Book Title: Lekh Sangraha Part 06
Author(s): Karpurvijay Smarak Samiti
Publisher: Karpurvijay Smarak Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022880/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Guo 5 sadguNuAnurAgI zrI kapUravijayajI lekha saMgrahe bhAga 6 ThThI. prakAzaka : zrI kapUravijayajI smAraka samiti-muMbaI, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - 3 - - ka - sanmitra saguNAnurAgI muni mahArAja zrI karavijayajI lekha saMgraha bhAga 6 The 01 nA - ' % . onbanI k prakAzaka: ma wis - - 1 zrI karavijayajI mAraka samiti muMbaI vIra saMvata 2468 vikrama saMvata 1998 - kiMta agiyArasanA kAnA mUDamatinA-bAAnA - - 3 . . - . - - ProvmArA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI narenattamadAsa bhagavAnadAsa zAha | maMtrI zrI kapUravijayajI smAraka samiti, gopALa bhuvana, prinsesa sTrITa-muMbaI prata 1000 mudrakaHzAha gulAbacaMda lallubhAI mahedaya prinTiMga presa dANApITha-bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha zAMtamUrti zrI kapU vijayajI mahArAja janma-vi.sa. 1925, dIkSA-sa. 1947 vai.zudi 6, svargavAsa-sa. 1993 A. va. 8 vaLA bhAvanagara pAlItANA zrI maheAya presa-bhAvanagara. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya maNi 153 248 jJAsAra aSTaka [[svapajJa bhAvArtha, anuvAda tema ja, vivecana yukta ] puNAMka vivecana pUchAMka 1 pUrNASTaka 2 magnASTaka 15 3 sthiratASTaka 204 4 mehatyAgASTaka 223 5 jJAnASTaka 6 zamASTaka 282 che IndriyajayASTaka 320 - 8 tyAgASTaka 35ra 9 kriyASTaka 10 tRtyaSTaka 378 11 nilepASTaka 388 12 niHspRhASTaka 13 maunASTaka 412 14 vidyASTaka 418 15 vivekASTaka 430 16 mAdhyasthASTaka . 439 363 W W Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) pRchAMka vivecana pUchAMka 80 447 . ... 451 460 464 469 473 102 479 105 484 17 nirbhayASTaka . . 18 anAtmazaMsASTaka. .. 19 tattvadaSTiaSTaka .* 1 -: 20 sarvasamRddhayaSTaka.... 21 karmavipAkacintanASTaka 22 bhogASTaka ... 23 lesaMjJAtyAgASTaka 24 zAstrASTaka 25 parigrahASTaka 26 anubhavASTaka 27 gASTaka 28 niyAgASTraka 29 pUjASTaka 30 dhyAnASTaka 31 tASTaka 32 sarvanayASTaka 33 upasaMhAra .. *** 489 114 494 117 497 124 502 129 505 1 32 509 136 pra13. 140 - 519 para3 145 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa mA lo ca nA. sadaguNAnurAgI sanmitra muni mahArAja zrI kapUravijayajI smAraka samiti taraphathI prasiddha thatA lekhasaMgraha bhAga chaThThAnI TUMkI samAlocanA ahIM ApavAmAM Ave che. sadarahu samAlocanAmAM be viSaya upara saMkSiptamAM lakhavAmAM Avela che. 1. mahArAjazrIne aMge TUMkuM vaktavya. 2. A lekhasaMgrahamAM zrI. yazovijayajI upAdhyAye racela jJAnasArane samAveza thAya che. te jJAnasAranA mULa aSTako upara upAdhyAyajInA hAthane lakhela gujarAtI bhAvArtha, karparavijayajI mahArAje karela zabdArtha ane laMbANathI karela amuka abdake uparanuM vivecana A bhAgamAM Ave che, eTale mULa aSTaka ane tenA uparanA vivecanane aMge saMkSisamAM mArA vicAre batAvavA mAguM chuM.' mahArAjazrI kapUravijayajInAM jIvanane aMge TUMkuM vaktavya - mahArAjazrInI jIvanarekhA ane jIvanayAtrAnA saMbaMdhamAM A lekhasaMgrahanA prathamanA judA judA bhAgamAM vidvAnonA hAthathI lakhAela lekhe ApavAmAM Avela che eTale te viSayamAM punarAvRtti karavI jarUranI nathI. mahArAjazrInA aMgata paricayamAM AvavAthI teozrInA jIvana viSe je UMDI chApa mArA mana upara paDela che te batAvavA pUrata A prayAsa che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI bAlyAvasthAmAM mahArAjazrInA parama kRpALu guru zrI vRddhicandrajI mahArAjanA darzanane mane keTalIka vAra lAbha maLyo hato. teozrInI mukhamudrA eka parama zAMta yogIzvaranA jevI bhavya ane AkarSaka hatI. bALa ke vRddha, vadhAre bhaNela ke ochuM bhaNela, garIba ke zrImAna pratye teozrInI dRSTi amRta samAna hatI. tevA gurumahArAjanA ziSya-caraNepAsaka thavAnI uttama taka zrI kapUravijayajI mahArAjane maLI hatI. temane saMsAratyAga duHkhatrAsita na hato, paNa jJAna ane vairAgyavAsita hato. meTrika jevI te vakhate gaNavAmAM AvatI moTI parIkSAmAM uttIrNa thayA pachI vyavahAramAM vadhavAne temane dareka avakAza hato; chatAM pUrvabhavanAM saMskArane lIdhe teozrIne saMsAra uparathI bhAva UThI gayo ane pariNAme dIkSA laI temaNe sAdhudharma svIkAryo. sAdhudharma ravIkAryA pachI zrI arihaMta bhagavAne batAvela sAdhudharma yathArtha samajavAne, jIvanamAM utAravAno ane Adarza sAdhujIvana gALavAne teozrIne avirata prayAsa hato, je prayAsa ghaNe aMze saphaLa thaye hato. teozrInA paricayamAM AvatA jeno ane jeneto temanA sAdhujIvananI prazaMsA karatA hatA. teozrI lAMbo vakhata pAlItANAmAM rahyA hatA. zrI zatruMjaya tIrtha upara temane ananya bhAva hato. jyAM sudhI temanA zarIre kAma ApyuM tyAM sudhI teo dararoja yAtrA mATe upara caDatA, TADha ane taDakAnI temaNe kaI vAra paravA karI na hatI. teozrInA pAlItANunA nivAsa daramiyAna dUra dUra baMgALa vagerenA zrImAna bAbuloko pAlItANe yAtrAprasaMge AvatAM tyAre teozrInA darzanano lAbha levAnuM cukatA nahi. zatruMjayanI yAtrAnA lAbha sAthe teozrInA darzanano lAbha paNa eka jaMgama tIrthayAtrAnA lAbha tarIke teo mAnatA. bAbulokanA prasaMgamAM AvatAM A hakIkta mArA jovAmAM Avela che. atyAre keTalAka mahArAja sAdhumahArAjane padavIo meLavavAne meha lAgele jaNAya che. kapUravijayajI ema mAnatA ke padavI eka upAdhirUpa che. bhAvanagaranA zrI saMghe eka vakhata temane padavI ApavAne vicAra karelo, temaNe cokhkhI nA pADelI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) teozrInu paMcatva paNa eka kharA yogIpuruSanA jIvanane anurUpa thayuM hatuM. prAtaHkALe pote pratikramaNa karyuM hatuM. belavAnI zakti maMda thatAM ziSya pAse pratikramaNa pUruM karAvyuM hatuM. pachI svasthapaNe besI zrI AdIzvara bhagavAnanA pheTAnA bhAvapUrvaka darzana karyA hatA. siddhAcaLajInI sanmukha siddhAcalajInA darzana karatAM oThIMgaNa daIne beThA hatA. ane thoDA ja samayamAM navakAramaMtra sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM A nazvara dehano tyAga karyo hato. teozrInI aMtima kriyAmAM lAbha levAnuM mane paNa bhAgya prApta thayuM hatuM. zibikAmAM padharAvela teozrInA mRtadehanI mukhamudrA jIvaMta dehanA jeTalI ja tejasvI ane bhavya bhaLAtI hatI. mahArAjazrIne zatruMjaya tIrtha upara athAga bhAva hato tethI pitAne deha paNa A tIrthanI sAnidhyamAM paDe evo temane prabaLa manoratha hatuM. temanA manoratha pramANe zatruMjayanI pavitra bhUmimAM ja teozrI kALadharma pAmyA hatA. puNyazALI jIvanA ja AvA manoratho pUrNa thAya che. temanA dehatyAga vakhatanI zAMti temanA samagra jIvananuM eka pratibiMba hatuM. AvuM samAdhimaraNa vIralA yogInuM ja hoya che. mahArAjazrInuM jIvana bIjA daSTibiMduthI vAcakavarga samakSa mUkavAnuM mane mana thAya che. AvA mahApuruSanAM jIvananI AMkaNI karavAmAM bhUla thavAno saMbhava che, paNa teozrInA jIvane je bhAsa mArA upara karyo hate tenuM svarUpa batAvavuM te vyavahAranI dRSTie mane bahu upayogI lAge che. AvA puruSo pitAne mATe ja phakta jIvatA nathI paraMtu lekakalyANane arthe teo jIve che. mahArAjazrIe dIkSA lIdhI tyAre teo meTrika thayA hatA, kadAca te vakhatanA dIkSita sAdhuomAM ATale aMgrejI abhyAsa karela bIjA sAdhu nahi hoya. paNa pAchaLathI te abhyAsa vadhAravAmAM koI prayatna temaNe karyo jaNAto nathI. aMgrejI bhASAmAM vijJAna, dharma ane tattvajJAnanA aneka pustaka samartha vidvAnonA hAthathI lakhAelA che. temAM e viSayone judI judI daSTie carcavAmAM Avela che ane pitAnA siddhAMto paNa dAkhala karavAmAM AvyA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) che. moTA moTo dhamene itihAsa, te dharmonI caDatI paDatI ane tenAM kAraNo vistArathI batAvanAra aMgrejI bhASAmAM aneka pustako che, eTale tevA pustakano abhyAsa jainadarzananA tulanAtmaka abhyAsa mATe Avazyaka che. A jamAnAmAM vijJAne ghaNo vikAsa karyo che. vijJAnanI zodhakhoLanA pariNAme dharmanAM keTalAMka maMtavyo punarutthAna mAge che, keTalAka maMtavyane vijJAna puSTi Ape che. A vijJAnavAdanA jamAnAmAM khristI dharma jevA mahAdharmanA pAyA paNa hacamacI gayA che. vijJAnanI zodhakhoLe aTakAvI zakAya tema nathI. tenA abhyAsa karatAM vidyAthIone abhyAsa karavAnI nA kahI zakAya tema nathI. tevI keLavaNIne pravAha baMdha karavo azakya che. jemAM paNa keLavaNIne pracAra moTA pramANamAM cAle che. seMkaDo yuvAne mAdhyamika ane ucca keLavaNI le che, evA keLavAyelA vargane jainadharmanA siddhAMta navIna daSTie samajAvavAne dharma ane vijJAnano abhyAsa Avazyaka che. jaina dharma tattvajJAna upara racAelo eka philosophic religion (dharma) che. kapUravijayajI mahArAja jevA aMgrejI bhASA jANanAra sAdhuno A tarapha puruSArtha karavAno samAjanA kalyANartha dharma hato. jeTaluM lakSa teozrIe potAnA deha ane IndriAnA damana upara rAkhyuM hatuM teTaluM lakSa dharma ane tatvajJAnanA UMDA tulanAtmaka abhyAsa mATe ApyuM hota to keLavAyela vargane jena tattvajJAnanuM rahasya navIna zailImAM samajAvavAmAM teo cokkasa phaLIbhUta thAta. hAlamAM keLavAyela varganI dharma upara upekSA jovAmAM Ave che, zraddhAne mukhya karIne dharmane upadeza ApanAra upadezake keLavAyela varganuM AkarSaNa karI zakatA nathI; pariNAme keLavAyela varga ane zraddhALa varga vacce aMtara vadhatuM jAya che. kapUravijayajI mahArAja jevAe A bAju pitAnuM vIrya pheravavA prayatna karyo hota te jenasamAja upara meTo upakAra thAta. lAMbo vakhata ekAMtavAsa bhogavavAthI ane keLavAyela vargane sahavAsa ocho thavAthI aMgrejI bhASAno abhyAsa teo vadhArI zakyA nahotA. A temanA jIvananI eka truTI jaNAya che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) mahArAjazrIe zarIra ane indriyAnuM damana karavAmAM peAtAnI zaktinA dhaNA upayAga karyAM hatA. jethI samAjamAM rahI samAjakalyANunA khIjA kAma karavAnI temanI zakita maMda thayelI jaNAtI hatI. jainasamAja ane jainadharmoMmAM keTalAka aniSTa tattvA dAkhala thaelA che te dUra thavA joie evu te dhaNIvAra kahetA hatA paNu te kahevA pachavADe joie teTaluM joma na hatuM. jyAM dharmAMte nAme AcAravicArA bhaLatA dAkhala thayelA hAya, jyAM dharmAMnA sthApita hukA UbhA thayA hoya tyAM prabaLa bhASAmAM kheAlavuM joIe ane jarUrI prasaMge puNyaprakApa paNa dekhADavA joie.. samAjadehamAM lAMbA vakhatathI peThelA saDA hAthavaDe paMpALavAthI jAya niha paNa te kADhavA nipuNa vaidyane hAthe zastrakriyAnI jarUra rahe. Ave! saDA dha'mAM ane samAjamAM vadhatA jatA mahArAjazrI jotA hatA chatAM tenA pratikAra karavAnI hiMmata ke zakti mahArAjazrI batAvI zakayA na hatA, te paNa temanA jIvananI apUrNatA dekhAya che. AvA sAdhupuruSanI ApaNI vyavahArika dRSTie AMkaNI karavI temAM ghaNI vAra bhUla thavA saMbhava che. ApaNane keTalIka vAta karavA jevI lAge te temanA jevA sAdhupuruSane upekSA karavA jevI jaNAtI hAya eTale A saMbadhamAM vizeSa carcA karavI ucita nathI. zrI jJAnasAra- A graMthamAM u. zrI yazeAvijayajI mahArAjanA saMskRta bhASAmAM banAvelA batrIza aSTakA Ave che. te upara kapUravijayajI mahArAje karela zabdA ane upAdhyAyajIe peAtAnA hAthathI lakhela gujarAtI bhAvA ApavAmAM Avela che. granthanA pAchalA bhAgamAM kapUravijayajI mahArAje lakhela aDhAra aSTakAnuM vivecana ane bAkInA aSTA upara rA. rA. kuMvarajIbhAIe lakhela vivecana mUkavAmAM Avela che. 27 mA yeAgASTaka upara bhAi zrI meAtIcaMdanA hAthathI vivecana lakhAela che. zrI jJAnasAra upara sadgata bhAi zrI dIpacaMda chaganalAla khI. e. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) e paMnyAsa zrI gabharAvajayajIgaNakRta saMskRta vivaraNane AdhAre lakhela vivecana ghaNuM varSa pahelAM chapAyela vidyamAna che. uparAMta paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMda upAdhyAyajInA svapajJa gujarAtI anuvAda sAthe hAlamAM prasiddha karela jJAnasAra graMtha jenasamAja pAse rajU thaela che. bhAIzrI dIpacaMdane paNa bhAvArtha maLyo na hato, eTale tene AdhAra lIdhe na hato. paM. gaMbhIravijayajIne paNa paNa bhAvArtha maLyo jaNAto nathI, kAraNa keI kaI ThekANe teozrIe karela artha svapajJa bhAvArthathI judo paDe che. pahelAM aSTakanA pahelA lekanA "zrImuvamana"nA vivecanamAM ene artha jIvanI ezvarI saMpatti karI, te pramANe AkhA blekano artha baMdhabesate karavAmAM AvyA che; jyAre svapajJa bhAvArthamAM jendraprIne artha IndranI lakSmI karI kane artha karavAmAM AvyuM che. kanA bIjA artha thaI zaktA hoya to paNa svapajJa bhAvArtha AdhArabhUta gaNo joIe. paMDita bhagavAnadAsanA graMthamAM te svapajJa bhAvArtha ja lakhavAmAM Avyo che, bIjuM vivecana nathI. graMthanuM nAma jJAnasAra eTale adhyAtmajJAnane niceDa (Quint essence of spiritual knowledge) thAya che. A jJAnanuM amRtapAna karavAthI dehabhAvanA maMda thAya che ane AtmadazA jAgrata thatAM paramAtmapadanI prAptino mArga dekhAya che. upAdhyAyajI pote upasaMhAranA chaThThA zlokamAM lakhe che ke nirvikAraM nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAm // A graMthanuM vistArathI vivecana karavAne ahIM avakAza nathI. A lekhasaMgrahanI maryAdA bahAra jaI temAM laMbANa karavuM yogya nathI, eTale mULa graMtha upara phakta daSTipAta karavAne ja rahe che. jJAnasAramAM judA judA viSayo upara batrIza aSTake che. dareka aSTakamAM ATha ATha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ). bleka che, dareka aSTakamAM AtmAnA amuka amuka guNanuM (spiritual values ) suMdara sarala paNa saceTa saMskRta bhASAmAM varNana karavAmAM Avela che. A graMtha phakta vAMcI javAnA uddezathI lakhAyela nathI paNa vAraMvAra manana karavA jevo che. zrImadda bhagavadagItAnA adhyayana sanAtanI bhAIo jema svAdhyAya kare che tema A aSTakane paNa svAdhyAya karavo joIe. jema jema vadhAre manana karavAmAM Avaze tema tema navA navA AdhyAtmika bhAvo phuraze, ane jIvane AdhyAtmika zAMti ane sthiratA prApta thaze. aSTakonA lakhANanI zailI evI jaNAya che ke koIpaNa jena ke jenetara pitAnA dharmanA maMtavya temAM pratipAdana karela che evI bhAvanAthI A graMtha vAMcI-vicArI zake che. AtmAthI mArA keTalAka mitroe paNa A graMthane viSe tevo abhiprAya Ape che. jenadarzananA pAribhASika zabdo bahu ja ochA vAparela che, tene badale vedAMta ane bhagavaddagItAmAM vaparAtA zabdo jevA ke "ravivAra, pUnaH, cinmAtravizrAMti, parabrahma, dharmasaMnyAsa, yogasaMnyAsa, nirviupacAra, nirguNa brahma, arayA , vigere zabdone chUTathI upayoga karyo che chatAM jenA darzananA mULabhUta siddhAMtane bAdha na Ave tevI pUratI saMbhALa rAkhavAmAM AvI che. eka ja caitanyane parama tatva mAnanAra ane bIjA jIvAdika bheda para pAdhijanya mAnanAra vedAMta Adi darzanathI jenA darzananI mAnyatA judI che. medazAmAM jIvAtmA nirguNa banI brahmamAM maLI jAya che te jaina darzananI mAnyatA viruddha che, tevuM batAvavA tyAgASTakanA sAtamA lekamAM ityeva nirguNaM brahma paroktamupapadyate / A pramANe batAvyA pachI AThamA lekamAM batAvavAmAM Ave che ke - vastutastu guNaiH pUrNamanaMtairbhAsate svataH / ... Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) eTale mekSa dazAmAM paNa A jIvAtmA peAtAnA jJAnAdika svAbhAvika guNAne cheDatA nathI paNa peAtAnA svAbhAvika guNAthI pUrNa paNe prakAze che. upAdhyAyajI eka samathaeN tattvajJAnI hatA. temane judA judA darzonAnA talasparzI abhyAsa hatA, nyAyanI paddhatie lakhela temanA tattvajJAnanA pustakA vAMcatA teeAzrInI agAdha buddhimattAnuM bhAna thAya che, svabhAvathI ane abhyAsathI tee eka samartha yuddhipradhAnavAdI ( Intellectualist ) jovAmAM Ave che. muddhi ane tarkathI samarthana thaI zake evA AgamanA vAkayeA paNa amuka nayApekSita che evu teo hiMmatathI kahetA. AvA buddhipradhAnavAdIe jJAnasAra jeve graMtha yAgI( mystic )nA dRSTibinduthI lakhyA eTaluM ja nahi paNa muddhine gauNa pada ApI AdhyAtmika jJAna( Intuitional knowledge )ne pradhAnapada ApyuM te upAdhyAyajInA jJAnanI sadezIyatA batAve che. vyAkaraNa, tarka, nyAya vigeremAM pAraMgata thayA chatAM ane aneka vAdIone vAdamAM jItyA chatAM, jyAM sudhI AtmA aMtarmukha na thAya ane paramAtmapadane na bhAve tyAM sudhI jIvananI parAkASTAe na pahoMcI zakAya evI peAtAnA jIvanamAMthI ja upAdhyAyajIne pratIti caela jaNAya che. teo jJAnASTakanA ceAthA zlAkamAM batAve che ke-- vAdAMzca prativAdAMzca vadato'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti tilapIlakavadgatau // eTale buddhivAdathI vAda prativAda thai zake che. paNa tethI tattvajJAnane ata ( sAra ) maLatA nathI. jJAnasAra graMtha upAdhyAyajI mahArAjanA aMtima AtmazeAdhakhALanuM pariNAma jaNAya che. eka buddhivAdI paNa AdhyAtmika ane yAgI thaI zake che te A granthathI pUravAra thAya che. tadRSTithI vicAra karatAM graMtha ane graMthakArane aMge ghaNuM kahI zakAya tema che. ahIM tevA samaya nathI, samaya maLaze teA vizeSa lakhavAnI bhAvanA rAkhavI ja basa che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ). aSTaka upara je zabdArtha karavijayajI mahArAje karela che te saMbaMdhamAM vizeSa jaNAvavA jevuM nathI. teozrIe vistArathI je vivecana lakhela che te saMbaMdhamAM eTaluM ja kahevuM basa che ke vivecana judA judA adhyAtmanA viSaya upara nibaMdha lakhAela che. dA. ta. jJAnanA saMbaMdhamAM zAstramAM ane bhASAmAM je lakhAela ane vicArAela che te jevuM hoya to teonA jJAnASTakanA vivecanamAM maLI Ave che. A vivecana pustakAkAre chapAvavAnA uddezathI lakhAyeluM na hatuM, paNa " zrI jainadharma prakAza"nA mAsikamAM ApavA mATe jude jude vakhate lakhAyuM hatuM eTale temAM punarukti ane vistAra thayo jaNAya che. paNa kapUravijayajI jevA rogI puruSe jJAnasAra jevA yoganA graMtha upara je vicAre batAvyA che te janasamAja pAse eka pustakAkAre mUkavAmAM smAraka samitie mahAna upakAra karyo che evuM mAruM mAnavuM che. zrI kapUravijayajI smAraka samitie khaMtathI ane utsAhathI mahArAjazrInA maLatA badhA lekhono saMgraha karI chapAvavAnI je mahenata karI che te mATe samiti dhanyavAdane pAtra che. paMnyAsajI prItivijayajInA saddaguNAnurAgI kapUravijayajI mahArAjazrI uparanA ananya bhAvathI ane muMbaI jevA zaheranA gRhasthanI udAra madadathI A kAma paripUrNa thaI zakyuM che. samitinA sekreTarI bhAIzrI narendramadAsa bhagavAnadAse A kAma pUrNa karavAmAM ghaNI khaMta batAvela che. jIvarAja odhavajI dezI bI. e., elaela. bI. - rITAyarDa cIpha jaja-bhAvanagara, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsajI prItivijayajInA upadezathI zrI karavijayajI smAraka samitinA phaMDamAM sahAya ApanAranAM mubAraka nAma. vaga pahele-peTanA 1 zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. rUA. 51) 2 rAvasAheba kAMtilAla IzvaralAla je. pI. pa01) 3 saMghavI jIvarAja kamaLazInI vatI bhAI kasaLacaMda kamaLazI501) 4 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 501) 5 mehanalAla vasanajI ha. harakIzanadAsa 501) varga trIjo zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverI 101) 2, motIcaMda giradharalAla kApaDIA 101) , zAMtilAla dayALajI 4 mANekacaMda jecaMda jApAna 101) sakaracaMda metIlAla mULajI 101) cha vADIlAla punamacaMda 101) , senDahasTareDanA upAzraya taraphathI hA. zeTha maMgaLadAsa 101) 8 ) karamacaMda cunIlAla 101) giradharalAla trikamalAla 101) 101) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke 25) 25) 25) (15) varga ceAthe 1 zeTha nAnAlAla haricaMda 2 durlabhajI mULacaMda varga pAMcama 1 zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 2 , mANekacaMda kuMvarajI kuMDalAvALA 3 , goviMdajI viThThaladAsa vALukaDavALA 4 ) choTAlAla maganalAla bhAvanagaravALA 5 DaoN. giradharalAla TI. medI 6 zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda 7 zAha nattamadAsa bhagavAnadAsa 8 zeTha amaracaMda ghelAbhAI gAMdhI , jAdavajI jhaverabhAI bhAIcaMda ja mehanalAla maganalAla e harakhacaMda kapuracaMda , phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda e vADIlAla sAkaLacaMda verA 14 , harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa khUmacaMda gulAbacaMda zIzAdarA , dalIcaMda gumAnacaMda 17 , bhegIlAla puruSottamadAsa-amadAvAda 18 , hIrAbhAI rAmacaMda malabArI 21) 2 ) 15) da dadadadadadadadada kare che ke huM ke zuM che Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) - 19 zeTha zAMtilAla odhavajI. , kALIdAsa nemacaMda-mAravADA , mehanalAla dIpacaMda cekasI 22 , maNilAla kuMvarajI-rAdhanapura gulAbacaMda DAhyAbhAI 24 , naTavaralAla harakIzanadAsa choTubhAI bhIkhAbhAI 26 , vanamALIdAsa jhaveracaMda 27 parI maNilAla khuzAlacaMda-pAlaNapura 28 zeTha lAlacaMda kezavajI hA. sobhAgacaMda 29 , ratilAla phUlacaMda 30, vADIlAla jeThAlAla zAha 31 rA. rAjapALa maganalAla vahorA 3ra zeTha IzvaralAla hIrAcaMda, surata 33 , choTAlAla mANekacaMda , 34 bena zAMti te zeTha bApulAla govidajInI dharmapatnI 5) 35 bena caMcaLa te zeTha bApulAla chaganalAlanI dharmapatnI-surata 5) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravize mArA"miti sanmitra, sadguNAnurAgI pUjya munirAja zrI kapUravijayajI jee sa. 1993 nA AsA vi 8 me dehamukta thayA, temanI pahelA varSanI puNyatithi ujavavAne muMbaimAM zrI jaina mALa mitramaMDala tathA khaMbhAta vIsA pAravADa jaina yuvaka maMDaLanA Azraya nIce gADIjInA upAzrayamAM anuyAgAcAya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukhapaNA nIce eka sabhA sa. 1994 nA AsA vida 8 nA rAja maLI hatI. te vakhate zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI emanu nAma kAyama rAkhavAnI sUcanA thatAM ema nizcaya thayA ke e puNyapuruSanu nAma keAi sagIna ceAjanA karIne cirasthAyI karavuM. ' pachI zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverIe tene mATe jo krUDa thAya te rUA. 101) bharavA icchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya karavijayajInA guNAthI atizaya AkarSAyela cittavALA panyAsajI prItivijayajIe TakA ApyA ane peAtAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA batAvI. te mITiMgamAM zeTha mAtIcaMda giradharalAla kApaDIA, mAhanalAla dIpacaMdna cAkasI, rAjapALa maganalAla vaheArA, narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samayeAcita bhASaNA karyA ; tethI panyAsajI bahu prasanna thayA ane peAtAthI banI zake te rIte zrAvakA para AgrahapUrvaka lAgavaga calAvI, ene pariNAme sArI rakameA bharANI. ; samitinuM kAma nANAM bharanArA sabhyAnI mITiMgamAM nImAelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRhasthA cheH---- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) 1 metIcaMda giradharalAla kApaDIA 4 vADIlAla jeThAlAla zAha. 2 vADIlAla caturbhuja gAMdhI. pa hIrAlAla rAmacaMdamalabArI 3 mohanalAla dIpacaMda cokasI. 