 5 se 10 [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com. M.Ed., Ph.D.zrutamaharSi) 28/07/2017, zukravAra, 2073 zrAvaNa zukla 5 'savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga-6 zrI AgamoddhAraka-vAcanA-zatAbdI-varSa-nimitta 'Agama-vRtti-mudraNa-projekTa' ~5~
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ sAmAcArI-saMrakSaka, jJAnadhanI, Agama-saMzodhaka, tIvra-medhAvI, samAdhimRtyu-prApta, bahumukhIpratibhAdhAraka pajyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasarIzvarajI mahArAja sAheba . jinhone zuddha-zraddhA, samyaka-zruta ArAdhanA, yathAkhyAtacAritra ke prati gati aura aMta samaya deha-mamatva ke tyAga ke davArA kAyotsarga nAmaka | abhyaMtara-tapa ki mizAla kAyama ki hai aise bahuzruta AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja kA paricaya karAnA mere lie nAmumakina hai, fira bhI gurubhakti : buddhi se zraddhAMjalI svarupa eka mAmulI sI jhalaka paisa karane kA yaha prayAsa mAtra hai| .cAritra-grahaNa ke bAda alpa kAlame jo apane gurudeva kI chatrachAyA se dUra ho gaye, to bhI gurudeva ke svarga-gamana ko sirpha karmo kA prabhAva mAnakara | / apane saMyama ke lakSya prati sthira rahate hue akele jJAna-mArga ki sAdhanA ke patha para cale | paDhAI ke lie hI kitane mahino taka roja ekAsaNA tapa ke sAtha : - bAraha killomiTara paidala vihAra bhI kiyA | lekina apane maMjhila pe DaTe rahe, aura pariNAma svarupa saMskRta evaM prAkRta bhASA kA, prAcIna lipio kA, | vyAkaraNa-nyAya-sAhitya Adi kA sampUrNa jJAna prApta kiyA | jaina AgamazAstro ke samudra ko bhI pAra kara ge| .eka akelA AdamI bhI kyA nahIM kara zakatA? isa prazna kA uttara hameM isa mahApuruSa ke jIvana aura kavana se mila gayA, jaba ve cala par3e | devarddhigaNI kSamAzramaNa ke sthApita patha para. binA kisI sahAya lie hae sirpha akele hI "jaina-Agama-zAstro" ko dIrghajIvI banAne ke lie aneka hastaprato se | : zuddha-pATha taiyAra kiye | do vaikalpika Agama, kalpasUtra aura niyuktio ko jor3akara 45 Agama-zAstro ko saMzodhita kara ke saMpAdita kiyA | phira : pAlItANAmeM Agama maMdira banavAkara Arasa-patthara ke Upara ye sabhI Agama-sAhitya ko kaMDArA, sUratameM tAmapatra para bhI aMkita karavAe aura "Agama maMjUSA" nAma se mudraNa bhI karavA ke bar3I bar3I peTImeM rakhavA ke gA~va gA~va bheja die | vartamAnakAlame sarva prathamabAra aisA kArya huA | .sirpha mUla Agama ke kArya se hI una ke kadama ruke nahI the, unhoMne Agamo kI vRtti, cUrNi, niyukti, ava cUrI, saMskRta-chAyA Adi kA bhI | saMzodhana-sampAdana kiyA | upayogI viSayo ke lie unhoMne eka lAkha zloka pramANa saMskRta-prAkRta nae graMtho kI racanA bhI kI | kitane hI graMtho kI : prastAvanA bhI likhI | ye samyak-zruta mudrita karavAne ke lie Agamodaya samiti, devacaMda lAlabhAI ityAdi vibhinna saMsthA kI sthApanA bhI kii| .jJAnamArga ke alAvA sammetazikhara, aMtarIkSajI, kezariyAjI Adi tIrtharakSA kara ke samyaka-darzana-ArAdhanA kA paricaya bhI diyA | rAjAoM ko - pratibodha kara ke aura vAcanAo dvArA apanI pravacana-prabhAvakatA bhI ujAgara karavAI | bAladikSA, devadravya-saMrakSaNa, tithi-prazna ityAdi viSayome satya-pakSameM | aMta taka dRr3ha rahe | jainazAsana ke lie jaba jarurata par3I taba adAlatI kAravAIo kA sAmanA bhI bar3I niDaratA se kiyA thA | * sAgarAnaMdajI ke nAma se mazahUra ho cuke pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajIne apane parivAra svarupa 700 sAdhU-sAdhvIjI bhI zAsana ko bheTa kiye | __...ye the hamAre gurudeva "sAgarajI"... ......muni dIparatnasAgara... . - .. - .. - .. - .. - .. - .. - .. - .. -.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyamaikalakSI, upadhAna-tapa-preraka, cAritra-mArga-rAgI, pravacana-paTu, suparivAra-yukta pUjya gacchAdhipatiAcAryadeva zrI devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba ... paramapUjya AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ke pATa-paraMparAme hue tisare gacchAdhipati the pUjya AcArya zrI devendrasAgarasUrIzvarajI, jo eka | pUnyavAn AtmA the, dIkSA grahaNa ke bAda alpakAlame hI eka ziSya ke guru bana gaye | fira kyA / ziSyo ki saMkhyA baDhatI calI, bar3hate hue punya ke sAtha- / : sAtha ve Akhira 'gacchAdhipati' pada pe ArUr3ha ho gae | isa mahAtmA kA punya sirpha ziSyoM taka simita nahI thA, ve jahA kahIM bhI 'upadhAna-tapa' kI preraNA / | karate the, turaMta hI vahAM 'upadhAna ho jAte the | pravacanapaTutA evaM parSadApunya ke kAraNa una ke upadeza-prApta bahota AtmAone saMyama-mArga kA svIkAra kiyA | | - khuda bhI saMyamaikalakSI hone ke kAraNa cAritramArga ke rAgI to the hI, sAthasAtha jJAnamArga kA sparza bhI una kA niraMtara rahetA thA | Apa kabhI bhI dupahara ko cale : jAie, ve khuda akele yA ziSya-parivAra ke sAtha koI bhI grantha ke adhyayana-adhyApanameM rata dikhAI deNge| !... ye to hamane unake jIvana ke do-tIna pahelu dikhAe | eka aura bhI anusaraNIya bAta una ke jIvana meM dekhane ko milI thI- 'ArAdhanA-prema'. kaisI bhI zArIrika sthiti ho, magara unhoMne donoM zAzvatI olIjI, [poSa)dazamI, zukla paMcamI, trikAla devavaMdana, parva yA parvatithi ke devavaMdana Adi ArAdhanA kabhI | nahIM chor3I | AkharI sAlomeM jaba una ko ehasAsa ho gayA kI aba 'aMtima-ArAdhanA' kA avasara najadIka hai, taba una ke muhameM eka hI raTaNa bArabAra cAlu ho / :gayA- "arihaMtanaM zaraNa, siddhanaM zaraNa, sAdhanaM zaraNa, kevalI bhagavaMte bhAkhelA dharmanaM zaraNa " isI cAra zaraNo ke raTaNa ke sAtha hI ve samAdhi-mRtya-rUpa samyaka : | nidrA ko prApta hue the | aise mahAna sUrivara ko bhAvabarI vaMdanA | ... muni dIparatnasAgara... ... zrI vardhamAna jaina Agama maMdira saMsthA, pAlitANA ... pUjyapAda AnaMdasAgara-sUrIzvarajI kI bauddhika-pratibhA kA mUrtimaMta svarupa aisI isa saMsthA kI sthApanA vikrama saMvata 1999 me mahA-vada 5 ko hui| pUjya AcArya harSasAgarasUrijI kI preraNA se jina kI tarafa se isa savRttika-Agama-suttANi ke lie saMpUrNa dravya-sahAya kI prApti hui / zilpa-sthApatya, zilotkIrNa Agama aura samavasaraNa sthita nayanaramya 45 caumukha jina-pratimAjI se suzobhita aisA ye 'AgamamaMdira' hai, jo zatrujaya: girirAja ki taleTIme sthita hai | vartamAna 24 jinavara, 20 viharamAna jinavara aura 1 zAzvata milAkara 45 caumukhajI yahA birAjamAna hai | jahAM 40 samavasaraNa | kI racanA meru parvata ke tino kANDa ke varNoM ke anusAra cAra alaga-alaga raMgo ke Arasa-patthara se banA hai, devo davArA racita samavasaraNa ke zAstra varNana- | : anusAra Agama-maMdira ki samavasaraNa kA sthApatya hai | aisI aneka vizeSatA se yukta ye AgamamaMdira hai| - muni dIparatnasAgara... .. -.. -.. -.. -.. -.. -..
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'sAgara-samudAya-ekatA-saMrakSaka, tIrtha uddhAra kArya pravRtta, guNAnurAgI' isa "savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga 1 se 40 ke saMpUrNa anudAna ke preraNAdA pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI mahArAja sAheba pUjyapAda sva. gacchAdhipati devendrasAgara sUrIzvarajI ke vinayI ziSya evaM do gacchAdhipatio ke mukhya sahAyaka ke rupame 'sAgara samudAya ke sucAru saMcAlaka pUjya harSasAgarasUrijI, jina kI preraNA se ye "savRttika- Agama-suttANi" ke mudraNa ke lie saMpUrNa dravyarAzi prApta huI, unakA atyalpa paricaya yahAM - kareMge| samudAya-ekatA ke lie sadaiva prayatnazIla rahate hue ye mahAtmA samudAya ke sAdhu-sAdhvIjI kI AvazyakatAokI pUrtI ke lie bhI pravRtta rahete hai, prAcInaarvAcIna tIrtho ke jIrNoddhAra evaM vikAza ke lie bhI utsAhita rahete hai, jJAna kSetra achUtA na rahe isIlie anumodanA, anudAna evaM samaya milane para zAstra| vAMcanameM bhI ruci rakhate hai| samudAya ke jarUratamaMda sAdhvIjI bhagavaMto ke AvAsa kA viSaya ho yA sAdhvIjI ke vihArameM majadUra kA vetana cukAnA ho, aise | choTe-choTe kAryoM ke prati bhI una kA lakSya rahetA hai | darzana-zuddhi ke lie jaba unhoMne samagra bhAratavarSa ke 100 sAla taka ke purAne jinAlayoM meM 18 abhiSeka * kI preraNA kI, usa vakta lagabhaga sabhI abhiSeka sAmagrI kI dravya-zuddhi kA qhayAla rakhate hue apanI medhAvI buddhi kA paricaya diyA thA, sAthame anukaMpA bhAva se | pujArI yA vidhi karAnevAle ko yatkiMcit bahumAna pragaTa karate hue kucha dhana rAzi pradAna karavAI | aise bahuguNa-saMpanna mahAtmA pUjya AcAryazrI harSasAgara sUrijI ko hama bhAvabharI vaMdanA karate hue isa zrutakArya kA prAraMbha karane jA rahe hai | muni dIparatnasAgara [kAtreja]pUnA, zaMkhezvara, kapaDavaMja, prabhAsapATaNa Adi sthAnome AgamamaMdira ke preraka, karmagraMtha abhyAsu, nispRha mahAtmA pUjyapAda gacchAdhipati AcArya zrI daulatasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba (evaM) ajAtazatru, svAdhyAya- rasika, prazAMtamUrtI aura apane guru ke prItipAtra parama pUjya AcArya zrI naMdIvardhanasAgara sUrijI mahArAja sAheba isa pavitra zruta-kAryame dono sUrivaro kA smaraNa karate hue koTi koTi vaMdanA ke sAtha muni dIparatnasAgara ~8~ ***
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 mUlAikA: 783 sthAnAGga sUtrasya viSayAnukrama [bhAga 1+2] dIpamUlAMka: viSaya: | pRSThAMka | | malAMka: / viSaya: pRSThAMka | mUlAMka: viSaya: pRSThAMka sthAna-1 249 sthAna-4 592 | sthAna-7 194 - eka sthAna Azrita vividha249 | -uddezaka: -sapta sthAna-Azrita vividha | viSayasya prarUpaNA 292 - uddezaka: 2 viSayasya prarUpaNA 333 | --uddezaka:357 sthAna-2 362 | - uddezaka: 4 sthAna-8 -- uddezaka: 1 -aSTa sthAna-Azrita vividha | --uddezaka: 2sthAna-5 viSayasya prarUpaNA --uddezaka: 3 423 - uddezaka: 199 --uddezaka: 4450 -uddezaka: 2 sthAna-9 479 | | - uddezaka: 3 -nava sthAna-Azrita vividha127 sthAna-3 viSayasya prarUpaNA | -- uddezaka: 1 518 sthAna-6 161 | --uddezaka: 2 -SaD sthAna-Azrita vividha sthAna-10 181 / | -- uddezaka: 3 viSayasya prarUpaNA 010 / -daza sthAna-Azrita vividha- | --488 205 | -- uddezaka: 4 -[uddezakA: na asti] viSayasya prarUpaNA 423 101 raka | 888 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra-[03], aMga sUtra-[03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~9~
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sthAna- mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale "sthAnAGgasUtra" ke nAmase sana 1918 (vikrama saMvata 1975) meM Agamodaya samiti dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdakamahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | isI prata ko phira apane nAmase 'jinazAsana ArAdhanA TrasTa' kI tarapha se AcArya zrI hemacandrasUrijIne chapavAI, jisame unhoMne khudane to kucha nahIM kiyA, magara isI prata ko oNphaseTa karavA ke, Upara apanA nAma evaM apanI prakAzana saMsthA kA nAma chApa diyA. yaha spaSTa rUpase eka prakArase adattAdAna hI hai, aisI aneka prato ke agale do peja palaTakara yA nae DAlakara unhoMne apane nAmase chapavAI hai, isa taraha vo apane Apako bar3A Agama saMrakSaka sAbita karanekI ancita ceSTA kara cuke hai| isI sthAnAMga sUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se AcArya zrI nayacaMdrasAgarasUrijIne bhI chapavAyA hai, samudAya kI vaphAdArI nibhAte hue isa pUjyazrIne pUjya sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjazrI kA nAma bar3I ijjata ke sAtha apanI jagaha pe hI rakhA hai, aura khudakA nAma puna: saMpAdaka rUpa se peza kiyA hai | apanI prastAvanAmeM nayacaMdrasAgarasUrijI ne bhI merI taraha ukta bAta kA ullekha kiyA hai| isI sthAnAMgasUtra kI prata ko oNphaseTa kI madada se pUjya jambUvijayajI mahArAjajIne zrI motIlAla banArasIdAsa kI taraphase prakAzita karavAI hai, jo kI pustaka rUpase bAIMDeDa hai, aura pariziSTameM pUjya zrI punyavijayajI saMkalita zuddhi-vRddhi patraka diyA hai| hamArA ye prayAsa kyoM? +Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira adhyayana-uddezaka-mUlasUtra- Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age baDhate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-| aisI do lAina khIMcI hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa likhI hai | zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. kI preraNAse aura zrI vardhamAna jaina AgamamaMdira, pAlitANA kI saMpUrNa dravya sahAya se ye 'savRttika-Agama-suttANi' bhAga-6 kA mudraNa huA hai, hama una ke prati hamArA AbhAra vyakta karate hai / ........muni dIparatnasAgara. ~10~
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna -1, uddezaka [-1, mUlaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata SANARWARNARARIANANANAWARANANAANAWARNAANAS ||ahem // zrImatsudharmasvAmigaNabhRtprarUpitaM zrImaJcandragacchAlaGkArazrImadabhayadevasUrisUtritavivaraNayutaM shriimtsthaanaanggsuutrm| dvitIyo vibhAga: SARMANANNANARTARNAG [bhAga-2] sthAna- 5 se 10 NAANAANANANAANAND anukrama [-] prakAzikA:- zrI Agamodaya samiti vIrasaMvat 2445. vikrama saMvat 1975. DURUMUNURUUNUURU (paNyaM 2-12-0) kAISTa 1918. pratayA 100.. M UNUNUANMU sthAnAGgasUtrasya mUla "TAiTala peja" ~11
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [389] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha paJcamasthAnakam prata sUtrAMka [389] dIpa anukrama [423]] vyAkhyAtaM caturthamadhyayana, sAmprataM saGkhyAkramasambaddhameva paJcasthAnakAkhyaM paJcamamadhyayanaM vyAkhyAyate, asya cAya | vizeSAbhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane jIvAjIvataddhAkhyAH padArthAzcatuHsthAnakAvatAraNenAbhihitAH, iha tu ta eva | paJcasthAnakAvatAraNenAbhidhIyante ityanenAbhisambandhenAyAtasyAsyoddezakatrayavatazcaturanuyogadvAravato'dhyayanasya prathamodezako vyAkhyAyate, asya ca pUrvoddezakena saha sambandho'dhikRtAdhyayanavat draSTavyaH, tasya padamAdisUtram paMca mahanvayA paM0 20-savvAto pANAtivAyAo beramaNaM / / jAva savyAvo pariggahAto ramaNaM / paMcANuSvatA paM0 taM0 -thUlAto pANAivAvAto veramaNaM thUlAto musAvAyAto veramaNaM thUlAto adijhAdANAto veramaNa sadArasaMtose icchAparimANe // (sU0 389) asya ca pUrvasUtreNa sahAya sambandhaH-pUrvasUtre ajIvAnAM pariNAmavizeSa uktaH iha tu sa eva jIvAnAmucyata ityevaM sambandhasyAsya vyAkhyA saMhitAdikameNa, sa ca kSuNNa eva, navaraM paJceti sakyAntaravyavacchedaH, tena na catvAri, prthmpshcimtiitheyo| paJcAnAmeva bhAvAt , mahAnti-vRhanti tAni ca tAni bratAni ca-niyamA mahAnatAni, mahatvaM caiSAM sarva DAREautam atha paMcamaM sthAnaM Arabhyate caturthaH evaM paMcamaM sthAnasya abhisaMbaMdha:, mahAvratasya vyAkhyA ~12~
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [389] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [389] sU0 389 dIpa zrIsthAnA- jIvAdiviSayatvena mahAviSayatvAt , uktazca-"paDhamaMmi savvajIvA bIe carame a sabbadabAI / sesA mahabvayA khalu 5sthAnA0 tadekadeseNa davANaM // 1 // " iti, [prathame sarve jIvA dvitIye carame ca sarvANi dravyANi / zeSANi mahAvratAni tadeka- uddezaH 1 vRttiH deze dravyANAM // 1 // tadekadeseNati teSAM-dravyANAmekadezenetyarthaH> tathA yAvajjIvaM trividhaM trividheneti pratyA- mahAvratA4AkhyAnarUpatvAca teSAmiti, dezaviratApekSayA mahato vA guNino bratAni mahabratAnIti, puMliGganirdezastu prAkRtatvA- TNuvratAni // 29 // Mditi, prajJatAni-tathAvidhaziSyApekSayA prarUpitAni mahAvIreNANAdyatIrthakareNa ca na zepairiti, etatkila sudharmasvAmI || jambUsvAmina-pratipAdayAmAsa, tadyathA sarvasmAt-niravazeSAtrasasthAvarasUkSmavAdarabhedabhinnAt kRtakAritAnumatibhedAccepratyarthaH, athavA dravyataH SaDjIvanikAyaviSayAta kSetratakhilokasambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdiprabhavAdvA bhAvato rAgadveSasamutthAca, na tu paristhUrAdeveti bhAvaH, prANAnA-indriyocchAsAyurAdInAmatipAta:-prANinaH sakAzAdvibhraMzaH4 sAprANAtipAtaH prANiprANaviyojanamityarthaH tasmAdviramaNa-samyagajJAnazraddhAnapUrvakaM nivarsana miti, tathA sarvasmAt-saddhA sAvapratiSedhA 1 sadbhAvobhAvana 2 arthAntarokti 3 gAbhedAt 4 kRtAdibhedAca athavA dravyataH sarvedhammostikAyAdidra-17 pAvyaviSayAt kSetrataH sarvalokAlokagocarAt kAlato'tItAde rAjyAdivartino yA bhAvataH kapAyanokaSAyAdiprabhavAt mRSA-alIkaM badanaM vAdo mRpAvAdaH tasmAdviramaNa-viratiriti, tathA sarvasmAt-kRtAdibhedAdathavA dravyataH sacetasanAcetanadravyaviSayAt kSetrato grAmanagararANyAdisambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdiprabhavAdvA bhAvato rAgadveSamohasamu- baa||290 sthAt adatta-svAminA avitIrNa tasyA''dAnaM-grahaNamadattAdAnaM tasmAdviramaNamiti, tathA sarvasmAt kRtakAritAnumati anukrama [423] mahAvratasya viSada-vyAkhyA: ~13~
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [389] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: RSXXX prata sUtrAMka [389] %E5%955 bhedAdathavA dravyato divyamAnuSatarazcabhedAt rUparUpasahagatabhedAdvA tatra rUpANi-nirjIvAni pratimArUpANyucyante rUpasahagatAni tu-sajIvAni bhUSaNavikalAni vA rUpANi bhUSaNasahitAni rUpasahagatAnIti kSetratatrilokasambhavAt kAla| to'tItAde rAjyAdisamutthAdvA bhAvato rAgadveSaprabhavAt mithunaM-strIpuMsadvandvaM tasya karma maithunaM tasmAd viramaNamiti, tathA sarvasmAt-kRtAderathavA dravyataH sarvadravyaviSayAt kSetrato lokasambhavAt kAlato'tItAde rAjyAdibhavAdvA bhAvato rAga-1 dveSaviSayAt parigRhyate-AdIyate parigrahaNaM vA parigrahaH tasmAdviramaNamiti / / vrataprastAvAt 'paJcANubvae'tyAdhaNutra-2 tasUtra, sphuTaM cedaM, kintu aNUni-laghUni vratAni aNuvratAni, laghutvaM ca mahAvratApekSayA alpaviSayatvAdineti pratItameveti, uktaM ca-"savyagaya sammattaM sue caritte Na pajjavA sabve / desaviraI paDuccA doNhavi paDisehaNaM kujA // 1 // " iti [ sarvadravyaparyAyagataM samyaktvaM zrute cAritre ca sarve paryAyA na / dezaviratiM pratItya dvayorapi pratiSedhaM kuryAt-nasarvadravyANi na sarvaparyavAH // 1 // ] athavA anu-mahAvratakathanasya pazcAttadapratipattI yAni vratAni kathyante tAnyanuvratAni, uktaM ca "jaidhammassa'samatthe jujjai taddesaNaMpi sAhUNaM / tadahigadosanivittIphalaMti kAyANukaMpaTTA // 1 // " iti [yatidhasamasyAsAmarthe taddezanamapi sAdhUnAM yujyate tadadhikadoSanivRttiphalatvArakAyAnukaMpArthaM // 1 // ] athavA sarvaviratApekSayA aNoH-laghoguNino vratAnyaNuvratAnIti, sthUlA-dvIndriyAdayaH sattvAH, sthUlatvaM caiSAM sakalalaukikAnAM jIvatvapra| siddheH, sthUlaviSayatvAt sthUlaH tasmAt prANAtipAtAt / tathA sthUla:-paristhUla-vastuviSayo'tiduSTavivakSAsamudbhavAstasmAt mRSAvAdAt tathA paristhUravastuviSayaM cauyAropaNahetutvena prasiddhamatiduSTAdhyavasAyapUrvakaM sthUla tasmAdadattAdAnAt tathA dIpa anukrama [423] SAMEaucatinidi mahAvratasya viSada-vyAkhyA:, aNuvratasya viSada-vyAkhyA ~14~
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [389] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAasatra 5sthAnA. uddezaH 1 varNAdyAH ttiH | sugati / 291 // prata sUtrAMka [389] | gaitihetavA sU0390 391 dIpa NCEBCA-SCANCCCCCC0%A5% svadArasantoSa-AtmIyakalatrAdanyatrecchAnivRttiriti, upalakSaNAt paradAravarjanamapi grAhya, tathA icchAyA:-dhanAdi- viSayAbhilASasya parimANa-niyamanamicchAparimANaM dezataH parigrahaviratirityarthaH / icchAparimANaM cendriyArthagocaraM zreya itIndriyArthavaktavyatArtha paMcavannetyAditrayodazasUtrImAha paMcavannA paM0 saM0-kiNhA nIlA lohitA hAlidA sukillA 1, paMca rasA paM0 saM0-tittA Apa madhurA 2, paMca kAmaguNA paM0 ta0-sadA rUvA gaMdhA rasA phAsA 3, paMcahi ThANehiM jIvA sajjati taM0-sadehiM jAva phAsehiM 4, evaM rajati 5 mucchati 6 gichati ajhovavajjati 8, paMcahiM ThANehiM jIvA viNighAyamAvaaMti, taM0-saddehiM jAva phAsehiM 9 paMca ThANA apariSNAtA jIvANaM ahitAte asubhAte akhamAte aNissetAte aNANugAmitattAte bhavati, taM0-sahA jAva phAsA 10 paMca ThANA suparinAtA jIvANaM hitAte subhAte jAva ANugAmiyattAe bhavaMti, saM0sadA jAva phAsA 11, paMca ThANA apariSNAtA jIvANaM duggatigamaNAe bhavaMti 20-sahA jAva phAsA 12, paMca ThANA pariNAyA jIvANaM suggatigamaNAe bhavaMti taM0-sahA jAva phAsA 13 (sU0 390) paMcahi ThANedi jIvA dongatiM gacchati, taM0-pANAtivAteNaM jAva pariggaheNaM, paMcarhi ThANehiM jIvA sogati gacchaMti, saM0-pANAtivAtave ramaNeNaM jAva parigAhaveramaNaM (sU0 391) prakaTA ceyaM, navaraM paJca varNAH 1 pazcaiva rasAstadanyeSAM sAMyogikatvenAvivakSitatvAditi 2, 'kAmaguNa'tti kAmasyamadanAbhilApasya abhilApamAtrasya vA sampAdakA guNA-dharmAH pugalAnAM, kAmyanta iti kAmAH te ca te guNAti || anukrama [423] // 29 // CAMEducatonini aNuvratasya viSada-vyAkhyA ~15~
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [391] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [391] dIpa anukrama [425] 25%%%C45152515%25450 vA kAmaguNA iti / 'paMcahiM ThANehi ti pacAsu paJcabhirvA (indriyaH) sthAneSu-rAgAdyAzrayeSu tairvA saha sjynte-sngg| sambandhaM kurvantIti 5, 'evaM'miti paJcasveva sthAneSu rajyante-saGgakAraNaM rAga yAntIti 5 mUcchanti-tadoSAnavaloka-11 nena mohamacetanatvamiva yAnti saMrakSaNAnubandhavanto vA bhavantIti 6, gRdhyanti-prAptasyAsantoSeNAprAptasyAparAparasyAkAGkAvanto bhavantIti 7, adhyupapadyante-tadekacittA bhavantIti tadarjanAya vA''dhikyenopapadyante-upapannA ghaTamAnA bhavantIti 8, vinighAta-maraNaM mRgAdivat saMsAraM vA''padyante-prAmuvantIti, Aha ca-"raktaH zabde hariNaH sparza nAgo rase ca vAricaraH / kRpaNapatako rUpe bhujago gandhe nanu vinssttH|| 1 // paJcasu raktAH paJca vinaSTA yatrAgRhItaparamArthAH / ekaH paJcasu raktaH prayAti bhasmAntatAM muuddhH||2|| iti / 'aparinnAyatti aparijJayA svarUpato'parijJAtAni-anavagatAni apratyAkhyAnaparijJayA yA pratyAkhyAtAni ahitAya-apAyAya azubhAya-apuNyavandhAya asukhAya vA akSamAya-anucitatvAya asamarthatvAya vA aniHzreyasAya-akalyANAyAmokSAya vA yadupakAri satkAlAntaramanuyAti tadanugAmikaM tatpratiSedho'nanugAmikaM taddhAvastattvaM tasmai ananugAmikatvAya bhavanti 10 dvitIya viparyayasUtra 11, utta rasUtradvayena tu etadevAhitahitAdi vyajitamasti, durgatigamanAya-nArakAdibhavaprAptaye sugatigamanAya-siyAdiprAptaye 8| iti 12-13 / durgatisugatyoH kAraNAntarapratipAdanasUtre sugame iti / iha saMvaratapasI mokSahetU, tatrAnantaramAzravanirodhalakSaNaH saMvara ukto'dhunA tapobhedArimakAH pratimA Aha paMcapaDimAto paM0 saM0-bharA subhadA mahAbharA sabbatobhaddA bhaduttarapaDimA (sU0392) paMca thAvarakAyA paM0 saM0 CAMEucaton ~16
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [393] dIpa anukrama [427] [bhAga-6] "sthAna" sthAna [ 5 ], pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH - aMgasUtra- 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 393] uddezaka [1]. zrIsthAnA GgasUtravRttiH / / 292 / / - iMde dhAvarakAe gaMbhe thAvarakAe sippe thAvarakAe saMmatI thAvarakAe pAjAvace thAvarakAe paMca thAvarakAyApipatI paM0 taM0 - iMde yAvara kAtAdhipatI jAna pAtAvace bhAvarakAtAhipatI (sU0 393) paMcahi ThANehiM ohidaMsaNe samuppajjitakAmevi tappaDamayAte khaMbhAtejjA, taM0 appabhUtaM vA puDhaviM pAsittA tappaDhamayAte saMbhAtejjA, kuMthurAsibhUtaM vA puDhavi pAsittA tappaDamayAte saMbhAvejA, mahatimahAlataM vA mahoragasarIraM pAsittA tappaDhamatAte saMbhAtejA devaM vA maddaDiyaM jAva mahesakkhaM pAsitA vappaDhabhatAte saMbhAtejA puresu vA porANAI mahattimahAlatAni mahAnihANAI pahINasAmitAviM pahINase yAti pahINaguttAgArAI ucchinnasAmiyAI ucchinnaseuyAI ucchinnaguttAgArAI jAI imAI gAmAgaraNagarakheDakabbaDadoNamuhapaTTaNAsamasaMvAdasannivese siMghADagatigaca ukacaJcara ca ummuhamahApapadesu NagaraNiddhamaNesu susANasunnAgAragirikaMdarasantiselovaTThAvaNabhavaNagihesu saMnikkhittAI cihnaMti tAI vA pAsittA tappaDhamatAte khaMbhAtejA ivehiM paMci ThANehiM ohisaNe samupakhikAme tappaDhamatAte bhApajjA / paMcahi ThANehiM kevalavaranANadaMsaNe samuppajjikAme tappaTamatAteno khaMbhAtejA, saM0 appabhUtaM vA puDhaviM pAsitA tappaDhamatAte No khaMbhejA, sesaM rAheba jAva bhavaNagiddesu saMni kittAI cirhati tAI vA pAsittA tappaDhamayAte No khaMbhAtekhA, sesaM taheba, iccetehiM paMcahi ThANehiM jAva no khaMbhAtejA (sU0 394 ) 'paMce' tyAdi vyaktaM, navaraM bhadrA 1 mahAbhadrA 2 sarvatobhadrA 2 dvi 1 catu 2 dezabhi 3 dinaiH krameNa bhavantItyuktaM prAgU, subhadrA tvadRSTatvAnna likhitA, sarvatobhadrA tu prakArAntareNApyucyate dvidheyaM kSudrikA mahatI ca tatrAdyA catu Educationa bhadrA Adi tapa pratimAyAH tapasaH varNanaM For Personal & Pre Use Only ~17 ~ 5 sthAnA0 uddezaH 1 pratimAH sthAvarAH avadhike calAnutpa syutpattI sU0 392 394 // 292 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [394] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: dinA dvAdazAvasAnena paJcasaptatidinapramANena tapasA bhavati, asyAzca sthApanopAyagAthA-"egAI parcate Thaviu majjhaM tu AimaNupaMtiM / uciyakameNa ya sese jANa lahu~ sacaobhaI // 1 // " iti [ekAdikAn paMcAMtAn sthApayitvA madhya |Adima anupaMkti / ucitakrameNa zeSAn jAnIhi sarvatobhadram // 1 // ] pAraNakAdinAni tu paJcaviMzatiriti, sthApanA, prata sUtrAMka [394] mahatI tu caturthAdinA poDazAvasAnena paNNavatyadhikadinazatamAnena bhavati, asyA api sthApanopAyagAthA-13 HRMAN"egAI sattaMte ThavitaM majhaM ca AdimaNupaMtiM / uciyakameNa ya sese jANa mahaM sabaobhaI // 1 // " iti, palA[ekAdikAn saptAntAn sthApayitvA madhyaM Adima anupaMkti ucitakrameNa zeSAn jAnIhi mahAsarvatobhadrAM // 1 // ]| 145123/ pAraNakadinAnyekonapazcAzaditi, sthApanA, bhadrottarapratimA dvidhA-kSulikA mahatIca, tatra AdyA dvAdazAdinA dIpa anukrama [428] * 64562564645625 12.23656 viMzAntena pAsaptatyadhikadinazatapramANena tapasA bhavati, asyAH sthApanopAyagAthA-"paMcAI va navate 7123456 Thavi majjhaM tu AdimaNupaMti / uciyakameNa ya sese jANaha bhaddottaraM khuDDe // 1 // " iti [paMcAdikAn navA3456712 6712345ntAn sthApayitvA madhyaM AdimaM anupaMkti ucitakameNa zeSAn jAnIhi kSudraM bhadrottarAM // 1 // ] pAraNakadi2345671 167123 nAni paJcaviMzatiriti, mahatI tu dvAdazAdinA caturviMzatitamAntena dvinavatyadhikadinazatatrayamAnena tapasA bhadrA Adi tapa pratimAyA: tapasa: varNanaM ~18~
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [394] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: DOCARSA prata sUtrAMka [394] dIpa zrIsthAnA- 16789 bhavati, tatra ca gAdhA-"paMcAdigArasaMte Thaviu majjhaM tu AimaNupaMtiM / uciyakameNa va sese mahaI bhaddottara sthAnA. 1567 jANa // 1 // " iti [paMcAdikAnekAdazAntAn sthApayitvA madhyaM Adima anupaMkti ucitakramaNa zeSAn jAnIhi 8 uddezaH 1 vRttiH mahatI bhadrottarAM // 1 // ] pAraNakadinAnyekonapaJcAzaditi 3 / uktaH karmaNAM nirjaraNahetustapovizeSaH, adhunA pratimAH | sthAvarA // 293 // | 5 6 7 8 9 10 11 teSAmevAnupAdAnahetoH saMyamasya viSayabhUtAnekendriyajIvAnAha-paMce'tyAdi, sthAvaranAmakarmo- avadhika "dayAt sthAvarA:-pRthivyAdayaH teSAM kAyA-rAzayaH sthAvaro vA kAyaH-zarIraM ye te sthAvara- 115678910 sAla valAnutpa11 5 kAyAH, indrasambandhitvAdindraH sthAvarakAyaH pRthivIkAyaH, evaM brahmazilpasammatiprAjApatyA ttyutpattI 1.11 5678 api akAyAditvena vAcyA iti / etannAyakAnAha-paMcediyetyAdi, sthAvarakAyAnAM-pRthi- disU0392. 11.11 5 6 7 8 vyAdInAmiti (mapi) sambhAvyante'dhipatayo-nAyakA dizAmivendrAmyAdayo nakSatrANAmivA-2 |zviyamadahanAdayo dakSiNetaralokArddhayoriva zakezAnAviti sthAvarakAyAdhipataya iti / ete cAvadhimanta ityavadhisvarUpa mAha-paMcahIM'tyAdi vyakaM, navaraM avadhinA darzanaM-avalokanamarthAnAmutsattukAma-bhavitukAma tamadhamatAyAM-avadhidarza-18 haiAnotpAdaprathamasamaye 'khaMbhAejati skannIyAt kSubhyeta, calatItyarthaH, avadhidarzane vA samutpattukAme sati avadhimAniti | gamyate kSubhyed alpabhUtAM-stokasattvAM pRthivIM dRSTvA, vAzabdA vikalpArthAH, anekasattvavyAkulA bhUriti sambhAvanAvAn // 293 // akasmAdalpasattvabhUdarzanAt AH kimetadevamityevaM kSubhyedeva akSINamohanIyatvAditi bhAvaH, athavA bhUtazabdasya prakR anukrama [428] ASSASSARIS bhadrA Adi tapa pratimAyA: tapasa: varNanaM ~19~
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [394] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [394] tyarthatvAdalpabhUtA-alpA, pUrva hi tasya bahvI pRthvIti sambhAvanA''sIditi 1, tathA'tyantapracuratvAtkunthUnAM kunthurA|zibhUtAM-kundhurAzitvaprAptAM pRthivIM dRSTvA atyantavismayadayAbhyAmiti 2, tathA 'mahAmahAlaya'ti mahAtimahat maho-| ragazarIraM-mahA'hitarnu bAhyadvIpavatiyojanasahasrapramANaM dRSTvA vismayAd bhayAvA 3, tathA devaM mahaddhikaM mahAdyutika mahAnubhAga mahAbalaM mahAsaukhyaM dRSTvA vismayAditi 4, tathA 'puresu batti nagarAdhekadezamUtAni prAkArAvRtAni purA-1 |NIti prasiddha teSu purANAni-cirantanAni orAlAI kacisAThaH tatra manoharANItyarthaH 'mahahamahAlayAIti vistIrNa-1 vena mahAnidhAnAnIti-mahAmUlyaratnAdimattvena, pahINAH svAmino yeSAM tAni tathA, tathA prahINAH sekAraH-secakAstesamvevopayupari dhanaprakSepakAH putrAdayo yeSAM tAni tathA, athavA prahINAH setavaH-tadabhijJAnabhUtAH pAlayastanmArgA vA'ti-13 cirantanatayA pratijAgarakAbhAvena ca yeSAM tAni prahINasetukAni, kiM bahunA ?, nidhAyakAnAM yAni gotrAgArANi-kula| gRhANi tAnyapi prahINAni yeSAM / athavA teSAmeva gotrANi-nAmAnyAkArAca-AkRtayaste prahINA yeSAM tAni prahINagotrAgArANi prahINagotrAkArANi vA, evamucchinnasvAmikAdInyapi, navaramiha prahINAH-kiMcitsattAvantaH ucchinnA-nirnaSTa sattAkAH, yAnImAni-anantaroktavizeSaNAni tathA grAmAdiSu yAni, tatra karAdigamyo grAmaH, Agatya kurvanti yatra sa WAkaro-lohAdyutpattibhUmiriti, nAsmin karo'stIti nakaraM, dhUlIprAkArIpetaM kheTa, kunagaraM karbaTa, sarvato'rddhayoja-IN nAt pareNa sthitagrAma maDamba yasya jalasthalapadhAvubhAvapi tad droNamukhaM yatra jalapathasthalapathayoranyatareNa paryohAraprave-15 zastapattanaM tIrthasthAnamAzramaH yatra parvatanitambAdidurge paracakrabhayena rakSArtha dhAnyAdIni saMvahanti sa saMvAhaH, yatra prabhU-TU dIpa anukrama [428] ~20~
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [394] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [394] dIpa zrIsthAnA- tAnA bhANDAnAM pravezaH sa saMnivezaH, tathA zRGgATaka-trikoNaM rathyAntaraM sthApanA >trika-yatra rathyAnAM trayaM milati | 45 sthAnA sUtra- catvaraM-rathyASTakamadhyaM catuSka-yatra rathyAcatuSTayaM caturmukhaM-devakulAdi mahApatho-rAjamArgaH patho-sthyAmAtraM, evaMbhUteSu &uddesh|1 vRttiH vA sthAneSu, nagaranimaneSu-tatkSAleSu, tathA agArazabdasambandhAt zmazAnAgAraM-pitRvanagRhaM zUnyAgAra-pratItaM tathA pratimA gRhazabdasambandhAt girigRha-parvatopari gRhaM kandaragRha-giriguhA girikandaraM vA zAntigRha-yatra rAjJAM zAntikarma-ho-11 // 294 // mAdi kriyate zailagRha-parvatamutkIrya yatkRtaM, upasthAnagRha-AsthAnamaNDapo'thavA zailopasthAnagRha-pASANamaNDapaH bhava nagRha-yatra kuTumbino vAstavyA bhavantIti, athavA zAntyAdivizeSitAni bhavanAni gRhANi ca, tatra bhavanaM-catuHzAlAdi / 4gRhaM tu-apavarakAdimAtraM teSu sannikSiptAniyastAni dRSTvA kSubhyed adRSTapUrvatayA vismayAlobhAdveti, 'iceehI'tyAdi sAtyutpattI & nigamanamiti / kevalajJAnadarzanaM tu na skanIyAt kevalI vA yAthAtmyena vastudarzanAt kSINamohanIyatvena bhayavismayalo- sU0 392bhAdyabhAvena atigambhIratvAcceti, ata Aha-paMcahIM'tyAdi sugamamiti / tathA nArakAdizarIrANi bIbhatsAnyudArANi ca dRSTvA'pi na kevaladarzanaM skannAtIti zarIraprarUpaNAya 'neraiyANa'mityAdi sUtraprapazcaH NeraiyANaM sarIraMgA paMcavannA paMcarasA paM0 ta0-kiNhA jAba sukillA, tittA jAva madhurA, evaM niraMtara jAva vemANiyANaM / paMca sarIragA paM0 ta0-orAlite beumbite AhArate teyate kammate, orAlitasarIre paMcavanne paMcarase paM0 taM0 kiNhe jAva sucile titte jAva mahure, evaM jAva kammagasarIre, savveviNa bAdarabaudidharA kalevarA paMcavamA 294 // paMcarasA dugaMdhA aTTaphAsA (sU0395) anukrama [428] MERucaturintimarnal ~21~
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [395] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [395] dIpa gatArthazcArya, navaraM paJcavarNatvaM nArakAdivaimAnikAntAnAM [ zarIriNAM ] zarIrANAM nizcayanayAt , vyavahAratastu ekavarNaprAcuryAt kRSNAdipratiniyatavarNataiveti, 'jAva sukillatti kiNhA nIlA lohitA hAliddA sukillA 'jAva mahara' tti tittA kaDuyA kasAyA aMbilA mahurA 'jAva vemANiyANaM'ti caturviMzatidaNDakasUtram / 'sarI'tti utpattisamayA-| dArabhya pratikSaNameva zIryata iti zarIraM, 'orAliya'tti udAraM-pradhAnaM udAramevaudArika, pradhAnatA cAsya tIrthakarAdizarIrIpekSayA, na hi tato'nyat pradhAnataramasti, prAkRtatvena ca orAliyaMti 1, athavA urAlaM nAma vistarAlaM vizAlaM sAtirekayojanasahanapramANatvAdasya anyasya cAvasthitasyaivamasambhavAt , uktazca-"joyaNasahassamahiyaM ohe egidiera tarugaNesu / maccha juyale sahassaM uragesu ya ganbhajAesu // 1 // " iti [yojanasahanamadhikaM oghenaikendriye tarugaNe ca / matsyayugale sahasraM garbhajAtepUrageSu ca // 1 // ] vaikriyasya lakSapramANatve'pyanavasthitatvAt, tadeva orAlikaM 2, athavA uralamalpapradezopacitatvAdvRhattvAcca bhiNDavaditi tadeva orAlikaM nipAtanAt 3, athavA orAlaM-mAMsAsthisnAyavAdyavabaddhaM tadeva orAlikamiti 4, uktaba-"tatthodAra 1 murAlaM 2 uralaM 3 orAlamahaba 4 vinneyaM / odAriyati paDhama paDucca titthesarasarIraM // 1 // bhannai ya tahorAlaM vittharavaMtaM vaNassaI pappa / pagaIe natthi annaM paddahamettaM visAlaMti // 2 // [[uralaM thevapaesovaciyapi mahalaga jahA bhiMDaM / maMsaTiNhArubaddhaM orAlaM samayaparibhAsA // 3 // iti [tatrodAramurAlamuralamorAlamathavA vijJeyaM prathama tIrthezvarazarIraM pratItyaudArikamiti // 1 // bhaNyate ca tathorAlaM vistAravanaspati prApya prakRtyAyadanyannAstyetAvanmAnaM vistRtaM // 2 // stokapradezopacitamapi bhiMDavanmahat uralaM mAMsAsthisnAyubaddhamorAla anukrama [429] 6-0-%*84 k-04-0 aam Educatanimal nArakAdinAm zarIrasya varNanaM ~22~
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [395] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [395]] dIpa zrIsthAnA- samayaparibhASA // 3 // ] 'veubviya'tti vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM, uktaM ca-"vivihA va vi- 5sthAnA0 jhasUtra siTThA vA kiriyA vikiriya tIeN jaM bhavaM tamiha / veuvviyaM tayaM puNa nAragadevANa pagaIe // 1 // " iti, vividhA vA uddezaH1 vRttiH viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM yadbhava tadiha vaikriya tatpunaH prakRtyA nArakadevAnAM // 1 // ] vividhaM viziSTaM vA ku-18 zarIra tivanti taditi, vaikukimiti vA, 'AhArae'tti tathAvidhakAryotpattau caturdazapUrvavidA yogavalenAhiyata ityAhAraka, varNanaM // 295M uktaM ca-"kajami samuppanne suyakevaliNA visiladdhIe / jaM ettha Aharijai bhaNaMti AhAragaM taM tu // 1 // " [zrutake- sU0 395 valinA viziSTalamdhyA yadava kArye samutpanne Ahiyate tadevAhArakaM bhaNyate // 1 // ] kAryANi cAmUni-"pANidayariddhi saMdarisaNathamatthovagaNaheuM vA / saMsayavoccheyatthaM gamaNaM jiNapAyamUlammi // 1 // " [prANidayasiMdarzanArtha arthAvagraha*NAya vA saMzayabyucchedAya vA jinapAdamUle gamanaM // 1 // ] kAryasamAptI punarmucyate yAcitopakaraNabaditi, 'teyae'tti tejaso bhAvastaijasaM, uSmAdiliGgasiddhaM, uktaM ca "savvassa umhasiddhaM rasAdiAhArapAgajaNagaM ca / teyagaladdhinimittaM dAca teyaga hoi nAyavvaM // 1 // " iti [sarveSAmuSmatAsiddhaM rasAdyAhArapAkajanakaM ca / tejolabdhinimittaM ca tejaHzarIraM bhavati jJAtavyaM // 1 // ] 'kammae'tti karmaNo vikAraH kArmaNaM, sakalazarIrakAraNamiti, uktaM ca-"kammavigAro kamma NamaTTavihavicittakammaniSphannaM / sambasi sarIrANaM kAraNabhUyaM muNeyanvaM // 1 // " iti [karmavikAraH kArmarNa aSTavidhavilacitrakarmaniSpannaM / sarveSAM zarIrANAM kAraNabhUtaM ca jJAtavyaM // 1 // ] audArikAdikramazca yathottaraM sUkSmatvAt pradezabA // 295 // IPAhulyAcceti / tathA sarvANyapi bAdarabondidharANi-paryAptakatvena sthUrAkAradhArINi kalevarANi-zarIrANi manuSyAdInAM RSSC anukrama [429] 62-90-4564 JABERuratanimal nArakAdinAm zarIrasya varNanaM ~23~
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [395] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [395] pazAdivarNAdInyavayavabhedeneti, adhigolakAdiSu tathaivopalabdheH, 'do gaMdha'tti surabhidurabhibhedAt , 'aha phAsati kaThinamRduzItoSNagurulaghusnigdharUkSabhedAditi, avAdarabondidharANi tu na niyatavarNAdivyapadezyAni, aparyAptatvenAvayavaSibhAgAbhAvAditi, anantaraM zarIrANi prarUpitAnIti zarIrivizeSagatAn dharma vizeSAn paMcahiM ThANehItyAdinA-1 arjaghasUtrAmtena anyena darzayati paMcahi ThANehiM purimapacchimagANaM jiNANaM duggamaM bhavati, saM0-duAikkhaM duvibhaja dupassaM dutitikkhaM durnnucrN| paMcarhi ThANehiM majhimagANaM jiNANaM sugama bhavati, taM0-muAtikkhaM suvibhaja supassaM sutitikkhaM suraNucaraM / paMca ThANAI samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM samaNANaM jiggaMyANaM NicaM vanitAI nizca kittitAI NicaM yutitAI gidha pasatthAI niyamabhaNunnAtAI bhati, vaM0-saMtI muttI ajave mahave lAghave, paMca ThANAI samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNa jAva ambhaNunAyAI bhavati, saM0-sace saMjame tave citAte baMbharakhAse, paMca ThANAI samaNANaM jAva abbhaNunAyAI bhavaMti, ta0-kkhittagharate nikkhittacarate aMtacarate paMtacarate lahacarate, paMca ThANAI jAva ambhaNupraNAyAI bhavaMti, 20-annAtacarate abhAilAyacare moNacare saMsaTThakappite tajjAtasaMsahakappite, paMca ThANAI jAva abbhaNunnAtAI bhayaMti, saM0-upanihite muddhesaNite saMkhAdattite dihalAbhite puTThalAbhite, paMca ThANAI jAva anbhaNuNNAtAI bhavaMti, taM0-Ayavilite nibiyate puramar3ite parimite piMDavAvite bhinnapiMDavAvite, paMca ThANAI0 abhaNunnAyAI bhavaMti, 60-arasAhAre virasAhAre aMtAdhAre paMtAhAre yahAhAre, paMca ThApAI0 abhaNunAyAI bhavaMti, saM0-arasajIvI virasajIvI aMtajIvI RANCOMPRACA%%% dIpa anukrama [429] sthA050 aam Educatuninst ~24~
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [396] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ba zrIsthAnA sUtra prata // 296 // sUtrAMka [396] dIpa paMtajIvI lahajIvI, paMca ThANAI. bhavaMti, taM0-ThANAtite ukkaDuAsaNie paDimahAtI vIrAsaNie Nesajie, paMca 5sthAnA0 ThANAI0 bhavaMti, taM0-daMDAyatite lagaMDasAtI AtAvate avAuDate akaMhUyate (sU0 396) paMcahi ThANehi samaNe uddezaH1 niggaye mahAnijare mahApajjavasANe bhavati, taM-amilAte AyariyaveyAvaccaM karemANe 1 evaM uvajhAyaveyAva karemANe durgamasuga2 theraveyAvarSa0 3 tavassivethAvacaM. 4 gilANaveyAvatra karemANe 5 / paMcahiM ThANehiM samaNe nimnathe mahAnijare mahApajja |makSAntivasANe bhavati, taM0---agilAte sehaveyAvacaM karemANe 1 agilAte kulaveyA0 2 agilAe gaNave03 agilAe saMghave. | satyAdhu4 agilAte sAhammiyaveyAvaccaM karemANe 5 (sU0 397) kSipThAdisugamazcArya, navaraM paJcasu sthAnakeSu-AkhyAnAdikriyAvizeSalakSaNeSu purimA-bharatairAvateSu caturvizaterAdimAste ca pazci-IN sthAnAdi makAzca-caramAH purimapazcimakAsteSAM jinAnA-arhatAM 'duggamati duHkhena gamyata iti durgama bhAvasAdhano'yaM kRcchravR sU0 396 ttirityarthaH tadbhavati vineyAnAmRjujaDatvena vakrajaDatvena ca, tAni cemAni tadyathe'tyAdi, iha cAkhyAnaM vibhajanaM darzana |3|| vaiyAvRttya titikSaNamanucaraNaM cetyevaM vaktavye'pi yeSu sthAneSu kRcchravRttirbhavati tAni tadyogAt kRvRttInyevocyante iti kRcchravRttidyotakaduHzabdavizeSitAni karmasAdhanazabdAbhidheyAnyAkhyAnA(khyeyA)dIni vicitratvAcchandapravRtterAha, 'duAikkha'-| hai mityAdi, tatra durAkhyeya-kRcchrAkhyeyaM vastutattvaM, vineyAnAM mahAvacanATopaprabodhyatvena bhagavatAmAyAsotpattarityevamA-14 // 29 // khyAne kRcchravRttiruktA, evaM vibhajanAdiSyapi bhAvanIyA, tathA-vyAkhyAte'pi tatra durSibhaja-kaSTavibhajanIyaM, RjujaDa-14 vAdereva tadbhavati duHzaGka ziSyANAM vastutattvasya vibhAgenAvasthApanamityarthaH, durvibhavamityatra pAThAntare durvibhAvya anukrama [430] ~25
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [397] duHzakA bibhAvanA kartuM tasyetyarthaH, tathA 'duppassati duHkhena dayate iti durdarza, upapattibhirduHzaka ziSyANA pratItA-1 nAvAropayituM tattvamiti bhAvaH, 'duttitikkhaMti duHkhena titikSyate sahyate iti dustitikSa-parISahAdi duHzakaM| |parIpahAdikamutpannaM titikSayituM, ziSyaM tatpati kSamA kArayitumiti bhAva iti, 'duraNucarati duHkhenAnucaryate-anuSThIyata & iti duranucaramantarbhUtakAritArthatvena duHzakamanuSThApayitumityarthaH, [kAtantre hi kAritasaMjJayaiva Niganto jJApyate ] athavA| teSAM tIrthe durAkhyeyaM dubhijamAcAryAdInAM vastutattvaM ziSyAn prati, AtmanApi durdarza dustitikSaM duranucaramityevaM kAritArtha vimucya vyAkhyeyaM, teSAmapi RjujaDAditvAditi / madhyamAnAM tu sugama-akRcchravRttiH, tadvineyAnAmRjuprajJatvenAlpaprayatnenaiva bodhanIyatvAd vihitAnuSThAne sukhapravartanIyatvAceti, zeSaM pUrvavat, navaramakRcchrArthaviziSTatA AkhyAnAdInAM vAcyA, tathA 'suranucaranti rephaH prAkRtatvAditi, nityaM sadA varNitAni phalataH kIrtitAni-saMzabditAni nAmataH, 'vuiyAIti vyaktavAcoktAni svarUpataH 'prazastAni' prazaMsitAni zlASitAni 'zaMsu stutAviti vacanAt abhyanujJAtAni-kartavyatayA anumatAni bhavantIti, ayaM ca sUtrorakSepaH pratisUtraM vaiyAvRtyasUtra yAvad dRzya iti, tatra kSAntyAdayaH krodhalobhamAyAmAnanigrahAH tathA lAghavamupakaraNato gauravatrayatyAgatazceti, tathA'nyAni paJca, sabhyo hitaM satyam-analIke, taccaturvidhaM, yato'vAci-"avisaMvAdanayogaH kAyamanovAgajihmatA caiva / satyaM caturvidhaM tacca jinavaramate'sti nAnyatra // 1 // " iti, tathA saMyamanaM saMyamo-hiMsAdinivRttiH, sa ca saptadaza vidhaH, taduktam-"puDhavidagaagaNimAruya vaNaphaha viticaupaNidi ajjIve / pehopehapamajjaNapariDhavaNamaNovaI kAe // 1 // " [pRthvIdakAgnimArutavana ESSAGAR dIpa anukrama [431] CAMEducaton ~26~
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAisatra- vRttiH prata // 297 // sUtrAMka [397] dIpa spatidvitricata paMceMdriyAjIveSu prekSoThokSapramArjanapariSThApanamanovAkkAyeSu // 1 // ] athavA-"paJcAzravAdviramaNaM paJcendri-IM sthAnA yanigrahaH kssaayjyH| daNDatrayaviratizceti saMyamaH sptdshbhedH||1||" iti, tathA tapyate'neneti tapaH, yato'bhyadhAyi- udezaH1 "rasarudhiramAMsamedo'sthimajjazukrANyanena tathyante / karmANi vA'zubhAnItyatastapo nAma nairuktam // 1 // " [sAnvarthami durgamasugatyarthaH> tacca dvAdazadhA, yathA''ha-"aNasaNabhUNoyariyA vittIsaMkhevaNaM rasacAo / kAyakileso saMlINayA ya bajyo |makSAntitavo hoi||1||paaycchittN viNao ceyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo'viya ambhitarao tabo hoi // 2 // "18/ | satyAdhuiti [anazanamavamaudarya vRsisaMkSepo rasatyAgaH kAyakkezaH saMlInateti bAhyaM tapo bhavati // 1 // prAyazcittaM vinayo vaiyA // prAyazcitta vinayA vaiyA- kSiptAdivRttyaM tathaiva svAdhyAyo dhyAnamutsargaH api cAbhyantaraM tapo bhavati // 1 // ] 'ciyAe'tti tyajanaM tyAga:-saMviaukasA- yAmA mbhogikAnAM bhaktAdidAnamityarthaH, gAthe cAtra-"to kayapaccakkhANo AyariyagilANavAlavuDDANaM / dejA'saNAi sNte|| sU0396 lAbhe kyviiriyaayaaro||1|| saMviggaannasaMbhoiyANa desija saGagakulANi / ataraMto vA saMbhoiyANa dese jahasamAhI | // 2 // " iti [tataH kRtapratyAkhyAnaH AcAryaglAnabAlavRddhAnAM / sati lAbhe'zanAdi dadyAt kRtviiryaacaarH||1|| sU0 397 (kayapazcakkhANo'viya Ava0) saMvignAnyasaMbhogikAnAM zrAddhakulAni darzayet / sAMbhogikAnAmapyazako yathAsamAdhi dezayet // 1 // ] brahmacarye-maithunaviramaNe tena vA vAso brahmacaryavAsa ityeSa pUrvokaiH saha dazavidhaH zramaNadharma iti, a-Ta nyatra tvayamevamuktA-khaMtI ya mahava'java muttI tavasaMjame ya boddhabve / saccaM sopaM AkiMcaNaM ca bhaM ca jAdhammo // 29 // // 1 // " iti [kSAntizca mAIvamArjavaM muktistapaH saMyamazca boddhavyaH / satyaM zaucamAkiMcanyaM ca brahma ca yatidharmaH // 1 // ]18 anukrama [431] SAMEducational ~27~
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 397] dIpa anukrama [431] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [ 397] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education) | itazca sAdhudharmabhedasya bAhyatapovizeSasya vRttisaGkSepAbhidhAnasya bhedAH 'ukvittacarae' ityAdinA abhidhIyante tatra uskSiptaM svaprayojanAya pAkabhAjanAduddhRtaM tadarthamabhigrahavizeSAccarati tadbhaveSaNAya gacchatItyutkSiptacarakaH, evaM sarvatra, navaraM nikSiSThaM-anudvRtaM ante bhavamAntaM bhuktAvazeSaM balAdi prakRSTamAntaM prAntaM tadeva paryuSitaM rUkSaM niHsnehamiti, iha ca bhAvapratyayapradhAnatvena utkSiptacarakatvamityAdi draSTavyamevamuttaratrApi bhAvapradhAnatA dRzyA, iha cAyau bhAvAbhigrahAvitare dranyAbhigrahAH, yato'bhANi - "ukkhittamAicaragA bhAvajuyA khalu abhiggahA hoMti / gAyaMto va ruyaMto jaM dei nisaNNamAI vA // 1 // " [ utkSiptAdi carakatvAdikA abhigrahA bhAvayutA bhavaMti / gAyan vA rudan niSaNNAdirvA yaddadAti // 1 // ] tathA "lebaDamalevarDa vA amugaM davvaM ca aja ghecchAmi / amugeNa u dabveNaM aha dabbAbhiggaho nAmaM // 2 // " iti [ lepakRdalepakRdvA'mukaM dravyaM cAtha grahISyAmi / amukena tu dravyeNaiva dravyAbhigraho nAma // 1 // ] evamanyatrApi vizeSa Uhya iti, ajJAtaH - anupadarzitastrAjanyarddhimatyatra jitAdibhAvaH san carati bhikSArthamaTatItyajJAtacarakaH, tathA 'annailAyacarae'ti annagThAnako doSAnnabhugiti bhagavatITIppana ke uktaH, evaMvidhaH san athavA akSaM vinA glA| yakaH-samukhannavedanAdikAraNa evetyarthaH abhyasmai vA glAyakAya bhojanArthaM caratIti annagThAnakacarako'nnaglAya kacarako'nyaglAyakacarako vA, kacit pAThaH 'anavela'tti tatrAnyasyAM bhojana kAlApekSayA''dyAvasAnarUpAyAM velAyAM-samaye caratItyAdi dRzyaM, ayaM ca kAlAbhigraha iti, tathA maunaM- maunavrataM tena carati maunacarakaH, tathA saMsRSTena kharaSTitenetyarthI hastabhAjanAdinA dIyamAnaM 'kalpikaM' kalpavat kalpanIyamucitamabhigrahavizeSAdbhakAdi yasya sa saMsRSTakalpikaH, For Personal & Pre Only ~ 28~ Say org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- vRttiH prata 298 // sUtrAMka [397] dIpa tathA 'tajjAtena' deyadravyaprakAreNa yatsaMsRSTaM hastAdi tena dIyamAnaM kalpikaM yasyeti vigraha iti, upanidhIyata ityupa-45sthAnA0 nidhiH-pratyAsannaM yadyathAkathaJcidAnItaM tena carati tadgrahaNAyetyarthaH ityopanidhikA, upanihitameva vA yasya grahaNa-14 uddezaH1 viSayatayA'sti sa prajJAderAkRtigaNatvena matvarthIyANapratyaye aupanihita iti, tathA zuddhA-anaticArA eSaNA-dAli durgamasugatAdidopavarjanarUpA 'saMsahamasaMsaTTe'tyAdisaptaprakArA anyatarA vA tayA caratItyuttarapadavRyA zuddhaSaNikaH, saGkhyApra makSAntidhAnAH-parimitA eva dattayaH-sakRdbhakkAdikSepalakSaNA grAhyAH yasya sa saGkhyAdattikA, dattilakSaNazlokaH-"dattI u satyAdhujattie vAre, khibaI hoti tttiyaa| avocchinnaNivAyAo, dattI hoi davetarA // 1 // " iti [yAvatIvArAH kSipati tAvatyo| yo kSiptAdidattayo bhavanti / avyucchinnanipAtA vetarayordattirbhavati // 1 // ] tathA dRSTasyaiva bhaktAdelAbhastena caratIti tathaiva dRSTalA sthAnAdi bhikaH, pRSTasyaiva sAdho! dIyate te? ityevaM yo lAbhastena caratIti prAgvat pRSTalAbhika, AcAmlaM-samayaprasiddhaM tena cara-| tItyAcAmlikaH, nirgato ghRtAdivikRtibhyo yaH sa nimvikRtikA, purimArddha-pUrvAhalakSaNaM pratyAkhyAnavizeSo'sti yasya sakA |vaiyAvRttyaM tathA, parimito-dravyAdiparimANataH piNDapAto-bhaktAdilAbho yasyAsti sa parimitapiNDapAtikA, bhinnasyaiva-sphoTitasyaiva | piNDasya saktukAdisambandhinaH pAto-lAbho yasyAsti sa bhinnapiNDapAtikaH / grahaNAnantaramabhyavaharaNaM bhavatItyata etadu-1 cyate-'arasaM' hiDnavAdibhirasaMskRtamAhArayatItyaraso vA''hAro yasyAsAvarasAhAraH, evaM sarvatra, navaraM virasaM-vigatarasa purANadhAnyaudanAdi, rUkSaM tailAdivarjitamiti, tathA arasena jIvituM zIlamAjanmApi yasya sa tathA, evamanyatrApi / 'ThANAie'tti sthAna kAyotsargaH tamatidadAti-prakaroti atigacchati veti sthAnAtidaH sthAnAtigo veti, utkuTukA anukrama [431] sU0397 manasyava-sphoTitasyaiva // 298 manyatrApi An ElucatonianRH ~29~
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [397] CCCC0- dIpa BAsana-pIThAdau putAlaganenopavezanarUpamabhigrahato yasyAsti sa utkuTukAsanikaH, tathA pratimayA-ekarAtriphyAdikayA kAyotsargavizeSeNaiva tiSThatItyevaMzIlo yaH sa pratimAsthAyI 'vIrAsanaM' bhUnyastapAdasya siMhAsane upaviSTasya tadapanayane yA kAyAvasthA tadrUpaM, duSkaraM ca taditi, jata eva vIrasya-sAhasikasyAsanamiti vIrAsanamuktaM tadasthAstIti vIrAsa4AnikA, tathA niSadyA-upavezanavizeSaH, sA ca pazcadhA, tatra yasyAM samaM pAdI putI ca spRzataH sA samapAdaputA 1 yasyAM | tu gorivopavezanaM sA goniSadhikA 2 yatra tu putAbhyAmupaviSTaH san ekaM pAdamutpAvyAste sA hastisuNDikA 3 paryadvArddhaparyaGkA ca prasiddhA, nipadyayA carati naipadhika iti, daNDasyevAyatiH-dIrghatvaM pAdaprasAraNena yasya sa daNDAyatikaH, tathA lagaNDaM phila duHsaMsthitaM kASThaM tanmastakapArNikAnAM bhuvi laganena pRSThasya cAlaganenetyarthaH yaH zete tathAvidhAbhigrahAt | sa lagaNDazAyI, tathA AtApayati-AtApanAM zItAtapAdisahanarUpAM karotItyAtApakaH, tathA na vidyate prAvRtaM-bAvaraNaM asyetyaprAvRtakA, tathA na kaNDUyata ityakaNDUyakA, 'sthAnAtiga' ityAdipadAnAM kalpabhASyavyAkhyeyam-"uddhavANaM | ThANAiyaM tu paDimA ya hoti maasaaii| paMceva NisejjAo tAsi vibhAsA u kAyabvA // 1 // vIrAsaNaM tu sIhAsaNebva | jahamukkajANugaNiviTTho / DaMDe lagaNDauvamA Ayayakujje ya doNhaMpi // 2 // AyAvaNA ya tivihA ukkosA majjhimA jahannA ya / ukosA u nivannA nisanna majjhA Thiya jahannA ||3||tivihaa hoi nivannA omaMthiya pAsa taiya uttANA" iti [ sthAnAdikamevorNasthAnaM pratimA bhavanti mAsAdyAH / niSadyAH paMcaiva tAsAM vibhASA tu kartavyA // 1 // UrtajAnuko (muktajAnukA) yathA siMhAsane niviSTaH vIrAsanaM daMDena lagaMDena upamA dvayorapi aaytkubjrvyoH||1|| AtA anukrama [431] 0-56-4-55%25%2587 ~30~
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 65 prata sUtrAMka [397] dIpa zrIsthAnA-apanA ca trividhotkRSTA madhyamA jaghanyA ca suptasyotkRSTA niSaNNA madhyA sthitA japanyA // 1 // nirvarNA trividhA bha- 5sthAnA0 asUba vati avamaMthitA pArthA tathA uttAnA] niSaNNApi trividhA-"goduha ukkuDapaliyaMkamesa tivihA ya majjhimA hoi| uddezaH 1 vRttiH taiyA u hasthisoMDagapAyasamapAiyA ceva // 4 // " iti [(niSaNNA) godohikotkuTaparyaMkA eSA trividhA ca madhyamA durgamasuga bhavati tRtIyA tu hastisoMDikA pAdasamapAdikA caiva // 1 // ] iyaM ca niSaNNAdikA trividhA'pyAtApanA svasthAne punara-15 mkssaanti||299|| pyutkRSTAdibhedA omaMthiyAdibhedenAvagantavyA, iha ca yadyapi sthAnAtigatvAdInAmAtApanAyAmantarbhAvastathApi pradhAne-dAsatyAdhu|taravivakSayA na punaruktatvaM mantavyamiti / tathA mahAnirjaro-bRhatkarmakSayakArI mahAnirjaratvAcca mahad-AtyantikaM puna- kSiptAdirudbhavAbhAvAt paryavasAnaM-anto yasya sa tathA, 'agilAe'tti aglAnyA-akhinnatayA bahumAnenetyarthaH, AcAryaH pa-13 sthAnAdi thaprakAraH, tadyathA-prajAjanAcAryoM digAcAryaH sUtrasya uddezanAcAryaH sUtrasya samuddezanAcAryoM vAcanAcAryazceti, tasva vai- sU0395 yAvRsya-vyAvRttasya-zubhanyApAravato bhAvaH karma vA vaiyAvRttya-bhaktAdibhirdharmopagrahakArivastubhirupagrahakaraNamAcArya-viyAvRttyaM vaiyAvRttyaM tatkurvANo-vidadhaditi, evamuttarapadeSvapi, navaramupAdhyAyaH-sUtradAtA sthaviraH sthirIkaraNAt athavA jAtyA sU0397 paSTivArSika: paryAyeNa viMzativarSaparyAyaH zrutena samavAyadhArI tapasvI-mAsakSapakAdiH glAna:-azako vyAdhyAdibhiriti, tathA 'seha'tti zikSako'bhinavapravrajitaH 'sAdharmika' samAnadharmA liGgataH pravacanatazceti, kulaM-cAndrAdika sAdhusamudAyavizeSarUpaM pratIta, gaNa:-kulasamudAyaH saGgho-gaNasamudAya ityevaM sUtradvayana dazavidhaM vaiyAvRttyamAbhyantaratapobhedabhUtaM pratipAditamiti, uca-"AyariyauvajhAe theratavassIgilANasehANaM / sAhamiyakulagaNasaMgha saMgayaM ta anukrama [431] 299 AMEducational ~31
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [397] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [397] SACSCAR dIpa miha kAyavyaM // 1 // " iti, [AcAryopAdhyAyasthaviratapasvizaikSaglAnAnAM / sAdharmikakulagaNasaMghasya saMgataM tadiha vyam // 1 // ] paMcahi ThANehi sagaNe NigaMdhe sAimmitaM saMbhotitaM visaMbhotitaM karebhANe NAtikamati, saM0-sakiritaThThANaM paDisevittA bhavati 1 pahise vittA No Aloei 2 AloittA No paTTaveti 3 paTThavettA No Nivisati 4 jAI imAI therANaM ThitipakApAI bhavati tAI atiraMthiya 2 padiseveti se haMda'haM paDisevAmi kiM maM therA karissaMti ? 5 / paMcahiM ThANehiM samaNe niggaMdhe sAhamitaM pAraMcita karemANe NAtikamati, taM-sakule vasati sakulassa bhedAte anbhuTTittA bhavati 1 gaNe vasati gaNassa metAte anbhuTetA bhavati 2hiMsappehI 3chidappehI 4 amikkhaNaM pasiNAtataNAI pauMjittA bhavati 5|(suu0398) AyariyauvajhAyarasaNaM garNasi paMca buggavANA paM0 ta0-AyariyazvajjhAe NaM gaNaMsi ANaM vA dhAraNa vA no samma pauMjettA bhavati 1 AyariyauvamAe NaM gaNaMsi AdhArAtiNiyAte kitikammaM no sammaM pataMjittA bhavati 2 AyariyajavajjhAte gaNaMsi je muttapajjavajAte dhAreti te kAle 2 No sammamaNuppavAtittA bhavati 3 AyariyauvajjhAe garNasi gilANasehaveyAvacaM no sammamadhbhudvittA bhavati 4 AyariyauvajjhAte gaNasi aNApucchitacArI yAvi havai no ApugchiyacArI 5 / AvariyatavajjhAyarasa NaM garNasi paMcAbuggahaThThANA paM0 20-AyariyavazAe gaNasi ANaM vA dhAraNa vA samma paraMjitA bhavati, evamadhArAyaNitAte samma kiikammaM pau~jittA bhavai AyariyajavajhAe NaM gaNaMsi je sunapajavajAte dhAreti te kAle 2 samma aNupavAittA bhavai AyariyauvajjhAe gaNaMsi gilANasehavetAvacaM samma abbhuhitA bhavati Aya anukrama [431] ++CSC ~32~
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [399] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [399] // 30 // dIpa zrIsthAnA- riyaupamajhAte gaNasi bhApurichayacArI yAci bhavati No aNApucchiyacArI (sU0 399) paMca nisijAo paM0 saM0 18 sthAnA0 sUtraunhutI godohitA samapAyaputA palikA addhapalitakA / paMca ajjabaDhANA paM0 taM-sAdhujana sAdhumahayaM sAdhulAghavaM | uddezaH1 vRttiH sAdhukhaMtI sAdhumuttI (sU0400) visaMbhogasAmbhogika-ekabhojanamaNDalIkAdika visAmbhogikaM-maNDalIbAhyaM kurvannAtikAmati AjJAmiti gamyate, ucita pArAzcite pravAditi, sakriya--prastAvAdazubhakarmavandhayuktaM sthAnaM-akRtyavizeSalakSaNaM pratiSevitA bhavatItyekaM, pratiSevya gurave nA-18 Tabyuddhahetalocayati-na nivedayatIti dvitIyaM, Alocya 'gurUpadiSTaprAyazcittaM na prasthApayati-kartuM nArabhata iti tRtIyaM, prasthApya na nirvizati-na samastaM pravezayatyathavA 'nirvezaH paribhoga' iti vacanAnna parimuLe-nAsevata ityarthaH iti caturtha, yA-12 nImAni suprasiddhatayA pratyakSANi 'sthavirANAM' sthavirakalpikAnAM 'sthitI samAcAre' prakalpyAni-prakalpanIyAni yo-x sU0398gyAni vizuddhapiNDazayyAdIni sthitiprakalpyAni athavA sthitizca-mAsakalpAdikA prakalpyAni ca-piNDAdIni sthi NA 399 400 | tiprakalpyAni tAni 'AiyaMciya aiyaMciya'tti atikramyAtikramyetyarthaH, pratipevate tadanyAnIti gamyate, atha sa-151 chATakAdiH sAdhurevaM pAlocayati-yathA naitatpratiSevitumucitaM gurunauM bAhyau kariSyati, tatretara Aha-'seM' iti tada- kalpyajAtaM 'haMde'tti komalAmantraNaM vacanaM hamityakAraprazleSAdahaM pratiSevAmi kiM mama 'sthavirAH' guravaH kariSyanti ? na kizittai ruSTairapi meM kartuM zakyate iti balopadarzanaM paJcamamiti / 'pAraMciyaMti dshmpraayshcittbhedvntmphRtli-13||30|| & jhAdikamityarthaH kurvanAtikAmati sAmAyikamiti gamyate, kule-cAndrAdike vasati gacchavAsItyarthastasyaiva kulasya bhedA-1 anukrama [433] SAMEucator . ForParamasPramond sAmbhogika, visAmbhogika, pAraMciya Adi zabdAnAm vyAkhyA ~33~
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [400] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [400]] dIpa anukrama [434] yAnyo'nyamadhikaraNosAdanenAbhyutthAtA bhavati yatata ityarthaH ityekaM, evaM gaNasyApIti dvitIyaM, tathA hiMsA-vadhaM sA-IN sadhyAdeH prekSate-gaveSayatIti hiMsAprekSIti tRtIyaM, hiMsArthamevApabhAjanArtha vA 'chidrANi pramattatAdIni prekSata iti chidra-I prekSIti caturthaM, abhIkSNamitIha punaHzabdArthaH tatazcAbhIkSNamabhIkSNaM punaH punarityarthaH praznA-aGguSThakuDyapraznAdayaH sAba dyAnuSThAnapRcchA vA ta evAyatanAnyasaMyamasya praznAyatanAni prayoktA bhavati, prayukta ityarthaH iti paJcamaM / tathA AcAryo18/pAdhyAyasyeti samAhAradvandaH karmadhArayo vA, tatazcAcAryasyopAdhyAyasya 'gaNasi'tti gaNe 'vigrahasthAnAni kalahAzrayA. AcAryopAdhyAyau dvayaM vA 'gaNe' gaNaviSaye 'AjJA' he sAdho! bhavatedaM vidheyamityevaMrUpAmAdiSTiM 'dhAraNAM' na vidheyamidamityevaMrUpAM 'no'naiva samyag-aucityena prayokkA bhavatIti sAdhavaH parasparaM kalahAyante asamyagniyogAt duniya-1 tritatvAcca, athavA anaucityaniyoktAramAcAryAdikameva kalahAyante ityevaM sarvatreti, athavA gUDhArthapadairagItArthasya purato dezAntarasthagItArthanivedanAya gItArthoM yadaticAranivedanaM karoti sA''jJA, asakRdAlocanAdAnena yatprAyazcittavizeSAvadhAraNaM sA dhAraNA, tayorna samyak prayokteti sa kalahabhAgiti prathama, tathA sa eva 'AhArAiNiyAe'tti ratlAni dvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyataH karketanAdIni bhAvato jJAnAdIni, tatra ralaiH-jJAnAdibhirvyavaharatIti rAnikA-vRhatparyAyo yo yo rAliko yathArAlikaM tadbhAvastattA tayA yadhArAlikatayA-yathAjyeSThaM kRtikarma-vandanaka vinaya eva vainayikaM tacca na samyak prayoktA, antarbhUtikAritArthatvAdvA prayojayitA bhavatIti dvitIya, tathA sa evaM | yAni zrutasya paryavajAtAni-sUtrArthaprakArAn 'dhArayati' dhAraNAviSayIkaroti tAni kAle kAle-yathAvasaraM na samyaga JAMEauratani . ~344
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [400] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [400]] dIpa anukrama [434] zrIsthAnA nupravAcayitA bhavati-na pAThayatItyarthaH iti tRtIyaM, kAle anupravAcayitetyuktaM tatra gAthA:-"kAlakameNa pattaM saMva- 5 sthAnA masUtra- ccharamAiNA u jaM jaMmi / taM taMmi ceSa dhIro vApajjA so ya kAlo'yaM // 1 // tibarisapariyAgassa u AyArapakappa-II | uddezaH 1 vRttiH nAmamajjhayaNaM / cauvarisassa ya sammaM sUyagaDaM nAma aMgaMti // 2 // dasakappacavahArA sNvcchrpnngdikkhiyssev|| | visaMbhoga ThANaM samavAo'viya aMge te aTThavAsassa // 3 // dasavAsassa vivAho ekkArasavAsayassa ya ime u / khuDDiyavimANamAI pArAJcite // 301 // ajjhayaNA paMca nAyacyA // 4 // bArasavAsassa tahA aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasavAsassa tahA uTThANasuyAiyA | byudhetcuro|| 5 // codasavAsassa tahA AsIvisabhAvaNaM jiNA binti / pannarasavAsagarasa ya dihIvisabhAvarNa tahaya // 6018 niSasolasavAsAIsu ya ekottaracuhipasu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNamahAsuviNabhAvaNA teyaganisaggA // 7 // egUNavIsavAsagassada dyArjave u dihivAo duvAlasamamaMga / saMpuSNavIsavariso aNuvAI saccasuttassa ||8||"tti, [saMvatsarAvinA kAlakrameNa yasmin jayadeva prAptaM tattasminneva dhIro vAcayet so'yaM kAlaH // 1 // vivarSaparyAyakasyAcAraprakalpanAmAdhyayanaM caturverSasya ca sUtra-18/ 399. kRnAmAGgamiti samyagvAcayet // 2 // dazAkalpavyavahArAH saMvatsarapaMcakadIkSitasyaiva sthAnAMgaM samavAyo'pi te aSTava-I syAMge // 3 // dazavarSasya vivAhaH ekAdazavarSasyemAni cAlakavimAnapravibhaktyAdInyadhyayanAni paMca jJAtavyAni // 4 // dvAdazavarSasya tathA'ruNopapAtAdIni paMcAdhyayanAni trayodazavarSasya tathotthAnazrutAdikAni catvAri // 5 // caturdazavarSa-18| syAzIviSabhAvanAM jinA bruvanti paMcadazavarSakasya ca dRSTiviSabhAvanAM tathA ca ||6||ssoddshvrssaadissu caikaikottaravardhiteSu // 301 // yathAsaMkhya cAraNabhAvanAM mahAsvamabhAvanAM tejiinisrg||7|| ekonaviMzatikasya tu dRSTivAdo dvAdazamamaMga saMpUrNaviM sU0398 ~35
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [400] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [400]] dIpa anukrama [434] zativarSo'nupAtI sarvazrutasya // 1 // ] tathA sa eva glAnazaikSavaiyAvRttyaM prati na samyak svayamabhyutthAtA-abhyupagantA da bhavatIti caturtha, tathA sa eva gaNaM anApRcchaca carati-kSetrAntarasaGgamAdi karotItyevaMzIlo'nApRcchayacArI, kimukta bhavati ?-no ApRcchacacArIti pazcama vigrahasthAnaM / etadeva vyatirekeNAha-avigrahasUtraM gatArthe / niSadyAsUtre niSadanAni | niSadyAH-upavezanaprakArAstatrAsanAlagnaputaH pAdAbhyAmavasthita utkuTukastasya yA sA uskuTukA, tathA godohanaM godohikA | tadvadyA'sI godohikA, tathA samI-samatayA bhUlagnau pAdau ca putau ca yasyAM sA samapAdaputA, tathA paryaGkA-jinapratimAnAmiva yA padmAsanamiti rUDhA, tathA arddhaparyA-UrAvekapAdanivezanalakSaNeti / tathA Rjo-rAgadveSavakratvavAjaitasya sAmAyikavataH karma bhAvo vA ArjavaM saMbara ityarthaH tasya sthAnAni-bhedA ArjavasthAnAni, sAdhu-samyagdarzanapUrvaka tvena zobhanamArjavaM-mAyAnigrahastataH karmadhArayaH sAdhovA-yaterArjavaM sAdhvArjavaM, evaM zeSANyapi / ArjavayuktAzca | mRtvA prAyo devA bhavantIti paMcavihA joisietyAdinA IsANassa Nametadantena granthena devAdhikAramAha paMcavihA joisiyA paM00-paMdA sUrA gahA nakkhattA zArAo, paMcavihA devA paM0 saM0-bhavitavyadevA garadevA dhammadevA devAtidevA bhAvadevA (sU0401) paMcavihA paritAraNA paM0 20-kAtaparicAraNA phAsaparitAraNA ruvaparitAraNA sahaparitAraNA maNaparivAraNA (sU0402) camarassa NaM asuriMdassa asurakumAraramo paMca aggamahisIo paM0 taM0-kAle rAtI rataNI vijU mehA, balissa NaM vatirotarNidassa vatirotaNaranno paMca agamahisIo paM0 saM0subhA NimubhA raMbhA NiraMbhA mataNA (sU0403) camarassa jamasuriMdassa asurakumAraraNNo paMca saMgAmitA aNitA paMca 5.05.5-. sthA059 ~36~
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [404] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA vAtta: prata 302 // K sUtrAMka [404] dIpa anukrama [438] NE-HEBE%%*35*356057 saMgAmiyA aNiyAdhivatI paM0 saM0-pAyattANite pIDhANite kuMjarANite mahisANite rahANIte, dume pAyattANitAdhivatI sodAmI AsarAyA pIDhANiyAdhivatI kuMthU hasthirAyA kuMjarANitAdhivatI lohitakkhe mahisANitAdhivatI kinnare racANitAdhivatI / balisa NaM vatirotaNidassa vatirotaNarano paMca saMgAmitANivA paMca saMgAmitANIyAdhivatI paM0 saM0pAvattANite jAba rathANite, mahahume pAyattANitAdhivatI mahAsotAmo AsarAtA pIDhANitAdhivatI mAlaMkAro hasthirAyA kuMjarANitAdhipatI mahAlohiakkho mahisANitAdhivatI kiMpurise radhANitAdhipatI / dharaNassa NaM NAgakumAridassa NAgakumAraramo paMca saMgAmitA aNitA paMca saMgAmitANIyAdhipatI paM00-pAyattANite Ava rahANIya, bhadaseNe pAyasANitAdhipatI jasodhare AsarAyA pIThANitAdhipatI sudaMsaNe hasthirAyA kuMjarANivAdhipatI nIlakaMThe mahisANiyAdhipatI ANaMde rahANitAhibaI / bhUyANaMdassa nAgakumAriMdassa nAgakumAraranno paMca saMgAmiyANiyA paMca saMgAmiyANIyAhivaI paM0 20-pAyatANIe jAba rahANIe dakkhe pAyattANiyAhivaI suggIve AsarAyA pIDhANiyAhiyaI suvikkame hasthirAyA kuMjarANitAhivaI seyakaMThe mahisANiyAhivaI naMduttare rhaanniyaahivii| veNudevassa rNa suvaniMdassa muvanakumArarano paMca saMgAmiyANitA paMca saMgAmitANitAhipatI paM0 20-pAyattANIte evaM jayA dharaNassa tathA veNudevassavi, veNudAliyassa jahA bhUtANaMdussa, jadhA dharaNassa tahA sambesi dAhiNillANaM Ava ghosassa, jadhA bhUtArNadassa tadhA samvesiM putarikANaM jAva mahAghosassa / sakassa NaM deviMdassa devaranno paMca saMgAmitA aNitA paMca saMgAmitANitAdhivatI paM0 saM0 -pAyattANite jAva usamANite, hariNegamesI pAyattANitAdhivatI vAU AsarAtA pIDhANitAdhivaI erAvaNe hatyirAyA 5sthAnA uddezaH 1 jyotiSkabhavyadevAdiparicAraNA'gramahiSIcamarAdhanIkAnidvikalpAbhyantaraparSasthitiH |sU0401. 505 // 2 // Saintaiatom : ~37~
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [404] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [404] dIpa anukrama [438] kuMjarANitAdhipaI dAmaTTI usamANitAdhipatI mADharo radhANitAdhipatI, IsANassa NaM deviMdassa devaralo paMca saMgAmiyA aNitA jAva pAyattANite pIDhANie kuMjarANie usamANie radhANite, lahuparajame pAyattANitAdhivatI mahAvAU AsarAyA pIDhANiyAhibaI puSphadate hasthirAyA kuMjarANiyAhivatI mahAdAmar3I usabhANiyAhibaI mahAmAvare rathANivAhiyatI, jadhA samassa tahA samvesi dAhiNilANaM jAva AraNassa jadhA IsANassa tahA sambosa utsarilANa jAva abhutassa (sU0404) sapArasa NaM devidassa devaratno abhaMtaparisAe devANaM paMca palioSamAI ThitI paM0, IsANarasa deviMdassa devaro a. bhaMtaraparisAte devINaM paMca paliobamAI ThitI paM0, (sa0405) sugamazcArya, navaraM jyotIMSi-bimAnavizeSAsteSu bhavA jyotiSkA iti, tathA dIvyanti-krIDAdidharmabhAjo bhavanti dIvyante vA-stUyante ye te devAH, bhavyA-bhAvidevaparyAyayogyA ata eva dravyabhUtAH te ca te devAzceti bhavyadravyadevAH-vaimAnikAdi 4, devatvenAnantarabhave ye utpatsyanta ityarthaH, narANAM devA naradevAzcakravartina ityarthaH, dharmapradhAnA devA dharma-| devA:-cAritravanto devAnAM madhye atizayavanto devAH devAdhidevAH-arhantaH bhAvadevA-devAyuSkAdyanubhavanto vaimAnikAdayaH 4 ityarthaH / 'paritAraNa'tti vedodayapratIkAraH, tatra strIpuMsayoH kAyena paricAraNA-maithunapravRttiH kAyaparicA raNA IzAnakalpaM yAvad , evamanyatrApi samAsaH, navaraM sparzena tadupari dvayoH 4 rUpeNa dvayoH 6 zabdena dvayo 8 manasA &caturyu 12 aveyakAdiSu paricAraNaiva nAstIti / 'sAvAmikANi' saGghAmaprayojanAni, etacca gAndharvanAvyAnIkayoyaMva cchedArtha vizeSaNamiti, anIkAdhipatayaH-sainyamadhye pradhAnAH padAtyAdayaH, evaM padAtInA-pattInAM samUhaH pAdAtaM tade ~38~
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [405] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA prata sUtrAMka [405] dIpa anukrama [439] vAnIkaM pAdAtAnIkaM pIThAnIka-azvasainyaM, pAdAtAnIkAdhipatiH padAtirevottamaH, azvarAjA-pAnAvA, eSama- 5 sthAnA 12nye'pi, 'dAhiNilANa'ti sanatkumArabrahmazukrAnatAraNAnAM, 'uttarillANa'ti mAhendralAntakamahana raNatAcyunAnA- uddezA1 vRttiH miti, iha ca dAkSiNAtyAH saudharmAdayo viSamasaGkhyA iti viSamasaGghayatvaM zabdasya pravRttinimittIkRtya brahmalokazukI dAyika kSiNAtyAvuktI, samasaGkhyatvaM tu pravRttinimittIkRtya lAntakasahasrArAvuttarAviti, tathA devendrastacAdhyayanAbhidhAnaprakIrNa-1 // 303 // kazruta iva dvAdazAnAmindrANAM vivakSaNAdAraNasyetyAyuktamiti sambhAvyate, anyathA catuSu dvAvevendrAvata AraNa tyetyA-131 dyanupapannaM svAditi / ihAnantaraM devAnAM vaktavyatoktA, duSTAdhyavasAyasya ca prANinassadgAtasthityAdipratighAto bhavatIti / tanirUpaNAyAha sU0406. paMcavidhA paDihA paM0 20-gatipaDihA ThitIpaDihA baMdhaNapaDihA bhogapaDihA balavIritapurimavAraparakamapaDihA (sU0406) paMcavidhe AjIvite paM0 20-jAtiAjIve kulAjIve kammAjIve sipAjIve liMgAjIve (sU0 507) paMca rAtaphakuhA paM0 0-kharagaM chatvaM upaphesaM upANahAo vAlavIaNI (sU0408) 'paMcavihA paDihe tyAdi sugama, navaraM 'paDiha'tti prAkRtatvAt uppA ityAdivatpratighAtaH pratiharanAmetyarthaH, tatra gateH-devagatyAdeH prakaraNAcchubhAyAH pratidhAtaH-tamAptiyogyatve sati vikarmAkaraNAdaprAptigatipratighAtaH, pratrazyAdipari. pAlanatA prAptavyazubhadevagaternarakaprAptI kaNDarIkasyeveti, tathA sthiteH-zubhadevagatiprAyogyakarmaNAM bar3ava pratighAta sthitipratighAtA, bhavati cAdhyavasAyavizeSAristhateH pratighAto, yadAha-"dIhakAlaThiiyAo isakAlaThiyAo pakarei"I 54251545455E 408 CAMEducaton ~39
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [408] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ANGALA prata CIR sUtrAMka [408] dIpa anukrama [442] iti, [dIrghakAlasthitikA isvakAlasthitikAH prakaroti prkRtiiH|| tathA bandhanaM nAmakarmaNa uttaraprakRtirUpamaudAri|kAdibhedataH paJcavidhaM tasya prakramAt prazastasya prAgvata pratighAto bandhanapratighAto, bandhanagrahaNasyopalakSaNatvAt tatsaha-1 caraprazastazarIratadaGgopAjasaMhananasaMsthAnAnAmapi pratighAto vyAkhyeyaH, tathA prazastagatisthitibandhanAdipratighAtAd bhogAnA-prazastagatyAdyavinAbhUtAnAM pratighAto bhogapratighAto, bhavati hi kAraNAbhAve kAryAbhAva iti, tathA prazastagatyAderabhAvAdeva balavIryapuruSakAraparAkramapratighAto bhavatIti pratItaM, tatra valaM-zArIraM vIrya-jIvaprabhavaM puruSakAra:-abhimAnavizeSaH parAkramaH-sa eva niSpAditasvaviSayo'thavA puruSakAraH-puruSakarttavyaM parAkramo-balavIryayovyApAraNamiti / devagatyAvipratighAtaca cAritrAticArakAriNo bhavatItyuttaraguNAnAzritya tadvizeSamAha-paMcavihe tyAdi, jAti-nAjhaNAdikAmAjIvati-upajIvati tajjAtIyamAtmAnaM sUcAdinopadaya tato bhakkAdikaM gRhAtIti jAtyAjIvakA, evaM sarvatra, navara kulam-ugrAdikaM gurukulaM yA karma-kRSyAdyanAcArya vA zilpa-tUrNanAdi sAcAryakaM vA liI-mAdhuliI tadAjIvati, jJAnAdizUnyastena jIvikA kalpayatItyarthaH, liGgasthAne'nyatra gaNo'dhIyate, yata uktam-"jAI kulagaNakamme sippe AjIvaNA u paMcavihA / sUyAe asUyAe appANa kahei ekake ||1||"tti, [Atmano jAtikulagaNakarmANi zilpaM vA sUcayA'sUcayA vaikaikaM kathayatIti paMcavidhA aajiivkaaH||1||] tatra gaNo-mallAdiH, sUcayA-vyAjenAsUcayA-sAkSAt / anantaraM sAdhUnAM rajoharaNAdikaM liGgamukta, adhunA khaGgAdirUpaM rAjJAM tadevAha-paMca rAyakakubhA' ityAdi vyaktaM, navaraM rAjJAM-nRpatInAM kakudAni-cihnAni rAjakakudAni, 'upphesitti ziroveSTanaM zekharaka ityarthaH, SANGADC JAMERucatana ~40~
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [408] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- 5sthAnA0 uddezaH1 jansUtra- yAni prata vRttiH // 304 // beliparipahA sU0409 sUtrAMka [408] dIpa anukrama [442] ** 555555 pAhaNAuti upAnahI, vAlavyajanI cAmaramityarthaH, zrUyate ca-"avaNei paMca kakuhANi jANi rAyANa ciMdhabhU- yANi / khaggaM chattovANaha mauDa taha cAmarAoya // 1 // " iti, [kha chavaM upAnahI mukuTa tathA cAmarANi paMcApanayati yAni rAjJaH cihvabhUtAni // 1 // ] anantaroditakakudayogyazcaiyAkAdipatrAjitaH sarAgo'pi san sattvAdhikatvAdyAni vastUnyAlambya parIpahAdInapagaNayati tAnyAha paMcahiM ThANehiM chaumarathe Na dinne parissahovasagge sammaM sahejA khamejA titikkheJA ahiyAsejjA, saM0-udinakamme khalu ayaM purise ummattagabhUte, teNa me esa purise akkosati vA avahasati vA NicchoTeti vA NibhaMcheti vA baMdhati yA raMbhati vA upicche phareti vA pamAraM vA neti uhavei vA vastha vA paDiggaI vA kaMpalaM yA pAyapuMchaNamachidati vA vicchidati vA bhiMdati vA avaharati vA 1, jakkhAtiDhe khalu ayaM purise, teNaM me esa purise akosati vA taheva jAva avaharati vA 2, mamaM ca NaM tambhavaveyaNije kamme utine bhavati, teNa me esa purise akosati vA jAva avaharati vA 3, marma ca NaM sammamasahamANassa akhamamANassa atitikkhamANassa aNadhitAsamANassa kiM manne kajati', egaMtaso me pAye kamme kajati 4, mamaM ca NaM samma sahamANassa jAva ahivAsemANassa kiM manne kajati !, erotaso me NijarA kajati 5, ithetehiM paMcadi ThANehiM chaumatthe udinne parIsahovasagge samma sahejA jAva ahiyaasejaa| paMcahiM ThANehiM kevalI udine parIsahoSasamme samma sahejA jAva ahiyAsejA, 0-khittacitte khalu ataM purise teNa me esa purise akosati vA taheba jAva avaharati vA 1 dittacitte khalu ayaM purise teNa me esa purise jAva avaharati vA02 jakkhAtiDhe khalu // 304 // aam Educatani ~41~
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [409] dIpa anukrama [443] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [ 409 ] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ayaM purise teNa me esa purise jAva avaharati vA 3 mamaM ca NaM tamavaveyaNije kamme udine bhavati teNa me esa purise jAva avaharati vA 4 mamaM caNaM sammaM sahamANaM samamANaM titikkhamANaM ahiyAsemANaM pAsettA bahave anne chaDamatthA samaNA NigyA udine 2 parIsadovasagge evaM sammaM sahissaMti jAva ahiyAsirasaMti 5, ithetehi paMcahi ThANehiM kevalI udinne parIsahovasagge sammaM sahejA jAva ahiyAsejjA (sU0 409) * sphuTaM, kintu chAdyate yena tacchadma-jJAnAvaraNAdighAtikarmmacatuSTayaM tatra tiSThatIti chadmasthaH sakapAya ityarthaH, udIrNAn uditAn parISahopasargAn abhihitasvarUpAn samyak kaSAyodayanirodhAdinA saheta - bhayAbhAvenAvicalanAd bhaTaM bhaTavat kSameta kSAntyA titikSeta adInatayA adhyAsIta parIpahAdAvevAdhikyenAsIta na calediti, udIrNa-uditaM prabala vA karmma- mithyAtvamohanIyAdi yasya sa udIrNakarmA khalurvAkyAlaGkAre ayaM pratyakSaH puruSaH unmattako madirAdinA viplutacittaH sa iva unmattakabhUto, bhUtazabdasyo mAnArthatvAt, unmattaka eva vA unmattakabhUto, bhUtazabdasya prakRtyarthatvAt udIrNakamma yato'yamunmattakabhUtaH puruSaH tena kAraNena 'me' iti mAM eSa:-ayamAkrozati zapati apahasatiupahAsaM karoti apagharSati vA apagharSaNaM karoti nizchodayati-sambandhyantarasambaddhaM hastAdau gRhItvA balAt kSipati nirbhartsayati durvacanaiH badhnAti rajyAdinA ruNaddhi kArAgArapravezAdinA chaveH- zarIrAvayavasya hastAdeH chedaM karoti maraNa| prArambhaH pramAro-mUrcchAvizeSo mAraNasthAnaM vA taM nayati-prApayatIti apadrAvayati mArayati athavA pramAraM - maraNameva 'ubaddaveiti upadravayati upadravaM karotIti, patadmahaM pAtraM kambalaM - pratItaM pAdamoDanaM rajoharaNaM Acchinatti- balAdu chadmastha, udIrNakarmA, patadgraha, pAdaprachana Adi zabdAnAm vyAkhyA For Personal & Pre Only ~ 42~
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [409] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: bhIsthAnA- sUtra vRttiH prata sUtrAMka [409] H205 // dIpa dAlayati 'vikichanati' vicchinnaM karoti, dUre vyavasthApayatItyarthaH, athavA vakhamIpacchinatti Acchinatti, vizeSeNa 5sthAnA. |chinatti vicchinatti, bhinatti-pAtraM sphoTayati apaharati-corayati, vAzabdAH sarve bikalpArthA ityeka parISahAdisaha- hezaH 1 nAlambanasthAnaM, idaM cAkrozAdika, iha prAya AkrozavadhAbhidhAnaparISahadvayarUpaM mantavyamupasargavivakSAyAM tu mAnuSyaka- chamasthakeprAdveSikAdyupasargarUpamiti 1 / tathA yakSAviSTo-devAdhiSThito'yaM tenAkozatItyAdi dvitIyaM 2, tathA ayaM hi parIpaho-13 veliparipasargakArI mithyAtvAdikarmavazavattI 'marma ca Nati mama punastenaiva-mAnuSyakeNa bhavena-janmanA vedyate-anubhUyate yattattadbhavavedanIyaM karma udIrNa bhavati-asti tenaiSa mAmAkozatItyAdi tRtIyaM 3, tathA epa bAlizaH pApAbhItatvA-II nAtavA- sU0409 karotu nAmAkozanAdi mama punarasahamAnasya 'kiM mannetti manye iti nipAto vitakArthaH 'kajjaiti sampadyate, iha vi-5 | nizcayamAha-egataso tti ekAntena sarvathA pApaM karma-asAtAdi 'kriyate' saMpadyata iti caturthaM, tathA ayaM tAvat pApaM banAti mama cedaM sahato nirjarA kriyata iti paJcama, 'iceehI'tyAdi nigamanamiti, zeSaM sugarma / chadmasthaviparyayaH / kevalIti tatsUtraM, tatra ca kSiptacittaH-putrazokAdinA naSTacittaH, dRptacittaH-putrajanmAdinA darpavaJcitta unmatta eveti, |mAM ca sahamAnaM dRSTvA anye'pi sahiSyanti, uttamAnusAritvAt prAya itareSAM, yadAha-"jo uttamehiM maggo pahao so Tra | dukkaro na sesANaM / Ayariyami jayaMte tayaNucarA keNa siiejjaa?||1||" iti, [yo mArga uttamaiH prahataH sa zeSANAM na duSkaraH AcArye yatamAne tadanucarAH kena siideyuH| // 1 // ] 'icceehI tyAdyatrApi nigamanaM, zeSa sugamamiti / chadmasthakevalinoranantaraM svarUpamuktamidAnImapi tayoreva tadAha anukrama [443] +ASOK . AMEducation ~43~
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [410] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [410] dIpa anukrama [444] paMca heU paM020-he na jANati herDa Na pAsati heNa bujjhati heDaM NAbhigacchati he annANamaraNaM marasi 1 paMca he paM0 saM0-hejaNA Na jANati jAva heuNA annANabharaNaM marati 5, 2, paMca heU paM0 saM0-he jANai jAva he chaumatthamaraNaM marai 3, paMca he paM0 20-uNA jANai jAva heuNA chatamatthamaraNaM marai, paMca aheU paM0 ta0-adeu Na yANati jAva ahevaM chaumatthamaraNaM marati 5, paMca aheU paM0 20-aheuNA na jANati jAva aheSaNA chaumasthamaraNaM marati 6, paMca AheU paM00....ahe jANati jAva ahe kevalibharaNaM marati 7, paMca aheU paM0 20 -aheuNA Na jANati jAva aheuNA kevalimaraNaM marati 8, kevalisa NaM paMca aNuttarA paM0 ta0-aNuttare nANe aNuttare IsaNe aNuttare carite aNuttare tave aNuttare vIrite 9 (sU0 410) 'paMca heja' ityAdi sUtranavaka, tantra bhagavatIpaJcamazatasaptamohezakarNyanusAreNa kimapi likhyate, paJca hetavaH, iha: yaH chadmasthatayA'numAnavyavahArI anumAnAGgatayA hetu-liGgaM dhUmAdikaM jAnAti sa heturevocyate, evaM yaH pazyati 2 zraddhate 3 prAmoti ceti 4, tadeva hetucatuSTayaM mithyAdRSTimAzritya kutsAdvAreNAha-hetuM na jAnAti-na samyagvizeSato| | gRhNAti, natraH kutsArthatvAdasamyagavatItyarthaH, evaM na pazyati sAmAnyataH, na buddhyate-na zraddhatte, bodheH zraddhAnaparyAyasvAt, tathA na samabhigacchati-bhavanistaraNakAraNatayA na prApnoti, evaM cAyaM caturvidho heturbhavatIti, tathA hetum-adhya-1 vasAnAdimaraNahetujanyatvenopacArAd ajJAnamaraNaM mithyAdRSTitvenAjJAtahetutadamyabhAvasya maraNaM tandhiyate-karoti yazcai|vavidhaH so'pi hetureveti paJcamo heturvidhita evokta iti 1 / tathA paMca hetavastatra yo hetunA-dhUmAdinA'numeyamartha jA AKAARAKAR aam Educaton ~44~
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [410] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka sU0410 [410] dIpa anukrama [444] zrIsthAnA-13/nAti sa hetureva, evaM yaH pazyatItyAdi / tadeva kutsAdvAreNa mithyAdRSTimAnitya hetucatuSTayamAha-hetunA na jAnAtyanumeyaM, 5 sthAnA0 nasUtra- naJaH kutsArthatvAdevAsamyagavagacchatItyarthaH ,evaM na pazyatItyAdi, tathA hetunA-maraNakAraNena yo'jJAnamaraNaM mriyate sa uddezaH 1 vRttiH hetureveti paJcamo heturiti 2 / tathA pacha hetavo yo hi samyagdRSTitayA hetuM sambagjAnAti sa heturevetyevamanye'pi, navaraM hetvahetavaH hetu-hetumat chadmasthamaraNaM samyagdRSTitvAnnAjJAnamaraNamanumAtRtvAcca na kevalibharaNamiti, evaM tRtIyAntasUtramapi 3 anuttarAiha sUtradvaye'pi hetavaH svarUpata ukkAH 4, [ mithyAdRSTisamyagdRSTiyugmApekSayA sUtrayugalatA anyathA sUtracatuSTayaM mAlA Ni ca ketathA pazcAhetavaH yaH sarvajJatayA anumAnAnapekSaH sa dhUmAdikaM hetuM nAyaM heturmamAnumAnotthApaka ityevaM jAnAtI- velinaH tyato'hetubhUtaM taM jAnanaheturevAsAvucyate, evaM darzanabodhAbhisamAgamApekSayA'pi / tadevama (va a) hetucatuSTayaM hI chadmasthamAzritya dezaniSedhata Aha-'ahetu'miti, dhUmAdikaM hetumahetubhAvena na jAnAti-na sarvathA'vagacchati, |kathazcidevAvagatItyarthaH, najo dezaniSedhArthatvAt, jJAtuzcAvadhyAdikevalitvenAnumAnAvyavahartRtvAdityeko'yamaheturdeza pratiSedhata uktA, evamahetuM kRtvA dhUmAdikaM na pazyatIti dvitIyo, na budhyatte-na zraddhatte iti tRtIyo, nAbhisamAgaccha&AtIti caturthaH, tathA ahetu-adhyavasAnAdihetunirapekSaM nirupakramatayA chadmasthamaraNam-anumAnavyavahatRRtve'pyakevalitvAt tasya, ayaM ca svarUpata evaM paJcamo'heturukA 5 / tathA paJcAhetavo yo'hetunA-hetvabhAvena kevalitvAt jAnAsatyasAvaheturevetyevaM pazyatItyAdayo'pi, evaM ca chadmasthamAzritya padacatuSTayenAhetucatuSTayaM dezapratiSedhata Aha-tathA ahe tunA-upakramAbhAvena chadmasthamaraNaM viyata iti paJcamo'hetuH svarUpata evoktA 6 / tathA paJcAhetavaH ahetuM na hetubhAvena CONCERA ~45~
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [1], mUlaM [410] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: IC prata sUtrAMka [410] dIpa anukrama [444] vikalpitaM dhUmAdikaM jAnAti kevalitayA yo'numAnAvyavahAritvAt so'hetureva, evaM yaH pazyatItyAdi, tathA ahetunirhetukamanupakramatvAt kevalimaraNamanumAnAvyavahArivAndhiyate-yAtyasAvahetuH paJcamaH, ete pazcApIha svarUpata uktAH, 7 / evaM tRtIyAntasUtramapyanusanavyamiti 8 gamanikAmAtrametat, tattvaM tu bahuzrutA vidantIti / tathA na santyuttarAmaNi-pradhAnAni yebhyastAnyanuttarANi, yathAsvaM sarvathA''varaNakSayAt , tatrAce jJAnadarzanAvaraNakSayAd, anantare mohakSayAt , tapasazcAritrabhedatvAt , tapazca kebalinAmanuttaraM zailezyavasthAyAM zukladhyAnabhedasvarUpaM, dhyAnasyAbhyantaratapobhedatvAt , TrA vIrya tu vIryAntarAyakSayAditi 9 / kevalyadhikArAt tIrthakarasUtrANi caturdaza, paubhapahe NamarahA paMcacitte husthA, taM0-cittAhiM cute caittA gambhaM vakaMte cittAhiM jAte vitAhi muMTe bhavittA agArAo aNagAritaM pavaie cittAhi aNate aNuttare NivAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipugne kevalaparanANasaNe samuppanne cittAhi pariNincute, puSphadate NaM arahA paMcamUle hutyA, mUleNaM cute caittA garbha vakate, evaM ceva evameteNaM abhilAveNaM imAto gAhAto aNugaMtavbAto, paumappabhassa cittA 1 mUle puNa hoi puSpadaMtassa 2 / puvAI AsADhA 3 sIyalassuttara vimalassa bhavatA 4 // 1 // revatitA aNaMtajiNo 5 pUso dhammassa 6 saMtiNo bharaNI 7kuMthussa kattiyAmo 8 arassa taha revatIto ya 9 // 2 // muNisubbayassa savaNo 10 AsiNi NamiNo 11 ya nemiNo cicA 12 / pAsassa bisAhAo 13 paMca va harathuttaro bIro 14 / / 3 // samarNa bhagavaM mahAvIra paMcahatthuttare hotyA hatthu'tarAhiM cue caittA gambhaM vakrate hatyuttarAhiM gambhAo gambha sAharite hatthuttarAhiM jAte hatyuttarAhiM muMDe bhavittA Ava SAMSRX ~46~
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [411] + gAthA 1-3 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka vRttiH // 307 // [411] gAthA ||1-3|| dIpa anukrama [445-449] zrIsthAnA-18 pavvaie hatyuttarAhiM aNate aNuttare jAva kevalavaranANadasaNe samuppanne // (sU0 411) iti paMcamaTThANassa paDhamo 15sthAnA0 sUtrauhesao smto|| uddezaH1 IPL kaNThyAni caitAni navaraM padmaprabhaH-RSabhAdiSu SaSThaH, paJcasu cyavanAdidineSu citrA nakSatravizeSo yasya sa paJcacitraH padmaprabhA |citrAbhiriti rUlyA bahuvacanaM, cyutaH-avatIrNaH uparimoparimoveyakAdekatriMzatsAgaropamasthitikAt cyutvA ca 'ganbhaMti visthAnaganmeM kukSI vyutkrAntaH-utpannaH, kauzAmcyAM dharAbhidhAnamahArAjabhAryAyAH susImAnAmikAyAH mAghamAsabahulaSaSThayAM, kAni jAto garbhanirgamanena kArtikabahula dvAdazyAM tathA muNDo bhUtvA kezakaSAyAdyapekSayA agArAnniSkamyAnagAritA-zramaNatAM sU0411 pravajito-gataH anagAritayA vA praznajitaH kArtikazuddhatrayodazyAM, tathA'nantaM paryAyAnantatvAt anuttaraM sarvajJAnottama-16 svAt nirvyAghAtamapratipAtitvAt nirAvaraNaM sarvathA svAvaraNakSayAt kaTakujhyAdyAvaraNAbhAvAdvA kRtsnaM sakalapadArtha-IN viSayatvAt paripUrNa svAvayavApekSayA akhaNDaM paurNamAsIcandrabimbavat, kimityAha-kevalaM jJAnAntarAsahAyatvAt saMzudAddhatvAdvA ata eva varaM-pradhAnaM kevalavaraM jJAnaM ca-vizeSAvabhAsaM darzanaM ca-sAmAnyAvabhAsaM jJAnadarzanaM tacca tattayeti | kevalavarajJAnadarzanaM samutpanna-jAtaM caitrazuddhapaJcadazyAM, tathA parinirvato-nirvANaM gataH mArgazIrSabahulaikAdazyAmAdezA-| 4AntareNa phAlgunabahulacatuyAmiti / evaM ceva'tti padmaprabhasUtramiva puSpadantasUtramaSyadhyetanyaM, 'evaM' anantaroktasvarUpeNa | etena-anantaratvAt pratyakSeNAbhilApena sUtrapAThenemAstisraH sUtrasaGgahANagAthA anugantavyA:-anusattevyAH, zeSasUtrAbhilApaniSpAdanArthaM 'paumappabhasse'tyAdi, tatra padmaprabhasya citrAnakSatraM cyavanAdiSu paJcasu sthAnakeSu bhavatItyAdi gaa.| // 307 // Educatonintan ~47~
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [1], mUlaM [411] + gAthA 1-3 muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [411] gAthA ||1-3|| dIpa anukrama [445-449] thAkSarArthoM vaktavyaH, sUtrAbhilApastvAyasUtradvayasya sAkSAddarzita eva, itareSAM veba-sIyale gaM arahA paMcaputrAsAde hotthA, taMjahA-punyAsADhAhiM cue caitA gambha vakate, pubvAsADhAhiM jAe' ityAdi, evaM sarvANyapi iti, vyAkhyA tvevaM -puSpadanto-navamatIrthakaraH AnatakalpAdekonaviMzatisAgaropamasthitikAt phAlgunabahulanavamyAM mUlanakSatre cyuta-11 yuvA kAkandInagaryo sugrIvarAjabhAryAyAH rAmAbhidhAnAyA garbhatvena vyutkrAntaH ?, mUlanakSatre mArgazIrSabahulapazamyAM jAtA, tathA mUla eva jyeSTha zuddhapratipadi matAntareNa mArgazIrSabahulaSaSThayAM niSkAntaH, tathA mUla eva kArtikazuddhatRtIyAyAM kevalajJAnamulabha, tathA azvayujaH zuddhanavamyAmAdezAntareNa vaizAkhabahulaSaSThayAM nirvRta iti 2, tathA zItalodazamajinaH prANatakalpAdizatisAgaropamasthitikAdvazAkhabahulaSaSThayAM pUrvopAdAnakSatre cyutaH ruyutvA ca bhahilapure dRDha rathanRpatibhAyA nandAyA garbhatayA vyutkAntaH, tathA pUrvASADhAveva mAghabahuladvAdazyAM AtaH, tathA pUrvASADhAsveva 4 mAghabahuladvAdazyAM niSkAntaH, tathA pUrvASADhAsveva pauSasya zuddhe matAntareNa bahule pakSe caturdazyAM jJAnamutpanna, tathA ta-18 tatraiva nakSatre zrAvaNazuddhapaJcamyAM matAntareNa zrAvaNabahula dvitIyAyAM nirvRta iti, evaM gAthAtrayoktAnAM zeSANAmapi sUdatrANAM prathamAnuyogapadAnusAreNopayujya vyAkhyA kAryA, navaraM caturdazasUtre abhilApavizeSo'stIti tadarzanArthamAha 'samaya'tyAdi, hastopalakSitA uttarA isto vottaro yAsAM tA hastottarAH-uttarAH phAlgunyaH, paJcasu cyavanagarbhaharaNAdiSu hastottarA yasya sa tathA 'garbhAt' garbhasthAnAt 'garbha'nti garbhe garbhasthAnAntare saMhRto-nItA, nivRtastu svAtinakSatre kArtikAmAvAsthAyAmiti // iti paJcamasthAnakasya prathamodezako vivaraNataH samAptaH // sthA052 bhatra paMcama sthAnasya prathamo uddezaka: parisamApta: ~48~
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 412] dIpa anukrama [450] [bhAga - 6] "sthAna" sthAna [ 5 ], uddezaka [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [412] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 308 // Education uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - anantarodezake vividhA jIvavaktavyatoktA ihApi saivocyata ityevamabhisambandhasyAsyedamAdisUtram - no kappai nigaMdhANa vA nimAMdhINa vA imAo uddiTThAo gaNiyAo vitaMjitAto paMca mahaNNavAto mahAnadIo aMto mAsassa dukkhuto vA tikkhuco vA uttaritae vA saMtaritae vA gaMgA jaDaNA saraU erAvatI mahI, paMcadi ThANehiM kappati, saM0 bhavaMsi vA 1 dubbhikkhaMsi vA 2 pavvaheja va NaM koI 3 doghaMsi vA ejamANaMsi mahatA bA 4 aNAritesu 5 ( sU0 412 ) No kappara NimathANa vA nimathINa vA paDhamapAusaMsi gAmANugAmaM dUijitara, paMcahi ThANehiM kappara, taM0--bhayaMsi vA dubbhiksaMsi vA jAva mahatA vA aNAritehiM 5 / vAsAvAsaM pajjosavitANaM No kappai NiggaMthANa vA 2 gAmAzugAmaM dUijittae, paMcahi ThANehiM kappara, taM0 gANayAe daMsaNaTTayAe caritadvayAe AyariyauvajjhAyA vA se bIsuMbhejjA AyaritaujjhAyANa vA bahitA ve AvaJcaM karaNatAte (sU0 413 ) asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH - pUrvasUtre kevali nirgranthagataM vastUtamiha tu chadmasthanirgranthagataM taducyata ityebamasyArAdgarbhasUtrAd anyeSAM ca sambandhAnAM no kappaItyAdInAM vyAkhyA sukaraiva, navaraM 'no kappar3a'tti na kalpante-na yujyante, ekavacanasya bahuvacanArthasyAt 'vatthagandhamalaGkAra' mityAdAviveti, nirgatA granthAditi nirgranthAH sAdhavasteSAM, tathA nirgranthInAM sAdhvInAM, iha prAyastulyAnuSThAnatvamubhayeSAmapItidarzanArthI vAzabdau 'imA' iti vakSyamANAnAmataH pratyakSAsannA uddiSTA:- sAmAnyato'bhihitA yathA mahAnadya iti gaNitAH yathA pazceti vyaJjitA vyaktIkRtAH yathA gaGge atha paMcama sthAnasya dvitIyo uddezaka: ArabdhaH For Personal & Pre Only ~49~ 5 sthAnA0 uddezaH 2 mahAnadhucAretarI prathamaprAvR paryuSaNA bihAretarau [sU0412 413 // 308 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 413] dIpa anukrama [451] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [413] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [ 5 ], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] tyAdi vizeSaNopAdAnAdvA yathA mahArNavA iti, tatra mahArNava iva yA bahUdakatvAt mahArNavagAminyo vA yAstA vA mahArNavA mahAnayo- gurunimnagAH antaH - madhye mAsasya dvikRtvo vA dvau vArau trikRtvo vA trInvArAn uttarItuM laGghayituM bAhujaGghAdinA santarItuM sAGgatyena nAvAdinetyarthaH laGghayitumeva, sakRdvottarI tumanekazaH santarItumiti, akalpyatA cAtmasaMyamopaghAtasambhavAt zavalacAritrabhAvAd, yata Aha- "mAsambhaMtara tinni dagalevA u karemANe "tti [ mAsAntastrINi dakalepanAni nAbhipramANajalottaraNAni kurvan ] [ udakalepo - nAbhipramANajalAvataraNamiti > iha sUtre kalpabhASyagAthA - "imautti sutauttA 1 uddiTTha naIo 2 gaNiya paMcaitra 3 gaMgAdi vaMjiyAo 4 bahradaya mahavAo ya 5 // 1 // paMcahaM gahaNeNaM sesAvi u sUiyA mahAsalilA // " iti [ imAM iti sUtroktA uddiSTA nadyaH gaNitAH paMcaiva vyaMjitAH gaMgAdikAH bahUdakA mahArNavAH // 1 paMcAnAM grahaNena zeSA api mahAsalilAH sUcitAH] pratyapAyAzceha"ohAramagarAiyA ghorA tattha u sAvayA / sarIrovAhimAIyA, jAvAteNA va katthai // 1 // " iti [apahAraH (matsyaH ) makarAdikA ghorAstatra zvApadAH evaM zarIropadhistenA vA naustenA vA kutracit // 1 // ] apavAdamAha - 'paMce'tyAdi, bhaye - rAjapratyanIkAdeH sakAzAdupadhyAdyapahAraviSaye sati 1 durbhikSe vA bhikSA'bhAve sati 2, 'paNyahejja'tti pravyathatebAghate antarbhUtakAritArthatvAdvA pravAhayet kazcit pratyanIkaH, tatraiva gaGgAdau prakSipedityarthaH 3 'daoghaMsi'tti udakaughe vA gaGgAdInAmunmArgagAmitvenAgacchati sati tena plAvyamAnAnAmityarthaH, mahatA va ATopeneti zeSaH 4, 'aNAriesuti vibhaktivyatyayAdanAryaiH- mlecchAdibhirjIvita cAritrApahAribhirabhibhUtAnAmiti zeSaH, mleccheSu vA Agacchatisvati For Personal & Pre Only ~ 50~ nary op
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA sUtravRttiH // 309 // uddezaH2 mahAnadyu CA sUtrAMka [413]] dIpa anukrama [451] zeSaH, etAni puSTAlambanAnIti tattaraNe'pi na doSa iti, uktaM ca-"sAlaMbaNo paDatovi appayaM duggame'vi dhArei / 5 sthAnA0 iya sAlavaNasecI dhArei jaI asaDhabhAvaM // 1 // AlaMbaNahINo puNa nivaDai khalio ahe duruttAre / iya nikAraNasevI paDai bhayohe agAhammi // 2 // " iti, [patannapi sAlambana AtmAnaM durgame'pi dhArayati evaM sAlaMbanasevI yatirazaubhAvaM dhArayati // 1 // AlambanahInaH punaH skhalito'dho duruttare nipatati evaM niSkAraNasevI agAghe bhavaughe patati , taaretrii||1||] tathA, 'paDhamapAusaMsitti iha ASADhazrAvaNI prAvRd, ASADhastu prathamaprAvRTa, RtUnAM vA prathameti pratha prathamaprAvRmaprAyad, athavA caturmAsapramANo varSAkAlaH prAvRDiti vivakSitaH, atra saptatidinapramANe prAvRSo dvitIye bhAge tAvanna TparyuSaNAkalpata evaM gantuM, prathamabhAge'pi paJcAzadinapramANe viMzatidinapramANe vA na kalpate jIvavyAkulabhUtatvAd, uktaMca | vihAretarau | "ettha ya aNabhiggahiyaM vIsairAI savIsayaM mAsaM / teNa paramabhiggahiyaM gihinAyaM kasiyaM jAva // 1 // " ti, [viMzati / sU0412rAtriMdivAnA saviMzatirAtriMdivaM mAsaM / atrAnabhigRhItaM tataH paramabhigRhItaM gRhijJAtaM kArtikaM yAvat // 1 // ] ana-15 413 bhigRhIta-anizcitamazivAdibhinirgamabhAvAd, Aha ca-"asivAdikAraNehiM ahayA vAsaM na sudda AraddhaM / abhiva-IN TThiyaMmi bIsA iyaresu savIsaI mAso // 1 // " iti, [azivAdibhiH kAraNairathavA varSaNaM na suSTu ArabdhaM / abhivar3ite |viMzatiH itareSu saviMzatirmAsaH // 1 // ] yatra saMvatsare adhikamAso bhavati tatra ASADyA viMzatidinAni yAvadanabhi grahika AbAso'nyatra saviMzatirAcaM mAsa-paJcAzataM dinAnIti, atra caite doSA:-"chakkAyavirAhaNayA AvaDaNaM visa- 300 | makhANukaMTesu / vujkSaNa abhihaNa rukkhollasAvae teNa uvacarae // 1 // akkhunnesu pahesu puDhavI udagaM ca hoi duvihUM tu| AMEducational ~51~
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 413] dIpa anukrama [451] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [413] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [ 5 ], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] upayAvaNa agaNI iharA paNao hariyakuMthU // 2 // " iti [ SaTrAyavirAdhanA''patanaM viSamasthANukaNTakeSu vahanamabhihananaM vRkSAdAvAdvaitAzvApadAH steno upacarakarzakA // 1 // akSuNNeSu pathiSu pRthavyudakaM ( bhaumAMtarikSabhedaM bhavati dvividhaM AIpratApane'gniH itarathA panako harite kuMthuskhase // 1 // ] tatastatra prAvRSi kimata Aha-pakasmAd grAmAdavadhibhUtAvuttaragrAmANAmanatikramo grAmAnugrAmaM tena grAmaparamparayetyarthaH athavA ekagrAmAllaghupazcAdbhAvAbhyAM grAmo'NugrAmo, gAmo ya aNugAmo ya gAmANugAmaM, tatra 'dUijittae'si drotuM vihartumityutsargaH, apavAdamAha - 'paMce 'tyAdi, tathaiva, navaramiha pravyatheta -grAmAccAlayenniSkAzayet kazcit udakaughe vA Agacchati tato nazyediti, uktaM ca-- "AvAhe dubhikkhe bhae daoghaMsi vA mahAMsI / paribhavaNatALaNaM vA jayA paro vA karejjAsi // 1 // " iti [AvAhe durbhikSe bhaye mahati dakaughe paribhavanaM tADanaM vA yadA paraH kariSyati // 1 // ] tathA varSAsu varSAkAle varSo dRSTivarSAvarSo varSAsu vA AvAsa:avasthAnaM varSAvAsastaM, sa ca jaghanyataH AkArttikyAH dinasaSThatipramANo madhyavRtyA caturmAsapramANaH utkRSTataH paNmAsamAnaH, taduktam- "ia sattarI jahannA asiha nauI vIsutarasayaM dh| jai vAse maggasire dasa rAyA tinni ukosA || 1||" [ mAsamityarthaH > "kAUNa mAsakappaM tattheva ThiyANa tIta maggasire / sAlaMbaNANa chammAsio ujeDuggaho hoi // 1 // " iti, [ iti saptatirjaghanyo'zItirnavativiMzatyusaraM zataM ca yadi mArgazIrSe varSet dazarAtrANi trINi yAvadutkRSTaH // 1 // kRtvA mAsakalpaM tatraiva sthitAnAM mArgazIrSe'tIte sAlaMbanAnAM pANmAsikastu jyeSThAvagraho bhavati // 1 // ] 'pajjosaSiyAsi parIti - sAmastyemoSitAnAM paryuSaNAkalpena niyamavadvastumArabdhAnAmityarthaH paryuSaNAkalpazca myUnodaratAkaraNaM For Personal Prof ~ 52~ you
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [413] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [03, aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata * * sUtrAMka [413] dIpa anukrama [451] * zrIsthAnA-ThAvikRtinavakaparityAgaH pIThaphalakAdisaMstArakAdAnamuccArAdibhAtrakasaMgrahaNaM locakaraNaM zaikSAmanAjanaM prAggRhItAnAM bha-1|5sthAnA sUtra- smaDagalakAdInAM parityajanamitareSAM grahaNaM dviguNavarSAMpagrahopakaraNadharaNamabhinavopakaraNAgrahaNaM sakrozayojanAt parato | uddezaH2 vRttiH gamanavarjanamityAdikaH, uktaMca-"dabvaTThavaNA''hAre vigaI saMthAramattae loe / saccitte accitte vosiraNaM gaNadhara- mhaanaa||31|| NAi // 1 // " iti [ dravyasthApanA''hAre vikRtiH saMstArakamAtrakalocAH sacitte'citte vyutsarjana grahaNaM dhAraNaM ityAdi |ttaaretrii||1||] 'dabaTThavaNa'tti nizIdhe dvAraparAmarza iti // jJAnamevArthoM yasya sa jJAnArthastadbhAvastattA tayA jJAnArthatayA- prathamaprAvRjJAnArthatvena tatrApUrvaH zrutaskandho'nyasyAcAryAderasti sa ca bhaktaM pratyAkhyAtukAmastato yadyasau tatsakAzAnna gRhyate paryuSaNAtato'sau vyavacchidyate atastadbrahaNArtha grAmAnugrAma drotuM kalpate, evaM darzanArthatayA-darzanaprabhAvakazAstrArthitvena, cA | vihAretarI ritrArthatayA tu tasya kSetrasyAneSaNAtyAdidoSaduSTatayA tadrakSaNArtha, tathA 'AyariyauvajjhAe'tti samAhAradvandvatvA | sU0412 dAcAryopAdhyAyaM vA 'se' tasya bhikSoH 'vIsuMbhejatti viSvak-zarIrAt pRthagbhavet jAyeta biyetetya), tatastatra | PI 413 gacche anyasyAcAryAderabhAvAd gaNAntarAzrayaNArtha athavA 'vImuMbheja'tti vinambheta tasya sAdhorAcAryAdivizrabdho bhavet tato'tyantarahasyakAryakaraNAyeti, tathA AcAryopAdhyAyAnAM vA bahistAd varSAkSetrasya vartamAnAnAM vaiyAvRttyakaraNatAyai preSitasyAcAryAdinA drotuM kalpata iti, uktaMca-"asive omoyarie, rAyaduDhe bhae va gelanne / nANAitigassaTThA 3 vIsuMbhaNa 4 pesaNeNaM ca 5 // 1 // " iti / [azive'vamaudarye rAjadviSTe bhaye glAnatve vA jJAnAditrikAthai vipvagbhavanena preSaNena ca // 1 // ] ForParamasPrvammoni ~53~
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [414] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.........AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [414] dIpa anukrama [452] paMca aNupAtitA paM0 ta0--hatyAkammaM karemANe mehuNaM paDisevemANe rAtIbhovaNaM bhuMjemANe sAgArisapiMDa bhuMjemANe rAyapiMrDa muMjemANe (sU0414) 'aNughAiya'tti na vidyate udghAto-laghUkaraNalakSaNo yasya tapovizeSasya tadanudghAtaM yathAzrutadAnamityarthaH tadyeSAM haiM pratiSevAvizeSato'sti te'nuvaghAtikAH, 'hastakarma'samayaprasiddha tatkurvANaH, maithunam--abrahma atikramAdinA sevamAnaH, tathA bhujyata iti bhojanaM rAtrau bhojanaM rAtribhojanaM tacca dravyato'zanAdi, kSetrataH samayakSetre kAlato divA gRhItaM di-18 vA bhuktaM divA gRhItaM rAtrau bhuktaM rAtrI gRhItaM divA bhuktaM rAtrau gRhItaM rAtrau bhuktamityevaM caturbhaGgarUpaM bhAvato rAgadvepAbhyAM tadbhuJjAno'nannityarthaH, atra doSA:-"saMtime suhumA pANA"ityAdizlokatrayaM, tathA-"jaivi hu phAsuga-1 davvaM kuMthU paNagA tahAvi duppassA / paJcakkhaM nANIvihu rAIbhattaM pariharaMti // 1 // jaivi ya pivIligAi dIsati papaIvajoiujjoe / tahavi khalu aNAinnaM mUlavayavirAhaNA jeNaM // 2 // " [yadyapi dravyaM prAsukameva tathApi kuMthupanakA durdAH / pratyakSajJAnyapi rAtribhaktaM pariharati // 1 // yadyapi ca pipIlikAdayo dRzyante pradIpajyotiSa udyote tathApi anAcIrNameva mUlatratavirAdhanA yena // 1 // ] tathA agAraM-gRhaM saha tena vartata iti sAgAraH sa eva sAgArikA-zayyAtarastasya piNDA-AhAropadhirUpaH, anyastvasau na bhavati, uktaM c-"tnnchaarddglmllgsejjaasNthaarpiiddhlevaaii|| sejjAyarapiMDo so na hoi seho ya sobhio||1||" iti, [tRNakSAraDagalamalakazayyAsaMstArakapIThalepAdiH zayyAtarapiMDo na sa bhavati sopadhikaH zaikSazca // 1 // ] sAgArikapiNDastaM bhuJjAnaH, tadbhojane cAmI doSAH-"tisthakarapaDikkuTTo 15645%2564562 CAMEucaton ENTRENOTE 'aNugghAtika' zabdasya vyAkhyA evaM tat kAraNA: ~54~
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [414] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata vRttiH sUtrAMka [414] dIpa anukrama [452] ROCARSAGACASSES annAya [ajJAtoMcho na bhavatItyarthaH> uggamo'vi ya na sujjhe [paricayAt > | avimuttiya'lAghavayA dulahasejjA ya 5sthAnA0 vocchedo||1||pddibNdhniraakrnnN keI anne u gihI agahaNassa / tassAuddaNa [zayyAtarAvarjanamityarthaH > ANaM uddezaH 2 itya'vare baiMti bhAvatthaM // 1 // " iti, [tIrthakarapratikuSTo'jJAtatvamudgamo'pi ca na zudyet lobhitA'lAdhavatA durlabha- | paJcAnudzayyA ca byucchedo vA // 1 // kecit pratibandhanirAkaraNaM anye tu agrahaNasya gRddhiH zayyAtarasyAvarjanaM apare'trAjJAMghAtimAH bhAvArtha avanti // 1 // ] tathA rAjJaH piNDo rAjapiNDaH taM bhuJjAnA, rAjA ceha cakravatyAdiryata Aha-"jo muddhA-taantaHpuraabhisitto paMcahiM sahio ya bhuMjae raja / tassa u piMDo vajo tabvivarIyaMmi bhayaNA u||1||" piMDasvarUpaM ca-1 pravezaH "asaNAIyA cauro varathe pAe ya kaMbale ceva / pAuMchaNae ya tahA aTThaviho rAyapiMDo tu // 2 // " [yo mUo'bhi-18sU0414piktaH paMcabhiH sahita rAjya a~kke / tasyaiva piMDo paya'stadviparIte bhajanaiva // 1 // azanAdikAzcatvAro vakhaM pAtraMdA 415 kaMbalazcaiva / pAdaprogchanaM ca sathA'STavidha eva rAjapiNDaH // 1 // ] doSA AjJAdayA, IzvarAdipravezAdI vyAghAtaH ama-11 galadhiyA preraNA lobha eSaNAvyAghAtacaurAvizAGkA cetyAdaya iti // paMcahiM ThANehiM samaNe nimagaMthe rAyaMteuramaNupavisamANe nAikamati, saM0-nagaraM sivA sabato samaMtA gute guttaduvAre, bahave samaNamAhaNA No saMcAeMti bhattAte kA pANAte vA nikkhamittate yA pavisittate vA tesi vinavaNatAte rAnaveta // 311 // ramaNupamnimejA 1 pADihArita vA pIDhaphalagasejAsaMthAragaM paJcappiNamANe rAyateuramaNupavesejA 2 hatassa vA gayassa kA dussa bhAgacchamANassa bhIte rAyateuramaNupavesijA 3 paro va NaM sahasA vA balasA vA bAdAne gahAya mateuramaNu ACARACKAGAR DAMEucatam 'aNugghAtika' zabdasya vyAkhyA evaM tat kAraNA: ~55~
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 415] dIpa anukrama [453] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [415] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education) pavesenA 4 bahitA va NaM ArAmagayaM vA uANagayaM vA rAyateurajaNo samvato samatA saMparikkhivittA NaM nivesijjA / ithetehiM paMcahi ThANehiM samaNe nimgaMce jAva NAtikrama (sU0 415 ) nAikamati AjJAmAcAraM beti, nagaraM syAt bhavet sarvataH sarvAsu dikSu samantAd-vidikSu, athavA sarvataH kimuktaM bhavati / samantAditi, guptaM prAkAraveSTitatvAt guptadvAraM dvArANAM sthagitatvAt zrAmyanti tapasyantIti zramaNAH mA va dhIriti pravRttiryeSA te mAhanAH- uttaraguNamUlaguNavantaH saMyatA ityarthaH athavA zramaNAH zAkyAdayaH mAhanA-brAhmaNA 'no saMcAenti'si na zaknuvanti, bhaktAya pAnAya vA niSkramituM vA nirgantuM nagarAt tadbahirbhikSAkuleSu bhikSitvA tathaiva praveSTuM ceti, tatasteSAM zramaNAdInAM prayojane vijJApanAya rAjJo'ntaHpurasthasya pramANabhUtarAjJyA vA rAjAntaHpuramanupravized, iha ca zAkyAdInAM prayojane yadrAjJo vijJApanaM tadapavAdApavAdarUpaM, asaMyatAviratatvAtteSAM etacca kiJcidAtyantikaM saGghAdiprayojana mavalambamAnAnAM bhavatIti samavaseyamityekaM, tathA kRtaprayojanaiH pratihiyate - pratinIyate yattatpratihArama yojanatvAt prAtihArikaM pIThaM paTTAdikaM phalakaM-avaSTambhaphalakaM zayyA-sarvAGgINA phalakAdirUpA saMstArako - laghutaro'thavA zayyA zayanaM tadarthaH saMstArakaH zayyAsaMstArako dvandvaikavadbhAvAt pIThaphalakazayyAsaMstArakaM 'pacappiNamANe' ti AryatvAt pratyarpayituM tatpravizet yasmAd yadAnItaM tattatraiva nikSetavyamiti kRtveti dvitIyaM, hayAderduSTAdAgacchato bhIta iti tRtIyaM para:- AtmavyatiriktaH 'sahasa'ti akasmAt 'balasa'tti balena haThAt sakArastvAgamiko bAhau gRhIsveti caturtha, 'bahiyA va'ti nagarAderbahirArAmagataM vA udyAnagataM vA nirgranthaM tatra ArAmo vividhapuSpajAtyupazobhita For Personal Prof ~56~
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [415] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- sUtravRttiH // 31 // sUtrAMka [415] dIpa anukrama [453] udyAnaM tu campakavanAdyupazobhitamiti, 'saMparikkhivitta'tti saMparikSipya parivArya sannivizet-krIDAdyarthaM gata AvAsasthAnA0 kuryAditi paJcamamiti, 'icehI'tyAdinA nigamanaM, iha ca pIThAdInAmarpaNasya grahaNavyatirekeNAsambhavAt tadrahaNamadhya-14 uddezaH2 nenaiva sahItaM draSTavyamiti, bhavanti cAtra gAthA:-"thaMteuraM ca tivihaM junnaM navayaM ca kannagANaM ca / ekekaMpi ya du- antaHpuravihaM sahANe ceva paraThANe // 1 // etesAmannayaraM ranno aMteuraM tu jo pavise / so ANAaNavatthaM micchattavirAhaNaM pAve hA pravezaH M // 2 // saddAiiMdiyatthovaogadosA na esaNaM sohe / siMgArakahAkahaNe egayarubhae ya bahudosA // 3 // bahiyAvi[ni- sU0415 gatasyetyarthaH > hoti dosA kerisigA khnnginnhnnaaiiaa| gabbo bAusiattaM siMgArANaM ca saMbharaNaM // 4 // [syanta:puraM ca trividha jIrNa tAruNaM ca kanyakAnAM ca / ekaikamapi ca dvividhaM svasthAne parasthAne caiva // 1 // eteSAmanyatara-1 dAz2ontaHpuraM ya eva pravizet sa AjJAnavasthAmithyAtvavirAdhanAH prAmuyAt // 2 // zabdAdiSvindriyArtheSUpayogadoSenai-16 SaNAM na zodhayet bhaMgArakathAkathane ekatarobhayadoSAH bahudoSAzca // 3 // bahirapi doSA bhavanti kIdRzAH kathanagrahaNAdikAH garyo bAkuzikatvaM zRMgArANAM smaraNaM ca // 4 // ] "vitiyapada [apavAda ityarthaH> maNAbhogA 1 basahi | parikkheva 2 sejasaMdhAre 3 / yamAI duhANaM AvayamANANa 4 kajjesu 5 // 5 // " iti| [anAbhogAdvasatiparikSepAt zayyAsaMstArakArthAya duSTAnAM hayAdInAM ApatatA (rakSArtha) kAryeSu praveze dvitIyaM padaM // 1 // ] anantaramantaHpurasUtratvAt strIgatamuktamadhunA'pi tadgatameva kriyAvizeSamAha | // 312 // paMcahiM ThANenimitthI puriseNa saci asaMvasamANIvi gambhaM dharejA, taM0--itthI duvibaDA dunnisaNNA sukpoggale a kara ~57~
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [416 ] dIpa anukrama [454] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [ 416] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] fe, kaposaTTe va se vatye aMto joNIte aNupavesejA, saI vA sA sukapomAle aNupavesejA, paro va se sukapogale aNupavesekSA, sIodagaviyaDeNa vA se AyamamANIte sukapoggalA aNupavesenA, ithetehiM paMcahi ThANehiM jAba gharekhA 1 paMcahi ThANehiM itthI puriseNa saddhiM saMvasamANAvi garbha no gharejjA, saM0 - appattajovaNA 1 atikaMtajovaNA 2 jAtivaMzA 3 gelannapuDA 4 dogaNaMsiyA 5 ivetehiM paMcahi ThANehiM jAba no gharejjA 2 / paMcahi ThANehimitthI puriseNa saddhiM saMvasamANIvi no ganbhaM gharekhA, saM0 niJcoDayA agoDayA bAvannasoyA vAviddhasoyA agapaDilevaNI, ijetehi paMcahi ThANehimitthI puriseNa saddhiM saMvasamANIci gandhaM No gharejA 3 paMcahiM ThANehiM itthI0 [saM0 umiNo nigAmapaDhiseviNI tAvi bhavati, samAgatA vA se sukapoggalA paDividdhasaMti udine vA se pittasoNi purAvA devakammaNA puttaphale vA no nihiDe bhavati, ithetehiM jAva no gharejA 4 | ( sU0 416 ) 'paMca' ityAdi sUtracatuSTayaM kaNThAM, navaraM 'dubbiyaDa'tti vivRtA- anAvRtA sA cottarIyApekSayA'pi syAdato duHzabdena vizeSyate duSThu vivRtA dubvRitA paridhAnavarjitetyarthaH athavA vivRtorukA - dubivRtA, dubivRttA yA satI durbhiSaNNA- duSTu virUpatayopaviSTA guhyapradezena kathaJcitpuruSanisRSTazukrapuGgalavadbhUmipaTTAdikamAsanamAkramya niviSTA sA dubivRta durnnipaNNeti zukrapuGgalAn kathaJcitpuruSa nisRSTAnAsanasthAnadhitiSThet -yonyAkarSaNena saMgRhNIyAt, tathA zukrapudgalasaMsRSTaM 'se' tasyAH striyA vastramantaH-madhye yonAvanupravizet, iha ca vastramityupalakSaNaM tathAvidhamanyadapi kezimAtuH kezavatkaNDUyanArthaM raktanirodhanArthaM vA tathA prayuktaM sadanupravized anAbhogena vA tathAvidhaM vastraM parihitaM sad yonimanupravizet, tathA 'svayaM' miti Education Intimational puruSeNa saha saMvAsa-rahitepi garbha dhAraNasya kAraNAH For Personal Private Only "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~58~
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [416] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [416] dIpa anukrama [454] zrIsthAnA- putrArthinItvAcchIlarakSikatvAcca 'seti sA zukrapudgalAn yonAvanupravezayet, tathA 'paro vatti zvazuprabhRtikaH putrA-45 sthAnA0 sUtra bhArthameva 'se' tasyA yonAviti gamyate, tathA 'viparDa'ti samayabhASayA jalaM taccAnekadhetyata ucyate-zItodakalakSaNaM yadvi- uddezaH2 vRttiH kaTa-palvalAdigatamityarthaH tena cA 'se' tasyA AcamatyAH pUrvapatitA-udakamadhyavartinaH zukrapudgalA: anupravizeyuriti,131 garbhadharadiiehItyAdi nigamanamiti / aprApyauvanA prAya AvarSadvAdazakAdArIvAbhAvAt tathA'tikAntayauvanA varSANAM paJca- NAdharaNe // 313 // paJcAzataH paJcAzato vA ArttavAbhAvAdeva, yato'vAci-"mAsi mAsi rajaH strINAmajasraM savati vyaham / vatsarAd dvA- sU0416 dazAdUrva, yAti pazcAzataH kSayam // 1 // pUrNaSoDazavarSA khI, pUrNaviMzena saMgatA / zuddhe garbhAzaye 1 mArge 2, rate 4 zukre 5 'nile 5 hRdi 6 // 2 // vIryavantaM sutaM sUte, tato nyUnAbdayoH punaH / rogyalpAyuradhanyo cA, garbho bhavati naiva vA // 3 // " iti, zuddhe-nirdoSe garbhAzayAdipaTU ityarthaH, tathA jAteH-janmata Arabhya vandhyA-nivarvIjA jAtivandhyA, tathA glAnyena-lAnatvena spRSTA glAnyaspRSTA-rogAditA, tathA daurmanasya-zokAdyasti yasyAH sA daurmanasthikA tadvA saJjAtamasyA iti daurmanasthiteti, 'iceehI'tyAdi nigamanaM / 'nityaM sadA na vyahameya RtU-raktapravRttilakSaNo yasyAH sA nityatukA, tathA na vidyate RtU-raktarUpaH zAstraprasiddho vA yasyAH sA anRtukA, tathAhi-"Rtustu dvAdaza nizAH, 18|pUrvAstisro'tra ninditaaH| ekAdazI ca yugmAsu, syAtputro'nyAsu kanyakA // 1 // padmaM socamAyAti, dine'tIte 18 // yathA tathA / RtAvatIte yoniH sA, zukraM naiva pratIcchati // 2 // mAsenopacitaM raktaM, dhamanIbhyAmRtau punaH / IpatkRSNaM // 313 // PAvigandhaM ca, bAyuryonimukhAnude // 3 // " iti, tathA vyApana-vinaSTa rogataH zroto-garbhAzayazchidralakSaNaM yasyAH sA OM AIMERucatil puruSeNa saha saMvAsa-rahitepi garbha-dhAraNasya kAraNA: ~59~
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [416] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [416] dIpa anukrama [454] vyApannazrotAH, tathA vyAdigdhaM vyAviLU vA-vAtAdivyAptaM vidyamAnamapyupahatazaktika zrotA-uktarUpaM yasyAH sA vyA-18 digdhazrotA vyAviddhazrotA nA, tathA maithune pradhAnamanaM mehanaM bhagazca tatpratiSedho'naGgaM tenAnaGgena-ahAryaliGgAdinA a-1 naGge vA-mukhAdau pratiSevA'sti yasyAH anaGgaM vA-kAmamaparAparapuruSasamparkato'tizayena pratiSevata ityevaMzIlA'naGgaprati viNI, tathAvidhavezyAvaditi, Rtau-RtukAle no-naiva nikAmam-atyarthaM bIjapAtaM yAvat puruSa pratiSevata ityevaMzIlA| danikAmapratipeviNI 'vA'pI'ti uttaravikalpApekSayA samuccaye samAgatA vA 'se' tasyAste pratividhvaMsante-yonidoSAdupa hatazaktayo bhavanti, mehanavizrotasA vA yonevahiH patanto vidhvaMsante iti, udIrNa ca-utkaTa tasyAH pittapradhAnaM zoNitaM syAt tacAbIjamiti, purA vA-pUrva vA garbhAvasarAt devakarmaNA-devakriyayA devatAnubhAvena zaktyupaghAtaH syAditi zepaH, athavA devazca kArmaNaM ca-tathAvidhadravyasaMyogo devakAmmeNaM tasmAditi, putralakSaNaM phalaM putro vA phalaM kAyasya karmaNastatputraphalaM tadvA no nirviSTaM bhavati, alabdhaM anupAtaM syAdityarthaH, 'thevaM bahunibbesa' ityAdI nivezazabdasya lAbhArthasya darzanAdathavA putraH phalaM yasya tatputraphalaM-dAnaM tajjanmAntare'nirviSTra-adattaM bhavati, nirviSTasya dattArthatvAt , yathA 'nAniviTTha lagbhAi'tti / khyadhikArAdeva sAdhvIvaktavyatAprativaddhaM sUtradvayamidamAha paMcahi ThANe nigAMvA niggaMdhIjo ya egato ThANaM vA sijaM vA nisI hiyaM vA cetemANe NAtikamaMti, 20-asthegazyA nimAMthA niggaMdhIo ya evaM maI agAmitaM chinnAvArya dIhamaddhamaDavimaNupaviSTA tatthegayato ThANaM yA seja vA nisI. hiyaM vA ghetemANe NAtikamati 1, asthegazyA giragaMthA 2 gAmaMsi vANagaraMsi vA jAva rAyahANisi vA vAsaM uvA sthA053 ~60
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [417] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: / / zrIsthAnAnasUtradRttiH MC prata sUtrAMka // 14 // bhiH saha [417] dIpa anukrama [455]] gatA egatiyA yalpa upassayaM labhaMti egatitA No labhaMti satthegatito ThANaM vA jAba nAtikamaMti 2, atyagatitA 5 sthAnA niggaMthA ya 2 nAgakumArAvAsaMsi vA (suvaNNakumArAvAsaMsi vA). vAsaM uvAgatA natthegayao jAva NAtikamati 3, Amo- uddezaH2 sagA dIsati te icchaMti niggaMdhIo cIvarapaDitAte paDigAhittate tatthegavao ThANaM vA jAna NAtikamaMti 4, juvANA niyandhAnA dIsaMti te icchaMti niragaMdhImo mehuNapaDitAte paDigAhittate tatthenayao ThANaM vA jAva NAtikamaMti 5, inetehi paMcarhi nirgranthIThANehiM jAva nAtikamati / paMcahi ThANehi samaNe niragaMthe acelae saceliyAhiM niggaMdhIhiM saviM saMvasamANe nAikamati, taM0-khicitte samaNe NigaMthe niggaMthehimavijamANehiM acelae saceliyAhiM nigagaMdhIhi saviM saMvasamANe NAtikamati sthAnAdi 1, evameteNaM gamaeNaM dittacitte jakkhAtiDhe umjhAyapatte niggaMthIpabvAviyate samaNe NigaMthehiM abijamANehiM acelae sU0417 saceliyAhiM NiggaMdhIhiM saddhiM saMvasamANe NAtikamati (sU0417) 'paMcahiM'ityAdi, sugama, navaraM 'egayaotti ekatra 'ThANe ti kAyotsarga upavezanaM vA 'sejati zayanaM 'nisIhiya'ti | svAdhyAyasthAnaM 'cetayantaH' kurvanto 'nAtikAmanti' na lagyanti, AjJAmiti gamyate, 'asthi'tti santi bhavanti 'egayaya-1 tti eke kecana 'ekAM' advitIyAM 'mahatIM vipulAmagrAmikAmakAmikAM vA-anabhilapaNIyAM chinnA ApAtAH sArthagokulA-15 dInAM yasyAM sA tathA tAM dIrgho'dhvA-mArgo yasyAM sA tathA tAM dIrghAvAna, makArastvAgamikA, dIrgho'ddhA thA-kAlo nistaraNe yasyAH sA dIrghAddhA tAmaTavIM-kAntAramanupraviSTA durbhikSAdikAraNavazAt 'tatra' aTavyAM' 'egayaja'tti ekataH | &aa // 314 // ekatretyarthaH sthAnAdi kurvantaH AgamotasAmAcAryA nAtikAmanti 1, tathA rAjadhAnI yatra rAjA abhiSicyate vAsamupa ~61~
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [417] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [417] dIpa anukrama [455]] gatAH-nivAsa prAptA ityarthaH, 'egaiyA yatyatti ekakA-ekatarA nirgranthA niryathikA vA caH punararthaH atra-grAmAdau upAzrayaM-gRhapatigRhAdikamiti, tathA 'atdheti atha gRhapatigRhAdikamupAzrayamalabdhvA 'egAyA' eke kecana nAgakumArAvAsAdau vAsamupAgatAH athavA 'attheti iha sambadhyate asti santi bhavanti nivAsamupagatA iti, tasya ca nA-| |gakumArAvAsAderatizUnyatvAdathavA bahujanAzrayatvAdanAyakatvAca nigrendhikArakSArthamekata evaM sthAnAdi kurvANA nAti-X | kAmantIti, tathA AmuSNantItyAmopakA:-caurA dRzyante te ca icchanti nigranthikAH 'cIvarayaDiyAe'tti cIvarapa-1 tijJayA-vastrANi gRhISyAma ityabhiprAyeNa pratigRhItuM yatreti gamyate tatra nirgranthAstadrakSaNArthamekataH sthAnAdikamiti 4 | tathA maithunapratijJayA-maithunArthamiti 5 / idamapavAdasUtram , utsargazcApavAdasahito bhASyagAthAbhiravaseyastAzcemAH-"bhaya NapayANa cauNhaM [ekaH sAdhurekA strItyAdibhaGgakAnAmityarthaH> annatarajue u saMjae saMte / je bhikkhU viharejA aha| vAvi kareja saJjhAyaM // 1 // asaNAdiM vA''hAre uccArAdi ca AcarejAhi / niharamasAdhujuttaM annatarakahaM ca jo kahae ||2||[cturnnii bhajanApadAnAmanyatarayutaH san saMyato yo bhikSurviharet athavA svAdhyAyamapi kuryAt // 1 // | azanAdi vA''hareduccArAdi vA''caret asAdhuyuktAM niSThurAmanyatarAM kathAM ca kathayedyaH // 2 // ] [strIbhiH saheti > "so ANAaNavatyai micchattavirAhaNaM tahA duvihaM / pAvai jamhA teNaM ee u pae vivajejA // 3 // " iti [sa AjJAbhaM-- gamanavasthA mithyAtvaM virAdhanAM tathA dvividhAM / prApnoti. yasmAttata etAni sthAnAni varjayet // 3 // ] "bIyapayamaNappaje | [[apavAdo'nAtmavaze ityarthaH > gelanuvasaggarohagaDANe / saMbhamabhayavAsAmu ya khaMtiyamAINa nikkhamaNe // 4 // " iti, Ik Eaatondol ~62~
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [417] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [417] dIpa anukrama [455]] zrIsthAnA-II anAtmIyatve glAnatve upasarge rodhake'dhvani / saMbhrame bhaye varSAsu ca zAntika (vRddha) prabhRtInAM niSkramaNe dvitIyapadaM sthAnA sUtra- n] acelaH kSiptacittatvAdinA, kSiptacittaH zokena, tanatijAgarakAH sAdhavo na vidyante tato nirgrandhikAH putrAdikamiva vRttiH 8 saGgopAyantIti na tato'pyasAvAjJAmatikAmati 1, dRptacitto harSAtirekAt 2, yakSAviSTo-devAdhiSThitaH 3, unmAda-ninthAnAM prApto vAtAdikSobhAt 4, nigranthikayA kAraNavazAtputrAdiH pratrAjitaH, sa ca bAlatvAdacelo mahAnapi vA tathAvidha | nirgrnthii||315|| |vRddhatvAdineti / atra cotsargApavAdau bhASyAbhihitAvevam-'je bhikkhU ya sacele ThANanisIyaNa tupaTTaNaM vAvi / gheejja bhiH saha sacelANaM machami ya ANamAINi // 1 // iya saMdasaNasaMbhAsaNehi bhinnakahavirahajogehi // [doSA bhavantIti > tathA-15onAdi sijjAtarAdipAsaNa voccheya dudidhammatti // 2 // [yo bhikSuH sacelo'pi sthAna niSIdanaM tvaravartanaM vA cetayet / | sU0417 sacelAnAM sAdhvInAM madhye tasyAjJAdIni // 1 // iha darzanasaMbhASaNaiH bhinnakathAbhirvirahayogaiH / zayyAtarAdibhirdarzanaM byu-1 icchedaH durdaSTadharma iti (avajJA) // 2 // ] tathA-"saMvarievihu dosA kiM puNa egataraNigiNa ubhao vA / dihamadiTTabvaM me didvipayAre bhave khobho // 3 // " [saMvRte'pi doSA eva kiM punarekatarasminnagne ubhayasmin vA / mamAdRSTavyaM dRSTamiti dRSTipracAre bhavet kssobhH||1||] ityutsarga:-"bIyapadamaNappajje gelanuvasaggarohagANe / samaNANaM asaIe samaNIpabvAvie ceva // 1 // " iti| [dvitIya padamanAtmavaze glAnatve upasarge rodhake'dhvani / zramaNAnAmasati zramaNIpravAjite caiva // 1 // ] dharma nAtikAmatItyuktaM tadatikramazcAzravarUpa iti tadvArANi tasyaiva ca pratipakSatvAt saMvaradvArANi punarAzrayavizeSAMzca daNDakriyAlakSaNAnAparijJAsUtrAdAha wwwjangalray ~63~
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [418] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: / prata sUtrAMka [418] dIpa anukrama [456] paMca AsavadArA paM0 saM0-micchattaM aviratI pamAde kasAyA jogA / paMca saMgharadArA 500 samma biratI apamAdo akasAtittamajogitaM / paMca daMDA paM0 0-aTThAvaMDe aNaTThAdaMDe hiMsAvaMDe akamhA(smAt ) rihI vipariyAsitAdaMche (sU0418) AraMbhiyA paMca kiritAo paM0 20-AramitA 1 parigahitA 2 mAtApasitA 3 apacaksANakiriyA 4 micchAdasaNavattitA 5, micchadihiyANa neraiyANaM paMca kiriyAmao paM00-jAva micchAdasaNavasiyA, evaM savvesiM nirantaraM jAva miccharihitANaM vemANitANaM, navaraM vigaliMditA micchariTThINa bhannaMti, sesaM saheva / paMca kiriyAto paM0 saM0-kAtitA 1 ahigariNatA 2 pAtosiyA 3 pAritAvaNiyA 4 pANAtivAtakiriyA 5, gairaiyANaM paMca evaM va nirantaraM jAva bemANiyANaM 1 / paMca kirivAo paM00-AraMbhisA 1 jAva micchAsaNavattitA 4, rahayANa paMca kiritA, niraMtara jAva cemANiyANaM 2 / paMca kiriyAto paM00-didvitA 1 puhitA 2 pAcocitA 3 sAmaMtovaNivAiyA 4 sAhatthitA 5, evaM rahayANaM jAva vemANiyANaM 24,3 / paMca kiriyAto paM0 saM0 -sasthitA 1 ANabaNitA 2 yAraNiyA 3 aNAbhogavattitA 4 aNavasabattitA 5, evaM jAva vemANiyA NaM 24, 4 / paMca kiriyAmao paM020-pejavattitA 1 dosavatsiyA 2 paogakiriyA 3 samudANakiriyA 4 IriyAyahiyA 5, evaM maNussANavi, sesANaM navi 5 / (sU0419) 'paMce'tyAdi sugama, navaraM AzravaNaM-jIvataDAge karmajalasya saGgalanamAzrayaH, karmanivandhanamityarthaH, tasya dArANIca dvArANi-upAyA AzravadvArANIti / tathA saMvaraNaM-jIvataDAge karmajalasya nirodhanaM saMvarastasya dvArANi-upAyA. saM Educatanitalamil Azrava, saMvara-vyAkhyA ~64~
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [419] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: lasUtravRtti // 316 // prata sUtrAMka [419] dIpa anukrama [457] varadvArANi-mithyAtvAdInAmAzravANAM krameNa viparyayAH samyaktvaviratyapramAdAkapAyitvAyogitvalakSaNAH prathamAdhyaya-4 navadvAcyA iti / daNDyate AtmA'nyo yA prANI yena sa daNDaH, tatra sAnAM sthAvarANAM vA AtmanaH parasya vopakArAya uddezaH2 | hiMsA'rthadaNDaH viparyayAdanarthadaNDaH hiMsitavAn hinasti hiMsiSyatyayamityabhisandheryaH sarpavairikAdivadhaH sa hiMsAdaNDa AzravasaM| iti 'akasmAiMDa'tti magadhadeze gopAlavAlAbalAdiprasiddho'kasmAditi zabdaH sa iha prAkRte'pi tathaiva prayukta iti varadaNDA tatrAnyavadhArtha prahAre mukte'myasya vadho'kasmAddaNDa iti yo mitrasyApyamitro'yamitibuddhyA vadhaH sa dRSTiviparyAsadaNDa kriyA: iti / ete hi daNDAtrayodazAnAM kriyAsthAnAnAM madhye'dhItA iti prasaGgataH zeSANyaSTau kriyAsthAnAnyabhidhIyante, tatra mRSAkriyA-AtmajJAtyAdyarthaM yadalIkabhASaNaM 1 tathA adattAdAnakriyA AtmAdyardhamadattagrahaNaM 2 tathA adhyAtmakriyA 419 yatkenApi kathazcanApyaparibhUtasya daurmanasyakaraNaM 3 tathA mAnakriyA yajAtyAdimadamattasya pareSAM hIlanAdikaraNa 4 tathA amitrakriyA yat mAtApitRsvajanAdInAmalpe'pyaparAdhe tIvradaNDasya dahanAGkalatADanAdikasya karaNaM 5 tathA mAyAkriyA| yacchaThatayA manovAkAyapravartanaM 6 tathA lobhakriyA yallobhAbhibhUtasya sAvadyArambhaparigraheSu mahatsu pravartanaM 7 tatheyopathikakriyA yadupazAmtamohAderekavidhakarmabandhanamiti 8, atra gAthA-"aTThA 1NavA 2 hiMsA 3 'kamhA 4 dihI ya| 5 mosa 5 dinne ya 7 // ajjhattha 8 mANa 9 mitte 10 mAyA 11 lobhe 12 riyAvahiyA 13 // 1 // " iti, [arthoMs-1 noM hiMsA'kasmAd dRSTimaSA'dattaM ca / adhyAtmasthA mAnaH mitraM mAyA lobha ipithikI (iti kriyAH) 12 // 1 // ] navaraM // 316 // 'vigalidie"tyAdi ekadvitricaturindriyeSu mithyAdRSTivizeSaNaM na vAcyaM, teSAM sadaiva samyaktvAbhAvena vyavacchedyAbhAvAt , wwwwjanmalay saMvarasya vyAkhyA, daMDasya artha evaM bhedA: ~65~
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [419] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [419] dIpa anukrama [457] sAsAdanasya cAlpatvenAvivakSitatvAditi / kAyikI-kAyaceSTA 1 adhikaraNikI-khagAdinirvartanI 2 prAdeSikI-ma-18 tsarajanyA 3 pAritApanikI-duHkhosAdanarUpA 4 prANAtipAtaH pratItaH 5 / 'diTThiyA' azvAdicitrakarmAdidarzanArtha DU gamanarUpA 1 'puTTiyA' jIvAdIn rAgAdinA pRcchataH spRzato vA 2'pADuciyA' jIvAdIn pratItya yA 3 'sAmaMtovaNivAiyA' azvAdirathAdikaM loke zlAghayati hRSyato azvAdipateriti 4 'sAhasthiyA' svahastagRhItajIvAdinA |jIva mArayataH 5 / 'nesatthiyA' yantrAdinA jIvAjIvAn nisRjataH 1 'ANavaNiyA' jIvAjIvAnAnAyayataH 2 'viyAraNiyA' tAneva vidArayataH 3 'aNAbhogavattiyA' anAbhogena pAtrAdyAdadato nikSipato vA 4 'aNavakhavattiyA' ihaparalokApAyAnapekSasyeti 5 / 'pejavattiyA' rAgapratyayA 1 'dosavattiyA' dveSapratyayA 2'pryogkriyaa| kAyAdivyApArAH 3 'samudAnakriyA' kopAdAnaM 4 'IriyAvahiyA' yogapratyayo bandhaH 5 / idaM ca premAdikriyApazcaka sAmAnyapade, caturvizatidaNDake tu manuSyapada eva sambhavati, IyaryApathakriyAyA upazAntamohAditrayasyaiva bhAvAdityAha'eva'mityAdi, ihaikendriyAdInAmavizeSeNa kriyoktA, sA ca pUrvabhavApekSayA sarvApi sambhavatIti bhAvanIya, dvisthAnake dvitvena kriyAprakaraNamuktamiha tu pathakatvena nArakAdicaturviMzatidaNDakAzrayeNa ceti vizeSaH, kriyANAM ca vistaravyA- khyAnaM dvisthAnakaprathamoddezakAd vAcyamiti / anantaraM karmaNo bandhanibandhanabhUtAH kriyA uktAH, adhunA tasyaiva nirjaropAyabhUtAM parijJAmAha paMcavihA parinA 50 saM0-vahiparinnA ubassayaparikSA kasAyaparinnA jogaparikSA bhattapANaparinA (sU0420) paM CALCDS ~66~
