________________
आगम (०३)
[भाग-6] "स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्ति:)
स्थान [७], उद्देशक [-], मूलं [५५२]
इसूत्र
प्रत
सूत्रांक [५५२]
दीप अनुक्रम [६०३]
श्रीस्थाना-1|| तोऽर्थान्तरभूताः स्युरनर्थान्तरभूता वा?, यद्यर्थान्तरभूता न सन्ति ते, सामान्यादर्थान्तरत्वात् खपुष्पवत् , अथान- स्थाना.
मर्थान्तरभूताः सामान्यमानं ते, तदव्यतिरिकत्वात् , तत्स्वरूपवदिति, आह च-"सदिति भणियंमि जम्हा सवत्थाणुप्प- उद्देशः ३ वृत्तिः वत्तए वुद्धी। तो सब तम्मत्तं नस्थि तदत्वंतर किंचि ॥१॥ कुंभो भावाऽणनो जइ तो भावो अहऽनहाऽभावो । एवं नया:
पडादओऽविहु भावाऽनन्नत्ति तम्मत्तं ॥२॥" इति, [सदिति भणिते यस्मात्सर्वत्रानुप्रवर्तते बुद्धिः ततः सर्वं तन्मात्रा सू०५५२ ॥३९१॥
नास्ति तदर्थान्तरं किंचित् ॥१॥ कुंभो भावादनन्यो यदि ततो भावोऽथान्यथाऽभावः एवं पटादयोऽपि भावादनन्या | इति तन्मात्रं (सर्व)॥२॥] तथा व्यवहरणं व्यवहरतीति वा व्यवहियते वा-अपलप्यते सामान्यमनेन विशेषान् वा|ऽऽश्रित्य व्यवहारपरो व्यवहार, आह च--"ववहरणं ववहरए स तेण ववहीरए य सामन्नं । ववहारपरो य जओ विसेसओ तेण ववहारो ॥१॥” इति, [व्यबहरणं व्यवहरति व्यपहरति वा सामान्य व्यवहारपरो यतश्च विशेषतस्तेन व्यवहारः ॥१॥] अयं हि विशेषप्रतिपादनपरः सदित्युक्ते विशेषानेव घटादीन प्रतिपद्यते, तेषामेव व्यवहारहेतुत्वात्, न तदतिरिक्तं सामान्यं, तस्य व्यवहारापेतत्वात्, तथा च-सामान्य विशेषेभ्यो भिन्नमभिन्नं वा स्यात्, यदि भिन्नं विशेषव्यतिरेकेणोपलभ्येत, न चोपलभ्यते, अथाभिन्नं विशेषमात्र तत्तव्यतिरिक्तत्वात्तत्स्वरूपवदिति, आह च-"उवलंभवव-IN
हाराभावाओ त(नि)ब्बिसेसभावाओ । तं नथि खपुष्फंपिय संति विसेसा सपञ्चक्खं ॥१॥” इति, [उपलभव्यवहारा-15 दभावात्तद्वि (निर्वि)शेषभावात् तन्नास्ति खपुष्पमिव विशेषाः सन्ति स्वप्रत्यक्षं ॥१॥] तथा लोकसंव्यवहारपरो व्यवहारः ॥३९१॥
तथाहि-असौ पश्चवर्णेऽपि भ्रमरादिवस्तुनि बहुतरत्वात् कृष्णत्वमेव मन्यते, आह च-"बहुतरओत्तिय तं चिय ग|
E
aton
पूज्य आगमोद्धारकरी संशोधित: मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित....आगमसूत्र - [०३], अंग सूत्र - [३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति: अत्र मूल-संपादने एका स्खलना जाता, स्थान-७ समीपे यत् उद्देश: ३ लिखितं तत् मुद्रण-दोषः, सप्तमे स्थाने न किंचित् उद्देशक: वर्तते
~215~