6 narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha vyavasthApaka samitie narottamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada maMtrI tarIke nimaNUka karI che ane beMka oNpha iMDiyAmAM paisA rAkhavAnI goThavaNa karI che. zeTha kAMtilAla IzvaralAla, motIcaMda giradharalAla kApaDIA, mohanalAla dIpacaMda cokasI ane vADIlAla caturbhuja gAMdhI e cAra nAmathI beMkamAM khAtuM kholyuM che. samitie TharAva karyo che ke muni kapUravijayajI mahArAjanA je lekha "zrI jainadharma prakAza" mAM, "zrI AtmAnaMda prakAza mAM, jene patramAM athavA bIjA patramAM AvyA hoya te sarvano saMgraha karIne eka lekhasaMgraha bahAra pADa. te pramANe saMvata 15 nA bhAdaravA zadi dazame pahele bhAga bahAra paDyo. te pachI bIje bhAga saMvata 1996 nA piSa zudi ethe bahAra paDyo. trIjo bhAga saMvata 1996nA azADa zudi nome bahAra paDyo. cotho bhAga saMvata 16 nA bhAdaravA vadi 0)) pragaTa thayo. pAMcame bhAga saMvata 1997 nA mahA zudi 15 me prakAzita thayA ane A chello chaThTho bhAga paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI Aje samAja samakSa rajU karavA bhAgyazALI banyo chuM. samitie TharAvyuM che ke rUA. 501) bharanArane pAMca nakala maphata ApavI, rUA. 251) bharanArane traNa nakala maphata ApavI, rU. 101) bharanArane eka nakala maphata ApavI ane tethI ochuM bharanArane ahIM kiMmate eTale paDatara karatAM pA kiMmate ApavI. sAmAnya bhAI, jeNe kaMI bharyuM na hoya tene adhI kiMmate ApavI. A uparathI joI zakAze ke A samitine Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19 ) uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakA mAM khanI zakatI rIte vadhArA karavAnA che. A lekha saMgrahanA bhAgA meghajI hIrajI muselara, pAyadhunI, muMbaine tyAMthI tathA zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara pAsethI maLI zakaze. je munirAjo, sAdhvIjIe tathA jaina saMsthAone A bhAga meLavavA icchA hAya teone pAsTejanA ATha AnA meAkalavAthI vinA mUlye maLI zakaze. pUjya munirAja zrI karavijayajInA prazaMsakeA, guNAnurAgIo ane sarva jaina baMdhuone A samiti saMbaMdhI je kAMi jANavA icchA heAya temaNe-- zAha narAttamadAsa bhagavAnadAsa gopAla bhuvana prinsesa sTrITa-muMbai-- e ziranAme patra lakhavA jethI badhI mAhitI maLI zakaze. A chaThTho bhAga bahAra pADatI vakhate spaSTa karavAnI jarUra che ke A jJAnasAra chapAvatAM bahu ja muzkelI anubhavavI paDI che. pahelAM cha mahinA ni ya thai zakayA nahIM ke zrI kapUravijayajI mahArAjanuM jJAnasAra para karela vivecana che ke nahIM ane tethI ja zarUAtamAM mULa jJAnasAra zrI kapU ravijayajIe karela a tathA svApanna a yukta chapAyA pachI ni yapUrvaka jaNAyuM ke--sadguNAnurAgIe tenA para vistRta vivecana lakhelu che te vivecana sahita A chaThTho bhAga bahAra pADI zakAya tema che tethI hamezanA niyama karatAM AgaLa vadhIne eTale ke vIza phAramane badale pAMtrIza kAramanA A chaThTho bhAga karavA paDyo che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ( 20 ) kiMmata mATe amAre spaSTa karavuM joIe ke paDatara kiMmata karatAM ardhA bhAve ja vecavAnA samitinA nirNaya pramANe A bhAganI kiMmata rAkhavAmAM AvI che. laDAInA saMjogone lIdhe kAgaLanA, bAIDIMgane ane bIjI dareka cIjanA bhAva vadhI javAthI ATalI kiMmata rAkhavAne saMkeca thavA chatAM nirupAye rAkhavI paDI che. pAMcame bhAga chapAye tyAre bahu ja thoDI rakama sIlIkamAM hatI ane chaThTho bhAga bahAra pADavAnI jogavAI nahatI paraMtu pahelAnA bhAge vecavA mATe ghaNI mahenata karI ane tene pariNAme je pisA utpanna thayA tethI ja A chaThTho bhAga bahAra pADI zakAya che. A bhAganA vecANanA paisA Avaze tyAre ja kharcelA paisA pUrepUrA maLI raheze. samitinuM A chelluM nivedana hovAthI mahodaya presa taraphathI je sagavaDa ApavAmAM AvI te mATe tenA mAlIka bhAI gulAbacaMda lallubhAIne, dareka lekha saMgrahanA prapha vAMcavA mATe ane sUcanA karavA mATe murabbI zrI kuMvarajI ANaMdajIne, samitinA sarve sabhAsado ane sahAyakono tema ja pU. paM. zrI prItivijayajI gaNivaryane AbhAra mAnuM chuM. phaMDamAM banI zakatI sahAya karavA dareka vAcaka baMdhune namra vinaMti che. jJAnAvaraNIya karmano kSaya karavAne Avo uttama upAya javalle ja jaDI Avaze. vi. saM. 1998 dvitIya cha zukalA paMcamI | bhAvanagara, dvArA bhagavAnadAsa zAha mAnada maMtrI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ooooNa kahyuM saguNAnurAgI samitra muni mahArAja zrI kapUravijayajI A lekha saMgraha bhAga 6 ThTho. che 0000% 0 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI saMsAra bhAvanA. . doharA. OM a paramezvarA, praNamuM zrI mahAvIra; zAsananAyaka zivaka, sAgara sama gaMbhIra, 1 jenI ANu Adare, te zrI saMgha udAra; bhAve ahanizi bhAvanA, trIjI A saMsAra. 2 | ( rAga-ziyAno kAna-tAla dIpacaMdI. ) sana manamAM je vicArI, A saMsAra bhayaMkara bhArI; dravya kSetra kALAdika yuge, vAta vicitra gahana ati nyArI. sa81 maccha gaLAgaLa nyAyanihALI, karavI virakta dazA mati sArI; mAta hatI te bahena bane vaLI, sAmusutA vaLI tehijanArI. sa8 2 putra pitA ane baMdhava sasare, ema anaMta saMbaMdha vadhArI; bhaTake bhavamAM jIva anAdi, sava sthaLe kuLa jAti svIkArI. sa83 jyAMthI janme tyAM thayo lapaTI,bhagaveaMdha banI avicArI; mardana karato harSa dhare che, je stanathI payapAna svIkArI. sa34 atizaya mUDhapaNuM A jaNAye, zuM sabuddhi badhI paravArI? sAra vinAnA A saMsAre, sukhanI bhrAMti mahAduHkhakArI. sa. 5 zizune kara aMgUThe stananI, jema vaLI mRgatRSNA vikArI; Ama karyuM meM Ama karIza huM, phegaTa ema gaye bhava hArI. sa0 6. che A svapnanA je tamAro mUkhe mamatve mare avicArI; sTezanamAM jema paMthIne meLe, Trena jatAM jue zUnya che kArI. sa7 tema ApaNuM sarva saMbaMdhI, upanayabhAve bhavya sudhArI; jaina sevaka thavuM jina ANAta, sarvathakI e vAta che sArI. sarjana manamAM je vicArI, A saMsAra bhayaMkara bhArI. 8 racayitA-sadguNAnurAgI, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oooooooooooo o ooteese % thI kapUravijayajI sebasiMha bhrasa ) che nyAyAcArya zrImad vijApAdhyAyaviracita jJAnasAra aSTaka [ pajJa bhAvArtha temaja saddaguNAnurAgI zrI karavijayajInA anuvAda sahita ] aindravRndanataM natvA, vIraM tattvArthadezinam / arthaH zrIjJAnasArasya, likhyate lokabhASayA // 1 // IndranA samUhavaDe namAyelA ane tatvArthanA upadeza karanArA zrI mahAvIra bhagavaMtane namaskAra karIne jJAnasArane artha lekabhASA( gujarAtI bhASA)mAM lakhuM chuM. aindrazrIsukhamanena, lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena, pUrNa jagadavekSyate // 1 // iMdra samAna lakSamInA sukhamAM magna hoya te jema AkhA jagatane sukhamagna jove che tema kharA jJAnAnaMdathI pUrNa hoya te sarvane sarvatra pUrNa ja dekhe che. 1.9 * AMka-nsaMkhyAvALuM lakhANa saguNAnurAgIno artha che. tyArapachIthI anya lekanI zarUAta sudhIno bhAvArtha zrImAna yazovijayajI upAdhyAyano karelo samajavo. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4 ] zrI kapUravijayajI jema indranI lakSmInA sukhamAM magna thayeleA AtmA saMpUrNa jagatane lIlA-sukhamAM lAgeluM jue che, tema sad-sattA, Sita-jJAna ane jJAnanta-sukha e traNe azavaDe paripUrNa jJAnI jagatane darzana, jJAna ane cAritra e traNe aMze pUrNa jue che. tAtparya e che ke jema sukhI sarvane sukhI jANe che tema pUchuM badhAne pUrNa jANe che. nizcaya nayanI dRSTie brAnti nathI. naivAsti rAjarAjasya, yatsukhaM naiva devarAjasya | tatsukhamiva sAdho - rlokavyApArarahitasya // " ** cakravartIne je sukha nathI, ane je sukha indrane paNa nathI. te sukha ahIM laiAkika pravRtti rahita sAdhune hAya che. aupAdhika ane svAbhAvika pUrNatAnuM svarUpa-- pUrNatA yA paropAdheH, sA yAcitakamaNDanam / yAtu svAbhAvikI saiva, jAtyaratnavibhAnibhA // 2 // rg jaDa-upAdhijanita pUrNatA pArakA mAgI ANelAM ghareNA samI kSaNika che ane AtmAnI svAbhAvika pUrNatA tA jAtivaMta ratnanI kAMti sarakhI zAzvatI che. ra. je para vastu-AtmadravyathI bhinna dhana, dhAnya, parigrahAdvirUpa upAdhi-nimittathI pUrNatA che ( arthAt paranI upAdhithI mAnI lIdhelI pUrNatA che), te vivAhAdvi avasare khIjA pAsethI mAgI lAvelA ghareNAMnA jevI che, parantu je svAbhAvikI-jJAna, darzIna ane cAritranI svabhAvasiddha pUrNatA che te uttama ratnanI kAnti samAna che. ( upAdhinI pUrNatA jAya, paNa svabhAvanI pUrNatA kadApi na jAya e bhAvArtha che. ) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ pa ] avAstavI vikalpaiH syAta, pUrNatA'bdherivormibhiH / pUrNAnandastu bhagavAMstimitodadhisannibhaH // 3 // vikalpa vaDe kalpI lIdhelI pUrNatA tophAnI samudranA taraMgothI thatI bharatI jevI kSaNika-khATI che ane sahaja AnaMdathI thayelI AtmAnI pUrNatA to zAMta mahAsAgara jevI nizcaLaaDela hoya che. 3. taraMgavaDe samudranI pUrNatA jevI vikapivaDe avAstavika pUrNatA hoya che, paraMtu pUrNAnasvarUpa bhagavAna sthiranizcala samudranA jevA che. jema taraMgavaDe samudranI kadvipata pUrNatA hoya che tema huM dhanavAna chuM, huM rUpavAna chuM, huM putra ane strIvALo chuM" ItyAdi saMka9pa-vikalavaDe avastuthI utpanna thayelI jUThI-sAcI nahi evI kalpita pUrNatA hoya che, paraMtu pUrNananda-AnandathI paripUrNa bhagavAna-zuddha svabhAvavALo AtmA sthira samudranA je (prazAnta) hoya che. AtmArUpa samudranI jJAnAdi vaDe sadA ya pUrNatA che ema vicAravuM. bAhyadaSTi vikalparUpa kalevaDe pUrNatA mAne che e bhAvArtha che. jAgarti jJAnadRSTizcet , tRSNAkRSNAhijAGgulI / pUrNAnandasya tat kiM syAd , dainyavRzcikavedanA // 4 // tRSNArUpa kALA nAgane damavA jAMgulI maMtra samI jJAnadaSTi je jAgRta thAya to pUrNAnaMdamaya AtmAne dInatArUpI vIMchInI vedanA kema vyApI zake? arthAta tene dInatA na ja hoI zake. 4. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ]. zrI karkharavijayajI je tRSNArUpa kRSNa sarpanA jherane nAza karavAmAM jAMgulI vidyA samAna pUrNatAjJAnanI draSTi jAgRta thAya che te pUrNAnaMdamaya AtmAne dInatArUpa vIMchInI vedanA kema hoya? pUrNatAjJAnanI draSTi tRSNAne nAza kare che, apUrNane tRNa vadhe che. je maMtrathI sarpanA viSanI pIDAne nAza thAya, tenAthI vIMchInI pIDAno nAza kema na thAya ? je pUrNa hoya te tRSNAthI dIna na hoya e bhAvArtha che. pUryante yena kRpaNA-stadupekSaiva pUrNatA / pUrNAnandasudhAsnigdhA, dRSTireSA manISiNAm // 5 // je jaDa vastuone paNa leke (mehavaza) saMgraha kare che tenI upekSA karavI e ja kharI pUrNatA che. tattvajJAnIonI daSTi te pUrNAnaMdarUpa amRtathI Adra ja rahetI hoya che. pa. je dhana, dhAnyAdi parigrahavaDe kRpaNe-hInasattva, lebhI prANa pUrAya che te dhana, dhAnyAdi parigrahanI upekSA ja pUrNatA che. ( ahIM dhana, dhAnyAdi parigrahanuM upAdAna-grahaNa savika9pa che ane upekSA nirvikalpa che mATe upekSA lIdhI che). pUrNAnandarUpa amRtavaDe nizva-Addha thayelI A daSTi paMDitAnI hoya che. jyAM AtmadravyanA yuddha jJAnAdi paryAyanI pUrNatA sadA avasthita che tyAM pudgala saMkalipata apUrNatA jaNAtI nathI, paraMtu parama upekSAvaDe kurAyamAna svarUpavALI pUrNatA ja prakAze che e bhAvArtha che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [7] apUrNaH pUrNatAmeti, pUryamANastu hIyate / pUnamAvothuM, kasutAya | II jaDa vastuthI nyAre (virata) rahe te kharI pUrNatA pAme ane jaDa vastuthI pUrAto rahe te AtmaguNanI hAni pAme, e A pUrNAnaMdane svabhAva jagatane Azcarya upajAvanAre che. 6. tyAganA bhAvathI dhana, dhAnyAdi pudagalavaDe apUrNa evo AtmA (Atmika guNavaDe) pUrNatAne pAme che ane dhana, dhAnyAdi pudagalavaDe pUrNa thato AtmA (jJAnAdi guNanI) hAni pAme che. pudagalanA nahi grahaNa karavAthI jJAnAdinI pUrNatA ane pudgalanA upacayathI jJAnAdi guNanI hAni e prasiddha ja che. A pUrNAnandarUpa zuddha AtmAno svabhAva jagatane Azcarya karanAra che. lokika bhaMDAra pramukha na pUryA hoya to e pUrA nathI, ane pUryA hoya to hAni pAmato nathI, paNa AtmAne svabhAva tethI viparIta che mATe AzcaryakAraka che. parasvatvakRtonmAthA, bhUnAthA nyuuntekssinnH| svasvatvasukhapUrNasya, nyUnatA na harerapi // 7 // paravatumAM pitApaNuM mAnI unmatta banI beThelA rAjAo (paNa) nyUnatAne ja jenArA che jyAre tattvajJAnAdika pitAnI vastumAM ja potApaNAnA sukhathI pUrNa thayelAne to ivaibhavathI paNa kaMI kamInA nathI. 7. paradravyamAM AtmapaNAnI buddhithI jeoe vyAkulatA karI che evA rAjAo paNa bIjAnI apekSAe pitAnI nyUnatA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] zrI karkharavijayajI (apUrNatA) jevAnA svabhAvavALA hoya che arthAta anyanI apekSAe pitAnAmAM apUrNatA jue che, paraMtu AtmadravyamAM AtmapaNAnA sukha-nirapekSa anavachinna AnandavaDe pUrNa thayelA jJAnIne Indra karatAM paNa nyUnatA nathI. svabhAvasukha sarvane sarakhuM che, tyAM keinAthI adhikatA ke nyUnatA nathI. kRSNe pakSe parikSINe, zukle ca samudazcati / dyotante sakalAdhyakSAH, pUrNAnandavidhoH kalAH // 8 // kriyA-arucirUpa kRSNapakSane aMta thaye ane sakriyArucirUpa zukalapakSane udaya thaye chate pUrNAnaMdarUpI caMdranI kaLA sahu bhavya cakorane pratIta thAya tema prakaTa thAya che. 8. kRSNapakSano kSaya thatAM ane zukala pakSanI vRddhi thatAM sarvane pratyakSa evI pUrNAnandarUpa candramAnI kaLA zebhe che. candrapakSe kRSNapakSa-aMdhAriyAnuM pakhavADiyuM, zukalapakSaaMjavALiyAnuM pakhavADiyuM, ane kaLA-soLa bhAga. pUrNAnandapakSe kRSNapakSa-ardhapudgalaparAvartathI adhika saMsAraparibhramaNazakti, zukalapakSa-ardhapagalaparAvartanI aMdarano saMsAra, ane kaLA-caitanyaparyAyarUpa jANavI. "jesimavaDDo puggalapariaTTo sesao a sNsaaro| te sukkapakkhiA khalu avare puNa kaNhapakkhiA // " jeone kaMIka nyUna ardhapagalaparAvarta saMsAra bAkI che te zukalapAkSika ane bIjA (tethI adhika saMsAravALA) kRSNapAkSika jANavA. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 9 ] " jo jo kiriyAvAI so bhavvo NiyamA sukkapakkhiA aMto puggalapariaTTastu sijjhai // " je je kriyAvAdI ( AtmAvAdI ) che te bhavya che ane avazya zukalapAkSika che. te eka pudgalaparAvartanI aMdara siddha thAya che. e dazAzrutaskaMdha ANanA anusAre pudgalaparAva thI adhika saMsAra te kRSNapakSa ane tenI aMdaranA kALa te zukalapakSa jANavA. 2 magnASTaka pratyAhRtyendriyavyUhaM samAdhAya mano nijam / dadhaccinmAtravizrAnti, mana ityabhidhIyate // 1 // pa McendriyAne kAbUmAM rAkhI tathA peAtAnA manane sthira karI, kevaLasvarUpa jJAnamAM ja sthira-rakta rahenAra magna kahevAya. 1. indriyAnA samUhane pratyAharIne-pAtapAtAnA viSayarUpa sauMsArathI nivRtta karIne ane peAtAnA manane viSayAntara saMcArathI rAkIne Atmadravyane viSe ( ekAgra ) karIne, cinmAtra- jJAnamAtrane viSe vizrAnti-sthiratA karatA AtmA magna kahevAya che, arthAt sarva bhAvanA jJAnarUpa bhAvane dhAraNa karanAra magra kahevAya che. yasya jJAnasudhAsindho, parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcArastasya hAlAhalopamaH // 2 // jJAnAmRtanA sAgararUpa paramAtmasvarUpamAM jenuM mana magna thayela hAya tene anya viSayamAM pharavAnuM jhera jevuM lAge che. 2. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI kapUravijayajI jene jJAnarUpa amRtanA samudra jevA prapaMca rahita zuddha AtmajyaMtirUpa parabrahma-paramAtmasvarUpane viSe magnapaNuM che tene jJAna sivAya bIjA rUparasAdi viSayAmAM pravRtti karavI te jhera jevI lAge che. jema mAlatInA puSpamAM rakta thayelA bhramara keraDAnA jhADa upara na bese tema aMtaraMga sukhamAM rakta thayele! manuSya mAhya pravRttie cAle nahi. svabhAvasukhamagnasya, jagattazvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 3 // samasta tattvanuM avaleAkana karanAra ane Atmika sukhamAM magna rahenArane anya bhAvAnuM kartApaNuM nahIM, paNa sAkSINuM ja mAtra hAvuM ghaTe. 3. sahajAnandamAM magna thayelA ane jagatanA tattvanuM syAdvAdavaDe zuddha svarUpanuM parIkSaNa karIne avaleAkana karanArA AtmAne anya bhAvAnu-peAtAnA AtmAthI bhinna khIjA padArthonuM kartApaNuM nathI, paNa sAkSIpaNuM bAkI rahe che. mATI vigere bhAvA ghaTAdarUpe pariName che temAM kuMbhAra vigere sAkSI mAtra che, teA te kema abhimAna rAkhe ke ame ghaTAdi padArthanA kartA chIe. tevI rote bhASAva NuAdravya vaNu - paNuM, vaNu paTTapaNe, padma vAkayapaNuM, vAkya mahAvAkyapaNe ane mahAvAkya granthapaNe pariName che, temAM granthakAra sAkSI mAtra che, teA te kema abhimAna rAkhe ke ' huM granthakartA chuM'. sarva Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 6 : [ 11 ] dravyeA svasvapariNAmanA kato che, pariNAmanA kAi kartA nathI. e bhAvanAe anya bhAvAnu kartApaNuM nathI, paNa sAkSIpaNuM che. ' parabrahmaNi magnasya, lathA pauGgalikI kathA | kvAmI cAmIkaronmAdAH, sphArA dArAdarAH kva ca // 4 // ', paramAtmatattvamAM magna rahenArane pudgaLa saMbaMdhI kathA ja na game, teA pachI kaMcana tathA kAminInA meAha-unmAda tathA tenA smAra evA Adara tA haiAya ja kema ? game tevA kacanakAminIthI te AAbhAya nahIM, game evI lAlaceAthI tenu mana lalacAya nahIM. 4. parabrahma-paramAtmasvarUpane viSe magna thayelA puruSane pugala saMbandhI kathA-vArtA zlathA-zithila-nIrasa lAge che, tA pachI tene A pratyakSa dekhAtA suvarNa nA-dhananA unmAde kayAMthI hAya ane dedIpyamAna evA strInA AliMganAdikarUpa Adara paNa kayAMthI hAya ? tejolezyAvivRddhiryA, sAdhoH paryAyavRddhitaH / bhASitA bhagavatyAdau, setthaMbhUtasya yujyate // 5 // cAritradhArI sAdhune dIkSAparyAyanI vRddhi thatAM cittazuddhirUpa tejalezyAnI vRddhi vizeSa thavA pAme che, ema je bhagavatIsUtrAdikamAM bhAkheluM che, te upara jaNAvelA svarUpamagna mahAtmAne lAgu paDe che-ghaTe che. 5. cAritravata sAdhune mAsAkrika cAritraparyAyanI vRddhi thavAthI tejolezyAnI-cittasukhanI vizeSa vRddhi bhagavatIsUtra pramukha granthane viSe kahI che, te AvA prakAranA krame krame jJAnamagna Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI karavijayajI hoya tene ghaTe che. bIjA je mandasaMgI hoya tene e bhAva na hoya. bhagavatIsUtramAM nIce lakhyA pramANe kaheluM che - autamasvAmI pUche che-"he prabhu ! je atyAre zramaNa nirca vicaratA hoya che teo kenI telezyAne-cittasukhanI prAptine oLaMgI jAya che?" prabhu kahe che-"he gatama! eka mAsanA paryAyavALe zramaNa nirgastha vANavyantara devanA sukhane oLaMgI jAya che. be mAsanA paryAyavALe zramaNa ninya asurendra sivAyanA nava nikAyanA bhavanavAsI devonA sukhane oLaMgI jAya che. traNa mAsanA paryAyavALA zramaNa ninya asurakumAre devonA sukhane oLaMgI jAya che. cAra mAsanA paryAyavALa zramaNa nintha candra ane sUrya sivAyanA grahagaNa, nakSatra ane tArArUpa tiSika denA sukhane oLaMgI jAya che. pAMca mAsanA paryAyavALe zramaNa nigraMtha candra ane sUryarUpa tiSika devonA sukhane oLaMgI jAya che. cha mAsanA paryAyavALe zramaNa nigrantha sAdhama ane IzAna denA sukhane oLaMgI jAya che. sAta mAsanA paryAyavALe zramaNa nigraMtha sanaskumAra ane mahendra devanA sukhane oLaMgI jAya che. ATha mAsanA paryAyavALe zramaNa nigraMtha brahmaka ane lAntaka devonA sukhane, nava mAsanA paryAyavALe zramaNa nircastha mahAzukra ane sahastrAra devanA sukhane, dasa mAsanA paryAyavALe zramaNa nircantha Anata, prAkRta, AraNa ane azruta devanA sukhane, agiyAra mAsanA paryAyavALo zramaNa nircantha greveyaka devanA sukhane, ane bAra mAsanA paryAyavALe zramaNa nirgastha anuttarapapAtika denA sukhane oLaMgI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 13 ] jAya che. tyAramAda sAMvatsara pachI zukala-vizuddha ( abhinna cAritravALA, amatsarI, kRtajJa, sadAra'bhI, hitAnubandhI-niraticAra cAritravALA ), zukalAbhijAta-paramazukalapariNAmavALA ( akiMcana, AtmaniSTha ane sadAgamavaDe vizuddha ) thaine siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che, nirvANa pAme che ane sarva du:khAne anta kare che. e sabandhe kahyuM che ke-- AkiJcanyaM mukhyaM brahmAtiparaM sadAgamavizuddham / sarva zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam // mukhya aMkicanapaNuM, brahmane viSe ati tatparatA ane saTTAgama-sAsuvaDe vizuddha e sazula che, ane te eka varSanA cAritra pachI avazya heAya che. e saMbandhe dhabindumAM kahyuM che ke-- uktaM mAsAdiparyAyavRddhayA dvAdazabhiH param / tejaH prApnoti cAritrI sarvadevebhya uttamam // cAritravALA sAdhu mAsAdi cAritraparyAya vadhatA bAra mAsanA paryAyavas sarva devA karatAM uttama evuM para-utkRSTa sukha pAme che. ahIM dha bindunI TIkAmAM "tenazcittanuvAmajALam " te ja eTale cittasukhanA lAbha e artha jaNAvelA che. jJAnamagnasya yaccharma, tadvaktuM naiva zakyate / nopameya priyA. pitaSanavai // 6 // AtmajJAnamAM magna mahAzayane je sukha satASa thAya che te mukhathI varNavI na ja zakAya. priyA sAthenA Ali MganA sAthe Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] zrI kapUravijayajI ane zItaLa caMdananA rasa sAthe tene sarakhAvI na ja zakAya. jJAnamagnane thatuM sukha avaNya ne anupama che. 6. jJAnamAM magna thayelAne je sukha che te kahI zakAya tevu nathI. tema te strInA AliMgananA sukha sAthe sarakhAvavA yeAgya nathI,tathA khAvanAcanhananA vilepananI sAthe paNa sarakhAmaNI karavA ceAgya nathI; saMsAramAM bIjI koi upamA tene mATe nathI. zamazaityapuSo yasya, vipruSo'pi mahAkathAH / kiM stumo jJAnapIyUSe, tatra sarvAGgamanatAm // 7 // sahaja zItaLatAne poSanAra eka biMdumAtra jJAnanA paNu mATe prabhAva che, teA pachI te jJAnAmRtamAM je sarvAMga magna thayela hAya tenI te! ame keTalI stuti karIe ? 7. je ( jJAnAmRtanA ) bindunI paNa upazamanI zItaLatAne pASaNa karanArI ( jJAnAdinA dRSTAnte ) mahAkathAe che te jJAnAmRtane viSe sarvAMge magnapaNAnI zI rIte stuti karIe ? je jJAnAmRtanA bindvarUpa dharmakathA sAMbhaLatAM mahAsukha upaje che te jJAnAmRtamAM sarvAMge magna thayelA che tenA sukhanI zI vAta karavI ? tene teA je anubhave te ja jANe. carce daSTi: hradyuoi-fr: samasudhAri: | tasmai namaH zubhajJAna - dhyAnamagnAya yogine // 8 // jenI STi dayAne varSanArI ane vANI zama-amRtane sicanArI che evA zubha jJAnadhyAnamAM magna ceAgIne namaskAra. 8. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 15 ] jenI draSTi karuNAnI vRSTi-varSApravAha jevI che ane jenI vANuM upazamarUpa amRtane chaMTakAva karanArI che evA zubhaprazasta jJAna ane dhyAnamAM magna-lIna thayelA yogIneyegamArganA svAmIne namaskAra ho ! 3 sthiratASTaka vatsa! kiM caJcalakhAnto, bhrAntvA bhrAntvA viSIdasi / nidhiM svasannidhAveva, sthiratA darzayiSyati // 1 // he ziSya! caMcaLa manavaDe ahIMtahIM bhamI bhamIne tuM zA mATe kheda pAme che? potAnAmAM ja raheluM nidhAna sthiratAvaDe dekhIza. 1. he vatsa ! caMcalacittavALo thaI (ThAme ThAme, gAme gAma ) bhamI bhamIne kema kheda pAme che? (je tuM nidhAnane athI che te) sthiratA tArI pAse ja nidhAna che tene dekhADaze. jJAnadugdhaM vinazyeta, lobhavikSobhakUrcakaiH / amladravyAdivAsthairyAditi matvA sthiro bhava // 2 // khaTAzathI jema dUdha viNase che tema asthiratAthI lobhakSobhavaDe jJAna viNase che, ema samajI asthiratA tajIne sthiratAnuM sevana kara. 2. jJAnarUpa dUdha asthiratArUpa khATA padArthathI lAbhanA vikSebha-vikArarUpa kUcA thavAvaDe nAza pAme che, bagaDI jAya che-ema jANune sthira thA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja cAlanAra zakatI na [ 18 ] zrI karavijayajI asthire hRdaye citrA, vaajhnetraakaargopnaa| . puMzcalyA iva kalyANakAriNI na prakIrtitA // 3 // jyAM sudhI mananI asthiratA tajato nathI tyAM sudhI vyabhicAriNI (kacAlanI ) stronI ThAvakI vANa, ThAvakI daSTi ane ThAvakI cAlanI jevI vividha kriyA kalyANa karanArI thaI zakatI nathI. sthiratA yege ja satI strInI niSkapaTa-sarala kriyAnI jema saghaLI zubha kiyA kalyANa sAdhanArI thaI zake che, mATe asthiratAne tajI de. 3. citta asthira-sarvatra pharatuM hoya to vicitra vANI, netra ane AkAra-AkRti veSAdikanuM saMgepana karavArUpa (kriyA) asatI-kulaTA strInI peThe kalyANa karanArI kahI nathI. hadaya sthira karyA sivAya aneka kriyA kapaTarUpa kare tethI koI paNa prakAre arthanI siddhi na thAya e bhAvArtha che. antargataM mahAzalyamasthairya yadi noddhatam / kriyauSadhasya ko doSastadA guNamayacchataH // 4 // jyAM sudhI aMtaranuM asthiratArUpI mahAzaya kADhayuM nathI tyAM sudhI kriyArUpI auSadha guNakArI na thAya, emAM e kriyAauSadhano kazo doSa nathI. 4. je hRdayamAM rahela mahAzalyarUpa asthirapaNuM dUra karyuM nathI, te pachI guNa nahi karanAra kriyArUpa auSadhane ze doSa che ? zalya antargata hAya to oSadha guNakAraka na thAya, te auSadhane doSa nathI paNa zalyane doSa che, mATe zalya kADhavuM joIe. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 17 ] sthiratA vAGmanaHkAyai-- yeSAmaGgAGgitAM gatA / yoginaH samazIlAste, grAme'raNye divA nizi // 5 // jemanAM mana, vacana ne kAyAmAM ke vicAra, vANI ne AcAramAM satra sthiratA vyApI gai che evA yeAgIpuruSA dinarAta gAma ke aTavI madhye zAntarasamAM jhIle ( snAna kare ) che. 5. jeene sthiratA vANI, mana ane kAyAvaDe agAMgIpaNAne-candranagandhanI peThe ekIbhAvane-tanmayapaNAne prApta thayelI che te ceAgIe grAmamAM, nagaramAM ane araNyamAM divase temaja rAtrie samasvabhAvavALA ja hAya che. sthairyaratnapradIpaced, dIpraH saMkalpadIpajaiH / tadvikalpairalaM dhUmairalaM dhUmaistathA''sravaiH // 6 // sthiratArUpI ratnane! dIve jhaLajhaLATa karatA ghaTamAM pragaTa thayA te pachI saMkalpavikalpajanita dhUmrarUpa milana kaAzravAnu jora kayAMthI cAle ? arthAt na ja cAle. 6. jo sthiratArUpa ratnane dIve| sadA dIpyamAna che tA saMkalparUpa dIpathI utpanna thaelA vikalparUpa dhUmranuM zuM kAma che ? arthAt tenu N kaMi paNa prayeAjana nathI. tathA atyanta dhUmramalina evA prANAtipAtArdika AsravAnu paNa zu kAma che ? saMkalparUpa dIve| kSaNavAra prakAza kare che ane ( vikalpa- rUpa ) atizaya dhUmravaDe cittagRhane malina kare che, te mATe sadA prakAzI niSkalaMka sthiratArUpa dIpa ja Adara karavA ceAgya che. 2 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI karavijyajI udIrayiSyasi svAntA-dasthairya pavanaM yadi / samAdherdharmameghasya, ghaTAM vighaTayiSyasi // 7 // je asthiratArUpI pavanane tuM manathI udIrIza to samAdhi(svasthatA)rUpI dharmameghanI ghaTA vikherAI jaze. game eTalI vadhelI dharma-meghanI ghaTA kSaNavAramAM asthiratArUpI pavanane jhapATe lAgavAthI vikherAI jaze, tethI sAvadhAnatApUrvaka je sthiratA yuganuM sevana karI zakAya te ja cittanI svasthatArUpI samAdhi sAcavI zakAze. 7. je anta:karaNathI asthiratArUpe pavana utpanna karIza to dharmameghasamAdhinI zreNine vikherI nAMkhIza. pAtaMjalagazAstramAM dhameghasamAdhine asaMprajJAta samAdhi kahI che. tenI ghaTAno nAza karIza eTale AvatA kevaLajJAnane vikherI nAMkhIza. cAritraM sthiratArUpa-mataH siddheSvapISyate / yatantAM yatayo'vazya-masyA eva prasiddhaye // 8 // saMpUrNa sthiratApa cAritra to siddhaparamAtmAomAM paNa ISTa che. evI sthiratAne pragaTa karavA nimitte mahAnubhAva munijanee avazya prayatna karavo joIe. 8. ganI sthiratArUpa cAritra che, e hetuthI siddhane viSe paNa te kahyuM che, mATe he yatio ! A ja sthiratAnI prakR9- paripUrNa siddhi mATe avazya prayatna kare. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 19 ] siddhomAM sarva AtmapradezeAnI sthiratArUpa cAritra siddhAntasiddha che, paNa siddhomAM cAritra niSedhyuM che te kriyArUpa cAritra samajavuM. siddhamAM je bhAva heAya te jAtisvabhAva guNa kahevAya evI sthiratA che, te mATe sarva prakAre tenI siddhi karavI e upadeza che. was c 4 mohatyAgASTaka ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi naJpUrvaH, pratimantro'pi mohajit // 1 // 6 " huM' ane ' mAruM e mAhu-matra AkhA jagatane AMdhaLu karI nAMkhe che. nakArapUrvaka e ja maMtra meAhumAtrane' jItanAra pratimaMtra bane che. 1. 2 'huM ane mAruM e mAhurAjAneA mantra che, te jagatane AMdhaLu karanAra che ane nakArapUrvaka A ja virAdhI mantra paNa te mehane jitanAra che. prANIone sa saMsAracakravAlamAM bhamADavAne mATe 'deM' ane 'mama' e cAra akSaranA mAharAjAneA mantra che. ' nAduM ane 7 mama' rame tenA vireAdhI mantra mehune jItanAra che. cAritradhama rAjA e mantrane jApa daI ( zIkhavI ) bhavya prANIonA mAhinA nAza kare che. 6 zuddhAtmadravyamevAhaM, zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye cetyado mohAstra mulbaNam // 2 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] zrI kapUravijayajI zuddha Atmadravya e ja "huM ane zuddha jJAna guNa e ja mAruM"; te sivAya bIjuM kazuM "huM" ke "mAruM" nathI ja. evA prakAranI daDha zraddhA-mAnyatA e ja mehanuM nikaMdana karavA mATe ati ugra-tIkSaNa zastra che. 2. zuddha-nijasattArUpe rahela Atmadravya ja huM chuM, vibhAve karIne azuddha huM nathI. e saMbadhe kahyuM che ke" maggaNaguNaThANehiM caudasa ya havaMti taha ya asuddhaNayA // viNNeyA saMsArI savve suddhA u suddhaNayA // " azuddha nayanI daSTithI mAgaNAsthAnaka ane guNasthAnakanI apekSAe cauda prakAranA saMsArI jIve che ane zuddhanayanI apekSAthI badhA jIva zuddha che." zuddha jJAna-kevaLajJAna ja mAro guNa che, tethI huM bIje nathI, tema bIjA dharmAstikAyAdi pAMca dravye mArA nathI. e dhyAvuM te mohane haNavAnuM AkaruM zastra che. yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva paGkena, nAsau pApena lipyate // 3 // dayikAdika zubhAzubha bhAva AvI lAge chate je temAM mUMjhAtA nathI-harSa zeka karatA nathI teo AkAzanI peThe pApa-paMka( mela )thI lepAtA nathI. game tevI samaviSama sthitimAM mananuM samatolapaNuM sAcavI samabhAve rahenAra pApamaLathI kharaDAtA nathI. 3. je lAgelA audayikAdi bhAvamAM mUMjhAto nathI, eTale Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [21] pAMca prakAranA karmanA udaya ane kSayopazamAdi sApekSabhAvane pAmI svabhAvathI avicalitapaNe rAgadveSa karato nathI te, jema AkAza kAdavathI lepAtuM nathI tema, pApathI lapAto nathI. kAmabhegAdinA nimitta mAtrathI karmabandha thato nathI, paNa temAM meha Ave che tethI karmabandha thAya che. kahyuM che ke"nn kAmabhogA samayaM uviti, NayA vi bhogA vigaI uviti / jo tappaosI a pariggahI a [so tesu mohA vigaI uvei]|| samo so tevu ra vIyA !" sattarAi ka. 22, bhA. 101 kAma samabhAva karatA nathI, tema bhego vikAra paNa karatA nathI, eTale kAmo samabhAva ane vikAranuM kAraNa nathI, paratu je tene dveSa kare che ane temAM parigraha-mUcha kare che te temAM meha-rAga-dveSa karavAthI vikAra pAme che. temAM je samapariNAmavALo che te vItarAga che. pazyanneva paradravya-nATakaM pratipATakam / bhavacakrapurastho'pi, nAmUDhaH parikhidyati // 4 // pite amUDha hAI-nirmohIpaNe saMsAravAsamAM rahyo hato pratyeka sthaLe bhavanATakane joto lezamAtra kheda pAmato nathI; kemake te sarvatra mananuM samatolapaNuM jALavI zake che. 4. anAdi anata karma pariNAma rAjAnI rAjadhAnIsvarUpa bhavacakra nAmanA nagaramAM rahetA chatAM paNa ekendriya vikasendriyAdi nagaranI paLe paLe paradravya-pudgaladravyanuM janma, jarA ane maraNAdirUpa nATaka jete neharahita AtmA kheda pAmate nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] zrI kapUravijayajI vikalpacaSakairAtmA, pItamohAsavo'hyayam / bhavoccatAlamuttAla-prapaJcamadhitiSThati // 5 // malina saMkalpavikaparUpa madirAnA pAtravaDe mehamadirAnuM yatheccha pAna karI matta banelA che vividha prakAranI kuceSTAo karIne cAra gatimAM bhaTakyA kare che. ane nakAmA malina saMkalpavikalpa tajI, rAga-dveSa dUra karI, mehavaza nahIM thatAM jeo savivekabe susaMyamita rahe che teo pavitra cAritravaDe anya janone paNa anukaraNa karavA gya banI aMte akSaya ne avinAzI ekSapadane pAme che. pa. vikaparUpa madha pIvAnA pAtravaDe jeNe moharUpa madirAnuM pAna kareluM che e A AtamAM jyAM UMcA hAthe karIne tALIo pADavAnI ceSTA karavAmAM Ave che evA saMsArarUpa pAnagoSThI-dArunA pIThAno Azraya kare che. nirmalaM sphaTikasyeva, sahaja rUpamAtmanaH / adhyastopAdhisaMbandho, jaDastatra vimuhyati // 6 // AtmAnuM asala svarUpa phiTika ratna jevuM ja nirmaLa che. tenI nIce lAgela karma saMbaMdhathI jaDa jIva temAM mUMjhAI jAya che. jemAM nIce rAkhelA vividha phUlanA saMbaMdhathI ujajavaLa evuM sphaTika ratna paNa vividha varNavALuM dIse che, tema pujyapAparUpa karma rAgadveSarUpa vicitra pariNAmane pAmatA dekhAya che. 6. - AtmAnuM sahaja-svabhAvasiddhasvarUpa saphaTikanA jevuM nirmala che, temAM sthApe che upAdhino saMbandha jeNe e jaDa-mUrkha Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aviveka ane rAtA temaNe anAdi pAka lekha saMgraha : 6 : [23] avivekI mUMjhAya che, moha pAme che. jema sphaTika svabhAve nirmaLa che, te kALA ane rAtA phUlanA yegathI kALuM ane rAtuM kahevAya che. tene je sphaTikasvabhAva jANe te mUrNa--avivekI che, tema zuddha Atmadravyane upAdhinA saMbandhathI ekendriyAdi upAdhirUpa je jANe te avivekI samajavo. ghaNuM mehI jIvo paravastumAM AtmabhAvane AropI sukha mAne che paraMtu te miththA sukha che. anAropasukhaM mohatyAgAdanubhavannapi / AropapriyalokeSu, vaktumAzcaryavAn bhavet / / 7 // mehatyAgathI AtmAnA sahaja svAbhAvika sukhane sAkSAt anubhava karanAra jIva mohAtura janene e vAta kahetAM saMkecAya che, kemake mehavikala janone e vAta gaLe UtaratI nathI- sAcI lAgatI nathI. 7. mehanA tyAgathI-kSapazamathI Apa rahita svabhAvanuM sukha anubhavatA gI paNa Aropa-jUThuM jene priya che evA lekane viSe kahevAne AzcaryavALA thAya che. (sahaja sukhane anubhava karanAra yegI paNa Arepita sukhamAM prItivALA lokone sahaja sukhanuM svarUpa samajAvavAne vANInI zakti nahi hevAthI AzcaryavaMta thAya che.) yshcidrpnnvinyst-smstaacaarcaarudhiiH| kva nAma sa paradravye'nupayogini muhyati // 8 // tatvajJAna ne vivekanA cage jene samasta sadAcAra rucikara thayelA che te nakAmA jaDabhAvamAM kema ja mUMjhAya? na ja mUMjhAya. 8. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24] zrI karavijayajI che. je jJAnarUpa darpaNane viSe sthApana karelA samasta jJAnAdi pAMca AcAravaDe sundara buddhivALo che te megI anupayegI-kAmamAM na Ave evA padravyane viSe kyAMthI mUjhAya? moha kema pAme? | (jJAnarUpa darpaNamAM pratibimbita karelA sarva jJAnAcArAdivaDe saMskArita buddhivALA ane temAM ja sahaja sukhane anubhavatA cegI nahi bhegavavA yogya padravyamAM moha pAmatA nathI). 5 jJAnASTakam majatyajJaH kilAjJAne, viSTAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajati jJAne, marAla iva mAnase // 1 // jema bhuMDa(Dukkara ) viSTAmAM magna rahe che tema ajJAnI jIva ajJAnamAM ja magna rahe che, ane rAjahaMsa jema mAnasarovaramAM rakta rahe che tema jJAnI-vivekI jIva jJAna-amRtamAM ja nimagna rahe che. 1. jema Dukkara viSTAmAM magna thAya che tema ajJAnI kharekhara ajJAnamAM magna thAya che. ane jema haMsa mAnasarovaramAM nimagna thAya che tema jJAnI puruSa jJAnamAM nimagna thAya che. nirvANapadamapyekaM, bhAvyate ynmuhurmuhuH| tadeva jJAnamutkRSTaM, nirbandho nAsti bhUyasA // 2 // . rAga, dveSa ane mohanivAraka eka paNa padanI raTanA ryA karavI te zreSTha che. A pavitra zAsanamAM ati-ghaNAne Agraha nathI. 2. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [25] eka paNa mokSanA sAdhanabhUta pada-vacananI je vAraMvAra bhAvanA karAya te ja jJAna utkRSTa che. ethI Agama ane zrutayuktithI mananuM vAraMvAra maraNarUpa nididhyAsana batAvyuM, kAraNa ke tethI tattvajJAna upaje che. sAmAyika pada mAtranI bhAvanAthI ananta siddha thayelA zAstramAM sAMbhaLIe chIe. ghaNuM bhaNavAne Agraha nathI. bhAvanAjJAna thoDuM hoya to paNa ghaNuM che ane te vinA ghaNuM jJAna te zukapATha( piopaTiyA jJAna )rUpa che. svabhAvalAbhasaMskAra-kAraNaM jJAnamiSyate / dhyAndhyamAtramatastvanyat, tathA coktaM mahAtmanA / / 3 / / vAdAMzca prativAdAMzca, vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavad gatau // 4 // jenAthI rAgadveSAdika vibhAva dUra thAya ane svabhAva ramaNatA yA sthiratArU5 AtmasvarUpanI prApti thAya evuM AtmatattvanuM jJAna ja ISTa che, bAkInuM badhuM phekaTa che, temaja anya zAstrakAra mahAtmAe paNa kahyuM che ke-nakAmAM anizcita vAdavivAda karanArAo ghAMcInA baLadanI jema phegaTa bhamyA ja kare che paraMtu teo tatvane aMta-pAra pAmI zakatA nathI. 3-4. AtmasvabhAvanI prAptinA saMskAra-vAsanAnuM kAraNabhUta jJAna IcchIe chIe, eTale thoDAMghaNAM vitarAga vacanathI vicAraNA thatAM vItarAganuM maraNa thavAthI AtmAmAM tadarUpatAnuM kAraNabhUta jJAna IcchavA gya che. e sivAya bIjuM je adhika bhaNavuM te buddhinuM adhapaNuM che. te ja pramANe mahA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] zrI karavijayajI tmAe (pataMjali trASie) kahyuM che. ahIM pataMjali RSine prathama ganI daSTithI mahAtmA kahela che. anizcita-anirdhArita arthavALA vAda-pUrva pakSa ane prativAda-uttarapakSane kahetAM te pramANe cha mAsa sudhI kaMThezeSa kare, paNa gamana karavAmAM ghAMcInA baLadanI peThe tatvane pAra pAme nahi. khadravyaguNaparyAyacaryA varyA parA'nyathA / iti dattAtmasaMtuSTi-sRSTijJAnasthitirmuneH // 5 // AtmadravyaguNa paryAyamAM ramavuM e ja zreSTha che, bIjuM vRthAphegaTa che" evI AtmasaMtoSI muninA muSTijJAnanI sthitimaryAdA che, e TUMkuM jJAna anupama che. 5. potAnA zuddha AtmadravyamAM, pitAnA zuddha jJAna, darzana ane cAritrAdi guNamAM ane potAnA zuddha artha ane vyaMjanaparyAyamAM caya-pariNati zreSTha che. paradravya, tenA guNa ane paryAyamAM pariNAma, grahaNa ane utpattirUpa caryA-pariNati a-- nyathA che zreSTha nathI. e pramANe jeNe AtmAne saMtoSa Ape che evI muSTijJAnanI-saMkSepathI rahasyajJAnanI sthiti-maryAdA munine hoya che. "Avana-jJAna-vAritrAthathavA " ItyAdi munine darzana, jJAna ane cAritra AtmA ja che. asti ced granthibhijjJAnaM, kiM citraistatrayatraNaiH / / pradIpA kopayujyante, tamoghnI dRSTireva cet // 6 // aMtaranI rAgadveSamaya mohagraMthine bhedI nAkhanAruM AtmajJAna jene pragaTa thayuM hoya tene vividha zAstrazikSAonI zI jarUra ? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 27 ] jo STi ja aMdhakArane pheDI zake evI hAya teA kRtrima dIvA karavAnu prayeAjana zuM ? 6. jo granthinA bhedathI utpanna thayeluM, ( ahIM kAraNamAM kArya nA upacAra che ) viSayapratibhAsa dala rahita AtmapariNativALu jJAna prApta thayuM che teA vividha prakAranA zAstronA baMdhananu tha kAma che ? kAraNa ke enA ja abhyAsanA paripAkathI tattvasaMvedana thAya tyAre bhAvacAritra pariName che, tyAM ( zAstrarUpa ) para sAdhananI apekSA nathI. ahIM dRSTAnta che ke jo STi ja aMdhakArane nAza karanArI che teA dIvAe kayAM upayAgI thAya ? jJAna traNa prakAranuM che : viSayapratibhAsa, AtmapariNativALu ane tattvasa MvedanarUpa. jemAM kevaLa indriyagocara viyAnA ja pratibhAsa hAya, parantu temAM pravRttithI thatA tAttvika artha ke anarthanA khyAla na heAya evu, heya ane upAdeyanA vivekarahita jJAna viSayapratibhAsarUpa kahevAya che. jJAnathI thatI pravRttinA pariNAmane khyAla jemAM che evuM heya ane upAdeya tattvanA vivekavALu, paNa temAM pravRtti ane nivRtti rahita jJAna Atmapari tivALu kahevAya che. A jJAna atyanta durbhedya rAgadveSa ane mithyAtvanI granthinA bheda thaye samyagdaSTine hAya che. ane jemAM tattva-paramArtha nA spaSTa khyAla hAya tathA heya ane upAdeya anA vivekayukta ane temAM pravRtti nivRtti sahita hAya te tattvasavedanarUpa jJAna kahevAya che. AvA prakAranuM jJAna vizuddhacAritravALAne hAya che. jo granthinA bheda thavAthI haiya ane upAdeya anA vivekavALuM jJAna hAya teA pachI haeNya ane upAdeyane viveka jaNAvanAra zAsrarUpa sAdhananI zI AvazyakatA che? Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] zrI kapUravijayajI mithyAtvazailapakSacchid , jJAnadambholizobhitaH / nirbhayaH zakravad yogI, nandatyAnandanandane // 7 / / - mithyAtva parvatanI pAMkhane chedanAra jJAnavajIvaDe zobhita muni IndranI jema nirbhaya banIne AnaMdanaMdanamAM mahAle che. Indra karatAM paNa muninI sAhyabI caDhIyAtI che. 7. ' mithyAtvarUpa parvatanI pAMkhane chedanAra jJAnarUpa vAvaDe zobhAyamAna zakanI jevA nirbhaya gI AnandarUpa nandanavanane viSe krIDA kare che-sahaja sukhane anubhave che. - pIyUSasamudrothaM, rasAyanamanauSadha " ananyApakSaaizvarya, jJAnamArganaSiH || 8 | AtmajJAna samudramAMthI nIkaLeluM evuM apUrva amRta, auSadhavinAnuM rasAyaNa rasAyaNa ane anyanI apekSAvinAnA ezvaryarUpa che. 8. jJAnane samudrathI nahi utpanna thayeluM amRta, jarA ane maraNane haranAra rasAyana, paNa auSadharahita (bIjuM rasAyana auSadhajanita hoya che, ane jyAM anya hAthI, ghoDA pramukhanI apekSA nathI evuM aizvarya-prabhutva che (bIjuM ezvarya anya sApekSa hoya che) ema moTA paMDita (jJAnIpuruSa) kahe che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [29] 6 zamASTakam vikalpaviSayottIrNaH, svabhAvAlambanaH sadA / jJAnasya paripAko yaH, sa zamaH parikIrtitaH // 1 // zAnta vikalpavALI ane sadA svabhAvagrAhI je jJAnanI paripakavatA ene ja zama kahela che. 1. cittanA vizvamarUpa vikalapanA viSayathI ( ISTapaNuM ane aniSTapaNAnI kalpanAthI ) nivRtta thayela ane nirantara AtmAnA zuddha svarUpanuM AlaMbana jene che e jJAnane paripAka-zuddha pariNAma te zama kahevAya che. ethI ja tene adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttikSaya e pAMca prakAranA vegamAM samatA nAme ethe cegane bheda kahyo che. cittanA vizvamarUpa vikalpanA viyanA zubhAzubha saMkapinA vistArathI nivRtta thayela, ananta guNa ane paryAyayukta, samyajJAna, darzana ane cAritrasvarU5 AtmAne zuddha svabhAva jenuM AlaMbana che e upagalakSaNa jJAnano paripAka-prauDha avasthA te ja zama kahevAya che, ethI AtmAnA svabhAvane jenAra, AtmAnA svabhAvane jANanAra, AtmasvabhAvamAM ja ramaNa karanAra, AtmasvabhAvamAM vizrAnti-sthiratA karanAra, AtmasvabhAvane AsvAda-anubhava karanAra ane zuddhatatvanI pariNatiyukta AtmAnA upayogarUpa jJAnane pariNAma te zama che e jaNAvyuM. ahIM zrIharibhadrAcArye yeganA pAMca prakAra kahyA che: 1 adhyAtmaga, 2 bhAvanAga. 3 dhyAnayoga, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] zrI kapUravijayajI 4 samatAyeAga ane 5 vRttisakSayayeAga. ucita pravRttivALA vratadhArInu zAstrathI maitrI vagere bhAvasahita jIvAdi tattvanu cintana te adhyAtmayAga 1. adhyAtmanA ja pratidvivasa vRddhi pAmatA abhyAsa ane kAmakrodhAdrirUpa azubha abhyAsathI nivRtti te bhAvanAyeAga. 2. prazasta eka padArthanA viSayavALA sthira dIvA samAna sUkSma upacega sahita medha te dhyAnaceAga. 3. ajJAnathI kalpelA iSTapaNA ane aniSTapaNAnI ka5nAnA tyAga karIne zubha ane azubha viSayeAnA samAnapaNe vicAra karavA te samatAyeAga 4. anyadravyanA saceAgathI thayele manadvArA vikalparUpa ane zarIradvArA rispanda--calanakriyArUpa vRttione phrIthI na utpanna thAya te rIte niredha karavA te vRttisa kSayayeAga. 