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [421] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata uddeza:2 44 sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459]] zrIsthAnAcavihe yavahAre paM0 20-Agame mute ANA dhAraNA jIte, jahA se tatva Agame sitA AgameNaM pabahAra paTupaijA 5sthAnA No se tattha Agame siyA jahA se tasya sute sitA suteNaM vavahAraM paTTavejA No se tattha sute sitA evaM jAva jahA se dRttiH tastha jIe siyA jIteNaM vavahAra paTTavejA, icetehiM paMcahiM bavahAraM paTTavejjA AgameNaM jAva jIteNaM, jaghA 2 se tattha parijJA Agame Ava jIte tahA 2 pabahAra paTTavejA, se kimAhu bhaMte ! AgamabaliyA samaNA nimgaMdhA', ithetaM paMcavidha vavahAra aagmaa||317|| jatA jatA jahiM jahiM tathA vatA tahiM tahiM aNissitovassitaM sammaM bavaharamANe samaNe NigaMthe ANAte rAdhate divyavabhavati (sU0421) hArA 'paMcabihe'tyAdi, sugama, navaraM parijJAnaM parijJA-vastusvarUpasya jJAnaM tatpUrvakaM pratyAkhyAnaM ca, iyaM ca dravyato bhAva-18|sU0420. TrAtaca, tatra dravyato'nupayuktasya bhAvatastUpayuktasyeti, Aha ca-"bhAvaparinA jANaNa pazcakkhANaM ca bhAveNaM" iti, [jJAnaMdA bhAvena pratyAkhyAnaM ca bhAvaparijJA // ] tatropadhI-rajoharaNAdistasyAtiriktasyAzuddhasya sarvasya vA parijJA upadhiparijJA, evaM zeSapadAnyapi, navaramupAzrIyate-sevyate sNymaatmpaalnaayetyupaashryH|| parijJA ca vyavahAravatAM bhavatIti vyavahAra prarUpayannAha-paMcetyAdi, vyavaharaNaM vyavahAraH, vyavahAro-mumukSupravRttinivRttirUpaH, iha tu tannivandhanatvAt jJAnavi| zeSo'pi vyavahAraH, tatra Agamyante-paricchidyante arthA anenetyAgamA kevalamanaHparyAyAvadhipUrvecaturdazakadazakanavaka rUpaH 1 tathA zeSa zrutaM-AcAraprakalpAdizrutaM, navAdipUrvANAM zrutatve'pyatIndriyArthajJAnahetutvena saatishytvaadaagmvy-4||317|| |padezaH kevalavaditi 2 yadagItArthasya purato gUDhArthapadairdezAntarasthagItArthanivedanAyAvicArAlocanamitarasyApi tathaiva 421 JAMEaicatani ForParamasPrvammoni 'parijJA, upAdhi, vyavahAra, Agama, zrutAdi zabdAnAma vyAkhyA: ~67~
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [421] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459] zuddhidAnaM sA''jJA 3 gItArthasaMvignena dravyAdyapekSayA yatrAparAdhe yathA yA vizuddhiH kRtA tAmavadhArya yadanyastatraiva tathaiva 51 di tAmeva prayuke sA dhAraNA vaiyAvRttyakarAdervA gacchopagrahakAriNo azeSAnucitasyocitaprAyazcittapadAnAM pradarzitAnAM dharaNaM dhAraNeti 4 tathA dravyakSetrakAlabhAvapuruSapratiSevAnuvRttyA saMhananadhRtyAdiparihANimapekSya yatprAyazcittadAna yo vA yatra gacche sUtrAtiriktaH kAraNataH prAyazcittavyavahAraH pravartito bahubhiranyaizvAnuvartitastajjItamiti, atra gAthA:-"A-181 gamasuyavavahAro muNaha jahA dhIrapurisapannatto / paJcakkho ya parokkho so'vitra duviho muNebabbo ||1||pnyckkhovi jaya duviho iMdiyajo ceva no ya iNdiyo| iMdiyapaJcakkhoviya paMcasu visaesu neyamvo // 2 // noiMdiyapasakkho vava-IN hAro so samAsao tiviho| ohimaNapajjave yA kevalanANe ya paJcakkho // 3 // paJcakkhAgamasariso hoi parokkhovi Agamo jassa / caMdamuhIva u sovihu AgamavavahAravaM hoi // 4 // pArokkhaM vavahAraM Agamao suyaharA vavaharati / coddasadasapugvadharA navapuciga gaMdhahatthI y||5||[shRnnut yathA dhIrapuruSaprajJaptaM Agama zrutavyavahAraM so'pi ca dvividhH| pratyakSaH parokSazca jnyaatvyH||1|| pratyakSo'pi ca dvividhA iMdriyajazcaiva noiMdriyajazcaiva iMdriyapratyakSo'pi ca paMcasu viSayeSu jJAtavyaH // 2 // sa noiMdriyapratyakSo vyavahAraH saMkSepatasvividhaH avadhimanaHparyavau ca kevalajJAnaM ca pratyakSaH // 3 // pratyakSAgamasadRzo bhavati parokSe'pyAgamo yasya caMdramukhIva so'pi AgamavyavahAravAneva bhavati // 4 // zrutadharA AgamataH parokSaM vyavahAraM vyavaharanti caturdazadazapUrvadharA navapUrvI gaMdhahastI ca ||5||](pte gandhahastisamAH) "jaM jaha-13 |mollaM rayaNaM taM jANai ravaNavANio niuNaM / zva jANai paJcakkhI jo sujjhai jeNa dineNaM // 6 // kappassa ya nijucita "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~68~
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [421] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459]] zrIsthAnA 1vavahArasseva paramaniuNassa / jo asthao biyANai so vavahArI aNunAo // 7 // taM ceva'Nusajjate [anusaran >105 sthAnA sUtra- davavahAravihiM pauMjai jahuttaM / eso suyavavahAro pannatto vIarAgehiM // 8 // aparakamo tavassI gaMtuM jo sohikAragasavRttiH mIve / na caeI AgaMtuM so sohikaro'vi desAo // 9 // aha paTTavei sIsaM desaMtaragamaNanaceTTAbho / icchAma'jo AgamAdi kArDa sohiM tubhaM sagAsaMmi // 10 // so vavahAravihinnU aNusajittA suobaeseNaM / sIsassa dei ANaM tassa imaM vyavahArAH // 318 // deha pacchittaM // 1 // [gUDhapadairupadizatIti >3 jeNa'nayAi diDhe sohIkaraNaM parassa kIrata / tArisayaM ceva puNo uppanna || | su0421 kAraNaM tassa / / 12 / / so taMmi ceva dave khette kAle ya kAraNe purise / tArisayaM ceva puNo kariMtu ArAhao hoi | // 13 // yAvaccakaro vA sIso vA desahiMDao vAvi / desaM avadhArento cautthao hoi vavahAro // 14 // iti 4, bahuso bahussuehiM jo vatto no nivArio hoi / vattaNuvattapamANaM (vatto) jIeNa karya havai eyaM // 15 // [yathA yAvanmUlyaM yadralaM tannipuNo ratnavaNigjAnAti evaM pratyakSavAn yo yena dattena zuddhyati tajjAnAti // 6 // kalpasya niyukiM vyavahArasyaiva ca paramanipuNasya yo'rthato vijAnAti sa vyavahArI anujnyaatH||7|| tamevAnusaran yathoktaM vyavahAravidhi prayukta eSa zrutavyavahAro vItarAgaiH prajJaptaH // 8 // aparAkramastapasvI gaMtu yaH zodhikArakasamIpe na zaknoti AgaMtuM yaH zodhikaro'pi dezAt // 9 // atha prasthApayati ziSyaM dezAntaragamananaSTaceSTAH icchAma Arya! tava sakAze zodhi kartuM ||10||s vyavahAravidhijJaH zrutopadezamanusRtya ziSyasyAjJAM dadAti (gUDhapadaiH) tasyaitat prAyazcittaM dadyAH // 318 // // 11 // yena parasya kriyamANaM zodhikaraNamanyadA dRSTaM punarapi tasya kAraNamutpannaM tAdRzaM caiva // 12 // sa tasmiMzcaiva "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~69~
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [421] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [421] dIpa anukrama [459]] 5925E KI dravye kSetre kAle kAraNe puruSe ca tAdRzIcaiva punaH kArayannArAdhako bhavati // 13 // vaiyAvRttyakaro vA dezahiMDako vApi ziSyaH dezamavadhArayan caturthako bhavati vyvhaarH|| 14 // bahuzrutaihuzo vRtto na nivAritazca bhavati vRttAnuvRttapravRttaH etajjItena kRtaM bhavati // 15 // ] tathA- jassa u pacchittaM AyariaparaMparAe~ aviruddhaM / jogA ya bahuvihIyA eso khalu jIyakappo u // 16 // " iti [yad yasyAcAryaparamparayA'viruddhaM prAyazcittaM yogAzca bahuvidhikAH eSa khalu jItakalpa eva // 16 // ] jIta-AcaritaM idaM cAsya lakSaNaM-"asaDeNa samAinnaM jaM katthai keNaI asAvajana nivAriyamannehiM | bahumaNumayameyamAyariyaM // 17 // " iti, [azaThena samAcINe yatkutracitkenacidasAvA / anyairna nivAritaM anumataM bahuguNametadAcaritaM // 1 // ] AgamAdInAM vyApAraNe utsagopavAdAvAha--'yati yatrakAraH kevalAdInAmanyatamaH 'se' tasya vyavaharnuH sa ca uktalakSaNaH 'tatra' teSu paJcasu vyavahAreSu madhye tasmin vA prAyazcittadAnAdivyavahArakAle vyavaharttavye vA vastuni viSaye AgamA kevalAdiH syAd-bhavet tAdRzeneti zeSaH Agamena 'vyavahAra' prAyazcittadAnA-18 |dikaM 'prasthApayet' pravartayet , na zeSaiH, Agame'pi paDidhe kevalenAvandhyabodhatvAt tasya tadabhAve ca manaHparyAyeNaivaM pradhAnatarAbhAve itareNeti, atha 'no' naiva 'se' tasya sa vA 'tatra' vyavaharttavyAdAvAgamaH syAt 'yadhA' yatprakAre tatra | | zrutaM syAt tAdRzena zrutena vyavahAraM prasthApayediti, 'icceehiM' ityAdi nigamanaM sAmAnyeneti, yathA yathA'sau tatrAga|mAdi syAttathA tathA vyavahAraM prasthApayediti tu vizeSanigamanaM iti / etairvyavahataH praznadvAreNa phalamAha-'se kityAdi, atha kiM he bhadanta!-bhaTTArakA AhuH pratipAdayanti, ke?-AgamavalikA-uktajJAnavizeSavalavantaH zramaNA ni DAREucatalia "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~70~
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [421] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- nasUtravRttiH prata sUtrAMka suptajAga [421] dIpa anukrama [459]] nthAH kevaliprabhRtayaH 'iceya'ti, ityetadvakSyamANaM, athavA kiM tadityAha-ityevaM' iti uktarUpaM eta-pratyakSa ke ?-pazca-17/5 sthAnA vidhaM vyavahAraM-prAyazcitsadAnAdirUpaM 'saMmaM vavaharamANe'tti sambadhyate vyavaharan-pravartayannityarthaH kathaM?-saMmati udezaH2 samyak tadeva kathamityAha-'yadA yadA' yasmin yasminnavasare 'yatra yatra' prayojane kSetre vA yo yaH ucitastamiti zeSaH18/ vyavahArAH tadA tadA kAle tasmiMstasmin prayojanAdau, kathaMbhUtamityAha-anizritaiH' sarvAzaMsArahitairupAzritaH-aGgIkRto'nizritopAzrita athavA nizritazca-ziSyatvAdipratipannaH upAzritazca sa eva vaiyAvRttyakarasvAdinA pratyAsannatarastI a-IVArA rajadhavA nibhitaM ca rAgaH upAzcitaM ca roSaste athavA nizritaM ca-AhArAdilipsA upAzritaM ca-ziSyapratIcchakakulAca-18 AdAnepekSA te na to yatra sattatheti kriyAvizeSaNaM, sarvathA pakSapAtavarjitatvena yathAvadityarthaH, iha pUjyavyAkhyA-"rAgo | tarau hoi nissA svassimo dosasaMjutto // 1 // ahava Na AhArAI dAhI majjhaM tu pasa nissA u / sIso paDicchao vAsa0421hoi ubassA phulAIyA // 1 // " iti, [rAgastu bhavati nibhA dveSasaMyukta upAzritaH / athavA AhArAdi mahyaM na dAsyati |8|| 422eSa mizyA tu 1 ziSyaH pratIcchako vA bhaviSyatyupazcA kulAdikA] AjJAyA-jinopadezasyArAdhako bhavatIti hantA 423 Ahureveti guruvacanaM gamyamiti / zramaNaprastAvAt tamyatikarameva sUtradvayenAha saMjatamaNussANaM bhuttANaM paMca AgarA paM020-sahA Aga kAsA, saMjanamagussANaM jAgarANaM paMca bhuttA paM0 saM0-sahA jAva paasaa| asaMjayamaNussANa muttANaM kA jAgarAmaM vA paMca jAmarA paM00---sA jAba phAsA (sU0122) paMcarhi // 319 // ThANehiM jIyA rataM AvikhaMti, saMka-pANAtivAteNaM jAva parigraheNaM / paMcadi ThANehiM jIvA rataM bamaMti, taM0 NEducati "Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta" zabdAnAma vyAkhyA ~71~
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [423] muni dIparatnasAgareNa saMkalita...........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [423] % dIpa pANAtivAtavaramaNeNaM jAva pariggahaberamaNeNaM (sU0423) paMcamAsiyaM bhikkhupaDimaM paDivanassa aNagArassa kappati paMca dattIyo bhoyaNarasa paDhigAhettate paMca pANagassa (sU0424) paMcavidhe upadhAte paM0 saM0-tamgamovaghAte pappAyaNovapAte esaNovadhAte parikammovadhAte pariharaNovaghAte / paMcavihA cisohI paM0 20-gamavisohI upAyaNaviso dhI esaNAvisohI parikammavisohI pariharaNavisodhI (sU0 425). vyaktaM, navaraM 'saMjayetyAdi 'saMyatamanuSyANAM' sAdhUnAM 'suptAnAM nidrAvatAM jAgratIti jAgarA:-asuptA jAgarA iva jAgarA, iyamatra bhAvanA-zabdAdayo hi suptAnAM saMyatAnAM jAgradahnivadapratihatazaktayo bhavanti, karmavandhAbhAvakAraNasthA-1 pramAdasya tadAnIM teSAmabhAvAt , karmabandhakAraNaM bhavantItyarthaH / dvitIyasUtrabhAvanA tu jAgarANAM zabdAdayaH suptA iva suptAH bhasmacchannAgnivat pratihatazaktayo bhavanti, karmavandhakAraNasya pramAdasya tadAnIM teSAmabhAvAt, karmavandhakAraNaM na bhavantItyarthaH / saMyataviparItA hyasaMyatA iti tAnadhikRtyAha-'asaMjae'tyAdi vyaktaM, navaramasaMyatAnAM pramAditayA avasthAdaye'pi karmabandhakAraNatayA apratihata zaktitvAcchabdAdayo jAgarA iva jAgarA bhavantIti bhAvanA / saMyatAsaMyatAdhikArAt tadvyatikarAbhidhAyi sUtradvayaM sugama, navaraM 'jIva'tti asaMyatajIvAH 'raya'ti jIvasvarUpoparaJjanAdraja |iva rajaH-karma 'AiyaMti'tti Adadati gRhNanti banantItyarthaH, 'jIva'tti saMyatajIvAH 'vamaMti'tti tyajanti kSapayantItyarthaH / saMyatAdhikArAdevAparaM sUtradvayaM 'paMcamAsie'tyAdi vyaktaM, navaraM upadhAtaH-azuddhatA, udgamopaghAtaH udgama 1khAbhAvikAH zabdAdayaH suptadazAyAM khatantratayA pravartante jAmatAM tu yatanayevi zabdAdInAM mupte jANavitarave athavA samajAyate avayodhAnayodhI. anukrama [461] 4%250-15 sthA054 aam Educatani ~72
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [425] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.......AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka 132. // [425] dIpa anukrama [463] zrIsthAnA- dopairAdhAkarmAdibhiH SoDazaprakArabhaktapAnopakaraNAlayAnAmazuddhatA, evaM sarvatra, navaraM utpAdanayA-utpAdanAdopaiH po- 5 sthAnA. gasUtra- madazabhiH dhAtryAdibhiH eSaNayA-tadoSairdazabhiH zaGkitAdibhiriti, parikarma-vakhapAtrAdeH chedanasIvanAdi tena tasyopa-13uddezaH2 vRttiH ghAtaH-akalpyatA, tatra vastrasya parikarmopaghAto yathA-"tiNhuvari phAliyANaM vatthaM jo phAliyaM tu sNsiive| paMcaNha e- paJcamAsi gataraM [karNikAdyanyatarat > so pAvai ANamAINi ||1||[ystisRnnaaN dhiggalikAnAM upari thiggalikA vasne saMsI-lakI pratimA vyet paMcavidhAnAmekatarasmin sa prAmotyAjJAdIni // 1 // ] tathA pAtrasya "avalakkhaNegabaMdhe dugatigaairegabaMdhaNaM upaghAtavAvi / jo pAyaM pariyaTTai [paribhuGge > paraM divaTThAo mAsAo ||1||"[aplkssnnmekbNdhN dvitrivizeSavandhanaM vaapi| vizuddho ya etat pAtraM paribhuGge sArdhAt maasaatsrtH||1||] sa AjJAdInAmotIti, tathA basateH "dUmiya dhUmiya vAsiya sU0424ujjoiya balikaDA avattA ya / sittA saMmahAviya visohikoDiM gayA vasahI // 1 // " iti [dUmitA dhavalitA vAsito-|| 425 ghotitA balikRtA'vyakA ca siktA saMmRSTApi ca vasatirvizodhikoTiM gatA // 1 // ] [dUmitA dhavalitA balikRtA| kUrAdinA avyaktA chagaNAdinA liptA saMmRSTA sammArjitetyarthaH>, tathA pariharaNA-AsevA tayopadhyAderakalpyatA, tatropadheryathA ekAkinA hiMDakasAdhunA yadAsevitamupakaraNaM tadupahataM bhavatIti samayavyavasthA, "jaggaNa appaDivajjhaNa|| jaivi cireNaM na uvahame" [jAgaraNamapratibandhaH (stastadA) yadyapi cireNAgacchati gacche na tathApyupahanyAt // ] iti | vacanAd, asya cAyamarthaH-ekAkI gacchabhraSTo yadi jAgarti dugdhAdiSu ca na pratibadyate tadA yadyapyasau gacche cireNA- // 20 // gacchati tathApyupadhirnopahanyate anyathA tUpahanyata iti, vasaterapi mAsacaturmAsayorupari kAlAtikAnteti tathA mAsasyaM 4 ~73~
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 425 ] dIpa anukrama [463] Educat [bhAga - 6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 425] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH sthAna [ 5 ], uddezaka [2], muni dIparatnasAgareNa saMkalita AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] 7 caturmAsadvayaM cAvarjayitvA punastatraiva vasatAmupasthAneti ca taddoSAbhidhAnAt uktaM ca- "uuvAsA samatA kAlAtItA u sA bhave sejjaa| sA caiva uvadvANA duguNA duguNaM avajittA // 1 // " iti [ RtuvarSayormAsacaturmAsyoragrataH kAlAtItA bhavecchayA / sA caivopasthAnA dviguNaM 2 avarjayitvA // 1 // ] tathA bhaktasyApi pAriSThApanikAkAraM pratyakalpyatA, taduktam - " vihigahiyaM vihibhuttaM airegaM bhattapANa bhottanvaM / vihigahie vihibhutte ettha ya cauro bhave bhaMgA // 1 // ahavAviya vihigahiyaM vihibhutaM taM guruha'NunnAyaM sesA nANunnAyA gahaNe dine ca nijjuhaNaM // 2 // [ vidhigRhItaM vidhibhuktamatirekaM bhaktapAnaM bhoktavyaM vidhigRhIte vidhimukte atra ca bhaveyuH catvAro bhaMgAH // 1 // athavA vidhigRhItaM vidhibhuktaM tadgurubhiranujJAtaM zeSA nAnujJAtA gRhIte datte vA niryUhaNA (tyAgaH ) ||2||] udgamAdibhireva bhaktAnAM kalpyatAH- vizuddhaya iti / upaghAtavizuddhivRttayazca jIvA nirddharmmadhArmikatvAbhyAM bodheralAbhalAbhasthAneSu pravarttanta iti tatpratipAdanAya sUtradvayam - paMcahi ThANehiM jIvA dullabhavodhiyattAe kammaM pakareMti, taM0 - arahaMtANaM avanaM vadamANe 1 arahaMtapannattarasa dhammassa avanaM vamANe 2 AyariyauvajjhAyANa avanaM vadamANe 3 cAuvannassa saMghassa avanaM vayamANe 4 vivakkatavaraMbhacerANaM devAnaM vanaM vamANe 5 / paMcahi ThANehiM jIvA sulabhavodhiyattAe kammaM pagati, taMtra - arahaMtANaM vanaM vadamANe jAva vivakatabhacerANaM devAnaM vanaM vadamANe (sU0 426 ) 'paMcahI 'tyAdi sugamaM, navaraM durlabhA bodhiH- jinadharmo yasya sa tathA tadbhAvastattA tayA durlabhavodhikatayA tasyai vA karmma- mohanIyAdi prakurvanti-bananti, arhatAmavarNa-azlAghAM vadan, yathA- " natthI arahaMtatI jANaM vA kIsa bhuMjae bodhi evaM karma zabdasya vyAkhyA For Personal & Private Use Only ~74~ you
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [426] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata SMS dinA durlabhasula sUtrAMka [426] dIpa anukrama [464] zrIsthAnA- dAbhoe / pAhaDiyaM tuvajIvaha [samavasaraNAdirUpAM> emAi jiNANa u avanno ||1||"[naastyrhn jAnAno vA kathaM sthAnA. bhogAn bhunakti? prAbhRtikA vopajIvati ityAditu jinAnAmavarNaH // 1 // ] na ca te nAbhUvan tANItapravacanopalandheH, uddezaH2 nApi bhogAnubhavanAdirdoSaH, avazyavedyasAtasya tIrthakaranAmAdikarmaNazca nirjaraNopAyatvAt tasya, tathA vItarAgatvena ahedv||321|| samavasaraNAdiSu pratibandhAbhAvAditi, tathA ahaMtyajJaptasya dharmasya-zrutacAritrarUpasya prAkRtabhASAnibaddhametat tathA kiM cAritreNa dAnameva zreya ityAdikamavarNa vadana, uttaraM cAtra prAkRtabhASAtvaM zrutasya na duSTaM bAlAdInAM sukhAdhyeyatve-10 nopakAritvAt , tathA cAritrameva zreyo, nirvANasyAnantarahetutvAditi, AcAryopAdhyAyAnAmavarNa vadan yathA bAlo'ya-18 bhabodhitA mityAdi, na ca bAlatvAdirdoSo buddhyAdibhivRddhatvAditi, tathA catvAro varNAH-prakArA zramaNAdayo yasmin sa tathA sa sU0426 eva svArthikAvidhAnAcAtuvarNastasya sahasthAvaNa vadan, yathA-ko'yaM saGgho? yaH samavAyavalena pazusaGgha ivAmArgamapi mAgIkarotIti, na caitatsAdhu, jJAnAdiguNasamudAyAtmakatvAt tasya, tena ca mArgasyaiva mArgIkaraNAditi, tathA vipakvaM -supariniSThitaM prakarSaparyantamupagatamityarthaH tapazca brahmacarya ca bhavAntare yeSAM vipakaM vA-udayAgataM tapobrahmacarya taddhetukaM devAyuSkAdi karma yeSAM te tathA teSAmavarNa vadan, na santyeva devAH, kadAcanApyanupalabhyamAnatvAt , kiM vA tairviTairiva kAmAsakamanobhiravirataistathA ninimeSeraceSTazca niyamANairiva pravacanakAryAnupayogibhizcetyAdikaM, ihottara-santi devAH, taskRtAnugrahopaghAtAdidarzanAt , kAmAsaktatA ca mohasAtakarmodayAdityAdi, abhihitaM ca-"estha pasiddhI // 21 // 1zAnAdihatorevAcaraNAyAM samupAdAnAta. 1 pUrvapuruSANAM tathAvidhakAraNAbhAvAt tathAvidhAdharaNAbhAvAt mamArgalaM tathA cAvapi vyutpatI virodhona. ~75~
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [426] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [426] dIpa anukrama [464] 448 mohaNIyasAyaveyaNiyakammaudayAo / kAmapasattA viraI kammodayao ciya na tesi // 1 // aNimisa devasahAvA nicceTThA'NuttarA u kayakiccA / kAlaNubhAvA titthunnaiMpi annattha kubvaMti // 2 // " [atra samAdhAnaM mohanIyasAtavedanIyakarmaNorudayAt kAmaprasakA iti teSAM karmodayato viratirapi na // 1 // devasvabhAvAdanimeSAH nizceSTA anuttarAstu kRtakRtyAH / kAlAnubhAvAttIrthonnatimapyanyatra kurvanti // 2 // ] tathA arhatAM varNavAdo yathA-"jiyarAgadosamohA sampanna / tiyasanAhakayapUyA / acaMtasaJcavayaNA sivamaigamaNA jayaMti jiNA // 1 // " iti [jitarAgadveSamohAH sarvajJAH tridazanAthakRtapUjAH / atyaMtasatyavacanAH zivagatigAmino jayaMti jinAH // 1 // ] arhANItadharmavaNoM yathA-"vatthupayAsaNasUro AisayarayaNANa sAyaro jayai / savajayajIvabaMdhurabaMdhU duviho'vi jiNadhammo // 1 // " [vastuprakAzana-18 sUryaH atizayaralAnAM sAgaro jayati / sarvajagajjIvasnehalabaMdhurdvividho'pi jindhrmH||1||] AcAryavarNavAdo yathA"tesiM namo tesiM namo bhAveNa puNovi tesi ceva nmo| aNuvakayaparahiyarayA je nANaM deMti bhabvANaM // 1 // " [tebhyo namastebhyo namo bhAvena punarapi tebhya eva namaH anupakRtaparahitaratA ye jJAnaM dadati bhavyebhyaH // 1 // ] caturvarNazramaNa-15 saGghavarNoM yathA-"eyami pUiyaMmi natthi tayaM jaM na pUiyaM hoi / bhuvaNevi pUaNijo na guNI saMdhAo jaM anno // 1 // " [etasmin pUjite nAsti tadyatpUjitaM na bhavati yadbhuvane'pi saMghAdanyo guNI na pUjanIyaH // 1 // "] devavarNavAdo | yathA-"devANa aho sIlaM visayavisamohiyAvi jiNabhavaNe / accharasAhipi samaM hAsAI jeNa na kariti // 1 // " 4456364% ~76~
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [426] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- vRttiH // 322 // prata sUtrAMka [426] dIpa anukrama [464] iti / [ devAnAmaho zIlaM viSayaviSamohitA api jinabhavane / apsarobhirapi samaM yena hAsyAdi na kurvati // 1 // ] saMya- tAsaMyatavyatikarameva paMcapaDisalINetyAdinA AropaNasUtraparyantena granthenAha paMca paDisalINA paM0 ta0-soiMdiyapaDisalINe jAva phAsidiyapaDisaMlINe / paMca appaDisalINA paM0 saM0-sortivicaappaDisalINe jAva phaasiriyppddisliinne| paMcavidhe saMvare paM0 20-soti divasaMvare jAva phAsiMdiyasaMvare, paMcavihe asaMvare paM0 saM0-soiMdiyaasaMvare jAva phAsiM diyaasaMvare / (sU0427) paMcaviSe saMjame 500-sAmAtitasaMjame chedovaDAvaNiyasaMjame parihAracisudvitasaMjame suhumasaMparAgasaMjame ahakkhAyacarittasaMjame (sU0 428) egidiyA NaM jIvA asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajati, taM0-puDhavikAtiyasaMjame jAva vaNassatikAtitasaMjame / egidiyA NaM jIvA samArabhamANassa paMcavihe asaMjame kannati, 0-puDhavikAtitaasaMjame jAva vaNassatikAtitaasaMjame / (sU0429) paMciMdiyA NaM jIvA asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajati, taM0-sortivitasaMjame jAva phAsiMdivasaMjame, paMciMdiyA Na jIvA samAraMbhamANassa paMcavidhe asaMjame kajati, taM-sotidiyajasaMjame jAva phAsidiyaasaMjame, savvapANabhUyajIvasattA NaM asamArabhamANassa paMcavidhe saMjame kajati, taM0-egiditasaMjame jAva paMciMdiyasaMjame / sanvapANabhUtajIvasattA gaM samAraMbhamANassa paMcavidhe asaMjame kajati, taM0-egiditaasaMjame jAva paMciMdiyaasaMjame (sU0 430) paMcavidhA taNavaNassatikAtitA paM00-aggabIyA mUlabIyA poravIyA khaMghabIyA bIyarahA (sU0431) sthAnA0 uddezaH 2 pratisaMlI. nasaMvareta rA:sAmA|yikAdyAH ekendriya| saMyametarau | pazcendriyasaMyametarau tRNavanaspatiH sU0427 431 // 322 CAMEducation intimations ~77~
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] 1555555 gatArthazcArya, navaraM zrotrendriyAdikramo yathAprAdhAnyAt, prAdhAnyaM ca kSayopazamabahutvakRtaM / tathA pratisaMlInetarasUtrayoH puruSo dharmI uktaH, saMvaretarasUtrayostu dharma eveti / tathA saMyamanaM saMyamaH pApoparama ityarthaH, tatra samo-rAgAdirahitastasya ayo-gamanaM pravRttirityarthaH samAyaH samAya eva samAye bhavaM samAyena nirvRttaM samAyasya vi-II kAroDazo vA samAyo vA prayojanamasyeti sAmAyikaM, uktaM ca-"rAgahosavirahio samotti ayaNaM autti gamaNati / samagamaNaMti samAo sa eva sAmAiyaM nAma // 1 // ahvA bhavaM samAe nivvattaM teNa taMmayaM vAvi / jaM tappaoyaNaM vA| teNa va sAmAiyaM neyaM // 2 // " iti, [rAgadveSavirahitaH sama iti ayanamaya iti gamanamiti samagamanamiti samAyaH sa evaM sAmAyika nAma // 11 // athavA samAye bhavaM tena nivRttaM tanmayaM vApi yattaprayojanaM vA tena vA sAmAyika jJeyaM // 2 // ] athavA samAni-jJAnAdIni teSu tairvA ayanamayaH samAyaH sa eva sAmAyikamiti, avAdi ca-"ahavA samAi sammattanANacaraNAi tesu tehiM vA / ayaNaM ao samAo sa eva sAmAiyaM nAmA // 1 // " iti, [athavA samAni samyaktvajJAnacaraNAni teSu tairvA'yanaM ayaH samAyaH sa eva sAmAyika nAma // 1 // ] athavA samasya-rAgAdirahitasyA''yo-guNAnAM lAbhaH samAnAM vA-jJAnAdInAmAyaH samAyaH sa eva sAmAyika, abhANi ca-ahavA samassa Ao guNANa lAbho tti jo samAo so| ahavA samANamAo o sAmAiyaM nAma // 1 // " iti, [athavA samasyAyastu guNAnAM lAbha 4 // iti yaH sa samAyaH athavA samAnAmAyo jJeyaH sAmAyikaM nAma // 1 // ] athavA sAmni-maicyAM sAmnA vA ayastasya 5 zrotrasya zabdavargaNApuralAnA catuHpAnI prahaNasAmopetatvAt zeSANi sarvANi khaTaparzamAhINi teSu tu cakSurAdikameNa prAdhAnya aam Educatanitaliahal sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:.:, ~78~
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vRttiH prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] zrAsthAnA- vA AyaH sAmAyaH sa eva sAmAyika, abhyadhAyi ca-"ahavA sAmaM mettI tattha ao teNa vatti sAmAo / ahavA5sthAnA0 sUtra- 4. sAmassAo lAbho sAmAiyaM nAma // 1 // " iti [athavA sAma maitrI tatrAyastena vA'ya iti sAmAyaH athavA sAmna uddezaH 2 da Ayo lAbhaH sAmAyikaM nAma // 1 // ] sAvadyayogaviratirUpaM sarvamapi cAritramavizeSataH sAmAyikameva, chedAdivize- sAmAyi paistu viziSyamANamarthataH zabdatazca nAnAtvaM bhajate, tatra prathama vizeSaNAbhAvAt sAmAnyazabda evAvatiSThate sAmA- kAdyAH // 323 // yikamiti, tacca dvidhA-itvarakAlikaM yAvajjIvikaM ca, tatrevarakAlikaM sarveSu prathamapazcimatIrthakaratIrtheSvanAropi-5 | sU0431 tavratasya yAvajjIvikaM tu madhyamavidehattIrthakaratIrtheSu bhavati iti, tepUpasthApanA'bhAvAditi, sAmAyikaM ca tatsaM-* yamazcetyevaM sarvatra vAkyaM kAryamiti, bhavanti cAtra gAthA:-"sabbamiNaM sAmAiya chedAdivisesao puNa vibhinnaM / avisesiyamAdimayaM Thiyamiha sAmannasannAe // 1 // sAvaja jogaviraitti tattha sAmAiyaM duhA taM ca / ittaramAvakahahai|tiya paDhama paDhamaMtimajiNANaM // 2 // titthesu aNAroviyavayarasa sehassa thovakAlIyaM / sesANamAvakahiyaM titthesu videhayANaM ca // " iti, [sarvamidaM sAmAyika chedAdivizeSataH punarvibhinna avizeSitamAdima sthitaM caitadiha sAmAnya4saMjJayA // 1 // sAvadyayogaviratiriti tatra sAmAyika dvidhA tacca itvaraM yAvatkathikamiti ca prathama prthmaantimjinyoH| // 2 // tIrthayoranAropitatratasya zaikSasya stokakAlInaM / zeSANAM yAvatkathirka tIrtheSu videhagAnAM ca // 3 // ] tathA chedaca pUrvaparyAyasyopasthApanaM ca teSu yatra tacchedopasthApanaM tadeva chedopasthApanikaM te vA vidyate yatra tacchedopasthApanikamathavA pUrvaparyAyacchedenopasthApyate-Aropyate yasmahAvratalakSaNaM cAritraM tacchedopasthApanIyaM, tadapi dvidhA-anaticAraM sAti JAMEucatani sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~79~
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] cAra ca, tatrAnaticAraM yaditvarasAmAyikasya zikSakasyAropyate pArzvanAthasAdhorvA paJcayAmadharmapratipattI, sAticAra tu yanmUlaprAyazcittaprAptasyeti, ihApi gAthe-"pariyAyassa u cheo jatthovaTThAvaNaM vaesuM ca / cheovaTThAvaNamiha tamaNaiyAretaraM duvihaM // 1 // sehassa niraiyAraM titvaMtarasaMkame va taM hojjA / mUlaguNaghAiNo sAiyAramubhayaM ca Thiyakappe // 2 // " paryAyasya chedaH yatropasthApanaM ca teSu chedopasthApanamiha tadanaticArataratvAbhyAM dvividhaM // 1 // ziSyasya niraticAraM tI rthAntarasaMkrame vA tadbhavet / mUlaguNaghAtinaH sAticAramubhayaM ca sthitakalpe // 1 // ] (prathamapazcimatIrthayorityarthaH> * tathA pariharaNaM parihAraH-tapovizeSaH tena vizuddhaM parihAro vA vizeSeNa zuddho yasmiMstatparihAravizuddhaM tadeva parihAravizu ddhika, parihAreNa vA vizuddhiryasmiMstatsarihAravizuddhika, tacca dvidhA-nirvizamAnaka nirviSTakAyika ca, tatra nirvizamAna-13 kAnAM ca tadAsevakAnAM yattanniviMzamAnaka, yattu niviSTakAyikAnAmAsevitavivakSitacAritrakAyAnAM tanniviSTakAyikamiti, hai ihApi gAthe-"parihAreNa visuddhaM suddho ya tabo jahiM viseseNaM / taM parihAravisuddhaM parihAravisuddhiyaM nAma // 1 // duvikalpa nivissamANanibihakAiyavaseNaM / parihAriyANuparihAriyANa kappaTThiyassa'viya // 2 // " iti, [parihAreNa vizuddhaM yatra vizeSeNa zuddhaM ca tpH| tatparihAravizuddhaM parihAravizuddhikaM naam||shaa tad dvivikalpaM nirvizamAnaniviSTakAyikavazAt parihArikAnuparihArikANAM kalpasthitasyApi ca // 2 // ] iha ca navako gaNo bhavati, tatra catvAraH parihArikA apare tu tadvayAvRttyakarAzcatvAra evAnuparihArakAH, ekastu kalpasthito vAcanAcAryoM gurubhUta ityarthaH, eteSAM ca nirvizamAna-151 kAnAmayaM parihAraH-prISme japanyAdIni caturthaSaSThASTamAdIni zizire tu paThASTamadazamAni varSAsvaSTamadazamadvAdazAni pA-14 SANGACASSS ForParamasPrvammoni sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~80
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- sUtra prata sUtrAMka // 324 // [431] dIpa anukrama [469] 252515645% raNake cAyAma, itareSA sarveSAmAyAmameva, evamete catvAraH SaNmAsAn punaranye catvAraH SaDeva punarvAcanAcAryaH SaDiti5 sthAnA0 sarva evAyamaSTAdazamAsikaH kalpa iti / tathA sUkSmA:-lobhakiTTikArUpAH samparAyA:-kaSAyA yatra tatsUkSmasamparAya, mA. uddezaH 2 tadapi dvidhA-vizudyamAnakaM saktizyamAnakaM ca, tatrAdyaM kSapakopazamazreNidvayaM samArohatA, saGktizyamAnakaM tUpazamazreNitaH pracyavamAnasyeti, tatroktam-"kodhAi saMparAo teNa jao saMparII saMsAraM / taM muhumasaMparAyaM suhumo jatthAva- | kAdyAH seso se // 1 // seTiM bilaggao taM visujjhamANaM tao cayaMtassa / taha saMkilissamArNa pariNAmavaseNa vinneyaM // 2 // " sU0431 iti [krodhAdiH saMparAyo yatastena saMsAraM saMparaiti yatra sa sUkSmo'vaziSTaH tatsUkSmasaMparAyaM ||1||shrenni vilagatastadvi-IN 4 zudyamAnaM tatazcayavamAnasya tathA saMklizyamAnaM pariNAmavazena vijJeyaM // 2 // ] athazabdo yathArthaH, yathaivAkaSAyatayetyarthaH,4 AkhyAtaM-abhihitaM adhAkhyAtaM tadeva saMyamo'thAkhyAtasaMyamaH, ayaM ca chadmasthasyopazAntamohasya kSINamohasya ca sthAt kevalinaH sayogasyAyogasya ca syAditi, ihAbhyadhAyi-"ahasado jAhastho ADo'bhivihIeN kahiyamakkhAyaM / / * caraNamakasAyamudiyaM tamahakkhAyaM ahakkhAyaM // 1 // taM duvigappaM chaumatdhakevalivihANao puNekekaM / khayasamajasajogAjogi kevalivihANao duvihaM // 2 // " iti [athazabdo yAthArthe AGabhividhau kathitaM AkhyAtaM caraNamakaSAya-1 muditaM tadyathAkhyAtaM athAkhyAtaM // 1 // tad dvivikalpa chadmasthakevali vidhAnataH punarekai kSayazamajasayogyayogikevalividhAnAd dvividham // 2 // ] 'egidiyA NaM jIva'tti ekendriyAn NamityalaGkAre jIvAn asamArabhamANasya-saMghaTTA-131 // 324 // dInAmaviSayIkurvataH saptadazaprakArasya saMyamasya madhye paJcavidhaH saMyamo-vyuparamo'nAzravaH kriyate bhavati, tadyathA sAmAyika zabdasya vividha evaM vizada-vyAkhyA:, ~81
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [431] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [431] dIpa anukrama [469] pRthivIkAyikeSu saMyamaH-sacaTTAdhuparamaH pRthivIkAyikasaMyamaH, evamanyAnyapi padAni, asaMyamasUtraM saMyamasUtravad vipa-hai kAryayeNa vyAkhyeyamiti / 'paMceMdiyANa'mityAdi, iha saptadazaprakArasaMyamabhedasya pazzendriyarsayamalakSaNasyendriyabhedena bhedavi vakSaNAt paJcavidhatva, tatra pazcendriyAnArambhe zrotrendriyasya vyAghAtaparivarjana zrotrendriyasaMyamaH evaM cakSurindriyasaMyamAdayo'pi vAcyAH, asaMyamasUtrametaviparyAsena boddhavyamiti / 'savvapANe'tyAdi, pUrvamekendriyapazcendriyajIvAzrayeNa saMyamAsaMyamAyuktAviha tu sarvajIvAzrayeNAta eva sarvagrahaNaM kRtamiti, prANAdInAM cArya vizeSa:-"prANA dvitricataH proktA, bhUtAstu taravaH smRtaaH| jIvAH paJcendriyA jJeyAH, zeSAH sattvA itiiritaaH||1||" iti, iha saptadazaprakArasaMyamasyAdyA nava bhedAH saGgrahItAH, ekendriyasaMyamagrahaNena pRthivyAdisaMyamapaJcakasya gRhItatvAditi etadvyatyayenAsaMyamasUtraM / 'taNa vaNassaItti tRNavanaspatayo-bAdarA vanaspatayo'gravIjAdayaH krameNa koraNTakA utsalakandA vaMzAH zalakyo vaTA evamA&Adayo, vyAkhyAtaM caitpraagiti| paMcavidhe AvAre paM0 0-NANAyAre dasaNAyAre caricAyAre tavAyAre vIriyAvAre (sU0432) paMcavidhe AyArapakappe paM0 saM0-mAsite ugdhAtite mAsie aNugghAie caumAsie ugdhAie cAlammAsie aNugdhAtIte ArovaNA / ArovaNA paMcavihA paM0 ta0-paTTaviyA ThaviyA kasiNA akasiNA hADahavA (sU0433) 1 puDhavidagaaganimAsya vaNassaiviticatapaNidimajIvA / pehuppehalamajaNa paridravaNamaNovaIkAe 100 khokamedavAt padhendriyasaMyamasva. 3 vikalendriyanikapondriyaiH saha natra bhedA pRthvyAyekendriyAdisaMyamAnAM. AnEaicational ~82
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [433] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [433] dIpa anukrama [471] zrIsthAnA- AcaraNamAcAro-jJAnAdi viSayA''sevetyarthaH jJAnAcAra:-kAlAdiraSTadhA darzana-samyaktvaM tadAcAro-niHzaGkitAdi-16 5 sthAnA raSTadhaiva cAritrAcAraH-samitiguptibhedo'STadhA tapaAcAro'nazanAdibhedo dvAdazadhA vIryAcAro vIryAgopanameteve- uddezaH 2 vRttiH veti / AcArasya-prathamAGgasya padavibhAgasAmAcArIlakSaNaprakRSTakalpAbhidhAyakatvAt prakalpa AcAraprakalpa:-nizIthA-18 AcArAH dhyayanaM, sa ca paJcavidhaH-paJcavidhaprAyazcittAbhidhAyakatvAt , tathAhi-tatra keSuciduddezakeSu laghumAsaprAyazcittApattiru- udghaatikaa|| 325 // cyate 1 keSucicca gurumAsApattiH 2 evaM laghucaturmAsa 3 gurucaturmAsA 4''ropaNAzceti 5, tatra mAsena niSpanna mAsikaMdyAropaNAH tapaH, tacca udghAto-bhAgapAto yatrAsti tadudghAtikaM ladhvityarthaH, yata uktam-"addheNa chinnasesaM pubbaddheNa tu saMjuyaM sU0432ClkAuM / dejAhi lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM ceva // 1 // " iti, etadbhAvanA mAsikatapo'dhikRtyopadazyate-mAsasyArddha-dA 433 chinnasya zeSaM dinAnAM paJcadazakaM tat mAsApekSayA ca pUrvasya-paJcaviMzatikasyA.na-sArdhadvAdazakena saMyutaM kRtaM sA -1 saptaviMzatirbhavatIti / AropaNA tu caDAyaNatti bhaNiya hoi, yo hi yathApratiSevitamAlocayati tasya pratiSevAniSpannameva mAsalaghumAsaguruprabhRtikaM dIyate, yastuna tathA tasya tattAvaddIyate eva mAyAniSpannaM cAnyadAropyate ityAropaNeti / 'ArovaNe ti AropaNoktasvarUpA, tatra 'paTTaviya'tti bahupyAropiteSu yanmAsagurvAdiprAyazcittaM prasthApayati-bodumAra-| bhate tadapekSayA'sau prasthApitetyuktA 1, 'Thaviya'tti yatprAyazcittamApannastattasya sthApitaM kRtaM, na vAhayitumArabdha ityarthaH, AcAryAdivayAvRttyakaraNArtha, taddhi bahana zaknoti vaiyAvRttyaM kA, yAvRttyasamAptI tu tatkariSyatIti sthApitocyata|| iti 2, kRtsnA punaryatra jhoSo na kriyate, jhoSastvayaM-iha tIrthe SaNmAsAntameva tapastataH paNNAM mAsAnAmupari yAn mA AcAra zabdasya vyAkhyA evaM bhedAH, paJcavidha-prAyazcittam ~83~
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [433] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [433] dIpa anukrama [471] sAnApanno'parAdhI teSAM kSaparNa-anAropaNaM prasthe catuHsetikA'tiriktadhAnyasyeva jhATanamityarthaH, jhopAbhAvena sA paripUaiti kRtsnetyucyata iti bhAvaH 3, akRtsnA tu yasyAM paNmAsAdhikaM jhoSyate, tasyA hi tadatiriktajhATanenAparipUrNa-16 svAditi 5, 'hADahaDe'ti yat laghugurumAsAdikamApanastat sadya eva yasyAM dIyate sA hADahaDoktati 5 / etatsvarUpaM ca vizeSato nizIviMzatitamodezakAdavagantavyamiti / ayaM ca saMyatAsaMyatagatavastuvizeSANAM vyatikaro manuSyakSetra eva bhavatIti manuSyakSetravartino vastuvizeSAn 'jaMbuddIvetyAdinA 'usuyArA nasthiti paryavasAnena granthenAha jaMbudI 2 maMdarassa pabbayassa purathime NaM sIyAe mahAnaIe uttareNaM paMca vakvArapaJcatA paM0 20Alavate cittako pamhaphUThe NaliNakuDe egasele 1 jaMbUmaMdarassa purao sItAe mahAnadIe dAhiNeNaM paMca vakyArapavatA paM0 saM0tikUDe vesamaNakUDe aMjaNe mAryajaNe somaNase 2 jaMbUmaMdarassa paJcasthimeNaM sIotAte mahANadIe dAhiNaNaM paMca vakkhArapasyatA paM0 saM0-vijuppabhe aMkAvatI pamhAvatI AsIvise suhAvahe 3 jaMbUmaMdarapaJcadhimeNaM sItotAte mahAnadIte uttareNaM paMca vakkhArapaNyatA paM0 saM0-caMdapavvate sUrapabbate NAgapanvate devapambate gaMdhamAdaNe 4 jaMbUmaMdaradAhiNaNaM devakurAe kurAe paMca mahadahA paM0 20-nisahadahe devakurudahe sUradahe sulasadahe vijuppabhadahe 5 jaMvUmaMdarauttarakurAte kurAe paMca mahadahA paM0 saM0-nIlabaMtadahe uttarakurudahe caMdahe erAvaNadahe mAlavaMtadahe 6 sabve'bi NaM vakkharapabbayA (teNaM) sIyA sIoyAo mahANaIo maMdaraM vA panvateNaM paMca joyaNasavAI uDu uccatteNaM paMcagAuyasatAI unheNaM 7 / dhAyaisaMDe dIve puracchimadveNaM maMdarassa pabvayassa puracchimeNaM sItAte mahANatIte uttareNaM paMca baksArapaJcatA paM0 20-mAlavaMte SASANG sthA059 DAREucatonion paJcavidha-prAyazcittam ~84~
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [434] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIkhAnA sUtravRttiH // 326 // prata sUtrAMka [434] dIpa anukrama [472] ROCRACT evaM jadhA aMdhuhIve tathA jAba puksaravaravIvaDapaJcatthimaddhe vakkhArA dahA ya ucataM bhAgiyana / samayakkhe te Na paMca 5sthAnA0 bharahAI paMca eravatAI, evaM jaghA cauhANe bitIyause tahA ethavi bhANiyabvaM jAva paMca maMdarA paMca maMdaracUlitAo, | uddezaH2 NavaraM usuvArA Nasthi (sU0434) usame gaM arahA kosalie paMcadhaNusatAI u upatteNaM hotthA 1 / bharahe NaM mAlavasrAyA cAuratacakAvaTTI paMca dhaNusayAI uI uccatteNaM husthA 2 / bAhubalI maNagAre evaM va 3 mINAmajjA evaM ghetha 4 kSaskArAevaM muMdarIvi 5, (sU0435) dyAH RSakaNThayazcArya, navaraM mAlava(4)to gajadantakAt pradakSiNayA sUtracatuSTayoktA viMzatirvakSaskAragirayo'vagantavyA iti, ihI bhAdInAca devakuruSu niSadhavarSadharaparvatAduttareNASTau yojanAnAM zatAni catustriMzadadhikAni yojanasya caturazca saptabhAgAnatikramya muccatvaM zItodAyA mahAnadyAH pUrvAparakUlayovicitrakUTacitrakUTAbhidhAnI yojanasahasrorikatI mUle sahasrAyAmaviSkambhAvuparisU0534. pazca yojanazatAyAmaviSkambhI prAsAdamaNDitI svasamAnanAmadeva nivAsabhUtau parvatI staH, tasastAbhyAmuttarato'nantarodi- 435 tAntaraH zItodAmahAnadImadhyabhAgavatI dakSiNottarato yojanasahanamAyataH pUrvAparataH pazca yojanazatAni vistIrNaH -1 dikAvanakhaNDadvayaparikSipto daza yojanAvagAho nAnAmaNimayena dazayojananAlenA yojanavAhalyena yojanaviSkambhenA -18 yojanavistIrNayA kozoriGgatayA karNikayA yuktena niSadhAbhidhAnadevanivAsabhUtabhavanabhAsitamadhyena tadaDepramANASTottara-1|| zatasamayapIstadanyeSAM ca sAmAnikAdidevanivAsabhUtAnAM padmAnAmanekalakSaiH samantAt parivRtena mahApona viraajmaan-12||226|| madhyabhAgo niSadho mahAdaH, evamanye'pi niSadhasamAnavaktavyatAH svasamAnAbhidhAnadevanivAsA uktAntarAH samavaseyA,18 vakSaskAra-parvatAnAm varNanaM ~85
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [435] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata 4-0-58 sUtrAMka [435] dIpa anukrama [473] navaraM nIlavanmahAhado vicitrakUTacitrakUTaparvatasamavaktavyatAbhyA yamakAbhidhAnAbhyAM svasamAnanAmadevAvAsAbhyAM prvtaa-hai| bhyAmanantaraM draSTavyastato dakSiNataH zeSAzcatvAra iti, ete ca sarve'pi pratyeka dazabhirdazabhiH kAJcanakAbhidhAnaiH yojanazatocchtaiiojanazatamUlaviSkambhaiH pazcAzadyojanamAnamastakavistAraiH svasamAnanAmadevAdhivAsaiH pratyeka dazayojanAntaraiH pUrvApara vyavasthitaiH giribhirupetAH, eteSAM ca vicitrakUTAdiparvatahadanivAsidevAnAmasaGkhyeyatamajambUdvIpe dvAdazayojanasahasapramANAstannAmikA nagaryo bhavantIti, 'sabvevi Na'mityAdi, sarve'pi jambUdvIpAdisambandhinaH, 'teNaM ti zItAzItode mahAnadyau pratIte lakSaNIkRtya nadIdizItyarthaH, mandaraM vA-meruM vA parvataM prati taddizItyarthaH, tatra mAlavatsaumanasavidyutlabhagandhamAdanAgajadantAkAraparvatA meru prati yathokasvarUpAH, zeSAstu vakSAraparvatA mahAnadyI pratIti, iyaM cAnantaroditA saptasUtrI dhAtakIkhaNDasya puSkarArddhasya ca pUrvAparArddhayodRzyetyata evoktam-'evaM jahA jaMbU' ityAdi / samayaH-kAlastadvi|ziSTaM kSetraM samayakSetra-manuSyakSetraM tasyaivAdityagatisamabhivyavaRtvayanAdikAlayuktatvAt , 'jAva paMca maMdara'tti iha chAyAvatkaraNAt pazna haimavatAni paJca hairaNyavatAnItyAdi paJca zabdApAtina ityAdi copayujya sarva catuHsthAnakadvitIyode-15 |zakAnusAreNa vAcyaM, navaraM 'usuyAra'tti catuHsthAnake catvAra iSukAraparvatA uktAH iha tu te na vAcyA, paJcasthAna-11 katvAdasyeti / anantaraM manuSyakSetre vastUnyuktAnIti tadadhikArAdbharatakSetravarttamAnAvasarpiNIbhUSaNabhUtamRSabhajinavastu tatsambandhAdanyAni ca pazcasthAnake'vatArayan sUtrapaJcakamAha-'usame 'mityAdiH kaNThyaM, navaraM 'kosalie'tti, NElication vakSaskAra-parvatAnAm varNanaM ~86~
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [435] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- masUtravRttiH prata sUtrAMka // 327 // [435] dIpa anukrama [473] 45945% 82% kozaladezotpannatvAt kauzaliko, bharatAdayazca RSabhApatyAni / buddhAzcaite, buddhazca bhAvato mohakSayAd dravyato nidrAkSa- 5 sthAnA. yAditi dravyabodhaM kAraNata upadarzayannAha uddezaH2 paMcahi ThANehi sute vibujjhejA, taM0-sareNaM phAseNaM bhoyaNapariNAmeNaM NihakkhaeNaM suviNadasaNeNaM (sU0436) paM. dravyabodhacAhiM ThANehiM samaNe jiggaMdhe giragaMdhi giNhamANe vA avalaMbamANe vA NAtikAmati, saM0-niggaMthiM ca NaM annayare pasu- hetavaHnijAtie vA pakkhijAtie vA ohAtejA tattha NiggaMthe NiggaMthi giNhamANe vA avalaMbamANe vA nAsikamati 1NiggaMthe graMnthyavalajiggaMthiM duggasi vA visamaMsi vA pakkhalamANi vA pavaDamANi vA giNhamANe vA avalaMbamANe vA jAtikamati 2 mvAdAvAjiggaye gimmAdhi setaMsi vA paMkasi vA paNagaMsi vA udagaMsi vA ukasamANI vA udhujjhamANI cA giNhamANe vA avalaM jJAnati bamANe vA NAtikamati 3 nimgathe niggathiM nAvaM ArubhamANe vA orohamANe vA NAtikamati 1, khetaittaM dittaittaM akkhAiha jammAyapattaM unasamgapattaM sAhigaraNaM sapAyarichattaM jAva bhacapANapaDiyAtikkhiyaM aTThajAya vA nimAthe nigarthi sU0436. geNhamANe vA avalaMbamANe vA NAtikamati 5 // (sU0 437) 437 'paMcahIM'tyAdi kaNThavaM, navaramiha nidrAkSayo'nantarakAraNaM zabdAdayastu tarakAraNatvena tatkAraNatayoktAH, bhojanapariNAmo bubhukSA / anantaraM dravyaprabuddhaH kAraNata ukto, atha bhAvaprabuddhamanuSThAnata AjJAnatikramiNaM darzayitumAha-paMcahI tyaadi| |sugama, navaraM 'giNhamANe'tti bAhAdAvaGge gRhNan avalambamAnaH patantIM bAhAdau gRhItvA dhArayan athavA 'sabbaMgiyaM tu // 327 // gahaNaM kareNa avalaMbaNaM tu desamitti [sAGgikaM tu grahaNaM kareNa avalambanaM tu deze] nAtikAmati svAcAramAjJA vA gItA-18 ~87~
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [437] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [437] dIpa anukrama [475] rthasthaviro nirgandhikA'bhAve na yathAkathaJcit , pazujAtIyo haptagavAdiH pakSijAtIyo gRdhrAdiH, 'ohAejatti upahanyAta tatreti-upahanane gRhanAtikAmati kAraNikatvAt niSkAraNave tu doSAH, yadAha-"micchattaM uDDAho virAhaNA phAsa bhAvasaMbaMdho / paDigamaNAI dosA bhuttAbhutte ya nAyabvA / / 1 // [mithyAtvamuDDAho virAdhanA sparza bhAvapratibaMdha pratigamanAdayo dopA bhuktAbhuktayozca jJAtavyAH // 9 // ] ityekaM, tathA duHkhena gamyata iti durgaH, sa ca tridhA-vRkSadurgaH zvApadaduggoM mlecchAdimanuSyaduggaH, tatra vA mAgeM, uktaM ca-"tivihaM ca hoi duggaM rukkhe sAvayamaNussaduggaM ca" 6 iti [durga trividhaM ca bhavati vRkSazvApadamanuSyadurgabhedAt // ] tathA viSame vA-gartapASANAdyAkule parvate vA praskhalaMtI vATU gatyA prapatantI vA bhuvi, athavA "bhUmIe asaMpattaM pattaM vA hatthajANugAdIhiM / pakkhalarNa nAyacvaM pavaDaNa bhUmIeN gattehiM | // 1 // " iti [bhUmAvasaMprAptiH prAptirvA hastajAnvAdibhiH / praskhalanaM jJAtavyaM prapatanaM bhUmau gAtraiH // 1 // "] gRhannAtikAma-12 tIti dvitIya, tathA paGkaH panako vA sajalo yatra nimajyate sa sekastatra vA, paGkaH-kardamastatra vA, panake vA AgantukapratanudravarUpe kardama eva olyAM vA, 'apakasaMtI paGkapanakayoH parihasantI apodyamAnAM vA-seke udake vA nIyamAnAM gRhNannAtikrAmatIti, gAthe ceha-"paMko khalu cikkhillo AgaMtuM pataNuo davo paNao / socciya sajalo seo sIijai jattha duvihevi // 1 // " iti, paMkapaNaesu niyamA osagaNaM vujhaNaM siyA see / nimiyaMmi nimajaNayA sajale see siyA dovi ||2||[pNkH khalu cikkhila AgaMtukaH pratanuko dravaH panakaH / so'pi ca sajala: sekaH yatra dvividhe'pi sIdyate // 1 // paMkapanakayoniyamAdadhogamanaM seke syAdvahanaM (nirmudi stimite ) nimajjanatA sajale seke syAtAM % % 19-% AnEautatunIOnAna ~88~
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [437] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata vRtti sUtrAMka [437] dIpa anukrama [475] zrIsthAnA- dvAvapi // 2 // ] iti tRtIyaM, tathA nAvaM 'AruhamANetti Arohayan 'oruhamANe ti avarohayannuttArayannityarthoM 5 sthAnA0 nAtikrAmatIti caturtha, tathA kSiptaM-naSTaM rAgabhayApamAnaizcittaM yasyAH sA kSiptacittA sAM vA, uktaM ca-"rAgeNa vA bha- uddezaH2 eNa vA ahavA avamANiyA mahaMteNaM / etehiM khittacitta"tti [rAgeNa vA bhayena vA'thavA mahatA'pamAnitA etaiHninthy||328|| | kSiptacittA // ] tathA haptaM sanmAnAt darpayazcittaM yasyAH sA haptacittA tAM cA, uktaM ca-"iti esa asaMmANA khitto lAvalambahe. sammANao bhave ditto / aggIva iMdhaNeNaM dippaDa cittaM imehiM tu // 1 // lAbhamaeNa va matto ahavA jeUNa dujayaM sa-1 tavaH "ti |[ityesso'snmaanaakssiptH snmaanaadbhvedptH| agnirivendhanadRSyati cittamebhireva // 1 // lAbhamadena vA masaH athavA sU0436. |jitvA durjeyaM zatru // ] yakSeNa-devena AviSTA-adhiSThitA yakSAviSTA tAM vA, atroktam-"puSvabhaSaverieNaM ahavA rAgeNI 437 rAgiyA saMtI / eehi jakkhAha"tti [pUrvabhavavairiNA'thavA rAgeNa rAgavatI satI / etairyakSAviSTA // ] unmAda-unma-17 |ttatA prAptA unmAdaprAptA tAM vA, atrApyuktam-"ummAo khalu duviho jakkhAeso ya mohaNijo ya / jakkhAeso vutto moheNa imaM tu vocchAmi // 1 // savaMrga dahaNaM ummAo ahava pittamucchAe"tti, [vanmAdaH khalu dvividhA yakSA-13 vezazca mohanIyazca / yakSAveza ukko mohenenaM tu vakSyAmi ||shaa rUpamaMgaM ca dRSTvA unmAdo'dhavA pisamUcyA // ] upasarga-1 4 upadravaM prAptA upasargaprAptA tAM vA, ihApyuktam-"tivihe ya uvassagge dibve mANussae tirikkhe ya / dibve ya puccaAbhaNie mANusse Abhioge ya // 1 // vijAe maMteNa ya cunneNa va joiyA aNappavasA" iti [vividhAzyopasagoMH divyA|| maanussyaasrkhshc| divyAzca pUrva bhaNitA mAnuSyA AbhiyogAzca // 1 // vidyayA maMtreNa cUrNena vA yojitA anaatmvshaa||] tathA RSS 5- 45 anERucatunintimate ~89~
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [437] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata SSC CG sUtrAMka [437] 55-55165 dIpa anukrama [475] sahAdhikaraNena sAdhikaraNA-yuddhArthamupasthitA tAM vA saha prAyazcittena saprAyazcittA tAM ghA, bhAvanA ceha-"ahiMgaraNami kayaMmi u khAmeumuvaTThiyAe pacchitaM / tappaDhamayAbhaeNaM hoi kilaMtA va vahamANI ||1||"[adhikrnne kRte kSAmayitumupasthitAyA athavA tatprathamatayA prAyazcittaM vahatI kila bhayena vA klAntA bhavati // 1 // ] tathA bhaktapAne AbhavaM pratyAkhyAte yayA sA bhaktapAnapratyAkhyAtA tAM vA, iha gAthA-"aTuM vA he vA samaNIrNa virahie kahitassa / mucchAe~ vivaDiyAe kappar3a gahaNaM parinnAe // 1 // " iti [artha vA hetuM vA virahe zramaNIbhyaH kthytH| mUrcchayA vipatitAyAH parijJAyAM (anazane) grahaNaM kalpate // 1 // ] tathA arthaH-kAryamulAnAjanataH svakIyapariNetrAderjAtaM yayA sA'rthajAtA paticaurAdinA saMyamAcAsyamAnetyarthastAM vA, iha gAthA-"ahotti jI' kajaM saMjAya esa aTThajAyAu / taM puNa saMjamabhAvA cAlijataM samavalaMbaM // 1 // " ti [yasyA arthaH kArya saMjAtaM eSA evaa'rthjaataa| tAM punaH saMyamabhAvAccAlya-14 |mAnAM samavalaMbayanti // 1 // ] paJcamamiti 5 // anantaraM yeSu sthAneSu vartamAno nirgrantho dhammai nAtikAmati tAmyutAni, adhunA tadvizeSa AcAryoM yeSvatizayeSu vartamAnastaM nAtikAmati tAnAha AyariyauvajjhAyassa NaM garNasi paMca atisesA paM0 20-AyariyauvajjhAe aMto ubassagassa pAe nigijjhiya 2 paphoDemANe vA pamaomANe vA NAtikamati 1 AyariyauvajjhAe aMto ubassagassa utArapAsavarNa vigiMghamANe vA visodhemANe vA NAtikamati 2 Ayariya uvajjhAe pabhU icchA veyAvaDiyaM karejA icchA go karejA 3, AyariyauvAjhAe ~90~
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [438] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: 1 prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] zrIsthAnA- aMto ubassagassa egarAya vA durAtaM vA egAgI vasamANe NA. 4 AyariyauvajjhAe vAhi uvassagassa egarAta vA du- 5sthAnA0 sUtrarAta vA basamANe NAtikamati 5 (sU0438) hai| uddezaH2 vRttiH 'Ayarie'tyAdi, AcAryazcAsAbupAdhyAyazcetyAcAryopAdhyAyaH, sa hi keSAzcidarthadAyakatvAdAcAryo'nyeSAM sUtradAya AcAryAkatvAdupAdhyAya iti tasya, AcAryopAdhyAyayorvA, na zeSasAdhUnAM, 'gaNe' sAdhusamudAye vartamAnasya vartamAnayorvA gaNa tizeSAH | viSaye vA zeSasAdhusamudAyApekSayetyarthaH pazcAtizeSA:-atizayAH prajJaptAH, tadyathA-AcAryopAdhyAyo'ntaH-madhye 'upA-14 sU0438 hai zrayasya vasateH pAdau nigRhya 2' pAdadhUleruddhayamAnAyA nigrahaM vacanena kArayitvA yathA'nye dhUlyA na bhriyante tavekAtyarthaH, prasphoTayitvA AbhigrahikenAnyena vA sAdhunA svakIyarajoharaNena UrNikapAdaprogchanena vA prasphoTanaM kArayan | jhATayannityarthaH, pramArjayanvA zanailRpayan nAtikrAmatIti, iha ca bhAvArtha itthamAsthitaH-AcAryaH kulAdikAryeNa ni|rgataH pratyAgata utsargeNa tAvadasaterbahireva pAdau prasphoTayati, atha tatra sAgAriko bhavettadA vasaterantaH prsphottyet| prasphoTanaM ca pramArjanavizeSastacca cakSuyApAralakSaNapratyupekSaNapUrvakamitIha sapta bhaktAH, tatra na pratyupekSate na pramArTi cekityekaH, na pratyupekSate pramASTIMti dvitIyaH, pratyupekSate na pramASTIMti tRtIyaH, pratyupekSate pramArTi ceti caturtheH, yattatArayu-da pekSyate pramAdyate ca taduSpratyupekSitaM duSpramArjitaM 4 duSpratyupekSitaM supramArjitaM vA 4 supratyupekSitaM duSpramArjitaM vA / supratyupekSitaM supramArjitaM yA 7 karoti, iha ca saptamaH zuddhaH zeSevasamAcArIti, yadi tu sAgArikazcalastataH saptatA-181 lamAtra saptapadAvakramaNamAtra vA kAlaM bahireva sthitvA tasmin gate pAdau prasphoTayet , uktaM ca-"aivAigaMmi cAhiM ANSAREENASAN AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~91~
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [438 ] dIpa anukrama [476 ] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2] mUlaM [438] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education acchaMti muhatsagaM therati / [ atipAtike'sthire bahirmuharttakaM tiSThanti sthavirAH // ] alpArthake saptatAlamAnaM (atipAtitossthiraH, tato vasatau pravizet kaH kena cAsya pAdau pramArjayatItyucyate--"abhiggahiyassa asaI tasseva raohareNa annayaro" / ( tasyaivetyAcAryasyaiva > pAuMchaNunnieNa va puMchai u aNannabhutteNaM // 1 // " ti / [ abhigrahikasyAsati tasyaiva rajoharaNenAnyataraH / pAdapoMchanenaurNikena vA puMchati vananyabhuktena // 1 // ] vasaterantaH praviSTasya cAyaM vidhiHvipulAyAM vasatAvaparibhogasthAne saGkaTAyAM cAtmasaMstArakAvakAze upaviSTasya pAdau pramArjanIyau, abhyasyApi gaNAvacchedakAderayameva vidhiH kevalamanyo bahizcirataraM tiSThatIti, uktaM ca--"vipulAe aparibhoge attaNaovAsae va behassa emeva ya bhikkhussavi navaraM bAhiM cirayaraM tu // 1 // " [ vipulAyAmaparibhoge Atmano'vakAze bopaviSTasya / evameva bhikSorapi navaraM vahizciratarameva // 1 // ] etAvAneva cAyamatizayo yadasau na ciraM bahirAste, atha ciraM tiSThataH ke doSA iti ?, ucyate " taNDuNDabhAviyassA ( sukumArAcAryasya > paDicchamANassa [ bahistAt > mucchamAIyA / khAiyaNagi ThANe [ pracuradravapAne glAnatve suttatthavirAhaNA ceva // 1 // " ityAdi, [tRSoSNabhAvitasya pratIcchataH mUrchAdikAH / pracuracapAne glAnatvaM sUtrArthavirAdhanA caiva // 1 // ] zeSasAdhavastu ciramapi vahistiSThanti na ca doSAH syuH, jitazramasvAd, Aha ca - "dasavihaveyAvace saggAma bahiM ca ninycvaayaamo| sIuNhasahA bhikkhU Na ya hANI vAyaNAIyA || 1 ||" [ dazavidhavaiyAvRtye svagrAme bahirvA nityaM vyAyAmaH / zItoSNasahA bhikSavo na ca hAnirvAcanAdikAH // 1 // ] ityekoitizayaH, tathA'ntaH-madhye upAzrayasya uccAraM purISaM praznavaNaM-mUtraM vivecayan- sabai pariSThApayan vizodhayan pAdAdila AcArya upAdhyAyasya atizayA: For Personal Private Only ~92~
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [438] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata bIkhAnA- sUtracita 354 sUtrAMka // 30 // [438] dIpa anukrama [476] nasya niravayavatvaM kurvan zaucabhAvena veti, athavA sakRdvivecanaM bahuzo vizodhana, uktaMca-"sabyassa chaDaNa vigiMdhaNA ud 5 sthAnA puyapAdahatthalaggassa / phusaNadhuvaNA visohaNa saI ca bahuso ya nANataM // 1 // " iti, [putapAdahastalagnastha sarvasya tya-1 uddezaH2 janaM vivecanaM sparzane dhAvanaM vizodhanaM sakRddhahuzazceti nAnAtvaM // 1 // ] nAtikrAmati, iha ca bhAvArtha evaM-AcAryoM AcAryA notsargato vicArabhUmi gacchati doSasambhavAt , tathAhi-zrutavAnayamityAdiguNasaH pUrva vIthiSu vaNijo bahumAnAdabhyu-18 tizeSAH sthAnAdi kRtavantastato vicArabhUmI sakRdviryAcAryasya gamane AlasyAttanna kurvanti parAzukhAzca bhavanti, etacetare dRSyAsU0438 |zatante yadutAyamidAnI patito vaNijAnAmabhyutthAnAdhakaraNAditye micyAtvagamamAdayo doSAH, uktaM ca-"sya tavassi parivAravaM ca vnniyNtraavnnuhaanne| (aMtarApaNo vIthI>, duTTANaniSNamami ya (dvinirgame>hANI ya (vinayakha> paraMmuhA'vato // 1 // " [zrutavAMstapasvI parivAravAMzceti vaNijo'ntarApaNe utthAne (prAyatiSata) dvinirgame ca hAnirvinayasya 3 |praadhukhe'vrnnH||1||][avoN nUnaM dvi(pha iti> "guNavaMta jato paNiyA pUiMta'nne visanayA saMmi / paDiotti | aNuTThANe (anutthAne > duSihaniyattI abhimuhANaM // 1 // " [yato vaNijo guNavataH pUjayanti anyAna'pi ca saMjJArthaM | yAtaH patita ityanutthAne'bhimukhAnAM nivRttiddhividhA ||1||](shraavktvmnjittvaabhyaaN nivRttiriti > tathA matsa| ribhyaH sakAzAnmaraNabandhanApabhrAjanAdayo'nye'pi vyavahArabhASyAdavagantavyA iti dvitIyo'tizayaH, tathA prabhuHsamarthaH icchA-abhilASo vaiyAvRttyakaraNe yadi bhavettadA vaiyAvRtya-bhaktapAnagaveSaNagrahaNataH sAdhubhyo dAnalakSaNaM kuryaat,8||330|| adhecchA-abhilASastadakaraNe tanna kuryAditi, bhAvArthastvayaM-AcAryasya bhikSAbhramaNaM na kalpate, yato'vAci-"uppa-3 For Pro AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~93~
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [438] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] manANA jaha no aDati, cosIsabuddhAisayA jiNiMdA / evaM gaNI aTTaguNovaveo, satthA va no hiMDai iDimaM tu [catustriMzaduddhAtizayA jinendrA yathA na bhikSAmaTanti evamaSTaguNopapeto gaNyapi zAstA iva RddhimAno hiMDate // 1 // ] doSAstvamI-"bhAreNa vedaNA vA hiMDate uccanIyasAso vA / AiyaNachaDaNAI (pracurapAnakAderApAnAdau chodayo>IX gelane porisIbhaMgozA" iti, bhAreNa vedanA hiMDamAne uccniicshvaasovaa| AdAnepAnakacchAdanAcA glAnakhe pauruSIbhagazca // 1 // ] evamAdayo'neke doSA vyavahArabhASyoktAH samavaseyAH, ete ca sAmAnyasAdhorapi prAyaH samAnAstathApi gacchasya tIrthasya vA mahopakAritvena rakSaNIyatvenAcAryasthAyamatizaya uktaH, uktaM ca "jeNa kulaM AyattaM taM purisara AyareNa rakkhijjA / nahu tuMbaMmi viNaDhe arayA sAhAravA hoti // 1 // " ti [yasyAyattaM kulaM taM puruSaM AdareNa rakSayet nemo vinaSTAyAM sAdhArakA arakA naiva bhavanti // 1 // ] tRtIyaH, tathA antarupAzraya ekA cAso rAtrizcetyekarAtraM tadvA dvayo rAjyoH samAhAro dvirAnaM tadvA, vidyAdisAdhanArthamekAkI ekAnte vasannAtikAmati, tatra tasya vakSyamANado-IN RSAsambhavAd, anyasya tu tadbhAvAditi caturthaH, evaM paJcamo'pi, bhAvArthazcAyamanayoH-antarupAzrayasya vakSArake viSvabAmbasati bahirvopAzrayasya zUnyagRhAdiSu vasati yadi tadA asAmAcArI, doSAzcaite-puvedoSayogena janarahite hastakarmAdi karaNena saMyame bhedo bhavati, maryAdA mayA laDinteti nirvedena vaihAyasAdimaraNaM ca pratipadyata iti, iha gAthA-"tambhAvuvaogeNaM rahie kaMmAdi saMjame bhedo| merA va laMghiyA me vehANasamAdi nivveyA // 1 // jaiviya niggayabhAvo tahAvi rakkhijai sa annehiM / vaMsakaDillevi chinno'vi veNuo pAvae na mahiM // 2 // vIsu basao dappA gaNiyAyarie AcArya-upAdhyAyasya atizayA: ~94~
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [2], mUlaM [438] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [438] dIpa anukrama [476] zrIsthAnA-daya hoi emeva / suttaM puNa kAraNiyaM bhikkhussavi kAraNe'NunnA // 3 // vijANaM parivADi pabve pavve karati aayriyaa| TrasthAnA sUtra- dihato mahapANe anto bAhiM ca vasahIe // 4 // " iti, [janarahite tadbhAvopayogena karmAdinA saMyamabhedaH / mayA maryAdA dezaH2 vRttiH laMdhiteti nirvedAdvaihAyasAdi // 1 // yadyapi ca nirgatabhAvastathApi so'nyaiH| rakSyate vaMzasamudAye chinno'pi veNune prA- AcAryasya moti mahIM // 2 // viSvak vasato dAt gaNyAcAryayorbhavatyevameva / sUtraM punaH kAraNika bhikSorapi kAraNe'nujJA // 3 // gaNanirgamaH // 331 // |AcAryAH parvaNi parvaNi vidyAnAM paripATI kurvanti / dRSTAnto mahAprANena antarbahizca vstyaaH||4||] AcAryasya / RddhimagaNe atizayA uktAH, adhunA tasyaivAtizayaviparyayabhUtAni gaNAnnirgamanakAraNAnyAha ntaH paMcahiM ThANehiM AyariyatavajjhAyassa gaNAvakamaNe paM0 0-AyariyauvajjhAe gaNasi ANaM vA dhAraNaM vA no samma sU0439pau~jittA bhavati 5 AyariyaDavajjhAe gaNaMsi adhArAyaNiyAte kitikammaM veNaiyaM No samma paDhajittA bhavati 2 A 440 yariyauvajmAte gaNaMsi je suyapajjavajAte dhAriti te kAle no sammamaNupavAdettA bhavati 3 AyariyauvamAe, gaNaMsi sagaNitAte vA paragaNiyAte vA nimgaMdhIte pahilese bhavati 4 mitte NAtIgaNe vA se gaNAto avakamejA tesiM saMgahovaggahaTTayAte gaNAvakamaNe pannate 5 (sU0439) paMcavihA iDImaMtA maNussA paM0 20-arahatA cakavaTTI baladevA vAsudevA bhAviyappANo aNagArA (sU0440) paMcamaTThANassa viDao uheso|| 'paMcahIM'tyAdi sugama, navaraM AcAryopAdhyAyasya AcAryopAdhyAyayorvA gaNAd-gacchAt apakramaNa-nirgamo gaNApa- // 331 // kramaNa AcAryopAdhyAyo 'gaNe' gacchaviSaye 'AjJAvA' yogeSu pravartanalakSaNAM dhAraNAMvA-vidheyeSu nivartanalakSaNAM, 'noM MERucaturintiational ~95
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [440] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [440 dIpa naiva sabhyagU-yaucityaM prayoktA-tayoH pravartanazIlo bhavati, idamuktaM bhavati-duvinItatvAd gaNasya te prayoktumazaknuvan gaNAdapakAmati kAlikAcAryavadityekaM, tathA gaNaviSaye yathAralAdhikatayA-yathAjyeSTha kRtikarma tathA vainayika-vinayaM 'no' naiva samyak prayoktA bhavati, AcAryasampadA sAbhimAnatvAt , yataH AcAryeNApi pratikramaNakSAmaNAdiSUcitAnAmucitavinayaH kartavya eveti dvitIyaM, tathA asau yAni zrutaparyavajAtAni-yAn zrutaparyAyaprakArAnudezakAdhyayanAdIn dhArayati hRdyavismaraNatastAni kAle 2-yathAvasare no samyaganupravAcayitA-teSAM pAThayitA bhavati, 'gaNe'tti iha sambadhyate, tena gaNe-gaNaviSaye gaNamityarthaH, tasyAvinItatvAt tasya vA sukhalampaTatvAnmandaprajJatvAdveti gaNAdapakrAmatIti tRtIyaM, tathA asau gaNe vartamAnaH 'sagaNiyAe'tti svagaNasambandhiyAM 'paragaNiyAe'tti paragaNasatkAyAM nirgranthyAM tathAvidhAzubhakarmavazavartitayA sakalakalyANAzrayasaMyamasaudhamadhyAdU bahirlezyA-antaHkaraNaM yasyAsI bahilezyaH, Asakto bhavatItyarthaH, evaM gaNAdapakrAmatIti, na cedamadhikaguNatvena asyAsambhAvyaM, yataH paThyate-'kammAI nUNaM ghaNacikaNAI garuyAI bajjasArAI / nANahayapi purisaM paMthAo uppahaM niti ||1||"[gurukaanni vajrasArANi cikkaNAni karmANi ghanAni jJAnADhyamapi puruSa nUnaM patha utpathaM nayaMti // 1 // ] iti caturthaM, tathA mitrajJAtigaNo vA -suhRtsvajanavargoM vA 'se' tasyAcAryAdeH kuto'pi kAraNAd gaNAdapakAmedatasteSAM suhatsvajanAnAM sahAyartha gaNAdapakamaNaM prajJaptaM, tatra saGghahasteSAM svIkAraH, upagraho vastrAdibhiruSaSTambha iti paJcamaM / anantaramAcAryasya gaNApakramaNa-15 mukta, sa ca RddhimanmanuSyavizeSa ityadhikArAdU RddhimanmanuSyavizeSAnAha-paMcavihe'tyAdi kaNThyaM, navaraM RddhiH anukrama [478] CAMER sthA0 56 AcAryasya gaNa-apakramaNasya kAraNA: ~96~
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [2], mUlaM [440] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [440 dIpa bhIkhAnA- AmapA~SadhyAdikA sampat, tadyathA-AmapauSadhivieDoSadhiH khelauSadhi(jallauSadhi)jalo-malaH savauSadhiH AsIviSatvaM sthAnA. ||-zApAnugrahasAmarthyamityarthaH AkAzagAmitvamakSINamahAnasikatvaM vaikriyakaraNamAhArakatvaM tejonisarjanaM pulAkatvaM kSI- uddezaH2 vRttiH rAzravatvaM madhvAznavatvaM sarpirAzravatvaM koSThabuddhitA bIjabuddhitA padAnusAritA smbhinnshrotRtvN-yugptsrvshbdshraavite||332|| tyarthaH pUrvadharatA avadhijJAnaM manaHparyAyajJAnaM kevalajJAnaM arhattA gaNadharatA cakravartitA baladevatA vAsudevatA cetyeva-13 maNahetavaH mAdikA, uktaM ca-"udayakhayakhaovasamovasamasamutthA bhuppgaaraao| evaM pariNAmavasA laddhIo hoti jIvANaM RddhimantaH // 1 // " iti, [udayakSayakSayopazamopazamasamutthA bahuprakArAH pariNAmavazAjIvAnAM landhaya evaM bhavanti // 1 // ] sU0439tadevaMrupA pracurA-prazastA atizAyinI vA Rddhividyate yeSAM te RddhimantaH bhAvitA-saddhAsanayA vAsitaH AtmA 440 yaste bhAvitAtmAno'nagArA iti, eteSAM ca RddhimattvamAmapauSadhyAdibhirahaMdAdInAM tu caturNI yathAsambhavamAmarpopadhyA| dinA'haMvAdinA ceti // paJcamasthAnakasya vivaraNato dvitIyoddezakaH samApta iti / uko dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-anantaroddezake jIvadharmAHprAyaH prarU-la |pitAH, iha spajIvajIvadhamoM ucyante, ityevaMsambandhasyAsyedamAdisUtram paMca asvikAyA paM0 20-dhammatthikAte adhammasthikAte AgAsasthikAte jIvasthikAte popAlasthikAe, dhammasTikAe // 332 // avanne agaMdhe arase aphAse arUvI ajIve sAsae avaTThie logadamve,se samAsao paMcavidhe paM0 ta0-dabao khitto anukrama [478] CHAR wwwwjanmalay atra paMcama sthAnasya dvitIyo uddezakaH parisamApta: atha paMcama sthAnasya tRtIyo uddezaka: Arabdha: ~97
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 441] dIpa anukrama [479] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [441] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] Education kAlao bhAvao guNao, davbao NaM dhammatthikAe egaM davvaM khettato logapamANamece kAlao Na kavAti NAsI na kamAi na bhavati Na kayAi Na bhavissaitti bhuviM bhavati va bhavissati va dhuve Nitite sAsate akkhae abbate abaTTite jithe bhAvato apane agaMdhe arase aphAse guNato gamaNaguNe ya 1, adhammasthikAe apane evaM ceva, NavaraM guNato ThANaguNo 2, AgAsatyikA avane evaM caiva varaM khettao logA logapamANamitte guNato avagAhNAguNe, sesaM taM caiva 3, jIvatthikAe NaM avanne evaM ceva, NavaraM davvao NaM jIvasthigate anaMtAI dubvAI, jarUvi jIve sAsate, guNato ubaogaguNe sesaM taM caiva 4, poggalatthigAte paMcabane paMcarase duggagaMdhe aguphAse rubI ajIve sAsate avadvite jAva davvao NaM pogaaftyakAra anaMtA dubAI khetao logapamANamette kAlato Na kayAi NAsi jAva mithe bhAvato bannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte, guNato gahaNaguNe ( sU0 441) paMca gatIto paM0 [saM0 nirayagatI tiriyagatI maNuvagatI devagatI si. dvigatI ( sU0 442 ) "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH 'paMca'tyAdi, asya cAyamabhisambandhaH - anantarasUtre jIvAstikAyavizeSA Rddhimanta uktAH iha vasaveyAnantapradezalakSaNaRddhimantaH samastAstikAyA ucyanta ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA prathamAdhyayanavadanusarttavyA, navaraM dharmAstikAyAdayaH kimarthamitthamevopamyasyaMta iti, ucyate, dharmAstikAyAdipadasya mAGgalikatvAt prathamaM dharmAstikAyopanyAsaH punarddharmAstikAyapratipakSatvAdadharmAstikAyasya punastadAdhAratvAdAkAzAstikAyasya punastadAdheyatvAjjIvAstikAyasya punastadupagrAhakatvAt puGgalAstikAyasyeti, dharmAstikAyAdInAM krameNa svarUpamAha - 'dhammatthikAeM tyAdi varNagandharasasparzapratiSedhAd For Personal & Private Use Only ~98~
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [442] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka ACCAS [442] dIpa anukrama [480] zrIsthAnA- arUvitti rUpaM-mUrtivarNAdimattvaM tadasyAstIti rUpI na rUpI arUpI amUrta ityarthaH, tathA ajIvaH-acetanA, zAzvataH5 sthAnA. sUtra- pratikSaNaM sattA''liGgitatvAdavasthitaH anena rUpeNa nityatvAditi, lokasyAMzabhUtaM dravyaM lokadravyaM, yata uktam-"paMdRttiH casthikAyamaiyaM logamaNAinihaNaM / " iti, [paJcAstikAyamayaM lokamanAdinidhanaM ] arthatatsvarUpasyoktasya prapaJcanAyA-16 dharmAstinuktasya cAbhidhAnAyAha-samAsataH sopataH paJcavidho, vistarastvanyadhApi syAt, kathamityAha-'dravyato' dravyatA- kAyAdyAH // 333 // madhikRtya kSetrata kSetramAzritya evaM kAlato bhAvatazca 'guNata:' kAryataH kAryamAzrityetyarthaH, tatra dravyato'sAveka dravyaM PI gatayaH tathAvidhaikapariNAmAdekasaGkhyAyA eveha bhAvAt , kSetrato lokasya pramANaM lokapramANaM-asaGkhyeyAH pradezAstaparimANama-13|sU0441syeti lokapramANamAtraH, kAlato na kadAcinnAsIdityAdi kAlatrayanirdezaH, etadeva sukhArtha vyatirekeNAha-abhUcca bha- 442 vati ca bhaviSyati ceti, evaM trikAlabhAvitvAdravo, mA bhUdekasargApekSayaiva dhruvasvamiti sarvadaivaMbhAvAniyato, mA bhUdanekasargApekSayava niyatatvamiti pralayAbhAvAt zAzvataH, evaM sadAbhAvenAkSayaH, paryAyApagame'pyanantapoyatayA'vyayaH, evamubhayarUpatayA avasthitaH, anena prakAreNIghato nitya iti pUjyavyAkhyA, athavA yata evaM kAliko'sAvata evaM dhruvo'vazyaMbhAvitvAdAdityodayavat, niyata ekarUpatvAt, zAzvataH pratikSaNaM sattvAdata evAkSayo'vayavidravyApekSayA avRkSato vA paripUrNatvAt , avyayo'vayavApekSayA avasthito nizcalatvAt , tAtparyamAha-nitya iti, athavA indrazakAdiza bdavatparyAyazabdA dhuvAdayo nAnAdezajavineyapratipattyarthamupanyastA iti, tathA guNataH gamanaM-gatistad guNo-gatipariNA- // 333 / / mapariNatAnAM jIvapudgalAnAM sahakArikAraNabhAvataH kArya matsyAnAM jalasyeva yasyAsau gamanaguNo gamane vA guNaH-upa SCAR RELIEREDTRintamashal ~99~
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [442] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [442] dIpa anukrama [480] kAro jIvAdInAM yasmAdasau gamanaguNa iti, 'evaM ceva'tti yathA dharmAstikAyo'dhIta evamadharmAstikAyo'pIti, navaraM kevalametAvAn vizeSo yaduta-ThANaguNe'tti sthAnaM-sthitiguNa:-kArya yasya sa sthAnaguNaH, sa hi sthitipariNatAnA jIvAdInAmapekSAkAraNatayA sthAnaM kArya karoti sthAne vA-sthitau guNaH-upakAro yasmAt sa tathA, 'logAloge'tyAdi lokAlokayostavyaktyoryatramANa-anantAH pradezAstadeva parimANamasyeti lokAlokapramANamAtraH, avagAhanA-jIvAdInAmAzrayo guNA-kArya yasya tasyAM vA guNaH-upakAro yasmAtso'vagAhanAguNaH, 'aNaMtAI bvAI'ti' anantA jIvAsteSAM ca pratyeka dravyatvAditi, "arUvI jIvetti jIvAstikAyo'mUttestathA cetanAvAniti, upayogaH-sAkArAnAkArabhedaM caitanyaM guNo-dharmo yasya sa tathA, zeSaM tadeva yadadhammAstikAyAdInAmiti, lokapramANo jIvAstikAyaH pudgalAstikAyazca, tayostatraiva bhAvAditi, 'gahaNaguNetti graha-audArikazarIrAditayA grAhyatA indriyagrAhyatA vA varNAdimattvAt parassarasambandhalakSaNaM vA tadguNo-dharmo yasya sa tathA / anantaramastikAyA ukkA iti tadvizeSasya jIvAstikAyasya sambandhivastUnyAha adhyayanaparisamAptiM yAvaditi mahAsambandhaH, tatra 'paMce'tyAdi gatisUtraM kaNThyaM, navaraM gamanaM gati 1 rgamyata iti vA gati:-kSetravizeSaH 2 gamyate vA anayA karmApudgalasaMhatyeti gatiH-nAmakarmottaraprakRtirUpA 3 tatkRtA vA jIvAvastheti 4, tatra niraye-narake gati 4 nirayazcAsau gatizceti vA 2 nirayaprApikA vA gatiH 3 nirayagatiH, evaM tiryakSu 4 tirazcAM 2 tiryaktvaprasAdhikA vA gati 3 stiryaggatiH, evaM manuSyadevagatI, siddhau gatiH 1 vyutpatticatuSkagrahaNasUtraNAya catuSkaH, Aye rasaprabhAvAmAzritya gamanaM dvitIye tatkSetraviSaye tRtIye narakAvasthAyA hetuH karma turde narakabhavaH. DAREucature ~100~
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 442 ] dIpa anukrama [480] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [442] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] zrIsthAnA nasUtra vRtiH // 334 // Educati 5 sthAnA0 | siddhizvAsau gatizceti vA siddhigatiH, gatiriha nAmaprakRtirnAstIti / anantaraM siddhigatiruktA sA cendriyArthAn ka| pAyAdIMzcAzritya muNDitatve sati bhavatItIndriyArthAnindriyakapAyAdimuNDAMzcAbhidhitsuH sUtratrayamAha uddezaH 3 4 muNDAH paJcavAda ravAdara tejovAda rAcitta vAyavaH paMca iMdiyAthA paM0 taM0 soviMdiyatye jAva phAsiMdiyatye 1 / paMca muMDA paM0 naM0 - sotiMdivamuMDe jAva phAsiMdiyamuMDe 2, ahvA paMca muMDA paM0 taM0--kohamuMDe mANamuMDe mAyAmuMDe lobhamuMDe siramuMDe 3 ( sU0 443) aheloge NaM paMca bAyarA paM0 taM0 puDhavikAiyA Au0 vADa0 vaNassai orAlA tasA pANA 1, uDaloge NaM paMca bAyarA paM0 taM0 evaM taM caitra 2, tiriyaloge NaM paMca bAyarA paM0 taM0- egidiyA jAya paMciditA 3 / paMcavidhA vAyaraleukAiyA paM0 taM0 - iMgAle jAlA mummure anI alAte 1, paMcavidhA bAdaravADakAiyA paM0 taM0 - pAINavAte paDINavAte dAhiNavAve udINavAte cidivA 2, paMcavidhA acittA vADakAiyA paM0 saM0 - akate dhaMte pIlie sarIrANugate saMmucchime 3 ( sU0 444 ) 'paMca'tyAdi sugamaM, navaraM indanAdindro jIvaH sarvavipayopalabdhibhogalakSaNaparamaizvaryayogAt tasya liGgaM tena dRSTaM 4 sU0 443sRSTaM juSTaM dattamiti vA indriyaM zrotrAdi, taccaturvidhaM nAmAdibhedAt, tatra nAmasthApane sujJAne, nirvRtyupakaraNe dravyendriyaM labdhyupayogI bhAvendriyaM tatra nirvRttirAkAraH, sA ca bAhyA'bhyantarA ca tatra bAhyA anekaprakArA, abhyantarA punaH krameNa zrotrAdInAM kadambapuSpa 1 dhAnyamasUrA 2 timuktakapuSpacandrikA 3 ra 4 nAnAprakAra 5 saMsthAnA, 4 upakaraNendriyaM viSayagrahaNe sAmarthya, chedyacchedane khaGgasyeva dhArA, yasminnupahate nirvRtisadbhAve'pi viSayaM na gRhNAtIti, ladhIndriyaM yastadAvaraNakSayopazamaH, upayogendriyaM yaH svaviSaye vyApAra iti, iha ca gAthAH-- "iMdo jIvo sabbovala 444 // 334 // indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: For Personal & Private Use Only "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~101~
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 444 ] dIpa anukrama [482 ] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [444] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra - [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education dvibhogaparame sarakSaNao / sottAdibhedamiMdiyamiha taliMgAdibhAtrAo // 1 // tannAmAdi cauddhA datraM nivyattiovakaraNaM c| AkAro nivvatI cittA bajjhA imA aMto // 2 // pupphaM kalabuyAe dhannamasUrA'timuttacaMdo ya / hoi khuruppo nANAgiI ya soiMdiyAINaM // 3 // visayaggahaNasamatthaM uvagaraNaM iMdiyaMtaraM taMpi / jaM neha taduvadhAe giort nivvittibhAvevi // 4 // laDuvaogA bhAviMdiyaM tu ddhitti jo khaovasamo / hoi tayAvaraNANaM talAbhe caiva sesaMpi // 5 // jo savisayavAvAro so uvaogo sa cegakAlammi / egeNa caiva tamhA uvaogegiMdio sacco // 6 // egiMdiyAdibhedA paDucca sesiMdiyAI jIvANaM / ahavA pahuca laddhiMdiyaMpi paMciMdiyA sacce // 7 // jaM kira baulAI dIsai sesiMdiovalaMbhovi / teNa'tthi tadAvaraNakkhaovasamasaMbhavo tesiM // 8 // iti [ sarvopalabdhibhogaparamaizvaryatvAdindro jIvaH tahiMgAdibhAvAdiMdriyamiha zrotrAdibhedam // 1 // tannAmAdibhedena caturddhA nirvRttirUpakaraNaM ca dravyaM AkAro nirvRttiH vAhyA citrA aMtarimA // 2 // kalaMbukAyAH puSpaM masUrIdhAnyaM atimuktakapuSpacandraH bhavati kSurapro nAnAkRtizca zrotrendriyAdInAm // 3 // viSayagrahaNasamarthamupakaraNamindriyAntaraM tadapi yanneha tadupaghAte nirvRttibhAve'pi gRhNAti // 4 // labdhyupayogI bhAvendriyameva yaH tadAvaraNAnAM kSayopazamo bhavati sa labdhiH tahAne eva zeSANyapi // 5 // yaH saviSayavyApAraH sa upayogaH sa caikakAle ekenaiva tasmAdupayogena keMdriyaH sarvaH // 6 // ekendriyAdayo bhedAH zeSANIndri yANi pratItya jIvAnAM athavA labdhIndriyaM pratItya sarve'pi paMcendriyAH // 7 // yaskila bakulAdInAM zeSendriyopalambho'pi dRzyate tena teSAM tadAvaraNakSayopazamasambhavo'pyasti // 8 // ] arthyante-abhilaSyante kriyArthibhiraryante vA-a indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: For Personal & Private Use Only ~102~
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [444] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka ravAdara [444] dIpa anukrama [482] zrIsthAnA-dhigamyanta ityarthA indriyANAmA indriyArthA:-tadvipayAH zabdAdayaH, zrUyate'neneti zrotraM, tacca tadindriyaM ca zrotre- 5sthAnA0 sUtra- pUndriyaM tasyArthI-grAhyaH zrotrendriyA:-zabdaH, evaM krameNa rUpagandharasasparzAzcakSurAdyarthA iti / muNDanaM muNDa:-apanayanaM, uddezaH 3 vRttiH hai sa ca dvedhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyataH zirasaH kezApanayanaM, bhAvatastu cetasa indriyArthagatapremApremNoH kaSAyANAMTA muNDAH vA'panayanamiti muNDalakSaNadharmayogAt puruSo muNDa ucyate, tatra zrotrendriye zrotrendriyeNa vA muNDA, pAdena khaja i-121 pnycbaad||335|| tyAdivat zrotrendriyamuNDaH zabde rAgAdikhaNDanAcchoDendriyArthamuNDa iti bhAva ityevaM sarvatra, tathA krodhe muNDaH krodha-8 muNDastacchedanAdevamanyatrApi, tathA zirasi zirasA vA muNDaH ziromuNDa iti / idaM ca muNDitatvaM bAdarajIvavizeSANAM tejovAdabhavatIti lokatrayApekSayA bAdarajIvakAyAn prarUpayan sUtratrayamAha-'ahe tyAdi sugama, navaramadhaUrddhalokayostaijasA rAcittabAdarA na santIti paMca te uktAH, anyathA paT syuriti, adholokagrAmeSu ye bAdarAstaijasAste alpatayA na vivakSitA, vAyavaH ye cokapATadvaye te utsattukAmatvenotpattisthAnAsthitatvAditi, 'orAlatasatti ghasaravaM tejovAyuSvapi prasiddhaM ata- sU0443stadvyavacchedena dvIndriyAdipratipattyarthamorAlagrahaNaM, orAlA:-sthUlA ekendriyApekSayeti, ekamindriyaM-karaNaM sparzana- 444 halakSaNamekendriyajAtinAmakarmodayAttadAvaraNakSayopazamAcca yeSAM te ekendriyAH-pRthivyAdayaH, evaMdvIndriyAdayo'pi, navaramindriyavizeSo jAtivizeSazca vAcya iti / ekendriyA ityuktamiti tAna pazcasthAnakAnupAtino vizeSataH sUtratra 1 yadyapi giddhedailadANye 'ti 2-2-46 zrIsiddhahemacandAnugatayAna na birodhastathApi pANinIyAnusAriNAM syAvirodhAbhAsaH para tatrApi mapravRttyA aramanAhA vikRtatA yamyA. CAMERACHCECE0%ACE wwwjangala indriya zabdasya vyAkhyA evaM tat prakArA: ~103~
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [444] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [444] dIpa anukrama [482] kalaka yeNAha-paMcavihe'tyAdi, aGgAraH pratItaH ghAlA-agnizikhA chinnamUlA saivAcchinnamUlAzciH murmuro-bhasmamizrA&AnikaNarUpaH alAta-usmukamiti / prAcInavAtaH pUrvavAtaH pratIcInA-pazcimaH dakSiNaH pratItaH udIcIna:--uttaraH tada-15 nyastu vidigvAta iti / AkrAnte pAdAdinA bhUtalAdau yo bhavati sa AkAnto yastu dhmAte ityAdau sa dhmAtaH jalA4A vastre niSpIbdhamAne pIDitaH udgArocchAsAdiH zarIrAnugataH vyajanAdijanyaH sammUrNimA, ete ca puurvmcetnaasttH| sacetanA api bhavantIti / pUrva paJcendriyA uktA iti paJcendriyavizeSAnAha, athavA anantaraM sacetanAcetanA vAyava uktAH, tAMzca rakSanti nirgandhA eveti tAnAha paMca nirmAthA paM020-pulAte bause kusIle NiggaMthe siNAte 1, pulAe paMcavihe paM0 20-NANapulAte saNapulAte carittapulAte liMgapulAte ahAmuhumapulAte nAmaM paMcame 2, bause paMcavidhe paM0 saM0-bhAbhogavArale aNAbhogavase saMdhuDhabause asaMvuDabause adAbahumabause nAmaM paMcame 3, kusIle paMcavidhe paM0 20-NANakusIle saNakusIle carittakusIle liMgakusIle ahAsuhumakusIle nAmaM paMcame 4, niyaMThe paMcavihe paM0 20-paDhamasamayaniyaMThe apaDhamasamayaniyaMThe carimasamayaniyaMThe aparimasamayaniyaMThe ahAsuhumaniyaMThe 5, siNAte paMcavidhe paM0 20-acchavI 1 asarale 2 akammase 3 saMsuddha NANadasaNadhare arahA jiNe kevalI 4 aparissAvI 5,6 (sU0445). 'paMca niyaMThe'tyAdi, sUtraSaTuM sugama, navaraM granthAdAbhyantarAnmithyAtvAderbAhyAca dharmopakaraNavarjAddhanAdenirgatA nimranthAH, TUpulAkA-taMdulakaNazUnyA palaMji tadvad yaH tapaHzrutahetukAyAH saGghAdiprayojane cakravartyAderapi cUrNanasamarthAyAH labdhe- nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~104~
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [445] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: vRttiH prata sUtrAMka [445] dIpa anukrama [483] zrIsthAnA- rupajIvanena jJAnAdyaticArAsevanena vA saMyamasArarahitaH sa pulAkA, atroktam-"jinapraNItAdAgamAt sadaivApratipA- 5sthAnA0 asUtra- tino jJAnAnusAreNa kriyAnuSThAyino labdhimupajIvanto nirgrandhapulAkA bhavantI"ti, bakuzaH zavalaH karbura ityarthaH, za- uddezaH 3 rIropakaraNavibhUSAnuvartitayA zuddhyazuddhivyatikIrNacaraNa iti, ayamapi dvividhaH, yadAha-"mohanIyakSayaM prati prasthitAH paJca ni. zarIropakaraNavibhUSAnuvartina:-tatra zarIre anAguptavyatikaraNa karacaraNavadanaprakSAlanamakSikarNanAsikAdyavayavebhyo vidU- grenthAH &ApikAmalAthapanayanaM dantapAvanalakSaNaM kezasaMskAraM ca dehavibhUSArthamAcarantaH zarIrabakuzAra, upakaraNabakuzAstu akAla eva prakSAlitacolapaTTakAntarakalpAdicokSavAsaHpriyAH pAtradaNDakAdyapi tailamAtrayoz2avalIkRtya vibhUSArthamanuvartamAnA vidhati, ubhaye'pi ca RddhiyazaskAmAH-tatra RddhiM prabhUtavastrapAtrAdikAM khyAtiM ca guNavanto viziSTAH sAdhava ityA-13 dipravAdarUpAM kAmayante, sAtagauravamAzritAH nAtIvAhorAtrAbhyantarAnuSTheyAsu kriyAsvabhyudyatAH, aviviktaparivArA:nAsaMyamAt pRthagbhUtaH pRSTajaGghaH tailAdikRtazarIramRjaH kartarikAkalpitakezazca parivAro yeSAmiti bhAvaH, bahucchedazabalayuktAH sarvadezacchedAhoticArajanitazabalatvena yuktA nirgranthabakuzA iti" tathA kutsitaM uttaraguNapratiSevayA sAvalanakaSAyodayena vA dUSitatvAt zIlaM-aSTAdazazIlAGgasahasrabhedaM yasya sa kuzIla iti, eSo'pi dvividha eva, atrApyuktam"dvividhAH kuzIlA:-pratisevanakuzIlAH kaSAyakuzIlAca, taba ye nairgranthya prati prasthitAH aniyatendriyAH kathabhitkizidevottaraguNeSu-piNDavizuddhisamitibhAvanAtapaHpratimAbhigrahAdiSu virAdhayantaH sarvajJAjJolahAnamAcaranti te pratisevanA-1 // 336 // kuzIlAH, yeSAM tu saMyatAnAmapi satAM kathaJcitsaavalanakaSAyA udIyante te kaSAyakuzIlA," nirgato andhAnmohanIyA wwwwjangalran nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~105~
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [445] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [445] dIpa anukrama [483] khyAta nirgrandhaH kSINakaSAya upazAntamoho vA, kSAlitasakalapAtikarmamalapaTalatvAt snAta iva snAtaH sa eva snAtakA, sayogo'yogo vA kevalIti / adhunaita eva bhedata ucyante, tatra pulAka ityAsevApulAkaH paJcavidho, labdhipulAkasyaikavidhatvAt , tatra skhalitamilitAdibhiraticAraijJAnamAzrityAtmAnaM asAraM kurvan jJAnapulAkA, evaM kudRSTisaMstavAdibhirdarzanapulAkA, mUlottaraguNapratisevanAtazcaraNapulAkaH, yathoktaliGgAdhikagrahaNAt niSkAraNe'nyaliGgakaraNAdvA liGgapulAkA, kizcitramAdAnmanasA'kalpyagrahaNAdvA yathAsUkSmapulAko nAma patrama iti / bakuzo dvividho'pi paJcavidhA, tatra zarIropakaraNabhUSayoH saJcintyakArI AbhogabakuzaH, sahasAkArI anAbhogavakuzaH, pracchannakArI saMvRtabakuzaH, prakaTakArI asaMvRtabakuzaH, mUlottaraguNAzritaM vA saMvRtAsaMvRtatvaM, kizcittamAdI akSimalAdyapanayan vA yathAsUkSmayakuzI nAma paJcama iti, kuzIlo dvividho'pi paJcavidhaH, tatra jJAnadarzanacAritraliGgAnyupajIvan pratiSevaNato jJAnAdikuzIlo, liGgasthAne kvacittapo dRzyate, tathA ayaM tapazcaratItyevamanumodyamAno harSa gacchan yathAsUkSmakuzIlaH pratiSevaNayaiveti, kaSAyakuzIlo'pyevaM navaraM krodhAdinA vidyAdijJAnaM prayuJjAno jJAnakuzIlA, darzanagranthaM prayuJjAno darzanataH zApaM dadata cAritrataH kaSAyailizAntaraM kurvan liGgataH manasA kapAyAn kurvan yathAsUkSmaH / cUrNikAkAravyAkhyA khevam-'samyagArAdhanaviparItA pratigatA vA sevanA pratisevanA, sA paJcasu jJAnAdiSu yeSAM te pratisevanAkuzIlA, kaSAyakuzIlAstu | paJcasu jJAnAdiSu yeSAM kaSAyairvirAdhanA kriyata iti / antarmuhUrtapramANAyA nirgranthAddhAyAH prathame samaye vartamAna ekaH 4 zeSeSu dvitIyaH antime tRtIyaH zeSeSu caturthaH sarveSu paJcama iti vivakSayA bheda eSAmiti / chavi:-zarIraM tadabhAvAtkA-15 k AMEducatuRSH nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~106~
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [445] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata vRttiH sUtrAMka - CA [445] dIpa anukrama [483] zrIsthAnA-TAyayoganirodhe sati acchavirbhavati avyathako vA 1 niraticAratvAdazavala: 2kSapitakarmatyAdakAMza iti tRtIyaH 3. 5 sthAnA isUtra jJAnAntareNAsampRktatvAt saMzuddhajJAnadarzanadharaH pUjAItvAdaIn nAsya raho-rahasyamastItyarahA vA jitakaSAyatvAjinaH, udezaH3 kevalaM-paripUrNa jJAnAditrayamasyAstIti kevalIti caturthaH 4, niSkriyatvAtsakalayoganirodhe aparidhAvIti paJcamaH, 5, ka- paJca ni citpunarahana jina iti paJcamaH / atra bhASyagAthA:-"hoi pulAo duviho laddhipulAo taheva iyaro ya / laddhipulAograMndhAH // 337 // saMghAikajje iyaro ya paMcaviho // 1 // nANe daMsaNa caraNe liMge ahasuhamae ya naaybbo| nANe daMsaNacaraNe tersi tu virAhaNasU0445 asAro // 2 // liMgapulAo annaM nikAraNao karei so liMgaM / maNasA akappiyANaM nisevao hoihAsuhumo // 3 // sAre upakaraNe bAusiyattaM duhA samakkhAyaM / suphilavasthANi dhare dese sambe sarIraMmi // 4 // AbhogamaNAbhoge saMvuDamassaMvuDe ahAsuhume / so duviho vA bauso paMcaviho hoi nAyabyo // 5 // Abhoge jANato karei dosa tahA apAbhoge / mUlattarehi saMvuDa vivarIya asaMvuDo hoi||6||acchimuhN manjamANo hoi ahAsuhamao tahA bauso / paDisevaNA kasAe hoi kusIlo duhA eso||7|| nANe daMsaNacaraNe tave ya ahamuhamae ya boddhabbe / paDisevaNAkusIlo paMcaviho U muNejabbo ||8||naannaadii uvajIvai ahasuhamo aha imo muNeyabyo / sAijato rAga vanai eso tavaJcaraNI ||9||[ess tapazcaraNItyevamanumodyamAno harSa vrajatItyarthaH> "emeva kasAyaMmivi paMcaviho ceva hoi kusIlo u|| koheNaM bijAI pauMjaemeva mANAI // 10 // " [evameva mAnAdibhirityarthaH> "emeva desaNatave sAvaM puNa dei u caritami / / 337 // |maNasA kohAINaM karei aha so ahAsuhamo // 11 // paDhamA 1 paDhame 2 carama 3 acarime 4 ahasuhume 5 hoi ni OMOM4% JERBERIESEarninaimalcial nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~107~
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [445] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [445] dIpa anukrama [483] 4 gthe| acchavi 1 assapale yA 2 akamma 3 saMsuddha 4 arahajiNA 5 // 12 // " iti, [bhavati pulAko dvividho labdhipulAkastathaivetarazca / landhipulAkaH saMghAdikArye itarazca paMcavidhaH // 1 // jJAne darzane cAritre liMge yathAsUkSmazca jJA vyaH / jJAne darzane caraNe teSAM virAdhanayavAsAraH // 2 // niSkAraNato liMgapulAko'nyada liMga sa karoti / manasA a-1 kalpitAnAM nisevako bhavati yathAsUkSmaH // 3 // zarIre upakaraNe ca bAkuzikatvaM dvidhA samAkhyAtaM zuklavastrANi dhA-3 rayan deze sarvasmin zarIre // 4 // Abhogo'nAbhogaH saMvRto'saMvRto yathAsUkSmaH / sa dvividho vA bakuzaH paMcavidho bhavati jJAtavyaH // 5 // Abhogo jAnan doSaM karoti tathA'nAbhogaH / mUlottaraguNeSu saMvRtaH viparIto'saMvRto bhavati ||SME akSimurkha mArjayan bhavati yathAsUkSmastathA bakuzaH / pratisevanAkapAyayorbhavati dvidhaiSaH kuzIlaH // 7 // jJAne darzane caraNe tapasi ca yathAsUkSmazca boddhvyH| pratisevanAkuzIla: paMcavidhastu jnyaatvyH||8||jnyaanaadyupjiivti athaiSa yathAsUkSmo jJAtavyo yo yaM tapazcArIti svAdayan rAgaM vrajati // 9 // evameva kaSAye'pi paJcavidho bhavati kuzIlastu / krodhena vidyAdi prayukta evameva maanaadibhiH||10|| evameva darzanatapasoH cAritre punaH zApaM dadAti / atha manasA krodhAdIn karoti sa ythaasuukssmH||11|| prathamo'prathamaH caramo'caramo yathAsUkSmo bhavati nirgandhaH acchaviH azabala: akarmA saMzuddhaH arhaJjinaH // 12 // ] nimranthAnAmevopadhivizeSapratipAdanAya sUtradvayamAha kappai NigaMdhANa vA jiggaMthINa cA paMca vatthAI dhArittae vA pariharettate vA, jahA-aMgite bhaMgite sANate pocite 4 5-45-45-4545% 26-0-39-46 ASSESSOASCORXAN svA057X SAMEducational nirgrantha zabdasya vyAkhyA evaM bheda-prabhedA: ~108~
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [446] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAansUtra prata *-4 mauddezaH3 sUtrAMka // 338 // %-4-95 % [446] dIpa anukrama [484] tirIDapaTTate NAma paMcamae / kappada nigaMthANa vA nigaMthIga yA paMca rayaharaNAI pArittae nA pariharittate vA jahA uNNie uhite sANate pacApicciyate muMjApicite nAma paMcamae (sU0446) 'kappaMtI'tyAdi kaNThyaM, navaraM kalpante-yujyante dhArayituM parigrahe parihattuM-Asevitumiti, athavA 'dhAraNayA uva- vastrarajobhogo pariharaNA hoi paribhogotti, 'jaMgie'tti jaGgamAH-trasAstadavayavaniSpanna jAGgamika-kambalAdi, "bhaMgie' ttiharaNapabhaMgA-atasI tanmayaM bhAGgika, 'sANae'tti sanasUtramaya sAnakaM, 'potietti potameva potaka-kArpAsikaM, 'tirIDa-| vahe'tti vRkSavaDAyamiti, iha gAthA: "jaMgamajAya jaMgiya taM puNa vigaliMdiyaM ca pNciNdi| ekekaMpi ya itto hoi vi- sU0446 bhAgeNa NegavihaM // 1 // paTTasuvanne malae aMsuyacINaMsue ya vigaliMdI / unnoTTiyamiyalome kutave kiTTI ya paMciMdI // 2 // [jaMgamAjjAtaM jAGgamika tatpunarvikalendriyarja paMcendriyajaM ca / ita ekaikamapi vibhAgenAnekavidhaM bhavati // 1 // paTTaH suvarNa malayaM aMzukaM cInAMzukaM ca vikalendriyajaH auNikauSTike mRgalomarja kutuparja paMceMdriyaM ca // 1 // ] (paTTaH pramAtItaH suvarNa-suvarNavarNasUtraM kRmikANAM malayaM-malayaviSaya evaM aMzuka-lakSNapaTTaH cInAMzuka kozIraH cInaviSaye bA| yadbhavati zlakSNAsaTTAditi mRgaroma-zazalomajaM mUSakaromajaM vA kutapaH-chAgalaM kiTTijameteSAmevAvayavaniSpanna-18 miti >, "ayasI vasImAiya bhaMgiyaM sANayaM tu saNavako / potaM kappAsamaya tirIDarukkhA tiriDapaTTo ||1||[atsiivNshyaadijN bhAMgika saNavalkalaM tu sANaka karpAsamayaM potaM tirIDavRkSAttirIDapaTTaH // 1 // ] iha pazcavidhe vastre prarU- 238 pite'pyutsargataH kApposikauNike evaM grAhye, yato'vAci-"kapAsiyA u donnI uniya eko ya pribhogo|" iti, % % % ForPPO ~109~
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [446] dIpa anukrama [484] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [ 446 ] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Education "kappAsiyarasa asaI vAgayapaTTo ya kosiyAro ya / asaI ya unniyassA vAgaya kosejjapaTTo ya // 1 // " iti [ kArpAsikasthAsati balbajapadRzca kozikArazca / asati caurNikasya balyajaH kauzeyapaTTazca // 1 // ] tadadhyamahAmUlyameva grAhyaM, mahAmUlyatA ca pATalIputrIya rUpakASTAdazakAdArabhya rUpakalakSaM yAvaditi / rajo hiyate apanIyate yena tadrajoharaNaM, uktaM ca - "haradda rathaM jIvANaM vajjhaM abhyaMtaraM ca jaM teNaM / rayaharaNaMti pabucara kAraNakajjovayArAo // 1 // " iti, [ hiyate rajo jIvAnAM bAhyamabhyantaraM ca yattena rajoharaNamityucyate kAraNe kAryopacArAt // 1 // ] tatra 'unniyaMti avilomamayaM 'uddiyaM'ti uSTralomamayaM 'sAnakaM' sanasUtramayaM 'paJcApiciyae' tti balvajaH - tRNavizeSaH tasya 'picci - yaMti kuTTitatva tammayaM 'mukhaH' zaraparNIti, iha gAthA: " pAuMchaNayaM duvihaM osaggiyamAghavAiyaM caiva / ekkekaMpiya duvihaM nivvAghAyaM ca vAghAyeM // 1 // " ( vyAghAtavattvitaraditi, autsargikaM rajoharaNaM paTTaniSadyAdvayayuktamApavAdikamanAvRtadaMDaM, nirvyAghAtikamaurNikadarzikaM vyAghAtikaM tvitaraditi-"jaM taM nivvAghAyaM taM evaM unniyaMti nAyavyaM / ( autsargikaca > ussaggiya vAghAyeM uTTiyasaNapaJcamuMjaM ca // 2 // nivyAdhAyavavAi dArugadaMDuNNiyAhiM dasiyAhiM / avavA iya vAghAyeM uTTIsaNavaca muMjamayaM // 3 // " ti [ pAdaproJchanakaM dvividhamautsargikamApavAdikaM caiva ekaikamapi ca dvividhaM nirvyAghAtaM ca vyAghAtaM // 1 // yattannirvyAghAtaM tadekaM aurNikamiti jJAtavyaM / autsargikavyAghAtikamauSTrikaM zaNaM balvajaM muMjaM ca // 2 // nirvyAghAtamapavAdikaM dArudaNDAnvitAbhirdazAbhiH ApavAdikavyAghAtaM auSTrikalyamuMjamayaM // 3 // ] zramaNAnAM yathA vastrarajoharaNe dharmopagrAhake tathA parANyapi kAyAdIni tAnyevAha For Personal & Private Use Only ~ 110~ tary or
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [447] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnAnasUtravRttiH prata // 339 // . sUtrAMka [447] dIpa anukrama [485] dhamma paramANassa paMca NissAThANA paM0 taM0-kAe gaNe rAyA gihavatI sarIraM (sU0447) paMca NihI paM0 saM0 lA5sthAnA0 -puttanihI mittanihI sippanihI dhaNaNihI dhamaNihI (sU0448) soe paMcavihe paM020-puDhavisote Ausote uddezaH3 teusote maMtasote baMbhasote (sU0 449) | nizrAsthA'dhamma'mityAdi, dharma-zrutacAritrarUpaM, NamityalaGkAre carataH-sevamAnasya paMca nizrAsthAnAni-AlambanasthAnAni hai| nAni puupagrahahetava ityarthaH, paTAyA:-pRthivyAdayaH, teSAM ca saMyamopakAritA''gamaprasiddhA, tathAhi-pRthivIkAyamAzrityoktam trAdini -"ThANanisIyatuyaTTaNa uccArAINa gahaNa nikkheve / ghaTTagaDagalagalevo emAi paoyaNaM bahuhA // 1 // " akAyamA- dhayaH zauca dAzritya-pariseyapiyaNahatyAidhoyaNe cIradhoyaNe va / AyamaNabhANadhuvaNe emAi paoyaNaM bahahA ||2||[sthaanN niSI- sU0447. danaM tvagvartanaM uccArAdInAM grahaNe nikSepe paTTake ugale lepo bahudhaivamAdiprayojanaM pRthvyAH // 1 // pariSekaH pAnaM hastA-II 448. didhAvanaM cIradhAvanaM caiva AcamanaM bhAMDadhAvanaM bhudhaivmaadipryojnmdbhiH||2||] tejAkArya prati-oyaNa vaMjaNapA-18 449 Naga AyAmusiNodagaM ca kummAso / DagalagasarakkhasUiya pippalamAI ya uvaogo // 3 // vAyukAyamadhikRtya-daieNa batthiNA vA paoyaNaM hoja vAuNA muNiNo / gelannammivi hojA sacittamIse pariharejA ||4||[odnN vyaMjanaM pAnakaM AcAma uSNodakaM ca kulmASAdiH DagalakAH bhasma sUcizca pipalakamAdi upayogaH ||3||rtiken bhastrayA prayojanaM bhavedvAyunA muneH glAnatve'pi bhavet sacittamizrI pariharet // 4 // ] vanaspati prati-saMthArapAyadaMDagakhomiyakappA ya| // 39 // pIThaphalagAi / osahabhesajjANi ya emAi paoyaNaM tarusu // 5 // trasakAye pazcendriyatirazca AzrityoktaM-cammahi daMta MERucatunital ~111~
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [449] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [449] dIpa anukrama [487] naharomasiMgaamilAichagaNagomutte / khIradahimAiyANaM paMceMdiyatiriyaparibhoge // 6 // [saMstArakapAtradaNDakakSI-IN mikakArpAsapIThaphalakAdiauSadhabhaiSajyAni caivamAdi taruSu prayojanaM // 5 // cAsthidantanakharomazRMgAmlAna(avyAdi) gomayagomUtraiH kSIradadhyAdikaH paMcendriyatiryakparibhogaH // 6 // ] evaM vikalendriyamanuSyadevAnAmapyupagrahakAritA vAcyA, tathA gaNo-gaccha: tasya copagrAhitA-'ekarasa kao dhammoM' ityAdigAthApUgAdavaseyA, tathA "guruparivAro gaccho tANa nijarA viulA / viNayAu tahA sAraNamAIhiM na dosapaDivattI // 1 // azozAvekkhAe jogami tahiM / tahiM payato / niyameNa gacchavAsI asaMgapayasAhago neo // 2 // " iti, [guruparivAro gacchastatra vasatAM vipulA nijarA vinayAttathA sAraNAdibhine dossprtipttiH||1|| anyo'nyApekSayA yoge tatra tatra pravarttamAnaH gacchavAsI niyame-* nAsaMgapadasAdhako jnyeyH||2||] tathA rAjA-narapatistasya dharmasahAyakatvaM duSTebhyaH sAdhurakSaNAd, uktaM ca lokikaiH "kSudralokAkule loke, dharma kuryuH kathaM hi te / kSAntA dAntA ahaMtArazcedrAjA tAnna rakSati // 1 // tathA 'arAjake sahi loke'smina, sarvato vidrute bhayAt / rakSArthamasya sarvasya, rAjAnamasRjat prbhuH||2||" iti, tathA gRhapatiH-za vyAdAtA, so'pi nizrAsthAnaM, sthAnadAnena saMyamopakAritvAt, taduktam-"dhRtistena dattA matistena dattA, gatistena | 6 dattA sukhaM tena dattam / guNavIsamAliGgitebhyo varebhyo, munibhyo mudA yena datto nivaasH||1||" tathA "jo dei TU hai uvassayaM jaivarANa tavaniyamajogajuttANaM / teNaM dinA vatvannapANasayaNAsaNavigappA // 2 // " iti [yo dadAtyupAzraya hAyativarebhyastapomiyamayogayuktebhyaH / tena dattA vskhaanpaanshynaasnviklpaaH||1||] tathA zarIraM-kAyA, asya ca dha-13 SACCASEASOKRICA ~112~
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 449 ] dIpa anukrama [487] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [449 ] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH zrIsthAnA & mmopagrAhitA sphuTaiva, yato'vAci - "zarIraM dharmasaMyuktaM, rakSaNIyaM prayajJataH / zarIrAcchravate dharmaH, parvatAt salilaM yathA // 1 // " iti bhavati cAtrAryA - "dharma carataH sAdholoMke nizrApadAni paJcaiva / rAjA gRhapatiraparaH SaTrAyA gaNazarIre ca // 2 // " iti zeSaM sugamaM / zramaNasya nizrAsthAnAnyuktAmi, atha laukikaM nidhilakSaNaM nizrAsthAnaM paJcadhA pratipAdayannAha 'paMca nihI' tyAdi sugamaM, navaraM nitarAM dhIyate - sthApyate yasmin sa nidhiH - viziSTaratnasuvarNAdidravyabhAjanaM tatra nidhiriva nidhiH putrazcAsau nidhizca putranidhiH, dravyopArjakatvena pitrornirvAhahetutvAdata eva svabhAvena ca tayorAnandasukhakaratvAcca, atroktaM paraiH- "janmAntaraphalaM puNyaM tapodAnasamudbhavam / santatiH zuddhavaMzyA hi, paratreha ca zamrmmaNe // 1 // iti, tathA mitraM - suhRttacca tannidhizceti mitranidhirarthakAmasAdhakatvenAnandahetutvAt, taduktam -- "kutastasyAstu rAjyazrIH, kutastasya mRgekSaNAH / yasya zUraM vinItaM ca nAsti mitraM vicakSaNam 1 // 1 // " zilpaM citrAdivijJAnaM tadeva nidhiH zilpanidhiH, etacca vidyopalakSaNaM, tena vidyA nidhiriva puruSArthasAdhanatvAd, atroktam- "vidyayA rAjapUjyaH syAdvidyayA kAminIpriyaH / vidyA hi sarvalokasya, vazIkaraNakArmmaNam // 1 // " iti, tathA dhananidhiH- kozo dhAnya| nidhiH- koSThAgAramiti / anantaraM nidhiruktaH, sa ca dravyataH putrAdirbhAvatastu kuzalAnuSThAnarUpaM brahma, tatpunaH zaucatayA vibhaNiSuH prasaGgena zeSANyapi zaucAnyAha -- 'paMcavihe' tyAdi vyaktaM, navaraM zucerbhAvaH zaucaM zuddhirityarthaH tacca dvidhA - dravyato bhAvatazca tatrAdyaM catuSTayaM dravyazaucaM paJcamaM tu bhAvazaucaM tatra pRthivyA mRttikayA zaucaM - jugupsitamalagandhayorapanayanaM zarIrAdibhyo gharSaNopalepanAdineti pRthivIzauca, iha ca pRthivIzaucAbhidhAne'pi yatparaistalakSaNamabhidhIyate, yaduta - 'ekA GgasUtra vRttiH // 340 // Education Intimational For Personal & Pre Only ~113~ 5 sthAnA0 uddezaH 3 nizrAsthAnAni putrAdinidhayaH zaucaM sU0 44744844 // 340 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [449] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [449] dIpa anukrama [487] 414145-4551- liMge gude tisrastathaikatra kare daza / ubhayoH sapta vijJeyA, mRdaH zuddhau mniissibhiH||1|| etacchaucaM gRhasthAnAM, dviguNaM brahmacAriNAm / triguNaM vAnaprasthAnAM, yatInAM ca caturguNam // 2 // " iti, tadiha nAbhimata, gandhAdyupaghAtamAtrasya : zaucatvena vivakSitatvAt , tasyaiva ca yuktiyuktasvAt iti 1, tathA abhiH zaucamapazaucaM prakSAlanamityarthaH 2, tejasA-18 'gninA tadvikAreNa vA bhasmanA zaucaM tejaHzaucaM 3, evaM maMtrazaucaM zucividyayA 4 brahma brahmacaryAdikuzalAnuSThAnaM tadeva zaucaM brahmazaucaM 5, anena ca satyAdizaucaM caturvidhamapi saGgrahItaM, taccedam-"satyaM zaucaM tapaH zaucaM, shaucmindriynigrhH| sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaJca paJcamam // 1 // " iti, laukikaiH punarida saptadhoktam-yadAha-"sapta snAnAni proktAni, 4 svayameva svayaMbhuvA / dravyabhAvavizuddhyarthamRSINAM brahmacAriNAm // 1 // AgneyaM vAruNaM brAhaya, vAyavyaM divyameva ca / pArthivaM mAnasaM caiva, snAnaM saptavidha smRtam // 2 // AgneyaM bhasmanA snAnamavagAyaM tu vAruNaM / ApohiSThAmayaM brAyaM, vAyavyaM tu gavAM rjH||3|| sUryadRSTaM tu yadRSTa, taddivyamRSayo viduH| pArthivaM tu mRdA snAnaM, manAzuddhistu mAnasam| 4 // 4 // " iti / anantaraM brahmazaucamuktaM, tacca jIvazuddhirUpaM, jIvaM ca chadmastho na jAnAti kevalI tu jAnAtIti sambandhAcchAsthakevalinorajJeyajJeyavastupratipAdanAya sUtradvayamAha paMca ThANAI chatamatthe sadhyabhAveNaM Na jANati Na pAsati, taM0-dhammasthikAtaM adhammasthikAtaM AgAsasthikArya jIvaM asarIrapaDiyalaM paramANupoggalaM, eyANi ceva utpanna nANadasaNadhare arahA jiNe kevalI savvabhAvaNaM jANati pAsati dhammasthikAtaM jAva paramANupoggalaM (sU0450) adhologe NaM paMca aNuttarA mahatimahAlatA mahAnirayA 500-kAle 25 aam Educataniml ~114~
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [451] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [451] dIpa anukrama [489] zrIsthAnA- mahAkAle rorate mahArokate appativANe 1 / uddaloge the paMca aNuttarA mahatimahAlatA mahAvimANA paM0 20-vijaye 5sthAnA gasUtra vijayaMte jayaMte aparAjite sabaDhasiddhe 2 (sU0451) paMca purisajAtA paM0 20-hirisatte hirimaNasatte calasatte dAudeza vRttiH thirasatte udataNasaro (sU0452) paMca mAchA paM0 20-aNusotacArI pacisotacAri aMtacArI manjhacArI samba- sarvabhAvena cArI, evameva paMca bhikkhAgA paM0 20-aNusoyacArI jAva savvasoyacArI (sU0453) paMca vaNImagA paM0 20 4 dhrmaadijnyaa||34|| -ati hivaNImate kiviNavaNImate mAhaNavaNImate sANavaNImate samaNavaNImate (sU0454). nAjJAne kAlavija'chaumatdhe'tyAdi sugama, navaraM chadmastha ihAvadhyAdyatizayavikalo gRhyate, anyathA amUrtatvena dharmAstikAyAdIna a-INyAma jAnannapi paramANuM jAnAtyevAsau mUrttatvAttasya, atha sarvabhAvenetyuktaM tatazca taM kathaJcijAnannapyanantaparyAyatayA na jA- hAlayAH |nAtIti, evaM tarhi saGkhyA niyamo vyarthaH syAt , ghaTAdInAM subahUnAmAnAmakevalinA sarvaparyAyatayA jJAtumazakyatvA-dahIsattvAhai|diti, 'sabvabhAveNaM'ti ca sAkSAtkAreNa, zrutajJAnena khasAkSAtkAreNa jAnAtyeva, jIvamazarIrapratibaddha-dehamukta, para- dyAH anu mANuzvAsI pudgalazceti vigrahaH, dhaNukAdInAmupalakSaNamidaM // yathaitAnyatIndriyANi jinaH paJca jAnAti tathA'nyadapya-13/zrotazcAridUtIndriyaM jAnAtItyadholokopolokavayaMtIndriyaM paJcasthAnakAvatAri darzayan sUtradvayamAha-'aho' ityAdi vyakta, navaraM 'aholoe'tti saptamapRthivyAM anuttarAH-sarvotkRSTA utkRSTavedanAditvAttataH paraM narakAbhAvAdvA, mahatvaM ca caturNI kSe- nA to'pyasaGkhyAtayojanavAdapratiSThAnasya tu yojanalakSapramANatve'pyAyuSo'timahattvAnmahattvamiti, evamUrvaloke'pi / kA-51 454 KlAdiSu vijayAdiSu ca sattvAdhikapuruSA eva gacchantIti tatpratipAdanAyAha-paMca purise'tyAdi, 'hiristtittid| 4 // 341 // GAR SAKESEACOCK ABERucatunharma ~115~
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [454] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [454] dIpa anukrama [492] hiyA-lajjayA sattvaM-parIpaheSu sAdhoH saJjAmAdAvitarasya vA avaSTambho-avicalatvaM yasyAsau hIsattvaH, tathA hiyA'pi manasyeva sattvaM yasya na dehe zItAdiSu kampAdivikArabhAvAt sa hImanaHsattvara, calaM-bhaGguraM sattvaM yasya sa tathA, etadviparyayAt sthirasattvA, udayana-udayagAmi pravarddhamAnaM sattvaM yasya sa tathA / anantaraM sattvapuruSa uktaH, sa ca bhikSureveti tatsvarUpapratipAdanAya dRSTAntadAntikasUtre paMca macchetyAdike Aha-tatra matsyaH prAgvat bhikSAkastu anuzno-31 tazcArivadanuzrotazcAri-pratizrayAdArabhya bhikSAcArI sa ca prathamaH, pratizrotavArIva pratizrotazcArI dUrAdArabhya pratizrayAbhimukhacArItyarthaH, sa ca dvitIyaH, antacArI-pArthacArIti tRtIyaH, zeSI pratItau / bhikSAkAdhikArAttadvizeSa paJcadhA''ha-paMce'tyAdi vyaktaM, kintu pareSAmAtmaduHsthatvadarzanenAnukUlamASaNato yallabhyate dravyaM sA banI pratItA |tAM pibati-AsvAdayati pAtIti veti banIpaH sa eva vanIpako-yAcakaH, iha tu yo yasyAtidhyAderbhakto bhavati / tatpazaMsanena yo dAnAbhimukhaM karoti sa vanIpaka iti, tatra bhojanakAlopasthAyI prAghUrNako'tithistadAnaprazaMsanena tadbha-IN kAt yo lipsati so'tithimAzritya banIpako'tithivanIpakaH, yathA-"pAeNa dei logo uvagArisu parijie va jusie vA / jo puNa addhAkhinnaM atihiM pUei taM dANaM // 1 // " iti, [prAyeNa dadAti loka upakAribhyaH parici-| | tebhyo vA priitebhyH| yaH punaradhvakhinnamatithiM pUjayati taddAnam // 1 // ] ('jusie'tti prIte tamiti tasya dAnaM mahAphalamiti zeSaH>, evamanye'pi navaraM kRpaNA:-raGkAdayo du:sthAH, udAharaNam-"kimiNesu dummaNesu ya abandhavAya-15 kijugiyaMgesu / pUyAhije loe dANapaDAgaM harai deNto||1||[kRpnnebhyo durmanobhyo'bandhubhya AtaMkibhyo vyaGgitA DIREDucatana ~116~
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [454] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- asUkha prata vRttiH sUtrAMka // 42 // [454] dIpa anukrama [492] gebhyaH / pUjAhAveM loke dadat dAnapatAkAM harati // 1 // ] ('Ayaki'tti rogI 'jugiyaMgoM' vyaGgitaH 'pUjAhAryeti pUji- 5 sthAnA0 tapUjake> mAhanA-brAhmaNAH, tatrodAharaNaM-loyANuggahakArisu bhUmIdevesu bahuphalaM dANaM / avi nAma babhabaMdhusu kiM | urdUzaH 3 puNa chakkammanirayANaM ||1||[lokaanugrhkaarissu brAhmaNeSu dAnaM bahuphalaM brahmabaMdhumAtreSvapi nAma kiM punaH paTurmanira sarvabhAvena tebhyaH // 1 // ] (baMbhayaMdhusutti-jammamAtreNa brahmavAndhaveSu nirguNeSvapItyarthaH, yajanAdIni SaT karmANauti > zvavanIpako dharmAdijJA nAjJAne yathA-"api nAma hoja sulabho goNAINaM taNAi aahaaro| chicchikArahayANaM nahu sulabho hoja suNatANaM // 1 // kAlavijakelAsabhavaNA ee, gujjhagA AgayA mahiM / caraMti jakkharUveNaM, pUyA'pUyA hitA'hitA ||2||[api nAma gavAdInAM yAdyA:matRNAdyAhAraH sulabho bhavet / zItkArakaraNahatAnAM zunAM naiva sulabho bhavet // 1 // ete kailAsabhavanA guhyakA mahIM AgatA hAlayA: yakSarUpeNa caranti te pUjitA apUjitA hitA ahitaaH||2||] (pUjayA hitA apUjayA tvahitA ityarthaH>, amaNAH- hIsattvApazcadhA-nimranthAH zAkyAstApasA gairikA AjIvikAzceti, tatra zAkyavanIpako yathA-"bhuti cittakammaDiyA va kA-15 dyAH anu. | ruNiyadANaruiNo ya / avi kAmagadabhesuvina nassae ki puNa jtiisu||1||" iti,[citrakarmasthitAH iva kAruNikA zrotazcAri tvAdyA ba4|dAnarucayazca bhuJjanti nAma / kAmagardabheSvapi na nazyati kiM punrytipu||1||] evamanye'pi tApasavanIpakAdayo nIpakAH draSTacyA iti / yo'yaM vanIpaka uktaH sa sAdhuvizeSaH, sAdhuzcAcelo bhavatItyacelatvasya prazaMsAsthAnAnyAha sU0450paMcAhi~ ThANehiM acelae pasatthe bhavati, taM0-appA. paDilehA 1 lAghacie pasatthe 2 rUve vesAsite 3 tave aNunAte // 342 // THI 454 ABERucatunintimall -~117~
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [457] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [457 dIpa anukrama [495] 4 viule iMdiyaniggahe 5 (sU0455) paMca ukalA pannattA taM0-daMDukale rajukale teNukale desukale sabbukale (sU0456) paMca samitIto paM0 ta0-IriyAsamitI bhAsA jAna pAriThAvaNiyAsamitI (sU0457), 'paMcahIM'tyAdi pratItaM, navaraM na vidyante celAni-vAsAMsi yasyAsAvacelakaH, saca jinakalpikavizeSastadabhAvAdeva tathA jinakalpikavizeSaH sthavirakalpikacAlpAlpamUlyasapramANajIrNamalinavasanatvAditi, 'prazastaH prazaMsitastIrthakaragaNadharA- dibhiriti gamyate, alpA pratyupekSA'celakasya syAditi gamyam, pratyupekSaNIyatathAvidhopadherabhAvAd, evaM ca na svAdhyAdiyAdiparimantha iti, tathA layorbhAvo lAghavaM tadeva lApavika dravyato bhAvato'pi rAgaviSayAbhAvAt prazastaM-anindyaM|| syAt , tathA rUpaM-nepathyaM vaizvAsika-vizvAsaprayojanamalipsutAsUcakatvAt svAditi, tathA tapA-upakaraNasaMllInatArUpamanujJAta-jinAnumataM svAt , tathA vipulo-mahAnindriyanigrahaH syAd , upakaraNaM vinA sparzanapratikUlazItavAtAta-12 pAdisahanAditi / indriyanigrahazca sattvenotkaTaireSa kartuM zakya ityutkaTabhedAnAha-paMcetyAdi sugama, navaraM 'ukala'tti utkaTA utkalA bA, tatra daNDa:-AjJA aparAdhe daNDanaM vA sainyaM vA utkaTa:-prakRSTo yasya tena votkaTo yaH sa daNDoskaTaH, daNDena botkalati-vRddhiM yAti yaH sa daNDokalA, ityevaM sarvatra, navaraM rAjya-prabhutA stenAH-caurA: dezomaNDalaM sarva-etatsamudaya iti / asaMyato daNDAdibhirutkaTo bhavati, saMyatastu samitibhiriti samitIH prAha-paMce |tyAdi sugama, navaraM sam-ekIbhAveneti:-pravRttiH samitiH zobhanekAgrapariNAmastha ceSTetyarthaH, IraNamIyoM gmnmityrthH| ..1 rajoharaNamukhavatrikArUpadvividhopakaraNadhArakaH / 2 zeSAH sarve'pi trividhAdhupakaraNadhAriNaH / DAREucati samiti zabdasya vyAkhyA evaM tasya paJcavidha bhedA: ~118~
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [457] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnAgasUtravRttiH sUtrAMka [457] dIpa anukrama [495] tatra samitirIryAsamitiH, uktaM ca-"IryAsamiti ma rathazakaTayAnavAhanAkAnteSu mArgeSu sUryarazmipratApiteSu prAsuka- 5 sthAnA. vivikteSu yugamAtradRSTinA bhUtvA gamanAgamanaM karttavya"miti, tathA bhASaNaM bhASA tasyAM samiti SAsamitiH, uktaM ca uddezaH 3 - bhASAsamiti ma hitamitAsandigdhArthabhASaNa" tathA eSaNameSaNA gaveSaNagrahaNagrAsaipaNAbhedA zaGkAdilakSaNA. vA 31 acelakatasyAM samitireSaNAsamitiH, uktaM ca-"eSaNAsamitirnAma gocaragatena muninA samyagupayuktena navakoTIparizuddhaM grA- prAzastyahyam" iti, tathA 'AdAnabhANDamAvanikSepaNAsamitiH' bhANDamAtre AdAnanikSepaviSayA suMdaraceSTetyarthaH, iha cApratyupe- mutkalA kSitApramArjitAdyAH sapta bhaGgAH pUrvoktA bhavantIti, tathA uccAraprazravaNakhelasiMghANajallAnAM pariSThApanikA-tyAgastatra samitayaH samitiyoM sA tatheti, tatroccAra:-purISaM prazravaNaM-mUtraM khela:-zleSmA jallo-malaH siMghAno-nAsikodbhavaH zleSmA, a- jIvabhedatrApi ta eva sapta bhaGgA iti / samitiprarUpaNaM ca jIvarakSArthamiti jIvasvarUpapratipAdanAya sUtrASTakamAha gatyAgatapaMcavidhA saMsArasamAvannagA jIvA paM020-egiditA jAva paMciMditA 1 / egidiyA paMcagatiiyA paMcAgatitA paM0 | yaH kala40-egidie egidivesu uvavajamANe egivitehito jAva paMcidiehito cA upayajejA, se ceva NaM se egibie egi- |mAdyacidivataM vippajahamANe egidittAte vA jAva paMthidittAte vA gacchejA 2 / viyA paMcagatitA paMcAgaiyA evaM va 3 / tatA evaM jAva paMciMdiyA paMcagatitA paMcAgaiyA paM0 saM0-paMciMdiyA jAva gacchejA 4-5-6 / paMcavidhA sambajIvA paM0 sU0455 459 vaM0-kohakasAI jAva lobhakasAI akasAtI / ahavA paMcavidhA sambajIvA paM0 taM0-neraiyA jAva devA siddhA 7 (sU0458) aha bhaMte! kalamasUratilamuggamAsaNipphAvakulathAlisaMvagasatINapalimaMthagANaM etesi NaM dha // 343 // CASS ~119~
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [459] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [459] dIpa anukrama [497]] nANaM kuhAuttANaM adhA sAlINaM jAva kevatitaM kAlaM joNI saMciti ?, goyamA! jahaNNeNaM aMtomuhun ukoseNe paMca saMvaccharAI, teNa para joNI pamilAyati jAva teNa para joNIvocchede paNNatte (sU0 459) paMca saMbaccharA paM0 20 -satasaMvacchare jugasaMvaphachare pamANasaMvacchare lakSaNasaMvacchare saNiMcarasaMghacchare 1, jugasaMbacchare paMcavihe paM00caMde caMde abhivar3ite caMde abhivar3ite ceva 2, pamANasaMvacchare paMcavihe paM0 0-nakkhatte caMde UU Adi abhivar3ite 3, lakkhaNasaMvacchare paMcavihe paM0 20-samaga nakkhattA jogaM joyaMti samaga udU pariNamaMti / NazuhaM NAtisIto bahUdato hoti nakkhate // 1 // sasisagalapuNNamAsI jotetI visamacAraNakkhatte / kaduto bahUdato (yA) tamAhu saMvacchara caMda // 2 // visama pavAliNo pariNamanti aNusu deti pupphaphalaM / vAsaM Na samma vAsati tamAhu saMbacchara kammaM // 3 // puDhavidagANaM tu rasaM puSphaphalANaM tu deha Adijo / appeNavi bAseNaM samma niSphajae sassaM 4 // 4 // AdicaseyatavitA khaNalavavivasA usa pariNamaMti / pUriti reNuthalatAI tamAGa abhivaddhitaM jANa // 5 // (sU0460) 'paMcavihe'tyAdi sphuTArtha, navaraM saMsArasamApannA-bhavavartinaH, viprajahat-parityajan, sarvajIvAH-saMsArisiddhAH,IKI akpaayinnH-upshaantmohaadyH| jIvAdhikArAdvanaspatijIvAnAzritya paJcasthAnakamAha-'ahe'tyAdi, tristhAnakavad vyAkhyeyaM, navaraM kalA-baTTacaNagA masUrA-caNaIyAo tilamuggamAsA pratItIH niSphAvA-ballAH kulasthA-pavalagasarisA cippiDayA bhavanti AlisiMdayA-cavalayA saINA-tuvarI palimanthAH-kAlacaNagA iti / anantaraM saMvatsarapramANena yonivyatikrama uktaH, adhunA sa eva saMvatsarazcintyate iti, 'paMca saMvaccharetyAdisUtracatuSTayaM, tatra 'nakkhatta sthA058 x ~120~
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [460] + gAthA 1-5 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata zrIsthAnA- asUtra sUtrAMka // 344 // [460 gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503] Rs85%2584- 24%25% saMvacchare'tti, iha candrasya nakSatramaNDalabhogakAlo nakSatramAsA, sa ca saptaviMzatiH dinAni ekaviMzatiH saptaSaSTi- 5sthAnA0 bhAgA divasasyeti 27.0, evaMvidhadvAdazamAso nakSatrasaMvatsaraH, sa cAya-trINi zatAnyahAM saptaviMzatyuttarANi ekapaMcA-| uddezaH3 zacca saptapaSTibhAgA iti 3275:1, evaM paJcasaMvatsarAtmakaM yugaM tadekabhUdezamUto vakSyamANalakSaNazcandrAdiyugasaMvatsara: sarvajIvAH 2, pramANa-parimANaM divasAdInAM tenopalakSito vakSyamANa eva nakSatrasaMvatsarAdiH pramANasaMvatsaraH 3, sa eva lakSa- kalAdINAnAM vakSyamANasvarUpANAM pradhAnatayA lakSaNasaMvatsaraH4, yAvatA kAlena zanaizcaro nakSatramekamadhavA dvAdazApi rAzInanAmacibhule sa zanaizcarasaMvatsara iti, yatazcandraprajJasisUtram-"saniccharasaMvacchare aTThAvIsavihe pannate-abhII savaNe jAva u-1 tatA saMtarAsADhA, jaM vA sanicchare mahaggahe tIsAe saMvaccharehiM savvaM nakkhattamaMDalaM samANe "tti / [ zanaizcarasaMvatsaro'STAviMza-1 vatsarAH tividhaH prajJapto'bhijit zravaNaH yAvaduttarASADhA yadvA zanaizcaramahAgrahaH triMzatA varSeH sarva nakSatramaNDalaM pUrayati 5] sU0458. yugasaMvatsaraH pazcavidhA, tadyathA-caMde'tti ekonaviMzadinAni dvAtriMzaca dviSaSTibhAgA divasasyetyevaMpramANaH 29 kRSNapratipadArabdhaH pUrNamAsIniSThitazcandramAsastena mAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsaraH, tasya ca pramANamida-trINi zatAnyahAM catuHpaJcAzaduttarANi dvAdaza ca dviSaSTibhAgAH 35417, evaM dvitIyacaturthAvapi candrasaMvatsarI, 'abhivahie'tti ekatriMzaddinAni ekaviMzatyuttarazataM caturviMzatyuttarazatabhAgAnAmabhivatimAsaH 31, evaMvidhena mAsena dvAdazamAsapramANo'bhivatisaMvatsaraH, saca pramANena-trINi zatAnyahAM jyazItyadhikAni catuzcatvAriMzaca dvipaSTibhAgAra 283 // 344 // ityevaM paJcamo'pi, ebhizcandrAdibhiH paJcabhiH saMvatsaraireka yugaM bhavati, teSAM ca paJcAnAM saMvatsarANAM madhye abhivaddhi 460 X saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM ~121~
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [460] + gAthA 1-5 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [460] gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503] tAkhye saMvatsare adhikamAsakA patatIti, pramANasaMvatsaraH paJcavidhA, tatra 'nakSatra' iti nakSatrasaMvatsaraH, sa ca uktalakSaNaH, kevalaM tatra nakSatramaNDalasya candrabhogamAtraM vivakSitamiha tu dinadinabhAgAdipramANamiti, tathA candrAbhivarddhitAvapyukalakSaNAveva kintu tatra yugAvayavatAmAtramiha tu pramANamiti vizeSaH, 'u' iti RtusaMvatsaraH, triMzadahorAtrapramANe dazabhiH RtumAsaiH sAvanamAsakarmamAsaparyAyairniSpannaH, SaSTayadhikAhorAtrazatatrayamAna iti 360, 'Ai.tti AdityasaMvatsaraH, sa ca triMzaddinAnyaddhai ceti, evaMvidhamAsadvAdazakaniSpannaH paSaSTyadhikAhorAtrazatanayamAna iti 366, ayamevAnantarokko nakSatrAdisaMvatsaro lakSaNapradhAnatayA lakSaNasaMvatsara iti / tatra nakSatramAha-'samagaM' gAhA, samarka-13 samatayA nakSatrANi-kRttikAdIni yoga-kArtikIpaurNamAsyAditithyA saha sambandhaM yojayanti-kurvanti, idamuktaM bhavatiyAni nakSatrANi yAsu tithipUtsargato bhavanti, yathA kArtikyAM kRttikAH, tAni tAsveva yatra bhavanti yathoktam-"jeTTo baccai mUleNa sAvaNo dhaNivAhiM / addAsu ya maggasiro sesA nakkhattanAmiyA mAsA // 1 // " iti [jyeSTho brajati mUlena zrAvaNo brajati dhnisstthaabhiH| ArdrayA ca mArgazIrSaH zeSA nakSatranAmAnaH maasaaH||1||] tathA yatra samatayaiva RtavaH pariNamanti, na viSamatayA, kArtikyA anantaraM hemantartuH pauSyA anantaraM zizira rityevamavatarantIti bhAvaH, yazca nanaiva atIva uSNaM-dharmoM yatra so'tyuSNaH, na-naivAtizIta:-atihimaH, bahUdakaM yatra sa bahUdakaH, sa ca bhavati lakSaNato nakSatra iti, nakSatracAralakSaNalakSitatvAnnakSatrasaMvatsara iti, asyAM ca gAthAyAM paJcamASTamAvaMzako paJcakalAvitIyaM vi|citreti chaMdovinirupadizyate, 'bahulA vicitta'tti gAthAlakSaNAt patti-paMcakalo gaNa iti / 'sasi'gAhA 'sasitti JaMEDuratUDAI saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM ~122~
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [460] + gAthA 1-5 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka zrIsthAnAasUnadRttiH // 345 // 460 [460] gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503] vibhaktilopAt zazinA-candreNa sakalapaurNamAsI-samastarAkA yaH saMvatsara iti gamyate athavA yatra zazI sakalA paurNa-IN yaH saMvatsara iti gamyate athavA yatra zazI sakalA pANa-85 sthAnA. mAsI yojayati-AtmanA sambandhayati / tathA viSamacArINi-yathAsvatithiSvavatIni nakSatrANi yatra sa viSamacAri- udezaH3 nakSatraH, tathA kaTuko'tizItoSNasadbhAvAt bahudakazca, dIpatvaM prAkRtatvAt , tamevaMvidhamAhurlakSaNato bruvate tadvidaH saM-15 saMvatsarAH vatsaraM candra candracAralakSaNalakSitatvAditi / 'visama' gAhA, viSama-vaiSamyeNa pravAlaM-pallavAGkarastadvidyate yeSAM te pravA sU0458lino vRkSA iti gamyate, pariNamanti-pravAlavattAlakSaNayA avasthayA jAyante, athavA prayAlino-vRkSAH pariNamantiaGkuro dAdyavasthAM yAnti, tathA antuSu-asvakAlaM dadati-prayacchanti puSpaphalaM, yathA caitrAdiSu kusumAdidAyino'pi svarUpeNa dhUtAH mAghAdiSu puSpAdi yacchantIti, tathA varSa-vRSTiM megho na samyagvaSati yatreti gamyate, tamAhurlakSaNataH saMvatsaraM kArmaNaM, yasya RtusaMvatsaraH sAvanasaMvatsarazceti paryAyau // 'puDhavigAhA, yatra tviti gamyate, tathA ca yatra tu saMvatsare pRthivyudakayo rasa-mAdhuryasnigdhatAlakSaNaM puSpaphalAnA ca dadAtyAdityaH tathAsvabhAvatvAt , tathAvidhodakAbhAve'pIti bhAvaH, ata evArUpenApi varSeNa samyak-yathAbhimataM niSpadyate sasya-zAsyAdidhAnyaM sa lakSaNata Adityasaivatsara ucyata iti zeSa iti / 'Ai gAhA, AdityatejasA taptAH pRthivyAditApe'pyupacArAt kSaNAdayastaptA iti mantavyaM, tatra kSaNo-muhartaH layA-ekonapaJcAzaducchAsapramANo divasa:-ahorAtraH Rtu:-mAsasyapramANaH 'pariNamanti' atikAmanti yatreti gamyate, yazca pUrayati vAyUtkhAtareNubhiH sthalAni-bhUmipradezavizeSAn tamAhurAcAryA lakSaNataH // 345 // saMvatsaramabhivarddhitaM 'jANa'tti tvamapi ziSya! taM tathaiva jAnIhIti / saMvatsaravyAkhyAnamidaM tatvArthaTIkAdyanusAreNa aam Educati on saMvatsarasya paJca bhedA: evaM tasya dinamAnaM ~1234
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [460] + gAthA 1-5 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [460] gAthA ||1-5|| dIpa anukrama [497-503] |mAyo likhitamiti / anantaraM saMvatsara ukkA, sa ca kAlA, kAlAtyaye ca zarIriNAM zarIrAnirgamo bhavatItyatastammA nirUpayannAha paMcavidhe jIvarasa.NijjANamagge paM0 0-pAtehiM UrUhiM ureNaM sireNaM savvaMgehi, pAehiM NizANamANe nirayaMgAmI bhavati, UrUhi NimANamANe tiriyagAmI bhavati, ureNaM nijAyamANe maNuyagAmI bhavati, sireNaM NikAyamANe devagAmI bhavati, samvehiM nijAyamANe siddhigatipajjavasANe paNNatte (sU0461) paMcavihe royaNe paM0 saM0-uppAcheyaNe viyaccheyaNe baMdhacchevaNe paesacchevaNe dodhAraccheyaNe / paMcavidhe ANatarie paM0 20-uppAtayaNaMtarite vitaNaMtarite patesApaMtarite samatANatarie sAmaNNANatarite / paMcavidhe aNate paM0 ta0-NAmaNaMtate ThavaNANatate dabANatate gaNaNANatate padesANaMtate, AhavA paMcavihe bhaNaMtate 50 ta0-egaMto'NaMtate duhatoNatae desavisthAraNatae samvavisthArANaMtate sAsayANaMtate (sU0462) 'paMcavihe'tyAdi vyaktaM, kintu niryANa-maraNakAle zarIriNaH zarIrAnnirgamastasya mArgoM niryANamArgaH-pAdAdikaH, tatra 'pAehiMti pAdAbhyAM mArgabhUtAbhyAM karaNatA''pannAbhyAM jIvaH zarIrAnniryAtIti zeSaH, evaM urubhyAmityAdAvapi, atha 4 krameNAsya niryANamArgasya phalamAha-pAdAbhyAM zarIrAnniryAn jIvo 'nirayagAmi'tti prAkRtatvAdanusvAra iti, niraya gAmI bhavati, evamanyatrApi, navaraM sarvANi ca tAnyaGgAni ca sarvAGgAni tainiyaryAn siddhigatiH paryavasAnaM-saMsaraNapaparyanto yasya sa siddhigatiparyavasAnaH prajJapta iti / niryANaM cAyuSkacchedane bhavatIti chedanaM prarUpayannAha-paMcavihe' AACAKC.SC ~124~
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [462] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [462] dIpa anukrama [505] zrIsthAnA *tyAdi kaNyaM, kevalaM 'uppatti utpAdo devatvAdiparyAyAntarasya tena chedo-jIvAdidravyasya vibhAga utpAdacchedana, tathA||5sthAnA0 sUtra- viyatti vyayo vigamo mAnuSatvAdiparyAyasya tena chedanaM jIvAdereveti vyavacchedanaM, tathA vandhanasya-jIvApekSayA karmaNaH uddezA-3 vRttiH skandhApekSayA tu sambandhasya chedana-vinazana bandhacchedanamiti, tathA tasyaiva pradezato nirvibhAgAvayavato budhA chedanaM- jIvani vibhajanaM pradezacchedanaM, tathA jIvAdereva dravyasya dvidhAkaraNaM dvidhAkAraH sa eva chedana dvidhAkAracchedanaM, upalakSaNaM caita-15oNamAgoMH // 346 // vidhAkArAdInAM, anena ca dezataH chedanamukta, athavosAdasya-utpatteH chedanaM-viraho yathA narakagatI dvAdaza muhAH , vya- chedAnantaprayacchedana-udvartanAvirahA, so'pyevaM, bandhanaviraho yathopazAntamohasya saptavidhakarmavandhanApekSayA, pradezacchedana-pradeza-13 yonatAni biraho yathA visaMyojitAnAmanantAnubandhyAdikarmapradezAnAM, tathA dve dhAre yasya tad dvidhAraM tacca tacchedanaM ca dvidhAra-lAsU0461. cchedanamupalakSaNatvAdasyaikadhArAdyapi dRzyam , tacca kSurakhaDgacakrAcaM, tacca chedanazabdasAmyAdihopAttamiti, pradezacchedana 462 sthAne kacit 'paMthaccheyaNe'tti paThAte, tatra pathicchedana-mArgacchedanaM maargaatikrmnnmityrthH|| chedanasya ca vipayeya Anantayamiti tadAha-paMcavihe tyAdi, Anantarya-sAtatyamacchedanamaviraha ityarthaH, tatrosAdasya yathA nirayagatau jIvA-14 nAmutkarSataH asaGkhyeyAH samayAH, evaM vyayasyApi, pradezAnAM ca samayAnAM ca tatpratItameva, avivakSitotsAdavyayAdivize pApaNamAnantayamAtra sAmAnyAnantarya, zrAmaNyasya vA AkarSaviraheNAnantarya zrAmaNyAnantaryamiti bahujIvApekSayA vA zrA-1 #maNyapratipattyAnantarya, taccASTau samayA iti // anantarasUtre samayapradezAnAmAnantaryamuktaM, te cAnantA ityanantakameva pr-M||346 // rUpayannAha-'paMcavihe'tyAdi sUtradvayaM pratItArtha, navaraM nAmnA anantakaM nAmAnantakaM anantakamiti yasya nAma, yathA| sa wwwjagalan ~125~
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [462] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [462] dIpa anukrama [505] BHASHA samayabhASayA vaskhamiti, sthApanaiva sthApanayA vA anantaka sthApanAnantaka-anantakamiti kalpanayA'kSAdinyAsaH, jJabhavyazarIrAdivyatiriktaM dravyANAmaNyAdInAM gaNanIyAnAmanantakaM dravyAnantakaM, gaNanA-sAyAnaM talakSaNamanantakamavivakSitANvAdisajhayeyaviSayaH saGgyAvizeSo gaNanAnantakaM, pradezAnAM saGkhyeyAnAmanantakaM pradezAnantakamiti, ekataH-ekenAMzenAyAmalakSaNenAnantakamekato'nantakam-ekazreNIkaM kSetra, dvidhA-AyAmavistArAbhyAmanantaka dvidhAnantakaM-pratarakSetraM, kSetrasya yo rucakApekSayA pUrvAdyanyataradiglakSaNo dezastasya vistAro-viSkambhastasya pradezApekSayA anantakaM dezavistArAnantakaM, sarvAkAzasya tu caturtha, zAzvataM ca tadanantakaM ca zAzvatAnantakam-anAdyaparyavasitaM yajIvAdidravyamanantasamaya|sthitikatvAditi / evaMbhUtArthaparicchedo jJAnAdbhavatIti jJAnasvarUpanirUpaNAyAha paMcavihe NANe paM0 ta0-AbhiNiyohiyaNANe suyanANe ohiNANe maNapajjavaNANe kevalaNANe (sU0463) paMcavihe NANAvaraNijje kamme paM0 saM0-AmiNibohiyaNANAvaraNije jAca kevalanANAvaraNijje (sU0464) 'paMcavihe'tyAdi, paJceti-paJcasaGkhyA vidhAH-bhedA yasya tasaJcavidhaM, jJAtirjJAnamiti bhAvasAdhanaH saMvidityarthaH, jJAyate vA'nenAsmAdveti jJAna-tadAvaraNasya kSayaH kSayopazamo vA, jJAyate vA'sminniti jJAna-AtmA tadAvaraNakSayakSayopazamapariNAmayukto, jAnAtIti vA jJAnaM tadeva svaviSayagrahaNarUpatvAditi, 'prajJapta' prarUpitamarthatastIrthakaraiH sUtrato gnndhraiH| | uktaM ca-"atthaM bhAsa arihA sutaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyahAe, to suttaM pavattai // 1 // " iti [ahen bhASate'rtha sUtra praznanti gaNadharAH nipuNaM / zAsanasya hitArthAya tataH sUtra pravartate // 1 // ] athavA prAjJAt-tIrthakarAt jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA: ~1264
