Book Title: Atmasiddhishastra Part 03
Author(s): Shrimad Rajchandra, Bhanuvijay
Publisher: Satshrut Abhyas Vartul
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005523/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara paramAtmAne namaH parama kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajI praNIta // otmasiddhizAstrI, pravacanamALA 'bhAga :- 3, gAthA :- 92 thI 142 * pravacanakAra che pUjya munizrI bhAnuvijayajI mahArAjasAhebA sarvamaMgalam Azrama, 'sAmoDIyA (pATaNa). rU For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra praNIta || AtmasiddhizAstra | pravacanamALA bhAga : 3 : pravacanakAra : pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra praNIta | AtmasiddhizAstra | pravacanamALA bhAga 3 gAthA : 12 thI 142 : pravacanakAra : pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja : preraNA ane AziSadAtA : pU. sAdhvI priyadarzanAzrIjI mahArAja pU. sAdhvI guNadharmAzrIjI mahArAja : saMkalanakartA: pU. sAdhvI divyadarzitAzrIjI mahArAja zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA : prakAzaka: sadbhuta abhyAsa vartuLa sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA, pATaNa For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdrajI praNIta AtmasiddhizAstra pravacanamALA. bhAgaH 3 gAthAH 92 thI 142 pravacanakAra : pa.pU. munizrI bhAnuvijayajI mahArAja (pU.gurujI) adhiSThAtA, sarvamaMgalam Azrama, gAma sAgoDIyA, tA.jI. pATaNa (u.gu.) tathA sarvamaMgalam parivAra Azrama, pATaNa u.gu. - 384 265 saMkalanakAra : sAdhvI divyadarzitAzrIjI mahArAja zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA prakAzaka: satuzruta abhyAsa vartuLa, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA - 384 265 tA.jI. pATaNa (u.gu.) vatI, DaoN. esa.TI. koTaka prathama AvRti - 19-10-2013 prata: 1000 Aso vada-1, saM.2069 mUlya rUA. 150-00 prApti sthAna 1. sarvamaMgalam Azrama, 2. sarvamaMgalam parivAra Azrama sAgoDIyA- 384265. tA.jI. pATaNa. (u.gu.) | verAI cakalA, pATaNa-(u.gu.) 384265 phona : 02766-277594 phona : 02766-220237 E-mail : sarvamangalamashram@gmail.com 4. zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA 3. zrI jagadIzabhAI vorA 9, bole smRti, 1156, jI-1, khIrA InDasTrIyala esTeTa, esa.TI. roDa, sUryavaMzI hola lena, zivAjI pArka, sAMtAkrujha (vesTa) muMbaI - 400 054. muMbaI - 400 028. phona : 022-26613708, phona : 022-24455382, mobAIla : 098211 30307 mobAIla : 098219 81029 E-mail : jkpaints.bombay@gmail.com : mudraka: zArpa oNphaseTa prinTarsa 312, hIrA pannA kaoNpleksa, DaoN. yAjJika roDa, rAjakoTa - 360001. phona : 2468461, mobAIla : 98250 75061, amadAvAda phona: 26584414 ( 15 Email: sharpoffset@hotmail.com For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya gata zatAbdinA divya yugAvatAra, samartha jyotirdhara paramakRpALudeva, zrImad rAjacaMdrajI praNIta sarvotkRSTa AdhyAtmika amarakRti "AtmasiddhizAstra" upara pa.pU.gurujI muni zrI bhAnuvijayajI mahArAja sAheba zrImad rAjacaMdra satsaMga maMDaLa, sAMtAkrujha-pArlA, muMbaInA upakrame tA.18-10-2005 thI tA. 19-1-2009 daramyAna Apela pravacano uparathI pravacanamALAno trIjo arthAt chello bhAga prakAzita karatAM sadbhuta abhyAsa vartuLa, sAgoDIyA, pATaNa gaurava ane AnaMdanI lAgaNI anubhave che. Atmasiddhi pravacanamALA bhAga-3 mAM kula 142 gAthAmAMthI gAthA 92 thI 142 uparanA pravacanono samAveza thAya che. gAthA 1 thI 42 uparanA pravacano AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhAga-1' ane gAthA 43 thI 91 uparanA pravacano "AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhAga-2' tarIke A pahelAM prakAzita thayela che. samAja Aje bhraSTAcAra, anAcAra, durAcAra, AtaMkavAda, saMyamahIna svacchaMdI jIvanathI trasta che. More and more and more and more, vadhu joIe, haju vadhu joIe. paiso vadhu, pada ne pratiSThA vadhu, Standard of living paNa vadhu aiyAsIvALI ane mobhAvALI joIe. pada, paiso, pratiSThA tathA saMgraha, sattA ne svAmitvamAM mAnava dina pratidina kAdavanI mAphaka vadhu ne vadhu aTavAto jAya che. icchAo, vAsanAo, vANI, mana ane zArIrika vikAronA gulAma mAnavamAM mAnavatAnuM adha:patana parAkASThAe prasaryuM che. AvI vikaTa paristhitimAM dizAhIna, arthahIna ane AMdhaLI AthaDakUDamAM mUMjhAyelI mANasajAtane pa.pU.gurujIe vItarAga mArga prazastA anupama sazAstra AtmasiddhizAstra' uparanI emanI anUThI pravacanamALAmAM mUlagAmI, sthAyI temaja acUka samAdhAna zodhavA ane sAdhavA mumukSuone pavitra AdhyAtmika amRta yAtrA For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAvaza karAvI che. jIvana abhimukha adhyAtmano maMgala udghoSa karatA emanA pravacano adhyAtma abhimukha pathikone paramatattvanI upAsanA tathA prApti arthe yathArtha mArga cIMdhIne jIvana AnaMda, prema ane ullAsathI chalakAvI de che. sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA, pATaNamAM mAnavane mAnavatAnA adhiSThAna para Ubho karavA zikSaNa, Arogya, gauzALA, kRSikSetre lokahitArthe janakalyANanI cAlatI vividha satapravRttionA pU.gurujI preraka ane preraNAsrota che, emanI Atmabodhamaya amRtavANIthI aneka tattva jijJAsu sAdhakoe svaadhyayana tathA svAnubhavArthe jIvana sAdhanAnA rahasyo jANI sImitamAMthI asamitimAM nikharavAnI umadA taka prApta karI che. pa.pU.gurujIne sAMbhaLavA e svayaM eka madhuratama dhyAna che. sarvanA AtmakalyANArthe sarvadharma samabhAva ane sadbhAvanA pAyA upara pa.pU.gurujInI caitanya anubhavI satyazodhaka amRtavANImAM vItarAga paramAtmAnA vacanAmRto, AgamonuM amRta, vedonI vANI, upaniSadono udghoSa, saMyamano sAra ane jIvananI cetanA che. A vivecanAtmaka pravacanomAM AdhyAtmika rahasyono ughADa che, mAhitIsabhara vizleSaNAtmaka AtmalakSI pravAhano nikhAra che, rocaka zailImAM sacoTa daSTAMto ane vividha zAstronA susaMbaMdha avataraNo TAMkIne pa.pU.gurujI zabdasattvano hArda samajAve che. pratyeka gAthAmAM nihita arthagaMbhIra zabdanA dArzanika ane tAttvika pAsAne pU.gurujI saraLa subodha hRdayasparzI vivecana dvArA ujAgara kare che. - zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA dvArA bhAre jahemata uThAvI pU.gurujInA pravacanonI zabdazaH hastalikhita nakala taiyAra karavAnA bhagIratha kArya pachavADe avazya koI daivI saMketa hovo joIe. ame RNa svIkAra saha emano hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. emanA dvArA saMkalita "zabdArtha adhyayana kartAne gAthAo samajavA upayogI banaze, e hetusara ene pustakanA aMte pariziSTamAM samAvela che. A graMtha saMkalananA puNyazALI kAryamAM premapUrvaka parizrama laI vidvatApUrNa mArgadarzana mATe sAdhvI bhagavaMto sarva zrI pU.sAdhvIjI priyadarzanAzrIjI mahArAja, For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.sAdhvIjI guNadharmAzrIjI mahArAja ane pU.sAdhvIjI divyadarzitAzrIjI mahArAjane ame savinaya vaMdIe chIe. emanA dvArA lakhANonI jhINavaTabharI cokasAIpUrvaka cakAsaNI, bhASAviSayaka sUcano ane kauzalyapUrNa saMzuddhi vagara A prakAzana asaMbhavita hatuM. ame RNasvIkAra saha sarve pUjya sAdhvI bhagavaMtono hRdayapUrvaka saharSa AbhAra mAnIe chIe. zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobAnA praNetA parama zraddheya saMta pUjya zrI AtmAnaMdajI sAheba dvArA prApta prastAvanA A graMthanuM gaurava vadhAre che. ArAdhya gurudevanuM gauravavaMtu sthAna saunA hRdayamAM dharAvanAra parama zraddheya saMta pUjya zrI AtmAnaMda sAhebano amo kRtajJatApUrvaka RNa svIkAra karIe chIe. suMdara chApakAma mATe mudraka zrI dharmezabhAI ane zrI amarabhAI (zArpa ophaseTa, rAjakoTa) tathA A graMtha prakAzana mATe sneha, sadbhAva ane sahayoga ApanAra sarveno ame AbhAra mAnIe chIe. A parAvANI-saravANInA uddagAtA pa.pU.gurujInA caraNakamalamAM dAsAnudAsa bhAve koTi koTi vaMdana karIe chIe. A paramahitakArI graMthanuM adhyayana, parizIlana ane manana Atma jijJAsuone paramArtha mArga paramAnaMdane pAmavA nimitta banI raho e ja maMgala kAmanAo saha... tA. 19-10-2013 Aso vada-1, saM. 2069 sadbhuta abhyAsa vartuLa, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA, tA.jI. pATaNa (u.gu) For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pUjya zrI AtmAnaMdajI tat sat zrI mahAvIrAya namaH zrI sagurudevAya namaH zrI paramakRpALudevAya namaH parama kRpALudevanA hRdayamaMdiramAMthI pragaTa thayela A satkRta - zrI AtmasiddhizAstra sarva Agamono sAra che, jemAM sarvanayono sUtrAtmaka rIte samanvaya thayela che. dareka gAthAmAM kRpALudevanA hadayanI vizALatA tathA anekAMta dRSTiyukta ekAMta dRSTi jhaLake che. gAthA naM. 92 thI gAthA naM. 142mAM nizcaya ane vyavahArano subhaga samanvaya karIne teoe mokSano mArga pratyakSarUpe prazasta karI ApaNA upara anaMta upakAra karyo che. pUjayazrI bhAnuvijayajI mahArAjane Azare trIseka varSa pahelAM sau prathama mahesANAmAM eka zrAvakanA nivAsa sthAne maLavAnuM banyuM hatuM, tyArathI teonI sAthe sadharmanA nAte aMtarano prema baMdhAI gayo che, je varSo jatAM dhIre dhIre vadhato rahyo che. temano sarvadarzano pratye udAra bhAva tathA sApekSa dRSTi hRdayane sparzI jAya che. teo saunA hRdayane joDavA mATe ghaNo premaparizrama karI rahyA che. koI paNa viSayane teo saraLa AgavI zailImAM samajAve che; jethI sAdhaka mumukSuo sahelAIthI grahaNa karI zake. temanI pAse akhUTa zabdabhaMDoLa che; jeno temanA pravacanamAM ApaNane anubhava thAya che. pUjaya mahArAjazrIe "mokSano upAya che te padanI tathA upasaMhAranI gAthAo jemAM nizcaya ane vyavahArano suMdara samanvaya che tathA jayAM sAdhakane te grahaNa karavA mATe guDjhamanI anivAryatA che - te gAthAone atyaMta saraLa bhASAmAM samajAvI che, je vicAratAM ApaNane parama kRpALudeva pratye apUrva ahobhAva Ave che, gAthAono marma aMtaramAM AlvAda Ape che ane sAdhanA karavA mATe sAcuM pAtheya prApta thAya che. mokSano upAya che - te padamAM je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha; te kAraNa che daka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. gAthA naM. 99 uparokata sUtrAtmaka gAthAne mahArAjazrIe saraLa bhAve samajAvI che. baMdhanA kAraNo kahyAM che - For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) ajJAna - viparIta buddhi ane tethI UMdhI mAnyatA (ra) avirati - Indriyo ane mana upara ApaNo kAbU na hovo (3) kaSAya - aMtaramAM saMyogo athavA paristhitinA kAraNe UThatAM Avego (4) pramAda - behozI, asAvadhAnI (5) mana, vacana, kAyAnI - zubha athavA azubha pravRtti te baMdhanA kAraNomAMthI chUTavuM hoya to eka niyama samajavo jarUrI che. (1) ApaNe baMdhAyelA chIe, paNa kAyama mATe baMdhAyelA nathI. (2) baMdhAyelA rahevuM hoya to khuda tIrthakaro Ave to paNa ApaNane choDAvI zake nahIM. (3) ane chUTavuM hoya to koI rokI zake nahIM. Avo nirNaya thaze ane baMdhana choDavuM haze tyAre tame choDI zakazo, svataMtratA tamArI pAse che. Apa hI bAMdhe, Apa hI choDe, nija mati zakita vikAsI cetana jo tuM jJAna abhyAsI.' - zrI cidAnaMdajI mahArAja A pramANe teo samajAve che ke ApaNane koIe bAMdhyA nathI - A jainadarzananI maulika vAta che. jAti veSano bheda nahIM, kahyo mArga ja hoya; - sAdhe te mukita lahe, emAM bheda na koya. gAthA naM. 107 uparokata gAthAnuM mArmika vivecana karatAM mahArAjazrI jaNAve che ke mokSanI ghaTanA te zarIramAM banatI ghaTanA nathI paNa AtmAnI ghaTanA che. A mokSa je thAya che te AtmAno thAya che.. paramakRpALudeva kahe che : nirdoSa naranuM kathana mAno, teha je Ne anubhavyuM. teoe anubhava karIne ApaNane bodha Apyo che. jAti ane vezathI mokSa nathI paNa vitarAgadazAmAM ja mokSa che. sarvajIva che siddha sama, je samaje te thAya; sad guru AjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. gAthA naM. 135 A gAthAno gUDha sidhdhAMta paNa pU. mahArAjazrIe potAnI saraLa zailImAM raju karyo che; je dareka sAdhakane preraNA Ape che. sattA apekSAe dareka jIva sidhdha samAna che paNa te sidhdhatva khIlavavA mATe zrI sadgaknI AjJA pramANe avirata puruSArtha karavo paDaze. e rIte upAdAnanI mukhyatA hovA chatAM nimittanI anivAryatA paNa svIkArI che. A trIjA bhAganI 92 thI 142 gAthAo sAdhanA mATe ghaNI agatyanI gAthAo che, temAM upasaMhAranI gAthAo to AkhA zAstrano sAra che; jenuM mahArAjazrIe khUba suMdara rIte For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 puruSArtha preraka vivecana karyuM che. pUjaya mahArAjazrIe traNa varSa daramiyAnanA temanA svAdhyAyamAM - khUba prema parizrama laIne zrI AtmasiddhizAstranI dareka gAthAno zabdArtha, bhAvArtha-nayArtha, AtmArtha tathA paramArtha samajAvyo che.. te pravacanone Ada. bahena zrI bhAratIbena niraMjanabhAI mehatAe athAga mahenata karIne eka suMdara graMthanuM svarUpa ApyuM che te mATe aMtaranA bhAvathI temane anekazaH dhanyavAda ApIe chIe tathA A prakAzana kAryamAM mArgadarzana ApanAra sarva sAdhvI mahArAja sAhebone paNa savinaya vaMdana karIe chIe. A sanzAstranuM prAgaTya paramakRpALudevanA parama sakhA pUjayazrI sobhAgabhAInI vinaMtInA phaLasvarUpe thayela che mATe ApaNe sau temanA paNa atyaMta RNI chIe. sarva sAdhaka-mumukSu bhAI-baheno A graMthanuM rasapAna karI, teno marma samajI AtmasiddhinuM prathama sopAna samyagdarzana prApta kare tevI maMgala bhAvanA. A graMthanA trIjA bhAganuM vimocana-zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobAmAM karavA mATenI amArI vinaMtI svIkArI te badala pUjaya mahArAjazrI tathA sarva TrasTIono aMtarathI AbhAra mAnIe chIe. gurupUrNimA, tA. 22-07- 2013 zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobAnA saMsthApaka ane preraNAmUrti pUjyazrI AtmAnaMdajIne pazcima bhAratanI ane khAsa karIne gujarAtanI janatA eka mahAna AdhyAtmika saMta tarIke oLakhe che. bALapaNathI ja ekAMta-ciMtana, yogAbhyAsa, bhajana-kIrtana-satsaMga ane AdhyAtmika vAcananA saMskAravALA pUjyazrI AtmAnaMdajI (mukuMdabhAI sonejI) no janma tA.2-12-1931 nA maMgaLadine amadAvAda mukAme thayo hato. temaNe paradezanI ucca meDIkala DigrIo prApta karela tathA gItA, upaniSad, zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRto, kuMdakuMdAcAryanA traNa ratno, samayasAra, pravacanasAra, paMcAstikAya Adi zAstronuM UMDuM avagAhana karela che. 969mAM asvastha tabiyata daramiyAna gahana ciMtana-mananA paripAkarUpe temanA jIvanamAM zuddha AtmajJAna udaya pAmyuM. I.sa.1976mAM teoe pUjyazrI sahajAnaMdajI mahArAjanI preraNAthI AjIvana brahmacarya vratane grahaNa karyuM. I.sa. 1984mAM giranAra mukAme pUjya AcAryazrI samatabhadra mahArAjanI AjJAthI gRhatyAga karIne "AtmAnaMda nAma dhAraNa karyuM. vidyAnI bahumukhI upAsanA, satsaMga-svAdhyAya, tIrthayAtrA, guNagrAhakatA, anekAMtadaSTiyukta anekAMtadaSTi ityAdi AtmasAdhanAnA vividha aMgonuM ArAdhana ane bhakti-saMgItanA mAdhyamathI jIvanane pavitra ane urdhvagAmI banAvavAno temano abhigama rahyo che. nAnI uMmarathI temaNe lakSa bAMdhI dIdhela ke zAzvata sukha ane AnaMda prApta karavA che. te mATe jIvana sadAcArI, sAdu ane divya banAvavuM. mukhya sAdhano satsaMga, sevA, bhakti ane saMtonA sAnnidhyane saphaLa rIte apanAvyA. vAcana-ciMtana-manana-lekhanathI temaNe Icchita dizA ane dazA pragaTAvyA. TuMkamAM sAhebajInuM jIvana bhaktipradhAna, adhyAtma prayogAtmaka ane preraNAdAyI che. temanI vANI anubhavAtmaka, utsAhapreraka ane zubha AzIrvAdarUpa che. For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmasiddhi zAstra viSe pU.gurujInA hRdayamAMthI nIkaLelA ugAro saMkalanaH zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA "Atmasiddhi zAstra eka gaMbhIra sAgara che. te zabdono sAgara nathI, e kalpanAono sAgara nathI. e vicAro ke bhAvono sAgara nathI. e vikalpono nahi paNa samagra astitvano sAgara che." "A AtmasiddhinA pratyeka zabdomAM anaMta jJAnano sAgara bharyo che. AtmAnI siddhi jemAM karavAmAM AvI che, tevuM je zAstra te Atmasiddhi zAstra." - "evuM eka divya zAstra, Atmasiddhi zAstra ! jemAM prajJAnI vAta karI che, jemAM dhyAnanI, samyajJAna, samyadarzananI, mokSanI, parama anubhUtinI ane paramAtmAnI tathA jIvonI bhUlonI paNa vAta karI che." jyAre dharatI para Agamo nahi hoya, dharatI upara zAstro nahi hoya, ane A dharatI upara eka mAtra Atmasiddhi zAstra haze, to badhA zAstro jIvita thaze." Atmasiddhi e eka zAstra nathI, paNa zAstronI khANa che." sonAnI khANa che. AmAM ekapaNa zabda vadhAre nathI. A samagra adhyAtmanuM saMgIta che. ratanano * DAbalo che." ""Atmasiddhi zAstra e vahetI pracaMDa nadI che, kacaro temAM taNAI jAya. badhAM ja ApaNA kacarA tANI jaze, kheMcI jaze.' Atmasiddhi koI vicArothI lakhAI nathI, Atmasiddhi koI jJAnathI lakhAI nathI, Atmasiddhi lakhAI ja nathI. Atmasiddhi pragaTa thaI che. jema deva avatare tema AtmasiddhinuM avataraNa thayuM che." "jAgRtika avasthAmAMthI AtmasiddhinuM avataraNa thayuM tenA mAdhyama zrI paramakRpALu deva thayA." * "Atmasiddhi zAstra eka alaukika vastu che, jemAM doDha kalAkamAM tamAma zAstronuM rahasya pragaTa thayuM !' For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ''Atmasiddhi racavAnuM koI Ayojana nahi, vikalpa nahi ane racavAnI vRtti paNa nahi ane pragaTa thAya e Atmasiddhi dharatI uparanI divya ghaTanA che.'' 'Atmasiddhi e parama gaMbhIra dravyAnuyogano khajAno che. dravyAnuyoga jaina darzanano nicoDa che, paraMtu A to jIvananuM zAstra che.'' 'Atmasiddhi e jainadarzanano DrAphaTa che. e 45 Agamono DrAphaTa che. eka Atmasiddhi jIvanamAM haze to karoDo rUpiyAnI saMpatti hAthamAM haze. jainadarzananAM tamAma rahasyo AmAM che.'' -AtmavAda, karmavAda, mokSavAda, sAdhanavAda, upAdAna-nimitta, nizcaya ane vyavahAra, matArthI ane AtmArthI, jJAna ane kriyA, jijJAsu ane mumukSu, bodhabIja, guru ziSya, bhedajJAna, jJAtA draSTA, samarpaNa, sadehI-videhI-adehI badhAM ja gaMbhIra rahasyo AmAM samAyela che. * ''tamAma zAstrono sAra sarvAMgIpaNe anekAMtanA pAyA upara kahyo che.'' ''mokSamArganA prAraMbhathI mAMDI mokSa thAya tyAM sudhInI sAdhanAonuM varNana A zAstramAM che.'' * * * * * * " ''AdhyAtmika jagatamAM sarvathI zreSTha sarjana, jemAM tattvajJAnano ane khAsa karIne bhAratIya tamAma darzanano niSkarSa che tevuM zAstra te Atmasiddhi zAstra - jenuM prAgaTya paramakRpALu deva dvArA thayuM.'' ''Atmasiddhi zAstra ! parama rahasyathI bhareluM, tamAma prakAranAM pAsAone spaSTa karatuM ane adhyAtmanA maulika siddhAMtone vigatavAra jaNAvatuM evuM ajoDa zAstra ! For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga paramAtmA For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkara samarpaNa pU. zrI sobhAgabhAi ane pU. zrI aMbAlAlabhAi ne sAdara samarpaNa pU. sobhAgabhAi mATe zrImajInAM vacano pU. aMbAlAlabhAi mATe zrImajInA vacano " A kSetre A kALamAM zrI sobhANa jevA "aMbAlAlanI vRtti ane dazA, prathama bhakti viralA puruSa maLe ema amane vAraMvAra bhAse che." ane vairAgyAdine kAraNe labdhi pragaTAve evI. " zrI sobhAganI saraLatA, paramArtha saMbaMdhI hatI, te evI ke ame traNa-cAra kalAka bodha karyo nizcaya, mumukSu pratye parama upakAratA Adi guNo hoya te bIje divase ke trIje divase tene lakhI vAtkAra (vecAravA yogya che. lAvavA kahe to te badhuM amArA zabdomAM ja (vacanAmRta patrAMka 782) lakhI lAvatA." zrI sobhAganI mamakSa dazA tathA jJAnInA (zrImad rAjacaMdra jIvanakaLA pR. 211) mArga pratyeno teno adabhuta nizcaya vAraMvAra smRtimAM AvyA kare che." (vacanAmRta patrAMka 783) For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janma : vavANIA vi.saM.1924 kArataka suda pUnama, ravivAra 9-11-1867 dehavilaya: rAjakoTa vi.saM. 1957 caitra vada-5, maMgaLavAra 9-4-1901 For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAjasAheba sarvamaMgalam Azrama, gAma : sAgoDIyA, jI. pATaNa For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vi? saMto hibru kaI dizA? saMta e ja dizA - mahAbhArata pa.pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja pa.pU. munizrI bhAnuvijayajI mahArAja samatva " sAdhanApatha samajAvatA sarvamaMgalam Azrama sAgoDIyA ane tamaso mA jyotimaya' - aMdhakAramAMthI astitvano prakAza pAmavA sarvamaMgalam parivAra Azrama pATaNanA adhiSThAtA che. 6 julAI 1931 pUnAmAM jaina kuLamAM janma, 12 varSanI nAnI vaye potAnA mAtA-pitA sAthe dIkSA grahaNa, 17 varSanI uMmare muMbaImAM jAhera dhArmika mananIya pravacano dvArA adhyAtma gaganamAM bAlamuni tarIke UMcI uDAna, sarva dharmo ane sazAstronA abhyAsa ane ArAdhanA thakI sAdhakane sAMkaDA kUMDALAmAMthI bahAra ANI, saghaLe vilasI rahela eka parama tattvanI arthAt satyanI jhAMkhI karAvavA ja mArgadarzana ane sAdhanA mATe munizrI kAryarata che. jaina Adarzane anurUpa jIvana jIvatAM ane mAnavasevAne ja mAdhavasevA mAnI "sarvanuM maMgala thAo, sarva svastha raho, sarva sukhI thAo', evI zubha karuNAsabhara bhAvanAne sAkAra karavA lokahitArthe janakalyANanI vividha sadbhavRtio pU.munizrInI nizrAmAM sAgoDIyA ane pATaNa AzramomAM cAle che. temanI jJAnagarimA, bhASAdhikAra ane adhyAtmanI satyazodhaka navanIta pIrasatI amRta vANIthI prabhAvita dharmapremI janatAe zraddhA, Adara ane premathI munizrIne "gurujI" tarIke hRdayamAM prasthApita karela che. pU.gurujInI amRta vANImAM vedonI vANI, upaniSadono udghoSa ane omkArano nAda che, AgamonuM amRta, vItarAga paramAtmAnA vacanAmRto, saMyamano sAra ane jIvananI cetanA che. | RSitulya, saumya, sarvatomukhI jJAnamUrti pU.gurujIe potAne prApta jJAna ane svAnubhavane samAjanA eka varga pUrato maryAdita na rAkhatAM sarvanA AtmakalyANa arthe sarva dharma samabhAva ane saMbhAvanA pAyA upara I.sa.1966 mAM sarvamaMgalam Azrama sAgoDIyAnI sthApanA karI. emanI udghoSaNA che : "dharma eka che. dharma sanAtana che. dharma e parabrahma prAptino eka mArga che. rastA aneka hoya paNa chevaTanuM vizrAma sthAna For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 18 to eka ja che, mATe dharmane saMpradAyanA vADAmAM keda na karo. dharmane nAme kadI paNa jhaghaDo na karo. jyAM jhaghaDo che tyAM dharma nathI ja." pU.gurujInI preraNAthI athAka parizrama ane akhUTa dhIrajapUrvaka sAgoDIyAnI khArIpATa 68 ekara jamIna upara vividha vaijJAnika prayogo dvArA jamIna sudhAraNA thaI, sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyAne nayanaramya cittaAkarSaka naisargika suMdaravanamAM rUpAMtarita karela che. mananA kolAhalane zAMta karI, bhItaranA AMdolanane jhaMkRta karI, Atmakhoja arthe sAdhaka ahIM pragADha zAMti ane alaukika AnaMdano anubhava kare che. camatkAra ane dunyavI lAlacathI potAnI pAse AvavAnuM anumodana na ApatAM pU.gurujI haMmezA AgaMtukane samajAvatA hoya che ke eka khUNe beThA beThA mANasanA jIvanamAMthI rAga, dveSa, kaSAyane ochA karavAno amAro prayatna che. amAre mANasane naramAMthI nArAyaNa karavo che. A amAruM dhyeya che ane e mATe amArA prayatno che. pa.pU. gurujI munizrI bhAnavijayajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM ahIM AzramamAM zikSaNa, sevA tathA AtmaArAdhanAnI pravRttio suMdara rIte cAlI rahI che. sadAcAra, cAritrya ghaDatara mATe jIvana jyoti jJAnamaMdira (buniyAdI mAdhyamika zALA) ane jIvana jAgRti saMskAra maMdira (gurukuLa-chAtrAlaya)mAM vidyArthIono sarvAgI ane saMtulita vikAsa thaI rahyo che. komyuTara senTara, pustakAlayanI sagavaDo sAthe zALAmAM saMskAra siMcana saha sAcI keLavaNI mATe pU.gurujI prayatnazIla rahe che. AzramamAM aneka sevAkIya pravRttio pU.gurUjInA vaDapaNa heThaLa saMtoSajanaka cAle che. Arogya sevA mATe zrI ema. vasA parivAra mobAIla meDIkala vAna ane sthAnika meDIkala DIspensarI, madhyama varga ane nirAdhArone sahAya karavA hariom sahAya yojanA, maMdabuddhi apaMga sahAya yojanA, tejasvI vidyArthIo mATe ziSyavRttio, vidhavAo mATe sahAya yojanAo, duSkALa-ativRSTi-bhUkaMpa vakhate vividha rAhatakAryo pU.gurujInI rAhabarI heThaLa niyamita cAlatAM hoya che. ahiMsA premI pU.gurujInI jIvamAtranuM kalyANa thAya evI bhAvakaruNAne mUrtimaMta karavA kumuda gauzALAmAM gAyonI sevA zuzruSA arthe suMdara vyavasthAnuM Ayojana thayuM che. sauMdaryasabhara naisargika kumuda gauzALA madhye baMsarIvAdaka bhagavAna kRSNanI pratimA ane samagra gauzALA saMkula mana ane cittane zAMti tathA AnaMda Ape che. - puSpane kahevuM nathI paDatuM ke mArAmAM sugaMdha che, tema sevA, svAdhyAya, sumiranathI svarUpa- sthiratAnI sAdhanAnI adhyAtma pravRttio ane AtmabodhadAyaka pU.gurujInI For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amRtavANInI saurabha DIsA, pAlanapura, mahesANA, kheravA, amadAvAda, kobA, morabI, rAjakoTa, vavANIyA sudhI sImita na rahetAM muMbaI, madhyapradeza, beMglora ane amerikA sudhI prasarI che. pU.gurujInA sAMnidhyamAM adhyAtma jIvananuM sarvottama zikhara svarUparamaNatA siddha karavA sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA Adarza AdhyAtmika saMkula ane divya tIrthadhAma che. prabhubhakti, svAdhyAya, dhyAna vagere sAdhanA dvArA jIvananI zAMti ane paramArthano mArga pAmavA vAnaprastho mATe suvidhAjanaka vAnaprastha ArAdhanA kendra che. AtmArthI sAdhako mATe sAdhaka kuTira, kezara dhyAna kakSa - pAMca kuTiro, bhagavAna pArzvanAthanuM maMdira che. atithio mATe Adhunika sagavaDo dharAvatuM atithigRha che. adhyayana mATe lAyabrerI, oDiyo-vijhayuala mATe oDIToriyama ane suMdara bhojanAlayanI sagavaDa A pavitra parisaramAM AvelI che. - zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika dhyAna kendramAM pU.gurujI Atmabodha ApI vItarAgatAne varavA jJAna, dhyAna ane vairAgyanuM amRta pIrase che. pa.pU. gurujIne sAMbhaLavA e svayaM eka madhuratama dhyAna che. dara ravivAre ane samayAMtare niyamita AyojAtI dhyAna zibiromAM emanI nizrAmAM dhyAnanI bhUmi upara premanA puSpo pAMgarI jIvana utsava bane che. jIvanamAM jJAna prakAzanAM ajavALAM pAtharI sAdhaka pU.gurujInA sAMnidhyamAM paramatattvanI oLakhANa dvArA parama samIpe javA dhyAna sAdhanA kare che. pU.gurujInI preraNAthI AzramanI pavitra cetanavaMtI bhUmimAM ekAMta, asaMga, maunastha dazAmAM svAdhyAya, zAstra adhyayana, bhakti, dhyAna sAdhanA arthe sAdhu-saMto ane AtmArthI mumukSu jIvo Atmonnati karI zake te hetuthI sagavaDo ApatA Adarza Atma ArAdhanA kendranI zarUAta adhyAtma jagatanI noMdhapAtra ghaTanA che. dareka tattvajJAnI aMte to eka "satu" tattvanI ja khoja kare che. sarvadarzana sabhAva ane anya mata pratye udAra, anekAMtadaSTi dharAvanAra pU. gurujIe AtmArthI jIva bhAratIya tattvajJAnanI padarzana vicAradhArAne jANI ane samajI zake e uddezyathI AzramamAM vItarAga vijJAna kendranI sthApanA karela che. jemAM vItarAga darzananI dRSTie dharma, karma, tattvadarzana, mokSamArga, jIvanA kramika vikAsanA 14 guNasthAna, anekAMtavAda, bAra anuprekSA, yoga, dhyAna, vItarAga vijJAnanI mAhitIsabhara saMkSipta pleTone prathama khaMDamAM darzAvavAmAM AvI che. bIjA khaMDamAM sattAdhanA dvArA AtmArthI For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhaka AtmajJAna ane AtmazAMti pAme e hetusara paramatattvavetA, adhyAtmayogI, jJAnAvatAra zrImad rAjacaMdrajInA jIvana darzanane Alekhela che. ane trIjA khaMDamAM veda upara AdhArita nyAya-vaizeSika, sAMkhyayoga, pUrva mimAMsA-uttara mimAMsA (vedAMta) darzano ane veda upara AdhArita na hoya tevA cArvAka, jaina ane bauddha darzano uparanI vicAraNA tathA bhAratanA mahAna saMto dArzanikonA jIvanacaritra vize saMkSiptamAM mAhitI ApavAmAM Avela che. pa.pU. gurujI dvArA 1968 mAM sthapAyela sarvamaMgalam parivAra Azrama pATaNamAM pU.gurujInA AdhyAtmika pravacano, cAturmAsa daramyAna jJAna yajJo, saMto-vidvAnonA pravacanonuM Ayojana thAya che. ane sAdhakane AtmakalyANa arthe preraNA, mArgadarzana ane Atmabodha maLe che. 34 cAturmAsa pravacanamALAo thaI. 36 pustakonuM prakAzana ane dara traNa mahine AzramanuM mukhapatra "parama tattva'nuM prakAzana dharmapremI janatAne adhyAtmanA pIyUSa pIvaDAve che. pU.gurujInI preraNA ane mArgadarzana heThaLa samyagU jJAna prasAraNa yojanA, sapruta abhyAsa vartuLa ane zrI guruvANI, AdhyAtmika pustakonuM prakAzana ane oDiyo-viDIyo sI.DI. taiyAra kare che. pU.gurujImAM sAdhunI sAdhutA ne saMtanuM saMtatva che. teo samAdhinA suMdarezvara che, maunanA muni, yoganA yogezvara, premanuM pUrNa svarUpa ane satyanuM sattva che. teo kRpAnA sAgara, jJAnanI sarasvatI, bhaktinI yamunA ane adhyAtmanI gaMgA che. pa.pU.gurujInI divyasAdhanAthI pavitra banelI A tapobhUmi sAdhakonI zraddhAnuM kendra tathA mAnavIya garimAnuM kSetra che. adhyAtmanuM araNya ane amRtanuM sarovara che. AtmajJAnarUpa divya jyotinA jhaLahaLatA prakAzathI sanAtana mokSamArga ane vItarAgatAne udyota karanAra pU.gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja sAheba mAnavatAnA masIhA che, evA premasvarUpa, karuNAmUrti pa.pU. gurujIne koTi koTi praNAma. DaoN. esa.TI. koTaka (DIsA) For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acamana pU. sAdhvIjI zrI priyadarzanAzrIjI mahArAja OM arha namaH zrI maNi-buddhi-mukti-kamala-kezara-caMdra-prabhavacaMdrasUrisadgurubhyo namaH anaMta karuNAnA sAgara, parama tAraka, devAdhideva, vItarAga paramAtmA zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhu tathA parArtharasika, karuNAnidhi pa. pU. gurujInI paramakRpA amArA sarve upara niraMtara varasI rahI che, jenA pariNAme zrImatI bhAratIbena ena. mahetA pU. gurujInA AtmasiddhizAstranAM badhA ja pravacanonI zabdazaH hastalikhita nakalo taiyAra karI zakayAM. teo tathA amArA sAdhvI zrI divyadarzitAzrIjInA sahiyArA puruSArthathI be bhAganI jema A AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhAga trIjAnuM eka zreSTha sarjana - saMkalana mumukSu jagata samakSa mUkAi rahyuM che eno ame atyaMta AnaMda anubhavIe chIe. A trIjA bhAgamAM chaThThuM pada tathA ziSyabodhabIja kathananI 92 thI 142 gAthAnuM vivecana che. mumukSuoe mukhyapaNe to cha padono sarvAMgINa bodha prApta karavAno che ne te prApta karI chaThThA padamAM pravartavAnuM che. temAM jo pravarte to ja sAcA arthamAM Atmasiddhi AtmasAta thAya ne mumukSu pAMcamAM padamAM sthita thai zake. te mATe pU. gurujIe cha padanA sarvAMgINa bodha mATe tathA cha padamAM samAyelA cha darzano, nizcayanaya ne vyavahAranaya, dravyArthikanaya ne paryAyArthika naya, upAdAna ane nimitta kAraNa AvA gUDha tattvone samajavA mATe gUDha cAvIo, kaLo je Atmasiddhi zAstramAM samAi che tene samajAvavA, gUDha rahasyone supAcya banAvavA tIrthaMkaradevo, gaNadhara bhagavaMto, maharSio, manISIo, tattvaciMtako, bhakato, kavio; bhagavAna mahAvIra, bhagavAna buddha, zrI gautamasvAmIjI, zrI sudharmAsvAmIjI, zrI kuMdakudAcAryajI, umAsvAti, mahArAja pUjayapAda svAmI pU. haribhadrasUrI ma., pU. hemacaMdrasUrI ma., pU.jJAnavimalasUrI, pU. udayaratna ma., upA. yazovijayajI ma., AnaMdaghanajI ma. zrI cidAnaMdajI, zrI devacaMdrajI ma., maharSi pataMjali, gorakha, machIMdara-dAdu-suMdaradAsa, aSTAvakrajI, janakavidehI, tulasIdAsajI, suradAsajI, narasiMha mahetA, akho, kabIra, dAsa raNachoDa, gaMgAsatI, mIrA Adi anekanAM ArSavidhAno-zloko, pado, maMtavyo, udAharaNo ApIne tattvane vizada rIte For Personal & Private Use Only 21 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 spaSTa karyuM che. kathAo, dRSTAMto kahIne gahana tattvajJAnane bojhIla na banAvatAM mAkhaNa mizrI sama banAvyuM che. Ameya gurunI bhASA ne pravacanazailI prasAdaguNa saMpanna hovAthI arthagahana graMthonuM rahasya mumukSuo sahajamAM pAmI zake che. ApaNe tenA aMzonuM Acamana karIe. mokSamArgamAM avarodha karanAra paribaLa traNa, (1) ahaMkAra (2) Asakti ane (3) potAnI mAnyatAno jaDatApUrvakano Agraha. mAro kahela zabda e parama sat che evo je dAvo kare che te satyathI hajAro mAila dUra che. jene bAda karI zakAya tene kahevAya che vibhAva. jene bAda na karI zakAya tene kahevAya che svabhAva. 'sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che' A jainadarzanano sAmyavAda che. te sAdhanAno pAyo che. karmo joradAra to che paNa tArA jeTalA to nahIM ja. tuM je divase nirNaya karIza te divase karmono bhukko tuM bolAvI daiza. bhAna thavuM tene kahevAya che jAgaraNa, tene kahevAya che apramata avasthA. dharmanA tamAma sAdhano dehAdhyAsa dUra karavA mATe che paraMtu ApaNA badhA upAyo dehAdhyAsa majabUta karavA mATenA che. sAMbhaLavuM ane zravaNa karavuM e be vacce pharaka che. sAMbhaLavAmAM kAnanI mukhyatA ane zravaNa karavAmAM hRdayanI mukhyatA che. AtmabIjanuM khIlavuM tenuM nAma sAdhanA ane khIlatA khIlatAM pUrepUruM khIlI jAya tyAre bane paramAtmA. ApaNe jJAnInI buddhi sudhI pahoMcIe chIe paNa hRdaya sudhI pahoMcI zakatA nathI. je hRdaya sudhI pahoMcyo te ziSya. dAsabhAvano mukhyabhAva namratA, namratAno mukhyabhAva vaMdana ane vaMdanano mukhyabhAva tana, mana ane dhanathI sadgurunI sevA che. jenI pAse prema hoya, kruNA hoya, je niSpakSapAtI hoya, kadAgraha ane haThAgrahathI je mukta hoya ane satyane samarpita hoya te saraLa che. AtmAnI bhrAMtinuM bhAna jayAM thAya te satsaMga. bhAna je karAve ane maTADe tene kahevAya sadguru. For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohanA be kAma (1) Atma vismaraNa karAvavuM (2) sukha bahAranA padArthomAM, viSayomAM ane saMyogomAMthI maLe che ema ThasAvI devuM. pahelA sabhya samaja Avaze, tethI jJAna svaccha thaze, emAMthI daDha zraddhA thaze pachI prakriyAmAM DhaLaze. prakriyAmAM DhaLyA pachI avarodha karanAra darzana mohanIya karmano upazama thaze tyAre je kaMI anubhava thAya te samyagdarzana che. samagrapaNe jJAna zeyamAMthI chuM paDIne jJAtAmAM karyuM che evI je avasthA tene kahevAya che zuddhabhAva. Agraha ahaMkArane majabUta kare che ne khAsa karIne bIjAothI toDe che. AtmAnI azuddha avasthA vartamAnanI che. zuddha thaI zakavuM te yogyatA che. sadguru hRdayathI bole che ane ziSya hRdayathI sAMbhaLe che ane hRdayamAM te pariNAma pAme che. AtmAno upayoga AtmAmAM sthira thavo tene kahevAya che jJAnabhAva. AtmAno upayoga jagatanA padArthomAM joDAI javo tene kahevAya che mohabhAva. mumukSu vAcakavarga A graMthanuM UMDANathI avagAhana kare, chae cha padone enA yathArtha svarUpamAM samajI chaThThA padamAM pravarte, pU. AnaMdaghanajI mahArAje gAyuM che ke, kAraNa joge ho kAraja nipaje, emAM koI na vAda paNa kAraNa viNa kAraja sAdhIe re, e nijamata unmAda. sadguru AjJA ane jinadazAnA avalaMbane " savana-jJAna-rAtriALa mokSama:' A ratnatrayIrUpa mokSamArgane ArAdhI vAcaka vRMda paramAnaMda svarUpa mokSapadane pAme e ja maMgalabhAvanA. A saMkalana kAryamAM ama chadmasthatA-matimaMdatAnA kAraNe koIpaNa kSati thaI hoya. vItarAgadevanA vacana viruddha ne gurUjInA Azaya viruddha kaMIpaNa lakhAyuM hoya to trividhe trividhe micchAmi dukkaDaM. vi.sa. 2069 jeTha vada 13 yoganiSTha pUjaya AcAryadevazrI vijaya tA. 6/7/2017 zanivAra kezarasUrIzvarajI mahArAjanA AjJAvartI pU. gurujIno 83mo janmadina paramayoginI pa.pU.sAdhvIjI jJAnazrIjI mahArAjanA aMtevAsI, paramavidUSI pa.pU.sAdhvI vinayazrIjI mahArAjanI caraNakiM karI sAdhvI priyadarzanAzrI For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zaMkAo ziSyanI ane samAdhAna sadguru pAsethI zrI Atmasiddhi zAstramAM pa.pU. gurujIe atyaMta gaMbhIra pravacano ApyAM che. A pravacanomAM ziSya mAraphata SaTpada upara thatI zaMkAo ane tenA samAdhAna svarUpa samyak samajaNa sadguru mAraphata saMvAdarUpe Apela che. AtmajijJAsu sAdhakane AtmadarzananI samasyAonA samAdhAna arthe A graMtha atyaMta upayogI nivaDaze. ziSyo dvArA pUchAyela prazno nIce mujaba che. prathama pada 'AtmA che' vize prazno AtmAnA astitvane nahIM svIkAranArA evA cArvAka matanI pracalita dalIlo, te darzananuM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkArUpe - jijJAsArUpe jaNAve che. prazna - 1 he gurudeva netro dvArA AtmA dRSTigocara thato nathI temaja bAkInI sparzadi IndriyothI paNa te anubhavAto nathI. Ama AtmAnA astitva saMbaMdhI koI pramANa maLatuM nahIM hovAthI AtmA jevuM koI tattva che ja nahIM. prazna - 2 deha, Indriyo ane prANathI bhinna evA AtmAnA hovApaNAnuM koI juduM eMdhANa, koI juduM cihna dekhAtuM nathI. prazna ghaTa-paTAdi arthAt ghaDo, vastra Adi tamAma padArtho che, mATe te jaNAya che; tema AtmA jevo koI padArtha hoya to te zA mATe jaNAto nathI ? - 3 prazna - 4 Ama jo AtmAnuM hovApaNuM ja na hoya to baMdha kone thAya ane mokSa kono thAya ? eTale mokSanA upAya karavA te phokaTa che. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 dvitIya pada "AtmA nitya che" vize prazno) zrI gurunA nirmaLa aMtaramAMthI vahetA vacanAmRtanA pavitra jharaNAmAM DUbakI mAratAM ziSyanA aMtaramAM "AtmA che ja evo samyagU nirNaya prakAzita thAya che. paraMtu dehanI utpatti-nAzarUpa sthULa bhavaparyAyanI apekSAe (cArvAka matanA prabhAvathI) ane samaye samaye palaTAtI krodhAdi dazArUpa sUkSma paryAyanI apekSAe (bauddhamatanA prabhAvathI), AtmAnuM nityatva nahIM svIkAranArA A be darzanonI pracalita dalIlo, te darzananAM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkAo jijJAsArUpe ahIM rajU kare che. prazna - 1 AtmAnA astitva saMbaMdhI niHzaMka thavA chatAM ziSyane zaMkA thAya che ke jema ghaTa paTa Adi padArtho amuka kALavartI che, tema AtmA dehanI utpatti sAthe utpanna thAya che ane dehanA mRtyu sAthe tenuM paNa mRtyu thAya che. Ama AtmA traNe kALa hoya evo nitya padArtha nathI. prazna - 2 vastu mAtra kSaNika svabhAvI che, nitya nathI, tema dehanA yogathI AtmA upaje che ane dehanA viyogathI AtmA nAza pAme che ema dehakALavArtApaNAnI apekSAe AtmA anitya che. tRtIya pada "AtmA karmano kartA che' vize prazno paramakRpALudeve AtmAnA kartutvane nahIM svIkAranArAM evA sAMkhya, nyAya vagere vaidika darzananI pracalita dalIla, te darzanonAM nAma lIdhA vinA ziSyanI zaMkArUpejijJAsArUpe mUkI che. prazna - 1 karmano kartA koNa ?' e prazna upara vicAra karatAM ziSyane ema lAge che ke karmano kartA jIva na hoI zake, paNa karma ja teno kartA hovo joIe. AtmA cetana ane arUpI che, to te jaDa ane rUpI evA karmano kartA kevI rIte banI zake? jIvane ja karmano kartA gaNIe to karma karavAM e jIvano gharma arthAt svabhAva Thare che ane For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 svabhAva hovAthI tenI nivRtti kyAre paNa saMbhavatI nathI. prazna - 2 nirlepa, rAga-dveSarahita zuddha svabhAvI, sadA asaMga ane nirvikArI AtmA karma kaI rIte karI zake? paraMtu karyA vinA karma hoI zake nahIM tethI sattva-rajasa-tamasa e triguNAtmaka pravRti karmano baMdha kare che athavA to jIvane karma karavAnI preraNA Izvara karI zake. Ama koIpaNa prakAre jIvane karmanuM kartApaNuM ghaTatuM nathI ane tethI jIvane karmano baMdha kema hoya? prazna - 3 kAM to karmanuM kartApaNuM jIvamAM ghaTatuM nathI ane kAM to jIvano karma karavAno svabhAva hoya to svabhAva maTI zake ja nahIM. Ama jIva karmano akartA hovAthI doSa rahita ane abaMdha Thare che tethI tenA mokSanI vAta asthAne che. caturtha pada "AtmA karmano bhoktA che' vize prazno zrI gurue Apela samAdhAna upara aMtarathI vicAra karatAM ziSyane zalyanI jema pIDatA vikalpo dUra thatA jAya che ane tattvanirdhAra thAya che. tema chatAM aneka darzanonI mAnyatAnA prabhAvathI tenI mati mUMjhAI jatAM te jIva karmaphaLano bhoktA na hoI zake e prazno pUche che. prazna - 1 jJAnazakti vihoNA karmo to jaDa che tene phaLa devAnI kema khabara paDe? tethI jIva karmano bhoktA na hoI zake? prazna : 2 Izvara phaLa ApanAra che tema mAnIe to jIvane karmano bhoktA kahI zakAya. Izvara ekane zubha phaLa ane bIjAne zikSA karavA azubha phaLa Ape to tene Izvara kema kahevAya? Izvara zuddha svarUpI hovAthI e vItarAga paramAtmA anaMta paradravyonI vyavasthAnA prapaMcamAM paDe nahIM. tethI jIva ane karmanI vacce vyavasthApaka tarIke Izvarane svIkAravo, te nyAyayukta lAgatuM nathI. to jIvane karmanuM bhoktApaNuM kyAM rahyuM? For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 paMcama pada "mokSa che' vize prazno jema jema ziSya zrIgurunAM vacanAmRta vAgoLato jAya che, tema tema tenI vivekazakti vadhatI jAya che ane pariNAme tene tattvanAM gUDha rahasyo samajAtAM jAya che. paramakRpALudeve mokSa padane nahIM svIkAranAra pUrva mImAMsA darzananI pracalita dalIlane te darzananuM nAma lIdhA vinA ziSyanI jijJAsArUpe mUkI che. prazna - 1 AtmAnuM kartutva ane bhoktatva daDhapaNe bhAse che; paraMtu anaMtakALa vItyA chatAM karmabaMdha thavAmAM kAraNabhUta evA rAga-dveSa Adi je doSo AtmAmAM che, te haju TaLyA na hovAthI jIvane karmabaMdhanathI nivRtta thavArUpa mokSa hoya ema bhAsatuM nathI. prazna - 2 jIva anaMtakALathI zubhAzubha pariNAma karyA ja kare che. jo te zubha karma kare to te devAdi gatimAM puNyarUpa zubha phaLa bhogave che ane jo azubha karma kare to te narakAdi gatimAM pAparUpa azubha phaLa bhogave che. cAre gatimAM pharato jIva kamarahita dekhAto nathI, tethI jIvano sarva karmanA saMgathI rahita evo mokSa thavo saMbhavita lAgato nathI. A badhA praznonuM vigatavAra svarUpa ane zrI sadguru pAsethI samAdhAna meLavavA A graMthanuM sAdhaMta avagAhana karavuM ja rahyuM. SaSTham pada : "mokSano upAya che? -viSe prazno tIvra jijJAsA ane adamya utsAhathI ziSyanA saMzayo zrI gurunA pavitra satsaMga dvArA TaLatA jAya che ane samyajJAnano udaya thato jAya che. parama kRpALu deve mokSa padane nahi svIkAranAra pUrva mimAMsA darzananI pracalita dalIlane, te darzananuM nAma lIdhA vinA ziSyanI jijJAsA rUpe mukI che. prazna - 1 ziSyane zaMkA thAya che ke karmo to anaMtakALathI thayAM ja kare che ane manuSyanuM AyuSya to ghaNuM ochuM che. anaMtakALathI bAMdhelA anaMtakarmo alpa AyuSyavALA For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 manuSyabhavamAM kai rIte TALI zakAya? mokSapada upara sadguru dvArA samAdhAna thavA chatAM mokSaprAptinA upAya viSe potAnI mUMjhavaNanA samAdhAna arthe sadguru pAse yAcanA kare che. prazna - 2 A jagatamAM ghaNAM darzano che ane temAM Atmatattva tathA mokSa viSe judA judA abhiprAya, mAnyatA ane upAyo batAvela hoi ziSyanI mati mUMjhAi jAya che. darekamAM mokSano upAya bhinna bhinna prakAre batAvatA hoi ziSyane mokSano koi avirodha upAya che ja nahi ema lAgavAthI kayo mata sAco ane te vivekapUrvaka kema nakkI karavuM ? evI zaMkA ziSya samAdhAnArthe sadguru samakSa mUke che. prazna - 3 jagatamAM brAhmaNAdi jAti tathA vividha saMpradAyo AdinA bhinna bhinna veSa viSe aneka matamatAMtara tathA bheda pravartatA hoi mokSano upAya kai jAti ane veSamAM prApta thAya che e viSe ziSya nizcaya karI zakato nathI. bhinna bhinna mata, paMtha ane saMpradAyo mokSano upAya pota potAnI rIte sAco TheravavA mathe che ane e moTo doSa che. paraspara virodhI vAtothI mUMjhAyela ziSya mokSano avirodha upAya samajavA sadguru pAse abhilASA seve che. prazna - 4 tethI ema lAge che ke mokSano koi eka yathAtathya upAya hoya ema jaNAtuM nathI. to pachI AtmAnAM astitvAdi pAMca padanuM jJAna paNa upakAraka thai zake nahIM, arthAt je padane arthe jANavA joie te padano upAya prApta thavo azakya dekhAya che. prazna - 5 astitva, nityatva, ziSya kahe che, he gurudeva ! Ape AtmAnA pAMca padanI karmakartRtva, karmaphaLabhokatRtva tathA mokSatvanI zaMkAonuM sacoTa samAdhAna karavAthI have mArA aMtaramAM zaMkArahita daDha pratIti thai che. suziSyanI jijJAsAnI prabaLatA temaja aMtaramAM UchaLI rahelAM ullAsita pariNAmothI AnaMdita ziSya sadgurune kahe che ke jo mokSano upAya samajIza, to mArA sadbhAgyano udaya thayo che ema mAnIza.' For Personal & Private Use Only - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29. t" zrI jinezvara paramAtmAne namaH : saujanya : zrImatI bhAratIbena niraMjana mahetA (muMbaI) : traNa svIkAra : zrImad rAjacaMdra satsaMga maMDaLa (zrI sAMtAkrujha-pArlA-aMdherI) For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 anukramaNikA 7. 9c 77 pravacana naM. viSaya gAthA naM. | pAnA naM. 6 . ziSyanI zaMkA: mokSano upAya nathI 92 thI 97 mokSano mArga | 98 mokSabhAva nivAsa 98-1 karmabaMdhanA kAraNo 99 baMdha chedaka dazA 99-1 mokSano paMtha 10) AtmAnuM svarUpa 101 jainadarzanano sAmyavAda 101-1 karmono rAjA moha 102 75. saMsAranuM mULa kAraNa 102-1 karyataMtranuM kAraNa ane kArya 102-2 darzana mohanuM svarUpa 103 103 kaSAyanAzano upAya 104-10pa 112 sAdhanAmAM saMveganI mahattA 105-1 122 vyavahAra samaktinuM svarUpa 106 131 mokSanuM asAdhAraNa kAraNa 107 138 jijJAsunuM lakSaNa 108 146 jijJAsunuM kArya 109 155 varte sadguru lakSa 110 1 65 parabhAvamAM jatI vRttine palaTAvo 111 173 86. paramArthe samakti 111-1 182 vItarAgapada vAsa 11 2 190 88. kevaLajJAnanuM svarUpa 113 199 vibhAvane dUra karavAno upAya 114 207 90. saMsAranuM mULa dehAdhyAsa 115 215 * pravacana kramAMka 1 thI 36 (gAthA : 1 thI 42) "AtmasiddhizAstra bhAga-1'mAM Apela che. * pravacana kramAMka 37 thI 05 (gAthA: 43 thI 91) "AtmasiddhizAstra bhAga-2'mAM Apela che. 83 85. 89. For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana naM. 91. 92. 93. 94. 95. 9. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. 107. 108. 109. 110. 111. 112. 113. 114. viSaya sAdhanAnI prakriyA mokSanuM svarUpa kara vicAra to pAma sadgurunA upadezathI thatuM apUrva bhAna nija svarUpanuM bhAsana karmanA akartA bano svanA kartA bhoktA bano nigraMtha mArga ane sadguruno upakA2 sadguru pratye samarpaNa dharmano pAyo tattvajJAna roga-AtmasrAMti vaidya-sadguru auSadha-vicAra dhyAna hRdayamAM nizcaya dRSTi ane pAlanamAM vyavahAra sarvyavahAra ane nizcaya kAraNa yoge ho kAraja nipaje upAdAnanI mukhyatA ane nimittanI anivAryatA jJAnathI chUTe moha dayA ane zAMtinuM tAttvika svarUpa mumukSutAnA avarodhaka durguNo tathA samatA, kSamA ane satya pAramArthika guNo tyAga vairAgya jJAnInI dazA jAgIne jouM to jagata dise nahIM mokSa mArga samyak pracaMDa puruSArthamAM che ratnakaNikAo zabdArtha pariziSTa For Personal & Private Use Only gAthA naM. 115-1 116 117-118 119 120 121 122 123-124 125 thI 127 128 129 129-1 129-2, 130 131-132 133-134 135 136 137 138 138-1 138-2 139 140 141-142 pAnA naM. 223 230 239 248 254 21 28 274 282 289 297 304 310 317 325 335 345 354 363 374 31 383 392 402 411 424 XI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 minos. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA ( pravacana kramAMka - 66 gAthA kramAMka-92 thI 97 - prakaraNa : 1 ziSyanI zaMkA ? mokSano upAya nathI hoya kadApi mokSapada, nahi avirodha upAya; karmo kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya ? (92) athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka; temAM mata sAco kayo, bane na eha viveka. (93) kaI jAtimAM mokSa che, kayA veSamAM mokSa; eno nizcaya nA bane, ghaNA bheda e doSa. (94) tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa upAya; jIvAdi jANyA taNo, zo upakAra ja thAya? (95) pAMce uttarathI thayuM, samAdhAna savaga; samajuM moNa upAya to, udaya udaya sadbhAgya. (96) TIkA- mokSapada kadApi hoya topaNa te prApta thavAno koI avirodha eTale yathAtathya pratIta thAya evo upAya jaNAto nathI, kema ke anaMtakALanA karmo che, te AvA alpa AyuSyavALA manuSyadehathI kema chedyAM jAya ? (92) athavA kadApi manuSyadehanA alpa AyuSya vagerenI zaMkA choDI daIe, topaNa mata ane darzana ghaNAM che ane te mokSanA aneka upAyo kahe che, arthAt koI kaMI kahe che ane koI kaMI kahe che, temAM kayo mata sAco e viveka banI zake evo nathI. (93) brAhmaNAdi kaI jAtimAM mokSa che, athavA kayA veSamAM mokSa che,eno nizcaya paNa na banI zake evo che, kema ke tevA ghaNA bhedo che, ane e doSe paNa mokSano upAya prApta thavA yogya dekhAto nathI. (94). tethI ema jaNAya che ke mokSano upAya prApta thaI zake evuM nathI, mATe jIvAdinuM svarUpa jANavAthI paNa zuM upakAra thAya ? arthAt je padane arthe jANavAM joIe te padano upAya prApta thavo azakya dekhAya che. (95) Ape pAMce uttara kahyA tethI sarvAga eTale badhI rIte mArI zaMkAnuM samAdhAna thayuM For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 66, gAthA kramAMka-92 thI 97 che; paNa jo mokSano upAya samajuM to sadbhAgyano udaya-udaya thAya. atre "udaya" "udaya' be vAra zabda che, te pAMca uttaranA samAdhAnathI thayelI mokSapadanI jijJAsAnuM tIvrapaNuM darzAve che. (96). ziSya sarune ema kahe che ke ApanI vAta sAcI che ke mokSa che paraMtu ema thAya che ke jo kadApi mokSa hoya to paNa eka mUMjhavaNa che ke mokSano avirodha upAya amane dekhAto nathI. Aje mokSamArgamAM virodhono pAra nathI. sau ema ja kahe che ke ame kahelA raste cAlazo to mokSa prApta thaze. mokSanA asaMkhya mArga to che paNa paraspara virodha che ane paraspara Agraha paNa che. A pADozI kahe che te mArge cAlazo to narakamAM jazo. ochI zikSA jarAya nahi ane turata ja paravAno phATI jAya ke tamane mokSa nahi maLe. ziSya ema kahe che ke mokSano svIkAra to amane thAya che paraMtu eka moTI mUMjhavaNa che ke jagatamAM najara nAkhIe chIe to judI judI vAto sAMbhaLavA maLe che. jAku jAku pUchIye sau apanI apanI gAve, sAcA mAraga kou na batAve ?' AnaMdaghanajIe paNa kahyuM ke, mata mata bhede re jo jaI pUchIe, sau sthApe ahameva" A muzkelI che. A mAnasika yAtanA che. nirNaya karI zakAto nathI. keTalAnI vAta sAMbhaLavI? keTalAne nA pADavI, keTalAno vicAra karavo? tenA karatAM choDI daIe to mAthAkUTa ja nahi. khAvuM pIvuM ne lahera karavI. paraMtu ema nathI. avirodha upAya ziSyane jaDyo nathI. dhAro ke avirodha upAya hoya to vaLI bIjI muzkelI e che ke karmo anaMtakALanAM che tethI kaI rIte chedI zakAya? ahIM be vAto spaSTa karI laIe. koIpaNa karma anaMtakALa mATe baMdhAtuM nathI. karma baMdha utkRSTamAM utkRSTa sthitie jo thAya to mAtra mithyAtva mohanIya karmano 70 koDAkoDI sAgaropamano thAya, tenAthI vadhAre nahi. 70 koDAkoDI sAgaropamathI vadhAre sthitinA karmo bAMdhI zakAtAM nathI. koipaNa karmo anaMtakALanAM hoI zake nahi paNa pravAha anaMtakALathI hoI zake. A vAta spaSTatAthI samajajo. jema nadInA kinAre UbhA chIe, pahelAM pANI hatuM te gayuM, pachI bIjuM pANI AvyuM, te paNa gayuM. prANIno pravAha to kAyama che paNa pANI badalAtuM jAya che, tema karmono pravAha che paraMtu enA e karmo nathI. karmono pravAha anaMtakALa sudhI cAlI zake che. koipaNa eka karma te anaMtakALa sudhI TakI zake nahi. sAtatya hoI zake, te kAraNathI ja karmo anAdinAM kahevAya che. game tevo bhAva thAya paraMtu anaMtakALa sudhI karmo bhogavavAM paDe evA karmo baMdhAtAM nathI. pravAha anusaMdhAna cAle che, tethI ja anAdi kALathI ApaNe saMsAramAM chIe. bIjI vAta e che ke anaMtakALathI bAMdhelAM karmo chedavA mATe anaMtakALa joIe nahi. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA kapAsa khetaramAM vAvo, e taiyAra thAya pachI rUnI gAMsaDIo baMdhAya, tene goDAunamAM lAMbA samaya sudhI rAkho to paDI raheze paNa koI AvIne divAsaLI cAMpe to baLatAM keTalI vAra thAya ? rUnI DhagalAbaMdha gAMsaDIone baLatAM vAra lAgatI nathI tema anaMtakALanAM karmone paNa baLatAM vAra lAgatI nathI. dhIme dhIme karmo ochA karavAM che ke ekIsAthe cheDo phADavo che, te tamArA upara AdhAra rAkhe che paNa anaMtakALanAM karmo kADhavA anaMtakALa joito nathI. traNa vAto karI. eka mokSa mATe avirodha upAya nathI, jo mokSa hoya to paNa phAyado nathI, karmo anaMtakALanAM che ane anaMtakALanAM karmo kevI rIte chedI zakAya ? gurudeva kahevAnA che ke karmo anaMtakALanA pravAhanI apekSAe che. jema tamAre kuLanI paraMparA eTale saMtati cAle che ne ? dIkaro, pachI dIkarAno dIkaro, pachI teno paNa dIkaro. vahIvaMco eTale bAroTa copaDA laIne Ave che ne ? ane tamane vaMzano pravAha vaMcAvyA ja kare che. ahIM sAtatya che tema karmonuM paNa sAtatya che. anaMtakALathI karmo che paNa judAM judAM. eka ne eka nahi. karmo to udayamAM Ave eTale bhogavAtAM jAya che ane pANInA pravAhanI jema navAM navAM karmo baMdhAya che ane udayamAM AvyA kare che tathA anaMtakALanA karmo chedavA anaMtakALa joito nathI. A badhI spaSTatA 93mI gAthAmAM thaze. havenI gAthAo adbhuta che, gaMbhIra che. bahu dhyAnathI, jAgRtithI A sUtro samajavA prayatna karajo ane lakSamAM lejo. ziSyane bahAranI muzkelIono khyAla che. AMtarika muzkelIono khyAla nathI. tenI dRSTi bahAra che ane sAdhano viSe paNa tene bahAranI samaja che. je aMtarAyo tene naDe che te paNa bahAranA che. ziSya prazna pUche che ke kaI jAtimAM ane kayA vezamAM mokSa che ? teno javAba paramakRpALu deve Apyo hota ke bhagavA veSamAM mokSa che to vAta pUrI thaI jAta, paNa muzkelI bahAranI nathI, muzkelI aMdara che. bahAra game teTalI muzkelI hoya, te eka mAtra sAdhanathI dUra thaI zake. ziSya potAnA svachaMdano tyAga kare ane puruSanI AjJA svIkAre to tene kAMI paNa muzkelI paDavAnI nathI. kharekharI muzkelI aMdaranI che. mokSamArgamAM avarodha karanArAM paribaLo aMdara beThAM che ane mukhya paribaLa traNa che. Asakti, ahaMkAra ane potAnI mAnyatAno jaDatApUrvakano Agraha. A traNa dUra nahi thAya tyAM sudhI sAdhakanuM sAdhanA taMtra samyaka prakAre nahi goThavAya paraMtu ziSyane A khyAla nathI. arjune bhagavAna zrIkRSNane pUchyuM hatuM ke sthitaprajJanI bhASA kevI hoya ? e kevI rIte bese? e kema cAle ? temaNe AnI vyAkhyA ApI nathI. AnI phoramyulA ApI hota to ApaNe sthitaprajJa banI zakata paraMtu temaNe javAba je ApyA te UMDANapUrvaka ApyA che. temaNe kahyuM ke he arjuna ! e kema bese che ? kema bole che ? kema khAya che ? e vAta gauNa che. mahattvanI vAta to e che ke prajahAti yadA kAmAn sarvAn prArtha ! manogatAn / mananAM UMDANamAM rahelI kAmanAone tathA chUpAIne rahelI vRttione mULamAMthI ukheDI For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 66, gAthA mAMka-92 thI 97 pheMkI de che, teno nikAla kare che, te sthitaprajJa che. AvI avasthA jo prApta thAya to samyagu viveka pragaTa thAya ane samyam viveka jyAM hoya tyAM anyathA vartana na hoya, tyAM anAcAra ke svachaMda na hoya. samyam viveka jyAM hoya tyAM vyavahAramAM taMdra na hoya, ane jyAM samya viveka hoya tenA vartanamAM, astitvamAM saMvAditA jhaLakyA vagara rahe nahi. A aMdaranI ghaTanA che. mAtmacevAbhanA tuSTa: sthitaprajJastovya . (2/6) AtmAthI AtmA viSe, AtmA dvArA, je niraMtara saMtuSTa che, samAdhistha che, svastha che, emAM sthira che, emAM DUbelo che tene ame sthitaprajJa kahIe chIe. ahIM ziSya ATaluM ja pUche che kAraNa ke teNe aMtaramAM DUbakI mArI nathI, teNe aMtaramAM joyuM nathI. jJAnIoe to te joyuM che. bhagavAna mahAvIre be zabdomAM kahyuM ke rAgo ya doso vi ya kammabIyaM, ziSya ! rAga ane dveSa A be karmanAM bIja che, e saMsAranAM bIja che, e karmabaMdhanA kAraNo che. A be janma maraNa ane deha dhAraNa karAvanAra paribaLo che. ziSya bahAra Ubhelo che, eTale AvuM ja pUche. e bIjuM pUchI na zake. teNe ema pUchavuM joItuM hatuM ke rAga dveSa dUra kema thAya ? ahaMkAra ane Asakti dUra kema thAya ? te kaho, tene bahAranuM lakSa che tethI te Ama pUche che. athavA matadarzana ghaNAM, kahe upAya aneka, temAM mata sAco kayo, bane na eha viveka. ziSya kahe che ke manuSyadehanA alpa AyuSyanI zaMkA choDI daIe to paNa mata ane darzana ghaNAM che ane teo mokSanA aneka upAyo kahe che. koI kaMI upAya kahe che ane koI vaLI bIjo upAya kahe che, to temAM kyo mata sAco, te meLa paDI zakato nathI, mATe mokSa hoya to bhale tenI jagyA para rahyo paNa mokSano mArga nathI ane mArga na hoya to mokSamAM javuM kaI rIte? tethI amane lAge che ke mArga nathI, eTalA mATe mArga nathI ke mArga ghaNA che, darzana ghaNAM che ane kahenArA juduM juduM kahe che. eka ja satya che paraMtu kahenArA e satyane judI judI bhASAmAM kahe che. e oLakhavuM muzkela che. jhADa upara eka pakSI enI bhASAmAM mastImAM gAtuM hatuM. nIce phakIra Ubho hato. eka pahelavAna mANasa tyAMthI nIkaLyo, tene pUchyuM ke ye pakSI kayA bola rahA hai ? teNe kahyuM daMDa, beThaka ne kustI bola rahA hai. pachI eka vANiyo Avyo, tene paNa pUchyuM ke A pakSI zuM bole che ? to kahe, sAheba haLadara, mIThuM, maracuM. bIjuM zuM bole ? eka vaidya nIkaLyo, to tene paNa pUchyuM ke A pakSI zuM bole che ? to kahe, vAta pitta ane kapha, te bIjuM zuM bole ? pachI eka jyotiSI nIkaLyo, tene paNa pUchyuM ke zuM bole che ? to kahe maMgaLa, budha, guru. A maMgaLa naDe che. chelle eka mANasa nIkaLyo to tene paNa pUchyuM. te mANasa kahe are ! khAnA, pInA aura moja karanA ema gAya For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 5 che. pUchavA jevuM to pakSIne hoya ke tuM zuM bole che ? pakSI kahetuM nathI paNa pakSInA nAme kahenArA ghaNA che. pakSI je bole che te samajatA nathI ane pakSI je kahe che te kahetA nathI paNa aMdara je ghUMTAya che te kahI rahyA che. pahelavAnanAM manamAM daMDa beThaka ane kustI kasarata ja ghUMTAi che vANiyAnA manamAM mIThuM, maracu ane haLadara ghUMTAi che, ema jenA manamAM je ghuMTAtuM haze te kaheze. jene pUchazo tenA manamAM je ghuTAMtu haze, te pramANe kaheze tema jagatamAM mokSa mArga mATe jene jene pUchazo to te tenA manamAM je ghuMTAtuM haze te pramANe kaheze. te vakhatanA kALamAM paramakRpALudeva sAme prazna hato ke matadarzana ghaNAM che temAM kayo mata sAco? gacchanA bheda bahu nayana nihALatAM, tattvanI vAta karatAM na lAje. (AnaMdaghanajI) gacchanA ATalA badhA bheda ame nayane nihALIe chIe, chatAM tame tattvanI vAta karo cho ? tamane vicAra nathI Avato ? tattvanI vAta karatAM tamane zarama nathI AvatI ?ATalA badhA bhedo, ATalA badhA mato, matAMtaro, kaleza ane kaMkAsa, ATalA badhA vivAdo ane vikhavAdo ane vAta pAchI tattvanI karo cho ? meLa kayAMthI paDaze ? ziSya kahe che, prabhu ! mata paNa ghaNA che ane darzana paNa ghaNAM che. mahAbhAratamAM maharSi vyAse kahyuM ke zrutio paNa bhinna che ane smRtio paNa bhinna che. koi eka puruSa evuM kahenAro nathI ke je sarvane mAnya hoya. zAstro paNa ghaNAM che ane mata matAMtara paNa ghaNAM che. maharSi vyAsa kahe che ke amane khabara nathI ke dharmano marma amArA hAthamAM kevI rIte Ave ? A mUMjhavaNa te vakhate paNa hatI ane paramakRpALudeva vakhate paNa hatI ane atyAre to parAkASTAe pahoMcI che. zerIe zerIe navo mata ane enA karatAM muMDe mUMDe matiminA jeTalAM mAthAM teTalA mato, aneka upAyo ane aneka mAnyatAo. koi ema kahe ke jJAnathI ja mokSa maLaze. tattvajJAnano vicAra karo, brahmano vicAra karo, dravya guNa paryAyano vicAra karo, SaT dravya ane nava tattvano vicAra karo, koi kriyAnI jarUra nathI. pratikramaNa, sAmAyika, pUjA pATha kaMi jarUra nathI. eka ema kahe che ke A badhI garabaDa zA mATe karo cho ? phakata rAma rAma karo. kazI upAdhimAM paDavuM nahi. koi tattvajJAnanI carcA karavAnuM kahe che. koi kaheze ahaM brahmAsmi / ema raTyA ja karo ane kAma thai jaze. ATalA badhA kahenArAo potapotAnI rIte kahyA kare che. sAkSIbhAve rahenAro kahe che ke game te khAva, game tema cAlo. rAta hoya to paNa vAMdho nahi, jalebI ne gAMThiyA khAi zako cho. je karo te sAkSIbhAve karo, jJAtAbhAve karo. zAyakabhAvamAM rahIne khAva, vItarAga bhAvamAM rahIne khAva, averanesa rAkhI khAva. bhAva zuddha hoya to game te khAva teno vAMdho nahi, AvuM paNa kahenArAo che ane AvI vAta to ApaNane game tevI che. jalebI ne gAMThiyA to maLe kamase kama. A prakArano matano Agraha jene haze te kadIpaNa viveka karI zakaze nahIM. ziSyanI mUMjhavaNa e che ke kai jAti ane kayA vezamAM mokSa che ? ziSyanuM jora zarIra For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 66, gAthA kramAMka-92 thI 97 upara che, mATe tene jAti yAda AvI. tene ema khabara nathI ke dehathI mukata thayA sivAya mokSa maLato nathI. ziSya deha joIne vAta kare che. jAti deha sAthe saMbaMdha dharAve che paNa AtmA sAthe nahi. AtmAne koI jAti nathI. je paraMparA ke kuLamAM janmyo tyAM tene jAti vaLage che. ane bIjI vAta e ke kayA vezamAM mokSa che ? A paNa prazna jevo tevo nathI. veza haju badhAmAM komana nakkI thayo nathI. bIjAmAM thayo ke nahi te khabara nathI paNa jaina paraMparAmAM zvetAMbarano veza judo, terApaMthIno judo, sthAnakavAsIno judo. digaMbaroe eka moTuM kAma karyuM. veza ja kADhI nAkhyo. emaNe kahyuM ke veza naDe che, kapaDAM naDe che, mokSamAM e aMtarAya ane avarodha kare che. digaMbara thAya tene ja mokSa maLe. baheno nirAvaraNa rahI zake nahi eTale bahenone mokSathI vaMcita karI. navo janma laI jyAre puruSa thaze tyAre mokSa maLaze mATe eka janma to levo ja paDaze. koI bhagavAM kapaDAM pahere che. koI pILAM kapaDAM, koI sapheda kapaDAM pahere che, jAtajAtanA raMgo che. ziSya kahe che ke nakkI karI Apo ke kayA vezamAM, kaI jAtimAM mokSa maLe che kAraNa ke AvA badhA ghaNA bhedo che. aMbAlAlabhAie vivecanamAM lakhyuM che ke kaI jAtimAM mokSa che ? kayA vezamAM mokSa che? eno nizcaya na banI zake kemake tevA prakAranA ghaNA bhedo che ane e doSathI paNa mokSano upAya prApta thavA yogya dekhAto nathI. tamArA badhAnA manamAM paNa AvA koI goTALA nathI ne ? A goTALAnI vAta paramakRpALudeva ahIM kare che. kAMto badhA khoTA che, kAMto temAMthI eka sAco che. kAMto koIne pakaDa che, kAMto koIne matabheda che. A badhA kAraNe dharmamAM ghaNA matabhedo paDI rahyAM che. matabhedo vezanA kAraNe, jAtinAM kAraNe, bahAranA sImbolane kAraNe che tethI ema jaNAya che ke mokSano upAya nathI mATe jIvAdi jANavAthI zuM upakAra thAya ? A ziSya bahu saraLa che. tenI mUMjhavaNa sAcI che ane bahu spaSTapaNe sAcA zabdomAM e vyakta kare che. 93 ane 94mI gAthAmAM vAta karI ke kaI jAti ane kayA vezamAM mokSa che? matamatAMtaro ghaNA che ane mAnyatAo ghaNI che. darzano ghaNAM che mATe jJAnI puruSoe kahyuM ke 13 mA guNasthAne arihaMta paramAtmA birAjamAna che, teo rAga dveSathI mukta banyA che, ajJAnathI, mohathI saMpUrNapaNe mukta banyA che evA vItarAga puruSo svataMtrapaNe dharmanI prarUpaNA karI zake, AvA vItarAga puruSo hajAro haze. paraMtu vItarAgatA hovAnA kAraNe temanAmAM mata matAMtaro nathI. chaThThA guNasthAne je muni che ane je sAdhaka che, ne vItarAga paramAtmAe je kahyuM che tene anusarIne ja jeo kahe che, temane ja kahevAno adhikAra che paraMtu atyAre jagatamAM A niyama rahyo nathI. bhUmikA vagara kahenArA vadhyA ane manamAM je AvyuM tema kahetA gayA, tenA kAraNe ATalA matamatAMtaro ApaNane dekhAya che. samajavA prayatna karajo. A jaina zAstronI praNAlikA che. paramakRpALudevane 16 varSanI uMmare hRdayamAM maMthana cAlyuM ke parabrahma, parama astitva ane parama siddhAMtane prApta karavA konuM vacana mAnavuM? satyavacana konuM hoya ? AMkha For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 7 mIMcIne paNa ame mAnIe to emAM jokhama na hoya, asatya na hoya, evuM kahenAra puruSa koNa hoya ? konuM mArgadarzana levuM ? ane te vakhate bahu ja spaSTapaNe temaNe kahyuM ke : nirdoSa naranuM kathana mAno, teha jeNe anubhavyuM. ahIM be zarato ApI. eka to kahenAra puruSa nirdoSa hovo joie. rAga, dveSa ane moha A traNe doSa jenAmAM nathI, te nirdoSa che ane bIjuM jeno teNe anubhava che, evA nirdoSa naranuM kathana mAno. jagatamAM ekalA vItarAga puruSa ja bolyA hota ane A vaceTiyA na bolyA hota to ATalA mata matAMtaro ane bhedo ja na hota. vItarAga puruSone bahu bolavuM nathI paNa je vItarAga nathI tene bolavAnI caLa upaDe che. ame kahI daie, samajAvI daie, kalyANa karI daie ane navo mArga sthApIe. bIjAnuM bhaluM karIe. navo paMtha ane navo cIlo pADIe ane navuM kahIe. A badhAnA kAraNe ja ATalA matabhedo UbhA thayA che. zAstroe eka adbhuta vAta karI ke jyAMsudhI AvuM badhuM cAlatuM hoya tyAM sudhI je nirdoSa nara hoya tenuM kathana mAno ane bIjI e paNa zarata che ke teha jeNe anubhavyuM' kahenAra vaktAo to ghaNA maLaze jenI pAse oreTarI che, jIbhano khela che, vAcALatA che, vacana che. jagatane satyanI paDI nathI paNa vANI vilAsa joie che. satyanI garjanA jagatane joitI nathI. sAcuM tene zodhavuM nathI tethI vANImAM aMjAi javAnuM thAya. je vakatA che, je kahenAra che teNe anubhava karelo hovo joie. kahenAra puruSa anubhavI hoya to emanA zabdomAMthI mata, matAMtaro ke mAnyatA na thAya ane judI avasthAo paNa na Ave. ziSya kahe che ke he gurudeva ! atyAre to eTalA badhA mato, darzano ane mAnyatAo che ke koi mArga nizcita thai zake tema nathI. kai jAtimAM, kayA vezamAM mokSa che teno nirNaya karI zakAto nathI ane sAco nirNaya Ape tevo koi puruSa dekhAto nathI ane koi kharo nirNaya Ape to koi mAne tevuM paNa nathI. A badhuM jotAM lAge che ke mokSano upAya che ja nahi ane mokSano upAya na hoya to A jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, baMdha, saMvara, nirjarA, mokSa A tattvo jANavAthI phAyado ke upakAra zuM thAya ? magajane takalIpha paNa na ApavI ane jANavuM paNa nahi, e vAta vadhAre sArI lAge che. enA karatAM khAvuM ane UMghavuM be ja kAma na karIe, nirAMta to kharI. paraMtu ahIM ziSyanI vRtti AvI nathI. tene jANavAnI jIjJAsA che, tAlAvelI che. ene maMthana ane mathAmaNa che. te jANato nathI eTale prazna kare che. potAnuM hRdaya kholIne gurunA caraNomAM evuM nivedana kare che ke pAMce padanA uttarathI sarvAMga samAdhAna thayuM che, pratIti thai che. AtmA nathI, AtmA nitya nathI, AtmA karmano kartA nathI, AtmA karmano bhoktA nathI, mokSa nathI, A pAMce pAMca zaMkAonuM samAdhAna karI gurudeve uttara Apyo ke AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhoktA che ane mokSa paNa che. ziSye A pAMce pAMca bAbato saMpUrNa svIkArI, sarvAMga svIkArI, jema For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 66, gAthA kyAMka-92 thI 97 che tema svIkArI ane zaMkAonuM samAdhAna paNa thayuM. ziSya niHzaMka banI gayo, tene koi mUMjhavaNa rahI nathI paraMtu have ziSya kahe che ke ApanI kRpAthI jo mane mokSano upAya samajAya to huM mAruM sadbhAgya mAnIza. mAro udaya thaze. udaya zabda be vakhata bolyo. eka to sadbhAgyano udaya thAya ane bIjo udaya eTale sAdhanA karavAnI pravRttino prAraMbha thAya, ane aMdara AtmAno paNa udaya thAya. ziSyane A samAdhAna thayuM che tenA uparathI nakkI thAya che ke ziSyane mokSa prApta karavAnI tIvra jIjJAsA che. ATalA mata matAMtaro ane mAnyatAo che. kaI jAtimAM ane kayA vezamAM mokSa che? ahIM ghaNI badhI gUMcavaNo che to paNa ziSyanI taiyArI eTalI badhI che ke A badhA vacce paNa mArga zodhIne tene mokSanI sAdhanA karavI che. ziSya gurudevane vinaMtI kare che ke Ape kRpA karI mane pAMca pAMca bAbato samajAvI. have eka mokSano upAya samajAya to mAruM sadbhAgya khUlI jAya. ziSyamAM mokSa prApta karavAnI evI tAlAvelI jAgI che ke mArga nakkI thaI jAya to maMDI paDe, pIche haTha na kare, ALasa ke pramAda na kare, tenA jIvanamAM jeTalI kSamatA ane zakti che te pUrepUrI vApare tevo ullAsa tene aMdaramAM pragaTyo che. mokSano upAya sAMbhaLe eTalI ja vAra, turata ja aMdara jhaMpalAvI de. ziSyanI AvI taiyArI che paraMtu tamAre taiyArI karavAnI haju vAra che. utAvaLa paNa zuM che ? sIttera ke eMzI varSa thayA che, hamaNAM nahi to AvatA janmamAM. anaMtakALa kADhyo to thoDo vadhAre thaze. paraMtu ziSya Avo nathI. upAya sAMbhaLuM to mAruM sadbhAgya khUlI jAya. upAya sAMbhaLuM to mArga paNa maLe, taiyArI paNa karI zakAya. ziSyane nizcaya thayo che ke sadguru avirodha mokSano upAya batAvaze. 28mI gAthAmAM gurudeve samAdhAna karatAM mokSamArga batAvyo che. jAti, veza, mata matAMtaro, mAnyatA, haThAgraha badhuM bAjue mUkI dIdhuM. have bahAranI samasyA ja nathI. samasyA to aMdara che. prazna to aMdarano che ane aMdaranI samasyA dUra karavAnI che. gurudeva ziSyane madhura bhASAmAM kahe che ke sAdhanAmAM utAvaLa paNa na cAle ane ALasa paNa na cAle. kabIrajIe eka padamAM nAnakaDI kaDImAM kahyuM che ke "sAhiba mile sabUrI meM paramAtmA dhIrajamAM maLe che. dhIraja eTale ALasa nahi ke hotI hai, calatI hai. sabUrI eTale sAme game tevI muzkelI hoya temAM mUMjhAyA vagara satata puruSArtha kare. puruSArtha pracaMDa paraMtu utAvaLa jarAya nahi. evI avasthA tene kahevAya che sabUrI, tene kahevAya che dhIraja. pada-66 sazurunuM samAdhAna mokSano upAya che' pAMce uttaranI thaI, AtmA viSe pratIta; thAze mokSopAyanI, sahaja pratIta e rIta. (97) pAMce uttaranI tArA AtmAne viSe pratIti thaI che, to mokSanA upAyanI paNa e ja For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA rIte tane sahajamAM pratIti thaze. | ziSyane gurudeva ema kahe che ke, he ziSya ! ame tane pAMca pAMca padanA praznonA uttaro ApyA, te pAMce pAMca uttaronI AtmAmAM pratIti thaI eTale ke tane vAta besI gaI. samyaka nirNaya thaI gayo. jema che tema haiyAmAM sthApita thaI gayuM, jema che tema svIkAra thaI gayo. koI zaMkA rahI nathI, koI mUMjhavaNa rahI nathI. aMdarathI niHzaMka avasthA pUrepUrI AvI gaI che. ATaluM thayuM ne ? ATaluM pariNAma AvyuM ne ? ATalo ekarAra thayone ? tuM AtmA nathI evuM laIne tuM Avyo hato. have AtmA che tema svIkAra karyo A mahattvanI vAta che. mAtra hA pADe che tema nahi, paNa tane pratIti thaI. pratIti zabdanuM bhASAMtara spaSTapaNe thaI zakatuM nathI paNa ema kahevAya ke roma romathI A satya che tema jhaNakAra Avavo tene kahevAya che pratIti. game teTalA tarka sAme Ave chatAM enAmAM zaMkAnuM bI UbhuM na thAya, te prakAranI AMtarika avasthA tene kahevAya che pratIti. A ghaTanA ghaTI. pAMce uttarathI tane tArA AtmA viSe pratIti thaI che to mokSanA upAyanI paNa sahaja rIte pratIti thaze. be zabdo mahattvanA che. thaze ane sahaja thaze eTale nizcita vAta ke A pariNAma Avaze. sadguru kahe che ke sahaja eTalA mATe ke have tAre ALasa karavA jevuM rahyuM nathI kAraNa ke tuM lagolaga nikaTa pahoMcI gayo che. daravAje pahoMcI gayo che. have sahaja aDe teTalI vAra ane daravAjo khUle tema che. ApaNe to jarA paNa halavA taiyAra nathI. enI meLe daravAjo UghaDe to jaIe. hAtha aDADe to UghaDI jAya paraMtu eTaluM paNa karavA ApaNe taiyAra nathI. have ziSyanI zaMkAnI nivRtti thai, eTale mokSano upAya kaMI kaThina nathI ane samajAvavAmAM takalIpha paDe tema nathI. kAraNa ke te kevaLa jIjJAsu nathI paNa vizeSa jIjJAsu che. sadgurue ziSyane mAnyatA ApI ane ziSyano svIkAra karyo. ziSyane ullAsa Apyo, ema kaho ke ziSyanI pITha thAbaDI ane dhanyavAda ApyA. - gaMgAsatInA ziSyA pAnabAIe eka padamAM ema kahyuM che ke gaMgAsatIe mane khoLAmAM besADI, mArA mAthe hAtha mUkI, agama nigamanI parama vAto mane hRdayamAM UtarI jAya e rIte samajAvI che e gaMgAsatIno upakAra kema bhUlAya ? ahIM, gurudeva ziSyane pITha thAbaDI vAta karI rahyAM che ke pAMca vAtano te svIkAra karyo mATe tuM dhanyavAdane pAtra cho. tame jyAre hRdayathI, pratItipUrvaka kaho cho ke AtmA che, tyAre sapuruSane hRdayathI eTalo badho AnaMda thAya che ke teTalo AnaMda bIjA kazAthI na thAya. sagurune ema thAya che ke have lAina upara Avyo, sIgnala paDyuM, lAIna kalIara thaI gaI. AtmA che ane mokSa che te baMne vAtano svIkAra karyo tethI sikko mArI dIdho kahevAya. have ziSya jarUra jhaMpalAvaze ane puruSArtha karaze, tethI mokSano upAya tenAmAM pariNamaze ane sahaja avasthA Avaze. have mokSano upAya jANavAnI ziSyane je utAvaLa thaI che tene sadguru zAMta pADe che. have utAvaLa karIza nahi. zAMta avasthAnI jarUra che. have utAvaLa karIne zaMkA paNa na karato ane teo For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 66, gAthA kyAMka-92 thI 97 kahe che ke jAti, veza, mAnyatA e bahu mahattvanI vAta nathI. A badhAno ukela jevo tuM aMdara jaiza, tArA svarUpamAM jaIza ne TharIza ke turata ja thaI jaze. kAraNa ke aMdaramAM je kAraNa che te juduM che. pAMca pada samajAyA, have tane dRDha zraddhA thaI che to mokSano upAya samajavAmAM vAra nahi lAge. amane samajAvavAmAM takalIpha nahi paDe. svAbhAvika rIte tuM e pramANe vartana karIza evI amArA aMtaranI avasthA kahe che. ATalI vAta pUrI karI, Atmasidhdhi zAstramAM mokSanA upAyanI je vAta karavI che, teno prAraMbha thAya che. zarUAtathI, prAraMbhathI je bahAranA prazno hatA te bahAra rAkhyA. kaI jAtimAM ane kayA vezamAM mokSa che tathA kayA matamAM mokSa che tevuM nakkI karavA beThA nathI. bAvIza varSanI uMmare paramakRpALudeve kahyuM ke huM koI gaccha ke matamAM nathI. huM AtmAmAM chuM. laghurAja svAmIe paNa evI ja vAta karI ke prabhu ! tame amane kayAMyanA na rAkhyA. na rAkhyA DhuMDhiyAmAM, na rAkhyA tapAmAM, na rAkhyA zvetAMbaramAM, na rAkhyAM digaMbaramAM, na rAkhyAM koI vezamAM ke muhapattimAM, paraMtu sIdhA pakaDIne mUkI dIdhA AtmAmAM. A moTI ghaTahmA ghaTI. kayAMya aTakyAM ja nahi. jJAnI puruSa maLe to A pariNAma Ave. e bahAra rahevA na de. be hAtha pakaDIne jyAM mUkavA che tyAM mUkI de che. ApaNe to jJAnI puruSane pUchIe ke kahone, kayA vezathI mokSa maLe ? kapaDAMthI mokSa maLato hota to jhaTa mokSa maLI jAya. paramakRpALudevano mahAna upakAra che ke temaNe jAti ane vezano prazna hAthamAM ja lIdho nahi, phAila bAju para rAkhI dIdhI. tarka ane dalIla karanArA ghaNA che. bhagavA pahero to mokSa thAya, ghoLAM pahero to mokSa thAya. AmAM to jJAnIne paNa TakavuM muzkela thaI paDe. kayAMthI nirNaya thAya ? jIva kayAM kayAM aTakIne Ubho che te joI lo. paramakRpALudeve kayAMya muzkelI UbhI thAya tema rAkhyuM ja nahi. dhAradAra talavAra laI eka jhATake temaNe javAba Apyo ke he ziSya ! karma bhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAna prakAza. adbhuta vAta che. hajAro praznono ukela A nAnakaDI lITImAM che. karmabhAva che te jIvanuM ajJAna che. mokSabhAva che te jIvamAM potAnA svarUpa vize sthiti thavI te che. jagatamAM be ja bhAva che, eka karmabhAva ane bIjo mokSabhAva. karmabhAva ene kahevAya jyAM ajJAna che ane mokSabhAva ene kahevAya jyAM svarUpane vize sthiti che. ziSya! samajI le ke karmabhAva ajJAna che. te saMsAranuM mULa che. vezane ke matane pakaDavAnI jarUra nathI. karmabhAva ajJAna che ane potAnA svarUpamAM sthiti thavI te mokSabhAva che. ajJAna aMdhakAra samAna che. aMdhArAmAM jema kaMI dekhAtuM nathI, tema ajJAna avasthAmAM jIvane satya dekhAtuM nathI. kapaDAM badalAvazo ke jAti nakkI karazo athavA mata badalazo, to satya nahi dekhAya. aMdhAruM dUra karavuM paDaze. aMdhAruM kapaDAMthI, jAtithI ke bahAranI mAnyatAthI dUra nahi For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 AtmasiddhizAstra pravacanamALA thAya. aMdhArAne dUra karavA prakAza joIze. lAITa joIze. sUrya nArAyaNane padharAvavA paDaze. jJAnano prakAza thAya to ajJAna aMdhakAra nAza pAme, karmabhAva dUra thAya ane mokSabhAva pragaTa thAya. ziSya ! sAdhanA mATe atyaMta saMkSipta zabdomAM ame A vAta karI che. 28mI gAthAmAM thoDI vizeSatAo che, tene barAbara dhyAnathI samajavAnI che. kama se kama eka kAma to karo. mokSabhAvanI sAdhanA to karazo tyAre karazo paNa citra to spaSTa karI lyo. manamAM pratIti to karI lyo ke karavAnuM to A che. bIje kayAMya paNa aTakavA jevuM nathI. loko pUche che, zemAM dAkhala thaIe ? ahIM ke tyAM? mokSa kayAMthI maLaze ? ame kahIe chIe ke badhethI bahAra nIkaLazo to mokSa maLaze. dAkhala thazo tethI mokSa nahIM maLe, paNa bahAra nIkaLavAthI maLaze. badhethI bahAra nIkaLavAnuM hoya to karmabhAvathI bahAra nIkaLavuM paDe. ajJAna che te karma bhAva che, tyAMthI bahAra nIkaLo ane mokSabhAva te nijabhAva che, rahevAnuM to potAnA svarUpamAM che, svarUpamAM TharavAnuM che. bahAramAM kayAMya paNa rahevAnuM nathI. koI AzramamAM, koI mamAM, koI mata, mAnyatA ke maMDaLamAM ke koI pakSamAM rahevAnuM nathI. jJAnI puruSanA hAthamAM hAtha Apo to teo hAtha jhAlIne badhethI kheMcIne tamane tamArA svarUpamAM mUkI deze. A vAta AgaLanI gAthAmAM vicArIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 pravacana kramAMka - 67, gAthA kramAMka-98 pravacana kramAMka - 67 gAthA kramAMka - 98) mokSano mArga karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nija vAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAnaprakAza. (98) TIkA - karmabhAva che te jIvanuM ajJAna che ane mokSabhAva che te jIvanA potAnA svarUpane viSe sthiti thavI te che. ajJAnanano svabhAva aMdhakAra jevo che. tethI jema prakAza thatAM ghaNAM kALano aMdhakAra chatAM nAza pAme che, tema jJAnaprakAza thatAM ajJAna paNa nAza pAme che. bane teTalA zAMta banIne, vikSepa vagara, ekAgra banIne, caMcaLatA vagara hRdayanA UMDANamAM rahIne A sUtro samajavA prayatna karajo. A 8mI eka ja gAthAmAM jJAnI puruSe saMpUrNa mokSano mArga batAvI dIdho che. pachInI 99thI 118 gAthA sudhI A gAthAno vistAra che. mULa jo jIvatuM haze to DALIo ane pattAo Avaze, phUla khIlaze ane phaLa Avaze. mULa nahi hoya to kaMI nahi thAya. 98mI gAthA e mokSamArganuM mULa che. A mULane sAdhaka yathArthapaNe samaje. ahIM be zabdo spaSTapaNe samajavA jarUrI che. eka che karmabhAva ane bIjo zabda che mokSabhAva. karmabhAvamAMthI je dhArA Ave te saMsAranI dhArA ane mokSabhAvamAMthI je dhArA Ave che te nirvANanI dhArA. Akho saMsAra je Ubho thAya che te karmabhAvanI dhArAmAMthI thAya che. nirvANanI prApti je thAya che te mokSabhAvanI dhArAmAMthI thAya che. mokSa joie che, mokSa joIe che, ema kahevAthI kaMI nahi thAya. Aga lAgI che tema kahevAthI kaMI nahi thAya Dola bharI pANI reDazo to Aga olavAze. mokSa joIe che tema kahevAthI mokSa prApta nahIM thAya. paraMtu tenA mATe kaI dhArAthI mokSa thAya te dhArA barAbara samajavI paDaze. ahIM mokSa zabda nathI vAparyo paNa mokSabhAva zabda vAparyo che, te bhAva zabda vizeSa che. je bhAvathI mokSa thAya e bhAvane mokSabhAva kahe che. je kriyAthI mokSa thAya te kriyAnI vAta nathI karI paraMtu je bhAvathI mokSa thAya e bhAvane mokSabhAva kahyo. jayAM bhAva hoya che tyAM AnuSaMgika kriyA paNa hoya che. tamArA ghera mehamAna Ave ane tenA mATe hRdayamAM prema haze to te Avaze tyAre tame UbhA thazo, sAme jazo, "padhAro sAheba ! bahu AnaMda thayo, tamArA darzana thayA, rAha jotA hatA', ema kahezo. pachI gharamAM laI jaI besADazo. pANI Apazo. cA, kokAkolAthI zarUAta thaze. zuM jamazo ? khabara paDe ke karaNImAM prema che ane prema na hoya to AMkhathI paNa khabara paDe ke gamyuM nathI. jevA bhAva hoya tene anurUpa AnuSaMgika kriyA paNa hoya. tame kriyA ane For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 13 bhAvane toDazo nahi. bene alaga karazo nahIM. bhAva hoya paNa kriyA na hoya tevuM bahu ochuM bane. bhAva hoya tyAM kriyA paNa hoya. kriyA ane bhAva sAthe cAle che. pharI, mAnA hRdayamAM vAtsalyabhAva hoya che. eka bena evA che ke teNe cAIlDa sAIkolojIno abhyAsa karyo che, pI.eca.DI. pAsa thayA che. bALaka viSe pUrepUro abhyAsa karyo che paNa mA nathI banI. jayAre bIjI eka bena che te mA banI che. te prekaTIkala che. jayAre pelI bena thIyarIkala che ke bALakane kema ucheravuM ? kema chAnuM rAkhavuM ? badhuM thaze paNa vAtsalya kyAMthI lAvaze ? mA thAya tyAre ja vAtsalyano bhAva pragaTa thAya ane te bhAva jayAre pragaTa thAya tyAre AnuSaMgika kriyA paNa hoya. je bhAvathI mokSa thAya, te mokSano bhAva ane e bhAvanI sAdhanA te ja tenI kriyA. bane bhAva samajI levA anivArya che. eka karmabhAva ane bIjo che mokSabhAva. karmabhAvanuM bIjuM nAma ajJAna che. zAstro ema kahe che ke saMsAranuM mULa ajJAna che, A saMsAra ajJAnamAMthI utpanna thayo che mATe mahApuruSoe kahyuM che 'vajJAnaM raju vaNam I' eka jagyAe moTo yajJa thato hato. hajAro brAhmaNo maMtroccAra karatA hatA. svAhA svAhA tema dhvani thatA hatA. karmakAMDa cAlI rahyo che. homa thaI rahyo che, maMtro bolAI rahyA che tyAre be munio maMDapa bahAra UbhA rahIne jorathI udghoSaNA kare che ane kahe che, ho va, 3go vache, paraM tattva na jJAyate | A keTaluM kaSTa sahana kare che, paraMtu paramatattvane jANatA nathI. munio A zabdo vAraMvAra bole che. A dhvani yajJamaMDapamAM yajJa karAvanAra puruSanA kAna Upara pahoMce che ne tyAMthI UbhA thaI juve che ke A zabdo kahenAra koNa che ? teo muni pAse jaIne pUche che ke he munirAja ! ApanuM zuM kahevuM che? muni kahe che ke tame ghaNuM kaSTa karo cho paraMtu paramatattvane jANatA nathI. te pUche che ke kayuM paramatattva ? muni tene paramatattvanI vAta kare che ane teo muninI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLe che. e hatAM svayaMbhavasUrI. mahApuruSoe kahyuM che ke samasyA kriyAmAM nathI, samasyA karmamAM nathI, samasyA ajJAnamAM che. ajJAna ja gherAmAM gherI samasyA che. karmabhAvanuM bIjuM nAma ajJAna che athavA karmabhAva ajJAnamAMthI Ave che. pharI kahuM chuM, tame zAMta banajo, ekAgra banajo. pratyeka zabdane barAbara samajajo. karmabhAva jIvanuM ajJAna che ane mokSabhAva te jIvano svabhAva che. ahIM nivAsa zabda vAparyo che. potAnA gharamAM vasavuM tene kahevAya che nivAsa. A bahu majhAno zabda che. nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo, pratyakSa rIta lakhI tuma esI, gahIe Apa suhAvo. potAnA gharamAM vAsa karavo eTale potAnA svarUpamAM karavuM. kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM 'varitta 23ju thampo cAritra e ja kharo dharma che. paraMtu cAritra eTale zuM? moha ane kSobharahita For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pravacana kramAMka - 67, gAthA kyAMka-98 AtmAnA zuddha pariNAma tenuM nAma cAritra. upA. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke, jJAnadazA je AkarI, teha caraNa vicAro, nirvikalpa upayogamAM, nahIM karmano cAro. cAritra te jJAna. jJAna dazA kharI paNa tIvra jJAnadazA, parAkASThAnI jJAnadazA e ja cAritra. ghUMTAtuM ghUMTAtuM jJAna parama avasthA athavA AkarI avasthAe pahoMcyuM, evI AkarI avasthA, tenuM nAma cAritra. jema dUdha ghUMTAtuM ghUMTAtuM jAya, te bAsuMdI bane, maheMdI ghUMTAtI ghUMTAtI zarIra para caDI zarIrane suzobhita kare, tema jJAna ghUMTAtuM ghUMTAtuM cAritra bane. cAritra ane jJAna judA nathI. jANavuM ane jIvavuM baMne judA nathI. je jANe che te jIve che ane je jIve che te jANe che. be vacce aMtara hoI zake nahi. evI avasthA jIvanamAM prApta thaI zake che. ApaNI pAse karmano jaththo ghaNo che. e karmo sAthe laIne pharIe chIe. pratyeka samaye navIna karmabaMdha thAya che. karmabaMdha karyA pachI ApaNA taraphathI koI IphekaTa ApavAmAM na Ave, koI puruSArtha karavAmAM na Ave to yogya kALe karmo udayamAM AvyAM vagara raheze nahi. ahIM zabda che karmabhAva. A zabdane chUTo pADIe. karma+bhAva eTale karmabhAva. karmano jaDa tattvamAM samAveza thAya che ane bhAvano cetanatattvamAM samAveza thAya che. bhAva e cetananI prakriyA ane karma e jaDanI prakriyA che, paraMtu e karma udayamAM Ave che. udaya eTale phaLa sanmukha thavuM. je karma bAMdhyA che e karma enA kALe, enA svakALe, yogyakALe phaLa ApavA sanmukha thAya che, tyAre aMdara halacala macI jAya che, tene kahevAya che karmano udaya. karmanA udaya vakhate AtmAmAM je bhAva thayA tene kahevAya che karmabhAva. AtmAmAM bhAva emane ema nahi thAya kAraNa ke AtmAno svabhAva nathI paNa karmanA nimitte AtmAmAM bhAva thAya che. A vAtane pharI samajIe. bhAva e AtmAmAM thatI ghaTanA che ane karma e pudgalamAM thatI ghaTanA che. je karmano baMdha karyo che te karma svakALe udayamAM Ave che, udayamAM Ave eTale potAnuM kArya kare che, tethI AtmA upara tenI IphekaTa eTale asara thAya che. svIca ona karI eTale paMkho cAlu. tame to eka ja kAma karyuM, svIca ona karI. vIjaLIne paMkhAmAM dAkhala thavAno rasto karI Apyo. e svIca ona nahi thAya to paMkho cAlu na thAya. tamAruM kAma svIca ona karavAnuM che. bIjuM kAma paMkho cAlu thAya te che. karmano udaya thAya che ane karmanA udaya vakhate AtmAmAM je IphekTa thAya athavA AtmAmAM je kaMI bane, je prakriyA thAya tene kahevAya che bhAva. A bhAva bIjuM kAma kare che, te navA karmonI racanA kare che. dukAna cAlu, rokANa karyuM, Avaka thaI ane bahu mahattvanI vAta e thaI ke A dhaMdhAmAM kayAreya khoTa AvatI ja nathI. karmono baMdha satata thayA ja kare che. karmano udaya jayAre thAya tyAre karmanA udayakALamAM, AtmAmAM je kaMIpaNa prakriyA thAya tene kahevAya che bhAva. e kayAre thAyaane kema thAya? karmanA udayamAM e pote ekatA sAdhe che eTale ke karmanA udayamAM joDAya che, karmanA udayamAM For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 15 joDAtA AtmAmAM je kaMpana thAya tene kahevAya che AtmAno bhAva. e AtmAnA bhAvane kahevAya che karmabhAva. e je karmabhAva tene kahevAya che ajJAna. ene ajJAna kaho ke mithyAtva kaho, kaMi phera nathI. A thai saMsArane cAlu rAkhavAnI prakriyA. A prakriyAmAM ApaNe cAlu rahIzu tyAM sudhI saMsAra AnaMdapUrvaka cAlu raheze. teno aMta nahi Ave. game teTalI vAta karazo ke baLyo A saMsAra, nathI joito A saMsAra, paNa baLApo kADhavAthI saMsAra ocho thato nathI. saMsAra ocho thato nathI kemake kAraNa aMdara paDayuM che. karma e jaDanI prakriyA che. bhAva e AtmAnI prakriyA che. A baMnenA sahayogathI je ghaTanA ghaTe che tene kahevAya che ajJAna. e ajJAna saMsAranuM mULa che. saMsAra joito na hoya to ajJAna na joie ane ajJAna nahi hoya to saMsAra Ubho nahi thAya. paraMtu evI koipaNa kSaNa nahi hoya ke karmano udaya nahi hoya. kAraNa? ApaNe enI vyavasthA karI che. nirAMte karmono udaya thayA kare tevI sarasa vyavasthA karI che. satata karmano udaya aMdara thayA kare che ane ApaNe gAphela paNa rahIe chIe. gAphela rahevAnA kAraNe ekatA sAdhIe chIe. ekatA karavAnA pariNAme AtmAmAM je kaMpana thAya che, je spaMdana thAya che tene kahevAya che bhAva. bhAvanA asaMkhya prakAra che. rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, pramAda, bhaya AvA kaMpano AtmAmAM thAya che. AtmAmAM thatAM A samagra kaMpanane zAstro ajJAna bhAva kahe che. samajI lejo ke A ajJAna te ja karmabhAva ane karmabhAva e ja ajJAna ane e je karmabhAva che te ja saMsAranuM mULa che. Ano upAya zuM? koi rasto che ? teno rasto mokSabhAva che. paraMtu mokSabhAva eTale zuM? bahu TUMkamAM vyAkhyA ApI. adbhuta zabda kahyo, nijavAsa. nija eTale potAmAM, potAnA gharamAM, potAnA svarUpamAM ane vAsa eTale vasavuM. AtmAnuM mULa svarUpa zuddha ane siddha svarUpa che, sarva paradravyathI bhinna che, ema nizcayanayathI zradhdhApUrvaka jANIne udayamAM AvatA karmo, ne te karma nimitte UbhA thatA saMyogo, e badhAthI pUrNapaNe te bhinna che, tevo pratyeka kSaNe anubhava karavo, tene kahevAya che zuddha AtmabhAva. samajAyuM, zuM karavuM te ? loko pUche che ke amAre zuM karavuM ? ane ame samajAvIe tyAre kahe che ke A to nahi bane. A ja karavuM paDaze ane A prakriyAmAM ja javuM paDaze. udayamAM AvatA karmo ane karma nimitte UbhA thatA saMyogo sAthe AtmAnuM joDANa thavAnuM. e joDANa thAya to karmabhAva ane joDANa na karatA,e joDANa toDIne AtmA tenAthI sarvathA bhinna che, evA anubhavapUrvaka potAnA svarUpamAM TharavAno puruSArtha tene kahevAya che zuddha AtmabhAva. Avo zuddha AtmabhAva te tamAruM ghara che, tyAM sthiti che karavAnI che. tyAM sthiti karavI tene kahevAya che jJAna. karma sAthe ekatA karavI tene kahevAya che ajJAna ane zuddha svarUpa sAthe ekatA karavI tene kahevAya che jJAna. jJAna zuM kAma kare ? vAto kare ? jJAna bola bola kare ? kare zuM ? pratyeka kSaNe potAnI For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pravacana kramAMka - 67, gAthA kramAMka-98 cetanA karma sAthe joDAtI jo hoya, to tyAMthI chUTI karIne, AtmA sAthe joDavAnuM kAma kare te jJAna. karma sAthe joDavAnuM kAma kare te ajJAna, caitanya sAthe joDavAnuM kAma kare tene kahevAya che jJAna. zAstro game teTalA vAMcyA haze paNa bahu kAmamAM nahi Ave. jJAna kAmamAM Avaze. karma sAthe ekatA karAvanAra je bhAva te ajJAnabhAva che. e ajJAnabhAvane aMdhakAra kahyo che. prArthanA karo cho ne ke "tamaso mA jayotirgamaya' UMDA aMdhArethI prabhu ! parama teje tuM laI jA. A UMDuM aMdhAruM karyuM? karmanA udayakALamAM karma nimitte upasthita thatAM saMyogo emAM cetanAnuM joDAI javuM te che UMDuM aMdhAruM. he bhagavAna ! e UMDA aMdhakAramAMthI amane jJAnanA prakAzamAM tuM laI jA. amAruM joDANa zuddha cetanA sAthe thAya evI avasthAmAM tuM amane laI jA. ajJAnamAM ja bhUla thAya che. bhaya aMdhakAramAM ja lAge, moha ajJAnamAM thAya, vyAkuLatA, kSobha, vikalpo, kaleza ajJAnamAM thAya, mUMjhavaNa ane dvandra ajJAnamAM ja thAya. temAM ekatA karavAthI padArtho viparIta ja jaNAya. je nathI athavA je jevA nathI evA jaNAya ane tenA pariNAme aMdaramAM je kaMpana thAya ene kahevAya che rAga ane dveSa. e rAgadveSathI saMsAra paribhramaNano bhaya upasthita thAya che. aMdhakAra dUra karavA mATe upAya che? vivekAnaMda eka nAnakaDI ghaTanA haMmezA kahetA hatA. gUphAmAM ghaNuM aMdhAruM hatuM. thoDA yuvAna AdivAsIo tyAM AvyAM. kodALI tagArA pAvaDA laIne. aMdhAruM tagArAmAM bharI bahAra pheMkavA lAgyA. sAMja sudhI mahenata karI paNa aMdhAruM ochuM na thayuM. have zuM karavuM ? eTalAmAM koI DAhyo mANasa tyAMthI nIkaLyo. teNe A lokone pUchyuM ke tame A zuM karo cho ? teo kahe aMdhAruM amAre kADhavuM che paNa nIkaLatuM nathI, savArathI mahenata karIe chIe, A khodI khodIne kamara vAMkI vaLI gaI che. ame aMdhakAra ulecyo paNa aMdhakAra ocho thato nathI to ame zuM karIe ? DAhyA mANase khissAmAMthI beTarI kADhI ane svIca ona karI to aMdhAruM gAyaba. AdivAsIone Azcarya thayuM ke Apane kayA jAdu kiyA ? are ! jAdu nahi, paNa aMdhakAra dUra karavA prakAza joize, tema ajJAna dUra karavA jJAna ja joize. jJAna eTale nivAsa. potAnA svarUpamAM karavuM tenuM nAma jJAna. potAnA gharamAM ramavuM tenuM nAma jJAna. mahApuruSo ane sammacAritranI prakriyA kahe che. samyagadarzanamAM huM AtmasvarUpa chuM tevo anubhava thAya che ane A anubhava thatAnI sAthe ja be kAmo thAya. paheluM kAma deha sAthenI ekatA buddhi TaLI jAya. deha ane AtmA eka thaI zakatA nathI. jema tame game teTalA kiMmatI kapaDAM pahero paNa cAmaDI ane kapaDAM eka thaI zakatAM nathI, game teTalo TAIma kapaDAM zarIra para rahe, paNa zarIra juduM che ane kapaDAM judAM che tema game teTalo TAIma AtmA zarIramAM rahe, paNa AtmA dehathI judo ja che. A kahevAnI ke bolavAnI vAta nathI paraMtu A samyagadarzanano anubhava thAya tyAre deha sAthenI ekatAbuddhi TaLI jAya. buddhimAM bhale svIkAryuM ke deha ane AtmA eka ja che paraMtu hakIkatamAM deha ane For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 AtmasiddhizAstra pravacanamALA AtmA eka nathI. tame dIkarAnA dIkarAne khoLAmAM besADI ramADatA ho tyAre Asakita ane mamatvane kAraNe bolatA ho cho ke A mAro dIkaro che paraMtu tame baMne judA cho ane judAM ja rahevAnA. samyagdarzana thatAM deha sAthe ekatAbuddhi TaLI gaI eTale buddhimAM je ekapaNuM che te TaLI gayuM. Aje deha ne AtmA baMne judA ja che paNa buddhimAM eka mAnyA che. bIjI mahattvanI vAta e che ke jema deha sAthe ekatAbuddhi TaLI jAya tema rAgAdi je bhAva che tenI sAthe paNa ekatAbuddhi TaLI jAya. A rAga dekhAze ane aMdara rAganI dhArA UThI che tema paNa dekhAze. ane rAganI dhArAthI alaga paDIne tame rAgane joI zakazo. rAganA draSTA banavuM te jJAnanuM kAma che. paraMtu atyAre to rAganI dhArA UThI nathI ke temAM bhaLyA nathI. rAgamAM DUbI javAya che. mAkhI telamAM paDe to zuM thAya? mAkhI jo sAkaranA gAMgaDA upara beThI hoya to svAda paNa le ane UDI jAya. paraMtu mAkhI jo telamAM jhaMpalAve to gaI, AvI ja rIte AtmA rAgAdi bhAvamAM DUbI jAya che. jJAna jayAre prApta thAya tyAre rAgAdi bhAvathI juduM thaI rAgAdi bhAvane jove che. karmanI dhArAmAMthI rAganI dhArA AvI paraMtu A dhArA mArAthI judI che tevo teNe anubhava karyo ane rAganI dhArA sAthe pote joDAto nathI. have joDAvAnA pariNAme je prakriyA thavI joIe, e prakriyA baMdha thaI ane e prakriyA baMdha thavI te mokSano upAya che, e mokSanI sAdhanA che. karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAna prakAza. AvI eka ghaTanA samagra jIvanamAM thavI joIe. be dhArAomAMthI yathArtha dhArAno sAdhaka sabhya nirNaya kare ane zuddha svarUpamAM jo sthira thAya to, sthira thavAnA pariNAme karma baMdhAtA nathI. karma baMdhAya che te nijavAsa thato na hovAnA kAraNe. rAgAdi bhAva thAya che, te potAnA svarUpamAM sthira na thavAne kAraNe thAya che. potAnA svarUpamAM sthira thavAnAM kAraNe karma baMdhAtA nathI ane karma baMdhAtA nathI tyAre saMsArano samagra bhaya eno TaLI jAya che ane bhaya TaLatA jIvanamAM pragADha prazAMta avasthA anubhave che, tene paramakRpALudeva mokSanI avasthA kahe che. mokSanI jagyA mATe vikalpa karavAnI jarUra nathI. tame pIstAlIsa lAkha yojananI sidhdhazilA paNa bhUlI jAva ane ahIMthI sAta rAja pramANa dUra lokanA agrabhAga upara koI jagyA che te paNa bhUlI jAva. e to sthaLanuM bhaugolika varNana che. paraMtu mokSano anubhava to A manuSyagatimAM ahIM ja thaze. mokSano anubhava A dehamAM rahIne thaze. jayAM sudhI mokSano anubhava na thAya, tyAM sudhI sthaLa saMbaMdhita mokSanI prApti ApaNane nahi thAya. e sidhdhazilA kevaDI moTI che ? keTalI lAMbI che ? aMdara jagyA che ke nahi ? evI ciMtA ke vikalpa karavAnI jarUra nathI. jJAnI puruSonuM kahevuM che ke sAdhakane ahIMyA evo anubhava thAya che paNa te kevI rIte For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pravacana kramAMka - 67, gAthA mAMka-98 thAya? tene be kAryo karavA paDe, eka karmadhArA toDavI paDe ane AtmA sAthe enI potAnI dhArA joDavI paDaze. tukArAmajIe gAyuM ke kauna saMga joDuM kriSnA, kauna saMga toDuM. teNe kRSNane pUchayuM ke huM konI sAthe prIti to ane konI sAthe joDuM ? devacaMdrajI mahArAje gAyuM ke prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eha. para eTale pudgala athavA to jaDa. pudgala anaMta che ane tenA prakAra paNa anaMta che. tamArA gharamAM jeTalo sAmAna vasAvyo che te badhAne eka ja zabdamAM kahevuM hoya to jaDa, pudgala che tema kaho to paNa cAle, paraMtu tame kahezo ke A sophAseTa, A phrIja, A paMkho, Ama ghaNI vastuo che. A badhAno saravALo eka zabdamAM klevo hoya to kahevAya pudgala. samagra jagata je dekhAya che te eka zabda pudgala mAtramAM AvI jAya che. pudgalathI bIjuM kaMI paNa nathI. pudgala sAthe dhArA joDI che eTale prIti anaMtI para thakI joDI che. para eTale bIjuM, AtmA sivAya bIjuM ane tenI sAthe prIti joDI che. ApaNe prema to karyo che paraMtu khoTI jagyAe karyo che. e khoTI jagyA badalavAnI che. tame kharekhara premI thaIne jAna Apyo che. loko paisA mATe jAna Ape che. kaurava pAMDava laDayA, zAnA mATe jAna Apyo? yudhdha thayuM, hajArone khatama karyA, konA mATe ? koI sattA mATe, koI deza mATe, koI rUpa mATe, koI paisA mATe, ema jAna to kurabAna kare che paNa zuM vaLyuM ? jaDa mATe jAna Apyo. gharamAM jhagaDA kema thAya che ? paisA mATe ne ? patinuM khAtuM juduM. patnInuM khAtuM juduM hoya ane beMka menejarane bhalAmaNa kare ke mAruM khAtuM ahIM che tema kahevAnuM nathI. menejara kahyA vagara rahe nahi. A kema thAya che ? to prIti anaMtI para thakI. eka pudgala sAthe prema karyo, pudgala jagatamAM anaMta che. devacaMdrajI kahe che ke A prIti toDavI paDaze. toDavA mATe sAhasa karavuM paDaze. A prItino DhALo toDavo muzkela che. A lokhaMDanI sAMkaLa nathI ke tUTI jAya. A to kAcA sUtaranA dhAgA che paNa sAheba ! e kAcA sUtaranA dhAgA toDavA muzkela che. bhalabhalA toDI zakayA nathI. - A "prIti anaMtI para thakI je toDI zake che tene vairAgya kaho, tapa kaho. tyAga kaho. dhyAna kaho, sAdhanA kaho, upAsanA ke sAdhanAnI bhaThThI, je kahevuM hoya te kaho. e prIti tUTe, pachI bIjuM kAma karavAnuM rahe che. parathI prIti toDI e zuddha AtmA sAthe joDavI paDe. be ja plaga che. pudgalanA plagamAMthI pIna kADhI, bIjA plaga eTale ke zuddha caitanyamAM te joDavI paDe. tame pudgalanA plagamAM majabUta rIte pIna nAkhI dIdhI che. e pIna kADho. tame kahezo rahevA do ne ? majhA Ave che. paraMtu jJAnI tamArI pAchaLa paDayA che, paNa tame kaMI macaka Apo tema nathI. karmabhAvanI sAthe je dhArA joDANI che te dhArA zuddha AtmabhAva sAthe joDavI paDe ane tene kahevAya che mokSabhAva. Avo mokSabhAva mokSa Apaze. mokSa meLavavo haze, ene e rIte mokSanI prApti thaze. mahApuruSoe kahyuM che ke ajJAnadazAmAM kevI ghaTanA ghaTe che te juo. mANasane ghaNAM prakAranAM For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 AtmasiddhizAstra pravacanamALA svapnAo Ave che. huM rASTrapati banyo. rASTrapati bhavanamAM gayo. soganavidhi thaI rahI che. hajI banyo nathI paNa svapnAM cAlu che. mRtyu thayuM tevA svapnAo paNa Ave che. rASTrapatinuM svapna Ave te sAruM kahevAya ane mRtyu thayuM te azubha kahevAya. paraMtu savAre UThIne jove che ke huM to jIvato chuM. svapna AvyuM te hakIkata sAcI paNa chevaTe to svapna. jo sAcuM hota to vyavasthA judI karavI paData. svapnAmAM mRtyu thayuM che paraMtu kharekhara jAgrata avasthAmAM mRtyu thayuM nathI. svapnAmAM jema mRtyu thayu tema manAya che, dekhAya che tema ajJAna avasthAmAM A jIva potAnA nahi evA bIjA dravyamAM potApaNuM mAnI bese che. paraMtu jJAnI puruSa ema samajAve che ke svapnadazA hovAthI mANasa jIvato hovA chatAM mRtyu pAmyo che tevI bhramaNA thAya che, tema ajJAna dazA hovAthI mANasa potAmAM potApaNuM mAnato nathI paraMtu para padArthomAM potApaNuM mAnI bese che ane AvI je mAnyatA tenuM nAma ajJAna. sukha kapaDAmAM ke bAhya padArthomAM nathI. sukha bAhya padArthomAM che AvuM mAnavuM te ajJAna che, te ja bhramaNA che, te ja mithyAtva che ane te ja kaSAya che. A ajJAna ja karmabaMdhanuM kAraNa che. e azubha che. jeTalA zabdo vAparavAM hoya teTalA vAparo paNa vyavasthA Ama che, to karmabhAva ajJAna che te spaSTa thayuM? - A eka karmabhAva svataMtra pakSa che. bhUlamAM tame tene tamArAmAM praveza ApI dIdho che. teno praveza pudgalamAM hoya paNa tame bhUla karI che. tamArA copaDe tame nANAM jamA karI dIdhA che. jayAre copaDAnI tapAsa thaze tyAre khabara paDaze ke A enTrI khoTI AvI che. tamArA nANAM che ja nahi. karmabhAvane tame AvakAryo che. pudgala sAthe tame prema karI beThA cho, dila daI beThA cho paraMtu tyAMthI pAchA vaLavuM paDaze. mokSabhAva e potAno bhAva che. A potAnuM ghara che. A potAnI avasthA che. nizcaya svalakSaNa avalaMbI, prajJA cheNI nihAro, Iha chenI madhyapAtI duvidhA, kare jaDa cetana phAro, tasa eNNI kara grahIe, jo dhana, so tuma sohaM dhAro sohaM jAnI daTo tuma mohaM samako vAro. cetana aisA jJAna vicAro. adbhuta vAta che. A AnaMdaghanajI ema kahe che ke A karavuM paDaze. bIjo pakSa kayo? to mokSabhAva. je bhAvathI mokSa maLe tene kahevAya mokSabhAva. je bhAvathI saMsAra vadhe tevo bhAva e karmabhAva che. karmabhAvane kahevAya che ajJAna ane mokSabhAvane kahevAya che jJAna. jJAna zabda pAchaLa koI zabda na vAparyo. samyajJAna ke yathArtha jJAna tema na kahyuM. mAtra jJAna zabda ja vAparyo. jayAM mokSabhAva che tyAM jJAna ane karmabhAva che tyAM ajJAna. karmabhAvamAM cetana potAnI dhArA pudgala sAthe joDe che ane mokSabhAvamAM potAnI dhArA potAnI For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pravacana kramAMka 67, gAthA krmAMka-98 sAthe joDe che. paraMtu ApaNane zuM thayuM che ke UMdhu ja karIe chIe. AnaMdaghanajI mahArAje adbhuta rIte kahyuM che, sumatA cetana patikuM iNavidha, kahe nija gharameM Avo, Atama uTha sudhArasa pIye, sukha AnaMda pada pAvo, cetana zuddhAtamakuM yAvo. samatA potAnA pati AtmAne kahe che ke tamAruM ghara to A che. huM tamArI sAthe jIvanArI chuM ane tame kumatinA gharamAM jaine beThA cho, temAM tamArI zobhA nathI. kaMi samajAyuM ? samatA kahe che ke cAlo beThA to beThA, bhUla thai gai che paraMtu have tame pAchA Avo, huM Aje paNa tamane svIkAravA taiyAra chuM. kumatinA gharamAMthI pAchA Avo. huM kajIyo nahi karuM. paraMtu tame pAchA Avo. nija gharamAM Avo. potAnA gharamAM vasavuM tene kahevAya che mokSabhAva. evA mokSabhAvathI mokSanI prApti thAya che. A 98mI gAthAmAM ATalAM sUtro joyAM. saMtpuruSoe saMpUrNa mokSamArga A gAthAmAM batAvI dIdho che. karmabhAva ane mokSabhAvanI thoDI carcA bAkI che, teno have pachI vicAra karazuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. 3 For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 68 gAthA kramAMka - 98-1 mokSabhAva nijavAsa - hA karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nija vAsa; aMdhakAra ajJAna sama, nAze jJAnaprakAza. (98) A gAthAmAM jJAnI puruSe saMpUrNa mokSano mArga spaSTapaNe batAvyo che. have pachInI gAthAomAM A gAthAmAM rahela sidhdhAMtano vistAra che. vistArane samajavA mULane samajavuM paDaze. be prakAranA bhAvo che. karmabhAva (ajJAna) ane mokSabhAva (jJAna). A baMne bhAvone paramakRpALudeve eka vacanAmRtamAM spaSTa karela che. 'patrAMka 537, varSa 28, pAnuM 435, muMbaI kArataka suda 7, zanivAra 1951. peregrApha cotho ane chaThTho'. khaMbhAtanAM mumukSoo sAthe besI tattvaciMtana kare che. e mumukSoone aMdaramAM ghaNI mUMjhavaNa thAya che ane A mUMjhavaNamAM kRSNadAsane sauthI vadhAre mUMjhavaNa thaI che. e kRSNadAsane lakSamAM rAkhIne paramakRpALudeve thoDA zabdo kahyA. pahelI vAta to e karI, kRSNadAsanA cittamAM vyagratA joIne, tamArA saunAM manamAM kheda rahe che, te banavuM svAbhAvika che, kAraNa ke mumukSu cho, sAdharmika cho, sAdhako cho ane sAthe sAdhanA karo cho, temAMthI ekAda mumukSune pIDA rahetI hoya, asvastha raheto hoya to sAthenA mitrone pIDA thAya te nizcita vAta che. paraMtu kRSNadAse cittamAMthI vikSepanI nivRtti karavA yogya che. ame kRSNadAsane kahIe chIe ke koIpaNa hisAbe cittamAMthI vikSepanI nivRtti karavA yogya che ane te anivArya che, kAraNa ke samagra sAdhanAmAM sauthI mahattvanuM sAdhana e mana che. mana vikSipta nahi hoya to ja sAdhanA thaze. tamAma yoganI sAdhanAo ane dhyAnanI sAdhanAo mananI vikSiptatA dUra karavA mATe che. vikSepano artha aMtarAya. koIpaNa kArya cAlu karyuM hoya, lagnaprasaMga hoya ane najIkano sago kajIyo kare to kahIe chIe ke vikSepa thayo. vikSepa eTale mananuM DahoLAI javuM athavA to vyagra thavuM. vikSepa eTale mananuM ADuM avaLuM thavuM. jyAM manane joDavuM che tyAM na joDAya. jyAM manane coTADavuM che tyAM na coTe. AnaMdaghanajIe kuMthunAtha bhagavAnanA caraNamAM nivedana karyuM che ? manaDuM kima hI na bAjha, ho kuMthujina ! manaDuM kima hI na bAje ! huM mArA manane tamArI sAthe joDavA mATe prayatna karuM chuM, paNa mana tyAM lAgatuM nathI, e mArI muzkelI che. evI je avasthA che tene kahevAya vikSiptatA. cittanA pAMca prakAro che. kSipta, mUDha, vikSipta, ekAgra ane niruddha. emAM eka avasthA che cittanI vikSiptatA, eTale cittanuM DahoLAI javuM, jema pANI pIvA lAyaka che paNa DahoLAI gayuM che. citta dhyAna karaze, For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pravacana kramAMka - 68, gAthA kramAMka-98-1 sAdhanA karaze paNa citta DahoLAI gayeluM che ane jyAre citta DahoLAI jAya che tyAre jIvanamAM mAThA pariNAma Ave che. to kRSNadAsane cittamAMthI vikSepanI nivRtti karavA yogya che. mULa vAtano prAraMbha karIe. "mumukSu jIvana eTale vicAravAna jIvane mumukSu kaho athavA vicAravAnuM kaho, evA jIvane A saMsArane viSe ajJAna sivAya bIjo koI bhaya hoya nahi. mumukSune bhaya hoya ? ene mRtyuno bhaya nathI, rogano bhaya nathI, apayazano bhaya nathI, dhana ochuM thAya teno bhaya nathI, svajano sAthe nahi rahe teno bhaya nathI, AvatI kAle zuM khAzuM? teno tene bhaya nathI, UMgha AvatI nathI, tenI paNa ciMtA nathI. saMsAramAM judA judA prasaMgo bane che, teno koI bhaya nathI. paraMtu tene eka mAtra bhaya ajJAnano che. ajJAnanuM sAmrAjya ane sattA keTalI vizALa che tenI khabara nathI. enI ophisa ke koI sTApha nathI, meinaTenansa nathI. tenI vyavasthA karavAnI nathI, chatAM cauda rAjaloka upara ajJAnanuM sAmrAjya che. AkhA jagatamAM anaMtA jIvo upara tenI sattA cAle che ane jagatanA anaMta jIvone saMsAramAM rokI rAkhyA hoya to eka ajJAne rokI rAkhyAM che. eTalA mATe upamiti bhavaprapaMca kathAmAM siddharSigaNi kahe che ke te ajJAna jIvane bhalAmaNa kare che ke he jIva ! tuM maMdiramAM jaje, chUTa che, maMdiramAM bhagavAnanI pUjA karaje. tuM tIrthayAtrA karaje, maMtrajapa karaje. zAstronuM vAMcana karaje paraMtu jIvaMta jJAnI puruSa pAse tuM jaiza nahi. tyAM mAruM mota che. samajAyuM kAMI ? bIje kayAMya mane motano bhaya nathI. sameta zikhara jAva, majhA Avaze. haravuM, pharavuM ane khAvuM. pahelAM to menu nakkI thAya ke jAtrAe javuM che to ATha divasano nAsto zuM laI javo ? savAre zuM, bapore zuM ane sAMje zuM khAvuM ? tIrthanI yAtrA para jaI zako cho. vrata, upavAsa, tapa karajo, mALA karajo paNa jIvaMta jJAnI puruSa pAse jazo nahi. tyAM mAruM eTale ajJAnanuM mota che. vicAravAna puruSane ajJAna sivAya bIjo bhaya hoya nahi. A to nirbhaya che. AnaMdadhanajIe kahyuM : aba hama amara bhaye, na mareMge, yA kAraNa mithyAtva diyo taja, kayuM kara deha dhareMge ? ....aba hama. sauthI moTo bhaya mRtyuno che, evo mRtyuno bhaya jene chUTI gayo che, tene bhaya kono? to kahe eka ajJAnano. saMsAramAM jakaDI rAkhanAra sauthI moTuM paribaLa ajJAna che. eka ajJAnathI nivRtti icchavI e sivAya vicAravAna jIvane bIjI IcchA hoya nahi. keTalI vakhata A vacanAmRtajI vAMcI gayA hoizuM? Aje vAMcavuM nathI paNa temAM DUbavuM che. mumukSu jIvane bhautika icchA ke kAmanA hoya nahi. jagatanA padArthonI icchA na hoya. duHkha na Ave ane sukha maLe tevI IcchA paNa na hoya. tene vyakitanI, vastunI, padArthanI, saMyoganI anukULatA vagere koipaNa icchA na hoya. eka ja icchA hoya ajJAnanI nivRtti thavI, ajJAnathI mukta banavuM te ane trIjI vAta e ke ene saMsAra kArAgRha lAge. pUrva karmanA baLe kadAca koI udaya hoya, gRhastha jIvanamAM hoya, dukAnamAM mAla vecato hoya, paisAnI levaDadevaDa karavI paDatI hoya to For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA - 23 paNa vicAravAna jIvanA manamAM saMsAra kArAgRha-jela che evI samajaNa daDha hoya. tame to mahelamAM raho cho. tame batAvo cho ke A amAruM makAna che. muMbaImAM AvuM makAna bhAgye ja jovA maLe. jJAnI puruSa ema kahe che ke AnA jevI bIjI koI jela nathI. dhannAjI kahe che, mA ! have A saMsAramAM nahi rahevAya. eTalA mATe nahi rahevAya ke te pIMjaruM che. popaTa sonAnA pIMjarAmAM che, te rANIne priya che. tenI sevAmAM daza vaza nokaro che. chae RtuonAM phaLo tene pIMjarAmAM maLe che. ratananA kaTorAmAM tene bhojana ApavAmAM Ave che. AvA popaTanI najara jyAre AkAzamAM jAya che ane potAnA jJAtibaMdhuo eTale bIjA popaTo UDatA hoya tyAre tene thAya che ke huM kayAre AkAzamAM UDuM ? UDavAmAM je mukita ane majhA che te pIMjarAmAM nathI. bhale A pIMjaruM sonAnuM che ane ratnothI maDheluM che. bhale tyAM ratnanA kaTorA ane chae stunAM phaLa maLe paNa A pIMjaruM e moTuM baMdhana che. popaTane tyAM gamatuM nathI. dhanyavAda to tamane che ke tamane A saMsAra game che. ratnajaDita ko pIMjaro re mAtA, te sUDo jANe baMdha, karaNI to je sI ApakI re mAtA, koNa beTA, koNa bApa ? jananI huM levuM saMyama bhAra. cha khaMDano mAlika cakravartI hoya, jyAre tene evuM lAge ke A samagra saMsAra eka kArAgRha che, eka jela che tyAre te temAMthI chUTavA mathe che. ApaNane to jela sadI gaI che. koThe paDI gaI che. ApaNane game che. ApaNane anaMtakALathI sadI gaI che. jJAnI saMsArane jelanA svarUpamAM jue che. samasta loka duHkhe karI Arta che, cArekora duHkhathI pIDAtA loko jovA maLaze. teo hase che, bole che, ema paNa kahe che ke lIlA lahera che ane chatAM aMdara kALo kera paNa che. A Akho saMsAra baLI rahyo che. bhayAkuLa che, rAga dveSanA prApta phaLathI baLato che ane saLagI rahyo che. skaMdaka parivrAjaka bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA Ave che, tyAre bhagavAna mahAvIre temane upadeza Apyo. ___ alittoNaM bhaMte loo, palitto NaM bhaMte loo| saMsArane dAvAnaLa jevo jANatA skaMdake bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI. A samagra saMsAra Adhi, vyAdhi ane upAdhinA tApathI saLagI rahyo che. janma maraNathI saLagI rahyo che, rAga dveSanAM je phaLa che te phaLathI Akho saMsAra baLI rahyo che, viSAdayukta thaI rahyo che, evo nirNaya, evo vicAra nizcayarUpe jene varte che, tene ame mumukSu kahIe chIe. A vicAravAna jIvanI vyAkhyA thaI. AvA vicAravAna jIvane eka ja ajJAnano bhaya che. tene jJAna prAptimAM je kAMI aMtarAya-muzkelI che, te ajJAna che, tenA sivAya kazAno bhaya tene lAgato nathI. ane jJAna prApti mATe te potAnA jIvanamAM jAgRta bane ne potAnA jIvanamAMthI ajJAna dUra thAya e mATe puruSArthano prAraMbha kare. mumukSu jIva jJAnI pAse jAya che, tenA caraNamAM bese che, upadeza zravaNa kare che. paramakRpALu deve ema kahyuM ke "tIrthakaroe pharI pharI jIvone upadeza kahyo che', anaMtakALamAM For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pravacana kramAMka 68, gAthA krmAMka-98-1 anaMta tIrthaMkaro thayA. ApaNe paNa satata tIrthaMkaro pAse gayA. temano upadeza sAMbhaLyo, 'paNa jIva dizAmUDha rahevA icche che tyAM upAya pravartI zake nahIM.' mUDha eTale samajaNa vagarano. ene dizA samajavI ja nathI eTale upAya pravartI zake nahi. jo tamane icchA ja na hoya ane A pramANe ja rahevuM hoya to tIrthaMkarono upAya paNa cAlI zakato nathI. amArI vAta to javA do, e bahu mahattvanI vAta nathI. paraMtu tIrthaMkara jevAono upAya paNa cAlI zakato nathI. pharI pharI ThokI ThokIne kahe che ke 'A jIva samaje to sahaja mokSa che'. mokSa durlabha che te vAta nIkaLI gai. paraMtu eka vAta jarUra AvI ke A vAta samaje to jIvano mokSa sahaja che. nahi to anaMta upAye paNa mokSa nathI. samaja pIche saba sahela hai, bina samaje muzkila samaje to mokSa sahaja che. na samaje to kaThina lAge. 'jIvanuM je sahaja svarUpa che te samajavuM che ane te kAMi bIjAnA svarUpanI vAta nathI.' potAnuM je svarUpa che te samajavAnuM che. pote potAthI gupta kevI rIte rahI zake ? jo ATalI vAta spaSTa che to mokSa sahaja maLe tema che. ATalI vAta saraLa hoya to muzkelI kayAM UbhI thAya che ? guMcavADo kayAM che? problema-prazna kyAM che ? to vacanAmRtamAM kahe che ke svapna dazAmAM jema na banavA yogya evuM potAnuM mRtyu paNa jIva jue che' tema ajJAnadazArUpa svapnarUpa yoge A jIva potAne, potAnA nahIM evA bIjA dravyane viSe svapaNe mAne che ane e ja mAnyatA te saMsAra che, te ja ajJAna che', tenI nivRtti nathI thai, te ja prazna che. svapna dazAmAM jIva ghaNuM badhuM jue che. huM mRtyu pAmyo chuM, tema jue paNa AMkha khole tyAre khabara paDe ke huM to mArI pathArImAM sUto chuM. svapnAmAM garama garama sukhaDI paNa khAya, vaDApradhAna paNa bane, ane ghaNIvAra capaNayuM laine bhIkha mAgI rahyo chuM tema paNa jue, paNa te svapna dazA che, sAcuM nathI. tema ajJAnadazArUpa svapnarUpa yoge potAne, potAnA nahIM evA bIjA dravya viSe potApaNuM mAne che. ApaNe bAkAta kone karyo ? potAne. A vAta tamane nahIM game. tamArA ghera koi Ave ne pUche ke A ghara konuM che ? tame zuM kahezo ? mAruM potAnuM che. koi ema kahe ke tamAruM nathI to kahezo ne ke tArA bApanuM che tyAre ? mAruM che, meM mahenata karI che'. ema bIjA dravyane svapaNe mAne che. potAne nathI mAnato paNa potAnA nathI evA bIjA dravyane svapaNe -potApaNe mAne che, e prakAranI mAnyatA tenuM nAma saMsAra. saMsAra bIjuM kAMi nathI, AvI je mAnyatA ane te mAnyatAne daDha karanAra paribaLa tene kahevAya che ajJAna. vyavahArika dRSTie abhaNa, mUrkha, nirakSara hoya tene ApaNe ajJAnI kahIe chIe paNa AdhyAtmika dRSTie je bIjA dravyone viSe potApaNuM mAne che e je mAnyatA tenuM nAma ajJAna. A 'ajJAna narakAdi gatino hetu che, te ja janma che, te ja maraNa che, te ja deha che, te ja dehano vikAra che, te ja pitA, te ja putra, te ja zatru, te ja mitrAdi For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhAva kalpanAnA hetu che ane tenI nivRtti thaI tyAM sahaja mokSa che. A mAnyatAnI jo nivRtti thaI jAya, paramAM potApaNAnI mAnyatAnI nivRtti thaI jAya to sahaja mokSa che.' tame kahezo ke A pAMcamo Aro che. jJAnI kaheze, bhale rahyo. tuM ATaluM to kara. bIjAmAM potApaNuM mAnI rahyo che te to choDa. choDavA jevuM zuM che ? bIjAmAM potApaNuM mAnyuM che te. potAnAM nahi evA paradravyane potAnA mAnI beTho che, e mAnyatA te ja saMsAra che, e ja ajJAna che. enI nivRttinA arthe satsaMga sapuruSa Adi sAdhano kahyAM che. jIva jo potAnA puruSArthane gopavyA sivAya pravartAve to e siddha thaI zake tevuM che ane sAdhano pote vApare to ja siddha thaI zake. chellI lITImAM paramakRpALu deve bahu spaSTapaNe kahyuM ke ATalo ja saMkSepa, ATalI ja TUMkI vAta, jIvamAM jo pariNAma pAme to te sarva vrata, tapa, yama, niyama, jAtrA, bhakti, zAstrajJAna badhuM lakhe che. nahi to karavA chatAM kaMIpaNa teNe karyuM nathI. goLa goLa moTuM mIMDu ja karyuM che, temAM zaMkA nathI. chellI vAta, AnA saMdarbhamAM. sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che. jagatanA badhA jIvonA viSamabhAva to karmanA kAraNe che. viSamabhAva to bAhya upAdhinA kAraNe che. paraMtu jo nizcayanayanI apekSAe joIe to jagatamAM badhA jIvo sama svabhAvI che paNa bIjA padArthamAM jIva jo potApaNAnI buddhi kare to paribhramaNa pAmyA sivAya rahe nahi. A eka ja vAta pharI ghUMTI rahyAM chIe. nijane viSe nija buddhi thAya ane para viSe potApaNAnI buddhi TaLI jAya to paribhramaNa dazA TaLe. tame ghaNI vakhata pUcho cho ne ke amAre zuM karavuM ? lyo, A karavuM. to turata ja kahezo ke A to kema thAya ? jo karavuM ja nathI to pUcho cho zuM karavA ? A janmamAM ke AvatAM janmamAM, paNa karavuM to A ja paDaze. nija viSe nija buddhi thAya, ane para padArthane potAnA mAnyA che e paramAM nija buddhi che, te TaLI jAya to paribhramaNa dazA TaLe. temAM lezamAtra zaMkA nathI. jenA cittamAM Avo mArga vicAravo avazya thayo che, tenA AtmAmAM jJAna prakAza pAme. karmabhAva ajJAna che, ajJAna aMdhakAra jevuM che ane jJAna thAya to ajJAna cAlyuM jAya. AtmAmAM prakAza thAya. Avo prakAza jenA AtmAmAM thayo hoya, evI avasthA jene pragaTa thaI hoya te sAdhaka. jJAna kevI rIte meLavavuM ? jJAna kevI rIte prApta thAya ? zuM upAya ? jJAna meLavavA mATe kayAM javuM? zuM karavuM? "jene nija viSe nija budhdhi che, parane viSe potApaNAnI buddhi TaLI gaI che, evI ghaTanA jenA aMtaramAM ghaTI rahI che, tenAmAM jJAna prakAza pAmyuM kahevAya. AvuM jJAna jenAmAM prakAza pAmyuM hoya, evI je vyakita tenI dAsAnudAsapaNe ananya bhakita karavI' te parama zreya che. te parama kalyANa che. AvI vyakti jagatamAM che. tamAruM joDANa-milana thAya ke na thAya. phonano roMga naMbara lAge to koI zuM kare ? tamane phona karatAM nahi AvaDato hoya. sAmo paNa ema kaheze ke bhAI ! phona mUkI do. roMga naMbara che. jenA AtmAmAM Avo prakAza thayo che evA puruSane For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 pravacana kramAMka - 68, gAthA kyAMka-98-1 dAsAnudAsapaNe ananya bhakitae namaskAra. dAsapaNe nahi paNa dAsAnudAsapaNe. ame dAsanA paNa dAsa chIe. ApaNe to zeThanA zeTha chIe, maMdiramAM jaIe tyAre pUjArIne kahIe ke oLakhe che ? TrasTI chuM. vATakI lAva, kaLaza lai Ava, pachI bhagavAnanI pUjA karIe. ApaNe pUjA karI ke zuM karyuM ? e to jJAnI jANe! paNa dAsAnudAsa bhAva parama zreya che. AtmAno prakAza jene prApta thayo che evA jJAnI puruSa prApta thaye tenI dAsAnudAsapaNe ananya bhakita karavI ane jene AvI bhakti prApta thavA chatAM aMdara viSamatA athavA ahaMkAra Avato nathI, evA jJAnIne dhanya che. nahi to e gaNe ke keTalA ziSyo thayA ? konI bhakti vadhAre che? naMbara eka, naMbara be - A vizeSa kare che. are ! bhalA mANasa! A upAdhimAM tuM kayAM paDyo? bhakitamAnane bhakti karanAra prApta thavA chatAM viSamatA AvatI nathI evA jJAnIne dhanya che. traNa vAto karI. upAya paNa batAvyo. e upAya karavo. AvI ghaTanA jenAmAM banI che tenI dAsAnudAsapaNe sevA karavI e paNa batAvyuM ane jenI bhakita ziSya karI rahyo che teone paNa aMtaramAM jarApaNa viSamabhAva na thavo joIe tevI cetavaNI paNa ApI ane pachI ema kahyuM ke AvI sarvAza dazA jyAM sudhI prApta na thAya, tyAM sudhI AtmAne jo koI gurupaNe ArAdhe, tame amArA sadguru cho, ema kahI gurupaNe ArAdhe, bhakti kare, dAsAnudAsa bhAvathI arpaNa thAya to paramakRpALu deve kahyuM che ke prathama gurupaNuM choDI ziSya viSe tene potAnuM dAsAnudAsapaNuM karavuM ghaTe che. jethI tenAmAM ahaMkAra Ubho na thAya. jo ahaMkAra Ubho thAya to ziSyanuM to je thavAnuM haze te thaze paNa gurunI dazA besI jaze. mATe gurune paNa kahyuM, jJAna prAptimAM sauthI moTo avarodha jo koI paNa hoya to ahaMkAra che.' Avo ahaMkAra gALavA mATe A zreSThatama upAya batAvyo che. A 88mI gAthAnI prastAvanAmAM e joyuM ke ajJAna e sauthI moTo doSa che. e ajJAna jJAna dvArA dUra karavAnuM che. e jJAna jenAmAM prakAzita thayuM che tenA caraNomAM javAthI, dAsAnudAsapaNe sevA karavAthI, e jJAna prApta thAya ane gurumAM paNa viSamatA bhAva thAya nahi. jo viSamabhAva thAya to te aTakI jAya tethI ahaMkAra ogALavA mATe je ziSya che tenA viSe potAnuM dAsAnudAsapaNuM karavuM ghaTe. ziSyanuM ajJAna paNa jAya ane guruno ahaMkAra paNa jAya. Ane guru ziSyanI saMdhi kahe che. AvI saMdhi thAya to jIvana sArthaka thAya. have 9mI gAthAno prAraMbha thaze. 9mI gAthAmAM kRpALudeva ema kahevAnA che ke tame jAte vicAro ke zenAthI baMdhana thAya che. zuM zuM karavAthI baMdhana thAya che sUyagaDAMga sUtramAM prathama zrutaskaMdha prathama adhyAya udgha ekamAM kahyuM : bujjhijja tiuddejjA baMdhaNaM parijANiyA / kimAha baMdhaNaM vIre, kiM vA jANaM tiuddaI // 1 // pahelo zabda bodha pAmo, jANo ane bodha pAmIne toDo. bhagavAna mahAvIrane pUcho ke For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 27 prabhu! Apane beMtAlIza varSanI uMmare kevaLajJAna thayuM ane savAre eka prahara ane sAMje eka prahara ema trIsa varSa Ape dezanA ApI, temAM Ape kahyuM zuM ? bhagavAna mahAvIra kahe che. be zabdo. jANo ane toDo. basa amArI vAta pUrI thai gai. zuM jANavuM ? to zenAthI AtmA baMdhAya che te. bhagavAna baMdhana kone kahe che te paNa jANo ane kone jANavAthI baMdhana tUTe che te paNa jANo. A cAra zabdomAM tamAma sAdhanA saMkSepamAM prApta thAya che. navvANumI gAthAmAM paramakRpALu deve A sUtra mUkyuM che ke i kai rIte AtmA baMdhAya che. jo tamane khabara paDI jAya ke AnAthI AtmA baMdhAya che to e baMdhana toDo. mokSano upAya che. mokSanI vAta choDo paraMtu kema baMdhAya che te jANo. jenAthI baMdhAya che te choDazo eTale mokSa. sIdhI vAta che ke jenAthI baMdhAya che te kAraNa jANI, kAraNa upara cheda mUko to mokSa prApta thAya. 99mI gAthAmAM paramakRpALu deva adbhuta vAtathI prAraMbha karavAnA che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. Lou zarIranuM bIja citta che. cittanuM bIja vAsanA che. vAsanAnuM bIja karma che. karmanuM bIja bhAva che. e bhAva tarapha jAgrata thavuM te dhyAna che. karmataMtranI samagra paraMparA nirmita thAya che enuM kAraNa bhAva che. e bhAvane jovo ne baMdha nimittaka bhAvathI taTastha rahevuM e ja sAdhanA che. mULa je dravya che eno potAno paNa svabhAva che. Aje enuM abhAna che. e bhAna thAya te ja jJAna ne jenuM bhAna thAya temAM ja ramaNa te ja dhyAna. -pU.gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja praNIta caitanya yAtrA bhAga-1 For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 69, gAthA kramAMka-99 pravacana kramAMka - 69 gAthA kramAMka - 99 karmabaMdhanA kAraNo iaa patha; je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. (99) TIkA :- je je kAraNo karmabaMdhanAM che, te te karmabaMdhano mArga che; ane te te kAraNone chede evI je dazA che te mokSano mArga che, bhavano aMta che. (99). gAthA, 99, 100 ane 101 traNe gAthAo sAthe vicAravAnI che. aMdara aMdara e traNe gAthAo saMkaLAyelI che. traNe gAthAonI aMtima kaDIomAM traNa zabdo vAparavAmAM AvyA. 99mI gAthAmAM "mokSapaMtha bhavaaMta', 100 mI gAthAmAM "te ja mokSano paMtha' ane 101mI gAthAmAM "mokSapaMtha te rIta' A zabdo vAparyA. jeNe sAdhanAno prAraMbha karavAno che, sAdhanAmAM DhaLavAnuM che, jenI prAthamika kakSA che tevA sAdhaka mATe sAmagrI 99mI gAthAmAM che. sAdhanA karatAM karatAM eka vizeSa samajaNa ane AMtarika bodha jene prApta thAya che e madhyama bhUmikAno sAdhaka che, tenA mATe samagra sAdhanA 100mI gAthAmAM che ane utkRSTa koTino sAdhaka, je samagra paNe AMtarika cetanAno sparza pAmIne, AMtarika avasthAmAM DUbelo che athavA DUbavAno che, tene have bAhya sAdhano, bAhya karmakAMDa karavAnI jarUra nathI, vicAronI paNa jarUra nathI. jene mAtra potAno samagra upayoga, samagra cetanA svarUpa tarapha vALavAnI che, tyAM bahAranA koIpaNa sAdhano ke avalaMbanonI ke Avazyaka anuSThAnanI paNa jarUra nathI, tenA mATe 101mI gAthA che. tene eka mAtra AMtarika avasthAmAM ja rahIne satata sAdhanA karavAnI che. pahelA be sAdhako karatAM utkRSTa sAdhaka dazA A trIjA naMbaranA sAdhakanI che. be prakAranA sAdhakone sAdhanAnuM pariNAma to Ave che, karmakSaya thAya che ane zuddhi paNa thAya che, paraMtu je prakArano kSaya uttama kakSAnA sAdhakane thAya che, jevI AMtarika zuddhi thAya che tevI thatI nathI. prAye chaThuM ke sAtame guNasthAne jhIlatA munine A prakAranI uttama sAdhanA che. jeo bAhya saMsArathI virAma pAmyA che, bAhya saMgathI virAma pAmyA che, dehanI mUcha jemanI gaI che, ekAMta jemane sahaja rIte sadI gayuM che, mauna jemanA jIvanano prANa che ane bAhya tamAma prakAranA saMyogathI jemanI cetanA uparAma pAmI che, AvA sAdhaka mATe paramakRpALudeve kahyuM ke "ekAkI vaLI vicarato smazAnamAM, vaLI parvatamAM vAgha siMha saMyoga jo' AvI paNa eka avasthA che. bhartuhari kahetA hatA ke he prabhu ! A brahmamAM evI lInatA prApta thAya ke paththara upara mAruM Asana hoya, padmAsana vALyuM hoya, AMkho baMdha hoya, aMdaramAM zAMta avasthA hoya, manamAM vikalpa na hoya ane mArI samagra cetanA brahmamAM evI lIna thaI hoya ke, koI haraNane khaMjavALa For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA Ave ane khaNavAnuM sAdhana na maLe to mArA baraDe e potAnA zarIrane khaNe, chatAM paNa mArAmAM koI vikalpa na Ave, tevI avasthA mane prApta thAva. (ApaNane to macchara bese to paNa khabara paDe che) A bhAvanA nathI paNa avasthA che. upayoga svarUpamAM DUbI gayo che. gajasukumAlanA tAjA locavALA mAthA upara cIkaNI mATInI pALa karI, kheranA dhagadhagatA aMgArA mUkyA. jarAka citra doro ! zuM hAlata thAya ? AvI ghaTanA ghaTI hovA chatAM huMkAra karatA nathI. avAja karatA nathI. pIDA sahana kare che. jasTa lAIka enesthesIyA, jANe ghenamAM gayA hoya, nA, tevI avasthA paNa nathI, saMpUrNa jAgRta che. Ane sahiSNutA na kahezo, dhIraja paNa na kahezo, sahana karavAnI kSamatA che tema paNa na kahezo, paraMtu ema kaho ke temano upayoga UMDo potAnA svarUpamAM evo DUbelo che ke dehanI bhUmikA upara zuM thAya che, e paNa samajavA mATe temanI pAse avakAza nathI. AvI paNa sAdhanA ane avasthA hoI zake che. khaMdhaka muninI cAmaDI utAravA rAjAnA sevako AvyA ane kahyuM ke rAjAnI AjJA che ke jIvatAM cAmaDI utAravAnI che. khaMdhaka munie kahyuM ke dhanyavAda, svAgata che. paraMtu mArI eka vinaMtI che ke ThaMDI, tApa ne tapasyAne kAraNe mArI cAmaDI jarA barachaTa thaI gaI che, tethI huM kevI rIte Ubho rahuM ke mArI cAmaDI utAratAM tamArA hAthane pIDA na thAya ? A Aveza nathI, bhAvukatA ke lAgaNIzIlatA nathI, eka aMtaranI avasthA che. jema pADozIne tyAM kAMika thAya to ApaNane asara thatI nathI, tema deha ApaNo pADozI che, dehamAM kaMIpaNa thAya tenI caitanya upara asara na thAya, evI paNa eka avasthA jIvanamAM prApta thAya che. AvA sAdhako mATe sthULa sAdhano rahyA nathI. sAdhanA karatAM karatAM eka divasa evo Ave che ke saMsAra paNa chUTI jAya che ane sAdhano paNa chUTI jAya che. A vAta to sArI lAge che paNa jokhama kheDavA jevuM nathI. A eka paripakava avasthA che. yogazAstramAM Ane niSpanna avasthA kahe che. jema rasoI thaI jAya eTale gesa baMdha karIe chIe, kahevuM paDatuM nathI. sIDI para caDIe chIe, chelle pagathiye pahoMcyA, rUmamAM praveza karIe eTale sIDI chUTI jAya che, choDavI paDatI nathI. keTalI badhI mahenata karI TreinanI TIkITa be mahinA pahelAM meLavI hoya,TIkITa jALavI rAkhI hoya, amadAvAda pahoMcIe ke TIkITa turataja TI.sI. nA hAthamAM ApI daIe chIe, je TIkITa mATe mahenata karI hoya tene choDatAM vAra lAgatI nathI tema sAdhakane eka evI avasthA Ave che ke sAdhano paNa chUTI jAya che. - sAdhakanI be avasthAo che. sAdhakanI eka evI avasthA che ke temAM sAdhano jarUrI che ane sAdhakanI bIjI evI avasthA Ave ke sAdhano paNa chUTI jAya che, avalaMbananI paNa jarUra nathI. 101mI gAthAmAM je sAdhanA che te AvA sAdhakanI che. koI sarvasaMga parityAga karIne, svasthapaNe ekAMtamAM ne maunamAM UbhA hoya, athavA padmAsane beThA hoya, AMkha baMdha hoya ke kadAca ughADI paNa hoya, paraMtu jemano samagra upayoga svarUpamAM karela che, jemano upayoga bahAra jato nathI, temane khabara paNa nathI paDatI ke kALa For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. pravacana kramAMka - 69, gAthA kramAMka-99 keTalo gayo ? samaya ane sthULa saMyogathI paNa para evI avasthA jemaNe prApta karI che te utkRSTa sAdhaka che. traNe traNa gAthAomAM samagra jaina darzananI mokSanI sAdhanAonuM varNana che. A eka adbhuta saMkalana che. tamAma zAstromAM mokSanA judA judA rastAo che. yogadaSTi samuccaya, yogabiMdu, samayasAra, niyamasAra, paMcAstikAya, bRhadravyasaMgraha, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra ane bhagavadgItA vigere zAstromAM aneka upAyo che. A upAyo traNa gAthAomAM paramakRpALudeve ThAMsI ThAMsIne bharyA che. kakSA pramANe che. vartamAnamAM potAnI bhUmikA kakSA kevI che te samajI levI bahu jarUrI che. koInI sAthe tulanA karavA jevI nathI. potAne potAthI adhika mAnI levAnI jarUra nathI. vadhAre Atma vizvAsa paNa nahi ane jarAya ocho paNa nahi. tame cho tyAM cho ane jevA cho tevA cho. suradAsajI jevA suradAsajI saMkoca vagara ane hRdayathI kahI zake paNa ApaNe na kahI zakIe. temaNe kahyuM, mo sama kauna kuTila khala kAmI, jIna tanu diyo una ko visarAyo, eso nimaka harAmI, mo sama kauna kuTila khala kAmI. suradAsajI kahI zake ke mArA jevuM koNa kuTila, khala, kAmI haze ? mArA jevo koNa vAsanAothI aMdha haze ? prabhu ! teM zarIra ApyuM ane huM bhogomAM, viSayomAM, vRttiomAM, padArthomAM, dhanamAM, saMyogomAM Asakta banIne tane (paramAtmAne) ja bhUlyo. huM nimakaharAmI chuM. huM kUtarAmAMthI paNa gayo. sAheba ! klerAne tame pA roTalo nAkho to tamAro oTalo nahi choDe. te ema samaje che ke sIkyorITI gArDa tarIke mArI nimaNUka thaI gaI che. mArI javAbadArI che. te oTale beTho hoya tyAre hiMmata che koInI ke tyAM jaI zake ? turata ja vAMdho le enI bhASAmAM ke mArA mAlikanI paravAnagI vagara aMdara paga nahi mUkavAno. paga mUkazo to jovA jevI thaze. prabhu ! huM to nimakaharAmI chuM. kUtarAmAMthI paNa huM gayo. zuddha, buddha, caitanyaghana, cidAnaMda sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM, kara vicAra to pAma. A udghoSaNA jemaNe karI te ema paNa kahI zake che ke ... adhamAdhama adhiko patita,sakaLa jagatamAM huM ya, e nizcaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuM ? prabhu! he prabhu! zuM kahuM, dInAnAtha dayALa, huM to doSa anaMtanuM bhAna chuM, karuNALa ! (zrImad rAjacaMdra) A baMne cheDA joI lo, eka cheDo nizcayano, eka cheDo vyavahArano. zaMkarAcAryajI paNa kahe che ke cidAnaMda rUpaH zivoham zivoham - A mULabhUta avasthA ane pApoham pApoham - A vartamAna avasthA. huM mArI mULabhUta avasthA joI zakuM chuM ane mArI vartamAna avasthA paNa joI zakuM chuM. baMne avasthA dekhAya che. vartamAna avasthAne joIne, mULabhUta avasthA For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 31 sAthe tulanA karatAM karatAM mArI vartamAna avasthA badalAtI jAya ane mULabhUta avasthA prApta thatI jAya tevI yAtrA mAre mArA jIvanamAM karavAnI che. A traNe gAthAone dhIrajathI samajavAnI bahu jarUra che, mATe samajavA koziza karo. je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. A mokSano paMtha che. AnaMdaghanajIe kahyuM ke, paMthaDo nihALuM re, bIjA jina taNo, ajita ajita guNadhAma, bIjA jinezvara paramAtmA, ajItanAtha bhagavAna. emano rasto huM joI rahyo chuM, paNa jaDato nathI, huM gUMcavAI gayo chuM. aneka keDIo ane rastAo che, paNa mULa rasto pakaDAto nathI. huM prayatna karuM chuM, mane to paramAtmAne meLavavAno spaSTa mArga joIe che. lokoe ghaNI keDIo pADI che. kayAM javuM, kevI rIte javuM, kayA raste javuM e mUMjhavaNa che. taTasthapaNe mArga zodhI kADhavo che, mokSapaMtha zodhavo che. tame je mokSapaMthanI vAta karo cho, te mArge cAlIe, yAtrA karIe to zuM thAya ? to pahelo anubhava bhavano aMta thAya. adbhuta zabda mUkyo. bhU zabda saMskRta che temAMthI bhava zabda banyo. bhU eTale thavuM, vAraMvAra thavuM. ApaNe thaIe chIe. thavuM eTale vAraMvAra janamavuM. ApaNe keTalA janmo dhAraNa karyA? jJAnI puruSa kahe che anaMtavAra janamyA. gaNita to evuM che ke AMkhanA palakArAmAM eka lAkha jojana pharI Ave evI gati karanAra deva cha mahinAmAM jeTalo pravAsa kare tene eka rAja kahevAya, AvA cauda rAjaloka che. na sA jAI na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / ra nAtha mu nanda, sarve navA 3uto | (vairAgya zataka) evI koI jAti, evI koI yoni, evuM koI kuLa ke evuM koI sthAna nathI ke jyAM anaMtavAra janamyo na hoya ane anaMtavAra maryo na hoya. anaMtavAra janamyA eTale nakkI thaI gayuM ke anaMtavAra maryA paNa kharA. janamyo tene maravAnuM to nakkI ja che. koI puruSArtha kare to maraNa pachI janma levo na paDe, tevuM banI zake che. bhagavAna mahAvIra hoya ke bhagavAna AdinAtha hoya, indra hoya ke cakravartI hoya to paNa bhale, janamyA tene maravuM to paDe ja. koI Aje jaze to koI kAle jaze. jyAM janma maraNanI ghaTanA ghaTe che tene kahevAya che bhava. ene koI bhavasAgara kahe che, evA bhavasAgarano aMta AvI jAya ene kahevAya che mokSa. e mokSano paMtha ame tamane kahI rahyA chIe. pahelI vAtaH paramakRpALu deva kahe che ke ame to kahIe ja chIe paNa tame jAte vicAra karo. kaI rIte baMdhAvo cho ? emanI vAta ApaNA gaLe Utare tevI nathI kAraNa ke ApaNe bAhya sukhanI talAzamAM chIe, zodhamAM chIe. emane ema kahevuM che ke jyAM tamane sukha dekhAya che, je avasthAmAM tamane sukha dekhAya che, te ja baMdhanuM kAraNa che. tamane zemAM sukha dekhAya For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pravacana kramAMka 69, gAthA krmAMka-99 che ? te mATe eka zabda vAparyo ke viSayomAM-sparza, rasa, gaMdha, varNa, zabdamAM. viSayamAM sukha kema dekhAya che ? anubhava evo che. anubhava evo kema che ? ajJAnanA kAraNe. ajJAna che mATe viSayomAM Asakti thAya che. viSayomAM Asakita thavAnA kAraNe te padArtho tarapha jAya che. viSaya tarapha jene javuM paDe che tene padArtho joize. te pahelAM to viSayomAM sukha che evI buddhi thAya che. te thayA pachI temAMthI sukha meLavavAnI tAlAvelI thAya che, pachI khAvAnuM sukha, pIvAnuM sukha, sAMbhaLavAnuM sukha vigere meLavavA, rUpa rasa Adi viSayo saMbaMdhI je padArtho che te ApaNane joie che. te vasAvIe chIe ane te padArtho pratye mamatva paNa thAya che. A viSayomAM Asakti ane padArthomAM mamatva baMdhanuM kAraNa che. eTalA mATe jJAnasArajI graMthamAM upA. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke bibheSi yadi saMsArAnmokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriyajayaM kartuM, sphoraya sphArapauruSam // tane saMsArano bhaya lAge che ? mokSa prApta karavAnI tAlAvelI lAgI che ? khAlI kaMTALo Avyo che tevuM ame tane pUchatA nathI, kema ke dharatI upara evo koi mANasa nathI jene ekAda vakhata to saMsAra upara kaMTALo na Avyo hoya. A kaMTALo te vairAgya nathI. paraMtu jene mokSa prApta karavo che, mukta thavuM che, kAyamI svataMtratA meLavavI che, karma baMdhanamAMthI chUTI javuM che to teNe tenI indriyo je viSayo tarapha doDI rahI che, tene rokavI joie. 70 varSano vRddha hoya, dAMta paDI gayAM hoya ane gAMThiyA cavAtA na hoya to khAMDaNImAM khAMDIne khAya. alyA rahevA de bApA ! kayAM sudhI A cALA karIza tuM ? paNa viSayanI Asakita che. viSayomAM sukha che e prakAranI mAnyatAnA kAraNe viSaya sukha meLavavA mATe padArtho-sAdhano joie. te mATe padArtho meLavavA che. padArthomAM mamatva ane viSayomAM Asakita te baMdhanuM kAraNa che. zAstrakAroe (1) mithyAtva, (2) avirati, (3) kaSAya, (4) pramAda ane (5) yoga, A pAMcene baMdhanAM kAraNo kahyAM che. (1) mithyAtva : mithyA-viparIta mAnyatA, mithyA samaja, mithyA buddhi. buddhi to kharI paNa viparIta buddhi. buddhi be pakSe kAma kare che. sadguddhi tarIke paNa kAma kare che ane viparIta buddhi tarIke paNa kAma kare che. baMneno ApaNane anubhava che. jyAre ApaNane ema thAya ke koinuM bhaluM karuM to sAruM, te sarbuddhi che ane bIjAnuM ThekANuM paDI jAya to sAruM, te viparIta buddhi che. vyavahAramAM viparIta buddhi jema pariNAma lAve che, tema astitvamAM, satamAM, parama tattvamAM viparIta buddhi pariNAma lAve che. parama sat jevuM che tevuM nahi paNa jevuM nathI tevuM svIkAravuM ane avaLI buddhithI dRDha karavuM. bahu utkRSTa buddhi levala hoya te siddha karI zake ke AtmA nathI. to ahIM buddhi che paNa viparIta, avaLI buddhi. je paramArtha che, je vAstaviktA che, je satya che, je tattva che, je astitva che te jema che tema na svIkAravuM, te viparIta buddhi. astitva ema kahe che ke mAro ja svIkAra karavAno hoya, kAraNa ke ame paripUrNa chIe, For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 33 saMpUrNa chIe, jema che tema chIe. amArAmAM kaMI umeravAnI ke ochuM karavAnI jarUra nathI. khalila jIbrAna kahe che ke tame satyane alaMkAra paherAvo cho tyAre satya satya nathI rahetuM. alaMkAra vagara satya zobhe che. te satya ema kahe che ke "mane alaMkAranI jarUra nathI. bhASAmAM mata ke mAnyatAno alaMkAra na joIe. zAstrono alaMkAra na joIe. kaMI paNa na hoya to paNa ame chIe, traNa kALa amAruM hovApaNuM che. amAruM svataMtra astitva che. amArA astitva mATe amAre koInI apekSA nathI. koInI dayA ke lAgaNInI jarUra nathI." satya nirapekSa che. AvuM nirapekSa satya jema che tema svIkAravuM. A eka avasthA che. te jema che tema na svIkAratAM viparIta mAnavuM tene kahevAya che viparIta buddhi. paramArthane aparamArtha tarIke jovuM tene kahevAya che viparIta buddhi. jema che tema na jotAM, nathI tema jovuM tene kahevAya che viparIta buddhi. sauthI moTuM baMdhanuM kAraNa jo kaMI hoya to viparIta buddhi che. dizA ja khoTI, rasto ja khoTo, AMkaDA ane gaNita ja khoTuM, DrAphaTIMga ja khoTuM, tenA upara sahI karo to zuM hAlata thAya? ApaNe ema kahIe chIe ke huM mAnuM chuM, sat ema kahe che ke tame zuM mAno cho te amAre jANavAnI jarUra nathI. tame ghaNA moTA mANasa ho topaNa tame je kaho cho tenI zaramamAM ame AvatA nathI. ame zarama bAju para mUkI jevA chIe tevA ja pragaTa thaIe chIe. satya to A che. Avo paramArtha, AvuM pAramArthika satya jema che tema na mAnatAM viparIta paNe mAnavuM te mithyAtva che. mIThuM sapheda ane sAkara paNa sapheda che. cA karavI hoya to je dhoLuM che te nAkho. bahenone pUcho ke zuM hAlata thAya ? tyAM sAkara ja joIe. jyAM je joIe tyAM te ja joIe. je vastu jema che tema na samajavI e viparIta buddhi, tenA kAraNe enA vyavahAramAM vartanamAM, enI kriyAmAM, enA karmamAM, enA avalokanamAM, enA vicAromAM, ciMtanamAM mULabhUta pharaka paDI jAya che. kuNAla bahAragAma bhaNato hato. tenA pitA azoka samrATe tene patramAM lakhyuM ke "IyatAnuM adhyayana karaje, abhyAsa karaje. kuNAlanI sAvakI mAnA hAthamAM patra Avyo. te jANatI hatI ke tenA pitA je AjJA karaze tenuM kuNAla pAlana karaze. bAI rAjakAraNI hovI joIe. teNe eka ja kAma karyuM. upara mIMDuM mUkI dIdhuM. zuM thayuM ? saMghIyatAnuM AMdhaLo thaI jA. teNe patra vAMcyo ane AMkha phoDI nAkhI. eka mIMDAno pheraphAra thAya ane AvuM mAThuM pariNAma Ave to Akhe AkhA satamAM pheraphAra thAya to zuM pariNAma Ave ? jIvanamAM zuM hAlata thAya ? ane je kAraNe AvI hAlata thAya, mAThuM pariNAma Ave, tene mahApuruSo mithyAtva kahe che. paramakRpALudeva kahetA hatA ke jAranA pULA taiyAra karI khetaramAM sAcavIne rAkhyA hoya ane gAmano mAtelo pADo tyAM Ave to badhA pULA sApha. kheDUtanI badhI mahenata mAtelo pADo miniTomAM khatama karI nAkhe che. tevI rIte bicAro sAdhaka kayAreka tapa kare, kayAreka japa kare, prArthanA kare, kayAreka dhyAna kare, kayAreka tIrthayAtrA karavA jAya, kayAreka AtmasiddhinuM pArAyaNa For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pravacana kramAMka - 69, gAthA kramAMka-99 paNa kare, A badhuM thoDuM thoDuM kyAreka kare ane mAMDa thoDI mUDI bhegI karI hoya ane mithyAtva nAmano pADo AvI badhuM sApha karI nAkhe che. pADo zabda ApaNane game tevo nathI paNa paramakRpALu deve vAparyo che. atyAra sudhI tame ghaNuM karyuM che paraMtu mithyAtva dhoI nAkhe che. A mithyAtva - viparIta mAnyatA te baMdhanuM kAraNa che. paramArthane viSe aparamArtha buddhi, sane asat mAnavuM, jema che tema na mAnatAM, jema nathI tema mAnavuM. AvI badhI khoTI kalpanAo, viparIta buddhi hovAnA kAraNe thAya che. mithyAtvane zAstrIya paribhASAmAM darzanamoha kahe che. sAdhanAmAM A sauthI moTo aMtarAya che. A baMdhanuM kAraNa che. hiMsA, asatya, corI, anAcAra, parigraha, A badhA baMdhanA kAraNo che paraMtu A badhAnuM mULa kayAM che te zodho ne ? mULa zodhIne ukheDazo to DALAM pAMdaDAM ApoApa dUra thaI jaze. hiMsA to DALI che, anAcAra DALI che, parigraha DALI che, asatya DALI che paraMtu mithyAtvanuM mULa jIvatuM haze to kadAca dayA karI haze topaNa te nidaryatAmAM kyAre pheravAI jaze te khabara nathI. sahuthI moTuM baMdhanuM kAraNa jo koI hoya to viparIta buddhi che. na mithyAtvasamaH zatru na mithyAtvasamaM viSam / - mithyAtvio zeno, mithyAtvamaM tama: (dharmabindu), jagatamAM mithyAtva jevo koI zatru nathI, mithyAtva jevuM koI haLAhaLa jhera nathI, mithyAtva jevo bIjo koI roga nathI, mithyAtva jevo koI aMdhakAra nathI ane mithyAtva jevuM moTuM pApa nathI. paramakRpALu deva kahe che ke baMdhanA e ja kAraNa che te vicAro. jenadarzane bahu mahattvano zabda Apyo che. e zabda che Asrava. nava tattvo che. jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, baMdha, saMvara, nirjarA ane mokSa. A nava tattvo jANavA jevA che. temAM Asrava nAmanuM eka tattva che. jema taLAvamAM cAre bAjuthI pANI Ave che, tema AtmAmAM cAre taraphathI karmonuM AvavuM, pAponuM AvavuM tene kahevAya che Asrava. AmravanA mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga ane pramAda A pAMca mukhya bhedo che ane tenA peTA bhedo sattAvana che. zrI hemacaMdrAcArye vItarAga stotramAM eka nAnakaDA zlokamAM vItarAga paramAtmAnI AjJA zuM che te jaNAvyuM che. zrava: sarvathA heya:', jenAthI AtmAmAM karma Ave tene Asrava kahevAya. te Asrava choDavA yogya che. vItarAga puruSanI traNa kALa mATe A AjJA che. AjJA konI ? to vItarAga puruSanI AjJA. jenI tenI nahi. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryaya jJAna. A cAra jJAna hoya topaNa chadmastha. saMpUrNapaNe rAga dveSathI ane saMpUrNapaNe mohathI, ajJAnathI mukta banyA pachI je khajAno maLI jAya che te kevaLajJAna che. e che anaMtajJAna. anaMtajJAnamAM temaNe saMpUrNa samagra astitva jevuM che tevuM joyuM ane joine dareka jIvanA bhalA mATe temaNe AjJA karI kahyuM, te vItarAga puruSanI AjJA. "te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM? nirdoSa naranuM kathana mAno teha jeNe anubhavyuM." For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 35 jenI tenI nahi paNa vItarAga puruSanI AjJA mAno. kadAca kahenAra vItarAga na hoya to paNa je kaheto hoya te vItarAganuM kaheluM kaheto hoya ane vAta karatAM karatAM pote vacce na Ave to tenuM vacana mAno. Asrava eTale cArebAjuthI karmonuM AvavuM. aMdara zuM thAya che ? aMdara zuM ghaTanA ghaTe che te tame juo to kharA ! emane ema bolyA karo cho ke mokSa joIe che. thoDuM to samajo. je baMdhAyelo che tene mokSa joIe che, koNa baMdhAyelo che ? pote. zenAthI baMdhAyelo che ? tame jAte to vicAro. zabdomAM to nakzo taiyAra che, saMpUrNa che. tamane vicAra karavA mATe sat zAstro kAco mAla pUro pADe che, temAM varNana che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda, ane yoga. A badhA kAraNo baMdhanA che pachI tame jAte vicAro. ApaNane badhuM taiyAra joIe che. vicAravuM nathI. badhuM taiyAra maLI jAya to ApaNane game. roTalI bajAramAM taiyAra maLI jaze paNa dharma bajAramAM taiyAra maLato nathI. ene tamAre zodhavo paDaze. tenA upara vicAra karavo paDaze. ame tamane kahIe chIe te soe so TakA satya che. chatAM paNa tamane kahIe, tenI hA kahetAM pahelAM sUkSma buddhithI ciMtana karajo. vicAra karajo, tame nA pADazo to duHkha nahi thAya paraMtu samajyA vagara hA pADazo to duHkha thaze. samajyA vagara hA pADazo te nahi cAle. pahelI vAta e karI ke, jyAM tamane sukha lAge che te baMdhanuM kAraNa che. have ApaNane sukha vagara cAlaze kharuM ? ApaNuM sukha zemAM? ApaNuM sukha viSayomAM che. viSayomAM sukha hoya to padArtho joize ane padArtho meLavavA jatA na karavAnuM karIe chIe. anyAya, khoTAM tolamApa, juThuM bolavuM, A badhuM zA mATe karavuM paDe ? padArtho priya che, te meLavavA che, to nakkI thayuM ke padArtho pratyenuM mamatva ane viSayo pratyenI Asakti te baMdhanuM kAraNa che. viSayomAM sukha che tema mAnavuM te viparIta buddhi. viparIta buddhinA kAraNe viSayo tarapha doDavuM tene kahevAya che avirati. ApaNI indriyo viSayo tarapha ja doDe che ane doDyA pachI padArtho prApta thAya to ahaMkAra thAya, saraLatAthI na maLe to chetarapIMDI karIe, mAyA karIe ane maLyA pachI vadhAre ane vadhAre maLe tevI vRtti thAya te lobha. ane vacce koI avarodha Ave to krodha Ave. Ama cAra kaSAya AvI gayA ne ? meLavatA vacce avarodha Ave to krodha, maLyuM to ahaMkAra, saraLatAthI na maLyuM to chetarapIMDI - mAyA. maLyA pachI haju vadhAre ane vadhAre joIe te lobha. A jyAre Ave che tyAre pramAda paNa Ave che. (4) pramAda eTale mAtra ALasa ke nidrA nahi, paNa pramAda eTale behozI. nazIlI cIjo mANasa khAya te pramAdI nathI paNa tene behozI to jarUra che. (5) ane chelle mana, vacana, kAyAnI je kaMI pravRtti thAya te yoga. kaSAyathI prerita pravRtti che. zarIranI kriyA kharI paNa kaSAyathI prerita che, AvI je pravRttio thAya te baMdhanA kAraNo che. A baMdhanA kAraNonuM varNana karyuM, teha baMdhano paMtha che. have zuM karavuM tenI sUcanA AgaLanI kaDImAM paramakRpALu deva ApavAnA che. gAthA 99, For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pravacana kramAMka - 69, gAthA mAMka-99 100 ane 101 traNe gAthAo aMdara aMdara saMkaLAyela che. tene barAbara samajavI paDaze. 99mI gAthA prAthamika sAdhaka mATe, 100 mI gAthA madhyama sAdhaka mATe ane 101 mI gAthA utkRSTa sAdhaka mATe che. ApaNo naMbara utkRSTa sAdhakamAM Ave tevuM ApaNe icchIe. tyAM bAhya kriyA nathI, avalaMbana ane AdhAra nathI. tyAM pravRtti nathI. pratikramaNa kare to pUche ke pratikramaNamAM keTalo TAIma thaze ? ame kahIe ke aDhI-traNa kalAka thaze. to kahe ke gaye vakhate mahArAja AvyA hatA temaNe doDha kalAkamAM patAvyuM hatuM. teo ApaNane kahevA mAge che ke tame paNa doDha kalAkamAM patAvo. A dharma karavAnI koI rIta ke paddhati nathI. dharma eka jIvanano ullAsa che. mATe AnaMdaghanajIe kahyuM ke dharma jinezvara gAu raMgazuM, bhaMga ma paDazo ho prIta jinezvara dharma to AnaMdanI eka avasthA che. premanuM saMgIta che. jIvananI mahephIla che. jIvanano AnaMda che. sAdhake vicAravAnuM ke baMdhanA kAraNo kayAM? tene dUra kevI rIte karavo? AgaLanI gAthAmAM A citra Avaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 70 gAthA kramAMka baMdha chedaka kAraNo je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha, te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. - For Personal & Private Use Only 37 (99) samagra vizvanuM jo vizleSaNa karIe to jagatamAM be padArtho ApaNane jovA maLaze. eka padArtha jene ApaNe joi rahyA chIe te ane eka padArtha je jonAro che te. jonAro judo che ane jene joi rahyA chIe te paNa judo che. jene joi rahyA chIe te jaDa padArtha tenI pAse jovAnI kSamatA nathI, jANavAnI kSamatA nathI, saMvedanA nathI, bhAva nathI, urmi nathI. tenI pAse jovAnI, AtmAnuM darzana karavAnI zakita ane yogyatA paNa nathI paraMtu padArtha che. e padArthane jaDa kahyo che. jaDa padArtha mATe pAribhASika zabda che pudgala. bhegA thavuM ane vikharAi javuM, A ghaTanA niraMtara jemAM ghaTyA kare che tenuM nAma pudgala. jagata tarapha jozo to A jovA maLaze. ekatra thAya che pachI vikharAi jAya che. pUrana ane galana. pUrAi javuM ane gaLI javuM, e ghaTnA niraMtara thayA kare che, enuM sAtatya che, satata thayA kare che, e tattvane pudgala athavA jaDa kahe che. paraMtu pudgalane pote che tevuM bhAna nathI, hoi zake paNa nahi, temAM saMvedanA nathI ane temAM jANavAnI kSamatA paNa nathI. paraMtu koi eka tattva evuM che ke te pudgalane joyA kare che, jANyA kare che. jANanAra tene jANe che. je jANanAra che te paNa judo ane jANanArane jaNAya che te paNa juduM. A baMne tattvo svataMtra che, svAdhIna che ane svayaM paripUrNa che. 99-1 eka arthamAM pudgala paNa paripUrNa che ane caitanya paNa paripUrNa che. je tattva jonAra, jANanAra che tene nAma ApyuM caitanya ane je jaNAya che, jovAmAM Ave che tene nAma ApyuM pudgala. pudgala ane caitanyanA saMyogathI je kaMi paNa banAva bane che tene kahevAya che saMsAra. saMsAramAM je racanA jovAmAM Ave che te be tattvonA saMmizraNathI, saMyogathI thAya che. jyAre be tattvo sAthe maLe che tyAre thoDuM presara-dabANa dravyo upara Ave che. jaDa ane cetana dravya baMne jo bhegAM thAya che to potAnI asaliyatamAM rahI zakatA nathI. saMyoga thayA pachI baMne tattvomAM vikRti Ave che. vikRti jIvananI samasyA che. banne tattvo potAnI mULabhUta kSamatA, mULabhUta avasthA gumAvI bese che. saMyogane zAstrIya paribhASAmAM baMdha kahe che. AtmA ane pudgala baMneno saMyoga thavo tenuM nAma baMdha. e baMdhamAM je mahattvano bhAga bhajave che, evuM pudgala tattvanuM eka je ghaTaka tene kahevAya che karma. to karma ane AtmA benA saMbaMdhamAMthI je kaMipaNa paristhiti UbhI thAya che, tenA kAraNe cetana tattva potAnI asaliyata saMpUrNapaNe khoi besatuM nathI paraMtu mULabhUta avasthA upara thoDuM dabANa Ave che ane thoDI sthiti badalAi Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pravacana kramAMka - 70, gAthA kyAMka-99-1 jAya che. e badalAyelI sthitine vikRtabhAva athavA pAribhASika zabdamAM vibhAva kahe che. dUdha e dUdha che ane dahIM te dahIM che. baMne svataMtra padArtho che. dUdha phATI jAya to na rahe dUdha ke na bane dahIM. e trIjI avasthA vikRta avasthA che, tema AtmAmAM paNa AvI vikRta avasthA utpanna thaI che. te vikRta avasthAne kAraNe je kAMI avasthA thAya tene kahevAya che baMdha avasthA. ApaNo AtmA baMdha avasthAmAM che, baMdhAyelo che. te baMdhana be vacce hoya, ekamAM baMdhana na hoya. be vastu bhegI thaI. AtmA ane pudgalano saMyoga thayo tene kahevAya che baMdha. jyAre baMdha thAya che tyAre AtmAno mULabhUta svabhAva pragaTa thaI zakato nathI. cetana dravyamAM anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta cAritra ane anaMta vIrya che. AvuM anaMta sAmarthyavALuM Atmadravya che. paraMtu Aje ApaNane AvuM sAmarthya dekhAtuM nathI. Aje ApaNI AMkha nabaLI paDe to joI zakIe nahi. jJAna to evuM ne evuM che. kevaLajJAna jene pragaTa thAya te tamAma code rAjalokamAM rahelA padArthone eka samaya mAtramAM joI zake, Avo kevaLajJAnano dhaNI AtmA AMkhe motiyo Avyo hoya to pUruM joI zakato nathI. jarA vicAro, A zuM avasthA thaI? ATalI ApaNI tAkAta, ATalI ApaNI zakita che, ane ema kahyuM che ke AtmA AnaMdano sAgara che ane AvA AnaMdamaya AtmAne jarA bhUkha lAgI hoya ane khAvAmAM moDuM thAya to mAthuM gumAvI bese che. A AnaMdano sAgara A zuM karavA beTho? teNe AnaMda khoyo. astitva pUrepUruM khIlavuM joIe, pUrepUruM pragaTavuM joIe, Avirbhata thavuM joIe, te na thAya te prakAranI avasthA tene kahevAya che baMdha. Avo baMdha thavAthI je ghaTanA ghaTe tene kahevAya che saMsAra. saMsAra koie banAvyo nathI, koie ghaDyo nathI, racyo nathI. koI navaro besI saMsAra ghaDato hoya tevI ghaTanA jagatamAM ghaTatI nathI. jagatamAM padArtho ane vastuo paNa che. ahIM paramakRpALudevane ema kahevuM che ke je je kAraNa baMdhanA, teha baMdhano paMtha'. be rastA che. eka baMdhAI javAno rasto, ane eka chUTavAno rasto, tamAre zuM karavuM che ? te tamAre nakkI karavAnuM che. baMdhAI gayelA ja chIe eTale navI pasaMdagI karavAnI nathI. jJAnI chUTavAnI vAta kare che, je baMdhAyelo che te kema mukta thAya ? mukta avasthA e jIvananI sahaja avasthA, svAbhAvika avasthA che. mokSa zabda vAraMvAra bolIe chIe paraMtu mokSa zabdano sIdho artha e che ke je mULabhUta caitanya che, te saMpUrNapaNe nirAvaraNa thatAM temAM rahelI tamAma kSamatAo pUrepUrI pragaTa thAya, ane pragaTa thayA pachI kAyama Take tevI avasthAne mokSa kahe che. pharIthI samajIe, je mULabhUta caitanya dravya, temAM rahelA anaMta guNo, temAM raheluM anaMta sAmarthya ane temAM rahelI kSamatA e pUrepUrI khIle, kSamatA Aje tenAmAM che ja, paraMtu pUrepUrI khIlI nathI. jema 64 praharI pIparamAM sAmarthya ane zakita to che paNa te ghUMTAya to zakita pragaTa thAya. 64 prahara ghUTyA pachI ja tenI saMpUrNa zakita pragaTa thAya che. jyAre zakita pragaTa thaI na hatI tyAre paNa aMdara hatI ane ghasAro Apyo tyAre pragaTa thaI. pragaTa thai e navI For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 AtmasiddhizAstra pravacanamALA nathI AvI, paNa hatI te bahAra AvI, tema caitanyanI samagra sattA, zakita bahAra AvavI, e avasthA pragaTa thavI tene kahevAya che mokSa. mokSa eTale caitanya dravyanI pUrepUrI svataMtratA ene prApta thAya. Aje ApaNe svataMtra nathI. na janamavuM hoya to paNa janamavuM paDe ane na maravuM hoya to paNa maravuM paDe. pratikULatA joItI nathI paNa sAme AvI jAya che. DAyAbITIjha roga pUchyA vagara ApaNA zarIramAM praveza karI jAya che. A parataMtratA ane parAdhInatA che. e samagra parAdhInatA dUra thaI, svAdhInatA pragaTa thAya tenuM nAma mokSa. mokSano saMbaMdha kSetra sAthe nathI, kALa sAthe nathI, koI anya lokanI sAthe paNa nathI. mokSanI anubhUti A dehe A dharatI upara A kSaNe, AvI avasthAmAM karavAnI che. e avasthA evI che ke temAM cetana tatva saMpUrNapaNe nirAvaraNa thAya, enI kSamatA pUrepUrI khIle. jema phUla pUrepUruM khIle ane suMdara lAge che, bIja pUrepUruM khIle ane ghaTAdAra vRkSa bane che, caMdra pUrepUro khIle ane pUrNimA ApaNane jovA maLe che, sUrya pUrepUro khIle to AkAzamAM madhyAhna samaye tape che, bALaka pUrepUro khIle to pratibhAzALI vyakita bane che tema cetana pUrepUruM khIle to mukta bane che. ApaNe pUrA khIlyA nathI. pUrepUrA khIlavAnI kSamatA ApaNI aMdara che, paraMtu karmabaMdhananA kAraNe khIlI zakayA nathI. je je kAraNo karmabaMdhanAM che te te karmabaMdhano mArga che ane te kAraNone chede evI je dazA che te mokSano mArga che, mokSapaMtha che, jyAM bhavano aMta Ave che tyAM phAIla kalIyara thaI jAya che, pachI phAilamAM navuM kaMI umerAtuM nathI. rojameLa khAtAvahI ahIM pUrI thaI jAya che paraMtu ApaNe roja navuM khAtuM kholatAM ja jaIe chIe. karmabaMdha thAya te rIte vartavuM e baMdha. karmo enI meLe AvatAM nathI. karmone AvavAno koI hetu ke irAdo nathI ke amuka vyakita pAse jaI tene bAMdhI daIe. paraMtu ApaNe karma baMdhAya e rIte vartIe, e rIte jIvIe ane evuM kArya karIe to karmabaMdha thAya che. A saMsAranA paribhramaNano mArga che. pharI eka vakhata joI laIe ke karmabaMdha kayA kAraNothI thAya che ? (1) viparIta buddhi, UMdhI mAnyatA. (ajJAna - mithyAtva) (2) Indriyo ane mana upara ApaNo kAbU na hovo. (avirati) (3) aMdaramAM saMyogo athavA paristhitinA kAraNe UThatA Avego. (kaSAya) (4) behozI, asAvadhAnI (pramAda) (5) mana, vacana kAyAnI zubha athavA azabha pravRtti. (yoga) A pAMce pAMca kAraNo baMdha thavAmAM nimitta che. A baMdhanA kAraNomAMthI chUTavuM hoya to eka niyama samajavo jarUrI che. (1) ApaNe baMdhAyelA chIe paNa kAyama baMdhAyelA nathI. (2) baMdhAyelA rahevuM hoya to khuda tIrthakaro Ave to paNa ApaNane choDAvI zake nahi. (3) ane chUTavuM hoya to koI rokI zakaze nahi. nirNaya tamAre karavAno che ke baMdhAIne rahevuM che ke mukta thavuM che ? jo nirNaya chUTavAno haze For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pravacana kramAMka - 70, gAthA mAMka-99-1 to tamane dharma yAda Avaze, sapuruSa - sadguru yAda Avaze, sazAstro, dhyAna, yoga, maMtrajApa, prANAyAma A badhuM ja yAda Avaze. atyAre to tamArA lIsTamAM paiso, sattA, kuTuMba, parivAra, mAna, pratiSThA, lAgavaga, oLakhANa AvuM badhuM haze. loko mane pUche, moTo kahe, mAna Ape, A badhuM haze paNa A lIsTamAM nahi hoya. baMdhAyelA chIe paNa baMdhAyelA rahevuM nathI evo nirNaya thaze ane baMdhana choDavuM haze tyAre tame baMdhana choDI zakazo. ATalI svataMtratA tamArI pAse che. Apa hI bAMdhe, Apa hI choDe, nijamati zakti vikAsI, cetana jo tuM jJAna abhyAsI. tane koNe bAMdhyo ? tane koIe bAMdhyo ja nathI. eka bhAI sAdhu mahArAjane kahetA hatA ke, gurudeva ! mAre saMsAramAMthI chUTavuM che, paraMtu gharanA mANaso choDatA nathI. gurudeve eka majhAnA prayoganI vAta karI. emaNe eka mANasane kahyuM ke tuM mane jhADa sAthe majabUta bAMdhI de ane majabUta baMdhAyA pachI teNe bUma pADI ke huM baMdhAI gayo chuM, mane choDAvo. paNa je choDAvavA Ave tene nA pADe ke tuM mane aDIza nahi ane bUmo pADyA kare ke mane choDAvo. teno artha e thayo ke baMdhAyelo chuM paNa chUTavuM nathI. mAtra bUmo ja pADavI che. saMsAra ApaNane joIe che ane mokSamAM javAnI bUma pADIe chIe. jene chUTavuM hoya tene rokanAra koI nathI. pUrepUrI svataMtratA che. jo baMdhAvuM hoya to baMdhAI zako cho ane mukta thavuM hoya to mukta thaI zako cho. appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / ppA mittAmamitta , suppaDhiyasupaDhiyo che (uttarAdhyayana sUtra 20/37). jainadarzane A maulika vAta karI. tamane koI bAMdhanAra nathI. AtmA pote ja karmathI baMdhAyelo che ane baMdhAyela AtmA pote mukta thaI zake che. je kSaNe tamane bhAna thAya ke ApaNe baMdhanamAM chIe ane have A baMdhana amAre toDavuM che to te mATe zakita paNa tamArI pAse che, baMdhAyA te paNa tamArI zakitathI ane chUTazo te paNa tamArI zakitathI. tamArI zakita baMne dhArAmAM kAma kare che. baMdhAvuM hoya to paNa zakti kAma kare che ane chUTavuM hoya to paNa zakti kAma kare che. ene kahevAya che AtmAnuM vIrya, AtmAmAM anaMta vIrya, anaMta zakti ane anaMta sAmarthya che. AtmA baMne kAma karI zake che. zrI haribhadrasUri mahArAje kahyuM ke : (1) AtmA che. (2) karma che. (3) karma ane AtmAno saMyoga che. (4) e saMyoga anAdino che ane (5) e saMyogano viyoga paNa thaI zake che. e viyoga kayAre thaI zake ? to tame je kSaNe nirNaya karo tyAre thaI zake. For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA AnaMdaghanajIe padmaprabha svAmInA stavanamAM kahyuM ke kanakApalavat payaDI puruSa taNI re, joDI anAdi svabhAva, anya saMjogI jihAM lage AtamA re, saMsArI kahevAya. dharatImAM sonuM ane mATI baMne bhegAM che. sonI tene lAvIne tejAba chAMTI, prayoga karI sonuM chUTuM pADe che ane mATIne paNa judI kare che, tema karma ane AtmAne judA pADavAnI prakriyA karavI tenuM nAma sAdhanA che. temAM zuM karavAnuM ? AMkho baMdha karI besI rahevAnuM ? mALA gaNIe, jApa karIe, ekAgratA karIe, dhyAna karIe, A badhuM zA mATe karavAnuM ? A baMnene judA pADavA. AtmA ane karmane judAM karavAM hoya to be vastu jANavI paDaze. zenAthI karma baMdhAya che ? ane zuM karavAthI e baMdhana tUTI zake che ? - pAMca kAraNo ApaNane bAMdhanArAM che, te kAraNo chedaka dazA paNa che. e pAMca kAraNo je ApaNane bAMdhanArA che, te bAMdhanArAM kAraNo chedAya tevI je dazA te mokSapaMtha che. zabdo majhAnA che. AvI eka avasthA aMdara pragaTa thavI joIe. samyagadarzana eka avasthA che. viparIta buddhine dUra karanAra samyagradarzana che. viparIta buddhi baMdhanuM kAraNa ane samyagadarzana mokSanuM sAdhana che. viparIta buddhino cheda samyagadarzanathI thAya che. paraMtu te koI kriyA, kArya ke banAva nathI. samyagadarzana e cetanAnI avasthA che. jyAre darzanamohanIya athavA mithyAtvano upazama thAya che, tyAre cetanAmAM ghaTanA ghaTe che, ane e nirvikalpa avasthAmAM cetanAnI anubhUti thAya che, tenuM nAma samyagdarzana. samyagdarzana AtmAmAM thatI eka prakriyA che, te zarIra Indriyo vANI ke manamAM nahi thAya paraMtu mananI pelI pAra gayA pachI caitanyamAM A ghaTanA ghaTe che. juo eka zarIra je sthULa bahAra dekhAya che te, eka mana jenAthI vicAra karIe chIe te, ane eka vANI jeno upayoga karIe chIe, te traNeno ApaNane paricaya che. paraMtu e traNenI pelI pAra je kharekhara ApaNe chIe, te caitanya tattva ApaNane dekhAtuM nathI. je ApaNe pote chIe evuM caitanya tattva, tenI anubhUti jIvanamAM thAya tenuM nAma samyagdarzana. A anubhava thayA pachI jIvanamAM eka bIjI ghaTanA ghaTe che, ApaNI indriyo, ApaNuM zarIra, ApaNI vRttio viSayothI virAma pAme che. atyAre ApaNe game teTaluM samajIe ke viSayomAM sukha nathI, chatAM jaIe chIe pAchA viSayo pAse ja. gaMdakImAM rahela kIDAnI bagIcAmAM rahela bhramara sAthe dostI thaI. baMne vacce saMbaMdha thayo. gaMdakInA kIDAne bagIcAnA bhramare kahyuM ke dosta ! tuM AmAM ne AmAM paDyo rahe che, A vAsa sahana thAya tevI nathI. tuM mArI sAthe cAla ane jo to kharo ke phUlanI kevI sugaMdha che ? bahu Agraha karyo eTale gaMdakIno kIDo taiyAra thayo, paNa tene lAgyuM ke tyAM gayA pachI mane tyAMnI gaMdha nahi phAve to, mATe sAvacetInAM pagalAM bharavAM sArAM. ukaraDAmAMthI be goLIo taiyAra karI ane nAkamAM bharAvIne te gayo. bagIcAno bhramara kahe che ke dosta ! A gulAbanA phUlanI sugaMdha kevI sarasa Ave che. ane caMpAnI paNa kevI sarasa suMgadha che. te nA pADe che For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pravacana kramAMka - 70, gAthA kyAMka-99-1 ke suMgadha AvatI nathI. paNa nAkamAM be goLIo gaMdakInI bharelI hovAthI sugaMdha Ave kayAMthI? mane lAge che ke tame paNa Ama ja karatA hazo. jyAM jAva tyAM be goLI sAthe laI jAva cho. eka rAganI ane eka dveSanI. eka ahaMkAranI ane eka mamatvanI, kadAca kyAMya na phAvyuM to ? jyAM jAva tyAM A be goLIo sAthe. proTekazananAM pagalAM. paNa eka avasthA jIvanamAM evI che ke samyagdarzana thayA pachI te jIvanI indriyo viSaya tarapha jatI nathI. rokavAnI to vAta ja nathI. jatI hatI eTalA mATe ke sukhanA kendranI khabara na hatI. sukhanuM kendra jaDI jAya pachI te tarapha javAnI jarUra paNa nathI. AvI dazAne, avasthAne zAstro virati kahe che. virati eTale virAma pAmavuM, pAchA AvavuM, aTakavuM, viSayothI pAchA pharavuM. virati jyAre thAya tyAre tenA kAraNe kaSAyo maMda paDe che. krodha, mAna, mAyA, lobha e badhAnuM baLa tUTe, jora ghaTe. viparIta buddhi haze ane avirati haze to kaSAyo jora karaze. AkhA saMsAramAM cAre tarapha juo to kaSAyanuM sAmrAjya che. gharamAM kaSAyo, bahAramAM paNa kaSAyo, maMdiromAM paNa kaSAyo, samAjamAM paNa kaSAyo, cAre tarapha kaSAyonuM sAmrAjya che. moha, krodha, ahaMkAra, lobha A badhI lAgaNIo jIvanamAM kAma kare che. paraMtu samyam darzana thAya, viratinI dazA Ave eTale kaSAyo zAMta paDe. kaSAyo zAMta thaze tyAre tamArA jIvanamAM kharI zAMtino anubhava thaze. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke "azAMca vata: suraum je azAMta che te aMdarathI sukha anubhavI zakato nathI. sukhano anubhava karavo hoya to zAMta avasthA joIe. zAMta avasthA tyAre ja thAya ke kaSAyo zamyA hoya. kaSAyono lAvArasa aMdara vaheto haze, krodhanI tIvratA, mAyAnI tIvratA, ahaMkAra ane lobhanI tIvratA haze to azAMti ja haze. nAnI nAnI bAbatomAM keTalAM duHkha UbhA thAya che ? eka vakhata eka jAnanuM sAmaiyuM karyuM. mAMDavA sudhI AvyA, paraMtu vevAI kaMI kAmamAM haze tethI padhAro ema kahevuM joIe te na kahyuM, to jAna pAchI gaI. ame mAMDave AvyA ane tame padhAro tema paNa na kahyuM, have lagna nahi thAya. ATalI vAtamAM ATaluM moTuM karavAnuM? A ahaMkAra karAve che. teno vAMka nathI, ahaMkAranuM bhUta vaLagyuM che. ApaNane paNa kayAreka krodha, kayAreka lobha, kayAreka mAyA, kayAreka mAna, kayAreka IrSyA, kayAreka viSAda hoya che. ApaNe kayAreya normala avasthAmAM to hotA ja nathI, jyAre juo tyAre ebanormala avasthA ja hoya. keTalA bojA nIce jIvIe chIe? ApaNe ja udghoSaNA karIe chIe ke AtmA sidhdha samAna che paraMtu ApaNI hAlata UlaTI ja che. te prakAranI dazA ApaNI nathI. teno cheda karavA avasthA joIe. cothI vAta apramAda avasthA eTale saMpUrNa jAgRti. samagrapaNe jAgIne jIvanamAM jIvavuM joie. narasiMha mahetAe saraLa bhASAmAM kahyuM ke - jAgIne jouM to jagata dize nahi, UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse' jAgIne joIe chIe to kAMI dekhAtuM nathI. janaka videhIne svapna AvyuM. teNe hAthamAM pAtra lIdhuM che ane bhikSA mAgI rahyA che. pachI temanI UMgha UDI gaI. temane thayuM ke A For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 43 huM janakavidehI tarIke beTho chuM te sAcuM ke bhIkha mAMgI rahyo chuM te sAcuM ? bIje divase rAjyabhAmA gayAM, tyAre je Ave tene pUche ke A sAcuM che ke te sAcuM ? paraMtu javAba koNa Ape ? eka jJAnI puruSa rAjayasabhAmAM AvyA ane temaNe kahyuM ke A sAcuM hoya to te sAcuM ane te sAcuM hoya to A sAcuM. samajAyuM ? tamAruM rAjya sAcuM hoya to svapnuM paNa sAcuM ane svapnuM sAcuM hoya to rAjya paNa sAcuM. janakavidehIe kahyuM ke javAba barAbara che. svapna jema khoTuM che, tema A dekhAya che te paNa khoTuM che. tame to ema kaho cho ke svapna khoTuM che paraMtu je dekhAya che te khoTuM nathI. jema svapna khoTuM che tema je dekhAya che te paNa khoTuM, evuM jAgaraNa jIvanamAM Ave ane AvuM jAgaraNa prApta karI jIvanamAM jIvIe tene kahevAya apramattadazA (sAvadhAna dazA). jAgIne jIvavAnuM che. bhagavAna mahAvIrane pUchyuM ke, huM re ? haiM viTTe ? damAse ? haMsage ? haM muMnato ? mAsaMto ? pAvaLAM na vaMdharU | 7 || nayaM re, nayaM vide, nayamAse nayaM sage / jayaM bhuMjato bhAsato, pAvakammaM na baMdhai // 8 // (dazavaikAlika sUtra a.cothuM) prabhu amAre kevI rIte cAlavuM ? kevI rIte UbhA rahevuM ? kevI rIte besavuM ? kevI rIte zayana karavuM ? kevI rIte bhojana karavuM ? ane kevI rIte bolavuM ? bhagavAna mahAvIranA cauda hajAra ziSyo ane te badhA ja juduM juduM pUche to kai paddhati Ape ? bhagavAne adbhuta vAta karI ke yatanApUrvaka cAlo, yatanApUrvaka UbhA raho, yatanApUrvaka beso, yatanApUrvaka zayana karo, yatanApUrvaka bhojana karo ane yatanApUrvaka bolo. yatanA eTale jayaNA- jAgRti, saMpUrNapaNe jAgIne jIvavuM. AnaMda to A che. rastAmAM tame cAlyA jatA ho, vacamAM koi jovA jevuM citranuM borDa lagADeluM hoya ane najara tyAM jovAmAM gai. keLAnI chAla paNa nIce AvI ane sAkSAt daMDavata praNAma. zuM thayuM ? hospITalamAM dAkhala ane be paga UMcA, zuM thayuM sAheba? keLAnI chAla AvI. tuM kayAM gayo hato ? pramAda, sAvadhAna na rahevAyuM. apramatta avasthAmAM, sAvadhAna avasthAmAM, jAgRtaavasthAmAM AtmasvarUpamAM varte evI dazA, samyagdarzana paNa eka dazA, virati paNa eka dRzA, maMda kaSAyane kaSAya rahita avasthA paNa eka dazA, apramatta avasthA te paNa eka dazA, ane mana, vacana, kAyA A traNe sAdhanono vivekapUrvaka upayoga karavo ke nirodha karavo te paNa eka dazA. A pAMce kAraNo chedaka dazA che. A pAMce sAdhana karmabaMdhanA kAraNone dUra kare. jarA punarAvRtti karI laie. viparIta buddhine (mithyAtvane) samyagdarzana dUra kare. aviratine virati (saMyama) dUra kare. kaSAyane akaSAya athavA maMda kaSAya dUra kare. pramAdane (ajAgRta dazAne) apramAda dUra kare ane mana, vacana, kAyAnA azubha yogane For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pravacana kramAMka - 70, gAthA kramAMka-99-1 ane zubha yogane, mana vacana kAyAnI nivRtti (yoga nirodho dUra kare. AvAM pAMca kAraNo te mokSanA upAyo che. A mokSano paMtha che, tethI bhavano aMta Ave che. AnI zarUAta ahIMthI thAya che. jene sAdhanA karavI che tene ahIMthI zarUAta karavAnI che paNa A vAta pUrI nathI. 100mI gAthAmAM kRpALudeva madhyama kakSAnA sAdhako mATe vAta karaze. rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha.(100) mokSano mArga alaga alaga nathI. vATa to eka ja che. je vATe bhagavAna mahAvIra taryA, e ja vATe rAjA zreNika, satI sulasA vagere taraze. rasto to eka ja che paraMtu prakriyA judI judI hoya. upAya bhinna bhinna hoI zake. A ekasomI gAthAmAM jIvananI eka maulika ghaTanA che, tenuM varNana che. pahelAM rAga, dveSa ane ajJAna e traNenuM ekatva. ekatva eTale zuM? ekalA rAganI vAta nahi, ekalA dveSanI vAta nahi ane ekalA ajJAnanI vAta nahi, paraMtu traNe eka thaI jAya tevI eka avasthA che. e traNenuM eka thavuM tene kahevAya che gAMTha athavA graMthi. rAganuM ekalAnuM paNa jora nathI, dveSanuM ekalAnuM paNa jora nathI ane ajJAnanuM ekalAnuM paNa jora nathI. A traNe jabarA ane baLiyA to che, paraMtu jyAre e traNe bhegAM thAya ane temAMthI je rasAyaNa taiyAra thAya tene kahevAya che graMthi. tame jyAre sAMbhaLatA ho cho ke graMthibheda karavo che, to kaI graMthi ? rAga, dveSa ane ajJAna e traNenuM ekatva thaI jAya, traNe ekarUpa thaI jAya, traNe judA pADI na zakAya. jyAM rAga che, tyAM dveSa che, tyAM ajJAna paNa che. e traNe bhegAM thaI je eka rasAyaNa-eka padArtha taiyAra thayo te graMthi, te gAMThathI karmabaMdha thAya che. A gAMTha toDavI paDaze ne ? jovuM paDaze ke gAMTha kayAM paDI che? ghA to yogya jagyA upara thavo joie. atyAra sudhI game tyAM ghA karyA che. "vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo. ATaluM badhuM karyuM, ATalA sAdhano karyA, paNa haju kaMI ThekANuM paDyuM nathI. vIra vijayajI mahArAje kahyuM ke "saMsAranI mAyAmAM meM valovyuM pANIatyAra sudhI saMsAranI mAyAmAM pANI valovyuM paNa mAkhaNa hAtha na AvyuM. ATalAM badhAM kAmo karyA paNa ghA yogya jagyA para thayo nathI. karmabaMdhanAM ghaNAM kAraNo ane tene AvavAnA daravAjA paNa ghaNA hoI zake. paraMtu zAstrIya paribhASAmAM mukhya be ja kAraNo. eka cAritra mohanIya, temAMthI rAga dveSa Ave che ane eka darzana mohanIya, jemAMthI ajJAna Ave che. AgaLa gAthA AvavAnI karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. (102) karmo mukhya ATha che, temAM mukhya mohanIya che tenA be bhAga. cAritramohanIya ane darzanamohanIya. cAritramohanIyamAMthI je dhArA Ave che te rAga, dveSa, ane darzanamohanIyamAMthI For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 45 je dhArA Ave che te ajJAna (mithyAtva, UMdhI mAnyatA). ajJAna, rAga, dveSa traNenuM eka thavuM tene kahevAya che graMthi. A graMthi athavA gAMThamAM rAga, dveSa, ajJAna traNe samAI jAya che. TUMkamAM eka chellI vAta, karmanA udayamAM sauthI vadhAre ApaNA upara zAsana jo koI karatuM hoya to mohanIya karmanuM zAsana che. enuM sAmrAjya ApaNA upara sauthI vadhAre che. mohanIya karmanA udayamAM AtmA tanmaya thAya che. ekAkAra thAya che. koie gALa ApI. aMdara keTaluM dudhdhana cAle che ! e koNa ? mane gALa kema ApI ? joI laIza, batAvI daIza, vigere vigere. A ArtadhyAna thayuM ane koI prazaMsA kare to kaheze, kare ja ne ? huM lAyaka ja chuM, mane oLakhanArAM ghaNAM ochAM che. tame DAhyA mANasa cho, tethI mane oLakhI lIdho ane mAna, sanmAna ApyuM. A mohanIyakarmano khela che. rastAmAM cAlyA jatA ho, sonAnI lagaDI paDI che. manamAM thAya ke laI lauM? thoDA sArA saMskAra hoya to ema thAya ke pArakuM che, levAtuM haze ? vaLI vicAra Ave ke bIjo koI laI jaze, tenA karatAM huM laI lauM to zuM khoTuM ? tame ja badhA ghATa ghaDyA karo ane manamAM ne manamAM vicAra karyA karo. A khela kono ? mohanIyakarmano. yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu // AkAzamiva paGkena, nAsau pApena lipyate // (jJAnasAra. 4/3) upA. yazovijayajI mahArAja kahe che ke je audayikAdi bhAvomAM moha pAmato nathI te pApakarmathI lapAto nathI, (jema AkAza kAdavathI nathI levAtuM) paNa je mohabhAva pAme te karmathI baMdhAya che. loDhuM bhaThThImAM nAkhyuM to lAlacoLa thaI gayuM ane hAthethI aDo to phollA paDe. kAraNa? loTuM agnimAM tanmaya thayuM. agnimAM loDhAnuM tanmaya thavuM te eka avasthA utpanna kare che tema mohanIya karmanA udayamAM tanmaya thavuM evI je avasthA che te baMdhanuM mukhya kAraNa che. kaI rIte AtmA baMdhAya che, te samajAyuM ? A vicAra karajo ke mohanIya karmanA udayamAM jIva tanmaya ane ekAkAra thAya che te baMdhanuM kAraNa che. je vakhate rUpiyAnI noTo gaNatAM ho tyAre temAM ekAkAra thaI jAo cho. mALA gaNatAM mana ThekANe nathI rahetuM ? A kono khela che? mohanIyano. mohanIya karmanA udayamAM AtmAmAM je tanmaya bhAva thAya te baMdhanuM kAraNa che. A gAthAnI zarUAta thaI che. carcA AgaLa vistArathI thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pravacana kramAMka - 71, gAthA kramAMka-100 pravacana kramAMka - 71 gAthA kramAMka - 100 mokSano paMtha rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. (100) TIkA - rAga, dveSa ane ajJAna, enuM ekatva e karmanI mukhya gAMTha che; arthAt e vinA karmano baMdha na thAya; tenI jethI nivRtti thAya te ja mokSano mArga che. (100) sAdhanA viSenA ane adhyAtma viSenA je kAMI vAstavika prazno hoya, te badhA praznono kRpALudeve eka sAthe ahIM ukela Apyo che. eka eka zabda kholavA jevo che. eka eka zabdano marma samajavA jevo che. dharmamAM matabheda hoI zake ja nahi ane dharmamAM alaga alaga vAta hoI zake nahi. AkAza eka che, sUrya eka che, caMdra eka che, nadInAM nIra eka che, phUlanI sugaMdha eka che, koyalano TahukAra eka che. jyAM jAva tyAM A vastu eka che. e pramANe game te avasthAmAM dharma eka che. dharma zabda pote svayaM saMpUrNa che. sAdhake e jANavuM paDaze ke dharma karavo eTale zuM karavuM? zuM prakriyA che tenI? zuM rIta che tenI? A samajavA mATe pAyAnI be vAto samajI levI jarUrI che. rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. paramakRpALudeva jakAra zabda vAparatA nathI. 20 varSanI uMmare kahyuM ke he ekAMtavAdIo tame tamArI vAta sAdhanAnI bhUmikA upara zAMti pUrvaka kahI zakatA nathI, mATe haThamAM AvIne tame jakAra zabda vAparIne tamArI vAta karo cho. ApaNI pAse samajaNa adhUrI hoya, dhIraja, tarka ane buddhi paNa na hoya ne kahIe chIe. kAzImAM eka paMDita bhaNIne ghera Avyo. teNe kAzInA badhA paMDitone harAvyA. mA vicakSaNa hatI, teNe kahyuM, beTA ! bahu moTuM kAma kahevAya ke ATalA moTA paMDitone teM harAvyA paNa kaI rItathI te harAvyA? temaNe kahyuM mArI rIta eka ja hatI. teo je kaMI paNa kahe tyAre huM kahuM ke huM A vAta mAnato nathI. A mArI rIta. A je Agraha che, je haThAgraha che, je mAnavuM che te bAjue mUkIne jo vicAra karavAmAM Ave to je zabdano paramakRpALudeva vAMdho letA hatA te "ja' zabda ahIM mUkyo che. te ja mokSano paMtha che. sAdhanAnI bhUmikAmAM spaSTapaNe kahIe chIe ke A ja mokSano paMtha che. bIjo koI paMtha nathI. AvI zraddhA che, AvI anubhUti che, AvI pratIti che. mATe "ja" zabda bole che, te zabda pAchaLa anubhavanuM baLa bole che. mATe te zabda mahattvano thaI paDyo. "te ja mokSapaMtha', kayo mokSano paMtha ? je sAdhanathI, je prakriyAthI, je upAyathI, je rItathI rAganI, dveSanI ane ajJAnanI nivRtti For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 AtmasiddhizAstra pravacanamALA thAya, te rIta, te prakriyA, te upAya, te sAdhana ja mokSano paMtha che. bIjo paMtha hoI zake nahi. dhIrajathI vAtane khyAlamAM lejo. ahIM nivRttinI vAta che. vyavahAramAM 58 varSanI uMmare nivRtta thaIe chIe, gharamAM upAdhi vadhe che. ghaNA lokone phaDaphaDATa thAya ke A nivRtta thaze eTale sukhethI raheze nahi ane bIjAne rahevA nahi de.A nivRttino artha nathI. choDIne cAlyA javuM, kapaDAM badalavAM, bAvA banI javuM, kaMTALIne bhAgI chUTavuM, kAma na karavuM, A nivRttino artha nathI. padArtha ane vastuthI nivRtta thavAnuM nathI. nivRttinuM kSetra juduM che. rAga, dveSa ane ajJAnathI, nivRtta thavAnuM che. ApaNo rAga keTale aMze ghaTyo? ApaNo dveSa keTalo ghaTyo? ApaNuM ajJAna keTaluM ghaTyuM? A badhuM keTaluM ochuM thayuM? adhyAtmika kSetramAM nivRtti eTale rAga, dveSa ane ajJAnathI nivRtti. sAbu sAro che ke nahi tenI parIkSA karavA melAM kapaDAM upara sAbu lagADI, thoDI vAra rahevA daIe chIe. sAbu lagADyA pachI kapaDAMno mela kapAya to sAbu sAro. yazovijayajI mahArAje kahyuM rAga dveSa maLa gALavA, upazama jala jhIlo, Atama pariNati AdarI, para pariNati pIlo. Atmatattva vicArIe maLa ghaNI jagyAe bhego thAya che. peTamAM ya maLa thAya che, kapaDAmAM ya maLa bhego thAya che, gharamAM ya maLa bhego thAya che ane AtmAmAM ya maLa bhego thAya che. bAkI bIjA badhA maLa to ThIka che, paraMtu AtmAmAM je maLa bhego thAya che, te bahu moTo prazna che. rAgadveSarUpI maLa gALavA kayAM javuM? koI sAbu, nadI ke taLAva tyAM kAma nahi lAge. eka ja upAya che. upazama jala jhIlo. upazama nAmanI nadI che, samatA nAmanI nadI che, samabhAva nAmanI nadI che. e nadImAM DUbakI mAro tema nahi, jhIlo. jhIlo eTale satata snAna karo. jema pakSIo ane taravaiyAo pANImAM jhIle che, tema jIvanamAM satata samatAmAM, samabhAvamAM jhIlo. rAga-dveSano maLa kADhavA mATe jJAnarUpI sAbu lagADo. jJAnarUpI sAbu ajJAnarUpI maLane kApe che. jJAna zuM kAma kare ? jJAna Ave che e rAganuM bhAna karAve che, dveSanuM bhAna karAve che. TUMkamAM ema kahevAya ke jJAna Ave eTale rAga, dveSa jAya. ene bIstara, poTalAM bAMdhIne javuM paDe. jJAna Ave ane rAga dveSa na jAya to samajavuM ke jJAna nathI AvyuM paNa vAyaDAI, vakatRtva, oreTarI AvI che. vAcAjJAna AvyuM che, ahaMkAra majabUta thayo che. jema zAkavALAM zAka laIe eTale kothamIra, maracAM laTakAmAM Ape tema vAcAjJAna sAthe ahaMkAra laTakAmAM maLe che. A laTakAmAM Avelo ahaMkAra ApaNane roke che. jJAna e che ke je rAga, dveSanA maLane dUra kare, ajJAnanA maLane dUra kare. upazama jala jhIlo' kapaDAmAM sAbu lagADyA pachI dhokA mAravA paDe che. pahelA sAbu lagADavAno, barAbara lagADavAno, thoDIvAra rAkhavAno paNa kharo, paNa sAbu kapaDAmAM kAyama For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pravacana kramAMka - 71, gAthA kramAMka-100 rakhAya nahi. mela kADhI nAkhavo paDe ane sAthe sAbu kADhI nAkhavo paDe. mela kADhavA sAbu ane sAbune kADhavA dhoko levo paDe. rAga-dveSa rUpI melane kADhavA jJAnarUpI sAbu lagADavAno paNa A vAMceluM jJAna, vAcA jJAna, zAstra jJAna mAtra rAkhavAnuM nathI. enAthI Tharela jJAna aMdaranI avasthA che. mela dUra karavA vairAgya, tIvra vairAgya joIe. jJAna vairAgya lAve, zAMti lAve, prema lAve, anAsakti, udAsanItA lAve. sahiSNutA, udAratA, maitrI, kSamA, jItendriyapaNuM ane nirbhayatA lAve che. jJAna ekaluM nathI AvatuM. jJAna Ave tyAre potAnI saMpatti, potAnI senAne laIne Ave che. jemAM rASTrapati AvavAnA hoya to AgaLa gADI, pAchaLa gADI, vacamAM gADI ema badhA ThATha che tema jJAnano paNa ThATha che. jJAna lukhkhuM nathI. jJAna Avaze tyAre sAthe vairAgya, tyAga, samatAne lAvaze. maitrIne lAvaze, udAsInatA, nirlobhatA ane abhayane paNa sAthe lAvaze. jJAna A kAma kare che. vairAgyarUpI dhokAthI sAbu ane mela nIkaLI jAya ane AtmA cokhkho thAya. pachI AtamapariNati AdarI, para pariNati pIlo." gharma karavo hoya to zuM karavuM ? rAga, dveSa ane ajJAnanI nivRtti karavI. AtmAmAM pariNamavuM, pariNamavuM paNa AtmAmAM, evI pariNatine Adare ane para pariNatine dUra kare tene kahevAya che dharma. jema koI vepArIne pUche ke vepAra kevo thayo ? to 60, 70 lAkha rUpiyAno vepAra thayo. pachI pUche ke napho keTalo thayo? to kaheze rolIMga thayuM paNa napho nahi. ema ApaNuM rolIMga ghaNuM thAya che, paNa napho besato nathI. napho na thAya to kAma adhUruM rahe. ajJAna ane rAga dveSa na jAya, tyAM sudhI ApaNuM kAma adhUruM rahe. aMbAlAlabhAIe vivecanamAM lakhyuM che ke rAga, dveSa ane ajJAnanuM ekatva e karmanI gAMTha che. peTamAM paNa gAMTha thAya che, TI.bI.nI paNa gAMTha thAya che. vAyu ane kensaranI paNa gAMTha thAya che. tenA karatAM paNa sauthI gherI gAMTha manamAM thAya che. ApaNe kahetA hoIe chIe ke tenA manamAM gAMTha paDI gaI che. have ukelavI muzkela che. bApa-dIkarA vacce, pati-patnI vacce, bhAI-bhAI vacce ane mitra mitra vacce paNa gAMTha paDe che ane guru celA vacce paNa gAMTha paDe che. gAMTha paDe ane naDe che. mukhya karmanI gAMTha naDe che. moTuM jhADa kApavAnuM hoya to loko kuzaLatAthI DALAo kApI nAkhe che, paraMtu kApatAM kApatAM vacce nAnI gAMTha AvI jAya to juvAna chokarAo dhAradAra chINA laIne hathoDAnA ghA kare to paNa te gAMTha toDavI muzkela paDe che. gAMTha parANe tUTe che. peTamAM rahelI gAMTha davAthI ke oparezanathI dUra thAya che, manamAM rahelI gAMTha samajAvaTathI dUra thAya che paraMtu karmamAM paDelI gAMTha kemeya dUra thatI nathI. A je mukhya gAMTha che tenA mATe zAstrIya zabda che graMthi. A saMsAra Ubho che te karmanI gAMThanA kAraNe. mukhya zabda eTalA mATe kahyo ke A gAMTha vinA karmano baMdha na thAya. gAMTha hoya to ja karmano baMdha thAya. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 49 e gAMThanI jenAthI nivRtti thAya, eTale rAga, dveSa, ane ajJAnanI jenAthI nivRtti thAya te ja mokSano mArga che, e ja mokSano upAya che. traNa zabdo judA pADI vigatavAra samajI laie. rAga, dveSa be zabdo ane ajJAna trIjo zabda. rAga-dveSa te cAritra mohanIyanA khAtAmAM jAya che ane ajJAna zabda darzanamohanIyanA khAtAmAM jAya che. A be peTA khAtedAra che. mohanIya karma mukhya che, te dAdo che. cAritra mohanIyanAM be prakAra, (1) rAga ane (2) dveSa. darzana mohanIyano eka prakAra te ajJAna ane ajJAnanuM bIjuM nAma mithyAtva. upamiti bhava prapaMca kathAmAM siddhIMgaNIe kahyuM ke moha rAjA che. mAyA, mahAmUDhatA tenI paTarANI che. ane rAga kezarI pATavIkuMvara che ane dveSa phaTAyo eTale nAno kuMvara che. krodha, mAna, mAyA, lobha pautro che. mamatA ane Asikata moharAjAnI be lADakI dIkarIo che. bApane dIkarI bahu vhAlI hoya eTale tenA cALA judA hoya che. A AkhuM kuTuMba jagatanA anaMta prANIone nacAvI rahyuM che. AkhA kuTuMbanuM rAja A jagata upara cAlI rahyuM che. jyAre mohanIya karmano udaya thAya che tyAre AtmAmAM enA pratye tanmaya bhAva thAya che. e tanmaya bhAva thavo te ja baMdhanuM kAraNa che. marma samajI lyo, mohano udaya thatAM, AtmAnuM e udayamAM tanmaya thavuM te ja baMdhanuM kAraNa che. zAstromAM kahyuM che ke karmo to pUrve bAMdhelAM che. karmo belensamAM paDyAM che, te udayamAM AvavAnAM, paraMtu AtmA temAM tanmayapaNe na pariName to karmanI saMtati-lIMka AgaLa cAlatI nathI. dharma karavo eTale zuM karavAnuM ? sAdhanA karavI eTale zuM karavAnuM ? karma to pUrve bAMdhelAM che ane tenA svakALe udayamAM Ave che. paraMtu AtmA temAM tanmayapaNe na pariName to karmanI saMtati AgaLa vadhatI nathI ane te AgaLa na vadhe to jUnA karmonI dhArA tUTI jAya che. enA kAraNe gAMTha paNa tUTI jAya che. e na bhaLavAnI prakriyA kayAre bane ? jo AtmA potAnA svarUpamAM sthira rahe to. A zAstro eTalA mATe vAMcavAnA, satsaMga paNa eTalA mATe karavAno, jJAnI puruSo pAse eTalA mATe javAnuM, emanA caraNomAM eTalA mATe nivAsa karavAno, zravaNa, manana, ciMtana, nididhyAsana A prakriyAo eTalA mATe karavAnI ke jethI svarUpamAM sthira rahevAya. zAstro ema ja kahe che ke tArAmAM Thara. sadguru paNa ema kahe che ke tArAmAM Thara. mumukSu paNa ema kahe che ke tArAmAM Thara. tIrthaMkaro ane anaMta jJAnIo paNa ema ja kahe che ke tuM tArAmAM Thara. badhA jJAnIone sTeja upara AvI eka ja vAta kahevAnI che ke tuM tArA potAnAM svarUpamAM Thara paNa sthira kai rIte rahevAya? jJAnI puruSo kahe che A tArAmAM je vRttio UThe che tenAthI tuM alaga rahe ane rAga dveSa na karatA tuM samabhAvamAM varta to sthira thaiza. samabhAvamAM jo varte to jUnAM karmonI gAMTha chUTI jAya ane navI gAMTha paDe nahi, baMdhAya nahi. dharma karavo eTale zuM karavuM? sAdhanA karavI eTale zuM karavuM ? dharmanI kriyA karavI eTale zuM karavuM ? pharI samajI lyo. dharma mata ke mAnyatA nathI. dharma judA judA hoi zake nahi. dharma alaga alaga nathI. kRpALudeve keTalIya jagyAe For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 pravacana kramAMka - 71, gAthA kramAMka-100 kahyuM che ke jyAM tyAMthI rAga dveSa rahita thavuM te ja mAro dharma che. tame jaina ho, hiMdu ho, musalamAna ho, strI ho ke puruSa ho, zvetAMbara ho ke sthAnakavAsI ho, agAsavALA, sAyelAvALA, kobAvALA ho ke dharamapuravALA ho, game te ho paraMtu rAga dveSa jo zAMta thAya to "vALA' barAbara. nahi to vALA ja vALA. jJAnI puruSoe kahyuM che ke dharma alaga na hoI zake. rAga-dveSa choDavA te ja sauno dharma che. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM che ke dharma jInezvara bhagavAnanA caraNamAM gayA pachI koI karma bAMdhe nahi. temaNe AnaMdathI gAyuM. dharma jinezvara gAu raMgazuM, bhaMga ma paDazo ho prIta jinezvara. dharama dharama karato jaga sahu phire, dharama na jANe ho marma jinezvara, dharama jinezvara caraNa grahyA pachI, koI na bAMdhe to karma jinezvara. AkhuM jagata dharma dharma ema karatuM phare che, paNa dharmano marma jANatA nathI. jo dharmano marma jANI rAga dveSa na karatAM samabhAvamAM varte to be kAma thAya. jUnAM karmonI gAMTha chUTI jAya ane navAM karmanI gAMTha na paDe. be vAta khyAlamAM rAkhavI paDe. koI koI vakhata jUnAM karmonI gAMTha chUTI jAya che, paraMtu navA karmonI gAMTha ApaNe pAchI bAMdhI paNa laIe chIe. jUnI gaI, paraMtu navI AvI. karma baMdhana karAvanArAM je paribaLo che temAM mukhya paribaLa rAga che. rAga eTale raMga, rAga eTale rasa, rAga eTale AkarSaNa, kheMcANa, rAga eTale pralobhana, rAga eTale majhA, sukha; rAga eTale lInatA ane rAga eTale DUbI javuM. rAga A badhuM kAma kare che. kapaDAM upara pAko raMga lagADo pachI te ukhaDato nathI. jUno raMga kADhavo che ane navo raMga caDAvavo che te mATe ApaNe raMgArA pAse jaIe chIe, to te kaheze ke A jUno raMga eTalo pAko che ke navo raMga lAgaze kaI rIte ? tema rAgano raMga caDyo che ane tenA upara dharmano raMga caDAvavo che. jo jUno raMga nIkaLe to navo raMga caDe ne ? AnaMdaghanajI mahArAja kahe che ke ... AnaMdaghana prabhu ! kALI kaMbalIyA, caData na dUjo raMga, taja mana kumati kuTilakA saMga. AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM ke A kaMbala upara kALo raMga lAgyo che, te keme karIne chUTato nathI. paNa te raMga kADhavo paDaze. para vastu pratye je kheMcAvuM, para vastune mUlya ApavuM, para vastune mahattva ApavuM, tene kahevAya che rAga. rAga eTale mulya, mahattva, pratiSThA, raMga. rAga eTale para vastu pratyeno aMdarathI rasa. zAMtithI vicArajo ke ApaNA jIvanamAM rAga ane rasa konA pratye che ? upavAsa karyA pachI zuM yAda AvI jAya che ? AvatI kAle pAraNAmAM ATalI vastu taiyAra rAkhajo. eka bena kahetAM hatAM ke mArA gharavALA aThThamane pAraNe aThThama kare che, bahu tapasvI che, paraMtu pAraNAnA divase mane Tenzana thaI jAya che. eka cIja ochI hoya to emano pitto phATI jAya ane mahAbhArata thaI jAya. upavAsa sAro paNa mahAbhArata thAya For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA te khoTuM. e eTalA mATe thAya che ke para vastu tarapha kheMcAya che, rAga thAya che. rAga na karavo hoya to zuM karavuM ? rAga na karavo hoya to udAsInatA rAkhavI. 'adhyAtmakI jananI akelI udAsInatA'. jananI eTale mA. adhyAtmane janma ApanArI koi mA hoya to udAsInatA che. gaMbhIra moDhuM, smazAnamAMthI AvatA hoya tevuM moDhuM ke zerabajAranA bhAvo gagaDI gayA hoya ane moDhuM paDI jAya te udAsInatA nathI. udAsInatAno artha e thAya che ke padArtho ane saMyogothI upara UThavuM, ud+AsIna, AsIna eTale besavuM.padArthanI sAthe nahi, padArthanA nIce nahi paNa padArtha, vastu ane saMyogothI upara UThavuM. upara UThavuM eTale temAM Asakta banavuM nahi, DUbavuM nahi. udAsInatA Ave to bIjuM zuM pariNAma Ave ? udAsInatA Ave to te nimitte aMdaramAM dveSano pariNAma na Ave. dveSane alaga rIte kADhavAnI jarUra nathI. udAsInatA Avaze to dveSa tenI meLe jaze. dveSane kADhavAno upAya prema che. prema vagovAi gayela zabda che eTale premane badale maitrIbhAva zabda vAparIzuM. jagatanA sarva jIvo pratye maitrI hoya. dveSa jAya to maitrI Ave. jeTalo padArtho pratye, vastu pratye ane saMyogo pratye rAga eTalo vyakita pratye dveSa. samajI lejo, A dveSanI pedAza kevI rIte thAya che ? TalI rAganI tIvratA haze teTalI dveSanI paNa tIvratA haze. na zreNika rAjAe koNikane rAja ApyuM ane halla vihallane hAra, hAthI ane kuMDala ApyA. have eka vakhata hAthI upara besIne halla vihallanI patnIo nIkaLI ane koNikanI patnI prabhAvatIe A joyuM. hAra ane kuMDala suMdara lAgatAM hatAM. prabhAvatIe potAnA patine kahyuM, juo, A rAja tamAruM che ke bIjA koinuM ? rAja jo tamAruM hoya to hAthI upara A kuMDala ane hAra paherIne halla vihallanI patnI nIkaLe ane huM emane ema rahI jAuM ? A rAja tamAruM ke bIjA koinuM? A cAvI TAiTa karavAnI rIta che. hAra ne hAthI pratye rAga thayo, Asakti thai, kathA evI duHkhada che ke tenA kAraNe yuddha thayuM ane e yudghamAM eka karoDa eMzI lAkha mANasono saMhAra thayo. pariNAma e AvyuM ke secanaka hAthI, hAra ane kuMDala koinA na rahyAM. yuddha thayuM ane keTalAya mANaso khatama thayA. paraMtu enA mULamAM koNa ? rAga. rAga haze to dveSa AvyA vagara raheze nahi. tame bhale premanAM gIto gAva ane premanI vAta karo paNa enAthI jIvanamAM parivartana nahi Ave. rAga, dveSane lAvyA vagara raheze nahi. eTalA mATe kahyuM ke vastu nimitte vyakita upara dveSa thAya che. padArtha jaDa, vastu jaDa ane tenA nimitte jIvatA mANasanI sAthe dveSa ? kuTuMbamAM, gharamAM Aga lAge che, te kAMi amastI lAgatI nathI. rAganI Aga lAge che. badhI Aga olavAi jAya, paNa rAganI Aga olavAtI nathI. A rAga nimitte dveSa. juo ! A pRthakkaraNa juo ! rAga vagara dveSa nahi thAya, ane rAga gayA vagara dveSa nahi jAya. 51 pharIthI samajI lo, game teTalI premanI vAto karo, loko kare ja che ne ? premathI raho, haLImaLIne raho, hasatAM hasatAM raho, paNa kayAMthI rahevAya ? vacamAM vastuo ane padArtha For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa2 pravacana kramAMka - 71, gAthA kyAMka-100 Ave che ne? ghara Ave che ne ? jamIna Ave che ne ? ame eka gAmamAM vahoravA gayelA. pAMca-sAta ghara haze. eka bhAI amArI sAthe ghara batAvavA AvyA. traNa-cAra gherathI AhAra lIdho pachI tyAM UbhA rahyA ane mane kahe ke mahArAja ! oluM sAmuM dekhAya che te paNa jainanuM ghara che, tame tyAM jAva. meM kahyuM ke tame sAthe nahi Avo? nA, e ghera huM paga mUkato nathI? meM pUchyuM ema kema ? koNa che e? to kahe mAro sago bhAI che ane amAre traNa cAra varSathI pAMca phUTanA oTalA mATe keIsa cAle che. pAMca phUTanA oTalA mATe keTalAM vera virodha? sAmAyika ane pratikramaNa kare che, upavAsa kare che, micchAmi dukakaDe bole che paNa pAMca phUTano oTalo kono ? te nakkI thavuM joIe. A rAganuM jora che, rAganI tAkAta che. jagatamAM cAre tarapha jo kaMI pIDA hoya to rAganI pIDA che. zAstro ema kahe che ke vastu pratye rAga thAya che ane jIva pratye dveSa thAya che. punarAvRtti karIne kahuM chuM ke vastu, padArtha pratye rAga thAya che ane deha pratye paNa rAga thAya che. deha paNa jaDa che. te nimitte aMdara dveSa thAya che. dveSa thayA pachI cAre kaSAyo potAnA kAme lAgI jAya che. chellI vAta, A rAga ane dveSa e baMne AtmAne bhUlAvIne para vastumAM je tanmayatA karAve che, e tanmayatA karAvanAra paribaLane ajJAna kahevAya che. jJAnanuM jema kAma che tema ajJAnanuM paNa kAma che. ajJAna paramAM potApaNAnI bhrAMti karAve che, mATe kahyuM ke rAga, dveSa, ane ajJAna vagere karmonA udayamAM na taNAtAM, sarva para padArthothI potAnuM svarUpa bhinna jANIne emAM sthira thavuM te ja mokSano mArga che. zuM sAdhanA karavAnI ? zuM dharma karavAno? zenI upAsanA karavI ? paramAtmAnI, sadgurunI, sazAstranI, saddharmanI. paramAtmA e ja hoI zake jeo pote svayaM vItarAga che, rAga dveSathI mukta che. sadguru paNa e ja hoI zake ke jeo rAga dveSane jItavA mATeno pracaMDa puruSArtha kare che. sat zAstro e ja hoI zake jemAM rAga dveSane kema jItavAM, tenI prakriyA batAvI hoya ane saddharma paNa e ja hoI zake jenAthI rAga dveSa jItAtAM hoya. je je aMze re nirupAdhikapaNuM, te te jANo re dharma, samyagudRSTi guNaThANAM thakI jAva lahe zivazarma. jeTalA jeTalA aMzamAM rAganI upAdhi, dveSanI upAdhi, ajJAnanI upAdhi ochI thAya, teTalA aMzamAM dharma. dharmanuM saravaiyuM kADhavuM hoya to upAya e che ke rAga dveSa jeTalAM ghaTyAM eTalo dharma vadhyo. jema jema rAga, dveSa, ajJAna ghaTatAM jAya tema tema dharma khIlato jAya, eka kSaNa evI Ave ke rAga, dveSa, ajJAna saMpUrNapaNe dUra thAya, paripUrNa vItarAgatA prApta thAya, paripUrNa dharma enAmAM pragaTa thAya. Avo paripUrNa dharma pragaTa thAya evI avasthAne mahApuruSoe mokSa kahyo che. Avo mokSa jenAthI prApta thAya te ja mokSano paMtha che. pharIthI, dharmo aneka hoI zake nahi, dharmo alaga alaga hoI zake nahi, dharmanA saMpradAya ke mata hoI zake nahi, mAnyatA hoI zake nahi. dharma koI vyaktino hoI zake nahi. dharma For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 53 koInI milakata nathI, thApaNa nathI, dharma e prANImAtrano adhikAra che. dharma vastuno svabhAva che. jene dharma karavo che tene paramakRpALudeve kahyuM che ke mukhya A sAdhanA che, bAkI badhI sAdhanA AnA mATe karavAnI che. A sAmAyika, A pratikramaNa, pUjA, devadarzana, devavaMdana, upavAsa, tapa, satsaMga, svAdhyAya, zAstra vAMcana, tattva vicAra, bhakti A badhuM zenA mATe che ? A mukhya gAMTha toDavA mATe che. hara paLe aMdara jovuM paDaze. bIjA tarapha jovAnI vAta nathI karatA. bIjA tarapha jovAmAM ApaNe bahu niSNAta chIe. bIjAnA rAga dveSa keTalA ghaTyA teno tALo ApaNI pAse che. paraMtu bhAI ! tAro tALo to meLava. bIjAnA rAga dveSa ghaTyA ke na ghaTyA tenuM tAre zuM kAma che? paNa tArA potAnA rAga, dveSa keTalAM ghaTyA te jo. mahApuruSo kahe che ke rAta divasa zeno vicAra karavo ? zAnuM ciMtana manana karavuM? ApaNAM rAga, dveSa, ajJAna keTalAM ghaTyAM, chUTyAM, tUTyAM, ochAM thayAM, dabAyAM, upazama pAmyAM, kSaya pAmyAM te vicAravuM. enuM baLa keTaluM tUTyuM ? rAga dveSanuM baLa tUTatuM jAya, pachI tamAruM AtmAnuM baLa vadhatuM jAya tenuM nAma adhyAtma ane rAga dveSanuM baLa vadhatuM jAya ane tamAruM baLa ghaTatuM jAya tenuM nAma saMsAra. tamAruM baLa zenAthI vadhaze ? paisAthI nahi, sattAthI nahi, rUpathI nahi, bahAranA padArthothI nahi. jeTalA rAga dveSa ghaTe teTaluM tamAruM baLa vadhe ane jeTalAM rAga dveSa vadhe teTaluM tamAruM baLa ghaTe. AtmabaLa e sauthI moTuM baLa che. gautama svAmIne kezIkumAre prazna karyo, prabhu! huM Apane jouM chuM. Apa mukta ane svataMtra lAgo cho. koI baMdhana ApanAmAM dekhAtuM nathI. Apa baMdhanathI kevI rIte mukta banyA ? kezIkumAra bhagavAna pArzvanAthanA gaNadhara che, teo mahAvIra svAmInA ziSya gaNadhara gautama svAmIne pUche che. banne premathI maLyA che, sAthe besIne carcA kare che te vakhate gautama svAmIjIe kahyuM ke rAgadoSAdao tivvA, nehapAsA bhayaMkarA / te chidittu jahAnAyaM, viharAmi jahakkammaM // (uttarAdhyayana sUtra. 23/43) kezIkumAra ! rAga, dveSa, moha vagere tIvra sneha pAzo che, majabUta pAzo che. majabUta baMdhana che. paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI, jJAnanI dhAradAra talavArathI, e pAzo chedIne, mukta banIne ame viharI rahyA chIe. amArA jIvanamAM have duHkha nathI, bhaya nathI, ciMtA nathI, zoka nathI, AvI avasthA amane prApta thaI che. AnuM nAma dharma. "rAga dveSa ajJAna' e mukhyakarmanI gAMTha che. karmano mAla A gAMThamAMthI taiyAra thAya che. ane rAga, dveSa ajJAna A traNe temAM sAthe hoya che. ajJAna vagara rAga nahi ane rAga vagara dveSa nahi. A rAga dveSa ane ajJAna A traNenuM ekatva e gAMTha. e graMthithI nivRtti thAya to karmabaMdha chUTe. loko kahe che, bahu sAMbhaLyuM. have nivRtta thayuM che. lokonI bhASA ane samaja abhuta hoya che. ApaNane thAya ke phaLadrupa bhejuM che. keTaluM sAMbhaLavuM ? basa, bahu For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pravacana kramAMka - 71, gAthA kyAMka-100 thayuM. keTalAya AzramomAM jaI AvyAM paNa kayAMya TharIne rahI zakatA nathI. ' eka ThekANe TharavuM. konAmAM karavuM ? bahAra karavA jevuM che ja nahi. bahArathI nIkaLIne aMdara karavA jevuM che. paNa rAga, dveSa ane ajJAna A traNa TharavA detA nathI. kho-kho nI ramata joi haze. eka chokaro beTho hoya ane pAchaLathI bIjo AvIne kahe kho, eTale te doDavA lAge. tame dhyAna karavA beThA ho ane rAga AvIne kahe ho, to tame turata ja UbhA thaI jAva, jarAya vAra na lAge. Ama to tame prema ane maitrInI vAta karatA ho ane dveSa AvIne kahe kho, to prema gayo, maitrI gaI. A kho khonI ramatamAMthI mukta thavAnI jarUra che. bahu ramyA, ramI ramIne gharaDA thaI gayA. anaMtakALa A ramatamAM gayo. paramakRpALu deva kahe che ke, "thAya nivRtti jehathI teja mokSano paMtha." A dharmamAM matabhedo nathI, A dharmamAM zAstrono virodha nathI, alaga alaga koI prakriyA nathI. A dharmamAM koI haThAgraha-matAgraha nathI. sarvane saMmata thAya tevo dharma che, kAraNa ke jJAnI puruSoe kahelo che. vyavahAra samaktinI vyAkhyA karatI vakhate ema kahyuM ke sadaiva, sadguru, saddharma ane sanzAstranI zraddhA te samati. vItarAga hoya te ja paramAtmA-sava ane temanI zaraNAgatino svIkAra. rAgadveSane jItavA mATe rAta divasa puruSArtha kare te sadguru. dazavaikAlikamAM zramaNa zabda che. zrama zabdamAMthI zramaNa zabda banyo che, zrama eTale mahenata karanAro. bhagavAna mahAvIrano sAdhu e zramaNa che, mahenata karanAro che, e zenA mATe mahenata kare che? rAga dveSane jItavA mATe, eTalA mATe temane sadguru kahyA. jemAM rAga dveSane jItavAnI paddhati batAvI, prakriyA che te sanzAstra.rAga dveSa jenAthI jItAya tevI je prakriyA tenuM nAma saddharma che. sava, sazAstra, sadguru ane saddharma tenI pratIti, enI zraddhA enuM nAma vyavahAra samyagdarzana ane tenI pratIti karIne rAgathI, dveSathI ane ajJAnathI nivRtta thavuM, evI avasthA thavI te nizcaya samyagdarzana che. be sabhya darzana sAthe jo thAya to te mokSano paMtha che. niHzaMkapaNe paramakRpALudeve vAta karI che ke so TakA A ja mokSano mArga che. bIjo mArga hoI zake nahi. anaMtakALathI dharma karyo che, paNa rAga dveSa ane ajJAnathI nivRtti thaI nathI mATe Atma svarUpane oLakhavuM. ane svarUpane oLakhIne para padArtha pratye je DhaLavApaNuM che te TALavuM ane para vastunI Asaktine kAraNe bIjA jIvo pratye je dveSa thAya che tene dUra karavo. traNa zabdo maLyAM, eka zabda udAsInatA, bIjo maitrI athavA prema ane trIjo zabda vastu tattva jema che tema tenuM yathArtha jJAna. AnI sAme paNa traNa zabdo che. rAga, dveSa ane ajJAna. A tamAma zAstro A traNa zabdo upara che. eka saporTara che ane eka virodhI che. je virodhI tene ApaNe saporTara mAnyA ane je saporTara che tene ApaNe virodhI mAnyA. rAgano rAga e anaMtAnubaMdhI kaSAya che. rAganI mIThAza ApaNane game che. eTalA mATe kahyuM ke moTo bhorIMga nAga phUMphADA mArato Avato hoya, to ApaNe tenAthI DarIne cetI jaIe. paNa uMdara mAmA AkhI rAta karaDe, Akho paga pholI khAya paNa tenA moMmA rasAyaNa hovAthI For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 55. phUMkI phaMkIne karaDe che tethI khabara paDatI nathI tema rAga bahu mITho che. pholI khAya che paNa khabara paDatI nathI. A rAganI mIThAza che, rAga game che, vhAlo lAge che. jyAM sudhI rAgano rAga che, tyAM sudhI dharmanI zarUAta thaI zakaze nahIM. samajAyuM kAMI ? rAga to sAro nahi, paNa A rAgano rAga bahu bhUMDo. ApaNane je kAMI che te rAga nathI paNa rAgano rAga che. rAga priya che. jeTalo rAgano rAga teTalo dveSa tIvra. hajAra upAya tame karazo. ane hajAra gIta tame gAzo ke "prema kI gaMgA bahAte calo'. kayAMthI bahAve ? aMdara rAganI Aga che tyAM premanI gaMgA kayAMthI bahAve ? are ! vizva dAvAnaLa tyAM saLagaze. dveSa eTalA mATe thAya ke vastu pratye rAga thAya ane jIvatI vyakti pratye dveSa thAya. keTalIye ghaTanAo gharamAM ghaTe che. traNa bhAIo vacce gharanI vastuonuM vibhAjana karavAnuM hatuM. vibhAjana karatAM karatAM chelle eka ozIkuM vadhyuM. have zuM karavuM ? to traNa bhAga karo. koI ozIkuM choDavA taiyAra nathI ane traNa bhAga karo to koInA mAthA nIce mUkavAnA kAmamAM na Ave. kAmamAM Ave ke na Ave, paNa bhAga to sarakhA ja karavA paDe. na karo te na cAle. A koNa kahevaDAve che ? olo rAga. rAga zuM karAve che ? rAga dveSa karAve che. rAgamAMthI dveSa Ave che. ajJAna rAga pedA kare che ane rAga dveSa pedA kare che. dveSa ApaNane DahoLI nAkhe che. tamAre zuM karavuM che, te kaho. zAMtithI jIvavuM che? premathI jIvavuM che ? dharma karavo che? koIne hAlAM thavuM che? hAlAM ane vALAM kADhI nAkho. pekIMga ane rIbana kADhI nAkho. nagada dharma, udhAra nahi, A kSaNe thAya. maMdiramAM gayA ane rAga ghaTyo to saphaLa thayA. sadguru pAse gayA ane rAgano aMza ghaTyo to darzana saphaLa. pravacanamAM gayA ane rAgano aMza tUTayo to pravacana saphaLa. kaMI paNa ghaTyuM nahi, gayuM nahi to moTuM mIMDuM. ahIM 100mI gAthA pUrI thAya che. amArI dRSTie have je 101mI gAthA Ave che te eTalA mATe atyaMta gahana che ke Akho dravyAnuyoga AmAM bharyo che. A tamAro khajAno che. A gAthAmAM jeTalI sAdhanA che te bahAra nahi dekhAya. AmAM koI bahAranA sAdhano nathI, anuSThAna nathI. koI karma kAMDa nathI. ahIM evI sAdhanA che, je aMtaramAM ja thAya ane AtmAmAM aMtaranI avasthAmAM e ghaTanA ghaTe. samagra dharmano dravyAnuyogano pAyo A ekaso ekamI gAthAmAM che. jyAre pAchA maLIzuM tyAre A gAthAne lakSamAM rAkhI ciMtana karIzuM. atyAre A vAta zuSka ane kaThina paDe tevI che paNa ame kahIe chIe ke tame sAMbhaLo ne sAMbhaLo, amane tamArI garaja che. ame ema icchIe chIe ke vahelI take sAgamaTe mokSamAM jaIe. kAThiyAvADamAM kahe che ne ke sAgamaTe jamavA Avajo. mitro ane sagA sabaMdhIne lAvajo. huM paNa ema ja kahuM chuM ke ApaNe sAgamaTe mokSamAM jaIe. A ja rasto che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 pravacana kramAMka - 72, gAthA kramAMka-101 pravacana kramAMka - 72 gAthA kamAMka - 101 AtmAnuM svarUpa AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. (101) "satu" eTale "avinAzI', ane "caitanyamaya' eTale "sarva bhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya' "anya sarva vibhAva ane dehAdi saMyoganA AbhAsathI rahita evo", "kevaLa' eTale "zuddha AtmA' pAmIe tema pravartAya te mokSamArga che. (101) ahIM A gAthAthI mahattvano vaLAMka Ave che. atyAra sudhI dArzanika carcA thaI, tattvajJAnanI carcA thai, padArtha vijJAnanI, adhyAtma padArtha vijJAnanI carcA thaI. AMtarika tattvanI vAta karI jema ke AtmA che, nitya che, AtmA karmano kartA che, karmano bhoktA che, mokSa che vigere A pAramArthika dArzanika carcA thaI. have 101 gAthAthI je carcAno prAraMbha thAya che te samagra jainadarzananI sAdhanA che. samagra jainadarzananA vividha aMgone saMkalita karIne eka kendra upara samagra sAdhanAne pragaTa karavI evo alaukika dRSTikoNa A gAthAomAM jaNAvela che. A 101thI 142 sudhInI gAthAomAM alaga alaga dRSTikoNathI vAta karI che. sAdhaka kevI sAdhanA kare, tene kayA kayA pratyAghAto thAya che? kevI kevI bhramaNAo thAya che ? ATaluM badhuM sAMbhaLyA pachI paNa kevI kevI mithyA mAnyatA hoya che? kevA Agraho hoya che ? kevA haThAgraho hoya che ane sAdhananI bAbatamAM keTalAM judAM judA matabhedo hoya che, ane e badhAne kAraNe sAdhaka kevo aTavAto jAya che? tene vairAgya prApta thayo, teNe saMsAra choDyo, padArthone anitya jANyA, saMsArano tyAga karI munipaNAno svIkAra karyo. A badhuM karavA chatAM, Agraha temAMthI gayo nathI. mata ane mAnyatA gaI nathI, e aTakAve che, avarodha kare che, pratibaMdha kare che ane tenA kAraNe sAdhaka aTake che. mokSa meLavavo sahelo nathI tema kaThina paNa nathI. mokSa meLavavo sahelo che paNa mAnyatAo choDavI kaThina che. tenA ja kAraNe mAnava judI judI mAnyatA ane abhiprAyane kAraNe e sAdhaka na rahetAM aTavAI jAya che. bahu zAMtithI, dhIrajathI, havenI be gAthAo atyaMta tanmayatApUrvaka samajavA prayatna karajo. jeTalA UMDANamAM javAya, jeTalI DUbakI mArI zakAya, jeTaluM tanmaya thavAya, jeTaluM tarUpa thavAya, jeTalI gahanatA ane ekAgratAmAM javAya teTalo mAnasika athAga puruSArtha karajo. AkhI gAthAno eka eka zabda samajavA prayatna karajo. tame ghaNA buddhizALI cho, moTA udyogapati cho ane karoDo rUpiyAnI heraphera karanArAo cho. tamArAmAM buddhi ochI nathI paNa e samagra buddhi A eka ja kAma mATe vAparajo. AcAryoe kahyuM che ke buddhinuM phaLa tattva vicAraNA che. tattvanizcaya For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 57 karI, tattvanI prApti karavI te che. buddhi ATApATAnA khela karavA mATe nathI. koine vetaravA mATe nathI. buddhi to ghaNA khela kare che ane ApaNe je duHkhI thayA chIe te buddhinA khelane kAraNe thayA chIe. e buddhine tattvavicAra, tattvajJAna ane tattvanirNaya tarapha vALavI che. vyavahAramAM ochI buddhi cAlaze paNa paramArthamAM ochI buddhi nahi cAle. tamArI mAnyatA judI che ke vyavahAramAM ucca kakSAnI buddhimattA joie, ane paramArthamAM upalo mALa khAlI hoya to cAle, A mAnyatAmAMthI bahAra Avajo. upalo mALa khAlI nahi cAle, tIvratama buddhimattA joize. haribhadrasUri mahArAje kahyuM sUkSmabuddhayA sadA jJeyo, dharmo dharmArthibhirnaraiH / anyathA dharmabuddhayaiva, tadvighAta: prasajyate // jene adhyAtmanI ane paramArthanI sAdhanA karavI che teNe sthULa budhdhithI nahi, paNa sUkSma buddhithI tattva jANavuM paDaze. buddhine sUkSma karavI paDaze. jhINAmAM jhINI vastu pakaDavI hoya to moTo sANaso kAmamAM na Ave paNa tyAM jhINuM sAdhana joie. jagatamAM jhINAmAM jhINo to AtmA che. tene pakaDavA sthUla nahi paNa sUkSma buddhi joie. evI sUkSma buddhi dvArA tame paramArthane jANo, vicAro, samajo ane paramArthano nirNaya karo. 'AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita, jethI kevaLa pAmiye mokSapaMtha e rIta'pharIthI A gAthAno uccAra karIe ane uccAra vakhate khyAlamAM rAkhIe ke kayA kayA zabdo kayAMthI chUTA pADavA. 'AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita' ATalo bhAga joie. jainadarzananA sArarUpanicoDarUpa A gAthA che. AnA upara AkhuM jainadarzana UbhuM che. A gAthAmAM hajAro zAstro samAyAM che. vAta mokSanI che. paraMtu mokSa thAya kono ? kevI rIte thAya ? zuM karavAthI thAya ? ane te karavA mATe zuM karavuM paDe ? A maddAo samagra jainadarzananA pAyAmAM che. sAdhanAnI vAta jyAre karIe chIe tyAre AtmA viSe je bhramaNAo che, tenI vAta kRpALudeva kare che. sarvAbhAsa - sarvaprakAranAM je AbhAso che enAthI rahita. sthULa paNa AbhAso ane paryAyArthika nayathI AtmAmAM vartamAna avasthAmAM je kaMipaNa dekhAya che te paNa AbhAsa. e badhA AbhAsothI ane bhramaNAothI AtmAne judo pADavo paDaze. paryAyArthika nayathI AtmAmAM vartamAnamAM je vibhAvo vikAro dekhAya che, rAgadveSa dekhAya che, kaSAyo dekhAya che athavA viparIta bhAvo dekhAya che, te dekhAtA hovA chatAM, aMdara hAjara hovA chatAM, AtmAmAM ghaTatA hovA chatAM, AtmAmAM vedAtA hovA chatAM, ane AtmAnA kSetra upara A phUlatA phAlatA hovA chatAM, te badhAthI AtmA judo che. tenI hAjarI hovA chatAM AtmA tenAthI judo che. samajavA prayatna karajo. je vakhate rAga aMdara dekhAya che, Asakti che, rAgano bhAva che, rAganI tIvratA che, rAgano vikAra UThe che te vakhate paNa rAgathI AtmA judo che tema jJAnI puruSa kahe che. je vakhate rAga dekhAya te vakhate rAgathI AtmA judo che, tuM rAgane jove che paNa tuM rAgathI judo AtmA che, tene kema nathI joto ? je vakhate rAga che te vakhate rAganI hAjarImAM, rAgathI For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pravacana kramAMka - 72, gAthA mAMka-101 judA AtmAne jovo te darzananI kaLA che. jyAM sudhI rAgathI judA AtmAne rAganI hAjarImAM tame nahi joI zako tyAM sudhI rAgathI AtmAne judo pADI nahi zako. judo je pADavo che te AtmAne pADavo nathI, jJAnane pADavuM nathI, judo je pADavo che te rAgane pADavo che. rAga judo jo na hoya to rAgane judo pADI na zakAya. sonI sonA upara jyAre kAma kare che tyAre sonuM bacAvI le che, paraMtu sonAmAM je bhaLyuM che tene kADhavA mATe tejAba ane agnino upayoga kare che. badhI ja mathAmaNa sonAmAM je bhaLyuM che tene kADhavA mATe che. dAgInAmAM jyAre anya dravya bhaLelAM hoya tyAre paNa sonI sonuM ane anya dravya te bannene judAM joI zake che. te judA joto haze to judA pADI zakAya. zAstro ema kahe che ke AtmA ane rAga anaMta kALathI judAM che ane sAthe paNa che. te mATe be zabdo samajI levA jevA che. eka zabda che svabhAva ane bIjo zabda che vibhAva. vibhAvano bIjo artha che saMskAra. svabhAva traNe kALa che. svabhAva bahArathI Ave nahi. svabhAva badalAvI zakAya nahi. svabhAvane TALI na zakAya, ene dUra paNa karI zakAya nahi. svabhAvano nAza paNa karI zakAya nahi. svabhAva anAdithI che. tenI Adi nathI, teno aMta paNa nathI. kayAre goLa gaLyo na hato ? ane kayAre goLa gaLyo nahi hoya ? tame ema to nahi kahI zako ke "goLa so varSa pahelAM gaLyo na hato. Aje gaLyo che ane amuka varSa pachI kaDavo thaI jaze, goLa traNe kALa gaLyo ja che ane gaLapaNa te teno svabhAva che. svabhAva vagara vastu rahI zakatI nathI. potAnA svabhAvane khovAnI, TALavAnI ke svabhAva rahita thavAnI koI vyavasthA nathI. koI evI ghaTanA ghaTatI nathI ke svabhAva rahita thaI zakAya. tamArA khyAlamAM lAvavA prayatna karajo. svabhAvarahita thaI zakAya nahi. tamAro svabhAva jJAna che, to jJAna rahita thaI nahi zako. nigodamAM ho to paNa jJAna rahita nahi thaI zakAya ane 13mAM guNasthAne paNa jJAna rahita na thaI zakAya. cothA guNasthAne ho ke siddha avasthAmAM ho, paNa jJAnarahita nahi thaI zakAya. sidhdha avasthA prApta karyA pachI anaMta anaMta kALa raho to paNa jJAnarahita nahi thaI zakAya kAraNa e svabhAva che. svabhAva prApta karAto nathI. temAM anugraha ke kRpA kAmamAM nahi Ave. svabhAva to che ja, svabhAva hoya ja. svabhAva vagara vastu ke dravya na hoya. e tenuM baMdhAraNa che. pratyeka padArtha svabhAvane laIne Take che ane jIve che. anaMtakALathI svabhAva che, svabhAva anaMtakALa rahevAno che paraMtu svabhAvanI sAthe je A saMskAra paDe che te anaMtakALa rahe tema nathI. krodha e saMskAra che. rAga saMskAra che. dveSa saMskAra, hiMsA saMskAra, vAsanA saMskAra, kAmavAsanA e paNa saMskAra ne ahaMkAra e paNa saMskAra che. A saMskAra anAdikALathI che paNa anaMtakALa sudhI rahetA nathI. jyAM sudhI tamArI kRpA haze tyAM sudhI raheze. tame kahezo ke raho to rahe. mahemAnane tame rokyA che, mahemAna to javA taiyAra che. rAga dveSane tame rokayA che, teo javA taiyAra che. krodhane tame rokyo che, krodha to For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 59 javA taiyAra che. paNa pAyAnI bhUla e che ke potAno AtmA ane rAga judA che, tenuM ApaNane bhAna nathI. saMskAra ane svabhAva baMne judAM che. saMskAra anAdi kALathI sAthe che paraMtu tenA mATe eka niyama che ke te anaMtakALa rahI zake tema nathI. to kema rahyA ? tame rAkhyA eTale rahyA. jyAM sudhI raheze ? tame rAkhazo tyAM sudhI raheze. ema pUchazo nahi ke rAga kema dUra thAya ? tamAre rAgane rAkhavo hoya to rAkhI zakazo ane kADhavo haze tyAre kADhI zakazo. tame manamAM ema nakkI karyuM hoya ke A pADozIne ahIMthI kADhavo che to kADhe ja chUTako karo ne! enI pAchaLa paDIne paNa tame kADhyA vagara rahetA nathI tema rAgane kADhyA vagara tame rahI zakavAnA nathI kAraNa ke rAga svabhAva nathI. paramakRpALudeva kahe che ke AtmAmAM rAgano vikArI paryAya je dekhAya che te AbhAsa che, paNa tenAthI caitanyamUrti AtmA te vakhate paNa judo che mATe judo pADI zakAya che. jo judo na hoya to judo pADI zakAya nahi. ejIna sAthe Dabbo joDAyo che ane majabUta zenTIMga thayuM che. paraMtu bIjA sTezane gayA pachI Dabbo judo pADavo hoya to pADI zakAya che. kAraNa ke zenTIMga thayuM tyAre baMne judA hatA. rAga ane AtmA banne eka kSetramAM dekhAtA hovA chatAM baMne judA che. rAga dekhAya che temAM nA nahi. vedAMta ane sAMkhyadarzana rAganI nA pADe che paraMtu jainadarzana rAganI hA pADe che paNa rAga hoya te vakhate caitanyatattva AtmA rAgathI judo che tema svIkAra paNa kare che ane kahe che ke rAga judo che tethI tene kADhI zakAya che. A zuM kahevAI rahyuM che ? tame kaho cho ke zuM karIe ? A kaSAyo zAMta thatA nathI. tuM TakAvI rAkhe che ne zuM karIe ema kahe che. tArAmAM kayAMka gaDabaDa che. kayAMka aMdara tane mIThAza che. kayAMka game che. eTalA mATe jJAnI puruSo kahe che rAga jeTalo bhUMDo che, tenA karatAM vadhAre mUMDI rAganI mIThAza che. rAgano rasa che te bhUMDo che. rAga to jaze paNa teno rasa jaze tyAre rAga TaLaze, nahi to rAga TaLaze nahi. ahIM ema kahevuM che ke AtmA viSe je keTalIka bhramaNAo che tenI vAta krame krame Avaze. ghaNA kahe che ane jyoti dekhAya che, lAla pILo raMga dekhAya che, goLa goLa cakkara dekhAya che. je dekhAtuM hoya te kharuM, paNa te AtmA nathI. AtmAmAM A badhuM hoya nahi. AtmAmAM raMga, AkAra hoya nahi. AtmA to nirAkAra che, te AkRti vagarano che. AtmA arUpI che. temAM rUpa, rasa, gaMdha, AkAra nathI, dekhAva nathI. A badhuM dekhAya che paNa te AtmA nathI. ane sAthe sAthe AtmAmAM je rAga dekhAya che, vikAra ane vibhAva dekhAya che, te paNa AtmA nathI, eTale zAstrIya paribhASAmAM vartamAna Atma dravyamAM paryAyArthika nayathI jotAM, AtmAmAM je vikAro dekhAya che tenI bAdabAkI karIne AtmAne jovo te AtmAne jovAnI kaLA che. samyagdaSTi AvA AtmAne jove che. jainadarzane be dRSTi ApI che. eka dravya dRSTi ane bIjI paryAya dRSTi. tame vastu tarapha kaI dRSTithI jovo cho te mahattvanuM che. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 pravacana kramAMka - 72, gAthA kramAMka-101 mokSanI ghaTanA bahAra ghaTatI nathI, zarIramAM ghaTatI nathI. sthaLamAM ke kALamAM ghaTatI nathI. mokSanI ghaTanA to samagrapaNe AMtarika ghaTanA che. dehamAM rahIne sAdhanA thAya te vakhate dehano upayoga tame karo tenI vAta judI che paNa mokSanI je ghaTanA ghaTe che te AMtarika ghaTanA che, te aMdara ghaTe che. temAM pradhAna dravya AtmA che, mukhya dravya AtmA che, mokSa paNa AtmAno thAya che. upAdAna ane upAdAnakAraNa paNa AtmA che. A badhI sAmagrI bhItara che. bahAra kayAMya nathI. hA! "sadguru AjJA jina dazA, nimitta kAraNa mAMya' A vAta AgaLa Avaze. A baMne joize paNa te banne bahAra UbhA che. ghaTanA je ghaTe che te aMdara ghaTe che. mokSano mULabhUta AdhAra kaMIpaNa jo hoya to AtmA che. eno artha evo che ke mokSa mATe bahAra kaMI karavAnuM rahetuM nathI. jarA taTasthapaNe vAtane samajajo. Ano artha ema na karazo ke kAlathI maMdire javuM nathI. Atmasiddhino pATha baMdha karI do. paraMtu ghaTanA je ghaTe che te aMdara ghaTe che. mokSa mATe je karavAnuM che, te aMdara karavAnuM che, AtmAmAM karavAnuM che. A vAta pradhAnapaNe samajajo. to moTI bhramaNAmAMthI mukta thavAze. AnaMdadhanajI mahArAje sAdI bhASAmAM kahyuM - doDatA doDatA doDatA doDiyo, jetI mananI re doDa jinezvara, prema pratIta vicAro TUMkaDI, gurugama lejo re joDa jinezvara, gharma jinesara gAu raMgazuM A adbhuta gAthA che, doDatA doDatA doDatA doDiyo eTale huM doDyo. jeTaluM doDAya teTaluM doDyo. manathI doDyo, manamAM je kaMI vicAro UThyA tethI doDyo. mane kahyuM calo kAzI, to kAzI gayA. mane kahyuM ke calo, sametazikhara. to zikharajI gayA. mane kahyuM, calo IDara, to IDara gayA. mane kahyuM ke calo jaMgalamAM to jaMgalamAM gayA. mane kahyuM ke thA digaMbara to digaMbara thayA. lekina bhItara kucha huA nahi. bahAra doDyA. bahAra ghaTanA ghaTatI nathI. ghaTanA aMdara ghaTe che. zAstroe ema kahyuM ke ghaTanA je ghaTe che te aMdara ghaTe che, te AtmAmAM ghaTe che, mokSanuM kAryakSetra AtmA che. jarA dhIrajathI vAta khyAlamAM lejo. ghaNI zaMkAo thaze. zaMkA bhale thAya. paraMtu mAnyatA na bAMdhazo. tame ema na kahezo ke ame to A pramANe mAnIe chIe. tame mAno cho paNa tame sarvajJa cho? sarvaze koI divasa ema nathI kahyuM ke ame mAnIe chIe. mAnyatAnI vAta ja nathI. avasthA zuM che ? bhItara zuM che ? pratIti zuM che ? ghaTanA zuM che ? ane aMdaranA banAvo kevA che? e arthamAM mokSa mATe bahAra kazuM karavAnuM nathI. aMdara nahi thAya to, bahAra kareluM saphaLa nahi thAya. e arthamAM kahyuM ke yama, niyama, saMjama Apa kiyo, puni tyAga virAga athAga lahyo, vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo'. UMghamAM bolo cho? vaha sAdhana bAra anaMta kiyo. A jabaro phaTako che. krikeTanI beTIMga moTAmAM moTI thaI gaI. are ! tuM zeno garva kare che ? "ame muni thayA, ame agiyAra aMganA pAThI thayA, mAsakhamaNa karyuM, ame traNa kALa devavaMdana karIe chIe, ekaso betAlIza For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA khamAsamaNAM ApIe chIe. ame A tyAga karyo' ema garva zeno kare che? A badhuM eka vakhata nahi paNa anaMtavAra karyuM che. bahAramAM ghaTanA ghaTI, paraMtu aMdara kaMI nahi. mokSanI ghaTanA AtmAmAM ghaTe che, bahAra nahi. paNa bahAra ane aMdara kanekazana che. samagra cAritranI sAdhanA, guptinI sAdhanA, vratanI sAdhanA, tamane bahAra dekhAze. bhaktinI, svAdhyAyanI, tapa japanI sAdhanA bahAra dekhAze paNa kharI sAdhanA AtmAmAM thavI joIe. svIca ona tyAMthI karazo to badhuM cAlu. svIca to koIka khUNAmAM che. A badhuM dekhAya che jhAkajhamALa, erakanDIzana, spIkara, A lAITo paraMtu A badhA pAchaLa nAnakaDI svIca kAma kare che. e baMdha karo to badhuM baMdha karyuM zuM ? ATaluM ja halAvyuM, je kaMI che te emAM che, tema saMsAranI svIca AtmAmAM che. e svIca baMdha karo to mokSa ane svIca kholazo to saMsAramAM cho. mATe je paNa karavuM hoya te aMdaramAM karo. jainadarzane be nayano, be kAraNono svIkAra karyo che, nizcayanaya ane vyavahAranaya, upAdAna kAraNa ane nimittakAraNa, jJAna ane kriyA, ema be vAtano svIkAra karyo. zAstrIya paribhASAmAM jJa parijJA ane pratyAkhyAna parijJA, zabdo che. "IDaramAM paramakRpALudeve ApelI dharma dezanA', A viSaya upara amArAM pravacano ghATakoparamAM cAlatAM hatAM, tyAre noMdha vAMcavAmAM AvI hatI. sUyagaDAMga sUtranA be vibhAga che. prathama zruta skaMdha ane dvitIya zruta skaMdha. temAM hajAro zloko che. e sUyagaDAMga sUtra paramakRpALudeve be hajAra vakhata vAMcyuM. cauda varSanI uMmara thatAM keTalAMya Agamo upara dRSTi pheravI. bhagavatI sUtramAM gautama svAmI, agnibhUti, vAyubhUti mArkadI putra jayaMti zrAvikA vigeree 36 hajAra prazno pUchyA che. e bhagavatI sUtra temaNe 36 vakhata vAMcyuM. AnuM nAma svAdhyAya kahevAya. zAstranI keTalI jarUra che ! svAdhyAyanuM keTaluM mahatva che te paNa AnA uparathI samajI zakAya. ane chatAM 1. "jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahi; to sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM. A phaTako paNa Apyo. vyavahAranaya-nizcayanaya, upAdAna-nimitta, jJAna-kriyA, dravyabhAva, e baMnene sAthe rAkhavA e adbhuta kaLA che. tame kaho cho ne ke paMdara mANaso hoya tene sAcavavA moTI kaLA che, AvA paMdara to sacavAze paNa vyavahAranaya nizcayanaya Adi bannene sAthe rAkhavA e to adbhuta kaLA che. jainadarzana ema kahe che ke nayo mukhya gauNa hoI zake paraMtu niSedha na hoI zake. bujjhijja tiuddejjA, baMdhaNaM prijaanniyaa| kimAha baMdhaNaM vIre ? kiM vA jANaM tiuddaI ? // 1 // (sUyagaDAMga sUtra prathama zrutaskaMdha, prathama adhyayana uddeza-1) sudharmAsvAmIne jaMbusvAmI pUche che ke he prabhu ! bhagavAna mahAvIra svAmIe zuM kahyuM? sudharmAsvAmIjI kahe che ke bhagavAne be zabdo kahyAM, "bodha pAmo ane toDo'. baMdhana kevI For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 2 pravacana kramAMka - 72, gAthA kramAMka-101 rIte thAya che te jANo. AtmA kevI rIte baMdhAya che ? zuM karavAthI ane kaI prakriyAthI baMdhAya che ? bhagavAna mahAvIre baMdhana kone kahyuM ? ane zuM jANavAthI A baMdhana tUTe ? A baMdhanI, karma saMbaMdhanI, saMyogonI ane vibhAvanI tamAma ghaTanA AtmAmAM ghaTe che. tenuM sthaLa bhItara che. aMdara jJAna paNa dekhAze, sAthe sAthe krodhanI paryAya paNa dekhAze. aMdara vairAgyanI jhalaka paNa dekhAze, ne rAganI paryAya paNa dekhAze. je vakhate rAganI paryAya dekhAya te vakhate baLa vAparIne, A rAgathI caitanya juduM che, tevo bhAva Apavo te sAdhanA che ane evI sAdhanA te mokSano paMtha che. "AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita" A zabdo dhyAnamAM lejo. traNe kALa koIpaNa jAtanA kAraNa vagara, koInI paNa sahAya vagara, koipaNa jAtanA nimitta ane bAhya paribaLa vagara jenuM hovApaNuM che, tene kahevAya che sat. bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALa, traNe kALamAM je che tenA hovA mATe koInI jarUra nathI. traNe kALa koinA avalaMbana ke TekA vagara je che te sat. tene koIno AdhAra levo paDato nathI. sat svAdhIna che. traNe kALa che. te avinAzI che. AtmA sat eTale avinAzI ane caitanyamaya eTale sarvabhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya che. anya sarva vibhAva ane dehAdi saMyoganA AbhAsathI rahita evo kevaLa eTale zuddha AtmA pAmIe tema pravartAya te mokSano mArga che. AtmA' zabda bolyA pachI bIjo koI zabda bolavAnI jarUra nathI. zAstromAM eka ja zabda ghUMTyo che AtmA. 14 pUrvamAM ane 45 AgamomAM eka ja zabda ghUMTyo che AtmA. AtmA' zabda bolyA pachI jJAnI mauna thaI jAya che. "AtmA e ja zAstronuM pratipAdya che, niyaMdana che, nicoDa che, zAstrono arka che. ziSya kahe che, prabhu ! ajavALuM na thayuM tame zuM kahevA mAgo cho, te khabara na paDI. pachI bIjo zabda bolavo paDyo, "satuM' are, ziSya ! traNe kALa ja rahe che, traNe kALa je che, avinAzI che tenI ame vAta karIe chIe. kaMI bhAna na thayuM, ajavALuM na thayuM, pachI zabda bolyA, "caitanyamaya'. A zabdo parANe bolavA paDe che. jJAnI zabdonI bahu karakasara kare che. tame rUpiyAnI karakasara karo cho ne ? AtmA zabda bolyA ane kAma patI jatuM hoya to AgaLa bIjo zabda bolavAnI jarUra nahi. paraMtu jJAnI AtmA zabda bolyA paNa halacala na thaI, jhalaka na AvI, harSa na thayo, samajaNa na paDI, aMdara pratikriyA na thaI. tethI kahe che ke AtmA sat che eTale avinAzI che, teno nAza thaI zakato nathI ane caitanyamaya che.caitanyamaya eTale jagatanA jeTalA padArtho, jeTalA bhAvo che e badhA bhAvone jANanAra ane potAne jaNAvanAra evo AtmA che. AtmA be kAma kare che. potAne paNa jANe che ane sAthe samagra vizvanA padArthone paNa jaNAve che. tamArA jJAnamAM jeTaluM AvatuM hoya teTaluM tamAruM jJAna jANe, paNa ApaNA jJAnanuM kada nAnuM che. matijJAna - zrutajJAna nAnuM kada, sAthe avadhijJAna hoya to paNa nAnuM kada ane manaHparyaya jJAna hoya to paNa nAnuM kada. A cAra jJAnano dhaNI hovA chatAM kada nAnuM. aphATa ane virATa For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 AtmasiddhizAstra pravacanamALA kevalyajJAna che. kevaLajJAna evuM che ke te jagatanA badhA padArthone jaNAve che. jagatanA badhA padArtho ane tenA astitvane jAhera karanAra ApaNuM jJAna te kevaLajJAna. jJAna na hoya to astitvanI khabara na paDe. bahu majhAkamAM svAmI rAmatIrtha kahetA hatA ke mArA kahevAthI sUrya Uge che. sUrya to AkAzameM AyA, para meM AMkha na kholuM to ? usakI hA kahanA, nA kahanA mere hAthameM hai. eTale jJAna jagatanA padArthone paNa jaNAve che ane potAne paNa jaNAve che. 24 kalAka tamArA potAmAM je thAya che, tene paNa tame jANo cho ane jagatanA padArthone paNa jANo cho. - jJAnamAM jagatanAM padArtho jaNAya che tene kahevAya che zeya. ane je jANanAra che, je potAne jANe che tene kahevAya che jJAtA. A jagatamAM be saMbaMdha che, jJAtA ane zeya. ane bene joDanAra kaDI che jJAna. jJAna kSeya tarapha DhaLe che, jJAtA tarapha paNa DhaLe che. jJAna to jJAtA ane joya baMnene jaNAve che. tame ekalA beThA ho ane tamane koI pUche ke koNa che ? to tame ema kahezo ke koI nathI. to be vAta thaI. tuM che ema nakkI thayuM, nA kahenAro che te nakkI thayuM. A vAta koNe karI ? A kAma koNe karyuM ? mATe jJAna jANanArane paNa jANe che ane jANavA lAyaka che tene paNa jANe che. to AtmAno svabhAva sarvabhAvane prakAzavA rUpa che ane anya sarva vibhAva ane dehAdinA saMyoganA AbhAsa rahita che. AbhAsa, bahu sarasa zabda che. tame ghaNI vakhata kahetA ho cho ke mane AbhAsa thayo, paNa kaMI spaSTa na thayuM. AbhAsano artha e thAya ke dekhAya kharuM paNa hoya nahi. AMkhamAM kaMI takalIpha thAya to caMdra be dekhAya. be caMdra che nahi. caMdra to eka ja che. kAThiyAvADa pAse bhAlanI dharatI upara moTI nadI vahetI dekhAya che ane ApaNane thAya ke cAlo pANInI bega tyAM jaI bharI laIe. doDatA doDatA tyAM jaIe tyAre pANI hoya nahi. dekhAya che kharuM paNa hoya nahi, tenuM nAma AbhAsa. tevI ja rIte, rAgadveSa Adi vibhAva bhAvo che, AtmAmAM dekhAya che, paraMtu dekhAtA hovA chatAM, tenAthI AtmA judo che ema je jovuM tene kahevAya che AtmAnuM satyadarzana. A jIvanamAM je kaMI dekhAya che, jeTalA saMyogo dekhAya che tenAthI paNa AtmA judo che. A che satyadarzana. A jIvanamAM je kaMI saMyogo dekhAya che tenAthI AtmA para che. TreInamAM ApaNI bAjumAM koI aLavItaruM chokaruM AvI jAya ane tophAna kare to ApaNe kahIzuM ke tuM kayAre javAno che? te kaheze ke be sTezana pachI. zA mATe AkarA thavAnuM ? A tArI jIMdagImAM jaDAyela nathI. saMyoga che, chUTI jaze. gharavALo gharavALI eTale ke pati patnI paNa jIMdagImAM sAthe jaDAyelAM nathI, e paNa saMyoga che, chUTI jaze. bAhya saMyogothI to bhinna, paNa dehAdika saMyogathI paNa AtmA bhinna che. jenA darzananI bhASAnuM gaurava UMcuM che. te kahe che ke koI koInuM nathI, tAre badhuM ahIM mUkIne javAnuM che. tArA vaDilo kaMI sAthe lAvyA na hatA, teo mUkIne gayA, tema tuM paNa mUkIne jaiza. A For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 pravacana kramAMka 72, gAthA krmAMka-101 vAta gamatI nathI paNa jJAnI to ema kahe che ke bhAi, dehAdika saMyogo che, te dekhAya che paNa tenAthI AtmA judo che, e badhA tArA nathI, enAthI AtmA judo che. sarvAbhAsa rahita. e saMyogothI paNa AtmA judo che. vibhAvabhAvathI rahita che. vibhAvabhAvo e AtmA upara ghaTatI ghaTanAo che. dehAdika saMyoga te AtmAthI cheTI paNa bahAramAM banatI ghaTanA che. deha AtmAthI cheTo che, ghara AtmAthI cheTuM che, kuTuMba to AtmAthI ghaNuM cheTuM. jagatanAM padArtho AtmAthI vadhAre cheTA. A badhA saMyogo che. saMyoga be prakAre che. vAstavika saMyoga ane AsaktithI saMyoga. tame ahIM beThA cho ane tamAro phaleTa kayAM tamArI sAthe che? paNa mAro phaleTa che, laine AvyA cho. phaleTa to juhUnA dariyA kinAre enI jagyA para che. paNa saMyoga che. te nikaTamAM paNa che ane dUra paNa che. rAga, vibhAvo, sIdhA AtmAmAM thAya che ane dehAdi saMyogo AtmAthI cheTA thAya. paramakRpALudevane kahevuM che ke rAgAdi bhAvo je AtmAmAM dekhAya che tenAthI AtmA judo che ane dehAdi saMyogo je dekhAya che tenAthI paNa AtmA judo che. A sAMbhaLIne tamane phaDaka besavI joie ke mane kema pharaka dekhAto nathI ? AtmA judo che tema jJAnIpuruSo kahe che ane huM judo nathI, tema mAnI majhA mANI rahyo chuM. jJAnI kahe che, bhAi ! A to saMyoga che. A saMyoga lAMbA gALAno che. koi pacAza ke sATha athavA sItera, eMzI varSa saMyogamAM rahe. koi kaLI thaine karamAi jAya, koi phUla thaine kharI jAya, ane koi phaLa pAkIne kharI paDe, paNa kaLI, phula, phaLa, badhuM javAnuM eka divasa. vAvAjhoDuM Avaze to moTuM totIMga jhADa haze to paNa jaze, jamIna dosta thaze. A badhuM dekhAya to che, kAyama nathI, mAruM nathI, badho AbhAsa che. 'AtmA sat caitanyamaya' AtmA sat-hovArUpa dravya che tene kema oLakhavuM ? to kahe caitanyamaya che. caitanyamaya eTale jovuM ane jANavuM, e be kriyAne caitanyamaya kahevAya. AvA jovA jANavAnA svarUpavALo AtmA caitanya svarUpa che. AvA AtmAne nahi jANavAvALA jIvo AtmA mATe judI judI kalpanA kare che. A badhI kalpanAothI AtmA judo che. koine prakAza dekhAya, koine jyota dekhAya to koine lAla, pILo raMga dekhAya paNa A badhAthI AtmA judo che. sparza, rUpa, svAda, gaMdhathI AtmA bhinna, zarIrathI AtmA bhinna, halanacalanathI bhinna, sAthe rAgAdi vibhAvothI paNa AtmA bhinna. bhale vartamAnamAM vibhAva bhAvo dekhAya che, e che kharAM, sAcA che. vibhAvabhAvo AtmA ja kare che chatAM te tenAthI bhinna che. dehAdithI ane tenAM saMyogothI AtmA bhinna che. Ama sarva AbhAsothI rahita evo zuddha AtmA je rItathI prApta thAya te mokSano paMtha che tema he ziSya ! tuM jANa. jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta A jagyAe kevaLa eTale kevaLajJAna nahi paNa kevaLa eTale phakata, bIjuM kAMi nahi, mAtra AtmA ja. e mAtra zabda AtmAne lagADI zakAya. mAtra AtmA eTale vibhAvothI rahita For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 65 zuddhAtmA. zAstrIya paribhASAmAM bolavuM hoya to zuddhAtmA nokarma, dravyakarma ane bhAvakarmathI rahita che. upara jatA pahelAM, chello varaghoDo nIkaLe te pahelAM A badhuM samajI levuM, jANI levuM jarUrI che. Ama to ATha-nava varSanI uMmare A badhuM vargamAM zIkhavA jevuM che. te cUkayA to soLathI vaza varSa sudhI, pAMtrIza pachI Utarato kALa. moTI uMmare tamArAmAM zIkhavAno vega kevI rIte Avaze ? A caitanya tattva kevuM che te nakkI karI lyo. AtmAmAM vaibhAvika bhAvo dekhAya che te mAtra AbhAsa che. jainadarzana sivAya A kahevAnI koimAM hiMmata nathI. huM punarAvRtti karIne kahuM chuM ke jainadarzananI A khUbI che. eNe ema kahyuM ke A roga che ane A roganI davA paNa che. bhUla paNa che ane bhUlane sudhArI zakAya che. rAgAdi bhAvo che,tene dUra karI zakAya che. rAgAdibhAvo nathI, nathI ema kahevAthI dUra nahi thAya. vedAMtane ema kahevuM che ke brahmamAM rAgAdi bhAvo nathI. paraMtu nathI kahevAthI bhAvo dUra nahi thAya. che teno svIkAra karo ane tenAthI paNa AtmA bhinna che tema jANo ane tene dUra karo. nokarma eTale zarIra. zarIra karma nahi paNa karmanuM kAraNa. karmanI badhI ghaTanAo zarIra hoya to thAya, zarIramAM thAya, zarIra dvArA thAya, mATe zarIra te nokarma. bhAvakarma karavAnA pariNAme AtmA sAthe karmano je sabaMdha thAya ene kahevAya che dravyakarma ane dravyakarmane kola ApanAra aMdaranA rAgAdi pariNAmo, vibhAvo tene kahevAya che bhAvakarma. he ziSya ! tuM dravyakarmothI bhinna cho, nokarmathI paNa bhinna cho ane bhAvakarmathI paNa bhinna cho. kevaLa evo zuddha AtmA pAmIe - paNa pAmavAno che kayAM ? zabda che pAmIe paNa AtmA to che ja, pAmavAno kayAM che ? sTezane gayA pachI tamane khabara paDe ke bega ghera rahI ane te levA pharI doDIe tema AtmAne mUkIne tame kayAMya jaI zako nahIM. AtmA to prApta ja che. paraMtu prAptanI prApti karavAnI che. jainadarzananI A adbhuta vAta che. te meLavavAno nathI, koI pAse mAMgavAno nathI, beMkamAM mUkyo nathI ane koI TrasTIone vahivaTa karavA Apyo paNa nathI. TrasTIo pAse milakata mUkI hoya to sagIra vaya pachI milakata maLe. olo chokaro kaheze ke mane aDhAra varSano thavA do pachI tamArI khera nathI. AtmAne pAmavAno nathI te kayAMya gayo nathI. AtmA hAjara che. A jainadarzananI udghoSaNA che ke AtmA che. ene pAmavAno che eTale jANavAno che, ene jANavAno che eTale eno mela dUra karavAno che. nokarma, dravyakarma, bhAvakarma dUra thAya ane tene dUra karavA bahu mahenata karavAnI nathI. aMdaramAM svIca opha karI do. bhAvakarma svIca che. bIka vagara bolo ke "jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma." A jaina dharmanI adbhuta udghoSaNA che. kese deta karmanaku doSa' tuM karmane kema doSa Ape che? tema yazovijayajI mahArAja kahe che. jo cetana eTale AtmA karma na kare to na thAya. jethI, jenAthI, je karavAthI, je rItathI, je prakriyAthI kevaLa zuddha AtmA pAmIe te mokSano paMtha che. amAre zuddha AtmA joIe che. vIMTI sonAnI che, gaTaramAM paDI che, dhoI nAkha bApA ! paheravI to che, dhovAnI mahenata karavI paDaze. ema na kahezo ke "nA, nA, For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 72, gAthA kramAMka-101 bhrama che, gaTara bhrama che. gaTaramAM sonAnI vIMTI paDI che, melI thaI che te bhrama che', bhrama nahIM tathya che, satya che paNa gaTaramAM paDelI sonAnI vIMTIne dhoI zakAya che, te satya che. vIMTI melI paNa thaI che ane dhoI zakAya tema paNa che. tema AtmAne zuddha karI zakAya, jethI kevaLa pAmIe." onalI mAtra AtmA, zuddha AtmA pAmIe tema pravartAya, te mokSano paMtha che. pacAzane tame pUchazo ke mahArAja ! mokSano paMtha zuM che ? ane kahenAra hajAra upAya banAvaze. tuM Akha mIMcIne besa, prANAyAma kara, bhrastrikA kara. prANAyAma bahAra ane kapAlabhAti paNa bahAranI vastu che. A badhuM bahAra, aMdaramAM kaMI nahi ? saMyogo AtmAthI bhinna che, bahAranI kriyAo paNa bhinna che, jenAthI kevaLa zuddha AtmA prApta thAya e ja mokSano paMtha che.mokSanA paMtha aneka nathI. cidAnaMdajI mahArAje kahyuM, "jAku jAku pUchIe sau apanI apanI gAve paNa sAco mArga koI batAvatuM nathI. AnaMdadhanajI mahArAja 300 varSa pahelAM thayA. emaNe paNa kahyuM ke mata mata bhede re, jo jaI pUchIe, so sthApe ahameva. A badhA potAnA ja mata sthApe che. mokSamAM javA mATe judAM judAM bAraNAM batAve che. alyA! mokSane daravAjA ja nathI. daravAjAnI vAta kayAM kare che ? rasto saLaMga che. chellI vAta, dhyAna rAkhI sAMbhaLajo, AtmA zuddha che, e kAraNa paramAtmA che. paramapariNAmika bhAvanI apekSAe AtmA zuddha ja che, paraMtu vartamAnamAM najara nAkhatA karmano saMbaMdha dekhAya che mATe azuddha che. tuM tArAmAM jo TharIza to karmano saMbaMdha chUTI jaze. tuM zuddha ja cho ane evo zuddha AtmA je rItathI pAmIe te mokSano paMtha che, rIta che. thoDAM sUtro AnAM saMdarbhamAM bAkI che, teno have vicAra thaze. e gahana viSayano paNa have prAMrabha karIzuM. karma anaMta prakAranAM zAthI cheDyAM jAya ? A mahattvanI gAthA che. A jaina darzananI karyataMtranI phIlosophI che. jainadarzanamAM dravyAnuyoga che tema karmanI phIlosophI paNa che. AtmAzudhdha che paNa karyataMtra paNa che te varNanano prAraMbha 102mI gAthAthI thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 73 gAthA kramAMka - 101-1 jenadarzanano sAmyavAda AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. (101) ApaNe ahIM 101mI gAthAnuM punarAvartana karIe chIe. ekanI eka vAta vAre vAre kahevI tenuM nAma punarAvartana. punarAvRttinI tyAre jarUra paDe ke jyAre koI cokkasa bhalAmaNa karavAnI hoya. bApa dIkarAne ghaNIvakhata kaheto hoya che, beTA ! dhyAna rAkhaje, A vAta mahattvanI che. dIkaro kaheze ke keTalI vakhata kahezo ke A vAta mahattvanI che ? ahIM samagra mokSanI sAdhanA, tenI rIta, tenI paddhatinI vAta karavAnI che. gAthAmAM eka lITI AvI che ke mokSapaMtha te rIta. A mokSano paMtha che ane A mokSa prApta karavAnI zailI che, paddhati che. koIpaNa vAta karyA pachI chevaTe ApaNane prazna Ubho thAya che ke vAta tamArI barAbara, paNa karavuM kevI rIte ? meLavavuM kevI rIte? kaI evI rIta che ke jethI mokSanI prApti thAya? pahelo zabda khyAlamAM rAkhajo, kevaLa zuddha AtmAnA svarUpanI niraMtara anubhUti e mokSanI rIta che. niraMtara anubhUti eTale vacce vikSepa na thAya, bIjA vicAro ke viSayo vacce na Ave, dvandra na thAya. bIjA vikalpo, vicAro ke bhAvo vacce na Ave, dhArA na tUTe, satata aMtaramAM akhaMDa dhAra cAle, jema telanI dhArA akhaMDa hoya che, tema A dhyAnanI dhArA paNa aMtaramAM akhaMDa cAle ane e dhArAmAM zuddha AtmAnI anubhUti thAya. zAstromAM tattvanuM varNana che, paNa zAstromAM tattva nathI. zAstro zravaNa karanArane zabdo maLe che paNa zabdomAM tattva nathI. zabdo dvArA kahevuM paDe che paNa zabdo sAMbhaLIne zabdomAM jo aTakazo to hAthamAM kaMI nahi Ave. e zabdo laIne, e zabdo jenA mATe che, jeno saMketa kare che, jenuM pratipAdana kare che, jenI lakSatA che, jenI saMvedanA che tyAM pahoMcavAnuM che. vacamAM zabdo chUTI jAya che. chIlakuM nIkaLI jaze tyAre dANo hAthamAM Avaze, chIlaTA vagara dANo nathI. anubhava jemane thayo che, emaNe AdAna pradAna jo karavuM hoya to zabdonA mAdhyama dvArA karavuM paDe. zabdo dvArA temaNe kahyuM, paNa zabdothI zabdonuM pratipAdya juduM che. e zabdothI pratipAdya je Atma tattva - zuddhAtmA, tenA svarUpano anubhava, te zuddha AtmAno sAkSAt anubhava che. AtmAne jANyo che, sAMbhaLyo che, vAMcyo che, vAta karI che, zravaNa karyuM che paNa anubhavyo nathI ane anubhava na thAya tyAM sudhI AhulAda nahi Ave, prasannatA nahi Ave, samAdhAna nahi thAya, vikAro ane vAsanA zAMta nahi thAya, karmono kSaya nahi thAya, rAga dveSa maMda nahi paDe. kAraNa ? anubhava thayo nathI. anubhava to evuM kahe che ke bAsuMdI joI rahyA chIe, dekhAya che, aMdara badAma, pIstA, For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pravacana kramAMka - 73, gAthA kramAMka-101-1 kezara che. madhamadhATa sugaMdha che, varNana paNa thAya che ke bAsuMdI AvI che, AvI che. nAkamAM sugaMdha paNa Ave che, ane moMmAM pANI paNa chUTe che, paraMtu jyAM sudhI jIbhanA TeravA upara bAsuMdI na mUko tyAM sudhI anubhava na thAya. anubhava thayA pachI je thAya te ghaTanA che. svAda Avyo, AhlAda Avyo, AnaMda Avyo tyAre khabara paDI ke A bAsuMdI che. bAsuMdI kahevAthI nahIM vaLe, khabara nahi paDe, paNa khAzo tyAre ja khabara paDe, pragaTa anubhava thAya. AtmAne jANavo eka vAta, AtmAno pragaTa anubhava thavo bIjI vAta. AvA AtmAno pragaTa anubhava karavAnI eka rIta che, paddhati che, prakriyA che. tenI A rIta parakRpALudeve vacanAmRtajImAM jaNAvI che. A vacanAmRta aneka vakhata vAMcavAmAM, sAMbhaLavAmAM ane jANavAmAM AvyuM haze paNa A gAthAnA saMdarbhamAM A vacanAmRta che emAM "rIta' zabda vAparyo che tenI spaSTatA vacanAmRtamAM che. kaDI meLavavAnI che. pAnA naM. 436. varSa 28, vacanAmRta kramAMka 539. muMbaI kArataka suda 14, somavAra. 1951. A vacanAmRta kArataka suda caudazanuM che, ane te pahelA kArataka suda sAtame lakhela vacanAmRta che. te kRSNadAsa Adine lakheluM che. sAta divasanuM aMtara che. kArataka suda sAtame je vAta ghUMTI te ja vAtane kArataka suda caudaze ghaMTI. punarAvRtti che. banne vAtomAM rIta spaSTa thaI gaI. A rIta jANyA pachI mokSamArgamAM zaMkA rahevI na joIe, saMdeha rahevo na joIe. kayo mArga che te vikalpa rahevo na joIe ane matabheda rahevo na joIe. paheluM sUtra - "sarva jIva AtmApaNe sama svabhAvI che.' A jainadarzanano sAmyavAda, koIne AmAM mAravA nahIM paDe. A sAmyavAda lAvavo svAbhAvika che ane A mATe AtmasiddhimAM uttama paribhASA ApI che. "sarva jIva che siddha sama' tame to nigoda, ekendriya-be indriyAdi, pazu, deva, mAnava, nArakI, sukhI-duHkhI, strI-puruSa, brAhmaNa-kSatriya, amIra-garIba, sAro - kharAba, rUpALo-kALo, bimAra-sAjo ATaluM badhuM juo cho, ahIM to bheda dekhAto ja nathI. jJAnI kahe che ke amane to mAtra siddha ja dekhAya che. amane deha paNa dekhAto nathI. karmakRta bhedo paNa dekhAtA nathI. jAtibheda, liMgabheda dekhAtA nathI. amane kaMI dekhAtuM nathI. sthUla zarIra paNa dekhAtuM nathI. strI nathI dekhAtI ke puruSa nathI dekhAto, amane mAtra siddha ja dekhAya che. sarvakarmathI mukta evo siddha dekhAya che. A badhA jIvo siddha jevA che. jagatanA jIvo kevA che, tenuM sTeTamenTa AthI uttama hoI zake nahi. jotAM AvaDavuM joIe. jJAnInI eka dRSTi che ane jagatanI paNa eka dRSTi che. ajJAnInI paNa eka dRSTi che. ajJAnI bheda pADe che, vikalpa kare che ane vivAda kare che, ahaMkAra kare che, dveSa kare che, laghutAgraMthi anubhave che. jJAnI badhA bhedane TALe che. jJAnInI dRSTimAM bheda nathI. tenI dRSTimAM sarva jIvo siddha che. namo siddhANaM. "sarva jIva che siddha sama." nigodamAM rahelA For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 69 jIvamAM paNa siddha dekhAya ane siddhazIlA upara beThelA jIvamAM paNa siddha dekhAya, AvI darzana karavAnI kSamatA te samyak darzananI kSamatA che. samyaSTine bheda dekhAto nathI eTalA mATe ema kahyuM ke sarva jIvo AtmApaNe samasvabhAvI che. koino dveSa na karazo. koi pratye rAga paNa na karazo. koine vizeSa paNa na kahezo ke koine ocho paNa na kahezo. laghutAgraMthi paNa na anubhavazo ane gurutAgraMthi paNa na anubhavazo. koinA pratye napharata paNa na karazo ane koinA pratye Asakti paNa na karazo. kAraNa bheda che ja nahi, che ja nahi. je kaMi che te siddha che. badhe AvA siddha dekhAvA te saMsArI avasthAmAM, dehavALI avasthAmAM, prANI mAtramAM siddha dekhAvA te samyagdarzananI sarvocca avasthA che, anubhUti che. bIjuM sUtra 'bIjA padArthamAM jIva jo nija buddhi kare to paribhramaNa pAme che'. bIjA vAkyanI jarUra nathI. A saMsAra kema Ubho thAya che ? A rakhaDavuM kema paDe che. A coryAzInA cakkara kema UbhA che. A coryAzI lAkha veSa kema dhAraNa karavA paDe che ? A saMsAramAM paribhramaNa kema karavuM paDe che? A jagatamAM kema rahevuM paDe che ? kayo aparAdha che ? kai khAmI che ? eka ja che. bIjA padArthamAM jIva nija buddhi kare che. AtmA sivAya bIjA padArthamAM jIva nija buddhi kare to A paribhramaNa thAya. atyAre A ja thai rahyuM che. jIva saMsAra choDI, ghara choDI, AzramamAM jAya to Azrama mAro ema nija buddhi tyAM kare che. ahIMthI UkhaDIne tyAM coMTayo. 'para padArthamAM nija buddhi kare,' para eTale AtmA sivAya itara je kaMipaNa che te para, A badhA padArthomAM potApaNAnI buddhi kare to paribhramaNa dazA pAme. loko pUche che ke A saMsAramAMthI mukta kema thavAya ? AmAM cAvI che. jANI lyo ke paribhramaNa kema thAya che ? bIjA padArthamAM nija buddhi kare che eTale paribhramaNa thAya che. have trIjuM sUtra : nighne viSe nija buddhi thAya to paribhramaNa TaLe. pahelA sUtramAM phanDAmenTala, bIjA sUtramAM saMsAranuM varNana ane trIjA sUtramAM mokSano upAya. ATalI saraLa vAta tamane kayAMya jovA nahi maLe, AvuM saMkalana jovA nahi maLe. pahelAM sUtramAM jagatanAM tamAma jIvo samasyabhAvI che. A pAyAnI vAta. saMsAra kema che? konA kAraNe che ? bIjA sUtramAM - A jIva parapadArthamAM nija buddhi kare che mATe paribhramaNa dazA pAme che. A paribhramaNa karavuM nathI. saMsAra joito nathI. A cAra gatimAM rakhaDavuM nathI. have janma levo nathI ane saMsAranA cauTe cauTe rakhaDavuM nathI. to zuM karavuM? nijane viSe nija buddhi thAya. nija eTale pote, potA viSe potApaNAnI buddhi thAya, to paribhramaNa na thAya. nija viSe nija eTale pote, potA viSe potApaNAnI buddhi thAya, to paribhramaNa na thAya. nija viSe nija buddhi thAya A mAsTara kI che. hajAra upAya che ja nahi. upAya eka ja che. nija eTale pote, nija eTale AtmA, te paNa zuddhAtmA. e zuddhAtmA viSe pote che evI buddhi thAya. potApaNAnuM tAdAtmya jo potA viSe joDAya to paribhramaNa dazA TaLe che. A vAta badhA mATe nathI. sAMbhaLatA bhale badhA hoya paraMtu karanArA AMgaLInA veDhe gaNAya For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pravacana kramAMka - 73, gAthA mAMka-101-1 teTalA. jenA cittamAM evo mArga vicAravo avazya che, anivArya che, je vicAryA ke ciMtana vagara nahi cAle, dhyAna karyA vagara nahi cAle, A prApta karyA vagara nahi cAle, evI tAlAvelI jenAmAM jAgI che te mumukSu che. e aMdaramAM jAgyo che, ke Avo mArga vicAravo Avazyaka che, anivArya che. anaMtakALathI A vicAryuM nathI paNa have vicAravuM Avazyaka che, tevuM jene thAya che, tenA mATe eka upAya che. tene zuM karavuM joIe ? traNa sUtro pahelAM kahyA te siddhAMta ane have je varNana ane prakriyA Ave che te sAdhanA che. jenA aMtaramAM A vicAravuM Avazyaka ane anivArya lAgyuM che, ane evo bhAva jenA aMtaramAM jAgyo che, je taraphaDI rahyo che, jenAmAM talasATa thaI rahyo che, rAta divasa maMthana thaI rahyuM che. te mumukSu che. mIrAne AvuM maMthana thayuM. teNe kahyuM, "annaDA na bhAve rANA, nidrA na Ave, lokaDAM kahe che mIrAM thaI gaI che ghelI." zuM duHkha che mIrAMne ? zera bajAranA bhAva ghaTI gayA che ? saMsAranI ciMtA che ? nA, AvI koI pIDA nathI. tenI pIDA judI che. tene prabhuno viyoga sAle che. ene viyoga sahana thato nathI. enA vagara jIvI zakAtuM nathI. enA vagara khAvuM bhAvatuM nathI. taraphaDATa thAya che. jema mAchalIne pANInI bahAra kADho ane pachI mAchalIne pUchIe ke zuM joIe che ? to kaheze mane pANIthI judI na pADo. huM pANI vagara jIvI nahi zakuM. mIrAM kahe che huM paramAtmA vagara jIvI nahi zakuM, ane mumukSu ema kahe che ke huM AtmA vagara jIvI nahi zakuM. to AvI tAlAvelI ane vedanA tenA aMtaramAM jAgI che. ThaMDe kaleje vAta karazo to meLa nahi paDe. aMdara Aga lAgavI joIe, kayAMya cena na paDe. koI kAraNa vagara dhannAjI kahe che, mA ! have A saMsAramAM nahi rahevAya. mA kahe, beTA ! acAnaka zuM thayuM ? gharamAM kaleza thayo nathI, batrIza padminI strIo che. hAthamAM mIThAInA thALI laIne UbhI che. svAmInAtha ! lyo tema vinaMtI kare che. dhana saMpattinA DhagalA che. mAnuM vAtsalya che. kAnandInA mahelamAM rahe che. chatAM kahe che ke mA ! have nahi rahevAya. paNa kAraNa ? "mADI ! meM vIra prabhunI vANI sAMbhaLI che. mAre mArAmAM nija buddhi karavI che. mAre AtmAno anubhava karavo che. svAnubhava karavAnI tAlAvelI jene lAgI che te karaze zuM? hajAro upAyo nathI. A eka upAya sivAya bIjo koI mArga nathI. hajAro upAyo karazo to paNa kAmamAM nahi Ave. A bhArapUrvaka vAta thaI rahI che. A ja mArge javuM paDaze. A sivAya bIjo koI mArga nathI. A mArga sAthe hajAro mArga bhale joDAya. meIna roDa sAthe hajAro peTA rastAo bhale joDAya, paNa mukhya mArga to eka ja che. hAI ve eka ja. jene AtmA prApta karavo che tenA mATe mukhya mArga eka ja che. je mumukSune AvI tAlAvelI lAgI che, tene jJAna prApta karavAM traNa sUtro kahyAM. paheluM sUtra - sarva jIva AtmApaNe samasvabhAvI che. For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 AtmasiddhizAstra pravacanamALA bIjuM sUtra - para padArthamAM jIva jo nija buddhi kare to paribhramaNa dazA pAme che. trIjuM sUtra - nija ne viSe nija buddhi thAya to paribhramaNa dazA TaLe che. Ane ame jJAna kahIe chIe. loko pUche che ke meru parvata kayAM Avyo ? tAre caDavuM che ? jJAnIne loko AvA savAlo jarUra vagara pUchyA kare che. tuM AtmA cho, tema nakkI kara ne ? jene aMdaramAM utakaMThA thaI rahI che tene jIvaMta purUSa zodhavo paDaze. ijIptamAM kahevata che ke A dharatI upara ziSya janme che, tenI pahelAM guru paNa janme che, ziSya hoya ane guru na hoya te kadI paNa banatuM nathI. jJAnI puruSa tamane zodhatA zodhatA Ave tyAre ghUMghaTa na kADhazo. je vakhate tamAro hAtha jhAle tyAre hAthamAMthI hAtha choDAvazo nahi ane bhaLatAnA hAthamAM tamAro hAtha Apazo nahi. dharatI koI paNa divasa sapuruSa vagaranI hotI nathI. aMdara tIvratA jAgaze tyAre sadguru sAme Avaze tyAre gurune zodhI lejo. caitanya mahAprabhune zodhI lejo, kabIrane zodhI lejo. yazovijayajI mahArAje AnaMdadhanajIne zodhI lIdhA. - jJAna jenA AtmAmAM prakAza pAmyuM che, Avo anubhava jene thayo, AvI pratIti jene thaI, nijamAM nija buddhi jene thaI, ane para padArthamAMthI nija buddhi haTI, AvI ghaTanA jenAmAM ghaTI, jemaNe nija AtmAno niraMtara anubhava thayo ane thaI rahyo che, tenI dAsAnudAsapaNe, namrapaNe bhakti karavI, e ja parama zreya che. A spaSTa ane zaMkA vagaranI vAta che. dAsanA paNa dAsa thavuM. A vAta ApaNane phAve tevI nathI. amane dhanapati, udyogapati kaho, moTA vakIla kaho, moTI saMsthAnA moTA TrasTI kaho paNa dAsa thavAnuM kaho cho ? jeTalo ahaMkAra tIvra teTalI moTAI batAvavAnI vRtti paNa tIvra. jora Ane kahevAya. ahaMbhAvane ogALavA mATe dAsabhAvane svIkAravo paDaze. ahaMbhAva ogaLyA sivAya prema pragaTa thato nathI. prema pragaTa thayA sivAya samarpaNa thatuM nathI ane samarpaNabhAva vagara akhaMDa AjJA pAlana thaI zakatuM nathI ane akhaMDa AjJA pAlana karyA sivAya saMsAra nirodha thaI zakato nathI. kaMI samajAya che ? A krame yAtrA karavI paDaze. loko mane pUchyA ja kare che. A kALamAM koI sadguru haze ? pAcho pote ja kahe che ke AvA duSamakALamAM sadguru kayAMthI hoya ? huM kahuM chuM ke bIjuM badhuM na hoya paNa sadguru hoya ja. A dharatI mumukSu vagara nathI ane mumukSune jIvADanAra sadguru na hoya evI ghaTanA koI divasa ghaTe nahi. mA vagara bALaka na hoya tema sadguru vagara mumukSu na hoya. koNa jIvADaze mumukSune ? sadguru vagara mumukSu jIvI zakaze nahi. sadguru karuNA vaza Avaze. TAgorajIe kahyuM, Avo, karuNA varasaMta Avo. AMkhamAM amI laIne Avo. hRdayamAM premanuM amRta ane AMkhamAM kaNA laIne Avo ane Avaze ja. jJAnezvara kahetA hatA, mAre sadga zodhavAnI jarUra nathI. mArA moTAbhAI nivRttinAtha jaDayAM. sopAna, jJAnezvara ane mukatAbAI A badhA bhAIbena, duniyAmAM A traNa alaukika For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 pravacana kramAMka - 73, gAthA kramAMka-101-1 vyakita thaI. temane sadguru maLyA. dAsAnudAsa thaIne ahaMbhAva ogALyA vagara kAma nahi thAya. dAsabhAva te ja parama upAya. jyAM dAsabhAva che, tyAM sevA che, zuzruSA ane bhakti che. bhakti TocanI vastu che ane AvI zarUAta jIvanamAM jene thAya te dAsanA paNa dAsa eTale dAsAnudAsa che. temanI bhakti karavI parama zreya che. AzcaryanI vAta che ke Avo siddhAMta sarva jJAnI puruSe jagatane Apyo ane jenA AtmAmAM jJAna prakAzya che tevA mumukSu jIvone dAsAnudAsapaNe bhakti karavAnI AjJA ApI che, tenI sAthe sAthe teo jANatA hatA ke Ano durupayoga thAya tevo che. haMmezA uttama ane zreSTha vastuno ja durupayoga thAya. enI ja kopI thAya. bIjAnI kopI na thAya. imITezana sonuM maLe, paNa imITezana lokhaMDa kayAM che? kapacI kAMkarA maLe paNa kRtrima kapacI ane kAMkarA kayAM maLe ? DhagalAbaMdha joIe teTalI maLI jAya. dAsAnudAsa bhAva jenA aMtaramAM che evA mumukSunI bhakti maLavI uttama vAta che. nakalI mAla to ghaNo maLe paNa Avo mumukSu prApta thAya te uttama vAta che. to AvI bhakti prApta thavA chatAM jene viSamatA AvatI nathI, ahaMkAra Avato nathI, e jJAnIne dhanya che. AvI bhakti dAsAnudAsapaNe jenI kare che, te gurune ema nathI thatuM ke Avo mAro ziSya che. mAre keTalA ziSyo che ? ziSya zabda to sAro paNa mAre keTalA celA che. loko noMdha rAkhe che. kayA gAmano ? kayArathI thayo ? A varSe Avyo hato ke gerahAjara hato ? bahu mUMjhavaNa che. A prazna kaMI jevo tevo nathI. koI guru celAonuM lIsTa rAkhe che. moha tyAMthI UThayo ane ahIM AvIne beTho. moha ema kahe che ke mane besavA mATe eka iMca paNa jagyA Apazo, to huM besIza. eka iMca, eka taNakhaluM, eka rAtI pAI, eka phUTelI hAMDalI cAlaze. vadhAre nahi. amane koIpaNa jagyA maLe tyAM ame besIe. saMsArI pAse paNa ane sAdhu pAse paNa besIe chIe. bhagavA paheranAra pAse paNa jaIe ane ghoLA vastra paheranAra pAse paNa jaIe. amArI hAjarI badhe ja che. A mohanuM sAmrAjaya juo ! ucca mumukSune ane ucca sadgane viSamatA hotI nathI. banne vacce tAlameLa che. A sarvAgadazA, saMpUrNa dazA, evI nirahaMkAra dazA, jyAM sudhI pragaTI na hoya tyAM sudhI AtmAne koI gurupaNe ArAdhe ke sAheba ! tame mArA guru cho ane huM tamAro ziSya chuM. ema gurupaNe ArAdhe to prathama gurupaNuM choDI e ziSya viSe, gurune dAsAnudAsapaNuM karavuM ghaTe. kAMI samajAyuM? sAdhakane A kriyA karavAnI che, ane gurupaNa ema kahe ke ame dAsAnudAsa chIe. guru paNa jAgRta che ane samaje che ke jIvaMta vyaktinI javAbadArI levI, enA jIvanamAM kadI akalyANa na thAya tevI kALajI rAkhavI e sauthI moTI javAbadArI che. vaDApradhAna pada karatAM paNa moTI javAbadArI che. eka rAjA ane senApati karatAM paNa moTI javAbadArI che. koInuM ahita na thAya, koInuM akalyANa na thAya, tenI kALajI rAkhavI, te sauthI moTI javAbadArI che. je zaraNe Avyo che, je caraNe Avyo che, dAsAnudAsa bhAve Avyo che, ziSyatva svIkAryuM che, tenuM hita na thAya tevuM bane nahi ane jo potAnuM ahita thatuM hoya For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 AtmasiddhizAstra pravacanamALA to gurupaNuM choDIne tenuM dAsAnudAsapaNuM svIkAre AvI zAstroe AjJA karI che. paramakRpALudeva kahe che, A mokSano mArga che. A nizcaya che. tIrthaMkara Adi mahApuruSoe pharI pharI jIvone upadeza karyo che. jeTalA tIrthaMkaro thayA, teoe A ja upadeza Apyo che. jeTalA vartamAnamAM che ane je bhAvimAM thaze, teono A ja upadeza haze paraMtu jIva jANI joIne, IrAdApUrvaka rakhaDavA mAMge che. zuM kahevuM A lokone ? bApa chokarAne samajAve che ke ApaNo ATalo moTo dhaMdho cAle che, have tuM dukAne besa ane anubhava le. to chokaro kaheze, tame beso ! mAre besavuM nathI. rakhaDavuM ja che tenA mATe upAya nathI. pharI pharI jJAnI puruSoe kahyuM ke, eka A jIva samaje to sahaja mokSa che. nahi to anaMta upAye paNa nathI. tamArA upara AdhAra che. tamArI pAse to jJAnIne niSphaLa banAvavAnI kaLA che. keTalA tIrthaMkaro thayA, keTalI covIzI thaI paNa tame tene AuTa karo tevuM beTIMga karo cho. keTalA jJAnI puruSone AuTa karyA ? tIrthakara devanAM samovasaraNamAM jaIne AvyA. ame gurujInA nikaTa chIe, tamAre kaMI kAma hoya to kahejo, ema kahI gurujIne paNa AuTa karyA. tamAruM kAma AuTa karavAnuM che. kayAM sudhI A karazo? have A svIkAro ke jIva samaje to sahaja mokSa che ane nahi to anaMta upAye paNa nathI. AtmAne samajavo vikaTa nathI. AtmAne samajavo sahelo che, kema ke jIvanuM te sahaja svarUpa che. A koI bIjAnA svarUpanI vAta nathI. koI bIjAne pUcho ke amAre tamAruM svarUpa samajavuM che to koI kahe ane koI na paNa kahe. sI.bI.Ai. nI tapAsa Ave to badhA sAcuM kayAM bole che ? inkamaTekasa ophIsara Ave to sAcuM kahI do cho ? bIjAnA svarUpanI vAta nathI. pote potAne gopave, chUpAve, athavA na jaNAve tevuM nathI. kAraNa? bahu majhAnuM sUtra che. pote potAthI chUpAIne rahevAnuM zI rIte banavA yogya che ? bIjAthI gupta tame rahI zako paNa potAthI guma na rahI zako. tame zarIrathI, kuTuMbathI, parivArathI gupta rahI zako, paNa tame AtmAthI gupta kaI rIte rahI zako ? marma samajo. pote potAthI gupta ? bIjAthI gupta rahI zakAya paNa pote potAne potAthI kema gupta rAkhI zake ? paramakRpALudeva kahe che ke e na bane. paNa bane che. kevI rIte ? svapna dazAmAM jIva na banavA yogya potAnuM mRtyu paNa jove che. koIne svapna Ave ke huM marI gayo ane bhaya pAmI AMkha ughADe to A rahyo ! svapnamAM maryo che, kharekhara maryo nathI. svapnamAM jema na banavA yogya evuM potAnuM mRtyu jove che, tema ajJAnadazArUpa svapnamAM A jIva potAnA nahi tevA bIjA dravyane viSe svapaNuM mAne che. e je mAne che te ajJAnanA kAraNe mAne che. e mAnyatA tenuM nAma mithyAtva, e mAnyatA tenuM nAma saMsAra, A khoTI mAnyatAnuM nAma mAyA, tenuM ja nAma moha ane A khoTI mAnyatAnuM nAma graMthi. pUcho cho ke graMthi ane moha kone kahevAya? to khoTI mAnyatA te moha, te ja ajJAna, ane A narkagatino hetu che. janma A ajJAna ane mohanA kAraNe che, maraNa enA kAraNe, deha enA kAraNe, For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pravacana kramAMka - 73, gAthA kyAMka-101-1 dehanA vikAra enA kAraNe, A mAro putra, A mArAM mAtApitA, A mArA zatru, A hAlo, A gamato, A aNagamato, evA kalpanAnA bhAvo paNa ajJAna ane moha mamatvanA kAraNe thAya che. paNa jyAre sahaja rIte AtmAne jANazo tyAre A badhA bhAvo TaLI jaze. A paMcamakALamAM, Avo pragaTa mArga kahenAra puruSa, A dharatI upara AvIne ApaNA vaccethI gayo. teNe pragaTa mArga darzAvyo. saMsAranI nivRttinA arthe sat puruSa ane satsaMga Adi sAdhana thayAM. A sAdhana jo jIva potAnA puruSArthane gopavyA sivAya, jeTalI potAnI zakti che te pramANe kare to mokSa maLe nahi tevuM na bane. eka mANasa dhIme dhIme cAlato hoya ane bIjo pUche ke kema, zuM thayuM ? to kahe paga cAlatA nathI. jo bIjo mANasa bUma pADe ke e sAvadhAna ! haDakAyuM kUtaruM AvyuM. to zuM thAya ? doDe ke nahi? matalaba e che ke tenI pAse ghaNI zakti paDI che paNa vAparato nathI. tame paNa tamArI zakita vAparatA nathI, maMDI paDatA nathI, zakti bacAvo cho mATe mokSa maLato nathI. dAMta kacakacAvI, hoTha bIDI pAchaLa paDo. AMkho mIMcIne jhaMpalAvo, te mArge jAva to mokSa na maLe tevuM na bane. potAno puruSArtha gopavyA vagara pravarte to badhA sAdhano siddha thaze. nahi to badhAM ramakaDAM che tamArA mATe ! bALako DhIMgalI sAthe rame, tame pustako sAthe ramo cho, zuM pharaka paDyo? roja be kalAka vAMcana karo paNa zuM pharaka paDyo ? be kalAka A badhAM ramakaDAM. vadhAre zuM kahevuM? A karuNA bole che, A vyathA bole che. A vedanA bole che. ATalo saMkSepa, A eka ja lITI pariNAma pAme, "A eka vAta jIva samaje to sahaja mokSa che." vaidya ema kahetA hoya che ke rAInA dANA jeTalI davA che, paNa te lejo hoM. rAInA dANA jeTalI davAmAM bIjI hajAra davA nAkhI che. roga nahi rahe. mahApuruSa kahe che, vadhAre zuM kahevuM? ATalI ja vAta che. jIva samaje to sahaja mokSa che. para padArthamAM nija buddhi thAya to sahaja paribhramaNa che ane nijamAM nija buddhi thAya to paribhramaNa TaLe. ATalI ja vAta che. jenAmAM AvI jJAnano prakAza thayo che, evAnA caraNe mAthuM mUkIne dAsAnudAsapaNe bhakita kare to nivRtti thAya. ATalI ja vAta ! vadhAre zuM kahevuM ? ATalo saMkSepa jIvamAM pariNAma pAme to sarva vrata, niyama, sarva prakAranA jApa, sarva prakAranI jAtrA, sarva prakAranI bhakita ane sarva zAstranuM jJAna karIne chUTyo (arthAt te sArthaka thayuM). temAM koI saMzaya nathI. kRSNadAsa ane mumukSuo ! A ja amArI vinaMtI che. AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; je thI ke vaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. A rItathI Aje vAta karI. A rIta che. have koIne pUchavA na jazo ke zuM rasto che? A sIdho rasto, A nezanala hAI ve, cAlyA jajo. cheka mokSamAM jaI UbhA rahezo. kaMI vacce phaMTAvAnuM banaze nahi. paNa koI bIje ThekANe phasAI gayA to mokSa hAthamAM nahi Ave. ATalI saraLa vAta jIvanamAM utArajo. * For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 AtmasiddhizAstra pravacanamALA 102mI gAthAno prAraMbha have pachI thAya che. huM dara vakhate kahuM chuM ke, A gAthA ghaNI mahattvanI che. paraMtu kaI gAthA mahattvanI nathI ? AmAM UMDuM rahasya che, A vizALa dariyo che. je che te kahuM chuM. A karyataMtranI gAthA che. karmataMtra jainadarzananI adbhuta phIlasUphI che. karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te ka huM pATha. 102 tamane navAI lAgaze ke A mokSa mArga to karmakSaya karavAno pAyo che. ahIM mubaMImAM to have 60, 70 ane so mALanAM makAno thAya che. teno pAyo kevo haze? A dariyAmAM pUla thAya che, brIja thAya che, teno pAyo kevo haze ? 102 mI gAthA pAyo che. tenA upara lAkho zloko che. loka prakAza, vizeSAvazyaka, cha karmagraMtha, gommaTa sAra, labdhisAra, jaya dhavalA, mahAdhavalA, vi. thoDA nAmo bolyo. vizeSAvazyaka bhASyamAM hajAro zloko, paMca saMgrahamAM seMkaDo zloko che. A jJAnIoe ApaNA mATe zuM nathI karyuM? ApaNe evA napAvaTa chIe ke temaNe ATaluM badhuM kahyuM chatAM kaMI lakSamAM letA nathI. A adbhuta gAthA che. 45 lAkha zloko chapAyelA, prInTeDa graMtharUpe pragaTa thayelA che. e badhA zlokone paramakRpALudeve 102mI gAthAmAM DhALI dIdhA che, adbhuta che. gAthAno sAra AvatI kAle joIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pravacana kramAMka - 74, gAthA kramAMka-102 gAthA kramAMka - 102 pravacana kramAMka - 74 karmono rAjA moha karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. (102) karma anaMta prakAranAM che; paNa tenA mukhya jJAnAvaraNAdi ATha prakAra thAya che. temAM paNa mukhya mohanIyakarma che. te mohanIyakarma haNAya teno pATha kahuM chuM. (12) AtmAnA anaMta guNo che. sAkara tame hAthamAM lo. jeTalI tamArI samajaNa teTaluM varNana karazo. gaLapaNa che. raMge sapheda che, kharabacaDI che, vajanamAM ATalI che, goLa AkAra che. varNana pUruM thayuM. A sAkaranA paNa anaMtaguNo che. sAkara to kaTako athavA skaMdha che, tame tenuM vibhAjana karo, ane vibhAjana karatA karatA aMtima vizeSa-paramANu che ane te paramANunA paNa anaMta guNo che. ApaNI maryAdA che, ApaNe joI zakatA nathI. kevaLajJAnanA virATa darzanamAM Akhe AkhuM dravya dekhAya che. darpaNanI sAme tame UbhA ho to tame pUrepUrA dekhAzo. tamAruM eka eka aMga darpaNamAM jhaLake che. samagra vizva kevaLajJAnamAM jhaLake che. kevaLajJAnI jANavAnI koziza karatA nathI, jANavA mATe e rAha jotA nathI, paNa jaNAI jAya che. jANavuM te ApaNI avasthA che ane jaNAI javuM te zeyanI avasthA che. ema kahevAya che ke kevaLajJAnamAM samagra vizva jhaLake che. paraMtu e jhaLakyuM ane temAM jaNAI javAnI zakti hatI tyAre jJAne tene joyuM. oho ! AtmAmAM AvI anaMta zaktio che. pudgalamAM paNa anaMtI zakti che. pudgalano aMtima bhAga paramANu, temAM paNa anaMtI zakita che. dareka paramANu svayaM svataMtra che, svAvalaMbI che, svAdhIna che, tene koInI apekSA nathI. AtmAnA "anaMta' guNo che, badhA ja guNone karma AvaraNa kare che. eka pIpamAM so judI judI vastuo mUkI hoya, upara DhAMkaNuM DhAMkI do. to keTalI vastu DhaMkANI? so e so, kema ke te badhI vastuo sAthe mUkI che, tema AtmAnA anaMta guNo AtmAmAM sAthe rahelA che, tethI te AtmAnA anaMtaguNo upara karmonuM AvaraNa Ave che. aMdaramAM je prakAre ApaNo bhAva thAya che te prakAre karmano baMdha thAya che ane bhAvanA bheda paNa anaMta che. asaMkhya prakArano krodha, paNa zAstramAM Ama vibhAjana che - anaMtAnubaMdhI krodha, apratyAkhyAnI krodha, pratyAkhyAnI krodha ane saMjavalana krodha. saMjavalana je krodha che te so vyakitao karatI hoya, paNa temAM alaga alaga prakArano krodha che. eka sarakho nathI. bhAvanA anaMta prakAro che, anaMta prakAranA bhAva hovAnA kAraNe je karmano baMdha thAya che te karmanA prakAra paNa anaMta che. mokSa meLavavA tamAre A samajavuM ja paDaze. mokSa meLavavo hoya, karmothI chUTavuM hoya to A badhuM jANyA For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA vagara nahi cAle. Apo Apo ne mahArAja, amane zivazukha Apo.' ema kahevAthI mokSa nahi maLe. jo maLato hota to, tamane maLI gayo hota. karmanAM mukhya vibhAjana ATha thAya che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya. AtmAno mukhya guNa, pradhAna guNa, cetanA athavA jJAna. jagatanA tamAma padArthothI AtmA je judo paDe che tenuM kAraNa ? teno svataMtra svabhAva che jJAna. koNa jANanAra che? je jANI zake che, jenAmAM jANavAnI zakita che te AtmA che ne badhAM ja dravyothI te judo che. bIjA dravyo jANanAra nathI ane hAjara che teo potAne jANI zakatAM nathI. pudgala eTale jaDa padArtho te potAne jANatA nathI. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa temAMthI koI padArtha potAne ke bIjAne jANI zakatA nathI. tamAma dravyone ane potAne jANanAra AtmA pote che. sUrya AkAzamAM Ugyo che ane tame koIne kaho, jo ne bhaIlA ! sUrya AkAzamAM Ugyo che ? dekhAya che? to e kahe ke mane phAnasa Apo to joI AvuM. tame zuM kaho ene ? bhalA mANasa sUrya svayaM prakAzita che tene jovA mATe phAnasanI zI jarUra? tema AtmAnuM jJAna svayaM prakAzita che potAne paNa jANe che ane jagatanA padArthone paNa jANe che. jJAna AtmAnuM asAdhAraNa lakSaNa che. jJAna mATe traNa zabdo che. (1) cetanA eka zabda, je cete che, citi zakti. (2) jANe che te jJAna ane (3) upayoga zabda. jaina paraMparAmAM sAMpradAyika zabda che. upayoga eTale use nahi paNa jANavuM, AtmAnuM lakSaNa che upayoga -jANavuM. bIjuM kaMI na thAya to ThIka che paNa maratAM pahelAM tame tamane jANI lyo. zAstromAM kahyuM che jJAna, cetanA ane upayoga e traNa zabdo paryAyavAcI che. agni kaho, baLataNa kaho ke phAyara kaho. vastu eka ja paNa zabdo alaga alaga. pANI kaho, jala kaho ke voTara. bhASAno pharaka che. "je gAyo te saghaLe eka A eka AtmAne ja gAyo che. AtmAnA anaMta guNomAM jJAna guNa mukhya che. jema gADI calAvanAra eka, paNa besanArA ghaNA hoya che paNa badho AdhAra gADI calAvanAra upara hoya che. tema badhA guNone jaNAvanAra, jANanAra te jJAna. eka jJAna guNa svataMtra ane zuddha jyAre hoya tyAre tenuM kArya zuddha hoya, paNa jJAna guNamAM bIjuM kaMI bhaLe to e kArya aTakI jAya. AThe ATha guNomAM mukhya guNa jJAna, bIjo guNa darzana, trIjo guNa AnaMda cotho guNa vIrya, pAMcamo sukha guNa. have tame nakkI karI lo ke tamAre koInI pAse sukhanI bhIkha mAMgavAnI jarUra nathI. jarA alaMkArika bhASAmAM kahevuM hoya to pula ema kahe che ke tame bhUla karo cho bhAI ! sukha amArI pAse nathI. chatAM tame amArI pAse mAMgo cho ! devacaMdrajI mahArAje kahyuM ke "jaDa cala jaganI eMThano, na ghaTe tujane bhoga ho mitta, kayuM jANuM karyuM banI Avaze." jaDa pAse varNa che, rUpa che, rasa che, gaMdha che, sparza che. sukha nathI. pudgala pAse sukha nathI, For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pravacana kramAMka - 74, gAthA kramAMka-102 chatAM mAgo cho tenuM nAma mithyAtva. mithyAtvanI aneka vyAkhyAo che. jenI pAse je nathI, je jeno svabhAva nathI, tenI pAse te mAgavuM te mithyAtva che. rasoDAmAM be DabbA paDyA hatA. eka soDAno, eka khAMDano. banne sapheda. AMkho mIMcI cAmAM soDA nAkhI dIdhA to cAnI zuM hAlata thAya? ahIM sapheda hoya te khAMDa e vyAkhyA khoTI paDe. gaLI hoya te khAMDa. gaLapaNa sAkaramAM ja che. caitanya AtmAmAM ja che.AnaMda AtmAno guNa che. vIrya paNa AtmAno guNa che. (6) aguru laghu e mahattvano zabda che. aguru laghu eTale vastu jevI che tevI ne tevI kAyama TakAvI rAkhanAra paribaLa te aguru laghu. mizraNa na thavA de ane parivartita na thAya (7) AtmA arUpI che. varNa, gaMdha, rasa, sparza enAmAM nathI. (8) ApaNe avinAzI chIe, deha sAthe joDAyA chIe eTale ApaNAmAM utpatti ane nAza ema be dekhAya che paraMtu ApaNe dehathI judA chIe ane avinAzI chIe. ApaNI A akSaya sthiti che. ApaNA A ATha guNone jeo DhAMke te ATha karmo che. ahIM ema kahevuM che ke karmo anaMta che paraMtu temAM mukhya ATha karmo che ane temAM paNa mukhya mohanIya che. kema mohanIya ? bAkI badhA karmo che, paNa te karmo karAvatAM nathI. sAheba! dhIrajathI samajavAnuM che. mohanIya karma, karma karAvavA prere che. bIjA karma karAvanAra mohanIya karma che. corI pApa, hiMsA te pApa, durAcAra te pApa, parigraha te pApa. pratikramaNamAM bolo cho ne ke pahele prANAtipAta, bIje mRSAvAda, trIje adattAdAna, cothe maithuna, pAMcame parigraha, ....sattarame mAyA mRSAvAda ane aDhArame mithyAtvazalya. A sattara pApone karAvanAra aDhAramuM mithyAdarzana che. muMbaImAM polIsa cokI ghaNI, paNa polIsano vaDo to eka ja. hukama tyAMthI thAya. phAInala karavuM ke na karavuM te polIsa nakkI na karI zake paNa vaDo polIsa nirNaya kare tema thAya. tema ahIM pApa asaMkhya prakAranAM paNa karAvanAra paribaLa eka ja ane te mithyAtva. mithyAtva asaMkhya pApo karAve che. barAbara khyAlamAM rAkhajo. mATe mithyAtva paraM pApaM, mithyAtva paraM tama:, mithyAtve paraM viSA mithyAtva jevuM pApa nathI. mithyAtva jevo aMdhakAra nathI, mithyAtva jevuM jhera nathI. mithyAtva jevo adharma nathI. mithyAtvanuM bIjuM nAma darzanamoha. tenI carcA ahIM karIzuM. A darzanamoha ja jabaro che. ATha karmonI peTA prakRti ekaso aThThAvana. AThe karmo judA judA hovA chatAM temAM mukhya mohanIya ane mohanIyamAM paNa darzanamoha. darzanamohanuM svarUpa jANyA vagara ThekANuM nahi paDe. darzanamoha gayA sivAya tamArI sAdhanA, tamAruM kareluM saphaLa nahi thAya. tamAruM vAveluM nahi Uge, mAnya nahi thAya. DrAphaTIMga to thayuM paNa sAheba sIkko na mAre ane sahI na kare tyAM sudhI mAnyatA na maLe. vAMcatAM paNa na AvaDe tevI ADI avaLI sahIo kare che paraMtu sAhebanI sahI thaI gaI eTale maMjUrI maLI gaI. darzanamoha nahi jAya tyAM sudhI ApaNA sAdhanone mAnyatA nahi maLe. For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA AdaryuM AcaraNa, loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho; zuddha zraddhAna vaLI, Atma avalaMbana vinu, tehavo kArya tiNe ko na sIdho. (pU. devacaMdrajI mahArAja) amArA bhAratanA saMto bhale bhaNyA nathI paNa temaNe bahu sArI bhASAmAM ema kahyuM ke, aneka juga vityA re eNe paMthe cAlatA jI, toye na Avyo mAragaDAno aMta. darzanamoha vyatIta thaI upajyo bodha je, deha bhinna kevala caitanyanuM jJAna jo' AvuM hoya tyAM ghaTanA ghaTe. vAtomAM nahi, zabdomAM nahi, zAstromAM ane pravacanomAM nahi, upadezomAM nahi paraMtu darzanamoha jAya to ghaTanA ghaTe che. tame koinAM besaNAmAM jAva tyAM DAhyA thaIne kahezo, bhAI ! zarIra to gayuM paNa teno AtmA to nitya che. ApaNane ema thAya ke UThIne page paDavA jevuM che. A mahApuruSa lAge che. tenA gharamAM koInuM mRtyu thAya tyAre khabara paDe ke keTalI vIse so thAya che ? mohanIya karmane madirAnI upamA ApavAmAM Ave che. moharUpI madirAno nazo sauthI vadhAre. jagatamAM jeTalA dAru che tenA karatAM Ano nazo vadhAre. kAraNa dAruno nazo kalAka, be kalAka ke cAra kalAke cokkasa Utaraze paraMtu moharUpI dArUno nazo to caDelo ja rahe che. ahIM pravacana ke satsaMgamAM paNa tame nazAmAM ja Avo cho. sametazikhara paNa nazAmAM ja jAo cho. moharUpI madirAnuM pAna karI manuSya unmatta bane che. dAru pIdhela mANasane kepha caDe che. kepha zabda gujarAtI che. kepha caDe che tyAre bhAna bhUlI jAya che. ApaNA Azrama pAsethI eka gaTara jAya che temAM pATaNa korTanA vakIla, kALo koTa paherelo, gaTaramAM paDyA hatA. have banavA joga huM tyAMthI nIkaLyo. mane oLakhatA hatA. mane kahe gurujI ! mApha karajo mane, mAre na pIvo joIe. bhAna na rahyuM. dAru bhAna bhUlAve che, tema moha paNa bhAna bhUlAve che ane loka viruddha kArya thAya che. * tame ane hiMsA karo, tame ane juThuM bolo, e na bane ! tame ane corI e na bane. tame koI strI joI AMkha melI karo ! e na bane. paNa moha aMdara beTho che te badhuM karAve che. moha mahamada chAkathI, huM chakIyo ho nAMhI zuddha lagAra; | ucita sahI INe avasare, sevakanI ho karavI saMbhALa. cidAnaMdajI mahArAja bhagavAnane Thapako Ape che. prabhu ! jyAre muzkelI Ave tyAre kuTuMbIjano kAma na lAge to temane zuM karavAnA? bhagavAna ! ame bhayaMkara AphatamAM chIe. ame tArA chIe ane te kAmamAM na Ave to tane karavAno zuM ? cidAnaMdajI mahArAja kahe che, moharUpI madirAnuM pAna karI ame chakI gayA chIe. jarA paNa zuddha nathI. A TAIme amArI sAra saMbhALa levA jevI che. dIkaro bApane kaheze ke amArI atyAre saMbhALa levA jevI che. A ucita avasara che, mArI khabara to lo. mohana vijayajI mahArAja kahe che, bhagavAna ! ame mokSa mAgavA nathI For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pravacana kramAMka - 74, gAthA kramAMka-102 AvyA, amane mukti kayAre maLaze tema pUchavA nathI AvyA, amAruM kayAre kalyANa thaze tema pUchavA nathI AvyA. ame to eTaluM ja kahevA AvyA chIe ke amArAmAM moha che, tamArI tAkAta hoya to tame tene dUra karo, to tame kharA ! vAha, vAha ! bhAre adbhuta vAta karI. bhakto paNa kharA che. amAro moha dUra karo tyAre tame kharA kahevAo. emane adhikAra che ne! e premano adhikAra che. mammIne dIkaro bole che ne ? bALaka bole che ane mammI rAjI thAya che. kAraNa? mA che. bhaktone paNa Avo ja adhikAra che. amAro moha dUra karo, ame ghaNA upAyo karyA paNa moha dUra thayo nathI. A darzanamohanIya che, tenuM eka ja kAma che, viparIta mAnyatAo karAvavI. viparIta mAnyatA eTale UMdhI mAnyatA. eka iMTa khoTI pahelethI mUkAya to AkhuM makAna khoTuM bane. iMTa vyavasthita mUkAvI joIe. saravALAmAM pahelAM bhUla thAya to e bhUla cheka sudhI cAlI ja Avaze. viparIta mAnyatAone daDha karAvavI te darzanamohanuM kAma che. dA.ta. "zarIra te ja huM chuM, viSayo ane bhogomAM sukha che, hiMsAthI gharma thAya che', A darzanamoha che. aMdara vRttio UThaze tene dabAvazo nahi, tene muktapaNe pasAra thavA do, evuM mAnavuM te darzanamoha che. manusmRtimAM manue kahyuM che ke sAheba ! agnimAM keTaluM ghI nAkhavAthI agni olavAze ? duniyAbharanuM ghI nAkhazo to paNa agni nahi olavAya, agni vadhAre prajvalita thaze. jema jema vRtti poSazo, tema tema prajavalita thaze. jora karIne vRttio jItavI paDe, baLavo karavo paDe. A vAta tamane nahi game. tamane vRtti poSavAnI vAta gamaze. rAtanA bAra vAgye bhajIyA khAvAnuM mana thAya to gharavALIne uThADe, kahe ke bhajIyAM banAva. A vRtti UThI che to pUrI kara, pachI mana na thAya. ame pUchyuM ke vRtti zAMta thaI ? be divasa pachI pAchI UThaze, ane vRttimAMthI vRtti Avaze. vRtti poSavAthI vRtti zAMta thAya, te viparIta mAnyatA che. atyAre sadguru hoya ja nahi, ema kahevu te viparIta mAnyatA. Ama viparIta mAnyatAo ghaNI che ane tethI te kaSAya sahita varte che. - vAirasa insekazana thAya eTale tAva Ave, mAthuM duHkhe, paga duHkhe, khAvAnuM na bhAve. ghaNuM badhuM thAya. darzanamoha paNa jabaruM vAirasa inphakazana che. tenAthI ghaNuM badhuM thAya. kaSAyo sahita vartavAnuM thAya ane kaSAyo AvyA eTale karmone AvavAnA daravAjA khUlI gayA. karmaja grahaNa thAya che ane te ATha bhAgamAM vaheMcAI jAya che. sAta karmo bhAga lenArAM che ane AThamuM mohanIya karma karanAruM che. mohanIyakarma utpAdaka che, te kamANI kare che. bAkI badhA karma bhAga le che. A kaMpanI kharI che, bIjA slIpIMga pArTanara. varkIga pArTanara to eka ja che ane te moha. moha sAte jaNAne kahe che tamAre ciMtA karavAnI jarUra nathI, huM tamane bolAvI laiza. paramakRpALudeve samajIne kahyuM haze ke temAM mukhya mohanIya', A mohanIyakarma te AThe karmanuM mULa che. kaMI marma samajANo ? bIjo bhAga cAritra mohano che. tame AtmAne jANyo, ane jagatanA padArtho mithyA For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA che, anitya che tema paNa jANyuM. temAM sukha nathI tema paNa jANyuM ane jANavA chatAM aneka janmanA saMskAranA kAraNe pharI pharI tyAM jAva, AnuM nAma cAritra mohanIya. pAcho tyAM jAya. vaLI vaLIne jue ke mArA varaghoDAmAM keTalAM che ? A mohanI prakriyA juo ! eTalA mATe ame moha haNavAno pATha kahIe chIe. "temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha'. A zabdamAM camatkAra che. bAkI badhA karmone haNavAnI jarUra nathI. kahe che ne ke nRpati jItatAM, jItIe, pura daLane adhikAra. moha kevI rIte kAma kare che? mohanuM varkIga kevuM che ? kAyasA vayasA matte, vitte giddhe ya itthisu / duhao malaM saMciNai, sisuNAguvva maTTiyaM // (uttarAdhyayana a. 5/10 zloka) bhagavAna mahAvIrano kahelo A adbhuta zloka che. zabda vAparyo che zizunAga ! zizunAga eTale aLasiyo. saMskRtamAM aLasiyAne zizunAga kahe che. aLasiyuM joyuM che ne? sApa jevuM ja dekhAya ane sApanI jema ja cAle che. e aLasiyuM eka kAma kare che. e mATI ja khAya che. e moDhethI mATI khAya ane zarIrathI mATI bhegI kare. kahevAya che ke te mATImAM ja janme che, mATI khAya che, mATI bhegI paNa kare ane mane paNa mATImAM ane pAchaLa mUkato jAya paNa mATI. eka ziSya zaheramAMthI pasAra thaI, guru pAse Avyo. gurue ziSyane pUchyuM ke tuM phalorA phAunTana parathI Avyo. tyAM to khUba ja TrAphika hoya che. te tyAM zuM joyuM ? ziSya kahyuM ke mATInAM pUtaLAM pAchaLa, aneka mATInAM pUtaLAo meM joyAM. A ziSya jJAnI hovo joIe. mATInAM pUtaLAM pAchaLa, are ! mATInAM pUtaLAo ! gusso na karazo. ne na kahezo ke, ame ATalA badhA rUpALA chIe ne ! are zuM rUpALA? mATInA ja pUtaLAM. mATInA pUtaLAM pAchaLa koNa doDe che ? have to kaho ke mATInAM pUtaLAM. aLasiyo moDhethI mATI khAya ane bhegI paNa mATI kare. mohathI unmatta thayela mANasa zarIra ane vANImAM unmatta ane uchUkhala banI jAya che. kAbU vagarano ane lagAma vagarano thaI jAya che. rAvaNa, duryodhana bekAbU thayA, tethI gayA. ame ghaNI vakhata kahyuM che ke ezI lAkhanI kiMmatI kAra hoya, sarasa majhAnI. mitrane kahIe navI kAra AvI che, cAlo copATI pharI AvIe. mitra to ThAThathI bese, potAnI hoya tema. paraMtu DrAivara kahe ke are! gADI to sarasa che paraMtu AmAM breka nathI. breka vagaranI gADImAM tame besazo kharA ? ahIM be kendro ApyAM. baMne mahattvanAM che. eka kendra dhana eTale lakSmI ane bIjuM kendra kAmavAsanA. ApaNe covIsa kalAka konI pAchaLa doDIe chIe? dhana pAchaLa. dhanaterasa Avaze tyAre olo cAMdIno sikko sAcavI rAkhyo haze, te tijorImAMthI kADhaze, hAthathI dUdha laI navarAvaze, pachI cAMdalo karaze ane lakSmIjIne page paDaze. ATalAM premathI to bhagavAnanI pUjA For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 74, gAthA kramAMka-102 paNa nahi karI hoya, A mohI kendra-dhana te maLI jAya ne ! AkhuM jagata dhananI pAchaLa che. saMsAra choDyo hoya chatAM sAdhu paNa dhananI pAchaLa. tamAre zuM karavuM che ? machIMdara paNa dhanamAM sapaDAI gayA, paraMtu gorakhanAtha celAe tene bahAra kADhyAM. hiMdustAnamAM AvA paNa celAo che. eka divasa teo jaMgalamA nIkaLyA tyAM machIMdare sonAnI iMTa joI ane mUkI thelImAM. thoDuM AgaLa cAlyA ane machIMdarane Dara lAgavA mAMDyo. teNe gorakhane pUchyuM ke ahIM kaMI bhaya jevuM to nathI ne ? gorakhane thayuM ke machIMdara kema bhayanI vAta kare che ? sAdhuko bhaya kaisA ? vaLI AgaLa gayA eTale pharI pUchyuM ke gorakha ! kaMI bhaya nathI ne ? jyAM gorakhe joLI upADI aMdara joyuM to temAM bhaya dekhAyo ane pAsenA kUvAmAM sonAnI iMTa pheMkI dIdhI. lagabhaga tenA vajana jeTalo eka patthara thelImAM mUkI dIdho. thoDe gayA pachI pharI pUchyuM ke gorakha ! bhaya to nathI ne ? are ! bhaya to kUvAmAM pAchaLa pheMkI dIdho. tyArathI kahevata paDI gaI che ke ceta machIMdara ! gorakha AyA. bhaya kAyAne nahi paNa mAyAne che. dhana pachI bIjuM kendra, puruSa mATe kAmavAsanA hoya to strI ane strIne kAmavAsanA hoya to puruSa. jagatamAM be ja kendro che. dhana ane kAmavAsanA. bAkI badhA upakendro che. vire fzake ca sthira vitta eTale dhana. dhana moTAmAM moTuM kendra ane ApaNI samagra cetanA tenI AjubAju. phonamAM paNa pUchatA hoIe chIe ke bhAva vadhyo ? A loko sAdhuone paNa pUche che, mahArAja kaMI jyotiSa jANo cho ? A zeranA bhAva vadhaze ? mahArAja bicAro, saMsAra choDI sAdhu thayo ane tame emane pUcho cho. jUo to kharA ke tame kone pUcho cho? ane sAdhu paNa kahetA hoya che. hA, sAMje pAMcaso pAMca thaze. A to evI nAva che ke calAvanAra paNa DULyo ane besanAra paNa DULyo. be kendro che. puruSa strImAM unmatta bane che, strI puruSamAM unmatta bane che ane dhanamAM badhA unmatta bane che. tenAthI rAga dveSa kare che ane te rAga dveSathI karmamaLano saMcaya thAya che. jema aLasiyuM mATIno saMcaya kare che, tema A jIvAtmA karmano saMcaya kare che. eTalA mATe have ema kahe che ke "haNAya te kahuM pATha'. A karma baMdhAvAno badho AdhAra bhAva upara che. A bhAvanI vAta dhyAnathI samajI lejo. jIva bhAva kare che. bhAva jIvamAM thAya che. karmamAM nahi. bhAva thAya che pachI ja karmano baMdha thAya che. karmanuM kAma pachI cAlu thAya. jema tame koI lekhita orDara Apo ke A mAla banAvajo. tamAruM lekhita jAya pachI ja mAla banAvavAnuM kAma cAlu thAya. tamAruM lekhita jAya bhAvamAM eTale pachI ja karma mAla banAvavAnuM cAlu kare. tyAM sudhI nahi. karmano vAMka ja nathI. karma kartA nathI, karma karmano kartA nathI. paraMtu bhAva vagara karmo thatAM nathI. sAheba ! jarA dhIrajathI samajo. A vAta tamArA kAmanI che. ame ema to mAnI zakIe ke tame pravacanamAM AvIne beThA cho eTale tamAre mokSamAM to javuM che mATe tamAre ATaluM to samajavuM ja paDaze ke karmo kaMI karatAM nathI. bhAva thAya eTale karmo baMdhAya. pahelAM bhAva thAya. A bhAva thAya che tenuM kAraNa? pUrva karmano udaya ane ApaNo padArtho taraphano bhAva, tenA taraphanuM valaNa, DhalaNa. For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA enAthI zuM thAya ? bhAva thavAthI Atmapradeza upara kaMpana thAya. jema sitAra upara AMgaLI eDe eTale jhaMkAra UThe. sitAra khUNAmAM ema ja paDI hoya to jhaMkAra nahi UThe, paraMtu AMgaLI aDI nathI ke jhaMkAra UThyo nathI. ane vAdaka ravizaMkara jevo hoya to jAtajAtanI rAgiNIo pragaTe, tevI ja rIte kaSAyo thAya, bhAvo thAya eTale Atmapradeza upara jhaMkArarUpI kaMpana thAya. kaMpana thAya eTale karmabaMdha thAya. pahelA kaMpana pachI karmonI Avaka. kaSAyonA udayanA kAraNe kaMpana, kaMpananA kAraNe bhAva ane bhAvanA kAraNe karmano baMdha. Ama cakra cAle. A rIte karma baMdhAya, temAM eka niyama che. eka kroDAkroDI sAgaropama karmanI sthiti hoya temAM ekaso varSa abAdhAkALa eTale eka so varSa sudhI paDyuM paDyuM karma pAkyA karaze. bajAramAMthI kerI lAvIne TopalImAM pakavavA mATe mUkI. koI pUche ke kerI che ? to kerI to che paNa pAkI nathI. pakavavA mUkI che. be divasa pachI pAke eTale khavAya. tema karma paNa pAke pachI phaLa Ape. A abAdhAkALa pUro na thAya tyAM sudhI karmaphaLa na Ape. tame khIcaDI banAvavA tene kukaramAM mUkI gesa upara mUko cho. kamase kama dazeka miniTa to lAgene ? ane pachI kukara sITI vagADe ke khIcaDI pAkI gaI che. A abAdhAkALa, tyAM sudhI karma phaLa na Ape. eka majhAnI vAta e paNa che ke tame jeTalAM karmo bAMdhyA che, temAM nikAcita karmone bAda karI, bIjA badhAM karmo udayamAM AvatA pahelAM tame IphekaTa Apo to pheraphAra karI zako cho. vAta dhyAnamAM lejo. eka rajAInI gAMTha, bIjI sUtaranI AMTInI gAMTha, trIjI sUtaranA tAMtaNAnI gAMTha ane cothI rezamanI dorInI gAMTha mAro ane temAM telanuM TIpuM pADI, bhaMDakiyAmAM mUkI do. daza varSe bahAra kADho to pachI gAMTha kayAMthI chUTe? rajAInI gAMTha jevA karmo pRSTa, sUtaranI AMTI jevA karmo baddha. sUtaranA tAMtaNAnI gAMTha jevAM karmo nidhatta, ane rezamanI gAMTha upara telanuM TIpuM ne aneka varSo pachI kADhIe tenA jevA cIkaNAM nikAcita karmo, bhogavavAM ja paDe. eka rAjAne saMgIta ati priya che, tene saMgItamAM khUba ja AnaMda Ave che. saMgItakAro AvyA che ane saMgIta zarU kare che. rAjAe potAnA zayyApAlakane kahyuM ke mane UMgha Ave eTale saMgIta baMdha karAvajo. rAjAne UMgha AvI gaI. zayyApAlane saMgIta sAMbhaLavAmAM rasa paDyo tethI saMgIta baMdha na karAvyuM. thoDIvAra pachI rAjA jAgI gayA, saMgIta cAluM hatuM tethI rAjAne thayuM ke mArI AjJA kema na mAnI ? ahaMkAra Avyo ke tenA manamAM samaje che zuM ? mArI AjJAno bhaMga ? ane rAjAe zayyApAlakanA kAnamAM dhagadhagatuM sIsuM reDAvyuM. ApaNe paNa gharamAM ghaNI vakhata AvuM karIe chIe. mane pUchyA vagara piyara kema gaI? have gharamAM nahi AvavA dauM. A ahaMkAra bole che. A bIjo koI AtmA nahi paNa bhagavAna mahAvIrano AtmA hato. karma baMdhAyA ane pariNAme chellA janmamAM kAnamAM khIlA ThokAyA. A nikAcita karmanuM phaLa. badhA karmo nikAcita nathI hotAM. baddha, pRSTa, nidhatta, tenI kavolITI judI, ane A nikAcita karmanI kavolITI judI. paNa karma udayamAM AvI gayuM pachI temAM kaMI na thAya. TIkITa For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 pravacana kramAMka - 74, gAthA kramAMka-102 kaDhAvI, TrenamAM beThA. gADI cAlu na thaI hoya to pAchuM UtarI zakAya. paraMtu eka vakhata gADI cAlu thAya to bhukko mAryA sivAya koI rasto nathI. karmo udayamAM nathI AvyAM tyAM sudhI tamAruM vrata, tapa, japa kAryakArI - asarakAraka thAya, pachI nahi. jJAnI puruSe keTalAka rastAo batAvyA ane keTalIka jAgRtinI vAta karI. nikAcita karmo bhogavavAM ja paDe. paraMtu eka vAta che. teno gALo ocho thaI zake. karmano gALo be kalAkano hoya to doDha kalAka thaI zake paNa bhogavavuM to paDe ja . jema pAMca DIgrI tAva hoya ane ijekazana lo to be DIgrI thaI jAya. A pheraphAra thayo ke nahi ? koNe karyo? tamArI asara ATaluM sAmarthya tamArAmAM che. kaSAyabhAva thAya tenAthI kaMpana, kaMpanathI karma thAya. cetanAmAM je kaMpana thAya che tene kahevAya che bhAva. AMgaLI phare, sitAra vAge ane saMgIta cAlu thAya, pachI rAga nakkI thAya ke A bhimapalAsI che, A malhAra che, A dIpaka che, A humarI che. pahelAM bhAva thAya pachI khabara paDe ke A krodhano, A premano, A kSamAno, A ahaMkArano, A kAmavAsanAno bhAva che. anAdithI karma sAthe ja che. paNa udayamAM AvyuM eTale kaMpana thAya, bhAva thAya ane bhAva pramANe karmano baMdha thAya. chellI vAta, bhAva thayA, temAM be bhAga paDyA. zubha bhAva ane azubha bhAva. AkhuM jagata A be bhAvo vacce che. zubha ane azubha. bahu bahu jora kare to azubhamAMthI zubhamAM jAya ane tyAM aTakI jAya. duniyAbharanA dharmo azubha bhAva dUra karI zubhabhAva karavAnI vAta kare che. eka jainadarzana evuM che ke te kahe che ke azubhabhAva tuM karIza nahi. zubhabhAva jarUra karaje paNa temAM aTakato nahi ane tene eka dhakko ora mArIne tuM zuddhabhAvamAM jA. A adbhuta vAta karI. eka dhakko ora do, eka dhakko ora. potAnI ciMtA karavI te svArtha, prANImAtranA hitanI ciMtA karavI te maitrI ane koipaNa jAtanI ciMtA na hoya tenuM nAma vItarAgatA. tamArI ciMtA choDI ane bIjAnI ciMtA karo, pachI e paNa ciMtA choDo, e mahattvanuM che. zubhabhAva ane azubhabhAva dUra karavA zuddhabhAva joIze ane zuddhabhAvamAM jhaMpalAvavA jIvamAM pracaMDa sAmarthya joIe, baLa joIe. zuddhabhAva evo che ke temAM zubhabhAva paNa nathI ane azubhabhAva paNa nathI. zubhAzubhathI para che. siddha avasthAmAM to bhAva ja nathI. zubha, azubha ke zuddha koIpaNa prakArano bhAva nathI. traNethI para che. tyAM kaMpana ja nathI, sitArane AMgaLI aDADo to vAge ne ? kaSAya che ja nahi, kaSAya eTalA mATe nathI ke karma nathI, ane karma nathI to kaSAya nathI, kaSAya nathI to kaMpana nathI eTale sthiratA che. anaMta sthiratA jenAmAM che tene kahevAya che siddha avasthA. - tamAre siddha thavuM che ? azubha kADhI zubhamAM jAva, tyAM paNa aTakayA vagara tene paNa choDo. plenamAMthI nIce UtaravuM hoya to sIDI lagAvavI paDe. nIce UtarIe eTale sIDIne paNa choDI devAnI. tema azubhamAMthI bacI zubhamAM AvyA, zubhane paNa choDI kUdako mArI zuddhamAM AvavuM. zuddhamAM kUdako mAro eTale siddha. siddha thayA pachI zuddha paNa nahIM rahe. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 85 zarIra, iMdriyo ane mananI vRtti eTale vikAra tathA vAsanAo upara vijaya prApta karIne, jJAnadarzanamaya AtmAnuM je dhyAna kare che te karmothI kadIpaNa baMdhAto nathI. tene karmo ane pudgalo anusaratAM nathI. mATe tene pharI janma dhAraNa karavo paDato nathI. AthI mokSa prApta thAya che. karmo anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM paNa mohanIya vaDuM, haNAya te kahuM pATha. have be pATha Avaze. darzana mohanIya karma ane cAritra mohanIya karma. AgaLa carcA karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. sAdhanA karavA mATe zAMta mana, bhAvanAzIla hRdaya, sthira buddhi, jAgRta zraddhA ane aMtarano sAco talasATa jarUrI che. jIvanamAM AdhyAtmikatAnI pracaMDa Aga pragaTavI joIe. e AgamAM pUrI rIte tapyA sivAya sAcA sAdhaka banAtuM nathI. Ajano pracalita gharma, sthULa kriyAkAMDo, vrato ane niyamo Avezane janma Ape che. poSe che. jIvADe che. ane e AvezathI ja aMte te naSTa thAya che. tethI teno sAdhakanA hRdayane sparza thato nathI. -pU.gurujI munizrI bhAnavijayajI mahArAja praNIta caitanya yAtrA bhAga-2 For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 pravacana kramAMka - 75 pravacana kramAMka - 75, gAthA krmAMka-102-1 gAthA kramAMka 102-1 saMsAranuM mULa kAraNa karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. (102) gAthA 102, 103 ane 104, A traNa gAthAomAM samagra karmataMtranAM bIjo, mULiyAM nAkhI dIdhA che. Ano vistAra jeTalo karavo hoya teTalo thai zake. A traNa gAthAo maulika che. bahu dhyAna ane dhIrajathI samajajo. tame jyAre kaMTALo cho tyAre bolo cho baLyAM A karama ! mArAM karmo ja phUTelAM che. paraMtu A baLyAM karama zuM ? e zuM kAma kare che ? kevI rIte kAma kare che ? zuM prakriyA ane paddhati che ? pachI khyAla Ave ke karmano eka Tako paNa vAMka nathI. so TakA vAMka ApaNo potAno che. karma gunegAra che ja nahi. ApaNe gunegAra chIe. javAbadAra ApaNe chIe. lAlabattI che, polIsa Ubho che ane tamArA mijAjamAM gADI hAMkI mUko, sITI vAge ane polIsadAdA tamane UbhA rAkhe. tame jo AghApAchA thAva to polIsacokIe lai jAya. karanAra javAbadAra che. vyavasthAnI javAbadArI nathI. karmataMtra vyavasthA che, tenI pAchaLanuM sarjaka baLa bIjuM che. e bannene samajavAM paDaze. karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. - karmataMtranA mahattvanA muddAo spaSTa karIe. anaMta prakAranA karmo che. tame jagatane juo, anaMta jIvone juo. darekane potAnI paristhiti che, svataMtra che. dareka vyakitane potAnA saMyogo judA judA che. eka gharamAM mAtA pitAnA cAra dIkarAo hoya, paNa cAre judA judA. temanI prakRti judI, Tevo judI, rItabhAta judI, svabhAva judo, vartana ane vyavahAra judo. ekane nokarImAM mahine pacIza hajAra maLe che ane bIjo eka miniTe cAlIza hajAra kamAya che ane eka phUTapAtha upara nokarI mATe jUtAM ghase che. emAM mA bApano vAMka nathI, ekanI javAbadArI nathI. eka bIjuM ajANyuM taMtra tenI pAchaLa kAma kare che. dareka vyakitanuM jIvana svataMtra che, ghaDatara paNa svataMtra che. ATalI badhI avasthAo jagatamAM hoya ane tene te avasthA bhogavavA kSetra-jagyA hoya, kALa hoya, saMyoga ne paristhati hoya ane anukULa sAmagrI paNa hoya, A badhuM eka samayamAM eDajesTa thAya te bahu AzcaryakAraka ghaTanA che. kevI rIte A goThavAtuM haze ? jevI rIte jene jyAM bhogavavAnuM hoya, je TAime bhogavavAnuM hoya, je saMjogomAM bhogavavAnuM hoya ane bhogavatI vakhate jemanI hAjarI hovI joie te ja hAjara hoya. anaMta prakAranAM karmo che. anaMta prakAranAM karmonI pAchaLa, pAyAnuM kAraNa anaMta prakAranA bhAvo. A bhAvo paNa anaMta che. pratyeka bhAva svataMtra ane pratyeka bhAva sarjaka che. ghaNI For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA vakhata koI rUpALA mANasone joIne thatuM haze ke ApaNe ATalA rUpALA hota to? plAsTIka sarjarI karAvazo paNa te bahu saphaLa nahi thAya. mULa rUpa kayAMthI lAvavuM ? tArA mATe A ja barAbara che. bhAI ! tArI niyatI A ja che ane vyavasthA A che, kAraNa ke e badhA pAchaLa kAraNa tAro bhAva che. bhAvanA anaMta prakAra, mATe karmanA anaMta prakAra ane tene bhogavavAnA paNa anaMta prakAra, mATe vyavasthAnA paNa anaMta prakAra, A virATa jagata coda rAjaloka che, A adbhuta vyavasthA che. kayUTara kadAca bhUla karaze paraMtu A vyavasthA bhUla nahi kare. | tulasIdAsajIe kahyuM che ke, rAtano TAIma che, gaharAjA cokI kare che. rAmajInA vanavAsano pahelo divasa che. sItAjI, rAmajI ane lakSmaNajI vRkSa nIce beThAM che, lakSmaNajI pAMdaDA pAtharI pathArI kare che, kAMkarA vINe che ke mArA bhAIne kAMkarA na kheMce. pathArI karatAM karatAM AMkhamAM AMsu Ave che. nathI pAtharavAnuM ke oDhavAnuM ! je strIe dharatI upara paga nathI mUkyo. mATIthI jenA paga melA thayA nathI, jenA pagane mATI aDI nathI, tene Aje A pAMdaDAM upara sUvAnuM che, lakSmaNajIne AMsu Ave che paNa rAmajI ke sItAjInI AMkhamAM AMsu nathI. rAtrIno samaya thayo che. rAmajI ane sItAjI sUtAM che, tame ema pUchazo ke temane UMgha AvI haze ke kAmpojhanI goLI levI paDI haze? temaNe UMghanI davA lIdhI nathI. aDhAra maNa taLAimAM jevI UMdha Ave tevI ja UMgha AvI hatI. koI tANa ke dabANa mana upara nahi. ucATa nahi. ApaNA pAMca rUpiyA AghA pAchA thAya to daza vakhata khissAmAM hAtha nAkhIe, alyA ! zuM kare che ? AkhI ayodhyA gaI, paNa koI ucATa vagara nizcitapaNe UMghe che. sIkyorITI gArDa lakSmaNajI che. temaNe bAra varSa A sevA karI. te vakhate guharAjA ane lakSmaNajI vAta kare che. juo to kharA, bhagavAna rAmacaMdrajIne A pIDA? ane AgaLa keyI zabda bolyAM nathI ane lakSmaNajI kahe che ke emAM koIno vAMka nathI. A amArAM potAnAM karelA karmo amAre bhogavavAnAM che. sukha ane duHkha baMne karmanuM phaLa che. lakSmaNajI ane guhArAjA ekAMtamAM vRkSa nIce besIne vAta kare che ke kone doSa Apavo? ame karma karyA che, amAre bhogavavAnAM che. A karyataMtranI thIyarI gaNatrI karavA mATe nathI ke phaTAphTa bolI jaIe ke jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya karma, mohanIya karma, nAma, AyuSya, gotra ane aMtarAya karma. jIvana sAthe tenuM zuM joDANa che te samajavA mATe che. anaMta prakAranA bhAva, anaMta prakAranAM karmo, anaMta prakAranAM phaLa, anaMta prakAranI bhoganI vyavasthA, ane anaMta prakAranI bhoganI prakriyA, ATaluM moTuM jagata karyataMtranI vyavasthA che. Izvara vacamAM AvatA nathI. eka vakhata kRcceva raziyAthI hiMdustAna AvyA hatA. hiMdustAnanI hAlata joI ke ahIM koI raNI dhaNI nathI. temaNe kahyuM ke huM izvarane mAnato na hato, have IzvaramAM mAnavA lAgyo chuM. mane lAge che eNe kaTAkSa karyo. Izvara karmanA phaLa ApavA vacce AvatA nathI, paNa karmatra cokkasapaNe kAma kare che. tenI vigatavAra carcA thavI joIe. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka 75, gAthA krmAMka-102-1 anaMta prakAranAM karmo, temAM mukhya ATha che ane AThamAM mukhya rIMga lIDara, badhAne haMphAvanAra mohanIya karma. bhagavAna mahAvIrano jIva soLamA bhavamAM vizvabhUti nAmanA rAjaputra hatA. saMyama grahaNa karyuM. hajAra varSa duSkara tapa karyuM. eka divasa pAraNA mATe mathurAnagarImAM bhikSA levA gayA. gAye pADyA tyAre tyAM rahelA temanA kAkAnA dIkarA vizAkhAnaMdIe temane kahyuM ke te divase eka mUThI mArI, koThAnA jhADanAM badhAM phaLa nIce pADelAM. atyAre te tAruM baLa kayAM gayuM ? sAMbhaLyuM bhagavAna mahAvIre ane te ja vakhate UbhelI gAyanuM zIMgaDuM pakaDI, tene goLa goLa pheravI. joi le mAruM baLa ! bhagavAna mahAvIrano jIva, eka vakhata baLa batAvyA vagara rahI na zakyA. tamane thaze ke bhagavAna mahAvIrane thayuM to amane na thAya ? mahApuruSonA jIvananA prasaMgo uparathI ApaNe teno bodha levAno che, tenu rahasya samajavAnuM che. ApaNe ApaNAmAM thatA bhAvo pratye sajAga rahevAnuM che. kayo bhAva kayAre utpanna thaze tenI khabara na paDe. 88 mohanIya vaDuM ane A mohanIya kevI rIte haNAya te pATha mAre tamane kahevo che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya, AyuSya, nAma, gotra, vedanIya haNAya te mAre kahevuM nathI. kAraNa ke jyAre moha maraze tyAre bhegAM sAteya karmo jaze kAraNa ke mohanIyakarma mukhya che. 'ema parAjaya karIne cAritra mohano, AvuM tyAM jyAM karaNa apUrva bhAva jo.' AThame jyAre paga mUkayo tyAre cAritramohanA parAjayano prAraMbha kare che paNa jItyo nathI. 'moha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSINamoha guNasthAna jo'. 'moharUpI svayaMbhU ramaNa samudra tarIne ame bArame guNasthAne AvyA chIe. have ame bhayathI mukta chIe. pahelAM moha jAya ane moha jatAnI sAthe ja eka ja aMtarmuhUrtamAM ekI sAthe traNa jAya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya. pahelAM moha jAya, pachI A traNa jAya eTale cAre ghanaghAtI karmo gayAM. cAra karma ghanaghAtI te vyavaccheda jyAM.' Ama cAre ghanaghAtI karmo gayAM. bAkInAM to kALa pUro thaye, potAnI meLe jaze. - thoDAM sUtro lakSamAM rAkhajo (1) karmataMtranA mULabhUta siddhAMtonI ApaNe carcA karavAnA chIe. (2) jIvana sAthe karmonuM saMyojana - ApaNA jIvanamAM karmo kevI rIte, kayAMthI praveza kare che ? daravAjo kayAM che ? kayAMthI aMdara Ave che ? tamAre AvavA devAM na hoya to daravAjo baMdha rAkhavo, paNa khabara hovI joie ne ke te kayAMthI Ave che ? saMyojana kayAM thAya che? ApaNA saMbaMdhamAM kayAMthI Ave che ? (3) karmo jIvanamAM kevI rIte bhogavavAM paDe che ? dareka vyakitanA jIvanamAM karmo bhAga bhajave che ane dareka mATe polIsI judI che, rIta paNa judI che. karmanAM pariNAmo jIvanamAM Ave che tyAre te kevI rIte bhogavavAM paDe che te mahattvanI vAta. (4) karmo-karmanAM pariNAma jyAre bhogavavAnAM Avaze tyAre jeNe karyAM che tene ja bhogavavAnAM Avaze. sAthIo bhogavavAmAM sAmela nahi thAya. tamAre ja bhogavavAM paDaze. (5) karmane bhogavavAnI prakriyA. ATalA siddhAMto karmazAstranA mULabhUta siddhAMto che. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 89 A sUtra samajI lejo. "jo bhAva jIsa prakAra se niyata hai, vo svabhAva se baddha hai.' je bhAva (bhAva eTale padArtha, vastu, dravya) je prakArathI niyata che, te tenA svabhAvathI baMdhAyeluM che. koIpaNa padArtha potAnA svabhAvane ullaMghIne tuM nathI. A dravyanI khUbI che ane svabhAva che, niyata che. dareka jIva sama svabhAvI che. ahIM sama eTale samatA ke samabhAva nahIM, paNa sama svabhAvI eTale koIpaNa jAtanA bheda ke upAdhi vagara, taMdra vagara, akhaMDapaNAnuM hovuM tenuM nAma sama. ane A rIte vicAra thAya to badhA jIvo sama svabhAvI che. A bheda je paDe che te karmakRta, upAdhikRta, kaMTha kRta che, AtmAmAM bheda nathI. jyAre jozo tyAre AtmA samasvabhAvI che. eka sarakho pratyeka AtmAno svabhAva che. pratyeka AtmA mULathI siddha che. AvirbhAva bAkI che, Ane kahevAya sama svabhAva. ahIM ema kahe che ke pratyeka bhAva niyata che eTale AtmA jema che, jevo che tevo ja che. anyarUpe nathI. vastuno svabhAva jema che tema niyata che, tene anyarUpathI mAnavo, Ane kahevAya che viparyAsa. paramakRpALudeva A zabda vAraMvAra vApare che. Ane kahevAya che viparIta buddhi, viparyAsa. zuM tenI vyAkhyA thaI ? je bhAva je prakArathI niyata che, tene anyarUpe mAnavo. sUryano tApa paDI rahyo che. nadI kinAre chIpaluM paDyuM che. koIne thAya ke cAMdIno kaTako paDyo che. cAMdInA kaTakA jevuM dekhAya paNa cAMdI nathI. eka chIpalA para sUryano prakAza Ave ane tene cAMdI mAnavI te viparyAsa. sAyakalanI Tayuba paDI che, bahAra ThaMDI che. ghera AvatAM tALuM kholI rahyAM cho ane Tayubane saheja paga aDI jAya to bUma pADI UTho ke ahIM sApa che. koIe kahyuM ke beTarI laIne juo to kharA ke zuM che ? beTarIthI juve che to Tyuba che. bhramaNA gaI, zAMti thaI. e ja rIte zarIra te AtmA nathI paNa zarIrane AtmA mAnavo te moTo viparyAsa. keTalAye varSothI tame sAMbhaLo cho ke zarIra juduM che ane AtmA judo che. tame AtmA cho, zarIra nathI. je bhAva je prakArathI niyata che te bhAvane anya rUpe mAnavo te viparIta buddhi. A viparIta buddhinA kAraNe potAne nukasAna thAya che ane anyarUpe kahevAthI bIjAne paNa nukasAna thAya che. zAstramAM tene usUtra prarUpaNA kahe che. tame pUruM na jANo to na kahezo. adhikAra nathI tamane kahevAno. ame eTaluM ja kahIe chIe ke je jJAnI puruSa kahe che te ja mAno ane kaho. sudharmAsvAmI jaMbu svAmIne kahe che ke jaMbu ! A ame tane kahIe chIe te kAzyapa gotramAM utpanna thayela bhagavAna mahAvIra svAmIe kevaLajJAna thayA pachI je kahyuM che te kahIe chIe. AmAM amAruM kaMI nathI. A jJAnInI namratA che. javAbadArI che. tamane A Akaro zabda prayoga nahi game. khATakI jIvonI hiMsA kare che te moTAmAM moTuM pApa kare che, paNa tenA karatAM je viparIta prarUpaNA kare che te khATakI karatAM paNa moTuM pApa kare che. A jarA bhAre zabdo che khATakI to eka janma khatama kare che paNa viparIta prarUpaNA to aneka janmo khatama kare che. na karazo, viparIta prarUpaNA na karazo. For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 pravacana kramAMka - 75, gAthA kyAMka-102-1 pApa nahIM koI utsutra bhASaNa jimyo." unmArganI dezanA na karazo ane sanmArgano nAza na karazo. "ekAMte ema kahe ke vrata, tapa, bhakti, japa kaMI jarUra nathI, anaMtavAra karyuM che. paramakRpALu deve kahyuM che ke e paNa lakSamAM lo ke A karyA vagara jAgRti Ave tema nathI. kahenAra paNa e ja che. tame gamatI vAta lakSamAM lo ane na gamatI vAta uDADI do, e na cAle. jJAnI sAthe khela na karo. unmArganI dezanA ane sanmArgano nAza na karazo. rAtanAM bAra vAgyA hoya ane hoTelamAM jaI jalebI phAphaDA khAto hoya. koI pUche to kaheze AtmA kayAM khAya che? sAkSIbhAve khAvAmAM vAMdho nahi. zaMkarAcAryajInA jIvanamAM ghaTanA ghaTI. sAcI hoya ke khoTI bahu khabara nathI. ema kahevAya che ke dArUnA pIThA upara gayA. pyAlI lIdhI ane pIvA beThA. badhAe pIdhI. pachI luhAranI dukAna AvI. tyAM sIsuM ukaLatuM hatuM. olAne kahyuM, lAva glAsa bharIne ane ziSyone kahyuM ke tame paNa pIvo. nA bApajI ! A nahi, oluM sAruM lAgatuM hatuM. A nathI lAgatuM! A ghaTanA ghaTI ke nahi ? te khabara nathI paNa teno bhAva samajavA jevo che. vAta eka ja karavI che ke koIpaNa mahattvanA siddhAMtono potAnI vRttinA poSaNa arthe upayoga karazo nahi. 28 varSanA ToDaramalajI kahe che - "apanI vRtti akhila rakhake jInA hai, aura auroko karma kI vajaha se ye bhoganA paDatA hai, aisA zAhukAra mata bano." koNa khAya che? to deha khAya che. deha judo ane AtmA judo che, te phAphaDA khAvA mATe ? siddhAMtono kadI paNa geraupayoga ke durupayoga na karo. hiMsA e pApa che. asatya e pApa che, paNa viparyAsa buddhi jevuM nahi. usUtra prarUpaNA e sauthI moTuM pApa che. anubhavI puruSa AnaMdadhanajIe aTala UMDANamAM DUbakI mArIne kahyuM. zuddhAtmAmAM ramatA ramatA emaNe kahyuM. pApa nahi koI usUtra bhASaNa smio, gharma nahi koI jagasUtra sarIkho. jo bhAva jIsa prakAra se niyata hai, (bhAva eTale dravya, artha, vastu je prakAre niyata che.) use anyarUpase mAnanA, anyarUpase kahanA, use viparyAsa buddhi kahate hai. chIpanA kaTakAne cAMdIno TUkaDo kahevo athavA to khoTAne sAcuM manAvavuM. dA.ta. pAMcaso rUpiyAnI khoTA naMbaravALI noTane sAcI jANI levI ke devI. A badhI viparyAsa buddhi che. karyataMtranI carcAno prAraMbha karatA pahelAM mahatvanI vAta e che ke viparyAsa buddhithI cetIne cAlajo. viparyAsa buddhi gaI? to have lIlI jhaMDI che. mahattvanI vAta A viparyAsa buddhine TALavAnI che. A viparIta buddhi tenuM nAma mithyAtva. A viparIta buddhinuM nAma darzanamoha, A viparIta buddhinuM nAma ajJAna. loko pUche che ke mithyAtva kone kahevAya ? ane kahenArA ema kahe che ke A bAjunA derAsaramAM jaiza to tenuM nAma mithyAtva. A acalagacchanuM che. gayo to maryo samajaje. A mithyAtvanI ghara gharanI vyAkhyA. hAtha nathI joDato, pApa lAge. tame sAdhu mahArAja cho, paNa kaI tithinA cho ? upAzrayamAM UtaravA na de. viparIta buddhi For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 91 ! viparIta buddhi e mithyAtva che, tame mAno te mithyAtva nathI. samakita paNa ghara gharanuM ane mithyAtva paNa ghara gharanuM che. AvI viparyAya buddhi tene kahevAya che mithyAtva, tene kahevAya che darzanamoha. vipasa buddhi, viparIta buddhi, darzanamoha, mithyAtva, ajJAna, UMdhI mAnyatA, viruddha mAnyatA A badhA ekArthI zabdo che. A viparyAsa buddhi dUra thayA sivAya tattva jema che tema samajAze nahi. kaMI khyAlamAM Ave che ? tattvane jema che tema samajavuM haze to viparIta buddhi dUra karavI paDaze. samakita levuM saraLa paDaze. tattva samajavuM kaThina nathI paNa viparIta buddhi tattva samajavA detI nathI. satya mAnavuM agharuM nathI paNa viparIta buddhi satyane gUMcavI nAkhe che. A viparIta ane viparyAsa buddhi dUra karI 103mI gAthAne samajavA prayatna karIzuM. mULa karatAM prastAvanA lAMbI thaI, paNa upAya nathI. karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. A gAthAne samajavA mATe "viparyAsa buddhi dUra karavI te sUtra mAsTara kI samAna che. kaI cAvI kayAM lagADavI te samajavuM paDe. nahitara cAvI paNa bagaDe ane tALuM paNa bagaDe. tame parANe cAvI nAkho cho ane pachI bUma pADo cho. ApaNI hAlata AvI che. to "jIsa samaya jIva jaise bhAva karatA hai, vaha usa samaya hI, vaise hI zubha azubha karmokA baMdha karatA hai.' 45 lAkha gAthAonuM mULa A che. bhAva nathI karatA tyAM sudhI pUrI svataMtratA che. tamArA adhikAranI vAta che. paraMtu tame to kahezo ke zuM karuM? mAre krodha karavo na hato, paNa thaI gayo, ema nathI. te krodha karyo mATe thayo. karavo na hato ane thaI gayo te kevI vAta kahevAya? doSa potAno che, bIjAno nathI. moTarakAramAM beso ane sTIyarIMga tamArA hAthamAM che to tamAre nakkI karavAnuM che ke kaI dizAmAM ke kaI jagyAe javuM che ? tame kahezo gADI A jagyAe javAnI nA pADe che to A vAta kAMI besatI nathI. gADI to sAdhana che. pudgala dravyano aMtima vizeSa paramANu che. paramANunuM vibhAjana na thAya tema kALano aMtima vizeSa samaya. pachI tenuM vibhAjana na thAya. AMkha ughADIe ne baMdha karIe, jJAnIne pUcho ke keTalo kALa thayo. jJAnI kaheze ke asaMkhya samaya. AInasTAina kahe che ke sUryanuM kiraNa dharatI upara Ave che to eka lAkha chayAsI hajAra mAIlanI yAtrA eka sekaMDamAM karIne Ave che. to pahelA iMcano pravAsa keTalI sekaMDamAM thayo haze ? A sUkSma vibhAjana thayuM. jaM jaM samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / to tama tama sama, suhAsudR vaMtha vai . (upadezamALA) je je samaye jIva aMdara je je prakArano bhAva kare che te samaye te zubhAzubha karma bAMdhe che. te karma bhogavavAno samaya vadhAremAM vadhAre 70 kroDAkroDI sAgaropama che. bahu moMgho sodo thayo. eka samayamAM A bhAva thayo ane tene bhogavavAno kALa 70 kroDAkroDI sAgaropama? For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 75, gAthA mAMka-102-1 A tAkAta karmanI nahi mAnatA paNa A tAkAta tamArA bhAvanI che. khyAlamAM Ave che ? karmo to ema kahe che ke tame bhAva karavAnuM zarU karo eTale ame amAruM kAma cAlu karIe chIe. tenI pahelAM amAruM kAma cAluM thatuM nathI. sainiko UbhA hoya, ane senApati paNa UbhA hoya. senApati eTenzana ema kahe eTale ekadama pUtaLAM thaI jAya ane pachI kahe lephaTarAITa, kavIka mArca. lephaTa to lephaTa ane rAITa to rAiTa ja paga upADe. tame juo to kharA? A karmo ema kahe che ke amAruM kAma tamArA bhAva pachI ja cAlu thAya che. samajAya che? bahu moMghI bajAra che A. hIrA mANeka to karoDa rUpiyAmAM maLe, A karoDanI vAta ja nahi, sAgaropama ane kroDAkoDInI vAta. jIva je samaye jevAM bhAva kare che, ajJAnamAM kare, samajIne kare, vagara samajIne kare, jANI ne ke jANyA vagara kare, huM dilagIra chuM, ema kahe eTaluM kahevAthI kAma patatuM nathI. jo patatuM hota to ApaNe karatA ja raheta, paNa racanA thaI ja jAya che. A phekaTarI juo, A samaye A bhAva thayo ane e samaye ja karmano baMdha thaI gayo. ane e samaye nijanI niyati, kayAM janamavAno ? kyAM javAno ? kayAM bhogavavAno? kevI rIte bhogavaze ? zarIra kayAM maLaze? keTalo samaya raheze ? karmo udayamAM AvyA pachI keTalo TAima karmonuM phaLa bhogavavuM paDaze ? konI konI hAjarI haze ? eka samayamAM A phekaTarImAM badhuM nakkI thaI jAya che, mATe jAgo, harapala jAgo, pratyeka samaye zubha ke azubha karmano baMdha paDe che. A saMsAra be pAyA upara cAle che. zubha karma ane azubha karma. jene tame sukha kaho cho te zubhakarmanuM phaLa che ane jene tame duHkha kaho cho te azubhakarmanuM phaLa che. A be karmo zubha ane azubha tamArA bhAvathI TrAnsaphara thaI jAya, ane A bhAva tame eka samayamAM karo cho. have tamane khabara paDI ke tame keTalA jabarA cho ane tamArAmAM keTalI tAkAta che? A badhuM tame karI zako cho. pharI punarAvRtti karI laIe ke "jIva, isa samaya jaisA bhAva karatA hai, vaha usa samaya thI zubha azubha karma kA baMdha karatA hai!" je samaye bhAva kare te ja samaye, bIje samaye nahi ane bhAva judo ane racanA judI tema nathI. bAMdhelA karmanA bhAga paNa paDaze. kayA bhAga ? jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya vigere bhAgalA paDaze. A to vaheMcaNI thaI gaI. mULa mUDI to tame meLavo cho temAMthI A moTAnuM, A nAnAnuM, A vacalAnuM vigere tame bhAga pADo cho ne tema eka samayamAM bhAva thAya, e bhAva pramANe e samaye zubha ke azubhano baMdha thAya che. te mATe bhAvanI mUDI tamArI pAse che. zubhanI dhArA ane azubhanI dhArA A saMsAranuM mULa che. devagati ane manuSyagati e zubhanuM pariNAma. azubhanuM pariNAma narakagati ane tiryaMcagati. zubha karmo zubha rIte ane azubha karmo azubha rIte bhogavavAM paDe che. TUMkamAM azubha karma bhogavatI vakhate azAtA hoya ane zubhakarma bhogavatI vakhate zAtA hoya. belensamAM azubhakarmo haze to e karmo azAtA ApyA vagara raheze nahi. loko kahe che ke A duHkha thAya che to jaMtara maMtara dorA dhAgA For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 93 karIe. AvA loko paNa duniyAmAM che. kAzIthI mahArAja AvyA che, tene hanumAnajI sAkSAt prasanna che. te tamAma duHkhone dUra kare che. dIkarA na hoya tene dIkarA paNa Ape che. paisA na hoya tene paisA maLe che. ahIM badhA lAina lagADe che. mahArAjane kahevuM joie ke tame kamANI karavA muMbai AvyA zuM kAma ? kAzImAM ja raho ne ! tame bhagavAnane kaho cho ke mArAM janma-maraNa TALo paNa prabhu kahe che ke dIkarA ! tArI pAse zubhAzubha karmo paDyAM che, huM tane bacAvI nahi zakuM. zubhAzubha baMne bhAvo baMdhanuM kAraNa che, enA mATe tattvajJAnanI paribhASAmAM Asrava zabda Apyo. tattvo paNa jema che tema samajavAnI vAta karI che. nava tattvo che, temAM Asrava eka tattva che. zubha bhAva ane azubha bhAva baMne baMdhanuM kAraNa che tenAthI karmonI Avaka thAya che. tene kahevAya che Asava. A Asrava tattvathI saMsAra vadhe. eka trIjA naMbarano bhAva che, te zuddha bhAva che, te mAtra zuddha AtmasvarUpamAM sthiti, zuddha AtmasvarUpanI anubhUti, zuddha AtmasvarUpamAM lInatA, zuddha Atma svarUpamAM tanmayatA, jAgRta avasthA. A avasthAmAM koi kaMpana nathI, koi dhrujArI nathI, koi bhAva nathI, rAga dveSa nathI, krodha ke kSamA nathI, puNya ke pApa nathI, koi jAtanA bhAva nathI. mAtra AtmasvarUpamAM ramaNatAM che. parama pArimANika bhAvamAM ja ramaNatA che. samagrapaNe jJAna jJeyomAMthI chUTuM paDIne zAtAmAM TharyuM che, evI je avasthA tene kahevAya che zuddha bhAva. e zuddha bhAvamAM baMdhana thatuM nathI. karmanuM kArakhAnuM baMdha thAya che. Ane kahevAya che abaMdhaka dazA, ane AvI abaMdhaka dazA apramattabhAvamAM prApta thAya. apramatta bhAva hoya tyAM dhyAnanI dazA hoya ane jayAM dhyAnanI dazA hoya tyAM nijasvabhAve ramato hoya. potAnA svarUpamAM ramaNatA karato hoya tyAM karmano baMdha nahi, karmanI phekaTarI nahi. tame hazo paNa tyAM karmano baMdha nahi hoya, kAraNa ke zubhAzubha bhAva baMdha thai gayA. phakata rahyo zuddha bhAva. tame ja rahyA, tame ja rahyA ane tamArI cetanA tamArAmAM ja Thare. ApaNe ghera ApaNe AvI gayA, 'apane gharameM apanA rAja'. nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo. tyAM bhAva nathI, vikalpa nathI, vikAra, vibhAva ke rAga dveSa nathI. viparIta buddhi nathI, vikRti nathI eTale ema kahe che ke karmataMtra nathI. utpAdana nathI. utpAdana baMdha hoya tevI avasthAne saMvara kahe che ane saMvaranI sAthe eka bIjI prakriyA thAya che. utpAdana to baMdha thayuM paNa pahelAM je bheguM karyuM che teno nikAla karavo paDene ? nikAla thAya tene niA kahe che. to zuM thAya ? karmo belensamAM na rahe. karmono kSaya thAya ane mokSa hAthamAM Ave. ATalo sahelo mokSa che. jarApaNa kaThina nathI. A mokSano paMtha che. zuddha deva avalaMbana karatAM, paraharIe para bhAva, Atama dharma ramaNa anubhavatAM, pragaTe Atama bhAva. A devacaMdrajI mahArAja gujarAtImAM bolyA. dhanya che A saMtone. mAgadhImAM bolyA. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka - 75, gAthA kyAMka-102-1 saMskRtamAM paNa bolyAM. pachI temane lAgyuM ke saMskRta samajanArA nahi hoya eTale gujarAtImAM paNa bolyA. ane have aMgrejImAM paNa bole che. zuddha deva avalaMbana karatAM, paraharIe parabhAva. zuM thAya che? A vicAra karatAM karatAM tene vItarAga paramAtmA najaramAM Ave che. A vItarAga puruSa evo koNa che ? jene zubha bhAva paNa nathI, azubha bhAva paNa nathI ane zuddha bhAva che ane satata vItarAgabhAva ja che. A vItarAga puruSanuM ja avalaMbana levuM ane vItarAga puruSane oLakhAvanArA sadgurunuM avalaMbana levuM. AvA zuddhadevanuM avalaMbana karatAM karatAM parabhAva, kaSAyo, rAgadveSa, chUTI jAya. vikalpo, vikAro, vAsanAo, zubha ane azubha bhAva chUTI jAya, temano parihAra thaI jAya, pachI AtmAno je jJAna, darzana ne cAritrarUpI dharma che temAM ramaNatA karatAM karatAM aMdarathI Atma svabhAva pragaTa thAya. je aMdaramAM hatuM te bahAra AvyuM. have amane khabara paDI ke tame judA arthamAM kaho cho. ame judA arthamAM kahIe chIe. satya prayoga. "AtmaguNa nirmaLa nipajatAM dhyAna samAdhi svabhAve AtmAnA nirmaLa guNa pragaTa thAya e dhyAnamAM thAya ane dhyAna karatAM karatAM te svarUpamAM TharI jAya te samAdhi. AvI samAdhimAM jAya tyAre tene svabhAvanI prApti thAya, A nijabhAva. gaikAlano zabda yAda karo nijabhAva. pUrNAnaMda siddhatA sAdhI, devacaMdra pada pAve re, svAmI vinavIe mana raMge. pUrNa AnaMda ane zuddhatAno svabhAva prApta karIe. paramapadanI prApti je kare che te zenAthI kare che ? A prakriyAthI kare che. have eka vAta sAthe vicArI laIe ke A bhAva aMdara thAya che paNa ko-opareTIva phekTara to aMdara haze ne ? A jagatamAM kaMI ja na hoya to bhAva judo thAya. zubha ane azubha bhAva je thAya che, jenI hAjarImAM thAya che tene kahe che nimitta. e nimittone zodhI levAM paDaze. have pachInAM sUtro karyataMtranAM che, tene joIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka - 76 gAthA kramAMka - 102-2 ) karyataMtranuM kAraNa ane kArya karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. (102) thoDI vAto spaSTa samajI laIe to gAthAnA marmano khyAla Avaze. karmanA prakAra anaMta che. jIvo paNa jagatamAM anaMta che ane sAthe sAthe bhAvanA prakAra paNa anaMta che. sItAra upara AMgaLI pharI vaLe che. sAMbhaLanArane khabara nathI paDatI ke zuM thAya che ? paNa anubhava thAya che ke madhura saMgIta guMjI rahyuM che. ravizaMkaranI AMgaLI sitAranA tAra upara phare che. hAramoniyamamAM goThavAyelI noTa upara AMgaLI Taca thAya eTale gIta pedA thAya che. pachI tene nAma maLe ke A dIpaka rAga, A malhAra rAga, A bhImapalAsa rAga vigere ane svara paNa nakkI thAya che. nadI upara pavana Ave eTale taraMgo UThe che tema AtmapradezomAM kaMpana jyAre thAya che tyAre bhAva UThe che. AtmA eka akhaMDa tattva che, tenA asaMkhya pradezo che. te kyAreya chUTA nathI paDatA. cUlA upara pANI garama thaI UkaLe, UMcuM nIcuM thAya, ema AtmapradezomAM kaMpana thAya che, kaMpana uparathI nakkI thAya che ke A krodha che, A ahaMkAra che, A mAyA che, A lobha ane A DheSa che. sitAra para AMgaLI phare pachI gIta utpanna thAya. tAra to enA e ja che. AMgaLI alaga alaga phare che tema AtmAnA pradezomAM alaga alaga kaMpana thAya, emAMthI je rIdhama Ave che ene bhAva kahevAya che. bhAva ane vicAra e banne judA che. bhAva pachI vicAranI prakriyA thAya. pahelAM bhAva UThe che. premabhAva, dveSabhAva vagere alaga alaga bhAva. gamAno bhAva, aNagamAno bhAva, ahaMkArano bhAva, tiraskArano bhAva, dhRNAno bhAva, koIne duHkhI karavAno bhAva. AvA badhA je bhAvo che te aMdara thatA hoya che. bhAva pachI vicAra thAya. gADI cAle che paNa kayAreka sATha mAIlanI spIDa upara, kayAreka ezI mAIlanI spIDa upara, jema ekasIleTara upara paga dabAve tema tenI spIDa vadhe. je pramANe aMdaramAM bhAvanI reInja hoya ane je prakArano bhAva hoya, te bhAva pramANe karma nakkI thAya. tamane navAI to lAgaze paNa A kAma covIsa kalAka aMdara thaI rahyuM che. samaye samaye anaMta karmono baMdha thaI rahyo che paNa ApaNe te joI zakatA nathI paNa tenuM kAraNa judA judA bhAvo che. judA judA padArtho, vastuo, vyakitao, saMyogo, banAvo, ghaTanAonI ApaNA upara asara thAya che ane asara pramANe ApaNane bhAva thAya che. bhAva jyAre thAya tyAre nakkI thAya ke A bhAvanA nimitte (1) A prakArano karmabaMdha thayo che ane For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 pravacana kramAMka 76, gAthA krmAMka-102-2 tenuM phaLa A vyakitane AvuM bhogavavAnuM raheze. (2) sthiti-kALa nakkI thAya, e phaLa kayAre Apaze ane keTalo TAima bhogavavAnuM raheze te, te ja vakhate nakkI thAya. eka varSa pachI, be varSa pachI, pAMca varSa pachI ke kalAka pachI A karma phaLa ApavAnuM che. (3) A karma jyAre phaLa Apaze tyAre AvA baLathI ane ATalI zaktithI phaLa Apaze. daza jaNane tAva Avyo che, koine meleriyA, koine TAiphoiDa, koine vAirasa inphekazana. koine 104 DIgrI ane koine 103 DIgrI tAva ane tAva paNa judo judo. karmo jyAre phaLa Ape che tyAre tenA prakAra judA judA je paDe che. enI zakita je kAma kare che tene kahevAya che rasa, karmanI tAkAta. tame jeTalA jorathI daDo pheMkazo teTalA jorathI sAme Avaze. krIkeTanA medAnamA jeTalAM jorathI bolIMga thAya, teTalA jorathI beTIMga karavI paDaze. jeTalA jorathI bhAva thAya, jeTalI tIvratAthI bhAva thAya e pramANe karmanI zakita nirmANa thAya. to A pramANe karma kevuM phaLa Apaze ane keTalI tAkAtathI phaLa Apaze te paNa nakkI thAya. (4) AkhI prakriyAmAM A jagatamAMthI karmano jaththo tame keTalo lezo te paNa nakkI thAya. zAstrIya paribhASAmAM jo bolavAnuM hoya to Ane anukrame (1)prakRtibaMdha, (2)sthitibaMdha, (3)rasabaMdha ane (4)pradezabaMdha kahe che. prakRti eTale svabhAva. A karma duHkha Apaze, A sukha Apaze, A anukULatA Apaze, pratikULatA Apaze. A jJAnane DhAMkaze, darzanane DhAMkaze, A karma dehanI racanA karaze. A badhI prakriyAo jethI thAya te prakRtibaMdha. je samaya nakkI thAya te sthitibaMdha, phorsa zakti nakkI thAya te rasabaMdha ane keTalo kArmaNa vargaNAno jaththo tame vAparyo te pradezabaMdha. bhAkharI banAvavI hoya to be bhAkharImAM, cAra bhAkharImAM loTa keTalo joie te bahenone khyAlamAM che, keTalo jaththo karmabaMdhamAM lIdho te pradezabaMdha kahevAya. kaMTALo na lAvazo. A ApaNI vAta che. mokSamAM javuM che, mukta thavuM che to jANavuM to paDaze ja, kevI rIte karma baMdhAya che ? A badhuM juduM juduM thAya che tenuM kAraNa tamArA bhAva judA judA che. jagatamAM anaMta vyakitao che ane te pratyeka vyakitanAM bhAva paNa judAM judAM che. savArathI mAMDI sAMja sudhImAM phulaskepa kAgaLa laine besajo ane lakhatA jajo ke keTalA bhAva thayA? gharamAM kevA bhAva AvyA ? lIphaTamAM kevA ane gADImAM beThAM beThAM kevA bhAvo AvyA ? koinI sAthe gADI bhaTakANI tyAre kevA bhAva AvyA ? ane koie sAiDa na ApI tyAre kevA bhAva AvyA ? sAMja sudhI zuM thayuM te vicArajo. nokara sAthe kevA bhAvathI vAta karI, zrImatI sAthe kevA bhAva AvyAM ? gharAka sAthe vAta karatA kevA bhAvo AvyA ? ugharANI karavA gayA tyAre kevA bhAva AvyA, ane AzramamAM gayA tyAre kevA bhAvo thayA ? hara paLe tame judA cho. hara kSaNe je judA judA bhAvo UThe che tethI hara kSaNe baMdha thAya che. evA anaMta bhAvo eka jIvAtmA kare che. to gaNita zuM AvyuM ? jIva anaMta ane eka jIvanA bhAvo anaMta. eka jIva paNa anaMta bhAvo kare che ane anaMta bhAvo karato hovAnA pariNAme karmabaMdha je thAya che tenAM prakAra paNa anaMta. For Personal & Private Use Only - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 97 anaMta prakAra karmanA eTalA mATe thAya che ke anaMta prakAranA bhAvo che. darekano krodha ekasarakho hoto nathI. ochA vadhatA pramANamAM krodha hoya che. koine tame samajAvo to turataja samajI jAya che, koine vadhAre kahevuM paDe ane keTalAka evA bahAdura hoya che ke cAra jaNa jhAlI rAkhe to paNa jhAlyo na rahe. kaheze ke mane choDo. patAvI levA do. krodhanuM chellAmAM chelluM pariNAma hiMsA. yazovijayajI mahArAje kahyuM ke 'hiMsA ginI ati bUrI re vaizvAnaranI joDa'. be bhAi bahena che, temAM bahenanuM nAma che hiMsA ane bhAinuM nAma che krodha. A bhAi bahena evAM che ke sAthe ja rahe. A bena sAsare jatI nathI paNa bhAinI sAthe ja rahe che. jyAM krodha che tyAM hiMsA che. jeTalo tIvra krodha teTalI tIvra hiMsA. jeTalI tIvratA krodhanI teTalI ja tIvratA hiMsAnI paNa che. eka mANasa lAla AMkha kare vAta pUrI thai gai, eka mANasa vadhAre bole tyAM vAta pUrI thai gai. trIjo mANasa dAMta kacakacAvIne apazabdo bole vAta pUrI thai gai, cotho mANasa gALAgALI kare vAta pUrI thai gai. koi mANasa tamAco mArI le pachI zAMta ane koi mANasa hAthamAM baMdUka lai goLI mAre tyAre vAta pUrI thAya ane AtaMkavAdI to mazInagana laine Ave che. A badhA judA judA prakAra thayA. jeTalAM pramANamAM bhAvanI tIvratA teTalA pramANamAM karmanI tIvratA. karmanuM preraka baLa ApaNo bhAva che. ahaMkAra to badhAmAM hoya che. nAnakaDA chokarAmAM paNa ahaMkAra hoya. nAno chokaro paNa rIsAi jAya che. eka chokaro skUlamAMthI Avyo ane bahArathI mammI, mammI ! bUma pADI. mammIe sAMbhaLyuM nahi. chokaro kahe, zuM karatI hatI ? meM keTalI bUmo pADI te sAMbhaLI nahi ? A TeNIyo, tene eTalo krodha ane tenuM gajuM eTaluM, samajaNa eTalI, te pramANeno krodha. parAkASTAno paNa bhAva hoya che. hiTalare 60 lAkha mANasone khatama karyA. mahAbhAratanA yuddhamAM karoDo mANaso khatama thai gayA. A hiMsAnuM pariNAma juo. hiMsA pAchaLa krodha, dveSa, ghRNA, ahaMbhAva, tiraskAra A badhAM bhegAM hatAM. tenA kAraNe A thayuM. A bhAva aMdara thAya che. bhAva zabda spaSTa karuM chuM. caitanyanA pradezamAM thatuM kaMpana, emAMthI pragaTatI je dhArA tenuM nAma bhAva. jema sitAra upara lakheluM na hoya ke A bhImapalAza rAga che ke A dIpaka rAga che, A ThumarI che. tAra to enA e che paNa AMgaLI je rIte phare tevAM rAga nIkaLe. AMgaLI tame pheravo to kokanuM mAthuM du:khI jAya, paNa ravizaMkara pherave to DolavA lAgI jAva. enA e tAra che paNa AMgaLI judI judI phare che ane temAMthI saMgIta pragaTa thAya che, AtmapradezamAM kaMpana thAya che tenA kAraNe aMdara je judI judI rIdhama thAya che tene kahevAya che bhAva. ApaNe ema kahIe chIe ke mane tamArA pratye bahu bhAva che, prema che. teo kahe ke lAva, batAva. batAvI na zakAya paNa lAgaNI che. kucha kucha ho rahA hai. kaMika thAya che ne! A bhAva. A bhAva pachI vicAra, pachI saMkalpa, pachI vikalpa, pachI vRtti, paraMtu mULa bhAva. AvA anaMtabhAvo AtmAmAM thAya che. dhIrajathI khyAlamAM lejo. AvA anaMta bhAvo AtmAmAM For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 pravacana kramAMka - 76, gAthA mAMka-102-2 thAya che. pratyeka bhAva svataMtra che. enuM karyataMtra ane karmacanA judI che. huM punarAvRtti karIne kahuM chuM ke eka bhAva ne tenI kamaracanA judI che. bIjo bhAva judo, tenI karmaracanA paNa judI ane badhA mATe javAbadAra ApaNe ekalA. samajAyuM ? jeTalA bhAva teTalAM karmo, teTalI ja karmaracanA ane jeTalI karmaracanA teTalAM tenA phaLa ane te bhogavavAnAM kone? ApaNe ekalAye. tyAM kumakuma patrikA na lakhAya ke amAre karma bhogavavAnAM che to tame paNa Avajo. A bhAva aMdara je thAya che tene traNa bhAgamAM vaheMcavAmAM Ave che. zubha bhAva. azubhabhAva ane zuddha bhAva. jenAthI potAne azAMti thAya ane azAtA thAya, ane je bhAvathI bIjAne pIDA ane duHkha thAya te azubhabhAvo. A sAmAnya bAbata che. paraMtu A azubha bhAvanA ghaNA prakAra che. azubhabhAva eTale hiMsA, corI, asatya, durAcAra, parigraha, krodha, IrSyA, avarNavAda. ApaNe bIjuM kaMI paNa na kahIe paNa eTaluM ja bolIe ke A hamaNAM hamaNAM bahu cagI gayo che. bhagavAna ene ThekANe pADe to sAruM ! ghaNA loko bhagavAnane prArthanA kare che ke bhagavAna Ane ThekANe pADa. AvuM kAma tame koI bIjAne kaho te ThIka che paNa A bIjAne ThekANe pADavAnuM kAma bhagavAnane kaho cho ? A tamAro bhAva thayo. tame bhAva karyo ke tarata racanA thaI ane racanA thAya eTale pariNAma bhogavavuM paDe ane bIjI vAta, pariNAma bhogavatAM na AvaDe to navA bhAva ane navA bhAvathI navA karmanI racanA thAya. vaLI te bhogavavA paDe. anaMtakALa Ama cAlyo gayo. pravacanamAM tame kalAkathI vadhAre TAIma thAya to ghaDiyALa joyA karo ke pravacana kayAre pUruM thaze. ahIM pravacanamAM to haju TAIma jAya paNa dhyAnamAM kema TAima jAya ? zAstro ema kahe che ke karmo jyAre udayamAM Ave tyAre tene bhogavavAnI eka vidhi che, paddhati che. badhA mATe A agatyanuM sUtra che. jJAti, mitra varga, putra athavA bAMdhava koIpaNa svajana tenuM duHkha laI zakatA nathI. sATu, sALo ke jamAI, koI tenuM duHkha laI zakatA nathI. koI bIjAnA duHkhamAM bhAga paDAvI zakatA nathI. pote ekalAe ja duHkhano anubhava karavo paDe che. badhI anukULatA hoya, tamArI pAse pacAsa mANaso beThA hoya, DokaTaranI penala hoya, palaMga, gAdalAM sarasa, davA TAImasara, paiso che, badhI ja vyavasthA che, paNa je pIDA thAya che, duHkha thAya che temAM koI bhAga paDAvI zakatuM nathI. duHkhamAM AdAna pradAna thaI zakatuM nathI, ane jo duHkhamAM AdAna pradAna thaI zakatuM hota to turata ja tame prArthanA karazo ke A paddhati baMdha karavA jevI che. koinuM duHkha koI laI zakatuM nathI ane duHkha TrAnsaphara karI zakAtuM hota to A jabarA mANaso, paisAvALA, rAjakAraNIo, sattAdhIzo TrAnsaphara ja karata. teo bhogavata ja nahi. paraMtu evuM nathI banatuM. duHkha bhogavatI vakhate tame ekalA ja cho. dhyAna rAkhajo. e pIDA asahya che. ane ghaNIvakhata duHkha bhogavatI vakhate AjubAjunA loko sahAnubhUti na batAve, tamArI sevA na kare, tamane anukULa na bane to tamane tenA mATe dveSa thAya che. tame kaho cho ke AkhI jIMdagI Ane mATe DhasaraDA karyA, khabara hota ne to A For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 99 na karata ! karyuM ne ? zuM thAya ? karma kartA kA anugamana karatA hai. karma che, te kartAnI pAchaLa jAya che. A siddhAMta che. je kartA haze tenI pAchaLa karmo jAya che. mahAbhAratamAM eka nAnakaDo zloka che. hajAro gAyo hoya paNa vAcharaDuM tenI mA pAchaLa ja jAya che. vAcharaDAmAM eTalI akkala che ke te potAnI mAne oLakhI zake che. bhUlatuM nathI. hajAro gAyomAM jema vAcharaDuM tenI mA pAchaLa jAya che, tema karmo karanAranI pAchaLa jAya che. evuM nathI thatuM ke pADozInI ke bIjA koInI pAchaLa jAya, ATalI badhI cokkasa vyavasthA che. je kartA che tenI pAchaLa ja karma jAya. kavi gaMge A vAtane judI bhASAmAM karI che. caMcaLa nArInA neNa chUpe nahi, cAMda chUpe nahi bAdala chAyA, rADa paDe to rajapUta chUpe nahi, karma chUpe nahi bhabhUta lagAyA. rADa paDe rajapUta chupe nahi, tema rakhIyAM lagADavAthI karmo chupAtAM nathI. kapaDAM badalo topaNa karma chupAI jatAM nathI, raMga badalAvo tethI kAMI karma chupAI jatAM nathI. tame nAma badalo ke koI khUNAmAM bharAIne beso to paNa karma chUpAI jatAM nathI. duHkha bhogavavA paDe tevA karmo bAMdhatI vakhate tame pote bhAva karyA che mATe jAgo ! ane baMdha paDayo hato tyAre AjubAjumAM je hAjara hatAM te atyAre nathI. spaSTa thAya che A vAta ? A to Aje AvyAM, navA janamamAM, paNa te vakhate hAjara na hatAM. gajasukumArano jIva eka vakhata jeThANIno jIva hato ane somilano jIva eka vakhata bALakano jIva hato. jeThANIne bALaka nahi ane derANIne bALaka hatuM. vyavahAra che, jene bALaka hoya tenuM mUlya vadhAre hoya, tenuM mahattva vadhAre hoya. gharamAM dIkaro che, suMdara che, rUpALo che. A derANIne bALaka che mATe tenuM mAna che, mAruM mAna nathI. eka divasa jeThANIne bhayaMkara vicAra Avyo. bALaka ghoDiyAmAM hatuM. roTalo karyo bAjarIno ane garama garama roTalo bALakanAM mAthA upara bAMdhI dIdho. nAnuM bALaka somila thayo ane jeThANI marIne gajasukumAra thaI. pachI gajasukumAre dIkSA lIdhI ne temanA mAthA upara kheranA aMgAra mUkayA e ghaTanA ghaTI. A badho tALo maLI gayo ne ? jyAre baMdha paDyo tyAre karmanA pariNAma bhogavavA mATenI vyavasthA goThavAI gaI. tame jyAre bhAva karo cho te tamane ja khabara che, tame ekalA ho cho ane atyAre tamArI sAthe je che te, te ja vakhate hAjara hotAM nathI. saMyogo pachI thAya che. duHkha bhogavatI vakhate teo tamArI AjubAju hovA chatAM bhAgIdAra bane zake nahi, A lojIka, A tarka, samajAyuM? A kaI rIte goThavaNa thAya che, khyAla Avyo ? teno artha e thayo ke tame je kaMI bhAva karazo te mATe saMpUrNa rIte tame ja javAbadAra. bhAva pramANe tame je karma karazo te mATe saMpUrNa tame javAbadAra ane tamArI AjubAjumAM svajano, mitro, vevAI, sAthIo A badhuM jhumakhuM moTuM haze, te tamArA duHkhamAM bhAgIdAra banI nahi zake, kAraNa ? jeNe A karmo karyA che, jeNe bhAva karyo che tene karma baMdhANuM che ane tene ja A karma bhogavavAnuM che. kaheze kharAM For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pravacana kramAMka - 76, gAthA kramAMka-102-2 ke tamane A duHkha AvyuM, tenA karatAM mane AvyuM hota to sAruM hatuM. paNa yAda rAkhajo, lakhI rAkhajo ke jyAM sudhI nathI AvyuM tyAM sudhI bolaze. paNa jo niyama thaI jAya pachI koI bole kharuM? karyataMtranI vyavasthA atigUDha che, cokkasa che ane niyata che. jainadarzananI udghoSaNA, mahAvIra prabhunI udghoSaNA, tattvajJAnInI udghoSaNA ema che ke AtmA bhAva karavAmAM svataMtra che, karmabaMdha karavAmAM svataMtra che. bhAva na karo to karmabaMdha na thAya, baMdha na thAya to bhogavavAnuM na hoya, bhogavavAnuM na hoya to zarIra na joIe. ane zarIra na joIe to janma levo na paDe. lIMka AvIne ? bhAva karavAmAM svataMtra, ane kevA bhAva karavA temAM paNa svataMtra. eka mANase gALa ApI ane tene tame kaho ke Apo. tamArI pAse je haze te Apazo, ame pI jazuM. e ja mANase bIjAne gALa ApI. te bIjo mANasa sAme daza gALo Ape to navuM khAtuM kholyuM. sAme ekazana levAmAM tamArI svataMtratA che mATe jJAnI puruSo jAgIne jIvavAnuM kahe che. kSaNe kSaNe jAgIne jIvo. kadAca badalo levAno bhAva thAya, paNa tyAM tame cetI gayA to kArya nahi thAya, bhAva thayo ane gusso karyo ane ema thayuM ke sAmuM coDI dauM ene barAbara, paraMtu pAchuM ema thayuM ke hamaNAM ja pravacana sAMbhaLIne Avyo chuM to gussA sAme gusso na karAya paNa premathI vyavahAra rAkhavAno che. bhAva thayo to bhAva pUratA javAbadAra ane ekazana kaMI na lo to vadhAre javAbadAra nahi. paraMtu ekazana lIdhuM to pUrepUrA javAbadAra. karmanA udaya pachI tene bhogavavA karmane AdhIna thaIne rahevuM paDe che koI AmAM hatAzA, lAcArI, nirAzA nathI. paraMtu niyama to niyama pramANe ja kAma karaze. karma karyA pahelAM tamArI svataMtratA che, paNa karma karyA pachI tamArI svataMtratA nathI. bhogavavAM ja paDe. eka sarasa majhAnuM udAharaNa che. vRkSa upara caDavA mATe tame svataMtra cho, ane vRkSa upara caDI jAo cho. paNa jo pachI paga lapasyo to nIce na paDavuM te tamArA hAthanI vAta rahetI nathI. kayAM paDazo, kevuM phrekacara thaze? caDavAmAM tamArI svataMtratA. paDatI vakhate tamArI svataMtratA nahIM. Ano artha e thayo ke tame Aje paNa svataMtra cho ane je bane te mATe tame pote ja javAbadAra cho. have tame koIne ema na kahezo ke tame sukha Apo ane ema paNa na kahezo ke tamArA kAraNe ame duHkhI duHkhI thaI gayA. tame cho eTale duHkhanA dahADA che. alyA, te na hota to ya duHkhanA dahADA Avata. tuM pote javAbadAra cho. AvI javAbadArI svIkAravI ane jAgIne jIvavuM te karmataMtranA siddhAMtane samajyA pachI jIvanamAM karavAnI sAdhanA che. A jANIne zuM karazo ? A samajIne, sAMbhaLIne zuM karazo ? jIvana jIvavAnI zailI badalavI paDaze. kAraNa ke tamane svataMtratA maLI che. have khabara paDI ke tame svataMtra cho. eTalA mATe yazovijayajI mahArAja kahetA hatA ke "Apa hI bAMdhe, Apa hI choDe, nijamati zakita vikAsI, cetana jo tuM jJAna abhyAsI'. pote ja bAMdhe che, pote ja choDe che. te mATe tuM abhyAsI cho, tuM samaja. A samajIne sAdhaka jIvananI yAtrAno prAraMbha kare che. For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 101 karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. paramakRpALu deva A 102mI gAthAmAM kahe che ke, karmo anaMta prakAranAM che, temAM mukhya jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya karma, aMtarAya karma, AyuSya karma, nAma karma, gotrakarma ane vedanIya karma ema ATha che. A mukhya prakAro che. zabdo sAMbhaLo ane yAda paNa rAkhajo. jIvanamAM kAma lAgaze. A badhAM karmo ApaNI pAse che ane ApaNA upara kAma karI rahyAM che, paratuM ApaNe tene oLakhatA nathI. je vakhate jJAnanI zakita kSINa thAya athavA jJAna upara AvaraNa Ave, tyAre samajI lo ke jJAnAvaraNIya karme kAma karyuM, yAda na rahe, smRti ghaTI jAya. to atyAre ema kahevAya che ke badAma khAva to yAda raheze. zera badAma khAIza to paNa yAda nahi rahe, kAraNa ke jJAnAvaraNIya karma kAma kare che, udayamAM che. A karmo alaga alaga rIte AtmAne phaLa Ape che. AtmAnI mukhya zakitao jJAna, zraddhA, cAritra, AnaMda ane vIrya. A tamAro khajAno che. eka zabda haju umeravo paDaze. anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta AnaMda, anaMta vIrya A badhI zakitao anaMta che. anaMta eTale kadI paNa khUTe nahi tevI. jJAna game teTaluM vAparo kayAreya ochuM nahi thAya. jJAna anaMta che. AnaMda game teTalo anubhavo paNa AnaMda anaMta ja che. zakita game teTalI vaparAya, paNa zakitao khUTaze ja nahi. AtmAnI cAre cAra zakitao anaMta che. tenA upara AvaraNa AvI zake. te AvaraNa karanAra cAra karmo jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya karma che. Ano artha ema thayo ke zakita tamArI, paNa dora temanA hAthamAM che. temAM kaMI ochuM vadhatuM AvaraNa thAya to te pramANe zakitaono ocho vadhato ughADa thAya. jema AkAzamAM sUrya Ugyo che teno prakAza bahAra AvavAmAM vAdaLA AvaraNa kare che tema AtmAne karyo AvaraNa kare che. AkAzamAM sUrya Ugyo che, te prakAzita che paNa AvaraNane kAraNe DhaMkAI gayo che. vAdaLAM khase to sUryanA darzana thAya. vAdaLAM saMpUrNa khasI jAya to sUrya pUrepUro pragaTa thayelo dekhAya. ApaNA upara paNa karmonAM vAdaLo che. karma khase to zakita pragaTa thAya. che badhuM taiyAra paNa AvaraNa AvyuM che. to karavAnuM zuM? ApaNe vAdaLAM khaseDavAnAM. karmarUpI AvaraNa khaseDavuM. e karmonAM vAdaLo jenAthI khasI jAya tenuM nAma dharma. enuM nAma jJAna, enuM nAma dhyAna. jenAthI khase enuM nAma yoga tenuM nAma bhakti. ApaNe ApaNAM karmanA vAdaLo khaseDavAnAM che. atyAre ATalI vAta thaI, have pachI ATha karmo, tenuM kArya kevuM che te vAta karIzuM. pachI darzana mohanIya ane cAritrya mohanIyanI vAta thaze. ApaNA upara sauthI moTo humalo darzana mohanIya ane cAritra mohanIyano che. A baMne ApaNane UMdhe ravADe caDAve che ane zAMtithI besavA detA nathI. tame kaho cho ke bhAva to ghaNA thAya che ke dhyAnamAM besIe, mALA gaNIe, pUjA karIe paNa tema thatuM nathI. cAritra mohanIyakarma nA pADe che. ApaNane For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pravacana kramAMka - 76, gAthA kramAMka-102-2 tema karatAM aTakAve che ke Ama karavuM nathI, sUI jAva enA karatAM. eka bhAI kahe ke karavAnuM mana bahu thAya, ke vahelA UThIe ane mALA karIe. pachI elArma mUkIe ke vahelA UThavuM che paNa jevo elArma vAge ke baTana dabAvI daie. UThI zakAtuM nathI. ahIM puruSArtha jarUrI che. jJAnIne kahevuM che ke karmo joradAra to che, paNa tArA jeTalAM to nahi ja. tuM je divase nirNaya karIza. te divase karmono bhukko tuM bolAvI zakIza. tuM nirNaya kara. te nirNaya ja karyo nathI, tyAM sudhI karmone lIlA lahera che, paNa nirNaya karazo to e paNa samajI jaze. kUtaruM ApaNe AMgaNe Ave ane kaTako roTalo nAkho to roja Avaze. be cAra divasa roTalo nAkho to e samajaze ke ahIM mArI nimaNUka thaI gaI che. rAtre bhase to tamArI UMgha UDI jAya. savAre tame tene kahezo ke haTa,jA, to paNa te UbhuM raheze. e tamane prema kare che. lAkaDI laIne doDazo to e AgaLa ane tame pAchaLa. paNa adhavacathI tame pAchA pharyA to pharI e paNa pAchuM Avaze. A kUtaruM paMdara divasamAM haLI gayuM. to pachI karmo to anaMtakALanAM che. mATe tamAre tenI sAme pracaMDa ane prabaLa puruSArtha karavo paDaze. AvatI kAle ApaNe tenI AgaLa carcA karIzuM. ghanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 103 pravacana kramAMka - 77 gAthA kramAMka - 103 darzana moDanuM svarUpa karma mohanIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama. (103). te mohanIyakarma be bhede che H eka "darzanamohanIya" eTale "paramArthane viSe aparamArthabuddhi ane aparamArthane viSe paramArthabuddhirUpa'; bIjI "cAritramohanIya'; 'tathArUpa paramArthane paramArtha jANIne AtmasvabhAvamAM je sthiratA thAya, te sthiratAne rodhaka evA pUrvasaMskArarUpa kaSAya ane nokaSAya' te cAritramohanIya. darzanamohanIyane Atmabodha, ane cAritramohanIyane vItarAgapaNe nAza kare che. Ama tenA acUka upAya che, kema ke miththAbodha te darzanamohanIya che; teno pratipakSa satyAtmabodha che ane cAritra mohanIya rAgAdika pariNAma svarUpa che, teno pratipakSa vItarAgabhAva che. eTale aMdhakAra jema prakAza thavAthI nAza pAme che, - te teno acUka upAya che, - tema bodha ane vItarAgatA darzanamohanIya ane cAritramohanIyarUpa aMdhakAra TALavAmAM prakAza svarUpa che, mATe te teno acUka upAya che. (103) sAdhakone jANavuM jarUrI che ke ApaNA mArgamAM kayA aMtarAyo che? kayA paribaLo ApaNane roke che ? zemAM ApaNe aTavAI jaIe chIe ? ciMtakonuM kahevuM evuM che ke pApanA prakAra bhale asaMkhya rahyA, vRttio bhale asaMkhya rahI, kriyAo bhale asaMkhya rahI, paraMtu A badhAnI pAchaLa avarodha karanAra mukhya paribaLa che. eka darzanamoha ane bIjuM cAritramoha. darzana ane cAritra e be zabdo AtmAnA pakSe che ane moha zabda karmanA pakSano che. be maLIne zabda thayo darzanamoha ane cAritramoha. darzana eTale dRSTi, darzana eTale jovuM, darzana eTale sAkSAtkAra, darzana eTale samajavuM, avagata karavuM ane darzana eTale vicAra. koIpaNa padArtha pratye tame kaI dRSTie jovo che te mahattvanuM che ane tame zuM juo cho te mahattvanuM che. vastu kevI che ane tame tenA tarapha kevI rIte juo cho te be vacce kayAM DIpharansa paDe che, te mahattvanuM che. kayAM aMtara paDe che, tenA uparathI darzanamohanuM kAma nakkI thAya. je vastu tamane dekhAya che te vastu jema che, je svarUpamAM che, temAM kazuM umeravuM nahi, bheLaseLa karavI nahi. vastu jema che tema svIkAro to darzana kahevAya. paraMtu temAM bhramaNA thAya tene darzanamoha kahe che. jema paramArthane viSe aparamArtha buddhi eTale je paramArthano, kalyANano maMgaLa mArga che, zreyamArga che, hitano mArga che, jJAnIoe darzAvela mArga che, anubhavIoe kahela mArga che, tenA viSe te mArga khoTo che te prakAranI buddhi, tene kahevAya darzanamoha. buddhi be prakAre kAma kare che. paramArthane viSe aparamArtha buddhi eTale jenAthI kalyANa For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 pravacana kramAMka - 77, gAthA kyAMka-103 thAya che tenAthI akalyANa thAya te prakAranI mAnyatA e aparamArtha buddhi. ane paramArtha buddhi eTale vastu pote jevI che tevI jovI. AtmA nathI eka daSTi, AtmA anitya che bIjI dRSTi, AtmA karmano kartA nathI trIjI dRSTi, AtmA karmano bhogavanAra nathI te cothI dRSTi. mokSa nathI A pAMcamI daSTi. A daSTi thaI, A darzana thayuM ane AvI mAnyatA laIne hajAro mANaso jagatamAM jIve che. temanuM darzana AmAM aTavAI gayuM che. aparamArthane viSe paramArtha buddhi ane paramArtha viSe aparamArtha buddhi, baMne pakSe vAta che. je paramArtha mArga che, maMgalamArga che, kalyANa mArga che tenA viSe aparamArtha buddhi rAkhavI, jema ke ahiMsA maMgala che, saMyama maMgala che, tapa, dhyAna, bhakti, svAdhyAya maMgala che, A badhuM maMgala che. A badhuM paramArtha che, chatAM zuM karavA karavuM ? kaMI jarUra nathI, A aparamArtha. Ane kahevAya paramArtha viSe aparamArtha buddhi, aparamArtha viSe paramArtha buddhi rAkhavI te darzanamoha. bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM eka gAthA loko kahetAM hatAM hatthAgayA ime kAmA, kAliyA je annaagyaa| ko jANai pare loo, atthi vA Natthi vA puNo // A jagatamAM ghaNA mANaso che. jeo kahe che are bhAIo ! tamArA hAthamAM Aje svAbhAvika rIte kAmabhoganA padArtho prApta thayA che, kone khabara AvatI kAla che ke nahi? ane kone khabara paraloka che ke nahi ? puNya pApa che ke nahi ? mATe hAthamAM je AvyuM te bhogavI lo ane lIlAlahera karo. AvI temanI mAnyatA che. cArvAka darzanamAMthI eka sUtra AvyuM ke bannImUtaraca phedarA punarAmanuM prata: I dehane eka vakhata citA upara caDAvyo pachI baLIne khAkha thaI jAya. pAchuM Agamana thAya, te vAta khoTI che, A darzanamoha. darzanamoha kahe che ke AtmA nathI. AtmA nathI tema kaho to A palojaNamAMthI bahAra nIkaLI zakazo. jo AtmA che tema svIkAra karo to dhyAna, pUjA, tapa, saMyama, bhakti, sadga, maMdira A badhuM jIvanamAM Avaze, paNa jo AtmA ja nathI to badhuM nIkaLI jaze. darzanamAM je moha thAya che tethI dharma thato nathI. darzanamohe eka mahattvanuM kAma karyuM, ApaNI bhASAmAM kahIe to asatyano saMpUrNa svIkAra ane satyano saMpUrNa asvIkAra. astitvano saMpUrNa inkAra ane nathI eno pUrepUro svIkAra. A jagatamAM astitva che, teno InkAra, asvIkAra kare che mATe ja zAstro kahe che ke je ekane jANe te sarvane jANe. darzanamohanuM kAma ekane uDADI devAnuM che. jo AtmA nathI tema nakkI thaI jAya to ApaNo mArga khullo. "corI e pApa che, asatya, durAcAra pApa che. parigraha na karazo, krodha na karazo, koInuM jhUMTavI na lezo" A AtmA nathI tema kaho to A badhuM nIkaLI jaze. darzanamoha satyane svIkAravAmAM mUMjhavaNa UbhI kare che. mAgadhImAM eka gAthA che, jemAM darzanamoha eTale mithyAtva kone kahevAya, For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 105 tenuM varNana che. teno bhAvArtha A pramANe che. amArA mATe ane jagatanA prANIo mATe bahu kheda ane duHkhanI vAta che. "sugati ke sadgatino mArga na jANavAne kAraNe mUDhamativALo huM, bhayAnaka evAM saMsArarUpI ghora vanamAM keTalA kALa sudhI paribhramaNa karato rahIza?" paribhramaNa karAvavAnuM kAma darzanamoha karAve che. darzanamoha kahe che, majhA karo. ghare roja ekanuM eka zAka banAve to tame kahone ke zuM dhAryuM che? roja bhIMDA khAvAnA? roja dUdhI ? eka ja kapaDAM roja paheravAnAM ? hamaNAM perIsamAM eka bhAIe potAnuM zarTa phADI nAkhyuM ane kaTakA kaTakA joDI zivaDAvyuM. badhA mitro bhegA maLyA tyAre tene kahyuM A navI DijhAina kayAMthI lAvyo? bahu sarasa che. ANe darajInuM eDresa ApyuM. bIjA ja divase DhagalAbaMdha mANaso tyAM gayA. amAruM zarTa phADI nAkho ane kaTakA joDI sIvI Apo. duniyAmAM zuM cAle che? ane temAM jIva AlAda mAne che. mithyAtva -darzana moha aMdaramAM zuM kAma kare che? "mithyAtva se grasta hotA hai, usakI dRSTi viparIta ho jAtI hai' tenuM jovuM, jANavuM, vicAravuM badhuM viparIta. viparItano artha UMdhuM, jevuM na hoya tevuM. jyAre mANasa khoTI bhramaNAthI pakaDAya che tyAre vahema kare che ke tene kaMIka vaLagyuM che. te rADo pADe che, raDe che, AkraMda kare che, pachaDATI khAya che. TeTA jevo hoya paNa tAkAta AvI jAya che. loko kahe che ke pakaDAI gayo che, kaMI vaLagyuM che. ApaNe mithyAtvathI pakaDAI gayA chIe te ApaNane khabara nathI paNa jJAnIne khabara che. jyAre pakaDAI jAya che tyAre sauthI prathama tenI dRSTi viparIta thaI jAya che. pachI tene dharma rucikara lAgato nathI. A ruci zabda mahattvano che. dharma tene gamato nathI. jo ApaNane dharma na game to samajI lejo ke ApaNane mithyAtve pakaDI lIdhAM che. darzanamoha kAryakArI che ane vartamAnamAM e kArya kare che. jevI rIte tAvathI pakaDAyela mANasane mITho rasa, svAdiSTa rasa paNa gamato nathI, tema mithyAtvathI pakaDAyela mANasane amRta svarUpa dharma paNa gamato nathI. A dharma zabdamAM dhyAna, bhakti, tapa, vrata svAdhyAya badhuM AvI gayuM. samAja sevA, paropakAra paNa temAM AvyAM. svArthatyAga paNa temAM Avyo. maitrIbhAva paNa temAM Avyo, yoga paNa temAM Avyo. dharma zabda vyApaka che. je mithyAtvathI pakaDAI gayo che tene dharma gamato nathI. je mithyAtvathI pakaDAI jAya, tenuM paheluM pariNAma e Ave ke tenI dRSTi viparIta thaI jAya. paramakRpALu deve kahyuM ke A lakSmI te vijaLInA camakArA jevI che. ApaNA rUmamAM kabATa hoya, kabATamAM khAnuM ane te khAnAmAM paNa corakhAnuM. ghaNI vakhata to potAne paNa na jaDe ke kayAM mUkyuM che? "vidyuta lakSmI' ApaNe bolIe chIe ane pAchA lakSmInI ATalI sAcavaNI paNa karIe chIe. A koNa karAve che? darzanamoha - viparIta mAnyatA. mIrAbAIe saraLa bhASAmAM kahyuM ke - sAkara zeraDIno svAda tyajIne, kaDavo lImaDo dhoLamAM re, rAdhAkRSNa vinA bIjuM bolamA re. For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka 77, gAthA krmAMka-103 ApaNe zuM bolIe chIe ? paiso, paiso, paiso ! sattA, sattA, sattA ! kaMika moDhe caDI javuM joie. pachI temAM tanmaya thAya. eka bhAi moTI uMmaranA thayA, paNa suratanI dhArI yAda kare, ahAhA ! zuM svAda Ave. khAdhI hoya to kalyANa thai jAya. A jagatane juo ke A mithyAtva zuM kAma kare che. eka mANasa eka strI pAchaLa pAgala thai gayo. pUchyuM tuM kema pAgala thai gayo ? to kahe ke A beThI che sAme tenA kAraNe. bhAi tenI sAthe paraNyA hatA, ane eTalA ghelA thayA ke pAgala thai gayA. jyAre bIjA bhAi pAgala jevA hatA. tene kAraNa pUchyuM to kahe ke mAre AnI sAthe lagna karavA hatA, paNa te Ane paraNI gai ane mane maLI nahi mATe. 106 viparIta dRSTi eTale mithyAtva. (2) mithyAtvanA kAraNe dharmamAM ruci thatI nathI. dharma jyAre game tyAre temAM AnaMda Ave, ullAsa Ave. pahelAMnA vakhatamAM sAmayikamAM ghaDI rAkhatA hatA. DozImA sAmAyika karavA beThAM hoya ane te Thapa Thapa karyA ja kare. 'are, mAtAjI ! jeTaluM kANuM haze teTalI ja retI paDaze. Thapa Thapa karavAthI vadhAre retI nIce nahi paDe.' jIvane dharma gamavo joine ne? mithyAtva tamane gamavA nahi de. tAvanA kAraNe jema mITho rasa gamato nathI tema mithyAtvanA kAraNe amRtarUpa dharma tene gamato nathI. zAstramAM to kahyuM che ke dharma rasAyaNa che, prema amRta che, ahiMsA maMgala che, saMyama jIvananI mUDI che. tapa jIvanano AhlAda che paNa ApaNane A vAta besatI nathI. anaMta jJAnIo eka bAju ane A ekalo eka bAju. tenuM eka ja kAma ke huM A mAnato nathI. mithyAdaSTi jIva trIjA tabakkAmAM kaSAyathI pUrepUro pakaDAi jAya che. A darzanamohanI vyAkhyA cAle che. paramArtha game nahi ane tIvra kaSAyathI pUrepUro pakaDAi jAya che. jenAmAM kaSAyano dhamadhamATa che, tenAmAM darzanamoha pUrepUro kAryakArI che tema samajavuM. mithyAtve teno kabajo lai lIdho che. kaSAya karavo sahelo nathI. krodha karavo sahelo nathI, ahaMkAra karavo sahelo nathI. moMghu paDe che. bahu kiMmata cUkavavI paDe che paNa kare che jIva. te kaSAyathI abhibhUta thai jAya che. - (1) mithyAtvathI je grasta thAya che tenI dRSTi viparIta thai jAya che. (2) tene dharma rucikara lAgato nathI. tAva Avyo hoya to madhura rasa rucikara lAgato nathI ane kaDavo lAge che. sApa karaDe tyAre jhera caDyuM che ke nahi te jovA, kaDavo lImaDo khavaDAve che ane A kaDavo lImaDo jo tene mITho lAge to samajavuM ke jhera caDyuM che, tema saMsAranA bhogo jo mIThA lAge to samajavuM ke mithyAtvarUpI jhera caDyuM che. samajAya che ? darzanamoha tamane rojIMdA jIvanamAM dekhAze. te tamArAthI aLago nathI. tame teno abhyAsa karI zakazo. (3) te kaSAyathI pakaDAi jAya che. tIvra kaSAya tene thAya che. (4) cothI vAta bahu mahattvanI che. jIva ane zarIra eka che tema mAnIne cAle che. ApaNe keTalI vakhata bolyA chIe... For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 AtmasiddhizAstra pravacanamALA chUTe dehAdhyAsa to nahi kartA tuM karma, nahi bhokatA tuM tehano, e ja dharmano marma. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta, te jJAnInA caraNamAM, vaMdana ho agaNita. moTA pAyA upara kahevuM hoya to, jaDa ane cetana eka che te prakAranI buddhi thAya tene kahevAya che mithyAtva-darzanamoha. Ane graMthi paNa kahe che. jaDa ane cetanamAM ekatA buddhine zAstrIya paribhASAmAM citta jaDa graMthi kahe che. jaDa eTale pudgala ane citta te caitanya. jaDa ane caitanya eka che te prakAranI buddhi. AkhuM pudgala ApaNA saMparkamAM nathI AvatuM, pudgalano eka DhAMco eTale zarIra te ApaNA saMparkamAM Ave che. pRthvI, jala, teja, vAyumAMthI je taiyAra thayuM, te ApaNA saMparkamAM Ave che. jaDanuM pratinidhitva kare che A zarIra. zarIra sAthe ekatAbuddhi, zarIra sAthe tAdAbhya buddhi, zarIra sAthe tanmayatA, zarIra sAthe huMpaNuM eTale te ja huM e prakAranI buddhi te darzanamoha che. (5) "Atma buddha kAyAdika grahyo, bahirAtama agha rUpa. zarIra ane zarIrane vaLagelA padArtho zarIrathI judA che, chatAM e badhA potAnA che, potAnI mAlikInA che tema mAnavuM, A prakAranI svAmitvanI bhAvanA A darzanamoha che. "pugalase rAto rahe, mAne eha nidhAna." pudgalamAM rAcyo rahe ane pudgala nidhAna che tema pote mAne te darzanamoha. (6) bhoga taraphanI aMdara tIvra lAlasA te darzanamoha. tIvra lAlasA hoya to mULa cUkI javAya. khAdya-akhAdya, peya-apeya, gamya-agamya, badhuM cUkI javAya che. (7) saMta puruSa, sat puruSa pratye dveSa. A darzanamohanuM kAma che. darzana moha kahe kuguru cAlaze paNa saMta puruSa nahi cAle. ramaNa maharSi kahetA hatA ke jaMgalamAM hAthInuM ToLuM cAlyuM AvatuM hoya ane sAmethI siMha nIkaLe. haju siMha garjayo nathI ane ToLuM bhAgavA lAge. mAtra siMhane jotAM ToLuM palAyana thAya che tema sadgurune jotAM A vikAro paNa palAyana thAya che. A darzanamoha ema kahe che ke sadguruthI cheTA raho. lAlabattI ! tame badhe jajo. maMdiramAM jajo, AzramamAM jajo. zikharajInI jAtrA karavA jajo, kAzIe jajo, pUjApATha karajo paNa dhyAna rAkhajo, sadguru pAse na jazo. tyAM gayA to moha kahe che ke mAruM mota che. sadguru vagara moha marato nathI ane sadgurune joyA pachI moha raheto nathI. kyAMthI moha rahe? sadguru te jIvaMta jJAnI che. evA sadguru pratye kayAreya dveSa na thavo joIe. tamAma AdhyAtmika sAdhanAmAM mukhya sadguru che. mIThAI banAvavI hoya to "ghI,goLa ne ATo, bIjuM badhuM dATo', ema kahevAya che. lADu banAvavA A mULabhUta vastu che, tema sadguru mULabhUta che, tenA vagara nahi cAle. paraMtu jo te sadguru pratye dveSa kare, aNagamo kare, dhRNA kare, temanAthI cheTo rahe, temanI hAjarImAM teo asadguru che tevuM vartana kare to darzanamoha kahevAya. pachI bIjA koI For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 pravacana kramAMka - 77, gAthA kramAMka-103 asadgurune caraNe bese, temane mahattva Ape, temAM potAnI moTAI mAne, basa khela cAlu. guru lobhI ziSya lAlacu, dono khele dAva, tare nahi, tAre nahi, jesI paththara nAva. A asadguru ane A darzanamoha. guNI upara dveSa A mithyAtva. koinAmAM guNo juo to tamane AnaMda thAya ? AhalAda thAya ? AhAhI dhyAnamAM bese che, to dhanyavAda ! paraMtu A to ema kahe ke bIjuM kare paNa zuM? UMgha nathI AvatI ne! tamAruM lojIka paNa jabaruM che. dhanyavAdanA badale kahe ke bIjuM kare paNa zuM ? A darzanamoha. A darzanamohanA prakAro. (8) jagatanA padArtho pratye, bhogo pratye pragADha Asakti, AnuM nAma darzanamoha ! khabara nathI keTalI noMdha tame A badhI vAtanI lo cho ? bhoga ane parigrahanI tIvra bhUkha jenAmAM hoya te darzanamoha. hamaNAM phrAnsamAM hoTelsamAM navo prayoga zarU thayo che. koie peTa bharIne moghI vAnagI khAdhI hoya, pachI bIjI navI vAnagI jovA maLe, to khAya kevI rIte? peTamAM jagyA to joIne ne ? menejara kaheze, sAheba vyavasthA che, goLI laI lo. vomITa thaI jaze ane pachI navI vAnagI khAva. A bhoganI tIvra lAlasA. AnuM nAma darzanamoha. (9) tattvavicArane anusarIne cAlato nathI. cAle che kharo paNa tattva vicArane anusarIne nahi. paramakRpALudeve Dhola pITAvIne kahyuM che ke svachaMdano tyAga karo. svachaMda mata Agraha tyajI, varte saddaguru lakSa, samakti tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. dharma sudhI Avyo, dharma tene jaDyo, dharma karavAno prAraMbha karyo, sadguru kahe tArA mATe dhyAna uttama upAya che. olo ema pUche che ke bhakita karuM to? thayuM ! saruno koI Agraha hoto nathI. kahe kharA, paNa Agraha nahi. tArI TAIpa AvI che to tArA mATe dhyAna jarUrI che. eka sAdhaka sadguru pAse Avyo ne kahe ke mAre paramAtmA meLavavA che to mAre zuM karavuM? sadguru kahe, "ahIM sAvaraNo paDyo che. vALavA mAMDa." AvuM koI sadguru kahe to tame vALavA mAMDo? "ame jJAna mATe, ane dhyAna mATe AvyAM chIe, bhakti ane svAdhyAya mATe AvyA chIe. tattvanI UMDI vAto karavA AvyA chIe paNa e ja miniTe koipaNa vikalpa karyA vagara sAvaraNo hAthamAM laI vALavA maMDo to samajo ke svachaMda gayo. darzanamoha tattva vicArane anusarI cAlato nathI ane potAnA chede cAle che. "roke jIva svachaMda to pAme avazya mokSa' AthI moTuM sarTIphIkeTa tamAre konuM joIe che ? (10) bIjAnuM mana zaMkAzIla bane, enI zraddhA tUTI jAya, enAmAM saMdeha utpanna thAya ane dvighAmAM paDI jAya evI tattvajJAna ke zAstranI vAta karavI tene kahevAya che darzanamoha. UMDANathI vicAro ke darzanamoha keTalA prakArathI kAma kare che ? "tapa karyA vagara cAle ema tapa karato hoya tene kahe. "Ubho Ubho sUkAI jaIza paNa ema mokSa nahi maLe' paraMtu ema nathI kaheto ke bhagavAna mahAvIre paNa sADAbAra varSa sudhI tapa karela che. konI sAthe For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 109 vAtacIta karavI, konI sAthe besavuM ane saMga karavo te jokhama che. mAthAmAM evuM besADI de ke saMdeha utpanna thAya. tattva viSe ApaNane zaMkA thAya. AtmA, AtmA ane AtmA ! pattara ragaDI nAkhI che. AtmA hoya to dekhAya nahi? paradezI rAjA kezIkumArane kahetA hatA. gurudeva! meM AtmA jovA keTalI badhI koziza karI. kAcanI peTImAM eka mANasane pUrI rAkhyo ane marI gayo. have jo aMdara AtmA hoya ane te peTImAMthI bahAra nIkaLe to temAM tirADa to paDe ne ? mATe kahuM chuM AtmA nathI. jene mRtyudaMDanI zikSA thayelI evAM coranA ame TUkaDe TUkaDA karyA ke kayAMya AtmA dekhAya che ? paNa AtmA dekhAyo nahi, mATe AtmA nathI. ane bIjAne paNa kaheto phare ke AtmA nathI. paradezI to ThIka paraMtu indrabhUti eTale gautama svAmIjI, bhagavAna mahAvIranA mukhya gaNadhara hatA, emane paNa AtmA mATe zaMkA hatI. bIjAnI vAta kayAM karavI ? bhagavAna mahAvIra maLyA ane gADI pATA upara AvI gaI. darzanamohamAMthI moha nIkaLI gayo. darzana rahyuM. jyAre ApaNAmAMthI darzana nIkaLI jAya che ane moha rahI jAya che. guru maLe to moha jAya, darzana rahe. moha bAkAta karo, bAkI rahe te darzana. darzanamohanI vyAkhyA ema thAya ke je darzana sAthe moha joDAya te darzanamoha. saMdeha thAya, zaMkA thAya, bIjAnI zraddhA toDavAmAM Ave tevuM varNana thAya te darzana moha. chellI vAta - AtmAno svIkAra karavA chatAM mRtyuno bhaya lAgato hoya to darzanamoha che. AnaMdaghanajIe bahu mastI ane mojamAM gAyuM ke "aba hama amara bhaye na mareMge'. emaNe udghoSaNA karI ke, ame amara thayA chIe, have maravAnA nathI. evuM zuM banyuM ke tame ATalA AnaMdathI A vAta kaho cho ? "yA kAraNa mithyAtva diyo taja' darzanamoha jaze eTale tamane khabara paDaze. ema na pUchazo ke darzanamoha gayo te kema khabara paDe ? A lakSaNo batAvyAM, te aMdaramAM na dekhAya to samajo ke darzanamoha gayo. "darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je bodha zabda barAbara che. kema ? darzanamohane dUra karavA zAstrajJAna pUratuM nathI. zAstrajJAna te jJAna che paraMtu bodhamAM ghaTanA che. mithyAtva jAya, pariNati badalAya ane sAthe amalamAM Ave ane aMdaramAM ghaTanA paNa ghaTe mATe bodha zabda vAparyo. bodhamAM be che, jJAna paNa che ane prekaTIkala paNa che. anubhava che. jJAnamAM mAtra siddhAMta che, prekaTIkala nahIM. prekaTIkala vagaranuM jJAna te zabdajJAna ane prekaTIkala sahita jJAna te bodha. darzanamoha mAtra zAstrajJAnathI dUra nahi thAya. zAstro vAMcajo, nA nathI kahetA, tamane kaMIpaNa vAta karavI temAM jokhama che. tame zuM artha karazo te khabara nathI. jemaNe darzanamoha haNI viparIta mAnyatAo TALI dIdhI che teNe bahu moTuM kAma karyuM che, saMsAra choDI dIkSA lIdhI tenA karatAM ya moTuM kAma. viparIta mAnyatAo TALI ane mokSamArgamAM ja varte che evA sadgurune prApta karI emanA anubhavanA AdhAre upadeza prApta karI, sAMbhaLatA, vicAratA, pariNamAvatA jIvane, potAnI bhUla samajAya ane sadguru pratye apUrva prema bhakti jAge tyAre tene svarUpanI jhAMkhI thAya. AvI svarUpanI jhAMkhI thAya eTale rAga dveSa ochA thavA mAMDe. For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pravacana kramAMka - 77, gAthA kyAMka-103 Ane kahevAya che darzanamoha gayo. "darzanamoha vyatIta thaI Upajyo bodha je." kaMI spaSTa thayuM ? darzanamoha kevuM kAma kare che ? jema varasAda khUba paDe pachI pANI osaravA mAMDe tema darzanamoha jAya eTale rAga dveSa osaravA mAMDe. paraMtu tyAM eka bIjuM paribaLa kAma kare che te che cAritramoha. darzanamohanI vAta karI, have cAritramohanI vAta karIe. sadgurunAM caraNamAM rahIne, temano upadeza prApta karI, viparIta mAnyatAne choDI, tenuM zravaNa, manana ane nididhyAsana karatA karatA potAmAM e bodhane pariNamAvatA pariNamAvatA, sadguru pratye apUrva prema bhakti jAgyA pachI, ananya bhAvathI sevA karatA karatA, ahaMkAra ogaLI gayo ane ahaMkAra ogaLatA temanI AjJA mujaba AcaraNano prAraMbha thAya, paNa te prAraMbha karyA pachI pUrvanA saMskAra beThA thAya ane je AtmA jAmyo che te AtmAmAM TharI na zake tevuM je paribaLa tenuM nAma cAritramoha. jANyuM kharuM ane TharavA mATe koziza to kare che paNa karI zakato nathI. bahAra Tharo te mahattvanuM nathI paNa svarUpamAM karo te mahattvanuM che. svarUpamAM karavA jevuM che. tyAM sukha che, zAMti che, samAdhAna che, svarga che, tyAM mokSa che. vArivaM sthiratApanuM cAritra sthiratArUpa che. samatA prApta thAya to AnaMda AnaMda che. paNa jUnA saMskAro pharI dhakko mAre che, kaSAya ane nokaSAya. nokaSAya tophAnI chokarAo jevA che. hAsya, rati, arati, zoka, bhaya, jugupsA, kAmavAsanA, vacamAM AvI tophAna karyA kare. bahu game temane. jema tame cIDAva tema teone vadhAre majhA Ave. dehanI Asakti parezAna kare che. aMdara bodha che ke AtmA che, sarunI kRpA paNa thaI che, TharavuM che AtmAmAM, paNa teo jora kare che. olI kho khonI ramata che ne ? ramyA ja hazo. beThA hoya ane pAchaLathI chokaro Avyo. kahe kho! UbhA thaI tame doDavA mAMDazo. dhyAnamAM beThA ho, kaSAyano dhakko lAgyo ane kahe ho ! tame pAchA doDavA mAMDazo ane kaSAyanI ramatamAM lAgI jazo. tethI prakSINa cAritra moha vilokiye, varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna jo. A kAvya nathI. anubhavano nicoDa che. koI AzramamAM besIne pragaTa thayo nathI. apUrva avasara je pragaTa thayuM te khATalA upara, joDe mAtAjI che. davA Ape che, sevA paNa kare che. sevA dharma che. koNe kahyuM ke jJAnI thayA eTale sevA na kare ? jJAnI to sevA kare ja. sevA dharma che, AnaMda thAya che. kAthInA khATalA upara besIne apUrva avasara lakhAyuM che. arjunane droNAcArye pUchyuM, tane zuM dekhAya che ? nIce telanI kaDAI ane upara rAdhAnI pUtaLI phare che ane droNAcArye kahyuM, A parIkSA che, A pharatI rAdhAnI pUtaLInI DAbI AMkha je vIMdhI nAkhe te parIkSA pAsa. gurue bhImane pUchyuM ke zuM dekhAya che ? to kahe gurujI A ghaNuM badhuM dekhAya che, yudhiSThirane pUchyuM, to kahe pUtaLI dekhAya che. sahadevane pUchyuM, to kahe Akho dekhAya che ane arjunane pUchyuM, to kahe eka mAtra DAbI AMkha sivAya kaMI ja dekhAtuM nathI. gurujI kahe tAre hAthamAM bANa levAnI jarUra nathI. amane kaMipaNa dekhAtuM nathI, eka For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 111 mAtra AtmA ja dekhAya che. samajavuM ke cAritramoha gayo. tenuM UThamaNuM thayuM. mAtra AtmA ja dekhAyo. "eka dekhiye eka jAniye, ramI rahe ika thora, samala amala na vicArIye, yaha sthiti kachu nahIM ora." samayasAra nATakamAM banArasadAsajI bolyA hatA. kuMdakuMdAcAryajIe samayasAramAM kahyuM ke tamAma nayo, tamAma pramANo, tamAma nikSepo, tamAma saptabhaMgI, tamAma vicAro ane vikalpo, tamAma vRttio, tamAma zAstro, tenAthI para jaIne zAstrathI pratipAdya eka mAtra zuddha cetanAmAM ja lInatA karavI, te je kare che tene ame dhyAna kahIe chIe. cAritramoha jAya eTale AvuM dhyAna thAya. mane lAge che ke tamane have mUMjhavaNa nahi thAya, tame have koIne pUchazo nahi ke darzanamoha kevo hoya ? ATalA badhA lakSaNo darzanamohanA kahyA pachI moha gayo ke darzana ? sIdhI vAta che. mohane TALavAno che, darzanane rAkhavuM che. darzananI AMkhamAM mohanuM kastara peThuM che, te kADhI nAkhavAnuM che. ahIM pravacanamAM nathI vArtA ke nathI hasavAnu chatAM tame premapUrvaka sAMbhaLo cho ta--tti praticittena je AtmAnI vAta sAMbhaLe che, te vize bhavya che. 103 gAthA sudhI ApaNe pahoMcyA chIe. 104mI gAthI zarU thaze, tyAre 103mI gAthAnuM vihaMgAvalokana thaze. dhanyavAda ! karma phIlosophInI carcA thoDI bAkI che te have karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra, For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 pravacana kramAMka - 78, gAthA kyAMka-104-105 pravacana kramAMka - 78 gAthA kramAMka - 104-105 kaSAyanAzano upAya karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha; pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha ? (104) krodhAdi bhAvathI karmabaMdha thAya che, ane kSamAdika bhAvathI te haNAya che; arthAtu kSamA rAkhavAthI krodha rokI zakAya che, saraLatAthI mAyA rokI zakAya che, saMtoSathI lobha rokI zakAya che, ema rati, arati AdinA pratipakSathI te te doSo rokI zakAya che, te ja karmabaMdhano nirodha che; ane te ja tenI nivRtti che, vaLI sarvane A vAtano pratyakSa anubhava che, athavA sarvane pratyakSa anubhava thaI zake evuM che, krodhAdi rokayAM rokAya che, ane je karmabaMdhane roke che, te akarmadazAno mArga che. e mArga paraloke nahIM, paNa atre anubhavamAM Ave che, to temAM saMdeha zo karavo ? (104) AdhyAtmika jagatamAM, samagra sAdhanA jagatamAM eka mahattvano prazna che, jeno prAraMbha A gAthAthI thAya che. tame zAstro jANo, vAMco, tattvacarcA karo, tattvanirNaya karo, vividha prakAranAM anuSThAno karo, dharmasAdhanA karo, yoga karo, dhyAna karo, bhakti karo, vairAgya dhAraNa karo. chevaTe zuM joIe che ApaNane ? A badhuM karavAnuM zA mATe ApaNane kahevAmAM Ave che ? sukhethI jIvana jIvIe chIe. khAvuM, pIvuM, paheravuM. oDhavuM, gAvuM, mojamajhA karavI, to A jIvanamAM tame zA mATe avarodho UbhA karo cho ? amane jIvavA do ne ? uttarAdhyayana sUtramAM A gAthA che itthA gayA ime kAmA, kAliyA je annaagyaa| ___ ko jANai pare loke, atthi vA natthi vA puNo // A kAma bhogo hAthamAM AvelA che, AvatI kAlanI kone khabara che ? ApaNane zarIra maLyuM che, Indriyo maLI che, kAma bhoganAM sAdhano maLyAM che, bhoganI sAmagrI maLI che, bhogavI zakAya te pramANe dehanI badhI anukULatA maLI che. AvatI kAlanI kone khabara che ? paraloka che ke nahi ? kone khabara puNya-pApa che ke nahi? mATe je jIvana jIvI rahyA chIe, te jIvavA do, ema nAstiko kahe che. A jIvanamAM eka mahattvanI vAta mUkIne ApaNA jIvana parivartananI vAta zAstrane karavI che. eka jIvana e baddha jIvana che ane bIjuM eka jIvana muktajIvana che. game teTalI svataMtratA ApaNane hoya, paNa chevaTe ApaNe parAdhIna chIe ane baMdhAyelA chIe. ApaNA jIvanamAM svataMtratA prApta thAya, e mATe zAstronuM kahevuM che ke A badhA ja upAyo, A badhI sAdhanAo eka vizeSa avasthA prApta karavA mATe che, ane vizeSa avasthA e ja AtmAnI sahaja For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 113 avasthA che. 'sahaja svarUpamAM sthiti thavI te ja mokSa che' evA eka vAkyano upayoga paramakRpALudeve karyo che. AtmAno sahaja svabhAva che. atyAre ApaNe je jIvana jIvIe chIe te normala nathI. ebanormala eTale kRtrima che ane sAjika je jIvana che tene mokSa kahevAya. mokSano saMbaMdha sthaLa, kALa ane paristhati sAthe nathI. mukta thayA pachI e mukta cetanA kayAM prayANa kare che ane kayAM keTalo samaya sthiratA kare che, e mukta cetanAnI sthaLa ane kALanI ghaTanA che. paNa sthaLa kALa sivAya mukta avasthA e AtmAnI potAnI sahaja avasthA che, evI sahaja avasthA prApta thAya che tyAre eka ghaTanA ghaTe che ke AkhuM dravya pUrepUruM khIlI UThe che. eka bIja jamInamAM gayuM. dhIre dhIre te vikAsa pAmyuM ane pAMca, daza, paMdara varSamAM e vizALa vRkSa banyuM. hajAro DALIo, hajAro pAMdaDAo, hajAro phUlo ane phaLo tenA upara lacI rahyAM che. AkhuM vRkSa pUrepUruM khIlI gayuM che, tenI eka suMdaratA che. e vRkSa ApaNane suMdara lAge che. bIjano caMdra ApaNe joyo hato pachI khIlatAM khIlatAM e pUrNimAno caMdra thayo ane te alaukika lAge che. jema caMdra pUro khIle che, bIja pUruM khIle che tema AtmA paNa pUro khIle che. e AtmAnuM pUrepUruM khIlavuM, pUrepUruM mahoravuM, pUrepUruM pragaTa thavuM, AtmAmAM je kaMipaNa apragaTa ane tirobhUta che, je kaMi aMdara chupAyeluM che te pUrepUruM khulluM thavuM, pragaTa thavuM evI avasthA tenuM nAma mokSa. ghaNA lokone mUMjhavaNa thAya che, siddhazIlAmAM jai karavuM zuM ? moTo prazna che. tene karavAnI khabara che, jIvavAnI khabara nathI. karavuM ane na karavuM e sthULa jagatanA prazno che. hovuM e AdhyAtmika jagatanI ghaTanA che. tamArA hovA mATe koi kAraNa nathI, koinI jarUra nathI. koi niyama nathI. astitva e nirvivAda che, svAdhIna che, svataMtra che ane svAvalaMbI che. astitva akAraNa che. astitva sadAjIvI che, e che, e sadAya che. AtmA hovAnuM koi kAraNa nahi. mokSanA hovAmAM koi kAraNa nahIM. mokSa avasthA che. jyAre Atmadravya pUrepUruM khIle che tyAre tenA guNo saMpUrNa khIle che. beMkamAM tamArI pAse keTaluM belensa che, tenI jarUra khabara che. tijorImAM keTalAM ghareNAM che, tenI jarUra khabara che, paraMtu AtmAmAM keTalAM guNo che tenI khabara nathI. AtmadravyamAM anaMtaguNo che. AtmA dravya che, tenA asaMkhyAta pradezo che. pradeze pradeze anaMtaguNo che ane pratyeka guNanI anaMta paryAya che. sanAtana, zAzvata ane kAyama AvuM eka cakra jagatamAM kAma karI rahyuM che. A kSaNamAM ApaNAmAM moTI ghaTanA ghaTI rahI che, ApaNA dehamAM ghaTe che, paNa ApaNe ene jANatA nathI. samajatA nathI. svIkAratA nathI. eka arthamAM Ane ja mithyAtva -darzanamoha kahe che. tame je kaMi cho teno pahelAM svIkAra to karo, teno anubhava to karo. anubhava pachI thaze paNa pahelA svIkAra thaze. evo svIkAra eka vakhata jo thai jAya to svIkAra thayA pachI anubhUtinI ghaTanA ghaTe che. mokSa e bahAranI avasthA nathI. 'mokSa kahyo nija zuddhatA.' badhA saMzayo dUra thai gayA, mokSa koi sthaLa, kALa ke ghaTanA nathI, koi vyavasthA ke maryAdA nathI. For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pravacana kramAMka 78, gAthA krmAMka-104-105 mokSa koi jagyAe baMdhAyela nathI. koi ThekANe rahevAnI vAta nathI. mokSa eTale ApaNI jAtanI pUrepUrI zuddhatA. pote pUrepUro zuddha banI jAya, evI je avasthA tenuM nAma mokSa. mokSamAM zarIra na hoya, AtmA hoya paNa A zarIra vagara cAle kai rIte ? A prazna dehAdhyAsano che. AtmajJAnano nathI. dehAdhyAsa ema kahe che ke zarIra nahi hoya to cAlaze kevI rIte ? ane AtmajJAna kahe che ke deNa che te ja moTI upAdhi che. banne paraspara virodhI dRSTikoNa che. evI eka avasthA jene zAstroe mokSa avasthA kIdhI che, temAM tame pUrepUrA khIlo cho, khIlI zako cho. je paNa tamArAmAM saMbhAvanA ke kSamatA che, je kaMi astitvamAM chUpAine rahyuM che, e badhuM ja ekI sAthe, kAyama mATe pUrepUruM khIlI jAya tevI avasthAne mokSa kahe che. - huM bahu ja bhArapUrvaka vAta karuM chuM ke mokSane samajI lo. loko pUche che ke mokSamAM gayA pachI tyAM ekalAM ja rahevAnuM ? ane anaMtakALa ? ahIM to ekalA na rahevuM hoya to bAgabagIcAmAM jai zakAya. paNa tyAMthI kayAM javuM ? A mUMjhavaNa mokSane samajyA nathI mATe thAya che. mokSa potAnI zuddhatA che. potAnI sahaja avasthA che. AvI sahaja avasthA prApta karavI e jIvananuM lakSa che, e jIvanano hetu che, e jIvananuM saMgIta che. eTalA mATe hemacaMdrAcArya mahArAje yogazAstramAM cAra zabdo ApyAM. caturvarge'graNIrmokSo yogastasya ca kAraNam / jJAna-zradvAna-cAritrarUpa ratnatrayaM ca sa: // (? /) bahu majhAnI gAthA che. jagatamAM cAra varga che. dharma, artha, kAma ane mokSa. cAra varga eTalA mATe ke mANasa je kaMi mathe che, je kaMi mahenata kare che, e mahenata cAra bhAgamAM vaheMcAyelI che. eka bhAga arthopArjana, bIjo bhAga kAma upabhoga, trIjo bhAga zubha pravRtti (dharma) ane cotho bhAga saMpUrNa mukta avasthA. A cAre cAra vargamAM, zreSThatama avasthA mokSa che. eTalA mATe mokSa ApaNI sahaja avasthA che, arthopArjana ke bhoga upabhoga sahaja avasthA nathI. zubha pravRtti paNa sahaja avasthA nathI, paraMtu mokSa ApaNI sahaja avasthA che. zAstro ema kahe che ke ame je vAta karIe chIe te tamArI akRtrima avasthAnI vAta karIe chIe. te tarapha tamAruM dhyAna doro. je sahaja avasthAmAM tamAruM astitva pUrepUruM khIlI UThe che ane te khIlatAM ApaNA jIvanamAM je anubhUti thAya tene kahevAya che AnaMda. ApaNane A je AnaMda maLe che, te AnaMda nirapekSa che. sukha sApekSa che. khAtA ho, TIvI jotA ho to sukha thAya, paraMtu TI.vI.jotAM jotAM lAiTa cAlI jAya to hAya ! gai, ema bUma paNa pADo. A badhI bahAramAM ghaTatI ghaTanA che. tamAruM hovuM, tamArAmAM je kSamatA che, je kaMi zakayatA che, je kaMi tirobhUta che, je chUpAine rahela che, je AMtaravaibhava che te pUrepUro pragaTa thavo, pUrepUruM khIlI javuM, tevI je avasthA tene kahevAya che mokSa. 'mokSa kahyo nija zuddhatA' mATe kahyuM ke tame pUrepUrA zuddha bano tyAre AvI avasthA prApta For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 11 5 thAya. zuddha banavuM teno artha ApaNAmAM je kaMI bhaLyuM che, athavA ApaNe jene kola karyo che, te bhAvakarma rAgadveSa ane tenA kAraNe baMdhAyelA je dravyakarma che, teno kSaya thavo. "bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetana rUpa' A bhAvakarma e potAnI kalpanA che. kalpanA eTale vikalpo, kalpanA eTale spaMdana, kalpanA eTale bhAva, vikAro. nija eTale potAnAM. A potAnAM che mATe cetanarUpa che, eTale tenI khatavaNI AtmatattvamAM thAya, caitanyamAM thAya, tethI tene bhAvakarma kahIe chIe paNa A ghaTanA te dravyakarmanA baMdha mATe bane che. e ghaTanA niraMtara ApaNane parivartita dazAmAM rAkhe che. e ghaTanAno krama kAyama mATe baMdha thaI jAya, evI AMtarika avasthA thAya tenuM nAma mokSa. A adbhuta avasthAne ApaNe prApta karavAnI che, eTalA mATe A samagra upAyo che, ane samagra sAdhanA che. te avasthA kevI rIte thAya tenuM varNana have karIzuM. zAstramAM traNa zabdo che. heya, zeya ane upAdeya. heya eTale choDavA lAyaka. zeya eTale jANavA lAyaka ane upAdeya eTale AcaravA lAyaka. jIvanamAM choDavA lAyaka choDo, jANavA lAyaka jANo ane AcaravA lAyaka Acaro. deyaM dAnocita sarvam ! kone kahevAya che? jenAthI hAni thAya che, nukasAna thAya che, tene kahevAya che heya. ApaNane jenAthI kaMIka muzkelI thAya, kaMIka sahana karavuM paDe ke mUMjhavaNa thAya tene kahevAya che heya ane je kaMI paNa jANavAlAyaka che te jANavuM. Ama zuM jANavA lAyaka che ane zuM choDavA lAyaka che te nakkI karyuM tyArapachI je grahaNa karavA lAyaka che tene grahaNa kare tene kahevAya che upAdeya. e grahaNa karavA lAyaka evA je zuddha Atma tattvanI pUrNa ane kAyama mATe anubhUti tene jJAnIo mukata avasthA athavA mokSa avasthA kahe che. A mokSa cAra vargamAM zreSTha che. A avasthA prApta thayA pachI kayAreya khovI paDatI nathI. jagatamAM coryAzIlAkha jIvAyoni che, ane anaMta prakAranA janmo jagatamAM thAya che, paNa te badhA thoDA vakhata mATe - TempararI, kAyama nahi. ema kahevAya che ke anuttara vimAnamAM tetrIsa sAgaropamanuM AyuSya. bahu moTuM gaNita che. ATaluM moTuM gaNita hovA chatAM, ATalo dIrghakALa hovA chatAM e kAyama nahi. kAyama rahe tevI avasthA che mokSa. A avasthA kAyama che ane jIvanamAM e prApta thaI zake che. paramakRpALudeve bahu saraLa vAta karI che. kadAca te na samajAya to tamane ATaluM to samajAze ke krodha karavAthI ApaNane zoka saMtApa thAya che. krodha karavAthI ApaNe vyagra banIe chIe, mUMjhAI jaIe chIe, halabalI UThIe chIe, azAMta banIe chIe, ApaNe avivekI banIe chIe. krodha karavAthI ApaNe zAMti ane saMpUrNa sukha khoI besIe chIe. ATalI to ApaNane khabara paDe che paNa e khabara paDatI nathI ke krodha karatI vakhate krodhane jonAro raheto nathI paNa krodha sAthe tanmaya thaI jAya che. krodha Ave tyAre krodhathI judA paDavuM joIe. tamane thaze ke jo krodhathI judA paDIe to krodha thAya kevI rIte ? paNa jJAnI kahe che ke karmanA paramANuo jyAre sakriya thAya ane tamArA upara asara pADavAnI zarUAta jyAre kare tyAre tame saheja jAgRta ho to banatI ghaTanAne, ghaTanAthI alaga thaIne tame joI zako. banatI ghaTanAne rokavAnI For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 pravacana kramAMka - 78, gAthA mAMka-104-105 vAta nathI, paraMtu banatI ghaTanAne ghaTanAthI alaga rahI juo. dhAro ke be jaNAM laDe che ane tame tene joI rahyA cho. laDe che te ghaTanA che. tame temAM sAmela thatA nathI, mATe tame jonArA cho. jonAra te sAkSI. nyAyadhIza pUche ke A loko laDatA hatA tyAre tame hAjara hatA ? je kaMI bane tyAre ApaNI hAjarI hovI te sAkSIbhAva. krodha thAya tyAre krodhane pote hAjara rahIne jue te sAkSIbhAva. phera punarAvRtti karIe, krodha thAya te vakhate krodhathI alaga paDI krodhane jovo. to be pariNAma Avaze. eka to krodhanI dhArA tUTaze, ane bIjuM krodha thavAnA pariNAme ApaNAM jIvanamAM je moTo losa thAya che te nahIM thAya. kalikAla sarvajJa yogazAstramAM kahyuM che ke tatropatApakaH krodhaH, krodho vairasya kAraNam / sutertanI zothaH, zothaH zamasuvAvyA che (41) cAra moTI vAto karI, krodha jyAre thAya tyAre aMtaramAM saMtApa thAya. krodha veranuM kAraNa che, te jyAre thAya tyAre vairarUpI agni pragaTa thAya. krodha jyAre thAya tyAre durgatimAM javAno rasto khullo thAya ane krodha jyAre thAya tyAre zAMtinuM sukha tame khoI beso cho. Avo che krodha, mATe kahyuM ke AvA krodhanA bhAvathI karmano baMdha thAya che. saraLa vAta che, jyAre krodha nathI karatA tyAre kSamA bhAva hoya che ane kSamAnA bhAvamAM tame sukhazAMti anubhavo cho. krodha karavAthI azAMti thAya che, paNa kSamA jo Apo to azAMti maTI jAya che. upA. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke, khemA karatA kharaca na lAge, bhAMge karoDa kaleza. kSamA ApavAmAM kharca karavuM paDatuM nathI, paNa lAbha ghaNo moTo. zuM lAbha ? to eka, be nahi paNa karoDo kaleza kSamA ApatAM zAMta thAya che. tame nirdoSa thAo cho, svastha thAo cho, dabANa ane bojA vagaranA bano cho, haLavA thAva cho. tame ja yAda karo ke jyAre tamArAmAM krodha hoya tyAre mananI hAlata kevI hoya che ? ane e paNa yAda karo ke kaleza zamI jAya tyAre keTalA zAMta bano cho ? kaleza hoya tyAre aMdaramAM vyagratA ane vyAkuLatA hoya che ane kaleza zamI jAya tyAre sAhajika zAMti hoya che. sAhajika zAMtino anubhava e mokSanuM sempala che. jema baheno rasoI karatAM dALa, zAka saheja cAkhI jue. cAkhatA cAkhatA nakkI kare ke have barAbara che, tema tame kSaNavAra zAMti anubhavo ane jo Avo ahesAsa tamane thAya to nakkI karajo ke jo kAyamI zAMti maLe to kevo ahesAsa thAya? A mokSano upAya. krodha karmabaMdhanuM kAraNa ane kSamA karmabaMdha toDavAnuM sAdhana. karmabaMdha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha, pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha ? ahIM A lITImAM kahyuM "pratyakSa anubhava sarvane', paraMtu tame spaSTa thaI samajjo ke A badhAne anubhava thato nathI. krodha vakhate krodhathI alaga thaIne jarA krodhane jANe to khyAla For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA Ave. kSamA vakhate kSamAthI alaga thaI tene jANe to khyAla Ave. krodhamAM saMtApa che ane kSamAmAM zAMti che. zAMti e mokSano AsvAda che. krodha e AsvAda che, paNa baMdhano AsvAda che. krodha, ahaMkAra, mAyA, lobha A cAritra mohanIyanuM sAmrAjya che. A cAritra mohanIyanA cAra prabaLa vikAro krodha, ahaMkAra, mAyA ane lobha. A cArethI karmano baMdha thAya che. A cAre cAranA judA judA virodhI bhAva kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa che. A je karmano baMdha thAya che, tenAthI chUTavAnuM che. tame jo AMTI pADI che to ukelavAnI che, je kapaDAmAM gAMTha vALI che te ukelavAnI che. je doraDuM vALyuM che te doraDuM khulluM karavAnuM che. krodhathI baMdhAyA to kSamAthI chUTayA, ahaMkArathI baMdhAyA to namratAthI chUTayA, mAyAthI baMdhAyA to saraLatAthI chUTyA. lobhathI baMdhAyA to saMtoSathI chUTaTyA. dveSathI baMdhAyA to maitrIthI chUTayA ane rAgathI baMdhAyA to virAgathI chUTyA. A badhA che choDAvanAra paribaLo. kaMI khyAlamAM Ave che ? A badhuM ApaNAM jIvanamAM satata thaI rahyuM che. A ghaTanA satata ghaTyA ja kare che. kurukSetranuM yuddha pAMDavo ane kauravo vaccenuM sauthI moTuM yuddha ane bIjuM vizvayuddha pUruM thayuM paNa ApaNuM yuddha pUruM thayuM nathI. niraMtara aMdaramAM cAle che. A prakAranA kaSAyothI jyAre rahita thAya ane kaSAyarahita avasthAno jyAre anubhava thAya, te vakhate je bhAvamAM rahevAnuM thAya, te bhAvane kahevAya che vItarAga bhAva. vItarAga bhAvamAM jeTalA aMzo maLe eTalA aMzamAM cAritrAmohanuM baLa tUTe ane saMpUrNapaNe vItarAga bhAvamAM rahe to cAritra mohano saMpUrNapaNe kSaya thAya. evI avasthA prApta thatAM je avasthAno anubhava thAya tene kahe che mokSa. paramakRpALudeva kahe che ke Avo anubhava tame karazo pachI koI saMdeha raheze nahi. jo A sahaja avasthA prApta karavI hoya to, kaI prakriyA karavI paDaze ? jIvanamAM kyAM parivartano lAvavAM paDaze? kevI rIte prAraMbha karavo ? zuM karavuM jIvanamAM ? pahelI vAta to e che ke bhAva karyA, kalpanAo karI eTale A upAdhi UbhI thaI. kaMI na karavuM te paNa eka avasthA che ane A kriyAne akriya avasthA kahe che. akriya avasthA ALasu avasthA nathI,paDayA rahevAnI avasthA nahi, paraMtu akriya avasthA eTale potAnI sahaja mULabhUta avasthA. tyAM kriyA nathI, hAjarI che. hAjarI hovI ane kaMI paNa karavAnuM na hovuM evI avasthA te sahaja avasthA che ane Ane mokSa avasthA kahe che. Ano prAraMbha 105mI gAthAthI che. have je gAthAo Ave che temAM tame samajazo to hajAro praznonA javAbo che. tethI te pratyeka gAthA atyaMta mahattvanI che. 142 gAthAo pachI tamArA manamAM koIpaNa prakAranA saMdeha nahi rahe. tamAma prakAranA nayonuM varNana eka pachI eka A gAthAomAM Ave che. navAI lAge che ke zarUAta kayAMthI karavI ? maMDaLamAM javuM? upAzraya ke koI AzramamAM javuM? koI guru mahArAja pAse javuM ke sadguru karavA ? temanI pAsethI koI maMtra levo ke dIkSA levI ke koI bhaThThImAM tapavuM ? kaMI ne kaMI karavuM ? koI vAta nahi, karavAnI vAta ja nahIM, paraMtu choDavAnI vAta For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 pravacana kramAMka - 78, gAthA kramAMka-104-105 che. zarUAta choDavAthI karavI paDaze. jema jema choDazo tema tema karavAnuM thaI jaze. mATe kahyuM ke ahIM koI prAraMbha karavAnI jarUra nathI. jagatamAM hajAro dharmazAstro che ane cAre bAjuthI A karo, A karo ema kahe che. dhyAna karo, yoga-prANAyAma karo, bhaThThImAM tapo, jaMgalamAM jAva, AMkho baMdha karo, kuMDalinI jAgRta karo, saMnyAsI bano, digaMbara bano, muni bano, tapavrata karo, anuSThAna karo. A zarUAta karothI thatI nathI paraMtu choDothI thAya che. banne dizAo bilakula judI judI che. jagata karavAnI vAta kare che, ahIM choDonI vAta kare che. adbhuta vAta che. choDI mata darzanataNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanAM alpa. (105) A mAro mata che mATe mAre vaLagI ja rahevuM, athavA A mAruM darzana che mATe game tema mAre te siddha karavuM evo Agraha athavA evA vikalpane choDIne A je mArga kahyo che, te sAdhaze, tenA alpa janma jANavAM. ahIM "janma' zabda bahuvacanamAM vAparyo che, te eTaluM ja darzAvavAne ke kavacit te sAdhana adhUrAM rahyAM tethI, athavA jadhanya ke madhyama pariNAmanI dhArAthI ArAghana thayAM hoya, tethI sarva karma kSaya thaI na zakavAthI bIjo janma thavAno saMbhava che; paNa te bahu nahIM, bahu ja alpa. "samakita AvyA pachI jo vame nahIM, to ghaNAmAM ghaNA paMdara bhava thAya ema jine kahyuM che, ane "je utkRSTapaNe ArAdhe teno te bhave paNa mokSa thAya', atre te vAtano virodha nathI. (105) ahIM ema kahevuM che ke, ame je choDavAnI vAta karIe chIe, te choDavuM ja kaThina che. tame jene kaThina mAno cho te amArI dRSTie saheluM che. tame mAno cho ke kuTuMba choDavuM kaThina che. saMpatti, lAkho rUpiyA, gharabAra e badhuM choDavuM kaThina che. ame kahIe chIe ke e badhuM saheluM che, paNa mata ane darzanano Agraha chUTavo ghaNo muzkela che. be zabdo che, eka mata ane eka darzana. ajJAnadazAmAM khaMDa khaMDa jJAnanA pariNAme potAno abhiprAya je baMdhAyo ene kahevAya che mata. mata eTale potAno abhiprAya. ApaNe kahIe chIe ke amAro mata Avo che, tame je mAnatA ho te kharuM. AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM ke, mata mata bhede re, jo jaI pUchIe, so sthApe ahameva. jeTalA jeTalA matavALA che, te badhAne jaIne pUchIe to amAro mata sAco che, te pramANe pote sthApanA kare che. jagatamAM joradAra karavA jevI jo koI vAta hoya to ame sAcA chIe, bAkI badhA khoTA che. te sAbita karavuM che, nakkI karavuM che paNa kaI rIte ? tarkathI, dalIlathI, lakhIne, bolIne, upadezathI, dhamakI ApIne. nahi mAno to kayAM jazo ? A dhamakI che. A kaMIpaNa karyA sivAya, eka mahattvanI vAta karavI che. mata eTale potAnI mAnyatA. mAnyatA chadmastha avasthAmAM hoya, mAnyatA ajJAna avasthAmAM hoya. jarA A vAtane spaSTa For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 119 karIe to pAMca prakAranAM jJAna che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHparyayajJAna ane kevaLajJAna. AnA be vibhAga - eka vibhAga chadbhastha jJAna ane bIjo vibhAga kevaLajJAna. chadma eTale doSa. hajI paNa doSa rahyA che eTale jJAna che paNa sAthe doSa rahyA che, tethI te charmasthajJAna. ane jJAna che paNa doSa nathI rahyA, mAtra jJAna eTale kevaLajJAna. jemAM bIjA koI paNa doSa nathI te sarvajJa. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana paryayajJAna e cAra chadbhastha avasthAnA jJAna che. e aMtima avasthA nathI, temAM doSa rahyA che. AvA jJAnane prApta karyA pachI potAno vyakitagata abhiprAya paramArtha mATe baMdhAya tene kahevAya che mata. A jagatamAM paramArtha mArganI prAptimAM vadhAremAM vadhAre avarodha, jo hoya to be avarodha che. eka bahArano avarodha te potAno mata ane bIjo aMdarano avarodha kaSAya. "kayAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo.' ahIM be zabdo mUkayA, bahArathI paNa nigraMtha ane aMdarathI paNa nigraMtha. bahArathI paNa chUTavuM joIe ane aMdarathI paNa chUTavuM joIe. paraMtu bhUla kayAM thaI ? bahArathI chUTavuM joie eTale saMsAra chUTavo joIe, kuTuMba parivAra vi. chUTavuM joIe paraMtu ahIM ema kahe che ke bahArathI chUTavuM eTale mata chUTI javo, matano Agraha chUTI javo, te bahArathI chUTavuM. matano Agraha eTale potAnI mAnyatAno Agraha. A zabda pharIthI samajo. khaMDa khaMDa jJAna te akhaMDa nahi. je vastune saMpUrNapaNe jonArA che, jemaNe samagratAmAM saMpUrNatAmAM joyuM, temanA jJAnamAM abhiprAya nathI, te parama satya che. te jJAnAnna mukti: paramajJAna, satyajJAna, pAramArthika jJAna, te vagara mukita nathI. pAramArthika jJAna, satyajJAna eTale astitva jevuM che tevuM pUrepUruM jJAnamAM jhaLakavuM. jema ke ekasa-re mazIna AMtaraDAmAM kayA ThekANe, phephasAmAM kayA ThekANe DAgha paDyo che te batAve che, tema sarvajJa avasthA e samagra vizvanuM mazIna che. e jJAnamAM kaMI paNa chUpuM rahetuM nathI, tene kahevAya akhaMDa jJAna. akhaMDa jJAnamAM je joyuM ane varNavyuM te satya. khaMDa jJAnamAM je joyuM ane mAnyuM Ane kahevAya che mata. A matano Agraha. bIjuM che darzana. mata ane darzana banne zabdo judA judA che. darzana eTale vizeSa prakAranA puruSoe karelo vicAra, sarvAgI nahi paNa ekAMtika. AtmA nitya ja che tema vedAMta kahe che. AtmA ja nathI tema cArvAka kahe che. AtmA anitya che tema boddha kahe che. AtmA eka ja che tema vedAMta kahe che. AtmA aneka che tema taiyAyika vaizeSika kahe che, AnuM nAma darzana. darzanano Agraha, matano Agraha choDIne sAdhake sAdhanA karavAnI che. pahelAM choDavAnI vAta karI. darzana ane matano Agraha choDavAno che. sauthI moTI muzkelI jo koipaNa hoya to Agraha choDavAnI muzkelI che. meM eka vakhata kahyuM hatuM. oTIpura gAmamAM AkhuM mahAjane eka vyakitane ghera gayuM. te mANase roDa upara eka khIlo khoDela hato ane baLada tyAM bAMdhato hato. tenA kAraNe badhAne herAna thavuM paDatuM hatuM. mANasa bahu jabaro eTale AkhuM mahAjana kahevA AvyuM. teNe svAgata karyuM, badhAne besADyA. pote nIce beTho ane pAghaDI utArI pUchyuM ke kema padhAravuM thayuM ? mahAjane For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 pravacana kramAMka 78, gAthA kramAMka-104-105 kahyuM ke ame badhAM je kahIe te tAre mAnavuM paDaze. rastA vaccethI tAre khIlo khaseDavo paDaze. teNe kahyuM ke tamArI vAta mAthA upara paNa khIlo nahi khaseDuM. A Agraha. tame game te vAta karo, mAro Agraha nahi chUTe. Agraha aTakAve che, roke che ane jJAnanAM dvAra baMdha kare che. Agraha ahaMkArane majabUta kare che ane khAsa karIne bIjAothI toDe che. sauthI moTuM nukasAna tamAro Agraha tamane satpuruSathI toDe che. temanAthI dUra lai jAya che, kaMi samajAyuM ? sadguru maLavA muzkela che, tema gAyA karo ane tamAro Agraha paNa rAkho. sadguruthI tame tUTo cho, chUTo cho. Agraha tamane sadguru sAthe bhegA thavA deto nathI. Agraha vacamAM naDe che. jyAM sudhI Agraha che tyAM sudhI sadguru sAthe tamAruM tAdAtmya nahi thAya, TayunIMga nahi thAya, saMvAda nahi thAya, hRdaya nahi bhaLe, prema nahi thAya, tame tanmaya nahi thai zako. tame samarpaNa nahi karI zako. tame premanI anubhUti nahi karI zako. kAraNa ke kadAgraha che. te tamAro nAto bIjAothI toDe che. potAnI ane pote mAnelI vAta sAcI tema Agraha karavAthI saMbaMdho tUTaze, kAraNa ke te satya che tema manAvavA mATe potAnI tamAma buddhi kAme lagADe che. je buddhi satyane samajavA mATe vAparavAnI hatI te buddhi potAno Agraha sAco che te manAvavA siddha karavA mATe vApare che. temAMthI zabdo AvyA, khaMDana maMDana. A paMDitonuM bahu pyAruM kAma che. bIjAnI vAtanuM khaMDana karavuM ane potAnI vAtanuM khaMDana karavuM. temAM paMDitone bahu majhA Ave che. hajAro zAstro A khaMDana maMDanathI bharelAM che ane temAM je jIvo aTakayA che te jJAna prApta karI zakatA nathI. temAM pAcho bIjo vikalpa naDe che ke pote atyAra sudhI A matane mAnato hato tene kema choDavo ? loko zuM kaheze ? mane A kema pAlavaze ? sauthI moTI vAta to e che ke A avasthA hovAnA kAraNe e jAtajAtanA vikalpo kare che. huM A AzramamAM jAuM ke tyAM jAuM ? A guru pAse jAuM ke olA guru pAse jAuM ? loko kyetA hoya che ke eka jabaro maMtra Apo. amane to khabara nathI ke A jabaro maMtra zuM che ? maMtra eTale maMtra. mananuM trANa kare te maMtra. vikalpa kare ke kayo maMtra japuM ? navakAra maMtra bolato hoya, tene thAya ke gAyatrI maMtra japuM to kema ? gAyatrI maMtra karato hoya tene thAya ke 'hari OM'nA jApa karuM to kema ? na navakAra jape, na gAyatrI jape ane na to hari OM jape - tenA kAraNe asthiratA ane caMcaLatA vadhe. je sAdhana sthiratA mATe hatuM, temAMthI asthiratA thai. AvA asaMkhya vikalpomAM ApaNI cetanA aTavAi gai che. tulanA karIe ke A guru sArA ke pelA guru sArA ? gurune sArA narasA zA mATe kare che ? tuM sAro hoiza to yoga maLI Avaze. dhyAna pote karato hoya ane bIjA dhyAna kare che tema khabara paDe to thAya ke jarA joi AvuM ke kevuM dhyAna thAya che ? A vikalpa ane Agraha paramArtha mArgamAM himAlaya jevaDA avarodho UbhA kare che. himAlaya khaseDI zakAya paNa vikalpo ane Agraho khaseDI nahi zakAya. paramakRpALu deva kahe che ke tAre mokSano upAya joie che ? A chaThThuM pada 'mokSano upAya che' pAMca jANavAnAM ane chaThThuM jIvanamAM jIvavAnuM. mokSa che tema nakkI to karyuM paNa teTalA For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 121 mAtrathI kAma pUruM thatuM nathI, pachI mokSano upAya karavo paDaze. DokaTaronI penala bolAvI nakkI to karyuM ke A roga che, paraMtu teTalAthI kAma patatuM nathI. nakkI karyA pachI upacAra karavo paDe che. pahelAM yathArthapaNe nakkI karI lo ke mokSa che ane pachI mokSano upAya karo. mokSano upAya zuM che? ema kahyuM ke pahelAM choDo. zuM choDo? matano Agraha, darzanano Agraha ane tenA viSenA vikalpo. A jeo choDaze te eka negeTIva poInTa ane "kahyo mArga A sAdhaze' te pojhITIva. pahelA paNa kahyuM ke "haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama." be zabdo bodha ane vItarAgatA te acUka upAyo che. eka darzanamohane haNe che ane eka cAritramohane haNe che. saMpUrNa mohanuM javuM te paripUrNa mukta avasthA che. A mArga je kahyo te sAdhaze te avazya mokSa pAmaze. ahIM ema kahevuM che ke mArga pAmyAthI mukita nahi thAya. mArgane sAdhavo paDaze. pAmavuM judI vAta ane sAdhavuM judI vAta. pAmavuM te mArgano bodha thayo, ane sAdhavAmAM tamAro puruSArtha Ave ane puruSArtha jyAre thAya tyAre ame nizcitapaNe kahIe chIe ke "janma tehanA alpa'. alpa janma zA mATe kahyA teno vicAra AgaLa karIzuM. kahevuM to ema che ke A mArga sAdhaze teno tat kSaNa mokSa thAya, paNa sAdhanA karanAramAM e mATeno jusso, prabaLa puruSArtha ene kahevAya che saMvega. saMvega traNa prakAre che. eka utkRSTa saMvega, madhyama saMvega ane eka jadhanya saMvega. jevo saMga tevI prApti. jevI tIvratA tevI prApti. A jadhanya, A utkRSTa evA je bheda paDe che te sAdhanAmAM nathI paDatA paNa sAdhanA karanAra sAdhakanI AMtarika avasthAnA kAraNe thAya che. zabda khyAlamAM rAkhajo. zabda che saMvega. uttarAdhyayana sUtramAM ra9mA adhyAyamAM jyAre jaMbusvAmIne sudharmAsvAmI kahevAno prAraMbha kare che tyAM kahe che ke saMvegeNaM bhatte nIve, vuiM gaLepha? A saMvegathI he bhagavAna ! jIvamAM zuM pragaTa thAya che ? e saveganI vAta AgaLa pravacanamAM Avaze. have pachIthI eka eka mahattvanI vAta zarU thaze. vAraMvAra bhalAmaNa karuM chuM ke zabdo barAbara samajajo. ane e paNa spaSTatA che ke mAtra pAmavAthI kAma nahi thAya. mAtra pAmavAthI pacAsa TakA ane sAdhavAthI so TakA kAma thAya. so TakA kAma karavuM haze to pAmavuM ane sAdhavuM baMne sAthe karavAM paDaze. AvI avasthA tame tamArA jIvanamAM prApta karajo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 2 pravacana kramAMka - 79, gAthA kramAMka-105-1 pravacana kramAMka - 79 gAthA kramAMka - 105-1 sAdhanAmAM saMveganI mahattA choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAdhaze, janma tehanAM alpa. (105) aMbAlAlabhAInI TIkA A gAthA upara mahattvanI che. "A mAro mata che, mATe mAre vaLagI rahevuM', AnA jevo sAdhanAmAM bIjo koI avarodha nathI. jJAnI pUche che ke tAre matane siddha karavo che ke tAre sanI prApti karavI che ? matane siddha karavo hoya to ahaMkAranI tRpti che ane satnI prApti karavI hoya to jIvananI samasyAno ukela che. tAre karavuM che zuM ? matane tuM mAnIza to matanI AjubAjumAM ja rahIza. vikalpo, vicAro ane mAnyatA e pramANe raheze. tArI samajaNa paNa e rIte kAma karaze ane sauthI moTI vAta e che ke tArI sAme sat vastu kahenAra koI jJAnI puruSa Avaze te vakhate tuM emane sAMbhaLI nahi zake. tuM tarata ja ema kahIza ke tame game tema kaho paraMtu mAro mata A che. A mAro mata che ane A mAruM darzana che. huM jaina chuM eTale jainadarzana. huM vaiSNava chuM mATe vaiSNavadarzana. huM buddha chuM to bauddha darzana ane izvaravAdI chuM to Izvaradarzana. nAstika chuM to nAstika darzana. to game tema karI AvA judA judA darzano sAme mAruM darzana satya che tema bIjA darzano sAme sAbita karavuM, e ja tenI sAdhanA thaI. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM che ke cha judA judA darzano judA judA dRSTikoNathI vAta kare che. dareka darzana potAnI bhASAmAM vAta kare che. baMbhana ke ghara nAtI dhotI, jogI ke ghara celI, kalamA paDha paDha bhaI re turakaDI to, Apa hI Apa akelI. avadhU eso jJAna vicArI. zraddhA sakhI ema kahe che ke mane nispakSa rahevA na dIdhI. brAhmaNane ghera janamyAM tyAre pUchyuM, tamAro dharma zuM? to nahAvuM, dhovuM, AbhaDacheTa jALavavI. snAna karyA pachI jo bIjAnA chAMTA UDe to eTalo gusso kare ke sAmo hebatAI jAya. paraMtu e mAne che ke huM barAbara chuM kAraNa ke A mAro dharma che, mAruM A darzana che. mArI A mAnyatA che. "yogI ke ghara celI', yogIonA ghera jyAre gayA tyAre calama bharavI, dama mAravo, prANAyAma karavA, hayoga karavA e badhuM amAruM kArya che. "kalamA paDha paDha bhaI re turakaDI' muslImanA ghera janamyA tyAre kalamo paDhavI, ane "Apa hI Apa akelI'. A badhuM karavA chatAM mArA hAthamAM kaMI AvyuM nahi, mane prApti thaI nahi. kAraNa? A mAruM darzana, game te rIte mAre mArA darzanane siddha karavuM che. A mAro mata, tene vaLagI rahevuM che. A jIve AvuM karavAmAM eka nahi paNa aneka For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 123 janmo kADhyA. evo Agraha ane e saMbaMdhI vikalpo emAM sAdhaka pote aTavAyo che. ahIM ema kahevuM che ke mata temaja darzanano Agraha ane vikalpo je choDaze ane je mArga jJAnI puruSe kahyo che te sAdhaze to tenA janma alpa raheze. kema janma alpa kIdhA ? jarA sUkSma carcA che, ahIM janma zabda bahuvacanamAM vAparyo che. Ama to janma eka vacana che, paNa te ema batAvavA vAparyo che ke mokSane prApta karavAmAM vilaMba thato nathI. zAstranuM eka vAkaya samajI levA jevuM che ke je utkRSTapaNe ArAdhanA kare che, eTale jeTalI potAnI zakti, sAmarthya, baLa, kauzalya ane jeTalI potAnI samajaNa ane jeTalAM potAnAM prApta sAdhano che te pUrepUrA vAparIne ArAdhanA kare che, tene mokSa prApta karavAmAM vilaMba thato nathI. - sAdhako traNa prakAranA che. utkRSTa sAdhaka, jadhanya sAdhaka ane madhyama sAdhaka. jenAmAM tIvra saMvega che te utkRSTa sAdhaka. tIvra saMveganA be artha che. jenAmAM mokSa prApta karavAnI tIvra tAlAvelI che, mokSa ja joIe che ane te prApta karavAnI tIvra tAlAvelI hoya teTaluM ja nahi paNa AkhuM jIvana hoDamAM mUkavAnI taiyArI che. samagra jIvana arpaNa karavA je taiyAra che ane A tIvra saMvega sAthe kSayopazama bhAvanI athavA audayika bhAvanI je zakita potAne prApta thaI che e tamAma zakitane kSAyikabhAva prApta karavA vApare che te utkRSTa sAdhaka che. dhIrajathI vAta khyAlamAM lejo ke utkRSTa sAdhaka eTale tIvra saMvega ane tIvra puruSArtha. bhagavAna mahAvIra ema kahetA hatA ke mAro mArga pracaMDa puruSArthamAM che. je vyakita pracaMDapaNe puruSArtha kare ane utkRSTapaNe ArAdhe to te ja bhave teno mokSa thAya. te vAtamAM virodha nathI. - sabhya darzanamAM pahelI ghaTanA te darzanamohano upazama. ApaNI pAse darzanamohanA daliko che, paNa aMtarmuhUrta samagrapaNe darzanamoha kaMI paNa na karI zake tevI paristhitimAM mUkAI jAya. judA judA paramANuo judI judI rIte ekatra karavAmAM Ave to judA judA pariNAmo Ave, te rasAyaNa zAstrano viSaya che. ApaNe jyAre bhAva karIe chIe, tyAre kAzmaNa vargaNAnA paramANuo 8 karmarUpe pariNAma pAme che, A karmanA paramANuo jJAnane avarodha karaze, darzanane avarodha karaze, A paramANuo azAtA athavA zAtA Apaze, A karmanA paramANuo durgatimAM laI jaze ane A karmanA paramANuo AvA dehanI racanA karavAmAM sahAyaka banaze. ATaluM badhuM vibhAjana eka samayamAM thaI jAya. huM samaya zabda boluM chuM. kSaNa zabda bolato, nathI. ahIM bhAva thayo nathI ke vibhAjana thayuM nathI. AvI racanA thAya ane tenI judI judI asaro ApaNA para nirmANa kare. jema davAo levAmAM Ave to judI judI asaro ApaNA zarIra upara thAya ane mana upara paNa thAya, e ja pramANe je karmo che te jyAre udayamAM Ave tyAre aMdara judI judI asaro nirmANa thAya che. krodha mohanIyakarmano udaya jo hoya to te vakhate aMtaramAM halacala macI jAya. Aveza, uttejanA, gusso, aNagamo thAya e prakAranuM nimitta te bane, tyAre tame jAgRta na ho to krodha mohanIyakarmanA udayamAM, krodha mohanIya dvArA krodha karI navA karmono vadhAro karo. For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pravacana kramAMka - 79, gAthA kramAMka-105-1 ahIM eka vAta e karavI che ke darzanamohano upazama jo thayo hoya to aMtarmuharta athavA jeTalo kALa anubhava thAya teTalo kALa darzanamoha kaMI asara karI zakatuM nathI. aMdara asara rahita evI je avasthA, te avasthAmAM nirvikalpa dazA hoya che ane evI nirvikalpa dazAmAM je zuddha caitanyano anubhava thAya tenuM nAma samya darzana ane te vadhAremAM vadhAre utkRSTa aMtarmuhUrta rahe che. A aMtarmuhUrta cAle to lAMbo anubhava kahevAya. evo anubhava jyAre aMtaramAM thAya tyAre zuddha caitanyatattvanI pragaTa anubhUti thAya. huM AtmA chuM, caitanyamUrti bhagavAna AtmA chuM, ema vicAra ke vikalpa paNa nahi, paNa je pote che tema potAne potAnI anubhUti thAya. huM A chuM evo zabda paNa nahi, ane kahevAnI jarUra paNa nahi. AvI pragaTa anubhUti aMdaramAM satata rahe. te vakhate koI vikalpo kAma karatAM nathI, jema ke jagata che, jagatamAM pote che, zarIra che, zarIramAM pote che ane koNa jANe pote kevI rIte beTho che ? gharanA khUNAmAM beTho che ke bahAra ? teno khyAla hoto nathI. AvI anubhUti thAya tyAre darzanamohanIya karma saMpUrNa niSkriya banI jAya che tyAM koI vikalpa UThato nathI tevI nirvikalpa anubhUti hoya che. samajavA koziza karajo e anubhUti konI ? to AtmatattvanI. huM Atmadravya, AkhuM Atma dravya saLaMga, akhaMDa ane paripUrNa ene anubhavamAM Ave. jema hAthamAM AMbaLuM lIdhuM to AMbaLuM pUrepUruM tamane dekhAya tema caitanyadravyanuM darzana anubhUti e kALamAM thAya, AnuM nAma samyagdarzana. samyagdarzana bhASAmAM nahi kahevAya, kriyAthI batAvAtuM nathI paraMtu jene anubhUti thAya che tenA mATe anubhUti pramANa che. tyAM zAstrano AdhAra nathI. vicArano ke vikalpano paNa AdhAra nathI. mAtra nirapekSa zuddha caitanya tattvanI anubhUti. AvI samakitanI prApti thayA pachI vacamAM koI vikSepa na Ave to, zAstrIya paribhASAmAM te vamI na nAkhe ane pracaMDa puruSArtha teno cAlu rahe to te ja bhavamAM mokSanI prApti thAya. mokSa kayAre maLaze? te pUchavAnI jarUra nathI. tuM zuM karavA taiyAra che ? te vAta kara. mokSamAM vilaMba nathI, paNa tArA puruSArthamAM vilaMba che. samyagdarzana thAya te bhavamAM mokSa maLe, te bhavamAM na thAya to traNa bhavamAM thAya ane jo te na thayo to vadhAremAM vadhAre paMdara bhavamAM mokSa thAya. chelle ema paNa kahyuM ke jo koI samakita vamI nAkhe, to pharI prApta karavuM paDe. __ aMtomuttamittaM pi, phAsiyaM hujja jehiM samattaM / tesiM avaDDha puggala, pariaTTo ceva saMsAro // samyagdarzana ema kahe che ke ardha pudgala parAvartanathI vadhAre kALa huM tane saMsAramAM rahevA daiza nahi. mATe mAro hAtha pakaDatAM pahelAM vicAra karaje. saMsAramAM huM tane vadhu rahevA daIza nahi. sabhya darzana thatAM aMdaramAM asAdhAraNa ghaTanA ghaTe che. jo sAthe tIvra saMvega hoya to e bhavamAM e jIva mokSa prApta kare. dRDha prahArI muni bhagavaMtane kahe che ke meM ghaNAM pApo For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 5 AtmasiddhizAstra pravacanamALA karyA che, ane mAre A janmamAM ja badhA pApothI mukata thavuM che. teoe kahyuM ke mukta thaI zakAya. tAre kiMmata cUkavavI paDaze ane pracaMDa puruSArtha karavo paDaze. teNe kahyuM ke ApanI AjJA hoya tema karIza. teoe kahyuM ke eka kAma kara. jyAM jyAM tuM corI karIne Avyo che, jyAM jyAM lokone parezAna karyA che, jyAM jyAM lokone herAna karyA che, jyAM jyAM hiMsA karI che, jyAM jyAM dhADa pADI che tyAM tyAM gAmanA daravAje tuM jA ane kAyotsarga dhyAnamAM tuM rahe. pachI je banAva bane tene tuM joyA kara, A ghaTanA bane tyAre tArA manamAM saheja paNa Aveza na Ave, uttejanA na thAya, jarA paNa dveSa na thAya ane krodhanI cinagArI paNa tArAmAM na AvavI joIe. tuM dhyAnamAM hoiza, tuM kAyotsargamAM hoIza ane jonArA ema kaheze ke A amArA gharamAM Avyo hato, corI karI hatI, bALakanuM khUna karyuM hatuM, mAro ene. ekAda patthara upADI mAraze paNa kharA. gusse paNa thaze, ane game tema bolaze, paNa te vakhate tane ema thavuM joIe ke A loko mArA karmo khapAvavAnI prakriyAmAM bahu moTI madada kare che. AmanA jevA bIjA koI mitro nathI. ApaNe kahIe ne ke "bolo sAheba ! A te kaMI upadeza kahevAya ? dRDhaprahArI ! A paththara tane pratikriyA rUpe maLe che. A paththara mAranAra tAro duzmana nathI paNa mitra che tema mAnaje. tAro sAthI che tema mAnaje. ane tAre je karmo khapAvavAnAM che, te karmo khapAvavAmAM sahAyaka che, ema tArI dhIraja rahe, to tane A janamamAM mokSa maLaze ja.nagaranA cAra daravAjA che. doDha mahino eka daravAje UbhA rahevAnuM thayuM. tema cha mahine cAra daravAjA pUrA thayA. tapa, UbhA UbhA kAusagga ane te vakhate AvanAra ane janAra gALo Ape, koI lAkaDI ke paththara mAre, koI tenA vALa kheMce, koi halAve ane kahe ke kema have, DahApaNano dariyo banyo ? sAdhu thayo ? le, leto jA, ema kahI mAre tyAre hRdayamAM krodhanA taraMgo na Ave. sAMbhaLajo! mAnasika bhUmikA kevI haze ? Avo taraMga ke krodha na UThe paNa sakArAtmaka rIte thAya ke A mANasa karma khapAvavAmAM sahAyabhUta bane che. AnA jevo mArA mATe bIjo koI hitakArI nathI. mAruM bhaluM karanAra bIjuM koI nathI, AvuM vicArI zakAya? A gAMDapaNa ke ghelachA nathI lAgatI ? AvuM thaI zake kharuM? AvI salAha ApanAra sorAbajI vakIla nahi paNa muni bhagavaMta hatAM. temaNe ema kahyuM ke A tArAM nibiDa karyo che. tAre pheMsalo karavo che. AvuM be traNa divasa thAya paNa mahinAo sudhI ane dareka daravAje? pAchI traNa zarato sAthe ke ugra tapa, dhyAna- kAyotsarga ane UbhA UbhA hasate moDhe pariSaho sahana karavAnA, uparathI dhanyavAda ApavAnA ke tame mArA mitro cho. AkhA nagaramAM dRDhaprahArIe kALo kera vartAvelo. osAmA bina lAdena karatAM paNa vadhAre kera vartAvelo hato. zAstromAM varNana che ke cha mahinAmAM hajAro mANasoe tene alaga alaga rIte parezAna karelo paraMtu navAinI vAta e che ke eka paNa kSaNa mATe tenAmAM krodhanA taraMgo UbhA thayA na hatA. cha mahinAmAM badhA karmono nikAla karyo. have karmo jabarA ane baLavAna che tema nahi kahevAya ane ame zuM karIe For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 pravacana kramAMka - 79, gAthA kramAMka-10pa-1 to karmo haTe ? tema paNa pUchavAnuM rahetuM nathI. jeTaluM tamAruM jora ane jeTalo tamAro saMvega ane jeTalI tamArI tIvratA, te tIvratA pramANe kAma thaze. bhagavAna mahAvIranA cauda hajAra ziSyo hatA. badhA sarakhA sAdhaka hatA nahi. A badhA ja e ja bhavamAM mokSamAM gayA, tevuM to nathI thayuM. koI devalokamAM gayA, ane koI mokSamAM gayA. jeTalo tIvra saMvega hoya te pramANe mukita maLe. eka vakhata zreNika mahArAje bhagavAna mahAvIrane prazna karyo. bahu mahattvano prazna che. mAre e jANavuM che prabhu ! A cauda hajAra munio ApanA ziSyo che, e muniomAM evo koI sAdhaka che, koI evo aNagAra che ke jenA bhAva dina-pratidina caDatA ane caDatA ja hoya? pariNAma zubha athavA zuddha caDatA ja hoya. dariyAmAM bharatI Ave. ekama karatAM bIje vadhAre hoya tema punama AvatAM sudhImAM dariyo uchaLavA lAge. suda pakSamAM bIjanA caMdranI kaLA khIlatI jAya che. zaradapUrNimA AvI ane caMdra pUrepUro khIle ane vada pakSamAM caMdranI kaLA ghaTatI ja jAya che. to koI muninA bhAva ghaTe ja nahi paNa dinapratidina vadhatA ja jAya tevo koI muni che ? mahAvIra bhagavAne kahyuM ke zreNika ! dhanno aNagAra Avo muni che. te kAkaMdI nagarano vatanI che. batrIza padminI strIono te pati hato. mAtA pitA ane kuTuMbIjano paNa anukULa hatAM. eka divasa e kAkaMdI nagarImAM mAre javAnuM thayuM, ane pahelA ja divase dhannAjI pravacanamAM AvyAM ane pravacana sAMbhaLI ghera AvI tenI mAne kahe che ke mA ! have A saMsAramAM mArAthI nahi rahevAya. koI vakhata dhanAjI jevo ullAsa ApaNane thato nathI. ApaNe ThaMDA paDI gayA chIe. mAe dhannAne ghaNuM samajAvyo paraMtu e dhannAe saMsAra choDyo. zuM zuM choDyuM? 32padminI strIo choDI, kuTuMba-saMpatti, dhana dhAnya choDyuM? dIkSA grahaNa karI ane pratijJA lIdhI, saMkalpa karyo, abhigraha karyo ke he prabhu ! mane jIvanabhara mATe saMkalpa karAvo ke huM chaThThanuM tapa eTale sthAnakavAsI paraMparAmAM tene belA vrata kahe che te karIza ane chaThThanA pAraNe AyaMbIla karIza, ane pharIthI chaThTha karIza. chaThThanA pAraNe chaThTha ane pAraNuM AyaMbIla karIne. zreNika A cauda hajAra muniomAM utkRSTa sAdhanA karanAra dhannA nAmanA aNagAra che. munivara cauda hajAramAM re, dhana dhano aNagAra re, vIra jirNode vakhANiyo re, zreNika sabhA mojhAra re. zreNika sabhAmAM bhagavAna mahAvIre tenuM varNana karyuM che. A varNana karyuM tyAre dhannAjI kayAM UbhA haze te khabara nathI, paNa temaNe kaMI jAherAta karI nathI ke huM A prakAranI sAdhanA karuM chuM. kayAMka koI khUNAmAM, koIka vRkSanI nIce, dhyAna karatA haze, sAdhanA karatA haze ane nitya caDato bhAva, nitya caDatA pariNAma, ApaNane to kayAreka Ubharo Ave che paraMtu ghera jaIe eTale Ubharo besI jAya. utkRSTa paNe sAdhanA jo kare, tIvra saMvegathI jo sAdhanA kare to mokSa dUra nathI. DhagalAbaMdha karmo hoya to paNa teno kSaya karI zakAya. kALano gepa hoI zake, daDha prahArIe tamAma tAkAta vAparI ane temane karmano nikAla karatAM cha mahinA lAgyA. For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 27. AtmasiddhizAstra pravacanamALA ane dhannA aNagAre jIvana bhara A tapa vrata anuSThAna karyA. aMtarmuhUrta mAtra samyagadarzanano sparza thavAthI ane pracaMDa vIryathI jo sAdhanAno vega cAle to te ja bhavamAM mokSa prApta kare ane jo tema na thAya to traNa janmamAM thAya ane tema paNa na thAya to paMdara bhavamAM mokSa maLe. paraMtu paMdara bhavamAM kadAca avaLo paDe to paNa ardha pudgala parAvartana kALathI vadhu saMsAramAM rahI zake nahIM, tevuM samya darzananuM baLa che. AvuM samyagdarzana jyAre prApta thAya tyAre teno saMvega vadhato jAya. tIvra mokSanI abhilASA tene kahevAya che saMvega. ane AvI tIvra abhilASA pUrI karavA potAnI tamAma tAkAta vAparavAnI taiyArI joIe. rAtre tame gharamAM sUtA ho ane acAnaka Aga lAge, tame gADha nidrAmAM cho ane bUma paDe ke Aga lAgI che tyAre tame pUrI tAkAta vAparI gharanI bahAra nIkaLI jAo cho, tema mokSAbhilASI pUro puruSArtha kare to tenA janma na rahe, athavA to janma alpa rahe. sadguru maLatA pahelAM A cetavaNI che, kayAre sadguru maLaze te kahevAya nahi. sadgurunI prApti kayAre thaze, kazuM kahI zakAya nahi. jo tamArI taiyArI haze to sadguru sAmethI Avaze. sadguru tamArI zodhamAM che. dAdu rAjasthAnamAM gayA. teo eka ghera gayA. tyAM cha varSanuM bALaka joyuM. teNe te bALakanI mAne kahyuM ke hamaku yaha baccA de de ! yaha bAlaka hamArA hai, tamArA nahIM hai. mAe ema na kahyuM ke mArA bALakane tamane kevI rIte ApuM, mAne samajaNa hatI, tethI teNe bALaka soMpI dIdhuM, suMdara cAlyo ne e suMdaradAsa banyA. sadguru zodhatA AvyA ne ? tame carcAmAM paDazo nahi ke A kALamAM sadguru che ke nahi? pratyakSa che ke parokSa che? maLe che ke nathI maLatA? A badhI carcA choDo. aMdara tAlAvelI jAgaze tyAre hAtha pakaDanAra Avaze. tamane DhaMDhoLaze ke cAlo, zuM beThA cho ? sadguru maLatA pahelAM ghaNI taiyArI karavAnI hoya che. jema varasAda AvatA pahelAM kheDUta taiyArI kare che, khetara kheDI rAkhe che, kAMkarA kADhI nAMkhe che. vADa kampalITa kare che. kheDUta ema nathI kaheto ke varasAda Avaze pachI taiyArI karIzuM. rasoI karatA pahelAM baheno badhI sAmagrI bhegI kare che ane badhuM taiyAra rAkhe che. sadguru maLatA pahelAM pUrI taiyArI karI rAkhajo. "na jAne kisa rUpameM nArAyaNa mila jAya'. khabara nathI ke te kayA svarUpamAM Avaze. te oLakhAze nahi ane kaheze paNa nahi ke ame sadguru chIe, ame sapuruSa chIe. AvuM ja kahetA hoya ke ame sapuruSa chIe tenAthI cheTA rahejo. je sadguru che te hAtha pakaDI leze. temanI kaLA, rIta, paddhati teo jANe. e je rIte kAma karaze tenI tamane khabara nahi paDe, eTalA mATe ema kahyuM che ke sadguru maLatA pahelAM eka kAma karI rAkhajo ke potAnI mati kalpanAthI koI mata athavA kuLa darzanano Agraha thaI gayo hoya athavA AnAthI ja mokSa che athavA A ja dharma che tevI mAnyatA ghUMTI hoya, tema mAnyuM hoya, athavA jJAnI Ama ja varte tevI mAnyatA keLavI hoya to AvA Agraho choDI, nirAgrahI valaNa taiyAra karI rAkhavuM. A sadguru maLatA pahelAMnI taiyArI che. samajAya che ? anaMta covIzI thaI, anaMta tIrthakaro thayA. ApaNe tyAre hAjara hatA. samavasaraNamAM paNa For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 28 pravacana kramAMka - 79, gAthA mAMka-105-1 gayA hatA paNa dhoyelA mULAnI jema pAchA AvyA chIe. ema na kahezo ke tIrthakara maLyA nathI. anaMta cIvIzI thaI ane ApaNe hAjara hatA. jJAnI puruSa ke sadguru maLyA nathI tema na kahezo, maLyA to che paraMtu ApaNe pUrva taiyArI karI nathI. gaMgAsatIe tethI kahyuM che ke vIjaLInA jhabakAre motI parovI lyo, pAnabAI ! bahu adbhuta vAta karI che. gaMgAsatI bhaNelA nahi, abhaNa hatA ane teo gRhastha jIvana jIvatA hatA. temane pati ane bALako paNa hatAM. temaNe kahyuM ke vIjaLIno jhabakAro thayA pachI soya ane doro zodhavA jAuM to motI kayAre parovuM ? motI hAthamAM taiyAra joIe ane soyamAM doro parovelo joie. ane jyAM jhAjho prakAza Ave tevI bArIe besavuM, jethI jhabakAro thayo nathI ane motI parovyuM nathI. AvuM jyAre taiyAra hoya tyAre kAma thAya. ApaNane to sadguru maLatA pahelAM jAtajAtanI mAnyatAo ane mato hoya che ke deva AvA hovA joIe ane sadguru hoya to AvA hoya, zAstro hoya to AvA hoya, pote mAne tevA hoya. - sadguru, sadaiva ane sazAstro A traNa zabdo mahattvanAM che. sat eTale jema che tema ane jevAM hovA joie tevAM. dA.ta. cAmAM sAkara nAkhavI che. sAkarano raMga sapheda, mIThuM sapheda ane soDA paNa sapheda che. cAmAM khAMDa joIe ane khAMDanI pahecAna paNa joIe ke A vastu sAkara ja che. sAkarane badale mIThuM nAkhavAthI cA bagaDI jaze. to vastu jema che tema jANavI ane Agraha choDI devo. Agrahane dRDha karanArA aneka vikalpo hoya che, jema ke A mAnyatA ghaNA badhAnI che mATe sAcI paNa hoya. A paNa vikalpa che ke lokomAM Ama ja sAruM kahevAze mATe huM A ToLAmAM bhaLuM ane loko tethI mane sAco mAnaze. AvA badhA AgrahanA kAraNe je vikalpo UThe che te choDI devA, te sadguru maLyA pahelAnI pUrva taiyArI che. samajAya che A Atmasiddhi zAstra? paramakRpALudeve svastha rahI gUDha A vAta karI che. tame AvI taiyArI rAkhazo to sadguru maLe ja. mane bolatA miniTathI paNa ocho TAIma joIze, paraMtu tamAre Agraha choDavAmAM kadAca janmo karavAM paDaze. Agraha chUTatA nathI, ekI sAthe je dhaDAka daIne choDI zake temAM bahu hiMmata ane tAkAta joIe. sat niSThA joIe. je divase A thaze te divase sadgurunA caraNamAM kharekharA namaskAra thaze. te divase tame kahezo ke "Avyo zaraNe tamArA, sahAya karajo hamArI' ! prabhu ! badhA Agraha choDIne tamAre zaraNe Avyo. bhAratIya paraMparA che ke namaskAra mAthuM nIce namAvIne karIe chIe. sadgurunA caraNamAM mastaka jhUkAvIe chIe. mAthuM eTale buddhi. mArI buddhi, mArI samaja, mAro khyAla, mAruM vAMcana, mArA siddhAMto ane mAnyatAo prabhu ! ApanA caraNamAM mUkuM chuM. tamArA caraNomAM arpaNa karuM chuM. bolatAM keTalI vAra thaI ? paisA ApavA, bAhya padArtho ApavAM sahelA che, paNa Agraha choDavo muzkela che. Agraha choDavA mATe vizALatA, saraLatA, niSpakSapAtatA ane madhyasthatA joIze. koI Agraha laIne sadguru pAse na jazo ane jo jazo to vacamAM Agraha haze to sAMdho raheze. milana nahi thAya. varasAdathI paDeluM biMdu dariyAmAM paDI gayuM ane dariyAmAM For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 129 samAI gayuM, jemAM sAkara dUdhamAM bhaLI jAya tema sadgurumAM ApaNI cetanA bhaLI jAya. kayAre bhaLaze ? vacamAM koIpaNa jAtano Agraha na hoya tyAre. Agraha choDavAthI sadgarano bodha prApta thaze. tyAM sudhI vyAkhyAna, pravacana, bhASaNa je sAMbhaLavuM hoya te sAMbhaLo paNa bodha na thAya. bodha to aMdaramAM ghaTatI ghaTanA che. pravacanamAM to kAnathI saMbhaLAya ane te pravacana bahAra rahe che. A bodha to aMdaramAM ghaTatI ghaTanA che. sadguruno bodha, eno e bodha, eno e zabda bodha banI jAya che. eka ziSya sadguru pAse Avyo ane sadgurune kahe ke mane kaMIka kaho. guru kaMipaNa bolyA nahi. daza miniTa, paMdara miniTa ane ardhI kalAka thaI, paNa guru kaMI bolyA nahi eTale te Ubho thaI cAlavA mAMDyo. turata ja sadgurue kahyuM ke Ubho rahe. turata ja te pAcho Avyo ane pUchyuM ke zuM karuM ? gurue kahyuM ke je kahyuM che. AmAM samajavAnuM zuM ? tane ema kahyuM ke tuM tArAmAM Ubho rahe. have maLI gayuM? have jA. sadguru kaMipaNa kaheze te tyAre pariNamaze, jyAre nirAgraha-Agraha rahita avasthA haze. jamIna kheDAyelI haze to e bIja jamInamAM jaze ane bIjI vAta e ke sadgurunI AjJA pramANe vartaze to. A sAdhanAnI taiyArI che. upara je kahyo tevo mokSamArga ArAdhaze to thoDA bhava karI bhava baMdhanathI mukta thaze. vAra nahi lAge. (1) sadguruno bodha mAnya kare, (2) sadgurunA bodha pramANe varte, (3) AjJApAlana karavA pracaMDa puruSArtha kare, AvuM ja thAya ne puruSArtha tIvra hoya, to A janmamAM ja mokSa ane A janmamAM na thayo to traNa janmamAM thaze. traNa janmamAM na thayo to paMdara bhavamAM ane paMdara bhavamAM ThekANuM na paDyuM to vadhumAM vadhu ardhapudgala parAvartana, paNa tethI vadhAre nahi ja. chellI vAta, anaMtakALa sudhI jIva nija chede cAlI parizrama kare che. pharIthI kahuM chuM ke ekAda varSa ke vIza paccIza nahi paNa anaMtakALa sudhI parizrama kare, to paNa pote potAthI jJAna pAme nahIM. tame maMDaLamAM joDAyAM, tamane keTalAM varSa thayAM ? tame kahezo ke pAMca thayAM, koIne paccIsa thayAM paNa jenI sAthe joDAvAnuM che tyAM na joDAyAM ane maMDaLamAM joDAyAM. paramakRpALudeve zuM kahyuM? anaMtakALa sudhI nija chede cAlIne parizrama kare, mahenata kare, pracaMDa puruSArtha kare to paNa pote potAthI jJAna pAmI zake nahi. paraMtu jJAnInI AjJA anusAra cAlanAra ArAdhake potAnA Agraho choDyA, jJAnInA bodha anusAra cAlavAno nirNaya karyo ane sadgurunI AjJAe vartavAno nirNaya karI, pracaMDa puruSArtha karavAnuM nakkI karyuM. ahIM sadgao koInI upara zAsana karatA nathI. koIne vADAmAM pUratA nathI, emanuM kAma vADA toDavAnuM che. vADAmAM joDAyA hoya to bahAra kADhavAnuM che. to nijade parizrama For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pravacana kramAMka - 79, gAthA kramAMka-105-1 kare topaNa jJAna potAthI na thAya, pAmavAnuM hota to pAmyo hota. jJAnInI AjJAno ArAdhaka sarva Agrahano tyAga kare, sadganA bodhanuM anusaraNa kare ane emanI AjJAe vartavAno pracaMDa puruSArtha kare to aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAme. 48 miniTamAM kevaLajJAna pAmI zake. AvI taiyArI sAdhaka jIva pote potAnA jIvanamAM kare. A gAthAmAM mokSamArganA prAraMbhanI vAta paramakRpALudeve karI. have mokSamArga mATe judA judA eMgalathI carcAno prAraMbha thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. sAdhanA e haTha nathI, prayatna nathI, kriyA nathI, vicAra nathI, eka bhAva dazA che. sAdhanA karavAthI thAya che ema nathI. bhAvanI je abhivyakti te kriyA che, te karma che, te anuSThAna che. bhAva pote to vidheyAtmaka che ja paNa sAthe enI abhivyakti paNa che. vidheyAtmaka bhAvanI abhivyakti paNa che. vidheyAtmaka bhAvanI abhivyakti te kriyA, te anuSThAna, te dharma mATe jaina zAstroe dharmanI vyAkhyA karI tyAre ema kahyuM ""upayoge dharma" upayoga e ja dharma, karmanuM kendra sthaLa ke kALa nathI; vyakti ke vicAra nathI. cetanAno upayoga te dharmanuM kendra che. e upayogamAM zuM thaI rahyuM che, e jovuM e dharmanI kriyA che, mATe bhAva atyaMta mahattvanuM tattva che ane e bhAva zuddha banato jAya, parama zuddha banato jAya tema tema dharma thAya che. bhAva eka avasthA che. -pU.gurujI munizrI bhAnavijayajI mahArAja praNIta caitanya yAtrA bhAga-3 For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 31 pravacana kramAMka - 80 gAthA kramAMka - 106 vyavahAra samakitanuM svarUpa SapadanAM paprazna te, pUchayAM karI vicAra; te padanI sarvAgatA, mokSamArga nirdhAra. (106) TIkA : he ziSya ! teM cha padanA cha prazno vicAra karIne pUchayA che, ane te padanI sarvAgatAmAM mokSamArga che, ema nizcaya kara. arthAt emAMnuM koIpaNa pada ekAMte ke avicArathI utthApatAM mokSamArga siddha thato nathI. (106) paramakRpALudeva dvArA parama gUDha Atmasiddhi zAstra pragaTa thayuM. graMthanI samApti vakhate ziSya potAnA gurunI bhakti vyakata kare che, ahobhAva ane bahumAna vyakta karI potAnuM sarvasva arpaNa kare che. bhaktimArganI A mahattvanI ghaTanA che. ziSya ema kahe che ke je amArI pAse amAro khajAno hato, vaibhava hato, te amArI pAse hovA chatAM ame jANatA na hatAM. tame e vaibhavane oLakhAvyo. e arthamAM tame amane AtmA Apyo. AtmA to che ja, paraMtu amane kyAM bhAna hatuM ke huM AtmA chuM. "te to prabhue Apio'. tamArA caraNamAM zuM dharuM prabhu ! tamane koI apekSA nathI. dharavA jevI cIja to AtmA che ane te to tame amane Apyo che. tamAruM tamane arpaNa karIe chIe. tame Apyo eTale tame amane oLakhAvyo che. AtmA hovA chatAM amane AtmAnuM jJAna nathI, AtmAno svIkAra nathI, ane amane AtmAnI pratIti nathI. tamAma zAstrone TapArI TapArIne ema kahevuM paDe che ke 'tatvamasi'. A vedAMtanuM sUtra che. "tat tvam asi" tat eTale te. tvam eTale tuM. asi eTale che, tuM te che - zarIra nahi, tuM je mAne che te nahi. Indriya te tuM nahi, prANa tuM nahIM, mana ke buddhi te tuM nahi. bAhya padArtho tuM nahi. tuM badhAthI judo che. tat eTale te. A tat amArI pAse hatuM. A tarUpa ame hatA. he prabhu! ame amane jANatA na hatA, tame amane oLakhANa karAvI. e mahAna upakArano badalo vALI zakAya tema nathI. samayasAramAM kuMdakuMdAcAryajI kahe che ke bALa gopALa, garIba-tavaMgara, sAmAnya, mUrkha, paMDita, bhaNela, ajJAnI, sAdhu gRhastha saMsArI, badhA ja AtmA che paNa pote potAne oLakhatA nathI. ame tamArI pAse e AtmAno vaibhava gAvA AvyA chIe. e bheTazuM, prasAda, gIphaTa che. A 106mI gAthAmAM AnAthI judI vAta che. A gAthAmAM saddaguru ziSyane dhanyavAda Ape che. 106mI gAthAmAM kahe che ke SapadanA SaTyazno te vicAra karI pUchayA ane te padanI sarvAgatAmAM mokSapadanI prApti che. A adbhuta gAthA che. chellI 42 gAthA to jANe cauda pUrvanA sAra jevI che. 45 AgamanA nicoDa For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 pravacana kramAMka - 80, gAthA kramAMka-106 jevI che. sadguru ziSyane kahe che A parSadanA cha prazno te bahu vicAra karIne he ziSya! amane pUchayA che. tuM vicAraka ane ciMtaka cho. tArI vicAradazA pragaTa thaI cUkI che. te vicAra kare che. UMghamAMthI UThIne teM pUchayuM nathI. tAruM maMthana che tethI ame tane dhanyavAda ApIe chIe. amArA hRdayamAM je amRta bharyuM hatuM, amArA hRdayamAM je khajAno ane aNamola dhana hatuM ke amAre pragaTa karavuM ja che, paNa karavuM konI pAse ? amAro vaibhava amAre batAvavo hato paNa batAvavo kone? artha ane kAmabhoganI vArtA sAMbhaLavI game, rAjakAraNamAM zuM thayuM te sAMbhaLavuM game, niMdA sAMbhaLavI game paNa paramArthanI vAta sAMbhaLavI A jIvane gamatI nathI. je pote AtmA che, te AtmA viSe jANavAnI jarA paNa icchA nathI, te AzcaryanI vAta che. bhagavadgItAmAM paNa kahyuM che ke amArA hRdayamAM premanuM amRta bhareluM hatuM, kahevuM hatuM, pragaTa karavuM hatuM, vyakta karavuM hatuM, amAre khAlI karavuM hatuM. kuvAne paNa khAlI thavuM paDe che. AkAzamAM vAdaLone paNa varasIne khAlI thavuM paDe che. vAdaLAM varase che ane khuza thAya che. mA varase che, guru varase che. A ThekANe he ziSya, tuM varasyo. ame tane amArA hRdayamAM je amRta bharyuM hatuM te pAyuM, paNa pInAro joie ne ? "vivekI vIrA re maLavA ati dohyalA re kayAM jaI karavI, aMtaranI guhya vAta jo' jJAnIne bIjI mUMjhavaNa nathI. temane bolavAnA abharakhA nathI, emane pAMDitya batAvavuM nathI, emane pote kevA vaktA che te batAvavuM nathI. paraMtu hRdayamAM amRta bharyuM che, te pInAro Ave to pAvuM che. tRSAturane pAvAnI mahenata karavI che. guru kahI rahyAM che ke amAre khAlI thavuM hatuM paNa jyAM tyAM khAlI na thavAya. ame chalochala bharAI gayA hatA ane amAre vyakata thavuM hatuM, paraMtu jyAM tyAM vyakta na thavAya. he ziSya ! teM rasto karI Apyo. ame tArA nimitte ThAlavI zakyA chIe. tuM amArA mATe nimitta che. AgaLa ziSya sadgurune kahevAno che ke tame amane AtmA oLakhAvyo ane ahIM sadguru ema kahe che ke te AtmAnI vAta pUchI amArA haiyAne khAlI karavAnI taka ApI. jarA samajI lo, AdhyAtmika kSetramAM kevI ghaTanA ghaTe che ? bhagavAna mahAvIrane gautama svAmI prazno pUche che ane bhagavAna mahAvIra samAdhAna kare che temAMthI zAstra banyuM bhagavatI sUtra, temAM 33 hajAra prazno che. te bhagavAna mahAvIrane pUchAyA che. koI prazno pUche ane tenuM samAdhAna karavAnuM cAlu thAya temAMthI zAstranI racanA thAya. ghaNAM zAstro praznonA javAba rUpe che. he ziSya ! tane dhanyavAda, tuM nimitta banyo che. A dharatI upara mahApuruSo akAraNa bolyA nathI. koI sAdhaka jIva ke mumukSu jIva ke lAyaka jIva, khapI jIva, pAtra jIva hoya ane tenAmAM maMthana cAlatuM hoya, ciMtana cAlatuM hoya, vicArano dhodha vaheto hoya ane tattva spaSTa thatuM na hoya ane anubhava na hoya e paNa tevAM pAtrane zodhe che ke kayAM jaIne mAruM haiyuM ThAlavuM ? ane sadguru paNa evA pAtrane zodhe che ke huM mAruM haiyuM ThAlavuM. AvA jIjJAsu thaine pUchanAra ane premapUrvaka samAdhAna karanAra jyAM maLe tyAM guru ziSyanI saMdhi thAya. he ziSya ! tane dhanyavAda ApuM chuM. te vicAra karIne prazno pUchayA For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 AtmasiddhizAstra pravacanamALA che. vicAra e jAgRta avasthAnuM cinha che. tuM jAgRta thayo ane jAgIne A prazno pUchayA che ane ame paNa tane haiyuM kholIne javAba Apyo che. cArebAjuthI vicArIne tamAma praznonA javAba ApyA che, bAkI rAkhyuM nathI. - have te padanI sarvAgatA samajI le. A bahu spaSTatApUrvaka vAta karavAnI che. te cha pada viSe prazno pUchayA ane te pada viSe ame javAba ApyA. te chae cha padanI sarvAgatA eTale te chae pado ekI sAthe svIkAravAM. AtmA che tema mAne paNa nitya che tema na mAne, nitya che tema mAne to karmano karyA che tema na mAne. karmano kartA che tema mAne paNa karmano bhoktA che tema na mAne ane mokSa che tema mAne paNa mokSano upAya che tema na mAne athavA pAMce pAMca pada mAne ane eka padane na mAne athavA chae cha padanuM je rItathI varNana karyuM che tevuM na mAne to sarvAgatA kahevAya nahi. ApaNe je zarIra banyuM che temAM be hAtha, be paga, be kAna, be AMkha ane eka nAka, eka mastaka, emAMthI eka paNa ochuM thAya to ochuM kahevAya. AMkha na hoya to hAlata zuM thAya ? kAna nathI to zuM hAlata thAya ? e kaho. sarva aMgothI saMpanna zarIra joIe tema vastu tattvano svIkAra paNa sarvAgINa karavo. A vyavahAra samyagdarzananI vAta che. AgaLa paramArtha samakitanI vAta Avaze. nizcaya samakita e sUtra AvavAnuM che. pahelAM vyavahAra samakita eTale chae cha pado jema che tema svIkAravAM. A nizcaya samakita nathI. nizcaya samakitamAM anubhava che, AmAM anubhava nathI, darzana nathI, sAkSAtkAra nathI, pratIti nathI. zAstramAM je varNana karyuM che teno buddhi dvArA svIkAra karyo che. rakhe bhUlamAM tame ema na mAnazo ke tame nava tattvo bhaNyA, jANyAM ane samajIne svIkAryA ane nava tattvonI zraddhA samyagU thaI eTale nizcaya samyagdarzana thaI gayuM. samya darzana to aMdaranI ghaTanA che. temAM AtmAno sparza thavo joIe, AtmAno Taca thavo joie. cha padonI sarvAgatA eTale chae cha pado sarvAgarUpamAM svIkAravAM. jJAnInA eka paNa pada ke eka paNa vAkyane AghuM pAchuM kare to teno anaMta saMsAra vadhe. A sUtra samajI lyo sUtra, artha, tadubhaya kUDAM kahyAM' sUtra khoTuM bole ane artha paNa khoTo kare ane pratipAdana paNa khoTuM kare, AvuM kUDuM je kare, teno anaMta saMsAra vadhe. bAkI badhAnA vacanamAM pheraphAra karI zakAya paNa jJAnInAM vacanomAM pheraphAra karI na zakAya. jJAnInAM vacano maraDavAnI athavA artha badalavAnI koziza je kare che, te potAno anaMta saMsAra vadhAre che. jokhama che, moTuM jokhama che. mahApuruSoe kahyuM ke dezanA ApavI, tattva upadeza Apavo tenA jevI moTI koI javAbadArI nathI, tenA jevuM moTuM jokhama koI nathI. eka paNa jIva mithyA samaje, khoTo haThAgraha ke khoTI pakaDa kare ane te khoTA AgrahamAM sapaDAyo to e jIva anaMtakALa saMsAramAM rakhaDaze? teno javAbadAra upadezaka che. enA kAraNe thayuM, karmataMtra mApha nahIM kare. chae cha pada sarvAgarUpamAM svIkAravAM te ja mokSamArga che, ema tuM nizcaya karI le. A gAthA khUba ja mArmika che. aMbAlAlabhAI enA upara TIkA lakhe che, he ziSya ! te cha padanA For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 - pravacana kramAMka - 80, gAthA kramAMka-106 cha prazno vicAra karI pUchayA che. sadguru dhanyavAda ApI pITha thAbaDe che. sadga khoTA vakhANa karatA nathI. sagurunA mukhethI vakhANa sAMbhaLavA te bahu sabhAgyanI vAta che. sadguru tamane rAjI karavAM ke khuzAmata karavA AvyAM nathI. tame nAkhuza thAva tenI ciMtA paNa karatAM nathI. teo satya jevuM che tevuM kahe che. teo premathI, saraLatAthI, namratAthI jarUra kahe paNa sAheba! satyane game teTaluM maraDo ane mIThAza lAvavA jAva paNa temAM kaDavAza AvyA vagara rahetI nathI. mULa vAta to kahevI ja paDe ke tuM je krodha kare che te khoTuM kare che. tene paisA maLyA che eTale tuM abhimAna kare che ane bIjAne dabaDAve che. maMdiramAM ke AzramamAM jAya tyAM huM paisAvALo ! ane badhA upara dAdAgIrI kare che te karavA jevuM nathI. game teTalI mIThAzathI kaho paNa kahevuM to paDe ne ? olo sAMbhaLe kharo ? tene satya kaDavuM ja lAgaze. mahApuruSoe kahyuM ke A cha prazno te pUkyA, tenI pAchaLa tAro vicAra jaNAya che. basa, A vicAra jAgRta thavo te jIvanamAM moTI ghaTanA che. vicAra jAgRta na thavo tene odhasaMjJA kahe che. odhasaMjJA eTale pravAha patita. AkhuM jagata, Akho saMsAra je pravAhamAM cAle che tenA pravAhamAM cAlavuM tene kahevAya che oghasaMjJA. heya, zeya ane upAdeya A tripadIno vicAra karyA sivAya jagata jema cAle che te pramANe cAlavuM tene kahevAya oghasaMjJA. AvI oghasaMjJAmAM vicAra ke jAgRti nathI. gheTAnuM ToLuM jema cAle che tema. eka gheTuM AgaLa gayuM ane khADAmAM paDyuM to tenI pAchaLa cAlanAra badhAM ja khADAmAM paDe, tema Akho saMsAra kare che. khAvuM, pIvuM, haravuM-pharavuM, paheravuM-oDhavuM, dhana meLavavuM, mAro putra, putrI, mArI vastu, mAruM dhana, mAruM ghara ane mArAM sagAM saMbaMdhI, Ama raDatAM raDatAM eka divasa AMkha miMcAI jAya eTale chello varaghoDo nIkaLe. badhA A jove che chatAM badhA enA e mArge ja cAle che. A oghasaMjJA. ahIM oghasaMjJAnuM sAmrAjya che jyAM koI potAno vicAra ja nathI. he ziSya ! tuM A jagatanA jIvothI jarA judo che. tArAmAM oghasaMjJAnuM baLa tUTyuM ane vicAranI jAgRti thaI. tame jANyA vagara bolya ja jAo cho ke "enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA', paNa jarAka to UbhA raho. oghasaMjJA ane lokasaMjJAmAMthI bahAra nIkaLI, tattvaciMtanano prAraMbha thavo te jagatathI alaga paDIne jIvana jIvavAnI kaLA che. tamAre karavuM haze paNa loko nahi karavA de. gharanAM ane samAjanAM loko nA pADaze. mIrAMbAIne paNa AvuM banyuM hatuM, kAraNa ke te bhajana karatI hatI. narasiMha mahetAne ane AnaMdadhanajIne paNa tagaDI mUkavAnI kayAM jarUra hatI? teo to bhajana karatA hatA paNa tagaDI mUkayA. A to loko ane lokasaMjJA ! kADhI mUkyA. na cAle, tame amane khuza na karo to, amane khuza rAkho ane amAruM mAna sanmAna tame jALavo. are ! Akho saMsAra choDI je muni banyAM hoya tene paNa saMsAramAM je DUbelAM che tenI pITha thAbaDavI paDe che, sanmAna karavuM paDe che. zAstro kahe che ke jJAnI puruSanuM AvuM kAma nathI. jagatanA pravAhathI tame thoDA judA paDo to vicAranI jAgRti thaze. AvI vicAranI jAgRti thaI che tethI he ziSya ! tane dhanya che. ane A cha padanI sarvAgatAmAM ja mokSamArga For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 135 che tema tuM nirdhAra. AmAMnA koi padane ekAMte AgrahapUrvaka utthApana kare ke avicArathI utthApana kare, to mokSamArga siddha thato nathI. A bilakula vyavahArika bhUmikA che. A gAthAmAM chae cha padane sarvAMgINa rIte svIkAravAM e paNa pUrva taiyArI che. avicAra ke ekAMta AgrahathI cha padanuM utthApana na kare. AtmA che tema mAne paNa nitya che tema na mAne to gayo. AtmA nitya che tema mAne paNa karma nathI ema mAne to gayo, karma che tema mAne paNa mokSa nathI tema mAne to gayo. ghaNAM loko tarka karatA hoya che ke badhAM ja mokSamAM jAya to tyAM teTalI jagyA haze ? AvuM kadI banyuM nathI ke badhA mokSamAM gayA. tene mokSanI ciMtA nathI paNa badhAM mokSamAM jAya to jagatanuM zuM thaze ? tenI ciMtA che. tene jagata TakAvI rAkhavuM che. jagata TakAvI rAkhavAnI vRttine oghasaMjJA kahe che, ane bahAra nIkaLavAnI vRttine vicAradazA kahe che. AvI vicAradazA jene prApta thAya che te chae cha padano saMpUrNa svIkAra kare che. ziSya kahe che ke pAMca zaMkAonuM pUrepUruM samAdhAna thayuM. 'pAMce uttaranI thai AtmA viSe pratIta'. pAMce uttarathI samAdhAna thayuM ane amAruM dila TharyuM. have A mokSanA upAyanI vAta jo Apa karo to e zaMkAnuM samAdhAna thAya ane 'udaya udaya sadbhAgya' eTale samakita thai jAya. samyagdarzanano udaya thavo e jIvananuM sadbhAgya che. cAra divasa pahelAM zeranA bhAva vadhatA hatA eTale sadbhAgya hatuM ane have zeranA bhAva ghaTyA tethI durbhAgya AvyuM. have akaLAmaNa thai gai. jyAre tejI hatI tyAre e paNa tejImAM hato ane maMdI thai eTale DhIlo paDI gayo. ahIM sadbhAgyano udaya eTale samakita. kharekharo bhAgyazALI A ziSya che ke teNe bahu vicAra karI SaTkadanA prazno pUchyA che ane sadgurue tene samAdhAna paNa karAvyuM che. sadguru ziSyane dhanyavAda Ape che. ziSya nimitta banyo tethI Atmasiddhi dharatI upara UtarI. jJAnI puruSanI vANIne pragaTa thavAmAM koi nimitta joie. jagatanA ghaNA vicArakone AtmA saMbaMdhI zaMkA thAya che. tamane navAi lAgaze ke gautama svAmIjI indrabhUti e mahAna paMDita, pAMcaso ziSyanA guru, jagatamAM temanI sAthe tulanA thAya tevo vidvAna maLavo muzkela, temane cAra veda kaMThastha paraMtu AtmA viSe zaMkA hatI. teo AtmAne mAnatA na hatAM ane bIjI moTI muzkelI e hatI ke temane zaMkA ane mUMjhavaNa hatI, chatAM koine pUchI zakatA na hatA. huM ATalo moTo paMDita ane bIjAne pUchuM ? koine thAya ke are ! tame ATaluM jANatA nathI ? huM pAMcaso ziSyono guru, bIjAne pUchu e na bane ? paMDito koinI sAme jAya nahi ane pUche nahi ane pUche to sIdhuM na pUche, vAyA vAyA karIne pUche. jJAnI samajI jAya che ane kahe che ke tArI caturAi mUkIne sIdhuM pUcha ne ? paraMtu tene ahaMkAra naDe che. paMDito, AcAryo, gAdIpati badhA bhegA maLe kharA paraMtu ekabIjAne kaMi pUchI na zake. potAnI mUMjhavaNa raju na karI zake. te pote samakitI che, vidvAna che tema manAve. samakita pAmyA nathI tema kai rIte kahe ? te to ame paramAtmA chIe tema manAve ane pAMca boghA bhegA thAya ane hA paNa pADe. Ama gADI cAle. For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 pravacana kramAMka - 80, gAthA kramAMka-106 ame eka gAmamAM gayA hatA. tyAM dara zanivAre hanumAnajInI mUrti pAse daza-paMdara hajAra mANaso Ave. ghaNI moTI mUrti hatI. ame eka bhAIne pUchyuM ke AnuM mAhAbhya ATaluM badhuM kaI rIte ? mahArAja ! huM tamane khAnagImAM kahuM chuM. A patthara Ama Ubho hato ane mane zuM sUjhayuM ke meM siMdura lAvI tenA upara lagADayo ane kahyuM ke A hanumAnajI jamInamAMthI pragaTa thayA che. basa vAta cAlI ane hajAro mANaso darzana karavA Ave che. have huM nA pADuM to ye koI mAne kharAM ? mane kaheze tuM juTho che. mane ghaNuM duHkha thAya che ke meM badhAne UMdhe ravADe caDAvyAM, ane have huM kaMI karI zakato nathI. UMdhe ravADe koIne caDhAvazo nahi. paryuSaNamAM gaNadharavAdanI vAcanA thAya che. agiyAra gaNadharonI sAthe tattvacarcA thAya che. temAM pahelo prazna AtmA che ke nahi? bhagavAna mahAvIra pAse indrabhUti AvyA. bhagavAna mahAvIra kahe che ke Ava, IndrabhUti ! ahIM AvavAnI jarUra che. AtmA che ke nahi te tane zaMkA thAya che ne ? tuM je zabdono artha karIne AtmA nathI ema nakkI kare che, te zabdomAM AtmA che, evuM rahasya chupAyeluM che. AtmAnI zaMkA ane bIjI jeTalI zaMkAo, jeTalA prazno che te badhA A chae padanA praznomAM samAI jAya che. dhyAna daIne sAMbhaLajo. jagatamAM jeTalA prazno che AdhyAtmika, dArzanika,dhArmika, tAttvika ane jeTalI zaMkAo che te badhAja prazno, zaMkAo he ziSya ! tArA cha praznomAM samAI jAya che. A jagata ane AkhA saMsAravatI te prazno pUkyA che. te prazno pUchyA ane ame samAdhAna karyuM. amAruM kAma pUruM thayuM. te sAMbhaLyuM paNa eka kAma bAkI rahyuM. teM pUchelA praznonA javAbamAM cha pada tane kahevAmAM AvyAM te che padamAM kayAMya zaMkA na rahe tema niHzaMkapaNe tuM teno svIkAra kara. samyagdarzananI aneka vyAkhyAo che temAM A eka vyAkhyA che ke tame savaM ziva zaM nihiM pa' | he jinezvara paramAtmA ! tame je pratipAdana karyuM che, je kahyuM che te parama satya che. AvI niHzaMka avasthA te paNa samyagadarzana che. kayAMya zaMkA na rahe, ema sarvAge sadgurue samAdhAna karyuM che. sadgurunA pakSe vAta pUrI thaI. prazno pUchIne tArA pakSe paNa vAta pUrI thaI. have tAre karavA jevuM to e rahyuM ke niHzaMkapaNe sarvAgINapaNe chae padano svIkAra kara. sarvato bhAvathI, AnaMdapUrvaka, zraddhApUrvaka, bhaktipUrvaka svIkAra kara. samAdhAna ame karyuM paNa (1) tAre samajavuM paDaze, (2) tAre vicAra karavo paDaze ane (3) tAre sarvAge mAnya karavuM paDaze. samaje, vicAre ane sarvAge mAnya kare to vyavahAra samakita thayuM kahevAya. AnA upara nizcaya samakitanI imArata UbhI thAya. samakitamAM bahu utAvaLa karavA jevI nathI. samakitanI vyAkhyA sArI peThe - supere samajavA jevI che. samakita meLavavAmAM utAvaLa karavI, paNa amane samakita thaI gayuM che tema gappAM mAravAM nahi. ame ghaNI vakhata kahIe chIe ke ArkITekaTanuM plAnIMga jo makAna mATe khoTuM hoya to kaDiyAno zuM vAMka ? kaDiyo to kaheze ke sAheba ! plAnIMga pramANe ame karyuM. ArkITekaTanA plAnamAM bhUla hoya to caNatara khoTuM. tema samajaNamAM bhUla hoya to tArI badhI sAdhanA khoTI. to samajavuM paDe eka, vicAravuM paDe che, ane vicAryA pachI sarvAge For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 137 mAnya karavuM paDe traNa. vyavahAramAM jyAre chokarInuM sagapaNa thAya tyAre chokarI chokarAnA AkhA gharano sarvAge svIkAra kare che. mA-bApa, bhAI, bahena badhAno. tema he ziSya ! saMpUrNapaNe svIkAra thAya tyAre samyatva kahevAya. AvA vyavahAra sabhyatvamAM mokSamArgano nirdhAra thAya che. AvA mokSamArgano je nirdhAra tene kahevAya che vyavahAra samyatva. A vyavahAra samyatvanAM be sUtro joyAM. eka sUtra e joyuM ke "choDI matadarzana taNo, Agraha tema vikalpa', A vyavahAra samyakatvanuM eka pAsuM ane e pada samaje, vicAre ane sarvAgapaNe mAnya kare te bIjuM pAsuM. ane trIju pAsuM sadaiva, sadguru ane saddharma A traNenI zraddhA. A traNe pAsAM bhegAM thAya tene kahevAya vyavahAra sabhyatva. have AtmAno anubhava thaI zake tevI bhUmikA upara Avyo. tenA pahelAM ema na kahezo ke ame AtmA joyo che. zuM joyuM ? to kaheze lAla raMga dekhAyo, jyota dekhANI vigere. AtmA lAla ke pILo nathI. AtmA anubhavanI vastu che. AtmAmAM raMga ke AkAra nathI. AgaLa 107mI gAthAmAM paramakRpALudeva spaSTa vAta karaze. 107 ane 110 mI gAthAmAM thoDuM punarAvartana che. nizcaya samyagdarzananI majabUta bhUmikA A gAthAmAM taiyAra thAya che. vyavahAra samakita vagara nizcaya samakita thaI zakaze nahi. nizcaya samakitanI apekSAe vyavahAra samakita e samakita nathI. tame samajo vyavahAra samakita e pAyo che ane pAyA vagara A ImArata caNI zakAya nahi. AvA gUDha sUtro havenI gAthAomAM Avaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 38 pravacana kramAMka - 81, gAthA kramAMka-107 pravacana kramAMka - 81 gAthA kyAMka - 107 mokSanuM asAdhAraNa kAraNa jAti, veSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAdhe te mukita lahe, emAM bheda na hoya. (107) TIkA ? je mokSano mArga kahyo te hoya to game te jAti ke vezathI mokSa thAya, emAM kaMI bheda nathI. je sAdhe te mukitapada pAme; ane te mokSamAM paNa bIjA kazA prakArano UMcanIcatvAdi bheda nathI, athavA A vacana kahyAM temAM bIjo kaMI bheda ke phera nathI. (107) gAthA 107, 108, 109 ane 110 A cAra gAthAo sAdhakanI ane sAdhanAnI apekSAe atyaMta mahattvanI che. AdhyAtmika jagatamAM samyagdarzananI bahu carcA thAya che. judA judA dRSTikoNathI e carcA thaI rahI che. carcAne pUrepUro avakAza che. paraMtu mAnyatA ane Agrahane avakAza nathI. temAM paNa durAgrahane kyAreya avakAza nathI. ahaMkArayukta durAgraha e anaMtAnubaMdhInI eka avasthA che. je vikhavAdo dharmakSetromAM thAya che ane thaI rahyA che te badhA ja vikhavAdonuM kaMI paNa kAraNa hoya to samyayathArtha samajaNano abhAva che. ame alaga kAraNa gaNatA nathI, amAre koI dAvo karavo nathI, amAre koIne khoTA kahevA paNa nathI, paraMtu je sAcuM hoya te AvuM hoya ema to jarUra kahI zakAya ane khoTuM hoya to dhyAna dorI zakAya. ATalA badhA matabhedo, ATalA badhA vivAdo dhArmika kSetramAM? ane vivAdomAM mAtra gRhastho nahi, sAdhuo paNa aTavAyA che, tyAgI ane sAdhako paNa aTavAyA che. temAMthI mAnasika saMtApa paNa utpanna thayA che ane kaSAyonuM poSaNa paNa thayuM che. haju koI nirNaya para AvI zakayA nathI, paNa paramakRpALudeve A tamAma bAbato mATe spaSTa nirNaya ApI dIdho che. koI saMdeha ke zaMkAne avakAza rAkhyo nathI. te nirNaya spaSTapaNe samajavAmAM Ave to vivAdo ane vikhavAdomAMthI ApaNe mukta banI zakIe. eka vakhata koIpaNa eka vAta samajaNapUrvaka agara samajaNa vinA pakaDAI gaI hoya ane anuyAyI ke prazaMsako maLyA hoya temAMthI eka saMpradAya ke ToLuM UbhuM thayuM hoya, pachIthI sAcuM samajAya to paNa pAchA vaLavuM ghaNuM muzkela che. A abhinivezika mithyAtva kahevAya. mithyAtva pAMca prakAranAM che. abhigrahika mithyAtva, anabhigrahika mithyAtva, sAMzayika mithyAtva, anAbhogika mithyAtva ane pAMcamo prakAra Abhinivezika mithyAtva ghaNo gaMbhIra che. eka vakhata bhUlathI, ajJAnathI ekAMkI samajaNathI koI prarUpaNA thaI gaI hoya ane pachI khyAla Ave ke meM je prarUpaNA karI che te zAstra saMgata nathI, to mAre A prarUpaNA tyAM jaI For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 139 badalavI joie ane sAme cAlIne kahevuM joie ke meM kahyuM hatuM te khoTuM che. mArI bhUla hatI. AvuM jANe che ke huM khoTo chuM paNa sAcuM kahI zake nahi tene Abhinivezika mithyAtva kahevAya. koi munie cAturmAsamAM kaMika prarUpaNA karI ane AcArya pAse A samAcAra gayA hoya ke teNe zAstrathI viparIta prarUpaNA karI che. have te muni sAthe hajAro bhakto che, ziSyo paNa che, tenuM mAna ane pratiSThA che. lokomAM mahApuruSa tarIke sthAna temane maLyuM che. loko avatArI puruSa tarIke temane mAne che ane AcArya tene kahe ke teM prarUpaNA karI te khoTI che. have tuM pAcho tyAM jA ane loko vacce jaine kahe ke meM prarUpaNA karI hatI te khoTI che. ziSya kahe che ke gurudeva ! tame kaho cho te sAcuM che ane mArAthI khoTI prarUpaNA thai gai che, paraMtu tyAM pAchA jaine kahevuM mArA mATe zakaya nathI. tame kahetA ho to prAyazcita karuM. eka mahinAnA upavAsa karuM, taDakAmAM tapuM, ThaMDImAM TharuM, kaho teTalI mALA gaNuM ane kaho teTalA maMtrajApa karuM, paraMtu A mArAthI nahi bane kema ke hajAro mANaso mArA anuyAyIo che, mane mAne che, mane pUje che. tyAre gurudeva kahe che ke A badhuM karavAthI teM tIrthaMkaradevanI AjJAno bhaMga je karyo che, temAMthI tuM mukata nahi thai zake. A eTalA mATe dRSTAMta ApyuM ke zAstra prarUpaNA keTalI gaMbhIra ghaTanA che. A kaMi saMdeza ke gujarAta samAcAra patra nathI, koi navalakathA ke navalikA nathI. je puruSoe saMpUrNapaNe sarvajJatA prApta karIne pachI je vAta karI che te paripUrNa vAta che. evA puruSanuM kaheluM to ja badalAvI zakAya jo bIjo koi samakakSa jJAnI hoya. kevaLajJAnInI bhUla hoya ja nahIM ne bhUla kADhavAnI paNa na hoya. paramakRpALudeve je kahyuM che teno marma samajo. paNa marma samajavAne badale tamArI mAnyatA vacamAM lAvIne zrImadbhune nAme mUko to zrImadbhunI ghora AzAtanA che. A 107 thI 110 cAra gAthAomAM zrImadbhue gujarAtI bhASAmAM, samajAya tevI bhASAmAM, ekaDe eka ane bagaDe be jevI bhASAmAM tamAma vivAdono spaSTapaNe ukela Apyo che. pahelI vAta, jAti, veSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAdhe te mukita lahe, emAM bheda na hoya. dhArmika citra vagovAyuM hoya to be kAraNothI, eka jAtivAda ane bIjo vezavAda. chaThThA praznanI carcA vakhate ziSye pUchyuM hatuM ke gurudeva ! kai jAtimAM ane kayA vezamAM mokSa che ? prazna tyAM pUchAyo hato, teno javAba ahIM maLe che. jo jAtimAM mokSa mAnyo hota to AkhI jAti mokSe jAta. ane vezamAM mokSa mAnyo hota to mokSa bahu saraLa thAta. sapheda kapaDAMmAM mokSa kahyo hota to badhAM pAse kapaDAMnI kayAM khoTa che ? AkhI navI mIla taiyAra thAta ane mIlavALAno dhaMdho dhamadhokAra cAle. kALAM bajhAra thAya ane e kapaDuM tamane maLe nahi kAraNa ke te vezamAM mukita maLe che. pahelI vAta, mokSanI ghaTanA te zarIramAM banatI ghaTanA nathI paNa AtmAmAM banatI ghaTanA For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 pravacana kramAMka - 81, gAthA kramAMka-107 che. A mokSa je thAya che te AtmAno thAya che. eka saraLa vAta jJAnIne kahevI che ke saMsAra jenAthI Ubho thayo tenAthI viparIta avasthA te mokSa avasthA. zenAthI saMsAra Ubho thAya che ? bhagavAna mahAvIre kahyuM ke ..... rAgo ya doso vi ya kammabIyaM, kammaM ca mohappabhavaM vayaMti / kammaM ca jAImaraNassa mUlaM, dukkhaM ca jAI maraNaM vayaMti // (uttarAdhyayana sUtra a.32/6). haju to zAstro A dharatI upara che. jarA ughADo to kharA, pAnAM to kholo. tamArI dhUnamAM svachaMdapaNe kahyuM jAo cho, zAstronAM pramANa to meLavo. jagatamAM traNa pramANa che. eka anubhava pramANa, pote pragaTapaNe svAnubhava karyo che te, anubhUti karI che te. ane e sabhya anubhUti karyA pachI je vyakita vAta kare che temAM teno anubhava pramANa che. bIjuM anumAna pramANa, anumAnathI kahI zakAya. jo sAdhaka hoya to tenAmAM vairAgya hoya, mumukSatA hoya, sahanazIlatA, zAMti ane dayA hoya, upazama bhAva hoya, paramatattvanI laganI hoya, sadguru pratye bhakita ane paramAtmA pratye AdarabhAva hoya, to anumAnathI samajavuM ke A sAdhaka che. trIjuM Agama pramANa che. sauthI moTuM pramANa te zAstra pramANa che. zAstra zuM kahe che ? jyAre jyAre pAMcaso AcAryo bhegA thAya tyAre vacamAM zAstra mUke. tamArI smRtimAM A vAta che paraMtu vidyamAna zAstro zuM kahe che ? zAstro je nyAya Ape te nyAyane yogya gaNavAmAM Ave che. kAraNa ? te prApta karavAnuM vacana konuM satya kevaLa mAnavuM? amane kaho ke tame je AtmAnI vAta karo cho, tame je nava tattvonI vAta karo cho, samya darzananI vAta karo cho, te prApta karavA vacana konuM satya mAnavuM? pUchavAnI jarUra ja nahi. jagatamAM be paraMparA che. vacana vizvAse puruSa vizvAsa ane puruSa vizvAse vacana vizvAsa. teNe sArAM vacano kahyAM mATe mANasa sAro hovo joIe. ema je vizvAsa mUkavo te vacana vizvAse puruSa vizvAsa. zAstro ema kahe che ke te eTalA mATe khoTuM che ke anIti karanAro nItinI vAta karI zake che. durAcAra sevanAro paNa sadAcAranI vAta karI zake che. nAstika paNa AstikatAnI vAta karI zake che. AtmAne nahi mAnanAra te AtmA che tema kahI zake che. tyAre vacana to AvyuM sAcuM paNa puruSa evo nathI. bIjI paraMparA puruSa vizvAse vacana vizvAsa, te kahenAro puruSa koNa che ? tenA zabdo ame pachI joIzuM, pachI tolIzuM, pachI nyAya karIzuM paNa amane jovA do ke kahenAra puruSa koNa che? kahenAra puruSa vItarAga hoya, Ama hoya, mohathI mukta hoya to tenuM vacana kevaLa satya mAnI zakAya. eTale ja zAstramAM kahyuM che ke konuM vacana satya mAnavuM ? ane te pachI gurudeva kahe che ke tameva saccaM nizaMkaM jaM jiNehiM pveiaN| vItarAga paramAtmAe je kahyuM che te parama satya che, he ziSya ! Ano tuM svIkAra kara. paramakRpALudeve nyAya toLyo. badhA matabhedo dUra karyA. vyakitane mahattva na ApyuM. zrI mahAvIrane For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 141 ke gautamane yAda na karyA, zrI pArzvanAtha ke zrI kRSNane yAda na karyA, zrI rAmane yAda na karyA paNa avasthAne yAda karI. nirdoSa naranuM kathana mAno, teha jeNe anubhavyuM. adbhuta vAta karI. kathana mAno paNa nara juo. kevo nara nirdoSa hoya ? doSa traNa che, rAga dveSa ane moha. e traNe doSathI rahita paramenanTa jemanI avasthA che te. A paramenanTa zabda eTalA mATe vAparuM chuM ke atyAre tame badhA pravacanamAM beThAM cho, ema lAge ke rAga, dveSa moha rahita cho, paraMtu bahAra gayA pachI khabara paDe ke rAga dveSa moha rahita cho ke dUsarI garabaDa hai bhItarameM'. nirdoSa naranI to kAyamanI avasthA. eka vakhata avasthA prApta karyA pachI te avasthA kayAreya na badalAya evI avasthA jemanI che te nirdoSa nara. pachI mahAvIra hoI zake, buddha hoI zake, kRSNa hoI zake. nAma game te Apo. "rAma kaho, rahemAna kaho, pArasanAtha kaho amane vAMdho nathI. amArI zarata e che ke te nirdoSa nara joie. rAga, dveSa ane mohathI te sadA mATe mukta hovo joie. rAga, dveSa ane moha e traNe jAya tyAre anaMtajJAna pragaTe, tamAma zeyo jJAnamAM jhaLakI UThe. kaMI samajAya che, zuM thAya che? eka bAju rAga dveSa gayA ane bIjI bAju anaMta jJAnano khajAno khullo thayo. e anaMtajJAnanA darpaNamAM jagatanAM tamAma joyo jema hatAM tema jhaLakyAM ane teoe je joyuM te kahyuM. pragaTa ane pratyakSa sarvajJano anubhava che. "nirdoSa naranuM kathana mAno teha jeNe anubhavyuM kathana tenuM ja mAno je nirdoSa hoya. paraMtu eka lITI vadhArI lakhyuM ke "teha jeNe anubhavyuM' teno jemaNe anubhava karela hoya. anubhava mahattvano che. vAta to game te karI zake che. paraMtu anubhava jene thAya tenI avasthA badalAI jAya che. zAstramAM zuM kahyuM che ? rAga ane dveSa e saMsAranuM bIja che. to Ano artha e thayo ke saMsArano pratipakSI mokSa che. mokSa jo meLavavo hoya to rAga ane dveSanuM bIja bALI nAkhavuM joIe. saMpUrNapaNe e bIja baLI jAya evI avasthAne vItarAga dazA kahe che. jyAM vItarAga avasthA che tyAM mokSa che. AvI vItarAga avasthA AtmAmAM pragaTa thAya che. zarIramAM nahi, kapaDAM ane vezamAM nahi, jAtimAM nahi, ane uMmaramAM paNa nahi. uMmaramAM thatI hota to badhA buDhAo mokSamAM ja jAya. ahIM koI hota ja nahi. jAti ane veSa banne AtmAthI judAM che. vItarAga avasthA e AtmAmAM banatI ghaTanA che. koNa vItarAga thAya che ? kahezo ? zarIra thAya che ? nA, AtmA vItarAga thAya che. jenAmAM vItarAgatA pragaTI teno mokSa thayo. mokSa prApta karavo hoya tene zuM karavuM paDe ? ane saMsAra Ubho karavo hoya tene zuM karavuM paDe? saMsAra Ubho karavo hoya to rAga dveSa karavAM paDe ane saMsAra TALavo hoya to rAga dveSa TALavA paDe. zAstro kahe che ke vItarAgadazA AtmAnI dazA che. zarIranI dazA nathI, zarIramAM A ghaTanA ghaTe che. rAga dveSa karavA hoya to paNa zarIra joize ane rAga dveSane jItavA haze to paNa zarIra joize. zarIra mAdhyama che, mIDIyA che, sAdhana che. e vacalo upayoga che. zarIramAM For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 pravacana kramAMka 81, gAthA krmAMka-107 rahIne sAdhanA thAya. yuddha karavuM hoya to medAna joie. zarIra medAna che. zAstramAM zarIrane nokarma kahyuM. karma nahi paNa karmanuM kAraNa zarIra che. khetaranI mATImAM ghauM pAke to mATI kAraNa che, tema vItarAga avasthA che te zarIra dvArA pragaTa thAya. e ghaTanA zarIranI nathI paNa zarIramAM rahela AtmAmAM thatI ghaTanA che. samajI lyo, zarIranI ghaTanA hota to jarUra jAti upara javuM paData. kai jAtimAM mokSa che ? paraMtu kRpALudeva sApha nA pADe che. vItarAga dazA AtmAnI che. jAti ke vezanI nathI. e avasthA ke dazAne tame joi na zako, jANI na zako, ghaTanA je ghaTe che te AtmAmAM ghaTe che. mokSa zarIrano thato nathI paNa mokSa AtmAno thAya che. A mokSanI avasthA ke vItarAgadazA prApta karavA mATe je prakriyA AtmAne karavI paDe te dehamAM rahIne karavI paDe. dezane nokarma kahyuM. karma nahi, paNa karmanuM kAraNa. saMsAranuM kAraNa zarIra ane saMsAramAMthI mukta thavAnuM kAraNa paNa zarIra. saMsAranuM sAdhana paNa zarIra ane mokSanuM sAdhana paNa zarIra thai zake che. bAjI tamArA hAthamAM che. tamane atyAre zarIra maLyuM che, have tame tene saMsAranuM kAraNa banAvo cho ke mokSanuM kAraNa banAvo cho te tamArA hAthamAM che. ghaNA loko kahe che ke amAre mokSamAM javuM che paraMtu atyAre eTalI badhI utAvaLa nathI. rakhaDavuM ja che tene zuM kahevuM? teo kahe che ke svargaloka-devaloka kevo hoya te jANavA do ane atyAre copATI jai bheLapurI khAi levA do pachI vAta. AvuM kahenArA paNa jagatamAM hoya che. zarIra saMsAranuM kAraNa paNa thai zake che ane e ja zarIra dvArA uttama sAdhanA karI mokSamAM paNa jai zakAya che dhyAnathI vAta khyAlamAM lejo. tattvArthAdhigama sUtramAM umAsvAti mahArAje zrloka kahyo che. samyagdarzanazuddhaM yo jJAnaM viratimeva cApnoti / duHkhanimittamapIdaM tena sulabdhaM bhavati janma // samyagdarzana sahita samyajJAna ane samyakcAritra, A traNe ratno prApta thatAM jo hoya to mAnavedahamAM ja prApta thai zake che. A zarIra duHkhamAM paNa nimitta che. A jagatamAM jeTalAM du:kho che te badhAM zarIra che mATe che. jo zarIra na hoya to duHkha hoya ja nahi. A eka vAta spaSTatAthI samajI lejo ke zarIra duHkhamAM nimitta che ane upAdAna kAraNa karma che. baMne judA che. zarIra duHkhamAM nimitta bane che ane zarIramAM je duHkha thAya che tenuM kAraNa karma che. zarIra ane karma te baMnenI ghaTanA te jagata, te A saMsAra. A janma duHkhanuM nimitta che, paNa traNa ratno jo prApta karo to jIvana dhanya thai jAya, mATe mAnavajIvana para pasaMdagI Utare che. 'bahu puNyakerA puMjathI zubhadeha mAnavano maLyo' ema tame tAlamAM DokuM halAvI halAvIne gAvo cho paNa tame samajo cho ke tame zuM kahI rahyAM cho ? ane paramakRpALu deva 'puNya kerA puMjathI' ema zA mATe kahI rahyA che te khyAlamAM Ave che ? dhIrUbhAi aMbANI ke vaDApradhAna thai zakAya athavA to pAMca pakavAna, bheLapurI khAi zakAya teTalA mATe kahyuM haze ? phAivasTAramAM jai baso, traNaso rUpiyAnI thALI khAi zakAya eTalA mATe ? nA re nA - For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 143 eTalA mATe nahi, paraMtu A vItarAga avasthA A dehathI prApta thai zake che. dehamAM nahi paNa dehathI. A dehamAM ghaTanA ghaTe che ane pachI deha chUTI paNa jAya che. vItarAgadazA thai eTale vyakitatva pAchuM AvavAnuM nathI kAraNa ke teo saMpUrNapaNe mukta bane che. mokSanuM asAdhAraNa kAraNa zuM ? ghaNAM badhAM kAraNo che. samyagdarzana, samyajJAna, samyakcAritra, tapa, japa, vrata vigere. guruo kahe che amane samarpita thAva, Avo ! amAre caraNe mAthuM mUko, amArI AjJAe cAlo. ame kahIe tema karo. dhoLAM pahero, kALAM pahero, paraMtu dhoLA kALAmAM zuM AvI gayuM, te khabara paDatI nathI paNa karo. A badhA mokSanA upAyo che ? nA. mokSanuM asAdhAraNa kAraNa eka ja jenA vagara mokSa na ja thAya. tapa karo to mokSa thAya paNa kharo ane na paNa thAya. bahAra jaine bAphazo nahi ke tapa karavAnI nA pADI che. rAtre phAivasTAra hoTelamAM jamatAM hoya, cAra jAtanAM pharasANa mIThAi khAtAM hoya ! pUchIe ke tame khAo cho ane rAtre agiyAra vAgye. tame to AtmajJAnanI vAta karo cho ne ? javAba maLe che ke sAkSIbhAve khAuM chuM. bhAi ! huM khAto nathI. mAre sAkSIbhAva che. A sAkSIbhAva nathI, A jJAna nathI. AnA jevuM bhayaMkara jhera bIjuM koi nathI tame sAkSI ho to paNa, ane jJAnI ho to paNa ane vItarAga ho to paNa rAtre bAra vAgye Arogo to te vItarAgatAnAM lakSaNa nathI. vItarAga hoya te kadI AvuM kare nahi ane kahe nahIM paNa je kare che ane kahe che, tenA jevo mohanIyakarmano bhayaMkara baMdha koi karatAM nathI. A vAta samajavA jevI che ke mokSanuM asAdhAraNa kAraNa zuM ? loko kahe che ke tapa, japa, vrata, anuSThAna, bhakti, tyAga, dAna, zIla, samyagdarzana, jJAna, cAritra. zAstro kahe che eka mAtra kAraNa te vItarAga dazA che. A badhuM hoya paNa vItarAga dazA na hoya to sAheba ! mokSathI cheTAM. huM pharI pharI spaSTatA karuM chuM ke pratikramaNa, sAmAyika, bhakita karavAnI ame nA nathI pADatA. paNa mAtra bhaktithI mokSa maLe paNa kharo ane na paNa maLe, kAraNa ? badhe vItarAgatA to anivArya che ja. mIThAi khAvI che ? to game te banAvo mohanathALa, lADu, bAsuMdI paNa eka vAta nizcita che ke temAM sAkara to joize ja. badAma ochI vadhatI cAle, kesara na hoya to paNa cAle paraMtu sAkara eTale gaLapaNa na hoya te na cAle. bAkI badhuM hoya te laTakAmAM paNa vItarAgadazA vagara na cAle. to Ano artha e thayo ke tamAma prakriyAo vItarAga dazA prApta karavA mATe che. -- have ema kahe che ke 'jAti veSano bheda nahi' kai jAtimAM vItarAga thavAya ? brAhmaNa hoya to thavAya ke kSatriya hoya to thavAya ? strI hoya to thavAya ke puruSa hoya to thavAya? vItarAga kema thavAya ? te kaho. bIjo prazna che ke kayA veSamAM thavAya ? moTA vAMdhA jAti ane veSanA che. Aje paNa vedAMtanI paraMparAmAM ema kahe che ke zaMkarAcArya je te na thai zake. drAviDa brAhmaNa hoya te ja thai zake. have krAMtikArI loko ema kahe che ke e vAta dUra karo. have bIsI paNa zaMkarAcArya thai zake che. laDavuM ja che lokone. Ano saMbaMdha jAti sAthe nathI. paheluM sUtra paramakRpALudeva kahe che ke jAtibheda nathI. A jAtimAMthI ja mokSa thAya tema For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 pravacana kramAMka 81, gAthA krmAMka-107 koi jAtino ijAro nathI. ghaNI jagyAe monopolI hoya che. A maMdiramAM dhajA dozI ke mahetA kuTuMba ja caDAve, bIjuM kuTuMba nahi. AvAM kapaDAM pahere to ja mokSa thAya, ane majhAnI vAta to e che ke evAM kapaDAM paheryAM hoya paNa rAga dveSa bharapUra bharyA hoya, rAga dveSa hoya to mokSa na maLe. amuka kapaDAM paheravAthI jo rAgadveSa jatAM hoya to A badhI mathAmaNa karavAnI zI jarUra che ? zAstro kahe che ke jAtino ane vezano bheda nathI. ApaNAmAM be paraMparA che. digaMbara ane zvetAMbara. zvetAMbara paraMparA ema kahe che ke strIono paNa mokSa che. jyAre digaMbara paraMparA nA pADe che. have bahenoe vicAravAnuM che ke amane mokSa kema na maLe ? zAstrone ema kahevuM che ke mokSa to tene maLe ke jenI vItarAga dazA thai che. evI dazA strInI thAya to paNa mokSa maLe ane puruSanI thAya to tene mokSa maLe ane jenI A dazA na thai hoya tene mokSa na maLe, pachI te puruSa hoya ke strI hoya. bIjuM sUtra - veSano bheda nathI. lazkaramAM eka sarakhAM kapaDAM paheryAM hoya ane e kapaDAM upara badhA juve tema billo lagADe, lazkaramAM yunIphorma cAle paNa mokSamAM yunIphorma na cAle. kayAM kapaDAmAM mokSa maLe ema pUchazo to kapaDAmAM mokSa nathI. vItarAga dazAmAM ja mokSa che. to jAti veSano bheda nathI paNa 'kahyo mArga jo hoya' eTale ame je vItarAgatAno mArga batAvyo che evo mArga jo hoya to e mArgane sAdhavAthI mukti maLe che. A jAtibheda ane veSabhedanA jhagaDA pUrA thayA. kRpALudeva kahe che ke Avo mata mAnya rAkhazo nahi. araviMda AzramamAM tame jAva to araviMda jevI dADhI rAkhatA hatA tevI dADhI celAo paNa rAkhe che. bApujInA AzramamAM jAva to bApu jevI potaDI A loko paNa pahere. paraMtu bApA ! potaDI paheravAthI gAMdhI na thavAya. ane dADhI rAkhe araviMda na thavAya. lokone A ja AvaDe, kemake te saraLa rasto che. gAMdhIjInA anuyAyI thavuM hoya to ahiMsAno satyano mArga svIkAravo paDaze. te kaThinamArga che. jo potaDI paherI gAMdhI thavAtuM hoya to sodo ghaNo sasto thai jAya. kahe che ke 'sAdhe te mukti lahe' A je mokSano mArga kahyo che te je sAdhe te mukitapada 'sAdhe te mukti lahe, bheda na temAM hoya' temAM koipaNa jAtano bheda nathI. ekaso sAta, ATha, nava ane daza A cAra gAthAomAM zrImadbhue dharmanA nAme je vikhavAdo utpanna thAya che teno ukela Apyo che. duHkhanI vAta to e che ke jemaNe vikhavAdano ukela Apyo e zrImanA nAme navA vikhavAdo thai rahyA che. mANasone koNa jANe AvuM ja karavuM game che. amAruM sAMbhaLavuM ja nathI. emane kaMine kaMi aDapalAM ja karavAM che. jemaNe badhA vikhavAdo toDI eka bahu ja prasiddha vAkya kahyuM ke 'jyAM tyAMthI rAga dveSathI mukata thavuM te ja mAro dharma che'. badhAM A bole ane lakhe paNa kharAM paraMtu temAM jhagaDo kayAre thAya te khabara che ? eka jaNa kaheze ke borDa A khUNe mukavuM che. bIjo kaheze ke nA, A bIjA khUNe mukavuM che. TrasTIo chevaTe ema nakkI kare ke A borDa A khUNe paNa nahi ane A khUNe paNa nahi. ahIM mUko. pAme. For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 145 kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye somanAthamAM racelA mahAdeva stotramAM kahyuM che ke, bhavabIjAGkurajananA rAgAdyAH kSayamupagatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai / saMsAranA mULarUpa rAga ane dveSa jemaNe kSaya karI dIdhAM che e brahmA hoya, viSNu hoya ke mahAdeva-mahezvara hoya ke jina hoya emane amArA namaskAra che. amAre to rAgadveSathI mukata cetanA ja joIe che. "prabhu! tArA nAma che hajAra, to kayA nAme lakhavI kaMkotarI ? tArA nAma hajAro ke asaMkhya hoI zake. nAmamAM zuM vAMdho che ? jIvanamAM vItarAga avasthA joie ane evI avasthA prApta karavI hoya to upAya A che. aMbAlAlabhAI TIkAmAM kahe che ke je mokSano mArga kahyo te mArga je sAdhe te mokSa pAme. mokSa kahyo nija zuddhatA. TUMkamAM rAga dveSa rahita avasthA thAya, "choDI mata darzana taNo Agraha tema vikalpa.' mata, darzanano Agraha tathA vikalpane choDI de. "haNe bodha vItarAgatA', ane darzanamoha temaja cAritra moha baMnene dUra karanAra bodha ane vItarAgatA che te be acUka upAya che. Avo mokSano mArga kahyo che, te je sAdhe to teno game te jAti ane veSathI mokSa thAya che, temAM koI jAtano bheda nathI. A bahu agatyanI vAta che. "tame ahIM amArA AzramamAM Avo to mokSa thAya, bAkI nahi. vAta pUrI thaI' AkhA jagatamAM amArA Azramano ijAro. atyAre dhIme dhIme badhA jhaMDA lagADaze. siddhazIlA upara paNa jhaMDA rahe hamArA. sAruM che tyAM jhaMDA vagara javAnuM che. amAre to vItarAga dazA joIe che. je sAdhe te mukitapada pAme. mokSamAM ucca-nIca kazAno bheda nathI ane mokSamAM jagyA paNa nakkI thatI nathI ke A mArI jagyA ane A tamArI jagyA. "gurujI mATenI jagyA be phUTa UMcI ane vadhAre lAMbI" evuM nathI. eka vakhata eka bhAI mane kahe ke mane hArTa eTeka Ave tevuM thaI gayuM. meM pUchyuM ke kema? to kahe ke meM eka moTI bhUla karI. meM cAra zaMkarAcArya jevA mahAnubhAvone bhegA karyA, paNa temAM zuM vAMdho Avyo ? to kahe ghaNI mAthAphoDa thaI. eka zaMkarAcArya kahe mArI gAdI A rIte haze to nahi AvuM. bIjo kahe mArI gAdI AnA karatAM be phUTa UMcI joIe. e rIte nahi hoya to nahi AvuM. mArA traNa divaso pAghaDI utAratA, TopI utAratA ane page paDatA gayA. parANe parANe prArthanA karI manAvyA. "brahma satya, jagat mithyA' A kahenArA kalAka sarakhA bese to gaMgA nAhyA. sAheba ! A badhuM thatAM mane blaDapresara thaI gayuM. A ucca nIcanA bheda ahIM hoya che paraMtu mokSamAM nathI. Avo bIjo koI bheda ke phera nathI. gAthA ekaso sAta, ATha, nava ane dazamAM badhA vikhavAdone dUra karavAnuM mizana che. AtmasiddhinuM pArAyaNa karavA chatAM vikhavAda UbhA karatA hoya to zuM kahevuM ? mane zabdo jaDatA nathI ane kharekhara A mAnyA pachI vivAda ke vikhavAda raheze nahi. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 pravacana kramAMka - 82, gAthA kramAMka-108 pravacana kramAMka - 82 gAthA kramAMka - 108 jijJAsunuM lakSaNa kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, aMtara dayA te kahIe jijJAsa. (108) TIkA : krodhAdi kaSAya jenA pAtaLA pADyA che, mAtra AtmAne viSe mokSa thavA sivAya bIjI koI IcchA nathI ane saMsAranA bhoga pratye udAsInatA varte che; tema ja prANI para aMtarathI dayA varte che, te jIvane mokSamArgano jijJAsu kahIe, arthAt te mArga pAmavA yogya kahIe. (108). 108mI gAthAno prAraMbha thAya che. A zarU karatAM pahelAM 100mI gAthAmAM je spaSTapaNe sUcana karavAmAM AvyuM che te saMkSepamAM samajI laIe. bahu sUkSma ane UMDANabharI carcA na karatAM prathama kakSAnA sAdhakone samajAya tevI mokSamArganI vAta A gAthAmAM kahI che. sadguruno bodha sAMbhaLavo, ene samajavo, ene vicAravo ane enuM aMtarathI saghana avalokana karavuM, maMthana karavuM, parAmarza karavo, temAMthI nicoDa kADhavo ane kADhIne ene mAnya rAkhavuM, hRdayathI svIkArI kabUla karavuM. tenA mATe A cha padamAM cha tattvonuM varNana karavAmAM AvyuM che, tattvathI, zAstrathI, anumAnathI, pramANathI. jeTaluM ApaNI buddhithI samajAya, jeTalA tarka thaI zake, jeTalI samajaNa keLavI zakAya te keLavIne cha e cha padonI zraddhA prApta karavI ane tenI sAthe kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSAdithI krodhAdi kaSAyo jItavA mATe je upAyo batAvyA, TUMkamAM rAga dveSa jItavA mATe je je upAyo batAvyA te mokSamArga che. saMkSepamAM varNana - koI strI athavA puruSa athavA koI jAti hoya to ja mokSa thAya evuM nathI. aMdaranI cetanAnuM A kAma che. skUla dehanuM A kAma nathI. amuka varSo paheravAthI ane amuka jAtimAM hoya to ja mokSa thAya tema nathI. thavuM zuM joIe ? je koI paNa rIte sadguruno bodha samaje, te anusAra AtmAnI zraddhA kare, ne te anusAra potAnA kaSAyo ghaTADavA mATe athavA vItarAga avasthA prApta karavA mATe pracaMDa puruSArtha kare, A rIte vItarAga avasthA jo prApta kare to avazya mukita maLe. 107mI gAthAno niSkarSa - mokSamArga sarva jIvo mATe sarakho che. strI mATe judo, puruSa mATe judo, sapheda kapaDAvALA ane kALA kapaDAMvALA mATe judo ema mokSamArga judo judo na hoya kAraNa ke mokSamArga to AtmAmAM ja rahyo che. chevaTe A kAma AtmAmAM ane AtmA mATe karavAnuM che. jo AtmAmAM ja kAma karavAnuM hoya to ene potAnA bhAvane pheravavA paDe. rAgabhAva ane dveSabhAva badalavA paDe. dveSabhAva badalavA maitrIbhAva keLavavo paDe. krodhabhAvanA badale kSamAbhAva keLavavo paDe. ahaMkArane badale namratAbhAva keLavavo For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 147 paDe. bhAvane badalAve nahIM, bhAva palaTAve nahi, bhAvamAM parivartana kare nahi ane veSa parivartana kare ane koI jAtinI vAta kare to ethI mokSanI prApti na thAya. bahu bhArapUrvaka A vAta thAya che. sAco mArga maLyo hoya, ane mAnya paNa karyo hoya paNa jo te pramANe varte nahi to kAma na thAya. mArga sAco maLyo, samajyo, svIkAryo, mAnya paNa thayo. divyamArga che, satyamArga che, e pramANe svIkArI zraddhA sudhI pahoMcyo, zraddhAthI svIkAryo paraMtu te pramANe varte nahi to kAma na thAya. zraddhA hovI eka vAta che ane vartana te bIjuM kAma che. dravyAnuyoganI paribhASAmAM samyagdarzana e zraddhAguNanuM kArya che. ane zraddhAmAM jeno svIkAra thayo te pramANe vartavuM te cAritra guNanuM kArya che, AgaLa gAthAmAM Avaze, "varte nija svabhAvano anubhava lakSa pratIta.' jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re, lezyA zuddha alaMkaryo, mohavane navi bhamato re. sAco mArga maLyo, te pramANe vartana karavuM paDe ane jyAre vartavA jAya tyAre saMgharSa thAya. aMdarathI krodha UThe che. ahaMkAra kahe che ke kara, A krodha vagara nahi cAle. loko kahe che ke saMsAramAM rahevuM hoya to tuM sApanI jema phUMphADo to mAraje, paNa karaDIza nahi. phUphADo eTale krodha karaje, enA vagara tArI chApa nahi paDe. DhIlA rahevAthI badhA tane ghoLIne pI jaze. TAITa rahevA jevuM che" loko to DAhyA thaIne jAtajAtanI salAha Ape che ane upAyo batAve che. paNa aMdara krodha Ubho thAya ane te vakhate vRtti jora kare, tyAre pracaMDa puruSArtha karIne, e vRttine vALavI paDe, kApavI paDe. gADIno Tarna levo hoya to jora vAparavuM paDe che. doDatI relagADIne badalavA paNa jora karavuM paDe che ane nadInA vaheNane badalavA paNa ghaNI mahenata karavI paDe che. A badhA karatAM vRttine badalavA sauthI vadhAre jora vAparavuM paDe che. vRttine AdhIna thavAthI to hAra thAya che. pachI kaheze ke krodha karavo na hato paNa thaI gayo. A nirbaLatAnuM sUcaka cinha che. puruSArtha karIne vRttine badalavI paDe. vRttine badalavA pracaMDa puruSArtha karavo paDaze. aMdara lobhanI vRtti UThe tyAre lobhanI vRttine palaTAvI, badalavI ane saMtoSamAM parivartita karavI, te asAdhAraNa puruSArtha mAMgI le che. paheluM kAma vRttionuM samyagradarzana. tamArI aMdara je vRttio UThe che tene samyaka prakAre juo. eno bacAva na karo. tene mahoruM na paherAvo ane tene bIjA DhAMcAmAM na DhALo. krodha te krodha ja che, pachI ema na kaho ke "gusso karyA vagara na cAle. evo badalAva na Apo." vRtti jevI UThI tevI ja, tevA svarUpamAM jovI. vRttine parivartita karavI, te karavAmAM pracaMDa puruSArtha joIe. paramakRpALudeva kahe che ke mAnya karyuM, sAMbhaLyuM, jANuM, samajyo, vicAryuM, zraddhA paNa thai, ahIM sudhI Avyo, paraMtu te pramANe jo varte nahi to kArya na thAya. baMne judA judA vibhAgo che. zraddhA eka upAya che ane vartavAnuM kArya bIjuM che. jeTalI puruSArthanI kacAza teTalo mokSa prAptimAM vilaMba. have koIne pUchazo nahi ke mokSa kaI rIte maLe ? jeTalI For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pravacana kramAMka - 82, gAthA kramAMka-108 puruSArthanI tIvratA teTalI mokSa mArganI sugamatA. A gaNita che. A bhave sAcA sadguru maLyA che ane zakya hoya teTalAM karma khapAvI zakAya tevo puruSArtha sAdhaka jo kare to Atmasiddhi karI tema kahevAya. 107 mI gAthAmAM paramakRpALudevane A vAta karavI hatI. have 108mI gAthA zarU thAya che. kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda, aMtara dayA, te kahIe jijJAsa. 108 prasiddha gAthA che. ApaNane A gAthA moDhe thaI gaI che. vAraMvAra rIpITa karIe chIe. dhUnamAM ne dhUnamAM gAI jaIe chIe ane ema mAnyuM ke ahIM aTakIne UbhA rahevA jevuM nathI, have AgaLa vadho. A gAthA AtmasAt karyA vagara AgaLa kayAM vadhazo ? sAdhakane AgaLa vadhavA bhautika ane AdhyAtmika ema be prakAranI mUDI joIe. baMne mUDI haze te AdhyAtmika sAdhanAmAM AgaLa vadhI zakaze. zAstro ema kahe che ke khetI karavI hoya to jamIna joie, dhaMdho karavo hoya to dhana joIe, gIta gAvuM hoya to kaMTha joIe, bagIco banAvavo hoya to phUlonA choDa joIe, tema sAdhanAmAM bhautika ane AdhyAtmika be prakAranI mUDI joie. bhautika mUDImAM puNyanI vyavasthA che. AdhyAtmika mUDImAM puruSArthanI vyavasthA che. bheda samajI lo. AryadizamAM janma thavo, AryakuLa-uttama kuLa maLavuM, mAnavadeha maLavo, pAMca indriyo saMpUrNa maLavI. vicAra karavA mATe mana ane nirNaya karavA buddhi maLavI. lAgaNIo anubhavavA hRdaya maLavuM, saMskArI mAtA pitA maLavA, sadguruno yoga thavo, satsaMga prApta thavo. A badhI bhautika mUDI che. paraMtu ekalI A mUDIthI kAma thatuM nathI. sAthe A AdhyAtmika mUDI, A cAra bAbato atyaMta mahattvanI che. (1) zAMta svabhAva, (2) Azaya zuddhi arthAt niSkAma bhAva, mAtra mokSa abhilASa, saMvega, (3) nirveda, viSayo - bhogo pratye aMtaramAM udAsInatA-bhave kheda ane (4) chellI bAbata - premathI chalakatuM hRdaya - prANIdayA. yAda rAkhajo, AnA vagara AdhyAtmika sAdhanA thaI zakaze nahi. loko pUche che ke kayA maMdiramAM javuM? moTA ke nAnAM ? maMdira nAnuM ke moTuM tenuM kAma nathI. bhagavAna maMdiramAM birAjamAna hovA joIe. gAthA che kaSAyanI upazAMtatA' Ano artha e thayo ke svabhAva zAMta hovo joIe. tame aMdarathI zAMta ho, aMdara ghasamasatA vege pUra vahetuM na hoya, aMdaramAM ukALA vaLatA na hoya, vRttio tophAna karatI na hoya, aMdara vamaLo pedA thatA na hoya, vAre vAre DahoLAI jatA na hoIe, AvI eka avasthA tene kaSAyanI upazAMtatA kahe che. upazAMta thavuM eTale zAMta thavuM. sUyagaDAMga sUtramAM kahyuM che ke tamAma vRkSo, tamAma vanaspati, tamAma nadIo, tamAma parvato e badhAno AdhAra pRthvI che, te pramANe samagra sAdhanAno AdhAra zAMti che. zAMta thavuM te sAdhanAno mukhya AdhAra che. azAMta thavAthI be bAbato bane che. azAMta For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 149 thazo to sAdhanA thaze nahi athavA sAdhanA karI haze te azAMta banavAthI dhovAI jaze. belensamAM kaMI nahi rahe. sAdhanA to ApaNe karI che paraMtu sAdhanA karyA pachI azAMta banyA chIe. kayAreka krodhanuM vamaLa Ave, kayAreka ahaMkAranuM vamaLa Ave, kayAreka mAyAnuM, kayAreka lobhanuM, kayAreka mohanuM, kayAreka kAmavAsanAnuM, kyAreka IrSyAnuM, kayAreka veranuM, kayAreka dveSanuM, kayAreka kaThoratAnuM vamaLa Ave. Ama satata vamaLo vahyA ja kare che. vamaLo vahetAM hoya to pAka thAya nahi. jamIna taiyAra thAya nahi ane aMkura phUTI zake nahi. anaMtakALathI karatAM karatAM AvyA chIe chatAM ApaNI hAlata AvI ne AvI rahI hoya to samajavuM ke zAMta svabhAvanI prApti ApaNane thaI nathI. A bahu moTI vAta che. A zAMta svabhAva mATe paraMparAno zabda che upazAMta. upazAMta zabdano artha e che ke mULamAM agni olavAyo nathI paNa agni upara rAkha nAkhI dIdhI che. rAkha che tyAM sudhI agni pragaTa dekhAze nahi. tenI pAse besazo to paNa garamI lAgaze nahi. kAraNa ke agni che paNa upara rAkha nAkhI che. jokhama e che ke saheja pavana Ave to rAkha UDI jAya ane agni pAcho prajavalita thaI jAya. upazAMta hovuM eka arthamAM sAruM che paraMtu eka arthamAM jokhama paNa che. jAgRta jo rahyA to barAbara ane jAgRti jo na rahe to jokhama. upazAMta thavuM eTale aMdarathI zAMta thavuM ane vamaLo aMdara UThavA na devA. saMsAramAM jIvavAnuM che, loko vacce jIvavAnuM che, jAtajAtanI prakRtinAM mANaso sAthe jIvavAnuM che. judA judA banAvo banavAnA che, ghaTanA ghaTavAnI che, paristhiti AvavAnI che, saMyoga utpanna thavAnA che ane judA judA prasaMgo AvavAnA che. e badhA vacce ApaNe zAMtithI pasAra thaIe to tenA jevI koI moTI pUrva taiyArI nathI. Dagale pagale nimitto haze, paNa tame uzkerAI jazo nahi, gharamAM pANI DhoLAI jAya, uzkerAI zako, uzkerAvuM hoya to ghaNA badhA prasaMgo che. tame ema na mAnazo ke badhA tamane anukULa thaI jAya. tamAre prasaMgo, paristhiti ane ghaTanAo vacce jIvavAnuM che, chatAM zAMta rahevuM te eka sAdhanA che. janakarAjAnI dIkarI, rAmacaMdrajInI patnI, sItAjI ayodhyAnI mahArANI che ane ekalI aTulI tene sagarbhA avasthAmAM bhara jaMgalamAM choDI de che. azAMta thavA mATe AthI moTuM nimitta karyuM hoI zake? rAmAyaNa ema kahe che ke AvI paristhiti hovA chatAM sItAjI aMdarathI azAMta banyA nathI. temaNe gItA vAMcI haze ke nahi te khabara nathI paNa teo aMdarathI azAMta banyA nathI. azAMta na banavA mATe bahu baLa joIe che. azAMta thavAmAM eTale krodha karavA mATe ochuM baLa joIe. kSamA ApavAmAM ghaNuM baLa joIe. prajApAla mahArAjAe mayaNA suMdarIne kahyuM ke "tuM ema mAne che ke sukhaduHkhanuM kAraNa karma che, karma sattA kAma kare che to A tArA bhAgyathI kheMcAIne tArA pati AvyA. e zrIpALa koDhiyA che, raktapittiyA che, tenI sAthe mayaNA suMdarIne paraNAve che. huM A jamAnAnI vAta nathI karato, paraMtu te jamAnAnI eka uttama vyakitanI vAta karuM chuM. mayaNA suMdarI potAnA For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 pravacana kramAMka - 82, gAthA kramAMka-108 patinI caraNa sevA kare che te vakhate zrIpALa rAjA mayaNA suMdarIne kahe che ke mArI sAthe tuM paraNIne zuM karIza ? koI suMdara yuvAna rAjakumArane zodhI, tuM tenI sAthe paraNI jA. AvI ghaTanA ghaTI hovA chatAM mayaNA suMdarI azAMta na banyA. zuM sAdhanA karavI eTale bhArekhama moDhuM rAkhIne vAMcavuM ke AtmA jJAtA draSTA che, sAkSI che, Ama bolyA ja karavuM ? te sAdhanA nathI. te to popaTavANI thaI. popaTa paNa bolaze ke huM sAkSI chuM, sAkSI chuM. azAMta banavAnA kAraNe ApaNe ghaNuM badhuM khoie chIe. ApaNI sAdhanAmAM bAdhA utpanna na thAya mATe paramakRpALudeve kahyuM ke kaSAyo upazAMta thavA joIe eTale ke kaSAyanuM jora tamArA karatAM vadhavuM na joie. A gaNita samajI lo. ahIM ApaNuM jora cAlatuM nathI paNa kaSAyonuM jora cAle che, mATe evI avasthA sauthI pahelAM prApta karavI ke kaSAyonuM jora ApaNA upara na cAle. kaSAyo thAya kharA, taraMgo UThe kharA paNa tenuM jora ApaNA upara cAlavuM na joIe. uttarAdhyayana sUtramAM namirAjarSi Indra mahArAjAne kahe che, jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjao jiNe / agaM jiNijja appANaM, osa se paramo jao // (9/34) yuddhanAM medAnamAM hajAro sainiko sAme UbhA rahIne yuddha karavuM, ane hajAro sainikone jItI levA sahelA che paNa aMdaramAM krodha, mAna, mAyA, lobha AmAMthI koIpaNa vRtti UThe, te vRttine AdhIna na thavuM ane taTastha rahevuM, e kaThinamAM kaThina kAma che. e kArya karavA mATe huM nIkaLyo chuM. paramakRpALudeve eka mahattvanI vAta karI che ke saguno bodha to ja pariName, zabda vAparyo che "suhAya' - sadguruno bodha pariName-tenAmAM utare, tenAmAM kAma kare, kayAre ? jo zAMta svabhAva hoya, aMdara kaSAyonuM jora na hoya tyAre. zAstro anekavAra sAMbhaLyAM, paNa bodha pariNamyo nahi. mIThAI khUba khAdhI paNa lohI na thayuM, jhera thayuM. saMta puruSa maLyA paNa jJAna pariNamyuM nahi, aMdara parivartana thayuM nahi, ghaTanA ghaTI nahIM. jJAna aMdaramAM Utare te mATe sAdhake pUrva taiyArI karavI paDe. sadguru prApta thAya ane sadguru bodha ApavAno prAraMbha kare enAM pahelAM sAdhake kevAM taiyAra thaIne sadguru pAse javuM, tenuM varNana A 108mI gAthAmAM che. cha mahinA pachI dIkarInAM lagna hoya to cha mahinA pUrve taiyArI cAlatI hoya. mitro pUche che ke kema hamaNA dekhAtA nathI ? khabara nathI? lagna che. tamane khabara che ke vyavahAramAM zuM taiyArI karavI paDe ? eka A vAtanI khabara nathI ke sadgano bodha pUrepUro aMdaramAM Utare te mATe zuM taiyArI karavI ? pUrva taiyArI vagara tame jazo to prApta nahi thAya. sadguru maLyA paNa bodha niSphaLa gayo. sadgurue bodha Apyo, aMdara na pariNamyo. kAraNa? pUrva taiyArI vagara ApaNe temanI pAse gayA. pUrva taiyArImAM paheluM lakSaNa zAMta svabhAva. zAMta svabhAvano artha upazAMta avasthA. upazAMtano artha kaSAya moLA paDe. emAM bahu joza na hoya, bahu roSa na hoya. jema dALamAM mIThuM ochuM hoya athavA na hoya to moLuM lAge, maracuM na hoya to zAka moLuM lAge, ema kaSAyo moLA paDe. jenA kaSAyomAM baLa na hoya, jora na hoya tenuM For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 51 AtmasiddhizAstra pravacanamALA mana ochuM vikSipta thAya, ochuM DoLAyamAna thAya ane evuM mana tattvavicAra karI zake. tattvavicAra mATe uzkerAyeluM mana kAmamAM nahi Ave. ApaNI pAse zAMta mana hovuM joIe. ApaNane uzkerAtAM vAra lAgatI nathI. nimitta maLyuM nathI ke aMdara bhaDako thayo nathI. bhagavadgItAmAM eka sarasa sUtra ApyuM ke modravaM vAM, yaH sahate te sutI nI: bahu mArmika vAta karavI che. arjune pUchyuM haze ke nahi te khabara nathI paNa bhagavAna kRSNa kahyuM ke te sukhI mANasa che ke je kAmavAsanA ane krodha e baMnemAMthI AvatA pracaMDa vegane rokI zake che, khALI zake che. ApaNe tene sukhI mANasa kahIe chIe ke jenI pAse vipula saMpatti che, bhoganAM sAdhano che, moTo baMgalo che. ahIM ema kahe che ke je kAma krodhanA vegane rokI zake che, tene AdhIna thato nathI, te sukhI mANasa che. Ane kahevAya upazAMta avasthA. kaSAyo moLA paDavA, kaSAyonuM baLa ane sAmarthya tUTavuM, enI zakita tUTavI te mahattvanuM che. atyAre ApaNA kaSAyo joramAM che, ane temAM sAmarthya che. kaSAyo zAMta thAya, temAM taNAI na jAo, bebAkaLA na thAo, tamane kaSAyo tANI na jAya, kheMcI na jAya, tame zAMta rahI zako, udAra ane namra banI zako, tame khamI zako, hAtha joDI zako, saraLa ane saMtuSTa rahI zako. AvuM thatuM hoya to kaSAyanI upazAMtatA, A eka lakSaNa. zAMta svabhAvanAM cAra lakSaNo che. krodha moLo, ahaMkAra moLo, mAyA ane lobha moLAM ane ApaNI paribhASAmAM kahevuM hoya to kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa, A cAra jIvanamAM AvyA che, ane rojIMdA jIvanamAM je Ano upayoga kare che, je A guNo siddha kare che, te jijJAsunuM paheluM lakSaNa che. bIjuM lakSaNa Azaya zuddhi. Azaya eTale aMdarano bhAva. je kaMI dharma ke anuSThAna kare, je kaMipaNa vrata, tapa, japa, Adi kare, je kaMI dhyAna athavA svAdhyAya Adi kare tenI pAchaLa koI bhautika kAmanA na hovI joIe. A prakAranI mananI avasthA tene saMvega kahevAmAM Ave che. mAtra mokSanI abhilASAnI sAthe aMdaramAM anya koipaNa jAtanI kAmanA na hoya. "noya pUjAdinI jo kAmanAre, noya vahAluM aMtara bhava duHkha" jenA jIvanamAM AvI avasthA prApta thAya ke koIpaNa jAtanI kAmanA ke aMdaramAM koIpaNa jAtanI bhautika icchA na hoya te ja A mArga sAdhI zakaze. ApaNuM mana eka moTuM goDAuna che. duniyAmAM sauthI moTuM koI goDAuna hoya to mana che, temAM anaMta IcchAo rahelI che. bhagavAna ema kahe che ke rUchImo mAsisamA gatImA icchAo AkAza jeTalI anaMta che. eka phUTapaTTI laIne nIkaLo to AkAzanuM mApa nahi kADhI zako. icchAo kadI pUrI thatI nathI, ane jIva IcchAo karyA vagara rahyo nathI. tame IcchAne Teliphona karo cho ke velakama ane duHkhane kaho cho AvIza nahi, DonTa kama. A velakamanI vAta baMdha karo. duHkhane baMdha karavuM hoya to mathAmaNa karavAnI jarUra nathI paNa mAtra IcchAo baMdha karo. duHkha enI meLe jatuM raheze. keTalAMka duHkho zArIrika-prAkRtika hoya che. ApaNe ema icchatA nathI ke he bhagavAna! For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 5 2 pravacana kramAMka - 82, gAthA kyAMka-108 mane kayAre roga thAya ? ghaNAne roga thAya che paraMtu mane kema bAkAta rAkhe che ? evI IcchA karI nathI. zArIrika vyAdhio-doSo che. dharatIkaMpa thAya teno upAya ja nathI. jamIna halI jAya tyAM upAya ja nathI. ThaMDI paDe ane ThuMThavAI jaIe tyAM upAya nathI, tyAM ApaNuM jora cAlatuM nathI. A prAkRtika, sAhajika, svAbhAvika che, e badhuM thAya, paraMtu aMdaramAM je jAtajAtanI vRttio UThe che, te ApaNe karIe chIe. IcchAo pUrI thatI nathI ane jo pUrI thAya che to pharI navI navI jAgRta thAya che. ApaNane ema thAya ke Aje zera bajAramAMthI pacAsa hajAra maLI jaze. paraMtu paccIza khoyA. athavA pacAzane badale ogaNapacAza maLyA. eka hajAra ochA maLyA. tame dhAraNA karI hatI tethI duHkhI thayA. duHkhanuM mULa icchA che. jenA manamAM IcchAono avirata pravAha cAle che, vikalpanA dhodha cAle che evI avasthAmAM sAheba ! Asana vALIne dhyAna karavA besazo to dhyAna nahi thAya. A dhyAna mATe sAdhuo keTalA badhA prayatno karavAnuM kahI rahyA che. pAMca vAge UTho, Asana vALo, dhyAna karo, kapALamAM dhyAna rAkho, peTa tarapha juo ane AMkho baMdha karo. halo nahi. OM bolo. zvAsa lo, pAcho lo, madhyama lo, A badhuM ja karIe paNa IcchA karI to badhuM gayuM. icchA badhAne toDe che. hai IcchA duHkha mULa' aMdara icchA karIne duHkhane ApaNe notarIe chIe. icchA karIe eTale icchA devI ema kahe che ke huM ekalI nahi AvuM. mAro parivAra sAthe Avaze. duHkha Avaze, ciMtA Avaze, saMtApa ane aNagamo Avaze. mUMjhavaNa, Tenzana, DIprezana, imozana Avaze. Aveza ane blaDaprezara paNa Avaze. mane bolAvazo to huM badhAne sAthe laIne AvIza. moTo parivAra che mAre, tethI sAdhanA dhyAna nahIM thAya. paramakRpALudevane atyaMta mahattvanI vAta karavI che. aMdara koI abhilASA ke apekSA nahi. sAdI bhASAmAM aMdara koipaNa jAtanI bhautika icchA nahi. vaLI sAthe zabda vAparyo mAtra. mAtra eTale bIjuM kazuM ja nahi paraMtu mAtra mokSanI ja abhilASA. (3) bhave kheda, tene kahevAya nirveda. nirvedamAM zuM thAya ? nivveaNaM divvamANussatericchi asu kAmabhogesu nivveaM havvamAgacchai, savvavisaasu virajjai / nirveda prApta thatAMnI sAthe ja indriyonA tamAma viSayothI tenuM mana pAchuM vaLe, pAchuM haTe ke pAchuM paDe tema nahi, nirAza thayuM tema artha nathI paraMtu pAchuM vaLe che. devonA, manuSyonA, pazuonA je kAma bhogo che tenA pratye tene AkarSaNa, kheMcANa ke pralobhana rahetuM nathI. eka zabda vAparyo che ke saMsAranA bhogo pratye udAsInatA Ave che. A udAsInatA zabda sAthe mAre dara vakhate khulAso karavo paDe che ke udAsInatA eTale paDeluM moTuM nahi paNa udAsInatA to bAdazAhI che, udAsInatA to jIvananI mastI ane khumArI che. jenA aMdaramAM koI IcchA nathI. "jAku kachu na cAhiye, vo zAhana ko zAha.' jene kaMI ja joItuM nathI te bAdazAhono paNa bAdazAha che. bAdazAha paDela moDhAMvALo ke gamagIna hoya ? are ! ene For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 153 to adbhuta khumArI che, kAraNa ? tene kaMI joItuM nathI. AkhI dharatI sAme hAjara thAya, traNa lokanA bhogo sAme hAjara thAya ane vinaMtI kare ke amArI sAme to juo ane te vakhate jene AMkha ughADavAnuM paNa mana na thAya tene kahevAya che udAsInatA. duniyAnA bhogo, viSayo pratye udAsInatA athavA saMsAranI asAratAnuM bhAna. tamArA zabdomAM to saMsAramAM sAra jevuM bIjuM kAMI nathI. ATaluM badhuM karyuM ane eka divasa AMkha miMcAI gaI to "saba paDA rahA aura vo calA gayA. jIvanakA ThIkAnA nahi hai, eka dina jagatase jAnA hai." Ane kahevAya che asAratA. ATalI badhI mahenata -mathAmaNa karI meLavyuM, loko kahe che, "bhAI! maravAnI paNa phurasada nathI". mota Avaze tyAre koI tamane pUchaze nahi ke phurasada che ? paTa upADI jaze. loko paNa kaheze, jotajotAmAM gayo. saMsAranA bhogono, viSayano, kAmabhogano rasa UDI jAya, udAharaNa barAbara nathI paNa samajavA mATe laI zakAya. dIkaro na hoya, paththara teTalA deva pUjyA hoya, badhA sAdhuo tathA maMtravAdIo pAse jaI Avyo hoya, keTalAye dorAdhAgA karyA hoya ane banavAkALa dIkaro thayo. moTo thayo, yuvAna ane suMdara thayo. rUpALo, buddhimAna, namra vivekI ane pitAno mAnIto hato. jANe mAtApitAne AMkhano tAro ! karoDa rUpiyAnI saMpatti prApta karI hatI, ene paraNAvyo, raMbhA apsarA jevI vahu gharamAM AvI. keTalo AnaMda thato haze ? te vakhate ema thAya ke, ohoho ! saMsAramAM mArA jevuM koI sukhI nathI. te vakhate ame jo ema kahIe ke A saMsAra asAra che to kaheze, mahArAja ! tame kayAM vinna karavA AvyA? ane acAnaka e dIkarAnuM hArTapheIla thAya ane mRtyunAM momAM cAlyo jAya, pachI saMsAramAM rasa rahe kharo? upamA samajAya che ? samajavA jevI che. have teno saMsAramAMthI rasa UDI gayo. basa, yuvAna dIkaro gayo. gharamAM putravadhu vidhavA thaI. karoDanI saMpatti hoya to paNa zuM ? ane na hoya to paNa zuM? rasa UDI gayo. pachI tene makAno, bhojana, mIThAio game nahi. AvuM kaMIpaNa banyuM na hoya, koipaNa duHkhada ghaTanA banI na hoya, badhuM anukULa hoya chatAM saMsAramAMthI rasa UDI jAya tene kahevAya che nirveda. bhogo hovA chatAM rasa UDI gayo. AmAM nirAzA, hatAzA, gamagInI nathI. AmAM to aMdaranuM baLa che. cakravartInI samRddhi hAjara che, pote svataMtra bhogavI zake tema che, potAnI sattA maLe che paNa aMdara jJAna che. tana dhana sneha rahyo nahi vAkuM, kSaNameM bhayo re udAsI, jAkuM jJAnakaLA ghaTAbhAsI. aMdara jyAre jJAna thAya tyAre AvI udAsInatA Ave. gamagInI nahi, becenI nahi, nirAzA, hatAzA, mUMjhavaNa nahi. jyAre AvuM hoya tyAre ApaNe zuM kahIe ? amArAM karama phUTelAM che. ahIM koI vAta ja nathI. basa e ja mastI, ullAsa, AnaMda che. Ane saMsArano rasa UDI gayo, mAtra rasa mokSano ja rahyo. Ane kahevAya che mAtra mokSa abhilASa. - trIjI vAta, saMsAranA bhogo pratye udAsInatA, ane chellI mahattvanI vAta bhaktanuM ke sAdhakanuM hRdaya sukuM nathI hotuM. kaThora ke lAgaNIzUnya nathI hotuM. te nagharoLa nathI. enuM hRdaya For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 pravacana kramAMka - 82, gAthA mAMka-108 to premathI chalakAtuM hoya che. sarva prANIo pratye premano sAgara vaheto hoya che. "prANIdayA' - dayA eTale jagatanAM sarva prANIo pratye potAnA aMtaramAM premano sAgara chalochala laherAto thAya. prANI mAtra pratye prema. bhAI sAheba ! A dharatI upara keTalA divasa tamAre rahevuM che? amarapaTTo lakhAvIne lAvyA cho ? thoDA kALa mATe vera jhera, manAmaNAM, rIsAmaNAM, irSyA, kaleza, prapaMca, khaTapaTa, vera, vaimanasya, virodha, duHkha, muzkelI, pratikULatA, nirAzA, hatAzA, gamagIna thavuM, paTAvavuM, manAvavuM, zuM dhaMdho mAMDyo che ? "kaba taka rahegA yahAM para ? eka dina jAnA hai'. enA pahelAM paNa prANImAtra pratye premathI hRdaya ThAlavajo. bhInuM hRdaya joize. sukuM ane kaThora hRdaya nahi cAle, AvezavALuM haiyuM paNa nahi cAle. mulAyama, zAMta, svastha, gaMbhIra, ne prANI mAtra pratye premathI chalakatuM hRdaya, AvI jenI avasthA thaI che te AtmArthI banI zake che, tene AtmArtha siddha thAya che. A thaI sadguru maLatA pahelAMnI pUrva taiyArI. AvI avasthA thayA pachI sadaguru maLe to sadgurune jotAM tamane AnaMda thAya ane emano bodha sAMbhaLavo game. "sadguru bodha suhAya'. have 109mI gAthAmAM paramakRpALudeva adbhuta vAta karavAnA che. Aje ATalI vAta karI. samagrapaNe sAdhaka pUrNa taiyArI karIne rahe. jethI sarunI sAthe Atmika prakriyAnA kAryano prAraMbha thAya. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 papa pravacana kramAMka - 83 gAthA kramAMka - 109 jijJAsunuM kArya te jijJAsu jIvane, thAya sadgurubodha; to pAme samaktine, varte aMtarazodha. (108). TIkA : te jIjJAsu jIvane jo sadguruno upadeza prApta thAya to te samaktine pAme, ane aMtaranI zodhamAM varte. (10) gAthA 108, 109, 110 mAM paramArtha mArganI sAdhanAnA prAraMbhamAM sAdhakane kevA thavuM paDe? tenA mATe paramakRpALudeve eka zabda Apyo ke tene jijJAsu thavuM paDe. jijJAsA e AMtarika vikAsanuM sUcaka cinha che. tavaM jJAtuM chA' tattvane jANavAnI icchA tenuM nAma jijJAsA. jANavAnI icchA to ApaNane thAya che ke paisA kaI rIte maLe? sattA kaI rIte prApta thAya? saMbaMdho kaI rIte jaLavAya? parIkSAmAM pAsa kevI rIte thavAya ? zeranA bhAva kevI rIte vadhe? e jijJAsA ApaNAmAM che paNa te tattva jijJAsA nathI, te vyAkuLatA che. jijJAsA eTale tattvane jANavAnI AMtarika IcchA. sAmAyika, pratikramaNa, devavaMdana, guruvaMdana paccakhANa vigere karmakAMDa zAstroe ja kahyAM che paraMtu zAstronuM kahevuM che ke e sthULabhAga che. bahArano bhAga che. aMdarano bhAga che tattvanI tIvra jijJAsA. tIrthakara devo gaNadharane dIkSA Ape che. gaNadhara bhagavaMto uttama koTinA mahApuruSo che. tIrthakaro pachInuM sthAna gaNadharonuM che. arihaMta prabhunA mukhethI nIkaLelI vANIne guMthavAnuM kAma gaNadhara bhagavaMto kare che. e uttama kaLA che, adbhuta kaLA che. dIkSA grahaNa karI bhagavAnane pradakSiNA karI namra banIne bhagavAnanAM caraNomAM mastaka mUkI pUche che ke prabhu ! vitavam ? tyAre bhagavAna kahe che 3pa vA utpanna thAya che. bhagavAna mauna rahyA. temanAmAM maMthana jAgyuM, utpanna thAya che, jagatamAM nAza paNa jovA maLe che ? bIjI pradakSiNA ApI, pharI pUche che. bhagavAna kahe che vinAme vA eTale nAza paNa thAya che ane tenuM maMthana karatAM lAge che ke jagatamAM kaMIka sthira paNa che. A khela dariyAmAM dekhAya che. dariyAnAM mojAM UThaze kayAM? jo dariyo na hoya to mojAM nahi UThe. dariyo hovo joIe tema sthira tattva hovuM joIe. sonAmAMthI ghATa ghaDAya che, alaMkAro bane che, paNa sonuM to enuM e ja rahe che. sonuM jo na Take to ghATa ghaDAze kema ? trIjI pradakSiNA ApI pharI pUche che prabhu ! jiM tattvam ?' bhagavAna kahe che kuve vA AmAMthI eka sUtra AvyuM utpA-vyaya-dhrauvyayutaM sat ! A jaina darzanano pAyAno siddhAMta che. sat kevuM hoya ? satnI vyAkhyA zuM? sannI vyAkhyA na thaI zake. paNa satnI AjubAjunuM thoDuM varNana thaI zake. jemAM utpatti paNa thAya che, nAza paNa thAya che, chatAM For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 pravacana kramAMka - 83, gAthA kyAMka-109 kAyama Take che. evI ghaTanA jenA para bane che ene kahevAya che sat, tene kahevAya che astitva, tene kahevAya che tattva. AvuM tattva jANavAnI tAlAvelI, sat jANavAnI tAlAvelI tene kahevAya jijJAsA. atyAra sudhI bAkI badhI jijJAsA hatI. kema vyavahAra thAya? loko pUche che amAre tyAM prasaMga che, amAre vyavahAra zuM karavo? amane kaho, ane olo jyAre javAba Ape tyAre namratApUrvaka sAMbhaLe. jANe moTuM kAma karyuM, sAMbhaLIne ghaNo lAbha thayo ema kahe. e badhI vyavahAranI vAta thaI. A to tattvanI vAta che. tattva jANavuM che, tattvanI jIjJAsA che. mATe kahyuM jijJAsA va vivezva, mamatA-nAzaoldhuma mamatAno nAza karanAra jijJAsA ane viveka, e sAdhakanI moTAmAM moTI mUDI che. evI mUDI laIne sAdhaka yAtrAno prAraMbha kare che. - jIjJAsA eTale ? tattvane jANavAnI tAlAvelI, ane tattvane jANavAnI icchA aMdara to thaI paNa ema tattva prApta na thAya, yAda rAkhajo. vAMcavAthI buddhine saMtoSa thaze, zabdono saMgraha thaze, zabdono khajAno tamArI pAse Avaze, bIjAne kahIne Imesa karI zakAze, oreTarI karI zakAze, pravacano ApI zakAze, paNa aMdara khAlI rahevAze, aMdara kazuM ja nahi. zabdo ekalAM zuM karaze ? zabdo kAma na karI zake, tenA mATe avasthA joize. eTalA mATe kahyuM - AtmajJAnano te sAco icchuka hoya. eka icchA rahI, bAkI badhI IcchAo gaI. AtmAno pragaTa anubhava karavo che, AtmAne jANavo che AvI romeromamAM icchA jene pragaTa thaI che tene kahevAya jIjJAsu. rIpITa karIne kahuM chuM, AtmAne jANavo che, yathArthapaNe ane samyaka prakAre jANIne anubhavavo che tenA mATe A krama che. pahelAM jANavAnuM kAma thaze pachI anubhavavAnuM kAma thaze. sIdhuM aMdara kAma nahi thAya. jANyA vagara anubhava karazo kono ? jANyA vagara je kaMI anubhava karazo te kadAca khoTo hoya, yathArtha nahIM hoya, samyaka nahIM hoya. AvI rIte AtmajJAnanIanubhava karavAnI tAlAvelI, icchA jenAmAM jAgI che tene kahevAya che jijJAsu. jijJAsu zuM kriyA kare ? zuM tenI kAryavAhI ? paheluM kAma e kaSAyo ghaTADe. je kaSAyo utpanna thAya che te kaSAyone ghaTADato hoya. atyAra sudhI kaSAyomAM taNAI jato hato, te have temAM taNAto nathI, te sthira rahe che, kaSAyomAM joDAto nathI. kaSAyo utpanna thavAnuM kAma baMdha nahi thAya paNa joDAvAnuM kAma baMdha thaze. kaSAyo utpanna nahi thAya tevuM na bane, kaSAyonuM daLa ApaNI pAse paDeluM che te sakriya thAya paNa joDAvAnuM kAma baMdha karI zakAya. kaSAyo utpanna thAya chatAM kaSAyomAM joDAto nathI tevuM kArya niraMtara kare che, te bahu moTI sAdhanA che. koI AvIne ema kahe ke bhAI ! tamArA jevA mANasa to duniyAmAM nathI, to have bhAIne aMdara zuM thAya che tenI te bhAine khabara, paraMtu te vakhate kaSAya utpanna thAya, ahaMkAra thAya, A kaSAyo utpanna thAya evA saMyogomAM pasAra thatI vakhate kaSAyomAM na joDAvuM tevI sAdhanA jijJAsu jIva karato hoya. mAtra zAstranuM vAMcana kare te jijJAsu jIva che te vyAkhyA adhUrI che. kaSAyonA prasaMgo to jIvanamAM AvatA rahe paNa te kaSAyone ghaTADe. jagatamAM rahIne For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 57 sAdhanA karavAnI che. sAdhako mATe jagatathI alaga navI duniyA, navI vasAhato UbhI nahIM karI zakAya. vasAhato UbhI karazo tyAM paNa saMsAra AvavAno. saMsAramAM rahIne jyAre kaSAyo utpanna thAya tyAre te kaSAyone ghaTADavA te jIjJAsunuM paheluM kArya che. atyAra sudhI evI mAnyatA hatI ke sukha jo hoya to saMsAramAM che,jJAnIo tene bhramaNA kahe che. saMsArInuM sukha bannemAM, bhogamAM ane parigrahamAM. kaMcanamAM ane kAminImAM ane tethI ja A AraMbha ane parigraha che. bhoga mATe parigraha joIe. parigraha mATe AraMbha ane AraMbha mATe Ayojana joIe, vyavasthA joIe. te mATe sAdhano joie ane sAdhano mATe kareja joIe ane AraMbha karavo paDe. ATalI moTI jaMjALamAM saMsArIne rahevuM paDe che kAraNa ke saMsAramAM sukha che ema mAnIne te cAle che. jagatamAM koIne paNa pUcho, thoDAM mANasone bAda karI badhAne pUcho, bhAI! sukha zemAM che ? teo kaheze ke mUrkha cho tethI pUcho cho ? sukha to saMsAramAM, paisAmAM, khAvA-pIvAmAM, paheravA-oDhavAmAM, padArtho meLavavA, sAcavavA ane saMgraha karavAmAM che, koI mAne nahi tene sIdho karavAmAM, ThekANe pADavAmAM ema jAtajAtanA sukho che. te vakhate bhAna na thAya ke mArI A bhramaNA che. kharekhara saMsAramAM sukha nathI paNa sukhanuM kendra bIjuM che. sukhanI dhArA koI bIjI jagyAethI Ave che. evuM samajavuM joIe. e samajatAM samajatA ene kaMI jaDI Ave. oho ! sukha to mokSamAM che, tyAre mokSa zabda najara samakSa Ave che. atyAre mokSa zabda bhramamAM odhasaMjJAe, Teva mujaba, cAlu paraMparA mujaba bolIe chIe. have mokSa zabda je Avyo te samajaNapUrvaka Avyo ke saMsAramAM sukha nathI. sarva prakAranAM azubha karmo ane sarva prakAranAM zubha karmo chedIne pachI ja sukha prApta thAya, tethI te mATe tatparatA ane prayatna A bIjuM kAma che. kaSAya ghaTADavA e paheluM kAma ane zubha azubha karmo chedIne mokSa meLavavAnI tatparatA jAgI che, ne puruSArtha kare che te bIjuM kAma. pApano kSaya karavAno che ane puNyano paNa kSaya karavAno che. baMne Asravo che. jyAre mokSa saMvara, nirjarAthI che. A puNya-bhautika sukha choDavA jevuM ene lAge che. prAmANika raho, dAna Apo, tapa karo, maMdiramAM jAva, samAja sevA karo, lokonuM bhaluM karo tema AkhI duniyA ane duniyAnA dharmo kahe che. paraMtu eka vAta mahattvanI che ke tenI upara eka avasthA che, ane te zuddha avasthA che. temAM jhaMpalAvavAnuM che ema vItarAga darzana kahe che. vItarAga darzana ema kahe che ke A zubha choDI zuddhamAM kUdako mAro. AvuM kAma karavAno jeNe prAraMbha karyo che athavA have karavAno che tene ame jIjJAsu kahIe chIe. saMsAra arthe have jIjJAsune kaMI karavuM nathI ane bIjuM saMsAranA arthe tame je kaMI paNa karazo te paNa karyataMtramAM jema nakkI thayuM haze tema ja thaze. saune vaDApradhAna athavA rASTrapati banavuM che. dara mahine lAkho rUpiyA rokaDA hAthamAM Ave. kema na game ? paraMtu jIjJAsune have bhava-saMsAra arthe kaMI karavuM nathI. jeTalo puruSArtha karavo che te mokSa arthe ja karavo che ane temAM dRDhatApUrvaka varte For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pravacana kramAMka - 83, gAthA kramAMka-109 A jIjJAsu jIvonuM eka lakSaNa. bIjo zabda che kheda. kheda zabda barAbara samajI lyo. kheda eTale nisAsA ke nirAzA nahi, kheda eTale hatAzA nahi. kheda eTale samajavA ane jANavA chatAM, kaDavA anubhavo thavA chatAM teno tyAga thaI zakato nathI ane kahevAya che kheda. samajavA koziza karajo. jANyuM to kharuM, samajAyuM to kharuM ke bhogomAM, viSayomAM ane saMsAramAM sukha nathI, padArthomAM sukha nathI. saMyogomAM sukha nathI paNa tenAthI chUTI zakAtuM nathI. A kaSAyo karavA jevA nathI, rAga dveSa karavAM jevAM nathI te jANuM chuM, chatAM karuM chuM. jANuM chuM ke badhA svArthanA ja saMbaMdho che paNa rAkhuM chuM. bhogomAM sukha nathI chatAM chUTI zakAtuM nathI. khAto jAya ane kaheto jAya ke AmAM sukha nathI eTaluM ja nahiM paNa kheda thAya ke are jIva! te ATaluM sAMbhaLyuM, vAcyuM, sat puruSonAM caraNomAM rahyo, adhyAtma zAstro vAMcyA, vicAryA, maMthana karyuM ane chatAM paNa tArI Asakti ane kaSAyo chUTatA nathI, moha chUTato nathI, rAga dveSa chUTatAM nathI, evI je pIDA thAya, tene kahevAya che kheda. kheda nirAzA nathI. tame kaho cho ne ke A jANIne mane ghaNo kheda thayo, e kheda judo, tenI kavolITI judI. paraMtu ahIM je kheda zabda vAparyo che tenI kavolITI judI che. prAtaHkALa thAya che, kamaLa khIle che, bhamaro AvIne bese che ane svAda le che. svAda letAM letAM temAM DUbI jAya che, lIna thaI jAya che. sAMje sUryAsta thAya che ane kamaLa bIDAI jAya che. e bhramaranA DaMkhamAM zakita che, lAkaDAM paNa kotarI zake che, AvI zakti hovA chatAM te mulAyama kamaLane bhedIne bahAra AvI zakato nathI. hAthI Ave che. kamaLa potAnA mukhamAM le che ane bhramara temAM chuMdAI jAya che. chUMdAvA chatAM tenAmAM gaMdhanI AsaktinA kAraNe samajaNa AvatI nathI. huM jANuM chuM paNa karI zakato nathI, potAnI jAta pratye kheda. potAnI jAta pratye Thapako ApavAnI vRtti te kheda. mATe ja te mAne che ke saMsAra kharekhara kalezarUpa che. A saMsAra Ubho karuM chuM sAcavuM chuM, saMbhALuM chuM. jyAre varaghoDe caDIne, vAjate gAjate saMsAra mAMDayo haze tyAre khuzakhuzAla, AnaMda AnaMda. pachI dhIme dhIme mAluma paDa gayA ke phaMsa gaye. na nIkaLI zakAya ke na rahI zake. saMsAra pratye kheda eTale samajavuM ke bhogo pratye nirasatA che. chellI vAta, AnA saMdarbhamAM eka adbhuta zabda vAparyo che. je ApaNI gaNatrImAM nathI. mAtra dayA nahi paNa aMtara dayA. dayA to AkhI duniyA kahe che. dayA gharamakA mUla hai, pApa mUla abhimAna, tulasI dayA na choDiye, jaba laga ghaTameM prANa. A dayAnI pAchaLa aMtara zabda mUkyo che. dayAnA prakAra che. eka bahAranI dayA, bhUkhyo, tarasyo, ThaMDImAM Tharato, rogathI pIDAto, kaleza karato, muMjhAyelo, kuTapAtha upara jIvana pasAra karato, kaMTALelo, thAkelo, gharamAM apamAnita, tiraskAra pAmelo, paheravA kapaDAM nathI, For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 159 khAvA anna nathI, mAMdo paDyo che, davA nathI, AvakanAM sAdhano nathI, cAre taraphathI muMjhAyelo che, tenA upara dayA AvavI te bahAranI dayA. eTalA mATe bhUkhyAne anna ApavuM, tarasyAne pANI ApavuM, ThaMDImAM Tharato hoya tene dhAbaLo oDhADavo, asahAya hoya tene sahAya karavI. rogIne davA ApavI ane eTalA mATe hospITalo che. zikSaNa kendro, moTI moTI yojanAo paNa che. karoDo rUpiyA kharcAya che. zAstra ema kahe che ke A je dayA che te dravya dayA che, bahAranI dayA che, paraMtu karavA jevI che, bIjI dayA, te aMtaradayA che. jagatanAM jIvo vAraMvAra mohanA kAraNe, ajJAnanA kAraNe, rAga dveSanA kAraNe duHkhI thAya che. karmathI baMdhAya che. saMsAramAM sapaDAya che. paribhramaNa kare che. janma maraNanuM duHkha anubhavatAM hoya che. rAga dveSathI pIDAtA hoya che, kaSAyomAM taNAtAM hoya che, mohanA aMdhakAramAM athaDAtAM hoya che. e badhAmAMthI A jagatanAM jIvo kyAre mukata thAya? e prakAranI dayA tene kahevAya che aMtara dayA. jJAnI puruSo jANe che ke amane sukha maLyuM che te amArA AtmAmAMthI maLyuM che, amane samAdhi maLI che, te amArA AtmAmAMthI maLI che, amane AnaMdano khajAno maLyo che, te amArA AtmAmAMthI maLyo che. paraMtu sAthe emane evo paNa bhAva thAya che ke jevo khajAno amArI pAse che tevo khajAno jagatanA sau jIvo pAse che paNa teo potAnA khajAnAne jANatA nathI, tenA kAraNe duHkhI thAya che. tevA duHkhI pratye je dayA, tene kahevAya aMtaradayA. A vAta jarA vicitra lAge evI che. koI bhUkhyo hoya ane mAMgato hoya, mAbApa eka roTalAno kaTako ke kaMIka paisA Apone ? tamArI gADI UbhI hoya tyAM hAtha lAMbo karI kaheze ke Apo ne sAheba ! pAMciyuM, ApaNe kahIzuM ke le. dayAmAM paNa chaNako. A dayA kahevAya? vaibhavazALI hoya, camakatI lAkho rUpiyAnI gADI hoya, karoDonAM ghareNAM paheryA hoya, ThassAthI beTho hoya, loko salAma karatA hoya, gherI vaLatA hoya, bAjumAM padminI jevI strI beThI hoya, bhogonAM sAdhano hoya, tene joI tamane ema thAya kharuM ke A paNa dayAne pAtra che? koI tene kahe ke sAheba ! amane tamArI dayA Ave che. to sAheba zuM kare ? eka tamAco mAre ne ! mArI dayA ? mane oLakhe che ke huM koNa chuM ? lIsTa tane ApuM ? mAre ATalo dhaMdho, ATalA nokaro, AvI sarasa gADI, A bALako, A saMpatti, tuM zuM tArA manamAM mAne che ? dayA mArI khAya che ? paraMtu jJAnI puruSa kahe che ke samyagdarzanathI rahita cha khaMDano mAlika cakravartI paNa dayAne pAtra che ane samyagadarzanathI sahita puNIyo zrAvaka e bhaktine pAtra che. zreNikarAjA tyAM jaI mAthuM namAve che. bhagavAna mahAvIra to vaMdana karavA jevA che ja, paraMtu A paNa vaMdana karavA jevo che. ATalo moTo samrATa tenA caraNe mAthuM mUke che. daridra hoya, aMga upara phATelAM kapaDAM hoya ane bhojana mATe sAmagrI na hoya paraMtu aMdaramAM jo samyagga darzana hoya to jagatamAM tenA jevo zreSTha ane sukhI koI nathI. samyagdaSTi AtmA AvA bhautika samRddhivALA jIvane joI vicAre ke A bicAro khoI beTho che, e kayAre potAnA For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 pravacana kramAMka 83, gAthA krmAMka-109 AtmAne jANaze ? evI lAgaNI aMtaramAM anubhave te che aMtaradayA. saMsAranA trividha tApathI AtmA duHkhI thai rahyo che. saMta tukArAme temanI marAThI bhASAmAM ema kahyuM ke 'saMsAra trI tApAcI sagaDI'. sagaDImAM kolasA nAkhI peTAvo to khUba ja lAge. Ave. tukArAma ema kahe che ke A saMsAra Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa traNa tApanI sagaDI che. AvA traNa tApathI pIDAtA jagatanA jIvone joine, paramazAMtinuM dhAma potA pAse che chatAM e jANatA nathI e prakAranI lAgaNI thavI Ane kahevAya che aMtara dayA. Ane kahevAya che prema, Ane kahevAya che karuNA, Ane kahevAya che bhAvadayA. AvI bhAvadayA jenAmAM hoya tene kahevAya che jIjJAsu. eTaluM nahi paNa A jANyA pachI tene ema thAya ke huM paNa karmanA baMdhanamAMthI kayAre mukta thAuM ? mArA AtmAne baMdhanamAMthI kema mukta karuM ? ane jagatanA badhA ja jIvo karmabaMdhanamAMthI mukta bane, evI bhAvanA aMtaramAM thAya tene kahevAya che aMtaradayA. kaSAyanI upazAMtatA, mokSanI ja abhilASA, bhavano kheda ane aMtaradayA, A cAra guNosAdhano lai jIjJAsu jIva AdhyAtmika yAtrAno prAraMbha kare che. AghyAtmika vartuLamAM; AdhyAtmika jhonamAM praveza karavAno adhikAra jIjJAsu jIvane ja che. pratyeka zabda kholI kholIne samajo. bIjo upAya ja nathI. kerIno rasa chAlanI aMdara hoya, khullo to hoya ja nahi. chAla sAcavavI ane jALavavI paNa paDe. bajAramAM tame jAva tyAre chAla sAthe kerIno rasa levo paDe. chAla pAchI le ane rasa Apo tema na bane. zabda e chAla che ane aMdara bharelo rasa brahmajJAna che. e chAla tamAre levI paDaze ne kholavI paNa paDaze. kerIne ghoLI ghoLIne rasa kADho cho ane aMte chAla pheMkI do cho, tema zabdone samajIne mUkavAnA che ane bhAvane grahaNa karavAno che. jIjJAsu jIva bhAvane grahaNa kare che. e jIjJAsu jIvane eka moTuM kAma have karavAnuM che, have e taiyAra thayo, pAtra thayo, aMdara prosesa kevI rIte thAya che te khabara nathI. eka bIja jamInamAM paDyuM. tamane zuM khabara e kevI rIte khIle che ? ApaNane khabara paDatI nathI ke mAnA peTamAM bALaka kai rIte vikAsa pAme che. pUrNimAno caMdra kevI rIte khIlyo te ApaNane khabara paDatI nathI. ema sAdhaka jIvanI yAtrA kevA krame thAya che tenI ApaNane khabara ja nathI, je yAtrA kare te jANe. jIjJAsu jIvane sadgurunI prApti thAya ja. dhyAnathI samajajo ke jagatamAM evI cetanAo che, teonuM kArya A ja che. potAne kaMi karavAnuM bAkI nathI. jema nadInA kinAre nAvika UbhA ja hoya che. tame gayA ane turata ja tamane nAvamAM besADI sAme pAra lai jAya che. e ja temanuM kAma che, tema A jagatamAM keTalAka tAruo eTale tAranArAo che, teo jIjJAsuone tAre che. tiNNANaM tArayANaM, buddhANaM bohayANaM, muttANaM moagANaM / Ama roja gagaDAo cho ne ? tAru tAranAra, teo tAraka che, tAre che. temanI cetanAmAM eka karuNAno bhAva che ke 'jagatanA jIvo janma ane maraNathI mukta thavA mATe vItarAga paramAtmAnA dharmane prApta kare. dharmanI samaja amAre emane-jIjJAsune ApavI che, e mATe - - For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 161 amAruM jIvana che'. AvI cetanAo sAthe jIjJAsuo kanekazana kare che. A AMtarika ghaTanA che. AMtarika jagatamAM AvI racanA thatI hoya che ane jIjJAsu tathA sadgurunuM milana thAya che, saMyoga thAya che, anubaMdha thAya che, TyunIMga ane joDANa thAya che. A carcA choDo ke sadguru che ke nathI ? kevA hoya ? kema oLakhavA ? rahevA de, bhAI ! tuM tane oLakha, pachI badhuM thaI paDaze. tuM taiyAra to thA. ghaNI vakhata sadguru tArA AMgaNe AvyA ane te tene kADhI mUkyA. zIraDInA sAMibAbA che. temane eka bhakta bhojana levA AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM. bAbAe kahyuM ke AvIza. ane savAre nava vAgye bhaktanA ghera bhojana levA gayA. eNe kUtarAne Avato joyo ane ThaMDo mArI kADhI mUkyo. pachI bapore bAra vAgye bhikhArInAM vezamAM gayA, to kahyuM ke, jA. ahIM jagyA nathI. sAMjanA eka laMgaDA mANasa tarIke gayA to tyAre paNa kADhI mUkyA. te bhakta sAMjanA pAcho bAbA pAse gayo ke meM Apane kahyuM hatuM paraMtu Apa padhAryA nahi. te kahe huM traNa vakhata Avyo hato paraMtu te daMDA mArI kADhI mUkyo. sadguru Ave che paraMtu tame kADhI mUko cho. sadguru nathI AvatA ema kahevuM te binajarUrI carcA che. jagatamAM AvI cetanAo che, je cetanAmAM be bhAvanI dhArA che. eka vItarAgatA taraphanI dhArA che ane bIjI bhAva karuNAnI dhArA che. teone bIjuM kaMipaNa karavAnuM nathI. teo saMsAranA kinAre UbhA che. pote tarI rahyA che ane tyAMthI je Ave tene tAravA che. tAravAno ahaMkAra nathI. karavAno bhAva nathI, kartApaNAnI buddhi nathI. potAnAM vakhANa karatA nathI ke oLakhANa ApatA nathI paNa hAtha lAMbo jo karo to pakaDIne sAme kinAre mUkI Ave. AvuM kArya jemanA jIvanamAM sahaja rIte thaI rahyuM che emane kahevAya che sadguru. kevuM bhASaNa Ape che, kevAM kapaDAM pahere che, e lakSaNa nathI. bAramAM guNasthAne pahoMcyA ke tenAthI AgaLa vadhyA temaja tevAM gappAM mAravAM te temanuM lakSaNa nathI. sadguru AMtarika avasthA che. potAne pote jANyo che. je khajAno potAne maLyo che evo khajAno saunI pAse che tema AMgaLI cIMdhavAnuM kAma karavuM che. koI kALa evo nathI ke jagatamAM sadguru ke saMtapuruSa na hoya. sadguru che ja ane Avaze. tamArA AMgaNe Avaze. sAme cAlIne Avaze. mA karatAM vadhAre dayALu che. jema bALaka pharatuM thAya, cAle, paNa paDe evuM lAge to mA doDatI jAya. mA anubhavI che. bALaka UbhuM thAya to UbhuM thavA de, UbhuM thatAM paDe to paDavA de. dhIme dhIme cAlatuM hoya to cAlavA de paNa cAlatAM cAlatAM paDI jAya to doDIne pakaDI le. mA bALakanI keTalI kALajI rAkhe che! tema sadguru paNa jIjJAsunI kALajI rAkhe che. mA karatAM paNa anaMta vAtsalya temanA hRdayamAM che. paMDharapuramAM viThThobAjI UbhA che. temanI mUrti bahu bhAvika mUrti che. teo hAtha pahoLA karIne UbhA che. sAme caMdrabhAgA nadI che ane temAM UMDe sudhI pANI che. viThThobAjIno eka hAtha keDa upara che ane te kahe che ke tuM cAlyo Ava. bahu pANI nathI. A keDa jeTaluM ja pANI che. huM ahIM tAro hAtha pakaDavA Ubho chuM. covIse kalAka huM tAruM dhyAna rAkhuM chuM. sadguru UbhA che. covIsa kalAkanI sarvIsa che emanI. bIjI vAta, sadguru maLyA sivAya ane e For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 2 pravacana kramAMka - 83, gAthA kyAMka-109 tamAro hAtha na pakaDe tyAM sudhI game tema kUdakA mAro to ye mokSa nahi maLe. huM gussAthI nahIM paNa bahu premathI kahuM chuM. jIjJAsu banyA sivAya A avasthA prApta nahi thAya. tame jIjJAsu bano, jIjJAsu banazo to koka tamAro hAtha pakaDaze. tamArA sadguru jyAre hAtha pakaDe tyAre hAthamAMthI hAtha choDAvazo nahi. kadAca evuM bane ke hAtha pakaDanArA khoTA paNa hoya, paNa tame jIjJAsu hazo to khoTAe hAtha pakaDyo haze to temAMthI mukta thaI jazo. kadAca asagurunA hAthamAM bhUlamAM sapaDAI gayA hazo to tamAruM konsIyasa bAITa thaze ja, aMdarathI avAja Avaze ke "kucha kama hai, kucha kama hai," "utAvaLa nathI. A jagyA barAbara nathI' ema tamAro aMtarAtmA DaMkhaze ane sadguru tamArI pAse avazya Avaze. tame jIjJAsu bano. jIjJAsu jIvane zuM thAya ? tene sadguruno yoga maLe ja. A AdhyAtmika ghaTanA che. jema kanyA mATe vara zodho cho ne ? Theka ThekANe juo cho. vara mATe kanyA zodhatA ho to keTalAM ThekANe juo cho ? vyavahAramAM vara zodho cho tema sadgurune zodho. sadguru maLe ja ane maLe to oLakhANa paNa thAya ane haiyuM bharAI jAya ke jene zodhato hato te maLI gayA. mane prApti thaI. prApti thayA pachI tenAM caraNomAM potAnuM mastaka mUkI de che. te vakhate sadguru tene je Ape che, Ane kahevAya che bodha. cilAtIputrane traNa zabdomAM bodha maLyo, upazama, saMvara ane viveka A bodha maLyo. bhagavAna mahAvIra jaMgalamAM gayA ane caMDakauzika sApane kahyuM ke bujha, bujha,caMDakoziyA ! basa, ATaluM ja kahyuM, bIjuM bolyA nathI. bodha eTale lAMbu lekacara ApavuM paDe ke kalAko sudhI bhASaNa ApavuM paDe evuM nathI. bodha vastu ja judI che. be zabdo paNa hoI zake, mona paNa hoI zake. kaMI paNa na bole ane hAjara hoya tyAre aMdara phIlIMga thAya, aMdara ghaTanA ghaTe, aMdara saLavaLa thAya, aMdara krAMti thAya ane krAMti thAya te vakhate tene je kaMI maLe te bodha. AvA jIjJAsu jIvane saguno bodha thAya. bodha eTale jJAna nahi paNa AMtarika avasthAnuM samyagdarzana. tuM A cho, tuM A cho. tuM tane bhUlI gayo che. zuddhozi, vRddhori, niraMganoDasi, saMsAramAyArivartitorA tuM A cho, ema hAtha mUkI eka vakhata batAve tatvamasi ! te tuM cho, ema udghoSaNA karIne jAgRta kare. jIvane upadeza Ape, bodha thAya. bodha tene suMdara ane priya lAge, maMgaLa ane kalyANakArI lAge. tenA pratye bhAva ane bhakti thAya, tenA pratye zraddhA thAya. Ane kahevAya che samakti. "to pAme samaktine A tera maNano to. A 108mI gAthAmAM je varNavyuM che tevo thayo hoya to sadguruno bodha tene prApta thAya. lIMka samajAI 108mI gAthAne yAda karo, tene jANo, tene samajo "to pAme samaktine' A paheluM samakti ane Ane zAstromAM vyavahAra samakti kahyuM che. haju nizcaya samakti, pAramArthika samakti bAkI che. anubhava bAkI che. AtmA sAMbhaLyo, jANyo, anubhavyo nathI. muMbaInuM zabdothI varNana sAMbhaLyuM, jANyuM, nakzAmAM joyuM, gamyuM, mAnyuM paNa najare joyuM nathI. have AtmA jANyo, preraNA thaI, gamyo. For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 6 3 anubhavyo nathI, chatAM zraddhA thaI, te paNa samakti che, eka ghaTanA che. eTalA mATe pahmAnaMdajI AcArye bahu AnaMdamAM AvIne kahyuM ke .. tat prati prIticittena, yena vArtApi hi zrutA / tenA pratye prema lAvIne, AtmAnI vArtA paNa jeNe premapUrvaka sAMbhaLI che, e nizcita bhavya hovo joIe, bhavya sivAya A vAta sAMbhaLI nahi zake. samayasAramAM kuMdakuMdAcAryajI kahe che, are ! ame tamArA mATe A bheTa lAvyA chIe. A khajAno lAvyA chIe. ahIM Ava ! sAMbhaLa to kharo ! A tArI vAta tane karavA ame AvyA chIe. keTalo prema bharyo che ?! keTalI karuNA bharI che ?! keTalI lAgaNI che ! tuM sAMbhaLa ane laI jA ! "to pAme samaktine', A che vyavahAra samakita ane AvuM samakita jyAre thAya tyAre tarata ja tenuM pariNAma "varte aMtara zodha." jIjJAsA thayA pachI sadguruno yoga thAya ane bodhanI prApti thAya. bodhanI prApti thAya tene kahevAya samyakatva. ane samati thAya eTale zuM thAya ? "varte aMtara zodha'. aMtaranI zodhamAM javAno e prAraMbha kare. have tenI AdhyAtmika yAtrAno prAraMbha thAya. aMbAlAlabhAInI TIkA joI vAta pUrI karIe. Avo jIjJAsu yogya jIva hoya tene sAcA jJAnI sadguru maLe. A lITI aMbAlAlabhAInI che ane paramakRpALudeve te vAMcI che. temaNe ema nathI kahyuM ke have sadaguru thavAnA ja nathI. sadguru maLe ja ane sAcA sadguru maLe. maLe eTale bodha Ape, temano bodha pariName to sAcI zraddhA thAya te vyavahAra samakti. tyAra pachI aMdara kAma cAlu thAya. potAnA doSa zodhI zodhIne aMtara zuddha karavA mATe tenI pravRttino prAraMbha thAya eTale te aMtarAtmA bane. ane aMtarAtmA banI cAritra mohanIyano nikAla karavAnA kAmamAM e lAgI jAya. A ghaTanA tenA aMtaramAM ghaTe che. 109mI. gAthAmAM, "to pAme samaktine' ema zabdo mUkyA. 110mI gAthAmAM, "lahe zuddha samakti" evA zabdo mUkayA. samakita pUrve zuddha ema zabda mUkayo. zuddha samakita eTale nizcaya samakita, paramArtha samakti athavA nirvikalpa Atma anubhUti. te jijJAsu jIvane, thAya sa guru bodha; to pAme samaktine, varte aMtarazodha. A aMdara thatI prakriyA che. jema bIja jamInamAM gayuM ane prakriyA cAlu, anAja peTamAM gayuM ane phekTarInuM kAma cAlu ane te anAjamAMthI aneka pariNAma thAya. bALaka garbhamAM AvyuM ke enuM kAma cAlu thaI jAya. kabIrajI kahe che ke nava nava mAsa bananako lAgA. A cAdara vaNavAmAM nava nava mahinA lAgyA. mAne paNa khabara nathI ke bALaka aMdaramAM kevI rIte kAma kare che? kevI rIte moTuM thAya che ? - jIjJAsu jIvamAM aMdaramAM kAmano prAraMbha thAya paraMtu bIjAne khabara na paDe ke bhItara kayA ho rahA hai! jene aMdara bodha thAya, samakti thAya, te zodhI zodhIne potAnA doSo ane UNapo For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 pravacana kramAMka - 83, gAthA kramAMka-109 dUra kare che, tene khajAno maLI jAya che. gaTaramAM sonAno hAra paDI gayo hato, te kADhayo ne turata ja kAdava kADhavAnA kAmamAM lAgI jAya che, tema AtmA upara lAgelA melane dhovAnuM kAma cAlu thaI jAya che. A mela dhovAnuM kAma je cAlu kare tene kahevAya che vyavahAra samakti ane dhovAnuM kAma thayA pachI anubhava thAya tene kahevAya che nizcaya samakti. bahu dhyAnapUrvaka A sUtro lakSamAM lejo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 165 pravacana kramAMka - 84 gAthA kramAMka - 110 varte sadguru lakSa matadarzana Agraha tajI, varte sadagurulakSa, lahe zuddha samakti che, jemAM bheda na pakSa. (110). TIkA : mata ane darzanano Agraha choDI daI je sadagurune lakSe varte, te zuddha samaktine pAme ke jemAM bheda ane pakSa nathI - 110 A gAthAmAM zuddha samakita kaI rIte prApta thAya tenuM varNana che. je sAdhako A prakriyAmAMthI pasAra thayA che, anubhava lIdho che, anubhUti thaI che ane sAthe zabdano yoga paNa thayo che, te vakhate je zabdo dvArA pragaTa thayuM, temAM sAdhako mATe anubhavamAM DhaLavAnI prakriyAnuM varNana che. pahelAM eka vAta karI ke bIja jamInamAM jAya che, ApaNane khabara nathI paDatI ke aMdaramAM zuM thAya che? jyAre aMkura khIle tyAre ApaNane khabara paDe che ke bIje vikAsa karyo, pachI teno choDa thAya, kaLIo Ave, phUla khIle ane phaLa bese. sAdhanAnI prakriyAmAM badho prosesa kaI rIte thAya te ApaNe jANatA nathI. paNa je loko A prakriyAmAMthI pasAra thAya che, temane anubhava thayo che ane zabdono yoga paNa thayo che. ane e zabdo dvArA je pragaTa thayuM tene zAstra kahevAya. sazAstronI racanA thatI nathI, sazAstro pragaTa thAya che. racanA karavI e paMDito ane vidvAnonuM kAma che. saMto racanA karatA nathI. saMto to potAnA anubhavane vyakata kare che ane e anubhava vyakata karatI vakhate kevI kevI ghaTanA thAya che ? kevI prakriyA thAya che ? zuM bane che tenuM varNana samajavuM ane jANavuM te sAdhaka mATe atyaMta mahattvanuM che kema ke tene paNa te prakriyAmAM DhaLavuM paDaze. jema koI vidyArthI pAsa thayelA vidyArthIne pUche che ke te kevI rIte abhyAsa karyo ke tuM UMcA mArke pAsa thayo, A teno anubhava pUche che. koI pravAse gayA hoya tenI pAsethI janAra mAhitI pUche che ke tuM thAIlenDa jaI Avyo ane mAre paNa javuM che to teM zuM zuM karyuM? pUrva taiyArI zuM karI? tyAM kevuM lAgyuM ? vigere. pUchanAra binaanubhavI che ane jaI Avyo che te anubhavI che, e banne vacce saMvAda thAya che, tAlamela thAya che. binaanubhavI pUche paNa DahApaNa DoLe e na cAle, Agraha rAkhe te na cAle. potAnI samajaNa vyakata kare te na cAle, huM nathI mAnato ema kahe te na cAle, anubhavI vyakti je avasthAmAM pasAra thaI che teno anubhava jene te avasthAmAMthI pasAra thavuM che tene kAmamAM Avaze. tene kAmamAM lAvavo che te mATe tene namra banavuM paDe. sAdhakanI namratA e sAmAnya namratA karatAM judA prakAranI che. anubhavanI prakriyA sUkSma che, atIndriya che. sthULa bhUmikA uparanI nathI. e ghaTanA For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 pravacana kramAMka - 84, gAthA kramAMka-110 atIndriya kSetramAM ghaTI che. evI ghaTanA jemanA jIvanamAM ghaTI che e mahApuruSoe karuNAne vaza thaI upadeza Apyo che. paramakRpALudeva dvArA Atmasiddhi pragaTa thaI che, temaNe racanA karI nathI. temane skuyuM. aMdara hatuM te pragaTa thayuM. aMdaramAM hovuM, bahAra pragaTa thavuM, sAthe tene zabdomAM DhALavuM, A traNe prakriyAo sAthe thAya te jJAnInuM kArya che, te vidvAnonuM kArya nathI. A gAthAomAM eka prakriyAnuM varNana che, jemAM sAdhakane sadguru prApta thAya che. sAdhaka jIjJAsu bane che, tene jANavAnI tAlAvelI pragaTa thaI che, tene jANavuM ja che. upA. yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke, jijJAsA ca vivekazca, mamatAnAzakAvubhau / (adhyAtma sAra. mamatAtyAgAdhikAra gAthA naM. 27) jIjJAsA ane viveka banne mamatvano nAza karanAra che. ajJAnano, mohano, avidyAno nAza karanAra che. zabda sAMbhaLI lejo ke jIjJAsA ane viveka mamatAno nAza kare che, ajJAna ane mohane dUra kare che, bhramane dUra kare che. potAnA jIvanamAM thayela Asakti ane pramAdane paNa dUra kare che. evI jIjJAsA jyAre pragaTa thAya tyAre kaSAya upazAMta thAya, mokSanI ja IcchA rahe, bhavano kheda rahyA kare ane prANImAtra pratye dayAbhAva, A cAra guNo pragaTa thAya ane evA jIjJAsune sadguruno yoga paNa thAya ja. AmAM koI ja zaMkAnuM kAraNa nathI. jyAM sAkara paDI che tyAM kIDIo AvavAnI ja che. sAkara tamArA kabATamAM, kabATanI aMdaranA khAnAmAM, DabbAmAM paDI che, chatAM kIDIbAI tyAM pahoMcI jAya che kAraNa ke tenAmAM e prakAranI sensa ane samajaNa che. tema sadguru jIjJAsu pAse Avaze ne Avaze ja. ane jyAre Avaze tyAre jIjJAsune aMdara eka chabI dekhAze, eka saMvedana thaze, eka anubhUti thaze. jema mA Ave tyAre bALakane eka prakAranI saMvedanA thAya che, tema jIjJAsune paNa saMvedanA thAya che, AzA thAya che, hAza thAya che ke huM jene zodhato hato te mane maLyAM. apUrva AnaMda che. haju kaMI thayuM nathI, ghaTanA ghaTI nathI, mAtra sadguru AvyA che ane maLyA che. AkAzamAM vIjaLI garajI rahI che, vAdaLAM baMdhANA che, mora dharatI upara TahukAra kare che, ema kahe che ke tame Avo.jema varasAdane mora AhavAhana kare che ke tame Avo, ame tamArI pratIkSA karIe chIe tema jIjJAsu sadgurune AhavAhana kare che ke tame Avo, ame tamArI pratIkSA karIe chIe. jIjJAsu bolAve che te nirarthaka thatuM nathI, te niSphaLa jatuM nathI. sadguru Ave che, maLe che ane premathI teno svIkAra kare che. A prema bhAvAtmaka che, premamAM Asakita nathI, moha, mamatva nathI, Agraha nathI, svArtha nathI. aMdara na nirmaLa, nirbheLa, zuddha ane parama prema che. Avo prema jyAM ghaTe che, tene kahevAya che. guru ziSyanI saMdhi. saMdhi thAya che eTale joDANa thAya che. plaga judo, pIna judI, kaMI thatuM na hatuM paNa plagamAM pIna nAkho ke pravAha cAlu. sadguru plaga che, jIjJAsu pIna che. e banneno meLApa thAya che pachI je ghaTanA ghaTe For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 167 che te adbhuta che. zuM ghaTe che ? sadguru prApta thayA pachI pahelI ghaTanA sadguru bodha Ape che. bodha jyAre Ape che tyAre zabdo alaga alaga hoya che paNa tAtparya eka hoya che ke tAruM sukha tArI pAse che. tAro khajAno tArI pAse che tAro vaibhava tArI pAse che. tuM mAtra bhUlI gayo che. teM kazuM khoyuM nathI. Apa ApakuM bhUla gayA, inase kayA aMdhera ? samara samara aba hasata haiM, nahi bhUleMge phera. A sadguru ene yAda karAve che, ene smRtimAM lAve che. jema manovaijJAnikanI dRSTie koi vyakitane mAthAnI nasamAM nukazAna thayuM hoya ane potAnuM nAma bhUlI jAya ane koi pUche to yAda na Ave athavA bIjuM ja kahe, pachI dhIme dhIme TrITamenTa maLatAM yAda AvI jAya ke hA, A mAruM nAma che. tema sadguru kahe ke tuM zarIra nathI, indriyo nathI, tuM prANa nathI, tuM mana nathI, tuM buddhi nathI, tuM ahaMkAra nathI, tuM rAgadveSa ke kaSAyo nathI, tuM vikAro, vAsanAo ke vikalpa nathI, tuM koino mAlika nathI, tuM jAti, varNa ke kuLavALo nathI. badhAthI judo tuM caitanyamUrti bhagavAna AtmA cho. sadgurunA vacanathI tene smRtimAM Ave ke hA, huM AtmA chuM. ApaNane ApaNI smRti thAya te sauthI moTI ghaTanA che. AtmA AvA bodhane prApta kare tene zAstro vyavahAra samakti kahe che. jeno anubhava karavAno che tenuM spaSTa citra AvI gayuM che. vyavahAra samakita eTale kalIyara pIkacara. darzanamohanIya-mithyAtva mohanIya ane anaMtAnubaMdhI cAra kaSAya te krodha, mAna, mAyA, lobha ema kula pAMca prakRtino upazama thayA pachI ene jeno anubhava thavAno che tenuM lagabhaga pIkacara buddhimAM AvI jAya. AvuM je tattva ane tenA pratyenI zraddhA te vyavahAra samyaktva. samajI lejo ke anubhava thayo nathI paNa thavAno che. prakriyAmAM DhaLyo nathI paNa DhaLavAno che, anubhUti bAkI che. ane e anubhUti thAya te asala samakita, jene zAstro nizcaya samakti kahe che. sadguruno bodha prApta thayA pachI tenI sAme eka pIkacara AvyuM ke Avo Avo AtmA che. A jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA, mokSa, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza, pudgala ane kALa A badhA vacce jIva dravya AvuM che, cetana tattva AvuM che. te dravya che tenA asaMkhyAta pradezo che, tenA zraddhA, jJAna, AnaMda, cAritra vIrya vigere anaMtA guNo che ane tenI anaMtI paryAyo che. te badhAnuM pIkacara kalIyara thai jAya ne te thayA pachI teno svIkAra jyAre thAya tene kahevAya che zraddhA. AvI zraddhAne zAstroe vyavahAra samakita kahyuM che. zAstro vAMcIne tame paNa kahI zakazo ke ATalAM tattvo ane ATalAM dravyo che. A dravya, guNa, paryAya che. tame buddhizALI ho ane bolavAnI kSamatA hoya to tame paNa kahI zako paraMtu teno artha evo nathI ke tame anubhava karyo che. evo anubhava na thAya tyAM sudhI tame tenAthI For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 pravacana kramAMka - 84, gAthA kyAMka-110 dUra cho. evo anubhava kaI rIte thAya ? sadguruno bodha maLyA pachI te potAnA aMtara tarapha vaLe. have ene khabara paDI ke A mAruM ghara che. mArA gharamAM jAtajAtano kacaro bharAyelo che. astavyasta avasthA che. potAnuM ghara have tene svaccha karavuM che. dAsa raNachoDe, ghara saMbhALyuM, jaDI kUMcI ne ughADyuM tALuM ! dilamAM dIvo re karo. A raNachoDa nAmanA abhaNa bhakta kahyuM ke mArA gurunA kahevAthI meM mAruM ghara saMbhALI lIdhuM. gharamAM keTalo badho kacaro bharyo che? keTalI badhI azuddhi che? sAvaraNo laI ghara vALavA mAMDyuM. vyavahAra samakti thayA pachI potAnA doSo dekhAya ane doSo dUra karavAnI prakriyAno prAraMbha thAya, tene jJAnIoe aMtarAtma avasthA-aMtarmukhatA kahI che. jIjJAsu kare zuM? jIjJAsu bola bola na kare, e kahevA na nIkaLe. jIjJAsu thayo tethI tene bhAna thayuM ke oho ! A caitanyadravya upara keTalo badho mela caDI gayo che? ATalA badhA karmo? ATalA badhA vikAro, vikalpo ane AvI hAlata ? e bhAna thatAMnI sAthe ja e kAme lAge che, e kAme lAgI javuM tenuM nAma samyaka cAritra. ApaNAmAM eTale AtmAmAM je kacaro che te jANIne, kacaro kADhI nAkhavAnA kAme lAgI javuM te mATe adbhuta zabda vAparyo che 'varte aMtarazodha'. aMtara zuddha karavA mATe e pravarte che, kAraNa aMtarAtmA-aMtarmukha thayo ane je potAnuM nathI tenI tene khabara paDI gaI. jJAna ja potAno svabhAva che. rAga svabhAva nathI, kaSAya svabhAva nathI, moha svabhAva nathI, mAyA svabhAva nathI, vikAra svabhAva nathI. je mAro svabhAva nathI te bahAranuM che tene kADho. je svabhAva che tene jALavo. svabhAvane jALavavo ane vibhAvane dUra karavo e prakriyAmAM sAdhaka DhaLI gayo. - sadguru maLyA pachI potAno mata ane mAneluM darzana che teno Agraha choDI de che. paramakRpALudeve traNathI cAra jagyAe ullekha karyo che ke "mata darzana Agraha tajI, varte sadgurulakSa. temanI dRSTie sauthI moTuM naDatara athavA avarodha jo hoya to mata ane darzanano Agraha che, tethI te paramArtha ke siddhAMta pAmI zakato nathI. Atmazodha ke anubhUti karI zakato nathI. bIjA avarodho che tenI nA nahIM paraMtu AnA jevo koI avarodha nathI. zarUAtamAM matArthI lakSaNamAM paNa matadarzanano Agraha choDavAnuM kahyuM ane ahIM 110 mI gAthAmAM pharI kahyuM, "mata darzana Agraha tajI, varte saguru lakSa, lahe zuddha samakti che, jemAM bheda na pakSa' Akho saMsAra choDI zakAya, aNagAra thaI zakAya, digaMbara avasthA prApta karI zakAya, jaMgalamAM rahI zakAya, mAsakhamaNa vigere tapa tathA svAdhyAya karI zakAya, yama, niyama, prANAyAma, haThayoga karI zakAya paNa potAno mAnelo mata ane potAnuM mAneluM darzana teno Agraha chUTavo ghaNo muzkela che. matadarzanano Agraha na chUTe tyAM sudhI svarUpanI anubhUti na thAya. koI kavie kahyuM che ke "taraNA othe DuMgara re, DuMgara koI dekhe nahi' Akho DuMgara taNakhalAthI DhaMkAI gayo che. mata ane darzana e taNakhalAM che ane tene kAraNe caitanyarUpI DuMgara DhaMkAI gayo che to sAdhaka zuM kare? sAdhaka tene khaseDavA baLa ane hiMmata vApare. bAhya For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 169 padArtho tajavAmAM ghaNI tAkAta vAparavI paDe che. lAkho rUpiyAnuM dAna ApavuM te sahelI vAta nathI. AkhI cakravartInI saMpatti choDavI sahelI vAta nathI, chatAM e choDI zakAze paNa mata ane darzanano Agraha choDavo muzkela che tema jJAnI puruSo kahe che. A bAdhA kare che, avarodha ane aMtarAya kare che. tame koIne maLo ane pUcho ke tame kayA matamAM cho ? kayAM darzanamAM cho ? ane pachI tame tene sAco mArga batAvazo to paNa te potAno mata ane mAnyatA choDaze nahi. - sadguru maLyA pachI zuM prakriyAno prAraMbha thAya che ? te prathama potAno mata mAnyatAno Agraha choDI de che. varSo pasAra thAya paNa Agraha chUTato nathI. koIne maLo to te turata ja pUchaze ke koNa tame ? sthAnakavAsI, derAvAsI ke terApaMthI ? koNa tame ? digaMbara, tapAgacchavALA ke kharataravALA? dharamapuravALA ke sAyalAvALA ke agAsavALA? A navI duniyA che. A vALA ane vADA bahu naDe che. pachI tulanA kare ane tulanAmAM pote potAne bhUlI jAya che. potAnI avasthAnuM bhAna nathI rahetuM. dIkaro choDavo haju sahelo che paNa potAno mata choDavo agharo che. e anubhava badhAne che. sadguru maLyA pahelAM matadarzanano je Agraha hato te choDI de che ane bIjuM kAma e ke je kAMI samajaNa prApta karI che te samajaNane sadganA bodhane lakSamAM laIne badalAvI nAkhe che. samajANuM kaMI AmAM ? A pote na rahyo, paNa "varte sadguru lakSa' sadgurunA lakSe pote varte che. dhArmika vicAro pote karyA hoya, arihaMta paramAtmA ane siddha paramAtmAnuM svarUpa jANyuM hoya, muninuM svarUpa jANyuM hoya, paMca parameSThinuM svarUpa jANyuM hoya ane sadguru maLyA pachI temanuM mULa svarUpa je che te jANIne potAnI samajaNamAM A prakArano pheraphAra kare che. sadguru prApta thatAM arihaMta ane siddhanI AtmadazA kevI hoya ? teo vItarAga che te varNana sAMbhaLI, samajIne pUrve je varNana sAMbhaLela che ke teone 34 atizayo che, vANInA pAMtrIza guNo che, samavasaraNanuM varNana ane temanI sabhAmAM Indro Ave che, pUjA kare che, emanuM rUpa ane sauMdarya adbhuta che, te bahAranuM varNana che paraMtu teo vItarAga che te aMdaranuM varNana che. A varNananI sAthe potAnI samajaNa meLave. pachI potAnI samajaNano Agraha choDI de. ATaluM kAma kare tyAre te vyavahAra samaktiI kahevAya. sadguru maLyA pachI te zuM karato haze ? sadguru maLyA pachI ene have jIvavAnuM che, cAlavAnuM che, karavAnuM ane vartavAnuM che, emanI AjJAne anusarIne pote have cAle che. zabda che "gurujIMtANuvattabaM" atyAra sudhI potAne gamatuM hatuM, samajato hato, icchato hato, mAnato hato tema karato hato. have sadguru pAsethI je AjJA maLe te pramANe kare che. A parataMtratA ke parAdhInatA nathI paNa potAnI vRttine badalAvavA mATe sauthI moTuM sAdhana che. sadgurunI AjJAne anusaryA pachI sadgurunI bhakti, guNasmaraNa, emanuM ciMtana, emanA vicAra, A prakriyA niraMtara cAle. tene zAstromAM vyavahAra samakti kahyuM che. vyavahAra samakti sAmAnya bAbata nathI. ApaNo pAyo taiyAra nathI ane ApaNe nizcayasamaktinI vAto karIe chIe. For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 pravacana kramAMka 84, gAthA krmAMka-110 AtmAne jANyo nathI ane sAkSIbhAvanI vAto karIe chIe. AtmAne to pahelAM jANo, sAkSI koNa raheze ? A vyavahAra samakti te nizcaya samakti thavAnuM asAdhAraNa kAraNa che. nizcaya samakti eTale zuddha Atma tattvanI pragaTa anubhUti. zabda khyAlamAM lejo, zuddha AtmatattvanI pragaTa anubhUti, nirvilpa anubhUti. A nizcaya samakitanI anubhUtimAM vyavahAra samakita kAraNa che mATe koi jJAnI puruSanA vacanonuM avalaMbana levuM anivArya che. bAramA guNasthAna sudhI tene avalaMbana joie. daza guNaThANA sudhI mohanIya karmano udaya hoya che. A vRttio kayAre jora kare ke uthalo mAre te kahevAya nahi. mULa jagyA upara lAvIne paNa mUkI de, kazuM kahevAya nahi. A vRttiono bharoso karavA jevo nathI. e vRttione jo jItavI hoya to jJAnI puruSanA vacananA AzayanuM avalaMbana karatAM karatAM aMdara zuddha AtmAnA gholanano prAraMbha kare. vyavahAra samakti pachI zuddha AtmAnuM gholana. 'sahajAtma svarUpa-parama guru', A maMtra nathI paNa gholana che. jarA samajI lejo. sahajAtma svarUpa paramaguru ema aMdara gholana cAle che ke sahaja AtmAnuM svarUpa AvuM che ema gholana cAlatAM cAlatAM aMdara eka prakriyA thAya che ane e prakriyAne karmataMtranI paribhASAmAM mithyAtva mohanIya ane anaMtAnubaMdhI cAra kaSAyano upazama kahe che. te vakhate AtmAno pratyakSa anubhava aMdaramAM thAya. loko pUche che ke AtmA che to dekhAto kema nathI ? nathI dRSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa ? bIjo paNa anubhava nahi, tethI na jIvasvarUpa. gurudeva tyAre kazuM bolyA na hatA paNa temaNe A ThekANe kahyuM ke te eTalA mATe dRSTimAM nathI Avato ke darzanamohano upazama thayA sivAya e dRSTimAM Ave tema nathI. darzanamohano jyAre upazama thAya tyAre pratyakSa anubhava thAya. e anubhava vakhate vikalpa, vicAra, dvandva, mUMjhavaNa, ciMtA, bhaya, kheda, Asakti, mamatva, moha, mArApaNuM, saMsAra, mAnyatA A kazuM ja hotuM nathI. mAtra eka dRDha nirvikalpa anubhUti thAya che. sAMbhaLo cho ? zuM kahevAi rahyuM che ? koipaNa jAtanA vikalpo nahi. jevuM cetanatattva che tevuM ja anubhavAya paNa lAMbo TAima A anubhUti TakatI nathI. Taca thAya che. pArasamaNi lokhaMDane aDavuM joie, ghasavAnI jarUra nathI. vIjaLIno karaMTa eka jhATake lAge che, lAMbo TAima TakAvavAnI jarUra nathI. - samaktinA upazama, kSayopazama ane kSAyika ema traNa prakAra che paNa anubhava to eka sarakho ja thAya che. kALAdinI apekSAe bheda thAya paNa anubhavamAM koi pakSa ke bheda nathI, koi ochA vadhatApaNuM nathI. bAhya game te avasthA hoya chatAM anubhavamAM bheda nathI. svAda eka sarakho ja che. temAM koi jAti, varNa, veza ke AkRti nathI. zuddhAtmA badhAthI rahita che. A badhuM AtmAthI bahAra che. A badhAne bAda karI, badhAthI rahita anubhavane nizcaya samakti kyuM che. badhuM ja bAda karI zakAze paraMtu anubhava kayAreya bAda na karI zakAya. AtmAno anubhava eka ja prakArano hoya. dhAro ke so mANaso che. temAM koine upazama samakti, koine For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 171 kSayopazama samakti ane koine kSAyika samakti ema judA judA prakAranAM samakti hoi zake paraMtu badhAne anubhava to eka ja prakArano thAya. nAma judA judA paDe che. koine darzanamohano upazama, koine darzanamohano kSayopazama ane koine darzanamohano kSaya, paNa badhAne AtmAno anubhava eka sarakho thAya. e anubhava judo judo nathI. badhAne AtmAno ja anubhava che. AtmAnA anubhavamAM koi pakSa nathI, koi bheda nathI. eTalA mATe kahyuM ke pakSa ane bheda baMnene dUra karo. vyavahAra samaktimAM bheda hoi zake. koi pArasanAthane mAne, koi AdinAthane mAne, koi zAMtinAthane mAne. zAstromAM paNa koi AcArAMga ane koi sUyagaDAMgane mAne, vacano bhinna bhinna hoya ane sadgurunI AjJA paNa bhinna bhinna hoya, bhakti karavAmAM paNa bheda hoya paNa nizcaya samyaktvamAM AtmAno je anubhava thAya che, temAM koi paNa jAtano bheda paDato nathI. aMbAlAlabhAie lakhyuM che ke digaMbarapaNuM ke zvetAmbarapaNuM tyAM maTI jAya che. 110mI gAthA amArI apekSAe atyaMta mahattvanI che. derAvAsI, digaMbara ke terApaMthI athavA strI ke puruSano AtmA eka sarakho ja Atmaanubhava kare che. tyAM anubhavamAM bheda ke pakSa nathI. tyAM Atmatattva jevuM che tevuM ja badhAne ekasarakhuM ja anubhavamAM Ave che. vyavahAra samaktinA kALamAM, satpuruSonA caraNomAM rahIne, satzAstronuM zravaNa karI, manana karI, ciMtana gholana karIne Avo AtmA che evo nizcayamAM lIdho che, samajaNamAM lIdho che, buddhimAM lIdho che ane zraddhAmAM lIdho che paraMtu jyAM sudhI darzanamohano upazama na thAya ane koi mAne ke meM AtmA joyo che to sAheba ! e ThaMDA pahoranuM gaNyuM che. mAnI lejo ke anubhava thayo nathI. anubhava rasameM roga na zokA, lokavAda saba meTA. anubhava jyAre thaze tyAre te judo haze. lokhaMDanA daza kilonA TukaDAne pArasamaNi aDe to badhuM ja lokhaMDa sonuM thai jAya. thoDuM sonuM ane thoDuM lokhaMDa ema na rahe. badhe eka sarakho ja sparza thAya. AtmA thoDo zuddha ane thoDo lina ema na thAya. koipaNa jAtanI garabaDa anubhUtimAM nathI. jema pArasamaNine aDyA pachI badhuM ja lokhaMDa kaMcana thai jAya, tema darzanamohanIyano kSaya ke upazama thayA pachI tene AtmAno anubhava thAya. samaktimAM bheda nathI. Avo AtmAno anubhava thavo te dharma che, Avo AtmAno anubhava thavo tenuM nAma dhyAna che ane tenuM nAma samAdhi che. tyAM kAMi ja bheda nathI. yAda karo e pada, 'paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te to traNe kALe abheda....mULa mAraga sAMbhaLo jinano re' A jJAnAdinI zuddhatA jyAre thAya tyAre temAM koi jAtano bheda raheto nathI. evI abheda anubhUti jIvanamAM thAya che. tamAre mokSamAM javuM ja hoya to Atmaanubhava karyA sivAya mokSamAM nahi javAya. anubhava ahIM thaze pachI ja mokSamAM javAze. vItarAga ahIM banazo pachI tyAM praveza maLaze. samajI lo. je ahIM vItarAga thAya che te mokSamAM jai zake che. evuM nathI ke siddhazIlA para jaine For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 pravacana kramAMka - 84, gAthA kramAMka-110 vItarAga thavAya. vItarAga jene thavuM che tene Atma anubhUti karavI paDaze. Atma anubhUti jene karavI haze tene nizcaya samakti joie. nizcaya samakita jene levuM che tene vyavahAra samakti daDha karavuM paDaze ane vyavahAra samakti dRDha karavA sadguru prApta karavA paDaze. sadguru prApta karavA haze tene jIjJAsu banavuM paDaze ane jIjJAsu banavA, vyavahAra samakti prApta karavA, zraddhApUrvaka Atmatatvano svIkAra karavo paDaze. AvI ghaTanAono jIvanamAM svIkAra na thAya tyAM sudhI kaMI na thAya. gAthA pharIthI yAda karIe, "mata darzana Agraha tyajI' sauthI moTI hiMmata A matadarzanano Agraha choDavA mATe joize. nahi to A Agraha naDaze. tamane Atmaanubhava thaze nahi ane bhramamAM rahezo. jeNe AtmAne joyo, teno Agraha chUTI gayo. mane AtmAnubhava thayo che ane huM kaTTara zvetAMbara chuM, e be zabdono meLa paDato nathI.badhA bhedo ane pakSo maTI gayA.badhI mAnyatAo ane badhA Agraho paNa gayA. Atma anubhava thavo tenuM nAma nizcaya samya darzana, te sAcuM, kharuM, asala ane paripakva che. have khIcaDI pAkI gaI, have kAcI nathI. kapALudeva kahe che ke have mokSa mAgavAnI jarUra nathI nAdaMsaNissa nANaM, nANena viNA na hunti caraNaguNA / aguNissa natthi mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM // (uttarAdhyayana sUtra adhyayana 28 zloka 30) jJAna savaLuM, cAritra savaLuM ane tapa savaLuM. loTamAM goLa bhaLe eTale lADavo gaLyo thaI jAya. goLa gaLyo che tema samyagdarzana pote suMdara che. e jJAnane suMdara banAve che ane cAritrane paNa suMdara banAve che. 110mI gAthAmAM AvI alaukika vAta paramakRpALudeve karI che. AgaLanI gAthAo ghaNI ja rahasya bharelI che. huM jyAre kahyuM ke mAtra pATha karavAthI kAma nahi thAya tyAre pATha choDI devo tevo artha na karavo paNa pATha ke maMtrajApa yaMtravata na karavo. yaMtravata na karavuM hoya to tenA zabdonuM bhAvana karavuM. bhAvana karavuM eTale potAnA AtmAne tenAthI vAsita karavo. A vAraMvAra pATha karavAno artha AtmAne bhAvita karavo, evI gAthA 111thI zarU thAya che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 1 73 pravacana kramAMka - 85 gAthA kramAMka - 111 parabhAvamAM jatI vRttine palaTAvo varte nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakti. (111) TIkA : AtmasvabhAvano jyAM anubhava, lakSa ane pratIta varte che, tathA vRtti AtmAnA svabhAvamAM vahe che, tyAM paramArthe samakti che. atyaMta aMtaranI gahana sUkSma vAta A 111mI gAthAmAM che. tenA vivecanano prAraMbha thAya che. bahAranA siddhAMto, bahAranAM sUtro ThIka ThIka buddhi hoya to barAbara samajI zakAya che. ApaNe eka evA kSetramAM praveza karIe chIe ane eka evA biMdu tarapha jaI rahyA chIe ke game tevI buddhi hoya to paNa buddhinA levalathI nahi samajAya, paNa e samajavA mATe aMtara prajJA joIe. zarIramAM caitanya che, paNa caitanyamAM je ghaTanA ghaTe che tenuM zarIra jANatuM nathI, Indriyo jANatI nathI ane caitanyamAM je ghaTanAo ghaTe che tene mana paNa jANI zakatuM nathI. ghaTanAnuM kendra ane prApta thayela paridhi e be vacce ThIka ThIka aMtara che. jyAM sudhI paridhi uparathI vAta thaze, tyAM sudhI kendra sudhI pahoMcAze nahi. zabdo ane tarka ApaNAM potAnAM nathI paNa uchInAM che, temAM ApaNane rasa che, teno Agraha che,teno ApaNane ahaMkAra che ane tenA upara mArApaNAnuM lebala mArIne ApaNe ApaNI jAtane paMDita, svAdhyAyakAra kahevaDAvIe chIe. TAMkAmAM potAnuM pANI nathI paraMtu bahArathI bhareluM che tema ApaNI pAse paNa mAthAnA TAMkAmAM bahArathI bharelA zabdo che. zabdo vikalpo, Agraha, matAgraha, mAnyatAo, vivAda, saMpradAyo UbhAM kare che. eka vakhata A zabdono moha choDavo paDaze. kadAca padArthonI Asakti chUTaze paNa zabdonI Asakita choDavI ghaNI muzkela che. mAro kahela zabda e parama sat che tevo je dAvo kare che te satyathI hajAro mAIla dUra che. paramakRpALudevane aMtaramAM banatI ghaTanA ane aMtaramAM prApta thatI eka avasthA tarapha aMgulInirdeza karavo che. pUrepUruM kahI nahi zakAya ke varNavI nahi zakAya paraMtu aMdara je bane che tene ThIka pramANamAM sAdhake samajavAno prayatna karavo paDaze. AjathI je gAthAnI zarUAta thAya che tenI A bhUmikA che. jyAM sudhI A vicAraNA cAle che, tyAM sudhI tamArI samaja, mAhitI, tamAro saMgraha, jANakArI badhuM dUra rAkhazo to meLa paDaze. moTA bhAge tame sAMbhaLatA nathI paNa tulanA karo For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 pravacana kramAMka - 85, gAthA kyAMka-111 cho. ApaNe ApaNane sAMbhaLIe chIe. jyAM sudhI tame tamAruM ja sAMbhaLazo tyAM sudhI tIrthakara deva Avaze to paNa tame temane sAMbhaLI nahIM zako. eka vakhata ApaNane sAMbhaLavAnuM baMdha karI daIe. A ghaTanA je ghaTe che te aMdaranI che, tenA tarapha joie. A sUtrathI bahu carcita evuM samakti athavA samyagradarzanane samajavAno prAraMbha thAya che. koI paNa rIte samyagadarzananI spaSTatA thaI zake tema nathI. te saMpUrNa AMtarika ghaTanA che. je vakhate anubhava thAya che te vakhate anubhava karanAra hAjara nathI. koI noMdha karanAra nathI. anubhava thayA pachI te sthULa bhUmikA upara Ave che, tyAre e anubhavane smRtimAM lAvavo paDe che. e kaThina vAta che. zAstrano pAyo, AdhyAtmikatAno pAyo, sAdhanAno pAyo A samakti upara Ubho che. tame kaho cho ke vRkSa mATe bIja anivArya che. bIja vagara kaMIpaNa nahi thAya. jenI pAse bIja che tenI pAse AkhuM vRkSa che. vRkSa bIjamAM chupAyeluM che, tirobhUta che. bIjamAM vRkSa che tene khIlavAnI prakriyA karavAnI che. aMdara rahelA bIjane khIlavA ApaNA taraphathI pUrepUro sahakAra maLe tenuM nAma sAdhanA. sAdhaka bIjane khIlavA mATenI anukULatA karI Ape che. samagra sAdhanAno, AdhyAtmikatAno pAyo, jJAnano AdhAra, cAritrano AdhAra, yoga ane dhyAnano AdhAra ane vItarAgatA tathA kevaLajJAnano AdhAra, pAyo te samyagdarzana. bhagavAna mahAvIranI aMtima dezanA uttarAdhyayana sUtra, tenA 28mA adhyAyamAM, A trIzamI gAthAmAM paramArtha nirNaya tIrthaMkaradeve Apyo che. nAdaMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na hunti caraNaguNA, aguNissa natthi mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM // 30 // A suprImakorTano nirNaya pheravI nahI zakAya. samyagadarzana vagara samyajJAna hoI zake nahi. zarUAta darzanathI karI. tattvArthadhigama sUtramAM paheluM sUtra jyAre AvyuM tyAre zarUAta samya darzanathI karI. samyagadarzana jJAna ane cAritra te mokSamArga che. koI koI ThekANe zarUAta jJAnathI karI che, paraMtu anubhavI ema kahe che ke samyagadarzana e jJAnano bhAga nathI, e zraddhAno bhAga che. jJAnane svaccha karavAnuM kAma samyagradarzana kare che. jJAna ApaNI pAse che, paraMtu samya darzana nathI. jJAna upAdhi utpanna kare che. bahu vicitra A vAta che, ATaluM jJAna na hota to jagatamAM ATalA matabhedo na hota. dharmanA nAme, tattvanA nAme, darzananA nAme, dhyAnanA nAme, yoganA nAme roja eka navI dukAnanuM udghATana thAya che. vyApArIo eTalA vadhyA che ke gharAko mATe tANAtANI thAya che. mAla lIdhA pachI khabara paDe che ke mAla bogasa che. lenAra ane denAra paNa bogasa che. jJAna to che paNa e jJAnane zuddha karavuM paDaze. tamane Azcarya lAgaze, e jJAnane parimArjana karavAnuM kArya samyagadarzana kare che. jJAnane zuddha karavA samyagdarzananI jarUra che. mane khyAla For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 175 nathI Avato ke tamane samajAya che ke nahi ? paNa samajavuM to paDaze. samyagdarzana nathI tene samyajJAna na hoya. A vAtanuM pramANa che. so varSa pahelAM A dharatI upara AvelA paramakRpALudeve gAyuM che ke, jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahIM, to sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM. bahu spaSTa vAta karI che. jJAnI puruSanI vAta gahana nathI paNa spaSTa che, saraLa che. zabdano upayoga karavo paDe mATe kare che. e zabdathI para rahIne kare che. nava pUrva bhaNyo hoya chatAM te jJAnI nathI, badhuM ajJAna che. ame matikalpanAthI kahetA nathI paNa AgamonI sAkSI ApI kahIe chIe. ame kahIe chIe ema nathI kahetA paNa Agamo sAkSI che. A sat zAstro che te sAkSI che. samyagdarzana vagara kadI paNa samyag jJAna na hoya. samyag jJAna vinA cAritra guNa vikAsa pAmI zake nahi. ahiMsA, satya, sadAcAra, aparigraha, kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSa, vItarAgatA A guNo che. guNa eTale AtmAnI zakti. jema sAkaramAM gaLapaNa teno guNa che, zakti che tema A badhA guNo caitanyanI zakita che. A badhA guNo ane zaktio AtmadravyamAM che. koi dAbaDAmAM kiMmatI ratno bharyA hoya, tamane khabara paNa na hoya ane cAvI khovAi gai hoya ane koi AvIne ema kahe che ke A dAbaDAmAM kiMmatI ratno bharyA che. tame kahone ke lAvo, kholo, amane to khabara ja nathI. jJAnIpuruSo dAbaDAmA rahela kiMmatI khajAnAnI mAhitI Ape che ne tenI cAvI paNa Ape che. tyAre hRdayamAMthI nIkaLe che. aho ! aho ! zrI sadguru, karuNA siMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. ziSya gadgad thai jAya che. hRdaya bharAi jAya che. ATalo moTo upakAra ! 'zuM prabhu caraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna' tame ApI ApIne zuM Apazo ? che zuM tamArI pAse ? nazvara nAzavaMta padArtho che, te paNa tamArA nahi paNa mAgI lAvelA che. avasthA aMdarathI pragaTa thAya che. cAritra zabda bAhya karmakAMDa nathI. caitanyano bagIco khIlavo tenuM nAma cAritra. bagIcAmAM caMpAno choDa, jAi, gulamahora, mAlatI ema jAtajAtanAM phUlo hoya che. caitanya eka bagIco che. keTalA phUlono bagIco ? zabda che, anaMta guNono bagIco. nAdaMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na hunti caraNaguNA, aguNissa nattha mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM // darzana vinA jJAna nathI thatuM ane jJAna vinA cAritrarUpa guNanI prApti thatI nathI. cAritra guNathI rahitane sakala karmakSaya rUpa mokSa nathI ane mokSa vinA nirvANa padanI prApti nathI. be zabdo alaga pADyA. mukita eTale mokSa na hoya, tene nirvANa paNa na hoya. nirvANa eTale rAgadveSanuM kAyama mATe zAMta thavuM. bhavabhramaNa maTI javuM. mAyAno dIvo kAyama mATe bujhAi For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 pravacana kramAMka - 85, gAthA kramAMka-111 javo. kAyama mATe pheMsalo thaI javo. A badhAno AdhAra eka mAtra samya darzana. A gAthAthI samyagdarzananuM maulika svarUpa vicAravAno prAraMbha thAya che. samyagdarzana ApavA levAnI cIja nathI. samyagradarzana gAMThiyAnuM paDIkuM nathI ke lo tamane ApyuM. Aje to tenI jAherAta paNa thAya che ke ATalAne samakti ApyuM. bIjA badhA khela karo paNa A khela rahevA do. samyagdarzana AvuM hoI zake nahi. samyagadarzananI ghaTanA ghaTe tyAre hAjara tattva sadguru che. zAstro paNa te vakhate hAjara nathI. zAstroe pahelAM kAma karyuM. je AtmAno anubhava tamane thavAno che, e AtmA kevo che tenI mAhitI sazAstro vAMcIne zruta jJAna dvArA tame mAhitI meLavI lIdhI che paNa pratIti thaI nathI. samyagadarzananI ghaTanA jyAre aMdara ghaTe che, tyAre mAtra pote anubhava kare che ane sadguru hAjara hoya che. sadguru kaMI paNa bolatA nathI, mauna che. sadguru bolyA vagara hAjara rahe che ane ziSya kahe che, aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. samyagadarzana zuM che ? paramArtha zuM che ? nizcaya zuM che ? athavA to vAstavika zuM che? samyagdarzananI aneka vAto karyA pachI eka nirNaya upara AvyA ke paramArthathI to samakita A ja che, evo nirdeza karyo che eTalA mATe Ane nizcaya samyagradarzana karyuM che. jainadarzananI paribhASAmAM eka paripATI che. jyAre kaMIpaNa vAta kare tyAre nizcayanayathI ane vyavahAranayathI, pAramArthika ane vyavahArika, ema be rIte vAta kare. pANI kevuM che to pAramArthika apekSAe pANI zItaLa che ane ziyALAmAM nahAvA mATe pANI garama karyuM hoya to vyavahArika rIte pANI garama che. pANI garama dekhAya che, te pANI ekalAnuM kAma nathI, tene agnino saMga thayo che. A saMsAramAM tamArA ekalAnuM kAma nathI. tamane saMga thayo, saMsAramAM lapeTAyA. A saMsAra tame gaLe bAMdhyo che. nAnakaDA ghaDAmAM kUtaruM parANe moM nAkhe pachI kevI mUMjhavaNa thAya tene nIkaLavA mATe ? tame mUMjhANA to hazo ja, kAraNa ke parANe moDhuM nAkhyuM ne ? kAMThalo koNa toDe ? daMDo laIne koI kAMThalo toDavA Ave to kUtaruM bhAgI jAya, tema sadguru mAyArUpI kAMThalo toDavA Ave che. paNa tame UbhA raho to ne ! toDavA do to toDe ne ? A paramArtha zuM che ? pAramArthika avasthA zuM che? tenI vAta 111mI gAthAmAM AvI rahI che. samyagadarzananA nisarga samyagadarzana, bIja samyagdarzana, vigere ghaNA prakAro che. A gAthAmAM paramArthe samakti kahyuM. varte nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta, vRtti vahe nija bhAvamAM, paramArthe samakti. 111 A eka adbhuta gAthA che. ghaNAM ghaNAM tathyo ane satyo A gAthAmAM dharabAIne paDyAM che. A gAthAmAM cAra khaMDa che, cAra bhAga che, cAra aMza che. (1) varte nija svabhAvano For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 177 anubhava. (2) varte nija svabhAvano lakSa (3) varte nija svabhAvanI pratIta. (4) vRtti vahe nija bhAvamAM, to paramArthe samakti. A cAra kaTakA maLIne gAthA che. A ghaTanAnI samAptimAM 'vRtti vahe nija bhAvamAM.' lagna patI gayA kayAre kahezo ? hastameLApa thAya tyAre. vRtti vahe nija bhAvamAM e hastameLApa. pUcho kayAre mokSa maLaze ? vRtti vahe nija bhAvamAM. dhyAna kone kahevAya ? to vRtti vahe nija bhAvamAM. sAdhanA kone kahevAya ? dharma kone kahevAya ? sAmAyika kone kahevAya ? paramArtha kone kahevAya ? to badhAno javAba eka ja che ke vRtti vahe nija bhAvamAM. A moTAmAM moTI ghaTanA che. vRtti eTale aMdaranI dhArA, vRtti eTale pariNati, vRtti eTale cetanAnI dhArA, vRtti eTale ruci, vRtti eTale tIvratA, vRtti eTale jJAna. vRtti zabda sAMkhyadarzanano paNa che. yogano paNa zabda che. 'yogazcittavRttiniodha: I' cittavRttino nirodha tenuM nAma yoga ema kahyuM. paramakRpALudeve ahIM AtmAnI pariNatinA arthamAM vRtti zabda mUkayo che. vRtti eTale jJAnanI dhArA, AMtarika dhArA, cetanAnI dhArA. bhAgavatamAM eka saraLa vAta karI che. bhagavAna zrIkRSNanI prApti rAdhAne thai. rAdhAe zuM karyuM? je dhArA hatI te ulaTAvI nAkhI. dhArA zabda lakhI ulaTAvI nAkhajo to rAdhA thaze. dhArAne ulaTAvAnI che. A karavAmAM anaMtakALa gayo. paramakRpALudeve kahyuM che ne ke anaMtakALathI AthaDaco, vinA bhAna bhagavAna sevyA nahi gurusaMtane, mUkahyuM nahi abhimAna. jJAnanI dhArA to che paNa bahAra tarapha jAya che, ene aMdara vALavI che. tene vALavA pracaMDa puruSArtha joize. koI pUche ke tame sAdhanA karo cho eTale zuM karo cho ? hajAro prakAranI sAdhanA karatAM ho paNa eTaluM ja kahejo ke bahAra jatI dhArAne aMdaramAM vALavA mATe mathAmaNa karIe chIe. keTalAM varSo thai gayAM paNa dhArA bahAra ja jAya che. vAro re koi paraghara ramavAno DhALa, paraghara ramatAM juThThA bolI thai, de che dhaNIne ALa, vAro re koi paraghara ramavAno DhALa. AnaMdaghanajIe saMtone notaruM mokalyuM ke koi Avone ! 'vAro re koi.' A paradhara ramavAno DhALa paDI gayo che. DhALa gujarAtI zabda che. DhALa upara sAyakala cAle to peDala na mAravuM paDe, enI meLe cAle, tema parabhAvamAM javuM ApaNe mATe saDasaDATa che-maMdiramAM UbhA UbhA prArthanA karIe chIe ke 'darzanaM devadevasya' paNa manamAM thatuM hoya ke zeranuM zuM thayuM? are ! kayAM pahoMcI gayo ? takalIpha nathI, emAM DhaLI zake che. A mArI vRttine, mArI pariNatine para tarapha javAnI je Teva paDI gai che tene koi roko. mane madadanI jarUra che. yazovijayajI mahArAja jarA judA arthamAM kahe che ke 'jIva lAgI rahyo parabhAvameM, sahaja svabhAva lakhe nahi apano' potAno je sahaja svabhAva che te lakSamAM leto nathI. bApa jema dIkarAne kahe che tema jJAnI puruSa ApaNane kahe che ke alyA ! ame ATaluM kahIe chIe, For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 pravacana kramAMka - 85, gAthA kramAMka-111 tuM kema lakSamAM leto nathI. zuM lakSamAM levAnuM ? "sahaja svabhAva'. caitanyano svabhAva sahaja che. AtmAnuM svarUpa sahaja che, ghATa ghaDavAnA nathI. moranA pIMchA raMgavAnA nathI tema AtmAno svabhAva ghaDavAno nathI. "lakhe nahi apano sahaja svabhAvane tuM lakSamAM kema leto nathI? AvuM kema thayuM ? "paDIyo moha ke dAvameM ' mohanA dAvamAM, kuMDALAmAM AvI gayo che. A vRtti Aje kuMDALAmAM che. A je AtmAnI pariNati, ruci, jJAnanI dhArA vahe to che paNa parabhAvamAM. parabhAvamAM vahetI potAnI jJAnanI dhArAne nija bhAva tarapha vALavI. e vaLI gayelI avasthAne paramArthe samakita kahe che. AmAM sAthe kazuM rAkhazo nahi, kayo mArga tamAro? kayuM zAstra tamAruM? kyA kapaDAM pahero cho ? ane kayo veza pahero cho ? jAti vezano bheda nahi. koI vaLagADa ja nahIM. have navo zabda nIkaLyo che vALA. A vALA ne vADA choDavA paDaze. "vRtti vahe nija bhAvamAM A sauthI moTI AdhyAtmika ghaTanA che. jJAnanI dhArA je satata parabhAvamAM vahI rahI che, tene UlaTI karIe. kabIrajIe kahyuM, "UlaTa calo, pahoMca gaye ! dekhate rahe vo raha gaye.' A UlaTa calo eTale je vRtti parabhAvamAM jAya che tene UlaTAvo. pracaMDa puruSArtha ulaTAvavAmAM joIe. eka sAdhu mahArAjane pUchyuM ke dIkSA lIdhAne keTalAM varSa thayAM ? to kahe chatrIsa varSa thayAM. chatrIsa varSamAM zuM karyuM ? paMciMdiya saMvaraNo cAlu che. tame samajyA kaMI ? pAMce Indriyone viSaya tarapha jatI rokavI A kAma chatrIza varSathI cAlu che paraMtu haju saMvaraNo thayuM nathI. zaMkarAcAryajIe kahyuM, vari gata : tAmavijA: uMmara gaI pachI kAmavikAra kevo ? eka eMzI varSano mANasa tenA gurune kaheto hato ke mArA mAthAmAM ekalI strIo ja bharI che. ezI varSanI uMmare tuM AvI vAta kare che ? bhagavAna jyAre bhajIza ? haju Indriyo, viSayo tarapha!' paMciMdiya saMvaraNo' haju pahocyA nathI. tArI vRttine aMdara vALa. "vRtti vahe nija bhAvamAM' A kaI rIte thAya ? zuM prakriyA che enI ? zuM rIta ane paddhati che ? tenA mATe ApaNe thoDA sUtro joIe. paheluM sUtra - "varte nija svabhAvano anubhava' ina prejhanTa vartamAnakALa che, bhUtakALa nathI. varte-vahe che. vartamAnamAM anubhava karI rahyo che. zeno ? nija svabhAvano. te mATe (1) yathApravRttikaraNa' eTale tIvra vairAgyano pariNAma, A pahelI ghaTanA. (2) apUrvakaraNa eTale graMthi sudhI AvIne graMthine bhedavA puruSArtha kare ane graMthibheda pachI (3) anivRttikaraNamAM jyAre dAkhala thAya tyAre vacamAM aMtarakaraNanI prakriyA thAya, pachI aMtarakaraNamAM praveza kare tyAre darzanamohanIya ane anaMtAnubaMdhInA cAra kaSAya A paMcaka eTale pAMce pAMca prakRtino bilakula upazama thaI gayo hoya, eka paNa dalika kAma karatuM na hoya. daliko sattAmAM paDyA che paNa te sakriya nathI. kazuM karatAM nathI. evo pracaMDa puruSArtha thayo ke darzanamohanIyano Akho jaththo For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 179 sAme paDyo che kharo, paNa kazuM karato nathI. e karato nathI evo je aMtarakaraNano kALa ane A bAjumAM caitanyanI jAgRti thaI, pAMca prakRti kAma karI na zake evI sthitimAM mUkAI gayo, evI avasthAmAM nija svabhAvano anubhava thAya. jarA dhIrajathI samajajo. A kazI sAdhanA, kriyA ke prakriyA nathI. koI sAdhana nathI. badhI sAdhanAo zAMta, badhI kriyAo zAMta, badhA vamaLo zAMta, badhuM zAMta. darzanamohano Akho jaththo akriya-zAMta evo piriyaDa ane bIjI bAjumAM sajagatA che, jAgRti che. te vakhate moha paNa zAMta. kaSAyo paNa zAMta ane vikAro paNa zAMta, A badhA zAMta. parabhAvamAM je jJAna rokAyeluM hatuM te tyAMthI chUTuM karIne Akho jJAnano jaththo svabhAva tarapha vaLyo. jANe jagata ke saMsAra che ja nahi. ahaMkAra che ja nahi, zabdo che ja nahi. mAtra nija svabhAva. Avo je nija svabhAva, temAM vartavuM, tene paramakRpALudeva samakita kahe che. A eka ghaTanA che. aMbAlAlabhAIe TIppaNI lakhI che, AtmasvabhAvano je anubhava,lakSa ane pratIta varte che, tathA vRtti AtmAnA svabhAvamAM vahe che. tyAM paramArthe samakti che. AthI vadhAre TIppaNI aMbAlAlabhAI lakhI zakyA nathI paNa TIppaNIne AdhArabhUta banAvI zakAya. ahIM mukhyatve paramArtha samakita eTale nizcaya samakitanI vAta che. vRtti vahe nija bhAvamAM ane nija svabhAvano anubhava A AMtarika prakriyA che. darzanamohano ToTala jaththo 70 kroDA kroDI sAgaropamano hato temAMthI 60 kroDA kroDI sAgaropama rada karI nAkhe che. A karmagraMthanI paribhASA che. have rahyo eka kroDA kroDI sAgaropamano jaththo, temAMthI paNa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ocho karyo ane te paNa sakriya na rahe. hAjara che paNa sakriya nathI, ekazana nahi. e je avakAza thayo temAM je anubhava thayo te nija svabhAvano anubhava potAnA nija svabhAvamAM varte, anubhava kare' e dhyAna. anaMtakALamAM pote AtmA hovA chatAM potAno anubhava potAne thayo nathI ane evo anubhava darzana mohanIya zAMta thatAM thayo. varte nija svabhAvano anubhava e ghaTanA aMdara ghaTI. ghaTanA aMdara ghaTe che. kaI ghaTanA ? citra spaSTa karajo. buddhinA je vAMdhA sAMdhA che te kADhI nAkho ne buddhine kaho ke jarA ja. - nija svabhAva je sahaja svabhAva che te potAnA sahaja svabhAvano anubhava varte che. te anubhavamAM zabdo, zAstro, maMtro kaMI ja nathI, mAtra nija svabhAva. samajAya to samajavA koziza karajo. samyag darzanamAM enuM je jJAna che, te jJAnanuM zeya nijasvabhAva che, para padArtha nathI. huM zuM bolyo ? A ghaTanA jyAre ghaTe che tyAre tenA jJAnanuM zeya nijasvabhAva che. koI pUche ke zuM jANo cho ? tyAre tame ema kaho ke ghaNuM jANIe chIe, A ghaNuM jANIe chIe e upAdhi che. jyAre tame ema kaho ke ame nija svabhAva sivAya kaMI jANatA nathI, to samakti. atyAre to tame nija svabhAva sivAya ghaNuM jANo cho. ahIM mAhitI, jANakArI, For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 pravacana kramAMka - 85, gAthA kramAMka-111 abhyAsa nahi paNa anubhava varte che. gaMbhIra mukha karIne kahe ke AtmA janmato nathI, marato nathI, AtmA khAto pIto nathI. rAtre agiyAra vAge phAivasTAra hoTelamAM besI khAto hoya ane pUchIe kema Ama ? to kaheze sAkSIbhAve khAIe chIe. A sAkSIbhAva phUTI nIkaLyo. rAtre agiyAra vAgye tane zuM sUjhayuM ? ane phAivasTAra hoTalamAM ? koNa khAya che ? khAnAro ane jonAro judo che, ema kaheze. to jonAro agiyAra vAgye tyAM zuM kAma jue che? jovuM hoya to aMdara jo ne ! paramakRpALudeve badhA vAMdhA kADhI nAkhyA. temaNe kahyuM ke varte nijasvabhAvano anubhava - Ane samakti kahevAya. tamane tamArA svabhAvano anubhava thayo hoya to, namaskAra-vaMdana, paNa na thayo hoya to samaktiI chIe tevo dAvo na karazo. ame phalANAvALAM chIe. A vALAmAM samakti pesI zakatuM nathI. nija svabhAvamAM samakti vase che. "sahaja svabhAva lakhe nahi apano, paDiyo moha ke dAumeM, jIva lAgI rahyo parabhAvameM.' ema kahyuM ke samakti na thayuM hoya paNa pote mAnI le ke amane samakti thayuM che bAra ane paMdara miniTe. jyAre samakti thayuM tyAre ghaDiyALa meLavI hatI ? AvAM kahevAtAM samaktinI vAta nathI. eka vakhata samakti thayA pachI eTale nija svabhAvano anubhava thayA pachI e je svAda lIdho, majhA mANI, lhAvo lIdho, e je AnaMda mANyo, e je amRta pIdhuM, e je rasAyaNa pIdhuM, e anubhava karyA pachI tene ema ja thAya che ke A anubhavamAM ja sthira rahevuM che paNa sthira thAya nahIM tenuM kAraNa cAritramohano jaththo vaLagelo che, enA kAraNe e jyAre sakriya thAya tyAre aMdara DAmADoLa thavAthI vRtti cala vicala thAya che tyAre anubhava karanAra ema kahe che ke e je majhA, AnaMda, khumArI ora ja hatI. have DAmADoLa thavA lAgyo che, te vakhate ema thAya ke pharIthI e anubhava kayAre thaze ? ene kahevAya lakSa. anubhava pachI zabda Avyo lakSa. anubhava karyA pachI cAritra mohanIyanA daliko udayamAM AvyAM eTale anubhavamAM sthira rahI zakAtuM nathI. paNa majhA ane AnaMda anubhavamAM ja che ema lakSa rahyAM kare che. sUratanI ghArI khAdhA pachI gheza khAvAno vAro Ave to gheza khAya che kharo, paNa majA na Ave. thAya ke khAvA jevuM to oluM che, paraMtu lamaNe hAtha mUkI gheza khAvI paDe che. - nija svabhAvano anubhava karyA pachI jayAre pUrvanA baLavAna saMskAra sakriya thAya ane ene DAmADoLa kare tyAre koI paNa hisAbe je nija svabhAvano anubhava karyo che te ja anubhavamAM phera javA jevuM che evuM lakSa aMdaramAM rahyA kare, e paNa samyagdarzananI eka ghaTanA che. ATalI vAta, samajAya ke na samajAya, paraMtu A samajavuM ja paDaze. ame vadhAre zuM kahIe? ame damadATI na ApIe ke samajavuM paDaze. samajavAnuM kAma tamAruM che. A 111mI gAthAmAM saMpUrNapaNe AMtarika prakriyAnI vAta che. samyagradarzanathI kevaLajJAna sudhIno nezanala hAI ve. samaktithI zarUAta ane kevaLajJAnamAM samApti. A ziSya kevaLajJAna laIne ja raheze. For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 181 samaktithI upADa thAya te kevaLajJAna prApta kare ja kare. eka zabda lakSa ane bIjo zabda che pratIta. bhUlamAM karaMTane AMgaLI aDe ane pUchIe ke zuM thayuM ? kahevuM paDe ke pratIti. kaDaka mIThI cAno ghUMTaDo lIdho to ghaNA loko kaheze vAha ! svarga jevuM sukha mANyuM eka ghUMTaDAmAM. tema eka vakhata AtmAno anubhava kare to jagatano koI anubhava game nahi. badhuM phikku lAge, mATe samyagdaSTi ema kahe che ke amane indrapada joituM nathI ane cakravartInI sAhyabI paNa joItI nathI. "gaI dInatA sabahi hamArI, prabhu ! tuja samakti dAnameM'. bhagavAna! Ape A samyagdarzana ApyuM eTale bIjuM kaMI ja gamatuM nathI. pharI pharIne tyAM, pharI pharIne tyAM, kAraNa ke evo svAda maLyo ane avarNanIya anubhava maLyo. pratIti thaI. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 pravacana kramAMka - 86, gAthA kramAMka-111-1 pravacana kramAMka - 86 gAthA kramAMka - 111-1) paramArthe samakita varte nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta, vRtti vahe nija bhAvamAM, paramArthe samakita. (111) spaSTatApUrvaka samyagadarzananI ghaTanAne jeTalA UMDANamAM jaIne samajI zakAya e samajavAno puruSArtha jIve karavAno che. pahelAM samajaNa Avaze tethI jJAna svaccha thaze, emAMthI daDha zraddhA thaze, pachI prakriyAmAM DhaLaze ane prakriyAmAM DhaLyA pachI darzanamohanIya nAmanuM virodha karanAra, vikSepa utpanna karanAra, bAdhA utpanna karanAra, avarodha karanAra je karma, teno upazama thaze tyAre je kaMI anubhava thAya te samyagdarzana. jema noTa upara rIjharvabeMkanI chApa paDI gaI, pachI calaNamAM Avaze, che to kAgaLano kaTako paNa gavarnaranI sahI thaI eTale e calaNamAM AvI, tema eka vakhata samyagdarzananI chApa jene prApta thai, e mokSamArganA calaNamAM Avyo kahevAya. te pahelA koI game teTalI sAdhanA kare tene jJAnIe saMmata karI nathI. paraMtu jJAnIe ema jarUra kahyuM che ke te maMda zubhabhAva che. samyagdarzana pachIno zubhabhAva ane samyagadarzananI gerahAjarImAM thayela zubhabhAva e baMnenI guNavattAmAM pharaka che. samyagradarzana thayuM hoya te vakhatano zubhabhAva viziSTa koTino hoya ane samyagadarzana pahelAno zubhabhAva maMda koTino hoya. samyagdarzana azuddhane roke che, zubhane utkRSTa banAve che ane zuddha tarapha laI jAya che. A traNe kAmo samyagadarzanamAM thAya che. eka vakhata samyagdarzanano pragaTa svAnubhava thayA pachI tenI jhaMkhanA, tenI tAlAvelI, tene je anubhava thayo che temAM sthira rahevAnI che. teNe pratyakSa anubhava karyo che tethI tenI cetanA anya kazA tarapha javA icchatI nathI. tene bIje javuM gamatuM nathI. Itane dina tuM nAhi pichANyo, mero janama gamAyo ajAnameM, aba to adhikArI hoI beThe, prabhu guNa akhaya khajAnameM. anaMtakALa gayo paNa paricaya na hato. have pahecAna thaI. eka vakhata samyagadarzanano anubhava jene thayo che tenI bhAvanA te anubhavamAM sthira rahevAnI che. jema atyaMta garamI hatI, baLuM baLuM thatuM hatuM, dAvAnaLa jevI garamI lAgatI hatI, pachI acAnaka erakanDIzanamAM gayA, pachI bahAra AvavAnuM mana thatuM nathI. A bahAranI zAtAnI vAta thaI. ATalI nAnakaDI ghaTanA paNa vAre vAre tamane tyAM laI jAya che, tema samyagdarzana thayA pachI samyagradarzana e AtmAne vArevAre kheMce che. aMdara vAsa karavA jevo che, sthira thavA jevuM che, temAM karavA jevuM che, ema thayA kare che. yazovijayajI mahArAja jJAnasAramAM kahe che ke For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 183 vatsa kiM caJcalasvAnto, bhrAntvA bhrAntvA viSIdasi / nidhiM svasaMnidhAveva, sthiratA darzayiSyati (3/1) | nidhi, khajAno vaibhava tArI pAse che, tuM temAM sthira thA. tuM kema ATalo caMcaLa bane che. eka kAma pUruM thayuM, samyagdarzanamAM svAnubhava thayo. have bIjA kAmano prAraMbha thayo. jeno svAnubhava thayo che temAM karyo nathI, temAM karavA mATeno puruSArtha have karavAno che. sAdhakane be kAma karavAnA che, (1) Atma anubhava. e Atma anubhavanA kAryamAM darzanamohanAM jaththAnI sAthe pUrepUro saMgrAma khele ane darzanamohane zAMta kare. (2) Atmaanubhava thayA pachI e anubhavamAM sthira rahevAnuM che. jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re, lezyA zuddha alaMkaryo, moha vane nahi bhamato re; apramatta je nita rahe, navi harakhe navi zoce re, sAdhu sudhA te AtmA, zuM muMDe ? zuM loce re ! "samyagdarzana thayuM eTale kAma pUruM thayuM, sAdhanA pUrI thaI, have kaMI karavAnI jarUra nathI', AvuM jo mAnatA ho, AvuM samajatA ho to bhUla che. e bhUla samyagdarzananI nathI paraMtu samyagradarzana nathI chatAM samyagdarzana thayuM che tema mAnanAranI bhUla che. jo samyagradarzanano anubhava hoya to punaH punaH anubhavamAM sthira rahevAnI vRtti UThe che. eka moTuM kAma eNe karyuM. pragaTa AtmAno anubhava tene na hato, te anubhava anaMtakALa pachI teNe ryo. paramakRpALu deve kahyuM, Apa ApakuM bhUla gaye, Inase kayA aMdhera ? samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera ! AthI moTuM Azcarya zuM hoI zake ke pote potAne ja bhUlI jAya ? e smaraNamAM Avyo, smRtimAM Avyo, zAstro dvArA pArakhyo, jJAna dvArA jANyo. saMtonA sahavAsamAM rahIne eNe nirNaya paNa karyo ane sAdhanAmAM DhaLIne darzanamoha zAMta karIne anubhava teNe karyo. A moTI ghaTanA che. mATe ema kahyuM ke samyagdaSTi AtmA jo tIvrapaNe upADa kare to e bhavamAM ja mokSe jAya. dhAro ke na gayo to traNa bhavamAM mokSe jAya athavA paMdara bhavamAM jAya. vadhAremAM vadhAre ardha pudgala parAvartana kALamAM mokSamAM javAno ja. samyagradarzana ema kahe che ke tane vadhAre kALa saMsAramAM rahevA nahi dauM. mAro hAtha pakaDatAM pahelAM vicAra karaje. mokSamAM laI gaye ja chUTako. kharekhara to A sAhityanI bhASA che. samyagraSTine saMsAramAM rahevAnI kyAM IcchA che ? samyagradarzananI e khUbI che ke jene te aMtarmuhUrta mAtra paNa sparze evo samyagraSTi AtmAno saMsAra ardhapudgala parAvartana kALathI ocho hoya, te saMsAramAM vadhu paribhramaNa na karI zake. e paNa spaSTa samajI lejo ke "samyagdarzana thayuM eTale sAdhanAnI pUrNAhuti thaI gaI For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 pravacana kramAMka - 86, gAthA krmAMka-111-1 ane pachI tame game te khAva, game tema cAlo, varte, evuM spezIyala lAisansa' samyagdaSTine jJAnIpuruSa ApatA nathI. haju ghaNuM kAma bAkI che. eka bhAie makAna caNAvyuM, pachI pUchyuM ke kayAre rahevA javAnA ? to kahe kayAMthI javAya ? inTIrIyara DekoreTara Avaze, plAna banAvaze. pharnIcara thaze pachI javAze. A badhuM thayA pachI kayAre ? to kahe gRhazAMtinuM muhUrta Avaze tyAre. Ama samyagdarzana thavuM eka vAta che ane tenAthI paNa AgaLa vadhI vItarAgatA prApta karavAnI che. bhramamAM na rahezo ke samyagdarzana aMtima avasthA che. tamane thaze ke AvI carcA pharI pharI kema karo cho ? amane to lAge che ke ghUMTI ghUMTIne A ja hRdayamAM besADavAnuM che. samyagdarzana prApta thayuM te caturtha guNasthAnaka. kula guNasthAnaka cauda. paheluM guNasthAnaka mithyAtva. cothAthI daravAjo ughaDyo. haju daza pagathiyAM bAkI che. caudame pahoMcavAnuM che. cothe pahoMcyA eTale daravAje pahoMcyA paraMtu mahelamAM javAnuM bAkI che. kharekharI sAdhanA pAMca, cha, sAta ane AThamAmAM che. AThamethI kSapaka zreNI athavA upazama zreNI maMDAya. kSapakazreNI joradAra cakkI che. karmano bhukko tyAM thAya che. kSapaka zreNImAM karmono kSaya kare che. dazame thaine bArame jAya. tyAMthI terame guNasthAne sarvajJa bane che. A badhI eTalA mATe spaSTatA karIe chIe ke samyagdarzana thayuM eTale kAma pUruM thayuM nathI paraMtu tamane ThekANAnI khabara paDI, tamane saranAmuM maLyuM, paraMtu haju khajAno prApta karavAno bAkI che. eTalA mATe samyagdarzana thayA pachI eka bIjo pravAha cAlu thAya che. te pravAha e che ke samyagdarzanamAM je AtmAno svAnubhava karyo, e AtmAmAM potAnI bahAra jatI vRttine rokI aMdara TheravavAnI che. tamane prazna thaze ke ATaluM moTuM kAma karyA pachI paNa vRtti TheravavAnI bAkI rahe che ? hA, bAkI che. sAme cAritra mohano jaththo paDyo che. svarUpanI sthiratAmAM vikSepa karanAra je paribaLa che tenuM nAma cAritra moha che. darzanamoha vyatIta thai Upajyo bodha je, deha bhinna kevaLa caitanyanuM bhAna jo, tethI prakSINa cAritra moha vilokiye, varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna jo. dhyAna zabda ahIM Avyo che. A kuMDalinI jAgRta thAya ane nAcavA kUdavA mAMDe. AMkho cakaLavakaLa thAya e zArIrika prakriyA che. varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna jo. samyagdarzanamAM je zuddha svarUpa anubhavyuM te zuddha svarUpanuM dhyAna tene varte che, tene kahevAya che svarUpanI sthiratA. cAritraM sthiratArUpamataH siddheSvapISyate / samyakcAritrano sIdho artha thAya che svarUpamAM sthiratA. AvI svarUpa sthiratA siddhonemokSamAM gayelAone hoya che. teo potAnA svarUpamAM sthira che, TharelA che. samyagdarzana thayA pachI te Thare che. darzanamohanA jaththAne haThAvatAM anaMtakALa jAya, paraMtu cAritramohanA jaththAne haThAvatAM anaMtakALa nahi jAya. thoDAka varSo jaze. barAbara maMDayA rahezo to te ja bhavamAM, nahi to traNa janamamAM, na thAya to paMdara janamamAM ane chelle ardhapudgala parAvartanamAM, A jaththAne khaseDatAM vAra nahi lAge. jema paththaranAM jaththAne khaseDavo muzkela paNa mATIno jaththo For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 185 haTAvatAM vAra lAgatI nathI. anubhava thayA pachI samyam dRSTi AtmAne kayAMya gamatuM nathI, cena paDatuM nathI, soravAtuM nathI, viSayo bhogo gamatA nathI. artha ane kAma ke bhautika samRddhi gamatI nathI. ene kaMTALo nathI Avyo paNa jema tAva Avyo hoya ane pAse beThelI mA dIkarAne zIro khavarAvavA prayatna kare to dIkaro kaheze mA ! bhAvatuM nathI. zIro che, mITho che temAM nA nahi paNa tAva hovAthI bhAvato nathI, tema samyagdarzana thayA pachI saMsAra bhAvato nathI. - sAkara zeraDIno svAda tajIne, kaDavo lImaDo dhoLa mA re, rAdhAkRSNa vinA bIjuM bola mA re - AgaLa samyagdarzananI paribhASAmAM vAta karI ane A bhaktimArganI paribhASAnI vAta thaI. paramAtmAnuM nAma levuM te sAkara zeraDI barAbara che ane saMsAranI vAto karavI te kaDavA lImaDA barAbara che. atyAra sudhI haLAhaLa jhera ghoLyuM, have samyagdaSTi AtmAne jhera ghoLavuM nathI, kaDavo lImaDo ghoLavo nathI, tene AtmAnA anubhavano rasa ghoLavo che. gamatuM nathI eTale cIDAI jAya che ke kaMTALo Avyo che tema nathI paNa ruci thatI nathI. eka divasa evo hato ke bhogonI pragADha ruci thatI hatI, bhoga pAchaLa doDato hato, have bhogonA DhagalA tenI pAse khaDakAyA che paNa bhogo bhogavavA tene gamatA nathI. pUrI svataMtratA che paNa bhogavaTo karavAnI aMdara vRtti nathI. kayA bAta hai? indra mahArAno vaibhava che, cha khaMDano mAlika che paNa aMdara gamatuM nathI. eka suMdara udAharaNa che. koIne moTI uMmare dIkaro thayo hoya, rUpALo, DAhyo ane vivekI hoya, vinaya saMpanna hoya. pitAnA dilano kaTako banI gayo hoya ane acAnaka eka divasa tenuM mRtyu thAya to bApane teno kiMmatI mahela kevo lAge ? rahevA jevo lAge? te kaheze ke mane A badhuM smazAna jevuM lAge che. A dIkarAnA AghAtathI smazAna jevuM lAge che. samyam daSTine koI AghAta lAgyo nathI paNa bhAna thayuM che tethI saMsAra ene gamato nathI ane enAthI mahattvanI vAta, tene kharekharo AnaMdano khajAno maLI gayo che, mATe tene sukha joItuM nathI, saMsAranuM sukha kaho to vAMdho nahIM paNa AnaMdano anubhava jeNe karyo che tene have saMsAranA sukhamAM rasa paDato nathI. eka rAjA hato, te rasto bhUlI gayo ane AdivAsInA jhUMpaDAmAM gayo. pANI ApyuM, bhojana ApyuM, besADyo. rAjAne bahu saMtoSa thayo. rAjAe tene kahyuM ke tuM amArA mahelamAM Avaje. mANasa levA mokalIza. AdivAsI pUche che ke tamArA mahelamAM zuM che ? khAvAnuM che? khATI chAza ane ghUsa maLaze? eNe e ja joyuM che. jhADanA pAMdaDAnAM ghareNAM paheryA hatAM, te batAvI pUche che ke AvAM ghareNAM maLaze ? teNe bIjuM kaMI joyuM ja nathI. samyagdaSTie anaMta AnaMdano khajAno joyo che. mATe saMsAranuM sukha nirasa lAgyuM che ane tame joyuM nathI mATe temAM rasa paDe che. sAheba ? 32 padminI strIo sonAno thALa hAthamAM laI, pAMca pakavAna bharIne pIrasavA nIkaLI che, soLe zaNagAra sajyA hoya, pakavAna pIrasAtA hoya, Agraha karatI hoya chatAM patirAja sAmuM jovA taiyAra nathI. zuM thayuM? aNabanAva, bolAcAlI For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 pravacana kramAMka - 86, gAthA kramAMka-111-1 ke rIsAmaNAM thayA nathI paNa tene khajAno maLyo che. gaI dInatA saba hi hamArI, prabhu tuja samakti dAnameM, prabhu guNa anubhavake rasa Age, Avata nahi ko mAnameM. tenI dInatA cAlI gaI. have duHkha ja nathI. samyagdaSTine bahAranuM duHkha che paNa duHkhI nathI. saMyogo ke paristhitinuM duHkha che paNa duHkhI nathI. ApaNane bahAranAM badhAM sukho che paNa duHkhano pAra nathI. tame kayAM sukha mANI zako cho ? duHkhanAM gANA gAvAmAMthI UMcA Avo to sukha pAmo ne ? A zenI vAta thaI rahI che ? samyagradarzana jene thayuM che tenI. samyagdaSTine to AnaMdano pAra nathI, kema ke tene khajAno maLI gayo che. kabIrajI kahe che ke jaba khajAnA mila gayA, taba ronakI bAta kahAM hai ? "mana masta bhayA, aba kayuM bole ? bhItarano khajAno khUlI gayo che, have bolavAnI vAta kayAM che ? samyagdaSTie joyuM che paNa haju eka vAta bAkI che. cAritramohanA daliko aMdara che eTale anaMta janmonA pUrvanA saMskAra che. kayAreka kayAreka e saMskAro bahAra kheMcI jAya che. samyagdaSTine bahAra javuM nathI paNa saMskAra kheMcI jAya che. karmanI bhASAmAM tene cAritramohano udaya kahe che. A jokhamI vAta che. tame ema na kahezo ke "amane vRtti ke icchA nathI paNa cAritramohano udaya che eTale saMsAra bhogavIe chIe. alyA ! A to kAco pAro che, kAcuM jhera che. samyagdaSTine IcchA ja nathI. udayamAM Ave che ane dhakko vAge che tethI anubhavamAM sthira thaI zakAtuM nathI. anubhavamAM sthira rahevuM che tema vAre vAre ghUMTAya tene lakSa kahe che. "varte nija svabhAvano anubhava lakSa' A lakSa thayuM. koI kanyAnAM lagna thaI gayAM hoya, teno saMsAra goThavAI gayo hoya to patinuM ghara potAnuM che ane mAtA-pitAnuM ghara piyara che tema lAge che. piyara AvI hoya to kyAre mArA potAnA ghera jAuM ema thayA kare che.samyagdaSTine lakSa rahyA kare ke kayAre pharI anubhava karuM ? pharI pharI kayAre anubhava thAya? A phATa paDI gai. pahelAM saLaMga saMsAramAM jato hato. have saLaMga nahIM jAya. Akho jato hato, have nahIM jAya, have tene bhAva paNa nathI, kaMTALo paNa nathI, aNagamo paNa nathI. eka lakSa rahyA kare ke kayAre pharI anubhava kyuM gAMdhIjIe lakhyuM che ke revAzaMkara jagajIvanadAsanI peDhI upara paramakRpALudeva besatA hatA, mAla letA hatA, vecatA hatA, gharAko sAthe vAta karatA hatA. paraMtu jevo gharAka Ubho thaI jAya ke tarata bAjumAM paDelAM zAstranAM pAnAM ughADatA hatA, ne svarUpamAM karatA hatA. jyAM hajAro mANasonI avara javara hoya te pAyadhunInI peDhI upara zAstro zenAM yAda Ave ? paNa teo zAstro vAMcatA hatA. AnaMdaghanajIe kahyuM che ke pati paradeza gayo che. strI gharamAM che ane nAnuM kuTuMba che. bAI ghara calAve che paNa lakSa kayAM ? AMkho baMdha kare eTale pati yAda AvI jAya ke pati ghera kayAre Avaze ? enuM ja lakSa. viraha sAle ane AMkhamAMthI AMsuDAM paNa Tapake. kayAre kAma pUruM karyuM ane kayAre AtmAmAM TharuM ? vAre vAre AvuM thAya, tene kahevAya lakSa. For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 187 samyagadarzana thayuM eTale game tema khAya, game te bole, game tema hare, phare, AvI badhI vyAkhyAo karazo nahi. lokone UMdhe ravADe caDAvazo nahi. samyagradarzana e nakkara ghaTanA che. Akho saMsAra tenA mATe vyartha eTale asAra thaI gayo che. samyagdarzana thayA pachI saMsAra zeraDInA kuracAM jevo rasa vagarano lAgaze. 32 padminI strIo pIrasatI hoya chatAM tyAM vRtti jatI nathI. evI avasthA che. samyagradarzananuM adbhuta kArya che. haju cAritramohano jaththo che. kyAreka dehanA kAryo jevA ke khAvuM, pIvuM paDe ane saMsAranA kAryo karavA paDe te kare. A karavA jevuM che ane A karavuM paDe che ema be vacce pharaka che. te karatI vakhate huM AtmA chuM ane huM dehathI bhinna chuM ane mAre AtmasvarUpamAM sthira thavuM che evuM lakSa, evuM kheMcANa, evI ruci jayAre aMdara kare, tene kahevAya che lakSa. A lakSa zabdanI vyAkhyA thAya che. "varte nija svabhAvano anubhava'- eka ane bIjo zabda "lakSa'. anya kArya karavA chatAM dhyAna AtmA tarapha rAkhe. AnaMdaghanajIe sarasa udAharaNa ApyuM ke "naTavo nAce cokameM ne, loka kare lakhazora' jUnA jamAnAmAM taragALA AvatA hatA, doraDAM bAMdhatA hatA ane naTo dorI upara nAcatA hatA. baMne hAthamAM talavAra hoya ane dora upara nAce. nIce hajAro mANaso zorabakora karatAM hoya paraMtu teo jarApaNa caske nahi. talavAra hAthamAM che paNa teonuM lakSa dora upara ja che, tema samyagdaSTi AtmA badhA kAryo kare paNa lakSa tenuM AtmA upara. teNe AtmAne bhALyo che. koI mANasa koI strInA premamAM paDe to kahe ne ke zuM bhALyuM che temAM ? samajyA kaMI? zuM bhALI gayo che emAM ? kaMI ThekANe che ke nahi? tema jagatanA jIvo kahe che ke zuM bhALI gayo che AtmAmAM ? jagatane lAge A ghelo che ane A ema jANe ke jagata unmatta che. te kAryo kare, pravRtti kare, paraMtu anya kAryomAM tene tanmayatA na thAya ane huM AtmA chuM tevo anubhava satata rahyA kare, evI pratIti tenI na jAya. "varta nija svabhAvano, anubhava lakSa pratIta' to A pratIti. UMghamAM paNa tene pUcho ke tuM koNa che ? to nAma yAda na Ave paNa kaheze ke huM AtmA chuM. A vAtanI zraddhA pharatI nathI ane AtmAnuM lakSa thayA pachI mRtyuno pravAha tenI zraddhAne have veravikhera karI zakato nathI. cAritramohanA kAraNe kaSAyo jora kare che, nokaSAya jora kare che, jUnA saMskAro kAma kare che, jUnI vRttio jora kare che paraMtu jAgI gayelo samyagdaSTi AtmA Ane macaka Apato nathI. saMskAro ane vRttio rahevAnI, paNa have vRttio Ave che te darzanamohanA mAlamAMthI nathI AvatI. cAritramohanA mAlamAMthI Ave che. cAritramohano mAla darzanamoha jeTalo gADho nathI. darzanamohano gaDha tUTyo. "tethI prakSINa cAritra moha vilokiye, varte evuM zuddha svarUpanuM dhyAna jo." have tene zuddha svarUpanuM dhyAna varte che. samyagdarzana thAya eTale zuM thAya, te vicAra to karo. paramakRpALudeve A eka gAthAmAM asaMkhya zAstro ThAlavI dIdhAM che. koI bhramaNA ke gerasamaja nahi rahe. samyagadarzana e mAnI levAnI cIja nathI. cAMdalo vagere bAhya cinha ane samyagdarzanane saMbaMdha nathI. kapALamAM cAMdalo karyo eTale samyagRSTi cho For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pravacana kramAMka 86, gAthA krmAMka-111-1 tevo dAvo na karazo. samyagdarzana eka AMtarika avasthA che. have tenI pariNati, jJAnanI dhArA, aMdaramAMthI UThatI dhArA judI che. vRttio jora karIne pudgala tarapha kheMcatI hovA chatAM e pudgala tarapha kheMcAvA taiyAra nathI. evI TakavAnI zakita tenAmAM AvI gai che. bahu moTI tAkAta che. svarUpane jANavuM judI ghaTanA ane svarUpamAM TharavuM te paNa judI ghaTanA che. e kema TharI zakato nathI ? pUrvanA saMskAro udayamAM Ave che, jora kare che tethI TharI zakato nathI. samyagdaSTinI AkhI avasthA badalAi gai. te AtmA kadAca saMsAramAM raheto haze paNa tenI rahevAnI kaLA have judI che. saMsAramAM saraso rahe, ane mana mArI pAse, saMsAramAM rAce nahi, te jANa mAro dAsa. arjuna ! suNo gItAno sAra. sabhyacchiSTa AtmA saMsAramAM cittapAtI nathI, kAyapAtI che. A haribhadrasUrI ma.sA.nA zabdo che, e zarIrathI saMsAramAM rahyo che paNa manathI saMsAramAM rahyo nathI. tamane paNa ghaNI vakhata khabara to paDI jAya che, koi vAta karo cho paNa uparachallI,aMdarathI nahIM, jema aNagamatA mahemAna Ave tyAre badhuM karo cho paNa uparano dekhAva, aMdarano prema nahi, tema sabhyaSTi AtmA saMsAramAM rahe che kharo, paNa rasa kayAM? tene rasa AtmAmAM che. tamAma kartavyo zreSTha rIte adA kare che paraMtu temAM bhaLato nathI. tenI vRtti haMmezA svabhAva tarapha ja doDatI hoya che. 'vRtti vahe nija bhAvamAM'. - sabhyaSTinI sAdhanA zuM ? ema tame pUchatA nathI paNa huM ja tamane kahuM chuM ke tenI sAdhanA e ke vRtti je bahAra jAya che te vRttine tamAma zakita vAparI aMdara vALavI e eno pracaMDa puruSArtha che, sabhyaSTi samaye samaye A karyA kare che. pharI pharI kahuM chuM ke bhramamAM na rahezo ke 'have amAruM kAma pUruM thayuM'. hastameLApa pachI ja saMsAranI zarUAta thAya che, tema samyagdarzana thayA pachI ja mokSamArganI zarUAta thAya che. zarUAta have thayelI hovAnA kAraNe potAnI vRttine jora karIne svarUpamAM vALe AnuM nAma dharma, AnuM nAma dhyAna. ene khabara paDe ke vRtti bahAra jai rahI che to teno draSTA banyo, jonAra banyo. vRtti bahAra jai rahI che, A vRtti bahAra cAlI, tarata ja vRttine pAchI vALe, vRtti bahAra javAnI, samyagdaSTi vRttine pAchI vALyA vagara rahe nahi. bahAra jatI vRttine puruSArtha karI potAnA svabhAvamAM lai javI tene paramArthe samakti, nizcita, saMpUrNa, sAcuM samakita, jJAnIe mAnya kareluM samakti, nizcayanayanI apekSAe samakita ane vAstavika ghaTanAthI thayela samakita kahevAya. enA jIvanamAM sarvAMgINatA che. vyavahAramAM Ubho che, vyavahAra te pUro kare che paraMtu tenuM lakSa aMtara tarapha che. te AvuM dhyAna kare che. aise jina caraNe citta lAvo, aise prabhu guNa gAvo ! be kAma thayA. (1) vRttine jANavI ke kayAM jAya che te, ane (2) bahAra jatI vRttine For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 AtmasiddhizAstra pravacanamALA aMdara vALavI. pUrva janmanA saMskArathI utthAna pAmelI vRttine samyagdaSTi jANe che paNa aMdara TakavA deto nathI, A sAdhanA che. samyagdaSTi zuM sAdhanA karato haze ? A sAdhanA svapnamAM paNa tene yAda AvI jAya, UMghamAMthI te jAgI jAya che, paNa jhabakIne nahi, tene anidrAno roga paNa nathI ane pramAda ene poSAto nathI. apramAda avasthAmAM rahIne UThatI vRttine jove che. te jANe che ke A cAritramohanuM kAma che. aneka janmonA saMskAra che ane te mane bahAra kheMcI javA mATe AvyA che, chatAM tenAmAM sthiratA che. e turata bahAra jato nathI. aMdara rahevAno puruSArtha kare che. jyAre ApaNe bahAra gayA vagara rahetA nathI. dhyAnamAM besIe to 25 vakhata ghaDiyALa jovAI jAya ke keTalA vAgyA? tuM dhyAna karIza ke ghaDiyALa joiza? samyagdaSTi jIva maMdiramAM gayA pachI evo bhaktimAM lIna thAya ke koika AvIne halAve ke TAima thaI gayo. tene bhAna na hoya. enI meLe Ubho na thAya. vRtti aMdara UThyA vagara raheze nahi paraMtu UThatI vRttine samyagdaSTi obajharvezana karI pakaDyA vagara raheze nahi. kAraNa ke te jJAtA che. e vRtti pAchaLa pote jaze nahi. Ama UThatI vRttine, potAnI pariNatine, potAnI rucine AtmAmAM sthira rAkhavA ja puruSArtha kare. "vRtti vahe nija bhAvamAM, paramArthe samakti'. A 111mI gAthAmAM paramArthe samaktinI vAta karI. 11ramI gAthAmAM adbhuta zabda Avyo, "vardhamAna samakti' samakti vadhatuM jAya. A vaLI zuM ke samakti vadhatuM jAya ? samakti to saMpUrNa che. zAstro ema kahe che ke samyagradarzana to thAya paraMtu teno avarodha karanAra cAritramoha che. tenuM baLa jema tUTatuM jAya ane aMdaramAM zuddhi kema thatI jAya tema tema samyagradarzana vardhamAna thAya, aMdara garato jAya, anubhava karato jAya ane zuddhi vadhatI jAya. ahIM vRtti zAMta banatI jAya ane aMdarathI cAritramoha tUTato jAya. A vItarAga thavAnI pUrva taiyArI che. thavuM che ne vItarAga ? A jainadarzanamAM vItarAgatAnI sAdhanA che. saMto ema kahe che ke amArA hAthamAM jo tame raho ane amAruM kahevuM jo karo to ame tamane vItarAga banAvyA sivAya choDIe nahi. "vardhamAna samakti thaI'- anubhava vadhato jAya, vadhato jAya to mahephIla jAmene ? bIsmIlAkhAnanI zaraNAI vAgatI hoya, barAbara tAra ane sAja goThavAI gayA hoya ane eka pachI eka AlApa thato hoya, tyAM saMgIta jAmatuM jAya tema ahIM paNa anubhava vadhato jAya che. samyagdaSTino anubhava jAmato javo tene kahevAya che vardhamAna samakti. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 pravacana kramAMka - 87, gAthA kramAMka-112 pravacana kramAMka - 87 gAthA kramAMka - 112 vItarAgapada vAsa vardhamAna samakti thaI, TALe mithyAbhAsa; udaya thAya cAritrano, vItarAgapara vAsa. (112) TIkA ? te samakti vadhatI jatI dhArAthI hAsya-zokAdithI je kaMI AtmAne viSe mithyAbhAsa bhAsyA che tene TALe, ane svabhAva samAdhirUpa cAritrano udaya thAya, je thI sarva rAgadveSanA kSayarUpa vItarAgapadamAM sthiti thAya. AdhyAtmika jagatamAM sarvathI zreSTha sarjana, jemAM tattvajJAnano ane khAsa karIne bhAratIya tamAma darzanano niSkarSa che tevuM zAstra te Atmasiddhi zAstra. tenI 112mI nAnI gAthAmAM cauda pUrva nIcovI dIdhA che. caudapUrvano saMkSepa eTale 112mI gAthA. A gAthAne samajavA codapUrva samajavA paDe athavA evuM paNa kahevAya ke 14 pUrvamAM je kahevAnuM che te badhuM ja 112mI gAthAmAM samAvI dIdhuM che. eka eka zabda gaMbhIra che. samagra jaina dharmanI sAdhanA-prathamathI samApti sudhInuM pUrepUruM varNana A nAnakaDI gAthAmAM che. samagra sAdhanA traNa bhAgamAM vaheMcAyelI che, pahelo bhAga kSetra vizuddhi, bIjo bhAga yathArtha bIja, trIjo bhAga paramapadanI prApti. samyagdarzana thatAM pahelAM kSetra vizuddhi karavI paDe che. mArgAnusArIthI mAMDIne samyagdarzananI avasthA sudhI mitrA, tArA, balA, dIprA cAra dRSTi sudhI je kaMI prakriyA thAya e kSetra vizuddhinI prakriyA che. bahu sAdI vAta che. biyAraNa UMcAmAM UMcuM hoya, kheDUta kuzaLa hoya ane khetara sAruM hoya, paraMtu khetarane cokhkhuM karyA sivAya bIja vAvavAmAM Ave to bI pUrepUruM Uge nahi. game tevo citrakAra hoya paraMtu kenavAsa cokhkhuM ane svaccha hoya to ja citra sAruM thAya, e rIte sauthI pahelAM kSetra zuddha karavuM paDe. temAM cAra sUtro-nIti, saMtoSa, sadAcAra ane saMyama che. A cAra sivAya kadI paNa sAdhanAno yathArtha prAraMbha thaI zakato nathI. tene kSetra saMzuddhi paNa kahe che. bhagavad gItAmAM Ane devI saMpatti paNa kahe che. sAdI bhASAmAM varasAda AvatA pahelAM AkAzamAM vAdaLAMo gherAya che tema sAdhanAno prAraMbha thatA pahelAM te potAnA zarIrane, potAnI indriyone, potAnA mana ane aMtaHkaraNane zuddha ane svaccha banAve che. pANI gALyA vagara jema pIvAtuM nathI, thALI sApha karyA vagara bhojana pIrasAtuM nathI tema kSetra vizuddhi karyA sivAya yathArtha bIjanI sAdhanA thaI zakatI nathI. be zabdo che, (1) kSetra ane (2) kSetrajJa. kSetramAM zarIra, indriyo, mana, prANa, buddhi Ave ane kSetrajJa eTale caitanyamUrti bhagavAna AtmA.sarjana DokaTara jyAre oparezana kare tyAre oparezanamAM badhA sAdhano sTarIlAIjha eTale jaMtumukta- svaccha karelAM hovAM joIe, nahi to InphakazananI mAtrA vadhI jAya. aMtaHkaraNa zuddha-mana zuddha, indriyo zuddha, hRdaya zuddha, prANa For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 191 zuddha ane zarIra zuddha, A badhA zuddha thAya tyAM samyagdarzananI ghaTanA ghaTe che, emane ema nahi ghaTe. eTalA mATe haribhadrasUrijI mahArAje paNa kahyuM ke sAdhakane sauthI pahelAM kSetra vizuddhi karavI paDaze. bIjI sAdhanA yathArtha bIja, biyAraNamAM goTALo na cAle. khoTA bI Ave che. nAma game te hoya paNa kRtrima bI Ave che. A yuga Avo che. lebala game te hoya paNa aMdara vastu khoTI. jema bIja vagara vRkSa khIlI zakatuM nathI tema samyagadarzana vagara sAdhanAno bagIco khIlI zakato nathI. ane trIjo tabakko parama padanI prApti. asaMkhya bhUmikAo che sAdhanAnI ane sAdhakonI, sAdhaka asaMkhya bhUmikAmAMthI pasAra thAya che. A sUkSma bhUmikAo che. 14 guNasthAnakanuM varNana ghaNuM sthaLa che. aneka sAdhako jagatamAM sAdhanA karatA hoya che ane teo judI judI bhUmikA parathI pasAra thAya che. chevaTe vItarAgapadanI prApti thAya tyAre sAdhanA pUrI thAya che. tenI prApti pachI caudamA guNaThANAnA aMte karmo chUTI jAya che, deha chUTI jAya che, tenA pariNAme janma ane maraNa paNa chUTI jAya che. tamAre janma maraNa TALavA che e mane khabara nathI paNa zAstro je vAta kare che te ema samajIne vAta kare che. tame janmamaraNathI kaMTALyA cho ane tamAre enAthI chUTakAro meLavavo che. AvI gaDamathala tamArA haiyAmAM cAlatI hoya to e gaDamathalanuM samAdhAna karavA ame AvyA chIe. A gaDamathala jo na hoya to amAruM kahevuM nakAmuM che. deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta' e aMtima gAthA Avaze. have deha bAdhaka nathI. ghaTanA ghaTe che AtmAmAM ane pragaTa thAya che deha dvArA. zarIra vItarAga thatuM nathI, AtmA vItarAga thAya che ane vItarAga thayelo AtmA je dehamAM rahe che te dehane dhanya che. vItarAga thayelo AtmA je dehamAM che tene sAkAra paramAtmA kahe che ane deha chUTI jAya che tyAre tene nirAkAra paramAtmA kahevAya che, tethI ema kahyuM ke "deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta'. A jJAnI che. deha hovA chatAM deha nathI evI vItarAga avasthA jIvanamAM prApta kare che pachI krama pramANe deha chUTe che. deha chUTayA pachI jyAM sthiratA thAya tene mokSa avasthA kahe che. kharekhara to mukata ahIM thAya che ane pachI mokSamAM jAya che. vItarAga ahIM thAya che, sarva karmono kSaya manuSya dehamAM thAya che. pharIthI traNa zabdo yAda karIe. traNa zabdo vacce samagra jaina dharmanI sAdhanA che. pahelI kSetra vizuddhi, pachI yathArtha bIja ane chelle paramapadanI prApti. zAstramAM AnA mATe ghaNI bhUmikAo che chatAM zAstro paNa pUrepUrI bhUmikA kahI zakatAM nathI ane aneka sAdhako eka sAthe sAdhanA karatA hoya, chatAM darekanI AMtarika avasthAo-bhUmikAo judI judI hoya che. A gAthAne tame sAmAnya na samajazo. zabda zabda kholavo paDaze. jema koI mANasa pAse khaTArA bharAya teTalo jaththAbaMdha bhaMgAra hoya, tenI kiMmata AMko ane koI mANasa pAse sonAnI lagaDIo ja che, bhaMgAra karatAM lagaDIonuM vajana ochuM bhale hoya paNa tenI kiMmata For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 pravacana kramAMka - 87, gAthA kramAMka-112 vadhAre che. tenA karatAM khIsAmAM rahela ekAda ratananI kiMmata sauthI vadhAre che, te mUlyavAna che. zAstrone ema kahevuM che ke sAdhaka sAdhanAnI zarUAta kare che pachI dhIme dhIme sUkSma thato jAya che, sAdhanA sUkSmamAM praveza kare che ane eka tabakko evo Ave che ke zAstro paNa tenuM varNana karI zakatAM nathI. AvI adbhuta sAdhanA che. Ano samAveza asaMkhya bhUmikAmAM thAya. kevI rIte prAraMbha thAya ? vacamAM kayA kayA avarodho Ave, kayA aMtarAyo Ave ? sAdhaka to pote ekalo che. mathAmaNa pote ekalo kare che. kayAMka vRkSa nIce, kayAMka guphAmAM, kayAMka smazAnamAM koIpaNa ThekANe ekalo mathAmaNa kare che. koI ekAMta sthAnamAM nirvastra Ubho hoya, sAdhanA karato hoya, aMdara vRttio UThatI hoya, te ene khUMcatI hoya tene dUra karavAnI hoya. kayAMka jora vAparato hoya. ApaNane to Ubhelo ja dekhAya paraMtu sAdhaka bhaThThImAM tapI rahyo che. vRttio UThe che eno tene khyAla che. e vRttio pakaDAya che ane e vRttione dUra karavAnA upAyane paNa e jANe che ane potAnuM baLa ane puruSArtha paNa vApare che. A sAdhakano itihAsa kadI lakhI zakAya nahi. jo koI ItihAsa sAdhanAne lagato hoya to te bahu sAco nahi hoya. lakhavo kaI rIte ? zuM aMdara maMthana cAlyuM che ? kayA bhAvo UThyA che ? kaI avasthAo AvI ane kaI ghaTanAo ghaTI ? kayA doSa ane avarodho AvyA ? kevI rIte dUra karyA ? e badhuM to e pote ja jANe che. te to ekAMtamAM Ubho che. te koIne kahevA jato nathI ane teNe koIne kahevuM paNa nathI. AvI adbhuta sAdhanAnI prakriyA che. A sAdhaka pracaMDa puruSArtha karI temAMthI pasAra thAya che. kSetra vizuddhinI vAta karavI hoya to mArgAnusArInA pAMtrIza guNo ane yoganI pUrva sevA e kSetra vizuddhinI vAta che ane mitrA, tArA, balA, dIprA A cAra dRSTio samyagdarzananI pUrvanI avasthAo che. bIjo tabakko yathArtha bIja - samaktinI prApti thaI, tenI sAthe ja enI vRtti, enI dhArA, enI pariNati AkhI badalAI gaI. be prakAranA bhAva che. eka nijabhAva ane bIjo parabhAva. bIjA paNa zabdo che, eka svabhAva ane bIjo vibhAva. trIjA paNa zabdo che, sahajabhAva ane vikRtabhAva. A traNe traNa zabdo mahattvanA che. to nijabhAva eTale svarUpano bhAva, AtmAno bhAva, svabhAva bhAva ane tenI sAme che parabhAva. rAga parabhAva che ane vItarAgatA svabhAva che. dveSa parabhAva ane maitrI svabhAva che. svabhAvane paNa jANavo ane vibhAvane paNa jANavo. A baMnene jANI vibhAva tarapha jatI vRttine rokIne svabhAvamAM TheravavI, te kAma samyagdaSTi mahAtmA niraMtara karatAM hoya che. "vardhamAna samakti thaI', A zabdo adbhuta che. samakti vardhamAna eTale vadhatuM jAya teno artha jema jema potAno AtmA svarUpamAM sthira thato jAya tema tema sAme pakSe karmano kSaya thato jAya. karmano kSaya alaga rIte karavAnI vAta nathI. e rIjhalTa-pariNAma che. svIca ona karo ane lAITa thAya te pariNAma che. samyagdarzanamAM potAnA svabhAvamAM, nija svarUpamAM For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 193 AtmA Thare che ane jeTalA pramANamAM AtmA Thare che teTalA pramANamAM karmanI nirjarA thAya che. karmanI nirjarA emane ema thatI nathI. jema jema karmanI nirjarA thAya tema tema zuddhi thAya. jema jema zuddhi thAya tema tema sthiratA vadhe, jema jema sthiratA vadhe tema tema karmanI nirjarA thAya ane pharI jema jema karmanI nirjarA thAya tema tema zuddhi vadhe. A zabdono goTALo che te samajAyo? ghaTanA aMdara ghaTe che. je AtmAno svAnubhava karyo che, nijabhAvano anubhava karyo che, temAM potAnI vRtti jema jema Thare, tema tema sAme karmano kSaya thato jAya. jeTalA pramANamAM vRtti sthira teTalA pramANamAM karmano kSaya. kaMIpaNa karavAthI karmano kSaya thAya che e vAta bhUla bharelI che. sthira thavAthI karmano kSaya thAya che. aMdara jema jema dhArA vadhe che tema tema karmakSaya thAya che ane bIjI vAta, aMdaramAM je mithyAbhAsa thAya che te mithyAbhAsa TaLatAM jAya che. paribhASA samajI laIe. mohanIyanA be prakAranAM daLa che, eka darzanamohanIya ane eka cAritra mohanIyanuM daLa. mithyAtva mohanIya, samyakatva mohanIya, mizra mohanIya, Ama darzana mohanIyanA traNa bheda che. tamAma prakAranAM karmomAM sauthI baLavAna karma jo hoya to darzanamohanIya che. anaMta prakAranAM karmo che temAM ATha prakAranAM karmo mukhya che temAM cAra ghAtika baLavAna che temAM mohanIyakarma baLavAna ane mohanIyakarmanA peTA vibhAgamAM darzanamohanIya baLavAna che. ApaNane jo koI mokSe jatAM rokanAra hoya to te darzana mohanIya che. cAlyA mokSa tarapha, ghaNI vakhata upADa to karyo, varaghoDo to kADhyo mokSe javA mATe paNa darzanamohanIya kahe che khaDe raho ! khamI khA, Ubho rahe. anaMtakALa gayo. AvuM baLavAna darzanamohanIya je svarUpanI anubhUti thavA na de. AvA baLavAna darzanamohanIya gayA pachI svarUpane anubhavyA pachI have svarUpamAM karavuM che, svarUpamAM karavAmAM vikSepa utpanna kare che te cAritra mohanIya che. agAu paNa meM vAta karI che. atyAre saMkSepamAM kahuM chuM ke cAritra mohanIya game teTaluM baLavAna hoya chatAM tenI tAkAta tUTI gaI che. jema koI bimAra paDe pachI parANe parANe Ubho thAya to, jIvato che kharo paNa tAkAta tUTI gaI che. darzanamoha tUTyA pachI cAritra mohanuM jora cAlatuM nathI. paNa te vikSepa karyA vagara paNa rahetuM nathI. A zuM kahevAI rahyuM che ? tenA kAraNe svarUpamAM sthiratA thaI zakatI nathI. cAritra mohanIyanAM 25 bheda che. anaMtAnubaMdhI, krodha, mAna, mAyA, lobha, cAra kaSAyo te ja rIte apratyAkhyAnIya cAra kaSAyo, pratyAkhyAnIya cAra kaSAyo, saMjavalananA cAra kaSAyo kula soLa tathA hAsya, rati, arati, bhaya, zoka ane jugupsA che, temaja 3 veda - strI veda, puruSaveda ane napuMsaka veda, Ama kula 25 thayA. teo tophAnI bALaka jevAM che. tame dhyAnamAM beThAM ho tyAM AmAMthI ekAda Ave ane tamAruM dhyAna DahoLAI jAya. e laDe nahi paNa cALo karatA jAya. hAsyAdi che ane traNa veda ema kula nava nokaSAya che. kaSAya nahIM paNa kaSAyanuM kAraNa hovAthI tene nokaSAya kahe che. e badhA ApaNane vAraMvAra pajave che. bIjI For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 pravacana kramAMka - 87, gAthA kramAMka-112 vAta e paNa che ke darzanamohanIyano gaDha tUTayA pachI moharAjAne bahu gusso Ave che. have Ane game tema karIne pajavuM. ahIMthI cAritra mohanIyanuM kAma cAlu thAya che. sAdhanAmAM cAra mukhya avasthAo che. samyagradarzana, dezavirati, sarva virati ane cothI vItarAga avasthA. anaMtAnubaMdhI samyagdarzanamAM bAdhaka, apratyAkhyAnI deza viratimAM bAdhaka, pratyAkhyAnI sarva viratimAM bAdhaka ane saMjavalana yathAkhyAta cAritramAM bAdhaka che. mane lAge che ke A karmagraMthanA pustako kholyAM nahi hoya. rojameLa khAtAvAhImAMthI navarA thAo to A pustako kholo ne ? mRtyu AvatA pahelAM jainadarzanano maulika khajAno jANI to lyo. bhItaramAM zuM zuM thAya che? kevI kevI ghaTanAo ghaTe che ? jema jema AtmAno anubhava thAya che tema tema karmanI nirjarA thAya che. nava tattvomAM traNa tattvo, eka che Asrava eTale karmonuM AvavuM A kAma cAlu che ane bIjA be tattvo che saMvara ane nirjarA. AvatAM karmone rokavA te saMvara ane sattAmAM je karmo paDyAM che tene khatama karavA te nirjarA. tamane zuM lAge che? thoDAM vacanAmRtanA vacano vAMcavAthI mokSanA daravAjA phaTAka daIne khUlI jatA haze ? paramakRpALudeva nA pADe che. emaNe karmo kevI rIte jaze, tenuM varNana karela che. jema jema karma nirjarA thAya tema tema samakti nirmaLa thatuM jAya che. vAsaNane mAMjo to vAsaNa ujaLuM thAya, vadhAre mAMjo to vAsaNa cakacakita thAya . tevI rIte AtmasthiratA thatI jAya tema tema karma nirjarA thatI jAya. jema jema karma nirjarA thatI jAya tema tema samyagdarzana vadhu nirmaLa thatuM jAya ane jema jema te nirmaLa thAya tema tema sthiratA svarUpamAM vadhatI jAya. jema sthiratA vadhe tema nirjarA thatI jAya. A cakra samajAya che ? tame sahelo rasto pasaMda karyo. he bhagavAna ! kRpA karI amane mokSa Apo. bhagavAna kRpaNa nathI paraMtu ema to kaheje ke dIkarA ! huM mUDI ApIza paNa tAre vepAra to karavo paDaze ne ? tuM khoI nAkhIza to zuM kAmanuM ? samyagdarzana thayA pachI je je ghaTanAo ghaTe che, tenuM varNana kare che. hAsya, rati, arati, zoka eTale viSAda ane bhaya eTale bIkavALuM mAnasa, ane jugupsA eTale aNagamo A badhA je nokaSAyo che, teono udaya thAya che. kayAreka harSa, kayAreka zoka, kayAreka rati-sukha to vaLI kayAreka arati duHkha, kayAreka dugaMchA, kayAreka bhaya, kayAreka ciMtA A nAnA nAnA banAvo cittane vikSipta kare che. samajI lo A vAta! ApaNe bhaya taLe jIvIe chIe. kayAreka zoka paNa thAya che. zoka karavA mATe paNa hajAro kAraNo che. mahAbhAratamAM kahyuM che ke jasthAnani sahamaNi, harSasthAnani tane vaM' harSanA prasaMgo ochA hoya che paNa zokanA prasaMgo vadhAre hoya che. ApaNuM citta DahoLAyeluM ja hoya che, kayAreka zokathI, kayAreka bhayathI, kayAreka harSathI, kayAreka vijAtIya AkarSaNathI, kayAreka aNagamAthI ane kayAreka tiraskArathI. AkhA divasamAM ApaNA manamAM ane hRdayamAM tophAna cAlatuM hoya che, have AmAM dhyAna ane samAdhi lAge kayAMthI ? sthiratA Ave kayAMthI ? tame Takazo kevI rIte ? A For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 195 nokaSAyo eTale kaSAyonuM kAraNa. gujarAtImAM sAdI kahevata che ke "roganuM mULa khAMsI ane kajIyAnuM mULa hasI azodhyAnaqzovargha, prajJAvAvAMza bhASA (bha.gItA 2/11) he arjuna ! jeno zoka karavA jevo nathI eno zoka kare che ne pachI tattvajJAnanI DAhI DAhI vAto kare che? saMsAramAM kayAM zoka karavA jevo che ? mahApuruSo kahe che ke pudgalanuM baMdhAraNa thAya pachI jevuM tenuM kAma pUruM thAya te kSaNathI ja vikharAvAnI zarUAta thAya che. kaMI samajAyuM ? mATIno ghaDo taiyAra thayo ane pahelI vakhata pANI bharyuM te ja divasathI vikharAvAnI taiyArI. janma thayo ke maraNanI zarUAta, eka eka divasa ocho thato jAya che. jagatanA badhA padArtho eka divasa vikharAI javAnA che. keTalA divasa tame zoka karazo? zoka tamane pajave che, bhaya pajave che. deha ane AtmA bhinna jaNAya to zuM thAya? dehanA sukhathI sukha thAya evI je mithyA mAnyatA hatI te mAnyatA badalAI jAya che. A vAkya samajAyuM ? deha ne AtmA bhinna che te jANavAthI parivartana zuM Ave? dehanA sukhamAM sukha ane dehanA duHkhamAM duHkha manAtuM hatuM e je mithyA mAnyatA hatI te TaLI jAya. deha paNa raheze, sukha paNa raheze ane duHkha paNa raheze. paNa viparIta mAnyatAne kAraNe je joDAI javApaNuM thatuM hatuM te na thAya. A pariNAma Ave. A samyagdarzananI zuddhi. - pAMca Indriyo che ane pAMce IndriyonA viSayo rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane zabdamAM bhautika sukho mAne che. ApaNuM badhuM sukha indriyonA viSayomAM, sAruM sAruM jovuM, sAruM sAruM khAvuM, sAruM sAruM paheravuM, oDhavuM. sAruM sAruM bheguM karavuM, sAruM sAruM suMghavuM, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza tenuM sukha, temAM ApaNuM sukha che tema mAnIe chIe. jyAre samyagadarzana thAya tyAre ema lAge che ke A bhramaNA hatI. A mAnyatA hatI. sukha deha ane indriyonA viSayomAM nathI. AtmAne karmathI choDAvavo emAM AtmAnuM kharekharuM sukha che. A judI vAta samajI lo. phAMsInI zikSA thaI hoya tevA kedIne tame jamavA bolAvI suMdara mIThAIyukta bhojana Apo, mIThAI khavaDAvo, tene svAda lAge kharo ? paNa jo koI tenI phAMsInI zikSA rada karAve to bemAMthI tene zuM gamaze ? mIThAI khavarAvanAro ke phAMsInI sajA rada karAvanAro? bemAMthI zuM gamaze ? AtmA karmamAMthI mukta thAya tenA jevuM bIjuM koI sukha hoI zake nahIM. karma che to duHkha che ane duHkhanuM kAraNa pote karelAM azubha karmo che. duHkha ema kahe che ke mArI sAthe laDazo nahi. mane kADhavAnI mahenata karazo nahi. te saphaLa nahIM thAya. huM tamane choDIne javAno paNa nathI. jyAM sudhI karma che tyAM sudhI A baMdA tamArI sAthe ja raheze. jevA karmo gayAM ke duHkha gayuM, jevA karmo gayAM ke sukha paNa gayuM. aMtamAM trIjuM je maLe tene kahevAya che AnaMda. AnaMda ApaNo svabhAva che. For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 pravacana kramAMka - 87, gAthA kramAMka-112 aba mohe AnaMda abhuta AyA, kiyA karAyA kaccha bhI nahIM, saheje piyAjI ko pAya, aba mohe AnaMda abhuta AyA ! duHkha paNa gayuM ane sukha paNa gayuM. rahyo AnaMda. akho kahe che "aba mohe adbhuta AnaMda AyA'. akhAne pUchyuM ke te zuM karyuM ? to kahe "kiyA karAyA kachu bhI nahIM, sahaja piyAjI ko pAyA' samyagdarzana thatAM ema thAya che ke AtmAnuM sukha AtmAne karmathI choDAvavAmAM maLe che. karmathI chUTavuM hoya to kaSAyone dUra karavA paDe ane kaSAyo dUra karavA hoya to nija svabhAvamAM TharavuM paDe. nija svarUpamAM karavuM hoya to samyagadarzana prApta karavuM paDe. samyagdarzana Ave to "vRtti vahe nija bhAvamAM, paramArthe samakti" A zabdomAM khajAno che ane tamAma prakAranA kaSAyo ghaTatA jAya, anaMtAnubaMdhI jAya eTale samyagdarzana, apratyAkhyAnI jAya eTale dezavirati. dezavirati eTale zrAvakanAM 12 vratonuM pAlana. A sAdhanA che. zrAvakanI paNa nizcita sAdhanA che. tene deza cAritra paNa kahe che. samyagadarzana thayuM eTale badhI chUTachATo maLI gaI tevo bhrama karazo nahi. samyagdarzana thayA pachI deza virati bAkI ane deza virati pachI sarva virati bAkI. sarva virati pachI apramatta avasthA bAkI, apramatta avasthA pachI kSapakazreNI bAkI, temAM mohano kSaya karI vItarAga avasthA prApta karavAnI bAkI. pachI palAThIvALI nirAMte besI zakAze. apratyAkhyAnInuM jUtha jeNe dUra karyuM te sAco zrAvaka ane pratyAkhyAnInuM jUtha jeNe dUra karyuM te sAco sAdhu. bhagavAna mahAvIre gAthA ApI che : na vi muMDioNa samaNo, na oMkAreNa baMbhaNo / na muNI raNavAseNa, kusacIreNa na tAvaso // bhagavAne ema kahyuM che ke mastaka muMDAvAthI zramaNa thavAtuM nathI. OM kAra bolavAthI brAhmaNa thavAtuM nathI, araNyavAsathI koI muni thato nathI ane kuza vastra paheravAthI koI tApasa thato nathI. to kaI rIte thavAya ? samaya samo dArU, vaMmare vaMmo . nANeNa ya muNI hoi, taveNa hoi tAvaso // samatA prApta kare to zramaNa kahevAya. sAdhunuM lakSaNa samatA, zramaNanuM lakSaNa samatA, tapa japa ochAM hoya to cAlaze paNa samatA na hoya to na cAle. samatA tenuM bhUSaNa. brahmacaryathI brAhmaNa, jJAnathI muni ane tapathI tApasa thAya che. icchAono virodha kare te tapasvI kahevAya che. AvI AMtarika avasthA sAdhaka jyAre prApta karato jAya tyAre cAritra guNa vizeSa zuddha thAya. pachI saMjavalana kaSAya rahyo. e Ave paNa turata dUra thAya. pANI vacce lITI karI to maTatA keTalI vAra lAge ? turata ja maLI jAya tema A krodha zAMta thatAM vAra nahi. koIno krodha evo hoya che ke maraNa paryata dUra thato nathI. olAne mArA maraNa vakhate hAjara karazo nahi, mane krodha caDhaze to mAruM mota bagaDI jaze. alyA, tAruM mota tuM bagADe che ke olo For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 197 bagADe che ? A verabhAva che. - sAdhaka jema jema vizeSa zuddha thato jAya tema zuddha thatAM thatAM cAritrano udaya thAya che. savAre sUrya AkAzamAM Uge ane sAMje caMdra AkAzamAM Uge, tema sAdhakanA jIvanamAM cAritrano udaya thAya. cAritrano sUrya jIvanamAM Uge ane e udaya thayA pachI vItarAga padamAM sthira thaI jAya. zarUAta karI hatI samyagdarzanathI ane pUrNatA thAya vItarAga avasthAmAM. have pUcho ke amAre sAdhanA kayAM sudhI karavAnI ? jIvIe tyAM sudhI ? vItarAga avasthA prApta na thAya tyAM sudhI satata sAdhanA karavI paDaze. nahi to vacamAM yAtrA adhUrI raheze. sAdhaka sAdhanAno prAraMbha jyAre kare che tyAre tenI avasthA badalAI jAya che. samyagdarzanathI prAraMbha thayo ane vItarAga avasthA sudhI pahoMcyo te divase sAdhanAnI samApti. have tene AgaLa kaMIpaNa karavAnuM rahetuM nathI. je karavAnuM hatuM te badhuM ja karyuM. AvI vItarAga avasthA sAdhake prApta karavAnI che. (1) AtmAno anubhava jyAre thAya tyAre sahaja rIte enI bAhya pravRtti ochI thAya. AraMbha ane parigrahanI pravRtti ochI thAya. tenI doDadhAma ochI thAya. kAraNa ke AtmAno anubhava thayo che. (2) vAta e ke jeTalI tenAmAM kSamatA hoya, sAmarthya hoya, zakti hoya te vAparI potAnA svarUpamAM sthira rahevAno puruSArtha kare. e sthira thavAno puruSArtha tenuM nAma dhyAna. e dhyAnamAM rahe. jainadarzanane nicovo ane koI eka zabda Ave to dhyAna zabda Avaze. jyAre pUchazo ke zuM karavuM amAre ? to kahe ke dhyAna karo. sAmAyika e dhyAna che. pratikramaNa ane devavaMdana dhyAna che. hAthamAM mALA laIne gaNavI e paNa dhyAna che. A badhI alaga alaga prakAre dhyAnanI paddhatio che. jo dhyAnamAM na rahI zakAya to svAdhyAyamAM puruSArtha karavo. kAM to dhyAnamAM raho athavA to svAdhyAyamAM raho. dhyAnamAM na TakI zake to svAdhyAyamAM ane svAdhyAyamAM na rahI zake to pAchA dhyAnamAM. ema AtmAnI sthiratA jema jema thatI jAya tema tema jaththAbaMdha karmo tenAM khapatAM jAya. tamane zuM lAge che ? kaMIka karavAnI vAta Ave eTale tame DhIlA thaI jAo cho. vagara karyuM kaMI ja maLatuM nathI. chellI vAta, bhAgavatamAM zukadevajIe eka adbhuta vAta karI che. eka sarasavano dANo, jeTalo TAima gAyanA zIMgaDA upara rahe teTalo TAima sAdhakanuM mana sthira rahe to dhanyavAda ApavA jevA che. jeTalA aMzamAM svarUpamAM sthira thavAya che teTalA aMze dhyAna thAya che. jo dhyAnamAM TakI na zakAya to svAdhyAya karavo. svAdhyAya pachI pharI dhyAna. A be vacce adalAbadalI, paraMtu trIjI vAta nahi. jema jema dhyAna vadhe tema tema AtmAnuM baLa vadhe ane jema jema baLa vadhe tema tema sthiratA vadhe. Ama vRtti AtmAmAM sthira thatI jAya. 48 miniTa akhaMDapaNe vRtti AtmAmAM sthira jo rahe to kevaLajJAna thayA vagara rahe nahi. Ama eka bAju baLa vadhArato jAya, svarUpamAM Tharato jAya. svarUpamAM sthira thAya A bAjumAM karmono kSaya thato jAya, vibhAvamAMthI svabhAvamAM Avato jAya. svabhAvamAM AvyA pachI vibhAvamAM javAnuM na rahe ane AtmAmAM sthiratA thAya, ene jJAnI puruSoe yathAkhyAta cAritra For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 pravacana kramAMka - 87, gAthA kramAMka-112 (sAyika bhAvanuM) kahyuM che, tenA pariNAme e vItarAga dazA prApta kare. A 112mI gAthA ahIM sudhI pahoMcADe che. samyagdarzanathI prAraMbha thAya ane vItarAga avasthAmAM tenI samApti thAya. vItarAga banyA sivAya jaMpIne besavuM nathI, tevo nirNaya samyagraSTi jIve karI lIdho che. samyagdaSTine paripUrNatA joIe che. samyagdaSTi ochAmAM rAjI nathI. saMpUrNapaNe karmano kSaya thAya tyAre paripUrNatA pragaTe. pharIthI yAda karIe ke 48 miniTa satata AtmAmAM sthira rahe to tene yathAkhyAta cAritra kahe che. badhA dhAtikarmono kSaya thAya che. AgaLa 113mI gAthAmAM kevaLajJAnanI gaMbhIra carcA thaze. ghaNA loko kahe che ke kevaLajJAna hoI zake nahi. koI kahe che kevaLajJAna AvuM hoya. ajJAnInI vyAkhyA sAcI na hoya. kevaLajJAnanuM eka vizeSa svarUpa 113mI gAthAmAM paramakRpALudeva pragaTa karavAnA che. eTalA mATe 113mI gAthA paNa adbhuta che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 199 pravacana kramAMka - 88 gAthA kramAMka - 113 kevaLajJAnanuM svarUpa kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa. (113) TIkA - sarva AbhAsarahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kayAre paNa khaMDita na thAya, maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna varte tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanamukta dazArUpa nirvANa, deha chatAM ja atre anubhavAya che. (113) Atmasiddhi zAstramAM siddhAMto ane sAdhanAnI saMhitA pragaTa thayelI che. gRhastha jIvanamAM jIvatI vibhUtine AvuM gholana ? ane gholanamAM ne gholanamAM duniyAbharanAM tamAma zAstrono nicoDa AvI jAya tevuM avataraNa dharatI upara vAraMvAra thatuM nathI. A adbhuta ghaTanA che. ahIM koI prayatna thayo nathI. jyAM prayatna che tyAM ahaMkAra che, tyAM bhUla che. paraMtu ahIM kaMI ja prayatna nahi, koI vyavasthA nahi, Ayojana nahi. lekhaNI hAthamAM lIdhI, ane eka ja Asane besIne lekhaNI cAlI te cAlI. graMtha pUro thayo tyAre lekhaNI aTakI. kavio, vidvAno ane sAhityakAro DhagalAbaMdha pustako laIne beThA hoya tyAre tenuM lekhanakArya thAya. Atmasiddhi zAstra pragaTa thayuM tyAre temanI pAse eka paNa graMtha na hato. prAsa meLavavA ke zabdabaddha karavA kaMI mathAmaNa karavI paDI nathI. jema dharatImAMthI-pAtALamAMthI pANI slare tema aMdarathI jJAna UryuM. jANavuM eka vAta, kahevuM bIjI vAta ane zabdabaddha karavuM te trIjI vAta che. chellA traNa divasathI huM samyagradarzananI vAta karI rahyo chuM. anaMtakALamAM A jIvAtmAe sauthI vadhAre upekSA samyagdarzananI karI che, mATe mokSanI najIka pahoMcI zakato nathI. yAda rAkhajo samyagdarzana thatAM vAra lAgaze, mokSa meLavatAM vAra nahi lAge. mATe paramakRpALudeve kahyuM ke "tuM cho mokSasvarUpa' yazovijayajI mahArAje kahyuM ke jema nagaramAM praveza karavA mATe AgaLa moTo daravAjo hoya, tema mokSa nagaramAM praveza karavA mATe samyagadarzana bhavya daravAjo che. jema jhaverI kiMmatI ratnone sAcavIne peTImAM mUke, tema samyagdarzana ratnonI peTI che. jeTalAM adhyAtma ratno prApta thaze te A peTImAMthI prApta thaze. samyagdarzana mULa che. eTalA mATe sAdhaka jyAre sAdhanAno prAraMbha karaze tyAre sauthI pahelAM bhautika bhUmikA upara tene yathArthapaNe tattvano nirNaya karavo paDaze. tattva nirNaya karavA mATe buddhino upayoga karavo paDe che paNa teno anubhava karavA mATe buddhi bAdhaka bane che. nirNaya karavo hoya tyAM sudhI buddhi upayogI che. For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 pravacana kramAMka - 88, gAthA kramAMka-113 sUkSmabuddhayA sadA jJeyo, dharmo dhrmaarthibhirnraiH| pU. haribhadrasUrIjI mahArAje kahyuM dharmArthI sAdhakoe paramatattvanAM rahasyone sUkSma buddhi dvArA jANavA joIe. nirNaya karyA pachI buddhi bAju para mUkI de. eTalA mATe pratikramaNa sUtramAM kahyuM ke saddhAo mehAo dhiIo dhAraNAo aNuppehAo vaDDhamANIo ThAmi kAussaggaM / ahIM zraddhA e zabda pahelAM mUkyo. ApaNe sUcana karIe ke buddhi zabda pahelAM mUkone? paNa nA, zraddhAthI zarUAta thaze. zraddhA eTale ruci, prema, saMvedana, AhUlAda. zraddhA eTale saMpUrNa svIkRti. zraddhA eTale bhUkha.jamavA beso eTale pIrasanArane khyAla AvI jAya ke A kharekhara bhUkhyo che ke nahi ? kheDUta khetara kheDIne barAbara thAkyo hoya, barAbara bhUkhyo thayo hoya ane gharavALI kaMtAnanA kaTakAmAM bhAta laIne Ave. bhAta eTale roTalo, goLa ke chAsa laIne Ave pachI kheDUtane premathI khAvAnuM ApI bAjumAM gharavALI beThI hoya tyAre kheDUtane pAMce pakavAna pIrasAyA che evuM lAge. kAraNa ke bhUkha lAgI che. mIrAM kahe che ke mane svapnamAM pagarava saMbhaLAyo, "hari AvanakI ghaDI'. paramAtmAno pagarava saMbhaLAya che, have bhavasAgara amArA mATe kyAM che ? mIrAM ! tane ATaluM badhuM jora ? to kahe, hA ! mohe lAgI lagana hari caranana kI, bhavasAgara aba sukha gayo che. bhavasAgara have sUkAI gayo che, AnuM nAma zraddhA. samagra sAdhanA be zabdo vacce che. samyagdarzana e prAraMbha ane vItarAga avasthA e samApti. sAdhanAnA pariNAme vItarAga avasthA prApta karavAnI che. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke vItarAmayazno: sthitadharmaniruca ' (2/6) jemanI cetanA rAga dveSathI vimukta thaI gaI che tene ame sthitaprajJa kahIe chIe. soLathI ogaNIsa varSanA gALAmAM paramakRpALudevanA mukhethI A sanAtana satya pragaTa thayuM ke "jyAM tyAMthI rAga dveSathI mukta thavuM te amAro dharma che" A vItarAga avasthA te sAdhanAnI samApti che. vItarAga avasthA pachI je prApta thAya che te kevaLajJAna che. "pragaTAvuM nija kevaLajJAna nidhAna jo, apUrva avasara evo kayAre Avaze? nidhAna eTale khajAno. A amAruM potAnuM nidhAna kayAre pragaTAvuM? zrepakazreNI mAMDI, saMpUrNapaNe mohano kSaya thayA pachI traNa ghAti karmo jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano vyaccheda thAya ane aMdarathI je pragaTa thayuM te kevaLajJAna. kevaLajJAna phaLa che. jema AMbAnA DALa upara kerI bese tyAre kerI joIne ApaNe rAjI rAjI thaI jaIe ke have AMbo khIlyo. vItarAga avasthA prApta thAya eTale pachI sarvajJa avasthA prApta thAya.11 3mI gAthAmAM sarvajJa avasthAnuM adbhuta varNana che. "kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te, deha chatAM nivANa. eka nahi hajAro vAto AmAM che. dareka vakhate huM Ama ja kahuM chuM. A amane dekhAya For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 201 che eTale kahuM chuM. amane zabdo dekhAtA nathI, tANAvANA dekhAya che. siddhAMto pragaTa thayelA dekhAya che ane AdhyAtmika tathyo gUMthAyelAM dekhAya che. kevaLajJAnanI aneka vyAkhyAo che. A badhI vyAkhyAthI eka alaga vyAkhyA kevaLajJAnanI che. zAstra paripATI paNa che. kevaLajJAna kaho, sarvajJatA kaho, pUrNajJAna kaho, paripUrNajJAna kaho, zabdo judA vAparI zakAya paNa kevaLajJAnamAM zuM thAya che ? saMpUrNapaNe vItarAga avasthA prApta thatAM AtmAno potAno svayaM je jJAnaguNa, AtmAno svabhAva che te saMpUrNapaNe khIlI UThe che. jJAnaguNa AtmAno svabhAva che. jJAna bahArathI AvatuM nathI. jJAna aMdarathI prApta thAya che. eka saMta gAmaDAnI bhASAmAM kahetA hatA ke pustakamAMthI mastaka AvyuM ke mastakamAMthI pustaka AvyuM? mastakamAMthI pustaka AvyuM, pustakamAMthI mastaka nathI AvyuM. pustakano AdhAra jJAna che. jJAnane anaMtajJAna kahyuM che. jagatanAM jeTalAM zeyo jANavA lAyaka padArtho che te tamAmane eka samayamAM jANI zake tevuM sAmarthya jJAnamAM che. agninA kaNiyAmAM AkhI duniyAne bALI zake tevuM sAmarthya che tema jJAnamAM paNa badhAne jANavAnuM sAmarthya che. jJAna bahArathI nathI AvatuM. bahArathI je Ave che te mAhitI Ave che, jJAna nahi. caMdananuM jhADa sugaMdha Ape che. paNa sugaMdha kayAMthI AvI? sugaMdha caMdanano svabhAva che. sahaja rIte sugaMdha pragaTa thAya che. koI tamane pUche ke tamAro svabhAva zuM ? tame tarata kahezo ke gusso karavo, mAro svabhAva, bahu gusso AvI jAya che. ahaMkAra karavo, lobhamAM taNAI javuM, koikanuM svAhA karI javuM mAro svabhAva. A je karo cho te tamAro svabhAva nathI. tamAro svabhAva to jJAna che. tame haMmezA jJAyaka, jANanAra cho. kSaNe kSaNe tame jANo cho. A jANaMga zabda devacaMdrajIno che, jANaMga eTale jANanAra. zarIra dvArA, Indriyo ane mana dvArA tame jANo cho. pustaka dvArA tame jANo cho. paraMtu jANanAro aMdara beTho che. A badhA dvArA te jANe che. jJAnI ema kahe che ke AMkhathI nahi paNa AMkha dvArA jANo cho. AMkha sAdhana che, jANanAra aMdara beTho che, te AMkhano upayoga kare che. sAMbhaLanAra aMdara beTho che te kAnano upayoga kare che, nAkano paNa te upayoga kare che. AtamarAma cAlyA jAya pachI vhAlAmAM vahAlo dIkaro bApanI chAtI para mAthuM mUkI raDe ke bApA ! ekavAra bolo paNa kevI rIte bole ? bolanAra, jANanAra aMdara beTho hato te gayo. pahelI vAta jJAna AtmAno guNa che, svabhAva che. jJAnane cetanA kahe che ane citi zakti paNa kahe che. caitanya athavA jANapaNuM paNa kahe che. ane jaina paraMparAno zabda che upayoga. upayoga eTale vAparavuM te arthamAM nahi paNa upayoga eTale jJAna. tattvArthasUtramAM pU. umAsvAtI mahArAje kayo DhakSaNa' upayogane AtmAnuM lakSaNa kahyuM che. navatattva prakaraNamAM AtmAnuM lakSaNa jaNAve che. nANaM ca dasaNaM ceva, carittaM ca tavo tahA / vIriyaM uvaogo ca, aaM jIvassa lakkhaNaM // For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 pravacana kramAMka - 88, gAthA kyAMka-113 jIvanuM lakSaNa jJAna. jJAnano jaththo keTalo? pramANa keTaluM? zabda vAparyo jJAna anaMta che. jarA dhIrajathI sAMbhaLajo. jagatamAM cha dravyo che. AtmA, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa. A vizvanI vyavasthA che. A chae padArthane dravya kahe che. dravyamAM anaMta guNo che ane te pratyeka guNanI anaMta paryAyo che. paryAya eTale avasthA, paryAya eTale ghaTanA, paryAya eTale parivartana. ahIM ema kahevuM che ke A chae dravyo AkhA jagatamAM vyApta che. temAM anaMta guNo che, tenI anaMtI paryAyo che. te samagra anaMta dravyone tenA anaMta guNone ane tenI anaMta paryAyone jANavAnuM sAmarthya je jJAnamAM che tene kahevAya che kevaLajJAna. AvI kSamatA kevaLajJAnanI che. 14 brahmAMDa ane temAM rahela tamAma dravyanI avasthAone eka samaya mAtramAM jANI zake tevuM sAmarthya tevI kSamatA jJAnanI che. AvuM jJAna dabAya che, avarAya che, te jJAnane AvaraNa karanAra karma, te jJAnAvaraNIya karma kahevAya che. AnaMdaghanajIe sarasa kahyuM. sUrya lakhalakhATa AkAzamAM prakAzI rahyo che. bAra vAgyAno madhyAhnano samaya che. dharatI para sUryanA kiraNo relAI rahyAM che. AkhA jagatamAM jhagamagATa che. paraMtu acAnaka AkAzamAM vAdaLAM bhegAM thAya che ane sUrya DhaMkAI jAya che. pAcho pavana phUMkAya ane vAdaLa khasI jAya che. sUryano prakAza pAcho pragaTa thAya che. tema AtmA upara jJAnAvaraNIya karmanuM AvaraNa AvyuM. dazamA guNaThANAnA aMte prathama mohanIyakarma saMpUrNapaNe dUra thayA pachI bAramA guNaThANAnA aMta samaye jJAnAvaraNIya Adi traNa karma dUra thAya te sIdhuM dUra nahi thAya, A badhI sattA mohanIyakarmanA hAthamAM che. te kahe che mAsTara kI tamArI pAse che, mane dUra karo to bAkInA traNane dUra thatAM vAra nahi lAge. jJAnAvaraNIya karma dUra thAya tyAre aMdaramAM rahela anaMtajJAnanI zakita pUrepUrI khIlI jAya, evA khIlelA jJAnane kevaLajJAna kahe che. A jJAnanuM sAmarthya, zakita ane baLa che. eTalA mATe kevaLajJAnathI jagatamAM kaMI chAnuM nathI. ApaNe AjubAjumAM joIe chIe ke koI ApaNane jotuM to nathIne ? paNa kevaLajJAnIo beThAM che te ApaNane joI rahyA che. kevaLajJAnIonA jJAnamAMthI tame bacI nahi zako. A eka vyAkhyA vyavahAranayanI che. A zAstro, dharmo ane siddhAMtonI vyAkhyA che. kevaLajJAnanI tAkAta tamAma duniyAne samaya mAtramAM jANe che. bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALane ekI sAthe eka samayamAM jANe che. A eka vyAkhyA thaI. ahIM eka bIjI vyAkhyA che. kevaLa nija svabhAvanuM. A kevaLa zabda che. kevaLa eTale mAtra. mAtra nija svabhAva, bIjuM kazuM nahi. jemAMthI badhI bAdabAkI thaI gaI, nija svabhAva jJAna ane AnaMda sivAya kaMI rahyuM nahi. badhuM bAda karatAM karatAM AtmAno svabhAva AtmAmAMthI bAda karI zakAto nathI. tame rAga kADhI zako, dveSa, moha, ahaMkAra, kAma, krodha, kaSAyo, vikAro, vikalpo, vRttio, saMskAro, no karma, dravyakarma, bhAvakarma, Asakti, icchAo badhuM ja kADhI zako paNa potAno svabhAva kADhI zakatA nathI. A badhuM bAda karatAM je svabhAva bace che tene TALI zakAto nathI. jene bAda karI zakAya tene kahevAya che. vibhAva ane je For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 203 bAda na karI zakAya te svabhAva. anaMtakALathI A vibhAvo ane karmo hovA chatAM kSaNabharamAM tene dUra karI zakAya che. tame nirNaya karo teTalIja vAra thAya che. tame je vakhate nirNaya karo ke anaMtakALanA vibhAvane TALavo ja che to TALI zako cho. tame ema kaho cho ke dhyAnamAM besIe tyAre vicAro bahu Ave che. tame koI mahemAnone jamavAnuM AmaMtraNa Apo ke A divase ATalA vAge Avajo. pachI tame bhUlI gayA paNa mahemAno to AvIne UbhA rahe. tame AmaMtraNa ApyuM hatuM tethI AvyA. vicArone AmaMtraNa ApyuM hatuM tethI AvyA. vicArono vAMka nathI. AmaMtraNa nahi Apo to vicAro nahi Ave. vibhAvone paNa ApaNe AmaMtraNa ApIe chIe. kevaLa kaMIpaNa nahi, mAtra nija svabhAva. A badhAmAMthI mAtra nija svabhAva grahaNa karavo. zrI sImaMdhara jinavara sAheba, vinataDI avadhAro, zuddha dharma je pragaTaco tumaco, pragaTo teha amAro re svAmI vinavIe mana raMge. prabhu tamArAmAM je tamAro svabhAva AvirbhAva pAmyo che, evo ja amAro paNa svabhAva che. amAro svabhAva atyAre DhaMkAyelo, dabAyelo, avarAyelo che. tenA upara rAga dveSanAM DhAMkaNAM Ave che, jema moTo paTAro dabAvIne bharyo hoya. upara khaMbhAtI tALuM hoya, kaMI dekhAya nahi paNa koika ema kahe ke A paTArAmAM hIrA, mANeka motI bharyA che paNa dekhAtAM nathI. ApaNe kahIzuM ke dekhAtAM nathI to tALuM khola. DhAMkaNuM ughADa. rAgadveSanA DhAMkaNA nIce caitanyano khajAno dabAyelo che. A rAgadveSanAM tALAM kholavA te kaThina vAta nathI. pU.jIvavijayajI mahArAje gujarAtImAM bahu sarasa vAta karI ke, rAga ane rIsA doya khavIsa, ye tuma duHkha kA dizA. rAga ane rIsa, rIsa eTale gusso, dveSa, aNagamo, nAkanuM TeravuM caDI jAya. Avo mANasa sAmethI Avato hoya ane ApaNane joI jAya to rasto badalI nAkhe. koI pUche kema ? to kaheze olo abhAgiyo Ave che eTale. rAga ane rIsa e kevA che ? khavIsA. gAmaDAmAM mAthA vagaranuM bhUta tene khavIsa kahe che. A khavIsa hoya ke na hoya paraMtu rAga ane dveSa khavIsa che. A ja duHkhanI khANa che pachI upAya batAve che..... "jaba tuma unakuM dUra karIsA, taba tuma jagakA IzA. jyAre rAga ane dveSane tame dUra karazo tyAre tame jagatanA Izvara thaI jazo. vAraMvAra punarAvRtti karIe chIe ke rAga dveSa dUra karo kAraNa ke tamAro khajAno DhaMkAI gayo che. AtmAno khajAno eTale kevaLa nija svabhAva-AtmAno svabhAva-anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta vIrya, anaMta cAritra ane anaMta AnaMda vigere AtmAnA guNo che, svabhAva che, bIjA ghaNA guNo che paraMtu A mukhya che. jJAna, darzana, cAritra, AnaMda, zAzvatatA, anaMtatA A tamAro svabhAva che. Avo je caitanyano svabhAva, AtmAno svabhAva tenuM akhaMDajJAna varte tene kahevAya che For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 pravacana kramAMka - 88, gAthA kramAMka-113 kevaLajJAna. te sarva AbhAsa rahita che. AbhAsa ene kahevAya ke je dekhAya paNa hoya nahi. eka bhAI rAtre bAra vAge cazmA zodhatA hatA. patnI kahe zuM karo cho? teo kahe ke cazmA zodhuM chuM. patnI kahe ke rAtre tamAre zuM jovAnuM che ? teo kahe ke mane svapna AvyuM che te barAbara dekhAtuM nathI, have cazmA caDAvIne joyuM che. A patidevane bhAna nathI. dekhAya kharuM paNa hoya nahiM. A tamAro saMsAra dekhAya che kharo paNa hoya nahi. tamane mAro dIkaro, mAro pati, mArI patnI ema bolavAmAM keTalI mIThAza Ave che? ame amerikA gayA tyAre eka bhAI kahe amAre ghera padhAro amAruM makAna jovA. bhalA mANasa ! amAre makAna joIne zuM karavAnuM che ? tenuM makAna joyA pachI kahIe ke bahu sarasa che to tene zera lohI caDe, paraMtu marI jaiza tyAre mUkIne javAnuM che ema kahIe to ? kabIrajIe gAyuM che ka... "apane khAtIra mahala banAyA, Apa hI jaMgala jA kara soyA' jIsa ghara aMdara AyA caDhA hai, so ghara nAhi terA, ese ese ghara bahota banAye, rAha calaNa jayuM DerA.'' A badhA AbhAsa, mAruM dekhAya che paNa mAruM nathI. AtmAmAM A badhuM dekhAya che paNa che nahi. badhA AbhAsa nIkaLI gayA AtmAmAMthI. krodha dekhAya che paNa che nahi. ahaMkAra, duSkarmo dekhAya che paNa che nahi. nathI eTalA mATe ke bAda karI zakAya che. tame krodha vagara jIvI zakazo, paNa jJAna vagara jIvI zakazo nahi. duHkha vagara jIvI zakazo paNa AnaMda vagara jIvI nahi zako. kAraNa ke jJAna ane AnaMda tamAro svabhAva che. svabhAva vagara jIvI na zakAya, vibhAva vagara jIvI zakAze. | sarva AbhAsathI rahita evo Atma svabhAva, tenI akhaMDa jJAnanI dhArA cAle, kayAreka kayAreka nahi paNa satata ane te dvArA maMda na thAya ane teno nAza paNa na thAya, evuM nija svabhAvanuM akhaMDa jJAna varte tene kevaLajJAna kahevAya. alaukika vyAkhyA che. nija svabhAvanuM jJAna ane tenI dhArA khaMDita thayA vagara aMkhaDa vahe. kevaLajJAna thavAnI prathama kSaNa che, paNa kevaLajJAna kayAreya nAza pAmatuM nathI. te anaMta che. kevaLajJAna prApta thAya pachI jAya nahi. A tamAro khajAno che. je choDavo paDe te tamAro khajAno nahi. "kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna'. akhaMDa varte eTale dhArA khaMDita na thAya. dhArA maMda na thAya. kayAreka ApaNuM jJAna vizeSa hoya, kyAreka ApaNuM jJAna maMda hoya kAraNa ke AvaraNa che. dIvAnI jyota tame vadhatI ochI karo tema prakAza vadhato ocho thAya paraMtu kevaLajJAna kayAreya tIvra maMda na thAya ane trIjI vAta te kayAreya nAza na pAme. evuM anaMtajJAna varte tene ame kevaLajJAna kahIe chIe. A ApaNI ApaNA svabhAvanI vAta thaI. to kaDI zuM AvI ? kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna. AtmAnuM jJAna ApaNane che ja nahi e pahelI vAta. kadAca sAMbhaLyuM ane mAnyuM ke AtmA che to dhArA kAyama TakatI nathI, kSaNa, be kSaNa huM AtmA chuM ema tamane kyAre yAda For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 205 Ave ? bhUlI jAva cho. huM khImajIbhAI chuM ke premajIbhAI chuM te satata 24 kalAka ane jaMdagIbhara yAda raheze. paraMtu huM AtmA chuM ema yAda raheze? yAda Ave to kSaNa be kSaNa pachI bhUlI javAya che. huM zarIra chuM" te huM zarIra na hovA chatAM bhUlAtuM nathI.A khela juo, huM AtmA chuM te bhUlI javAya paNa huM zarIra chuM te bhUlAtuM nathI. na hovA chatAM barAbara yAda rahe. tamAruM nAma kAMtibhAI hoya ane koIka bolAve ke o zAMtibhAI ! turata ja kahezo ke bhAI ! zAMtibhAI nahi paNa mAruM nAma kAMtibhAI che. koI divasa ema thayuM ke huM zarIra nahi paNa AtmA chuM ? ApaNI jJAnanI dhArA vacce tUTe che. potAnA jJAnanI dhArA na lUTe tevI akhaMDa dhArA te nija svabhAvanI che. nija svabhAvamAM rAga, dveSa, ahaMkAra, nokarma, dravyakarma, bhAvakarma, gati, jAti, Indriyo, vezyA, mArgaNAsthAna, pApa sthAnako, zubha azubha bhAva A badhuM nathI. A badhAthI rahita, ane jenAthI rahita na thavAya tene kahevAya nija svabhAva. sarva AbhAsothI rahita che, evA nija svabhAvanuM akhaMDa jJAna jene varte che tene ame kevaLajJAna kahIe chIe. huM pharI pharI rIpITezana karuM chuM, kAraNa ke mAre tamane ghuTAvavuM che. A adbhuta vyAkhyA che. zAstrane saMmata che. have mahattvanI vAta, AvuM kevaLajJAna jo pAmyA to cAra ghAtikarmo eTale jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ne aMtarAya karmano moTo jaththo gayo. teramA guNasthAne pahoMcI gayA. cAra ghanaghAti karmono vyavaccheda thayo. vyavaccheda thavAthI aMdarathI kevaLajJAna pragaTa thayuM. have zarIra to rahyuM. e zarIra potAnI vAsanAne kAraNe nahi paNa cAra aghAti karmanA kAraNe rahyuM che. aghAtikarma, eTale tamArA svarUpamAM koIpaNa jAtanI bAdhA utpanna na karI zake chatAM che. nAma, gotra, AyuSya ane vedanIya, A cAra aghAti karmo che. teno sabaMdha deha sAthe che. ghAti karmo tamArA svarUpane asara kare che. A aghAti karmo hoya tyAM sudhI zarIra hoya che. vItarAga kevaLajJAnI zarIramAM rahyA che chatAM jIvanathI mukta che. zAstromAM kahyuM che ke nava varSanI uMmare kevaLajJAna thaI zake, paNa kadAca AyuSya pUrva karoDa varSanuM paNa hoya to te pUrva karoDa varSa jIve paNa jIvanamukata tarIke jIve. tyAM rAga dveSanA kaSAyonA AMdolano pragaTa na thAya. jIvanamukta dazA che. jIvana to che paNa rAga-dveSathI mukta, jIvana to che paNa kaSAyothI mukta, jIvana to che paNa Asakti, sukha duHkhathI mukta, jIvana to che paNa mohathI mukta. AvuM jIvana jIve che. tamArI bAjumAM beThA hoya chatAM khabara na paDe ke A kevaLajJAnI che. ApaNe vibhAvo sAthe jIvIe chIe. kevaLajJAnI jIve che emane "jIvita ke maraNe nahi nyUnAdhikatA.' jIvana ke maraNamAM koI adhikatA nathI evI jIvanamukatadazA che. tenA mATe buddha bhagavAne bIjo zabda Apyo che - nirvANadazA. "marane ke bAda mokSa hotA hai vo bAta jAne do, ye to jIte jI mokSakI bAta che. Ano artha e thayo ke rAga dveSa gayA pachI deha bAdhaka nathI. ghaNA loko kahe che toDo A zarIrane? zarIra zuM naDe che tamane? rAga dveSa toDo ne ? to jIvanamukta dazA te nirvANa. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 pravacana kramAMka - 88, gAthA kramAMka-113 chellI vAta, 'deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta' jIvananI eka ora majA che. rAga dveSa sAthe jIvavuM e duHkhamaya jIvana che. rAgadveSa vagara jIvana jIvavAmAM parama AnaMdanI varSA thAya che. jIvana che, deha che paNa rAga nathI, dveSa nathI, duHkha nathI, dvandra nathI, mUMjhavaNa nathI, ciMtA nathI kaMIpaNa nathI. kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna, kahie kevaLa jJAna te deha chatAM nirvANa." deha chUTI gayA pachI mokSa maLaze e udhAra. ahIM rokaDAnI vAta che. deha che, dehamAM jIvIe chIe, jIvatA chIe, dharatI upara chIe, tamArA vacce chIe chatAM rAga dveSa vagara jIvIe chIe. rAga dveSa vagara karoDo varSa jIvI zakAya. amane eka bhAi vAta karatA hatA ke gharamAM koI akaLAya to zAMta rahevuM. kabIrajIe kahyuM ke agaLA hoya agni to ApaNe thavuM pANI. AgaLa agni pragaTe to pANI DhoLavuM, paNa gurujI! ame tamArI salAha mAnIe to jIvAya nahi. kema ? to kahe, ropha rAkhIe to ja jIvAya. eka bhAI kahetA hatA ke huM ghera jAuM eTale mane joine badhA cUpacApa. na bole ke na cAle. meM kahyuM ke haDakAyuM kUtaruM Ave tyAre paNa AvuM ja thAya che. cUpacApa thaI jaIe. AmAM zuM kamANo tuM ? rAga dveSa nahi ane jIvana karoDo varSa ! karoDo varSamA nimitta nahIM AvatA hoya? koi kahenAra nahIM maLatuM hoya? teonI jIvana jIvavAnI adbhuta rIta che, deha chatAM nirvANa. AvI avasthA jIvanamAM prApta thAya. ApaNe upasaMhAra samApti tarapha jaIe. e je vItarAga dazA tenuM phaLa kevaLajJAna ane temAM AtmasvabhAvano anubhava akhaMDa rahe. konAmAM ? nija svabhAvamAM, AtmAmAM upayoga sthira thAya. cAre ghAtikarmo vyavaccheda pAmyAM che. have cAra aghAta karyo hovAthI deha che. AtmA dehamAM che. deha dhAraNa karela che chatAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta AnaMda, anaMta vIrya je siddha bhagavaMtanA guNo che te AmanAmAM paNa pragaTa thaI gayA che, A dharatI upara ane A ja dehamAM che. evI avasthA jemaNe prApta karI che temanA mATe sAkAra paramAtmA zabda vAparI zakAya. athavA dehadhArI bhagavAna kahI zakAya kAraNa ke aghAtikarmo ja bAkI rahyAM che. bhAgavatanI paribhASAmAM nirAkAra, A nirAkAra thayo che. evI eka avasthA jIvanamAM prApta thAya tene kahevAya che kevaLajJAnI. 114mI gAthAno prAraMbha have thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 207 ( pravacana kramAMka - 89 gAthA kramAMka - 114 vibhAvane dUra karavAno upAya koTi varSanuM svapna paNa, jAgRta thatAM samAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. (114). TIkA - karoDo varSanuM svapna hoya topaNa jAgrata thatAM tarata samAya che, tema anAdino vibhAva che te AtmajJAna thatAM dUra thAya che. (114) AtmasiddhizAstra parama rahasyathI bhareluM, tamAma prakAranAM pAsAone spaSTa karatuM ane adhyAtmanAM maulika siddhAMtone vigatavAra jaNAvatuM zAstra che. je puruSa dvArA pragaTa thayuM tenA dehanuM nAma paramakRpALudeva. teo lakhe che ke ame dehadhArI chIe te yAda karIe chIe, tyAre mAMDa mAMDa yAda Ave che ke ame dehadhArI chIe. AthI vadhAre gaMbhIra vAta hoI zake nahi. temane vismaraNa thayuM nathI paNa temanI AvI avasthA che. AinasTAina eka mitrane tyAM jamavA gayela. bhojana thaI gayuM. daza vAgyA ane vAtonI zarUAta thaI. agiyAra, pachI bAra vAgyA ane AInasTAina ema vicAre che ke A loko haju javAnI vAta kema nathI karatA? ane jenA ghera gayA che te lokone thAya ke AInasTAIna kayAre ghera javA mATe UbhA thaze ? chevaTe thAkIne pelAe AInasTAInane kahyuM ke, sAheba, Apane ApanA ghera javuM nathI ? tyAre teNe kahyuM ke oha ! A mAruM ghara nathI ? AInasTAInanuM AI. karyuM. levala zreSThamAM zreSTha, koI jAtanuM vismaraNa paNa nathI. paraMtu tenI cetanA kayAMka DUbelI che, vijJAnonA padArthomAM, ciMtanamAM, mananamAM, maMthanamAM kyAMka DUbelI che. paramakRpALudeva ema jyAre kahe che ke ame dehadhArI chIe te mAMDa mAMDa yAda Ave che tyAre DUbelI cetanAmAM smaraNa karavuM paDe che. AvA asAdhAraNa vyakitatva dvArA Atmasiddhi pragaTa thaI che. 113mI gAthAmAM kharekhara vAta pUrI thaI gaI. samyagdarzanathI mAMDIne sarvajJa avasthA sudhInAM badhAM ja pAyAnAM tattvo ane badhI adhyAtmanI bhUmikAnuM varNana pUruM thayuM. A gAthAmAM Atmasiddhi saMpUrNa thavI joItI hatI paraMtu ahIM gAthA AgaLa cAlI. A eTalA mATe cAlI ke sAdhake, mumukSue ane ziSya A sAMbhaLyuM chatAM tenA manamAM eka maMthana che. mumukSane anubhava karavo che mATe dvighA che, samasyA che, vimAsaNa che, tene ema thAya che ke A je vibhAva che te anAdi kALano che, teno prAraMbha nathI ane A kSaNa sudhI che. Aje paNa che, to Avo anAdino vibhAva kevI rIte chUTe ? ApaNane barAbara khabara che ke ApaNAmAM vRttionuM kevuM ghamasANa mace che? kevuM tophAna mace che? kevuM yuddha ane saMgharSa thAya che ? eka bAju ema thAya ke jagatanA badhA padArtho choDI daIe. bIjI bAju thAya For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 pravacana kramAMka - 89, gAthA kyAMka-114 ke choDavAthI kaMi muzkelI nahi thAya ne? vRttionuM ghamasANa e moTAmAM moTuM ghamasANa che. koI ApaNane gALa Ape tyAre kahIe chIe ke ApavA do ! tenA moDhethI bole che ne? ApaNane zuM vAMdho Avyo ? paraMtu bIjI miniTe thAya ke A na calAvI levAya. ene evI Teva paDI jAya. vRttiono sAmano karavo atyaMta kaThina che. to he prabhu! A vRttio saMpUrNapaNe laya thaI jAya tevuM banatuM haze ? maharSi pataMjalIe kahyuM, "pazcittavRttiniro : 'A yoganI ame je vAta karIe chIe te cittanI vRttino virodha karavAnI vAta che. emaNe svIkAryuM ke vRttiono nirodha thaI zake che. zrI haribhadrasUri mahArAje pAMca prakAranA yoga varNavyA che. adhyAtmayoga, bhAvanAyoga, dhyAna yoga, samatAyoga ane vRttisaMkSaya yoga. saMpUrNapaNe vRttiono kSaya thAya tevI paNa avasthA che ane tene mATe eka zabda che. e zabda che nivRtti. ApaNe nivRtti zabda bolIe eTale evuM samajAya ke 58 varSa thayAM tethI nivRtta thayA. ahIM Ano artha evo nathI paNa nivRttino artha vRtti rahita avasthA. vela game teTalI moTI ane suMdara hoya ane game teTalI vikasI hoya, vele AkhA jhADane DhAMkI dIdhuM hoya to paNa vela te bahArathI Avela vastu che. tame mULa kApI nAkho eTale vela khatama thaI jAya. paraMtu bane che evuM ke vRkSanA TekA vagara vela UcharI zakatI nathI ane UcharyA pachI jeno Teko lIdho che tene DhAMkayA vagara paNa rahetI nathI. kAMI samajAyuM ? vela je UbhI thaI te vRkSanA AdhAre ane teno Teko na maLe to vadhI zake nahi paNa te evI vadhe che ke jeno Teko lIdho che tene ja DhAMkI de che. rAjakAraNamAM paNa AvuM ja thAya che. jItIne bhUlI jAya ke ame tamAre kAraNe, tamArA saporTathI cUMTaNI jItyA. AtmAnA TekAthI vRttinI vela UbhI thAya che ane e ja vRttinI vela AtmAne DhAMkI de che. "taraNA othe DuMgara re, DuMgara koI dekhe nahi' ATalo moTo himAlaya "taNakhalAthI' DhaMkAyo. ATalo moTo bhagavAna AtmA anaMtajJAnamaya, anaMtadarzanamaya, anaMta cAritramaya, anaMta vIryavAna ane anaMta AnaMdathI bharapUra, zuM nathI tenAmAM ? adbhUta khajAno che. yazovijayajI mahArAje gAyuM ke "prabhu ! tuM saba bAte pUro' adhyAtmika rIte saMpUrNapaNe badhI tAkAta khIlI gaI che, e arthamAM saba bAte pUro ema kahyuM che. jo tuM Apa svabhAve khele, AzA choDa udAsI; suranara kinnara nAyaka saMpatti, tuja caraNokI dAsI. cetana jo tuM jJAna abhyAsI. he prabhu ! tuM Avo che. jo tuM tArA svabhAvamAM rame to sura nara kinnara ane indronI saMpatti tArA caraNonI dAsI bane. tane zuM kahuM ? tane zuM ochapa che ? tArI pAse zuM nathI? are, AtmA! tArI pAse anaMta saMpatti che, to paNa bhikhArInI jema tuM sukhanI bhIkha mAge che? tane zarama nathI AvatI? bhAre Thapako Apyo. tame sukha konI pAse mAgo cho ? pudgala pAse ne ? bolone ? are! caitanyamUrti AtmA ! tuM to sukhano sAgara che, paNa vRttio jItAtI For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 AtmasiddhizAstra pravacanamALA nathI ane AzcaryanI vAta to e che ke varaso sudhI A vRttio sAthe jemaNe saMgrAma karyo temane paNa A vRttio uthalAvI nAkhe che. 60 hajAra varSe vizvAmitrane dhakko lAgyo ane lapasyA. ziSyane mUMjhavaNa thAya che ke A vRttio zI rIte jAya ? A vibhAva to anAdino che. vibhAva eTale vikRtabhAva. paraMtu A badhuM yAda na rahe to be zabdo to tamane yAda che. rAga ane dveSa. Ane kahevAya che vibhAva. A vibhAva kevI rIte pedA thAya che? samajAya che ? AkhA jagatane jhukAvanAra vibhAva kevI rIte taiyAra thAya che ? jJAna che te parane jANe che ane potAne paNa jANe che. jJAnanuM lakSaNa che sva-para prakAzaka. jJAnanI kSamatA che, hesiyata che, zakita ane sAmarthya che ke potAne paNa jANe ane parane paNa jANe. parane jANe tyAM sudhI to barAbara. ahIM sudhI jJAnanuM kArya che. jarA jAgatA rahIne sAMbhaLajo. jJAnanI kSamatA evI che ke parana-vastune jANe che, vyakitane jANe che. rastAmAM cAlyA jAo cho ane gADI nIkaLI, te jJAne jANyuM. koIe ghareNAM paheryA che te jJAne jANyuM. maracAMnA bhajIyAM taLAI rahyAM che te jJAne jANyuM, jANavuM te to jJAnanuM kAma che. kema jANyuM? ema tame na kahI zako. jJAna kAryakArI che ane jANavuM te tenuM kAma che. paraMtu jANyA pachI te eka iMca AgaLa vadhe che. jANyA pachI te para padArtho huM chuM ema mAnI le che. dhIrajathI vAta khyAlamAM lejo. jJAna jokhama nathI. jJAna 38 akSAMza sudhI AvI gayuM. jJAne jAyuM pachI pote AgaLa vadhI temAM tadrupa, tanmaya ane tadAkAra thAya che. tenI sAthe pote potAnuM tAdAmya siddha kare che ane tema mAnavAnA pariNAme aMdara je ThaMdra thAya che tene kahevAya che vibhAva. vibhAva thavAnuM mULa jANI lo ke vibhAva kema utpanna thAya che. jainadarzana ema kahe che koI zabda emane ema na bolo. pratyeka zabda pAchaLa eka gaMbhIra ghaTanA che. zabda chIjuM che paNa aMdara rahasya raheluM che. ApaNe mAnIe chIe ke A badhuM mAruM che paNa je divase janmyA hatA te divase saphArI suTa ke sADI paherIne janamyAM hatAM? ane je divase ApaNe jaIzuM, chello varaghoDo nIkaLaze tyAre zuM laIne javAnA? pU. udayaratna mahArAje kahyuM che ke, sAva sonAnAM sAMkaLA paheraNa nava navA vAghA; dhoLuM re vastra enA karmanuM, te to zodhavA lAgyA. pahelA sAva sonAnAM sAMkaLA paheratAM hatAM. cAle tyAre paNa khaNa avAja Ave. emAM tanmaya thAya. eka bhAI kahe ke meM mArI taiyArI karI lIdhI che ghoLuM vastra kabATamAM mUkI dIdhuM. dIkaro kahe ke tame taiyArI na karI hota to ame taiyArI karata. pote parapadArthomAM tanmaya thAya che, tadAkAra thAya che. zarIra, kapaDAM, dhana, sabaMdhone ane padArthone mAruM mAne che, tAdAbhya kare che, tenA pratye Asakti ane mamatva thAya che. temAMthI je dvanda UbhA thAya che tene kahevAya che rAga ane dveSa. jyAre vibhAva utpanna thAya- rAga dveSa utpanna thAya, tyAre e rAga dveSane dUra karo. A leboreTarInI enAlIsIsa che have khabara For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 pravacana kramAMka - 89, gAthA kramAMka-114 paDI ke vibhAva kema utpanna thAya che ? tame jyAre svAdhyAya ane pravacanamAM jAva tyAre svAdhyAyakAra kaheze ke rAga dveSane jIto. tamane paNa thAya ke cAlo prayatna karIe. prayatna karo tyAre khabara paDe ke A to namatuM jokhe tevAM nathI, chatAtAM nathI. ziSyane ema thAya che ke gurudeva ! anAdino vibhAva kema karI dUra thAya ? pahelA samyagadarzanathI mAMDI vItarAgatA sudhInI vAta pUrI thai. have pharI ziSya pUche che A vRttio jItAtI nathI to kema karI jItavI ? teno upAya gurudeva kahe che. koTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM samAya, tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. A gAthAmAM keTalAM koyaDAo ukelAyA che. anAdino vibhAva dUra kema thAya? adhyAtma zAstroe jagatanAM banAvonuM varNana karIne, adhyAtmano siddhAMta spaSTa karavAno prayatna karyo che, tevo eka siddhAMta svapna dazAno che. te dazAmAM ghaNAM kAma thAya che. svapna avasthAno upayoga gurudeva A vAta mATe karyo che. cAra avasthAo che. jAgRta avasthA, svapna avasthA ane tenA peTAmAM nidrA avasthA. nidrA Ave to sapanAM Ave ne? sapanuM UMdhyA pachI ja Ave. trIjI avasthA eTale gADha nidrA. UMcakIne pheravo to paNa khabara na paDe. savAre UThe tyAre khabara paDe ke ahIM kayAMthI Avyo? A traNa ApaNA anubhavanI avasthA paraMtu cothI ujAgara avasthA te adhyAtmanI avasthA, jene turthI avasthA athavA caturtha avasthA kahe che. svapna avasthAno upayoga adhyAtma zAsse karyo che. jeTalo kALa svapna Ave che eTalo kALa svapna so TakA satya che. samajavA koziza karajo ke jeTalo TAIma tame svapnamAM raho cho teTalo kALa so TakA satya che, bhAsa nahi, khoTuM nahi, svapnAmAM je kaMI dekhAya te yathArtha satya lAge che. te vAtane samajIe. rAjakumAra bImAra hato. ekano eka dIkaro hato. rAjArANI pAse beThAM che. gaMbhIra samasyA che. mUMjhavaNano pAra nathI. tyAM rAta paDI. pati patnI vacce nakkI thayuM ke thoDuM tame jAgo ane thoDuM huM jANuM. paNa baMne jAge che temAM rAjAne beThAM beThAM UMgha Ave che. bhAgyazALI hoya tene ja AvI hAlatamAM UMgha Ave. sauthI moTo bhAgyazALI e ke tene cAlu pravacanamAM paNa UMgha Ave, tenA bhAgyanI to kayAM vAta karavI? UMgha mATe lokone goLI khAvI paDe ane A to beThAM beThAM jhoMkA khAya. chokaro bImAra che, tenuM darda vadhatuM jAya che, rANI rAjAno hAtha pakaDIne kahe che ke jAgo. A chokkAne thaI rahyuM che ? rAjA kahe ke huM jANuM chuM ane pAcho sUI gayo. UMghamAM rAjAne svapna AvyuM. 