5. anicchan karmavaiSamyaM, brahmAMzena samaM jagat / gAtmAmephena yaH payeT-mau moluM namI gamI / 2 / / karmanI vicitratAne aNuicchatA je svarUpasattAvaDe sahune svaAtmA samAna ja lekhe che te zAntAtmA mekSe janArA che. 2. kakRta varNAzramAdi bhedane nahi icchateA, vyAstika nayanA mate brahmanA aza-caitanya sattAvaDe sama-ekarUpavALA carAcara jagatane AtmAthI abhinnapaNe je jue che e upazamavALe! yAgI meAkSagAmI thAya che. bhagavadgItAmAM paNa kahyu che ke vidyAvinayasaMpanne brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca paMDitAH samadarzinaH // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 31 ] ihaiva taijitaH sargo yeSAM sAmye sthitaM manaH / nirdoSaM hi samaM brahma tasmAd brahmaNi te sthitAH // gItA a0 5, zlo0 18-19 vidyA ane vinayavALA brAhmaNamAM, gAyamAM, hAthImAM, kUtarAmAM ane caMDALamAM jJAnI puruSo samaSTivALA hoya che. lekha saMgraha : 6 : jenuM mana samabhAvamAM rahelu che teoe ahIM ja saMsArane jItyA che, kAraNa ke brahma nirdoSa ekasvarUpa che, tethI teo brahma-paramAtmAmAM rahelA che. eTalI vizeSatA che ke tyAM ekAnta abhedya kahe che ane ahIM nayanA bhede nayanI vAsanA mArgAnusArI che. ArurukSurmuniryogaM, zrayed bAhyakriyAmapi / yogArUDhaH zamAdeva, zudhyatyantargatakriyaH // 3 // ceAgAbhyAsI muni bAhya kriyAne paNa Adara kare para Mtu ceAgArUDha thayela AMtarakriyAlakSI muni zamathI ja zuddhi kare che. 3. samAdhiyeAga upara caDhavAne icchatA muni bAhya kriyA- AcArane paNa seve che. e bhAvasAdhaka proti, bhakti ane vacanarUpa zubha saMkalpamaya kriyAvaDe azubha saMkalpane dUra karatA ArAdhaka thAya che. ane ceAgarUpa girizikhara upara caDhelA puruSa antargatakriyAvALA upazamathI ja zuddha thAya che. siddhayeAgI te rAgadveSanA abhAvarUpa upazamathI ja kRtArtha che. tene asaMga kriyA che te lakSyarUpa che, paNa AlaMbanarUpa nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] zrI karavijayajI dhyAnavRSTerdayAnadyAH, zamapUre prasarpati / vikAratIravRkSANAM, mUlAdunmUlanaM bhavet / / 4 // dhAnavRSTithI dayA-nadInuM zamapUra caDya chate kAMThe UgelAM vikAravRkSanuM mULathI umUlana-uchedana thAya che. 4. dhyAnarUpa vRSTithI dayArUpa nadInuM zamarUpa para vRddhi pAme che tyAre vikAra-cittanA anyathAbhAvarUpa kAMThAnA vRkSanuM mULathI ja umUlana thAya che. jJAnadhyAnatapa:zIla-samyaktvasahito'pyaho / taM nApnoti guNaM sAdhu-ryamAmoti zamAnvitaH // 5 // jJAna, dhyAna, tapa, zIla ane sabhyatva yukta sAdhu pote e AtmalAbha pAmI nathI zakato ke je zAntAtmA pAmI zake che. pa. jJAna-tatvano avabodha, dhyAna-sajAtIya pariNAmanI dhArA, IcchAnA nirodha lakSaNa bAra prakArano tapa, zIla-brahmacarya, samyaktva-tattvanuM zraddhAna-cita eTalA guNavaDe sahita hovA chatAM paNa sAdhu te guNane prApta karato nathI ke je guNane zamaguNavaDe alaMkRta puruSa prApta kare che. svyNbhuurmnnsprddhi-vrdhissnnusmtaarsH| muniryenopamIyeta, ko'pi nAsau carAcare // 6 // svayaMbhUramaNa sAthe spardhA karato ane vadhato jato samatArasa jenAmAM che evA muni sAthe sarakhAvI zakAya evI kaI vastu duniyAmAM nathI. 6. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [33] svayaMbhUramaNa-ardharajajupramANe chellA samudranI spardhA karanAra ane vRddhizIla-vadhavAnA svabhAvavALo samatArasa-upazama rasa jene che evA muninI je vaDe sarakhAmaNuM karI zakAya e kaI paNa padArtha A carAcara jagatamAM nathI. zamasUktasudhAsiktaM, yeSAM naktaMdinaM manaH / kadA'pi te na dahyante, rAgoragaviSormibhiH // 7 // jemanuM mana rAtadivasa uttama zamaamRtathI siMcita rahe che te kadApi rAga-viSadhara(sarpa)nI viSasaMtatithI dagdha thatA nathI. 7. zama-upazama rasanuM varNana karanArA subhASitarUpa sudhAamRtavaDe jeonuM mana rAtri-divasa siMcAyeluM che teo kadI paNa rAgarUpa sarSanA viSayanA taraMgavaDe baLatA nathI. ja jJAnAnnottara-rakSAnAmA jayanti munirAjasya, zamasAmrAjyasaMpadaH // 8 // gAjatA jJAnarUpI hastIo ane nAcatA dhyAnarUpI azvovALA munirAjanI zamasAmrAjyalakSamI jayavaMtI varte che. 8. jemAM garjanA karatA jJAnarUpa hAthIo ane khelatA dhyAnarUpa ghaDAo che evI, munirUpa rAjAnI zama-upazamanA sAmrAjya-aizvaryAnI saMpatti jayavaMtI varte che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 34 ] zrI kapUravijayajI 7 indriyajayASTaka vibheSi yadi saMsArAd, mokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriyajayaM karttuM sphoraya sphArapauruSam // 1 // jo tu janmamaraNanAM du:khathI DaryA-kaMTALyA ha| ane tenAM anaMta du:khAthI chUTavA icchatA ja hA tA indriyAne kAbUmAM rAkhavA tArAthI bane teTaleA dRDha prayatna kara. 1. jo tuM saMsArathI bhaya pAme che ane meAkSanA lAbhane icche che tA indriyAnA jaya karavAne mATe rAra dedIpyamAna parAkrama pheArava. ahIM indriyAne varNAdinuM jJAna thAya che, tethI varNAdijJAna indriyAnA viSayarUpa nathI, parantu jJAnathI jANelA maneAna ane amanejJa evA vadi viSayeAmAM iSTapaNuM ane aniSTapaNuM thavAthI iSTa viSayAmAM abhimukhapaNuM ane aniSTa viSaye mAM vimukhatArUpa mAhanA pariNAma thAya che te viSaya che, tethI rAgadveSarUpe pravRtti karAvatu jJAna e indriyAnA viSayarUpa che. cAritrameAhanA udayathI nahi ramaNa karavA ceAgya parabhAvamAM ramaNu karavuM te asayama che. tyAM varNAdi te mAtra jANavA ceAgya che ema nathI, paNa ramya hAvAthI temAM ramaNa karavuM eTale viSayane grahaNa karanAra indriyadvArA pravrutta thaela jJAnanuM iSTapaNe ane aniSTapaNe pariNamana karavuM, tene jaya karavA eTale iSTa ane aniSTapaNe pariNamatA jJAnane rokavu te indriyAnA jaya. tAtparya e che ke je dvArA varNAdinuM jJAna thAya, paNa ISTapaNuM ke aniSTapaNuM na thAya te indriyajaya che. te anAdi kALanI azuddha asaMyamanI pravRttinuM nivAraNa karavArUpa che. jJAna e Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 35 ] AtmAnuM lakSaNa hovAthI svapavastunA baMdha thavArUpa che, parantu temAM ISTapaNA ane aniSTapaNArUpa vibhAva ja paravastunA saMgathI thaela anAdi paraMparAjanya azuddha pariNAma che, te sarvathA tyAga karavA gya che, mATe Indriyone jaya karavA cogya che. temAM dravyajaya e IndriyonI pravRttine saMkeca karavA vigere rUpa che. bhAvajaya e AtmAnA cetanA ane vIryaguNanI svarUpane anukULa pravRtti karavArUpa che. vRddhAstRSNAjalApUNe-rAlavAlaiH kilendriyaiH| mUcchomatucchAM yacchanti, vikAraviSapAdapAH // 2 // tRSNA-jaLathI bharelA kayArArUpa IndriyavaDe ja purNa thayelA vikArarUpI viSavRkSe, mUDha janone bhAre mUccha upajAve che. sujJa saMtoSI jano jitendriya hAI, tevA vikArane vaza thatA nathI arthAt teo sadA sukhI ja rahe che. 2. lAlasArUpa jaLavaDe bharelA indriyarUpa kayArAovaDe vRddhi pAmelA viSavRkSe kharekhara AkarI tIvra mUcha-mohane Ape che. saritsahasraduSpUrasamudrodarasodaraH / tRptimAn nendriyagrAmo, bhava tRpto'ntarAtmanA // 3 // hajArogame nadIonA jaLathI nahIM pUrAtA samudra same Indriyone samUha atRpta ja rahe che mATe aMtarAtmAthI ja tRpta thA.3. hajAro nadIovaDe na pUrI zakAya evA samudranA udarapeTa samAna indriyono samUha tRpta thato nathI, ema jANuM che vatsa! antarAtmAvaDe samyapha zraddhAna karI tRpta thA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36 ] zrI kapUravijayajI he bhavya ! A Indriyone samUha kadI paNa tRpta thata nathI, kAraNa ke nahi bhagavelA viSamAM IcchA thAya che, bhegavAtA viSayamAM mamatA thAya che ane pUrve bhagavelA viSayanuM smaraNa thAya che-e pramANe traNe kALamAM IndriyanI azuddha pravRtti cAlu che, mATe IndriyanA viSayamAM Asakta thaelAne tenAthI tRpti thatI nathI. je Indriyono samUha hajAra nadIonA pUravaDe na pUrAI zake evA samudranA udara samAna che. A hetuthI indriyanI abhilASA pUravA chatAM apUrNa rahe che ane te zama ane saMtoSathI ja pUrNa thAya che. te mATe A hitopadeza che. he uttama puruSa ! antarAtmAthI-AtmAnA antargata svarUpathI ja tRpta thA, kAraNa ke AtmasvarUpanA avalambana sivAya tRSNano kSaya thato nathI. AtmAnaM viSayaiH pAzai-bhavavAsaparAGmukham / indriyANi nibadhnanti, moharAjasya kiNkraaH||4|| meharAjAnI AjJA pramANe cAlanArI Indriye saMsArathI virakta prApya thayelA AtmAne paNa viSayarUpI pAza-jALathI bAMdhI le che. 4. mahArAjAnA kikara-cAkararUpa Indriye saMsAravAsathI parAmukha-vimukha thaelA AtmAne paNa viSayarUpa pAzavaDe bAMdhe che, kAraNa ke maharAjAne moTo putra rAgakesarI che, tene viSayAbhilASa nAme pradhAna che, tenI saMtati Indriya che. girimRtnAM dhanaM pazyan , dhaavtiindriymohitH| anAdinidhanaM jJAna-dhanaM pArzve na pazyati // 5 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [37] | IndriyonA pAzamAM paDele jIva DuMgaranI mATIne dhana mAnI daDe che paNa anAdi anaMta jJAnadhana potAnI pAse (aMtaramAM) raheluM che tene te dekhI zakatuM nathI. pa. IndriyanA viSayamAM mUDha thaele jIva parvatanI mATIne suvarNa-rajatAdi dhanarUpe jete cAre tarapha doDe che, paNa pAse rahelA anAdiananta sattAvizrAnta-sattArUpe rahela jJAnarUpa dhanane jete nathI. kahyuM che ke "varanAmata varavaM taruM nirAvara che " "ananta ane nirAvaraNa-AvaraNa rahita kevalajJAna jIvanuM svarUpa che." puraHpuraHsphurattRSNA, mRgatRSNAnukAriSu / indriyArtheSu dhAvanti, tyaktvA jJAnAmRtaM jddaaH||6|| mUDha jana jemAM AgaLa AgaLa tRSNA vadhatI ja jAya che evA mRgatRSNA samAna khoTA IndriyonA viSaye pratye amRta samAna jJAnano anAdara karI doDyA jAya che, tethI pariNAme teo mRtyuvaza thaI atizaya duHkhI thAya che. 6. AgaLa AgaLa vadhatI jatI tRSNA jeone che evA jaDa-mUkhaMjana jJAnarUpI amRtane choDIne jhAMjhavAnA jaLa sarakhA IndriyenA rUpa, rasa, gandha, sparza ane zabdarUpa viSamAM cetarapha doDe che. pataGga,gamInebhasAraGgA yAnti durdazAm / / ekaikendriyadoSAcced duSTaistaiH kiM na paJcabhiH // 7 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38 ] zrI kapUravijayajI pataMgIA, bhamarA, mAchalAM, hAthIo ane haraNayAM eka eka IndriyanI paravazatAthI durdazA-prANuta kaSTa pAme che, te pachI e pAMca duSTa Indriyone vaza thaI rahenAra chanuM te kahevuM ja zuM ? 7. - je pataMgiyA, bhramara, matsya, hAthI ane sAraMga-haraNa eka eka IndriyanA doSathI maraNarUpa mAThI dazAne pAme che, te doSavALI pAMce IndrivaDe zuM na hoya ? pataMga rUpamAM Asakta che, mIna-masya rasamAM AsaktivALe che, bhramara gandhamAM Asakta che, hAthI sparzamAM Asakta che ane haraNa zabdamAM AsaktivALe che. e prANuo eka eka indriyanA doSathI duSTa-dIna avasthAne pAme che eTale mRtyarUpa mAThI dazAne prApta thAya che, to doSavALI pAMce Indriye hoya to tethI zuM duHkha na thAya? vivekadvIpaharyakSaiH, samAdhidhanataskaraiH / indriyairyo na jito'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 8 // viveka-hastIne vidAravA kezarIsiMha samI ane samAdhidhanane lUMTI levA cora samI duSTa IndriyethI je ajita rahe che te ja dhIra puruSamAM agresara gaNAya che. 8. vivekarUpa hAthane haNavAne siMha samAna ane nirvikalpa dhyAnarUpa samAdhidhanane lUMTavAne taskara-cArarUpa Indriyo vaDe je jItAye nathI-Indriyone vaza thaye nathI, te dhIra puruSomAM mukhya gaNAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [39] 8 tyAgASTakam saMyatAtmA zraye zuddhopayoga pitaraM nijam / dhRtimambAM ca pitarau, tanmAM visRjataM dhruvam // 1 // yuSmAkaM saMgamo'nAdi-bandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn zIlAdi-bandhUnityadhunA zraye // 2 // huM saMyama-AtmA, zuddha upayogarUpa sva (aMtaraMga-sAcA) pitAne ane prati-tuSTirUpI mAtAne (havethI) Azraya karuM chuM, tethI bAhya lekhAtA (laukika) mAtapitAo! kRpA karIne mane baMdhanamukta karo. ekarUpa-ekaniSTha nahIM evA ahe aniyata baMdhuo ! tamArI sAthene niSphaLa saMbaMdha anAdi kALano joDAyele artha vagarane thaye che. have huM nizcaLasvabhAvI zIla-saMtoSAdika baMdhuono Azraya karuM chuM. 1-2. nizcaya nayathI "karavA mAMDayuM " te "karyuM' saMyama "grahavA mAMDyo" te "graho "--ema saMyatAtmA eTale saMyamane abhimukha thaelo huM zuddhopaga-rAgadveSarahita zuddha AtmajJAnarUpa potAnA pitAno ane vRti-AtmaratirUpa mAtAno Azraya karuM chuM, to huM mAtApitA ! mane avazya choDe. he badhuo ! "badhu te zatru thAya ane zatru te badhu thAya" ema anizcita che AtmA-paryAya jeno evA tamAre saMgama-meLo pravAhathI anAdi che. dhruvathI-nizcayathI avicalita che eka svarUpa jeonuM evA je zIla, satya, zama, dama, saMtoSAdi badhuone saMbaMdha avicAlata svarUpa hovAthI have huM tene Azraya karuM chuM. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40 ] zrI karavijayajI kAntA me samataivaikA, jJAtayo me samakriyAH / bAhyavargamiti tyaktvA, dharmasaMnyAsavAn bhavet // 3 // samatA e ja strI ane sAdhamIMjano e ja jJAtivarga have mArAM lekhuM chuM. e rIte bAhya vargano tyAga karIne AtmA saMyamavAnsaMyamI gRhasthapaNAno tyAgI bane che. 3. mane eka samatA ja vahAlI strI che, bIjI strI vahAlI nathI. samAna kriyA-AcAravALA sAdhuo ja mArA sagA che, bIjA sagAnuM kaMI paNa kAma nathI. e pramANe nizcayabhAve bAhya parivArano tyAga karIne gRhasthanI Rddhi pramukha dayika bhAvanA dharmane saMnyAsavAna-tyAgavALe thAya arthAt dayika bhAvane cheDI kSapazamabhAvavALo thAya. e atAttvika dharmasaMnyAsa, kahevAya che. tAtvika dharmasaMnyAsa te kSapakazreNimAM AThame guNasthAnake hoya che. kahyuM che ke "dvitIyApUrva prathamatAritra mahendra che " - prathama apUrvakaraNa samyaktvalAbhanuM ane bIjuM apUrvakaraNuM AThamA guNasthAnakanuM jANavuM. tyAM prathamakta (sAmaganA prathama bhedarUpa) dharmasaMnyAsa tAvikapAramArthika hoya. gadaSTisamuccaya granthamAM e ja bAbata kahevAmAM AvI che. (dayika bhAvanA dharmano tyAga karavArUpa atAtvika dharmasaMnyAsa pravrajyAnA avasare paNa hoya che.) dharmAstyAjyAH susaMgotthAH, kSAyopazamikA api / prApya candanagandhAbha, dharmasaMnyAsamuttamam // 4 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [41] caMdananA svAbhAvika gaMdha samAna (kSAyika) uttama dharmasaMnyAsa pAmI, susaMgathI utpanna thatA kSApathamika dharmo paNa tyAjya bane che. 4. bAvanAcandananA gabdha samAna kSAyikapaNAthI uttama dharmasaMnyAsane prApta karIne satsaMgathI utpanna thaelA kSApazamika- kSapazamathI prApta thaelA kSamAdika dharmo paNa tajavAyegya che. ahIM kSapakazreNimAM nivRtti bAdaraguNasthAnake vartatA rogIne kSAyika bhAvanI prAptithI kSApathamika kSamA Adi dharmanI nivRtti thatAM tArika dharmasaMnyAsa hoya che. guruvaM kavaca noti, zilAnTena vAvatA | AtmatattvaprakAzena, tAvatsevyo gurUttamaH // 5 // AtmatatvanA prakAzavaDe potAnI bhUla pote ja joI, jANI, sudhArI le evI tAkAtavALuM gurupaNuM jyAM sudhI pitAne prApta thayuM na hoya tyAMsudhI uttama gurunI sevA karyA ja karavI. 5. - jyAM sudhI grahaNazikSA ane AsevanAzikSA e bane zikSAnA samyak pariNAme zuddhAtmasvarUpanA prakAzavaDe-saMzaya ane viparyAsarahita bedhavaDe potAnA AtmAmAM gupaNuM na udaya pAme-pragaTa na thAya tyAMsudhI uttama guru-jJAnapadezAcArya sevavA gya che. he guru! tamArI kRpAthI mArA AtmAne viSe gurupaNuM na Ave tyAMsudhI sUtrokta vidhie mAre tamArI sevA karavAnI che, ema guru sAthe saMketa kara. jJAnAvAyo pIchA, zuddhakyaupAvavA nirvikalpe punastyAge, na vikalpo na vA kriyA // 6 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI kapUravijayajI - zuddha svasva padanI prApti thatA sudhI jJAnAcArAdika saghaLA AcAra pALavA jarUranA che. nirvikalapa tyAga (vItarAgadazA) prApta thaye chate te vikalpa ke pUrvokta kriyA haze ja nahi. 6. jJAnAcArAdi paNa zuddha evA pitapotAnA padanI maryAdA sudhI ISTa che. jJAnAcAra prati ema kahevuM ke jyAM sudhI tArA prasAdathI tAruM zuddha pada kevalajJAna na Ave tyAM sudhI mAre tArI sevA karavAnI che. ema darzanAcAranI sevA kSAyika samyaktvarUpa zuddha padano lAbha na thAya tyAMsudhI, cAritrAcAranI sevA tenA zuddha pada yathAkhyAta cAritranI prApti na thAya tyAMsudhI, tapAcAranuM AcaraNa parama zukaladhyAnano lAbha na thAya tyAM sudhI ane varyAcAranI sevA vIryanI sarvathA zuddhi na thAya tyAMsudhI karavAnI che. e zuddha saMkalpapUrvaka sarva kiyA lekhe lAge. saMkalpAhIna karma phaLe nahi. e zubhepaga dazAmAM savikalpa tyAganI maryAdA kahI. jyAre vikalaparahita tyAga thAya che tyAre vikalpa nathI tema parispandAdika kriyA paNa nathI. yogasaMnyAsatastyAgI, yogAnapyakhilAMstyajet / ityevaM nirguNaM brahma, paroktamupapadyate // 7 // tyAga-saMyamI utkRSTa yoganirodha(mana,vacana, kAyAnA saMpUrNa nigraha)vaDe samasta vyApArane taje ane e ja rIte pote anya yegAcAryoe jaNAvela nirguNa brahma(vizuddha paramAtmasvarUpamekSapada)ne pAme che. jenazelI mujaba zailezIkaraNavaDe utkRSTa yegane nirodha karavArUpa saMpUrNa saMyamavaDe samasta karmakSayarUpa mekSapada prApta thaI zake che. ene ja nirguNa brahma kahevAya che. 7. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 43 ] ( kSAyeApamika dharma ) sanyAsanA tyAgI yeAgasanyAsathI sarva cegAne paNa tyAga kare, e yeAgasanyAsa caiAdamA guNasthAnake hAya. kahyuM che keH-- HH " AyojyakaraNAdUrdhvaM dvitIya iti tadvidaH // " AyeAjyakaraNa karyA bAda bIjo yAgasanyAsa hoya che." kevalajJAnavarDa acittva vIya zaktithI bhaveApagrAhI ka te tevA prakAranI sthitimAM ANIne kSaya karavAnI kriyA te AyeyakaraNa. tenu phaLa zailezI-ceAgeAnI atyanta sthiratA che. tyArabAda bIjo ceAgasaMnyAsa nAme sAmarthya yoga prApta thAya che, ema tenA svarUpane jANanArA kahe che. zailezI avasthAmAM kAyAdi ceganA tyAga karavAthI 'ayeAga' nAme sarva sanyAsarUpa sarvottama ceAganI prApti thAya che. e pramANe khIjAe kahela nirguNu-guNurahita brahma-AtmasvarUpa ghaTe che. je vAdIe ema kahe che ke svabhAvaguNu jAya, te jUThA che. ema teA guNanA abhAve guNInA abhAva thAya, paNa dharmasaMnyAsanA tyAgathI ApAdhika dharma yAganA abhAva te nirguNu zabdane artha ghaTAvaveA. vastutastu guNaiH pUrNa-manantairbhAsate svataH / rUpaM tyaktAtmanaH sAdho - rnirabhrasya vidhorikha // 8 // nirmaLa saMpUrNa caMdranI jema saMpUrNa saMyamavata sAdhunuM svarUpa kharekhara anaMta guNAvaDe pUrNa svata: bhAsamAna thAya che. ni:svArtha tyAganA prabhAva aciMtya che. 8. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 44 ] zrI kapUravijayajI vAdaLAM rahita candranI peThe tyAgavanta che AtmA jene evA sAdhunu' svarUpa paramArthathI anantajJAnAdi guNlRAvarDa paripUrNa svaprakAzanI maryAdAe bhAse che. AvaraNanA javAthI svabhAvaguNu pragaTa thAya, paNa jAya nahi. 9 kriyASTaka jJAnI kriyAparaH zAnto, bhAvitAtmA jitendriyaH / svayaM tIrNo bhavAmbhodheH, parAMstArayituM kSamaH // 1 // tattvajJa-samyag jJAnI,zAstrokta zuddha kriyAmAM tatpara, zAnta, uttama bhAvanA bhAvita AtmAvALA ane sarva indriyeAne kAkhamAM rAkhanAra mahAtmA A bhavasAgarane pAte tarI-pAra UtarI khIjA bhavya AtmAone paNa tAravA samartha thaI zake che. 1. je samyag jJAnavALA, kriyAne viSe tatpara, upazamavALA, (jJAnAdi guNavaDe) vAsita karyA che AtmA jeNe evA ane jitendriya che te pAte saMsArasamudrathI tarelA che ane bIjAne tAravAne samartha che. kriyAvirahitaM hanta, jJAnamAtramanarthakam / gatiM vinApathajJo'pi, nAnoti puramIpsitam // 2 // sAcI karaNI vagaranu ekalu pATiyuM jJAna artha vagaratuM ja che. paMthanA jANu hAya paNa gamana karyA vagara icchita gAme (ThAme) paheAMcI zakatA nathI. tathAvidha karaNI karavAthI ja jJAnanI sArthakatA thaI zake che. ra. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 45 ] kriyArahita eluM jJAna anarthaka-mekSarUpa phaLa sAdhavAne asamartha che. mArgane jANanAra paNa pAdavihAra-gamana karyA sivAya Icchita nagare pahoMcato nathI. khAnukUlAM kriyAM kAle, jJAnapUrNo'pyapekSate / ghIvara vagaDa, taipUryAdi thar | rU . svayaMprakAzI dIvo paNa tela pUravuM ane vATa karavI vigere kriyAnI apekSA rAkhe che, tema pUrNa jJAnI paNa svaanukULa kriyAnI yogya avasare apekSA rAkhe che. 3. jema dIvo pote svaprakAzarUpa che, te paNa tela pUravA vigere kriyAnI apekSA rAkhe che, tema pUrNajJAnI paNa avasare svabhAvarUpa kAryane anukUla kriyAnI apekSA rAkhe che. (arthAt pUrNa jJAnIne paNa avasare svabhAvane anukULa kriyAnI AvazyakatA che. ) bAhyabhAvaM puraskRtya, ye kriyAM vyavahArataH / vadane kavalakSepaM vinA te tRptikAriNaH // 4 // kriyAne bAhyabhAvarUpa jaNAvI je tene vyavahArathI niSedha kare che te avicArI jane mukhamAM keLIo nAMkhyA vagara ja tRptine Icche che. 4. - bAhya kriyAnA bhAvane AgaLa karIne jeo vyavahArathI kriyAne niSedha kare che teo mukhamAM koLi nAMkhyA sivAya tRptine I che che. guNavabahumAnAde-nityasmRtyA ca sakriyA / jAtaM na pAtayed bhAva-majAtaM janayedapi // 5 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI kapUravijayajI - guNavaMtanA bahumAnAdipUrvaka svadeSanA bhAna sAthe tene TALavA kAyamI lakSabharI lAgaNI rAkhavArUpa satakriyAvaDe pedA thayela zubha bhAva TakI rahe che ane avanave zubha bhAva saheje paNa pedA thAya che. 5. adhika guNavaMtanA bahumAnAdivaDe (Adi zabdathI pApanI jugupsA, aticAranI AcanA-vratamAM lAgelA doSe sadaguru samakSa pragaTa karavA, devagurunI bhakti ane uttara guNanI zraddhA levI.) tathA lIdhelA niyamane hamezAM saMbhAravAvaDe sakriyAzubha kriyA utpanna thayelA bhAvane na pADe, teno nAza na kare ane nahi utpanna thaelA bhAvane paNa utpanna kare. e saMbadhe viMzatikAmAM zrImAn haribhadrAcArye kahyuM che ke - " tamhA NiccasaIe bahumANeNaM ca ahigataguNammi / paDivakkhadurgacchoe pariNaiAloaNeNaM ca // titthaMkarabhattIe susAhujaNapajjuvAsaNAe a / uttaraguNasaddhAe pattha sayA hoi jaiavvaM // evamasaMto vi imo jAyai jAo a na pahai kayAvi / tA etthaM buddhimayA apamAo hoi kAyavvo // " zrAvakadharmaviMzikA gA0 9-18 te mATe vratanuM nitya smaraNa, gaNI janenuM bahumAna, vratanA pratipakSanI jugupsA, pariNAmanI AlocanA, tIrtha karanI bhakti, susAdhu puruSanI sevA ane uttaraguNanI zraddhAvaDe ahIM sadA prayatna karavA yogya che. e pramANe karanArane je bhAva utpanna na thayA hoya te thAya che ane thayo hoya che te kadI paNa paDato nathI, tethI buddhimAna puruSe ahIM pramAdane tyAga kare-sAvadhAna thavuM. " Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 47 ] kSAyopazamike bhAve, yA kriyA kriyate tayA / patitasyApi tadbhAva-pravRddhirjAyate punaH // 6 // yathAmati ne yathAzakti je zubha kriyA karavAmAM Ave che tevaDe DhIlA paDI gayela-zithila pariNAmI thayelane paNa zubha bhAvanI vRddhi pharI thavA pAme che. 6. kSApazamika bhAve vartatAM tapa-saMyamane anukULa je kriyA karAya che, te kriyAnaDe ( zubha bhAvathI ) paDI gayelAne paNa te bhAvanI vRddhi thAya che. kahyuM che ke - "khAovasamigabhAve daDhajattakayaM suhaM aNuTThANaM / / paDivaDiyaM pi hu jAyai puNo vi tabbhAvabuDhikaraM // " 3 paMcAzaka gA0 34 kSApazamika bhAvamAM vartatAM daDha patnathI kareluM zubha anuSThAna patita paDI gayelAne paNa pharIthI te kSApazamika vanI vRddhi karanAra thAya che. guNavRddhyai tataH kuryAt , kriyAmaskhalanAya vA / ekaM tu saMyamasthAnaM, jinA nAmavatiSThate // 7 // eTalA mATe svaguNanI vRddhi artho tema ja aticArAdika deSarUpa khalanA dUra karavA arthe A nnati IchanAre ucita kriyA kAyama karavI joIe; kAraNa ke eka sarakhuM vizuddha saMyamasthAna to sarvajJa vItarAga paramAtmAone ja hoI zake che. 7. te hetuthI guNanI vRddhi karavA mATe athavA guNathI paDI na javAya te mATe kriyA karavI