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [464] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [464] dIpa zrIsthAnA- prAjJairvA prajJayA yA Apta-prAptamAttaM vA prAjJAptaM prajJAptaM prAjJAttaM prajJAttaM vA, tadyathA-arthAbhimukho'viparyayarUpatvAnniya- 5 sthAnA. gasUtra- ho to'saMzayarUpatvAdbodhaH-saMvedanamabhinivodhaH sa eva svArthikapratyayopAdAnAdAbhinibodhika, abhinibodhe vA bhavaM tena vA uddezaH3 vRttiH hai nirvRttaM tanmayaM tatprayojanaM vetyAbhinivodhika, abhinibudhyate vA tat karmabhUtamityAbhinivodhika-avagrahAdirUpaM matijJA- jJAnAni nameva, tasya svasaMviditarUpatvAt, bhedopacArAdityarthaH, abhinivudhyate vA anenAsmAdasmin vetyaabhinibodhik-tdaav-18/jnyaanaavr||347|| raNakarmakSayopazama iti bhAvArthaH, Atmaiva vA abhinibodhopayogapariNAmAnanyatvAdabhinibudhyata ityAbhinibodhika, tacANIyAni tajjJAnaM cetyAbhiniyodhikajJAnamiti, Aha ca-"asthAbhimuho niyao boho jo so mao abhiniboho / so cevA- sU0463bhiNibohiyamahava jahAjoggamAjojaM // 1 // taM teNa tao tammi ya so vA'bhiNibujjhae tao vA taM // " iti [arthA-181 464 bhimukho niyato bodhA yaH so'bhinivodho mataH / sa evAbhinibodhikamathavA yathAyogya AyojyaM // 1 // tattena tata-16 stasmiMzca sa vA'bhinibudhyate tato vA tat // ] tathA zrUyata iti zrutaM-zabda eva, bhAvazrutakAraNatvAt kAraNe kAryopacArAditi bhAvArthaH, zrUyate vA anenAsmAdasminveti zrutaM, tadAvaraNakarmakSayopazama ityarthaH, Atmaiva vA zrutopayogapariNAmAnanyatvAcchraNotIti zrutaM, zrutaM ca tajjJAnaM ca zrutajJAnam , Aha ca-"taM teNa tao tammi ya suNei so vA sayaM ca teNaMti // " iti [tattena tatastasiMzca zRNoti sa vA zrutaM tena] tathA avadhIyate'nenAsmAdasminvetyavadhiH, a-IN vadhIyata ityadho'dho vistRta paricchidyate maryAdayA vetyarthaH sa cAvadhijJAnAvaraNakSayopazama eva, tadupayogahetutvAditi, dra avadhAnaM vA avadhiviSayaparicchedanamityarthaH, avadhizcAsau jJAnaM cetyavadhijJAnaM, uca-"teNAvadhIyate taMmi vA'va anukrama [507] For jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-kamodi paMcaka: ~127~
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [464] dIpa anukrama [507 ] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [ 464 ] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH Educato hANaM ca to'vahI so y| majjAyA jaM tIe dabvAiparopparaM muNai // 1 // " iti [ tenAvadhIyate tasmin vADavadhAnaM tato'vadhiH sa ca maryAdA tasmin dravyAdiparaH kSetrAdi paraM jAnAti // 1 // ] tathA pari:- sarvatobhAve avanaM avaH ayanaM vA ayaH Ayo vA gamanaM vedanamiti paryAyAH pari avaH ayaH Ayo vA paryavaH paryayaH paryAyo vA manasi manaso vA paryavaH paryayaH paryAyo yA manaHparyavo mana:paryayo manaHparyAyo vA, sarvatastatpariccheda ityarthaH, sa eva jJAnaM manaHparyavajJAnaM mana:paryayajJAnaM manaHparyAyajJAnaM vA, athavA manasaH paryAyAH paryayA paryavA vA bhedA dharmA bAhyavastvAlocanAdiprakArA ityarthasteSu teSAM vA jJAnaM manaHparyAyajJAnaM mana:paryayajJAnaM manaH paryavajJAnamiti, Aha ca - " pajjavaNaM pajjayaNaM pajjAo vA maNami maNaso vA / tassa va prajAyAdinnANaM maNapajjavannArNa // 1 // " iti [ paryavanaM paryayanaM paryAyo vA manasi manaso vA tasya vA paryAyAdijJAnaM manaHparyAyajJAnaM // 1 // ] kevalaM - asahAyaM matyAdijJAnanirapekSatvAt zuddhaM vA AvaraNamalakalaGkarahitatvAt sakalaM vA tatprathamatayaivAzeSatadAvaraNAbhAvataH sampUrNotpatteH asAdhAraNaM vA ananyasadRzatvAt anantaM vA jJeyAnantatvAt yathAvasthitAzeSabhUtabhavadbhAvibhAvasvabhAvAvabhAsIti bhAvanA tacca tat jJAnaM ceti kevalajJAnaM, uktaM ca - "kevalamegaM suddhaM sagalamasAhAraNaM anaMtaM ca / pAyaM ca nANasado nANasamANAhigaraNo'yaM // 1 // " iti [ kevalaM ekaM zuddhaM sakalaM asAdhAraNaM anaMtaM ca / prAyeNAyaM jJAnazabdaH jJAnasamAnAdhikaraNaH // 1 // ] prAya iti manaHpa ryAyajJAne tatpuruSasyApi darzitatvAt / iha ca svAmikAlakAraNaviSayaparokSatvasAdharmyAttadbhAve ca zeSajJAnasadbhAvAdAdAveva matijJAnazrutajJAnayorupanyAsa iti, tathAhi-ya eva matijJAnasya svAmI sa eva zrutajJAnasya, "jattha matinANaM tattha jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya karmAdi paMcaka: For Personal & PratOnf ~128~ 5
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [464] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita...AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: zrIsthAnA- prata vRttiH sUtrAMka // 348 // [464] dIpa suyanANa" iti [yatra matijJAnaM tatra zrutajJAnaM ] vacanAt , tathA yAvAn matijJAnasya sthitikAlastAvAnevetarasya, pravA- 5 sthAnA0 hApekSayA atItAdiH sarva eva, apratipatitakajIvApekSayA tu SaTSaSTisAgaropamANyadhikAnIti, tathA yathA matijJAnaM kSayo- uddezaH3 pazamahetukaM tathA zrutajJAnamapi yathA ca matijJAnamoghataH sarvadravyAdiviSayamevaM zrutajJAnamapi yathA ca matijJAnaM parokSa jJAnAni evaM zrutajJAnamapi tathA matijJAnazrutajJAnabhAve cAvadhyAdibhAvAditi, Aha ca-"jaM sAmikAlakAraNavisayaparokkhatta- jJAnAvarahiM tuhaaii| tambhAve sesAI teNAIe maisuyAI // 1 // " iti [svAmikAlakAraNaviSayaparokSatvairyattulyAni tamAveNIyAni zeSANi ca tenAdau matizrute // 1 // ] matipUrvakatvAt zrutasya viziSTamatyaMzarUpatvAdvA zrutasyAdau materupanyAsa iti, uktaM sU0463. ca-"maipuvvaM jeNa suyaM teNAIe maI visiTTho vA / maibheo ceva suyaM to maisamaNaMtaraM bhaNiyaM // 1 // " iti [ma-21 464 tipUrva yena zrutaM tenAdau matirviziSTo vA matibheda eva zrutaM tataH matisamanantaraM bhaNitaM zrutaM // 1 // ] tathA kAlaviparyayasvAmilAbhasAdhamyAnmatijJAnazrutajJAnAnantaramavadhijJAnasyopanyAsaH, tathAhi-yAvAneva matijJAnazrutajJAnayoH sthitikAlA pravAhApekSayA apratipatitakasattvAdhArApekSayA ca tAvAnevAvadhijJAnasyApi, tathA yathaiva matijJAnazrutajJAnayoviparyayajJAne bhavataH evamidamapi mithyAdRSTevibhaGgajJAnaM bhavatIti, tathA ya eva tayoH svAmI sa evAsyApi bhavatIti, tathA vibhaGgajJAninakhidazAdeH samyagdarzanAvAptI yugapadeva jJAnatrayalAbhasambhava iti, ukaMca-"kAlavivajjayasAmittalAbhasAhammao'vahI stto|" [kaalvipryysvaamitvlaabhsaadhrmyto'vdhisttH||] tathA chamasthaviSayabhAvAdhyakSatva-| // 348 // sAdhamyodavadhijJAnAnantaraM manaHparyavajJAnasyopaNyAsaH, tathAhi-yathA'vadhijJAnaM chadmasthasya bhavati evaM manaHparyAyajJAna anukrama [507] 155156 Hawwjaralaya jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-kamodi paMcaka: ~129~
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [5], uddezaka [3], mUlaM [464] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka * 35*5555 [464] dIpa anukrama [507] mapi, tathA yathA'vadhijJAnaM rUpidravyaviSayamevametadapi, tathA yathA'vadhijJAnaM bAyopazamike bhAve tathedamapi, tathA yathA'vadhijJAna pratyakSaM tathedamapIti, uktaM ca-"mANasametto chaumatthavisayabhAvAdisAmanA" iti [manojJAnamatazchAma sthyaviSayabhAvAdisAmAnyAt ] tathA manaHparyAyajJAnAnantaraM kevalajJAnopanyAsaH tasya sakalajJAnottamatvAt tathA apra mattayatisvAmisAdharmyAt, tathAhi-yathA manaHparyAyajJAnamuttamayatereva bhavati evamidamapi, tathA avasAnalAbhAt, yo| hi sarvajJAnAni samAsAdayati sa khalvanta evedamAmotIti, tathA viparyayAbhAvasAdhAt, tathAhi-yathA manaHparyAyajJAnaM saviparyayaM na bhavatyevaM kebalamapIti, uktaM ca-aMte kevlmuttmjisaamittaavsaannlaabhaao| etthaM ca matisuyAI parokkhamiyaraM ca paJcakkhaM // 1 // " iti, [kevalamante uttamayatisvAmitvAdavasAnalAbhAt atra ca matizrute parokSa itarANi pratyakSaM // 1 // ] uktasvarUpasya jJAnasya yadAvArakaM kammai tatsvarUpAbhidhAnAya sUtraM-paMce'tyAdi sugama, uktaM jJAnAvaraNamiti tatkSapaNopAyavizeSasya svAdhyAyasya bhedAnAha paMcavihe sajjhAe paM0 saM0-thAyaNA pucchaNA pariyaTTaNA aNuppehA dhammakahA (sU0465) paMcavihe pacakyANe paM0 taM0-sadahaNasuddhe viNayasuddhe aNubhAsaNAsuddhe aNupAlaNAsuddhe bhAvasuddhe (sU0 466) paMcavihe paDiyAmaNe paM0 saM0 -AsabadArapatikamaNe micchattapaDikamaNe kasAyapaDikamaNe jogapaDikamaNe bhAvapaDikamaNe (sU0467) 'paMcavihe' ityAdi sugama, navaraM zobhanaM A-maryAdayA adhyayana-zrutasyAdhikamanusaraNaM svAdhyAyaH, tatra vakti zimadhyastai prati guroH prayojakabhAvo yAcanA pAThanamityarthaH, gRhItavAcanenApi saMzayAdyupattI punaH praSTavyamiti pUrvAdhItasya RSS DAREucaton jJAnasya paMcavidhatvaM evaM tasya vyAkhyA:, jJAnAvaraNIya-kamodi paMcaka: ~130~
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [467] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka jAni [467] dIpa anukrama [510] zrIsthAnA- sUtrAdeH zaGkitAdau praznaH pracchaneti, pracchanAvizodhitasya sUtrasya mA bhUdvismaraNamiti parivartanA, sUtrasya guNanamityarthaH, 5sthAnA0 sUtra- * sUtrayadarthe'pi sambhavati vismaraNamataH so'pi paribhAvanIya ityanuprekSaNamanuprekSA, cintaniketyarthaH, evamabhamyastazrutena dha- uddezaH3 vRttiH makathA vidheyeti dharmasya-zrutarUpasya kathA-vyAkhyA dharmakatheti / dharmakathAmandhanirmathitamithyAbhAvAzca bhavyAH zuddha svAdhyAyAH dapratyAkhyAnaM prapadyanta iti tadAha-paMcavihe' ityAdi, prati-pratiSedhata AkhyAna-maryAdayA kathana-pratijJAnaM pratyAkhyAnaM, prtyaakhyaa||349|| tatra zraddhAnena-tathetipratyayalakSaNena zuddhaM-niravayaM zraddhAnazuddhaM, zraddhAnAbhAve hi tadazuddhaM bhavati, evaM sarvatra, iha niyu- nAni prakigAthA-"pacakkhANaM savvadesiyaM jaM jahiM jayA kAle / taM jo saddahada naro taM jANasu saddahaNasuddhaM ||1||"[y-18|| tikrama dyadA yatra kAle (sthavirakalpAdau bharatAdau) sarvajJena pratyAkhyAna dezitaM tadyaH zraddadhAti naraH tat zraddhAnazuddhaM jAnIhi MIn ] vinayazuddhaM yathA-"kiikammassa visohiM pajae jo ahINamArittaM / maNavayaNakAyagutto taM jANam viNa- sU0465. hAyao suddhaM ||2||"[kRtikrmnno vizuddhiM yo'hInAtiriktaM prayuMjIta manovacanakAyaguptastat vinayazuddha jAnIhi | 467 di||1||] anubhASaNAzuddhaM yathA-"aNubhAsai guruvayaNaM akkharapayavaMjaNehiM parisuddhaM / paMjaliuDo abhimuho taM jANa*NubhAsaNAsuddhaM ||3||"[anubhaasste guruvacanamakSarapadavyaJjanaiH parizuddham / kRtaprAJjalirabhimukhastat jAnIhi anubhABASaNAzuddhaM // 1 // ] navaraM gururbhaNati-vosiriti, ziSyastu vosirAmitti, anupAlanAzuddhaM yathA-"kaMtAre dubhikkhe A-1 dAyake vA mahayA () (mahatItyarthaH> samuSpanne / pAliyaM na bhaggaM taM jANa'NupAlaNAsuddhaM // 1 // " [kAntAre dubhiH // 349 AtaMke vA mahati samutpanne / yanna bhagnaM pAlitaM tadanupAlanAzuddha jAnIhi // 1 // ] bhAvazuddha, yathA-"rAgeNa va doseNa ~1314
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [467] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: prata sUtrAMka [467] va pariNAmeNa va (ihalokAdyAzaMsAlakSaNena > na dUsiyaM jaM tu / taM khalu paJcakkhANaM bhAvavisuddhaM muNeyavvaM // 1 // " iti CI rAgeNa vA dveSeNa vA pariNAmena vA (icchAdinA)na dUSitaM yattu tatkhalu pratyAkhyAnaM bhAvavizuddha jJAtavyaM // 1 // ]5IN anyadapi SaSThaM jJAnazuddhamiti niyuktAvuktaM, yadAha-"paJcakkhANaM jANai kappe jaM jaMmi hoi kAyavyaM / mUlaguNauttaraguNe taM jANasu jANaNAsuddhaM // 1 // " ti [yasmin kAle yatpratyAkhyAnaM mUlaguNeSattaraguNeSu vA kartavyaM bhavati tat jAnAti tajjJAnazuddhaM jAnIhi // 1 // ] iha tu pazcasthAnakAnurodhAnnedamuktaM, zraddhAnazuddhena vA sangRhItatvAt , jJAnavizeSatvAt zraddhAnasyeti / pratyAkhyAne ca kRte kadAcidaticAraH sambhavati, tatra ca pratikramaNaM kartavyamiti pratikramaNa nirUpayanAha-paMcavihe' ityAdi, pratIpaM kramaNaM pratikramaNaM, etaduktaM bhavati-zubhayogebhyo'zubhayogAnupakrAntasya zubheSveva |gamanamiti, ukta ca-"svasthAnAdyatsarasthAnaM, pramAdasya vazAgataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate ||1||kssaayopshmikaadaavaadaudyiksy vazaM gataH / tatrApi ca sa evArthaH, pratikUlagamAt smRtaH // 2 // " iti, idaM ca viSayabhedAt paJcadheti, tatra AzravadvArANi-prANAtipAtAdIni tebhyaH pratikramaNaM-nivarttanaM punarakaraNamityarthaH AzravadvArapratikramaNa, asaMyamapratikramaNamiti hRdayaM, mithyAtvapratikramaNaM yadAbhogAnAbhogasahasAkAraimithyAtvagamanaM tannivRttiH, evaM kaSAyapratikramaNaM, yogapratikramaNaM tu yat manovacanakAyavyApArANAma zobhanAnAM vyAvarttanamiti, AzravadvArAdipratikamaNamevAvivakSitavizeSa bhAvapratikramaNamiti, Aha ca-"micchattAi na gacchai na ya gacchAvei nANujANAi / jaM maNavaikAehiM taM bhaNiyaM bhAvapaDikamaNaM // 1 // " iti, [mithyAtvAdi na gacchati na ca gamayati nAnujAnAti / ya | dIpa anukrama [510] sthA059 ~132~
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [467] zrIsthAnAasUtra kasaka prata vRttiH 5625*5* sUtrAMka // 35 // [467] dIpa anukrama [510] nmanovAkAyaiH tadbhaNitaM bhAvapratikramaNaM // 1 // ] vizeSavivakSAyAM tUtA evaM catvAro bhedAH, yadAha-"micchattapaDi- 5 sthAnA. kamaNa taheva assaMjame paDikamaNaM / kasAyANa paDikamaNaM jogANa ya appasatthANaM // 1 // " iti / mithyAtvAtprati-18 uddezaH3 kramaNaM tathaiva cAsaMyamApratikramaNaM kaSAyebhyaH pratikramaNaM yogebhyo'prazastebhyazca // 1 // ] bhAvapratikramaNaM ca zrutabhAvita- zrutavAcamatereva bhavatIti zrutaM vAcanIyaM zikSaNIyaM cetyetadvayopadarzanArtha sUtre nAzikSapaMcahi ThANehiM sutaM vAejA, taM0-saMgahadvayAte ubaggahaNaTThayAte NijAraNayAte sutte vA me paJavayAte bhavissati NahetavaH | sU0468 suttassa vA avopichattiNayaTThayAte / paMcahi ThANehi suttaM sikkhiyA, taM0-NANavayAte daMsaNavayAte parittayAte dhuggahavimotaNaTThayAte ahatthe vA bhAve jANissAmItikaTu (sU0468) 'paMcahIM'tyAdi sugama, navaraM sut-zrutaM sUtramAtra vA 'vAcayet' pAThayet, tatra satahaH-ziSyANAM zrutopAdAnaM sa evArtha:-prayojanaM tasmai saGgrahArthAya saGgraha eva vA'rthoM yasya sa saGgrahArthastadbhAvastattA tayA saGgrahArdhatayA zrutasaGgraho bhavasveSAmiti prayojaneneti bhAvaH athavaita evaM mayA saGgahItA bhavanti-ziSyIkRtA bhavantIti sAhArthetayA, tatsanahAyeti bhAvaH, evamupagrahArthayopagrahArthAtayA vA, evaM hyete bhaktapAnavakhAdyutpAdanasamarthatayopaSTambhitA bhavanviti bhAvaH, I nirjarAthAya-nirjaraNamevaM me karmaNAM bhavatviti, zrutaM vA-andho 'me' mama vAcayata iti gamyate 'paryavajAtaM' jAtavizeSa // 35 // sphuTatayA bhaviSyatIti, avyavacchittyA nayana-zrutasya kAlAntaraprApaNaM avyavacchittinayaH sa evArthastasmai iti / jJAna-13|| 15 CamEauratomunimational File For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~133~
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 468 ] dIpa anukrama [511] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [ 5 ], uddezaka [3], mUlaM [ 468 ] tattvAnAM paricchedo darzanaM-- teSAmeva zraddhAnaM cAritraM - sadanuSThAnaM vyuddhaho - mithyAbhinivezastasya tasmAdvA pareSAM vimocanaM vyudrahavimocanaM tadarthAya tadarthatayA vA, 'ahatthe'tti yathAsthAna - yathAvasthitAn yathArthAn vA yathAprayojanAn bhAvAn-jIvAdIn yathArthAn vA yathAdravyAn bhAvAn paryAyAn jJAsyAmItikRtvA - itihetoH zikSata iti / yathAvasthitAzca bhAvA Urddhvaloke saudharmmAdaya iti tadviSayaM sUtratrayaM tathA'dholoke nArakAdayazcaturviMzatiriti tadgatAM caturviMzatisUtrIM tathA tiryagloke jambUdvIpAdaya iti tadgatavastuviSayaM ca sUtracatuSTayamAha- sohammIsANesu NaM kappesu vimANA paMcayaNNA paM0 taM kinhA jAtra sukiDA 1, sohammIsANesu NaM kappesu vimANA paMcajoyaNasayAI uDUM ubatteNaM pattA 2, baMbhalogalaMtatesu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijjasarIraMgA koseNaM paMcarayaNI u uccatteNaM paM0 3 / neraiyA NaM paMcabane paMcarase poggale baMdhesu vA baMdhati vA baMdhissaMti vA vaM0 kiNhA jAva sukille ti jAba madhure, evaM jAva bemANitA 24 / 4 ( sU0 469) jaMbuddIve 2 maMdarassa pabvayassa dAhineNaM gaMgA mahAnadI paMca mahAnadIo samappeMti, taM jaDaNA saraU AdI kosI mahI 1 / jaMbUmaMdarassa dAhiNeNaM siMdhumahAnadI paMca mahAna putalopaciyAdi tu teSAmeva nirvimAnAnAmapi iti nAito'polokAdI 1 adholoke'pi jyotiSkavaimAnikayoH svayaM gamanaM bhavatyeva, vimAnAni mA bhUvana loke iti kacidvidyamAno'pi pAThaH. Far Far & Pria Use Only anthray org pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~134~
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [470] zrIsthAnA sUtravRttiH prata // 351 // sUtrAMka [470] dIo samapyati saM0-sataDU vibhAsA vitatthA erAvatI caMdabhAgA 2 jaMvUmadarassa uttareNaM rattAmahAnaI paMca mahAna 5 sthAnA Io samappeMti, saM0-kiNhA mahAkiNhA nIlA mahAnIlA mahAtIrA 3, jaMbUmaMdarassa uttareNaM rattAvatImahAnaI paMca uddeza 3 mahAnaImo samappeMti, saM0-iMdA iMdaseNA suseNA vAriseNA mahAbhoyA 4 (sU0470) paMca titthagarA kumAravAsamajhe vimAnopasittA (ujhAvasittA) muMDA jAva panvatitA, taM0-yAsupuje mallI ariTunemI pAse dhIre (sU0471) camaracaMcAe catAbandharAyahANIe paMca sabhA paM0 saM0-sabhA sudhammA uvavAtasabhA abhiseyasabhA alaMkAritasabhA vavasAtasabhA, egamege NaM pudgalAna dIsaMgamaH iMdahANe gaM paMca sabhAo paM0.0-sabhA suhammA jAva vavasAtasabhA (sU0472) paMca NakkhattA paMcatArA paM0 20 kumAraji--vaNivA rohiNI puNabasU ityo visAhA (sU0453) jIvANaM paMcaTThANaNibittite poggale pAvakammattAte ci nAH sabhA: jiMsa vA ciNaMti vA ciNissaMti cA, taM0-egiditanivvattite jAva paMciMditanivvattite, evaM ciNa ubaviNa baMdha paMcatArakaudIra gheda taha NijjarA cev'| paMcapatesitA khaMdhA arNatA paNNattA paMcapatesogADhA poggalA arNatA paNNatA jAva paMcagu lmbli NalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0474) paMcamaTThANassa saIo uddeso / paMcamajAyaNaM samarsa // pudgalAH sU0469sarvANyetAni sugamAni, navaraM 'baMdhiMsutti zarIrAditayeti, 'dakSiNene ti bharate 'samappeMti'tti samApnuvanti, 'utta 474 reNe'ti airavata iti / pUrvatarasUtre bharatavaktavyatokteti tatprastAvAttadutpannatIrthakarasUtra sugama, navaraM kumaaraannaamraajbhaa-IM351|| vena vAsaH kumAravAsaH taM 'ajjhAvasitta'tti adhyuSyeti / tathA bharatAdikSetraprastAvAt kSetrabhUtacamaracaJcAdivaktavya dIpa GANGA anukrama [513] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~135~
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [3], mUlaM [474] SSSSC tAbhidhAyi sUtradvayaM / camaracacA ratnaprabhApRthivyAM camarasyAsurakumArarAjasyeti, sudhA sabhA yasyAM zayyA, upapAtasabhA yasyAmutpadyate, abhiSekasabhA yasyAM rAjyAbhiSekeNAbhiSicyate, alaGkArikA yasyAmalaviyate, vyavasAyasabhA yatra pustakavAcanato vyavasAyaM-tattvanizcayaM karoti, etAzca yathAkramamuttarapUrvasyAM draSTavyA iti / devanivAsAdhikArAnnakSatrasUtraM / nakSatrAdidevarUpatA ca sattvAnAM karmapudgalacayAderiti cayAdisUtrapaTU / pudgalAzca vividhapariNAmA iti pudgalasUtrANIti, *vyAkhyA ca prAgvadadhyayanasamAptiM yAvatsukaraiveti, paJcamasthAnakasya tRtiiyH|| prata sUtrAMka [474] dIpa anukrama [517] ___ iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAGgavivaraNe paJcamasthAnAkhyaM paJcamamadhyayanaM samAptamiti // granthAgraM 1625 // CamEauratonitumational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra paMcama-sthAnasya tRtIyo uddeza: samApta:, "paMcama-sthAnaM api samAptaM" ~136~
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) _ sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [475] (03) zrIsthAnA prata // 352 // sUtrAMka [475] 6 sthAnA0 uddezaH 3 atha SaSThasthAnakamadhyayanam / gaNadharaNavyAkhyAtaM paJcamamadhyayanamadhunA saGkhyAkramasambaddhameva SaTsthAnakAkhyaM paSThamArabhyate, asya cAyaM vizeSasambandhaH-ihA- guNAM ninantarAdhyayane jIvAdiparyAyaprarUpaNA kRtA ihApi saiva kriyate ityevaMsambandhasyAsya caturanuyogadvArasvedamAdisUtram- mAthIgrahaNaM chahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihati gaNaM dhArittate, taM0-sar3I purisajAte 1 saye purisajAte 2 mehAvI purisajAte | bahirnaya3 bahussute purisajAte 4 sattimaM 5 appAdhikaraNe 6 (sU0475) chahi ThANedi nigagaMthe niggathi giNhamANe vA nAvi avalaMbamANe vA nAikamai, taM0-khittacittaM dittacittaM jakkhAtiTuM ummAtapatra uvasammapattaM sAhikaraNaM (sU0 476) sU0475chahiM ThANehiM nimgaMdhA niggaMdhIo ya sAhammita kAlagataM samAyaramANA gAikamaMti, 0-aMtohiMto vA bAhiM NINemANA 477 1 bAhIhiMto vA nicAhiM NINemANA 2 uvehamANA vA 3 uvAsamANA vA 4 aNunnavemANA vA 5 tusiNIte yA saMpavayamANA 6 (sU0477) asya cAyamabhisambandhaH, pUrvasUtre pazcaguNarUkSAH pudgalA anantAH prajJaptA' ityuktaM, prajJApakAcaiSAmarthato'haMntaH sU-13 to gaNadharAH, gaNadharAzca yairguNairyukasyAnagArasya gaNadharaNAhatvaM bhavati tathukkA eveti teSAM guNAnAmupadarzanAyedamukta|mityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitAdicarcastu pratIta eveti, navaraM pani sthAnaiH-guNavizeSaiH 'sampanno' yukto'nagAro dIpa anukrama [518] AmEautatuminumatoind pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03), aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha SaSThaM sthAnaM Arabhyate, atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcita uddezakaH vartate ~137~
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [477] dIpa anukrama [520] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [477] sthAna [6], uddezaka [-], | - bhikSuH 'arhati' yogyo bhavati 'gaNaM' gacchaM dhArayituM maryAdAyAmiti gamyate, pAlayituM vetyarthaH, 'saddhi'tti zraddhAvAn, azraddhAvato hi svayamamaryAdAvarttitayA pareSAM maryAdAsthApanAyAmasamarthatvAd gaNadhAraNAnarhatvaM, evaM sarvatra bhAvanA kAryA, 'puruSajAtaM ' puruSaprakAra:, iha ca pahniH sthAnairityuktvApi yaduktaM zrAddhaM puruSajAtamiti taddharmmadharmavatorabhedAd anyathA zrAddhatvaM satyatvamityAdi vaktavyaM syAditi 1, tathA 'satyaM' sanyo- jIvebhyo hitatayA pratijJAtazUratayA vA, evaMbhUto hi puruSo gaNapAlaka Adeyazca syAditi 2 tathA 'meghAvi' maryAdayA dhAvatItyevaMzIlamiti niruktivazAt evaMbhUto hi ga Nasya maryAdApravarttako bhavati, athavA medhA zrutagrahaNazakistadvat, evaMbhUto hi zrutamanyato jhagiti gRhItvA ziSyAdhyApane samartho bhavatIti 3 tathA bahu-prabhUtaM zrutaM sUtrArtharUpaM yasya tattathA, anyathA hi gaNAnupakArI syAt uktaM ca -- "sIsANa kuNai kaha so tahAviho haMdi nANamAINaM / ahiyAhiya saMpattiM saMsAruccheyaNaM paramaM ? // 1 // " [kathaM ziSyANAM paramAM saMsArocchedinIM jJAnAdInAmadhikAdhikAM saMpattiM tathAvidhaH sa kariSyati 1 // 2 // ] tathA "kaha so jayau agIo kaha vA kuNaDa agIya nissAe kaha vA kareu gacchaM sabAlabuTTAulaM so u // 2 // " iti 4, [kathaM so'gItArtho yatatAM kathaM vA'gItArthanizrayA karotu sa bAlavRddhAkulaM gacchaM ca sa kathaM karotu (pravarttayatu) 1 // 1 // ] tathA 'zaktimat' zarIramantratantraparivArAdisAmarthyayuktaM, taddhi vividhAsvApatsu gaNasyAtmanazca nistArakaM bhavatIti 5, tathA 'appAhigaraNa "nti alpaMavidyamAnamadhikaraNaM svapakSaparapakSaviSayo vigraho yasya tattathA tajyanuvarttakatayA gaNasyAhAnikArakaM bhavatIti 6, granthAntare svevaM gaNinaH svarUpamuktam- "muttasthe nimmAo piyadaDhadhammo'NuvattaNAkusalo / jAIkulasaMpano gaMbhIro Far Far & Pria Use Only anthray.org pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~138~
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [477] zrIsthAnA- jhasUtravRttiH prata // 353 // sUtrAMka [477] dIpa anukrama [520] laddhimaMto ya // 1 // saMgahubaggahanirao kayakaraNo pabayaNANurAgI ya / evaMviho u bhaNio gaNasAmI jiNavariMdehi sthAnA. // 2 // " [sUtrArthe niSNAtaH priyadRDhadharmaH anuvarttanAkuzalaH / jAtikulasaMpanno gaMbhIro labdhimAMzca // 1 // saMgrahopagrahanirataH kRtakaraNaH pravacanAnurAgI ca / evaMvidha eva bhaNito gaNasvAmI jinvrendraiH||2||] iti / anantaraM gaNa-1|gaNadharaNagharaguNA ukkAH, gaNadharakRtamaryAdayA ca vartamAno nimrantho nAjJAmatikAmatItyetat sUtradvayenAha-tatra prathamaM paJcasthA-15 guNA ni: nake vyAkhyAtameva tathApi kizciducyate-gRhNan-grIvAdAvavalambayan hastavasvAJcalAdau gRhItvA nAtikAmatyAjJAmitithIgrahaNa gamyate, kSiptacittAM zokena dRptacittAM harSeNa yakSAviSTAM-devatAdhiSThitAM unmAdaprAptAM vAtAdinA upasargaprAptAM-tiryAmanu- bahirneyapyAdinA nIyamAnA sAdhikaraNAM-kalahayantIM // padbhiH sthAnaH vakSyamANairnirgranthAH-sAdhavo nimranthyazca-sAdhvyastathAvidha-18 nAdi nirgrandhAbhAve mizrAH santaH sAdharmika-samAnadharmayuktaM sAdhumityarthaH 'samAyaramANe ti samAdriyamANAH sAdharmikasU0475 477 pratyAdaraM kurvANA: samAcaranto vA-utsATanAdivyavahAraviSayIkurvanto nAtikAmantyAjJAM-khIbhiH saha vihArasvAdhyAyA-1 vasthAnAdi na kAryamityAdirUpAM, puSTAlambanasvAditi, aMtohiMto vatti gRhAdemadhyAdahinayanto vAzabdA vikalpArthAH, 'bAhihiMto 'tti gRhAdevahissAt nirvahiH-atyantabahirbahistAttarAM nayantaH, 'upekSamANA' iti, upekSA dvividhAvyApAropekSA avyApAropekSA ca, tatra vyApAropekSayA tamupekSamANAH, tadviSayAyAM chedanabandhanAdikAyAM samayaprasiddhakriyAyAM vyApriyamANA ityarthaH, avyApAropekSayA ca mRtakasvajanAdibhistaM sakriyamANamupekSamANAH tatrodAsInA i-131||353|| tyarthaH, tathA 'uvAsamANa'tti pAThAntareNa 'bhayamANa'tti vA rAtrijAgaraNAttadupAsanAM vidadhAnAH, 'uvasAmemANa'tti ACANCE E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~139~
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [477] prata sUtrAMka [477] dIpa anukrama [520] pAThAntare taM kSudravyantarAdhiSThitaM samayaprasiddhavidhinopazamayanta iti, tathA 'aNunavemANa'ti tatsvajanAdIstapariSThApanAyAnujJApayantaH, 'tusiNIe'tti tUSNIMbhAvena saMpravajantastasariSThApanArthamAgamAnujJAtatvAt sarvamidamAjJAtikamAya na bhavatIti / chAnasthikazcArya vyavahAraHprAya ukta iti chadmasthaprastAvAdidamAha cha ThANAI chaumarathe sababhAvaNaM Na jANati Na pAsati, taMjahA-dhammasthikAyamadhammatthikAvaM AvAsaM jIvamasarIrapatibaddhaM . paramANupoggalaM saI, etANi ceva uppannanANadasaNadhare arahA jiNe jAva sabvabhAvaNaM jANati pAsati 0-dhammasthikAsaM jAva saI (sU0478) chahiM ThANehiM savvajIvANaM Nadhi iDIti vA jutIti vA, [jasei vA baleti vA vIriei yA purisakAra ] (jAba) parakameti vA, taM0-jIvaM vA ajIcaM karaNatAte 1 ajIvaM vA jIvaM karaNatAte 2 egasamaeNa vA do bhAsAto bhAsittate 3 sayaM kaDaM vA kammaM vedemi vA mA vA veemi 4 paramANupogpAlaM vA chidittae vA bhidittae vA agaNikAteNa vA samodahittate 5 bahitA vA logaMtA gamaNatAte 6 (sU0 179) chajjIvanikAyA paM0 saM0-puDhavikAiyA jAba tasakAiyA (sU0480) cha tAragahA, paM0 20-suke buhe bahassati aMgArate sanizcare ketU (sU0481)' chabvihA saMsArasamAvanagA jIvA paM0 saM0-puDhavikAiyA jAva tasakAiyA, puDhavikAiyA chagaiyA chaAgatitA paM0 vaM0-puDhavikAtite puDhavikAiesu uvabajamANe puDhavikAiehiMto vA jAva tasakAiehiMto vA uvavajenA, so ceva NaM se puDhavikAtite, puDhavikAtitattaM vipajamANe puDhavikAtitattAte vA jAva tasakAtitasAte vA gacchejjA, AukAtiyAvi chagatitA chAgatitA, evaM ceca jAva tasakAtitA (sU0482) chabihA savvajIvA paM0 ta0-AmiNibohiyaNANI Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~140~
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [483] zrIsthAnA sUtravRtti // 354 // prata sUtrAMka [483] dIpa anukrama [526] jAba kevalaNANI annANI, ahavA chavidhA sambajIvA paM0 saM0-egidiyA jAna paMciMdiyA aNidiyA, bhahavA cha- |6 sthAnA0 vihA savvajIvA paM0 saM0-orAliyasarIrI veubviyasarIrI AhAragasarIrI teagasarIrI kammagasarIrI asarIrI lAuddezaH3 (sU0483) chavyihA taNavaNassatikAtitA paM0 ta0-amgamIyA mUlabIyA porabIyA saMdhavIyA bIyarahA samu chadmasthecchimA (sU0484) tarajJeyAjJe'chahI'tyAdi, iha chadmastho-viziSTAvadhyAdivikalo na tvakevalI, yato yadyapi dharmAdharmAkAzAnyazarIraM jIvaM ca paramAvadhirna jAnAti tathApi paramANuzabdau jAnAtyeva, rUpitvAt tayora, rUpiviSayatvAcAvadheriti, etacca sUtraM saviparyayaM zaktayaH prAgvyAkhyAtaprAyameveti / chadmasthasya dharmAstikAyAdiSu jJAnazaktirnAstItyuktamadhunA sarvajIvAnAM yeSu yathA zaktirnAsti | | nikAyAH tAni tathA''ha-chahI'tyAdi, paTasu sthAneSu sarvajIvAnAM saMsArimuktarUpANAM nAsti RddhiH-vibhUtiH, itIti-evaM-15 | tAragrahAH kArA yayA jIvAdirajIvAdiH kriyate, vA vikalpe, evaM dyutiH-prabhA mAhAtmyamityarthaH, yAvatkaraNAt 'jasei vA | saMsAriNaH kAbalei vA vIriei vA purisakAraparakame i ve'ti, idaM ca vyAkhyAtamanekaza iti na vyAkhyAyate, tadyathA-'jIva ve-18 sarvajIvAH agrabI0 tyAdi, jIvasthAjIvasya karaNatAyAM, jIvamajIvaM kartumityarthaH1, ajIvasya vA jIvasya karaNatAyAM 2 'egasamayeNa vatti mAsU0478yugapadvA dve bhASe satyAsatyAdike bhASitumiti 3 svayaMkRtaM vA karma vedayAmi vA mA vA bedayAmItyatrecchAvaze vedane've-10 484 sAdane vA nAsti balamiti prakramA, ayamabhiprAyo-na hIcchAvazataH prANinAM karmaNaH kSapaNAkSapaNe sto bAhubalina iva,81 api tvanAbhoganirvattite te bhavataH anyatra kevalisamudghAtAditi anyathA vA bhAvanIyaM 4 paramANupudalaM vA chettuM vAra 354 // CamEauratominimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~141~
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [484] prata sUtrAMka [484] dIpa anukrama [527] khaDgAdinA dvidhAkRtya bhettuM vA zUcyAdinA vA vidhavA, chedAdI paramANutvahAneH, agnikAyena vA samavadagdhumiti, sUkSmatvenAdAdyatvAttasyeti 5, bahistAdvA lokAntAdgamanatAyAM 6, alokasyApi lokatA''patteriti // jIvamajIvaM 4 kartumityuktamato jIvapadArthasyaiva bahudhA prarUpaNAya 'chajIvanikAya'tyAdi sUtraprapaJcamAha-sugamazcArya, navaraM jIvAnAM nikAyA-rAzayo jIvanikAyAH, iha ca jIvanikAyAnabhidhAya yat pRthivIkAyikAdizabdainikAyavanta uktAH tattepAmabhedopadarzanArtha, na hyekAntena samudAyAt samudAyino vyatiricyante, vyatirekeNApratIyamAnatvAditi // tArakAkArA grahAstArakagrahAH, loke hi nava grahAH prasiddhAH, tatra ca candrAdityarAhaNAmatArakAkAratvAdanye paTU tathoktA iti, WI'suke'tti zukraH 'bahassaItti bRhaspatiH 'aMgArako maGgalaH 'sanicchare'tti zanaizcara iti / saMsArasamApanakajIvasUtre pRthvIkAyikAdayo jIvatayoktAH pUrvasUtre tu nikAyatveneti vizeSAnna punaruktateti / jJAnisUtre ajJAninakhividhA mithyAtvopahatajJAnAH / indriyasUtre'nindriyAH-aparyAptAH kevalinaH siddhAzceti / zarIrasUtre yadyapyantaragatau kAma*NazarIrisambhavastadvyatiriktasya taijasazarIriNo'sambhavastathApyekatarAvivakSayA bhedo vyAkhyAtavyaH tathA azarIrI siddha iti / tRNavanaspatikAyikA vAdarA ityarthoM, mUlabIjA-upalakandAdayaH ityAdi vyAkhyAtameva, navaraM sammUchimAHdagdhabhUmI bIjAsattve'pi ye tRNAdaya utpadyante / yathAdhikRtAdhyayanAvatAraM prarUpitA jIvAH, atha teSAmeva ca ye paryAyavizeSA durlabhAstAMstathaivAha chahANAI salbajIvANaM No sulabhAI bhavaMti, -mANussae bhave 1 Avarie khitte jamma 2 sukule pacAyAtI 3 ke Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~142~
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [485] prata sUtrAMka [485] dIpa anukrama [528] zrIsthAnA- valipamattassa dhammassa savaNatA 4 muyassa vA sadahaNatA 5 sadahitassa vA patitassa vA roitarasa vA sammaM kAraNaM sthAnA nasUtra phAsaNayA 6 (sU0485)cha iMdiyatthA paM0 saM0-soiMviyatthe jAca phAsiviyatye noiMdiyatye (sU0486) cha- uddezaH3 vRttiH bihe saMvare paM0 saM0-sotidiyasaMvare jAva phAsiMdivasaMvare NoiMditasaMvare, chavihe asaMvare 500-soiMdiaa durlabhAni saMvare jAva phAsiMvitaasaMvare NoiMditaasaMvare (sU0487) chavihe sAte paM0 ta0-soiMdiyasAte jAva moidiya- | indriyaa||355|| sAte, chabihe asAte paM0 saM0-sotiditaasAte jAva noiMvittaasAte (sU0488) chabihe pAyarihatte paM0 taM0 H saMva-AloSaNArihe paDikamaNArihe tadubhavAri vivegArihe viussaggArihe tavArihe (sU0489) | rAsaMvarau 'chaTThANAItyAdi, SaT sthAnAni-paT vastUni sarvajIvAnAM 'no' naiva 'sulabhAni'.suprApANi bhavanti, kRcchalabhyAnI- | sAtAsAte *tyoM, na punaralabhyAni, keSAzcijjIvAnAM tallAbhopalambhAditi, tadyathA-mAnuSyako-manuSyasambandhI bhavo-janma sa no prAyazcittaM sulabha iti prakramaH, Aha ca-"nanu punaridamatidurlabhamagAdhasaMsArajaladhividhaSTam / mAnuSyaM khadyotakataDilatAvi- sU0485dAlasitapratimam // 1 // " iti, evamArya kSetre-arddhapaDiMzatijanapadarUpe janma-utpattiH, ihApyuktam-'satyapi ca mAnu-1|| 489 bhApatve durlabhataramAryabhUmisambhavanam / yasmin dharmAcaraNapravaNatvaM prApnuyAt prANI // 1 // " iti, tathA sukule-ikSvAkA-II dike pratyAyAti:-janma no sulabhamiti, atrAbhihitam-"AryakSetrotpattI satyAmapi satkulaM na sulabhaM syAt / sAra-131 dANaguNamaNInAM pAtraM prANI bhavati yatra // 1 // " iti, tathA kevaliprajJaptasya dharmasya zravaNatA durlabhA, yto'vaaci-6||355|| "sulabhA suraloyasirI rayaNAyaramehalA mahI sulahA / nivvuisuhajaNiyaruI jiNavayaNasuI jae dulahA // 1 // " iti, SAPNA Janummary: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~143~
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [489] X prata sUtrAMka [489] dIpa anukrama [532] SIT suralokazrI sulabhA ranAkaramekhalA mahI sulabhA / nirvRtisukhajanitaruciH jinavacana zrutirjagati durlabhA // 1 // ] zrutasya vA zraddhAnatA durlabhA, uktaM ca-"Ahacca savarNa laDhe, saddhA paramavulahA / socA neAuyaM magga, bahave pari|bhassaha ||1||"kdaacicchrvnnN labdhvA zraddhA paramadulebhA / yataH bahavo bhyAyopapannaM mArga zrutvA'pi paribhrazyanti || 6 // 1 // ] tathA zraddhitasya vA sAmAnyena pratItasya vopapattibhirathavA prItikasya-svaviSaye utpAditaprIteH rocitasya vA-| cikIrpitasya samyag yathAvat kAyena-zarIreNa na manorathamAtreNAviratavat sparzanatA-sparzanamiti, yadAha-"dharmaIIpihu saddaItayA, duhahayA kAraNa phAsayA / iha kAmaguNesu mucchiyA, samaya goyama! mA pamAyae // 1 // " iti,[dharma || tu zraddadhatAM durlabhA tataH kAyena sarzanatA / saMsAre kAmaguNeSu mUcchitAnAM tanmA samayamapi pramAyeH gautama || // 1 // ] manuSyabhavAdInAM ca durlabhatvaM pramAdAdiprasaktaprANinAmeva na sarveSAmiti, yato manuSyabhavamAzrityAbhihitam | -"eyaM puNa evaM khalu annANapamAyadosao neyaM / jaM dIhA kAyaThiI bhaNiyA egidiyAINaM // 1 // esA ya asaihai dosAseSaNao dhammavajacittANaM / tA dhamme jaiyavaM samma sai dhIrapurisehiM // 2 // " ti, [etat punarevaM khalu asa kRtpramAdadoSato jJeyaM / yaddIrghA kAyasthitibhaNitaikendriyAdInAM // 1 // eSA cAsakRdoSAsevanato dharmavarjitacitAnAM / tat dharme yatitavyaM samyak sadA dhiirpurussaiH||2||] mAnuSatvAdIni ca sulabhAni durlabhAni ca bhavantIndri yArthAnAM saMvare asaMvare ca sati, tayozca sato sAtAsAte stastatkSayazca prAyazcittAd bhavatItIndriyAnindriyasaMvarA-|| sthA060 saMvarau sAtAsAte prAyazcittaM ca prarUpayan sUtrapaTTamAha-sugamaJcedaM, navaraM 'cha iMdiyatyatti manasa AntarakaraNatvena ke *** CAAAAAA NCANAACtk CHEX Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~144~
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [489] zrIsthAnAgasUtravRttiH prata // 356 // sUtrAMka [489] dIpa anukrama [532] raNatvAt karaNasya cendriyatvAt tantrAntararUcyA vA manasa indriyatvAt tadviSayasyendriyArthatvena SaDindriyArthA ityukta, 6 sthAnA0 tatra zrotrendriyAdInAmA-viSayAH zabdAdayaH, 'noiMdiyatyatti audArikAditvArthaparicchedakatvalakSaNadharmadvayopetamindriyaM tasyaudArikAditvadharmalakSaNadezaniSedhAt noindriya-manaH sAdRzyArthatvAdvA nozabdasyArthaparicchedakatvenendri- manuSyA yANAM sadRzamiti tatsahacaramiti vA noindriya-manastasyA?-viSayo jIvAdiH noindriyArtha iti / zrotrendriyadvAreNI |Ryana manojJazabdazravaNato yatsAta-sukhaM tacchoDendriyasAtamevaM zeSANyapi, tathA yadiSTacintanatastannoindriyasAtamiti / A-laddhimanta mAlocanAI yad gurunivedanayA zuddhyati, pratikramaNAI yat mithyAduSkRtena, tadubhayAha yadAlocanAmithyAduSkRtAbhyo, vive-kAutsApaNI kAha yasariSThApite AdhAkarmAdI zuddhyati, vyutsAha yatkAyaceSTAnirodhataH, tapo'I yannirvikRtikAdinA tapaseti / prAya- suSamasuSazcittasya ca manuSyA evaM boDhAra iti manuSyAdhikAravat 'chavihA maNussA' ityAdisUtrAdArabhya A lokasthitisUtrAtdA mAnaroprakaraNamAha catvAyuSI chavyihA maNussagA paM0 taM0-aMdIvagA dhAyaisaMDadIvapuracchimaddhagA dhAtatisaMDadIvapazcatthimaddhagA pukkharavaradIvar3apura saMhananaM tthigaddhagA pukkharavaradIvar3apaJcasthimajagA aMtaradIvagA, ahabA chabihA maNussA paM0 saM0-samucchimamaNussA 3--- saMsthAna mmabhUmagA 1 akammabhUmagA 2 aMtarapIvagA 3 gambhavatiamaNussA 3-kammabhUmigA 1 akammabhUmigA 2 aMtadIvagA sU0490. 495 3 (sU0 490) chavihA iDImaMtA maNussA paM0 saM0-arahatA cakkavaDI baladevA vAsudevA cAraNA vijAharA / cha. vihA aNiDImaMtA maNussA paM0 saM0-hemavaMtagA herannavaMtagA harivaMsagA rammagavaMsagA kuruvAsiNo aMtaradIvagA (sU0 // 356 // CamEauratonintimational File For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~145~
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 491] dIpa anukrama [534] Educati [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [491] ) 491) chabbA osappiNI paM0 taM0 susamasusamA jAba dUsamadUsamA, chavvihA osappiNI paM0 taM0 - dussamadusamA jaba susamasusamA ( sU0 492 jaMbuddIve 2 bharahezvarasu vAsesu sItAe ussappiNIte susamamusamAte samAe maNuyA chaca dhaNusahassA ur3amubatteNaM hutyA, chaca apalio mAI paramAuM pAlayitthA 1, jaMbuddIce 2 bharadevatesu vAse imI osapiNI susamasusamAte samAe evaM caiva 2, jaMyU0 bharahekhate AgamessAte ussappiNIte susama susamA samAe evaM cetra jAva chanda addhapaliovamAI paramAuM pAlatissaMti 3, jaMbuddIve 2 devakuruuttarakurAsu maNuyA chdhaNussahassAiM uTTaM uJcatteNaM paM0 chacca addhapalio mAI paramAuM pArleti 4, evaM ghAyaisaMDadIvapuracchimaddhe cattAri AlAvagA jAva pukkharavaradIvaDapathacchimaddhe cattAri AlAyagA (sU0 493 ) chavihe saMghayaNe paM0 [saM0 tirobhaNArAtasaMghayaNe usamaNArAyasaMghayaNe nArAyasaMghayaNe addhanArAyasaMghayaNe khIlitAsaMghayaNe chevaTTasaMghayaNe ( sU0 494 ) chavihe saMThANe paM0 [saM0 samacaraMse NaggohaparimaMDale sAtI khuje bAmaNe huMDe ( sU0 495 ) gatArthaM caitat, navaraM 'ahavA chabbihe'tyatra sammUrcchanajamanuSyAstrividhAH karmmabhUmijAdibhedena, tathA garbhavyutkrAtikAstridhA tathaiveti SoDhA / 'cAraNa'ti jaGghAcAraNA vidyAcAraNAzca, vidyAdharA-vaitADhyAdivAsinaH / 'chaccaghaNusahassAI ti trIn krozAnityarthaH, 'chaca addhapalio mAI'ti trINi palyopabhAnItyarthaH / saMhananaM-asthisaJcayaH, vakSyamANopamAnopa meyaH zaktivizeSa ityanye, tatra vajraM kIlikA RSabhaH pariveSTanapaTTaH nArAcaH - ubhayato markaTabandhaH, yatra dvayorasnorubhayatomarkaTabandhena baddhayoH paTTAkRtinA tRttIyenAsthnA pariveSTitayorupari tadasthitritayabhedi kIlikAkAraM vajranAmaka Far Far & Fran pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~146~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [495] prata sUtrAMka [495]] dIpa anukrama [538] zrIsthAnA-6 masthi bhavati tadanaRSabhanArAcaM prathama, yatra tu kIlikA nAsti tad RSabhanArAcaM dvitIyaM, yatra tUbhayomarkaTabandha evaM sthAnA0 tanArAcaM tRtIya, yatra tvekato markaTabandho dvitIyapAdhaM kIlikA tadarddhanArAcaM caturtha, kIlikAviddhAsthidvayasazcitaMuddezaH 3 vRttiH kIlikAkhyaM paJcama, asthidvayaparyantasparzanalakSaNAM sevAmA sevAmAgatamiti sevAH SaSTha, zaktivizeSapakSe khevaMvidhadA-18 manaSyA deriva dRDhatvaM saMhananamiti, iha gAdhe-"vajarisabhanArAyaM paDhama bIyaM ca risabhanArAyaM / nArAya addhanArAya kIliyA / // 357 // tahaya chevaDhe // 1 // risaho ya hoi paTTo vajaM puNa khIliyaM viyANAhi / ubhao makaDabaMdha nArAyaM taM biyANAhi ||2||"IIddhimnt vajraSabhanArAcaM prathama dvitIyaM ca RSabhanArAcaM nArAcamarddhanArAcaM kIlikA tathA sevAH ca // 1 // RSabho bhavati utsarpiNI. lAca paTTA varga punaH kIlikAM vijAnIhi ubhayato markaTabandhaM nArAcaM vijAnIhi tat // 2 // ] saMsthAnaM-zarIrAkRtiravaya- | suSamasuSa varacanAmikA, tatra samA:-zarIralakSaNoktapramANAvisaMvAdinyazcatasro'srayo yasya tat samacaturasra, anistviha caturdi- mAnarovibhAgopalakSitAH zarIrAvayavAstatazca sarve'pyaSayavAH zarIralakSaNokapramANAvyabhicAriNo yasya na tu nyUnAdhikapramA-3 | catvAyuSI NAstattulyaM samacaturanaM, tathA nyagrodhavaparimaNDalaM nyagrodhaparimaNDalaM, yathA nyagrodha upari sampUrNAvayavaH adhastanabhAge | saMhananaM punarna tathA tathedamapi nAbherupari vistarabahulaM zarIralakSaNoktapramANabhAga adhastu hInAdhikapramANamiti, tathA 'sAdI'ti | saMsthAna AdirihotsedhAkhyo nAbheradhastano dehabhAgo gRhyate tenAdinA zarIralakSaNoktapramANabhAjA saha vattete yattat sAdi, sa-nahasU0490vameva hi zarIramaviziSTenAdinA saha varsata iti vizeSaNAnyathAnupapatteriha viziSTatA labhyate, ataH sAdi-utsedhabahulaM | paripUrNotsedhamityarthaH, 'khujetti adhastanakAyamaDa, ihAdhastanakAyazabdena pAdapANizirogrIvamucyate tadU yatra zarIralakSa // 357 SAMACAREASAX 495 saghabahulA pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~147~
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [495 ] dIpa anukrama [ 538 ] Education) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 495] sthAna [6], NokapramANavyabhicAri yatpunaH zeSaM tadyathoktapramANe tatkubjamiti, 'vAmaNa'si maDahakoSThaM yatra hi pANipAdaziromIcaM yathoktapramANopetaM yatpunaH zeSaM koSThaM tanmadarbha-nyUnAdhikapramANaM tadvAmanaM, 'huMDe'ti sarvatrAsaMsthitaM yasya hi prAyeNaiko|'pyavayavaH zarIralakSaNoktapramANena na saMvadati tatsarvatrAsaMsthitaM huMDamiti, uktaM ca- "tulaM 1 vittharabahulaM 2 ussehavahulaM ca 3 maDahako ca 4 / heTThilakAyamaDahaM 5 samvatthAsaMThiyaM huMDaM // 1 // " iti, [tulyaM 1 vistArabahule 2 utsedhanahulaM 3 maDabhakoSThaM ca 4 adhastanakAyamaDabhaM 5 sarvatrAsaMsthitaM huMDaM 6 // 1 // ] iha gAthAyAM sUtro kakramApekSayA caturthapaJcamayorvyatyayo dRzyata iti / chaThANA aNattavao ahitAte asubhAte akhamAte anIsesAe aNANugAmiyattAte bhavati, taM0 parivAte paritAle sute tave lAbhe pUtAsakAre, chaTTANA antavato divAte jAva ANugAmiyattAte bhavaMti taM paritA paritAle jAva pUtAsAre (sU 496) chabidA jAiAriyA maNussA paM0 [saM0 aMbaTTA ya karUMdA ya, vedehA vedigAvitA / haritA cuMcuNA veva, chappetA inbhajAtio // 1 // chavidhA kulAritA maNussA paM0 saM0 DaggA bhogA rAinA ikkhAyA jAtA korakhvA (sUtraM 497 ) chabidhA logaTTitI paM0 saM0 AgAsapatiThite vAe vAyapatiTThie udahI udadhipatidvitA puDhavI puDhavipaTTiyA tasA thAvarA pANA ajIvA jIvapaTTiyA jIvA kammapatiDiyA (sU0 498 ) 'aNattavao'tti akaSAyo hyAtmA AtmA bhavati svasvarUpAvasthitatvAttadvAnna bhavati yaH so'nAtmavAn sakapAya ityarthaH, tasya 'ahitAya' apathyAya 'azubhAya pApAya asukhAya vA duHkhAya 'akSamAya' asaGgatatvAya a Far Portal & Privas Use Only anthray org pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~148~
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [498 ] gAthA |||| dIpa anukrama [549 543] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [ 498 ] + gAthA - 1 zrIsthAnA GgasUtra // 358 // kSAntyai vA 'aniHzreyasAya' akalyANAya 'ananugAmikatvAya' azubhAnubandhAya bhavanti, mAnakAraNatayaihikAmuSmikA- 4 6 sthAnA0 pAyajanakatvAditi, 'paryAyo' janmakAlaH pravrajyAkAlo vA, sa ca mahAneva mAnakAraNaM bhavatIti mahAniti vizeSaNaM uddezaH 3 vRti: 4 draSTavyaM, athavA gRhasthApekSayA alpo'pi pravrajyAparyAyI mAnahetureveti, tatra janmaparyAyo mahAnahitAya, yathA bAhuba- 4 AtmAnAlinaH, evamanye'pi yathAsambhavaM vAcyAH, navaraM 'pariyAle tti parivAraH ziSyAdiH 'zrutaM' pUrvagatAdi, uktaM ca- "jaha se tmavantau jaha bahussuo saMmao ya sIsagaNasaMparivuDo ya / aviNicchio ya samae taha taha siddhaMtapaDiNIo // 1 // " iti jAtiku[yathA yathA bahuzrutaH saMmatazca ziSyagaNasaMparivRtazca / avinizcitazca samaye tathA tathA siddhAntapratyanIkaH // 1 // ] 4 lAyaH lo| tapaH-anazanAdi lAbho'nAdInAM pUjA-stavAdirUpA tatpUrvakaH sarakAro - vastrAbhyarcanaM pUjAyAM vA AdaraH pUjAsatkAra iti / jAtiH - mAtRkaH pakSaH tathA AryA:-apApA nirdoSA jAtyAryAH vizuddhamAtRkA ityarthaH, aMbaTThetyAdyanuSTuppratikRtiH, SaDapyetA ibhyajAtaya iti, ibhamarhantItIbhyAH, yadravyastUpAntarita ucchritakadalikAdaNDo hastI na dRzyate te ibhyA iti zrutiH, teSAM jAtaya ibhyajAtayastA etA iti, kulaM paitRkaH pakSaH, umrA AdirAjenArakSakatvena ye vyavasthApitAstadvaMzyAzca ye tu gurutvena te bhogAstadvaMzyAzca ye tu vayasyatayA''caritAste rAjanyAstadvaMzyAzca ikSvAkavaH prathamaprajApativaM| rAjAH jJAtAH kuravazca mahAvIrazAnti jinapUrvajAH, athavaite lokarUDhito jJeyAH / iyaM ca jAtikulAryAdikA lokasthitiriti lokasthitipratyAsattyA tAmevAha - 'chanvihetyAdi, idaM pUrvameva vyAkhyAtaM, navaramajIvA - audArikA dipudgalAste | jIveSu pratiSThitAH- AzritAH, idaM cAnavadhAraNaM boddhavyaM, jIvaviraheNApi bahutarANAmajIvAnAmavasthAnAt pRthivIviraha kasthitiH sU0 496498 For Prasa // 358 // ~149~ anithay.org pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 6 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [498] prata sUtrAMka [498] to'pi trasasthAvaravaditi, tathA jIvA:-karmasu jJAnAvaraNAdiSu pratiSThitAH, prAyastadvirahitAnAM teSAmabhASAditi / anantaraM karmapratiSThitA jIvA uktAH, teSAM ca dikSveva gatyAdayo bhavantIti dizastAsu gatyAdIMzca prarUpayannAha chadisAo paM0 saM0-pAtINA paDINA vAhiNA utINA uDDA adhA, kahiM disAhiM jIvANaM gatI pavattati, saM0-pANAte jAva adhAte 1 evamAgaI 2 varkatI 3 AhAre 4 vur3I 5 nibur3I 6 viguSyaNA 7 gatiparitAte 8 samupAte 9 kAlasaMjoge 10 dasaNAbhigame 11 NANAmigame 12 jIvAbhigame 13 ajIvAbhigame 14, evaM paMcidiyatirikkhajoNivANavi maNussANavi (sU0499) chahiM ThANehi samaNe nigaMthe AhAramAhAramANe NAtikamati, taMyaNavevAyace IrivaTAe ya saMjabhaTTAe / taha pANavattiyAe laTTha puNa dhammaciMtAe // 1|| chahiM ThANehi samaNe nigathe AhAraM yochidamANe NAtikramati, ta0-AtaMke uvasagge titikSaNe bNbhcerguttiite| pANiyAtavahe sarIrakhulcheyaNaDhAe // 1 // ' (sU0500) 'chadisAo' ityAdi sUtrakadambaka, idaM ca tristhAnaka evaM vyAkhyAtaM, tathApi kizciducyate-prAcInA-pUrvA pratIcInA-pazcimA dakSiNA-pratItA udIcInA-uttarA Urddhamadhazceti pratIte, vidizo na dizo viditvAdeveti paDevoktA, athavA ebhireva jIvAnAM vakSyamANA gatiprabhRtayaH padArthAH prAyaH pravartante, padasthAnakAnurodhena vA vidizo na viva|kSitA iti SaDeva diza uktA iti / padbhirdigbhirjIvAnAM gatiH-utpattisthAnagamanaM pravartate, anuzreNigamanAtteSAmityevametAni caturdaza sUtrANi neyAni, navaraM gatirAgatizca prajJApakasthAnApekSiNyau prasiddhe eva, vyutkrAnti:-usattisthAnaprA 1 rucakatidigapekSayA'pravRttAvapi pradhApakAdividigapekSayA gayAdInAM prAtaH SaTsthAnakelyAdi. dIpa anukrama [543] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -~150
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [500] + gAthA prata sUtrAMka [500] NAni gAthA zrIsthAnA syosAdaH, sA'pi Rjugatau paTsveva dikSu, tathA AhAraH pratItaH, so'pi SaTsveva dikSu, etadvyavasthitapradezAvagADhapu-| sthAnA0 sAlAnAmeva jIvana sparzanAt spRSTAnAmeva cAharaNAditi, evaM padiktA yathAsambhavaM vRddhyAdiSvaSyoti, tathA vRddhiH zarI-18 deza:3 vRttiH rasya nivRddhiH-hAnistasyaiva vikurvaNA-vaikriyakaraNaM gatiparyAyo-manamAtraM na paralokagamanarUpaH tasya gatyAmatigrahaNena dizAtadga gRhItatvAditi, samudghAto-vedanAdikaH saptavidhaH kAlasaMyogaH-samayakSetramadhye AdityAdiprakAzasambandhalakSaNaH, 'da-12 tyAdi aa||359|| ||rshn' sAmAnyagrAhI bodhaH, tacceha guNapratyayAvadhyAdi pratyakSarUpaM tenAbhigamo-vastunaH paricchedastAptircA darzanAbhi-18|| hArAnApara gamaH, evaM jJAnAbhigamo'pi, jIvAbhigamaH-sattvAdhigamo guNapratyayAvadhyAdipratyakSatA, ajIvAbhigamaH-pudgalAstikAyA- hArakAra yadhigamaH, so'pi tathaiveti, 'evaM miti yathA 'chahiM disAhiM jIvANaM gaI pavattaItyAdisUtrANyuktAni evaM caturviMzati-12 daNDakacintAyAM 'paMceMdiyatirikkhajoNiyANaM chahiM disAhiM gaI'tyAdInyapi vAcyAni, tathA manuSyasUtrANyapi, zeSeSu sU0499nArakAdipadeSu SaTsu dikSu gatyAdInAM sAmastyenAsambhavaH, tathAhi-nArakAdInAM dvAviMzatejIMcavizeSANAM nArakadeveSUsA- 500 dAbhAvAdadhiodizorvivakSayA gatyAgatyorabhAvaH, tathA darzanajJAnajIvAjIvAbhigamA guNapratyayAvadhilakSaNapratyakSarUpA nA sabhavantyeva teSAM, bhavapratyayAvadhipakSe tu nArakajyotiSkAstiryagavadhayo bhavanapativyantarA UrdhvAvadhayo vaimAnikAstvagho-TU 'SadhayaH zeSA niravadhaya eveti bhAvanA, "vivakSApradhAnAni ca prAyo'nyatrApi sUtrANI'ti / anantarasUtre manuSyANAmajIvAdhigama ukta iti manuSyapratyAsatyA saMyatamanuSyANAmAhAragrahaNAgrahaNakAraNAni sUtradvayenAha-chahIM'syAdi kaNThyaM // 359 // 1 guNapratyaya eva grAhyo bAcyAca paJcendriyatibadanarAH na ca prAyo bhavapratyayo na bAcyAca devanArakA isyatra ko niyama ityAi vivakSetyAdi. dIpa anukrama [544-548] aili Fit For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~151~
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [500 ] + gAthA dIpa anukrama [544 -548] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [500 ] sthAna [6], navaramAhAraM-azanAdi kamAhArayan- abhyavaharannAtikrAmatyAjJA, puSTakAraNatvAd, anyathA tvatikrAmatyeva, rANAdibhASAt, tadyathA- 'beSaNa' mAhA, vedanA ca kSudvedanA vaiyAvRttvaM ca- AcAryAdikRtyakaraNaM vedanAvaiyAvRttyaM tatra viSaye bhuJjIta, vedanopazamanArtha vaiyAvRtyakaraNArtha ceti bhAvaH, IrSyA - gamanaM tasyA vizuddhiryugamAtra nihitadRSTitvamIryAvizuddhistasyai idamIryAvizuddhyartha, iha ca vizuddhizandalopAdIryArthamityuktaM, bubhukSito hIryAzuddhAvazakaH syAditi tadarthamiti, caH samucaye, saMyamaH- mekSotprekSApramArjanAdilakSaNaH tadartha, 'tathe 'ti kAraNAntarasamuccaye, prANAH-ucchrAsAdayo valaM vA prANasteSAM tasya | vA vRttiH pAlanaM tadarthaM prANasaMdhAraNArthamityarthaH, paThaM punaH kAraNaM dharmacintAye guNanAnuprekSArthamityarthaH ityetAni SaTTA| raNAnIti, atra bhASyagAthe- "natthi tuhAe sarisA vivaNA bhuMjijA tayasamaNadvA / chAjo ( bubhukSitaH veyAvacaM na taraha kArDa ao bhuMje // 1 // iriyaM na va sohera jahova ca saMjamaM kAuM / thAmo vA parihAyai guNaNuppehAsu ya asatto // 2 // tti, [ nAsti kSudhA sadRzI vedanA bhuJjIta tatprazamanArtham / bubhukSitaH vaiyAvRttyaM na zaknoti karttuM ato bhuJjIta // 1 // IrSyA na ca zodhayati yathopadiSTaM ca saMyamaM karttuM (na zaktaH) / balaM parihIyate guNanAnuprekSayorazaktazca ||2|| 'vodimANe 'ti parityajan AtaGke-jvarAdAvupasarge - rAjasvajanAdijanite pratikUlAnukUlasvabhAve titikSaNe- adhisahane kasyAH zrahmacaryaguteH-maithunatrata saMrakSaNasya, AhAratyAgino hi brahmacarye surakSitaM syAditi, prANidayA ca-saMpAtimatrasAdisaMrakSaNaM tapaH- caturthAdi paNmAsAntaM prANidayAtapastaca taddhetuzca prANidayAtapohetustasmAt prANidayAtapohetordayAdinimittamityarthaH tathA zarIravyavacchedArtha-dehatyAgAya AhAraM vyavacchindannAtikrAmatyAjJAmiti prakramaH iha gAthe Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~152~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [500 ] + gAthA dIpa anukrama [544 -548] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [ 6 ], uddezaka [-], mUlaM [500 ] sUtra zrIsthAnA-4 "Aryako jaramAI rAyA sannAyagA ya uvasagge / baMbhavayapAlaNA pANidayA vAsamahiyAI // 1 // tabaheu catutthAI 4 6 sthAnA0 jAva ya chammAsio tavo hoi| chahaM sarIravoccheyaNaTTayA hoaNAhAro // 2 // " iti [ Atako jvarAdiH rAjA sajJA- uddezaH 3 vRttiH * tIyAzcopasarge / brahmavratapAlanArtha prANidayA varSAmahikAdeH // 1 // tapohetuH caturthAdi yAvacca SANmAsikaM tapo bhavati / OM SaSThaM zarIrabyucchedanArthaM bhavatyanAhAraH // 2 // ] anantaraM zramaNasyAhArAgrahaNakAraNAnyabhihitAnIti zramaNAderjIvasyAnu- 4 pramAdAH // 360 // citakAriNa unmAdasthAnAnyAha - unmAdAH [sU0501 502 hiM ThANehiM AyA ummAyaM pADaNejA, taM0 arahaMtANamavaNNaM vamANe 1 bharatapannacasta dhammassa avanaM vadamANe 2 AyariyaDavaNjhAyANamavannaM vadamANe 3 cAmyannassa saMghaee avanaM badamANe 4 akkhAveseNa caiva 5 mohaNijjarasa caiva kammassa uda 6 ( sU0 501) chabihe pamAte paM0 [saM0 majapamAe NipamAte visayapamAte kasAyapamAte jUtapamAte paDilehaNApamAe (sU0 502 ) 'chahI' tyAdi idaM ca sUtraM pazJcasthAnaka eva vyAkhyAtaprAyaM, navaraM patiH sthAnairAtmA - jIvaH unmAdaM unmattatAM prApnuyAt, unmAdazca mahAmithyAtvalakSaNastIrthakarAdInAmavarNa vadato bhavatyeva tIrthakarAdyavarNavadanakupitapravacanadevatAto vA asau grahaNarUpo bhavediti pAThAntareNa 'ummAyapamAyanti unmAdaH sagrahatvaM sa eva pramAdaH pramattatvaM AbhogazUnyatonmAdapramAdaH, athavonmAdazca pramAdazca ahitapravRttihitApravRttI unmAdapramAdaM prApnuyAditi, 'abannaM'ti avarNa- 2 // 360 // azlAghAmavajJAM vA vadan vrajan vA-kurvannityarthaH, 'dhammassa' tti zrutasya cAritrasya vA, AcAryopAdhyAyAnAM ca caturtha Educato For Prasa pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 6 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~153~
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [502] dIpa anukrama [550 ] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [ 6 ], uddezaka [-], mUlaM [502 ] rNasya - zramaNAdibhedena catuSprakArasya, yakSAvezena caiva nimittAntara kupita devAdhiSThatatvena, mohanIyasya - mithyAtvavedazIkAderudayeneti / unmAdasahacaraH pramAda iti tamAha -- 'chavvihe 'tyAdi, padvidhaH SaTkAraH pramadanaM pramAdaH pramattatA | sadupayogAbhAva ityarthaH, prajJaptaH, tadyathA-madyaM surAdi tadeva pramAdakAraNatvAt pramAdo madyapramAdo, yata Aha-- "ci | tabhrAntirjAyate madyapAnAzcitte bhrAnte pApacaryAmupaiti / pApaM kRtvA durgatiM yAnti mUDhAstasmAnmadyaM naiva deyaM na peyam // 1 // " iti, evaM sarvatra, navaraM nidrA pratItA taddoSazcAyaM - "nidrAzIlo na zrutaM nApi vittaM labdhuM zakto hIyate caiSa tAbhyAm / jJAnadravyAbhAvato duHkhabhAgI, lokadvaite syAdato nidrayA'lam // 1 // " iti, viSayAH zabdAdayasteSAM caivaM pramAdatA--" viSayavyAkulacitto hitamahitaM vA na vetti janturayam / tasmAdanucitacArI carati ciraM duHkhakAntAre // 1 // " kaSAyAH - ko dhAdayasteSAmapyevaM pramAdatA - "cittaratnama sakGkiSTamAntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM doSaistasya ziSTA vipattayaH // 1 // " iti dyUtaM pratItaM tadapi pramAda eva, yataH-- "yUtAsaktasya saccittaM dhanaM kAmAH suceSTitam / nazyantyeva paraM zIrSa, nAmApi ca vinazyati // 1 // " tathA pratyupekSaNaM pratyupekSaNA, sA ca dravyakSetra kAlabhAvabhedAccaturdhA, tatra dravyapratyupekSaNA vastrapAtrAdyupakaraNAnAmazanapAnAdyAhArANAM ca cakSurnirIkSaNarUpA, kSetrapratyupekSaNA kAyotsarganiSadanazayanasthAnasya sthaNDilAnAM mArgasya vihArakSetrasya ca nirUpaNA, kAlapratyupekSaNA ucitAnuSThAna karaNArthaM kAlavizevasya paryAlocanA, bhAvapratyupekSaNA dharmmajAgarikAdirUpA, yathA- "kiM kaya kiM vA sesaM kiM karaNijaM tavaM ca na karemi / puvvAvarattakAle jAgarao bhAvapaDilehaNA // 1 // " iti, tatra pratyupekSaNAyAM pramAdaH - zaithilyamAjJA'tikramo vA pratyu Far Fara & Pras Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~154~ anthray.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [502] sthAnA. prata sUtrAMka [502] dIpa anukrama [550 zrIsthAnA-pakSaNApramAdaH, anena ca pramArjanAbhikSAcaryAdiSu icchAkAramithyAkArAdiSu ca dazavidhasAmAcArIrUpavyApAreSu yA pra GgasUtra- mAdo'sAbupalakSitaH, tasyApi sAmAcArIgatatvena SaSThapramAdalakSaNAcyabhicAritvAditi / anantaraM pratyupekSApramAda ukta, vRttiH atha tAmeva tdvishissttaamaah||361|| chavidhA pamASapaDilehaNA paM020-ArabhaDA saMmadA bajeyanvA ya mosalI ttitaa| pAphoDaNA caDalI pakkhisA betiyA chaTThI // 1 // chavvihA apamAyapaDilehaNA paM0 ta0-aNaJcAvitaM avalitaM aNANubaMdhi amosaliM va / charapurimA nava khoDA pANI pANavisohaNI // 2 // (sU0503) cha lesAo paM0 saM0-kaNhalesA jAva mukalesA, paMdhidiyatirikkhajoNiyA cha lesAo paM0 20-kaNhalesA jAva sukalesA, evaM maNussadevANavi (sU0 504) sakassa NaM deviMdassa devaramro somassa mahAratno cha ammAmahisIto paM0, sakassa NaM deviMdassa devaraNNo jamassa mahAro cha amAmahisIo paM0 (sU0 505) IsANassa NaM deviMdassa majiAmaparisAe devANaM cha paliovamAI ThitI paM0 (sU0506) chapisikumArimahataritAto paM0 saM0-rUtA rutaMsA surUkA rUpavatI rUpakatA rUtapamA, cha vinukumArimahattaritAto paM0 saM0-ALA sakA saterA sotAmaNI iMdA paNavijayA (sU0507) dharaNassa NaM nAgakumArivassa nAgakumArarano cha agamahisIbho paM0 saM0-AlA sakA saterA sotAmaNI iMdA ghaNavijuyA / bhUtANavassa NaM nAgakumAridassa nAgamAraramo cha amgamahisIo, paM0 saM0-ruvA rUsA surUSA rUpavatI rUvakatA rUpamA, jaghA dharaNassa tathA samvesiM ACANCE dharaNAdyagramahiSya: sU0503 508 // 361 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~155~
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [508] prata 5-455 25645-45 sUtrAMka [508] dIpa anukrama [559] dAhiNilANaM jAva ghosassa, jaghA bhUtANadassa tathA sabvesiM uttarihANaM jAva mahAghosassa (sU0508) dharaNassa NaM nAgakumAridassa nAgakumArarano chassAmANiyasAhassIo paNattAto, evaM bhUtANadassavi jAva mahAposassa (sU0509) 'chanvi'tyAdi, paDDidhA-paDUbhedA pramAdena-uktalakSaNena pratyupekSA pramAdapratyupekSA prajJaptA, tadyathA-'ArabhaDa'gAhA, ArabhaTA-vitathakaraNarUpA, athavA tvaritaM sarvamArabhamANasya, athavA arddhapratyupekSita evaikatra yadanyAnyavaskhagrahaNaM sA ArabhaTA, sA ca varjanIyA sadoSatvAditi sarvatra sambandhanIyamiti, sammI -yatra vastrasya madhyapradeze saMvalitA koNA bhavanti, yatra vA pratyupekSaNIyopadhiveNTikAyAmevopavizya pratyupekSate sA sammati, mosalI pratyupekSyamANavakhabhAgena tiryagUlamadho vA ghaTTanarUpA 'taiya'tti tRtIyA pramAdapratyupekSaNeti, kvacid 'aTThANaDhavaNA yatti dRzyate, tatra gurvavagrahAdike asthAne pratyupekSitopadheH sthApanaM-nikSepo'sthAnasthApanA, prasphoTanA-prakarSeNa dhUnanaM reNuguNDitasyeva vastrasyeti, iyaM ca caturthI, 'vikkhitta'tti vastraM pratyupekSya tato'nyatra yamanikAdau prakSipati yad athavA vastrAJcalAdInAM yadUrvakSepaNa sA vikSiptocyate 5, 'veDya'tti vedikA paJcaprakArA, tatra UpavedikA yatra jAnunorupari hastI kRtvA pratyupekSate 1 adhovedikA jAnunoradho hastau nivezya 2, evaM tiryagvedikA jAnunoH pAvato hastau nItvA 3, dvidhAvedikA bAhvorantare dve api jAnunI kRtvA 4, ekatovedikA eka jAnu bAhorantare kRtveti 5 SaSThI pramAdapratyupekSati prakramA, iha gAthe-"vitahakaraNami turiyaM annaM annaM ca giNha ArabhaDA / aMto va hoja koNA nisiyaNa tattheva saM-18 mahA // 1 // guruuggahAdaThANaM paSphoDaNa reNuguMDie ceva / vikkhevaM tu kkhevo gheithapaNagaM ca chaddosA // 2 // " iti / -40% 0 3 Eco File For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~156~
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [509 ] dIpa anukrama [560] zrIsthAnA GgasUtra vRtti: // 362 // vitathakaraNe tvaritaM anyo'nyagrahaNe ArabhaTA koNA vastrAntaH bhaveyustatra niSIdanaM vA saMmardA // 1 // gurvagrahAdau asthAnaM reNuguMDitasyeca prasphoTanA vikSepastUtkSepo yavanikAdau vedikApaMcakaM ca para doSAH // 2 // ] uktaviparItAM pratyupekSaNAmevAha - 'chanvihe 'tyAdi, Sar3idhA apramAdena - pramAdaviparyayeNa pratyupekSaNA apramAdapratyupekSaNA prazaptA, tadyathA- 'a4 NabAvigAhA, vastramAtmA vA na narttitaM-na nRtyadiva kRtaM yatra tadanarttitaM pratyupekSaNaM, vastraM narttayatyAtmAnaM vetyeSamiha * catvAro bhaGgAH 1 tathA vastraM zarIraM vA na valitaM kRtaM yatra tadavalitamihApi tathaiva caturbhaGgI 2 tathA na vidyate'nubandhaH - sAtatyaprasphoTakAdInAM yatra tadananubandhi, itsamAsAnto dRzyaH, nAnubandhi ananubandhIti vA 3 tathA na vidyate mo|salI ukalakSaNA yatra tadamosali 4 'chappuramA nava khoDa' tti tatra vastre prasArite kSati cakSuSA nirUpya tadavagbhAgaM tatparAvartya nirUpya ca trayaH purimAH karttavyAH, prasphoTakA ityarthaH, tathA tatparAvartya cakSuSA nirUpya ca punarapare trayaH purimA evamete pad, tathA nava khoTakA te ca trayastrayaH pramArjanAnAM trayeNa trayeNAntaritAH kAryA iti, padadvayenApi paJcamI apramAdapratyupekSaNokkA, purimakhoTakAnAM sadRzatvAditi, tathA pANe:-hastasyopari prANAnAM prANinAM kunthvAdInAmityarthaH 'visohaNi'tti vizodhanA prabhArjanA pratyupekSyamANavastreNaiva kAryA navaiva vArAH, uktanyAyena khoTakAntariteti SaSThI apramAdapratyupekSaNeti, iha gAdhe - "batthe appANami ya cauhA aNaJcAviyaM avaliyaM ca / aNubaMdhi niraMtarayA tiriugRhaghaTTaNA musalI // 1 // chappurimA tiriyakae nava khoDA tinni tinni aMtariyA / te puNa viyANi- 1 yavvA hRtthaMmi pamajjaNatieNaM // 2 // " [ vastre Atmani cAnarcitaM avalitaM ca caturdhA anubaMdhitA niraMtaratA tirya [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 509 ] sthAna [ 6 ], uddezaka [-], an Educato Far Forras Un pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 6 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 157 ~ 6 sthAnA0 uddezaH 3 pramAdAma mAdapratilekhanAH lesyAH za *somaya mAgramahivyaH IzAnamadhyaparSa risthatiH dharaNAdya gramahiSyaH sU0 509 // 362 // [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [509] prata gUrvAdhoghaTanA mosliH||1|| tiryakRtAH SaT purimA trijyaMtaritA nava sphoTakAH te punarvijJAtavyA haste pramArjanAtrikeNa // 1 // ] iyaM ca pramAdApramAdapratyupekSA lezyAvizeSato bhavatIti lezyAsU, lezyAdhikArAdeSa pondriyatiryaga-10 manuSyadevalezyAsUtrANi, devapratyAsattyA saketyAdikAnyagramahipyAdisUtrANi cAvagrahamatisUtrAdagviIni, kaNThyAni ca navaraM devAnAM jAtyapekSayA avasthitarUpAH SaT lezyA avagamtavyA iti / anantaraM devarakanyatokkA, revAzca bhaSapratyayAdeva viziSTamatimanto bhavantIti matibhedAn sUtracatuSTayenAha bihA paggahamatI paM00-khippamogiNhati bahumogiNhati bahuSidhogiNhati dhuSamogiNDati aNissivamogiNyA asaMdivamogihA / chavvihA IhAmatI paM0 saM0-khippamIiti bahumIhati jAva asaMvidyamIhati / chavidhA avAgamatI paM0 ta0-khipamaveti jAba asaMvikhaM aveti, chavidhA dhAraNA paM0 0-bahuM dhArera bahuvihaM pArera porANaM dhAreti duddharaM dhAreti aNissitaM dhAreti asaMdiddhaM dhAreti (sU0510) 'chavvihA uggahe'tyAdi matiH-Abhinibodhika, sA caturvidhA, aSaprahedApAyadhAraNAbhedAt, tanAvagrahaH pradharma sAmAnyArthagrahaNaM tadrUpA matiravagrahamatiH, zyaM ca dvividhA-vyaJjanAvagrahamatirAvagrahamatizca, tanAvagrahamatirdiyAnizcayato vyavahAratazca, tatra vyaJjanAvagrahottarakAlamekasAmayikI prathamA, dvitIyA tvamsamuharsapramANA avAdharUpA apiDU sA IhApAyayoruttarayoH kAraNatvAdavagrahamatirityupacAriteti, yata Aha-"sAmannamettagahaNaM necchAmo samayamoggaho paDhamo / tato'NataramIhiyavasthuvisesassa jo'vaao||1|| so puNa bahASAyAveklAu aghaggahotti upprimo| SAKSSSS sUtrAMka [509] dIpa anukrama [560] Eaton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~158~
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [510] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 36 // prata sUtrAMka [510] esa visesAvekkhaM sAmannaM gehae jeNa // 2 // tatto'NaMtaramIhA tatto'vAo ya tabbisesassa / iya sAmanavisesA da6 sthAnA0 vekkhA jAtimo bheo // 3 // samvatthehAvAyA nicchayao mottumAi sAmannaM / saMvavahAratthaM puNa samvatthAvaggahovAo | uddezaH3 // 4 // taratamajogAbhAve'vAubdhiya dhAraNA tadaMtami / sabvattha vAsaNA puNa bhaNiyA kAlaMtarasaitti // 5 // " [sAmA-18 kSiprAdyA nyamAtragrahaNamavagrahaH prathamo naizcayikaH samayaM tato'nantaramIhitavastuvizeSasya yo'paayH||1|| sa punarIhApAyApekSa tAhApAcApaavagrahAyA'vagraha ityupacaritaH yenaipa vizeSApekSayA sAmAnyaM gRhNAti // 2 // tato'nantaramIhA tato'pAyastadvizeSasya evaM sAmA-1 dibhedAH nyavizeSApekSayA (jJeyaM) yAvadantimo bhedaH // 2 // AdisAmAnya muktvA nizcayataH sarvatrehApAyau saMvyavahArArthaM punaH apAyaH[8 . srvtraavgrhH||4|| taratamayogAbhAve'pAya eva tadante ca dhAraNA sarvatra punaH kAlAntarasmRtirvAsaneti bhaNitA // 5 // tatra vyavahArAvagrahamatimAzritya prAyaH padidhatvaM vyAkhyeyamiti, tadyathA-kSipramavagRhNAti-tUlyAdispI kSayopazamapaTu-12 tvAdacireNaiva vetti matistadviziSTaH puruSo veti, 'bahuti zayyAyAM chupavizanpumAMstatrasthayopitpuSpacandanavakhAdisparza bahu-bhinnajAtIyaM santamekaika bhedenAvabudhyate ayaM yoSitsparza ityAdi, 'bahuvihaMti bahadho vidhA-bhedA yasya sa bahuvidhastaM, yopidAdisparzamekaikaM zItasnigdhamRdukaThinAdirUpamavagRhNAtIti, 'dhuvaMti dhuvamatyantaM sarvadetyarthaH, yadA yadA asya tena sparzana yoSidAdinA yogo bhavati tadA tadA tamavacchinattItyarthaH, etaduktaM bhavati-satIndriye sati copayoge yadA'sau viSayaH spRSTo bhavati tadA tamavagRhAtyeveti, 'aNissiya'ti nizrito-liGgapramito'bhidhIyate, yathA / / yUthikAkusumAnAmatyantaM zItamRdusnigdhAdirUpaH prAk sparzo'nubhUtaH tenAnumAnena-liGgena taM viSayamaparicchindat yadA dIpa anukrama [561] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~159~
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [510] prata sUtrAMka [510] +CEROSSASR950:50RRESS hai jJAna pravartate tadA anizritamaliGgamavagRhNAtItyabhidhIyate, 'asaMdiddhati asaMdigdha-nizcitaM sakalasaMzayAdidoSarahita miti, yathA tameva yoSidAdisparzamavagRhat yoSita evAyaM candanasyaivAyamityevamavagRhNAtIti / evamIhApAyadhAraNAma-12 tInAM par3idhatvaM, navaraM dhAraNAyAM kSipradhuvapade parityajya purANadurddharapadAbhyAM saha paDidhatvamukta, tatra ca purANa-bahu-18 kAlInaM durddharaM-AhanaM citrAdIni, kSiprabahubahuvidhAdipadaSaviparyayeNApi padvidhA avagrahAdimatirbhavatIti matibhedAnAmaSTAviMzatedvAdazabhirguNanAt trINi zatAni patriMzadadhikAni bhavanti, abhANi ca bhASyakAreNa-"jaMbahu 1 bahuviha 4/2 khippA 2 aNissiya 4 nicchiya 5 dhuve 6 yara 12 vibhinnA / puNaroggahAdao to taM chattIsattisayabhedaM // 1 // " iti, "nAnAsaisamUha bahuM pihaM muNai bhinnajAiyaM 1 / bahuvihamaNegabhedaM ekekaM niddhamahurAdi 2 // 2 // khippamacireNa 3 taM ciya.sarUvaoja anissiyamaliMga 4 / nicchayamasaMsayaM jaM 5 dhuvamaccaMtaM na u kayAi 6 // 3 // eto ciya paDi-IN 4 vakkhaM sAhejA nissie viseso vA / paradhammehi vimissa nissiyamavinissiyaM iyaraM // 4 // " iti / "bahubahuvidha| kSiprAninitanizcitadhruvetaravibhinnA yatpunaravagrahAdayo'tastatpatriMzadadhikatrizatabhedaM // 1 // nAnAzabdasamUhaM bahu pRthara jAnAti bhinnajAtIyaM / bahuvidhamanekabhedaM snigdhamadhurAdhekaikaM // 2 // kSipramacireNa tadeva anizritamaliMga nizcitaM yadasaMzayaM dhruvamatyantaM na tu kadAcit // 3 // etAvata eva pratipakSAna sAdhayet nizrite ca vizeSaH paradhamairvimidaM nizritamavinizritamitarat // 4 // " iha bhAvanA-akSipraM cireNa nizritaM liGgAt anizritaM sandigdhaM anuvaM kadAcit athavA nizritAnizritayorayamaparo vizeSaH-nizritaM gRhNAti gavAdikamarthaM sAraGgAdidharmaviziSTamavagRhNAti dIpa anukrama [561] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~160 ~
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [510] prata sUtrAMka [510] zrIsthAnA- anizritaM godhamaireva viziSTaM gRhNAti, yadiha na spRSTa tatssaSTameveti / anantaraM matirukA sadvizeSavantazca pasandIti sthAnA0 sUtra- tapo'bhidhAnAya sUtradvayam uddezaH3 vRttiH chabihe bAhirate tave paM0 saM0-aNasaNaM omodariyA mikkhAtaritA rasaparicAte kAyakileso parisalInatA / chavi bAhyAntaabhaMtarite tave paM0 taM0-pAyacchittaM viNao veyAvarSa saheva samAo jhANaM viussaggo (sU0511) chabihe vi. ratapasI // 364 // vAde paM0 saM0-osakAtittA ussakaittA aNulomaisA paDilomaticA bhaittA bhelatittA (sU0512) vivAdAH 'envihe'tyAdi gatArthametat tathApi kiJcidacyate, 'bAhirae tavetti bAhyamityAsevyamAnasya laukikairapi tapakSapAsU0511jJAyamAnatvAt prAyo bahiH zarIrasya tApakatvAdvA tapati-dunoti zarIrakarmANi yattasapa iti, tatrAnazana-abhojanamA-II 512 hAratyAga ityarthaH, tad dvidhA-itvaraM yAvatkathikaM ca, tatrevaraM caturthAdi SaNmAsAntamidaM tIrthamAzrityeti, yAvatkAdhika chAtvAjanmabhAvi tridhA-pAdapopagamanejitamaraNabhaktaparijJAbhedAditi, etacca prAgvyAkhyAtamiti 1, 'momoyariyAti - [vama-UnamudaraM-jaTharaM avamodaraM tasya karaNamavamodariketi, sA ca dravyata upakaraNabhakapAnaviSayA pratItA, mAvatastu kodhAdityAga iti 3, tathA bhikSArthaM paryA-caraNamaTana bhikSAcaryA saiva tapo nirjarAkaravAdanazanavat athavA sAmAnyIpAdAne'pi viziSTA vicitrAbhigrahayuktatvena vRttisaGgreparUpA sA grAhyA, yata ihaiva vakSyati-'chabbihA goyaracarivAti, M // 364 // mAna ceyaM tato'tyantabhineti, bhikSAcaryAyAM cAbhigrahA dravyAdiviSayatayA caturvidhAH, tatra dravyato'lepakAcAMcava dravya grahISye, kSetrataH paragrAmagRhapaJcakAdilabdhaM, kAlataH pUrvAhAdI, bhAvato gAnAdipravRttAlagyamiti 3, rasA-bIrAdayasta dIpa anukrama [561] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~161~
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [512] prata sUtrAMka [512] dIpa anukrama [563] sarityAgo rasa parityAgaH4,kAyalenA-dArIrakvezanaM sa ca vIrAsanAdiranekadhA 5, pratisaMlInatA-guptatA, sA cendri&yakaSAyayogaviSayA viviktazayanAsanatA veti / 'abhitarae si laukikairamabhilakSyatvAt tantrAstarIyaizca paramArtha to'nAsevyamAnatvAmmokSaprAtpantarakatvAcAbhyantaramiti, prAyazci-uktaniyaMcanamAlocanAdi vAviSamiti 1, vinI-1 yate karma bena sa vinayaH, upa-"jamhA viNayai karma avihaM cAuratamokkhAe / samhA ra vayaMti viU viNayaMti viliinnsNsaaraa||1||" iti, [yasmAt vinayati karma aSTavidhaM cAturantamokSAya / tasmAtu vadanti vidvAMso vinaya Piti vitthiinsNsaaraa-kevlinH||1||] saca jJAnAdibhedAt saptadhA vakSyate 2 tathA vyAvRttabhAvo paiyAvRttyaM dharmasA-1 dhanArthemannAdidAnamityarthaH, Aha ca-'veyAvaccaM vAvaDabhAvo iha thammasAhaNaNimittaM / aNNAjhyANa vihiNA saMpAyaName-1x &Asa bhAvatyo // 1 // " iti, [vaiyAvRtyaM vyApRtabhAva iha dharmasAdhananimitaM / annAdikAnAM saMpAdanameSa bhaavaarthH||mlt tatha dasadhA-"Ayariya uvajjhAe theratavassIgilANasehANaM / sAhamiyakulagaNasaMghasaMgarya tamiha kAyavaM // 1 // " iti 43[AcAryopAdhyAyasthaviratapasviglAnazaikSANAM / sAdharmikakulagaNasaMghAnAM saMgataM tadiha kartavyaM // 1 // ] suSTu A-18 & maryAdayA adhyAyaH-adhyayanaM svAdhyAyaH, sa ca paJcadhA-vAcanA pracchanA parAvartanA anuprekSA dharmakathA ti 4,dhyA tirthAnaM ekAgracintAnirodhastacaturdA prAg vyAkhyAta, tatra dharmazakke eva tapasI nirjarArthatvAt netare bandhahetuvAditi 12 55, vyutsage:-parityAgaH, sa ca dvidhA-dravyato bhAvataca, tatra dravyato gaNazarIropadhyAhAraviSayaH, bhAvatastu krodhAdi-18 sai viSaya itihAete ca tapAsUtre dazakAlikAdvizeSato'vaseve iti / anantaroditArtheSu vivadate kazciditi vivaadsv-pre| SSSSSS-325% ER pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~162~
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [512] zrIsthAnA- sUtra 16 vRttiH // 365 // prata sUtrAMka [512] dIpa anukrama [563] rUpamAha-'chavihe'tyAdi, SaDvidhaH-pajhedo vipratipannayoH kacidarthe vAdo-jalpo vivAdaH prajJaptaH, tadyathA-'osa- 11 sthAnA. kaitta'tti avaSyaSkya-apastyAvasaralAbhAya kAlaharaNaM kRtvA yo vidhIyate sa tathocyate, evaM sarvatra, kacicca 'osa- | uddezaH3 kAvaittatti pAThastatra pratipandhinaM kenApi vyAjenApasal-apasRtaM kRtvA punaravasaramavApya vivadate, 'osakaitta'tti kSudrAH goutSyaSkya utsRtya lamdhAvasaratayotsukIbhUya 'ussakAvaitta'tti pAThAntare paramutsukIkRtya labdhAvasaro jayArthI vivadate, caracaryA tathA 'aNulomahatta'tti vivAdAdhyakSAn sAmanItyA'nulomAn kRtvA pratipandhinameva vA pUrva tatpakSAbhyupagamenAnulomaM apakAntakRtvA 'paDilomaittA' pratilomAn kRtvA adhyakSAn pratipandhinaM vA, sarvathA sAmarthe satIti, tathA bhaisa'tti adhya- nirayAH kSAn bhaktvA-saMsevya, tathA 'bhelahatta'tti svapakSapAtibhirmizrAn kAraNikAn kRtveti bhAvaH kacittu 'bheSaitta'tti paratAvAsU0513pAThaH tatra bhedayitvA kenApyupAyena pratipandhinaM prati kAraNikAn dveSiNo vidhAya svapakSagrAhiNo veti bhaavH| vivAda 515 ca kRtvA tato'pratikrAntAH kecit kSudrasattvepUsadyanta iti tAnnirUpayannAha chavihA khuDDA pANA paM0 ta0-veditA teiMditA cauriditA saMmucchimapaMciMditatirikkhajoNitA teukAtitA bAukAtitA (sU0 513) chavidhA goyaracaritA 500-peDA addhapeDA gomuttitA pataMgavihitA saMbuphAvaDA gapacAgatA (sU0 514) jaMbuddIve 2 maMdarassa pabvayassa ya dAhiNeNamimIse rataNappabhAte puDhavIe cha avakatamahAniratA paM0 taM0-lole lolue ur3e nidar3e jarate pajarate, cautthIe NaM paMkappabhAe puDhavIte cha avakatA mahAniratA paM0 taM // 365 // Are vAre mAre rore rorute khADakhaDe (sU0515) * -* -* BANEautatus Fit For m pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~163~
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [515] prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama [566] 'chabbihe tyAdi sugama, paramiha kSudrAH-adhamAH, yadAha-"alpamadhamaM paNakhIM krUraM saraghAM naTI ca SaT kSudrAn / yuvate" dati , adhamatvaM ca vikalendriyatejovAyUnAmanantarabhave siddhigamanAbhAvAd, yata uktam-'bhUdagapaMkappabhavA cauroha riyA u chacca sijJajjA / vigalA labheja viraI nau kiMci labheja suhumatasA ||1||"[bhuudkpngkprbhvaashctvaarH vanaasateH SaT siddhyanti / vikalA labhante viratiM natu kimapi suukssmtrsaaH||1||] (sUkSmatrasAH tejovAyU iti tathA eteSu dra devAnutpattezca, yata uktam-"puDhavIAuvaNassaiganbhe pajattasaMkhajIvIsu / saggacuyANa bAso sesA paDisehiyA ThANAra Nu1 // " iti [pRthvyabanaspatigarbhajaparyAptasaGkhabajIviSu svargacyutAnAM vAsaH zeSANi sthAnAni pratiSedhitAni // 1 // 18 sammUcchimapazcendriyatirazcAM cAdhamatvaM teSu devAnusatteH, tathA paJcendriyatve'pyamanaskatayA vivekAbhAvena nirguNatvA diti, vAcanAntare tu siMhAH vyAghrA vRkA dIpikA RkSAstarakSA iti kSudrA uktA krUrA ityarthaH / anantaraM sattvavizeSA uktAH, sattvAnAM cAnapAyataH sAdhunA bhikSAcaryA kAryeti, sA ca poDheti darzayannAha-chavihe'tyAdi, 'goyaracari yatti go:-balIvaIsya caraNa-caraH gocarastadvadyA caryA-caraNaM sA gocaracaryA, idamuktaM bhavati-yathA goruccanIcatarANeSvavizeSatazcaraNaM pravattate tathA yatsAdhoraraktadviSTasyoccanIcamadhyamakuleSu dharmasAdhanadehaparipAlanAya bhikSArthaM caraNaM sA gocaracaryeti, iyaM caikasvarUpA'pyabhigrahavizeSAt poDhA, tatra prathamA peTA-vaMzadalamayaM vastrAdisthAnaM janapratItaM, sA lAca caturastrA bhavati, sthApanA tatazca sAdhurabhigrahavizeSAdyasyAM caryAyAM prAmAdikSetraM peTAvacaturasraM vibhajanviharati sA151 ra peTetyucyate, evamarddhapeTA'pi etadanusAreNa vAcyA, gomUtraNaM gomUtrikA tadvadyA sA tathA, iyaM hi parasparAbhimukhagRha FACAKACACASSACANCCASEX Eco File For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~164~
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [515] prata sUtrAMka bhIkhAnA- pAcorekasyAM matyA punaritarasyAM punastasyAmevetyevaM krameNa bhAvanIyA, pataGgaH-zalabhastasya vIthikA-mArgaH tadvadhA sA sthAnA. asUtra- sthA, pataGgagatihiM aniyatakamA bhavati evaM yA'nAzritakamA sA tathA, 'saMbukavahati sabuka vAstadvaccha- uddeza:3 mAnamivadityoM yA vRttA sA saMbulavRtteti, iyaM ca dvedhA, tatra yasyAM kSetrabahirbhAgAcchavavRttatvagatvA'Tana kSetra- kSudrAH go. // 16 // samadhyamAgamAyAti sA'bhyantarasaMbukkA, yasyAM tu madhyabhAgAd bahiyoti sA bahiHsamyuketi, 'gaMtuM pazcAgayati upA- caracayoM yAzirgataH sannekasyAM gRhapakau bhikSamANaH kSetraparyantaM gatvA pratyAgacchan punardvitIyAyAM gRhapako yasyAM mikSate | apakAntasA gatvApratyAgatA, gatvA pratyAgataM yasyAmiti ca vigraha iti / anantaraM sAdhucayoMketi yoprastAvAdasAdhu- nirayA: caryAphalabhoktasthAnavizeSAbhidhAnAya sUtradvayaM-'jaMbUddI'tyAdi sugarma, navaraM 'avata'tti apakrAntA sarvatubha- sU0513mAvebhyo'pagatA-bhraSTAstadanyebhyo'tinikRSTA ityarthaH, apakAntA vA-akamanIyA, sarve'pyevameva narakAra, vize-Ta patazcaite iti darzanArthaM vizeSaNamiti sambhAvyate, te ca te mahAnarakAzceti vigrahaH, eteSAM caivaM prarUpaNA-"teri-1 4 kArasa bhava satta paMca tinneva hoMti eko ya / patthaDasaklA esA sattasuvi kameNa puddhviisu||1||"[pryodshaikaadsh nava sapta paMca yo bhavati eka eva saptasvapi pRthvISu krameNaiSA prastaTasadhyA // 1 // ] evamekonapazcAzavAsaTA, eteSu krameNaitAvanta eva sImantakAdayo vRttAkArA narakendrakAH, tatra sImantakasya pUrvodidikSu ekonapazcAzayamANA narakA-10 valI vidikSu cASTacatvAriMzatramANeti pratiprastaTamubhayaikaikahAnyA saptamyAM dizvakaika eva vidikSu na santyeveti, urph4||366|| ca-"egaNuvannanirayA seDhI sImaMtagassa pugveNaM / uttarao avareNa ya dAhiNao ceva bojavyA // 1 // aDayolI [515] dIpa anukrama [566] 95%saka 515 File Form a t wtanmay pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~165~
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [515] dIpa anukrama [566 ] [ bhAga - 6] "sthAna" sthAna [6], Can Education intimational - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [515] saM nirayA seDhI sImaMtagassa boddhavvA / pumvuttareNa niyamA evaM sesAsu vidisAsu // 2 // ekeko ya disAsuM manjhe nirao bhave'paiTTANo / vidisAnizyavirahiyaM taM payaraM paMcagaM jANa // 3 // " [ ekonapaMcAzabhirayANAM zreNiH sImantakasya pUrvasyAM uttarasyAmaparasyAM dakSiNatazca boddhavyA // 1 // sImantakasya pUrvottarasyAM aSTacatvAriMzato narakANAM zreNiniyamAd boddhavyA evaM zeSAsvapi vidizAsu // 2 // dizvekaiko madhye va apratiSThAno nirayavAso bhavet virdinarakavirahitaM tatprastaraM paMcamayaM jAnIhi // 3 // ] sImantakasya ca pUrvAdiSu dikSu sImantakaprabhAdayoM narakA bhavanti, taduktam"sImaMtakappabho khalu nirao sImaMtagassa pucveNa / sImaMtagamajjhimao uttarapAseM muNeyabvo // 1 // sImaMtAvato puNa nirao sImaMtagassa avareNaM / sImaMtagAvasiddho dAhiNapAse muNeyacvo // 2 // " iti [ sImantakaprabhaH khalu nirayaH sImantakasya pUrvasyAM sImantakamadhyamaH usarapArzve jJAtavyaH // 1 // sImantAvarttaH pumenirayaH saumantakasthAparasyAM sImantakAvaziSTo dakSiNapArzve jJAtavyaH // 2 // ] tataH pUrvAdiSu catasRSu dikSu sImantakApekSayA tRtIyAdayaH pratyekamAvalikAsu kliyAdayo narakA bhavantIti, evaM caite lolAdayaH paDapyAvalikAgatAnAM madhye aMdhatA vimAnanarakendrakAsye granthe, yatasatroktam- "lole taha lolue ceca" iti [ TholasathA lolupazcaiva ] etI cAvalikAyAH paryantamI tathA 'udve caiva niddadde'ti [ uddagdhazcaiva nirdagdhaH ] etau sImantakaprabhAdviMzatitamekaviMzAviti, tathA 'jara taha pajarae'ti [jarakastathaiva prajarakaH ] paJcatriMzattamapaTUtriMzattamI, kevaDhaM lolo lopa ityevaM zuddhapadaiH sarvanarakANAM pUrvAvalikAyAmevAbhilApaH, uttaradigAdyAvalikAsu punarebhireva savizeSairnAmabhirnarakA abhilapyante, tadyathA-uttarAyAM Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~166~
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [515] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 367 // prata sUtrAMka lolamadhyo lolupamadhya ityAdi, evaM pazcimAyAM lolAvatoM dakSiNAyA lolAvaziSTa ityAdi, uktaM ca-"majjhA uttara- sthAnA pAse AvattA avarao muNeyavA / siTThA dAhiNapAse pucillAo vibhaiyacA // 1 // " iti, [uttarapArthe lolamadhyA | uddezaH3 aparasyAM lolAvataH jJAtavyAH dakSiNapAce lolaziSTAH pUrvadikA vibhktvyaaH||1||] iha tu dakSiNAnAmeSAM vivakSi- vimAnapratatvena lolAvaziSTa ityAdivaktavye'pi sAmAnyAbhidhAnameva nibizeSa vivakSitamiti sambhAvyate / 'cautthIe'tti paGka- staTAH pUprabhAyAM apakAntA apakAntA vetyAdi tathaiva, iha ca sapta prastaTAH saptava narakendrakAH, yathoktam-"Are mAre nAre I |vabhAgAtatthe tamae ya hoi boddhavye / khADakhaDe ya khaDakhaDe iMdayanirayA cautthIe // 2 // iti, [Aro mAro nArastAnaH || dIni natamaskazca bhavati boddhavyaH / khADakhaDazca khaMDakhaDaH iMdrakanirayAzcaturthyAM // 1 // ] tadevaM ArA mArA khADakhaDA narake pada ndrakAH, anye tu vArarorarorukAkhyAtyaH prakIrNakAH, athavA indrakA eva nAmAntarairuktA iti sambhAvyata iti / a-IN sU0516nantaramasAdhucayophalabhotkRsthAnAnyukkAnItazca sAdhucaryAphalabhoktasthAnavizeSAnAha 517 caMbhaloge NaM kappe cha vimANapatthaDA paM0 20-arate virate NIrate nimmale vitimire visuddhe (sU0 516) caMdassa Na jotisiMdassa jotisarano cha NakkhatA punbabhAgA samakhettA tIsatimuhuttA paM0 saM0-puvvAbhavayA kattitA mahA puccAphagguNI mUlo pubbAsADhA / caMdassa NaM jotisiMdassa jotisaraNNo cha NakkhattA NataMbhAgA avaDakvettA pannarasamuhuttA paM0 saM0-sayabhisatA bharaNI addA assesA sAtI jevA / caMdassa NaM joisiMdassa jotisarano cha nakvattA ubhayabhAgA // 367 // vivaDkhettA paNayAlIsamuhuttA paM0 ta0-rohiNI puNabyasU uttarAphagguNI visAhA uttarAsADhA uttarAbhavayA (sU0 517) | kSatrANi [515] dIpa anukrama [566] wjanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~167~
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [517] prata sUtrAMka [517] dIpa anukrama [568] 'babhetyAdi, 'babhaloetti paJcamadevaloke paDeva vimAnaprastaTAH prajJaptA, Aha ca-"terasaI bArasacha 5 paMca ceva 6 cattAri 78 ca usu kappesu / gevejesu tiya tiya 3-3-3 egoya aNuttaresu 1 bhave // 1 // " ti, [trayodaza dvAdaza SaT 5 paMca 6 caiva catvAraH 7-8- caturSa kalpeSu graiveyakeSu trayastrayaH ekazcAnuttareSu bhavet // 1 // ] 13-12-6-5-16-9-1-sarve'pi 62, tadyathA-arajA ityAdi sugamameveti / anantaraM vimAnavaktavyatokteti tatprastAvAnakSatravimAnavaktavyatA sUtratrayeNAha-'caMdasse tyAdi vyaktaM, navaraM 'puvaMbhAga'tti pUrvamiti-pUrvabhAgenAgreNetyarthoM bhajyante aprAptenaiva candreNa sevyante-yujyante itiyAvaditi pUrvabhAgAni, anusvArazca prAkRtatvAditi, candrasyAnayogIni, candra etAnyaprApto bhuGkte iti lokanImokkA bhAvaneti, uktaM ca tatraiva-"puvvA tinni ya mUlo maha kittiya aggimA jogA" da iti, [trINi ca pUrvANi mUlaM maghA kRttikA etAnyagrimayogAni] 'sama' sthUlanyAyamAzritya triMzanmuhartabhogya kSetra-AkA zadezalakSaNaM yeSAM tAni samakSetrANi, ata evAha-triMzanmuhartAni' triMzataM muhartIzcandrabhogo yeSAM tAni tathA, 'NataMbhAga'tti naktaMbhAgAni candrasya samayogInItyarthaH, ukta ca-"addA'sesA sAI sayabhisamabhiI ya jeTTa samajo gA" [Ao'zleSA khAtiH zatabhiSak abhijit jyeSThA samayogAni // ] kevalaM bharaNIsthAne lokazrIsUtre abhijitukte. |ti matavizeSo dRzyata iti, apArddha-samakSetrApekSayA arddhameva kSetraM yeSAM tAni tathA, arddhakSetratvamevAha-'paMcadazamuhatA. nIti, 'ubhayabhAga'tti candreNobhayataH-ubhayabhAgAbhyAM pUrvataH pazcAccaityoM bhajyante-bhujyante yAni tAnyubhayabhAgAni, candrasya pUrvataH pRSThatazca bhogamupagacchantItyarthaH iti bhAvanA lokazrIbhaNiteti, ukkaM ca-"uttaratinni visAhA puNavvasU sthA062 E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~168~
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [517] zrIsthAnAisUtra RABHA // 368 // pUjyaca prata sUtrAMka [517] dIpa anukrama [568] rohiNI ubhyjogaa||" iti, [trINyuttarANi vizAkhA punarvasU rohiNI ubhayayogAni // ] dvitIyamapArddha yatra tat vyapArddha sthAnA. sArddhamityarthaH, kSetraM yeSA tAni tathA, yataH paJcacatvAriMzanmuhUrtAnIti, anyAni daza pazcimayogAni, pUrvabhAgAdinakSatrANAM || uddezaH 3 guNo'yaM,-'uktakramaNa nakSatraiyujyamAnastu candramAH / subhikSakRdviparItaM yujyamAno'nyathA bhavet // 1 // iti / anantaraM abhicacandravyatikara ukta iti kizcicchabdasAmyAttadvarNasAmyAdvA abhicandrakulakarasUtraM, tadvaMzajanmasambandhAdaratasUtraM pArzva-ndraHbharataH nAthasUtraM ca, jinasAdhAdvAsupUjyasUtraM candraprabhasUtraM cAha pArthavAsuabhidhaMde NaM kulakare cha ghaNusayAI uI uccatteNaM hutthA (sU0 518) bharahe the rAyA pAraMtavakavaTThI cha pugyasata. sahassAI mahArAyA husthA (sU. 519) pAsassa NaM arahao purisAdANiyassa cha satA vAdINaM sadevamaNuyAsurAte pari- bhandraprabhAH sAte aparAjiyANaM saMpayA hotthA / vAsupuje NaM arahA chahi purisasatehiM saddhiM muMDhe jAva pabvAite / caMdappa NaM arahA trIndriya chammAse chaumasthe hutthA (sU0 520) tetidiyANaM jIvANaM asamArabhamANassa chabihe saMjame kajati, saM0-pANA saMyamAmAto sokkhAto avabarovettA bhavati ghANAmaeNaM dukkheNaM asaMjorattA bhavati, jibbhAmAto sokkhAto abarovettA bhavai0 saMyamI evaM va phAsAmAnovi / teiMdiyANaM jIvANaM samArabhamANassa chabihe asaMjame kajati, saM0-dhANAmAto sokyAto vavarovettA bhavati, ghANAmaeNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati, jAva phAsamateNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati (sU0 521) 521 'abhicaMde' tyAdi, sugamAni caitAni, navaraM abhicandro'muSyAmavasapiNyAM caturthaH kulakaraH / 'cAuraMta'tti ctvaa-ID368|| ro'ntAH-samudratrayahimavallakSaNA yasyAM sA caturantA-pRthvI tasyA ayaM svAmIti cAturantaH sa cAsau cakravatI ceti sU0518 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~169~
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [521] dIpa anukrama [572] Education 1 [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 521] sthAna [6], uddezaka [-], cAturanta cakravartI, paTU pUrvazatasahasrANi - talakSANi, pUrvaM tu caturazItirvarSa lakSANAM tadguNeti / 'AdANIyassa'tti AdIyate - upAdIyate ityAdAnIyaH upAdeya ityarthaH, puruSANAM madhye AdAnIyaH puruSazcAsAvAdAnIyazceti vA puruSAdAnIyastasya / candraprabhasya SaNmAsAniha chadmasthaparyAyo dRzyate Avazyake tu padmaprabhasyAsau paThyate, candraprabhasya tu trIniti matAntaramidamiti / chadmasthazcendriyopayogavAn bhavatItIndriyapratyAsattyA trIndriyAzritaM saMyamamasaMyamaM ca pratipAdayan | sUtradvayamAha - 'teiMdie'tyAdi kaNThyaM, navaraM 'asamArabhamANassatti avyApAdayataH, 'ghANAmA utti prANamayAtsaukhyAt gandhopAdAnarUpAt avyaparopayitA - abhraMzakaH, prANamayena-gandhopalambhAbhAvarUpeNa duHkhenA saMyojayitA bhavati, iha cAvyaparopaNamasaMyojanaM ca saMyamo'nAzravarUpatvAditaradasaMyama iti / iyaM ca saMyamAsaMyamaprarUpaNA manuSyakSetra | eveti manuSyakSetragatapaTrsthAnakAvatAri vastuprarUpaNAprakaraNaM 'jaMbuddIvetyAdikaM paJcapaJcAzatsUtrapramANamAha jaMbuddIve 2 cha akammabhUmIo paM0 naM0 - hemavate heraNNavate harivasse rammagavAse devakurA uttarakurA 1 / jaMbuddI 2 chavAsA paM0 [saM0 bharahe eravate hemavate herannavara harivAse rammagavAse 2 / jaMbudIye 2 cha vAsaharapavvatA paM0 taM0himavaMte mahAhimavaMte nisaDhe nIlavaMte ruppi siharI 3 / jaMbUmaMdaradAhiNe NaM cha kUDA paM0 [saM0 cuhimavaMtakUDe vesamaNakUDe mahAhimavaMtakaDe verulita kUDe nisaDhakUDe ruyagakUDe 4 / jaMbUmaMdarauttare NaM cha kUDA paM0 taM0 nelavaMtakUDe vadaMsaNakUDe ruppikaDe maNikaMcaNakUDe siharikUDe tigicchakUDe 5 jaMbUdIve 2 cha mahadaddA paM0 [saM0 paDamada mahApaumaddahe tigicchaddahe kesarirahe mahApoMDarIyaddahe puMDarIyadahe 6 / tattha NaM cha devayAo mahaTTiyAo jaba paliovama Far Far & Pria Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 170~
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [522] uddezaH3 prata sUtrAMka [522] zrIsthAnA-18 dvitItAto parivasaMti, saM0-siri hiri ghiti kitti buddhi lacchI 7 / jamavaradAhiNe Ne cha mahAnaIo paM0 sthAnA0 asUtra taM0-gaMgA siMdhU rohiyA rohitasA harI harikatA 8 / jaMbUmaMdarauttare paMcha mahAnatIto paM0 saM0-narakaMtA nArikatA vRttiH suvannakUlA ruppakUlA rattA rattavatI 9 / jaMyUmaMdarapuracchime NaM sItAte mahAnadIte ubhayakUle cha aMtaranaIo paMtaM. akarmabhU-gAhAvatI dahAvatI paMkavatI tattajalA mattajalA ummattajalA 10 / aMbUmaMdarapazcasthime NaM sItodAte mahAnatIte ubhaya- hai| bhyAdyAH // 369 // kUle cha aMtaranadIbhI paM0 0-khIrodA sIhasotA aMtovAhiNI ummimAliNI pheNamAliNI gaMbhIramAliNI 11 / Rtavo'jadhAyaisaMDadIvapuracchimaddheNaM cha akammabhUmIo paM0 ta0-hemavae, evaM jahA jaMbuddIve 2 tahA nadI jAva aMtaraNa- marAtrA adIto 22 jAva pukkharavaradIvaddhapaJcatthimaddhe bhANitabba 55 (sU0522) cha udU paM0 ta0-pAuse barisArate sa- |tirAtrAH rae hemaMte vasaMte gimhe 1 (sU0 523) cha omarattA paM0 ta0-tatite pavve sattame pance ekArasame pance pannarasame palve sU0522egUNavIsaime pavve tevIsaime pabve 2 / cha airacA paM0 20-cautthe panne ahame panne duvAlasame po solasame pavye 524 vIsaime pavve cauvIsaime pavve 3 (sU0 524) subodha caitat , navaraM kUTasUce himavadAdiSu varSadharaparvateSu dvisthAnakotakrameNa dve dve kUTe samavaseye iti / anantaro-1 pavarNitarUpe ca kSetre kAlo bhavatIti kAlavizeSanirUpaNAya 'cha uU' ityAdi sUtratrayaM, sugamaM cedaM, navaraM 'uDu'tti dvimAsapramANakAlavizeSa Rtu, tatrASADhazrAvaNalakSaNA prAvRT evaM zeSAH krameNa, laukikavyavahArastu zrAvaNAcA varSAzaraddhemantaziziravasantagrISmAkhyA Rtava iti, 'omaratta'tti avamA-hInA rAtriravamarAtro-dinakSayaH, 'pabbatti a-5 dIpa anukrama [573] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~171~
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [524] prata sUtrAMka [524] AAKASACRICS mAvAsthA paurNamAsI vA tadupalakSitaH pakSo'pi parva, tatra laukikagrISmattauM yattRtIya parva-ASADhakRSNapakSastatra, sapThamaM parva-bhAdrapadakRSNapakSastatra, evamekAntaritamAsAnAM kRSNapakSAH sarvatra pANIti, uktaM ca-"AsADhabahulapakkhe bhaddavae kattie a pose ya / phagguNavaisAhesu ya boddhabbA omarattAu // 1 // " [ASADhAsitapakSe bhAdrapade kArtike ca pauSe ca phAlgunavaizAkhayozca boddhavyA avmraavyH||1||] 'airatta'tti atirAtraH adhikadina dinavRddhiritiyAvat caturthaM parya-ASADha zuklapakSA, evamihakAntaritamAsAnAM zuklapakSAH sarvatra parvANIti / ayaM cAtirAnAdiko'rtho jJAnenAvasIyanta ityadhikRtAdhyayanAvatAriNo jJAnasyAbhidhAnAya sUtradvayamAha AmiNiyohiyaNANassa NaM chabihe atthoggahe paM0 saM0-soiMdiyasthoggahe jAva noiMdiyasthogahe (sU0 525) chabihe ohiNANe paM0 saM0- ANugAmie aNANugAmite vaDhamANate hIyamANate paDivAtI apaDivAtI (sU0 526) no kappada nigaMthANa vA 2 imAI cha avataNAI badittate taM0-aliyavayaNe hIliavayaNe khisitavayaNe pharusavayaNe gAratthiyavayaNe viusavitaM vA puNo udIrittate (sU0 527) 'AbhI'tyAdi, sugama, navaraM arthasya sAmAnyasya zrotrendriyAdibhiH prathamamavikalpyaM zabdo'yamityAdivikalparUpaM cottaravizeSApekSayA sAmAnyasyAvagrahaNamarthAvagrahaH, sa ca naizcayika ekasAmayiko vyAvahArikastvAntamauMhUrtikA, arthavizedApitatvAd vyaJjanAvagrahabyudAsaH, sa hi caturtho / 'ANugAmie'tti ananugamanazIlamanugAmi tadevAnugAmika-dezAnta ragatamapi jJAninaM yadanugacchati locanavaditi, yattu taddezasthasyaiva bhavati tadde zanibandhanakSayopazamajatvAt sthAnasthadIpa AAACAKACKAGACAS dIpa anukrama [175] ECO pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~172~
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [527] nasUtra zrIsthAnA- IM va dezAntaragatasya tvapaiti tadanAnugAmikamiti, uktaM ca-"aNugAmioDaNugacchada gacchantaM loaNaM jahA parisaM sthAnA0 I iyaro ya nANugacchai ThiappaIvocca gacchaMtaM // 1 // " iti [AnugAmiko'vadhigacchantamanugacchati yathA puruSa locanaM | uddezaH 3 vRttiH itarazca sthitapradIpa iva gacchantaM nAnugacchati // 1 // ] yatnu kSetrato'jalAsaGkhyayabhAgaviSayaM kAlata AvalikAsalyeyabhA-15 | arthAvagragaviSayaM dravyatastejobhASAdrabyAntarAlavartidravyaviSayaM bhAvatastagatasamayeyapayoyaviSayaM ca jaghanyataH samutsadya punarvRddhiM- hA avdh||370|| | viSayavistaraNAtmikAM gacchadutkarSaNAloke lokapramANAnyasaGghayeyAni khaNDAnyasajhayeyA utsapiNyavasarpiNIH sarvarUpidvyANiyo'vaca pratidravyamasamaveyaparyAyAMzca viSayIkaroti tadbarddhamAnamiti, uktaM ca--"paisamayamasaMkhejaibhAgahiyaM koi saMkhabhAgahiyaM / / nAni | anno saMkhejaguNaM khettamasaMkhejaguNamanno // 1 // pecchai vivahyamANaM hAryataM vA taheva kAlaMpi" ityAdi,[pratisamayamasaM- sU0525khyabhAgAdhika ko'pi saMkhyabhAgAdhikaM anyaH saMkhyAtaguNaM kSetramanyo'saMkhyAtaguNaM // 1 // prekSate vivarddhamAnena hIyamAnena vA tathaiva kAlamapi] tathA bajaghanyenAlAsaGkhayeyabhAgaviSayamutkarSeNa sarvalokaviSayamutsadya punaH saGklezavazAt 4 krameNa hAni-viSayasaGkocAtmikAM yAti yAvadalAsaGkhyeyabhAgaM tadIyamAnamiti, tathA pratipatanazIlaM pratipAti-utkarSaNa lokaviSayaM bhUtvA pratipatati, tathA tadviparItamapratipAti, yenAlokasya pradezo'pi dRSTastadapratipAtyeveti, Aha ca"ukkosa logamitto paDivAi paraM apaDivAi" iti |[utkRsstto lokamAtrA pratipAtI prto'prtipaatii|] evaMvidhajJAnavatA yAni vacanAni vaktuM na kalpante tAnyAha-'no kappatItyAdi kaNThyaM, navaraM 'avayaNAIti nanaH kurasArthatvAt ku-hA kAtsitAni vacanAni avacanAni, tatrAlIka-pracalAyase kiM divetyAdiprazna pracalAye ityAdi, hIlitaM-sAsUrya gaNin / prata sUtrAMka [527] dIpa anukrama [578 527 34564562525-4900-4500 C pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~173~
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [527] 456455 prata sUtrAMka [527] dIpa anukrama [578 vAcaka! jyeSThAryetyAdi, khiMsitaM-jammakarmAdhughaTTanataH paruSaM-duSTa zaikSetyAdi 'gAraMti agAraM-gehaM tadvattayo agAra-18 hai sthitA-gRhiNaH teSAM yattadagArasthitavacanaM putra mAmaka bhAgineyetyAdi, uktaM ca-"arire mAhaNaputtA abco ba-18 ppotti bhAya mAmotti / bhaTTiya sAmiya gomiya (bhogi) (lahuo lahuA ya guruA ya ||1||)ti [are re brAhmaNa putra bappa! bhrAtaH mAma iti bhataH svAmin bhogin laghuleghavo guravazca // 1 // ] vyavazamitaM vA-upazamitaM vA punarudIrahai yituM na kalpata iti prakramo'dhacanatvAdasyeti, anena ca vyavazamitasya punarudIraNavacanaM nAma SaSThamavacanamuktam, gAthA-"khAmiya vosamiyAI ahigaraNAI tu je udIreMti / te pAvA nAyabvA tersi cArovaNA iNamo // 1 // " iti, [kSAmayitvA vyupazamitAnyadhikaraNAni ya evodIrayanti / te pApA jJAtavyAsteSAM caiSA''ropaNA // 1 // ] avacaneSu prAyazcittaprastAro bhavatIti tAnAha cha kappassa patyArA paM0 saM0-pANAtivAyarasa vAyaM vayamANe 1 musAvAyassa yAdaM vayamANe 2 adinAdANassa vAI vayamANe 3 avira tivAyaM vayamANe 4 apurisavAtaM vayamANe 5 dAsavAyaM vayamANe 6 incete cha kappassa parathAre pattharettA sammamaparipUremANo tahANapatte (sU0 528)cha kappassa palimaMthU paM0 ta0-kokutite saMjamassa palimaMdhU 1 moharite sathavayaNassa palimaMdhU 2 cakkhulolute ritAvahitAte palima) 3 titiNite esaNAgotarassa palimaMthU 4 icchAlomite mottimaggarasa palimaMthU 5 bhijANitANakaraNe mokSamaggarasa palimaMthU 6 samvattha bhagavatA aNitANatA pasasthA (sU0529) chamvihA kappaThitI paM0 ta0-sAmAtitakApaThitI chetovahAvaNitakappaThitI nivisamANakappaThitI NiviTThakappadvitI jiNakappaThitI SamEaucatunima pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~174~
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 530 ] dIpa anukrama [581] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 371 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [530] sthAna [6], uddezaka [-], thivirakappaThitI ( sU0 530) samaNe bhagavaM mahAbIre khaDDeNaM mattenaM apANaeNaM muMDe jAba pabbaie / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa chaNaM bhatteNaM apANaeNaM anaMte aNuttare jAva smuppnne| samaNe bhagavaM mahAvIre udveNaM bhatteNaM apANaeNaM siddhe jAva savrvadukkhappahINe ( sU0 531) saNakumAramAhiMdesu NaM kalpesu vimANA cha joyaNasayAI urdU uccaceNaM paattA, saNakumAramAhiMdesu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijjagA sarIraMgA ukkoseNaM cha rataNIo uDUM upatteNaM paM0 (sU0532) 'cha kappetyAdi, kalpaH - sAdhvAcArastasya sambandhinastadvizuddhyarthatvAt prastArAH - prAyazcittasya racanAvizeSAH, tatra prANAtipAtasya vAdaM- vArttI vAcaM vA vadati sAdhau prAyazcittaprastAro bhavatItyekaH, yathA anyajanavinAzitadardure nyastapAdaM bhikSumupalabhya kSullaka Aha-sAdho dardaro bhavatA mAritaH, bhikSurAha-naivaM, kSullaka Aha-dvitIyamapi vrataM te nAsti, tataH kSuddhako bhikSAcaryAto nivRttyAcAryasamIpamAgacchatItyekaM prAyazcittasthAnaM, tataH sAdhayati yathA tena darduro mArita iti prAyazcitcAntaraM tato'bhyAkhyAtasAdhurAcAryeNoktaH yathA darduro bhavatA mAritaH ?, asAvAha naivamiha lakasya prAyazcittAntaraM punaH kSullaka Aha-punarapyapaThapasIti, bhikSurAha gRhasthAH pRcchayantAM vRSabhA gatvA pRcchantIti prAya|zcittAntaramityevaM yo'bhyAkhyAti tasya mRpAvAdadoSa eva, yastu satyamAritaM nihate tasya doSadvayamiti 1, atroktam"omo coijjato dupahiyAesa saMpasArei / (paryAlocayati > ahamavi NaM coissaM na ya ubhae tArisaM chidaM // 1 // aNa ghAie dahuraMmi dahuM calaNa kaya omo / vahio hA pasu tume navati bIpi te Natthi // 2 // " ityAdi, [ avamazcodyamAno duSprekSitAdiSu paryAlocayati ahamapi codayiSye na ca labhate tAdRzaM chidraM // 1 // anyena ghAtitaM dardaraM Education Intiational Far Far & Pra Use On 6 sthAnA0 uddezaH 3 ~175~ prastArAHpa rimanthavaH bIraH sanakumAramA - hendravi mAnazarIre sU0 528 532 * // 371 // [03], aMga sUtra [03 ] pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 6 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] CAR DS prata dRSTyA caraNaM kRtamavamaH hA eSa tvayA hataH naiveti tava dvitIyamapi nAsti // 2 // ] tathA mRSAvAdasya sarakaM vAda-vikalpanaM vArtI vA vadati sAdhI prAyazcittaprastAro bhavatIti, tathAhi-kacit saMkhaDyAmakAlatvAt pratiSiddhI sAdhU anyatra hai gatI, tato muhartAntare ratnAdhikenoktam-brajAmaH saMkhaDyAmidAnI bhojanakAlo yatastatreti, laghurbhaNati-pratiSiddho'haM / na punarbajAmi, tato'sau nivRttyAcAryAyedamAlocayati yathA-ayaM dInakaruNavacanairyAcate, pratiSiddho'pi ca pravizati eSaNAM prerayatItyAdi, tato rakhAdhikamAcAryoM bhaNati-sAdho! bhavAnevaM karoti?, sa Aha-jaivamityAdi, pUrvavatnastAraH 2, ihApyuktam-"mosaMmi saMkhaDIe moyagagahaNaM adattadANami / ArovaNapatdhAro taM ceva imaM tu nANataM // 1 // dINakajAluNehiM jAyai paDisiddho visai esaNaM haNai / jaMpai muhappiyANi ya jogatigicchAnimittAI // 2 // " [mRSAvAde saMdra khavyAM adattAdAne modakagrahaNaM AropaNaprastAraH sa eva idaM tu nAnAtvaM // 1 // dInakaruNairyAcate pratiSiddho vizatyeSaNAMDU ca hanti jalpati mukhapriyANi ca yogacikitsAnimittAni yunakti // 2 // ] ityAdi, evamadattAdAnasya vAdaM vadati, atra bhAvanA-ekatra gehe bhikSA labdhA sA avamena gRhItA yAvadasau bhAjanaM saMmArTi tAvadratnAdhikena saMkhaDyAM modakA labdhAstAnavamo dRSTvA nivRtyAcAryasyAlocayati-yathA'nenAdattA modakA gRhItA ityAdi, prastAraH prAgvaditi 3, eva-1 mavirati:-abrahma tadvAda pAnI vA athavA na vidyate viratiryasyAH sA aviratikA-strI tadvAdaM tadvArtI vA, tadAsevA bhaNanarUpAM cadati, tathAhi-avamo bhAvayati eSa ratnAdhikatayA mAM skhalitAdiSu prerayati, tato roSAdabhyAkhyAti-"je-16 hijeNa akaja sajja ajAghare karya aja / uvajIvio ya bhaMte! maevi saMsahakappo'tha // 1 // " [jyesstthaaryennaakaary| sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] Jamaicatorials pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~176~
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] zrIsthAnA sUtravRttiH // 372 // prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] adyAryAgRhe sadyaH kRtaM bhadanta mayApi atra saMspRSTakalpa upjiivitH||1||] (ahamapi tadbhuktA bhuktavAnityarthaH >IBI sthAnA prastArabhAvanA prAgvat 4, tathA apuruSo-napuMsako'yamityevaM vAdaM vAcaM vAtI vA vadatIti, iha samAsaH pratIta evAhA uddezaH bhAvanA'tra-AcArya pratyAha-ayaM sAdhurnapuMsaka, AcArya Aha-kathaM jAnAsi', sa Aha-etannijakarahamuktAkistArAHpabhavatAM kalpate pravAjayituM napuMsakamiti, mamApi kizcittalliGgadarzanAccha kA astIti, prastAraH prAgvat , atrApyuktam- rimandhavaH "taiotti kaha jANasi? divA NIyA si tehi me vRtta / baTTai taio tumbhaM pabvAve mamavi saMkA / / 1 // dIsahAvIraH sanaya pADirUvaM ThiyacaMkamiyasarIrabhAsAdI / bahuso apurisavayaNe patthArArovaNaM kujjA // 2 // " iti, [tRtIya iti, kumAramA. kathaM jAnAsi ?, raSTA nijakAssairahaM uktaH vartate tRtIyaH yuSmAkaM pravAjayituM ?, mamApi zaMkA // 1 // dRzyate ca pratirUpaM eva|8| hendravi|sthitaM ca kramitazarIrabhASAdi bahuzo'puruSavacane prastArAropaNaM kuryAt // 1 // ]5, tathA dAsavAdaM vadati, bhAvanA-kazci- mAnazadAha-dAso'yaM, AcArya Aha-kathaM?, dehAkArAH kathayanti dAsatvamasyeti, prastAraH prAgvaditi, atrApyuktam-"khara-II utti kaha jANasi? dehAgArA kahiMti se haMdi / chikovaNa (zIghrakopaH > ubhaMDo NIyAsI dAruNasahAvo // 1 // de-18 heNa vA virUvo khujo baDhabho ya baahirppaao| phuDamevaM AgArA kahati jaha esa kharao ti // 2 // " [dAsa iti, kathaM jAnAsi ?, tasya dehAkArAH kathayanti zIghrakopaH udbhAMDaH nIcAzI dAruNasvabhAvaH // 1 // dehena vA virUpaH kubjaH maDabhazca vAhyAtmA sphuTamevamAkArAH kathayanti yathaiSa dAsa iti // 2 // ] AcArya Aha-"koi surUvaviruvA khujA m-131|| 272 / / DahA ya bAhiraNA ya / na hu te paribhaviyagyA vayaNaM ca aNAriyaM botuM // 1 // " ityAdi, [ke'pi surUpA virUpAH || sU0528 Econ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~177~
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] prata 55453 sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] kubjA maDabhA vAhyAtmAnazca naiva te paribhavanIyAH vacanaM cAnAyakaM vaktuM (yogyAH) // 1 // ] iti 6, evaMprakArAn etAnanantaroditAn paT kalpasya-sAdhvAcArasya prastArAn-prAyazcittaracanAvizeSAn mAsagu,dipArAdhikAbasAnAn | prastArya-abhyupagamataH Aramani prastutAn vidhAya prastArayitA vA-abhyAkhyAnadAyakasAdhuH samyagapratipUrayan-abhyAkhyeyArthasyAsadbhUtatayA abhyAkhyAnasamarthanaM kartumazakuvan pratyagiraM kurvan san tasyaiva-prANAtipAtAdikatureva sthAnaM prApto-gataH tatsthAnaprAptaH syAt-prANAtipAtAdikArIva daNDanIyaH syAditi bhAvaH athavA prastArAn prastIrya-viracavyAcAryeNa abhyAkhyAnadAtA apratipUrayana-aparAparapratyayavacanastamarthamasatyamakurvan tatsthAnaprAptaH kArya iti zeSaH, yatra prAyazcittapade vivadamAno'vatiSThate na padAntaramArabhate tatpadaM prApaNIya iti bhAvaH, zeSa sugamamiti / kalpAdhikAre sUtradvayam-'cha kappe' tyAdi, SaTU kalpasya-kalpoktasAdhvAcArasya parimanantIti parimandhavaH, uNAditvAt , pA-2 ThAntareNa parimanthA vAcyAH, ghAtakA ityarthaH, iha ca mandho dvidhA-dravyato bhAvatazca, yata Aha-"dabbaMmi maMthaox khalu teNAmaMthijjae jahA dahiyaM / dahitullo khalu kappo maMthijai kukkuyAIhiM // 1 // " ti, [dravye manthAH tena yathA dadhyAdi| mathyate khalu dadhitulyaH kalpa eva sa kaukucyAdinA mathyate // 1 // ] tatra 'kukuie'tti 'kuca avasyandana' iti vacanAt kutsitaM-apratyupekSitatvAdinA kucita-avasyanditaM yasya sa kukucitaH sa eva kaukucitaH, kukucA vA-avasyandanaM prayojanamasyeti kaukucikA, sa ca tridhA-sthAnazarIrabhASAbhiH, uktaM ca-"ThANe sarIra bhAsA tiviho puNa kuchaI sa-1 BAmAseNaM // " iti, [sthAne zarIre bhASAyAM ca trividhaH kaukucI samAsena // ] tatra sthAnato yo yantrakavat nartikAyadA pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~178~
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-, mUlaM [532] zrIsthAnA-I sUtravRttiH prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] GORCANCERSTA bhrAmyatIti, zarIrato yaH karAdibhiH pASANAdIn kSipati, uktaM ca-"karagophaNadhaNupAyAiehi ucchuhai ptthraaiie|| sthAnA. bhamuhAdADhiyathaNapuyavikaMpaNaM NaTTavAittaM // 1 // " iti, [karagophaNadhanuHpAdAdibhiH kSipati prastarAdIn dhUdaMSTrAsta-INuddezaH naputavikaMpanaM nartikA // 1 // ] bhASAto yaH seNTitamukhabAditrAdi karoti, tathA ca jalpati yathA pare hasantIti, mastArA:pauktaM ca-"chelia muhAitte japai ya tahA jahA paro hasai / kuNai ya rue bahuvihe bghaaddiydesbhaasaao||1||" rimanyavaH iti, [seMTitamukhavAditre jalpati ca tathA yathA paro hasati karoti ca bahuvidhAni rutAni anaarydeshbhaassaaH||1||] vIraH sanaayaM ca vividho'pi 'saMyamasya' pRthivyAdisaMrakSaNAdeH kAyaguptiparyantasya yathAsambhavaM parimanthurbhavatyeveti 1, 'moha-zAkumAramArietti mukhaM-atibhASaNAtizayanavadastIti mukharaH sa eva maukhariko bahubhASI, athavA mukhenArimAvahatIti nipAtanAt dahendravimaukharikA, uktaM ca-"mukharissa gonnanAma Avahai muheNa bhaasNto||" iti, [maukharyasya gauNaM nAmAvahati (ariM) mukhena / mAnazabhASamANaH (yattat).] sa ca 'satyavacanasya' mRSAvAdavirateH parimaMthuH, maukhaye sati mRpAvAdasambhavAditi 2, 'ca-16 kkhulola'tti cakSuSA lola:-cazcalaH cakSuryA lolaM yasya sa tathA, stUpAdInAlokayana bajati ya ityarthaH, idaM ca dharma- sU0528kathanAdInAmupalakSaNaM, Aha ca-"AloyaMto vaJcai thUbhAINi kahei vA dhamma / pariyaTTaNANupehaNa Na peha paMthaM aNuvautto // 1 // " iti, [stUpAdInAlokayan brajati dharma vA kathayati parivartanAnuprekSe vA'nupayuktaH paMthAnaM na prekSate || ||1||]'iriyaaphie'tti I-gamanaM tasyAH panthA-mArga IryApathastatra bhavA yA samitirIyosamitilakSaNA saaiiyo-|||| 373 // pathikI tasyAH parimanthuriti, Aha ca-"chakAyANa virAhaNa saMjama AyAe~ kaMTagAI yA / AvaDaNabhANabheo khaddhe 522 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~179~
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] * % XXARA % prata uDAha parihANI // 1 // " iti, 3, [saMyame par3hAyAnAM virAdhanA''tmani ca kNttkaadyH| ApatanaM bhAjanabhedaH prAcArya uDAhaH parihANizca // 1] 'titiNie'tti titiNiko'lAbhe sati khedAd yatkizcanAbhidhAyI, sa ca khedapradhAnatvAdepaNA-udgamAdidoSavimuktabhaktapAnAdigaveSaNagrahaNalakSaNA tatpradhAno yo gocaro-goriva madhyasthatayA bhikSArthaM caraNaM sa| epaNAgocarastasya parimanthuH, sakhedo hi aneSaNIyamapi gRhNAtIti bhAvaH 4, 'icchAlobhie'tti icchA-abhilApaH sa cAsI lobhazca icchAlobho, mahAlobha ityarthaH, zuklazuklo'tizuklo yathA, sa yasyAsti sa icchAlobhiko-maheccho'dhikopadhirityarthaH, uktaM ca-'icchAlobho u uvahimairega'tti [atirekopadhiricchAlobhikA] sa 'muktimArgasyeti mukti:-niSpa-I rigrahatvamalobhatvamityarthaH saiva mArga iva mArgo nivRtipurasyeti 5, 'bhijjatti lobhastena yannidAnakaraNaM-cakravartIndrAdiRddhiprArthanaM tanmokSamArgasya-samyagdarzanAdirUpasya parimanthuH, ArtadhyAnarUpatvAt, bhidhyAgrahaNAdyatpunaralobhasya bhavanivedamArgAnusAritAdiprArthanaM tana mokSamArgasya parimanthuriti darzitamiti, nanu tIrthakaratvAdiprArthanaM na rAjyAdi-12 prArthanavaduSTamatastadviSayaM nidAnaM mokSasyAparimanthuriti, naivaM, yata Aha-'sabvatthe tyAdi, 'sarvatra' tIrthakaratvacaramade-13 hatvAdiviSaye'pi AstAM rAjyAdau 'bhagavatA'jinena 'anidAnatA' aprArthanameva 'pasattha'tti prazaMsitA-lAdhiteti, tathA ca-"ihaparaloganimittaM avi titdhagarattacaramadehattaM / sabbatthesu bhagavayA aNiyANattaM pasatthaM tu // 1 // " [ihaparalokArtha tIrthakaratvacaramadehatve api (prArthanaM nidAnaM) sarvArtheSu bhagavatA'nidAnatvaM eva prazastaM // 1 // ] evameva hi sAmAyikazuddhiH syAditi, uktaM ca-"paDisiddhesu a dose vihiesu ya Isi rAgabhAvevi / sAmAiyaM asuddhaM suddhaM sama sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] * * sthA063 JANEauratanR pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~180 ~
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [532] prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] zrIsthAnA- yAe doNhapi ||1||"ti [pratiSiddheSu ca dveSe ISadrAgabhAve'pi ca vihiteSu sAmAyikamavizuddha dvayorapi samatAyAmabhAve sthAnA0 sUtra- IP zuddhaM // 1 // ] ayaM cAntimaparimanthayorvizeSaH-"AhArovahidehesu, icchAlobho u sajaI / niyANakArI saMgaM tu, kurute uddezaH 3 vRttiH uddhadehikaM // 1 // [AhAropadhideheSu icchAlobhastu sajati / nidAnakArI tvaurdhvadehikaM saMgaM kurute // 1 // ] (pAralaukika- prstaaraaHp||374| |mityrthH>||'kpptthiii'tyaadi, kalpasya-kalpAyuktasAdhvAcArasya sAmAyikacchedopasthApanIyAdeH sthiti:-maryAdA kalpa-rimandhavaH sthitiH, tatra sAmAyikakalpasthiti:-"sijjAyarapiMDe yA 1cAujAme ya 2 purisajiDhe ya 3 / kiikammassa ya karaNe 4 vIraH sanacattAri avaTThiyA kappA // 1 // " [sAmAyikasAdhUnAmavazyaM bhAvina ityarthaH> "Acelaka 1 desiya 2 sapaDikamaNe 3 ya kumAramArAyapiMDe 4 ya / mAsaM 5"] pajjosavaNA 6 chappete'NavaTThiyA kappA // 2 // " nAvazyaMbhAvina ityarthaH, chedopasthApanIhendraviyakalpasthiti:-"Acela 1kadesiya 2 sejAyara 3 rAyapiMDa 4 kiyakamme 5 / vaya 6 jeTTa7 paDikamaNe 8 mAsaM mAnarA|pajjosavaNakappe 10 // 1 // etAni ca tRtIyAdhyayanavajJeyAni, 'nivisamANakappadiI, niviTTakappaTTii'tti parihAra- rAra |vizuddhikalpaM vahamAnA nirvizamAnakA yairasau vyUDhaste nirviSTAsteSAM yA sthiti:-maryAdA sA tathA tatra, "parihAriya chammAse |asU0528 taha aNuparihAriyAvi chammAse / kappaDhimo chamAse ete aTThArasavi mAsa // 1 // " ti [parihArakAH SaNmAsAnanupari-II 511 hArikA api SaNmAsAn / kalpasthitaH SaNmAsAn ete'STAdaza bhaasaaH||1||] tathA jinakalpasthiti:-"gacchammi // 374 // |nimmAyA dhIrA jAhe ya gahiyaparamatthA / aggahajoggaabhiggaha uviti jiNakappiyacaritaM // 1 // " iti [gacche niSNAta dhIro yadA ca gRhItaparamArthaH / agrahayogyAbhigrahe upaiti jinakalpikacAritraM // 1 // ] evamAdikA (aggahajogga-18 6-4-940-562-9645 CamEauratominimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~181~
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [532] dIpa anukrama [583] Education) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [532 ] sthAna [ 6 ], | abhiggahe tti kAsAzcitpiNDeSaNAnAmagrahe yogyAnAM cAbhigrahe anayaiva grAhyamityevaMrUpe gRhItaparamArthA ityarthaH >> stha| virakalpasthiti:- " saMjamakaraNujjoyA ( udyogAH > niSphAyaga nANadaMsaNacarite / dIhAu buvAse vasahI dosehi ya vimukkA // 1 // " [saMyamakaraNodyogA niSpAdakA jJAnadarzanacAritreSu / dIrghAyuSo vRddhavAse doSaizca vimuktA vasatiH // 1 // ] ityAdikA / iyaM ca kalpasthitirmahAvIreNa dezitetisambandhAnmahAvIravaktavyatAsUtratrayaM, tathA aneneyamaparApi kalpasthitidarziteti kalpasUtradvayamupanyastaM sugamaM caitatpaMcakamapi, navaraM SaSThena bhaktena - upavAsadvayalakSaNenApAnakena - pAnIyapAna parihAravatA yAvatkaraNAt 'nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNNe kevalavaranANadaMsaNe' tti dRzyaM siddhe jAvattikaraNAt 'buddhe mute aMtakaDe parinibbuDe tti dRzyaM / uktarUpeSu ca devazarIreSvAhArapariNAmo'stItyAhArapariNAmanirUpaNAyAha chabihe bhoyaNapariNAne paM0 taM0 maNubhe rasite pINaNije vihaNije [mayaNaNije dIvaNije] dappaNi / chantri visapariNAme paM0 [saM0 Dake bhutte nivatite maMsANusArI soNitANusArI aTThimiMjANusArI (sU0 533) chanbir3e paTTe paM0 0 saMsayapaTTe mhapaTTe aNujogI aNulome tahaNAne atahaNANe ( sU0 534 ) camaracaMcA NaM rAyahANI ukkoseNaM chammAsA virahite upavANaM / egamege NaM iMdaTTANe ukkoseNaM chammAsA virahite unavAteNaM / adhesantamA NaM ghuDavI ukoseNaM chammAsA virahitA unavANaM / siddhigatI NaM ukkoseNaM chammAsA virahitA udavAteNaM ( sU0 535) 'oad bho' tyAdi, bhojanasyeti- AhAravizeSasya pariNAmaH paryAyaH svabhAvo dharma itiyAvat, tatra 'maNu Far Partial & Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~182~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [535] zrIsthAnA sUtra vRttiH // 375 // netti manojJamabhilapaNIyaM bhojanamityekastatpariNAmaH, pariNAmavatA sahAbhedopacArAt , tathA 'rasika' mAdhuryAdhupetaM sthAnA tathA 'prINanIyaM rasAdidhAtusamatAkAri, 'bRhaNIyaM' dhAtUpacayakAri, 'dIpanIyaM' agnibalajanakaM, pAThAntare tu 'mada- uddezaH 3 nIyaM madanodayakAri 'darpaNIya balakaramutsAhavRddhikaramityanya iti, athavA bhojanasya pariNAmo-vipAkaH, saca AhAravimanojJaH zubhatvAnmanojJabhojanasambandhitvAdvetyevamanye'pi / pariNAmAdhikArAdAyAtaM viSapariNAmasUtramapyevaM, navaraM 'Da- pariNAketti daSTasya prANino daMSTrAviSAdinA yatpIDAkAri tad daSTa-jaGgamaviSaM, yaca bhuktaM satpIDayati tad bhuktamityucyate, mA praznA tacca sthAvara, yatpunarnipatitaM-upari patitaM sat pIDayati tannipatitaM-tvagviSaM dRSTiviSaM ceti trividhaM svarUpataH, tathA camaracakizcinmAsAnusAri-mAMsAntadhAtuvyApakaM kiJcicchoNitAnusAri-tathaiva kiciccAsthimiJjAnusAri tathaiveti trividhaM / zAdiSu kAryataH, evaM ca sati paDidhaM tat , tatastapariNAmo'pi poraiveti // evaMbhUtArthAnAM ca nirNayo niratizayasyAptapraznato bhavatIti praznavibhAgamAha-embihe'tyAdi, pracchanaM praznaH, tatra saMzayaprakSaH kacidarthe saMzaye sati yo vidhIyate 80533. yathA-"jai tavasA bodANaM saMjamao'NAsavotti te kaha Nu / devattaM jaMti jaI? gururAha sarAgasaMjamao // 1 // itiH yadi tapasA vyavadAnaM saMyamato'nAnava iti tava mate kadhaM yatayo devatvaM yAMti, gururAha sarAgasaMyamataH // 1 // ] nyugraheNa-10 mithyAbhinivezena vipratipattyetyarthaH, parapakSadUSaNArthaM yaH kriyate praznaH sa vyugrahaprazno, yathA-"sAmanAu viseso a-16 no'Nano va hoja jai anno / so natthi khapuSphapiva No sAmannameva tayaM ||1||"ti [sAmAnyAdvizeSo'nyo'nanyo vA // 375 // bhvet| yadyanyaH sa nAsti khapuSpamiva ananya sAmAnyameva sH||1||] 'anuyogI'ti anuyogo-vyAkhyAnaM prarUpa-10 prata sUtrAMka [535] dIpa anukrama [586] virahA pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~183~
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [535] prata sUtrAMka [535] dIpa anukrama [586] CACCESCRROADCASGANGA gatiyAvat sa yatrAsti tadarthaM yaH kriyata iti bhAvo, yathA-'cauhi samaehiM logoM' ityAdiprarUpaNAya 'kaihiM sama-16 ehI tyAdi andhakAra eva praznayati, 'anulome' anulomanArtha-anukUlakaraNAya parasya yo vidhIyate, yathA kSemaM bhavatAmityAdi, 'tahanANetti yathA pracchanIyArthe praSTavyasya jJAnaM tathaiva pracchakasyApi jJAnaM yatra prazne sa tathAjJAno, jAnat-18 |prazna ityarthaH, sa ca gautamAdeH, yathA 'kevaikAleNaM bhaMte! camaracaJcA rAyahANI virahiyA uvavAeNa'mityAdiriti, eta-1 |dviparItastvatathAjJAno'jAnataprazna ityarthaH, kvacit 'chabihe aDe' iti pAThastatra saMzayAdimiroM vizeSaNIya iti / / ihAnantarasUtre'tathAjJAnaprazno darzitastatra cottaravastunA bhAvyamiti tad darzayati-'camaracaMce'tyAdi, 'camarasya dA-18 dAkSiNAtyasyAsuranikAyanAyakasya caJcA-cacAkhyA nagarI camaracazcA, yA hi jambUdvIpamandarasya parvatasya dakSiNena tirya gasaGghayeyAn dvIpasamudrAna vyativrajyAruNavaradvIpasya bAhyAd vedikAntAdaruNodaM samudraM dvicatvAriMzadyojanasahasrANyavagAhya camarasyAsurarAjasya tigicchikUTo nAmA ya utpAtaparvato'sti saptadazaikaviMzatyuttarANi yojanazatAmyuccastasya dakSiNena SaDU yojanakoTIzatAni sAdhikAnyaruNode samudre tiryagvyativrajyAdho ratnaprabhAyAH pRthivyAH catvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhya vyavasthitA jambUdvIpapramANA ca, sA camaracacA rAjadhAnI utkRSTena SaNmAsAn virahitA-viyuktA upapAtena, ihopadyamAnadevAnAM SaNmAsAnyAvadviraho bhavatIti bhAvaH / virahAdhikArAdidaM sUtratrayaM-'ege'tyAdi, ekaikamindrasthAnaM-camarAdisambandhyAzrayo bhavananagaravimAnarUpastadutkarSeNa SaNmAsAn yAvadvirahitamupapAtenendrApekSayeti / adhaHsaptamItyatra saptamI hi ratnaprabhApi kathaJcidbhavatIti tadvyavacchedArthamadhograhaNaM atastamastametyarthaH, sA paNmAsAna **AXSAAAAAA SAGAR Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~184~
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [535] prata sUtrAMka 537 [535] dIpa anukrama [586] zrIsthAnA- IIvirahitopapAtena, yadAha-"cauvIsaI muhuttA 1 satta ahorasa 2 taha ya pannarasa 3 / mAso va 4 do ya5 parosthAnA 6 chammAsA virahakAlo u7||1|| iti, [caturvizatirmuhurtA saptAhorAtrANi tathaiva paMcadeza mAsazca dvIbhatvAraHuddezaH3 vRttiH | SaNmAsA~ virhkaalH||1||] siddhigatAvupapAto-gamanamAtramucyate na janma, taddhetUnAM siddhasvAbhAvAciti, ihoktam AyurvandhA -"egasamao jahannaM ukkoseNaM havaMti chammAsA / viraho siddhigaIe ubvaTTaNavajiyA niyamA // 1 // " iti [jaghanye- bhAvAzca // 376 // naikA samaya uskRSTato bhavaMti SaNmAsAH virahaH siddhigatau sA udvarjanavarjitA niyamAt // 1 // ] zeSa sugamamiti / ana- sU0536ntaramupapAtasya viraha vaktA, upapAtazcAyurvandhe sati bhavatItyAyurvandhasUtraprapAvaM chavihetyAdikamAha chabidhe AuyabaMdhe paM0taMjAtiNAmanidhattAute gatiNAmaNidhattAvae ThitinAmanidhattAute ogAhaNANAmanidhattAute paesaNAmanidhattAue aNubhAvaNAmanizcAute / neratiyANaM chavihe AuyabaMdhe paM0 saM0-jAtiNAmanihattAute jAva aNubhAvanAmaNihattAue evaM jAva vemANiyANaM / neraiyA NiyamA chammAsAbasesAutA parabhaviyAuyaM pagareti, evAmeva asurakumArAvi jAva dhaNiyakumArA, asaMkhejavAsAutA sagnipaMciMdiyatirikkhajoNiyA NiyamaM chammAsAvasesAjayA parabhaviyAurya pagareMti, asaMkhejavAsAuyA sannimaNussA niyama jAva pagariti, vANamaMtarA jotisavAsitA kemANitA jA ratitA (sU0536) chabidhe bhAve paM0 saM0-odatite upasamite khatite khatovasamite pAriNAmite sannivAie (sU0537) AT sugamazcArya, navaraM AyuSo bandhaH AyurbagdhaH, tatra jAtiH-ekendriyajAtyAdiH paJcadhA saiva nAma-nAmnaH karmaNa uuttaraprakRtivizeSo jIvapariNAmo vA tena saha nighata-niSitaM yadAyustajAtinAmanidhattAyuH, niSekazca karmApudgalAnAM 3585 E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 185
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 537] dIpa anukrama [588] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [537] sthAna [6], uddezaka [-], pratisamayAnubhavanaracaneti, ukta sabvAsiM // 1 // " iti [ muktatvA sarvAsAM // 1 // ] sthApanA caivam, sthitiriti yat sthAtavyaM kenacidvi "mottUNa sagamabAheM paDhamAe ThiIeN bahutaraM davtraM / sese visesahINaM jAvukassaMti svakIyAmabAdhAM prathamAyAM sthitau bahutaraM dravyaM / zeSAsu vizeSahInaM yAvadutkRSTA iti tathA gatiH- narakAdikA caturddhA, zeSaM tathaiveti gatinAmanidhattAyuriti, tathA aftar bhAvena jIvenAyuHkarmaNA vA saiva nAmaH pariNAmo dharmaH sthitinAmastena viziSTaM niSattaM yadAyuH- dalikarUpaM tatsthitinAmanidhattAyuH, athaveha sUtre jAtinAmagatinAmAvagAhanAnAmagrahaNAjjAtigatyavagAhanAnAM prakRtimAtramuktaM, sthitipradezAnubhAganAmagrahaNAttu tAsAmeva sthityAdaya uktAH, te ca jAtyAdinAmasambandhitvAnnAmakarmmarUpA eveti nAmazabdaH sarvatra karmArtho ghaTata iti sthitirUpaM nAmakarma sthitinAma tena saha nighataM yadAyustat sthitinAmanidhattAyuriti, tathA avagAhate yasyAM jIvaH sA avagAhanAzarIramodArikAdi tasyA nAma-audArikAdizarIranAmakarmetyavagAhanAnAma tena saha yannidhattamAyustadavagAhanAnAmanidhattAyuriti, tathA pradezAnAM - AyuH karmmadravyANAM nAma: - tathAvidhA pariNatiH pradezanAma pradezarUpaM vA nAma-karmavizeSa ityarthaH pradezanAma tena saha yannidhattamAyustatpradezanAmanidhattAyuriti, tathA anubhAga:- AyurdravyANAmeva vipAkastalakSaNa eva nAma:- pariNAmo'nubhAganAmo'nubhAgarUpaM vA nAmakarmAnubhAganAma tena saha nighattaM yadAyustadanubhAganAmanidhattAyuriti, atha kimarthaM jAtyAdinAmakarmmaNA''yurviziSyate ?, ucyate, AyuSkasya prAdhAnyopadarzanArthaM, yasmAnnArakAdyAyurudaye sati jAtyAdinAmakarmmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopagrAhakaM cAyureva yasmAduktaM prajJabhyAm - "neraie NaM Far Far & Fran pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~186~
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] zrIsthAnA- isUtravRttiH // 377 // 537 prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] bhaMte ! neraiesu uvavajjai ? aneraie neraiesu uvavajjai?, goyamA! neraie neraiesu uvavajjai", etaduktaM bhavati-nArakAyuHsaMvedanaprathamasamaya evaM nAraka ityucyate, tatsahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti, iha cA-18 uddezaH3 yurvandhasya paniyatve upakSipte yadAyuSaH SaDDidhatvamuktaM tad AyuSo bandhAvyatirekAddhasyaiva cAyurvyapadezaviSayatvAditi / AyubendhA 'niyama'ti avazyaMbhAvAdityarthaH, 'chammAsAvasesAuyatti SaNmAsA avazeSA-avaziSTA yasya tattathA tadAyurveSAM te paNmAsAvazeSAyuSkAH, parabhavo vidyate yasmiMstatparabhavika tacca tadAyuzceti parabhavikAyuH 'prakurvanti' bannanti, asAdhe-18sa0536| yAni varSANyAyurveSAM te tathA te ca te saMjJinazca-samanaskAH paJcendriyatiryagyonikAzcetyasaGkhyeyavarSAyuSkasaMjJipaJcendriyatiryagyonikAH, iha ca saMz2igrahaNamasaGkhyeyavarSAyuSkAH saMjJina eva bhavantIti niyamadarzanArtha, na tvasamaveyavarSAyuSAmasaMjJinAM vyavacchedArtha, teSAmasaMbhavAditi, iha ca gAthe-"niraisuraasaMkhAU tirimaNuA sesae u chammAse / igavigalA niruvakkamatirimaNuyA AuyatibhAge // 1 // avasesA sovakkama tibhAganavabhAgasattabIsaime / baMdhati parabhavAuM niyayabhave savyajIvA u // 2 // " iti, [nairayikasurA asaGkhyAyuSastiryagmanuSyAH zeSeSu SaTsu mAsesu ekeMdriyavikaleMdriyanirupakramAyuSastiyegmanuSyA AyuSkatRtIyabhAge // 1 // avazeSAH sopakramAstRtIyanavamasaptaviMzatitame bhAge parabhavAyunanti nijabhave ||3|| sarve jIvAH // 2 // ] idamevAnyaritthamuktam-iha tiryaDamanuSyA AtmIyAyuSastRtIyatribhAge parabhavAyuSo bandhayogyA bhavanti, devanArakAH punaH paNmAse zeSe, tatra tiryAnuSyairyadi tRtIyatribhAge Ayurna baddhaM tataH punastRtIyatribhAgasya tR-121 // 377 // tIyatribhAge zeSe vananti, evaM tAvat sanisanvAyuryAvat sarvajaghanya AyurvandhakAla uttarakAlazca zeSastiSThati iha tirya-18 %AR pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~187~