35 varSanI uMmara thaI, huM paraNyo, lagna thayAM ThAThamAThathI. saMsAranI zarUAta thaI. bAra dIkarAo thayA. bAre paraNyA. bAra vahuo AvI. majhAno mahela, sonAnA hiMDoLA ane pote hiMDoLA para beTho che. bAra vahuo pUche che ke sasarAjI ! tamArA mATe zuM banAvIe ? zIro banAvIe ke bIjuM kAMI ? Ama vAto thaI rahI che. AnaMdano pAra nathI. temAM asala chokaro gujarI gayo. rANIe For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 11 bUma pADI ane poka mUkI, UTho UTho, tame jotAM nathI ? A gujarI gayo. olA rAjAne svapnAnA nazAmAM bhAna thatuM nathI. pachI jAgIne kahe che rANIjI ! huM konA mATe raDuM? AnA mATe raDuM ke olA bAra gayA tenA mATe ? svapnAmAM bAra chokarA ane bAra putravadhUo joyAM hatAM. svapnAmAM joyAM tyAre satya jevAM lAgyAM ne jAgatAMnI sAthe badhuM vilIna. vedAMta ema kahe che ke jagata mithyA che, svapnavat che. saMsAra e sapanA jevo mithyA che. A vAta tamane nahi game, kaDavI lAgaze. kAraNa ke keTalA badhA rasathI, raMgathI gharamAM TAIlsa nAkhIe chIe. kArIgarane khakhaDAvI nAkhIe chIe ke tuM maphata kAma kare che ? A TAilsa UMcI che, e kADhI nAkha. peinTara raMga kAma karato hoya tyAre paNa bhalAmaNa karIe chIe ke pAko raMga karaje, UkhaDavo na joIe. eka sAdhu vahoravA jatA hatA. rastAmAM nAgadatta zeThanuM makAna caNAtuM hatuM, ane zeTha bhalAmaNa karatA hatA. lAla raMga karajo, vAdaLI raMga karajo. te sAMbhaLIne sAdhune jarA hasavuM AvyuM. hasavuM na joIe paNa hasyA. zeThanI najara gaI ane zeThe kahyuM ke mahArAja ! huM mArA mahela mATe bhalAmaNa karuM chuM emAM tamAruM zuM jAya che ? munie kahyuM ke mAruM kaMI jatuM nathI paNa tArI A mahenata phogaTa che, AjathI sAtamA divase tAruM mRtyu che. zeThane zuM thayuM haze ? kaho. svapnamAM jyAre je juo cho te satya ja che evuM tamane lAge che. kharekhara bAra dIkarA, bAra vahuo. keTalo gALo gayo haze ? pacAza sATha varSa to thayAM ja haze ne ? ane svapna be ke pAMca miniTanuM, paNa jevI AMkha khUlI ke vahuo, dIkarAo, mahela badhuM gayuM. ahIM ema kahevuM che ke svapna game tevuM hoya to paNa, jAge tyAre svapna zAMta. A samajajo. bahu mahattvanI vAta che. koTi varSanuM svapna paNa jAgRta thatAM samAya, jevAM jAgRta thAva ke svapna samAI jAya, kaMI mahenata karavI paDe svapnane zamAvavA? kaMI mathAmaNa ke dhyAna karavuM paDe? kaMI sAdhupaNuM levuM paDe? jaMgalamAM ke guphAmAM javuM paDe? jAgo, eTale svapna gAyaba, mAtra jAgavAnI jarUra che. anAdikALano vibhAva jevA jAgRta thazo ke jaze. vAra nahi lAge. zuM vAta karI ? ATalI saraLa vAta karI, badhI mathAmaNamAMthI chUTAM karyA, mAtra jAgavAnI jarUra che. jJAnI puruSo kahe che ke .. UTha jAga musAphira bhora bhai, aba raina kahAM tuM sovata hai, jo jAgata hai so pAvata hai, jo sovata hai vo khovata hai. jaba ciDiyA cUga gaI kheta, phira pachatAye kayA hovata hai, jJAnI puruSonuM kAma zuM ? teo dharmanI dukAna mAMDavA nathI AvyAM. gAdIpati banavA nathI AvyA. amArA pravacanamAM keTalA mANaso Ave che tenI AsthA cenala upara jAherAta karavA nathI AvyA. jJAnI puruSo to mAtra tamane jagADavA AvyA che "tasmAtuM jAgara jAgara', are, jAgo re jAgo. A jAgavuM e moTAmAM moTI ghaTanA che. je kSaNathI tame jAgo te kSaNathI saMsAra vilaya thavA mAMDe. cauda rAjalokamAM phelAyelo saMsAra svapnA jevo che. jevA tame jAgo For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 pravacana kramAMka - 89, gAthA kramAMka-114 tevuM svapna maTI jAya che. koTi varSanuM svapna paNa jAgRta thatAM samAya'. A zabdo vAre vAre ghUMTavA jevA che. A svapnanuM dRSTAMta laine have siddhAMtanI vAta kare che. svapnanI jema vibhAva anAdino bhale rahyo paNa tame jAgRta thAva to te dUra thaI zake che. zuM thAya tyAre ? "jJAna thatAM dUra thAya' jevuM jJAna thAya tevo vibhAva dUra thAya. jo jJAna hoya to vibhAva nahi hoya ane jo vibhAva haze to jJAna nahi hoya. baMne sAthe na hoI zake. "jJAna thatAM dUra thAya." jJAna thAya ke vibhAva dUra thAya. kama se kama eTalI vAta to nakkI karo ke vibhAva mAro svabhAva nathI. A pramANe bhAna thayuM tene kahevAya che hoza. bhAna thavuM tene kahevAya che jAgaraNa. bhAna thavuM tene kahevAya che apramatta avasthA, svarUpamAM sAvadhAnI, ane AvuM bhAna na rahevuM tene kahevAya che pramatta avasthA-pramAda avasthA. jJAnI puruSa kahe che jAgo, jAgo, jAgo. saMbujha, saMbujha eTale bodha pAmo, bodha pAmo. bhagavAna mahAvIra caMDakauzika pAse jaIne bIjuM kaMI ja bolyA nathI paNa kahyuM ke bukjha-bUjha caMDakoziyA. bodha pAma ! bodha pAma ! tuM kyAM Avyo che ane zuM kare che A? jJAnInuM kAma jagADavAnuM che ane ApaNuM kAma UMghavAnuM che. pravacana pUruM thAya eTale tame kahezo ke bahu sarasa pravacana thayuM. bahu majhA AvI. alyA ! sinemA jovA beTho hato ? tAre to ema kahevuM joIe ke prabhu ! A sAMbhaLIne mAro vibhAva dUra thayo. pharIthI, jema jAgyA pachI svapna rahetuM nathI tema jJAna thayA pachI vibhAva raheto nathI. svapna hatuM tyAre satya, tema tamAro saMsAra satya che temAM nA nahi. dIkaro che, vahu che, makAna che. badhuM barAbara che paNa te svapna jevAM che temAM nA nahi. rAga, dveSa, kaSAyo, vikAro anAdinA che, paNa dUra thAya. zenAthI? jJAnathI. jJAna badhAne dUra kare che. jJAna rAgane kahe che jA. dveSane kahe che jA, krodhane kahe che jA. jJAna koIne AvavA na de ane jo AvatuM hoya to samajajo ke vAto che, pAMDitya che, vidvatA che, huM sAruM boluM, oreTarI karuM, vyAkhyAna ApuM, tame DolavA lAgo, huM nAcavA lAguM, vadhyuM zuM emAM? paNa jJAna jevuM thAya ke aMdaramA vibhAva AvavA na de. olo beTho hoya ne cokIdAra, sIkayorITI gArDa. koNa cho ? nahi javAya, aMdara javA oLakhANa lAvo. oLakhANa vagara aMdara nahi jaI zakAya. rAga hoya to jJAna nA pADe ke AtmAnA svabhAvamAM tAruM sthAna nathI, mATe jA. ApaNe to bolyA karIe ke AtmA zuddha che, buddha che, paraMtu rAga pUrepUro ApaNAmAM ghUsI jAya, ApaNane upADI jAya. cora corI karavA gharamAM Ave che tyAre zeThANIe zeThane kahyuM ke gharamAM cora AvyA lAge che. zeTha kahe ke jANuM chuM. UTho, core to kabATa kholyo, to kahe, jANuM chuM. tijorI toDI ane ghareNAM kADhyAM to kahe, jANuM chuM. have jatA lAge che, to kahe jANuM chuM, zeThANI kahe dhULa paDI tamArA jANavAmAM ke cora AvyA ane corI karIne gayA paNa kharA. krodha karavA jevo nathI, saMsAra asAra che, bhogo bhogavavA jevAM nathI, rAtrIbhojana karavA jevuM nathI, badhuM jANuM For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 13 chuM, chatAM karato jAya. are, tArA jANavAmAM dhULa paDI. bhAI ! jJAna samartha che, jJAna talavAranI dhAra jevuM che, jJAnamAM tAkAta che. jJAna vibhAvane TakavA na de. samayasArajImAM kuMdakuMdAcArye kahyuM ke jJAna niSkriya nathI, te sakriya che. jevuM jJAna thAya ke paheluM kAma pracaMDa vairAgya thAya. A to kaheze ke amane jJAna thayuM che ane ame Asakti vagara bhogavIe chIe. sAMbhaLyuM ? paNa bhogamAM jAya che zuM karavA ? AvuM jJAna na cAle. jevuM jJAna thAya ke aMdara ghaTanA ghaTe, parivartana Ave, pheraphAra thAya. jevuM A bAju jJAna thAya ke A bAju vibhAva dUra thAya. vacamAM gepa nathI Apyo ke jJAna thayA pachI cha mahine ke varSe vibhAva jAya. jJAnano artha zuM che te jANo cho ? jJAna thAya eTale turata ja jIvana badalAI jAya, parivartana Ave, krAMti thAya, aMdaramAM vRttio UThe nahi. mATe he ziSya ! vibhAva anAdino che ema ciMtA na kara. jAga, jAga, jAga. jevo jAgIza ke saMsAra mithyA lAgaze. saMsAra mithyA che ema jJAnIo, anubhavIo to kahI kahIne thAkyA. zaMkarAcAryajIe jagatamAM pharI pharIne moTI udghoSaNA karI che ke brahma satya che, jagata mithyA che. cidAnaMdajIe gAyuM ke A jagata che te svapnAnI mAyA che. jAgRta thatA svapna jema vilaya pAme tema anAdikALano vibhAva jJAna thatAM dUra thAya che. jJAna eka mAtra sAdhana che. jJAna zabda barAbara samajI levA jevo che. "jJAna" zabdano A artha bahu pracalita nathI. ApaNe jJAna eTale jANavuM, bolavuM ema samajIe chIe. paraMtu vizeSa spaSTIkaraNa AgaLanI gAthAmAM Avaze. "mukhathI jJAna kathe ane aMtara chUTayo na moha', evuM paNa thAya che ne ? paraMtu jAgIne jo jo. jJAna kAma karyA vagara raheze nahi. A caMdrahAsa paDyuM che. talavAra kApyA vagara rahe nahi. jJAna thatAMnI sAthe ja vibhAva gayA vagara rahe nahi. pU. AnaMdadhanajI mahArAje mastImAM vAta karI. temanI mastI samajavA jevI che. temaNe kahyuM ke amAre tyAM AdhyAtmika gRhiNIe vairAgya nAmanA beTAne janma Apyo che ane A putra jevo janamyo ke teNe moTuM parAkrama karyuM. zuM karyuM? hanumAnajI jevA janmayA ke teo sUryane pakaDavA doDayA hatA. paraMtu A vairAgya beTo moharUpI kuTuMbane khAI gayo. kumati dAdImA ane matsara dAdAjI vairAgyanuM mukha joine mRtyu pAmyAM. badhAM ja kAma, krodha, moha, lobha e kuTuMbIjano paNa vairAgya janamyo ane gayAM. Avo "avadhU vairAgya beTA jAyA, vAne khoja kuTuMba saba khAyA' jJAna thatAnI sAthe ja vibhAva jAya che. have to samajAya che ne ? A kaDI bahu mahattvanI che. have tame koI pUchazo nahi ke amAre zuM karavuM ? tame pUchavAnA to kharA ja ke amAre zuM karavuM? jene kaMIpaNa kharIdI karavI na hoya te daza dukAne jaI mAla joyA kare. pachI koI kahe ke zuM kharIdyu ? to kaheze khAlI mAla joI rAkhyo. jyAre levuM hoya tyAre kAma lAge. tame amArI sAthe paNa AvuM karazo ? jJAnanuM sAmarthya aneruM che. A gAthA ghaMTo. "koTi varSanuM svapna paNa jAgRta thatAM samAyasvapnanI jema vibhAva zamI jAya che. TakI zake ja nahi. eTalA mATe gautamasvAmIe kahyuM ke kezIkumAra ! For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 14 pravacana kramAMka - 89, gAthA kramAMka-114 amArI AjubAju bhavatRSNA-rAga dveSanI velaDIo vIMTaLAyelI hatI, ame paNa vIMTaLAyelA hatAM. paNa amArA jJAnI gurue jJAnarUpI dhAradAra talavAra ApI. A talavArathI badhI velaDIo mULa sahita kApI ane mukta banIne vihAra karIe chIe. jJAna saune mukta kare che. jJAna svataMtratA Ape che. rAgadveSanI vRttio chUTI jaze. gurudeva ziSyane kahe che. A vibhAva anAdino che ne ? bhale rahyo, tuM tenAM gANAM na gA. jJAnanI upAsanA kara. jJAna thatAM te dUra thaze. gharamAM ghaNAM uMdara hoya paNa bilADIne jotAM ja badhA bhAgI jAya. tene kahevuM paDe ke UbhA raho ! jaMgalamAM mora Avyo nathI ke bhorIMga nAga bhAgyo nathI. tema jJAna AvyuM nathI ke vibhAva gayo nathI. AvI tAkAta jJAnamAM che. koTi varSanuM svapna paNa jAgRta thatAM samAya, tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 15 ( pravacana kramAMka - 90 gAthA kramAMka - 115 saMsAranuM mULa dehAdhyAsa chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhokatA tuM tehano, e ja dharmano marma. (115) TIkA H he ziSya ! dehamAM je AtmatA manAI che, ane tene lIdhe strI, putrAdi sarvamAM ahaM mamatvapaNuM varte che, te AtmatA jo AtmAmAM ja manAya, ane te dehAdhyAsa eTale dehamAM Atmabuddhi tathA AtmAmAM dehabuddhi che te chUTe, to tuM karmano kartA paNa nathI, ane bhoktA paNa nathI, ane e ja dharmano marma che. (115) ahIM paramakRpALudevane atyaMta maulika ane gaMbhIra vAta karavI che. dharmanI vAta AkhuM jagata kare che. aneka saMpradAyo, aneka mato, aneka sAdhu saMto ane aneka zAstro dharmanA judA judA prakAro ane judA judA svarUponuM varNana kare che. dharmanI judI judI prakriyAo ane paddhatio viSe paNa vAta kare che ane e dharmane je rIte potAnA jIvanamAM jIve che, enAthI jIvanamAM je chUTavuM joIe, je badalAhaTa ane TrAnsapharamezana eTale parivartana thavuM joIe, AvirbhAva ane avataraNa thavuM joie te thatuM jovAmAM AvatuM nathI. mANasa yaMtravat Teva mujaba dharma kare che. dharma Teva nathI, paraMparA, Adata ke punarAvRtti nathI. kaMIka karavuM tevo dharmano artha nathI. to dharma zuM hoI zake ? javAbamAM paramakRpALudeva kahe che ke dharmanI vAta to AkhuM jagata kare che, paraMtu mAre dharmanA marmanI vAta karavI che. A marma zabda bahu mahattvano che. marma eTale gupta rahasya, marma eTale gUDha rahasya, marma eTale gAMbhIrya ane marma eTale vAstavikatA. amAre dharmAnuM nahi paNa dharmanuM gupta rahasya kahevuM che. pU. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM che ke "dharama dharama karato jaga so phire, dharama na jANe ho marma'. AkhuM jagata dharma dharma ema karatuM phare che, evuM nathI ke jagatamAMthI dharme vidAya lIdhI che, dharmane vidAya ApavA ghaNA badhA prayatno thayA che, Akho sAmyavAda ane DAberI pakSonuM mukhya kArya e che ke jIvanamAMthI dharma vidAya le, chatAM dharma gayo nathI ane dharma jaI zake tema paNa nathI. bIjI bAju dharma hovA chatAM dharmanuM pariNAma AvatuM nathI. "dharama dharama karato jaga sau phire'. AkhuM jagata dharma dharma kare che, chatAM pariNAma kema AvatuM nathI ? vAMdho zuM Avyo ? pU. AnaMdadhanajI mahArAjanuM kahevuM che ke dharmano marma koI jANatuM nathI. ATalA badhA mANaso, ATalA badhA zAstro, ATalA badhA siddhAMto, ATalA badhA upadezako, svAdhyAyakAro, ane pravacanakAro hAjara hovA chatAM e dharmano marma jANatAM nathI. ahIM temaNe AgavI vyAkhyA ApI che ke "dharma jinezvara For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 pravacana kramAMka - 90, gAthA kramAMka-115 caraNa grahyA pachI'. (paMdaramA tIrthaMkara dharmanAtha bhagavAna). temanA zaraNamAM gayA pachI, temane AdhIna ane samarpita thayA pachI, temanA caraNomAM tanmaya thayA pachI temanA caraNone grahaNa karyA pachI koI karma bAMdhI ja na zake. jema amRta pIdhA pachI maravAnuM hoya ja nahi ane jhera pIdhA pachI jIvatA rahevAnuM na hoya. jema jhera mAre ja mAre, ane amRta bacAve ja. tema dharmanAtha bhagavAnanuM zaraNa grahyA pachI koI karma bAMdhI ja na zake. bhagavAna buddha traNa zabdo ApatAM hatAM. buddha zaraNaM gacchAmi, saMgha zaraNaM gacchAmi, dhamma zaraNaM gacchAmi. ane jaina paraMparAmAM cAranuM zaraNa grahaNa karavAnuM kahyuM che. arihaMtA maMgala, siddhA maMgala, sAhu maMgalaM, kevalipaNato dhammo maMgala. A cAra maMgala che. tethI ja A cAra lokottara che, lokottara hovAthI A cAranuM zaraNa grahaNa karavA lAyaka che. "arihaMte zaraNe pavakvAmi, siddha zaraNe pavakvAmi, sAt zaraNaM pavakvAmi.' kevalipaNAM dharmo zaraNe pavanjAmi, kevaLI praNIta dharmanA zaraNano huM svIkAra karuM chuM. uparanA traNa tattvonI traNa avasthAo A cothA zaraNanA kAraNe AvI che. arihaMta paramAtmA arihaMta banyA, e dharmanA kAraNe. siddha paramAtmA siddha banyA e paNa dharmanA kAraNe ane sAdhuo potAnA jIvanamAM je AcarI rahyA che te paNa dharmanA kAraNe. dharma sAdhune sAdhu banAve che, arihaMtane arihaMta banAve che ane siddhane siddha banAve che. arihaMta, siddha ane sAdhu e traNene banAvanAra, arthAt te pada sudhI pahoMcADanAra dharma che. dharma sarjaka che, dharma AvI avasthAo Ape che. eTalA mATe pU. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM ke dharmanuM zaraNa grahaNa karyA pachI koI na bAMdhe karma. A moTI vAta thaI ke koI rAga dveSa kare ja nahi tethI koI karma ja na bAMdhI zake. koI kaSAyo ke vikAro na kare, koI Asakti ane duSkarmo na kare, koI pApo ke vibhAvo kare ja nahi. koI mana, vacana ane kAyAthI bUruM kArya kare ja nahi, azubha pravRttio kare ja nahi. Ama dharma eka jhATake vibhAvonuM nirAkaraNa karI nAkhe che. dharma karavA chatAM, dharma karanAra vyakitanA jIvanamAM rAga dekhAya, dveSa dekhAya, ahaMkAra, ISya tathA mamatA paNa dekhAya, mamatva ane mUcha paNa dekhAya, verabhAva ane tiraskAra, kalaha temaja kaMkAsa dekhAya, corI ane durAcAra dekhAya, bhoga, AraMbha, parigraha dekhAya, A badhuM dekhAtuM hoya to dharme karyuM zuM ? jo dharma pariName to A thaI zake nahi, ane jo A badhuM thaI zakatuM hoya to dharma jIvanamAM Avyo che tevuM samajavAmAM kayAMka bhUla thAya che. teno artha e thayo ke dharmanI kriyA karIe chIe paNa teno marma jANatA nathI.pU.AnaMdaghanajI mahArAjanI paribhASAmAM dharmanuM zaraNa grahyA pachI karma na baMdhAya, ane karmo hoya to dharma na hoya. dharma hoya to karma na hoya. sIdhI sAdI vAta che ke aMdhakAra hoya to sUrya Ugyo na hoya ane sUrya Ugyo hoya to aMdhakAra na hoya. ravi-rajanI eka sAthe na hoya. dharma ane karma bane sAthe rahI zakatAM nathI. dharma AvIne samagra parivartana kare che. AkhA jIvananI zailI badalAI jAya che. jIvanano abhigama ane eproca badalAI jAya che. ATalo badho pheraphAra kaI rIte? For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 17 tame mAno bhale ne tamArI jAtane dhArmika paNa kahevaDAvI zako cho, paNa jIvana cADI khAze, jIvana bolaze. jIvananA koIpaNa khUNAmAM jo ahaMkAra dekhAze to dharma turata ja kaheze, huM hou to ahaMkAra na hoya ane ahaMkAra haze to huM nathI. sugaMdha hoya tyAM durgadha na hoya ane durgadha hoya tyAM sugaMdha na hoya. A prAthamika ane pAyAnI athavA to mULa bhUmikAnI vAta che. aneka juga vityA re, ene paMthe cAlatAM jI, haju ye na Avyo mAragaDAno aMta jI. samajavA prayatna karajo ke tamArI hAlanI je uMmara che tevaDA tame nathI, tamAruM jIvana caritra lakhavuM hoya to anaMtakALanI vigata meLavavI paDe. anaMtakALamAM tame kayAM kayAM janamyA? zuM zuM parAkramo karyA te badhI mAhitI meLavAya tyAre tamAruM jIvanacaritra lakhAya. tame anaMtakALathI A cakramAM ja cho. janma ane maraNanA kendramAM ja cho ane e cakramAM ja pharI rahyA cho. anaMtakALamAM tame zuM dharma sAdhanA nahi karI hoya? dharmasAdhanA jarUra karI haze. dharmasAdhanAnuM eka zuddha pariNAma eTale saMvara ane nirjarA, ane dharmasAdhanAnuM bIjuM pariNAma te puNyabaMdha che. tame samajavA prayatna karajo, ke jyAM agni hoya tyAM dhumADo hoya nahi, tyAM svaccha prakAza hoya. paNa thAya zuM? lAkaDAM bhInAM che, bhInAM lAkaDAMmAM phUMka mArI mArIne thAko chatAM paNa agni pragaTa thAya nahi ane pragaTa thAya to dhumADo AvyA vagara rahe nahi. agni jema dhumADAthI DhaMkAyela che ane janma letuM bALaka jema oLathI viMTaLAyela che tema aneka vikArothI AtmA Aje paNa vIMTALAyela che, ajJAnathI avarAyelo che. teNe jIvanamAM pUrve dharma karyo tenuM pariNAma puNyabaMdha AvI zake. jo ke vAstavika ane asala, mULabhUta pariNAma to saMvara ane nidrA che. saMvara eTale AvatAM karmone rokavA ane nirjarA eTale sattAmAM paDelAM karmono nikAla thavo. te thAya to janma maraNano aMta Ave. ghaNI vakhata amane ema thAya che ke tamAre tamArAM bALakone IMglIza mIDIyamamAM mUkavAM hoya to mUko, amArI nA nathI paNa sAthe sAthe nava tattvonuM jJAna to kama se kama Apo. A jIva, A ajIva, A puNya, pApa, Asrava, nirjarA, saMvara, baMdha ane Ane mokSa kahevAya, eTalo bodha to Apo. tame jaina kuLamAM janmyAM cho. tamane janmathI vItarAga paramAtmA maLyA che, vItarAga paramAtmAne oLakhAvanAra sAdhuo maLyA che. vItarAga paramAtmAnuM tattva jJAna maLyuM che, tyAre kaho to kharA ke beTA ! Ane jIva kahevAya, Ane ajIva kahevAya, Ane puNya ane Ane pApa kahevAya. tame to tene beTa ane keTa zIkhavo cho. A zIkhavavAnI koNa nA pADe che? paNa mANasane jo mANasa banAvavo haze to jIvanamAM parivartana lAvanAra tattva joize. e ja kAraNathI mahAbhAratamAM kahyuM che ke zruti, smRti, ane saMpradAya bhinna bhinna che, kahenArA vidvAno paNa ghaNA che, paraMtu dharmanuM je parama tattva che te to jJAnI puruSanI hRdayarUpI guphAmAM che. tyAM tame jAva to dharmanuM tattva maLe. For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 pravacana kramAMka - 90, gAthA kramAMka-115 AnaMdaghanajI mahArAje kahyuM ke dharmano svIkAra karyA pachI karmo rahI zakatAM nathI. A eka vAta thaI. paramakRpALudevane dharmanA marmanI vAta karavI che.samajavA jarUra prayatna karajo. A dharmanI vAta nathI paNa dharmanA marmanI vAta che. A gupta rahasya che. A atyaMta gopanIya tattva che, je paramakRpALudevane pragaTa karavuM che. 'e ja dharmano marma' ahIM "ja' zabda vAparyo che. nizcita A ja dharmano marma che. anekAntavAda ja zabda vAparatuM nathI. paNa kRpALudeve ja zabda vAparyo che, nizcita A ja dharmano marma che. dharmano marma jANyA sivAya dharma jIvanamAM pariNAma lAvI zake nahi. ahIM traNa tabakkA che. (1) pahelo tabakko, paheluM pagathiyuM, paheluM sUtra, pahelo ekaDo e ke "chUTe dehAdhyAsa to' sauthI moTo vAMdho e ke khATale moTI khoTa. jo pAyo ja na maLe to khATalArUpI dharmanuM astitva kayAMthI hoya? A saMsAra ATalo lIlochama? ATalo vyApaka ? konA pAyA upara? kahevata che ke mULa majabUta hoya to vRkSa pAMgare, ane gheghUra vaDalo lAMbe sudhI phelAya. ahIM dehAdhyAsarUpI mULa majabUta che eTale saMsArarUpI vaDalo phelAya che. cAra gati, coryAzIlAkha jIvAyoni ane cauda rAjaloka saMsAra ATalo badho vistarelo che. loko kahe che ke muMbaI ghaNuM vadhatuM jAya che, karoDo mANaso rahe che paNa muMbaI vizvanA nakazAmAM rAInA dANAthI paNa nAnuM haze. muMbaInA 110 mALanAM makAnonA pAyA keTalAM majabUta haze ? tema ATalo moTo saMsAra kyA pAyA upara Ubho haze ? paramakRpALudeva kahe che ke A saMsAra mAtra dehAdhyAsanA pAyA upara Ubho che. A anaMta saMsArano pAyo che. anaMtakALathI A jIvAtmAe kaMipaNa karavAnuM bAkI rAkhyuM nathI, phakata teNe dehAdhyAsa Ubho rAkhyo che "chUTe dehAdhyAsa to zuM thAya ? (2) to "nahi kartA tuM karma' tuM karmano kartA maTI jaiza. karmano kartA maTI jaIza to "nahi bhoktA tuM tehano" jo dehAdhyAsa nahi hoya to karmano kartA maTI javAno ane karmano kartA jo hoiza to niyamathI te karmone bhogavavAM ja paDaze ane karmono jo bhoktA banIza, ne e karmo bhogavatAM nahi AvaDe to pharI karmono kartA banIza eTale karmanA kartA banavuM, pachI karmanA bhoktA banavuM. phera karmo bhogavavAM, phera karmanA kartA banavuM. to A badhAne TakAvI rAkhanAra majabUta lIMka hoya to A dehAdhyAsa. aMbAlAlabhAie TUMkuM vivecana lakhyuM che te paNa ApaNe samajIe. he ziSya ! dehamAM ja AtmatA manAya che, samajAya che athavA deha te ja AtmA che tema je mAnI lIdhuM che, che nahi chatAM paNa mAnI lIdhuM che. tame ghaNI vakhata ema kahetA ho cho ke bhAI sAheba! vAta evI nathI paNa tame ema mAnI lIdhuM che. ahIM paNa tame ema mAnI lIdhuM che ke A deha te ja huM chuM, A mAnyatA choDAvatAM nAke dama AvI jAya che paNa choDatA nathI. A deha te ja AtmA che evuM jeNe mAnyuM che te mAnyatAnI pAchaLa bIjI mAnyatA svAbhAvika Ave che ke A strI, putra, saMpatti badhuM mAruM che tethI tame game teTalo prayatna karazo ane game teTalI vakhata vAta karazo ke strI, putra, makAna, ghana,vaibhava, badhuM pArakuM che,eka vakhata saue For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 219 mUkIne javAnuM ja che. AvI vAta jyAre thatI hoya tyAre amane lAge che ke have ardhA kalAkamAM ja A jaMgalamAM jaze ke kema ? paNa pachI khabara paDe ke A bhAI to pacAza varSathI AvI vAta kare che. Aje kare che ema nathI. strI, putra ane saMpattimAM ahaMkAra thAya che. dhanano ahaMkAra, sattAno ahaMkAra, rUpano ahaMkAra, baLano ahaMkAra thAya che. tame bArIkAIthI jozo to dhana ane sattA jenI pAse che tenuM bolavAnuM, besavAnuM, UThavAnuM e normala nahi hoya paNa kaMIka vizeSa haze. e vAta to javA do, paNa dIkaro paraNe eTale mA sAsu banI jAya, te divasathI tenA vyavahAramAM pharaka paDI jAya. e rASTrapati nathI banI paNa tenA hAthamAM sattA AvI ne ? koIka to maLyuM, jenI upara rUAba karI zakAya ke Ama thAya, Ama na thAya, A gharamAM Ama na cAle, tame kAMI zIkhyAM nathI, tamArA mA-bApe zIkhavyuM nathI. pahelAM to koI hatuM nahIM. jevuM bIjuM pAtra maLyuM ke ahaMkAra Ubho thayo. eka bahena kahetAM hatAM ke mArA jevuM zAka koIne samAratAM AvaDatuM nathI. AmAM paNa ahaMkAra ? ahaMkArane besavA eka taNakhalA jeTalI jagyA paNa maLaze to AvIne besI jaze, pachI te ahaMkArane vidAya ApatAM nAke dama AvI jaze. aMbAlAlabhAIe lakhyuM che ke dehamAM AtmatA manAI che, deha te AtmA nathI, paNa khoTI mAnyatAne laIne strI, putra, saMpatti, dhana Adi sarvamAM ahaM bhAva varte che. koI bhAI tamane kahe ke meM navuM makAna baMdhAvyuM. hiMdustAnanI eka cIja vAparI nathI, badhuM phorenathI ja maMgAvyuM che. vAta karatI vakhate tene galagaliyA thAya ane sAMbhaLanAra jo gAMDo hoya to irSA thAya. ahaMkAra Ave tyAre bIjuM je tatva Ave che, te che mamatva. tame game teTaluM manathI mAnazo ke jagatanI koI vastu mArI nathI, badhuM ja mUkIne javAnuM che, paNa dhImethI koI tamArI vastu uThAvI le tyAre khabara paDe. svAdhyAya pUro thayA pachI koI tamArA cappala bhUlamAM paNa paherI le to kaho ke alyA! e rahevA de. hamaNAM tame sAMbhaLyuM ke saMsAra mithyA che, to A cAmaDAnAM cappala mithyA nahi? nA, cappala to mArAM che. dehamAM AtmatA manAI che tene lIdhe strI, putra AdimAM paNa ApaNuM ane mamatva varte che. upA. yazovijayajI mahArAje jJAnasArajImAM eka maulika gAthA ApI che. ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / 3yameva di napUrva: pratimanTo mohanid II (4/6) saraLa gAthA che. teno artha e che ke ahaM mama ti maMtroca' A moTo maMtra che. tame navakAra gaNatA hazo ke "sahajAtma svarUpa parama guru" e gurue tamane maMtra Apela che, tene tame thoDo TAIma gaNatA hazo paraMtu ApaNe to A maMtra satata japIe chIe, "aha" ane "mama' (eTale huM ane mAruM), to A maMtra koNe Apyo? moharAjAe Apela che. moharAjAe A maMtra ApI aMdhApo Apyo. tame AtmAne joI ja na zako. ghaNAM kahe che ke AtmA kayAM dekhAya che? paraMtu zeno dekhAya ? tArI AMkho to ughADI che paNa ahaM ane mamarUpI aMdhApo che. AkhuM For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 pravacana kramAMka - 90, gAthA mAMka-115 jagata AMdhaLuM bhIta jevuM banI gayuM che. A pahelI lITI thaI. have bIjI lITInA zabdo joIe. ahaM pahelAM "na' lagADo eTale na ahaM, ane mama pahelAM 'na' lagADo eTale na mama, na ahaM, na mama bolo eTale huM nahi ane mAruM nahi. sAheba! Akho saMsAra gayo. paraMtu moha kaheze ke meM japavA mATe maMtra Apyo che ne, e japavAno. na nahi umeravAno. A nAnI bhUla bahu moTI bhUla karAve che. anaMtakALathI ApaNe AtmIyatA AtmAne badale dehamAM mAnIe chIe. e bhUla jo sudhAravI hoya to AtmatA AtmAmAM ja mAnavI. zarIra te AtmA nathI. AtmA zarIrathI judo che evuM jo samajAya, ane evI jo pratIti thAya, ema jo svIkArAya to samyagadarzana thAya. samyagdarzananuM mahattva ATaluM badhuM kema che? te eTalA mATe che ke samyagdarzana vagara mokSa nathI. samyagdarzana vagara samyajJAna paNa na thAya ane samyak cAritra paNa na Ave. samyagadarzana vagara samyak tapa ane samyagU dhyAna paNa na thAya. tenA vagara kazuM sAcuM na thAya. badhuM ja niSphaLa thAya. pAMca paisAnI paNa saravALAmAM bhUla thAya to e bhUla lAkho rUpiyAnA saravALAmAM e bhUla cAlI ja Ave, tema A jIvanI bhUla nAnI che, dehamAM AtmatA manAI che. A nAnI bhUle Akho saMsAra Ubho karyo. ATalI nAnI bhUle karyataMtra goThavyuM, cAra gatimAM pheravyA. ATalI nAnI bhUle corAzI lAkha yonimAM paribhramaNa-TrAvelIMga karAvyuM. tame je atyAre ahIM AvyA cho te paNa musApharImAM ja cho. ahIMthI pAchuM paribhramaNa - TrAvelIMga cAlu thaze. koNa karAve che A badhuM? to dehamAM je Atmabuddhi che ane AtmAmAM dehabuddhi che te karAve che. dehane AtmA mAne che ane AtmAne deha mAne che, je nathI te mAne che, A bhUla che. je che te ja mAno te samajaNa. tame paNa ghaNI vakhata kahetA ho cho ke sAheba jarA sAcuM samajavA koziza to karo paNa tame ja A sAcuM samajo ne. dehane deha mAno, AtmAne AtmA mAno, dehamAM AtmA che tema mAno. deha AtmA che tevI buddhi, tene dehAtma buddhi kahe che. buddhi eTale AI.kayu. levala nahIM, buddhi zabdano artha nizcaya. deha e ja AtmA che evI je buddhi te dehAtmabuddhi tathA AtmAmAM deha buddhi. dehane deha samajavo joie ane AtmAne AtmA ja samajavo joie. bhUla sudhAravI jo hoya to A samajavuM paDaze. deha ne deha ja mAno, are bhAI ! je che te ja mAno ne, aDada che tene aDada kaho ane maga che tene maga kaho. magane aDada kaho ke aDadane maga kaho e cAlatuM haze ? deha deha ja che AtmA AtmA ja che. dehAtmabuddhi zuM kare che ? AtmAmAM deha mAne che ne dehamAM AtmA mAne che. tenA kAraNe karmano kartA bane che. kartA bane to bhoktA banyA vagara rahI zakato nathI. bhokatA jo bane ane bhogavatAM na AvaDe to navA karma karyA vagara rahI zakato nathI. A ApaNI kamanasIbI che. ApaNe cakramAM phasAI gayA chIe. A cakramAMthI bahAra kADhavA sAdhu saMto ApaNA sadbhAgye ApaNI pAse Ave che ne kahe che ke tame AtmA cho e svIkAro paNa zrotA svIkArato nathI, kAraNa mohe pATha Apyo che. barAbara zikSaNa ApyuM che, daDhIkaraNa karAvyuM che tethI janmathI mRtyu sudhI For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 21 deha e ja AtmA che, tema mAne che, anubhave che. mA paNa kahe che ke A mAro dIkaro che, te kone joine kahe che ? dehane joIne kahe che. huM ema kahyuM ke dIkarAno deha judo che ne AtmA judo che to kaheze ke AmanuM phaTakI gayuM che. - A badhAmAMthI bahAra AvavuM hoya to paramakRpALu deva mArmika vAta kare che, dharmanA marmanI vAta kare che, "chUTe dehAdhyAsa to badhA duHkhanuM kAraNa, badhA ajJAnanuM mULa kAraNa dehAdhyAsa che. tamAre duHkha dUra karavuM hoya to zenAthI karavuM ? duHkhanuM mULa dehAdhyAsane TALavo. duHkhanuM mULa vyakita nathI, saMyogo, paristhiti ke bahAranA padArtho nathI. prApta thayelI vyakitao nathI. tame ghaNI vakhata kahetA ho cho ke tame jIvanamAM AvyA na hota to amAre sukha ne sukha hota. tame bhaTakANA eTale duHkhane duHkha. tamAruM duHkha vyakitanA hAthamAM che. duHkhanuM mULa A badhuM nathI paNa dehAdhyAsa che. bIjI vAta jagatamAM sauthI moTo avarodha jo koIpaNa hoya to ajJAna che. ApaNI badhI ja prArthanAo ajJAna dUra karavA mATe che. eka nAnakaDI prArthanA che. tamaso mA jyotirgamaya', tamasamAMthI mane jyoti tarapha laI jAva. aMdhakAramAMthI prakAza tarapha laI jAva. Ano marma e che ke ajJAnanA aMdhakAramAMthI jJAnanA prakAzamAM laI jAva. ajJAnatimirAndhAnAM, jJAnAJjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave namaH // jJAnAMjanazalAkAthI ajJAna aMdhakArane dUra kare che te mATe sadgurudevane namaskAra ho, duHkhanuM mULa dehAdhyAsa che. bIjI vAta ajJAnanuM mULa dehAdhyAsa che. A gaNita samajI lo. tame je je mahenata karo cho te mahenata sArthaka thAya tenI cAvI ahIMyA che. AtmAne bhUlIne tame je kAMI karo cho,te jo tame AtmAne na bhUlo to nahIM karI zako. jo tamane AtmAnI smRti hoya, AtmA yAda hoya ke huM AtmA chuM, AnuM daDhIkaraNa thayuM hoya to sAheba ! tame juduM bolI nahIM zako, gusso karI nahIM zako, ahaMkAra karI nahIM zako, IrSyA karI nahIM zako, tame koIne duHkha nahIM ApI zako. tame svArthI banI nahIM zako. tame koInuM jhUMTavI nahIM zako, tame koIno tiraskAra nahIM karI zako kAraNa ke tame AtmAne jANyo. AtmAne nathI jANatA mATe A thaI zake che. A badhuM je kAMI thAya che te nathI jANatA evI hAlatamAM thAya che. eka mANasa Ubho Ubho gALo Apato hato. koIke kahyuM ke A mANasa gALo Ape che, to bIjo kahe ke sAheba ! eno vAMka nathI. e bahu sAro mANasa che, DAhyo mANasa che. korTano moTo vakIla che. A korTamAM jyAre Ubho hoya ne dalIlo kare to nyAyAdhIza paNa dhrUjI jAya e TAIpano A vakIla che, to AvuM kema bole che? to kahe ke sAheba ! dAru pIdhelo che, mATe Ama kare che. ApaNe paNa pIdhelA chIe. jo AtmA che evI pratIti hota to AvuM na karata, bhUla na karata. anartha karI na zake. For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 2 pravacana kramAMka - 90, gAthA mAMka-115 AtmAne bhUlIne, huM deha chuM evI mAnyatA jeTalI daDha teTalA pramANamAM pApanI pravRtti joradAra, gaNita samajI lo. jeTalA pramANamAM deha te huM chuM evI dRDhatA thaze ane ema mAnIne je pravRtti karaze te pravRttimAM gADha karmano baMdha e karI leze, e vinA karmo nahIM baMdhAya. huM AtmA chuM, deha nathI evI pratIti jo thAya to karmo nahIM baMdhAya, paNa huM AtmA chuM evI pratIti nathI.kharekhara huM deha chuM evI pratIti che paNa kharekhara deha nathI. huM AtmA nathI evI pratIti che paNa kharekhara to huM AtmA chuM, deha nathI, paNa je viparIta mAnI lIdhuM che. viparIta buddhi thaI che evI buddhine dehAdhyAsa kahe che. A dehAdhyAsa chUTe to kAma thAya. ATalI vAta ApaNe karI. dehAdhyAsa chUTavo joIe paNa e chUTato nathI. chUTe dehAdhyAsa' e ja dharmano marma che. A sUtrane jIvanamAM utArajo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 2 3 pravacana kramAMka - 91 gAthA kramAMka - 115-1 sAdhanAnI prakriyA chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma; nahi bhokatA tuM tehano, e ja dharmano marma. (115). atyaMta gaMbhIra sUtranI spaSTatA thaI rahI che. A dharatI upara eka ja zabda evo che ke jenI AjubAju vivAda ke vikhavAda hovAM na joIe. matabheda, Agraha ke potAnI mAnyatA vacamAM na AvavI joIe ane te zabda dharma che. eka tattva evuM che ke je tamAma vAdavivAdothI para che. paraMtu jagata sAme najara nAkhatAM UMdhu dekhAya che. jeTalA vivAdo dharmanA nAme thayA che teTalA bIje thayA nahi hoya. eka gAmamAM navuM suMdara derAsara banyuM hatuM, ame pUchyuM ke ahIM derAsara che ne ? to kahe " che to kharuM paNa saMghamAM bhAgalA paDI gayA che tethI ame tyAM jatAM nathI" bhagavAnanA paNa bhAgalA ! gharmane A badhI bAbato sAthe kaMI levAdevA hoya nahi chatAM vivAda che. atyAre dharmanA nAme aneka kriyAo ane mAnyatAo cAle che, ane dharma zuM che te ja bhUlAI jAya che. AnuM eka mahattvanuM kAraNa samajI lo, dharma tattvanuM pratipAdana adhikRta vyaktio sivAya bina adhikRta vyakitao karavA lAge che ane tenA kAraNe A pakSo UbhA thayA che. mATe evo puruSa pratipAdana karanAro joIe ke "je Akha puruSa hoya ke je saMpUrNapaNe vItarAga hoya. rAga dveSa vartamAnamAM nathI eTaluM ja nahIM paNa have tenAmAM janmavAnA nathI, e vItarAga puruSa che. vItarAgatA prApta thayA pachI caitanya tattvamAM raheluM anaMtajJAna pUruM khIlI jAya che. jJAna bahArathI AvatuM nathI. jJAna aMdarathI pragaTa thAya che. jJAna alpa nathI paNa pUrNa che, paraMtu A jJAna upara AvaraNa AvI zake che. jJAnAvaraNIya karma jJAnane AvaraNa karanAra karma che. AvaraNa jenA upara AvyuM che te ane jenA vaDe AvaraNa thayuM che te karma banne judA che. DhAMkaNuM paNa juduM che ane aMdaramAM rahela mAla paNa judo che. dAbaDAmAM goLa che. DhAMkaNuM phITa karyuM che, kholavuM hoya tyAre kholI zakAya. goLane DhAMkaNuM baMne judAM che tema jJAna ane tenA upara je karma AvaraNa kare che te banne judAM che. jJAna DhaMkAyuM che. jJAna bahArathI nathI AvatuM. tamane thaze ke aMdarathI jJAna kevI rIte Ave ? vAMcIe to jJAna Ave, skUlamAM jaie ane zikSaNa laIe to jJAna Ave. sAMbhaLIe to jJAna Ave. kharI vAta che paraMtu A badhA jJAnane pragaTa thavAnAM nimitto che. jema dIvAsaLInI kAMDIne tame ghasAro Apo to agni pragaTa thAya. tame ghasAro Apo cho tethI agni pragaTa thato nathI paraMtu dIvAsaLInI kAMDamAM agnine pragaTa karavAnI kSamatA che. bahArathI ghasAro ApavAnI jarUra che. tema jJAna paNa aMdarathI Ave che. For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 24 pravacana kramAMka - 91, gAthA kramAMka-115-1 bahArathI ghasAro ApavAnI jarUra che. e jJAna saMpUrNapaNe paripUrNa khIlI zake che. tenA mATe zabda Apyo che kevaLajJAna ane bIjo zabda che anaMtajJAna. cauda rAjalokamAM jANavA lAyaka je je badhA padArtho rahelA che, te tamAma padArtho je jJAnamAM sahaja rIte vinA mahenate vinA prayAse eka samayamAM, eka sAthe jaNAya evuM jJAna te kevaLajJAna athavA anaMtajJAna. jANavAno prayatna karavo na paDe paNa jaNAI jAya. eka arIso che tenI sAme tame jAo to tame dekhAo cho tamAre ke arIsAne temAM mahenata karavI paDatI nathI. arIsAno svabhAva che ke je vastu sAme Ave che temAM jhaLakI UThe. paththara ke ArasamAM nahi jhaLake paNa arIsAmAM jhaLakazo. darpaNano svabhAva che ke tenI sAme tame chUpAM rahI zakatAM nathI. tema jJAnano paNa svabhAva che ke koIpaNa dravya ke paramANu tenI sAme jhaLakayA vagara rahI zakatuM nathI. evuM kevaLajJAna jemane pragaTa thayuM che, te kayAre thatuM haze? jo te vItarAga hoya to, vItarAgatA + anaMta jJAna, teno ToTala saravALo jenAmAM thayo che tevo sarvajJa puruSa je prarUpaNA kare te zuddha prarUpaNA hoya. emane jovAnuM nathI ke vArtAo vAMcavAnI nathI. AMkha vagara satya jevuM che tevuM joI rahyAM che. "binA nayanakI bAta' ame je vAta karavAnA chIe te binA nayanakI bAta che. AvI zuddha prarUpaNA karanArathI adhyAtma, sata, satya, sanAtana sat , chUpuM nathI, chAnuM nathI. teo satya jevuM haze tevuM ja kaheze. A eka vAta thaI. sarvajJa puruSo dara vakhate hAjara hoya tevuM na bane paraMtu sAdhanA karatAM karatAM, sarvasaMga parityAganI avasthAmAM jemaNe AtmAnuM gholana karyuM che, jemaNe vItarAga paramAtmAnI AjJAnuM akhaMDapaNe pAlana karela che, sarva prakAranAM aviratinA pariNAmathI jeo virAma pAmyA che ane niraMtara dhyAna sAdhanA karIne paramAtmA pratye bhakti ane AdhInatA jemaNe prApta karI che evI samarpita cetanAo potAnI meLe nahi paNa sarvajJa bhagavAne je kaMI paNa kahyuM che te rIte yathArthapaNe jANIne, koIpaNa jAtanA Agraha ke kadAgraha vagara temanAM ja mAdhyama banIne, je kaMI vAta kare te bIjI prarUpaNA thaI. A jagatamAM AvI prarUpaNA karanAra jo hoya to dharmanA nAme ATalAM matabhedo na hoya. cAlo, e ApaNA hAthanI vAta nathI. matabhedo che te matabhedo jagata TALI nahi zake, paNa vyakita TALI zakaze. ApaNe pote te matabhedo TALIe to dharmano marma je che tene samajI zakIe. paramakRpALudeva dharmanA marmanI vAta kare che. A gAthAnI mahattvanI traNa prakriyAo je che tene joI jaIe. pahelo nirNaya - jANe che te AtmA. dravya guNa paryAya vigere bIjI kaMI paNa khabara paDatI nathI. ATalI ja vAta, jANe che te AtmA' ane nathI jANato te deha. Ano artha evo thayo ke jANanAro je jANe che te AtmA, te AtmA, je nathI jANato evA dehamAM rahe che. khUbInI vAta to e che ke jANe che te AtmA, nathI jANato tevA dehamAM vasyo che. deha kaMI ja jANato nathI. jANanAra AtmA ane nathI jANato te jaDa deha. e bannene judAM pADavAM tenuM nAma sAdhanAnI prakriyA. AnA mATe zAstramAM prajJA zabda vAparyo che. je buddhi che, je kSayopazama rUpa jJAna che tenAthI For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 225 e paramatatvane ghUMTatA ghUMTatAM e jJAnamAM parama tattva pragaTa thaI jAya, jaNAya. pataMjalie kahyuM ke "jJAtimAhya" prajJAnA mahela upara UbhA rahIne ame paramatattvanA sAkSAt darzana karIe chIe. jema dUdha ghUMTAtu ghUMTAtuM bAsuMdI thaI jAya tema buddhi zraddhApUrvaka abhyAsapUrvaka sadgurunI AjJApUrvaka, tApUrvaka, ciMtana, manana ane maMthanapUrvaka anuprekSApUrvaka ghUMTAtI ghUMTAtI prajJA bane che. e prajJA AtmAne anubhavI zake che. AMkho mIMco paNa AtmA dekhAze nahi. aMdhAru dekhAze. AtmA dekhAya che tema kaho to te bhrama che. badhA bhramamAMthI bahAra AvavAnI jarUra che. A gAthAmAM paramakRpALudeve ja zabda vAparyo che amAro abhiprAya ame kadI paNa haThapUrvaka, AgrahapUrvaka, kadAgrahapUrvaka kahyo nathI. A amArI mAnyatA che, ame mAnIe chIe e rIte ame kaMI kIdhuM nathI ke bolyA nathI paraMtu A ame je kahIe chIe te pAramArthika satya che, mATe ame ja zabda vAparIe chIe. samajavA koziza karajo ane A lakSaNa haMmezA vicAravuM ke je jANe che te AtmA ane nathI jANato te deha. sIdhI ja vAta che. nizcaya lakSaNa avalaMbI, prajJA chenI nihAro, tasa chenI madhyapAtI duvidhA, kare jaDa cetana phAro tasa chenI kara gahIe jo dhana, so tuma sohaM dhAro, sohaM jANI daTo tuma mohaM, ve hai samako vAro cetana aisA jJAna vicAro. be ja kaDIo che paNa temAM AkhI paddhati che. tame ghaNI vakhata pUcho cho ke amAre zuM karavuM? lo, A karavuM. ghaNA kahe che ke ame nakkI nathI karyuM paNa pUchI rAkhIe. ApaNe nirNaya karI zakatA nathI, e ApaNI khAmI che. cetana aisA jJAna vicAro ! sohaM soha sohaM soha, sohaM aNu na biyAsAro. jAtajAtanA vicAro karIe chIe. A aNu che, paramANu che temAMthI eTamabomba thAya. tema A bIja che, temAMthI vRkSa thAya. to cArebAjuthI sAdhaka nizcaya kare. buddhi, zraddhA, satsaMga, sazAstra, sadguru, zravaNa, ciMtana, manana, anuprekSA ATalAM badhAM paribaLo dvArA sAdhaka samyaka prakAre tattvano nizcaya kare. tamAre nizcaya karavAno ke jANe che te AtmA ane nathI jANato te deha. be zabdo jaDa ane cetana bane judAM che. A nizcaya ApI dIdho ane temAMthI sva lakSaNa jANI judo tAravI levAno. so bego eraporTa upara AvI hoya. pATA upara pharatI hoya temAMthI tamArI bega tAravI lyo cho ne ? tema sva lakSaNa jANI lyo. kAraNa khabara che. koie lAla rIbana, koie pILI rIbana bAMdhI hoya te sva lakSaNa. A ATalI nAnakaDI ghaTanA mATe ATalA badhA zAstro che. svalakSaNa nakkI karI tenuM avalaMbana levAnuM. huM jANanAra, huM jANanAra, jANe che te AtmA, jANe che te AtmA. e avalaMbana ane emAM nakkI thAya ke huM caitanya mUrti bhagavAna AtmA chuM. AgaLa gAthA AvavAnI che ke, For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 26 pravacana kramAMka - 91, gAthA kyAMka-115-1 zuddha buddha caitanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. (117) A gAthAnI prastAvanA 11pamI gAthAmAM che. svalakSaNa te potAnuM lakSaNa. zAstronA adhyayana dvArA, sadgurunI kRpA dvArA, satsaMga dvArA sAdhaka pote svalakSaNathI nizcaya kare che. pachI tenuM avalaMbana kare che. jANe che, te AtmAnA avalaMbanathI deha ane AtmAnI ekatA dUra kare che. Aje paNa deha ane AtmA judAM ja che. deha ane AtmA eka hota to maratI vakhate AtmA judo paDyo na hota. atyAre tame beThA cho te vakhate paNa deha ane AtmA judA che ema vicArI ekatA dUra karo ane A ekatA dUra thAya to sarvathI pote judo che tema AtmAne anubhavo. tamAma dravyo ane jaDa padArthothI AtmA bhinna che evo anubhava kare to ajJAnanA kAraNe je rAgadveSa thatA hatA, te rAgadveSa thAya nahi. ghaNAM loko kahe che ke rAgadveSa karavA nathI paNa thaI jAya che, paNa evuM nathI, bhrama che, ajJAna che mATe thaI jAya che. svalakSaNa nakkI thayuM nathI mATe thAya che. "nizcaya svalakSaNa avalaMbI prajJA chenI nihAro' prajJArUpI chINIthI baMnene judA pADo. samayasArajImAM kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM che ke jyAM jaDa ane cetananI sAMdha che te sAMdha upara prajJA chINIne mUko. sAMdha mAnyatAmAM che, sAMdha buddhimAM che, e mAnyatA upara prajJA chINI mUko. mUkyAM pachI e chINI be bhAga pADaze. temAMthI tAruM svalakSaNa nakkI karI tuM samajI le ke tuM caitanyamUrti AtmA cho. AvI prakriyA dvArA tuM tAro dehAdhyAsa TALa. bIjI rIte nahi TaLe. A dehAdhyAsa chUTe to zuM thAya? jo ajJAna gayuM ane A ghaTanA ghaTI to deha ane AtmA vaccenI ekatA dUra thaI. bhedajJAna thayuM ane ajJAna gayuM. ajJAna hatuM mATe rAgadveSa thatAM hatAM. rAgadveSa hatA mATe karmo karato hato. have ajJAna gayuM, rAgadveSa paNa gayAM ane "nahi kartA tuM karma' have tuM karmano kartA banI zakIza nahi. tame hazo paNa karmanA kartA nahi ho. bahu adbhuta vAta karI. A jJAnInI avasthAdazA che. jJAnI dehamAM che, jIvaMta che ane karma karatA jagatane dekhAya paNa che chatAM paNa jJAnI karma karato nathI, kAraNa ke tenAmAM kartAbhAva nathI. kartAbhAva ajJAnanA kAraNe che. ajJAna nathI to kartAbhAva nathI ane tethI rAgadveSa nathI. to "nahi kartA tuM karma' tuM karmano kartA maTI jaiza. | sarva karmano kSaya thAya tyAre mokSa thAya. sarva karmanA kSaya mATe bIjI vAta karI. eka bAju karmanuM kArakhAnuM cAlu ane bIjI bAju sarvakarmanA kSayanI vAta kare to meLa kayAMthI paDe ? kArakhAnuM baMdha karavuM hoya, navA karmone AvatAM aTakAvavA hoya to ajJAnane dUra karavuM paDe. ajJAna dehAdhyAsa chUTe tyAre dUra thAya. ane "chUTe dehAdhyAsa to nahi kartA tuM karma bahu sarasa lIMka ApI che. jene sAdhanA karavI che tenA mATe dIvA jevo mArga batAvyo che. dhoLe divase AMkha mIMcIne cAlo tevo rasto che. tAre eka vAta samajavI paDaze. dehAdhyAsa chUTayA pachI navA karmono kartA thato nathI paNa jUnA bAMdhelA karmonuM zuM? e paNa tArI sAthe che. e karmo udayamAM AvavAnAM For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 227 ane udayamAM Ave tyAre pariNAma ApavAnAM ja. karmo be prakAranAM che. duHkhanI pratIti karAve tevA ane sukhanI pratIti karAve tevAM. sukhada saMyogo athavA duHkhada saMyogo, A baMne jAtanI paristhiti karma nirmANa kare che. paNa majhAnI vAta e che ke jene dehAdhyAsa chUTayo che te duHkhada paristhiti hovA chatAM pote du:kha bhogavato nathI. dekhAya che ke du:kha bhogavI rahyo che paNa aMdaranI paristhiti judI che. gajasukumArane mAthe aMgArA mUkAyA che te dekhAya che, khaMdhaka muninI dehanI khAla UtaratI dekhAya che, sanatakumArane dehamAM vyAdhi jaNAya che. AvuM hovA chatAM, duHkha che chatAM teo du:kha bhogavatA nathI eTale ke duHkhI thatA nathI. AvI jJAnInI avasthA hoya che. duHkha to asahya ane bhayaMkara che, kahyuM che ke samyaSTi AtmAo narakamAM hoya temane narakanI asahya pIDA bhogavavI paDe. bhogavI rahyA hoya to paNa duHkhathI nirlepa ane nyArA che. duHkhathI alipta rahevAnI je kaLA che te dehAdhyAsa chUTayA pachI ja prApta thAya. A samajavuM jIvanamAM bahu jarUrI che. AMkho mIMcIne huM AtmA chuM, huM AtmA chuM ema bolavAthI kaMi nahi vaLe. paNa dhyAnathI samajI prayogamAM levuM paDaze. duHkha che, bhayaMkara duHkha che, duHkhanA saMyogo ane viparIta paristhiti che, paraMtu jJAnI duHkha bhogavato nathI. duHkha bhogavavuM te aMdaranuM kAma che ane duHkhanI paristhiti nirmANa karavI te karmanuM kAma che. juo, A paribaLo kevAM kAma kare che ? duHkhajanaka karmo duHkhada paristhiti utpanna kare che. aMtarAya karmo pratikULatAo utpanna kare che paraMtu te vakhate bhogavavuM ke na bhogavavuM e bIjI avasthA te aMdaranI avasthA che. 'nahi bhoktA tuM tehano' ApaNane dekhAya che ke teo asahya duHkha bhogavI rahyA che paraMtu temanA kendra upara najara nAkho to ema jaNAya che ke teo duHkha bhogavatA nathI. duHkhanAM nikaTa rahevA chatAM duHkhathI dUra rahevuM evI asAdhAraNa avasthA temaNe prApta karI che, ane sAthe sAthe teo sukha paNa bhogavatA nathI. A dharmano marma che. A kai rIte bane ? cakravartI cha khaMDano mAlika che. jema devabhavamAM indrano vaibhava zreSTha che. tema manuSyabhavamAM cakravartIno vaibhava zreSTha che. koipaNa bhoganuM sAdhana bAkI nathI, tamAma bhoganA sAdhana hAjara che, bhogo bhogavavA mATe svataMtra che. bhogo bhogavavAnI sAmagrI vacce UbhelA dekhAya che, chatAM sAmagrI bhogavatA nathI, sukha che chatAM sukha bhogavatA nathI, sukhathI dUra. jema duHkhathI dUra che tema sukhathI paNa dUra. temAM lapeTAtA ke lepAtA nathI. temane spRhA nathI, icchA nathI, temAM mIThAza nathI, mAdhurya nathI, A sAruM che tema mAnatA nathI. svIkAratA nathI. UbhA che sukhamAM paNa sukhane svIkAratAM nathI. sukha che tema duniyA kahe che. teo nathI kahetA. AvI adbhuta dazA jJAnInI che. narasiMha mahetAe saraLa bhASAmAM pheMsalo ApI dIdho ke 'sukha duHkha manamAM na ANIe re' sukha duHkhane bahAra UbhAM rahevA do. tamArA manamAM na lAvo. manamAM Avaze to AkuLatA, vyAkuLatA, ArtadhyAna, raudradhyAna, harSa, zoka, azAMti, zAMti, apekSA, nirAzA, sAruM, narasuM, irSA A badhuM thaze. bIjA loko tamane kaheze ke tame For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 pravacana kramAMka - 91, gAthA kramAMka-115-1 to ghaNA sukhI cho. tamane thaze ke mArA pADozI jevo nahi. te mArA karatAM vadhAre sukhI che. irSyAnuM duHkha che. sukha bhogave che paNa sAthe IrSyAnuM duHkha. sukha duHkha baMne hAjara hovA chatAM te koIpaNa jAtanA saMyogone bhogavato nathI. kAraNa? karmanA phaLathI paNa AtmA dUra che. jema karmathI AtmA bhinna che tema karmanA phaLathI paNa AtmA bhinna che. karmanA udayakALamAM temAM bhaLyA sivAya jJAnI pasAra thAya che ane te kAraNe tenA karmo kharI paDe che. e karmanuM kharI paDavuM tenuM nAma nirjarA. vItarAga paramAtmAnA zAsanamAM kevI kevI vAto thaI che ? tenI noMdha lejo. Aje paNa vItarAga paramAtmAnuM zAsana zAstro badhuM hAjara che. sukha ke duHkhanA saMyogo bahAranA che tene mana para leto nathI. mana te asarathI mukata. saMyogo vacce pasAra thatI vakhate te nimitte utpanna thatI asaro eTale karmaphaLathI mukata thavAnI kaLA tenuM nAma dharma. A to adbhuta kaLA che. jJAnI jAgRta che, mATe te prakAre jJAnI vartana kare che ane tethI enA manamAM rAga dveSane badale vizuddha bhAvo utpanna thAya che. tenAM kAraNe bhramaNAo TaLI jAya che. 192mAM patrAMkamAM eka nAnakaDI kaDI che. huM dehAdi svarUpa nathI. A bolavAnI nahi paNa anubhavavAnI vAta che. deha, strI, putra Adi mArAM nathI, zuddha caitanya avinAzI evo huM AtmA chuM. A bhAvana karatAM karatAM dehAdhyAsa chUTe che. A cAvI che. AvuM zuddha Atma svarUpa atyAra sudhI jANatAM na hatAM, te jANyuM ane sadganI hAjarImAM jAyuM, temanI kRpAthI jANyuM mATe kahe che ke aho ! aho ! zrI sadaguru, karuNA siMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. tenAmAM ghaTanA ghaTI che tethI kahe che, lAgaNInA AvezamAM taNAIne nathI kahetA. tenAmAM mithyAtvanuM baLa ghaTyuM che. dehAdhyAsa cho eTale svarUpanuM darzana thayuM che ane te vakhate karmanA tamAma prakAranA bhAvo ane udayothI judo paDyo che, evI kaLA jenI pAse che tene kahevAya che dharmano marma. A gAthAmAM eka vAtanI spaSTatA karI che. dharmanAM tamAma sAdhano dehAdhyAsa dUra karavA mATe che. paraMtu ApaNA badhA upAyo te dehAdhyAsa majabUta karavA mATe che. kevI rIte che? tame kaho cho ke ame gayA hatA jamavA paNa jamavAmAM kaMI ThekANuM na hatuM. AIsa jevuM ThaMDu pANI paNa na hatuM. AtmA hovA chatAM dhyAna badhuM zarIra sukha mATe ja ne ? game tema bolo ane karo. izAvAsya upaniSadamAM kahyuM che ke je AtmAne jANato nathI evo ajJAnI bhayaMkara ajJAnanA ghora aMdhakAramAM che paNa jeNe AtmAne jANyA pachI paNa tenAthI virAma pAmato nathI te tenA karatAM paNa ghora aMdhakAramAM che. jainadarzananA pAyAmAM tamAma sAdhanAo dehAdhyAsa dUra karavA mATe che. sUrya Uge pachI ja AhAra levo. sUrya UgyA pachI eka kalAke AhAra levo, sUrya ugyA pachI be kalAke levo, ema karavAthI dehAdhyAsa aMze aMze TaLe. A badhA For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 29 sAdhano dehAdhyAsa dUra karavA mATe che. jeTalA pramANamAM dehAdhyAsa chUTe teTalA pramANamAM dharma pariName. pharI punarAvRtti karIne kahuM chuM ke dharmanI tamAma sAdhanAo dehAdhyAsa dUra karavA mATe che. jeTalo dehAdhyAsa chUTayo teTalo dharma pariNamyo ane teTalA mATe A je prathama ajJAnatA hatI ke deha te haM, jANe che te AtmA ane te huM nahIM, evI avaLI mAnyatA hatI te avaLI mAnyatA pheravavAnuM kAma jemaNe karyuM te mArA sadguru che. gADIne pheravavI hoya to dhakkA mArIne pheravavI paDe che ane rasto barAbara na hoya to gADIne Tarna Apavo, sTIyarIMga pheravavuM jeTaluM kaThina che tema koine bhrama thayo hoya to te pheravavo, avaLI mAnyatAne pheravavI ghaNuM kaThina kAma che. ApaNI avaLI mAnyatA sadguru pherave che, e tAkAta sadgurumAM che. mATe sadgurune kahyuM ke Ape amAro AtmA oLakhAvIo te upakAra kayAreya nahi bhUlAya. ziSya ema kahe che jevuM AtmAnuM svarUpa che tevuM amane jaNAvyuM ane ame jANyuM ane amArAmAM pariNamyuM tathA viSaya kaSAya moLAM paDyAM, rAga-dveSa moLAM paDyAM, ame raste caDyA chIe. have kaMI mokSa dUra nathI. "chUTe dehAdhyAsa to nahi kartA tuM karma, nahi bhokatA tuM tehano e ja dharmano marma.' A gAthA pUrI thAya che. "e ja dharmathI mokSa che' AnA sivAya bIjo koI dharma hoI zake nahi. A ja dharma che ane A ja dharmathI mokSa che te vAta AgaLanI gAthAmAM Ave che te have karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 pravacana kramAMka - 92, gAthA kramAMka-116 pravacana kramAMka - 92 gAthA kramAMka - 116 mokSanuM svarUpa e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. (116). TIkA - e ja dharmathI mokSa che, ane te ja mokSa svarUpa cho; arthAt zuddha Atmapada e ja mokSa che. tuM anaMta jJAna darzana tathA avyAbAdha sukhasvarU5 cho. (116) A gAthA tattvajJAnanI zikhara vArtA che. adhyAtma zAstra ane adhyAtmadarzana tenI TocanI A vAta che. adhyAtma kSetramAM AthI ucca ane zreSTha vAta bIjI hoI zake nahi. mArmika rIte paramakRpALu deve carama zikharanI vAta karI che. pahelI vAta e che ke jagatanA jIvo jANye ajANye je kaMIpaNa satkarma kare che, zubha pravRtti kare che, dharma sAdhanA kare che teo odhe odhe ema kahe che ke ame mokSa mATe karIe chIe. bhAratIya darzanomAM matabheda hoI zake paNa tamAma darzano mokSanI bAbatamAM sahamata che. eTalA mATe bhAratamAM cAra puruSArtha kahyA che. dharma, artha, kAma ane mokSa. A mokSa puruSArtha e parama puruSArtha che ane tamAma dharmo A mokSa puruSArthanI vAta kare che. mokSanA svarUpa viSe matabhedo che. mokSanA sAdhana viSe matabhedo che paNa mokSanA svIkAra viSe matabheda nathI. tame tamArA jIvanamAM je kaMipaNa dharma sAdhanA karo cho te zA mATe karo cho ? to kaho cho ke mokSa prApta karavA mATe. bhakta bhagavAna pAse paNa mAge che. "Apo Apo ne mahArAja amane zivasukha Apo" he prabhu ! amane zivasukha eTale mokSanuM sukha Apo. ema paNa kahevAmAM Ave che ke ame amArA jIvanamAM je kaMIpaNa sAdhanA karIe chIe te mokSaprApti arthe karIe chIe. amAre mokSa meLavavo che, mokSamAM javuM che. AnI prApti jo karavI hoya to sAdhana joize. te sAdhananuM nAma dharma che. tame je sAdhana mAno cho te nahi paNa jJAnIpuruSe kahelI vAta te dharma che ane e ja dharmathI mokSa che. bhAsyo dehAdhyAsathI AtmA deha samAna, paNa te baMne bhinna che, je ma asi ne myAna' A pAyAnI vAta karIne "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma' dehAdhyAsa chUTI jAya to tuM karmano kartA nahi bane. karmano kartA na rahe to karmo bhogavavAnAM paNa na rahe. A dharmano marma gurudeva ziSyane kahe che. pachI kahe che ke ame je dharma varNavyo che te dharmathI ja mokSa che. A pratIti che, A anubhUti che, ane A TaMkAra jevA vacano che. anubhava vagara paMDita ke vidvAna Ama na bolI zake. vaktA na bolI zake. jene anubhUti thaI che te For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 231 raNakArapUrvaka ema kahe che ke e dharmathI ja mokSa che. A dharmano marma che ane je kahyo te dharmathI ja mokSa che. paraMtu A vAta adhUrI che, pUrI vAta have Ave che. je dharmathI mokSa che te dharma tamArI mAnyatAthI judo che. paramakRpALu deva eka jhATake A bhedane dUra kare che. ame mokSanI vAta karIe chIe tyAre tame upara tarapha juo cho. koI siddhazIlA che, koI jagyAe mokSanuM sthAna che. tyAM anaMtA siddha bhagavaMto beThA che. tyAM javAnuM che ema kaMIka kaMIka kalpanAo jagatamAM thaI rahI che paNa amArI tathyavALI ane pAramArthika vAta e che ke tuM ja mokSa svarUpa cho. mokSa bahArathI meLavavAnI vAta nathI. tuM pote ja mokSa svarUpa cho. A adhyAtma zAstranI zikhara vArtAne samajavA koziza karajo. mokSa meLavavAnI cIja nathI. mokSa hovAnI, mukata thavAnI vAta che. huM pote mokSa eTale mukata cho ane mokSa avasthAmAM je je bAbato hoya che temAM anaMtajJAna, anaMtadarzana ane avyAbAdha avasthA hoya che. kayAreya koI jAtanI bAdhA ke avarodha na Ave tevI avasthA e avyAbAdha avasthA. cakravartInI saMpatti meLavI haze paNa mota tene chInavI leze. lAkho rUpiyAne AtaMkavAdI chInavI leze. dehane sAcavyo haze paNa ekAda roga tene chInavI leze. A mokSa evo che ke tene koI chInavI na zake, tyAM mRtyunuM paNa zAsana nathI, tyAM jarA, vyAdhi, vedanA ke bhaya nathI. tyAM gayA pachI pAchA AvavAnuM nathI. te kalyANa svarUpa che, avyAbAdha svarUpa che, mukta svarUpa che. AvI tArI potAnI avyAbAdha avasthA che. anaMta darzana, anaMtajJAna, anaMta sukha, anaMta cAritra, anaMta AnaMda e paNa tuM cho. AnA sivAya bIjuM kaMI nathI. ATalI adbhuta vAta! sAMbhaLIne kaMI rUMvATA UbhA thAya che ? are ! ame to mokSane bahAra zodhIe chIe. mokSa meLavavA bahAranI kriyAo karIe chIe. "mokSa A paMcamakALamAM che ke nahi? mokSa apAvanAra sadguru che ke nahi ?' choDa, A badhI carcAo. alyA ! tuM ja mokSa svarUpa cho. ane A vAta eTalA mATe pratItivALI che ke AtmA pote sarva prakArathI zuddha thAya evI AtmAnI parama zuddha avasthA e ja mokSa che. AtmAmAM baMne lAyakAta che. AtmA azuddha paNa thaI zake che ane azuddha banela AtmA zuddha paNa thaI zake che. jo AtmA zuddha ja hoya to mokSanI vAta karavAnI jarUra nathI ane azuddha AtmA zuddha thaI zakato na hoya to A badhA zAstronI kayAM jarUra che ? paraMtu ema nathI. AtmA azuddha che ane e azuddha AtmA zuddha paNa thaI zake che. azuddha avasthA vartamAnanI che. zuddha thaI zakavuM te yogyatA che. ane zuddha thavuM te mokSanI ghaTanA che. zuM AvyuM? azuddha hovuM te vartamAna avasthA. pANI garama thaI zake che, kapaDuM meluM thaI zake che, gharamAM kacaro AvI zake che, zarIra upara mela caDI zake che, paraMtu pANI ThaMDu paNa thaI zake che ane kapaDuM ujaLuM paNa thaI zake che, gharamAMthI kacaro tathA zarIra uparano mela dUra karI zakAya che, banne vAto che. For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 3 2 pravacana kramAMka - 92, gAthA kramAMka-116 be apekSAthI be nayathI vAta karavAnI che eka paryAyArthika naya ane bIjo nizcayanaya. AtmA trikALa zuddha che te nizcayanaya. vyavahAra ema kahe che ke trikALa zuddha che to vartamAnamAM anubhava kema thato nathI ? kayAMka vikSepa che. vyavahAranaya kahe che ke vartamAnamAM azuddha che, ane zuddha te trikALanI apekSAe. AtmA azuddha banyo che, azuddha thaI zake che paNa e AtmA maTI zakato nathI. sonuM khANamAM mATI bheguM che paNa sonuM maTI zakatuM nathI. AtmA azuddha thaI zake che ane te potAnI bhUlanA kAraNe thAya che. tene koI azuddha banAvatuM nathI. tame na thAva to tamane koNa azuddha banAve? azuddha ApaNe thaIe chIe te ApaNI bhUla che. paramakRpALudeve eka jagyAe kahyuM che ke A amArI ja bhUla che. ame bhUlathI karmo karyA che mATe ame bhogavIe chIe. bhUla che AtmAnI ane bhUla e ke svarUpanuM bhUlI javuM. A moTI bhUla che. svarUpanuM vismaraNa e sauthI moTI bhUla. AtmasiddhimAM pahelI lITImAM ja ghoSaNA karI ke "je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta' svarUpa to che, AtmA to hAjara che. atyAre paNa hAjara che. nigodamAM rahela azuddha AtmA paNa zuddha banIne mokSamAM bIrAjamAna thaI zake che. mokSa mATe bIjo zabda che siddha. AgaLa Avaze ke "sarva jIva che siddha sama' badhA jIvo siddha jevA che. to kema thatA nathI ? to kahyuM ke "je samaje te thAya'. A samaje to thAya. samajavAnA sAdhana che, tenI prakriyA che, tenI rIta che. teno vikAsa che. azuddha pote thayA. tamane koIe azuddha karyA nathI. jenadarzananI mArmika vAta samajI lo ke jainadarzana bhUla mATe bIjA koIne javAbadAra gaNatuM nathI, paNa tamane so TakA javAbadAra gaNe che. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM ke appA kattA vikattAya, duhANa ca suhANa ca pappA mittamamitta va, tupUdiyasupaTTiko . (20/37) appA ceva dameyavvo, appA hu khalu duddamo / maMA vaMto sudhI doDuM, ari roge parastha (3/21) A be gAthAmAM anekavAra appA appA zabda Avyo che. appA mAgadhI zabda che. appA eTale AtmA. AtmA karmano kartA che ane AtmA ja tene dUra karanAra paNa che. AtmA ja AtmAno mitra che ane AtmA ja potAno zatru che. te AtmA, tuM tane niyaMtraNamAM le ane AtmAne niyaMtraNamAM laiza to A lokamAM sukhI thaIza ane paralokamAM paNa sukhI thaIza. tamane koI bIjAe azuddha banAvyA nathI. tame azuddha thayA cho. azuddhi e ApaNI potAnI bhUla che. ApaNI bhUla sudhArI zakAya tevI che ane A bhUlano svIkAra jo thAya to jJAnI bIjI vAta kare che. mRtyudaMDanI phAMsInI zikSA rada thAya ke na thAya te rASTrapati para AdhAra che. paraMtu ApaNI bhUla ApaNe sudhArI zakIe chIe. ApaNAmAM kSamatA ane sAmarthya che, zakyatA che. For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 233 je AtmA azuddha che te saMsAra che ane je AtmA zuddha che te mokSa che. jAgRta rahIne sAMbhaLo. kalikAla sarvajo yogazAstranA cothA adhyAyamAM eka gAthA ApI che te maulika che. ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH tameva dinetA, mokSamAdurmanISiNa: . (4/rU) A gAthAmAM 116mI gAthAno sAra che. A AtmA e ja saMsAra che. strI, putra, dhana, makAna, chokarAM, pautro e saMsAra nathI. saMsAra bahAra nathI. saMsAra bIjo nathI. saMsAra jagatamAM nathI paNa AtmA e ja saMsAra che. kaSAyo vaDe jItAyelo AtmA, Indriyo vaDe jItAyela AtmA, viSayo vaDe jItAyelo AtmA, e saMsAra che. krodha vaDe jItAyelo ane ahaMkAra vaDe jItAyelo AtmA e saMsAra che. jIbhanA svAda vaDe jItAyelo AtmA ane AMkha vaDe jItAyelo AtmA e saMsAra che. kAna vaDe jItAyelo ane viSayo tarapha DhaLelo AtmA saMsAra che. vAsanAo tarapha kheMcAyelo AtmA te saMsAra. saMsAra bahAra nathI. - pU. AnaMdadhanajI mahArAje lAkSaNika zailImAM vAta karI, bhagavAna ! tamArI pAse AvuM kevI rIte ? mane to tamArI pAse AvatAM zarama lAge che. lajjA Ave che. kabIrajIe paNa kahyuM ke melI cAdara oDhIne huM tamArA caraNamAM kevI rIte AvuM? A mAruM zarIra, mAruM mana te cAdara che ane e cAdara melI che. hiMsA, corI, asatya, durAcAra, kAmavAsanA, krodha, moha ane lobhanA keTalA badhA DAghAo paDyA che ! prabhu ! huM kevI rIte tamArI pAse AvuM? tame bahAra nIkaLo tyAre ThassAbaMdha sajAvaTa karIne nIkaLo cho. AnaMdaghanajI mahArAja ajItanAtha prabhune kahe che ke bhagavAna ! tame ajItanAtha cho. tamane koI jItI na zake. tamane moha jItI na zake, krodha ke ahaMkAra jItI na zake, tame ajIta cho. tame kaSAyo ane vAsanAone jItI. tame jene jItyA teoe AvI mane gherI lIdho. teo tamArI pAsethI nIkaLI amane vaLagyA. alaMkArika bhASAmAM temaNe kahyuM ke, je te jItyA re teNe huM jitiyo re, puruSa kizya muja nAma ? kaSAyothI jItAyela AtmA te saMsAra. viSayo vaDe jItAyelo AtmA te saMsAra. saMsAra bahAra nathI, saMsAra koIe pedA karyo nathI ke vaLagADyo nathI. saMsAra kayAMyathI Avyo nathI paNa AtmA e ja saMsAra. to pachI mokSa? "tameva takrinetA' tuM ja mokSa cho, jeNe kaSAyone jItyA te AtmA mokSa che. jeNe indriyo ane vAsanAone jItI te AtmA mokSa. jeNe vikAro ane rAga dveSa jItyAM te AtmA mokSa. mokSa paNa tuM ane saMsAra paNa tuM. abhuta vAta che. tame bahAra jovA jAo cho paNa saba kucha bhItara che. saMsAra paNa aMdara ane mokSa paNa aMdara. AtmA e ja saMsAra ane AtmA e ja mokSa. ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH tameva tadvijetAraM, mokSamAhurmanISiNaH // jJAnI puruSoe ene ja mokSa kahyo che. 'cho mokSa svarUpa A gAthAnI vyAkhyA ahIM For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 34 pravacana kramAMka - 92, gAthA kramAMka-116 thaI. mokSa bahAra nathI ane saMsAra paNa bahAra nathI. tuM azuddha paNa thaI zake che ane zuddha paNa rahI zake che. bahu hiMmatavALI vAta che, sAhasavALI vAta che. kALa, karma, niyati badhAne bAjue mUkayAM. koI javAbadAra nathI. te pote ja javAbadAra cho. ApaNe jJAnIne pUchIe chIe ke mokSa kayAre maLaze? jJAnI javAba Ape che ke tuM badalAIza tyAre. kALa sAthe mokSano saMbaMdha nathI. mokSano sabaMdha tArI sAthe che. jyAre tAre mokSamAM javuM haze tyAre tane koI rokI zake tema nathI. bahAnAM na kADhIza ke A paMcamakALamAM mokSa thato nathI. tuM bIjA, trIjA ane cothA ArAmAM paNa hato. mokSa kema na thayo ? ne rakhaDato ja kema rahyo ? kALa ane karma tane zuM naDaze ? je kaMI che te tuM ja tane naDe che. tuM cho mokSa svarUpa, bhAI ! tuM pote ja mokSa svarUpa cho. azuddhatA bAjue mUka to mokSa. jyAre tuM zuddha bane che tyAre tene kahevAya che zuddha Atmapada. kevo AtmA ! zuddha AtmA. zuddha AtmA e ja zuddha Atmapada che ane e mokSamAM je anaMtajJAna khIleluM dekhAze, anaMtadarzana khIleluM dekhAze, anaMta AnaMda laherAto dekhAze, avyAbAdha avasthA tane dekhAze te badhuM ja atyAre A kSaNe paNa tArAmAM bhareluM ja che paNa azuddhinA kAraNe DhaMkAI gayeluM che. saraLa vAta che. azuddhi dUra karo to mokSa hAthaveMtamAM che ane azuddhi dUra nahi karo to bhaTakI bhaTakIne thAkI jazo to paNa mokSa nahi maLe. Ama to mokSa mATe tophAno ochAM nathI thatAM. gIranAra pAse bhairava nAmano pahADa che tyAM UMDI khAI che. koI kahe ke pahADa uparathI khAimAM kUdako mAro to mokSa maLe, koI kaheze ke kAzIe jaI karavata mUkAvo to mokSa maLe, koI kaheze jagannAthajInA ratha nIca cagadAI javAya to mokSa maLe, koI kahe ke jamanAjImAM DUbakI mAro to mokSa maLe. Ama te mokSa maLato haze? mokSa to tAro svabhAva che. bahArathI mokSa na maLe. bhItara dekho ! yazovijayajI mahArAje bahu premamAM AvIne potAnA AtmAne kahyuM ke, mero prabhu! tuM saba bAte pUro. he mArA AtmA ! tuM badhI vAte pUro che. teoe e arthamAM kahyuM che ke prabhu ! tuM badhI rIte saMpUrNa cho. anaMta jJAna, anaMtadarzana, badhuM tArI pAse che. tame nigodamAM hatA tyAre paNa tamAro khajAno tamArI sAthe hato. tame pravAsa karatAM ho tyAre pAkITa laTakAvo cho ne ? jyAM jAva tyAM sAthe ne sAthe ? nIce na mUko ene, emAM badhuM ja che. tema tame jyAM jAva tyAM, nigodamAM paNa badho khajAno tamArI sAthe ja che. prazna thaze ke to anubhava kema thato nathI ? tuM azuddha cho mATe anubhava thato nathI. zuddha thA eTale anubhava thaze, mokSa thaze. zuddha thA, saMsAra naSTa thaI jaze. samApana karatAM thoDAM sUtro jIva samajI le paramakRpALudeve "e ja dharmathI mokSa che', A daitanI vAta karI, bhedanI vAta karI, mokSa judo ane meLavanAra judo ? paNa turata ja kahyuM ke "tuM cho mokSa svarUpa." mokSa bahAra nathI ane mokSamAM je anaMtajJAna ane anaMta darzana e tuM ja cho. tuM anaMta jJAna svarUpa cho. tuM ja anaMta darzana ane tuM ja avyAbAdha svarUpa cho. zuM gAthA thaI ? "e ja gharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa'. anaMtadarzana For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 35 jJAna tuM avyAbAdha svarUpa' A je kaMI che te tuM ja cho. badho tAro khela che. saMsAra paNa tAro khela ane mokSa paNa tAro khela. saMsAra paNa tuM ane mokSa paNa tuM. jIvane anAdikALano dehAdhyAsa thaI gayo che te dUra karavo e pahelI vAta. A prakriyAmAM jaI rahyA chIe to zuM karavuM? azuddha che to zuM karavuM ? mokSa svarUpa che to zuM karavuM? prathama dehathI bhinna potAnA svarUpane oLakhavuM ane e mATe A AtmasiddhizAstranI racanA thaI che. Atmasiddhi mAtra pArAyaNa karavA mATe nathI. koInA mRtyu pAchaLa saMbhaLAvo, vAMco te sAruM che. paraMtu Atmasiddhi eTalA mATe che ke pote potAnA AtmAnuM prayojana siddha karI zake. potAnA svarUpane oLakhe. vibhAvamAM je pariName che tene badale svarUpamAM pariNamavuM. paDakhuM badalavuM, dizA badalavI. gADInI dizA badalavI hoya to ejInane AgaLathI laI pAchaLa joDI de eTale dizA badalAI jAya. vibhAvamAM je pariName che tene badale svabhAvamAM pariName to prakriyA badalAI jAya. A ja sAdhanA che ane te dharma che. te pramANe vartana karavAthI zuM thAya ? to te vartanathI karmo kharI paDe, lAkaDI laIne khaMkheravAnI jarUra nathI. karmonI nirjarA thavAthI mukata avasthA prApta thAya ane tethI AtmA potAnA svarUpamAM rahe. karmo kharI javAthI AtmA zuddha bane che. ATaluM to karo, tame tamArA gharamAM to Avo. sumati nAmanI sakhI potAnA pati caitanyamUrti bhagavAnane vinaMtI kare che. "piyA nija ghara Avone'. A tamAruM ghara che. tame mAyAnA gharamAM beThA cho. Avo, tame tamArA svarUpamAM Avo ane parane potAnuM mAnavAnuM mUkI do. ApaNI paNa A moTAmAM moTI muzkelI che. ApaNe parane potAnuM mAnI beThA chIe. parane potAnuM mAnavAnuM mUkI devuM te ja dharma che. parane potAnuM mAnavuM te kharAba magajanuM lakSaNa che. ame kahIe chIe ke parane potAnuM mAnavuM choDo. potAnuM na hoya ne potAnA ghare AvyuM hoya to jenuM hoya tene ApI de ene khAnadAnI kahevAya. mokSa kaMI bahArathI lAvavAno nathI. bhramaNAmAMthI bahAra Avo. mokSa meLavavo eTale AtmAne zuddha karavAnI prakriyAmAM DhaLavuM. AtmA zuddha thayo eTale mokSa. pachI e na pUcho ke siddhazilA keTalI dUra che ? lokone bahu ciMtA che ke keTalI lAMbI che ? keTalI jagyA che? jagyA nahi hoya to? A badhI ciMtA karavA karatAM tuM tArA AtmAne zuddha karane bhAI! AtmA zuddha svarUpa che ane jJAna potAno guNa che. guNa eTale svabhAva. darzana AtmAno svabhAva che. AnaMda AtmAno svabhAva che. koI divasa tame pUchyuM ke goLane gaLyo karavA zuM karavuM ? gaLapaNa nAkhavuM paDaze ? are ! goLa to gaLyo ja hoya tema tuM paNa AnaMda svarUpa cho, jJAnasvarUpa cho. paraMtu viparIta mAnyatAne laIne tuM khoTuM mAnI rahyo che, UMdhu samajI rahyo che. je nathI te mAnavuM, je vAstavika che te khoTuM mAnavuM ane khoTAne vAstavika mAnavuM A dhaMdho mithyAtvano che. ApaNA jIvanamAM sauthI duHkhada paribaLa koI hoya to mithyAtva. paramakRpALu deve kahyuM ke ... darzanamoha vyatIta thaI upajo bodha je, deha bhinna kevaLa caitanyanuM bhAna jo. For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 pravacana kramAMka 92, gAthA krmAMka-116 A mithyAtva gayuM eTale badhI balA gai. balA gujarAtI zabda che. aNagamatuM TaLe eTale kahevAya ke balA gai. sauthI moTI balA te mithyAtvanI che. huM ja nathI, athavA huM deha chuM tevI bhrAMti karAve te mithyAtva. A kevuM kahevAya ! Apa Apase bhUla gaye, inase kayA aMdhera ? samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera. evI kevI buddhi thai ke huM ja nathI. AtmA ja nathI tevI buddhi te mithyAtvano pratApa che. mithyAtva ema nathI kahetuM ke tuM nathI, mULamAM tAruM astitva nathI, paraMtu ema kahe che ke tuM je nathI te tuM cho ane tuM je cho te tuM nathI. tuM deha nathI paNa tuM deha cho ema mAnI beTho che ane tuM AtmA cho paNa huM AtmA nathI ema tuM mAne che, evuM manAvavAnuM kAma je kare tene kahevAya che mithyAtva, tene kahevAya che viparIta buddhi, khoTI ane mithyA mAnyatA. viparIta mAnyatAne lIdhe ane kaSAyomAM pariNamavAne lIdhe potAne AtmA mAnI zakato nathI. atyaMta krodha, ahaMkAra, mAyA ane kAmamAM pariNamavAnA lIdhe potAne oLakhI zakato nathI. trIjI mahattvanI vAta e ke A kaSAyonA kAraNe AtmAne karmanuM AvaraNa Avela hovAthI e AtmA hovA chatAM AtmAno anubhava karI zakato nathI. kevI A vAta kahevAya ke AtmA pratyakSa che, hAjara che chatAM tame khakhaDIne kahI zakatA nathI ke hA, huM AtmA chuM. koi tamane kahe ke tame rUpALA cho, hoziyAra cho, paisAvALA cho to rAjI thai jazone kahezo ke hA, tamArI vAta sAcI che. paNa koi kaheze ke tame AtmA cho to ? AtmAnA anubhava vagara utsAha nahi Ave. A viparIta ane UMdhI mAnyatA UMdhu manAve che, kaSAyomAM pariNamAve che. rAga dveSa karAve che mATe karma taiyAra thAya che ane karma thAya che tethI tenuM AvaraNa Ave che ane tethI AtmA vartamAnamAM hAjara hovA chatAM ane A pAMca phUTanA kothaLAmAM rahela hovA chatAM teno anubhava thato nathI. AtmAno anubhava karavA kayAM jazo ? koi guphAmAM javuM paDe? AtmA to aMdara che ane e anubhava pote karavAno che. A ghaTanA aMdara ghaTe che. jemaNe AtmAno pragaTapaNe anubhava karyo che, atIndriya sRSTimAM je jai Avyo, tene mANI Avyo che, temAM pharI Avyo che, enI moja mANI Avyo che tevo jJAnI puruSa jo AvIne ApaNane kahe ke AtmA che to ApaNane pratIti thAya. basa, sadgurunuM ATaluM ja kAma che. sadguru tamane vaLagatA nathI. tamArI pAsethI kaMi apekSA paNa rAkhatA nathI. apekSA rAkhe to e sadguru nahi. ene guruvAda kahe che. sadgurue-jJAnIe pote jema che tema jANyuM, anubhavyuM ane tamane kahyuM. anubhava karavAnA pariNAme teo AvIne ema kahe che ke ame AnaMdamAM chIe, samAdhimAM chIe, amArAmAM duHkha, bhaya, azAMti, bojo, Tenzana, DIprezana, igo kaMipaNa nathI. kAraNa ke temaNe AtmAno anubhava karyo che. ane teo evA nathI ke te AnaMda ekalA bhogave. tame paNa AnaMda bhogavo tevuM jJAnIne game che. samajAya che ? ame to AnaMda anubhavIe chIe paraMtu amane ema thAya ke ame ekalA AnaMda anubhavIe to - For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 237 ThIka nahi. tamane paNa sAthe sAmela karIe. eTalA mATe te tamArI pAse Ave che. bIjuM kaMI levA AvatA nathI. temane anubhava che. jema tame hAphusa kerI khAtA ho ane dIkaro amerikA hoya to yAda Ave ne ? atyAre bAbalo hota to tene khavarAvata. jJAnI puruSo kahe che ke ame AtmAno anubhava karyo che. duHkhamAMthI mukta chIe, masta chIe, AnaMdamAM chIe, paheravAnuM oDhavAnuM bhale na hoya paNa aura mastImAM chIe. cakravartI paNa pANI bhare tevI sAhyabI amArI pAse che. tamane thaze jJAnI gAMDA to thayA nathI ne ? jJAnI kahe che, nA! ame anubhava karyo che. AtmA amane anubhavAya che. Avo AtmA tuM paNa cho ema ame tane kahevA AvyA chIe, mATe tuM Ubho thA ane tevA AtmAno tuM paNa anubhava kara. tane AnaMda maLaze. A dharatI upara sadguruonuM A kAma che. mato sthApavA, saMpradAyo UbhA karavA, bhramaNA UbhI karavI ke koInI AghIpAchI karavI e kAMi sadgano dhaMdho nathI. kuguruno dhaMdho che. sadguru sAdI sIdhI vAta kare che. ame DUbakI mArI che, svAda lIdho che, majhA mANI che, amRta pIdhuM che. AtmAne cAkhyo che. AnaMda AnaMda thaI gayo che. evo ja AtmA tamArI pAse che, tamane teno svAda Ave tema icchIe chIe. koI kaheze 500 rU. ApIe amane AtmajJAna karAvo. paisA ane AtmajJAnane levAdevA nathI. e aMdaranI eka avasthA che. sadgurue jANyuM, anubhava karyo ane anubhava karIne kahyuM ke tuM cho mokSa svarUpa. have bahAra kayAMya zodhavA jaiza nahi. tuM pote ja mokSa svarUpa cho. anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta AnaMda tAro khajAno che. tuM ema pUcha ke Avo amAro khajAno bhogavI kema zakatA nathI ? bhAI ! tuM azuddha cho mATe. jema bALaka dhULamAM ramIne melo ghelo thaI Ave ane tene bahAra laI javo hoya to navarAve, navA navAM kapaDAM paherAve, kapALamAM cAMdalo kare pachI bahAra laIne nIkaLe eTale AnaMda AnaMda thAya. tema jJAnI puruSa kahe che, Avo, ame tamane cokhkhA thavAmAM madada karIe. ame e kahevA AvyA chIe ke khajAno tamArI ja pAse che. tene prApta karazo tyAre tamAma bAdhAo ane pIDAothI rahita te avasthA tamane maLaze ane AnaMda thaze. 'te ja dharmathI mokSa che ane tuM cho mokSa svarUpa' badhI bhramaNAo ekI sAthe bhAMgI nAkhI. dharmanAtha bhagavAnanAM stavanamAM AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM che ke doDatA doDatA doDatA doDiyo, je tI mananI re doDa jinezvara ! A duniyAmAM loko doDe ja che. A AzramamAM gayA, olA AzramamAM gayA, pachI pUche ke tyAM kevuM che ? paNa tAre zuM joIe che ? koI ema kahenAra maLe ke Ama zvAsa le, AvAM kapaDAM pahera. to tyAM AkhuM ToLuM UbhuM thAya. pachI kaheze ke ahIM to kaMI vaLyuM nahi. gayA hatA zuM kAma ? alyA! mokSa to tArI pAse che, vicAra to kara, zraddhA to rAkha. ame tArI vAta karIe chIe. kuMdakuMdAcAryajI kahe che ke ame tArAM gIta gAIe chIe. jema mA dIkarAnAM hAlaraDAM gAya tema jJAnI puruSa tamArAM hAlaraDAM gAya che. tame AtmA cho. tame mukta cho, For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 pravacana kramAMka - 92, gAthA kyAMka-116 tame mokSa svarUpa cho. Ama tamArAM gIta jJAnI gAya che. kuMdakuMdAcAryajIe samayasAramAM kahyuM ke ame tAro nija vaibhava batAvavA AvyA chIe. AnaMdathI eka vakhata to hA pADa ke ame AtmA chIe. ame mokSasvarUpa chIe. ame anaMtajJAna, anaMtadarzana, ane anaMta sukha ane anaMta AnaMda svarUpa chIe. A satya che, tathya che, A vAstaviktA che. jJAnI puruSa kahe che ke eka vakhata AvI vAstaviktAno svIkAra karI le. AnaMdathI eka vakhata kaho ke hA, ame AtmA chIe. 116mI gAthAnA saMdarbhamAM 117mI gAthA che. 117mI gAthAmAM thoDA zabdo che jemAM AtmAnuM varNana che. asalamAM AtmA kevo che ! thoDA zabdo kahyA, pachI thAkIne kahyuM ke have keTaluM kahIe ? have tArA upara choDIe chIe. "kara vicAra to pAma." AvI adbhuta gAthA 117mI che. AgaLa A gAthAno prAraMbha karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 239 pravacana kramAMka - 93 gAthA kramAMka - 117-118) kara vicAra to pAma zuddha buddha caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. - (117) nizcaya sarve jJAnI, AvI atra samAya; dharI monatA ema kahI, sahaja samAdhi mAMya. (118) TIkA - tuM dehAdika sarva padArthathI judo che. koimAM Atmadravya bhaLatuM nathI, koI temAM bhaLatuM nathI, dravya dravya paramArthathI sadAya bhinna che, mATe tuM zuddha cho, bodhasvarU5 cho, caitanyapradezAtmaka cho; svayaMjyoti eTale koI paNa tane prakAza nathI, svabhAve ja tuM prakAzasvarUpa cho; ane avyAbAdha sukhanuM dhAma cho. bIjuM keTaluM kahIe ? athavA ghaNuM zuM kahevuM? TUMkAmAM eTaluM ja kahIe chIe, jo vicAra kara to te padane pAmIza. (117) sarve jJAnIono nizcaya atre AvIne samAya che; ema kahIne sadguru maunatA gharIne sahaja samAdhimAM sthita thayA, arthAt vANIyoganI apravRti karI. (118) - zreSThatama tattvajJAnathI bharapUra, jemAM sarva darzanono sAra che te AtmasiddhizAstranI A 117mI gAthA ati paricita che. seMkaDo vAra A gAthA bolI gayA hovA chatAM A gAthAnI gaMbhIratA ApaNane nathI. A gALAmAM pAyAnuM padArtha vijJAna che. dravyanuM je baMdhAraNa che tenuM AmAM varNana che ane dravyane kAma karavAnI je zailI che, tenuM varNana paNa A gAthAmAM che. kharekhara sAdhanA zuM che? ane kaI bhUmikAmAM sAdhanA thAya tenuM paNa rahasyamaya varNana A gAthAmAM che. A gAthA khUba ja saraLa che ane arthanI amane khabara che tevuM na mAnazo. kAraNa A gAthAno pratyeka zabda eka eka vibhAgane spaSTa kare che. bahu dhIrajathI A gAthA samajIzuM. AnI pahelAMnI gAthAmAM kahyuM ke mokSa bahArathI prApta karavAno nathI "tuM cho mokSasvarUpa', tethI saMsAra paNa tuM ja cho ane mokSa paNa tuM ja cho. dravyamAM je anaMtaguNono khajAno chUpAIne paDyo che, te Aje paNa che, paraMtu te pragaTa nathI. te guNo pUrepUrA pragaTa thAya eTale khIlI jAya tenuM nAma mokSa. ApaNI pAse jJAna che paNa anaMtajJAna chUpAyeluM eTale tirobhUta che. darzana che paNa anaMtadarzana chUpAyeluM che. AnaMda paNa anaMta AnaMda chupAyelo che. Aje ApaNane AnaMdano AsvAda maLe che, jJAna thAya che ane darzanaguNa paNa kAma kare che. paraMtu teTaluM ja jJAna ke darzana nathI, sthULa AnaMda che teTalo ja ne tevo AnaMda nathI. AnaMda anaMta che. For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 pravacana kramAMka - 93, gAthA kramAMka-117-118 dravyamAM rahela saMpatti, guNo saMpUrNapaNe khIlI jAya tenA mATe zabda che AvirbhAva. bIja che ane bIjamAMthI gheghUra vaDalo bane che. nAnA bALakamAMthI 25 varSano yuvAna thAya che. tema AtmAmAM je kAMI chUpAIne rahyuM che te kAyama mATe pUrepUruM pragaTa thaI jAya tevI avasthA tenuM nAma mokSa. mokSa to svabhAva che, ApaNI avasthA che. mokSamAM zuM thAya che? tamArI asmitA, tamAruM gaurava, tamAro vaibhava pUrepUro khIlI UThe che. jema gulAbanA choDa upara gulAba pUrepUruM khIlI UThe te choDanuM saudarya ora hoya che, tema tame paNa pUrepUrA khIlI UTho, e tamArA anaMta sauMdaryane mokSa kahe che. A soMdarya mATe byuTI pAlarTanI jarUra nathI. A to AtmAnuM sauMdarya che. AvuM saudarya bIje kayAMya nathI, evI eka avasthA tamArAmAM kAyama che ane tene zAstrIya paribhASAmAM paraMpAriNAmika bhAva kahe che. bhAva pAMca prakAranA che. kSayopazama bhAva, upazama bhAva, kSAyikabhAva, audayika bhAva ane pAriNAmikabhAva. pahelAMnA cAra bhAvomAM karma nimitta che. jyAre eka pAriNAmika bhAva svataMtra che. tene koI nimitta nathI. dravyano A bhAva nigodathI mAMDI mokSa sudhI jIva sAthe satata rahe che. ApaNe cauda rAjalokamAM badhe pharyA chIe. koI jagyA A jIve choDI nathI. rAIno dANo mUkI zakAya teTalI jagyA paNa A jIve choDI nathI. ATaluM paribhramaNa karavA chatAM ApaNI je mUDI che, je anaMta khajAno che te ApaNI sAthe ja rahyo che. gAMThIyAnuM paDIku sAIkala upara mUkyuM hoya temAMthI ghera jatAM verAI jAya tevuM ahIM thatuM nathI. A adbhuta tattva che, tene kahevAya che, paraMpAriNAmika bhAva. AtmatattvamAM rahelI tamAma saMpatti pUrepUrI khIlI jAya. jJAna khIlatuM khIlatuM anaMtajJAna thAya che, darzana paNa khIlatuM khIlatuM anaMta darzana thAya che. AnaMda aMze aMze che te paNa pUrNa AnaMda ApaNane prApta thAya che ane avyAbAdha avasthA eTale vyAbAdhA na thAya evI avasthA prApta thAya che. tame tamArA sohAmaNA saMsAramAM game teTaluM vasAvazo, lokone Azcarya paNa pamADazo paraMtu eka divasa A badhuM mUkIne tamAre javAnuM che. AtmAnI saMpatti evI che je tamArI sAthe kAyama rahI che paNa tame manamAM letA nathI. tamAruM Atmatattva che tenuM aneka prakArathI zAstramAM varNana karela che tenuM atyaMta saMkSepamAM ane paripUrNa varNana 117mI gAthAmAM che. zuddha buddha caitanyaghana, svayaMjyoti sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. A pAMca zabdo - zuddha, buddha, caitanyadhana, svayaMjyoti ane sukhadhAma, Atma svarUpanuM pratinidhitva kare che. AtmAmAM e samagra vaibhava chUpAIne rahyo che. amane to thAya che ke ApaNA hAthamAM, ApaNI sattA taLe, ApaNuM potAnuM, kadIpaNa bahArathI meLavavuM na paDe tevuM dhana ApaNI pAse che ene lakSamAM na letAM A duniyAno vaibhava meLavavA pAchaLa A jIva mohanA kAraNe gAMDo ghelo thAya che, badhI rIte je paripUrNa avasthA che, evI paripUrNa avasthAnuM varNana karavA For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 241 A pAMca zabdo pasaMda karyA. AtmA zuddha che, buddha che, AtmA caitanya dhana che, svayaMjyoti ane sukhanuM dhAma che. pachI kahyuM ke bIjuM keTaluM kahIe ? tArA upara choDI daIe, A chellI bhalAmaNa. tuM vicAra kara to tane prApta thaze. have tArA upara AdhAra che. ame paNa kahyuM ke eka hajAra jIvyo hoya ane eka karoDa varSa satata bolavAnuM hoya to paNa jenuM varNana na thaI zake tevuM A tattva che. atyAra sudhI ame bolyA. have tArI javAbadArI. tuM vicAra kara ane tuM prApta kara. ame mauna levAnA chIe, AgaLanI gAthAmAM gurudeva mauna levAnA che. pUchavA paNa rokAvAnA nathI ke tane samajAyuM ke na samajAyuM ? vAta pUrI thAya che. tuM vicAra kara, tane prApta thaze. pahelo zabda che zuddha H A zuddha zabda samajavA cAra-pAMca pAyAnA siddhAMto samajI levA paDaze. pahelo siddhAMta ke tuM deha Adi sarva padArthothI judo che. sAthe hovA chatAM judo. asi ne myAnanI jema. A jeTalA padArtho tamArI AjubAju karmanA nimitte, saMyogonA nimitte ekatrita thayA che, ane je padArtha upara tamArA nAmanuM lebala lagADela che, te sAthe Avaze nahi. eka nAnI camacI upara paNa phalANA bhAI evuM nAma lakheluM hoya, paNa khabara nathI ke camacI sAthe Avaze ke nahi ? A badhA padArthothI tuM judo che. bIjo siddhAMta - Atma dravya bIjA koI dravya sAthe bhaLatuM nathI. A samajI lejo ke Atmadravya koI sAthe bhaLI zakatuM nathI. bhaLavuM hoya to paNa bhaLI zake nahi. zakayatA ja nathI. AtmA bIjA sAthe bhaLato nathI ane AtmAmAM anya kaMI bhaLI zakatuM nathI. AtmA to jevo che tevo zuddha ja che. ekamekamAM bhaLI javA mATe premIo eka rUmAla ane dupaTTo baMne sAthe gaLe bAMdhI dariyAmAM DUbavA prayatna kare, paNa maryA pachI baMne chUTAM ja rahe che. jo be zarIra sAthe bhaLI zakatAM nathI to be dravyo kevI rIte bhegA thaI zake ? koIpaNa dravya koImAM bhaLatuM nathI ane koI temAM bhaLatuM nathI, kAraNa pratyeka dravya paramArthathI sadA bhinna che. Ane kahevAya che dravyonI svataMtratAno siddhAMta. tame kahezo kaMI saheluM kaho, majhA Ave tevuM kaho paNa AnAthI bIjI koI majhAnI vAta nathI. cha dravyo che. jIva, pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa. A vizvanI samRddhi ane vaibhava che. pAMce dravyo AkAzamAM anaMtakALathI sAthe che ane anaMtakALa sAthe rahevAnAM che paraMtu badhAM dravyo ekabIjAmAM bhaLatAM nathI tevI dravyanI svataMtratA che. jo ATaluM samajAI jAya to eka moTo phAyado thAya ke koI pAse koIne apekSA na thAya. devacaMdrajI mahArAje kahyuM che.... paramAtama paramezvara vastu gate te alipta ho mitta, dravya dravya maLe nahi, bhAve te anya avyApta ho mitta. A mArmika gAthA che. vastu tenA svabhAvathI alipta che. maLatI nathI, bhegI thatI nathI, ekameka thatI nathI ane eTalAM ja mATe pratyeka dravyo bhinna ane svataMtra che. saMyoga che, For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 pravacana kramAMka - 93, gAthA kramAMka-117-118 sAthe che paNa bhaLI jatA nathI. dravyonuM sAthe hovuM te vyavasthA che, na bhaLavuM te svabhAva che. gharamAM koI mANasa evo paNa hoya che ke je sAthe rahe che paNa koImAM bhaLato nathI. tene jJAna na kahezo paNa ataDo che. koI dravya koImAM nathI bhaLatuM tevo dravyano svabhAva athavA guNa che, tevI dravyonI svataMtratA che, mATe AtmA zuddha che. vartamAnamAM AtmAmAM rAga dveSa dekhAya che, kaSAyo dekhAya che paraMtu rAgadveSa sadAya rahI zake tema nathI, e javAnA che. dUdhamAM game teTaluM pANI nAkho paraMtu agni upara mUko eTale pANI baLI jaze. dUdha ja raheze. AtmAmAM anya je bhaLe che te kAyama rahI zakatuM nathI. mATe AtmA zuddha ja che. - trIjI vAta - traNa zabdo khyAlamAM lejo. nokarma, dravyakarma, ane bhAvakarma (1) nokarma eTale karma nahi paNa karmanuM kAraNa. mukhyatve zarIra nokarma che. A rAga dveSa, kaSAya, viSayo, vikAro, kaleza, kaMkAsa, saMtApa zarIra nathI karatuM paraMtu zarIranA medAna upara thAya che. laDavA mATe medAna hovuM jarUrI che. laDanArA judA ane laDavA mATe jagyA paNa judI. jema bIja vAvavA khetara joIe. khetara vagara anAja Uge nahi. khetara nokarma jevuM che. zarIra nokarma che. karma nahi paNa karma baMdhAvavAnuM kAraNa. tenAthI paNa AtmA judo che mATe AtmA zuddha. ghaNI vakhata kahevAI gayuM che ke 60, 70, 80 varSa sudhI AtmA zarIramAM rahe che chatAM judo ne judo. judo na hoya to ene pakaDIne zarIramAMthI bahAra kADhavo paDe. paraMtu judo che eTale phaTa daIne bahAra nIkaLI jAya che eTale nokarma eTale zarIrathI AtmA judo che, mATe zuddha che (2) je dravyakarma ATha karmono jaththo te kArmaNa zarIra ApaNI sAthe che. ApaNA pravAsamAM deharUpa sthULa zarIra kAyama rahetuM nathI paraMtu tejasa ane kArpaNa ema be zarIra sAthe ja rahe che. kArpaNa zarIramAM ApaNe meLavelI upAdhio ApaNI sAthe che, te karmo ApaNA jIvanamAM sukha duHkha pIDA ApavAnAM che, te laIne ApaNe pharIe chIe te ane tejasa zarIra, A bannethI AtmA rahita che. (3) bhAvakarma : vartamAnamAM je rAga dveSa ApaNAmAM dekhAya che te jAgRta thayA pachI nahi dekhAya. A badhAthI AtmA judo che. A AtmAnI mULabhUta avasthA ane sthiti che. game tevA karmo ekatrita thayA haze, paNa dhyAnarUpI agnimAM e karmo baLIne khAka thayA sivAya rahI zakatAM nathI. chellI vAta : vartamAnamAM AtmA azuddha che paNa te azuddhi tame jAgyA nathI tyAM sudhI che. tame jAgazo eTale azuddhi rahI zakaze nahi. UTha jAga musAphIra bhora bhai, aba rena kahAM jo sovata hai, jo sovata hai vo khovata hai, jo jAgata hai so pAvata hai. je jAge che te prApta kare che. je jAgyA tenI azuddhi gaI. ghaNI baheno evI hoya che ke gharamAM khUNe khAMcare kacaro bhego thayo hoya tene bahAra kADhatI nathI. jJAnI puruSa kahe che ke AtmAmAM rAga dveSano kacaro bhego thayo che. A melanA kAraNe te svasthatA anubhavI zakato nathI. A badhAthI rahita je avasthA che te zuddha avasthA che. Aje paNa AtmA zuddha For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 243 che. A nizcayanayanI apekSAe vAta karavAmAM Ave che. AnaMdadhanajIe kahyuM che ke.. kanakApalavata payaDI puruSa taNI, joDI anAdi svabhAva. kanaka eTale sonuM ane upala eTale mATI. khANamAM sonuM ane mATI anAdithI bhegAM che paNa jyAre bahAra kADhe tyAre sonI to jANe che ke sonuM paNa juduM ane mATI paNa judI che. eTalA mATe to mATI ane sonAne judA pADavAnA prayoga te kare che. te judA paDavAnA na ja hota to prayoga karavAnI jarUra nathI. AtmA ane karmo bhegAM che, judAM paDI zakatAM na hota to jJAnI tamane sAdhanA, tapa, dhyAna, karavAnuM kaheta nahi, puruSArtha karavAnuM kaheta nahi. ema ja kaheta ke khAo, pIo, lahera karo ane AnaMdathI jIvo. jJAnI puruSo kahe che ke A azuddhi dUra karI zakAya che, e mATe upAyo che. mATe kahyuM ke AtmA zuddha che. - sAdhakano prAraMbha ahIMthI thAya che. AtmA zuddha che e jhaMDo laine te yAtrA karavA nIkaLe che. azuddhi ane malinatA hovA chatAM, pote zarIramAM hovA chatAM, karmo, rAga dveSa hovA chatAM te nirNaya karI nIkaLe ke AtmA mULabhUta zuddha ja che. zuddhatAno nirNaya karyA sivAya sAdhanAmAM josa ane joma paNa nahi Ave. DokaTara pAse jAva tyAre DokaTara davA Ape che paNa darda maTI jaze ja, ema geraMTI ApatA nathI. paraMtu jJAnI puruSo to kahe che ke azuddhi maTaze ne maTaze ja. maTI jAya te mATenA je prayoga tenuM nAma sAdhanA, te mATeno prayoga tenuM nAma dhyAna, tenuM nAma tapa, te mATeno prayoga eTale cAritra. A badhA prayogo che. AtmAnI azuddhi maTI zake che ne AtmA zuddha thaI zake che evo nizcaya, evI zraddhA ane evo vizvAsa laIne sAdhaka yAtrAno prAraMbha kare che. yazovijayajI mahArAje kahyuM ke tamArI mULa avasthA tame khoI nathI. mULa avasthA upara AvaraNa AvyuM che. AvaraNa dUra karIe tene kahevAya che AtmAnI zuddhi, AtmA zuddha che. bIjo zabda AtmA buddha che. duniyAmAM be zabdo che. eka zabda che buddha, je ApaNo paricita za. che. koI mANasa vAta samajato na hoya to ApaNe akaLAIne kahIe chIe ke sAva buddha jevo che. bIjo zabda che buddha. ajJAnathI jenI para avasthA che tene kahevAya che buddha. parama avasthA, para avasthA, jene jANavAnuM kaMI bAkI rahetuM nathI, saMpUrNapaNe jeNe astitvane jANI lIdhuM che ane jemanAmAMthI badhI azuddhio kharI paDI che, evI avasthA jemaNe prApta karI, evuM paramajJAna jemaNe prApta karyuM, evI paramadazA jemaNe prApta karI tene kahevAya che buddha. caitanyaghana - pANI jAme eTale barapha thAya. paraMtu e barapha te pANI ja che. khaMDa khaMDa jJAna baMdha thatAM akhaMDa jJAna prApta thAya tene kahevAya caitanyadhana. ApaNuM jJAna khaMDa khaMDa che, akhaMDa nathI. eka sAthe badhI vastu jANI zakatA nathI. vastu tattvane samagrapaNe jANavAnI kSamatA jemanAmAM che tene kahevAya che caitanyaghana. caitanya eTale jANanAro ane saMpUrNapaNe eka sAthe badhuM jANe tene kahevAya caitanyadhana. evo caitanyaghana AtmA ApaNA jIvanamAM pragaTa che. For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 pravacana kramAMka - 93, gAthA kramAMka-117-118 svayaMjyoti H bhagavad gItAmAM eka zloka che. na ta8 mAryAti te sUryama ! tyAM sUrya pragaTa thaI zakato nathI, tyAM cadra prakAza ApI zakto nathI. duniyAno koI prakAza tene prakAzI zakato nathI. paraMtu badhAne je prakAza Ape che tene kahevAya che svayaMjyoti. bIjI vAta jyoti pragaTAvavI paDe. dIvo pragaTAvavo paDe, lAiTa cAlu karavI paDe, sUrya jyAre Uge tyAre prakAza Ape. paraMtu AtmA evo che ke tene pragaTa karavA koInI jarUra nathI. svayaM potAthI pragaTa thAya che mATe AtmAne jovA jANavA kazAnI madada levI paDatI nathI. kAraNa ? AtmA svayaMjyoti che. svayaM pote potAnI jyotimAM pragaTa che. asaMkhyAta pradezo hovA chatAM ekapaNa teno pradeza chUTo paDato nathI. AtmA mATe svayaMbhU zabda che. potAnuM jJAna potAnI meLe prakAze che. akhaMDapaNe prakAze che. jJAnathI te anya padArthane paNa jANe che ane potAne paNa jANe che. AtmA sukhanuM dhAma che : bahu majhAnI vAta che. tame sukha mATe ochAM valakhAM nathI mAratA. keTalAye prayogo karyA ke AnAthI sukha maLaze paNa Aja sudhI kaMI nakkI thayuM nathI. be thaizuM tyAre sukha maLaze, traNa thaIzuM tyAre sukha maLaze, paNa pachI khabara paDI ke A to upAdhi vadhI, paNa sukha na vadhyuM. sukha na maLe tyAM sudhI tamane cena nahi paDe. cakravartI ke indrane paNa sukha lAgatuM nathI. kaMIka khUTe che. jema dALa pItA ho tyAre koIka pUche ke dALa kevI thaI che ? to kahezo ke kaMIka khUTe che paNa khabara paDatI nathI. tema badhA sukho maLyAM chatAM kaMIka khUTe che. tamane AtmAnuM potAnuM svataMtra sukha nahi maLe tyAM sudhI cena nahi paDe. tamAre puruSArtha AtmAnA sukha mATe karavo paDaze. zrImadajIe kahyuM che ke tane hita kahuM chuM. tuM bhramA mA. he jIva ! sAcuM sukha aMtaramAM che. bahAra nathI. AtmA sivAya bIje kayAMya sukha rahetuM nathI. ane bIjI vAta zAMtithI samajo. bahAranA ane bhautika sukha bhogavavA tamArI hAjarI joize. te meLavavA mahenata paNa karavI paDaze. aMtamAM te pote ja avyAbAdha, svAdhIna, anaMtasukhanuM dhAma che. sukha e AtmAno svabhAva che. jyAM rAga, dveSa, moha che tyAM AkuLatA che tethI tyAM duHkha che. AthI AtmajJAnathI utpanna thayela je atIndriya sukha jJAnI dharmAtmA anubhave che, te AtmAne ja AdhIna che. svayaM AtmAmAMthI ja utpanna thAya che. eTalA mATe ema kahyuM ke sukhanuM dhAma tuM che. ane Atmika sukha maLyA pachI e sukhano koIpaNa divasa aMta Avato nathI. evI samajaNa sAdhakane prApta thAya to pote potAthI sukhI rahI zakaze ne zAMtino anubhava thaze. koipaNa jAtanA bAhya padArtho vagara sukha anubhavI zakAya evo sukhamaya tamAro svabhAva che. sukhano pravAha aMdarathI bahAra vahe che. hajAro vAra sAMbhaLyuM hoya tevuM dRSTAMta yAda karIe. jyAre kUtarAne hADakuM maLe che tyAre tene lAge che ke tene dhIrUbhAI aMbANI jevI saMpatti maLI gaI, moTo khajAno maLI gayo. hADakuM maLyA pachI te cUpacApa eka khUNAmAM cAlyo jAya che. e jANe che ke tenA harIpho ghaNA che. tethI khUNAmAM jaI hADakuM cUsatAM cUsatAM hADakAnI aNI jaDabAmAM bharAI jAya che, ane jaDabAmAMthI lohI nIkaLe che. e lohIno svAda kUtarAne Ave For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 245 che tyAre kUtaro ema mAne che ke have mane svAda Avyo. svAda Ave che potAmAMthI paNa Aropa kare che hADakAM upara. tema sukha Ave che AtmAmAMthI ane Aropa kare che pudgala upara, saMyogo upara. A bhUla koNa kare che ? A bhUla kUtaruM kare che, tame nathI karatA ne ? sukha Ave che aMdaramAMthI. koipaNa sukha jo tamArI hAjarI na hoya to maLe ? na maLe, tame ghareNuM pahero cho, kapaDAM navAM pahero cho ane tamane sukha thAya che. tame hAjara na ho to alaMkAra ane kapaDAM koNa paheraze ? koNa majhA mANaze ? AIsakrIma ghaNo sAro che paraMtu tuM to hAjara joIe ne ? jyAre tuM khAya che tyAre tArAmAMthI sukha Ave che ane Aropa kare che AiskrIma upara. sukha Ave che tArAmAMthI ane Aropa kare che cA upara, pudgala padArtho upara. samagra pudgala padArtho upara sukhano Aropa thAya che. sukha Ave che AtmAmAMthI tethI AtmA sukhadhAma che. sukha aMdarathI Ave che ane aMdara eka tattva che te AtmA che. mokSamAM anaMta sukha che. tame jazo tyAre anubhavazo. mokSamAM koipaNa jAtanA bAhya padArtho nathI. ane jo bAhya padArthothI ja sukha mokSamAM paNa maLatuM hoya to ame tamane ema kahIe ke ahIMthI badhu bheguM karI laI jAva. paNa nA, tevuM nathI. bAhya padArtho vinA anaMtasukha che. evI paNa eka avasthA che ke koIpaNa bAhya padArtho vagara saMpUrNa sukhethI rahI zakAya. tame kayAreka evI avasthA ahIM bhogavo cho. ekalAM beThAM ho, zAMta ho, koI mUMjhavaNa, Tenzana, vikalpo, vicAro, bhaya, ciMtA, bojo ke bhAra na hoya to tame thoDuM sukha anubhavo cho. Ano artha e thayo ke sukha anubhavavA mATe bAhya padArthonI jarUra nathI. tyAre tamane lAge che ke hAza ! zAMti maLI. tamArI pAse zuM hoya che te vakhate ? TI.vI. che ? khAvAnI sAmagrI che ? rUpiyAnI noTo nathI te vakhate. kaMIpaNa nathI, chatAM ekalAM sukha anubhavI zako cho. sagavaDa mATe bAhya padArthonI jarUra. garamI lAge to paMkho joie, loko lAITa jAya ane paMkho baMdha thAya to bUmo pADe ke marI gayo paNa tuM bole to che. bAhya padArtho ane tenA saMbaMdha vagara sukha anubhavI zakAya che. eka anubhavanI vAta sAMkhyadarzanamAM Ave che. suSupti eTale gADha nidrA. ghaNAM loko eTalAM sukhI hoya che ke evI nidrA temane Ave ke palaMga uparathI paTakAIne nIce paDe to paNa jAge nahi. gADha nidrAne suSupti kahe che. temAM eka prakAranuM sukha hoya che. UThe tyAre kahe che ke hAza keTaluM sAruM lAgyuM. sAMkhyadarzanakAra pUche che ke e suSuptimAM tArI pAse zuM hatuM ? kaMipaNa na hatuM chatAM sukha lAgyuM. A avasthAmAM bAhya padArtha vagara sukha anubhavI zakAya che paNa A jaDa avasthA che, nidrA avasthA che. tevuM sukha dhyAna ane samAdhimAM anubhavI zakAya che. "nAgara sukha pAmara navi jANe, vallabha sukha kumArI." sukha aMdaramAMthI Ave che, AtmAmAMthI Ave che, e sukha dhyAna ane samAdhimAMthI maLe che. kAraNa ? AtmA sukhanuM dhAma che. For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 pravacana kramAMka - 93, gAthA kramAMka-117-118 paramakRpALu deva kahe che ke A pAMca vibhUtio ame varNavI. paMratu ATalI ja AtmAnI vibhUtio nathI. AvI to aneka vibhUtio AtmAmAM che. tenuM varNana karyuM pAra Ave tema nathI. atyAre ajJAnane laIne, dehanI sAthe tAdAmya buddhi hovAne kAraNe tane tArA vaibhavanI samaja paDatI nathI. paNa A lakSaNo vicArI jo bhedajJAna kare ane AtmA anubhavavAmAM Ave to pahelA vicAra thAya ke Avo che AtmA! barAbara sAMbhaLe sadguru pAse, premathI sAMbhaLe, sAMbhaLyA pachI aMdara sadbhAvanA ane prema thAya ane bhAvanA thayA pachI aMdara ruci thAya. ruci eTale gamo, priya lAge. mahArASTramAM AvaDa zabda che. bhAve che. game che. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM tene ruci thAya. "ruci anuyAyI vIrya'. potAnI zakita je game che te tarapha vALe che. ane zakita te tarapha vALe to avazya AtmaprApti thAya. zuddha, buddha, caitanyadhana, svayaMjyoti sukhadhAma, bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. have ame tArA upara choDI daIe chIe. samAdhizatakamAM ema kahyuM che ke pote Avo AtmA che tema sAMbhaLe paNa che ane bIjAne kahe paNa che. chatAM pote Avo AtmA che tema nirNaya karato nathI mATe tene AtmAnI prApti thatI nathI. AtmA bIjAne kahevo te eka vAta che ane pote anubhava karavo te bIjI vAta che. jJAnI puruSo kahe che ke jema vAsaNamAM pANI meluM dekhAtuM hovA chatAM pANI cokhkhuM thaI zake che tema vartamAnamAM AtmA azuddha dekhAto hoya to paNa AtmA zuddha thaI zake che. kAraNa ke te mULabhUta zuddha che. jema tAro AtmA zuddha thaI zake che tema badhA AtmAo zuddha thaI zake che. ATalI badhI vAta ame tArI pAse karI ke A tArI avyakta avasthAne tAre vyakta karavAnI che, pragaTa karavAnI che. nizcaya sarve jJAnIno, AvI atre samAya ; dharI monatA ema kahI, sahaja samAdhi mAMya. (118) ahIM Atmasiddhi samApta thAya che. 142 gAthAmAM nahIM paraMtu 118 gAthAmAM samApta thaI. tethI ema kahyuM ke "nizcaya sarve jJAnIno', jagatamAM jeTalAM jJAnIo che te badhAno ekamata che. eka ajJAnInA so mata ane so jJAnIno eka ja mata, koNa sAcuM che te kaho? eka saMta pharIda kabIrane tyAM gayA. kabIrajInA bhakto ane pharIdanA bhakto bhegA thayAM. teone thayuM ke baMne carcA karaze, vAdavivAda karaze ane ApaNane jANavA maLaze. jJAnIo bhegA thAya to majhA paNa Ave ane jANavAnuM paNa maLe. pharIda ane kabIra bhegA thayA, kalAka be kalAka beThA paraMtu koI kaMI bolyuM nahi. kaMIpaNa bolyA vagara vAta pUrI thaI gaI. teo hasatA hasatA UbhA thayA. lokone navAI lAgI, kema kaMI vAto na karI ? pachI temaNe kabIrajIne pUchyuM. Apa kucha bole nahi ? kabIrajIe kahyuM ke bolane jaisA kucha hai hI nahi, jo bolane jaisA hai vo hama anubhava kara rahe che. paraMtu jo ajJAnIo bhegA thAya to vAdavivAda sivAya bIjuM kaMI na hoya. jJAnIo bhegA thAya tyAre prema sivAya bIjuM kaMI hoya nahi. eTalA mATe For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 247 so jJAnIono eka ja nizcaya hoya. A nizcaya A SaTkadamAM samAi jAya che. A pramANe kahIne sadguru sahaja samAdhimAM jAya che ane mauna avasthAmAM teo praveza kare che. have 119mI gAthAthI ziSyane bodhabIja prApti kathanano prAraMbha thAya che. A TrAnsapharamezananI prakriyA che. sadguru pAsethI sAMbhaLIne ziSya ekAMtamAM bese che ane vicArano prAraMbha kare che. vicAra karatAM karatAM jeno vicAra kare che tenA dhyAnamAM DUbaze ane dhyAnamAM DUbyA pachI tene AtmAnI anubhUti thaze. evI adbhuta ghaTanA jIvanamAM bane che. 119mI gAthAthI e adbhuta ghaTanAnuM varNana che. A zabdo nathI paNa aMdaramAM banelo banAva che. A TrAnsapharamezana eTale parivartananI prakriyA che. sadguru upadeza Ape ane tame mAtra sAMbhaLIne besI raho to zuM thAya ? ThIka bolyAM. A kaMi sAMbhaLyuM na kahevAya. aMdara vicAra thAya, ciMtana thAya, manana thAya, zAMta thAya, ekAgratA thAya, dhyAna thAya, samAdhAna thAya, svastha thavAya, vicAro ane vikalpo zamI jAya. je tattva jANatAM na hatAM te jANapaNAmAM AvyuM, e darzanamAM AvyuM. ema karatAM karatAM cetanA dhyAnamAM DUbe eTale anubhava thAya. kayA bAta hai ? cetanA dhyAnamAM DUbe e kSaNe tene anubhava thAya. anubhava jyAre thAya tyAre aMdarathI je ullAsa pragaTa thAya tene kahevAya AnaMda. Avo AnaMda pragaTa thayo eTale sAdhanAnI samApti thai. kArya pUruM thayuM. A AtmAnI prApti thai. have je varNana thAya che te zabdo nathI, aMdaramAM banatI ghaTanA che. tamAre paNa aMdara UtarIne dhyAnamAM jaine A gAthAo sAMbhaLavAnI che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. door For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 pravacana kramAMka - 94, gAthA kyAMka-119 pravacana kramAMka - 94 gAthA kyAMka - 119 sadgurunA upadezathI thatuM apUrva bhAna ziSya-boghabIjaprApti kathana sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nija pada nijamAMhI lahyuM, dUra thayuM ajJAna. (119) TIkA -ziSyane sagunA upadezathI, apUrva eTale pUrve koI divasa nahIM AveluM evuM bhAna AvyuM, ane tene potAnuM svarUpa potAnA viSe yathAtathya bhAsyuM, ane dehAtmabuddhirUpa ajJAna dUra thayuM. (119) jIvanamAM je ghaTanA ghaTe che, parivartana thaI samagrapaNe astitva badalAI jAya che, tenI paNa eka prakriyA che. tene rUpAMtaranI athavA badalAhaTanI prakriyA paNa kahI zakAya. loDhAnA kaTakAne pArasamaNino sparza thAya to loDhuM sonuM banI jAya che. kevI rIte bane te khyAla nathI, paNa sonuM bane che ane te sonuM pharI lokhaMDa banatuM nathI. tema azuddha AtmA zuddha thaI zake che. paNa paripUrNa zuddha banyA pachI azuddha banAvI na zakAya. saMsArI siddha thaI zake che paNa siddha thayA pachI koI saMsArI thaI zakatuM nathI. A AMtarika ghaTanA che. vyakita tene jANI zake che. vyakti teno sAkSI banI zake che. AMtarika ghaTanA ghaTe che tyAre samagra jagatano sthULa saMparka eTalA TAIma pUrato chUTI jAya che. aMdara gholananI prakriyA thAya che. dahImAMthI valoNuM thaI mAkhaNa bane che tema gholana karatAM karatAM aMdara parivartananI ghaTanA ghaTe che. A ghaTanA vyakita jANI zake paraMtu bIjA lokone ghaTanA ghaTayA pachI khabara paDe. ahIM cha padanuM varNana pUruM thayA pachI varNana karanAra sadguru samAdhi ane maunamAM jAya che. koI bhalAmaNa ke sUcana karatA nathI. kaMI spaSTatA karatA nathI. zuM karavuM te paNa kahetA nathI ane pote samAdhimAM cAlyA jAya che. sAme je pAtra hatuM te jAgRta hatuM. ziSyano artha celo nahi, matane svIkArI cAlanAra nahi, paraMtu ziSya eka avasthA che. jema sadgurunI avasthA che tema ziSyanI paNa eka avasthA che. sadguru ApanAra pAtra che. ziSya grahaNa karanAra pAtra che. tenAmAM grahaNazIlatA jo hoya to ApanAra vyakita reDI zake che, ane tenuM reDeluM grahaNa karanAra pacAvI pariNamAvI zake che. AvuM pariNamana thAya to zravaNanI ghaTanA samyaka prakAre thaI kahevAya. zravaNa e paNa eka sAdhanA che. sAMbhaLavuM ane zravaNa karavuM be vacce pharaka che. sAMbhaLavAmAM kAnanI mukhyatA che ane zravaNa karavAmAM hRdayanI mukhyatA che. hRdayathI bolavuM ane hRdayathI sAMbhaLavuM AvI ghaTanA jenAmAM thAya te sadguru ane ziSya che. sadgurunuM hRdaya bole che ane ziSyanuM hRdaya sAMbhaLe che ane hRdayamAM te pariNAma pAme che. For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 249 vividha sAdhanAmAM zravaNa paNa eka sAdhanA che, ane e zravaNa mokSa sudhI pahoMcADI zake che. bhagavAna mahAvIra potAnA guhastha ziSyone zrAvaka kahetA hatA. mAtra cAMdalo karavAthI zrAvaka thavAtuM nathI. paraMtu bhagavAna mahAvIre ema kahyuM ke zraddhApUrvaka, vivekapUrvaka zravaNa karI, zravaNamAM jenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te tattvane pakaDI, tenI anubhUti kare te mAro zrAvaka. zrAvaka vidhipUrvaka zravaNa kare to tene bIjI sAdhanA karavAnI jarUra nathI. ahIM zIrSaka bahu majhAnuM che. ziSyabodhabIjaprApti. vairAgyazatakamAM eka gAthA che. saMbujjhaha kiM na bujjhaha, saMbohI khalu picca dullhaa| no hu uvaNamaMti saIo, no sulahaM puNaravi jiiviaN|| vahAlathI bharelo pitA tenA putra sAthe premathI vAta kare chatAM jo putra bedarakAra raheto hoya tyAre kahe che ke tArA bhalA mATe kahIe chIe, sAMbhaLato kharo ! tema bhagavAna mahAvIra sAdhakone kahe che "saMbuda tame bodha to pAmo, bodha kema pAmatA nathI? saMbodhi prApta thavI ghaNI durlabha che. A saMbodhi zabdano artha e thAya ke jJAna, darzana ane cAritra e traNenuM mizraNa thaI eka avasthA prApta thavI. tuM saMbodhi prApta karI le. kAraNa ke rAta, je divasa ane je jIvana jAya che te pharI AvatuM nathI. jANavuM ane bodha pAmavo be vacce pharaka che. jANavuM no artha thAya che ke bhautika baLathI vastunA bAhya svarUpane samajI levuM. ane bodha pAmavAno artha e thAya che ke tenA UMDANamAM UtarI svAnubhava karavo. AvI bodhanI ghaTanA aMdara ghaTatI hoya che. bodha eTale svarUpanuM smaraNa, svarUpanI smRti, svarUpanuM jJAna ane AvA bodhanuM bIja AtmA che. samyagadarzananuM bIja paNa AtmA, dhyAnanuM bIja paNa AtmA, tapanuM bIja paNa AtmA. bIjamAM bIjANuM che te vRkSa thAya che. ema tamAma prakriyA AtmAmAM thAya che tethI AtmA bIja che. paraMtu thayuM che evuM ke bIja bIja ja rahyuM che. khIlyuM nathI. AtmA bIja ApaNI pAse che bIjanuM khIlavuM tenuM nAma sAdhanA, ane khIlatAM khIlatAM te pUrepUruM khIlI jAya tyAre bane paramAtmA. paramAtmA pUrepUrA khIlI gayA che, have kaMI bAkI rahetuM nathI. ApaNe to bIja rUpe ja rahyA chIe. jJAnI kahe che ke bIjane khIlavAnI prakriyAmAM javA do to khIlaze. badhI sAdhanAno AdhAra AtmA (bIja) che. majhAnI vAta to e che ke thokabaMdha sAdhanA karanAra vyakita badhuM kare che paNa AtmAne yAda karatI nathI. jAnaiyA AvI jAya, beMDa vAjA AvI jAya, pachI khabara paDe ke vararAjA haju AvyA nathI. karazo zuM ? e mukhya pAtra che. samagra sAdhanAmAM mukhya pAtra AtmA che. e AtmA viSe bodha, svarUpa viSe bodha ene bodhabIja kahevAya. ziSyane je kharI prApti thAya che, tenuM varNana A 119mI gAthAthI zarU thAya che. zuM bane che, te samajI lo. pahelAM ziSya jIjJAsu bane, mumukSu thAya, jANavAnI tAlAvelI utpanna thaI, jagatanA bAhya padArtho tene asAra lAgyA. tene vairAgya prApta thayo. aMdaramAM eka dvandra UbhuM thayuM. eka mUMjhavaNa ane samasyA thaI. ene ema lAge che ke jagatanA padArtho game teTalA For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 pravacana kramAMka - 94, gAthA mAMka-119 hoya to paNa kharuM samAdhAna prApta thaI zakatuM nathI ane thaI paNa nahi zake. evI eka jagyA ke kendra bAkI rahI jAya che jene zodhavAnI jarUra che. A pramANe AtmAne zodhavAnI eka tAlAvelI tenA aMtaramAM jAgI che. A tattvane jANavuM che, samajavuM che, tenI khoja karavI che. ane jeNe A tattva prApta karyuM che tevI vyakitanI talAza karato hoya. talAza karatAM ane zodhatAM zodhatAM ene sadguruno yoga thAya. A baMne ghaTanAo svAbhAvika che. atyAre sadguru hoya ke na hoya tenI carcAmAM paDavAnI jarUra nathI. sadguru hoya ja. koI kALa evo nathI ke dharatI upara sapuruSa na hoya, jJAnI na hoya, yati na hoya paraMtu ApaNane yoga thato nathI. A ziSya talAza karI rahyo che ane saru paNa potAne je anubhava thayo che tene koI lenAra pAtra maLI jAya tevI zodha karI rahyA che. lenAra ane ApanAra banne maLe tyAM ghaTanA ghaTe che. kathA karavAthI ke kathA sAMbhaLavAthI ghaTanA nahi ghaTe, A lenAra ane ApanAra pAtra jyAre maLe, e be vacce saMbaMdha thAya, bhAvAtmaka saMbaMdha thAya tyAre ghaTanA ghaTe. tenI vidhi zuM che ? enI vidhi che upadeza ane upadezano artha e thAya ke je jANyuM che ane banyuM che ene prAmANikapaNe paripUrNa zabdamAM pragaTa karI kahevuM. jenAthI hita thAya, kalyANa thAya, maMgala thAya, bhaluM thAya tenuM nAma upadeza. sadguru pAsethI upadeza prApta thatAM tenI aMdara eka mahattvanI zravaNanI prakriyA thAya che. mAtra sAMbhaLavuM nahi paraMtu zraddhApUrvaka, bhaktipUrvaka, vivekapUrvaka, ekAgratApUrvaka, tanmayatAthI, dhyAnathI, rasathI, premathI sAMbhaLavuM. udAharaNa tarIke yuvAna hoya, suMdara hoya, Arthika rIte saMpanna hoya, saMgItakaLAmAM nipuNa hoya, evA yuvAna pAse svarganI kinnarI je prasiddha gAyikA che, Indra mahArAjane rIjhavavAnuM kAma je kare che, evI kinnarIo dharatI upara Ave ane e kinnarIo vAdyonI sAthe saMgItano AlApa kare to AlApa sAMbhaLavA A yuvAna jevo tanmaya thAya tevI tanmayatA A zravaNamAM Ave che. Avo pragADha rasa, tanmaya ane tadAkAra thAya tyAre Ave che. bIjuM udAharaNa, haraNiyuM doDatuM hoya, zikArI pAchaLa paDyo hoya chatAM pakaDAya nahi. paraMtu zikArI binavAdya vagADe ane saMgIta cheDe to haraNa sAMbhaLavAmAM evuM tanmaya thaI jAya ke zikArIne bhUlIne tyAM UbhuM rahI jAya. haraNane thAya ke hamaNAM sanan karatuM bANa vAgaze paraMtu vAgavA do A saMgIta nahi choDAya. AvI zravaNa karavAnI tAlAvelI ekAgratApUrvaka ane dhyAnapUrvaka thAya. sadguru upadeza Ape che ane ziSya tene grahaNa kare che. A ghaTanA be vacce ghaTe. jAgRtipUrvaka zravaNa karatA dehanuM bhAna bhUlI jAya evI tanmayatA Ave. A upadezanuM zravaNa kare teno artha evo thAya ke sadganA mukhamAMthI Avato pratyeka zabda e samagra vyaktitvathI jhIle che. huM zuM kahI rahyo chuM te sAMbhaLo cho ? sadguru pAsethI ziSya samagra vyakitatvathI jhIle che. aMdara e zabdane AvavA de che. aMdara grahaNa kare che ane e karyA pachI bIjI mahattvanI prakriyA cAlu thAya che ane e prakriyA che manana. zravaNa vakhate kAna mukhya ane manana vakhate mana mukhya hoya che. te zabdo sAMbhaLI pratyeka zabdane khole che. pratyeka zabdanuM For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 51 manana maMthana kare che. pratyeka zabdanuM avalokana kare che. pratyeka zabdanA marmane pakaDe che. pratyeka zabda jenA mATe kahevAyo che tevA AtmAnI khoja kare che. vAta to zabdothI ja thAya paraMtu anAja upara jema chIlakA hoya te chIlakA choDI daI ane dANo upayogamAM le tema zabdonA chIlakA choDI aMdara rahela tattvane zodhavAnA kAmano prAraMbha kare tene kahe che manana. zAstro kahe che ke manananI sAdhanA kalAko sudhI cAle. ekAMtamAM, maunamAM, asaMga avasthAmAM, nirjana sthaLamAM, vRkSa nIce, nadI kinAre, koi guphAmAM ekalo besI manana kare. jema dharatImAMthI bIja phUTI aMkura thAya che tema zravaNa karatAM karatAM manana karatAM karatAM zabdo tUTe che ane aMdarathI jJAna pragaTa thAya che. jJAna prApta thayA pachI vizeSa prakAre UMDA jaIne e tattvane jANI le che. vijJAnano artha thAya pRthakkaraNa, saMzodhana, avalokana. vijJAnano artha cAre bAjuthI vastuno abhyAsa. pratyeka zabdanuM pRthakkaraNa karI, aneka bAjuothI nayathI, nikSepathI pramANathI e zabdane zodhe che, gote che, marma kADhe che. ane e karyA pachI tene virAma prApta thAya che, bAhya bhAvathI te viramI jAya che. Ama ghaTanA ghaTe che. tenA hAthamAM e tattva AvyuM. pariNAme tenI samagra cetanA e potAnA tarapha vaLI. e vaLe che tyAre kahevAya, "AvyuM apUrva bhAna" koI mUcha pAmelI vyakita kalAko sudhI mUchamAM ja rahe, abhAna dazAmAM rahe, ane pachI tenI mUcha UtarI jAya ane AMkha ughADe tyAre tene khabara paDe ke huM kayAM beTho chuM? bhAna thayuM. to kahe "AvyuM apUrva bhAna'. A apUrva eTale pahelAM kadI na hatuM tevuM bhAna thayuM. A bhAna sivAya bIjuM badhuM bhAna che tamane. gherathI bahAra tALuM mArIne jAva to be cAra vakhata tALuM kheMcI kheMcIne jozo ke barAbara baMdha thayuM che? khIsAmAM jokhama hoya to vAre vAre joyA karo, paDI to gayuM nathIne ? Ama saMsAranuM ane jagatanuM bhAna che, paraMtu svarUpanuM bhAna nathI. badhuM pUrva bhAna paNa apUrva bhAna nathI. Aje paNa AtmAnI game teTalI vAta sAMbhaLI hoya paNa bhAna na AvyuM hoya to AtmA zabda mAtra sAMbhaLyo ne gayo. pUrve kadIpaNa nahi AveluM apUrva bhAna ziSyane thayuM. A AdhyAtmika ghaTanA che. mokSamArga pachI UghaDaze. bhAna AvyuM, khabara paDI ane tene potAnuM svarUpa jevuM che tevuM yathAtathya bhAsyuM. te vakhate tene bhAna thayuM ke huM AtmA chuM. huM caitanyamUrti AtmA chuM. atyAra sudhI to huM je nathI te mAnato Avyo chuM. e mane bhAna thayuM tyAre nijapada, potAnuM pada, potAnuM hovApaNuM, potAnuM astitva, potAnuM pada prApta thayuM. kayAMthI prApta thayuM? nijamAMthI prApta thayuM. potAmAMthI prApta thayuM tamane ema hatuM ke AtmA jagatamAMthI prApta thaze te vakhate tamane koI pUche ke bhAI! A AtmA tamane kayAMthI prApta thayo. tame kahezo ke mAro AtmA mane mArAmAMthI prApta thayo. bahAra hato nahi. AnA mATe eka prasiddha udAharaNa che. eka rANIno navalakho hAra khovAI gayo. snAna karIne rANI AvyA ane joyuM to hAra na maLe. badhe zodhAzodha cAlI. eka cabarAka dAsInuM rANInA gaLA upara dhyAna gayuM. dAsIe kahyuM, mahArANIjI ! ApanA gaLAmAM ja hAra che. gaLAmAM hAra che ane bahAra gote che. tema tamArAmAM AtmA che, tame ja AtmA cho ane For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 pravacana kramAMka - 94, gAthA kramAMka-119 jagatamAM zodhavA nIkaLyA cho. tamAro AtmA kayAM bhAgIne gayo che ? AtmAnI khoja kayAM karazo ? AtmA to tamArI pAse ja che. gaMgAsatIe udAharaNa ApyuM che, A to guMjAno lADavo che pAnabAI ! guMjAmAM eTale khIsAmAM lADavo hoya to jyAre khAvo hoya tyAre khAI zakAya. e ema kahe che ke AtmA lADavA jevo che. jyAre prApta karavo hoya tyAre prApta karI zakAya, jyAre jANavo hoya tyAre jANI zakAya. Ano artha evo thayo ke lADavo khIsAmAM che chatAM ApaNe bhUkhe marI rahyA chIe. khIsAmAMthI tene bahAra kADho. nijapada nijamAMthI maLyuM. A nijapada potAmAMthI potAne prApta thayuM. paraMtu ahaMbhAva gayA sivAya ApaNo AtmA ApaNane jaNAya nahi. thayuM ziSyamAM ? sadgurunA upadezathI AvyuM apUrva bhAna. aMdara prakriyA ghaTI, tenAthI aMdara bhAna thayuM ane "nijapada nijamAMhI lahyuM'. e kahe che AtmA potAmAMthI maLyo. maMdiramAMthI, AzramamAMthI, DuMgarAmAMthI, jaMgalamAMthI AtmA jaDato nathI. AtmA to traNe kALa hAjara che. jagatamAM nikaTamAM nikaTa koI hoya to AtmA che. pati-patnI eTalAM nikaTa nathI. udAharaNa samajAya che ? pati patnIthI paNa AtmA nikaTa che paNa ajJAnatAne kAraNe dUra lAge che ane AtmAne bahAra zodhe che. kabIrajIe kahyuM, "kayAM TUMDhe re baMdA kAzI, meM to tere pAsa huM. tuM kayAM zodhavA nIkaLyo che ? kayAM talAza karavA nIkaLyo che? tuM jene zodhe che te tArAmAM ja che. sadgurue apUrva upakAra karyo. upakAra e thayo ke AtmA ApaNo ApaNI pAse hovA chatAM ApaNI hAlata bhikhArI jevI hatI. Aje ApaNI hAlata bhikhArI jevI ja che. jenI pAse sukha nathI tenI pAse ApaNe sukha mAgI rahyA chIe. jenI pAse je hoya te Ape. zarabata banAvavuM hoya to sAkara pAsethI gaLAza mAMgavI paDe. sukha AtmAne potAmAMthI ja maLe. - sadgurue apUrva upakAra karIne AtmA arthe upadeza Apyo. sadguru ema nathI kahetA ke ame zreSTha pravacanakAra chIe ke vyAkhyAnakAra chIe. potAno mata sthApavA mATe upadeza ApatA nathI. AtmA arthe ja upadeza Ape che, jethI ziSyane AtmAnuM bhAna thAya. gurue bhAna karAvyuM ane ziSyane bhAna thayuM. AtmAnuM bhAna thavuM tenuM nAma bodhabIja. bodhabIja je prApta thAya che enA jevI jagatamAM aNamola saMpatti bIjI koI nathI. eTalA mATe kahyuM ke, samakti dAtA guru taNo, paccevayAra na thAya, bhava koDAkoDe karI, karatAM sarva upAya. jeNe bodhabIja ApyuM, jenA nimittathI bhAna thayuM, samakita prApta thayuM teno pratiupakAra karavo hoya, teno badalo Apavo hoya to koIpaNa rIte ApI zakAya nahi. dhAro ke e indra bane, indra banyA pachI tenI saghaLI saMpatti gurunAM caraNamAM dhare to paNa teno badalo ApI zakAya nahi. sadguru cakravartInI saMpati hoya ke IndranI saMpati hoya e levAnA nathI, ciMtA karazo nahi. Apo to paNa badalo na vaLe. kAraNa? A badhA karatAM mUlyavAna cIja emaNe For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 53 AtmasiddhizAstra pravacanamALA ApI che ane e che bodhabIja. e ja guruno prabhAva, e ja pratibhAva, e ja gurunI kRpA, e ja gurunI karuNA, e ja anugraha ane e ja guruno sadbhAva che. guru A kAma kare che ke ziSyane bodhabIjanI prApti thAya. tamArA ghera dIkarA thAya evI paMcAta sadgurune karavI nathI. teone to ziSyane koIpaNa rIte samaktinI prApti thAya ane hRdayamAM apUrva bhakti pragaTa thAya te bhAva che. A sAcI bhakti pragaTa thaI. aMdara bodha thayo, dekhAdekhI nathI, bhAna thayuM, e bhAna thayA pachI tene je bodha prApta thayo temAM AtmA tenI dRSTimAM Avyo. pachI AtmA pUrepUro khIle tenA mATe te prakriyAmAM DhaLe, ne sAdhanAnI zarUAta thAya. marma samajI lejo ke sadgurue cha padano ullAsapUrvaka upadeza Apyo. tenuM svarUpa samajAvyuM, kaMIpaNa bAkI na rahe ema pUrepUrI vAta ziSyane samajAvI ane samajAvyA pachI ziSya pote potAnI aMtaraMga bhUmikAmAM, potAnI tanmayatAmAM, potAnA mananA UMDANamAM jaIne teNe pote kadIpaNa nahi svIkArelo nirNaya eka dhaDAke karyo ke huM AtmA chuM. samyakjhakAre tame A nirNaya karo. mAtra bolavAnI vAta nahi, bolavAthI kaMI na vaLe paNa nirNaya karo. nirNayamAM abhivyakti che, anubhava che, ane huM AtmA chuM tevuM apUrva bhAna thavuM tene zAstro samyagradarzana kahe che. samakti koI levAdevAnI cIja nathI ke ame ApyuM ane tame lIdhuM. samakita eTale bodhabIja ane A bodhabIjanI mUDI upara mokSanI sAdhanA karavAnI che. bodha uttama biyAraNa che temAMthI mokSanuM bIja taiyAra thAya che. ziSya pahelAM to AtmA nathI ema mAnato hato. deha te ja AtmA che, tema mAnato hato. dehane vaLagI rahyAM che te badhAM mArAM che, ema mAnato hato, paNa sadgurue jyAre upadeza Apyo tyAre tene bhAna thayuM ke hA huM AtmA chuM. (deha thI judo chuM) ane "nijapada nijamAM lahyuM AtmA AtmAmAMthI nijamAMthI ja maLyo, tenA pariNAme deha, indriyo, prANa, vigeremAM AtmAnI bhrAMti hatI te TaLI gaI. "sadgurunA upadezathI AvyuM apUrvabhAna. nijapada nijamAMhI lauM" pachI ghaTanA zuM ghaTI ? "dUra thayuM ajJAna'. ajJAna dUra thavuM te AdhyAtmika jagatanI moTAmAM moTI ghaTanA che. jevuM ajJAna dUra thayuM ke AtmAnI anubhUti thaI. Ane kahevAya samyagdarzana. AvA bodhabIjanI prApti ziSyane thaI che. ziSyane thoDI vigata kahevI che. A anubhava ane sAkSAtkAra to thayo tenuM varNana ziSya have pachInI gAthAmAM karaze ane tyAra pachI I mUDI laI ziSya AgaLa vadhe che tenI vAta be-traNa gAthAmAM Avaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 pravacana kramAMka - 95, gAthA kyAMka-120 pravacana kramAMka - 95 gAthA kramAMka - 120 nijasvarUpanuM zAsana bhAsyuM nija svarUpa te, zuddha cetanArUpa; ajara, amara, avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. (120) TIkA -potAnuM svarUpa zuddha caitanyasvarUpa, ajara, amara, avinAzI ane dehathI spaSTa juduM bhAsyuM. (120) Atmasiddhi zAstramAM gAthA 119 thI 123 sudhI sUkSma ghaTanAnuM varNana che. e sUkSma ghaTanAne samajavI anivArya che. ghaTanA eTalA mATe sUkSma che ke aMdara thaI rahI che. bahAra nathI. sadguruno upadeza prApta thayo, tenuM vidhipUrvaka zravaNa thayuM ane ziSyanA aMtaramAM ullAsa thayo. jema AkAzamAM megha garjanA thAya ane morane ullAsa thAya, vasaMtaRtu Ave eTale koyala TahukavA lAge, saMgItanI mahephIla jAme eTale mANasa DolavA lAge tema ziSyane sadgurunA upadezathI aMtaramAM ullAsa thayo. A ullAsa pAramArthika che. bhautika ke sAMsArika nathI. ullAsa to ApaNane ghaNI vakhata Ave, khAtAM pItAM, lagnanAM gIta gAtI vakhate paraMtu A bhautika ullAsa che. ahIM to abhautika ullAsa che. aMtara nAcI UThe che. kAraNa ke ajaba ghaTanA ghaTI che. bhUlAI gayela ghaNI kiMmatI cIja maLI gaI che. lAkho rUpiyAno moMgho hAra khovAI gayo hoya ane talAza karavA chatAM na maLato hoya, paNa acAnaka eka divasa hAra hAtha lAge to zuM thAya ? AnaMda ane ullAsa thAya. tema bilakula bhUlAI gayela AtmA maLe to sADA traNa karoDa roma nAcI UThe. upadeza sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM zravaNa karanAramAM Avo ullAsa na Ave to TreDIzanala progrAma thayo kahevAya. sadguru Ave, upadeza Ape, tame sAMbhaLo, tame tamArA raste ane teo temanA raste, evI A ghaTanA nathI. apUrva ullAsamAM eka bIjI ghaTanA e ghaTe che ke bhaktino udaya thAya che. bhakti karavAnI nathI, teno udaya thAya che. ullAsamAMthI prema Ave che ane premamAMthI bhakti phalita thAya che. e gIta nathI paNa premanI paripakavatA che. aMdara premano sAgara ghUghave che. emAMthI premano pravAha je Ave tene kahevAya che bhakita. sauthI paramapremanI bhakita ziSyane sadguru upara che. kAraNa ke paramAtmA to atIndriya che. paraMtu sadguru bhaktine jANe che, mAne che, svIkAre che te bhaktinuM sAkAra svarUpa che. paramakRpALudevanA zabdamAM e sajIvana mUrti che. e sajIvana mUrti sAthe bhakti karatAM premano guNAkAra thAya che. paramAtmA taraphanI bhakti tame kevI rIte pragaTa karI zako ? pUjApATha karo, caMdana lagADo, tilaka karo paNa koI pratibhAva nahi. sadguru For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 55. pAsethI prema maLe che, temane kaMI ja karavAnI jarUra nathI mAtra temanI hAjarI basa che. ziSyanuM to hRdaya gadagad thaI jAya che ke zuM karuM ane zuM ApuM ? AgaLa Avaze ke "zuM prabhu caraNa kane gharuM' ? A tenA zabdo nathI, A hRdayarUpI sAgaranAM mojAo che. tene khUba ja prema ane ullAsa pragaTa thayo che. paramakRpALudeve eka vyakitane lakheluM ke tamane jeTalI jJAnanI ciMtA che teTalI bhaktinI ciMtA nathI. A vAta sAcI che. ahIM to parama bhaktino udaya ziSyane thayo che. te rahI zakato nathI. tenA romaromamAM AnaMda thAya che. A bIjI mahattvanI ghaTanA che. - trIjI eka mahattvanI ghaTanA - sadguru pAsethI je upadeza sAMbhaLyo, zravaNa karyuM, te huM barAbara samajyo ke na samajyo ? sabhyaprakAre samajyo ke khoTo samajyo teno nirNaya thavo joIe. sadgurue paripUrNa upadeza Apyo. paraMtu huM tene yathArthapaNe samajyo chuM ne ? ApaNI moTAmAM moTI muzkelI jo kaMIpaNa hoya to sadgurunA upadezane yathArtha paNe samajavAmAM Avyo nathI. sadguru kaMI kahe ane ziSya kaMI samaje. zeThanA sALAne zeThe eka divasa kahyuM ke tuM eka divasa kAkaDI laI Avyo, eka divasa bhIMDA laI Avyo. badhuM sAthe lAvato hoya to. jarA kAma karatAM zIkha. eka kAma karavA jaIe to traNa kAma sAthe karI AvIe. have eka divasa zeTha mAMdA paDyA. zeThANIe davA levA mokalyo. te davA to laI Avyo, sAthe smazAne laI javAnI vastuo paNa laI Avyo. zeThANIe pUchyuM ke A badhuM kema lAvyo? to kahe ke zeThe kahyuM hatuM ke badhuM kAma eka sAthe karatAM AvavuM. zeThe zuM kahyuM ane sALo samajyo zuM ? guru kahe che te ziSya ahIM barAbara samaje che. paraMtu jema kahyuM tema barAbara na samaje to moTI muzkelI UbhI thAya. ahIM ziSyane sadguru pAse mAnya karAvavuM che ke te je samajyo che te barAbara, yathArtha samajyo che? nahi to zeThanA sALA jevuM thAya. ziSyane saguru pAse kharuM karAvavuM che, mAnya karAvavuM che. kharuM karAvavuM hoya to namratAthI, AnaMdathI, ullAsathI kahevuM paDe ke huM A rIte samajyo chuM. potAnI samajaNa sAthe gurunI samajaNano tALo maLe to guru-ziSyanI saMdhi kahevAya. upadezanI prakriyA abhuta prakriyA che. te potAne mukhethI sadgurune kahevA lAge che ke Ape SaTapo je upadeza Apyo te parama upakAra karyo che. zAstra anusAra, anubhavanA anusAra, bodhanA anusAra, jJAnanA anusAra Ape kahyuM, zabdanA AdhAre jeTaluM kahI zakAya te Ape kahyuM. gurudeva ! huM A pramANe samajyo te sAcuM che? Apa ema kaho ke tuM je samajyo che te sAcuM che to sikko lAge, mahora lAge. gurudeva ! huM ApanA caraNomAM nivedana karuM chuM. Apa sAMbhaLo. prathama to sadgurue je che padano upadeza karyo tenuM svarUpa potAne yathArthapaNe samajAyuM ke na samajAyuM te prema ane bhaktipUrvaka sadgurune kahI batAve che. A eTalA mATe kahI batAve che ke mArI kaMI bhUla na thaI jAya. ApaNo anaMtakALa bhUlamAM gayo, have bhUla nathI karavI, have mAre ahaMkAra nathI karavo, mAre mata vacamAM nathI lAvavo, mAre DahApaNa DoLavuM nathI, mATe mAnyatA vacce lAvavI nathI. tenA For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 pravacana kramAMka - 95, gAthA kramAMka-120 kAraNe to duHkhI duHkhI thaI gayo chuM. mArI bhUla kaMI hoya to Apa batAvo. tethI Apa huM je samajyo chuM te sAMbhaLo. 119mI gAthAthI A cAlu thAya che. A sUkSma ghaTanA che. jarA kalpanA karo. gurudeva zAMtithI koI vRkSa nIce beThA haze. sAme ziSya haze. romeromamAM AnaMda ane ullAsa haze. AMkhamAMthI AMsu TapakatAM haze. tuM samajyo che te barAbara samajyo che tema kahevAthI ziSya dhanya thaI gayo haze. duniyA je kahe che, duniyAnuM pramANapatra joItuM nathI. paraMtu gurudeva kahe ke tArI samajaNa yathArtha che ema mahora mArI Ape ene kahevAya che bodha. e bodha kAmamAM Avaze, mAtra jJAna kAmamAM nahi Ave. jJAna to ghaNuM meLavyuM. emAM jJAnano doSa nathI. doSa to A jIvano che. ahIM to ziSya naramAzathI kahe che gurudeva ! AtmA nitya che tema Ape kahyuM tethI mane apUrvabhAna thayuM. "sadgurunA upadezathI AvyuM apUrva bhAna' pahelI ghaTanA ghaTI, sadgurunA upadezathI AtmA che tevo zabda amArI pAse Avyo. amArI noMdhamAM AtmA zabda ja na hato. strI, putra, jamAI, kapaDAM, dAgIna, makAna, sonuM, DhokaLAM, DhebarAM, masAlo A badhuM amArA lIsTamAM hatuM, paraMtu AtmA kayAMya na hato. gurudeva! Aje Ape adbhuta tattva batAvyuM. bIjuM badhuM have chekAI gayuM. prathama to huM AtmA nathI paNa deha chuM, tevI mAnyatA hatI, te badalAI gaI. huM deha nathI paNa AtmA chuM. A barAbara che ne prabhu ! ane "nija pada nijamAM kahyuM potAnuM pada potAmAMthI prApta karyuM. keTalI badhI bhramaNA hatI ke A zarIra te huM, Indriya, mana, zvAsocchavAsa, prANa te huM. paraMtu ApanA samajAvavAthI badhI bhramaNA bhAMgI gaI ane zuddhAtmA te huM chuM, te pratIti thaI gaI. mane lAge che ke mArAmAMthI ajJAna dUra thayuM ane mane AtmA samajAyo. te AtmAmAMthI ja samajaNa AvI. mArAmAM zuM thayuM ? ajJAna gayuM. ziSyane AnaMdano pAra nathI. - ajJAna dUra thayuM, jIvananI A moTAmAM moTI siddhi che. kAraNa? A saMsAra ajJAnanA kAraNe Ubho hato. A moha ane viSayo ajJAnanA kAraNe jora karatAM hatAM. A ajJAna javAthI mohanuM baLa tUTyuM. mArA upara krodha, kAmavAsanA ane ahaMkAranuM jora have nahi cAle. prabhu! AvuM adbhuta kAma mArA jIvanamAM thayuM. kayA zabdomAM huM Apano upakAra mAnuM? AvuM alaukika kAma gurudeva ! Ape karyuM. gharamAM pAMca phUTano bhorIMga nAga phUMphADA mArato pharato hoya to gharamAM koIne UMgha Ave ? ane jyAre dekhAya tyAre tene pakaDIne bahAra mUkI Ave, pachI ja hAza thAya, tema anAdikALanuM ajJAna dUra thatAM prabhu! amane hAza thayuM. have amane mokSanI ciMtA nathI. ajJAna dUra thavAthI mokSa saraLa che. atyAra sudhI bhramaNAmAM pharatAM hatAM, have sAcuM jJAna thayuM, Ape amArA upara mahAna upakAra karyo che. A ullAsa vyakata karavA mArI pAse zabdo nathI. "zuM prabhu caraNa kane gharuM' samajAya che A sUkSma ghaTanA ? A ziSyanA hRdayamAM keTaluM maMthana thatuM haze ? keTalo ullAsa Avato haze ? prabhu! mane kahevA do ! mAro dehAdhyAsa chUTI gayo. AtmA che evo svIkAra je kSaNe For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 257 thAya te kSaNathI dehAdhyAsa chUTI jAya. deha to raheze tene khavarAvaze, kapaDAM paherAvaze paraMtu trIjI pArTI tarIke. huM kapaDAM paheruM chuM tema nahi paNa bIjI pArTI tarIke bIjAne paherAvatAM hoya, bIjAne khavarAvatAM hoya tema have vartana thAya che. have zarIrathI judo rahIne zarIrane sAcave che, saMbhALe che. prabhu ! dehAdhyAsa chUTI gayo. barAbara che ? have AtmA che ema pahelA padanI samajaNa mArAmAM A pramANe thaI che. gurudeva maunamAM che ane ghaTanA ema kahe che ke hA ! A samajaNa barAbara che. bIjuM pada AtmA nitya che te mane kema samajAyuM ? te kahe che. - bhAsyuM nija svarUpa te, zuddha cetanArUpa; ajara, amara, avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. A bIjuM pada AtmA nitya che tema Ape kahyuM ne ? te huM A pramANe samajyo chuM. mane bhAsa thayo, mane anubhava thayo, mane pratIti thaI, mane barAbara samajAyuM. zuM samajAyuM? nijasvarUpa". nijasvarUpa samajAyuM te ziSyano ughADa che. parama puruSArthathI ughADa karyo che. nizcayanayanI bhUmikA ane pAramArthika nayanI bhUmikAthI ughADa thayo che mATe tene AtmA zuddha ja dekhAya che. azuddha ane melo che, karmo vaLagelAM che, kacaro ane jhALAM bAjhelAM che kharAM, paraMtu ziSya tene lakSamAM leto nathI. te badhAne bAda karIne lakSamAM le che ke AtmA nitya che. vikAro, rAgadveSa, kaSAyo badhuM ja che paraMtu mane samajAyuM che ke huM badhAthI judo chuM. jema sApa kAMcaLIthI judo che, jema talavAra myAnathI judI che, nALiyerano goTo chAlathI judo che tema he gurudeva ! AtmA nitya che, te sAMbhaLIne dehathI AtmA judo che ema samajAI gayuM che. AtmA nitya che ane zuddha cetanArUpa che. je pariNAmika dharma tamAro, tehavo amaco dharma, zraddhA bhAsana ramaNa viyoge, vaLagyo vibhAva adharma. (pU. devacaMdrajI ma.sA.) mohanavijayajI mahArAje kahyuM, bhagavAna ! tame to tIrthaMkara thaIne samavasaraNamAM bIrAjamAna thaine beThA cho. kaMI vAMdho nahi, tame mohathI chUTI gayA cho. vikAroe tamane choDI dIdhA che, paNa vAMdho nahi. tame mane maLyA ne ? have mane bhAna thayuM. have mohamAM nahi phasAuM ane tamArI sAthe AvIne rahIza. tame mane bhAna karAvyuM ke AtmA zuddha che. karma che, rAgadveSa che, kaSAyo ane malinatA che, badhuM ja che. pAMca baheno anAja vINavA bese to thALImAM kacaro che, kAMkarA che, paNa emane ghauMnA dANA ja dekhAya che. kAraNa? kAMkarA rAkhavA nathI. vINavA beThAM che. ghauM kAMkarA alaga karavA che. ema AtmAmAM je kaMI bahArathI AveluM che te juduM karavA ame beThAM chIe. amane zuddha AtmA ja dekhAya che. - oho ! A ziSyanI mastI juo ! malinatAmAM zuddhAtmAne jue che. e dravyArthika nayanI dRSTie jove che. kahyuM che ke pANI khALamAM che, taLAvamAM che, nadImAM che, loTAmAM For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 58 pravacana kramAMka - 95, gAthA kramAMka-120 che. kacarAthI pANI gaMdu thAya to pANI cokhkhuM thaI zake che. ame vikArone bAda karIne zuddha cetanArUpa AtmAne joIe chIe, AtmA caitanya svarUpa che ane AtmA nitya che. ziSyane AtmA Avo jaNAyo. ane traNa zabdo jIvanamAM AvyAM. ajara, amara, avinAzI. jaravuM, kharavuM ene jarA avasthA athavA vRddhAvasthA kahe che, ghaDapaNa kahe che. paraMtu vRddhAvasthA te huM nathI. vRddhAvasthAmAM vALa kharI jAya che. loko kalAko sudhI vALa pAchaLa mahenata kare che. juvAnImAM vALa kALA bhammara hoya paNa vRddhAvasthAmAM kharI paDe. eka bhAIe TAla paDyA pachI lAkho rUpiyA navA vALa Uge te mATe khayya, paNa vALa pharI na UgyA. meM kahyuM yuriyA khAtara nAkho, kadAca e kAma lAgaze. TAla paDI temAM tAruM gayuM zuM? kabIra kahe che ke "bAla jale jaise ghAsa ke pUNI', marI jAya pachI maDadAne bALe tyAre vALa to vAsanA pULAnI mAphaka baLI jAya che. yuvAnImAM dAMta to dADamanI kaLI jevAM lAge che, A DokaTara dAMta kADhI hAthamAM Ape ke 'lo sAheba ! dADamanI kaLI', "pheMkI do, mAre zuM karavuM che ene'! dAMta gayA, vALa gayA, karacalIo paDI. eka divasa evo hato ke cAra cAra pagathiyAo sAthe caDatA hatA. have eka uMbaro oLaMgavo hoya to lAkaDIno Teko levo paDe che. gurudeva ! have mane mArI bhUla samajANI. A vRddhAvasthA te huM nathI. huM to jonAro chuM. A krAMti mArAmAM thaI. A AtmA nitya che teno bodha thayo. nAnA hatA tyAre gAtA hatA ke A ghaDapaNa koNe mokalyuM ? have ame kahIe chIe ke je AvyuM te bhale AvyuM, zarIrane AvyuM che. zarIrane jonAra AtmA ajara che. te gharaDo nathI. amara :- nizcita evA motano bhaya amane rahyo nathI. koI kavie gAyuM che ke "mRtyu marI gayuM re lola" ame motanA bhayathI maratAM hatAM. have mRtyunuM mRtyu thaI gayuM. TAgorajIe kahyuM, mRtyudevatA ! ame taiyAra thaIne UbhA chIe Avo. amane bhaya nathI. AnaMdadhanajIe gAyuM, "aba hama amara bhaye na mareMge', are, zuM thayuM evuM ? "yA kAraNa mithyAtva diyo taja, kayuM kara deha ghareMge' ? have amAre janmavAnuM nathI. kAraNa ke AtmA nitya che te bodha amane maLyo che. AtmA nitya che tema bolavA mATe nathI. naciketA ATha varSano bALaka hato. kathA evI che ke te sAmethI tapAsa karatAM karatAM yamarAjane ghera gayo. yamarAja kahe tuM Avyo ? loko to mArAthI Dare che. to kahe ke Dara zeno ? maranAra judo che ane maranArane jonAra paNa judo che. maranAra zarIra ane maranAra zarIrane jonAra AtmA che, te amara che. - trIjo zabda che avinAzI :- AtmA nitya che, A samajaNa jeNe AvI tene AtmA zuddha cetanArUpa dekhAyo. ajara amara ane avinAzI che tevo tene anubhava thayo. chellI vAta, te dehAtIta svarUpa che. dehathI rahita, eTale dehathI taddana bhinna, evA AtmAno anubhava ene thayo. te gurudevane pUche che ke A samajaNa sAcI che ne ? Ape upadeza Apyo ke AtmA nitya che, te vakhate Ape vigatavAra kahyuM, meM vicAryuM ane mArAmAM For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 59 AtmasiddhizAstra pravacanamALA A ghaTanA ghaTI. mane samajaNa AvI ke, "bhAsyuM nija svarUpa te zuddha cetanArUpa; ajara amara avinAzI ne dehAtIta svarUpa". - have zabdo na rahyA paNa anubhavarUpa banI gayA. ghaTanA ghaTI gaI ane pariNAma AvI gayuM. have vRddhAvasthA ke mRtyuno bhaya nathI. jagatamAM tamAma padArtho nAza pAme che, eTale kazo bhaya nathI. eka bhAI ema kahetA hatA ke kabATanA khAnAnA corakhAnAmAM meM paisA mUkela che. koI dekhe ja nahi. thayuM evuM ke te mRtyu pAmyo ane noTo temAM ja rahI gaI. jagatanA badhA padArtho vinAzI che paNa huM te badhAne vinAzI che tema mAnato na hato. dehane TakAvI rAkhavA khUba ja mahenata karato hato. deha dhana makAna sAta peDhI sudhI Take. paraMtu jagatanA badhA padArtho vinAzI che tenuM mane bhAna thayuM. A AtmA eka ja avinAzI che. have padArthono nAza thaze paNa mAro nAza nahi thAya. A pudgalano zo bharoso ? jotAM jotAM kharI paDe. loko kahe che ke jotajotAmAM ghaDapaNa AvI gayuM. ghaDapaNa na Ave, ghaDapaNa na dekhAya teTalA mATe ghaNA loko ghaNI badhI koziza kare che. vALa kALA kare, kapaDAM majhAnAM pahere. paNa ghaDapaNa cADI khAdhA vagara rahetuM nathI. game tema pragaTa thaI jAya. eka AtmA kayAreya vRddha thato nathI. zarIra gharaDuM thAya che. ye pugala kA kayA bharosA, hai svapane kA vAsA | camatkAra bIjalI ke je sA,pAnI bIca patAsA | A vIjaLI che ne, prakAza thayo na thayo ane ghora aMdhakAra. pANImAM jema patAsuM rAkho ane tame mAno cho ke covIsa kalAka raheze? A vIjaLI camake che ne ? prakAza thayo na thayo ane ghora aMdhakAra ! be miniTa paNa na rahe. deha to patAsA jevo che, kharI paDaze. je dekhAya che te badhuM vinAzI paraMtu tene jonAra huM avinAzI. avinAzI jonArane huM bhUlI gayo hato ane vinAzI nAza na pAme tenI mathAmaNa karato hato. kapaDAMnI ghaDI sarasa karI kabATamAM mUkuM ane koI aDe to paNa bUma pADuM ke rahevA do, bagaDI jaze. tyAre kayAMthI yAda Ave ke eka divasa AyakhAnuM kapaDuM paNa phATI javAnuM che. konA mATe che A badhuM ? have bhAna thayuM, ajara amara avinAzI chuM. mane eTalo badho AnaMda thaI gayo ke huM vRddha nathI, maravAno nathI, huM to avinAzI chuM. je kAyama na rahe tene kAyama rAkhavA koziza karato hato, ane je kAyama che tene mAnato na hato. A be mUrkhAI mArI moTI hatI. AtmAnI nityatAno upadeza ApIne Ape mArI mUrkhAI dUra karI dIdhI che. have vizvAsa ane zraddhA AvI gayA. have mRtyu Ave to tenuM svAgata karuM, AnaMdathI vadhAvI lauM. jagata maraNa se Darata che, mo mana baDo AnaMda, kaba marazuM kaba bheTazuM, pUraNa paramAnaMda. For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 pravacana kramAMka - 95, gAthA kramAMka-120 jagata maraNathI Dare che. amArA manamAM AnaMda che ke A maraze eTale pUraNa paramAtmA mane maLaze. yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAye zarIra.' to zuM karavuM ? enI ciMtA karavI choDI do. A zarIranI madadathI je dhyAna, tapa, pUjApATha, bhakti thAya, satkarmo thAya te karI lo. zarIra nAza pAmavAnuM che ane AtmA avinAzI che. have 121mI gAthAno prAraMbha thaze. trIjuM ane cothuM pada AtmA karmano kartA che, ane AtmA te karmono bhokatA che tenA mATe ziSyanI zuM samaja thaI che tenuM 121-122 gAthAmAM nivedana karaze. ziSya bole che ane sadguru sAMbhaLe che. eTalA mATe sAMbhaLe che ke ziSyanI nAnakaDI bhUla paNa rahI nathIne ? samajaNa jema che tema yathArtha hovI joIe. AvI abhuta ghaTanA ghaTI che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 6 1 pravacana kramAMka - 96 gAthA kramAMka - 121 karmanA akartA bano kata bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya. (121) TIkA -jyAM vibhAva eTale mithyAtva varte che, tyAM mukhya nayathI karmanuM kartApaNuM ane bhokatApaNuM che; AtmasvabhAvamAM vRtti vahI tethI akartA thayo. (121). ahIM, tamAma prayatno samajaNane sAcI karavA mATenA che. samajaNa jo sAcI thAya to jIvananI badhI bhUlo sudharI jAya ane samajaNa jo khoTI hoya to jIvanamAM badhI ja bhUlo thAya. zAstro vAMcavA mATe nathI ane jANavA mATe paNa nathI. potAnI khoTI samajaNa sudhAravA mATe zAstro che. kharI samajaNa kone kahevAya ? satyane anukULa, satyaniSTha samajaNa eTale astitva jevuM che tevuM, paraMtu huM mAnuM chuM tevuM nahi, tame je mAno cho tevu nahIM paNa satya jema che tema svIkAranAra buddhi bane. satya viSenI samajaNa ApaNA pakSe nahi paNa satyanA pakSe ApaNAmAM thAya. ATalI vAta ApaNA jIvanamAM jo thAya, to manuSyanI tamAma sAdhanAnI yAtrA samyaka thAya. mANasa je bhUla kare che tene bhUla nathI lAgatI, kAraNa ke te samajaNanI bhUla che. bhUla samaje to pharI bhUla kare nahi. samajaNanI bhUla te svIkAravA taiyAra nathI. jyAre jayAre zAstronuM zravaNa thAya, athavA vAMcana thAya te vakhate sAdhaka potAnI samajaNa tarapha jue ane A badhAnA pariNAme mArI samajaNa yathArtha thaI che ke nathI thaI teno kayAsa kADhe. A mahattvanuM kAma che. jIvanamAM pheraphAra - parivartana samajaNa vagara nahi thAya. be zabdo che. sAcI samajaNa ane khoTI samajaNa. kadAca khoTI samajaNa thaI hoya paNa te khoTI samajaNa sAcI che tevo Agraha thAya to khoTI samajaNa sudhAravI bahu muzkela paDe che. jJAnI puruSo athavA sapuruSo ApaNane jyAre maLe che tyAre temano moTA bhAgano samaya khoTI samajaNa dUra karAvavA mATe jAya che. jo khoTI samajaNa dUra na thAya to temano yoga saphaLa thato nathI. loDhuM pArasamaNine aDatAMnI sAthe sonuM banI jAya che, te pArasamaNImAM sAmarthya che, to jIvaMta puruSa prApta thayA pachI ApaNAmAM parivartana na Ave? AvavuM joIe paNa AvatuM nathI. tyAM khoTI samajaNa naDe che, ane jJAnI puruSanI samajaNa sAthe tAla meLavatA nathI. ghaNI vakhata to potAnI khoTI samajaNane sAcI TheravavA mATe jJAnI puruSanI samajaNano Azraya karIe chIe. A bhUla jene samajavI che te vinamra banI khoTI bhUla sudhArI zake che. sadgurue upadeza to Apyo. bodha Apyo, tenI sAthe jAgRta ziSya potAnA aMtaranuM avalokana kare che. mArI For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 pravacana kramAMka - 96, gAthA mAMka-121 pAse buddhi che, vicAra karavAnI kSamatA che, samajaNanuM baLa che, zAstronuM jJAna che ane sadgurue upadeza jyAre Apyo tenI pahelAM meM ghaNA upadezo sAMbhaLyA che ane jJAnano saMgraha paNa karela che, emAMthI mArI samajaNa ane mArA sadgurue Apelo upadeza e be vacce kaMI tAlamela che ? prAmANika ziSyane A tAlamela meLavavo che eTale teno Agraha gayo, jANapaNAnuM abhimAna gayuM, huM jANuM chuM e mithyA ahaMkAra gayo, kadAgraha gayo. have sAcuM jANavA mATe mArI pUrva taiyArI che. evI taiyArI paNa karI ane sAcuM jANavA chatAM varSothI paMpALeluM ane khoTuM samajela choDavuM hoya to choDavA mATe tevI hiMmata paNa joIe. tevI hiMmata paNa AvI. ATalo badho pheraphAra jenAmAM thaI zake che te ziSyatva prApta karI zake che. kRpALudeve A gAthAonI punarAvRti karI nathI paraMtu ziSyanuM ahIM aMtara avalokana che, pRthakkaraNa che. samajaNane sAcI karavAno namra prayatna che. mATe ziSya kahe che. he prabhu ! Ape je upadeza Apyo te meM sAMbhaLyo ane huM je kahuM chuM te ApanA upadeza pramANe yathArtha ane samyaka che ke nahi te mAre jANavuM che. ziSya khUba ja namra banyo che. A dharatI upara sadguru ane ziSyanA prema vacce bIjo koI AvI zake nahi. teNe kahyuM ke Ape kahyuM tenA pariNAme mAro dehAdhyAsa chUTI gayo. mane bhAna AvyuM. huM mane maLyo. huM khovAI gayo hato, have hAjara thayo. 'nijapada nijamAMhI lahyuM'. AtmA kadI bahArathI maLato nathI. jene AtmA maLe che, tene potAnAmAMthI maLe che. kAraNake pote AtmA che. pote pote ja che chatAM Aja sudhI pote nathI tema mAnato Avyo che. je pote che te nA pADato Avyo che te bhUla mane samajAI. ApaNane ApaNuM zarIra kAyama rAkhavuM che, amara thavuM che. loko amara thavAnI vAta kare che, kAyama TakavAnI vAta che. TakI zako paNa jenA AdhAre tamArI vRtti kAyama TakavAnI vAta kare che te zarIra pote kAyama TakI zake tema nathI. je kAyama TakI zake che te amArA jovAmAM AvyuM nathI. bIjuM pada Ape ApyuM ke AtmA nitya che tenAthI A vAta spaSTa thaI ke huM nitya chuM. A dharatI upara mAruM astitva bhUMsI nAkhe evuM koI baLavAna tattva nathI. sadAjIvI chuM. bhagavad gItAmAM thoDA zabdo che. mano nityaH zAzvatoDya purANo, na hanyate icamIne zarIre ! (2/ra0) zarIra haNAvA chatAM je nathI haNAto tevo huM jIva chuM, tevo huM AtmA chuM. jema divALI parvamAM jUnAM kapaDAM utArI navA kapaDAM paherIe chIe. kapaDAM badalAyAM paNa paheranAro rahyo. jema kapaDA badalavAthI pote badalAto nathI tema zarIra badalavAthI ApaNe badalAtA nathI. eka deha choDI bIjA dehamAM jaIe chIe tyAre temAM janAra e ja AtmA che. huM nitya chuM. A moTI ghaTanA che. huM nitya chuM ema samajaNa Ave to tamAma bhayomAMthI AtmA bacI jAya. khalIla jIbrAne eka vArtA lakhI che. kAlpanika che. teNe ema lakhyuM ke damAskasathI taherAna javA huM nIkaLyo to plegane pUchayuM ke tamAro zuM plAna che? keTalAno bhoga levAno For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 263 che. TArageTa zuM che? plege kahyuM ke pAMca hajAra mANasono che. pAcho pharyo tyAre samAcAra maLyAM ke paMdara hajAra mAnavI maryA, tethI tene pUchayuM ke tame pAMca hajAra kahyA paNa A to paMdara hajAra gayA. plege kahyuM ke mArAthI to pAMca hajAra maryA che, paraMtu bIjA daza hajAra bhayathI maryA che. ApaNe jIvIe chIe paNa jIvavAno AnaMda nathI. muMbaImAM to loko kahe che ke ghera hemakhema pAchA AvIe tyAre kharA. ATalA bhaya vacce jIvavAnuM? A bhayanuM kAraNa deha che. bhartuharIe kahyuM ke jagatamAM jeTalI vastuo che te badhI bhayathI mukata nathI. bhogamAM rogano bhaya. kuLane nAza thavAno bhaya, paisAne rAjA taraphathI bhaya, zAstra bhaNavAmAM vAdano bhaya, zarIrane maraNano bhaya hoya che. ApaNe bhaya vacce jIvIe chIe. kAraNa ? AtmA nitya che tevI pratIti nathI. zuM lAge che tamane ? AtmA che, nitya che ema bolIe eTale Atma siddhi thaI gaI ? nA. A pariNAma hoya, koipaNa saMjogomAM tene bhaya lAgato nathI; rogano, vRddhAvasthA ke ISTaviyogano bhaya nahiM, mRtyuno bhaya nahi, prApta thayeluM jaze teno bhaya nahi. bALaka janme, yuvAna thAya, gharaDo thAya ane chello varaghoDo paNa nIkaLe, svAbhAvika che. A badhA saMyogo vacce jema maNakA phare ane doro eno e ja rahe ema zarIro badalAya paNa AtmA eno e ja rahe, AvI pratIti ne thaI che tene AtmA nitya che ema samajAyuM che, evuM kahevAya. ziSyanuM nivedana che ke dehano dharma judo che ane AtmAno dharma paNa judo che. vinAzI dehamAM avinAzI AtmA beTho che. deha vinAzI huM avinAzI, apanI gati pakareMge, nAsI, jAsI hama sthiravAsI, cokhe vaheM nikhareMge ! aba hama amara bhaye na mareMge. spaSTa thaI gayuM? koI bhaya na rahe, jo tame samajazo to. sAMbhaLo to cho paNa bhayamAMthI mukata nathI. eTale hA paNa pADo cho chatAM AtmA nitya che evI pratIti thaI nathI. kaho cho kharA paNa pratIti nathI. pratIti eka adbhuta ghaTanA che. tethI AnaMdadhanajIe kahyuM ke...... yaha jIva hai sadA avinAzI, mara mara jAya zarIrA' zarIra maravAnuM ja che. tame tene kAyama rAkhavA khoTI mahenata karo cho. dehathI amara thaI zakatuM nathI ane amara tattva kayAreya maratuM nathI, to deha vinAzI, huM avinAzI, Avo pragaTa anubhava AtmA nitya che te sAMbhaLyA pachI mane thayo. "nAsI jAsI' be zabdo che. nAza paNa thaze ane jaze paNa kharuM. AvI eka pratIti jyAre thaI tyAre kadI na thAya tevo AnaMda mane thayo. e anubhavano AnaMda ora che. Avo AnaMda prApta thatAM jIvanamAM samAdhAna Ave che. - trIjuM sUtra - sadgurue kahyuM ke AtmA karmano kartA che ane AtmA karmano bhokatA che. jagatano vyApaka niyama che, tamAre je bhogavavAnuM thAya che te tame karyuM che. tame karyuM haze tevuM bhogavazo. gujarAtImAM eka kahevata che ke jevuM vAvo tevuM laNo. vAvo cho bAjaro ane mAMgo jIrU to nahi maLe. lALa mALa tu nalthi mo . A siddhAMta spaSTapaNe samajAya to For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 pravacana kramAMka - 96, gAthA kramAMka-121 manuSyanI samagra jIvanayAtrA sukhamaya thaI jAya. prasannatAthI hasato hasato, gIta gAto gAto pasAra thAya. koNa jANe, koyala TahukavAnuM bhUlatI nathI, mora TahukAra kare che, bALaka paNa smIta kare che. eka ApaNe ja evA chIe ke gaMbhIra thaIne pharIe chIe. thayuM che zuM ? tathyane ApaNe samajatA nathI. trIjA sUtramAM Ape kahyuM te prabhu ! tathya ja kahyuM che. jIvana niyamathI cAle che. jIvana akasmAta ke astavyasta nathI. jIvana parataMtra ke parAdhIna nathI. jIvana mahAniyama pramANe cAle che. A mahAniyama jANI jIvanamAM utArIe to prasannatAthI jIvI zakAya. jIvana haLavAzathI jIvavA mATe A sAdI samaja ApaNe meLavavI paDaze. baLApo karIne, duHkhI thaIne, lamaNe hAtha mUkIne, baDabaDATa karatAM ApaNe jIvavuM che ? jIvana bahu TUMku che ane moTA bhAgano samaya baLApo karavAmAM ja jAya che. eka pAyAno siddhAMta samajazo to sukhI thaI jazo. 'tame je kaMI prApta karo cho, tamArA jIvanamAM je kaMI Ave che te tame je pramANe karyuM haze te mujaba ja Ave che." A arthamAM kahyuM che ke AtmA karmano kartA che ane bIjo niyama e ke tuM karmano kta che to tuM karmanA phaLano bhokatA paNa cho. je kartA che te ja bhokatA hoI zake. eka kare ane bIjo bhogave tevI vyavasthA nathI. mA dIkaro hoya ke pati-patnIno saMbaMdha hoya, koI eka bIjAnuM sukha duHkha laI zake nahi. patnI ema kahetI hoya ke huM tamArA mATe prANa ApuM, paraMtu ApI na zake. koI parIkSA karavAnI jarUra nathI kema ke A zakya ja nathI. azakayane zakaya banAvI na zakAya ane te banAvavAnI jarUra paNa nathI. je vyakitae je vastu mATe kAryavAhI karI haze tenA pariNAmo tene ja jovA paDaze. eno artha e thayo ke tame tamArA jIvanamAM je kaMI anubhavo cho e tame kareluM ja anubhavo cho, to AnaMda mAno, hiMmatathI svIkAro, zraddhAthI svIkAro, nirbhayapaNe ane hasatAM hasatAM svIkAro. jJAnI kahe che ke pahelI lITI sudhAro to bIjI enI meLe sudharaze. karmono kartA AtmA che ane tame karmo karavAmAM svataMtra cho. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke karma karavA sudhI tAro adhikAra, karma karyA pachI tAro adhikAra nathI. A ThekANe ziSya kahe che .... kartA bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nija bhAvamAM, thayo akartA tyAMya. AtmA karmano kartA che ane AtmA karmano bhoktA che. e sadgae vistArathI samajAveluM. AtmA karmano karyA che tenI paNa ghaNI gAthAo che ane AtmA te ja karmono bhokatA che tenI paNa ghaNI gAthAo che. ziSya e badhI gAthAono niSkarSa eka gAthAmAM Ape che. e ema kahe che ke AtmA karmano kartA che temAM nA nahi, ane AtmA karmano bhokatA che temAM paNa nA nahi. A khela kayAM sudhI cAle che? A ghaTanA kayAM sudhI ghaTe che ? te A karmo kayAM sudhI karyA karaze ane kayAM sudhI bhogavyA karaze? to jJAnI ardhI lITImAM ja kahe che ke 'vibhAva varte jayAMya'. A jJAnI puruSonI khUbI che. jyAM sudhI vibhAva che tyAM sudhI. For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 265 svabhAva ane vibhAva be zabdo samajI lyo. vikArI bhAva, viktabhAva tene kahevAya che vibhAva. parabhAva che te paNa vibhAva che. jiu lAgi rahyo parabhAtameM, sahaja svabhAva likhe nahi apano, pariyo mohake dAumeM, ji u lAgi rahyo parabhAvameM. yazovijayajI mahArAja kahe che, A mAro jIva vibhAvamAM lAgyo che. sAheba ! dharma karavo eTale zuM karavuM? dharma karavAmAM zuM karavuM paDe ane zuM choDavuM paDe ? AkhuM moTuM lIsTa ApavuM paDe. lIlotarI choDo, rAtrI bhojana choDo. paisA choDo. A lAMbu lIsTa nathI Apato. eka ja zabda ke vibhAva choDo. vibhAva chUTayo ke badhuM ja gayuM. vibhAva eTale vikArI bhAva. asalamAM, mULamAM je na hoya paNa vartamAnamAM je dekhAya te vikArI bhAva. be divasa pahelAM kahyuM hatuM ke agni pragaTAvo eTale dhUmADo thAya. dhumADo agnino svabhAva nathI. agnino svabhAva che prakAza, to dhumADo Avyo kema? pANInA saMyoganA kAraNe, lAkaDAM bhInAM che te pragaTAvyAM eTale dhumADo thayo. lAkaDAM sukA hoya to dhumADo na Ave. vibhAva che to karmanuM kartApaNuM Ave. karmanuM kartApaNuM che to bhokatApaNuM paNa che. A banne jo hoya to saMsAranI yAtrA aviratapaNe cAlyA ja karaze. tame hAtha joDIne kahetA ho cho ke amAre saMsAramAM rakhaDavuM nathI, paNa rakhaDavuM paDaze. kayAM jazo ? hAtha joDIne zuM karazo? 