joIe. eka saMyamasthAna to kevalajJAnIne ja sthira rahe che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI kapUravijayajI vaco'nuSThAnato'saGgakriyAsaMgatimaGgati / sevaM jJAnakriyADamemUmiyAnantavijjInhA || 8 || sarvajJa--vItarAga prabhunA vacanAnusAre lakSyapUrvaka karavAmAM AvatI tadbhutu kriyAthI anukrame amRtamaya asaMga kriyAnA apUrva lAbha maLI zake che. te ja A sahuja Atmika AnadathI A jJAna--kriyAnI abheda bhUmi jANavI. zuddha lakSyapUrvaka zubha karaNI yathAvidha karavAnA kAyamI abhyAsathI kSayA pazama vadhatAM vIryAhvAsa vadhatA jAya ane pariNAme parama zAntikAraka asaMga kriyAnA apUrva lAbha maLI zake. 8. vacanAnuSThAnathI nirvikalpa samAdhirUpa asagakriyAnI caiAgyatAne prApta thAya che. te A jJAnakriyAnI abheda bhUmikA che, kAraNa ke asaMga bhAvarUpa kriyA zuddha upaMcAga ane zuddha vIjJAsanI sAthe tAdAtmya (tanmayatA ) dhAraNa kare che. vaLI te svAbhAvika AnandvarUpa amRtarasathI Ardra-bhIMjAyelI che. anuSThAna 1 prIti, r bhakti, 3 vacana ane 4 asaga e cAra prakAranu che. atyanta prItipUrvaka je anuSThAna-kriyA te prItyanuSThAna, bahumAna ane AdarapUrvaka je anuSThAna karavAmAM Ave te bhaktyanuSThAna. Agamane anusarIne je anuSThAna karAya te vacanAnuSThAna ane atizaya abhyAsathI AgamanI apekSA sivAya sahajabhAve karavAmAM Ave te asaMgAnuSThAna. temAM vacanAnuSThAnathI AtmA asagakriyAnI yAgyatAne prApta kare che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [49 ] 10 tRptyaSTaka. pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA, kriyAsuralatAphalam / sAmyatAmbUlamAsvAdya, tRptiM yAnti parAM muniH // 1 // jJAnaamRtanuM pAna karI, kriyArUpI ka95vallonA divya phaLa khAI ane samatArUpI tAMbUlanuM AsvAdana karI muni parama tRptine pAme che. 1. jJAnarUpa amRta pIne, kriyArUpa suralatA-ka95vallInA phaLane khAIne ane samatApariNAmarUpa tAMbUlane AsvAdIne-cAkhIne mahAna sAdhu utkRSTa tRptine pAme che. svaguNaireva tRptizcedAkAlamavinazvarI / jJAnino viSaH jiM? taicaeNrmaverariI | 2 | svaguNavaDe ja kAyamI tRpti thatI hoya to pachI je viSayavaDe a5 kALanI bhAMgItUTI tRpti thAya tevA viSayo sAthe jJAnIpuruSone pratibaMdha-Agraha zAno hoya ? arthAt na ja hoya. 2. je jJAnI puruSane pitAnA darzana, jJAna ane cAritraguNa vaDe ja sadA kALa vinAza na pAme tevI tRpti thaI hoya te je viSayavaDe thoDA kALanI tRpti thAya te viSayanuM zuM prajana che? arthAt kaMI paNa nathI. yA zAntaikarasAsvAdAd , bhavet tRptirtiindriyaa| sA na jihvendriyadvArA, SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] zrI kapUravijayajI je eka zAMta-vairAgya rasanuM AsvAdana karavAthI avaryAapUrva tRpti thAya che, te rasanA (jIbha) IndriyavaDe Sasane svAda levAthI thavA pAmatI nathI, evI apUrva tRptine avazya lAbha levA keNa cUke? 3. zAntarUpa advitIya rasanA AsvAda-anubhavathI je Indriyane agocara kevala anubhavagamya tRpti thAya che te jindriyavaDe SasanA cAkhavAthI paNa thatI nathI. bIjI sarva tRptithI jJAnatRpti adhika dekhADI (tethI) e vyatirekAlaMkAra che. saMsAre svamavanmithyA, tRptiH syaadaabhimaanikii| tathyA tu bhrAntizUnyasya, sA''tmavIryavipAkakRt // 4 // saMsAramAM mugdha janoe mAnI lIdhelI tRpti svapnavat mithyA che. sAcI tRpti to AtmAne vidyAsa karanArI jJAna-verAgInI ja che. 4. jema svapnamAM mAdaka khAdhA ke dIThA tethI tRpti na thAya, tema saMsAramAM abhimAnasiddha-mAnI lIdhelI jUThI tRpti samajavI. sAcI tRpti to mithyAjJAna rahita samyagdaSTine hoya che. te tRpti AtmAnA vIryane paripAka-puSTi karanArI hoya che. tRptinuM lakSaNa vIryanI puSTi che. pudgalaiH pudgalAstRpti, yAntyAtmA punarAtmanA / paratRptisamAropo, jJAninastana yujyate // 5 // .. pudgalavaDe pudgala piSAya che-tRpta thAya che ane jJAnAdi Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [51] kavaDe AtmA saMtoSAya che, tethI pudagalavaDe AtmAnI tRpti mAnI levAnuM jJAnIne na ja ghaTe. 5. pudagalavaDe pudagalo upacayalakSaNa tRpti pAme che. vaLI AtmaguNapariNAmathI AtmA tRpti pAme che. te kAraNathI para- pudgalanI tRptine samArepa-AtmAmAM upacAra abrAnta jJAnavantane ghaTato nathI. anya dravyano dharma paramAM-anyamAM Ape te samyajJAnI kema kahevAya? madhurAyamallaza-pANe ja varasatA parabrahmaNi tRptiryA, janAstAM jAnate'pi na // 6 // game evI miSTa rasavatI ane zAka vigerenA svAdathI vilakSaNa ane varNavI na zakAya evI je agAdha tRpti zuddha svarUpa ramaNatAmAM che tene loko jANatA paNa nathI, to pachI tene AdaravAnI to vAta ja zI ? enI prApti te virala sabhAgIne ja saMbhave che. 6. madhu-kAca=manahara rAjyanI madAra=moTI AzAo che jene evA puruSathI ajANa=na prApta thaI zake evA ane gorakSA=vANanA rasathI bahAra parabrahmamAM je tRpti che tene loko jANatA paNa nathI, to pAme kayAMthI ? bhejanAdimAM je tRpti che te majura-Aja-mArA=miSTa ghI ane moTA zAkathI rANa=prahaNa karavA egya che ane gerasathI (dUdha-dahIM vigerethI) bAhyA nathI, "mone yajJanepane je ro ravi "zAkAdi sahita paNa gorasa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para] zrI kapUravijayajI vinAnA bhejanamAM ze rasa che?" e vacanathI jANI levuM. parabrahma to gorasa-vANIthI bAhya che. "co vAro nirtane akALa mananA " jethI mana sahita vANa prApti thayA sivAya pAchI phare che-evuM vedavAkaya che. "agzarU ghaDyuM vasthi" (AcA- a. pa, u. 6)varNAdi avasthA rahita AtmAnA svarUpane kahevA mATe kaI paNa pada samartha nathI. ItyAdi siddhAntanA vacanathI jANavuM. e pramANe be artha kahyA. ahIM vyatirekAlaMkAra che. viSayormiviSodgAraH, syAdaptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyAna-sudhodgAraparamparA // 7 // pudagaLavaDe nahIM dharAtA mugdha jIvane jyAre viSayavikArane vadhAranAra mAThA jherI uddagAra (oDakAra) Ave che tyAre AtmasaMtoSI jJAnI puruSane te sAcA dhyAnarUpI amRtanA ugAre ja AvyA kare che. temanuM kevuM sadabhAgya ? 7. pudgalathI tRpta nahi thayelAne viSayanA kolarUpI jheranA azubha oDakAra hoya che ane jJAnathI tRpti thayelAne to dhyAnarUpa amRtanA oDakAranI paramparA heAya che. bahu pudagalabhejana te viSajana che, tethI viSayaviSanA ajIrNa mAThA oDakAra Ave ane jJAnAmRtanuM bhajana karanAra mahAtRptivaMtane amRtanA oDakAra ja Ave. e mahAtRptinuM lakSaNa che. sukhino viSayAvRptA, nendropendraadyo'pyho| bhikSurekaH sukhI loke, jJAnatRpto niraJjanaH // 8 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [53] viSayasukhathI nahIM dharAtA Indra ke upendra paNa sukhI nathI ja, kevaLa AtmasaMteSI nilepa-niHsaMga munimahAzaya ja jagatamAM sukhI che. 8. A viSayathI nahi tRpta thayelA Indra, kRSNa vigere sukhI nathI e Azcarya che. cAda rAjalokamAM jJAnathI tRpta thayela niraMjanakarmamalinatA rahita eka bhikSu-sAdhu ja sukhI che. 11 nilegASTaka. saMsAre nivasan svArthasajaH kAlavezmani / lipyate nikhilo lokaH, jJAnasiddho na lipyate // 1 // kSaNika-kalpita svArtha sAdhavAmAM ja tatpara chad, kAjaLanI koTaDI samAna A saMsAramAM vasata, sakaLa lokasamudAya rAga, dveSa ane mohAdika doSamaLathI lepAya che ja. phakta jemaNe AtmAne yathArtha oLakhI lIdho che evA jJAnasiddha jJAnImahAzaye ja tevA doSa-maLathI bacI zake che. 1. kAjaLanA ghara jevA saMsAramAM rahetA svArthamAM tatpara samagra leka lepAya che (karmathI baMdhAya che), paNa je jJAnavaDe siddha che te puruSa kadApi lapAto nathI. nAhaM pudgalabhAvAnAM, kartA kArayitA'pi ca / nAnumantA'pi cetyAtma-jJAnavAn lipyate katham ? // 2 // cetana-dehagehAdika jaDabhAvane tema ja rAgadveSAdika vibhA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] zrI karkharavijayajI vane kartA, hartA, sahAyaka ne anumodaka na ja hoI zake, evuM nizcayaSTithI samajanAra deSa-maLathI na ja lepAya. 2. huM paigalika bhAvone karanAra, karAvanAra ane anumodana karanAra nathI, evA samabhAvavALA AtmajJAnI (karmathI) kema lepAya? lipyate pudgalaskandho, na lipye pudgalairaham / citravyomAJjaneneva, dhyAyaniti na lipyate // 3 // jema AkAza aMjanathI levAtuM nathI tema arUpI AtmA paNa vAstavika rIte karma-lepathI lepAto nathI. phakta pudgala ja pudugaLo vaDe lepAya che ema cintavanAra karma--maLathI lepAto nathI. 3. pudagalane skandha pudgalavaDe saMkramAdi upacaye (pUrvanA padrale sAthe bIjA pudagalanA maLavAvaDe upacaya thavAthI ) lepAya che, paNa huM lapAto nathI. jema citrAmaNavALuM (vividha varNavALuM) AkAza aMjanathI lepAtuM nathI-e pramANe dhyAna karato AtmA lepAta nathI-karmathI baMdhAto nathI. liptatAjJAnasaMpAta-pratighAtAya kevalam / nirlepajJAnamanasya, kriyA sarvopayujyate // 4 // nirlepa-daSTivALAnI saghaLI satakaraNa rAgadveSa ane mamatAdika vibhAvamAM jatA upagane vAravA mATe hoya che, tethI te sakAma nirjarA karanArI thavA pAme che. 4. nilepa jJAnamAM magna eTale "huM nirlepa chuM" evI jJAnadhArAmAM ArUDha thayelA yegInI sarva kriyAo vyutthAnadazAmAM vyavahArabhAvathI liptapaNAnA jJAnanA saMpAtanuM-AgamananuM Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [55] nivAraNa karavA mATe kevaLa upagI thAya che-kAmamAM Ave che. e kAraNathI ja dhyAnArUDhane AvazyakAdi kriyA tevA prakAranI zuddhithI AtmadhyAnanI dhArAthI paDatA bacAvavA mATe ja AlaMbanabhUta kahI che. tapa:zrutAdinA mattaH, kriyAvAnapi lipyate / bhAvanAjJAnasaMpanno, niSkriyo'pi na lipyate // 5 // tapakRtAdikanA madathI mAto kriyA karato chato paNa karma- lepathI lepAya che ane zuddha hadayavALo tathA prakAranI kriyAne nahIM karato chato paNa karmalepatho lapAto nathI. 5. tapa ane kRtapramukhe karIne abhimAnavALe kriyAvAna hoya to paNa karmathI lepAya che ane bhAvanAjJAna-tatvajJAna vaDe sahita kriyArahita hoya to paNa lapAto nathI. alipto nizcayenAtmA, liptazca vyvhaartH| zukyatvatiya jJAna, vivAna hitA dazA || do tatva(nizcaya)daSTithI jotAM AtmA alipta (nilepa) che ane vyavahAradaSTithI jotAM te ja AtmA karma--lepathI lepa dIse che, tatvadaSTivALA jJAnIjane aliptadazAthI Atmazuddhi kare che ane vyavahAradaSTi jano tathA prakAranA kriyA-AcaraNa yege zuddhi karI zake che. 6. nizcayanayathI AmA lepAela nathI (karmathI baMdhAele nathI) ane vyavahAranayathI lepAele che. (karmathI baMdhAele che.) jJAnagI zuddha dhyAnathI alipta daSTie zuddha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56], zrI kapUravijayajI thAya che ane kriyAvALe liptapaNAnI daSTie zuddha thAya che. eTale lepa TALavA abhyAsane avalaMbe che. jJAnakriyAsamAvezaH, sahaivonmIlane dvyoH| bhUmikAbhedatastvatra, bhavedekaikamukhyatA // 7 // nizcaya ane vyavahAra e ubhaya daSTinuM sAthe ja pragaTanavikasana thatAM jJAna ane kriyA ubhayano samAveza thavA pAme che; paraMtu sthAnavizeSathI te prastAve eka ekanI mukhyatA hoya che. 7. bane daSTine sAthe ja vikAsa thatAM jJAna ane kriyAne samAveza--ekIbhAva hoya che ane guNasthAnakarUpa bhUmikAnA bhedathI ahIM jJAna-kriyAmAM eka ekanI mukhyatA hoya che. dhyAnadazAmAM jJAnanI mukhyatA ane vyavahAradazAmAM kriyAnI mukhyatA hoya che. sajJAnaM yadanuSThAnaM, na liptaM doSapaGkataH / zuddhabuddhasvabhAvAya, tasmai bhagavate namaH // 8 // jJAnayukta jenuM anuSThAna (AcaraNa) rAgadveSAdika deSamaLathI lepAyuM hotuM nathI tevA zuddha buddha svabhAvavALA pUjya sAdhujanane namaskAra ho ! jemanI kriyA (karaNa) samajapUrvaka nirAzaMsa bhAve (AzaMsA vagara) kevaLa Atmazuddhi nimitte ja karAtI hovAthI zuddha-nirdoSa che ane tINa upayoga (AtmalakSa) sahita ja karAtI hovAthI Atmavizuddhi karavAne samartha che evA pavitra AtmAone namaskAra thAo. 8. jenuM jJAna sahita kriyArUpa anuSThAna doSarUpa kacarAthI lepAyeluM nathI evA, zuddha, nirmaLa, buddhakelkIrNa jJAnarUpa svabhAva che jene evA te bhagavaMtane namaskAra ho ! Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [57] che. svabhAvalAbhAt kimapi, prAptavya nAvaziSyate / / rUlyAaizvaryasaMpanno, niHspRho nAte muni ? | jJAna, darzana, cAritrAdika lakSaNasvarUpa AtmaprApti uparAMta bIjuM kaMI prApta karavAnuM bAkI rahetuM nathI, tethI ja AtmAnuM kharuM ezvarya pAmela sAdhu niHspRha bane che. 1. AtmAnA svabhAvanI prAptithI bIjuM kaMI paNa prApta karavAnuM bAkI rahetuM nathI. e prakAre AtmAnA ezvarya-prabhuttAne prApta thaela muni ni:spRha-spRhA rahita thAya che. saMyojitakaraiH ke ke, prArthyante na spRhaavhaiH| amAtrajJAnapAtrasya, niHspRhasya tRNaM jagat // 2 // paraspRhA (AzA-IcchA) karanArA, parAdhIna vRttivALA sahu ke hAtha joDI joDIne anekanI pAse karagaratA (prArthanA karatA) dIse che; akhUTa AtmajJAnanA dhaNI evA ni:spRhI sAdhujanone ja keInI paravA hotI nathI. 2. jeNe hAtha joDelA che evA pRhAvALA puruSa konI konI pAse prArthanA karatA nathI-mAgatA nathI? arthAt badhA dAtA puruSanI pAse mAge che. aparimita jJAnanA pAtra evA niHspRha munine to sarva jagat tRNatulya che. chindanti jJAnadAtreNa, spRhAviSalatAM budhAH / mukhazoSaM ca mUchau~ ca, dainyaM yacchati yatphalam // 3 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 58 ] zrI kapUravijayajI sujJa sAdhujanA jJAnarUpI dAtaraDAvaDe spRhA-tRSNArUpI viSavelaDIne chedI nAMkhe che, kemake e spRhAthI mukhazeASa, mUrchA ane dInatAnA ja anubhava karavA paDe che. 3. adhyAtmajJAnI paDita puruSA jJAnarUpa dAtaraDAvaDe spRhArUpa viSavelIne chede che, je spRhA-lAlasArUpa viSalatAnA phaLa sukhanuM sukAvuM, mUrchA ane dInapaNuM Ape che. niSkAsanIyA viduSA, spRhA cittagRhAd bahiH / anAtmaraticANDAlI-saMgamaGgIkaroti yA // 4 // sujJa janAe gRhAne manama MdiramAMthI bahAra kADhI mUkavI- manamAM saMgharavI ja nahIM, kemake te AtmAne kaLa paDavA na ja de evI vibhAvapariNati athavA kumaticaDAlaNInA saMga karyA kare che. 4. je ( spRhA ) Atmaviruddha pudgalanI ratirUpa cAMDAlInA prasaMga-sahavAsa svIkAre che-Adare che te spRhA paMDite cittarUpa gharathI bahAra kADhI mUkavA ceAgya che. spRhAvanto vilokyante, laghavastRNatUlavat / mahAzrayaM tathApyete, majjanti bhavavAridhau // 5 // pArakI AzAe jIvanArA kevaLa ghAsa ke AkaDAnA rU jevA halakA ( laghutA pAmatA ) dIse che, tema chatAM tee bhavasAgaramAM DUbI jAya che te bhAre Azcarya che. 5. pRhAvALA-lAlasAvALA jIvA tRNa ane AkaDAnA rU jevA halakA dekhAya che, teA paNa e saMsArarUpa samudramAM DUbe che e mATuM Azcarya che. bIjA je halakA heAya te bUDe nahi. kahyuM che ke-- Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [59 ] " tUlaM tRNAdapi laghu. tUlAdapi hi yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau, mAmayaM prArthayiSyati // " :tRNathI AkaDAnuM rU halakuM che ane AkaDAnA rUthI paNa halake yAcaka che; to paNa mArI pAse mAgaze evA bhayathI vAyu tene kheMcI jatuM nathI." gauravaM pauravandhatvAt , prakRSTatvaM pratiSThayA / khyAti jAtiguNAt svasya, pAdu'kuryAnna niHspRhH||6|| ni:spRhI mahAtmA nagarakonA vaMdanapUjanathI nija gaurava (moTAI), mAna pratiSThAvaDe svazreSThatA ane svajAtinA guNa varNavI potAnI prasiddhi karatA nathI. lekapUjA, pratiSThA ke khyAtinI darakAra teo karatA ja nathI. 6. spRhArahita sAdhu nagaravAsI lokone vandanIya hovAthI potAnI moTAIne, pratiSThA-zebhAthI uttamapaNAne ane jAtikulasaMpannapaNathI prasiddhine na pragaTa kare. bhUzayyA bhaikSamazanaM, jINaM vAso gRhaM vanam / tathA'pi niHspRhasyAho, cakriNo'pyadhikaM sukham // 7 // niHspRhI sAdhune zayana karavAne bhUmitaLa, khAvAne bhikSAbhajana, paheravAne jIrNaprAya vastra ane vAsa karavAne vana hoya tema chatAM tene cakravatIthI paNa adhika sukha hoya che e ja AzcaryakAraka che. 7. pRthivI te ja sukhazayyA, bhikSAsamUhathI maLela AhAra, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60] . zrI kapUravijayajI jUnuM phATeluM vastra ane vana e ja ghara che te paNa Azcarya che ke pRhArahitane cakravatI karatAM paNa adhika sukha che. paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // paraAzA-tRSNA ke parAdhInatA e ja bhAre duHkha ane nispRhatA-kharI saMtoSavRtti e ja bhAre sukha." saMkSepamAM sukha duHkhanuM e ja lakSaNa zAstramAM kahyuM che. pachI IchAmAM Ave te ekane pasaMda kare. 8. paranI AzA lAlasA-karavI te mahAduHkha che ane ni:spRhapaNuM te mahAsukha che. e saMkSepathI sukha ane duHkhanuM lakSaNa karyuM che. 13 maunASTaka. manyate yo jagattatvaM, sa muniH prikiirtitH| samyaktvameva tanmaunaM, maunaM samyaktvameva vA // 1 // je sakaLa (depAdeya-hitAhita) tatvane yathAsthita jANe tevA jJAnI mahAtmA muni kahevAya che. te munibhAva e ja zuddha kAraka samyaktva ane e samyava ja kharo munibhAva jANa. 1. "je jagatanA tattvane jANe te muni " ema tIrthaMkaragaNadharoe kahyuM che. te kAraNathI munipadanI vyutpattinA nimittarUpa jagatanA tatvanuM jJAna hovAthI samyaktva ja muni paNuM che Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [61]. athavA muni paNuM e ja samyaktva che. AthI ja "badhA ya zabda kriyAvAcI che" evo evaMbhUta nayano abhiprAya laIne AcArAMgasUtramAM kahyuM che ke - jaM sammaM ti pAsahA taM moNaM ti pAsahA, jaM moNaM ti pAsahA taM sammaM ti pAsahA / Na imaM sakaM siDhilehiM adijamANehiM guNAsAehiM vaMkasAmAyArehiM pamattehiM gAramAvasaMtehiM / muNI moNaM samAyAe, dhuNe kammasarIragaM / paMtaM lUhaM ca sevanti, vIrA smmttdNsinno||" adhyao , 30 2, phU0 115 je samyatva che te ja munipaNuM che, je munipaNuM che te ja samyakatva che. e mauna (munipaNuM) ziAthala-mantavIryavALA, Adga-rAgavALA, zabdAdi viSayane AsvAda lenAra, vaka AcAravALA-mAyAvI, ane pramAdI gRhasthAe pAlana karavuM zakya nathI. | muni maunane grahaNa karIne kAmaNa zarIrano nAza kare ane tene mATe samyakatvadarzI vIra puruSa prAnta ane rUkSa bhajana kare che. AtmA''tmanyeva yacchuddhaM, jAnAtyAtmAnamAtmanA / seyaM ratnatraye jJapti-rucyAcAraikatA muneH // 2 // AtmA pote ja pitAmAM raheluM zuddha svarUpa jevaDe jANejue che te ja A muni saMbaMdhI ratnatrayamAM jJAna, darzana ane cAritranI ekatA jANavI. 2. jJAtA AtmA AtmasvabhAvarUpa AdhArane viSe zuddha-karmona Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [62 ] zrI kapUravijayajI pAdhirahita ekatva-pRthakksa pRthapariNata-abheda ane bhedarUpe pRthariNativALA svadravyarUpa AtmAne AtmAvarDa jJarijJA ane pratyAkhyAnaparijJA ema dvividha parinAdvArA jANe, te A ratnatrayamAM jJAna, ruci-zraddhA ane AcaraNanI abhedapariNita munine hAya che. kahyuM che ke-- AtmAnamAtmanA vetti, mohatyAgAd yadAtmani / tadeva tasya cAritraM, tajjJAnaM tacca darzanam // "" 66 " AtmA mAnA tyAgathI AtmAne viSe AtmAvaDa AtmAne je jANe che te ja tenuM cAritra che, te jJAna che ane te darzana che. " A ja kAraNathI je zrutajJAnathI kevaLa AtmAne jANe te abheda nayanI apekSAe tathA je kevala sapUrNa zrutane jANe te bhedanayathI zrutakevalI che, ema samayaprAbhUtamAM kahyuM che. jo hi suraNabhigacchara, appANamiNaM tu kevalaM suddhaM / taM suakevalimisiNo, bhapaMti logappadIvayarA // jo suanANaM savaM jANai, suakevaliM tamAhu jiNA / nANaM AyA savaM jamhA, suakevalI tamhA // samaya0 gA0 9-10 je zrutajJAnavarDa kevaLa zuddha AtmAne jANe che tene leAkamAM prakAza karanArA RSi zrutakevalI kahe che. je sarva zrutajJAnane jANe che tene jitA zrutakevalI kahe che, kAraNa ke AtmA sarva jJAnarUpa che tethI te zrutakevalI kahevAya che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 63 ] e ja ane nayabhede karI vivarI dekhADe checaaritrmaatmcrnnaad, jJAnaM vA darzanaM muneH / zuddhajJAnanaye sAdhyaM, kriyAlAbhAt kriyAnaye // 3 // zuddha nizcayadraSTithI munine AtmaramaNutA ( svarUpasthiratA ) jJAna, darzana ane cAritranI sArthakatA che, ane vyavahAradraSTithI DhoSanivRttirUpa kriyAnA sevanavaDe tenI sArthakatA lekhAya che. 3. AtmAne viSe ja cAlavAthI-pudgalathakI nivRtti karavAthI cAritra, medhasvarUpa heAvAthI jJAna ane jineAkta bhAvanI zraddhArUpa hAvAthI darzana, ema zuddha jJAnanaya eTale jJAnAdvaita nayanA abhiprAye munine sAdhya che. te eka vastune vyAvRttibhedanayanI apekSAe trirUpa kahe che. jJAnanA larUpa kriyAnA lAbhathI kriyAnayanA abhiprAye ekatA jANavI. viSayapratibhAsavyApAre jJAna, AtmapariNAma vyApAre te ja samyaktva, ane Asavane rAkavAthI tattvajJAna vyApAre te ja cAritra. ema vyApAranA bhedathI eka jJAna trirUpa kahevuM. yataH pravRttirna maNau, labhyate vA na tatphalam | atAvizrI maLijJAA-maLizraddhA na mA yathA // 4 // jo najare joyA chatAM maNi levA pravRtti thAya nahIM temaja tenuM phaLa meLavI zakAya nahIM, teA temanA saMbaMdhI jJAna temaja zraddhA yathArtha lekhAya nahi. 4. jema jethI maNine viSe ( te levAnI ) pravRtti na thAya athavA viniyoga-alaMkArAdimAM ceAjanA karavArUpa pravRttinu Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 64 ] zrI karavijayajI phaLa paNa na prApta thAya te te maNinuM jJAna ane "A maNi che" evI zraddhA avAstavika-asatya che. tathA yato na zuddhAtma-svabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttiA , na tajjJAnaM na darzanam // 5 // tevI rIte je thakI zuddha AtmasvarUpamAM ramaNatA ke doSanivRttirUpa phaLa thavA na pAme te jJAna ane darzana sArthaka lekhI zakAya nahi. 5. tema jethI zuddha AtmasvabhAvanuM AcaraNa na thAya athavA zuddha AtmAnA lAbhanuM phaLa rAga, dveSa ane moharUpa doSanI nivRtti na thAya te jJAna nathI ane darzana-samyaktva paNa nathI. yathA zophasya puSTatvaM, yathA vA vadhyamaNDanam / tathA jAnan bhavonmAda-mAtmatRpto munirbhavet // 6 // jevuM sejAthI thayeluM puSTapaNuM ane vadha karavA lAyakane sArAM vastrAbhUSaNa paherAvavAM nakAmA-niSpAjana che, te ja A saMsArane ajJAnajanita unmAda lekhI tatvavedI muni kSaNika padArthomAM rati arati tajI, samabhAvamAM jhIlatA satA sahaja saMtoSI thaIne rahe che. 6. jema sojAnuM puSTapaNuM athavA jema vadha karavAne laI jatA puruSane kareNanA phUlanI mALA vigere AbharaNa paherAvavAmAM Ave che, tevA saMsAranA unmAda-ghelachAne jANatA muni AtmAne viSe ja saMtuSTa hoya. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ pa ] sulabhaM vAganuccAraM, maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu, yogAnAM maunamuttamam // 7 // kevaLa vacana nahIM uccAravArUpa mana to ekendriya jIvone viSe paNa jANI joI zakAya che, paraMtu parapuhUgala(parabhAva)ne viSe mana, vacana, kAyAnI thatI pravRtti ATepI levArUpa mana ja sarvottama phaLasAdhaka eTale kalyANakArI che. 7. vacananA nahi uccAravArUpa mana ekendriya jIvomAM sulabha (sukhe pAmIe tevuM ) che, paraMtu pudgalomAM yoganI (manavacana-kAyAnI) avyApArarUpa apravRtti te ja utkRSTa mAna che. e ja muninuM mana che. jyotirmayIva dIpasya, kriyA sarvA'pi cinmayI / yasyAnanyasvabhAvasya, tasya maunamanuttaram // 8 // divAnI jatinI jevI jenI saghaLI kriyA jJAna(prakAza)thI jhaLakatI che, tevA zAnta-samabhAvI mahAzayanuM ja maina sarvottama che. jaDa, mugdha ke kapaTanA vacanamAtrane nahIM uccAravArUpa manamAtrathI kazuM vaLatuM nathI. AtmAnuM kalyANa te asavRttio ke vAsanAonA saMyamathI ja sadhAya che. 8. jema dIvAnI UMce gamana karavA ane nIce gamana karavA AdirUpa badhI ya kriyA prakAzamaya che tema ananyasvabhAve eTale pugalabhAve nahi pariNAma pAmelA evA jenI-AhAravyavahArAdi saghaLI kriyA jJAnamaya che tenuM mana ja utkRSTa che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijayajI ___" viyadvastusvabhAvAnurodhAdeva tatkArakAt viyatsaMpUrNatA tadupara macaivai(va) dazASsmanA " "AkAzane vastusvabhAvane anusarIne ghaTanI kAraNasAmarIthI ghaTarUpa kAryanI utpatti thatAM ghaTAkAzanI pUrNatA thAya che. arthAta jema kAraNasAmagrIthI ghaTanI utpatti thatAM ghaTAkAzanI pUrNatA thAya che tema AtmAnI badhI kriyAo zAnadaSTivaDe cetanyamaya thaI jAya che. e nyAye jJAnInI badhI kriyA jANavI. --jha@ - 14 vidyASTaka. nityazucyAtmatAkhyatiranityAzucyanAtmasu / avidyA tattvadhIvidyA, yogAcAryaiH prakIrtitA // 1 // - anitya, azuci ane pagalika vastuomAM nitya, zuci-pavitra ane potApaNAnI buddhi te ja avidyA (ajJAna) ane vastune vastugate yathArtha lekhavI (oLakhI levI) te ja vidyA (samya gajJAna) yogAcAryoe vakhANela che. 1. anitya eTale AtmAthI bhinna parasaMgane viSe nityapaNAnI buddhi, tathA nava dvArethI maLane vahetAM azuci-apavitra zarIrane viSe pavitrapaNAnI buddhi ane AtmAthI bhinna pudgalAdi padArthane viSe AtmapaNAnI buddhi eTale ahaM buddhi tathA mamatvabuddhi e avidyA kahI che. tattvabuddhi eTale zuddha AtmadravyamAM nityapaNAnI, zucipaNAnI ane AtmapaNAnI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [} 67 ] buddhi-yathArtha jJAna te vidyA, ema cAgaSTisa paNa pata jalipramukha yAgAcAryaMe kahyuM che. ya pazyennityamAtmAnamanityaM parasaGgamam / ituM hajuM na zamnoti, tattva mohamahintuSaH // 2 // je AtmAne nitya-zAzvata-avinAzI ane para-pudgaLasaMbaMdhane anitya-asthira-kAramA aMtarathI lekhe che, samaje che te jJAnInA parAbhava mAharUpa cAraTo karI zakatA nathI. ra. je nitya-sadA avicalita svarUpavALA AtmAne dekhe che ane parasa'ceAgane anitya-adhruva, asthira dekhe che tenuM ala-chidra meLavavAne meAharUpa cAra sama thatA nathI. taraGgataralAM lakSmI-mAyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAye - dabhravad bhaGguraM vapuH || 3 // vicakSaNa manuSya lakSmIne jaLataraMga jevI caMcaLa, jIvatane pavana jevu asthira ane zarIrane vAdaLA jevuM kSaNavanAzI lekhI temAM mUMjhAi jatA nathI. 3. nipuNu buddhivALe samudranA kallola jevI capala lakSmIne, vAyu jevA asthira AyuSane ane vAdaLAMnA jevA vinAza pAmavAnA svabhAvavALA zarIrane cintave. zucInyapyazucIkartuM samarthe'zucisaMbhave / dehe jalAdinA zauca-bhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // zukra-raja( vIrya -rudhira )rUpa azuci vastusaMbaMdhathI pedA 3 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] zrI kapUravijyajI thanArA tathA game tevA zuddha khAnapAna, vastra pramukhane azuddhamalina karI nAMkhanArA deha viSe jaLa vigerethI pavitra thavAne bhrama mUDhajanone bhAre Akare hoya che, jJAnIne evo bhrama saMbhavata nathI. 4. kapUra, kastUrI pramukha pavitra vastune paNa apavitra karavAne samartha tathA mAtAnuM rudhira ane pitAnA vIryarUpa azuci padArthathI utpanna thayelA zarIrane viSe jaLa mATI vigerethI pavitrapaNAne bhrama mAhathI mUMjhAyelA zrotrIyAdikane (vedapAThI. brAhmaNadine) kadI na TaLI zake e bhayaMkara che. yaH snAtvA samatAkuNDe, hitvA kazmalajaM malam / punarna yAti mAlinyaM, so'ntarAtmA paraH zuciH // 5 // samatA-kuMDamAM snAna karI, pApa-melane pakhALI je pharI pApathI kharaDAtuM nathI te aMtarAtmA ke vivekAtmA kharekhara pavitra thayele samaja. 5. je samatArUpa kuMDamAM snAna karIne ane pApathI utpanna thaelA melane cheDIne pharIthI malinapaNuM pAmatuM nathI te antarAtmA-sabhyatvavAsita AtmA atyanta pavitra che. "vadhe na vojha yAvi " samyagdaSTi kadApi bandhavaDe antarkoTAkoTI sAgaropamanI sthitine ullaMghate nathI, eTale tethI adhika sthitibandha karatuM nathI. e nyAye samyagdaSTi thaye eTale ja aMze snAtaka (kevalajJAnI) thaye, jethI utkRSTa sthitibandharUpa mela samyagdaSTine na Ave e ja sahaja pavitrapaNuM jANavuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [69] Atmabodho navaH pAzo, dehagehadhanAdiSu / yaH kSipto'pyAtmanA teSu, svasya bandhAya jAyate // 6 // zarIra, dhana ne ghara-hATa pramukhamAM mArApaNAnI buddhi e eka evuM vilakSaNa baMdhana che ke te badhAne bAMdhavA jatAM- potAnA karavA jatAM, pote ja baMdhAI paravaza thaI jAya che. 6. zarIra, ghara ane dhana vigere padArthamAM AmapaNAnI buddhi eTale "huM ane mAruM" evo ahaMbhAva ane mamatvabhAvane pariNAma te navIna (lakattara) pAza che. je pAza AtmAe dehAdikane viSe nAMkhe che te paNa te AtmAnA (pitAnA ja) bandhane mATe thAya che. bIjo laukika pAza to jenA upara nAMkhyuM hoya tene bAMdhe che. dehAdimAM AtmadharUpa pAza te dehAdika upara nAMkhe che te tene bAMdhato nathI, paNa nAMkhanArane bAMdhe che e Azcarya che. mithoyuktpdaarthaanaam-sNkrmcmkriyaa| cinmAtrapariNAmena, viduSaivAnubhUyate // 7 // saMyoga saMbaMdhathI maLelA padArtho pitApitAne svabhAva kadApi tajatA nathI, evo camatkAra zuddha jJAnapariNAmavaDe jJAnI puruSa ja anubhave che. jema jaDa vastu potAno svabhAva na taje tema cetanaAtmA paNa pitAne svabhAva na taje e niyama ja che. 7. paraspara maLelA jIva-pudgalAdi dravya-paryAyarUpa padArthanA asaMkrama-lakSaNa ane svarUpanA asaMkaraNa-bhinnatAne camatkAra jJAnamAtrapariNAmavanta vidvAnathI anubhavAya che. te anya vizeSa paryAya che tene jJAnAdi svalakSaNavaDe jANe che. sanmatimAM kahyuM che ke Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] zrI kapUravijayajI annonnANugayANaM imaM taM ca tti vibhayaNamasakaM / jaha duddhapANiyANaM jAvaMta visesapajAyA // | (ws 1, pA. 40) " dUdha ane pANInI peThe paraspara maLelA-otapreta thayelA jIva ane pudgala dravyanA jeTalA vizeSa dharyA che temAM "A jIva che ane A pudgala dravya che e vibhAga kare azakya che, paraMtu te bannenA avibhakta paryAye samajavA joIe. avidyAtimiradhvaMse, dRzA vidyAJjanaspRzA / pazyanti paramAtmAna-mAtmanyeva hi yoginH|| 8 // jJAnarUpI aMjana(AMjaNa)vaDe ajJAnarUpa timiraroga Tane chatayegI puruSo potAnAmAM ja paramAtmasvarUpane je anubhave che.8. gIo samAdhidazAmAM mithyAjJAnarUpa andhakArane nAza thatAM tattvabuddhirUpa aMjanane sparza karanArI daSTivaDe potAnA antarAtmAne viSe ja paramAtmAne eTale utkRSTa jJAnavaMta kevaLa AtmAne dekhe che. bAhyAbhA mithyAjJAnI prathama guNasthAnake, antarAtmA samyagdaSTi cothA guNasthAnakathI mAMDI bAramAM guNasthAnaka sudhI. ane paramAtmA kevalajJAnI teramA ane caudamAM guNasthAnake hAya che. vyakti svarUpe pragaTabhAve) bAhyAtmA hoya te zaktie antarAtmA hAya. vyaktithI antarAtmA hoya te zaktithI paramAtmA hoya. paramAtmA bhUtapUrva nyAye bAhAtmA kahevAya, paNa vyatirUpe paramAtmA hAya. je paramAtmA hoya te bAhyAtmA tathA antarAtmA bhUtapUrva naye ja kahevAya. e navacanikA jANavI. pomem Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 71 ] * 15 vivekASTaka. karma jIvaM ca saMzliSTaM, sarvadA kSIranIravat / vibhinnIkurute yo'sau munihaMso vivekavAn // 1 // 9 jIva ane karma kSIra ane nIra-jaLanI peThe nira tara maLela hAya che, paraMtu tene huMsa samAna munimahArAja vivekacaMcuDe bhinna kare che. 1. dUdha ane pANInI peThe jJAnAvaraNAdi kama` ane jIva sadA ekaThAM maLelAM che. tene je sAdhurUpa rAjahuMsa lakSaNa AdinA bhedathI bhinna kare te vivekavata kahevAya che. jIva ane ajIvatu je bhedajJAna te viveka. dehAtmAdyaviveko'yaM, sarvadA sulabho bhave / bhavakoTacA'pi tadbheda-vivekastvatidurlabhaH // 2 // deha e ja AtmA e vigere aviveka tA sulabha che, paNa krADabhave tenA bheda samajAvanAra evA viveka prApta thavA te ati dula bha che.2. sasAramAM zarIra, AtmA Adi zabdathI vacana, citta, svastha sadguNAnurAgI munimahArAja zrI kapUravijayajIe jJAnasAranA batrIza aSTako paikI keTalAkanA bhASAMtara zrI je. dha. pra. mAM prakAzita karyA nathI eTale rahI gayela nava aSTakAnuM navuM bhASAMtara karela che. rahI gayela aSTakA A pramANe che. 15 vivekASTaka, 16 mAdhyasthASTaka, 17 niyASTaka, 21 ka`vipAkASTaka, 26 anubhavASTaka, 28 niyAgASTaka, 29 pUjATaka, 30 dhyAnAka ane 32 sanayASTaka. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [72] zrI karavijayajI caitanyAdino aviveka-abheda e sadA sulabha che. te dehAtmAdinuM bhedaparijJAna-AtmAnI ekatAno nizcaya kaTi jajovaDe paNa atyanta durlabha che. saMsAramAM badhA ya bhavastha jIvo zarIra ane AtmAnA abhedanI vAsanAthI vAsita ja che. bhedajJAnI kaIka ja hoya che. samayaprAbhUtamAM kahyuM che ke - " sudaparicidANubhUtA savvassa vi kAmabhogabaMdhakahA / egattassuvalaMbho Navari Na sulabho vibhattassa // " samayasAra 0 4. "sarva ne paNa kAmabheganA bandhanI kathA sAMbhaLavAmAM AvI che, paricayamAM AvI che ane anubhavamAM AvelI che, tethI sulabha che. paraMtu vibhakta-zarIrAdikathI bhinna evA AtmAnI ekatA sAMbhaLavAmAM AvI nathI, paricayamAM AvI nathI ane anubhavamAM AvI nathI, tethI sulabha nathI." zuddhe'pi vyomni timirAd, rekhAbhirmizratA yathA / vikArairmizratA bhAti, tathA'tmanyavivekataH // 3 // jema daSTinA SavaDe zuddha-svaccha AkAza paNa rekhAvaDe mizrita bhAse che tema avivekI puruSa vikAravaDe AtmAne mizrita mAne che. 3. jema zuddha AkAzamAM paNa timira rogathI nIlapItAdi rekhAovaDe mitratA-citravicitratA bhAse che, tema zuddhAtmAne viSe avivekathI kAmakrodhAdi vikArovaDe vikArarUpa vicitratA bhAse che; parantu zuddhAtmA nirvikAra che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 73 ] yathA yodhaiH kRtaM yuddhaM, svaaminyevopcryte| zuddhAtmanyavivekena, karmaskandhorjitaM yathA // 4 // samarAMgaNamAM coddhAo vaDe thayelA yuddhane nirNaya-jaya parAjaya jema tenA svAmIne ghaTe che, tema prANImAtrane maLatuM sukha yA duHkha karmanuM vilasita hovA chatAM avivekavaDe AtmAmAM Aropita thAya che. 4. jema subhaToe karelA yuddhane svAmIne viSe ja upacAra karAya che. sevakone jaya ane parAjaya upacArathI svAmInA jaya-parAjaya kahevAmAM Ave che, tema aviveke karelA karmapudgalene puyApuNyaphalarUpa vilAsa zuddha AtmAmAM ArapAya che, tethI te upacArathI zuddha AtmAne gaNAya che. iSTakAdyapi hi svarNa, pItonmatto yathekSate / AtmA'bhedabhramastadvad, dehaadaavvivekinH||5|| jema dhaturAnuM pAna karI unmatta thayele prANa iMTa Adine viSe suvarNatA mAne che tema aviveka A jagatamAM deha ane AtmA eka ja che ema mAne che. 5. jeNe ghatUro pIdhA che te jema iMTapramukhane paNa kharekhara suvarNa dekhe che tema vivekarahita puruSane zarIrAdine viSe AtmA sAthe ekapaNAno viparyAsa jANavo. icchannaparamAn bhAvAn , vivekAdreH patatyadhaH / paramaM bhAvamanvicchan , nAviveke nimajati // 6 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI azuddha bhAvane grahaNa karanAra vivekarUpa parvatanA zikhara uparathI nIce paDe che, paraMtu zuddha bhAvane grahaNa karanArane aviveka kAMI paNa viparIta karavA samartha nathI. 6. - parama bhAvane nahi Icchato eTale paramabhAvagrAhaka nayasaMmata zuddhacaitanyabhAvane TALI bIjA sAtvika, rAjasa ane tAmasa bhAvane Icchato prANa vivekarUpa parvatanA apramattabhAvarUpa zikhara uparathI nIce paDe che. sarvavizuddha AtmabhAvanuM anveSaNa karate AtmA avivekamAM nimagna thato nathI. ethI ja sAdhu apUrvakaraNe ananta ddhi pAme, paNa tyAM Asakti dhAraNa na kare. " sAtaddhiraseSvaguruH prApyaddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe na bhajati tasyAM muniH saMgam // yA sarvasuravaraddhivismayanIyA na (ca) jAtvanagAraddhiH(jhaiH) nArghati sahasrabhAgaM koTizatasahasraguNitA'pi // " anya prANIone durlabha evI phaddhi-labdhinI vibhUtine pAmIne sAtagaurava, gaDaddhigaurava ane rasagaurava rahita muni prazamaratinA sukhamAM magna thAya che, paraMtu te ddhinA sukhamAM Asakti rAkhatA nathI. je vismaya pamADe tevI sarva devanI kRddhi che tene lAkhavAra keTIguNu karIe te paNa kadI sAdhunI Atmika saMpattinA hajAramA bhAge ghaTatI nathI." AtmanyevAtmanaH kuryAt , yaH SaTkArakasaMgatim / kAvivekajvarasyAsya, vaiSamyaM jaDamaJjanAt // 7 // kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna ane AdhAra e Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [7] SakArakanI cogyatAne je mahAtmA pitAnA AtmAne viSe dhAraNa kare che tene avivekarUpa javaranI jaDatAnI viSamatA zuM hoya? arthAtu na hoya. 7. je AtmAne viSe ja AtmAnA cha kArakanA arthane anugama-saMbandha kare che tene jaDa-pudgalanA prasaMgathI avivekarUpa varanuM viSamapaNuM kayAMthI hoya ? jalamajanathI-jalasnAnathI varavALA avivekIne viSama javara hoya che. saMyamAstraM vivekena, zANenottejitaM muneH / dhRtidhArolvaNaM karma-zatrucchedakSamaM bhavet // 8 // saMyamarUpa zastrane vivekarUpa zarANe caDhAvI ane dhairyatArUpa tIkSaNa dhArathI tIvra banAvyuM hoya te karmarUpa zatrune uccheda karavAne samartha thAya che. 8. | vivekarUpa sarANe karIne utkRSTa teja-tIrNa kareluM, ane dhRti-saMtoSarUpa dhAravaDe utkaTa evuM saMyamAstra muninA karmarUpa zatrunuM chedana karavAmAM samartha thAya che. - - 16 mAdhyasthASTaka. sthIyatAmanupAlambha, madhyasthenAntarAtmanA / kutarkakarkarakSepaistyajyatAM bAlacApalam // 1 // madhyastha puruSo antarAtmAvaDe zuddha AzayamAM sthita hoya che tethI bALakone ucitta evA kutarkarUpa kAMkarAnuM pheMkavuM-tadrupa capaLatA teone ghaTita nathI. 1. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [76 ] zrI karavijayajI - zuddha antaraMga pariNAme rAga-dveSane bane paDakhe rAkhI madhyastha thaIne upAlaMbha [ Thapako ] na Ave tevI rIte rahe. kutarka-kuyuktirUpa kAMkarA nAMkhavAthI bAlyAvasthAnI capalatAne tyAga kare. kutarkarUpa kAMkarA nAkhavAthI ghaNAne Thapake khAvuM paDe che. manovatso yuktigavIM, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaHkapiH // 2 // madhyastha puruSanuM manarUpa vAcharaDu yuktirUpa gAya tarapha gamana kare che tyAre tucchAgrahIonuM manarUpa vAMdaruM te yuktirUpa gAyane pUMchaDethI kheMce che. 2. madhyastha puruSane manarUpa vAchaDa yuktirUpa gAyanI pAchaLa doDe che. tuccha AgrahavALA puruSano manarUpa vAMdaro tene puMchaDAvaDe kheMce che. jyAM yukti hoya tyAM madhyasthanuM citta Ave ane kadAgrahInuM citta yuktinI kadarthanA kare e artha che. nayeSu svArthasatyeSu, mogheSu paracAlane / samazIlaM mano yasya, sa madhyastho mahAmuniH // 3 // svapakSamAM je svArtha satya che ane parapakSamAM je niSphaLa che, evA sarva mAM je madhyastha puruSanuM mana samazIla bhAve rahe che tevA mahAtmAonuM he cetana ! tuM darzana kara. 3. pitapotAnA abhiprAye sAcA ane bIjA nayanI yuktithI calAve tyAre niSphaLa evA nayAmAM jenuM mana pakSapAta rahita samAna svabhAvane dhAraNa kare che te mahAmuni madhyastha che. sarva no sapratipakSa che. je eka nayapakSapAtI te adaSTasidvAnta [ siddhAntane ajJAnI ] kahIe. kahyuM che ke - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 77 ] 29 " niyaniyavayaNijjasaccA, savvanayA paraviyAlaNe mohA / te puNaNa disamao, vibhayai sacce va alie vA // sanmati kAM0 1, gA0 28 sarve nayA pAtapeAtAnA vaktavyamAM sAcA che ane khIjAna. vaktavyanu nirAkaraNa karavAmAM khATA che, parantu anekAnta siddhA ntanA jJAtA te nayAnA 'A sAcA che ane A khATA che evA vibhAga karatA nathI. svasvakarmakRtAvezAH, svasvakarmabhujo narAH / na rAgaM nApi ca dveSaM, madhyasthasteSu gacchati // 4 // prANI mAtra karelA karmanA AvezathI tenA phaLane bhAgave che ema jANI te te prasaMge rAga yA dveSane je dhAraNa karatA nathI te ja kharekharA madhyastha che. 4. pAtapeAtAnA karmomAM jeNe Agraha karyA che eTale peAtAnA karmone paravaza thayelA ane pAtapeAtAnA karmanA phaLanA sAktA manuSyeA che, te manuSyeAmAM madhyastha puruSa rAga-dveSane prApta thatA nathI. manaH syAd vyApRtaM yAvat, paradoSaguNagrahe / kArya vyagraM varaM tAvanmadhyasthenAtmabhAvane // 5 // jo kardi AtmAthI itara padArthanA DhASa ke guNunA kathanamAM mana lAgI jAya tA tevA prasaMgamAM madhyastha puruSe zIghratAthI AtmavicAraNAmAM sthita thavu ceAgya che. 5. jyAMsudhI pArakAnA doSa ane guNa grahaNu karavAmAM mana pravate lu hoya tyAMsudhI madhyastha puruSe AtmadhyAnane viSe Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 78 ] zrI kapUravijayajI Asakta karavuM sAruM che. parane viSe mana te cintAsvarUpa hAya ane AtmAne viSe samAdhisvarUpa hAya eTaleA vizeSa che. vibhinnA api panthAnaH samudraM saritAmiva / / madhyasthAnAM paraM brahma, prApnuvantyekamakSayam // 6 // judA judA sthaLethI vahana thatI siratAo jema samudrane maLI jAya che, tema madhyastha puruSAnA dharma mArgo parabrahma-mAkSaprApti karAve che. 6. jema nadIenA judA judA paNa mArgo samudrane prApta kare che, tema apuna dhaka, samyagdaSTi pramukha madhyasthAnA jinakalpa athavA sthavirakalpAdika bhinna bhinna mArgo eka, kSayarahita, utkRSTa brahma eTale sarva prapaMcameAdhaviziSTa kevalajJAnane prApta kare che. svAgamaM rAgamAtreNa, dveSamAtrAt parAgamam / na zrayAmastyajAmo vA, kintu madhyasthayA dRzA // 7 // madhyasthadRSTi puruSa rAgamAtrathI peAtAe grahaNa karelA dharma zAstrone svIkAratA nathI tema ja dveSamAtrathI anya dharmanA zAstronA tyAga karatA nathI, paraMtu tattvAtattvanA niya karIne ja yAgyanuM grahaNa ane aAgyaneA tyAga kare che. 7. peAtAnA siddhAntanA vicAra rahita kevaLa rAgathI ame svIkAra karatA nathI, ane parasiddhAntanA vicAra rahita kevaLa dveSathI tyAga karatA nathI, paNa madhyastha daSTithI vicAra karIne svasiddhAntanA Adara athavA parasiddhAntanA tyAga karIe chIe. kahyuM che ke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [79 ] " pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // " mane zrI mahAvIrane pakSapAta nathI, tema kapilAdi munio upara dveSa nathI, paNa jenuM vacana yuktivALuM che te aMgIkAra karavA gya che." ra zraddhava sva ivakSato, na pamADyAji: . yathAvadAptatvaparIkSayA tu, tvAmeva vIraprabhumAzritAH smH||" "he vIraprabhu! amane kevaLa zraddhAthI tamArA upara pakSapAta nathI, tema kevaLa dRSathI anya upara aruci nathI, paNa yathArtha AsapaNAnI parIkSAthI ame tamAre Azraya karIe chIe." madhyasthayA dRzA sarveSvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvinIcAranyAyAdAzAsmahe hitam // 8 // tamAma apunardhadhaka karaNamAM cArisaMjIvanI cAra nyAyathI kalyANa thavAnI AzA che, mATe madhyastha puruSoe temAM pravRtti karavI tema zrI jinezvara bhagavAne pharamAna karela che. 8. badhA apunarbandhakAdine viSe, Adi zabdathI mArnAbhimukha-mArganI sanmukha thayelA, mArga patita-mArgane prApta thayelA, avirati samyagdaSTi, dezavirati ane sarvaviratine viSe madhyasthadaSTivaDe, saMjIvinIne cAre carAvavAnA nyAyathI-ajANapaNe saMjIvinI pAlo carAvatAM jema pazupaNuM dUra karI manuSya kare te daSTA te hita IcchIe chIe. yadyApa maitrI bhAvanA sarva viSe che, te paNa pravRttine anukUla bhAvanA apunabaMdhakAdi Azrita ja kahI che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI kapUravijayajI 17 nirbhayASTaka. yasya nAsti parApekSA, svabhAvAdvaitagAminaH / tasya kiM na bhayabhrAnti - klAntisantAnatAnavam // 1 // je mahAtmAe pAtAnA AtmasvabhAvamAM ja ramaNa kare che ane para je pAlika bhAva tenI icchA karatA nathI teone bhaya-bhrAnti ke lAMtinI vipatti alpa hAya che. svabhAvanA advaitane-ekapaNAne prApta karanAra eTale kevaLa AtmasvabhAvanI prAptivALA jene paranI apekSA nathI, tene bhayanI bhrAntithI thayelA khedanI paraMparAnuM alpapaNuM kema na hAya ? arthAta tene bhayanI bhrAntithI thatA khedya alpatAne pAme che. bhavasaukhyena kiM bhUri- bhayajvalanabhasmanA / sadA bhayojjhitajJAna - sukhameva viziSyate // 2 // saMsArasukha te kharekhara bhayarUpa agninI bhasma samAna che, tenI prAptithI zuM lAbha che ? pUrvokta bhaya je vaDe naSTa thAya te jJAna ja sukha ApanAra che. 2. ghaNA trAsarUpa agnithI bhasmIbhUta thayelA saMsArasukhanuM zuM prayeAjana che ? tenA karatAM teA haMmezAM bhayarahita jJAnasukha ja sarvAdhika che. na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kvacit / kka bhayena muneH stheyaM, jJeyaM jJAnena pazyataH // 3 // je mahAtmAone koipaNa vastu geApavavI ke chupAvI rAkhavAnI nathI, ArApya paNa nathI, tyAjya paNa nathI tema ja devA ceAgya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : paNa nathI; phakta jJAnavaDe kharekharA ni ya hAya che. 3. seyamAtrane je jANe che te [ 81 ] ja jANavA ceAgya vastune jJAnavarDa jANatA munine kayAMya geApavavA--chupAvavA cegya nathI, tema kayAMya chAMDavA ceAgya ke cheADI devA ceAgya nathI, teA temane bhayathI kayAM rahevAnu che ? arthAt tevA munine kayAMya bhaya nathI. ekaM brahmAstramAdAya, nighnan mohacamUM muniH / bibheti naiva saMgrAma - zIrSastha iva nAgarAT // 4 // mAhurAjAnA lazkara sAme sagrAmamAM munimahAtmAe brahmAstra laine, hasti samAna nizcala banIne, yuddhanA meAkhare nirbhayapaNe UbhA rahIne te mehanA lazkaranA parAbhava kare chetenAthI bhayabhIta banatA nathI. 4. eka brahmajJAnarUpa zastrane dhAraNa karI mAharUpa senAne haNutA muni saMgrAmanA meAkharA upara rahelA madeonmatta hAthInI peThe bhaya pAmatA nathI. mayUrI jJAnadRSTicet, prasarpati manovane / veSTanaM bhayasarpANAM na tadA''nandacandane // 5 // jyAM jJAnASTirUpa mayUrInuM manarUpa bagIcAmAM vAsasthAna hAya tyAM AnaMdarUpa caMdanavRkSamAM bhayarUpa sattu veina hAtu nathI. 