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] CASSETTE prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] manuSyA Ayurbadhnanti, ayaM cAsaGgrepakAla ucyate, tathA devanairayikairapi yadi SaNmAse zeSe Ayurna baddhaM tata AtmIyasyAyuSaH SaNmAsazeSa tAvatsajipanti yAvarasavejaghanya AyurvandhakAla uttarakAlazcAvazeSo'vatiSThate iha prbhvaayurdevnai| rayikA banantItyayamasaddhepakAlaH / anantaramAyuHkarmabandha uktaH, AyuH punarodayikabhAvaheturityIdayikabhAvaM bhAvasAdhAccheSabhAvAMzca pratipAdayannAha 'chabihe bhAve ityAdi, bhavanaM bhAvaH paryAya ityarthaH, tatraudayiko dvividhaHudaya udayaniSpannazca, tatrodayo'STAnAM karmaprakRtInAmudayaH-zAntAvasthAparityAgenodIraNAvalikAmatikamyodayAvali-5 kAyAmAtmIyAtmIyarUpeNa vipAka ityarthaH, atra caivaM vyutpattiH-udaya evaudayikA, udayaniSpannastu karmodayajanito jIvasya mAnuSatvAdiH paryAyaH, tatra ca udayena nivRttastatra vA bhava ityaudayikaH ityevaM vyutpattiriti, tathA aupaza| miko'pi dvividhaH-upazama upazamaniSpannazca, tatropazamo [ darzana] mohanIyakarmaNo'nantAnubandhyAdibhedabhinnasyopaza* maNipratipakSasya [vA] mohanIyabhedAn anantAnubandhyAdInupazamavataH, udayAbhAva ityarthaH, upazama evIpazamikaH, upazamaniSpannastu upazAntakrodha ityAdi, udayAbhAvaphalarUpa AtmapariNAma iti bhAvanA, tatra ca vyutpattiH-upazamena nivRtta aupazamika iti, tathA kSAyiko dvividhA-kSayaH kSayaniSpannazca, tatra kSayo'STAnAM karmaprakRtInAM jJAnAvaraNAdibhedAnAM, kSayaH kammAbhAva evetyarthaH, tatra kSaya eva kSAyikA, kSayaniSpannastu tatphalarUpo vicitra AtmapariNAmaH kevalajJAnadarzanacAritrAdiH, tatra kSayeNa nivRttaH kSAyika iti vyutpattiH, tathA kSAyopazamiko dvividhA-kSayopazamaH kSayopazamaniSpannazca, tatra kSayopazamazcaturNA pAtikarmaNAM kevala jJAnapratibandhakAnAM jJAnAvaraNadarzanAvaraNamohanI-1 COCONOCOCCORRESOLARS50 Eaton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~188~
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] zrIsthAnA- vRtti // 378 // prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] 564+ON+SACC yAntarAyANAM, kSayopazama iha udIrNasya kSayo'nudIrNasya ca vipAkamadhikRtyopazama iti gRhyate, Aha-aupaza-13 sthAnA. miko'pyevaMbhUta eva, naiva, tatropazAntasya pradezAnubhavato'pyavedanAd asiMzca vedanAditi, ayaM pkssyopshmH| kriyArUpa eveti, kSayopazama evaM kSAyopazamikaH, kSayopazamaniSpannastvAbhinibodhikajJAnAdilandhipariNAma Atmana AyurvendhA eva, kSayopazamena nivRttaH kSAyopazamika iti ca vyutpattiriti, tathA pariNamanaM pariNAma:-aparityaktapUrvAvasthasyaiva | bhAvAzca tadbhAvagamanamityarthaH, uktaM ca-"pariNAmo hyAntaragamanaM na ca sarvathA vyavasthAnam / na ca sarvathA vinAzaH sU0536. pariNAmastadvidAmiSTaH // 1 // " sa eva pAriNAmika ityucyate, sa ca sAyanAdibhedena dvividhaH, tatra sAdiH jIrNaghRtAdInAM, tadbhAvasya sAditvAditi, anAdipAriNAmikastu dharmAstikAyAdInAM, tanAvasya teSAmanAditvAditi, Dir378 // tathA sannipAto-melakastena nivRttaH sAnnipAtikA, ayaM caipa pazcAnAmaudayikAdibhAvAnAM vyAdisaMyogataH sambhavAsambhavAnapekSayA paDiMzatibhaGgarUpaH, tatra dvikasaMyoge daza trikasaMyoge'pi dazaiva catuSkasaMyoge pazca paJcakasaMyoge tveka eveti, sarve'pi paDUviMzatiriti, iha cAviruddhAH paJcadaza sannipAtikabhedA iSyante, te caivaM bhavanti-"udaiyakhaovasamie pariNAmikeka gaicaukkevi / khayajogeNavi cauro tayabhAve uvasameNaMpi // 1 // uvasamaseDhI eko kevali Novi ya taheva siddhassa / aviruddhasannivAiya bheyA emeva panarasa // 2 // " iti, [audayikA kSAyopazamikaH pariNAzAmikA ekako gaticatuSke'pi kSAyikayogenApi catvArastadabhAve aupazamikenApi // 1 // upazamazreNyAmekaH kevali-17 no'pi ca tathaiva siddhasya aviruddhasAMnipAtikabhedA evamete paMcadaza // 2 // ] audayikakSAyopazamikapAriNAmikaniSpannaH CASE SamEaucatunina Fit For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~189~
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [537] prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] 594 sAnnipAtika ekaiko gaticatuSke'pi, tadhadhA-audayiko nArakatvaM kSAyopazamika indriyANi pAriNAmiko jIvatvamiti, itthaM tiryagnarAmareSvapi yojanIyamiti catvAro bhedAH, tathA kSayayogenApi catvAra evaM tAveva gatiSu, amilApastukA audayiko nArakatvaM kSAyopazamika indriyANi kSAyikaH samyaktvaM pAriNAmiko jIvatvamiti, evaM tiryagAdiSvapi vAcya, santi caiteSvapi kSAyikasamyagdRSTayo'dhikRtabhaGgAnyathAnupapatteriti bhAvanIyamiti, 'tayabhAve'tti kSAyikAbhAve cazabdAccheSatrayabhAve caupazamikenApi catvAra eSa, upazamamAtrasya gaticatuSTaye'pi bhAvAditi, abhilApastathaiva, navaraM samyaktvasthAne upazAntakapAyatvamiti vaktavyamete cASTau bhanAra, prAkanAzcatvAra iti dvAdaza, upazamazreNyAmeko bhaGgaH tasyA manuSyeveSa bhAvAt , abhilApaH pUrvavat, navaraM manuSyaviSaya eva, kecalinazcaika eva audayiko mAnuSatvaM kSAyikA samyaktvaM pAriNAmiko jIvatvaM, tathaiva siddhaskhaika eva, kSAyikaH samyaktvaM pAriNAmiko jIvatvamiti, evametaitribhirbhaGga sahitAH prAguktAH dvAdaza aviruddhasAnnipAtikabhedAH paJcadaza bhavantIti, api ca-"uvasamie 2 khaie'viya 9 khayauvasama 18 udaya 21 pAriNAme y3| do nava aTThArasagaM igavIsA tinni bheeNaM // 1 // samma 1] caritte 2 paDhame daMsaNa 1nANe ya 2dANa ilAbhe ya 4 / uvabhoga 5 bhoga 6 bIriya 7 samma 8 caritte ya 9 taha bIe 2 // 2 // caunANa 4 'nANatiyaM 3 daMsaNatiya 3 paMca dANaladdhIo 5 / sammattaM 1 cArittaM ca 1 saMjamAsaMjame 1 pUrvamupazAntakodha ikhAdinirdezAdevamAhuH pUjyAH, sUtrAnukaraNArtha vaiSamubhayatrApi nirdezaH, zAnte ca krodhAdau anantAnubandhini syAdeva samyaktvaM. kevalajJAnAdepalakSaNaM. C5%945455 D ET pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~190 ~
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [537] dIpa anukrama [588] zrIsthAnAGgasUtravRttiH 2379 // Education to [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [6], uddezaka [-1. mUlaM [ 537] - 1 taie // 3 // caugai 4 caukasAyA 4 liMgatiyaM 3 lesa chaka 6 annANaM 1 micchatta 1 masiddhataM 1 asaMjame 1 taha cautthe u 4 // 4 // paMcamagammi ya bhAve jIva 1 abhavyanta 2 bhavyatA 3 caitra / paMcaNhavi bhAvANaM bhaiyA emeva tevannA // 1 // " iti [ aupazamikaH kSAyiko'pi ca kSAyopazamika audayikaH pAriNAmikaH dvinavASTAdazaikaviMzatitribhe dena // 1 // samyaktvacAritre prathame darzanajJAnadAnalA bhopabhogabhogavIryasamyaktvacAritrANi dvitIye // 2 // jJAnaca tuSkamajJAnatrikaM darzanatrikaM paMca dAnAdyA ubdhayaH samyaktvaM cAritraM ca saMyamAsaMyamastathA // 3 // gaticatuSkaM kaSAyacatuSkaM liMgatrikaM lezyApaTuM ajJAnaM mithyAtvamasiddhatvaM asaMyamazcaturthe // 4 // paMcame bhAve jIvatvaM abhavyatvaM bhavyatvaM paJcAnAmapi bhAvAnAM bhedA evameva tripaJcAzat // 5 // ] anantaraM bhAvA uktAsteSu cAprazasteSu yadvRttaM yacca prazasteSu na vRttaM viparItazraddhAnaprarUpaNe vA ye kRte tatra pratikramitavyaM bhavatIti pratikramaNamAha chavvidde paDikamaNe paM0 [saM0 ucArapaDikamaNe pAsavaNapaDikamaNe ittarite Avakahite jaMkiMcimicchA somaNaMvite ( sU0 538 ) kattitANakkhate chattAre paNNatte, asilesANakkhase chattAre paM0 (sU0 539) jIvANaM chANanivvattite pomAle pAvakammattAte cirNisu vA 3, vaM0 puDha vikAzyanivatite jAva tasakAyaNivattite, 'evaM ciNa udaciNa baMdhaudIraya vaha nijarA caiva 4 / chappatesiyA NaM khaMdhA anaMtA paNNattA, chappatesogADhA poggalA aNaMtA paNNattA, chasamayadvitItA moggalA anaMtA, chaguNakAlagA poggalA jAva chaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA ( sU0 540) chaTTANaM chamavarNa samattaM // Far Far & Pria Use Only 6 sthAnA0 uddezaH 2 pratikramaNAni na kSatratAra ~ 191 ~ kAH paTU sthAnanivarttitAdi sU0 538540 // 379 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 6 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [540] dIpa anukrama [591] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [540] sthAna [6], uddezaka [-], 'chavi paDikamaNe' ityAdi, pratikramaNaM - dvitIyaprAyazcittabhedalakSaNaM mithyAduSkRtakaraNamiti bhAvaH tatroccArorasarge vidhAya yadIryApathikIpratikramaNaM taduccArapratikramaNaM, evaM prazravaNaviSayamapIti, uktaM ca-"uccAraM pAsavarNa bhUmIpa vosiriMtu javautto / osarikaNaM tatto iriyAvahiyaM paDikkamai ||1|| bosirai mattage jai to na paDikkamai ya mattagaM jo u| sAhU paridvaveI niyameNa paDikkamai so u // 2 // " iti [ upayukto bhUmau uccAraM prazravaNaM vyutsRjyApasRtyeryApathikAM pratikrAmayettataH // 1 // mAtrake yadi vyutsRjati tadA na pratikrAmyati yastu sAdhurmAtrakaM pariSThApayati sa tu niyamAt pratikrAmyati // 2 // ] 'ittariyaM ti itvaraM svalpakAlikaM daivasikarAtrikAdi, 'Avakahiyanti yAvatkathikaM yAva jIvikaM mahAzratabhaktaparijJAdirUpaM, pratikramaNatvaM cAsya vinivRttilakSaNAnvarthayogAditi, 'jaMkiMcimicchatti khelasiMdhAnAvidhinisargAbhogAnAbhogasahasAkArAdya saMyamasvarUpaM yatkiJcinmithyA asamyak tadviSayaM mithyedamityevaMpratipatipUrvakaM mithyAduSkRtakaraNaM yatkiJcinmithyApratikramaNamiti, ukaM ca " saMjamajoge ambhuTTiyassa jaM kiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyANiUNa micchatti kAyavvaM // 1 // " iti [ saMyamayogeSvabhyutthitenApi yat kiMcidvitathamAcaritaM etanmithyeti jJAtvA mithyeti karttavyaM // 1 // ] tathA - 'khelaM siMghANaM vA appaDilehApamajiuM tahaya vosariya paDikamaI taMpiya micchukaDaM dei // 2 // ityAdi, [ zleSmANaM saMghAnaM cApratilikhyApramRjya tathA ca vyutsRjya pratikrAmyati tasyApi mithyAduSkRtaM dadAti // 2 // ] tathA 'somaNaMtie'ti 'svApanAntikaM' svapanastha - sutikriyAyA sthA0 64 4 ante - avasAne bhavaM svApanAntikaM, supThotthitA hi Iya pratikrAmati sAdhava iti, athavA svano nidrAyazavikalpasta Educaton FiFortal & Private SUMBATIKA Ar pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~192~
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [6], uddezaka [-], mUlaM [540] zrIsthAnA- sUtravRttiH // 380 // prata sUtrAMka [540 dIpa anukrama [591] SANSACAR syAnto-vibhAgaH svamAntastatra bhavaM svapnAntikaM, svapnavizeSe hi pratikramaNaM kurvanti sAdhavaH, yadAha-gamaNAgamaNa sthAnA. vihAre sutte vA sumiNadasaNe rAo / nAvAnaisatAre iriyAvahiyApaDikkamaNaM // 1 // [gamanAgamanayovihAre svapne vA uddezaH 3 svapnadarzane rAtrau / naunadIsaMtAre IyApathikIpratikramaNaM // 1 // ] yataH-'AulamAulAe sovaNavattiyAe' ityAdi pratikramakI pratikramaNasUtraM, tathA svAkRtaprANAtipAtAdiSvanvarthagatyA pratIpakramaNarUpayA kAyotsargalakSaNapratikramaNamevamuktam--18 NAni na"pANivahamusAvAe adattamehuNapariggahe ceva / sayamegaM tu aNUNaM usAsANaM havejAhi // 1 // " iti, [prANivadhe mR- kSatratArapAvAde'datte maithune parigrahe caiva ucTAsAnAmekaM zatamanUnaM bhavet // 1 // ] anantaraM pratikramaNamuktaM, taccAvazyakamapyu- kAH SaTcyate, AvazyakaM ca nakSatrodayAdyavasare kurvantIti nakSatrasUtraM zepasUtrANi cA adhyayanaparisamApteH pUrvAdhyayanavadavaseyA sthAna ninIti / iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAkhyatRtIyAkavivaraNe padasthAnakAkhyaM SaSThamadhyayanaM samAptam // vartitAdi graMthAnaM 765 / sU0538 540 iti zrImati sthAnAGge candrAkulanabhastalamRgAGkazrImadabhayade vAcAryavihitavivaraNayutaM SaSThaM sthAnakaM samAptam / / SAMACSSCICE // 38 // Mamtaurasi muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra SaSThaM sthAnaM parisamAptaM atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-6 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, SaSThe sthAne na kiMcita uddezakaH vartate ~193~
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [541] atha saptamasthAnakam prata sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592] RSSCSCAL vyAkhyAtaM paSThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhiMsambandhaH-ihAnantarAdhyayane paTUsaGgyopetAH padArthAH prakArUpitAH, iha tu ta eva saptasaGkhyopetAH prarUpyanta ityevaMsambandhasyAsya caturanuyogadvArasyedamAdisUtram sattavihe gaNAvakamaNe paM0 saM0-savvadhammA roteni 1 egatitA roemi egaiyA No roemi 2 savvadhammA vitigipachAmi 3 egatiyA vitigicchAmi egatiyA no vitigicchAmi 4 samvadhammA juhuNAmi 5 egatiyA juhuNAmi paga tiyA No juhuNAmi 6 icchAgi NaM bhaMte ! egahavihArapaDimaM unasaMpattiA NaM biharittate 7 (sU0 541) 'sattaviha'tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-anantarasUtre pudgalA paryAyata uktAH, iha tu pudgalavizeSA-1 NAmeva kSayopazamato yo'nuSThAnavizeSo jIvasya bhavati tasya saptavidhatvamucyate ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitA-3 distu tatkramaH pratIta eca, navaraM saptavidhaM-saptaprakAra prayojanabhedena bhedAt gaNAd-gacchAdapakramaNaM-nirmamo gaNApakramaNaM prajJaptaM tIrthakarAdibhiH, tadyathA-sarvAn 'dhAn' nirjarAhetUn zrutabhedAn-sUtrArthobhayaviSayAn apUrvagrahaNavi pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha saptamaM sthAnaM Arabhyate ~194~
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [141] Hk zrIsthAnA vRttiH // 381 // prata sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592] smRtasandhAnapUrvAdhItaparAvartanarUpAn cAritrabhedAMzca-kSapaNavaiyAvRttyarUpAn 'rocayAmi' ruciviSayIkaromi cikIrSAmi, te cAmutra paragaNe sampadyante neha svagaNe, bahuzrutAdisAmagyabhAvAd, atastadartha svagaNAdapakramAmi bhadanta ! ityevaM guru uddezaH3 pRcchAdvAreNaika gaNApakramaNamuktaM 1, atha 'sarvadharmAn rocayAmI'tyukte kathaM pRcchArtho'vagamyate iti ?, ucyate, 'icchAmi NaM bhaMte! ekallavihArapaDima'mityAdipRcchAvacanasAdhAditi, rucestu karaNecchArthatA 'pattiyAmi roemI'tyatra vyAkhyA | maNakAratevati, kvacittu 'sabbadhamma jANAmi, evaMpi ege avakkame' ityevaM pAThaH, tatra jJAnI ahamiti kiM gaNeneti madAdapakrA-12 jAni mati 1, tathA 'egaiya'tti ekakAn kAzcana zrutadharmAzcAritradharmAn vA rocayAmi-cikIrSAmi ekakAMzca zrutadhI sU0541 cAritradharmAna vA no rocayAmi-na cikIrSAmItyatazcikIrSitadharmANAM svagaNe karaNasAmadhyabhAvAdapakamAmi bhadanta iti hai dvitIyaM 2, tathA sarvadharmAn-uktalakSaNAn vicikitsAmi-saMzayaviSayIkaromItyataH saMzayApanodArtha svagaNAdapakramA-12 mIti tRtIyaM 3, evamekakAn vicikitsAmi ekakAn no vicikitsAmIti caturthaM 4, tathA 'juraNAmitti juhomianyebhyo dadAmi, na ca svagaNe pAtramastyato'pakramAmIti paJcamaM 5, evaM SaSThamapi 6, tathA icchAmi NaM bhadanta!-dharmAcArya ekAkino gacchanirgatatvAjinakalpikAditayA yo vihAro-vicaraNaM tasya yA pratimApratipattiA-pratijJA sA ekAki-1 vihArapratimA tAmupasampadya-aGgIkRtya viha miti saptamamiti / athavA sarvadharmAn rocayAmi-zraddadhe ahamiti || teSAM sthirIkaraNArthamapakramAmi, tathA ekakAna rocayAmi zraddadhe ekakAMzca no rocayAmItyazraddhitAnAM zraddhAnArthamapakAmAmItyanena padadvayena sarvaviSayAya dezaviSayAya ca samyagdarzanAya gaNApakramaNamukaM 1 / evaM sarvadezaviSayasaMzayavi-12 AmEautator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~ 195~
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [541] sthAna [7], uddezaka [-], nodasUcakena 'sabbadhammA vicikicchAmItyAdipadadvayena jJAnArthamapakramaNamuktamiti, tathA 'sarvadharmAn juhomI' ti juhoteradanArthatvAd bhakSaNArthasya cAsevAvRttidarzanAdAcarAmyAsevAmyanutiSThAmItiyAvat tathA ekakAzAsevAmIti sarveSAmAsevyamAnAnAM vizeSArthamanAsevitAnAM ca kSapaNavaiyAvRttyAdInAM cAritradharmANAmAsevArthamapakramAmItyanena padadvayena tathaiva cAritrArthamapakramaNamuktamiti, uktaM ca- "nANa daMsaNaTThA caraNA evamAi saMkramaNaM / saMbhogaTThA va puNo AyariyaTThA va NAyantraM // 1 // " iti [ jJAnArtha darzanArthaM caraNArthaM ityAdyarthaM saMkramaNaM saMbhogArtha ca punaH AcAryArtha ca jJAtavyaM // 1 // ] tatra jJAnArtha- "suttassa va atthassa va ubhayassa va kAraNA u saMkamaNaM / vIsajjiyassa gamaNaM bhI o ya. niyattae koi // 1 // " iti [ sUtrasya vArthasya vobhayasya vA kAraNAt saMkramaNaM visarjitasya gamanaM bhIto vA nivarttate ko'pi // 1 // ] darzanaprabhAvakazAstrArtha darzanArtha, cAritrArthaM yathA - "caritaTTha desi duvihA, ( deze dvividhA doSA ityarthaH > esaNadosA ya itthidosA ya / ( tato gaNApakramaNaM bhavati > gacchami ya sIyaMte AyasamutthehiM dosehiM // 1 // " iti, [ cAritrArtha deze doSeSu dvividhAste eSaNAdoSAH strIdoSAzca AtmasamutthaidoSairgacche ca sIdati // 1 // ] sambhogArthaM nAma yatropasampannastato'pi visambhogakAraNe sadanalakSaNe satyapakrAmatIti, AcAryArtha nAmAcAryasya mahAkalpazrutAdi zrutaM nAstyatastadadhyApanAya ziSyasya gaNAntarasaGkamo bhavatIti iha ca svaguruM pRSTuMva visarjitenApakramitavyamiti sarvatra pRcchArthI vyAkhyeyaH uktakAraNavazAt pakSAdikAlA parato'visarjito'pi gacchediti, niSkAraNaM gaNApakramaNaM svavidheyaM, yataH-- "AyariyAINa bhayA pacchittabhayA na sevai akicaM / veyAvaccaJjhayaNemu sajjae taduvaogeNaM // 1 // " [ AcA Far Far & Pria Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~ 196 ~
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [542] sthAnA0 saptadhA vibhaGgA prata 382 // jJAnaM sU0542 sUtrAMka [541] dIpa anukrama [592] zrIsthAnA- haryAdInaM bhayAt prAyazcittabhayAna sevate'kArya vaiyAvRttyAdhyayanayoH samyate tadupayogena // 1 // ] (sUtrArthopayogene- jasUtra- tyarthaH> tathA-"ego itthIgaMmo teNAdibhayA ya alliyayagAre (gRhasthAn > kohAdI ca dina parinivAti se | anne ||1||tti, [ekA strIgamyaH stenAdibhayAni cAzrayatyagAriNaH krodhAdInudIrayaMtaM tamanye parinirvApayanti // 1 // evaM zraddhAnasthairyAdyarthamanyathA vA gaNAdapakrAntasya kasyApi vibhaGgajJAnaM syAditi tasya bhedAnAha sattavihe vibhaMgaNANe paM0 ta0-gadisilogAbhigame 1 paMcadisilogAbhigame 2 kiriyAparaNe jIve 3 mudagge jIve 4 amudagge jIne 5 rUbI jIve 6 sabamiNaM jIvA 7 / tattha khalu ime paDhame vibhaMgaNANe-jayA Ne sahArUvassa samaNassa yA mAhaNassa vA vibhaMgaNANe samuppajati, se gaM teNaM vibhaMgaNANeNa samuppanneNaM pAsati pAtINaM vA pahiNaM kA dAhiNaM pA upINaM vA urdu vA jAva sohamme kappe, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANasaNe samuppanne egadisiM logAmigame, saMtegatiyA samaNA vA mAhaNA vA evamAsu paMcadisi logAbhigame, je te evamAsu mikcha te eva mAsu, paDhame vibhaMganANe 1 / ahAvare doNe vibhaMganANe, jatA aMtahArUvassa samaNassa kA mAhaNasa vA vibhagaNANe samupajAti, seNaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samuppoNaM pAsati pAtINaM vA patiNaM vA vAhiNaM vA nadINaM vA uI jAva sohamme kApe, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese pANadasaNe samuppanne paMcadisi logAbhigame, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA evamAsu-egadisi loyAmigame, je te evamAsu micchaM te ekamAIsu, doce vibhaMgaNANe 2 / ahAvare to vibhaMgaNANe, jayA gaM tahArUvarama samaNassa vA mAiNassa vA vibhaMgaNANe samupajati, se NaM teNaM vibha // 382 // E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~197~
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] 3% prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] gaNANaNaM samuSpoNaM pAsati pANe ativAtemANA musaM vattemANe adimamAvitamANe mehuNe paDisevamANe pariggahaM parigi- / grahamANe rAibhoyarNa bhuMjamANe vA pAvaM ca NaM kammaM kIramANaM No pAsati, tassa NamecaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadasaNe sagupanne, kiritAbaraNe jIve, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA evamAhasuno kiritAvaraNe jINe, je te evamAsu mikachaM se ekmAhaMsu, tacce vibhaMgaNANe 3 / ahAvare cautye vibhaMgaNANe jayA pe tayArUpassa samaNassa vA mAhaNassa vA jAva samuppajati, se NaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samuppaneNaM devAmeva pAsati, bAhiranbhatarate poggale paritAdititA puDhegataM NANataM phusiyA phurettA phuTTittA vikumvitA NaM vikuvittA gaM ciTTittae, tassa NamevaM bhavati-bhatthi NaM mama atisese NANadasaNasamuppanne, mudagge jIve, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA eSamAsu-amummo jIve, je te evamAsu micchaM te evamAsu, papatye nibhaMganANe 4 / ahAvare paMcame vibhaMgaNANe, jathA gaM tadhArUvassa samaNassa jAva samupajati, se Na teNaM vibhaMgaNANeNaM samuSpanneNaM devAmeva pAsati, bAhirabhaMtarae poggalae aparitAditittA puDhe. gataM NANattaM jAva viumvittA paM cihittate tassa NamevaM bhavati-asthi jAva samuppanne amudagge jIve, saMtegatitA samaNA vA mAhaNA vA evamAsu-mugne jIve, je te evamAhaMsu miccha se ebamAiMsu, paMcame vibhaMgaNANe 5 / ahAvare he vibhaMgaNANe, jayA NaM tadhArUvassa samaNassa vA mANasa vA jAva samuppajjati, se gaM teNaM vibhaMgaNANeNaM samupameNaM devAmeva pAsati, bAhiranbhatarate pogale paritAtittA vA apariyAvititA vA puDhegataM NANasaM kusetA jAva vikubittA ciDittate, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadasaNe samuppane, rUbI jIye, saMtegatitA RSSMALS E aton File F rau pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~198~
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] sthAnA0 uddezaH3 saptadhA vibhaGga jJAnaM sU0542 prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] zrIsthAnA samaNA vA mAdaNA vA evamAhaMsu-arUvI jIve, je te evamAhesu micchaM te evamAIsu, chaDDhe vibhaMgaNANe 6 / ahAvare sattame vibhaMgaNANe jayA NaM tahAruvassa samaNassa vA mAhaNassa vA vibhaMgaNANe samupajjati, se NaM teNaM vibhaMgaNANaNaM isUtravRttiH samuppanneNaM pAsaha muhumeNaM vAyukAteNaM phuDa poggalakArya etataM yevaMtaM calaMtaM khubhaMtaM phaMdara ghaTTataM vIreM taM taM bhAvaM pariNamaMtaM, tassa NamevaM bhavati-asthi NaM mama atisese NANadaMsaNe samuppanne, savvamiNaM jIvA, saMtegatitA samaNA vA // 383 // 'mAhaNA vA eSamAsu-jIvA ceva ajIvA ceva, je te evamAsu micchaM te eva mAIsu, sassa Namime pacAri jIvanikAyA No sammamuvagatA bhavaMti, taM0-puDhacikAiyA AU teU vAukAiyA, iccetehiM cauhi jIvanikAehi micchAdaMDa pavattei sattame vibhaMgaNANe 7 / (sU0 542) 'sattavihe'tyAdi, 'saptavidha' saptaprakAra viruddho vitatho vA anyathA vastubhaGgo-vastuvikalpo yasmiMstadvibhaGgaM taca tajjJAnaM ca sAkAratvAditi vibhaGgajJAnaM mithyAtvasahito'vadhirityarthaH, 'egadisaM'ti ekasyAM dizi ekayA dizA pUrvo- dikyetythe| 'lokAbhigamo' lokAvabodha ityeka vibhaGgajJAna, vibhaGgatA cAsya zeSadikSu lokasyAnabhigamena tatpratiSadhanAditi 1, tathA paMcasu dikSu lokAbhigamo naikasyAM kasyAMciditi, ihApi vibhaGgatA ekadizi lokaniSedhAditi 2, kiyAmAtrasyaiva-prANAtipAtAdejIvaH kriyamANasya darzanAta tukarmaNazcAdarzanAta kriyaivAvaraNaM-kammai yasya sa kriyAvaraNa, ko'sI-jIva ityavaSTambhaparaM yadvibhaGga tattRtIya, vibhaGgatA cAsya karmaNo'darzanenAnabhyupagamAdevamuttaratrApi vibhAdatA'vaseyeti 3, 'muyagge'ti bAhyAbhyantarapudgalaracitazarIro jIva ityavaSTambhavat, bhavanapatyAdidevAnAM bAhyAbhyantarapura D 383 // E Fit Forum pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~199~
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] laparyAdAnato vaikriyakaraNadarzanAditi caturthaM 4, 'amudagge jIvetti devAnAM bAhyAbhyantarapudgalAdAnaviraheNa vaikriyavatAM | darzanAd abAhyAbhyantarapudgalaracitAvayavazarIro jIva ityavasAyavasazcama 5, tathA 'rUpI jIve'tti devAnAM vaikriyazarIracatA darzanAdrUpyeva jIva ityevamavaSTambhavat SaSThamiti 6, tathA 'savvamiNaM jIva'tti vAyunA calataH pudgalakAyasya darzanAt sarvamevedaM vastu jIvA eva, calanadhammopetatvAdityevaM nizcayavatsaptamamiti satrahavacanametat |'ttthe'tyaadi kheta| syaiva vivaraNavacanabhuttAnArthameva navaraM 'tasya'tti teSu saptasu madhye 'jayA NaM'ti yasmin kAle 'se gati iha tadeti gamyate sa vibhaMgI 'pAsaitti upalakSaNatvAjAnAtIti ca, anyathA jJAnatvaM vibhaMgasya na syAditi, 'pAINaM vetyAdi, vA | vikalpArthaH, 'uhUM jAva sohammo kappo' ityanena saudharmAt parataH kila prAyo bAlatapasvino na pazyantIti darzitaM, tathAdravadhimato'pyadholoko duradhigamo vibhaGgajJAninastu sutarAmityadhodigdarzanamiha nAbhihitaM, duradhigamyatA cAdholokasya tristhAnake'bhihiteti, 'evaM bhavaiti evaMvidho vikalpo bhavati, yaduta-asti me atizeSa-zeSANyatikrAntaM sAtizayamityarthoM jJAnaM ca darzanaM ca jJAnena vA darzanaM jJAnadarzanaM, tatazcaikadizo darzanena tatraiva lokasyopalambhAdAha-ekadizi lokAbhigama iti, ekadigmAtra eva lokastathopalambhAditi bhAvaH, 'santi' vidyante ekake zramaNA vA brAhmaNA vA, te | caivamAhuH-anyAsvapi paJcasu dikSu lokAbhigamo bhavati, tAsvapi tasya vidyamAnatvAt, ye te evamAhuH yaduta-paJcasvapi | | dikSu lokAbhigamo mithyA te ekmAhuriti prathama vibhaGgajJAnamiti / athAparaM dvitIya, tatra 'pAINaM ve'tyAdI, vAza-15 tAbdazcakArArthoM draSTavyaH vikalpArthatve tu paJcAnAM dizAM pazyattA na gamyate, ekasyA eva ca gamyate, tathA ca prathamadvitIya 13456-52 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~200~
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] vibhaGga prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] zrIsthAnA- yovibhaGgayorbhedo na syAditi, kacidvAzabdA na dRzyanta eveti 2, prANAnatipAtayamAnAnityAdiSu jIvAniti gamyate, sthAnA sUtra- TrAno kiriyAvaraNe'tti apitu karmAvaraNa iti 3, 'devAmeva'tti devAneva bhavanavAsyAdIneva 'bAhiranmaMtare' tiuddezaH 3 vRtti bAhyAna zarIrAvagAhakSetrAt abhyantarAn-avagAhakSetrasthAna pudgalAn-vaikriyavargaNArUpAn 'paryAdAya' pari-samantAt vaikri-II saptadhA yasamutpAtenAdAya-gRhItvA, 'puDhegati pRthakAladezabhedena kadAcikkacidityarthaH, 'ekatvaM' ekarUpatvaM 'nAnAsvaM' nA-131 // 384 // nArUpatvaM vikRtya uttarakriyatayA 'ciThUttae'tti sthAtuM AsituM pravRttAniti vAkpazeSa iti sambandhaH, kathaM vikRtyetyAhI jJAna 'phusittA'tAneva pudgalAn spRSTvA tathA''ramanA sphuritvA vIryamullAsya pudgalAn vA sphorayitvA tathA 'sphuTitvA' prakA- sU0542 zIbhUya, pudgalAn vA sphoTayitvA, vAcanAntare tu padadvayamaparamupalabhyate, tatra saMvartya-sArAnekIkRtya nivartya-asA W 384 // rAn pRthakRtyeti, athavA paryAptapudgalairuttaravaikriyazarIrasyaikatvaM nAnAtvaM ca karmatApanaM spRSTvA-prArabhya tathA sphuraskRtvAsphuTaM kRtvA sam-ekIbhAvena vartitaM-sAmAnyaniSpannaM kRtvA nirvasitaM kRtvA-sarvathA parisamApya, kimuktaM bhavati ?-vikuLa-vaikriyaM kRtvA na tvaudArikatayeti, tasyeti vibhaGgajJAnino bAhyAbhyantarapudgalaparyAdAnapravRttadevAn pazyata evaM bhabati-iti vikalpo jAyate, 'mudagge'ti bAhyAbhyantarapudgalaracitazarIro jIva iti 4, athAparaM paJcamaM, tatra bAhyAbhyantarAn pugalAn-aparyAdAyetyatra niSedhasya vaikiyasamudghAtApekSitvAdutpattikSetrasthAMstUsattikAle gRhItvA bhavadhAraNIyaza-| rIrasyaikatvamekadevApekSayA kaNThAdyavayavApekSayA vA nAnAtvaM tvanekadevApekSayA hastAGgalyAdyavayavApekSayA yA vikur2yA sthAtuM pravRttAnityAdi, zeSa prAgvat, bAhyapudgalaparyAdAnaM hi vinottaravaikriyaikatvanAnAtve kila na bhavata iti bhavadhAraNIyamihA CamEauratonimumational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~ 201~
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [142] prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] dhikRtaM, tadevamabAhyAbhyantarapudgalaracitazarIradevadarzanAttasyaivaM vikalpo bhavati-'amudagge'tti abAhyAbhyantarapunalachAracitAvayavazarIro jIva iti 5, 'rUvI jIvetti pudgalAnAM paryAdAne'paryAdAne ca vaikriyarUpasyaikAnekarUpasya deveSu / darzanAdapavAneva jIva ityavasAyo jAyate, tasya arUpasya kadAcanApyadarzanAditi 6, 'suhameM'tyAdi sUkSmeNa-mandena / na ta sUkSmanAmakarmodayavattinA, tasya vastucalanAsamarthatvAt, 'phuDaMti spRSTaM 'pudgalakArya pugalarAziM 'epaMtati || ejamAna kampamAnaM 'byejamAnaM' vizeSeNa kampamAnaM 'calantaM svasthAnAdanyatra gacchantaM 'vazyantaM' adho nimajjanta 'spandanta' ISacalanta 'ghaTTayanta' vastvantaraM spRzantamudIrayantaM vastvantaraM prerayantaM taM tamanAkhyeyamanekavidhaM 'bhAvaM paryAya 'pariNamantaM'gacchantaM taM savvamiNa'ti sarvamidaM calat pudgalajAtaM jIvAH spandanalakSaNajIvadharmopetatvAt, yacca * caladapi zramaNAdayo jIvAzcAjIvAzceti prAhuH tanmithyeti tadadhyaSasAya iti, 'tassa 'ti tasya vibhaGgajJAnavataH 'i-1 meM'tti vakSyamANA na samyagupagatA:-acalanAvasthAyAM jIvatvena na bodhaviSayIbhUtAH, tapathA-pRthivyApastejo vAyavaH, calanadohadAdidharmavatAM sAnAmeva dohadAditrasadharmavatAM vanaspatInAmeva ca jIvatayA prajJAnAt, pRthvyAdInAM tu vAkAyucalanena svatazcalanena ca trasatyenaiva prajJAnAt sthAvarajIvatayA tu teSAmanabhyupagamAJceti, 'iceehiMti itihetoreteSu || caturSa jIvanikAyeSu mithyAtvapUrvo daNDo-hiMsA mithyAdaNDastaM pravarsayati, tadrUpAnamijJaH saMstAna hinasti nihate ceti bhAva iti saptamaM vibhaGgajJAnamiti 7 mithyAdaNDaM pravartayatItyukaM, daNDava jIveSu bhavatIti yonisaGgahato jI-IN vAnAha E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: -~-202~
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [143] 7sthAnA0 zrIsthAnA sUtravRttiH // 385 // prata sUtrAMka [542] dIpa anukrama [593] sattavidhe joNisaMgadhe paM0 saM0-aMDajA potajA jarAujA rasajA saMsattagA saMmucchimA ubhigA, aMDagA sattagatitA sattAgatittA paM0 saM0-aMDage aMDagesu uvavajamANe aMDatehiMto vA potajehiMto vA jAca ubhiehito vA upajejjA, uddezaH se cevaNaM se aMDate aMDhagattaM vipajahamANe aMDagatAte vA potagatAte vA jAva umbhiyattAte vA gamachejA pottagA sattaga aNDatAtitA sattAgatittA, evaM ceva sattaNhaSi gatirAgatI bhANiyabbA, jAva abhiyatti (sU0543) AyariyauvajjhAyassa diyonigaM gaNaMsi satta saMgahaThANA paM0 ta0-AyariyauvajjhAe gaNasi ANaM vA dhAraNaM vA samma pauMjittA bhavati, evaM saMgrahaHgajadhA paMcaDhANe jAva AyariyatavanjhAe gaNasi ApucchiyacAri yAvi bhavati no aNApucchiyacAri yAvi bhavati, Aya- 13 saMgrahetare riyauvajjhAe gaNaMsi aNuppannAI uvagaraNAI samma uppAittA bhavati, AyariyauvajjhAe gaNasi puSvuppannAI upakaraNAI piNDapAsamma sArakkhettA saMgovittA bhavati No asamma sArakvettA saMgovittA bhavai / AyariyauvajjhAyassa gaM gaNasi satta naiSaNAvaasaMgaThANA paM0 0-AyariyauvajjhAe gaNaMsi ANaM vA dhAraNaM vA no samma pauMjittA bhavati, evaM Ava ubagaraNANaM grahAdyAH no samma sArakkhecA saMgovettA bhavati (sU0544) satta piMDesaNAo pannattAto / satta pANesaNAo pannattAo / sU0543sasa umgadapaDimAto panacAtA / sattasattikayA pannatA / satta mahajjhayaNA paNNatA / sattasattamiyA gaM bhikkhupaDimA 545 ekUNapaNNatAte rAtidiehimegeNa ya chaNNaueNaM bhikkhAsateNaM ahAsutaM [ahA atyaM] jAva ArAhiyAdhi bhavati (sU0 545) 'sattavihe'ityAdi, yonibhiH-utsattisthAnavizeSerjIvAnAM saGgrahaH yonisaGkahA, saca saptadhA, yonibhedAt saptadhA // 385 // jIvA ityarthaH, aNDajA-pakSimatsyasadiyA, potaM-vastraM tadvajjAtA: potAdiva vA bohitthAjAtAH, ajarAyuveSTitA ityarthaH, Econ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~203~
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] %AGROCEROSCONSORR402 potajAH-hastivalgulIprabhRtayaH, jarAyo-garbhaveSTane jAtA tadveSTitA ityarthoM jarAyujAH-manuSyA gavAdayazca, rase-tImana-|| kAJjikAdI jAtA rasajAH, saMvedAjjAtAH saMvedajA-yUkAdayaH, sammUrchana nirvRttAH sammUchimA:-kRmyAdayaH, udbhido -bhUmibhedAjAtA udbhijAH-khaJjanakAdayaH / athANDajAdInAmeva gatyAgatipratipAdanAya 'aMDaye'tyAdi sUtrasaptakaM, tatra mRtAnAM sapta gatayo'NDajAdiyonilakSaNA yeSAM te saptagatayaH saptabhya evANDajAdiyonibhya AgatiH-utpattiyeSAM te saptAgatayaH, 'evaM ceva'ci yathA'NDajAnAM saptavidhe gatyAgatI bhaNite tathA potajAdibhiH saha saptAnAmadhyaNDajAdijI-15 vabhedAnAM gatirAgatizca bhaNitavyA 'jAva umbhiya'tti saptamasUtra yAvaditi, zeSaM sugama / pUrva yonisaGgraha ukta iti saGghahaprastAvAsanahasthAnasUtram-'Ayarie'tyAdi, AcAryopAdhyAyasyeti samAhAradvandaH karmadhArayo vA 'gaNe' gacche sa-11 ho jJAnAdInAM ziSyANAM vA tasya 'sthAnAni' hetavaH sahasthAnAni, AcAryopAdhyAyo gaNe AjJA vA-vidhiviSayamAdezaM dhAraNAM vA-niSedhaviSayamAdezameva samyak prayoktA bhavati, evaM hi jJAnAdisaGgrahaH ziSyasakaho vA syA, anyathA tadbhaza eveti pratIta, yataH-"jahi nasthi sAraNA dhAraNA ya paDicoyaNA ya gacchaMmi / so u agaccho gaccho mottabyo | saMjamatthIhiM // 1 // " iti, [yatra gacche sAraNA bAraNA ca praticodanA ca nAsti sa gaccho'gaccha eva saMyamArthibhimoktavyazca // 1 // ] 'evaM jahA paMcaThANe'tti, tacceda-AyariyauvajjhAe NaM gaNaMsi ahArAiNiyAe kitikamma paDhajittA bhavati 2 AyariyauvamjhAe NaM garNasi je suyapajavajAte dhArei te kAle kAle samma aNuppayAittA bhavada 3 A-1 yariya uvajjhAe NaM gaNasi gilANasehaveAvacaM samma abbhudvittA bhavaI 4 AyariyauvajjhAe NaM gaNaMsi ApucchiyacAri ACAAGALORERAKAKAR sthA065 SamEaucatunintaman (M anummary pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~204~
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [545] vRttiH prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] zrIsthAnA- yAvi havai, no aNApucchiyacArI 5' sthAnadvayaM vihaveti, vyAkhyA tu sukaraiva, navaramApracchanaM gacchasya, yata uktam- sthAnA0 sUtra- "sIse jai AmaMte paDicchagA teNa vAhiraM bhAvaM / aha iyare to sIsA te va samattami gacchaMti // 1 // taruNA bAhirabhAvaM uddezaH3 na ya paDilehobahI Na kiikammaM / mUlagapattasarisagA paribhUyA pazcimo therA // 2 // " iti, [ziSyAn yadyAmaMtrayet pra- aNDatA tIcchakAstena bAhyaM bhAvaM athetarAMstadA ziSyAste ca samApte brajanti // 1 // taruNA bAhyabhAvaM na ca pratilekhanopadheH kR- diyoni||386|| |tikarma mUlakapatrasadRzakAH paribhUtA brajAmaH sthviraaH||2||] tathA 'aNuppannAIti anutpannAni-alabdhAni 'upaka- saMgrahaH garaNAni' vastrapAtrAdIni samyag-eSaNAdizudhA 'utpAdayitA' sampAdanazIlo bhavati, saMrakSayitA-upAyena caurA- NasaMgrahetare dibhyaH 'saGgopayitA' alpasAgArikakaraNena malinatArakSaNena ceti / evaM sanahasthAnaviparyayabhUtamasaGgrahasUtramapi bhAva- piNDapAnIyamiti / anantaramAjJAM na prayoktA bhavatItyuktamAjJA ca piNDaipaNAdiviSayeti piNDaiSaNAdisUtrapaTam-'sasa piMDe- naiSaNAva saNA'tti piNDa:-samayabhASayA bhaktaM tasyaiSaNA-grahaNaprakArAH piNDaiSaNAH, tAzcaitA:-"saMsa? 1 masaMsaTThA 2 uddhaDa 3 taha |grahAdyA saappaleviyA ceva 4 / umgahiyA 5 paggahiyA 6 ujjhiyadhammA ya7 sattamiyA // 2 // " atrAsaMsRSTA hastamAtrAbhyAM cintanIyA sU0543'asaMsaTTe hatthe asaMsaTTe matte' akkharaDiyatti buttaM bhavai, evaM gRhNataH prathamA bhavati, gAthAyAM sukhamukhocAraNArtho'nya-13 545 thA pAThaH, saMsRSTA tAbhyAmeva cintyA 'saMsaDhe hatthe saMsaDhe matte' kharaDietti vuttaM bhavai, evaM gRhato dvitIyA, uddhRtA nAma // 386 // mAsthAlyAdI svayogena bhojanajAtamuddhRtaM, tato asaMsaTTe hatthe asaMsahe matte saMsaDhe vA matte saMsaTTe vA hatthe, evaM gRhtH| mAtRtIyA, alpalepA nAma alpazabdo'bhAvavAcakaH, nirlepa-pRthukAdi gRhRtazcaturthI, avagRhItA nAma bhojanakAle zarA-1 SamEaucatunintamational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~205~
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] prata 69-96 sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] COCKR vAdiSUpahRtameva bhojanajAtaM yat tato gRhNataH paJcamI, pragRhItA nAma bhojanavelAyAM dAtumabhyudyatena karAdinA pragRhIta yojanajAtaM bhoktuM vA svahastAdinA tad gRhRta iti SaSThI, ujjhitadhA nAma yatparityAgAI bhojanajAtamanye ca dvipadAdayo nAvakAGganti tadarddhatyakaM vA gRhRta iti hRdayaM saptamIti / pAnakaiSaNA etA eva, navaraM caturthI nAnAtvaM, tatra dyAyAmasauvIrakAdi nilepaM vijJeyamiti / 'uggahapaDima'tti avagRhyata ityavagraho-vasatistatpratimAH-abhigrahA avanahapratimAH, tatra pUrvameva vicintyaivaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathAbhUta iti tameva yAcitvA gRhNataH prathamA, tathA yasya bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA--ahaM ca khalveSAM sAdhUnAM kRte avagrahaM grahISyAmi, anyeSAM cAvagrahe gRhIte hai| sati vatsyAmIti tasya dvitIyA, prathamA sAmAnyena iyaM tu gacchAntargatAnAM sAmbhogikAnAmasambhogikAnAM codyuktavihAriNAM, yataste'nyo'nyAdha yAcanta iti, tRtIyA tviyaM-anyArthamavagrahaM yAciSye anyAvagRhItAyAM tu na sthAsyAmIti, eSA svahAlandikAnAM, yataste sUtrAvazeSamAcAryAdabhikAsantaH AcAryArthaM tAM yAcanta iti, caturthI punarahamanyeSAM |kRte avagrahaM na yAciSye anyAvagRhIte tu vatsyAmIti, iyaM tu gaccha eva abhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyarthaM parikamma kurvatAM, paJcamI tu ahamAtmakRte avagrahamavagrahISyAmi na cApareSAM dvitricatuHpaJcAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasyeti, SaSThI punaryadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyameva cetkaTAdi saMstArakaM grahISyAmi, itarathotkuTuko vA niSaNNa upaviSTo vA rajanI gamiSyAmItyeSA'pi jinakalpikAderiti, saptamI eva pUrvokkA, navaraM yathA''stRtameva zilAdikaM grahISyAmi mAnetaraditi / ayaM ca sUtratrayArthaH kvacitsUtrapustaka eva dRzyata iti / 'satsasattikkaya'tti anuddezakatayaikasaratvena e SamEautatunintamational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~ 206~
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] zrIsthAnA sUtra vRttiH // 287 // prata sUtrAMka [545] |kakA:-adhyayanavizeSA AcArAGgasya dvitIyazrutaskandhe dvitIya cUDArUpAste ca samudAyataH saptetikRtvA saptakakA a-IFI bhidhIyante, teSAmeko'pi saptakaka iti vyapadizyate, tathaiva nAmatvAt, evaM ca te sapteti, tatra prathamaH sthAnasaplaikako, dezA3 dvitIyo naiSedhikIsaptakakaH, tRtIya uccAraprazravaNavidhisataMkakA, caturthaH zabdasaplaikakaH, paJcamo rUpasaptaikakA, SaSThaH para- aNDatAkriyAsaptakakA, saptamo'nyo'nyakriyAsaptakaka iti / 'satta mahajjhayaNa'tti sUtrakRtAGgasya dvitIyazrutaskandhe mahAnti- viyoniprathamazrutaskandhAdhyayanebhyaH sakAzAd grandhato bRhanti adhyayanAni mahAdhyayanAni, tAni ca-puNDarIkaM 1 kriyAsthAnaM 2 AhAraparijJA 3 pratyAkhyAnakriyA 4 anAcArazrutaM 5 ArdrakakumArIyaM 6 nAlandIyaM 7 ceti / 'satrAsatamiya'tti|SI saptasaptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA, sA hi saptasaptabhirdinasaptakaithottaraM varddhamAnadattibhirbhavati, tatra prathame saptake pratidinamekA bhaktasya pAnakasya caikA dattivatsaptame sapta dattayaH, bhikSupatimA-sAdhvabhigrahavizeSaH, sA caikona- 1napaNAvapaJcAzatA rAnindivaiH-ahorAtrairbhavati, yataH sapta saptakAnyekonapaJcAzadeva syAditi, tathA ephena ca SaNNavatyadhikena 3 grahAdyAH bhikSAzatena, yataH prathame saptake saptaiva dvitIyAdiSu tadviguNAyAH yAvatsaptame ekonapazcAzaditi, sarvAH saGkalitAH zataM ta sU0543paNNavatyadhikaM bhavati, bhaktabhikSAzcaitAH pAnakabhikSA apyetAvatyo na ceha gaNitA iti, etatsvarUpamevam-"paDimAsu 545 sattagA satta, paDhame tattha sattae / ekeka giNhae bhikkhaM, biie donni donni U // 1 // evamekkakiyaM bhikkhaM, chubheje-16 kekasattae / giNhaI aMtime jAva, satta satta diNe diNe // 2 // ahavA ekekkiyaM dati, jA satteke kasattae / Aeso // 287 // asthi esovi, siMhavikamasanniho // 3 // " ityAdi, [pratimAH saptasaptikAH pradhame tatra saptake ekaikAM bhikSAM gRhNAti dIpa 4560 anukrama [596] Econ pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~207~
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 545 ] dIpa anukrama [596] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [545] sthAna [7], uddezaka [-], dvitIye dve dve eva // 1 // evamekaikAM bhikSA kSipedyAvat ekaikasaptake'ntime dine sapta sapta gRhNAti ||2|| athavaikaikAM dattiM ( hApayet) ekaikasaptake yAvat sapta epo'pyAdezo'sti siMhagatisadRzaH // 3 // ] 'ahAsuttaM'ti yathAsUtraM - sUtrAnatikrameNa yAvatkaraNAt 'ahAatthaM' yathArtha - niyuktyAdivyAkhyAnAnatikrameNetyarthaH, 'ahAtacaM' yathAtattvaM saptasaptamiketya| bhidhAnArthAnatikrameNa anvarthasatyApanenetyarthaH 'ahAmaggaM' mArgaH - kSAyopazamiko bhAvastadanatikrameNa, audayikabhAvAgamanenetyarthaH, 'ahAkaSpa' yathAkalpaM kalpanIyAnatikrameNa pratimAsamAcArAnatikrameNa vA 'sammaM kAraNaM' kAyapravRttyA na manomAtreNetyarthaH, 'phAsiyA' spRSTA pratipattikAle vidhinA prAptA, 'pAliya'ti punaH punarupayogaprati jAgaraNena rakSitA, 'sohiya'ti zobhitA tatsamAptau gurvAdipradAnazeSabhojanAsevanena zodhitA vA aticAravarjanena tadAlocanena vA, 'tIriyatti tIraM pAraM nItA, pUrNe'pi kAlAvadhI kiJcitkAlAyasthAnena, 'viTTiya'tti kIrttitA pAraNakadine ayamayaM cAbhigrahavizeSaH kRta AsId asyAM pratimAyAM sa cArAdhita evAdhunA mutkalo'hamiti gurusamakSaM kIrttanAditi, 'ArAhiya'tti ebhireva prakAraiH sampUrNairniSThAM nItA bhavatIti pratyAkhyAnApekSayA anyatra vyAkhyAnameSAmevaM- "ucie kAle vi hiNA pattaM jaM phAsiyaM tayaM bhaNiyaM / taha pAliyaM tu asaI sammaM ubaogapaDiyariyaM // 1 // gurudANa sesa bhoyaNa sevaNayAe sohiyaM jANa / punnevi ghevakAlAvasthANA tIriyaM hoi // 2 // bhoyaNakAle amugaM paJcavakhAyaMti bhuMja kiTTiyayaM / ArAhiyaM payArehiM saMgameehiM nidRviyaM // 3 // " iti / [ vidhinA yaducite kAle prAptaM tatspRSTaM bhaNitaM asakRtsamyagupayogaprati caritaM pAlitaM tathaiva // 1 // gurudAnazeSabhojanasevanatayA zodhitaM jAnIhi pUrNe'pi stokakAlAvasthAnAttIrNa bha Far Far & Prau Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 208~ anuray.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [145] 5 zrIsthAnA- sUtravRttiH // 38 // 444 *50-4560% 34567 sU0546 prata sUtrAMka [545] dIpa anukrama [596] vati // 2 // bhojanakAle'mukaM pratyAkhyAtamityupayujya bhunakti kIrtitaM samyagebhiH prakAraniSThitamArAdhitaM // 3 // ] sthAnA0 saptasaptamikAdipratimAzca pRthivyAmeva vidhIyanta iti pRthvIpratipAdanAyAha uddezaH 3 aheloge NaM satta puDhavIo paM0, satta ghaNodadhIto paM0, satta ghaNavAtA satta taNuvAtA paM0 satta uvAsaMtarA paM0, etesu pRthvIdhanaNaM satrAsu uyAsaMtaresu satta taNuvAyA paiTThiyA, etesu NaM sattasu taNuvAtesu satta ghaNavAtA paiDiyA, eesu NaM sattasu vAtAdighaNabAtesu satta ghaNodadhI patihitA, etesu NaM sattasughaNodadhIsu piMDalagapihuNasaMThANasaMThiAo satta puDhavIo paM0 saM0 saptakAni paDhamA jAva sattamA, etAsi NaM sattaNDaM puDhavINaM satta NAmadhejA paM0 60-pammA vaMsA selA aMjaNA riTThA maghA mAghabatI, patAsi NaM sattaNhaM puDhavINaM satta gottA paM0 ta0-rayaNappabhA sakarappamA bAlaappamA paMkappabhA dhUmappabhA tamA tamatamA (sU0 546) 'aheloe' ityAdi, adholokagrahaNAdU loke'pi pRthivIsattA'vagamyate, tatra caikA ISatyArabhArAkhyA pRthivya-18 stIti, iha ca yadyapi prathamapRthivyA uparitanAni nava yojanazatAni tiryagloke bhavanti tathApi dezonA'pi pRthivItikRtvA na doSAyeti, etAzca krameNa bAhalyato yojanalakSamazItyAdisahasrAdhikaM bhavanti, uktaM ca-"paDhamA asIisa-1 hassA 1 battIsA 2 aTTavIsa 3 vIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 a ya 7 sahassa lakkhovariM kujA // 1 // " iti / / *adholokAdhikArAttagatavastusUtrANyAvAdarasUtrAt, sugamAni caitAni, navaraM ghanodadhInAM vAhasya viMzatiryojanasahasrANi | ghanatanuvAtAkAzAntarANAmasaGkhyAtAni tAni, Aha ca-"savve vIsasahassA bAhaleNaM ghanodadhI neyA / sesANaM tu asaMkhA E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~209~
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 546 ] dIpa anukrama [597] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 546 ] sthAna [7], aho 2 jAva sattamiyA // 1 // " iti [ viMzatiH sahasrANi bAhalyena sarvatra ghanodadhayaH zeSANAmasaGkhyeyAni eva adho'dho yAvatsaptamyAM ghanatanuvAtAntarANAM // 1 // ] tathA chatramatikramya chatraM chatrAticchatraM tasya saMsthAnaM-AkAro'dhastanaM chatraM mahaduparitanaM udhviti tena saMsthitAH chatrAticchatrasaMsthAnasaMsthitAH, idamuktaM bhavati saptamI saptarajjuvistRtA SaSTyA - dayastveke karajjuhInA iti, kacitpAThaH 'piMDalagapihula saMThANasaMThiyA' tatra piMDalagaM - paTalakaM puSpabhAjanaM tadvatpRthulasaMsthAnasaMsthitA iti paTalakapRthulasaMsthAnasaMsthitAH, 'pRthulathula saMsthAna saMsthitA' iti kacitpAThaH, sa ca vyakta eva, 'nAmadhe ja'tti nAmAnyeva nAmadheyAni, 'gotta'tti gotrANi tAnyapi nAmAnyeva, kevalamanvarthayuktAni gotrANi itarANi tvitarANi, anvarthazca sukhonneyaH / saptAvakAzAntarANi prAk prarUpitAni teSu ca bAdarA vAyavaH santIti tatprarUpaNAyAhatavA bAyaravAkAiyA paM0 taM0 pAtINavAte paDINavAte dAhiNavAte udINavAte ur3avAte ahovAte vidisivA ( sU0 547) satta saMThANA paM0 taM0dIhe rahasse vaTTe taMse cauraMse pihule parimaMDale ( sU0 548 ) saca bhayaTThANA paM0 saM0--iilogabhate paralonabhate AdANabhatte akamahAbhate veyaNamate maraNabhate asilogabhate (sU0 549) sattahiM ThANehiM chaumatthaM jANejA, saM0-pANe azvAttA bhavati musaM vadantA bhavati adinnamAditA bhavati sapharisarasatragaMdhe AsAdettA bhavati pUtAsakAramaNuvUdetA bhavati imaM sAvajaMti paNNavettA paDisevettA bhavati No jadhAvAdI tathAkArI yAvi bhavati / sattarhi ThANehiM kevalI jANenA, taM0 No pANe aivAittA bhavati jAva jadhAvAtI tathAkArI yAvi bhavati (sU0 550 ) Education taman Far Far & Private Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~210~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [550] zrIsthAnA vRttiH // 389 // prata sUtrAMka [550 'satsavihA bAyaretyAdi, sUkSmANAM na bhedo'sti tato vAdaragrahaNaM, bhedazca dimbidigbhedAt pratIta eveti / vAyavo| sthAnA0 hyadRzyAstathApi saMsthAnavanto bhayavantazceti saMsthAnabhayasUtre, saMsthAnAni ca pratItAni, tadvizeSAH prataraghanAdayo'nyato uddeshH| jnyeyaaH| 'satta bhayaTThANe tyAdi, bhayaM-mohanIyaprakRtisamuttha AtmapariNAmastasya sthAnAni-AzrayA bhayasthAnAni, tatra vAyusaMsthAmanuSyAdikasya sajAtIyAdanyasmAnmanuSyAdereva sakAzAdyayaM tadihalokabhayaM, ihAdhikRtabhItimato jAtI loka ihalo- nabhayAni kastato bhayamiti vyutpattiH, tathA vijAtIyAt-tiryagdevAdeH sakAzAnmanuSyAdInAM yadbhavaM tatparalokabhayaM, AdIyata kevalitvAityAdAna-dhanaM tadarthaM caurAdibhyo yadyaM tadAdAnabhayaM, akasmAdeva-vAhyanimittAnapekSaM gRhAdiSveva sthitasya rAjyAdau / bhayamakasmAdUbhayaM, vedanA-pIDA tabhayaM vedanAbhayaM, maraNabhayaM pratItaM, azlokabhayaM-akIrtibhayaM, evaM hi kriyamANe jJAnahetavaH mahadayazo bhavatIti tadbhayAna pravarttata iti / bhayaM ca chadAsthasyaiva bhavati, sa ca yaiH sthAnAyate tAnyAha-sattahiMdra sU0547ThANehI'tyAdi, saptabhiH sthAnairhetubhUtaiH chanAsthaM jAnIyAt , tadyathA-prANAn atipAtayitA, teSAM kadAcid vyApAdanazIlo bhavati, iha ca prANAtipAtanamiti vaktavye'pi dharmAdhammiNorabhedAdatipAtayiteti dhammI nirdiSTA, prANAtipAtanAcchanAstho'yamityavasIyate, kevalI hi kSINacAritrAvaraNatvAnniraticArasaMyamatvAdapratiSevitvAnna kadAcidapi prANAnA|matipAtayitA bhavatItyevaM sarvatra bhAvanA jJeyA, tathA mRSA vAditA bhavati, adattamAdAtA-gRhItA bhavati, zabdAdInAsvAdayitA bhavati, pUjAsatkAraM-puSpArcanavakhAdyarcane anuvhayitA-pareNa svasya kriyamANasya tasyAnumodayitA, tadbhAve // 389 // harSakArItyarthaH, tathedamAdhAkarmAdi sAvA-sapApamityevaM prajJApya tadeva pratiSevitA bhavati, tathA sAmAnyato no yathA-1 dIpa anukrama [601] wtanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~211~
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [550] CAR prata sUtrAMka [550 "vAdI tathAkArI anyathAbhidhAyAnyathA kA bhavati 'cApI'ti samuccaye / etAnyeva viparyastAni kevaligamakAni bhava-18 dantItyetatpratipAdanaparaM kevalisUtraM, sugamameva / kevalinazca prAyo gotravizeSavanta eva bhavanti pravrajyAyogyatvAnnAbheyAdivaditi 'satta mUlagotte'tyAdinA granthena gotravibhAgamAha satta mUlagotA paM0 20-phAsavA gotamA bacchA kocchA kositA maMDavA vAsihA, je kAsavA te sattavidhA paM. taM0-te kAsavA te saMDelA te gotA te cAlA te muMjatiNo te pavvapecchatiNo te parisakaNhA, je goyamA te sattavidhA paM0 taM. te goSamA te gaggA te bhAradA te aMgirasA te sakArAbhA te bhakkharAmA te udagatAmA, je vacchA te sattavidhA paM0-te bacchA te aggeyA te mittiyA te sAmiliNo te selatatA te aTThiseNA te dhIyakamhA, je kolchA te sattavidhA 500-te kocchA te moggalAyaNA he piMgalAyaNA te koDINA te maMDaliNo te hAritA te somayA, je kosimA te sattavidhA paM00-te kositA te kacAtaNA te sAlaMkAtaNA te golikAtaNA te pakkhikAyaNA te aggicA te lohiyA, je maMDavA te sattavihA paM0 ta0-te maMDavA te arihA te samutA te telA se elAvacA te kaMDilA te khArAtaNA, je vAsihA te sattavihA paM0 20 te vAsihA te ujAyaNA te jArekaNhA te vagdhAyacA te koDinnA te sapNI te pA rAsarA (sU0 551) sugamazcArya, navaraM gotrANi tathAvidhaikaikapuruSaprabhavA manuSyasantAnAH uttaragotrApekSayA mUlabhUtAni-AdibhUtAni gotrANi mUlagotrANi, kAze bhavaH kAzyaH-rasastaM pItavAniti kAzyapastadapatyAni kAzyapAH, munisuvratanemivajoM jinA-1 ARCCCESCAMPIONAGACAM dIpa anukrama [601] SamEaucator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~212~
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [551] dIpa anukrama [602] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [551] sthAna [7], uddezaka [-], vRttiH zrIsthAnA- 5 cakravartyAdayazca kSatriyAH saptamagaNadharAdayo dvijAH jambUsvAmyAdayo gRhapatayazceti, iha ca gotrasya gotravo'bhedAdevaM isUtranirdezaH, anyathA kAzyapamiti vAcyaM syAdevaM sarvatra, tathA gotamasyApatyAni gautamAH-kSatriyAdayo yathA sutratanemI jinau nArAyaNapadmavarjavAsudevabaladevA indrabhUtyAdigaNanAthatrayaM vairasvAmI ca, tathA vatsasyApatyAni vatsAH zayyambhavAdayaH, evaM kutsA - zivabhUtyAdayaH "kocchaM sivabhUI piya" iti vacanAt evaM kauzikAH paTulUkAdayaH, maNDorapatyAni maNDavAH, viziSTasyApatyAni vAziSTAH SaSThagaNadharArtha suhastyAdayaH, tathA ye te kAzyapAste saptavidhAH, eke kAzyapazabdavyapadezyatvena kAzyapA evAnye tu kAzyapagotravizeSabhUtazaNDilyAdipuruSApatyarUpAH zANDilyAdayo'vagantavyAH / ayaM ca mUlago| trapratigotravibhAgo nayavizeSamatAdbhavatIti nayavibhAgamAha // 390 // satta mUlanayA paM0 taM0 negame saMga babahAre ujjusute sade samabhirUDe evaMbhUte (sU0 552 ) 'satta mUle 'tyAdi, mUlabhUtA nayA mUlanayAH, te ca sapta, uttaranayA hi sapta zatAni, yadAha--"ekkeko ya sayaviho satta nayasayA havaMti evaM tu / anno'viya Aeso paMcaiva sayA nayANaM tu // 1 // " [ ekaikaH zatavidhaH evaM saptanayazatAni bhavanti anyo'pi cAdezo nayAnAM paMcaiva zatAni // 1 // ] tathA - "jAvaiyA vayaNapahA tAvaiyA ceva huMti nyvaayaa| jAvaiyA nayavAyA tAvaiyA caiva parasamaya // 2 // "ti, [yAvanto vacanapaMthAnaH tAvantazcaiva bhavanti nayavAdAH yAvanto nayavAdAstAvantazcaiva parasamayA iti // 1 // ] tatrAnantadharmAdhyAsite vastunyekadharmmasamarthanapravaNo bodhavizeSo naya iti, tatra 'zegame 'tti naikairmAnirmahAsattAsAmAnyavizeSavizeSajJAnairmimIte minoti vA naikamaH, Aha ca - "gAI mANAI Education mation Far Far & Fran 0 sthAnA0 uddezaH 3 mUlagotrANi nayAzva sU0 551 552 ~213~ pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate // 390 // [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [552] F 6996--50-5600 prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] sAmannobhayavisesanANAI / tehiM miNai to Negamo No NegamANotti // 1 // " [naikAni mAnAni sAmAnyobhayavizepajJAnAni yattairminoti tato naigamo nayo naikamAna iti // 1 // ] iti, niMgameSu vA-arthabodheSu kuzalo bhavo vA naigamaH, adhavA ke gamA:-pandhAno yasya sa naikagamaH, Aha ca-"logasthanibohA vA nigamA tesu kusalo bhavo vA'yaM / 5 ahavA jaMgagamo NegapahA Negamo teNaM // 1 // " iti, [lokArthanibodhA vA nigamAsteSu kuzalo bhavo vA'yaM / athavA yat naikagamo'nekapatho naigamastena // 1 // ] tatrAyaM sarvatra sadityevamanugatAkArAvabodhahetubhUtAM mahAsattAmicchati anuvRttavyAvRttAvabodhahetubhUtaM ca sAmAnyavizeSa dravyatvAdi vyAvRttAvabodhahetubhUtaM ca nityadravyavRttimantyaM vizeSamiti, AhaitthaM tIyaM naigamaH samyagdRSTirevAstu sAmAnyavizeSAbhyupagamaparatvAt sAdhuvaditi, naitadevaM, sAmAnyavizeSavastUnAmatyantabhedAbhyupagamaparatvAttasyeti, Aha ca bhASyakAra:-"jaM sAmanavisese paropparaM vatthuo ya so bhinne / mannai acaMtamao micchAdiTThI kaNAdobva // 1 ||dohighi napahiM nIyaM satthamulUeNa tahavi micchattaM / ja savisayapahANataNeNa annonnaniravekkhA // 1 // " iti, [yatsarasparaM vastunazca sAmAnyavizeSI bhinnau atyantai manute'to mithyAdRSTiH kaNAda | | iva // 1 // ulUkena zAkhaM dvAbhyAM nayAbhyAM nItamapi mithyAtvaM yatsvaviSayapradhAnatvenAbhyo'nyanirapekSau (anggiikRtii)| // 1 // ] tathA sagrahaNaM bhedAnAM saGgAlAti vA bhedAn saGgAnte yA bhedA yena sa sanahA, uktana-saMgahaNaM saMgiNhai |saMgijhate va teNa jaM bheyA / to saMgahotti" [saMgrahaNaM saMgRhNAti saMgRhyate vA tena yasmA dAstataH saGghahaH // ] etaduktaM bhavati-sAmAnyapratipAdanaparaH khalvayaM sadityukta sAmAnyameva pratipadyate na vizeSa, tathA ca manyate-vizeSAH sAmAnya AC565-29 MEautatuny FirparantarvautaGIN pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~214~
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [552] isUtra prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] zrIsthAnA-1|| to'rthAntarabhUtAH syuranarthAntarabhUtA vA?, yadyarthAntarabhUtA na santi te, sAmAnyAdarthAntaratvAt khapuSpavat , athAna- sthAnA. marthAntarabhUtAH sAmAnyamAnaM te, tadavyatirikatvAt , tatsvarUpavaditi, Aha ca-"saditi bhaNiyaMmi jamhA savatthANuppa- uddezaH 3 vRttiH vattae vuddhii| to saba tammattaM nasthi tadatvaMtara kiMci // 1 // kuMbho bhAvA'Nano jai to bhAvo aha'nahA'bhAvo / evaM nayA: paDAdao'vihu bhAvA'nannatti tammattaM // 2 // " iti, [saditi bhaNite yasmAtsarvatrAnupravartate buddhiH tataH sarvaM tanmAtrA sU0552 // 391 // nAsti tadarthAntaraM kiMcit // 1 // kuMbho bhAvAdananyo yadi tato bhAvo'thAnyathA'bhAvaH evaM paTAdayo'pi bhAvAdananyA | iti tanmAtraM (srv)||2||] tathA vyavaharaNaM vyavaharatIti vA vyavahiyate vA-apalapyate sAmAnyamanena vizeSAn vA|''zritya vyavahAraparo vyavahAra, Aha ca--"vavaharaNaM vavaharae sa teNa vavahIrae ya sAmannaM / vavahAraparo ya jao visesao teNa vavahAro // 1 // " iti, [vyabaharaNaM vyavaharati vyapaharati vA sAmAnya vyavahAraparo yatazca vizeSatastena vyavahAraH // 1 // ] ayaM hi vizeSapratipAdanaparaH sadityukte vizeSAneva ghaTAdIna pratipadyate, teSAmeva vyavahArahetutvAt, na tadatiriktaM sAmAnyaM, tasya vyavahArApetatvAt, tathA ca-sAmAnya vizeSebhyo bhinnamabhinnaM vA syAt, yadi bhinnaM vizeSavyatirekeNopalabhyeta, na copalabhyate, athAbhinnaM vizeSamAtra tattavyatiriktatvAttatsvarUpavaditi, Aha ca-"uvalaMbhavava-IN hArAbhAvAo ta(ni)bbisesabhAvAo / taM nathi khapuSphaMpiya saMti visesA sapaJcakkhaM // 1 // " iti, [upalabhavyavahArA-15 dabhAvAttadvi (nirvi)zeSabhAvAt tannAsti khapuSpamiva vizeSAH santi svapratyakSaM // 1 // ] tathA lokasaMvyavahAraparo vyavahAraH // 391 // tathAhi-asau pazcavarNe'pi bhramarAdivastuni bahutaratvAt kRSNatvameva manyate, Aha ca-"bahutaraottiya taM ciya ga| E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~215~
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [552] prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] mei saMtevi sesae muyAha / saMvavahAraparatayA vavahAro logamicchaMto // 1 // " [ saMvyavahAraparatayA lokamicchan vyavahAro baha-1 taratvAdeva taM gamayati sato'pi zeSakAnmuMcatyeva // 1 // ] iti 3, tathA Rju-vakraviparyayAdabhimukhaM zrutaM-jJAnaM yasyAsI RjuzrutaH, Rju vA-vartamAnamatItAnAgatavakaparityAgAdvastu sUtrayati-gamayatIti RjusUtraH, uktaM ca-"uju ri suyaM | nANamujju suyamassa so'ymujjusuo| suttayai vA jamukhaM vatthu teNujumuttotti ||1||"[Rju-avkN zrutaM-jJAnaM Rju zrutamasya so'yamRjuzrutaH sUtrayati vA yaju vastu tena RjusUtra iti // 1 // ] ayaM hi vartamAnaM nijakai liGgavacananAmAdibhinnamapyeka vastu pratipadyate, zeSamavastviti, tathAhi-atItameSyadvA na bhAvo, vinaSTAnutpannatvAdadRzyatvAtkhapuSpavat, tathA parakIyamadhyavastu niSphalatvAt khakusumavat , tasmAdvartamAna svaM vastu, taca na liGgAdibhinnamapi svarUpamujjhati, liGgabhinnaM taTastaTI taTamiti vacanabhinnamApo jalaM nAmAdibhinnaM nAmasthApanAdravyabhAvabhinnaM, Aha ca-"tamhA nijagaM saMpayakAlIyaM liMgavayaNabhinnapi / nAmAdibheyavihiyaM paDivajai caradhumujjusuya ||1||"tti 4, [tasmAnnijakaM sAmpatakAlIna liMgavacanabhinnamapi nAmAdibhedavadapi pratipadyate RjusUtro vastu // 1 // ] tathA zapanaM zapati vA asau zapyate vA tena vastviti zabdastasyArthaparigrahAdabhedopacArAnayo'pi zabda eva, yathA kRtakasvAdilakSaNahetvarthapratipAdaka di padaM heturevocyata iti, Aha ca-"savaNaM savai sa teNaM va sappae patthu jaMtao saho / tassa'tthapariggahao naovi sadotti hetubdha // 1 // " iti, [zapanaM zapati sa tena vA zaSyate vastu yattataH zabdaH / tasyArthaparigrahAt nayo'pi zabda sthA0668 iti heturiva hetvardhapratipAdakaH // 1 // ] ayaM ca nAmasthApanAdravya kumbhA na santyeveti manyate, tatkAryAkaraNAt khapuSpavat, E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~216~
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [552] zrIsthAnA- vRttiH // 392 // prata sUtrAMka [552] dIpa anukrama [603] 355235 na ca bhinnaliGgavacanamekaM, liGgavacanabhedAdeva, strIpuruSavat kuTA vRkSa ityAdivat , ato ghaTaH kuTaH kumbha iti svapa-IP sthAnA ryAyadhvanivAcyamekameveti, Aha ca-"taM ciya riusuttamayaM pacuppannaM visesiyataraM so / icchai bhAvaghaDaM thiya jaM na usa uddezA3 nAmAdao tini // 1 // " [tadeva RjusUtramataM pratyutpannaM vizeSitataraM sa icchati bhAvaghaTameva (manute) naiva nAmAdIkhIn yat // 1 // ]5, tathA nAnArtheSu nAnAsaMjJAsamabhirohaNAt samabhirUDhaH, uktaM ca-"jaM jaM sannaM bhAsaha taM taM sU0552 |ciya samabhirohae jamhA / sanaMtaratthavimuho tao ka(na)o samabhirUDhotti ||1||"[yaaN yAM saMjJA bhASate tAM tAM sama-4 bhirohatyeva yasmAt saMjJAntarArthavimukhastato nayaH samabhirUDhaiti // 1 // ] ayaM hi manyate-ghaTakuTAdayaH zabdA bhinnapravRtinimittatvAdbhinnArthagocarAH, ghaTapaTAdizabdavat , tathA ca ghaTanAt ghaTo viziSTaceSTAvAnartho ghaTa iti, tathA 'kuTa koTilye' kuTanAt kuTA, kauTilyayogyAt kuTa iti, ghaTo'nyaH kuTo'pyanya eveti 6, tathA yadhAzabdArtha evaM padArthoM bhUtaH sannityartho'nyathAbhUto'sannitipratipattipara evaMbhUto nayaH, Aha ca-"evaM jahasaddattho saMto bhUo ty'nnhaa'bhuuo| seNevabhUyanao sahatthaparo viseseNaM // 1 // " iti, [evaM yathAzabdArthastathA bhUtaH sannanyathA'bhUtaH tataH (a. san) tenaivaMbhUtanayaH vizeSeNa zabdArthaparaH // 1 // ] ayaM hi yoSinmastakavyavasthitaM ceSTAvantamevArtha ghaTazabdavAcyA manyate, na sthAnabharaNAdikriyAntarApannamiti, bhavanti cAtra zlokAH-"zuddhaM dravyaM samAzritya, saGgahastadazuddhitaH / nigamavyavahArI staH, zeSAH paryAyamAzritAH ||shaa anyadeva hi sAmAnyamabhinnajJAnakAraNam / vizeSo'pyanyameveti, manyate // 292 // naigamo nyH||2|| sadrUpatAnatikrAntasvasvabhAvamidaM jagat / sattArUpatayA sarva, saGgahan sanaho mtH||3|| vyavahA SamEaucatunintamational FFG pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~217~
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [512] dIpa anukrama [603] [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [7], uddezaka [-1 mUlaM [552] Educatunnin rastu tAmeva, prativastu vyavasthitAm / tathaiva dRzyamAnatvAd, vyavahArayati dehinaH // 4 // tatrarjusUtranItiH syAt, zuddhaparyAyasaMsthitA | nazvarasyaiva bhAvasya, bhAvAt sthitiviyogataH // 5 // atItAnAgatAkArakAlasaMsparzavarjitam / varttamAnatayA sarvamRjusUtreNa sUtrayate // 6 // virodhiliGgasaGkhyAdibhedAdbhinnasvabhAvatAm / tasyaiva manyamAno'yaM, zabdaH pratyavatiSThate // 7 // tathAvidhasya tasyApi vastunaH kSaNavRttinaH / brUte samabhirUDhastu, saMjJAbhedena bhinnatAm // 8 // ekasyApi dhvanervAcyaM sadA tannopapadyate / kriyAbhedena bhinnatvAdevaMbhUto'bhimanyate // 9 // " atha kathaM sapta nayazatAnyasaGkhyA vA nayAH saptasu nayeSvantarbhavantIti1, ucyate, yathA vaktRvizeSAdasaGkhyeyA api svarAH saptasu svaredhviti svarANAmeva svarUpapratipAdanAya satta saretyAdi svaraprakaraNamAha satta sarA paM0 taM0--lajje risane gaMdhAre, majjhime paMcame sare / dhevate caiva NisAte, sarA satta vivAhitA // 1 // eesi NaM santaM sarANaM satta saradvANA paM0 naM0 -- saje tu aggajinbhAte, ureNa risabhaM saraM / kaMDuggateNa gaMdhAraM,' NAsAe paMcamaM vUyA, daMtodveNa ya dhevataM / muddhANeNa ya NesAtaM, saraThANA vivAhitA // 3 // 0 - sajjaM rakhati mayUro, kukuDo risahaM saraM / haMso Nadati gaMdhAraM, majjhimaM tu gavekAle, koilA paMcamaM saraM / chaddhaM ca sArasA koMcA, jisAvaM sattamaM gatA / / 5 / / satta sanaM ravati muiMgo, gomuhI risamaM saraM / saMkho Nadati gaMdhAraM majjhimaM puNa jhaharI // 6 // caucalaNapatidvANA, gohiyA paMcamaM saraM ADaMbaro revativaM mahAbherI ya sattamaM // 7 | // etesi NaM sattasa - majjhajibbhAte majjhimaM // 2 // satta sarA jIvanissitA paM0, lagA || 4 || aha kusumasaMbhave sarA ajIvanissitA paM0 [saM0 Far Far & Pra Us pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] ~218~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [604 -643] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 393 // l Education Inhal [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH ) sthAna [7], uddezaka -L mUlaM [ 553 ] + gAthA 1-32 rANaM saca saralakkhaNA paM0 taM0- "sajJeNa labhati viti, kataM ca Na viNassati / gAvo mittA ya puttA ya, NArINaM caiva vallabho // 8 // risabheNa u esajaM, seNAvacaM ghaNANi ya / vatthagaMdhamalaMkAraM itthio sayaNANi va / / 9 / / gaMdhAre gItajuttiNA, vavittI kalAhitA / bhavaMti katiNo pannA, je anne satthapAraMgA // 10 // majjhimasarasaMpannA, bhavaMti suhajIviNo / khAyatI pIyatI detI, majjhimaM saramassito // 11 // paMcamasarasaMpannA, bhavaMti puDhabIpatI / sUrA saMgahakatAro, agagaNaNAtagA // 12 // revatasarasaMpannA, bhavaMti kalahappiyA sAuNitA vagguriyA, bhoyariyA macchabaMdhA ya // 13 // caMDAlA muTThiyA seyA, je anne pAvakammiNo / goghAtagA ya je corA, NisAyaM saramassitA // 14 // etesiM sacaNDaM sarANaM tabhI gAmA paNNattA, vaM0 sajjagAme majjhimagAme gaMdhAragAme, sajjagAmassa NaM satta mucchaNAto paM0 [saM0 maMgI koravvIyA harI va rayataNI ya sArakaMtA va / chaTThI ya sArasI NAma suddhasajA ya sattamAH // 15 // majjhimagAmassa NaM satta mucchaNAto paM0 naM0 - uttaramaMdA rayaNI, uttarA uttarAsamA / AsokaMtA ya sovIrA, a bhiru davati sattamA || 16 || gaMdhAragAmassa NaM ca mucchaNAto paM0 [saM0 gaMdI va khuddimA pUrimA ya cautthI ya suddhagaMdhArA | uttaragaMdhArAvita, paMcamitA havati mucchA u 17 // suDutaramAyAmA sA chaDI niyamaso u NAyavvA / aha uttarAyatA koDImAtasA satabhI mucchA // 18 // satta sarAo kabhI saMbhavaMti geyassa kA bhavaMti joNI ? / katisamatA usAsA kati vA geyassa AgArA ? // 19 // tatta sarA NAbhIto bhavaMti gItaM ca ruyajoNItaM / pAdasamA UsAsA tinni va gIyarasa AgArA || 20 || AimiDaM ArabhaMtA samubbatA ya majjhagAraMmi / avasANe tajjarvito tinniva Far Far & Pria Use Only 7 sthAnA0 uddezaH 1 svaraprakaraNaM sU0 553 ~219~ // 393 // - - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [153] +gAthA 1-32 prata sUtrAMka CSCSC [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643] geyassa AgArA // 21 // charose avaguNe tinniya vittAI do va bhaNitIo / jANAhiti so gAhie susikkhio raMgamajjAmi // 22 // bhItaM duta rahassaM gAyato mA ta gAhi uttAlaM / kAkassaramaNunAsaM ca hoti geyasma chadosA // 23 // pugnaM 1 rataM 2 pa alaMkiyaM 3 ca vattaM 4 sahA avighuTuM5 / madhuraM 6 sama 7 sukumAraM 8 aDha guNA hoti geyassa // 24 // urakaMThasirapasatyaM ca gejate marimiapabaddhaM / samatAlapaDukkhevaM sattasarasIharaM gIyaM / / 25 // nihosa sAravaMtaM ca, vijuttamalaMkiyaM / upaNIya sopayAraM ca, miyaM madhurameva ya // 26 // samamasamaM gheva, savyastha visamaM ca jN| tini vittappayArAI, cautthaM nopalanbhatI // 27 // sakatA pAgatA ceva, duhA bhaNitIo AhiyA / saramaMDalaMmi girjate, pasasthA isibhAsitA / / 28 // kesI gAtati ya madhuraM kesI gAsati kharaM ca rukkhaM ca / kesI gAyati caura kesi vilaMbaM dutaM phesI // 29 // vissaraM puNa kerisI? || sAmA gAyai madhuraM kAlI . gAya kharaM ca rukkhaM ca / gorI gAtati para kANa vilaMba itaM aMdhA // 30 // vissaraM puNa piMgalA / / taMtisamaM tAlasamaM pAdasamaM layasamaM gahasamaM ca / nIsasiUsasiyasamaM saMcArasamA sarA satta // 31 // satta sarA ya tato gAmA, mucchaNA ekavIsatI / tANA egUNapaNNAsA, samattaM saramaMDalaM / / 32 / / (sU0 553) iti saramaMDalaM samataM / / sugamaM cedaM, navaraM svaraNAni svarA:-zabdavizeSAH, 'saje'tyAdizlokAH, SaDyo jAtaH paDUjaH, uktaM hi-"nAsAM kaNThamurastAlu, jihvAM dantAzca saMzritaH / padbhiH saJjAyate yasmAttasmAt SaDja iti smRtH||1||" tathA RSabho-vRSabhastadvad yo vattete sa RSabha iti, Aha ca-"vAyuH samutthito nAbheH, knntthshiirsssmaahtH| naItvRSabhavad yasmAt , tasmAdRSabha 525-25% E ator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~220~
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [604 -643] zrIsthAnA nasUtra vRttiH // 394 // Education T [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [ 553 ] + gAthA 1-32 ucyate // 1 // " tathA gandho vidyate yatra sa gandhAraH sa eva gAndhAro, gandhavAhavizeSaH ityarthaH, abhANi hi - "bAyuH samutthito nAbheH, kaNThazIrSasamAhataH / nAnAgandhAvahaH puNyo, gAndhArastena hetunA // 1 // " tathA madhye kAyasya bhavo madhyamaH, yadavAci "vAyuH samutthito nAbherurohRdi samAhataH / nAbhiM prApto mahAnAdo, madhyamatvaM samaznute // 1 // tathA paJcAnAM SaDjAdisvarANAM nirdezakramamAzritya pUraNaH paJcamaH athavA paJcasu nAbhyAdisthAneSu mAtIti pazcamaH svaraH, yadabhyadhAyi - " vAyuH samutthito nAbherurohatkaNThazirohataH / paJcasthAnotthitasyAsya, paJcabhatvaM vidhIyate // 1 // " tathA abhisandhayate-anusandhayati zeSasvarAniti niruktivazAd caivataH, yaduktam - "abhisandhayate yasmAdetAn pUrvotthitAn | svarAn / tasmAdasya svarasyApi dhaivatatvaM vidhIyate // 1 // pAThAntareNa raivatazcaiveti tathA niSIdanti svarA yasmin sa niSAdaH, yato'bhihitaM "niSIdanti svarA yasmAnnipAdastena hetunA / sarvAzcAbhibhavatyeSa, yadAdityo'sya daivatam // 1 // " iti, tadevaM svarAH sapta 'viyAhiyatti vyAkhyAtAH, nanu kArya hi kAraNAyattaM jihvA ca svarasya kAraNaM sA cAsaye yarUpA tataH kathaM svarANAM saGkhyAtatvamiti, ucyate, asaGkhyAtA api vizeSataH svarAH sAmAnyataH sarve'pi saptasvantarbhavanti, athavA sthUlasvarAn gItaM cAzritya sapta uktAH, Aha ca "karja karaNAyataM jIhA ya sarassa tA asaMkhekhA / sarasaMkha| masaMkhelA karaNassAsaMkhayatAo // 1 // sat ya suttanibaddhA kaha na viroho ? tao gurU Aha / sattaNubAI sabve vAyaragahaNaM ca geyaM vAM // 2 // " iti / [ kArya kAraNAvattaM svarasyaca jihvA tA asaGkhyeyAH svarAH saGkhyeyA asaGkhyAtAH kAraNasyAsaGkhyatvAt // 1 // sapta ca sUtre nivandrAH kathaM na virodhaH tato gururAha sarve'pi saptAnupAtinaH sthUlagrahaNamAzritya geyaM Far Far & Pra Un 7 sthAnA0 uddezaH svaraprakaraNaM sU0 553 ~ 221~ // 394 // antary org pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 prata sUtrAMka [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643] OMOMOMOMOMOM4545% yA // 2 // ] svarAnAmato'bhidhAya kAraNatastanirUpaNAyopakramate-'eesi ||'mityaadi, tatra nAbhisamutthaH svarojahai| vikArI Abhogena anAbhogena vA yaM pradeza prApya vizeSamAsAdayati tatsvarasyopakArakamiti svarasthAnamucyate, 'sajjazAmityAdizlokadvayaM, ayAditi sarvatra kriyA, SaDjaM tu prathamasvarameva agrabhUtA jihA aprajihvA jihvAnamityarthaH tayA, yadyapi SaDjabhaNane sthAnAntarANyapi vyApriyante aprajihvA vA svarAntareSu vyApriyate tathApi sA tatra bahutaravyApAravatItikRtvA tayA tameva brUyAdityabhihita, uro-vakSastena RSabhasvaraM, 'kaMThuggaeNaMti kaNThazvAsAbunakaca-utkaTaH kaNThoakastena kaNThasya vogratvaM yattena kaNThogratvena kaNThAdvA yavudgataM-udgatiH svarogamalakSaNA kriyA tena kaNThodgatena gandhAraM, jihAvA madhyo bhAgo madhyajihvA tayA madhyamaM, tathA dantAzca oSThau ca dantoSThaM tena dhaivataM raivataM veti / 'jIvanissiyatti jIvAzritAH jIvebhyo vA niHsRtA-nirgatA, 'samityAdizlokaH, 'nadatirauti 'gavelaga'tti gAvazca elakAzca-UraNakA gavelakAH athavA gavelakA-UraNakA eva iti, "aha kusuma' ityAdirUpakaM gAthAbhidhAnaM, "viSamAkSarapAda yA pAdairasamaM dazadharmavat / tanne'smin yadasiddhaM, gAtheti tat paNDitai yam // 1 // " iti vacanAt, 'atheti vizeSArthaH, vizeSArthatA caivaM-yathA gavelakA avizeSeNa madhyama svaraM nadanti na tathA kokilAH paJcama, api tu kusumasambhave kAla iti, kusumAnAM bAhulyato vanaspatiSu sambhavo yasmin sa tathA tatra, madhAvityarthaH / 'ajIvamissiya'tti | tathaiva navaraM jIvaprayogAdeta iti / 'saja'mityAdi zlokaH, mRdaGgo-mardalA gomukhI-kAhalA yatastasyA mukhe gozAmanyavA| kriyata iti, 'gha' ityAdizlokAH camizcaraNaiH pratiSThAnaM bhuvi yasyAH sA tathA, godhAcarmaNA avanakheti godhikA-I8 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~222~
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 prata asatra sUtrAMka 45RDAS [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [604-643] zrIsthAnA- vAdyavizeSo dardariketi yasaryAyaH, ADambara:-paTahaH saptamamiti-nipAdaM / 'eesi 'mityAdi, 'satta'tti svarabhedAt sthAnA sapta svaralakSaNAni yathAsvaM phalaM prati prApaNAvyabhicArINi svararUpANi bhavanti, tAnyeva phalata Aha-sajjeNe'tyAdi uddezaH zlokAH sapta, SaDjena labhate vRtti, ayamarthaH-paDjasyedaM lakSaNaM-svarUpamasti yena vRtti-jIvanaM labhate SaDjasvarayuktaH prANI, svarapraka etacca manuSyApekSayA lakSyate, manuSyalakSaNatvAdaspeti, kRtaM ca na vinazyati tasyeti zeSaH, niSphalArambho na bhavatItyarthaH, raNa 395 // gAvo mitrANi ca putrAzca bhavantIti shessH| 'esajati aizvarya gandhAre gItayuktijJAH baryavRttayaH-pradhAnajIvikAH kalA- sU0553 bhiradhikAH kavayaH-kAvyakAriNaH prAjJAH sadbodhAH, ye ca uktebhyo gItayuktijJAdibhyo'nye zAstrapAragA:-dhanurvedAdi-| pAragAminaste bhavantIti, zakunena-zyenalakSaNena caranti-pApadi kurvanti zakunAn vA pranti zAkunikAH, vAgurA-12 mRgabandhanaM tayA carantIti vAgurikAH, zUkareNa zUkaravadhArtha carantIti zUkarAn vA nantIti zaukarikAH, mauSTikAmallA iti, 'eteSA'mityAdi, tatra vyAkhyAnagAthA-'sajAi tihA gAmo sasamUho mucchanANa vinneo| tA satta ekakAmeke to satta sarANa igavIsA // 1 // ananasaravisese uppAyaMtassa mucchaNA bhnniyaa| kattA va mucchio iva kunnhe| muccha va so batti // 2 // " kA vA mUcchita iva karoti, mUInniva vA sa kartetyarthaH, iha ca maGgIprabhRtInAmekaviMzatihai mUchenAnAM svaravizeSAH pUrvagate kharaprAbhRte bhaNitAH, adhunA tu tadvinirgatebhyo bharatavaizAkhilAdizAstrebhyo vi jJeyA iti / 'satsassarA kao gAhA, iha catvAraH praznAH, tatra kuta iti sthAnAt kA yoniriti-kA jAtiH tathA kati // 395 // samayA yeSu te katisamayAH, ucchAsAH kiMparimANakAlA ityarthaH, tathA''kArA:-AkRtayaH svarUpANItyarthaH, 'satta SAMS pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~2234
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 prata sUtrAMka / ASANCHARAC [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643] sarA' gAhA praznanirvacanArthI spaSTA, navaraM ruditaM yoniH-jAtiH samAnarUpatayA yasya tad ruditayonika, pAdasamayA ucchrAsA-yAvadbhiH samayaiH pAdo vRttasya nIyate tAvatsamayA ucchAmA gIte bhavantItyarthaH, AkArAnAha-'AI' gAhA, Adau-prAthamye mRdu-komalamAdimRdu gItamiti gamyate, ArabhamANAH, iha samuditatrayApekSaM bahuvacanamanyathA eka evaM | AkAro dvayamanyad vakSyamANalakSaNamiti, tathA samudvahantazca mahattAM gItadhvaneriti gamyate, madhyakAre-madhyabhAge, tathA avasAne ca kSapayanto-gItadhvani mandrIkurvantastrayo gItasyAkArA bhavanti, AdimadhyAvasAneSu gItadhvaniH mRdutAramandrasvabhAvaH krameNa bhavatIti bhAvaH, kiM cAnyat-'cha hose' dAragAhA, SaT doSA varjanIyAH, tAnAha-'bhIrya'gAhA, bhIta-trastamAnasaM 1 drutaM-tvaritaM 2 'rahasa'ti isvasvaraM laghuzabdamityarthaH, pAThAntareNa 'uppicchaM' zvAsayuktaM tvaritaM ceti uttAla-utpAbalyArthe ityatitAlamasthAnatAlaM vA, tAlastu kaMzikAdizabda vizeSa iti 4, 'kAkasvara' zlakSNAzravyasvaraM, | anunAsaM ca-sAnunAsikaM nAsikAkRtasvaramityarthaH, kimityAha-gAyan gAnapravRttastvaM he gAyana! mA gAsI, kimiti, | yata ete geyasya SaT doSA iti / aSTau guNAnAha-'punna' gAhA, pUrNa svarakalAbhiH 1 raktaM geyarAgeNAnuraktasya 2 alaGkatamanyAnyasvaravizeSANAM sphuTazubhAnAM karaNAt 3 vyaktamakSarasvarasphuTakaraNatvAt 4 'avighuDaM' vikrozanamiva yanna visvaraM 5 madhuraM-madhurasvara kokilArutavat 6 sama-tAlavaMzasvarAdisamanugataM 7 sukumAra-lalitaM lalatIva yat svaragholanAprakAreNa zabdasparzanena zrotrendriyasya sukhotpAdanAdveti 8, ebhiradhAbhirguNayuktaM geyaM bhavati, anyathA viDambanA / kizcAnyat-uragAhA, urakaNThazirAsu prazasta-vizuddhaM, ayamoM-yadhurasi svaro vizAlastata urovizuddhaM, kaNThe yadi pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~224~
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 zrIsthAnA- prata asUtra vRttiH sUtrAMka // 396 // [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [604-643] svaro vartito'sphuTitazca tataH kaNThavizuddha, zirasi prApto yadi nAnunAsikastataH zirovizuddhaM, athavA urakaNThaziraHsusthAnA0 zleSmaNA avyAkuleSu vizuddheSu-prazasteSu yattattayeti, cakAro geyaguNAntarasamuccaye gIyate-udhAryate geyamiti sambadhyate, uddezaH 3 kiMviziSTamityAha ?-'mRduka' madhurasvaraM 'ribhitaM' yatrAkSareSu gholanayA saMcaran svaro raGgatIva gholanAbahulamityarthaH, svarapraka'padavaddha' geyapadainibaddhamiti, padatrayasya karmadhArayaH, 'samatAlapaDukkhevaM ti samazabdaH pratyeka sambadhyate tena samA- raNaM stAlA-hastatAlA upacArAt tadravo yasmiMstatsamatAlaM tathA samaH pratyutkSepaH pratikSepo vA-murajakaMzikAdyAtodyAnAM yo sU0553 dhvanistAlakSaNaH nRtyapAdakSepalakSaNo vA yasmiMstatsamapratyutkSepaM samapratikSepaM veti, tathA 'sattasarasIbharaM'ti sapta svarAH 'sI-1 | bhara'nti akSarAdibhiH samA yatra tatsaptasvarasIbharaM, te cAmI-'akkharasamaM 1 payasamaM 2 tAlasamaM 3 layasama 4 gahasama|4 ca 5 / nIsasiUsasiyasamaM va saJcArasama 7 sarA sata zAti, iyaM ca gAthA svaraprakaraNopAste 'taMtisama'mityAdiradhI|tApi ihAkSarasamamityAdi vyAkhyAyate, anuyogadvAraTIkAyAmevameva darzanAditi, tatra dIrSe akSare dI svaraH kriyate | isve isvaH plute plutaH sAnunAsike sAnunAsikA tadakSarasama, tathA yad geyapada-nAmikAdikamanyatarabandhena baddha yatra svare anupAti bhavati tattatraiva yatra gIte gIyate tatpadasamamiti, yatsarasparAhatahastatAlasvarAnuvarti bhavati tattAlasama, RjAdArvAdhanyataramayenAGgalikozakenAhatAyAstamchyAH svaraprakAro layastamanusarato gAturyadyaM tAlayasama, prathamato vaMzatacyA|| dibhiyaH svaro gRhItastatsama gIyamAnaM grahasama, niHzvasitocchusitamAnamanatikAmato yaneyaM taniHzvasitositasama, ||396 // taireva vaMzatanyAdibhiryadaGgulisaJcArasamaM gIyate tatsaJcArasama, geyaM ca sapta svarAstadAtmakamityarthaH / yo geye sUtrabandhaH 35 SamEaucatunintamatana pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~225
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 prata sUtrAMka BHARA [553] gAthA ||1-32|| dIpa anukrama [604-643] sa evamaSTaguNa evaM kArya ityAha-nihosa silogo, tatra nirdoSa-"aliyamuvadhAyajaNayaM" ityAdidvAtriMzatasUtradoparahita 1 sAravad-arthena yuktaM 2 hetuyukaM-arthagamakakAraNayukkaM 3 alaGkataM-kAvyAlaGkArayuktaM 4 upanItaM-upasaMhAra-| yuktaM 5sopacAraM-aniSTharAviruddhAlajanIyAbhidhAnaM sojhAsa vA 6 mitaM padapAdAkSaraiH nAparimitamityarthaH 7 madhuraM tridhA zabdArthAbhidhAnato 8 geyaM bhavatIti shessH| 'tini ya vittAIti yaduktaM tabyAkhyA-'sama'silogo, tatra sarma pAdairasAkSaraizca, tatra pAdaizcaturbhirakSarastu-gurulaghubhiH, arddhasamaM tvekatarasama, viSamaM tu sarvatra pAdAkSarApekSayetyarthaH, anye tu vyA-18 cakSate-sama-yatra caturvapi pAdeSu samAnyakSarANi, arddhasamaM yatra prathamatRtIyayodvitIyacaturthayozca samatvaM, tathA sarvatra-sarvapAdeSu viSamaM ca-viSamAkSaraM yad yasmAdvasa bhavati tatastrINi vRttaprajAtAni-padyaprakArA, ata eva caturtha nopalabhyata iti, 'donni ya bhaNiiotti asya vyAkhyA-'sakkayA' silogo, maNitiH-bhASA 'AhiyA' AkhyAtA svaramaNDalepaDUjAdisvarasamUhe, zeSa kaNThyaM / kIdRzI strI kIdRzaM gAyatIti praznamAha-kesI' gAhA, 'kesiti kIdRzI 'khara'nti | kharasthAnaM rUkSaM-prasiddhaM caturaM-dakSaM vilamba-parimantharaM duta-zIghramiti, 'vissaraM puNa kerisiti vissaraM puNa keri| sitti gAthAdhikamiti, uttaramAha-'sAmAgAhA kaNThyA, 'piMgalati kapilA, 'taMti'gAhA tantrIsama-vINAditantrI zabdena tulyaM militaM ca, zeSa prAgvat , navaraM 'pAdoM' vRttapAdaH, tantrIsamamityAdiSu geyaM sambandhanIya, tathA geyasya svarA-| mAnoMgtaratvAduktaM 'saMcArasamA sarA sattati, anyathA saJcArasamamiti vAcyaM khAt, taitisamA tAlasametyAdi veti, ayaM ca svaramaNDalasahepAyA, 'satta sarA' silogo, satA tanI tAno bhavyate, tatra pajAdiH svaraH pratyekaM saptabhistAna E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~226~
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [553] +gAthA 1-32 prata zrIsthAnA- sUtravRttiH sthAnA0 | uddezaH | svarapraka sUtrAMka raNaM // 397 // sU0553 [553] gAthA // 1-32|| dIpa anukrama [604-643] gayita ityevamekonapazcAzattAnAH satatantrIkAyAM vINAyAM bhavantIti, evamekatantrIkAyAM tritantrIkAyAM ca, kaNThenApi gIyamAnA ekonapaJcAzadeveti / anantaraM gAnato laukikaH kAbara ukto'dhunA lokottara tamevAha sattavidhe kAyakilese paNNate, taM0-ThANAtite ukuduyAsaNite paDimaThAtI vIrAsaNite Nesajite daMDAtite lagaMDasAtI (sU0 554) jaMburIve 2 satta vAsA paM0,0-bharahe paravate he vate heranavate harivAse rammagavAse mahAvidede / jaMbuhIye 2 satta vAsaharapanyatA paM0, 0-cullahimavaMte mahAhimavate nama nIlavaMte ruppI siharI maidare / jaMdhudI 2 satta mahAnadIo purasthAbhimuhIo lavaNasamudaM samappeMti, taM0-ga. rohitA hirI sItA harakatA suvaSNakUlA rattA / jaMbuhIve 2 satta mahAnatIo paJcatvAbhimuhIo lavaNasamuI samupaiti, naM.-siMdhU rohitasA harikatA sItodA jArIkatA ruppakUlA rattapatI dhAyaisaMDadIvapuracchimaddhe NaM sattavAsA paM0 -bharahe jAya mahAvidede, dhAyaisaMDadIvapuracchime gaM satta vAsaharapanvatA paM0 saM0-lahimavate jAva maMdare, dhAyaHsaMDadIvapura0 satta mahAnatIo puraschAmimuhIto kAloyasamuI samappeMti, taM0-gA jAva rattA, dhAyaisaMDadIvapuracchimajheNaM satta mahAnatIo paJcatthAbhimuhIo lavaNasamuI samappeMti, saM0-siMdhU jAva rattavatI, dhAyaisaMDadIve paJcasthimaddhe NaM matta vAsA evaM ceva, NavaraM purasthAbhimuhIo lavaNasamudaM samappeti paJcatthAbhimuddAo kAlodaM, sesaM taM ceba, pukkhavaradoSar3apuracchimaddhe NaM satta vAsA taheva, NavaraM puratyAbhimuhIo pukkharodaM samuI samaprSeti paJcatvAmimuhIto kAlodaM samuI samati, sesaM taM ceva, evaM paJcasthimaddhevi, NavaraM purasthAbhimuhImo kAlodaM samuI sama0 paJcatyAbhimuhIo pukkharodaM samati, samvatya vAsA vAsaharapancatA NatIco ya // 397 // SamEaucatunintamatani wtantnam pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~227~
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [555] dIpa anukrama [645 ] sthA0 67 Educatun Intamanions [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [551] sthAna [7], uddezaka [-1. - taM mittadA me bhANitavvANi / (sU0555) / jaMbuddIne 2 bhArahe vAse tItAte ussappiNIte satta kulagarA huA, sudAme ya, supAse ya sarvapabhe / vimalaghose sughose ta, mahAghose ya santame // 1 // jaMbuddIve 2 bhArahe vAse imIse oppaNIe satta kurA hutthA - paDhamittha vimalavAhaNa 1 cakkhuma 2 jasame 3 cachatthamamicaMde 4 / tatto ya paseNai 5 puNa marudeve caiva 6 nAbhI ya 7 ||1|| eesi NaM sattaNDaM kulagarANaM satta bhAriyAo hutthA, saM0 caMdajasA 1 caMdakAMtA 2 surUva3 paDiva 4 caklukaMtA 5 ya sirikaMtA 6 marudevI 7 kulakaraitthINa nAmAI ||2|| jaMbuddIve 2 bhArahe vAse AgAmissAe ussappiNIe satta kulakarA bhavissaMti - mitrAvAhaNa subhome ya, suppabhe ya sayaMpame / datte suDume [sudde surUve ya] subaMdhU ya, AgamessiNa hokkhatI || 1|| vimalavAhaNe NaM kuchakare satavidhA rukkhA upabhogattA havyamAgacchasu, vaM0mataMgatAta bhiMgA cittaMgA ceva hoti cittarasA / maNiyaMgA ta aNiyaNA sattamagA kapparukkhA ya // 1 // (sU0 556 ) sattavidhA daMDanItI paM0 [saM0 - hamAre makAre dhikAre paribhAse maMDaLabaMdhe cArate chavicchede (sU0 557) egamessa NaM rano cAuraMtacakravaTTissa NaM satta egiMdiyarataNA paM0 taM0 cakarayaNe 1 chattarayaNe 2 cammarayaNe 3 daMDarayaNe 4 asirayaNe 5 maNirayaNe 6 kAphaNirayaNe 7 / egamegassa NaM ranno cAuraMtacakravaTTissa satta paMcidiyarataNA paM0, seNAvatIrayaNe 1 gAhAvatirayaNe 2 baDatirayaNe 3 purohitarayaNe 4 itthirayaNe 5 AsarayaNe 6 hatthirayaNe 7 (sU0 558 ) sattarhi ThANehiM ogADhaM dussamaM jANejA, saM0 akAle varisai 1 kAle Na varisad 2 asAdhU pujaMti 3 sAdhU Na puti 4 gurUhiM jaNo micchaM paTivanno 5 manoduhatA 6 vatiduhatA 7 sattarhi ThANehiM ogADhaM susamaM jA / taM0 Far Far & Pra U pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] ~228~ Summary o "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [559] gAthA dIpa anukrama [646 -658] zrIsthAnI GgasUtra vRttiH // 398 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [559] + gAthA sthAna [7], Educationmanonst NejjA, taM0 akAle na varasai 1 kAle varisai 2 asAdhU Na punaMti 3 sAdhU punaMti 4 guru jaNo sammaM paDi vano 5 maNosuhattA 6 vatisuhatA 7 (sU0 559 ) 'sattavihe 'tyAdi, prAyaH prAgeva vyAkhyAtamidaM tathApi kiJcillikhyate, kAyasya - zarIrasya klezaH khedaH pIDA kAyakezo-bAhyatapovizeSaH, sthAnAyatikaH sthAnAtigaH sthAnAtido vA kAyotsargakArI, iha ca dharmadharmiNorabhedAdevamupa nyAsaH, anyathA kAyaklezasya prakrAntatvAt sa eva vAcyaH syAt, na tadvAn, iha tu tadvAnirdiSTa iti, evaM sarvatra utkaTukAsanika:-pratItaH, tathA pratimAsthAyI - bhikSupratimAkArI vIrAsaniko yaH siMhAsananiviSTamivAste, naiSayikaHsamapadaputAdiniSadyopavezI daNDAyatikaH- prasAritadeho lagaNDazAyI bhUmyalagnapRSThaH / idaM ca kAyaklezarUpaM tapo manuSya- -vagADhaduloka evAstIti tatpratipAdanaparaM 'jambuddIve'tyAdi prakaraNaM, gatArtha caitat / manuSyakSetrAdhikArAttadgata kulakarakalpavRkSa- SSamAsuSame * nItiratnaduSSamA diliGgasUtrANi pAThasiddhAni caitAni, navaraM 'AgamisseNa hokskhatti AgamiSyatA kAlena hetunA 4 sU0 556bhaviSyatItyarthaH tathA vimalavAhane prathamakulakare sati saptavidhA iti pUrva dazavidhA abhUvan 'rukkha'ti kalpavRkSAH 'upabhogattAe'tti upabhogyatayA 'havaM' zIghramAgatavantaH, bhojanAdisampAdanenopabhogaM tatkAlIna manuSyANAmAgatA ityarthaH, 'mattaMgayA ya' gAhA, 'mattaMgayA' iti mattaM madastasya kAraNatvAnmadyamiha mattazabdenocyate tasyAGgabhUtAH - kAra - NabhUtAstadeva vA'GgaM avayavo yeSAM te mattAGgakAH, sukhapeyamadyadAyina ityarthaH, cakAraH pUraNe, 'bhiMga'tti saMjJAzabdatvAd | bhRGgArAdivividhabhAjanasampAdakA bhRGgAH, 'cittaMga'tti citrasya anekavidhasya mAlyasya kAraNatvAccitrAGgAH, 'cittarasatti 559 FarForPrsten 17 sthAnA0 uddezaH 1 kulakarA dyAH nItayaH ra lAni a ~ 229~ / / 398 // pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [559] +gAthA prata sUtrAMka [159] citrA-vicitrA rasA-madhurAdayo manohAriNo yebhyaH sakAzAt sampadyante te citrarasAH, 'maNiyaMgatti maNInAM-AbharaNabhUtAnAmaGgabhUtA:-kAraNabhUtAH maNayo vA aGgAni-avayavA yeSAM te maNyaGgAH, bhUSaNasampAdakA ityarthaH, 'aNiyaNa'tti anagnakArakatvAdanamnA-viziSTavastradAyinaH, saMjJAzabdo vA'yamiti, 'kapparukkha'tti uktavyatiriktasAmAnyakalpitaphaladAyitvena kalpanA karUpastanadhAnA vRkSAH kalpavRkSA iti / 'daMDanIi'tti daNDanaM daNDa:-aparAdhinAmanuzAsanaM, tatra tasya vA sa eva vA nItiH-nayo daNDanItiH, 'hakAretti hu ityadhikSepArthastasya karaNaM hakkAraH, ayamarthaH-prathamadvitIyakulakarakAle'parAdhino daNDo hakAramAtra, tenaivAsau hatasarvasvamivAtmAnaM manyamAnaH punaraparAdhasthAne na pravartata iti tasya daNDanItitA, evaM mA ityasya niSedhArthasya karaNaM-abhidhAnaM mAkAra, tRtIyacaturthakulakarakAle mahatyaparAdhe mAkAro daNDaH itaratra tu pUrva eveti, tathA dhigadhikSepArtha eva tasya karaNaM-uccAraNaM dhikkAraH, paJcamaSaSThasaptamakulakarakAle mahA|parAdhe dhikkAro daNDo jaghanyamadhyamAparAdhayostu krameNa hakkAramAkArAviti, Aha ca-paDhamavIyANa paDhamA taiyacautthANA abhinavA bIyA / paMcamachassa ya sattamassa taiyA abhiNavA u // 1 // " iti, [prathamadvitIyayoH prathamA tRtIyacatu-31 yorabhinavA dvitIyA / paJcamaSaSThasaptamAnAM tRtIyA'bhinavA tu // 1 // ] tathA paribhASaNaM paribhASA-aparAdhinaM prati 4 kopAviSkAreNa mA yAsIrityabhidhAnaM, tathA 'maNDalabandhoM' maNDalaM-izitaM kSetraM tatra bandho-nAsmAt pradezAd ganta-4 vyamityevaM vacanalakSaNaM, puruSamaNDalaparivAraNalakSaNo vA, 'cAraka' guptigRhaM 'chavicchedoM' hastapAdanAsikAdicchedaH, iyamanantarA caturvidhA bharatakAle babhUva, catasRNAmantyAnAmAdyadvayamRpabhakAle anye tu bharatakAle ityanye, Ah ca gAthA dIpa anukrama [646-658] Ecoto N ayam pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~230~
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [559] + gAthA dIpa anukrama [646 -658] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 399 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 559 ] + gAthA sthAna [7], uddezaka [-], "paribhAsaNA u paDhamA maMDalibaMdhaMmi hoi bIyA u / cAraga chavichedAdI bharahassa caDhavhiA nII // 1 // iti / [ pra dhamA paribhASaNaiva dezanirvAse dvitIyA cArakaM chavicchedAdizca bharatasya caturvidhA nItiH // 1 // ] 'cakkarapaNe tyAdi, 'ralaM nigadyate tat jAtI jAtau yadurakRSTa' mitivacanAt cakrAdijAtiSu yAni vIryata utkRSTAni tAni cakaralAdIni mantavyAni tatra cakrAdIni saptaikendriyANi - pRthivIpariNAmarUpANi teSAM ca pramANaM "cakaM chattaM daMDo tinnivi eyAI vAmatulAI / dhammaM duhatthadIhaM battIsaM aMgulAI asI // 1 // cauraMgulo maNI puNa tassaddhaM caiva hoi vicchinno / cauraMgulappamANA | suvannavarakAgaNI neyA // 1 // [ cakraM chatraM daNDaH zrINyapyetAni dhAmatulyAni / carma dvihastadIrgha dvAtriMzadaMgulAnyasiH 5 // 1 // maNiH punaH caturaMgulaH tadarddhameva vistINoM bhavati / suvarNavarakAkiNI caturaMgulapramANA jJeyA // 2 // ] senApatiH - sainyanAyako gRhapatiH - koSThAgAraniyuktaH varddhakI - sUtradhAraH purohitaH zAntikarmakArIti, caturdazApyetAni praSpamAsuSame tyekaM yakSasahasrAdhiSThitAnIti / 'ogADhaM 'ti avatIrNA avagADhAM vA prakarSaprAptAmiti, akAlaH-avarSA, asAdhavaH- 5 sU0 556asaMyatAH guruSu mAtApitRdharmAcAryeSu 'micche' mithyAbhAvaM vinayabhraMzamityarthaH 'pratipannaH' AzritaH, 'maNoduyatti manaso manasA vA duHkhitA duHkhitatvaM duHkhakAritvaM vA drohakaravaM vA, evaM 'vayaduhaye' tyapi vyAkhyeyamiti / 'samma'ti OM samyagbhAvaM vinayamityarthaH / ete ca duSSamAsuSame saMsAriNAM duHkhAya sukhAya ceti saMsAriprarUpaNAyAha vagADhadu 559 sattaviddA saMsArasamAnagA jIvA paM0 naM0neratitA tirikkhajoNitA tirikkhajoNiNito maNussA maNustrIo devA devIo (sU0 560 ) sacavidhe Aubhede paM0 saM0' ajjhavasAnimitte AhAre yaNA parAdhAte / phAse ANApANU Education Itamational Far Far & Prias Use Only pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 231~ 7 sthAnA0 uddezaH 3 kulakarA dyAH nItayaH rajJAni a // 399 // [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA prata sUtrAMka [562] C46-05- 20 gAthA sattavidha mijae AuM // 1 // ' (sU0561) sattavidhA sambajIvA paM0, taM0-puDhavikAiyA Au0 teu0 bAu0 vaNassati0 tasakAtitA akAtitA, ahavA sattavihA sambajIvA paM0, 0-kaNhalesA jAva suphalesA alesA (sU0562) 'satte'tyAdi kaNThyaM, saMsAriNAM ca saMsaraNaM AyumeMde sati bhavatIti tadarzayannAha-'satte'tyAdi, tatra 'Ajyabhe-18 deti AyuSo-jIvitavyasya bhedaH upakramaH AyurbhedaH, sa ca saptavidhanimittaprApitatvAt saptavidha eveti, 'ajjhava-| sANa'gAhA, adhyavasAnaM-rAgasnehabhayAtmako'dhyavasAyo nimittaM-daNDakazAzastrAdIni samAhAradvandvastatra sati AyubhiMdyata iti sambandhaH, tathA AhAre-bhojane'dhike sati, tathA vedanA-nayanAdipIDA parAghAto gartapAtAdisamutthaH, ihApi samAhAradvandva eva tatra sati, tathA sparza-tathAvidhabhujaGgAdisambandhini sati, tathA 'ANApANu'tti ucchAsaniHzvAsau niruddhAvAzrityeti, evaM ca saptavidhaM yathA bhavati tathA bhidyate Ayuriti, athavA adhyavasAnamAyurupakramakAraNamiti zeSaH, evaM nimittamityAdi, yAvadANApANutti vyAkhyeyaM, prathamaikavacanAntatvAdadhyavasAnAdipadAnAM, evaM saptavidhatvAdAyurbhedahetUnAM saptavidha yathA bhavati tathA bhidyate Ayuriti, ayaM cAyurbhedaH sopakramAyuSAmeva netarepAmiti, Aha-yadyevaM bhidyate AyustataH kRtanAzo'kRtyAbhyAgamazca syAt, kathaM?, saMvatsarazatamupanibaddhamAyusta sya apAntarAla eva vyapagamAskRtanAzo yena ca karmaNA tadbhidyate tasyAkRtasyaivAbhyAgamaH, evaM ca mokSAnAzvAsaH tatazcAritrApravRttyAdayo doSA iti, Aha ca-"kammovakAmijjai apattakAlaMpi jai tao pattA / akayAgamakayanAsA mokkhANAsAsao dosA // 1 // " [aprAptakAle yadi karma upakramyate tato'kRtAgamakRtanAzAnmokSe'nAzvAsaH dossaaH||1||] anocyate-yathA dIpa anukrama [659-662] EU pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~232~
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA zrIsthAnAisUtravRttiH / prata sUtrAMka // 400 [562] MARACROSAGACASACANCIALG varSazatabhogyabhaktamapyagnikavyAdhitasyAspenApi kAlenopabhuJjAnasya na kRtanAzo nAyakRtAbhyAgamastadadihApIti, Aha||7 sthAnA0 ca-"na hi dIhakAliyassavi NAso tassANubhUio khippaM / bahukAlAhArarasa va duyamaggiyarogiNo bhogo // 1 // savvaM ca uddezaH 3 paesatayA bhujai kammamaNubhAgao bhAiyaM / teNAvassANubhave ke kayanAsAdao tasta? // 2 // kiMcidakAlevi phalaM pAijaihA sarvajIvAH paccae ya kAleNaM / taha kammaM pAijjai kAleNa vi paccae annaM // 3 // jaha vA dIhA rajU Dajjhai kAleNa puMjiyA khippaM Ayurupavitao paDo u sussai piMDIbhUo u kAleNaM // 4 // " ityAdi [agnirogiNo bahukAlAhArasya bhoga iva dIrghakAlikasyApi| kramAH satasya kSipramanubhUtito nokko nAzalakSaNo dossH||1|| sarva ca karma pradezatayA bhujyate'nubhAgato bhaktaM tenAvazyAnubhave jIvAH karmaNaH ke kRtanAzAdayastasya? // 2 // kiMcitphalamakAle'pi pAcyate'nyatkAlena pacyate tathA karma pAcyate'nyatkAlenApi brahmadattApAcyate // 3 // yathA dIrghA rajjuH kAlena dahyate puMjitA kSipraM kSipraM vitataH paTaH zuSyati piNDIbhUtastu kAlena // 4 // ] ayaM cAyurbhedaH kathazcitsarvajIvAnAmastIti tAnAha-satte'tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM sarve ca te jIvAzceti sa-1 jIvAH, saMsArimuktA ityarthaH, tathA 'akAiya'tti siddhAH SaDidhakAyAvyapadezyatvAditi, alezyAH-siddhAH ayogino| 563 veti // anantaraM kRSNalezyAdayo jIvabhedA uktAH, tatra ca kRSNalezyaH sannArako'pyutpadyate brahmadatsavaditi brahmadattasvarUpAbhidhAnAyAhabaMbhadatte NaM rAyA cAuratacakavaTTI satta dhaNUI ur3e uccatteNaM satta va vAsasayAI paramAuM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiyA M // 40 // 'adhe sattamAe puDhavIe appatiDANe Narae NeratitattAe ubavane (sU0563) mallI NaM arahA appasattame muMDe bhavittA gAthA yurgatI sU0560. dIpa anukrama [659-662] CamEauratonitumational Tantrayuru pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~233~
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] prata sUtrAMka [564] agArAto aNagAriyaM pavAe, taM0-mAhI videharAyavarakannagA 1 paDibuddhI ikkhAgarAyA 2 caMdacchAye aMgarAyA 3 ruppI kuNAlAdhipatI 4 saMkhe kAsIrAyA 5 adINasattU kururAtA 6 jitasattU paMcAlarAyA 7 (sU0 564) | 'baMbhadatte'tyAdi sugama // brahmadatta uttamapuruSa iti tadadhikArAt uttamapuruSavizeSasthAnosannamallivaktavyatAmAha|'mallI NamityAdi, mallirahana 'appasattame tti AtmanA saptamaH-saptAnAM pUraNaH AtmA vA saptamo yasyAsAvAtma| saptamo, malizabdasya strIlijAve'pyacchabdApekSayA puMnirdezaH, videhajanapadarAjasya barakanyA videharAjavarakanyA 1, tathA pratibuddhirnAmnA ikSvAkurAjaH sAketanivAsI 2, candracchAyo nAma aGgajanapadarAjazcampAnivAsI 3, rukmI nAma kuNAlajanapadAdhipatiH zrAvastIvAstavyaH 4, zaGkho nAma kAzIjanapadarAjo vArANasInivAsI 5, adInazatrurnAmnA kurudezanAthaH hastinAgapuravAstavyaH 6, jitazatrurnAma paJcAlajanapadarAjaH kAmpilyanagaranAyaka iti 7, AtmasaptamatvaM ca bhagavataH pravajyAyAmabhihitapradhAnapuruSamannadhyAgrahaNAbhyupagamApekSayA'vagantavyaM, yataH pratrajitena tena te pratrAjitA, tathA tribhiH |puruSazataiH bAhyapariSadA vibhica khIzatairabhyantarapariSadA'sau saMparivRtaH parivajita iti jJAteSu zrUyata iti, uktaM ca"pAso mallI ya tihiM tihiM sapahi"ti, [pArtho mallI ca tribhitribhiH zataiH] evamanyeSvapi virodhAbhAseSu viSayavibhAgAH sambhavantIti nipuNairgaveSaNIyAH, zeSaM sugamamiti, itvaM caitaccaritaM mallijJAtAdhyayane zrUyate-jambUdvIpe'paravidehe salilAvatIvijaye vItazokAyAM rAjadhAnyAM mahAbalAbhidhAnorAjA panirbAlavayasyaiH saha pravrajyAM pratipede, tatra mahAbalastaivayasyAnagArairUce-yadvAMstapastapasvati tadvayamapItyevaM pratipanneSu teSu yadA te tamanusarantazcaturthAdi vidadhustadA'sAvaSTamAdi dIpa anukrama [664] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~234~
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA vRttiH prata sUtrAMka [564] zrIsthAnA- IvyadhAsIda, evaM ca strInAmagotrakarmAsau vadhandha ahaMdAdivAtsalyAdibhizca hetubhistIrthakaranAmeti, tataste jIvitakSayAjayantA- sthAnA0 gasUtra- bhidhAnavimAne anuttarasuratvenosedire, tatazyutvA mahApalo videheSu janapadeSu mithilAyAM rAjadhAnyAM kumbhakarAjasya | uddezaH3 prabhAvatyA devyAstIrthakarItvena samajani, malliriti nAma ca pitarau cakratuH, tadanye tu yathokeSu sAketAdiSu saJjajJire, mallIjina tato mallI dezonavarSazatajAtA avadhinA tAnAbhogayAJcakAra, tatpratibodhanArtha ca gRhopavane SagarbhagRhopetaM tanmadhyabhAge 51 caritaM // 401 // dUca kanakamayIM zupirA mastakacchidrAM padmapidhAnAM svapratimAM kArayAmAsa, tasyAM cAnudivasaM svakIyabhojanakavalaM prakSepa- sU0564 yAmAsa, itazca sAkete pratibuddhirAjaH padmAvatyA devyA kArite. nAgayajJe jalajAdibhAsvarapaJcavarNakusumanirmitaM zrIdAma|gaNDaka dRSTvA aho'pUrvabhakikaM idamiti vismayAdamAtyamuvAca-dRSTaM vApIdamIdazamiti?, so'vocat-mallividehavararAjakanyAsatkazrIdAmagaNDApekSayedaM lakSAMze'pi zobhayA na vartate, tato rAjJA'vAci-sA punaH kIdRzI, mantrI jagAdaanyA nAsti tAdRzItyupazrutya saJjAtAnurAgo'sau malivaraNArtha dUtaM visasarja zatathA campAyAM candracchAyarAjaH kadAcidarhannakAbhidhAnena zrAvakeNa potavaNijA campAvAstavyena yAtrApratinivRttena divye kuNDalayugme kauzalikatayopanIte sati | papraccha, yaduta-yUyaM bahuzaH samudra laDhayatha, tatra ca kiJcidAzcaryamapazyat?, so'vocat-svAminnasyAM yAtrAyAM samudramadhyes-18 smAkaM dharmacAlanArtha devaH kazcidupasarga cakAra, avicalane cAsmAkaM tuSTena tena kuNDalayugaladvitayamadAthi, tadeka kumbha-IN kasya asmAbhirupaninye, tenApi mallikanyAyAH karNayoH svakareNa vinyAsi, sA ca kanyA tribhuvanAthabhUtA dRSTA, iti || // 401 // zrutvA tathaiva dUtaM preSayAmAsa tathA zrAvastyAM rukmirAjaH subAhubhidhAnAyAH svaduhituzcAturmAsikamajanamahotsave naga-15 dIpa anukrama [664] CamEauratoniummational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~235~
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA prata sUtrAMka [564] rIcatuSpathanivezitamahAmaNDape vibhUtyA majjitA tAM tatraivopaviSTasya pituH pAdavandanArthamAgatAM aGke nivezya talAvaNyamavalokayan vyAjahAra, yaduta bho varSadhara dRSTa iMdazo'nyasyAH kasyAzcidapi kanyAyAH majanakamahotsavaH1, so'vocad-deva! vi-| dehavararAjakanyAsatkamajanotsavApekSayA ayaM lakSAMze'pi ramaNIyatayA na vartata ityupazrutya tathaiva dUtaM preSayati smeti zatadhA | anyadA mallisatkadivyakuNDalayugmasandhivijaghaTe, tatsaTTanArtha kumbhakena suvarNakArAH samAdiSTAstathaiva karnu tamazaknuvantazca nagaryA niSkAsitAH, bANArasyAM zaGkharAjamAzritAH, bhaNitAzca te tena-kena kAraNena kumbhena niSkAzitA yUyaM ?, te'bhidadhuHmalikanyAsatkavighaTitakarNakuNDalasandhAnAzakaneneti, tataH kIdRzI seti pRSTebhyastebhyo mallirUpamupazrutya tathaiva dUtaM prAhiNot4A tathA kadAcinmalyA malladinnAbhidhAno'nujo bhrAtA sabhAM citrakazcitrayAmAsa, tatraikena citrakarayUnA labdhivizepavatA yamanikAntaritAyA mallikanyAyAH pAdAGgaThamupalabhya tadanusAreNa mallisadRzamiva tadrUpaM nirvatitaM, tatazca malladinnakumAraH sAntaHpurazcitrasabhAyAM praviveza, vicitrANi ca citrarUpANyavalokayan mallirUpaM dadarza, sAkSAnmahIyamiti manyamAno jyeSThAyA bhaginyA gurudevabhUtAyA ahamagrato'vinayenAyAta iti bhAvayan paramanIDAM jagAma, tatastaddhAtrI citra-10 midamiti gyvedyt| tato'sAvasthAne tenedaM likhitamiti kupitastaM vadhyamAjJApitavAn , citrakarazreNI tu taM tato mocayAmAsa, tathApi kumAraH sandazakaM chedayitvA taM nirviSayamAdideza, saca hastinAgapure adInazatrurAjamupAzritaH, tato rAjA tannirgamakAraNaM papraccha, tena ca tathaiva kathite dUtaM prahiNoti smeti 5 / tathA kadAciccokSAbhidhAnA parivAjikA mallibhavanaM praviveza, tAM ca dAnadharma ca zaucadharma codAhayantI mallisvAminI nirjigAya, nirjitA ca satI sA ku-IC SSCXCORREN *ECRECASANSAR dIpa anukrama [664] SamEaucaton's Hanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~236~
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [562] +gAthA prata sUtrAMka [564] zrIsthAnA- pitA kAmpilyapure jitazatrurAjamupAzritA, bhaNitaM ca narapatinA-dhokSe! bahutra tvaM saMcarasyato'drAkSIH kAzcika- sthAnA0 sUtra- TrAcidasmadantaHpurapurandhrIsadRzIM 1, sA vyAjahAra-videhavararAjakanyApekSayA yuSmatpurandhrayo lakSAMze'pi rUpasaubhAgyAdi- udazA vRtti bhirguNaine vartanta iti zrutvA tathaiva dUtaM visarjitavAniti 6 / evamete paDapi dUtAH kumbhaka kanyAM yAcitavantaH, saca mlliijin||402|| BAtAnapadvAreNa niSkAzitavAna, dUtavacanAkarNanAjAtakopAH SaDapi avikSeSeNa mithilAM prati pratasthuH, Agacchatazca tA-131 nupazrutya kumbhakaH sabalavAhano dezasImAnte gatvA raNaraGgarasikatayA tAn pratIkSamANastasthI, AyAteSu teSu lagnamAyodhanaM, bahutvAt parabalasya nihatakatipayapradhAnapuruSamatinizitazarazatajarjeritajayakuJjaramatikharacarupamahAropaplutavAjivi-1 saravikSiptAzcavAramuttuGgamattamatAjacUrNitacakicakramullUnacchatraM patatpatAkaM kAndizIkakAtaraM kumbhakasainyaM bhajAmagamat , tato'sau nivRtya rodhakasajjaH samAsAmAse, tatastajjayopAyamalabhamAnamativyAkulamAnasaM janakamavalokya mahI samAzvAsayantI samAdideza, yaduta-bhavate dIyate kanyetyevaM pratipAdanaparaparasparapracchannapuruSapratyekapreSaNopAyena puri pA[rthivAH paDapi pravezyantAM, tathaiva kRtaM, pravezitAste, pUrvaracitagarbhagRheSu malipratimAmavalokya ca te seyaM malIti manyamAnAstadrUpayovanalAvaNyeSu mUJchitA nirnimepadRSTyA tAmevAvalokayantastiSThanti sma, tato mallI tatrAjagAma, pratimAyAH pidhAnaM cApasasAra, tatastasyA gandhaH sarpAdikamRtakagandhAtirikta uddadhAva, tataste nAsikAM pidadhuH parAbhukhAzca tasthuH, OMAmalI ca tAnevamavAdIt-kinnu bho bhUpA! yUyamevaM pihitanAsikAH parApukhIbhUtAH, te UcuH-gandhenAbhibhUtatvAt, punaH sA'yocat-yadi bho devAnAM priyA! pratidinamatimanojJAhArakavalakSepeNaivaMrUpaH pudgalapariNAmaH pravattete kIrazaH punarasyo-1 OMOMOMOMOM dIpa anukrama [664] SamEaucatunintamational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~237~
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [162] +gAthA prata sUtrAMka [564] dArikasya zarIrasya khelavAntapittazukrazoNitapUyAzavasya durantocchAsanizvAsasya pUtipurISapUrNasya cayApacayikasya zaTanapatanavidhvaMsanadharmakasya pariNAmo bhaviSyatIti !, tato mA yUyaM mAnuSyakakAmeSu sajata, kiMca-"kiMdha tayaM pamhaDhe jatha tayA bho jayaMtapavaraMmi / vucchA samayanivaddhaM devA! taM saMbharaha jAI // 1 // " iti [kizca tadvismRtaM yattadA jayaMtapravare | vimAne vyuSitAH samayanibaddhaM tAM jAti devA bho saMsmarata // 1 // ] bhaNite sarveSAmusannaM jAtismaraNaM, atha malliravAdIt-ahaM bhoH! saMsArabhayAt pratrajiSyAmi, yUyaM kiM kariSyatha', te UcuH-vayamapyevaM, tato malliravocat-yadyevaM tato gacchata svanagareSu sthApayata putrAn rAjyeSu tataH prAdurbhavata mamAntikamiti, te'pi tathaiva pratipedire, tatastAn mallI gRhItvA kumbhakarAjAntikamAjagAma, tasya tAn pAdayoH pAtayAmAsa, kumbhakarAjo'pi tAn mahatA pramodenApUpujat svasthAneSu ca visasarjeti, mallI ca sAMvatsarikamahAdAnAnantaraM poSazuddhaikAdazyAmaSTamabhakenAzvinInakSatre taiH pachipatibhinandanandimitrAdibhirnAgavaMzakumAraistathA bAhyaparSadA puruSANAM tribhiH zatairabhyantaraparSadA ca strINAM tribhiH zataiH saha pravatrAja, utpanna kevalazca tAn pratrAjitavAniti / ete ca samyagdarzane sati pratrajitA iti sAmAnyato darzananirUpaNAyAha sattavihe saNe paM0, 0-sammaIsaNe micchadasaNe sammAmicchadasaNe cakkhudaMsaNe acakkhudasaNe ohisaNe kevala dasaNe (sU0 565) chalamatyavIyarAge NaM mohaNijAyajjAo satta kammapayaDIo veyeti, saMjahANANAvaraNija iMsaNAvaraNija veyaNiya AvayaM nAmaM gotamaMtarAtitaM (sU0 166) satta ThANAI chaumatthe sambabhAvaNaM na yANati na pAsati, dIpa anukrama [664] RSkCASSES 2 -- - CamEauratonimumational wjanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~238~
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [567] zrIsthAnAasUtravRttiH prata // 403 // sUtrAMka [567] MSROSASS ASAASA taM.-dhammasthikArya adhammatthikArya AgAsasthikArya jIvaM asarIrapaDibaddha paramANupoggalaM saI gaMdha, eyANi ceSa utpannaNANe 7sthAnA0 jAva jANati pAsati, saM0-dhammasthigAta jAva gaMdhaM (sU0 567) samaNe bhagavaM mahAvIre payarosabhaNArAyasaMghayaNe uddezaH3 samacaurasasaMThANasaMThite satta rayaNIo uI uccatteNaM hutyA (sU0 568) satta vikahAo paM0, saM0-ithikahA bhatta- 4aa darzanAni kahA desakahA rAvakahA miukAlaNitA daMsaNabheyaNI carittabheyaNI (sU0 569) AyariyAvajjhAyassa NaM garNasi satta / chadmasthavI. aisesA paM0, taM0-AyariyauvajjhAe aMto uvassagarasa pAte Nigijhiya 2 papphoDemANe yA pamajamANe vA NAtikamati, tarAgavedyaevaM jaghA paMcaDhANe jAva bAhiM uvassagassa egarAta vA durAtaM vA vasamANe nAtikamati, upakaraNAtisese bhattapANAtisese kamANi cha(sU0 570) sattavidhe saMjame paM0, 0-puDhAvikAtitasaMjame jAva tasakAtitasaMjame ajIvakAyasaMjame / satcavidhe jhasthetaraasaMjame paM0, saM0-puDhavikAtitabhasaMjame jAva tasakAtitaasaMName ajIvakAyaasaMjame / sattavihe AraMbhe paM0 saM0 jJeyAjJeyAH puDhavikAtitaAraMbhe jAva ajIvakAtaAraMbhe / evamaNAraMbheci, evaM sAraMbhevi, evamasAraMbhevi, evaM samAraMbhevi, evaM asa vIroccatA | vikathA: mAraMbhevi, jAva ajIvakAyaasamAraMbhe (sU0 571) sUryatiza"dasaNe'tyAdi sugama, paraM samyagdarzana-samyaktvaM mithyAdarzanaM-mithyAtvaM samyagmithyAdarzanaM-mizramiti, etacca yAH saMya0 trividhamapi darzanamohanIyabhedAnAM kSayakSayopazamodayebhyo jAyate tathAvidharucisvabhAvaM ceti, cakSuderzanAdi tu darzanA-18/0555caraNIyabhedacatuSTayasya yathAsambhavaM kSayopazamakSayAbhyAM jAyate sAmAnyagrahaNasvabhAvaM ceti, tadevaM zraddhAnasAmAnyagrahaNa- 571 yordarzanazabdavAcyatvAdarzanaM sakSadhokamiti / anantaraM kevaladarzanamuktaM, tacca chadmasthAvasthAyA anantaraM bhavatIti chadma dIpa +5%25-594 anukrama [667] ECH pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~239~
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [571] prata sUtrAMka [571] sthapratibaddhaM sUtradvayaM, viparyayasUtraM ca 'chaumatthe tyAdi sugama, navaraM chadmani-AvaraNadvayarUpe antarAye ca karmaNi tiSTha-131 tIti chadmasthaH-anutpanna kevalajJAnadarzanaH sa cAsau vItarAgazca-upazAntamohatvAt kSINamohatvAdvA bigatarAgodaya ityarthaH, 'satta'ti mohasya kSayAdupazamAdvA nASTAvityarthaH, ata evAha-'mohaNijabajAu'tti / etAnyeva ca jino jaanaa| tItyuktaM, sa ca vartamAnatIrthe mahAvIra iti tatsvarUpaM tatpratiSiddhavikathAbhedAMzcAha-'samaNe ityAdi sUtradvayaM sugama, navaraM 'vikahAtti catasraH prasiddhAH vyAkhyAtAzceti 'miukAluNiya'tti zrotRhadayamAIvajananAt mRdvI sA cAso kAruNikI ca-kAruNyavatI mRdukAruNikI-putrAdiviyogaduHkhaduHkhitamAtrAdikRtakAruNyarasagarbhapralApapradhAnetyarthaH, tadyathA-"hA putta putta hA vaccha! vaccha mukkAmi kahamaNAhAhaM ? / evaM kaluNavilAvA jalaMtajalaNe'jja sA paDiyA // 1 // "|| iti, [hA putra putra hA vatsa! vatsa kathamanAthA'haM muktA'smi / evaM kAruNikapralApA jvalajjvalane sA'dya patitA // 1] darzanabhedinI jJAnAdyatizayitakutIrthikaprazaMsAdirUpA, tadyathA-'sUkSmayuktizatopetaM, sUkSmabuddhikaraM param / sUkSmArthadarzimiSTa, zrotavyaM bauddhazAsanam // 1 // ityAdi, evaM hi zrotRNAM tadanurAgAt- samyagdarzanabhedaH syAditi, cAritrabhedinI na sambhavantIdAnI mahAnatAni sAdhUnAM pramAdabahulavAdaticArapracuratvAdaticArazodhakAcAryataskArakasAdhuzuddhInAmabhAvAditi jJAnadarzanAbhyAM tIrtha varcata iti jJAnadarzanakartavyeSveva yalo vidheya iti, bhaNitaM ca-"sohI ya nasthi navi dita kareMtA naviya kei dIsaMti / tirathaM ca nANadaMsaNa nijavagA ceva vocchinnA // 1 // " ityAdi, [nAsti ca zodhirnAzApi dAtAraH nApi ca kecidapi karttAro dRzyante jJAnadarzanAbhyAM tIrtha ca niyAmakA vyucchinnaaH||1||] anayA hiTa *4556444-9-26-156456569 dIpa anukrama [671] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~240~
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [171] R- 5 prata // 4. 4 // sUtrAMka [571] sthAnA- pratipannacAritrasyApi tadvaimukhyamupajAyate kiM punastadabhimukhasyeti caaritrbhediniiti|| vikathAsu ca vartamAnAna sAdhUnAcAryA sthAnA0 jAsUtra- niSedhayanti sAtizayatvAtteSAmiti tadatizayapratipAdanAyAha-AyarietyAdi, paJcasthAnake vyAkhyAtaprAya tathApi uddezaH 3 vRttiH kizciducyate-AcAryopAdhyAyo nigRhya nigRhya-antarbhUtakAritArthatvena pAdadhUlyAH prasarantyA nigrahaM kArayitvA 2 praspho-| | darzanAni Tayana-pAdaprogchanena vaiyAvRttyakarAdinA prasphoTanaM kArayan pramArjayan-pramArjanaM kArayannAjJAmatikAmati, zeSasAdhavaH chadmasthavIupAzrayAdvahiridaM kurvantItyAcAryAderatizayaH, 'eva'mityAdinedaM sUcitaM "Ayariya uvajjhAe aMto uvassayassa uccAra-14 | tarAgavedyapAsavarNa vigiMcemANe vA visohemANe vA NAikamAi 2 AyariyauvajjhAe pabhU icchA veyAvaDiyaM karejA icchA no karejjA 3, karmANi chaAyariyaubajhAe aMto uvassayassa egarAyaM vA durAyaM vA saMvasamANe nAikkamai 4 AyariyauvajjhAe bAhiM uvssyss| jhasthetara jJeyAjJeyAH egarAyaM vA durAyaM vA saMvasamANe NAikamai 5" etad vyAkhyAtameveti, idamadhikaM-upakaraNAtizeSaH-zeSasAdhubhyaH sakA. vIroccatA zAt pradhAnojvalavaskhAdhupakaraNatA, pataMca-"AyariyagilANANaM mailA mailA puNovi dhoti / mAhu gurUNa a- vikathA: vo logammi ajIraNaM iyare // 1 // " iti, [AcAryANAM glAnAnAM ca malinAni 2 punaH 2 kSAlayaMti gurUNAmavajJA | sUryatizalimA bhUt loke glAnAnAmajIrNa ca // 1 // ] (glAna ityarthaH> bhaktapAnAtizeSaH-pUjyatarabhaktapAnateti, uktaM ca-"kalamo- yAH saMya0 mAyaNo u payasA parihANI jAva kovumbhajI / tattha u mija tuppataraM jattha ya ja adhiyaM dosuM // 1 // " [payasA kala- sU0565|modano yAvat parihAnyA kodravoddhAjI tatrApi mRdu snigdhataraM yatra kSetrakAlayoryadarcitaM ca ||1||]('kodbubbhjji'tti | 57 kodavajAulayaM 'dosu'tti kSetrakAlayoriti > guNAzcaite-"suttatthathirIkaraNaM viNao gurupUya sehabahumANo / dANavaisa-TRIMean-r. dIpa anukrama [671] 5233%% E aton Lanummary: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~241~
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [571] prata 4% 8 sUtrAMka [571] *! buddhI buddhIvalavaNaM ceva // 1 // " iti| [sUtrArthasthirIkaraNaM vinayo gurupUjA zaikSabahumAnaH dAnapatizraddhA vRddhiH buddhivalavarddhanaM caiva // 1 // ] // ete cAcAryAtizayAH saMyamopakArAyaiva vidhIyante na rAgAdineti saMyama tadvipa-12 |kSabhUtamasaMyama cAsaMyamabhedabhUtArambhAditrayaM ca savipakSa pratipAdayan sUtrASTakaM sAtidezamAha-'sattavihe' ityaadi| sugama, navaraM saMyamA-pRthivyAdiviSayebhyaH saparitApopadrAvaNebhyaH uparamaH, 'ajIvakAyasaMjameM'tti ajIvakAyAnAMpustakAdInAM grahaNaparibhogoparamaH, asaMyamasvanuparamaH, ArambhAdayo'saMyamabhedAra, talakSaNamidaM prAgamihitam-"AraMbho uddavao paritAvakaro bhave smaarNbho| saMkappo saMraMbho suddhanayANaM tu sabvesiM // 1 // " iti, [Arambha upadravataH paritApako bhavet samAraMbhaH / saMraMbhA saMkalpaH zuddhanayAnAM ca sarveSAM // 1 // ] nanvArambhAdayo'padrAvaNaparitApAdirUpA | ukAste cAjIvakAyAnAmacetanatayA na yuktAstadayogAdajIvakAyAnArambhAdayo'pIti, atrocyate, ajIveSu pustakAdiSu ye samAzritA jIvAstadapekSayA ajIvakAyaprAdhAnyAdajIvakAyArambhAdayo na virudhyanta iti / anantaraM saMyamAdaya utAste ca jIvaviSayA iti jIvavizeSAna sthititaH pratipAdayan sUtracatuSTayamAha adha bhaMte! adasikusuMbhakodavaphaMgurAlaga[varAkodUsagAsaNasarisabamUlAbIyANaM etesi NaM dhannANaM koTThAtattANaM palAucANaM jAva pihiyANaM kevatitaM kAlaM joNI saMciTThati ?, go0! jahaNaNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM satta saMbaccharAI, teNa para joNI pagilAyati jAva joNIyocchede paNNatte 1 (sU0 572) bAyaraAukAiyANaM ukoseNaM satta vAsasahassAI ThitI pannattA 2 / talAe NaM vAlayappabhAte puDhavIe ukoseNaM nehayANaM satta sAgarovamAI ThitI paNNattA 3, cautthIteNaM paMkappabhAte puDhacIte 4 dIpa anukrama [671] %9-4-9-2-564 CARARIA E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~242~
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [573] zrIsthAnA sUtravRttiH // 405 // prata sUtrAMka [573] jaha neraiyANaM satta sAgarovamAI ThitI paM04 (sU0573) sakassa NaM deviMdarasa devaro varuNassa mahArano satta bhagamahisIto paM0, IsANassa NaM deviMdassa devaranno somassa mahAro satta agamahisIto paM0, IsANassa NaM deviMdassa devaranno jamarasa mahArano satta aggAmahisIo paM0 (sU0 574) IsANassa NaM deviMdassa devarako abhitaraparisAte devANaM satta paliovamAI ThitI paM0, samarasa NaM deviMdassa devaranno aggamahisINaM devINaM satta paliovamAI ThitI paM0, sohamme kappe pariggahiyANaM devINaM ukoseNaM satta paliovamAI ThitI paM0 (sU0575) sArassayamAzcANaM sasa devA satta devasatA paM0, gahatoyatusiyANa devANaM satta devA satta devasahassA paM0 (sU. 576) aNakumAre kappe ukoseNaM devANaM satta sAgarokmAI ThitI paM0, mAhide kappe ukoseNaM devANaM sAtiregAI satta sAgarovamAI ThitI paM0, paMbhaloge kappe jahaNNeNaM devANaM satta sAgarobamAI ThitI paM0 / (sU0577) baMbhalovalaMtatesu NaM kappesu vimANA satta jovaNasatAI uI upatteNaM paM0 (sU0 578) bhavaNavAsINaM devANaM bhavadhAraNijA sarIramA ukoseNaM sapta rayaNImao uhUM uccatteNaM, evaM bANamaMtarANaM evaM joisiyANaM, sohammIsANesu NaM kappesu devANaM bhavadhAraNijagA sarIrA satta rayaNIo uI uccatteNaM paM0 (sU0 579) gaMdissaravarassa NaM dIvassa aMto satta dIvA paM0 ta0-jaMbuddIve dIye 1 dhAyaisaMDe dIve 2 pokkharakhare 3 varuNavare 4 khIravare 5 ghayavare 6 kSoyavare / NadIsaravarassa NaM dIvassa aMto satta samudA 50, taM0lavaNe kAlote puksarode varuNoe khIrode ghaode khocode (sU0580) satta seDhIo paM0 ta0-juAyatA egatobaMkA duhatovaMkA egatokhuhA duhatoluhA cakavAlA adbhacakavAlA (sU0581) camarassa NaM amuriMdarasa amurakumArarano 7sthAnA. | uddeza:3 bIjayonyAdi A| nandIzvarAvIpasamudrAH zreNyaH anIkAdhipAH sU0572582 dIpa anukrama [673] // 405 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~243~
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [582] la prata sUtrAMka [582] satta aNitA satta aNitAdhipatI paM0 ta0 pAyatANIe 1 pIDhANie 2 kuMjarANie 3 mahisANie 4 rahANie 5 naTTANie 6 gaMdhavANie 7 dume pAyavANitAdhipatI evaM jahA paMcaTThANe jAva kiMnare rathANitAdhipatI ritu NaTTANiyAhivatI gItaratI gNdhbbaannitaadhiptii| balissa NaM vairoyaNidassa bairoyaNaraNNo sattANIyA satta aNIyAdhipatI paM0 saM0-pAyattANite jAva gaMdhavyANite, mahadume pAyattANitAdhipatI jAva kiMpurise rapANitAdhipatI mahAriDhe gaTTANitAdhipatI gItajase gaMdhabbANitAdhipatI / dharaNassa nAgakumAriMdassa nAgakumAraraNNo satta aNItA satta aNitAdhipatI paM0 ta0-pAyattANite jAva gaMdhabbANie ruhaseNe pAyattANitAdhipatI jAva ANaMde ravANitAdhipatI naMdaNe NahANiyAdhipatI tetalI gaMdhalyANiyAdhipatI / bhUtANadassa sapta aNiyA satta aNiyAhivaI paM0 ta0-pAyattANite jApa gaMdhavyANIe dakkhe pAyattANIvAhivatI jAca NaMduttare rahANika ratI NaTTANi0 mANase gaMdhavANiyAhibaI, evaM jAva ghosamahAghosANaM neyam / sakassa NaM deviMdassa devarano satta aNiyA satta aNiyAhivatI paM0 0-pAyattANie jAva gaMdhavANie, hariNegamesI pAyatANIyAdhipatI jAva mADhare raghANitAdhipatI sete NaTTANitAhivatI tuMcurU gaMdhavANitAdhipatI / IsANassa gaM deviMdassa devarano satta aNIyA satta aNiyAhibaINo paM0 saM0-pAyattANite jAva gaMdhavyANite lahuparakame pAyattANiyAhivatI jAva mahAsete NaTTANika rate gaMdhavANitAdhipatI sesaM jahA paMcaTThANe, evaM jAva azutassavi netamba (sU0582) camarassa Na asuriMdarasa asurakumArarano dumasta pAyattANitAhibatirasa satta kaphachAo paM020-paDhamA kacchA jAva sattamA kacchA, camarassa gamasuriMdassa asurakumArarano dumassa pAyattANitAdhipatissa dIpa anukrama [682] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~244~
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [583] gAthA |||| dIpa anukrama [683 684] zrIsthAnAjJasUtramukti // 406 // Education In [bhAga-6] "sthAna" aMgasUtra- 3 ( mUlaM vRttiH) uddezaka [-1. mUlaM [583 ] + gAthA-1 sthAna [7], - paDhamAe kacchA causaddhi devasahassA paM0 jAvatitA paDhamA kacchA tanviguNA docA kacchA tabbiguNA tathA kacchA evaM jAba jAvatitA uTThA kacchA, tabbiguNA sattamA kacchA evaM balissavi, NabaraM mahaddume saThThideva sAhassito, sesaM taM caiva dharaNassa evaM caiva, NavaramaTThAvIsaM devasahassA, sesaM taM caiva, jadhA dharaNarasa evaM jAva mahAghosarasa, navaraM pAyatApitApipatI ane te pugvabhaNitA / sakassa NaM deviMdassa devaranno hariNegamesissa satta kacchAo pannattAo paM0, 0paDhamA kacchA evaM jahA camarassa vahA jAva aNutassa, NANattaM pAyattANitAdhipatINaM te punvabhaNitA, devaparImANamimaM sakasa caurAsItiM devasahassA, IsANassa asItI devasahassAI, devA imAte gAyAte aNugaMtavvA 'caurAsIti asIti bAvantari sattarI ya saTTIyA / pannA cattAlIsA tIsA vIsA dusasahassA || 1 | jAva anuttassa laghuparakkamassa dusadeva sahassA jAva jAvatitA chaTThA kacchA tabbiguNA sattamA kacchA (sU0 583 ) 'ahe 'tyAdi sUtrasiddhaM, navaraM atheti paripraznArthaH bhadanteti gurvAmantraNaM 'ayasI'ti atasI kusuMbho laTTA rAlaka:kaMgavizeSaH sanaH tvakpradhAno dhAnyavizeSaH sarSapAH - siddhArthakAH mUlakaH- zAkavizeSaH tasya bIjAni mUlakabIjAni, kakAralopasandhibhyAM mUlAbIyatti pratipAditamiti, zeSANAM paryAyA lokarUDhito jJeyA iti yAvadbrahaNAt 'maMcAutANaM mAlA uttANaM olittANaM littANaM ThaMDiyANaM muddiyANaM'ti draSTavyaM vyAkhyA'sya prAgiveti, punaryAvatkaraNAt 'pavi ddhaMsaha viddhaMsaha se bIe abIe bhavai, teNa paraM'ti dRzyaM // 'bAdaraAukAiyANaM'ti sUkSmANAM svamtarmuhUrttameveti, evamataratrApi vizeSaNaphalaM yathAsambhavaM svadhiyA yojanIyaM / anantaraM nArakA uktA iti sthitizarIrAdibhistatsAdharmyAdde Far Far & Pria Use Only 7 sthAnA0 uddezaH 3 devAnAM kacchAH sU0 583 ~245~ // 406 // - - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [583] gAthA |||| dIpa anukrama [683 684] - Educato [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [583] + gAthA-1 sthAna [7], uddezaka [-], vAnA vaktavyatAmabhidhitsuH sUtraprapaJcamAha - 'sakasse tyAdi sugamazcArya, navaraM 'varuNassa mahArano'ti lokapAlasya pazcimadigvarttinaH somasya pUrvadiglokapAlasya yamasya dakSiNadiglokapAlasya / anantaraM devAnAmadhikAra uto devAcAsAtha dvIpasamudrA iti tadarthaM 'naMdIsare' tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM / ete ca pradezazreNIsamUhAtmaka kSetrAdhArAH zreNyA'vasthitA iti zreNiprarUpaNAyAha- 'satta seDhItyAdi zreNayaH pradezapatayaH RmbI-saralA sA cAsAvAyatA va-dIrghA RjvAyatA, sthApanA- 'eka ovaMkA' ekasyAM dizi vakrA | ''duhaokA' ubhayato vakA, sthApanA | egaokhahA-ekasyAM dizyakuzAkArA duhao khahA-ubhayato'GkuzAkArA CD cakravAlA- valayAkRtiH * arddhacakravAlA - arddhavakhyAkAreti C etAJcaikatovakrAdyA lokaparyantapradezApekSAH sambhAvyante / cakravAlArddhacakravAlAdinA gativizeSeNa bhramaNayuktAni darpitatvAdevasainyAni bhavantIti tatpratipAdanAya 'mare'tyAdi prakaraNaM, sugamaM, navaraM pIThAnIkaM abhyasainyaM, nAvyAnIkaM-nartakasamUho gandharvvAnIkaM gAyanasamUhaH 'evaM jahA paMcamaThANae tti atidezAt 'some AsarAyA pIDhANIyAhivaI 2 vaikuMthU hatthirAyA kuMjarANiyAhivaI 3 lohiyakle mahisANiyAhivaI 4 iti draSTavyamevamuttarasUtreSvapIti / tathA dharaNasyeva sakaladAkSiNAtyAnAM bhavanapatIndrANAM senA senAdhipatayaH, audIcyAnAM tu bhUtAnandasyeveti, 'kaccha'ti samUhaH, yathA dharaNasya tathA sarveSAM bhavanapatIndrANAM mahAghoSAntAnAM kevalaM pAdAtAnIkAdhipatayo'nye jJeyAH, te ca pUrvamanantarasUtre bhaNitAH, 'nANasaM'ti zakrAdInAmAnataprANatendrAntAnAmekAntaritAnAM hariNaigameSI pAdAtAnIkAdhipatirIzAnAdInAmAraNAcyutendrAntAnAmekAntaritAnAM laghuparAkrama iti, 'devetyAdi, devAH prathamakacchAsambandhino'na Far Portal & Privas Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~246~
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [583] + gAthA-1 sthAnA. zrIsthAnA- lasUtra prata vRttiH sUtrAMka vacanAni vinayaH sU0584 // 407 // 5 [583] gAthA ||1|| yA gAthayA'vagantavyAH, 'caturAsI' gAhA, caturazItyAdIni padAni saudharmAdiSu krameNa yojanIyAni, navaraM viMzati- padamAnataprANatayoryojanIyaM, tayohi prANatAbhidhAnasyendrasyaikatvAt, dazeti padaM vAraNAcyutayoryojanIyaM, acyutA| bhidhAnasyendrasyaikatvAditi / sakalamidamanantaroditaM vacanapratyAyyamiti vacanabhedAnAha sattavihe paNavikappe paM0 0-AlAve aNAlAve uhAve aNulAve saMlAve palAve viSpalAve (sU0 584) sattavihe viNae paM0 saM0-NANaviNae dasaNaviNae carittaviNae maNaviNae vativiNae kAyaviNae logozyAraviNae / pasatthamaNaviNae sattavidhe paM0 ta0-apAvate asAvaje akirite niruvakese aNaNhakare aruvikare abhUtAbhisaMkamaNe, appasatthamaNaviNae sattavidhe paM0 20-pAvate sAvaje sakirite saulakese aNhakare chavikare bhUtAmisaMkaNe, pasatyavAvigae satsavidhe paM0 taM0-apAvate asAvajje jAva abhUtAmisaMkaNe, apasatthavaiviNate sattavidhe paM0 saM0-pAvate jAna bhUtAbhisaMkaNe, pasatyakAtaviNae sattavidhe paM0 saM0-bhAuttaM gamaNaM AuttaM ThANaM AuttaM nisIyaNaM AuttaM tuaTTaNaM AuttaM utaghaNaM AjataM pahaMdhaNaM AuttaM sabiditajogajuMjaNasA, apasatyakAtaviNate sattavidhe paM0 20-aNAuttaM gamaNaM jAva aNAuttaM sambiditajogajuMjaNatA / logovatAraviNate sattavidhe paM0 20-abhAsavattitaM paradANuvattitaM kajAhe katapaDhikititA mattagavesaNatA desakAlaNNutA sanatthesu yApaDilomatA (sU0585) 'sattavihe tyAdi, saptavidho vacanasya-bhASaNasya vikalpo-bhedo vacanavikalpaH prajJaptastadyathA-AGa ISadarthatyAdIpa-13 lapanamAlApaH, nanaH kutsArthatvAdazIletyAdivat kutsita AlApaH anAlApa iti, ullApa:-kAkkAvarNanaM 'kAkA varNanamu dIpa anukrama [683684] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~247