'vibhAva varte jyAMya' AtmAno sahaja svabhAva jJAna, zraddhA, cAritra. e sivAya je kaMI dekhAya te vibhAva che. zAMtithI beso, aMdara zuM che te juo. jJAna UThatuM hoya, zraddhA UThatI hoya, cAritra UThatuM hoya, karUNA ane prema UThato hoya, samabhAva UThato hoya, zAMti ane prasannatA UThatAM hoya to tame svabhAvamAM cho. paNa rAga thato hoya, IrSyA UThatI hoya, dveSa ane tiraskAra UThato hoya to kayAMka garabaDa che. A rAga dveSa, tiraskAra, IrSA tamAro svabhAva nathI. vibhAva athavA viktabhAva che. eTale temAM AkhuM taMtra che. karmano udaya thAya ane AtmA jAgRta na rahe, vaLI te karmane AdhIna thAya ane pharI rAga dveSa kare, Ama AtmA karmano kartA thAya che ane bhokatA paNa bane che. ahIM AtmAnI ajJAna dazA che. ziSya potAnI samajaNa kevI thaI che, tenI vAta sadguru pAse karI rahyo che. vibhAvano artha mithyAtva, darzanamoha. teTalA mATe to vAre vAre kahevAyuM che ke karmo anaMta prakAranAM che, temAM mukhya ATha karmo che ane temAM paNa sauthI jabaruM karma mithyAtva-darzanamohanIya che. kuTuMbamAM paNa bahu moTA ane vaDA hoya tene mAnapAna ApavAM paDe. ahIM mohanIyamAM paNa darzanamohanIyanuM jora vadhAre che. AkhA karyataMtranI dharI eka ja darzanamoha, tene mithyAtva kahe che tenA upara karmanuM cakkara cAle. tenA kAraNe karmanuM kartApaNuM ane bhokatApaNuM che. jyAre AtmA vibhAvamAM pariName che, vibhAvamAM rame che, vibhAvane AdhIna thAya che tyAre karmano kartA bane che. AmAM karmano vAMka che ja nahi. karma sIdhA tamArA saMbaMdhamAM AvatAM nathI paNa karmano rasto ApaNe taiyAra karIe chIe. sAheba ! nezanala hAIve taiyAra che padhAro. tamane For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 pravacana kramAMka - 96, gAthA kramAMka-121 khabara nathI paDatI paNa rAga karo koI pratye, to karmone AvavAno rasto khullo che. dveSa karo koInA pratye, karmane AvavAno rasto khullo. mana bagADayuM koIne joIne, koI bhale duHkhI thAya tema vicAra karo to karmane AvavAno rasto khullo, dveSanA pariNAma pAMca daza miniTa thayA ane tene bhogavavAno samaya Ave, phaLa bhogavavAnuM Ave tyAre AkhuM varSa bhogavavuM paDe. ATalI badhI zikSA ? rAga dveSa karyA paNa tenuM pariNAma ATalA lAMbA samaya bhogavavAnuM? bhagavAna caMDakauzikane kahe che ke tArA ziSya tane eTaluM ja kahyuM hatuM ne ke gurudeva ! prAyazcita karavAnuM bAkI che. IriyAvahI bolavAnuM bAkI che. ATaluM tane yAda karAvyuM. tArA bhalA mATe yAda karAvyuM ane tuM gusso karI tene mAravA doDayo ? thAMbhale athaDAyo. kapALa lIluchama thayuM. tyAM maraNa pAmyo ane vacce be bhava karI A janmamAM sApa thayo, A tArA vibhAvane kAraNe. vibhAva dUra karo, moTuM vIluM karIne bolo ke saMsAra asAra che, temAM kaI nahi vaLe. cetana jo nija bhAvamAM', AtmA potAnA bhAvamAM hoya to parabhAvano kartA na bane paNa svabhAvano kartA bane. ATalI badhI spaSTatA paMcamakALamAM paNa jANavA maLe che to mokSa che ke nahIM te ciMtA karyA vagara vibhAvanI ciMtA kara. vibhAvane dUra karavAno upAya zuM che? vibhAva e saMsAra che. saMsAra sAthe tAre laDavAnI jarUra nathI. vIMchIno Dara che ja nahIM, vIMchImAM teno kAMTo jabaro hoya che. kAMTo laI levAmAM Ave to vIMchIno Dara nathI. nAgapAMcamane divase olo madArI sApane gaLAmAM paherI pharato hoya che, tene bIka nathI, kema ke jheranI kothaLI kADhI nAkhI che. jherI dADha kADhI nAkho eTale zAMti rahe, pachI bhaya nathI. game teTalAM baTakAM bhare, mArI na zake. ahIM have sApanI muzkelI nathI, jhera gayuM. saMsAranuM jhera vibhAvamAM che. vibhAvano kAMTo kADhI nAkho eTale karmano Dara gayo. mahAdevajInA gaLAmAM sApa pratIkarUpe hiMmezA rahelo che. mahAdevajI beThA che temano vibhAva dUra thayo che, saMsAramAM pharI Ave to paNa Dara nathI. kAraNa ke vibhAva dUra thayo che. jyAM sudhI vibhAva che tyAM sudhI AtmA karmano kartA bane che ane pachI karmano bhoktA paNa bane che. baLApo karavAnI jarUra nathI, cAvI tamArA hAthamAM ApI che. A saMsAra ghaTato na hoya to lAkaDI laIne paNa vibhAvane kADho. saMsArane lAkaDI mAravAnI jarUra nathI. "vRtti vahI nija bhAvamAM" ApaNI vRtti ApaNo upayoga jo nija bhAvamAM hoya eTale svarUpamAM hoya to te ja kSaNathI AtmA akartA bane che. zuM tAraNa AvyuM ? vibhAva che tyAM sudhI kartA bhokatApaNuM che ane jyAre potAno upayoga, potAnI vRtti nijabhAvamAM jAya eTale karmano kartA maTI jAya che. karmanuM kArakhAnuM baMdha. haDatAla pADavAnI jarUra nathI. akartA thayo. ApaNe vibhAvo karI karI duHkha bhogavIe chIe. peTa coLI pIDA UbhI karIe chIe. tAre saMsAra ane duHkha joItuM nathI to zA mATe verabhAva, rAga dveSa kare che ? sAmAyikamAM paNa tuM rahI zakato nathI. sAmAyika karato hoya ane varaghoDo nIkaLe to dhyAna varaghoDAmAM hoya. sAmAyika to pharI thaze, A varaghoDo kayAM jovA maLaze ? vibhAva thayo eTale saMsAra For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 267 Ubho rahyo. jema zeranA bhAvo vadhe eTale karoDo rUpiyAno khela tema vibhAvanuM jora vadhe eTale karoDo karmono khela thAya. sIttera kroDAkoDI sAgaropama eka paLamAM baMdhAya. ATalo moTo saTTo kayAMya thato nathI. zrImadajI kahe che ke "upaje moha vikalpathI samasta A saMsAra." vikalpanA nimitte Akho saMsAra Ubho thAya che, vikalpa karatAM keTalI vAra thAya? A mANasa harAmakhora, maphatIyo navI gADI lAvyo che ne ! paNa tAruM emAM zuM gayuM ? A bolavAnI jarUra kharI ! pachI kahe ke jo jo eka divasa A gADI bhaTakAze ane tUTI jaze. pachI rAha joIne ja beTho hoya, A vibhAva. ApaNe bIjuM karIe chIe zuM ? svAdhyAya to kayAreka, paraMtu 24 kalAka vibhAva ja karatAM hoIe chIe. vRttine pAchI vALo. kaMI samajAya che ? potAnI vRttine para tarapha jatAM rokavI. nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo, pratyeka rIta lakhI tuma esI, gahIe Apa suhAvo. ziSya gurudevane kahI rahyo che ke trIjuM ane cothuM pada huM A pramANe samajyo chuM. thoDI vAta bAkI che te nirvikalpa svarUpanI che. evI avasthA prApta thAya to nirvikalpa upayogamAM karmane cAro maLI zakato nathI. tyAM karmo utpanna thaI zakatAM nathI. karmone utpanna thavAnuM kAma vikalpo kare che. vikalpa karyA vagara ApaNe rahI zakatAM nathI. covIsa kalAka ApaNe vikalpo ja karyA karIe chIe. ame gAmaDAmAM hatAM tyAre eka 85 varSanA bhAI upAzrayamAM sUvA Ave. ghera koI sUvA na de. rAtanA game tyAre Ave. ame pUchIe ke rAmajIbhAI ! agiyAra vAgyA rAtanA, ATaluM badhuM moDuM karyuM? to kahe kapAsa eTale rU no bhAva jANavA rokAyo hato. meM pUchayuM ke dhaMdho karo cho ? to kahe, dhaMdho to baMdha che paNa jANyuM hoya to ThIka rahe. AnI hAlata zuM thAya te kaho? vikalpa saMsAra utpanna kare che pachInI gAthAmAM nirvikalpa avasthAnI vAta che, tyAM vikalpo nathI. AvatIkAle A gAthA joIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 pravacana kramAMka - 97, gAthA kramAMka-122 pravacana kramAMka - 97 gAthA kramAMka - 122 svanA kartA bhoktA bano athavA nija pariNAma je, zuddha cetanArUpa; kartA bhokatA tehano, nirvikalpa svarUpa . (122) TIkA -athavA AtmapariNAma je zuddha caitanyasvarU5 che; teno nirvikalpasvarUpe kartA bhokatA thayo. (122) sarva zAstrano sAra jemAM rahasyapUrvaka ThAlavavAmAM Avyo che, jenA zabdo jema jema bolIe tema pratyeka zabdamAMthI anaMta rahasya ApaNane maLe, evI ad bhuta gUMthaNI A AtmasiddhizAstramAM thaI che. 14 pUrva hAjara nathI, bAkInA zAstro joyA nathI, chatAM viSAda karavA jevuM nathI. eka mAtra Atmasiddhi zAstra ApaNI pAse hAjara che to badhuM ja ApaNI pAse che. A eka aNamola apUrva khajAno che. ziSya gurudevane kahe che prabhu ! Ape amane papadanAM rahasyo samajAvyAM, dhyAnapUrvaka ame sAMbhaLyA. ziSyanuM eka lakSaNa ekAgratApUrvaka, pakSapAta choDI, matabheda dUra karI, potAnA Agraho dUra karI, huM jANuM chuM e ahaMkAra dUra karI, atyaMta vinamra banIne, manane khAlI karIne dhyAnapUrvaka sAMbhaLavAnuM che. manamAM jo kaMI bharyuM haze to navuM bharI nahi zakAya. sUphI paraMparAnI eka ghaTanA che. eka ziSya guru pAse Avyo. paMDita che. te kahe che ke huM tamArI pAse jANavA Avyo chuM. sUphI saMta kahe che, vAta pachI karIzuM pahelAM cA pI laIe. kapa rakAbI lAvyA. cA reDatA gayA, reDatA ja gayA ane cA DhoLAtI gaI. paMDita kahe che sAheba! juo to kharA, Apa cA reDI rahyA cho ane cA DhoLAI rahI che. sUphI saMte kahyuM ke bhUla mArI che ke tamArI te tame nakkI karo. jema bharelo kapa che temAM cA kema bharavI ? tema tame bharelA cho to upadeza kema reDavo ? jyAre guru pAse jAva ane tamAruM mana bhareluM hoya to guru upadeza kaI rIte reDe ? sadguru pAse mana khAlI karIne javuM. - zrI araviMda mana upara ghaNo bhAra mUke che. manamAM ghaNuM bharyuM che. mAnyatAo, vicAro, khyAlo, keTaluM badhuM jANapaNuM che ! paraMtu A khaMDita jJAna che. akhaMDa nathI. AvuM adhUruM jJAna laine sadguru pAse jaIe chIe tethI sadguru sAthe tAla maLato nathI, saMvAditA siddha thatI nathI, TyunIMga thatuM nathI, varSo sudhI guru pAse raho, paraMtu tAla na maLe to evA ne evA rahezo. ziSya guru pAse Avyo che. sadgurue kRpA karI AtmAnAM parSado samajAvyA che ane pachI maunamAM gayA che, samAdhimAM gayA che ane samAdhimAM gayA pachI ziSya guru pAse Atma nivedana kare che ke prabhu ! huM je samajyo chuM te samyaka che ? sAcuM che ? Ape je kahyuM tene anukULa che ? tAlameLa maLe che ? jagatamAM virodhAbhAsI saMpradAyo kAyama UbhA thAya che. For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 269 guru kahe kAMI ane ziSya samaje kAMI ? sadgurunA vacce tame avarodha na karo, tame tamAro pakSa na karo. tamAro khajAno bahAra mUkIne Avo. bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne kahyuM ke tuM cAra veda jANe che, paraMtu e cAra veda ja tane upAdhirUpa thaI paDayA che kAraNa ke zabdonA artha kema besADavA e kaLA tArI pAse nathI'. zabdonuM je pratipAdya che, zabdo jenA mATe che, zabdonuM je grAhya che tenA upara jaIne jJAnI vAta kare che. ahIM ziSya kahe che ke huM samajyo chuM te barAbara samajyo chuM ke nahIM teno mAre tALo meLavavo che. paheluM sUtra - AtmA che. bIjuM sUtra AtmA nitya che. trIjuM sUtra - AtmA karmano kartA che ane cothuM sUtra - AtmA te karmono bhokatA che. ahIM 122mI gAthAmAM trIjA ane cothA sUtrano prAraMbha kare che. athavA nija pariNAma je, zuddha cetanArUpa; kartA bhoktA tehano, nirvikalpa svarUpa. A gAthA gUDha che. dravyAnuyogano saMkSiptamAM sAra che. jo dravyAnuyoga samajazo to A gAthA samajavI sahelI paDaze. zabda che "athavA". ahIM A zabda ghaNo mahatvano che. ApaNe eka vAta karI. A paNa eka dRSTikoNa che. A eka prakriyA che paraMtu te sivAya bIjI paNa vAta che. judI judI apekSAthI satyane samajavuM ene jainadarzana anekAMtavAda kahe che. AinasTAinano eka zabda sApekSavAda che. ghaNA vidvAno anekAMtavAda sAthe sApekSavAdanI tulanA kare che, paNa te barAbara nathI. anekAMtavAda judI vastu che ane sApekSavAda paNa judI vastu che. chatAM paraspara saMbaMdha che. AInasTAIna ema kahe che ke sApekSavAdanuM moTuM udAharaNa TAIma. TAImanI samayanI gaNatrI ghaDiyALa pramANe karo ane eka bIjI paNa rIta che. ghaDiyALa laIne beso, pAMca miniTa thaI, daza thai, paMdara ane pacIza miniTa thaI. paraMtu be premIo jyAre bhegAM maLe ane vAto dila kholIne kare tyAre kalAkonA kalAko jAya, pachI ghaDiyALa jove to cAra kalAka thaI gayA hoya, to kaheze cAra kalAka gayA ? e cAra kalAka tene cAra miniTa jevA lAge. A eka apekSAthI vAta karI. paraMtu tame luhArane tyAM dhagadhagatI bhaThThI pAse beso to ? unALAmAM, bhara taDakAmAM pAMca miniTa paNa beso to kevuM lAge ? pAMca kalAka jevuM lAge. to pAMca kalAka pAMca miniTa jevAM ane pAMca miniTa pAMca kalAka jevI, te badhuM sApekSa che. A tulanAtmaka adhyayana thayuM. bhagavAna mahAvIra ema kahe che ke vastu anaMta che, virATa che, pratyeka vastunA anaMta pAsAo paNa che. bhASAnI maryAdA che, samajaNanI maryAdA che. vastu amaryAda che. eTalA mATe jJAnavimalasUrie AnaMdaghanajInAM padonI TIkA lakhI ane tenA prAraMbhamAM emaNe eka prastAvanA karI ke .... Azaya AnaMdaghana taNo, ati gaMbhIra udAra, bAlaka bAha prasArIne, kare udadhi vistAra. ApaNe jJAnInI buddhi sudhI pahoMcIe paNa hRdaya sudhI pahoMcI zakatA nathI. je hRdaya sudhI pahoMcyo te ziSya. bahAra rahyo te celo. sIdhI vyAkhyA che ke celo bahAra rahe che, jyAre For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 pravacana kramAMka 97, gAthA krmAMka-122 ziSya hRdaya sudhI pahoMce che. AnaMdadhanajInA Azaya mATe udAharaNa Ape che ke bApa dIkarAne laine dariyAkinAre dariyo batAve, pachI pAcho ghera Ave tyAre mA pUche ke dariyo joyo beTA? kevaDo hato. bALaka potAnA nAnA hAtha pasArIne kahe che ke AvaDo moTo. samajaNa pUrI paNa keTalo moTo te batAvI na zake. bALaka jema hAtha pasArIne dariyAne batAve che tema dharatI upara rahelA vidvAno parama tattvanuM varNana kare che paNa pUrepUruM karI zakatA nathI. paramatattva pAra pAmI na zakAya tevuM apAra ane addabhuta che, anaMta che. aneka pAsAothI vicAra karavo tene jainadarzana anekAMtavAda kahe che. e pAribhASika zabda che. jainadarzanamAM nayo Ave che. cAra zabda che naya, nikSepa, pramANa ane saptabhaMgI. A paddhati ane rIta che. koi vastunuM pRthakkaraNa karI jo jANavuM hoya to naya, nikSepa, pramANa ane saptabhaMgIthI jANavuM joie. je sarva nayanI apekSAthI vAta kare che, jenI vANImAM sarva nayono tAlamela hoya, enI vANI pUrNa kahevAya. jJAnI puruSo bIjAnA abhiprAya upara jIvatA nathI. huM vinaMtI karIne kahuM chuM ke kRpA karIne jJAnI puruSo mATe abhiprAya ApavAnuM baMdha karo. temane tamArA abhiprAya pramANe DhALo nahi. teo tamArA abhiprAya pramANe nathI. yazovijayajI mahArAje pote ja potAnA mATe abhiprAya Apyo che ke 'vANI vAcaka yaza taNI, koi naye na adhUrI.' A khUbI che. A pratibhAnI zailI che. Ane kahevAya prarUpaNA. prarUpaNA karavI te moTAmAM moTI javAbadArI che. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM. jagatamAM hiMsA, corI, asatya, durAcAra, parigraha, rAtrIbhojana, kaMdamULa bhojana vagere aneka prakAranAM pApo che. paNa 'pApa nahIM koi utsUtra bhASaNa jIsyo'. utsUtra bhASaNa jevuM bIjuM koi pApa nathI. mArI vANI sarva nayathI sApekSa che, vicArIne pragaTa thai che. - athavA zabda Avyo. athavA AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhokatA che tenuM kAraNa che vibhAva. jyAM sudhI vibhAva che tyAM sudhI karmanuM kartApaNuM che ane karmanuM bhokatApaNuM paNa che. A eka apekSAthI vAta thai. bIjI apekSAthI nija pariNAma eTale AtmAnA pariNAma, A pariNAma zabda rIjhalTanA arthamAM nathI. pariNAma zabda pAriNAmikatAnA arthamAM che. jainadarzananI mukhya vAta e che ke dareka dravya samaye samaye pariNamana kare che. eTalA mATe tattvArthAdhigamanuM eka sUtra 'utpAdavyaya-dhrauvya-yukataMsat' A satnI vyAkhyA. kharekhara to tenI vyAkhyA hoya nahi. rUpane arUpamAM ane arUpane rUpamAM DhALI zakAya nahi. anAmIne nAma ApI zakAya nahi. narasiMha mahetAe bahuja saraLa bhASAmAM kahyuM che ke, 'ghATa ghaDiyA pachI nAma rUpa jujavA, aMte to hemanuM hema hoye' ghATa banAvyA pachI A kaMgana, A kuMDaLa, A jhAMjhara, A hAra che, ema vAta che. paraMtu aMte to sonuM ja ne ? paryAya bhUlI jAva, akhaMDa dravyane yAda rAkho. paryAyane jozo tyAM sudhI akhaMDa dravya nahi dekhAya. eka pitA potAnA bALako mATe mIThAi lAvyA. koi sapharajana, koi nAraMgI, koi mosaMbI paraMtu badhAM sAkaranAM ramakaDAM. vaheMcaNI karavA gayA tyAre jhagaDAo cAlu, bALaka hoya to paNa jhagaDo, jhagaDAo thavAnA ja. eka dIkaro kahe mane to For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 71 mosaMbI ja joIe. bIjAne paNa e ja joIe. bApe kaMTALIne badhA ramakaDAM pANImAM palALI dIdhA ane badhAne eka eka pyAlo zarabata ApI dIdhuM. aMte jhagaDo baMdha. AkAro ogaLI gayA. Ama AkAra, prakAra, vikAra ogaLI jAya pachI bAkI rahe te sat. jyAM sudhI AkArane, prakArane, vikArane jozo to sat nahIM joI zako, sat badhAthI para che. A jhagaDA zenA hatA? to AkAranA hatA. A saMpradAyanA je jhagaDAo che te AkAranA ane prakAranA che. mULabhUta tattva temAM kyAM che? satnI vyAkhyA ApI ke 'utpati-vyaya-dhrauvyajaM sa' vastu Take che ane paryAyo utpanna thAya che ane nAza pAme che. Avo khela dariyAmAM-dariyAnA peTa upara thAya che. mojAMonA khela thAya che. eka mojuM AvyuM ane gayuM, bIjuM mojuM paNa AvyuM ane gayuM. dariyo to eno e ja rahe che. ahIM dravya enuM e ja rahe che. paryAyo badalAtA rahe che. mATe sAdhanAmAM kahyuM ke dhyAna paryAya upara nahi, dhyAna dravya upara. jyAM sudhI paryAyamAM UbhA cho tyAM sudhI sAdhanA adhUrI che. je divase paryAya uparathI najara UThIne dravya tarapha Tharaze tyAre vikalpa nahi hoya. Ane kahevAya che nirvikalpa dazA. paryAya che tyAM sudhI vikalpa che, paryAya che tyAM sudhI AkAra che ane paryAya che tyAM sudhI prakAra ane vikAra che ane tyAM sudhI vikalpo che. maharSi pataMjalie kahyuM ke zAstro nirvikalpa dazA prApta karavA mATe che ane dhyAnamAM sauthI moTo avarodha koI hoya to vikalpa. ApaNI dhyAnanI dhArAne A vikalpo toDe che. mAMDa mAMDa dhArA saMdhANI hoya ane vikalpa Ave ke zeranA bhAvo tUTayA, tyAM dhArA chUTI jAya. vikalpanA kAraNe aneka vAra dhArA tUTe che. bIjI vAta - vikalpa vastuniSTha che, tethI jainadarzane parama vairAgyanI vAta karI. paramakRpALudeve kahyuM ke "rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo hada thaI gaIne ? eka rajakaNa ke mATInuM kaNa to ThIka che paraMtu devalokamAM rahela sAmAnya devanI pagamAM paheravAnI mojaDI laI jhaverI bajAramAM tenI kiMmata AMkavAnuM kahe to jhaverI kaheze ke cakravartInI cha khaMDanI saMpatti ApI do to paNa A eka mojaDInI kiMmata jeTalI nahi thAya. A sAmAnya devanI mojaDI ATalI moMdhI to vaimAnika devanI mojaDI keTalI moMghI haze ? AvI vaimAnika devanI riddhi ane mATInuM kaNa kRpALudevane baMne sarakhAM che. A pracaMDa sAhasa che ne ! AvuM kahenAra vIrapuruSa ja hoya. A pudgala ane dhanadolata riddhi badhuM eka samAna che tevuM jo samajAI jAya to vikalpo na UThe. pudgalanA bhinna bhinna AkArane kAraNe vikalpo UThe che. jeTalA vikalpo karazo teTalA bIjA Avaze. ane vikalpo thAya tethI dhyAnanI dhArA tUTavAnI ja. jarA vigatathI samajajo. traNa zabdo che dravya, guNa ane paryAya. dravya eTale astitva, hovApaNuM. hovApaNuM ekaluM nathI paraMtu temAM zakitao paNa che. zakitano bIjo artha guNo paNa che. dareka dravya pratyeka samaye pariNamanazIla-badalAtuM hovA chatAM te kAyama TakanAruM acala che. tattvArtha sUtramAM kahyuM ke tamAvAyaM nityam ! e pote TakIne badalAya che. Take che dravya For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 pravacana kramAMka - 97, gAthA kyAMka-122 ane badalAya che tenI paryAya. jainadarzananI mULa vAta tamAre samajavI jarUrI che. jyAre dravya pariName che tyAre dravyanI pariNamavAnI cAlanI rIta be dhArAmAM - be bhAgamAM vaheMcAya che. eka che svabhAvanI dhArA ane eka che vibhAvanI dhArA. vibhAvanI dhArA che tyAM sudhI AtmA karmano karyA che ane AtmA karmanA phaLano bhokatA paNa che ane tyAM sudhI saMsAra che. to vibhAvanI dhArAmAMthI svabhAvanI dhArAmAM AvavuM che. karmanI dhArAmAMthI jJAnanI dhArAmAM AvavuM che. ToDaramalajIe paNa kahyuM che ke be dhArAo che karmadhArA ane jJAnadhArA. karmanI dhArAmAMthI jJAnanI dhArAmAM javuM che. jJAnanI dhArA eTale nija pariNAma - ahIM nija ane pariNAma be zabdo AvyA, temAM nija eTale dravyanuM, potAnuM. pratyeka dravya svataMtra, sakSama ane samartha che. pratyeka dravyamAM zakita bharelI che, tethI te pariName che. anaMtakALathI A khela kAyama cAlI rahyo che. paryAyanI lIlA kAyama nahi cAle paNa dravyanI lIlA kAyama cAle che. tamArI lIlA baMdha thaze paNa dravyanI lIlA baMdha nahi thAya.dravya thAkatuM nathI te athAka che ane parivartanazIla hovA chatAM te kAyama Take che. nija pariNAma be prakAranAM che. eka vibhAva pariNAma ane bIjuM svabhAva pariNAma, nija pariNAma. vikRta pariNAma, rAgadveSa ane kaSAyonA pariNAma hoya tene vibhAva pariNAma kahe che. ane bIjo che nija pariNAma. nija eTale potAno svabhAva, teno pariNAma che. dravya ekaluM paNa pote pariNamI zake che. vibhAvamAM pariNamavuM hoya to nimittanI hAjarInI jarUra che. tame ekalA krodha na karI zako, paNa karmano udaya joIe. koI pAtra joie, tamane koI uzkeranAra joie. tame gusse thavA taiyAra ja cho eTale olo bolyo nathI ke tame gusse thayA nathI. koIke kaMIka bolavuM ke karavuM to paDene ? nimittane AdhIna na thavuM te paNa tamArI svataMtratA che. tamAre gulAmane AdhIna na thavuM te tamArI svataMtratA akabaMdha che. ekanAtha mahArAja mahArASTranA saMta hatAM. eka mANase bIjAne kahyuM ke jo tuM ekanAthane gusso karAve to tane eka lAkha sonAmahora ApuM. AvA dhaMdhA paNa jagatamAM thAya che. mahArASTramAM bhAgIrathI nadImAM ekanAtha mahArAja snAna karavA jAya che ane bhInA kapaDe maMdiramAM jaI AratI utAravAno temano niyama che. mahA mahInAmAM kaDakaDatI ThaMDI che. savAre cAra vAgye UThI snAna karavA gayA ane pelo mANasa rastAmAM beTho che. jevA snAna karIne mahArAja AvyA ke A tenA upara eka vakhata ghUMkyo. teo pAchA vaLyA, pharI snAna karyuM ane kathA evI che ke te 108 vakhata ghUMkayo ane mahArAje 108 vakhata snAna karyuM. jarApaNa uttejita na thayA. olo Ubho thaIne page lAgyo ane mAphI mAMgI. vibhAvanA kAraNo hoya chatAM paNa tene AdhIna thayA vagara potAnA svabhAvamAM Take tenA jevI bahAdUrI koI nathI. AnA jevI koI zUravIratA ke sAmarthya nathI. AnA jevI bIjI koI kalA ke AvaData nathI ane AnA jevo bIjo koi dharma nathI. sAheba ! vibhAvanAM badhAM ja kAraNo hAjara hovA chatAM vibhAvamAM na javuM ane svabhAvamAM TakI rahevuM te kema thAya ? zuM karazo te nakkI karo. haju plAnIMga karyuM nathI. mRtyu Avaze For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 2 73 tyAre mRtyune ema nahi kahI zako ke sAheba! UbhA raho. meM plAnIMga karyuM nathI. plAnIMga evuM karo ke vibhAvane dUra karI svabhAvamAM karo. AnaMdaghanajIe gAyuM che ke "nizadina jouM tArI vATaDI ghara Avone DholA'. A sumati nAmanI patnI potAnA priyatamane caitanyane vinaMtI kare che. pati mATe rAjasthAnano zabda che DholA. piyA nija ghara Avo. huM tamArI rAha jouM chuM. tame mAyAnA gharamAM ane mamatAnA gharamAM, AsakitanA ane rAganA gharamAM jaI beThA cho. mArA vhAlA! tame tyAM na zobho, e tamArI jagyA nathI. tyAM tame sArA na lAgo. koI rAjakumAra dArunI dukAnamAM jaI dAru pIto hoya to loko kaheze ke tuM rAjakumAra cho. tane A na zobhe bhAI ! tema jJAnI puruSa kahe che "AtmA ! tame moha, mAyA, mamatA, kumati ke AsakitanA ghera na zobho. tame to samatAnA ane zraddhAnA gharamAM zobho. tame zuddha cetanAnA gharamAM zobho. huM tamArI nizadina vATa jouM chuM tame ghera Avone. jhaverI mola kare lAlakA, merA lAla aNamolA; jAke paTaMtara ko nahi, usakA kayA molA. jhaverIo lAla eTale ratnanI kiMmata AMke che. caitanyamUrti bhagavAna e to aNamola ratna che. kabIrajI kahe che ke IsakI kiMmata kayA ho zakatI hai ? jA ke paTaMtara ko nahi usakA kayA maulA ? evA AtmAmAM ramavuM tene kahevAya che nija pariNAma. AvA nija pariNAmane kRpALudeva zuddhacetanArUpa kahe che. A cetanAnI avasthA, A tamArI nirdoSa avasthA, te vakhate AtmA jarUra pariName che paNa te vakhate tenuM pariNamana bahAra nathI. svarUpamAM che, bhItaramAM che, potAnA svabhAvamAM che ane majhAnI vAta to e che ke nija pariNamanamAM vikalpanI jarUra nathI. vibhAvanA pariNamanamAM vikalpono dhodhamAra varasAda paDe che ane svabhAvanA pariNamanamAM ekapaNa vikalpa Avato nathI, evI nirvikalpa avasthA che. dhyAna karavA beso ane vikalpa nathI karavo, te paNa eka vikalpa che. to vikalpane AvavA na do. eka gurue ziSyane kahyuM ke huM tane dhyAnanI prakriyA ApuM chuM. tuM dhyAna karaje. ziSya kahyuM, niHzaMka, kaI zarata ? to gurue kahyuM ke tuM je vakhate dhyAna kare to te vakhate vAMdarAne tAre yAda na karavo. ziSya kahyuM ke bhale ! ziSya to dhyAna karavA beTho, ane vAMdaro hAjara. dhIme dhIme to mAthA upara Avyo ane badhe vAMdaro ja dekhAya. ziSya guru pAse AvIne kahyuM ke tame mane vAMdarAne yAda karavAnuM na kahyuM hota to ! A to upAdhi AvI gaI. saMsAra ApaNane choDato nathI. kAraNa? vibhAva ane saMsArane ApaNe yAda karIe chIe. eka vakhata vismRti thaI jAya ane svabhAvamAM pariName to vikalpa rahita avasthA thAya. A ja AtmAnI sahaja avasthA che. ahIM vAta pUrI karIe chIe. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 pravacana kramAMka - 98, gAthA kyAMka-123-124 pravacana kramAMka - 98 gAthA kyAMka - 123-124 nigraMtha mArga ane sadguruno upakAra mokSa kahyo nija zuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha. (123) aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. (124) TIkA - AtmAnuM zuddhapada che te mokSa che, ane jethI te pamAya te teno mArga che; zrI sadgurue kRpA karIne nigraMthano sarva mArga samajAvyo. aho ! aho ! karuNAnA apAra samudra svarUpa, AtmalakSmIe yukta sadguru, Apa prabhue A pAmara jIva para AzcaryakAraka evo upakAra karyo. gAthA 123 thI 142 sudhI pratyeka gAthAmAM ekeka siddhAMtanuM varNana che. A mAtra gAthAo nathI. dareka gAthAmAM jainadarzananA pAyAnA maulika siddhAMtamAMthI eka eka siddhAMtanuM varNana che. 123 thI 142 gAthAo jo barAbara samajavAmAM Ave to prAyaH pAMcamI kakSAmAM siddhAMta bodha je prApta thavo joIe te thAya. siddhAMta maulika che. upadeza paNa prAraMbhamAM jarUrI che. auSadharUpe che. A upadezabodha siddhAMtabodhanA arthe che. jyAM sudhI vItarAga paramAtmAnA maulika siddhAMto yathArtha svarUpamAM na jANo tyAM sudhI sAdhanAno sAcA arthamAM prAraMbha thaI zakaze nahi. bahu ja dhIrajathI atyaMta bhaktibhAvapUrvaka, atyaMta tIvratApUrvaka samajavA puruSArtha karazo. gAthA. 123 mAM ziSya potAnI je samajaNa che te cakAsI rahyo che. moTe bhAge evuM banatuM hoya che ke jJAnI puruSa kaMIka kahe che ane ziSya kaMIka bIjuM ja samaje che. je jJAnI puruSa kahe che tevA ja svarUpamAM, arthamAM ziSya samaje to guru ziSya vacce TayunIMga thAya. nahi to thoDA varSo pachI e gerasamajaNane AdhAre navI paraMparA, navo saMpradAya ane navo mata sthApita thAya A moTuM jokhama che. zAstronuM ema kahevuM che ke zravaNanI paNa eka vidhi che, eka kaLA che, eka paddhati che ane paddhati e che ke guru bole tyAre tenA hRdayamAM eka bhAva hoya che. bhAva arUpI zabdAtIta hoya che. e bhAvane pote to jANe che paNa potAmAM rahela bhAvane sAme AvelA ziSyanI pAse pragaTa karavo hoya to zabdono upayoga karavo paDe che. jyAre zabdono upayoga thAya tyAre tenI khUbI evI che ke teno tame game te arthamAM upayoga karI zako. nAnama mane-3mathaka | zabdonA aneka artha che paNa ema kahevuM che ke sadgurunA hRdayamAM je bhAva che te bhAvane vyakata karavA je zabdo vAparyA che te zabdone lakSamAM laI enAM bhAvone pakaDo. bahu moTI For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 275 sAdhanA che A. sAMbhaLavuM eka vAta che paNa zravaNa bhAvapUrvaka karavuM te moTI vAta che. temanAM hRdayamAM zuM bhAva che te samajaNa paDI ? eTalA mATe sadguru vAre vAre pUchatA hoya che ke samajAya che ? khyAlamAM AvyuM ? vAta beThI ? spaSTa thayuM ? A eTalA mATe kahe che ke tamArI samajaNa kalIyara thai ke nahi. ahIM ziSya pote nivedana kare che. gurudeva ! Ape cha padanI vAta vigatathI karI enA viSe mArI samajaNa A pramANe che. cAra padonI vAta 122 gAthA sudhI che. AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che ane AtmA karmano bhokatA che. zrIsadgurue svIkAryuM ke tArI samajaNa barAbara che. chellA be pado-mokSa che ane mokSano upAya che. A be pado mahattvanAM che. A cAre cAra pado jANyA pachI tenI mahenata mokSapadamAM karavAnI che. jANavA jevA to cha e cha pado che paNa jhIlavA jevuM pAMcamuM pada mokSa che, to mokSano upAya paNa che. chaThThA padamAM sAdhanA che, abhyAsa che, jIvananA ghaDatarano abhyAsa che. pAMce pAMca padane sArthaka banAvavA mATe chaThThA padanI sAdhanA karavAnI che. e sAdhanA patha che, jene mokSano upAya kahevAya che. ziSya kahe che, prabhu ! mArI samajaNa Ama thai che ke 'mokSa kahyo nijazuddhatA' A ardhI lITImAM hajAro vivAdo TALI dIdhA. hajAro saMpradAyo che, hajAro mAnyatA ane khyAlo che. mokSa mATe judI judI avasthAo jagatamAM varNavAmAM AvI che. tenA viSe ghaNI bhrAMti ane bhramaNA paNa che. mokSa nAmanuM sthaLa che. vaikuMTha che, tyAM koi rahe che, tyAM divya zarIra che, tyAM sukha che Ama ghaNI badhI bhramaNAo mokSa sAthe saMkaLAyelI che. A badhI bhramaNAo eka jhATake ziSya hAMkI kADhe che. ziSya kahe che ke 'mokSa kahyo nijazuddhatA' potAnA AtmAnI zuddhatA thavI tenuM nAma mokSa, mokSamAM zuM hoya te mahattvanuM nathI. mokSa mATe judI judI avasthAo che te vAta javA do. paraMtu temAM spaSTa samajaNa evI che ke potAnA AtmAnI zuddhatAne ja ame mokSa kahIe chIe. je kSaNe AtmA parama zuddha bane che, evI avasthAne prApta kare che te AtmAnA zuddhapadane mokSa kahevAya. AvI mArI samajaNa che to pU. gurudeva ! te barAbara che ? vAta khyAlamAM Ave che ke mokSa e zuM che ? mokSa koi camatkArI ghaTanAM nathI. mokSa koi camatkArI sthaLa nathI. 'tyAM koi rahetA hoya, khAtA pItA hoya ane lahera karatAM hoya' tevA koi saMbaMdho AtmA sAthe joDazo nahi. AtmAnA zuddhapadane ja mokSa kahe che. A vAtane samajavA thoDAM sUtro paNa samajavAM paDaze. AtmA paripUrNa zuddha bane te mokSa, Aje AtmA zuddha nathI. AtmA azuddha che. AtmA pahelAM zuddha hato ane pachI azuddha thayo ema kahevuM paNa khoTuM che AtmA zuddha che ane prakRti azuddha che ema kahevuM paNa barAbara nathI. AtmA azuddha che ane zuddha thai zakato nathI ema kahevuM paNa vyAjabI nathI. to vAstaviktA zuM che ? eka vAta e che ke AtmA anAdikALathI azuddha che. mATe saMsAramAM che, sthULa dehamAM che ane bIjI vAta, bIjo siddhAMta azuddha AtmA zuddha paNa thai zake che. AtmA azuddha na hota to A saMsAra na hota. saMsAra paNa che ane For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 pravacana kramAMka 98, gAthA krmAMka-123-124 mokSa paNa che. banne siddhAMto bahu mahattvanA che. AtmA azuddha che azuddha thai zake che ane te azuddha AtmA zuddha paNa thai zake che. jagatamAM azuddhinAM kAraNo paNa che ane zuddhinAM sAdhano paNa che ane tenA upAyo paNa che. e upAyo zAstroe varNavelAM che. AtmA azuddha jenAthI che, jenA saMgathI azuddha bane che tevuM tattva che tene karmataMtra nAma Apela che. have savAla e Avyo ke A AtmA karmo sAthe enI meLe joDAya che ? enI meLe A karmataMtra kAma kare che ? enI meLe A karmo ane AtmAno saMbaMdha thai jAya che ? zAstro kahe che ke enI meLe A karmo ane AtmA saMbaMdhamAM AvatAM nathI. AtmA taraphathI karmomAM kaMika prakriyA thAya che. A prakriyA mATe vibhAva zabda vAparyo che. vibhAva eTale vikRta bhAva, vikArI bhAva. jeTalA vikArI bhAvo che teno samAveza be zabdomAM karyo, rAga ane dveSa. rAgo ya doso vi ya kammabIyaM, kammaM ca mohappabhavaM vayaMti / kammaM ca jAi - maraNassa mUlaM, dukkhaM ca jAi maraNaM vayaMti // A uttarAdhyayananI gAthA ghaNI maulika che. temAM kahyuM ke rAga ane dveSa A banne karmonuM bIja che. samajavA barAbara prayatna karajo. mohanA kAraNe karmanI utpatti thAya che ane karmanA kAraNe janma-maraNa thAya che. A je karmo che, teno saMbaMdha AtmAnI sAthe rAga dveSanA kAraNe thAya che. jeTalA pramANamAM rAga dveSa teTalAM pramANamAM azuddhi. jeTalI rAga dveSanI tIvratA teTalI azuddhinI tIvratA. karmanI prakRti, karmanI sthiti, karmano rasa, karmanA pradezo A badhA je baMdhAya che athavA tenI racanA je thAya che te niyama viruddha nathI, asta vyasta nathI paraMtu niyama pramANe thAya che. jeTalA pramANamAM aMdaramAM rAga dveSa thAya teTalA pramANamAM karmataMtranI goThavaNa thAya. sIdhI vAta che, jeTalo goLa nAkho teTaluM gaLyuM thAya. rAga dveSanI jeTalI tIvratA thAya teTalA pramANamAM karmanI reinja laMbAya, karmamAM tIvra rasa paDe. karmane doSa Apazo nahi, karmano vAMka kADhazo nahi, karmane Thapako Apazo nahi. karma je vakhate phaLa ApavA Ave tyAre AnaMdathI kahejo. tame AvyA ? velakama, Avo ! tamAre AvavuM jarUrI hatuM kema ke ame tamane AmaMtraNa ApI rAkheluM ja hatuM. ame bhUlI gayA hatA ke kayA janamamAM hoizuM ane koinA kAnamAM dhagadhagatuM zIzuM reDAvyuM haze, koi gAya rastAmAM pharatI haze, ane amArAmAM keTaluM jora che te batAvavA mATe zIMgaDu pakaDIne goLa goLa pheravI AkAzamAM uchALI haze. koi janamamAM koi upara khoTuM ALa paNa mUkayuM haze. badhuM ja bhUlI gayA paNa tame AvyA eTale nakkI thayuM ke ame kaMika karyuM ja haze. te vakhate amane samajaNa na hovAnA kAraNe ame rAgadveSathI taraboLa hoizuM. nikAla karavAnA badale vadhu karmo ekatrita karyAM. AnaMdadhanajIe lAkSaNika bhASAmAM kahyuM che ke mUlaDo thoDo re bhAi, vyAjaDo ghaNo, kema karIne dIdho re jAya' ? mULa rakama ochI paNa tenuM vyAja vadhAre. azAtAvedanIya karma bAMdhyA tyAre thoDA, paNa karmo bhogavatI vakhate tIvra ArtadhyAna thayuM ane tethI navA karmono For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA baMdha paNa thayo, jeTalA pramANamAM rAga dveSa tenA pramANamAM karmano baMdha ane tenA pramANamAM A saMsAra. ziSya kahe che he gurudeva ! jeTalAM pramANamAM rAga dveSano kSaya teTalA pramANamAM AtmAnI zuddhi. tamAro dhArmika ane AdhyAtmika vikAsa tame kevI rIte sAdhazo ? zenA uparathI nakkI karazo ? koI guru kaheze ke tuM chaTTe guNasthAne pahoMcI gayo tethI kAma patI gayuM ? koI to kaheze ke tame sAtamI athavA bAramI bhUmikA upara cho, paNa e sarTIphIkeTa tamane nahi bacAve. tamArI pAse tamArI aMtaranI avasthA joize. jeTalAM pramANamAM rAgadveSano kSaya teTalAM pramANamAM AtmAnI zuddhi thaI kahevAya. yazovijayajI mahArAje kahyuM ke je je aMze re nirupAdhikapaNuM te te jANo re dharma, samyagdaSTi guNaThANA thakI jAva lahe zivazarma jeTalA jeTalA aMzamAM AtmAmAMthI rAgadveSanI upAdhi ghaTatI jAya eTalA eTalA aMzamAM dharma. jeTalo ghasAro lAge teTaluM ujaLuM. rAgadveSa keTalA kSaya pAmyA ? keTalAM ochAM thayAM ? ochA thayA zabda vAparavA karatA keTalAM kSaya thayAM e zabdo vAparo te vadhAre yogya che jeTalAM kSaya thAya eTalAM kAyama mATe gayAM. bAkIno nikAla thaze. samyagdarzana caturtha guNasthAne thAya. cArathI daza guNasthAna sudhI jeTalA jeTalA aMze rAga dveSa ane mohano kSaya thAya teTalA teTalA aMzamAM A guNasthAna vadhatuM jAya. A bAju rAgadveSa ghaTatAM jAya ane bIjI bAju guNasthAna vadhatuM jAya. "mokSa kahyo nijazuddhatA'. AtmAnI zuddhatAnuM nAma mokSa. koI bIjI vyAkhyA ja nathI. koIne pUchavAnI jarUra nathI. loko kahe che ke sImaMdhara svAmIne pUchatA Avo ke amane mokSa kayAre maLaze? sImaMdhara svAmI spaSTapaNe kaheze ke "mokSa kahyo nijazuddhatA' jeTalA pramANamAM tArI zuddhi teTalA pramANamAM mokSa. Ama saMpUrNa AtmA zuddha thaI zake. - eka vAta samajavAnI che ke Aje paNa AtmA aMze to zuddha che ja, kAraNa ke AtmAnA asaMkhyAta pradezomAM ATha rUcaka pradezo evA che ke tene karmono mela lAgato nathI. ATha rUcaka pradezo karma vagaranA nirmaLa pradezo che. nigodamAM paNa ATha rUcaka pradezo nirmaLa che. jo A rUcaka pradezone paNa karma vaLage to AtmA jaDa thaI jAya. AtmA, AtmA na rahe, paNa Aje AtmA che ATalA pramANamAM je zuddhi che te vastu vyavasthAne kAraNe che. saMpUrNapaNe zuddhi thAya eTale "mokSa kahyo nija zuddhatA'. ATalI saraLa vAta kahevI ane samajavI muzkela che. mokSano upAya zuM ? jo mokSanI vyAkhyA spaSTa thaI jAya ane mokSanI vAta samajAya to mokSano upAya paNa samajAya. eTale kahyuM ke "te pAme te paMtha'. paMtha eTale mArga, rasto. bhagavAnanI stuti karatAM namutthaNamAM kahyuM che ke he bhagavAna ! Apa kevA cho ? to kahe mammadayANuM, zaraNadayANa, bodiyANI mokSa mArgane batAvavAvALA cho jema saDaka taiyAra thAya eTale gADI pANInA relAnI jema 120 For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 pravacana kramAMka 98, gAthA krmAMka-123-124 mAilanI jhaDape saDasaDATa cAlI jAya. mArga batAvanArAe mArga zodhI rAkhyo che tethI ApaNe saDasaDATa jai zakIe. roDa banAvavo te mahattvanuM che tema mokSapaMtha batAvavo te ghaNuM ja mahattvanuM che. tIrthaMkara devoe mArga nakkI karI dIdho che. temaNe mArga batAvyo. bhagavAnane ghaNI upamAo ApI che temAM eka upamA e ApavAmAM AvI che ke paramAtmA hAtha pakaDIne mArga upara calAvanArA che ane pote potAnA jJAnathI batAvanArA paNa che. tattvArtha sUtramAM paheluM sUtra mUkayuM ke samyagdarzana, samyajJAna ane samyak cAritra e traNe maLIne mokSamArga che. paramakRpALudeve 'mULa mAraga sAMbhaLo jInano re'. e zabdo vAparyA. A rasto che, paMtha ke mArga che. to 'te pAme te paMtha'. jenAthI rAga dveSano kSaya thAya tenuM nAma paMtha. te upAya te mArga, tenuM nAma dharma, tenuM nAma yoga, tenuM nAma sAdhanA. tenuM nAma abhyAsa ane te ja puruSArtha che. tamAre tamArI aMdara joi nakkI karavuM paDaze ke rAga dveSa kai DIgrImAM hatAM ? jo dharma samajyA pachI paNa rAga dveSa 110 DIgrI para hoya to samajavuM ke dharma samajyA nathI. rAga dveSanI tIvratA ghaTatI jAya, jenAthI ghaTe te paMtha. tenAthI AtmA zuddha thAya. tamAre e jovAnuM ke koipaNa sAdhanA karo pachI bhale te zreSTha sAdhana hoya paraMtu AtmAnI zuddhi thAya che ? AtmAnI zuddhi thAya te ja mokSano upAya che. e ja mokSano mArga che. svarUpanI siddhizuddhi thAya eTale jJAna nirmaLa thAya.jyAre mithyAtva jAya tyAre AtmAnI zraddhA nirmaLa thAya. jJAna nirmaLa thAya. caMcaLatA ane asthiratA jAya eTale cAritra nirmaLa thAya. jJAna, darzana cAritra badhA ja guNo nirmaLa thatAM jAya evI je avasthA thatI jAya te mokSano mArga che, paMtha che. - mokSa e AtmAnI zuddhatA ane zuddhatA jenAthI prApta thAya tevo paMtha te mokSano upAya che te chaThThuM sUtra thayuM. ziSya kahe che. gurudeva ! A cha e cha sUtro amane samajAvyAM. Ape saMkSepamAM mArga batAvyo, A mArgamAM vItarAga paramAtmAno pUrNa mArga AvI jAya che. have bahu adbhuta zabda vAparyo che. 'sakaLa mArga nigraMtha'. paramakRpALu deva ema nathI kahetAM ke ame mArga batAvyo che. nigraMtha bhagavaMtoe kahyo che te A mArga che. nigraMtha eTale jenI graMthio bhedAi gai che. upaniSadamAM eka stuti Ave che. chidyate layapranthi:, midyanta sarvasaMzayA: hRdayanI graMthI chedAi gai che ane mananA saMzayo chedAi gayA che tevI paripUrNa avasthA. graMthi paNa nathI ane saMzayo paNa nathI. zaMkA ane saMdeha vagarano mArga gurudeva jema che tema samajAvela che. A vAta karatAM ziSyanuM hRdaya bharAi jAya che. havenI je gAthAo pragaTa thAya che temAM traNa vAta Ave che. eka vAta RNa svIkAra, bIjI vAta, sadguru pratye potAno ahobhAva ane trIjI vAta sadgurunA caraNomAM potAnI arpaNatA. jene AjanI paribhASAmAM gurudakSiNA kahe che. Aje to rUpiyA mUko. savA rUpiyo mUko ke savA lAkha mUko, te gurudakSiNA. ahIM kayAMya rUpiyAnI vAta ja nathI. ziSya dakSiNA Ape che paNa adbhuta Ape che. eka RNa svIkAra H- RNa ene kahevAya ke jeNe ApaNane For Personal & Private Use Only - Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 279 alaukika vastu ApI hoya teno svIkAra karavo. Ane kahevAya kRtajJatA. jeTalA guNo che te badhAmAM kRtajJatA zreSTha guNa che. ApaNA upara koie nAnAmAM nAno upakAra karyo hoya to te prANAMta sudhI na bhUlI te upakArano badalo vALavA tattpara rahevuM tene kahevAya kRtajJatA. ane tenI sAme durguNa che ke ApaNA upara game teTalo upakAra karyo hoya te bhUlI jAya ane teno badalo pAcho na vALe tene kahevAya kRtaghnatA. ApaNe kRtaghna na banIe. ApaNA upara ghaNA upakArI che. koNa ? sUrya ane caMdra. te banne upakArI che. varasAda Ave eTale ApaNe rAjI rAjI thai jaie. jo varasAda na Avyo hota to duSkALa paData. vRkSo upakArI, mA bApa paNa upakArI, paraMtu badhAM karatAM sauthI zreSTha upakArI koi hoya to te sadguru che. kema ? to kahe che ke teo evI vastu Ape che ke tenA ApyA pachI ApaNuM kAyama mATenuM bhikhArIpaNuM maTI jAya che. te evo eka khajAno ane vAraso Ape che, evI mUDI Ape che je ApaNI pAse che kharI, paNa tenI ApaNane khabara nathI. teo AMgaLI cIMdhI ApaNI pAse rahelI mUDIne khajAnAne oLakhAve che ke jene ApaNe bhUlI gayA chIe. A upakAra jevo tevo nathI. eTalA mATe ziSya jyAre AbhAra mAne che tyAre eka zabda be vakhata bolAi jAya che. eka vakhata kaheta to cAlata. paraMtu be vakhata kahe che. aho ! aho ! paheluM kAraNa e che ke gurudeva ! Ape karuNAnA sAgara banIne A upakAra karyo mATe Azcarya thAya che. ane bIjuM Ape je ApyuM te paNa alaukika che. addabhuta che. aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. Ama to ghaTanA ghaTI gai che. pAmaratA cAlI gai che. yazovijayajI mahArAje gAyuM ke gai dInatA saba hI hamArI, prabhu tuja samakti dAnameM. temaNe kahyuM ke prabhu ! tame kRpA karI, amane samaktinuM dAna ApyuM ane amArA jIvanamAMthI dInatA cAlI gai. have ahIM kahyuM ke A pAmara para prabhu karyo upakAra. baMne vAto khUba yogya ane vyAjabI che. ame pAmara hatAM. 'atyAra sudhI amArI pAse je alaukika khajAno hato tene ame oLakhI zakayA na hatAM. e amArI lAcArI, dInatA ane pAmaratA hatI'. eTalA mATe aho ! aho! zabda be vakhata vAparyo ane Apa karuNAnA sAgara cho tema kahyuM. sadgurumAM ghaNA guNo che. paraMtu sauthI moTo guNa e temanI parama karuNA che ane ApaNA mATe parama karuNA ja upayogI che. e karuNAvaMta na hota to ApaNane upadeza ane samAdhAna karAvata niha. A badhuM samajAvIne pote dhyAnamAM, samAdhimAM gayA. teo to kRtakRtya che. jyAre vItarAgatA prApta thai tyAre temane je kArya karavAnuM hatuM te pUruM thai gayela che. paraMtu teo ApaNA mATe bolyA. ApaNA vacce rahyA. tIrthaMkaro eka prahara savAre ane eka prahara sAMje dharmadezanA Ape che. temanI koi javAbadArI nathI ke koie nimaNuMka karI temane nizcita kAma soMpyuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 pravacana kramAMka - 98, gAthA kyAMka-123-124 temane kaMI levAnuM nathI. eka mAtra parama karuNAnA kAraNe bole che ane bIjuM e ke teo je kaMI bole che te AtmAnuM hita karanAra bole che. to jemaNe ApaNA AtmAnuM hita batAvyuM tevA sadguru che. to ghaTanA zuM ghaTI ? juo, sadgurunAM vacano zravaNa karatAM karatAM AtmAnI nirmaLatA thaI. samajAya che ? ApaNe sAMbhaLIe chIe tenA karatAM zravaNanI guNavattA vadhAre che. ahIM ema kahe che ke sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM AtmAnI nirmaLatA thaI, vikalpo zAMta thayA. bahAramAMthI mane aMdara AvyuM. bAhya pravRttimAMthI aMdara gayo. AraMbha parigraha tenAM ghaTyAM. sadguru sAthe tenI ekAgratA thaI ane temanA zabdo sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM zravaNa karatAM karatAM nirmaLatA AvI, A eka vAta thaI. amAro AtmA jene amAre meLavavAno che, jene zAstroe gAyo che, jene meLavavA yogIo dhyAna kare che ane gRhastho, saMsArano tyAga karI saMnyAsI ane sAdhu bane che, evo AtmA khUba khoLavA chatAM amane khyAlamAM na hato Avyo tevo AtmA khoLavAno mArga sadgurue Apyo tethI amArA upara moTo upakAra thayo ane e kAraNe samaktino apUrva lAbha prApta thayo che. A cha padanI vAta sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM ziSyamAM traNa ghaTanA ghaTI (1) AtmAmAM nirmaLatA thaI. (2) samaktino apUrva lAbha thayo. (3) anaMta jJAnamaya AtmAnuM bhAna thayuM. e lAbha thayA pachI sadgurunuM svarUpa kevuM addabhuta haze, e vicAratAM tene bhAna thayuM. jo emanI vANI sAMbhaLIne ATalI zAMti amane thai, AvI samAdhi amane prApta thaI , AvI avasthA amane prApta thaI to sarunI potAnI avasthA kevI haze ? samajAya che ke temanI AMtarika avasthA kevI haze? sagurune oLakho. temane oLakhavA mATe temanAM vyAkhyAno sAMbhaLavA te ja mAtra upAya nathI paNa aMdaramAM vicAravuM paDe ke ATalI vAta sAMbhaLI amArA mananA kalezo gayA. amArI bhramaNAo tUTI, amArI mUMjhavaNa gaI ane amane apUrva AnaMda thayo, amArA hAthamAM ATalo moTo khajAno Avyo to jemanI pAse AnAthI paNa moTo khajAno bharyo che temanI AMtarika avasthA kevI haze? aho ! A aho zabdane samajI lo. jema saDaka upara pasAra thatA hoIe ane ThaMDo pavana hoya to zAMti thAya. vaizAkha jeTha mahinAnA baLabaLatA tApamAM sarovara taraphathI ThaMDo pavana Ave to zAMti vaLe, tenA uparathI khyAla Ave ke sarovara kevuM ThaMDu haze? e rIte sadganAM vacanothI aMdaramAM apUrva zAMti thaI, AtmA jAgRta thayo, enA uparathI khyAla Ave ke sadgurune kevI anaMta zAMtinI saMpadA maLI haze ? teo kevA gaMbhIra ane jJAnI haze ? tenI dazA zabdomAM varNavI zakAya tema nathI. mATe ziSya kahe che "aho ! aho ! zrI sadaguru' kahI be vAta karI. eka bAbata to ziSyane aNadhArI vastu maLI, ghaTanA ghaTI ane zAMti thaI tenuM Azcarya che, parama pUjya bhAva paNa thayo ane bIjI vAta e ke A pAmara upara prabhu ! Ape Azcaryajanaka upakAra karyo. For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 281 aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. aho, aho, ema be vakhata kahyuM tenuM eka kAraNa-jagatanAM loko vyavahAramAM levaDadevaDa kare che. ApaNe koInI smazAnayAtrAmAM jaIe to e ApaNe tyAM Ave tevo bhAva hoya che. lagnaprasaMge jAva to te paNa koI prasaMge kAmamAM Avaze tevuM kAraNa, tevo svArtha hoya che. paraMtu sadguru to potAnA svarUpane saMpUrNapaNe pAmI gayA che. temane ziSya pAsethI koI svArtha nathI. temane kaMIpaNa meLavavAnuM bAkI nathI. paraMtu koIpaNa jIva AtmasvarUpane pAme ane tenA AtmAne jANe te hetu sivAya bIjo koI hetu temane nathI. mATe temaNe upadeza Apyo. bIjI vAta sadguru to ema kahe che "jagata guru merA, ora meM usakA celA" jagata amArA guru che ane ame tenA celA chIe, AvI namratA che. to amAre kayAM ahaMkAra karavo rahyo ? amAre mAna ke pUjA kaMI joItuM nathI. jJAnI puruSono janma be kAraNo mATe thayo che. eka prArabdha bhogavavA mATe jJAnI puruSa jJamyA che ane bIjuM kAraNa jagatanAM jIvonAM kalyANa mATe. samajAya che kAMI ? aho ! aho ! A moTo upakAra che. have ema kahevuM che ke sAkSAt sadguru e karuNAnI mUrti che. AvuM lakSa AvI jAya to sadgurunI karuNA kevI agAdha che tenuM AchuM pAtaLuM bhAna thAya. ziSya ema kahe che ke sadgurune jotAM temanI UMcAI amane khyAlamAM AvI, kAraNa ke sadgurue karuNA karI bodha Apyo ane A pAmara eTalA mATe ke viSayomAM, kaSAyomAM, rAgamAM, padArthamAM, vastuomAM, saMyogomAM, moha ane mAyAmAM aTavAyelA hatA. amArI yogyatA paNa na hatI chatAM amane bodha Apyo. emane je AtmajJAna che te amane pamADyuM, eTale emano amApa upakAra che. aho ! aho ! zrI sad guru karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra'. A zabdo samajANA? A hadaya samajANuM? upakAranuM mahattva mApavA ane samajavA jeTalI amArAmAM kSamatA paNa nathI. sadgurunuM vacana to cheka mokSa sudhI laI jAya. koI bhUkhyA mANasane jamADe, tarasyAne pANI Ape to te AzIrvAda Ape. sukhI thajo. ugharANIvALA lohI pItA hoya to te vakhate koI mANasa AvIne kaheze ke ciMtA na karazo, huM beTho chuM ne ? e mANasa tamane deva jevo lAge ne ! amArI muzkelImAM tame AvI amane bacAvI lIdhA. jo Avo upakAra adbhuta lAge to jemaNe amArAM janma maraNa TALavA, saMsAramAMthI amane mukta karavA bodha Apyo temano upakAra kema bhUlAya? Avo adbhuta upakAra emano che. ATalI vAta A gAthAmAM karI, thoDI carcA bAkI che te AgaLanI gAthAmAM laIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 pravacana kramAMka - 99, gAthA kyAMka-125 thI 127 pravacana kramAMka - 99 gAthA kramAMka - 125 thI 127) sadaguru pratye samarpaNa zuM prabhucaraNa kane gharuM, AtmAthI so hIna; te to prabhue Apiyo, vatuM caraNAdhIna (125) A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna; dAsa, dAsa, huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna (1 2 6) Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAna thakI taravAravat , e upakAra amApa. (127) TIkA - huM prabhunA caraNa AgaLa zuM dharuM ? (sadguru to parama niSkAma che, eka niSkAma karuNAthI mAtra upadezanA dAtA che, paNa ziSyadharme ziSya A vacana kahyuM che). je je jagatamAM padArtha che, te sau AtmAnI apekSAe nirmulya jevA che, te AtmA to jeNe Apyo tenA caraNa samIpe huM bIjuM zuM dharuM ? eka prabhunA caraNane AdhIna hatuM eTale mAtra upacArathI karavAne huM samartha chuM. (15) A deha, "Adi' zabdathI je kaMI mAruM gaNAya che te, AjathI karIne sadguru prabhune AdhIna varto, huM teha prabhuno dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. (16) chaye sthAnaka samajAvIne sagurudeva ! Ape dehAdithI AtmAne, jema myAnathI taravAra judI kADhIne batAvIe tema spaSTa judo batAvyo; Ape mapAI zake nahIM evo upakAra karyo. (127) saMsAramAM koI dhaMdhe lagADI de, AjIvikAnuM sAdhana Ape, kamAto karI che, teno upakAra ApaNe bhUlatA nathI. muMbaI jevA zaheramAM rahevA oTalo paNa na hoya ane khAvA roTalo paNa na hoya, tyAre kAThiyAvADanA koI ema kahe ke mAre tyAM Avo. roTalo, oTalo bane maLaze ane dhaMdho karavA mUDI paNa ApIza. have e dhaMdho kare ane sArI sthitimAM Ave to jeNe A badhuM karyuM teno jIMdagIbhara upakAra na bhUlAya, kAraNa emaNe mane AjIvikAnuM sAdhana ApyuM. bIjuM, koIne asAdhya roga thayo hoya, bhayaMkara pIDA thatI hoya, keTalAya DokaTara pAse ghaNA upAyo karyA hoya chatAM darda na maTyuM hoya ane koI AvI maMtra bolI darda maTADI de athavA kiMmatI davA sUcave ane darda maTI jAya to ANe mane bhayaMkara dardamAMthI mukta karyo, temano upakAra na bhUlAya. ahIM paramakRpALudeva kahe che anaMtakALathI huM saMsAramAM paribhramaNa karato hato, mane paribhramaNa karato aTakAvyo te sadguruno upakAra kema bhUlAya ? samajAya For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 283 che ? sadgurunA yogathI dazA ane dizA pharI gaI, vRtti pharI gaI, bhAva pharI gayo, jIvana jIvavAnI zailI ke rIta badalAI gaI, karmabaMdha karato hato tenAthI aTakI gayo. kaSAyo ane vikAro zAMta thayA. vAsanAo zAMta thaI. aMdara parama avasthAmAM DUbakI mAravAnI taka maLI. bahirmukha dazA je hatI e aMtaraMga dazA thaI. ATaluM badhuM jIvanamAM thayuM e upakAra, buddhithI mApI zakAya tevo nathI, mATe kahyuM ke he sadgurudeva ! Ape amApa upakAra karyo che. "A pAmara para prabhu karyo, aho, aho ! upakAra' ame pAmara hatA. mRtyune AdhIna, karmone AdhIna, rAgadveSane AdhIna. amane khyAla che ke ame keTalAM pAmara hatAM. amane kaMI ja bhAna na hatuM. ame viSayo,vikAro ane jaDa padArthomAM Asakata hatAM. emAMthI hAtha pakaDIne Apa bahAra laI AvyAM. A upakAra, buddhithI mApI zakAya tevo nathI. potAnI pAmaratA samajAya tyAre ja sadganA upakAranuM bhAna thAya. AvuM samajavAthI ziSyanA hRdayamAM bhAvanI dhArA vahevA lAgI. premano dhodha vahevA lAgyo. premano sAgara chalakAvA lAgyo. ene Azcarya thayuM ane maMtragugdha banyo. tenA hRdayamAM bhaktinuM pUra umaTI AvyuM ane tethI mUMjhavaNa thaI ke ATalA moTA upakArano huM badalo kevI rIte vALuM ? zuM karuM to upakArano badalo vaLe ? zuM ApI dauM to upakArano badalo vaLe ? AvI mIThI premanI mUMjhavaNa, sneha ane bhAvanI mUMjhavaNa, ullAsa ane utsAhanI mUMjhavaNa sAdhakanA hRdayamAM thaI che. "zuM prabhu ! caraNa kane gharuM ?' huM zuM emane ApuM ? temaNe mane je ApyuM enI tulanAmAM kaMIpaNa ApI zakAya tevuM mArI pAse nathI. samajavA koziza karajo. samakti dAtA gurutaNo, paccevayAra na thAya. bhava koDAkoDe karI, karatAM sarva upAya. jemaNe samakti ApyuM eTale jemanI hAjarImAM, jemanA nimitte darzanamohano upazama thayo, samakitanI sAdhanA thaI, graMthibheda jemanI hAjarImAM thayo, jemano saMga karavAthI, jemanI nikaTamAM rahevAthI, jemanA caraNomAM rahevAthI samyagradarzana thayuM, AvI ghaTanA jIvanamAM jenA kAraNe bane, jenA nimittathI bane temane jotAM ema thAya ke Ano badalo kaI rIte vALI zakAya? temaNe samakita ApyuM eTale temaNe bodha Apyo, temaNe upadeza Apyo, ame zravaNa karyuM tenAthI amane jJAna thayuM, jJAnamAMthI bodha ane bodhathI AtmAnI oLakhANa thaI ane abhyAsa karatAM karatAM anubhUti thaI ane ame AnaMdanA sAgaramAM DUbI gayAM. A samaktidAtA gurunA upakArano badalo vALI zakAya tema nathI. karoDa vakhata indrapada maLe ne temanA caraNomAM dharI de to paNa e upakArano badalo vALI zakAya tema nathI. Avo bhAvollAsa, AvI samajaNa ziSyanA hRdayamAM thaI che tene mUMjhavaNa thAya che ke prabhunA caraNe zuM dharuM ? ghaNI vakhata evuM thAya che ke ghaNAM najIkanAM mahemAno jemanI sAthe varSono ghaniSTha saMbaMdha hoya teo ociMtA amerikAthI Ave ane Dorabela vagADe ane daravAjo kholatAnI sAthe AnaMda thAya tathA gAMDAdhelA thaI javAya ke varSo pachI A AvyAM che temane zuM khavarAvuM? AIskrIma For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 pravacana kramAMka - 99, gAthA kyAMka-125 thI 127 maMgAuM ? bhojana karAvuM? zuM karuM evuM thAya ne? tema A ziSya gAMDo ghelo thayo che. "zuM prabhu caraNa kane dharuM ?' kAraNa ? sadguru parama niSkAma che. sadganAM aneka lakSaNomAM mahattvanuM lakSaNa teo niSkAma che. je ziSyane potAthI bodha thayo, te ziSya potAne namaskAra karavA Ubho rahe evI apekSA sadgurune hotI nathI. emanA aMtaramAM koIpaNa jAtanI kAmanA nathI. sadguru kevA che ? AtmajJAna samadarzitA, vicare udaya prayoga; apUrva vANI paramakRta, sadguru lakSaNa yoga. A lakSaNomAM parama karuNA ane parama niSkAma zabdo umero. koI paNa jAtanI kAmanA ke apekSA nathI. temane kaMI joItuM nathI. kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUrI mahArAje siddharAjanA sainikothI kumArapALane bacAvyo. ane te rAjA banyo pachI dharma upadeza paNa Apyo. paraMtu temaNe kumArapALa mahArAjA pAse eka cAdaranI paNa apekSA rAkhI na hatI. A sapuruSonI udAratA che. niSkAma bhAvanA che. A niSkAma karuNAnI bhAvanAthI ja teo mAtra upadeza dAtA che. A vAta samajI lejo. ane ziSyanA pakSe potAno dharma che. zuM dharma che ? zuM prabhu caraNa kane dharuM ? kAraNa ? jagatamAM badhA padArtho kiMmatI to che, mUlyavAna che. mATI karatAM lokhaMDa kiMmatI, lokhaMDa karatAM cAMdI, cAMdI karatAM sonuM ane sonA karatAM ratno, temAM paNa kohinUra ane kohInUra karatAM ciMtAmaNi ratna kiMmatI ane A ciMtAmaNi ratna karatAM paNa ApaNo AtmA kiMmatI che. kaMI samajAyuM ? jhaverI mola kare lAlakA, merA lAla amolA, jAke paTaMtara ko nahIM, usakA kayA molA? jenA sivAya bIjuM kaMI mUlyavAna nathI evA AtmAnI apekSAe badhA nirmUlya che. eTalA mATe to kahyuM ke Indrano vaibhava paNa AtmAnI apekSAe mUlya vagarano che. Avo mUlyavAna AtmA jemaNe Apyo temanA caraNomAM zuM dharuM ? A ziSyanI khAnadAnI che. A ziSyano viveka che. AnuM nAma ziSya. je sarvasva nyochAvara karavA taiyAra che. majhA kevI che ke sAmuM je pAtra che tene kaMI joItuM nathI ane A kaMI ApyA vagara rahI zakato nathI. tyAM guruziSyanI saMdhi thAya che. A to, guru lobhI ziSya lAlacu, dono khele dAva; tare nahi, tAre nahi, je sI paththara nAva'. sAheba ! AvA be vacce meLa na paDe. gurunI hAiTa evI che ke tene kaMI joItuM nathI ane ziSyanI hAiTa evI che ke mAre zuM ApavuM? koI ApaNA upara upakAra kare to sAmo upakAra karI badalo vALIe tenuM mahattva che. koI mAna Ape, hAtha joDe to kama se kama hAtha to joDIe. paNa ghaNA evA ahaMkArI hoya che ke sAmeno mANasa hAtha joDe to paNa tenuM mAthuM jarA paNa nIcuM na name. e TAITa ane TAiTa. ahIM ziSya vicAra kare che ke huM badalAmAM For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 285 zuM ApI zakuM ? sadgurue jJAnanuM dAna karyuM che. jagatamAM annadAna, vastradAna, dhanadAna, saMpattidAna ane bhUminAM dAna karatAM paNa jJAnanuM dAna sarvazreSTha che kAraNa ke jJAna moha naSTa kare che, jJAna vairAgya utpanna kare che, jJAna, vikAro ane rAga dveSa zAMta kare che. AvuM jJAnadAna jemaNe ApyuM temane huM zuM bheTa dharuM ? bheTa dharavA jevo to AtmA che. huM AtmAnI bheTa dharuM, paNa AtmA to sadgurue oLakhAvyo che. AtmA jANyo meM, paNa jaNAvyo to sadgurue. A khajAno gharamAM hato paNa mane bhAna na hatuM. A upakArano badalo kema vALI zakAya? Ano upAya zuM? ziSyane chevaTe rasto sUjhe che ke e badalo vALavAno eka upAya che. jevo AtmA mArAmAM che tevo AtmA prANImAtramAM che. sarvemAM AtmAnuM darzana karavuM ane AvuM Atmadarzana sarvamAM thAya, e upakArano badalo vALavAno zreSTha upAya che. AtmAnI zuddhi karavI te upAya che. sadgurune prasanna karavA, rAjI karavAno kharekhara upAya to potAnA AtmAnI zuddhi karavI te che. Ama karavAthI sadguru ghaNA prasanna thaze. tame jeTalI zuddhi karatA jAva tema temanI prasannatA vadhatI jaze. tame krodha na karo, vairAgya prApta karo. sadguru rAjI thaze. dhyAna karo, maMtrajApa karo, koInuM bhaluM karo to sadguru rAjI thaze. sadgurune rAjI karavA mATe potAnA AtmAnI zuddhi karavI te sivAya bIjo koI upAya nathI. jemaNe AtmAnuM bhAna karAvyuM tene bIjuM huM kaMI ApI zakuM tema nathI paNa "vatuM caraNAdhIna'. have mAre bAkInuM jIvana jIvavAnuM che te mArI IcchAe ke apekSAe nahi paNa ekaja upAya ke "vatuM caraNAdhIna. temanA caraNone AdhIna thaI vartu. mana emane AdhIna, vANI emane AdhIna, zarIra emane AdhIna. AdhIna thaIne vartavuM te sadgane badalo ApavAno zreSThatama upAya che. athavA to emaNe je kahyuM ane emaNe je karyuM tevuM AcaraNa karuM. uttama mArga e che ke vItarAga puruSoe jevuM AcaraNa karyuM tevuM karavuM athavA te kahe tema vartavuM. saMbodha sattarImAM ziSya pUche che ke bhagavaMta, dharmanI vyAkhyA zuM che? dharma kone kahevo? to emaNe kahyuM ke "ANAe tavo, ANAe saMjamo'. vItarAga puruSanI AjJA pramANe karavuM, AjJAnuM akhaMDa pAlana karavuM te dharma che. je AjJA ApI te pramANe cAlavuM te vrata che, te tapa che. A jo samajAya to nakkI thAya ke mArI meLe mArI mathAmaNathI A saMsAra pAra pAmI zakAya tema nathI. mArA mAthe koI samartha mAlika joie ane samartha to eka sadguru. che. temanI AjJAnI upAsanA jyAre karIzuM tyAre saphaLa thavAze. teNe odhasaMjJAe je paNa karyuM che tene gauNa gaNI sadgurunI AjJAe vartavAno have nirNaya karyo che. ziSyanA bhAva haju ullAsamaya che. ziSya ema nirNaya kare che ke A deha ane Adi eTale dehane vaLagIne je kaMI rahyuM hoya te badhuM ja sadgurunI AjJAe varto. A dehamAM ghaTanA ghaTI. A dehamAM samakitanI avasthA prApta thaI, A dehamAM AtmAnuM bhAna thayuM evo deha ane dehanA saMbaMdhamAM je kaMipaNa che te badhuM ja prabhune AdhIna thaI varto. sadguru eTale prabhu. sadguru ane saMta vacce bheda nathI. kabIrajIe paNa kahyuM ke "saMta For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 pravacana kramAMka 99, gAthA krmAMka-125 thI 127 ane sAhIba vacce bheda nathI. sadguru ane paramAtmA vacce bheda nathI' A dehAdi je kaMipaNa che te badhuM paramAtmAne AdhIna thai varto. have ziSya ekarAra kare che ke huM dAsa chuM. bhaktimArgamAM ahaMkArane ogALavAno upAya dAsa thaine vartavAno che. bahu adhUrI vAta lAge che. dAsa to kharo paNa dAsAnudAsa eTale dAsano paNa dAsa chuM. AvI AdhInatA mArAmAM Ave. pachI atyaMta dInabhAve kahe che ke tamAre to aneka dAsa che, tamArA bhakto to aneka che. prabhu ! mArA mATe to Apa eka ja sadguru cho. atyaMta dIna bhAve kahe che ke huM badhAthI nIco chuM. tamArA badhA ziSyomAM mAro naMbara chello, huM ApanI sevA karuM ane ApanA dAsanI paNa sevA karuM evo vinamrabhAva Ave che. samakti thayuM, AtmajJAna thayuM, AtmAno bodha thayo, AtmAmAM ghaTanA ghaTI, e ghaTanA ghaTayA pachI eka vakhata evo Avyo ke dAsAnudAsa chuM tevo bhAva prApta thayo. narama vastu hoya to meLa paDe. kaThaNa vastuno ghATa na ghaDI zakAya. jo ziSyane abhimAna thAya ke huM jJAnI chuM, huM kaMi jevo tevo nathI to e gayo, ahaMkAra jAya ane namratA Ave to AtmaguNa pragaTe. eTalA ja mATe dAsano dAsa chuM ane huM kaMi jANato nathI evo bhAva jIvamAM thavo joie. ahaMkAra hoya to AtmajJAna na hoya ane AtmajJAna hoya to ahaMkAra na hoya. sUrya hoya to dharatI upara aMdhakAra na hoya ane aMdhakAra hoya to sUrya na hoya. AvuM apUrva bhAna jyAre potAne thayuM tyAre ema lAge che ke sadguru devanI manathI, vacanathI ane kAyAthI bhakti karavI, e sivAya mArA mATe upakArano badalo vALavA bIjo koi upAya nathI. yathArtha bhakti pragaTavA mATe namratA pragaTavI joie. - have ziSyanA mana vacana kAyA sadgurunI AjJAe pravarte, sadgurune game, sadgurune bhAva thAya, sadguru AnaMdita thAya, tevuM kArya potAnA jIvanamAM kare che. nokarI karato hoya to zeTha kahe tema karavuM paDe che. paraMtu ahIM to te AnaMda ane utsAhathI kare che. are, sadgurue mane pasaMda karyo ! mane bolAvyo! mane kAma soMpyuM, mane sevA soMpI ! mArA upara kRpA karIne mane AjJA karI! AzA sAMbhaLatAMnI sAthe ja ziSyane AnaMda ullAsa Ave che. sadgurune nAno ke moTo e bheda nathI. mAro ke pArako e bheda paNa nathI paraMtu ahaMkAra ogALI je sadgurune AdhIna rahe che tenA upara sadgurune prasannatA varte che. Avo dAsabhAva jenA jIvanamAM Ave tene zuM thAya ? 'A dehAdi AjathI varto prabhu AdhIna'. samyagdarzana jemanI hAjarImAM thAya te sadguru. ane temanA pratye ziSyano A dAsabhAva. AvI vyakita mATe te sadguru che. samyagdarzana jemanI hAjarImAM thayuM temanA pratye ahobhAva Avavo joie ane tene AdhIna thai vartavuM joie. "pratyakSa sadguru sama nahi, parokSa jina upakAra' je mahApuruSo thayA che temano upakAra to che, paraMtu je vyakitanI hAjarImAM samyagdarzananI ghaTanA ghaTI temane AdhIna thai vartavuM, temanA caraNamAM manane lIna karavuM, temanA caraNamAM badhuM arpaNa karavuM, AvI akhaMDa bhakti ziSyane prApta thai. gurue jJAna ApyuM ane ziSyane akhaMDa For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 AtmasiddhizAstra pravacanamALA bhakti prApta thaI. jJAna ane akhaMDa bhakitanuM milana e ziSya tathA sadgurunuM milana che. sadguru pAsethI jJAnanI dhArA AvI ane potAnAM sadguru pratye bhakti pragaTa thaI pachI dAsabhAva ane sevAno bhAva Ave. sevAno bhAva Ave tyAre sadgurune badhuM arpaNa kare. yAda rAkhajo sadguru niSkAma che. tamane lUMTatA nathI. sadguru pratye AdhInatA Ave tyAre ziSyane vikalpa paNa UThato nathI. sadguru AjJA kare ane ziSya teno premapUrvaka svIkAra kare. gurunI sAme jaI Ubho rahe ke he gurudeva ! ApanI zI AjJA che ? jene AtmajJAna thAya che tenI AMtarika avasthA badalAI jAya che, mATe zAstrane kahevuM che ke ahaMkAra ogALavAno eka mAtra upAya dAsabhAva che. dAsabhAvano mukhya bhAva namratA che, namrabhAvano mukhya bhAva vaMdana che ane vaMdanano mukhya bhAva tana mana dhanathI sadgurunI sevA che. pharI kahuM chuM ke sadguru sevA icchatA nathI. tame bhramaNAmAM na rahezo. saru tamArI pAsethI kaMI levA icchatA nathI. mahArASTramAM gArgI mahArAja thayA che, atyAre nathI. teo nAnakaDuM pANI pIvAnuM gANuM jene DhocakuM kahe che te toDIne kAMThalo kADhI mAthe mUktA hatA. e kAMThalA vinAnA pAtramAM ja khAvAnuM ane pANI pIvAnuM. tethI temanuM nAma paDyuM gArgI mahArAja. teo je gAmamAM kathA kare tyAM rAtanA eka vAge, be vAge traNa cAra paNa vAge, chatAM kathA pUrI thAya eTale te gAmamAM na rahe. loko ghaNI vinaMtI karatA hatA ke tame thoDuM to raho, bhojana lo pachI jAva. teo kahetA ke kathA karI, have pANI paNa nahi pIuM. tamAruM pANI mane ADuM Avaze. huM hiMmatapUrvaka kahuM chuM ane vAstavikatAthI kahuM chuM ke sadguru AvA niSkAma che. sadgurunA caraNamAM potAnI jAta arpaNa karI jIvavuM eka lahAvo che. ema kahyuM ke "A de hAdi Aja thI vArtA caraNAdhIna, - dAsa, dAsa huM dAsa chuM.' teha prabhuno dIna." A dAsa zabda traNa vakhata Avyo. dAsano paNa dAsa te dAsAnudAsa. jagatamAM prANImAtranA, sadgurunA, ane sadgurunA ziSyonA paNa dAsa, Ama A dAsa zabda traNa sAthe saMbaMdha joDI Ape che. Avo ahaMkAra jIvanamAM ogaLI jAya pachI sAcuM ziSyatva prApta thAya che. SaTuM sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa, myAna thakI taravAravat, e upakAra amApa. 127 ziSya sadgurune pharI vinaMtI kare che. guru ziSyanI saMdhi thaI. sadguru maLyA, gurunA caraNomAM arpaNatA thaI. sadgurune AdhIna thaI potAno ahaMkAra ogALyo. je kaMIpaNa arpaNa karavA jevuM hatuM te arpaNa karyuM. "A dehAdi AjathI varte prabhu AdhIna'. ane ema paNa kahyuM ke "dAsa, dAsa huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna'. ane chelle sanmAna karatI vakhate ziSya ema kahe che ke "Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa". AtmA che, For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 pravacana kramAMka - 99, gAthA kyAMka-125 thI 127 AtmA nitya che, AtmA karmano karyA che, AtmA karmano bhokatA che, mokSa che ane mokSano upAya che. A cha sthAnako Ape mane samajAvyAM. ane tenI sAthe "bhinna batAvyo Apa'. Apa eTale AtmA. A badhAthI Ape AtmA bhinna batAvyo. kevI rIte ? "myAna thakI taravAravat' eTale myAnamAMthI talavAra kADhIe ane judI dekhAya tema A deha ane AtmA, jaDa ane caitanya, A pudgala ane A caitanya evA be bhAga pADI adbhuta kAma karyuM. "myAna thakI taravAra vat" A bheda batAvI gurudeva ! Ape abhuta ane amApa upakAra karyo che. A upakAranA badalAmAM ame kaMipaNa karI zakIe evI amArI hAlata nathI. AvuM nivedana ziSya sadgaznA caraNamAM premapUrvaka karyuM. sadgae nispRhabhAve AtmA jema che tema kahI batAvyo. ziSyanI badhI zaMkAo dUra thaI. bhagavad gItAmAM arjune seMkaDo prazno pUchayA, paraMtu na to kRSNa chaMcheDAyA ke na to kaMTALo batAvyo. jeTalA prazno pUchayA te badhAnA premapUrvaka hasatAM hasatAM javAbo ApyA che. ahIM paNa ziSya ghaNI zaMkAo karI, paNa gurudeve premapUrvaka, dhIrajapUrvaka, dhairyathI, dehAtIta-dehathI, bhinna AtmA batAvyo. myAnamAMthI talavAra bahAra kADhI jema batAve tema dehathI AtmA bhinna che tema anubhava karAvyo. saMsAramAM badhe svArthanI vAto hoya. sadgae to nispRhabhAve AtmA jevo che tevo kahI batAvyo. AtmAno nizcaya paNa karAvyo ane AtmAmAM sthira thavAno upAya batAvyo. gurudeva! A upakAra amApa che. Ano badalo kaI rIte vALIzuM ? kaMI khyAlamAM AvyuM? ziSya zuM kahyuM te ? AvA AtmAno anubhava thatAM have to deha judo dekhAya che ane dehamAM rahelo AtmA paNa judo dekhAya che. ghara ja dekhAya che ane gharamAM rahenAro paNa judo dekhAya che. AvI eka adbhuta ghaTanA jIvanamAM ghaTI che. bhinna anubhava karAvyo te amApa upakAra thayo che ema ziSya aMtamAM kahe che. AvatA pravacanathI have AtmasiddhiyAtrAnA upasaMhAra tarapha prAraMbha karIzuM. 128 thI 142 gAthA upasaMhAranI che. pratyeka gAthAmAM eka eka siddhAMta paramakRpALudeve pragaTa karela che. nizcaya, vyavahAra, upAdAna, nimitta, jJAna, kriyA, AtmabhrAMti, auSadha A badhA siddhAMto spaSTa thaze. bahu premapUrvaka badhA siddhAMto dhyAnathI sAMbhaLajo. have pachI upasaMhAranI gAthAo para pravacana thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 289 pravacana kramAMka - 100 gAthA kramAMka - 128 gharmano pAyo tattvajJAna upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhI; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. (128). TIkA - chaye darzana A cha sthAnakamAM samAya che. vizeSa karIne vicAravAthI koI paNa prakArano saMzaya rahe nahIM. (128). A gAthAnA prAraMbhathI ApaNe upasaMhAra tarapha jaI rahyA chIe. upasaMhAramAM jaina darzananA pAyAnA ane atyaMta molika siddhAMtonI carcA paramakRpALudeve karI che. molika eTale mUlyavAna, jenA AdhAre zAsana, dharma ane zAstro Take che, sAdhanAnI AcAra saMhitA jenA AdhAre taiyAra thaI, jenA AdhAre mokSamArga pragaTa thayo, jenA AdhAre kartavyanI bhUmikA taiyAra thaI che, mATe e mUlyavAna che. koI paNa dharma mAtra karmakAMDathI cAlato nathI. karmakAMDa e dharmanI abhivyakti che paraMtu dharmano AdhAra tenuM tattvajJAna che. jo tattvajJAnanI adhUrapa hoya to jAtajAtanA matabhedo ane matAMtaro jovA maLe che. te matabhedo adhyAtma, dharma ke zAstranA kAraNe nathI paNa tattvajJAnanI adhUrapa tyAM kAma kare che. mATe paramakRpALudeve upasaMhAra koI paNa graMthonI prazasti karyA sivAya, koIpaNa ThekANe potAno ullekha karyA sivAya karyo che. 142mI gAthAmAM paNa bIjI koI vAta karI nathI ane aMtamAM je kahevuM hatuM ke "deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta' e tarapha dhyAna doryuM che. upasaMhAranI jeTalI gAthAo che tyAM eka paNa gAthA evI nathI ke jyAM punarAvRtti hoya, aspaSTatA ke gUMcavADo hoya. potAnI prazaMsA hoya tevo ekapaNa zabda upasaMhAramAM nathI. Atmasiddhi zAstramAM eka paNa zabda vadhAravA jevo paNa nathI ane eka paNa zabda ghaTADavA jevo nathI. Atmasiddhi zAstra saMpUrNa che. jainadharmanA dhuraMdhara AcArya hoya ke gaddarzananA mImAMsaka hoya temane paNa AtmasiddhimAM kaMI umeravA jevuM lAgyuM nathI. eka eka zabda yogya rIte vAparelo che. tenAM thoDAM kAraNo che. paheluM kAraNa - A anubhavanI vANI che. bIjuM kAraNa e che ke aMtaramAMthI pravAha vahyo che. trIjuM kAraNa bIjA koI vicArane avakAza nathI, koI rIte zakya nathI ke eka kalAka ane trIza miniTamAM AvI 142 gAthAo saLaMga lakhAya. A kALamAM A dharatI upara eka AzcaryakAraka ghaTanA banelI che. cothuM kAraNa - AmAM ekapaNa vAta zAstra bahAranI nathI. sauthI mahattvanI vAta e che ke mAtra karuNAne AdhIna thaI A zAstranI racanA thaI che mATe A zAstrane bahu dhIrajapUrvaka samajI levAnI jarUra che. evuM For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 pravacana kramAMka - 100, gAthA kramAMka-128 kadAca bane ke dharatI upara kadAca bIjA zAstro ke graMtho na rahe, bIjuM sAhitya na paNa rahe, paraMtu eka Atmasiddhi zAstra haze to temAMthI aneka zAstro UbhAM thaze. A adbhuta, mUlyavAna ane malika zAstra che. upasaMhAramAM ghaNI maulika vAto pALudeva kahevAnA che. bahu dhIrajathI samajajo. amArI paNa kahevAnI maryAdA che. tamAre sAMbhaLavAnI maryAdA che. temAM bIjo rasto nathI. taTastha mana ane premathI chalakatuM hadaya haze to samajAze. bALakanI bhASA koI prophesara na samaje, mA ja samaje. bApa paNa na samaje. mA ke bALaka koI bolatuM nathI. mA ane bALaka vacce vAtsalyano setu che. tenA kAraNe tene bhASA samajAya che. guru ane ziSya vacce karuNAno eka pula che ane tenA kAraNe sadganI bhASA ziSya samajI jAya che. ziSya bahu buddhimAna na hoya to cAlaze. sobhAgabhAI tIvra buddhimAna na hatA paNa temane ema kahevAyuM ke tame amArA mATe janma lIdho hoya tema lAge che. tame na hota to ame amAruM haiyuM kayAM ThAlavata? sobhAgabhAI karatAM bIjA mANaso tIvra buddhizALI hatA. jenI pAse prema hoya, karuNA hoya, je niSpakSapAtI hoya, kadAgraha haThAgrahathI je mukta hoya, ane satyane samarpita hoya te saraLa che. bhagavAna ane sarune samarpita pachI thajo paraMtu satyane svIkAratAM pahelAM zIkho. potAnAM mata, mAnyatA Agraha badhuM eka jhATake choDavA taiyAra che tene zAstroe saraLapaNuM kahyuM che. bhagavAna kahetA hatA ke pocI ane mulAyama jamIna upara kheDUta kAma karI zake che, tyAM vAveluM Uge che. jeNe haiyuM saraLatAthI, komaLatAthI pavitra banAvyuM che tyAM jJAnI puruSa vAvetara karI zake che. jJAnI puruSa nathI maLyA tevuM kahezo nahi paraMtu tame jJAnI puruSane vAvetara karavA dIdhuM nahi hoya athavA evI jamIna tame taiyAra karI nahi hoya e kAraNa che. eka adbhuta bhUmikA upara ApaNe jaI rahyA chIe ane AjathI je sUtrono prAraMbha thAya che te atyaMta mahattvanAM sUtro che. darzana SaTe samAya che, A Sa sthAnaka mAMhi; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMi. 128 ema kahevAyuM che ke gacchano bhAra je AcAryane soMpavAno che teo nItimAna, zIlavAna, sadAcArI, ArAdhaka, namra, saraLa, tapa, japa, vrata ane anuSThAnamAM tatpara, tamAma zAstranA marmanA jJAtA ane khAsa karIne padarzananA mImAMsaka hoya. A AcAryanI bhUmikA che. temanI avasthA che ane temaNe cha darzana jANavA joIe. pahelAM jainadarzananA abhyAsathI jainadarzana jANo pachI tene pUrepUruM jANavA mATe cha darzana paNa jANo. cha darzano jANazo to jainadarzana vadhAre spaSTa thaze. samajaNa cokhkhI ane samyaka thaze. tethI ja pardarzanano abhyAsa karavAnuM zAstroe kahyuM che. (1) cArvAka darzana, (ra)naiyAyika, vaizeSika darzana, (3)sAMkhyadarzana-yogadarzana, (4)baudhadarzana, (5) vedAMtadarzana-mImAMsA temaja (6) jainadarzana A badhA darzano che. AtmA nathI tevI udghoSaNA cArvAka darzane karI. cArvAkadarzana ema kahe che ke A badhI For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 291 vAto choDo. je kAMI che te A sthULa zarIra che. janamyA eTale ApaNI zarUAta ane marIzuM eTale ApaNo cheDo. koI puNya, pApa ke paraloka nathI. koI sAdhu saMtanI jALamAM phasAvA jevuM paNa nathI. khAva, pIvo ne lahera karo. koNa kahe che ke maryA pachI janma che ? deha bhasmIbhUta thAya pachI punarAgamana kema thAya ? eka vakhata zarIra baLyuM te pAchuM Ave kevI rIte? cArvAkadarzanano siddhAMta zuM che? Mi #aa kRtaM pita'devuM karIne paNa ghI khAva. pAchuM ApavAnuM ja nathI. naitika javAbadArI ja konI kevI rIte rahe? cArvAka darzana mahattvanuM kAma kare che. eTalA mATe AnaMdadhanajIe tene kUkha-kukSI-peTanI upamA ApI che. peTamAM khorAka jAya te badhAne pahoMce. hAthane, pagane ane zarIranI nasenasamAM pahoMce. peTanuM kAma zAMta che paraMtu bahu mahattvanuM che. dekhAya che mAthAnuM, kAnanuM, AMkhanuM paNa mahattvanuM kAma peTanuM che. peTamAM AkhI phekaTarI che. zarIrane poSaka mAla taiyAra karI mAthAnA vALathI te paganA nakha sudhI pahoMcADavAnuM kAma peTa kare che. peTa badhAne sAmagrI pUrI pADe che. cArvAka darzana badhAne Atmatattva ciMtananI sAmagrI pUrI pADe che. jyAre teNe kahyuM ke AtmA nathI to sAme tene javAba maLyo ke AtmA che ane AtmA che te mATenAM pramANo, te mATenA siddhAMto, tenA mATenA vicAro spaSTapaNe rajU karavAmAM AvyA. AtmA nathI ema kahenAra ziSya paNa tyAMthI zarUAta kare nathI daSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahi, tethI na jIvasvarUpa. zA mATe tame AtmAnI vAta karo cho ? AtmA hota to dekhAya nahi ? jagatanA ghaTapaTa Adi badhA padArtho dekhAya che to AtmA dekhAya nahi ? AtmA nathI dekhAto mATe AtmA nahIM hoya . sadgurue ema kahyuM ke A pakSamAM mArI pAse siddhAMto ane sUtro che. AtmA nathI ema kahenAra cArvAka darzana che. AtmA kUTastha nitya che, paritarvanazIla nathI temAM badalAhaTa AvatI nathI. jema ke sonuM che, gaThTho paDyo che, temAM ghATa ghaDAtA nathI, alaMkAro banatA nathI, sonAmAMthI alaMkAro banatA na hota to sonAne karavuM che zuM ? zarIrane zaNagAravA mATe to A sonAnA alaMkAro che. paritavartana zIlano artha thAya ke TakIne badalavuM. 'tamAvAyaM nityaM che. rahe che, kAyama Take che ane badalAya che chatAM potAnuM asala svarUpa mUkatuM nathI, evI badalavAnI kaLA jenAmAM che tene kahevAya che nitya. vaizeSiko ema kahe che ke AtmA kUTastha nitya che. temAM pheraphAra nathI, parivartana nathI. jo A pramANe hoya to puNya pApa na hoya, tene bhogavavApaNuM na hoya, karyataMtra paNa kAma karatuM na hoya, vRttio paNa UThatI na hoya, aneka janmamAM paribhramaNa karavAnI goThavaNa thatI na hoya paNa ema nathI. dravyanI apekSAe AtmA nitya paNa che ane paryAyonI apekSAe anitya paNa che. vastunAM be paDakhAM che eka kAyama rahe tevuM paDakhuM ane bIjuM badalAya tevuM paDakhuM. mATI e kAyama rahenAra ane dhaDo, kU, mATaluM A badalAtA For Personal & Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 pravacana kramAMka te 100, gAthA krmAMka-128 AkAravALuM paDakhuM. sonuM kAyama rahenAra ane hAra, kuMDala, vIMTI vigere AkAra te badalAvAvALuM paDakhuM. A AkAro badalAya bhale paNa sonuM to raheze, tema parivartana game teTalA Ave paNa AtmA to raheze e arthamAM kAyama TakavuM te vastunI khUbI che mATe AtmA dravyanI apekSAe nitya che ane paryAyonI apekSAe anitya che. sAMkhyadarzana ema kahe che ke AtmA kartA paNa nathI ane AtmA bhokatA paNa nathI. puSkara palAzavat nirlepa che. prakRti kare che ane prakRti bhogave che. tamane thaze AvI badhI magajamArI zA mATe karavI ? Atmasiddhi jo samajavI haze to mAtra pArAyaNathI kAma nahi thAya. AmAM kahyuM che te cha e cha darzano AmAM samAyAM che te tamAre jANavAM paDaze. oLakhavA paDaze ne kamase kama AtmasiddhinuM zravaNa karyA pachI koi pUche ke kayA kayA darzano che ? ane tame ajANa ho to na cAle. jANatA ho to kahI zakAyane ke cha darzano ane temanuM mAnavuM A pramANe che. AtmA kartA paNa nathI ane AtmA bhokatA paNa nathI tema sAMkhyadarzana mAne che. sAMkhyadarzanane kahIe chIe ke prakRti jaDa che, temAM bhAva na hoya, spaMdana, kaMpana na hoya, rAgadveSa na hoya, kaSAyo na hoya, azubha ke zubhanI dhArA na hoya tethI puNya pApa baMdhAya nahi, A badhuM AtmAmAM thAya che, tethI AtmA pote ja karmano kartA che ane AtmA pote ja bhokatA che. - vedAMta kahe che jagatamAM eka ja padArtha che te mAtra brahma che. bIjuM kAMi nathI mAtra brahma ja che tene Atmasiddhi ema kahe che ke ekalo brahma ja jo hoya to saMsAranI vyavasthA na thAya. koNa paribhramaNa karaze ? koNa janma leze ? koNa karma bAMdhaze ? A vedAMtadarzananI vAta karI. bauddhadarzana ema kahe che ke AtmA anitya che, kSaNabhaMgura che, paryAya jeTalo che tene ame kahIe chIe, sAheba ! AtmA anitya jo hoya to AtmAe so varSa, eMzI varSa dehamAM rahIne je pApa karmo ane puNya karmo karyA haze tene bhogavaze koNa ? ane maryA pachI tenI hAjarI to joize ne ? je karanAro che te ja bhogavanAro che. karanAra judo ane bhogavanAra judo na hoya. je khAya tenuM ja peTa bharAya. arjuna khAya ane peTa bharAya duryodhananuM, evuM na bane. je karmo kare che te karmo bhogave che, mATe karanAra ane bhogavanAra eka ja che. darzana SaTe samAya che, A SasthAnakamAMhi' A cha darzano SaTkadamAM samAya che, 'vicAratA vistArathI' tame vistArathI vicAra karajo. vicAravAnuM kAma mana kare che. mastaka dvArA vicAra thai zakaze. mATe ja mastaka ane mana jene maLyAM tene ja mokSano adhikAra maLyo. mana ane mastaka baMne haze to ja mokSa maLaze. manane mokSa nathI maLato paNa mana te mokSanuM sAdhana che. vicAra karanAro AtmA che ane sAdhana mana tathA mastaka che. te banne jenI pAse che te vicAra karI zako. tame je A patpadano UMDANathI vicAra karazo, gaMbhIratAthI vicAra For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 293 karazo, vyApakarUpamAM jo vicAra karazo to cha e cha darzano A cha padamAM samajavA maLaze. eTaluM ja nahi paNa dvAdazAMgImAM ke 45 AgamomAM je bhUtakALamAM jJAnI puruSoe varNana karyuM che te tamAma varNana, tamane Atmasiddhi zAstramAMthI paNa maLI Avaze. paNa kayAre ? jyAre vicAra karazo tyAre ja maLaze. jhaDapathI bolI jAva, pArAyaNa pUrI thAya, prasAda maLe ane ghara bhegA thai jAva teTalAthI kAma nahi cAle. vistArathI vicArazo to kaMi paNa saMzaya raheze nahi. paramakRpALudeve e dRSTie lakhyuM che ke ame nirvikalpa avasthAmAM chIe. vikalpa to haze ja ne ? dhaMdho kare che, hajAronI levaDa devaDa kare che badhuM ja kare che paraMtu mithyAtvamohano udaya na hovAnA kAraNe paramArtha tattvamAM amane koipaNa jAtano saMzaya ke zaMkA nathI. e arthamAM, e apekSAe ame nirvikalpa chIe. tattva viSe niHsaMdeha avasthA amArI che. bhagavad gItAmAM kahyuM che ke saMzayena vinazyati. saMzayamAM ja loko rahetAM hovAthI nirNaya karI zakatAM nathI. haju loko pUche che ke upAdAna barAbara ke nimitta barAbara ? haju nakkI thayuM nathI. e to ThIka, paNa AtmA che ke nahi te paNa nakkI thayuM nathI. pacAza varSathI sAMbhaLatA hoya ane vAMcatA hoya paNa saMzayane kAraNe nakkI karI zakatA nathI. tattvanuM jJAna thai zakatuM nathI. jo vicAra karazo, prayatna karazo to saMzaya nahi rahe ane niHzaMka avasthA thaze. dRDhatApUrvaka ane buddhipUrvaka, cAre paDakhAMthI jeTalA UMDANamAM javAya teTalA UMDANamAM jaine, jeTalA tarka karI zakAya teTalA tarka karIne, dalIlo karIne tattvano yathArtha nirNaya karavo. tamArA manamAM koipaNa zaMkA raheze nahi. sadguru ema nathI kahetA ke tuM amAruM kahyuM mAna. temaNe ziSyanA pakSe zaMkA mUkI samAdhAna karAvyuM. AtmasiddhimAM gurunA pakSe ane ziSyanA pakSe eka ja vyakita che. dekhAya che be, kahevAya che guru - ziSyano saMvAda paNa guru ane ziSya eka ja vyakita che, guru ziSyano saMvAda mUkI nirdeza emaNe karyo che ane zaMkApaNa vistArathI karI che ane samAdhAna paNa vistArathI karyuM che. kayAMya paNa zaMkA na rahe tevI niHzaMka avasthA prApta thavI tenuM nAma samyagdarzana. samyagdarzananI bAbatamAM, tenI vyAkhyAnI bAbatamAM kayAMya paNa guMcavaNa rahe tevuM nathI. A cha e cha padanI saMzaya rahitapaNe zraddhA karI ane teno bhaktipUrvaka svIkAra karyo tathA samajavuM ane zraddhA thavI ekI sAthe banne kAma thayA, eka bAju pUrepUrI sAcI samaja, bIjI bAju samyak zraddhA, A baMne tattvo jenA jIvanamAM samagrapaNe dekhAya tene kahevAya che samyagdarzana. AvuM samyagdarzana thavAmAM mahattvanuM paribaLa vicAra che. vAraMvAra vicAra karavAthI samyaktva prApta karI zakAya che. eTalA mATe svAdhyAyanA pAMca prakAra che. pahelo prakAra-vAcanA. sadgurunA mukhethI vidhipUrvaka, namratApUrvaka, saraLatApUrvaka namra banIne, huM kaMi jANato nathI tevo svIkAra karIne, ekAgratApUrvaka, samatApUrvaka, bhaktipUrvaka, tanmayatApUrvaka tattvanuM zravaNa karavuM. sAMbhaLavuM nahi paNa zravaNa karavuM. zravaNa pachI ekAMtamAM manana kare, maMthana kare, ciMtana kare, parizIlana ane avalokana kare, gADha UMDANamAM jaine vastu For Personal & Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 pravacana kramAMka - 100, gAthA kramAMka-128 jema che tema samajavA prayatna kare. paNa ekI dhaDAke vastu nahi samajAya. prazno UbhA thaze tethI pharI sadguru pAse AvIne pUche te pRcchanA. bIjo prakAra-pRcchanA-bahu bhaktipUrvaka, bahu namratApUrvaka guru pAse AvI nivedana kare ke he gurudeva ! Ape A vAta karI te mane besatI nathI to kRpA karIne samajAvazo ? Apa je kaho cho te amane gaLe UtaratuM nathI ema na bolAya. vivekapUrvaka pUchavuM te pRcchanA. - trIjo prakAra parAvartana. pRcchanA pachI je kaMIpaNa zravaNa karyuM che tene punaHpunaH yAda karavuM. tame ema na mAnazo ke eka vakhata sAMbhaLyuM eTale yAda rahI jaze. parAvartana pachI Ave che (4) anuprekSA. pachI Ave (5) dharmakathA. anuprekSA eTale atyaMta UMDANamAM jaIne tattvanuM ciMtana karavuM. A prosesa che AnAthI samajaNa spaSTa thAya, samyak samajaNa thAya ene saMzaya na rahe. tattva viSe koIpaNa jAtano saMzaya na rahe e prakAranI mananI avasthA. emane ema samajyA vagara jaDatApUrvaka mAnI le te samajaNanI avasthA nathI. samajaNanI avasthA e che ke tamArI buddhi jeTalI pahoMce teTalI pahoMcADa, tattva jevuM che tevuM samajavA pahelAM nirNaya karo. upasaMhAranI pahelI gAthA che ke "darzana paTe samAya che A paTasthAnaka mAMhi." A cha e cha darzano SaTasthAnakamAM samAya che. he ziSya ! vistArathI vicAra karIza to koIpaNa jAtano saMzaya athavA saMdeha manamAM raheze nahi. have prazna ja nathI. prazno badhAM kharI paDyA. upaniSadamAM kahyuM ke he gurudeva ! tamArA upadezanA grahaNa pachI manamAM rahelA saMdeho ane jeTalI zaMkA hatI te badhuM ja kharI paDayuM. pAkela pAMdaDAnI jema kharI gayAM, ame saMzayo ane vikalpo vagaranAM banI gayA. A upasaMhAranI prathama gAthA kahIne, have je gAthAo cAlu thAya che, te pratyeka gAthAmAM eka vizeSa prakAranA siddhAMto Avaze. 129mI gAthAmAM cAra vAto karavI che. eka vAta AdhyAtmika dRSTie sauthI moTo roga kayo? zArIrika rogonAM nAmo tame sAMbhaLyA haze. DokaTaro kahetA haze ane te rogo ApaNane paNa thatA haze. mAnasika rogo paNa che, dveSa, bhaya, mUMjhavaNa, zaMkAzIla mana, cittabhrama, cIDAI javuM, gusse thavuM, magaja teja rahe vigere mAnasika rogo che temAMthI DIprezana, saprezana jevI aNamola bheTa ApaNane maLe che, tenA kAraNe mana upara bojo kaMTALo aNagamo Ave che. juvAna buddhizALI mANasa DokaTara ke vakIla hoya chatAM pote jhera pI marI jAya che ane ciThThI lakhato jAya ke jIvanathI kaMTALo Avyo. A manano roga che. asahiSNutA, IrSyA e badhA mananA rogo che. bIjAne tame sukhI na joI zako te manano roga. bIjAthI tamane bhaya mUMjhavaNa thAya te manano roga. te karatAM paNa bhayaMkara roga te AdhyAtmika roga che. zArIrika rogo viSe DokaTarone khyAla Ave. mAnasika rogo vize sAIkolojIsTa vizeSa pRthakkaraNa karIne kahe che. keTalAMka loko eka vAta pakaDI tene ghUMTayA ja kare, rIpITezana karyA ja kare paNa teno vAMka nathI. sAIkolojIsTa tene mAnasika roga kahe For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 295 che. tenI vAta koI na sAMbhaLe to kaheze mArI vAta koI sAMbhaLatuM ja nathI. A gharamAM mAruM koI che ja nahi. te bolyA ja kare ane bIjA kaMTALI jAya. A mAnasika roga che. paramakRpALu devane kahevuM che ke moTA bhAganA mAnasika rogo AdhyAtmika rogomAMthI utpanna thAya che. Aje nahi to kAle ane kAle nahi to cAra-pAMca varSa pachI bajAramAM nIkaLazo to vAMcavA maLaze ke DAbI AMkhanA spezIyAlIsTa, bIje vAMcazo ke jamaNI AMkhanA spezyAlIsTa, hArTanA spezyAlIsTa paNa pachI AvA borDa paNa nIkaLI jaze, pachI tame eka ja borDa vAMcazo ke sAikalojIkala rIsarca karanArA DokaTaro, manovaijJAnika DokaTaro, have je davAo thaze te manovaijJAniko mananA rogonI davAo karaze. dhIme dhIme teo e nirNaya para jaI rahyA che ke zarIranA moTA bhAganA je rogo thAya che te mananA rogonA kAraNe thAya che. mana dabAya ane pIDAya te krodha che, krodhanA kAraNe ghaNA badhA roga thAya che. hAI blaDaprezara, hArTaeTeka, lohInA rajakaNo badalAI jAya, A badhA krodhanAM pariNAmo che, chatAM krodha karyA vagara ApaNe rahI zakatA nathI. krodhathI durgati thAya che te vAta javA do. krodha karavAthI saMtApa thAya, tame lAlaghUma thaI gayA, gulAbanA phula jevuM hasatuM moM karamAI gayuM ane tamArI sAme je hasato hato tene paNa tame hasato baMdha karI dIdho. tame zuM meLavyuM ? baMnenA moDhA caDI jAya. A mAnasika roga che ane A badhAnuM mULa AdhyAtmika roga che. AtmabhrAMti sama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. 129 AdhyAtmika dRSTie sAdhanA zuM karavI tenuM rahasya AmAM che. bahu maulika rahasya che. AtmAne potAnA svarUpanuM bhAna nathI, tenA jevo moTo koI roga nathI. "Apa Apase bhUla gayA, inase kayA aMdhera' tuM potAne ja bhUlI gayo, AnAthI vadhAre ajJAna zuM hoI zake? ApaNe ghaNI vakhata nikaTanA ja sagAne lagnanI kaMkotrI ApatAM bhUlI jaIe chIe. teo maLe tyAre kaheze ke ame nikaTanA chIe, tame amane ja bhUlI gayA ? paramakRpALudeva kahe che ke ahIM to ethIe moTo guno che ke tame tamane bhUlI gayAM. potAnA svarUpanuM bhAna nathI, zuM vAta che? tame tamane bhUlyA. potAnA svarUpanuM bhAna nahi tenA kAraNe cittamAM dva thAya che. tene kahevAya che bhrAMti. bhrAMti eTale bhramaNA. eka bhAI sAMjanA TAIme pADozIne tyAM gayA. pachI thoDIvAra thaI eTale kahyuM ke tame mArA ghera kema AvyA cho? kaMI kAma hatuM? pADozI kahe ke are ! ame to amArA ja gharamAM chIe, paNa teo mAnatA ja na hatAM. te kahe ke A ghara to mAruM che. sAheba ! enA magajanuM to ThekANuM nathI paraMtu ApaNA magajanuM paNa kayAM ThekANuM che ? je ghara mAruM nathI tene potAnuM mAnyuM che. tamane game ke na game paNa satya to A che ke zarIra tamAruM nathI. huM A zarIra ane zarIrane vaLagIne je kaMI rahyuM che te badhuM mAruM, e prakAranI buddhipUrvakanI mAnyatA tene kahevAya che bhrAnti athavA bhramaNA. ApaNe enAmAM jIvIe chIe mATe citta AtmAmAM rahI For Personal & Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 pravacana kramAMka - 100, gAthA kyAMka-128 zakatuM nathI ane bIje bhaTake che. bIje bhaTake che tene yoganI paribhASAmAM vikSepa kahe che, caMcaLatA ke asthiratA kahe che. mana bIje bhaTake che kAraNa tene kendra nathI maLyuM. avikSiptaM manaH tattvaM vikSiptaM bhrAntirAtmanaH / (36) pUjya pAdasvAmIe samAdhitaMtramAM kahyuM che ke avikSipta mana che te tattva che, svasvarUpamAM ja nizcala thaI gayeluM mana te tattva che. vikSipta mana che te Atmavibhrama che. manamAM koI jAtano vikSepa na hovo joIe. manamAM vikSepa na hoya te jJAna ane vikSepa hoya te bhrAnti athavA bhramaNA. e bhramaNAnA kAraNe rAga che, dveSa che, ajJAna che, caLavicaLa pariNAma che. tenA kAraNe karmabaMdha thAya che. atyAre ATalI vAta. bAkInI carcA ApaNe pharI karIzuM. bahu zAMti ane dhIrajathI tame sAMbhaLo cho. have pachInA sUtro bahu samajavA jevAM che. kadAca kaThina lAge, gahana paNa lAge chatAM samajavA bahuja anivArya che. samajavA jarUra prayatna karajo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA gAthA kramAMka - 129 (pravacana kramAMka - 101 roga-AtmabhrAMti AtmabhrAMti sama roga nahi, saguru vedya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, oSadha vicAra dhyAna. (129) TIkA - AtmAne potAnA svarUpanuM bhAna nahIM evo bIjo koI roga nathI. sadguru jevA tenA koI sAcA athavA nipuNa vaidya nathI, sadguru AjJAe cAlavA samAna bIjuM koI pathya nathI, ane vicAra tathA nididhyAsana jevuM koI tenuM auSadha nathI. (129) A gAthAmAM je zabdo vAparyA che, temAM vedAMtadarzananI chAMTa che, "brahmasUtra, upaniSada, vi. zaMkarAcAryajIe vedAMtanI bAbatamAM aneka graMtho lakhyAM che. paMcadazI, viveka cUDAmaNi, mohamudagara temAM vedAMtanI vAta che. vedAMte be zabdo vAparyA, eka zabda che brahma ane bIjo zabda che mAyA. mAyA zabdano bIjo artha thAya bhrAMti, bhrAMtino artha bhramaNA thAya. bhrAMti mULa vedAMtano zabda che paNa badhA darzane te vAparyo che. (1) ghaDAnuM moTuM nAnuM ane peTa moTuM hoya. ghaDAmAM bora bharyA hoya, vAMdaro bora levA hAtha ghaDAmAM nAkhe. muThThI bhare pachI teno hAtha bahAra nIkaLe nahi, eTale tene bhramaNA thAya ke aMdara teno hAtha koIe pakaDI rAkhyo che. AvI gerasamaja te bhrAMti-bhramaNA. muThThImAMthI bora choDI de to hAtha bahAra nIkaLI jaze. ApaNe paNa saMsArane muThThImAM pakaDIne beThA chIe ane kahIe chIe ke amane saMsAra choDato nathI, (2) popaTa lAkaDI upara bese che pachI goLa goLa phare che pachI tene thAya che ke huM paDI jaIza eTale lAkaDI majabUta pakaDI rAkhe che. tene bhramaNA thAya che ke huM pakaDAI gayo chuM, tene kahevAya che bhrAMti. (3) haraNanI ghUMTImAM kasturI pedA thAya che. haraNa sugaMdha pAchaLa pAgala che, tene thAya che sugaMdha bahArathI AvI rahI che. tethI bahAra zodhavA doDAdoDI kare che, daze dizAmAM pharyA kare che, AnuM nAma che bhrAMti. (4) kheDUta khetaramAM kRtrima mANasa-cADiyo Ubho kare che, tene joIne gAya, bheMsa, tene mANasa mAnI pAse AvatAM nathI. A gAya, bheMsane bhrAMti thAya che. tevI ja rIte (5) bhAla pradezamAM ghaNI vakhata evuM thAya che ke bhara bapore dUra nadI vahetI dekhAya, tyAM jAva to pANI na hoya. pANI na hoya ne pANI dekhAya e bhrAMti-bhramaNAM. (6) kUtaruM hADakuM laI Ave, tene cUse. hADakAnI kaNI jaDabAmAM bharAI jAya, lohI nIkaLe che. lohIno svAda Ave che potAnA jaDabAmAMthI, paraMtu momAM paDela hADakAmAMthI Ave che tema mAnI majhAthI hADakuM cUse For Personal & Private Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 pravacana kramAMka - 101, gAthA kramAMka-129 che. e bhrAMti. chelluM dRSTAMtaH rAtanA aMdhArAmAM rastA upara doraDuM paDeluM hoya, ghaNIvAra cAlyA jatA mANasane lAge ke sApa lAge che ane bApa! A to sApa che ema bUmAbUma karI mUke che. A badhI bhrAMtio che tema A zarIra te huM chuM tene kahevAya che bhrAMti. vAstavika rIte tame zarIra nathI. zarIramAM tame cho. je pote che te na svIkAravuM, ane je pote nathI te mAnavuM tenuM nAma bhrAMti. bahu samajavA prayatna karajo. "je potAnuM thavAnuM nathI, potAnuM hatuM nahi, AvyA tyAre sAthe lAvyA na hatA, jazo tyAre sAthe jaze nahi, vacagALAmAM A ghaTanA ghaTe chatAM potAnuM mAne tenuM nAma bhrAMti. paramakRpALudeve kahyuM ke AtmabhrAMti sama roga nahi'. A saMsAra bhrAMtimAMthI mohamAMthI Ubho thAya che. Ane mAyA kaho, ajJAna kaho ke avidyA paNa kaho. je padArtho nAzavaMta che, kSaNabhaMgura che, anitya che, jotajotAmAM vikharAI javAnA che, cAlyA javAnA che ane khatama thaI javAnA che, e padArtho kAyama raheze ema mAnI tenI sAthe mamatvanI majabUta gAMTha bAMdhavI tenuM nAma bhrAMti. tamane koI ema kahe tijorImAM mUkelAM nANAM bahAra kADhavAnI ke bajAramAM javAnI jarUra nathI. tame turata ja kahezo ke evuM na thAya. dhaMdho karavo joIe. jJAnI kahe che ke are ! lakSmI caMcaLa che, nAzavaMta che. vIjaLInA jhabakArA jevI che chatAM A kAyama raheze" ema mAnavuM te eka jAtanI bhramaNA ke bhrAMti che. "kAcanI kAyA re, chevaTa chAranI, sAcI eka mAyA re jina aNagAranI', A kAyA paNa kAyama rahevAnI nathI, svajano sArA che, sukha Ape che, anukULa che, paNa sAheba ! A pakSIno meLo che. AzramanI aMdara vRkSo hoya che, sAMja paDatAM hajAro pakSIo e vRkSo upara Ave che. ame to kahIe chIe ke AkhA divasamAM emaNe je karyuM hoya, te vAto kare che. jyAM jaI AvyAM ? zuM khAdhuM? kayAM pANI pIdhuM ? majhA karI ? kevI lahera AvI te vAto karatAM haze. savAre juo to eka paNa pakSI na hoya. Ama kuTuMba paNa vaDalAnA jhADa jevuM che ane kuTuMbIo bhegAM thayelAM pakSIo jevAM che. eka divasa badhA ja vikharAI javAnAM che. "kAyama sAthe rahIzuM' ema mAnavuM te bhrAMti che. A bhrAMti-bhramaNAnI vyAkhyA thaI rahI che. eTalA mATe narasiMha mahetAe kahyuM ke bhavana upara bhavana. phaleTa upara phaleTa banAvato jAya che paNa vicAra kara ke bhIMta jo kAcI che to tUTI paDatAM vAra nahi lAge. ajJAnatApUrvaka gerasamajaNa hovI tenuM nAma bhrAMti. huM AtmA chuM, huM zarIra nathI, tenA badale huM zarIra chuM, huM AtmA nathI, bhrAMtinA kAraNe A be bhUlo ApaNe vAraMvAra karatA AvyA chIe. eTalA mATe kahyuM ke "AtmabhrAMti sama roga nahi'. A AtmAnI bhrAMti che tenA jevo bIjo koI roga nathI. e ja badhA duHkhanuM mULa che. enA kAraNe anAdikALathI saMsAramAM chIe, tame Aje cho te pramANa che. tame gaIkAle paNa hatA ema bhUtakALamAM jAva to anaMtakALa gayo. bhagavAna kRSNa arjunane kahe che ke arjuna ! tuM na hato ane huM na hato tevo koI kALa nathI ane bhaviSyamAM huM nahi houM ke tuM nahi ho For Personal & Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 299 tevo kALa paNa haze nahi. ApaNo aMta AvavAno nathI, paraMtu eTaluM che ke tAruM A zarIra nahi hoya, ane mAruM A zarIra nahi hoya, paraMtu ApaNe hoIzuM. kAMI samajAya che ? huM bolavAmAM bhUla nathI karato, huM satya kahI rahyo chuM ke A moramugaTavALo kRSNa nahi hoya ane A gAMDIva bANAvaLI arjuna nahi hoya. je kurukSetranA medAnamAM yuddha karavA sajja thayA che, te Aje, kAle, badhA jaze paNa badhA ja haze. hA, hacamane zarIre." "mano nitya, zAzvayaM purANo' e ajara che, nitya ane zAzvata che, anAdikALathI che. zarIra haNAvA chatAM je haNAto nathI. AvuM tattva hovA chatAM tene na mAnavuM tenuM nAma bhrAMti. paramakRpALudeva kahe che, A bhrAMtinA kAraNe duHkha che, moha che ane A bhrAMtinA kAraNe mamatva ane Asakita che, A bhrAMtinA kAraNe mArApaNuM che. tamane thaze ke A mAro bAbalo iMglIza mIDIyamamAM bhaNaze, ema.bI.e. no korsa karaze. moTI kaMpanImAM kAma karaze, ghaNo badho pagAra haze. A badhI kalpanA thAya ane tenA upara mamatva thAya, e to samajayA paraMtu sAme gAya bAMdhI che, tenA vAcharaDAne tenAthI dUra rAkhazo to AkhI rAta bhAMbharaze ke mAruM vAcharaDuM kayAM? have tenuM vAcharaDuM iMglIza bhaNI ema.bI.e. no korsa vagere karavAnuM che ? e gAyane koNa kaheze ke "tAruM vAcharaDuM moTuM thaI tane oLakhaze paNa nahi. paNa tuM tene potAnuM mAne che te bhrAMti che. tame paNa je tamAruM nathI tene potAnuM mAno cho te bhrAMti che, e bhUla che ane tenA kAraNe karma baMdhAya che. karmanA kAraNe janma maraNa karavAM paDe che. eTalA mATe kahyuM ke "AtmabhrAMti jevo moTo roga nathI' zarIranA rogo che, mananAM rogo che, ghaNAM rogo che, paNa AtmabhrAMti jevo moTo roga nathI. bIjI moTI vAta e che ke A roga che te khabara paDatI nathI. ApaNe ahIM beThA chIe te badhA ja rogI chIe. badhAne A bhrAMtino roga lAgu paDela che. A bhrAMtiroganI khabara paDe tevI koI sarakArI hospITala nathI, brIcakenDI ke jazalokanI paNa hospITala nahi paNa ekaja jagyA che jagatamAM ne e jagyAnuM nAma che satsaMga. satsaMgamAM jAva tyAM A zabdo kAne paDaze ke AtmabhrAMti sama roga nahi. bIjA saMgamAM lagnamAM ke meLAvaDAmAM A zabdo sAMbhaLavA nahi maLe. lagnamAM to ora ThATha hoya che. rAcanArA rAce che, ne jonArA baLatAM hoya che. emane bhAna nathI paraMtu satsaMgamAM ene khabara paDe ke A roga che. - have savAla e thAya che ke A roga maTe tevo che? DokaTara to tamane tapAsaze, phoTo leze, nidAna karaze pachI kaheze ke gaMbhIra roga che. tame pUchazo ke maTADI zakAze ? nA. tattvajJAnanA zAstro kahe che ke AtmabhrAMti jevo bIjo roga nathI paNa te maTI zake tema che. e roganI khabara satsaMgamAM paDe, bIje na paDe, paNa maTADaze koNa? paramakRpALudeve kahyuM ke sadguru vaidya sujANa' zabda adbhuta che. vaidya paNa be prakAranA hoya che. eka koipaNa jAtanI apekSA na rAkhe ne davA kare. eka jhaMDu bhaTTa nAmanA morabImAM vaidya hatA. eka daradIne jovA gayA. dardIne TI.bI. hato ane uMmara paccIsa varSanI ja hatI. patnI khATalA pAse For Personal & Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 pravacana kramAMka - 101, gAthA kramAMka-129 beThI beThI rotI hatI. teNe ozIkA nIce pAMca hajAra mUkI bAIne kahyuM ke davA mokaluM chuM. sAtvika khorAka Apajo. paisA maLI raheze. AvA paNa vaidya hoya che ane bIjA DokaTara evAM paNa hoya ke dardInuM oparezana karatAM karatAM Ave ane kahe ke dardI jokhamamAM che. bIjA 50 hajAra Tebala para mUko to ame mahenata karIe. guru paNa be prakAranA hoya che jhaMDu bhaTTa jevA ane DokaTara jevA. je DokaTara jevA che tene kuguru kahyA che. huM vArevAre kahevato kahyA karuM, chuM jethI tamane samajaNa paDe. cA bagaDyo teno di bagaDyo, athANuM bagaDayuM tenuM varSa bagaDayuM, gharavALI ke gharavALo bagaDayo teno bhava bagaDayo paNa guru bagaDyA tenA to janmojanma bagaDyA. guru vagara to cAlaze paNa kuguru to jarAya nahi cAle. jaMtaramaMtaravALAM ke ThaMDA pahoranAM gappAM mAre tevA nahi cAle. tame bArame guNasthAne cho, terame guNasthAne cho. tame bhagavAna cho ane huM paNa bhagavAna chuM. nAco, ghaMTa vagADo, Dhola pITAvo AvA dhaMdhA kuguru kare. sadguru to e che ke jeNe vItarAga puruSonA siddhAMto vINI vINIne jIvanamAM utArIne svAnubhava karyo che. je pote vItarAganA pratinidhi banI jIvI rahyA che evA sadguru te vaidya che. teo sujANa che eTale anubhavI che. anubhavI tene kahevAya ke kayA dardanI kaI davA che te barAbara jANatA hoya. A sadguru bhrAMtinI davA kaI che te barAbara jANe che. teo e rogane pArakhe che. krodhanI davA kSamA che, ahaMkAra che to namratA tenI davA che, mAyA mATenI davA saraLatA che, IrSA che to prema tenI davA ane dveSabhAva che to maitrIbhAva tenI davA che. hiMsAnI davA ahiMsA che. durAcAranI davA sadAcAra ane asatyanI davA satya che. A badhI davAonA jemaNe prayogo karyA che teo barAbara anubhavI che. jeno prayoga karavAthI anAdi kALathI thayela bhrAMti nAmano roga maTe che mATe sadguru e anubhavI vaidya che ane "sujANa'sArA jANakAra paNa che, te jANakAra ane anubhava karanAra bane che. pote jyAre sAdhaka hatA ane temaNe sAdhanAno prAraMbha karela ane temane koI sadgurue A roganI davA batAvela haze. emane paNa sAdhanA karatAM karatAM khyAla Avyo haze ke mane rAga pajave che, dveSa pajave che, krodha ane IrSyA pajave che. temaNe paNa temanA sadgurunA caraNamAM mAthuM mUkI pUchyuM haze ke ATalAM badhAM tapa karyA, vrata karyA, japa karyA, paraMtu haju kaMI hAtha AvyuM nathI. laghurAja svAmI kRpALudevane maLyA tyAre temaNe kRpALudevane dila kholI, saraLatAthI namratAthI pUchyuM ke traNa varasItapa karyA, muni banI sAdhanA karI, mauna rahyA, ekAMtamAM rahyA paraMtu sAheba ! kAmavAsanA haju keDo mUkatI nathI. potAno doSa chUpAvyA vagara raju karyo. e batAvI Ape che ke temanAmAM lAyakAta che. kAmavAsanA hovI eka vAta che paNa svIkAra karIne sadgurunA caraNomAM namratApUrvaka chUpAvyA vagara nivedana karavuM e judI vAta che. A sAdhu che, kRpALudeva gRhastha avasthAmAM che chatAM vAta karI ke amane krodha pIDe che, kAmavAsanA pADe che. evo ekarAra karavAmAM hiMmata, sAmarthya ane saraLatA joie. kuguruo hoya che teo mahorA pahere, bahArathI ADaMbara kare "jANe saMtanA cALA." For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 301 koI kavie kahyuM che ke tava dRSTie jotAM jenAM kRtya dise che kALAM, zobhA baga taNI pere sArI, mAchalAM dIe tarata mArI. ahIM to sadguru ja joIe. jeo sAdhanAnI prakriyAomAMthI pasAra thayA che. temaNe temanA sadgae kaheluM badhuM pAlana karela che. kayAreka kyAreka gurUgama nahi hoya, aNagamo paNa thayo haze. ane guru AjJA kare paNa mana nA pADe tevuM paNa thayuM haze. AvA dardomAMthI pasAra thayA haze tathA temaNe ghaNAM dardo maTADayAM che, teo anubhavI che. jemaNe anubhava nathI teo jo davA ApavA jAya to darda phUTI paNa nIkaLe. davA kAma na kare, davA avaLI paNa paDe. eTalA mATe zAstroe kahyuM ke sadguru joIe ane sujANa eTale anubhavI joIe. teo je upAya batAve tenAthI ziSyano roga avazya maTI jAya. AtmabhrAMtisama roga nahi, sadguru vaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSadha vicAra dhyAna. sadguru bodha Ape te emanI davA. bodha maLyA pachI ziSya teno vicAra kare te davAno upayoga. e davA guNa kayAre kare ? pariName kyAre ? dardI to DokaTarane pUche ke A davA laIne zuM parejI rAkhavI? DokaTara kaheze badhuM khAvuM. khAzo to mAruM kAma cAlaze ne ? tame khAdhA karo ane mArI pAse AvyA karo. vaidyane pUcho to kaheze esIDITI che tethI taLeluM, khATuM baMdha karavuM. pathya e moTuM sAdhana che. davAne pariNamavA devI hoya, davAne aMdara kAma karavA devI hoya to sadgurunI AjJAmAM rahIne vartana karo. ravizaMkara pAse sitAra zIkhavI che ane temane kahe huM vagADIza, tamAre vacce nahi bolavuM. to kevI rIte zIkhaze? jene sAdhanA karavI haze tene sarunA caraNomAM besavuM paDaze ane bhrAMtiroga jo maTADavo hoya to roganI davA lIdhA pachI kaDakapaNe pathya-parejInuM pAlana karavuM paDaze. pathya pAlana karavAnI ApaNI taiyArI nathI. A paramArtha mArgamAM na cAle. paramArtha mArgamAM tamane tamArI jAtanI khabara nathI, kayAM vRttio aTakAvaze te paNa khabara nathI. eka varaghoDo nIkaLyo hato. bAvAjI temAM AMkha mIMcIne beThA hatA. ziSya paNa pAse beTho hato. ziSya kahe che gurujI AMkho kholone, to kahe nA, paNa pAchaLa joIne tuM mane kahe ke keTalAM mANaso pAchaLa Ave che ? mAyA to aneka prakAre kAma kare che. tenA raMga DhaMga bahu judA che. tamane kayAre pakaDavA ? ane kema pakaDavA te badhuM mAyAne AvaDe che. kayAreka ahaMkAra, kayAreka kAmavAsanA, kayAreka krodha pakaDaze, kayAreka IrSA pakaDe, paNa pakaDe che. sAheba ! bilADI udaMrane pakaDe pachI koNa choDAvavA jAya ? tema mAyAe jene pakaDayo che te koIthI chUTaze nahi, e hiMmata mAtra sadganI che. te sivAya koI choDAvI na zake. paNa ene chUTavuM hoya to choDAvI zake, paNa e sApha nA pADe to? - sadgurunI AjJA e hukama nathI, dabANa nathI, lazkarano niyama nathI, saramukhatyAra nathI paNa AjJA e carI che ane roga hoya to carI pALavI ja paDe, nahi to davA guNa na For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 pravacana kramAMka - 101, gAthA kramAMka-129 kare. lAlabattI thAya eTale gADI UbhI rAkhavI ja paDe, paNa tame kaho ke huM karoDapati chuM, huM to gADI calAvIza, to ekasIDanTa thAya. sAdhanA karavI hoya, vRttio vikAro jItavA hoya, karmone hAra ApavI hoya, anAdikALanAM saMskAro ane vAsanAo jItavI hoya to niyamonuM pAlana karavuM paDe. bahAranI duniyAmAM vijaya meLavavo sahelo che, bIjA upara zAsana karavuM saheluM che, gharavALIne dabaDAvI zakAya, jo ke have jamAno badalAI gayo che. huM AmAM kaMI paDato nathI. A badhuM thaI zake paNa niyamo pALavA kaThina che paraMtu karavuM to paDaze. rastA upara lakhyuM che bhaya, to bhayathI cetatA raho. paraMtu jo tamane thAya ke "bhaya kI aisI taisI' to tuM ThekANe paDI jaiza. TreIna AvatI hoya ane vahIsala vagADe, "bAju khaso', paNa ApaNe na khasIe to kapAI jaIe. niyama te niyama. AdhyAtmika sAdhanAmAM paNa AMtarika ghaTanAnI ApaNane khabara nathI. e ghaTanAone sadguru jANe. kaMI samajAya che ? sadgurunI ahIM jarUra che. huM vAre vAre kahuM chuM. A sadguruvAda nathI. sadguru tamArI pAchaLa paDyA nathI. paDavAnA paNa nathI. temane kaMI ja levA devA nathI. ahIMthI UbhA thayA pachI tame hAtha nahi joDo to temane na to ochuM Avaze ke na to khoTuM lAgaze. temane kaMI sparzatuM nathI. paraMtu tamAre vRttio jItavI hoya, bhrAMti jItavI hoya, roga kADhavo hoya to guru kahe tema karavuM paDe. moTo vakIla hoya, korTamAM dalIla karato hoya paraMtu gaLuM bagaDI jAya ane mAMdo paDe ne DokaTara pAse jAya. DokaTara kaheze ke A A karo to te vAMko rahIne karaze. kayAM jAya? vyavahAramAM dardo maTADavA A niyamo pALavA paDe che. AdhyAtmika caDhANa karavAmAM ghaNA problema Ave che. tame sAdhanAnI zarUAta karI nathI eTale salAmata cho. upAdhi nathI. karo ja nahi to muzkelI kyAM che ? svAdhyAya thayA pachI ame pUchIe ke kema cho ? to kaheze lhera che. svAdhyAya sAMbhaLyo eTale vAta pUrI thaI gaI. kaMI karavAnuM ja nathI, pachI zuM? karavAnI zarUAta karo to AghAta pratyAghAta Ave. ApaNI eka paNa Indriya para kAbU nathI. eka bhAI cAlyA jatA hatA. sAme sinemAnA pATiyA upara dhyAna gayuM. eTalA tanmaya thayA jovAmAM ke vacce lAiTano thAMbhalo Avyo te dekhANo nahi ane paDayA. gharavALIe dhamakAvyA, AMkho sakhaNI rAkhone, idhara udhara jovAnuM baMdha karo. eka bhAIne peTamAM duHkhatuM hatuM ane pADozIne tyAM maLavA gayA. tyAM garama garama bhajIyAM thatAM hatAM. nAstAmAM ApyAM to khAI lIdhAM. pachI sakhata duHkhAvo thayo. peTa upara kaMTrola nathI. eka bhAI jamyA pachI ALoTatA hatA. zuM thayuM ? to kahe mohanathALa vadhu khavAI gayo. mohanathALa pArako hato paNa are ! peTa to tAruM hatuM ne ! sAdhanA kaThinamAM kaThina vAta. AMkha jItavI kaThina, jIbha jItavI kaThina. eka bhAI kahe huM bolato nathI paNa boluM tyAre evuM boluM ke sAmAne raDAvI dauM. tataDAvIe pachI cUM ke cAM na kare. bIjA tene nA pADaze to nahi mAne. are ! A tAruM kAma nathI, rahevA de, A kahevAno adhikAra eka sadgurune che. pharI kahuM chuM ke sadgurune koI dhaMdho karavo nathI ke nathI mAMDavI dukAna. mArA gharAka bIje cAlyA For Personal & Private Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 303 jaze tema paNa nathI. bIjA rUpiyAmAM Ape che to huM bAra AnAmAM ApIza. mArI pAse Avo tema paNa nathI. traNa upavAsathI mokSa maLato hoya to huM be upavAsamAM apAvIza ema paNa nathI. ahIM to "sadguru vaidya sujANa, guru AzA sama pathya nahi guru AjJA jevI koI parejI nathI. chellI vAta davAnI rahI, davA paNa joIze ne. cAra vAta (1) roga kayo ? AtmabhrAMti sama roga nahi. cAlo A roga maTADavo che. (2) koNa maTADaze ? to kahe "sadguru vaidya sujANa" zuM karavuM paDaze ? (3) "guru AjJA sama pathya nahi' eTale carI pALavI paDaze. ane kaI davA? to kahe (4) "auSadha vicAra dhyAna" A davA che. have pachInA pravacanamAM davAnI vAta karIzuM. A vicAra ane dhyAna davAo che. tyAra pachI atyaMta mahattvanI gAthA, jo iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha ApaNe sAdhanA to karavI che paNa kahyuM che ne ke paMcamakALamAM mokSa nathI ane sadguru paNa kayAM che? dalIla karIe chIe ke sAheba ! kALa paripakava thavo joie ne ? zAstramAM paNa kahyuM che ke bhava sthiti pAkyA vagara mokSa na thAya. bolo ! A guruonA paNa guru che ane kahe che ke "kALa pAkaze tyAre thaze. ApaNA ughAmA kAma na Ave." tene karavuM nathI mATe A pramANe bole che. zAstronuM kahevuM che ke A badhI vAto bAju para mUka. puruSArtha kara. bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke amAro dharma baLa, vIrya, parAkrama, ane puruSArtha upara che. puruSArtha karavAthI ja kAma thAya. "jo iccho paramArtha to karo satya puruSArtha'. abhuta vAta paramakRpALudevane karavI che. bahAnAM na kADho. dekhAva na karo, lUlo bacAva na karo. gujarAtI bhASAmAM sAdI kahevata che. na nAcanArInuM AMgaNuM vAMku. tAla barAbara nathI. saMgItakAra barAbara nathI, A Dholaka sAruM nathI. tenA karatAM ema kahI de ne ke mAre nAcavuM ja nathI. tevI rIte bhavasthiti, A paMcamakALa, A guru barAbara nathI, ema kahenAro, te pote ja ThekANA vagarano che. A badhuM bAju para mUkI do ane pracaMDa puruSArtha karo to mokSa avazya maLaze tema paramakRpALudeva kahe che. A sUtrano 130mI gAthAmAM vicAra karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 pravacana kramAMka - 102, gAthA kramAMka-129-1 pravacana kramAMka - 102 gAthA kramAMka - 129-1) vaidya-saguru AtmabhrAMti sama roga nahi, sadaguru vaidya sujANa ; gurUAzA sama pathya nahi, oSadha vicAra dhyAna. (129) parama gaMbhIra ane rahasyabhUta Atmasidhdhi zAstra che. tenI A 129 gAthAnI vizeSa vicAraNA karIe chIe. vicAraNA e AtmAne thayela bhrAMti nAmanA roganI davA che. ApaNe ghaNA vicAro karIe chIe. mAyAnA, bhoganA ane saMsAranA tathA koI koI vakhata mata, mAnyatA ane saMpradAyanA vicAro paNa karIe chIe. ahIM vicAra sAthe eka zabda joDavo che ke mAtra vicAraNA nahi paNa tattva vicAraNA karavI che. tattva e parama rahasya che. paraMtu e tattvanI vicAraNA potAnA de nahi paraMtu vacanAt tattvacintanam eTale vItarAga puruSanAM je vacano che, tene kendramAM rAkhI je niSpakSatA pUrvaka tattvaciMtana karavAmAM Ave tene tattvavicAraNA kahevAya. Ane tattvaanuSThAna, adhyAtmayoga paNa kahevAya. A eka gaMbhIra sAdhanA che. arihaMta paramAtmAe vahAvelI jJAnarUpI gaMgAmAMthI jeTaluM amRta laI zakAya te amRtane lakSamAM rAkhI pote je tattvanuM ciMtana kare tenuM nAma tattva vicAraNA. A vacana anuSThAna che eTale ema kahevAmAM AvyuM ke tame je bodha pAmo, teno vicAra tamArA Ide nahi paNa jJAnInA abhiprAya pramANe karo. jJAnIe je saMmata karyuM che tene ApaNe saMmata karIe, jJAnIe je svIkAryuM tene ja ApaNe svIkArIe ane jJAnIe je tattvano nirNaya karyo che te tattvano nirNaya jJAnInI AjJAmAM rahIne ApaNe karIe to tattva vicAraNA moTI sAdhanA che. tattvavicAraNA mAtra vicAraNA pUratI nathI paNa te vicAraNA pachI sAdhakanA jIvanamAM eka mahatvanI bAbata AvavI joIe. je tattvano nirNaya karyo che temAM mukhyatve tamAma tattvothI bhinna Atmatattvano samyakjhakAre nirNaya karyo che, teno have svAnubhavapUrvaka nirNaya karavAno che. potAnA upayogane, potAnI vRttine, potAnA jJAnane jagatanA padArthomAMthI saMkelI laIne, jJAtA draSTA thaI tene AtmA eTale ke caitanya tarapha vALavAno che. potAnA svarUpamAM upayoga athavA vRttine ThAravAnI che. jANa cAritra te AtmA, nija svabhAve ramato re, lezyA zudhdha alaMkaryo, moha vane navi bhamato re. je AtmAne sadguru pAsethI jANyo, je AtmAno vicAra karyo, zAstro dvArA je AtmAnuM For Personal & Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 AtmasiddhizAstra pravacanamALA zravaNa karyuM ane zravaNa pachI nirNaya thayo, tenI zradhdhA thaI pachI te sAdhakane aMdarathI eka evI tAlAvelI jAge che ke meM AtmAne jANyo to kharo paNa anubhavyo nathI. AvA AtmAno mAre anubhava karavo che. A vicAra pachI te koI jJAnIne pUche ke kaI rIte svAnubhava thAya? jJAnI kahe che ke tuM tArA svarUpamAM TharIza, caitanyamAM TharIza tyAre tane anubhava thaze. eka vakhata tuM tArA svarUpamAM sthira thaI jA. "sahaja svabhAva lakhe nahi apano, paDikyo moha ke dAvameM," he vatsa ! tuM tAro svabhAva haju oLakhato nathI, vatsa kiM caJcalasvAnto, bhrAntvA bhrAntvA viSIdasi / nithiM svanidhAveva, ricaratA harzayiSyati || (jJAnasAra 3/1) he vatsa ! tuM kema asthira cho ? kema caMcaLa cho ? kema doDadhAma kare che ? tuM tArA svarUpamAM sthira thA, samyaka cAritramAM sthira thA. samyaka cAritra eTale potAnA svarUpamAM sthira thavuM. A sthiratA tArI aMdaramAM rahelA nidhAnane batAvaze. pharI punarAvRtti karIne, pahelAM zravaNa dvArA AtmAne jANyo. vItarAga paramAtmAe kahelA paramArthanA zAstrone kendramAM rAkhI, tattvanI vicAraNA karI ane e vicAraNA karatI vakhate Atmatattva bIjA badhA ja padArthothI bhinna che tevo nirNaya karyo ane tevo ja AtmA huM pote chuM, tema paNa nirNaya karyo. mAro AtmA A kSaNe mArA dehamAM vidyamAna che ema nirNaya karyo, huM Avo AtmA chuM paraMtu haju sudhI meM tene kema anubhavyo nathI? juo, ahIM sudhI pahoMcyA eTale ke gharanA daravAjA sudhI pahoMcyA paNa anubhava nathI. e anubhava karavA jIvanamAM eka prakriyA joize. A prakriyA karavA sthiratA joize, avasthA joize, tyAM puruSArtha paNa joIze. A cAritranI sAdhanA che. potAnA upayogane potAnA svarUpamAM TheravavAno puruSArtha tenuM nAma samyaka cAritranI sAdhanA che ane e sAdhanAnuM mULabhUta rahasya jo kaMIpaNa hoya to te saddagurunI AjJAnI AdhInatA che. - sAdhanAnI zarUAta thaze, to aMdara ghaNo moTo khajAno che te bahAra Avaze. atyAre manamAM je kaMI dekhAya che te ochuM che. te jAgRta mana che paraMtu ApaNI pAse ajAgRta mana paNa che. temAM aneka janmonA vicAro, vikAro, vRttio, kriyAo, Tevo, Adato badhuM bhareluM che ane trIjuM ajJAta mana paNa che. ajAgRta manamAM moTo khajAno che, masAlo che. 60 hajAra varSe vizvAmitrane kAma jAgyo, moha jAgyo, mAyA lAgI ane menakA temane tANI gaI. 60 hajAra varSa sudhI te badhu kayAM paDyuM hatuM ? e sAmagrI e masAlo badho ajAgRta mana eTale ke sub-conscious mind mAM paDyo hato. jayAre A sAmagrI, A masAlo beTho thAya te vakhate sadguru hAjara hota to vizvAmitrane bacAvI lIdhA hota. A vAtane samajavA prayatna karajo. thulIbhadra bacI gayA, mAthe saddaguru hatA. naMdiSaNa bacI gayA kemake saguru mAthe hatAM. vizvAmitra bacI na zakyA. Ave vakhate evo eka puruSa hAjara joie. temanA For Personal & Private Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 pravacana kramAMka 102, gAthA kramAMka-129-1 mATe bhAva paNa joie ne AjJAnI AdhInatA paNa joie, te jo hota to AvI ghaTanA temanA jIvanamAM na banata. jANavuM eka ghaTanA che, paraMtu je AtmAne jANyo te AtmAne anubhavavo, pragaTapaNe anubhavavo te bIjI ghaTanA che. jayAM sudhI teno pragaTapaNe anubhava na thAya tyAM sudhI ApaNI prakriyA adhUrI che. je vakhate sAdhanAnI zarUAta karazo, svarUpamAM TharavA mATe mathAmaNa karazo te vakhate aMdarathI vikAro, vRttionA joradAra humalA AvavAnI zarUAta thaze. loko kahetA hoya che ke Ama to kayAreya khaMjavALa AvatI nathI paNa jayAre ghyAnamAM besIe chIe tyAre khaMjavALa cAlu thai jAya che. ghyAna ane khaMjavALane kaMi ja levA devA nathI, chatAM tema thAya che kAraNake te vakhate ApaNAmAM paDelA saMskAro, ApaNI vRttio ane Adato te vakhate pragaTa thai jAya che. tamAruM sAmarthya ane baLa hota to tame nikAla karI nAkhyo hota, paraMtu ApaNA taraphathI e rokAtAM nathI. te mATe ApaNane vizeSa baLa prApta thavuM jarUrI che ane A vizeSa baLa jemanI pAsethI prApta thAya te sadguru che. bhagavAna mahAvIra janmathI avadhijJAnI hatA, traNa jJAnanA dhaNI hatA. gRhastha jIvanamAM paNa vItarAga prAyaH hatA, chatAM temane lAgyuM ke mAre karmano kSaya karavo che. vikAro, rAgadveSa jItavAM che ane te mATe mArI pAse baLa ochuM che to e baLa meLavavA teoe saMsArano parityAga karyo. jevo parityAga karyo ke cothuM manaparyaya jJAna pragaTa thayuM. avadhijJAna ane manaparyaya jJAna thai gayuM to ghaNuM thai gayuM. have bIjI jarUra kayAM che ? AvuM paNa thAya, paNa nA, bhagavAna mahAvIra svAmIne thayuM ke mArI pAse vRttio ane karmano Dhagalo paDyo che, teno mAre nikAla karavo che. tethI sADAbAra varSa tapa karyuM, satata puruSArtha karyo, sAdhanA karI. karmakSaya mATenuM baLa potAmAMthI mAtra AvatuM nathI. paraMtu e sadgurunI AjJAmAMthI Ave che. ahIM eka ja ghaTanA che ke ziSyane sadguru pratye prema che. A samajI lejo ke zuM bane che ? saddaguru pratye parama prema hovAnA kAraNe saddaguru je kahe che te kiMmata cUkavIne paNa ziSya karavA taiyAra che. eka vakhata eka chokaro amerikA gayela. te udyogapatino dIkaro hato. have tyAM koi amerikananI dIkarI sAthe prema thayo ane tene paraNavAnuM nakkI karyuM. pitAne khabara ApI ke huM A chokarIne ja paraNIza. pitA plenamAM besI amerikA gayA, tyAM chokarA Upara khUba ja gusse thayA. jo tuM A chokarI sAthe paraNIza to pariNAma zuM Avaze te khabara che? tuM mArA gharamAM nahi AvI zake. mArI milkatamAMthI huM kaMipaNa bhAga ApIza nahi. dIkarAe kahyuM, basa ! ATaluM ja ne ? mAre kaMipaNa joituM nathI paNa paraNIza to Ane ja paraNIza. pitA to nirAza thai pAchA AvyA. mAe kahyuM ke tame to jai AvyA, ropha mArI AvyA, have mane prayatna karavA do. mA tyAM gai. teNe dIkarAne kahyuM ke sukhI thavA tAre kone paraNavuM te nirNaya tAre ja karavAno che. amAre vacce AvavAnuM hoya nahIM, paraMtu huM tArI mA chuM. kamase For Personal & Private Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 307 kama mAMnA hadayano jo tuM vicAra karIza to mane AnaMda thaze. huM tane Thapako ApavA ke laDavA mATe nathI AvI paNa mAruM tArA pratye je vAtsalya che te pragaTa karavA AvI chuM. A vAta sAMbhaLI dIkarAnI AMkhamAM AMsu AvyAM. A premanuM baLa che. saddaguru pAse premanuM baLa che. A premanA baLathI ziSyanI aMdara rahelI zakita pragaTa thAya che. A ghaTanA kema ghaTe che te samajI lo. ziSyanA hRdayamAM pragaTa zakita nathI, baLa nathI ane sAmarthya nathI paraMtu tenI pAse belensamAM, ajAgRta manamAM zakti baLa athavA tAkAta paDI che paNa te vAparI zakato nathI. e vAparavA mATe koikanA premanA zabdo joIe. e zabdo premamAM jhaboLAyelA joIe ane saddaguru premamAM jhaboLIne je zabdo kahe che tene kahevAya che AjJA. jarA UMDANathI vicArajo. AjJA e parama rahasya che. AjJA e parama tattva che. vItarAga stotramAM kahyuM che ke AjJA'rAddhA virAddhA ca zivAya ca bhavAya ca / samagra darzanano sAra, dharmano sAra e che ke AjJAnI ArAdhanA mokSa mATe thAya che ane AjJAnI virAdhanA saMsAra mATe thAya che. e ArAdhanAnI pAchaLa be paribaLa kAma kare che. (1) saddagurumAM rahela premanuM paribaLa (2) ziSyane sadaguru pratye prema. tenA hRdayamAM je bhAva che, prema che te baMne bhegA thavAnA pariNAme game tevA vikAronI sAme laDavAnI tAkAta ziSyamAM Ave che. Ane kahevAya che AjJAnI ArAdhanA. tame AjJAnI AdhInatAno artha zuM karo cho? guru kahe ane basa karavuM tema ? A bahu moTI ghaTanA che. zakitapAta kaho, praNipAta kaho, yogabaLa kaho ke AMtarika ghaTanA kaho. AmAM saddagurunI parama karuNA che ane saddaguru pratye ziSyane parama prema che. yAda rAkhajo ke AjJAnuM pAlana mAtra zarIrathI nahi thAya, mAtra manathI nahi thAya. jeTaluM premanuM baLa teTalA pramANamAM AjJAnuM pAlana. AjJAnuM pAlana emane ema nahi thAya. lAkho rUpiyAnI saMpati kSaNamAM choDI devI sahelI vAta nathI. bhagavAnanA maMdiramAM jaIe chIe ane bhaMDAramAM paisA nAkhavAnA hoya tyAre khIsAmAM hAtha nAkhatA rUpiyo Ave to te pAcho mUkI pAMcIyuM zodhIe chIe. bhagavAnanA maMdiramAM rUpiyo choDI zakatA nathI to cakravartIno vaibhava kema choDI zakIzuM? paraMtu jo sadaguru pratye prema haze to vaibhava choDI zakyuM. A premanI tAkAta che. . pati patnI vacce kAyadesaranA sAmAjika ane laukika saMbaMdho hoya te nibhAvavA paDe. nibhAnA hogA te bhAra che, paraMtu prakRti eka thaI jAya, svabhAva eka, lAgaNI eka, bhAva eka, Urmi eka, svapna eka ane kriyA eka thaI jAya to bhAra nahIM. ziSya ane gurumAM AvI ghaTanA ghaTe che. e ja guru AjJAnuM baLa che ane e baLa Upara ziSya pote potAnA AtmAno svAnubhava karI zake che. be kalAka svAdhyAya karyo ane phUlAI jAva te barAbara nathI. ethI kalyANa ke maMgala thaI jAya tevuM na bane. aMdara jora vAparavuM paDe, paNa tamAruM ekalAnuM For Personal & Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 pravacana kramAMka - 102, gAthA kramAMka-129-1 chera kAma nahi Ave. relvenA pATA upara DabbA paDyo che ane ejIna paNa che. paraMtu sAhebo DabbA enI meLe gati nahi kare. enjana joDayA vagara Dabbo nahi cAle. saddaguru enjana che ane ziSya DabbA jevo che ema to kema kahevAya ? paraMtu saddaguru sAthe tene anusaMdhAna karavuM paDaze. saMsAramAM rahela ziSya jo saddaguru sAthe saMbaMdha bAMdhaze to mokSamAM jaI zakaze. "guru AjJA sama pathya nahi, oSadha vicAra dhyAna.' vicAra ane dhyAna e be zabdomAMthI be vAto maLe che. vicArano artha jJAna ane dhyAnano artha kriyA thAya che. A davAmAM bheLaseLa nathI. A davA ApaNA vItarAga paramAtmAnI phekaTarImAM taiyAra thayelI che. gurujano pAse A davA AvI che. te davA gurujano tamane Ape che. temAM bheLaseLa karatA nathI kAraNake teo sadaguru che. kuguru zoSaka che ane saddaguru poSaka che. saddaguru poSaNa Ape che jayAre kuguru svArtha pUro kare che. sadaguru paramArtha sidhdha karAve che. asaddaguru tamArA sukhanI ciMtA karaze paNa saddaguru tamArA hitanI ciMtA karaze. je hitanI ciMtA kare te sadaguru. saddagurunI AjJA e majabUta baMdha che. pANI roke te baMdha. saMsAranA mArgamAM jatA ziSyane mATe saddagurunI AjJA te majabUta baMdha che. - cInanI divAla jevI majabUta AjJA che. 600 kilomITaranI majabUta divAla mATe hajAro majUroe rAtadivasa kAma karyuM. tame tenA upara game tevA ghA karo paNa divAlanI kAMkarI tUTatI nathI. saMsArane rokavA mATe, mohane rokavA mATe, rAgadveSa ane vikArone rokavA mATe saddagurunI AjJA e majabUta divAla che. samajAya che AmAM kaI? A vAta khyAlamAM Ave che ? AjJA zabdamAM zuM rahasya che ? vicAra eTale jJAna ane dhyAna eTale kriyA. A eka artha che. bIjo artha ghaNo mahatvano che. vicAra eTale jJAna. jJAnanI prApti vicAramAMthI thAya che, vicAranI prakriyAmAM gholana thAya che. pahelA zravaNa karyuM, pachI vicAra karyo, pachI manana karyuM, pachI gholana karyuM ane gholana karatAM karatAM aMdarathI AvirbhAva thAya tene kahevAya che jJAna. pahelAM dUdha gAyanA peTamAM hoya che, pachI tene dohavuM paDe che, pachI ghera lAvavuM paDe che, temAM meLavaNa nAkhavuM paDe che, tene hale nahi tema ekAMtamAM rAkhavuM paDe che. dUdhano vATako jo hale to dahIM jAme nahi, pachI tenuM valoNuM karavuM paDe che ane barobara valovAya pachI temAMthI mAkhaNa Ave che. A mAkhaNane ghI banAvavA tAvavuM paDe che. tema zravaNa, manana, ciMtana ane gholana karatAM karatAM je tattva je mAkhaNa bahAra Ave tene kahevAya che jJAna. vicAra eTale jJAna ane temAM sAthe joDAya dhyAna. e jJAnamAM jene tame jANyo, dhyAnamAM tene anubhavyo, te paramAtmA. narasiMha mahetAnuM eka nAnakaDuM pada che. atyAre nahi paNa pachI kayAreka kahIza. narasiMha mahetA ema kahe che ke "sAMbhaLa saiyara, sUrata dharIne meM Aja anupama dITho re." he mArI vhAlI sakhI, jene upamA ApI na zakAya tevA paramAtmAne, tevA astittvane, tevA brahmane meM Aja dITho. For Personal & Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 309 meM jene dITho te jovA jevo che. jagatamAM bIjuM kaI jovA jevuM nathI. te to amRtathI paNa ati mITho che. samyagdarzanamAM svAnubhava thAya. Avo svAnubhava saddagurunI hAjarImAM dhyAnamAM thAya. jJAnamAM je jANyuM tene dhyAnamAM anubhavyuM, anubhava karavA mATe dhyAna ane jANavA mATe jJAna. jJAnane kahevAya che vicAra ane dhyAnane kahevAya che kriyA, cAritra. auSadha vicAra ane dhyAna. A be zabdo ghaNA ja mahattvanA che, akasIra che. A davA kadI niSphaLa jatI nathI, aphaLa jatI nathI. A jJAna ane dhyAna e baMne davAo che ema kahI zakAya. jJAna eTale vicAra ane dhyAna eTale cAritra ema paNa kahI zakAya. jene tame jANyo tene dhyAnamAM anubhavavo ane te anubhavavAnI prakriyAmAM je kaMI paNa karavuM paDe tene kahevAya che prakriyA. e prakriyAmAM DhaLyA pachI temAM ja rAkhanAra paribaLa che te sadagurunI AjJA che. "jo Iccho parasmatha to, karo satya puruSArtha." tevI uddaghoSaNA, evI siMhagarjanA have pachInI gAthAmAM kRpALudeva karavAnA che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 pravacana kramAMka 103 pravacana kramAMka - - gAthA kramAMka auSadha vicAra dhyAna - 103, gAthA kramAMka-129-2 tathA 130 - AtmabhrAMti sama roga nahi, saddaguru vaidya sujANa ; guruAjJA sama pathya nahi, oSadha vicAra yAna. (129) 129mI gAthAmAM roga, vaidya, pathya ane auSadha, A cAra vAto che. bhagavAna budhdhe A zabdo vAparatA hatA. roga ane roganAM kAraNo che. Avo roga maTI zake che, teno upAya che. athavA duHkha che, duHkhanA kAraNo paNa che ane duHkhamAMthI mukta thai zakAya che, mukta thavAnA upAyo paNa che. 129-2 tathA 130 bhagavAna mahAvIra kahetA hatA ke mokSa che ane baMdha paNa che. baMdhanA kAraNo paNa che ane mokSano upAya paNa che. A gAthAnAM cAra mahattvanA zabdo, (1) AtmabhrAMti, tenA jevo bIjo koi roga nathI. davAnI sAiDa iphekTa game teTalI haze, e kAbUmAM Ave tevuM vijJAna Aje vikAsa pAmI gayuM che. paraMtu dhAro ke vijJAnathI para evA rogo hoya ke je vijJAnane paNa gAMThatA na hoya to e rogo bahu to zuM karaze? e dehane khatama karaze. roganI sattA AtmA upara nathI, deha upara che. vadhumAM vadhu deha nahi rahe. A bhrAMti nAmano roga evo che ke tenI sattA AtmA upara che ane anaMtakALathI teNe AtmAne janma ane maraNa sAthe joDI dIdho che. A rogane kAraNe jIvanamAM duHkho sarjAya che. A roganI gaMbhIratA samajI lyo. zArIrika rogo jarUra gaMbhIra che paraMtu tenA karatAM mAnasika rogo vadhAre gaMbhIra che. AghyAtmika rogo sauthI vadhAre gaMbhIra che. e AtmAne sparzelA che. je AtmAnA astitvanuM jJAnI puruSo sAcuM pratipAdana kare che ane jene meLavavA mumukSu sAdhaka saMsArano tyAga karI virakata bane che, yogIo yoganI sAdhanA kare che, ghyAnIo ghyAnanI sAdhanA kare che, tapasvIo tapanI sAdhanA kare che, brahmacArIo brahmacaryanuM pAlana kare che, upaniSado je AtmAnAM vakhANa kare che ane vedo jenAM gIta gAya che te AtmAno inkAra karavo tenuM nAma che bhrAMti. 'AtmA che' ema kahenArAM aneka zAstro hovA chatAM, AtmA nathI tevI bhrAMtimAM-bhramaNAmAM rahe tenA jevo bIjo koi roga nathI. duHkha jIvanamAM che ja nahi, jIvana to AnaMdamaya che ane AnaMda ApaNo svabhAva che. kabIrajI vAre vAre kahetA hatA. 'suna suna mohe Avata hAMsI, pAnImeM mIna piyAsI.' mAchalAo pANImAM che, taLAvo pANIthI chalochala bharelAM che evA pANImAM mAchalAo For Personal & Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 311 bUma pADe ke ame tarasyA chIe, te sAMbhaLI mane kharekhara hasavuM Ave che. koNa ene kahe ke tame pANImAM ja cho to tarasyA na rahI zako. mAchalAM samaje ke na samaje paNa ApaNe samajavuM jarUrI che ke AnaMda mArA AtmAno svabhAva che. A rIyala sAhajika normala avasthA, ema jo joIe to tame AnaMda svarUpa ja cho, paraMtu duHkha dekhAya che tethI kaMIka garabaDa lAge che. bALaka AnaMdamAM che, pakSIo kalarava kare che, koyala gIta gAya che, mora kaLA kare che, vanarAjIo khIle che. choDa Upara gulAba nRtya kare che. AkAzamAM pUrNimAno caMdramA che. dhodhamAra karatI nadIo vahe che. himAlayanuM prAkRtika sauMdarya che. jyAM AnaMda nathI ? tuM kema duHkhI cho ? tane tAruM bhAna nathI mATe. duHkha ApanAra bhrAMti che. bhrAMti ApaNuM sukha lUMTI le che. amasto amastAM ApaNe duHkhI thaIe chIe. vyavahAramAM ApaNe bolIe chIe ke amatho amatho TIcAya che, tema jJAnI puruSa kahe che ke amatho amatho duHkhI thAya che. A Azcarya che. jJAnIpuruSa bUma pADIne kahe che tame duHkhI na ho. amRtasya vai putrI: I ApaNe to amRtanA putro chIe, AnaMdarasathI bharelA chIe, AnaMdanA sAgara chIe. A AnaMda bhrAMtie jhUMTavI lIdho che, mATe paramakRpALu deva kahe che, AnAthI moTo bIjo roga hoI na zake. je kSaNe bhrAMti maTe che, te kSaNe AnaMdano dhodha varase che. - vyavahAranI bhUmikAmAM, bahAranA saMjogomAM, bahAranI pravRtimAM duHkhanA DuMgara tUTI paDyA hoya to paNa jo aMdarathI bhrAMti dUra thai hoya to sukhanA sAgaramAM ja te DUbakI mAre che. sItAjIne duHkha paDavAmAM kaMI bAkI na hatuM, chatAM kayAreya temaNe phariyAda karI nathI, kAraNake temane bhrAMti nathI. ApaNe beThA hoIe ane paMkho baMdha thAya to tarata ja bUma pADIe ke marI gayA. marI gayo hoya to tuM bole kaI rIte? ATaluM paNa duHkha sahana karavAnI ApaNI taiyArI nathI. bhrAMti maTe to duHkha maTe. bhrAMti mATe to mAyA maTe, moha maTe ane azAMti paNa maTe. duHkha maTADavA AnA sivAya bIjo koi UpAya nathI. kayAM javuM? konI pAse javuM? kayAM maTaze A bhrAMti ? koNa samajAvaze Ane ke A bhrAMti che ? A bhrAMti che enuM ApaNane bhAna nathI. te eka moTuM Azcarya che. A tamArI bhrAMti che evuM jayAM sAMbhaLavA maLe te satsaMga che. satsaMga koI mITIMga nathI. tene sabhA kahevI ke mITIMga kahevI te bhUla che. satsaMga eka evuM vAtAvaraNa che ke jayAM ApaNane AtmabhrAMti jevo zabda samajAya che. bIjI vAta sAMbhaLavA badhe maLaze. bApa dIkarAne kaheze copaDA barAbara rAkhaje ha. nahi to InkamaTekSavALA lohI pI jaze, paNa ema kahe kharA ke AtmAnI bhrAMti tane thaI che ? nA, evuM nahi kahe. AtmAnI bhrAMtinuM bhAna jayAM thAya te satsaMga, bhAna je karAve ane maTADe tene kahevAya sadaguru. sadaguru be kAma kare, bhAna karAve ane roga paNa maTADe. (2) roga maTADavA mATe sadguru kuzaLa jANakAra vaidya che. sujANa eTale anubhavI, For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 pravacana kramAMka - 103, gAthA kramAMka-129-2 tathA 130 sakSama, sAmarthyavAna, kuzaLa vaidya che. A jIvanuM kalyANa kaI rIte thAya te sadguru barAbara jANe che, paraMtu savAla e che ke potAnI jAtane saddagurune soMpavI paDe. mATaluM kuMbhAra ghaDato hoya tyAre mATI virodha karatI nathI, kaMI kahetI nathI. bIja kheDUtanA hAthamAM mUkAI jAya che, lAkaDuM suthAranA hAthamAM mUkAI jAya che, tema ziSya saddagurunA hAthamAM mUkAI jAya to ja kAma thAya. A jevI tevI ghaTanA nathI. moTI ghaTanA che. ArasapahANano paththara zilpI pAse jAya che athavA zilpI ArasapahANa pAse jAya che. tenA hAthamAM TAMkaNuM ane hathoDo che. te kAmano AraMbha kare che. pahelo ja ghA zilpI hathoDAthI kare ane ArasapahANa nA pADe ke sAheba ! tamAro hathoDo chINI laI lo, to temAMthI bhagavAnanI mUrti nahi bane. bhagavAnane maMdiramAM birAjamAna kema karazo? ane karoDo rUpiyA kharcatAM paNa mUrti vinA maMdira nahi bane. ArasapahANa potAnI jAtane zilpInA hAthamAM soMpI de che ane zilpI mUrti kaMDAre che. ziSya gurunAM hAthamAM potAnI jAta soMpI de che. guru pAse javuM, namaskAra karavA, vaMdana karavuM. sAheba ! AjJA Apo ema AjJA mAgavI paNa tenuM pAlana na karavuM ane pravacana sAMbhaLI kahevuM ke zuM sarasa pravacana ApyuM ? AvuM kahevA chatAM aMdara potAnI jAta upara potAno kaMTrola mUkI zakato nathI. eka vakhata jAta upara potAno kaMTrola choDI do. saddagurune tamArI jAta sopI do. asaddaguru ke kugurunA hAthamAM phasAtA nahi, paNa saddaguru jo maLI jAya to pAchuM vALIne na jozo. jAta ApI do, temane kaho ke lo amArI jAta. "sva svAmitva visarjana.' saddaguru to sujANa vaidya che. teo auSadha Ape che. sAthe eka zarata che, carI pALavI paDe. carI eTale parejI (paththa). keTalAka vaidyo kaDaka thaI cari paLAve che eTale badhAne vaidya karatAM DokTara vadhAre phAve che. vaidya to kaheze ke khAvAnuM baMdha karo, peTamAM maLa bharANo che. AMtaraDA sApha karavA paDaze. have temAM navuM kaMI nakhAze nahi. AvuM pathya pALavAnuM kahe te ApaNane anukULa AvatuM nathI. (3) guruAjJA jevuM bIjuM koI ja pathya nathI ane (4) auSadha che vicAra ane dhyAna. baMne prakriyAo eka nathI, judI che. vicAra zabda pAchaLa eka zabda joDavo paDaze, e che tattvavicAra, Atma vicAra athavA svarUpa vicAra. brahma vicAra, nija vicAra athavA AdhyAtmika vicAra. ahIM e zabda joDayo nathI paNa adhyAtmanuM zAstra che tethI tattva vicAra ema khyAla Avavo joIe. AtmA zabda jo joDaze to AtmAno vicAra, paramArthano vicAra, maMgaLa vicAra, kalyANano vicAra, AdhyAtmika vicAra, satno vicAra, astitvano vicAra, adhiSThAnano vicAra, Atmatattva teno vicAra. vicAranI prakriyAmAM mana pAsethI kAma levAnuM che. ahIM manane kAme lagADavAnuM che. manane bilakula tattvanA vicAramAM DUbADI devAnuM che jethI mana azudhdha vicAra na kare, kyAMya bhaTake nahi, kayAMya bahAra paNa na jAya. ADuM avaLuM jAya nahi. kalpanAnI jALa gUMthe nahi. bIjo koI vikSepa utpanna na kare ane mana evuM DUbI jAya ke azubha vicAra For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 313 na kare, malina vicAra na kare, duSTa vicAra na kare, ArtadhyAna na kare. manane tyAM kAma to karavAnuM ja che paraMtu manane tyAM atyaMta gahana kAma ApavAnuM che. atyaMta sUkSma vicAra karavAnI prakriyA. A vicAranI prakriyAthI manane prajJAmAM DhALavAnuM che, prajJA buddhi karatAM zreSTha avasthA che. 'saddhAo, mehAo, dhIIo, dhAraNAo, aNuppehAo, vaDDamANIo ThAmi kAussagaM' / / pratikramaNamAM A sUtra che. zradhdhA, meghA eTale prajJA. atIndriya tattvano vicAra karavAnI kSamatA je budhdhimAM che te budhdhine prajJA kahe che. punarAvRti karIne, A mananuM kAma tyAM nathI. mana tyAM nahi praveza karI zake. A mana tyAM nahi cAle, A mana ghasAyeluM che, bhaMgAra khaTAro che. ApaNe mana pAsethI ghaNuM binajarUrI kAma lIdhuM che. ene pahelAM ThekANe pADavAnuM che. ApaNe atyAra sudhI kevuM kAma lIdhuM che ? A dazanA viza karavA che. kayo zera kharIdavo ane kayAM nANAM mUkavAM ? paisA salAmata to che ne ? pachI tame mArI sAthe kema jhagaDyA ? ANe mAruM kahyuM kema na mAnyuM ? atyAra sudhI manane AvA kAmomAM joDI khalAsa karI nAkhyuM che. AvuM ghasAI gayeluM mana paramAtmAnA dhyAnanA kAmamAM nahi Ave. manane ghaDavuM paDaze. manane buddhine prajJA banAvavI paDaze. kAraNake prajJA ja atIndriya tattvamAM praveza karI zake che. jarA gahana vAta che paNa samajavA koziza karajo. mana pAse kAma levuM che. vicAranI sAdhanA e svataMtra prakriyA che. tattva vicAra dvArA manane prajJAmAM DhALavAnuM che. A thaI vicAranI prakriyA. bIjI che dhyAnanI prakriyA. dhyAnanI prakriyAmAM mananuM kAma baMdha karavuM, mananI dukAna ja baMdha karavAnI che. mana kAma ja na kare, te kAma karatuM maTI jAya eTale mananuM maTI javuM. A mananuM maTI javuM te vizeSa avasthA che. mana maTI jAya tene kabIrajI amanaska avasthA kahe che. manasAtIta avasthA paNa kahevAya. mana maTI jAya eTale mAyA maTI jAya ane mAyA gaI teno saMsAra paNa gayo. saMsArane maTADavAnI paddhati to A ja che. dhyAnamAM mana maTI jAya che. tame maMdiramAM jAva, pUjA karo, zAstro vAMco, AzramamAM jAva, AtmasiddhinI pArAyaNa karo. A badhuM karazo paNa dhyAna karatA nathI. mana maTADavA dhyAna karavuM paDaze. dhyAna eTale mananuM mRtyu. dhyAnamAM mana rahI zakatuM nathI. manakA miTa jAnA, usako dhyAna kahate hai eTalA mATe mana kahe che ke A dhyAna yamarAja che. dhyAna eka evI avasthA che ke jayAM mana maTI jAya che. mana kaheze ke mane kaMIne kaMI kAma Apo. manane vicAra karavAnuM kAma ja na Apo to mana maTI jAya. mana maTI jAya to mAyA maTI jAya, ane mAyA maTI jAya to saMsAra maTI jAya. to manane maTADavA gaMbhIra auSadha che dayAna. vicAranI dhArA ane dhyAnanI dhArA be judI dhArAo che. vicAra te dhyAna nathI ane dhyAna te vicAra nathI. samajAya che ? vicAra vicAra che ane dhyAna dhyAna che. jenI chadmastha avasthA che eTale adhUrI dazA che, jene pUrNa jJAna prApta thayuM nathI tevI chadmastha avasthAmAM vicAra che ane dhyAna paNa che. jayAre vItarAga kevaLajJAnI paramAtmAne vicAra nathI paNa zukaladhyAnanA chellA be bhedarUpa dhyAna hoya che. teramA For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 pravacana kramAMka - 103, gAthA kramAMka-129-2 tathA 130 guNaThANAnA aMte yoganirodhanA kramamAM sUkSmakriyApratipAtI nAmano trIjo bheda ane pachI suparatakriyAnivRtti - samucchinnakriyAnivRtti nAmano cotho bheda hoya che.' dhyAna pracaMDa agni che, ema pUjAmAM kahyuM che. dhyAna hatAzana yo' hutAzana eTale agni. agnine pUcho ke tuM keTaluM bALIza ? agni kaheze tuM paDIza to tane paNa bALIza, kaMI bAkI nahi rahevA dauM. dharatI Upara jeTalA padArtho che te badhAne bALavAnuM sAmarthya agnimAM che. dhyAnane pUchazo ke tame keTalAM karmo bALazo ? dhyAna kahe che ke A janmanAM, gayA janmanA ane anaMta janmonAM karmo bALavAnI tAkAta mArAmAM che. ekavAra tuM dhyAnamAM jA. ApaNe dhyAnamAM jatA nathI paNa mokSa joIe che. dhyAnamAM jAva tyAre avasthA badalAI jAya che. hA, evuM bane ke vicAra karatAM karatAM dhyAnamAM javAya. dhyAnamAM DUbI javAya paNa AmAM eka jokhama che kharuM. vicAra karatAM karatAM UMghamA javAya. svAdhyAyamAM beThA ho te bhAgyazALI, paNa jIvane jhokuM AvI jAya che. vagara pathArIe vagara palaMge beThAM beThAM UMgha AvI jAya. ApaNe pUchIe jhokuM AvI gayuM? to kaheze sAheba ! tamArI vAta sAMbhaLIne haiyAmAM evI TADhaka thaI gaI ke AMkha miMcAI gaI. UMgha AvI gaI tema kabUla nathI karato. vicAra karatAM karatAM UMghamAM paNa sarI paDAya ane vicAra karatAM karatAM dhyAnamAM paNa sarI paDAya. dhyAna karatAM karatAM vItarAga avasthAmAM javAya. dhyAna karazo nahi to vItarAga avasthA prApta nahi thAya. jo guNasthAnanI paribhASAmAM vAta karavI hoya to apramatta guNasthAna eTale sAtamA guNasthAnathI bAramAM guNasthAna sudhI mukhyatve dhyAnanI sAdhanA ane cothA guNasthAnathI chaThThA guNasthAna sudhI mukhyatve vicAranI sAdhanA. to ahIM vicAra mukhya ane dhyAna gauNa ane sAtamA pachI dhyAna mukhya ane vicAra gauNa. sAheba ! A auSadha eTale davAnI vAta che. davAnI oLakhANa ApavAmAM Ave che ke davA kevI che ? ane davA zuM kAma kare che ? prAraMbha thAya vicArathI, sarI paDe dhyAnamAM, tanmaya thAya samAdhimAM ane prApta thAya vItarAgadazAmAM. AvI rIte A dazA prApta thAya mATe kahyuM ke "auSadha vicAra dhyAna." vicAra ane dhyAna A gaMbhIra zabdo che. samyagdarzana thavAmAM eTale AtmajJAna thavAmAM vicAra te sAdhana ane dhyAna paNa sAdhana. A baMne sAdhana che. samyagadarzana thatAM pahelAM tattvavicAra thAya. saddaguru pAse jAya, zravaNa kare ane dhyAna paNa kare ane samyagdarzana thayA pachI paNa vicAra ane dhyAnanI sAdhanA. ane jayAM paripUrNa avasthA prApta thaI gaI tyAM vicAra paNa khatama ane dhyAna paNa kharI paDe. AvI eka avasthA thAya che, tene kahevAya che vItarAga avasthA - sarvajJa avasthA. A gAthAnI ahIM samApti thAya che. jo Iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha ; bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha. (130) TIkA :- jo paramArthane IcchatA ho, to sAco puruSArtha karo, ane bhavasthiti For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 5 AtmasiddhizAstra pravacanamALA AdinuM nAma laIne AtmArthane chedo nahIM. (130) A 130mI gAthAmAM sIdhI spaSTatA che. tamane paramArthanI kharekhara IcchA che? kharekhara mokSa joIe che? kharekhara saMsAra vasamo lAgyo che ane kaMTALo Avyo che? bhogo ane parigraha kharekhara kaDavAM lAgyAM che ? sAcuM kaho ? A huM pUchato nathI paraMtu paramakRpALudeva pUche che. mIrAbAie paNa kahyuM ke, "sAkara zeraDIno svAda tajIne kaDavo lImaDo ghoLa mA re. rAdhAkRSNa vinA bIjuM bola mA re.' tuM bIju bolIza nahi ane kaDavo lImaDo paNa ghoLIza nahi. tamane dhananA DhagalA kaDavA lAgyA che? dara puname loko zaMkhezvara jAya che. ApaNe temane pUchIe ke tyAM jaI zuM phAyado thayo ? to kaheze tyAM gayA pachI paristhiti badalAI jAya che. dhaMdho sAro cAle che. zuM A bhagavAnanuM kAma che? kharekhara A parIkSA thAya che. sApa karaDyo hoya to gAmaDAmAM kaDavo lImaDo khavaDAvI parIkSA kare che ane pachI pUche ke kevo lAge che to kaheze mITho lAge che. kaDavo lImaDo khavaDAvatAM jAya ane pUchatAM jAya. jayAre kahe ke have lImaDo kaDavo lAge che tyAre samaje ke have jhera UtaratuM jAya che. jJAnI tamane pUche ke saMsAra tamane kevo lAge che ? ane tame ema kaho ke goLa jevo gaLyo lAge che to jJAnI kaheze ke Ane moharUpI sApa barAbara karaDyo che ane jo kaDavo lAge to jJAnI samajaze ke AnAmAMthI moharUpI jhera have UtarI gayuM che. tamAre jhera utAravuM che ? paramArtha" parama eTale zreSTha. artha eTale hetu. jagatamAM koIpaNa meLavavA jevuM ke prApta karavA jevuM hoya to eka mAtra zuddha AtmAnI prApti karavA jevI che. loko to amane pUchatA hoya che ke sAheba ! tame mokSanI vAta karo cho paNa mokSamAM sukha maLe ? tyAM pAuMbhAjI, kokAkolA ane AIsakrIma maLe ? tyAM vAto karavA maLe? ahIM karatAM paNa sArA pIkacaro tyAM haze ne ? kaMI bhAna che tamane? zuM bolI rahyA cho ? parama zudhdhAtmAne kahevAya che paramArtha. tane jo parama zudhdha AtmAnI icchA hoya, tAlAvelI ane ghagaza hoya, jhaMkhanA hoya, tenA vagara becena ho to mAtra icchAthI kAma nahi cAle. mAtra vicArathI kAma nahi cAle paraMtu tAre puruSArtha karavo paDaze. saddaguru to maLyA, saMparka thayo ane temanA zaraNe paNa gayA. chatAM kArya thatuM nathI. kema? puruSArtha karato nathI eTale. vaidya maLyA ane temaNe tane davA paNa ApI. paraMtu davA le to asara thAya ne ? eka vaide davA lakhI ApI. suvarNamAlatI ATalA pramANamAM, abarakha bhasma ATalA pramANamAM, Ama daza davAo lakhI ApI ane dardIne kahyuM ke A davAo dhyAnathI joje, vAMcaje ane barAbara leje. niyamita ATaluM karaje. teNe A niyamita cAlu karyuM. savAra thAya eTale popaTiyAne bolAve. te vAMce ane A sAMbhaLe paNa For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 pravacana kramAMka - 103, gAthA mAMka-129-2 tathA 130 davA khAya nahi. roga kADhavo hoya to davA khAvI paDe tema mokSa meLavavo hoya to puruSArtha karavo paDe. sAmarthya, tAkAta ane baLa vAparavuM paDe ane AvuM sAmarthya jo vAparavAnI icchA hoya to kRpALudeva kahe che ke saMkalpa, vikalpa, rAga, dveSa ane moha mUkI de. tane A saMkalpa vikalpathI zuM phAyado thayo ? nukazAna ja thayuM che. ahIM ekalo puruSArtha zabda nathI vAparyo paNa kahyuM che ke "karo satya puruSArtha." je mahenata karo te sAcI, yathArtha ane samyaka prakAranI hovI joie. kharekhara mokSa joIto hoya to sat puruSArtha kara. temAM tane hAni thavAnI nathI paNa prApti thavAnI che. paraMtu A jIva eTalo saraLa ane sIdho nathI. e zAstro vAMcI temAMthI khoLI kADhe che ke sAheba ! mokSa kayAMthI maLe? bhavasthiti paripakava thayA pachI maLe ne ? janamyo paMcamakALamAM to have mokSa kayAMthI maLe? are ! eka vakhata tuM cothA ArAmAM paNa hato ne? tyAM paNa tuM Ama ja karato hato ke kALa paripakava thayo nathI. saddaguru maLatA nathI, saMto maLatA nathI, zarIra sAruM nathI, saMjogo paNa anukULa nathI. laDavuM hoya to badhuM anukULa che paNa dhyAna karavuM hoya to kaheze ke zarIranAM kayA ThekANAM che? kevI rIte dhyAna karIe ? laDavA mATe jabaro thaI zake paNa dhyAna karavuM hoya to saMjogono vAMka kADhe che. A bhavasthiti vigerenuM nAma laI tamAro puruSArtha chedo nahi. 'bhavasthiti paripakava thaze ane je kALe mokSa thavAno haze te kALe thaze. krama pramANe ja badhuM thAya che ne." A to guruno paNa guru nIkaLyo. vaLI kahe ke udhAmA karavAnI zuM jarUra che ? mokSamAM javAnuM nakkI haze tyAre javAze. koI mahApuruSa AvIne mAthe hAtha mUkaze eTale mokSa thaze. keTalAka to kahe che ke mokSa mATe kaMI mathAmaNa karavAnI jarUra nathI. ciMtA karavAnI jarUra nathI. ghaNA kahe ke kapALamAM ke hatheLImAM lakhAyelo haze to enI meLe maLaze. kapALamAM mokSa lakhAto haze? - prArabdhathI mokSa maLato nathI. puruSArthathI mokSa maLe che. ATaluM to khyAlamAM rAkhajo ke saMsAra prArabdhathI maLe che ane mokSa purUSArthathI maLe che. jJAnI kahe che ke tuM prArabdhanI vAta na karato. ane pUrvanA karmo evA che ema paNa na mAnato. kAraNake teM karmone joyAM to nathI ne ? prArabdha ane pUrvanA karmonI vAta paDatI mUkI tuM puruSArtha karavA maMDI paDIza to jarUra mokSa maLaze. puruSArtha ja karavAnI jarUra che. puruSArtha karatAM pahelAM ruci pheravavI paDe. ruci pheravyA pachI pravRti karavI paDe ane pravRti karyA pachI satyane zodhavuM paDe. satya zodhyA pachI samyagdarzana prApta karavuM paDe. samyagradarzana prApta karyA pachI svarUpamAM TharavuM paDe ane svarUpamAM TharavA mATe vikalpo choDavAM paDe. A rIte jo tuM kare to mokSa tArA hAthamAM che. mokSa meLavatAM tane vAra nahi thAya. mATe mokSa jo prApta karavo hoya to sAdhake jIvanamAM pracaMDa puruSArtha karavo paDe. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA pravacana kramAMka 104 gAthA kramAMka hRdayamAM nizcaya sRSTi ne pAlanamAM vyavahAra - - nizcayavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM no'ya ; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. (131) naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela ; For Personal & Private Use Only 317 131 tathA 132 ekAMte vyavahAra nahi, baMne sAtha rahela. (132) TIkA :- AtmA abaMdha che, asaMga che, sighdha che evI nizcayamukhya vANI sAMbhaLIne sAdhana tajavAM yogya nathI. paNa tathArUpa nizcaya lakSamAM rAkhI sAdhana karIne te nizcayasvarUpa prApta karavuM. (131) atre ekAMte nizcayanaya kahyo nathI, athavA ekAMte vyavahAranaya paNa kahyo nathI, beya jayAM jayAM jema ghaTe tema sAthe rahyAM che. (132) A baMne gAthA vivAdAspada che. A gAthAnI AjubAju ghaNA vivAdo che. paraMtu e vivAdo ane matamatAMtaro gAthAne kAraNe nathI. gAthAmAM to varNana che. A vivAdo pakSapAta bharI budhdhinA kAraNe che. koipaNa vyakita koipaNa eka vAdano pakSa kare ane bIjI vAtano ekAMte niSedha kare to satyanA TukaDA thAya. e satya rahetuM nathI. jaina AgamamAM naya nAmano zabda che. naya eTale apekSA. vastune jovA mATe, samajavA mATe eka nizcita padhdhati e naya kahevAya che. nayamAM ekAMta Ave to te kunaya kahevAya, ane ekAMta na Ave to te sunaya kahevAya. yazovijayajI mahArAje kahyuM ke 'vANI vAcaka yaza taNI, koi naye na adhUrI.' pote ja potA mATe kahe che ke mArI vANI koipaNa rIte adhUrI nathI. sau nayane saMmata mArI vANI che. jainadarzananI pAyAnI vAta kaMipaNa jo hoya to te e vAta che ke jaina darzanamAM koipaNa nayano Agraha karavAmAM Avato nathI. temAM jeTalAM paDakhAMo, bAjuo, lakSaNo ane guNo che, jeTalI tenAmAM kSamatAo rahelI che e badhAMne lakSamAM laine vAta karavAmAM Ave che. uparAMta sAdhano mATe paNa eka sarvAMgika paghdhati jaina darzanamAM che. dA.ta. gharamAM gheMsa che, dUdhapAka che, dUdha che ane cAno kapa paNa che. 20 varSano chokaro juvAna che tene tenI mA gheMsa Ape che. enA nAnA bhAine dUdhapAka Ape che, nAnA bALakane dUdha Ape che ane vRghdhane cA Ape che. to juvAna chokaro mAne pUche che ke teM Ama kema karyuM? mA kahe tane saMgrahaNInuM darda che ane jhADA thAya che tethI gheMsa ApI. tArA AMtaraDA vadhu na bagaDe tenI kALajI rAkhavI paDe. nAno bhAi mahenatanuM kAma kare che eTale dUdhapAka ane vRdhdha bApAne cA ApI. badhAnI tabiyatane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 pravacana kramAMka - 104, gAthA mAMka-131 tathA 132 dhyAnamAM rAkhI badhAne ApyuM che. ahIM sAdhaka je bhUmikA upara hoya te pramANe tenI sAdhanA hovI joIe. taTasthapaNe pote potAnI bhUmikA samaje athavA sadaguru pAse te pragaTa kare. potAnI yogyatA na hoya ane te sAdhana karavA jAya to sAdhana na phaLe ane je sAdhana karavA jevuM che te chUTI jAya. A vAtane samajavA pUro prayatna karajo. sAMbhaLatA sAMbhaLatA manamAM ghaNA prazno thaze te lakhI rAkhajo. pachI nirAkaraNa karIzuM. eTaluM lakSamAM rAkhajo ke eka dRSTithI jotAM vastunuM darzana pUruM thaI zakatuM nathI. tame vastune sarvAgINa dRSTithI juo. be zabdo samajavA jevA che. eka paramArtha ane eka vyavahAra. A be zabdo mATe bIjA paNa be zabdo che. dravyArthika naya ane paryAyArthika naya, be zabdo jJAna naya ane kriyAnaya. A zabdo vastunI, vAtanI, spaSTatA karavA vaparAya che. khAsa karIne vedAMta darzana ane sAMkhya darzanamAM ghaNo vivAda che. jaina darzanamAM vivAda nathI. vivAda pakSapAta budhdhine kAraNe karavAmAM Ave che. ekAMta, Agraha ane pakaDa che tethI vivAda thAya che. eTalA mATe paramakRpALudeve AtmasiddhimAM be zabdo ApyA. eka zabda che kriyAjaDa ane bIjo che jJAnajaDa. A jaDa zabda eTale je samajavA ja taiyAra nathI tene jaDa kahyo che. jenAmAM samajavAnI kSamatA nathI, je samajavA koziza ja karato nathI athavA pote potAne buddhizALI mAne che. potAno ja mata sAco che, tenuM mamatva che ane tene ja vaLagIne rahe che tene kahevAya che jaDa. nItizAstramAM eka paMDite nAnakaDI lITI kahI che ke rAgaddAre smazAne gha ca titi sa vAMdhava: | rAjAne dvAre ane smazAnamAM je Ubho hoya tene bhAI mAnavo. koInA hAthamAM A lITI AvI. have smazAnamAM eka gagheDo Ubho hato teNe mAnyuM - A mAro bhAI che. gadheDAne kayAM khabara che ke A nItizAstra vAMcIne Avyo che ane hRdayathI te mane bhAI mAne che. gadheDAne A mANasano bhaya lAgyo ane baMne pagethI lAto mAravA lAgyo. te mANase to Agraha rAkhyo. game te thAya paNa bhAIno keDo na choDavo. A jaDatAno namUno. eka bIjI evI vAta che ke AtmA abaMdha che. sAcI vAta che. AtmA asaMga che, zudhdha che, sidhdha che, akartA che, AtmA nirleSa che te paNa sAcI vAta che. paraMtu A kathano te AtmAnI vartamAna avasthAne lakSamAM rAkhIne nathI. mULa avasthAne lakSamAM rAkhI vAta karI che. pAyAmAM Atmatattva AvuM che, eTale AvuM mAnyA pachI kahe che ke dehamAM rahelo AtmA zudhdha che, budhdha che, mukta che, niraMjana, nirAkAra che, jaLakamaLavat nirlepa che, asaMga che. nirvikalpa che. tenA upara karmonI asara thatI nathI. to pachI karmothI choDAvavAnI vAta kayAM rahI ? tethI koi sAdhano vrata, tapa, japa, niyama, pUjA, dayAna, svAdhyAya ane pratikramaNa vigere karavAnI jarUra nathI. pacAsa TakA vAta sAcI paNa che, ane pacAsa TakA vAta khoTI paNa che. aSTAvakrajIe janakane kahyuM ke janaka ! baMdha kone ane mukti kone ? A paNa bhramaNA For Personal & Private Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 319 che. AtmA baMdhAyela nathI. jo baMdhAyela na hoya to tene mukta karavAnI ke puruSArtha karavAnI kayAM jarUra che? AtmA asaMga che ane karmothI lapAto nathI ane AtmA zudhdha ja che to tene zuddha karavAnI kyAM jarUra che ? mATe A kriyAkAMDa, tapa, vrata, bhakita vi. karavAnI jarUra nathI. A vAta nizcayanayanI apekSAe barAbara che. paraMtu vyavahAra nayanI apekSAthI barAbara nathI. vyavahAra naya ema kahe che ke mULabhUta rIte AtmA zudhdha che te kharuM, paraMtu vartamAna dazAmAM te saMsAramAM che. dehanAM janma ane maraNamAM te aTavAyelo che. e dehamAM che, karmathI baMdhAyelo che, avarAyelo che. tenA upara karmonuM AvaraNa che, karmara rahelI che. te pote AtmA hovA chatAM teno anubhava pote karI zakto nathI. zarUAtamAM to huM AtmA chuM tema paNa mAnato nathI. to AtmA sidhdha che, zudhdha che te kema kahI zakAya ? mATe A vAta barAbara nathI. AtmA zudhdha che te nizcayanayanI apekSAthI che ane AtmAne zudhdha karavAno che te vyavahAranayanI apekSAthI che. zudhdha karavAno hoya tyAM sAdhanAnI jarUra, sAdhana ane upAyanI jarUra. tapa, vrata, anuSThAna, svAdhyAya, satsaMga badhuM joIze. A nahi hoya to kAma nahi thAya. nizciyavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM no'ya, nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM soya. 1 31 pracalita jaina samAjamAM A vivAda che. vivAda haMmezA gerasamajaNa hoya tyAM ja thAya. aMbAlAlabhAIe bahu saMkSepamAM TIkA lakhI che. asaMga che, sidhdha che evI nizcayanayanI ekAMtavANI sAMbhaLIne sAdhana tajavA yogya nathI. jenAthI AtmA zudhdha thAya, sidhdha thAya ane asaMga avasthAne prApta kare te mATe A nizcaya lakSamAM rAkhIne vartamAnamAM vyavahAranayanI apekSAe vizeSa sAdhanA karavI anivArya che. AtmA zudhdha che ane vartamAnamAM azudhdha che te baMne vAta svIkAravAnI che. Avo svIkAra jemaNe karyo teNe niSpakSapAtapaNe jaina darzanano svIkAra karyo kahevAya. paraMtu jo koI ema kahe ke AtmA asaMga che, zudhdha che, mukta che, nirlepa che. have tene kaMI karavAnI jarUra nathI. bAkI badhuM karavAnuM. dhaMdho karo. kuTuMba sAthe raho, khAva pIvo ane majhA karo paraMtu dhyAna ke sAdhanA karavAnI jarUra nathI. vrata, tapa Adi karavAnI jarUra nathI, kAraNake AtmA to zudhdha, budhdha, mukta che. A sAcuM jJAna nathI. A jJAna viparIta pariNamyuM kahevAya. zuSkajJAnanA vicAra karanArane zuSkajJAnI kahyo che. tenA mATe pahelAMja gAthA AvI gaI che ke, baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAMhI, varte mohAvezamAM, zuSka jJAnI te AMhI. sTezana upara thoDAM mANaso paDyAM pAtharyA rahetAM ja hoya che. khAvuM, pIvuM, sUvuM badho saMsAra tyAM ja. bIjI koI javAbadArI nathI. A lukhkhA loko che, tema zuSkajJAnIonI paNa For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 pravacana kramAMka - 104, gAthA kramAMka-131 tathA 132 lukhkhA jevI spezIyala kavolITI che. ane te kAraNe AtmA jANI lIdho, basa have kAMI karavAnI jarUra nathI. karmano udaya Avaze te bhogavI laIzuM paNa AtmA to asaMga ane abadhdha ja che. e kayAM baMdhAyelo che? tene baMdhAyelo kahevo te bhUla che. AtmA dehathI sarvathA bhinna ja che. sidhdha samAna che, mATe kaMI karavAnI jarUra nathI. AvuM je varNana kare che te zuSkajJAnI che. eNe pakSa karyo nizcaya nayano ane ekAMte nizcayanayathI karma rahita dazA che te vAta paNa sAcI paNa atyAre te karma rahita nathI. dA.ta. pANIno svabhAva ThaMDo che te vAta sAcI paNa pANI culA upara che ane UkaLI rahyuM che tyAre koNa kaheze ke pANI ThaMDuM che? pANI vartamAnamAM garama che te vyavahAranI apekSAthI, paNa garama pANIne ThaMDuM karavuM paDaze. tevI ja rIte nizcayanayanI apekSAe AtmA zudhdha ja che paNa atyAre ghaNAM vaLagaNo vaLagelAM che. aMdara juone ! rAga dekhAya, moha dekhAya, krodha dekhAya, mAyA, kAmavAsanA, lobha badhuM dekhAya che. jJAnI pUche che ke A tane dekhAtuM nathI ? amane tArAmAM badhuM ja dekhAya che. amane lobha dekhAya che. tame tenI pAse paisA mAMgazo to kaheze mArI cAmaDI kApI lyo, paNa paisA nahi maLe. AvuM kahenAra pAcho kaheze ke AtmA zudhdha che, budhdha che, nirlepa che tenA mATe kaMI karavAnI jarUra nathI. AvuM sAMbhaLIne sAdhano choDI devA yogya nathI kAraNa ke sAdhana karyA vagara zudhdha dazA prApta thaI zakaze nahi. pharIthI kahuM chuM ke bIjamAM AkhuM vRkSa che ema kahyA kare ane bIja tijorImAM rAkhe to tijorImAM jhADa nahi thAya. bIja ugaze nahi, paDyuM raheze. bIjamAM vRkSa che te nizcayanaya ane bIjamAM rahelA vRkSane khIlavavA mATe jamInamAM nAkho, pANI khAtara Apo. tenuM jatana karo ane ugADavA mATe badhI mahenata karo te vyavahAra naya. be pakSa che. baMne sAcA che. bIjamAM vRkSa che tene paNa jANo ane bIjane khIlavavA mATe je prakriyA karavI paDe te paNa karo. dUdhamAM ghI che temAM nA nahi paraMtu tapelI laIne beso ane bolo dUdhamAM ghI che, dUdhamAM ghI che ema pacIza vakhata bolazo to ghI bahAra AvI jAya tema nahi bane. prayoga karI jojo. evuM kAMI thAya che ? paNa dUdhamAM ghI che te nizcita che - A nizcaya naya. dUdhamAM rahelA ghIne pragaTa karavA e dUdhane prosesamAM DhALavuM paDe. dUdhamAMthI dahIM banAvo, pachI dahIMne valovo, mAkhaNa bahAra kADho pachI tene garama karavAthI ghI banaze. pachI roTalI copaDAze. A badhuM karavuM paDe. dUdhamAM ghI che te vAta nizcita che paraMtu ghIne pragaTa karavA dUdhamAM prosesa karavI paDe che. tema AtmA zudhdha che te vAta nizcita paraMtu AtmAne zudhdha karavA mATe AtmAmAM prosesa karavI paDe ane A prosesamAMthI pasAra thavuM tenuM nAma vyavahAra. kerImAM rasa che, rasa che, tema kahI rasoDAmAM besI raho te na cAle. kerIne dhovI paDe pachI dhoLavI paDe ane pachI rasa paNa bahAra kADhavo paDe. A vyavahAra thayo. nizcayane meLavavA vyavahAra karavo ja paDe. AtmA paramAtmA jevo che te nizcaya paNa vartamAnamAM kaSAyo ane AsakitathI mUMjhAyelo che tene dUra karavA mATe je For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 32 1 prakriyAo karavI paDe tenuM nAma vyavahAra. jaina darzana baMne vAtane samatola rAkhe. jaina darzana ema kahe che ke mULabhUta avasthA je tamArI che tene tame jANo ane tevI avasthA vartamAnamAM apragaTa che te pragaTa karavA pracaMDa puruSArtha karo. puruSArtha karavo tenuM nAma vyavahAra ane aMdara zudhdha sattA je rahelI che tene jovI te nizcaya. kaMI khyAlamAM Ave che? vAta barAbara samajajo. A be pakSomAMthI eka pakSa ema kahe che ke tame AtmAne jANyo ne? kAma patI gayuM. have zuM ja karavAnI jarUra nathI. AtmA baMdhAyelo che ja nahiM to tene mukta karavAnI kayAM jarUra che ? mATe svAdhyAya karavo. savAre dhyAna karavuM, tapa vrata pUjA anuSThAno karavAM, A bhAMjagaDamAMthI mukta thAva. A kazuM ja karavAnI jarUra nathI. sAdhana karavAnI jarUra nathI tema mAna. A eka nizcayanayanI vAta thai. have keTalAka loko mAtra sAdhana ja kare che, doDadhAma karI maMDI paDe che, bIjuM kaMI vicAratA ja nathI. viSaya rasamAM gRhI mAcIyA, nAcIyAM kuguru mada pUra re, dhUmadhAme dhamAdhama macI, jJAna mAraga rahyo dUra re. maMdiramAM jAya, jora jorathI ghaMTa vagADe. zA mATe ghaMTa vagADo cho? to kahe ke bhagavAnane jagADavA! paNa tuM jAgane? jANato nathI ke A badhuM zA mATe karavuM? A vyavahAranI jaDatA che. vRttio kaI che? vikAro kayA che? A kaMI ja jANato nathI ane vyavahAra karyA kare che. nizcayanayathI je AtmAnuM pratipAdana karyuM tene jANato nathI ane vyavahAra karyA kare te paNa adhUro che ane nizcayanayathI AtmA zudhdha che tema mAnI le ane vartamAnamAM tene sudhAravA kaMipaNa na kare te paNa adhUro che. baMne pakSo sAthe cAlavA joIe. A vAta barAbara samajI lejo. nahi samajAya to koIpaNa eka vAtanI pakaDa thaI jaze. bIjI badhI vAta karatAM jJAnanI vAta karavI, brahmanI vAta karavI, pAMca sAta sAMbhaLanAra maLe to malAvI malAvIne vAta karavI, temAM je majhA Ave che tevI majhA tene dhyAna ke vrata karavAmAM AvatI nathI. balA chUTI gaI. ema kahe ke koNa kare che bhAI ? ane koNa bhogave che? AtmA kayAM baMdhAyelo che? AtmA mukta che, asaMga che, nirlepa che. A sAdhano to ajJAnIo mATe che, amArA mATe nahi. amArI bhUmikA to ghaNI UMcI che. amAre A karavAnI jarUra nathI. zAstroe be zabdo ApyA. "jJAnakriyAmyAMmokSaH'. A tRtIyA vibhakitanuM dvivacana che. jJAna ane kriyA vaDe mokSa che. sAme dIvo paDyo che. dIvAmAM tela che, vATa boLelI che ane mAcIsa paDI che. paraMtu hAtha joDI bolyA karo ke dIvo pragaTe, dIvo pragaTe ! pacAza vakhata bolazo to paNa ajavALuM nahi thAya. tamAre mAcIzane ghasAro ApI dIvAne pragaTAvavo paDaze. jo ghasAro na Apo to agni pragaTa nahi thAya. tema AtmAmAM paramAtmA chupAIne beTho che. paNa tapa japano ghasAro ApyA vagara pragaTa nahi thAya. anaMtakALa gayo ane AtmA pragaTa na thayo tenuM kAraNa e che ke teNe AtmA zabdothI jANyo che paNa eTalAthI kAma nahi thAya. For Personal & Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 pravacana kramAMka - 104, gAthA kyAMka-131 tathA 132 samyagadarzana thayuM ke nathI thayuM te nirNaya jJAnI karaze paNa samyagdarzana prApta karavA Ave sapuruSArtha karavo paDaze. samyagadarzana jayAre thAya tyAre pragaTa AtmAno anubhava thAya. jene A gharatI upara samyagdarzana thayuM che tene dhanya che. samyagdaSTinuM eka lakSaNa tattvazraddhAnapUtamiA na ramatte mothI tene tattvanuM zradhdhAna che. tattvanI zradhdhAthI jeno AtmA, jenuM aMtaraMga jenI cetanA pavitra banI che, zudhdha ane nirmaLa banI che tenA kAraNe te saMsAra sAgaramAM ramato nathI. keTalAMka loko abhaNa hatAM, temaNe bhagavAna zrIkRSNane kahyuM ke amane saMskRta bhASA samajAtI nathI to amane samajAya tevI bhASAmAM kaho ane bhagavAne gItAno sAra kahyo. saMsAramAM saraso rahe ane mane mArI pAsa, saMsAramAM rAce nahi te jANa mAro dAsa, arjuna suNo gItAno sAra. A gItAno sAra. saMsAramAM rahe paNa alipta ane nirlepa rahe, jema pANImAM kamaLa rahe che tema. "saMsAramAM saraso rahe ane mane mArI pAsa." teNe potAnuM mana paramAtmAne soMpI dIdhuM che. yAtrAmAM ghaNI vakhata paisA sAcavavAno Dara lAge to yAtrI potAnuM pAkITa DAhyA mANasane soMpI daI nirAMta anubhave che. jagatamAM sauthI vadhAre sAcavanAra paramAtmA che. A manarUpI je mUDI che te paramAtmAnI beMkamAM mUkI do. saMsAramAM je ramato nathI, rAcato nathI, tallIna thato nathI te nirlepa rahI zake che. eka sIttera varSanA mAjI sAmAyika karatAM hatAM. gAmamAM varaghoDo nIkaLyo to mALA karatAM karatAM UbhAM thayAM. mAjI ! A zuM karo cho ? kahe che bApA ! jIvyA karatAM joyuM bhaluM. A vyavahAranI jaDatA che. AvuM karatA hoya, AvI jaDatA hoya to kArya saphaLa na thAya. koI tamane AvIne kahe ke tamane samyagdarzana thaI gayuM che to mAnI na lezo kAraNake avasthA hajI taiyAra thaI nathI. bhUmikA taiyAra thaI nathI. zAstramAM spaSTa varNana che ke cothA guNasthAne hoya tenA A lakSaNa hoya. pAMcamA guNasthAne hoya tenA A lakSaNa hoya, chaTTe sAtame AvAM lakSaNo hoya. samyagadarzana thayuM hoya to zama, saMvega, nirveda anukaMpA, AstikatA, dharmarAga, zuzraSA, akhaMDa vaiyAvacca, paryAdanI zradhdhA, sadguru pratye bhakita, A badhA lakSaNo che. AmAMthI kaMipaNa ThekANuM na hoya toye kaheze ke amane samakita thayuM che. muzkelI be thAya che. thayuM nathI ane prApta karavA mATe puruSArtha karato nathI, to te baMne bAjuthI rahI jAya che. AvA loko mATe zuM karavuM ? teo mAne che ke dhyAna - prANAyAma karavAnI zuM jarUra che ? ame AtmAne jANyo che. AtmA zudhdha che tema jANavuM, te nizcayanaya. vartamAnamAM te azudhdha che tene zudhdha karavA samyakjhakAre puruSArtha karavo te vyavahAra naya che. bhagavAna mahAvIra svAmIjIe-jaina darzane baMne For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 323 nayone sAthe rAkhavAnuM kahyuM che. upA. yazovijayajI mahArAje eka nAnakaDI vAta karI ke... nizcaya daSTi hRdaye gharIjI, pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrano pAra. nizcaya dRSTi hadayamAM rAkhIne je vyavahAranuM pAlana kare che te saMsAra samudranA pArane pAmaze. temaNe eka vAta karI che. AdivAsIo jaMgalamAM rahetA hoya che. AdivAsIno rAjA paNa hoya. jayAre moTo utsava hoya tyAre te mAthA Upara moTI pAghaDI bAMdhe paNa nIce paheravAnuM kaMI na hoya. 