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [585] prata sUtrAMka [585] CREASONAGACCORc lApa' iti vacanAt sa eva kutsito'nulApaH, kvacitpunaranulApa iti pAThastatrAnulApA-pInaHpunyabhASaNaM "anulApo| muhurbhASA" iti vacanAt , sallApaH-parasparabhASaNaM "saMlApo bhASaNaM mithaH" iti vacanAt, pralApo-nirarthakaM vacanaM | "pralApo'narthakaM vacaH" iti vacanAt sa eva vividho vipralApa iti // eteSAM vacanavikalpAnAM madhye kecidvikalpA vinayArthA api syuriti vinayabhedapratipAdanAyAha-'sattavihe'tyAdi, saptavidho vinIyate'STaprakAraM karmAneneti vinayaH prajJaptastadyathA-jJAna-AbhinivodhikAdi paJcadhA tadeva vinayo jJAnavinayo jJAnasya vA vinayo-bhattyAdikaraNaM jJAna| vinayaH, uktaM ca "bhattI 1 taha bahumAyo 2 taddidvatthANa sama bhAvaNayA 3 / vihigahaNa 4 bhAso'viya 5 eso viNao jiNAbhihio ||1||"[bhktistthaa bahumAnaM tadRSTArthAnAM samyagbhAvanA vidhinA grahaNaM abhyAso'pi ca eSa | vinayo jinAkhyAtaH // 1 // ] darzana-samyaktvaM tadeva vinayo darzanavinayo darzanasya vA-tadavyatirekAddarzanaguNAdhikAnAM zuzrUSaNA'nAzAtanArUpo binayo darzanavinayaH, urpha ca-"sussUsaNA aNAsAyaNA ya viNao u daMsaNe duviho / dasaNa-1 guNAhieK kajai sussUsaNAviNao ||1||skaar 1 bhuTANe 2 sammANA 3 saNaabhiggaho taha ya 4 / AsaNamaNuppayANaM 5 kIkamma 5 aMjaligaho ya 7 // 2 // itassa'NugacchaNayA 8 Thiyassa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANubvayaNaM 10 eso sussUsaNAviNao // 3 // " iti, [zuzrUSaNA'nAzAtanA ca vinayastu darzane dvividhaH / darzanaguNAdhikeSu kriyate shushruussnnaavinyH||1|| satkAro'bhyutthAnaM sanmAna AsananimantraNA tathA ca AsanasaMkrAmaNaM kRtikarma aMjalihazca // 2 // Agacchato'bhivajanaM sthitasya tathA paryupAsanA bhaNitA gacchato'nuvrajana eSa zuzrUSaNAvinayaH // 3 // dIpa anukrama [686] 44444 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~248~
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [585] dIpa anukrama [686] zrIsthAnAnasUtravRttiH // 408 // [ bhAga - 6] "sthAna" sthAna [7], - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) uddezaka [-], mUlaM [585 ] iha ca satkAraH-stavanavandanAdi abhyutthAnaM vinayArhasya darzanAdevAsanatyajanaM sammAno vastrapAtrAdipUjanaM AsanAbhigrahaH punastiSThata AdareNa AsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanaM AsanAnupradAnaM tu Asanasya sthAnAtsthAnAntarasacAraNaM kRtikarma-dvAdazAvarttavandanakaM, zeSaM prakaTamiti / ucitakriyAkaraNarUpo'yaM darzane zuzrUSaNAvinayaH, anAzAtanA| vinayastu anucitakriyAvinivRttirUpaH, ayaM paJcadazavidhaH, Aha ca - "tirathagara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyage 4 thera 5 kula 6 gaNe 7 saMghe 8 / saMbhogiya 9 kiriyAe 10 mainANAINa 15 ya taheva // 1 // [ tIrthaMkarAcArya dharmavAcakasthavirakulagaNasaMghAnAM sAMbhogikAnAM kriyAvAdinAM matyAdijJAnAnAM ca tathaiva // 1 // ] sAmbhogikA-ekasAmAcArIkAH kriyA- AstikatA, atra bhAvanA tIrthakarANAmanAzAtanAyAM tIrthakara prajJaptadharmmasyAnA zAtanAyAM varttitavyami tyevaM sarvatra draSTavyamiti, "kAyavyA puNa bhaktI bahumANo tahaya vannavAo ya / arahaMtamAiyANaM kevalanANAvasANANaM // 12 // " [ arhadAdInAM kevalajJAnAvasAnAnAM paMcadazAnAM bhaktiH karttavyA punarbahumAnaH tathA ca varNavAdazca // 1 // ] ukto darzanavinayaH, sAmprataM cAritravinaya ucyate, tatra cAritrameva vinayazcAritrasya vA zraddhAnAdirUpo vinayazcAritravinayaH, Aha "sAmAiyAdicaraNassa saddahagayA 1 taheca kAraNaM / saMphAsaNaM 2 parUvaNa 3 maha purao. bhavvasattANaM // 1 // " iti, [ sAmAyikAdizcAritrasya zraddhAnaM tathaiva kAyena sparzanA atho bhavyAnAM purataH prarUpaNA sattvAnAM // 1 // ] manovAkAyavinayAstu manaHprabhRtInAM vinayArheSu kuzalapravRttyAdiH, uktaM ca-- "maNavaikAiyaviNao AyariyAINa sacvakAlaMpi / akusalANa niroho kusalANamuIraNaM tahaya // 1 // [sarvakAlamapi AcAryANAM manovAkkAyikavinayaH yadakuzalAnAM Fat Portal & Private O 7 sthAnA0 uddezaH 3 vinayaH sU0 585 ~249~ // 408 // anthray org pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [585] 455 prata sUtrAMka [585] | nirodhaH kuzalAnAM udIraNaM ca tathA // 1 // ] lokAnAmupacAro-vyavahArastena sa eva vA vinayo lokopacAravinayaH / manovAkkAyavinayAna prazastAprazastabhedAn pratyekaM saptaprakArAn lokopacAravinayaM ca saptadhaivAha-pasatthamaNe tyAdi, sUtra-| saptakaM sugama, navaraM prazastaH-zubho manaso vinayanaM vinayaH pravartanamityarthaH prazastamanovinayaH, tatra apApakaH-zubhacitArUpaH asAvadyaH-cauryAdigarhitakAnAlambanaH akriya:-kAyikyAdhikaraNikyAdikriyAvarjito nirupakleza:-zokAdibAdhAvarjitaH 'stu prazravaNa' iti vacanAt AsvaH-AzravaH karmopAdAnaM tatkaraNazIla aasvkrstnissedhaadnaaslvkrH| -prANAtipAtAdyAzravavarjita ityarthaH, akSayikaraH-prANinAM na kSayeH-vyathAvizeSasya kArakaH, abhUtAbhizaGkano-na bhUtAnyabhizaGkante-bibhyati yasmAt sa tathA, abhayaGkara ityarthaH, eteSAM ca prAyaH sadRzArthatve'pi zabdanayAbhiprAyeNa bhedo'vagantavyo'nyathA veti, evaM zeSamapi / AyuktaM gamanaM Ayuktasya-upayuktasya sa~llInayogasya yaditi, evaM sarvatra, navaraM sthAna-UrjhasthAnaM kAyotsargAdi 'nisIyaNaM'ti niSadanaM-upavezana 'tupaTTaNaM' zayanaM 'ullaGghana' DevanaM dehalyAdeH pralahana-14 | argalAdeH sarveSAmindriyANAM yogA-vyApArAH sarve vA ye indriyayogAsteSAM yojanatA-karaNaM srvendriyyogyojntaa| 'anbhAsavattiyaM' ti pratyAsattivartitvaM, zrutAdyarthinA hi AcAryAdisamIpe AsitavyamityarthaH, 'paracchaMdANuvattiya-2 nti parAbhiprAyAnuvartitvaM, 'kajjahe'ti kAryahetoH, ayamarthaH-kArya-zrutaprApaNAdikaM hetuM kRtvA, zrutaM prApito'ha-14 sAmaneneti hetorityarthoM, vizeSeNa vinaye tasya vartitavyaM tadanuSThAnaM ca kartavyamiti, tathA 'kRtapratikRtitA' kRte bhaktAdi nopacAre prasannA guravaH pratikRti-pratyupakaraNaM sUtrAdidAnataH kariSyantIti bhaktAdidAnaM prati yatitavyamiti, Artasya-2 dIpa anukrama [686] Smarati Fit Forum pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~250~
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [585] prata sUtrAMka [585] zrIsthAnA- dukhArtasya gaveSaNaM auSadhAderityArtagaveSaNaM tadevArtagaveSaNateti, pIDitasyopakAra ityarthaH, athavA AtmanA Aptena yA sthAnA asUtra- bhUravA gaveSaNa-susthaduHsthatayoranveSaNaM kAryamiti, dezakAlajJatA-avasarajJatA, sarvArtheSvapratilomatA-AnukUlyamiti / | uddeza 3 vRttiH [vinayAtkarmaghAto bhavati, sa ca samudghAte viziSTatara iti samudghAtaprarUpaNAyAha | samuddhAtA satta samugdhAtA paM0 saM0-veyaNAsamugghAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiyasamugghAe beubdhiyasamugyAte tejasasamugyAe // 409 // sU0586 AhAragasamugdhAte kevalisamugdhAte, maNussANaM satta samugdhAtA paM0 evaM ceva (sU0 586) 'satta samugghAe'tyAdi, 'hana hiMsAgatyoH' hananaM ghAtaH samityekIbhAve ut-prAbalye tata ekIbhAvena prAbalyena ca ghAto-nirjarA samudghAtaH, kasya kena sahakIbhAvagamanaM ?, ucyate, Atmano vedanAkaSAyAdyanubhavapariNAmena, yadA hyAtmAda vedanIyAdyanubhavajJAnapariNato bhavati tadA nAnyajJAnapariNata iti, prAbalyena ghAtaH kathaM, yasmAdvedanIyAdisamuddhAta-IN pariNato bahUna vedanIyAdikarmapradezAn kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSya udaye prakSipyAnubhUya nijerayati, | AtmapradezaH saha saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, uktaM ca-"pubbakayakammasADhaNaM tu nijarA" iti [pUrvakRtakamaMzATana tu nirjarA // ] sa ca vedanAdibhedena saptadhA bhavatItyAha-sapta samudghAtAH prajJaptAH, tadyathA-vedanAsamudghAta ityAdi, tatra vedanAsamudghAto'saddhedyakazriyaH, kaSAyasamudghAtaH kaSAyAkhyacAritramohanIyakarmAzrayaH, mAraNAntikasamudghAto'nta-18|| hA muhattazeSAyuSkakamAzrayaH, vaikurvikataijasAhArakasamudghAtAH zarIranAmakarmAzrayAH, kevalisamudghAtastu sadasavedyazubhAzu-16 bhanAmocanIcairgotrakarmAzraya iti, tatra vedanAsamudghAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmapudgalazAtaM karoti, kaSAyasamudghA *RACK dIpa anukrama [686] HI409 / SamEaucatunitammational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~251
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [586] 964 prata SO4t sUtrAMka [586] tasamuddhataH kaSAyapudgalazAta mAraNAntikasamudghAtasamuddhataH AyuSkakarmapudgalaghAtaM vaikurvikasamudghAtasamuddhatastu jIva-15 pradezAn zarIrAdvahiniSkAzya zarIraviSkambhavAhalyamAtramAyAmatazca saGkhyeyAni yojanAni daNDa nisRjati nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgnaddhAn zAtayati, yathoktam-"veubbiyasamugghAeNaM samohannai samoha|NittA saMkhejjAI joyaNAI daMDaM nisarai 2ttA ahAvAyare puggale parisADeI"tti, [vaikriyasamudghAtena samavahanti samavahatya saGgayeyayojanapramANaM daMDa nisRjati nisRjya prArabaddhAn yathAsthUlAn pudgalAn parizATayati ||shaa] evaM taijasAhArakasamudghAtAvapi vyAkhyeyau, kevalisamudghAtena samuddhataH kevalI vedanIyAdikarmapudgalAn zAtayatIti, ihAntyo'STasAmayikA zeSAstvasaGkhyAtasAmayikA iti / caturvizatidaNDakacintAyAM saptApi samudghAtA manuSyANAmeva bhavantItyAha |-'maNussANaM satte'tyAdi, 'evaM ceva'tti sAmAnyasUtra iva saptApi samuccAraNIyA iti / etaca samudghAtAdika [jinAbhihitaM vastvanyathA prarUpayan pravacanavAhyo bhavati yathA nihnavA iti tadvaktavyatA sUtratrayeNAha samaNassa bhagavo mahAvIrassa tithaMsi satta parataNanihagA paM0, taM-bahuratA jIvapatesitA avattitA sAmucchehatA dokiritA terAsitA abaddhitA eesi NaM sattaNhaM pavayaNanihagANaM satta dhammAtaritA hutthA, taM0-jamAli tIsagutte AsADhe Asamise gaMge chalue godAmAhile, etesi NaM sattaNhaM pabayaNanihagANaM sattuSpattinagarA hotyA, saM0-sAvatthI usamapura setavittA mihilamullagAtIra / purimaMtaraMji dasapura NiNhagautpattinagarAI // 1 // (sU0 587) 'samaNe'lyAdi kaNThyaM, navaraM pravacana-AgamaM niDavate-apalapantyanyathA prarUpayantIti pravacananihavA prajJaptA jinaH, dIpa anukrama [687] sthA069] . . pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~252~
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 vRttiH prata sUtrAMka [587] gAthA zrIsthAnA- tatra 'yaharayatti ekena samayena kriyAdhyAsitarUpeNa vastuno'nusase prabhUtasamayezvopatteH bahuSu samayeSu ratA:-sattAmA sthAnA0 gasUtra baharatA, dIrghakAladravyaprasUtiprarUpiNa ityarthaH, tathA jIvaH pradeza evaM yeSAM te jIvapradezAsta eva jIvaprAdezikAH a-1 uddezaH3 dhavA jIvapradezo jIvAbhyupagamato vidyate yeSAM te tathA, caramapradezajIvaprarUpiNa iti hRdayaM, tathA avyaktaM-asphuTa niva vastu abhyupagamato vidyate yeSAM te'vyaktikAH, saMyatAdyavagame sandigdhabuddhaya iti bhAvanA, tathA samucchedaH-prasUtyana-15 | svarUpaM // 410 // KAntaraM sAmastyena prakarSeNa ca chedaH samucchedo-vinAzaH samucchedaM bruvata iti sAmucchedikAH, kSaNakSayikabhAvaprarUpakA ityarthaHlA sU0 587 tathA dve kriye samudite dvikriyaM tadadhIyate tadvaidino vA dvaikriyAH, kAlAbhedena kriyAdvayAnubhavaprarUpiNa ityarthaH, tathA / jIvAjIvanojIvabhedAstrayo rAzayaH samAhRtAstrirAzi tatprayojanaM yeSAM te trairAzikAH, rAziyakhyApakA ityarthaH, tathA spRSTaM jIvena karma na skandhabandhavadbaddhamabaddhaM tadeSAmastItyabaddhikAH, spRSTa karmavipAkamarUpakA iti hRdayaM, 'dhammAyariyatti dharmaH-uktaprarUpaNAdilakSaNaH zrutadharmastatpradhAnAH praNAyakatvenAcAryA dharmAcAryAstanmatopadeSTAra ityarthaH, tatra jamAlI kSatriyakumAro, yo hi zramaNasya bhagavato mahAvIrasya bhAgineyo bhagavaDuhituH sudarzanAbhidhAnAyA bhatto puruSa-15 & paJcazatIparivAro bhagavatpravAjita AcAryatvaM prAptaH zrAvastyAM nagaryA tenduke caitye viharannanucitAhArAdusannarogo veda-1 nAbhibhUtatayA zayanArtha samAdiSTasaMstArakasaMstaraNaH kRtaH saMstArakaH? itivihitaparipraznaH saMstArakakArisAdhunA saMkhiyamANatve'pi saMstRta itidattaprativacano gatvA ca dRSTakriyamANasaMstArakaH karmodayAdviparyastabuddhiH prarUpayAmAsa-yat kriyamANaM kRtamiti bhagavAn dideza tadasat pratyakSaviruddhatvAd azrAvaNazabdavat, pratyakSaviruddhatA caasyaasNstRtsN-||410 SCOMOMOM dIpa anukrama [688 689] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~253~
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 prata sUtrAMka [587] gAthA kastArakAsaMstRtatvadarzanAt , tatazca kriyamANatvena pratyakSasiddhena kRtatvadharmo'panIyata iti bhAvanA, Aha ca-"sakvaM ciya saMthAro Na kajamANo kaDotti me jamhA / bei jamAlI saccana kanjamANa kayaM tamhA // 1 // " iti, [mama saMstArakaH kriyamANaH sAkSAnna kRta eveti yasmAt jamAlibravIti tasmAt kriyamANaM kRtaM na satyaM // 1 // ] yazcaivaM prarUpayan sthavirairavamukta:-he AcArya ! kriyamANaM kRtamiti nAdhyakSaviruddhaM, yadi hi kriyamANaM-kriyAviSTaM kRtaM neSyate tataH kriyAnArambhasamaya iva pazcAdapi kriyA'bhAve kathaM tadiSyata iti sadA prasaGgaH, kiyA'bhAvasthAviziSTatvAt , yadapyuktaM 'arddha|saMstUtasaMstArakAsaMstRtatvadarzanAt tadadhyayuktaM, yato yadyadA yatrAkAzadeze vastramAstIyate tattadA tatrAstIrNameva, evaM|| pAzcAtyavaskhAstaraNasamaye khalvasAvAstIrNa eveti, Aha ca-"jaM jattha nabhodese atdhubbai jastha jattha samayaMmi / taM sAtatya tatthamaradhuyamaradhuvvaMtaMpi taM ceva // 1 // " iti, [yatra nabhodeze yasmin yasmin samaye yadAstIryate sastismistadAstIrNa AstIryamAnamapi tadeva // 1 // ] tadevaM viziSTasamayApekSINi bhagavadvacanAnIti, evamapi pratyukto yo na tat pratipannavAn , so'yaM bahuratadharmAcAryaH 1 tathA tiSyaguptA vasunAmadheyAcAryasya caturdazapUrvadharasya ziSyo, yo hi rAjagRhe | viharannAtmapravAdAbhidhAnapUrvasya 'ege bhaMte ! jIvappaese jIvetti vattavvaM siyA?, no iNamaTTe samaDhe, evaM do tinni saMkhejA |vA asaMkhejA jAva ekeNAvi paeseNa UNe no jIvetti vattavvaM siA, jamhA kasiNe paDipunne logAgAsapaesatulappaese jIveti vattavaM siyA' [eko bhadanta ! jIvapradezo jIva iti vaktavyaH syAt ?, nepo'rthaH samarthaH, evaM dvau trayaH saGkhyeyA asamaveyA vA yAvadekenApi pradezenonaH jIva iti no vaktavyaH syAt, yasmAt kRtsnA pratipUrNaH lokAkAzapradezatulyapradezaH CRky ||1|| dIpa anukrama [688689] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~254~
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 zrIsthAnA- sUcavRttiH prata sUtrAMka [587] gAthA // 411 // ||1|| jIva iti vaktavyaH syAt // ] ityevamAdikamAlApakamadhIyAnaH karmodayAdusthitaH sannitthamabhihitavAn-yokAdayo jIva- sthAnA0 pradezAH khalvekapradezahInA api na jIvAkhyAM labhante kintu caramapradezayuktA evaM labhanta iti, tataH sa evaikaH pradezo uddeza:3 jIva iti, tadAvabhAvitvAjjIvatvasyeti, Aha ca-"egAdao paesA na ya jIvo na ya paesahINovi / jaM to sa jeNA nivapunno sa eva jIvo paesotti // 1 // " [ekAdayaH pradezA jIvo na na ca pradezahIno'pi yattatsa yena pUrNaH sa eva prA svarUpaM dezo jIva iti // ] yazcaivamabhidadhAno guruNokto-naitadevaM, jIvAbhAvaprasaGgAt , kathaM ?, bhavadabhimato'ntyapradezo'pyajIvaH, |sU0587 AdyapradezatulyapariNAmatvAt , prathamAdipradezavat, prathamAdipradezo vA jIvaH zeSapradezatulyapariNAmatvAdantyapradezavat, na ca pUraNa itikRtvA tasya jIvatvaM yujyate, ekaikasya pUraNatvAvizeSAd, ekamapi vinA tasyAsampUrNatvamiti, Aha ca -"guruNA'bhihio jai te paDhamapaeso na saMmao jiivo| to tappariNAmo ciya jIvo kahamatimapaeso? // 1 // " [guruNA'bhihitaH sa yadi te prathamapradezo jIva iti na saMmatastatpariNAma evAntyapradezaH kathaM jIvaH // 1 // ] ityAdi, evamukto'pi na pratipannavAna , tataH saGghAhiSkRto, yazcAmalakalpAyAM mitrazrInAmnA zramaNopAsakena saMkhayAM bhakkAdigrahaNAthai gRhamAnIyAgratazca vividhAni khAdyakAdidravyANyupanidhAya tata ekaikamavayavaM dattvA pAdeSu nipatyAho dhanyo'haM mayA sAdhavaH pratilambhitA ityabhidadhAnenAho ahaM bhavatA dharSita iti vadan bhavatsiddhAntena bhavAn pratilambhito mayA yadi paraM varddhamAnasvAmisiddhAntena neti pratibhaNatA pratiyodhitaH, so'yaM jIvapradezikAnAM dharmAcArya iti // 411 // tathA ASADhA, yena hi zvetavyAM nagIM polAse udyAne svaziSyANAM pratipannAgADhayogAnA rAtrI hRdayazUlena maraNamA-1 dIpa anukrama [688689] wtanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~255~
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 prata sUtrAMka [587] gAthA sAdya devena bhUtvA tadanukampayA svakIyameva kaDevaramadhiSThAya sarSI sAmAcArI anupravartayatA yogasamAptiH zIghraM kRtA, vanditvA tAnabhihitaM ca-kSamaNIyaM bhadantAH! yanmayA yUyaM vandanaM kAritAH, yasya ca ziSyA iyaciramasaMyato vandito-12 |'smAbhiriti vicintyAvyaktamatamAzritAH, tathAhi-"ko jANai kiM sAhU devo vA to na vaMdaNijjotti / hojA-14 saMjayanamaNaM hoja musAvAyamamugo ti ||1||"[ko jAnAti kimayaM sAdhurdevo vA'to na vaMdanIya iti bhavedasaMyatanamanaM bhavedvA mRSAvAdo'muko'yamiti // 1 // ] iti, yacchiSyAMzca prati-"theravayaNaM jaipare saMdeho kiM surotti saahutti| deve kahana saMkA? kiM so devo adevotti // 2 // teNa kahiyanti va maI devo'haM devadarisaNAo ya / sAhutti ahaM kahie| samANarUvaMmi kiM sNkaa||3|| devassa va kiM vayaNaM sacaMti na sAhurUvadhArisa / na paropparaMpi baMdaha jaM jANatA'vi jayaotti // 4 // " sthavirabacanaM yadi paraM kimayaM surA sAdhuriti parasmin saMdehaH deve na kathaM zaMkA kiM sa devo'devo veti // tena devo'hamiti kadhitaM darzanAca deva iti matiH ahaM sAdhuriti kathite samAnarUpe kA zaMkA // 2 // devasya vA vacanaM kiM satyaM iti sAdhurUpadhAriNo na yatparasparaM yatayo'pi jAnanto na vaMdadhve // 1 // ] evaM cocyamAnA adhyapratipadyamAnA yadvineyA saGghAhiSkRtA viharantazca rAjagRhe balabhadrAbhidhAnarAjena kaTakamaddena mAraNamAdizya kathamasmAn yatIn zrAvakatvaM mArayasIti avANA na vayaM jAnImaH ke yUyaM caurA vA cArikA veti pratyuttaradAnataH pratibodhitA, so'yahaimavyaktamatadharmAcAryo, na cAyaM tanmataprarUpakatvena kintu prAgavasthAyAmiti 3 / tathA azvamitro, vo hi mahAgiri ziSyasya koNDinyAbhidhAnasya ziSyo mithilAyAM nagaryA lakSmIgRhe caitye anupravAdAbhidhAne pUrva naipuNike vastuni | ASSASSASSINAX ||1|| dIpa anukrama [688689] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~256~
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [587 ] gAthA |||| dIpa anukrama [688 689 ] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-] mUlaM [587] +gAthA- 1 // 412 // chinnacchedananayavaktavyatAyAM 'paDuppannasamayaneraiyA vocchijissaMti, evaM jAva vaimANiyatti, evaM viIyAisamaesu vattavvamityevaM rUpamAlApakamadhIyAno mithyAtvamupagataH, vabhANa ca yadi sarva eva varttamAnasamaya saJjAtA vyavacchetsyanti tadA kutaH karmaNAM vedanamiti, Aha ca--"evaM ca kao kammANa veyaNaM sukayadukkayANaMti ? upAyAnaMtarao santrassa[NAsasambhAvA // 1 // [ evaM ca sukRtaduSkRtakarmaNAM kuto vedanaM iti, utpAdAnantaraM sarvasyApi nAzasadbhAvAt // 1 // ] 4 yazcaivaM prarUpayan guruNA bhaNitaH-- "eganayamapaNamidaM sutaM yaccAhi mA hu micchataM niravekkho sesANavi nayANa hiyayaM viyArehi // 1 // na hi sabvahA viNAso addhApajjAyamettAnAsaMmi / ( addhAparyAyAH- kAlakRtadharmAH > saparapajjA - yAnaMtadhammiNo vatthuNo jutto // 2 // aha suttAutti maI naNu sutte sAsayapi niddihaM / vatyuM davvaTTAe asAsayaM pajja| yadvAe // 3 // tatthavi na sabvanAso samayAdivisesaNaM jao'bhihiyaM / iharA na savvaNAse samayAdivisesaNaM jut|| 4 // nti [ idamekanayamatena sUtraM mA trajIrmithyAtvaM nirapekSaH zeSANAmapi nayAnAM (mataM) hitadaM hRdayaM vA vicAraya // 1 // svaparaparyAyairanantadharmiNo vastuno'ddhAparyAyamAtranAze sarvathA vinAzo na yuktaH // 2 // atha sUtrAditimatiH nanu sUtre zAzvatamapi nirdiSTaM vastu / dravyArthatayA paryAyArthatayA azAzvataM // 3 // tatrApi na sarvathA nAzaH samayAdivizeSaNaM yato'mihitaM / itarathA sarvanAze samayAdivizeSaNaM na yuktam // 4 // ] idaM cApratipadyamAna udghATitaH, | yazca kAmpilye zulkapAlazrAvakairmAryamANo'smAbhiryUyaM zrAvakAH zrutAH tatkathaM sAdhUna mArayatheti vadan yuSmatsi|ddhAntena pravrajitAH zrAvakAzca ye te vyavacchinnA yUyaM vayaM cAnye iti dattapratyuttaraH samyaktvaM pratipannaH so'yaM sAmu Far For Pr 7 sthAnA0 uddezaH z nihnava svarUpaM sU0 587 ~ 257 ~ // 412 // authayog pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 prata sUtrAMka [587] gAthA %A5OMOMOMOMOM52%* cchedikAnAM dharmAcArya iti / tathA 'gaMga' iti, yo hi AryamahAgiriziSyasya dhanaguptasya ziSyaH ullukAtIrAbhidhAnanagarAccharadyAcAryavandanArtha prasthita ullukA nadImuttaran khalatinA zirasA dinakarakaranikarasampAtasAtamuSNaM pAdAbhyAM ca zItalajalajanitanitAntazItaM vedayaMzcintayAmAsa-sUtre'bhihitamekA kriyaikadA vedyate zItA voSNA vA, ahaM ca dve kriye vedayAmi ato ve kriye samayenakena vedyate iti, gatvA ca gurventike vanditvA'bhidadhAvabhiprAyamAtmIyamAcA-18 ryAya, tena cAvAci-maivaM vocaH, yato nAstyekadA kriyAdvayavedanaM, kevalaM samayamanasoratisUkSmatayA bhedo na lakSyate, utsalapatrazatavyatibhedavat , evaM ca pratipAditaH sannapratipadyamAno bahiSkRtaH anyadA rAjagRhe mahAtapastIraprabhAbhidhAne nadavizepe maNinAganAno nAgasya caitye parSanmadhye svamatamAvedayan maNinAgena visarpadarpagarbhayA bhAratyA'bhihito-re re duSTazaikSa! kasmAdasmAsu satsvevamaprajJApanIya prajJApayasi ?, yata ihaiva sthAne sthitena bhagavatA varddhamAnasvA|minA praNinye-yathaikadaikaiva kriyA vedyata iti, tatastvaM tato'pi laSTataro jAtaH!, chaIyanaM vAda, mA te doSAt nAzazayiSyAmIti bhayamApanaH pratibuddhaH, so'yaM dvaikriyANAM dharmAcArya iti 5 / tathA 'chalue'tti, dravyaguNakarmasAmAnyavizeSa-18 M|samavAyalakSaNapaTpadArthaprarUpakatvAd gotreNa ca kauzikatvAt SaDuluko, yo hi nAmAntaraNa rohagupto, yazcAntaramayAM puryA bhUtaguhAbhidhAnavyantarAyatane vyavasthitAnAM zrIguptAbhidhAnAnAmAcAryANAM vandanArthaM prAmAntarAdAgacchan pravAdipradA-12 pitapaTahakadhvanimAkaye sadarpa ca taM niSedhyAcAryasya tannivedya tato mAyUryAdividyA upAdAya rAjakulamatigatya balazrInAmro naranAyakasyAmataH pozAlAbhidhAnaparivrAjakamavAdinamAhUya tena ca jIvAjIvalakSaNe rAzidvaye khApite ||1|| dIpa anukrama [688689] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~258~
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 zrIsthAnA- prata vAtA sUtrAMka // 413 // [587] gAthA ||1|| tatpratibhApratighAtAya nojIvalakSaNaM tRtIyaM rAziM vyavasthApya tadvidyAnAM svavidyAbhiH pratighAtakaraNena taM nigRhya guru- sthAnA0 samIpamAgatya tanniveditavAn , yazca guruNA abhihito, yathA-gaccha rAjasabhAmanupravizya brUhi rAzitrayaprarUpaNamapasi-1 uddezAna ddhAntarUpaM vAdiparibhadhAya mayA kRtamiti, tato yo'bhimAnAdAcArya pratyavAdIt-yathA rAzitrayamevAsti, tathAhi- | nivajIvA:-saMsArasthAdayaH ajIvA:-ghaTAdayaH nojIvAstu dRSTAntasiddhAH, yathA hi daNDasyAdimadhyAmANi bhavantItyevaM svarUpa sarvabhAvAnAM praividhyamiti, yazca rAjasamakSamAcAryeNa kutrikApaNe jIvayAcane pRthivyAdijIvalAbhAt ajIvayAcane 0587 acetanaleSTrAdilAbhAt nojIvayAcane'cetanaleSTAdilAbhAcca nigRhItaH, so'yaM trairAzikadharmAcArya iti 6 / tathA goghAmAhila iti, yo hi dazapuranagare AryarakSitasvAmini divaM gate AcAryazrIdurcalikApuSpamitre garNa paripAla-15|| yati vindhyAbhidhAnasAdhoraSTamaM karmapravAdAbhidhAnaM pUrvamAcAryAdupazrutya pratyuccArayataH karmabandhAdhikAre kizcitkarma jIvapradezaiH spRSTamAtra kAlAntarasthitimaprApya vighaTate zuSkakuDyApatitacUrNamuSTivat kicitpunaH spRSTaM baddhaM ca kAlAntareNa vighaTate A lepakuDye sasnehacUrNavat kiMcitpunaH spRSTaM baddhaM nikAcitaM jIvena sahakatvamApannaM kAlAntareNa vedyate ityevamAkaryoktavAn-manvevaM mokSAbhAvaH prasajati, kathaM?, jIvAt karma na viyujyate, anyo'nyAvibhAgavaddhatvAt , | svapradezavat, uktaM ca-"souM bhaNai sadosa bakvANamiNaMti pAvai jao te / mokkhAbhAvo jiivppeskmmaavibhaagaao||1|| nahi kammaM jIvAo aveha avibhAgao paesabba / tadaNavagamAdamokkho juttamiNaM teNa vakkhANaM // 2 // "|SI // 413 iti [ zrutvA bhaNati idaM vyAkhyAnaM sadoSamiti yato bhavatAM prAmoti mokSAbhAvo jIvapradezakarmaNoravibhAgAt // 1 // dIpa anukrama [688 689] SamEaucatunime pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~259~
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [587] +gAthA- 1 prata sUtrAMka [587] gAthA naiva karma jIvAdapaiti pradeza ivAvibhAgAttadanapagamAdamokSastenedaM vyAkhyAnaM yuktaM (spRSTamAtratArUpa) // 2 // ] tathA-jIvaH | karmaNA spRSTo na tu padyate, viyujyamAnatvAt , kazukaneva tadvAniti, tato vindhyasAdhunaitasminnAcAryAyAtheM nivedite | yastenAbhihito-(AcAryAdavadhAryArtha goSThAmAhilo vindhyenoktaH,) bhadra! yaduktaM svayA jIvAt karma na viyujyata iti, tatra pratyakSabAdhitA pratijJA AyuHkarmaviyogAtmakasya maraNasya pratyakSaravAt , heturapyanaikAntiko'nyo'nyAvibhAgasambaddhAnAmapi kSIrodakAdInAmupAyato viyogadarzanAt, dRSTAnto'pi na sAdhanadharmAnugataH, svapradezasya vidyutatvAsiddhestadrUpeNAnAdirUpatvAd bhinnaM ca jIvAt karmeti, yaccoktaM-"jIvaH karmaNA spRSTo na badhyate ityAdi," tatra kiM | pratipradezaM spRSTo nabhasevota tvaGamAtre kajhukeneva, yadyAdyaH pakSaH tadA dRSTAntadAAntikayovaiSamyaM kajhukena pratipradezamaspRSTatvAd, atha dvitIyaH, tato nApAntarAlagatyanuyAyi kama, paryantavartitvAd, bAhyAGgamalabad, evaM sarvo mokSabhAka karmAnugamarahitatvAt muktavad, ityAdi pratipAdyamAno yo naitatpratipannavAnudghATitazceti so'yamabaddhikadharmAcAryaH iti / usattinagarANi saptAnAM krameNa saptaiva 'hotthati sAmAnyena vartamAnatve'pi nagarANAM tadvizeSaguNAtItatvenAdatItanirdezA, 'sAvatthI gAhA, RSabhapura-rAjagRhaM ullukA nadI tattIravartinagaramulakAtIraM 'purIti nagarI antaraM jIti tannAma, iha ca makAro'lAkSaNikA, 'dasapura'tti anusvAralopAditi / ete ca nihavAH saMsAre paryaTantaH sAtAsAtabhogino bhaviSyantIti tatsvarUpaM sUtradvayenAha sAtAveyaNijassa kammarasa sattavidhe aNubhAve paM0, taM0-maNunnA sahA maNuNNA rUvA jAva maNunA phAsA maNosuddatA ||1|| ASSESAKASEARCARKI dIpa anukrama [688689] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~260~
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [588] bhAsthAnAasUtravRttiH 6-2259 prata sUtrAMka [588] // 414 // vatisuhatA / asAtAveyaNijassa NaM kammassa sattavidhe aNubhAve paM0, taM0-amaNunA sadA jAva patiduhatA (sU0 7 sthAnA 588) mahANakkhatte sattatAre paM0, abhitIyAditA satta NakkhattA pubvadAritA paM0 saM0-amitI savaNo dhaNiTThA uddezaH 3 satamisatA pulyA bhavatA uttarA bhavatA revatI, assaNitAditA NaM satta NakkhattA dAhiNadAritA 50, taM0-- | sAtAsAssiNI bharaNI kittitA rohiNI migasire ahA puNavasU, pussAditA NaM satta NakkhattA avaradAritA paM0, taM0--pusso tAnubhavaH bhasilesA madhA puccA pharaguNI uttarA phagguNI hatyo cittA, sAtitAtiyA NaM satta NakSattA uttaradAritA paM0, taM0 pUrvAdidvA-sAti bisAhA aNurAhA jeTThA mUlo pubbAsADhA uttarAsADhA (sU0 589) jaMbUdIve dIve 2 somaNase bakkhAra- rANi nakSapavyate satta kUTA paM0 saM0-siddhe 1 somaNase 2 taha boddhavve maMgalAvatIkUDe 3 / devakuru 4 vimala 5 kaMcaNa 6 trANi kUvisihakUDe 7 ta boddhaye // 1 // jaMbUdIve 2 gaMdhamAyaNe vakkhArapavvate satta kUDA paM0 saM0-siddhe ta gaMdhamAtaNa TAni yoboddhavve gaMdhilAvatIphUDhe / uttarakurU phalihe lohitakkha ANadaNe ceva // 1 // (sU0 590) vitivitANaM satta jA nayazcayatIkulakoTijoNIpamuhasayasahassA pannattA (sU0 591) jIvANaM sattaTThANanivattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu nAdi vA ciNaMti vA ciNissaMti vA taM0-neratiyanivvattite jAva devanivvattie evaM ciNa jAba NijarA ceva (sU0 552) sU0588sattapatesitA khaMdhA arNatA paNNattA sattapatesogADhA poggalA jAba sattaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA (sU0593) sattamaTThANaM sattamaM sattamaM ajjhavaNaM sammattaM // M // 414 // 'sAye'tyAdi kaNThyaM, navaraM, 'aNubhAve'tti vipAka: udayo rasa ityarthaH, manojJAH zabdAdayaH sAtodayakAraNatvAda-18 dIpa anukrama [698] 593 CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-7 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, saptame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~261~
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-], mUlaM [593] +gAthA- 2 A prata sUtrAMka [593] gAthA nubhAvA evocyante, tathA manasaH zubhatA manaHzubhatA, sA'pi sAtAnubhAvakAraNatvArasAtAnubhAva ucyate, evaM vaca:zubhatA'pi, manaHsukhatA vA sAtAnubhAvaH, tatsvarUpatvAt tasyAH, evaM vAksukhatA'pIti, evmsaataanubhaavo'pi||saataasaataadhikaaraat tadvatAM devavizeSANAM prarUpaNAya sUtrapaJcakamAha-'mahe'tyAdi sugama, navaraM pUrva dvAraM yeSAmasti tAni pUrvadvArikANi, pUrvasyAM dizi gamyate yeSvityarthaH, evaM zeSANyapi sapta sapteti, iha cArthe paJca matAni santi, yata Aha caMdraprajJasyAm-"tattha khalu imAo paMca paDivattIo pannattAo, tatthege evamAhaMsu-kattiAiA satta nakkhattA pubbadA& riyA pannattA" evamanye maghAdInyapare dhaniSThAdIni itare'zcinyAdIni apare bharaNyAdIni, dakSiNAparottaradvArANi ca sapta sapta yathAmataM krameNaiva samavaseyAnIti, 'vayaM puNa evaM kyAmo-abhiyAiyA NaM satta nakkhattA pubbadAriyA pannattA, evaM dakSiNadvArikAdInyapi krameNaiveti, tadiha SaSThaM matamAzritya sUtrANi pravRttAni, loke tu prathama matamAnityaitadabhidhIyate, yaduta-"dahanAdyamRkSasaptakamainyAM tu maghAdikaM ca yAmyAyAm / aparasyAM maitrAdikamatha saumyAM dizi dhaniSThAdi | 1 // bhavati gamane narANAmabhimukhamupasarpatAM zubhaprAptiH / atha pUrvamRkSasaptakamuddiSTaM madhyamamudIcyAm // 2 // pUrvAyAmaudIcyAM prAtIcyA dakSiNAbhidhAnAyAM / yAmyAM tu bhavati madhyamamaparasyAM yAturAzAyAm // 3 // ye'tItya yAnti mUDhAH parighAkhyAmaniladahanadinekhAm / nipatanti te'cirAdapi durvyasane nissphlaarmbhaaH||4||" iti // devAdhikArAdevanivAsakUTasUtradvayaM-'jaMbU' ityAdi kaNThyaM, kevalaM 'somaNase'tti saumanase gajadantake devakurUNAM prAcIne 'kuTAni' zikharANi, 'siddhe' gAhA, siddhAyatanopalakSitaM siddhakUTa merupratyAsannamevaM sarvagajadantakeSu siddhAyatanAni, zeSANi tataH ||2|| dIpa anukrama [690698] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~262~
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [593] gAthA // 2 // dIpa anukrama [690 698 [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [7], uddezaka [-] mUlaM [ 593] + gAthA- 2 // 415 // zrIsthAnA-paraMparayeti, 'somaNase'tti saumanasakuTaM tatsamAnanAmakatadadhiSThAtRdevabhavanopalakSitaM maGgalAvatIvijayasamanAmadevasya jhasUtra- maGgalAvatIkUTaM, evaM devakurudeva nivAso devakurukUTamiti, vimalakAJcanakUTe yathArthe krameNa ca vatsAvatsamitrAbhidhAnAvRttiH | dholokavAsidi kumArIdvayanivAsabhUte, vaziSTakUTaM tannAmadevanivAsaH evamuttaratrApi, gandhamAdano gajadantaka evottarakurUNAM pratIcInaH, tatra 'siddhe' gAhA, kaNThyA, navaraM sphATikakUTe lohitAkSakUTe adholokanivAsibhogaGkarAbhogavatyabhidhAnadikumArIdvaya nivAsabhUte iti // kUTeSvapi puSkariNIjale dvIndriyAH santIti dvIndriyasUtram 'beiMdiyANa'mityAdi, jAtI-dvIndriyajAtau yAH kulakoTayaH tAstathA tAzca tA yonipramukhAzca dvilakSasaGkhyadvIndriyotpattisthAnadvArakAstA jAtikula koTiyonipramukhAH, iha ca vizeSaNaM parapadaM prAkRtatvAt, tAsAM zatasahasrANi - lakSANIti, idamuktaM bhavati-dvIndriyajAtI yA yonayastatprabhavA yAH kulakoTayastAsAM lakSANi sapta prajJaptAnIti, tatra yoniryathA gomayaH tatra caikasyAmapi kulAni vicitrAkArAH kRmyAdaya iti / zeSA dhruvagaNDikA sasambandhA pUrvavavyAkhyeyeti // iti zrImada| bhayadevAcAryaviracite sthAnAsyatRtIyAGgavivaraNe saptasthAnakAbhidhAnaM saptamamadhyayanaM samAptam // INNNNNRANNANAANANAA iti zrImadabhayasUrisUtritavivaraNayutaM saptamaM saptasthAnAdhyayanaM samAptam // Educational Far Fortal Pria Use On 7 sthAnA0 uddezaH 3 sAtAsA tAnubhavaH pUrvAdidvArANi nakSa ~263~ trANi kU dAni yo nayazcayanAdi sU0 588 593 / / 415 / / pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra saptamaM sthAnaM parisamAptaM atra mUla - saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 7 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, saptame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [594] athaassttmsthaankaakhymssttmaadhyynN| prata sUtrAMka [594] vyAkhyAtaM saptamamadhyayanamadhunA saGkhyAkramasambaddhamevASTasthAnakAkhyamaSTamamadhyayanamArabhyate, tasya cedamAdisUtram ahi ThANehiM saMpanne aNagAre arihati egalavihArapaDimaM uvasaMpajittANaM viharittate, taM-sar3I purisAte so purisajAe mehAvI purisajAte bahussute purisajAte sattirma apAhikaraNe ghitima vIritasaMpanne (sU0594) aTThavidhe joNisaMgahe paM0 ta0-aMDagA potagA jAva umbhigA uvavAtitA, aMDagA aTThagaticA aTThAgA paM0, 0-aMDae aMDaema svavajamANe aMDarahito vA potatehiMto vA jAva uvavAtitehiMto vA uvavajejvA, se ceva NaM se aMDate aMDagattaM viSpajahamANe aMDagatAte vA potagattAte vA jAva uvayAtitattAte vA gacchejA, evaM potagAvi, jarAujAvi, sesANe gatIrAgatI Nasthi (sU0 595) jIvA Namaha kammapagaDIto cirNisu vA ciNaMti vA ciNissaMti vA, saM0-NANAvaraNijaM darisaNAvaraNijaM veyaNija mohaNija AuyaM nAma gottaM aMtarAtitaM, neraiyA NaM aGka kammapagaDIo ciNiMsu vA 3, evaM ceva, evaM niraMtara jAva vemANiyANaM 24, jIvA Namaha kammapagaDIo uvaciNiMsu vA 3 evaM cena, evaM ciNa 1 uvaciNa 2 baMdha 3 udIra 4 veya 5 taha NijarA 6 ceva / ete cha cauvIsA 24 daMDagA bhANiyanvA (sU0 596) ACCCCCCCESS dIpa anukrama [699] sthA070 Ech pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atha aSTamaM sthAnaM Arabhyate ~264~
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [596] vRttiH prata sUtrAMka [596] zrIsthAnA- 'ahaDI'tyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyaM sambandhaH-anantaraM pudgalA uktAH, te ca kArmaNAH pratimAvizeSapratipatti-sthAnA IN mato vizeSeNa nirjIryanta ityekAkivihArapratimAyogyaH puruSo nirUpyate, ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, saMhitAviparyastu udezaH3 prasiddha eva, navaraM aSTAbhiH sthAnaH-guNavizeSaiH sampanno-yukto'nagAra:-sAdhuraheMti-yogyo bhavati 'egalla'tti ekA-1 pratimAhI kino vihAro-prAmAdicaryA sa eva pratimA-abhigrahaH ekAkivihArapatimA jinakalpapratimA mAsikyAdikA vA bhikSu- // 416 // guNAH yosApratimA tAmupasampadya-Azritya NamityalaGkAre 'vihAM prAmAdiSu carituM, tadyathA-'saddhi'tti zraddhA-tattveSu zraddhA- nisaMgrahaH namAstikyamityartho'nuSThAneSu vA nijo'bhilASastadvat sakalanAkinAyakarAyacalanIyasamyaktvacAritramityarthaH, puruSajAtaM | aSTakarma-puruSaprakAraH 1, tathA satya-satyavAdi, pratijJAzUratvAt , sanyo hitatvAdvA satyaM 2, tathA medhA-zrutagrahaNazaktistadvat ca yAdi medhAvi, athavA merAe dhAvatitti medhAvi-maryAdAvarti 3, tathA medhAvitvAdahu-pracuraM zrutaM-AgamaH sUtrato'rthatazca sU0594yasya tadvahuzrutaM, taccotkRSTato'sampUrNadazapUrvadharaM jaghanyato navamasya tRtIyavastuvedIti 4, tathA zaktimat-samartha paJca- 596 vidhakRtatulanamityarthaH, tathAhi-"taveNa satteNa sutteNa, egatteNa baleNa ya / tulaNA paMcahA vuttA, jiNakappaM paDivajao| X // 1 // " 5, [tapasA sattvena sUtreNaikatvena balena ca paMcadhA tulanA uktA jinakalpaM pratipadyamAnasya // 1 // ] 'alpAdhikaraNaM' niSkalahaM 6 'dhRtimat cittasvAsthyayuktamaratiratyanulomapratilomopasargasahamityarthaH 7, vIrya-utsAhAtirekastena saMpannamiti 8, ihAdyAnAmeva caturNA padAnAM pratyekamante puruSajAtazabdo dRzyate tato'ntyAnAmadhyayaM sambandhanIya // 416 // iti / ayaM caivaMvidho'nagAraH sarvaprANinAM rakSaNakSamo bhavatIti teSAmeva yonyAH sanahaM gatyAgatI cAha-'aDhavihe'-13/ SMS dIpa anukrama [701] 15544 CamEauratonitumational File F rau pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~265~
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [596] prata sUtrAMka [596] ! tyAdi sUtracatuSTayaM sugama, navaramaupapAtikA devanArakAH, 'sesANaMti aNDajapotajajarAyujavarjitAnAM rasajAdInAM gatirAgatizca nAstItyaSTaprakAreti zeSaH, yato rasajAdayo naupapAtikeSu sarveSUtpadyante, paJcendriyANAmeva tatrotpatteH, nA-| pyaupapAtikA rasajAdiSu sarveSvapyupapadyante, paJcendriyaikendriyeSveva teSAmupapatteriti aNDajapotajajarAyujasUtrANi trINyeva bhavantIti / aNDajAdayazca jIcA aSTavidhakarmacayAderbhavantIti cayAdIn paT kriyAvizeSAn sAmAnyato nArakA| dipadeSu ca pratipAdayannAha-'jIvA 'mityAdi, prAgiva vyAkhyeyaM, navaraM cayanaM vyAkhyAnAntareNAsakalana upacayanaparipoSaNa bandhana-nirmApaNaM udIraNaM-karaNenAkRSya dalikasyodaye dAnaM vedana-anubhava udaya ityarthaH, nirjarA-pradezebhyaH zaTanamiti, lAghavArthamatidizannAha-evaM ceva'tti yathA cayanArthaH kAlatrayavizeSataH sAmAnyena nArakAdiSu coktA evamupacayArtho'pIti bhAvaH, 'evaM ciNe tyAdigAthottarArddha prAgvat 'ee che'tyAdi, yatazcayanAdipadAni ssdd| | ata sAmAnyasUtrapUrvakAH paDeva daNDakA iti / aSTavidhakarmaNaH punazcayAdihetumAsevya tadvipArka jAnannapi karmagurutvAt kazcinnAlocayatIti darzayannAha aTThahiM ThANehiM mAtI mArya kaTTa no AlotejA no paDikkamejA jAva no paDhivajejA, 0-kariMsu vA'haM 1 karemi vA'haM 2 karissAmi bA'I 3 akittI vA me siyA 4 avaNNe vA me siyA 5 avaNae vA me siyA 6 kittI vA me parihAissai 7 jase vA me parihAissai 8 / ahahi ThANehi mAI mAyaM kaTu AloejA jAba paDhivajejA, saMjahA-mAtissa NaM assi loe garahite bhavati 1 uvavAe garahite bhavati 2 AjAtI garahitA bhavati 3 pagamavi mAtI mAtaM * RIBERS dIpa anukrama [701] wjanuman pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~266~
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [597] dIpa anukrama [ 702] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 417 // Educatun cha [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) sthAna [8], uddezaka [-1. mUlaM [597] - kaTu no AloenA jAva no paDivalejA Natthi tarasa ArAhaNA 4 egamavi mAyI mAyaM kaTu AloejA jAva paDiva - jjA asthi are ArAhaNA 5 bahutoci mAtI mAyaM kaTTu no AloejyA jAva no paDivajjejjA nasthi tarala ArANA 6 bahuovi mAtI mAyaM kaTu AloejA jAba asthi tassa ArohaNA 7 AyariyauvajjhAyarasa vA me atise nANadaMsaNe samupajjejjA se taM mamamAloejA mAtI NaM ese 8 mAtI NaM mAtaM kaTTu se jahA nAmae ayAgareti vA taM bAgareti vA Agareti vA sIsAgareti vA ruppAgareti vA suvannAgareti vA tilAgaNIti vA tusAgaNIti vA busAganIti vA lAgaNIti vA dalAgaNIti vA soDitAlicchANi vA bhaMDitAlicchANi vA goliyAlicchANi vA kuMbhArAvA vAkavAvAti vA iTTAvAteti vA jaMtavADacuhIti vA lohAraMvarisANi vA tattANi samajotibhUvANi kiMsukaphuDasamANANi ukAsahassAI viNimmutamANAI 2 jAlAsahassAI pahuMcamANAI iMgAlasahassAI parikiramANAI aMto 2 jhiyAyati evameva mAtI mAyaM kaTTu aMto 2 jhiyAyai jativi ta NaM anne keti vadati saMpita NaM bhAtI jANati amese abhisAmi 2, mAtI NaM mAtaM kaTTu aNAlotitapaDite kAlamAse kAlaM kiyA aNNataresu devalogesu devadattAte uvabattAro bhavaMti, saM0 no mahiDiesu jAva no dUraMgatitesu no ciTTitIesa se NaM tattha deve bhavati No mahi dvie jAva no ciraThitIte, jAbi ta se tattha bAhirabhaMtariyA parisA bhavati sAviya NaM no ADhAti no pariyANAti jo mahariNamAsaNeNaM uvanimaMteti, bhApi ya se bhAsamANassa jAva cattAri paMca devA anuttA ceva abhuti-mA bahuM deve ! bhAsau, se NaM tato devalogAo AukkhaNaM bhavakkhaNaM ThitikkhaNaM anaMtaraM cayaM cattA iheva Far Far & Pria Use Only 8 sthAnA0 uddezaH 2 Aloca ~267~ ketaraguNa doSAH sU0 597 // 417 // - - pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] prata sUtrAMka [597] mANussae bhave jAI imAI kulAI bhavaMti, 10-avakulANi vA paMtakulANi vA tucchakulANi vA darirakulANi vA mikkhAgakulANi vA kivaNakulANi vA tahappagAresu kulesu pumattAte paJcAyAti, se NaM tattha pume bhavati durUve dubanne duggaMdhe durase duphAse aNiDhe akaMte appite amaNuNNe amaNAme hINassare dINassare aNiTThasare akaMtasare apittassare amaNuNNassare amaNAmassare aNAejavayaNapaJcAyAte, jAviya se tattha bAhirabhaMtaritA parisA bhavati sAvi ta NaM No ADhAti No paritANati no mahariheNaM AsaNeNaM uvaNimaMteti, bhAsapi ta se bhAsamANassa jAva cattAri paMca jaNA aMvuttA ceva ammudruti-mA bahuM ajautto! bhAsau.2 / mAtI NaM mAtaM kaTTa AlocitapaDikate kAlamAse kAlaM kicA aNNataresu devalogesu devattAe ubavattAro bhavaMti, taM0-mahiDiesu jAva ciradvitIsu, se NaM tattha deve bhavati mahiDIe jAva ciradvitIte hAravirAtitayacche kahakatuDitathaMbhitabhute aMgadakuMDalamauDagaMDatalakannapIDhadhArI vicittahatyAbharaNe vicittavatthAbharaNe vicittamAlAmaulI kalANagapavaravatyaparihite kallANagapavaragaMdhamalANulevaNadhare bhAmuraboMdI palaMbavaNamAladhare diveNaM banneNaM divveNaM gaMdhaNaM dinveNaM raseNaM divveNaM phAseNa diveNaM saMghAteNaM diveNa saMThANeNaM divvAe iDDIte divyAte jUtIte digvAte pabhAte divvAte chAyAte dilAe acIe digheNaM teeNaM divvAte lessAe dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA mahayA'hataNagIvavAtitataMtItalatAlatuDitaghaNagutiMgapaTuppavAtitaraveNaM divvAI bhogabhogAI muMjamANe viharaha jAvi ta se tattha bAhirabhaMtaratA parisA bhavati sAvita NamADhAi pariyANAti mahAriheNa AsaNeNaM jvanimaMteti bhAsaMpi ta se bhAsamANassa jAva cattAri paMca devA avuttA ceva anmuTThiti-bahuM deve! bhAsau 2, seNaM dIpa TRA 4+ anukrama [702] + pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~268~
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] prata sUtrAMka sU0597 [597] zrIsthAnA tamo devalogAto AlakkhaeNaM 3 jAva caittA iiva mANussae bhave jAI imAI kulAI bhavaMti, ilAI jAya bahujaNassa lAsthAnA0 asUtra aparibhUtAI tahappagAresu kulesu pumattAte pazcAtAti, se NaM tattha pume bhavati surUne subanne sugaMdhe surase muphAse iDhe kaMte jAva uddezaH 3 vRttiH maNAme ahINassare jAva maNAmassare AdejavataNe paJcAyAte, jA'viya se tattha bAhirabhaMtaritA parisA bhavati sAvi ta AlocaNaM ADhAti jASa bahumajautte! bhAsau 2 (sU0 597) | ketaraguNa'aTTahI'tyAdi, mAyIti mAyAvAna 'mAya'ti guptatvena mAyApradhAno'ticAro mAyaiva tAM 'kRtvA' vidhAya 'no A- doSAH locayed' gurave na nivedayet, no pratikramet-na mithyAduSkRtaM dadyAt jAvakaraNAt no niMdejA-svasamakSa no garahejjA -gurusamakSaM no viuddejA-na vyAvatteMtAticArAt no cisohejA-na vizodhayedaticArakalaGka zubhabhAvajalena no a-| karaNatayA-apunaHkaraNenAbhyuttiSThid-abhyutthAnaM kuryAt no yathArha tapaHkarma-prAyazcittaM pratipadyateti, tadyathA'karesuM vA'haMti kRtavAMzcAhamaparAdha, kRtatvAcca kathaM sasya nindAdi yujyate, tathA 'karemi vA'haM ti sAmpratamapi ta-18 * mahamaticAraM karomIti kIdRzyanivRttasyAlocanAdikriyA?, tathA kariSyAmi vA'hamiti na yuktamAlocanAdIti 3, zeSa saSTam , navaramakIrtiH-ekadiggAminyaprasiddhiravarNa:-ayazaH sarvadiggAminyaprasiddhireva, etadvayamavidyamAnaM me bhavi-18 vyatIti, apanayo vA-pUjAsatkArAderapanayanaM me syAditi, tathA kIrtiryazo vA vidyamAnaM me parihAsyatIti // ukkArthasya // 418 // |viparyayamAha-'ahahI'tyAdi sugama, navaraM mAyItyAsevAvasara eva nAlocanAdyavasare'pi, mAyina AlocanAdyapravRtte, mAyAM-aparAdhalakSaNAM kRtvA AlocayedityAdi, mAyino hyanAlocanAdAvayamanarthaH, yaduta-'assi'ti ayaM dIpa anukrama [702] Fit For MEmmary: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~269~
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] prata sUtrAMka [597] loko-janma garhito bhavati, sAticAratayA ninditatvAdityuktaM ca-"bhIubvigganilukko paayddpcchnndossykaarii| appaccayaM jaNaMto jaDassa dhI jIviyaM jiyai // 1 // " iti, [bhItodvigno gopAyan prakaTaM pracchannaM ca dopazatakArakaH / apratyayaM jaDasya janayana ghig jIvitaM jIvati // 1 // ] ityekaM 1, tathA 'upapAto' devajanma garhitaH kisvi-| pikAditveneti, uktaM ca-"tavateNe vaiteNe, rUvateNe ya je nare / AyArabhAvateNe ya, kubbaI devakimbisaM // 1 // " &A[tapAsteno vacasstenaH rUpastenazca yaH naraH / AcArabhAvastenazca karoti devakilbiSaM // 1 // ] iti dvitIyaM, A jAtiH-tatazca tasya manuSyajanma garhitA jAtyaizcaryarUpAdirahitatayeti, uktaM ca-"tattovi se caittANa, lambhihI ela mUagaM / naragaM tirikkhajoNiM vA, bohI jattha sudulahA // 1 // " [tato'pi sa cyutvA prApsyatyeDakamUkatAM narakaM tiya-13 lAgyonaM ca yatra sudurlabhA codhiH||1||] tRtIya, tathA ekAmapi mAyI mAyAM-aticArarUpAM kRtvA yo nAlocayedi tyAdi, nAsti tasyArAdhanA jJAnAdimokSamArgasyetyanartha iti, uktaM ca-"lajjAe gAraveNa ya bahussuyamaeNa vAvi ducariyaM / je na kahiMti gurUNaM na hu te ArAhagA hoti ||1||"[ljyaa gauravena ca bahuzrutatvamadena vA duzcaritamapi ye gurubhyo na kathayanti te naivArAdhakA bhnnitaaH||1||] tathA-"navi taM satthaM va visaM va duppautto va kuNai veyaalo| jaMtaM va duppauttaM sappo va pamAio kuddho||2|| jaM kuNai bhAvasalaM aNuddhiyaM uttamaDhakAlaMmi / dulahabohIataM aNaM tasaMsAriyattaM vA // 3 // " iti [ zastraM vA viSaM vA duSpayukto vetAlo vA naiva tatkaroti duSprayuktaM yaMtraM vA pramAdinaH kruddhaH & sarpo vA // 1 // yadanutaM bhAvazalyamuttamArthakAle karoti durlabhabodhikatvamanantasaMsArikatvaM ca // 2 // ] caturtha, tathA & dIpa anukrama [702] SamEaucatani pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~270~
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [597] dIpa anukrama [702] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 419 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [597] ekAmapItyAdinA tvardhaprAptirukteti, yadAha -- "uddhariyasavvasalo bhattaparinnAeN dhaNiyamAutto / maraNArAhaNajutto caMdagavejjhaM samANe // 1 // " iti [ uddhRtasarvazalyaH bhaktaparijJAyAM gADhamAyuktaH maraNArAdhanAyuktaH candrakavedhyaM saMpUrayati // 12 // ] paJcamamapi, evaM bahutvenApi anAlocanAdAvAlocanAdau vA'nartho'rthazca paSThasaptame, tathA''cAryopAdhyAyasya vA me atizeSaM jJAnadarzanaM samutpadyeta, sa ca mAmAlokayet mAI NameSa ityullekhenetyevaM bhayAdAlocayatItyaSTamaM, zeSaM sUtraM 'ayaM loka upapAta AjAtizca garhite'tyasya padatrayasya vivaraNatayA avagantavyaM, tatra mAyI mAyAM kRtveti, iha kIdRzo bhaveducyata iti vAkyazeSo dRzyaH, 'sa' iti yo bhavato'pi prasiddhaH yatheti dRSTAntopanyAse 'nAmae'tti sambhAvanAyAmalaGkAre vA ayaAkaro-chohAkaraH yatra chohaM dhmAyate itirupadarzane vA vikalpe tilA-dhAnyavizeSAsteSAmavayavA api tilAsteSAmagniH - tadahanapravRtto vahnistilAgniH, evaM zeSA adhyagnivizeSAH, navaraM tuSAH kodravAdInAM busaMyavAdInAM kaDaGgaro nalaH-zupirasarAkAraH dalAni patrANi suNDikA:-piTakAkArANi surApiSTasvedana bhAjanAni kavehayo vA sambhAvyante tAsAM liMchANi- cullIsthAnAni sambhAvyante, uktaM ca vRddheH- "goliya soDiyamaMDiyalicchANi agnerAzrayAH" anyaistu dezabhedarUDhyA ete piSTapAcakAyAdibhedA ityuktaM, mayA'pyetadupajIvyaiva sambhAvitamiti, tathA bhaNDikA sthAsyaH tA eva mahatyo golikAH, pratItaM caitacchacdadvayaM liMchAni tAnyeveti, kumbhakArasyApAko bhANDapacanasthAnaM kavechukAni - pratItAni teSAmApAkaH- pratIta eva 'jaMtavADaculI' ikSuyantrapATaculI 'lohAraMbarisANi vatti lohakArasyAmbarISA-bhrASTrA AkaraNAnIti lohakArAmbarISA iti, taSThAni - uSNAni samAni-tulyAni jAjvalyamAna Far Portal & Prau Use Only pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~271~ 8 sthAnA0 uddezaH 3 AlocaketaraguNadoSAH sU0 597 // 419 // Goog [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [597] dIpa anukrama [702] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [597] tvAt jyotiSA - hinA bhUtAni jAtAni yAni tAni samajyotirbhUtAni, kiMzukaphulaM - palAsakusumaM tatsamAnAni raktatayA ulkA iva usakA agnipiNDAstatsahasrANIti prAcuryakhyApakaM vinirmuzanti vinirmuJcantIti bhRzArthe dvirvacanaM aGgArA-laghutarAgnikaNAstatsahasrANi pravikiranti 2'aMto aMto' antarantaH 'ziyAyaMti' dhmAyanti indhanaidIpyanta iti dRSTAnto, dAntika styevamevetyAdi pazcAttApAgninA dhmAyati- jAjvalyate, 'ahameseti ahameSo'bhizaye ahameSo'bhizA iti- ebhirahaM dopakAritayA Azako sambhAvye iti, ukaM hi -"nicaM saMkiyabhIo gammo savyassa khaliyacAritto / sAhujaNassa avamao mao'vi puNa duggaI jAi // 1 // " [ nityaM zaGkitabhIto gamyaH sarvasya skhalitacAritraH sAdhujanenAvamataH mRto'pi punardurgatiM yAti // 1 // ] anenAnAlocakasyAyaM choko garhito bhavatIti darzitaM, 'se NaM tasse'tyAdinA pAThAntareNa mAyI NaM mAyaM kaTTu ityAdinA vA upapAto garhito bhavatIti darzyate, 'kAlamAse' ci maraNamAse upalakSaNatvAnmaraNadiva se maraNamuhUrtte 'kAlaM kicA' maraNaM kRtvA anyatareSu vyantarAdInAM 'devalokeSu' devajaneSu madhye 'ubavattAro'tti vacanavyatyayAdupapattA bhavatIti, no maharddhikeSu parivArAdiRRcyA no mahAdyutiSu zarIrAbharaNAdidIghyA no mahAnubhAgeSu vaikriyAdizaktitaH no mahAbaleSu prANavatsu no mahAsaukhyeSu no mahezAkhyeSu vA no dUraMgatikeSu na saudharmAdigatiSu no cirasthitikeSu - ekavyAdisAgaropamasthitikeSu yApi ca 'se' tasya 'tatra' devalokeSu 'bAhyA' apratyAsannA dAsAdivat 'abhyantarA' pratyAsannA putrakalatrAdivat 'pariSat' parivAro bhavati sApi 'no Adriyate' nAdaraM karoti, 'no parijAnAti' svAmitayA nAbhimanyate 'no' naiva mahacca tadahaM ca-yogyaM mahArhaM tenAsane Far Far & Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~272~ stray.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [597] zrIsthAnA- sUtra- vRttiH prata // 420 // sUtrAMka [597] nopanimantrayate, kiMbahunA 1, daurbhAgyAtizayAttasya yAvaJcatuHpaJcAH devA bhASaNaniSedhAyAbhyuttiSThanti-prayatante, kathaM bAda sthAnA 'mA bahu'mityAdi, anenopapAtaga)ktA, AjAtigastitvaM tu se Na'mityAdinA''caSTe, 'seti so'nAlocakastato- uddezaH3 vyantarAdirUpAd devalokAdavadheH AyuHkarmapudgalanirjaraNena bhavakSayeNa-AyuHkarmAdinibandhanadevapayoyanAzena sthitikSa- AlocayeNa-AyurasthitibandhakSayeNa devabhavanibandhanazeSakarmaNAM vA, anantaraM-AyurakSayAdeH samanantarameva 'vyava' cyavanaM| ketaragaNa'cyutvA' kRyA 'ihaiva' pratyakSe mAnuSyake bhave puMstayA pratyAjAyata iti sambandhaH, keSu kuleSu kuTumbakeSu anvayeSu vAlA doSAH kiMvidheSu?-'yAni imAni' vakSyamANatayA ca pratyakSANi bhavanti, tadyathA-antakulANi-varuTampikAdInAM prAntakulA-II sU0597 |ni-caNDAlAdInAM tucchakulAni-alpamAnupANi agambhIrAzayAni vA daridrakulAni-anIzvarANi kRpnnkulaani-tk| NavRttIni naTanagnAcAryAdInAM bhikSAkakulAni-bhikSaNavRttIni tathAvidhaliGgikAnAM ca tathAprakArevantakulAdivityarthaH, pratyAyAti pratyAjAyate vA 'pumi tti pumAn 'aNi?'tyAdi iSyate sma prayojanavazAditISTaH kAntA-kAntiyogAt priyA-premaviSayaH manojJa:-zubhasvabhAvaH manasAamyate--myate saubhAgyato'nuparyata iti mano'maH etaniSedhAt prakRtavizeSaNAni tathA hInasvara:-isvasvarastathA dIno-dainyavAn puruSastatsambandhitvArasvaro'pi dInaH sa svaro yasya sa tathA,| anAdeyavacanazvAsI pratyAjAtazceti athavA prathamaikavacanalopAdanAdeyavacano bhavati pratyAjAtaH sanniti, zeSa kaNThayaM yAvad bhAsautti, anena pratyAjAtigarhitatvamuktamiti, 'mAyItyAdinA aalocksyehlokaadisthaantryaaghittvmu-13||420|| taviparyayasvarUpamAha-hAreNa virAjitaM vakSaH-uro yasya sa tathA kaTakAni pratItAni tuTitAni-bAhvAbharaNavizeSAstaiH dIpa anukrama [702] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~273~
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [597] prata sUtrAMka [597] stambhitau stabdhIkRtau bhujI-pAhU yasya sa tathA / 'aMgadeM'tyAdi, karNAveva pIThe-Asane kuNDalAdhAratvAkarNapIThe, mRSTepRSTe gaNDatale pa-kapolatale ca karNapIThe ca yakAbhyAM te mRSTagaNDatalakarNapIThe te ca te kuNDale ceti vizeSaNottarapadaH / prAkRtatvAtkarmadhArayaH, aGgade ca-keyUre bAhvAbharaNavizeSAvityarthaH, kuNDalamRSTagaNDatalakarNapIThe ca dhArayati yaH saTra tathA, athavA aGgade ca kuNDale ca mRSTagaNDatale karNapIThe ca-karNAbharaNavizeSabhUte dhArayati yaH sa tathA, tathA vici trANi-vividhAni hastAbharaNAni-aGgalIyakAdIni yasya sa tathA, tathA vicitrANi vastrANi cAbharaNAni ca yasya vakhAlaNyeva vA''bharaNAni-bhUSaNAni avasthAbharaNAni vA-avasthocitAnItyartho yasya sa tathA, vicitrA mAlAzca-puSpamAlA maulizca-zekharo yasya vicitramAlAnAM vA mauliyasya sa tathA, kalyANakAni-mAnalyAni pravarANi-mUlyAdinA vastrANi parihitAni-nivasitAni yena tAnyeva vA parihito-nivasito yaH sa tathA, kalyANaka pravaraM ca pAThAntareNa pravaragandhaM ca mAlya-mAlAyAM sAdhu puSpamityarthaH anulepanaM ca-zrIkhaNDAdivilepanaM yo dhArayati sa tathA, bhAsvarA-dIpA bondI-zarIraM yasya sa tathA, pralambA yA vanamAlA-AbharaNavizeSastAM dhArayati yaH sa tathA, divyena-svargasambandhinA pradhAnenetyartho varNAdinA yukta iti gamyate, sAtena saMhananena-vajrarSabhanArAcalakSaNena saMsthAnena-samacaturaskhalakSaNena RvyA-115 vimAnAdirUpayA yuktyA-anyAnyabhaktibhistathAvidhadravyayojanena prabhayA-prabhAvana mAhAtmyenetyarthaH, chAyayA-pratiSi-] mvarUpayA aciSA-zarIranirgatatejojyAlayA tejasA-zarIrasthakAmtyA lezyayA-antaHpariNAmarUpayA zuklAdikayA udyotayamAnaH-sthUlavastUpadarzanataH prabhAsayamAnastu-sUkSmavastUpadarzanata iti, ekAdhikatve'pi caiteSAM na doSaH, utkarSaprati dIpa anukrama [702] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~274~
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] prata sUtrAMka zrIsthAnA- pAdakatvenAbhihitatvAditi, mahatA-pradhAnena bRhatA vA raveNeti sambandhaH, ahatam-anubaddho ravasyaitadvizeSaNaM nAvya-dAda sthAnA sUtra- INnRttaM tena yukaM gItaM nATyagItaM taca vAditAni ca-tAni zabdavanti kRtAni tantrI ca-vINA talI ca-hastI tAlAca-INuddezaH3 vRttiH kaMzikAH 'tuDiya'tti tUryANi ca-paTahAdIni vAditatantrItalatAlatUryANi tAni ca tathA dhano-meghastadAkAro yo mRdaGgo Aloca. dhvanigAmbhIryasAdhAt sa cAsau paTunA-dakSeNa pravAditazca yaH sa dhanamRdaGgapaTupavAditaH sa ceti dvanddhe teSAM ravA-za- ketrgunn||421|| bdastena karaNabhUtena, athavA 'Aha-yatti AkhyAnakapratibaddhaM yannAvyaM tena yuktaM yattadgItaM, zeSaM tathaiva, iha ca mRdaGga- | doSAH grahaNaM tUryeSu madhye tasya pradhAnatvAt, yata ucyate-'maddalasArAI tUrAIti, bhogAhA~ bhogA:-zabdAdayo bhogabhogAstAna || sAsU0597 bhuJjAna:-anubhavan viharati-krIDati tiSThati veti, bhASAmapi ca 'se' tasya bhASamANasyAstAmeko dvau vA saubhAgyAtiWzayAt yAvacatvAraH paJca vA devA anukkA eva-kenApyapreritA eva bhASaNapravartanAya bahorapi bhASitasya svabahumatatva-IN khyApanAya cAbhyuttiSThanti, avate ca 'bahu'mityAdi, abhimatamidaM bhavadIyaM bhASaNamiti hRdayaM, anenAlocakasyopapAtAgarhitatvamukta, etagaNanAdihalokAgarhitatvalaghutAhAdAdiAlocanAguNasabhAvena vAcyaM, AlocanAguNAta-"lahuyAlhAiyajaNaNaM appaparaniyatti ajjavaM sohii| dukarakaraNaM ADhA nissalattaM ca sohiguNA // 1 // " [laghutA''hA|ditAjananaM AtmaparaniyaMtRtA''rjavaM zodhiH duSkarakaraNaM AdaraH niHzasyatvaM ca shodhigunnaaH||1|| idAnIM tasyaiva | pratyAjAtyagarhitatvamAha-se Na'mityAdinA, 'aDDAIti dhanavanti yAvatkaraNAt 'dittAI'-dIptAni prasiddhAni hatAni // 421 // vA-darpavanti 'vicchinnaviudabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAI tatra vistIrNAni-vistAravanti vipulAni-bahUni bhavanAni RDCRACKXX [597] dIpa R anukrama [702] SamEaucatunintamatani pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~275~
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [197] SSC prata + sUtrAMka + [597] 18 gRhANi zayanAni-paryavAdIni AsanAni-siMhAsanAdIni yAnAni-rathAdIni vAhanAmi va-vegasarAdImi yeSu kuleSu tAni tathA, kacit 'vAhaNAimAIti pAThastatra vistIrNavipulairbhavanAdibhirAkIrNAni-saGkIrNAni yuktAnItyarthaH iti || vyAkhyeyaM, tathA 'bahudhaNabahujAyarUvarayayAI bahu dhanaM-gaNimadharimAdi yeSu tAni tathA baha jAtarUpaM ca-suvarNa rajataMcarUpyaM yeSu tAni tathA, pazcAtkarmadhArayaH, 'AogapaogasaMpauttAI' Ayogena-dviguNAdilAbhena dravyaskha prayoga:-a| dhamarNAnAM dAnaM tatra sampayuktAni-vyApRtAni tena vA saMprayuktAni-saMgatAni tAni tathA, 'vicchviypurbhttpaannaaii| | vicchahite-tyakte bahujanabhojanAvazeSatayA vicchaIvatI vA-vibhUtimatI vividhabhakSyabhojyacUSyalehyapeyAcAhArabhedayuktatayA pracure bhaktapAne yeSu tAni tathA, 'bahudAsIdAsagomahisagavelayappabhUyAI bahavo dAsIdAsA yeSu tAni tathA gAvo mahiNyazca pratItAH gavelakA-urabhrAste prabhUtAH-pracurA yeSu tAni tathA pazcArakarmadhArayaH, athavA bahavo dAsyAdayaH pra. bhUtA jAtA yeSu tAni tathA, bahujanasthApyaribhUtAni aparibhavanIyAnItyarthaH, tRtIyArthe vA SaSThI, tato bahujanenApari-14 bhUtAni-atiraskRtAni 'ajautti AryayoH-apApakarmavatoH pitroH putro yaH sa tathA, anenAlocakasyAnAlocakapratyAjAtiviparyaya uktaa|| kRtAlocanAyanuSThAnAzca saMvaravasto bhavantIti saMvaraM tadviparyastamasaMbaraM cAha aDhavihe saMvare 500-soziyasaMvare jAva phAsidiyasaMvare maNasaMvare batisaMvo kAyasaMvare, avavihe asaMvare paM0 0-sonidinabhasaMvare jAva kAyanasaMghare (sU0598) aTTa phAsA paM020-kakaDe maute garute chahute sIte usthA071 + dIpa anukrama [702] ET Firparantarvaataand pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~276~
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [199] (03) uddezaH3 vRttiH prata // 422 // sUtrAMka [599] siNe nije lukse (sU0599 ) aTThavidhA logaThitI paM0 saM0-bhAgAsapatidvite bAte 1 vAtapatidvite udahI 2 evaM adhA chaTThANe jAva jIvA kammapatidvitA ajIvA jIvasaMgahItA jIvA kammasaMgahItA (sU0600) 'aDhavihe tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, anantaraM kAyasaMvara uktaH, kAyazcASTaspoM bhavatIti sparzasUtra, kaNThyaM ceti, sparzA-18 saMvaretarAH zcASTAveveti lokasthitiriyamito lokasthitivizeSamAha-'aTTavihe'tyAdi, kaNThye, 'evaM jahA chahANe ityAdi, tatra sparzAlocaivaM-udadhipaiTThiyA puhavI, ghanodadhAvityarthaH 3 puDhavipaiDiyA tasA thAvarA pANA manuSyAdaya ityarthaH 4 ajIvA jIca-18 kasthitiH paiTThiyA, zarIrAdipudgalA ityarthaH 5 jIvA kammapaTThiyA karmavazavartitvAditi 6 ajIvAH punalAkAzAdayo jIvaiH gaNisaMpasaGgRhItAH-svIkRtAH ajIvAn vinA jIvAnAM sarvavyavahArAbhAvAt 7 jIvA karmabhiH-jJAnAvaraNAdibhiH saGgRhItA- daHnidhabaddhAH 8, SaSThapade jIvopagrAhakatvena karmaNa AdhAratA vivakSiteha tu tasyaiva jIvabandhanateti vizeSaH // idaM ca lokasthi- yaH samityAdi svasampadupetagaNivacanAt jJAyata iti gaNisampadamAhaaTThavihA gaNisaMpatA paM0 20-AcArasaMpayA 1 suyasaMpatA 2 sarIrasaMpatA 3 vataNasaMpatA 4 bAtaNAsaMpatA 5 matisaM sU0598patA 6 patogasaMpatA 7 saMgahapariNNANAma aTThamA 8 (sU0601) egamege NaM mahAnihI aTThacakavAlapatiDhANe aTThahajoyaNAI uDu upatteNaM pannatte (sU0602) aTTha samitIto paM0 saM0-IriyAsamiti bhAsAsamiti esaNA0 AyA NabhaMDamatta0 ubhArapAsavaNa maNasa0 vaisa0 kAyasamitI (sU0603) 'aTTavihA gaNisaMpayetyAdi gaNaH-samudAyo bhUyAnatizayavAna vA guNAnAM sAdhUnAM vA yasyAsti sa gaNI-AcA-12 ACC tayaH dIpa anukrama [704] CamEauratoniumariand pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~277~
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [603] % %* * prata sUtrAMka [603] 5-4%95545464546437 paryastasya sampat-samRddhiAMvarUpA gaNisampat tatrAcaraNamAcAraH-anuSThAnaM sa eva sampat-vibhUtistasya vA sampat-sampatti prAptiH AcArasampat, sA ca catuddhoM, tadyathA-saMyamabhuvayogayuktatA, caraNe nityaM samAdhyupayuktatetyarthaH 1 asaM-| pragrahaH Atmano jAtyAdhutsekarUpamAhavarjenamiti bhAvaH 2 aniyatavRttiH aniyatavihAra iti yo'rthaH 3 vRddhazIlatA| barmanaso nirvikAratetiyAvat 4, evaM zrutasampat, sA'pi catuddhoM, tadyathA-bahuzrutatA yugapradhAnAgamatetyarthaH 1 paricitasUtratA 2 vicitrasUtratA svasamayAdibhedAt 3 ghoSavizuddhikaratA ca udAttAdivijJAnAditi 4, zarIrasampacaturDA, tadyathA-ArohapariNAhayuktatA ucitadaidhyavistaratetyarthaH1 anaSatrapatA alajjanIyAGgattetyarthaH 2 paripUrNendriyatA 3 sthirasaM& hananatA ceti 4, vacanasampacatujhe, tadyathA-AdeyavacanatA 1 madhuravacanatA 2 anizritavacanatA madhyasthavacanatetyarthaH |3 asandigdhavacanatA ceti 4, vAcanAsampaccatu , tadyathA-viditvodezanaM 1 viditvA samuddezanaM pariNAmikAdika ziSya jJAvetyarthaH 2 parinirvApya vAcanA, pUrvadattAlApakAnadhigamayya ziSyaM punaH sUtradAnamityarthaH 3 arthaniryApaNA, arthasya pUrvAparasAGgalyena gamaniketyarthaH 4, matisampacaturkI, avagrahehApAyadhAraNAbhedAditi, prayogasampaccatu , iha prayogo vAdaviSayastatrAramaparijJAnaM vAdAdisAmarthya viSaye 1 puruSaparijJAnaM kiMnayo'yaM vAdyAdiH 2 kSetraparijJAnaM 3 vastuparijJAnaM | vastviha vAdakAle rAjAmAtyAdi 4, sahaparijJA saGgrahaH-svIkaraNaM tatra. parijJA-jJAnaM nAma-abhidhAnamaSTamIsampat, sA |ca caturvidhA, tadyathA-bAlAdiyogyakSetraviSayA 1 pIThaphalakAdiviSayA 2 yathAsamayaM svAdhyAyabhikSAdiviSayA 3 yathocitavinayaviSayA ceti 4 // AcAryA hi guNaratnanidhAnamiti nidhAnaprastAvAnnidhivyatikaramAha-'eke'tyAdi, e-17 * dIpa anukrama [708] SamEautatunintammational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~278~
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [603] prata sUtrAMka [603] zrIsthAnA- keko mahAnidhizcakravartisambandhI aSTacakravAlapratiSThAna:-aSTacakrapratiSThitaH, maJjUSAvat, tatsvarUpa ghedama-"navajo- sthAnA. sUtra- yaNavicchinnA bArasadIhA samUsiyAM aha / jakkhasahassaparivuDA cakaTThapaiDiyA navavi // 1 // " [navApi navayojana- uddezaH 3 vRttiH vistIrNAni dvAdazadIrghAni aSTasamucchritAni yakSasahasraparivRtAni cakrASTakapratiSThitAni // 1 // ] dravyanidhAnavaktavya AcAryAtokkA, bhAvanidhAnabhUtasamitisvarUpamAha-'aTTa samiItyAdi, samyagitiH-pravRttiH samitiH, IyAyAM gamane samiti-15 lock||423|| cakSurvyApArapUrvatayetIryAsamitiH, evaM bhASAyAM niravadyabhASaNataH, eSaNAyAmudgamAdidoSavarjanatA, AdAne grahaNe bhA-14 yorguNA kaNDamAtrAyAH-upakaraNamAtrAyA bhANDasya vA-vastrAdyupakaraNasya mRnmayAdipAtrasya vA mAnasya ca-sAdhubhAjanavizeSasya prAyazcit madA nikSepaNAyAM ca samitiH supratyupekSitasupramArjitakrameNeti, uccArapraznavaNakhelasiGghAnajalAnAM pAriSThApanikAyAM samitiH sU0606sthaNDilavizuddhyA vikrameNa, khelo-niSThIpa siMghAno-nAsikAzleSmeti, manasaH kuzalatAyoM samiti, vAco'kukSachatva-18 6.4 #niroghe samitiH, kAyasya sthAnAdiSu samitiriti // samitiSvaticArAdAvAlocanA deyetyAlocanAcAryakhAlocakasAdhoH prAyazcittasya ca svarUpAbhidhAnAya sUtratrayamAha aTThAI ThANehi saMpanne aNagAre arihati bADhIpaNA paDicchittae, 0-AtAravaM AhArakhaM bavahAravaM ovIlA pakuvarI aparisyAtI nijAvate avAtaraMsI / ahiM ThANehiM saMpanne aNagAre arihati attadosamAloittate, jAtisaMpanne kulasaMpanne viNayasaMpane gANasaMpanne saNasaMpanne carittasaMpanne khate daMte (sU0604) aDhavihe pAyacchite paM0 saM0 dIpa anukrama [708] PU423 // FFG pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~279~
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [605] prata sUtrAMka [605] CLASS AloyaNArihe pariNAmaNArihe tanubhayArihe vivegArihe viutsaggArihe tavArihe cheyArihe mUlarida (sU0 605) bhaTTa mata vANA paM00-jAtimate kulamate balamate rUvamate tava0 sutaka lAbha isaritamate (sU0606) 'ahahI tyAdi sugama, navaraM 'AyAravaM'ti jJAnAdipaJcaprakArAcAravAn jJAnAsevanAbhyA, 'AhAra'nti avadhAraNAvAn AlocakenAlocyamAnAnAmatIcArANAmiti, Aha ca-"AyAravamAyAraM paMcavihaM muNai jo a Ayarai / AhAravamavahAre AloItassa samvati ||2||"[aacaarvaanaacaarN paMcavidhaM jAnAti yazcAcarati AdhAravAnavadhArayatyAlocayataH sarvamapi // 2 // ] 'vavahAravaM'ti AgamazrutAjJAdhAraNAjItalakSaNAnAM paJcAnAmuktarUpANAM vyavahArANAM jJAteti, "ovIlae ti apanIDayati-vilajjIkaroti yo lajjayA samyaganAlocayantaM sarvaM yathA samyagAlocayati tathA karotItyapanIDakA, abhihitaM ca-"vaSahArava vavahAraM AgamamAI u muNai paMcavihaM / ovIluvagRhaMta jaha Aloecha ta savvaM // 1 // " ti | [vyavahAravAna vyavahAramAgamAdipaMcavidhaM jAnAti apanIDayatyanAlocayantamAlocayati yathA tat savai // 2 // ] 'pakubvae'tti Alocite sati yaH zuddhiM prakarSeNa kArayati sa prakArIti, bhaNitaM ca-"Aloiyami sohiM jo kArAvei so paku vviio|" iti, [Alocite yaH zodhi kArayati sa prkaarii|] 'aparissAItti na prishrvti-naalockdossaanu||4/pshrutyaanysmai pratipAdayati ya evaMzIlA so'paridhAvIti, yadAha-"jo annassa padose na kaheI va aparisAI so18 hoi||"[yo'nysy doSAn na kathayati eSo'parizzrAvI bhvti||1||] iti, 'nijavae'ci niryApayati tathA karIti yathA gurvapi prAyazcittaM ziSyo nirvAhayatIti niryApaka iti, nyagAdi ca-"nijjavao taha kuNaI nivvahaI jeNa pacchi-12 dIpa anukrama [710] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~280~
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [606] prata // 424 // sUtrAMka [606] zrIsthAnA-IIta"nti, niryApakastathA karoti nirvAhayati yena prAyazcittaM] 'avAyadaMsitti apAyAn-anarthAn ziSyacittabhaGgA- sthAnA0 nasUtra- nirvAhAdIn durbhikSadorSalyAdikRtAn pazyatItyevaMzIlaH, samyaganAlocanAyAM vA durlabhabodhikatvAdIn apAyAn ziSyasya uddeza 3 darzayatIti apAyadazIti, bhaNitaM ca-"dubhikkhadubbalAI ihaloe jANae avAe u / daMsei ya paraloe dulahabohitti | saMsAre ||shaa" iti, [ durbhikSadurbalatvAdikAniha loke'pAyAn jJApayet darzayati ca paraloke ca saMsAre durlabhabodhitvamitiTAlocaka Dur] attadosa'tti AtmAparAdhamiti, jAtikule mAtApitRpakSI, tatsampannaH prAyo'kRtyaM na karoti, kRtvApi pazcAttApA- yoguNAH dAlocayatIti tadrahaNaM, yadAha-"jAIkulasaMpanno pAyamakiccana sebaI kiNci| AseviDaM ca pacchA tagguNao saMmamAloe prAyazcitta | // " iti, [jAtikulasampannaH prAyaH kiMcidakRtyaM na sevate Asevya ca pazcAt tadguNataH samyagAlocayet // 1 // ] vinaya- madAra | sampannaH sukhenaivAlocayati, tathA jJAnasampanno dopavipAkaM prAyazcittaM vA'vagacchati, yato'vAci-"nANeNa na saMpanno do- sU0605|savivAgaM viyANi ghoraM / Aloei suhaM ciya pAyacchittaM ca avagacche // 1 // " iti, [jJAnasaMpannastu ghoraM doSavipAkA 606 vijJAya sukhamevAlocayati prAyazcittaM vA'vagacchati ||2||]drshnsmpnnH zuddho'hamityevaM zraddhatte, cAritrasampano bhUyastamaparAdhaM na karoti samyagAlocayati prAyazcittaM ca nirvAhayatIti, uktaM ca-"suddho tahatti samma saddahaI daMsaNeNa sNpnno| caraNeNa u saMpanno na kuNai bhujo tamabarAhaM // 1 // " iti, [tathA zuddha iti samyak zraddhatte darzanasampannaH caraNasaMpanastu bhUyastamaparAdhaM na karoti // 1 // ] kSAntaH paruSa bhaNito'pyA cAyane rupyatIti, Aha ca-"khaMto AyariehiMdI pharasaM bhaNio'vi navi rUse"tti, [kSAntaH AcAryaiH paruSa bhaNito'pi naiva ruSyet // ] dAntaH prAyazcittaM dattaM voDhuM| 4GANGRESS dIpa anukrama [711] 1 // 44 // Eco Firparantarvaataand pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~281~
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [606] * 4%95445 prata sUtrAMka [606] sama| bhavatIti, Aha ca-"daMto samastho voDhuM pacchittaM jamiha dijae tassa" iti, [dAntaH voDhuM samarthaH prAya& zcittaM yadihAparAdhe dattaM tasya // ] 'AloyaNe'tyAdi, vyAkhyAtaM prAyaH, jAtyAdimadeSu satsvAlocanAyAM na pravartata iti madasthAnasUtraM, gatArtha, navaraM madasthAnAni-madabhedAH, iha ca doSAH 'jAtyAdimadonmattaH pizAcavadbhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatA parabhave ca niHsaMzayaM labhate // 1 // ' iti||vaadinaaN hiprAyaH zrutamado bhavatIti vAdivizeSAn darzayannAha aTTa akiriyAvAtI paM00-egAvAtI 1 aNegAvAtI 2 mitavAdI 3 nimmitavAdI 4 sAyavAtI 5 samucchedavAtI 6 NitAvAdI 7Na saMti paralogavAtI 8 (sU0607) 'aTTha akirie'tyAdi, kriyA-astItirUpA sakalapadArthasArthavyApinI saivAyathAvastuviSayatayA kutsitA akriyA namaH kutsArthatvAttAmakiyAM vadantItyevaMzIlA: akriyAvAdino, yathAvasthitaM hi vastvanekAntAtmakaM tannAstyekAntAsmakameva cAstIti pratipattimanta ityarthaH, nAstikA iti bhAvaH, evaMvAditvAcaite paralokasAdhakakriyAmapi paramArthato na badanti, tanmatavastusattve hi paralokasAdhakakriyAyA ayogAdityakriyAvAdina eva te iti, tatraika evAtmAdirartha ityevaM vadatItyekavAdI, dIrghatvaM ca prAkRtatvAditi, uktaM caitanmatAnusAribhiH-"eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva, dRzyate jalacandravat // 1 // " iti, aparastvAtmaivAsti nAnyaditi pratipannaH, taduktam"puruSa evedaM gniM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvyam , utAmRtattvasyezAno yadannenAdhirohati yadejati yajati yahare yadu antike yadantarasya sarvasyAsya bAhyata" iti, tathA "nityajJAnavivarto'yaM, kSititejojalAdikaH / AtmA tadAtmakazceti, saGgirante * dIpa ** anukrama [711] ** Eaton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~282~
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] (03) prata sUtrAMka [607] zrIsthAnA- pare punH||1||" iti, zabdAdvaitavAdI tu sabai zabdAtmakamidamityekatvaM pratipanna, uktaM ca "anAdinidhanaM brahmasthAnA0 asUtra- zabdatattvaM yadakSaram / vivarttate'rthabhAvena, prakriyA jagato ytH||1||iti, athavA sAmAnyavAdI sarvamevaikaM pratipa-18 uddezaH 3 vRttiH dyate, sAmAnyasyaikatvAdityevamanekadhaikavAdI, akriyAvAditA cAsya sadbhUtasyApi tadanyasya nAstIti pratipAdanAt A mAdvaitapuruSAdvaitazabdAdvaitAdInAM yuktibhiraghaTamAnAnAmastitvAbhyupagamAca, evamuttaratrApIti 1, tathA satyapi kathaJcide- vAdinaH // 425 // karave bhAvAnAM sarvathA anekatvaM vadatItyanekavAdI, parasparavilakSaNA evaM bhAvAstathaiva pramIyamANatvAt, yathA rUpaM rUpata-18| hai yeti, abhede tu bhAvAnAM jIvAjIvabaddhamuktasukhitaduHkhitAdInAmekatvaprasaGgAt dIkSAdivaiyarthyamiti, kizva-sAmAnyamahajIkRtyaikatvaM vivakSitaM paraiH, sAmAnya ca bhedebhyo bhinnAbhinnatayA cintyamAna na yujyate, evamavayavebhyo'vayavI? dharmebhyazca dharmItyevamanekavAdI, asyApyakriyAvAditvaM sAmAnyAdirUpatayaikarave satyapi bhAvAnAM sAmAnyAdini-15 pena taniSedhanAditi, na ca sAmAnya sarvathA nAsti, abhinnajJAnAbhidhAnAbhAvaprasaGgAt , sarvathA vailakSaNye cikaparamA-1 NumantareNa sarveSAmaparamANusvaprasaGgAt, tathA avayavinaM dhammiNa ca vinA na pratiniyatAvayavadharmavyavasthA sthAd, bhedAbhedavikalpadUSaNaM ca kathaJcidvAdAbhyupagamanena niravakAzamiti 2, tathA anantAnantarave'pi jIvAnAM mitAna-18| parimitAn vadati 'utsannabhavyakaM bhaviSyati bhuvana mityabhyupagamAt, mitaM vA jIvaM-aGgaThaparvamA zyAmAkatandulamAtraM vA vadati na tvaparimitamasamvevapradezAtmakatayA aGgalAsayayabhAgAdArabhya yAvalokamApUrayatItyevamaniyatapramANa-| tayA vA, athavA mitaM saptadvIpasamudrAtmakatayA lokaM vadatyanyathAbhUtamapIti mitavAdIti, tasyApyakriyAvAditvaM vastu dIpa anukrama [712] T // 425 SamEaucatunintamiational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~283~
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [607 ] dIpa anukrama [712] Education) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] tattvaniSedhanAdeveti 1 tathA nimmitaM - Izvara brahmapuruSAdinA kRtaM lokaM vadatIti nimmitavAdI, tathA cAhuH " AsIdidaM tamobhUtamaprajJAtamalakSaNam / apratarkyamavijJeyaM, prasuSThamiva sarvataH // 1 // tasminnekArNavIbhUte, naSTasthAvarajaGgame / naSTAmaranare caiva, praNaSToragarAkSase // 2 // kevalaM gaharIbhUte, mahAbhUtavivarjite / acintyAtmA vibhustatra, zayAnastapyate tapaH // 3 // tatra tasya zayAnasya, nAbheH padmaM vinirgatam / taruNaravimaNDalanibhaM hRdyaM kAzcanakarNikam // 4 // tasmin padme tu bhagavAn daNDIyajJopavItasaMyuktaH / brahmA tatrotpannastena jaganmAtaraH sRSTAH // 5 // aditiH surasaGghAnAM ditirasurANAM mnurmnussyaannaam| vinatA vihaGgamAnAM mAtA vizvaprakArANAm // 6 // kaTuH sarIsRpANAM sulasA mAtA tu nAgajAtInAm / surabhizcatuSpadAnAmilA punaH sarvabIjAnAm // 7 // " iti pramANayati cAso - buddhimatkAraNakRtaM bhuvanaM saMsthAnavattvAt ghaTavadityAdi, akriyAvAditA cAsya 'na kadAcidanIdarza jagaditi vacanAdakRtrima bhuvanasyA kRtri matAniSedhAt na cezvarAdikartRkasvaM jagato'sti, kulAlAdikArakavaiyarthyaprasaGgAt kulAlAdivaccezvarAderbuddhimatkAraNasyAnIzvaratAprasaGgAt kikha - IzvarasthAzarIratayA kAraNAbhAvAt kriyAsvapravRttiH syAt khazarIratve ca tatzarIrasthApi kartrantareNa bhAvyaM, evaM cAnavasthAprasaGga iti 4, tathA sAtaM sukhamabhvasanIyamiti vadavIti sAtavAdI, tathAhi bhavalovavAdI kazcit sukhamevAnuzIlanIyaM sukhArthinA, na tvasAtarUpaM taponiyamabrahmacaryAdi, kAraNAnurUpatvAt kAryasya, nahi zuklaistantubhirArabdhaH paTo rakto bhavati api tu zukla eva, evaM sukhAsevanAt sukhameveti, uktaM ca- "mRddhI zayyA prAtaH rutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM cAparA / drAkSAkhaNDaM zarkarA vArddharAtre, mokSazcAnte zAkyaputreNa dRSTaH // 1 // " a Far Portal & Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~284~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] prata 426 // sUtrAMka [607] zrIsthAnA- kriyAvAditA cAsya saMyamatapasoH pAramArthikaprazamasukharUpayoH duHkhatvenAbhyupagamAt kAraNAnurUpakAryAbhyupagamasya ca sthAnA. sUtra- viSayasukhAdananurUpasya nirvANasukhasthAbhyupagamena bAdhitatvAditi 5, tathA samuccheda-pratikSaNaM niranvayanAzaM vadati yaH uddezaH 3 dRttiH sa samucchedavAdI, tathAhi-vastunaH sattvaM kAryakAritvaM, kAryAkAriNo'pi vastutve kharaviSANasyApi sattvaprasaGgAt, kAryaakriyA ca nityaM vastu krameNa na karoti, nityasyaikasvabhAvatayA kAlAntarabhAvisakalakAryabhAvaprasaGgAt, na cedevaM pratikSaNaM sva- vAdinaH jIbhAvAntarokhattyA nityatvahAniriti, yogapadyenApi na karoti adhyakSasiddhatvAdyogapadyAkaraNasya, tasmAt kSaNikameva vastu sU0607 kArya karotIti, evaM ca arthakriyAkAritvAt kSaNika vastviti, akriyAvAdI cAyamitthamavaseyaH-niranvayanAzAbhyupa|game hi paralokAbhAvaH prasajati, phalArthinAM ca kriyAsvapravRttiriti, tathA sakalakriyAsu pravartakasyAsasyeyasamayasambha-18 vyanekavarNolekhavato vikalpasya pratisamayakSayitve ekAbhisandhipratyayAbhAvAt sakalavyavahArocchedaH syAdata evaikAnta-I kSaNikAt kulAlAdeH sakAzAdarthakriyA na ghaTata iti, tasmAt paryAyato vastusamucchedavad dravyatastu na tatheti 6, tathA| niyata-nityaM vastu badati yaH sa tathA, tathAhi-nityo lokaH, AvirbhAvatirobhAvamAtratvAdusAdavinAzayo, tathA asato'nusAdAcchazaviSANasyeva satazcAvinAzAt ghaTavat , nahi sarvathA ghaTo vinaSTaH, kapAlAdyavasthAbhistasya pariNatatvAt , tAsAM cApAramArthikatvAt , mRtsAmAnyasyaiva pAramArthikatvAt , tasya cAvinaSTatvAditi, akriyAvAdI cAyamekA4ntanityasya sthiraikarUpatayA sakalakriyAvilopAbhyupagamAditi 7, tathA 'na santi paraloge vA' iti neti-na vidyate // 426 // zAntizca-mokSaH paralokazca-janmAntaramityevaM yo vadati sa tathA, tathAhi-nAstyAtmA pratyakSAdipramANAviSayatvAt OMOMOMOM5454 dIpa anukrama [712] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~285~
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [607] prata 4%950155 sUtrAMka kharaviSANavat, tadabhAvAnna puNyapApalakSaNaM karma, tadabhAvAnna paraloko nApi mokSa iti, yazcatacatanyaM tatadharma iti, asyAkriyAvAditA sphuTaiva, na caitasya mataM saGgacchate, pratyakSAdyapravRttyA''tmAdInAM nirAkartumazakyatvAt , satyapi vastuni pramANApravRttidarzanAdAgamavizeSasiddhatvAcca, bhUtadharmatApi na caitanyasya, [avikRtapittAdyAdhArabhUtabhUtA iti bhAvaH] 8 vivakSitabhUtAbhAve'pi jAtismaraNAdidarzanAditi, eSAM ceha vAdinAmaSTAnAmapi digmAtramupadarzita, vizeSastvanyato | jJeya Uhyo veti // pate ca vAdinaH zAstrAbhisaMskRtabuddhayo bhavantItyaSTasthAnakAvatArINi zAstrANyAha avihe mahAnimitta paM0 ta0-bhome upapAte suviNe aMtalikkhe aMge sare lakkhaNe vaMjaNe (sU0608) aduvidhA vayaNavibhattI paM0 saM0---nidese paDhamA hotI, vItiyA uvatesaNe / tatitA karaNaMmi katA, cautthI saMpadAvaNe // 1 // paMcamI ta avAtANe, chaTThI sassAmivAdaNe / sattamI sannihANatthe, aTThamI AmaMtaNI bhave // 2 // tastha paDhamA vibhattI nihese so imo ahaM vatti 1 / vitItA uNa uvatese bhaNa kuNa va timaM va taM vatti // 32 // tatitA karaNaMmi kayA NItaM ca kataM ca teNa va mate vA 3 / haMdi Namo sAhAte havati cautthI padANami // 4 // avaNe giNhasu tatto ittotti va paMcamI abAdANe / chaTThI tarasa imassa pa gatassa vA sAmisaMbaMdhe ||5hvi puNa sattamI tamimaMmi AhArakAlabhAce ta / AmaMtaNI bhave ahamI u jaha he juSANatI // 6 // (sU0 609) aTTha ThANAI chaumastheNaM sababhAveNaM Na yANati na pAsati, taM0-dhammasthigAta jAba gaMdha vAta, etANi ceva umpannanANadasaNadhare arahA jiNe kevalI jANai pAsai jAba gaMdha [607] dIpa anukrama [712] 55 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~286~
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [610] gAthA 1-5 dIpa anukrama [721] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 427 // Educato [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [610] + gAthA 1-5 vA (sU0 610 ) aTThavidhe Auvede paM0 taM0 kumAramithe kAyatimicchA sAlAtI sahahattA jaMgolI bhUtavejA khAra rasAvaNe (sU0 611 ) 'aTTha mahAnimitte 'tyAdi, atItAnAgatavarttamAnAnAmatIndriyabhAvAnAmadhigame nimittaM - heturyadvastujAtaM tanimittaM, tadabhidhAyakazAstrANyapi nimittAnItyucyante tAni ca pratyekaM sUtravRttivArttikataH krameNa sahasralakSa koTIpramANAnItikRtvA mahAnti ca tAni nimittAni ceti mahAnimittAni, tatra bhUmivikAro bhaumaM bhUkampAdi tadarthaM zAstramapi bhaumamevamanyAnyapi vAcyAni 1, navaramudAharaNamiha - 'zabdena mahatA bhUmiryadA rasati kampate / senApatiramAtyazca, rAjA rAjyaM ca pIcyate // 1 // ityAdi, utpAdaH - sahajarudhiravRddhyAdiH 2, svapno yathA 'mUtraM vA kurute svapne, purISaM vA'tilohitam / pratibuddhyet tadA kazcilabhate so'rthanAzanam // 1 // ' iti 3, antarikSaM-AkAzaM tatra bhavamAntarikSaM gandharvvanagarAdi, yathA 'kapilaM sasyaghAtAya, mAjiSTaM haraNaM gavAm / avyaktavarNa kurute, balakSobhaM na saMzayaH // 1 // gandharvanagaraM snigdhaM, saprAkAraM satoraNam / saumyAM dizaM samAzritya rAjJastadvijayaMkaram // 2 // ityAdi 4, anaM- zarIrAvayavastadvikAra AGgaM ziraHsphuraNAdi, yathA 'dakSiNapArzve spandanamabhidhAsye tatphalaM striyA vAme / pRthivIlAbhaH zirasi sthAnavivRddhilATe syAd // 1 // ityAdi 5, svaraH-zabdaH SaDjAdiH, sa ca nimittaM yathA - 'sajJeNa lambhaI visiM, kathaM ca na vi Nassai / gAvo mittA ya puttA ya, nArINaM ceva vallabho // 1 // ityAdi, zakunarutaM vA yathA - "vivicivisaddo punno, sAmAe sUlisUli dhanno u / cerI cerI ditto cikuttI lAbha heutti // 1 // " ityAdi 6, lakSaNaM strIpuruSAdInAM yathA Far Faria & Pras Use Only 8 sthAnA0 uddezaH 3 nimittaM ~ 287 ~ vibhaktayaH chadmastheta rajJeyAjJe yAni AyurvedaH sU0 608 611 // 427 // yog pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [611] dIpa anukrama [722] sthA0 72 Educator [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [611] sthAna [8], uddezaka [-], " asthivarthAH sukhaM mAMse, tvaci bhogAH striyo'kSiSu / gatau yAnaM svare cAjJA sarvvaM sattve pratiSThitam // 1 // " ityAdi 7, vyaJjanaM-maSAdi, yathA- 'lalATakezaH prabhutvAyetyAdi 8 // etAni ca zAstrANi vacanavibhaktiyogenAbhidheyapratipAdakAnIti vacanavibhaktisvarUpamAha - 'aDavihA vayaNavibhatsItyAdi, ucyate ekatvadvitvabahutvalakSaNo'tha yaistAni vacanAni vibhajyate kartRtva karmatvAdilakSaNo'rtho yayA sA vibhaktiH vacanAtmikA vibhaktirvacana vibhaktiH, 'su au jasi 'tyAdi, 'niddese silogo, nirdezanaM nirdezaH - karmAdikArakazaktibhiranadhikasya liGgArthamAtrasya pratipAdanaM tatra prathamA bhavati, yathA sa vA ayaM vA''ste ahaM vA Ase 1, tathA upadizyata ityupadezanaM-upadezakriyAyA vyApyamupalakSaNatvAdasya kriyAyA yavyApyaM tat karmetyarthastatra dvitIyA, yathA bhaNa imaM zlokaM kuru vA taM ghaTaM dadAti taM yAti grAmaM 2, tathA kriyate yena tatkaraNaM-kriyAM prati sAdhakatamaM karotIti vA karaNaH karttA 'kRtyalyuTo bahula' (pA0 3-3-113 ) miti vacanAditi, tatra karaNe tRtIyA kRtA-vihitA, yathA nItaM sasyaM tena zakaTena kRtaM kuNDaM mayeti 3, tathA 'saMpadAvaNeti satkRtya pradApyate yasmai upalakSaNatvAt sampradIyate vA yasmai sa sampradApanaM sampradAnaM vA, tatra caturthI, yathA bhikSave bhikSAM dApayati dadAti beti, sampradApanasthopalakSaNatvAdeva namaHsvastisvAhAsvadhA'laMvapaDyuktAzca caturthI bhavati namaH | zAkhAyeM - vairAdikAyai namaHprabhRtiyogo'pi kaizcitsampradAnamabhyupagamyate iti caturthI 4, 'paJcamI'ti zlokaH, apAdIyate apAyato-vizleSata A-maryAdayA dIyate 'do avakhaNDana' iti vacanAt khaNDyate bhidyate AdIyate vA gRhyate yasmAttadapAdAnamavadhimAtramityarthastatra paJcamI bhavati, yathA- apanaya tato gRhAddhAnyamito vA kuzalAguhANeti 5, Far Portal & Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~288~
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [611] prata sUtrAMka [611] zrIsthAnA- chaTThI sassAmivAyaNetti svaM ca svAmI ca svasvAminI tayorvacanaM-pratipAdanaM tatra svasvAmivacane-svasvAmisambandhe sthAnA GgasUtra- ityarthaH, SaSThI bhavati, yathA-tasyAsya vA gatasya vA'yaM bhRlyA, 'vAyaNe'tIha prAkRtatvAd dIrgharavaM , sanidhIyate kiyA uddezaH 3 vRttiH asminniti sannidhAnaM-AdhArastadevArthaH sannidhAnArthastatra saptamI, viSayopalakSaNatvAcAsya kAle bhAve ca kriyAvizeSaNe, nimitta tatra sannidhAne tadbhaktamiha pAtre, tatsaptacchadavanamiha zaradi puSyati, puSyanakriyA zaradA vizeSitA, tat kuTumbakamiha | vibhaktayaH // 428 // lagavi duhyamAnAyAM gataM, iha gamanakriyA godohanabhAvena vizeSiteti 7, aSTamyAmantraNI bhavediti, su au jasiti, chadmastheta prathamA'pIyaM vibhaktirAmantraNalakSaNasyArthasya karmakaraNAdivat liGgArthamAtrAtiriktasya pratipAdakatvenASThamyuktA, yathA he rajJeyAjeyuvaniti zlokadvayArthaH / udAharaNagAthAstu vyAkhyAtAnusAreNa bhAvanIyAH, 'tattha'gAhA 'taiyA'gAhA, iha 'haMdI'tyupra-1 yAni A. darzane 'payANamitti sampradAne, 'avaNe'gAhA 'avaNe'tti apanayetyarthaH, idaM cAnuyogadvArAnusAreNa vyAkhyAtaM, Ada- yurvedaH zeSu tu 'amaNe' iti dRzyate, tatra ca syAmantraNatayA gamanIyaM, he amanaske ityarthaH // atha vacanavibhaktiyuktazAstrasaM- sU0 608skArAt kiM chadmasthAH sAkSAdadRzyArthAn vidanti ?, ucyate, netyAha-'aTThaTThANe tyAdi vyAkhyAtaM prAk, navaraM yAvasatkaraNAt 'adhammatthikArya 2 AgAsatthikArya 3 jIvamasarIrapaDibaddhaM 4 paramANupoggalaM 5 sadda 6 miti draSTavyamiti, etAnyeva jino jAnAtItyAha ca-epANI'tyAdi, sugamaM / / yathA dharmAstikAyAdIna jino jAnAti tathA''yurveda-18 mapi jAnAti, sa cAya-aTTavihe Aubvee' ityAdi, Ayu:-jIvitaM tadvidanti rakSitumanubhavanti copakramarakSaNe 428 // vidanti vA-labhante yathAkAlaM tena tasmAttasmin vetyAyurvedaH-cikitsAzAstraM tadaSTavidha, tadyathA-kumArANAM-bAlakAnAM 611 dIpa anukrama [722] KEER SamEaucatunintamate Fit For m pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~289~
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [611] prata sUtrAMka [611] IAIbhRtI-poSaNe sAdhu kumArabhRtya, taddhi tanvaM kumArabharaNakSIradoSasaMzodhanArtha duSTazUnyanimittAnAM vyAdhInAmupazamanArtha ceti 1 kAyasya jvarAdirogagrastasya cikitsApratipAdakaM tantraM kAyacikitsA, tattantraM hi madhyAGgasamAzritAnAM jvarAtIsAraratazophonmAdapramehakuSThAdInAM zamanArthamiti 2 zalAkAyAH karma zAlAkyaM tatpratipAdaka tantraM zAlAkya, etaddhi UrkhacakragatAnAM rogANAM zravaNavadananayanaghrANAdisaMzritAnAmupazamanArthamiti 3 zalyasya hatyA-hananamuddhAraH zalyahatyA tatpratipAdaka tantramapi zasyahatyetyucyate, tadvidhatRNakASThapASANapAMsulohaloSThAsthinakhapAyAjAntargatazalyokharaNArthamiti | 4 'jaGgolI ti viSavighAtatantramagadatantramityarthaH, taddhi sarpakITalUtAdaSTaviSanAzanArthe vividhaviSasaMyogopazamanArtha | ceti 5bhUtAdInAM nigrahArthaM vidyAtantra bhUtavidyA, sA hi devAsuragandharvayakSarakSaHpitRpizAcanAgagrahAdyupasRSTacetasAM zAnti karmabalikaraNAdigrahopazamanArtheti 6 'kSAratantra'miti kSaraNaM kSAraH zukrasya tadviSayaM tantraM yatra tattathA, idaM hi suzrutAdiSu vAjIkaraNatantramucyate, avAjino vAjIkaraNaM retovRddhyA azvasyeva karaNamityanayoH zabdArthaH sama eveti, tat tantraM hi alpakSINavizuSkaretasAmApyAyanaprasAdopajanananimittaM praharSajananArthamiti 7 rasaH-amRtarasastasyAyanaM-prAptiH rasAyanaM, taddhi vayaHsthApanamAyurmedhAkaraNaM rogApaharaNasamarthe ca tatpratipAdaka zAkhaM rasAyanatantramiti // kRtarasAyanazca devavanirupakramAyurbhavatIti devaprastAvAddevAnAmaSTakAmyAha sakassa NaM deviMdassa devaranno aDaggamahisIo paM0 ta0-paumA sivA satI aMjU amalA accharA NavamiyA rohiNI 1 IsANassa NaM deviMdassa devarasro avaggamahisIo paM020-kaNhA kaNharAtI rAmA rAmarakkhitA vasU vasuguttA vasumittA OMOMOMOMOMOMOM dIpa anukrama [722] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~290~
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [612] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH prata // 429 // sUtrAMka vasuMdharA 2 sakassa Na deviMdassa devaratno somassa mahAratno aTuggamahisIo paM03 IsANassa paM devidAsa devaranno vesamaNarasa mahArasro ahangamahisIo paM0 4 aTTha mahAgahA paM0 saM0-caMde sUre suke yuhe vahassatI aMgAre saNipare keU 5 (sU0 612) aDhavidhA taNavaNastatikAtiyA paM0 saM0-mUle kaMde saMdhe tayA sAle pavAle patte puSphe (sU0 613) cauridiyA NaM jIvA asamArabhamANassa aTuvidhe saMjame kajati, taM0-cakyumAto sokkhAto avaparovittA bhavati, cakkhumateNaM dupayeNaM asaMjoettA bhavati, evaM jAva phAsAmAto sokkhAto avayarovettA bhavati phAsAmaeNaM dukkheNaM asaMjogetA bhavati / cauridiyA NaM jIvA samArabhamANassa aTThavidhe asaMjame kajati, taM0-cakkhumAto sokkhAo vavarovettA bhavati, cakkhumateNaM dukkheNaM saMjogettA bhavati, evaM jAva phAsAmAto sokkhAto (sU0 614) aTTha suhumA paM0 saM0-pANamuhume 1 paNagasuhume 2 vIyasuhume 3 haritasuhume 4 puSphasuhume 5 aMDasuhume leNamuTume 7 siNehasuhume 8 (sU0 615) bharahassa NaM ranno cAuraMtacakavahissa aTTha purisajugAI aNubaddhaM siddhAI jAva samvadukkhappahINAI, taM0-Avidhajase mahAjase ativale mahAbale tetavIrite kittavIrite daMDavIrite jalavIrite (sU0 616) pA. sassa gaM arahao purisAdANitassa aTTha gaNA aTTha gaNaharA hotyA, taM0-mujhe ajayose vasiDe baMbhacArI some siridharite vIrite bhaddajase (sU0 617) tatra 'sakasse'tyAdi sUtrapaJcakaM sugama, navaraM mahAgrahA-mahAnirthasAdhakatvAditi / mahAgrahAzca manuSyatirazcAmupaghAtAnugrahakAriNo bAdaravanaspatyupaghAtAdikAritveneti bAdaravanasatInAha-'aTThavihe'tyAdi, sugama, navaraM 'taNavaNa- sthAnA0 uddezaH 3 agramahivyAdyA mUlAdyA caturakSasaMyametarau sUkSmANi sUyeyazaAdyA pArcagaNinaH sU0612 [612] dIpa anukrama [723] 617 // 429 // JamEauratoKLE pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~291~
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [617] prata sUtrAMka [617] ssai'tti bAdaravanaspatiH, kandaH-skandhasyAdhaH skandhaH sthuDamiti pratItaM tvak-challI zAlA-zAkhA pravAlaM-aGkaraH patrapuSpe pratIte / etadAnayAzcaturindriyAdayo jIvA bhavantIti caturindriyAnAzritya saMyamAsaMyamasUtre, te ca prAgiveti / sUkSmANyapyAzritya saMyamAsaMyamau sta iti tAnyAha-'aTTa muhumatyAdi, sUkSmANi zlakSNatvAdalpAdhAratayA ca, tatra prANasUkSmaanuddhariH kundhuH sa hi calanneva vibhAvyate na sthitaH sUkSmatvAditi 1 panakasUkSma panakaH-ullI, sa ca prAyaH prAvRTkAle bhUmikASThAdiSu paJcavarNastadravyalIno bhavati, sa eva sUkSmamiti evaM sarvatra 2 tathA bIjasUkSma-zAlyAdivIjasya mukhamUle kaNikA loke yA tuSamukhamityucyate 3 haritasUkSma-atyantAbhinavojhinnapRthivIsamAnavaNe haritameveti 4 puSpa-18 sUkSma-vaTodumbarANAM puSpANi tAni tadvarNAni sUkSmANIti na lakSyante 5 aNDasUkSma-makSikAkITikAgRhakokilAbrAhmazANIkakalAsyANDakamiti 6 layanasUkSmaM layana-AzrayaH sattvAnAM, taba kITikAnagarakAdi, tatra kITikAzcAnye ca sUkSmAH sattvA bhavaMtIti 7 snehasUkSmamavazyAyahimamahikAkarakaharatanurUpamiti 8 / anantaroktasUkSmaviSayasaMyamamAsevya ye aSTakatayA siddhAstAnAha-'bharahasse'tyAdi kaNThyaM, kintu 'purisajugAIti puruSA yugAnIva-kAlavizeSA iva kramavRttitvAt puruSayugAni 'anubaI' santataM yAvatkaraNAt 'buddhAI mukAI parinibuDAIti, eteSAM cAdityayaza:prabhRtInAmihotakramasyAnyathAtvamadhyupalabhyate, tathAhi-"rAyA Aicajase mahAjase aivale abalabhade / balaviriyakattavirie jalavirie daMDavirie ya // 1 // " iti [AdityayazA rAjA mahAyazA atibalaH balabhadraH balavIryaH kArtavIryaH jalavIryaH daMDavIryaH // 1 // ] iha cAnyathAtvamekasyApi nAmAntarabhAvAdU gAthAnulomyAca sambhAvyatA dIpa anukrama [728] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~292~
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [617] prata sUtrAMka [617] zrIsthAnA-1 iti / saMyamavadadhikArAt saMyamavatAmevASTakAntaramAha-'pAse'tyAdi vyaktaM, kiMtu 'purisAdANIyassa'tti paruSANAM sthAnA0 sUtra- madhye AdIyata ityAdAnIya upAdeya ityarthaH, gaNA-ekakriyAvAcanAnAM sAdhUnAM samudAyAH gaNadharA-tannAyakA A- uddazaH 3 vRttiH cAryAH bhagavataH sAtizayAnantaraziSyAH, Avazyake tUbhaye'pi daza zrUyante, "dasa navagaM gaNANa mANa jiNidANaM" darzanAni [deza naiva jinendrANAM gaNAnAM mAnaM // ] iti vacanAt 'jAvaiyA jassa gaNA tAvaiyA gaNaharA tasse'ti [yasya yA-18 upmaadvaa||430|| vanto gaNAstAvanta eva gaNadharAstasya // 1 // ] vacanAca, tadihAlpAyuSkatvAdikaM kAraNamapekSya dvayoravivakSaNamiti sambhAvyate, na cATasthAnakAnurodha iha samAdhAnaM vaktuM zakyate, paryuSaNAkalpe'pyaSTAnAmevAbhidhAnAditi / gaNadha-18 | kRbhUmiH rAzca darzanavanta iti darzanaM nirUpayannAha bIrarAjaaDhavidhe daMsaNe paM0 saM0-sammaisaNe gicchaIsaNe sammAmicchadasaNe cakkhudasaNe jAva kevalasaNe suviNadasaNe payaH (sU0 618) aTThavidhe addhovamite paM0 20-palitovame sAgarovame ussappiNI osa piNI poggalapariyaDhe tItaddhA sU0618aNAgataddhA sambaddhA (sU0 619) arahato NaM ariTTanemissa jAba aTThamAto purisajugAto jurgatakarabhUmI duvAsapariyAte aMtamakAsI (sU0 620) / samaNeNe bhagavatA mahAvIreNaM aTTha rAyANo muMDe bhavettA bhagArAto aNagAritaM pancAvitA, taM0-vIraMgava vIrajase saMjayaeNijjate ya rAyarisI / seyasive udAyaNe [taha saMkhe kAsibaddhaNe ] (sU0 621) 'ahavihe dasaNe ityAdi kaNThyaM, kevalaM svapnadarzanasyAcakSurdarzanAntarbhAve'pi suptAvasthopAdhito bhedo vivakSita // 430 / / iti / samyagdarzanAdezca sthitipramANamaupamyAddhayA bhavatIti tAM prarUpayavAha-'ahavihe addhovamie' ityAdi sugama, dIpa anukrama [728] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~293~
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [621] prata sUtrAMka [621] navara aupamyamupamA palyasAgararUpA tanadhAnA addhA-kAlo'ddhaupamyaM rAjadantAdidarzanAta palyenopamA yatra kAle pari-15 mANataH sa palyoparma, rUDhito napuMsakaliGgatA, evaM sAgaropamaM, avasarpiNyAdInAM tu sAgaropamaniSpannatvAdupamAkA-14 latvaM bhAvanIya, samayAdistu zIrSaprahelikAntaH kAlo'nupamAkAla iti / kAlAdhikArAdidamaparamAha-'arahao i-IN tyAdi, jAva ahamAutti aSTamaM puruSayugaM-aSTapuruSakAlaM yAvat yugAntakarabhUmiH puruSalakSaNayugApekSayA'ntakarANAM&AbhavakSayakAriNAM bhUmiH kAlaH sA AsIditi, idamuktaM bhavati-neminAthasya ziSyapraziSyakrameNASTI puruSAn yAvannizarvANaM gatavanto na parata iti, tathA paryAyApekSayA'pyantakarabhUmiH prasaGgAducyate-'duvAsa'tti dvivarSamAne kevaliparyAye | neminAthasya jAte sati sAdhavo bhavAntamakAghuriti / tIrthakaravaktavyatAdhikArAdidamAha-'samaNeNa'mityAdi sugama, navaraM 'bhavitta'tti antarbhUtakAritArthatvAt muNDAna bhAvayitveti dRzya, 'vIraMgae' ityAdi 'taha saMkhe kAsitavaddhaNae' ityevaM caturthapAde sati gAthA bhavati, na caivaM dRzyate pustakeSviti, ete ca yathA pravAjitAstathocyate, tatra vIrAGgako 4 vIrayazAH saMjaya ityete pratItAH, eNeyako gotrataH, sa ca ketakArddhajanapadazvetaMbInagarIrAjasya pradezinAmnaH zrama NopAsakasya nijakA kazcidrAjarSiH, tathA seye AmalakalpAnagaryAH svAmI, yasyAM hi sUryakAbho devaH saudharmAt devalokAd bhagavato mahAvIrasya vandanArthamavatatAra nAvyavidhiM copadarzayAmAsa, yatra ca pradezirAjacaritaM bhagavatA pratyapAdIti, tathA zivaH hastinAgapurarAjo, yo hyekadA cintayAmAsa-ahamanudinaM hiraNyAdinA vRddhimupagacchAmi yatastato 'sti purAkRtakarmaNAM phalamato'dhunApi tadarthamudyacchAmIti, tato vyavasthApya rAjye putraM kRtvocitamakhilakarttavyaM di dIpa anukrama [732] % E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~294~
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [621] prata sUtrAMka [621] zrIsthAnA- prokSitatApasatayA pravatrAja, tataH SaSThaSaSThena tapasyatastathocitamAtApayataH parizaTitapatrAdinA pArayato vibhaGgajJAna-12 sthAnA. sUtra- dAmupade, tena ca vilokayAnakAra sapta dvIpAn sapta samudrAniAte, utpannaM ca me divyajJAnamityavaSTambhAdAgatya nagare bahuja-18 uddezaH 3 vRttiH tAnasya yathopalabdhaM tattvamupadideza, tadA ca tatra bhagavAn vijahAra gautamazca bhikSA bhrAmyan janAcchivaprarUpaNAM zuzrAva, darzanAni upmaadvaa||431|| gatvA ca bhagavantaM prapaccha, bhagavAMstvasaGkhyeyAna dvIpasamudrAn prajJApayAmAsa, bhagavaDhUcanaM ca janAt zrutvA zivaH zakAGkitaH, tatastasya vibhaGgaH pratipapAta, tato'sau bhagavati jAtabhaktibhagavatsamIpaM jagAma, sa bhagavatA prakaTitAkUto jA | nemyantatasarvajJapratyayaH pravatrAja, ekAdaza 'cAGgAni papATha siddhazceti, tathA udAyanaH sindhusauvIrAdInAM SoDazAnAM janapadAnAM kRmiH vItabhayapramukhAnAM trayANAM triSazyadhikAnAM nagarazatAnAM dazAnAM ca mukuTabaddhAnAM rAjJAM svAmI zramaNopAsakA, yena | vIrarAjacaNDapradyotamahArAja ujjayanIM gatvA ubhayabalasamakSaM raNAGgaNe raNakarmakuzalena karivaragireniMpAtya paddho mayUrapicchena | lalATapaTTe aGkittazca, tathA'bhijinnAmAnaM snehAnugatAnukampayA rAjyagRddho'yaM mA durgatiM yAsIditi bhAvayatA svaputraM || disU0618rAjye avyavasthApya kezinAmAnaM ca bhAgineyaM rAjAnaM vidhAya mahAvIrasamIpe pravatrAja, yakadA tatraiva nagare vijahAra, | utpannarogazca vaidyopadezAddadhi yubhuje rAjyApahArAzaGkinA ca kezirAjena viSamizradadhidApanena paJcatvaM gamitaH yadguNapakSapAtinyA ca kupitadevatayA pASANavarSeNa kumbhakArazayyAtaravarja sarca tannagaraM nyapAtIti, tathA zaH kAzIvarddhano vANArasInagarIsambandhijanapadavRddhikara ityarthaH, ayaM ca na pratItaH, kevalamalakAbhidhAno rAjA vArANasyAM bhagavatA pr-4||431|| pathaH dIpa anukrama [732] SamEaurat pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~295
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [621] prata sUtrAMka [621] abAjito'ntakRdazAsu zrUyate sa yadi paraM nAmAntareNAyaM bhavatIti // ete cAhArAdau manojJAmanojJe samavRttaya iti prastAvAdAhArasvarUpamAha avavihe AhAra paM0 taM0-gaNuNNe asaNe pANe sAime sAime amaNuNNe jAva sAime (su. 622) api saNakumAramAhiMdANaM kapANaM hahi baMbhaloge kappe rihavimANe patthaDe etya NamakkhADagasamacaresasaMThANasaMThitAto ag kaNaharAtIto paM0 ta0-purarichageNaM do kaNharAtIto dAhiNeNaM do kaNharAio paJcacchimeNaM do kaNharAino uttareNa do kaNharAio, puracchimA antarA kaNharAtI dAhiNaM bAhiraM kaNharAI puTThA, dAhiNA abhaMtarA kaharAtI paJcamichamagaM bAhiraM kaNharAI puDhA, paJcacchimA anrbhatarA kaNharAtI uttaraM vAhiraM kaNharAI puDhA, uttarA anaMtarA kaNharAtI purachima bAhira kaNharAtI puDhA, puracchimapaJcacchimillAo bAhirAo do kaNharAtIto chalasAto, uttaradAdhiNAo bA. hirAo yo kaNharAtIto tasAo, savvAo'vi NaM abhaMtarakaNharAtIto caurrasAo 1 etAsi NaM ahaNhaM kaNharAtINaM aTTa nAmadhejA paM0 20-kArAtIti vA meharAtIti vA maghAti vA mAdhavatIti vA vAtaphaliheti vA vAtapalikyobheti vA devapalihe yA devapalikkhometi vA 2 etAsi NaM aTuNDaM kaNharAtINaM ahasu uvAsaMtaresu bhaTTa chogatisavimANA paM0 taM0-acI adhimAlI batirobhaNe pabhaMkare caMdAme sUrAbhe supaiTTAbhe aggiyAme 3 etenu NaM aTThasu logaMtitavimANesu aTThavidhA logaMtitA devA paM0 20-sArasatamAicA vaNhI varuNA ya gahatoyA tha / tusitA anyAvAhA aggiyA ceva boddhavyA ||shaa 4 etesi NamahaNhaM logaMtitadevANaM ajahaNNamaNukoseNaM ahasAgarovamAI ThitI paNNattA 5 (sU0623) dIpa anukrama [732] ******************** Jamaicate File Form a t Lanummary: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~296~
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [624] gAthA |||| dIpa anukrama [ 736 ] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 432 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [624] + gAthA-1 sthAna [8], a dhammasthigatamapatesA paM0 aTTa adhammatvigAta0 evaM caiva aTTha AgAsatvigA0 evaM caiva aTTha jIvamajjhapaesA paM0 ( sU0 624 ) 'avi' tyAdi sugamaM / AhAradravyANi rasapariNAmavizeSathantyamanojJAnyanantaramuktAnyatha kSetravizeSAn pudgalagatavarNapariNAma vizeSava svenAmanojJAn kRSNarAjyabhidhAnAn pratipAdayan sUtrapaJcakamAha - 'upi' ityAdi sugamaM, navaraM 'upi'ti upari 'hehiM'ti adhastAt brahmalokasya riSThAkhyo vimAnastastasyeti bhAvaH, AkhATakavatsamaM tulyaM sarvAsu dikSu caturasraM catuSkoNaM yatsaMsthAnaM - AkArastena saMsthitAH AkhATakasamacaturasra saMsthAnasaMsthitAH kRSNarAjayaH - kAlakapudgalapaGkayastayukta kSetravizeSA api tathocyanta iti, yathA ca tA vyavasthitAstathA dazyate - 'puracchime NaM ti purastAt pUrvasyAM dizItyarthaH, dve kRSNarAjI, evamanyAsvapi dve dve, tatra prAktanI yakA'bhyantarA kRSNarAjI sA dAkSiNAtyAM bAhyAM tAM 'spRSTA' sRSTavatI, evaM sarvA api vAcyA, tathA paurastyapAzcAtye dve bAdhe kRSNarAjI paDase-paTToTike auttaradAkSiNAtye dve vAhye kRSNarAjyau zyase sarvAzcatasro'pItyartho'bhyantarAzcaturasrAH, nAmAnyeva nAmadheyAni, kRSNarAjI kRSNapudgalapaGktirUpatvAd itirupapradarzane vA vikalpe megharAjIva yA sA megharAjIti cAbhidhIyate kRSNatvAt tathA maghA paSThapRthivI tadvadatikRSNatayA sA magheti vA mAghavatI - saptamapRthivI tadvadyA sA mAghavatIti vAtaparighAdIni tu tamaskAyasUtravajyAkhyeyAnIti / etAsAmaSTAnAM kRSNarAjInAmaSTasvavakAzAntareSu rAjIdvayamadhyalakSaNeSvaSTau ThokAntikavimAnAni bhavanti, etAni caivaM prajJazyAmucyante - abhyantarapUrvAyA agre arcirvimAnaM tatra sArasvatA devAH, Education tamational Far Far & Pra Use On 8 sthAnA0 uddezaH 3 AhAraH kRSNarA jyAdyAH ma pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra atra mUla- saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~297~ dhyapradezAH sU0 622 624 // 432 // yog [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [624] OMOM prata pUrvI sUtrAMka [624] gAthA arci pUrvayoH kRSNarAjyormadhye adhirmAlIvimAne AdityA devAH, abhyantaradakSiNAyA agre vairocane vimAne valayaH, dakSiNayomAmadhye zubhare vimAne varuNA, abhyantarapazcimAyA agre candrAbhe gaddetoyAH, aparayomadhye sUrAbhe tupitAH, abhyntrottraayaa| agre akAbhe'vyAvAdhAra, uttarayormadhye supratiSThAbhe AgneyAH, bahumadhyabhAge riSThAbhe vimAne riSThA devA iti, sthApanA ceyara 'ajahannukoseNaM'ti jaghanyatvotkarSAbhAvenetyarthaH, brahmaloke hi jaghanyataH sapta sAgaropamANyutkRSTatastu dazeti lokAntikAnAM tvaSTAviti / kRSNarAjayo yU - adhimIli. lokasya madhyabhAgavRttaya iti dhammoMdInAmapi madhyabhAgavRttikasyASTakacatuSTayasyA | viSkaraNAya sUtracatuSTayaM-'aTTa dhamme' tyAdi, sphuTaM, navaraM dharmAdharmAkAzAnAM vairocana madhyapradezAste ye rucakarUpA iti, jIvasyApi kevalisamudghAte rucakasthA eva te anyadA tvaSTAvavicalA ye te madhyapradezAH, zeSAstvAvarttamAnajalamivAnavaratamudvartanaparivartanaparAstatsvabhASAye te amadhyapradezA iti / jIvamadhyapradezAdipa-1|| dArthapratipAdakAstIrthakarA bhavantIti prakRtAdhyayanAvatAriNI tIrthaGkaravaktavyatA sUtradvayenAhaarahatA NaM mahApaume aTTha rAyANo muMDA bhavittA agArAto aNagArita paThavAvessati, taM0-paubhaM paumagumma naliNaM nalina itarA ACCES damapratiSTAmaya ||1|| 5candrAma ETHE dhavarAma dIpa anukrama [736] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~298~
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [625] prata sUtrAMka [625] zrIsthAnAgummai paramatataM dhaNuddhataM kaNagarahaM bharahaM 1 (sU0 625) kaNhasa gaM vAsudevassa aTTa amgamahisIo bharahato NaM ariThTha 8sthAnA0 sUtra nemissa aMtite muMDA bhavetA agArAto aNagAritaM pazyatitA siddhAo jAva sambaduksappahINAo,0-paumAvatI | uddezaH3 vRttiH gorI gaMdhArI lakkhaNA susImA jaMvavatI saccabhAmA ruppiNI kaNhaaggamahisIo 2 (sU0 626) vIritapuvassa NaM aTTha | mahApadmacatthU aha cUliAvatthU paM0 (sU0627) | rAjarSayA' . // 433 // NI 'arahA 'mityAdi sugama, navaraM 'mahApaumeM tti mahApadmo bhaviSyadutsarpiNyAM prathamatIrthakaraH zreNikarAjajIva iti siddhakR ihaiva navasthAnake vakSyamANavyatikara iti, 'muMDA bhavitta'tti muNDAn bhAvayitveti / kRSNAgramahiSIvaktavyatA tvanta- SNAgramakRzAGgAdavasevA, sA ceyaM-kila dvArakAvatyAM kRSNo vAsudevo babhUva, padmAvatyAdikAstasya bhAryA abhUvana , ariSTha-TU hiSyaH vInemistatra viharati sma, kRSNaH saparivAraH padmAvatIpramukhAzca devyo bhagavantaM paryupAsAsire, bhagavAMstu teSAM dharmamAcakhyau, yapravAdavatataH kRSNo vanditvA'bhyadhAt-asyA bhadanta! dvArakAvatyA dvAdazanavayojanAyAmavistArAyA dhanapatinirmitAyAH pra- stvAdyAH |tyakSadevalokabhUtAyAH kiMmUlako vinAzo bhaviSyati?, bhagavAn tribhuvanagururjagAda-surAgnidvIpAyanamunimUlako vinAzo kA vinAzAsU0625bhaviSyatIti nizamya madhumathano manasyevaM vibhASitavAn-dhanyAste pradyumnAdayo ye niSkrAntAH ahamadhanyo bhogamUcchito 627 /na zaknomi prabajitumiti, tatastamahanavAdI-bhoH! kRSNa na bhavatyayamoM yadvAsudevAH pravajanti, kRtanidAnatvAtteSAM,131 athAha bhadanta ! kotsatsye?, bhuvanavibhurAha-dagdhAyAM puri pANDumathurAM prati calitaH kauzAmbakAnane nyagrodhasyAdhaH X // 433 // supto jarAkumArAbhidhAnabhAtrA kANDena pAde viddhaH kAlaM kRtvA vAlukaprabhAyAmutpatsyase, evaM nizamya yadunandano dIna PERHAROMOM dIpa anukrama [737] SamEaucatunintimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~299~
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [627] prata sUtrAMka [627] 5 manovRttirabhavat, tato jagadgururagAdIta-mA dainyaM braja yatastatastvamudtyA''gAminyAmutsarpiNyA bhArate varSe'mamAbhidhAno dvAdazo'rhan bhaviSyasIti zrutvA jaharSa siMhanAdAdi ca cakAra, tato janAIno nagarI gatvA ghoSaNAM kArayAzakAra yadu tAhatA neminAthenAsyA nagaryA vinAzaH samAdiSTastato yaH ko'pi tatsamIpe pranajati tasyAhaM niSkramaNamahimAnaM vitano18|mIti nizamya padmAvatIprabhRtikA devyo'vAdiSuH-vayaM yuSmAbhiranujJAtAH prajajAmA, tatastA mahAntaM niSkramaNamahimAnaM kRtvA nemijinanAyakasya ziSyikAtvena dattavAn , bhagavAMstu tAH pravAjitavAn, tAzca viMzativarSANi pratragyAparyAya paripAlya mAsikyA saMlekhanayA paramocchAsaniHzvAsAbhyAM siddhA iti / etAzca siddhA vIryAditi vIryAbhidhAyinaH pU sya svarUpamAha-vIriyapu'tyAdi, vIryapravAdAsyasya tRtIyapUrvasya vastUni-mUlavastUni adhyayanavizeSA AcAre dinacaryAdhyayanavat cUlAvastUni tvAcArApravaditi // vastuvIyodeva gatayo'pi bhavantIti tA darzayannAha bhaTTa gatito paM0 20-NiratagatI tiriyagaI jAva siddhigatI gurugatI paNolaNagatI panbhAragatI (sU0 628) gaMgAsiMdhurattAratapatidevINa dIvA aTTa 2 joyaNAI AyAmavikkhaMbheNaM paM0 (sU0 629) ukAmuhamehamuhavijumuha vijuvaMtadIvANaM dISA aTTha 2.joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM paM0 (sU0 630) kAlote NaM samudde aha joyaNasayasahassAI dhakAvAlavikrameNa pannatte (sU0631) ambhatarapukkharahe NaM aTTha joyaNasayasahassAI cakavAlavikkhaMbheNaM paM0, evaM vAhina khukkharajevi (sU0 632) egamegassa NaM rano cAcaraMtacakavaTTissa aTTasovannite kAkiNirayaNe utsale duvAlasaMsite aTThakaNite adhikaraNisaMThite paM0 (sU0633) mAgabharasa joyaNassa aTTa dhaNusahassAI nidhatte paM0 (sU0634) sthA073 dIpa anukrama [739] CROSS pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~300~
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [634] PawantIR na C satra prata tti sUtrAMka // 434 // [634] 'aTTha-gaIoM ityAdi, sugama, navaraM 'gurugaiti bhAvapradhAnatvAnnirdezasya goraveNa-UrdhvAdhastiryaggamanasvabhAvena sthAnA. yA paramAvAdInAM svabhAvato gatiH sA gurugatiriti, yA tu parapreraNAt sA praNodanagatirvANAdInAmiva, yA tu dravyAnta-IX| uddeza:3 rAkAntasya sA prAgbhAragatithA nAvAderadhogatiriti / anantaraM gatirukteti gatimatInAM gaGgAdinadInAmadhiSThAtRdevIdvI- gatigaMgApasvarUpamAha-'gaMge'tyAdi kaNThyaM, navaraM gaGgAdyA bharatairavatanadyastadadhiSThAtRdevInAM nivAsadvIpA gaGgAdiprapAtakuNDa- didviipaamdhyvrtinH| dvIpAdhikArAdantaradvIpasUtra, tata eva dvIpavataH kAlodasamudrasya pramANasUtra, tadanantarabhAvinaH puSkarA- taradvIpa. bhyantarArddhasya bAhyArddhasya ca sUtre, sugamAni caitAni, navaramulkAmukhamedhamukha vidyunmukhavidyudantazandeSu pratyekaM dvIpa- kAloda zabdaH sambadhyate, tatazcolkAmukhadvIpAdayo NamityalakAre dvIpA himavataH zikhariNazca varSadharaparvatasya pUrvayordaSTrayo- | puSkarArdhaparaparayozca saptAnAM saptAnAmantaradvIpAnAM madhye paSTho'ntaradvIpaH aSTAvaSTau yojanazatAni AyAmaviSkambhena prajJaptaHkAkaNI puSkarAH ca cakriNo bhavantIti tatsatkaratnavizeSasyASTa sthAnake'vatAraM kurvannAha-egamege' ityAdi, ekaikasya rAja- yojanAni zcaturantacakravartina ityatrAnyAnyakAlopannAnAmapi tulyakAkaNIratnapratipAdanArthamekaikagrahaNaM nirupacaritarAjazabda- sU0128viSayajJApanArtha rAjagrahaNaM SaTkhaNDabharatAdibhoktRtvapratipAdanArtha caturantacakravartigrahaNamiti, aSTasIvarNikaM kApha-1XI 634 |NiratnaM, suvarNamAnaM tu catvAri madhuratRNaphalAnyekA zvetasarpapaH SoDaza zvetasarSapA eka dhAgyamApakaphalaM de dhAnyamASaphale ekA gujA pazca guJjAH ekaH karmamApakaH SoDaza karmamASakAH ekaH suvarNaH, etAni ca madhurataNaphalAdIni bhara- 5lu 434 // takAlabhAvIni gRhyante, yataH sarvacakravartinAM tulyameva kAkaNiratnamiti, patalaM dvAdazAni aSTakarNikaM adhikaraNIsaM-15 dIpa anukrama [746] %5%85%54545 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~301~
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [634] prata sUtrAMka [634] sthita prajJaptamiti, tanna talAni-madhyaskhaNDAni azrayaH-kovyaH karNikAH-koNavibhAgAH adhikaraNika-suvarNakAropakaraNaM pratItameveti, idazca caturaGgulapramANaM 'cauraMgulappamANA suvannavarakAgaNI neya'tti vacanAditi / aGgulapramANaniSpannaM yojanamAnamAha-mAgahe tyAdi, magadheSu bhavaM mAgadhaM-magadhadezavyavahataM tasya yojanasya-adhvamAnavizeSasyASTa dhanuHsaha-4 srANi nihAro nirgamaH pramANamitiyAvat 'nihate'tti kvacisAThaH tatra nidha-nikAcitaM nizcitaM pramANamiti ga-8 myate, idaM ca pramANaM paramANvAdinA krameNAvaseyaM, tathAhi-"paramANU tasareNU rahareNU aggaya ca vAlassa / likkhA jayA |ya javo advaguNavivaddhiyA kamaso ||1||"[prmaannukhsrennuu rathareNulasyAnaM ca likSA yUkA ca yavo'STaguNavivarddhitAH krmshH||1||] tatra paramANuranantAnAM nizcayaparamANUnAM samudayarUpaH, UrvareNvAdi(utzlakSmaNazlakSNikA)bhedA| anuyogadvArAbhihitA anenaiva saGgahItA dRzyA, tathA paurastyAdivAyupreritakhasyati-chatIti prasareNuH, rathagamanotkhAto rathareNuriti, evaM cASTau yavamadhyAnyaMgulaM, caturviMzatiraMgulAni hastaH, catvAro hastA dhanuH, dve sahasra dhanuSAM gavyUtaM, catvAri gavyUtAni yojanamiti, mAgadhagrahaNAt kvacidanyadapi yojanaM syAditi pratipAditaM, tatra yasmin deze SoDaza|bhirdhana zatairgavyUtaM syAttatra padbhiH sahastraizcaturbhiH zatadhanuSAM yojanaM bhavatIti // yojanapramANamabhidhAyASTayojanato jambvAdInAM pramANapratipAdanAya sUtracatuSTayamAha jaMpU NaM sudaMsaNA aTTha joSaNAI uddhaM utteNaM bahumajjhadesabhAe aTTa joyaNAI vikkhaMbheNaM sAtiregAI aTTha joyaNAI savyagageNaM paM01, kUDasAmalI NaM aha joyaNAI evaM ceva 2 (sU0635) timisaguhA NamaTTha joyaNAI uddhaM utteNaM 3 khaMDappayA dIpa anukrama [746] 24 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~302~
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: + zrIsthAnAsUtra + OM *SASSASSASAK* prata sUtrAMka [635-644] 8 sthAnA0 uddezaH3 jambUguhAvakSAranagarI arhadAdidIrghabai // 435 // tAbyacU taguhA gaM baha joSaNAI uddhaM uccatteNaM evaM ceva 4 (sU0 636) jaMbUmaMdarassa paccayassa purachimeNaM sItAte mahAnatIte samatophUle bhaTTa bakkhArapabvayA paM0, 0-cittakUDe pamhakUDhe naliNakUDe egasele tikUDe vesamaNakUDe aMjaNe mAyaMjaNe 1 / jaMghUmaMdarapacapichameNaM sItotAte mahAnatIte nabhatophUle aTTha vakkhArapavyatA paM0 20-aMkAktI pamhAvatI AsIvise suhAvahe caMdapavate sUrapabvate NAgapabbate devapavvate 2 / jaMbUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte uttareNaM aTTa pakavaTTivijayA paM0 20-kacche sukacche mahAkacche kacchagAvatI Avatte jAva puksalAvatI 3, jaMvUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte dAhiNeNamaTTa cakkaTTivijayA paM0 saM0-vacche suvacche jAva maMgalAvatI 4, jaMbUmaMdarapavacchimeNa sItotAmahAnadIte dAhiNeNaM aTTha cakavaTTivijayA paM0 saM0-pamhe jAva salilAvatI 5, jaMbUmaMdarapacarithameNaM sItotApa mahAnadIe uttareNaM bhaTTa pakavaTTivijayA paM0 20-cappe suvappe jAca gaMghiLAvatI 6 / bUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte uttareNamaTTha rAyahANIto paM0 saM0-khemA khemapurI ceva jAva puMDarIgiNI 7, jaMbUmaMdarapura0 sItAe mahANaIe dAhiNeNaM aTTa rAyahANIto paM0 0-musImA kuMDalA ceva jAva rayaNasaMcayA 8, jaMbUmaMdarapaJcacchimeNaM sIodAte mahANadIte dAhiNeNaM aTTa rAyahANIbho paM0 20-AsapurA jAva bItasogA 9, jaMcUmaMdarapatra0 sItotAte mahAnatIte uttareNamaTTha rAyahANIjo paM0 saM0-vijayA bejayaMtI jAva aDajmA 10 (sU0 637) jaMbUmaMdarapura0 sItAte mahANadIe uttareNaM nakosapae bhaTTha parahaMtA bhaTTa cAvaTTI bhaTTha baladevA aTTha vAsudevA tappajisu vA upajaMti vA uppajissaMti vA 11, jaMbUmaMdarapuracchi0 mItAe dAhiNeNaM sakosapae evaM ceva 12 jaMbUmaMdarapaJcasthita sIoyAte mahANadIe pAhijeNaM nako likAdi dIpa mhastikUTakalpAdi, sU0635644 anukrama [746-781] ***** SESSI Fit For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~303~
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: + + 4 prata CERSARO sUtrAMka [635-644] sapae evaM ceva 13, evaM uttareNavi 14 (sU0638) jaMbUmaMdarapura0 sItAte mahAnaIe uttareNaM aTra dIhaveyaDA aTTa timisaguhAo aTTha khaMDagappavAtaguhA aTTha kayamAlagA devA aTTha NaTTamAlagA devA aTTha gaMgAkuMDA aTTha siMdhukuMDA aTTha gaMgAto aTTha siMdhUo aTTha usabhakUDA pabbatA aha usabhakUDA devA paM015, jaMvUmaMdarapuracchimeNaM sItAte mahAnatIte dAhiNaNaM aTTha dIhavelaDA evaM va jAva aha usabhakUDA devA paM0, navarametya rattArattAvatIto tAsiM ceva kuMDA 16, jaMbUmaMdarapavacchime NaM sItotAe mahAnadIte dAhiNeNaM aTTa dIhaveyaDA jAva aTTha naTTamAlagA devA aTTha gaMgAkuMDA aTTa siMdhukuMDA aTTha gaMgAto aha siMdhUbho aTTha sabhakUDapabvatA aTTha sabhakUhA devA paNNattA 17, jaMbUmaMdarapaJcatthi0 sIotAte mahAnatIte utsareNaM bAha dIhaveyaDA jAva aTTa naTTamAlagA devA aTTa rattakuMdA aTTa rattAvatikuMDA bhaTTa racAo jAva aha usabhakUDA devA paM0 18 (sU0639) maMdaracUliyA NaM bahumajhadesabhAte aDha joyaNAI vikkhaMbheNaM paM0 19 (sU0 640) dhAyaisaMkhadIve purasthimazreNaM dhAyatirukkhe aha joyaNAI nahuM cazcatteNaM 50 bahumajjhadesabhAe aha joyaNAI vikkhaMbheNaM sAiregAI maha joyaNAI sambaggeNa paM0 evaM dhAyaharukkhAto ADhavettA saJceva jaMbUdIvavattavvatA bhANiyabvA jAva maMdaracUliyatti evaM patrachimaddhevi mahAdhAtatirukkhAto ADhavettA jAva maMdaracUliyatti evaM puksaravaradIvapuracchimaddhevi paumarukthAo ADhavettA jApa maMdarapUliyatti evaM pukkharakharadIvapazcatthi0 mahApattamarukkhAto jAva maMdaracUlitatti (sU0641) jaMdhUdIve 2 maMdare pagbate bhAsAlavaNe maha disAhatyikUhA paM0 saM0-pacamuttara nIlavaMte suhatthi aMjaNAgirI kumute ya / palAsate vaDiMse (bhaTThamae) royaNAgirI ||1||1jNbuudiivss Ne dIvassa jagatI aha joyaNAI paI nacaceNa bahumajAdesabhAte ajoyaNAI dIpa anukrama [746-781] KA pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~304~
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: zrIsthAnAasUnavRttiH 8 sthAnA0 | uddezaH3 jambUguhAvakSAranaga|rI arhadA prata sUtrAMka [635-644] // 436 // | didIpa vikvaMbheNaM 2 (sU0 642)jaMbUdIce 2 maMdarassa pavvayassa dAhiNeNaM mahAhimavaMte vAsaharapavate aha kUDA 00-- siddhe mahahimavaMte himate rohittA harIkUDhe / harikaMtA harivAse verulite ceva kUDA u // 1 // 3 maMyUmaMdarauttareNaM rupimi vAsaharapabkte aTTa kUdA paM0 20-siddhe ya ruppI rammaga narakaMtA buddhi ruppakUDe thA / hiraNNavate maNikaMcaNe ta kampimi kUDA u // 1 // 4 jaMghUmaMdarapuracchimeNaM svagavare panvate aTTha kUDA paM0 ta0-riTe tavaNija kaMcaNa rayata visAsodhine palaMbe ya / aMjaNa aMjaNapulate ruyagassa puracchime kUdA // 1 / 1 sattha NaM aha disAkumArimahattastiAno mahiDiyAko bhAva paliovamahitItAco parivasaMti taM0-NaMduttarA va gaMdA, ANaMdA divaddhaNA / vijayA va vejayaMtI, jayaMtI aparAjiyA // 1 // 2 ghUmaMdaravAhiNeNaM rutagavare panvate aTTha kUDA paM0 saM0-kaNate kaMcaNe paume naliNe sasi divAyare yeva / besamaNe bekalite syagansa ra dAhiNe kUThA // 1 // 3 battha NaM aha disAkumArimahattariyAto mahiDiyAvo jAba palibhovamahitItAto parivasati taM- samAhArA suppatiNNA, suSpabuddhA jasoharA / lakichavatI sesavatI, cittaguttA barmUdharA // 1 // 4 jaMbUmaMdarapaJca0 ruyagabare pavate aTTha kUDA paM0 20-sosthite ta amohe ya, himavaM maMdare tahA / kamako sataguttame caMde, ahame ta sudsnne||1|| 5 tattha NamaTTa disAkumArimahattariyAo mahiDiyAto jAva paliovamadvitItAto parivasaMti taM0-ilAdevI surAdevI, puDhavI paumAvatI / eganAsA gavamitA, sItA bhaddA ta aTumA / / 1 // 6 jaMbUmaMdarauttaramAvare pabbate aTTha kUDA paM0 20-rasaNe syaNuzcate tA, sabbaravaNa khaNasaMcate yeva / vijaye ya vijayate jayaMte aparAjite // 1 // 7 tattha NaM aTTha disAkumArimahattariyAto mahar3itAo jAva palibhonamadvitItAmao parivasaMti | tAbyalikAdina dIpa | mhastikUTakalpAdi, sU0635644 anukrama [746-781] // 436 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~305~
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: prata sUtrAMka [635-644] 40545*55 20-alaMbusA mitakesI poMDara gItavAruNI / AsA ya saJcagA ceva, sirI hirI va uttarato // 1 // 8 aTTha mahelogavatthabyAto disAkumArimahattaritAto paM0 20-mogakarA bhogavatI, subhogA bhogamAliNI / suvacchA vacchamittA ya, vAriseNA balAhagA // 1 // 1 aha usRlogavatthavvAo disAkumArimahattaritAto paM0 20-oghaMkarA medhavatI, sumeghA meghamAliNI / toyadhArA vicittA ya, puSphamAlA aNiditA // 1 // 2 (sU0 643) aTTha kaMppA tirittamissovavannagA paM0 20-sohamme jAva sahassAre 3, etesu NamaTThasu kappesu aTTha iMdA paM0 taM0-sake jAva sahassAre 4, etesi NaM avahamidANaM aTTha pariyANiyA vimANA paM0 20-pAlate puSphate somaNase sirivacche gaMdAvate kAmakame pItimaNe vimale 5 (sU0 644 'jaMbU Na'mityAdi, jambUH-vRkSavizeSastadAkArA sarvaralamayI yA sA jambUra, yayA ayaM jambUdvIpo'bhidhIyate, sudarza-| neti tasyA nAma, sA cottarakurUNAM pUrvAddhe zItAyA mahAnadyAH pUrveNa jAmbUnadamayayojanazatapaJcakAyAmaviSkambhasya dvAdazayojanamadhyabhAgapiNDasya kramaparihANito dviganyUtocchritaparyantasya dvigavyUtocchritapaJcadhanu zatavistIrNapadmavaravedikAparikSiptasya dviganyUtocchritasacchatratoraNacaturasya pIThasya madhyabhAgavyavasthitAyAM caturyojanocchritAyAmaSTayojanAyAmaviSkambhAyAM maNipIThikAyAM pratiSThitA dvAdazavedikAguptA, 'aha joyaNAImityAdi aSTa yojanAnyUrvoccatvena bahumadhyadezabhAge-zAkhAvistAradeze aSTa yojanAni viSkambheNa sAtirekANi-atirekayuktAnyudvedhagamyUtidvayenAdhikAnIti bhAvaH sabbAMgreNa-sarvaparimANeneti, tasyAzca catasraH pUrvAdidikSu zAkhAH, tatra pUrvazAkhAyAM "bhavarNa kosapamANa sayaNijja dIpa A 4 % anukrama [746 -781] A8 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~306~
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] zrIsthAnAjhasUtravRttiH // 437 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 (mUlaM + vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-] mUlaM [636-644] + gAthA: + tattha'NADhiyasurassa | tisu pAsAyA sAsu tesu sIhAsaNA rammA // 1 // te pAsAyA korsasamUsiyA kosamaddhavicchinnA | viDimovari jiNabhavaNaM kosaddhaM hoi vicchinnaM // 2 // desUNakosamucaM jaMbU aTThassaeNa jaMbUrNa / parivAriyA virAya tatto appamANAhiM // 3 // [bhavanaM krozapramANaM zayanIyaM tatrAnAdRtasurasya / triSu zAleSu prAsAdAH teSu siMhAsanAni ramyANi // 1 // te prAsAdAH kozasamucchritA ardhakrozavistIrNAH viDimopari jinabhavanaM krozArddhavistIrNa bhavati // 2 // dezonakozocaM jaMbUnAmaSTazatena parivRtA jaMbUrvirAjate tato'rdhapramANAbhiH // 3 // ] tathA tribhiryojanazatapramAgairvanaiH saMparikSiptA - "jaMbUo pannAsaM disi vidisiM gaMtu paDhama vaNasaMDaM / cauro disAsu bhavaNA vidisAsu ya hoMti pA sAyA // 1 // kosapamANA bhavaNA caDhavAvI parigayA ya pAsAyA / kosaddhavittharA kosamUsiyA'NADhiyasurasya // 2 // paMceva dhaNusayAI oveheNaM havaMti baabiio| kosaddhavitthaDAo kosAyAmAu sabvAu // 3 // iti "pAsAyANa caN bhavaNANa ya aMtare kUDA // " [jaMbUtaH paMcAzadikSu vidikSu gatvA prathamavanakhaMDaM catasRSu dikSu catvAri bhavanAni vidikSu prAsAdAca bhavanti // 1 // krozapramANAni bhavanAni caturvApIparigatAzca prAsAdAH krozArddha vistarAH krozocchritAH anAdatasurasya // 2 // vApyaH udvedhena paMcadhanuHzatAni bhavaMti kozArdhavistRtAH krozAyAmA eva sarvAH // 3 // caturNAM prAsAdAnAM bhavanAnAM cAntare kUTAH // ] tAni cASTau yadAha - "aDusabhakUDatulA sabbe jaMbUNayAmayA bhaNiyA / tesuvariM jiNabhavaNA kosapamANA paramarammA // 1 // " iti [ RSabhakUTatusyA aSTau sarve jAMbUnadamayA bhaNitAH teSAmupari jinabhava| nAni krozapramANAni paramaramyANi // 1 // ] kUTazAlmalI jambUtulyavaktavyatA, yadAha - "devakurupacchima garutAvAsassa Far For Privas Use On 8 sthAnA0 uddezaH 3 jambUguhAvakSAranaga rI arhadAdidIrghave ~307~ tADhyacU likAdi hastikUTakalpAdi sU0 635644 // 437 // anuray.com pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: kamavA prata sUtrAMka [635-644] sAmalidumarasa / eseva gamo navaraM peDhaM kUDA ya rayayamayA // 1 // " iti [devakurupazcimA. garuDAvAsasya zAlmaliddhaTramasya eSa eva gamo navaraM pIThaM kUTAzca rajatamayA // 1 // ] ata eva evaM ceve'tyukta, guhAsUtre vyakke / jambvAdIni ca | vastUni jambUdvIpe bhavantIti jambUdvIpAdhikArAttagatavastuprarUpaNAya kSetrasAdhAd dhAtakIkhaNDapuSkarArddhagatavastuprarU-1 paNAya ca jambU ityAdika sUtraprapaJcamAha-sUtrasiddhazcArya, navaraM sUtrANAmayaM vibhAgo-ve Adye vakSaskArANAM 2 catvAri |ca pratyeka vijayanagarItIrthakArAdidIpavaitAnyAdInA 18 mekaM cUlikAyAH 19, evaM dhAtakIpaMDAdau dhAtakyAdisUtrapU-TU NyetAnyeva dviddhirbhavantIti, tathA mAlavacchaila meroH pUrvottaravidigvyavasthita lakSaNIkRtya pradakSiNayA vakSArA vijayAzca vyavasthApyanta iti, tatra cakravartino vijayante yeSu yAn vA te cakravartivijayA:-kSetravibhAgA iti, 'jAva pu kkhalAvaI'tti bhaNanAt 'maMgalAyatte pukkhale'tti draSTavyaM, 'jAva maMgalAvaI'ttikaraNAt 'mahAvacche bacchAvaI ramme rammae hai ramaNijje' iti dRzya, 'jAva salilAvaIttikaraNAt 'supamhe mahApamhe pamhAvaI saMkhe naliNe kumue'tti dRzya, 'jAva gaM ghilAvaI'ttikaraNAt 'mahAvappe vappAbaI vaggU suvaggU gaMdhile'tti dRzyaM 'khemapurA ceva jAva'ttikaraNAt 'ariThThA rihAvaI khaggI maMjUsA usahapurI'ti dRzya, 'susImA kuNDalA ceva jAvattikaraNAt 'aparAjiyA pahaMkarA aMkAvaI pamhAvaI subhA', iti dRzyaM, 'AsapurA jAva'ttikaraNAt 'sIhapurA mahApurA vijayapurA avarAjiyA avarA asoga'tti dRzya, vaijayantI jAvattikaraNAt 'jayantI avarAjiyA cakkapurA khaggapurA avajjhatti dRzya, etAzca kSemAdirAjadhAnyaH kacchAdivija-| yAnAM zItAdinadIsamAsannakhaNDanayamadhyamakhaNDe bhavaMti navayojanavistArA dvaadshyojnaayaamaaH| mAsu ca tIrthakarA dIpa anukrama [746-781] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~308~
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: zrIsthAnAasUtravRttiH // 438 // prata sUtrAMka [635-644] dayo bhavantIti 'aTTha arahaMta'tti utkRSTato'STAvarhanto bhaSamtIti, pratyeka vijayeSu bhAvAt , evaM cakravAdayo'pi, sthAnA. evaM ca catuSyapi mahAnadIkuleSu dvAtriMzattIrthakarA bhavantIti, cakravarjinastu yadyapi zItAzItodAnadhorekaikasmin uddezaH 3 kUle aSTAvaSTAvutpadyanta ityucyate tathApi sarvavijayApekSayA naikadA te dvAtriMzadbhavanti, jaghanyato'pi vAsudevacatuSTayA- jambUguhAvirahitatvAnmahAvidehasya, yatra ca vAsudevastatra cakravartI na bhavatIti, tasmAdutkRSTato'pyaSTAviMzatireva cakravartino vakSAranaga bhavanti, evaM jaghanyato'pi cakravarticatuSTayasambhavAdvAsudevA apyaSTAviMzatireva, yAsudevasahacaratvAdbaladevA apyeva- rI arhadAmAmiti / 'dIhaveya'tti dIrghagrahaNaM vartulavaitALyavyavacchedArtha, guhASTakayoryathAkrama devASTake iti, gaGgAkuNDAni nI-12 | didIrghavai lavavarSadharaparvatadakSiNanitambasthitAni paSTiyojanAyAmaviSkambhANi madhyavartigaGgAdevIsabhavanadvIpAni tridiksato-4 | tADyacUraNadvArANi yebhyaH pratyekaM dakSiNatoraNena gaGgA vinirgatya vijayAni vibhajantyo bharatagaGgAvacchItAmanupravizantIti,&AlikAdievaM sindhukuNDAnyapi / 'aTTa usabhakUTa'tti aSTau RSabhakUTaparvatA aSTAsvapi vijayeSu sadbhAvAt te ca varSadharapavArahastikUTatapratyAsannA mlecchakhaNDatrayamadhyakhaNDavartinaH sarvavijayabharatairavateSu bhavanti, tatpramANaM cedam-"sabvevi usabhakUDAkaspAdi, umbiddhA aDha joyaNA hoti / vArasa aTTa ya cauro mUle majnuvari vicchinnA ||1||"[srve'pi RSabhakUTA aSTayoja- sU0635nAnyudviddhAH bhavanti / mUle madhye upari ca dvAdazASTau catvAri vistiirnnaaH||1||] iti, devAstanivAsina eveti, navaraM 644 'ettha rattArattAvaIo sAsiM ceva kuMDa'tti, zItAyA dakSiNato'pi aSTau dIrghavaitAcyA ityAdi sarva samAnaM kevalaM gNgaa-4||438 // sindhusthAne raktAraktavatyau vAcye, gaGgAdikuNDasthAne'pi rakAdikuNDAni bAcyAnIti, tathAhi-aTTha rattAkuNDA pa dIpa anukrama [746-781] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~309~
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: SC-CA prata sUtrAMka [635-644] mattA aDha rasapaIkuNDA aDha rattAo aTTa rattavaIoM tathA niSadhavarSadharaparvatottaranitambavattIni paSTiyojanapramA-1 NAni rakAraktavatIkuNDAni yebhya uttaratoraNena vinirgatya tAH zItAmanupatantIti, tathA dhAtakImahAdhAtakIpadmamahApa-12 jhavRkSAH jambUvRkSasamAnavaktavyAH, yadAha-"jo bhaNio jaMbUe vihI u so ceva hoi eesiM / devakurAsuM sAmalirukkhA| jaha jaMbUdIvammi // 1 // " iti [ya eva vidhirjambvA bhaNitaH sa eva eteSAM (dhAtakyAdInAM) bhavati devakuruSu zA-1 lmalI vRkSA yathA jaMbUdvIpe // 1 // ] kSetrAdhikArAt 'jaMbuddIve'tyAdi sUtracatuSTayaM, sugama, navaraM 'bhaddasAlavaNe'tti meruparikSepato bhUmyAM bhadrazAladhanamasti, tatrASTI zItAzItodayorubhayakUlavatIni pUrvAdiSu dikSu hastyAkArANi kUTAni dizAhastikUTAni prajJaptAni, tadyathA-'paumeM silogo, kaNThyaH navaramasya saprasaMgo vibhAgo'yam-"meruo pannAsaM disi / vidisiM gaMtu bhaddasAlavaNaM / cauro siddhAyayaNA disAsu vidisAsu pAsAyA ||1||chttiisuccaa paNavIsavitthaDA duguNamAyatAyayaNA / cauvAviparikkhittA pAsAyA paMcasayauccA // 2 // IsANassusarimA pAsAyA dAhiNA ya sakassa / aTTha ya havaMti kUDA sItosItodubhayakUle // 3 // do do cauddisi madarassa himvNtkuuddsmkppaa| paumuttaro'ttha paDhamo pubbima sIuttare kUle // 4 // tatto ya nelavaMte suhatthi taha aMjaNAgirI kumue| tahaya palAsavaDaMse aTThamae royaNagirI yA // 5 // | iti [ merutaH dikSu vidikSu ca paMcAzayojanI gatvA bhadrazAlavanaM dikSu catvAri siddhAyatanAni vidikSu praasaadaaH||1|| patriMzaduccAni paJcaviMzativistRtAni dviguNAyatAnyAyatanAni paMcazatocA vApIcatuSkaparikSiptAH prAsAdAH // 2 // uttaratyA IzAnasya dAkSiNAtyAzca zakrasya prAsAdAH zItAzItodobhayakUlayoraSTau kUTAni bhavanti // 3 // merozcatasRSu dIpa anukrama [746-781] -96-0- % % pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~310~
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [635 -644] dIpa anukrama [746 -781] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 439 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-] mUlaM [636 - 644 ] + gAthA: sthAna [8], 8 sthAnA0 dikSu dvau dvau himavatkUTasamAH atra prathamaH padmottaraH paurastye zItAyA uttarakUle // 4 tatazca nIlavAn suhastI tathAMjanagiriH kumudaH tathA palAzAvataMsakaH aSTamo rocanagirizca // 5 // ] jagatI vedikAdhArabhUtA pAlI / 'siddha'gAhA, si- uddezaH 3 ddhAyatanopalakSitaM kUTaM siddhakUTaM tacca prAcyAM, tataH krameNAparataH zeSANi, mahAhimavatkUTaM tadgirinAyaka devabhavanAdhiSThitaM, haimavatakUTaM haimavadvarSanAyakadevAvAsabhUtaM, rohitakUTaM rohitAkhyanadIdevatA satkaM hIkUTaM mahApadmAkhyatathadanivAsi hInAmaka devatAsatkaM harikAntAkUTaM tannAmanadIdevatAsatkaM harivarSakUTaM harivarSanAyakadevasatkaM vaiDUryakUTaM tadratnamayatvAditi, anenaiva krameNa rukmikUTAnyapyUhyAni, tadgAthA 'siddhe rUppI'tyAdi, kaNThyam, 'jaMbUdIve'tyAdi, kSetrAdhikA rAt rucakAzritaM sUtrASTakaM kaNThyaM, navaraM jambUdvIpe yo mandarastadapekSayA prAcyAM dizi rucakavare rucakadvIpavarttini prA* gvarNitasvarUpe cakravAlAkAre aSTau kUTAni, tatra 'riTTe' tyAdi gAthA spaSTA teSu ca nandottarAdyAH dikkumAryo vasanti bhagavato'rhato yA janmanyAdarzahastA gAyantyastaM paryupAsate, evaM dAkSiNAtyA bhRGgArahastA gAyanti evaM pratIcyAH tAlavRntahastAH, evamaudIcyAzcAmarahastAH, devAdhikArAdeva 'aha ahe' ityAdipaJcasUtrI kaNThyA, navaraM 'ahelogavatthabbAo'tti, "somnnsgNdhmaaynnvijjuppbhmaalvNtvaasiio| aTTha disidevayAo vatthavAo ahe loe // 1 // " iti [ saumanasagandhamAdana vidyutprabha mAlyavadvAsinyaH aSTau digdevyaH adholokavAstavyAH, // 1 // ] bhogaMkarAdyA aSTo yA arhato janmabhavanasaMvarttakapavanAdi viddhatIti UrdhvalokavAstavyAH tathA ca "naMdaNavaNakUDesuM eyAo uThoyavasthabvAu"tti, [ nandanavana kUTeSu etA urdhvalokavAstavyAH // ] yAH abhavaIlakAdi kurvantIti / 'tiriyamissovavanna Education Sanlond Far Far Privas Use Only jambU guhA vakSAranaga rI arhadA4 didIrghavaitADhyacU likAdihastikUTakalpAdi, sU0 635 644 // 439 // ~311~ pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate yo "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [636-644] + gAthA: prata sUtrAMka [635-644] -4-%649450954:56-645 gati aSTasu tiryazco'pyutpadhante iti bhUtabhavApekSayA tiryagbhimizrAstirya mizrAste manuSyA upapannA-devatayA jAtA yeSu / te tiryaDimazropapannakA iti, pariyAyate-gamyate yaistAni pariyAnAni tAnyeva pariyAnikAni pariyAnaM vA-gamanaM prayojanaM yeSAM tAni pariyAnikAni yAnakArakAbhiyogikapAlakAdidevakRtAni pAlakAdInyaSTau krameNa zakAdInAmindrANAmiti / devatvaM ca tapazcaraNAditi tadvizeSamAha ahamiyANaM mikkhupaDimANa catasahIte rAidiehi dohi va aTThAsItehiM mikkhAsatehiM ahAsuttA jApa aNupAlitAvi bhavati (sU0645) avavidhA saMsArasamAvanagA jIvA paM00-paDhamasamayaneratitA apadamasamayaneratitA evaM jAva apaDhamasamayadevA 1 avavidhA sambajIvA paM0 20-neratitA tirikkhajoNitA tiriksa joNiNIo maNussA maNussImo devA devIo siddhA 2 athaSA avavidhA savvajIvA paM0 saM0-AbhiNiyohitanANI jAva kevalanANI matimannANI sutaaNNANI vibhaMgaNANI 3 (sU0646) aTThavidhe saMjame paM0 ta0-paDhamasamayamuhumasaMparAgasarAgasaMjame apaDhamasamayamuhamasaMparAyasarAgasaMjame paDhamasamayabAdarasaMjame apahamasamayabAdarasaMyame paDhamasamayauvasaMtakasAyavItarAyasaMjame apaDhamasamayatavasaMtakasAyavItarAgasaMjame par3hamasamayakhINakasAyavItarAgasaMjame apaDhamasamayakhINa (sU0 647) aTTha puDhavIo paM0 20-ravaNappabhA jAba ahe sattamA IsipanbhArA 1 IsIpabbhArAte Na puDhavIte bahumajnadesabhAge bhaTThajoyagie dIpa anukrama [746-781] 1 dazame sthAna ke vakSyanti yad bhAbhiyogikA bimAnIbhavantIti / / sthA E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~312~
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [645-648] zrIsthAnA sthAnA vRttiH pratimAsa // 440 // prata sUtrAMka [645-648] yamapRthvyaH sU0645. khete maha joyaNAI mAhaleNaM paNNata 2 IsipambhArAta NaM puDhavIte aTTha nAmadhejA paM0 ta0-Isiti vA IsipambhArAti vA taNUti vA taNutaNUi vA siddhIti vA siddhAlateti vA muttIti vA muttAlateti vA 3 (sU0648) 'ahamie'tyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA tathA, yA hyaSTAbhidinAnAmaSTakaiH pUryate tasyAmaSTAvaSTamadinAni bhavantyeva, tatra cASTAvaSTakAni catuHSaSTirbhavatyeva, tathA prathamASTake ekA dattirbhojanasya pAnakasya ca evaM dvitIye dve evama Tame'STau, tato dve zate aSTAzItyadhika bhikSANAM sarvAgrato bhavata iti, 'ahAsutsA' 'ahAkappA ahAmaggA ahAtacA sammaM kAraNa phAsiyA pAliyA sohiyA tIriyA kiTTiyA ArAhiyA' iti yAvatkaraNAt dRzya 'aNupAliya'tti Atma saMyamAnukUlatayA pAlitA iti / tapazca na sarveSAmapi saMsAriNAmiti sambandhAt saMsAriNo jIvAdhikArAt sarvajITrAvAMzca pratipAdayan 'aDhavihe'tyAdi sUtratrayamAha, kaNThyaM cedam , navaraM prathamasamayanairapikA narakAyu prathamasamayodaye itare vitarasmin evaM sarve'pi 1, anantaraM jJAnina uktAste ca saMyamino'pi bhavantItisambandhAt saMyamasUtraM, tatra 'saMyame'tti cAritraM, sa ceha tApad dvidhA-sarAgavItarAgabhedAt , tatra sarAgo dvidhA-sUkSmavAdarakaSAyabhedAt, punastau prathamAprathamasamayamedAe dvidhA, evaM caturdA sarAgasaMyama iti, tatra prathamaH samayaH prAptI yasya sa tathA, sUkSmA-kiTTIkRtaH samparAyaH -kaSAyaH saJjavalanalobhalakSaNo vedyamAno yasmin sa tathA, saha rAgeNa-abhiSvaGgalakSaNena yaH sa sarAgaH sa eva saMyamaH sarAgasya SA sAdho saMyamo yaH sa tathA pazcArakarmadhAraya ityekaH, dvitIyo'yameva aprathamasamayavizeSita iti, artha MAdvividho'pi zreNiyApekSayA puna vidhyaM labhamAno'pi na vivakSita iti caturkI nokA, sathA cAdarA-akiSTIkRttAH dIpa anukrama [782-785] Firparantarvaataand pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~313~
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [645 -648] dIpa anukrama [782 -785] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [645-648 ] sthAna [8], - samparAyAH sabalanako ghAdayo yasmin sa tathA vItarAgasaMyamastu zreNidvayAzrayaNAd dvividhaH punaH prathamAprathamasamayabhedenaikaiko dvividha iti caturddhA, sAmastyena cASTagheti / saMyaminazca pRthivyAM bhavantIti pRthivIsUtratrayaM kaNThyaM, navaramaSTayojanika kSetramAyAmaviSkambhAbhyAmiti gamyate / ISatprAgbhArAyA ISaditi vA nAma ratnaprabhAdyapekSayA hrasvatvAt tasyAH 1 evaM prAgbhArasya hrasvatvAdISavyagbhAreti vA 2 ata eva tanuriti vA tanvItyarthaH 3 atitanutvAttanutanuriti vA 4 siddhyanti tasyAmiti siddhiriti vA 5 siddhAnAmAzrayatvAt siddhAlaya iti vA 6 mucyante sakalakarmmabhistasyAmiti | muktiriti vA 7 muktAnAmAzrayatvAnmuktAlaya iti veti 8 / siddhizca zubhAnuSThAneSvapramAditayA bhavatIti tAni tadviSa yata Aha ahaM ThANehiM saM saMghaTitavyaM jatitavyaM parakamitavaM ariMsa ca NaM aTTe No pamAtetavyaM bhavati - asuyANaM dhammANaM sammaM suNatA antavaM bhavati 1 sutANaM dhammANaM ogiNhaNayAte uvadhAraNayAte abbhutabvaM bhavati 2 pAvArNa kammANaM saMjameNamakaraNatAte acbhuTTeyanvaM bhavati 3 porANANaM kammANaM tavasA viciNatAte visohaNatAte abhuTTetabvaM bhavai 4 asaMgihItaparitaNassa saMgiNhaNatAte abbhuTTe yabvaM bhavati 5 sehaM AyAragoyaragahaNatAte abbhudveyanvaM bhavati 6 gilAsa agilA vaiyAvaJcakaraNatAe anmudveyanvaM bhavati 7 sAhammitANamadhikaraNaMsi utpAMsi tatya anissi toSastio apakkhaggAhI majjhatthabhAvabhUte kaha sAhammitA appasadA appajhaMjhA appatumatumA uvasAmaNatAte abdu bhavati 10 (sU0 649) mahAmukasahassA resu NaM kappesu vimANA aTTa joyaNasatAI urdU uccateNaM pannatA Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~314~ anthray org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [650] zrIsthAnAasUtravRttiH prata // 441 // sUtrAMka [650 (sU0 650) arahato NaM arihanemissa aTThasayA vAdINaM sadevamaNuyAsurAte parisAte vAde aparAjitANaM nakosiyA 8sthAnA vAvisaMpayA hutthA (sU0 651) | uddezA3 'aTThahIM tyAdi, kaNThyaM, navaraM aSTAsu sthAneSu-vastuSu sambagghaTitavyaM-aprApteSu yogaH kAryaH yatitavyaM-prApteSu tadaviyo-18 yatanIyagArtha yatnaH kAryaH parAkramitavyaM-zaktikSaye'pi tasAlane parAkramaH-utsAhAtireko vidheya iti, kiM bahunA?-evaM etasmin-IC | sthAnakaaSTasthAnakalakSaNe vakSyamANe'rthe na pramAdanIyaM-na pramAdaH kAryoM bhavati, azrutAnAm-anAkarNitAnAM dhammoNAM-zrutabhe-IPI lpavAdinaH dAnAM samyak zravaNatAyAM zravaNatAyai vA'bhyutthAtavyaM-abhyupagantavyaM bhavati 1, evaM zrutAnAM-zrotrendriyaviSayIkRtAnAma-16 sU0649vagrahaNatAyai-manoviSayIkaraNAya upadhAraNatAyai-avicyutismRtivAsanAviSayIkaraNAyetyarthaH 2, 'vikiMcaNayAe'tti | 651 vivecanA nirjaretyarthaH, tasyai, ata evAtmano vizuddhiH-vizodhanA akalaGkatvaM tasyai iti 3, asaGgahItasya-anAzritasya | parijanasya-ziSyavargasyeti 4, sehati vibhaktipariNAmAcchaikSasya-abhinavapravajitasya 'AyAragoyarati AcAra:-sA- | dhusamAcArastasya gocaro-viSayo prataSaTAdirAcAragocaraH athavA AcArazca-jJAnAdi viSayaH paJcadhA gocarakSa-bhikSAcarye-1 tyAcAragocaraM, iha vibhaktipariNAmAdAcAragocarasya grahaNatAyAM-zikSaNe zaikSamAcAragocaraM grAhayitumityarthaH 6, 'agilAe'tti aglAnyA akhedenetyarthaH, vaiyAvRttyaM pratIti zeSaH 7,'adhigaraNaMsi'tti virodhe, tatra sAdharmikeSu nizritaMrAgaH upAzrita-dveSaH athavA nizrita-AhArAdilipsA upAzrita-ziSyakulAdyapekSA tadvarjito yaH so'nidhitopAzritaH,IN na pakSa zAkhabAdhitaM gRhAtItyapakSanAhI, ata evaM madhyasthabhAvaM bhUtA-pAyo yaH sa tathA, sa bhavediti zeSaH, tena ca dIpa anukrama [787] I I441 // Khannary pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~3154
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [651] prata sUtrAMka [651] hai tathAbhUtena kathaM nu?-kena prakAreNa sAdhammikAH-sAdhavo'lpazabdAH-vigatarATImahAvanayaH alpjhNjhaa-vigttthaavidh-hai| | viprakIrNavacanAH alpatumantumA:-vigatakrodhakRtamanovikAravizeSA bhaviSyantIti bhAvayatopazamanAyAdhikaraNasyAbhyu-II sthAtavyaM bhavatIti / apramAdinAM devaloko'pi bhavatIti devalokapratibaddhASTakamAha-'mahAsuke'tyAdi kaNThyaM, ananta-18 roktavimAnavAsidevairapi vastuvicAre na jIyante kecidvAdina iti tadaSTakamAha-'arahaoM ityAdi, sugamaM / eteSAM ca neminAthasya vineyAnAM madhye kazcitkevalIbhUtvA vedanIyAdikarmasthitInAmAyuSkasthityA samIkaraNA) kevalisamu-2 dghAtaM kRtavAniti samudghAtamAha bhavasamatie kevalisamugpAte paM0 saM0-paDhame samae daMDaM kareti bIe samae kavAI kareti tatie samate maMdhAna kareti cautthe samate loga pUreti paMcame samae loga paDisAharati chaThe samae maMthaM paDisAdarati sattame samae kabArDa paDisAha rati aTThame samae daMDaM paDisAharati (sU0 652) | 'aDe'tyAdi, tatra samudghAtaM prArabhamANaH prathamamevAvajIkaraNamabhyeti, antamauhartikaM udIraNAvalikAyAM karmaprakSepavyApArarUpamityarthaH, tataH samudghAtaM gacchati, tatra ca prathamasamaye svadehaviSkambhamUrdhvamadhazcAyatamubhayato'pi lokAstagAminaM jIvapradezasaGghAtaM daNDamiva daNDaM kevalI jJAnAbhogataH karoti, dvitIye tu tameva daNDa pUrvAparadigdvayaprasAraNAt pAvato lokAntagAmikapATamiva kapATaM karoti, tRtIye tadeva dakSiNottaradigdaye prasAraNAnmandhAnaM karoti lokAntaprApiNameveti, evaM ca lokasya prAyo bahu pUritaM bhavati, manthAntarANyapUritAni bhavanti anuzreNigamanAjIvapradezA-2 dIpa anukrama [788] 1325%25k SamEairato pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~316~
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [652] zrIsthAnA- masUtra- vRti // 44 // prata sUtrAMka [652] CURRE | mardayogaH nAmiti, caturthe tu samaye manthAntarANyapi sakalalokaniSkuTaiH saha pUrayati, tatazca sakalo lokaH pUrito bhavatIti, tadana-18 8sthAnA0 starameva paJcame samaye yathoktapratilomaM manthAntarANi saMharati jIvapradezAn sakarmakAn saGkocayaMti, paSThe manthAnamupa|saMharati, ghanatarasaMkocAt, saptame kapATamupasaMharati, daNDAtmani sakocAt, aSTame daNDamupasaMhatya zarIrastha eva bhavati, samuddhAtA tatra ca "audArikaprayoktA prathamASTamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptamaSaSThadvitIyeSu // 1 // kArmaNazarIra- | anuttarAH yogI caturthake pazcame tRtIye ca / samayatraye ca tasmin bhavatyanAhArako niyamAd // 2 // " iti, pAbanasostvaprayo devAH sUrya| kaiva, prayojanAbhAvAditi, ato'bhihitamaSTau samayAH yasmin so'STasamayaH sa evASTasAmayikA kevalinaH samudghAto| kevalisamudghAto na zeSa iti / anantaraM kevalinAM samudrAtavaktavyatoktA, athAkevalinA guNavatAM devatvaM bhavatIti devAdhikAravat samaNassetyAdi sUtrapazcaka dvIpaddhArAsamaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa aTTha sayA aNuttarovavAtiyANaM gatikallANArNa jAva AgamesibhadANaM taphositA aNutta [Ni karmarovavAtitasaMpayA hutyA 1 (sU0653) avidhA vANamaMtarA devA paM0 saM0-pisAyA bhUtA jakkhA rakkhasA kinnarA sthiti ku-- kiMpurisA mahoragA gaMdhalyA 2 etesi NaM ahaNhaM vANamaMtaradevANaM aTTha cetitarukkhA paM0 ta0-kalaMbo a pisAyANa, vaDo lukoTIakvANa ghetitaM / tulasI bhUyANaM bhave, rakkhasANaM ca kaMDao // 1 // asoo kinnarANaM ca, kiMpurisANa ya pNpto| pudgalAdi sU0652nAgarukyo bhuyaMgANaM, gaMdhalyANa ya teNduo||2||3(suu0654) imIse rayaNappabhAte puDhavIte bahusamaramaNijAmI 655 bhUmibhAgAo aTThajoyaNasate ur3abAhAte sUravimANe cAra carati 4 (sU0 655) aTTha nakkhattA caMdeNaM sadi pamaI jorga // 442 // dIpa anukrama [789] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~317~
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [656] + gAthA prata sUtrAMka [656] joti taM0-kattitA rohiNI puNabbasU mahA cittA vissAhA aNurAdhA jeTThA 5 (sU0656) jaMburIvassa NaM dIvassa dArA aTThajoyaNAI uDu upatteNaM pannattA 1 sabvesipi dIvasamudANaM dArA aTThajoyaNAI uI uccatteNaM pannattA 2 (sU0657) purisaveyaNijassa NaM kammassa jahanneNaM aTUsaMbaccharAI baMdhaThitI pannattA 1 jasokittInAmaeNaM kammassa jahaNNeNaM aTTha muhutAI baMdhaThitI paM02 upagoyassa NaM kammassa evaM ceva 3 (sU0658) teIbiyANamaTa jAtIkulakoDIjoNIpamuhasata sahassA paM0 (sU0659) jIvA NaM aTThaThANaNivvattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu vA ciNaMti yA ciNisaMti thA, taM0-paDhamasamayaneratitanivvattite jAva apaDhamasamayadevanivvattite, evaM ciNauvaciNa jAva mijarA ceva aTThapatesitA khaMdhA arNatA paNNattA, aTThapatesogADhA poggalA aNaMtA paNNattA jAvaM aTThaguNalukyA poggalA aNatA paNattA (sU0 660) aTThamaM ThANaM sammattaM / / ahama bhajjhayaNaM sammattaM // sugama, navaraM anuttareSu-vijayAdivimAneSUpapAto yeSAmasti te'nuttaropapAtikAsteSAM sAdhUnAmiti gamyate, tathA gati:devagatilakSaNA kalyANA yeSAM, evaM sthitirapi, tathA AgamiSyadbhadra-nirvANalakSaNa yeSAM te tathA teSAM caityavRkSA maNipIThikAnAmuparivartinaH sarvaratnamayA uparicchatradhvajAdibhiralatAH sudhAdisabhAnAmagrato ye zrUyante ta eta iti sambhAvyate ye tu "ciMdhAI kalaMbajhae sulasa vaDe tahaya hoi khaTuMge / asoya caMpae yA nAge taha tuMbarU ceva ||1||iti, [cihnAni kalaMco dhvajaH sulasaH vaTaH tathA ca bhavati khaTAMgaH / azokacaMpakazca nAgastathA tubaruzcaiva // 1 // ] te cihnabhUtA etebhyo'nya eveti, 'kalaMbo' ityAdi zlokadvayaM kaNThyaM navaraM 'bhuyaMgANaM'ti mahauragANAmiti / 'cAraM caraItti gAthA dIpa anukrama [795] Editor pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~318~
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [8], uddezaka [-], mUlaM [660] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: x prata sUtrAMka [660] zrIsthAnAcAraM karoti, caratItyarthaH, pamaI'ti pramaI:-candreNa spRzyamAnatA tallakSaNaM yogaM ca yojayamtyAtmanazcandreNa sArddha kadAcit sthAnA. sUtra- na tu tameva sadaiveti, uktaM ca-"puNabvasurohiNicittA mahajeTTaNurAha kittiyavisAhA / caMdassa ubhayajogo" iti [punarvasU uddezaH3 vRttiH rohiNI citrA maghAnurAdhA jyeSThA kRttikA vizAkhA eteSAM caMdreNobhayathA yogaH (dakSiNottarayoH)] yAni ca dakSi- samuddhAtAH NottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcidbhavanti, yato lokazrITIkAkRtoktaM-"etAni nakSatrANyubhayayogIni- anuttarAH // 443 // candrasya dakSiNenottareNa ca yujyante kathaJcicandreNa bhedamapyupayAntI"ti, etatphalaM cedam-"eteSAmuttaragA grahAH subhi-15 devAH sUryakSAya candramA nitarA"miti / devanivAsAdhikArAddevanivAsabhUtajambUdvIpAdidvArasUtradvayaM / devAdhikArAddevatvabhAvikarma- cArA: pra| vizeSasUtratrayam, karmAdhikArAttannibandhanakulakoTisUtra, trIndriyAdivaicitryahetukarmapudgalasUtrANi ca sugamAni, navaraM mardayogaH 'jAtI'tyAdi jAtI-trIndriyajAtI kulakoTInAM yonipramukhANAM-yonidvArakANAM yAne zatasahasrANi tAni tatheti // dvIpadvArA |Ni karma sthitiH kuiti zrImadabhayadevasUriviracite sthAnANyatRtIyAGgavivaraNe lukoTI'STasthAnakAkhyamaSTamamadhyayanaM samAptam / / zlokAH 720 pulAdi sU0656 dIpa anukrama [799] // 443 // POPetasnaBPredable Only atra aSTamaM sthAnaM parisamAptaM atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-8 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, aSTame sthAne na kiMcit uddezaka: vartate ~319~
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [661] dIpa anukrama [800 ] [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 669 ] sthAna [9], uddezaka [-1. Educationmationsd - // atha navasthAnakAkhyaM navamAdhyayanam // vyAkhyAtamaSTamamadhyayanamadhunA saGkhyAkramasambaddhameva navamasthAnakAkhyaM navamamadhyayanamArabhyate, asya ca pUrveNa saha sambandhaH saGkhyAkramakRta evaikaH sambandhAntaraM tu pUrvasmin jIvAdidharmmA uktAH ihApi ta evetyevaM sambandhasyAsyAdisUtramnavahiM ThANehiM samaNe NiggaMdhe saMbhotitaM visaMbhotitaM karemANe NAtikamati, taM0 AyariyapaDiNIyaM uvajjhAyapaDiNIyaM therapaDiNIvaM kula0 gaNa0 saMgha0 nANa0 daMsaNa0 carittapaDhiNIyaM ( sU0 661 ) Nava baMbhacerA paM0 taM0 satyaparinA logavijao jAva uvANasuyaM mahApariNNA (sU0 662 ) nava baMbhaceragutIto paM0 taM0 vivitsAI sayaNAsaNAI sevittA bhavati No itthisaMsattAI to pasusaMsattAI no paMDagasaMsattAI 1 no isthiNaM kaI kaddetA 2 no itthiThANAI sevittA bhavati 3 No itthINamiMditAI maNoharAI maNoramAI AloittA nijjhAitA bhavai 4 No paNItarasabhotI 5 No pANabhoyaNassa atimattaM AhArate satA bhavati 6 No puvvarataM pumbakIliyaM samaretA bhavati 7 No sadANuvAtI No rUvANuvAtI No silogANuvAtI 8 No sAtasokkhapaDibaddhe yAvi bhavati 9 Nava baMbhaceramaguttIo paM0saM0 go Far Far & Pra Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] atha navamaM sthAnaM Arabhyate ~320~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [663] prata sUtrAMka brahmacaryA [663] zrIyAnA- vivittAI sayaNAsaNAI sevittA bhavai, itthIsaMsaptAI susaMsacAI paMDagasaMsattAI itthIrNa kara hissA bhayA ityA 9 sthAnA asUtra ThANAI sevittA bhavati itthINa iMdiyAI jAva nijhAittA bhavati paNIvarasabhoI pANabhoyaNasta bhaimAyamAhArae sakI | uddezaH 3 vRtti bhavada punaramaM pulyakIliyaM saritA bhavai sahANubAI rUvANuvAI silogANuvAI jAba sAyAsukkhapaDiSI vAvi bhavati | visaMbhoga(sU0663) kAraNAni // 444 // 'navahiM ThANehi samaNe ityAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvasUtre pudgalA varNitAstadvizeSodayAcca A kazcicchramaNabhAvamupagato'pi dharmAcAryAdInAM pratyanIkatAM karoti, taM ca visambhogikaM kurvanaparaH suzramaNo mAjJAmati- Ni guptya kAmatItIhAbhidhIyata ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, sA ca sambandhata evokteti / svayaM brahmacaryavyavasthita evaM caivaM| guptayaH karotIti tadabhidhAyakAdhyayanAni darzayannAha-'nava baMbhacereM tyAdi, brahma-kuzalAnuSThAnaM tacca taca cAseLyamiti ba- sU0661kAmacarya saMyama ityarthaH tatpratipAdakAnyadhyayanAnyAcAraprathamazrutaskandhapratibaddhAni brahmacaryANi, tatra zakhaM drajabhAvabhe dAdanekavidhaM tasya jIvazaMsanahetoH parijJA-jJAnapUrvaka pratyAkhyAnaM yatrocyate sA zastraparijJA 1, 'lokavijao'tti lAbhAvalokasya rAgadveSalakSaNasya vijayo-nirAkaraNaM yatrAbhidhIyate sa lokavijayaH 2 'sIosaNijjati zItA-anu-1 kUlAH parIpahA uSNA:-pratikUlAstAnAzritya yatkRtaM tacchItoSNIyam 3 'sammati samyakravamacalaM vidheyaM na tApa-14 sAdInAM kaSTatapAse vinAmaSTaguNaizvaryamudvIkSya dRSTimohaH kArya iti pratipAdanaparaM samyaktvaM 4 'AvaMtIti Adyapadena // 444 // nAmAntareNa tu lokasArA, taccAjJAnAdyasAratyAgena lokasAraratnatrayoyuktena bhAvyamityevamadhu lokasAraH 5 'dhUyaMti vibhe- dIpa 663 anukrama [802] CamEauratomuintimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~3214
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [663] prata sUtrAMka [663] 8555555 EX pUrta-saGgAnAM tvajanaM tatpratipAdaka dhUtamiti 'vimohosi mohasamuttheSu parIpahopasargeSu prAdurmUsapu vimoho bhavet & tAn samyak saheteti yatrAbhidhIyate sa vimohaH 7 mahAvIrAsevitasyopadhAnastha-tapasaH pratipAdaka zruta-grantha upadhAna-12 zrutamiti 8 mahatI parijJA-antakriyAlakSaNA samyagvidheyetipratipAdanapara mahAparijJeti / brahmacaryazabdena maithunavihai ratirapyabhidhIyata iti brahmacaryaguptIH pratipAdayannAha-navetyAdi, brahmacaryasya-maithunapratasya guptayo-rakSAprakArAH brahma caryaguptayaH, 'viviktAni strIpazupaNDakebhyaH pRthagvattIni zayanAsanAni-saMstArakapIThakAdIni upalakSaNatayA sthAnAdIni ca 'sevitA' teSAM sevako bhavati brahmacArI, anyathA tadbAdhAsambhavAt, etadeva sukhArtha vyatirekeNAha-no strIsasakkAni-no devInArItirazcIbhiH samAkIrNAni sevitA bhavatIti sambadhyate, evaM pazubhiH-gavAdibhiH, tatsaMsako hi taskRtavikAradarzanAt manovikAraH sambhAvyata iti, paNDakA:-napuMsakAni, tatsaMsaktI khIsamAno doSaH pratIta evetyekam / [1, no strINAM kevalAnAmiti gamyate 'kathA' dharmadezanAdilakSaNavAkyapratibandharUpAM yadivA 'karNATI suratopacAraku zalA lATI vidagdhapiyA' ityAdikAM prAguktA vA jAtyAdicAtUrUpAM kathayitA-tatkathako bhavati brahmacArIti dvitIya PR, 'no isthigaNAItIha sUtraM dRzyate kevalaM 'no itviThANAIti sambhAvyate uttarAdhyayaneSu tathA'dhItatvAt prakra mAnusAritvAccAsyetIdameva vyAkhyAyate-no khINAM tiSThanti yeSu tAni sthAnAni-niSadyAH khIsthAnAni tAni sevitA bhavati brahmacArI, ko'rthaH-khIbhiH sahakAsane nopavized, utthitAsvapi hi tAsu mUhurta nopavizediti, dRzyamAnapAThAbhyupagame tvevaM vyAkhyA-no strIgaNAnAM paryupAsako bhavediti 3 no strINAmindriyANi-nayananAsikAdIni mano ha dIpa +5+% anukrama [802] % pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~322~
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [663] prata sUtrAMka [663] zrIsthAnA. ranti-dRSTamAtrANyAkSipantIti manoharANi, tathA mano ramayanti-darzanAnantaramanucintyamAnAnyAhAdayantIti manora- 9 sthAnA. sUtramAni AlokyAlokya ' niyatA' darzanAnantaramatizayena cintayitA yathA'ho salavaNatvaM locanayoH RjutvaM nAzA- uddezaH3 vRttiH vaMzasyetyAdi bhavati brahmacArIti 4 'no praNItarasabhogI no galatsnehavindubhoktA bhavati 5 no pAnabhojanasya rUkSa-18 syApyatimAtrasya "addhamasaNassa savvaMjaNassa kujA davassa do bhAe / vAUpaviyAraNaTThA chanbhAyaM UNayaM kujjA ||1||"t // 445 // tattvAni [ardhamazanasya savyaJjanasya kuryAt dravasya dvau bhAgau / vAyupravicAraNArthaM paSThaM bhAgamUnaM kuryAt // 1 // ] ityevaMvidhapramANAti NAta sarvajIvAH krameNAhAraka:-abhyavahA 'sadAsarvadA bhavati, khAdyasvAdyayorutsargato yatInAmayogyatvAsAnabhojanayorgrahaNamiti || rogahetavaH G 'no pUrvarataM no gRhasthAvasthAyAM khIsambhogAnubhavanaM tathA 'pUrvakrIDitaM tathaiva dyUtAdiramaNalakSaNaM 'smA' cinta sU0664yitA bhavati 7'no zabdAnupAtI'ti zabda-manmanabhASitAdikamabhiSvaGgahetumanupatati-anusaratItyevaMzIlaH zandA4nupAtI evaM rUpAnupAtI zloka-khyAtimanupatatIti zlokAnupAtIti padatrayeNApyekameva sthAnakamiti 8 'no sAtasaukhyadapratibaddha' iti sAtAt-puNyaprakRteH sakAzAdyatsaukhya-sukhaM gandharasasparzalakSaNaM viSayasampAdyaM tatra pratibaddhaH-tatsaro bra jhacArI, sAtagrahaNAdupazamasaukhya pratibaddhatAyAM na niSedhaH, vApIti samuccaye, bhavati 9 / uktaviparItAH aguptayos-1 pyevameveti / uktarUpaM navaguptisanAthaM ca brahmacarya jinairabhihitamiti jinavizeSI prakRtAdhyayanAvatAradvAreNAha M445 // abhiNadaNAbho arahamao sumatI arahA navadi sAgarojamakoDIsayasahassehiM viikatehi samuppanne (sU0 664) nava sambhAvapayathA paM0 saM0-jIvA ajIvA puNNaM pAvo Asako saMvaro nijarA baMdho mokkho 9 (sU0665) NavavihA 665 dIpa anukrama [802] INEauraton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~323~
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [666] prata sUtrAMka [666] CARE* KAROLkrit saMsArasamAvanagA jIvA paM0 saM0-puDhavikAiyA jAva vaNaspaikAiyA veiMdiyA jAva paMciditatti 1 puDhadhikAiyA navagaiyA navaAgatitA paM0 ta0-puDhavIkAie puDhavikAiemu upavaJjamANe puDha vikAiehito vA jApa paMcidiyehito vA uvavajejA, se cevaNa se puDhavikAie puDhavikAyattaM vipajahamANe puDhavikAiyattAe jAva paMciMdiyattAte vA gacchejjA 2 evamAukAiyAvi 3 jAva paMciMdiyatti 10 NavavidhA sabajIvA paM0 taM0-egidiyA veiMdiyA teiMdiyA cauriviyA neratitA paMceMdiyatirikkhajoNiyA maNussA devA siddhA 11 athavA gavavihA sadhajIvA paM0 ta0-paDhamasamayaneratitA apaDhamasamayaneratitA jAba apaDhamasamayadevA siddhA 12 / navavihA savvajIvogAhaNA paM0 20-puDa vikAiogAhaNA AukAiogANA jAva paNassaikAyaugAhaNA yeIdiyogAhaNA teiMdiyaogAhaNA cauridiyaogAhaNA paMciMdiyaogAhaNA 13 jIvANaM navahiM ThANehiM saMsAra vattimuvA pattaMti vA battissaMti vA, taM0-guDhavikAiyattAe jAva paMthidiyattAe 14 (sU0666) NavahiM ThANehiM rogutpattI siyA taM0-anAsaNAte ahitAsaNAte atiNihAe atijAgariteNa uccAra niroheNaM pAsavaNaniroheNaM adbhANagamaNeNaM bhovaNapatikUlatAte iMdiyasthavikovaNavAte 15 (sU0 667) 'abhiNadaNe'tyAdi kaNThyaM / abhinandanasumatijinAbhyAM ca sadbhUtAH padArthAH prarUpitAste ca naveti tAn darzayanAha-nava sambhAtyAdi, sadbhAvena-paramArthenAnupacAraNetyarthaH padArthA-vastUni sadbhAvapadArthAH, tadyathA-jIvAH sukhaduHkhajJAnopayogalakSaNA, ajIvAstadviparItA, puNya-zubhaprakRtirUpaM karma pApaM-tadviparItaM kamaiMva AzrUyate-gRhyate |karmAnenetyAzrayaH zubhAzubhakarmAdAnaheturiti bhAvaH, saMvaraH-Azravanirodho gusyAdibhiH, nirjarA vipAkAt tapasA vA SAK ASKCAMER-4 dIpa anukrama [805] sthA075] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~324~
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [667] zrIsthAnA sUtravRttiH // 446 // prata sUtrAMka [667] karmaNAM dezataH kSapaNA, bandhaH-AznavairAttasya karmaNa AtmanA saMyogaH, mokSaH-kRtsnakarmakSayAdAtmanaH svAtmanyavasthA- sthAnA namiti, nanu jIvAjIvavyatiriktAH puNyAdayo na santi, tathA'yujyamAnatvAt , tathAhi-puNyapApe karmaNI bandho'pi uddeza 3 tadAtmaka eva karma ca pudgalapariNAmaH pudgalAzcAjIvA iti, Azravastu mithyAdarzanAdirUpaH pariNAmo jIvasya, sa cAtmAnaM jinAntaraM pudgalAMzca virahayya ko'nyaH?, saMvaro'pyAzravanirodhalakSaNo dezasabheda AtmanaH pariNAmo nivRttirUpo, nirjarA tu tatvAni karmaparizATo jIvaH karmaNAM yat pArthakyamApAdayati svazaktyA, mokSo'pyAtmA samastakarmavirahita iti, tasmAjI-14 sarvajIvAH vAjIvau sadbhAvapadArthAviti vaktavyaM, ata evoktamiheva "jadatthiM ca NaM loe taM savvaM duSpaDoyAra, taMjahA-jIvadheyarogahetavaH ajIvacce" atrocyate, satyametat, kintu yAveva jIvAjIvapadAthoM sAmAnyenokto tAveveha vizeSato navadhoktI, sA- 0616. mAnyavizeSAtmakatvAdvastunaH, tatheha mokSamArge ziSyaH pravartanIyo na saGgrahAbhidhAnamAtrameva karttavyaM, sa ca yadaivamAkhyA-1|| 667 yate yadutAzravo bandho bandhadvArAyAte ca puNyapApe mukhyAni tattvAni saMsArakAraNAni saMvaranijare ca mokSasya tadA saMsArakAraNatyAgenetaratra pravartate nAnyathetyataH paTopanyAsaH mukhyasAdhyakhyApanArtha ca mokSasyeti / atra ca padArthena-17 |bake prathamo jIvapadArtho'tastajhedagatyAgatyavagAhanAsaMsAranirvartanarogosattikAraNapratipAdanAya 'navavihe'tyAdisUtrapa dazakamAha, sugamaM cedaM, navaraM avagAhante yasyAM sA avagAhanA-zarIramiti, 'vartisu vatti saMsaraNaM nirvartitavantaH-anubhU-I sAtavantaH, evamanyadapi, 'acAsaNayAe'tti atyanta-satatamAsanaM-upavezanaM yasya so'tyAsanastaddhAvastattA tayA, arzI-1 yA // 446 // [vikArAdayo hi rogA etayA utpadyanta iti athavA atimAtramazanamatyazanaM tadevAtyazanatA, dIrghatvaM ca prAkRtatvAt dIpa anukrama [806] E ator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~325~
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [667] prata sUtrAMka [667] tayA, sA cAjIrNakAraNatvAt rogotpattaye iti, 'ahiyAsaNayAe'tti ahita-ananukUla TolapASANAdyAsanaM yasya sa tathA, zeSaM tathaiva, tayA, ahitAzanatayA vA, athavA 'sA'jIrNe bhujyate yattu, tadadhyasanamucyate / ' iti vacanAt tada-II dhyasanaM-ajINe bhojanaM tadeva tattA tayeti, bhojanapratikUlatA-prakRtyanucitabhojanatA tayA, indriyArthAnAM-zabdAdi-4 viSayANAM vikopana-vipAkaH indriyArthavikopanaM kAmavikAra ityarthaH, tato hi khyAdiSyabhilASAdunmAdAdirogotpattiH, yata uktam-"AdAvabhilApaH1 sthAcintA tadanantaraM 2 tataH smaraNam 3 / tadanu guNAnAM kIrtana 4 muddhegazca 5 pralA-1 pazca 6 unmAda7 stadanu tato vyAdhida jaDatA 9 tatastato maraNam 10 // 1 // " iti viSayAprAptau rogotpattiratyAsaktAvapi rAjayakSmAdirogotpattiH svAditi zArIrarogotpattikAraNAnyuktAnyathAntararogakAraNabhUtakarmavizeSabhedAbhidhAnAyAha Navavidhe burisaNAvaraNije kamme paM0 taM-niddA nihAnihA payalA payalApayalA thINagiddhI cakkhudasaNAvaraNe acakkhuna dasaNAvaraNe avadhidasaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNe (sU0668) abhitI NaM Nakkhatte sAtiraMge nava muhutte deNa saddhiM jogaM joteti, abhItiAtiA Na NavanaksacA NaM caMdassa uttareNa joga joti, saM0-abhItI savaNo dhaNivA jAva bharaNI (669) imIse NaM rayaNappabhAte puDhabIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo NavajoaNasatAI uddhaM abAhAte uvarille tArArUve pAra parati (sU0670) jaMbUdIce NaM dIve NavajoyaNiA macchA pavisisu vA pavisaMti vA pavisissaMti vA (sU0671) jaMbuddIve vIce bhArahe vAse imIse osapiNIte Nava baladevavAsudevapiyaro hutyA - payAvatI ta naMbhe ya, rohe some sivetitA / mahAsIhe amgisIhe, dasaraha navame ya vasudeve // 1 // itto ADhattaM jadhA dIpa anukrama [806] SCREXX SamEairat pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~326~
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [672] + gAthA: zrIsthAnAisUtravRttiH // 447 // prata sUtrAMka [672] samavAye nirakhasesa jAva egA se gambhavasahI sijijhassati AgamesseNaM / jaMbuddIve dIve bhArahe vAse AgamessAe ussa 9sthAnA piNIve nava baladevavAsudevapitaro bhavissaMti, nava baladeva0 mAyaro bhAvassati evaM jayA samavAte niravasesaM jAva mahA uddezaH 3 bhImaseNa suggIve ya apachime / ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / savvevi cakajohI hammehaMtI saca | nidrAdikehiM // 1 // (sU0 672) | nakSatrayo 'na'tyAdI, sAmAnyavizeSAtmake vastuni sAmAnyagrahaNAtmako bodho darzanaM tasyAvaraNasvabhAvaM karma darzanAvaraNaM gAtAratat navavidha, tatra nidrApaJcakaM tAvat 'drA kutsAyAM gatI' niyataM drAti-kutsitatvamavispaSTatvaM gacchati caitanyamanayeti| kApASA nidrA-sukhaprabodhA svApAvasthA nakhacchoTikAmAtreNApi yatra prabodho bhavati tadvipAkavedyA karmaprakRtirapi nidreti kA- | matsyA rA. yeNa vyapadizyate, tathA nidrAtizAyinI nidrA nidrAnidrA zAkapArthivAditvAt madhyapadalopI samAsaH, sA punaHkhapra- | mAdyA bodhA svApAvasthA, tasyAM pratyarthamasphuTatarIbhUtacaitanyatvAiHkhena bahubhirgholanAdibhiH prabodho bhavatyataH sukhaprayodha-18| sU0668nidrApekSayA asyA atizAyinItvaM tadvipAkavedyA karmaprakRtirapi kAryadvAreNa nidrAnidretyucyate, upaviSTa urvasthito 672 vA pracalatyasyAM svApAvasthAyAmiti pracalA, sA yupaviSTasyordhvasthitasya vA ghUrNamAnasya svArbhavati, tathAvidhavipAka-1|| vedyA karmaprakRtirapi pracaleti ucyate, tathaiva pracalAtizAyinI pracalA pracalApracalA, sA hi caGkamaNAdi kurvataH svapnubha-181 vatyataH sthAnasthitasvapnubhavAM pracalAmapekSyAtizAyinI tadvipAkA karmaprakRtirapi pracaDAmacalA, styAnA-bahutvena 8 // 447 // sAtamApanA gRddhiA-abhikAsara jAgradavasthA'vyavasitArthasAdhanaviSayA yasyAM svApAvasthAyAM sA styAnagRddhi, tasyA dIpa anukrama [814] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~327~
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [672] prata sUtrAMka [672] hi satyAM jAnadavasthAdhyavasitamardhamutthAya sAdhayati styAnA vA-piNDIbhUtA RddhiH-AramazaktirUpA'syAmiti styAnirddhirityapyucyate, tadAve hi svapnuH kezavAIbalasahazI zaktirbhavati, adhavA styAnA-jaDIbhUtA caitanyarddhirasyAmiti styAnaddhiriti, tAdRzavipAkavedyA karmaprakRtirapi styAnarddhiH styAnagRddhiriti vA, tadevaM nidrApathakaM darzanAvaraNakSa-18 yopazamAlabdhAtmalAbhAnAM darzanalabdhInAmAdhArakamuktamadhunA yaddarzanalabdhInAM mUlata evaM lAbhamAvRNoti tadidaM darza-18 nAvaraNacatuSkamucyate, cakSuSA darzana-sAmAnyagrAhI bodhazcakSurdarzanaM tasyAvaraNaM cakSurdarzanAvaraNa, acakSuSA-cakSurvarje|ndriyacatuSTayena manasA vA yadarzanaM tadacakSudarzanaM tasyAvaraNamacakSurdarzanAvaraNaM, avadhinA-rUpimaryAdayA abadhireva vA karaNanirapekSo bodharUpo darzanaM-sAmAnyArthagrahaNamavadhidarzanaM tasyAvaraNamavadhidarzanAvaraNaM, tathA kevalaM-uktasvarUpaM tacca tadarzanaM ca tasyAvaraNaM kevaladarzanAvaraNamityuktaM navavidhaM darzanAvaraNaM / jIvAnAM karmaNaH sakAzAnakSatrAdidevatvaM tiryaktvaM mAnuSatvaM ca bhavatIti nakSatrAdivaktavyatApratibaddhaM sUtravRnda 'abhItyAdi hammihati sacakehiM' ityetadantamAha sugmNc,18| navaraM 'sAirega'tti sAtirekAnava muharttAn yAvaccaturvizatyA muhUrtasya dviSaSTibhAgaiH SaSaSTyA ca dvipaSTibhAgasya saptapaSTibhAgAnAmiti, 'uttareNa jogaM'ti uttarasyAM dizi sthitAni, dakSiNAzAsthitacandreNa saha yogamanubhavantIti bhAvaH, 'bahusamaramaNijjAu'tti atyantasamo bahusamo'ta eva ramaNIyo-ramyastasmAdbhUmibhAgAt na parvatApekSayA nApi zva-18 dhApekSayeti bhAvaH, 'AyAdhAe'tti antare kRtveti vAkpazeSaH, 'uvarilleti uparitanaM tArArUpa-tArakajAtIya 'cAra' dhamaNaM 'carati' Acarati, 'navajoyaNiya'tti nava yojanAyAmA evaM pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcazata dIpa anukrama [814] Editor pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~328~
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [672] OM ma zrIsthAnA- sUtra vRttiH prata // 448 // sU0673 sUtrAMka [672] yojanAyAmA matsyA bhavanti tathApi nadImukheSu jagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti, sthAnA0 'payAvaI'tyarddhaM zlokasyottaraM tu gAthApazcAddha miti, sopAyAtidizannAha-'etto'tti itaH sUtrAdArabdhaM 'jahA samAe'tti uddezaH 3 samavAye caturthAMge yathA tathA niravazeSa jJeyaM, taccArthata idaM-nava vAsudevabaladevAnAM mAtApitarasteSAmeva nAmAni-pUrva- Tra nidhAnabhavanAmAni dharmAcAryA nidAnabhUmayo-nidAnakAraNAni pratizatravo gatayazceti, kimantametadityAha-jAva ekA' prakaraNaM | ityAdi gAthApazcAI, pUvArddha tvidamasyA:-'aTuMtakaDA rAmA iko puNa baMbhaloyakappaMmi'tti / 'sijjhissai Agami sseNaM'ti AgamiSyati kAle setsyati Namiti vAkyAlaGkAre tRtIyA veyamiti, tathA 'jNbuudii|' tyAdAvAgAmyutsarpiNIsUtre 'evaM jahA samavAe' ityAdyatidezavacanamevameva bhAvanIyaM yAvatpativAsudevasUtraM mahAbhImasenaH sugrIvazcApazcima ityetadantaM, tathA 'ete gAhAete anantaroditA nava pratizatravaH 'kittIpurisANa'tti kIrtipradhAnAH puruSAH kIrtipuruSAsteSAM, 'cakajohi'tti cakreNa yoDhuM zIlaM yeSAM te cakrayodhinaH 'hamIhaMti'tti haniSyante svacakairiti // iha mahApuruSAdhikAre mahApuruSANAM cakravartinAM sambandhinidhiprakaraNamAha egamege NaM mahAnidhI Na Nava Nava joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNatte egamegassa NaM ranno cAvaraMtacAvahissa nava mahAnihao paM0 saM0- sappe 1 paMduyae 2 piMgalate 3 samvarayaNa 4 mahApaume 5 / kAle ya 6 mahAkAle 7 mANavaga 8 mahAnihI saMkhe 9 // 1 // sappaMmi nivesA gAmAgaranagarapaTTaNANaM ca / dogamuhamaDabANaM khaMdhArANaM gihANaM ca // 2 // gaNiyassa ya bIyANaM mANummANussa jaM pamANaM ca / dhannassa ya bIyANaM uppattI paMchate bhaNiyA // 3 // sadhyA bhAbha KEBAAR dIpa anukrama [814] 354545* // 448 FF pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~329~
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] + gAthA: prata sUtrAMka [673] gAthA // 1-14|| *555 raNavihIM purisANaM-jA ya hoi mahilANaM / AsANa va hatthINa ya piMgalaganihimi sA bhaNiyA // 4 // ravaNAI sasvarayaNe coisa pavarAI cakkabahissa / uppAjaMti egidiyAI paMciMdiyAI ca // 5 // vatthANa ya uppattI niSpattI'ceva sababhattINaM / raMgANa ya dhoyANa ya savvA esA mahApaume // 6 // kAle kAlaNNANaM bhavyapurANaM ca tIsu vAsesu / sippasataM kammANi ya tinni payAe hiyakarAI // 7 // lohassa ya uppattI hoi mahAkAli AgarANaM ca / rupparasa subannassa ya maNimottisilappavAlANaM // 8 // jodhANa ya uppattI AvaraNANaM ca paharaNANaM ca / savvA ya juddhanItI mANavate daMDanItI ya // 9 // naTTavihI nADagavihI kavvassa caunvihassa utpattI / saMkhe mahAnihimmI tuDiyaMgANaM ca sambesi // 10 // cakaTThapaihANA adgussehA ya nava ya vikkhaMbhe / bArasadIhA maMjUsasaMThiyA jahavII mudde // 11 // veraliyamaNikavADA kaNagamayA vividharayaNapaDipunnA / sasisUracakalakkhaNaaNusamajugabAhuvataNA ta // 12 // paliocamaTTitIyA NihisariNAmA ya tesu khalu devA / jesi te AvAsA akibjA AhivacA vA / / 13 // ee te navanihao pabhUtadhaNarayaNasaMcayasamiddhA / je vasamuvagacchaMtI sabvesiM cakavaTTINaM // 14 // (sU0673) 'egamegeM' ityAdi sugama, navaraM "nesappe 1 paMDuyae 2 piMgale 3 savvarayaNa 4 mahApaume 5 / kAle a6 mahAkAle mANavagamahAnihI 8 saMkhe 9||1||"[naisrpH pANDukA piMgalaH sarvaratnaH mahApadmaH kAlazca mahAkAlaH mANavakA zaMkha iti nava mahA nidhyH||1||] 'nesappami'gAhA, iha nidhaunatannAyakadevayorabhedavivakSayA naisoM devastasmin sati tata ityarthaH, nivezAH-sthApanAni abhinavagrAmAdInAmiti, athavA cakravartirAjyopayogIni dravyANi sarvANyapi navasu dIpa anukrama [815-829] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~330~
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] nidhAna prata sUtrAMka [673] gAthA // 1-14|| 456 zrIsthAnA-12nidhiSvavataranti, naba nidhAnatayA vyavahiyanta ityarthaH, tatra grAmAdInAmabhinavAnAM purAtanAnAM ca ye sannivezA-nive- sthAnA. gasUtra- zanAni te naisanidhI vartante, naisarpanidhitayA vyavAhiyanta iti bhAvaH, tatra grAmo-janapadapAyalokAdhiSThitaH Akaro vRttiH -yatra sanniveze lavaNAyupadyate, na karo yatrAsti tanakara pattanaM-dezIsthAnaM droNamukha-jalapathasthalapathayuktaM marDaba-a-1 // 449 // vidyamAnapratyAsannavasima skandhAvAra:-kaTakanivezo gRha-bhavanamiti / 'gaNita'gAhA, gaNitasva-dInArAdipUgaphalA-12 prakaraNaM dilakSaNasya, cakArasya vyavahitaH sambandhaH sa ca darzayiSyate, tathA bIjAnAM-tannivandhanabhUtAnAM tathA mAnaM setikAdisU0 673 tadviSayaM yattadapi mAnameva dhAnyAdi meyamiti bhAvaH, tathonmAnaM-tulAkoMdi tadviSayaM yattadapyunmAnaM khaNDaguDAdi dha-1 rimamityarthaH, tato dvandvasamAhAraH kAryastatastasya ca, kimityAha-yAmANaM, cakArI vyavahitasambandha eva, tathaiva darza-1 yiSyate, talANDu ke bhaNitamiti liGgapariNAmena sambandhaH, tathA dhAnyasya-trIhyAdevIMjAnAM ca-tadvizeSANAmutpattizca yA sA pANDake-pANDukanidhiviSayA, tavyApAro'yamiti bhAvo, bhaNitA-uktA jinAdibhiriti 2 / 'sabvA' gAhA kaNThayA zarayaNa'gAhA, akSaraghaTanaiva-ratnAmyekendriyANi cakrAdIni sapta patravendriyANi senApatyAdIni sapta utpadyante -bhavanti yAni cakravartinastAni sarvANi 'sarvaratne' sarvaralanAmani nidhI draSTavyAnIti // 'vasthANaM'gAhA, vastrANAM|vAsasAM yotpattiH sAmAnyato yA ca vizeSato niSpattiH-siddhiH sarvabhaktInAM sarvavastraprakArANAM sarvo vA bhaktayaHprakArA yeSAM tAni tathA teSAM, kiMbhUtAnAM vakhANAmityAha-rANAM-raGgavatAM raktAnAmityarthaH, dhautAnAM-zuddha svarUpANAM, sa(vaiSA mahApo-mahApadmanidhiviSayA 5 / 'kAle gAhA, 'kAle' kAlanAmani nidhau 'kAlajJAna' kAlasya zubhAzubharUpasya dIpa anukrama [815-829] CamEauratoniumational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~331~
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] + gAthA prata sUtrAMka [673] gAthA // 1-14|| jJAnaM vartate, tato jJAyata ityarthaH, kimbhUtamityAha-bhASivastuviSayaM bhavyaM purAtanavastuviSayaM purANaM, cazabdAd vartta| mAnavastuviSayaM vartamAnaM, 'tIsu vAsesu'tti anAgatavarSatrayaviSayamatItavarSatrayaviSayaM ceti, tathA zilpazataM kAlanidhI varttate, zilpazataM ca ghaTa 1 loha 2 citra 3 vastra 4 nApita 5 zilpAnAM pratyekaM viMzatibhedatvAditi, tathA karmANi ca / kRSivANijyAdIni kAlanidhAviti prakramaH, etAni ca trINi kAlajJAnazilpakarmANi prajAyA:-lokasya hitakarANi nirvAhAbhyudayahetutveneti 'lohagAhA, lohasya cotpattirmahAkAle nidhI bhavati-varcate, tathA AkarANAM ca lohAdi|satkAnAmutpattirAkarIkaraNalakSaNA, evaM rUpyAdInAmutpattiH sambandhanIyA kevalaM maNayaH-candrakAntAdayaH muktAmuktAphalAni zilAH-sphaTikAdikAH pravAlAni-vidumANIti 7 'jogAhA yodhAnA-zUrapuruSANAM yotpattirAvaraNAnAM |-sanAhAnA praharaNAnAM khar3AdInAM sA yuddhanItizca-vyUharacanAdilakSaNA mANavake nidhI nidhinAyake vA bhavati, tataH pravarttata iti bhAvaH, daNDenopalakSitA nItirdaNDanItizca-sAmAdizcaturvidhA, ata evoktamAvazyake-sesA u daMDanII mANavaganihIu hoi bharahassa'tti kA 'naha'gAhA, nAvya-nRtyam , tadvidhiH-tatkaraNaprakAraH, nATaka-caritAnusAri nATaka-13 lakSaNopetaM tadvidhizca, iha padadvaye dvandvaH tathA kAvyasya caturvidhasya dharmArthakAmamokSalakSaNapuruSArthaprativaddhagranthasya 1 a-18 thavA saMskRtaprAkRtApabhraMzasaGkIrNabhASAnivaddhasya 2 athavA samaviSamArddhasamavRtsabaddhatayA gadyatayA ceti 3 athavA gadyapa geyavarNapadabhedabaddhasyeti utpattiH-prabhavaH zaGke mahAnidhI bhavati, tathA tUryAGgANAM ca-mRdaGgAdInAM sarvepAmiti 9 'cakka'gAhA, cakreSvaSTAsu pratiSThAna pratiSThA--avasthAnaM yeSAM te tathA, aSTI yojanAnyutsedhaH-ucchyo yeSAM te tathA, dIpa anukrama [815-829] ACADASANTOS AACANCE muni dIparatnasAgareNa saMkalita..........AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~332~
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [673] + gAthA zrIsthAnA sUtravRttiH 4-5 // 450 // prata sUtrAMka [673] gAthA // 1-14|| nava yojanAnIti gamyate viSkambhe-vistare nidhaya iti zeSaH, dvAdazayojanAni dIrghA maSAH-pratItAH tatsaMsthitAH-18 sthAnA tatsaMsthAnA, jAhnavyA-gaGgAyA mukhe bhavantIti / 'veruliyaMgAhA, vaiDUryamaNimayAni kapATAni yeSAM te tathA, mayaza-IM uddezA3 bdasya vRttyA utArthateti, kanakamayA:--sauvarNA vividharatnapratipUrNAH pratItaM zazisUracakrAkArANi lakSaNAni-cihAni vikataya-' yeSAM te tathA anusamA:-anurUpA aviSamAH 'juga'tti yUpaH tadAkArA vRttatvAdIrghatvAca bAhavo-dvArazAkhA vadaneSu- chidrANi mukheSu yeSAM te tathA tataH padatrayasya karmadhAraye zazisUracakralakSaNAnusamayugabAhuvadanA iti, caH samuccaye / 'pali- puNyaM pApaM gAhA, 'nihisarinAma'tti nidhibhiH sahak-sadRkSaM nAma yeSAM devAnAM te tathA, yeSAM devAnAM te nidhayaH AvAsAH- pApazrutaM AzrayAH, kimbhUtAH?-'akeyA' akrayaNIyAH, sarvadaiva tatsambandhitvAt, AdhipatyaM ca-svAmitA ca teSu yeSAM devA-13AsU0674. nAmiti prakramaH, 'ete te'gAhA, kaNThyA / anantaraM cittavikRtivigatihetavo nidhaya uktAH adhunA tathAvidhA eva vikRtIH pratipAdayannAha gava vigatIto paM00-khIra dadhi NavaNItaM sapi telaM gulo mahuM maja maMsaM (sU0674) NavasotaparissavA boMdI paNNattA, taM0-do sottA do NettA do ghANA muhaM pose pAU (sU0675) prAyavidhe punne paM0 saM0-annapunne 1 pANapuNe 2 basyapugne 3 leNapuNNe 4 sayaNapunne 5 maNapunne 6 vatipuNNe 7 kAyapuNNe 8 namokArapuNNe 9 (sU0 676) 4 450 // Nava pAvasAyataNA paM0 saM0-pANAtivAte musAbAte jAva pariggahe kohe mANe mAyA lobhe (sU0 677) navavidhe RRE dIpa anukrama [815-829] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~3334
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [678] + gAthA prata sUtrAMka [678] pAvasuyapasaMge paM0 0-jupAte 1 nimitte 2 mate 3 Atikkhite 4 tigilchate 5 / kalA 3 AvaraNe . nANe 8 micchApAvataNeti ta 9 // 1 // (sU0 678) 'nava vigaIoM' ityAdi gatArtha tathApyucyate kiJcit-'vigaIoM'tti vikRtayo vikArakAritvAt , pakvAnnaM tu kadAcidavikRtirapi tenaitA nava, anyathA tu dazApi bhavantIti, tathAhi-"ekkeNa ceva tavao pUrijai pUyaeNa jo taao| biIo'vi sa puNa kappar3a nivigaIa levaDo navaraM // 1 // " iti [ekena caiva tapakaH pUryate'pena yastato dvitIyo-13 'pi sa punaH kalpate nirvikRti kasya lepakRta navaraM // 1 // ] (dvitIyo'pi vikRtinai bhavatIti bhAvaH> tatra kSIraM paJcadhAra -ajaiDakAgomahiSyuSTrIbhedAt , dadhinavanItaghRtAni catuSoSTrINAM tadabhAvAt , tailaM caturddhA-tilAtasIkusumbhasarSapabhedAt , guDo dvidhA-dravapiNDabhedAt , madhu tridhA-mAkSikakauntikabhrAmarabhedAt , madyaM dvidhA-kASThapiSTabhedAt, mAMsa tridhA-jalasthalAkAzacarabhedAditi / vikRtayazcopacayahetavaH zarIrasyeti tasyaiva svarUpamAha-'navetyAdi, navabhiH zrotobhiH-chidraiH parizravati-malaM dharatIti navazrotaHparizravA bondI-zarIramaudArikamevaivaMvidhaM dve zrotre-kaNoM netrenayane prANe-nAsike mukha-AsvaM posaetti-upasthA pAyu:-apAnamiti / evaMvidhenApi zarIreNa puNyamupAdIyata iti puNyabhedAnAha-'punne'tyAdi, pAtrAyAnnadAnAd yastIrthakaranAmAdipuNyaprakRtibandhastadannapuNyamevaM sarvatra, navaraM 'leNaM'ti layana-gRham , zayana-saMstArako manasA guNiSu toSAt vAcA prazaMsanAt kAyena paryupAsanAnnamaskArAcca yatpuNyaM tanmanaH-|| puNyAdIni, urataM ca-"annaM pAnaM ca vakhaM ca, AlayaH zayanAsanam / zuzrUSA vandanaM tuSTiH, puNyaM navaSidhaM smRtam gAthA dIpa anukrama [830-835] CARMER pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~334~
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [678] + gAthA (03) prata sUtrAMka [678] shriisthaanaa-8||1||" iti / puNyaviparyAsarUpasya pApasya kAraNAnyAha-nava pAvassetyAdi kaNThyaM, navaraM pApasya-azubhaprakRti-|49 sthAnA. gasUtra- rUpasyAyatanAni-bandhahetava iti / pApahetvadhikArAt pApazrutasUtraM, kaNThayam , navaraM pApopAdAnahetuH zrutaM-zAstraM pApa- uddezaH3 vRttiH zrutaM tatra prasaGgaH-tathA''sevArUpaH vistaro vA-sUtravRttivArttikarUpaH pApazrutaprasaGgaH, 'upAe silogo tatrotpAta:- vastUni // 451 // prakRtivikArarUpaH sahajarudhiravRSTyAdi tatpratipAdanaparaM zAstramapi tathA rASTrotpAtAdi, tathA nimittaM-atItAdipari-18| gaNAH jJAnopAyazAskhaM kUTaparvatAdi 2 mantro-mantrazAstraM jIvoddharaNagAruDAdi 3 'Aikkhie'tti mAtaGgavidyA yadupade- sU0672zAdatItAdi kathayanti DoNDyo badhirA iti lokapratItAH 4 caikitsika-AyurvedaH 5 kalA-lekhAdyAH gaNitapradhAnAH 680 zakunarutaparyavasAnA dvAsaptatistacchAstrANyapi tathA 6 Aniyate AkAzamanenetyAvaraNa-bhavanaprAsAdanagarAdi tallakSahaiNazAstramapi tathA vAstuvidyetyarthaH 7 ajJAnaM-laukika zrutaM bhAratakAvyanATakAdi 8 mithyApravacana-zAkyAditIArthikazAsanamiti 9 etacca sarvamapi pApazrutaM saMyatena puSTAlambanenAsevyamAnamapApazrutameveti, itirevaMprakAre, caH samu-11 caye // utpatAdizratavantazca nipuNA bhavantIti nipuNapuruSAbhidhAnAyAha // 451 // nava uNitA vatthU paM0 saM0---saMkhANe nimitte kAtite porANe pArihasthite parapaMDite vAtite bhUtikamme vigicchate (sU0 679) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa Nava gaNA husthA, taM0-godAse gaNe uttarabalissahagaNe udevagaNe cAragagaNe udayAtitagaNe vissavAtitagaNe kAmavRitagaNe mANavagaNe koDilagaNe 5 (sU0680) samaNeNaM bhagavatA mahA gAthA RECASCHECRESCRICORNERGAON dIpa anukrama [830-835] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~335~
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [681] prata sUtrAMka [681] vIreNa samaNANaM NigaMdhANaM NavakoDiparisuddhe mikkhe paM0 20-Na haNai Na haNAvai haNata NANujANa Na patati Na patAveti patataM gANujANati Na kiNati Na kitAveti kigaMtaM pANujANati (sU0681) 'nava niuNe tyAdi, nipuNaM-sUkSmaM jJAnaM tena carantIti naipuNikAH nipuNA eva vA naipuNikAH 'vatthu'tti AcAryo| dipuruSavastUni puruSA ityarthaH, 'saMkhANe' silogo, saGghabAna-gaNitaM tadyogAtpuruSo'pi tathA, saGkhyAne vA viSaye nipuNa iti, evamanyatrApi, navaraM nimitta-cUDAmaNiprabhRti kAyika-zArIrikam iDApiGgalAdi prANatattvamityarthaH, purANovRddhaH, sa ca cirajIvitvAdU dRSTabahuvidhavyatikaratvAnnaipuNika iti, purANaM vA-zAstravizeSaH tajJo nipuNaprAyo bhavati, 'pArihathie'tti prakRtyaiva dakSaH sarvaprayojanAnAmakAlahInatayA karjeti, tathA para:-prakRSTaH paNDitaH parapaNDito-bahuzAstrajJaH paro vA-mitrAdiH paNDito yasya sa tathA, so'pi nipuNasaMsargAnipuNo bhavati, vaidyakRSNakavaditi, vAdIvAdalabdhisampanno yaH pareNa na jIyate mantravAdI vA dhAtuvAdI veti, jvarAdirakSAnimittaM bhUtidAnaM bhUtikarma tatra ni| puNaH, tathA cikitsite nipuNaH, athavA anupavAdAbhidhAnasya navamapUrvasya naipuNikAni vastUni-adhyayanavizeSA e veti / ete ca naipuNikAH sAdhavo gaNAntarbhAvino bhavantIti gaNasUtraM'samaNassetyAdi sUtraM kaNThyaM, navaraM gaNAH | ekakriyAvAcanAnAM sAdhUnAM samudAyAH, godAsAdIni ca tannAmAnIti / uktagaNavartinAM ca sAdhUnAM yadbhagavatA prajJaptaM ItadAha-samaNeNa mityAdi, navabhiH koTibhiH-vibhAgaiH parizuddha-nidoSa navakoTiparizuddha bhikSANAM samUho bhai| prajJapta, tadyathA-na hanti sAdhuH svayameva godhUmAdidalanena na ghAtayati pareNa gRhasthAdinA nantaM na-naiva anujAnAti || sthA076 dIpa C+ M anukrama [838] ak Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~336~
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [681] prata sUtrAMka [681] zrIsthAnA- anumodanena tasya vA dIyamAnasyApratiSedhanena 'apratiSiddhamanumata'miti vacanAt hanamaprasaGgajananAJceti, Aha e- 19 sthAnA kArma sayaM na kubvai jANato puNa tahavi taggAhI / vaDDei tappasaMga agiNhamANo u vArei // 1 // " iti [kAmaM na uddezaH3 vRttiH karotIti satyaM tathApi jAnAnastagrAhI punastatprasaMgaM vardhayati agRhNAnastu vArayati // 1 // ] tathA hataM-piSTaM sat go- IzAnava dhUmAdi mudgAdi vA ahatamapi sanna pacati svayaM, zeSa prAgvat, sugama ca, iha cAdyAH SaT koTayo'vizodhikoTyAmavata- // 452 // ruNezAnAranti AdhAkarmAdirUpatvAt antyAstu timro vizodhikovyAmiti, uktaM ca-"sA navahA duha kIrai uggamakoDI mahiSI|visohikoDI ya / chasu paDhamA oyaraI kIyatiyamI visohI u // 1 // " iti [sA navavidhA koTI dvidhA kriyate udga- lokAnti4|makoTiviMzodhikoTizca / paTUsu prathamAvatarati krItatrike vizodhireva // 1 // ] navakoTIzuddhAhAragrAhiNAM kathazcitrivoM- kauveyakAH jaNAbhAve devagatirbhavatyeveti devagatigatavastustomamabhidhitsuH 'IsANase'tyAdi sUtranavakamAha sU0682IsANassa NaM deviMdarasa devaraNo varuNassa mahArajho Nava aggamahisIo paM0 (sU0682) IsANassa NaM deviMdassa 685 devaraNNo aggamahisINaM Nava paliovamAI ThitI paM0, IsANe kappe ukoseNaM devINaM Nava paliovamAI ThitI paM0 (sU0683) nava devanikAyA paM0 saM0-"sArassayamAicA vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiyA anyAbAhA aggicA ceva ridvA ya // 1 // " avvAbAhANaM devANaM nava devA nava devasayA paM0 evaM aggivAvi, evaM riTThAvi (sU0 684) Naba gevejavimANapatthaDA paM0 saM0-hechimaheTThimagevijavimANapatthaDe heDimamajhimagevijavimANapatthaDe hai // 452 // himanavarimagevijavimANapatthaDe majhimahe himagevijavimANapatthaDe majjhimamajjhimagevijavimANapatthaDe majiAmauvarima dIpa anukrama [838] SCSC CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~337
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [685] dIpa anukrama [845] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-1, mUlaM [ 685] + gAthA sthAna [9], Education vimANapattharimadehimageve0 ubarimamajjhima0 uvarima 2gevijavimANapatthaDe, etesi NaM NavaNDaM gevijavimANapatthA va nAmadhijA paM0 taM bhadde subhadde sujAte somaNa se pittadarisaNe / sudaMsaNe amohe va suppabuddhe jasoghare || 1 || (sU0 685 ) cedam navaraM 'navapalio mAIti nabaiva, tAsAM saparigrahatvAd uktaM ca- " sapariggaheyarANaM sohaMmIsANa paliya 1 sAhIyaM 2 / ukkosa satta panA nava paNapannA ya devINaM // 1 // " iti [ saudharmezAnayoH saparigrahANAM itarAsAM ca devInAM palyamadhikaM ca utkRSTaM sapta pazcAzat nava pazcapaJcAzaJca // 1 // ] 'sArassaya' gAhA sArasvatAH 1 AdityA 2 | vahnayaH 3 varuNA 4 gaI toyAH 5 tuSitA 6 avyAvAghA 7 AgneyAH 8, ete kRSNarAjyantareSvaSTAsu parivasanti, riSThAstu kRSNarAjimadhya bhAgavarttini riSThAbhaSimAnaprastaTe parivasantIti // anantaraM graiveyakavimAnAni uktAni tadvAsinazcAyuSmanto bhavantItyAyuHparimANabhedAnAha navavihe AupariNAme paM0 [saM0 gatipariNAme gatibaMdhaNapariNAme ThiipariNAme ThitibaMdhaNapariNAme uDuMgAravapariNAme ahegAravapariNAme tiritaMgAravapariNAme dIiMgAravapariNAme rahassaMgAravapariNAme (sU0 686 ) NavaNavamitA NaM bhikkhupaDimA egAsIte rAtidiehiM cauhi ya paMcuttarehiM miklAsatehi adhAsuttA jAva ArAhitA tAci bhavati ( sU0 687 ) vavidhe pAyacchite paM0 naM0 AloyaNArihe jAba mUlArihe aNavaThappAridhe (sU0 688) Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 338~ antray og "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [688] prata sUtrAMka [688] zrIsthAnA- ... 'navavihe'tyAdi, 'AupariNAmetti AyuSaH-karmaprakRtivizeSasya pariNAmaH-svabhAvaH zaktiH dharma ityAyumpariNAmaH,14sthAnA. gasUtra- tatra gatirdevAdikA tAM niyatAM yena svabhAvenAyujIvaM prApayati sa AyuSo gatipariNAmaH 1, tathA yenAyu:svabhAvena prati-I uddezaH 3 vRttiH niyatagatikarmavandho bhavati yathA nArakAyuHsvabhAvena manuSyatiryaggatinAmakarma banAti na devanarakagatinAmakarmeti sa aayuHp|| 453 // gatibandhanapariNAmaH 2, tathA AyuSo yA antarmuhartAditrayakhiMzatsAgaropamAntA sthitirbhavati sA sthitipariNAmaH 3, riNAmAH hai tathA yena pUrvabhavAyuHpariNAmena parabhavAyuSo niyatAM sthiti bannAti sa sthitibandhanapariNAmaH, yathA tiryagAyuHpariNA- bhikSuprati mena devAyuSa utkRSTato'pyaSTAdaza sAgaropamANIti 4 tathA yenAyuHsvabhAvena jIvasyorvadizigamanazaktilakSaNaH pariNAmomAH prAyabhavati sa UrdhvagauravapariNAmA, iha gauravazabdo gamanaparyAyaH5, evamitarau dvAviti 6-7, tathA yata AyuHsvabhAvAjjIvasyazcittAni dIrgha-dIrghagamanatayA lokAntAt lokAntaM yAvad gamanazaktirbhavati sa dIrghagauravapariNAmaH 8, evaM ca yasmAdrasvaM gamanaM sa sU0686hasvagauravapariNAmaH, sarvatra prAkRtatvAdanusvAra iti, anyathApyUhyametaditi 9 // anantaramAyuHpariNAma uktaH, tatraiva cAyu:- II pariNAmavizeSe sati tapAzaktirbhavatIti tapovizeSAbhidhAnAyAha-'navanavamie'tyAdi kaNThaya, navaraM nava navamAni dinAni yasyAM sA navanavamikA navanavamAni ca bhavanti navasu navakeviti tatparimANeyamiti, nava ca nayakAnyekAzI-1 tiritikRtvA ekAzItyA rAtrindivaiH-ahorAtrairbhavati, tathA prathamanavake pratidinamekA dattiH pAnakasya bhojanasya cetyeva-15|| mekottarayA vRSyA navame navake nava nava dattayaH, tatazca sarvasaGkalanayA caturbhizca pazcottarabhikSAzateyeMdhAsUtraM yathAkalpaM // 45 // yathAmArga yathAtattvaM samyakkAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrtitA ArAdhitA cApi bhavatIti / iyaM ca ja-jit 688 dIpa anukrama [848] AAG FFG pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~339~
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [688] NAGAC+ prata sUtrAMka [688] mAntarakRtapApakarmaprAyazcittamiti prAyazcittanirUpaNasUtra, tacca gatArthamiti / prAyazcittaM ca bharatAvikSetreveti tagatavastuvizeSapratipAdanAya 'jaMbUdIvetyAdi eravae kUDanAmAI' ityetadantaM sUtraprapaJcamAha jaMbUmaMdaradAhiNeNaM bharahe dIhaveta nava kUDA paM0 saM0-siddhe 1 bharahe 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDa 5 punna 6 timisaguhA 7 / bharahe 8 besamaNe 9 yA bharahe kUDANa NAmAI // 1 // jaMbUmaMdiradAdhiNeNaM nisabhe vAsaharapanvate Nava kUDA paM0 saM0-siddhe 1 nisahe 2 harivAsa 3 videha 4 hari 5 ghiti 6 a sItotA 7 // avaravidehe 8 ruyage 9 nisabhe kUDhANa nAmANi ||1|| jaMbUmaMdarapakvate gaMdaNavaNe jaba kUdA paM0 ta0-NadaNe 1 maMdare 2 va nisahe 3 hemavate 4 rayaya 5 rathae 6 va / sAgaracitte 7 vahare 8 balakUDe 9 ceva boddhabbe // 1 // jaMbUmAlavaMtavakvArapavate va phUDA paM0 saM0siddhe 1 va mAlavaMte 2 uttarakuru 3 karacha 4 sAgare 5 rayate 6 / sItA 7 taha puNNaNAme 8 harissahakUDe 9 ya yoddhavye // 1 // jaMbU0 kacche dIhaveyar3e nava kUr3A paM0 saM0-siddhe 1 kacche 2 saMDaga 3 mANI 4 veyar3a 5 puNa 6 timisa guhA 7 / kacche 8 besamaNe yA 9 kacche kUDANa NAmAI // 1 // jaMbU sukacche dIhaveyar3e Nava kUThA paM0 saM0-siddhe 1 sukacche 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDa 5 punna 6 timisagudA 7 / sukacche 8 vesamaNe 9 vA mukaricha phUDANa NAmAI // 1 // evaM jAba pokkhalAvatimi dIhaveyar3e, evaM vacche dIdaveyar3e evaM jAva maMgalAvatimi dIhavehar3e / jaMbUvijuSpabhe vakkhArapabbate nava kUr3A paM0 saM0-siddhe 1 a vijuNAme 2 devakUrA 3 pamha 4 kaNaga 5 sopasthI 6 / sItotAte 7 sajale 8 hariphUDe 9 cena yoddhalve // 1 // jaMbU0 pamhe dIhaveyar3e Nava kUDA paM0 0-siddhe 1 pamhe 2 khaMDaga 3 dIpa anukrama [848] Eco Natimary pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~340~
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [689] + gAthA: (03) zrIsthAnAsUtra prata vRttiH vaitAbyA sUtrAMka // 454 // NARS [689] mANI 4 veyaDa 5 evaM ceva Ava salilAvartimi dIhaveyar3e, evaM vappe dIhaveyar3e evaM jAva gaMdhilAvatimi vIhavegar3e nava esthAnA kUr3A paM0 ta0-siddhe 1 gaMdhila 2 khaMDaga 3 mANI 4 veyaDa 5 punna 6 timisaguhA 7 / gaMdhilAvati 8 vesamaNa 9 kUDANa | uddezaH3 hoti NAmAI // 1 // evaM samvesu dIhaveyaDesu do kUDA sarisaNAmagA sesA te ceva, jayUmaMdareNaM uttareNaM nelavate vAsaharapavyate Nava kUDA paM0 saM0-siDhe 1 nilavaMta 2 videha 3 sItA 5 kittI ta 5 nArikatA 65 / avara videhe ramma- dikUTAgakUDe 8 ubadasaNe 9 ceva // 1 // jaMbUmabarauttareNaM eravate dIhavetar3e nava kUDA paM0 0-siddhe 1 ravaNe 2 khaMDhaga / dhikAraH 3 mANI 4 veyar3a 5 puNNa 6 timisaguhA / eravate 8 vesamaNe 9 paravate kUDaNAmAI // 1 // (sU0 689) sU0689 sugamazcArya, navaraM bharatagrahaNaM vijayAdivyavacchedAthai dIrghagrahaNaM vartulavaitAThyavyavacchedArthamiti, siddhegAhA, tatra siddhAyatanayuktaM siddha kUTaM sakrozayojanaSaTrocchrayametAvadeva mUle vistIrNa etadopari vistAraM krozAyAmenArddhakozavi kambheNa dezonakozocenAparadigdvAravarjapaJcadhanuHzatocchrayatadarddhaviSkambhadvAratrayopetena jinapratimASTottarazatAnvitena | siddhAyatanena vibhUSitoparitanabhAgamiti, tacca vaitAdathe pUrvasyAM dizi zeSANi tu krameNa paratastasmAdeveti bharatadevaprA sAdAvataMsakopalakSitaM bharatakUTaM, 'khaMDaga'tti khaNDaprapAtA nAma vaitADyaguhA yayA cakravartI anAryakSetrAt svakSetramAgacchati tadadhiSThAyakadevasambandhitvAt khaNDaprapAtakUTamucyate, 'mANI'ti mANibhadrAbhidhAnadevAvAsatvAnmANibhadrakUTa 've| P454 // yatti vaitAmyagirinAthadevanivAsAdvaitAdayakUTamiti 'punnatti pUrNabhadrAbhidhAnadevanivAsAtpUrNabhadrakUTa timisaguhA nAma hai guhA yayA svakSetrAcakravattI cilAtakSetre yAti tadadhiSThAyakadevAvAsAt timisaguhAkUTamiti, 'bharahe'tti tathaiva, vaizrama dIpa anukrama [849-868] 1%24444 3 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~341~
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [689] + gAthA: *** prata sUtrAMka [689] 4%954 NalokapAlAvAsatvAdvaizramaNakUTamiti / 'siddhegAhA, siddhetti siddhAyatanakUTa tathA niSadhaparvatAdhiSThAtRdevanivAsopetaM niSadhakUTa harivarSasya kSetra vizeSasyAdhiSThAtRdevena svIkRtaM harivarSakUTa, evaM videhakUTamapi, hIdevInivAsI hIkUTa, evaM dhRtikUTa, zItodA nadI taddevInivAsaH zItodAkUTa, aparavidehakUTaM videhakUTavaditi, rucakazcakravAlaparvataH tadadhiSThA5 tRdevanivAso rucakakUTamiti / 'naMdaNe'ti nandanavana meroH prathamamekhalAyAM tatra nava kUTAni 'naMdaNa'gAhA, tatra nanda-13 navane pUrvAdidikSu catvAri siddhAyatanAni vidikSu catuzcatuHpuSkariNIparivRtAzcatvAraH prAsAdAvataMsakAH, tatra pUrvamAsiddhAyatanAduttarata uttarapUrvasthaprAsAdAddakSiNato nandanakUTa, tatra devI meghaGkarA 1, tathA pUrvasiddhAyatanAdeva dakSiNato dakSiNapUrvaprAsAdAduttarato mandarakUTa, tatra meghavatI devI, anena krameNa zeSANyapi yAvadaSTama, devyastu niSadhakUTe sumeghA haimavatakUTe meghamAlinI rajatakUTe suvacchA rucakakUTe vacchAmitrA sAgaracitrakUTe vairasenA vairakUTe balAhaketi balakUTa tu meroruttarapUrvasyAM nandavane tatra balo deva iti / 'mAlavaMte' ityAdi, 'siddhegAhA, mAlyavAnpUrvottarI gajadantaparvataH tatra siddhAyatanakUTa meroruttarapUrvataH, evaM zeSANyapi, navaraM siddhakUTe bhogAdevI rajatakUTe bhogamAlinI devI zeSeSu svasamAnanAmAno devAH, harisahakUTaM tu nIlavatsarvatasya nIlavatkUTAd dakSiNataH sahasrapramANaM vidyutprabhavati harikUTaM nanda-18 navanavati balakUTaM ca, zeSANi tu prAyaH paJcayojanazatikAnIti, evaM kacchAdivijayavaitAvyakUTAnyapi vyAkhyAtAnusAreNa jJeyAni, navaraM evaM 'jAva pukkhalAvaImI'tyAdau yAvatkaraNAnmahAkacchAkacchAvatIAvartamaGgalAvartapuSkaleSu sukacchavadvaitAnyeSu siddhakUTAdIni nava nava kUTAni vAcyAni, navaraM dvitIyASTamasthAne'dhikRtavijayanAma vAcyamiti, evaM 'va-18 dIpa anukrama [849-868] 4-54 Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~342~
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [689] + gAthA: prata // 555 // sUtrAMka [689] zrIsthAnA- paccheti zItAyA dakSiNe samudrAsane evaM 'jAva maMgalAvaImI'tyatra yAvatkaraNAt suvacchamahAvacchabacchAvatIramyaramyakara-119sthAnA. isUtra- | maNIyeSu prAgiva kUTanavakaM dRzyamiti / vidyutlabho devakurupazcimagajadantakaH, tatra nava kUTAni pUrvavannavaraM dikkumAyauM | uddezaH3 vRttiH vArisenAbalAhakAbhidhAne krameNa kanakakUTasvastikakUTayoriti, 'pamheti zItAdAyA dakSiNena vidyuprabhAbhidhAnagajada- pArzvazarIntakapratyAsannavijaye 'jAva salilAvaImI tyatra yAvatkaraNAt supakSmamahApakSmapakSmAvatIzaGganalinakumudeSu prAgiva navaramAnavI nava kUTAni bAcyAni, 'eva'mityuktAbhilApena 'vappatti zItodAyA uttareNa samudrapratyAsanne vijaye 'jAva gaMdhilAvaI-bhAratIrthe bhA. mI'tyatra yAvatkaraNAt suvapramahAvapravaprAvatIkacchAvatIvalgusuvalgugaMdhileSu nava nava kUTAni mAgiva dRzyAnIti / punaHvijinAH pakSmAdivijayeSu SoDazasvatidizati-'evaM sambesu ityAdinA, kUTAnAM sAmAnya lakSaNamuktamiti vizeSArthinA tu sU0690jambUdvIpaprajJaptinirUpaNIyA, evaM nIlavatkUTAni eravatakUTAni ca vyAkhyeyAnIti / iyaM kUTavaktavyatA tIrthakarairukteti prakRtAvatAriNIM jinavaktavyatAmAha pAse gaM arahA purisAdANie bajarisahaNArAtasaMghayaNe samacauraMsasaMThANasaMThite nava rayaNIbho uI ucatteNaM husthA (sU0 690) samaNassa NaM bhagavato mahAvIrassa titthaMsi NavahiM jIvahiM titthagaraNAmagote kamme Nivyatite seNiteNe supAseNaM udAtiNA poTTileNaM aNagAreNaM daDhAuNA saMkheNaM satateNaM sulasAe sAvitAte revatIte 9 (sU0691) 'pAse'tyAdi sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM 'titthagaranAmeti tIrthakaratvanibandhanaM nAma tIrthakaranAma taca gotraM ca-karma-10 // 455 // vizeSa evetyekavadbhAvAt tIrthakaranAmagotramiti athavA tIrthakaranAmeti gotra-abhidhAnaM yasya tattIrthakaranAmagotramiti, 1 691 dIpa anukrama [849-868] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~343~
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [691] prata sUtrAMka [691] zreNiko rAjA prasiddhastena 1, evaM supArtho bhagavato vardhamAnasya pitRvyaH 2, udAyI koNikaputraH, yaH koNike'pa-1 krAnte pATaliputraM nagaraM nyadhIvizat yazca svabhavanasya viviktadeze parvadineSvAhUya saMvinagItArthasadgurUstatparyupAsanAparAyaNaH paramasaMvegarasaprakarSamanusaran sAmAyikapauSadhAdikaM suzramaNopAsakaprAyogyamanuSThAnamanutiSThate ekadA ca nizi deza| ni.TitaripurAjaputreNa dvAdazavArSikadravyasAdhunA kRtapauSadhopavAsaH sukhaprasuptaH kaGkAyAkartikAkaNThakarttanena vinAzita | iti 2, pohilo'nagAro'nuttaropapAtikAGge'dhIto hastinAgapuranivAsI bhadrAbhidhAnasArthavAhItanayo dvAtriMzadbhAyotyAgI mahAvIraziSyo mAsikyA saMlekhanayA sarvArthasiddhopapannaH mahAvidehAtsiddhigAmI, ayaM tviha bharatakSetrAt si-IA ddhigAmI gadita iti tato'yamanyaH sambhAvyata iti 4, dRDhAyurapratItaH 5, zaGgazatako zrAvastIzrAvako, yayorIhazI vaktavyatA-kila zrAvastyAM koSThake caitye bhagavAnekadA viharati sma, zaGkhAdizramaNopAsakAzcAgataM bhagavantaM vijJAya va-18 nditumAgatAH, tato nivartamAnAMstAn zaGkhaH khalvAkhyAti sma-yathA bho devAnAMpriyA! vipulamazanAdyupaskArayata tatasta-1 paribhuJjAnAH pAkSikaM parva kurvANA vihariSyAmaH, tataste tatpratipedire, punaH zaGkho'cintayat-na zreyo me'zanAdi bhuJjAnasya pAkSikapauSadhaM pratijAgrato vihartuM zreyastu me pauSadhazAlAyAM pauSadhikasya muktAbharaNazastrAdeH zAntaveSasya vihartuM, atha svagRhe gatvA utpalAbhidhAnasvabhAryA yA vArtA nivedya pauSadhazAlAyAM pauSadhamakArSIt, itazca te'zanAdyupaskArayAM cakruH ekatra ca samaveyuH zaGkha pratIkSamANAstasthuH, tato'nAgacchati zaGke puSkalInAmA zramaNopAsakA zataka ityapara-1 8 nAma zaGkhasyAkAraNArtha tadgRhaM jagAma, Agatasya cotpalA zrAvakocitapratipattiM cakAra, tataH pauSadhazAlAyAM sa viveza,8 dIpa anukrama [870] AchARACK Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~344~
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [691] sUtravRttiH prata // 456 // sUtrAMka [691] 4% 4ApadhikI praticakrAma, zaGkhamabhyuvAca-yadutopaskRtaM tadazanAdi tad gacchAmaH zrAvakasamavAyaM bhumahe tadazanAdi prati-18|9sthAnA0 jAgRmaH pAkSikapauSadhaM, tata uvAca zaGka:-ahaM hi pauSadhiko nAgamiSyAmIti, tataH puSkalI gatvA zrAvakANAM tatlAuddezaH 3 niviveda te tu tadanu bubhujire, zaGkhAstu prAtaH pauSadhamapArayitvaiva pAragatapAdapadmamaNipatanArthaM pratasthau, praNipatya ca tamu- | pArzvazarIcitadeze upaviveza, itare'pi bhagavantaM vanditvA dhamma ca zrutvA zaGkAntikaM gatvA evamUcuH-suSTu tvaM devAnAMpriya! a- ramAnaM vIsmAn hIlayasi, tatastAna bhagavAna jagAda-mA bho yUyaM zaGkha hIlayata zaGkho ahIlanIyaH, yato'yaM priyadharmA dRDhadhA ratIrthe bhAca, tathA sudRSTijAgarikAM jAgarita ityAdi 6-7, sulasA rAjagRhe prasenajito rAjJaH sambandhino nAgAbhidhAnasya vijinAH rathikasya bhAyo babhUva, yasyAzcaritamevamanuzrUyate-kila tayA putrArtha svapatirindrAdIn namasyannabhihitaH-anyAM pariNa-18 sU0690yeti, sa ca yastava putrasteneha priye! prayojanamiti bhaNitvA na tat pratipannavAna, itazca tasyAH zakAlaye samyaktvapra- 691 |zaMsAM zrutvA tatparIkSArtha ko'pi devaH sAdhurUpeNAgatastaM ca vanditvA babhANa-kimAgabhanaprayojanam , devo'vAdIt-tava gRhe lakSapArka tailamasti tacca me vaidyenopadiSTamiti taddIyatA, dadAmItyabhigatA gRhamadhye avatArayantyAzca bhinnaM devena tadbhAjanaM evaM dvitIya tRtIyaM cetyevamakhedAM dRSTvA tuSTo devo dvAtriMzataM ca guTikA dadau, ekaiko khAdedvAtriMzatte sutA | bhaviSyanti prayojanAntare cAhaM smartavya ityabhidhAya gato'sau, cintitaM cAnayA-sarvAbhiraSyeka eva me putro bhUyAditi sarvAH pItAH, AhUtA dvAtriMzatputrAH barddhate sma jaTharamaratizca tataH kAyotsargamakarot Agato devo nivedito // 456 // vyatikaro vihito mahopakAro jAto lakSaNavatputragaNa ityAdi 7, tathA revatI bhagavata auSadhadAtrI, kathaM , kilai dIpa anukrama [870] %*-54- 5456 CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~345~
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [691] dIpa anukrama [870] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [691] sthAna [9], uddezaka [-], kadA bhagavato meNDikagrAmanagare viharataH pittajvaro dAhabahulo babhUva lohitavarcazca prAvarttata, cAturvarNya ca vyAkaroti | sma yaduta gozAlakasya tapastejasA dagdhazarIro'ntaH SaNmAsasya kAlaM kariSyatIti tatra ca siMhanAmA munirAtApanA| 'vasAna evamamanyata mama dharmAcAryasya bhagavato mahAvIrasya jvararogo rujati, tato hA vadiSyantyanyatIrthikAH yathA chadmastha eva mahAvIro gozAlaka tejo'pahataH kAlagata iti evambhUtabhAvanAjanitamAnasamahAduH kha kheditazarIro mAlukakacchAbhidhAnaM vijanaM vanamanupravizya kuhukuhetyevaM mahAdhyaninA prArodIt, bhagavAMzca sthaviraistamAkAryoktavAn he siMha ! yazvayA vyakalpi na tadbhAvi, yata ito'haM dezonAni poDaza varSANi kevaliparyAyaM pUrayiSyAmi, tato gaccha tvaM nagaramadhye, tatra revatyabhidhAnayA gRhapatipatnyA madarthaM dve kuSmANDaphalazarIre upaskRte, na ca tAbhyAM prayojanaM tathA'nyadasti tadgRhe parivAsitaM mArjArAbhidhAnasya vAyornivRttikArakaM kukkuTamAMsakaM bIjapUrakakaTAhamityarthaH, tadAhara, tena naH prayo janamityevamukto'sau tathaiva kRtavAn, revatI ca sabahumAnaM kRtArthamAtmAnaM manyamAnA yathAyAcitaM tatpAtre prakSiptavatI, | tenApyAnIya tadbhagavato haste visRSTaM, bhagavatApi vItarAgatayaivodarakoSThe nikSitaM, tatastarakSaNameva kSINo rogo jAtaH, jAtAnando yativargo mudito nikhilo devAdiloka iti / anantaraM ye tIrthakarA bhaviSyanti te prakRtAdhyayanAnupAtenoktA adhunA tu ye jIvAH setsyanti tathaiva tAnAha esa NaM alo! kahe vAsudeve 1 rAme baladeve 2 udaye peDhAlapute 3 puTTile 4 satate gAr3AvatI 5 dArute nitaMThe 6 Education manonst Far Far & Pria Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 346~ www "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [692] zrIsthAnA masUtra vRttiA prata 11457 // sUtrAMka - 9OCISCENCE [692] samatI nitaMThIputte 7 sAvitayuddhe ambaDhe parivvAyate 8 ajAviNaM su pAsA pAsAvacijA 9 AgamessAte ussappiNIte 2sthAnA cAujAmaM dharma pannavatittA sijhihinti jAva aMtaM kAhiMti (sU0 692) uddezaH3 'esa 'mityAdi, tatra 'epa' iti vAsudevAnAM pazcimo'nantarakAlAtikAnta iti 'ajoti AmantraNavacanaM bhaga-II bhAvivAn mahAvIraH kila sAdhUnAmantrayati he AryA ! 'udaye peDhAlaputte'tti sUtrakRtadvitIyazrutaskandhe nAlandIyA-|| siddhAH dhyayanAbhihitaH, tadyathA-udakanAmA'nagAraH peDhAlaputraH pArzvajinaziSyaH, yo'sau rAjagRhanagaravAhirikAyA nAla- sU0692 ndAbhidhAnAyAH uttarapUrvasyAM dizi hastidvIpavanakhaNDe vyavasthitaH, tadekadezastha gautamaM saMzayavizeSamApRcchaya vicchinasaMzayaH san caturyAmadharma vihAya pazcayAmaM dharma pratipede iti / poTTilazatakAvanantarokkAveva / dAruko'nagAro vAsu-18 devasya putro bhagavato'riSThaneminAthasya ziSyo'nuttaropapAtikoktacarita iti, tathA satyakininthIputro yasvedazI vaktavyatA-kila ceTakamahArAjaduhitA sujyeSThAbhidhAnA vairAgyeNa prabajitA upAzrayasyAntarAtApayati sma, itazca peDhAlo nAma parivrAjako vidyAsiddho vidyA dAtukAmo yogyapuruSaM gaveSayati yadi brahmacAriNyAH putro bhavettataH sumyastA vidyA | bhaveyuriti bhAvayaMstAM cAtApayantIM dRSTvA dhUmikAvyAmohaM kRtvA vIja nikSiptavAn garbhaH sambhUto dArako jAto, nimramAthikAsameto bhagavatsamavasaraNaM gataH, tatra ca kAlasandIpanAmA vidyAdharo bhagavantaM vanditvA papraccha-kuto meM bhayaM // 457 // svAmI vyAkArSIt-etasmAtsatyakeH, tato'sau tatsamIpamupAgatyAvajJayA taM prati vabhANa-are re mAM tvaM mArayiSyasi iti bhaNitvA pAdayoH pAtitA, tato'nyadA sAdhvIbhyaH sakAzAdapahRtya pitRvidyAdhareNa vidyAH mAhito, atha rohiNyA : dIpa anukrama [871] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~347~
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [692] prata sUtrAMka [692] vidyayA paJcasu pUrvabhaveSu mAritaH, SaSThabhave SaNmAsAvazeSAyupA tenAsI neSTA, iha tu saptame bhave siddhA, tallalATe vivaraM | vidhAya taccharIramatigatA, lalATacchidraM ca devatayA tRtIyamakSi kRtaM, tena ca svapitA sa ca kAlasandIpo mAritaH, vidyAdharacakravartitvaM ca prApi, tato'sau sarvIstIrthakarAn banditvA nAvyaM copadAMbhiramate smeti / tathA zrAvikAMzramaNopAsikAM sulasAbhidhAnAM buddhaH-sarvajJadharme bhAviteyamityavagatavAn zrAvikA vA buddhA-jJAtA yena sa zrAvikA-2 buddhaH 'aMmaDoM aMmaDAbhidhAnaH paritrAjakavidyAdharazramaNopAsakaH, ayaM cArthaH kathAnakAdavaseyaH, tacceda-campAyA na-18 garyoH ambaDo vidyAdharazrAvako mahAvIrasamIpe dharmamupazrutya rAjagRhaM prasthitA, sa ca gacchan bhagavatA bahusatyopakArAya bhaNitaH,-yathA sulasAzrAvikAyAH kuzalavArtI kathayeH, sa ca cintayAmAsa-puNyavatIyaM yasyAkhilokanAthaH svakI-10 yakuzalavArtI preSayati, kaH punastasyA guNa iti tAvatsamyaktvaM parIkSe, tataH parivrAjakaSadhAriNA gatvA tena bhaNi-18 tA'sau-AyuSmati ! dharmoM bhavatyA bhaviSyatItyasmabhyaM bhaktyA bhojanaM dehi, tayA bhaNitam-yebhyo datte bhavatyasau te| viditA eva, tato'sAvAkAzaviracitatAmarasAsano janaM vismApayate sma, tatastaM jano bhojanena nimantrayAmAsa, sa tu naicchat , lokAstaM prapaccha-kasya bhagavan! bhojanena bhAgadheyavatvaM mAsakSapaNaparyante saMvarddhayiSyati', sa pratibha-18 Nati sma-sulasAyAH, tato lokastasyA barddhanakaM nyavedayat, yathA tava gehe bhikSurayaM bubhukSuH, tayA'bhyadhAyi-kiM pAkhaDibhirasmAkamiti, lokastasmai nyavedayat, tenApi vyajJAyi-paramasamyagdRSTireSA yA mahAtizayadarzanezina dRSTivyA-14 mohamagamaditi, tato lokena sahAsau tadhe naiSedhikI kurvan paJcanamaskAramucArayan praviveza, sA'pyabhyutthAnAdikAM dIpa anukrama [871] NROERROLtd Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~348~
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [692] (03) zrIsthAnA- GgasUtra- vRttiH sthAnA uddezaH prata // 458 // caritaM sU0693 sUtrAMka [692] X6ASEASEX pratipattimakarot , tenApyasAvupabRMhiteti, yazcIpapAtikopAGge mahAvidehe setsyatItyabhidhIyate so'nya iti sambhAvyate, tathA AryApi-AryikA'pi supArthAbhidhAnA pArthApatyIyA-pArzvanAthaziSyaziSyA, catvAro yAmA-mahApratAni yatra sa caturyAmastaM prajJApya setsyanti 1, eteSu ca madhyamatIrthakaratvenotpatsyante kecitkecittu kevalitvena, bhavasiddhio u bhayavaM sijjhissai kaNhatitthaMmI'ti vacanAditi bhAvaH, zeSa saSTaM / anantarasUtroktasya zreNikasya tIrthakaratvAbhidhAnA- yAha-esa NamityAdi jassIlasamAyAroM ityAdigAdhAparyantaM sUtra esa NaM ajo! seNie rAyA nibhisAre kAlamAse kAlaM kiyA imIse rayaNappabhAe puDhapIte sImatate narae caurAsItivAsasahassadvitIyaMsi nirayasi raiyattAe ubavajihiti se NaM tattha paraie bhavissati kAle kAlobhAse jAva paramakiNhe banneNaM se NaM tattha vevaNaM vedihitI ujjalaM jAva durahiyAsaM, se Ne tato naratAto upahettA AgamesAte ussappiNIte iheba jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDagiripAyamUle puMDesu jaNavatesu satadubAre Nagare saMmuissa kulakarassa meMhAe bhAriyAe kumchisi pumattAe paJcAyAhitI, tae NaM sA bhaddA bhAriyA navaNhaM mAsANaM bahupaddhipuNNANe avahamANa ya rAIdiyANaM vItitANaM sukumAlapANipAta ahINapaDipugnapaMciMviyasarIraM lakkhaNabaMjaNajAya surUvaM dAragaM payAhitI, jaM rayaNi ca NaM se dArae payAhitI taM raNiM ca NaM sattadubAre Nagare sambhaMtaravAhirae bhAragaso ya kuMbhaggaso ta paumavAse ta rathaNavAse ta bAse vAsihiti, tae NaM tassa dAravassa ammApiyaro ekArasame divase vaite jAva bArasAhe dikse ayameyArUvaM goNaM guNaniSphaNNaM nAmadhija kAhiMti jamhA NaM amhAmimaMsi dAragaMsi jAtaMsi samANasi sayadu dIpa anukrama [871] 4 // 458 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~349~
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] prata sUtrAMka [693] vAre nagare sabibhataravAhirae bhAragaso ya kuMbhaggaso ye paumavAse ya rayaNavAse va bAse yuddha hoU NamamhAmimassa dAragassa nAmadhi mahApaume, lae NaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhija phAhiti-mahAparamesi, sae Na mahApadharma dAragaM ammApitaro sAtiregaM ahavAsajAtarga jANittA mahatA rAyAmiseeNaM abhisiMcihiti, se Na sastha rAyA bhaSissati mahatA himavaMtamahattamalayamaMdararAyavannato jAva rajaM pasAhemANe viharirasati, tate NaM tassa mahApatamassa rakho anayA kayAi do devA mahigiyA jAva mahesakkhA seNAkarma kAhiMti, saM0-pugnabhaite mANibhahate, tae Na sataguvAre nagare bahave rAtIsaratalavaramADaMbitakoDhuMbitainbhaseDiseNAvatisatyavAhappamitayo annamannaM sadAvehiti evaM batissaMti jamhA Ne devANupiyA! amheM mahApaumassa ranno do devA mahir3iyA jAva mahesakkhA senAkammaM kareMti, taM0-punabhahe ta mANibhare yataM hoU NamamhaM devANuppiyA! mahApaumassa rano docevi mAmadhejje devaseNe, tate NaM tassa mahApaumassa dogevi mAmadhene bhavissaha devaseNeti 2, nae Ne tassa devaseNassa rano annatA katAtI seyasaMkhatalavimalasanikAse cauIte hasthirapaNe samuSpajihiti, tae NaM se devaseNe rAyA sa seyaM saMkhatalavimalasannikAsaM cauiMtaM hasthiravaNaM durUDhe samANe saMtaduvAra magara majhamoNaM abhikkhaNe 2 atijAhi ta NijAhi ta, tate gaM sataduvAre gagare bahaye rAtIsaratalavarajAya anamannaM sarAviti 2 evaM vAsaMti-jamhA Na devANuppiyA! amhaM devaseNassa ranno sete saMsatalavimalasannikAse pardate hasthirayaNe samupane saM hoU NamaI devANupiyA ! devaseNassa ranno taccevi nAmadheje vimalavAhaNe, tate Ne tassa devaseNassa raso savevi NAmadheje bhavissati vimalavAhaNe 2, tae Na se vimalavAhaNe rAyA tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA ammApitIhi dIpa 45%45454564 anukrama [872-876] Eaton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~350~
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [1], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: (03) zrIsthAnAlasUtravRttiH prata 9sthAnA | uddezaH3 mahApadma paritaM sU0693 459 // sUtrAMka [693] ACAKACCACCOC+Ch devattagatehiM gurumahattaratedi abmaNunAte samANe urdumi sarae saMbuddhe aNuttare moksamagge puNaravi logaMtitehiM jIyakapitehi devedi tAhi iTAhiM katAdi picAhi maNunAhi maNAmAhiM urAlAhiM kallANAhiM dhannAhiM sivAI maMgalAdi sassirIAdi vaggUhiM amiNavijamANe abhidhuvamANe ya bahiyA subhUmibhAge ujANe ega devadUsamAdAya muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pamvayAhiti, tassa NaM bhagavaMtassa sAiregAI duvAlasa bAsAI nicaM posahakAe ciyattadehe je keI uksaggA uppati taM0-divvA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA te uppanne samma sahissada khamissAha titikkhissA ahiyAsissai, tae NaM se bhagavaM IriyAsamie bhAsAsamie jAva guttabhayAri amame akiMcaNe chimagaye nirupaleve kaMsapAIva muktoe jahA bhAvaNAe jAva suhRyahuyAsaNetiya teyasA jalaMte // kaMse saMkhe jIve gagaNe vAte va sArae salile / pukkharapatte kuMme vihage khamge ya bhAraMDe // 1 // kuMjara vasahe sIhe nagarAyA ceva sAgaramakhome / caMde sUre kaNage basuMdharA ceca muTubadue / / 2 / / natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthA paDibaMdhe bhavai, se ya paTibaMdhe caubihe paM0 20-aMDae vA poyaei vA uAgahei vA pAhiei vA, jaM jaM jaM NaM disaM icchaha taM gaM taM NaM disaM apaDibaDhe sucibhUe lahubhUe aNappagathe saMjameNaM appANaM bhAvemANe viharissai, tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNaM nANeNaM aNuttareNaM IsaNeNaM aNuvadharieNaM evaM AlaeNaM vihAreNaM ajave mahave lAghave khaMtI muttI guttI saca saMjama tavaguNasucariyasovaciyaphalaparinivvANamamgeNaM appANaM bhASamANassa jhANatariyAe vaTTamANassa aNate aNuttare nivAghAe jAva kevalavaranANasaNe samuppajiditi, tae NaM se bhagavaM araha jiNe bhavissai, kevalI sanyanU samvadarisI sadevamaNumAsu dIpa anukrama [872-876] // 459 // CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~351~
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] prata sUtrAMka [693] rassa logassa pariyAgaM jANai pAsai savvaloe - savvajIvANaM AgaI gati Thiya cayarNa uvavAyaM taka maNomANasiyaM muttaM kaI pariseviyaM AvIkammaM rahokammaM arahA arahassa bhAgI taM taM kAlaM maNasavayasakAie joge vaTTamANANaM sabbaloe sabajIvANa samvabhAve jANamANe pAsamANe viharada, tae NaM se bhagavaM teNaM aNuttareNaM kevalavaranANadasaNeNaM sadevamaNubhAsuraloga abhisamiyA samaNANaM nirgavANaM [je kei uvasamgA uppajati, 40-dibbA vA mANusA vA tirikkhajoNiyA vA te utpane sammaM sahissai khamissai titikkhissai ahiyAsissai, tate NaM se bhagavaM aNagAre bhavissati IriyAsa mite bhAsa0 evaM jahA baddhamANasAmI ta ceva niravasesaM jAva avvAcAraviusajogajutte, tassa NaM bhagavaMtassa eteNaM vihAreNaM viharamANassa duvAlasahi saMvaccharehiM vItikaMtehiM terasahi ya pakvahiM terasamasta the saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa aNuttareNaM NANeNaM jahA bhAvaNAte kevalabaranANadasaNe samuppajihinti jiNe bhavissati kevalI samvannU sanyadarisI saNeraIe jAva] paMca mahabbayAI sabhASaNAI chacca jIvanikAyadhamma desemANe viharissati se jahANAmate mano! mate samaNArNa niggaMthANaM ege AraMbhaThANe paNNatte, evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM NiggaMthANaM ega AraMbhaTThANaM paNNavehiti se jahANAmate ajjo mate samaNANaM nigaMthANaM duvidde baMdhaNe paM0 0-pejavaMdhaNe dosabaMdhaNe, evAmeva mahApaumevi arahA samagANaM NiggaMdhANaM duvihaM baMdhaNaM panavehitI, taM0-pejabaMdhagaM ca dosabaMdhaNaM ca, se jahAnAmate ajo mate samaNA0 nirgayANaM sao daMDA paM00-maNadaMDe 3 evAmeva mahApaumevi samaNANaM niggaMthANaM tato daMDe paNNavediti, saM0-maNodaMDaM 3, se jahA nAmae eeNaM abhilAvaNaM cattAri kasAyA paM0 20-kohakasAe 4 paMca kAmaguNe paM0 20-sahe 5 chajjIvani dIpa anukrama [872-876] OMOMOMOM ER pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~352~
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] zrIsthAnAasUtravRttiH 9sthAnA uddezaH3 mahApAcaritaM prata sUtrAMka // 46. // sU0693 [693] kAtA paM0 saM0-guDhavikAiyA jAva tasakAiyA, evAmeva jAva tasakAiyA, se jahANAmate eeNaM amilAvaNaM satta mayadvANA paM00 evAmeva mahApaumevi arahA samaNANa niggaMdhANaM satta bhayahANA panavehiti, pavamaha mahANe, va bamayeraguttIo dasavidhe samaNadhamme evaM jAva tetIsamAsAtaNAutti se jahAnAmate ajo! mate samaNANa nidhANa magabhAve muMjabhAve aNhANate adaMtavaNe acchattae aNuvAhaNate bhUmisejA phalaMgasejA kaTusejA kesaloe bharavAse parapara. pavese jAva lAvaladdhavittIta pannattAo evAmeva mahApatamevi arahA samaNANaM niggaMthANaM gaggabhAva jAva laddhAvalAvittI paNNavehitI, se jahANAmae ajo! mae samaNANaM ni0 AdhAkammieti vA udesitetivA mIsajApati kA anamoyarapati vA pUtie kIte pAmice accheje 'aNisaTTe amihaDeti vA kaMtArabhatteti vA dubhikkhabhatte gilANabhatte bahalitAbhattei vA pAhuNabhattei vA mUlabhoyaNeti vA kaMdabhau0 phalabho0 bIyabho0 hariyabhoyaNeti vA paDisiddhe, pavAya mahApaumevi arahA samaNANaM. AdhAkammitaM vA jAva haritabhoyaNaM vA pahisehissati, se jahAnAmate ajo ! mae samaNANa paMcamahavyatie sapaThikamaNe acelate dhamme paNNace evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM NiyANa paMcamahabbatitaM jAva acelaMga dhamma paNNavehitI, se jahAnAmae ajjo! mae paicANuruvatite sattasikkhApatite duvAlasavighe sAvagadhamme paNNate evAmeva mahApaumevi arahA paMcANubbatitaM jAva sAyagadharma paNNavessati, se jahAnAmate ajo! mae samaNANa 0 saijAtarapiMDeti vA rAyapiTeti vA paDisiddhe evAmeva mahApaumevi arahA samaNANaM. sejjAtarapiMDeti vA paDhisehissati, se jaghANAmate ano! mama Naya gaNA igArasa gaNadharA evAmeva mahApaumassavi arihato gava gaNA egArasa gaNaparA avisati, dIpa anukrama [872-876] // 46 // LmEaucation pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~3534
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] 84545453 se jahAnAmate ajo! ahaM tIsaM vAsAI agAravAsamo vasittA muMDe bhavittA jAva pavvatite duvAlasa saMparAI terasa pakkhA chaumasthapariyAgaM pAuNittA terasahi paksahiM UNagAI tIsaM bAsAI kevalipariyAgaM pAuNittA bAyAlIsa vAsAI sAmaNNapariyAga pAuNittA bAvattari vAsAI sabbAuyaM pAlaittA sivhiAssaM jAva samvadukkhANamaMtaM karessa evAmeva mahApaThamevi arahA tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA jAva pavihitI duvAlasa saMvacchArAI jAva bAvattarivAsAI sabyAuyaM pAlaittA sikjhihitI jAya sambadukkhANamaMtaM kAhitI-"jaisIlasamAyAro arahA tithaMkaro mahAvIrI / tassIlasamAyAro hoti u arahA mahApaume // 1 // (sU0693) (iti zrI mahApAcAritraM saMpUrNamiti) sugama caitat, navaraM eSaH-anantarokta AryA iti zramaNAmantraNaM 'bhibhitti DhakA sA sAro yasya sa tathA, kila tena kumAratve pradIpanake jayaDhakA gehAnniSkAzitA tataH pitrA bhiMbhisAra ukta iti, sImaMtake narakendra ke prathamaprastaTavartini caturazItivarSasahasrasthitiSu narakeSu madhye nArakatvenotpatsyate, kAlaH svarUpeNa kAlAvabhAsa:-kAla evAvabhAsate pazyatAM yAvatkaraNAt 'gaMbhIralomaharise' gambhIro mahAn lomahaSoM-bhayavikAro yasya sa tathA, 'bhImo' vikarAla: 'uttAsaNaoM udvegajanakaH, 'paramakiNhe banneNa'ti pratItaM, sa ca tatra narake vedanAM vedayiSyati, ujvalAM-vipakSasya lezenApyakalaGkitAM yAvatkaraNAt trINi manovAkAyabalAni uparimadhyamAdhastanakAyavibhAgAn vA tulayati-jayatIti 4vitulA tAM, kacidvipulAmiti pAThaH, tatra vipulA-dArIravyApinI tAM, tathA pragADhAM-prakarSavatI kaTukA-kaTukarasotpA|ditAM karkazA-karkazasparzasampAditAM athavA kaTukadravyamiva kaTukAmaniSTA, evaM karkazAmapi, caNDo-vegavI jhaTi dIpa anukrama [872-876] SamEaucatunimimation pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~354~
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [693] dIpa anukrama [872 -876] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 461 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-] mUlaM [693] + gAthAH tyeva mUcchoMtyAdikAM, vedanA hi dvividhA - sukhA duHkhA ceti, sukhAnyavacchedArthe duHkhAmityAha, durgA - parvatAdidurgamiva kathamapi laGghayitumazakyAM divyAM- devanirmitAM kiM bahunA ? - duradhitahAM - sodumazakyAmiti, ihaiva jambUdvIpe, nAsaGkhyeyatame, 'pumattAe'ti puMstayA 'paccAyAhidda'tti pratyAjaniSyate, 'bahupaDipunnANaM'ti atiparipUrNAnAmarddhamaSTamaM yeSu tAnyaSTamAni teSu rAtrindiveSu - ahorAtreSu vyatikrAnteSu, iha SaSThI saptamyarthe, sukumArau -komalI pANI ca pAdau ca yasya sa sukumArapANipAdastaM, pratipUrNAni svakIyasvakIyapramANataH pratipuNyAni vA pavitrANi pazca indriyANi karaNAni yasmiMstatathA ahInamaGgopAGgapramANataH pratipUrNapaJcendriyaM pratipuNyapaJcendriyaM vA zarIraM yasya so'hInaprati pUrNapaJcendriyazarIraH ahInapratipuNyapaJcendriyazarIro vA taM tathA lakSaNaM - puruSalakSaNaM zAstrAbhihitaM 'asthiSvarthAH sukhaM mAMsa' ityAdi, mAnonmAnAdikaM vA vyaJjanaM- maSatilakAdi guNAH saubhAgyAdayaH athavA lakSaNavyaJjanayorye guNAstairupeto lakSaNavyaJjanaguNopetaH, ubaveotti tu prAkRtasyAdvarNAgamataH, athavA upa apeta iti sthite zakandhvAdidarzanAdakAralopa ityupapeta iti lakSaNavyaJjanaguNopapetastaM lakSaNavyaJjanasvarUpamidamuktam - "mANummANapamANAdi lakkhaNaM baMjaNaM tu masamAI / sahajaM ca lakkhaNaM vaMjaNaM tu pacchA samuppannaM // 1 // " iti [lakSaNaM mAnonmAnapramANAdi maSAdivyaMjanaM athavA sahajaM lakSaNaM pazcAtsamutpannaM tu vyaMjanaM // 1 // ] lakSaNamevAdhikRtya vizeSaNAntaramAha - 'mANummANe tyAdi, tatra mAnaM - jaladroNapramANatA, sA hyevaM jalabhRte kuNDe pramAtavyapuruSa upavezyate, tato yajjalaM kuNDAnnirgacchati tadyadi droNapramANaM bhavati tadA sa puruSaH mAnopapanna ityucyate, unmAnaM tulAropitasyArddhabhAra pramANatA, pramANaM- AtmAGgulenASTottarazatAGgulo Education intamanions Far Far & Pria Use On 9 sthAnA0 uddezaH 3 ~355~ mahApadmacaritaM sU0 693 | // 461 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: 45 prata sUtrAMka [693] yatA, ukta ca-"jaladoNa 1 maddhabhAra 2 samuhAI samussio va jo nava u 3 mANummANapamANa tivihaM khalu la-| kkhaNaM eyaM // 1 // " iti [jaladroNo mAnamarddhabhAramunmAnaM svamukhAni navasamucchrito yastu pramANaM trividhaM etallakSaNaM dAkhalu] tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni suSThu jAtAni sarvANyaGgAni-ziramprabhRtIni yasmiMstat tathAvidhaM sundaramaGga-1 zarIraM yasya sa tathA taM mAnonmAnapramANapratipUrNasujAtasarvAGgasundarA, tathA zazivatsaumyAkAraM kAnta-kamanIyaM priyaM-premAvaha darzanaM yasya sa zazisaumyAkArakAntapriyadarzanastaM, ata eva surUpamiti dArakaM prajaniSyati bhaneti sa-18 mbandhaH, 'jaM rayaNiM ca'ti yasyAM ca rajanyAM 'taM rayaNiM catti tasyAM rajanyAM punariti, ardharAtra eva ca tIrthakaropattiriti rajanIgrahaNaM, 'se dArae payAhitti sa dArakaH prajaniSyate utpatsyata iti, 'sambhitarabAhiraetti sahAbhyantareNa bAhyakena ca nagarabhAgena yanagaraM tatra, sarvatra nagara ityarthaH, viMzatyA palazatairbhAro bhavati athavA puruSokSepaNIyo bhAro bhAraka iti yaH prasiddhaH agraM-pramANaM tato bhAra evAgraM bhArAgraM tena bhArAgreNa bhArAprazo-bhArapari-8 mANataH, evaM kumbhArazo, navaraM kumbha ADhakaSaSTyAdipramANataH, padmavarSazca rajavarSazca varSiSyati bhaviSyatItyarthaH, 'jA-IN vatti karaNAt 'nibdhatte asuijAikammakaraNe saMpatte'tti dRzya, tatra 'nirvRtte' nirvartita ityarthaH pAThAntarataH nivvatte| vA nivRtte-uparate azucInAM-amedhyAnAM jAtakarmaNAM-prasavavyApArANAM karaNe-vidhAne samprApte-Agate 'bArasAhadi-| vase'tti dvAdazAnAM pUraNo dvAdazaH sa evAkhyA yasya sa dvAdazAkhyaH sa cAso divasaceti vigrahA, athavA dvAdazaM ca / tadahazca dvAdazAhastannAmako divaso dvAdazAhadivasa iti, 'ayaMti idaM vakSyamANatayA pratyakSAsanna 'eyArUvaMti etadeva 31 AAAA dIpa anukrama [872-876] ET pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~356~
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 693] dIpa anukrama [872 -876] zrIsthAnA jJasUtra vRttiH [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-] mUlaM [693] + gAthAH sthAna [9], rUpaM svabhAvo yasya na mAtrayApi prakArAntarApanamityarthaH, kiM tat ? - nAmadheyaM prazastaM nAma, kiMvidham 1-gaurNa na pA ribhASikaM, gauNamityamukhyamapi syAdityAha - 'guNaniSpanna' iti guNAnAzritya padmavarSAdInniSpannaM guNaniSpannamityakSaraghaTanA, 'mahApaume mahApaDa meM 'ti tasitroH paryAlocanAbhilApAnukaraNaM, 'tae NaM'ti paryAlocanAnantaraM 'mahApaDama' iti 4 mahApadma ityevaMrUpaM 'sAiregaDhavA sajAya ti sAtirekANi-sAdhikAmyaSTI varSANi jAtAni yasya sa tathA taM, 'raay|| 462 // * vanaotti rAjavarNako vaktavyaH sa cAyaM - 'mahayAhimavantamahantamalayamaMdaramahiMdasAre' mahatA - guNasamUhenAntarbhUtabhAvapratyayatvAdvA mahattayA himavAMzca-varSadharaparvatavizeSaH mahAMzcAsau malayazca vindhya iti cUrNikAraH mahAmalayaH sa ca ma ndarazca - meruH mahendrazca zakrAdiH te iva sAraH- pradhAno yaH sa tathA, 'azcaMta visuddhadI harAyakularvasappasUe' atyantavizuddhaH 4 sarvathA nirdoSaH dIrghazca- puruSaparamparApekSayA yo rAjJAM bhUpAlAnAM kulalakSaNo vaMzaH santAnastatra prasUto jAto yaH sa tathA 'nirantaraM rAyalakkhaNavirAiyaMgucaMge' naihantaryeNa rAjalakSaNaiH- cakrasvastikAdibhirvirAjitAnyaGgAni - ziraHprabhRtInyupAGgAni ca aGgulyAdIni yasya sa tathA, 'bahujaNabahumANapUie sabvaguNasamiddhe khattie mudie' ti pratIta 'mu ddhAbhisite' pitRpitAmahAdibhirmUrddhanyabhiSiko yaH sa tathA, 'mADapiGajAe' suputro vinItatvAdityarthaH, dayaappatte' dayAprApto dayAkArItyarthaH sImaGkare-maryAdAkArI 'sImandhare' maryAdA pUrvapuruSakRta dhArayati nAtmanApi TIpayati yaH sa tathA khemaMkaro-nopadravakArI khemadhare-kSemaM dhArayatyamyakRtamiti yaH sa tathA, 'mANuside jaNavayapiyA' lokapitA vatsalatvAt, 'jaNavayapurohie' janapadasya purodhAH purohitaH zAntikArItyarthaH, 'setukare' setuM mArgamA Education Intamational FiFortal & Private 19 sthAnA0 uddezaH 3 mahApadmacaritaM sU0 693 ~ 357 ~ / / 462 / / pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- 9 samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [693] dIpa anukrama [872 -876] Education an [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-] mUlaM [693] + gAthAH padmavAnAM nistaraNopAyaM karoti yaH sa tathA 'ketukare' cinhakaraH adbhutakAritvAditi, 'narapavare' naraiH prabaraH marA vA pravarA yasya sa tathA 'purisavare' puruSapradhAnaH 'purisasIhe' zauryAdyadhikatayA, 'purisa AsI vise' zopasamarthatvAt 'purisapuMDarIe' pUjyatvAt sevyatvAcca, 'purisavaragaMdhahatthI' zeSarAjagaja vijayitvAt, 'aDDhe' dhanezvaratvAt 'ditte' dakatvAt 'vitte' prasiddhatvAt 'vicchinnavipulabhavaNasayaNAsaNa jANavAhaNAine' pUrvavat 'bahudhaNaMbahujAyarUvarayae AogapaogasaMpatte' AyogaprayogA-dravyArjanopAyavizeSAH samprayuktAH pravarttitA yena sa tathA, 'vicchaMDDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsagomahisagavela gappabhUe paDipunnajaMtakosakoTThAgArAyuhAgAre' yantrANi - jalayantrAdIni koza:- zrIgRhaM koSThAgAraMdhAnyAgAraM AyudhAgAraM praharaNakozaH 'balavaM' hastyAdisainyayuktaH 'dubbalapaccAmitte' abalaprAtivezikarAjaH, 'ohayakaMTayaM nihayakaMTayaM maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM evaM ohayasattuM upahatA rAjyApahArAt nihatA mAraNAnmalitA mAnabhaJjanAduddhRtA dezaniSkAzanAtkaNTakA- dAyAdA yatra rAjye tattathA, ata evAkaNTakaM evaM zatravo'pi, navaraM zatravastebhyo'mthe, 'parAIyasattuM' vijayavattvAditi, 'vavagayadubhikkhaM mAribhayavidhyamukaM khemaM sivaM subhikkhaM pasanabiDama' DimbAni - vighnA DamarANi - kumArAdivyutthAnAdIni, 'rajjaM pasAsemANe' tti pAlayan 'viharissaha'ti / 'do | devA mahaddhiyA' ityatra yAvatkaraNAt 'mahajjuiyA mahANubhAgA mahAyasA mahAbale 'ti dRzyaM, 'seNAkammaM ti senAyA:sainyasya karmma-vyApAraH zatrusAdhanalakSaNaH senAviSayaM vA karma - itikarttavyatAlakSaNaM senAkarmma, pUrNabhadrazca dakSiNayakSanikAyendraH mANibhadrazna-uttarayakSanikAyendraH, 'bahave rAIsare tyAdi, rAjA mahAmANDalikaH IzvarI-yuvarAjo mANDa FF&Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~358~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: zrIsthAnA- jasUtravRttiH prata // 463 // sUtrAMka [693] liko'mAtyo vA, anye ca byAcakSate-aNimAdyaSTavidhaizvaryayukta Izvara iti, talavara:-parituSTanarapatipradattapaTTabandhabhU-18/9 sthAnA. Sito mADambikA-chinnamaDambAdhipaH, kauTumvikA katipaya kuTumbaprabhuribhyaH-arthavAn , saca kila yadIyapuJjIkRtadra uddezaH 3 vyarAzyantarito hastyapi nopalabhyata ityetAvatA'rtheneti bhAvaH, zreSThI-zrIdevatAdhyAsitasauvarNapaTTabhUSitottamAGgaH pura- mahApadmajyeSTho vaNik, senApatiH-nRpatinirUpito hastyazvaravapadAtisamudAyalakSaNAyAH senAyAH prabhurityarthaH, sArthavAhakA-4 caritaM sArthanAyakaH eteSAM dvandvaH, tatazca rAjAdayaH prabhRtiH-AdiryeSAM te tathA, 'devaseNe'tti devAveva senA yasya devAdhiSThitA sU0693 vA senA yasya sa devasena iti, 'devaseNAtI'ti devasena ityevaMrUpaM, 'sete'tyAdi zreyAn-atiprazasyaH zveto vA kIDagityAha-zatalena-kamburUpeNa vimalena-paGkAdirahitena sannikAzaH-saGkAzaH sadRzo yaH sa zaGkatalavimalasanikAzaH, 'durUde'tti ArUDhaH 'samANe'tti san 'atiyAsyati' pravakSyati niryAsyati' nirgamiSyatIti, kvacidvartamAnanizorazyate sa ca tatkAlApekSa iti, evaM sarvatra, 'gurumahattaraehiMti guvoM:-mAtApitromahattarA:-pUjyAH athavA gauravAhetvena guravo mahattarAzca bayasA vRddhatvAce te gurumahattarAH 'puNaravitti mahattarAbhyanujJAnAnantaraM lokAnte-lokAgralakSaNe si-18 jasthAne bhavA lokAntikAH, bhAvini bhUtabadupacAranyAyena caivaM vyapadezaH, anyathA te kRSNarAjImadhyavAsino, lokAntabhAvitvaM ca teSAmanantarabhava eva siddhigamanAditi, 'jItakalpaH' Acaritakalpo jinapratibodhanalakSaNo vidyate yeSAM | te jItakalpikAra, Acaritameva teSAmidaM natu taistIrthakaraH pratibodhyate, svayaMvuddhatvAdbhagavata iti, 'tAhinti tAbhirvivakSitAbhiH 'baggUhiMti cAmbhiryakAbhirAnanda utpadyata iti bhAvaH, 'iSTAbhiH iSyante sma yAH kAntAbhi-kama dIpa anukrama [872-876] CamEauratomitimational File Form a t pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~359~
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: X prata sUtrAMka [693] BAnIyAbhiH priyAbhiA-premokhAdikAbhiH, virUpA api kAraNavazAt priyA bhayantItyata ucyate-manojJAbhiH-zubhasvarU-13 pAbhiH manojJA api zabdato'rthato na hRdayaGgamA bhavantItyAha-'maNAmAhiti manaH amanti-gacchanti yAstAH tathA tAbhirudAreNa-udAttena svareNa prayuktatvAdarthena vA yuktatvAdudArAbhiH kalyaM-Arogya aNanti-zabdayantIti kalyANAstAbhiH, zivasya-upadravAbhAvasya sUcakatvAcchivAbhiH dhanaM labhante dhane vA sAcyo dhanyAstAbhiH maGgale-duritakSaye sAdhvyo maGgalyAstAbhiH saha zriyA-vacanArthazobhayA yAstAH sazrIkAstAbhiH vAgbhiriti sambandhitaM abhinandyamAnaH-samullAsyamAnaH, 'yahiyatti nagarAhistAditi / ito ghAcanAnantaramanuzritya likhyate-'sAiregAi'nti arddhasaptamaiAsadiza varSANi yAvat vyutsRSTe kAye parikarmavarjanatastyakte dehe parIpahAdisahanatastathA sakSyati utsatsyamAnedhUpasargeSu bhayAbhAvataH kSamiSyatyutpanneSu krodhAbhAvataH titikSiSyati dainyAbhAvataH adhyAsiSyate avicalatayeti, |'jAva guttettikaraNAdidaM dRzya-esaNAsamie AyANabhaMDamattanikSevaNAsamie' bhANDamAtrAyA AdAne nikSepe ca | | samita ityarthaH, 'uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriThAvaNiyAsamie' khelo-niSThIvanaM siMghANo-nAsikAzleSmA jallomalA, 'maNagutte vAgutte kAyagutte 'gutte guptatvAd triguptAtmetyarthaH, 'guttidie' svaviSayeSu raagaadinendriyaannaamprvRtteH,|| 'guttabhacArI' gupta javabhibrahmacaryaguptibhI rakSitaM brahma-maithunaviramaNa caratIti vigrahaH, tathA 'amameM' avidyamAnamame-| tyabhilApo niranuSahakhAt 'akiMcaNe'nAsti kiMcaNaM-dravyaM yasya sa tathA, 'chinnagranthe' chinno andho-dhanadhAnyAdistapratibandho vA yena sa tathA, kacit 'kinnagganthe' iti pAThastaba kIrNaH-kSiptaH, 'niruvaleve' dravyato nirmaladehatvAt bhA- dIpa anukrama [872 -876] sthA0 78 amEairat pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~360~
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: zrIsthAnA- prata sUtrAMka [693] vRttiH // 46 // vato bandhahetvabhAvAnnirgata upalepo yasmAditi nirupalepaH, etadevopamAnairabhidhIyate-'kaMsapAtIva mukkatoye' kAMsyapA- 9 sthAnA. trIva-kAMsvabhAjanavizeSa iva mukaM-tyaktaM na lagnamityarthaH toyamiva bandhahetutvAttoyaM-sneho yena sa muktatoyaH yathA bhA-4 uddeza 3 vanAyAmAcArAGgadvitIyazrutaskandhapaJcadazAdhyayane tathA ayaM varNako vAcya iti bhAvaH, kiyadUraM yAvadityAha-'jAva mahApAmuhuye'tyAdi, sukha hutaM-kSiptaM ghRtAdIti gamyate yasmin sa suhutaH sa cAsau hutAzanazca-vahiriti suhutahutAzanasta- caritaM dvattejasA-jJAnarUpeNa taporUpeNa vA jvalan-dIpyamAnaH, atidiSTapadAnAM saha gAthAbhyAmAha-'kaMse gAhA, 'kuMjara' sU0693 gAhA, 'kaMse'tti 'kaMsapAIva mukatoye' saMkhetti 'saMkhe iva niraGgaNe' raGgaNaM-rAgAyuparajanaM, tasmAnirgata ityarthaH, 'jI-1 'ci 'jIva iva appaDihayagaI' saMyame gatiH-pravRttina hanyate asya kathaJciditi bhAvaH, 'gagaNe'tti 'gaganamiva nirAlambaNe' na kulagrAmAdyAlambana iti bhAvaH, 'bAye yatti 'vAyuriva appaDibaddhe' prAmAdiSvekarAtrAdivAsAt 'sArayasalile'tti 'sArathasalilaM va suddhahiyae' akaluSamanastvAt , 'pukakharapatetti 'pukkharapattaMpiva niruvaleveM' pratItaM, 'kumme'tti 'kummo iva guttidie' kacchapo hi kadAcidavayavapaJcakena guzo bhavatyevamasAvapIndriyapaJcakeneti, 'vihage'tti 'vihaga 2 |iva vippamuke' muktaparicchadatvAdaniyatavAsAceti, khagge yatti 'khaggivisANaMva egajAe' khaDgaH-ATavyo jIvastasya viSANa-zRGgaM tadekameva bhavati tadvadekajAtaH-ekabhUto rAgAdisahAyavaikalyAditi, 'bhAruMDe'tti 'bhAruDapakkhIva appa-IN |matte' bhAruNDapakSiNoH kilaka zarIraM pRthaggrIvaM tripAdaM ca bhavati, tau cAtyantamapramattatayaiva nirvAhaM labhete iti tenop-12||54|| meti // 1 // 'kuMjare'tti 'kuMjaro iva soMDIreM hastIva zUraH kaSAyAdiripUn prati, 'vasabhe'tti 'vasabho iva jAyathAmeM dIpa anukrama [872-876] E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~361~
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] gorivotpannabalaH, pratijJAtavastubharanirvAhaka ityarthaH, 'sIhe'tti 'sIho iva duddharise' parIpahAdibhiranabhibhavanIya ityarthaH, nagarAyA cevatti 'maMdaro iva appakaMpe' merurivAnukUlAdyupasagairavicalitasattvaH, 'sAgaramakkhohi'tti makAro'lAkSaNikaH sAgaravadakSobhaH sAgarAkSobha iti sUtrasUcA, sUtraM ca 'sAgaro iva gaMbhIre' hazokAdibhirakSobhitatvAditi, 'caMde'tti 'caMde iva somalese' anupatApakAripariNAmaH, 'sUretti 'sUre iva dittatee' dIptatejA dravyataH zarIradIcyA bhAvato jJAnena, 'kaNage'tti 'jacakaNagaMpiva jAyarUve' jAtaM-labdha rUpa-svarUpa rAgAdikudravyavirahAd yena sa tathA, 'vasuMdharA cevatti 'vasuMdharA iva sabbaphAsavisahe' sparzA:-zItoSNAdayo'nukUletarAH, 'suhuyahue ti vyAkhyAtameveti, 'natthI'tyAdi, nAsti tasya bhagavato mahApadmasyAyaM pakSaH, yaduta kutrApi pratibandhaH-sneho bhaviSyatIti, 'aNDae i batti aNDajo-haMsAdiH mamAyamityulekhena vA prativandho bhavati, athavA aNDaka mayUryAdInAmidaM ramaNakaM mayUrAdeH kAraNamiti pratibandhaH syAdityathabAuNDa paTTasUtrajamiti vA, potajo hastyAdirayamiti vA prativandhaH sthAt, athavA potako bAlaka iti vA, athavA potakaM bakhamiti vA pratibandhaH syAt, AhAre'pi ca vizuddhe sarAgasaMyamavataH pratibandhaH syAditi darzayati'uggahie iva'tti avagRhItaM-pariveSaNArthamutsATitaM pragRhItaM-bhojanArthamupATitamiti, athavA avagrahikamiti-avagrahosyAstIti vasatipIThaphalakAdiH, aupagrahikaM vA daNDakAdikamupadhijAtaM, tathA prakarSeNa graho'syeti pragrahikam-audhikamu. pakaraNaM pAtrAdIni, athavA aNDaje vA potaje vetyAdi vyAkhyeyamikArastvAgamika iti, 'jannati yAM yAM dizaM Namiti vAkyAlaGkAre tuzabdo vA ayaM tadartha eva, icchati tadA viharnumiti zeSaH, tAM tAM dizaM sa vihariSyatIti samba dIpa anukrama [872-876] Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~362~
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] zrIsthAnA dAndhaH, saptamyarthA dheyaM dvitIyA tasyAM tasyAmityarthaH, zucibhUto bhAvazuddhito laghubhUto'nupadhitvena gauravatyAgena cAra sthAnA gasUtra 'aNuppagaMdhe ti anurUpatayA-aucityena viratene tvapuNyodayAdaNurapi vA-sUkSmo'pyalpo'pi pragato grantho-dhanAdiryasya uddeza 3 vRttiH yasmAdvA'sAvanupragranthaH apevRttyantarbhUtatvAdaNupragrantho vA athavA 'aNuppatti anaryaH anarpaNIyaH aDhaukanIyaH pare-18|mahApadma pAmAdhyAmikatvAt andhavat-dravyavat grantho-jJAnAdiryasya so'nayagrandha iti, "bhAvemANe'tti bAsayannityarthaH, 'aNu- caritaM ttareNaM'ti nAstyucaraM-pradhAnamasmAdityanuttaraM tena, 'eva'miti anuttareNeti vizeSaNamuttaratrApi sambandhanIyamityarthaH, sU0693 'Alayena vasatyA vihAreNaikarAtrAdinA ArjavAdayaH krameNa mAyAmAnagauravakrodhalobhanigrahAH guptimanaHprabhRtInAM tathA satyaM ca-dvitIya mahAvrataM saMyamazca-prathamaM tapoguNAzca anazanAdayaH sucaritaM-suSThAsevitaM 'socavirya'ti prAkR. tatvAcchaucaMca-tRtIyaM mahAvrataM, athavA 'viya'tti vica vijJAnamiti dUradastatazcaitAnyevatA eva vA 'phala'tti phalapradhAnaH parinirvANamArgo-nitinagarIpathaH satyAdiparinirvANamArgastena, dhyAnayoH-dhyAnadvitIyatRtIyabhedalakSaNayorantaraM-madhyaM dhyAnAntaraM tadeva dhyAnAntarikA tasyAM vartamAnasya, zuklasya dvitIyA dAduttIrNasya tRtIyamaprAptasyetyarthaH, anantamanantaviSayatvAt anuttaraM sarvottamatvAt niyAghAtaM dharaNIdharAdibhirapratihatatvAt nirAvaraNaM sarvovaraNA-IN pagamAt kRtsnaM sarvArthaviSayatvAt pratipUrNa svarUpataH paurNamAsIcandravat kevalamasahAyamata evaM varaM jJAnadarzanaM pratItaM kevalavarajJAnadarzanamiti 'araha'tti arhan aSTavidhamahAmAtihAryarUpapUjAyogAt jino rAgAdijetRtvAt kevalI pri-IT465|| pUrNajJAnAditrayayogAt sarvajJaH sarvavizeSArthabodhAt sarvadazI sakalasAmAnyArthAvabodhAt tatazca saha devaizca-vaimAnika dIpa anukrama [872-876] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSaH, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~363~
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] RJ435-4% jyotiSkalakSaNairmatyaizca-manujairasuraizca-bhavanapativyantaralakSaNaryaH sa sadevamAsurastasya lokaH-paJcAstikAyAtmakastasya pariyAgaM'ti jAtAcekavacana miti paryAyAna-vicitrapariNAmAn 'jANai pAsaitti jJAsyati drakSyati cetyarthaH, etacca devAdigrahaNaM pradhAnApekSamanyathA sarvajIvAnAM sarvaparyAyAn jJAsyati, ata evAha-savvaloe' ityAdi, 'cayaNa'ti vaimAnikajyotiSkamaraNaM upapAta-nArakadevAnAM janma tarka-vimarza manA-cittaM manasi bhavaM mAnasikaM-cintitaM vastu bhuktamodanAdi kRtaM ghaTAdi pratiSevitaM-AsevitaM prANivadhAdi AviSkarma-prakaTakriyAM rahakarma-vijanavyApAra jJAsyatItyanuvartate, tathA 'arahA' na vidyate raho-vijanaM yasya sarvajJatvAdasAvarahAH, ata eva rahasyasya-pracchannasyAbhAvo'rahasya tadbhajate ityarahasyabhAgI, taM taM kAlaM Azrityeti zeSaH, saptamI veyamatastasmiMstasmin kAla ityarthaH, 'maNasavayasakAipatti mAnasazca vAcasazca kAyikazca mAnasavAcasakAyikaM tatra yoge-vyApAre isvatvaM ca prAkRtatvAditi, vartamAnAnAM -vyavasthitAnAM sarvabhAvAn-sarvapariNAmAn jAnan pazyanvihariSyati, 'abhisameca'tti abhisametya avagamya, 'sabhAvaNAI'ti saha bhAvanAbhiH prativrataM paJcabhirIryAsamityAdibhiryAni tAni sabhAvanAni tAsAM ca svarUpamAvazyakAnmantavyaM SaDjIvanikAyAn rakSaNIyatayA 'dhammati evaMrUpaM cAritrAtmaka sugatau jIvasya dhAraNAd dharma zrutadharma ca dezayan-prarUpayanniti, atha mahApAsyAtmanazca sarvajJatvAt sarvajJayozca matAbhedAbhede caikasyAyathAvastudarzanenAsarvajJatAprasakAdityubhayobhagavAn samAM vastuprarUpaNAM darzayannAha se jaheM'tyAdi, 'se' ityathArthoM athazabdazca vAkyopanyAsArthaH yathetyupamAnArthaH, 'nAma eti vAkyAlaGkAre 'ajjo'tti he AryAH ziSyAmantraNaM, 'ege AraMbhahANe'tti Arambha dIpa anukrama [872-876] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~364~
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata 4 sUtrAMka [693] zrIsthAnA- eva sthAna-vastu ArambhasthAnamekameva, tattatAmattayogalakSaNatvAt tasya, yadAha-"sabbo pamattajogo samaNassa u hoi 9sthAnA0 sUtra- AraMbho" iti, [ sarvaH pramattayogaH bhavati AraMbha eva zramaNasya // ] itaH zeSamAvazyake prAyaH prasiddhamiti na likhitaM, uddezaH 3 vRttiH | tathA phalaka-pratalamAyataM kASTha-sthUlamAyatameva labdhAni ca sanmAnAdinA'palabdhAni ca nyakArapUrvakatayA yAni bhaktA- | mahApadma caritaM dIni tairvRttayo-nirvAhA labdhApalabdhavRttayaH, 'AhAkammie i batti AdhAya-Azritya sAdhUna krm-scetnsyaace||466|| |tanIkaraNalakSaNA acetanasya vA pAkalakSaNA kriyA yatra bhaktAdau tadAdhAkarma tadevAdhAkamikam , uktaM ca-"saccittaM sU0693 jamacittaM sAhaNa'hAe kIrae jaM ca / aJcittameva paccai AhAkamma tayaM bhaNiyaM ||1||"[saadhvrth sacittaM yadacittaM | kriyate acittasya pAkAdi vA tadAdhAkarma bhaNitaM // 1 // ] iha cekAraH sarvatrAgamikaH itizabdo vA'yamupapradarzanArthaparo vA vikalpArthaH, 'uddesiyaMti arthinaH pAkhaNDinaH zramaNAnindhAna voddizya durbhikSAtyayAdau yadakaM vitIryate tadaudezikamiti, uddeze bhavamoddezikamitizabdArthaH, yadvA tathaiva yaduddharitaM sad dadhyAdibhirvimiSThaya dIyate tApayitvA vA | tadapi tathaiveti, ihAbhihitam-"uddesiya sAhumAI omanvaya bhikkhaviyaraNaM jaM ca / uddhariyaM mIserDa taviu udde-13 PAsiyaM taM tu // 1 // " iti [avamAtyaye sAdhvAdInuddizya yadbhikSAvitaraNaM yadvA udRtaM mizrayitvA tApayitvA dAnaM| dUtadaudezikameva // 1 // ] 'mIsajAe vati gRhisaMyatArthamupaskRtatayA mitraM jAtaM-utpanna mizrajAtaM, yadAha-"paDhamaM // 466 ciya gihisaMjaya mIsaM ubakkhaDA mIsagaM taM tu // " iti [prathamameva gRhisaMyatamitramupaskaroti tanmizrameva // ] 'ajjhoyarae'tti svArthamUlAdrahaNe sAdhvAdya) kaNaprakSepaNamadhyavapUrakaH, Aha ca-"saTTA mUladdahaNe ajhoyara hoina dIpa anukrama [872-876] %%5E CamEauratominimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~365~
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] pkkhyo|" iti, [mUlAt svArtha pAke prakSepaH saadhvrthmdhyvpuurkH||] 'pUIe'tti zuddhamapi karmAdyavayavairapavitrI-15 kRtaM pUtika, uktaMca-"kammAvayavasameyaM saMbhAvijai jayaM tu taM pUI // " iti [AdhAkarmAvayavasametaM saMbhAvyate yattatpUtikaM // ] 'kIe'tti dravyeNa bhAvena yA krItaM-svIkRtaM yattatkItamiti, yato'bhyadhAyi-"dabAiehi kiNaNaM sAhUNaDhAi kIyaM tu // " iti [dravyAdyaiH krINanaM sAdhvartha taskrItantu // ] 'pAmicaM' apamityaka-sAdhvarthamuddhAragRhItaM, yato'bhihitam-'pAmicaM sAhUNaM acchA ucchidiuM diyAvei" iti [sAdhvadha udyatakaM gRhItvA dadAti prAmityaka] 'Acche / balAd bhRtyAdisakamAcchidya yatsvAmI sAdhave dadAti, bhaNitaM ca-"accheja cAchiMdiya jaM sAmI bhiccamAINaM" iti [ bhRtyAdibhya Acchidya yatsvAmI datte tadAcchedyaM] 'anisRSTaM' sAdhAraNaM bahUnAmekAdinA ananujJAtaM dIyamAnaM, Aha ca-"aNisaTuM sAmannaM goTThiyamAINa dayau egassa" iti [goSThyAdInAM sAmAnya ekasya dadato'nisRSTaM // 'abhyAhRtaM' svagrAmAdibhya AhRtya yaddadAti, yato'vAci-"saggAmaparaggAmA jamANiyaM abhiDaM taya hoI" iti hAsvagrAmaparagrAmAdyadAnItaM tadabhyAhRtaM bhavati // ] [adhyavapUrakAdInAM svarUpamuktaM na tu vyutpattirityAha-'eSA'mityAdi] eSAM zabdArthaH prAyaH prakaTa eveti, kAntArabhakkAdaya AdhAkammodibhedA eva, tatra kAntAraM-adabI tatra bhakta-bhojanaM | yatsAdhyAdyarthaM tattathA, evaM zeSANyapi, navaraM glAno-rogopazAntaye yaddadAti glAnebhyo vA yad dIyate, tathA vaIlikA meghADambaraM tatra hi vRSTyA bhikSAbhramaNAkSamo bhikSukaloko bhavatIti gRhI tadartha vizeSato bhaktaM dAnAya nirUpayatIti, prA&AghUrNakAra-AgantukAH bhikSukA evaM tadartha yadbhaktaM tattathA, prAghUrNako vA gRhI sa yaddApayati tadartha saMskRtya tattathA, mUla MESSANSAR %AR 0-90 dIpa anukrama [872-876] % E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~366~
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: prata sUtrAMka [693] zrIsthAnA-IIpunarnavAdInAM tasya bhojanaM tadeva vA bhojanaM bhujyata iti bhojanamitikRtvA, kandaH-sUraNAdiH phala-puSyAdi bIjasthAnA. sUtra- dADimAdInAM harita-madhuratRNAdivizeSaH, jIvavadhanimittatvAccaiSAM pratiSedha iti| 'paMcamahabbaie' ityAdi prathamapazcimatI-8. | uddezaH3 vRttiH rthakarANAM hi paJca mahAvratAni zeSANAM mahAvidehajAnAM ca catvArIti paJcamahAvratikaH, evaM saha pratikramaNena-ubhayasandhya- mahApA mAvazyakena yaH sa tathA, anyeSAM tu kAraNajAta evaM pratikramaNamiti, uktaM ca-"sapaDikamaNo dhammo purimassa ya pacchi-17 caritaM // 467 // massa ya jinnss| majjhimayANa jiNANaM kAraNajAe paDikamaNaM // 1 // " iti, [pUrvasya pazcimasya jinasya sAdhoH sapratikramaNo sU0693 dharmaH madhyamajinasAdhUnAM kAraNajAte pratikramaNaM // 1 // ] tathA avidyamAnAni-jinakalpikavizeSApekSayA asatvAdeva sthavirakalpikApekSayA tu jIrNamalinakhaNDitazvetAlpatvAdinA celAni-vastrANi yasmin sa tathA dharmacArivaM, na ca sati| 2 cele acelatA na loke pratItA, yata uktam-"jaha jalamavagAhato bahucelo'vi siraveDhiyakaDillo / bhannai nage acelo da taha munnbhosNtcelaavi||1||" [yathA jalamayagAhayan bahucelo'pi ziroveSTitakaTIvakhaH naro'celo bhaNyate tathA munayaH saccelA api // 1 // ] ata:-"parisuddhajunnakucchiyadhovAniyaannabhogabhogehiM / muNao mucchArahiyA saMtehiM acelayA hoti ||1||"[shvetjiirnnkuthitstokaaniytaanybhogbhogaiH mUrihitA munayaH satsvapi acelakA bhavanti // 1 // ]18 (aniyatairanyabhoge ca sati bhogyarityarthaH> na ca vakhaM saMsaktirAgAdinimittatayA cAritravighAtAyAdhyAtmazuddhepada zarIrAhArAdivaditi, na hi zarIrAyakAdisaMsaktina bhavati rAgo vA notpadyate, uktaM ca-"aha kuNasi bhulavasthAiesura // 467 // [muccha dhurva sarIre'vi / akke jadullabhatare kAhisi muccha viseseNaM // 1 // " iti [sthUlavastrAdiSu bhUcchomatha karoSi dhruvaM | dIpa anukrama [872-876] Fit For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~367~
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: S prata sUtrAMka [693] zarIre'pi akreyadurlabhatare vizeSeNa mUcchI kariSyasi // 1 // ] (akrayaNIya ityarthaH> adhyAtmazujyabhAve'celakatvamapi na cAritrAya, yathoktam-"apariggahAvi parasaMtiesu mucchAkasAyadosehiM / aviNiggahiyappANo kammamalamaNaMtamajjAte ||1||"[aprigrhaa api parakIyeSu bhU kaSAyadoSaiH avinigRhItAtmAnaH anantaM karmamalamarjayanti // 1 // ] iti, jinodAharaNAdacelakatvameva zreya iti na vaktavyametat, yato'bhyadhAyi-"na parovaesavisayA na ya chaumatthA parovaesapi / diti na ya sIsavagaM dikkhaMti jiNA jahA sabje // 1 // taha sesehi ya sabvaM karja jai tehiM sabyasAhammaM / evaM ca kao-titthaM na cedacelatti ko gAho? ||2||"[jinaaH sarve na paropadezavazagAH na ca chadmasthAH / parasyopadezamapi naca dadati na ca ziSyavarga dIkSayaMti yathA // 1 // tathA zepaizca sarva kArya yadi taiH sarvasAdhaya evaM ca kutaH | tIrtha ? na cedacela iti ko grAhaH (aagrhH)||2||] api ca-ucitacelasadbhAve cAritradharmo bhavatyeva tadupakAritvAccharIrAhArAdivaditi, atha kathaM celasya cAritropakAriteti cet, ucyate, zItAditrANato jIvasaMsaktinimittatRNaparihArAdihetutvAt, uktaM ca-taNagahaNAnalasevAnivAraNA dhammasukajhANaTThA / diTu kApaggahaNaM gilANamaraNaTThayA ceva // 1 // " iti, [tRNagrahaNAnalasevAnivAraNAya dharmazukladhyAnArtha kalpagrahaNaM dRSTaM glAnArthAya maraNArthAya caiva // 1 // ] tathA 'sejjAyare'tti zerate yasyAM sAdhavaH sA zayyA tayA tarati bhavasAgaraM iti zayyAtaro-vasatidAtA tasya piNDo bhaktAdiH zayyAtarapiNDaH, saca azanAdi 4 vakhAdi 4 zUcyAdi 4 kheti, tahaNe doSAstvamI-"titthaMkarapaDikuTTho annAyaM uggamo'vi ya na sujjhe / avimuttI alAvatA dulahasejA viuccheo||1||" iti, [tIrthakarapratikuSTaH a-18 dIpa anukrama [872-876] CCCCCC Editor May pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~368~
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [693] + gAthA: zrIsthAnA- prasUtravRtti prata // 468 // sUtrAMka [693] jJAtatvamudgamo'pi ca na zuSyati avimuktiralAghavatA durlabhA zayyA byucchedazca // 1 // " rAjJaH-cakravartivAsudevAdeH-9 sthAnA. piNDo rAjapiNDA, idAnImubhayorapi jinayoH samAnatAnigamanArthamAha-'jassIla'gAhA, yau zIlasamAcArI-svabhA- uddezaH 3 vAnuSThAne yasya sa yacchIlasamAcAraH tAveva zIlasamAcArau yasya sa tatheti // mahApadmajino hi mahAvIravaduttaraphAlgunI- pazcAdbhAganakSatrajanmAdivyatikara iti nakSatrasambandhAnakSatrasUtra vimAnakuNA NakvattA caMdassa pacchaMbhAgA paM0 saM0-abhitI samaNo dhaNiTThA revati assiNi magasira pUso / ityo cittA va | lakaratItahA pakachaMbhAgA Nava havaMti // 1 ||(suu0 694) ANatapANataAraNavutemu kappesu vimANA Nava joyaNasayAI uddhaM rthAntaradvIuccatteNaM paM0 (sU0695) vimalavAhaNe NaM kulakare Nava dhaNusatAI uddhaM uccatteNaM hulyA (sU0 696) usame gaM arahA pavIthInokosalite NaM imIse bhosappiNIe NavahiM sAgarovamakoDAkoDIhiM viIkaMtAhi titthe pavattite (sU0697) paNadaMta- kaSAyakulahavaMtagUDhadaMtasuddhastadIvANaM dIyA gavaNavajoyaNasatAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNatA (sU0698) subAssa NaM mahAga- lakoTIpAhassa gava vIhIo paM0 20-hayavIhI gatavIhI jAgavIhI vasahavIhI govIhI uragadhIhI athavIhI mitavIhI vesA | papudgalAH garavIhI (sU0699) navavidhe nokasAyaveyaNije kamme paM0 ta0-ityivete purisavete NapuMsagayete hAse ratI araha sU0694bhaye soge duguMche (sU0700) caridiyANaM Nava jAikulakoDIjoNipamuhasayasahassA paNNatA, bhuyagaparisappathalayara 703 paMbiMdiyatirikkhajoNiyANaM navajAikulakoDijoNipaguhasayasahassA paNNattA (sU0701) jIvA NaM NavahANani // 468 // vattite poggale pAvakammattAte ciNiMsu vA 3 puDhavikAiyanivattite jAva paMciditanivattite, evaM ciNaupaciNa jAva Ni %AR dIpa anukrama [872-876] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~369~