'na paheraNa laMgoTI." A kevo vicitra lAge? ema nizcayanayanI vAto kare paNa vyavahAramAM AcaraNa karato nathI te AnA jevo lAge. badhA vedAMtIo bhegA thAya, jorazorathI carcA kare ke brahma satya che, jagata mithyA che. Ama carcA cAlatI hoya tyAre temAMthI koI paMDitanI chIMkaNInI dAbaDI jo khovAI gaI to AkhuM ghara mAthe kare. TAgorajI kahetA ke alyA! AkhuM jagata mithyA che to chIMkaNInI dAbaDI mithyA nahi ? A ekAMta che. eTalA mATe paramakRpALudeve salAha ApI ke nizcayanayanI vANI sAMbhaLavI to paDaze ja kAraNake te paNa jarUrI che. AtmA che, te zudhdha che te jANavuM to paDaze ne. AtmA che tema mULa paNa nakkI karavuM paDaze. AtmA nirlepa che tema nakkI karavuM te nizcayanayanuM kAma, prekaTIkala anubhava karavA puruSArtha karavo te vyavahAra nayanuM kAma. baMne nayo sAthe cAlavA joIe. gADAnAM be paiDAM che, pakSIne be pAMkho che, mANasane be AMkho che, be paga che. badhuM sAthe cAlavuM joIe. eka paganuM phrekacara thayuM hoya pachI juo ke cAlavAmAM kevI majhA Ave che ? eka pagathI kAma thatuM nathI. nizcayanaya ane vyavahAranaya baMne pakSo che. baMne sAthe hovA joie. nizcayanaya je varNave che te barAbara che. samayasAramAM AtmAne gAyo te barAbara che ane ratnakaraMDa zrAvakAcAramAM bAra vratanI vAta karI te paNa barAbara che. nizcayavAdI to ratnakaraMDa zrAvakAcAranI bAravratanI vAto lukhkhI gaNe ane samayasAranI vAta mahattvanI gaNe. ekalo nizcayanayano pakSa vyavahAranayanI apekSA rAkhyA vagara kare to AtmA prApta nahi thAya. tenA hAthamAM kazuM Avaze nahi. mAtra vAtothI kadI kAma thatuM nathI. eka gAmamAM rAtre taragALAo ramavA AvyA. ramata cagI eTale eka rabArIe khuza thaI kahyuM ke jA, mArI eka bheMsa tane dAnamAM ApI. ANe bIjo khela zarU karyo to tAnamAM AvIne kahe ke mArI traNe bheso dAnamAM ApI. taragALAo khuza thayA ane khuzImAM trIjo khela zarU karyo, to rabArIe kahyuM ke jA, tane AkhA gAmanI bheMso dAnamAM ApI. alyA ! konA bApanI divALI kare che? tuM zeno koInI bheMso ApI zake ? mAtra vAto thaI ne ? vyavahAra nirapekSa mAtra nizcayanI vAto kare te rabArI jevo che. nizcayanaya dvArA nirNaya karavAno ane vyavahAranaya dvArA prayoga karavAno. vyavahAranaya ane nizcayanaya bane sAthe rAkhavAM paDaze. sonAmAMthI ja ghATa ghaDAya che paraMtu ghATa ghaDavA sonIe prakriyAo to karavI ja paDe che. kapaDuM meluM thAya che to tene sApha karavA sAbu ghasI pANImAM For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 pravacana kramAMka - 104, gAthA kyAMka-131 tathA 132 palALI rAkhe. jethI mela chUTo paDe, pachI sAbu kADhavA dhokA paNa mAravA paDe che. A badhuM thAya pachI kapaDuM UjaLuM thAya. svIkAravuM paDaze ke malina kapaDuM ujaLuM thaI zake che. AtmA paramAtmA thaI zake che, te nizcaya naya ane AtmAne paramAtmA thavA mATe vyavahAranayanI bhUmikA Upara sAdhanA karavI paDe che. A baMne nayone sAthe rAkhavAM tenuM nAma jaina darzana. koI paNa eka nayanuM mAnavuM te jainadarzana nahi. "nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM noya.' lAge che ke tamane vAta spaSTa thaI gaI haze. tamArA magajamAM beThuM to kharuM ne ke huM AtmA chuM. ane ATaluM mAnavAthI tame samyagdaSTi thaI gayA, have bIju kaMI karavAnI jarUra nathI ema koI kahe to mAnazo nahi. AvA gappAmAM aTavAzo paNa nahi ane sAdhano choDazo paNa nahi. ame jANyuM have amAre puruSArtha karavAnI jarUra nathI. ame to asaMga ane nirlepa chIe. Avu badhuM bole kharA, paNa cAmAM sAkara ochuM hoya to khalAsa. tame nirlepa cho ne? kema Ama thayuM ? eka saMnyAsI eka bAIne ghera AvyA. teo vedAMtI, tatvajJAnI paNa hatA. bAie sarasa bhojana banAvyuM. dUdhapAka, pUrI, DhokaLAM vigere. saMnyAsI peTa bharIne jamyA. bAIe joI lIdhuM ke jIbhano svAda to barAbara che, barAbara jamyA che. pachI bAIe kahyuM ke Apa snAna kara lIjIye. saMnyAsIe kahyuM ke maiyA ! snAna karanekI koI jarUrata nahIM hai. hama to jJAnagaMgAme DUbakI lagAte hai. bahu AnaMdanI vAta thaI. bAie to gAdaluM pAtharI dIdhu. saMnyAsI be kalAka nirAMte UMdhyA. UThIne kahe maiyA! pAnekA pAnI do. to maiyAe kahyuM, mahArAja ! jJAnagaMgAme se pI lIjIye. ekAMte nizcayanayanI vAto karanArA ane lokone avaLe mArge laI janArA usUtra prarUpaNA kare che. avaLe mArge caDAvanArane anaMta saMsAranuM baMdhana thaze. nahAvuM na hatuM kAraNa ke ThaMDI hatI, ane tethI jJAnagaMgAmAM snAna karyuM. paNa bhajIyAM DhokaLAM khAIne tarasa lAgelI eTale pANI mAMgyuM. bena tenI guru thaI ane kahe ke jJAnagaMgAmAMthI pANI pI lo tarasa chIpAI jaze. Ama mAtra vAtothI kAma nahi thAya. mATe "nizcayavANI sAMbhaLI sAdhana tajavAM noya." to zuM karavuM ? "nizcaya rAkhI lakSamAM sAdhana karavAM soya." A lakSa rAkhavuM. sonAnI kasoTI agnimAM ja thAya, agnimAM sonuM paDavA taiyAra na hoya to samajI lejo ke sonuM nahi ghaDAya. jJAna ane dhyAnanI kasoTI jayAM tIvrapaNe sAdhanA thatI hoya tyAM ja thAya. tethI ja paramakRpALu deve A gAthAmAM A vAta karI. 132mI gAthAmAM AnI pharI punarAvRti che. A AtmasiddhimAM ekAMte nizcaya ke ekAMte vyavahAranayanI vAta nathI karI paNa jayAM jayAM jema ghaTe tema sAthe rAkhI vAta karI che. A baMne pakSonI vAta pharI pharI vicArajo. jo A vAta samajazo to tame nizcaya ane vyavahArano meLa karI zakazo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 325 pravacana kramAMka - 105 gAthA kramAMka - 133 tathA 134 savyavahAra ane nizcaya gacchamatanI je kalpanA, te nahi sadvyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. (133) AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya. (134) TIkA :- gaccha matanI kalpanA che te sadvyavahAra nathI, paNa AtmArthInAM lakSaNamAM kahI te dazA ane mokSopAyamAM jijJAsunAM lakSaNa Adi kahyA te sadvyavahAra che; je atre to saMkSepamAM kahela che. potAnA svarUpanuM bhAna nathI, arthAt jema deha anubhavamAM Ave che tema AtmAno anubhava thayo nathI, dehAdhyAsa varte che; ane je vairAgyAdi sAdhana pAmyA vinA nizcaya pokAryA kare che, te nizcaya sArabhUta nathI. (133) bhUtakALamAM je jJAnI puruSo thaI gayA che, vartamAnakALamAM je che, ane bhaviSyakALamAM thaze, tene koIne mArgano bheda nathI, arthAt paramArthe te sauno eka mArga che; ane tene prApta karavA yogya vyavahAra paNa te ja paramArthasAdhakarUpe dezakALAdine lIdhe bheda kahyo hoya chatAM eka phaLa utpanna karanAra hovAthI temAM paNa paramArthe bheda nathI. (134). A upasaMhAranA zloko che. graMthanI samApti tarapha racayitA jaI rahyA che. jatAM jatAM jenA kAraNe sAdhanA aTake che, jenA kAraNe sAdhanAmAM avarodha thAya che, jenA kAraNe jANavA chatAM bhUlo thAya che ane jenA kAraNe sAdhanA karavAnA badale sAdhanA rahita thAya che evAM keTalAye mahattvanAM paribaLo aMtarAya kare che. tenA tarapha paramakRpALudeve dhyAna doryuM che. pracalita mArgamAM nakkI thayela kAryakrama karavo to sahelo che, paraMtu mULabhUta tattvane samajIne kayAM zuM karavA jevuM che tenI spaSTatA karavI bahu jarUrI che, tethI sAdhakane cetavaNI Ape che, nirdeza paNa kare che ane bhalAmaNa paNa kare che. atyaMta karuNApUrvaka hRdayathI sAdhaka sAdhanA karatAM karatAM kumArge na jAya tenI kALajI paNa lIdhI che. samajavA mATe prayatna karIe. pahelI vAta e karavI che ke paramArtha mArgamAM akhaMDa tattvane jovAnI kSamatA paNa AvavI joIe. tattva paripUrNa ane akhaMDa che. pUrNane jovA ApaNI pAse prajJA joIe. mAtra budhdhithI pUrNa nahi jovAya. pUrepUro AvirbhAva thAya te pUrNatA che. ApaNe vibhAgane jovo nathI. AkhI For Personal & Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 pravacana kramAMka - 105, gAthA kramAMka-133 tathA 134 vastu saLaMga che, sAthe che ane sarva prakArathI te che. tame teno koipaNa eka bhAga jozo to te vAta adhUrI che. eka mANasa itihAsa lakhavA beTho hato. bahAra avAja sAMbhaLyo. koIe ema kahyuM ke rastAmAM jhaghaDo thaI rahyo che. pAMcaso mANaso bhegA thayA che ane mArAmArI thAya to ghaNA mANaso marI jAya. eTalAmAM tyAM bIjo mANasa Avyo. tene paNa pUchyuM ke tyAM zuM thayuM che ? to kahe aMdara aMdara daza bAra mANaso bAkhaDI rahyAM che ane ekabIjAne samajAvavAnI koziza kare che. tyAM trIjo mANasa Avyo, tene paNa pUchayuM to kahe tyAM be jaNA che. kaMIka levaDa devaDanI carcA cAlI rahI che ane ekamekano hisAba patAvavA koziza kare che. ItihAsa lakhavA besanAra bhAI bolyA ke mArI sAme banatI ghaTanAmAM A alaga alaga sTeTamenTa ! mAro ItihAsa sAco kayAMthI hoya ? narasiMha mahetAe kahyuM, "dITho, meM pUro dITho." adhUro, apUrNa ke khaMDita nahi paNa akhaMDapaNe meM ene joyo ane mArA mananuM samAdhAna thaI gayuM. jayAM sudhI ApaNA manamAM pUrepuruM samAdhAna thatuM nathI tyAM sudhI tattvanuM puruM darzana thayuM che tema kahevAze nahi. 132mI gAthAthI keTalAka maulika sidhdhAMto paramakRpALudevane spaSTa karavA che. teo kahe che ke "naya nizcaya ekAMtathI AmAM nathI kahela." A Atmasidhdhi zAstramAM amArA pratipAdanamAM amArI prarUpaNAmAM ekAMte nizcayane kahyo nathI. naya zabda pahelAM mUkyo. naya zabdathI ema kahevuM che ke nizcaya nAmano naya. naya nizcaya eTale nizcayanaya AmAM ekAMtathI kahyo nathI. "e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSa svarUpa." ema nizcayanI vAta karI. "zudhdha budhdha caitanyaghana cidAnaMda sukhadhAma." A paNa nizcayanI vAta, "tuM akartA cho', te paNa nizcayanI vAta, "sarva jIva che sidhdha sama." A paNa nizcayanI vAta. A sTeTamenTa che. A varNana che. A hakIkata che. je bInA che te bInA ame tamane kIdhI. paNa ATalA mAtrathI jo ema mAnI le ke huM pUrNa chuM, huM budhdha chuM, huM zudhdha chuM, huM akartA chuM ane huM abhokatA chuM, have mAre kaMI karavAnI jarUra nathI, kaMI ja karavAnuM rahetuM nathI, te barAbara nathI. eTalA mATe bIjA ThekANe spaSTatA karI ke "chUTe dehAdhyAsa to, nahi kartA tuM karma.' A vyavahAra tuM karmano kartA nathI ane karmano bhokatA paNa nathI eTale AtmA karmano kartA ke bhokatA nathI. paNa kayAre ? "to' zabda vacamAM Ave che. chUTe dehAdhyAsa to. A to vyavahAranayanI vAta kare che. tuM karmano kartA ke bhokatA nathI ema bole eTale kAma thaI gayuM ? nA, enA mATe eka kasoTI ApI. kaI kasoTI ? chUTe dehAdhyAsa to tuM karmano kartA nathI ane tuM bhokatA paNa nathI. paNa hAlamAM tuM karmano kartA bhokatA nathI ema samajIza to tuM bhramamAM jIvI rahyo cho. dehAdhyAsa chUTayA vagara karmano kartA bhokatA nathI ema bole, paNa cA ThaMDI maLe to magaja tapI jAya ane vATako pachADato hoya, e kema cAle ? koIe thoDuM apamAna karyuM tyAM badalo levAnI bhAvanA thatI hoya ane pAcho ema kahe ke "nahi kartA tuM karma, nahi bhokatA For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA - 327 tuM tehano." A dehAdhyAsa chUTI gayo hoya tyAre ja bolI zake ke huM kartA ke bhokatA nathI. A koNa bolI zake ? badhAe bhojana karI lIdhuM che tyAM mAsakhamaNanA pAraNe eka muni vahorAvA gayA che. kAMI vadhyuM ghaTayuM che tevo AhAra munine vahorAvavAmAM Ave che ane tenAthI muni mA khamaNanuM pAraNuM kare che. e bolI zake ke, "nahi kartA huM karmano ane nahi bhokatA huM karmano.' mAthe aMgArA mUkAyA che. bhaDabhaDato agni saLagI rahyo che chatAM manamAM ema thAya ke mArA sasarAe mane mokSanI pAghaDI paherAvI. A emanA moDhAmAM ja zobhe ke "nahi kartA huM karmano, nahi bhokatA huM ehano." jamaNavAramAM jarA vahelAM moDuM pIrasAya tyAre khabara paDI jAya ke dehAdhyAsa keTalo chUTayo che? chUTe dehAdhyAsa to vyavahAra nayanI vAta, ane "e ja dharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa." te nizcayanayanI vAta. dehAdhyAsa chUTavo joize. jJAnIe kahelI vizeSa prakAranI sAdhanA thAya to ja dehAdhyAsa chUTe. eTalA mATe AtmA kartA che, AtmA bhoktA che e vyavahAranayathI kahyuM paNa ekAMte kahyuM nathI. temaja nizcayanA lakSapUrvaka, anekAMta vAdanI padhdhati anusAra kahyuM. nizcaya ane vyavahAra baMne lakSamAM rAkhIne kahyuM. A zAstramAM baMne nayone samyaphaprakAre nyAya ApI ame A vAta karIe chIe. to thAya zuM ? jayAre nizcayanayanI vAta thatI hoya tyAre vyavahAra naya gauNa thAya. jema varane aNavara baMne hoya tyAre aNavara gauNa thAya ane gIta to varanAM ja gavAya. nizcayanayanI vAta thatI hoya tyAre vyavahAra gauNa, paNa niSedha nathI. gauNa ane niSedha be vacce phera che. niSedha eTale nakAra, ekAMte nakAra ane gauNa eTale thoDI mahattA ochI. nizcayanaya mukhya che, vyavahAranaya gauNa che. kalekaTara ekalA Ave to temanuM sanmAna judI rIte thAya ane gavarnara sAheba sAthe hoya tyAre gavarnara sAheba mukhya che ane kalekTara gauNa thaI jAya. badhAnuM sanmAna judI judI rIte thAya. jayAre nizcayanayanuM pratipAdana thAya tyAre vyavahAranaya gauNa hoya che ane vyavahAranayanuM pratipAdana thAya tyAre nizcayanaya gauNa che. gauNa ane mukhya ema baMne vacce vyavahAra thAya paNa saMpUrNa niSedha thaI zakato nathI. saMpUrNa kArya karavA sAdhakane pUrepUrI jAgRti rahevI jarUrI che. A vAtanI spaSTatA eTalA mATe karI ke zAstro vAMcavAnI paNa eka padhdhati che. je vakhate pratipAdaka pratipAdana karato hoya tyAre teno hetu zuM che te samajIne zAstrano artha karavo joIe. paNa zAstranA pratipAdakane bAjue mUkI pote kahe ane pote samaje te artha sAco to te zAstronuM apamAna kare che, aprarUpaNA ane avasAdana kare che. nayanizcaya ekAMtathI' eTale nizcayanayane AmAM ekAMtathI kahela nathI ane ekAMte vyavahAranaya paNa kahyo nathI, tyAM baMne sAthe rahela che. jema gADAnA baMne baLada sAthe cAlavA joIe tema. eka baLada jorathI cAle ane eka dhImethI cAle to gADAnI hAlata zuM thAya? pakSInI paNa be pAMkho sAthe phelAvI joIe. tema AdhyAtmika sAdhanAmAM baMne nayo sAthe cAlavA For Personal & Private Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 pravacana kramAMka 105, gAthA krmAMka-133 tathA 134 joie. jayAM nizcayanaya mukhya hoya tyAM nizcayanaya ane vyavahAranaya mukhya hoya tyAM vyavahAra naya, tema vAta samajavI joie. tamane ema kahevAmAM AvyuM ke 'tuM cho mokSa svarUpa', e nizcayanayanI vAta che. tane oLakhANa ApI, pratIti karAvI, tane khyAla Apyo, tane samajaNa ApI, tAro paricaya karAvyo, tuM zuM cho tenuM bhAna karAvyuM. 'tuM mokSasvarUpa to cho', paNa evuM svarUpa pragaTa karavA mATe sAdhanAnI prakriyAmAMthI pasAra thavu paDe. ApaNane pariNAma to zreSTha joie che paNa sAdhanAnI prakriyAmAMthI pasAra thavAnI ApaNI taiyArI nathI. chokaro ema kaheze ke mane so TakA mArkasa joie che. AkhA muMbaimAM pahelo naMbara lAvavo che paraMtu vAMcavAnI taiyArI che ? vAMcavuM gamatuM nathI ane joie che pahelo naMbara. meLavavuM che paNa puruSArtha karavo gamato nathI. to kema thaze ? lakSa paNa joie ane puruSArtha paNa joie. baMne sAthe cAlavAM joie. samajaNa joie ane AcaraNa paNa joie. bhAna thavuM joie ane bhAnane pragaTa karavAnI pUrI taiyArI paNa joie. avasthAnI paNa khabara paDavI joie ne AvI avasthA pragaTa kema thAya, enI paNa samajaNa aMdara prApta thavI joie. sAdhanAnI kriyAnuM pariNAma AvatuM nathI to samajI levuM joie ke kayAMka vyavahAranayathI vAta pakaDI haze athavA nizcayanayathI ekAMta pakaDayuM che eTale kAma adhUruM che. eka pAMkhathI AkAzamAM UDI zake nahi paNa baMne pAMkho sAthe joie. - have 133mI gAthAno prAraMbha thAya che. A gAthAmAM paNa agAdha artho bharyAM che ane sAMpradAyika samasyAnuM nivAraNa paNa che. ghaNI vakhata ema thAya che ke AvA jJAnI ane vidvAna puruSo kema matamatAMtaramAM aTavAtAM haze. temanAM pratipAdanamAM matamatAMtaro kema UbhA thatA haze? paramArthane samajAvavA zuM temanuM baLa ochuM paDatuM haze ? zuM temanI buddhi ochI paDatI haze? ema to na kahI zakAya ke samajavA mATe temanI pAse tIkSNa bughdhi nathI. paraMtu aMdaramAM kayAMka ahaMkAranA kAraNe potAno sUkSma Agraha rahI gayo hoya ane sUkSma AgrahanA kAraNe satyathI thoDA dUra cAlyA jAya che ane dUra gayA pachI potAnI mAnyatAno Agraha thAya che. mULa puruSane Agraha thAya to tenA anuyAyIono Agraha majabUta thAya. eka kahevata che 'cA karatAM kITalI garama.' anuyAyIono potAno Agraha parAkASTAe pahoMce. hamArA gurune kahA hai, tumhArA gurune kayA kahA ? e to soco. samajavAnI vAta nathI. AgrahanA kAraNe matamatAMtaro thayA ane dharma aTavAi gayo. bhagavAna mahAvIranuM zAsana cAraNInI jema caLAze ema koie kahyuM che. cAraNImAM jeTalAM kANAM che teTalAM kANAM A zAsanamAM paDaze. vItarAga puruSa, sarvajJa puruSa, mohamukta puruSa, emanA mArgamAM bheda hoya nahi. kalpanA, Agraha ke matamatAMtara hoya nahi. pakSapAta, haThAgraha, kadAgraha ke durAgraha hoya nahi. ahaMkAra ke svachaMdapaNuM paNa hoya nahi. A kaMipaNa jo na hoya to matamatAMtara zAnAM ? paNa che. kayAMka samajavAmAM, kayAMka mAnavAmAM kayAMka zAstrono artha karavAmAM pote vacce AvI jato hoya, For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 329 eTalA mATe mahApuruSo kahe che ke tame vacce na Avo. bhagavAna athavA zAstrone AgaLa karI vAta karo. sudharmA svAmI jaMbusvAmIne vAta kare tyAre AvI rIte prAraMbha kare che ke te AyuSyamAna jaMbu ! bhagavAna mahAvIra pAsethI meM zradhdhApUrvaka, bhaktipUrvaka, premapUrvaka, ekAgratA pUrvaka, niSpakSa banIne sAMbhaLyuM che. je kaMIpaNa sAMbhaLyuM che te ja ame tane kahI rahyA chIe. ame kayAMya vacce AvatA nathI. bahu majhAnI vAta to e che ke zAstro karatAM tame kayAMya UMcA nathI. tame haMmezA nAnA ane gauNa cho. zAstramAM je zabdono prayoga zAstro kare che te vakhate temane kaMIka bhAva hoya che. te vakhate temane kaMIka kahevAnuM hoya che. zuM kahevuM che tyAM sudhI tamArI buddhi pahoMce to laI javA koziza karajo. pahelAM temanA hRdayamAM Uge che pachI zabdo vApare che. pachI te vAta zabdo dvArA vyakata kare che. to zabdone pula banAvI tenI yAtrA karI zabdo dvArA temanI pAse pahoMcI zako. hRdaya pAse pahoMcavAnI kaLA jemanI pAse haze te zAstranA marmane samajI zakaze. maharSi vyAse mahAbhAratamAM kahyuM ke ghaca tattva nihita guByAnuM | dharmanuM je tattva rahasya che te jJAnI purUSanA hRdayamAM che. paramakRpALudeve kahyuM ke zAstromAM zabdo che, marma nathI. marma to jJAnI puruSanA hRdayamAM che. to jeo zabda sudhI pahoMcyA, e pahoMcyA nathI. hRdaya sudhI jeo pahoMcyA e ja pahoMcyA kahevAya. teo zabdano paramArtha - tAtparya paNa pakaDe ane zabdo dvArA je tattva arUpI che, gUDha che, aspaSTa che, tene pragaTa karavAno prayAsa paNa thAya. gaccha matanI je kalpanA, te nahi savyavahAra." savAso varSa pahelA A vAta karavI te moTuM jokhama kahevAya. AjubAju matamatAMtarathI AkhI dharatI gherAyelI hatI ane matamatAMtaronI vAta karanArAo eTalA ja majabUta hatA ane ziSyanuM baLa hatuM, bhaktonuM baLa hatuM ane bIjApaNa paribaLo kAma karatAM hatAM ane e baLanI sAme vAta karavI te motanA moMmAM paga mUkavA jevuM hatuM, tyAre paramakRpALudeve A vAta karI hatI. paramakRpALudeva Aje pAchA Ave to bIjAnI vAta to nahi kare paNa pahelAM pote ja ema kaheze ke alyA! mArA nAme tame zuM karI rahyA cho ? mane tame kyAM laI jaI rahyA cho ? meM to ema kahyuM che ke jayAM tyAMthI rAga dveSa rahita thavuM te mAro dharma che. ame koI gaccha ke matamAM nathI ke nathI koI mAnyatAmAM. ame to amArA AtmAmAM chIe. ema ame kaheluM ane tame amArA nAme mata ane gaccha tathA Agraho UbhA karyA ? gacchamatanI je kalpanA te sadvyavahAra nathI, paNa AtmArthInA lakSaNamAM je dazA varNavI che athavA mokSa upAyamAM je jIjJAsunAM varNano varNavyAM che te upAyo che. 'kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; - bhave kheda prANI dayA, tyAM AtmArtha nivAsa." dayA, zAMti, samatA kSamA, samabhAva A badhA bhAvo jenAmAM hoya te sadvyavahAra che. For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 pravacana kramAMka - 105, gAthA kramAMka-133 tathA 134 A jo na hoya to sadvyavahAra nahIM. atre saMkSepamAM je lakSaNo kahyAM te savyavahAra. jayAM mumukSatA hoya, jIjJAsupaNuM hoya, pAtratA hoya, samajavAnI taiyArI hoya, pakSapAta na hoya, vizALatA hoya, madhyastha buddhi hoya, satyane samajavAnI tAlAvelI ane saraLatA hoya, arpaNabhAva ane namrabhAva hoya to A sadvyavahAra che. AvA vyavahAranI sAthe je kaMIpaNa anuSThAno thAya te zobhe, paraMtu Avo vyavahAra jo na hoya, kaSAyo jo zAMta thayA na hoya, mokSanI abhilASA paNa na hoya, zAMti, kSamA ane udAratA na hoya, sahiSNutA na hoya ane mALA gaNato hoya to gaNajo, tenI nA nathI, paNa mALA hAthamAM zobhaze nahi. mAlA banAI kASTakI, aura bIca meM DAlA sUta, mAlA bicArI kyA kare, gInanevAlA kapUta / gaNavAvALo kevo che te juo. zAstro ema kahe che ke jenAmAM yogyatA nathI tyAM mALA zuM kare? kabIrajInAM zabdo juo. mAtra to vara re, saura mana jhire nAmAMhi ! kema ema? sAthe saddaguNo paNa joIe. AtmArthInA lakSaNo paNa joIe. jIjJAsunAM lakSaNo paNa joie ane sAthe kramabadhdhapaNe zAstrano abhyAsa paNa joIe. Ane kahevAya che savyavahAra. dharmamAM ane gacchamAM aneka bhedo che ane te bhedo muhapatti, veza, upakaraNo ane bAhyakriyA vagere kAraNone lIdhe thayAM che. eka varga ema kahe che ke muhapatti hAthamAM rAkho. bIjo kahe che ke moDhe bAMdho. trIjA mate ema kahyuM ke muhapatti cha AMgaLanI che, te cAra AMgaLanI joIe ane eka grupe kahyuM ke kapaDuM ja na joIe, kADhI nAkho. AmAMthI UbhA thayA matamatAMtaro ane gaccha. 84 gaccho che ane gacchanA nAyako vidvAna puruSo, mahApuruSo hatA. ApaNe hAtha joDIe, temanA caraNomAM namaskAra karIe, mAthuM mUkIe ane bahu namratApUrvaka pUchIe ke gacchano Agraha kema thayo ? pUchI zakAya. bApane paNa dIkaro pUchI zake ane gurune paNa ziSya pUchI zake ke gurudeva! Agraha zAthI thayo? tame Agraha rAkhazo to amArAmAM Agraha AvyA sivAya raheze nahi. mukhya matabhedo cAra kAraNothI paDayA. pahelo bheda paDayo digaMbara ane zvetAMbara. baMnemAM mahApuruSo che. pachI bheda paDayo sthAnakavAsI ane derAvAsI. mUrtine mAnanAra varga ane mUrtine nahi mAnanAra varga. zrImadajIne A prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDayuM che. teo pahelA mUrtine mAnatA na hatAM, pachI mUrtinI vAta emaNe karI che, eTale e varga sAme Avyo. to mUrtine mAnanAra varga ane nahi mAnanAra varga, tenA kAraNe mata UbhA thayA. mUrti zA mATe che ane mUrtinI zuM jarUra che te vAta na rahI. sthApanA nikSepa keTalo jarUrI che te vAta na rahI. paNa hA ane nA, mAnavuM - na mAnavuM, tenA kAraNe matamatAMtaro UbhA thayA. temAM aTakavA jevuM nathI, temAM paDavA jevuM nathI. sidhdhAMtomAM je bheda paDayA te judA judA darzanonA kAraNe thayA. AkhI duniyAmAM dharmanI vAto to badhA kare che ane dharmanA nAme hajAra darzano che. vivekAnaMdajIe For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 AtmasiddhizAstra pravacanamALA eka ThekANe kahyuM hatuM ke huM jANuM chuM tyAM sudhI A dharatI upara atyAre mArI hAjarImAM dharmanA sAtaso prakAra che ane pAchA A badhA ekabIjAnA virodhI. ThaMDo laIne UbhA che. " hama kahate hai vo satya hai, tuma kahate hai vo satya nahi hai.' enA kAraNe sAdhaka pote temAM aTakI jAya che. kalpanA anusAra vartavA jevuM nathI. tamArI kalpanA kAmamAM lAvavA jevI nathI. gacchane sthApanArA mahApuruSo hatA, chatAM paNa kayAM bhUla thaI te jJAnI jANe, guru jANe ane sarvajJa paramAtmA jANe. paraMtu kayAka aTakIne UbhA che. tenA kAraNe sarva prakArathI dharma sAdhana karavuM joIe te karI zakatA nathI. "bhAna nahi nija rUpanuM, te nizcaya nahi sAra." eTale potAnA svarUpanuM bhAna nathI te nizcaya kahevAya nahi. nizcayavAdI sva svarUpanI vAta kare paraMtu mArganA lakSa vagara ane mArgane jANyA vagara badhI kriyAne utthApe. pariNAme jIvanuM zuM thAya te vicAro. je mahApuruSoe prarUpaNA karI che teo parama karuNAnA sAgara hatA. temanA hRdayamAM jIvanuM zuM thaze? ema ciMtA hatI, ane koIpaNa jIva khoTe mArge na caDe tenI pUrepUrI kALajI levAnI koziza teo karatA hatA. emane to "AtmA kaho ke svarUpa kaho tenI dRSTi karAvavI che." tamane tamArA svarUpanuM bhAna karAvavA nizcayanI vAta karI ane nizcayanI vAta karIne nizcayanA lakSe zubha kriyA karavAnI vAta paNa karI. paramakRpALudeve ghaNI jagyAe kahyuM che ke "koI zubha kriyAne jANatAM ke ajANatAM utthApavAno amAro bhAva nathI. ame kadIpaNa zubha kriyAne utthApI nathI paNa sakriyA batAvI che. sakriyA sAthe svarUpanuM ja bhAna hovuM joie, evuM paNa spaSTapaNe ame kahyuM che te eTalA ja mATe ke ahaMbhAva, mamatvabhAva chUTI jAya. gacchamatano bhAva chUTI jAya, to ja AtmAne lAbha thAya, e sivAya hita thavAnI koI zakyatA nathI." samajI lo ke gacchamatanI je kalpanA te nahi savyavahAra. je gacchamatanI kalpanAmAM rahyo che, muhapattino Agraha, tithino Agraha, vigere matabhedo che. eka tithi ane be tithinA paNa Agraho che. tithInI ArAdhanA AtmAnA kalyANa mATe che. eka bIjA sAthe vAdavivAda mATe nathI. kRpALudeve eka evI cetavaNI ApI che, je gaMbhIra kahI zakAya. gacchamatanuM pratipAdana karanAra pustaka paNa hAthamAM levuM nahi, kAraNa ke jJAnI puruSa maLyA hoya pachI parANe mahAmahenate matAgraha chUTayo hoya, kalpanA paNa chUTI hoya emAM pAchuM evuM kaMI AvI jAya to pharI jUnA saMskAra UbhA thAya ane pAcho gacchamatanA AgrahavALo thaI jAya. temAM pharI vaLagI paDe. tene pharI yAda Ave ke ame A gaccha ane A matamAM hatA. jIvane anAdikALathI AtmAno abhyAsa nathI paNa A gacchamatano abhyAsa che. vyavahAramArgamAM jeTalo tyAga vairAgya vadhe teTalo vadhAravo ghaTe. tyAga vairAgya vadhato nathI ane jJAnanI UMcI vAto kare eTale patI jAya. AtmA kartA bhokatA nathI, AtmA draSTA che, ane AtmA khAto pIto nathI ema kaheto jAya ane khAto jAya. hAthamAM koLiyo rAkhI bolato For Personal & Private Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 pravacana kramAMka - 105, gAthA kramAMka-133 tathA 134 jAya. jJAnI puruSa kahe che ke zA mATe tuM tArI jAtane chetare che ? nukasAna tane thavAnuM che. AvuM ja karatA hoya tene poSaNa Ape e ahita karanArA che, bhaluM karanArA nathI. vyavahAra dharmamAM tyAga ane vairAgya vadhatAM jAya ane koI jJAnIpuruSa pAsethI sidhdhAMtano bodha prApta kare. jeNe AtmAno anubhava karyo hoya te ja AtmAnI, nizcayanI vAta kare, tenA moDhAmAM AtmAnI vAta zobhe. AtmA jeNe parakhyo nathI, anubhavyo nathI, tenA moDhAmAM AtmAnI vAta na zobhe. A mATe kRpALudeve eka zabda Apyo, je AgaLa Avaze - 'vAcAjJAna." vANImAM jJAna, zabdomAM jJAna. kabIrajIe kahyuM ke "mAkhaNa thA so viralA pAyA, chAza jagata bharamAyA.' tattvonuM valoNuM karyuM temAM mAkhaNa amRta viralAne maLyuM paNa AkhuM jagata zabdomAM aTakI gayuM che. potAne potAnuM svarUpa jANavuM hoya to jJAnInA yoge nirmaLa dRSTi prApta karI svarUpa jANe. to sAra zuM Avyo ? gaccha ane matanI kalpanA e sadvyavahAra nathI. AtmArthInA ane jIjJAsunA lakSaNo e savyavahAra che. potAnA svarUpanuM bhAna, anubhava ke pratIti na hoya ane nizcayanI korI vAto mAtra kare to "bhAna nahi nija rUpanuM, te nizcaya nahi sAra." kRpALudeve be zabdo vAparyA che. eka upadeza bodha ane bIjo zabda che sidhdhAMta bodha. kharekhara to upayogI che sidhdhAMta bodha paNa tene prApta karavA upadeza bodha jarUrI che. padArthono anirNaya e sAdhakone aMtarAya Ubho kare che. samyak prakAre tattvano nirNaya sAdhake karavo joIe paNa yathArthapaNe tattvano nirNaya sAdhaka karI zakato nathI kAraNake te potAnI samajaNanuM kSetra je che te vistRta karato nathI. tethI yathAyogya samajaNa prApta thaI zakatI nathI. jayAre jJAnI purUSa maLe te vakhate sidhdhAMta jevo che tevo jJAnI purUSa pAsethI jANe. sidhdhAMtanA zAstro vAMcavAthI sidhdhAMtano bodha prApta thato nathI. paNa sidhdhAMta jeNe pragaTapaNe jIvanamAM joyo che, anubhavyo che temanAthI sidhdhAMtabodha prApta thAya, paNa te pace, pariName, kAryakArI thAya, aMdara Utare ane AtmajJAn thAya, te mATe upadeza bodha jarUrI che. A upadeza bodhathI be pariNAma lAvavA che. eka to vairAgya ane bIjuM pariNAma upazama. A be moTA paribaLo che. saMsAranA je padArtho, saMsAranI je vastuo tenA mATe je AkarSaNa, pralobhana, kheMcANa, tenA pratye Asakti, mamatva - mArApaNuM thAya ne tenA nimitte je ahaMkAra thAya che te ane padArthonI mUcha dUra thAya te vairAgya. ane aMdara je kaSAyo UThe che, te kaSAyo zAMta rahe tenuM nAma upazama. A upazama ane vairAgya sivAya mArganI sAdhanA thaI zakatI nathI. jJAnIno bodha prApta karavo te sAdhaka mATe atyaMta jarUrI che. potAnA svarUpanA bhAna vagara nizcayanI vAto karato hoya to e nizcayamAM sAra nathI. "bhAna nahi nija rUpanuM, te nizcaya nahi sAra.' koNa ApaNane bodha Apaze? A samAdhAna konI pAsethI maLaze? paramakRpALudeva kahe For Personal & Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 333 che ke jJAnI pAsethI maLaze. jJAnI puruSanI balihArI eTalA mATe che ke jJAnI puruSa ahaMkArathI mukta, mamatvathI mukta, pakSapAtathI mukta, kadAgrahathI mukta che. jJAnI mAtra zAstranA abhyAsI nathI paraMtu zAstramAM je tattvanuM pratipAdana karyuM che teno pragaTa anubhava temaNe jIvanamAM karyo che. e badhAnA pariNAme temanI vRttio zAMta thai che. vikAro zAMta thayA che ane AMtarika jJAnano ughADa thayo che. tethI aneka jJAnI hoya paNa mArgabheda nathI. kahevata che ke so jJAnIno eka mata, ane eka ajJAnInA so mata, kAraNake temaNe joyuM, jANyuM ke anubhavyuM nathI. AgaLa jJAnI thai gayA, vartamAnamAM hoya, thAze kALa bhaviSyamAM, mArga bheda nahi koya. jagatamAM sAmrAjya ajJAnInuM che. jJAnI to koika khUNe ja che. temanuM sAmrAjya nathI. yazovijayajI mahArAje kahyuM, jema jema bahuzruta, bahujana saMmata, bahu ziSye paravariyo, tema tema jina zAsanano verI, jo navi nizcaya dariyo. ghaNA zAstro vAMce, sAMbhaLe, kahI zake tevo vidvAna paMDita, sAkSara eTale bahuzruta, bIjuM bahujana saMmata eTale ghaNA loko mAnanArA hoya, AkhuM ToLuM hoya ane gurudeva kahe ke AnuM mAthuM phoDI nAkho to phoDI nAkhe. gurune saMmata thai jAya. bahujana eTale ghaNA lokothI vIMTaLAyelo hoya. ghyAna rAkhajo A gaMbhIra vAta thai rahI che. jema jema bahuzruta, bahujana saMmata, bahuziSya paravariyo, to zuM thAya ? to kahe tema tema jina zAsanano verI bane, kAraNa ke te nizcayano dariyo nathI, ene AtmAno anubhava thayo nathI. ATalI kaDaka vAta kahevAnI eTalA mATe jarUra paDI ke jJAnI puruSo vacce mArgabheda hoya nahi. vartamAna jJAnI vacce mArgabheda na hoya teTaluM ja nahi paraMtu game tyAre pUcho, bhutakALamAM paNa mArgabheda na hato. e bhUta ane vartamAnano tALo meLavo to ame kahI zakIe chIe ke bhaviSyamAM je jJAnI thaze temanA vacce paNa mArgabheda haze nahi. paramArthe to sahuno mArga eka ja che. te mArga prApta karavA mATe pAramArthika vyavahAra paNa che. prApta karavuM te paramArtha. paramArtharUpa sAdhana karavA mATe deza kALa AdinA lIdhe koie judA judA mArgo kahyA hoya paNa temAMthI Agraha karIne potAno mArga sthApavA jevo nathI. kahenArAone ATalI vAta jo samajAi jAya to A bhekhaDe bharAvavAnI je vAta thAya che te na thAya. eka ThekANe eka vANiyo jato hato, rastAmAM rIMcha maLyuM. jhapAjhapI thai. ane tenI pAse sonAmahora keDe bAMdhelI hatI te paDavA lAgI. rIMcha sAthe bAtha kayAMthI jhIlI zake ? tyAM bIjo mANasa nIkaLyo, pUchyuM ke A zuM karo cho? te kahe ke joto nathI ? AnA kAna AmaLI AmaLIne sonAmahoro kADhuM chuM. eNe kahyuM mane sonAmahoro Apazo ? to te kahe ke tuM kADha. ema kahI rIMchane paDatuM mukyuM. have te kAna AmaLyA ja kare che paNa mahoro AvatI nathI. tema rIMchanA For Personal & Private Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 pravacana kramAMka - 105, gAthA mAMka-133 tathA 134 kAna AmaLavAno dhaMdho ke pakaDAvAno dhaMdho je paMDito kare che tene khabara nathI ke sonAmahoro kAnamAMthI nahi paNa tenA keDe bAMdhelI hatI te paDatI hatI. zAstramAM vartamAnamAM je bheda paDyAM che, teno niveDo koNa lAvI zake ? gAthAmAM kahyuM che ke jJAnI puruSa lAvI zake. paramakRpALudeve kahyuM ke A niveDo lAvanAra jJAnI purUSa kayAM che ke niveDo lAve ? jJAnI puruSo na hoya to jene niveDo karavA besADazo te daza navA muddAo umeraze. niveDo bAjue rahI jAya ane bIjA daza muddAo Ave. AthI to sAdhakone avarodho thAya che. paramArtha mArga kaThina nathI. AtmAnI oLakhANa karavAnA mArgamAM kayAMya paNa bheda nathI. paNa kahenArA je puruSo che te Agraha choDIne vAta karaze to satya samajAze. A 134mI gAthAno ApaNe abhyAsa karyo. AgaLa jJAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya. jagatamAM mArgabheda to che ja nahi. jJAnI mATe mArgabheda nathI ane ajJAnI mATe bIjo koI rasto nathI. taTastha banI tattvano satyano bodha samaje to ja mArga prApta thAya. 13pamI gAthAmAM pharIthI nizcayanayanI vAta kRpALudeva karavAnA che te AgaLa vicArIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. hase, For Personal & Private Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 335 pravacana kramAMka - 106 gAthA kramAMka - 135 kAraNa yoge ho kAraja nipaje sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; saguru AjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. (135) TIkA - sarva jIvane viSe siddha samAna sattA che, paNa te to je samaje tene pragaTa thAya. te pragaTa thavAmAM sadagurunI AjJAthI pravartavuM, tathA sadagurue upadezelI evI jinadazAno vicAra karavo, te beya nimitta kAraNa che. (135) A jaina darzananA pAyAno siddhAMta che, jenA upara sAdhanAnI imArata UbhI che. A pAyAno siddhAMta samajavAmAM na Ave tyAM sudhI sAdhaka sAdhanA karI zake nahi. sAdhanA karavA mATe, prakriyAmAM DhaLavA mATe sAdhakane mULabhUta pAyAno siddhAMta samajI levo jarUrI che. A gAthAmAM paramakRpALudeve ughoSaNA karI che ane tamAma zAstroe pAyAmAM A vAta karI che ke je aMdara haze te bahAra Avaze, chupAyeluM haze te pragaTa thaze, teno ja AvirbhAva thaze. vastumAMthI je kaMI Avaze te vastumAM haze te ja bahAra pragaTa thaze. bIjano caMdramA bhale aMze ja dekhAto hoya paraMtu temAM pUrNimAno caMdra chUpAyelo che. mATe pUnama Uge che, dekhAya che bIja paNa jonAra ema mAne che ke temAM pUrNimA che ane caMdra paNa pUrepUro khIle che. jainadarzananI maulika vAta e che ke vastumAM chUpAIne je kaMIpaNa rahyuM che, te ja pragaTa thAya che. je vastumAM nathI te kayAreya pragaTa nahi thAya ane je haze te pragaTa thayA vagara raheze nahi. tirobhAva ane AvirbhAva be zabdo che. tirobhAvano artha aMdara chUpAIne rahevuM, AvirbhAvano artha je chUpAyeluM che tenuM pragaTa thavuM. be vAto karavI che. haze te pragaTa thaze paraMtu te pahelAM nakakI karavuM paDe. che tene jo pragaTa karavuM hoya to te mATe prakriyAmAM DhaLavuM paDe. to baMne prakriyAo Ave che. nizcayathI "che' teno nirNaya thAya ane vyavahAranayanI sAdhanA dvArA je che te pragaTa thAya. paripUrNa svarUpa vastumAM chUpAIne rahyuM che. te svarUpa pragaTa karavuM che mATe sAdhanA che. samyagdaSTi AtmA potAnI samyagdarzana thayA pahelAnI avasthAnuM avalokana kare che ane pragaTa thayelI avasthAne paNa anubhave che ane tenI sAme siddha paramAtmAnI avasthAnuM lakSa che. pote cothe Ubho che tyAM Ubho rahIne sarvajJa paramAtmAne bhAvathI joI zake che. tene khabara paDe che ke ATaluM aMtara kApavAnuM che. cothe guNasthAne Ave eTale sAdhanAnI parisamApti thaI ema je mAnatA hoya te bhramamAM che, mithyAbhramamAM che. For Personal & Private Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacana kramAMka 106, gAthA krmAMka-135 samyagdaSTa joi rahyo che ke aMza khIlyo che paNa haju Akho aMzI khIlavAno bAkI che. bIcaMdranI kora pragaTa thai che paNa pUrNimAno caMdra UgavAno bAkI che. bIjane joyuM che, vRkSa khIlavAnuM bAkI che. cothA guNasthAnathI sAdhakano pracaMDa puruSArtha thAya che. eka vakhata nakkI thai gayuM ke mArA gharamAM uttara dizAmAM daza phUTa nIce khajAno che. te pachI jaMpIne bese? rAta-divasa mathyA ja kare ane UMDo khADo khodIne khajAno kADhIne ja rahe tema samyagdaSTi prApta karIne ja rahe, tyAM sudhI te jaMpIne bese nahi. A potAnI avasthA che. A potAnuM svarUpa che ane e paNa khabara che ke potAnuM svarUpa avarAyeluM che, DhaMkAyeluM che, tene pragaTa karavAnuM che. upara zevALa che paNa nIce svaccha pANI che. pANI pIvuM che to sevALa dUra karavI paDe. sUrya AkAzamAM Ugyo che paNa vAdaLo ADA hoya tene dUra karavAM paDe. aSADha mahinAmAM kALAM bhammara vAdaLa che paNa pAchaLa sUrya che. sUryamAM kazuM karavAnuM nathI paraMtu vAdaLo khasavAM joie, tema AtmAmAM kazuM karavAnuM nathI, karmarUpI vAdaLo khaseDavAnAM che. A sahelI vAta nathI. tamane sAMbhaLatAM vAra na thai ane amane kahetAM paNa vAra na thai. anaMtakALathI aTakIne beThA chIe. tame kayAre na hatA ? ane tame hatA to tamane khabara paNa paDI haze ke tame A cho, chatAM tame kema pragaTa na thayA ? koi kavie kahyuM ke 'nayanAnI ALase re meM harine nirakhyA nahi jo'. hari mArA joDe che paNa AMkha ughADavAnI ALase meM harine joyA nahi. tema ApaNI ALase paramatattvane joyuM nahi. paramatattvane jozo tyAre pratItI thaze, zraddhA daDha thaze, anubhava thaze ane pachI tAlAvelI lAgaze pachI jaMpIne besAya nahi. paramasvarUpane jANyA pachI saMpUrNa AvirbhAva na thAya tyAM sudhI besAya naha, evI aMdaranI tIvra avasthAne jJAnI puruSe apramatta (apramAda) avasthA kahI che. nizadina nainameM niMda na Ave, taba nara hI nArAyaNa pada pAve. 336 rAtadivasa UMgha na Ave evI dazA thAya, evI tAlAvelI thAya tyAre prabhu maLe. ghaNA loko kahetA hoya che ke zuM utAvaLa che ? eka janama vadhAre. ahIM ema kahe che ke janamano have kaMTALo Ave che. evI avasthA kema prApta thatI nathI ? te avasthA prApta karavA apramatta avasthA prApta karavI paDaze. samyagdarzana thayuM tyAre teNe potAne jANyo ane vartamAnamAM malina thayo che te paNa joyuM ane potAnI asala avasthA 13me guNasthAne sAkAra paramAtmA che temanA jevI che te paNa joyuM. paripUrNa avasthA siddha avasthA che te paNa joi, evI avasthA prApta karavA vartamAna azuddhi dUra karavI paDaze e paNa teNe joyuM ane azuddhi dUra karavA mATe puruSArtha karavo paDaze tema paNa nakkI karyuM ane nirNaya karIne DagalA mAMDavAnI zarUAta karavI. ApaNe kevaLajJAna pAmazuM, pAmazuM, Avo dhvani aMdarathI UThe. e amArI paripUrNa avasthA che. e amAruM sahajAtma svarUpa che, parama svarUpa che. te avasthAne prApta karIne ja rahIzuM. kuMdakuMdAcAryajInA samayasAranA kaLazamAM kahyuM che ke mRtyunI kiMmata cUkavIne paNa tuM eka vakhata For Personal & Private Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 337 tArA AtmAne, tArA khajAnAne to jANI le. samayasAranA prAraMbhamAM ema kahe che ke huM tane tArA vaibhavanI vAta karavAno prAraMbha karuM chuM. eka vakhata tuM AnaMdamAM AvIne, ullAsamAM AvIne tArA vaibhavanI tArI saMpattinI vAta to sAMbhaLa. tArA vaibhavanI oLakhANa mAre karAvavAnI che. lAbha tane thaze, mAre dalAlI joitI nathI. jJAnI puruSonI karuNA che, temane kaMi ja joituM nathI. sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadguru AjJA jina dazA, nimitta kAraNa mAMya. AtmasiddhinI sarva gAthA paripUrNa gAthA che. 142 gAthAo khovAi gai paNa jo 135mI gAthA haze to AkhI Atmasiddhi pAchI Avaze. A gAthAmAM siddhAMta che, prakriyA che AmAM zuM karavAnuM che ? tenI vAta che. tame zuM cho ? tenI vAta che. ane pragaTa thavA zuM sAdhana joize tenI paNa vAta che. kheDUta kahe che ke A nAnA rAinA dANA jeTalA bIjamAM AkhuM vRkSa che. ApaNane navAi lAge. ATalo moTo vaDalo tene khIlyA pachI eka DALI paNa kApavI hoya to mahenata paDe. A badhuM bIjamAM hatuM ? to kahe hA. A bIjanA peTamAM vaDalo sUto hato. tene pragaTa karavo paDe paNa e bIja dAbaDImAM mUkI, tamArI tijorInA corakhAnAmAM mUkazo to bIja Ugaze ? e bIjane khIlavavuM haze to bIjane jamInamAM vAvavuM paDaze, mahenata karavI paDaze, jamIna kheDavI paDaze, khAtara nAkhavuM paDaze pANI ApavuM paDaze, vADa karavI paDaze, dhyAna rAkhavuM paDaze, rakSaNa karI tene khIlavavuM paDaze ane e bIjamAMthI aMkura phUTe che tyAre kheDUta rAjI thai jAya che. bIja jIvatuM che. bIjamAMthI jhADa pragaTa thayuM. dhIme dhIme eka divasa evo Ave che ke ghaNAM mANaso teno chAMyaDo lai besI zake tevo gheghUra vaDalo banI jAya che. to bIjamAM e vaDalo chUpAyelo che. tene zAstrIya paribhASAmAM sattA kahe che A sattA zabdano artha 'adhikAra' nahi ane 'je sarakAranI sattAo che' te arthamAM nahi paraMtu ahIM te pAribhASika zabda che. sattAno artha thAya che astitva. asalamAM aMdara je hoya tene kahevAya che sattA. astitva, sattA aMdara che to bahAra Avaze ne ? sarva jIvane viSe siddha sama sattA che. A advaitano pAyAno siddhAMta che. vedAMtamAM paNa kahyuM che ke, sarvaM khalu idaM brahma / A je kaMi che te brahma ja che. brahma sivAya kaMi nathI paNa te kahevAno Azaya judo che. ahIM ema kahyuM che ke sarva jIvane viSe siddha samAna sattA che. sarva jIvomAM siddhanI sattA chUpAine beThI che. Ano artha sarva jIvo siddha jevA che. A tamArI vAta che. jJAnI puruSa tamane kahe che, tame mANasa nathI, garIba ke amIra nathI, bALaka nathI. strI ke puruSa nathI, tame jAti ke varNavALA nathI. tame to paraMpAriNAmikabhAve parama astitva dharAvanAra parama sattAe siddha cho. siddha jevAM nahi paNa siddha ja cho. AnaMdadhanajIe prAsaMgika bhASAmAM eka pada For Personal & Private Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 pravacana kramAMka - 106, gAthA kyAMka-135 gAyuM che ke, "avadhU nAma hamArA rAkhe, so parama mahA rasa cAkhe amAruM nAma koI rAkhe to tene parama rasa cAkhavA maLaze. kema ema ? to kahe nahIM hama puruSA nahIM hama nArI, varana na bhAta hamArI, jAti na pAMti na sAdhu na sAdhaka, nahIM hama laghu nahIM bhArI. jJAnI puruSo pokArI pokArIne kahe che ke jagatamAM jeTalA AtmAo che temAM siddha samAna sattA che, darekamAM siddha chUpAIne beTho che. tame paNa siddha cho, paraMtu utAvaLa na karazo. A hovApaNAnI vAta che. jo siddhapaNAno anubhava karavo haze to siddhatva khIlavavuM paDaze. siddhatvanuM hovuM te siddhAMta ane siddhatvane khIlavAnI prakriyAmAM DhaLavuM AnuM nAma vyavahAra. phakata prArthanA karazo ke huM siddha chuM, siddha chuM, to siddha nahi thavAya. tamAre puruSArtha karavo paDaze paNa aMdara haze to bahAra pragaTa thaze. eka kahevata che ke kUvAmAM haze to aveDAmAM Avaze. nahi hoya to kayAMthI Avaze? - tamArI sattA che. tame siddha cho. siddhanI sattA tamArAmAM che. "sarva jIva che siddha sama" A sAmyavAda che paNa AdhyAtmika sAmyavAda. temAM koI bheda, judAI ke UMca nIcapaNuM nathI. darekane samAna ane saMpUrNa adhikAra. sarvamAM sattA che, hovApaNuM che. nigodathI mAMDI siddha avasthA sudhI dareka jIvomAM siddhanI sattA che. siddhamAM sattA pragaTa thaI gaI che ane ApaNAmAM sattA chUpAyelI rahI che. tame A sAMbhaLo cho tyAre kaMI caTapaTI ke mUMjhavaNa thAya che ke ApaNe siddha jevA ane atyAre AvA rAMka ! AvA mUMjhAyelA ! AvA TenzanavALA, DAyAbITIjha ane hArTa eTekavALA ! rotAM rotAM, duHkhI duHkhI thatAM parANe jIvavAvALA? ghaNAne to ghaNI vakhata thAya che ke AvA duHkha karatAM maravuM sAruM. alyA ! tuM siddha cho ane tane AvA vicAra zobhe? "sarva jIva che siddha sama" A jainadarzanano pAyAno siddhAMta che. A pralobhana nathI, cUMTaNImAM apAtAM vacano nathI. A satya che, hakIkata che. vAstaviktA che. A dravyArthika naye AtmAnuM varNana kahevAya. - A AtmAmAM siddhanI sattA che, te paNa teNe joyuM. bIjuM AvI siddhanI sattA jenAmAM pragaTa thaI che e paNa teNe joyuM, ane AvI siddhanI sattA pragaTa karavA vItarAga paramAtmAnA zAstromAM mArga che te paNa joyuM. AvuM saLaMga darzana karIne samyagdaSTi AtmA AdhyAtmika yAtrAno prAraMbha kare che. mAtra vAtathI kAma nahIM thAya to pahelo siddhAMta - sarva jIvane viSe samAna sattA che. koI UMcA ke nIcAM nathI. tamArAmAM AtmA che te je divase tame jozo te ja kSaNe je badhA dehadhArI che temAM AtmA dekhAze. A pariNAma Avaze. tame ghera jazo to atyAra sudhI jene patnI mAnatA hatA, tamane temAM AtmA dekhAze. patnIne patimAM AtmA dekhAze. Aje zuM dekhAya che te khabara nathI paNa AvI avasthA jo prApta thaze to tamane dareka prANImAtramAM AtmA ja dekhAze. e badhA AtmAmAM siddha chUpAIne beThA che. jagatamAM hAlatA For Personal & Private Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 339 cAlatA siddha che. A siddhazIlAmAM pragaTa siddho ane saMsAramAM apragaTa siddho. A apragaTa siddhone jANI lo. sattA to badhAmAM che paNa badhA siddha kema thatA nathI ? siddha jevA che, sattA che, astitva che to pragaTa kema thatA nathI, to kahe che ke "je samaje te thAya' samajavuM to paDaze ne ? atyAra sudhI samajyA ja nathI ne ? tame kaho cho ke mane oLakho cho ? huM koNa ? huM jevo tevo nathI hoM! huM paisAvALo, sattAvALo, AMTIghUMTI ukelanAra, badhuM ja mane AvaDe che. gujarAtImAM zabda che caudaziyo. A badhAne bAda karo ane kaho huM siddha chuM. pahelAM to huM AtmA chuM ane pachI siddha svarUpa chuM. A samajaNa bahu moTI mUDI che, rAiTa anDarasTenDIMga. samaja pIche saba sahela hai, binu samaje muzkIla' samajyA pachI badhuM saheluM, "je samajyA te samAyA" ghaNAM kahetAM hoya che ke amane badhI samajaNa che, prasaMga Ave tyAre khabara paDe ke kevI samajaNa che ? A samajaNa jo hoya to tenI avasthA judI hoya. mATe ema kahyuM ke "je samAyA te samajyA svarUpamAM samAyA, potAmAM sthira thayA. potAmAM karyA tene ja ame samajaNa kahIe chIe. bAkI vAtone ame samajaNa kahetA nathI. paisA mATe makkA jaI Ave te samajyA na kahevAya. ATalo lobha, Avo ahaMkAra Avo krodha, ATalI IrSyA, ATalI vAsanA, ATalA vikAro, jenAmAM hoya te samajyA na kahevAya. "je samajyA te samAyA. je samaje te thAya. to savAla e Avyo ke atyAra sudhI kema pragaTa na thayuM. sattA to hatI. be bAbato nathI maLI. sattAne pragaTa karavA be sAdhano che, be upAyo che, eka sadgurunI AjJA ane bIjo upAya jinadazAno vicAra. vItarAga dazAno vicAra ane sadgunI AjJA, Ane zAstranI paribhASAmAM nimitta kAraNa kahyuM. bahu moTo siddhAMta A gALAmAM spaSTa karavAno che. ghaNo vivAda che. ghaNA mAne che upAdAna ja kAma kare che. nimittanI jarUra nathI. nimitta hAjara che paNa kazuM karatuM nathI, ema mAne che. ghaNA mAne che ke nimittanI hAjarI joIe, paNa nimittathI thatuM nathI. zuM kAma gUMcavADA UbhA karo cho ? chAza levA jvI ane doNI saMtADavI evuM zA mATe ? vItarAga paramAtmAnA svarUpano vicAra karyA vagara vItarAgatA prApta nahi thAya. Avo vicAra karavAmAM ApaNane naDe che zuM? paNa pelAne ema kahevuM che ke mArI pakaDa mAre choDavI nathI. pahelAM saguru pAse jAva. temano svIkAra karo pachI sadgurunI AjJAnI vAta che. sadguru emane ema tamane AjJA na Ape. sadguru pAse jaIne namratApUrvaka tamArI tAlAvelI vyakta karo. tamAro bhAva vyakata karo. tamArI jIjJAsA ane mumukSutA vyakata karo. vItarAga avasthA prApta karavI che tevo bhAva thAya ane emanA zaraNamAM jAva to kRpA karI tamane AjJA Ape. AjJA mATe kRpALu deve eka patra lakhyo che. pAMca samiti ane traNa gupti viSe. te patramAM lakhyuM che ke Avazyaka kriyA je kaMI karavAnI che te sAmAyika, causintho For Personal & Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 pravacana kramAMka - 106, gAthA kramAMka-135 (24 tIrthakaronI stavanA) vaMdana, pratikramaNa, kAusagga ane paccakhANa. Ane paDu Avazyaka kahe che. A cha zabdo upara Avazyaka sUtro che. ane Avazyaka sUtro upara bhadrabAhu svAmInI TIkA che temAM paNa hajAro gAthAo che. sAmAyika 24 tIrthakaronI stavanA, vaMdana, pratikramaNa, kAusagga ane paccakakhANa A cha Avazyaka karavA lAyaka che ane tene zubha kriyA kahevAya che. AvI zubha kriyA je che te jJAnInI AjJAe karavI, evI spaSTatA pAMca samitinA patramAM paramakRpALudeve karI che. zAstramAM to ema kahyuM che ke pAMca samiti ane traNa gupti e aSTa pravacana mAtA che, te sAdhakanI mAtA che. mumukSu ane munionI mAtA che. mA jema bALakanuM lAlana poSaNa kare che tema A pAMca samiti ane traNa gupti e aSTa pravacana mAtA cAritrarUpI bALakanuM lAlana kare che, pAlana kare che, sAcave che, saMbhALe che. ema pUchyuM ke 14 pUrva na jANe to mokSa thAya ke na thAya ? ane ochAmAM ochuM keTaluM jANe to mokSa thAya ? to kahyuM ke mInImama pAMca samiti ane traNa guptinuM jJAna joIe. gumi-nivRtti karavI hoya tenuM varNana ane samiti - pravRtti karavI hoya tenuM varNana, teno samagra vyavahAra kevo hoya tenuM badhuM varNana, pAMca samiti ne traNa guptimAM Ave che. te badhuM jJAnInI AjJAe pAlana karavAnuM hoya che. nizcayanayathI vicAratAM pratyeka jIva siddha sama che, eTalI tenAmAM zakti rahelI che, eka vAta. paraMtu pragaTa thayela nathI tethI pragaTa karavAnI che. tame AjakAlanAM nathI, lagabhaga 7080 varSa to tamane thayAM haze. tamane koI pUche keTalAM varSa thayAM ? to tame kahezo lagabhaga 75 varSa thayAM. A vAta khoTI che. tame anaMtakALathI cho. A dehanAM varSo kahyAM paNa tamArAM nahi. kayAM sudhI rahevAnA cho ? A khoLiyAne bAda karo. tame anaMtakALa sudhI rahezo. kRSNa arjunane kahyuM ke tuM ane huM na hatA tevo koI kALa nathI. Aje paNa chIe ane tuM ane huM hoIzuM. kAyama mATe evo bhaviSyakALa che. teno artha ApaNe hatA, chIe ane kAyama rahevAnA chIe. smazAnamAM tame nahi paNa tamAruM khoLiyuM jaze. raDanAra raDaze, te khoLiyAne raDaze. je maryuM che te tamArA kAmanuM nathI. jene ApaNe maryo kahIe chIe, te maryo ja nathI, vAta to A che. anaMtakALathI ApaNuM astitva che. jyArathI cho tyArathI siddhanI sattA tamArAmAM che. paNa siddhanI sattA Aja sudhI pragaTa thaI nathI tamane tenuM duHkha paNa nathI. have thAya to judI vAta che. AtmA chIe tevI vAta svIkAratA nathI to A siddha avasthA che tevI vAta kyAMthI svIkArAya. jo have AtmA cho te khabara paDI ane AtmAmAM siddhanI sattA che, saavasthA che to vedanA thaze, pIDA thaze ane romaromamAM agni saLagaze ke mArI sattA huM kayAre pragaTa karuM? pachI pUchazo ke A sattA kema pragaTa thAya ? to be sAdhanothI thaze. ahIM sAdhanAnI jarUra paDaze. AnaMdadhanajIe kahyuM che ke, kAraNa yoge ho, kAraja nipaje, emAM koI na vAda, paNa kAraNa viNa kAraja sAdhIe, e nija mata unmAda. For Personal & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 341 kAraNa vagara kArya sAdhIzuM, ema koI kahe to potAnA matano unmAda che. madirApAna karyA pachI jema phAve tema bole tema A badhA phAve tema bolanArA che. kAraNanI jarUra nathI. upAdAna vagara cAlaze, nimitta vagara cAlaze, tenA vagara paNa thaI jaze. ema hajAro vAto enA magajamAM AvatI hoya che. jJAnI puruSa kahe che ke tArA mATe be sAdhano joie. eka sadgurunI AjJAnuM ArAdhana te paheluM sAdhana. ahIM sadgurunI jarUra. atyAra sudhI sagurunI jarUra kayAM lAgI che ? A guruo tamArI pAchaLa paDayA che ne ? sadgurunI AjJAnI eTalA mATe jarUra che temaNe potAnA jIvanamAM anubhava prApta karyo che ke, je anubhavI hoya te ja rasto batAvI zake. ApaNane eTalA mATe jarUra che ke ApaNe siddha thavuM che ane AtmA pragaTa karavo che. e mahAtmAo tathA jJAnI puruSe siddhanI sattA pragaTa karavA zuM karyuM ? jinadazA, vItarAgadazA kevI rIte prApta karI ? rAga dveSane kevI rIte jItyA? A krodha kevI rIte jItyo? ahaMkAra, kAmanAo, vRttio kevI rIte jItI? amArI to hAlata evI che ke eka kalAkano niyama karyo hoya ke mIThAI nathI khAvI tyAM durbhAgye mIThAInI thALI sAme Ave ane pachI vicAra Ave ke pahelAM lAvyA hota to khavAtane? pachI rahevAya nahi eTale pUche ke hamaNAM mIThAI khAI lauM ane pachI be kalAkanI bAdhA rAkhuM to cAle ? ATalo vikalpa, ATalI vRttio jItI zakato nathI to mahApuruSoe kaI rIte vRttio jItI haze? teo vRtirahita ane vItarAga kevI rIte thayA haze ? rAga ane dveSano abhAva kaI rIte karyo haze ? eka vakhata eka bhAI mane bolAvavA AvyAM. meM pUchayuM ke kema? to kahe mArA pitAzrIno chello TAima che Apa mAMgalika saMbhaLAvavA padhArazo ? meM kahyuM, cAlo. A badhAne mAMgalika chellA TAIme ja saMbhaLAvavAnuM hoya. maranAra sAMbhaLI na zake, lagabhaga to mUchamAM ja hoya. ame to gayA. to dardI kahe ke zuM kAma Amane bolAvyA ? huM kyAM maravAno chuM ? haju vAra che ane pAMca ja miniTamAM maraNa pAmyA. jIvanI A avasthA che. AvI Asakti ? AvuM mamatva ? AvI mUcha ? vicAra to karo ke jJAnI puruSe kevI rIte vItarAga dazA prApta karI haze ? keTalo pracaMDa puruSArtha karyo haze ? bhagavAna sADAbAra varSa sAdhanAmAM rahyAM. ThaMDI, garamI, aneka upasargo, mAna, apamAna, saMgama jevo deva ane caMDakauzika jevo jherI nAga, hAthamAM rAza laIne mAranAra kheDUta ane kAnamAM khIlA ThokanAra jaDa mANasa, A badhA vacce kevI samatA ane zAMti ? kevI kSamA ? kevo prema ? kevI karuNA ? kevI saraLatA ? kevI namratA? oho ! AvA mahApuruSa ? A jina dazA che. dazA zabda che. jinadazA eTale AvI vItarAga avasthA. AnaMdaghanajI mahArAja kahe che saMbhava deva te dhura sevA savere, lahI prabhu sevana bheda, sevana kAraNa pahelI bhUmikA re, abhaya, adveSa, akheda." For Personal & Private Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 2 pravacana kramAMka - 106, gAthA mAMka- 135 je teM jItyA re tene huM jItIyo re, puruSa kizya muja nAma, paMthaDo nihALuM re bIjA jina taNo, ajIta ajIta guNadhAma." jemane koI jItI zakayA nathI tevA rAga dveSane tame jItyA che ane e rAga dveSathI ame jItAI gayA chIe. AnaMdadhanajI majAkamAM kahe che ke tame emane kADhI mUkayAM ane teo amane AvI vaLagyAM. kevI hAlata haze amArI? A rAga dveSa kevI rIte jItyAM haze? kevI samatA ? kevI dhIraja ? kevI sahiSNutA ? kevI karuNA? jIvanamAM kevI avasthA prApta karI haze? A tattva vicAra ane jinadazAne joI lo. ApaNe te thavuM che. vyavahAramAM saMsAra mAMDavo hoya, lagna karavAM hoya to basa ekamekane joI le ane have to kalAkonA kalAko vAto karI nakkI kare ane cha mahinA pachI DAyavorsa! tame joyuM zuM tyAre ? loko kahe che ke joyA vagara nakkI na thAya. ahIM zAstro ema kahe che ke tame paNa joI lo. tamAre vItarAga jevA thavuM che, paNa pahelAM oLakhI to lo, maMdiramAM jAo cho, ghaMTa vagADo cho, hAtha joDo cho. pUjA karo cho. konI pAse jAo cho ane kone mAthuM jhUkAvo cho ? A puruSe to rAga jItyo, pragADha rAga jItAya nahi te paNa jItyo. krodha paNa jItyo, dveSa paNa jItyo. AmanAmAM ahaMkAra ke IrSyA nathI. kaThoratA nathI. AvI avasthA temaNe kevI rIte prApta karI haze ? vItarAgatA vicAratAM vicAratAM potAnI zuddha dazAnuM bhAna thAya. vicAra jinadazAno ane bhAna thAya nijadazAnuM. zabdo khyAlamAM lo. A jinadazA ane nijadazA ! potAnI dazA vartamAnamAM AvI che paNa asalamAM e jinadazA che te mArI dazA che. jinezvaranuM darzana karatAM te vicAre ke kevI rIte te pUrNa vItarAga thayA haze ? cothA guNasthAnathI AgaLa vadhatAM vadhatAM 12 mAM guNasthAnake Ave tyAre AvI vItarAga dazA prApta thAya, kaMI samajAya che ? khyAlamAM Ave che ? cothuM guNasthAna eTale samyagdaSTinuM guNasthAnaka, avirati samyagdaSTinuM guNasthAnaka. tyAMthI vItarAgatAnI zarUAta thaI. vItarAgatA aMze vadhatA vadhatA tenI pUrNatA bArame guNasthAnake thAya. AvA vItarAga puruSane juo, darzana karo, vicAramAM lo, ciMtanamAM lo. A tattva vicAramAM lo, maMthanamAM lo. vItarAgadazAnuM gholana karo, samajAya che ? tamane to vicAra Ave che ke huM karoDapati kayAre thAuM ? cUMTaNImAM cUMTAIne kayAre AvuM? huM moTo mANasa kayAre thAuM ? jAmanagaramAM eka bhAIne meM pUchyuM ke tame kema banI ThanI taiyAra thaIne AvyA cho ? temaNe kahyuM ke koie mane kahyuM ke AjanI sabhAnA pramukha tamane banAvavAnA che. tyAM gayo to bIjo pramukha nImAyo. meM kahyuM ke pahelA bhasyA hota to huM taiyAra to na thAta ? A ahaMkAra chUTato nathI, tene badale he prabhu! tame ahaMkAra zUnya banyA, A ahaMkArano laya karyo. ApanAmAM ahaMkArano chAMTo na maLe. 64 indro ekI sAthe caraNomAM mAthuM namAvI namaskAra kare che, chatAM ahaMkAra nahi ane eka vakhate kamaTha bhayaMkara upasarga kare che tyAre krodha ke dveSa nahi. he prabhu ! tame For Personal & Private Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 343 kaI rIte rahI zakayA ? A kaI kaLA che ? A kayuM sAmarthya che ? cothA guNasthAnakathI upaDayA ane vItarAgatA vadhatI vadhatI 12mA guNasthAnake pUrI thAya, evuM bhagavAnanuM svarUpa vicAratAM vicAratAM potAne khabara paDe ke mAre A ja karavAnuM che. carcA karavI nathI, paMcamakALamAM mokSa che ke nahi ? A mahArAja hA pADe che ane A nA pADe che, A badhuM choDa. tuM jAgIne zarUAta to kara. ekaDo to ghaMTa, eTaluM to nakkI kara ke huM AtmA chuM. loko pUche che ke Izvara che tenuM pramANa zuM? ame kahIe chIe ke tuM cho tenuM pramANa zuM? pahelA e nakkI kara ke tuM cho ke nahi? tuM AtmA cho tema nakkI karyuM? pahelA nakkI karo ke huM AtmA chuM, zarIra nathI. to prANImAtramAM tamane AtmA dekhAze. A rIte sadgurunI AjJA pramANe varte. jinezvara paramAtmAnuM smaraNa, ciMtana, manana, dhyAna kare. vAraMvAra smaraNa kare. he prabhu ! tamAruM ciMtana ane manana karyuM. tamArI avasthA ame jANI ane AvI avasthA amAre prApta karavI che. have tamane koI pUche ke tamAre zuM thavuM che? zuM kahezo? vItarAga thavuM che tevo raNako aMdarathI Avavo joIe. kema? amArAmAM vItarAga thavAnI sattA che. ame siddha chIe. rotala ane pAmara nathI. thoDI sattA hAthamAM Ave to mANasamAM jora AvI jAya to siddhanI sattA hoya ane jora kema na Ave ? mArAmAM to siddhanI sattA che, sadgurunuM avalaMbana ane jinadazAnuM avalaMbana che. enA avalaMbanathI A AtmA pAMca samiti ane traNa guptinI ArAdhanAthI vItarAgadazA prApta kare che. upAdAna Atama sahI re puSTAlaMbana deva, upAdAna kAraNapaNe re pragaTa kare prabhu seva. 136mI gAthAmAM A vivAda AvavAno che. "upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta, siddhatvane pAme nahi, rahe bhrAMtimAM sthita'. chellA pacAsa varSathI upAdAna ane nimitta, pratyakSa ane parokSa e carcAmAM mULa vAta bhUlAI gaI che. rAmakRSNa paramahaMsa eka dRSTAMta ApatA hatA. be mitro copATI nAsto karavA gayA. eka mitre pUchyuM, tArA bApA che ke nahi ? nA, nathI. to kevI rIte te maryA? ame gAmaDAmAM rahetAM hatAM, eka divasa tAva Avyo. ame kaMI gaNakAryuM nahi, pachI meleriyA thayo temAMthI Dabala meleriyA ane be kalAkamAM gujarI gayA ane eTalAmAM nAsto pUro thaI gayo. kAgaLamAM kaMI na maLe. olAne thayuM ke badhuM pUchIne mane AbAda banAvyo. nAstA vagara rahI gayo. bIjA aThavADiye pAchA gayA. pelAne thayuM ke Aje huM paNa pUchI lauM. teNe pUchyuM ke tArA bApAne zuM thayuM hatuM? te kahe tAva Avyo ne Tapa maryA. have tuM paDIkuM choDa. Ama carcA ane vAdavivAda kayAM sudhI karazo ? be zabdo sAthe ja joDAyelA che. tame chUTA nahIM pADI zako. tene chUTA pADavA prayatno na karazo. upAdAna ane nimitta sAthe ja che, sAthe rahevAnA che. upAdAna vagara paNa na For Personal & Private Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 pravacana kramAMka - 106, gAthA mAMka-135 cAle ane nimitta vagara paNa na cAle. koI jhADa evuM che ke jamIna vagara UgyuM hoya? grenAITa upara bIja mUkayuM ane UgI gayuM? are khetara joIe. khAtara joie, kheDavuM paDe, pANI nAkhavuM paDe A badhA sahAyaka paribaLo che, mATI to paDI che paNa enI meLe ghaDo thaI jAya ? jo paDyo paDyo ghaDo thaI jato hoya to kuMbhAranI paNa jarUra nahIM ane mATI lAvavA gadheDAnI paNa jarUra nahi. daMDa ane cAkanI paNa jarUra nahi. bahenone keTalI nirAMta lAge jo ghauMmAMthI roTalI enI meLe thaI jatI hoya to. dALa ane bhAta paNa enI meLe thaI jAya to kevuM sAruM ? pachI to khAvAnuM ja rahene ? paNa AvuM na thAya. be kAraNo sAthe che. upAdAna ane nimitta. be sUtro chUTA na pADazo. tenI carcA AvatIkAle pachInA pravacanamAM thaze. AjanuM sUtra "sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya'. jo tame samajyA ho to mane kaho. jo samajyA ho to kAmakAja cAluM. zenA mATe ? siddha thavA mATe. have jeTalA varSo rahyAM temAM bIjo kAryakrama nathI. A siddha thavAno kAryakrama cAlu. bAkI raheze te AvatA janamamAM. amAre to siddha thavuM ja che. tevI avasthA jIvanamAM prApta thAya tenA mATe be kAraNo sadguru AjJA ane jinadazA, A baMne tamArA saunA jIvanamAM prApta thAo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 345 pravacana kramAMka - 107 gAthA kramAMka - 136 upAdAnanI mukhyatA ane nimittanI anivAryatA upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. (136). TIkA - sadguru AjJA Adi te AtmasAdhananAM nimitta kAraNa che, ane AtmAnAM zAnadarzanAdi upAdAna kAraNa che, ema zAstramAM kahyuM che; tethI upAdAnanuM nAma laI je koI te nimittane tajaze te siddhapaNAne nahIM pAme, ane bhrAMtimAM varyA karaze, kema ke sAcA nimittanA niSedhArthe te upAdAnanI vyAkhyA zAstramAM kahI nathI, paNa upAdAna ajAgrata rAkhavAthI tAruM sAcA nimitta maLyA chatAM kAma nahIM thAya, mATe sAcAM nimitta maLe te nimittane avalaMbIne upAdAna sanmukha karavuM, ane puruSArtharahita na thavuM; evo zAstrakAre kahelI te vyAkhyAno paramArtha che. (136) aneka siddhAMto A dharatI upara che. karmavAdano siddhAMta, anekAMtano siddhAMta, ahiMsAvAdano siddhAMta, guNasthAnaka, mArgaNAsthAnaka, vargaNAsthAnaka vigerenA siddhAMto che, tema eka kAryakAraNavAdano paNa siddhAMta che. A siddhAMta sAdhake samajavo paDaze ane emAMnI gerasamajaNa dUra karavI paDaze. vAstavika samaja keLavavI paDaze. jagatamAM kAryo thAya che ane A jagatano je vikAsa, pragati, utthAna ane AvirbhAva che te kAryamAM dekhAya che. asaMkhya prakAranAM kAryo jagatamAM thaI rahyAM che. jyAM jyAM kAryo thAya che te kArya thavA mATe tenAM kAraNo paNa joIe. eTale tyAM siddhAMta e Avyo ke koipaNa kArya kAraNa vagara thAya nahi. kArya karavuM hoya to kAraNanI jarUra. jeNe kArya karavuM hoya teNe jANavuM paDe ke A kArya karavAmAM kyA kAraNo anukULa che? rasoI karavI hoya to sAdhano judAM. vepAra karavo che to sAdhano judAM. ahIM siddhatva pragaTa karavuM che to tenA sAdhano paNa judAM. evAM kyA kAraNo che ke jenAthI siddhatva pragaTa thAya ? A ghaTanA konAmAM ghaTe ? ane kevI rIte ghaTe ? ene kAryakAraNavAdano siddhAMta kahe che. devacaMdrajI mahArAje gAthA ApI che ke je je kAraNa ke hanuM re, sAmagrI saMyoga, maLatAM kAraja nipaje re, kartA taNe prayoga. je je kArya hoya, tenuM je je kAraNa hoya evA kAraNanI sAmagrI prApta jo thAya to kArya nIpaje. kayAre? kartA prayoga kare tyAre. traNa zabdo samajI lo. kartA, kAraNa ane kArya. For Personal & Private Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 pravacana kramAMka - 107, gAthA mAMka-136 jagatamAM jeTalAM kAryo che, te badhAnuM kAraNa bhinna bhinna che. ghaDo karavo hoya to mATI joie. roTalI karavI hoya to loTa joIe, kapaDAM vaNavA mATe rU joie ane vRkSa mATe bIja joIe. Ama asaMkhya kAryo che ane tenAM kAraNo paNa asaMkhya judAM judAM che. to je je kAraNa jenuM hoya tenA mATe sAmagrIno saMyoga thavo joIe. sAdhake moTuM kAma karavuM paDaze. jo tene siddhatva prApta karavuM haze to siddhatva prApta karAvanAra sAmagrI ekatrita karavI paDe. sAdhano meLavavA paDe. e sAdhanonuM sevana karavuM paDe. bahu ThaMDI lAge to lAkaDAM zodhIne tene pragaTAvIe chIe. lAkaDA joIe, agni joIe ane pragaTAvanAra paNa joIe. e pragaTAvyA pachI ThaMDI dUra thAya ane garamI prApta thAya. lagabhaga badho khyAla hoya che ke kayA kAraNa mATe kyA sAdhano joIe. paraMtu eka khyAla nathI ke siddhatva pragaTAvavA kayA kAraNo jarUrI che? A pAyAnI vAta che. e koIne khyAla nathI Avato ke kaI rIte siddhatva prApta thAya ? devacaMdrajI mahArAje kahyuM ke kArya thayuM nathI tevuM lAgatuM hoya to ema samajI lejo ke tene jarUrI kAraNo maLyAM nathI. kAraNo maLe eka vAta, kartA prayoga kare te bIjI vAta ane A baMneno meLa hoya to avazya kArya thAya te trIjI vAta. je kArya karavuM che tene anukULa sAmagrI maLe ane kartA puruSArtha kare to kArya thAya. have kArya thayuM nathI evuM lAgatuM hoya to spaSTapaNe samajI lejo ke anukULa sAmagrI meLavI nathI ane jo sAmagrI maLI hoya to kartAe prayoga-puruSArtha karyo nathI. paMcamakALa ane kaLiyuganI vAta choDo. mokSa to game tyAre maLI zake, paraMtu sAmagrI joIe ane sAmagrI che to tene jANavI paNa joie ne ? ane jANI hoya to meLavavI paNa paDe ane kartAe prayoga paNa karavo joie ne ? A to kartA prayoga kare nahi, sAmagrI meLave nahi, kaI sAmagrI che te jANe nahi ane kaheze ke kArya thayuM nahi. A to vAstaviktA nathI paNa bakavAsa che. pharI gAthA tarapha jaIe. je je kAraNa je hanuM re, sAmagrI saMyoga, maLatAM kAraja nipaje re, kartA taNe prayoga. Avo siddhAMta jo spaSTa hoya to uparanI gAthAmAM kahyuM ke "sarva jIva che siddhasama, je samaje te thAya' A siddhAMtanI vAta karI. paraMtu A emane ema na thAya. tenA mATe kartAno prayoga joIe. kartA eTale karanAra, mokSanI sAdhanA karanAra. teno prayoga joIe. teno puruSArtha joIe ane te puruSArtha kare tyAre tene be anukULa kAraNa joIe. eka upAdAna kAraNa ane bIjuM nimitta kAraNa. A zabdo samajI lejo. cAra zabdo che. (1) upAdAna, (2) upAdAna kAraNa, (3) nimitta ane (4) nimitta kAraNa. upAdAna eTale mULabhUta dravya. upAdAna kAraNa eTale upAdAnamAM rahelI judI judI zaktio. nimitta eTale A zakitao jenI hAjarImAM pragaTa thAya tevuM kAraNa, ane nimitta kAraNa eTale e kAraNa pragaTa kare tevI For Personal & Private Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 347 kSamatA jenAmAM hoya te kAraNanI ghaTanA. A cAre bhegAM thAya tyAre eka kArya thAya. ane eka siddhAMta e paNa che ke upAdAna kAraNa je kArya pahelAM paNa hAjara hoya, kArya thatI vakhate paNa hAjara hoya ane kArya thayA pachI paNa hAjara hoya. traNe kALa hAjara hoya. eka dRSTAMtathI samajIe. ghaDo banAvavo hoya to mATI ghaDo banAvatAM pahelAM paNa hAjara, banAvatI vakhate paNa hAjara ane ghaDo banI gayA pachI paNa ghaDAmAM mATI hAjara. ghaDAmAM mATI mojuda che. ghaDo levA jAva tyAre tame kaho ke mATI tuM rAkhI le ane mane ghaDo Apa. to zuM Apaze? to upAdAna kAraNa (mATI) pahelAM hoya, prayoga karatI vakhate paNa hoya ane pachI paNa hoya. traNe kALa hAjara rahe. AvuM je kAraNa te upAdAna kAraNa. mATI upAdAna kAraNa che. bIjuM udAharaNa vRkSa bIjamAMthI thAya che. to bIjane upAdAna kAraNa kahevAya. vRkSa pahelAM bIja hatuM. jyAre vRkSa khIlI rahyuM che tyAre paNa bIja che ane vRkSa saMpUrNa khIlI UThaze tyAre paNa temAM bIja to che ja. satata bIjanI hAjarI che. ghI banaze dUdhamAMthI. ghI pahelAM paNa dUdha hatuM. ghI thAya te pahelA paNa dahIMrUpe dUdha hatuM ane ghI thayA pachI paNa dUdha haze paraMtu ghI rUpe. upAdAna kAraNa tene kahevAya je kArya pahelAM, kArya thatI vakhate ane kArya thayA pachI paNa eTale traNe kALa hAjara hoya. evuM je kAraNa te upAdAna kAraNa.ahIM ema kahyuM ke upAdAna to AtmA che ane te saMpUrNa dravya, saMpUrNa ekama che. temAM kazuM khUTatuM nathI. Atma dravya eka saMpUrNa ekama che, jema ke udyoga karavo hoya to jamIna kharIdavAthI mAMDI sAdhana sAmagrI phITIMga karI utpAdana thAya tyAM sudhInI badhI taiyArI hovI joie. AtmA saMpUrNa ekama che ane temAM siddhatva bhareluM che. A saMpUrNa ekama evo je AtmA te upAdAna. ane upAdAnamAM jJAna, zraddhA, cAritra che te kAraNa. mATe sUtra evuM AvyuM ke samyagdarzana, jJAna, cAritra e mokSamArga che. paraMtu A lAvavuM kayAMthI ? kayAM samyagadarzana maLaze, kayAM samyag jJAna ane kayAM samyak cAritrya maLaze? to jJAnI kahe che ke AtmA saMpUrNa che, AtmAno svabhAva che jJAna darzana cAritra. e tane AtmAmAMthI ja maLaze. A upAdAna kAraNa che. mokSa meLavavA mATe tamAre bahAra javuM paDe tema nathI. kaMi khyAlamAM Ave che ? zuM kharI paristhiti che te? jene mokSa meLavavo tene bahAra javuM paDatuM nathI. badhI sAmagrI aMdara che. o me sAso appA, bALa-saLa-saMtruo / sesA me bAhirAbhAvA, savve saMjoga lakkhaNA // - ahaM jo vahu zuddho / huM eka chuM, zuddha chuM, jJAna darzana cAritra rUpa chuM. A mUDI upara mokSanI prApti karavAnI che. juo ! siddhatva e tamArI sattA, AtmA e tame ane samyagdarzana, jJAna, cAritra te AtmAno svabhAva. A badhuM gharamAM ja che, kayAM bahAra javuM paDe tema che ? to phAMphAM zAnA mAro cho ? ke mokSa kayAM maLaze ? mokSa meLavavA kayAM javAnuM che ? tArI milkata tArI pAse ja che. 'je samaje te thAya' paNa samaje to ne ? e samajato nathI mATe For Personal & Private Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 pravacana kramAMka - 107, gAthA kramAMka-136 thatuM nathI. tame samajyA hota to tame atyAre ahIM na hota. tame samajyA hota to siddhazIlA upara hota. upAdAna kAraNa jJAna, darzana ane cAritra ane upAdAna te huM AtmA. upAdAnathI upAdAna kAraNa juduM nathI. paraMtu AvuM upAdAna kAraNa hoya tyAre tene prApta karavA, teno AvirbhAva karavA sAdhano joIe. e sAdhano kahevAya che nimitta kAraNa. ane jenI hAjarImAM kArya thAya tene kahevAya nimitta. kAraNa zabda eTalA mATe ke hAjarI to hatI paNa kArya na thayuM to nimitta kAraNa na kahevAya. sAheba ! samosaraNamAM ApaNe hAjara hatA, kharekhara hatA. tIrthakara devo sAme beThA hatA, ApaNane dezanA ApatA hatA. ApaNe sAMbhaLatA paNa hatA, paNa cakaLavakaLa hatA. Ama joyuM ke IndrANIo AvI, A devo AvyA, A AvyA, te AvyA. ApaNe tyAM DAphoLiyAM mAratA hatA. ApaNe paranuM nirIkSaNa karatA hatA. tyAMthI pAchA pharatA pharatA muMbaImAM. nimitta to hatuM paNa nimitta kAma na karI zakayuM. vAMka nimittano nathI. vAMka ApaNo che. nimittane kAma to karavA do. jenI hAjarI vinA kAma na thAya te nimitta kAraNa. valoNuM karavuM che to pahelAnA vakhatamAM goLI hatI, dorI hatI. dorI bAMdhI pheravatAM hatAM. have svIca ona karo eTale mAkhaNa taiyAra. kaMI vAMdho nahi. valoNuM to kharuM ne ? prakAra badalAyo. kAma to karavuM ja paDe ne? upAdAna kAraNa hAjara hovA chatAM ane siddhatvanI sattA hovA chatAM, e siddhatva pragaTa na thayuM. AvirbhAva na thayo enuM kAraNa anukULa nimitta na maLyuM. bIjI vAta anukULa nimitta paNa maLyuM, hajAro vAra maLyuM paNa nimitte kAraNatA na rahI. nimitta kAraNa kayAre kahevAya? prayoga thAya tyAre. ghaTanA ghaTe tyAre, pariNAma Ave tyAre. pariNAma AvavuM joIe. upAdAna kAraNa ane nimitta kAraNa bane bhegAM thavAM joIe, baMne bhegAM jo thAya to kArya thAya. AmAM bhUla kayAM thAya che? bhUla tyAM thAya che ke nizcayanaye to kahyuM ke "sarva jIva che siddha sama" sarva jIva siddha samAna che ane tenI sattA temAM rahelI che. upAdAna AtmA che ane AtmA huM pote ja chuM. mArAmAM jJAna darzana cAritra paNa che. to have mAre koInI jarUra nathI. upAdAnane samajavavAmAM bhUla thAya che. tAruM upAdAna che kharuM paNa apragaTa che. temAM kAraNatA pragaTa karavI paDaze. kAraNatA pragaTa nahi thAya to upAdAna kArya nahi kare. potAnI meLe AtmA pragaTa karI zakIza ema ja mAne athavA kevaLajJAna to mArAmAM ja che, e to enI meLe pragaTa thaze tema mAnI bahAranA avalaMbanono tyAga kare to siddhatva pragaTa nahi thAya. dhyAnathI sAMbhaLajo ke kadI pragaTa nahi thAya. A parataMtratA nathI paNa vyavasthA che. A goThavaNa che. bIjane jamInamAM javuM paDe khIlavuM hoya to, e bIjanI parataMtratA ke lAcArI nathI paNa nimitta naimittika saMbaMdha che. upAdAna kAraNanI vyavasthA che. upAdAnane pragaTa jo thavuM hoya to pragaTa karAvanAra kAraNo avazya tene meLavavA joie. rasoI karavI hoya to mukhya dALa ane ATo to joIe ne ? bIjuM kAMI nahi hoya to cAlaze. bIjA masAlA, badAma For Personal & Private Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 349 pIstA rahevA do paNa dALa ATo joize. siddhatva prApta karavuM hoya to kamase kama be kAraNa joize. sadguru AjJA ane jinadazA. maulika vAta che. sadguru AjJAno e artha thAya che ke siddhatva aMdaramAM tirobhUta che, enI sattA che. A samajaNa prApta karyA pachI e sattAne pragaTa karavAnI prakriyAmAM sAdhaka jyAre DhaLe, kAma lAge tyAre tene madadarUpa paheluM kAraNa sadguru hovA joIe. huM vAre vAre kahuM chuM ke asadguru nahi, kuguru nahi, saMpradAya guru nahi, mAnelA ke paraMparAnA guru nahi paNa sadguru ja joIe. sadguru maLe ja ane hoya ja. magajamAMthI bhramaNA kADhI nAkho ke sadguru che ja nahi. jema A dharatI caMdra vagara na hoya, sUrya vagara na hoya, AkAza vagara ke havA vagara na hoya tema A dharatI sadguru vagara paNa na hoya. koI divasa evo AvavAno che ke AkAza nahi hoya ? AkAzamAM sUrya nahIM hoya ? koI divasa evo Avaze ke sadguru nahi hoya? nA, sadguru hoya ja, haze ja, zodhavA joIe. athavA sadguru tamane pakaDI le tevI taiyArI hovI joIe. mumukSanA netro mahAtmAne oLakhI le che, ane mahAtmA mumukSune oLakhI le che. dAdu rAjasthAnanA nAnakaDA gAmamAM kSatriyanA ghera gayA. tyAM sAta varSanI uMmaranA bALaka hato. tenuM nAma suMdara. dAdue tene jotAveta ja tenI mAne kahyuM ke ye hamako de do ! ye hamArA hai ! tenI mAe kahyuM, ye tumhArA kese ? meM usakI mA huM. dAdue kahyuM ke ye hamAre liye AyA hai. dAdue kahyuM ke suMdara calo ! ane suMdara tenI pAchaLa cAlyo ane bhaviSyamAM te suMdaradAsa banI gayo. bIjI vAta, dhaMdhukAmAM devendrasUri mahArAja gayA tyAM pAMca varSano cAMgadeva pAhinI mAtA sAthe upAzraye gayo. devendrasUrie tenI mAne kahyuM ke A bALaka mane sopI de. temaNe te bALakamAM hemacaMdra AcArya joyA, sattA che hemacaMdrajInI. bAIe kahyuM ke mArA pati hAjara nathI ane vaiSNava che, teo jANaze ke A bALaka meM tamane sopyo che to ghaNuM bUruM thaze. kaMI nahi thAya. mane ApI de. mAe bALakane ApI dIdho. e mahattvanI ghaTanA banI gaI. jainazAsanane hemacaMdra AcArya prApta thayA. khoTA bahAnA kadI paNa na kADhazo. A binajarUrI carcA che, sadguru che. ne teo AjJA Ape che. prosesa jarA khyAlathI samajajo. pahelI vAta e ke mumukSutA taiyAra thavI joIe. jIjJAsunI avasthA AvavI joIe ane mumukSutA thAya pachI sadguruno viraha thavo joIe, tyAre tamane khabara paDaze ke sadgurunI jarUra che. mumukSunI AMkhamAMthI AMsu vahyA jAya, rAha jove, pratIkSA kare. mIrAM kahetI hatI ke huM raDI chuM, jharUkhAmAM UbhI UbhI rAha jotI hatI ke mArA sadguru Avaze. mArI AMkhamAM AMsu AvatAM hatAM ane jAtAM jAtAM sadguru mArgamAM maLyAM. sadgurunA virahanI vyathA thAya. paramakRpALudeve kahyuM ke, he paramAtmA! tuM na maLe to cAlaze paNa sadguru amAre joIe. ame AvuM kahIe to tAre mAThuM na lagADavuM, kAraNa ke tame paNa sIdhA maLatA nathI. emanA dvArA maLo cho. bahu majhAnI vAta karI, A avasthA che, temAM viraha thAya, For Personal & Private Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 pravacana kramAMka - 107, gAthA kramAMka-136 vyathA thAya. jene vyathA thaI che tene sadguru maLyAM ja che. maLe eTale oLakhANa thAya. ema kahevAya che ke koI puruSa laMpaTa hoya to tene strI oLakhI le che ke A mANasa barAbara nathI, e tenAthI bace che. ane A mANasa sajjana che, A barAbara che tema jANe che, tema sadgurunI oLakhANa paNa thAya ja ane tenA mATe bahumAna paNa thAya ane bahumAna thAya eTale prema pragaTa thAya. A prosesa che. evo prema pragaTa thAya ke jema pati vagara patnI AvI na zake tema sadguruno paNa viraha thAya che. te sadguru vagara rahI zakato nathI. sadguru sAmethI Ave che. chApAmAM moTAM moTAM heDIMgo Ave, padhAro ! amArI jAhera sabhA che. ahIM to aMdaramAM tIvra tAlAvelI thAya, bahumAna thAya, prema pragaTa thAya. bALaka vagara mA jIvI na zake ane mA vagara bALaka jIvI na zake e sAmAnya ghaTanA che tema sadguru vagara sAdhaka rahI na zake te AdhyAtmika ghaTanA che ane Avo prema pragaTa thAya tyAre pote maTI jAya ane potAnI jAta sadgurune hAthamAM Ape, lo, amane ghaDo. ArasapahANano paththara zIlpI pAse jAya che tyAre paththara maunamAM kahe che ke uThAvo tamAruM TAMkaNuM ane hathoDo, amane ghaDo. ArasapahANa vacamAM Avato nathI. sadguru maLyA pachI ziSya vacamAM AvavuM na joIe. A to guru karatAM ziSya DAhyo thAya, paNa DIsTarabansa-Avo avarodha na joIe. ziSya potAnI jAta sadgurunA hAthamAM mUkI de ane A ghaTanA ghaTayA pachI sadguru ene je zabdo kahe tene kahevAya che AjJA. atyAre to evuM pUche che ke mAre navI dukAna kholavI che to keTalA vAge kholuM ? dIkarAnuM sagapaNa karavuM che, konI sAthe karuM ? are, A to goramahArAjanuM kAma che. zera bajAranA bhAva vadhaze ke ghaTaze ? amerikA javuM hoya to gurunI AjJA laIne jAya. sadgurunI AjJA to vItarAgatA prApta karAvanArI hoya. ane evI AjJA hoya ke jenAthI rAga dveSa tUTatA jAya, tUTatA jAya. ane eka divasa evo Ave ke rAga dveSa hoya ja nahi. A vAta samajI lo. sadgane evuM pUchazo nahi ke dukAna kayAre ughADuM? zeno dhaMdho karuM ? AvuM pAchuM tamAre karavAnuM che. tame jANo. emAM sadgurune zuM pUchavAnuM ? ane pAcho mAne ke huM bhakitavALo sadgurune pUchayA vagara kaMI karato ja nathI. alyA ! rAga dveSa kare che tyAre pUche che? to barAbara. krodha karavo che, pUchI lauM ke guru mahArAja ! krodha karuM? to paNa krodha baMdha thaI jAya. AjJAno artha e thAya che ke jenAthI vItarAgatA prApta thAya, vItarAgatA prApta thAya evA zabdo jenAthI prApta thAya tene kahevAya che sadga. vItarAgatA tarapha laI janArI paddhati tene kahevAya che AjJA. kalikAla sarvaze eka nAnakaDI gAthA kahI che ke mAravo sarvathA hera, 35AyaNa saMvA: A AjJA. Asrava haMmezA tyAga karavA jevo hoya che ane saMvara haMmezA upAdeya che, AvI jJAnI puruSanI AjJA che. AvI sadgurunI AjJA hoya. tame konI konI AjJAmAM raho cho te tamane khabara che. svAdhyAyamAM javA taiyAra thayA, ane gharavALI kaheze Aje rahevA do, For Personal & Private Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 3pa1 bajAramAMthI atyAre zAka laI Avo. gayo e zAka levA. AjJAMkita, jarApaNa dalIla karI nahIM. jevI tArI AjJA. sadguru sAthe Avo vyavahAra karo cho ? tyAM to kaho cho ke karIe chIe, vicArIe chIe, bIjAnI salAha laIe chIe. mokSamArgamAM A vAta na thAya. tame roja gAo to cho ke "nathI AjJA gurudevanI acaLa karI uramAMhI !" mane to navAI lAge che ke mAtra gAvAthI phera paDe kharo ? samajo to kharA ke tame zuM bolo cho ? gurudevanI AjJA hRdayamAM acaLa karIne dhAraNa karI nathI. A sUtra che. A sadguru AjJA e moTo baMdha che. ghasamasatuM pANI AvatuM hoya ane majabUta baMdha bAMdhyo hoya to pANI AgaLa na Ave. saMsAra ghasamasatA vege Avato hoya ane sadgurunI AjJAmAM jo hoya to saMsAranAM pANI tene kheMcI na zake. vikAro Ave che. vAsanAo Ave che. ghasamasatA vege Ave che. sadgurunI AjJA e ADA baMdha jevI che. kaMI khyAlamAM Ave che ke AjJA zuM kAma kare che? tamArA prayatnothI je vRtti rokAtI nathI te sadgurunI AjJAthI zAMta thAya. evuM sAmarthya che temanAmAM . narmadAnA baMdha tUTaze paNa sadgurunI AjJAno baMdha kadI tUTaze nahi. ghasamasatA vege vicAro Ave ane caDAio Ave, kayAreka krodhanI, kayAreka vAsanAnI, kayAreka lobha ke kayAreka ahaMkAranI Ave paNa sadgurunI AjJA tene roke che. eka arthamAM ema kaho ke sadgurunI AjJAnuM pAlana premanA baLathI ja thAya. bIjA baLathI na thAya. jema bALaka che te mAnuM kahyuM kare paNa bApane nA pADe che. eka chokaro amerikA gayo, tyAM koInI sAthe sabaMdha thayo. ane nakkI karyuM ke lagna karavAM. bApane khabara paDI tyAM pahoMcyo ane kahyuM ke tArA manamAM zuM samaje che ? A lagna nahi thAya. chokaro kahe, karIza to tyAM ja lagna karIza. bApe kahyuM, jo karIza to mArI milakatamAMthI eka paiso nahi ApuM. mAre nathI joIto ? thayuM ? pAcho Avyo. patnIne vAta karI. patnI kahe mane javA do, huM samajAvIza. tuM zuM karavAnI hatI ? huM ATalo moTo udyogapati, AvuM mAruM vyaktitva ane pratibhA! meM kahyuM ke tane kAMI milkata maLaze nahi, to te kahe cAlaze. ane have tAruM mAnaze? patnI kahe ke javA to do. mA gaI, tyAM jaIne kahyuM ke beTA! tArA sukhamAM amAruM sukha che. huM to tane AzIrvAda ApavA AvI chuM. tuM sukhI thaje. paraMtu tuM je kaMI kare te vicArIne karaje, kAraNa ke jeTaluM kalejuM amAruM baLaze, teTaluM bIjAnuM nahi baLe. tuM samajIne kare to sAruM. chokaro kahe, mA ! tArI zuM icchA che ? mAe kahyuM ke huM kahIza tyAM lagna karIza ? hA mA ! tuM kahIza tyAM karIza. A mAnuM vAtsalya che. mAnA vAtsalya karatA vadhAre sadgurunuM vAtsalya che. emanA pratyenA premathI pAlana thAya, baLathI na thAya. sadguru pratyenA premathI sadguru AjJAnuM pAlana thAya. A kaMI samajAya che ? sadguru AjJA eka nimitta. anaMtakALamAM A nimitta maLyuM nathI. bIjuM nimitta jinadazA, je thavuM che te. zuM thayuM ? vItarAga thavuM che. vItarAgano bIjo artha jina. jina For Personal & Private Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 pravacana kramAMka - 107, gAthA kramAMka-136 eTale vItarAga. rAgadveSa jeNe jItyAM te jina athavA vItarAga.A samagra darzanano arka vitarAgatA che. eka nAnakaDI zIzI attaranI gajavAmAM paDI hoya to sugaMdha Ave ane kAnamAM attara chAMTela pumaDuM bharAvyuM hoya to cArekora attaranI sugaMdha Ave. eka nAnakaDI zIzImAM hajAra gulAbanA phUlono arka che, tema vItarAgatA jaina darzanano arka che. A vItarAgatA ApaNuM lakSa che. jema ArkITekaTa plAna banAvI samajAve che ke A tamAro beDarUma, A DroiMgarUma, A rasoI ghara tema vItarAgatA e ArkITekTano plAna che. eno vicAra, jina dazAno vicAra, vItarAga dazAno vicAra. A jina dazA che. - sadgurunI AjJA ane jinadazAno vicAra A banne nimitta kAraNa che. zAstra vAMcIne kahe huM AtmA chuM, mArAmAM jJAna darzana cAritra che, tema mAnIne sadguru ke zAstranuM avalaMbana choDI de to siddhatvanI prApti thAya nahi. "upAdAnanuM nAma laI e je taje nimitta," samajAyuM ? "upAdAna huM chuM. upAdAna kAraNatA mArAmAM che. mAre konI jarUra ? sarunI jarUra nathI, zAstronI jarUra nathI. huM mAruM phoDI laIza." are, zuM karIza tuM? jo AvuM ja hota to atyAra sudhI thayuM na hota ? tuM kayAM badalAyo che ? to upAdAnanuM nAma laI nimittane taje, sadgurunI AjJAe varte nahi, jinadazAno vicAra na kare, tene AtmAnuM bhAna thAya nahi, te pAme nahi siddhatvane'. are samakti paNa na pAme, mithyAtvamAM ja rahe ane rahe bhrAMtimAM sthita." pustako vAMcIne AtmA AtmA kare, mAre koInI jarUra nathI. guru, zAstro ke bhagavAnanI mUrtinI jarUra nathI. ema kahe te nimittakAraNano apalApa kare che. sadaiva, sazAstra, ane sarunI bhakti, tenA pratye zraddhA, tenA pratye bahumAna hoya tene vyavahAra samyagdarzana karyuM che. "roke jIva svachaMda to, pAme avazya mokSa svachaMda mata Agraha tyajI, varte saguru lakSa, samakti tene bhAkhIyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. ATaluM cokhkhuM paramakRpALudeve kahyuM to paNa samajaNamAM locA? svachaMda mata Agraha tyajI, sadganA lakSe varte tene samakti thAya. A nizcaya samyagradarzanamAM kAraNa che. sadaiva, sadguru, saddharma enA pratyenI zraddhAne vyavahAra samakita kahyuM. ane A nimitta kAraNa "viSama kALa jina biMba jinAgama, bhaviyaNakuM AdhAro'. A viSamakALamAM jinabiMba ane jinAgama bhavyajIvone AdhAra che. jIvane jo A nimitta maLyuM na hoya to saMsAramAM kayAMya ne kayAMya aTavAyelo rahe che. saMsAramAM raheze, tene AtmAmAM ruci nahi thAya. ane pAchuM kaheze ke upAdAna taiyAra che ne? nimitta nimitte zuM karo cho ? choDo badhuM, upAdAna jAgRta karo ? kayAMthI karazo ? upAdAna jAgRta karanAra paribaLo to A che. bIjane bAhya sahAyaka paribaLa maLyA vagara jhADa Uge nahi tema bAhya anukULa paribaLa vagara upAdAna jAgRta thAya nahi. upAdAnamAM kAraNatA pragaTAvavAnuM kArya nimitta kAraNa kare che. nimitta kAraNa kayAre kahevAya ? jyAre For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 353 upAdAnamAM ghaTanA ghaTe tyAre, to sAra zuM Avyo ? upAdAnanuM nAma laI, nizcayananI vAta karI, AtmA, AtmA, AtmA ema vAta karI A puSTa nimittonI jarUra nathI ema kahIne teno anAdara kare e siddhatvane prApta karI zake nahi ane khoTI mAnyatA ke bhAMtimAM sthira thAya. mithyAtvamAM sthira thAya. upAdAna Atama sahI re, puNAlaMbana deva; upAdAna kAraNa paNe re, pragaTa kare prabhu seva." paramAtmAnI bhakti e upAdAna kAraNamAM kAraNatAne pragaTa karanArI che. upAdAna kAraNamAM rahelI kAraNatAne pragaTa karavAnuM kAma vItarAganI bhakita kare che. sadgurunI AjJA mAne che, te pramANe kare che, satsaMga kare che. jinaAgamo, sarvajJa paramAtmAnA zAstronA svAdhyAya paNa kare che. AtmAnI-dravyanI vAta karI nimittano upayoga kare nahi to e na karavAnA pariNAme tene hAni thAya. eka zloka yAda karI laIe. jJAnadazA pAme nahi, sAdhana dazA na kAMI'. jJAnadazA pAmyo nathI ane sAdhano paNa chUTI gayAM.nIce Utaryo nathI ane naukA choDI dIdhI to dariyAmAM ja jAya ne ? bIje kayAM jAya ? jJAnadazA pAmyo nathI ane sAdhano choDI dIdhA.AvAno saMga pAme to bhavajaLamAM DUbI javAya. eTalA mATe paramakRpALudeve sthaLe sthaLe cetavaNI ApI che. kone ? to kahe je potAne jJAnI manAve. potAnI bhUla thAya to tene kahetAM zarama Ave. UMdhe raste caDI gayo hoya tene sAce mArge laI Avavo te mahA mahenatanuM kAma che. ajJAnIne game tema samajAvIne sAcA rastA upara lAvI zakAya paNa AvAM ardhajJAnIne sAce raste lAvavA muzkela thaI paDe che. to .... upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta, pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. A adbhuta siddhAMta ApaNe 136 mI gAthAmAM joyo. AvatIkAle AgaLanI 137mI gAthAno prAraMbha karIzuM. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 pravacana kramAMka - 108, gAthA kramAMka-137 pravacana kramAMka - 108 gAthA kramAMka - 137 jJAnathI chUTe moha mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAnIno droha dra(137) TIkA - mukhathI nizcayamukhya vacano kahe che, paNa aMtarathI potAne ja moha chUTayo nathI, evA pAmara prANI mAtra jJAnI kahevarAvavAnI kAmanAe sAcA jJAnI puruSano droha kare che. (137). upasaMhAranI gAthAomAM paramakRpALudeve jainadarzananA mArmika siddhAMto alokika rIte mUkayA che. A siddhAMto samajyA vagara, samyak prakAranI sAdhanA thaI zakaze nahi. vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo, aba kayoM na bicArata che manase, kachu ora rahA una sAghanase; AthI jabarI zikhAmaNa bIjI koi hoI zake nahi. tame kaMI karyuM nathI tema nathI paNa je kaMI paNa karyuM che tenuM pariNAma hAtha lAgyuM nathI. cAlyA kharA paNa gAma na AvyuM ! daLyuM kharuM paNa loTa na maLyo. kAraNa ke "AMdhaLI daLe ane vAcharaDuM cATe' ApaNI paNa hAlata evI kaMIka thaI che. anaMtakALanA paribhramaNamAM tapa, japa, anuSThAna, nava tattvono abhyAsa, AcAryapaNuM vagere karyuM. sAheba ! ochuM nathI karyuM, paNa pariNAma nathI AvyuM. kaMIka bAkI rahI jAya che. tenA tarapha kRpALudeva dhyAna dore che. dhyAna Apo to dhyAna dore, paNa dhyAna Apo to ne ? maulika sUtro samajI levA jevA che. AgaLanI gAthAnI punarAvRtti karI laIe. aMbAlAla bhAie saMkSipta TIkA lakhI che ane A TIkA paramakRpALudevanI najara taLe nIkaLI gaI che, eTale satya ja gaNAya. sadguru AjJA, jinadazA, cha Avazyaka, tapa, japa, vrata, anuSThAna, jinabiMba, jinAgama A badhA AtmasAdhanAnA nimitta kAraNa che. lAkaDAmAM agni che, to lAkaDAne sAme rAkhI joyA ja karo to lAkha varSe paNa agni pragaTa nahi thAya. tyAM ghasAro joize. ghasAro Apazo to lAkaDAmAMthI chUpAyelo agni pragaTa thaze. A agninuM hovuM te upAdAna kAraNa ane ghasAro Apavo te nimitta kAraNa. bIja paDyuM che paNa khIlyuM nathI kAraNa ke khetaramAM vAvyuM nathI. upAdAna kAraNa che bIja ane khetara, kheDUta, pANI te nimitta kAraNo che. nimitta kAraNa anukULa maLavuM joIe te mahattvanI vAta che. bIjane khIlavavA tame grenAITa vAparazo to tenA upara nahi khIle. lAkho rUpiyA hoya ane raNamAM bhUlA paDyA ho, tarasa For Personal & Private Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 355 lAgI hoya, prANa kaMThe AvyA hoya, lAkho rUpiyA mArI pAse che, tevo phAMko hoya paraMtu eka ThaMDA pANIno glAsa nahi maLe to lAkho rUpiyA jaze ane motanA mukhamAM paNa javuM paDaze, ahIM lAkho rUpiyA karatAM pANIno glAsa vadhAre kiMmatI che. e samayasara maLavo joIe. mATI paDI che paNa cAkaDo joIe. daMDa, kuMbhAra paNa joIe to ghaDo bane. tema AtmA che. AtmAmAM darzana, jJAna, cAritra che. te upAdAna kAraNa che paNa te saphaLa thayuM nathI. kema ? to nimitta kAraNa maLyuM nathI. nimitta kAraNa maLyA sivAya kArya thayuM nathI. parANe parANe nizcayanayamAM nimittano svIkAra karavAmAM Ave che. nimitta hAjara hoya ja. vastu tattva che, te asara karyA vagara rahetuM nathI. devacaMdrajI mahArAje eka zabda vAparyo. puSTAlaMbana. puSTa eTale majabUta ane AlaMbana eTale Teko ApanAra AdhAra. ame AtmA chIe te upAdAna kAraNa che. jJAna darzana cAritra amAruM svarUpa che, amAre bahAranA koI avalaMbana-sAdhananI jarUra nathI, ema kahI nimitta kAraNano jo tyAga kare to siddhapaNAne pAmI zakaze nahi, ghaTanA nahi ghaTe, kArya nahi thAya, avasthA prApta nahi thAya ane bhrAMtimAM rahe, "pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita'. siddhatvane pAmI zakato nathI ane bhrAMtimAM ja sthita thaI jAya che. AvI bhrAMti jene thaI che tene samajAvavo ghaNo ja muzkela che. eka bhAI kahe ke mArA peTamAM AMtaraDA che ja nahIM. keTalA varSathI AvuM thayuM che ? vIza varSathI, khAva to kevI rIte pace ? e ja khUbInI vAta che. DokaTaro kahe che ke AMtaraDA che paNa huM mAnato nathI, A bhrAMti. ajJAna dUra thAya paNa bhrAMti dUra na thAya. ajJAna aNasamajaNa che, bhrAMti bhramaNA che. eka vANiyo baDAI karato hato ke mane rAtre bAra vAge paNa smazAnamAM javuM hoya to Dara na lAge. thoDA mitro bhegA maLyA ane temane kahyuM ke tame rAtre bAra vAge jaI eka khIlo khoDI Avo. ame savAre jaIne joI Avaze to te kahe ke bhale. gayo to kharo khIlo hathoDo laIne paNa khIlo khoDavA gayo tyAre khIlA nIce tenuM dhotiyuM AvI gayuM. jevo Ubho thayo ke pakaDAI gayo. Ubho na thaI zake. tene thayuM ke bhUta lAge che. bUmAbUma karI mUkI ke huM pakaDAI gayo chuM, bacAvo. bahAra mitro UbhA hatA, temane thayuM A vANiyo DaMphAsa mAre che, A bhUtanI bhrAMti che. bhramaNA bhAMgyA vagara kAma nahi thAya. sadguru maLe che te ApaNI badhI bhramaNAo dUra kare che. bhramaNAo vadhAre te sadguru nahi. asadguru upAdhi vadhAre che. jUnI so bhramaNAomAM pAMcano umaro kare che. akhAe kahyuM ke jJAna pAzera hatuM , bolato thayo eTale acchera thayuM, guru thayo eTale poNo zera thayuM, sadguru thayo eTale baMdha thaI gayuM - A bhramaNA. nimitta kAraNa upAdAna kAraNamAM kAraNatvane jagADIne upAdAnamAM siddhatvanuM che kAraNa thavuM joIe te kAraNatvamAM sahAyaka bane che. nimitta kAraNanuM ATaluM ja kAma che. pachI te tamArI sAthe rahetuM nathI. jema ghaDo banyA pachI bajAramAM vecavA mukAyo ane tame tene ghera For Personal & Private Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 pravacana kramAMka - 108, gAthA kramAMka-137 laI AvyA to kuMbhAra sAthe Ave ? daMDa ane cAkaDo bhego Ave ? nA, ghaDo banato hoya tyAre te badhAnI hAjarI jarUrI che, pachI teo sAthe AvatAM nathI. upAdAna kAraNamAM (AtmAmAM) kArya thaI jAya pachI sadguru sAthe AvatA nathI. koI bAhya kAraNo paNa sAthe AvatAM nathI, paNa jyAre kArya thAya tyAre temanI hAjarI anivArya che. sAcA nimittano niSedha karavA mATe upAdAnanI vyAkhyA zAstromAM kahI nathI. upAdAna kAraNa ajAgRta che. te hovA chatAM kAma thatuM nathI, vikAsa thato nathI ane banAva banato nathI, siddhatva pragaTa thatuM nathI. kema ke koI nimitta maLyuM nathI ane nahi maLe tyAM sudhI kAma nahi thAya. sAcuM nimitta maLyA pachI nimittane avalaMbIne upAdAnane sanmukha thavuM ane puruSArtha karavo, e karavAthI siddhatva pragaTa thAya. tamane thaze ke zuM karavA A kaho cho, saraLa rasto batAvo ne ? so mALA gaNI le to kAma thaI jaze. A je paMDiga rAkhyuM ne tenuM A pariNAma AvyuM. siddhAMtane jANyA vagara sAdhanA nahi thAya. siddhAMto jANavA paDaze, to upAdAna kAraNa AtmAmAM kArya thAya che. siddhatva AtmAmAM che. siddhatvanuM kArya thAya tenA pahelA AtmA che ane kArya thaI gayA pachI paNa AtmA che. nimitta kAraNa ahIMyA che. anaMta siddho siddhazIlA para gayA che, tyAM jinabiMba che? sadguru che ? tapa japa vrata anuSThAna che? nA. e badhAM gayAM. kAraNo ahIM che paNa te kAraNo vagara kAma na thAta. e kAma thayuM eTale gayAM. kAma thayA pahelAM tame nA pADo ke amAre jarUra nathI to kAma nahi thAya. lAkaDAmAM agni che. ghasAro Apo, temAM peTrola nAkho, dIvAsaLIthI saLagAvo to agni pragaTa thaze. pahelAM A badhAnI nA pADo to kASTamAM agni pragaTaze nahi. puruSArtha rahita na thavuM ane anukULa nimitta prApta karIne upAdAna kAraNamAM rahelI kAraNatA pragaTa karavI ane kAraNatA pragaTa karIne, upAdAnamAM rahela mULabhUta zaktiono AvirbhAva karavo e kAma upAdAna kAraNa ane nimitta kAraNa baMne sAthe maLe tyAre thAya. sAdhano sAdhanonI jagyAe mahattvanAM che. koipaNa DokaTara ema.esa. sarjana hoya, duniyAmAM prakhyAta hoya, tenI badhe nAmanA hoya te ema kaheze ke mAre sAdhanonI jarUra nathI ? oparezana mATe je prakAranAM sAdhano joIe te to joIe ja. koI cappa ke charI kAma na lAge. niSNAta DaTara hovA chatAM tene oparezana karavA amuka prakAranAM ja sAdhano joIe. oparezana karyA pachI sAdhano tenI jagyAe ane dardI tenI jagyAe. DokaTara te badhAM sAdhano bhegA karI khoLe baMdhAvatA nathI ke A sAdhano paNa letA jAva. sarjana DokaTaramAM oparezana karavAnI kSamatA che tema AtmAmAM siddhatva prApta karavAnI kSamatA che paNa te prApta karavA be anukULa kAraNo mukhyatve kahyA, sadguru AjJA ane jinadazA. badhA kAraNo AmAM samAI jAya che. vItarAga dazAno vAraMvAra vicAra karavAthI vItarAga dazA prApta thAya che. "jo nara nizadina jAya vicArata, vo nara hove vahI svarUpe For Personal & Private Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 3pa7 tame vItarAgatAno vicAra karazo to tamane vItarAgatA prApta thaze. AvI jinadazA ane sadguru AjJA baMne nimitta kAraNothI upAdAna kAraNamAM kAraNatA pragaTa thAya che. 136mI gAthAnI punarAvRtti karIne have 137mI gAthAnI zarUAta karIe chIe. kaThoramAM kaThora vAta jJAnI puruSo madhura bhASAmAM kahe che, ApaNA lamaNe phaTako mAryo che. tame vyavahAramAM bolo cho ne ke ughaDo lIdho. ahIM jJAnI thaIne beThelAno 137 mI gAthAmAM udhaDo lIdho che. mApha karajo, ahIM ghaNA jJAnIo haze ? ahIM ema kahe che ke jJAna AvIne kare zuM? phakata carcA kare ? hajAro mANaso bhegAM thAya ane pote pravacana Ape, bhASaNa kare, badhA kaheze vAha vAha ! guru mahArAja kevuM sarasa bolyA ? je bolyA te, paNa tane zuM phAyado thayo ? zAstro kahe che, jJAna AvIne zuM kArya kare che, te samajI lo. sUrya Ave to aMdhakAra dUra thAya, bilADI Ave eTale uMdaro palAyana thAya, bhorIMga nAga caMdananA vRkSane vaLagI rahyA hoya paNa garUDa Ave eTale cUpacApa cAlyA jAya, jJAna AvIne kare zuM ? jJAnakaLA ghaTavAsI, jAkuM jJAnakaLA ghaTavAsI, tana dhana sneha rahyo nahi vAkuM, kSaNamAM bhayo re udAsI, huM avinAzI bhAva jagatane, nizcaya saba hi vinAzI ! esI ghAra dhAraNA gurugama, anubhava mAraga pAsI, meM merA e moha janita jasa, esI buddhi prakAzI, te nisaMga paga moha sIsa de, nize zivapura jAsi, jJAna kaLA ghaTa bhAsI, jAkuM jJAnakaLA ghaTa vAsI. cidAnaMdajI mahArAja bolyA che. sUryanI hajAra kaLA che. temAMthI eka kaLA pragaTa thAya to dharatI uparathI aMdhakAra dUra thaI jAya. tevI rIte jJAnanI paNa hajAro kaLA che temAMthI eka kaLA paNa pragaTa thAya to jJAnImAM moha ke ajJAna rahetAM nathI. moha ane jJAna banne sAthe rahI zakatAM nathI, bAramo caMdramA. vara kanyAnI kuMDaLI meLave tyAre jyotiSI kaheto hoya che ke meLa nahi paDe, baMnene bArame caMdramA che. jJAna ane mohane meLa paDato nathI. kAM to jJAna haze, kAM to moha haze. jJAna AvatAnI sAthe ja eTale ke jJAna AvyuM nathI ke moha gayo nathI. loko AzvAsana Ape che ke te dhIre dhIre jaze paraMtu dhIre dhIre jAya te jJAnanuM kAma nathI. samayasArajImAM kahyuM che ke samyagdarzana jene prApta thayuM tenAmAM eka parama vairAgyanI zakita ane bIjI samyajJAnanI pracaMDa zakita che. saMsAra saMbaMdhamAM koI vikalpa tenAmAM na UThe A vairAgyanI zakti che. jagatanAM padArtho khullI AMkhe jovA chatAM tenA pratye AkarSaNa na thAya e vairAgyanI zakita che. duHkhanAM DuMgarA tUTI paDyAM hoya chatAM mUMjhAya nahi e vairAgyanI zakti che. sukhanI choLo UchaLatI hoya ane temAM DUbe nahi te vairAgyanI zakita che. "rajakaNa ke rUddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyA pudgala eka svabhAva jo." A te kevI ghaTanA For Personal & Private Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 pravacana kramAMka - 108, gAthA kyAMka-137 ke eka bAju mATInuM DhekuM paDyuM hoya ane bIjI bAjuM sADA sAta karoDa pAunDano kohInura hIro paDyo hoya, jonArane bannemAM phera lAge, paNa jenAmAM vairAgyanI zakita che tene be sarakhAM dekhAya che. huM vAre vAre kahuM chuM ke caDeluM moM rAkhavuM te vairAgya nathI. ghaNA lokonuM moM caDeluM hoya che. pUchIe ke zuM thayuM? to kahe vairAgya AvI gayo che. bhoga lAgyA, A verAgya? vairAgya to jIvanamAM prasannatA lAve, AnaMda lAve, gIta pragaTe, pagamAM jhAMjhara bAMdhI e nRtya kare, khIlelA phUla jevo hoya, pUrNimAnA caMdra jevo hoya, vairAgya thayo che ne? jagatanA padArtho sAme hovA chatAM najara jatI nathI. AMdhaLo nathI e, paNa tenuM tene mUlya ke mahattva nathI. cha khaMDanI saMpatti prApta thavA chatAM jene AkarSaNa thatuM nathI. sAheba ! mazInagananI tAkAta karatAM AnI tAkAta vadhAre che. enA kAraNe jagatanA padArthono vikalpa tUTI jAya che. vastuno vilpa raheto nathI, vairAgya A kAma kare che. jJAna je che te svarUpane choDIne kayAMya bahAra jatuM nathI. jJAna potAnA svarUpamAM ja rahe che. svarUpamAM ja Thare che. nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo, pratyakSa rIta lakhI tuma aisI, gahIe Apa suhAvo, cetana zuddhAtamaku dhyAvo. AvI avasthA prApta thaI jAya mATe jJAnIono udhaDo A 137mI gAthAmAM lIdho che je tame ne huM na laI zakIe, paramakRpALudeva ja laI zake. tame koIne kaho ke tamArA jevuM koI jJAnI nathI to tene gamaze, paNa ema kaho ke bolo cho ghaNuM paNa ThekANuM nathI to gamaze ene ? na game, satya haMmezA kaDavuM ja lAge. khalIla jIbrAna kahetA hatA ke sAcuM bolazo to loko bhegA thaI phAMsIe caDAvaze. "mukhathI jJAna kathe ane aMtara chUTayo na moha.' moDhethI to jJAnanI vAto kare che. nizcayanayanA vacano ja bole che. koNa baMdhANuM che? ane koNa bAMdhe che? AtmA to asaMga che, nirlepa che. e jJAtA ane draSTA che, kartA nathI, bhokatA nathI. koNa bhogave che ? ema bole paNa bhogave badhuM. nizcayanayanI dRSTie vAta sAcI che paNa potAnAmAM zuM che te to vicAra ? ghaNA loko kahetA hoya che ke baroDA beMkamAM ATaluM phaMDa che, sTeTa beMkamAM ATaluM phaMDa che. te badhuM gaNe che paNa tArA gajavAmAM keTaluM che, te vicArane ? tAruM gajavuM to khAlI che. jJAnInI avasthA judI hoya. tyAM moha na hoya eTale kaSAyo ane viSayo na hoya. vikAro, vAsanAo, vilpo ke vRttio na hoya. azuddha ane azubha vicAro na hoya, doSa na hoya. AkhA saMsAranuM mULa moha che. A moTuM jhADa che. hajAro pAMdaDAo, phUlo, DALIo che. A badhuM mULamAMthI AvyuM che. mULa jo baLI jAya to jhADane pANIthI nahIM paNa ghIthI sIMco ne to paNa khIlaze nahi. je vRkSanuM mULiyuM ja baLI gayuM che te vRkSane amRtathI siMcazo For Personal & Private Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 3pa9 to paNa vRkSa khIlaze nahi. A cauda rAjalokamAM phelAyela saMsAranuM mULa moha che. jJAna AvatAnI sAthe mULiyuM bALI nAkhe che. saMsAra lIlochama nahi thAya. eka bhAIe AvI mane kahyuM ke gurudeva ! koI duHkha nathI, lIlAlahera che, ApanA pratApe. amArA pratApe ! gharavALI ane dIkaro kahyAgarAM che, putravadhu sArI, makAna juo to chakka thaI jAva. cAra dIkarA, cAra vevAIo, sALA vigere che. huM marIza tyAre bIjA koIne AvavAnI jarUra nahi rahe, ATalA badhA bhegA thAya tema che. paNa tamArA AzIrvAda levA Avyo chuM. meM kahyuM ke ATaluM badhuM che ne vaLI pAchA AzIrvAda zenA mATe ? to kahe, hA ! A lIlIvADI kAyama lIlI ja rahe tevA AzIrvAda Apo. mULa to vANiyo kharo ne ! saMsAra lIlIvADI che tema bhramaNA karAvanAra ajJAna che. jJAna A sukhane lIlIvADI kahetuM nathI. mIrAMbAI kahe che ke amane khabara paDI gaI che ke sAkara ane zeraDIno rasa kevo che ? ane lImaDo kevo che ? saMsAranA tamAma bhogo kaDavA lImaDA jevA lAge che ane paramAtmAno prema amRta jevo, sAkara zeraDInA rasa jevo lAge che, A kAma je kare tene kahevAya che jJAna. jJAna asAdhAraNa sAmarthya dharAve che. pothI paDha paDha jaga muvA, paMDita huA na koI kone paMDita kahevo ? DhAI akSara premakA, paDhe so paMDita hoya.' jJAna ane moha sAthe rahI zakatAM nathI. jJAna AvatAnI sAthe ja ahaMkAra ogaLI jAya che, ane mamatvanuM jhera paNa UtarI jAya che. karA paDe che ne varasAdanA, TAla mAthe hoya to tUTI jAya paNa nIce jamIna upara paDe to ogaLI jAya. jema karA ogaLI jAya tema ahaMkAra paNa ogaLI jAya. polAdane ogALI zakAya, pattharane toDI zakAya paNa ahaMkAra ogALI zakAto nathI. bAra mahinA thayA bAhubalIjIne, paNa ahaMkAra na ogaLyo. brAhmI ane suMdarI baheno AvI ane cetavaNI ApI tyAre ahaMkAra ogaLyo. jJAna ahaMkArane ogALanAruM che. jyAM jJAna haze tyAM ahaMkAra nahi hoya. zAstrano dariyo haze, tapano dariyo haze to paNa chalakAze nahi. covIsa kalAka dhyAna karato haze to paNa chalakAze nahi. tame to kahezo ame cAra vAgye UThI dhyAna karIe chIe. A koNa bole che? ahaMkAra bolAve che. jJAna hoya tyAM ahaMkAranuM jhera caDe ja nahi. jJAna to amRta samAna che. amRta hoya tyAM jhera caDe nahi. AvI avasthA che. mamatvanuM jhera ogaLI jAya, vRtti zAMta thAya, kaSAyo zAMta thAya. Adhi, upAdhi, vyAdhi, ane AkuLatA vyAkuLatA badhuM zAMta thAya. na kaleza na kaMkAsa, na vera, na virodha, na vaimanasya, na bhAra ke bojo, na Igo A badhuM ja cAlyuM jAya. jJAna tene AvavA na de. jJAna cokIdAranuM kAma kare che. krodhane aMdara AvavA na de. mohane, mAyAne, kumati, vikAro ane vAsanAne AvavA na de. jJAna hAjara haze to koI AvI zakaze nahi. tana dhana sneha rahyo nahi vAkuM, kSaNameM bhayo re udAsI. For Personal & Private Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 pravacana kramAMka - 108, gAthA kramAMka-137 zarIra, dhana ane padArtho pratye jene Asakita rahI nathI. jJAna AvatA eka kSaNamAM udAsInatA AvI gaI. udAsInatA eTale prasannatA, mastI, AnaMda, khumArI, AhUlAda. have tene khabara paDI che ke huM avinAzI chuM, marato nathI paNa A zarIra mare che. yaha jIva he sadA avinAzI, mara mara jAya zarIrA usakI ciMtA kachu nahi karanA, hoI apane gharma dhIrA, huM avinAzI bhAva jagatane, nizcaye saba he vinAzI, esI dhAra dhAraNA, gurugama anubhava mAraga pAsI. jJAna AvI dhAraNA karAve ke huM avinAzI chuM, jagatanAM badhA padArtho vinAzI che. teno nAza paNa thAya ane vikharAI jAya. e cAlyAM jAya ke ApaNe tene choDIne javuM paDe. A badhuM svAbhAvika che. emAM viSAda zuM karavA jevo che? tamane thaze ke tame vadhAre paDatI vAta karo cho. navalAkhano hAra gaLAmAMthI jAya tyAre koI tamane AvIne kahe ke enI ciMtA zA mATe karo cho ? e to nAzavaMta che, to tame kahezo ne ke tamane zuM khabara paDe. nava lAkha rUpiyAno che. AtmAno anubhava karavo che, te mATe mArga joIe. gurunI jarUra ahIM che. guru mohamAMthI mukta thavA rasto batAve che. samajaNa Ape che. tamAma dharma sAdhanA moha javA mATe che. tamane koI pUche zA mATe mALA gaNo cho ? mohane dUra karavA. zA mATe tapa karo cho ? mohane dUra karavA zA mATe maMdire jAo cho ane zA mATe svAdhyAya karo cho ? to mohane dUra karavA. "mukhathI jJAna kathe', AtmA asaMga che, jJAtA che, draSTA che, akartA che, e baMdhAto nathI, mUkAto nathI, AvI hajAro vAto kare paNa "aMtara chUTayo na moha', aMtarathI moha chUTyo nathI ane potAne jJAnI mAne, jJAnI kahevaDAve te pAmara che. AthI vadhAre phaTako ApI zakAya nahi. potAne jJAnI mAne ane ane bIjA pAse jJAnI chuM tema kahevarAve te pAmara che. jJAna hoya ane moha rahe ? paraMtu AnA karatAM paNa vadhAre duHkha thAya tevI vAta e che ke Avo jJAnI sAcA jJAnIno droha kare che. droha karavo eTale vizvAsaghAta karavo, tene vagovavo, tenI niMdA karavI, tiraskAra karavo. tene utArI pADavo. tene mUlya na ApavuM. e jJAnIne mUlya ApI zakato nathI kema ke pote jJAnI che tema mAne che. koino droha karazo nahi, paNa jo jJAnIno droha karazo to kadI mApha nahi thAya. bahu gaMbhIratAthI kahuM chuM ke jJAnI kahevarAvavAnI kAmanAnA kAraNe sAcA jJAnIno droha kare che. droha eTale dago, vizvAsaghAta. pharI, moDhethI AtmAnI vAta bole, ema kahe ke AtmA cokhkhuM sonuM che tene kATa lAge kharo ? agni ne udhaI lAge ? tema AtmAne karama na vaLage. beThA che pote karma vacce ane kahe che Ama. kaSAyone to jItyA nathI, sApane chaMcheDo ane phaMphADo mAre tema tene saheja chaMcheDo to krodha kare, pachI khabara paDe ke ohoho. A jJAnI che? manamAM mohanI vAto ramatI hoya. saMsAranI For Personal & Private Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 361 mIThAza bhArobhAra hoya, saMsAra sAkara jevo gaLyo lAgato hoya. ame jAmanagara gayelA. tyAM sAMje pAMca vAge eka bhAI maLavA AvyA. teo kahe, mahArAjazrI! mane bhAna thaI gayuM che, vairAgya thaI gayo che, mAre have saMsAramAM rahevuM nathI, mane hAlane hAla dIkSA Apo. meM kahyuM hAla ne hAla kevI rIte apAya ? tame tamAre ghera jaI badhAnI rajA saMmati laIne Avajo. eTalAmAM temanAM gharavALAM AvyAM. meM temane kahyuM ke A dIkSAnI vAta kare che to kahe, hamaNAM ja ApI do emane eTale mAthAkUTa maTI jAya. huM e ja kahevA AvI chuM. te bhAI kahe gAMDI cho ? ema tuM kahe eTale dIkSA huM laI laIza? to pelIe kahyuM ke cAlo, UbhA thAva, ghera hAMDavo taiyAra che. juo A dIkSA lenAro ! aMdarathI mamatva gayuM nathI, mohayukta varte che, aMtaramAM mAyA bharelI che. "mukhathI jJAna kathe ane aMtara chUTyo na moha". ene sAcA jJAnI khaTake che. e jJAnInI samIpamAM jAya nahi ane jJAnI na Ave to mArI dukAna barAbara cAle. jyAM sudhI sAcA jJAnI haze tyAM sudhI mAro bhAva nahi pUchAya tethI jJAnI na hoya to sAruM AvuM je thAya te jJAnIno droha kahevAya. eka guru bhagavaMta emanA ziSyane hita zikSA Ape, paNa ziSyane e TakaTakAro lAge. guru pratye enA hRdayamAM dveSa vadhato gayo. eka vakhata teo yAtrA karavA gayA hatA. yAtrA karIne parvata uparathI nIce UtaratA hatA. ziSya guru upara pAchaLathI moTo patthara ragaDAvyo. guru kuzaLa hatA, khasI gayA, ne bacI gayA paNa ziSya guruno droha karyo. gurue kahyuM ke tArA AvA bhAvathI tuM patana pAmIza, ne e kulavAlaka ziSya ekalo rahyo ne patana pAmyo A thayo jJAnIno droha. jenAthI mokSa prApta thAya te bhagavAna mahAvIranI pAse cha-cha mahinA rahevA chatAM saMgama pote potAno saMsAra vadhArI rahyo che. je nimitte tarAya te nimitte A jIva karma bAMdhe che. sAra zuM Avyo ? "mukhathI jJAna kathe ane aMtara chUTyo na moha". jJAnI kahevaDAvatAM vicAra karajo ane jJAnInI avahelanA paNa na karazo. tamane potAne paNa khabara paDaze ke aMdara moha che ke nahi? A joI lejo. A mAro Azrama, A mArA bhakto, A mAro saMpradAya, A mAro upAzraya, A mArA celA. dIkarA dIkarIno moha choDayo to ahIM navI upAdhi ane navI mAyA thaI. strI kuTuMba putra parivAra te dekhAya tevI moTI mAyA, paraMtu ziSya, maMdira, Azrama A jhINI mAyA. moTI mAyA chUTe, jhINI mAyA korI khAya. loko lIsTa rAkhe che ke mAre keTalA ziSyo che, pachI gurupUrNimA hoya tyAre jove ke koNa koNa nathI AvyA ? pachI voraMTa chUTe ke kema na Avyo? A jJAnI nathI. aMtaramAMthI moha chUTayo nathI te pAmara prANI che. paramakRpALudeve madhura bhASA vAparI kahyuM ke te pAmara prANI mAtra jJAnIno droha kare che. A 137mI gAthAmAMthI tAraNa kADhajo tamane koI vakhata thAya ke ame jJAnI thaI gayA chIe, to page paDIe chIe, paNa jo jo, aMdara moha che kharo? kaSAyo ane vikAro che For Personal & Private Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 pravacana kramAMka - 108, gAthA kramAMka-137 kharAM? mIThAIno TUkaDo sAme Ave to pANI chUTe che kharuM? koI padArthane jotAM aMdara AkarSaNa thAya che? ghelachA jAge che? koI bolyuM hoya to aMdara khaTake che kharuM ? ane koI apamAna kare to mAravA doDuM tema thAya che ? evuM thatuM hoya to samajI lejo ke A mAtra vAto ja che. vAtothI kaMI vaLatuM nathI. have pachI 138 mI gAthA jovAnI che. temAM sAta khajAnAnI vAta che. mumukSuno vaibhava che. sAta sUtro pUrAM karavAnAM che A sAte sAta sUtro jIvanamAM jovA jevA che ke mumukSu kevo hoya? sau potAne mumukSu samaje che. ahIM to badhA mumukSuo che. sabhAmAM to badhAne mumukSu bhAIo ane baheno ! ema kahevuM ja paDe, ema to na kahevAyane ke pAMcathI cha mumukSuo che, bIjA badhA nahi. cAlo, "hoya mumukSu jIva te pAme avazya mokSa'. mumukSatA adbhuta avasthA che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 36 3 pravacana kramAMka - 109 gAthA kramAMka - 138 dayA ane zAMtinuM tAtvika svarUpa dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. (138) TIkA - dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga ane vairAgya e guNo mumukSunA ghaTamAM sadAya sujAgya eTale jAgrata hoya, arthAt e guNo vinA mumukSupaNuM paNa na hoya. (138) samAptinAM aMtima sUtro ekAgra banIne, tanmaya banIne, svastha ane jAgRta banIne, ALasa, nidrA, bedarakArI dUra karIne samajIe ane vicArIne jIvanamAM utArIe. zaMkarAcAryajIe eka stotramAM kahyuM che ke jagatamAM traNa vastuo durlabha che ane tamane navAI lAgaze ke tamArA lIsTamAM je vastuo che temAMnI AmAM eka paNa nathI. paiso, Dolara, sonuM, cAMdI, hIrA mANeka, motI, gADIo, makAno, mahelAto jAta jAtanA zera evuM kaMI nathI. kuTuMba, sAjana saMbaMdhIo, mAna, pratiSThA, mobho evo eka paNa zabda nathI. temane e durlabha nathI lAgyuM. A badhuM komana che. nAnA hoya tyAre rUpa, baLa, buddhi, AvaData e paNa hoya paraMtu temAM paNa asAdhAraNatA nathI. batrIza varSanI uMmare zaMkarAcAryajIe deha tyAga karyo. temaNe nava varSanI uMmare upaniSad upara TIkA lakhI. 12 varSanI UMmare emaNe brahmasUtro racyAM. AvA zaMkarAcAryajIe kahyuM ke amArI paribhASAmAM traNa vastuo durlabha che. eka manuSyatva durlabha. A dehanI kiMmata thaI zake tema nathI, bIjuM mahAna puruSano yoga durlabha che ane trIjuM mumukSutA durlabha che, atyaMta durlabha che. (1) cha khaMDano mAlika cakravartI potAnI tamAma saMpatti ApI de to paNa mAnavajIvananA eka kSaNanI paNa kiMmata thaI zake tema nathI. AkhA jIvananI vAta to javA do. AkhuM jIvana nahi, eka kSaNa. ApaNe to kalAko, divaso, ane varSo gumAvIe chIe. kayAM gayA hatA? copATI. zuM karI AvyAM ? bheLapurI khAI AvyAM. tamane vicAra nathI Avato ke ATaluM kiMmatI jIvana A mATe che ? cha khaMDanI saMpatti Apo to paNa jenuM mUlya na thAya evI kiMmatI pratyeka kSaNa che. manuSyatva durlabha che. A manuSyadehamAM tIrthakarono bheTo thAya che. A dehamAM jJAnI ane saMta puruSono bheTo thAya che. A manuSya jIvanamAM mokSanI vAta sAMbhaLavA maLe che. A manuSya jIvanamAM tamAma AdhyAtmika kSetro sara karI zakAya che ane A mAnavajIvanamAM anAdikALano saMsAra paNa samApta karI zakAya che. rAga dveSano kSaya karI zakAya che. AvI kSamatA For Personal & Private Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 pravacana kramAMka - 109, gAthA kramAMka-138 ane sAmarthya je jIvanamAM che te manuSyatva atyaMta durlabha che. (2) ethI durlabha mahAna puruSano yoga che. bAkI badhA sagA saMbaMdhIo, kuTuMbIjano to maLaze. zAtA paNa Apaze ane koI vakhata ukALA paNa karAvaze tevuM banI zake. AvA saMjogo maLe che. prApta paNa thAya che, paraMtu mahAna puruSono yoga prApta thato nathI. A mahAna puruSa zabda majhAno che. mahAna eTale paramAtmA. sAkSAt paramAtmA jeNe anubhavyA che, evo anubhava karIne je A manuSyadehamAM jIvI rahyo che tevA puruSane mahAna puruSa kahevAya. ene parabrahma paramAtmAno Taca thayo che, ene milana thayuM che, ene paramAtmA sAthe joDANa thayuM che. "he sakhI ! meM A AMkhethI paramAtmAne dIThA, dIThA to lAgyA mIThA, amRtathI paNa mIThA. tenI pAse amRtanI mIThAza to kaMI nathI. A mIThAza jeNe anubhavI, jeNe joyA, Taca thayo, jemane sparza thayo te mahApuruSa che. tame e na jozo ke te keTalAM zAstro bhaNyo che ? tame e na jozo ke uMmara keTalI che ? tame e na jozo ke dADhI keTalI lAMbI che? kaMI na jozo. A dhaMdhAkIya vyavasthA che, paNa A mahApuruSa che ke jenAmAM paramAtmA bIrAjyA che. te hAlato cAlato paramAtmA che ane teno bheTo thavo durlabha che. (3) ethI paNa atyaMta durlabha che mumukSutA, manuSyatva ane mahAna puruSanA yoga karatAM mumukSatA atyaMta durlabha che. AdhyAtmika kSetramAM praveza karavA mATenuM lAisansa te mumukSutA. eraporTa para jAva to pAsaporTa batAvavo paDe. na hoya to paravAnagI na maLe. TIkITa paNa lAIsansa che. mumukSutA vagara jeNe AdhyAtmika kSetramAM praveza karyo che teNe aMdhAdhUMdhI macAvI che. e bIjhanesa che. amerikAmAM karoDo Dolarano dhaMdho dhyAnano che. dhyAna ane Dolarane zuM levA devA che? eka bhAI amerikAthI AvelA, teo kahetA hatA ke amArA guru mahArAja pAMcaso Dolara laI dhyAna karAve che. dhyAna pAMcaso Dolara jevuM ja hoya ne? mumukSutA vagaranA anadhikRta mANase adhyAtmakSetramAM praveza karyo che, e anadhikRta praveza, mATe ATalI aMdhAdhUMdhI, ATalA matamatAMtaro ane ATalA matabhedo, ATalA vivAdo ane ATalA kalezo che. | mumukSuno artha bahu gaMbhIra rIte vicAravAmAM Ave to rome romamAMthI jene mokSanI tAlAvelI jAgI che te mumukSu. kaMI paNa na joIe, prabhu ! amAre mokSa sivAya kaMI paNa na joIe. nityAnaMdajI vRkSa nIce beThA che ane mahAdevajI temanI bhakitathI prasanna thaI pragaTa thayA che. kailAza choDI huM tamArI pAse Avyo chuM. bhagavAna kahe kiMmatImAM kiMmatI ciMtAmaNI ratna huM tane ApavA Avyo chuM. AnA vaDe je mAgo te maLe. nityAnaMdajI hAtha joDI kahe che ke Ape kRpA karI, Apa padhAryA, darzana ApyA, dhanyavAda ! e ratna Apa ApanI pAse rAkho, mAre na joIe. ApI zakatA ho to mane mokSa Apo. mokSa sivAya mane kaMI na khape. AvI jene mokSa viSe tIvra tAlAvelI che tene kahevAya mumukSu. janma maraNa TALavA che, A dhagaza jene jAgI che tene kahevAya mumukSu. For Personal & Private Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 36 5 mRgAputra kahe che mA ! tArA khoLAmAM huM ramyo, teM mane raDato chAno rAkhyo. te mane Ucheryo. mAthA upara hAtha pheravyo. vahAlathI mane navarAvyo, snehathI khavarAvyuM, have mArI eka ja jhaMkhanA che ke koInA khoLAmAM mAre ramavuM na paDe. madAlasA tenA bALakone kahetI hatI ke tamAre ane mAre RNAnubaMdha che. tame mAre tyAM AvyAM cho. huM tamArI sAcI mA tyAre kahevAuM ke tamane evI keLavaNI ApuM ke tamAre pharIthI janma levo na paDe. A madAlasA ane tenI mumukSutA. keTalI vakhata ahIM me tamane kahyuM che ke nAnI UMmaranA gajasukumAra bhagavAna nemanAthanI dezanA sAMbhaLIne kahe che mA ! have saMsAramAM nahIM rahevAya. tamane dhanyavAda che, kevI jhIMka jhAlI rahyA cho ! keTalA svAdhyAyakAro arthI AvyA paNa tame macaka ApatAM nathI. raMga che tamane, bahAdUra ane zUravIra cho. svAdhyAyakAro thAkyA haze, paNa A baMdA thAkyA nathI. gajasukumAra kahe che mA ! have A saMsAramAM nahi rahevAya. mA! koI duHkha nathI paNa bhagavAna nemanAthano nAno bhAI chuM. tArA jevI mA che. mAruM sagapaNa jenI sAthe thayuM che te svarganI apsarA jevI che. AvI saMpatti ane vaibhava hovA chatAM mArAthI nahi rahevAya. karma mane khaTake che. mane rAgadveSa ane janma maraNa khaTake che. mA kahe che, mArA kalejAnA kaTakA ! mArI AMkhanA tAralA ! tAre AdhAre to mAre jIvavAnuM che. tuM mane mUkIne jaIza? paNa tAro mArga sAco che. huM raDIza to mArA mohanA kAraNe ane duHkha paNa thaze te tArA mohanAM kAraNe paNa tArA hRdayamAM Aje je kaMI UgyuM che te badala tane dhanyavAda che. mA ! AzIrvAda Apo ane gajasukumAranI mAe AzIrvAda ApyA ke beTA ! bhagavAna nemanAthanAM caraNomAM jaIne parISahono jaya karaje, evuM tapa karaje, evuM dhyAna karaje, evI sAdhanA karaje, evI upAsanA karaje, evA cAritranuM pAlana karaje ke have koI mAne rovuM na paDe. mumukSatA prApta thAya pachI ja bhaktino prAraMbha thAya. pachI jJAna, pachI ja svAdhyAya, pachI ja tIrthayAtrA ane pachI dhyAna. cA, dUdha mIThAI vigeremAM gaLapaNa te komana phekaTara, tema badhI sAdhanAmAM mumukSutA komana phekaTara. AdhyAtmika kSetramAM mumukSatA prApta karavAnI. jo mumukSatA na hoya to sAdhanAmAM raMga nathI jAmato. je mumukSu che tene kayAMya paNa kaThinatA ke muzkelI na paDe, tene mArga na maLe tevuM na bane. tene to tamAma tAkAta vAparIne mAtra mokSa ja meLavavo che. kRpALudeve 138mI gAthAmAM mumukSunAM lakSaNo batAvyA che. ATalA lakSaNo jenAmAM hoya te mumukSu. komana phekTara eka ja tIvrapaNe mokSanI abhilASA. tene mokSa sivAya kiMI joItuM ja nathI. tame sAmethI Apo to paNa nahi. kevI mastI ! kevI khumArI haze ! jAku kachu na cAhiye, vo zAhanakA zAha'. jene kaMI joItuM nathI te bAdazAhano paNa bAdazAha che. mAtra mokSa joIe, AvI tIvra tAlAvelI jene jAgI che, rome romamAMthI sADA traNa karoDa romamAMthI eka ja jhaNakAra ke mAre mAtra mokSa ja joIe che. AvA mumukSu, tenA sAta sUtro, guNo vicArIe. For Personal & Private Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 pravacana kramAMka - 109, gAthA mAMka-138 dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadA sujAgya. AvA guNo mumukSunA ghaTamAM hoya, bhItaramAM hRdayamAM haMmezA vaNAI gayA hoya. "eha sadA sujAgya." e jAgRta hoya. jema akhaMDa dIvo baLato hoya tema mumukSunA bhItaramAM sAte sAta tattvo jAgRta hoya. aMbAlAlabhAIe lakhyuM che ke dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya A guNo mumukSunA ghaTamAM sadA jAgRta (sujAgyo hoya arthAt A guNo sivAya mumukSupaNuM hoya nahi. A guNo jenAmAM hoya te mumukSu ane mumukSutA jenAmAM hoya te zreSTha pAtra. aMtaramAM moha rAkhI mokSanI vAta kare te mumukSu nathI. ziSya pUche che ke kharekhara mumukSu kevo hoya ? 137 mI gAthAmAM Ape kahyuM ke mukhathI jJAnanI vAto kare ane aMdaramAM moha hoya te mumukSu na kahevAya. to he gurudeva ! e mumukSu kevo hoya ? be lakSaNo che. jene AtmAnI jhAMkhI thaI che, sAkSAtkAra thayo nathI paNa jhAMkhI thaI che, bhaNakAra Avyo che, svIkAra thayo che, cetanAmAM AMdolana AvyuM che, svIkRti thaI che, hakAra Avyo che ane mokSe javAnI tAlAvelI lAgI che te mumukSu kahevAya. pahelo guNa - mumukSuno pahelo alaMkAra te dayA. tame ghaNI vakhata kaho cho ne ke mane tArI dayA Ave che. A koNa jANe tame zuM samajIne kaho cho ? pANI gALIne pIvuM jethI jIvanI hiMsA na thAya, A dayA che, dayAno vyApaka artha che paNa dayAno marma judo che. pahelI vAta to AtmA zuM che te teNe jANyuM na hatuM. anaMtakALamAM jANyuM na hatuM. have dhanya divasa ane dhanya ghaDI AvI, sadguru maLyA ane adbhuta paLa AvI ane e paLe AtmA che tema jANyuM paNa jANyA pachI te AtmAne kema bacAvavo, duHkhamAMthI kema mukata karavo tevI pIDA thaI tene kahevAya che dayA. AtmA che tema pahelAM jANyuM ja na hatuM. bahu duHkhanI vAta, 200 thI 500 mAila cheTo hoya ke dilhI ke kalakattA jeTalo dUra hoya to barAbara ke nathI jANyuM paNa AtmA to nikaTamAM nikaTa che, pote ja AtmA che. pote AtmA hovA chatAM pote AtmAne jANyo nahi, e vicAra AvatAM manamAM glAni thAya tenuM nAma dayA. kevI vAta che ke pote potAne jANyo nahi ane jANyuM tyAre khabara paDI ke AtmA to paramAtmAnI jAtino che. zrI kuMdakuMdAcArye kahyuM ke tuM vANiyo ke brAhmaNa nathI paNa paramAtmA eTale brahmanI jAtino che, siddhonI jAtino che. Avo hovA chatAM tane lAcArapaNuM ! ATalo pAmara ! tAre anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha ane anaMta vIrya che. ATalo vaibhava tArI pAse hovA chatAM tuM ATalo kaMgALa kema ? Avo vikArI, lAcAra ane dIna kema? A vicAra aMdara AvatAM je pIDA thAya tene kahevAya che AtmadayA. tene ema thAya ke anaMtakALamAM janma maraNa karI meM mArA AtmAne ochuM duHkha nathI ApyuM. bIjAne duHkha ApyuM haze e to kharuM paNa enA For Personal & Private Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 367 karatAM gaMbhIra vAta ke anaMtakALathI meM mArA AtmAne janma maraNa karAvI karAvI duHkhI karyo che. rAga dveSe bharyo, moha verI naDaDyo, lokanI rItimAM ghaNuMye rAto, krodha vaza dhamadhamyo, zuddha guNa navi ramyo, bhamyo bhavamAMthI huM viSaya mAto, tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM sujaza lIje. A mArI kathA che. rAga, dveSa ane mohathI bharelo, vikArothI bharelo, vikArothI saLagato, krodhathI dhamadhamato, ane veranI Aga okato chuM. A vicAra karatAM aMdarathI je pIDA thAya tene kahevAya che AtmadayA. jagatamAM jIvonI dayA to rAkhajo, te rAkhavI sahelI che paNa jene AtmAnI dayA nathI te jagatanA jIvonI dayA rAkhI zake nahi. samajAya che ? eTale kahyuM ke haju paNa mArAmAM vibhAva che. "parapariNAmikatA ache, je tuja pugalayoga ho mitta'. huM pudgala tarapha doDyo, huM dhana tarapha, sattA tarapha, strI tarapha doDyo, puruSa tarapha doDyo ane doDato ja rahyo. khAvA mATe, bhogavavA mATe, levA mATe doDyo ane huM mane bhUlI gayo. meM ja mane khoyo. AtmAne meM rAMka banAvyo. A AtmA sAthe tame kevuM vartana karo cho ? te jarA samajo. AtmAne rAgI banAvyo, dveSI banAvyo. AvI AtmAnI meM kiMmata karI ! A vAta samajIne aMdaramAM je pIDA thAya, pachI AtmAne mukata karavAnI je pIDA jAge tene kahevAya che dayA. "para vastumAM nahi mUMjhavo, tenI dayA mujane rahI'. para vastumAM jIva muMjhAI jAya che, paisAmAM, sattAmAM, para vastune bhogavavAmAM, viSayomAM, vikAromAM, pAna masAlA ane bIDI tamAkumAM, pANIpurI, ragaDA peTIsamAM. alyA ! caitanyamUrti bhagavAna tuM cho ane AmAM muMjhAI gayo? emAM tuM lAlaca ane Asakti kare che? pudgalamAM tuM jAya che? tane vicAra nathI Avato ke tuM zuM karI rahyo che ? Avo vicAra AvatAM emAMthI AtmAne mukata karavAno bhAva jAge tene kahevAya mumukSutA. A nizcayanayanI dayA che, AvI dayA pragaTa thAya tyAre bIjI vAta paNa pragaTa thAya ke mAre janma maraNa TALavAM che ane mArAM TaLe tema jagatanAM tamAma jIvonAM paNa TaLI jAya. A dayAno vistAra thayo. jagatanA jIvone tame roTalAM Apo, kapaDAM Apo, vastu Apo, davA ane auSadha Apo, A dravya dayAnuM kAma che paNa janma ane maraNa TaLe, tevI avasthA tene prApta thAya, te sauthI moTo lAbha che. janma maraNa jo TALavAM hoya to dharmathI ja TaLe. bIjA kazAthI na TaLe mATe huM dharmanA zaraNe jAuM chuM. evuM dharmanuM zaraNuM jeNe lIdhuM che tene kahevAya che AtmAnI dayA. kaMI lIMka pakaDAya che ke zuM kahevAI rahyuM che ? A jagatanAM jIvo dharma pAme ane potAne chUTavAnA sAdhano prApta thAya, satsaMga, saMtapuruSa, jJAnI puruSa tene hitakara lAge, e tene game ane priya paNa lAge, emAM ja rAcyo rahe. mIrAMbAie gAyuM che, sAdhu saMga baiTha baiTha lokalAja khoi, aba to mere giradhara gopAla ! dUsarA na koI. For Personal & Private Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 pravacana kramAMka - 109, gAthA kyAMka-138 A dayA. satsaMga game che, bIjAne paNa ruce tevI bhAvanA rahe che ane e karatAM paNa mokSanI bhAvanA thAya evI AtmAnI anukaMpA tene kahevAya che dayA. samya darzananAM pAMca lakSaNo : zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikatA. temAM anukaMpA te sauthI moTuM lakSaNa che. AtmA janma maraNathI mukta thAya e prakAranI bhAvanA jenAmAM jAge ane te prakAranI avasthA prApta karavA mahenata kare tene kahevAya che Atma dayA. pahelAM AtmAnI dayA. eTalA mATe kahyuM ke jenAmAM AvA prakAranI Atma dayA jAgaze te mumukSu AtmAne janma maraNa karavA paDe, evuM koI kArya nahi kare. e rAga dveSa ke kaSAya nahi kare. vikAro, vikalpo, duSkarma, pApa, anAcAra ke anIti nahIM kare. e hiMsA ane dveSa nahi kare. kaMkAsa nahi kare, bIjAne parezAna nahi kare, duHkha nahIM Ape. mAre mArA AtmAne duHkhI karavo nathI. re Atma tAro, Atma tAro, zIgha ene oLakho ! jema koI mANasa garjanA karI kaheto hoya tema zrImadjIe siMhagarjanA karI kahyuM. Aga lAgI hoya gharamAM ane gharamAM dAbaDo rahI gayo hoya to bUma pADe ke dAbaDo rahI gayo, bacAvo, bacAvo. pote jato nathI paNa kokane kahe che e jema tene ciMtA thAya che tema AtmAne tAro ane bacAvo. skaMdaka aNagAra kahe che, prabhu ! A saMsAra janmathI, jarAthI, mRtyuthI; Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa trividha tApathI saLagato che. evA saMsAramAMthI mAre mArA AtmAne bacAvI levo che. sAta majalAno mahela hoya, have to sAta majalA jUnA ane jhUMpaDA jevA thaI gayA, have to so mALanAM makAno AvI gayAM. aDhaLaka saMpatti hoya, ane acAnaka mahelamAM Aga lAge to tame zuM laIne bhAgazo? zuM bacAvazo? vajanamAM haLavuM ane kiMmatamAM bhAremAM bhAre hIrA mANekathI bharelo dAbaDo laIne bhAgazo. prabhu ! A saMsAra to Adhi vyAdhithI saLagato che. temAMthI mAre mArA AtmAne bacAvavo che. mATe prabhu ! mAre tamArA saMganI jarUra che. are Atma tAro, Atma tAro ! zIdhra ene oLakho." zIdhra zabda vAparIne kahe che ke anaMtakALa gayo. have rAha jozo nahi. tame to kahezo ke badhuM ghaDapaNamAM karavAnuM ane gharaDAone thAya ke ame moDA paDyA. A samajaNa pahelA AvI hota to ? para vastumAM nahi mUMjhavo, enI dayA mujane rahI. Avo bhAva aMtaramAM Avavo tene kahevAya che dayA. AvI dayA Avaze to jIvanamAM bhakita pragaTaze. sad AcaraNa Avaze. AvI dayA Avaze to vibhAva chUTaze. rAga dveSa TaLaze ane kaSAyo zAMta thaze. vAsanAnI Aga olavAI jaze, A dayA. dayA A kAma karaze. bIjI vAta e ke jagatamAM tame ekalA nathI. jagatamAM anaMta jIvo che ane anaMta jIvo sAthe rahevAnuM che. bhagavAna ema kahetA hatA ke jeTaluM tamAruM jIvana tamane vahAluM che teTaluM jhINAmAM jhINA jaMtune paNa potAnuM jIvana vahAluM che. tame kIDIne pakaDavA jAva to jeTa vimAnanI jhaDape doDe che, tene bhaya lAge che ke koI mArI nAkhaze to ? sarva jIvo jIvavA Icche che. sau sukhane icche che. duHkhane koI icchatuM For Personal & Private Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 369 nathI. tame AnaMdathI jIvo, zAMtithI ane gIta gAtAM gAtAM jIvo. hasatAM hasatAM jIvo. bIjAne paNa sukhethI jIvavA do. bIjAne pIDA ApyA vagara jIvavuM che evI jIvana jIvavAnI zailI tene dayA kahevAya. tulasIdAsajIe kahyuM ke dayA dharmakA mUla hai, pApa mUla abhimAna, tulasI dayA na choDiye, jaba lage ghaTameM prANa. paramakRpALudeve kahyuM ke dayA na hoya to dharma na hoya ane dayA hoya to ja dharma hoya. puSpa pAMkhaDI jayAM dubhAya, tyAM jinavaranI nahi ANAya'. zAka samAratAM samAratAM AMkhamAM AMsu Ave che. kaMI samajANuM ? kRpALudeva zAka samArI zakatA na hatA. mA pUche che, beTA ! AMkhamAM zuM thAya che? to kahe, mA ! zAka samArI zakAtuM nathI. vevalA nathI, DhIlA pocA nathI. aMdarathI vyathA thAya che. temane thAya che ke huM bIjA jIvone pIDA ApI rahyo chuM. cAlo, bolo, beso, je kaMI kriyA karo te samajapUrvaka ane jayaNApUrvaka karo. gIta gAtAM gAtAM jIvo paNa koInA jIvanamAM Aga lagADazo nahi. dharmanuM mULa dayA che. bhagavAna pArzvanAtha kamaThane kahe che "jIvadayA na hu jAnate, tapa phogaTa mAyA'. A jIvadayA jANatA nathI ane tapasvI thaIne beThA cho. kAna kuMkAvAthI yogI na thavAya, anya jIvone pIDA na thAya tenI kALajI rAkhI, kSaNe kSaNe jIvavuM, evI cetanAnI avasthAne kahevAya che dayA. samajavA koziza karajo. bIjA jIvone duHkha Apazo to guNAkAra sAthe pAchuM Avaze. A siddhAMta samajAyo ? duHkha Ave tyAre rovA beso cho. ghaNA to kahe che ke ame maMdira jaIe chIe, mALA gaNIe chIe, pUjA karIe chIe ne duHkha ? tuM bIjAne duHkha daIne Avyo che to duHkha bhogavavuM paDaze. duHkha ApaNI pAse ja kema AvyuM ? bIjA pAse kema na gayuM ? tame bahAdurI ane parAkrama karIne AvyA hazo. tame bIjAne kaleza ane kaMkAsa karAvyo che. bIjAne pIDA ApI che. vArA pachI vAro, mArA pachI tAro ane tArA pachI mAro. mATe kahIe chIe ke sAsu paNa kayAreka vahu hatI. mATe cetajo. vaha kayAreka caDI besaze. tame kone kahevA jazo ? tame sAmAyika ane mALA karIne zuM meLavyuM ? tamane jIvatAM nathI AvaDatuM. je gharamAM zAMti ane samAdhAna nathI, gaMbhIra ane caDelA caherAo haze ane kema jIvavuM te kaLAnuM pAlana nathI karato te jIvadayA karI zakaze nahi. eka siddhAMta che ke duHkha Apazo to sAme duHkha bhogavavuM paDaze. tulasIdAse kahyuM che ne ke "tulasI ! dayA na chAMDiye, jaba taka ghaTameM prANa'. mahAbhAratamAM paNa eka vAkaya che ke ame tene paMDita ane jJAnI puruSa kahIe chIe ke je pote potAnAmAM AtmAne jove che, tema prANImAtramAM AtmAne jove che ane prANImAtra sAthe premathI ane dayAthI jIve che tene ame jJAnI kahIe chIe. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM ke, anaMta jJAnIonA jJAnano sAra e che ke jIvanamAM tame koIne duHkha ke pIDA na Apo ane eTalA ja mATe sUtra AvyuM ke "sarvAtmamAM samadaSTi dayo, For Personal & Private Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 pravacana kramAMka - 109, gAthA mAMka-138 A vacanane hadaye lakho', yAda che ne sUtra "ahiMsA paramo dharma' emAMthI sUtra AvyuM ke dayA e jIvanano prANa ane emAMthI sUtra AvyuM ke jagatamAM cha kAya pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya, jIvonI rakSA karo, e badhAne duHkhamAMthI koI bacAvanAra hoya to dharma che. dharmane jagatanA jIvo prApta kare evo bhAva aMdaramAM Avavo ane kahevAya che dayA. - paheluM sUtra - mumukSu jyAre jIvana jIvaze tyAre AvuM jIvana jIvaze. koIne duHkha pIDA nahi Ape. koIne kaleza ke saMtApa nahi karAve. koine parezAna nahi kare, koInI sAme lAla AMkha nahIM kare. e prema Apaze, sadbhAva Apaze, mIThAza Apaze, mAdhurya Apaze. bIjo duHkhI hoya to mAthe hAtha mUkIne kaheze ke duHkhI na thato, huM beTho chuM tArA mATe. gaTaramAM mANasa paDayo hoya tenuM koI na hoya ane madharaTeresA tyAMthI nIkaLe to ema kahe tAruM koI nathI ? ciMtA na kara, huM to chuM ne ? tene beTho karI, navarAvI sAthe laI jAya. jenuM koI nathI tenA mATe huM chuM. paramakRpALu devanuM vAkya che tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pavitratAne oLakhyAM nahi. A zrImadajInI vAta che. keTalI saraLatA che temanAmAM? teo kahe che ke satya, dayA ane kSamAne oLakhyAM nathI. bhagavAne be prakAranI dayA kahI che. sarvajIvonI dayA ane AtmadayA. sarva jIvonI dayA eTale bIjA koIne duHkha ApavA asamartha. A bicAro evo che ke koIne duHkhI joI zakato nathI. ane ghaNA evA hoya ke koIne sukhI joI na zake. mumukSu koIne duHkha ApI nahi zake, e duHkha sahana karaze, pote bhogavaze. vivekAnaMda amerikA javAnA hatA. ane mA zAradA pAse AzIrvAda levA AvyA. mA ! AzIrvAda Apo, dharmapracAra mATe amerikA jAuM chuM. zAradAmAne kasoTI karavI hatI. dUra caDu paDyuM hatuM, temaNe kahyuM ke sAme paDyuM te cappa laI Ava. cappa lokhaMDanuM ane pAchaLa lAkaDAno hAtho hoya. narendra cappa joyuM, dhAra tejasvI hatI. narendra cappa hAthamAM lIdhuM. mAne hAthamAM lAkaDAno hAtho Apyo. dhAra potA bAju rAkhI, eTalA mATe ke dhAra vAge to mane vAge. mAne pIDA thavI na joIe. ApaNane Avo khyAla rahe? cappa bIjAnAM hAthamAM ane hAtho ApaNA hAthamAM hoya. zAradA mAe kahyuM, beTA ! tuM jyAM jaIza tyAM tane saphaLatA maLaze. kAraNa ke tArA hRdayamAM dayA bharI che, prema bharelo che. mumukSu dharatI upara evI rIte jIve che ke koIne pIDA Apato nathI. e deva jevo che. bIjAnI hAya leto nathI. tulasI ! hAya garIbakI, kaba hu na khAlI jAya, muA Dhora ke cAma se, lohA bhasma ho jAya. koInI hAya na lezo. paisA jAya to javA do. nukazAna thAya to thavA do. zrImadjI dayALu hatA, temaNe kiMmatI dastAveja phADI nAkhyo. "A dastAveja che mATe tamane duHkha che For Personal & Private Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 371 ne ? A rAyacaMda dUdha pIve che. koinuM lohI nathI pItAM'. A prasaMga yAda karo. koine kaleza na thavo joie, mAre paisA joitA nathI. mAre koine kaleza ApyA vagara jIvavuM che. evI sAdhanA kare tene mumukSu kahevAya. pati patnI simalA pharavA gayAM. patine pagamAM kAMTo lAgyo, patie bUma pADI ke kAMTo lAgyo, patnIe kahyuM ke kAMTo na lAge to zuM lAge ? AkhI jIMdagI mane kAMTAnI jema khUMcyA cho, kAMTo ja lAge ne ? A badhA patidevo beThA che, samajI lejo. kayAreya koine khUMcazo nahi. je koine saMtApa na Ape, koinI AMkhamAM AMsu lAvato nathI tene kahevAya mumukSu. koinI AMkhanAM AMsu lUche te mumukSu. koinI hAya na le te dharatI uparano deva nahi ? bIjo deva kayAM jozo? e cAle, bole vivekathI. bIjAne zAtA Ape, samAdhAna Ape te mumukSu. zAMti: upara jaNAvelI dayA jenA jIvanamAM AtmasAt che, tenA jIvanamAM AMdolana utpanna thAya che, e AMdolananuM avataraNa je thAya tene kahevAya che zAMti. dayAmAMthI zAMti Ave che. jenI pAse dayAnuM dhana che tenA jIvanamAM zAMti Utare che. erakaMDIzanamAM zAMti nathI. tyAM baLatarAno pAra nathI. kAzmIramAM paNa zAMti nathI. koi rIsorTamAM paNa zAMti nathI. jyAM bahAra nIkaLo ane menejara bIla Ape tyAre thAya ke na AvyA hota to sAruM hatuM. aMdaramAM baLatarA hoya to zAMti kayAMya nahi lAge. zAMti to aMdarathI Ave che. bahArathI nathI AvatI. loko pUche che ke zAMti che ne ? manamAM baLatarAno pAra nathI paNa kahe che, hA. pUchanArAM ane kahenArAM badhAM ja sarakhAM che. koNa kone kahe? ThAro, bIjAne ThAro. saMsAranA tamAma tApo samAvavAnI tAkAta jenAmAM AvI che tene kahevAya che zAMti. A zAMta mANasa che, akaLAto nathI, uttejita thato nathI, vyagna ke vyAkuLa thato nathI, tUTI paDato nathI, pUrepUro jAgRta che, samartha che pUro, zakita che pUrepUrI, sAdhana ane baLa che pUrepUruM paNa tenAmAM Aveza nathI. A kamajora nathI. eka bahena karATe zIkhatAM hatAM. meM tene pUchyuM ke karATe zIkhIne tuM zuM karIza? to kahe 'paraNyA pachI huM tene sIdho karI daiza.' jo jo muzkelI na thAya! mumukSune aMdaramAM pragADha zAMti hoya, duHkha, pIDA, bhaya, ciMtA, vyathA, mUMjhavaNa, vyAkuLatA nahIM paNa tene pacAvavAnI zakita. AvI zAMti satpuruSonAM caraNamAM maLe che. tyAM bodha maLe che, tyAM jJAna maLe che, tyAM samAdhAna maLe che. sarva dharmanuM sAdhana zAMti che. sAmAyika nahi karI zako, azAMta hazo to. laDIne maMdiramAM gayA hazo to darzana karavAmAM zAMti nahi maLe. darzana barAbara nahi thAya. eTalA mATe maMdiramAM jatAM pahelAM pAMca miniTa pagathiye besavuM pachI aMdara javuM tevo rivAja che. ApaNe tyAM paNa eka rivAja bahu sAro che. bahArathI koi Ave ke tarata ja pANI ApIe chIe. pahelAM te zAMta thAya pachI vAto thAya. zAMti jIvanamAM jarUrI che. sakaLa vibhAva pariNAmathI nivRtta thavuM tenuM nAma zAMti. A kaMi samajAyuM ? sakaLa vibhAva pariNAma eTale krodhathI, mAyAthI, For Personal & Private Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 pravacana kramAMka - 109, gAthA kyAMka-138 ahaMkArathI, lobhathI nivRtta, vikAro ane icchAothI nivRtta enuM nAma zAMti. sUyagaDAMga sUtramAM eka gAthA che. jema bhUtamAtrane-prANIone pRthvI AdhArabhUta che, tema sarva prakAranA kalyANano AdhAra zAMti che. AvI zAMti mumukSuonA jIvanamAM hoya che. lAkho rUpiyA Ave to paNa zAMta ane jAya to paNa zAMta. pAtharavA gAdI maLe to paNa zAMta ane kaMtAnano TukaDo maLe to paNa zAMta. kadI khAvA maLe lADu, kadI khAvA paDe jhADu, kadI oDhavA zAla duzAlA, kadI pharatA hazuM nAgA. to paNa zAMta, A mumukSu che. caDhAveluM moM te mumukSu nahi, rotA rotA bole te mumukSu nahi. mumukSu to e che jene joIne raDato mANasa hasato thaI jAya. are ! tyAM sudhI kahuM chuM ke ApaghAta karavA nIkaLyo hoya paNa rastAmAM mumukSune jove to thAya ke ApaghAta karavo nathI. jIMdagI to jIvavA jevI che. AvI zAMti avatare che. samAdhi taMtranI gAthA che. yadA mohAtprajAyate rAgadveSau tapasvinaH / tadaiva bhAvayetsvasthamAtmAnaM zAmyataH kSaNAt // (39) je samaye tapasvI aMtarAtmAne mohathI rAga dveSa utpanna thAya te ja samaye zuddha AtmasvarUpanI bhAvanA karavI tethI rAga dveSa kSaNavAramAM zAMta thaI jAya che. gAthAno artha ema che ke mohanIyakarmanA udayathI rAga dveSa thAya, te ja vakhate jo AtmAno vicAra kare to AtmAne saghana zAMtino anubhava thAya. anAdikALathI rAga dveSa karI karIne meM AtmAne duHkhI karyo che. have rAgadveSa karI mAre AtmAne duHkhI karavo nathI ema svIkAra karI, AtmA tarapha vaLI je anubhava kare tene kahevAya che zAMti. mumukSu oLakhAyo ? cAre tarapha zAMti, zAMti, zAMti. zAMti jenAmAM UtarI hoya tenA jIvanamAM eka rasa pragaTa thAya che, tene kahevAya che samarasa, upazama rasa, A rasa nyAro che. koI dukAne ke phAivasTAramAM zeraDInA rasanI jema A rasa na maLe. tamArI pAse bIjA raso haze paNa samarasa che ? zAMtimAMthI je rasa pedA thAya te samarasa. samarasa bhAva balA citta jAka, thApa uthApa na hoI, avinAzI ke gharakI bAtA, jonego nara soI ! avadhU nirapakSa viralA koI. samarasa bhAva eTale mAna apamAna, sukha, duHkha, gamatuM, aNagamatuM, janma maraNa, saMsAra, mokSa, A badhA vacce samabhAva. lAose vAto karatAM karatAM vacamAM AMkha baMdha karI de. loko tene pUche ke tame A zuM karo cho? bolatAM bolatAM AMkho kema baMdha karo cho ? to kahe ke huM ema jouM chuM ke trAjavAnI dAMDI vacamAM barAbara che ke nahi ? dAMDI barAbara vacce hoya to be pallAM barAbara thAya For Personal & Private Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 373 ne? tema mArAmAM samatA barAbara che ke nahi te jouM chuM. AMkho baMdha karI, kSaNe kSaNe tapAsI lauM chuM. dayA Ave, temAMthI zAMti avatare ane zAMtimAMthI je rasa pragaTa thAya tenuM nAma samarasa che. "samarasa bhAva bhalA citta jAkuM thApa uthApa na hoI'. potAnI vAta manAvavI, bIjAnI vAta toDavI, vAda vivAda jhagaDA A badhuM tenAmAM na hoya. udAharaNa Ape che ke dUdhano ubharo Ave, temAM pANI nAkho eTale zAMti. pachI dUdha phrIjamAM mUko ane TharI jAya tenuM nAma samatA. tamane khyAlamAM AvyuM ? samatA eTale TharavuM. samatA adbhuta rasa che. bIjuM kaMIpaNa na hoya paNa AvI samatA jo Ave to mokSa maLe che. mumukSunAM be lakSaNo vicAryA dayA ane zAMti, saunA jIvanamAM te pragaTa thAya tevI zubhakAmanA. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 pravacana kramAMka - 110, gAthA kramAMka-138-1 pravacana kramAMka - 110 gAthA kramAMka - 138-1 mumukSutAnA avarodhaka durguNo tathA samatA, kSamA ane satyanuM svarUpa dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sajAgya. (138) parama AnaMdano anubhava je saMtoe karyo che, jIvaMtadazAmAM parama samAdhi jemaNe anubhavI che, tethI je tuSTa che, saMtuSTa che, AtmarAmI che, AtmAmAM ArAma karanArAM che, sAthe sAthe temanI cetanAmAM eka karuNAbhAva paNa vahe che. A karuNAbhAva na hota to A zAstra na hota, siddhAMto ane Agamo na hota, A dharatI upara saMtonA zabdo paNa na hota. A karuNAbhAva evo che ke ame je parama zAMti anubhavIe chIe, tevI zAMti ane samAdhi anubhavavAnI kSamatA dareka prANImAM che. dareka prANI zAMti ane samAdhi anubhavI zake che, parama AnaMda jhIlI zake che. A jagata sAme joIe chIe to jagata vyAkuLa che, mANasa duHkhI che, pIDita che, muMjhAyelo che, vyagra ane vyAkuLa che, uttejita ane azAMta che. kema ? zA mATe ? A hovuM na joie. A jIvamAM, AtmAmAM azAMti ke duHkha hoya nahi, kAraNa ke azAMti ane duHkha AtmAno svabhAva nathI ane svabhAva na hovA chatAM, hoya to te vicitra kahevAya, tenA mATe zabda vAparyo vibhAva. svabhAva che parama AnaMda paraMtu vibhAvane kAraNe parama duHkha, parama azAMti ane parama vyAdhi che. A na hota to tamAre kayAMya javuM paDayuM na hota ! roja sAdhanA karavI na paData. svAdhyAya ke pUjA pATha kaMIpaNa karavuM paData nahi. karavuM paDe che kAraNa ke anivArya che. kAraNa ? jIvanI pAse mUDI che, pratyeka jIva pote svataMtra ne saMpanna che paNa te samaja ane teno anubhava nathI. devacaMdrajI mahArAje kahyuM ke, kayuM jANuM karyuM banI Avaze, abhinaMdana rasa rItI ho mitta. prabhu ! tame jevo anubhava karo cho, evo anubhava amane kayAre Avaze ? te vakhate prabhu bolatA hoya ke e anubhava tAro hakka che, e anubhava tAro adhikAra che. tAre je anubhava karavo che, te kayAMyathI lAvavAno nathI, meLavavAno nathI, Akho akabaMdha khajAno tAro che ane mitra ! e khajAno Aje tArI pAse che tema nathI. anaMtakALathI tuM tArI sAthe pheravI rahyo che. e mANasane kevo kahevo ke jenI pAse gajavAmAM lAkha rUpiyA paDyA hovA chatAM te bIjA pAse bhIkha mAgI rahyo che. jJAnI puruSo kahe che ke anaMtakALathI A khajAno tArI pAse che. nigodamAM paNa khajAno hato ane Aje paNa che. tyAMthI lAMbI yAtrA karI tuM khajAno pheravato rahyo, chatAM tane teno anubhava nathI. For Personal & Private Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 AtmasiddhizAstra pravacanamALA te anubhavanA dvAra ughADanAra parama paribaLane kahevAya che mumukSutA. mAtra vairAgya ke gamagIna ceharo rAkhavo te mumukSutA nathI. saMsArano aNagamo thAya te mumukSutA nathI. aMdaramAM eka avasthA tene prApta thAya che ke mArA jIvanamAM mAruM amRta je che tene huM kema anubhavI zakuM ? jJAnIo kahe che ke tuM amRtano sAgara che. upaniSadamAM kahyuM che ke "amRtasya :/' ame to amRtanAM putro chIe. amArI pAse amRtano sAgara che paNa atyAre vAtomAM che, pratIti ke anubhavamAM nathI. e anubhavamAM lAvavAno bhAva te che mumukSutA. mumukSu to anubhava karavA tatpara thayo che. eNe nirNaya karyo che ke mArI bhUla sudhArI lauM. meM mAnyuM hatuM ke sukha bahAra che, AnaMda, zAMti bahAra che. Aje mane spaSTa bhAna thayuM ke A khajAno mAro che, mArAmAM che, mArI pAse che. tALAmAM che paNa cAvI khovAI gaI che. e cAvI maLavI joIe. mane khyAla Avavo joIe ke e khajAno mArI pAse che. enA upara lAgelA tALAnuM nAma che moha. moha nAmanA tALAne kholavAnI cAvInuM nAma che mumukSutA. zuM karavuM che. ApaNe jIvanamAM? A tALuM kholavuM che? khajAno aMdara taiyAra che. - "nija gharameM hai prabhutA terI, parasaMga nIca kahAvo." saMto keTaluM karuNAthI bole che ! bhASAmAM keTaluM mAdhurya che ! bhAI ! tArI prabhutA, tArI sAhyabI, tArI saMpati tArA gharamAM che. bIjAnA saMgamAM tuM jAya che te ThIka nathI. pratyakSa rIta lakhI tuma aisI, gahIe Apa suhAvo. cetana ! zudhdhAtmAku mAvo, ! tArA zuddha AtmAnuM dhyAna kara. tArA svabhAvane tuM dhAraNa kara. paramakRpALu deve kahyuM ke are Atma tAro, Atma tAro, zIgha ehane oLakho." zIdhra zabda vAparyo che, temane bahu utAvaLa che. turaMta ja, tvarita. A AyuSyanI dorI kayAre kheMcAI jaze tenI khabara nathI. mATe svabhAvane oLakho. A ApaNo khajAno ApaNe anubhavI zakatAM nathI. saMtonA hRdayamAM karuNAno eka bhAva vahI rahyo che. enA kAraNe teo jagatane saMdezo Ape che ke tamArA jIvanamAM tame AtmAno anubhava karI zako cho ane te anubhava karavAno prAraMbha mumukSutAthI thAya. zaMkarAcAryajIe mumukSutAne kaThina kahI che, mumukSutA prApta thavI durlabha che. "hoya mumukSu jIva te, pAme eha vicAra.' tame vAta game teTalI karI paNa je mumukSu jIva haze te vicAra karaze. mumukSu nahIM hoya te nahIM kare. mumukSutA nathI AvatI, tenA kAraNo sAteka durguNo che, jemAM jagata aTavAI gayuM che. pahelo durguNa te hRdayanI kaThoratA, krUratA. jenuM hRdaya paththara jevuM che, jaldI pIgaLatuM nathI, jenA hRdayamAM lAgaNIzIlatA nathI. potA pratye paNa kaThora ane bIjA pratye paNa kaThora. teNe A jagatamAM azAMti UbhI karI che, trAsa gujAryo che, duHkha ApyuM che. A jagatanuM vAtAvaraNa DahoLyuM che, te kaThora hRdayanA mANase DahoLyuM che. eka mANasano paga nAnakaDA choDa Upara AvI jAya chatAM tene kaMI na thAya, evuM paNa hRdaya che. vanaspati Upara paga Ave to muni kahe che ke micchAmi dukkaDaM. mArA aparAdhane mApha karo. 'ne je navA vidizA, For Personal & Private Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 pravacana kramAMka - 110, gAthA kyAMka-138-1 viyA, vediyA, tediyA' vanaspatine duHkha ApyuM, tenI saMvedanA thAya tevuM eka haiyuM che ane jayAre bIjo lAkho jIvonI katala kare chatAM kaMI na thAya tevuM paNa eka haiyuM che. e kaThoratAnA kAraNe jagatamAM vyAkuLatA che, mUMjhavaNa che. vAtAvaraNa DahoLAyeluM che, eTalA mATe dharmazAstro ema kahe che ke jIvane prAraMbha jo karavo haze to hRdayathI karavo paDaze. buddhithI nahi, hRdayane mulAyama, bhInuM ane komaLa banAvavuM paDaze. ArTsa banAvavuM paDaze. jema mAkhaNa pIgaLI jAya tema bIjAnuM duHkha joIne tenuM haiyuM pIgaLI jAya, AvI avasthA jenAmAM AvI che te eka addabhuta pAtra che ane jenAmAM AvI avasthA AvI nathI te paNa eka pAtra che, te virodha kare che, TIkA kare che ane te kaThora che. bIjo durguNa azAMti - kaThora mANasa jIvanamAM kayAreya zAMti anubhavI zakato nathI. te azAMti ja kare. koI bolyuM to Ubharo Avyo. koIne sukhI joyAM to Ubharo Avyo. koInI saMpatti joI Ubharo Avyo. koIne mArI hAlatamAM joyAM to Ubharo Avyo. A badhA UbharA che ane Ubharo ApaNane azAMta kare che. ApaNe mULamAM azAMta nathI, paNa ApaNe azAMta banIe chIe. pANI to pANI ja che. pANI nirmaLa che paNa te pANImAM paththara nAkho athavA Dhora aMdara Utare to DahoLAI jAya. DahoLAyeluM pANI pI na zakAya. jenuM citta DahoLAyeluM che evuM azAMta mana, azAMta citta dhyAna karI zakatuM nathI. samAdhimAM jaI zakatuM nathI, maMtrajApa karI zakatuM nathI. tattva vicAra karI zakatuM nathI. sAdhanA ke svAdhyAya karI zakatuM nathI. e prasanna rahI zakato nathI ane prakRti sAthe tAla paNa meLavI zakato nathI. bagIcAmAM beTho che paNa khabara nathI ke huM kayAM beTho chuM ? koyala Tahuke che, mora nRtya kare che paNa dhyAna nathI. kAraNa? te aMdarathI DahoLAyelo che. Avo mANasa sAdhanA karI zakato nathI. A azAMta hovuM te ApaNI bhUmikA nathI. ApaNI avasthA nathI. eTalA mATe maharSi vyAse bahu tAtvika sUtra ApyuM ke 'zAMtI ta: suram tame bhale gaNatrI karAvo ke daza rUmano phaleTa mArI pAse che ane karoDo rUpiyAnI mArI saMpatti che. zarIra taMdurasta che. bahoLuM mAruM kuTuMba che. A badhuM hovA chatAM aMdara baLatarA che. zuM karazo te paisAne? zuM karazo te mahelo ane saMpattine? AvI baLatarA jenA aMdaramAM haze te sukha bhogavI nahi zake. dharmanI sAdhanA karavI te sukhI mANasanuM kAma che. tamane bhramaNA che ke dharma to duHkhI hoya te kare. kharekhara dharma sukhI loko mATe che ke sukhI loko duHkhI na thAya. sukha tyAM che, jayAM azAMti na hoya. azAMtinA kAraNe loko vyagra bane che, tethI azAMti doSa che. trIjo doSa che viSamabhAva. viSamabhAva te moTAmAM moTo doSa che. kaMDhomAM aTavAI javuM te. upaniSaddhAM kahyuM che ke kaMdone sahana karavA, tenuM nAma tapa. to sahanamA dvandra eTale paraspara virodhI paribaLo. AvA dvandronI vacce paNa cittanI samatulA rahe che. vepArI mAla Ape tyAre dAMDI vacce rahevI joIe. palAM sarakhAM rahevA joIe. cittanI dAMDI vaccovaca For Personal & Private Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 377 rahe tenuM nAma samatulA. ApaNe A bAju paNa DhaLIe ane bIjI bAju paNa DhaLIe chIe tethI asvastha banIe chIe. zAstramAM kahyuM che ke krodha karavAno prasaMga hoya chatAM paNa krodha na kare. zaktizALI ane baLavAna hoya chatAM jhagaDo na kare, javAba ApI zake tevA sAmarthyavALo hovA chatAM pote gama khAI jAya. AvI samatulA rahe to cha mahinAnA upavAsanuM phaLa tene maLe. A gaNita samajI lejo. ahIM lAlacanI vAta nathI ke vadhu paDatuM bolavAnI vAta nathI. krodhano prasaMga che, nimitta che ane vakIla paNa bacAva karI zake ke tame krodha karyo te karavA jevo hato, tame gunegAra nathI. Avo krodha karavAno prasaMga hoya chatAM krodha na kare tene cha mahinAnA upavAsanuM phaLa maLe. Ane kahevAya che samatA. "vade cakrI tathApi na maLe mAna jo." cha khaMDano mAlika cakravartI potAnA maMtrIo ane potAnA caraNamAM rahelAM mahArAjAo sAthe muninAM darzana karavA jAya che. muni jaMgalamAM eka vRkSa nIce nagna avasthAmAM dharatI upara beThA che, potAnA svarUpamAM lIna che. potAnA svabhAvanI ramaNatAmAM che. potAmAM karelA che ane te vakhate cha khaMDano mAlika vaMdana karI kahe che ke huM hastinApurano svAmI chuM. he munirAja ! ame amArI saMpatti sAthe Apane vaMdana karIe chIe. AvuM sAMbhaLavA chatAM temanA rUMvADe halacala thatI nathI. "vade cakrI tathApi na maLe mAna jo." cakravartI vaMdana kare chatAM ahaMkArano Ubharo na Ave, AnuM nAma samatA. A samatA sAdhAraNa nathI. AvI samatA jenAmAM hoya tene cotho guNa kSamA prApta thAya. dayA, zAMti ane samatA traNa bAbata vicArI. have cothI bAbata kSamA zarU thAya che. mahAbhAratanuM eka vAkya che. kSamA DAM re yI, kunaHziriSyatiA A yudhdhanI bhASA. maharSi vyAsa bolyA che ke jenA hAthamAM kSamA rUpI khaDaga che, talavAra che tene krodharUpI durjana zuM karavAno hato? dveSarUpI durjane zuM karavAno hato ? verabhAva rUpI durjana zuM karavAno che ? ahIM to kahevuM che ke kSamArUpI khaDaga jenI pAse che tene krodha, verabhAva na Ave, dveSa na Ave, tenuM citta parama zAMta avasthAmAM hoya. kadAca samatA dhAraNa kare ane nimitta maLatAM AtmAmAM khaLabhaLATa thAya. A spaSTatA karavI jarUrI che. huM tamane sahelo rasto nathI batAvato. tamArAmAM khaLabhaLATa thAya ane koI pUche ke Ama kema thayuM ? tame kahevAnA ke zuM karIe? nimitta tevuM hatuM. Avo bacAva karavAnI vAta nathI. paNa nimitta maLatAM krodhAdi bhAvono udaya thAya, pote pramAdamAM che, ajJAnatAmAM che ane gAphela che te vakhate aMdara je ghaTanA ghaTe che ene kahevAya che krodha. krodha emane ema thato nathI, nimitta maLatA krodhAdi udayamAM Ave, te vakhate jAgRta rahe ane krodhane zamAve, zAMta kare tene kahevAya che kSamA. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArye yogazAstramAM eka gAthA kahI. krodhavahnastadahnAya, zamanAya zubhAtmabhiH / zrayaNIyA kSamaikaiva, saMyamArAmasAraNI: / / (4/11) For Personal & Private Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 pravacana kramAMka - 110, gAthA kyAMka-138-1 krodharUpI je agni - je dAvAnaLa, tene zAMta karavA mATe, tene ThAravA mATe, tene zamAvavA mATe, upazamAvI devA mATe jene Avo bhAva utpanna thAya che ke mAre mArA krodhane zAMta karavo che, tene ekamAtra kSamArUpI nadImAM snAna karavuM paDe. ApaNA bAtharUmamAM AvI vyavasthA nathI, tyAM koI sAdhana nathI ke temAMthI kSamA varase. zAvaramAMthI pANI varase, kSamA na varase. kAraNa hoya to paNa krodha na kare, koI kahe to paNa tapI na jAya, AvuM hoya to kahevAya ke niraMtara kSamArUpI nadI aMdara vahe che. kayAreka kyAreka micchAmi dukkaDam ApavuM evuM nahi paNa niraMtara kSamAmAM ja rahejo ane chelle bahu sArI vAta karI ke A nadI saMyama nAmanA bagIcAmAM vahe che. e saMyama nAmano bagIco tArA AtmAmAM che. krodharUpI je dAvAnaLa che tene ThAravA tAre niraMtara kSamA nAmanI nadImAM snAna karavuM. AvI avasthAne kahevAya kSamA. kSamA tamane zAMti Apaze. bIjAnA hRdayanuM parivartana karaze. bIjAne samAdhAna Apaze. bIjAne tame duHkha nahi ApI zako. evI avasthA jIvanamAM prApta thaze. krodha karIe tyAre bIjAne nukasAna thAya ke na thAya paNa potAne to jarUra nukasAna thAya che. zAtre eka vAta karI che ke agni je lAkaDAM ke kolasAmAMthI utpanna thAya che, pahelA tene ja bALe che tema krodha jenAmAM utpanna thayo tene prathama bALyA vagara rahe nahIM, bIjAne bALe ke na paNa bALe, bIjo kadAca samaju ane zANo hoya, gajasukumAra jevo hoya, khaMdhaka muni jevo hoya, paradezI rAjA jevo hoya, bhagavAna mahAvIra jevo hoya to tame game teTalo krodha karo paNa teo uttejita na thAya. teo to bacI gayA, paNa karanAra nahi bacI zake. krodharUpI agni jemAMthI pragaTa thAya che tene ja bALe che ane tApatApa: grotha: ghotho vairaca Aram ! saMtApa utpanna karanAra paNa krodha che ne vairanuM kAraNa paNa krodha che. jJAnI puruSe kahyuM ke kSamA ApavA hRdayanI udAratA joIe. kSamA ApavA mATe dila vizALa joIe, sahiSNutA ane khamI khAvAnI taiyArI paNa joIe ane dilamAM dayAno bhAva paNa joIe. chellI vAta samajI lo, bIjo mANasa je kaMIpaNa kare che tene bhAna nathI ke huM zuM karI rahyo chuM. izu krAIsTane krosa upara caDAvavAmAM AvyA. hAthamAM, mAthAmAM ane chAtI upara khIlA ThokavAmAM AvyA tyAre teo eka vAkya bolyA, he prabhu A loko zuM karI rahyA che teno temane khyAla nathI paNa tuM temane mApha karaje. kSamA Apaje. vAta karavI ane sAMbhaLavI e saheluM che. emAM to kaMI karavAnuM nathI. paraMtu ahIM to prekaTIkala khIlA mAryA chatAM mApha karavAnuM kahe. rAjasevako khaMdhaka muninI cAmaDI utAravA AvyA che ane baMdhaka muni ema kahe che ke tapa karavAnA kAraNe ane sAdhanAne kAraNe mArI cAmaDI kaThaNa thaI gaI che. tame kaho ke huM kaI rIte Ubho rahuM jethI cAmaDI utAratA tamArA hAthane pIDA na thAya. A badhI parAkASTAnI vAta che. A kalpita kathA nathI paNa ghaTelI ghaTanA che. bIjo je kare che te karmathI ane ajJAnathI gherAyelo che. samajaNa nathI tene ke A krodhanuM For Personal & Private Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 379 pariNAma mane zuM Avaze? zAstro to ema kahe che ke krodha karanAra upara gusso karavAne badale dayA lAvavI joIe. huM avaLI vAta karI rahyo chuM. tame ema vicAro ke krodhI karmabaMdha karI rahyo che. bhagavAna mahAvIrane saMgame cha cha mahinA kaSTa ApyuM chatAM teo gusse paNa na thayA ane uzkerAyA paNa nahi. dhyAnanI dhArA tUTe ane samAdhi bhaMga thAya te mATe saMgame che che mahinA potAnI tamAma zakita vAparI, apAya teTalI asahya pIDA ApI. AvI asahya pIDA ApavA chatAM bhagavAnanI AMkhamAM AMsu na AvyAM. jayAre saMgama thAkyo, hAryo ane nirAza thayo, ene ema lAgyuM ke have Amane calAyamAna nahIM karI zakuM, jItI nahi zakuM tethI te pAcho pharyo tyAre prabhunI AMkhamAM AMsu AvyA ke A mArI pAsethI pAmavAnA badale karma bAMdhIne gayo. kalikAla sarvaze stuti karI che. kRtAparAdheDapi jane, kRpaamNthrtaaryoH| iSadbASyAyorbhadraM, shriiviirjinnetryoH|| bhagavAnanI AMkhano khUNo pANIthI bhIMjAyo. aparAdha jeNe karyo che tenA mATe A kRpAnA sAgara ema vicAre che ke A jIva mArI pAsethI pAmavAne badale khAlI hAthe gayo. teo Icche che ke jIvo pAme. sAkSAt tIrthaMkara pAse cha mahinA rahevA chatAM A potAno saMsAra vadhArIne gayo, karmano boja vadhArIne gayo. A vicAra AvatA temanI AMkho azrubhInI thaI. A kSamAnI parAkASTa che. tamane thaze ke AvI kSamA hoya ? hoya. AvI kSamA prApta karavAnI che. bhUla karanAra parataMtra ane parAdhIna che. svAdhIna nathI. e karmane vaza che. AvezamAM taNAyelo che, gherAyelo che ane mAre zA mATe AvuM bolavuM ke karavuM tevuM tene bhAna nathI. te avicAramAM jIve che. paramakRpALudeve kahyuM che ke avicAra te sauthI moTo doSa che. avicArane laIne krodha thAya che. jo tene khabara hoya, vicAra thAya ke sadavastu to AtmA che. AtmAne sAcavavA jevo che. krodha karavAthI mAro AtmA malina thaze ane duSita thaze tevI tene khabara hota to krodha na karata. tene bhale khabara nathI, paNa mane khabara che tethI mAre krodhanI pratikriyA ApavI nathI, eTale sAme krodha karavo nathI. mane khabara che ke mAre mArA AtmAne malina thavA devo nathI. Avo vicAra karatAM je jIvana jIve che tene eka samAdhAna prApta thAya che. jJAnI puruSoe kahyuM ke rojanA jIvanamAM Avo vicAra karIne sAdhake potAnAmAM kSamAbhAvane daDha karavo ane jAgRta eTalA badhA rahevuM ke krodha na Ave, varSo sudhI tapa karyuM hoya ane kSamAno bhAva rAkhyo hoya paNa AvezamAM kayAreka jo AvI javAya to varasothI bAMdhelI pALa kayAre tUTI jaze te kahI zakAya nahi ane ApaNane moTuM nukasAna thAya. bIjI vAta e paNa che ke ApaNI pAse kSamAnA saMskAra ghaNA ochA che. krodhanA saMskAra ghaNA baLavAna che. vAraMvAra krodha karyo che paNa vAraMvAra kSamA nathI ApI. vaLI kSamA ApavAnI For Personal & Private Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 pravacana kramAMka - 110, gAthA kyAMka-138-1 sAdhanA mAnavadehamAM ja thAya. pazuo koIne kSamA Ape ? pazuo ekabIjAne kSamA Ape te zakya nathI. kSamA ApavAnI sAdhanA mAnavo ja karI zake, kAraNa ke kSamA ApavAnI kSamatA manuSyamAM che. paraMtu tenI pAse krodhanA saMskAra paDelA che. vAraMvAra krodha karavAthI saMskAra dRDha thaI jAya che. Aje krodha karavA mATe koine upadeza Apavo paDato nathI. koI zAstra dharatI upara evuM nathI ke je zIkhave ke krodha kema karavo? paraMtu kSamA ApavAnI vAta zIkhave che. krodhanA saMskArane kAraNe sAme koI vyakita ApaNane duHkha thAya tevo vyavahAra kare to Apo Apa e saMskAra jAgRta thatAM ApaNe paNa tenI sAme AvezamAM AvIe chIe. krodhane vaza rAkhavAnA be upAyo che. eka upAya e ke aMdara akaLAyA sivAya mauna rAkhavuM. ghaNA loko mauna to rAkhe che paNa aMdara dhUvAMkUvAM rahe che. bolatA nathI paNa bolI nAkhuM tema thayA kare che athavA abolA le che. paraMtu akaLAyA vagara mauna rAkhavuM eka upAya. jAgRtipUrvaka aMdaramAM draSTAbhAva rAkhavo. aMdaramAM krodhano bhAva jAgRta thayo che, tene tame krodhamAM bhaLyA sivAya juo. AnuM nAma draSTAbhAva. draSTA zuM kare? je khoTA bhAva thayA hoya te yAda kare ane te pharIthI na thAya tenI jAgRti rAkhe ane roja roja potAnA kaSAyo ghaTe te mATe pUro Agraha rAkhe. potAnA manane premathI samajAve ane bIjI vakhata na thAya tenI kALajI rAkhe. - chelle, darekamAM tame AtmAne jozo, to jarUra kSamA raheze. kAraNake tame dehane jotA nathI ane e tame jo bhUlI zako to moTuM amRta prApta karyuM kahevAya. kayAreka ghInI tapelI garama hoya ane ApaNI AMgaLI dAjhI jAya to gussAmAM AvI ghInI tapelIne UMdhI vALatA nathI. ApaNane khabara che ke A ghI kiMmatI cIja che. koI bIjo ApaNane dajhADe to paNa dAjhavuM nathI evo nirNaya laI jIvanamAM prayoga karo. krodhathI koI bolatuM hoya to te lAcAra che, ajJAnI che. Ama vicArI je uttejita thato nathI, evI avasthA je jALavI rAkhe che tene kahevAya che kSamA. kSamAno bhAva jo jIvanamAM hoya to zAMtinI dhArA, samatAnI dhArA saraLa thaze. nahi to kayAMka dhArA tUTI jaze. samatAnI dhArA ane kSamAnI dhArA na tUTe enI jAgRti pote rAkhe. AvI rIte je jIve che ane kSamA Ape che tene kazuM khovAnuM nathI. je kSamA Ape che te premanuM amRta meLave che. te nirverabhAvane sidhdha kare che. je kSamA Ape che, tenA aMtaramAM dveSa thato nathI. je kSamA Ape che te uttejita thato nathI. je kSamA Ape che temAM veranI Aga bhabhUkatI nathI. pharIthI zloka yAda karIe... tatrotApaka: krodha: krodho vairasya kAraNam / tarvatanI chodha:, drodha: zamasuvALA || (4/6) cAra bAbato che. (1) krodha karanArane ja sauthI pahelA saMtApa thAya. tame abhyAsa karajo ke krodha nathI Avyo tyAre arisAmAM tamAruM moDhuM joI lejo ane jayAre krodha Ave tyAre darpaNamAM For Personal & Private Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 381 moTuM jo jo. pharaka lAgaze tamane. tamAruM hAsya hatuM, tamAro AnaMda hato, tame prasanna hatA, gulAbanA phUla jevA khIlelA hatA. tame rAtre caMdramA varase tevA zItaLa hatA. acAnaka zuM thaI gayu? basa, saMtApa. tamane paNa saMtApa ane bIjAne paNa saMtApa. saMtApa e jherI davA che. ghaNIvAra to gharamAM ravivAra jevo divasa hoya, bahu premathI bhojana samAraMbha rAkhyo hoya. dUdhapAka pUrI banAvyAM hoya, AnaMda hoya. paNa bhojana karyA pahelAM problema thaI jAya ane carcA karavA bese to bhojana pachI kaDavuM thaI jAya. eka vakhata evuM thayuM ke bhojana taiyAra karyuM ane vAtavAtamAM jhagaDo cAlu thayo. rasoDuM khulyuM hatuM ane badhAM aMdara rUmamAM beThAM hatAM. zerInA kUtarAo AvIne zAMtithI jamyA. lokonI vAta pUrI thaI ane rasoDAmAM AvyA tyAM tapelAM khAlI. saMtApa tamane ja thaze, gharamAM zAMtithI ane premathI raho. mumukSu to zAMta hoya, AnaMdamaya hoya. prasanna vadanavALo hoya. tene joIne ema thAya ke krodha karavA jevo nathI. jagatamAM moTAM moTAM yudhdho thayA hoya to veranA kAraNe thayAM che. (2) veranuM kAraNa ja krodha che. koI vakhata eka mANasane evo krodha Ave to hajAro mANasane saLagAvI de che. (3)krodha te durgatimAM javAno nezanala hAive che ane (4) chelle krodhanA kAraNe tame samatAnuM sukha anubhavI zakatA nathI. A kaMI samajAyuM? khAvAnuM sukha, nAcavAnuM sukha, paheravAnuM sukha. A 31mI DIsembara AkhI rAta tame nAcyAM, sukha mANyuM. A badhA sukha karatAM samatAnuM sukha sAcuM che. A samatAnuM sukha krodhanA kAraNe tame mANI zaktA nathI. mumukSu hoya te kSamAno bhaMDAra hoya. kSamAno sAgara hoya. paramakRpALu deve eka suMdara vAkya kahyuM che ke kSamA e to mokSano daravAjo che. tame vAgyuM paNa haze ane kadAca gharamAM borDa paNa rAkhatA hazo ane evuM paNa bane ke borDa nIce besIne ja krodha karatA ho. alyA ! A zuM karo cho ? A borDa nIce besIne saLagI rahyA cho ane bIjAne saLagAvI rahyA cho. ApaNA jIvanamAM utkaTa sAdhanA karavAnI che. cAra vAto karI. dayA, zAMti, samatA, kSamA. alaMkArika bhASAmAM kahevuM hoya to samatA nAmanI mA che ane kSamA tenI lADakI dIkarI che. jayAM samatA hoya tyAM kSamA hoya ane jayAM kSamA hoya tyAM samAdhAna hoya. kSamA hoya tyAM zAMti ane AhlAda hoya. tame kalpanA karo. Akho divasa krodha karyA vagarano jo jAya to rAtre UMgha paNa sArI Avaze. ekabIjAnAM moDhAM joI zakazo. nahi to ekabIjAnAM moDhAM jovA game nahi. yazovijayajI mahArAje eka adbhuta vAta karI ke "khemA karatAM kharaca na lAge, bhAMge karoDa kaleza." emA e gujarAtImAM kSamAnuM avataraNa che. prema eTale kSamA. kSamA karatAM kayAM paisA lAge che ? pUjAno caDAvo hoya to paisA devA paDe. sAro bolanAro hoya to vadhavuM paNa paDe. kSamA ApavAmAM kaMipaNa kharca karavuM paDatuM nathI. paNa sAheba ! kharca nathI paNa lAbha keTalo badho thAya ? bhAMge karoDa kaleza. eka karoDa kalezane zAMta karI de AvI For Personal & Private Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 pravacana kramAMka - 110, gAthA kramAMka-138-1 kSamA mumukSumAM mUrtimaMta hoya. mumukSu eTale kSamAna sAgara, kSamAnI mUrti. mumukSu eTale kSamAnA amRtanuM pAna karanAra astitva. ene jotAM ApaNane samAdhAna thAya, samatA thAya, samabhAva thAya. chellI vAta, kSamA je ApI zake che te zUravIra kahevAya. bahAdUra kahevAya. krodha karavo te bahAdUrInuM kAma nathI. paNa kSamA ApavI te bahAdUrInI vAta che. kSamA je Ape tene zAstro mumukSu kahe che. gAthAnI carcA AgaLa karavAnI che. vilepArlA satsaMga maMDaLa mATe AnaMdanA divaso che. navapadajInAM vadhAmaNAM karavAnAM che. badhA saMtone AmaMtraNa Apela che. ame to e ja rAha joI rahyA chIe. zrImadjInA parivAranA badhA ja mahApuruSo eka sTeja upara bese, hasatAM hasatAM vAto kare ane premano sAgara jIvanamAM anubhave. navapadajInAM vadhAmaNAM eka adbhuta sAdhanA che. A navapada che te siddhamaMtra che. siddha karavAnI jarUra nathI. A navapadamAM sAdhya, sAdhaka ane sAdhana traNe che. arihaMta ane siddha A be pada sAdhya che, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu A traNa sAdhaka che ane samyagU darzana, samyam jJAna, samyak cAritra ane samya tapa e cAra sAdhana che. navapadanuM dhyAna karatAM zrIpALa tanmaya thayA. ApaNe tyAM e prasaMga AvI rahyo che. ame evI bhAvanA karIe chIe ke zrIpALa rAjAnI jema tame paNa tanmaya thAva ane AtmaanubhUti karo. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 383 pravacana kramAMka - 111 gAthA kramAMka - 138-2 pAramArthika guNo - tyAga, vairAgya dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. (138). mumukSu e AdhyAtmika jagatamAM zreSTha pAtra che. ahIMthI adhyAtmanI zarUAta thAya che ane jIvananI AkhI dizA badalAI jAya che. sAmAnya mAnavI, mohathI AdhIna mAnavI paNa saMsAramAM jIvana jIve che ane mumukSu paNa saMsAramAM jIvana jIve che paraMtu A baMnenI jIvanazailI judI che. baMnenAM mUlyAMkana judAM che. samajaNa ane AMtarika avasthA baMnenI judI che. mumukSu e che ke jeNe potAnA jIvanamAM paramatattvanI upalabdhi prApta karavA samagra jIvana arpaNa karavAno saMkalpa karyo che. have jIvanamAM tene bIjuM kaMI joItuM nathI. jagatanA padArtho ke vastuo joitI nathI. jagatanI vastuo karatAM vadhAre kiMmatI tattva khuda svayaMmAM paDyuM che, jenAthI ame ajANa chIe, jene ame bhUlI gayA chIe, oLakhatAM nathI, jANatAM nathI ane je meLavyA pachI bIjuM kaMI meLavavAnuM bAkI rahetuM nathI evo khajAno amArI pAse che. have amane sadgurunI kRpAthI bhAna thayuM, e khajAno amAre meLavavo che. e mATenI mathAmaNa jenA jIvanamAM zarU thaI che tene kahevAya che mumukSu. mumukSu mathe che, puruSArtha kare che, puruSArtha paNa yogya dizAmAM thAya che kAraNake tene khajAnAnI khabara paDI gaI che ke te khajAno potAnI bhItara che. AtmAno khajAno eka vakhata jeNe joyo, jANyo, anubhavyo tene ema lAgyuM ke Aja meLavavA jevo che. yazovijayajI mahArAje kahyuM.. jo tuM Apa svabhAve khele, AzA choDa udAsI, suranara kinnara nAyaka saMpatti, tuja caraNokI dAsI. tuM tArA svabhAvamAM rama, tArA svabhAvamAM sthira thaI jA, bhAI ! kevI rIte ? pArakI Aza choDI, udAsIna banIne jo tuM tArA svabhAvamAM hare, phare ane rame to sura nara kinnara nAyaka saMpatti A badhuM tArA caraNomAM AvI vasaze. kAraNa? tAre je joItuM hatuM te maLyuM. nirapekSa thayo tuM ! AvI nirapekSatAnuM baLa jene prApta thayuM che ane potAno khajAno meLavavA mATe jeNe prAraMbha karyo che ene kahevAya che mumukSu. mumukSune potAnAM sAdhano sAthe rAkhavA paDe che. tenI pAse dayA, zAMti, samatA, kSamA A moTAmAM moTI sAdhana sAmagrI che. bhAtAmAM A badhuM laI mumukSu paramAtmAnI yAtrA karavA nIkaLyo che. jema himAlaya caDavA amuka sAdhano sAthe joie, tema ahIM paNa tamAma sAdhano dayA, zAMti, samatA, kSamA A badhA sAdhano sAthe lIdhAM che. bIjuM paNa eka mahattvanuM sAdhana che satya. ema kahevAya che ke dharmarAjA For Personal & Private Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 pravacana kramAMka - 111, gAthA kyAMka-138-2 yudhiSThirano ratha jamInathI cAra AMgaLa UMco cAle. koie pUchyuM kema? tenuM kAraNa dharmarAjA satyaniSTha che. A satyano prabhAva che. mahAbhAratanuM pracaMDa yudhdha jayAre cAlu thayu tyAre droNAcArya ghaNA baLamAM AvyA ane potAnA sAmarthyathI yudhdhanI zarUAta karI. hAhAkAra macI gayo. koie kahyuM ke azvatthAmA marAyo che. evuM jo koI temane kahe to temanuM baLa ochuM thaI jAya. azvatthAmA marAyo e vAta temanA kAne AvI. paNa teo kahe ke A vAta jo dharmarAjA kahe to ja sAcI mAnuM. kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye ema kahyuM ke dharatI bhAra sahana kare che ane AkAzane TakavA mATe eka paNa thAMbhalo nathI paNa satyanA baLathI Take che. sUrya prakAza Ape che, satyanA baLathI. caMdra zItaLatA Ape che satyanA baLathI ane varasAda varase che satyanA baLathI. A satyanI pratiSThA, sAmarthya ane aizvarya che. AvuM che satya. zarIramAM be paribaLo kAma kare che. amRtaM caiva mRtyuzca, dvayaM dehe pratiSThitam / mohAdApadyate mRtyu:, satyenApadyate'mRtam / / amRta tattva ane mRtyu A baMne manuSya dehamAM ja rahelAM che. mRtyu eTale saMsAra ane amRta tattva eTale Atma anubhUti. saMsArano vikAsa paNa A dehamAM thaI zake che ane AtmAnI anubhUti paNa A dehamAM thaI zake che. mohathI saMsAranI vRdhdhi thAya che ane satyathI amRtanI prApti thAya che. evI amRtanI upalabdhi satya dvArA thAya che. A satyanuM varNana be bhAgamAM karavAmAM AvyuM che. eka pAramArthika satya ane bIjuM vyavahArika satya. jevuM joyuM, jANyuM, dekhAyuM ane jevI hakIkata banI tevI ja bIjAne jaNAvavI te vyavahArika satya che. te mahattvanuM che paNa te maulika nathI. maulika che pAramArthika satya. paramakRpALu deve kahyuM ke sAcAmAM sAcI vastu jo koI hoya to AtmA che, paramAtmA che. sAcAmAM sAcI vastu koI hoya to dharma che. jJAnI puruSoe kahelA tattvanA sidhdhAMto che ane e sidhdhAMto jema che tema svIkAravA, mAnavA ane anubhavavA te pAramArthika satya che. jarA samajavA koziza karajo. jayAM sudhI AtmanirNaya na thAya, huM AtmA chuM evuM lakSya na thAya tyAM sudhI je kaMI bolyA te khoTuM che, sAcuM nathI. are ! pAramArthika satyanA AdhAre ja vyavahArika satyanI yAtrA thAya che. eTalA mATe zAstramAM kahyuM che ke mithyAtvI hoya tenuM badhuM mithyA-asatya ane samyagdarzana jemane prApta thayuM che temanuM badhuM te samyaka, satya. samyam daSTi savaLo thayo che ane mithyAtvI avaLo paDyo che. avaLo hovAnAM kAraNe te je kaMI bole, kare te satya nathI. samyagdaSTi AtmA je kare che te satya che. vyavahArathI je satya che te paNa jIvanamAM Avazyaka che, jarUrI che ane mahattvanuM che. paraMtu pAramArthika satya vagara vyavahArika satyanuM bahu mahattva nathI. eTalA mATe upaniSadamAM kahyuM ke RtaMbharA prajJA, Rta eTale parama satya, je atIndriya che, buddhithI agamya che ane mananI pele pAra che,je IndriyonI maryAdAmAM AvatuM For Personal & Private Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 385 nathI ane zabdothI pakaDAtuM nathI, evuM je pAramArthika parama satya, tene dhAraNa karanAra budhdhine prajJA kahe che. prajJA satyane, pAramArthika satyane dhAraNa karI zake che. A pAramArthika satyanA AdhAra upara satyanI imArata caNI zakAya che. vyavahArika satyano artha e che ke jayAre je prakAranI paristhiti hoya tene kazuM ja karyA vagara arthAt potAnA Agraho, mAnyatAo kazuM umeryA vagara jema che tema svIkAravuM. zAstramAM kahyuM che ke mANasa asatya bole che tenAM cAra kAraNo che. koho vA, lohA vA, bhayA vA ane hAsA vA. A mAgadhI bhASAnAM madhura zabdo che. cAra kAraNo evAM che jenAthI mANasa asatya juThuM bole che, temAM krodha paheluM kAraNa che. krodhamAM mANasa Ave tyAre sAcI vAta karato nathI ane juThI vAta karI bese che. krodhanA AvezamAM mANasane bhAna rahetuM nathI. viveka raheto nathI. samajaNa rahetI nathI ane krodhamAM Avelo mANasa vastusthiti evI che tevI kaheto nathI. jevuM che tevuM na kahevuM ane jevuM nathI tevuM kahevuM. A bhUla mANasa krodhamAM AvIne kare che. krodha e asatya bolavAnuM mukhya kAraNa che. kharekhara to jeNe sAdhanA karavI che teNe krodhane zAMta karavo paDaze. krodha ane asatya baMnene saMbaMdha che. krodhanA kAraNe asatya bole che, AkSepo mUke che. na gamatI vAto kare che, sAmI vyakita upara kAdava paNa uchALe che. A badhuM krodhanA kAraNe thAya che. jene krodha Upara kAbU nathI te satyanI sAdhanA karI zakato nathI. ' loha vA eTale lobhathI. lobha hoya tyAM paNa asatya bolAya che. mANasa vastune meLavavA sAcAne khoTuM ane khoTAne sAcuM TharAve che. lobhanA kAraNe asatya bole che, asatyanI madadathI lobhanI vRtti saMtuSTa thAya che. eTalA mATe mahattvanI vAta karI che ke jeNe satyanI sAdhanA karavI che teNe lobha upara kAbU meLavavo paDaze. Aje be zabdo pracalita banyA che. bhraSTAcAra ane kaubhAMDa. roja peparamAM bhraSTAcAranI vAta jANavA maLe che. eka rAjakAraNIne koIe kahyuM ke tamArA dIkarAe bahuM ja khoTuM karyuM. pelo kahe zuM karyuM? to kahe ke pAMca hajArano goTALo karyo. teo kahe ke e vAta taddana khoTI che. mAro dIkaro AvuM na kare ane kare to pAMca karoDano kare, pAMca hajArano na kare. kAraNa ke te ghaNo samartha ane zakitazALI che. koNa karAve che A badhuM ? ApaNe juThuM bolavuM na hoya to paNa eka dabANa, eka presara lobhanA kAraNe Ave che ke mANasa asatya bole che. satya bolavAnI sAdhanA saraLa che. na thAya tevI nathI paNa krodha ane lobha haze to satya nahi bolAya. Akho vyApAra ane vyavahAra lobhanA kAraNe asatya banI gayo che. dhaMdhAnA kSetramAM, mAlanA kSetramAM lobha ja kAma karato hoya che. tenA kAraNe asatya Acare che ane bole che. mumukSu AvuM na kare. e lAkho rUpiyA jatA kare, e kaheze ke lAkho rUpiyA asatya bolIne maLatA hoya to mAre nathI joitA. AvA nirNaya ane hiMmata sAthe jIve che te mumukSu che. hajI te paripUrNa banyo nathI. pUrNa samajaNa For Personal & Private Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 pravacana kramAMka - 111, gAthA kramAMka-138-2 ene prApta thaI nathI paNa eka vAta jarUra manamAM che ke asatyathI mane duniyAnI saMpatti maLatI hoya to paNa mAre joitI nathI. satyane khoIne mAre kaMI ja na khape. jayAre ApaNane to thoDuM paNa maLatuM hoya ane satyane khovuM paDe to vAMdho nathI. prabaLa lobhanA kAraNe mANasa asatya bole che. trIjuM kAraNa bhayA vA - bhayathI paNa mANasa juThuM bole che. mANasa upara mRtyuno bhaya, apayazano bhaya ema jAtajAtanA bhaya hoya che. e bhayanA kAraNe asatya bole che. to krodha, lobha ane bhayathI paNa mANasa juThuM bole che. cothI vAta hAsA vA ... mANasa hasavAmAM paNa juThuM bole che. e gaMbhIratAnI UNapa che. na kahevAnuM e kahI bese che. lagnanAM gIto AnA upara racAyelA che. temAM vAstavikatA hotI nathI paNa hasAvavAnA mATe asatya bole che. majhAka kare che. loko gAya che ane sAMbhaLavAvALA Dole che paNa emane khabara nathI paDI ke A loko gappAM mAre che. A cAra kAraNo je dUra kare ane nirNaya kare ke mAre asatya bolavuM nathI, to tene vyavahArika satyanA pAlanathI pAramArthika satya tarapha javAnI bhUmikA UbhI thAya. pAramArthika satya eTale jJAnI puruSe kahyuM che te rIte atIndriya tattvano saMpUrNa svIkAra. krodhathI, bhayathI, hAsyathI ane lobhathI je juThuM na bole te vyavahArika satya che. baMne satyo mumukSunA jIvanamAM hoya. mumukSu satyaniSTha che. eTalA mATe gAMdhIjI kahetA hatA ke satya ane ahiMsAnA bhoge mane svataMtratA maLatI hoya ane rAjaya maLatuM hoya to paNa mAre joItuM nathI. huM asatya ane hiMsAmAM rAjI nathI. satya ane premanI niSThA jenA jIvanamAM che te mumukSu che. Avo mumukSu zudhdha AcaraNa kare che, sAcuM bole che, sAcuM vicAre che, sAcI vAta kare che ane sAcI samajaNa Ape che. koIne khoTA mArge dorato nathI. AvA kAmo kadI paNa karato nathI tethI te satyaniSTha che. - A pAMca muddAo vyavahArika che ane chellA be muddA pAramArthika che. jene mumukSatA prApta thaI che tenI sAme eka lakSa AvyuM che, eka uddeza Avyo che. tene koI hisAbe AMtarika anubhUti karavI che. te anubhUtimAM je je bAdhaka tattvo che tene choDavA taiyAra che. zAstroe kahyuM ke pAramArthika anubhUtimAM je bAdhaka banatA hoya, avarodharUpa thatA hoya evA je padArtho ane saMyogo choDavA tene kahevAya che tyAga. tyAga eTale choDavuM, paNa zuM choDavuM te ApaNane samajaNa nathI. pAramArthika anubhava karavA jatAM je paribaLo avarodha karatAM hoya, bAdhaka banatAM hoya tene choDavAnI taiyArI te tyAganI bhAvanA che. zuM bAdhaka che ? Akho saMsAra bAdhaka che. jagatanA padArtho ane vastuo bAdhaka che. tenA kAraNe vikalpo thAya che, vibhAvo thAya che, tenA kAraNe citta DahoLAya che, tenA kAraNe karmabaMdha thAya che, tenA kAraNe vyAkuLatA thAya che. pAramArthika anubhUti karavA mATe je kaMIpaNa vacamAM AvatuM hoya te choDavA mATenuM sAhasa te tyAga. tyAga kahevA karatAM AtmAthI bhinna je kaMIpaNa che te padArthonI sAthe potAnI For Personal & Private Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 387 mamatva budhdhi baMdhANI che ane tenA kAraNe avarodho utpanna thAya che, tethI AtmAthI bhinna evA padArtho pratyenI je mamatva budhdhi che te choDavI tene kahevAya che tyAga. padArtha pratyenI Asakti choDavI tene kahevAya che tyAga. gaMbhIratA rAkhIne khyAlamAM lejo. AtmAthI bhinna eTale AtmA sivAya je kaMipaNa padArtho che te para che, te padArtho pratyenI mamatva budhdhinA kAraNe pote svarUpanI anubhUti karI zakato nathI. vicAra to karo ke e kaMi bahAra gayo nathI. amerikA gayo nathI. eNe kaMi khoyuM nathI. kayAMya paNa thApaNa mUkI nathI. koi beMkamAM gIrave mUkayuM nathI. AtmA svataMtra che, sadA hAjara che, zAzvata che, nitya che ane bahu AzcaryanI vAta to e ke tene khojavA javAnI jarUra nathI, e bhItara che, aMdara che ane aMdara AtmA hovA chatAM Atma anubhava thato nathI, kAraNake AtmAthI bhinna evA padArthomAM ApaNI mamatvabudhdhi thai che. AtmAnA pariNAmathI anya je padArtho che tenI sAthe tAdAtmya budhdhi, ektAbudhdhi ane teno je aghyAsa e aghyAsane dUra karavo, e tAdAtmya budhdhine dUra karavI tenuM nAma che tyAga. jarA samajavA jevI vAta che. vastu chUTI zake paNa vastu chUTyA pachI yAda Ave ke meM A choDayuM. meM A choDayuM ema daza jaNane kahIe, eno artha e thayo ke vastu dI paNa tenA pratyenuM mamatva yuM nathI, tAdAtmya chUTayuM nathI. mamatva e ja mULa che, bhUla che. aghyAtma sAramAM ema kahyuM che ke jema nAnakaDA bIjamAMthI vaDalo thAya che tema mamatvanA bIjamAMthI Akho saMsAra Ubho thAya che. cauda rAjalokamAM phelAyela virATa ane vyApaka saMsAranuM bIja moTuM nathI. rAinA dANAthI paNa nAnuM che, paNa te mamatvanA bIjamAMthI Akho saMsAra Ubho thAya che. saMsAra asAra che, nAzavaMta che, anitya che ema bolAya che paNa mamatva ane tAdAtmya budhdhi ochI thatI nathI. aghyAsa chUTI javo, mamatva chUTI javuM evI avasthAne paramakRpALu deva tyAgabudhdhi kahe che. tyAgavuM eTale mamatva budhdhino tyAga karavo. bhagavAna mahAvIra kahe che ke bAhya padArthono saMgraha karavo eTalo ja parigraha nathI paNa aMdara mUrchA hovI, mamatva hovuM, mArApaNuM hovuM, tAdAtmya hovuM, aghyAsa hovo e paNa parigraha che. parigrahanI vyAkhyA badalANI. padArthono saMgraha karavo eTalo ja parigrahano artha nathI paNa mUrchA hovI e paNa parigraha che. ApaNane barAbara khabara che ke A badhA padArtho choDIne ApaNe javAnuM che ane bIjAne paNa kahIe chIe ke A badhuM mUkIne javAnuM che paraMtu e padArtha ocho vadhato thAya, Agho pAcho thAya, khovAi jAya, koi lai jAya to dilamAM ujharaDA paDI jAya che, phALa paDI jAya che. kAraNake aMdara mamatva budhdhi che ane mamatva budhdhinA kAraNe vastuno tyAga karavA chatAM tenI mUrchA hajI gai nathI. paramArthanI anubhUtimAM A mamatva bAdhaka tattva che. tethI anubhava karI zakAto nathI. thoDI dhIrajathI e samajavA prayatna karajo. tamane manamAM thatuM haze ke mAre Atmadarzana karavuM che, AtmasAkSAtkAra karavo che. jo e karavuM For Personal & Private Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 pravacana kramAMka 111, gAthA krmAMka-138-2 hoya to enA mATe AtmAthI bhinna juduM je kaMipaNa che enA pratyenuM mamatva choDavuM paDaze. mAtra padArthane choDavAnI vAta nathI paNa tenA pratyenuM mamatva choDavuM paDaze ane padArtha choDIne paNa mamatva UbhuM haze to jJAnI puruSo tene tyAga kahetA nathI. AtmAthI bhinna anya padArtho sAthe tAdAtmyano je aghyAsa tenA tyAgane jJAnI puruSo tyAga kahe che. A moTI mUDI sAdhaka pAse che. Avo tyAga na Ave tyAM sudhI padArtho pratye, saMyogo pratye, ghaTanAo pratye udAsIna rahevuM. jayAM sudhI Atmadarzana nahi thAya tyAM sudhI para padArtha pratyenuM mamatva rahe, paNa te baMnene chUTA pADavA paDaze. AtmAthI A jagatanA padArtho judA che, bhinna che. tenA pratyenI AsakitanAM kAraNe te amatho amatho baMdhAyA kare che. jayAre te paralokamAM jAya che tyAre padArtho mUkato jAya che paNa tenA pratyenI Asakita sAthe leto jAya che. koi vyavasthA evI nathI ke AMgaDiyA sAthe A badho mAla mokalI zakAya. evI vyavasthA jagatamAM thavAnI paNa nathI. padArtho ahIM ja raheze paNa mArApaNuM ane mamatva jayAM jaze tyAM sAthe laine jaze ane jayAM jaze tyAM mUrchA pAchI kAma karaze. zAstromAM kahyuM che ke koi mANase jaMgalamA UMDo khADo khodIne dhana dATI dIdhuM hoya ane ghera gayA pachI vicAra AvyA kare ke koi joi gayuM nahi hoya ne ? koi jANaze to nahi ne ? koi khodaze to nahi ne ? pAcho UThIne jovA jAya ke barAbara che ne ? AvI mUrchAnA kAraNe e marIne sarpa yonimAM jAya. tyAM dhana upara AMTA mAryA kare. cAra pAMca vastu spaSTa karavA jevI che. je bahu kajIyALo hoya tene kUtarAno avatAra Ave. tyAM chUTa maLe che. laDayA ja kare, koi nA nahi pADe. jene bahu mAyA che, lobha che te tiryaMca gatimAM, sarpayonimAM jAya. sApa paisAne zuM kare ? paNa mUrchAnA kAraNe tyAM pharyA kare. 'tiryaMca tarunA mULa, rAkhI rahyo dhana upare re'. dhana dATayuM hoya te marIne vRkSa thAya to te potAnA mULa dhana upara phelAvI de che. A sAte sAta guNo varNavyA teno eka krama che. e kramathI sAdhake yAtrA karavI paDe ane teNe mamatva budhdhino tyAga karavo paDe. e badhA padArthothI pAcho haThe tyAre ene vicAra karavAno avakAza maLe. tame ahIM kalAka sudhI sAMbhaLo cho, eTalo vakhata kadAca vicAra rahe paNa ahIMthI UtarIne pachI zuM vicAra thAya che te mAre pUchavuM nathI. mUrchAnI, mamatvanI, aghyAsanI budhdhi jenI chUTI gai che tene kahevAya che tyAga. chellI vAta Avo tyAga karatA pahelA padArtha jevA che tevA jANo. jagatkAyasvabhAvau ca saMvegavairAgyArtham / A jagata jevuM che tevuM jANavuM, e majhAnI vAta che. AkAzamAM indradhanuSya thayuM che, raMgaberaMgI citrAmaNa thayuM che. addabhuta raMgo pUrAyA che. jotAM Azcarya thAya che, tene paNa juo ane pachI e paNa juo ke pA kalAka pachI raMgo vikharAi jAya che. A jANyA pachI tenA - - For Personal & Private Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 AtmasiddhizAstra pravacanamALA pratye Asakita, moha, mamatva nahi thAya. nadImAM pUra AvyuM te paNa juo ane pachI pUra osarI jAya che te paNa juo. nAnuM bALaka janamyuM che te paNa juo ane 80 varSanA vRdhdhane mRtyu pAmatAM paNa juo. A prakAranI avasthAo jANavAthI, aMdaramAM tenuM bhAna thatAM AkarSaNa tUTe. tene kahevAya che vairAgya. rAga eTale AkarSaNa, rAga eTale kheMcANa. koIne sArAM kapaDAM paherelAM joIne pUchIe chIe ke kyAMthI lAvyA? keTalAnAM che ? sarasa che. bhAgyazALI cho ke A laIne paherI zako cho. ame to AvA gAbhA paherIe chIe. A badhuM koNa bolAve che ? teNe paheryuM che te paNa gAbhA che, ne teM paheryuM te paNa gAbhA che. AmAM zuM jIva nAkhavo? padArtha jevA che tevA jANavA, paNa jANyA pachI tenuM AkarSaNa chUTI javuM joIe. ApaNane bAhya padArthonuM AkarSaNa thAya che. koie ghareNA paheryA hoya to bahenone jarUra AkarSaNa thAya che. kayAMthI lAvyA ? kevA che ? zuM kiMmata che ? koNe ApyuM ? kema ApyuM ? ardhI kalAka tenI pUchaparacha cAle. pUchanArane kaMI levA devA nathI. ghareNuM kADhIne bAI ApI devAnI nathI, chatAM padArtha ane ghareNAM pratye AkarSaNa. padArtha pratyenA AkarSaNane kahevAya che rAga ane padArtha pratye AkarSaNa na thavuM tene kahevAya che vairAgya. vairAgya to ghaTanA che. jagatamAM badhuM jove ane jovA chatAM tenA pratye kheMcANa thatuM nathI, tene padArtho kheMcI zakatA nathI. A vairAgyanI avasthA che. Aje ApaNI hAlata evI che ke padArtho ApaNane kheMcI jAya che. cidAnaMdajI mahArAje kahyuM ke "kIDIke paga kuMjara bAMdhyo, jalameM makara pIyAsA, saMto acarija rUpa tamAsA." temane pUchyuM ke Apa A zuM kahevA mAMgo cho ? padArthanA AkarSaNane kAraNe tenA tarapha kheMcANa thAya che. AtmA jevo AtmA, jemAM anaMta jJAna, darzana, AnaMda, ajara, amara, avinAzI, avyAbAdhapaNuM keTalA badhA guNo! Avo AtmA mIThAInuM paDIkuM joine kheMcAI jAya che. are ! tuM anaMtajJAnano dhaNI che. tuM kayAM eka nAnI cIja pratye AkarSAya che. tane A padArthanI khabara nathI, A padArtha anitya che. je utpanna thayuM che, janamyuM che, te eka divasa vikharAI javAnuM che. je dhruva che, kAyama TakanAra che tene tuM lakSamAM leto nathI. je kAyama rahevAnuM nathI, emAMthI UMco Avato nathI. je zAzvata che te to teM khoyuM che ane zAzvata nathI te paNa khoyuM. eTale AtmA paNa khoyo ane padArtho paNa khoyA. A kuMDALAmAMthI je bace che tene kahevAya vairAgya. vAraMvAra ghUMTI ghUMTIne vairAgyanI vAta ApaNe karIe chIe. niSkulAnaMda mahArAje kahyuM ke "tyAga na Take re vairAgya vinA. karatA koTi upAya." vairAgyano Ubharo eka vakhata AvI jAya che. saMsAramAM jeTalAM mANaso che tene eka vakhata to vairAgya Avato ja haze ke baLyo A saMsAra, paNa ardhA kalAka pachI pAchuM je che te ThIka che. AnA vagara cAle tema nathI. e to hoya, hAlyA kare, ema saMsAra choDI bhAgI thoDuM javAya? hiMmata rAkhIne rahevAnuM. ema ekabIjAne AzvAsana Ape che. jJAnI puruSa kahe che ke padArtha pratyenA AkarSaNamAM mANasa taNAI jAya che ane te svarUpane For Personal & Private Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 pravacana kramAMka - 111, gAthA kramAMka-138-2 bhUle che. vyavahAramAM ema kahevAya che ke tamArI pAse lAkho rUpiyAnI kiMmatano hIro hoya ane kaMdoInI dukAne jaI gAMThiyAnuM paDIkuM lo ane tenA badalAmAM kiMmatI hIro ke jhaverAta Apo to te sodo kevo kahevAya ? tema jaDa padArthanA khAtara anaMta jJAna ane anaMta AnaMdathI bharelA AtmAne ApI do cho. evuM je kare nahi tene kahevAya che vairAgya. e samajI gayo ke maulika tattva AvI tuccha vastuo mATe mAre vecavuM ke ApavuM nathI. Ano artha e thayo ke upara kahelA sAta bhAvo, sAta sidhdhAMto jIvanamAM je jAgRta rAkhe che, te mumukSu che. dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya, hoya mumukSu ghaTa viSe, te che sadAya sujAgya. mumukSunA ghaTamAM sAte sAta tattvo pradisapaNe kAma karatAM hoya che ane tethI mumukSunI yAtrA addabhuta rIte cAle che. upasaMhAra karIe chIe. pahelAM dayA eTale AtmAnI dayA vicAro. AtmA anaMtakALathI saMsAramAM rakhaDe che, duHkhI che tema lAge che eTale duHkha dUra karavAnA upAyo te kare che ane upAyo karatAM tene zAMti lAge che. jayAre zAMtino anubhava thAya tyAre tene samatAbhAva prApta thAya che. dayA pachI zAMti ane zAMti pachI samatA. samatA prApta thAya eTale svarUpano nirNaya thaI jAya ke mAruM svarUpa Ave che ane evo nirNaya thAya tyAre lAge ke Aje nahi to kAle AtmAne prApta karavo che to vilaMba zA mATe ? mATe mAre krodha, mAna, lobha, mAyA vigere bhAvomAM javuM nathI. mAre to AtmAnI pragaTa anubhUti karavI che, mATe pachI Ave che kSamA. dayA pachI zAMti pachI samatA ane tenA pachI kSamA. A kramabadhdha prosesa sAdhakanA jIvanamAM thAya che. te kaSAyone TALavAno puruSArtha kare che. A kaSAyo- krodhAdi vikAro dUra karavA che, te mATe pAramArthika satyano svIkAra karyo che. pAramArthika satya te caitanya tatva che, Atma tattva che. have te prApta karavuM che tethI potAnA svarUpanuM satyanuM avalaMbana le, potAnA svarUpano AdhAra pote le. paramakRpALu deve mumukSunA jIvanamAM kramika vikAsa kevI rIte thAya che tenI sIDI ApI che. A gAthAmAM kramika prosesa Apyo che. dayA pachI zAMti pachI samatA pachI kSamA ane pachI satya, tyAga ane vairAgya. tyAga na thaI zake tyAM sudhI A badhA padArtho jevA che tevA jANe che ane potAnI mumukSutA prApta kare che. Avo mumukSu jIva paramArtha mArganI yAtrA karavAno prAraMbha kare che. saMsAranI je kriyA karavI paDe te kare che, paraMtu temAM tanmaya thato nathI. teno vicAra evo ja hoya che ke satyane pAmavA jAgRta avasthA mATe prApta karavI che. 138mI gAthAmAM je varNana thayuM te mumukSuno vaibhava che. e mumukSunI mUDI che. bhagava gItAmAM eka zabda che devI saMpatti. be zabdo che devI saMpatti ane AsurI saMpatti. ahIMyA mumukSunI A devI saMpatti che. A sAte sAta guNo jenA jIvanamAM Ave che te mumukSu che ane Avo mumukSu paramArtha mArganI sAdhanA kare che. For Personal & Private Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 AtmasiddhizAstra pravacanamALA 139mI gAthAmAM samApananAM sUtro che. chellI bhalAmaNa thatI hoya tema jJAnI puruSa bhalAmaNa karI rahyA che. mumukSune AtmajJAna, svarUpanuM jJAna prApta karavuM che, e jJAna kevuM hoya ane kevI rIte prApta thAya tenI spaSTatA 139mI gAthAmAM che. mohabhAva kSaya hoya jayAM, athavA hoya prazAMta; te kahIe jJAnIdazA, bAkI kahIe bhrAMta. 139 ane 140 gAthAmAM jJAnInI dazA kevI hoya ? tenuM varNana che. cha padanI vAta sAMbhaLI, kayAM TharavAnuM che te have pachInI gAthAmAM vAta karaze. chellI gAthAmAM dehAtIta avasthA jemaNe prApta karI che tene bhAvapUvarka vaMdana karaze. A rIte AtmasiddhinI gAthAonuM samApana thaze. ghaNA loko kahe che ke ame samayasAra, niyamasAra Atmasidhdhi vAMcI, badhuM kaMThastha che. A badhuM bhale vAMcyuM paNa moha gayo ke che? pAcho ema kahe ke dIkaro mane sArI rIte rAkhato nathI. moha gayo hoya to AvuM tene lAge nahi. A baMne vAtano meLa paDato nathI. jeTalA pramANamAM moha teTalA pramANamAM ajJAna. AvuM sIdhuM ane spaSTa gaNita 139-140mI gAthAmAM paramakRpALu deve ApyuM che ane jJAnInI dazAnuM varNana paNa A chellI gAthAomAM che. AvA jJAnInA caraNamAM na gaNI zakAya teTalAM amArAM vaMdana che. Ama addabhuta gAthAnuM samApana thaze. chevaTe eka puruSanI vAta kare che je dehAtIta avasthAmAM jIve che, A dharatI upara che, ApaNI vacce che, dehamAM che chatAM dehathI ane ApaNAthI sAva judo rahe tevI rIte jIvavuM te addabhuta, Azcarya che. AvuM jIvana je jIve che tene kahevAya che jJAnI. AvAM samApananAM sUtro che. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 pravacana kramAMka - 112, gAthA kramAMka-139 pravacana kramAMka - 112 gAthA kramAMka - 139 jJAnInI dazA mohabhAva kSaya hoya jayAM, athavA hoya prazAMta te kahIe jJAnI dazA, bAkI kahIe bhrAMta. (139) TIkA - mohabhAvano jayAM kSaya thayo hoya, athavA jayAM mohadazA bahu kSINa thaI hoya, tyAM jJAnInI dazA kahIe, ane bAkI to jeNe potAmAM jJAna mAnI lIdhuM che, tene bhrAMti kahIe. 139 aNamola Atmasiddhi dvArA sAdhaka mATe pUruM citra paramakRpALu deve ApyuM che. A paMcamakALamAM mokSa nathI tema kahenArA che paraMtu paramakRpALudeva kahe che ke mokSa nathI te carcAmAM gayA sivAya tame jayAM UbhA cho tyAMthI tame keTalA AgaLa vadhI zako cho te nirNaya karo. Akho nakazo sAdhakane maLe che. jenI anubhUti karavAnI che tenI rIta prakriyA Atmasidhdhi zAstramAM che. A eka evuM zAstra che ke tamAma pAsAMo eka ThekANe ekatrita thayAM che. "vANIvAcaka yaza taNI, koI naye na adhUrI re." yazovijayajI mahArAje kahyuM che ke amArI vANI koipaNa rIte adhUrI nathI. sAta nayo, saptabhaMgI, pramANa, nikSepa A badhAne kendramAM rAkhI vANI nIkaLI che, paramakRpALudevanI sarvAgINa vANI che. saddabhAgya che ke AvA kALamAM ApaNane Atmasidhdhi maLI. e AtmasAt thAya ane jIvanamAM jo vaNAya ne jIvAya to samagra jIvananuM AmUla parivartana thAya. 139 ane 140 baMne gAthAo jJAnInI dazAnA varNananI gAthA che. 142mI gAthA e sAkAra paramAtmAnuM varNana che. nirAkAra paramAtmA sidhdha prabhu che ane sAkAra paramAtmA arihaMta prabhu che. nirAkAra paramAtmAne varNavI na zakAya. teo zabdAtIta che. jayAM tarka nathI, vANI nathI, jayAM bhASA, vikalpa ke vicAra nathI, tenuM varNana thaI zake tema nathI. mAtra prApti thayA pachI anubhava thAya. nirAkAra paramAtmA che, jene AkAra nathI. AtmA nirAkAra che paNa AtmA je dehamAM Utaryo te deha sAkAra che ane e dehamAM AtmA hovAnA kAraNe e sAkAra paramAtmA kahevAya. jagatanAM prANIonuM be bhAgamAM vibhAjana thAya. Ama to ghaNA badhA prakAro, jAti, rUpa, raMga, varNa, mArgaNA sthAna, guNasthAna, legyA AdinA kAraNe che. paNa be mukhya prakAro che. eka jJAnIno varga ane bIjo varga ajJAnIno. ajJAnI ane jJAnIne barAbara samajI levAmAM Ave to ajJAna dUra thaI jJAna prApta thAya. samyaka samajaNa ane prayatnathI jIvanamAM sidhdhi prApta thaI zake ane anubhava paNa thaI zake. For Personal & Private Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 393 A vAta zAMtithI samajIe. ajJAnI AtmAnuM eka ja lakSaNa ane te mAtra mohabhAva. tenI samagra cetanA mohathI bharelI che. karmanA asaMkhya prakAro che. asaMkhya prakAromAM mukhya prakAra ATha che ane temAM paNa mukhya mohanIya karma che. zrI kuMdakuMdAcAryajIe kahyuM che ke jemAM vRkSano AdhAra mULa che tema samagra saMsArano AdhAra moha che. AdhyAtmika puruSo kahe che ke A moha na hota to dekhAtI sRSTi na hota. A moharUpI mULamAMthI cauda rAjalokamAM phelAyelo saMsAra che. mohanuM eka ja kAma che, te viparIta batAve, satyathI dUra laI jAya, paramArthathI dUra laI jAya, je nathI te manAvavAnI koziza kare. je che teno inkAra kare. A viparIta manAvAnI prakriyA jenA dvArA thAya che tene kahevAya che moha. moha eka nazo che, madirA che ane madirAnuM pAna karyA pachI jema mANasamAM bhAna rahetuM nathI ane behoza thAya che tema A moharUpI madirAnA pAnathI jIva anaMtakALathI behozImAM che. behoza banelo mANasa kahe ke meM AkhuM rAjaya tamane ApI dIdhuM. paNa hoya to Ape ne ? tenA khIsAmAM pAMca daza rUpiyA hoya to kaheze ke mArI pAse lAkho rUpiyA che. A eka bhramaNA che, nazo che, tema ApaNe mohanA nazAmAM chIe. zrImadajIe kaheluM vAkya vicAro, vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paya. emanI maulika vAta to e che ke tame A badhuM karyuM kharuM paNa behozImAM karyuM ane bhAna vagara karyuM eTale tamArA hAthamAM kaMI AvatuM nathI. thoDA paMDito kAzImAM pUrNimAnI rAtre gaMgA nadInA kinAre bhegA thayA hatA. caMdramA AkAzamAM khIlyo hato. temane thayuM ke cAlo Aje ApaNe sahelagAhanI moja mANIe. bhAMganA nazAmAM cakacUra hatA. naukAmAM beThAM ane halesA mAryA. savAra paDI ane joyuM. zivazaMkare kamaLAzaMkarane pUchyuM ke ApaNe kayAM chIe ? temaNe kahyuM ke jayAM hatAM tyAM ja chIe. kAraNa zuM? nAva doraDAthI bAMdhelI hatI. te khIlAthI choDI ja na hatI. mohanA khIlAthI nAva choDayA sivAya game teTalo utpAta karazo to paNa tame tyAM ne tyAM ja rahevAnA, naukA pAra nahi thAya, game teTalI kriyAo karazo to paNa saMsAra pAra nahi karI zakAya. pisvI mohamayIpratimavirAmunnamUtaM gat | moharUpI madirAnuM pAna karIne jagata unmata bane che. eka 50, 60, 70 varSanI nAnakaDI jIMdagInA, TUMkA gALAmAM keTalA badhA kajIyAo! keTalo kaMkAsa ! keTalI badhI kalpanAo ane svapnAo! keTalA virodho ! keTalIye premanI ane aNagamAnI vAto ! sAthe jIvIzuM ane sAthe marIzuM e vAta ane thoDIvAra pachI tAruM moTuM paNa nathI jovuM tevI vAta. eka jIMdagImAM keTalAM nATako karIe chIe? A badhA nATaka pAchaLa DAyarekTara moharAjA che. te ApaNane nacAve che. tame game teTalI tattvajJAnanI vAto karo paNa tamArAmAM moha hoya to haju saMsAra tamArA mATe Ubho che. moha samagra saMsAranuM mULa che. mohanuM paheluM kAma - tame je cho te nathI ema manAvavuM, daDha karAvavuM. Ane kahevAya For Personal & Private Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 pravacana kramAMka - 112, gAthA kyAMka-139 che Atma vismaraNa. adhyAtma zAstra ema kahe che ke ApaNe AtmA khoyo nathI ane AtmA tarIke maTI zakIe tema paNa nathI. deha jhera khAIne maTADI zakAze paNa AtmAne maTADavAno koI upAya ja nathI. AtmA sanAtana che, satya che, zAzvata che, azarIrI che, nitya che. tame kyAreya maTI zakazo nahi. jIvanathI kaMTALo to paNa AtmA tarIkenuM rAjInAmu cAlaze nahi. tame AtmA tarIke maTI na zako paNa AtmAnuM vismaraNa thaI zake. tame maTayA nathI paNa vismaraNa thayuM che. A nAnakaDI vAta anaMtakALathI ApaNane saMsAramAM UbhA rAkhe che. Apa Apase bhUla gaye, Inase kayA aMdhera, samara samara aba hasata hai, nahi bhUleMge phera. pote potAne bhUlI gayo. cidAnaMdajI mahArAje bahu mArmika bhASAmAM potAnI vedanA vyakata karI che. prabhu ! ame tamArA caraNe AvyA chIe. tamArA zaraNe AvyA chIe. amArI sAme to juo. amArI hAlata bahu gaMbhIra che. dardI gaMbhIra hoya tyAre DokaTaranI pharaja vadhe che ke dardIne bacAvI levAno che. ame atyAre sIrIyasa chIe. A vakhate amArI saMbhALa levI tamAruM kartavya nathI ? teo bhagavAnanI sAthe laDe che. bhagavAna pUche che ke thayuM zuM? teo kahe che ke... moha mahamada chAkathI, huM chakIyo hI nahi zudhdhi lagAra, ucita sahI INa avasare, sevakanI ho karavI saMbhALa. moharUpI madirAnA pAnathI huM chakI gayo chuM ane chakI javAnA kAraNe mArAmAM jarAya zudhdhi nathI. mArAmAM jarA paNa sabhAnatA rahI nathI. A avasare, sevakanI-mArI saMbhALa levAnI ApanA mATe taka che. tame mArI saMbhALa karo. mAro A mohano nazo utAro. mAre bIjuM kaMI ja kahevuM nathI. bhakta bhagavAna pAse mAge to eTaluM ja mAge ke mane A mohano nazo caDhayo che te UtarI jAya ane mane jenuM vismaraNa thayuM che, tenuM smaraNa thAya. moha che e pApa karAvanAra che. pApa juduM ane pApa karAvanAra judo che. A vAtane jAgRtipUrvaka samajI lejo. hiMsA e pApa, corI e pApa, durAcAra e pApa, parigraha e pApa, krodha, mAna, mAyA ane lobha e badhAM pApo che paraMtu A badhAM pApa karAvanAra moha che. pApa judI vastu ane pApa karAvanAra paribaLa judI vastu che. pApa to ghaNIvAra ochAM thayAM haze. paNa aMdaramAM rahelA moharAjA kayAre enA cakkaramAM leze, tenI khabara nahi paDe, tethI kahyuM ke badhA karmono rAjA moha che. mohanuM saMcAlana addabhuta che. jagatamAM ekachatrI sAmrAjya koipaNa rAjAnuM hoya to moharAjAnuM che. anaMtakALathI tenuM zAsana cAle che. ApaNA upara mohanI sattA che. mohanuM paheluM kAma AtmavismaraNa karAvavAnuM che, ane sukha je kaMIpaNa maLe che, te bahAranA padArthomAM, viSayomAM, paravastumAM ane saMyogomAM che tema ThasAvI devuM te mohanuM bIjuM kAma che. jayAre sukha yAda Ave tyAre zuM yAda Ave? cAlo For Personal & Private Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 395 pANIpurI, bheLa khAIe, AiskrIma khAIe, pIkacara jovA jaIe. badhAne potAnI pratibhA, pratiSThA batAvavI hoya to gharanAM saghaLAne bhegAM karIe ane loko jove tema karIe. koI paNa bena navA kiMmatI ghareNA pahere eTale gharamAM rahI na zake ? badhA jove ane vakhANa kare to AnaMda Ave ne? badhAM pUche ke kayAMthI lAvyAM? keTalAnAM thayA? AvI badhI vAto karavAnI majhA Ave. amArA e laI AvyA. A badhuM Atmabudhdhi virudhdhanI vAta che. parapadArthamAM sukha mAnI kazo vicAra karyA vagara parapadArthanI pAchaLa AMkho mIcI satata doDavuM te trIjuM lakSaNa che ane mohanuM cothuM lakSaNa bahu mahattvanuM che. aham ane mama. A cAra mohanAM lakSaNo che. Avo moha hoya tyAM sudhI tame jJAnanI vAta karo, zAstronI vAto karo, sidhdhAMtonI vAto karo, hajAro mANasone upadeza Apo, pravacano Apo ane teo sAMbhaLI mugdha bane to paNa jJAnI puruSo kahe che ke jo tuM mohanI sattA nIce ho to tAruM jJAna ArTIphIsIyala che, kRtrima che paNa vAstavika nathI. te ajJAna ja che. amAre e jovuM che ke tuM konI sattA taLa cho? jo tuM mohanI sattA taLe jIvato ho ane tArI pAse Agamo ke navapUrvanuM jJAna hoya to paNa tuM jJAnI nathI, ajJAnI ja che. koI evo muni hoya ke tene mohanI sattA haThI gaI che paNa tene mA ruSa ane mA tuSa eTalA zabdo paNa bolatA AvaDatA na hoya to paNa jJAnI che. moTI uMmare dIkSA lIdhI, bhaNe che, yAda nathI rahetuM, gurune kahe che ke mArI uMmarano bharoso nathI mAre zuM karavuM? koI upAya batAvo. gurue be zabdo ApyA, mA ruSa ane mA tuSa." roSa karIza nahi ane rAga karIza nahi. jJAnAvaraNIya karmano evo udaya ke tenA badale mAsatuSa mAsatuSa bolyA kare ane kathA evI che ke temane kevaLajJAna thayuM. pakSapAta nathI. kevaLajJAna eTalA mATe thayuM ke mohanI sattAthI para thaI gayA hatA. mohanI sattA UThe tyArathI ApaNe sAdhaka. sAdhu te kahevAya je mohanI sattA taLethI UThI jAya, mumukSu ene kahevAya je mohanI sattA haThAvavA mahenata kare che. jemanI motanI sattA saMpUrNa gaI te pUrNa puruSa che, vItarAga puruSa che. jarA zAstrIya paribhASAmAM vAta karIe. mohanIya karmanA mukhya be prakAra che. darzana moha ane cAritra moha. A baMne prakAramAM be ghaTanA ghaTe che. eka ghaTanA upazamanI ane eka ghaTanA kSayanI che. A carcA karavI jarUrI che, to kaMTALo lAvazo nahi. kSaya thAya eTale karmo sAthe ApaNo saMbaMdha chUTI jAya. karmo kAyama mATe ApaNane choDIne jAya. tame chellI vidAya ApI dIdhI ke aba pIche mUDake dekhanA bhI nahi, Apa jAIe, tame karmono nikAla karyo, kSaya karyo. have te udayamAM AvavAnAM nathI. kAyama mATe nikAla thayo ane upazama eTale thoDA TAIma mATe karmo ApaNA upara kAma karI na zake. niSkriya sthitimAM mUkAI jAya. bomba mUkyo hoya to teno TAIma nakkI karela hoya ke te be kalAka pachI ja phUTaze. jema bomba be kalAka niSkriya sthitimAM ja rahe, e kAma na karI zake. tema upazama karyo, nizcata TAIma sudhI dabAyelAM For Personal & Private Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 pravacana kramAMka - 112, gAthA mAMka-139 ja rahe. jema agni upara rAkha DhAMkI do. agni kAma na kare. phUMka mAro rAkha khasI jAya to agni pAcho prajavalita thAya. gAmamAM bahAravaTiyA AvyA ane D.S.P. nI pArTI pahoMcI jAya to bahAravaTiyA jAya kayAM ? chUpAI jAya. te evA chupAI jAya ke polIsa rahe tyAM sudhI kazuM ja na kare paNa polIsa jAya eTale potAnuM kAma cAlu kare. be-traNa divasa polIsa rahe tyAM sudhI kAma kare nahi tevI upazama avasthA che. TAima bIiMga karmo kaMI na karI zake tevI sthitimAM karmone mUkavA te upazamanI avasthA che. karmono kSaya thavo te addabhuta ghaTanA che, karmono kSaya karavA eka addabhuta avasthA jJAnIe kahI che. sAtamA guNasthAne apramatta avasthA che. muni jAgRta thaIne jIve che, temanI apramatta avasthA che. temanI vANI, temano vicAra, temanuM vartana, temano vyavahAra vigeremAM pratyeka samaye jAgIne jIve che ane potAnA upayogane para tarapha jatAM rokIne potAnA jJAnamAM Therave che. AvuM niraMtara kAma je kare che tene apramata avasthA kahe che. e apramata avasthA pachI karmakSayanI ke upazamanI adbhuta padhdhatinI zarUAta jayAM thAya che tene zAstrIya paribhASAmAM apUrvakaraNa guNasthAna kahe che. ahIMthI kSapaka zreNI maMDAya athavA upazama zreNI maMDAya. kSapaka zreNImAM karmano kAyama mATe nikAla thAya. devuM karyuM hoya ane e pUruM cukavI de eTale kAyama mATe temAMthI mukta thaI jAya. upazama zreNImAM karmone dabAvIne upara caDhe che. karmane evI sthitimAM thoDA TAIma mATe mUke che ke jethI e TAImamAM karma sakriya na bane. e TAIma pUro thatA karma sakriya thAya che. vIra vijayajI mahArAje madhurabhASAmAM vAta karI ke, saMbhALajo muni saMyama rAge, upazama zreNI caDIyAM re. ApaNane nahi paNa je muni upazama zreNIe caDayA che temane kahe che ke tame agiyArame guNasthAne ghaNI UMcAI upara pahoMcyA cho paNa munirAja saMbhALajo. jo gAphela rahezo to pahele AvI UbhA rahezo. zAstro paNa keTalI saMbhALIne vAta kahe che sAMbhaLajo munirAja ! A upazama zreNI che. A badho khela aMtarmuhUrtano che. kSaya thAya to kAma nahi karI zake. e vakhate bArame guNaThANe kSINa moha vItarAga puruSane jevo anubhava thAya che tevo anubhava agIyArame guNaThANe upazAMta moha vItarAga puruSane paNa thAya. evI addabhuta anubhUti sAdhakane thAya che. A badhuM nirAMte ekalA besIne samajavAnuM che ane vicAravA jevuM che. doDadhAma ochI karazo to cAlaze paNa samajavuM jarUrI che ke kevI kevI ghaTanA ghaTe che. karmano kSaya kevI rIte thAya che ? eka mohabhAva che ane bIjo AtmabhAva che. ajJAnI mohabhAvamAM jIve che ane jJAnI AtmabhAvamAM jIve che. tame sAdhu ho to paNa bhale ane vaktA ho to paNa bhale. RSi ho, tyAgI ho, tapasvI ke zAstronA jANakAra ho, je kaMI ho te bhale. lAkho mANaso vacce pravacano ApatAM ho to paNa bhale. amAre to e jovuM che ke tame kyA bhAvamAM jIvo cho? jo mohabhAvamAM For Personal & Private Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 397 jIvatA hazo to tamArI khatavaNI ajJAnInA lisTamAM thaze ane AtmabhAvamAM jIvatA ho to tamArI khatavaNI jJAnInA lisTamAM thaze. samyagdaSTimAM thaze. aMbAlAlabhAInI TIkAmAM kahe che, mohabhAvano jayAM kSaya thayo hoya, athavA mohadazA bahu kSINa thaI hoya, moha prazAMta eTale nabaLo paDyo hoya, moha azakta banyo hoya, tene jJAnI dazA kahevAya. mohanuM jora bahu na cAle. gharamAM dAdAjI beThA che paNa vahuo AgaLa emanuM jora cAlatuM nathI. dAdAjI bahu bole to vahuo kahI de ke dAdAjI ! chAnAmAnA mALA gaNo. moha che kharo paNa gharamAM dAdAjInI jema ahIM mohanuM jora cAlatuM nathI. moha nabaLo paDI gayo hoya, ane tenI pAse paisA hoya to prasaMga Ave tyAre lAkho rUpiyA dAnamAM ApI de che ane jeno moha pragADha hoya te pAI pAIno hisAba rAkhe. eka bhAI ghera AvyA. moTuM paDeluM hatuM tethI patnIe pUchyuM zuM thayuM? mAM kema paDeluM che ? zuM kaMI khovAI gayuM? khissAmAMthI kaMI nIkaLI gayuM ? ke pachI tame koIne ApyuM ? pelo kahe, tuM mane oLakhatI nathI? huM koIne zuM kAma ApuM? ane mArA khissAmAMthI paDe evuM bane kharuM ? e mATe ciMtA kara nahi paNa banyuM evuM ke rastAmAM eka zeTha rUpiyA laIne beTho hato ane te baMne hAthe je Ave tene Apato hato. A meM joyuM ane mAruM blaDaprezara vadhI gayuM. Apato hato te joine mAruM moM plAna thaI gayuM. "detA thA so dekhake mukhaDA bhayA malina'. Ane kahevAya pragADha mohabhAva. jema brITIzaro cAlyA gayA to "apane dezameM apanA rAja'. have temanI sattA nathI. tema jeno mohabhAva cAlyo gayo che, che ja nahi to AtmA upara AtmAnI sattA che. bIjAnI sattA nathI. mohabhAva jeno kSaya thayo hoya, kSINa thayo hoya tene jJAnInI dazA kahevAya. AvI jJAnInI avasthA che. tana dhana sneha rahyo nahi tArka, chinameM bhayo re udAsI, jAku jJAnakaLA ghaTAbhAsI." kharI laDAI be vacce che (1) jJAna ane (ra) moha. AdhyAtmika sAdhanAmAM be ja pakSa che. eka mohano pakSa ane eka jJAnano pakSa. jayAM jJAna hoya tyAM moha na hoya ane jayAM moha hoya tyAM jJAna na hoya. kharo saMgharSa sAdhanAmAM A ja cAle. kayAreka moha kAma karato hoya ane kayAreka jJAna jItatuM hoya. Ama laDAI karatAM karatAM mota hArI jAya ane jJAna jItI jAya. sAdhanA karavI eTale mohane ghaTADatA javuM ane jJAnane vadhAratA javuM. jemAM jema jJAnanuM baLa vadhe tema tema mohanuM baLa ghaTe, tUTe. jJAnanuM baLa vadhe ane moha na ghaTe to vAcA jJAna che, vAyaDo mANasa che, te ajJAnI kahevAya. IzAvAsya upaniSadamAM ema kahyuM che ke ajJAnI nAdurasta che. tene koI samajAvanAra ke kahenAra maLaze paNa je pote potAne jJAnI mAnI beTho che tene koI samajAvI nahi zake mATe ame jJAnI chIe ema kahI daravAjA baMdha karazo nahi. ajJAnIne mATe rasto che, tene samajAvI zakAya paNa ajJAnI hovA chatAM potAne For Personal & Private Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 pravacana kramAMka - 112, gAthA mAMka-138 jJAnI mAnI beTho che tene koI samajAvI nahIM zake. olo ajJAnI aMdhakAramAM che, paNa potAne jJAnI mAnI beThelo ajJAnI mahAaMdhakAramAM che. vidyAyA vAre vartamAnA: svaye tharA: paMDitamancanAnA: juo, upaniSadanA zabdo keTalA majhAnA che. avidyAnA ghanaghora aMdhakAramAM athaDAI rahyo che ane pote potAne paMDita mAnI beTho che, to zuM thayuM ? mohabhAvano jayAM kSaya thayo hoya athavA mohadazA bahu kSINa thaI hoya te jJAnInI dazA che. ghaNI vakhata tamane thatuM haze ke amArI kaI avasthA haze ? keTalo tAva Avyo che ? tharmomITara mUko eTale tarata ja khabara. koi DhoMga karatuM hoya to tame kahezo, jarA tharmomITara mUkavA de eTale hamaNAM khabara. tharmomITara kaheze 98.6deg ja tAva che, joIe teTalo, barAbara che. A tharmomITara tAva mApavA mATe che tema keTalA pramANamAM mohano kSaya thayo che tenA uparathI jJAnInI dazAnI khabara paDe. moha kSINa na thayo hoya ne potAnAmAM jJAna che ema mAnI le che tene bhrAMti kahevAya. meM eka vakhata vAta karelI. javAharalAla naheru eka vakhata gAMDAnI hospITalanI mulAkAte gayA. eka sarasa juvAna chokaro hato. iMglIza kaDakaDATa bole. naherujI sAthe hAtha mIlAvyA. naherujIe sTAphane pUchyuM, tame A mANasane ahIM kema rAkhyo che ? A to hoMziyAra ne bilakula normala lAge che. temaNe kahyuM ke tame tenI parIkSA karavA eTaluM ja kaho ke huM javAharalAla naherU chuM. te chokaro potAne paMDita naherU mAne che ane tame kahezo ke huM naherU chuM to tamane mAravA doDaze. te chokaro bhrAMtimAM jIvato hato. Ane kahevAya bhrAMti. mohanuM kAma ApaNane bhramaNAmAM rAkhavAnuM che. A bhrAMti vedAMtano priya zabda che. mohabhAva be prakAre che. eka darzana moha ane bIjo cAritra moha. mAnyatAmAM ane satyanA svIkAramAM je bhramita kare tene kahevAya che darzana moha ane AtmAne jANyA pachI potAno upayoga potAnA AtmAmAM TheravI zakato nathI ke Tharato nathI evI nabaLAI jenA kAraNe hoya tene kahevAya che cAritra moha. - paramakRpALu devanuM eka mahattvanuM vAkya che. baMdha vRttione upazamAvavAno athavA nivartAvavAno abhyAsa jIvane satata kartavya che. samajAyuM kaMI ? baMdha vRttione zamAvavI athavA jenAthI ApaNane baMdha thAya te prakriyAone upazamAvI devI athavA nivartAvI devI. bilakula mukta thavAno abhyAsa jIve satata karavA jevo che. kaI baMdha vRtio che? zemAMthI baMdha thAya che? mohabhAva te baMdha vRtio che. TUMkamAM tamAma baMdhana karanAra vRttione eka khAnAmAM mUkavI. e khAnuM che baMdhabhAva. mohanIya karmanA udayathI AtmAmAM je bhAvo thAya che te AtmAne baMdha karanAra che. pharI, mohanIya karmanA udayathI gAphela hoya tyAre AtmAmAM je bhAvo thAya che te bhAvo AtmAne baMdha karanArA che. jarA vigatathI samajIe to, "Apa hI bAMdhe, Apa hI choDe, nija mati zakita vikAsI'. pote ja potAne bAMdhe che ane pote ja potAne For Personal & Private Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 AtmasiddhizAstra pravacanamALA choDAve che. cidAnaMdajI mahArAje eka nAnakaDI kaDI kahI che ke "baMdha nija Apa udIratA re, ajA kRpAnI nyAya." pote ja potAthI baMdhAya che ane pote ja potAnA baMdhanane toDe che. pote potAthI baMdhAya che tenuM udAharaNa ApyuM. eka ThekANe charI rAkhI hatI ane gheTuM tyAM UbhuM hatu. khATakI joDe hato. tene gheTAno vadha karavo hato paNa charI bhUlI gayo hato to lAvavI kayAMthI ? evuM thayuM ke gheTAe pagathI khaNI khaNIne jamIna khullI karI ane temAMthI charI maLI AvI. gheTAe pote ja khaNyuM, khoDyuM ane khATakIne charI maLI AvI ane teNe gheTAno vadha karyo. zAstrone ema kahevuM che ke AtmA pote ja potAne baMdhana kare che ane pote baMdhAya che. koino paNa vAMka kADhazo nahi ke karma bahu baLavAna che, kALa evo che, saMyogo evA che, zuM thAya ? cothA ArAmAM janamyA hota to sAruM hatuM. have janmI cUkyAM, zuM thAya? baLApo na kADho. yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva paGakena nAsau pApena lipyate / / mohanIya karmano udaya thAya tyAre je tenI sAthe joDAto nathI te jJAnI che ane je joDAya che tene kahevAya che ajJAnI. A maulika sUtra tamArA kAmamAM lAgaze. krodha mohanIya karmano udaya che, je tenI sAthe joDAyo, krodha karyo, te gayo. mohanIya karmano udaya che ane ahaMkAra karyo te UDayo. mohanIya karmano udaya thAya tyAre tenI sAthe joDAI jAya te ajJAnI ane mohanIya karmanA udayamAM je joDAto nathI te jJAnI che. pUjA karavI, mALA gaNavI, pATha karavo te bahAranI sAdhanA che. mohanIya karmanA udayamAM na joDAvuM ane potAnA svarUpamAM TharavuM, potAnA svarUpamAM TakyuM Ane kahevAya che jJAnabhAva ane mohanIya karmanA udayamAM joDAvuM tene kahevAya che mohabhAva. upamA kevI ApI ? "sAvakAzavi pana nAsI pArena sthite I' vizALa AkAzane hAthamAM kAdava laIne lIMpavA jAva to AkAza levAtuM nathI tema Avo AtmA paNa karmathI lapAto nathI. tame A lIMka ane sAMkaLa toDo cho. rAga, dveSa ane ajJAna e karmane baMdha karanAra bhAvo mohanA kAraNe thAya che. AtmAnuM je ajJAna che, tene majabUta karavAnuM kAma darzana mohanIyanuM che. A kAmanI vaheMcaNI che. moharAjAe kAmo vaheMcI dIdhA che. mohanIya karmanA be mukhya daLa, darzana mohanIya ane cAritra mohanIya. moharAjAe darzana mohanIya karmane kahyuM ke "tAre eka ja kAma karavAnuM, AtmAne potAnuM bhAna thavA na devuM, behozImAM rAkhavo. huM AtmA chuM ema kahenArA sAdhuo maLaze. zAstro haze. e vAMcaze paNa kharo paNa tAre daDhatApUrvaka huM AtmA nathI paNa huM zarIra chuM, e ghUMTAvavuM, evI bhramaNAmAM rAkhavo." A kAma darzana mohane soMpI dIdhuM. paraMtu kadAca darzana mohanIyanuM baLa tUTI gayuM ane samya darzananI prApti thaI to cAritra mohanIyane bIjuM kAma karavAnuM, nAnA nAnA rAga dveSo aMdara utpanna karavA, jethI tenA manamAM vikSepa thAya eTale potAnA svarUpamAM karI na zake. For Personal & Private Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 pravacana kramAMka - 112, gAthA kramAMka-139 kaMI khyAla Ave che, zuM kahevAI rahyuM che? paheluM kAma bahu moTuM ne mahattvanuM che, AtmA viSe jJAna thAya ja nahIM. jagatamAM moTA bhAganA lokone AtmA zuM che te khabara ja nathI. AtmA zabda temanA kAne gayo ja nathI. gayo hoya to thAya ke haze kaMI, huM chaganalAla maganalAla chuM. kadAca e ajJAna dUra thayuM hoya, e bhrAMti dUra thaI hoya to rAga dveSathI manamAM vikSepa thAya che. dhyAnamAM hoIe athavA mALA gaNatA hoIe ane manamAM vikSepa thAya che, to vikSipta mana paNa eka prakAranI bhrAMti che. A bhrAMtio TaLe kaI rIte ? badhI ja vakhate AtmAmAM dRSTimAM rahe to bhrAMti TaLe. bhrAMti TALanArA be paribaLo (1) darzana (2) cAritra (1) darzana mohano kSaya thAya, upazama thAya, kSayopazama thAya tyAre samya darzana thAya ane (2) cAritra mohano kSaya thAya, upazama thAya, kSayopazama thAya to tene samyaka cAritra prApta thAya. A baMne jo maLe to teno upayoga AtmAmAM sthira thAya. AtmAno upayoga AtmAmAM sthira thavo tene kahevAya che jJAnabhAva ane AtmAno upayoga jagatanA padArthomAM joDAI javo tene kahevAya che mohabhAva. tamane keTaluM spaSTa thayuM ? paramakRpALudeva kahe che ke AnA karatAM vadhAre zuM kahevuM ? AtmAno upayoga AtmAmAM joDAya, temAM sthira thAya te ja jJAnInI dazA ane AtmAno upayoga, AtmAne badale para padArthomAM joDAya to ajJAnInI dazA. AtmAno upayoga nathI tenuM nAma bhrAMti ane AtmAno upayoga che tenuM nAma jJAna. mohabhAva kSaya hoya jayAM, athavA hoya prazAMta ; te kahIe jJAnI dazA, bAkI kahIe bhrAMta. A jJAnInuM lakSaNa che. moTA vakatA hoya, zAstranA jJAtA hoya, hajAro zloka kaMThastha karyA hoya, kaDakaDATa zAstro bolato hoya ne sAthe jo mohabhAva kSaya hoya to jJAnI ane mohabhAva kSaya thayo na hoya to ajJAnI. ATalI TUMkIne Taca vAta che. to sAdhake have karavA jevuM zuM rahyuM ? te AtmabhAva daDha karato jAya ane mohabhAva toDato jAya. eka vAta e paNa samajI lo ke mohabhAva toDavA mATe AtmabhAvamAM sthira thavA sivAya bIjuM koI sAdhana ja nathI. AtmabhAvamAM ja sthira thavuM paDaze. AtmAmAM jeTalo jeTalo sthira thAya teTalI bhrAMti TaLe. A bhrAMtimAMthI mukita maLe, ene mohamAMthI mukita maLI tema kahevAya. je mohamAMthI mukta banyo te rAgadveSamAMthI mukta banyo, e karmomAMthI mukta banyo, te janmamaraNathI mukta banyo. te ahIM nahi hoya paNa sidhdhazIlA upara haze. paramapada upara haze. AvI avasthA jenAthI prApta thAya tene kahevAya che jJAnabhAva. A eka pakSa atyAre pUro thayo. 140mI gAthAmAM eka bIjo pakSa che. temAM 'te kahIe jJAnI dazA' lITI che. A 139mAM gAthAmAM paNa te kahIe jJAnIdazA, e ja lITI che paNa tyAM saMdarbha badalAyo che. ahIM lakhyuM che bhrAMta-bhrAMti ane 140mI gAthAmAM lakhyuM che vAcAjJAna. bahu bolato For Personal & Private Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 AtmasiddhizAstra pravacanamALA hoya to vAcALa kahevAya. ghaNA bolakaNA mANaso vAyaDA hoya che. amAre Ama che, amAre Ama che, hoya kAMI nahi. mAtra vAcajJAna. vAcAjJAnamAM be darzanonI vAta eka ja kaDImAM karI che. eka pakSa vedAMtano che ane eka pakSa adhyAtmano che. baMne pakSanI vAta 140mI gAthAmAM karavAnI che. ame AtmasiddhinI vAta karI. AtmAnA Sa sthAnakanI vAta paNa karI, tame te vAta sAMbhaLI. have amAre e kahevuM che ke Ano vicAra karI tamAre karavuM zuM? ATaluM kahyA pachI amAruM kAma pUruM thAya che. ame have bolavAnA nathI. amAruM mauna cAlu thaze. A varNana karyA pachI A vAta chelle chelle tamane kahIzuM ke AvI avasthA jeoe prApti karI che ane A dharatI upara ApaNI vacce jIvatA hoya, zarIramAM hoya, zarIradhArI hovA chatAM teo nirAkAra paramAtmAnI bhUmikA upara jIvatA hoya, tevA sAkAra paramAtmAnI oLakhANa karAvI, tenA caraNomAM vaMdana karIne amArI AtmasiddhinI samApti thaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 pravacana kramAMka - 113, gAthA kyAMka-140 pravacana kramAMka - 113 gAthA mAMka - 140 jAgIne jouM to jagata dise nahi sakaLa ja gata te eThavat athavA svapna samAna ; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcA jJAna. (140) TIkA - samasta jagata jeNe eTha jevuM jANyuM che, athavA svapna jevuM jagata jene jJAnamAM varte che te jJAnInI dazA che, bAkI mAtra vAcajJAna eTale kahevA mAtra jJAna che. (140) Atmasidhdhi zAstranI aMtima gAthAo che. mahApuruSone kahevAnI khUbI hoya che. temane je kahevuM hoya te prAraMbhamAM ja kahI de. emaNe kahyuM ke ApaNe duHkhI chIe. anaMta duHkha ApaNe bhogavatA AvyA chIe. Aje paNa bhogavIe chIe. tenA kAraNanI khabara che ? je svarUpa samajyA vinA', Atmasidhdhino pAyo ahIM nakhAyo. duHkhanuM kAraNa bahAra kayAMya nathI paNa potAnuM svarUpa samajayA nathI eTale duHkha che. to upAya zuM ? "samajAvyuM te pada namuM." e pada samajavuM paDaze ane jemaNe samajAvyuM te amArA sadguru che ane e ja vAta aMtima gAthAmAM kahI ke. deha chatAM jenI dazA varte dehAtIta'; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. vaLI A 140mI gAthAmAM kahyuM ke, sakaLa jagata te eThavat, athavA svapna samAna; te kahIe jJAnIdazA, bAkI vAcAzAna. je jJAnI che tenI AMtarika avasthAnI vAta karI. emanA mohabhAvano kSaya thayo che, e svarUpamAM rame che, temanAmAM sthiratA AvI che. temanI vRtti bahAra jatI nathI, temane vikalpo nathI, bhaya nathI, mUMjhavaNa nathI, Asakti ane pramAda nathI. emane kaSAyo nathI, rAgadveSanA AMdolana nathI. niraMtara sat cita AnaMda svarUpa potAnA AtmAmAM upayoga Therave che, arthAt apane gharameM nivAsa karatA hai.' A temanI aMdaranI avasthA che. samagra sAdhanA mohano jaya karavA mATe che. paramakRpALu deve kahyuM ke cAritramohano parAjaya karIne jayAM apUrvakaraNa guNasthAna che, tyAM huM AvuM chuM. paraMtu pachInuM kAma mahattvanuM che. "moha svayaMbhU ramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jayAM kSINavoha guNasthAna jo." moharUpI svayaMbhU samudra tarIne jayAM kSINamoha guNasthAna che tyAM huM AvuM chuM. dazamethI sIdho bArame For Personal & Private Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 403 jAya to tyAMthI pAchuM AvavuM na paDe. paraMtu dazamethI agiyArame guNasthAnake pahoMce to te pAcho pharavAno ja. bArame gayo te kSINamoha avasthA che. tyAM mohano saMpUrNa kSaya che. khUbInI vAta to e che ke mohanIya karmano kSaya jevo jAya tenI sAthe bAkInA traNa karmo - aMtarAya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIyano aMtarmuhUrtamAM kSaya thAya che kAraNake tene Teko maLato nathI. moha e AdhAra che, moha e chata che. moha hoya to jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya pUrepUruM kAma kare. moha gayo eTale traNe karmonuM jora tUTayuM, baLa tUTayuM ane te aMtarmuhUrtamAM kSaya thaI jAya, eTale AtmAnI potAnI asmitA, tejasvitA upalabdha thAya ane Atmadravya pUrepUruM khIle. AvA je jJAnI temanI AMtarika avasthAnI vAta karI. A gAthAmAM eka maulika vAta karI ke jJAnIpuruSa jagatane kevI rIte jotA haze? jJAnIno jagata pratye kevo abhiprAya haze ? kevo abhigama hoya ? jJAnI kadI paNa jagatanI niMdA karatA nathI. jJAnI jagatane vagovatA nathI. jJAnI kadIpaNa jagata kharAba che ema kahetA nathI. temano abhigama vAstavika che. temane ema kahevuM che ke A jagata je dekhAya che te ane te jagatanA padArtho ApaNe vAraMvAra vAparIe chIe, te eTha jevA che. saMsAramAM rahevuM, mohamAM rahevuM ane jagatamAM rahevuM teno artha jagatamAM je padgalika padArtho che tene vAraMvAra bhogavavA ane vAraMvAra temAMthI sukha meLavavAnI koziza karavI. temAMthI zuM maLe che, teno vicAra ApaNe karatA nathI. ApaNane paNa AzA che ke Aja nahi to kAla temAMthI sukha maLaze. Ama AzA ApaNane kheMcI jAya che. gAyane ghera laI javI hoya to bharavADa eka upAya kare che. ghAsano pULo AgaLa rAkhe. bahu dUra paNa nahi ane najIka paNa nahi. tene ghAsa khAvA deto nathI paNa gAyane dekhAyA kare tema rAkhe. A kAraNathI gAya dorAIne ghera AvI jAya che. mohanuM kAma paNa AvuM ja che. ApaNI sAme jagatanAM pudgalono pULo rAkhe. khAvA na maLe paNa najara sAme hoya eTale saMsAramAM praveza thaI jAya ane temAM ne temAM ja upayoga rahe. jagata pratye jJAnInI dRSTi addabhuta che. zabda che, "sakaLa jagata te eThava." zabda kaDavo che paNa tathya je che te mahattvanuM che. A jagatamAM paudgalika padArtho anaMta che ane te padArthone bhogavanArA jIvo paNa anaMta che. anaMtavAra bhogavavAnI apekSAe paudgalika padArtho ochA che, maryAdAmAM che eTale enAM e padArtho vAraMvAra aneka vyakitao bhogave che ane bhogavIne choDe che, e je padArtho choDyA che teno bhogavaTo ApaNe karIe chIe ane temAM sukha mAnIe chIe. jJAnI ema kahe che ke bIjAe je pudgalo bhogavIne choDyAM te pudgalo eTha kahevAya. tame jagatanA paudgalika padArtho tathA tenA guNo rUpa, rasa, gaMdha, sparza, zabdane bhogavo cho te badhA padArtho jagatanA jIvoe anaMtavAra bhogavelA che. e ja ApaNe pharI pharI bhogavIe chIe. tame koIne tyAM jamavA gayA ho ane jayAM eThavADa bhego kare che tyAM tamane besADe For Personal & Private Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 pravacana kramAMka - 113, gAthA kyAMka-140 ane te eThavADa tamArI thALImAM pIrase to tame jamo kharA ? turaMta ja AMkha lAlaghUma thaI jAya. tame UbhA thaI jAva ne kahone ke zuM ame bhikhArI chIe ke eThavADa khavarAvo cho ? jJAnI puruSo kahe che ke jagatamAM badhA padArtho eka ja che. vAraMvAra bhogavAyelAM che chatAM e bhogavavAmAM tamane AnaMda Ave che, ane tenI pAchaLa tame doDo cho. rUpa, rasa, gaMdha, varNa, sparza A pAMca viSaya saMbaMdhI jeTalAM padArtho che, te badhA ja padArthone eka zabdamAM pudgala kahevAya. A je dekhAya che te badhuM pudgala che. tene jaDa paNa kahe che. paramANuono jaththo paNa kahe che. eka ziSya jaMgalamAMthI gAmamAM AvI rahyo hato. gurue tene pUchayuM ke tuM bajAramAMthI ahIM Avyo to te tyAM zuM zuM joyuM? ziSya kahyuM ke mATInAM pUtaLAM mATIne pheravatAM hatAM te meM joyuM. kaMI samajAyuM? ApaNe badhA mATInAM pUtaLAM ane ramIe chIe paNa mATInAM pUtaLAM sAthe. badhI ja pudgalanI jAta. ApaNe laDIe chIe paNa mATI mATe. jJAnI puruSa kahe che ke samasta jagatanAM pudgalo anaMta jIvoe anaMtavAra bhogavIne choDI dIdhela che. jagatano koIpaNa padArtha ke koIpaNa cIja upayoga thayA vinAnI pheza, tAjI nathI. badhuM ja vAraMvAra bhogavAyeluM che. svaccha ke navonakora jagatano koIpaNa padArtha nathI. jagatanA tamAma padArtho anaMta jIvoe anaMtavAra bhogavyA che. e anaMtavAra bhogavelA padArthone ame eTha kahIe chIe. jJAnI jagatanA padArthone eTha mAne che. teo niMdA karatA nathI paNa A tathya che. A eka che evuM jayAre lAge tyAre khAvAnuM mana na thAya paNa ApaNane to te bhogavavAnuM mana thAya che. ApaNe eka khAIne jIvavA TevAyelA chIe ane eTha khAIne jIvIe chIe. temAM paNa zarIra bhogavavAnuM sAdhana che. sajAtIya ane vijAtIya, strI ane puruSa mATe zarIra eka mahattvanuM sAdhana che. te zarIra paNa anekavAra bhogavAyeluM che. zarIra je banyuM che te anaMtavAra bhogavAyelAM pudgala paramANuomAMthI banyuM che. AvuM zarIra ane jagatanA bIjA padArtho bhogavavAmAM tane je rasa paDe che te kharekhara eThavADo che ane tane te game che. paraMtu jJAnI puruSone eThavADo gamato nathI. para pariNAmikatA ache, je tuja pugala joga ho mitta, jaDacala jaganI eThano, na ghaTe tujane bhoga ho mitta. devacaMdrajI mahArAje abhinaMdana svAmInA stavanamAM ema kahyuM ke tArAmAM para tarapha javAnI vRtti che ne sukha levA tuM tyAM jAya che. jagatanAM padArthone prApta kare che, vAraMvAra bhogave che, temAM Asakta bane che, kaleza ane kaMkAsa kare che, laDe che, dveSa kare che, vera virodha kare che, e badhA padArtho jagatanA anaMta jIvoe bhogavelA che. tame jenA upara mAlikI karo cho tenA upara ghaNAe mAlikI karI lIdhI che. e dAvAo korTamAM cAlyAM nathI paNa mAlikI aneka lokoe karI lIdhI che. 50, 60 ke 70 varSa athavA 500 varSa vadhAre jUnuM makAna hoya to te makAnamAM aneka lokoe mAlikI karI lIdhI che. eka bhAI rastAmAM jatA hatA, teNe For Personal & Private Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 405 kahyuM ke pahelA ame A makAnamAM rahetAM hatAM. have bIjA makAnamAM rahevA gayA chIe paNa te makAna AnA jevuM nathI. to zuM artha nIkaLyo? teNe jayAM mAlikI bhogavI che tyAM bIjAo paNa mAlika banI rahyAM che. padArtha eka ja ane mAlikI badalAyA kare che. Ama jagatanA padArtho anaMta vAra anaMta lokoe bhogavelA che. te bhogavavAmAM AnaMda paNa zuM ? rasa paNa zuM ? eka gAthA mahApuruSe kahelI che. rakto baMdhati tammaM, maccati jIvo virAgasaMpanno / aso jiNovadeso, tamhA kammesu mA rajja || mAgadhI bhASAmAM A bahu maulika gAthA che. A gAthAmAM ema kahyuM ke A dharatI Upara jeTalA tIrthakara devo thayA, te badhAe je upadeza Apyo te upadeza tathA atyAre je tIrthakaro che te Ape che ane je pachI thavAnA che te paNa A ja upadeza ApavAnA che. e tamAma upadezano arka ame tamane nAnakaDI lITImAM kahIe chIe. A DrAphTa che. lAkha rUpiyA rokaDA, khaNakhaNa avAja kare. rUpiyA bhegA pheravavA hoya to khaTAro rAkhavo paDe paNa lAkha rUpiyAno DrAphaTa khIsAmAM mUkI do to vajana na lAge, tema A tamAma upadezano sAra A che. jagatanA padArtho tarapha AkarSAine, jagatanA padArthomAM sukha che ema mAnIne, jagatanA padArtho bhogavavAnI lAlace, je padArtha phreza nathI, paNa anaMta jIvoe je bhogavelA che tevA eThavADA jevA padArthomAM rAga dRSTi rAkhIne jene bhogavavAnI icchA che tevo AtmA pApathI baMdhAya che ane tenAthI jene sabhAnatA AvI che, jeno rAga tUTayo che, jene vairAgya Avyo che te AtmA mukta thAya che. jIva rAgathI baMdhAya che ane vairAgyathI chUTe che. je vairAgI thayo tene bhAna thayuM che ke jagatanA padArtho huM je bhogavuM chuM te pahelI vakhata bhogavuM chuM tema nathI. meM ja bhogavyA che tevuM nathI. A to bhogavatAM bhogavatAM anaMta jIvoe te padArtho bhogavI bhogavIne choDayA che, te ja padArtho ApaNe bhogavIe chIe. A gUMcavADo samajAya che ? eka zarIra chUTayuM te bhogavyuM pachI bIjuM zarIra AvyuM te paNa bhogavyuM. judAM judAM zarIra ApaNane maLe che teno pudgalono aneka vyakitaoe upabhoga karela che mATe A eDajevA karmanA phaLamAM tame rAga dveSa karazo nahi. karmanA phaLa be prakAre che. sukha ane dukha. e sivAya karmanuM trIjuM phaLa nathI. karma phaLa Ape tyAre zuM Ape? sukha athavA dukha, A baMnemAMthI ApaNe pasAra thaIe chIe. mATe kahyuM ke sukha ane duHkha e karmanAM phaLa che, temAM tame rAga paNa na karazo ane dveSa paNa na karazo. anaMta tIrthakara devone A kahevuM che. sakaLa jagata che eThavata." AkhuM jagata eThavADa che. "jaDa cala jaganI eTha" e jaDa che eka vAta, tathA e cala che eTale kAyama rahetuM nathI. game tevI sArAmAM sArI mIThAI paNa bagaDI jAya che. kAyama sArI rahetI nathI. phrIjamAM paNa thoDo vakhata sArI rahe pachI phUga vaLyA vagara na rahe. sArAmAM sArI vastumAM paNa parivartana to thavAnuM ja. AvA For Personal & Private Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 pravacana kramAMka - 113, gAthA kyAMka-140 jagatanA padArtho, he jIva ! tane kema game che? tuM kema e tarapha jAya che ? jJAnI A samajIne jagatanA padArthomAM Asakta banato nathI. Ane kahevAya che jJAnanI dazA. teo ema kahe che ke tamane je maLe che te mULa vastu nathI. A vadhelo eThavADa che. rAjI thavuM hoya to thAva ane khAvuM hoya to khAva. ApaNe rAjI thaIne khAIe chIe. ApaNe mULa mAla khAnAra nathI, eThavADa Upara jIvanAra chIe. jJAnI eThavADa sAme joto nathI ane ajJAnI eThavADa vagara jIvI zakato nathI. Ama baMnenI avasthA judI judI che. jagatanA padArtho upara aruci jo thaI jAya, to tenuM AkarSaNa TaLI jAya. jagata eThavata che. te vAta pUrI na samajAya to kahe che ke AkhuM jagata svapna samAna che. paramakRpALudeve majAnuM udAharaNa ApyuM che ke bhikhArI bhikSA lai vRkSa nIce beTho hato ane tenA caNiyAmAM je kaMI eThavADa vadhelo te lAvelo hato, temAM mIThAI paNa hatI. te teNe khAdhI, pachI gaMdu pANI je hatuM te pIdhuM, UMgha AvI ane jhADa nIce sUI gayo. tene svapna AvyuM ke nagaranA rAjAnuM mRtyu thayuM che. ene dIkaro na hato. maMtrIe kahyuM ke hAthInI sUMDhamAM kaLaza laIne badhe pharo. jenA upara kaLaza DhoLe te rAjA banaze. huM sUto chuM ane rAjAno hAthI mArI pAse Avyo. mArA upara teNe kaLaza DhoLyo. maMtrIe kahyuM ke sAheba ! A rAjya tamAruM che. mane laI gayA. hajAmata karAvI, navarAvyo ane cokhkhAM navAM nakora kapaDAM paherAvyAM. rAjayAbhiSeka karyo, rAjagAdI upara beTho. hIrAmANeka jaDeluM siMhAsana che. cAre bAju paMkhA viMjhAI rahyA che ane cAmara DhoLAI rahyA che. suMdara strIo nRtya karI rahI che. A joIne mane Azcarya thAya che. badhA khamA khamA kare che, mArI khabara pUche che. mane AnaMda thAya che. eTalAmAM vijaLIno kaDAko thayo. meghanI garjanAo thavA mAMDI ane mArI AMkha khUlI gaI. joyuM to phATelI jhoLI ane capaniyuM paDyuM hatuM. tyAre te rovA lAgyo ke mAruM badhuM gayuM. rastA UparathI musAphara nIkaLyo ane teNe pUchayuM ke kema zuM thayuM, sAheba ! jevuM tevuM duHkha nathI paDyuM, huM rAjA hato, siMhAsana para beThelo hato. cAmaro vIMjhAtA hatAM, saMgIta cAlatuM hatuM, nRtyo thaI rahyAM hatAM ane acAnaka badhuM cAlyuM gayuM. tyAre tuM kyAM hato? to kahe, huM svapnAmAM hato. mUrakhanA saradAra ! svapna sAcuM hoya ? eka kahevata che ke "svapnAnI sukhaDI bhUkha bhAMge nahi jo.' svapnAmAM jo sukhaDI khAdhI hoya ane UTho tyAre bhUkha maTI nathI jatI. bhUkha to hoya ja che. A jagata je dekhAya che te svapnA jevuM che. A bhikhArIne badhuM sAcuM lAgyuM tethI duHkha thayuM. "jAgIne jouM to jagata dize nahi, UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse." svapnAmAM dekhAya tyAre sAruM lAge paNa jAgIne jue tyAre dekhAtuM nathI. jJAnI puruSoe kahyuM che ke svapnAmAM bhrAMti thAya che ane bhrAMti thavAnA pariNAme ene sAcuM mAnI laIe chIe. ApaNane ApaNo saMsAra sAco lAge che. koI tamane kahe ke svapnAmAM tamAruM ghara te For Personal & Private Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 407 mAruM che. ApaNe kahIe ke hotuM haze ? svapnAmAM khAdhuM pIdhuM te paNa svapna ja che. koI svapnAmAM ApaNI chAtI upara caDI bese ane bIkathI ApaNe bUma pADIe, pachI koI pUche ke are ! zuM thayuM? to turaMta ja kaho cho ke mArI chAtI upara koI beThuM che, tevo bhrama thayo. eka bhAI kahe mArA mATe rAjAnI kuMvarI rAha joine beThI che. are ! tArA mAM sAme to jo. nA, nA, mane svapnAmAM evuM lAgyuM. ghaDIbhara sAruM lAgatuM haze paNa svapna sAcuM nathI. jagata ApaNane sAcuM lAge che, paNa jagata sAcuM nathI. eTalA mATe kahyuM ke ApaNe jagatane ane jagatanA padArthone oLakhI laIe. ApaNI sAme padArtho Ave che tyAre ApaNo aham bhAva ane mamatvabhAva dRDha thAya che, tethI anAdi kALanA saMskAranA kAraNe vAraMvAra ApaNe tyAM ja jaIe chIe. eka nAnakaDA sUtramAM kRpALudeve kahyuM che ke jAgRtimAM jema upayoganuM zuddhapaNuM thAya eTale jAgRta avasthAmAM ApaNo upayoga jema jema zudhdha thAya tema tema moha ane Asakita ghaTatI jAya, ajJAna ghaTatuM jAya ane ApaNo Upayoga zudhdha ane jAgRta thAya tema tema svapna dazAnuM parikSaNapaNuM saMbhave che ane tema tema samajAtuM jAya che ke dekhAtuM A jagata jene ApaNe sAcuM mAnIe chIe te tema nathI. e vAtanuM tAraNa kADhIe to jJAnI puruSoe kahyuM che ke jagatamAM sAva sAcI ane zudhdha vastu hoya to te eka mAtra AtmA che. bAkI badhuM asAra ane eTha che, te sAva sAcI vAta che. svapnAmAM je sAcuM lAge te jAgRta avasthAmAM sAcuM nathI, AtmA mATe hitakArI nathI. Ama hoya to ThIka ane tema hoya to ThIka, A maLe to sAruM ane na maLe te nahi sAruM, A badhA kaMDho tArAmAM je thAya che te svapna avasthAne kAraNe thAya che. to zuM vAta AvI ? "sakaLa jagata te eThavata athavA svapna samAna." A jo samajAI jAya ane te pramANe jIve to tene jJAnadazA athavA jJAnInI avasthA kahevAya ane AvI samajaNa na hoya to mahApuruSo kahe che ke A badhuM vAcAjJAna che. vAcAjJAna zabda bahu mahattvano che. baMdha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAMhI, varte mohAvezamAM, zuSkajJAnI te AMhI. A gAthA matArthInA lakSaNamAM kRpALudeve kahI che. nizcayanayanI vAta kare paNa jIvanamAM anubhava nathI. te anubhava vagarano jJAnI pote to na tare ane bIjAne paNa na tAre ane ghaNI vakhata to bIjAne DUbADI de che. koIe ema kahyuM che ke koIka guru loDhAnI nAva jevA hoya che. pote to DUbe ne bIjAne ya DUbADe. te jJAnI nathI paNa vAcAjJAnI che. anubhava nathI, DAhI DAhI vAto kare che ke brahma satya che, jagata asAra che paNa tenI najara jagatanA padArtho upara che. hajI moha chUTayo nathI. samaLI, gIdha pakSI AkAzamAM UMce UMce UDe paNa tenI najara dharatI upara hoya ane dRSTi kayAM ? to marelAM prANI upara. caDe che UMce AkAzamAM paNa najara nIce dharatI upara, marelA prANI upara. tema vAcA jJAnI jJAnanI UMcAmAM UMcI For Personal & Private Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 pravacana kramAMka - 113, gAthA kramAMka-140 vAto kare che paNa najara jagatanA padArtho upara che. A ThaMdra samajI lo, rAjamatIe kahyuM ke bhoga vakhyAM re muni manathI na Iccha, nAga agaMdhanakuLanA hoya re. devariyA munivAra dhyAnamAM rahejo.' munirAja evA hoya ke je bhoga vamI nAkhyAM che tene pachI icchatA nathI. A vamI nAkhelA padArtho bhogavavAmAM tamane zuM rasa ? chatAM jo Icche to tenuM jJAna vAcAjJAna che. vAcAjJAnI pote taratA nathI ane bIjAne tArI paNa zakatA nathI. A be gAthAomAM jJAnI kevo hoya ? tenI avasthA-aMtaraMga dazA kevI hoya ? jagata sAthe teno abhigama - eproca kevo hoya ? e jagatane - padArthone eka mAnIne cAle che. svapna samajIne cAle che mATe kayAMya paNa aTakato nathI, Ubho raheto nathI, emAM rokAto nathI. emAM bhaya rAkhavA jevo paNa nathI. svapnAmAM maLyuM to paNa barAbara che. svapna gayuM to paNa barAbara che. kAraNa ke kaMI thatuM nathI, jAgyA pachI saba sarakhA. kaMI hAthamAM AvyuM paNa nahi ane kaMI gayuM paNa nahi. mATe kahyuM ke koIpaNa ThekANe samajayA vagara UbhA rahezo to muzkela. svapnAmAM lUTAyA ke dhananA DhagalA maLyA paNa te khoTuM che. AkhuM jagata svapna jevuM che, AvuM je samajAve che te paNa jagatamAM rahevAnA ane tame paNa rahevAnA, paNa te rahevAnI rIta badalAI jAya. tethI A je Asakti che, khadabadATa che, kaleza che, vaimanasya che, moha che, prapaMca ane khaTapaTa che, ATalI badhI mUMjhavaNa ane kaMTha anubhavAya che te badhuM ja zAMta thaI jAya ane tame zAMtithI jIvI zako. AnaMdathI, premathI, svasthatAthI, bhaya vagara jIvI zako. kAraNa? A jagata dekhAya che paNa te svapna jevuM che, satya nathI. svapnAmAM mUMjhAvA jevuM paNa nathI ane khuza thavA jevuM paNa nathI. svapna e svapna ja che. pU. AnaMdadhanajI mahArAje kahyuM che svapnasu ko rAja sAca karI mAcata, rAcata re chaha gagana badalI re. svapnAmAM maLeluM rAjaya ene sAcuM mAnI jo koI cAle to loko tene mUrkha kahe che. svapnAmAM rAjya maLyuM ane savAre kahevA nIkaLyo ke huM hiMdustAnanA vaDApradhAna chuM. olo kaheze tArA dedAra to jo, tuM vaDApradhAna kevI rIte thAya ? kahe mane svapna AveluM ? svapnAmAM je ghaTanA ghaTe che te sAcI nathI tema jagatamAM je ghaTanAo ghaTe che te paNa sAcI nathI. tenA mATe rAgadveSa karavA jevA nathI. tamAre jIvavuM che to rAgadveSa karyA vagara jIvI zakAze paNa tamAre ema samajavuM paDe ke A eka che. tenA mATe jhaghaDo karavA jevuM nathI. noTonI thappIo paDI hoya ane koI pUche ke A zuM che? to ApaNe malakAIne kahIe chIe ke karansI noTo che, paNa jJAnI kaheze e badhuM eThavADo che. keTalAnA hAtho A noTane aDyA haze? keTalAnA hAthamAM A noTo pharI haze ? lAMbo TAima noTone koI eka hAthamAM rahevuM gamatuM nathI. tene pharavuM game che, eTale to kahIe chIe ke lakSmI caMcaLa che. eka ThekANe te sthira rahI zakatI For Personal & Private Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 409 nathI. tene bAMdho to baMdhAIne rahetI nathI. hovuM ke na hovuM te mAtra svapna samAna che. AvI eka samajaNa jene prApta thaI che te jagatamAM jIve to che paNa AnaMdathI jIve che. jo koI be zabdo mIThA kahe to khuzakhuza thaI gayA ane koI vaDhayuM to risAI gayA tema tene thatuM nathI. jAgyA pachI ema thAya ke A to badhuM banyuM te svapna samAna che, rAjI thavA jevuM ke nArAja thavA jevuM nathI. koI kahe te gAMThe bAMdhavA jevuM nathI. juo, jJAnI banazo tyAre banazo, saMpUrNapaNe mohano kSaya thaze tyAre thaze paNa A badhuM bane che te svapna samAna che, A vAtanI samajaNa ApaNAmAM AvI jAya to tamAruM jIvana sukhamaya, zAMtimaya ane prasannatApUrNa thaze, pachI tame gAMThe nahi bAMdho. tamane hRdayamAM ghA nahi lAge. ApaNe ghaNI vakhata kahIe chIe ke temaNe je karyuM che te ame bhUlyA nathI. haju haiye coTayuM che. zuM kAma haiye coMTADI duHkhI thAva cho? jarUra zI ? te bolyo te paNa svapna ane tame duHkhI thayA te paNa svapna ane jo svapna hoya to tene sAcuM mAnI duHkhI sukhI thavAnI jarUra zI ? vedAMte jagatane svapna kahyuM, vedAMtanuM sUtra che, "brahma sat, jagat mithyA." mithyA che eTale tamane dekhAya che tevuM nathI. tame mAno cho ane samajo cho tevuM nathI. A padArtho kAyama tamArI pAse raheze nahi, bhartuhari kahe che ke kAM to tame padArthone choDI jazo athavA padArtho tamane choDI jaze. bemAMthI eka ghaTanA to ghaTaze ja ne ! ane chello varaghoDo jayAre nIkaLaze tyAre tamArA phaleTamAM game teTaluM bharyuM hoya, sophAseTa, TIvI, kArapeTa pAtharelI hoya paNa kaMI laI jaI zakAze nahi. sikaMdara khAlI hAthe ja gayelo. teNe kahyuM ke mArI zabayAtrA nIkaLe tyAre hIrA motInA DhagalA AgaLa rAkhajo. A zastro khitAbo sAdhano sAthe lAvajo ane kahejo ke A badhA sAdhano meLavavA mATe sikaMdare AkhI jIMdagI laDAI karI, paNa A badhA sAdhano ahIM ja mUkIne sikaMdara jAya che. A sAdhano ahIM ja paDyA raheze. ane bIjI paNa vAta e karI ke mArI pAse kuzaLamaMtrIo paNa hatA, teo kAyadAno game tevo gUMcavADo ukelI zake ane game tevA prazno hala karI zake paraMtu mRtyuno gUMcavADo mArA maMtrIo hala karI zakyA nathI. eka trIjI vAta paNa e karI ke mAro janAjo niSNAta vaidyo upADe bIjA koI nahi. huM jagatane kahevA mAMguM chuM ke niSNAta vaidyo paNa mane bacAvI zakyA nathI. "dorI tUTI AyuSyanI to sAMdhanAruM koNa che ?' teo mArA AyuSyanI dorI laMbAvI zakyA nathI. hajAro strIo sAthe cAlI rahI che te paNa sAthe AvI zakatI nathI. ane bahu mahattvanI vAta to teNe e karI ke mArA baMne hAtha nanAmInA kaphananI bahAra rAkhajo. duniyAne khabara paDe ke sikaMdara jaI rahyo che paraMtu duniyAmAMthI kaMIpaNa lIdhA vagara, khAlI hAthe jaI rahyo che. A badhuM svapna ja che tema ApaNane samajAya to jIvana badalAI jaze. kaleza, kaMkAsa, jhagaDAo ochA thaI jaze. For Personal & Private Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 pravacana kramAMka - 113, gAthA kramAMka-140 Ane vadhAre kema ApyuM ? mane ochuM kema ? AnI roTalImAM ghI vadhAre copaDyuM ane mArI roTalImAM ochuM kema? Ano cAno kapa chalakato bharyo, mAro ocho kema ? AvuM karI jIvanane kaluSita na banAvazo. jIvanane kaDavuM ane asvastha na banAvazo, jJAnI thazo tyAre thazo, saMpUrNapaNe mukta thazo tyAre thazo. paNa vartamAnamAM samajaNa rAkhI jagatane svapna samAna gaNI jIvazo to sukhethI jIvana jIvI zakazo. Aje e nakkI thayuM ke A jagata eThavADa samAna che. temAM rAjI thavA jevuM nathI. to zuM karazo? ApaNe saMpIne premathI rahevuM. eThavADa tamane vadhAre Avyo ne mane ocho Avyo to zuM thaI gayuM ? emAM zuM laDavAnuM ? ochuM vadhatuM hoya to zuM ? AvI samaja AvI jAya to jIvanamAM kAma thaI jAya. AtmasidhdhinA samApanamAM tame ATalA varSa sAMbhaLyuM. bIjuM kaMI paNa thAya ke na thAya paNa tame zAMtipUrvaka jIvatA thAva ane eThavADA mATe na laDo. jagata svapna samAna che. AvuM samajIne jIvana jIvAya to jIvana haLavuM phUla thaze. tame gAtAM gAtA, nRtya karatAM karatAM, garabo gAtA gAtA jIvana jIvI zakazo. tamArA jIvanamAM AhalAda pragaTaze. dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra. For Personal & Private Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 411 pravacana kramAMka - 114 gAthA kramAMka - 141-142 mokSamArga samyaka pracaMDa puruSArthamAM che. sthAnaka pAMca vicArIne, chaThe varte che ha; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. (141) deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. (142) TIkA - pAMce sthAnakane vicArIne je chaThuM sthAnake varte, eTale te mokSanAM je upAya kahyA che temAM pravarte, te pAMcamuM sthAnaka eTale mokSapada tene pAme. (141) pUrva prArabdhayogathI jene deha varte che, paNa te dehathI atIta eTale dehAdinI kalpanA- rahita, AtmAmaya jenI dazA varte che, te jJAnI puruSanA caraNakamaLamAM agaNita vAra vaMdana ho ? (142) saraLabhASA ane padya e mumukSu jIvone vicAravAmAM upayogI thaI paDe che. saubhAgyabhAIe kaheluM ke AtmAnA parSadano patra to maLyo che. vAraMvAra vAMcIe chIe paNa amArI buddhi eTalI badhI kayAM che ke ame sUkSmatAthI samajI zakIe. yAda rAkhI zakIe ? temane vinaMtI karela ke padyamAM hoya to kaMThastha karavAmAM sugama thAya tethI Atmasidhdhi mULa to temanA mATe ja lakhANI ne moTI uMmare temane A prApta thaI paNa kahevata che ne zeraDI pAchaLa eraMDA pI jAya. saubhAgyabhAI zeraDI jevA ane ApaNe eraMDA jevA, emanA nimitte ApaNane Atmasiddhi prApta thaI. - A padyamAM jainadarzananA pAyAnA tamAma sidhdhAMto atyaMta saraLa bhASAmAM pragaTa thayA che. ekaso ekatAlIzamI gAthAmAM paramakRpALudeve pote samApana karyuM che. vilepArlA maMDaLa samApanano prasaMga ujavI rahyuM che. A utsava to be ke traNa divasa cAlaze. paNa kharuM samApana to kRpALudeve karyuM che. AkhI Atmasidhdhi zravaNa karyA pachI kAma pUruM thaI jatuM nathI. pachI ja kAmano prAraMbha thAya che. zravaNa karavuM te mahattvanuM che paNa zravaNa karyA pachI be pagathiyAM atyaMta mahattvanAM che. eka manana ane bIjuM nididhyAsana. manana have karavAnuM che ane nididhyAsana sAdhake prApta karavAnuM che. paraMtu e badhAnI sAthe AtmasidhdhimAM je sidhdhAMtonuM pratipAdana karyuM che te A levala sudhI rahe to AnaMda nahi thAya. samAdhAna thaze. AnaMda to tyAre ja thaze jayAre AmAM pratipAdita pada-Atmatattva teno svAnubhava thAya. zabda samajI lejo. tame jo budhdhizALI hazo For Personal & Private Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 2 - pravacana kramAMka - 114, gAthA kyAMka-141-142 to barAbara samajamAM Avaze. tenAthI saMtoSa ane sukha maLaze paNa AnaMda mATe to svAnubhava ja joize. jIvananA AdhyAtmika kSetramAM anubhavanuM ja mahattva che. hemacaMdrAcArya mahArAje yogazAstranI racanAmAM ema kahyuM ke ame A zAstranI racanA karI rahyA chIe. e zAstrorUpI sAgaramAMthI dohana karI amane je prApta thayuM te A eka paribaLa ane amArA sadguru pAsethI, paraMparAthI amane je bodha maLyo te bIjuM paribaLa. ame je zAstra racanA karI teno AdhAra A baMne paribaLo che. zrata mopethiI , saMkalAyAnga saro: zAstrarUpI samudramAMthI maMthana karIne amArA hAthamAM je AvyuM ane sadganI paraMparAmAM sAdhanA karatAM karatAM amArA sadgaranA sadgurue je anubhava karyo te pratyakSa anubhava emaNe amane vArasAmAM bhASA dvArA Apyo e anubhavanA baLa upara ane eka trIjuM paribaLa svavevanAzapa-ame jAte anubhava karyo. e anubhava karyA pachI ame A zAstranI racanA karI rahyA chIe. A bahu adbhuta vAta che. "svasaMvedana jJAna lahI karivo, ThaMDo bhramaka vibhAvo.' svasavedana jJAna prApta karyA sivAya sAdhakanI yAtrA pUrI thatI nathI ane AvuM svasaMvedana jJAna prApta karavuM hoya to sAdhakane pracaMDa puruSArtha karavo paDe. maharSi pataMjalIe kahyuM ke ame yoganAM AThe ATha aMgone varNavavAnA chIe. tame zravaNa karazo,paNa zravaNa karyA pachI e vRttiono virodha karavA mATe, potAnA svarUpamAM karavA mATe tamAre be kAma karavAM paDaze. 'bhyAsavairAgyAkhyAM tanirodha:' | zabdo khyAlamAM lejo. A vRttiono nirodha karavAno che. te emane ema nahi thAya. vRttio ghaNI baLavAna che ane ApaNe tene baLa ApIe chIe ane poSIe chIe. A vRttione poSavAthI te ApaNI mAlikaNa banI beThI che. have tame vRttione javAnuM kahezo to sahelAIthI te jAya tema nathI. sAdI vAta che. kUtarAne roTalAno kaTako nAkho to e ema samaje che ke sIkyorITI gArDa tarIke tenI nimaNUMka thaI gaI che. AkhI rAta tyAM beThuM hoya, cokI kare ane savAre mAlika kaheze ke haTha, to UbhuM nahi thAya ane joyA kare ke A AgaLa zuM pagalAM le che ? tame tenI pAchaLa doDo to paNa pAchuM vaLI joyA karaze kayAM sudhI AvyA ? A kUtarAne saheja popyuM. tyAM AvI avasthA thaI gaI, to ApaNe to vRttione anaMtakALathI poSI che, temAM rasa lIdho che ane sAmarthya vAparyuM che, temAM gAMDAtUra banI gayA chIe, temAM lobhANA chIe ane aTavAI gayA chIe. eka divasa A vRttione kADhavAno prasaMga Avaze tyAre ghaNI muzkelI paDaze. svAmI rAmatIrtha kahetA hatA ke khIlA jeTalA UMDA khoDazo teTalI kADhatA muzkelIo paDaze. vRttio jeTalI poSazo tenuM nirAkaraNa karatI vakhate teTalI muzkelIo paDaze. ApaNo to Akho mArga vRttione zAMta karI, kSaya karavAno mArga che. vRttinirodha: I "vRttinirodha ?' te pataMjalIno zabda, vRttiono saMkSaya e haribhadrasUrijI mahArAjano zabda ane vRttiono laya te bhakitamArgano zabda. badhAmAM ghaTanA to e ja ghaTe For Personal & Private Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 413 che. vRtiono nirodha karavo che athavA kSaya karavo che athavA laya karavo che. paraMtu muzkelI e che ke mohAdhIna avasthAmAM, pramAda avasthAmAM ane ajJAna avasthAomAM vRttione khUba khUba poSI che. ApaNe mAtra khAtA nathI paNa svAdiSTa vastu hoya to khAtAM khAtAM eTalAM vakhANa karIe chIe ke vRtti poSAya che. eTale teno artha evo na karazo ke rotAM rotAM khAva. tame khAva cho ane ema paNa kaho cho ke vastu bahu sArI banI che. jIMdagImAM pahelI vAra Avo svAda, Avo rasa, zuM majhA AvI gai ! basa, vRttio rAjI thAya che. ApaNe vRttione rAjI karI poSI che ane mahattva ApyuM che tethI te vRttio ApaNA mAthA upara caDI gai che. have tamane sadguru maLyA ane te ema kahe che ke vRttiono nirodha karo. tamane vAta besI paNa jAya che ane prAraMbha paNa karo cho paNa vRttio jatI nathI. mAnavijayajI mahArAje eka sarasa udAharaNa ApyuM che. prAcIna kALanA zaheromAM moTA moTA daravAjAo hatA. Aje pATaNamAM paNa che. lAkaDAnA moTA daravAjA ane bahAra khIlA mArelA hoya ane e daravAjA rAtre baMdha thai jAya. kholavo hoya to khUle nahi. e daravAjo kholavo hoya to ADo UMTa rAkhavo paDe ane hAthIne madirA pAine unmata kare eTale jorathI UMTa upara ghA kare. UMTa to patI ja jAya ane hAthI ghA kare tyAre daravAjA khUlI jAya. AvA daravAjA kholavA kaThina che. prabhu ! ame A vRttinA daravAjA kholavA beThA chIe. hAthamAM sAMThIkaDuM lIdhuM che ane ghA karI rahyAM chIe ke daravAjo ughaDa, ughaDa, paNa ema daravAjo na khUle. amArI badhI sAdhanAo sAMThIkaDAnA ghA jevI che, to A vRttionA daravAjA kai rIte khUle ? A varNana je karIe chIe te kaMi mUMjhavavA nathI karatA, paNa sAbadA thavA mATe karIe chIe. tamAre e vicAravuM paDaze ke vRttionuM sAmrAjya toDavuM hoya to pracaMDa puruSArtha karavo paDaze. ema kahevAya che ke eka bAju 23 tIrthaMkaranAM karmo hatA. temano kALa lAMbo hato. bIjI bAju bhagavAna mahAvIranAM karmo ghaNAM hatAM ne kALa TUMko hato. evA TUMkA kALamAM nibiDa evA karmono bhagavAna mahAvIre sADA bAra varSamAM kSaya karyo, kAraNake temano puruSArtha pracaMDa hato. 'mAro mArga mAtra vicAra, samajaNa ke jJAnamAM nathI, mAro mArga mAtra zravaNa ke kathanamAM nathI. mAro mArga samyak prakAre pracaMDa puruSArthamAM che,' ema bhagavAna mahAvIra kahetA hatA. jeTalI tamArI tAkAta ane jeTalI tamArI zakita te pUrI vAparo. jJAnI puruSo kahe ke vadhAre apekSA ame rAkhatA nathI. vRttione poSavA jeTaluM baLa tame vAparo cho teTaluM ja baLa vRttiono nirodha karavA vAparo. vRtti dUra kema karavI ? be zabdo che. abhyAsa ane vairAgyathI e vRttiono nirodha thAya che. samyak prakAre, samajaNapUrvaka, vivekapUrvakano satata puruSArtha karavo ane evo abhyAsa karavo hoya to lakSa, dhUna, ghyAna eka ja hoya. gIta ane saMgIta eka ja hoya, uddeza eka For Personal & Private Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 pravacana kramAMka - 114, gAthA kramAMka-141-142 ja hoya, manamAM bIjo bhAva na hoya. jagatanA tamAma banAvo, jagatanI tamAma vyakitaonI taraphanuM dhyAna pAchuM kheMcI mAtra vRttionA nirodhamAM ja potAnuM dhyAna hoya to vRttiono nirodha thAya. eTalAM mATe zAstromAM kahyuM ke kRpAno mArga che, temAM nA nahi paNa kRpA pahelA puruSArtha joIze. tamArI badhI mahenata karyA pachI jayAre tamane ema thAya ke ame asahAya chIe, lAcAra chIe te vakhate sadguru tamArI madadamAM Avaze. sadguru kRpA karaze. e kRpA prApta karavA sAdhake pote potAno pracaMDa puruSArtha karavo paDaze. e pracaMDa puruSArthane kahevAya che abhyAsa ane A kArya sivAya bIjA kAryamAMthI rasa UDI javo tene kahevAya che vairAgya. AvI eka prekaTIkala sAdhanA jIvanamAM karavI paDaze. 141mI eka ja gAthAmAM Akho kAryakrama Ape che. temane ema kahevuM che ke Atmasidhdhi zAstranI racanA thaI. tenuM varNana thayuM, tame bhaNyA, tame sAMbhaLyuM, vAMcyuM. have tame bhaNIne zuM karazo ? A zuM karavuM, teno javAba barAbara na maLe to mAtra sAMbhaLavAthI phAyado nahi thAya. enA mATe pracaMDa puruSArtha karavo paDe. sthAnaka pAMca vicArIne, chaThe varte je ha; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. 141 chellI kaDI bhArapUrvaka kahI che ke ame kahI rahyA chIe temAM saMdeha nathI, zaMkA nathI. tame A pramANe karazo to tamAre je prApta karavuM che te prApta thaIne ja raheze. tame prApta karI zakazo. pAMca sthAnaka eTale, AtmA che, e AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhoktA che ane mokSa che. A pAMca sthAnakano UMDANathI vicAra karo. jJAnI puruSo ane ame kahIe chIe eTale mAnI lo ema ame kahetA nathI. amAruM nahi mAno to pariNAma sAruM nahi Ave, tevI dhamakI paNa ApatA nathI. ame kahIe ane tamane vicAravA jevuM lAge to jarUra vicAra karavo. pUchavA jevuM hoya to jarUra pUchajo. saMdehamAM rahezo nahi. pAMca sthAnaka vicArIne karavAnuM zuM? chaThuM sthAnaka AcaraNanuM che eTale mokSanA je upAyo che temAM pravartavAnuM. juo, A phoDa pADIe chIe ke pAMca sthAnaka vicAra mATe che ane chaThuM sthAnaka AcaraNa mATe che. zabda vAparyo che varte. varte eTale jIve, rahe. chaThThA sthAnakamAM mokSanA sabhya yathArtha upAyo varNavyA che temAM pravarte. - rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti je hathI, te ja mokSano paMtha. doDhaso ke savAso varSa pahelA sarva dharma samabhAva zabda pracalita na hato, binasAMpradAyiktA zabda pracalita na hato. badhA dharmamAM sArabhUta tattva je che te A, ema vAta pracalita na hatI. te vakhate kRpALudeve mata, mAnyatA, gaccha, kalpanA, jAti, veza badhAne bAjue mUkI A sIdho mArga batAvyo. mULa vAta samajo. rAga, dveSa ane ajJAnanuM ekatva e karmanI gAMTha che. karmanI gAMThanI eTale rAganI daiSanI ane ajJAnanI jenAthI nivRtti thAya te ja mokSano mArga che. For Personal & Private Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 415 bIjo kayo mArga hoya ? tame je mata mAnyatAnI vAta kaho cho, tame je pakSanI vAta karo cho, je gacchanI vAta karo cho ke AvAM ja kapaDAM paheravAM, Ama ja karavuM, tema nahi paNa A rAga dveSa ane ajJAnanI gAMTha che te toDo. jagatanA tamAma dharmo A vAtamAM saMmata che. rAga, dveSa ane ajJAnanA kAraNe ja karma baMdhAya che ane tenA kAraNe ja saMsAranuM paribhramaNa cAle che. tame ema kaho cho ke janma maraNano kaMTALo Avyo che paNa ema bolavAthI ke kahevAthI kaMI nahi thAya. paraMtu aMdaramAM eka avasthA prApta thAya, eka jAgRti Ave, pachI tenAthI nivRtti mATenA upAyo lo to janma maraNathI mukta thavAya. rAgAdinI nivRtti karavA zAstromAM traNa prakAre upAyo batAvyA che. jAta jAtanAM sAdhano che. keTalAka sAdhano rAganI nivRtti mATe che. keTalAMka sAdhano dveSanI nivRtti mATe che ane keTalAMka sAdhano ajJAnanI nivRtti mATe che. svAdhyAya, tattvaciMtana, sadgurunI upAsanA, temanA nikaTamAM vAsa, temanA caraNomAM, temanI samIpamAM besI tattvanuM zravaNa karavuM, e ajJAnane dUra karavAnI sAdhanA che. jagatanAM tamAma jIvo pratye maitrIbhAva, premabhAva, vAtsalyabhAva, pramodabhAva A TreSane dUra karavAnI sAdhanA che. ane jagatanA tamAma padArtho pratye je Asakita che te Asakita uThAvI levI, mamatva uThAvI levuM, mArApaNuM ane mUcha uThAvI levI, te rAgane dUra karavAno upAya che. tema ja temAM sukhabudhdhi che ene dUra karavI. te ja AdhAra che, enA vagara nahi jIvAya, tevI je mAnyatA che te dUra karavI te ajJAnane toDavAno upAya che. zAstromAM to hajAro upAyo che, paraMtu traNane dUra karavAnA A upAyo che. rAga dUra karavA mATe vairAgyathI prAraMbha thAya. vairAgyanI vAta karavI hoya to saMsAranuM svarUpa jANavuM paDe. jagatanAM padArtho anitya che, kSaNabhaMgura che, nAzavaMta che, ApaNI mAlikInA nathI, ApaNe rAkhI zakatA nathI, jema rAkhavA hoya tema rAkhI zakatA nathI. tamane ema thAya che ke zeranA bhAvo ghaTI na jAya, zeranA bhAvo ghaTI jAya tevI bhagavAnane prArthanA nahi karI hoya paraMtu bhAvo vadhI jAya to sAruM, tevI prArthanA jarUra karI haze, kAraNake paisA pratye rAga che. rAga eTale AkarSaNa. jagatanA padArtho pratye je AkarSaNa che te TALyA sivAya vairAgya nahIM Ave, vairAgya eTale tiraskAra, aNagamo ke napharata nahi, paNa padArthonuM AkarSaNa TaLavuM joIe. koI kavie kahyuM che ke "oluM pataMgiyuM nahi mAne." dIvA thAya eTale tenI AjubAju pataMgiyAnuM nRtya cAlu thaI jAya. AjubAju pharyA ja karaze. tene kahI dejo ke dIpamAM jhaMpalAvavA karatAM tenAthI dUra rahevAmAM ja majhA che. saMsAranA padArthomAM AkarSaNa karavA karatAM e padArthonA AkarSaNathI dUra rahevAmAM majhA che. kaMI gaLe Utare che ? oluM pataMgiyuM nahi mAne paNa tame paNa kayAM mAno cho ? tamane atyAra sudhI ochA kahenArA maLyA che ? badhAne ghoLIne pI gayAM cho. eka dhArazIbhAI nAmanA bhAI vyAkhyAnamAM roja Ave ane AgaLa bese. moTI pAghaDI ane khesa pahere, banI ThanIne Ave ane pAchA bole ke jI, sAheba ! hA, sAheba! For Personal & Private Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 pravacana kramAMka - 114, gAthA kyAMka-141-142 e mane kahe ke gurujI ! tame ema na mAnazo ke tame chAtI ThokIne bolazo eTale ame mAnI jaizuM, meM atyAra sudhI mArA jIvanamAM agiyAra hajAra pravacano sAMbhaLyAM che, chatAM mArI chAtI akabaMdha che. meM kahyuM ke dhanyavAda. jagatanAM AkarSaNo toDavA anitya bhAvanA, azaraNa bhAvanA vigere upAyo che. jagatamAM koI koInuM nathI ema lamaNe hAtha daIne bolavAnuM nathI, paNa jagatanAM AkarSaNo, vastuonAM AkarSaNo, padArtho ane vyakitaonAM AkarSaNo, A badhAmAMthI ApaNe zemAM UbhA rahI gayA chIe? te jovAnuM. perIsamAM doDavAnI eka hariphAI hatI. be mANaso chellA rahyA. temAM eka mANasa AgaLa hato. pAchaLavALAne thayuM ke A mArI AgaLa jAya che tene rokavo kaI rIte? bIjo upAya na hato. teNe eka kAma karyuM. tenI pAse sonAnI lagaDI hatI te rastAmAM AgaLa pheMkI. pelo AgaLa jato hato teNe te joi. tene thayuM ke huM to AgaLa ja chuM. A letAM mane keTalI vAra lAgavAnI ? e lagaDI levA gayo ane pAchalo mANasa AgaLa vadhI gayo ane pahelo hato te doDa hArI gayo. kAraNa ? sonAnI lagaDInuM AkarSaNa. duniyAnA padArthonA AkarSaNane kAraNe ApaNe paramAtmAne khoI besIe chIe. vairAgyanA zAstro rAgAdine dUra karavAnA mATe kahyAM che. huM vAraMvAra spaSTatA karuM chuM ke vairAgya koI nirAzA nathI. vairAgya eka mastI che, AlAda che, khumArI che. vairAgya bAdazAhI che. jeTaluM abhimAna, jeTalI unmattatA dhanavAnamAM che evuM abhimAna nahi paNa koI alaukika mastI vairAgyamAM hoya che. koI saMte kahyuM che ke cAha gaI ciMtA gaI, manavA be paravAha; jAku kachu na cAhie, vo zAhanako zAha. cAha gaI eTale joIe joIe tevI icchA gaI, jayAM mAMga che tyAM ciMtA che. tamAre ciMtA nathI joitI paNa tamAre cAha, to joIe che. ciMtA ema kahe che ke tamAre mane bolAvavAnI jarUra nathI. tame icchA karajo huM vagara bolAvye AvI jaiza. tame tamAre IcchA karyA karo. A joie che, A joie che. A cAha UbhI thaI eTale temAMthI ciMtA Ave. bALakane ciMtA nathI paNa vRdhdhane ciMtA che. pathAro karyo che have koNa sAcavaze? dIkarA kevA pAkaze? vahu kevI Avaze? ghara sAcavaze ke nahi ! barAbara bAraNAM baMdha karaze ke nahi ? dUdha koI pI jaze to? tuM zA mATe ciMtA kare che? tuM to javAnI taiyArImAM cho, paNa AkarSaNo che ne Ama badhA jagatanA padArthonA AkarSaNa TALavA mATeno upAya te vairAgya che. jagatanA sau jIvo pratyeno dveSa, napharata, tiraskAra vigerene dUra karavAno upAya te maitrIbhAva ane premabhAva che. jagatanA jIvo sAthe premano anubhava karo, vAtsalyano anubhava karo. dveSa ane ahaMkArane dUra karo. abhimAna ane tiraskArane dUra karo. tamArI pAse paiso hoya to bhale rahyo, buddhi hoya to bhale rahI, sattA hoya to bhale rahI paNa paiso, buddhi ane sattA karatAM For Personal & Private Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 417 vadhAre velyu-mUlya jIvaMta vyakitane Apo, enAmAM caitanya che, e AtmA che, ene mahattva Apo. tamAro paiso, buddhi ane sattA karatAM A vadhAre mUlyavAna che. bIjAone mUlya ApavuM tene kahevAya che prema. emanA mATe tamArI lAgaNI, tamArI saMvedanA temanA tarapha vahetI thAya to tamane tamArA jIvanamAM eka samAdhAna thaze. zAMti thaze. mahAbhAratamAM maharSi vyAsane pUchayuM ke sukhethI koNa UMghI zakatuM nathI ? temaNe javAba Apyo ke "jenA hRdayamAM bIjA pratye verabhAva che, dveSabhAva che, te sukhethI UMghI zakato nathI." A dveSabhAva verabhAvane TALavAnI paNa sAdhanA che. sevA, zuzraSA, paropakAra, dAkSiNyatA, udAratA, bhakti A badhA upAyo dveSane dUra karavAnA che. ajJAnane dUra karavAnA upAyo paNa che. svAdhyAya, ciMtana, zravaNa, manana, nididhyAsana, namratA, vinaya, sadgurunI upAsanA ane temanAM caraNomAM vaMdana. caraNomAM rahevuM, AjJAnuM pAlana karavuM te ajJAna dUra karavA mATe che. AmAM kayA pakSo, mato ane gaccho AvyAM ? AmAM kayAM kapaDAMnI ke strI puruSanI vAta AvI ? jAti ke vezano bheda Avyo ? AmAM kayAM vANiyo ke brAhmaNa te vAta AvI? AmAM kayAM matabheda ke kadAgrahanI vAta AvI ? tame vacamAM binajarUrI lAvo cho. paramakRpALudeva to kahe che ke A mArga nathI. A upAya nathI. pahelAM tame kAraNa to samajo ? TAiphoiDa thayo hoya ane TI.bI. nI davA Apo to daI jAya ? zuM thAya ? TI.bI. vALA dardIne kensaranI davA Apo to dardInuM zuM thAya ? je roga thayo hoya tenI davA ApavI joie. pahelAM roga pArakhavo joIe. vaidakazAstramAM nidAna mahattvanuM che. darda-roga A che tema nakkI thavuM joIe ane nidAna thayA pachI tene anukULa davA ApavI joIe. rAga, dveSa ane ajJAna ApaNo roga che. ApaNo mokSa koie aTakAvyo nathI paNa rAga dveSathI aTakyo che, ajJAnathI aTakyo che. bahu duHkhanI vAta che ke rAga dveSa ane ajJAnane ApaNe pANI pAine poSyAM che. gAMDo bAvaLa uttara gujarAtamAM jabaro thAya che. ene UgavA mATe kazAnI jarUra paDatI nathI. game tyAM UgI jAya. pachI khIle, phUle ane temAM kAMTA Ave. tame bAjumAMthI cAlo to kAMTA tamArA zarIramAM besI jAya. gAMDo bAvaLa ema kahe che ke tamAre pANI, yuriyA khAtara nAkhavAnI kaMI jarUra nathI. huM mArI meLe vadhyA karIza. e gAMDo bAvaLiyo jema vadhe che tema rAga, dveSa ane ajJAna vadhyA kare che. ApaNe badhA ja prayatno vadhAravAnA karyA che. AnuM nAma saMsAra. saMsAra Ama ja vadhe che. ApaNe bIjuM karIe chIe zuM ? A mukhyakarmanI gAMTha che. tamAma dharmazAstra A vAtano svIkAra kare che. bhagavad gItAmAM sthitaprajJa kone kahevAya? tenuM varNana jayAre karyuM tyAre bhagavAna kRSNa kahyuM. rASiviyuvaatu eTale rAgadveSathI jenI cetanA mukata thAya che te sthitaprajJa che. kAmakrodhathI mukata thAya che te sthitaprajJa che. kAma, krodha, For Personal & Private Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 pravacana kramAMka - 114, gAthA kyAMka-141-142 lobha badhAthI je upara uThe che te sthitaprajJa che. rAga ane dveSanI graMthione je dUra kare che te sthitaprajJa che. mokSano mArga aTapaTo nathI, gaMbhIra nathI. kAnamAM phUMka mAravAnI jarUra nathI. are moTethI bolane, koI sAMbhaLI jAya to zuM thayuM ? pAchA bhalAmaNa kare. A maMtra ame tamane Apyo che. koIne te kahezo to maMtra tUTI jaze. rAga, dveSa ane ajJAna A graMthi che, gAMTha che. "thAya nivRtti jehathI." te zodho. rAga ane dveSa zenAthI vadhe ? ane zenAthI ghaTe ? A jo nakkI thaI jAya to jenAthI ghaTe te upAya ajamAvo ane jenAthI vadhe te baMdha karo. DokTarane pUchazo ke hAipara esiDITI thaI che, chAtImAM baLyA ja kare che to davA Apo. DokTara kaheze ke davA pachI ApuM. pahelAM tuM taLeluM, tIkhuM, tamatamatuM khAvAnuM choDI de. te pUchaze ke sAheba ! athANuM khavAya ke nahi ? tIkhuM tamatuM nA pADI ane tuM athANAnuM pUche che ? paNa jIbhano rasa ! jenAthI rAga vadhe te baMdha karavAnuM ane jenAthI rAga ghaTe te AcaravuM. A sIdho dharma che. jenAthI dveSa vadhe te dUra karavAnuM, jenAthI dveSa ghaTe te AcaravuM, eTalA mATe ja maitrIbhAva. roja bolavAnuM ke nitI. savvapUbelu jagatanA sarva prANIo pratye mane maitrIbhAva che. koinA pratye paNa mane verabhAva nathI, tema roja bolavAnuM ane pachI karavAnuM. koInA pratye dhRNA, tiraskAra, napharata ke dveSa thayo hoya to sAme cAlIne jAva ane hiMmata karIne kaho ke huM tArI pAse kSamA mAMgavA Avyo chuM. kSamA mAMge te vIra kahevAya ane kSamA Ape te mahAvIra kahevAya. to Apo, jarUra Apo. jenAthI rAga, dveSa ane ajJAnanI nivRti thAya te mokSapaMtha che. ATalI vAta ApaNe vicArI gayA chIe. A mokSano paMtha tamane batAvyA pachI thAya zuM ? bahu mahattvanI vAta, AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; je thI kevaLa pAmie, mokSapaMtha e rIta. A gAthA sonAnA akSare lakhI gharamAM TIMgADavA jevI che. gharamAM dAkhala thatAM ja vAMco. AtmA sat che, caitanyamaya che, jJAnamaya che, sarva AbhAsa rahita che, jenAthI e kevaLa AtmAnI prApti thAya te ja mokSapaMtha che. mokSa meLavavAnI rIta che. kRpALudeve samApana karatAM ema kahyuM ke mokSanA upAyo je kahyA che temAM pravarte to zuM thAya ? zabdanI khUbI juo. "sthAnaka pAMca vicArIne chaThe varte cheDa', pAMca sthAnaka vicArIne je chaThThAmAM pravarte che tene zuM lAbha thAya. "pAme sthAnaka pAMcamu' eTale pAMcamuM sthAnaka mokSa che tene pAme. atyAra sudhI to garabaDa hatI ke mokSamAM jaIe tyAM TI.vI. na hoya, InTaraneTa na hoya, TAima kema jaze? komyuTara na hoya, pakoDIpUrI, bheLa na hoya. alyA, A badhAmAM sAcuM sukha nathI. tenA vagara paNa sukha hoI zake che. samAdhimAM AnaMda anubhavI zakAya che. have Atmasidhdhi bhaNIne zuM karavuM? ApaNo korsa to pUro thayo eTale have zuM karavAnuM juo, jJAnIpuruSo ApaNI keTalI kALajI le che? ATalI kALajI to tamArA mA-bApe paNa For Personal & Private Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 419 nahi lIdhI hoya. sadguru mA paNa che ane bApa paNa che ane te uparAMta zikSaka paNa che. traNenI cetanA pragaTapaNe temanAmAM kAma kare che. mAtAnuM vAtsalya, bApanI zista ane zikSakanuM zikSaNa. A traNe ghaDavaiyA che. mATI upara jema kuMbhAra kAma kare che tema jIvaMta vyakita para jJAnI puruSa kAma kare che. jIvaMta vyakitane ghaDavI te jevuM tevuM kAma nathI. evuM ghaDataranuM kAma A gAthAmAM kahe che. AtmA che, nitya che, AtmA karmano kartA che. AtmA karmano bhoktA che ane mokSa che. A pAMca sthAnako pahelAM vicArIne samajI levAM, ekavAta. tenI daDha zradhdhA karavI "che ja. jJAnI puruSoe kahyAM che eTale satya che. mArA darzanamAM ane anubhavamAM have Avaze. A parama satya che ema huM svIkAruM chuM. tameva sarve nizaM gaM nahiM paDragaM he paramAtmA! tame je kahyuM te ja parama satya che. Apano koI svArtha nathI, Apane koI ahaMkAra nathI, koI apekSA nathI, Apane kAMI levAdevA nathI. mAtra karuNA sivAya ApanA hRdayamAM bIjo bhAva nathI mATe tenI zradhdhA che. pahelAM sAMbhaLavuM, pachI vicAravuM, pachI samajavuM ane zradhdhA karavI. A badhA pagathiyAM che. pahelAM zravaNa, pachI vicAra, pachI samaja. vicAra ane samajamAM pharaka che. samaja tene kahevAya ke vAta dhIme dhIme haiyAmAM besI jAya. samajyA pachI chaThuM sthAnake mokSano upAya batAvyo che. AgaLa kahyuM ne ke rAga, dveSa ane ajJAna e mukhyakarmanI gAMTha che. je je kAraNa baMdhanA che te pahelA choDavAM. je badhI vAta chaThThA sthAnakamAM kahI che, te mujaba vartavuM. AmAM vartana AvyuM. AmAM jIvavAnuM AvyuM, AcaraNa AvyuM, sAdhanA AvI. AmAM puruSArtha, abhyAsa ane Ayojana AvyuM. AmAM samaya ane zakita vAparavAnI vAta AvI. A badhA sAdhano A mana, A vANI ane A zarIra tene upayogamAM levAnAM che. Aje paNa zarIra to vAparo cho, UMghavA mATe, khAvA mATe, bhogo mATe, haravA pharavA mATe. lIlA lahera karavA mATe zarIra to vAparo ja cho. vANI vAparo cho kajIyA, kaMkAsa ane kaleza mATe ane mana vAparo cho jAta jAtanA ghATa ghaDavA mATe, kevI rIte ? atyAre nAnuM ghara che ! paisA bacAvI phaleTa laIzuM pachI temAM rahevA jaIzuM, pachI phaleTa nahi phAve to svataMtra baMgalo. vicAra kare che, kalpanAmAM rAce che ane mane kaMI nahi. Ama mananI kalpanAo thayA kare che. Ama manane na vAparo, vANIne na vAparo ane zarIrane paNa na vAparo. vAparo to phakata mokSanA kAraNa mATe ja vAparo. mana, vacana ane kAyA e traNa sAdhano saMsAra vadhAravA mATe paNa che ane saMsAra ghaTADavA mATe paNa che. mana, vANI ane zarIra A sAdhano jevA tevA nathI paNa ghaNA moMdhA ane kiMmatI che. mokSanI sAdhanAmAM mana paNa joize, vANI ane zarIra paNa joize. mokSano upAya e chaThuM sthAnaka che. te mujaba vartavAmAM Ave to avazya mokSanI prApti thAya. prathama pAMca For Personal & Private Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 pravacana kramAMka - 114, gAthA kramAMka-141-142 sthAnako vicArI zradhdhA dRDha karavI ane pachI mokSanA upAyamAM maMDI paDavuM. tamArI rapha bhASAmAM kabhI kiyA ane kabhI nahi kiyA, ema nahIM. khAI khapUsIne pAchaLa paDavuM. mAtra sAThIkaDAthI kAma nahi cAle. majabUta tAkAta vAparavI paDaze. potAnA mananI ane zarIranI samagra zakita vAparavI paDaze. bhagavAna mahAvIrane janmathI avadhijJAna, pacIsamA bhavamAM vara bodhi-nirmaLa samakita ane saMyama, eka lAkha varSa mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa Avo ghora tapa karyo ane tIrthakara nAmakarmano baMdha jemaNe nizcita karyo, tIrthakara thavAnA e nakkI ja hatuM ane temano janma thayo, 30 varSanI uMmare bhagavAne saMsArano parityAga karyo. manaHparyaya jJAna temane thayuM ane ATaluM jJAna thayA pachI paNa temane lAgyuM ke baLa ochuM paDe che, hajI zakita ochI paDe che, hajI sAdhanA ochI paDe che to sADAbAra varSa sudhI prabhue ghora tapa ane sAdhanA karI. loko to be-cAra mahinA sAdhanA kare pachI pUche ke have basa ne ? kayAM sudhI sAdhanA karavI ? jJAnIo kahe che ke apUrva baLa vAparI sAdhanA kare to mokSa maLe temAM koI saMdeha nathI. kRpALudeva potA taraphathI kahe che ke pAMca sthAnakano vicAra karajo, teno abhyAsa karajo. daDha zradhdhA karajo ane chaThThA sthAnakamAM vartajo. AvuM jo karazo to mokSa maLyA vagara nahi rahe. temAM koI saMdeha nathI. emAM koI ja zaMkAne sthAna nathI. eka nAnakaDI paNa bahu mahattvanI vAta - zAstromAM kahyuM ke mokSanI sAdhanAmAM kALa bahu mahattvano nathI. kALa TUMko thaI zake che. AInsTAIne rIleTIvITInI thIyarI jagatane ApI. emane koIe pUchayuM ke kALa TUMko thAya ke kALa lAMbo thAya te kevI rIte samajavuM? AInsTAIne javAba Apyo ke vAta khyAlamAM lo. dhagadhagatI bhaThThI hoya, temAM agni prajvalita thayo hoya ane temAM loDhAnA saLiyAM nAkhyAM hoya, tene tapAvavAnA hoya, vaizAkha mahinAno tApa paDato hoya ane dhagadhagatI bhaThThI pAse tamane koI besavAnuM kahe to pAMca miniTa pAMca kalAka jevI lAge ane koI priya pAtra sAthe besIne AkhI rAta vAta kare to thaze ke arere ! TAima thaI gayo ? tyAM pAMca kalAka pAMca miniTa jevA lAge. khabara ja na paDI, ATalo TAima thaI gayo ? A sApekSa. jeTalo puruSArtha teTalo kALa TUMko thaze. keTalAMka loko eka aMtarmuhUrtamAM (eTale 48 miniTamAM) anaMtakALanA saMsArano pheMsalo karI zake che. e kevI rIte kare che? potAnA sAmarthya ane puruSArthanA jore karI zake che. sAcA upAyamAM pravarte to mokSe pahoMcI jAya. paraMtu eTaluM sAmarthya na vAparI zake ane kaMI bAkI rahI gayuM hoya to jJAnI puruSo kahe che ke ciMtA na karazo. tamane pharI navo janma ane navo deha maLaze. bhagavadgItAmAM to kahyuM che ke zUcInAM zrImatAM gehe, yogabhraSTo'pi jAyate yoga sAdhanA karatAM karatAM, adhyAtmanI sAdhanA karatAM karatAM vacce deha chUTI jAya te ApaNA hAthanI vAta nathI. te to kALanA hAthanI vAta che, mRtyunA hAthanI vAta che. AtaMkavAdIoe For Personal & Private Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 42 1 tAjamahAlamAM kayAre trATakavuM te nakkI karela hoya che tema mRtyue paNa ApaNA Upara kyAre trATakavuM te nakkI karela che. "kALa ociMto Avaze re mAtA, koI na rAkhaNahAra." kALa ociMto Avaze tene koI rokanAra nathI. te ApaNA pakSanI khAmI nathI. ApaNe to satata sAdhanA ja karI rahyA chIe, paNa vacamAM deha chUTI gayo to navo deha maLaze. bAkI che ne tamAruM kAma? sAta janma sudhI tamane cAnsa maLe. manuSyano deha vadhumAM vadhu satata sAta ke ATha janma sudhI maLI zake che. navamI vakhata nahi maLe. eka dhAro ATha vakhata manuSya deha maLe che, kudarata cAnsa Ape paNa pheMsalo to tAre karavo paDaze. maMDI paDavuM paDe vRttione jItavA, nakkI karavuM paDe. Indriyone game te upAye jItavI ja che. yogadaSTi samuccayamAM kahyuM che ke pravAsI pravAsa cAlu kare ane sAMja paDe to koI jhADa nIce ke gAmamAM visAmo le, paNa visAmo karavAthI teno pravAsa baMdha thayo nathI. vacamAM visAmo karavo paDayo che. tema eka deha chUTayA pachI tene bIjo deha maLavAno che. bhakta bIja palaTe nahi, juga juga jAya anaMta UMca nIca ghara upaje, to ye saMtakA saMta. tame jayAM jazo tyAM anukULa sAmagrI maLaze. sArA mAtA-pitA ane sAruM kuLa maLaze. sAro deha, sAruM ghara ane sAruM vAtAvaraNa maLaze. janmatAMnI sAthe ja kAna upara 3OM namo arihaMtANaM athavA gAyatrI maMtra sAMbhaLavA maLaze. kAraNa? tame e ja karatA AvyA cho, mUDI laIne AvyA cho. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke jJAna ane zradhdhA manuSyanI sAthe jAya che. tame kareluM nakAmuM jatuM nathI ane vacamAM deha chUTI gayo. "bhAkhe bhagavAI chaTha tapa bAkI, sAta lavAyu che re." samajavA koziza karajo. ema kahyuM ke A eka mokSano sAdhaka, teno mokSa na thayo. kaMIka ochuM paDyuM. zuM ochuM paDyuM? sAta lava pramANa AyuSya ochuM paDyuM. zAstrIya paribhASAmAM lava e kALanuM mApa che. ApaNI 48 miniTamAM 77 lava thAya. AvA 7 lava eTale lagabhaga savA cAra-sADA cAra miniTa vacceno kALa, eTaluM AyuSya vadhAre hota ane chaThThano tapa thayo hota to temane acUka mokSa maLI gayo hota. A eTalA mATe kahe che ke TAIma Ijha manI, eka kSaNa paNa khovA jevI nathI. ghaNAM loko kahe che ke hamaNAM zuM utAvaLa che? guru mahArAja! jIMdagI AkhI paDI che, hamaNA bIjuM badhuM karI levA do. e to thayA karaze. chevaTe to e ja mokSanI sAdhanA karavAnI ja che. are ! anaMtakALathI tuM bIjuM badhuM karato Avyo che. te kaMI ochuM karyuM nathI. Avo prapaMca to ghaNo karyo che. baLa ane puruSArtha nahi kare to vacce bhava karavA paDe ane sat puruSArtha kare to avazya mokSa thAya. Ama kRpALudeve samApana karyuM. pahelI gAthAmAM vaMdana namaskAra karyA. je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta (1) For Personal & Private Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 2 pravacana kramAMka - 114, gAthA mAMka-141-142 ane chellI gAthAmAM paNa namaskAra karyA. namaskAra vaMdanathI prAraMbha ane namaskAra vaMdanathI upasaMhAra. juo A jJAnIonI kevI khUbI che ? haribhadrasUrijI mahArAje kahyuM ke vaMdanA dharmano mULabhUta hetu che. je namI zakato nathI, jhUkI zakato nathI, je mAthuM jhUkAvI zakato nathI tene mokSa na maLe. "na turaM ri' garvathI potAnuM mAthuM akkaDa ane akkaDa rAkhe che. bApA ! akkaDAI choDI de. kudarata kayAre badalo leze, te khabara nahi paDe. pahelA sadgurune vaMdana karyA ane chelle te jJAnInA caraNamAM vaMdana ho agaNita ema kahyuM. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. e jJAnInA caraNamAM vaMdana jayAre karyA che, tyAre AkhA jagatamAM ApaNA mATe AdhArabhUta koI tatva hoya to sAkAra paramAtmA che ema jaNAvyuM. paramAtmA kharA paNa sAkAra paramAtmA. sAkAra eTale dehadhArI. dehamAM rahelA hovA chatAM jANe dehamAM nathI, evI rIte je rahe che te dehadhArI paramAtmA. deha hoya te aparAdha nathI, dehanuM hovuM te pApa nathI, te guno nathI, te aMtarAya nathI. deha to ghaTa maMdira che. mIrAMe gAyuM ke "junuM to thayuM re devaLa junuM to thayuM, mAro haMsalo nAno ne devaLa junuM to thayuM." A deha devaLa che, maMdira che. AnaMdaghanajIe paNa gAyuM ke "kayA sove tana maThameM' A tAruM je tana che, je zarIra che, te Azrama che, te dehAlaya che, zivAlaya che, temAM paramAtmAno vAsa che. A dehanuM mUlyAMkana che. AvA dehamAM hovuM te guno ke aparAdha nathI. paraMtu dehamAM hovA chatAM temane dehAdhyAsa nathI. deha pratye Asakita, mUcha ke mamatva nathI. tAdAbhya budhdhi paNa nathI, abheda budhdhi nathI. dehamAM rahyAM che paNa dehathI judAM che. sauthI moTI koI paNa kaLA jo hoya to jIvana jIvavAnI kaLA che. nRtyakaLA, saMgItakaLA, hasAvavAnI kaLA, koIne chetaravAnI ke koinuM AvuM pAchuM karavAnI, kajIyA karAvavAnI ema jAta jAtanI kaLAo che. A badhI kaLAo karatAM eka zreSTha kaLA che ane te dehamAM hovA chatAM, jANe dehamAM nathI, evI zreSTha avasthA jemaNe prApta karI che tevA jJAnIpuruSanAM caraNamAM vaMdana ho. samaya pUro thAya che. amAre je kahevuM hatuM te pUrepUruM kahI dIdhuM che. amAre e ja kahevuM hatuM ke pAMca sthAnako che tene sAMbhaLo, samajo, vicAro, pratIti karo, zradhdhA karo. chaThThA sthAnakamAM vargo ane sidhAvo sIdhA mokSamAM. jIta nizAna caDhAvajo re, mohane karI cakacUra, jema saMvatsa dAnathI re, dAridra kADhayuM dUra. tIrthakaro jayAre dIkSA laI vidAya letA hatA tyAre kuLanI vRdhdha strIo temane AzIrvAda For Personal & Private Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 423 ApatI hatI. tame jAo cho to jItanuM nizAna caDhAvajo. dhvaja pharakAvajo, dhvaja laherAvajo. zuM karIne ? mohane cakacUra karI, tame tamAruM vijaya nizAna, vijaya DaMko vagADajo. saMvatsarI dAnathI jema duniyAnuM dAridra dUra karyuM tema tame paNa tamAruM dAridra dUra karI mokSa prApta karajo. AvA AzIrvAda kuLanI vRdhdha strIo ApatI hatI. ame paNa e ja AziSa ApIe chIe ane prArthanA karIe chIe ke tame paNa jIta nizAna vagADazo, mohane cakacUra karajo ane mokSa prApta karajo. - dhanyavAda, ATalI dhIrajapUrvaka sAMbhaLyuM te mATe dhanyavAda. darekanA aMtaramAM rahelA paramAtmAne premapUrvaka namaskAra.da For Personal & Private Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 pa.pU. gurujInA pravacanomAMthI. 2nakkaNizAo saMkalanaH zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA jIvamAM be prakAranAM bhAvo thAya che. saMsArI jIvone karmabhAvanI mukhyatA che jyAre mokSabhAva jJAnIne hoya che. karmabhAva eTale jIvanuM ajJAna ane svarUpa vizenI bhrAMti che. A karmabhAvanAM pratipakSI mokSabhAvane anusaravuM. potAnA svarUpamAM sthiratA karI udayamAM AvatAM karmo ane saMyogothI AtmA saMpUrNa rIte bhinna che tevo pratyeka kSaNe anubhava karavo. je je kAraNothI karmabaMdha thAya che te te kAraNone mITAvI devAthI karmo pharI baMdhAtA nathI. jUnA karmono kSaya thAya che ane bhavabhramaNano aMta Ave che. 3. karmo rAga, dveSa karavAthI baMdhAya che. temaja potAnA svarUpanuM ajJAna eTale dehAdhyAsathI baMdhAya che. rAga dveSa ane ajJAna traNe maLavAthI karmanI gAMTha pAkI ane majabUta thAya che. A gAMThamAMthI nivRtti maLe tevo prayatna karavo. samyagudarzana, samyajJAna ane samyaka cAritryanI ArAdhanA te mithyAtva ane rAgadveSanI gAMTho choDAvI graMthirahita banAve che. 4. AtmAnuM astitva traNe kALa che. te mAtra jovA ane jANavAnA svabhAvavALo che, eTale caitanyamaya che, AtmA sarva AbhAsothI rahita che. te dareka prakAranAM kaSAyothI mukta che. deha ane AtmA bhinna che te satya svIkArI amalamAM mUkIe to mokSapaMtha upara cAlavAnuM thAya. karmo anaMta prakAranAM che. temAM mukhya ATha che. ane temAM mohanIya karma mukhya che, A karma AtmAne mUrzita karI UMdhI mAnyatA karAve che ane svabodha thavA detA nathI, game tema karI mohanIya karmathI bacavuM te mokSano upAya che. bodha ane vItarAgatA mohanIyakarma TALavAmAM madadarUpa thAya che. da. krodhAdi bhAvane dUra karI kSamAdi rAkhavA te upAya che. pratispardhIbhAva rAkhavAthI vibhAvabhAva dUra karI zakAya che. jemake mAyA sAme saraLatA rAkhavI, ahaMkAra sAme namratA rAkhavI. 7. potAno ja mata ane Agraha choDI sadgurue kahyA mArge cAlavuM ane sagurunI AjJAne anusaravuM. 8. AtmAnA chae padane anusaravAthI mokSamArga para cAlI zakAya che. ekAMte koI pada For Personal & Private Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra pravacanamALA 42 5 vicAratAM mokSa thato nathI; paraMtu chae cha padanI sarvAgatA ja mokSano upAya che. mokSano upAya game te jAti hoya ke game te veza hoya, temAM thaI zake che. jAti samAjanI vyavasthA ane veza saMpradAyanI vyavasthA ane paricaya mATe che. mokSamArgamAM jAti ke veza upayogI nathI. vItarAgatAnA pAyA upara ja mokSamArganuM caNatara che. 10. koIpaNa vyaktie mokSa meLavavo hoya to tenAmAM jijJAsA hovI ghaTe. kaSAyo pAtaLAM pADavA puruSArtha karavo paDaze. jene bhavabhramaNano thAka lAgyo che ane jenAmAM AtmA paratve dayAbhAva utpanna thayo che tevI vyakti ja mokSa mATe lAyaka che. 11. jijJAsu thaIne paNa jene saruno bodha prApta thaze ane je potAnA aMtaramAM dRSTi karI svarUpamAM Tharaze tene samyagadarzana prApta thaze. samyagadarzana mokSa mATe prathama pagathiyuM che. je sagurunI AjJA pALaze tene samakti avazya thAya ja. 12. samakti prApta thAya eTale AtmAnI zraddhA ane pratIti thayAM hoya. potAnI vRtti je bahAra jatI hatI te have AtmAmAM sthira thavA lAge che. vRtti AtmA tarapha DhaLe to cAritradazA pragaTa thAya che. 13. cAritradazA AvatAM samyagudarzananI dhArA sthira thatI jAya che. Ane samaktinI vardhamAna dazA kahevAya. jema jema dazA vardhamAna thAya tema tema mithyAtva TaLatuM jAya che ane vItarAgatA prApta thavA lAge che. 14. A sthitimAM AgaLa vadhatAM vadhatAM AtmA badhA kaSAyothI nivRtta thAya che ane AtmAnuM je jJAna akhaMDapaNe varyA kare che. AthI kevaLajJAnanI dazA pragaTe che. A dazAmAM jIvane deha hovA chatAM mAtra AtmAno ja anubhava rahyA kare che. deha uparathI lakSa haTI jAya che. 15. A dazA prApta thatA, karoDo varSanuM ajJAna eka kSaNamAM maTI jAya che. aMdhakAra rUpI ajJAna nAza thaI jJAnadIpaka pragaTI jAya che. 16. dehAdhyAsa chUTavAthI jIva karmano kartA ke bhoktA raheto nathI. te potAnA svabhAvamAM ja sthira rahe che tethI svabhAvano ja kartA bhoktA bane che. 17. A pramANe zuddha Atmapada prApta thatAM jIvano mokSa thAya che. jIva mukta bane che. zuddha ane buddha bane che. jIva dhanatA pAme che. potAthI ja pote pragaTa thAya che. AvA AtmAnuM ja ciMtana manana karatAM jIva zivasvarUpa thAya che. badhA jJAnIone A mokSano upAya mAnya che. A ja nizcaya che. A ja dharmano marma ane dharmano sAra che. For Personal & Private Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pariziSTa sUci , III .......... 1. sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA. ... sarvamaMgalam Azrama parivAra Azrama, pATaNa................ jJAnayajJaH mahArAjazrIe pATaNamAM ApelI cAturmAsa pravacanamALA .IN 4. mahArAjazrIe pATaNa AzramamAM dara ravivAre ApelA pravacano 5. mahArAjazrIe sarvamaMlagan Azrama- sAgoDIyAmAM Apela pravacano....VII mahArAjazrIe mahesANA jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo .....VI mahArAjazrIe pAlanapura jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo...VI 8. mahArAjazrIe DIsA jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo.. ..VII 9. mahArAjazrIe amadAvAda jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo.VI 10. mahArAjazrIe anya zaheromAM ApelAM pravacano.. 11. Azrama dvArA prakAzita thayelA pustako.................... 12. zabdArtha.......... .........................X 13. sarvamaMgalam Azrama, sAgoDIyA tasvIrI jhalaka.......... XXII For Personal & Private Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sarvamaMgalama Azrama, sAgaDIyA (sthApanA-1966) * * * * bhagavAna pArzvanAthajI nuM derAsara. Atma ArAdhanA kendra' ekAMta, asaMga, mauna sAthe sazAstra adhyayana, svAdhyAya ne dhyAna sAdhanA dvArA Atma ArAdhanA arthe sAdhu-sAdhvIo, saMto ane mumukSuone sAdhanAmAM sAnukULa suvidhAo pUrI pADatuM Adarza sthaLa. sAttvika bhojanAlaya. * zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika dhyAna kendra svAdhyAya ane samUha dhyAna mATe. zrI kezara dhyAnakakSa dhyAna mATe svataMtra kuTiro. zrImad rAjacaMdrajInuM jIvana darzana, vItarAga vijJAna ane bhAratIya tattvajJAnanI vistRta samajaNa ApatuM kendra. oDiTorIyama : sAdhakonA AdhyAtmika vikAsa mATe oDiyo vijhayuala thieTara. samyajJAna prasAraNa yojanA : AdhyAtmika pustaka prakAzana. Azrama mukhapatra "parama tattva' prakAzana sadbhuta abhyAsa vartuLa : pU.gurujInI vANInuM pustaka dvArA prakAzana, dhyAna zibironuM Ayojana. buniyAdI mAdhyamika tAlima zALA, komyuTara zikSaNa kendra, chAtrAlaya, pustakAlaya, pAThya pustaka bhaMDAra, svanirbhara prAthamika zALA. mobAIla meDikala vAna ane prAthamika Arogya kendra. nUtana kumuda gauzALA. vAnaprastha ArAdhanA kendraH vRddhone rahevAnI sagavaDa. * * * * * * * For Personal & Private Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIT 'sarvamaMgalama parivAra Azrama, pATaNa (sthApanA-1968) para [. * dara ravivAre 5.pU. gurujI munizrI bhAnavijayajI mahArAjanA tathA DaoN. mahendrabhAI sI. zAhanA AdhyAtmika pravacano. - sara dara budhavAre DaoN. mahendrabhAI sI. zAhanA pravacano. RTa dara zukravAre AdhyAtmika pustaka vAMcana, vivecana ane svAdhyAya. * aSADha suda-11 thI zarU thatI pU.gurujInI tathA DaoN. mahendrabhAI sI. zAhanI cAturmAsa AdhyAtmika pravacanamALA vividha utsavonuM Ayojana. eka AjIvana sabhyone bheTa pustakonuM Ayojana. * saMto ane vidvAnonAM pravacanonuM ane rekorDIMganuM Ayojana. * AdhyAtmika pustaka prakAzana, vitaraNa ane vecANa Ayojana. RTa sAdhakone rahevAnI sagavaDa ane pa.pU. gurujInuM mArgadarzana. For Personal & Private Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IV jJAnayajJa 'mahArAjazrIe pATaNamAM ApelI cAturmAsa pravacanamALA dara varSe aSADha suda-11 thI bhAdaravA suda - 15 sudhI cAlatI dhArmika vyAkhyAnamALA 0 cha ja 2 1 0 1 1969 2 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 ja 1977 - 1979 9 1980 ka 1981 10 1982 11 , 1983 12 1984 13 1985 14 1986 15 1987 16 1988 17 1989 18 1990 19 1991 20 1992 21 1993 sthitaprajJa kaThopaniSada IzAvAsyopaniSada aSTAvakra gItA vedamaMtro yogavAziSTa mahArAmAyaNa zivasUtra tAo upaniSada - tAo teha kiMga pa.pU. munizrI sAdhanAmAM zAMDilya bhaktisUtra baMdha bhagavadgItAno karmayoga bhAgavata-11 mo skaMdha bhaktAmara - stotra uttarAdhyayana sUtra mahAbhArata - zAMtiparva upadezamALA SoDazagraMtho kabIravANI gorakhavANI bhaktamALa kIrtana ghoSA bhartuhari zataka For Personal & Private Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 1994 23 1995 24 1996 25 1997 26 1998 ja 1999-2000 ra7 2001 ja 2002 28 2003 29 2004 3) 2005 31 2006 3ra 2007 33 2008 suMdaravANI saMtazrI jJAnezvarajInA abhaMgo rAmAyaNamAM bhAratIya saMskRti darzana paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRto paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRto mahArAjazrInI nAdusta tabiyatanA kAraNe baMdha puruSottama yoga-bha. gItAno 15 mo adhyAya mahArAjazrInI nAdurasta tabiyatanA kAraNe baMdha saMta rahImanI vANI saMta cidAnaMdajI ne saMta dAdUnI vANI gaMgAsatInuM adhyAtmadarzana bhAgavatano saMdeza mAkhaNa thA so vIralA pAyA jAgIne jouM to jagata dIse nahIM, UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse saMta suradAsanAM pado gurunAnakanI vANI saMtonI vANI saMtonI vANI 34 2009 35 2011 36 2012 37 2013 For Personal & Private Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjazrIe pATaNa AzramamAM dara ravivAre ApelI pravacanamALAo 1 zrImad bhagavad gItA | 18 aSTAdazaratno 2 pAtaMjala yogasUtro 19 umAsvAtiH prazamarati prakaraNa 3 nAradabhakti sUtra 20 zramaNa sUtra (jainadarzana) 4 jJAnezvarI gItA | 21 dhammapada (bauddha darzana) SoDazagraMtho 22 akhegItA 6 bhartRharinA nIti ane vairAgyazataka 23 upaniSado 7 yogazAstra - zrI hemacaMdrAcAryajI kRta 24 saMta bhajano ja zrI haribhadrasUrIjI kRta 25 AnaMdaghanajInAM pado 8 SoDazaka prakaraNa 26 yogavAziSTa mahArAmAyaNa 9 yoga biMdu 27 viSNu sahasranAma 10 yogadRSTi samuccaya 28 jJAnArNava (jaina darzana) 11 dharmabiMdu 29 aSTa prAbhRta (jaina darzana) upA. zrI yazovijayajI kRta 3) prArthanA ane dhyAna (zrImAtAjI) 12 jJAnasAra 31 aMtaragoSTi 13 adhyAtmasAra 3ra bhagavAna mahAvIranA 27 janmo A kavi banArasIdAsa kRta datta maMdira - pATaNamAM pravacano 14 samayasAra 33 guru lIlAmRta - raMga avadhUta kRta paMDita rAma zarmAkRta ja bhaTTAraka jJAnabhUSaNa AcArya kRta 15 gAyatrI mahAvijJAna | 34 tattvajJAna taraMgiNI ja yogendradeva kRta 3pa cANakya nIti 16 paramAtma prakAza 36 gaMgAsatInuM adhyAtmadarzana ja zrImad rAjacaMdrajI kRta 37 saMtavANI-yazovijayajI ma. nA 17 Atmasiddhi zAstra pado-AnaMdaghanajI ma.nA pado che jagadguru zaMkarAcAryajI kRta For Personal & Private Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ra 3 4 5 8 9 10 adhyAtmasAra 1 3 4 5 mahArAjazrIe sarvamaMlagam Azrama sAgoDIyAmAM ApelI pravacanamALAo samatAzataka-yazovijayajI mahArAja samayasAra nATaka - banArasIdAsa tattva vicAramALA - anAtha - prazamarati prakaraNa - pU.umAsvAti ma. Atmasiddhi zAstra - zrImad rAjacaMdrajI yogadRSTi samuccaya-A. hirabhadrasUrIjI maNiratna praznottaramALA zrImad rAjacaMdrajInA vacanAmRto gaMgAsatInAM bhajano nArada bhaktisUtra yakSa yudhiSThira saMvAda bhaktivardhinI ane catuHzlokI (zrImad vallabhAcAryajI kRta) mIrAMnI vANI S 3 8 9 10 bhaktamALa 11 bhartRhira zataka kabIranI vANI venIsIyananAM trIsa dharmasUtro bhagavAna mahAvIra ane gautama svAmIno saMvAda 12 upadeza sAra ramaNamaharSikRta - mahArAjazrIe mahesANA jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo gItAno bhakti yoga 13 jIvana jIvatAM AvaDe to jiMdagI mahephIla che IzAvAsya upaniSada (be varSa) hasatAM hasatAM hira maLe 14 15 16 17 11 zramaNasUtra 12 dharma saMgraha bhAga-1 19 20 21 13 samayasAra -kuMdakuMdAcArya kRta 14 22 23 15. yogazAstra yogasAra pravacanasAra - kuMdakuMdAcArya kRta 16 17 yoga zataka 18 aSTa pravacana mAtA 19 durdhyAnanuM svarUpa AMkhamAMthI amRta varase tyAre pRthvI upara svarga varase 18 Arasa to maLyo - mUrti kevI ghaDazuM ? cAlo sarjana karIe sukha zAMtinuM sukhanuM sAcuM saranAmuM harinA hoya tene hira maLe gaMgAsatInuM adhyAtmadarzana dharatIno zaNagAra VII so hi sAhibaku pyArA saMta raidAsanI vANI For Personal & Private Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VIII mahArAjazrIe pAlanapura jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo 1 pAMtajala yogadarzana 6 mahAbhAratano marma 2 IzAvAsya upaniSada 7 yakSa-yudhiSThira saMvAda 3 dharmatattva darzana (vaidika, jaina, bauddha) 8 praznottaramALA viveka cUDAmaNi - zaMkarAcAryajI kRta 9 devI prakRti ane AsurI prakRti 5 nAradabhakti sUtra 'mahArAjazrIe DIsA jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo bhagavadgItAno jJAnayoga 11 jIvana jIvatAM AvaDe to bhaktiyoga - karmayoga-1989 jiMdagI mahephila che adhyAtma ane dharma-1990 12 ughaDe che dvAra aMtaranA-1999 3 adhyAtmadarzana-1991 13 hasibA dharibA khelibA adhyAtma darzana-1992 dhyAna-2003 5 adhyAtma darzana-1993 14 pAMca kalpavRkSo-2004 6 zrImad rAjacaMdrajI vANI-1994 15 jIvana jIvavAnA cha siddhAMto-2005 7 yakSa - yudhiSThira saMvAda-1995 16 yazovANI-yazovijayajI ma.nA 8 mananI zAMtinA upAyo-1996 pado-2006 9 IzAvAsya upaniSada-1997 17 AThe pahora AnaMdamAM rahIe-2007 10 gautama kulaka saMvAda-1998 18 bhajagoviMdam mUDhamate-2008 Glbh br (mahArAjazrIe amadAvAda jJAna zibiramAM ApelI pravacanamALAo 1 jaina dharmanA mULabhUta siddhAMto 2 apUrva avasara evo kyAre Avaze 1 thI 6 gAthA 3 apUrva avasara evo kyAre Avaze 7 thI 13 gAthA 4 apUrva avasara evo kyAre Avaze 14 thI 21 gAthA 5 bInA nayane pAme nahi (pAlaDImAM ApelA pravacano) 6 Atmasiddhi 7 ' mULa mAraga sAMbhaLo jinano re - 1 thI 6 gAthA (pAlaDI) For Personal & Private Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjazrIe anya zaheromAM ApelAM pravacano 1 muMbaI (1) Izvara parAyaNa (2) jIvanamAM dharmanI jarUra (3) apUrva avasara (4) mULa mAraga (5) bhaktinA 20 doharA (6) aMtima saMdeza (7) Atmasiddhi Indora (1) jIvanakA svarUpa (2) dhyAna sAdhanA 3 bhopAla (1) dharmakA svarUpa ujjaina (1) aciMtyakA ciMtana (2) hRdaya pradIpa zivapura (1) yoga ke dvAra zAjApura (1) dhyAna sAdhanA (2) manakI zAMti (3) pAMca yoga (4) adhyAtma yoga 7 kheravA (1) maNiratnamALA - praznottaramALA (2) bhajagoviMdama 8 joTANA (1) nArada bhaktisUtra (2) zivasUtra (3) rAmAyaNa (4) bhagavarnAmakIrtana (5) paramAtma-prAptinA upAyo (rAmAyaNa aMtargata) (6) bhajagovindam - AdizaMkarAcAryakRta - morabI (1) bhakti mArganI sarvoparitA (2) apUrva avasara (3) atyaMtara pariNAma avalokana (4) vairAgya ane upazama (5) zrImadjIno aMtima saMdeza-upadeza (6) zrImadjInAM vacanAmRto (7) samyagdarzana ane zrAvakanAM kartavyo 10 vavANIyA prAthamika sAdhanA 11 kobA (1) jaina darzana (2) samAdhi ke saptadvAra (3) gautamakulaka saMvAda (4) sAcA sukhanI prAptino mArga (5) samyagdaSTinI avasthA (6) jJAnInA lakSaNo 12 rAjakoTa (1) mULamArga (2) samyagadarzana (3) vairAgya upazama (4) samAdhimaraNa (5) dhyAna kone kahevAya (6) zrImajIno jagata upara upakAra (7) zrImadjInAM vacanAmRto (8) bhakti mArga 13 dharamapura (1) zrImadjInAM vacanAmRto (2) jJAnasAra (3) zrImad rAjacaMdranAM vacanAmRto tathA AnaMdaghanajI mahArAjanuM zAMtinAtha bhagavAnanuM stavana (4) hRdaya pradIpa (5) gaMgAsatInA bhajano 14 beMglora zrImadjIno aMtima saMdeza For Personal & Private Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X 'Azrama dvArA 'pU.gurujInA pravacanonA prakAzita thayelA pustako ja de 0 pAtaMjala yogasUtro 23 rAmAyaNamAM bhAratIya saMskRtinuM darzana 2 sthitaprajJa - traNa AvRttio | 24 uttarAdhyayana sUtra bhA.1 3 prArthanA pustaka - pAMca AvRttio 25 dhyAna nAradabhakti sUtra - nAnuM 26 nAradabhakti sUtra moTuM-bIjI AvRtti maunano mahimA 27 caitanya yAtrA bhAga-1 6 bhagavadgItAno bhaktiyoga 28 caitanya yAtrA bhAga-2 7 tattva ciMtana 29 caitanya yAtrA bhAga - 3 IzAvAsya upaniSada 3) AtamanuM jharaNuM 9 nAradabhakti sUtra - moTuM 31 tattvajJAna taraMgiNI 10 bhagavAna zrI kRSNa 3ra mAkhana thA so viralA pAyA 11 dharmabiMdu - be AvRttio 33 dhyAna patha 12 jIvana ane jiMdagI 34 bhAgavatano saMdeza 13 zrI gurucaraNe 35 bhagavad gItAno karmayoga bhAga-1 14 sAdhanAnAM sUtro 36 AtmasiddhizAstra bhAga-1 15 mahArAjazrInI sAthe 21 varSa 37 bhagavad gItAno karmayoga bhAga-2 16 mIrAMnI vANI 38 AtmasiddhizAstra bhAga-2 17 sAco mAnava 39 AtmasiddhizAstra bhAga-3 18 prema lakSaNA bhakti 40 zivasUtra 19 dhanyo gRhasthAzrama - be AvRttio 41 samyakradarzana (presamAM) 20 IzAvAsya upaniSada 82 Bliss of Family Life (In Press) 21 zrI kRSNa zaraNaM mama 83 The Road to Ultimate Reality 22 jIvana eka saMgrAma (In Press) For Personal & Private Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha zabdArtha bhAga-3 saMkalanaH zrImatI bhAratIbena niraMjanabhAI mahetA Atmasiddhi zAstra gAthA 92 thI 142 (zabdonAM savistAra artha) gAthA - 2 mokSa AtmAnA zuddhapadane mokSa kahe che. AtmA paripUrNa zuddha bane te avasthAne mokSa kahe che. zubha ane azubha karmono saMpUrNa kSaya thAya, AtmAno vItarAga svabhAva pragaTa thAya, vAraMvAra janmavuM ane maravuM maTI jAya tevI dazA pragaTa thAya, prApta thAya te mokSa che. mokSa koI sthaLa nathI paNa AtmAnI zuddha avasthA che. tyAM khAvA pIvA ke pharavAnuM nathI; paraMtu karmo ane zarIrathI bhinna AtmAnI sukhamaya ane AnaMdamaya dazA te mokSa che. AvI dazA prApta thayA pachI AtmA urdhvagAmI thaI siddhAlayamAM birAjamAna thAya che. pharI | janma maraNa nathI ane atyaMta AnaMda ane sukha anubhave che. gAthA - 90 pratItiH zraddhA, khAtrI. roma romathI A satya che tema aMdarathI jhaNakAra Ave tene kahevAya che pratIti. aMdara zaMkAnuM bI utpanna na thAya te prakAranI AMtarika avasthA thAya tene kahevAya che pratIti. gAthA - 98 karmabhAvaH je bhAvamAMthI saMsAranI dhArA UThe te karmabhAva kahevAya che. karmabhAvanuM bIjuM nAma ajJAna athavA aMdhakAra che. karmanA udayamAM AtmAmAM je kaMI prakriyA thAya temAM ekatA sAdhavI te karmabhAva che. saMsArane cAlu rAkhavAnI prakriyA eTale karmabhAva ! krodha, mAna, mAyA vi. vibhAva pariNAmo karmabhAva che. mokSabhAvaH je bhAvathI nirvANapadanI prApti thAya che. te mokSabhAva che. jyAM bhAva che tyAM sAthe AnusaMgika kriyA paNa hoya che. caitanya sAthe joDavAnuM kArya kare te mokSabhAva che. mokSabhAva eTale zuddha bhAva. potAnA svarUpamAM sthiratA thavI te mokSabhAva che. udayamAM AvatAM karmo ane saMyogothI pUrNapaNe AtmA bhinna che tevo pratyeka kSaNe anubhava karavo tene kahevAya che AtmabhAva athavA mokSabhAva. jJAna: nija viSe nija buddhi thavI te jJAna che. jJAna pragaTa ane prakAzamaya che. For Personal & Private Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha ajJAna H pote hAjara hovA chatAM para padArthamAM potApaNuM mAnavuM te ajJAna che. ajJAna aMdhakAra samAna che. jJAna prakAzatAM ajJAna nAza pAme che. XII gAthA - 99 baMdha : baMdhAvavuM. Asakti ane mamatvane kAraNe jIvane karmano baMdha thAya che. baMdhanuM moTuM kAraNa viparIta buddhi che. rAga, dveSa, mamatva karavAnAM kAraNe kArmaNavargaNAnA pudgalonuM AtmAnA pradezomAM ekameka thaI maLI javuM. aMdara je prakAre bhAva thAya te prakAre karmabaMdha thAya che. baMdha thavAthI AtmAno mULabhuta svabhAva pragaTa thaI zakato nathI. bhavaaMta H bhU eTale vAraMvAra thavuM. vAraMvAra janmavuM ane vAraMvAra maravuM, teno aMta thavo tene bhavaaMta kahe che. chedaka dazA : baMdhanA pAMca kAraNo che, te chedavA tevI dazAne chedakadazA kahe che. viparIta buddhine samyagdarzana dUra kare che. avirati ne virati dUra kare che. kaSAyane akaSAya bhAva, maMdakaSAya dUra kare che. pramAdane apramAda dUra kare che. mana vacana kAyAnA yogane mana vacana kAyAnI nivRtti dUra kare che. :: mokSapaMtha : je vakhate rAganI paryAya dekhAya te vakhate baLa vAparI A rAgathI caitanya juduM che te prakArano bhAva Apavo te sAdhanA che ane AvI sAdhanA te mokSano paMtha che. kevaLa zuddha AtmAnA svarUpanI niraMtara anubhUti e mokSanI rIta che. potApaNAnuM tAdAtmya jo potA viSe joDAya to paribhramaNa dazA TaLe. TUMkamAM nijamAM nija buddhi thavI ne potAnA svarUpamAM sthira thavuM, te mokSapaMthanI rIta che. gAthA - 100 rAga H rAga eTale raMga, rAga eTale rasa, rAga eTale kheMcANa, AkarSaNa, pralobhana. rAga eTale majhA, sukha, rAga eTale DUbI javuM. rAga jeTalo nukasAna kare che tenA karatAM paNa rAganI mIThAza vadhAre nukasAnakArI che. rAganuM mAraNa udAsInatA che. padArtha, vastu ane saMyogo uparathI upara UThavuM ane temAM Asakta na thavuM te rAganuM mAraNa che. para vastune mUlya ApavuM, tenA pratye kheMcANa ane Asakti thavI tenuM nAma rAga. : dveSa : dhikkAra bhAva, ghRNA, napharata, aruci, aprIti, aniSTa padArtha pratye aNagamo. dveSabhAva te krodhano eka prakAra che. karmanI graMtha H rAga, dveSa ane ajJAnanA ekatvathI je gAMTha baMdhAya tene karmagraMthi kahe che. A traNenA ekatvathI je rasAyaNa taiyAra thAya tene kahevAya karmanI gAMTha. For Personal & Private Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha XIII mokSapaMtha : rAga, dveSa ane ajJAna jevAM karmanA udayamAM na taNAtAM, sarva padArthathI potAnuM svarUpa bhinna jANI temAM sthira thavuM te mokSapaMtha che. gAthA - 101 satuH jenuM astitva che te. sat eTale hovApaNuM. A hovApaNuM kAyama che, avinAzI che. astitva dareka padArthanuM svAdhIna, svataMtra, akAraNa ane sadAjIvI che. caitanyamaya : caitanya eTale jovuM ane jANavuM e be kriyA jenAmAM che tene caitanya kahevAya. jovuM ane jANavuM, te be kriyAmAM DUbIne rahevuM, te maya thaI javuM, bIjI koI pratikriyA nahi. AtmA AvuM tattva che tethI tene caitanyamaya kahevAya che. | sarvAbhAsa rahita : AbhAsa eTale je vastu nathI teno bhAsa thavo. rUpa, rasa ane gaMdhathI AtmA bhinna, prANa, zvAsocchavAsa ane zarIrathI bhinna, rAgAdi vibhAvo ane zubhabhAvothI paNa bhinna, deha ane tenA thakI thatAM saMyogo A badhuM AtmAmAM nathI chatAM AtmAne AbhAsa thAya che ke A badhuM huM chuM ane mAruM che. AvA sarva AbhAsothI rahita AtmA che. AtmA dravyakarma, bhAvakarma ane nokarmathI rahita che. gAthA - 102 karmanA ATha prakAra : jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, vedanIya, nAma, AyuSya, gotra ane aMtarAya karma Ama ATha prakAra che. mohanIya karma badhA karmomAM mohanIya karma mukhya che, je jIvane mohita kare che. bAkI badhAM karmo che te karmo karAvatAM nathI. sattara pApane karAvanAra aDhAramuM pApa mithyAtva che tene darzana mohanIyakarma kahe che. mohanIyakarmanAM mukhya be bhAga che. darzanamohanIya ane cAritra mohanIya. mohanIyakarmano nazo dArUnA nazA jevo che. je badhAne moha, mamatva ane Asaktino nazo karAve che. darzana mohanIya karmanuM mukhya kAma UMdhI mAnyatA karAvavAnuM che. saMsAramAM sukha nathI tema jANavA chatAM aneka janmonA saMskArane kAraNe pharI pharI tyAM jAva tenuM kAraNa cAritramoha che. darzana mohanIya AtmAnA boghane nAza kare che, ane cAritra mohanIya vItarAgatAno nAza kare che. jo mohanIya karmano nAza thAya to sAte karmone jatAM vAra lAgatI nathI. | darzana mohaH mithyAtva, cittajaDa graMthi, viparIta mAnyatA. UMdhI mAnyatA jagatanAM padArtho pratye gADha Asakti. bhoga ane parigrahanI tIvra bhUkha tenuM nAma darzanamoha. potAnA chaMde kAma karAvanAra For Personal & Private Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XIV darzanamoha. bIjAnuM mana zaMkAzIla thAya ane tene saMdeha karAve tevuM kArya kare te darzanamoha. tattvanA vicArane anusarI cAlavuM nahi te darzanamoha. AtmAno svIkAra karavA chatAM mRtyuno bhaya lAge te darzanamoha. darzanamoha upara vijaya meLavavA khUba ja puruSArtha mAMgI le che. darzanamoha tUTe pachI ja samyagadarzana thAya. bodha : saddaguruno upadeza, bodhamAM be vastu che. jJAna paNa che ane anubhava paNa che. bodha aMdara ghaTatI ghaTanA che, jenA pariNAmathI rAgadveSa ochA thavA mAMDe che. vItarAgatAH kaSAyothI rahita avasthA. cAritramohanIya karmanuM baLa jeTalA aMze chUTe teTalA aMze vitarAgatA prApta thAya. vItarAgatA AtmAnI avasthA che. gAthA - 109-108 sarvAgatA: saMpUrNapaNe svIkAra. kaSAyaH kaSa eTale saMsAra ane Aya eTale vRddhi. krodha, mAna, mAyA, lobha e cAra prakAranAM kaSAyo saMsAranI vRddhi karAve che. AtmAnA kaluSita pariNAmone kaSAya kahe che, je AtmAnA svabhAvika guNone avarodhe che. upazAMta : kaSAyonI mAtrA ochI thavI, moLA paDavuM. khedaH kheda eTale nirAzA nahi paNa jyAre koI paNa vastu ke kAryane samajavA chatAM, jANavA chatAM, kaDavA anubhavo thavA chatAM teno tyAga karavo muzkela thAya che tyAre tenA mATe je manamAM ja thAya che tenA mATe kheda zabda vaparAya che. karavuM hoya chatAM thaI na zake te kheda, aMtaradayA: bhUkhyAne anna ApavuM, tarasyAne pANI ApavuM te bahAranI dayA che. paraMtu aMtaradayA e che ke huM mArA AtmAne A bhavabhramaNamAMthI kyAre mukti apAvIza? ane jagatanAM jIvo ajJAnanAM kAraNe, rAgadveSanA kAraNe, mohanAM kAraNe duHkhI thAya che teo kyAre chUTaze? AvI jJAnI puruSone aMtaramAM dayA Ave che. jagatanAM jIvo pAse sukhanuM dhAma che paNa e bicArAM jANatAM nathI evI lAgaNI thAya te aMtaradayA. gAthA - 109 aMtara zodhaH AdhyAtmika yAtrA. ApaNAmAM je kaSAyo rUpI kacaro che te jANIne tene dUra karavAnAM kAmamAM lAgI javuM. vibhAvo dUra karI svabhAvane jALavavAnuM kAma karavuM. * jIjJAsu : jIjJAsA eTale jANavAnI icchA. ahIM tattvane jANavAnI AMtarika For Personal & Private Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XV tAlAvelI thAya tevA jIvone jIjJAsu kahevAya. kaSAyo utpanna thAya tevA saMyogomAM pasAra thatI vakhate kaSAyomAM na joDAvuM tevI sAdhanA jIjJAsu jIva kare che. gAthA - 110 zuddha samaktiHnizcaya samakti, zuddha AtmatattvanI pragaTa anubhUti. zuddha samaktimAM koI jAtano bheda raheto nathI. temAM abheda anubhUti che. gAthA - 111 vRtti vRtti eTale ruci, vRtti eTale aMdaranI dhArA, vRtti eTale pariNati. vRtti eTale cetanAnI ghArA. sAMkhya darzanamAM vRtti zabda che. vRttinA virodhane yoga kahe che. paraMtu ahIM AtmAnI pariNatinA arthamAM vRtti zabda mUkAyo che. AMtarika cetanAnI dhArA paNa kahI zakAya. paramArthe samaktiH parabhAvamAM vahetI potAnI jJAnanI dhArAne nijabhAva tarapha vALavI, e vaLI gayelI avasthA tene paramArthe samakti kahe che. gAthA - 112 vardhamAna samaktiH samyagudRSTi AtmA jema jema bahAranI vRtti vALI aMdaramAM Tharato jAya tema tema teno anubhava gADha thato jAya che tene kahevAya che vardhamAna samakti. gAthA - 113 kevaLajJAna: jagatamAM cha dravyo che. tenA anaMtaguNo ane te eka eka guNanI anaMta paryAyo che, te badhAne eka ja samaye eka sAthe jANavAnuM sAmarthya je jJAnamAM che tene kahevAya che kevaLajJAna. mohanIya karma dUra thatAM jJAna upara AveluM AvaraNa dUra thAya che ane aMdaramAM rahela jJAnanI saMpUrNapaNe zakti khIlI jAya tevA saMpUrNa khIlelAM, prakAza pAmelAM jJAnane kevaLajJAna kahe che. kevaLajJAna eTale mAtra zuddha jJAna. vItarAga dazAnuM phaLa kevaLajJAna che. cAre ghAti karmo eTale mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, ane aMtarAya karmono vyavaccheda thatAM jJAnamAM rahelI saMpUrNa zakti khIlI jAya, tyAre kevaLajJAna thAya che. A jJAna pragaTa thAya pachI kyAreya nAza pAmatuM nathI. jJAnanI dhArA akhaMDa vahe che. kyAreka maMda ke kyAreka tIvra tema thatuM nathI. kevaLajJAnamAM sarvajJatA ane paripUrNa jJAna samAyela che. gAthA - 114 mithyAbhAsa : khoTo AbhAsa. je na hoya teno bhAsa thavo. zarIra te ja huM tevo For Personal & Private Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XVI AbhAsa, aneka rIte UMghI ja mAnyatA thavI. A darzanamohanIya karma-mithyAtva karAve che ane te toDavA ghaNI mahenata karavI paDe che. gAthA - 115 dehAdhyAsaH deha te ja huM AtmA tevI khoTI mAnyatAno abhyAsa thaI javo. dehamAM Atmabuddhi thavI te dehAdhyAsa kahevAya. dharmano marmaH deha te ja AtmA che evo adhyAsa chUTI jAya to jIva karmano kartA nathI. dehanA saMbaMdhe ja karmo baMdhAya che. deha ane AtmA judA hoya to karma thavAno saMbhava nathI. karmano kartA na hoya ane karma paNa na hoya to bhogavavAnuM kyAM rahyuM? deha ane AtmAne judAM ja mAno. "jANanAra te AtmA ane na jANe te deha" A sUtra jIvanamAM utAro, te dharmano marma che. gAthA - 116 mokSa svarUpa : AtmAnI zuddha avasthAne mokSa svarUpa kahe che. avyAbAdha svarUpa : avyAbAdha eTale jene kadI koI jAtanI bAdhA ke avarodha na Ave tevI avasthAne avyAbAdha svarUpa kahevAya. mukta avasthAmAM koIpaNa jAtanI vaLagaNa nathI tethI tene avyAbAdha kahe che. gAthA - 110 zuddha : pavitra, doSathI rahita, AtmA koIpaNa padArtha vize rAga dveSanA bhAvothI, vikalpothI ane zubhAzubha vicArothI rahita che tethI te zuddha che. karmothI rahita che. te dravyakarma bhAvakarma ane nokarmathI rahita che tethI zuddha che. AtmA zarIramAM rahevA chatAM jaDa svarUpa thato nathI, tethI te zuddha che. temAM koIpaNa jAtanAM bhedo nathI tethI zuddha che. Atmadravya mULabhUta svabhAvathI zuddha che, paraMtu te vartamAnamAM paryAya avasthAmAM malina che temAM rAga dveSa ane mithyA mAnyatAo rahelI che paraMtu A malinatA dUra thaI zake che. je AtmAthI chUTuM paDe te AtmAno svabhAva nathI. zuddhatA kyAreya AtmAthI chUTI paDI ja na zake tethI AtmA zuddha svabhAvavALo che. - buddhaH kevaLajJAna Adi anaMta catuSTaya yukta AtmA buddha che. jJAnasvarUpa AtmA svaccha, nirmaLa che. tamAma avasthAothI je pelI pAra che. jene kaMIpaNa jANavAnuM bAkI rahetuM nathI ane saMpUrNapaNe jeNe potAnuM astitva jANI lIdhuM che. jemAMthI badhI azuddhio kharI paDI che. AvuM jJAna jeNe prApta karyuM che te AtmA buddha che. For Personal & Private Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XVII caitanyaghana : khaMDa khaMDa jJAna baMdha thatAM je jJAna akhaMDa thAya tevA jJAnane caitanyaghana kahevAya. ApaNuM jJAna khaMDa khaMDa che. eka vicAra thayo pachI bIjo Avyo. eka vastu joI pachI bIjI joI tema jJAnamAM khaMDa paDe che. jJAnathI jJAnane ja jANyA karo to temAM khaMDa paDatAM nathI. vastu ke parapadArthane (jJayane) jANatAM mArA jJAnathI ja mane vastu jaNAya che tema jJAna upara ja ekAgra thavAya to temAM khaMDa paDatA nathI. jema jema jJAna potAmAM eTale jJAnamAM ekAgra thAya tema tema jJAna TharatuM jAya, potAmAM jAmatuM jAya ane TharIne ghana thatuM jAya che. tethI tene ghanasvarUpa eTale caitanyaghana akhaMDa kahevAya che. potAnA svabhAvamAM lIna rahe che. svayaM jyoti je pote potAthI ja prakAza pAme che. jJAna pote potAthI ja prakAze che. tene prakAzita thavA mATe bIjAnI madada levI paDatI nathI. mane to jANanAra ja jaNAya che evuM lakSa rahyA kare to AtmA potAne jaNAyA vagara raheto nathI. AtmA para padArthathI haTI svamAM kendrita thAya to te svayaM jyoti svarUpa che. sukhadhAmaH jemAMthI sukha nIkaLyA ja kare. je sukhanuM raheThANa ane sukhanuM dhAma che. sukha bahArathI maLatuM nathI paNa sukha AtmAmAMthI Ave che. lokone bhrama che ke sukha amane para padArthamAMthI maLe che tethI pugala ane saMyogo pAchaLa phAMphAM mAre che. jJAnI kahe che ke he jIva! tuM bhramA mA, sAcuM sukha aMtaramAMthI maLe che. saMtoSI nara sadA sukhI ! te sukha kyAMthI meLavato haze? aMtaramAMthI ja ! gAthA - 119 bodhabIja AtmA viSeno bodha te bodhabIja kahevAya. apUrva bhAna pUrve kyAreya nahi anubhaveluM jJAna. athavA tenI jANakArI potAnuM svarUpa jevuM che tevuM yathAtathya jANavuM. gAthA - 122 nirvikalpa koIpaNa jAtanA vicAro vagaranI dazA. gAthA - 129 AtmabhrAMtiH bhrAMti eTale dvighA athavA bhramaNA. bhrAMti zabda mULa vedAMta darzanano che, paraMtu badhA darzanoe te vAparyo che. je pote che te na mAnavuM ane je pote nathI tema mAnavuM tenuM nAma brAMti. AtmA potAne AtmA chuM tema mAnato nathI ane huM deha chuM tema mAne che te AtmabhrAMti kahevAya. For Personal & Private Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XVIII bhrAMtino bIjo artha mAyA paNa thAya che. ajJAnatApUrvaka gerasamajaNa thAya eTale bhrAMti thaI kahevAya. paththa: parejI, carI pALavI. dhyAna dhyAna eTale mananuM maTI javuM. nirvikalpa avasthA, dhyAnamAM karmone bALavAnI pracaMDa zakti che. dhyAnathI mokSa thAya che. AtmabhrAMti rogane dUra karanAra auSadha dhyAna che. gAthA - 130 paramArthaH parama artha, parama zuddha AtmA. sat puruSArtha samajaNapUrvaka, sAcI rItathI thato puruSArtha ! gAthA - 131 nizcaya vANIH AtmAne, tenA svarUpane oLakhavA mATe je zabdo ke bhASA vaparAya tene nizcayavANI kahe che. gAthA - 132 naya : naya eTale apekSA. koIpaNa vastune pUrepUrI yathArtha samajavA, judA judA paDakhethI, judI judI apekSAthI samajavI paDe che. jainadarzanamAM AtmAne be nayothI samajavAmAM Ave che. eka dravyArthika nayanI apekSAthI ane eka paryAyArthika nayanI apekSAthI. baMne rItathI samajIe to pUruM jJAna thAya. AtmA zuddha che te dravyArthika nayanI ja apekSAthI ane vartamAnamAM paryAyamAM azuddha che te paryAyArthika nayanI apekSAthI vAta che. ekAMtaH ekAMta eTale eka ja apekSAthI samajavuM. kAM to nizcayathI athavA phakta vyavahArathI samajIe to ekAMtano pakSa karyo kahevAya. jainadarzana anekAMtamAM mAne che. eTale eka vastune badhI dRSTithI judI judI rIte joI vAta nakkI karavI. gAthA - 135 sadguru AjJA : jenAthI vItarAgatA prApta thAya tevA zabdo jemanI pAsethI prApta thAya te sadUguru ane temanI AjJA te sadguru AjJA. jinadazAH vItarAga avasthA. gAthA - 136 upAdAnaH upAdAna eTale mULabhUta kAraNa. ahIM AtmA upAdAna che. upAdAna kAraNaH upAdAnamAM rahelI judI judI zaktio. jJAna, darzana, cAritra, vIrya, zraddhA vigere. For Personal & Private Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XIX nimitta eTale upAdAnanI zaktio jenI hAjarImAM pragaTa thAya tevuM kAraNa. sadguru, satazAstra, guru AjJA vigere. nimitta kAraNa : upAdAna kAraNamAM kAraNatvane jagADIne temAM sahAyaka banavuM. tapa, japa, vrata, anuSThAna, jinabiMba, jinAgama A badhA AtmasAdhanA karavA mATe (upAdAnanI zaktio pragaTavA mATe) nimitta kAraNo che. gAthA - 130 drohaH vizvAsaghAta, vagovaNI, niMdA, tiraskAra, mUlya na ApavuM ane avahelanA karavI tene droha karyo kahevAya. mohaH samagra saMsArano AdhAra te moha. caudarAjalokamAM phelAyela saMsAranuM mULa moha che. mohanuM eka ja kAma che ke je satya che tene asatya manAve che, paramArthathI dUra laI jAya che, je che teno InkAra karAve ane para padArthomAM mamatvabuddhi ane Asakti karAve. saMsAramAM DUbADavAnuM kAma moha kare che. moha eTale miththAbuddhi, viparIta buddhi ane ajJAna. moha madirApAna samAna che. anaMtakALathI mAnavI moharUpI madirAnA nazAmAM DUbelo che, taraboLa che, moha AtmavismaraNa karAvI corI, hiMsA, mAyA, kapaTa, jUTha, parigraha, mAna, kuzIla vigereno pAyo banI pApa karAve che. mohanuM eka kAma Atma vismaraNa karAvavAnuM, bIjuM kAma AnaMda ane sukha padArtho ane viSayomAM che tema ThasAvavuM. trIjuM kAma AMkha mIMcI parapadArthonI pAchaLa doDavuM ane cothuM kAma aham ane mam karAvavAnuM. jJAna ane ajJAna mApavAnI pArAzIzI moha che. je mohanI sattA nIce hoya te ajJAnI che ane mohanI sattAthI upara UThe to jJAnI che. badhA karmono rAjA moha che. gAthA - 138 dayA: dayA be prakAranI che. paradayA ane svadayA. bIjAnI bhUkha bhAMgavI, kapaDAM ApavAM, tarasyAne pANI ApavuM, rogamAM sevA karavI te paradayA che. paraMtu potAno AtmA duHkhI che. bhavabhramaNa ane janma maraNa karI duHkhI thaI rahyo che. potAnA svarUpanA bhAna vagara bhamI rahyo che tene huM bacAvuM, te prakAranA vicAro Ave ane pariNAme AtmAne mukta karavAnA kAryamAM lAge te svadayA che ane te mumukSune hoya che. zAMtiH tamAma saMtApo samAvavAnI zakti jemAM che tene kahevAya che zAMti. duHkha, For Personal & Private Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XX pIDA, bhaya, ciMtA, upAdhi, vyathA, mUMjhavaNa ane vyAkuLatA vigerene pacAvavAnI jenAmAM zakti che te zAMti che. sakaLa vibhAva pariNAmothI nivRtta thavuM tenuM nAma zAMti. krodha, mAna, mAyA, icchAothI nivRtta thavuM te zAMti che. zAMtimAMthI je rasa pragaTe, te rasa che samarasa. - samatAH zAMta svabhAva ane zAMta pariNAma, samapaNuM. samatA hoya tene anukULatA mATe rAga nathI ane pratikULatA mATe dveSa nathI. game te paristhitimAM sthitaprajJa rahevuM te samabhAvI jIvanuM kArya che. kSamA krodhanA abhAva sAthe sAthe verano paNa abhAva hoya tene kSamA kahevAya che. gALa sAMbhaLIne paNa dveSa vera na janme te kSamAbhAva che. kSamAbhAvI AtmAno anubhava thAya to paryAyamAM uttama kSamA pragaTa thAya. zAMti, samatA, kSamA A badhA lakSaNo, guNo eka bIjAnA pUraka che. satya: satya be prakAre che. vyavahArika ane pAramArthika. jevuM joyuM,jANuM, dekhAyuM, je bInA banI te ja prakAre bIjAne varNavavI te vyavahArika satya che. ane pAramArthika satya eTale jJAnI puruSe kahyuM che te rIte atIndriya tattvano saMpUrNa svIkAra. - tyAgaH vyavahAramAM choDavuM ane tajI devuM tene tyAga kahe che. paraMtu paramArthamAM AtmAthI bhinna evA padArthone to choDavAM paNa te pratyenI mamatva buddhi chUTe te kharo tyAga che. Asakti ane tAdAbhya buddhichoDavI te tyAga che. parane para jANI mamatvabhAva choDavo te kharo tyAga che. kerI khAvI choDI dIdhI te vyavahAramAM kerIno tyAga karyo tema kahevAya paNa jyAre karI pratyeno mamatvabhAva toDe, tenA svAdane yAda paNa na kare, meM A vastu choDI che tema paNa na thAya tyAre pAramArthika tyAga kahevAya. vairAgya : viSayothI virakti. saMsAranA sukha, bhoga ane deha tathA kuTuMba sAthe virakta bhAva, anAsakta bhAva te vairAgya kahevAya. padArthothI upara UThavuM te vairAgya. gAthA - 139. jJAnIdazA: je mohanIya karmanA udayamAM joDAto nathI te jJAnI che ane je te karmanA udayamAM joDAya che te ajJAnI che. krodha, ahaMkAra, mAyA vigere mohanIya karmanA udayathI thAya che, temAM na joDAvuM paNa potAnA AtmA vize pariNamavuM te jJAnInI dazA che. jagatanA padArtho pratye jJAnIne moha nathI. mohabhAva : mohanAM be prakAra che. darzanamoha ane cAritramoha. mAnyatA ane For Personal & Private Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXI satyanAM svIkAramAM je bhramita kare tene kahevAya che darzanamoha ane AtmAne jANyA pachI potAno upayoga AtmAmAM TheravI zakato nathI te cAritramoha. A banne bhAvo kSINa thAya athavA prazAMta thAya tyAre jJAnadazA pragaTe che. gAthA - 140 vAcAjJAnI je mAtra vANIthI DAhI DAhI vAto kare paNa AcaraNamAM kAMI nathI tene kahevAya vAcAjJAnI. zAstronI UMcAmAM UMcI vAto kare paNa tenI najara hoya jagatanAM padArtho upara ane potAnA zarIra tathA kuTuMba upara, moha haju viramyo nathI ane jJAnanI korI vAto kare te paMDito vAcAjJAnI che. pote tare nahi ane bIjAne tAre nahi. gAthA - 142 dehAtIta : dehathI rahita, Atmamaya jenI dazA varte che, dehamAM rahevA chatAM je AtmA sAthe ja joDAyelo che tene kahevAya dehAtIta. dehathI judo che tevI dazAmAM rahenAra. For Personal & Private Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXII sarvamaMgalama Azrama sANodIyA 'tasvIrI jhalaka For Personal & Private Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XXIII sarvamaMgalama Azrama, sANoDIyA tarasvIrI jhalaka sarvadharmasamabhAva ane sadbhAvanA pAyA upara sarvanA AtmakalyANa arthe sAgoDIyA gAmamAM 1966mAM sthapAyela sarvamaMgalam AzramanA adhiSThAtA pa. pU. gurujI munizrI bhAnuvijayajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM zikSaNa, sevA, kRSi ane AtmaArAdhanAnI vividha sahravRtio sucArurUpe cAle che. saMskArasiMcana saha keLavaNI ane vidyArthIonA sarvAgINa vikAsArthe AzramamAM buniyAdI mAdhyamikazALA, chAtrAlaya, pustakAlaya, komyuTara seMTara tathA sporTas saMkula Avela che. Arogya sevArthe sthAnika meDIkala DIspensarI ane mobAila meDIkala vAna noMdhapAtra sevAo Ape che. gauzALAmAM gAyonI mAvajata ane vacce suMdara kRSNamaMdira che. kRSi utpAdana ane kRSi saMzodhana kSetre noMdhapAtra pravRttio cAle che. sauMdaryasabhara naisargika parisaramAM suvidhAjanaka vAnaprastha ArAdhanA kendra, AtmArthI sAdhako mATe sAdhakakuTira, kezara dhyAnakakSa, oma maMdira, bhagavAna pArzvanAthanuM maMdira, Atmonnati arthe Adarza AtmaArAdhanA kendra, Atmakhoja arthe zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika dhyAna kendra mumukSuonA mananA kolAhalane zAMta karI jIvanamAM zAMti ane alokika AnaMdano anubhava karAve che. Adhunika sagavaDo dharAvatuM atithigRha, sAtvika bhojanAlaya, vAtAnukulina oDIToriyama, samRddha lAyabrerI sAdhanArthe sAdhakonI suvidhAo pUrI pADe che. bhAratIya tattvajJAnanI pardarzana vicAradhArAne jANavA mATe AzramamAM Avela benamUna vItarAga vijJAna kendramAM vItarAga tattvadarzana, kRpALudeva zrImad rAjacaMdrajInuM jIvanadarzana ane padarzana tathA bhAratIya saMskRtinA mahAna saMto ane dArzanikonA jIvanacaritra darzAvatuM mAhitIsabhara, anupama myujhIyama saMpradAyamukta satyazodhaka jijJAsuone AkarSe che. tIrthadhAma samAna A pavitra AdhyAtmika AzramamAM pU. gurujInI nizrAmAM svAdhyAya, bhakti, jJAna ane dhyAnanI sAdhanA arthe padhAravA sarvene premapUrvaka AmaMtraNa che. For Personal & Private Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AtmasiddhizAstra'mAM mAtra tattvajJAnanI vAta nathI, paNa sAdhanA, dhyAna, gurubhakti, samarpaNa, nija vRttinA rUpAMtaraNa, mArthI, AtmArthI, sAdhaka, mumukSu, jJAnI na hoya chatAM dekhAva kare, AtmajJAnI satparuSanA lakSaNo, ane dehAdhyAsa tathA dehAdhyAsamAMthI pUrNa mukti arthAt vItarAgatAnI prAptinI paNa vAta che. AtmasiddhizAstrane mAtra tattvajJAnanuM zAstra kahevA karatAM te sAdhanAnI pUrNa saMhitAnuM zAstra kahevAya. A vAta pratyakSa rIte jovA nahIM maLe paNa "vRtti vahI 'nija bhAvamAM paramArthe samakita' svarUpe jovA maLaze. A vRtti nija bhAvamAM arthAt svarUpamAM kevI rIte jAya, kevI rIte gaI tathA kaI rIte joI zakAya tenuM sUkSmatamavivaraNa A zAstramAM che. svAnubhava, dehAtita avasthA ane pUrNa 'vItarAgatA prApta karavAnuM A sAdhanA zAstra che. For Personal & Private Use Only