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] prata sUtrAMka OMOMOM [703] jarA ceva (sU0702) Nava paesitA khaMdhA aNaMtA paNNattA navapaesogADhA poggalA aNaMtA paNattA jAva NavaguNa lukkhA poggalA aNatA paNNattA (sU0703) navamaM ThANaM navamajhayaNaM samattaM // kaNThyaM, ca navaraM 'pacchaMbhAga"tti pazcAdbhAgazcandreNa bhogo yeSAM tAni pazcAddhAgAni candro'tikramya yAni bhule, pRSTha 2 datvetyarthaH, 'abhiI gAhA,'assIi'tti azvinI matAntaraM punarevam-"assiNibharaNI samaNo aNarAhadhaNidvarevaIpUso / miyasirahattho cittA pacchimajogA muNeyavA // 1 // " iti [ azvinI bharaNI zravaNaM anurAdhA dhaniSThA revatI puSyaH magaziraH hastazcitrA pazcimayogAni jJAtavyAni // 1 // ] nakSatravimAnavyatikara ukta iti vimAnavizeSavyatikarasUtra, vyaktaM / / anantaraM vimAnAnAmucatvamuktamiti kulakaravizeSasyoccatvasUtraM kulakarasambandhAdvRSabhakulakarasUtra RSabho manuSya ityantaradvIpajamanuSyakSetravizeSapramANasUtraM ca, sugamAni caitAni, navaraM ghanadantAdayaH saptamA antaradvIpAH / navayojanazatA-10 nItyuktamiti samadharaNItalAdupariSTAnnavayojanazatAbhyantaracAriNo grahavizeSasya vyatikaramAha-sukkasse tyAdi, zuRsya mahAgrahasya nava vIthaya:-kSetrabhAgAH prAyastribhitribhinekSatrairbhavanti, tatra hayasaMjJA vIthI hayavIthItyevaM sarvatra, saMjJA ca vyavahAravizeSArtha, yA ceha hayavIthI sA'nyatra nAgavIthIti rUDhA nAgavIdhI cairAvaNapadamiti, etAsAM ca lakSaNaM| bhadrabAhuprasiddhAbhirAryAbhiH krameNa likhyate-bharaNI svAtyAgneyaM 3 nAgAkhyA 1 vIthiruttare mAgageM / rohiNyAdi 3| ribhAkhyA 2 cAdityAdiH 3 suragajAkhyA 3 // 1 // (AgneyaM-kRttikA, AdityaM punarvasuriti) vRSabhAkhyA 4 paivyAdiH 3 zravaNAdi 3madhyame jaradgavAkhyAH 5 / proSThapadAdi 4 catuSke govIdhi 6 stAsu madhyaphalam // 2 // (paiJyaM dIpa 25% anukrama [887]] E atonin pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~370~
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] prata sUtrAMka [703] zrIsthAnA- maghA madhyame iti-mArge proSThapadA-pUrvabhadrapadA > ajavIthI 7 hastAdi 4 maMgavIdhI 8 vaindradevatAdi syAt / dakSiNa- 9 sthAnA0 sUtra- mArge vaizvAnASADhavayaM brAhayam // 3 // (indra devatA-jyeSThA brAhRyAmabhijiditi > etAsu bhRgubicarati nAgagarAva uddezaH3 vRttiH tISu vIthiSu cet / bahu varSet parjanyaH sulabhauSadhayo'rthavRddhizca // 4 // pazusaMjJAsu ca 3 madhyamasasyaphalAdiryadA caredpa zcAdbhAga bhRgujH| ajamRgavaizvAnaravIthivarthabhayAdito lokaH // 5 // iti / vIdhivizeSacAreNa ca zukrAdayo grahA manujAdI-TU vimaanku||469|| nAmanugrahopaghAtakAriNo bhavantIti dravyAdisAmacyA karmaNAmudayAdisadbhAvAdi tesambandhAt prastutAdhyayanAvatAri karma- lakaratIsvarUpamAha-navavihe'tyAdi, iha nozabdaH sAhacaryAdhaH kaSAyaiH-krodhAdibhiH sahacarA nokaSAyAH, kevalAnAM naiSArthAntaradvIprAdhAnyaM kintu yairanantAnuvandhyAdibhiH sahodayaM yAnti tadvipAkasadRzameva vipAkamAdarzayantIti, budhagrahavadanyasaMsarga- pavIthInomanuvartante, evaM ca nokaSAyatayA vedyate yatkarma tanokaSAyavedanIyamiti, tatra yadudayena striyAH puMsyabhilASaH pitto- kAyaku dayema madhurAbhilASavat sa phuphukAgnisamAnaH strIvedaH, yadudayena puMsaH striyAmabhilApaH zleSmodayAdamlAbhilApavat lakoTIpAdasa dAvAgnijyAlAsamAnaH puMvedo, yadudaye napuMsakasya khIpuMsayorubhayorabhilASaH pittazleSmaNorudaye majitAbhilASa-1|| papudgalAH vat sa mahAnagaradAhAgnisamAno napuMsakaveda iti, yadudayena sanimittamanimittaM vA hasati tatkarma hAsya, yadudayena saci- sU0694. |ttAcitteSu bAhyadravyeSu jIvasya ratirutpadyate tadratikarma, yadudayena teSvevAratirutpadyate tadaratikarma, yadudayena bhayavarji-131 703. tasyApi jIvasyehalokAdi saptaprakAraM bhayamutpadyate tadbhayakarma, yadudayena zokarahitasyApi jIvasyAkrandanAdiH zoko jAyate tacchokakarmeti, yadudayena ca viSThAdibIbhatsapadArthebhyo jugupsate tajjugupsAkarmeti / anantaraM karmoktaM, tadazava dIpa anukrama [887]] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna-9 samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, navame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~371~
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [9], uddezaka [-], mUlaM [703] tinazca nAnAkulakoTIbhAjI bhavantIti kulakoTisUtre tadgatAzca karma cinvantIti cayAdisUbaSaTuM, karmapunalaprastA-13 vAt pugalasUtrANi, sugamAni sAni, navaraM 'nava jAItyAdi, caturindriyANAM jAtI yAni kulakoTInA yonipramakhANAM-yonidvArakANAM zatasahasrANi tAni tathA, bhujairgacchantIti bhujagAH-godhAdaya iti / iti nakmasthAnakavivaraNam / / prata sUtrAMka [703] dIpa RSSCAMSCIENCE WAROBA009890 iti zrImadabhayadevAcAryaviracite sthAnAsyatRtIyAGgavivaraNe navasthAnakAya navamamadhyayanaM samAptam // zlokAH 707 hiesesentswasne w s 0938DYED9856080 anukrama [887]] sthA0 79 E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: aba navamaM sthAnaM parisamAptaM ~372~
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata mUcAMka [ 704] TIpa anukrama [ece] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 470 // %% [bhAga-6] "sthAna" aMgasUtra- 3 ( mUlaM vRttiH) sthAna [10], uddezaka [-1. mUlaM [704] Education Imand - atha dazamasthAnAdhyayanam / atha saGkhyAvizeSasambandhameva dazasthAnakAdhyayanamArabhyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH - anantarAdhyayane jIvAjIvA navatvena prarUpitA iha tu ta eva dazatvena nirUpyanta ityevaMsambandhasya caturanuyogadvArasyAsyedamAdi sUtramduvidhA chogahitI paM0 [saM0 jaNNaM jIvA udAittA 2 tattheva 2 bhujo 2 paJcAyaMti evaM egA logaTTitI paNNattA 1 jaNaM jIvANaM satA samiyaM pAne kamme kajati evaMppegA logahitI paNNattA 2 jaNNaM jIvA sayA samitaM mohaNije pAve - kamme kaJjati evaMppegA logaTThitI paNNattA 3 Na evaM bhUtaM vA bhavvaM vA bhavissati vA jaM jIvA ajIvA bhavissaMti ajIvA vA jIvA bhavissaMti evaMppegA logahitI paNNattA 4 Na evaM bhUtaM 3 jaM tasA pANA vocchijitsaMti bAvarA pANA vocchijissaMti tasA pANA bhavissaMti vA evaMppegA logadvitI paNNattA 5 Na evaM bhUtaM 3 jaM hoge aloge bhavi spati aloge vA loge bhavissati evaMppegA logahitI paNNattA 6 Na evaM bhUtaM vA 3 jaM loe aloe pavissati achoe vA choe pavissati evaMppegA logadvitI 7 jAba tAva loge tAva tAka jIvA jAva tAva jIvA tAva tAva loga evaMppegA logatI 8 jAba tAva jIvANa ta pogalANa ta gatiparitAve tAva tAva loe jAba tAva loge tAra tAna jIvANa ya poggalANa ta gatiparitAte evaMppegA logadvitI 9 savvaisuvi NaM logaMtesu abaddhapAsapuTThA poTAlA lukkhattAte kajjati jeNaM jIvA va poggalA va no saMcAyati vahitA logaMtA gamaNayAte evaMppegA logaTTitI paNNattA 10 (sU0704) Far Far & Pr pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] atha dazamaM sthAnaM Arabhyate atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~373~ 10 sthAnA. uddezaH 3 lokasthitiH sU0 704 // 470 // "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [704] prata -2 sUtrAMka [704] 'dasavihA logeMtyAdi, asya ca pUrvasUtreNa sahAyamabhisambandhaH-pUrva navaguNarUkSAH pudgalA anantA ityuktaM te cAsaGkhyeyapradeze loke saMmAntIti lokasthitirataH saivehocyate ityevaMsambandhasyAsya vyAkhyA, ihApi saMhitAdicarcA prathamAdhyayanavat kevalaM lokasya-pacAstikAyAtmakasya sthitiH-svabhAvaH lokasthitiyedityudeze Namiti vAkyAlaGkAre | 'uddAitta'tti apadrAya mRtvetyarthaH, 'tattheva'tti lokadeze gatau yonau kule vA sAntaraM nirantaraM baucityena bhUyo bhUyaHpunaH punaH 'pratyAjAyante' pratyutpadyanta ityevamapyekA lokasthitiriti, apizabda uttaravAkyApekSayA, apiH kvacinna dRzyate, atha dvitIyA-'janna' mityAdi, sadA-pravAhato'nAdyaparyavasitaM kAlaM 'samiya'ti nirantaraM pApaM karma-jJAnAvaraNAdikaM sarvamapi mokSavivandhakatvena sarvasyApi pApatvAditi kriyate-badhyate ityevamapyekA anyetyarthaH, satataM karma|bandhanamiti dvitIyA 2, 'mohaNije tti mohanIyaM pradhAnatayA bhedena nirdiSTamiti satataM mohanIyabandhanaM tRtIyA 3, jIvAjIvAnAmajIvajIvatvAbhAvazcaturthI -4, basAnAM sthAvarANAM cAvyavacchedaH paJcamI 5, lokAlokayoralokalokatve-18 nAbhavanaM SaSThI 6, tayorevAnyo'nyApravezaH saptamI 7,'jAva tAva loe tAva tAva jIva'tti yAballokastAvajIvAH, yAvati kSetre lokavyapadezastAvati jIvA ityarthaH, 'jAva tAva jIvA tAva tAva loe'tti, iha yAvajjIvAstAvattAvalloko, yAvati yAvati kSetre jIcAstAvatkSetra loka iti bhAvArthaH, 'jAva tA'tyAdivAkyaracanA tu bhASAmAtramityaTamI 8, yAvajjIvAdInAM gatiparyAyastAvalloka iti navamI 9, sarveSu lokAnteSu 'abaddhapAsapuTThati baddhA-gADhazleSAH pAcaspRSTAH-chuptamAtrA ye na tathA te'baddhapArzvaspRSTAH rUkSadravyAntareNeti gamyate tatsamparkodajAtarUkSapariNAmAH santa dIpa anukrama [888] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~374~
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [704] dIpa anukrama [ece] zrAsthAnA GgasUtravRti: // 471 // [bhAga - 6] "sthAna" sthAna [10], Education famations - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [704] uddezaka [-], iti bhAvaH, lokAnte svabhAvAt pudgalAH rUkSatayA kriyante rUkSatayA pariNamanti, athavA lokAntasvabhAvAdyA rUkSatA bhavati tathA te pudgalA abaddhapArzvaspRSTAH - parasparamasambaddhAH kriyante, kiM sarvadhA 1, naivaM, api tu tenetyasya gamyamAnatvAttena rUpeNa kriyante yena jIvAH sakarmmapudgalAH, pudgalAzca paramANvAdayo, 'no saMcAyati'ti na zaknuvanti bahisvAlokAntAd gamanatAyai gantumiti, chAndasattvena tumarthe yuTpratyayavidhAnAditi, evamapyanyA lokasthitirdazamI, zeSaM kaNThyamiti // lokasthitereva viziSTavaktRnisRSTA api zabdapuGgalA lokAnta eva gacchantIti prastAvAcchandabhedAnAha dasavihe sadde paM0 taM0 nIhAri 1 piMDime 2 lukkhe 3, minne 4 jajjarite 5 isa / dIhe 6 rahasse 7 puhutte 8 ta kAkaNI 9 khikhiNissare 10 // 1 // ( sU0 705) dasa iMdiyatvAtItA paSNatA paM0 [saM0 deseNavi ege sahAI - samveNavi ege sAI surNisu deseNavi ege rUvAeM pAsiMdhu savveNavi ege ruvAI pAsisa evaM gaMdhAI rasAI phAsAI jaba sabbevi ege phAsAI paDhisaMvedeMsu, dasa iMdiyatthA pahuppannA paM0 [saM0 deseNavi ege sadAI surNeti sabveNavieMge sahAI suNeti, evaM jAva phAsAI, dasa iMdiyatthA aNAgatA paM0 taM0 deseNavi ege sahAI suNissaMti sadAI sussaMti evaM jAva savveNavi ege phAsAI paDhisaMvedessaMti (sU0 706) defa 'dasavihe' ityAdi, 'nIhArI' silogo, nirhArI - ghoSavAn zabdo ghaNTAzabdavat piNDena nirvRttaH piNDimo- ghoSavarjitaH dakAdizabdavat rUkSaH kAkAdizabdavat bhinnaH kuSThAdyupahatazabdavat jharjharito jarjarito vA stamndhI karaTikAdivAzabdavat dIrgho dIrghavarNAzrito dustravyo vA meghAdizabdavat isvo-isvavarNAzrayo vivakSayA laghurvA bINAdi Fur Fortal & Private C 10 sthAnA. uddezaH 3 nirhArAdhAH zabdAH indriyArthAH sU0 705706 ~375~ 4 / / 471 / / angryog pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [706] prata sUtrAMka [706] zabdayat , 'puhase yatti pRthaktve-anekatve, ko'rthoM-nAnAsUryAdidravyayoge yA svaro yamalazAhAdizabdavat sa sumanatva ti, 'kAkaNIti sUkSmakaNThagItadhvaniH kAkalIti yo rUDhaH 'khiMkhiNI'ti kiMkiNI-zudraghaNTikA tasyAH svaro-dhvaniH | 8 kiGkiNIsvaraH / anantaraM zabda uktaH, sa cendriyArtha iti kALabhedenendriyArthAna prarUpayansUtratrayamAha-'dasa iMkhiyehai tyAdi, kaNThyaM, navaraM 'deseNavitti vivakSitazabdasamUhApekSayA dezena-dezataH kAMzcidityarthaH, ekaH kazcitvAniti / / 'saccevitti sarvatayA sarvAnityarthaH, indriyApekSayA vA zrotrendriyeNa dezatA sambhinnazrotolabdhiyuktAvasthAyAM sarve|ndriyaiH sarvato'thakakarNena dezata ubhAbhyAM sarvataH, evaM sarvatra, 'pahuppannati atyusanA vrtmaanaaH| indriyArthAzca punna-18 ladharmA iti pugalasvarUpamAha-- dasahiM ThANehimacchinne poggale calejA, 0-AhArijamANe vA calejA pariNAmenamANe vA calejA ussasijamANe kA balemA nissasikamANe vA kalejA vedemANe vA calejA NijarijamANe vA calejA viubijamANe vA calejA parivArijamANe yA calejA jakkhAti? vA calejA vAsapariggahe vA cokhA (sU0.800) ksahi ThANehiM kodhupatI siyA taM0-gaNubhAI meM sahapharisarasarUvagaMdhAimabahariMsu 1 amaNulAI me sapharisarasarUvagaMdhAI avaharisu 2 maNuNNAI me sapharisarasarUvagaMdhAI abAharava 3 amaNumAI me sahapharisajAvAAMdhAI avaharati 4 maNuNNAI meM sara jAva akharissati 5 zramaNuSaNAI me saha mASa uvaharissati 6 maNuSNAI me sara jAca gaMdhAI avahariMsu vA bhavaharada avaharisAti -pramaNuNNAI me saha Apa cakhariMsu thA uvaharati uvaharissati 8 gapuNNamaNuSyAI mara jAma bhavaharisu avAha dIpa anukrama [891] 234%25 E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~376~
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [708] zrIsthAnA sUtravRttiH 5455 prata // 472 // sUtrAMka [708] rati avaharissai upahArasu uvaharati uvaharissati 9 ahaM ca NaM AyariyauvajhAyANaM samma vahAmi mamaM ca NaM Ayari- la10sthAnA. bauvajjhAyA micI pavitrA 10 (sU0708) dasavidhe saMjame paM0 saM0-puDhacikAtitasaMjame jAva vaNassatikAya- uddezaH3 saMjame peiMditasaMjame seMditasaMjame cauriditasaMjame paMciMdiyasaMjame ajIvakAyasaMjame / dasavidhe asaMjame 500puDhavikAtitaasaMjame Au0 teu0 bAu0 SaNassati jAva ajIvakAyaasaMjame / vasavidhe saMvare paM0 taM-sotidiya- lanA krosaMvare jAva phAsivitasaMbare maNa, vaya kAya. uvakaraNasaMbare sUcIkusaggasaMvare / dasavidhe asaMbare paM0 20-sorti- | dhotpattidivaasaMvare jAva sUcIkusaggaasaMvare (sU0709) hetavaH - 'dasahI'tyAdi spaSTaM, navaraM 'acchinne'tti acchinna:-apRthagbhUtaH zarIre vivakSitaskandhe vA sambaddhaH calet-sthAnAntare yamAcAra gacchet 'AhArejamANe'tti AhiyamANA-khAdyamAnaH pudgalaH AhAre vA abhyavAhiyamANe sati pudgalazvalet pariNa- sU0707 709 myamAnaH pudgala evodarAgninA khalarasabhAvena pariNamyamANe vA bhojane ucchRsyamAnaH-ucchAsavAyupudgalaH uccasyamAne || vA-ucchRsite kriyamANe evaM niHzvasyamAno niHzvasyamAne vA bedyamAno nijIMryamANazca karmapugalo'thavA vedyamAne ni-1 jIyamANe ca karmaNi paikriyamANo-kriyazarIraratayA pariNamyamAnaH vaikriyamANe vA zarIre paricAryamANo-maithunasaMjJAyA viSayI kriyamANaH zukrapudgalAdiH paricAryamANe vA-bhujyamAne strIzarIrAdau zukrAdireva yakSAviSTo-bhUtAdyadhi // 472 // rASThitaH yakSAviSTe vA sati puruSe yakSAveze vA sati taccharIralakSaNaH pudgalaH vAtaparigato-dehagatavAyupreritaH vAtaparigate| kAvA dehe sati bAhyavAtena votkSipta iti / pudgalAdhikArAdeva pudgaladharmAnindriyArthAnAzritya yadbhavati tadAha-dasahI dIpa anukrama [893] B53 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~377~
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [709] dIpa anukrama [894] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 709 ] sthAna [10], tyAdi gatArthe navaraM sthAnavibhAgo'yam-tatra manojJAn zabdAdIn me'pahRtavAnityevaM bhAvayataH krodhotpattiH syAdityekaM, evaM amanojJAnupahatavAn-upanItavAn, iha caikavacanabahuvacanayorna vizeSaH prAkRtatvAditi dvitIyaM evaM varttamAnanideMzenApi dvayaM bhaviSyatApi dvayamityevaM SaT, tathA manojJAnAmapahArataH kAlatrayanirdezena saptamaH, evamamanojJAnAmupahArato'STamaM, manojJAmanojJAnAmapahAropahArataH kAlatrayanirdezena navamaM, ahaM cetyAdi dazamaM 'micchati vaiparItyaM vizeSeNa pratipannau vipratipannAviti / krodhotpattiH saMyaminAM nAstIti saMyamasUtraM, saMyamavipakSazcAsaMyama ityasaMyamasUtramasaMyamavipakSaH saMvara iti saMvarasUtraM saMvara viparIto'saMvara ityasaMvarasUtraM, sugamAni caitAni, navaramupakaraNasaMvaraH- apratiniyatAkalpanI yavakhAdyagrahaNarUpo'thavA viprakIrNasya vastrAdyupakaraNasya saMvaraNamupakaraNasaMvaraH, ayaM caudhikopakaraNApekSaH tathA zUcyAH kuzAgrANAM ca zarIropaghAtakatvAdyatsaMvaraNaM-saGgopanaM sa zUcIkuzAgrasaMvaraH, eSa tUpalakSaNatvAtsamastaupagrahikopa karaNApekSo draSTavyaH, iha cAntyapadadvayena dravyasaMvarAyuktAviti / asaMvarasyaiva vizeSamAha--" dasahi ThANehiM ahamaMtIti bhijjA, vaM0-jAtimateNa vA kulamaeNa vA jAva issariyamateNa vA 8 NAgasuvannA vA me aMvitaM havyamAgacchati 9 purisadhammAto vA me uttarite ahodhite NANadaMsaNe samuppanne 10 (sU0 710) dasavidhA samAdhI paM0 [saM0 pANAtivAyaveramaNe musA0 adinnA0 mehuNa0 parigrahA0 IritAsamitI bhAsAsamitI esaNAsamitI AyANa 0 uccArapAsavaNakhelasiMghANagapArihAvaNitAsamitI, dasavidhA asamAdhI paM0 saM0 pANAtivAte jAva pariggadde IrivA'samitI jAna upArapAsavaNakhelasiMghANagapAridvAvaNiyA'samitI (sU0 711) dasavidhA pavvajjA paM0 [saM0 chaMdA 1 Far Far & Pria Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~ 378~ stray.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [712] + gAthA prata sUtrAMka [712] mavaiyA zrIsthAnA- rosA 9 parijunA viNA ra pahissuttA 5 va / sAraNitA 6 rogiNIlA 7 aNAditA 8 devasAsI // 1 // 10sthAnA. sUtra pacchANubaMdhitA 10 / dasavidhe samaNadhamme paM020-khaMtI muttI ajave marane lAyave sacce saMjame save citAte caMbha- uddeza 3 vRttiH paravAle ksapiye vegAvace paM00-AyariyaveyAvace 1 bajjhAyaveyAvacce 2 dheraveyAvaye 3 tavassi04 gilANa.5 stambhAH seha0 kucha07 gaNa. 8 saMghaveyAyace 9 sAhammiyaveyAvace 10 (sU0 712) / dasavive jIvapariNAme paM0 smaadhii||473|| saM0-gati pariNAye iMditapariNAme kasAyapariNAme lesA0 jogapariNAme uvaoga0 jANa dasaNa0 caritta0 vetapariNAme / tirepravrajyAdasapidhe ajIvapariNAme paM0, 20-baMdhaNapariNAme gati. saMThANapariNAme bheda0 vaNNa. rasa. gaMdha0 phAsa. zramaNadhagurulahu0 sarapariNAme (sU0 713) | 'sahI'tyAdi, spaSTa, navaraM 'ahamatI'ti ahaM aMtA iti anto-jAtyAdiprakarSaparyanto'syAstItyantaH ahameva / tyaM jIvA AA jAtyAdibhiruttamatyA paryantavattI, athavA'nusvArapAkRtatayeti ahaM ati:-ati zayavAniti evaMvidhollekhena 'bhijati || P jIvaparistanIyAt-stabdho bhavet mAyedityarthaH, yAvatkaraNAt 'balamaeNa rUvamaeNa subamaeNa tavamaeNa lAbhamaeNeti razya,12 NAma: pUtathA 'nAgasubaLe ti nAgakumArAH suparNakumArAva yA vikalpArthaH me-mama antika-samIpaM 'habba'zIpramAgacchantIti, sU0710* puruSANAM prAkRtapuruSANAM dharmo-jAnaparyAyalakSaNastasmAdvA sakAzAt uttara-pradhAnaH sa evautsarikaH 'ahodhivAti ni-II kAyatakSetraviSayo'vadhistaSa jJAnadarzanaM pratItamiti / uktamadavilakSaNaH samAdhiriti tatsUtrametadvipakSo'samAdhiriti zAsanA // 473 // samAdhItarabosazrAyaH mAnyati asUna, agyAvasatha maNAmastazizeSana yAvRttyamiti tatsUtre jIvadhamocita ati || dIpa anukrama [899] AmEauratoninthiatioine pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~379~
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-1, mUlaM [713] + gAthA prata sUtrAMka [713] jIvapariNAmasUtrametadvilakSaNavAdajIvapariNAmasUtra, sugamAni caitAni, navaraM 'samAhiti samAdhAna samAdhi-samatA sAmAnyato rAgAcabhASa ityarthaH sa copAdhibhedAizadheti / 'dAgAhA, ''ci chandAt svakIyAdabhiprAyavizeSAdro|vindavAcakasveva sundarInandasyeva vA, parakIyAdA dhAtRvacabhavadattasyeva yA sA chaMdA 'rosA yati roSAt zivabhUteriva yA sA roSA 'parizuNNa'zi parighunA dAridrayAtkASThahArakasyeva thA sA parighUnA 'suviNe'ti svamAt puSpa-12 pUlAyA iva yA svame vA yA pratipacate sA svamA 'paDisuyA ceva'ti pratizrutAt-pratijJAnAd yA sA pratizrutA| zAlibhabhaginIpatighanyakaspeya 'sAraNiya'tti smAraNAcA sA smAraNikA mallinAthasmAritajammAnvarANAM pratibukhyAdirAjAmAmiva 'rogippiya'ti rogaH bhAlambanatathA vidyate yasyAM sA royiNI saiva rogiNikA sanatkumA rasyeva 'aNADhiyatti anAhatAd-anAdarAyA sA anAhatA nadipeNasyeva anAhatasva vA-zithilasa thA sA tathA hai 'devasatti'tti devasaMjJa-devapratibodhanAdyA sA tathA metAryAderiveti, 'vacchANubaMdhA yaci gAthAtirikaM vatsa: putrastadanubandho yasyAmasti sA vatsAnubandhikA, vairakhAmimAturiveti, zramaNadhammo vyAkhyAta eva, navaraM 'ciyAe'tti tyAmo dAnadharma iti / vyAvRtto vyApRto cA vyApArastatkarma vaivAvRttvaM vaiyAvRttvaM vA bhakapAnAdibhirupaSTambha ityarthaH, 'sAhamiya'tti samAno dharmaH sadharmastena carantIti sAdhammikAra-mAdhavaH / 'pariNAme' tyAdi, paripamanaM pariNAmastadvAragamanamityarthaH, yadAha-"pariNAmo hyarthAntaragamanaM na ca sarvathA vyavasthAnaM ca sarvathA vinAzaH prinnaamstdvidaamissttH||1||" dravyArthanayasyeti, "masaryaveNa nAzaH mAdurbhAvo'satA ca pryytH| dravyANAM / dIpa anukrama [900 SamEaucatunar pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~380~
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA prata sUtrAMka [713] zrIsthAnA- pariNAmaH proktaH khalu paryayanayasya // 1 // " iti, jIvasya pariNAmaH 2 iti vigrahaH, sa ca prAyogikA, tatra|510 sthAnA. gatireva pariNAmo gatipariNAmaH, evaM sarvatra, gatizceha gatinAmakarmodayAnArakAdivyapadezahetuH tapariNAmazcA's- uddezaH3 vRttiH bhavakSayAditi, sa ca narakagatyAdizcaturvidhaH, gatipariNAme ca satyevendriyapariNAmo bhavatIti tamAha-iMdiyapari- stambhAH NAmeti sa ca zrotrAdibhedAt paJcadheti, indriyapariNatI ceSTAniSTaviSayasambandhAdrAgadveSapariNatiriti tadanantaraM ka-| smaadhiit||474|| pAyapariNAma uktaH, saca krodhAdibhedAccaturvidhaH, kaSAyapariNAme ca sati lezyApariNatirnatu lezyApariNatI kaSAya-| repravrajyApariNatiH, yena kSINakaSAyasyApi zuklalezyApariNatirdezonapUrvakoTiM yAvad bhavati, yata uktam-"muhuttaddhaM tu jahannA u-| zramaNadhakosA hoi pubbakoDIo / navahiM varisehiM UNA nAyabvA sukkalessAe // 1 // " iti [zuklezyAyA jaghanyA sthiti-BAmavaiyAvRmuhUrttA navavarSoMnA pUrvakoTI utkRSTA jJAtavyA bhavati // 1 // ] ato lezyApariNAma ukkA, sa ca kRSNAdibhedAttya jIvApoTeti, ayaM ca yogapariNAme sati bhavati, yasmAnniruddhayogasya lezyApariNAmo'paiti, yataH-samucchinnakriyaM dhyAna- jIvapari malezyasya bhavatItilezyApariNAmAnantaraM yogapariNAma uktaH, sa ca manovAkAyabhedAnidheti, saMsAriNAM ca yogapa-| NAma: &AriNatAbupayogapariNatirbhavatIti tadanantaramupayogapariNAma uktaH, saca sAkArAnAkArabhedAd dvidhA, sati copayoga- sU0710pariNAme jJAnapariNAmo'tastadanantaramasAcuktA, sa-cAbhinivodhikAdibhedAt paJcadhA, tathA mithyAdRSTeonamapyajJAna 713 |mityajJAnapariNAmo matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgajJAnalakSaNatrividho'pi vizeSagrahaNasAdhAt jJAnapariNAmagrahaNena gR-18||474 // lahIto draSTavya iti, jJAnAjJAnapariNAme ca sati samyaktvAdipariNatiriti tato darzanapariNAma ukkA, sa ca tridhA-sa *5645+5353 dIpa anukrama [900 Eco pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~381~
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA 4% E prata sUtrAMka [713] 5%E5%E4%E5%A5%ES - myaktvamithyAtvamizrabhedAt, samyaktve sati cAritramiti tatastapariNAma uktaH, saca sAmAyikAdibhedAt pazcati, khyAdivedapariNAme cAritrapariNAmo na tu cAritrapariNAme vedapariNatiryasmAdavedakasyApi yathAkhyAtacAritrapariNatirdaSTeti cAritrapariNAmAnantaraM ghedapariNAma uktaH, sa ca khyAdibhedAt trividha iti / 'ajIve'tyAdi, ajIvAnAM-pudgalAnAM pariNAmo'jIvapariNAmaH, tatra bandhana-pudgalAnAM parasparaM sambandhaH saMzleSa ityarthaH sa eva pariNAmo bandhanapariNAmaH, evaM sarvatra, bandhanapariNAmalakSaNaM caitat-"samaniddhayAe baMdho na hoi samalukkhayAyavi na hoI / vemAyanikhalukkhattaNeNa baMdho u khaMdhANaM ||1||"[smsnigdhtyaa baMdho na bhavati samarUkSatayApi na bhavati vimAtra snigdharUkSatvena skandhAnAM vandhaH // 1 // ] etadukaM bhavati-samaguNasnigdhasya samaguNasnigdhena paramANvAvinA bandho na bhavati, samaguNarUkSasthApi samaguNarUkSeNeti, yadA viSamA mAtrA tadA bhavati bandho, viSamamAtrAnirUpaNArthamucyate "niddhassa nidreNa duyAhieNaM, lukkhassa lukkheNa duyAhieNaM / niddhassa lukkheNa uvei baMdho, jahannavajo visamo samo vA // 1 // " iti [snigdhasya dvikAdhikena nigdhena rUkSasya dvikAdhikena rUkSeNa rUkSeNa snigdhasya bandha upapadyate viSamaH samo vA jaghanyavayaH // 1 // ] gatipariNAmo dvividhaH-spRzadgatipariNAma itarazca, tatrAdyo yena prayatnavizeSAt kSetrapradezAn spRzan gacchati, dvitIyastu yenAspRzanneva tAn gacchati, na cArya na sambhAvyate, gatimadravyANAM prayatabhedopalabdheH, tathAhi-abhrakapahacUtalagatavimuktAzmapAtakAlabheda upalabhyate anavaratagatipravRttAnAM ca dezAntaraprAptikAlabhedazcetyataH sambhAvyate'spRzagatipariNAma iti, athavA dIrghahasvabhedAt dvividho'yamiti, saMsthAnapariNAmaH parimaNDalavRttavyatracaturasrAyatabhedAt paJcavidhA, RCRACCURACCX dIpa anukrama [900 Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~382~
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [713] + gAthA SA% prata sUtrAMka [713] zrIsthAnA-prabhedapariNAma pakSadhA, taba khaNDabhedaH vinamRtpiNDasyeva 1 pratarabhedo'napaTaloSa 2 anuvaTabhedo khasne 3 pUrNabheda 10 sthAnA. sUtra- cUrNanaM 4 utkarikAbhedaH samutkIrvamANamastakasyeveti, varNapariNAmaH pakSaghA gandhapariNAmo dvidhA rasapariNAmaH pabacA uddezaH vRttiH / sapariNAmo'STadhA, na gurukamadhogamanasvabhAvaM na laghukamUrdhvagamanasvabhAva badravyaM badagurukalaghukaM bhayamsasUnama pAca-1 asvA manakarmadravyAdi tadeva pariNAmaH pariNAmatatorabhedAt agurulaghukapariNAmaH patamrahaNevaitadvipakSo'pi gRhIto prayAdhyAyika // 475 // tava gurukaM ca vivakSayA laghukaM ca vivakSayaiva yat dravyaM tadgurukalaghukaM maudArikAdi sthUlataramityarthaH, idamurukhalaM disU0714 |vidha vastu nizcayanavamatena vyavahAratastu caturdA, taba guruka-adhogamanasvamA vajAdi laghukaM-ayaMgamavAvaM| bhUmAdi gurukalaghukaM-tiryaggAmi vAyujyotimkavimAnAdi agurulaghuka-AkAzAdIti, Aha bhASyakArA--"vicchapayo samvagurU savalahuM yA na bibaI danna / vAyarasiha guruGahuyaM agurugahu sesa dambaM // 1 // guruya lahu abhaya yobhayamiti vAvahArivanayalsA / daba le 1 dIvo 2 vAU vomaM / jahAsaMsaM // 2 // " iti [nizcayataH saveguru saceSu vA 8 dravyaM na vidyate bAdaraM zaha gurulaghukaM zeSa dravyamagurulaghukaM // 1 // guru laghu ubhayaM anubhavaM ca dravya vyavahAranavoti - dIpaH 2 vAyuH 3vyoma 4 yathAsaMkhyaM // 2 // ] zabdapariNAmaH zubhAzubhamedAda dviSeti / bajIvapariNAmAdhikArAt| PI pugaThanakSaNAjIvapariNAmamantarikSalakSaNAjIvapariNAmopAdhikamavAdhyAyikavyapadezyaM 'davihe' syAdinA sUtreNA basaviSe avaLivikAte asanmAie paM0 20 vasAvAte dinidAghe gajite vijuve nignAve bUbane jakyAlice bhUmikA T 475 // mahilA svayA / basavihe bodhaLite bhasadAkhiye paM00-prati maMsaM soNite bhamutimAmaMte mukhANamAmI caMdo dIpa anukrama [900 Ecom pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~383~
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [714] prata sUtrAMka [714] barAte sUrovarAe paDaNe rAyabuggahe casayarasa aMto orAlie sarIrage (sU0714) paMciMbiyANaM jIvANaM asamArabhamANassa dasavidhe saMjame kajati, taM0-soyAmatAo sukkhAo avavarovettA bhavati sotAmateNa dukkheNaM asaMjogecA bhavati evaM jAva phAsAmateNaM dukkheNaM asaMjoettA bhavati, evaM asaMyamovi bhANivabbo (sU0715) tatra 'aMtalikkhae'ci antarikSa-AkAzaM tatra bhavamAntarIkSaka svAdhyAyo-vAcanAdiH paJcavidho yathAsambhava | yasminnasti tatsvAdhyAyikaM tadabhAvo'svAdhyAyikaM tatrolkA-AkAzajA tasyAH pAtaH uskApAtaH, tathA dizo dizi vA|| dAho digAhA, idamuktaM bhavati-ekataradigvibhAge mahAnagarapradIpanakamiva ya udyoto bhUmAvapratiSThito gaganatalavattI sa dizAha iti, garjita-jImUtadhvaniH, vidyut-taDit nirghAta:-sAne niratre vA gagane vyantarakRto mahAgarjitadhvaniH, 'jUyae'tti sandhyAprabhA candraprabhA ca yadyugapad bhavatastat juyagotti bhaNita, sandhyAprabhAcandraprabhayorminatvamiti bhAvaH, tatra candraprabhA''vRtA sandhyA apagacchantI na jJAyate zuklapakSapratipadAdiSu dineSu, sandhyAcchede vA'jJAyamAne kAlabelA na jAnantyatastrINi dinAni prAdoSikaM kAlaM na gRhNanti tataH kAlikasyAsvAdhyAyaH syAditi, ulkAdInAM cedaM svarUpaM-"disidAho chinnamUlo ukasarehA payAsajuttA vA / saMjhAcheyAvaraNo juyao sukke diNe tinni ||1||"[chismuulo vivAhaH sarekhA prakAzayuktA vA ulkA saMdhyAchedAvaraNastu yUpaka eva zukle trINi dinAni // 1 // ] 'jakkhAli 'ti yakSAdIpyamAkAze bhavati, eteSu svAdhyAyaM kurvatAM kSudradevatA chalanAM karoti, dhUmikA-mahikAbhedo varNato -5 mikA dhUmAkArA dhUvetyarthaH, mahikA pratItA, etaca dvayamapi kArtikAdiSu garbhamAseSu bhavati, tacca patanAnantarameva dIpa anukrama [901] Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~384~
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [715] REA 4 prata sUtrAMka [715] zrIsthAnA- sUkSmatvAtsarvamakAyabhAvitaM karotIti, 'rayaugdhAe'tti vizvasApariNAmataH samantAdreNupatanaM rajaudghAto bhaNyate ||10sthaanaa. sUtra- asvAdhyAyAdhikArAdevedamAha-'vasavihe orAlie' ityAdi, audArikasya-manuSyatiryakzarIrasyedamaudArikamasvAdhyA-|| uddeza vRttiH yika, tatrAsthimAMsazoNitAni pratItAni, tatra paJcendriyatirazcAmasvAdhyAyika dravyato'sthimAMsazoNitAni granthAntare | asvA kAcaupyadhIyate, yadAha-"soNiya maMsaM cammaM aTThIvi ya hoti cattAri" iti, zoNitaM mAsaM carmAsthi bhavantyapi ca-sAdhyAyika // 476 // lAvAri // ] kSetrataH paSTihastAbhyantare, kAlataH sambhavakAlAdyAvattRtIyA pauruSI mArjArAdibhimUpikAdivyApAdane'horAtraM sU0715 ceti, bhAvataH sUtra nandAdikaM nAdhyetavyamiti, manuSyasambandhyapyevameva, navaraM kSetrato hastazatamadhye kAlato'horAtraM Fol yAvat ArttavaM dinatrayaM khIjanmani dinASTakaM puruSajanmani dinasaptakaM asthIni tu jIvavimokSadinAdArabhya hastazatATrAbhyantarasthitAni dvAdaza varSANi yAvadasvAdhyAyikaM bhavati, citAgninA dagdhAnyudakavAhena vA vyUDhAnyasvAdhyAyika na bhavati, bhUminikhAtAnyasvAdhyAyikamiti, tathA azucIni-amedhyAni mUtrapurISANi teSAM sAmantaM-samIpamazucisAmantamasvAdhyAyika bhavati, uktaM ca kAlagrahaNamAzritya-"soNiyamuttapurIse ghANAloyaM pariharejjA" iti [zoNitamUtrapurISeSu ghANAloko pariharet ] zmazAnasAmanta-zavasthAnasamIpa, candrasya-candravimAnasyoparAgo-rAhuvimAnatejasoparaJjanaM candroparAgo grahaNamityarthaH, evaM sUroparAgo'pi, iha cedaM kAlamAna-yadi candraH sUryo vA prahaNe sati sagraho'nyathA vA // 476 // nimajjati tadA grahaNakAlaM tadrAvizeSa tadahorAtrazeSaM ca tataH paramahorAtraM ca varjayanti, Aha ca-"caMdimasUruvarAge nigyAe |guMjie ahorattaM" iti cindrasUryoparAge nirghAte guMjite'horAtra] AcaritaM tu yadi tatraiva rAtrI dine vA muktastadA candragrahaNe dIpa anukrama [902] 15 El pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~385~
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [715] 29-96-9- prata sUtrAMka [715] tasyA eva rAtreH zeSa pariharanti, sUryagrahaNe tu taddinazeSa parihatyAnantaraM rAtrimapi pariharantIti, Aha ca-"AinnaM diNamake socciya divaso va rAI ya / " iti [AcIrNa dinamukte sa eva divasaH rAtri // candrasUryoparAgayozcaudArikatvaM sAtadimAnaprathivIkAyikApekSayA'vaseyamAntarIkSakatvaM tu sadapi na vivakSitaM, AntarIkSavenokebhya Akasmikebhya ulkA-18 dibhyazcandrAdivimAnAnAM zAzvatatvena vilakSaNatvAditi, 'paDaNe'tti patana-maraNaM rAjAmAtyasenApatiprAmabhogikAdInAM, mAtantra yadA daNDikA kAlagato bhavati rAjA vA'nyo yAvanna bhavati tadA sabhaye nirbhaye vA svAdhyAyaM varjayatIti nirbhaya-12 zravaNAnantaramapyahorAtra varjayantIti grAmamahattare'dhikAraniyukta bahusvajane vA zayyAtare vA puruSAntare vA saptagRhAbhyantaramRte'horAtraM svAdhyAyaM varjayanti zanairvA paThanti, nirduHkhA eta iti gahIM loko mA kAditi, Aha ca-"maya- hara pagae bahupakkhie ya sattaghara aMtara mayaMmi / nihukkhatti ya garahA na paDhaMti saNIyagaM vAvi // 1 // " iti [mahattare pragate bahupAkSike ca (zayyAtare vA) saptagRhAbhyantare mRte nirduHkhA iti gaheti na paThanti zanaivoM // 1 // ] tathA 4 'rAghavuggahe'tti rAjJAM saGgrAma upalakSaNatvAtsenApatigrAmabhogikamahattarapuruSastrImalayuddhAnyasvAdhyAyika, evaM pAMzupi TAdibhaNDanAnyapi, yata ete prAyo vyantarabahulAsteSu pramattaM devatA chalayennirduHkhA eta ityuDAho vA'prItikaM vA bhave-12 |dityato yadvigrahAdikaM yacirakAlaM yasmin kSetre bhavati tatra vigrahAdike tAvatkAlaM tatra kSetre svAdhyAyaM pariharantIti, uktaM ca "seNAhiva bhoiya mayahare ya sithimallayuddhe ya / lohAibhaMDaNe vA gujjhaga uDDAha aciyattaM // 1 // iti,K [ senAdhipabhojikamahattarANAM pustriyormalAnAM yuddhe ca pAMzupiSTAdibhaMDane vA guhyakA uDDAho 'prItizca // 1 // ] tatho 9-964-96496-9929 dIpa anukrama [902] Edito! pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~386~
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [715] dIpa anukrama [902] zrIsthAnA sUtravRttiH // 477 // Educat [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [715] sthAna [10], pAzrayasya- vasaterantaH - madhye varttamAnamadArikaM manuSyAdisatkaM zarIrakaM yadyudbhinnaM bhavati tadA hastazatAbhyantare'svAdhyAyikaM bhavati, adhAnudbhinnaM tathApi kutsitatvAdAcaritatvAcca hastazataM varjyate, pariSThApite tu tatra tatsthAnaM zuddhaM bhavatIti / paJcendriyazarIramasvAdhyAyikamityanantaramuktamiti paJcendriyAdhikArAttadAzritasaMyamAsaMyama sUtre gatArthe / saMbamAsaMyamAdhikArAt tadviSayabhUtAni sUkSmANi prarUpayannAha - dasa sudumA paM0 taM0--pANasuDume paNagamuhuye jAva siNehasudume gaNiyasuhume aMgasudume ( sU0 716 ) jaMbUmaMdirakhAhi gaMgAsiMdhumahAnadIo dasa mahAnatIo samappeti, taM0 jaNA 1 saraU 2 AvI 3 kosI 4 mahI 5 siMdhU 6 vicchA 7 vibhAsA 8 erAvatI 9 caMdrabhAgA 10 | jaMbUmaMdarauttareNaM rattArattavatIo mahAnaMdIo dasa mahAnadIo samapeMti, taM0 kiNhA mahAkiNhA nIlA mahAnIlA tIrA mahAtIrA iMdA jAva mahAbhogA ( sU0 717) jaMbuddIve 2 bharaddabAse dasa rAyahANIo paM0 [saM0 - caMpA 1 maharA 2 vANArasI 3 ya sAvatthI 4 tahata sAtaitaM 5 / itthiNaura 6 kaMpillaM 7 mahilA 8 kosaMvi 9 rAyagi 10 // 1 // evAsu NaM dasarAyahANIsu dasa rAyANo muMDA bhavettA jAva pabbavitA, saM0-bharahe sagaro maghavaM saNakumAro saMtI kuMthU are mahApaume hariseNo jayaNAme (sU0 718) jaMbuddIve 2 maMdare pabba dasa joyaNasayAI ubveheNaM dharaNitale dasa joyaNasahassAhaM vikkhaMbheNaM ubariM dasajoyaNasayAI vikkhaMbheNaM dasadasAiM joyaNasahassAiM sabbaggeNaM paM0 ( sU0 719 ) jaMbuddIbe 2 maMdarassa pabbayassa bahumajjhadesabhAge imIse rayaNappabhAte puDhavIte ubarimaTTitesu sugapataresu, ettha jamaTThapateMsite ruyage paM0 jao NamimAto isa disAo pavaIti, Fur Frau Use On 10 sthAnA. uddezaH 3 sUkSmANi nadyaH rA jadhAnyaH meruH rucakAdiH sU0 716720 ~ 387 ~ // 477 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-1, mUlaM [720] + gAthA MANCCCCCC prata sUtrAMka [720 saM0-puracchimA 1 puracchimadAhiNA 2 dAhiNA 3 dAhiNapacatthimA 4 pacatthimA 5 paJcasthimuttarA 6 uttarA 7 uttarapurachimA 8 ukA 9 aho 10, eesi NaM dasahaM disANaM dasa nAmadhijA paM0 20-IdA aggIi jamA heratI vAruNI ya vAyayA / somA IsANAviya vimalA ca tamA va boddhanvA // 1 // lavaNassa NaM samudassa dasa joSaNasahassAI gotityavirahite hote paM0, lavaNassa Ne samuhassa dasa joyaNasahassAI udagamAle pannatte, sabvevi Ne mahApAtAlA dasadasAI joyaNasahassAimunheNaM paNNatA, mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pannacA, bahumajhadesabhAge egapaesitAte seDIe dasahasAI joyaNasahassAI viksaMmeNaM pannattA, uvari muhamUle dasa joyaNasahassAI vikvaMbheNaM paNNatA, tesi NaM mahApAtAlANaM kuchA samvavairAmayA sampatyasamA dasa joyaNasayAI bAhaleNaM pannacA, sabvevi ba khuddA pAtAlA dasa joyaNasatAI ummeheNaM paM0, mUle vasadasAI jovaNAI vikhaMbheNaM, bahumajjhadesabhAge egapaesitAte seDhIte dasa joyaNasatAI viksaMmeNa paM0, khabari muhamUle vasadamAI joSaNAI visaMbheNaM paM0, tesi NaM khuDApAtAlANaM kuDA samvavairAmatA samyaratha samA dasa joyaNAI vAhateNaM paNNatA (sU0 720) dhAyatisaMGagA gaM maMdarA isajoyaNasayAI chabbeheNaM dharaNitale desUNAI dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM uvariM dasa jovaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0 / pukkharavaradIvaddhagA gaM maidarA yasa joyaNa evaM theSa (sU0721) samveci NaM vaTTaveyaddhapabbatA dasa joyaNasayAI uddhaM uccaceNaM dasa gAuyasayAimunveheNaM savvasthasamA pAgasaMThANasaMThitA, dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paM0 (sU0 722) aMburI 2 dasa khetA paM0 20-bharahe eravate hemavate heranavate harivarase rammagavasse pubvavidehe avaravidehe devakurA uttarakurA (sU0723) mANusuttare NaM pazyate mUle dIpa anukrama [911] CCCC AmEautatus pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~388~
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [724] dIpa anukrama [915] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 478 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [724] sthAna [10], uddezaka [-], ucation intamations dasa bAvIse joyaNasate vikkhaMbheNaM paM0 (sU0 724) sabvevi NamaMjaNagapavvatA dasa joyaNasayAimubveheNaM mUle dasa joyaNasahassAI viksaMbheNaM uvariM dasa joyaNasattAI cikkhaMbheNaM pana0, sabvevi NaM dahi muhapavvatA dasa joyaNa satAI uvyeNaM savvatyasamA palAsaMThANasaMThitA dasa joyaNasahassAI viksaMbheNaM paM0, sabvevi NaM ratikaragapavvatA dasa jovasavAI uddhaM uccateNaM dasagAuyasattAeM ubveheNaM savvatthasamA jharisaMThitA dasa joyaNasahaslAI viksaMbheNaM paM0 (sU0 725) ruyagavare NaM pavvate dasa joyaNasavAI ubbeddeNaM mUle dasa joyaNasahassAI viksaMbheNaM ubariM dasa joyaNasatAI vikkhameNaM paM0 / evaM kuMDalavarevi ( sU0 726 ) 'dasa sumetyAdi, prANasUkSmaM - anuddharitakunthuH panakasUkSmaM ullI yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM, bIjasUkSmaM trIhyAdInAM nakhikA haritasUkSmaM bhUmisamavarNa tRNaM puSpasUkSma-vaTAdipuSpANi aNDasUkSmaM - kITikAdyaNDakAni layanasUkSmaM kITi| kAnagarAdi snehasUkSmaM avazyA yAdItyaSTama sthAnakabhaNitameva idamaparaM gaNitasUkSmaM - gaNitaM saGkalanAdi tadeva sUkSmaM sUkSma- 4tikarA rubuddhigamyatvAt zrUyate ca vajrAMtaM gaNitamiti, 'bhaGgasUkSmaM' bhaGgA-bhaGgakA vastuvikalpAste ca dvidhA sthAnabhaGgakAH kramabha jhakAca, tatrAdyA yathA dravyato nAmaikA hiMsA na bhAvataH 1 anyA bhAvato na dravyataH 2 anyA bhAvato dravyatazca 3 anyA na bhAvato nApi dravyataH 4 iti, itare tu dravyato hiMsA bhAvatazca 1 dravyato'nyA na bhAvataH 2 na dravyato'nyA 4 bhAvataH 3 anyA na dravyato na bhAvataH 4 iti talakSaNaM sUkSmaM bhaGgasUkSmaM, sUkSmatA cAsya bhajanIyapadabahule gahanabhAvena sUkSmabuddhigamyatvAditi / pUrvaM gaNitasUkSmamuktamiti tadviSayavizeSabhUtaM prakRtAdhyayanAvatAritayA jaMbuddIvetyAdi Fur For Pr 10 sthAnA. uddezaH 3 dhAtakImeruH vRttavaitADhyaH kSetrANi mAnuSottaraH aJjanada dhimukhara ~389~ cakakuNDalau sU0 721726 // 478 // www.g pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [726] dIpa anukrama [917] in Educati [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [726] sthAna [10], gaGgAsUtrAdikaM kuNDalasUtrAvasAnaM kSetraprakaraNamAha, kaNThyazvedam, navaraM gaGgAM samupayAnti dazAnAmAdyAH paJca itarAH sindhumiti, evaM raktAsUtramapi navaraM yAvatkaraNAt 'iMdaseNA vAriseNa'ti draSTavyamiti / 'rAyahANIo'tti rAjA dhIyate vidhIyate abhiSicyate yAsu tA rAjadhAnyaH- janapadAnAM madhye pradhAnanagaryaH, 'caMpA' gAhA, campAnagarI aGgajanapadeSu mathurA sUrasena deze vArANasI kAzyAM zrAvastI kuNAlAyAM sAketamayodhyetyarthaH kozaleSu janapadeSu, 'hatthiNapuraM ti nAgapuraM kurujanapade kAmpilyaM pAJcAleSu mithilA videhe kozAmbI vatseSu rAjagRhaM magadheSviti, etAsu kila sAdhavaH utsargato na pravizanti taruNaramaNIyapaNyaramaNyAdidarzanena manaHkSobhAdisambhavAt mAsasyAntardvikhirvA pravizatAM tvAjJAdayo doSA iti etAzca dazasthAnakAnusAreNAbhihitA na tu dazaivaitAH arddhapaDizatAvArthajanapadeSu pasizaternagarINAmuktatvAditi, ayaM ca nyAyo'nyatra granthe teSu teSu prAyazcittAdivicAreSu prasiddha eveti vyAkhyAtaM ca dazarAjadhAnIgrahaNe zeSANAmapi grahaNaM nizItha bhASye, yadAha - "dasarAyahANigahaNA sesANaM sUyaNA kayA hoha / mAsassaMto dugatiga tAoM aiMtaMmi ANAI // 1 // doSAzceha - "taruNAvesitthivivAha rAyamAIsu hoi saikaraNaM / AujagIyasadde itthI - sadde ya saviyAre // 2 // " iti / [ dazarAjadhAnIgrahaNAccheSANAM sUcanA kRtA bhavati mAsAntardviH triH tAH pravizata AjJAdi // 1 // taruNA vezyAstrI vivAharAgA (rAjA) diSu bhavati smRtikaraNaM AtodyagItazabde khIzabde ca savikAre // 1 // ] 'etAkhiti anantaroditAsu dazasvArtha nagarISu madhye anyatarAsu kAsucidaza rAjAnaH cakravarttinaH pratrajitA |ityevaM dazasthAnake'vatArasteSAM kRtaH, dvau ca subhUmabrahmadattAbhidhAnI na pratrajitau narakaM ca gatAviti, tatra bharatasagarI Far Far & Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] ~390~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] prata sUtrAMka [726] zrIsthAnA- prathamadvitIyau cakravatirAjau sAkete nagare vinItA'yodhyAparyAye jAtau praznajitau ca, maghavAn zrAvastyAM, sanatkumArA- 10sthAnA. satra-18 dayazcatvAro hastinAgapure mahApadmo vANArasyAM hariSeNaH kAmpilye jayanAmA rAjagRhe iti, na caitAsu nagarISu krameNaite 4 | uddezaH3 vRttiH rAjAno byAkhyeyAH granthavirodhAt , uktaM ca-"jamaNa viNIya ujjhA sAvatthI paMca haridhaNapuraMmi / vANArasi kaMpille hai| sUkSmAdiH rAyagihe ceva kaMpillA // 1 // " iti, [janma vinItA'yodhyA zrAvastISu paMca hastinApure vArANasyAM kopilye rAjagRhe suu0721||479 caiva kopilye // 1 // ] apravrajitacakravartinI tu hastinAgapurakAmpilyayorutpannAviti, ye ca yatropannAste tatraiva prana-5 726 jitA iti, idamAvazyakAbhiprAyeNa vyAkhyAtaM, nizIthabhASyAbhiprAyeNa tu dazasvetAsu nagarISu dvAdaza cakriNo| jAtAH, tatra navasvekaikA ekasyAM tu traya iti, Aha ca-"caMpA mahurA vANArasI ya sAvasthimeva sAkeyaM / hathiNa-10 purakapila mihilAkosavirAyagiha ||1||sNtii kuMthU ya aro tinnivi jiNacakti ekahiM jaayaa| teNa dasa hoti jattha va kesava jAyA jaNAina // 3 // " ti, [caMpA mathurA bANArasI ca zrAvastI eva sAketa hastinApuraM kAMpinya mithilA kozAMbI rAjagRhaM // 1 // zAntiH kundhuzcArakhayo jinacakriNaH ekatra jAtAH tena daza bhavati yatra vA kezavA jAtA jnaakiirnnaaH||2|| mandaro-meru, 'uvaheNanti bhUmAvaragAhataH, 'viSkambheNa' pRthutvena 'upari'paNDakavanapradeze dazazatAni sahasramityarthaH, dazadazakAmi zatamityarthaH, keSAM -yojanasahasrANAM, lakSamityarthaH, IdRzI ca bhaNitirdazasthAnakAnurodhAt , 'sarvAgreNa' sarvaparimANata iti 'uvarimaheDillesu'tti uparitanAdhastanayoH kSullakAtarayo, sarveSAM // 479 // madhye tayoreva laghutvAt , tayoradha uparica pradezAntaravRddhyA varddhamAnataratvAlokasyeti, 'aTThapaesie'tti aSTI ma-18 +5954545645 KALARSA dIpa anukrama [917] k pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~391~
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] prata sUtrAMka [726] dezA yasminnityaSTapradezikA, svArthikapratyayavidhAnAditi, tatra coparitane pratare catvAraH pradezA gosvanavaditaratrApi diAcatvArastathaiveti, 'imAutti vakSyamANAH 'dasati catasro dvipradezAdayo battarAH zakaToddhisaMsthAnA mahAdizazcata eva ekapradezAdayo'nuttarA muktAvalIkalpA vidizA, tathA dve catuSpadezAdike anuttare UrdhvAdhodizAviti, 'pabahatici pravahati prabhavantItyarthaH, 'iMdAgAhA, indro devatA yasyAH sA aindrI evamAneyI yAmyetyAdi, vimalA vitimi-| ratvAdUcaMdizo nAmadheyaM, tamA andhakArayuktatvena rAtritulyatvAdadhodizazceti / 'lavaNasse'tyAdi, garvA tIrtha-tabAgAdA-14 * vavatAramArgo gotIrtha, tato gotIrthamiva gotIrtha-avatAravatI bhUmiH, tadvirahitaM samamityarthaH, etacca paJcanavatiyoja nasahasrANyAgbhAgataH parabhAgataca gotIrtharUpAM bhUmi vihAya madhye bhavatIti, 'udakamAlA' udakazikhA veletyarthaH | dazayojanasahasrANi viSkambhataH uccaistvena poDazasahasrANIti, samudramadhyabhAgAdevotthiteti, 'savvecI'tyAdi, sarve'-18 pIti pUrvAdidikSu tadAbAccatvAro'pi 'mahApAtAlA pAtAlakalazAH valayAmukhakeUrajUyakaIzvaranAmAnazcatu:sthAna kAbhihitAH, kSulakapAtAlakalazavyavacchedArtha mahAgrahaNaM, dazadazakAni zataM yojanasahasrANAM lakSamityarthaH, 'khadvedhena' TU gAghenetyarthaH 'mUle bune dazasahasrANi madhye lakSaM, kathaM, mUlaviSkambhAvubhayata ekaikapradezavRkhyA vistara gacchatA vA ekapradezikA zreNI bhavati tayA, anena pradezavRddhirupadarzitA, athavA ekapradezikAyAH zreNyA atyantamadhye, tato'N upari ca pradezonaM lakSamityarthaH, tathA upari, kimuktaM bhavati?-ata Aha-'mukhamUle mukhapadeze, 'ku'tti kukhyAni II bhittaya ityarthaH, sarvANi ca tAni vanamayAni ceti vAkyaM, 'sarve'pIti saptasahasrANyaSTazatAni caturazItyadhikAnItye-15 SARANASICASANA dIpa anukrama [917] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~392 ~
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] zrIsthAnA- sUtravRtti : // 40 // prata sUtrAMka [726] 16 saGkhyAH valakA mahadapekSayA, udvedhena madhyaviSkambheNa ca sahasra, mUle mukhe ca viSkambheNa zata, kujyavAhalyena pa 10 sthAnA. daza / 'dhAyaI' ityAdi, 'maMdara'tti pUrvAparau merU, tatsvarUpaM sUtrasiddha, vizeSa ucyate-"dhAyaisaMDe merU culasIisahassa uddezaH 3 UsiyA dovi / ogADhA ya sahassaM hoti ya siharami vicchinnA // 1 // mUle paNanauisayA cauNauisayA ya hoti ghara-1 sUkSmAdiH prANiyale" iti, [dhAtakIkhaMDe merU caturazItisahasrANi ucchritI bhavataH sahasramavagADhI zikhare ca vistINoM dvAvapi bhavataH suu0721|||1|| paMcanavatizatAni mUle caturnavatizatAni dharaNitale ca bhvtH||] sarve'pi vRttavaitAvyaparvatAH viMzatiH pratyeka 726 paJcasu haimavatairaNyavataharivarSaramyakeSveSAM zabdAvatIvikaTAvatIgandhAvatImAlavaparyAyAkhyAnAM bhAvAditi, vRttagrahaNaM dI-1 vaitAThyavyavacchedArthamiti, mAnuSottarazcakravAlaparvataH pratItaH, aJjanakAzcatvAro nandIzvaradvIpavartinaH, dadhimukhAH pratyekamajanakAnAM dikkatuSTayavyavasthitapuSkariNImadhyavartinaH SoDazeti, ratikarA nandIzvaradvIpe vidigvyavasthitAH catvA-12 | racatu:sthAnakAbhihitasvarUpAH / rucako-rucakAbhidhAnatrayodazadvIpavatI cakravAlaparvataH / kuNDala:-kuNDalAbhidhAna ekAdazadvIpavartI cakravAlaparvata eva, 'evaM kuNDalavare'vI'tyaneneha kuNDalavara udvedhamUlaviSkambhopariviSkambha rucakavaraparvatasamAna ukko, dvIpasAgaraprajJatyAM tvevamuktaH-"dasa ceva joyaNasae bAvIse vitthaDo u mUlaMmi / cattAri joyaNasae cauvIse vitthaDo sihari // 1 // " iti [dvAviMzatyadhikAni dazayojanazatAni mUle vistRtaH catustriMzadadhikAni // 48 // caturyojanazatAni zikhare vistRtaH (kuMDalavaraH) atra tulyaM // 1 // ] rucakasyApi, tatrAya vizeSa ukta-mUlaviSkambhoTa dIpa anukrama [917] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~393~
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [726] prata sUtrAMka [726] 54545555* daza sahasrANi dvAviMzatyadhikAni zikhare tu catvAri sahasrANi caturvizatyadhikAnIti / anantaraM gaNitAnuyoga ukta, atha dravyAnuyogasvarUpaM bhedata Aha dasavihe davivANubhoge paM0 ta0-daviyANuoge 1 mAuyANuoge 2 egaTThiyANuoge 3 karaNANuoge 4 appitaNapite 5 bhAvitAbhAvite 6 bAhirAbAhire 7 sAsayAsAsate 8 tahaNANe 9 atahaNANe 10 (sU0727) 'dasavihe davie'tyAdi, anuyojana-sUtrasyArthena sambandhanaM anurUpo'nukUlo vA yogaH-sUtrasyAbhidheyArtha prati |2|| vyApAro'nuyogaH, vyAkhyAnamiti bhAvaH, sa ca caturdo vyAkhyeyabhedAt, tadyathA-caraNakaraNAnuyogo dharmakathAnuyogo gaNitAnuyogo dravyAnuyogaca, tatra dravyasya-jIvAderanuyogo-vicAro dravyAnuyogaH, sa ca dazadhA, tatra 'dabiyANu oge'tti yajjIvAdevyatvaM vicAryate sa dravyAnuyogo, yathA dravati-gacchati tAMstAn paryAyAn yate vA testaiH paryAhAyariti dravya-guNaparyAyavAnarthaH, tatra santi jIve jJAnAdayA sahabhAvitvalakSaNA guNAHna hi tadviyukto jIvaH kadAcanApi| sambhavati, jIvatvahAne, tathA paryAyA api mAnuSatvabAlyAdayaH kAlakRtAvasthAlakSaNAstatra santyeveti, ato bhavatyasI|| guNaparyAyavattvAt dravyamityAdi dravyAnuyogaH 1, tathA 'mAuyANuoge'tti iha mAtRkeva mAtRkA-pravacanapuruSasyotpAdavyayadhauvyalakSaNA padatrayI tasyA anuyogo, yathA utpAdavajjIvadravyaM bAlyAdiparyAyANAmanukSaNamusattidarzanAd anusAde ||4| |ca vRddhAdyavasthAnAmaprAptiprasaGgAdasamajasApatteH, tathA vyayavajjIvadravyaM pratikSaNaM bAlyAdyavasthAnAM vyayadarzanAdabyaya-| satve ca sarvadA pAlyAdiprApterasamajasameva, tathA yadi sarvathA'pyutpAdavyayavadeva tat na kenApi prakAreNa dhruvaM syAttadA kA dIpa anukrama [917] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~394~
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [727] prata sUtrAMka [727] zrIsthAnA- akRtAbhyAgamakRtavipraNAzaprApyA pUrvadRSTAnusmaraNAbhilASAdibhAvAnAmabhAvaprasaGgena ca sakalehalokaparalokAlambanAnuSThA-10 sthAnA. masUtra nAnAmabhAvato'samaJjasameva, tato dravyatayA'sya prauvyamityusAdavyayadhauvyayuktamato dravyamityAdi mAtRkApadAnu- uddeza:3 vRttiH ||4||yogH2, tathA 'egaTTiyANuoga'tti ekazcAsAvarthazca-abhidheyo jIvAdiH sa yeSAmasti ta ekArthikAH-zabdAstairanu-15 dravyAnu diyogastatkathanamityarthaH, ekArthikAnuyogo yathA jIvadravyaM prati jIvaH prANI bhUtaH sattvaH, ekAthikAnAM vA'nuyogo yathA | yogaH // 481 // jIvanAt-prANadhAraNAjIvaH, prANAnA-upAsAdInAmastitvAt prANI, sarvadA bhavanAtA, sadA sattvAtsattvaH i- sU0727 tyAdi 3, tathA 'karaNANuogoti kriyate ebhiriti karaNAni teSAmanuyogaH karaNAnuyogaH, tathAhi-jIvadravyasya karturvicitrakriyAsu sAdhakatamAni kAlasvabhAvaniyatipUrvakRtAni naikAkI jIvA kiJcana kartumalamiti, mRdravyaM vA kulAlacakracIvaradaNDAdikaM karaNakalApamantareNa na ghaTalakSaNaM kArya prati ghaTata iti tasya tAni karaNAnIti dravyasya karaNAnuyoga iti 4, tathA 'appiyANappie'tti dravyaM zarpita-vizeSitaM yathA jIvadravyaM, kiMvidhaM-saMsArIti, saMsAyapi3 vasarUpaM trasarUpamapi pazcendriyaM tadapi nararUpamityAdi, anarpita-avizeSitameva, yathA jIvadravyamiti, tatazcArpitaM ca tadanarpitaM cetyarpitAnappitaM dravyaM bhavatIti dravyAnuyogaH 5, tathA 'bhAviyAbhAvie'tti bhAvita-bAsitaM dravyAntara-1 saMsargata: abhAvitamanyathaiva yat , yathA jIvadravyaM bhAvitaM kiJcit , tacca prazastabhAvitamitarabhAvitaM ca, tatra prazastabhAvitaM saMvigrabhAvitamaprazastabhAvitaM cetarabhAvitaM, tat dvividhamapi vAmanIyamavAmanIyaM ca, tatra vAmanIyaM yatsaMsargaja Al // 48 // guNaM doSaM vA saMsargAntareNa vamati, avAmanIyaM tvanyathA, abhAvitaM tvasaMsargaprAptaM prAptasaMsarga vA vajratandulakalpaM na dIpa anukrama [918] TOSSOCT pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 395
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [727] dIpa anukrama [18] sthA0 81 Educator tha [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [727] sthAna [10], uddezaka [-], vAsayituM zakyamiti, evaM ghaTAdikaM dravyamapi tatazca bhAvitaM ca abhAvitaM ca bhAvitAbhAvitam evambhUto vicAro dravyAnuyoga iti 6 tathA 'bAhirabAhire'ti bAhyAbAhyaM tatra jIvadravyaM vAhyaM caitanyadharmeNAkAzAstikAyAdibhyo | vilakSaNatvAttadevAvAhyamamUrttatvAdinA dharmeNa amUrttatvAdubhayeSAmapi caitanyena vA avAhyaM jIvAstikAyAcaitanyalakSaNatvAdubhayorapi, athavA ghaTAdidravyaM vAhyaM karmmacaitanyAdi tvAhmamAdhyAtmikamitiyAvaditi, evamanyo dravyAnuyoga iti 7, tathA 'sAsayAsAsae'ti zAzvatAzAzvataM tatra jIvadravyamanAdinidhanatvAt zAzvataM tadevAparAparaparyAyaprAptito'zAzvatamityevamanyo dravyAnuyoga iti 8, tathA 'tANa' ti yathA vastu tathA jJAnaM yasya tattathAjJAnaM samya| gdRSTijIvadravyaM tasyaivAvitathajJAnatvAt, athavA yathA tadvastu tathaiva jJAnaM-avabodhaH pratItiryasmiMstattathAjJAnaM, ghaTAdidravyaM ghaTAdittathaiva pratibhAsamAnaM jainAbhyupagataM vA pariNAmi pariNAmitayaiva pratibhAsamAnamityevamanyo dravyAnuyoga iti 9, 'atahaNANe'tti atathAjJAnaM mithyAdRSTijIvadravyamalAtadravyaM vA vakratayA'vabhAsamAnamekAntavAdyabhyupagataM vA vastu tathAhi ekAntena nityamanityaM vA vastu tairabhyupagataM pratibhAti ca tatpariNAmitayeti tadatathAjJAnamityevamanyo dravyAnuyoga iti 10 // punargaNitAnuyogamevAdhikRtyotsAtaparvvatAdhikAramacyutasUtraM yAvadAha camarassaNaM asuriMdarasa asurakumAraranno timicchikUDe utpAtapanvate mUle dasavAvIse joyaNasate vikrameNaM paM0 / camarassa NaM asurindassa asurakumArarano somassa mahArano somappane uppAtapavvate dasa joyaNasayAI uddhaM uccaNaM dasa gAuyasalAI uccheddeNaM mUle dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM paM0 / camarassa NamasuriMdassa asurakumAraraNNo jamassa mahAratro Far Fara & Pras Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~396~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [728] zrIsthAnA vRttiH prata // 482 // sUtrAMka [728] amappabhe uppAtapavate evaM theva, evaM varuNassavi, evaM vesamaNassavi / balisa NaM vairovarNidAsa batirotaNarano ruthagiMde 10sthAnA. uppAtapavyate mUle dasabAvIse joyaNasate vikkhaMbheNaM paM0 / balissa gaM baharoyaNidarasa somassa evaM va jadhA camarassa uddeza 3 logapAlANa taM ceva balissavi / dharaNassa NaM NAgakumArivassa NAgakumAraranno dharaNappame uppAtapazyate dasa joyaNasayAI utpAtaurdU uccatteNaM dasa gAuyasalAI uvveheNaM mUle dasa joyaNasatAI vikhaMbheNaM / dharaNassa nAgakumAriMdassa NaM nAgakumA- parvatAH raraNo kAlavAlassa mahAraNNo mahAkAlappabhe uppAtapaJcate joyaNasayAI uddhaM evaM ceva, evaM jAva saMkhavAlassa, evaM | sU0728 bhUtArNadassavi, evaM logapAlANaMpi se jahA dharaNassa evaM jAva thaNitakumArANaM salogapAlANaM bhANiyaba, savyasi uppAyapavvayA bhANiyanvA sarisaNAmagA / sakassa Na deviMdassa devaraNo sakappabhe uppAtapaJcate basa joyaNasahassAI uddhaM uparoNaM dasa gAjyasahassAI ubbeheNaM mUle dasa joyaNasahassAI vikhaMbheNaM paM0, sakkassa NaM deviMdassa deva0 somassa mahArano jadhA sakassa tathA samvesi logapAlANaM savyesi ca iMdANaM jAva anuyatti, savvesi pamANamerga (sU0 728) 'camarassetyAdi, sugama navaraM 'tigichikaDe'tti tigiMchI-kiMjalkastatpradhAnakUTatvAttigicchikUTA, tatpradhAnatvaM ca kamalabahulatvAtsaMjJA ceyaM, 'upAyapabvae'tti utpatanaM-UdbhagamanamutpAtastenopalakSitaH parvata utpAtaparvataH, sa ca rucakavarAbhidhAnAt trayodazAtsamudrAddakSiNato'saGghayeyAna dvIpasamudrAnatilaya yAvadaruNavaradvIpAruNavarasamudrI tayo-II // 482 // |raruNavarasamudraM dakSiNato dvicatvAriMzataM yojanasahasrANyavagAhya bhavati, tatpramANaM ca-"sattarasa ekavIsAI joyaNa-10 sathAI so samubbiddho / dasa ceva joyaNasae bAvIse vitthaDo heTThA ||1||cttaari joyaNasae cauvIse vitthaDo u ma [R dIpa anukrama [919] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~397~
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [728] -- prata - sUtrAMka [728] jhami / satteva ya tevIse siharatale vitthaDo hoi // 2 // " iti [ saptadazaikaviMzatiyojanazatAni sa samudviddhaH / daza caiva yojanazatAni dvAviMzatyadhikAnyadhaH vistRtH||1|| caturvizatyadhikacaturyojanazatAni madhye vistRtaH trayoviMzatya|dhikasaptazatAni zikharatale vistRtaH bhavati // 2 // ] sa ca ratnamayaH padmavaravedikayA vanakhaNDena ca parikSiptaH, tasya ca madhye'zokAvataMsako devaprasAda iti / 'camarassetyAdi, 'mahArannoti lokapAlasya somaprabha utsAtaparvataH aruNodasamudra eva bhavati, evaM yamavaruNavaizramaNasUtrANi neyAnIti / 'balisse tyAdi, rucakendra utsAtaparvato'ruNodasamudre eva bhavati, yathoktam- "aruNassa uttareNaM bAyAlIsaM bhave sahassAI / ogAhiUNa udahiM silanicao rAyahANIo // 1 // " iti [ aruNasyottarasyAM dvicatvAriMzataM sahasrANyavagAhyodadhi parvataH tatra catasro raajdhaanyH||1||] 'balissetyAdi, 'baItyAdi sUtrasUcA, evaM ca dRzyaM vairoyaNiMdasta vairoyaNaranno somassa ya mahAranno' 'evaM vatti atidezaH, etabhAvanA-'jahe'tyAdi, yathA yatprakAraM camarasya lokapAlAnAmutpAtaparvatapramANe pratyeka caturbhiH sUtrairuktaM taM ceva'tti | tatprakArameva caturbhiH sUtraH balino'pi vairocanendrasyApi vaktavyaM, samAnatvAditi, "dharaNasse tyAdi, dharaNasyosAtaparvato'ruNoda eva samudre bhavati, 'dharaNasse'tyAdi prathamalokapAlasUtre 'evaM ceva'ttikaraNAt 'uccatteNaM dasa gAuyasayAI unheNa'mityAdi sUtramatidiSTa, 'evaM jAva saMkhapAlassa'ttikaraNAccheSANAM trayANAM lokapAlAnAM kolavAlaselavAlasaMkhavAlAbhidhAnAnAmutpAtaparvatAbhidhAyIni trINyanyAni sUtrANi darzayati / evaM bhUyANaMdassavitti bhUtAnandasyApi audIcyanAgarAjasyApi utpAtaparvatastasya nAma pramANaM ca vAcyaM, yathA dharaNasyetyarthaH, bhUtAnandaprabhazcotpAtaparvato'ruNo dIpa anukrama [919] Eco N avam pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~398~
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [728] prata parvatAH sUtrAMka [728] zrIsthAnA-dada eva bhavati, kevalamuttarataH, 'evaM logapAlANavi se tti 'se' tasya bhUtAnandasya lokapAlAnAmapi, evamutpAtaparvata-16|10sthAnAsUtra- pramANaM yathA dharaNalokapAlAnAmiti bhAvaH, navaraM tannAmAni catuHsthAnakAnusAreNa jJAtavyAnIti, 'jahA dharaNasse' tiza uddezaH 3 vRttiH yathA dharaNasya evamiti-tathA suparNavidyutkumArAdInAM ye indrAsteSAmutpAtaparvatapramANaM bhaNitavyaM, kiMparyantAnAM teSA-181 utpAta | mityata Aha-'jAva thaNiyakumArANaM ti prakaTaM, kimindrANAmeva netyAha-salogapAlANa ti, tallokapAlAnAmapI-10 // 483 // tyarthaH, 'savvesimityAdi, sarvepAmindrANAM tallokapAlAnAM cotpAtaparvatAH sadRgnAmAno bhaNitavyAH, yathA dharaNasya 2 su0728 dharaNaprabhaH, prathamatalokapAlasya kAlavAlasya kAlavAlaprabha ityevaM sarvatra, te ca parvatAH sthAnamaGgIkRtyaivaM bhavanti-"asurANaM nAgANaM udahikumArANa hoti AvAsA / aruNodae samude tattheva ya tesi upAyA // 1 // dIvadisAaggINaM | thaNiyakumArANa hoti AvAsA / aruNavare dIvaMmi u tatva ya tesi upAyA // 2 // " iti [asurANAM nAgAnAM uda[dhikumArANAM bhavantyAvAsAH / aruNodake samudre tatraiva ca tessaamutpaataaH||1||dviipdigniinaaN stanitakumArANAM bhavantyAvAsAH / aruNavare dvIpe tu tatraiva ca teSAmutpAtAH // 2 // ] 'sakasse' tyAdi, kuNDalavaradvIpakuNDalaparvatasyAbhyantare | dakSiNataH poDaza rAjadhAnyaH santi, tAsAM catasRNAM catasRNAM madhye somaprabhayamaprabhavaruNaprabhavaizramaNaprabhAkhyA utpAtaparvatAH somAdInAM zakalokapAlAnAM bhavanti, uttarapArdhe tu evamevezAnalokapAlAnAmiti, yathA zakasya tathA'cyutAntAnAmindrANAM lokapAlAnAM cotpAtaparvatA vAcyAH, yataH sarveSAmekaM pramANa, navaraM sthAnavizeSo vizeSasUtrAdavaga // 48 // stavyaH / yojanasahasrAdhikArAdeva yojanasAhanikAvagAhanAsUtratrayam dIpa anukrama [919] Firparantarvaataand pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~399~
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [ 729] dIpa anukrama [920] [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [729] sthAna [10], uddezaka [-1. Education intemational - bAyaravaNassatikAtitANaM ukkoseNaM dasa joyaNasayAI sarIrogAhaNA paNNattA, jalacarapaMceMdriyatirikkhajoNitANaM ukoseNaM dasa joyaNasatAI sarIrogAhaNA pana0 uraparisappathalacarapaMcidivatirikkhajoNitANaM ukoseNaM evaM caiva ( sU0 729 ) saMbhavAo jamarAto abhinaMdaNe arahA dasahiM sAgarovama koDisatasahassehiM bItikaMtehiM samupapanne ( sU0 730 ) dasavihe anaMtate paM0 saM0-- NAmANaMtate ThavaNANaMsate dubbANaMvate gaNaNANaMtate padasANaMtate egavoNaMtate duhatoNaMtate desavitthArANaMtate savvavitthArANaMtate sAsayANaMtate ( sU0 731) uppAyapuvvassa NaM dasa klyU paM0 asthiNatthiSpavAtapucassa NaM dasa cUlavatthU paM0 (sU0 732) dasavidA paDisevaNA paM0 saM0dappa 1 pamAya 2 NAbhoge 3, Aure 4 AvatI 5 ta / saMkite 6 sahasakAre 7 bhaya 8 ppayosA 9 ya vImaMsA 10 // 1 // dasa AloyaNAdosA paM0 [saM0 AkaMpaittA 1 aNumANaittA 2 jaMdinaM 3 vAyaraM 4 ca sumaM vA 5 chaSNaM 6 sahAula 7 bahujaNa 8 avvata 9 tarasevI 10|| 1 | dasahi ThANehiM saMpanne aNagAre arihati attadosamAloecate, taM0 [jAisaMpanne kulasaMpanne evaM adhA aTTahANe jAva khaMte daMte amAtI apacchAtAvI, dasahi ThANehiM saMpanne aNagAre arihati AloyaNaM paDicchittae, taMjA - AyArakhaM avahAravaM jAva avAsasI pitadhamme dadhamme, dusavidhe pAyacchite paM0 taM0 AloyaNAriche jAva aNavaTTappAri pAraMciyArihe ( sU0 733) 'bAdare 'tyAdi kaNThyaM, navaraM 'bAdare'ti vAdarANAmeva na sUkSmANAM teSAmaGgulA saGkhyeyabhAgamAtrAvagAhanatyAt, evaM jaghanyato'pi mA bhUdataH 'ukkoseNaM' tyabhihitaM daza yojanazatAni utsedhayojanena, na tu pramANayojanena, "ussehapa Far Fara & Pras pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~400 ~
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] + gAthA: zrIsthAnAasUtra- vRttiH prata sUtrAMka [733] // 48 // mANAu miNe deha" / utsedhapramANena dehaM minuyAt ] iti vacanAt, zarIrasyAvagAhanA-yeSu pradezeSu zarIramavagA |10sthAnA. sA zarIrAvagAhanA, sA ca tathAvidhanadyA(dA)dipadmanAlaviSayA draSTavyeti / 'jalacaretyAdi, iha jalacarA matsyAH garbhajAuddezaH 3 itare ca dRzyAH , "macchajuyale sahassa" [matsyayugale sahanaM] miti vacanAt, ete ca kila svayambhUramaNa eva bhvntiiti| avagAha'urage'tyAdi uraHparisappA iha garbhajA mahoragA dRzyAH , "uragesu ya gabbhajAIsu"[garbhajAtepUdakeSu] / iti vacanAt, nA.jinAete kila bAhyadvIpeSu jalanizritA bhavanti, 'evaM ceva'tti 'dasajoyaNasayAI sarIrogAhaNA pannatte'ti sUtraM vaacymityrthH| ntaraM anaevaMvidhAzcArthA jinadarzitA iti prakRtAdhyayanAvatAri jinAntarasUtraM 'sambhavetyAdi, sugama / abhihitapramANAzcAvagAhanA-4 |ntaM vasUni dayo'nyepi padArthA jinairanantA dRSTA ityanantakaM bhedata Aha-'dasavihe'tyAdi nAmAnantaka-anantakamityeSA nAmabhUtA hai pratiSevAvarNAnupUrvI yasya vA sacetanAdervastuno'nantakamiti nAma tannAmAnantakaM sthApanAnantaka-yadakSAdAvanantakamiti sthApyate, dravyAnantaka-jIvadravyANAM pudgaladravyANAM vA yadanantatvaM, gaNanAnantakaM yadeko dvau traya ityevaM sahayAtA asaGkhyAtA a-1|sU0729. * nantA iti sakyAmAtratayA saGkhyAtavyAnapekSaM saGkhyAnamAtraM vyapadizyata iti, pradezAnantakaM-AkAzapradezAnAM yadAnantya miti, ekato'nantakamatItAddhA anAgatAddhA vA, dvidhA'nantakaM sarvAddhA, dezavistArAnantaka eka AkAzapataraH, sarva-12 vistArAnantaka-sarvAkAzAstikAya iti, zAzvatAnantakamakSayaM jIvAdidravyamiti / evaMvidhArthAbhidhAyaka pUrvagatazrutamiti IpUrvazrutavizeSamihAvatArayan sUtradvayamAha-upAyetyAdi, utpAtapUrva prathamaM tasya daza vastUni-adhyAyavizeSAA, a-IMIMean stinAstipravAdapUrvaM caturthaM tasya mUlavastUnAmupari cUlArUpANi vastUni cUlAvastUni / pUrvagatAdizrutaniSiddhavastUnAM sAdho-17 gAthA: 733 dIpa anukrama [928] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~401~
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] prata sUtrAMka [733] yadvidhA pratipevA bhavati tadvidhAM tAM darzayannAha-dasavihe'tyAdi, pratiSevaNA-prANAtipAtAdyAsevana, 'dappa'silogo, do-balganAdi, 'dappo puNa vaggaNAIoM [darpaH punarghalpanAdikaH] iti vacanAt , tasmAdAgamapratiSiddhaprANAtipA tAdyAsevA yA sA darpapratiSevaNeti, evamuttarapadAnyapi neyAni, navaraM pramAdaH-parihAsavikathAdiH, "kaMdappAi pamAo"| kaMdAdiH pramAda] iti vacanAd, vidheyeSyaprayalo vA, anAbhogo-vismRtiH, eSAM samAhAradvandvastatra, tathA Ature-glAne sati pratijAgaraNArthamiti bhAvaH, athavA Atmana evAturatve sati, luptabhAvapratyayatvAt , ayamartha:-kSutpipAsAvyAdhibhirakAbhibhUtaH san yAM karoti, uktaM ca-"paDhamabIyaduo vAhio va jaM seva AurA esA" iti [kSudhAtRpopadruto vyAdhito cAra 4 yatsevate eSA AturA] tathA Apatsu dravyAdibhedena caturvidhAsu, tatra dravyataH prAsukadravyaM durlabhaM kSetrato'dhvapratipannatA kAlato durbhikSaM bhAvato glAnatvamiti, uktaM ca-"davvAialaMbhe puNa caubihA AyayA hoi" iti [dravyAghalAbhe punaH caturvidhA Apado bhavanti / ] tathA zaGkite epaNe'pyaneSaNIyatayA "jaM saMke taM samAvaje"[yatzAyeta tatsamApayeta // ] iti vacanAta, sahasAkAre-akasmArakaraNe sati, sahasAkAralakSaNaM cedam-"puvvaM apAsiUNaM pAe chaTami jaM puNo pAse / na caei niyatteuM pAyaM sahasAkaraNameyaM // 1 // " iti [ pUrvamadRSTvA pAde tyakte yatpunaH pazyati / na ca nivartayituM zaknoti sahasAkaraNametat praayH||1||] bhayaM ca-bhItiH nRpacaurAdibhyaH pradveSazca-mAtsarya bhayapradveSaM tasmAcca pratiSevA bhavati, yathA rAjAdyabhiyogAnmArgAdi darzayati siMhAdibhayAdvA vRkSamArohati, uktaM ca "bhayamabhiuggeNa sIhamAi vatti" a-13 bhiyogena siMhAdi vA bhayaM] iha pradveSagrahaNena kaSAyA vivakSitAH, Aha ca-"kohAIo paoso"tti [krodhAdikA gAthA: 194 dIpa anukrama [928] E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~402~
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] prata sUtrAMka [733] vRtti gAthA: zrIsthAnA- pradveSaH] tathA vimarza:-zikSakAdiparIkSA, Aha ca-"vImaMsA sehamAINaM" iti [ziSyAdInAM parIkSA] tato'pi prati-16/10sthAnA. isUtra pUSevA-pRthivyAdisahAhAdirUpA bhavatIti / pratiSevAyAM cAlocanA vidheyA, tatra ca ye doSAste parihAryA iti darzanA-18 uddezaH 3 yAha-dasetyAdi, 'AkaMpa'gAhA, Akampya AvayetyarthaH, yaduktam-"veyAvaccAIhiM puvaM Argapaittu Ayarie avagAha Aloeda kahaM me thovaM viyarija pacchittaM? // 2 // " iti [vaiyAvRttyAdibhiH pUrva AcAryamAkaMpyAlocayati kathaM mama stoka nA jinaa||485|| prAyazcittaM ddyaat| // 1 // ] 'aNumANaittA' anumAnaM kRtvA, kimayaM mRdudaNDa utopadaNDa iti jJAtvetyarthaH, aya- ntaraM anamabhiprAyo'sya-yadyayaM mRdudaNDastato dAsyAmyAlocanAmanyathA neti, uktaM ca-"kiM esa uggadaMDo miudaMDo vattiAntaM vasUni evamaNumANe / anne paliMti thovaM pacchittaM majjha dehijA // 1 // " iti [kimeSa ugradaMDo mRdudaMDo vetyanumAyaivaM pratiSevA6 anyAn Alocayati mama stokaM prAyazcittaM dadyAt // 1 // ] 'jaM viTThati yadeva dRSTamAcAryAdinA doSajAtaM ta-8 dyAH devAlocayati nAnyaM doSa, AcAryarajanamAnaparatvenAsaMvignatvAdasyeti, uktaM ca-"divA va je pareNaM dosA viyaDei te hai sU0729. |ciya na akSe / sohibhayA jANaMtu ta eso eyAvadoso u // 1 // " iti, [ye pareNa doSA dRSTAstAneva prakaTayati| 21 | nAmyAn / zodhibhayAt jAnantu vA eSa etAvaddoSa eva // 1 // ] 'vAyaraM vatti pAdaramevAticArajAtamAlocayati na|| sUkSmamiti, 'suhumaM vatti sUkSmameva vA'ticAramAlocayati, yaH kila sUkSmamAlocayati sa kathaM kAdaraM santaM nAloca-1 yatyevaMrUpabhAvasampAdanAyAcAryasyeti, Aha ca-"bAyara baddhavarAhe jo Aloei suhuma nAloe / ahavA suhumA loe| gharamannaMto u evaM tu // 1 // jo suhame Aloe so kiha nAloya bAyare dose?"ti|| iti [vAdaraH bRhato'parAdhAn Alo-TU CACCOCCALCCAN dIpa anukrama [928] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~403~
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] prata sUtrAMka [733] / cayati sUkSmAnAlocayati athavA sUkSmAnAlocayati paramevaM mnvaanH||1||-yH kila sUkSmAnAlocayati kathaM sa na bAdarAna |doSAnAloSayati // ] 'channaM'ti pracchannamAlocayati yathA''tmanaiva zRNoti nAcAryaH, bhaNitaM ca-"channaM taha Aloe jaha navaraM apaNA suNai // " iti, [channaM tathAlocayati yathA''tmanaiva zRNoti paraM] 'sadAulaya'ti zabdenAkulaM zabdAkula-vRhacchabda, tathA mahatA zabdenAlo cayati yathA'nye'pyagItArthAste zRpavantIti, abhANi ca-"saddAula baDeNaM saddeNAloya jaha agIyAvi bohei // " iti [zabdAkulaM bRhatA zabdenAlocayati yathA agItArthA api bodhayati // ] 'bahujaNaMti bahavo janA-AlocanAcAryAH yasminnAlocane tadbahujanaM, ayamabhiprAya:-"ekarasAloettA jo Aloe puNovi annassa / te ceva ya abarAhe taM hoi bahujaNaM nAma // 1 // " iti, [ekasyAlocya pArve yaH punara-IN nyasyApyAlocayati tAnevAparAdhAn tadbhavati bahujanaM nAma / / 1 // ] avyaktasya-agItArthasya guroH sakAze yadAlocanaM tatsambandhAdavyaktamucyate, uktaM ca-"jo ya agIyatvassA Aloe taM tu hoi avvataM" iti [yazcAgItArthasyAlocayati tattu bhavatyavyaktaM // ] 'tassevitti ye doSA AlocayitavyAstatsevI yo gurustasya purato yadAlocanaM sa tatsevilakSaNa AlocanAdoSaH, tatra cAyamabhiprAyaH Alocayitu:-"jaha eso matullo na dAhI gurugameya pacchittaM / iya jo kiliTUcitto dinnA AloyaNA teNa // 1 // " iti [yathaipa matulyo (doSeNeti) na guru prAyazcittaM dAsyati iti yaH| kliSTacittaH tenAlocanA dattA eva (stmityrthH)||1||] etadoSaparihAriNA'pi guNavata evAlocanA deyeti tadguNA-19 nAha-'vasahi ThANehI'tyAdi, evaM anena krameNa yathA'STa sthAnake tathA idaM sUtraM ptthniiymityrthe|, kiyahUraM yAvatkhate gAthA: dIpa anukrama [928] SaamEairator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~4044
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [733] zrIsthAnAprasUtra vRttiH prata sUtrAMka [733] // 486 // gAthA: Adatettipade, tathAhi-'viNayasaMpane nANasaMpanne daMsaNasaMpanne caraNasaMpannetti, 'amAyI apacchANutAdhI'ti padadvayamihAdhikA 10 sthAnA. prakaTaM ca, navaraM pradhAntaroktaM tatsvarUpamidaM-"no paliuMce amAyI apacchayAbI na pritppe'tti| [nApahavItAmAyInadazaH 3 apazcAttApI na paritapyet ] evaMbhUtaguNavatA'pi dIyamAnA''locanA guNavataiva pratyeSTavyeti tadguNAnAha-dasahI avagAhakAtyAdi, 'AyAravaMti jJAnAdyAcAravAn 1 'abahAravaM'ti avadhAraNAvAn 2 jAvakaraNAt 'vavahAravaM' AgamA-14 nA jinAdipazcaprakAravyavahAravAn 3 'udhvIlae' apanIDakaH lajjApanodako yathA paraH sukhamAlocayatIti 4 'pakubbI' A-14 ntaraM analocite zuddhikaraNasamarthaH 5 'nijjavae' yastathA prAyazcittaM datte yathA paro nirvoDhumalaM bhavatIti 6 'aparissAcI ntaM vasUni pratiSevAAlocakadoSAnupazrutya yo nonirati 7 'avAyadaMsI' sAticArasya pAralaukikApAyadazIti pUrvoktameva 8 'piyadhamme dyAH dadhamma' 1. tti adhikamiha priyadharmA-dharmapriyaH dRDhadhA ya Apadyapi dharmAnna calatIti / Alocitado-18 sU0729pAya prAyazcittaM deyamatastatmarUpaNasUtra-AlocanA-gurunivedanaM tayaiva yacchu yatyaticArajAtaM tattadarhatvAdAlocanAI, tacchudyarthaM yatprAyazcittaM tadapyAlocanAhai, taccAlocanaivetyevaM sarvatra, yAvatkaraNAt 'paDikkamaNArihe' pratikramaNa-mithyAduSkRtaM tadarha 'tadubhayArihe' AlocanApatikramaNAhamityarthaH 'vivegArihe' parityAgazodhyaM 'ghiusaggArihe' kAyo-121 tsargArha 'tavArihe' nirvikRtikAditapaHzodhyaM 'chedArihe' paryAyacchedayogyaM 'mUlArihe' vratopasthApanAI 'aNavaTTha // 486 // pArihe' yasminnAsevite kaJcana kAlaM vrateSvanavasthApyaM kRtvA pazcAcIrNatapAstaddoSoparato vrateSu sthApyate tadanavasthApyAI, dIpa anukrama [928] CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~405~
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata mUcAMka [733] + gAthA: dIpa anukrama [28] [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 733] sthAna [10], uddezaka [-1 Education Thaman 'pAraJciyArihe' etadadhikamiha tatra yasmin pratiSevite liGgakSetrakAlatapobhiH pArAkhiko bahirbhUtaH kriyate tatpArAcikaM tadarhamiti / pArAzciko mithyAtvamapyanubhavedato mithyAtvanirUpaNAya sUtram -- dasavidhe micchate paM0 naM0 - adhamme dhammasaNNA dhamme adhammasaNNA amagge maggasaNNA magge ummaggasannA ajIbesu jIvasannA jInesu ajIvasannA asAhusu sAhusannA sAhusu asAhusaNNA amuttesu muttasannA muttemu amuttamaNNA ( sU0 734) caMdappabhe NaM arahA dasa puvvasatasahassAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, dhamme NamarahA dasa vAsasayasahassAI sabvAyaM pAlaGgattA siddhe jAvappahINe, NanI NamarahA dasa vAsasahassAI sabbAuyaM pAlaittA siddhe jAva pahINe, purisasIhe NaM vAsudeve dasa vAsasaya sadassAI sabbAuvaM pAladattA haTTIte tamAe puDhavIe neratittAte uvavanne, NemI arahA dasa ghaNU uccaNaM dasa va vAsasayAI savAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, kaNhe NaM vAsudeve dasa ghaNUI uddhaM uccatteNaM dasa ya vAsasayAI sabvAcyaM pAThaittA tacAte vAluyappabhAte puDhavIte neratiyattAte ubavanne, (sU0 735) dasavA bhavaNavAsI devA paM0 taM0 asurakumArA jAva dhnniykumaaraa| eesi NaM dasavidhANaM bhavaNavAsINaM devANaM dasa cetitarukkhA paM0 [saM0 Asattha 1 sattivanne 2 sAmali 3 uMbara 4 sirIsa 5 dahivaze 6 | vaMjula 7 palAsa 8 vappe tate 9 katAra 10 / / 1 / / ( sU0 736) dasavidhe sokkhe paM0 naM0 - Arogga 1 dIhamA 2 aDDejjaM 3 kAma 4 bhoga 5 saMtose 6 / asthi 7 suhabhoga 8 nikkhammameva 9 tatto aNAbAhe 10 || 1 || (sU0 737 ) dasavidhe uvaghAte paM0 [saM0 ugamovaghAte uppAyaNovaghAte jaha paMcaThANe, jAva pariharaNovaghAte NANovaghAte daMsaNovaghAte caritto - Far Far & Pra U pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] ~ ~406~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [738] + gAthA: prata sUtrAMka [738] A zrIsthAnA vaghAte adhiyattovaghAte sArakkhaNovadhAte dasavidhA visohI paM0 saM0-uggamavisohI uppAvaNavisohI jAva sArakSaNa- 1.sthAnA. sUtravisohI (sU0738) uddezaH3 vRttiH tatra adharme-zrutalakSaNavihInatvAdanAgame apauruSeyAdau dharmasaMjJA-AgamabuddhirmithyAtvaM, viparyastatvAditi 1 mithyAtvaM dharme-kapacchedAdizuddha samyakzrute AptavacanalakSaNe'dharmasaMjJA sarva eva puruSA rAgAdimanto'sarvajJAzca puruSatvAdahami-18| zalAkAH // 487 // vetyAdipramANato'nAtAstadabhAvAttattadupadiSTa zAkheM dharma ityAdikuvikalpavazAdanAgamabuddhiriti 2 tathA unmArgo- bhavanabAnivRtipurIM prati apanthAH vastutattvApekSayA viparItazraddhAnajJAnAnuSThAnarUpastatra mArgasaMjJA-kuvAsanAto mArgabuddhiH 3 sicaityavRtathA mArge'mArgasaMjJeti pratIta 4 tathA ajIveSu-AkAzaparamANvAdiSu jIvasaMjJA 'puruSa eveda'mityAdyabhyupagamAditikSA upatathA 'kSitijalapavana hutAzanayajamAnAkAzacandrasUryAkhyAH / iti mUrtayo mahezvarasambandhinyo bhavantyaSTI // .1 // " ghAtAdyAH iti 5, tathA jIveSu-pRthivyAdivajIvasaMjJA yathA na bhavanti pRthivyAdayo jIvAH ucchAsAdInAM prANidharmANAmanu-15|| sU0734. palambhAd ghaTavaditi 6 tathA'sAdhuSu-paDUjIvanikAyavadhAnivRtteSvaudezikAdibhojiSvabrahmacAriSu sAdhusaMjJA, yathA- G738 sAdhava ete sarvapApapravRttA api brahmamudrAdhAritvAdityAdivikalparUpeti 7 tathA sAdhuSu-brahmacaryAdiguNAnviteSu asAdhu | saMjJA, ete hi kumAraprajitA nAstyeSAM gatiraputratvAt snAnAdivirahitatvAdvetyAdivikalpAtmiketi 8 tathA'mukteSu-1 disakammasu lokavyApArapravRtteSu muktasaMjJA, yathA-'aNimAdyaSTavidhaM prApyaizvarya kRtinaH sadA / modante nivRtAtmAna- 485 // stIrNAH paramadustaram // 1 // " ityAdivikalpAtmiketi 9 tathA mukteSu-sakalakarmakRtavikAravirahiteSvanantajJAnadarza gAthA: dIpa anukrama [935] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~407~
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [738] + gAthA: 44+KA prata sUtrAMka [738] gAthA: nasukhavIryayukteSu amuktasaMjJA, na santyevedazA mukkAH, anAdikarmayogasya nivarttayitumazakyatvAdanAditvAdeva AkAzAtmayogasyeveti, na santi vA muktAH muktasya vidhyAtadIpakalpavAdAtmana eva vA nAstitvAdityAdivikalparUpeti 10 ana-I ntaraM mithyAtvaviSayatayA muktA ukkAH, idAnIM tadadhikArAtIrthakaratrayasya dazasthAnakAnupAtena muktatvamabhidhIyate-- dappabhe NaM' ityAdi sUtratrayamapi kaNThyaM, navaraM siddhe 'jAva'tti yAvatkaraNAt 'siddhe buddhe mutte aMtakaDe saJcadukkhappahI'tti sUtraM draSTavyamiti, uktatIrthakarAzca mahApuruSA iti tatsambandhi 'purisasIheM'tyAdisUtratrayaM kaNThayaM / nairavikatayeti prAguktaM, nArakAsannAzca kSetrato bhavanavAsina iti tadgataM sUtradvayaM kaNThyaM, navaraM-"asurA 1 nAga 2 suvannA 3 vigjU 4 aggI 5 ya dIva 6 udahI 7 ya / disi 8 pavaNa 9 thaNiyanAmA 10 dasahA ee bhavaNavAsI // 1 // " iti, anena kramaNAzvatthAdayazcaityavRkSA ye siddhAyatanAdidvAreSu zrUyanta iti / prAgbhavanavAsino devA uktAsteSAM ca kila sukhaM bhava tIti sukhaM sAmAnyata Aha-dasaviheM'tyAdi, 'Aroga'gAhA, Arogya-nIrogatA 1dIrghamAyu:-ciraM jIvitaM, zubhahai mitIha vizeSaNaM dRzyamiti 2, 'ahejati Adhyatva-dhanapatitvaM sukhakAraNatvAtsukhaM, athavA AdhyaiH kriyamANA ijyA pUjA AyejyA, prAkRtatvAdahejatti 3, 'kAma'tti kAmau zabdarUpe sukhakAraNatvAt sukhaM 4, evaM 'bhoge'tti bhogA:-ga-1 ndharasasaH 5, tathA santopaH-alpecchatA tatsukhameva AnandarUpatvAtsantoSastha, ukai ca-"ArogasAriyaM mANusataNaM saccasArio dhammo / vijjA nicchayasArA suhAI sNtossaaraaii||1||" iti [ArogyasAraM manuSyatvaM satyasAro dharmaH / vidyA nizcayasArA sukhAni saMtoSasArANi // 1 // ], 'asthiti yena yena yadA yadA prayojanaM tattattadA tasthA082|| dIpa anukrama [935] Et Samayam pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~408~
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [738] + gAthA: prata sUtrAMka [738] zrIsthAnA- dA'sti-bhavati jAyate iti sukhamAnandahetutvAditi 7, 'muha bhoga'tti zubha:-anindito bhogo-viSayeSu bhogakri- 10sthAnA. sUtra- yeti sa sukhameva sAtodayasampAdyatvAt tasyeti 8, tathA 'nikkhammameva'tti niSkramaNaM niSkramA-aviratijambAlA-18 uddezaH 3 vRttiH zAditi gamyate, pravajyetyarthaH, iha ca dvirbhAvo napuMsakatAca prAkRtatvAt , evakAro'vadhAraNe, ayamarthaH-niSkramaNameva bhava- mithyAtvaM sthAnAM sukhaM, nirAbAdhasvAyattAnandarUpatvAt, ata evocyate-'duvAlasamAsapariyAe samaNe niggaMdhe aNuttarANaM de- zalAkAH // 488 // vANaM teulesaM vIivayaiti, tathA "naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdholokavyApArarahi- bhavanavAtasya // 1 // " iti, zeSasukhAni hi duHkhapratIkAramAtratvAt sukhAbhimAnajanakatvAca tattvato na sukhaM bhavatIti 9, | sicaityavR'tatto aNAvAhi'tti tato-niSkramaNamukhAnantaraM anAvAdhaM-na vidyate AvAdhA-janmajarAmaraNakSusipAsAdikA yatra kSA upalAtadanAMbA, mokSasukhamityarthaH, etadeva ca sarvottama, yata uktam-navi asthi mANasANaM taM sokkhaM naviya sambade-1 pAtAdyAH vANa / jaM siddhANaM sokkhaM abvAbAhaM uvagayANaM // 1 // " iti, 10 [nApyasti manuSyANAM tatsaukhyaM nApi ca sarvade- sU0734. bhAvAnAM / yatsiddhAnAM saukhyamavyAyAdhamupagatAnAM // 1 // ] niSkramaNasukhaM cAritrasukhamuktaM, taccAnupahatamanAvAdhasukhAyetya tazcAritrasyaitatsAdhanasya bhaktAdeAnAdezvopaghAtanirUpaNasUtraM, tatra yadudgamena-AdhAkAdinA poDazavidhenopahananaM-vi-18 rAdhanaM cAritrasyAkalpyatA vA bhaktAdeH sa ugamopaghAtaH 1, evamutpAdanayA-dhAcyAdidoSalakSaNayA yaH sa utpAdanopa ghAtaH, 'jahA paMcaTThANe'ttibhaNanAt tatsUtramiha dRzyaM, kiyat, ata Aha-'jAva parI'tyAdi, taccedam-'esaNo- 488 // sAvadhAe' eSaNayA-zaGkitAdibhedayA yaH sa epaNopaghAtaH 'parikammovaghAe' parikarma-vastrapAtrAdisamAracanaM tenopaghAtaH14 gAthA: dIpa anukrama [935] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~409~
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [738] + gAthA: prata sUtrAMka [738] * 555 svAdhyAyasya zramAdinA zarIrasya saMyamasya vopaghAtaH parikarmopaghAtA, "pariharaNovaghAe' pariharaNA-alAkSaNikasyAkahathyasya vopakaraNasyA''sevA tayA yaH sa pariharaNopaghAtaH, tathA jJAnopaghAtaH zrutajJAnApekSayA pramAdataH, darzanopaghAtaH zaGkAdibhiH, cAritropadhAtaH samitibhaGgAdibhiH, aciyattovadhAe'tti aciyattam-anItikaM tenopaghAto vinayAdeH, 'sArakkhaNovaghAe'tti saMrakSaNena zarIrAdiviSaye mUcho upaghAtaH parigrahavirateriti saMrakSaNopaghAta iti / upaghAtavipakSabhUta| vizuddhinirUpaNAya sUtram, tatrodmAdivizuddhirbhaktAderniravadyatA, jAvattikaraNAt esaNetyAdi vAcyamityarthaH, tatra parikarmaNA-vasatyAdisAravaNalakSaNena kriyamANena vizuddhiyoM saMyamasya sA parikamavizuddhiH pariharaNayA-vastrAdeH zA-1 strIyayA''sevanayA vizuddhiH pariharaNAvizuddhiH, jJAnAditrayavizuddhayastadAcAraparipAlanAtaH, aciyattasya-aprItikasya | vizodhistannivartanAdaciyattavizodhiH, saMrakSaNaM saMghamArtha upadhyAdestena vizuddhizcAritrasyeti saMrakSaNavizuddhiH, athavodgamAdhupAdhikA dazaprakArA'pIyaM cetaso vizuddhirvizudyamAnatA bhaNiteti / idAnI cittasyaitra vizuddhivipakSabhUtamupadhyAdhupAdhika saeklezamabhidhAtumupakramate, tatra sUtram dasavidhe saMkilese paM0 saM0-uvahisaMkilese ubassayasaMkilese kasAyasaMkilese bhattapANasaMkilese maNasaMkilese vatisaMkilese kAyasaMkilese NANasaMkilese IsaNasaMkilese carittasaMkilese / dasavihe asaMkilese paM0 ta0-ubahiasaMkilese jAva carittabhasaMkilese / (sU0739) dasavidhe bale paM0 ta0-sotiditabale jAva phAsiditabale NANabale dasaNabale carittabale tapabale bIritabale (sU0740) gAthA: dIpa anukrama [935] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~410~
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [740] zrIsthAnAjhasUtravRttiH prata // 489 // 4 sUtrAMka [740] 'dasetyAdi, sahazA-asamAdhiH, upadhIyate-upaSTabhyate saMyamaH saMyamazarIraM vA yena sa upadhiH-vakhAdistadviSayaH | 10sthAnA. sakkezaH upadhisaDaklezaH, evamanyatrApi, navaraM 'ubassaya'tti upAzrayo-vasatistathA kaSAyA evaM kaSAyairvA saDaklezaH uddeza 3 kaSAyasaharakezaH tathA bhaktapAnAzritaH sahaklezo bhaktapAnasaklezaH tathA manaso manasi vA saDakozo vAcA sahaklezaHsaMklezetare kAyamAzritya saDkleza iti vigrahaH, tathA jJAnasya saDakleza:-avizudyamAnatA sa jJAnasaDakezaH, evaM darzanacAritrayo-IA balAni rapIti / etadvipakSo'saklezastamadhunA''ha-dase'tyAdi, kaNThyaM / asaklezazca viziSTe jIvasya vIryavale sati bhava- satyAdyA tIti sAmAnyato balanirUpaNAyAha-'dase'tyAdi, zrotrendriyAdInAM paJcAnAM balaM-svArthagrahaNasAmarthaM 'jAva'tti cakSu bhASA: rindriyabalAdi vAcyamityarthaH, jJAnabalaM-atItAdivastuparicchedasAmarthya cAritrasAdhanatayA mokSasAdhanasAmarthya vA, darzanabalaM sarvavedivacanaprAmANyAdatIndriyAyuktigamyapadArtharocanalakSaNaM cAritrabalaM yato duSkaramapi sakalasaGgaviyoga pAsU0739 741 karotyAtmA yaccAnantamanAbAdhamaikAntikamAtyantikamAtmAyattamAnandamApnoti, tapobalaM yadanekabhavArjitamanekaduHkha-19 kAraNaM nikAcitakarmagrandhi kSapayati, vIryameva balaM vIryavalaM, yato gamanAgamanAdikAsu vicitrAsu kriyAsu vartate, yaccApanIya sakalakaluSapaTalamanavaratAnandabhAjanaM bhavatIti / cAritrabalayuktaH satyameva bhASata iti tanirUpaNAyAha dasavihe sace paNNatte-jaNavaya 1 sammaya 2 ThavaNA 3 nAme 4 ruve 5 paduzcasacce 6 ya / vavahAra 7 bhAva 8 joge 9 isame ovammasace va 10 // 1 // basavidhe mose paM0 ta0-koghe 1 mANe 2 mAyA 3 lobhe 4 pije 5 baheva dose 6 ya / hAsa 7 bhate 8 akkhAtita 9 uvadhAtanissite dasame 10 // 2 // dasavidhe saccAmose paM0 saM0-pannamI IR489 // dIpa anukrama [937] -CACANCk E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~411~
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [741] + gAthA: 2564 prata sUtrAMka [741] sate 1 vigatamIsate 2 japaNNavigatamIsate 3 jIvamIsae 4 ajIvamIsae 5 jIvAjIvamIsae 6 aNatamIsae . parittamIsae 8 addhAmIsae 9 addhaddhAmIsae 10 (sU0 741) 'dasavihe'tyAdi, santaH-prANinaH padArthA munayo vA tebhyo hitaM satyaM dazavidhaM tatmajJapta, tadyathA-'jaNavagAhA, 'jaNavaya'tti satyazabdaH pratyekamabhisambandhanIyaH, tatazca janapadeSu-dezeSu yadyadarthavAcakatayA rUDhaM dezAntare'pi tattadarthavAcakatayA prayujyamAnaM satyamavitadhamiti janapadasatya, yathA kokaNAdiSu payaH piccaM nIramudakamityAdi, satyatva cAsyAduSTavivakSAhetutvAnnAnAjanapadeviSTArthapratipattijanakatvAd vyavahArapravRtteH, evaM zeSeSyapi bhAvanA kAryeti, 'saMma-| 18ya'ti saMmataM ca tat satyaM ceti sammatasatya, tathAhi-kumudakuvalayopalatAmarasAnAM samAne paGkasambhave gopAlAdInA-18 mapi sammatamaravindameva paGkajamiti atastatra saMmatatayA paGkajazabdaH satyaH kuvalayAdAvasatyo'saMmatatvAditi, 'ThavapANa'tti sthApyata iti sthApanA yalepyAdikammohadAdivikalpena sthApyate tadviSaye satyaM sthApanAsatyaM, yathA ajino'pi jino'yamanAcAryo'pyAcAryo'yamiti, 'nAmeMti nAma-abhidhAnaM tatsatyaM nAmasatyaM, yathA kulamavarddhayannapi kulavarddhana | ucyate evaM dhanavarddhana iti, 'rUkheti rUpApekSayA satyaM rUpasatyaM, yathA prapaJcayatiH prAjitarUpaM dhArayan pratrajita ucyate na cAsatyatA'syeti, 'paDucasace ya'tti pratItya-Azritya vastvantaraM satyaM pratItyasatyaM, yathA anAmikAyA dIrghatvaM isvatvaM ceti, tathAhi-tasthAnantapariNAmasya dravyasya tattatsahakArikAraNasannidhAne tattadrUpamabhivyajyata iti satyatA, 456456-450- ACAKACCAGACOCCALCOC+ gAthA dIpa anukrama [938-942] FACE E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~412~
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [741] + gAthA: astravRttiH prata sUtrAMka [741] ACH zrIsthAnA- vavahAra'tti vyavahAreNa satyaM vyavahArasatyaM, yathA dahyate giriH galati bhAjanaM, ayaM ca girigatatRNAdidAhe vyavahArakA 10 sthAnA. pravartate, udake ca galati satIti, 'bhAva'tti bhAvaM-bhUyiSThazuklAdiparyAyamAzritya satyaM bhAvasatyaM, yathA zuklA balA- uddezaH3 14keti, satyapi hi paJcavarNasambhave zukvotkaTatvAt zukleti, 'joge'tti yogataH-saMvandhataH satyaM yogasayaM, yathA daNDa-18 satyAcA yogAd daNDaH chatrayogAcchatra evocyata iti, dazamamaupamyasatyamiti upamaivIpabhyaM tena satyamaupamyasatyaM yathA samu-13 bhASA: // 49 // dravattaDAgaM devo'yaM siMhastvamiti, sarvatraikAraH prathamaikavacanArtho draSTavya iheti / satyavipakSaM mRpAha-dase'tyAdi, 'mo- sU0741 setti prAkRtatvAt mRSA'nRtamityarthaH, 'kohe gAhA, 'kohe'tti krodhe nizritamiti sambandhAt krodhAzritaM-kopAzritaM mRpetyarthaH, tacca yathA krodhAbhibhUtaH adAsamapi dAsamabhidhatta iti, mAne nizritaM yathA mAnAdhmAtaH kazcit kenacidalpadhano'pi pRSTaH sannAha-mahAdhano'hamiti, 'mAya'tti mAyAyAM nizritaM yathA mAyAkAraprabhRtaya AhuH-'naSTo golakA' iti, 'lobheti lobhe nizritaM vaNiprabhRtInAmanyathAkrItamevetthaM krItamityAdi, 'pijja'tti premaNi nizcitaM | atiraktAnAM dAso'haM tavetyAdi, 'taheva dose yatti dveSe nizritaM, matsariNAM guNavatyapi nirguNo'yamityAdi, 'hAse'tti hAse nizritaM yathA kandarpikANAM kasmiMzcitkasyacitsambandhini gRhIte pRSTAnAM na dRSTamityAdi, 'bhaye'tti bhayanizrita taskarAdigRhItAnAM tathA tathA asamaJjasAbhidhAnaM, 'akkhAiya'tti AkhyAyikAnizritaM tatpratibaddho'satpralApaH, 'uva-18 ghAyanissie'tti upaghAte-prANiSadhe nizritaM-AzritaM dazamaM mRSA, acaure coro'yamityabhyAkhyAnavacanaM, mRSAzabda-18| 1 // 49 // stvavyaya iti / satyAsatyayoge mizraM vacanaM bhavatIti tadAha-'dase'tyAdi, satyaM ca tanmRSA ceti prAkRtatvAt saccA gAthA % + 7 dIpa anukrama [938-942] 4565E SamEaucatunintamational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~413~
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [741] + gAthA: prata sUtrAMka [741] OMOMOM5453 mosaMti, 'uppannamIsae'tti utsannaviSayaM mizra-satyAmRSA utpanna mitraM tadevotpannamizraka, yathaikaM nagaramadhikRtyAsminnadya daza dArakA utpannA ityabhidadhatastanyUnAdhikabhAve vyavahArato'sya satyAmRpAtvAt , zvaste zataM dAsyAmItyabhidhAya paJcAzatyapi dattAyAM loke mRSAtyAdarzanAdanutpanneSvevAdatteSveva vA mRpAtvasiddheH, sarvathA kriyA'bhAvena sarvathA vyatyayAd, evaM vigatAdiSyapi bhAvanIyamiti 1, 'vigatamIsae'tti vigataviSayaM mizrakaM vigatamizraka, yathaikaM grAmamadhikRtyAsminadya daza vRddhA vigatA ityabhidadhato nyUnAdhikabhAve mizramiti 2, 'uppannavigayamIsae'tti utpannaM ca vigataM ca utpannavigate tadviSayaM mizrakaM utpannavigatamizraka, yathaikaM pattanamadhikRtyAsminnadya daza dArakA jAtAH daza ca vRddhA vigatA ityabhidadhatastanyUnAdhikabhAva iti 3, 'jIvamIsae'tti jIvaviSayaM mizra-satyAsatyaM jIvamizra, yathA jIvanmRtakRmirAzI jIvarAziriti 4, "ajIvamIsae'tti ajIvAnAzritya mizramajIvamizra, yathA tasminneva prabhUtamRtakRmirAzAvajIva rAziriti 5, 'jIvAjIvamissae'tti jIvAjIvaviSayaM mizrakaM jIvAjIvamizraka yathA tasminneva jIvanmRtakRmirAzI 4 pramANaniyamenaitAvanto jIvantyetAvantazca mRtA ityabhidadhatastanyUnAdhikatve 6, 'aNaMtamIsaeti anantaviSayaM mizra kamanantamizrakaM yathA mUlakandAdau parItapatrAdimatyanantakAyo'yamityabhidadhataH 7, 'parittamissaetti parIttaviSayaM mizraka parIttamizrakaM yathA anantakAyale zavati parIte parItto'yamityabhidadhataH8,'addhAmissae'tti kAlaviSayaM satyAsatyaM yathA kazcit kasmiMzcitprayojane sahAyAMssvarayan pariNataprAye vA vAsare eva rajanI vartata iti bravIti 9, 'advaddhAmIsapatti addhA-divaso rajanI vA tadekadezaH praharAdiH addhaddhA tadviSayaM mizraka-satyAsatyaM addhAddhAmizraka, yathA CRORS gAthA dIpa anukrama [938-942] Editor pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~414~
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [741] + gAthA: zrIsthAnA- prata sUtrAMka [741] vRttiH dRSTivAda * // 49 // ARCISEASCACC -4. kazcit kasmiMzcitprayojane praharamAtra evaM madhyAha ityAha / bhASAdhikArAt sakalabhASaNIyArthavyApakaM satyabhASArUpaM dRSTi- 10sthAnA. vAda paryAyato dazadhA'ha uddeza:3 vihivAyarasa NaM dasa nAmadhejA paM0 ta0-vihivAteti vA heuvAteti vA bhUSavAteti vA tathAvAteti vA sammAvAteti vA dhammAvAteti pA bhAsAvijateti vA pubagateti vA aNujogagateti vA sabapANabhUtajIvasattasuhAvaheti vA (sU0 742) | nAmAni 'viTThI'tyAdi, raTayo darzanAni vadanaM vAdaH dRSTInAM vAdo dRSTivAda: dRSTInAM vA pAto yasminnasau dRSTipAtaH, sarva-18 sU0742 nayaraSTaya ihANyAyanta ityarthaH, tasya daza nAmadheyAni nAmAnItyarthaH, tadyathA-dRSTivAda iti pratipAditameva, itizabda| upapradarzane vAzabdo vikalpe, tathA hinoti-gamayati jijJAsitamarthamiti hetuH-anumAnotthApakaM liGgamupacArAdanumAnameva | vA tadvAdo hetuvAdaH, tathA bhUtAH-sadbhUtAH padArthAsteSAM vAdo bhUtavAdaH, tathA tatvAni-vastUnAmaidamparyANi teSAM vAdastattvavAdastathyo vA-satyo bAdastathyavAdaH, tathA samyam-aviparIto vAdaH samyagvAdaH, tathA dharmANAM-vastuparyAyANAM | dharmasya vA-cAritrasya vAdo dharmavAdaH, tathA bhASA-satyAdikA tasyA vicayo-nirNayo bhASAvicayaH, bhASAyA vA-pAco vijayaH-samRddhiyasmin sa bhASAvijayaH, tathA sarvazrutAtpUrva kriyaMta iti pUrvANi-utpAdapUrvAdIni caturdaza teSu gataHabhyantarIbhUtastatsvabhAva ityartha iti pUrvagataH, tathA'nuyogaH-prathamAnuyogastIrthakarAdipUrvabhavAdivyAkhyAnagrantho gaNDi-IN kAnuyogazca bharatanarapativaMzajAnAM nirvANagamanAnuttaravimAnavaktavyatAvyAkhyAnagrandha iti dvirUpe'nuyoge gato'nuyoga-IMIn49 |gataH, etI ca pUrvagatAnuyogagatI dRSTivAdAMzAvapi dRSTivAdatayoktI avayave samudAyopacArAditi, tathA sarve--vizve te gAthA dIpa anukrama [938-942] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~415~
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [742] dIpa anukrama [943] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 742 ] sthAna [10], uddezaka [-], ca te prANAzca dvIndriyAdayo bhUtAzca-taravaH jIvAzca paJcendriyAH sattrAzca pRthivyAdayaH iti dvandve sati karmmadhArayaH, tatasteSAM sukhaM zubhaM vA AvahatIti sarvaprANabhUtajIvasattvasukhAvahaH, sukhAvahatvaM ca saMyamapratipAdakatvAt satvAnAM nirvANahetutvAcceti / prANAdInAM sukhAvaho dRSTivAdo'zastrarUpatvAt zastrameva hi duHkhAvahamiti zastraprarUpaNAyAha isavidhe satthe paM0 saM0--'satyamaggI 1 visaM 2 loNaM 3, siNeho 4 khAra 5 maMtrilaM 6 / duppautto maNo 7 vAyA 8, kAyA 9 bhAvo va aviratI 10 // 1 // dasavihe dose paM0 taM0 tajjAtadose 1 matibhaMgadose 2 pasasthAradose 3 pariharaNado se 4 | lakkhaNa 5 kAraNa 6 udose 7, saMkAmaNaM 8 nigaha 9 vatthudose 10 // 1 // dasavidhe bisese paM0 [saM0] 1 tajjAtadose 2 ta dose egadvineti 3 ta kAraNe 4 ta paDuppaNje 5, dose 6 nibe 7 hiaTTame 8 // 1 // attaNA 9 ubaNIte 10 4, viseseti va te dasa || ( sU0 743 ) 'dase tyAdi, zasyate-hiMsyate aneneti zastraM, 'satthaM' silogo, zastraM-hiMsakaM vastu, taba dvidhA dravyato bhAvatazca, tatra dravyatastAvaducyate-agniH-analaH, sa ca visadRzAnalApekSayA svakAyazakhaM bhavati, pRthivyAdyapekSayA tu parakAvazastraM 1 vipaM sthAvarajaGgamabhedaM 2 lavaNaM-pratItaM 1 snehaH tailaghRtAdi 4 kSAro-bhasmAdi 5 amlaM kAkhikaM 6 'bhAvoM yatti iha draSTavyaM tena bhAvo bhAvarUpaM zastraM, kiM tadityAha- duSprayuktaM - akuzalaM mano-mAnasaM 7 bAga-vacanaM duSprayuktA 8 kAyazca zarIraM duSprayukta eva 9, iha ca kAyasya hiMsApravRttI khaDgAderupakaraNatvAt kAyagrahaNenaiva tadbrahaNaM draSTavyamiti, aviratizca-apratyAkhyAnamathavA aviratirUpo bhAvaH zastramiti 10 / aviratyAdayo doSAH zastramityuktamiti doSa Far Far & Fran pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] ~416~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA (03) prata sUtrAMka [743] gAthA zrIsthAnA- prastAvAddoSavizeSanirUpaNAyAha-'dasavihe'tyAdi, 'tajjAyeMtyAdi vRttaM, ete hi guruziSyayorvAdiprativAdinorvA vAdA-1410 sthAnA. astra- zrayA iva lakSyante, tatra tasya guvodejAMta-jAtiH prakAro vA janmamarmakarmAdilakSaNaH tajjAtaM tadeva dUSaNamitikRtyA uddezaH 3 doSastajjAtadoSaH, tathAvidhakulAdinA dUSaNamityarthaH, athavA tasmAt-prativAdyAdeH sakAzAjAtaH kSobhAnmukhastambhAdi- zastradoSa lakSaNo doSastajAtadoSaH 1 tathA svasyaiva mateH-buddherbhaGgo-vinAzo matibhaGgo-vismRtyAdilakSaNo doSo matibhaGgadopaH 2, vizeSaH // 492 // tathA prazAstA-anuzAsako maryAdAkArI sabhAnAyakaH sabhyo vA tasmAd dviSTAdupekSakAdvA doSaH prativAdino jayadA-15sU0743 nalakSaNo vismRtaprameyaprativAdinaH prameyasmAraNAdilakSaNo vA prazAstRdoSaH 3, iha tthAzabdo laghuzrutiriti, tathA pariharaNaM-AsevA svadarzanasthityA lokaruyA vA anAsevyasya tadeva doSaH pariharaNadoSaH, athavA pariharaNa-anAsevana sabhArUDhayA sevyasya vastunastadeva tasmAdvA doSaH pariharaNadoSaH athavA vAdinopanyastasya dUpaNasya asamyakaparihAro jAtyuttaraM pariharaNadoSa iti, yathA bauddhenoktamanityaH zabdaH kRtakatvAd ghaTavaditi, ava mImAMsakaH parihAramAha-nanu | zIghaTagataM kRtakatvaM zabdasyAnityatvasAdhanAyopanyasyate zabdagataM vA, yadi ghaTagataM tadA tacchabde nAstItyasiddhatA hetoH, atha zabdagataM tannAnityatvena vyAptamupalabdhamityasAdhAraNAnakAntiko heturityayaM na samyak parihAra, evaM hi sarvAnumAnocchedaprasaGgaH, anumAnaM hi sAdhanadharmamAtrAt sAdhyadharmamAtranirNayAtmakaM, anyathA dhUmAdanalAnumAnamapi na siyet, tathAhi-agniratra dhUmAyathA mahAnase, atra vikalpyate-kimatretizabdanirdiSTaparvatakapradezAdigatadhUmo'gnisAdhanAyo X // 492 // pAttaH uta mahAnasagato, yadi parvatAdigataH so'gninA na vyAptaH siddha ityAsAdhAraNAnakAntiko hetuH, atha mahAna dIpa 1-56499296 anukrama [944-949] CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~417~
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA (03) prata sUtrAMka [743] sagatastadA nAsau parvatakadeze vartata ityasiddho heturiti ayaM pariharaNadoSa iti 4, tathA lakSyate-tadanyavyapohenAvadhAryate vassvaneneti lakSaNaM svaM ca talakSaNaM ca svalakSaNaM yathA jIvasyopayogo yathA vA pramANasya svaparAvabhAsakajJAnatvaM 5, tathA karotIti kAraNaM-parokSArthanirNayanimittamupapattimAtraM yathA nirupamasukhaH siddho jJAnAnAvAdhaprakarSAt, nAtra kila sakalalokamatItaH sAdhyasAdhanadhAnugato dRSTAnto'stItyupapattimAtratA 6, dRSTAntasadbhAve'syaiva hetuvyapadezaH syAt, tathA hinoti-gamayatIti hetuH sAdhyasadbhAvabhAvatadabhAvAbhAvalakSaNaH, tatazca svalakSaNAdInAM indraH, teSAM doSaH svalakSaNakAraNahetudoSaH, iha kAzabdaH chando'tha dvirbaddho dhyeyaH 7, athavA saha lakSaNena yI kAraNahetU tayo-| doSa iti vigrahaH tatra lakSaNadoSo'vyAptiratiyAptirvA, tatrAvyAptiryathA yasyArthasya sannidhAnAsannidhAnAbhyAM jJAnapratibhAsabhedastarasvalakSaNamiti, idaM svalakSaNalakSaNaM, idaM cendriyapratyakSamebAzritya syAt na yogijJAnaM, yogijJAne hi na || sannidhAnAsannidhAnAbhyAM pratibhAsabhedo'stItyatastadapekSayA na kizcitsvalakSaNaM syAditi, ativyAptiryathA arthopalabdhi-4 hetuH pramANamiti pramANalakSaNaM, iha cArthopalabdhihetubhUtAnAM cakSurdadhyodanabhojanAdInAmAnantyena pramANeyattA na syAt, athavA dArzantiko'rtho lakSyate'neneti lakSaNa-dRSTAntastaddoSaH-sAdhyavikalatvAdiH, tatra sAdhyavikalatA yathA nityaH zabdo mUrtatvAd ghaTavad, iha ghaTe nityatvaM nAstIti kAraNadopaH sAdhyaM prati tadvyabhicAro yathA apauruSeyo vedo X vedakAraNasyAzrUyamANatvAditi, azrUyamANatvaM hi kAraNAntarAdapi sambhavatIti hetudoSo'siddhaviruddhAnakAntikatva-| lakSaNaH, tatrAsiddhoM yathA'nityaH zabdazcAkSuSatvAd ghaTavaditi, atra hi cAkSuSatvaM zabde na siddha, viruddho yathA nityaH zabda-12 AA%84%25 gAthA dIpa anukrama [944-949] E aton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~418~
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [ 743] + gAthA dIpa anukrama [944 -949] zrIsthAnA sUtra vRttiH // 493 // * [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-1, mUlaM [743] + gAthA kRtakatvAt ghaTavad, iha ghaMTe kRtakatvaM nityatvaviruddhamanityatvameva sAdhayatIti, anaikAntiko yathA nityaH zabdaH prame yatvAdAkAzava, iha hi prameyatvamanityeSvapi varttate, tataH saMzaya eveti 7 tathA saGkrAmaNaM prastutaprameye'prastutaprameyasya pravezanaM prameyAntaragamanamityarthaH athavA prativAdimate AtmanaH saMkrAmaNaM paramatAbhyanujJAnamityarthaH tadeva doSa iti 8, tathA nigrahaH-chalAdinA parAjayasthAnaM sa eva doSo nigrahadoSa iti, tathA vasataH sAdhyadharmasAdhana dharmAvatreti vastu-prakaraNAt pakSastasya doSaH - pratyakSanirAkRtatvAdiH, yathA azrAvaNaH zabdaH zabde hyazrAvaNatvaM pratyakSanirAkRtamiti / eteSAmeva tajjAtAdidoSANAM sAmAnyato'bhihitAnAM tadanyeSAM cArthAnAM sAmAnyavizeSarUpANAM satAM vizeSAbhidhAnAyAha'dase tyAdi, vizeSo bhedo vyaktirityanarthAntaraM, 'vatthu' ityAdiH sArddhaH zlokaH, vasthiti prAktana sUtrasyAntoko yaH pakSaH, 'tajjJAta' miti tasyaivAdAvuktaM prativAdyAderjAtyAdi tadviSayo doSo vastutajjAtadoSaH, tatra vastudoSaH -pakSadoSasta| jJAtadoSazca jAtyAdihIlanametau ca vizeSau doSasAmAnyApekSayA, athavA vastudoSe vastudoSaviSaye vizeSo-bhedaH pratyakSanirAkRtatvAdiH, tatra pratyakSanirAkRto yathA azrAvaNaH zabdaH, anumAnanirAkRto yathA nityaH zabdaH, pratItinirAkRto yathA acandraH zazI, svavacananirAkRto yathA yadahaM vacmi tanmithyeti, lokarUDhinirAkRto yathA zuci narazira:kapAlamiti, tajjAtadoSaviSaye'pi bhedo janmamarmakarmAdibhiH, janmadoSo yathA - "kalavAe ghoDIe jAo jo gaddaheNa chUDheNa / tassa mahAyaNamajjhe AyArA pAyaDA hoMti // 1 // " [ kacchUlAyAM vaDavAyAM yo gadarbhena kSiptena jAtaH / tasya mahAjanamadhye AkArAH prakaTA bhavanti // 1 // ] ityAdiranekavidhaH 2, cakAraH samucaye, tathA 'dose'ti pUrvoka FarForPrsten 10 sthAnA. uddezaH 3 zakhadoSa vizeSaH sU0 743 ~ 419~ // 493 // way com pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-1, mUlaM [743] + gAthA (03) S % prata % sUtrAMka [743] 15-5- gAthA sUtre ye zepA matibhaGgAdayo'STAcuktAste doSA doSazabdeneha saGgahItAH, te ca doSasAmAnyApekSayA vizeSA bhavantyeveti doSo-vizeSaH, athavA 'dose'tti doSeSu-zeSadoSaviSaye vizeSo-bhedaH, sacAnekavidhaH svayamUhyaH 3, 'egaTThie yatti ekazcAsAvarthazca-abhidheyaH ekArthaH sa yasyAsti sa ekArthikaH ekArthavAcaka ityarthaH, iti:-upapradarzane caH samuccaye, saca zabdasAmAnyApekSayakArthiko nAma zabdavizeSo bhavati, yathA ghaTa iti, tathA anekAthiko yathA gauH, yathoka-dizi 1 hazi2 vAci 3 jale 4 bhuvi 5 divi 6 vaje 7 uMzI 8 pazau 9ca gozandaH" iti, ihaikAdhikavizeSagrahaNenAnekA-16 thiko'pi gRhItastadviparItatvAt, na cehAsau gaNyate, dazasthAnakAnurodhAt, athavA kathaJcidekAthike zabdagrAme yaH kathaJciddedaH sa vizeSaH syAditi prakramaH, 'iya'tti pUraNe, yathA zakaH purandara ityatraikArthe zabdadvaye zakanakAla eva zakraH18 hapUraNakAla eva purandaraH evaMbhUtanayAdezAditi, athavA doSazabda ihApi sambayate, tatazca,nyAyojahaNe zabdAntarA |pekSayA vizeSa iti 4, tathA kAryakAraNAtmake vastusamUhe kAraNamiti vizeSaH, kAryamapi vizeSo bhavati, na cehokko, dazasthAnakAnuvRtteH, athavA kAraNe-kAraNaviSaye vizeSo-bhedo yathA pariNAmikAraNaM mRpiNDaH, apekSAkAraNaM digdezakAlA-18 kAzapuruSacakrAdi, athavopAdAnakAraNa-mRdAdi nimittakAraNaM-kulAlAdi sahakArikAraNaM-cakracIvarAdItyanekadhA kAraNaM, athavA dopazabdasambandhAt pUrvavyAkhyAtaH kAraNadoSo doSasAmAnyApekSayA vizeSa iti caH samuccaye, tathA pratyutpannovArttamAnikaH abhUtapUrva ityarthaH doSaH-guNetaraH, sa cAtItAdidoSasAmAnyApekSayA vizeSaH5, athavA pratyutpanne-sarvathA vastu nyabhyupagate vizeSo yo doSo'kRtAbhyAgamakRtavipraNAzAdiH sa doSasAmAnyApekSayA vizeSa iti 6, tathA nityo yo dopoDa-Cl sthAa SESASARAMER dIpa anukrama [944-949] ET pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~420~
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [743] + gAthA prata T sUtrAMka [743] gAthA zrIsthAnA- bhavyAnAM mithyAtvAdiranAdyaparyavasitatvAt sa doSasAmAnyApekSayA vizeSo'thavA sarvathA nitye vastunyabhyupagate yo doSo||10sthAnA. isUtra bAlakumArAyavasthA'bhAvApattilakSaNaH sa doSasAmAnyApekSayA doSavizeSa iti 7, tathA 'hiaTThame'tti akAraprazleSAda- uddezaH 3 vRttiH dhika-vAdakAle yasarapratyAyanaM pratyatiriktaM dRSTAntanigamanAdi tadoSaH, tadantareNaiva pratipAdyapratItestadabhidhAnasthA- ckaaraady|| 494 // narthakatvAditi, Aha ca-"jiNavayaNaM siddhaM ceva bhannae katthaI udAharaNaM / Asajja u soyAraM heUdhi kahiMci bhAnuyogaH nejA // 1 // tathA-kathai paMcAvayavaM dasahA vA sabvahA na pddikuttuN|" iti [jinavacanaM siddhameva tathApi kacidudA- sU0744 haraNaM bhavyate zrotAramAsAdya hetumapi kutrApi kathayet // 1 // kutracipaMcAvayavaM dazadhA vA sarvathA na pratikuSTaM // ] tatazcAdhikadoSo doSavizeSatvAdvizeSa iti, athavA'dhike dRSTAntAdau sati yo doSo-dUpaNaM vAdinaH so'pi doSavizeSa eva, ayaM cASTama Adito gaNyamAna iti 8, 'attaNa'tti AtmanA kRtamiti zeSaH, tathA upanItaM-prApitaM pareNeti zeSaH, vastusAmAnyApekSayA''tmakRtaM ca vizeSaH, paropanItaM cAparo vizeSa iti bhAvaH9, cakArayorvizeSazabdasya ca prayogo kI bhASanAvAkye darzitaH, athavA doSazabdAnuvRtterAtmanA kRto doSaH paropanItazca doSa iti, doSasAmAnyApekSayA vizepAvetau iti, evaM te vizeSA daza bhavantIti, ihAdarzapustakeSu 'nije'hiaTTame'tti dRSTaM, na ca tathA'STI pUryanta iti, lonice iti vyAkhyAta, ihoktarUpA vizeSAdayo bhAvA anuyogagamyAH, anuyogazcArthato bacanatakSa, tatrAtheto yathA-"a-19 hiMsA saMjamo tavo" ityatrAhiMsAdInAM svarUpabhedapratipAdanaM, vacanAnuyogastveSAmeva zabdAzrito vicAra iti, tadiha // 494 // vacanAnuyogaM bhedata Aha dIpa Ok6ASIC kAU anukrama [944-949] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~421~
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] prata sUtrAMka [744] 5-5345%256545454545%8 dasavidhe suddhAvAtANuoge paM0 20-kAre 1 maMkAre 2 piMkAre 3 setaMkAre 4 sAtakare 5 egatte 6 putte 7 saMjahe 8 saMkAmite 9 minne 10 (sU0744) 'dasetyAdi, zuddhA-anapekSitavAkyArthI yA vAk-vacanaM sUtramityarthaH tasyA anuyogo-vicAraH zuddhavAganuyogaH, sUtre ca apuMvadbhAvaH prAkRtatvAt , tatra cakArAdikAyAH zuddhavAco yo'nuyogaH sa cakArAdireva vyapadezyaH, tatra 'caMkAre'tti atrAnusvAro'lAkSaNiko yathA 'suMke sarNicare' ityAdo, tatazcakAra ityarthaH, tasya cAnuyogo, yathA cazabdaH samAhAretare tarayogasa muccayAnvAcayAvadhAraNapAdapUraNAdhikavacanAdiSviti, tatra "itthIo sayaNANi ya" iti, iha sUtre cakAraH & samuccayArthaH strINAM zayanAnAM cAparibhogyatAtulyatatvapratipAdanArthaH 1, 'maMkAre'tti makArAnuyogo yathA 'samaNaM va mA haNaM vA' itisUtre mAzabdo niSedhe, athavA 'jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeve'tyatra sUtre jeNAmeva iha makAra Aga-8 mika eva, yenaivetyanenaiva vivakSitapratIteriti 2, 'piMkAreM'tti akAralopadarzanenAnusvArAgamena cApizabda uktastadanuyogo yathA api sambhAvanAnivRttyapekSAsamuccayagarhAziSyAmarSaNabhUSaNaprazneviti, tatra 'evaMpi ege AsAse' ityatra sUtre ekamapi anyathA'pIti prakArAntarasamuccayArtho'pizabda iti 3, 'seyaMkaratti ihApyaMkAro'lAkSaNikastena sekAra iti, tadanuyogo yathA 'se bhikkhU dhe'tyatra sUtre sezabdo'thArthaH, athazabdazca prakriyApraznAnantaryamaGgalopanyAsaprativacanasamuccayeSvityAnantaryAH sezabda iti, kvacidasAvityarthaH, kacittasyetyarthaH, athavA 'seyaMkAra' iti zreya ityetasya karaNaM zreyaskAraH, zreyasa uccAraNamityarthaH, tadanuyogo yathA 'seyaM me ahijiu ajjhayaNa mityatra sUtre zreyaH-atizayena prazasya dIpa anukrama [950] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~422~
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] prata sUtrAMka [744] zrIsthAnA-kalyANamityarthaH, athavA 'seyakAle akarma vAvi bhavaI'tyatra seyazabdo bhaviSyadarthaH 4, 'sAyaMkAre'tti sAyamiti nipAtaH 810 sthAnA. gasUtra satyArthastasmAd 'varNAtkAra ityanena chAndasatvAtkArapratyayaH karaNaM vA kArastataH sAyaMkAra iti tadanuyogo yathA satya uddezaH 3 vRttiH tathAvacanasadbhAvaprazneviti, ete ca cakArAdayo nipAtAsteSAmanuyogabhaNanaM zeSanipAtAdizabdAnuyogopalakSaNArthamiti 5, cakArAdya 'egattetti ekatvamekavacanaM tadanuyogo yathA 'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga' ityatraikavacanaM samyagdarzanAdInAM samu- nuyogaH // 495 // ditAnAmebaikamokSamArgavakhyApanArthaM, asamuditatve tvamokSamArgati pratipAdanArthamiti 6, 'puhutte'tti pRthaktva-bhedo sU0744 dvivacanabahuvacane ityarthaH, tadanuyogo yathA 'dhammasthikAye dhammatthikAyadese dhammatthikAyappadesA' iha sUtre dharmAstikAyapradezA ityetadvahuvacanaM teSAmasaGkhyAtatvakhyApanArthamiti 7, 'saMjUhe'tti saGgataM-yuktArtha yUdha-padAnAM padayorvA smuuhH| saMyUthaM, samAsa ityarthaH, tadanuyogo yathA 'samyagdarzanazuddha samyagdarzanena samyagdarzanAya samyagdarzanAdvA zuddha samyagdarzana-10 zuddhamityAdiranekadhA iti 8, 'saMkAmiya'tti saGkAmitaM vibhaktivacanAyantaratayA pariNAmitaM tadanuyogo yathA-'sAhUrNa baMdaNeNaM nAsati pAvaM asaMkiyA bhAvA' iha sAdhUnAmityetasyAH SaSThyAH sAdhubhyaH sakAzAdityevaM lakSaNaM paJcamItvena vipariNAmaM kRtvA azakitA bhAvA bhavantItyetatpadaM sambandhanIyaM, tathA "acchaMdA je na bhuMjaMti, na se cAitti vuccaI" ityatra sUtre na sa tyAgItyucyate ityekavacanasya bahuvacanatayA pariNAmaM kRtvA na te tyAgina ucyanta ityevaM padaghaTanA kAryeti 9, 'bhinna'miti kramakAlabhedAdibhibhinna-visadRzaM tadanuyogo yathA-'tivihaM tiviheNa miti saGgrahamuktvA punaH 'maNeNa'-14 mityAdinA tiviheNaMti vivRtamiti kramabhinnaM, krameNa hi tivihamityetanna karomyAdinA vivRtya tatakhi vidheneti viy-kaa|| 495 // dIpa anukrama [950 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~423~
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [744] prata sUtrAMka [744] daraNIyaM bhavatIti, asya ca kramabhinnasyAnu yogo'yaM yathAkramavivaraNe hi yathAsaGkhyadoSaH syAditi tatparihArArtha kramabheda, tathAhi-naM karomi manasA na kArayAmi vAcA kurvantaM nAnujAnAmi kAyeneti prasajyate, aniSTaM caitatpratyekapakSasyaiveSTatvAt, tathAhi-manaHprabhRtibhirna karomi taireva na kArayAmi taireva nAnujAnAmIti, tathA kAlabhedo'tItAdinirdeze prApte varttamAnAdinirdezo yathA jambUdvIpaprajJAtyAdiSu RSabhasvAminamAzritya 'sake deviMde devarAyA vaMdati namasati'tti sUtre, tadanuyogazcAya-vartamAnanirdezakhikAlabhAviSvapi tIrthakaregvetanyAyapradarzanArtha iti, idaM ca doSAdisUtratrayamanyathApi vimarzanIyaM, gambhIratvAdasyeti / vAganuyogatastvAnuyogaH pravartata iti dAnalakSaNasyArthasya bhedAnAmanuyogamAha dasavihe dANe paM0 20-aNukaMpA 1 saMgahe 2 ceva, bhaye 3 kAluNiteti ya 4 / lajjAte 5 gAraveNaM ca 6, ahamme uNa sattame 7 // 1 // dhamma ta aTThame cutte 8, kAhIti ta 9 kataMti ta 10 // dasavidhA gatI paM020-nirayagatI nirayaviggaharAI tiriyagatI tiriyavihangagaI evaM jAba siddhigai siddhiviggahagatI (sU0 745) dasa muMDA pannattA paM0 saM0-sortiditamuMDe jAva phAsiMditamuMDe kohamuMDe jAva lobhamuMDe dasame siramuMDe (sU0746) savidhe saMkhANe paM0 taM-parikama 1 vavahAro 2 rajjU 3 rAsI 4 kalAsabane 5 y| jAvaMtAvati 6 vaggo 7 ghaNo 8ta taha vaga vaggo 9 vi // 1 // kappo ta 10 (sU0 747) 'dase'tyAdi, 'aNukaMpe'tyAdi zlokaH sArddha', 'anukaMpatti dAnazabdasambandhAdanukampayA-kRpayA dAnaM dInAnAthaviSayamanukampAdAnamathavA anukampAto yaddAnaM tadanukampaivopacArAt, uktaM ca vAcakamukhyairumAkhAtipUjyapAdaiH-"kR-12 SAKAKKAR dIpa anukrama [950] SINEauratoIH pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~424~
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [747] + gAthA: prata sUtrAMka [747] // 496 // bhIsthAnA- paNe'nAthadaridre vyasanaprApte ca rogazokahate / yaddIyate kRpAdanukampA tadbhavedAnam // 1 // " sanaNaM sanahA-vyasanAdau bA10sthAnA. sahAyakaraNaM tadartha dAnaM satrahadAnaM, athavA abhedAhAnamapi saGgraha ucyate, Aha ca-"abhyudaye vyasane vA yatki uddezaH 3 cidIyate sahAyArtham / tatsamahato'bhimataM munibhirdAnaM na mokSAya // 1 // " iti, tathA bhayAt yadAnaM tat bhayadAna, II | dAnAni bhayanimittatvAdvA dAnamapi bhayamupacArAd iti, uktaM ca-"rAjArakSapurohitamadhumukhamAvalladaNDapAziSu ca / yaddIyate muNDAH saMbhayAttinyadAnaM budhaijJeyam // 1 // " iti 3, kAluNie iya'tti kAruNyaM-zokastena putraviyogAdijanitena tadI-1&A khyAna yasyaiva talpAdeH sa janmAntare sukhito. bhavatvitivAsanAto'nyasya vA yaddAnaM tatkAruNyadAnaM, kAruNyajanyatvAdvA dAna- sU0745&Amapi kAruNyamuktamupacArAditi 4, tathA 'lajjayA'hiyA dAnaM yattallajjAdAnamucyate, uktaM ca-"abhyarthitaH pareNa tu yadAna 747 jnsmuuhmdhygtH| paracittarakSaNArthaM lajjAyAstadbhaveddAnam // 1 // " iti, 5, 'gAraveNaM ca'tti gauraveNa-garveNa yaddIyate tad gauravadAnamiti, uktaM ca-"naTanarttamuSTikebhyo dAnaM sambandhibandhumitrebhyaH / yaddIyate yazo'tha garveNa tu tadbhaveddAnam // 1 // " 6, adharmapoSakaM dAnamadharmadAnaM, adharmakAraNatvAdvA adharma eveti, uktaM ca-"hiMsAnRtacauryodyataparadAraparigrahaprasaktebhyaH / yaddIyate hi teSAM tajjAnIyAdadharmAya // 1 // " iti 7, dharmakAraNaM yattaddharmadAnaM dharme eva vA, uktaM ca-"samatRNamaNimuktebhyo yadAnaM dIyate supAtrebhyaH / akSayamatulamanantaM tadAnaM bhavati dharmAya // 1 // " iti, 8.12 MI'kAhI iya'tti kariSyati kazcanopakAra mamAyamitibuddhyA yaddAnaM tatkariSyatIti dAnamucyate 9, tathA kRtaM mamAnena tatprayojanamiti pratyupakArArtha yaddAnaM tatkRtamiti, uktaM ca-"zatazaH kRtopakAro dattaM ca sahasrazo mamAnena / aha- // 496 // gAthA: dIpa *555555 anukrama [951-956] kara pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~425~
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [747] + gAthA: * * * prata sUtrAMka [747] mapi dadAmi kizcitpratyupakArAya taddAnam // 1 // " iti 10 / uktalakSaNAddAnAcchubhAzubhA gatirbhavatIti sAmAnyato gatinirUpaNAyAha-dase'tyAdi, 'nirayagatitti nirgatA ayAt-zubhAditi nirayA-nArakAH teSAM gatirgamyamAnatvAnnarakagatistadgatinAmakarmodayasampAdyo nArakatvalakSaNaH paryAyavizeSo veti narakagatiH, tathA nirayANA-nArakANAM | vigrahAtU-kSetravibhAgAnatikramya gatiH-AmanaM nirayavigrahagatiH sthitinivRttilakSaNA RjuSakrarUpA vihAyogatikarmApAdyA veti, evaM tiryaDnaranAkinAmapIti, 'siddhigati iti siddhyanti-niSThitArthA bhavanti yasyAM sA siddhiH sA cAsau gamyamAnatvAt gatizceti siddhigatiH-lokAgralakSaNA, tathA 'siddhaviggahagai'tti siddhasya-muktasya vigrahasya-AkAza vibhAgasyAtikameNa gatiH-lokAntaprAptiH siddhavigrahagatiriti, vigrahagatirvakragatirapyucyate paraM siddhasya sA nAstIti tatsAhacaryAcArakAdInAmaSyasI na vyAkhyAteti, athavA dvitIyapadairnArakAdInAM vakragatiruktA, prathamaistu nibi|zeSaNatayA pArizeSyAdRjugatiH, 'siddhigaItti siddhau gamanaM nirvizeSaNabAccAnena sAmAnyAsiddhigatirukkA, 'siddhi[viggahagaiti siddhAvavigraheNa-avakreNa gamanaM siddhyavigrahagatiH, anena ca vizeSApekSAyAM viziSTA siddhigatirukkA, sAmAnyavizeSavivakSayA cAnayorbheda iti / siddhigatirmuNDAnAmeva bhavatIti muNDanirUpaNAyAha-dase'tyAdi, muNDa-18 yati-apanayatIti muNDaH, sa ca zrotrendriyAdibhedAd dazadheti, zeSaM sugama / muMDA dazeti saGkhyAnamatastadvidhaya ucyante, 'dase'tyAdi, 'parikamma gAhA, parikarma-saMkalitAdyanekavidha gaNitajJaprasiddhaM tena yatsAyeyasya satyAnaM-parigaNana| hai tadapi parikarmetyucyate 1, evaM sarvatreti, 'vyavahAraH' zreNIvyavahArAdiH pATIgaNitaprasiddho'nekadhA 2, 'rajjutti, 45565555 gAthA: dIpa anukrama [951-956] SamEaucatunintamatam pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~4264
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [747] + gAthA: dIpa anukrama [951 ___956] zrIsthAnA jhasUtra vRttiH // 497 // Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [747] + gAthA: sthAna [10], uddezaka [-], * rajavA yatsaGkhyAnaM tadrajjurabhidhIyate tacca kSetragaNitaM 3, 'rAsi'tti dhAnyAderutkarastadviSayaM saGkhyAnaM rAziH, sa ca pAThyAM rAzivyavahAra iti prasiddhaH 4, 'kalAsavanne ya'ti kalAnAm-aMzAnAM savarNanaM savarNaH savarNaH sadRzIkaraNaM yasmin sayAne tatkalAsavarNa 5, 'jAvaMtAvaha'tti 'jAvaM tAvanti vA guNakAroti vA egaTThe miti vacanAd guNakArastena yatsadhAnaM tattathaivocyate tacca pratyutpannamiti lokarUDhaM, athavA yAvataH kuto'pi tAvata eva guNakarAdyAcchikAdityarthaH yatra vivakSitaM saGkalitAdikamAnIyate tadyAvattAvatsaGkhyAnamiti, tatrodAharaNam -'gaccho vAcchAbhyasto bAnchayuto gacchasaguNaH kAryaH / dviguNIkRtavAnchahRte vadanti saGkalitamAcAryAH // 1 // ' atra kila gaccho daza 10, te ca vAJchayA yAdacchikaguNakAreNASTakenAbhyastAH jAtA'zItiH, tato vAJchAyutAste aSTAzItiH 88, punargacchena dazabhiH saGguNitA aSTau zatAnyazItyadhikAni jAtAni 880, tato dviguNIkRtena yAdRcchika guNakAreNa SoDazabhirbhAge hRte yallabhyate tadazAnAM saGkalitamiti 55 idaM ca pATIgaNitaM zrUyate iti 6 yathA varga:-saMkhyAnaM yathA dvayorvargazcatvAraH 'sadRzadvirAzighAta' iti vacanAt 7 'ghaNo ya'ti ghanaH saGkhyAnaM yathA dvayordhano'STau 'samatrirAzihati' riti vacanAt 8, 'vaggavarago'ti vargasya vargo vargavargaH, sa ca saGkhyAnaM, yathA dvayorvargazcatvArazcaturNI vargaH SoDazeti, apizabdaH samuccaye 9, 'kappe yati gAthAdhikaM tatra kalpaH-chedaH krakacena kASThasya tadviSayaM saGkhyAnaM kalpa eva yapAvyAM krAkacavyavahAra iti prasiddhamiti, iha ca parikarmmAdInAM keSAJcidudAharaNAni mandabuddhInAM duravagamAni bhaviSyantyato na pradarzitAnIti 10 / daza muNDA uktAste ca pratyAkhyAnato bhavantIti pratyAkhyAnanirUpaNAyAha Fit Formal & Private 10 sthAnA. uddezaH 3 dAnAni muNDAH saMkhyAnaM sU0 745 747 ~ 427 ~ // 497 // waniary op pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [748] prata sUtrAMka 6 [748] dasavidha pAkkhANe paM0-aNAgava 1 matikataM 2 koDIsahiyaM 3 niyaMTitaM 4 ceva / sAgAra 5 maNAgAra 6 pari mANakaDhaM 7 niravasesaM 8 // 1 // saMkeyaM 9 ceva addhAe 10, pacakhANaM dasavihaM tu // (sU0748) 'dasavihe tyAdi pratikUlatayA A-maryAdayA khyAnaM-prakathanaM pratyAkhyAnaM nivRttirityarthaH, 'aNAgaya gAhA sArdA, 'aNAgaya'tti anAgatakaraNAdanAgataM-paryuSaNAdAvAcAryAdivaiyAvRttyakaraNAntarAyasadbhAvAdArata eva tattapaHkaraNamityarthaH, ukaM ca-"hohI pajjosavaNA mama ya tayA aMtarAiyaM hojjA / guruveyAvacceNa tavassi gelanayAe vA // 1 // so dAi tavokamma paDivajai taM aNAgae kAle / evaM paJcakkhANaM aNAgaya hoi nAyacaM ||2||"[bhvissyti paryuSaNA mama ca tadA''ntarAyika bhaviSyati AcAryasya vaiyAvRttyena tapasvino glAnatayA vA // 1 // sa tadA tapaHkarma pratipadyate tadatIte kAle etatpratyAkhyAnamanAgataM bhavati jJAtavyaM // 2 // ] 1'aikaMtati evamevAtIte paryuSaNAdau karaNAdatikAntaM, Aha ca"pajjosavaNAe tavaM jo khalu na karei kAraNajAe / guruveyAvacceNaM tavassigelanayAe kA // 1 // so dAi tavokamma paDivajjai taM aicchie kAle / evaM paJcakkhANaM aikaMta hoi nAyabvaM // 2 // " iti [paryuSaNAyAM yaH khalu tapo na karoti. kAraNajAtena guruvayAvRttyena tapasvino glAnavaiyAvRttyena vA // 1 // sa tadA tapAkarma pratipadyate tadatIte kAle etanatyAkhyAnamatikAntaM bhavati jJAtavyaM // 2 // ] 2, 'koDIsahiyaMti koTIbhyAM-ekasya caturthAderantavibhAgo'parasya hai caturthAderevArambhavibhAga ityevaMlakSaNAbhyAM sahitaM-militaM yuktaM koTIsahitaM militobhayapratyAkhyAnakoTezcaturthAdeH karadANamityarthaH, abhANi ca "paDhavaNao u divaso paJcakkhANassa niTThavaNao ya / jahiyaM samiti dunni utaM bhannai dIpa anukrama [957-958] E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~428~
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [748] CG 10sthAnA. uddezaH3 pratyAkhyA. nAni sU0748 + prata sUtrAMka [748] zrIsthAnA- koDisahiyaM tu // 1 // iti pratyAkhyAnasya prasthApakaniSThApakadivasau dvAvapi yatra samitastadbhaNyate koTIsahitaM // 1 // 3, sUtra- 'niyaMTiyaMti nitarAM yatrita-pratijJAtadinAdI glAnatvAdyantarAyabhAve'pi niyamAkarttavyamiti hRdayaM, etacca prathamasaM- vRttiH hananAnAmeveti, abhyadhAyi ca-"mAse mAse ya tavo amugo amugadivase ya evaio / haTeNa gilANeNa va kAyamaco jAvaM UsAso // 1 // evaM paJcakkhANaM niyaMTiyaM dhIrapurisapannattaM / jaM giNhaMta'NagArA aNissiyappA apaDibaddhA // 2 // // 498 // dAcodasapunvI jiNakappiesu paDhamaMmi ceva saMghayaNe / eyaM vocchinnaM khalu therAvi tayA karesIyA ||3||iti, [mAsi mAsi cAmukaM tapo'mukadivase iyantaM kAlaM hRSTena vA glAnena vA karttavyaM yaavducchaasH||1|| etanniyaMtritaM dhIrapuruSaprajJapta pratyAkhyAnaM yadanidhitAsmAno'pratibaddhA anagArA gRhNanti // 2 // caturdazapUrvijinakalpikayoretat prathama eva saMhanane tadA | sthavirA api akAryuryucchinnaM ca etat // ] 4,'sAgA'ti Akriyanta ityAkArA:-pratyAkhyAnApavAdahetavo'nAbhogAdyA|stairAkAraiH saheti sAkAraM 5, 'aNAgArati avidyamAnA AkArA-mahattarAkArAdayo nicchinnaprayojanatvAt pratipatturyasmi| stadanAkAraM, tatrApi anAbhogasahasAkArAvAkArI syAtA, mukhe'valyAdiprakSepasambhavAditi 6, parimANakaDaMti parimANaMsaGkhayAnaM dattikavalagRhabhikSAdInAM kRtaM yasmiMstatparimANakRtamiti, yadAha-"dattIhi pakavalehiM va gharehiM bhikkhaahiN| ahava dubbehiM / jo bhattaparicAyaM karei parimANakaDameyaM // 1 // " iti [dattibhiH kavalA gRhaimikSAbhirathavA dravyaiH yo| bhaktaparityAgaM karotyetat parimANakRtaM // 1] 7, 'niravasesaM ti nirgatamavazeSamapi alpAlpamazanAdyAhArajAtaM yasmAttat | niravazeSa vA-sarvamazanAdi tadviSayatvAnniravazeSamiti, abhihitazva-"savvaM asaNaM savvaM ca pANagaM sacvakhajapejja dIpa anukrama [957-958] K4 // 498 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~429~
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [748] prata sUtrAMka [748] vihiM / pariharai sabvabhAveNa evaM bhaNiyaM niravasesaM // 1 // " iti, [sarvamazanaM sarvaM ca pAnakaM sarvakhAdyapeyavidhi sarvabhA na pariharati etanniravazeSa bhaNitaM // 1 // ]8, saMkeyayaM ceva'tti ketanaM ketaH-cihamaGgaSTamuSTipranthigRhAdikaM sa eva | ketakaH saha ketakena saketakaM granthAdisahitamityarthaH, bhaNitaM ca-"aMguTTamuTTigaMThIgharaseussAsathibugajoikkhe / bhaNiyaM sakeyameyaM dhIrehi aNataNANIhiM // 1 // " iti [aMguSThamuSTigranthigRhasvedonchAsastibukadIpAnAzritya pratyAkhyAnametatsaMketaM bhaNitaM dhIrairanantajJAnibhiH ||1||]9'addhaae'tti addhAyA:-kAlasya pauruSyAdikAlamAnamAzrityetyarthaH, nya| gAdi ca-"addhApaccakkhANaM jaM taM kAlappamANacheeNaM / purimaddhaporasIhiM muhuttamAsaddhamAsehiM // 1 // " iti [tadaddhApratyAkhyAnaM yatkAlapramANacchedena purimaaiipaurussiimuhrtmaasaarddhmaasaiH||1||] 10 / 'paJcakkhANaM dasavidhaM tu'tti pratyAkhyAnazabdaH sarvatrAnAgatAdau sambadhyate tuzabda evakArArthaH tato daza vidhameveti, ihopAdhibhedAt spaSTa evaM bheda iti na paunaruktyamAzaGkanIyamiti / pratyAkhyAna hi sAdhusAmAcArIti tadadhikArAdanyAmapi sAmAcArI nirUpayannAha dasavihA sAmAyArI paM0 20-icchA 1 micchA 2 tahakAro 3, AvassitA 4 nisIhitA 5 / ApucchaNA 6 ya patipucchA , chaMdaNA 8 va nirmataNA 9 // 1 // uvasaMpayA 10 ya kAle sAmAyArI bhave dasavihA u // (sU0 749) samaNe bhagavaM mahAvIre chamatthakAlitAte aMtimarAtitaMsI ime dasa mahAsumiNe pAsittA NaM paDibuddhe jahA-egaM ca NaM mahAghoraruvadittadharaM tAlapisAyaM sumiNe parAjitaM pAsittA NaM paDibuddhe 1, egaM ca NaM mahaM suzilapakkhagaM pusakoilagaM sumiNe pAsittA NaM paDhibuddhe, 2, egaM ca NaM mahaM cittavicittapakkhagaM pusakoilaM suviNe pAsittA NaM paDibujhe 3, egaM ca NaM mahaM 15655557555 dIpa anukrama [957-958] nummary pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~430~
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] (03) zrIsthAnAisUtravRttiH prata 10sthAnA. | uddezaH3 sAmAcAryaH | vIrasvamAH sU0749750 // 499 // sUtrAMka [750] dAmadurga samvaraSaNAmayaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhe 4 egaM ca NaM mahaM setaM govarga sumiNe pAsittA Na paDibuddhe 5, egaM ca NaM gaha paramasaraM sabbao samaMvA kusumitaM suniNe pAsittA NaM paDhibuddhe 6, egaM ca NaM mahAsAgara ummIvIcIsahassaphalitaM bhuyAhi tiNaM sumiNe pAsittA gaM paDibuddhe 7, egaM ca NaM mahaM diNayaraM teyasA jalaMta sumiNe pAsittA gaM paDibute 8, enaM ca NaM maha hariverulitavannAbheNaM niyateNamaMteNaM mANusuttara pamvataM savvato samaMtA Avediya pariveDhiyaM sumiNe pAsittA Na paDibuddhe 9, egaM ca NaM maI maMdare pavvate maMdaracUliyAno uvari sIhAsaNavaragayama cANaM mumiNe pAsittA gaM paDibuddhe 10 / jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM ghorarUvaditvadharaM tAlapisAta sumiNe parAsitaM pAsittA paM paDibuddhe tannaM samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM mohaNije kamme mUlAo ugghAite 1, jaM ne samaNe bhagavaM mahAvIre egaM maI muklipakkhagaM Ava paDibuddhe taM NaM samaNe bhagavaM mahAvIre sukajhANovagae vihada 2, jaNa samaNe bhagavaM mahAvIre ega mahaM cittavicittapakkhA jAva paDibuddhe taM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre sasamataparasamayitaM cittavicittaM duvAlasaMga gaNipiDagaM Apaveti paNNaveti parUveti seti nidaMseti upadaMseti taM-AyAraM jAvaviTThIvArya 3, jaM samaNe bhagavaM mahAvIre ega mahaM dAmadurga sabbaravaNA jAva paDibuddhe taM naM samage bhagavaM mahAvIre duvihaM dhamma paNNaveti, saM0-agAradharma ca aNagAradhammaM ca samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM setaM govaragaM sumiNe jAva pahiyuddhataM NaM samaNassa bhagavo mahAvIrassa cAuvaNNAiNNe saMghe taM--samaNA samaNI sAvagA sAviyAo 5 NaM samaNe bhagavaM mahAvIre evaM mahaM paumasaraM jAva paDibuddhe taM gaM samaNe bhagavaM mahAvIre cauThivahe deve paNNaveti, saM0-bhavaNavAsI vANamaMtarA dIpa anukrama [959-961] // 499 // File For Tantrary: pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~431~
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] prata sUtrAMka [750] joisavAsI mANavAsI 6 jaNNaM samaNe bhagavaM mahAvIre egaM mahaM ummIvIcIjAva paDibuddhe ta Na samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM aNAtIte aNavadagge dIhamaddhe cAraitasaMsArakatAre tinne 7 jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre ega mahaM viNakara jAva paDibuddhe tannaM samaNassa bhagavato mahAvIrassa arNate aNuttare jAvasamuppanne 8 jaNa samaNe bhagavaM egaM mahaM hariyerulita jAva paDibuddhe taNNaM samaNassa bhagavato mahAvIrassa sadevamaNuyAsure loge urAlA kittivannasaddasilogA parigunvati iti salu samaNe bhagavaM mahAvIre iti09 jaNaM samaNe bhagavaM mahAvIre maMdare paJcate maMdaracUlivAe upari jAva paTibuddhe ta NaM samaNe bhagavaM mahAvIre sadevamaNuyAsurAte parisAte majhagate kevalipannattaM dharma Aghaveti paNNaveti jAva uvadaMseti 10 (sU0 750) 'dase'tyAdi, samAcaraNaM samAcArastAvaH sAmAcArya tadeva sAmAcArI saMvyavahAra ityarthaH 'icche'tyAdi sArddhazloka:'icchA iti, eSaNamicchA karaNaM kAraH, tatra kArazandaH pratyekamabhisambandhanIyaH, icchayA-balAbhiyogamantareNa kAra icchAkAraH icchAkriyetyarthaH, icchA cecchAkAreNa mamedaM kuru, icchApradhAnakriyayA na balAbhiyogapUrvikayeti bhAvArthaH, asya ca prayogaH svArtha parArthaM vA cikIrSan yadA paramabhyarthayate, uktaM ca-"jai adhbhattheja paraM kAraNajAe kareja se || koi / tattha u icchAkArona kappai balAbhiogo u||1||" iti [yadi paraM ko'pi kAraNe'bhyarthayettatra tasya kuryA-IN dicchAkAraM na kalpate balAbhiyogo yasmAt // 1 // ] tathA mithyA vitathamanRtamiti paryAyAH, mithyAkaraNaM mithyAkAraH mithyAkriyetyarthaH, tathA ca saMyamayoge vitathAcaraNe viditajinavacanasArAH sAdhavastarikrayAvatathyapradarzanAya mithyAkAra dIpa GRORS-862 anukrama [959-961] sthA04 Et pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~432~
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] zrIsthAnA. sUtravRttiH prata // 500 sUtrAMka [750] *ckC5 kurvate, mithyAkriyeyamiti hRdayaM, bhaNitaM ca-"saMjamajoge abbhuDiyassa jaM kiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyA-10sthAnA. |NiUNa micchatti kAyavvaM // 1 // " iti [saMyamayoge'bhyutthitena yatkiMcidvitathamAcaritaM etanmithyeti vijJAya mithyA-18| uddezaH 3 kAraH krttvyH||1||] tathAkaraNaM tathAkAraH, sa ca sUtrapraznAdigocaraH, yathA bhavadbhiruktaM tathaivedamityevasvarUpaH, gaditaM sAmAcArya bhAca-"vAyaNapaDisuNaNAe uvaese suttaatthakahaNAe / avitahameyaMti tahA paDisuNaNAe thkaaro||1||" iti, [vAca- vIrasvatAH nApatizravaNayoH upadeze sUtrArthakathane avitathametaditi tathAkAraH pratizravaNe ca tthaakaarH||1||] ayaM ca puruSavizeSa- sU0749. viSaya evaM prayoktavya iti, agAdi.ca-"kappAkappe pariniviyassa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavahassa u aviga-II 750 ppaNaM tahakAro // 1 // " iti [kalpyAkalpyayoH pariniSThitasya jJAnAdiSu sthAneSu paJcasu sthitasya saMyamatapovarttakasyAbikalpena tathAkAraH // 1 // ] 3, 'AvassiyA yatti avazyakarttavyogairniSpannA''vazyakI, caH samuccaye, etatprayoga AzrayAnirgacchataH Avazyakayogayuktasya sAdhorbhavati, Aha hi-"kaje gacchatassa ja guruniseNa suttanIIe / Avassiyatti neyA suddhA anntthjogaao||1||" [sUtranItyA gurvAjJayA gacchataH kAyeM AvazyakI zuddhA jJeyetyambarthayogAt // 1 // ]| lA(anvayogAdityarthaH> tathA niSedhena nirvRttA naipadhikI-vyApArAntaraniSedharUpA, prayogazcAsyA Azraye pravizata iti, yata | Aha-"evoggahappavese nisIhiyA taha nisiddhjogss| eyarasesA uciyA iyarassa (aniSiddhayogasya >na ceva nasthitti | // 1 // (amvoM nAstItikRtvetyarthaH>" evamavagrahapraveze tathA niSiddhayogasya naissedhikii| etasyaipocitA itarasyaiSA nocitaiva // 50 // andhartho nAstIti hetoH||1||] tathA ApRcchanamApRcchA sA vihArabhUmigamanAdiSu prayojaneSu guroH kAryoM, cazabdaH pUrva dIpa anukrama [959-961] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~433~
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] SAEC prata sUtrAMka [750] 44OMOMOMkara vat, ihoktam-"ApucchaNA u kajje guruNo tassamayassa vA niyamA / evaM khu tayaM seyaM jAyai sai nijarAheU // 1 // iti [kArye guroH tatsaMmatasya vA niyamAdApracchanaM evaM khalu tat zreyo jAyate'sakRt nirjraahetuH||1|| tathA pratipRcchApratipraznaH, sA ca prAgniyuktenApi karaNakAle kAryA, pUrva niSiddhena vA prayojanatastadeva ka kAmeneti, yadAha-"paDipuchaNA u kaje pubvaniuttassa karaNakAlammi / kajantarAdihe niddiTTA samayakehiM // 1 // " iti [kArya pUrva niyuktasya karaNakAle pratipracchanA kAryAntarArthaM samayaketubhinirdiSTA // 1 // ] tathA chandanA ca-pAragRhItenAzanAdinA kAryA, ihAMvAci-"puvagahieNa chaMdaNa guruANAe jahArihaM hoi / asaNAdiNA u esANeyeha visesavisayatti // 1 // " [pUrvagR8 hItenAzanAdinA gurvAjJayA yathArhANAM nimantraNaM eSA jJeyA vizeSaviSayeti chaMdanA // 1 // ] tathA nimantraNA-agRhItenaivAzanAdinA bhavadarthamahamazanAdikamAnayAmyevaMbhUtA, ihArthe abhyadhAyi-"sajjhAyA ubvAo (zrAntaH> gurukicce sesage asaMtaMmi / taM pucchiUNa kajje sesANa nimaMtaNaM kujjA // 1 // " iti [svAdhyAyAcchrAnto gurukRtye zeSe'sati taM HIpRSTvA kArye zeSANAM nimaMtraNaM kuryAt // 1 // ] tathA 'javasaMpatti upasaMpat-ito bhavadIyo'hamityabhyupagamaH, sA ca mAjJAnadarzanacAritrArthatvAt nidhA, satra jJAnopasampat sUtrArthayoH pUrvagRhItayoH sthirIkaraNArtha tathA vitruTitasandhAnArthaM tathA prathamato grahaNArthamupasampadyate, darzanopasampadapyevaM, navaraM darzanaprabhAvakasammatyAdizAstraviSayA, cAritropasampacca vaiyAvRttyakaraNArtha kSapaNArtha copasampadyamAnasyeti, bhaNitaM hi-"uvasaMpayA ya vitihA nANe taha daMsaNe caritte ya / dasaNanANe tivihA dubihA ya carittaaTTAe // 1 // vattaNasaMghaNagahaNe suttatyobhayagayA u esatti / veyAvacce khamaNe dIpa AR anukrama [959-961] Eaton pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~434~
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] zrIsthAnA sUtravRttiH prata / / 501 // sUtrAMka [750] kAle puNa Avakahiyatti // 2 // " iti, [upasaMpaJca trividhA jJAne tathA darzane cAritre ca darzanajJAnayostrividhA cAri-15/10sthAnA. trArtha dvividhA // 1 // AvartanasandhAnagrahaNAni sUtrArthobhayagatAmyete vaiyAvRttye tapasi kAlataH punaryAvatkathaM // 2 // ] uddezaH 3 'kAle'tti upakramaNakAle AvazyakopodghAtaniryuktyabhihite sAmAcArI dazavidhA bhavati // iyaM ca sAmAcArI mahAvI- sAmAcAryaH reNeha prajJApitA ato bhagavantamevorarIkRtya davAsthAnakamAha-samaNe'tyAdi sugama, navaraM 'chaumasthakAliyAetti prAkR-IX vIrasvamA tatvAt chadmasthakAle yadA kila bhagavAn trikacatuSkacatvaracaturmukhamahApayAdiSu paTupaTahapratiravodghoSaNApUrva yathAkAma- sU0749mupahatasakalajanadAridyamanavacchinnamandaM yAvanmahAdAnaM dattvA sadevamanujAsurapariSadA parivRtaH kuNDapurAntirgatya jJAta- 750 | khaNDavane mArgazIrSakRSNadazamyAmekakA pravrajya manaHparyAyajJAnamukhAdyASTI mAsAna vihRtya mayUrakAbhidhAnasannivezabahiH| sthAnAM dUyamAnAbhidhAnAnAM pAkhaNDikAnAM sambandhinyekasminnuTaje tadanujJayA varSAvAsamArabhya avidhIyamAnarakSatayA pazubhirupayamANe uTajeNItikaM kurvANamAkalayya kuTIrakanAyakamunikumArakaM tato varSANAmaddhamAse gate'kAla eva 2 nirgasyAsthikagrAmAbhidhAnasannivezAda bahiH zUlapANinAmakayakSAyatane zeSa varSAvAsamArebhe, tatra ca yadA rAtrI zUla-15 | pANibhaMgavataH kSobhaNAya jhaTiti TAlitAhAlakamaTTahAsa muJcan lokamutrAsayAmAsa tadA vinAzyate sa bhagavAn deve| neti bhagavadAlambanA janasyAdhRti janitavAn punarhastipizAcanAgarUpairbhagavataH kSobhaM kartumazaknuvan zirAkarNanAsAdantanakhAkSipRSThivedanAH prAkRtapuruSasya pratyeka prANApahArapravaNAH sapadi sampAditavAn tathApi pracaNDapavanaprahatasuragirizikharamivAvicalanAvaM varddhamAnasvAminamavalokya zrAntaH sannasau jinapatipAdapadmavandanapurassaramAcacakSe-kSamasva kSamA-1 dIpa FASCAREER anukrama [959-961] 501 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~435~
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [750 ] dIpa anukrama [959 -961] Educato [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [750] sthAna [10], uddezaka [-], zramaNa iti tathA siddhArthAbhidhAno vyantaradevastannigrahArthamuddadhAva, vabhANa ca are re zUlapANe aprArthitaprArthaka hInapuvyacaturdazIka zrIhrIdhRtikIrttivarjita durantaprAntalakSaNa! na jAnAsi siddhArtha rAjaputraM putrIyitanikhilajagajjIvaM jIvitasamamazeSasurAsuranaranikAyanAyakAnAmenaM ca bhavadaparAdhaM yadi jAnAti tridazapatistatastvAM nirviSayaM karotIti zrutvA cAsau bhIto dviguNataraM kSayamayati sma tathA siddhArthazca tasya dharmamacakathat, sa copazAnto bhagavantaM bhaktibharanirbharamAnaso gItanRttopadarzanapUrvakamapUpujat, lokazca cintayAcakAra - devAryakaM vinAzyedAnIM devaH krIDatIti, svAmI ca | dezonAMzcaturo yAmAnatIva tena paritApitaH prabhAtasamaye muhUrttamAtraM nidrApramAdamupagatavAn tatrAvasare ityartho'thavA chadma|sthakAle bhavA avasthA chadmasthakAlikI tasyAM 'aMtimarAiyaMsi tti antimA - antimabhAgarUpA avayave samudAyopacArAt sA cAso rAtrikA cAntimarAtrikA tasyAM rAtreravasAna ityarthaH mahAntaH - prazastAH svapnAM-nidrAvi kRtavijJAnapratibhAtArthavizeSAste ca te ceti mahAsvamAstAna 'svapane' svApakriyAyAM 'egaM ceti cakAra uttarasvamApekSayA samuccayArthaH 'mahAghoraM' atiraudraM rUpam - AkAraM 'dIsaM' jvalitaM dRptaM vA davaddhArayatIti mahAghorarUpadISThadharastadddaSTadharo vA, prAkRtatvAduttaratra vizeSaNanyAsaH, tAlo - vRkSavizeSastadAkAro dIrghatvAdisAdharmyAt pizAco - rAkSasastAlapizAcastaM 'parAjitaM ' nirAkRtamAtmanA 1 'egaM ca'tti anyaM ca 'puMsakokilagaM' ti pumAMzcAsau kokilazca parapuSTaH puMskokilakaH sa ca kila kRSNo bhavatIti zuklapakSa iti vizeSitaH 2 'cittavicittapakkha'ci citreNeti-citrakarmmaNA vicitrau-vividhavarNavizeSayantau pakSau yasya sa tathA 3 'dAmadurgati mAlAdvayaM 4 'govaragaM' ti gorUpANi 5 'paumasara'tti pa Far Far & Pras Use On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~436~
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [750] prata sUtrAMka [750] zrIsthAnA- mAni yatrotpadyante sarasi tasAsaraH 'sarvataH sarvAsu dikSu samantAt-vidikSu ca kusumAni-padmalakSaNAni jAtAni yatra 10sthAnA. sUtra- kA tatkusumitaM 6 'ummIvIisahassakaliya'ti UrmayaH-kalolAH tallakSaNA yA vIcayastA ammivIcayaH, vIcizabdoza uddezaH 3 vRttiH hi loke'ntarArtho'pi rUDhaH, athavommeivIcyoviMzeSo gurutvalaghutvakRtaH, kvaciddhIcizabdo na paThyate eveti, UmmivI- sAmAcAryaH cInAM sahasraiH kalito-yukto yaH sa tathA taM 'bhujAbhyAM bAhubhyAmiti 7 tathA dinakaraM 8 ekena ca NamityalaGkAre vIrasvamAH // 502 // 'maha'nti mahatA chAndasatvAt egaM ca NaM mahaMti pAThe mAnuSottarasyaite vizeSaNe 'hariveruliyavannAmeNaM'ti hariH- sU0749piko varNaH vaiDUrya-maNivizeSastasya varNo-nIlo vaiDUryavarNaH, tato dvandvaH tadvadAbhAti yattaddharivaiDUryavarNAbhaM tena, athavA harivannIlaM taca tadvaiDUryaM ceti zeSaM tathaiva, nijakena-AtmIyenAMtreNa-udaramadhyAvayavavizeSeNa 'AveDhiya'ti sakRdAveSTitaM 'pariveDhiyaMti asakRditi 9 'egaM ca NaM mahati Atmano vizeSaNaM 'siMhAsaNavaragayati siMhAsanAnAM madhye yadvaraM tatsiMhAsanavaraM tatra gato-vyavasthito yastamiti 10 / eteSAmeva dazAnAM mahAsvamAnAM phalapratipAdanAyAha-4 'janna'mityAdi sugama, navaraM 'mUlaotti AditaH sarvathaivetyarthaH, 'uddhAie' udghAtitaM vinAzitaM vinAzayiSyamANatvenopacArAta, sUtrakArApekSayA svayamatItanirdeza evetyevamanyatrApi, 'sasamayaparasamaiya'ti svasiddhAntaparasiddhAntI yatra sta ityarthaH, gaNinaH-AcAryasya piTakamiva piTaka-vaNija iva sarvasvasthAnaM gaNipiTaka 'Adhaveha'tti AkhyApayati I#sAmAnyavizeSarUpataH prajJApayati sAmAnyataH prarUpayati pratisUtramarthakathanena darzayati tadabhidheyapratyupekSaNAdikriyAdazenena, II iyaM kriyebhirakSarairupAttA itthaM kriyata iti bhAvanA, 'nidaMseiti kathaJcidagRhNataH parAnukampayA nizcayena punaH punarda- dIpa BHASOMOM S anukrama [959-961] sa SamEaucatunitammational Fit For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~437~
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [750 ] dIpa anukrama [ 959 -961] Educator [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [750 ] sthAna [10], uddezaka [-], rzayati nidarzayati 'uyadaMseiti sakalanayayuktibhiriti 3, 'cAubvaNNApaNe'tti catvAro varNAH zramaNAdayaH samA hatA iti caturvarNa tadeva cAturvarNya tenAkIrNaH -AkulazcAturvaNyakIrNaH athavA catvAro varNAH-prakArA yasmin sa tathA, dIrghatvaM prAkRtatvAt, caturvarNazcAsAvAkIrNazca jJAnAdibhirmahAguNairiti caturvarNAkIrNaH, 'caDavvihe deve pannaveha' tti bandanakutUhalAdiprayojanenAgatAn prajJApayati-jIvAjIvAdIn padArthAn bodhayati samyaktvaM grAhayati ziSyIkarotItiyAvat, lokebhyo vA tAn prakAzayati, 'anaMte' ityAdI sUtre yAvatkaraNAt 'nivvAghAe nirAvaraNe kasiNe paDipuNe kevalavaranANadaMsaNe' tti dRzyamiti, 'sadeve'tyAdi, saha devaiH vaimAnikajyotiSkairmanujeH- narerasuraizva-bhavana pativyantaraizca varttata iti sadevamanujAsurastatra loke - trilokarUpe 'urAla'tti pradhAnAH kIrttiH sarvadigvyApI sAdhuvAdaH varNaH -ekadi | vyApI zabda:- arddhadigvyApI zlokaH- tattatsthAna evaM zlAghA eSAM dvandvaH tata ete 'parigubvaMti' parigupyanti vyAkulIbhavanti satataM bhramantItyarthaH, athavA parigUyante-gUGghAtoH zabdArthasyAt saMzabdyate ityarthaH, pAThAntarataH paribhrAmyanti, kathamityAha--' iti khalvi'tyAdi, itiH - evaMprakArArthaH khalurvAkyAlaGkAre tatazcaivaMprakAro bhagavAn sarvajJAnI sarvadarzI sarvasaMzayavyavacchedI sarvabodhakabhASAbhASI sarvajagajjIvavatsalaH sarvaguNigaNacakravattIM sarvanaranA kinAya kanikAyasevitacaraNayuga ityarthaH, 'mahAvIra' iti nAma, etadevAvartyate zlAghAkAriNAmAdarakhyApanArthamanekatvakhyApanArthaM ceti, 'AghaveI'tyAdi pUrvavat / svamadarzanakAle bhagavAn sarAgasamyagdarzanIti sarAgasamyagdarzanaM nirUpayannAha - FF&Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~438~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [751] dIpa anukrama [962 -963] zrIsthAnAGgasUtra vRttiH // 503 // Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [751] savidhe sarAgasammadaMsaNe panate, vaM0 nisaggu 1 battesaruI 2 ANarutI 3 suta 4 bItarutimeva 5 / abhigama 6 virarutI 7 kiriyA 8 saMkheva 9 dhammarutI 10 // 1 // ( sU0 751 ) 'dasavihe 'tyAdi, sarAgasya- anupazAntAkSINamohasya yatsamyagdarzanaM-tattvArthazraddhAnaM tattathA, athavA sarAgaM ca tatsamyagdarzanaM ceti vigrahaH sarAgaM samyagdarzanamasyeti veti, 'nisagga' gAhA, rucizabdaH pratyekaM yojyate, tato nisargaH-sva. bhAvastena ruci:- tasvAbhilAparUpA'syeti nisargarucirnisargato vA ruciriti nisargaruciH, yo hi jAtismaraNapratibhAdirUpayA svamatyA'vagatAn sadbhUtAn jIvAdIn padArthAn zraddadhAti sa nisargaruciriti bhAvaH, yadAha - "jo jiNadiTTe bhAve cauccihe ( dravyAdibhiH saddahAi sayameva / emeva nannahanti ya nisaggaruitti nAyayo // 1 // " iti [dravyAdicaturvidhAn bhAvAn yo jinadRSTAn bhAvena zraddhatte evamevaite nAnyatheti ca nisargarucirjJAtavyaH saH // 1 // ] tathopadezogurvAdinA kathanaM tena ruciryasyetyupadeza ruciH tatpuruSapakSaH svayamUhyaH sarvatreti, yo hi jinotAneva jIvAdInarthAn tIrthakaraziSyAdinopadiSTAn zraddhatte sa upadezaruciriti bhAvaH, yata Aha- "ee caiva u bhAve ubaiTThe jo pareNa saddahai / chaumattheNa jiNeNa va uvaesaruI muNeyabyo // 1 // " iti [yaH pareNa chadmasthena jinena vopadiSTAnetAneva bhAvAn zra ddhatte sa upadezarucirjJAtavyaH // 1 // ] tathA''jJA sarvajJavacanAtmikA tayA ruciryasya sa tathA, yo hi pratanurAgadveSamithyAjJAnatayA''cAryAdInAmAjJayaiva kujhahAbhAvAjIvAdi tatheti rocate mASatuSAdivat sa AjJAruciriti bhAvaH, bha NitaM ca- "rAgo doso moho annANaM jassa avagayaM hoi / ANAe royato so khalu ANAruI hoi // 1 // " iti Far Far & Fran 4 ~ 439~ 10 sthAnA. uddezaH 3 dazadhA sa myagdarzanaM sU0 751 // 503 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [751] dIpa anukrama [962 -963] Education [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [751] sthAna [10], [samyaktvAvara karAgadveSa mohAjJAnAni yasyApagatAni bhavaMti AjJAyA rocayan sa khalu AjJArucirbhavati // 1 // ] 'su tabIyaruImeva 'ti ihApi rucizabdasya pratyekamabhisambandhAt sUtreNa-Agamena ruciryasya sa sUtraruciH, yo hi sUtrAgamamadhIyAnastainaivAGgapraviSTAdinA samyaktvaM labhate govindavAcakavat sa sUtraruciriti bhAvaH, abhihitaM ca--"jo suttamahijaMto suraNa ogAhaI u sammattaM / aMgeNa bAhireNa va so suttaruiti nAyabvo // 1 // " iti [yaH sUtramadhIyAnaH zrutenAvagAhate tu samyaktvaM aMgenAMgabAhyena vA sa sUtraruciriti jJAtavyaH // 21 // ] tathA bIjamiva bIjaM yadekamapyanekArthapratibodhotpAdakaM vacastena ruciryasya sa bIjaruciH, yasya hyekenApi jIvAdinA padenAvagatenAnekeSu padArtheSu ruci - rupaiti sa bIjaruciriti bhAvaH, gaditaM ca - "egapaeNe gAI payAI jo pasaraI u sammatte / udaebva tihrabiMdU so bIyaruiti nAyabvo // 1 // " [ekapadenAnekAni padAni yo'vagAhate labhate ca samyaktvaM udake iva tailavinduH sa bIjaruciriti jJAtavyaH // 1 // ] iti, 'eve 'ti samuccaye, tathA 'abhigamavitthAraruha 'tti ihApi pratyekaM rucizabdaH sambandhanIyaH, tatrAbhigamo-jJAnaM tato ruciryasya so'bhigamaruciH, yena hyAcArAdikaM zrutamarthato'dhigataM bhavati so'bhigamaruciH, abhigamapUrvakatvAttaduceriti bhAvaH, gAthAstra - "so hoi abhigamaruI suanANaM jassa atthao dihaM / ekkArasa aMgAI painnayaM diTTivAo ya // 1 // " iti [so'bhigamarucirbhavati yenArthataH zrutajJAnaM dRSTaM ekAdazAMgAni prakIrNakAni dRSTivAdazca // 1 // ] tathA vistAro - vyAsastato ruciryasya sa tatheti, yena hi dharmAstikAyAdidravyANAM sarvaparyAyAH sarvairnayapramANairjJAtA bhavanti sa vistAraruciH, jJAnAnusArirucitvAditi, nyagAdi "davvANa savvabhAvA savvapamANehiM Fat Par&Private On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~440~
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [751] zrIsthAnA sUtravRttiH prata sUtrAMka [751] // 504 // jassa uvaladdhA / sabvAhiM nayavihIhiM vitthAraruI muNeyabvo // 1 // " iti [dravyANAM sarve paryAyAH sarvapramANaiH sarvanaya-1810sthAnA. vidhibhiryenopalagdhAH vistaarrucitivyH||1||] tathA kriyA-anuSThAnaM rucizabdayogAt tatra ruciryasya sa kriyArUciH, uddezaH3 idamuktaM bhavati-darzanAdyAcArAnuSThAne yasya bhAvato rucirastIti sa kriyAruciriti, uktaM ca-nANeNa daMsaNeNa ya tave carite saMjJAH ya samiiguttIsu / jo kiriyAbhAvaruI so khalu kiriyAI hoi // 1 // " iti [jJAne darzane tapasi cAritre ca samiti-13 vedanAH guptyoH yaH bhAvataH kriyAruciH sa khalu kriyArucirbhavati // 1 // ] tathA sajhepaH-sanahastatra rucirasyeti saGkeparuciA, yo sU0752hyapratipannakapilAdidarzano jinapravacanAnabhijJazca saGkepeNaiva cilAtiputravadupazamAdipadatrayeNa tattvarucimavAsoti sasa 753 | sajheparuciriti bhAvaH, Aha ca-"aNabhiggahiyakudiTThI saMkhevaruitti hoi naaybbo| avisArao pavayaNe aNabhiggahio ya sesesu // 1 // " iti [anabhigRhItakudRSTiH avizAradaH pravacane saMkSeparuciriti jJAtavyaH shessessvnbhigRhiitH||1|| |tathA dharme-zrutAdI ruciryasya sa tathA, yo hi dharmAstikAyaM zrutadharma cAritradharma ca jino zraddhatte sa dharmaruciriti jJeyaH, yadagAdi-"jo asthikAyadharma suyadhamma khalu carittadharma ca / saddahai jiNAbhihiyaM so dhammaruitti nA|yabvo // 1 // iti [yo'stikAyadharma zrutadharma khalu cAritradharma ca jinAbhihitaM zraddadhAti sa dharmaruciriti jJAtavyaH 2 // 1 // ] 10 // ayaM ca samyagdRSTidazAnAmapi saMjJAnAM krameNa vyavacchedaM karotIti tA Aha 504 // dasa saNNAbho paM0 --AhArasaNNA jAva pariggahasaNNA 4 kohasaNNA jAya lobhasaNNA 8 logasaNNA 9 ohasaNNA 10, neratitANaM dasa saNNAto evaM ceba, evaM niraMtara jAca vemANivANaM 24 (sU0 752) nerahayA Na dasavi. dIpa anukrama [962-963] SAHARSA CamEauratominimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~441~
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [753] 4 prata sUtrAMka [753] dhaM yaNaM pANubhavamANA viharati, taM0-sItaM 1 usiNaM 2 khudhaM 3 pivAsaM 4 kaI 5 paramaM 6 bhayaM 7 sogaM jaraM 9 vAhiM 10 (sU0 753) 'dase tyAdi, saMjJAnaM saMjJA Abhoga ityarthaH, manovijJAnamityanye, saMjJAyate vA AhArAdhI jIvo'nayeti saMjJA-veda-11 nIyamohanIyodayAzrayA jJAnadarzanAvaraNakSayopazamAzrayA ca vicitrA AhArAdiprAptaye kriyaivetyarthaH, sA copAdhibhedAdbhidyamAnA dazaprakArA bhavatIti, tatra kSudvedanIyodayAt kavalAdyAhArArtha pudgalopAdAnakriyaiva saMjJAyate'nayetyAhArasaMjJA, tathA bhayavedanIyodayAgayohAntasya dRSTibadanavikAraromAJco dAdikriyaiva saMjJAyate'nayeti bhayasaMjJA, tathA vedodayA-|| maithunAya khyaGgAlokanaprasannavadanasaMstambhitoruvepathuprabhRtilakSaNA ca kriyeva saMjJAyate'nayeti maithunasaMjJA, tathA lobhI-| dayAt pradhAnabhavakAraNAbhiSvaGgapUrvikA saJcittetaradravyopAdAnakriyA ca saMjJAyate'nayeti parigrahasaMjJA, tathA krodhodayAtadAvezagarbhA prarUkSamukhanayanadantacchadaceSTaiva saMjJAyate'nayeti krodhasaMjJA, tathA mAnodayAdahakArAtmikotsekAdipariNatireva saMjJAyate'nayeti mAnasaMjJA, tathA mAyodayenAzubhasaMkkezAdanRtasambhASaNAdikriyeca saMjJAyate'nayeti mAyAsaMjJA, tathA lobhodayAlAlasatvAnvitAtsacittetaradravyaprArthanaiva saMjJAyate'nayeti lobhasaMjJA, tathA matijJAnAdyAvaraNakSayopazamA-113 cchindAdyarthagocarA sAmAnyAvabodhakriyaiva saMjJAyate'nayetyoghasaMjJA, tathA tadvizeSAvabodhakriyaiva saMjJAyate'nayeti loka saMjJA 10, tatazcaughasaMjJA darzanopayogaH lokasaMjJA jJAnopayoga iti, vyatyayamanye, anye punaritthamabhidadhati-sAmAnyapravRttiroSasaMjJA lokdRssttiloksNjnyaa, etAzca sukhapratipattaye spaSTarUpAH paJcendriyAnadhikRtyokA, ekendriyAdInAM tu dIpa anukrama [965] 45%EX pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~442~
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [753] zrIsthAnA sUtravRttiH // 505 // prata sUtrAMka [753] prAyo yathoktakiyAnivandhanakarmodayAdipariNAmarUpA evAvagantavyAH, yAvacchando vyAkhyAtAoM, etA evaM sarvajIveSu-10 sthAnA. caturvizatidaNDakena nirUpayati-niraiye tyAdi, 'evaM ceva'tti yathA sAmAnyasUtre evameva nArakasUtre'pItyarthaH, 'evaM ni- uddezaH3 rantara'miti yathA nArakasUtre saMjJAstathA zeSeSvapi vaimAnikAnteSvityarthaH / anantarasUtre vaimAnikA uktAH, te ca sukha-1 chadArakSetavedanA anubhavanti, tadviparyastAstu nArakA yA vedanA anubhavanti tA darzayati-neraiyA' ityAdi, kaNThyaM, navaraM vedanAM- rAjJeyajepIDAM, tatra zItasparzajanitA zItA tAM, sA ca caturthyAdinarakapRthvIviti, evamuSNAM prathamAdiSu, kSudha-bubhukSAM pipAsAM- yAH karmatRSa kaNDUM-kharju 'parasaMti paratantratAM bhayaM-bhIti zoka-dainyaM jarA-vRddhatvaM vyAdhi-jvarakuSThAdikamiti / amuM ca veda-3vipAkadanAdikamamUrtamarthaM jina eva jAnAti na chadmastho yata Aha zAdyA dasa ThANAI chaumatthe NaM savabhAveNaM na jANati Na pAsati, saM0-dhammasthigAta jAva vAtaM, ayaM jiNe bhavissati vA Na vA * sU0754bhavissati ayaM sambadukkhANamaMtaM karessati vA Na vA karessati, etANi ceva uppannanANadasaNadhare [arahA] jAva ayaM sambadukkhANamaMtaM karessati vA Na vA karessati (sU0 754) dasa dasAo paM0 saM0-kammavivAgadasAo uvAsagadasAmo aMtagaDhadasAo aNuttarovavAyadasAo AvAradasAo paNhAvAgaraNadasAo baMdhadasAo dogidvidasAo dIdavasAo saMkhevittadasAo / kammavivAgadasANaM dasa ajjhayaNA paM0 taM0-miyAputte 1 ta gottAse 2, aMDe 3 sagaDeti yAvare // 505 // 4 / mAhaNe 5 NadisaNe 6 ta, soriyatti 7 uduMbare 8 // 1 // sahasurAhe Amalate 9 kumAre lekahatI 10 755 dIpa SOCIASCHACKASS anukrama [965] CamEauratonimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~443~
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [755] + gAthA: (03) prata sUtrAMka [754-756] 4%AA%3A%ARA iti 2 / vAsagadasANaM dasa anjhayaNA paM0 saM0-ANaMde 1 kAmadeve 2 a, gAhAvati cUlaNIpitA 3 / surAdeve 4 culasatate 5, gAhAvati kuMTakolite 6 // 1 // sahAlaputte 7 mahAsatate 8, NaMdiNIpiyA 9 sAlatiyApitA 10-3 / aMtagaDadasANaM pasa ajjhayaNA paM0 ta0-Nami 1 mAtaMge 2 somile 3 rAmagutte 4 sudaMsaNe 5 peva / jamAlI 6 ta bhagAlI sakikame 8 pAlteviya 9 // 1 // kAle aMbaDaputte ta10, emete dasa AhitA 4 // aNusarovavAtiyadasANaM dasa azmayaNA paM00-IsidAse va 1 ghaNNe ta 2, suNakkhatte ya 3 kAtite 4 [tiya] / saTANe 5 sAlibhare ta 6, ANaMde 7 tetalI 8 tita // 1 // dasanamare 9 atimutte 10, emete dasa AhiyA 5 // AdhAradasANaM dasa akSayaNA paM0 20-pIsa asamAhiTThANA 1 egavIsaM sabalA 2 tettIsaM AsAvaNAto 3 aDhavihA gaNisaMpayA 4 dasa cittasamAhihANA 5 pagArasa bhavAsagapaDimAto 6 vArasa mikkhupaDimAto 7 pajjosavaNA kappo 8 tIsaM mohaNijaTThANA 9 AjAihANaM 10.6 / paNhAvAgaraNadasANaM dasa ajjhayaNA paM0 ta0-uvamA 1 saMkhA 2 isibhAsiyAI 3 AyariyabhAsitAI 4 mahAvIrabhAsiAI5 khomagapasiNAI 6 komalapasiNAI 7 addAgapasiNAI 8 aMguTupasiNAI 9 bAhupasiNAI 10-7 / baMdhasANaM dasa ajhayaNA paM0 ta0-baMdhe 1 va mokkhe 2 ya devaddhi 3 dasAramaMDalevita 4 AyariyaviSpaDivattI 5 uvamAnavippaDhivattI 6 bhAvaNA 7 vimuttI 8 sAto 9 kamme 10-8 / dogehidasANaM dasa ajjhayaNA paM0 ta0-vAte 1 vivAte 2 uvavAte 3 mukkhitte kasiNe 4 vAyAlIsaM sumiNe 5 tIsaM mahAsumiNA 6 dhAvattari sambasumiNA 7 hAre 8 rAme 9 gutte 10 emete dasa AdittA 9 / dIhadasANaM dasa ajjhayaNA paM00-caMde 1 sUrate 2 suke 3 ta siridevI 4 pabhAvatI 5 dIva gAthA: dIpa anukrama [966-976] vyA085 AmEautan FF pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~444~
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754-756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA GgasUtra vRttiH // 506 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [755] + gAthA: sthAna [10], samudovatI 6 mahaputtI 8 maMdati ta 9 mere saMbhUtavijate 8 yere pancha 9 UsAsanIsAse 10-10 / saMkhevitadasArNa dasa jANA paM0 [saM0 suDiyA vimANapavibhattI 1 maDiyA vimANapavibhattI 2 aMgadhUliyA 3 bamagacUliyA 4 vidyAhaliyA 5 aruNodavAte 6 varuNovavA 7 garulovavAte 8 velaMdharocavAte 9 vesamaNovavAte 10-11 ( sU0 755) dasa sAgarovamakoDhAkoDIo kAlo ussappiNIte dasa sAgarovamakoDAkoDIo kAlo osaMppiNIte (sU0 756 ) 'dase tyAdi gatArtha, navaraM dmastha iha niratizaya eva draSTavyo'nyathA'vadhijJAnI paramANvAdi jAnAtyeva, 'sandhabhAveNati sarvaprakAreNa sparzarasagandharUpajJAnena ghaTamivetyarthaH, dharmAstikAyaM yAvatkaraNAdadharmAstikAyaM AkAzAsti kArya jIvamazarIrapratibaddhaM paramANupudgalaM zabdaM gandhamiti, 'ayamityAdi dvayamadhikamiha tatrAyamiti- pratyakSajJAnasAkSArakRto 'jina' kevalI bhaviSyati na vA bhaviSyatIti navamaM tathA'yaM 'savve'tyAdi prakaTaM dazamamiti / etAnyeva chadmasthAnavavodhyAni sAtizayajJAnAditvAjino jAnAtIti, Aha ca- 'eyAI' ityAdi, yAvatkaraNAt 'jiNe arahA kevalI savvaSNU sanyabhAveNa jANai pAsai, saMjahA-dhammatthikAya mityAdi, yAvaddazamaM sthAnaM, tacoktameveti / sarvajJatvAdeva yAn jino'tIndriyArthapradarzakAn zrutavizeSAn praNItavAMstAn dazasthAnakAnupAtino darzayannAha - 'dasa dase'tyAdyekAdaza sUtrANi, tatra 'dasa'tti dazasaGkhyA 'dasAu'tti dazAdhikArAbhidhAyakatvAddazA iti bahuvacanAntaM khIThi zAstrasyAbhidhAnamiti, karmaNaH- azubhasya vipAkaH phalaM karmavipAkaH tatpratipAdikA dazAdhyayanAtmakatvAddazAH karmmavipAkadazAH, vipAkazrutAkhyasyaikAdazAGgasya prathama zrutaskandhaH, dvitIyazrutaskandho'pyasya dazAdhyayanAtmaka eva, na cA Education intimation Fur Fortal & Private 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmastheta rAjJeyajJe yAH karmavipAkadazAdyAH ~ 445~ sU0 755756 / / 506 // pUjya AgamoddhAraka zrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra [03] aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] LOC sAvihAbhimataH, uttaratra vivariSyamANatvAditi, tathA sAdhUna upAsate-sevanta ityupAsakA:-zrAvakAstagatakriyAkalApapratibaddhAH dazA-dazAdhyayanopalakSitA upAsakadazAH saptamamaGgamiti, tathA anto-vinAzaH sa ca karmaNastatphalabhUtasya vA saMsArasya kRto yaiste'ntakRtaH te ca tIrthakarAdayasteSAM dazAH antakRddazAH, iha cASTamAGgasya prathamavarge dazAdhyayanAnItimA tatsaGkhyayopalakSitatvAdantakRddazA ityabhidhAnenASTamamanamabhihitaM, tathA uttara-pradhAno nAsyottaro vidyata ityanuttaraH upapatanamupapAto janmetyarthaH anuttarazcAsAcupapAtazcetyanuttaropapAtaH so'sti yeSAM te'nuttaropapAtikAH sarvArthasikhyA| divimAnapaJcakopapAtina ityarthastadvaktavyatAprativaddhA dazA-dazAdhyayanopalakSitA anuttaropapAtikadazAH navamamaGgamiti, tathA caraNamAcAro jJAnAdiviSayaH pazcadhA AcArapratipAdanaparA dazA-dazAdhyayanAtmikA AcAradazA, dazAzruta-14 skandha iti yA rUDhAH, tathA praznAca-pRcchA vyAkaraNAni ca-nirvacanAni praznavyAkaraNAni tatpratipAdikA dazAH-dazAdhyayanAmikAH praznavyAkaraNadazAH dazamamamiti, tathA bandhadazAdvigRddhidazAdIrghadazAsaGgepikadazAzcAsmAkamapratItA | iti / karmavipAkadazAnAmadhyayanavibhAgamAha-kamme'tyAdi, 'mige'tyAdi zlokaH sArddha, mRgA-mRgagrAmAbhidhAnanagararAjasya vijayanAmno bhAryA tasyAH putro mRgAputrA, tatra kila nagare mahAvIro gautamena samavasaraNAgataM jAtyandhanara mavalokya pRSTo-bhadanta ! anyo'pIhAsti jAtyandho?, bhagavAMstaM mRgAputraM jAtyandhamanAkRtimupadideza, gautamastu kutU-15 #halena tadarzanArthaM tadahaM jagAma, mRgAdevI ca vanditvA''gamana kAraNaM papraccha, gautamastu svaraputradarzanArthamityuvAca, tataH sA bhUmigRhasthaM tadudghATanatastaM gautamasya darzitavatI, gautamastu tamatighRNAspadaM dRSTvA''gatya ca bhagavantaM papraccha gAthA: 4545-45134%OMOM dIpa anukrama [966-976] E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~446~
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754-756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA jhasUtra vRttiH // 507 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] ko'yaM janmAntare'bhavat 1, bhagavAnuvAca-ayaM hi vijayavarddhamAnakAbhidhAne kheTe makApItyabhidhAno uMcopacArAdibhiokopatApakArI rASTrakUTo babhUva, tataH SoDazarogAtaGkAbhibhUto mRto narakaM gataH, tataH pApakarmavipAkena mRgAputro loSTAkAro'vyakendriyo durgandhirjAtaH, tato mRtvA narakaM gantA ityAdi tadvaktavyatApratipAdakaM prathamamadhyayanaM mRgAputramuktamiti 1, 'gottAse' ti gorakhAsitavAniti gotrAsaH, ayaM hi hastinAgapure bhImAbhidhAnakUTagrAhasyotpalAbhidhAnAyAH bhAryAyAH putro'bhUt, prasavakAle cAnena mahApApasattvenArATyA gAvastrAsitAH, yauvane cAyaM gomAMsAnyanekadhA bhakSitavAn tato nArako jAtaH, tato vANijagrAmanagare vijayasArthavAhabhadrA bhAryayorujjhitakAbhidhAnaH putro jAtaH, sa ca kAmadhvajagaNikArye rAjJA tilazo mAMsacchedanena tatkhAdanena ca catuSpathe viDambya vyApAdito narakaM jagAmeti gotrAsavatavyatApratibaddhaM dvitIyamadhyayanaM gotrAsamucyate, idameva cojjhitakanAmnA vipAkazrute ujjhitakamucyate 2, 'aMDe'ti purimatAlanagaravAstavyasya kukkuTAdyanekavidhANDakabhANDavyavahAriNo vANijakasya ninnakAbhidhAnasya pApavipAkapratipAdakamaNDamiti, sa ca ninnako narakaM gatastata udvRtto'bhagnasenanAmA pallIpatirjAtaH, sa ca purimatAlanagaravAstavyena nirantaraM dezalUSaNAti kopitena vizvAsyA''nIya pratyekaM nagaracatvareSu tadagrataH pitRvyapitRvyAnIprabhRtikaM svajanavarga vinAzya tilazo mAMsacchedanarudhiramAMsabhojanAdinA kadarthayitvA nipAtita iMti, vipAkazrute cAbhanasena itIdamadhyayanamucyate 3, 'sagaDetti yAvare' zakaTamiti cAparamadhyayanaM tatra zAkhAMjanyAM nagaryo subhadrAkhyasArthavAhabhadrAbhidhAnatadbhAryayoH putraH zakaTaH, sa ca susenAbhidhAnAmAtyena sudarzanAbhidhAnagaNikA vyatikare sagaNiko mAMsacchedA Educatonitamational Fur Fortal & Private 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmastheta rAjJeyatre yAH kame | vipAkada ~ 447~ zAyAH sU0 755756 // 507 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata 4515 sUtrAMka [754-756] dinA'tyantaM kadarthayitvA vinAzitA, sa ca janmAntare chagalapure nagare chanikAbhidhAnaH chAgaliko mAMsapriya AsI-1 dityetadarthapratibaddhaM caturthamiti 4, 'mAhaNe'tti kozAmbyAM bRhaspatidattanAmA AkSaNaH, sa cAntaHpuravyatikare udayanena| 4 rAjJA tathaiva kadarthayitvA mArito janmAntare cAsAvAsIt mahezvaradattanAmA purohitaH, sa ca jitazatro rAjJaH zatruja-18 yArtha brAhmaNAdibhihoMmaM cakAra, tatra pratidinamekaikaM cAturvarNyadArakamaSTamyAdiSu dvau dvau caturmAsyAM caturazcaturaH paNmAsyAmaSTAvaSTau saMvatsare poDaza 2 paracakrAgame aSTazataM 2 paracakraM ca jIyate, tadevaM mRtvA'sau narakaM jagAmetyevaMbrAhmaNa-I vaktavyatAnibaddhaM paJcamamiti 5, 'nandiseNe yatti mathurAyAM zrIdAmarAjasuto naMdiSeNo yuvarAjo vipAkazrute ca nandivarddhanaH zrUyate, sa ca rAjadrohavyatikare rAjJA nagaracatvare taptasya lohasya draveNa snAnaM tadvidhasiMhAsanopavezanaM kSAratalabhRtakalazai rAjyAbhiSeka ca kArayitvA kaSTamAreNa parAsutAM nIto narakamagamat , sa ca janmAntare siMhapuranagararAjasya siMharathAbhidhAnasya duryodhananAmA guptipAlo babhUva anekavidhayAtanAbhirjana kadarthayitvA mRtaH narakaM gatavAnityevamartha SaSThamiti 6, 'soriya'tti zaurikanagare zaurikadatto nAma matsyavandhaputrA, sa ca matsyamAMsapriyo galavi-16 lagnamatsyakaNTako mahAkaSTamanubhUya mRtvA narakaM gataH, sa ca janmAntare nandipuranagararAjasya mitrAbhidhAnasya zrIko nAma mahAnasiko'bhUt jIvadhAtaratiH mAMsapriyazca, mRtvA cAsau narakaM gatavAniti saptamaM, idaM cAdhyayanaM vipAkazrute'STamamadhItaM 7, 'udumbareMtti pADalISaNDe nagare sAgaradattasArthavAhasutaH udumbaradatto nAmnA'bhUta , sa ca poddshbhirogairekdaabhibhuuto mahAkaSTamanubhUya mRtaH, sa ca janmAntare vijayapurarAjasya kanakarathanAmno dhanvantarinAmA vaidya gAthA: dIpa anukrama [966 -976] SamEaucator pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~448~
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA GgasUtravRtiH // 508 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], AsIt mAMsapriyo mAMsopadeSTaza cetikRtvA narakaM gatavAnityaSTamaM 8, 'sahasuddAheti sahasA akasmAduddAhaH prakRSTo dAhaH sahasoddAhaH sahasrANAM vA lokasyoddAhaH sahasroddAhaH, 'Amalae'tti razruterlazrutirityAmarakaH - sAmastyena mAriH, evamarthaprativaddhaM navamaM tatra kila supratiSThe nagare siMhaseno rAjA zyAmAbhidhAna devyAmanuraktastadvacanAdevai konAni pazca zatAni devInAM tAM mimArayipUNi jJAtvA kupitaH sam tammAdaNAmekonapaJca zatAnyupanimanya mahatyagAre AvAsaM dattvA bhaktAdibhiH saMpUjya vizrabdhAni sadevIkAni saparivArANi sarvato dvArabandhanapUrva kamagnipradAnena dagdhavAn tatosaau rAjA mRtvA ca SaSThyAM gatvA rohItake nagare dattasArthavAhasya duhitA devadattAbhidhAnA'bhavat sA va puSpanandinA rAjJA pariNItA sa ca mAturbhaktiparatayA tatkRtyAni kurvannAsAmAsa tayA va bhogavighnakAriNIti tanmAturjvala| lohadaNDasyApAnaprakSepAtsahasA dAhena vadho vyadhAyi rAjJA cAsau vividhaviDambanAbhirviDamthya vinAziteti vipAkazrute devadattAbhidhAnaM navamamiti 9, tathA 'kumAre lecchaI iyatti kumArA - rAjyArhAH, athavA kumArAH prathamavayasyAstAn 'lecchaI iya'tti liptUMzca vaNija Azritya dazamamadhyayanamitizabdazca parisamAptI bhinnakrama, ayamatra bhAvArtha:-yaduta indrapure nagare pRthivI zrInAmagaNikA'bhUt sA va bahUn rAjakumAravaNikputrAdIn mantracUrNAdibhirvazIkRtvodArAn bhogAn bhuktavatI SaSThyAM ca gatvA barddhamAnanagare dhanadeva sArthavAhaduhitA ajjUrityabhidhAnA jAtA sA ca vijayarAjapariNItA yonizUlena kRcchraM jIvitvA narakaM gateti, ata eva vipAkazrute aje iti dazamamadhyayanamucyata iti 10 // upAsakadazA civRNvannAha 'dase tyAdi, 'Ananda' sArthaH zlokaH, 'AnaMde'si Anando vANijaprAmAbhidhA Far Far & Fran 10 sthAnA. uddezaH 3 udmasthetarAjJeyajJe yAH karmavipAkadazAjJAH ~ 449 ~ sU0 755 756 // 508 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] 35555 nanagaravAsI maharddhiko gRhapatirmahAvIreNa ghodhita ekAdazopAsakapratimAH kRtvokhannAvadhijJAno mAsikyA saMlekhanayA 31 saudharmabhagamaditivaktavyatApratibaddhaM prathamamadhyayanaM Ananda evocyata iti 1, 'kAmadeveti kAmadevazcampAmagarIvAstavyastathaiva pratibuddhaH parIkSAkAridevakRtopasargAvicalitapratijJastadhaiva divamagamadityevamartha dvitIyaM kAmadeva iti 2,'gAhAvaha ghUlaNIpiyatti culanIpitRRnAmnA gRhapatirvANArasInivAsI tathaiva pratibuddhaH pratipannapratimo vimarzakadevena mA-13 taraM trikhaNDIkriyamANAM dRSTvA kSubhitazcalitapratijJo devanigrahArthamuddadhAva punaH kRtAlocanastathaiva divaM gata itivaktavyatApratibuddhaM culanIpitetyucyate 3, 'surAdeveti surAdevo gRhapatirvArANasInivAsI parIkSakadevasya poDaza rogAtakAn bhavataH zarIre samakamupanayAmi yadi dharma na tyajasItivacanamupazrutya calitapratijJaH punarAlocitapratikrAntastathaiva divaM gata itivaktavyatAbhidhAyaka surAdeva iti 4, 'cullasayae'tti mahAzatakApekSayA laghuH zatakaH culazatakA, sa cAla-18 mbhikAnagaravAsI devenopasargakAriNA dravyamapahiyamANamupalabhya calitapratijJaH punarniraticAraH san divamagamad yathA tathA yatrAbhidhIyate taculazataka iti 5, 'gAhAvai kuMDakolie'ti kuMDakoliko gRhapatiH kAmpIlyavAsI dharma-18 dhyAnastho yathA devasya gozAlakamatamudrAhayata uttaraM dadau divaM ca yayau tathA yatra abhidhIyate tattatheti 6, 'saddAla-14 puttetti sahAlaputraH polAsapuravAsI kumbhakArajAtIyo gozAlakopAsako bhagavatA bodhitaH punaH svamatamAhaNodyatena gozAlakenAkSobhitAntaHkaraNaH pratipannapratimazca parIkSakadevena bhAryAmAraNadarzanato bhanapratijJA punarapi kRtAloca-18 nastathaiva divaM gata itivakavyatAprativaddhaM saddAlaputra iti 7,'mahAsayae'tti mahAzatakanAno gRhapate rAjagRhanagarani gAthA: dIpa anukrama [966 45 -976] SamEascatendians pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~450~
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754-756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA GgasUtravRtiH // 509 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], vAsinatrayodazabhAryApaterupAsakapratimA kRtama terutyannAvadhisaMjAtAdhigate revatyabhidhAnasvabhAryAkRtAnukU lopasargAcalamateH saMlekhanA jAtadivigatervatavyatAnibaddhaM mahAzataka iti 8, 'naMdiNIpiya'tti nandinIpitRRnAmakasya zrAvastIvAstavyasya bhagavatA bodhitasya saMlekhanAdigatasya vaktavyatAnibandhanAnnaMdinI pitRnAmakamiti 9, 'sAlaiyApiya'tti sAlahakApitRnAmnaH zrAvastInivAsino gRhamedhino bhagavato bodhilAbhino'nantaraM tathaiva saudharmmagAmino vaktavyatAnibaddhaM sAlepikApitRnAmakaM dazamamiti 10 / dazApyamI viMzativarSaparyAyAH saudharme gatAzcatuH patyopamasthitayo devA jAtA mahAvidehe ca setsyantIti // athAntakRddazAnAmadhyayana vivaraNamAha- 'aMtagaDe 'tyAdi, iha cASTau vargAstatra prathamavarge dazAdhyayanAni tAni cAmUni - 'namItyAdi sArddha rUpakam etAni ca namItyAdikAnyanta kRtsAdhunAmAni antakRdazA| prathamavarge'dhyayanasaGgrahe nopalabhyante yatastatrAbhidhIyate " goyama 1 samuha 2 sAgara 3 gaMbhIre 4 ceva hoi thimie 5 ya / ayale 6 kaMpile 7 khalu akkhobha 8 paseNaI 9 viNhU 10 // 1 // " iti [ gautamaH 1 samudraH 2 sAgaraH 3 gaMbhIraH 4 caiva bhavati stimitazca 5 acalaH 6 kAMpIlyaH 7 akSobhyaH 8 prasenajit 9 viSNuH 10 // 1 // ] tato vAcanAntarApekSANImAnIti sambhAvayAmaH, na ca janmAntaranAmApekSayaitAni bhaviSyantIti vAcyaM, janmAntarANAM tatrAnabhidhIyamAnatvAditi // adhunAnuttaropapAtikadazAnAmadhyayanavibhAgamAha - 'aNuptaro' ityAdi, iha ca trayo vargAstatra tRtIyavarge dRzyamAnAdhyayanaiH kaizcit saha sAmyamasti na sarvaiH, yata ihokam -- 'isidAse' tyAdi, tatra tu dRzyate--" dhanne ya sunakkhate, isidAse ya aahie| pelae rAmaputte ya, caMdimA poTTike iya // 1 // peDhAlaputte aNagAre, aNagAre poTTile iy| vihale dasame butte, Education Intamation Far Far & Private On 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmasta rAjJeyajJe yAH karmavipAkada zAdyAH sU0 755756 ~451~ // 509 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] emae dasa AhiyA // 2 // " iti [dhanyazca sunakSatraH RSidAsazcAkhyAtaH pellako rAmaputrazcaMdramAH proSThaka iti // 1 // peDhAlapu-1 dAvo'nagAraH poTTilazca vihalaH dazama uktaH evamete AkhyAtA daza // 2 // ] tadevamihApi vAcanAntarApekSayA'dhyayanavi-18 MbhAga uko na punarupalabhyamAnavAcanApekSayeti, tatra dhanyakasunakSatrakathAnake evaM-kAkanyAM nagaryo bhadrAsArthavAhIsuto dhanyako nAma mahAvIrasamIpe dharmamanuzrutya mahAvibhUtyA pravajitaH SaSThopavAsI ujjhyamAnalabdhAcAmlapAraNo viziSTatapasA kSINamAMsazoNito rAjagRhe zreNikamahArAjasya caturdazAnAM zramaNasahasrANAM madhye'tiduSkarakAraka iti mahAvIreNa vyAhRtastena ca rAjJA sabhaktikaM vandita upabRMhitazca kAlaM ca kRtvA sarvArthasiddhavimAna usanna iti, evaM sunakSatro'pIti, kArtika iti hastinAgapure zreSThI ibhyasahasraprathamAsanikaH zramaNopAsako jitazatrurAjasyAbhiyogAcca parivrAjakasya mAsakSapaNapAraNake bhojanaM pariveSitavAn tameva nirvedaM kRtvA munisuvratasvAmisamIpe pravrajyAM pratipannavAna dvAdazAGga-18 dharo bhUtvA zakratvenosanna ityevaM yo bhagavatyAM zrUyate so'nya eva ayaM punaranyo'nuttarasurekhUpapanna iti, 'zAlibhadra iti yaH pUrvabhave saGgamanAmA vatsapAlo'bhavat , sabahumAnaM ca sAdhave pAyasamadAt , rAjagRhe gobhadraveSThinaH putratveno panno, devIbhUtagobhadraveSThisamupanItadivya bhojanavasanakusumavilepanabhUSaNAdibhi gADairaGganAnAM dvAtriMzatA saha sapta-18 hai bhUmikaramyahar2yAtalagato lalati sma, vANijakopanItalakSamUlyabahuratnakambalA gRhItA bhadrayA zAlibhadramAtrA vadhUnAM pAdaproJchanIkRtAzcetizravaNAjjAtakutUhale darzanArtha gRhamAgate zreNikamahArAje jananyA'bhihito-yathA tvAM svAmI draSTumicchatItyavatara prAsAdazRGgAt svAminaM pazyetivacanazzravaNAdasmAkamapyanyaH svAmIti bhAvayan vairAgyamupajagAma 8 gAthA: dIpa anukrama [966 -976] ET pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~452~
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754-756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnA asUtravRttiH // 510 // Educato [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756] sthAna [10], uddezaka [-], varddhamAnakhAmisamIpe ca pravatrAja, vikRSTatapasA kSINadehaH zilAtale pAdapopagamana vidhinA'nuttarasurezvanavAniti so'yamiha sambhAvyate, kevalamanuttaropapAtikA nAdhIta iti, 'tetalItiya'tti tetalisuta iti yo jJAtAdhyayaneSu zrUyate sa nAyaM tasya siddhigamanazravaNAt, tathA dazArNabhadro dazArNapuranagaravAsI vizvaMbharAvibhuH yo bhagavantaM mahAvIraM dazArNakUTanagaranikaTasamavastamudyAnapAlavacanAdupalabhya yathA na kenApi vandito bhagavAMstathA mayA vandanIya iti rAjyasampadavalepAdbhacitazca cintayAmAsa tataH prAtaH savizeSakRtasnAna vilepanAbharaNAdivibhUSaH prakalpitapradhAnadvipapatipRSThAdhirUDho valganAdivividhakriyAkArisadarpasaccaturaGgasainyasamanvitaH puSpamANavasamuddhuSyamANAnanitaguNagaNaH sAmantAmAtyamantrirAjadauvArika dUtAdiparivRtaH sAntaHpurapaurajanaparigata Anandamayamiva sampAdayam mahI| maNDalamAkhaNDala ivAmarAvatyA nagarAnnirjagAma nirgatya ca samavasaraNamabhigamya yathAvidhi bhagavantaM bhavyajanamalinavanavibodhanAbhinavabhAnumantaM mahAvIraM vanditvopaviveza, avagatadazArNabhadrabhUpAbhiprAyaM ca tanmAnavinodanocataM kRtATamukhe pratimukhaM vihitASTadante pratidantaM kRtASTapuSkariNIke pratipuSkariNi nirUpitASTapuSkare pratipuSkaraM viracitASTadale pratidalaM viracitadvAtriMzadbaddhanATake vAraNendre samArUDhaM svazriyA nikhilaM gaganamaNDalamArapUrayantamamarapatimavalokya kuto'smAdRzAmIdRzI vibhUtiH kRto'nena niravadyo dharma iti tato'hamapi taM karomIti vibhAvya pravamAja, jito'hamadhunA tvayeti bhaNitvA yamindraH praNipapAteti so'yaM dazArNabhadraH sambhAvyate paramanuttaropapAtikAne nAdhItaH, kacitsiddhazca zrUyata iti, tathA atimuktaH evaM zrUyate antakRddazAGge -polAsapure nagare vijayasya rAjJaH zrImAnyA Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~ 453~ 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmasthetarAjJeyajJe yAH karma vipAkadazAdyAH sU0 755756 // 510 // anthray.org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata sUtrAMka [754-756] &+++S+GR5RCASSES devyA atimuktako nAma putraH SaDvArSiko gautamaM gocaragataM dRSTvA evamavAdIt-ke yUyaM kiM vA aTatha!, tato gautamovAdIt-zramaNA vayaM bhikSArthaM ca paryaTAmaH, tarhi bhadantAgacchata tubhyaM bhikSAM dApayAmIti bhaNitvA aGgulyA bhagavantaM gRhItvA svagRhamAnaiSIt, tataH zrIdevI hRSTA bhagavantaM pratilambhayAmAsa, atimuktakaH punaravocat-yUyaM ka satha', bhagavAnuvAca-bhadra! mama dharmAcAryAH zrIvarddhamAnasvAmina udyAne vasati tatra vayaM parivasAmA, bhadanta ! AgacchAmyaha bhavadbhiH sArdhaM bhagavato mahAvIrasya pAdAn vandituM', gautamo'vAdIt-yathAsukhaM devAnAM priya!, tato gautamena sahAgatyAtimuktakaH kumAro bhagavantaM vandate, sa dharmaM zrutvA pratibuddho gRhamAgatya pitarAvabravIt yathA saMsArAnnidhiNNo'haM || anajAmItyanujAnItaM mAM yuvA, tAvUcatuH-bAla! tvaM kiM jAnAsi', tato'timuktako'vAdIt-he ambatAta! thadevAha / jAnAmi tadeva na jAnAmi, yadeva na jAnAmi tadeva jAnAmi, tatasto tamavAdiSTAM-kathametat 1, so'bravIt-ambatAta! jAnAmvahaM yaduta-jAtenAvazyaM marttavyaM, na jAnAmi tu kadA vA kasmin vA kathaM vA kiyazcirAdvA, tathA na jAnAmi kaiH karmabhirnirayAdiSu jIvA utpadyante etatpunarjAnAmi yathA svayaMkRtaiH karmabhiriti, tadevaM mAtApitarau pratibodhya pravanAja tapaH kRtvA ca siddha iti, iha tvayamanuttaropapAtikeSu dazamAdhyayanatayoktastadapara evAyaM bhaviSyatIti, 'dasa Ahiyasi dazAdhyayanAnyAkhyAtAnItyarthaH // AcAradazAnAmadhyayanavibhAgamAha-AyAre'tyAdi, asamAdhiH-jJAnA-M dibhAvapratiSedho'prazasto bhAva ityarthaH tasya sthAnAni-padAni asamAdhisthAnAni cairAsevitairAtmaparobhayAnAmiha paratra cobhayatra vA asamAdhirutsadyate tAnIti bhAvaH, tAni ca viMzatiH drutacAritvAdIni tata evAvagamyAnIti, satyatipAdakama gAthA: dIpa anukrama [966 5 -976] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~4544
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754-756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] 10 sthAnA. uddezaH 3 chadmasthetarAjJe yajJe zrIsthAnA- dhyayanamasamAdhisthAnAnIti prathamaM, tathA ekaviMzatiH 'zavalAH' zabalaM - karburaM dravyataH paTAdi bhAvataH sAticAraM cAritraM, iha ca zabalacAritrayogAcchabalAssAdhavaste ca karakarmmaprakArAntaramai thunAdInyekaviMzatipadAni tatraivokarUpANi sevamAnA upAdhita ekaviMzatirbhavanti tadarthamadhyayanaM ekaviMzatizavalA ityabhidhIyate 2, 'tettIsamAsAyaNAu'tti jJAnAdiguNA A-sAmastyena zAtyante - apadhyasyante yakAbhistA AzAtanA - ratnAdhikaviSayA vinayarUpAH puratogamanAdikA - statprasiddhAtrayastriMzadbhedA yatrAbhidhIyante tadadhyayanamapi tathocyata iti 3, 'aTThe'tyAdi, aSTavidhA gaNisampat AyAH karmacArazrutazarIravacanAdikA AcAryaguNarddhiraSTasthAna kokarUpA yatrAbhidhIyate tadadhyayanamapi tathocyata iti 4, 'dase'tyAdi, daza cittasamAdhisthAnAni yeSu satsu cittasya prazastapariNatirjAyate tAni tathA, asamutpannapUrvakadharmacintosA| dAdIni tatraiva prasiddhAnyabhidhIyante yatra tattathaivocyata iti 5, 'ekkAretyAdi, ekAdazopAsakAnAM zrAvakANAM pratimAH -pratipattivizeSAH darzanatratasAmAyikAdiviSayAH pratipAdyante yatra tattathaivocyata iti 6, 'bArasetyAdi, dvAdaza bhikSUNAM | pratimAH-abhigrahA mAsikI dvimAsikIprabhRtayo yatrAbhidhIyante tattathocyate, 'pajjo' ityAdi, paryAyA RtubaddhakAH dravyakSetrakAlabhAvasambandhina utsRjyante - ujyante yasyAM sA niruktavidhinA paryAsavanA athavA parIti-sarvataH krodhAdibhAvebhyaH upazamyate yasyAM sA paryupazamanA athavA pari:- sarvathA ekakSetre jaghanyataH saptatidinAni utkRSTataH SaNmAsAn | vasanaM niruktAdeva paryuSaNA tasyAH kalpaH- AcArI maryAdetyarthaH paryosavanAkalpaH paryupazamanAkalpaH paryuSaNAkalpo veti, sa ca ' sakosajoyaNaM vigainavayamityAdikastatraiva prasiddhastadartha madhyayanaM sa evocyata iti 8, 'tIsa' mityAdi, triMza sUtra vRttiH // 511 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], Educato Far Far & Pra Use On pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat ~455~ * vipAkadazAdyAH sU0 755756 // 511 // [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] sthA0 86 Education +++ [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756 ] nmohanIya karmaNo vandhasthAnAni vandhakAraNAni 'vArimajjhe'vagAhittA, tase pANe vihiMsa' tyAdikAni tatraiva prasiddhAni mohanIyasthAnAni tatpratipAdakamadhyayanaM tathaivocyata iti 9, 'AjAiTThANa' miti AjananamAjAtiH - sammUrcchana garbhA papAtato janma tasyAH sthAnaM saMsArastatsanidAnasya bhavatItyevamarthapratipAdana paramAjAtisthAnamucyata iti 10 // praznavyAkaraNadazA ihokarUpA na dRzyante dRzyamAnAstu paJcAzravapaJcasaMvarAtmikA iti ihokAnAM tUpamAdInAmadhyayanAnAmakSarArthaH pratIyamAna eveti, navaraM 'pasiNAI'ti praznavidyAH yakAbhiH kSaumakAdiSu devatAvatAraH kriyata iti, tatra kSImakaM vastraM addAgo- AdarzaH aGguSTho hastAvayavaH bAhavo bhujA iti // bandhadazAnAmapi bandhAdyadhyayanAni zrautenArthena vyAkhyAtavyAni / dvigRddhidazAzca svarUpato'pyanavasitAH / dIrghadazAH svarUpato'navagatA eva tadadhyayanAni tu kAnicinnarakAvalikAzrutaskandhe upalabhyante, tatra candravatavyatAprativaddhaM candramadhyayanaM tathAhi rAjagRhe mahAvIrasya candro jyotiSkarAjo vandanaM kRtvA nATyavidhiM copadarzya pratigato, gautamazca bhagavantaM tadvaktavyatAM papraccha, bhagavAMthovAca zrAvastyAmaGgajinAmA ayaM gRhapatirabhUt pArzvanAthasamIpe ca pratrajito virAdhya ca manAk zrAmaNyaM candratayotpanno mahAvidehe ca setsyatIti, tathA sUravaktavyatApratibaddhaM sUraM, sUrakhakanyatA ca candravat, navaraM supratiSTho nAmnA babhUveti, zuko prahastadvaktavyatA caivaM- rAjagRhe bhagavantaM vanditvA zuke pratigate gautamasya tathaiva bhagavAnuvAca- bANArasyAM * somilanAmA brAhmaNo'yamabhavat, pArzvanAthaM cApRcchat-te bhaMte! javaNijjaM', tathA 'sarisavayA mAsA kulatthA ya te bhojjA ? ege bhavaM duve bhava'mityAdi, bhagavatA caiteSu vibhakteSvAkSiptaH zrAvako bhUtvA punarviparyAsAdArAmAdi laukikadha % Far Far & Pria Use Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~456~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [756] (03) prata zrIsthAnA- sUtra- sUtrAMka vRttiH // 512 // [754-756] rmasthAnAni kArayitvA dikprokSakatApasatvena pravajya pratiSaSThapAraNakaM krameNa pUrvAdidigbhya AnIya kandAdikamabhyavaja- 110sthAnA. hAra, anyadA'sau yatra kacana garnAdau patiSyAmi tatraiva prANAMstyakSyAmItyabhigrahmabhigRhya kAdhamudrayA mukhaM vadA utta- uddezaH3 rAbhimukhaH pratasthau, tatra prathamadivase'parAhnasamaye'zokataroradho homAdikarma kRtvovAsa, tatra devena kenApyuktA-ahochadmasthetasomilabAhmaNamaharSe! duSpavajitaM te, punarvitIye'hani tathaiva saptaparNasyAdha upita uktaH, tRtIyAdiSu dineSvazvatthavaTo-1 rAjJeyajJedumbarANAmadha uSitaH bhaNito devena, tataH paJcamadine'vAdIdasau-kathaM nu nAma me duSpranajitaM ?, devo'vocat-tvaM pArzva- yAH karmanAthasya bhagavataH samIpe'NuvratAdika zrAvakadharma pratipadyAdhunA anyathA vartasa iti duSprabajitaM taba, tato'dyApi tame- vipAkadavANuvratAdikaM dharma pratipadyasva yena supranajitaM tava bhavatItyevamuktastathaiva cakAra, tataH zrAvakaravaM pratipAlyAnAlocita-1 zAyAH pratikrAntaH kAlaM kRtvA zukrAvataMsake vimAne zukratvenotpanna iti / tathA zrIdevIsamAzrayamadhyayanaM zrIdevIti, tathAhi- sU0755sA rAjagRhe mahAvIravandanAya saudharmAdAjagAma, nAvyaM darzayitvA pratijagAma ca, gautamastatpUrvabhavaM papraccha, bhagavAstaM | 756 jagAda-rAjagRhe sudarzanazreSThI babhUva priyAbhidhAnA ca tadbhAryA tayoH sutA bhUtAnAma bRhatkumArikA pArzvanAthasamIpe pravrajitA zarIrabakuzA jAtA sAticArA ca mRtvA divaM gatA mahAvidehe ca setsyatIti / tathA prabhAvatI-ceTakaduhitA* vItabhayanagaranAyakodAyanamahArAjabhAryA yayA jinabimbapUjArtha snAnAnantaraM ceTyA sitavasanAppaNe'pi vicamAdratavasanamupanItamanavasaramanayeti manyamAnayA manyunA darpaNena ceTikA hatA mRtA ca, tato vairAgyAdanazanaM pratipadya deva-II tayA yayA babhUve, yayA cojayinIrAja prati vikSepeNa prasthitasya grISme mAsi pipAsAbhibhUtasamasta sainyasyodAyanamahArA gAthA: OMOMOM dIpa anukrama [966-976]] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~457~
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], | jasya svacchazItalajalaparipUrNatripuSkara karaNenopakAro'kArItyevaMlakSaNaprabhAvatIcaritayuktamadhyayanaM prabhAvatIti sambhAvyate, na cedaM nirayAvalikAzrutaskandhe dRzyata iti paJcamaM, tathA bahuputrikAdevI prativaddhaM saivAdhyayanamucyate, tathAhi| rAjagRhe mahAvIravandanArthaM saudharmAputrikAbhidhAnA devI samavatatAra, banditvA ca pratijagAma, keyamiti pRSThe gautamena bhagavAnavAdIt-vArANasyAM nagaryo bhadrAbhidhAnasya sArthavAhasya subhadrAbhidhAnA bhAryeyaM babhUva sA ca vandhyA | putrArthinI bhikSArthamAgatamAryAsaMghATakaM putralAbhaM papraccha sa ca dharmamacakathat prAbrAjIcca, sA bahujanApatyeSu prItyA'bhyaGgodvarttanAparAyaNA sAticArA mRttvA saudharmmamagamat, tatazyutA ca vibhele sanniveze brAhmaNItvenotpatsyate, tataH pitRbhAgineyabhAryA bhaviSyati yugalaprasavA ca sA SoDazabhirvarSaiH dvAtriMzadapatyAni janayiSyati, tato'sau tannirvedAdAryAH prakSyati tAzca dharmma kathayiSyanti zrAvakatvaM ca sA pratipatsyate, kAlAntare pratrajiSyati, saudharme cendrasAmAnikatayo tpadya mahAvidehe setsyatIti / tathA sthaviraH- sambhUtavijayo bhadrabAhusvAmino gurubhrAtA sthUlabhadrasya sagaDAlaputrasya dIkSAdAtA tadvaktavyatApratibaddhamadhyayanaM sa evocyata iti navamaM zeSANi trINyapratItAnIti / saMkSepikadazA apyanavagatasvarUpA eva tadadhyayanAnAM punarayamarthaH - 'khuDDie'tyAdi, ihAvalikApraviSTetaravimAnapravibhajanaM yatrAdhyayane tadvimAnapravibhaktiH, taccaikamalpagranthArthe tathA'nyanmahAgranthArthamataH kSullikAvimAnapravibhaktirmahatI vimAnapravibhaktiriti, aGgasya - AcArAdezcUlikA yathA''cArasyAnekavidhA, ihoktAnukArthasaGgrAhikA cUlikA, 'vaggacUliya'tti iha ca vargaH- adhyayanAdisamUho, yathA antakRdazAsvaSTau vargAstasya cUlikA vargacUlikA, 'vivAhacUliya'tti vyAkhyA -bhagavatI tasyAdhUlikA Education intimational Far Far & Fran pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~458~
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [754 -756] + gAthA: dIpa anukrama [966 -976] zrIsthAnAjJasUtra vRti: // 513 // Educato *%% [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [756 ] sthAna [10], uddezaka [-], vyAkhyAcUlikA, 'aruNopapAta' iti ihAruNo nAma devastatsamyanibaddho grandhastadupapAtaheturaruNopapAto, yadA tadadhyayanamu payuktaH san zramaNaH parivarttayati tadA'sAvaruNo devaH svasamaya nibaddhatvAccalitAsanaH sambhrameoddhAntalocanaH prayuktAvadhistadvijJAya hRSTaprahRSTazcalacapalakuNDaladharo divyayA dyutyA divyayA vibhUtyA divyayA gatyA yatraivAsI bhagavAn zramaNastatraivopAgacchati, upAgatya ca bhaktibharAvanatavadano vimuktavarakusumavRSTiravapatati, avapatya ca tadA tasya bhramaNasya purataH sthitvA antarhitaH kRtAJjalika upayuktaH saMvegavizujyamAnAdhyavasAnaH zRNvaMstiSThati, samApte ca bhaNati susvAdhyAyitaM sukhAdhyAvitamiti, varaM vRNISva 2 iti, tato'sAvihalokaniSpipAsaH samatRNamaNimukkAleSTukAJcanaH siddhivadhU nirbharAnugatacittaH zravaNaH pratibhaNati na me vareNArtha iti, tato'sAvaruNo devo'dhikatara jAtasaMyegaH pradakSiNAM kRtvA vanditvA namasthitvA pratigacchati, evaM varuNopapAtAdiSvapi bhaNitavyamiti / evaMbhUtaM ca zrutaM kAlavizeSa eva bhavatIti dazasthAnakAvatAri tatsvarUpamAha-- 'dasa hI' tyAdi sUtradvayaM sugamaM / yathopAdhivazAt kAladravyaM bhedavattathA nArakAdijIvadravyANyapItyAhadasavidhA nerazyA paM0 [saM0 anaMtarovabannA paraMparovavannA anaMtarAvagADhA paraMparAvagADhA anaMtarAhAragA paraMparAhAragA aNaMtarapajjattA paraMparapajjattA carimA acarimA, evaM niraMtaraM jAva bemANiyA 24 / caDatthIte NaM paMkappabhAte puDhavIte dasa niratAvAsasatasahassA paM0 1 rayaNappabhAte puDhabIte janeNaM nairatitANaM dasavAsasahassAI ThitI paM0 2 caDatthIte NaM paMkappabhAte puDhavIte ukkoseNaM neratitANaM dasa sAgarovamAI ThitI paNNacA 3 paMcamAte NaM dhUmappabhAve puDhabIte jahaJeNaM neraiyANaM dasa sAgarobamAI ThitI paM0 4 asurakumArANaM jatreNaM dasavAsa sahassAI ThitI paM0 evaM jAva yaNiyakumArANaM 14 vAya Far Far & Prau Use On 10 sthAnA. uddezaH 3 nArakabhe dAH sthitayazca sU0 757 ~459~ // 513 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [646] dIpa anukrama [977] Educati [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [757] sthAna [10], rajender vitA koseNaM dasavAsasahassAI ThitI paM0 15 vANamaMtaradevANaM jahaNeNaM dasa vAsasahaslAI ThiI paM0 16 maMbhaloge kappe ukoseNaM devANaM dasa sAgarovamAI ThitI paM0 17 saMtate kappe devANaM jaNNeNaM dasa sAgarovamAI ThitI paM0 18 (sU0 757 ) 'dasavihe 'tyAdi, sUtrANi caturviMzatiH, na vidyate antaraM vyavadhAnamasyetyanantaro varttamAnaH samayaH tatropapannakA anantaropapannakAH yeSAmutpannAnAmeko'pi samayo nAtikrAntasta eta iti, yeSAM tUtpannAnAM vyAdayaH samayA jAtAste para| mparopapannakAH paramparasamayeSUpapannatvAt teSAmityayaM kAlavizeSopAdhikRto bhedaH, tathA vivakSitapradezApekSayA anamtarapradezeSvavagADhA-avasthitA anantarAvagADhAH athavA prathamasamayAvagADhA:- anantarAvagADhA etadvilakSaNAH paramparAvagADhAH, ayaM kSetrato bhedaH, tathA anantarAn-avyavahitAn jIvapradezairAkrAntatayA spRSTatayA vA pudgalAnAhArayantItyanantarAhArakAH, ye tu pUrva vyavahitAn sataH pudgalAn svakSetra mAgatAnAhArayanti te paramparAhArakAH, athavA prathamasamayAhArakA anantarAhArakAH itare vitare, ayaM tu dravyakRto bheda iti na vidyate paryAptatve'ntaraM yeSAM te anantarAste ca te paryAptakAzcetyanantaraparyAptakAH, prathamasamayaparyAptakA ityarthaH itare tu paramparaparyAptakAH, ayaM bhAvakRto bhedaH, paterbhAvatvAditi caramanArakabhavayuktatvAzcaramAH na punarnArakA bhaviSyanti ye iti bhAvastadviparItA acaramAH, ayamapi bhAvakRta eva bhedaH, caramAcaramatvayorjIva paryAyatvAditi / 'eva' mityAdi nArakavaddazaprakAratvamidaM nairantaryeNa catu viMzatidaNDako tAnAM vaimAnikAntAnAmapi yojanIyamiti / daNDakasyAdI dazadhA nArakA uktAH atha tadAdhArAn nAra Far Far & Private pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~460~ anthray org "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [757] prata hetavaH sUtrAMka [758] zrIsthAnA- kAdisthitiM ca dazasthAnAnupAtato nirUpayan 'cautthIe'tyAdisUtrASTAdazakamAha, sugama caitaditi / anantaraM lAntaka-||10sthAnA, masUtra| devA uktAste ca labdhabhadrA iti bhadrakArikarmakAraNAnyAha uddezaH3 vRttiH dasahi ThANehiM jIvA AgamesibhadattAe kammaM pagareMti, taM0-aNidANatAte 1 didvisaMpannayAe 2 jogavAhiyattAte 3 AgamikhaMtikhamaNatAte 4 jitidiyatAte 5 amAilatAte 6 apAsatyatAte 7 susAmaNNatAte 8 pavayaNavacchalayAte 9 pakSaNa- mdhybhdrtaa||514|| uDabhAvaNatAe 10 (sU0758) 'dasahI'tyAdi, AgamiSyadU-AgAmibhavAntare bhAvi bhadra-kalyANaM sudevatvalakSaNamanantaraM sumAnuSatvaprAtyA mo-18 kSaprAptilakSaNaM ca yeSAM te AgamiSyamadrAsteSAM bhAvaH AgamiSyadbhadratA tasyai AgamiSyandratAya tadarthamityarthaH AgamidhyadadratayA vA karma-zubhaprakRtirUpaM prakurvate-bannanti, tadyathA-nidAyate-lUyate jJAnAdyArAdhanAlatA Anandarasopeta mokSaphalA yena pazuneva devendrAdiguNaddhiprArthanAdhyavasAnena tannidAnaM avidyamAnaM tadyasya so'nidAnastajhAvastattA tayA XhetubhUtayA nirutsukatayetyarthaH 1, raSTisampannatayA-samyagdRSTitayA 2, yogavAhitayA-zrutopadhAnakAritayA yogena vA samAdhinA sarvatrAnutsukatvalakSaNena vahatItyevaMzIlo yogavAhI tadbhAvastattA tayA 3, kSAntyA kSamata iti kSAntikSamaNaH, kSAntigrahaNamasamarthatAvyavacchedArthaM yato'samartho'pi kSamata iti kSAntikSamaNasya bhAvastattA tayA 4, jitendriyatayA-1 karaNanigraheNa 5, 'amAillayAe'tti mAillo-mAyAvAMstatpratiSedhenAmAyAvAMstadbhAvastattA tayA 6, tathA paahijnyoN-13||514|| nAdInAM dezataH sarvato vA tiSThatIti pArzvasthA, uktaM ca-"so pAsattho duviho dese sabve ya hoi nAyabyo / sabami || dIpa 545555 anukrama [978] Eco January pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~461~
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [758] prata sUtrAMka 6496-%246460 [758] nANadasaNacaraNANaM jo u pAsattho // 1 // desaMmi u pAsattho sejAyarabhihaDanIyapiDa ca / nIyaM ca aggapiMDa bhuMjai | nikAraNe va // 2 // " ityAdi, [sa pAryastho dvividho dezataH sarvatazca bhavati jJAtavyaH jJAnadarzanacaraNAnAM yastu pArzvasthaH sa sarvapArzvasthaH // 1 // dezataH pArzvasthaH zayyAtarAbhihatanityapiNDAni niyatAprapiMDe ca niSkAraNe eva bhunakti // 2 // ] (niyatapiNDo yathA-mayatAvadAtavyaM bhavatA tu nityameva grAhyamityevaM niyatatayA yo gRhyate 'nIya'miti nityaH & sadA aprapiNDaH apravRtte pariveSaNe AdAveva yo gRhyata iti > pArzvasthasya bhAvaH pArthasthatA na sA'pArthasthatA tayA 7, tathA zobhanA-pArzvasthAdidoSavarjitatayA mUlottaraguNasampannatayA ca sa cAsau zramaNazva-sAdhuH suzramaNastAvastattA tayA 8, tathA prakRSTa prazastaM pragataM vA vacanaM-AgamaH pravacana-dvAdazAGgaMtadAdhAro vA sahastasya vatsalatA-hitakAritA pratyanIkatvAdinirAseneti pravacanavatsalatA tayA 9, tathA pravacanasya-dvAdazAGgasyodbhAvanaM-prabhAvanaM prAvanikatvadharmakathAvAdAdilabdhibhirvarNavAdajananaM pravacanodAvanaM tadeva pravacanodAvanatA tayeti 10 // etAni cAgamiSyadbhadratAkAraNAni kurvatA AzaMsAprayogo na vidheya iti tatsvarUpamAha dasavihe Asasapaoge paM0 ta0-ihalogAsaMsappaoge 1 paralogAsaMsappaoge 2 duhatologAsaMsappatoge 3 jIviyAsasappatoge 4 maraNAsaMsappatoge 5 kAmAsaMsappatoge 6 bhogAsaMsappatoge 7 lAbhAsaMsappatoge 8 pUyAsaMsapatoge 9 sakA gasaMsappatoge 10 (sU0 759) 'dase'tyAdi, AzaMsanamAzaMsA-icchA tasyAH prayogo-vyApAraNaM karaNaM AzaMsaiva vA prayogo-vyApAra: AzaMsAprayogaH, dIpa anukrama [978] FF pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~462~
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [759] zrIsthAnA- isUtravRttiH // 515 // prata sUtrAMka [759] KACACACKAGACC0 760 sUtre ca prAkRtatvAt Asasappaogetti bhaNitaM, tatra iha-asmin prajJApakamanuSyApekSayA mAnuSatvaparyAye yo vartate lokaH10sthAnA. -prANivargaH sa ihalokastadvyatiriktastu paralokaH, tatrehalokaM prati AzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamitastapazcaraNAcakra-uddezaH 3 vAdiritIhalokAzaMsAprayogaH, evamanyatrApi vigrahaH kAryaH 1, paralokAzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamitastapazcaraNA- AzaMsA|dindra indrasAmAniko vA 2, dvidhAlokAzaMsAprayogo yathA bhaveyamahamindrastatazcakravattI, athavA ihaloke-ihajanmani prayogAH kiJcidAzAste evaM parajanmanyubhayatra ceti 3, patanayaM sAmAnyamato'nye tadvizeSA eva, asti ca sAmAnyavizeSayorviva- dharmAzca kSayA bheda ityAzaMsAprayogANAM dazadhAtvaM na virudhyate, tathA jIvitaM pratyAzaMsA-ciraM me jIvitaM bhavatviti jIvitAza- 0759sAprayogaH 4, tathA maraNaM pratyAzaMsA-zIghaM me maraNamastviti maraNAzaMsAprayogaH 5, tathA kAmau-zabdarUpe to manojJI me bhUyAstAmiti kAmAzaMsAprayogaH 6, tathA bhogA--gandharasasparzAste manojJA me bhUyAsuriti bhogAzaMsAprayogaH 7, tathA kIrtizrutAdilAbho bhUyAditi lAbhAzaMsAprayogaH 8, tathA pUjA-puSpAdipUjanaM me syAditi pUjAzaMsAprayogaH 9, satkAraH -pravaravastrAdibhiH pUjanaM tanme syAditi satkArAzaMsAprayoga iti 10 // uktalakSaNAdayAzaMsAprayogAt kecid dharmamAcarantIti dharma sAmAnyena nirUpayannAha dasavidha dhamme paM0 20-gAmadhamme 1 nagaradhamme 2 rakhadhamme 3 pAsaMDavamme 4 kuladhamme 5 gaNadhamme 6 saMghadhamme 7 suyadhamme 8 carittadhamme 9 asthikAyadhamme 10 (sU0760) 'dase'tyAdi, mAmA-janapadAzrayAsteSAM teSu vA dharmaH-samAcAro vyavastheti prAmadharmaH, sa ca pratigrAma bhinna iti,di dIpa anukrama [979] File For pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~463~
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [760] prata sUtrAMka [760] athavA prAmA-indriyagrAmo rUdestaddharmo-viSayAbhilApaH 1, nagaradharmoM-nagarAcAraH, so'pi pratinagaraM prAyo bhinna eva15 2, rASTradharmo-dezAcAraH 3, pAkhaNDadhamme:-pAkhaNDinAmAcAraH 4, kuladharma:-ugrAdikulAcAraH, athavA kulaM cAndrAdikamArhatAnAM gacchasamUhAtmakaM tasya dharma:-sAmAcArI 5, gaNadharmo-mallAdigaNavyavasthA, jainAnAM vA kulasamudAyo gaNa:-koTikAdistaddharmaH-tatsAmAcArI 6, saGghadharmo-goSThIsamAcAraH AhetAnAM vA gaNasamudAyarUpazcaturvarNo cA saha|staddharma:-tatsamAcAraH 7, zrutameva-AcArAdikaM durgatiprapatajjIvadhAraNAt dharmaH zrutadharmaH 8, cayariktIkaraNAcAritraM | tadeva dharmazcAritradharmaH 9, astayaH-pradezAsteSAM kAyo-rAzirastikAyaH sa eva dharmo-gatiparyAye jIvapudgalayoauraNAdityastikAyadharmaH 10 // ayaM ca mAmadharmAdidharmaH sthavirI kRto bhavatIti sthavirAnnirUpayati dasa gherA paM0 ta0-gAmadherA 1 nagaraberA 2 radudherA 3 pasatthAratherA 4 kulatherA 5 gaNatherA 6 saMgharA 7 jAtitherA 8 suatherA 9 paritAyatherA 10 / (sU0 761) dasa puttA paM0 saM0-attate 1 khettate 2 dinnate 3 viSNate 4 urase 5 mohare 6 soMDIre 7 saMbuddhe 8 uvayAtite 9 dhammaMtevAsI 10 / (sU0 762) 'dase'tyAdi, sthApayanti-durvyavasthitaM janaM sanmArga sthirIkurvantIti sthavirAH, tatra ye grAmanagararASTreSu vyavasthAkAriNo| buddhimanta AdeyAH prabhaviSNavaste tatsthavirA iti 1-2-3 prazAsati-zikSayanti ye te prazAstAra:-dharmopadezakAste ca te sthirIkaraNAt sthavirAzceti prazAstRsthavirAH 4,ye kulasya gaNasya saGgasya ca laukikasya lokottarasya ca vyavasthAkAriNasta-13 baGgazca nigrAhakAste tathocyante 5.6-7, jAtisthavirAH paSTivarSapramANajanmaparyAyAH 8,zrutasthavirA:-samavAyAyaGgadhAriNaH9, dIpa *CROBLEMS anukrama [980] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~4644
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [762] zrIsthAnAGgasUtravRttiH prata // 516 // sUtrAMka [762] paryAyasthavirA-viMzativarSapramANapratrajyAparyAyavanta iti 10 // sthavirAzca putravadAzritAn paripAlayantIti putranirUpaNAyAha||10sthAnA. -'dasa putte'tyAdi, punAti pitaraM pAti vA pitRmaryAdAmiti putraH-sUnuH, tatra AtmanaH-pitRzarIrAjjAtaH AtmajaH, uddezaH 3 yathA bharatasyAdityayazAH 1, kSetraM-bhAryA tasyA jAtaHkSetrajo, yathA paNDoH pANDavAH lokarUThyA tadbhAryAyAH kuntyA sthavirAH eva teSAM putratvAt na tu paNDoH dharmAdibhirjanitatvAditi 2, 'dinnae'tti dattakaH putratayA vitINoM yathA bAhubali- putrAzca no'nilavegaH zrUyate, sa ca putravatputraH, evaM sarvatra 3, 'viNNae'tti vinayitaH zikSA grAhitaH, 'urase'tti upagato- sU0761jAto rasA-putrasnehalakSaNo yasminpitRsnehalakSaNo vA yasyAsAvuparasaH urasi vA-hRdaye snehAvarttate yaH sa orasaH 5, 762 mukhara eva maukharo-mukharatayA cATukaraNato ya AtmAnaM putratayA abhyupagamayati sa maukhara iti bhAvaH 6, zoDIro| yaH zauryabatA zUra eva raNakaraNena vazIkRtaH putratayA pratipadyate yathA kuvalayamAlAkathAyAM mahendrasiMhAbhidhAno rAjasutaH zrUyate 7, athavA''tmaja eva guNabhedAdbhidyate, tatra 'vinnae'tti vijJakA-paNDito'bhayakumAravat , 'urase'tti | urasA vartata iti oraso-balavAn bAhubalIvat zoNDIraH-zUra: vAsudevavat garvito vA shaunnddiir| 'zauDa garva' iti | |vacanAt , 'saMvuhe'tti saMvarddhito bhojanadAnAdinA anAthaputrakA 8, 'uvajAiya'tti upayAcite-devatArAdhane bhavaH au|payAcitakA, athavA avapAta:-sevA sA prayojanamasyetyAvapAtikaH-sevaka iti hRdayaM 9, tathA ante-samIpe vastuM zI-1 lamasyetyantevAsI, dharmArthamantevAsI dharmAntevAsI, ziSya ityarthaH 10 / / dharmAntevAsitvaM ca chadmasthasyaiva na kevlino-4||516 // 'nuttarajJAnAditvAt , kAni kiyanti ca tasyAnuttarANItyAha dIpa anukrama [982] Fit Forum pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~465~
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [763] dIpa anukrama [983] Education man [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [763] sthAna [10], uddezaka [-], kevalissa NaM dasa aNuttarA paM0 taM0 aNuttare NANe aNuttare daMsaNe aNuttare carite aNuttare tave anuttare vIrite aNutarA khaMtI aNuttarA muttI aNuttare ajave aNuttare madave aNuttare lAghave 10 (sU0 763) samatakhette NaM dasa kurAto paM0 saM0--paMca devakurAto paMca uttarakurAto, tattha NaM dasa mahatimahAlayA mahAdumA paM0 taM0 jaMbU sudaMsaNA 1 ghAyatirukkhe 2 mahAdhAyatirukkhe 3 paumarukkhe 4 mahApamarukkhe 5 paMca kUDasAmalIo 10, tatya NaM dasa devA mahiddhiyA jAba parivasaMti, saM0 aNADhite jaMbuddIvAdhipatI sudaMsaNe piyadaMsaNe ( sU0 564 ) dasahi ThANehiM ogADhaM dussamaM jANenA, saM0 - akAle NapUrjati gurusu jaNo micchaM paDivanno amaNuSNA sahA jAva phAsA 10 | dasahi ThANehiM ogADhaM susamaM jANejA taM0--akAle na varisati taM caiva viparItaM jAva maNuSNA phAsA ( sU0 765) susamasusamAe NaM samAe dasavihA rukkhA uvabhogattAe habvamAgacchati, taM0 mattaMgatA bhiMgA 2 tutiMgA 3 dIva 4 joti 5 cittaMgA 6 / bi tarasA 7 maNiyaMgA 8 gehAgArA 9 aNitaNA 10 ta // 1 // ( sU0 766 ) poMDarIte mahApoMDarIte paMca garulA veNudevA 10 varisai kAle Na parisara asAhU ijjati sAhU 'dase tyAdi, nAstyuttaraM - pradhAnataraM yebhyastAnyanuttarANi tatra jJAnAvaraNakSayAt jJAnamanuttaraM evaM darzanAvaraNakSayAdarzanamohanIyakSayAdvA darzanaM, cAritramohanIyakSayAccAritraM, cAritramohakSayAdanantavIryatvAcca tapaH- zukrudhyAnAdirUpaM vIryAntarAyakSayAd vIrya, iha ca tapaHkSAMtimuktyArjavamAddevalAghavAni cAritrabhedA eveti cAritramohanIyakSayAdeva bhava Far Far & Private Only pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03] ~466~ "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [766] zrIsthAnA sUtravRttiH prata // 517 // sUtrAMka [766] |nti, sAmAnyavizeSayozca kathazcimedAd bhedenopAttAnIti / kevalI ca manuSyakSetra evaM bhavatIti daza sthAnakAnupAti-HIRthAnA padArtha 'samaye tyAdikaM 'pukkharavaradIvaDapacacchimaddevI'tyetadantaM samayakSetrapramANamAha, kaNThyaM caitat , navaraM 'matsaMge'- uddezaH3 tyAdi gAthA, matta-madastasyAGgaM-kAraNa madirA taddadatIti mattAidA, caH samuccaye, 'bhiMga'tti bhRtaM-bharaNaM pUraNaM tatrA-31 anuttarAzAni-kAraNAni bhRtAGgAni bhAjanAni, na hi bharaNakriyA bharaNIyaM bhAjanaM vinA bhavatIti tatsampAdakatvAd vRkSAH api| Ni kurvAbhRtAGgAH, prAkRtatvAcca bhiMgA ucyante, truTitAni-tUryANi tatkAraNatvAt truTitAGgAH-sUryadAyinaH,uktaM ca-"mattaMgesu dyAH duSpaya maja 1 (saMpajai) bhAyaNANi bhiMgesu 2 / tuDiyaMgesu ya saMgatatuDiyAI bahuppagArAI 3 // 1 // " [mayaM madyAMgeSu 1 mAdikabhuMgeSu bhAjanAni 2 tUryAMgeSu ca saMgatatUryANi bahuprakArANi // 1 // ] "dIvajoicittaMgA" iti ihAGgazabdaH pratyekama lpavRkSAH bhisambadhyate, tato dIpa:-prakAzakaM vastu tatkAraNatvAddIpAzrA, jyotiH-agnistatra ca suSamasuSamAyAmagnerabhAvAjyotiriva yadvastu saumyaprakAzamiti bhAvastatkAraNatvAt jyotiraGgA, tathA citrasya-anekavidhasya vivakSAprAdhAnyAmmAsyasya | 766 kAraNatvAccitrAGgAH, tathA citrA-vividhA manojJA rasA-madhurAdayo yebhyaste citrarasA bhojanAGgA iti bhAvaH, uktaM ca -"dIvasihAjoisanAmayA ya 4-5 ee kariti ujjoyaM / cittaMgesu ya mallaM 6 cittarasA bhoyaNaTAe 7 // 1 // " [dIpazikhAjyotiHsanAmnI kuruta udyotamete citrAMgeSu mAlyaM bhojanArtha citrarasAH // 1 // ] maNInAM-maNimayAbharaNAnAM 8/ kAraNatvAnmaNyaGgAH AbharaNahetavaH, geha-gRhaM tadvadAkAro yeSAM te gehAkArAH, 'aNiyaya'tti vastradAyinaH, uktaM ca // 517 // "maNiyaMgesu ya bhUsaNavarAI 8 bhavaNAI bhavaNaruklesu 9 / Ainnesu ya dhaNiya vadhAI bahuppagArAI 10 // 1 // " iti / / dIpa anukrama [987] ACADS pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~467~
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [766] prata sUtrAMka [766] KI maNyaMgeSu ca varabhUSaNAni bhavanavRkSeSu parANi bhavanAni AkIrNeSu ca bahuprakArANi vastrANi gADhaM // 1 // ] kAlAdhi-15 kArAdeva kAlavizeSabhAvikulakaravaktavyatAmAha jaMbUdIve 2 bharahe vAse tItAte ussappiNIte dasa kulagarA tutthA, -sayajale sayAU ya arNataseNe ta amitaseNe ta / takaseNe bhImaseNe mahAbhImaseNe ta sattame // 1 // vaDharahe dasarahe savarahe / / jaMcUdIye 2 bhArahe cAse AgamIsAte ussappiNIe dasa kulagarA bhavissaMti, taM0-sImakare sImaMdhare khebhaMkare khemaMdhare vimalavAhaNe saMmusI paTisute baDhadhaNU dasadhaNU sattadhaNU / (sU0767) jaMbuddIve 2 maMdarassa pabayarasa puracchimeNaM sItAte mahAnatIte ubhato kUle dasa pakkhArapabbatA paM0 saM0-mAlavaMte cittakUDe vicittakUThe baMbhakUDe jAva somaNase / jaMbumaMdarapapasthime gaM sIotAte mahAnatIte ubhato phUle dasa vakkhArapabvatA paM0 saM0-vijjuppabhe jAva gaMdhamAtaNe, evaM dhAyAsaMbapuracchimadevi baksArA bhANibhavyA jAva pukkharavara dIvaddhapacatthimaddhe (sU0768) dasa kappA iMdAhiTiyA paM0 20 -sohamme jAvasahassAre pANate adhue, etesu NaM dasasu kappesu dasa iMdA paM taM0-sakke IsANe Ava akSute, patesu Na dasaNha iMdANaM dasa parijANitavimANA paM0 20-pAlate puSphae jAba vimalayare savvatobhare (sU0 769) 'jaMbuddIvetyAdi sUtradvayaM kaNThayaM, navaraM 'tIyAe'tti atItAyAM 'ussappiNIe'si utsapiNyAM kulakaraNazIlA kulakarA:-viziSTabuddhayo lokavyavasthAkAriNaH puruSavizeSAH, 'AgamissAe'si AgamiSyantyAM, vartamAnA tu avasa piNI sA ca noktA, tatra hi saptaiva kulakarAH, kacitpazcadazApi dRzyamta iti / puSkarA kSetrasvarUpamabhihitaM prAgataH sthaa087|| dIpa anukrama [987] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~468~
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [769] zrIsthAnA- sUtravRttiH prata // 518 // sUtrAMka [769] kSetrAdhikArAdeva kalpAnAzritya dazakamAha-daze'tyAdi, saudharmAdInAmindrAdhiSThitatvameteSvindrANAM nivAsAdAnatAraNa-12||10sthAnAyostu tadanadhiSThitatvaM tannivAsAbhAvAt , svAmitayA tu tAvapyadhiSThitAveveti mantavyaM, yAvatkaraNAt 'IsANe 2 saNa- uddezaH3 kumAre 3mAhiMde 4 baMbhaloe 5 laMtage 6 suke 7'tti dRzyamiti, yata evaiteSu indrAadhiSThitA ata evaite dazendrA bhavantIti kulakarA: darzayitumAha-eema' ityAdi, zakrA-saudharmendraH, zeSA devalokasamAnanAmAnaH, zeSa sugamamiti // indrAdhikArAdeva vakSaskAtadvimAnAnyAha-ete'ityAdi, pariyAnaM-dezAntaragamanaM tat prayojanaM yeSAM tAni pariyAnikAni gamanaprayojanAnI- rAdyAH tyarthaH yAnaM-zivikAdi tadAkArANi vimAnAni-devAzrayA yAnavimAnAni na tu zAzvatAni, nagarAkArANItyarthaH, pusta- iMdrAdyAH kAmtare yAnazabdo na dRzyate, 'pAlae' ityAdIni zakrAdInAM krameNAvagantavyAnIti, yAvatkaraNAt 'somaNasse 3 si- pratimA rivacche 4 naMdiyAvatte 5 kAmakame 6 pIigame 7 maNorame 8' iti draSTavyamiti, AbhiyogikAzcaite devA vimAnIbhava- jIvAzca ntIti / evaMvidhavimAnayAyinazcandrAH pratimAdikAt tapaso bhavantIti dazakAnupAtinI pratimA svarUpata Aha dasa dasamitA gaM bhikkhupatimA NaM egeNa rAtidiyasateNaM addhachaDehi ya mikkhAsatehiM ahAmuttA jAva ArAdhitAvi bhavati (sU0 770) dasavidhA saMsArasamAvannagA jIvA paM00-paDhamasamayaegidivA apaDhamasamayaegiditA evaM jAva apaDhamasamayapaMthidivA 1 basavidhA sambajIvA paM0 20-puDha vikAiyA jAva vaNassaikAtitA diyA jAva paMceMditA aNiditA 2 athavA dasavidhA sambajIcA paM0 taM0-paDhamasamayaneratiyA apaDhamasamayaneratitA Apa apaDhamasama 518 // yadevA paDhamasamayasiddhA apaDhamasamayasiddhA 3 (sU0771) 771 dIpa anukrama [992] RANG CamEauratonintimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~469~
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [771] prata sUtrAMka [771] 'dase'tyAdi, daza dazamAni dinAni yasyAM sA dazadazamikA dazadazakaniSpannetyarthaH, bhiSaNAM pratimA:-pratijJA bhikSupratimAH, 'ekene tyAdi, daza dazakAni dinAnAM zataM bhavatIti, prathame dazake daza bhikSA dvitIye viMzatirevaM dazame zataM / sarvamIlane paJca zatAni paJcAzadadhikAni bhavantIti, 'ahAsuttamityAdi, ahAsutaM-sUtrAnatikrameNa, yAvatkaraNAt 'a-18 hAatyaM' arthasya-niryuktyAderanatikrameNa 'ahAtacaM zabdArthAnatikrameNa 'ahAmaggaM kSAyopazamikabhAvAnatikramaNa 'ahAkappaM tadAcArAnatikrameNa samyakkAyena na manorathamAtreNa 'phAsiyA' vizuddhapariNAmapratipattyA 'pAliyA' sImAM yAvattapariNAmAhAnyA 'zodhitA niraticAratayA zobhitA vA tatsamAptAvucitAnuSThAnakaraNataH, 'tIritA' tIraM nItA pratijJAtakAloparyapyanuSThAnAt , kIrtitA nAmataH idaM cedaM ca karttavyamasyAM tatkRtaM mayetyevamiti, ArAdhitA sarvapadamIla-13 nAt 'bhavati' jAyata iti / pratimAbhyAsaH saMsArakSayArtha saMsAribhiH kriyata iti saMsAriNo jIvAn jIyAdhikArAta sarvajIvAMzca 'dase'tyAdinA sUtratrayeNAha, tacca sugama, navaraM prathamaH samayo yeSAmekendriyatvasya te prathamasamayAste ca te| ekendriyAzceti vigrahaH, viparItAstvitare, evaM dvitricatuHpaJcendriyA vAcyAH, Aha ca-'evaM jAvetyAdi, 'aNidiyatti 15 anindriyAH siddhAH aparyAptAH upayogataH kevalinazceti / / saMsAriparyAyavizeSapratipAdanAyaivAha bAsasatAussa NaM purisassa dasa dasAo paM0 20-bAlA 1 kiDDA 2 ya maMdA 3 ya, balA 4 pannA 5 ya hAyaNI 6 / pavaMcA 7 pabbhArA 8 ya, muMmuhI 9 sAvaNI 10 tadhA / / (sU0772) 'vAse tyAdi, varSazatamAyuyaMtra kAle manuSyANAM sa varSazatAyuSkaH kAlastatra yaH puruSaH so'pyupacArAd varSazatAyuSkaH, 355 dIpa anukrama [994] SamEautatunity pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~470~
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [772] prata ACACA+ sUtrAMka [772] zrIsthAnA- mukhyavRttyA varSazatAyuSi puruSe gRhyamANe pUrvakoTyAyuSkapuruSakAle varSazatAyuSaH puruSasya kasyacitkumAratve'pi pAlAvi- 10sthAnA. gasUtra dazAdazakasamAptiH sthAt na caivaM tata upacAra eva yukta iti, 'daze'ti saMkhyA, dasAu'tti varSadazakapramANAH kAlakRtA vRttiH 18 avasthAH iha ca varSazatAyugrahaNaM viziSTataradazasthAnakAnurodhAt viziSTataratvaM ca dazasthAnakasyaivaM varSedazakapramANA dazA18dazAdazaka dazeti, anyathA pUrvakoTyAyuSo'pi bAlAdyA dazAvasthA bhavantyeva, kevalaM dazavarSapramANAna bhavanti, bahuvarSA thA alpavarSA sU0772 // 519 // vA syuriti bhAvaH, tatra bAlasyeyamavasthA dharmadhammiNorabhedAdvAlA, svarUpaM cAsyAH-"jAyamettassa jaMtussa, jA sA 8 paDhamiyA dasA / na tattha suhadukkhAI, pahuM jANaMti bAlayA // 1 // " iti, [jAtamAtrasya jantIyo sA prathamA dazA tatra hai sukhaduHkhAni na bahujAnanti iti vAlA // 1 // ] tathA krIDApradhAnA dazA krIDA, uktaM ca-"biiyaM ca dasa patto, mANA kIDAhiM kIDai / na tattha kAmabhogehiM, tibbA uppajae maI ||1||"[dvitiiyaaN krIDAdazAM prApto nAnAkrIDAbhiH krIDate na tatra kAmabhogeSu tItrA matirutpadyate // 1 // ] tathA mando-viziSTabalabuddhikAryopadarzanAsamarthoM bhogAnubhUtAveva ca samarthoM yasyAmavasthAyAM sA mandA, uktaM ca-"taiyaM ca dasaM patto, ANupubbIeN jo nro| samastho bhujiu~ bhoe, jai se asthi pare dhuvA // 1 // " iti, [tRtIyAM maMdadazAM prAptaH AnupUrvyA yo naraH yadi tasya nizcitA bhogA: pUhe samti tAn bhoktuM samarthaH // 1 // ] bhogopArjane tu manda iti bhAvanA, tathA yasthAmavasthAyAM puruSasya balaM bhavati sA vaLayogAta balA, ukaM ca-"cautthI ya balA nAma, jaM naro dsmssio| samattho balaM dariseuM, jai hoi niruvaiyo // 1 // " iti, [caturthI ca balA nAma yAM dazAmAnito naraH balaM darzayituM samarthaH yadi bhavati nirupadravaH // 1 // ] tathA prajJA-2 dIpa anukrama [996] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~471~
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [772] prata sUtrAMka [772] SUCCCCASEAST buddhirIpsitArthasampAdanaviSayA kuTumbakAbhivRddhiviSayA vA tadyogAddazApi prajJA prakarSeNa jAnAtIti vA prajJA dazA tasyA eva kartRtvavivakSayeti, uktaM ca-"paMcami ca dasa patto, ANupuvIreM jo naro / icchiyatvaM viciMtei, kuTuMbaM cA-2 bhikaMkhai // 1 // " iti [AnupUA yo naraH paMcamI dazAM prAptaH sa ipsitArtha vicintayati kuTuMba cAbhikAMkSate // 1 // tathA hApayati puruSamindriyeSviti-indriyANi manAk svArthagrahaNApaTUni karotIti hApayati prAkRtatvena ca hAyaNitti, Aha ca-"chaTThI u hAyaNI nAma, jaM naro dsmssio| virajaI ya kAmesu, iMdiesu ya hAya // 1 // " iti [SaSThI hAyanI nAnI yAM naro dazAmAzritaH kAmeSu virajyate iMdriyANi ca hIyate // 1 // ] tathA prapaJcate-vyaktIkaroti prapa cayati vA-vistArayati khelakAsAdi yA sA mapaJcA prapazcayati ghA-sayati ArogyAditi prapazcA, Aha ca-"sattami paca dasa patto, ANupubbI jo nro| nicchUhai cikkaNaM khelaM, khAsaI ya abhikkhaNaM // 1 // " iti [saptamI prapaMcA dazAM prApta AnupULa yo naraH cikaNaM zleSmANaM niSkAzayati abhIkSNaM kAsate // 1 // ] tathA prAmbhAramIpadavanatamucyate tadevaMbhUtaM gAtraM yasyAM bhavati sA prAmbhArA, yataH-"saMkuciyavalIcammo, saMpatto aTThami dasa / nArINamaNabhippeo, jarAe pariNAmio // 1 // " iti, [saMkucitavali carmA syAt samprApto'STamI dazA nArINAmanabhipretaH jarayA prinnaamitH||1||] tathA mocanaM muk jarArAkSasIsamAkrAntazarIragRhasya jIvasya mucaM prati mukha-AbhimukhyaM yasyAM sA muzukhIti, tatsvarUpaM cedam-"navamI muMmuhI nAma, jaM naro dasamassio / jarAghare viNarasate, jIvo vasai akAmao // 1 // " iti [navamI unmukhInAmI yAM dazAM nara AzritaH jarayA gRhe vinazyati jIvite'pi akAmA dIpa anukrama [996] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~472~
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUcAMka [772] dIpa anukrama [996] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 520 // Education [bhAga - 6] "sthAna" aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRttiH) mUlaM [ 772] sthAna [10], uddezaka [-1. - vasati // 1 // ] ( 'jIve 'ti jIvite, 'jIvo'tti vA naralakSaNo jIva ityarthaH > tathA zAyayati - svApayati nidrAvantaM karoti yA zete vA yasyAM sA zAyanI zayanI vA tatheti samuccaye, tatsvarUpamidam - "hINabhinnassaro dINo, vivarIo vicittao / dubbalo dukkhao vasaI, saMpatto dasamiM dasaM // 1 // " iti / [ hInabhinnasvaro dIno viparIto vicittaH durbalo duHkhito vasati dazamI dazAM saMprAptaH // 1 // ] anantaraM puruSadazA uktAH atha puruSasamAnadharmakANAM vanaspa tInAM tAH prakArAntarata Aha dasavidhA taNavaNarasatikAritA paM0 taM0-mUle kaMde jAva pupphe phale bIye ( sU0 773 ) samvatoci NaM vijAharaseDIo dasadasajovaNAI viksaMbheNaM paNNattA, savvatovi NaM abhiyogaseDhIo dasa dasa joyaNAI viksaMmeNaM paM0 ( sU0 774) gevijagavimANANaM dasa joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM paNNattA ( sU0 775) dusahi ThANehiM saha tetasA bhAsaM kubjA, taM0 keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA aJccAsAtejA se va azAsAtite samANe parikuvite, tassa tetaM nisirejjA, se taM paritAveti, settaM paritAvetA sAmeva saha tettasA bhAsaM kujA 1, keti tahArUvaM samaNaM mAhaNaM vA accAsA-' tejA se ya abhyAsAtite samANe deve parikuvie tarasa teyaM nisirejA settaM paritAveti settaM 2 tameva saha tetasA bhAsaM kuJjA 2, keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA acAsAvejA, se ya avAsAtite samANe parikuvie deve ta parikuvite, duhato paDiNNA tassa teyaM nisirejA te taM parivAviti te taM paritAvettA tameva saha tetasA bhAsaM kuNA 3, keti tArU samaNaM vA mAhaNaM vA adhAsAdejA se ya acAsAtite parikuvie tassa teyaM nisirenA tatya phoDA saMmucchaMti te phoDA Far Far & Pria Use Only 10 sthAnA. uddezaH 3 mUlAdIni zreNayaH graiveyakaM tejolezyAH sU0 773 776 ~473~ / / 520 // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [776] 45 prata sUtrAMka [776] bhijati te phoDA bhinnA samANA tAmeva saha tetasA bhAsaM kuJA 4 keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA acAsAtejA se ya acAsAdite deve parikuvie tassa teyaM nisirejA, tattha phoDA saMmucchaMti, te phoDA mijaMti, te phoDA mitrA samANA tameva saha tetasA bhAsaM kujjA 5, keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA accAsAejA se ta acAsAtite parikuTie devevi ya parikuvie te duhato paDiNNA te tassa tetaM nisirejA, tattha phoDA saMmucchati sesaM taheva jAva bhAsaM kujA 6, keti tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA acAsAtejA se ya acAsAtite parikuSie tassa teta nisirejA, tatya phoDA saMmucchaMti te phoDA miti tattha pulA saMmucchati te pulA bhijati te pulA bhinnA samANA tAmeva saha teyasA bhAsaM kujA 7 ete tini AlAvagA bhANitavvA 9, keti tahArUvaM samaNaM vA mAdaNaM vA acAsAtemANe tetaM nisirejA se ta tastha No kammai No pakammati, aMciyaM 2 kareti karettA AtAhiNapayAhiNaM kareti 2 tA uI behAsa uppatati 2 se NaM tato paDihate paDiNiyattati 2 tA tameva sarIragamaNudahamANe 2 saha tetasA bhAsa kujA jahA bA gosAlassa maMkhaliputtassa tavetete 10 (sU0 776) 'dase'tyAdi, tRNavadvanaspatayaH tRNavanaspatayaH, tRNasAdharmya ca bAdaratvena tena sUkSmANAM na dazavidhatvamiti, mUla-jaTA kandaH-skandhAdhovatI yAvatkaraNAt 'khaMdhe'tyAdIni paJca draSTavyAni, tatra skandhaH-sthuDamiti yAtItaM svaka-yalkaH zAlA-zAkhA pravAlaM-aGkuraH patraM-parNa puSpa-kusumaM phala-pratItaM bIja-miMjeti / dazasthAnakA|dhikAra evaM idamaparamAha-sabvetyAdi sUtradvayaM, sarvAH-sarvadIrghavatAvyasambhavAH vidyAdharazreNayaH-vidyAdharanagarazre dIpa anukrama pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~474~
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] zrIsthAnAGgasUtravRttiH // 521 // Educato [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) uddezaka [-], mUlaM [ 776 ] sthAna [10], NayaH, dIrghavaitALyA hi paJcaviMzatiryojanAnyuccaistvena pazcAzazca mUlaviSkambheNa tatra daza yojanAni dharaNItalAdatikramya daza yojanaviSkambhA dakSiNata uttaratazca zreNayo bhavanti, tatra dakSiNataH paJcAzannagarANi, uttaravastu paSTiriti bharateSu, airavateSu tadeva vyatyayena, vijayeSu tu paJcapaJcAzatpaJcapaJcAzaditi / tathA vidyAdhara zreNInAmupari daza yojanAnyatikramya dazayojanaviSkambhA ubhayata AbhiyogikadevazreNayo bhavanti, tatrAbhiyogaH- AjJA tathA carantItyAbhiyogikA devAH, zakAdisambandhinAM lokapAlAnAM somayamavaruNavaizramaNAnAM sambandhino vyantarA iti, tacchreNInAmupari parvataH paJca yojanAnyuccatayA daza viSkambhata iti / Abhiyogika zreNayo hi devAvAsA ityadhunA tadvizeSAnAha - 'gevejje 'tyAdi kaNThyaM, navaraM prAgdevAnAmAvAsA uktAH, devAzva maharddhikA bhavantyato devAnAM munInAM ca maharddhikatopavarNanAya tejonisargaprakArapratipAdanAyAha - 'dasahI' tyAdi, dazabhiH sthAnaiH prakAraiH saha sArddha | tejasA tejolezyayA vartamAnamanAyeM 'bhAsa'nti bhasmeva bhasmavat kuryAt vinAzayedityarthaH, zravaNa iti gamyate, tadyathA -- ' ke 'ti kazcidanAryakarmmakArI pApAtmA tathArUpaM tejolabdhiprAptaM zramaNaM - tapoyuktaM mAhanaM mA hanamA vinAzaya ityevaMprarUpaNAkAriNaM vAzabdau vizeSaNasamuccayArthI atyAzAtayed - AtyantikImAzAtanAM tasya kuryAt, 'se ya'tti sa ca zramaNo'tyAzAtitaH- upasargitaH parikupitaH sarvathA kruddhaH san 'tassa'ti upasargakarturupari tejaH- tejolezyArUpaM nisRjet kSipet 'se'tti 'sa' zramaNaH tamityupasargakAriNaM paritApayati- pIDayati taM paritApya 'sAmeve 'ti tameva tejasA paritApitaM dIrghatvaM prAkRtatvAt sahApergamyamAnatvAt tejasApi tejolezyAyuktamapItyarthaH balavattvAt sAdhutejasa | Far Far & Fran 10 sthAnA. uddezaH z mUlAdIni zreNayaH graiveyakaM tejolezyAH sU0 7731776 ~475~ // 521 // antray.com pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita ....AgamasUtra - [ 03] aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] Educat [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-] mUlaM [ 776 ] iti 'bhAsaM kuJja'tti prasiddhamityekaM zeSANi navApi sugamAni, navaraM 'se ya avAsAiyatti sa ca muniratyAzAtitastadanantarameva ca tatpakSapAtI devaH parikupitaH san taM bhasma kuryAditi dvitIyamubhAvapi parikupita 'te duio' si tau dvau munidevI 'paDina'tti upasargakAriNo bhasmakaraNaM prati pratijJAyogAt pratijJo-kRtapratijJo hantavyo'yamityabhyupagatAvitiyAvaditi tRtIyaM caturthe zramaNastejonisarga kuryAt, paJcame devaH paThe ubhAviti, kevalamayaM vizeSaH 'to' ti upasargakAriNi 'sphoTA:' sphoTakAH samutpadyeran agnidagdhe iva, te ca sphoTakAH bhidyante - sphuTamti, tataste bhinnAH santastamevopasargakAriNaM saha tejasA tejolezyAvantamapi zramaNadevateja sorbalavattvAt tejaso pahananIyasyAd bhasma kuryuHnipAtayeyuriti, saptamASTamanavamedhvapi tathaiva, navaraM tatra sphoTAH sammUrcchanti bhidyante ca tatastatra pulAH- pulAphikA laghutarasphoTikAH sammUrcchanti tato bhidyante, te ca pulAH bhinnAH santastamevopasargakAriNaM sadaiva tejasA bhasma kuryurityetAni nava sthAnAni sAdhudeva kopAzrayANi dazamaM tu vItarAgAzrayaM tatra 'acAsAemANe'tti upasarga kurvan gozAlakavatejo nisRjet, 'se ya tastha'ti tacca tejastatra zramaNe nisRSTaM mahAvIra iva no kramate ISat no prakramate prakarSeNa na prabhavatItyarthaH kevalaM 'aMciaMciyaM'ti utpatanipatAM pArzvataH karoti, tatazcAdakSiNataH pArzvAt pradakSiNA pArzvabhramaNamAdakSiNapradakSiNA tAM karoti, tatacorddham upari dizi 'behAsaM'ti vihAya AkAzamityarthaH utpatati, utpatya ca 'se'ci tasejaH tataH zramaNazarIrasannidhestanmAhAtmya pratihataM sat pratinivarttate pratinivRttya ca tadeva zarIrakamupasargakArisambandhi yatastannirgataM tamanudahana - nisargAnantaramupatApayan kiMbhUtaM zarIrakaM ? - saha tejasA varttamAnaM tejolabdhimat bhasma kuryAditi, Far Fara & Pras anthray.org pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.... AgamasUtra [03], aMga sUtra [03 ] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH ~476~
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) prata sUtrAMka [776] dIpa anukrama [1000] zrIsthAnA GgasUtravRttiH // 522 // [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra - 3 ( mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 776 ] sthAna [10], uddezaka [-], ayamakopasyApi vItarAgasya prabhAvo yatyaratejo na prabhavati, atrArthe dRSTAntamAha -- 'jahA vA' yathaiva gozAlakasya-bhagavacchiSyAbhAsasya maGgalyabhidhAnamaputrasya, maGkhazca citraphalakapradhAno bhikSukavizeSaH, 'tavetee'ti tapojanitatvAttapaH kiM tat ? - tejastejolezyeti, tatra kilekadA bhagavAn mahAvIraH zrAvastyAM viharati sma gozAlakazca tatra ca gautamo gocaragato bahujanazabdamazrISIt yathA iha zrAvastyAM dvau jinau sarvajJau - mahAvIro gozAlakazceti zrutvA bhagavadantikamAgatya gozAlakotthAnaM pRSTavAn, bhagavAMzcovAca-yathA ayaM zaravaNagrAme gobahulabrAhmaNagozAlAyAM jAto malinAnno maGgasya subhadrAbhidhAnatadbhAryAyAzca putraH paDU varSANi yAvacchAsthena mayA sArddha vihRto'smata eva bahuzrutIbhUta iti nAyeM jino na ca sarvazaH, idaM ca bhagavadvacanamanuzrutya bahujano nagaryAH trikacatuSkAdiSu parasparasya kathayAmAsa-gozAlako maliputro na jino na sarvajJaH, idaM ca Thokavacanamanuzrutya gozAlakaH kupitaH AnandAbhidhAnaM ca bhagavadantevAsinaM gocaragatamapazyat tamavAdIcca bho Ananda ! ehi tAvadekamaupamyaM nizAmaya, yathA kecana vaNijo'rthArthino vividhapaNyabhRtazakaTA dezAntaraM gacchanto mahATavIM praviSTAH pipAsitAstatra jalaM gaveSayantazcatvAri valmIkazikharANi zAlavRkSasyAntaradrAkSuH kSipraM caikaM vicikSipustato'tivipulama malajalamavApuH, tatpayo yAvatpipAsamApItavantaH payaHpAtrANi ca payasA paripUrayAmAsuH, apAyasambhAvinA vRddhena nivAryamANA apyatilobhAd dvitIyatRtIyazikhare tribhiduH, tayoH krameNa suvarNa ca ratnAni ca samAsAdayAmAsuH punastathaiva caturtha bhindAnAH ghoraviSamatikAyamaanapuJjatejasamati caJcalajihvAyugalamanAkalitakopaprasara mahIzvaraM saGghaTTitavantaH, tato'sau kopAdvalmIkazikharamAruhya Far Portal & Private On 10 sthAnA. uddezaH z mUlAdIni zreNayaH graiveyakaM tejolezyAH sU0 773767 ~ 477 ~ // parara // pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitaH muni dIparatnasAgareNa saMkalita .... AgamasUtra - [ 03], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddezaH 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [776] 928 prata OM45453 sUtrAMka [776] mArtaNDamaNDalamavalokya nirnimeSayA dRSTyA samantAdavalokayaMstAn bhasmasAccakAra, tannivArakavRddhavANijakaM tu nyAyadazItyanukampayA vanadevatA svasthAnaM sanahAreti, evaM tvadIyadharmAcAryamAtmasampadA'parituSTamasmadavarNavAdavidhAyinamahaM| svakIyena tapastejasA'dyaiva bhasmasAtkariSyAmItyepa pracalito'haM, tvaM tu tasyemamarthamAvedaya, bhavantaM ca vRddhavANijamiva | nyAyavAdityAdakSiSyAmIti zrutvA'sAvAnandamuni to bhagavadantikamupAgatya tatsarvamAvedayat, bhagavatAcyasAbabhihitA-eSa Agacchati gozAlakastataH sAdhavaH zIghamito'pasarantu preraNAM ca tasmai kazcidapi mA dAditi gautamAdInAM nivedayeti. tathaiva kRte gozAlaka Agatya bhagavantamabhi samabhidadhau-suSTu AyuSman kAzyapa! sAdhu AyuSman kAzyapAla mAmevaM vadasi-gozAlako maGgaliputro'yamityAdi, yo'sau gozAlakastavAntevAsI sa devabhUyaM gataH ahaM vanya eva ta|ccharIrakaM parISahasahanasamarthamAsthAya vatteM ityAdikaM kalpitaM vastUgrAhayan tatpreraNApravRttayoddhayoH sAdhyoH sarvAnubhU-I |tisunakSatranAmostejasA tena dagdhayorbhagavatAbhihito-he gauzAlaka ! kazciccauro prAmeyakaiH prArabhyamANastathAvidhaM durgamalabhamAno'GgalyA tRNena zUkena vA''tmAnamAvRNvannAvRtaH kiM bhavati?, anAvRta evAsI, vamapyevamanyathAjalpanenAtmAnamAcchAdayan kimAcchAdito bhavasi ?, sa eva tvaM gozAlako yo mayA bahuzrutIkRtastadevaM mA vocaH, evaM bhagavataH samabhAvatayA yathAvat avANasya tapastejo'sau kopAnnisasarja, uccAvacAkrozaizcAkrozayAmAsa, tattejazca bhagavatyaprabhavat | taM pradakSiNIkRtya gozAlakazarIrameva paritApayadanupraviveza, tena ca dagdhazarIro'sau darzitAnekavidhavikriyaH saptamarAtrI kAlamakArSIditi / mahAvIrasya bhagavato namannikhilanaranAkinikAyanAyakasyApi jaghanyato'pi koTIsaJjayabhaktibharani SASSASSASS dIpa anukrama pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~478~
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [776] prata sUtrAMka [776] zrIsthAnA- rAmaraSaTpadapaTala juSTapAdapAsyApi vividhaRddhimataravineyasahasraparivRtasyApi svaprabhAvaprazamitayojanaza tamadhyagatavairamA-610 sthAnA. sUtra- rivir3aradurbhikSAdyupadravasyApyayamanuttarapuNyasambhArasyApi yadgozAlakena manuSyamAtreNApi ciraparicitenApi ziSyakalpenA- dezaH3 vRttiH pyupasargaH kriyate tadAzcaryamityAzcaryAdhikArAdidamAha Azcaryadasa accheragA paM0 --upasaga 1 gambhaharaNaM 2 itthItitthaM 3 abhAviyA parisA 4 / kaNassa avarakakA 5 uttaraNaM dazakaM // 523 // caMdasUrANaM 6||1||hrivNskuluppttii 7 camaruppAto ta 8 aTThasayasiddhA 9 / assaMjatesu pUnA 10, pasavi arNa sU0777 teNa kAleNa // 2 // (sU0 777) 'dase'tyAdi A-vismayatazcaryante-avagamyanta ityAzcaryANi-adbhutAni, iha ca sakAraH kAraskarAditvAditi, 'uva- sagge'tyAdi gAthAdvayaM, upasRjyate kSipyate cyAvyate prANI dharmAdebhirityupasargA-devAdikRtopadravAH, teca bhagavato ma hAvIrastha chadmasthakAle kevalikAle ca narAmaratiryakRtA abhUvana, idaM ca kila na kadAcidbhUtapUrva, tIrthakarA hi anusadArapuNyasambhAratayA nopasargabhAjanamapi tu sakalanarAmaratirazcAM satkArAdisthAnamevetyanantakAlabhAjyayamoM loke'huta-18 bhUta iti 1, tathA garbhasya-udarasattvasya haraNa-udarAntarasaGkrAmaNaM garbhaharaNaM etadapi tIrthakarApekSayA'bhUtapUrva samagavato mahAvIrasya jAtaM, purandarAdiSTena hariNegameSidevena devAnandAbhidhAnabrAhmaNyudarAtrizalAbhidhAnAyA rAjapacyA udare saGkramaNAd, etadRSyanantakAlabhAvitvAdAzcaryameveti 3, tathA strI-yopittasyAstIrthakaratvenotpannAyAH tIrtha-dvAdazAGgaM saho / vA strItIrthaM, tIrtha hi puruSasiMhAH puruSavaragandhahastinatribhuvane'pyavyAhataprabhubhAvAH pravartayanti, iha tvavasarpiNyAM mi dIpa anukrama E pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~479~
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [777] ASE prata sUtrAMka [777] bilAmaparIpateH kumbhakamahArAjasya duhitA malyabhidhAnA ekonaviMzatitamatIrthakara sthAnotpannA tIrthaM pravartitavatI-151 tyanantakAlajAtasyAdasya bhASasyAbavateti 3, tathA abhavyA-ayogyA cAritradharmasya parSat-tIrthakarasamavasaraNazrota| lokA, bhUyate hi bhagavato baImAvasya jambhikagrAmanagarAddhahirutpanna kevalasya tadanantaraM militacaturvidhadevanikAyaviracitasamavasaraNasya bhaktikutUhalAkRSTasamAyAtAnekanarAmasaviziSTatirazcAM svasvabhASAnusAriNA'timanohAriNA mahAdhva| minA kalpaparipAlamAna dharmakathA babhUca, yato na kenApi tatra viratiH pratipannA, na caitattIrthakRtaH kasyApi bhUtapUrvamitIdamAzcarvamiti 4, tathA kRSNa-navamavAsudevasya avarakakA rAjadhAnI gativiSayA jAtetyapyajAtapUrvatvAdAzcarya, bhUyate hi pANDavabhAryA dropavIdhAtakIkhaNDabharatakSetrAparakaGkArAjadhAnInivAsipadmarAjena devasAmarthe nApahRtA, dvArakA-15 battIdhAstavyazca kRSNo vAsudevo nAradAvupalabdhataLyatikaraH samArAdhitasusthitAbhidhAnalavaNasamudrAdhipatirdevaH pnycbhiH| pANDavaiH saha bipojamalamapramANa jaladhimatikramya panarAja raNavimardena vijitya draupadImAnItavAn , tatra ca kapilavAsa-1 devo munisuvratajinAt kRSNavAsudevAgamanavAsAmupalabhya sabahumAnaM kRSNadarzanArthamAgataH, kRSNazca tadA samudramulakSyati sma, taktastena pAzcajambaH pUritA kRSNenApi tathaiva tataH parasparazazabdazravaNamajAyateti 5, tathA bhagavato mahAvIrasya karanArthamayataNamAnAzAt samayasatyabhUmyAM candrasUryayoH zAzvatavimAnopetayorvabhUvedamapyAzcaryameveti 6 tathA hre-purusshai| vizeSasya baMkA-putrapaumAdhiparamparA harivaMzastAkSaNaM yatkulaM tasyotpattiH harivaMzakulotpattiH kula hyanekadhA ato harivaMzena 8 viziSyate, pAmeti mate himAlayApekSayA yattUttIya harivalyaM mithunakakSetraM tataH kenApi pUrvavirodhinA| dIpa anukrama [1003] yA SamEaucatunitammational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~480~
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [777] zrIsthAnA vRttiH prata // 524 // sUtrAMka [777] vyantarasureNa mithunakamekaM bharatakSetre kSipta, tacca puNyAnubhAvAdrAjyaM prAptaM, tato harivarSajAtaharinAmro puruSAyo vaMzaH sa|10sthAnA. tatheti 7, tathA camarasya-asurakumArarAjasyosatana-UrdhvagamanaM camarosAtaH, so'pyAkasmikatvAdAzcaryamiti, zrUyate hi uddezaH3 camaracaJcArAjadhAnInivAsI camarendro'bhinavotpannaH sarvamavadhinA''lokayAmAsa, tataH svazIrSopari saudharmavyava- AzcaryasthitaM zakraM dadarza, tato matsarAdhmAtaH zakratiraskArAhitamatirihAgatya bhagavantaM mahAvIra chadmasthAvasthamekarAtrikI pra- dazakaM |timA pratipannaM suMsumAranagarodyAnavatinaM sabahumAnaM praNamya bhagavastvatpAdapaGkajavanaM me zaraNamariparAjitasyeti vikalpya sU0777 viracitaghorarUpo lakSayojanamAnazarIraH parighara praharaNaM parito bhramayan garjanAsphoTayan devAMstrAsayannutpapAta, saudhamAvataMsakavimAnavedikAyAM pAdanyAsaM kRtvA zakramAkrozayAmAsa, zakro'pi kopAjAjvalyamAnasphArasphuratsphuliGgazatasamAkulaM kulizaM taM prati mumoca, sa ca bhayAt pratinivRttya bhagavatpAdau zaraNaM prapede, zakko'pyavadhijJAnAvagatataLyatikarastIrthakarAzAtanAbhayAt zIghamAgatya vajramupasaMjahAra, babhANa ca mukto'syaho bhagavataH prasAdAt nAsti mattaste bhayamiti 8, tathA'STAbhiradhikaM zatamaSTazataM aSTazataM ca te siddhAzca-nirvRtAH aSTazatasiddhAH, idamapyanantakAlajAtami-17 tyAzcaryamiti 9, tathA asaMyatA:-asaMyamavanta ArambhaparigrahaprasaktA abrahmacAriNaH teSu pUjA-satkAraH, sarvadA hi kila| saMyatA eva pUjAhA~, asyAM svavasarpiNyA viparItaM jAtamityAzcarya, ata evAha-dazApyetAni anantena kAlena-anantakAlAt saMvRttAni asyAmavasarpiNyAmiti / anantarasUtre camarotpAta uktaH sa ca ratnaprabhAyA: sajAta iti ramaprabhA-IPI vaktavyatAmAha dIpa anukrama [1003] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~481~
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [778] prata sUtrAMka [778] 64595%2555555* imIse the ravaNappabhAte puDhacIe rayaNe kaMDe dasa joaNasayAI bAhaleNaM pannatte, imIse rayaNappabhAe puDhavIe vatare kaMDe dasa joyaNasatAI bAhaleNaM paNNate, evaM berulite 1 lohitakkhe 2 masAragale 3 haMsaganbhe 4 pulate 5 sogaMdhite 6 jotirase aMjaNe 8 aMjaNapulate 9 ratate 10 jAtarUve 11 aMke 12 phalihe 13 rihe 14 jahA rayaNe tahA so lasavidhA bhANitanvA (sU0778) 'imIse 'mityAdi, yeyaM rajurAyAmaviSkambhAbhyAmazItisahasrAdhika yojanalakSaM bAhalyataH upari madhye'dhastAca yasyAH kharakANDapaGkabahulakANDajalabahulakANDAbhidhAnAH krameNa SoDazacaturazItyazItiyojanasahasrabAhalyA vibhAgAH| santi, 'imIse'tti etasyAH pratyakSAsannAyAH ratnAnAM prabhA yasyAM rakSA prabhAti-zobhate yA sA ratnaprabhA tasyAH pRthikAvyA-bhUmeyattat kharakANDaM tatSoDazavidharalAtmakatvAt SoDazavidha, tatra yaH prathamo bhAgo ratnakANDaM nAma taddazayojana zatAni bAhalyena, sahasramekaM sthUlatayetyarthaH, evamanyAni paJcadazApi sUtrANi ghAcyAni, navaraM prathama sAmAnyaralAtmakaM | *zeSANi tadvizeSamayAni, caturdazAnAmatidezamAha-evaM'mityAdi, 'pUrva miti pUrvAbhilApena sarvANi vAcyAni, 'veru liya'tti vaiDUryakANDaM, evaM lohitAkSakANDaM masAragala kANDa haMsagarbhakANDamevaM sarvANi, navaraM rajataM-rUpyaM jAtarUpa| suvarNamete api rane eveti ||rlprbhaaprstaavaat tadAyadvIpAdivaktavyatA sUtracatuSTayenAha sabveviNa dIvasamurA dasajoyaNasatAI jamveheNaM paNNattA / sabjevi NaM mahAdahA dasa jovaNAI uvveheNaM paNNattA / sanvevi NaM salilakuMDA dasajoSaNAI ulveheNaM paNNacA / siyAsIoyA NaM mahAnadIo muhamUle dasa dasa joyaNAI ummeheNaM paNNacAo dIpa anukrama [1004] SamEaucatunim pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~482~
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [779] prata sUtrAMka [779] zrIsthAnA (sU0779) kattiyANakkhatte sambavAhirAto maMDalAto dasame maMDale cAra parati, aNurAdhAnakkhatte samvambhaMtarAto maM- 10sthAnA. sUtra halAto isame maMDale cAra carati (sU0780) dasa NakkhattA NANassa viddhikarA paNNattA, saM0-migasiramahA pusso uddezaH 3 vRttiH tini ya pumbAI mUlamatsesA / hattho cittA ya tahA isa buddhikarAI NANassa // 1 // (sU0 781) kANDAni // 525 // 'sabvevAdi sugama, navaramudvedhaH uMDataMti bhaNiya hoi, dvIpAnAM caMDattaNAbhAve'vi adhodizi sahanaM yAvadvIpavyapha-| dvIpAyu se dezo, jaMbUdvIpe tu pazcimavidehe jagatIpratyAsattau uMDattamapi asthiti // mahAidAH himavadAdiSu padmAdayaH, 'salilakuM ti salilAnA-gaGgAdinadInAM kuNDAji-prapAtakuNDAni prabhavakuNDAni ca salilAkuNDAnIti, 'muhamUle ti samudra- kSatramaNDapraveze / dvIpasamudrAdhikArAt tadvanikSatrasUtratravamAha-kattie'tyAdi, iha kila sUryasya caturazItyadhika maNDalazataMdra le jJAnabhavati pandraya paJcadaza nakSatrANAM tvaSTI, maNDalaM ca mArga ucyate, tacca yathAsvaM sUryAdivimAnatulpaviSkambha, tatra nakSatrANi jambUdvIpasvAsItyadhike yojanasate paJcaSaSTiH sUryasya maNDalAni bhavanti, candrasya paca, nakSatrANAM he, tathA lavaNasamudra sU0772itrINi vizadadhikAmi yojanazatAbyavagAya ekonaviMzatyadhikaM tUrvala maNDalazataM bhavati, pandrasya daza, nakSatrANAM ca paTU, eteSAM ca sarvAvaM sumero pAtvAriMzati yojanAnAM sahasreSu triMzadadhikeSu ca triSu zateSu bhavati, sarvAbhyantaraM ca / catuzcatvAriMzati sahAmeSu aSTAmuka viMzatyadhika mateSu bhavatIti, evaM ca kRttikAnakSatraM sarvavAhyAt 'maNDalAu'tti candramaNDalAisamendramaNDale somabantarAt papa ityarthaH 'cAraM caraiti bhramaNamAcarati, anurAdhAnakSatraM sarvomya // 525 // ntarAda pamdrasya maNDalAca dazame ghAmaNDale sarvanAzAkhA ilArtha pAraM paratIti vyAkhyAtameveti / 'viddhikarAIti dIpa anukrama [1005] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~4834
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [781] ACCSC prata sUtrAMka [781] etanakSatrayukta candramasi sati jJAnastha-zrutajJAnasyoddezAdiyadi kriyate tadA jJAnaM samRddhimupayAti-abhipremAcIvase zUyate vyAkhyAyate pArSate veti, bhavati ca kAlavizeSastathASidhakAryeSu kAraNaM, kSayopazamAdihetutvAsasya, yadAha-"udayaksayalamocasamovasamA jaMca kammuNo bhaNiyA / davyaM khesaM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " iti, [udayakSayakSayopazamopazamA baca karmaNo bhaNitAH / dravyaM kSetraM kAlaM bhavaM ca bhAvaM ca saMprApya // 1 // ] tadyathA 'migasira'gAhA kaNThyA / dvIpasamudrAdhikArAdeva dIpacArijIvavaktavyatAM sUtradvayenAha basappapathalayarapaMcipiyatirikvajoNitANaM basa jAtikulakoDijoNipamuhasatasahassA paNNatA, uraparisappayalayarapaMciviyatiriksajoNitANaM vasa jAtikulakoDinoNipamuhasatasahassA paNNattA (sU0782) 'cauppaye tvAdi, catvAri padAni-pAdA yeSAM te catuSpadAste ca te sthale parantIti sthalacarAveti catuSpadaskhalacarAste ca te pondriyAti vimahA, punastiryagyonikAzceti karmadhArayaH, teSAM 'vaze'ti dazaiva, 'jAtI' pazcembriyajAtI dIyAni kusakoTInA-jAtivizeSalakSaNAnAM [tAnAM] yonipramukhANi-utpattisthAnadvArakANi zatasahasrANi-lakSANi tAni tathA prazasAni sakdiA, sanna yonirvathA gomayo dIndriyANAmutpattisthAnaM, kulAni tatraikatrApi bIndriyANAM kRmyAdyajAnekAkArAmi pratItAnIti, tathA urA-palA parisappainti-saJcarantItyuramparisAste ca te sthala parAvetyAdi tathaiva // 13 drAjIvavidha dAkhAmakamabhidhAsAdhunA'jIvasvarUpapudgala viSayaM tadAha jIyA sahANanivattitA pongale pAnakamattAe ciNiMsu vA 3, taMjahA-paTanasamayaegidiyanivvattie jAva phAsi BALEKAR dIpa + anukrama [1008] Eco Fit Forum pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~484~
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [783] zrIsthAnA nasUtra vRttiH prata pugalAH // 526 // sUtrAMka [783] 545454545555 viyanivvacite, 'evaM ciNa uvadhiNa baMdha udIra yeya taha NijarA ceva' / dasapatesivA khaMdhA aNatA paNNattA dasapateso. 10sthAnA. gADhA poggalA aNaMtA paNNattA dasasamataThitItA poggalA aNaMtA paNNattA dasaguNakAlagA pogAlA arNatA paNNatA, uddezaH3 evaM vannehiM gaMdhehi rasehiM phAsehiM dasaguNalukkhA poggalA aNaMtA paNNattA / (sU0783) samma ca ThANa miti dasama 4 kulakobaH ThANaM samma 10, dasama ajAyaNaM sammattaM 10 / iti zrIsthAnAGgaM tRtIyAGgaM samApta // (pandhAna 3700) 'jIvANa'mityAdi, athavA jAtiyonikulAdivizeSA jIvANAM karmaNazcayopacayAdibhyo bhavantIti trikAlabhA- sU0782| vino dazasthAnakAnupAtena karmaNazcayAdInAha-'jIvA 'mityAdi, jIvA-jIvanadharmANo na siddhA iti bhAvaH, Na-13 783 miti vAkyAlaGkAre dazabhiH sthAnaH prathamasamayaikendriyatvAdibhiH paryAyaiH hetubhirye nirtitA-bandhayogyatayA niSpAdi-IKI | tAste tathA dazabhiH sthAnanirvRttirvA yeSAM te tathA tAn pudgalAn-karmavargaNArUpAn pApa-ghAtikarma sarvameva vA karma tacca takriyamANatvAt karma ca pApakarma tadbhAvastattA tayA pApakarmatayA 'ciNiMsutti citavanto gRhItavantaH | cinvanti-gRhanti ceSyanti-gRhISyantyanenAtmanA trikAlAnvayitvamAha, sarvathA ananvayitve'kRtAbhyAgamakRtavipraNAzaprasaGgAditi, vAzabdA vikalpArthAH, tadyathA-prathamaH samayo yeSAmekendriyatvasya te tathA te ca te ekendriyAzceti pra| thamasamayaikendriyAstaiH sadbhirye nirvartitAH-karmatayA''pAditA avizeSato gRhItAste tathA tAna, etadviparItairaprathama-18 samayaikendriyanirvahnitA ye te tathA tAn, evaM dvibhedatA dvitricatuSpazcendriyANAM pratyekaM vAcyeti, etadevAtidezenAha // 526 // -jAve'tyAdi, yathA citavanta ityAdi kAlatrayanirdezena sUtramuktamevamupacitavanta ityAdInyapi pazca vaktavyAnItyeta dIpa anukrama [1010] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [03], aMga sUtra - [3] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: atra mUla-saMpAdane ekA skhalanA jAtA, sthAna- samIpe yat uddeza: 3 likhitaM tat mudraNa-doSa:, dazame sthAne na kiMcit uddezakaH vartate ~485~
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [783] prata sUtrAMka [783] | devAha-evaM ciNe'tyAdi, iha caivamakSaraghaTanA-ciNatti-yathA cayanaM kAlatrayavizeSitamuktamevamupacayo bandha udIraNA hai vedanA nirjarA ca vAcyAH, 'ceva'tti samuccaye navaraM cayanAdInAmayaM vizeSaH-cayanaM nAma kaSAyAdipariNatasya karmapudga lopAdAnamAtra, upacayanaM gRhItAnAM jJAnAvaraNAdibhAvena niSecanaM bandhanaM-nikAcanaM udIraNA karaNata udaye pravezanaM || 4 vedana-anubhavana nirjarA-jIvapradezebhyaH parizaTanamiti / pudgalAdhikAra evedamAha-dase'tyAdi sUtravRndaM sugama ca, navaraM daza pradezA yeSAM te tathA ta eva dazapradezikA-dazANukAH skandhAH-samuccayA iti dravyataH pudgalacintA, tathA dazasu |pradezeSvAkAzasthAvagADhA-AzritA dazapradezAvagADhA iti kSetrataH tathA daza samayAna sthitiryeSAM te tatheti kAlataH tathA // dazaguNaH-ekaguNakAlApekSayA dazAbhyastaH kAlo-varNavizeSo yeSAM te dazaguNakAlakAH evamanyaizcaturbhivaNedvAbhyAM gandhA bhyAM paJcabhI rasairaSTAbhiH sparzaH vizeSitAH pudgalAH anantA bAcyA, ata evAha-evaM'mityAdi, 'jAva dasaguNalukkhA poggalA arNatA patnasetyanena bhAvataH pudgalacintAyAM viMzatitama AlApako darzitaH / iha cAnantazabdopAdAnena vR. | dhAdizabdenevAntamaGgalamabhihitaM, ayaM cAnantazabda iha sarvAdhyayanAnAmante paThita iti sarveSvapyantamaGgalatayA boddhavya | iti / / tadevaM nigamitamanugamadvArAMzabhUtaM sUtrasparzakaniyuktidvAraM, zeSadvArANi tu sarvAdhyayaneSu prathamAdhyayanavadanugamanIyA nIti // iti zrImadabhayadevasUriviracite sthAnAkhyatRtIyAGgavivaraNe dazasthAnakAkhyaM dazamamadhyayanaM samApta-IN 4 miti / graMdhAgraM 1714||shriiH| tatsamAptau ca samAptaM sthAnAGgavivaraNaM, tathA ca yadAdAvabhihitaM sthAnAGgasya mahAnidhAnasye yonmudraNamivAnuyogaH prArabhyata iti taccandrakulInapravacanapraNItAprativaddhavihArahAricaritazrIvardhamAnAbhidhAnamunipati dIpa anukrama 1010 pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: ~486~
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama (03) [bhAga-6] "sthAna" - aMgasUtra-3 (mUlaM+vRtti:) sthAna [10], uddezaka [-], mUlaM [783] [10sthAnA zrIsthAna sUtravRttiH prata // 527 // sUtrAMka BASICANERAL [783] pAdopasevinaH pramANAdivyutpAdanapravaNaprakaraNaprabandhapraNAyinaH prabuddhapratibandhapravaktRpravINApratihatapravacanArthapradhAnavA-12 prasarastha suvi hisamunijanamukhyasya zrIjinezvarAcAryasya tadanujasya ca vyAkaraNAdizAkhakaH zrIbuddhisAgarAcAryasya caraNakamalacacarIkakalpena zrImadabhayadevasUrinAmnA mayA mahAvIrajinarAjasantAnavartinA mahArAjavaMzajanmaneva saMvi-1 prazastiH pramunivargazrImadajitasiMhAcAryAntevAsiyazodevagaNinAmadheyasAdhoruttarasAdhakasyeva vidyAkriyApradhAnasya sAhAyyena samarthitaM / tadevaM siddhamahAnidhAnasyeva samApitAdhikRtAnuyogasya mama maGgalArtha pUNyapUjA-namo bhagavate vartamAnatIrgha-18 nAthAya zrImanmahAvIrAya namaH pratipanthisArthapramathanAya zrIpArzvanAthAya namaH pravacanaprabodhikAyai zrIpravacanadevatAyai namaH prastutAnuyogazodhikAyai zrIdroNAcAryapramukhapaNDitaparSade namazcaturvarNAya zrIzramaNasaGghabhaTTArakAyeti / evaM ca nija-2 vaMzavatsalarAjasantAnikasyeva mamAsamAnamimamAyAsamatisaphalatAM nayanto rAjavaMzyA iva varddhamAnajinasantAnavartinaH svIkurvantu yathocitamito'rthajAtamanutiSThantu sucitapuruSArthasiddhimupayuJjatAza yogyebhyo'nyebhya iti / kiM ca satsampradAyAhInatvAt , sahasva viyogataH / sarvasvaparazAstrANAmahaSTerasmRtezca me // 1 // vAcanAnAmanekatvAt, pustkaanaamshuddhitH| sUtrANAmatigAmbhIryAnmatabhedAca kutracit // 2 // zUNAni sambhavantIha, kevalaM suvivekibhiH / siddhAntAnugato yo'rthaH, so'smAd mAhyo na cetrH||3|| zodhyaM caitajine bhkairmaamvbhirdyaapraiH| saMsArakAraNAd ghorAdapasiddhAntadezanAt // 4 // kAryo na cAkSamA'smAsu, yto'smaabhirnaamhai| etad gamanikAmAtramupakArIti parthitam // 5 // dIpa akkya anukrama 1010 // 527 atra dazamaM sthAnaM CamEauratomitimational pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita: muni dIparatnasAgareNa saMkalita....AgamasUtra - [3], aMga sUtra - [03] "sthAna" mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRtti: bhAga sthAnAMgasUtra sthAna 5 se 10 mUlaM evaM abhayadevasUrijI racitA TIkA parisamAptA: mUla saMzodhakaH sampAdakazca pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba 6 | kiMcit vaiziSTya samarpitena saha puna: saMkalanakartA muni dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) | ~487
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 savRttika- Agama- suttANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama zrutaskandha-1, adhyayana- 1,2 zrutaskandha-1, adhyayana 3 se 9 zrutaskandha- 2 zrutaskandha-1, adhyayana 1 se 13 zrutaskandha-1, adhyayana 14 se 16, zrutaskandha-2 sthAna- 1 se 4 sthAna- 5 se 10 saMpUrNa Agama 01 AcAra mUlaM evaM vRtti bhAga-1 Agama 01 AcAra mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 | Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 | Agama 02 sUtrakRta mUlaM evaM vRtti, bhAga-2 Agama 03 sthAna mUlaM evaM vRtti, bhAga-1 bhAga-2 | Agama 03 sthAna mUlaM evaM vRtti, | Agama 04 samavAya mUlaM evaM vRtti. | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, | Agama 05 bhagavatI mUlaM evaM vRtti, | Agama 06 jJAtAdharmakathA mUlaM evaM vRtti. bhAga-1 zataka- 1 se 6 bhAga-2 zataka- 7 se 11 bhAga-3 zataka- 12 se 20 bhAga-4 zataka- 21 se 41 saMpUrNa Agama-7,8,9, 10 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa mUlaM evaM vRtti. | Agama- 11, 12, vipAka, uvavAI mUlaM evaM vRtti. Agama 13 rAjapraznIya mUlaM evaM vRtti. | Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga - 1 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3- atargata ] sUtra- 1 se 138 | Agama14 jIvAjIvAbhigama bhAga - 2 mUlaM evaM vRtti. [pratipatti-3- atargata ] sUtra- 139 se pratipattI - 10 saMpUrNa Agama 15 prajJApanA bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. pada 1 se 5 Agama 15 prajJApanA bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. pada- 6 se 22 Agama 15 prajJApanA bhAga-3 mUlaM evaM vRtti. pada- 23 se 36 saMpUrNa Agama 16 sUryaprajJapti mUlaM evaM vRtti. ~ 488 ~ kulapRSTha 314 586 498 392 594 494 338 592 552 514 384 522 538 384 314 480 488 426 514 336 610
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulapRSTha bhAga 22 614 376 23 24 426 25 344 312 26 27 330 28 466 442 29 30 savRttika-Agama-suttANi bhAga 1 se 40 meM kahAM kyA milegA? isa bhAgame samAviSTa Agama ke nAma aura Agama-krama Agama 17 candraprajJapti mUlaM evaM vRtti. AgamA8 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-1 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 1 evaM 2. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-2 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra- 3 evaM 4. Agama18 jaMbUdvipaprajJapti bhAga-3 mUlaM evaM vRtti. vakSaskAra-5 se 7. | Agama 19 thI 32 nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSpikA, puSpacUlikA, vRSNidazA, catuHzaraNa, AturaparatyAkhyAna, mahApratyAkhyAna, bhaktaparijJA, taMdulavaicArika, saMstAraka, gacchAcAra, gaNividyA, devendrastava mUlaM evaM chAyA | Agama 33 thI 39 maraNasamAdhi mUlaM evaM chAyA, nizItha, buhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskaMdha, jItakalpa/paMcakalpa, mahAnizItha mUlaM eva Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, niyukti- 1 se 121 | Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-2, niyukti- 522 se 951 Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-3 niyukti- 952 se 1273 apUrNa, [adhyayana-1 se 4 apUrNa] | Agama 40 Avazyaka mUlaM evaM vRtti, bhAga-4 niyukti- 1273 apUrNa se 1623, [adhyayana- 4 apUrNa se 6 saMpUrNa) Agama 41/1 oghaniyukti mUlaM evaM vRtti. Agama 41/2 piMDaniyukti mUlaM evaM vRtti. | Agama 42 dazavaikAlika mUlaM evaM vRtti. Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-1, adhyayana- 1 se 5 Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-2, adhyayana-6 se 21 Agama 43 uttarAdhyana mUlaM evaM vRtti, bhAga-3, adhyayana- 22 se 36 Agama 44 nandisUtra mUlaM evaM vRtti. | Agama 45 anuyogadvAra mUlaM evaM vRtti. | kalpa(bArasA)sUtra... catuHzaraNa, tandulavaicArika, gacchAcAra mUlaM evaM vRtti. | 464 482 466 28 560 40 394 ~489~
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurubhyo nama: bhAga-6 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca __ "sthAnAGgasUtra" [mUlaM evaM abhayadevasUri-racita vRttiH] kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "sthAna" [sthAna-5 se 10] mUlaM evaM vRttiH" nAmeNa parisamApta: "savRttika-Agama-suttANi" zreNi, bhAga- 6 ~490~
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ SURTEE Agara Ajama Aya AgAma Ajama Ajamaga Agama Agama Ajama enval aaOTA avAgama Ajama OWNER Ajama AjAra RIGH Agama Agama rAjama Ajama Ajama ke Ajama Ajama Agama Agama A Ajama Aja jama Agama Agama vAcanA zatAbdI varSa Start LatSTTE AdyAsa Me ~ 491~ Agama Ajasa Agama CATCERT Ajama Ajama Ajama kAma STOTR anama Avasa 377312 Ajama AjAda SEVER BUTTH ajama AgaAgaAsa Ajama
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajama Agama Ajama sudhAma Ajama Agama namo namo nimmaladaMsaNassa savRttika- Agama- suttANi mUla saMzodhaka Ajama Agala Ajama STATZE abhinava saMkalanakartA ~492~ Super STORE BICOK BUGTH jama pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] Agama prata- prApti aura peja- seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855 / 9825306275
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA zrI Agama maMdira pAlitANA SIA SHEORIEO LORIEORIEOElasorealisosalsohisoutsa ~493~
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ gama agama mUla sazAdhakAjAma rAjamA Ajama Ajamagula sazavikAsa pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba Ajama Agama Agama Agama Agama Agama - 03 'sthAna' mUlaM evaM vRtti: [2] Ajama Aja abhinava-saMkalanakartA Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] Agama Agama Agama Agama kAyama Aja ~494~