5. jo AtmajJAnanI draSTirUpa mayUrI(mAraNI ) manarUpa vanamAM svacchantapaNe vicare che, teA AnandarUpa bAvanAcanhananA jhADane viSe bhayarUpa sonuM vIMTAvuM thatuM nathI. ; Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI kapUravijayajI kRtamohAstravaiphalyaM, jJAnavarma bibhartti yaH / kva bhIstasya kva vA bhaGgaH karmasaMgarakeliSu // 6 // jJAnarUpa akhtara dhAraNa karI mAharAjAnA tamAma zasro je mahAtmAe niSkula karyo che tene karma-yuddha thatAM bhaya ke parAjaya leza mAtra hAtA nathI. 6. karmanA saMgrAmanI krIDAmAM mAharUpa zastrane niSphaLa karanAra jJAnarUpa bakhtarane je dhAraNa kare che tene kayAMthI bhaya hAya athavA tenA parAjaya kayAMthI thAya ? tUlavallaghavo mUDhA, bhramantyabhra bhayAnilaiH / naikaM romApi tairjJAnagariSThAnAM tu kampate // 7 // ajJAnI manuSye bhayarUpa pavanavaDe sakala leAkAkAzamAM paribhramaNa kare che paNa je jJAnIe jJAnamAM mazagula che-nimagna che tenuM rezamAMca paNa kapAyamAna thatuM nathI. 7. AkaDAnA rUnI peThe halakA mUDha puruSA bhayarUpa vAyuvaDe AkAzamAM bhame che, parantu jJAnavarDa atyaMta bhAre evA mahApuruSAnu eka ruMvADuM paNu kampatuM nathI. citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayam ? // 8 // je mahAtmAonA cittamAM bhayarahita evA cAritranI prAptithI akhaMDa jJAnasAmrAjyanI prApti thai che tene kAi paNa vakhata bhaya hAtA ja nathI. 8. jenAthI kAine bhaya nathI ( athavA jene keAithI bhaya nathI ) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 83 ] evuM cAritra jenA cittamAM pariNamelu che evA akhaMDa jJAnarUpa rAjyavALA sAdhune kAnAthI bhaya hAya ? arthAt tene kAithI paNa bhaya na heAya. prazamaratimAM kahyuM che keH AcArAdhyayanoktArthabhAvanAcaraNaguptahRdayasya / na tadasti kAlavivaraM, yatra vacanAbhibhavanaM syAt // AcArAMganA adhyayanamAM kahelA anI bhAvanA ane cAritrathI jenuM mana surakSita che, tene evu kALarUpa chidra nathI ke jyAM tenA kyAMya paNa parAbhava thAya. 18 anAtmazaMsASTaka. guNairyadi na pUrNo'si, kRtamAtmaprazaMsayA / guNairevAsi pUrNacet, kRtamAtmaprazaMsA // 1 // jo guNathI adhUrA-apUrNa hoya te phogaTa AtmaprazaMsA karavI na ghaTe ane sarvaguNupUrNa ja hAya teA pachI svaprazaMsA karavAnu prayeAjana zuM ? AtmazlAghAnI kazI jarUra ja nathI, tethI kaze lAbha saMbhavatA nathI, hAni teA saMbhave che. 1. jo tuM guNeAvaDe pUrNa nathI te peAtAnI prazaMsAthI saryuM, tethI teA phAgaDha phulAvAnuM thAya. jo tuM guNuAvaDe pUrNa ja che, te paNa peAtAnI prazaMsAthI sa AcAraH kulamAkhyAti " AcaraNa kuLane jaNAve che--e nyAye guNu svayameva pragaTa thaze. ' zreyomasya mUlAni, svotkarSAmbhaHpravAhataH / puNyAni prakaTIkurvan phalaM kiM samavApsyasi ? // 2 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI karavijayajI ApabaDAirUpa jaLanA pravAhathI kalyANu-vRkSanAM punyarUpI mULiyAM UghADAM karI nAkhyA pachI tenAM sArAM phaLa kathAMthI meLavI zakIza ? 2. kalyANurUpa vRkSanAM peAte karelAM sukRtarUpa mULAne potAnA guNNAnA utkarSa vAdarUpI pANInA pravAhathI pragaTa karatA kalyANarUpa vRkSanuM zuM phaLa pAmIza ? kaMI paNa nahi pAme. gupta puNya ja phaLadAyaka che. kahyuM che ke dharma: kSati jIrtanAt ' AtmaprazaMsAthI dharma nAza pAme che. AlambitA hitAya syuH, paraiH svaguNarazmayaH / aho svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhavodadhau // 3 // ApaNAM guNarUpI varata( dvAra )ne anyajanA avala be( pakaDe) tA te hitakAraka thavA pAme kharA; paraMtu AzcaryakAraka che ke e ja varatane jo pAte ja pakaDe teA UMce caDavAne badale nIce ( bhavasAgaramAM ) paTakAI paDe. phogaTa ApakhaDAi karavAthI adhAti thavA pAme che; tethI ja AtmalAghAthI dUra rahevuM ghaTe che. 3. khIjAe AlaMbana karelAM peAtAnA guNurUpa doraDAMe hitane mATe thAya che, paNa Azcarya che ke peAte grahaNa kare te te saMsArasamudramAM pADe che. jo bIjA guNNA kahe teA guNakArI thAya. AtmastutinA dvAra pAte grahaNa kare teA khuDADe ane bIjA grahaNa kare tA tAre e Azcarya che. uccatvadRSTidoSottha-svotkarSajvarazAntikam / pUrvagurusiMhemyo, muza nIcatvamAyanam // 4 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [85] pitAmAM UMcApaNAnA daSTi-deSathI utpanna thayela skarSa (mada) javarane utAravA [ zAnta karavA mATe ] pUrvapuruSasiMhonAM caritre saMbhArI laghutA-namratA dhAravI. 4. pitAnI uccapaNanI draSTinA doSathI utpanna thayelA svAbhimAnarUpa javaranI zAnti karanAra, pUrva puruSarUpa siMhethI potAnI atyanta nyUnapaNAnI bhAvanA che. zarIrarUpalAvaNya-grAmArAmadhanAdibhiH / utkarSaH paraparyAyai-zcidAnandaghanasya kaH ? // 5 // zarIra, rUpa, lAvaNya, gAma, ArAma ane dhana pramukha jaDa-kSaNavinAzI vastuonA saMbaMdhavaDe jJAnAnaMdI AtmAne mada-ahaMkAra karavo kema ghaTe? arthAt na ghaTe. 5. zarIranA rUpa, lAvaNya(sandarya), gAma, ArAma-bAgabagIcA ane dhanAdi, Adi zabdathI putra-pautrAdi samRddhirUpa paraparyAya-padravyanA dharmavaDe utkarSa--atizaya abhimAna jJAnAnandavaDe pUrNa puruSane zuM hoya ? arthAt kaMI paNa na hoya. prAyaH kaI pArakA dhanavaDe dhanavaMtapaNuM na mAne. zuddha prAmasAjona, paryApAra paramAvatA azuddhAthApaTavAd, no mahAmune ! 2 | pratyeka AtmAne zuddha jJAnAdika guNa-paryAye (siddhonI jema) sarakhA bhAvyA chatAM ane cAra gatirUpa azuddha paryAye tajavA gya hovAthI tatvavettA jJAnI mahAtmAne te mada mATe na ja thaI zake. 6. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI kapUravijayajI. zuddha naye vicAratAM zuddha-sahaja pAyA pratyeka AtmAmAM tulyapaNe che tethI ane azuddha-vibhAva paryAye tuccha hAvAthI sa nacamAM madhyasthapariNativALA sAdhune te abhimAnane mATe thatA nathI. kSobhaM gacchan samudro'pi, svotkarSapavaneritaH / guNaughAn budbudIkRtya, vinAzayasi kiM mudhA 1 // 7 // sAmudrAne dhAraNa karyA chatAM, AtmazlAghA karavArUpa patranathI prerita-calita thai, kSeAbha pAmatA tu peAtAnA guNNAne TALI nAMkhI vyartha zA mATe gumAvI de che ? 7. mudrA-sAdhuveSanI maryAdA sahita ( samudra ) heAvA chatAM paNa peAtAnA utkaSaeN -abhimAnarUpa pavanathI prerita thai kSeAbha pAmate guNunA samUhane parapATArUpe karIne phogaTa kema vinAza kare che? jema samudrane patranathI parapATArUpe karI pANInA nAza karavA na ghaTe, tema uttama puruSane utkarSa thI peAtAnA guNanA nAza karave! na ghaTe. nirapekSAnavacchinnA-nantacinmAtramUrtayaH / yonino mahito?-vajona55nAH || 8 || mAna apamAnanI kalpanAmAtra jemane zamI gai che evA ni:spRhI ane akhaMDa anaMta jJAnane dhAraNa karanArA cegI puruSA sadA jayavatA varte che. kharA zAzvata sukhanA athIjanAe AtmalAghAnA doSathI sada Mtara dUra rahevu joie. 8. apekSArahita, anavacchinna-dezamAna rahita, ananta-kALa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 87] mAnarahita cAritrarUpa (jJAnamAtrarUpa) zarIravALA rogIzvara pitAnI adhikatA ane paranI hInatAnA ghaNA saMkalpavikalapavizeSathI rahita hoya che. arthAt yegI pitAnA utkarSa ane paranA apakarSanI kalpanA rahita hoya che. 19 tattvadRSTiaSTaka. rUpe rUpavatI dRSTi-dRSTvA rUpaM vimuhyati / majatyAtmani nIrUpe, tattvadRSTistvarUpiNI // 1 // bAhyarUpavALI mehadaSTi, bAhya jaDa vastumAM rUpa joIne mUMjhAI jAya che, tyAre arUpI tattvadaSTi rUpAtIta (arUpI) AtmAnA svarUpa( sukha)mAM ja magna rahe che. 1. rUpavALI pilgalika daSTi rUpane dekhIne temAM moha pAme che, ane tattvadaSTi arUpI che tethI te rU5 rahita AtmAne ' viSe magna thAya che. sarakhe sarakhAnA garUpa sama alaMkAra che. bhramavATI bahirdRSTi-bhraMmacchAyA tadIkSaNam / abhrAntastatvadRSTistu, nAsyAM zete sukhAzayA // 2 // bAhyadaSTi bhramavAhI-ajJAnane ja vadhAranArI che athavA te jamavATI-bhramanI vADarUpa che; ethI bAhyadaSTithI jevuM jANavuM e bhrama-vADanI chAyArUpa che. brAnti rahita tattvadaSTi jIva to temAM sukhanI AzAthI sUto nathI-sAvadhAnapaNe sanmAge cAlyA jAya che. 2. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zrI kapUravijayajI bAhya daSTi e brAntinI vADI che ane bAhya daSTine prakAza te viparyAsa zaktiyukta bhramanI chAyArUpa che. jema viSavRkSanI chAyA viSarUpa hoya che tema bAhya daSTine prakAza brAntirUpa jANave, paraMtu brAnti rahita tattvadaSTivALe e bhramarUpa chAyAmAM sukhanI IcchAthI sUte nathI, bahirdaSTi prakAzacandrAsannatA pratyaya nyAye bhramarUpa viSatanI chAyA che. tene vizvAsa tatvajJAnI na kare, kAraNa ke te antardaSTi sukhathI pUrNa che. gAmArAmAri mohAya, vat chuM vAhayA dazA | tattvadRSTayA tadevAnta-rnItaM vairAgyasaMpade // 3 // bAhA (moha) daSTithI dekheluM grAma, upavanAdika mohane ja vadhAre che, tyAre tatvaSTithI te ne te ja vastu jevAthI vairAgya guNanI vRddhi karanArI nIvaDe che. 3. bAhAdaSTithI dekhelA grAma, udyAna pramukha sundara bAhA padArthano samUha mehane mATe thAya che-mehanuM kAraNa thAya che. te ja tatvaSTithI AtmAmAM utArela hoya te vairAgyanI prApti mATe thAya che. bAhyadRSTeH sudhAsAraghaTitA bhAti sundarI / tatvadRSTestu sAkSAt sA, viNmUtrapiTharodarI // 4 // bAhyadaSTi jIvane suMdarI-strI amRtanA nicoDathI nIpajAvelI lAge che, tyAre tatvadaSTine te te sAkSAt viSTAmUtrAdika maLathI bharelI hAMDalIrUpa bhAse che. 4. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [9] bAhAdaSTine amRtanA sAravaDe ghaDelI strI bhAse che. tatvadaSTine te te strI pratyakSa viSTA ane mUtranI hAMDalI jevA udaravALI lAge che. lAvaNyalaharIpuNyaM, vapuH pazyati bAhyam / tattvadRSTiH zvakAkAnAM, bhakSyaM kRmikulAkulam // 5 // bAhyadaSTivALe jIva rUpa-lAvaNyathI bhareluM zarIra pavitra lekhe che, tyAre tatvaSTi-mahAtmA e ja zarIrane aneka kRmiothI bhareluM ( durgacchApAtra) ane kevaLa kAgaDA, kUtarAo khAI zake evuM samaje che. 5. bAhyadaSTi lAvaNyanA taraMgavaDe pavitra evA zarIrane jue che, ane tatvaSTi kAgaDA ane kUtarAne bhakSaNa karavA gya tathA karamiyAnA samUhathI bhareluM jue che. gajAzvarbhUpabhavanaM, vismayAya bhidRshH| tatrAzvebhavanAt ko'pi, bhedastattvadRzastu na // 6 // hAthI ghaDAothI gAjI raheluM kaI bhUpatinuM bhuvana (rAjamahela) joIne bAhyadaSTine vismaya-acaMbo thAya che, tyAre tattvadaSTine hAthI, gheDAnA vana karatAM emAM kazI vizeSatA jaNAtI nathI. 6. bAhyadaSTine hAthI ane ghoDA sahita rAjamandira Azcarya ne mATe thAya che paNa tatvadaSTine to te rAjamandiramAM ghoDA ane hAthInA vanathI kaMI paNa antara lAgatuM nathI. tattvadaSTine kayAMya camatkAra nathI, te te pudagalane vilAsa mAne che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] thI karavijayajI bhasmanA kezalocana, vapurdhatamalena vaa| mahAntaM bAhyadRg veti, citsAmrAjyena tatvavit // 7 // kezana leca karavAthI ke rAkha coLavAthI ke meluM zarIra rAkhavAthI keIne mahaMtarUpe bAhAdaSTi mAnI le che tyAre tatvadaSTi puruSa te cittanI zuddhithI ja tene mahaMta lekhe che. 7. bAhyadaSTi zarIre rAkha coLavAthI, kezano leca karavAthI athavA zarIre mela dhAraNa karavAthI "A mahAtmA che" ema . jANe che, paraMtu tattvadRSTi jJAnanI prabhutAthI mahAna jANe che. na vikArAya vizvasyo-pakArAyaiva nirmitAH / sphuratkAruNyapIyUSa-vRSTayastattvadRSTayaH // 8 // vizALa karuNA(dayA-kSamA-sahAnubhUti)rUpI amRtane varSanArA tatvadaSTi jene vizvanA kaze geralAbha mATe nahIM, kiMtu ekAnta hitane mATe ja nirmANa thayelA che. 8. skurAyamAna karuNArUpa amRtanI vRSTi karanArA tatvadaSTi puruSa vikArane mATe nahi, paNa vizvanA upakArane mATe ja utpanna karelA che. 20 sarvasamRddhaghaSTaka. bAhyadRSTipracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH / vantavAvamAsanta, sadA sarvAsamRddhayaH || 6 bAhyadaSTine pracAra baMdha thaye-ahaMtA ne mamatAbuddhi dvAra Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 91 ] thaye chate te mahAtmAone potAnA AtmAmAM ja sakaLa samuddhie sphuTa ( pragaTa) jaNAvA lAge che. 1. bAhyaSTinA viSayasaMcAra ( viSayapravRtti ) rAkavAthI jJAnavaDe mahAn AtmA jenA che evA puruSane AtmAmAM ja pragaTa thayelI sarva saMpatti anubhavathI bhAse che. samAdhirnandanaM dhairya, dambholiH samatA zacI / jJAnaM mahAvimAnaM ca vAsavazrIriyaM muneH // 2 // sahaja samAdhirUpI naMdana vana, dhaiyarUpI vA, samatArUpI indrANI ane jJAnarUpI mahAvizALa vimAna-A rIte tattvarasika munine sAkSAt Indra saMbaMdhI lakSmI che, vizeSamAM ni tha-muninI samRddhi upAdhi vagaranI che. ra. dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanI ekatArUpa samAdhi te ja nandanavana che, jenAthI pariSaharUpa parvatanI pAMkha chedAya evuM dhairya rUpa vA che, samatA-madhyasthapariNati e ja indrANI che ane svarUpanA AdharUpa jJAna e ja mahAvimAna che, ema munine AvI indranI lakSmI che. vistAritakriyAjJAna- carmacchatro nivArayan / moDhanhenDamAvRSTi, vajravartI nahiM muni ? || 2 || vizALa kriyA ane jJAnarUpa ca ratna ane chatraratnavarDa mAhumlecche karelI ( janmamaraNuparaparA saMbaMdhI ) mahAvRSTine nivAratA munirAja kharA cakravattI kema nahIM? 3. ceAgapariNatirUpa kriyA ane upayogapariNatirUpa jJAna, te Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zrI kapUravijayajI rUpa ca ratna ane chatraratna jeNe vistArela che evA, ane tethI mAharUpa mleccha-uttarakhaMDanA yavaneAe prerelA mithyAtva daityeAe karelI kuvAsanArUpa meATI vRSTinu nivAraNa karatA muni zuM cakravattI nathI ? navabrahmasudhAkuNDa - niSThAdhiSThAyako muniH / nAgalokezavad bhAti, kSamAM rakSan prayatnataH // 4 // navavidha brahmacarya rUpI apUrva amRtakuDAmAM ekaniSThAthI vAsa karatA ane sAvadhAnapaNe kSamA-samatAnuM sevana karatA evA munirAja kSamA-pRthvInu pAlana-rakSaNa karatA nAgarAjAnI jevA zAle che. 4. nava prakAranA brahmacarya rUpa amRtakuMDanI sthitinA sAmathI svAmI ane yatnathI kSamA-sahiSNutA rAkhatA muni nAgaleAkanA svAmInI peThe zAle che. je khIjo nAgaleAkanA svAmI uragati (zeSanAga) che te kSamA-pRthvIne dhAraNa karatA zAle che. muniradhyAtmakailAze, vivekavRSabha sthitaH / zomate vivijJapti--kALaurIyutaH zivaH // r // muni adhyAtmarUpa kailAza upara viveka-vRSabha para ADha thayelA, virati ne jJasi( kriyA ne jJAnazakti )rUpa gaMgA ne gorI yukta zivanI peThe zeAle che. 5. muni adhyAtmarUpa kailAzane viSe sad-asanA niNuM yarUpa vivekavRSabha upara beThelA tathA virati-cAritrakaLA ane jJaptijJAnakaLArUpa ga'gA ane pArvatI sahita mahAdevanI peThe zAle che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [3] jJAnadarzanacandrArka-netrasya nrkcchidH| sukhasAgaramagnasya, kiM nyUnaM yogino hareH ? // 6 // jJAna-darzana sthAnIya caMdra-sUryarUpa netravALA, narakarUpa asurane chedavAvALA ane sukha-sAgaramAM magna rahenArA gI saMnyAsI-tyAgI munine hari- vithI zI nyUnatA che? kazI . nyUnatA nathI, UlaTI adhikatA che. 6. jJAna-vizeSadharUpa ane darzana-sAmAnyadharUpa candramAM ane sUrya jenAM netra che evA, narakagatino nAza karanArA ane sukharUpa samudramAM magna thayelA cagIne kRSNa karatAM zuM ochuM che? kaMI paNa nyUna nathI. .. yA sRSTibrahmaNo bAhyA, baahyaapekssaavlmbinii|| muneH parAnapekSA'ntarguNasRSTiH tato'dhikA // 7 // brahmAnI bAhya sRSTi bAhya vastuonI apekSAvALI che ane bahAranI koI jaDa-vastunI apekSA vagaranI muninI aMtaraguNanI sRSTi te karatAM caDhiyAtI che. 7. je brahmAnI sRSTi bAhya prapaMcagocara (bAhya jagata saMbandhI) ane bAhya kAraNanI apekSAne avalakhe che ane muninI aMtaraMga guNanI sRSTi-racanA paranI apekSA rahita che, tethI te brahmAnI sRSTithI adhika che. ahIM upamAnathI upameya adhika che. ratnastribhiH pavitrA yA, srotobhiriva jAhnavI / siddhayogasya sA'pyarhatpadavI na davIyasI // 8 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI karavijayajI tristrota(traNa pravAha )vaDe pavitra jAhavI-AkAzagaMgAnI jema darzana, jJAna ane cAritrarUpa ratnatrayIvaDe pavitra evI tIrthakaranI padavI paNa siddhagI saMta-mahAtmAne prApta thavI dUra (durlabha) nathI. 8. traNa pravAhaDe pavitra gaMgAnadInI jema traNa ratnAvaDe pavitra arihaMtanI padavI paNa siddhagavALA sAdhune ati dUra nathI, kAraNa ke siddhayogane samApatti AdinA bhede tIrthakaranuM darzana thAya che ema kahyuM che. gurubhaktiprabhAvena, tIrthakaddarzanaM matam / samApatyAdibhedena, nirvANaikanibandhanam // yogadRSTi gurubhaktinA prabhAvathI samApatti Adi dhyAnanA bhede karIne tIrthakaranuM darzana thAya che ema kahyuM che. Adi zabdathI tIrthakaranAmakarmane bandha thavAthI tenA udaye tIrthaMkarapadanI prApta thAya te paNa grahaNa karavuM. te nirvANunuM mukhya kAraNa che. 21 karmavipAkacintanASTaka. . dukhaM prApya na dInaH syAt, sukhaM prApya ca vismitH| | muni vamaviya, vAna parazuM navuM che ? munirAja dukha prApta thavAthI dIna banatA nathI tema ja sukha maLavAthI AnaMda mAnatA nathI, paraMtu A jagatamAM prANumAtra karmavipAkane AdhIna che, ema jANe che. 1. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 5 ] muni kanA zubhAzubha piraNAmane paravaza thayelA jagatane jANutA du:kha pAmIne dIna na thAya ane sukha pAmIne visma yavALA na thAya. yeSAM bhrUbhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / tairo karmavaiSamye, bhUpairbhikSA'pi nApyate // 2 // je nRpatinA phakta bhRkuTInA isArA mAtrathI ja parvatanA zikharA paNa bheTTAi jatA hatA--cUrecUrA thaI jatA hatA te ja nRpatine jyAre karmanI pratikULatA prApta thAya che tyAre kSudhA zAnta karavA mATe ghare ghare bhramaNu karatA chatAM bhikSA paNa maLatI nathI. 2. jeenI bhRkuTInA bhaMgamAtrathI ( bhamaranA cAlavAthI ) patA paNa bhAMgI jAya che tevA khalavAna rAjAe paNa kanI viSamatA AvI paDe che tyAre bhikSA paNa meLavI zakatA nathI, e mahad Azcarya che. jAticAturyahIno'pi, karmaNyabhyudayAvahe | kSaNAd raGko'pi rAjA syAt, chatrachannadigantaraH // 3 // na caturAi lezamAtra na hAya ane sAthe kuLavAna--uttama kuLamAM janma paNa na hAya chatAM paNa te sAmAnya gaNAtA mANasa karmanI anukULatA prApta thatAM kSaNamAtramAM daze dizAomAM jenI ANa pravatI rahela che evA nareza bane che. 3. jAti ane caturAithI hIna heAvA chatAM paNa jyAre abhyudaya thAya-zubhakama nA udaya thAya tyAre kSaNavAramAM reMka paNa nanda AdinI peThe chatravaDe DhAMkayuM che dizAma`DaLa jeNe evA rAjA thAya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zo kapUravijyajI viSamA karmaNaH sRSTi-dRSTA karabhapRSThavat / jAtyAdibhUtivaiSamyAt , kA ratistatra yoginaH // 4 // karmanI sRSTi UMTanI pIThanA jevI viSama che ema jANuM, prabhu tAdi viSamatA dekhI temAM bhegI mahAtmAo Asakta thatA nathI.4. jAti AdinI utpattinA viSamapaNAthI karmanI racanA UMTanI pIThanI jevI kayAMya paNa sarakhI nahi evI viSama dIThI che, tethI karmanI sRSTimAM yogIne zI rati (prIti) thAya? prazamaratimAM kahyuM che ke - "jAtikuladehavijJAnAyurbalabhogabhUtiSamyam / rAthamida vihupAM, avahaMsA tirmavati " jAti (mAtRpakSa), kuLa (pitRpakSa), zarIra, vijJAna, AyuSa, baLa ane bheganI prAptinuM viSamapaNuM joine vidvA nene janmamaraNarUpa saMsAramAM kema prIti thAya? arthAta kaI paNa prakAranI rati na thAya. ArUDhAH prazamazreNiM, zrutakevalino'pi ca / bhrAmyante'nantasaMsAra-maho duSTena karmaNA // 5 // zrutakevaLI (cadapUvI ) kahevAtA ane upazamazraNa para ArUDha thayelA muni paNa duSTa karmanA prasaMgathI saMsAramAM paribhramaNa kare che. pa. upazamazreNi upara yAvat agiyAramA guNasthAnake caDhelA ane zrutakevalI-caudapUrvadharane paNa aho ! duSTa karma ananta saMsAra jamADe che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6: [7] - arvAka sarvA'pi sAmagrI, zrAnteva paritiSThati / vipAkaH karmaNaH kArya-paryantamanudhAvati // 6 // prathama kArya utpanna karavAne kAraNe samAna evI sarva sAmagrIone sadbhAva chatAM te sAmagrI nakAmI hoya tema paDI rahe che, paraMtu kRtakarmane vipAka to kAryasiddhinA paryata sudhI pahoMcI jAya che. 6. najIka rahelI bIjI badhI ya sAmagrI-kAraNojanA thAkelAnI peThe rahe che, paNa kArya karavAne utAvaLI thatI nathI, ane karmane vipAka kAryanA cheDA sudhI doDe che. chelluM kAraNa hovAthI karmavipAka e ja pradhAna kAraNa che. asAvacaramAvarte, dharma harati pshytH| caramAvartisAdhostu, chalamanviSya hRSyati // 7 // A saMsAra paribhramaNa karavAmAM jemane chello phero athavA caramAva che tevA sAdhumahAtmAonA dharmane karmavipAka dUSaNa lagADIne khuzI thAya che, paNa jenuM camAvarta nathI tevAonA dharmane to pUrvakathita karmavipAka haraNa karI jAya che. 7. A karmavipAka carama pudagalaparAvartathI pahelAM anya puduMgalaparAvartamAM dekhatAM chatAM dharmane hare che ane carama pudagalaparAvartavALA sAdhunuM te pramAdarUpa chidra-antarmama gaveSIne harSa pAme che-khuza thAya che. sAmyaM bibharti yaH karma-vipAkaM hRdi cintayan / sa va yAjirAnava-mAmadhuvrataH | 8 | Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zrI kapUravijayajI karmanA vipAkanI e prakAre vicitratAne vicAra karI che sujJa baMdhuo!) sAmyatA dhAraNa kare, jethI cidAnaMdarUpa makaraMdanuM AsvAdana karanAra bhegI bhramara banaze. 8. je karmanA zubhAzubha pariNAmane hadayamAM vicArate samabhAvane dhAraNa kare che te jJAnAnandarUpa makaranda-puSpaparAgane loga prabhara ( 2 ) thAya che. 22 bhavodvegASTaka. yasya gambhIramadhyasyA-jJAnavajramayaM talam / ruddhA vyasanazailodhaiH, panthAno yatra durgmaaH||1|| pAtAlakalazA yatra-bhRtAstRSNAmahAnilaiH / kaSAyAzcittasaMkalpa-velAvRddhiM vitanvate // 2 // smaraurvAgnirbalatyantaryatra snehendhanaH sadA / yo ghorarogazokAdi-matsyakacchapasaMkulaH // 3 // durbuddhimtsrdrohai-vidyudurvaatgrjitaiH| yatra sAMyAtrikA lokAH, patantyutpAtasaMkaTe // 4 // jJAnI tasmAd bhavAmbhodhe-nityodvigno'tidAruNAt / tasya saMtaraNopAyaM, sarvayatnena kAGkSati // 5 // jene madhya bhAga bahu UMDe che evA saMsAra-samudranuM ajJAnarUpI vAmaya taLiyuM che, ane aneka upAdhiorUpI DuMgarAe vaDe jemAM mArgo bhAre durgama-AkarA che. 1. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : [ 9 ]. - tRSNArUpI pracaMDa pavanavaDe bharelA krodhAdi kaSArUpI cAra pAtALakaLaze jemAM rA satA, cittasaMkalapanI paraMparArU5 bharatI karyA kare che. 2. jemAM viSaya(kAma)rUpI vaDavAnaLa (mahAagni) banyAM kare che, ane neharUpI lAkaDAM homAyAM kare che tathA je mahArega tathA zokapramukha macha ane kacchapAvaDe vyApta che. 3. dubuddhi, matsara ane droharUpI vijaLI, viSama vAta ane garavaDe upajatA aneka utpAtarUpI saMkaTamAM musApharI karanArA leke paDe che. 4. ane AvA ati bhayaMkara bhavasAyarathI sadA udvigna-virakta rahI jJAnI puruSa tene tarI pAra pAmavAnA upAyane sarva sAvadhAnatAvaDe Icche che. 5. jene madhyabhAga agAdha che evA saMsArasamudranuM ajJAnarUpa vajAthI baneluM taLiyuM che, jyAM saMkaTarUpa parvatanI zreNIvaDe aMdhAyelA ane duHkhe jaI zakAya evA viSama mArgo che. 1 jyAM tRSNA-viSayAbhilASarUpa mahAvAyuthI bharelA krodhAdi cAra kaSAyarUpa pAtAlakalaze mananA vika9parUpa velAnI vRddhi (bharatI) kare che. 2 jyAM madhyabhAgamAM neha-rAgarUpa iMdhanavALo kaMdarparUpa vaDavAnala haMmezAM banyA kare che. je (saMsArasAgara) AkarA riga-zokAdirUpa mAchalA ane kAcabAvaDe bharapUra che. 3 jyAM buddhimAThI buddhi, guNemAM roSa karavArUpa matsara, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zrI kapUravijayajI droha-apakAra karavAnI buddhirUpa vijaLI, bhayaMkara vAyu ane garjana nAvaDe sAMyAtrika (vahANavaTI) leke utpAtarUpa saMkaTamAM paDe che. 4 evA atyanta bhayaMkara saMsArasamudrathI nitya bhayabhIta thayelA jJAnIo te bhavasamudrane sarva prakAranA prayatnathI tarI javAnA upAyane Icche che. 5 .. tailapAtradharo yadvad , rAdhAvedhodyato yathA / yAdavanAra sthAt, mAmItattatha muni dA jevI rIte telathI saMpUrNa bharelA pAtrane(AkhA nagaramAM pharatAM) ucakIne cAlanArane tathA rAdhAvedha (nIce rAkhelI telanI kaDAImAM upara goThavelA pharatA cakro vaccenI pUtaLInuM pratibiMba joI tenI DAbI AMkhanI kIkI viMdhavAnI kriyA) sAdhanArane sAvadhAnatA rAkhavI paDe che tevI sAvadhAnatA bhavabhI mahAmuni saMyama-karaNI karavAmAM rAkhe che. 6. jema bAvana palanA telathI saMpUrNa bharelA pAtra-thALane dhAraNa karanAra manuSya maraNanA bhaye rAjAnA kahevAthI badhA TAmAM pharI tyAM thatAM nATakAdine nahi dekhato apramattapaNe eka paNa TIpuM pADyA sivAya laI Avyo ane jema rAdhAvedha sAdhavAmAM tatpara thayele, jenuM bIje kayAMya citta nathI e ekAgracittavALo hoya tema saMsArathI bhaya pAmelA muni cAritrakriyAmAM ekAgracittavALA hoya che. viSe viSaya vasa, vaDhava vauSadhanA tat satyaM bhavabhItAnA-mupasarge'pi yanna bhIH // 7 // viSanuM auSadha viSa (sapanuM jhera utAravA lIMbaDe cava Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [11] rAvAya che) ane agninuM oSadha agni (varAMkuzathI tAva jAya che) sAcuM che, tethI ja bhavabhIru sAdhujanone upasargane bhaya hoto nathI, paNa adInapaNe vairya ne hiMmatathI sarve anukULa ne pratikULa parisAne sahana kare che. 7. viSanuM auSadha viSa ane agninuM auSadha agni ja kahevAya che te satya che, jethI saMsArathI bhaya pAmelAne upasarga prApta thavA chatAM paNa bhaya hoto nathI. sthairya bhavabhayAdeva, vyavahAre munivrajet / svAtmArAmasamAdhau tu, tadapyantarnimajati // 8 // bhavabhIrutAthI munijane vyavahArapAlanamAM sthiratA rAkhe che ane svaAtmArAmamAM kharI zAnti-samAdhi prasaratAM te bhavabhaya aMtaramAM samAI jAya che. 8. vyavahAranaye muni saMsAranA bhayathI ja sthiratA pAme che ane pitAnA AtmAnI ratirUpa nirvikalpa samAdhimAM hoya tyAre saMsArane bhaya paNa samAdhimAM ja magna thAya che, kAraNa ke - ___" mokSe bhave ca sarvatra niHspRho munisattamaH " mekSa ane saMsAramAM badhe ya uttama muni ni:spRha hoya che, evuM zAstravacana che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] zrI kapUravijayajI 23 lokasaMjJAtyAgASTaka. prAptaH SaSThaM guNasthAnaM, bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAn, munirlokottarasthitiH // 1 // A saMsArarUpI bhAre vasameA ghATa pAra UtArI javA jevu chaThThuM 'pramatta" guNusthAnaka jemane prApta thayuM che te leAkeAttara sthitine bhajanArA munivare leAkasaMjJA( gADarIyA pravAha )mAM na ja taNAya. 1. saMsArarUpa viSama parvatanuM ulllaMghana karavArUpa chaThThA guNusthAnakane prApta thayela, jenI leAkeAttara mArgamAM sthiti-maryAdA che evA muni ' leAke karyuM te ja karavuM, paNuM zAstrArtha na vicAravA ' evI buddhirUpa leAkasanAmAM prItivALA na hAya. yathA cintAmaNi datte, baTharo badarIphalaiH / haiddA naddAti sakrama, tathaiva nanaralanaiH // 2 // jema koi mUrkha cintAmaNi ratnane kheranA mUlye vecI de, tema ahA ! mugdhajanA leAkara janArthe amUlya cintAmaNi jevA zreSTha dharma ne gumAvI de che. 2. jema mUkha eravaDe( kheranA mUlyathI ) cintAmaNi ratna Ape che, tema ja mUDha jIvA vividha prakAranA leAkara jana karavAvaDe saddhane taje che, e khedanA viSaya che. lokasaMjJAmahAnadyA - manusroto'nugA na ke / pratisrotonuvejo, rAgahaMto mAmuni || 3 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha duH [ 103 ] leAkasattArUpI mahAnadInA cAlatA pravAhamAM kANu kANu nathI taNAtu ? phakta rAjahuMsa samA munivareA ja sAmA pUre tarI svasa yamamA ne dIpAve che. 3. leAkasa sArUpa meATI nadImAM tRNAdrinI peThe pravAhane anusaranArA evA kANu nathI ? paNa sAme pravAhe cAlanAra evA rAjahaMsa eka mahAmuni ja che. lokamAlambya kartavyaM kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAt kadAcana // 4 // je ghaNAe karyuM te gurdASanA vicAra vagara zUnyapaNe gADarIyA pravAha pramANe karavAmAM Ave teA kadApi mithyAtvanA tyAga karI zakAya ja nahIM, ata: thADAe ke ghaNAe AdarelA zuddha tattvanA ja Adara samajapUrvaka karavA ane azuddha tattvanA tyAga ja karavA, e ja zreyakArI che. 4. jo lAkane avalakhIne ghaNA mANasAe ja kareluM karavA ceAgya hAya tA mithyAdaSTine dharma kayAre ya paNa tajavA cAgya na hAya. zreyo'rthino hi bhUyAMso, loke lokottare na ca / stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svAtmasAdhakAH // 5 // zreyanA athIjanA leAkamAM ke leAkeAttara mAgamAM gheADA ja saMbhave. ratnanA vyApArI-jhaverIe jema thADA tema AtmAne yathArtha ALakhI kalyANa sAdhanArA paNa thADA ja hAya, temAM kAMi Azcarya jevuM nathI. pa. kharekhara meAkSanA athI leAkamA ane leAkeAttara mAgamAM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] zrI kapUravijayajI ghaNA nathI, kAraNa ke ratnanA vahepArI gheADA che, tema peAtAnA AtmAnA arthane sAdhanArA paNa thADA che. / lokasaMjJAhatA hanta, nIcairgamanadarzanaiH / zaMsayanti svasatyAMgamarmaghAtamahAvyathAm || 6 || leAkasa'jJAthI haNAyelA mugdha janA nIcA vaLIne cAlatAM, peAtAnA satya aMgamAM lAgelA kAramA ghAthI thatI mahAvedanAne sUcave che. 6. aphsAsa che ke leAkasanAe karI haNAyelA jIvA dhIme javuM, nIce jovuM ' ityAdi pravRttivaDe peAtAnA satya vratarUpa aMgamAM thayelI mA~prahAranI mahAvedanAne jaNAve che. AtmasAkSika saddharma - siddhau kiM lokayAtrayA ? tatra prasannacandrazca, bharatazca nidarzane // 7 // AtmAnI sAkSIe karelA dAna, zIla, tapa ne bhAvarUpa dharmanI siddhi sahaja siddha che, teA pachI leAkadekhAvanI zI jarUra? prasannacaMdrarAjarSi ane bharata cakravatI A khAmatamAM draSTAMtarUpa che. 7. . AtmAnI sAkSIe saddharmanI siddhi thai hAya tA leAkayAtrA-leAkavyavahAranuM zuM kAma che? leAkane jaNAvavAthI zuM ? temAM prasannacandra rAjiSa ane bharatarAjarSinA dRSTAnta che. prasa nnacandra rAjarSine dekhItuM bAhya cAritra hovA chatAM narakagati ceAgya karmI bandha thayA ane bharatamahArAjAne khAdyacAritra vinA paNa kevalajJAnanI prApti thai. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [105] lokasaMjJojjhitaH sAdhuH, parabrahmasamAdhimAn / / sukhamAste gatadroha-mamatAmatsarajvaraH // 8 // saMjJAvarjita, deha, mamatA ane zreSa-javara rahita ane paramAtmasvarUpamAM lIna rahenArA AtmasAdhaka muni sahajAnaMda sukhamAM nimagna rahe che ane anya AtmAthIne mArgadarzaka bane che. 8. lekasaMjJA rahita, parabrahmamAM lIna thavArUpa samAdhivALA ane jenA droha, mamatA ane matsararUpa vara gayA che evA sAdhu sukhe rahe che. 24 zAstrASTaka. carmacakSutaH sarve, devAzcAvadhicakSuSaH / sarvacakSupa siddhAra, sAdhava rAkSuSaH zuM che sarve sAmAnya prANIo carma-cakSudhArI hoya che, saghaLA devatAo avadhi(yA vibhaMga)jJAna-cakSudhArI hoya che, sarve mukta AtmAo kevaLa-saMpUrNa jJAnacakSuvALA hoya che ane AtmasAdhana karavAmAM sAvadhAna rahetA sAdhuo zAstracakSudhArI hoya che. 1. badhA prANIo carmacakSune dhAraNa karanArA che, devo avavijJAnarUpa cakSuvALA che, siddha bhagavaMto sarva pradeza kevala upagarUpa cakSuvALA che ane sAdhuo zAsrarUpa cakSuvALA che. samayasAramAM kahyuM che ke Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] " AgamacakkhU sAhU, cammacakkhUNi savvabhUyANi / devA ya ohicakkhU, siddhA pUNa savvadocakkhU // zrI kapUravijayajI Agama cakSuvALA sAdhue che, sarvAM prANIo ca cakSuvALA che, deve avAdhajJAnarUpa cakSuvALA che ane siddho sata:cakSuvALA che. puraH sthitAnivordhvAdhastiryaglokavivartinaH / sarvAn bhAvAnavekSante, jJAninaH zAstracakSuSA // 2 // jJAnI mahAtmAe zAsra-cakSuvaDe Urdhva, adheA ane tirthyaleAkarUpa traNe bhuvanamAM vanArA sarve bhAvA jANe najara AgaLa ja manatA hAya ema jIe-jANe che. 2. jJAnIe zAsrarUpa cakSuvaDe jANe AgaLa rahelA hAya tema sAdharmAdi UrdhvaleAka, narakAdi adheAleka ane jakhulavAdi tiya glekamAM vividha pariNAma pAmatA sarva bhAva-padArthone sAkSAt dekhe che. ahIM zrutasahucarita mAnasa acakSudanathI dekhe che ema jANavu. zAsanAt trANazaktezva, budhaiH zAstraM nirucyate / vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit // 3 // vastune vastugate ( yathArtha ) jaNAvavAthI ( tenA yathA bhAnapUrvaka vivekabharyAM AcaraNathI ) ane bhavyajanAnu ti ke ajJAnAdika doSa-paMkamAM paDatAM rakSaNu karavAthI tattvajJA khIjA koinAM nahIM paNa vItarAga sarvajJanAM vacanAne ja zAstrarUpe ALakhAve che. 3. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [17] paMDitoe hita zikhavavAthI ane rakSaNa karavAnI zaktithI zAstra zabdanI vyutpatti karI che. te sarvaguNasahita kevalajJAna mULa kAraNa jenuM che evuM vItarAganuM vacana che. bIjA keInuM vacana te zAstra kahevA gya nathI. prazamaratimAM kahyuM che ke - zAsananA , saMgAvaskenAnanA yukta yat tacchAstraM, taccaitat sarvavidvacanam // " hitazikSA ApavAnA sAmarthyathI, ane nirdoSa-rakSaNa karavAnI zaktithI yukta heya te zAstra che ane te sarvajJanuM vacana che. zAstre puraskRte tasmAd , vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin , niyamAt sarvasiddhayaH / / 4 / / (evA prAmANika) zAstrane pramANa (mAnya) karI vartatAM vItarAga-sarvane pramANa karI lekhyA ane vItarAga sarvajJAne pramANa karIne cAlatAM te ni sarva siddhio thAya ja. 4. tethI zAstra AgaLa karyuM-mukhya karyuM eTale teNe vItarAga bhagavaMta AgaLa karyA. zAstranA upage tenA kartA sAMbhare ja. ane vItarAgane AgaLa karyA eTale avazya sarva siddhio thAya che. kahyuM che ke " asmin hRdayasthe sati, hRdayasthastattvato munIndra iti / daritha rimana, niyamAn sarvArthasidaH ". SoDazaka 2, zlo0 14 tIrthaMkarapraNIta Agama hRdayamAM hoya tyAre paramArthathI tIrthakara bhagavaMta hRdayamAM hoya che, kAraNa ke te tenA svataMtra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] zrI kapUravijayajI praNetA che, ane jyAre tIrthaMkara bhagavata hRdayamAM hoya tyAre avazya sa anI siddhi thAya che. adRSTArthe'nudhAvantaH, zAstradIpaM vinA jaDAH / bAnnuvanti paraM levuM, vajantaH tuM vahe // 1 // zAstra-dIpaka vagara ajANye mAge DhADatA ajJAnIe pagale pagale bhAre skhalanA pAmatA satA (naraka, tiya cArdika adhAtimAM UtarI jaI) paramadu:kha-kakSane pAme che. 5. jaDa-avivekI manuSyA zAsrarUpa dIvA vinA aSTa--nahi joyelA parAkSa arthImAM pAchaLa DhADatA ane pagale pagale skhalanA pAmatA Thekara khAtA ghaNA kheda pAme che. zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA - nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparza nivAraNam // 6 // guru pAsenI kAi eka cIja, gurunI IcchA viruddha, gurune caraNasparza karyA vagara, khANatI gurune vIMdhIne lenAra mUrkha rAjAnI peThe pUrvokta zAstraAjJA viruddha Apacha Mde cAlI, zuddha nirdoSa AhArAdikanI gaveSaNA karavAnuM paNa hitakara ( cAgakSemakara ) nathI. 6. zAstrAjJAnI apekSA rahita Apamatine ( svecchAcArIne ) zuddha-khetALIza doSarahita-AhAragaveSaNAdika paNa hitakAraka nathI. jema bhAtamatine haNunAra zakharane tenA page spa karavAnuM nivAraNa karavuM hitakAraka nathI. jIvatA bhAtamatinA page sparza na karavA ' e AjJA tenI pAse rahelA mayUra 6 . Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [109 ] picchanA athI zabare jema tene mArI tenA page sparza karyA sivAya mayUrapiccha letAM pALI, tema Apamatine zAstrAjJA vinA bAhyAcAranuM paripAlana jANavuM. ajJAnAhimahAmantraM, svAcchandyajvaralacanam / dharmArAmasudhAkulyAM, shaastrmaahurmhrssyH||7|| vItarAgapraNIta zAstra, ajJAna-viSane utAravA mahAmaMtra samAna, svacchaMdatA yA mada-javarane zamAvavA laMghana (upavAsa) samAna ane dharma-ArAma(bagIcA)ne rakSavA-poSavA amRtanI naka samAna che ema gIzvaro kahe che. 7. maharSi zAstrane mithyAjJAnarUpa sapane damavAne mahAmanna, svecchAcArIpaNurUpa javaranuM pAcana ane zamana karavAmAM laMghanarUpa, ane dharmarUpa ArAma-bagIcAne viSe amRtanI nIka samAna kahe che. zAstrovAra 4, zAstrajJaH zAzA . zAstranA mahAyogI, vAghoti parama pama | 8 | " zAstrokta AcArane pALanAra, zAstranA jANa, zAstranA upadezaka ane zAstra upara ja daSTi sthApI rAkhanAra mahAgI mahAtmA avazya paramapadarUpa mokSane pAme che. 8. zAstramAM kahelA AcAranuM pAlana karanAra, zAstranA jANa nAra, zAstrane upadeza karanAra ane zAstrane viSe jenI ekaadvitIya daSTi che evA mahAgI paramapada-mekSane pAme che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] zrI kapUravijayajI 25 parigrahASTaka. na parAvartate rAze-vakratAM jAtu nojjhati / bihAra javuMvizvatanamatra che ? . jagatrayavatI jIvane bhAre pIDA upajAvanAra parigraha(mamatA)rUpI graha mULarAzithI pharate nathI ane vakratAne kadApi taja nathI. evA parigraha(mUrchA-mamatA)rUpI grahane vaza paDelA prANIonA bUrA hAla thAya che. 1. * je rAzithI (dhananA rAzithI) pAchA pharatA nathI ane vatAne tyAga karatA nathI, jeNe traNa jagatane viDaMbanA karI che evo A parigraharUpa o graha che ? sarva grahathI parigraharUpa graha balavAna che. enI gati keIe jANuM nathI. parigrahagrahAvezAd , durbhASitarajAkirAm / / zrUyante vikRtA kiM na, pralApA liGginAmapi // 2 // parigraha-grahanA AvezathI liMgadhArI sAdhuo paNa jema tema lavatA phare che. temanI vANuM durbhASitothI bagaDelI hoya che. temane bolavAmAM paNa dhaDe rahetuM nathI. 2. parigraharUpa grahanA aMdara praveza thavAthI durbhASita-utsavarUpa dhaLane mAthe uDADanAra jenaSadhArIonA paNa ghelachAnA vikAravaMta pralApa-asaMbaddha vacano zuM saMbhaLAtAM nathI? apitu saMbhaLAya che, te bIjAnA mATe to zuM kahevuM? yastyaktvA tRNavad bAhya-mAntaraM ca parigraham / udAste tatpadAmbhojaM, paryupAste jagatrayI // 3 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [111] dhana-dhAnyAdika bAhA ane mithyAtva viSayakaSAyAdika atyaMtara parigrahane sarvathA tyAga karI je jagatathI niHspRha-nirALAnilepa thaIne rahe che tenAM caraNakamaLane sahu kaI seve-upAse che.3. je tRNanI peThe dhanadhAnyAdi bAhya ane mithyAtvAdi aMtaraMga parigraha tajI udAsIna thaIne rahe che, tenA caraNakamaLa traNa jagatu seve che. citte'ntargranthagahane, bahirnirgranthatA vRthA / tyAgAtkaJcukamAtrasya, bhujago na hi nirvissH||4|| jyAM sudhI mithyAtva viSayakaSAyarUpa atyaMtara parigraha chUTe nahIM, tyAM sudhI bAhA parigrahane tyAga mAtra dekhAvarUpanakAmo che, artha vagarano che. juo, kAMcaLI mAtra tajavAthI sarpa kaMi nirviSa thaI zakato nathI. 4. aMtaraMga parigraha karIne gahana-vyAkuLa citta hoya te bAhya nircanthapaNuM phegaTa che. kharekhara kAMcaLI mAtrane cheDavAthI sApa viSarahita thato nathI. tyakte parigrahe sAdhoH, prayAti sakalaM rajaH / pAlityAge kSaNAdeva, sarasaH salilaM yathA // 5 // sarovaranI pALa toDavAthI jema saghaLuM pANu kSaNamAtramAM vahI jAya che, tema bAhA-aMtara parigrahamAtrane tyAga karI ni:spRha-nirmama thavAthI saghaLAM karmane saheje aMta AvI jAya che. 5. jema pALane nAza karavAthI sarovaranuM saghaLuM pANI kSaNa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112] zI kapUravijayajI. vAramAM cAlyuM jAya che, tema parigrahane tyAga karavAthI sAdhunuM saghaLuM pApa cAlyuM jAya che. tyaktaputrakalatrasya, mUrchAmuktasya yoginaH / vibhAdrapratidrazya, vA kudraniya ? | 6 strI-putranuM baMdhana tajI, mUccha rahita thayela, mAtra AtmasvarUpa sAthe ja saMbaMdha dharAvatA bhAvanigraMthane parapudgala(deha-svajanAdika)mAM mUcha-mamatA zAnI hoya? 6. putra, kalatra-strI ane upalakSaNathI sarva bandhanano jeNe tyAga karelo che, je mUcchathI rahita ane cinmAtra-jJAnamAtramAM Asakta che, evA gIne pudgalanuM bandhana zuM hoya? cinmAtradIpako gacched, nirvaatsthaansNnibhaiH| niSparigrahatAsthairya, dharmopakaraNairapi // 7 // vAyarA vagaranA sthAna jevA dharma-upagaravaDe jJAnarUpI dIvo nirmamatvabhAvarUpI sthiratAne pAme che. anukULa sAdhana maLatAM jJAnadI bUjhAto nathI, sthira thAya che. anukULa sAdhananI sahAya vagara vakhate te bUjhAI jAya khare. 7. jJAnamAtra pariNAmavALA apramatta sAdhune vastrApADyAdi cauda dharmopakaraNa dhAraNa karavAM na ghaTe, kAraNa ke tenAM grahaNa ane dhANAdi mUcha vinA na hoya, ane yuktAhArAdi te anAhAra bhAvanArUpa jJAnanuM prasAdhana che, teno asaMbhava sAdhune nathI" evuM digaMbare kahe che. tene pratibandhI dUSaNa ApavAnA abhiprAye granthakartA kahe che - Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 113] jJAnamAtrane dIpaka (apramatta sAdhu) nirvAtasthAna samAna dharmopakaraNae karIne niSparigrahapaNanI sthiratAne pAme che. eTale jJAnadIpakane taila samAna yuktAhAra jema AdhAra che, tema nirvAsasthAna tulya dharmopakaraNa paNa AdhAra che ema jANavuM. mUchinnadhiyAM sarva, jagadeva parigrahaH / mUrcchayA rahitAnAM tu, jagadevAparigrahaH // 8 // mamatAmAM aMdha banelA jIvone AkhuM jagata parigraharUpa che ane mamatA rahita-ni:spRhIne A jagata ja aparigraharUpa che. 8. mUrchAe karIne jenI buddhi DhaMkAyelI che tene sarva jagata ja parigraha che ane mUcchathI rahita jJAnIne to jagata ja aparigraharUpa che. vizeSAvazyakabhASyamAM kahyuM che ke- tamhA kimatthi vatthu gaMtho'gaMtho va savvahA loe / gaMtho'gaMtho va mao mucchA'mucchAhiM nicchayao // vatthAi teNa jaM jaM saMjamasAhaNamarAgadosassa / taM tamapariggaho ciya parigaho jaM taduvaghAI // tA. 2075-76 tethI lakamAM evI kaI vastu che ke jene sarvathA parigraha athavA aparigraharUpa kahevAya? mATe nizcaya dRSTithI mUcchathI parigraha ane amUrchAthI aparigraha kahe che. tethI rAgadveSa rahita AtmAne saMyamanA sAdhanabhUta vastrAdi apariharUpa che ane saMyamane upaghAta karanAra je heya te parigraha che. " Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [114] zrI kapUravijayajI 26 anubhavASTaka sandhyeva dinarAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak / nubhavo daI, vALorAka che ? anubhavarasa amRta samAna ati miSTa lAge che ane tene svAda phakta jJAnagarika munie ja laI zake che. rAtri ane divasathI saMdhiyA jema pRthaka-vacamAM che tema kRtajJAnanI ane kevaLajJAnanI vacamAM anubhavajJAna che ane te kevaLajJAnarUpa sUryanA udaya pahelA aruNAdayarUpa che, evI paMDitapuruSanI mAnyatA che. 1. jema divasa ane rAtrithI saMdhyA judI che tema kevalajJAna ane zrutajJAnathI bhinna kevalajJAnarUpa sUryanA aruNodayarUpa anubhava paMDitAe dIThe che. eTale mati-zrutajJAnanA uttarabhAvI ane kevalajJAnathI avyavahita (antara rahita) pUrvabhAvI prakAzane anubhava kahe che. tenuM bIjuM nAma pratibhajJAna che. vyApAraH sarvazAstrANAM, dikpradarzana eva hi / pAraM tu prApayatyeko'nubhavo bhavavAridheH // 2 // sarva zAstranA adhyayanarUpa vyApAra te mAtra dizA sUcavanAra che, paraMtu bhavasamudrane pAra pAmavA mATe anubhavarUpa vahANanI AvazyakatA che. 2. kharekhara saghaLAM zAstrono vyApAra upAyapravartana dizA batAvavAne ja che, paraMtu eka anubhava saMsArasamudrane pAra pamADe che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [15] atIndriyaM paraM brahma, vizuddhAnubhavaM vinA / zAstrayuktizatenApi, na gamyaM yad budhA jguHH||3|| buddhimAna puruSe vicAra karI karIne kahe che ke parabrahma che te atadriya che ane te anubhavagamya che. zAstronI aneka yuktio lAgu karavA chatAM paNa puruSa tene pAra pAmI zakatA nathI. tethI paMDito kahe che ke Indriyone agocara sarvopAdhi rahita zuddha brahma-AtmA vizeSa zuddha anubhava vinA zAstranI seMkaDo yuktio vaDe paNa jANI zakAya tema nathI, jethI paMDitoe kahyuM che ke jJAyeran hetuvAdena, padArthA ydytiindriyaaH| kAlenaitAvatA prAjJaiH, kRtaH syAt teSu nizcayaH // 4 // idrithI je agocara che evI vastuonI siddhi je hetuvAdathI gamyuM hota to ghaNAM lAMbA vakhatathI jenI carcA cAlu ja che chatAM teno nirNaya kema thatuM nathI arthAt te anubhavagamya ja che. 4. je yuktizAtre karIne Indriyone agocara dharmAstikAyAdi padArtho hatheLImAM rahelA AmaLAnI peThe jANI zakAyA hota to eTalA kALe atIndriya padArthone viSe paMDitae asaMdigdha ane abrAnta nirNaya karyo hata. AtmA paNa atIndriya padArtha che, tenA paryAya paNa atIndriya che, mATe te te vyaktine cakkasa mekSanA upAyanuM parijJAna thavAne mATe sAmarthyAgarUpa anubhava pramANa avazya mAnavuM e bhAvArtha che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [116] zrI karavijayajI keSAM na kalpanAda:, zAstrakSIrAnagAhinI / viralAstadrasAsvAda-vido'nubhavajihvayA // 5 // zAstrarUpa kSIra bhajanane sarva keI pitapotAnI kalpanArUpa kaDachIthI avagAhe che-halAve che, paraMtu tene svAda te kaI viralA anubhavI mahAtmAo ja laI jANe che. pa. konI kalpanArUpa kaDachI zAstrarUpa kSIrAnnamAM avagAhanArIpraveza karanArI nathI ? arthAt sarvenI kalpanA zAstramAM praveza kare che, paraMtu anubhavarUpa jIbha vaDe zAstrarUpa kSIranA rasane AsvAda-rahasya carvaNAnA jANanArA thoDA che. eTale zAstrajJAna te bAhya ane anubhava te aMtaraMga ema jANavuM pazyatu brahma nirdvandvaM, nirdvandvAnubhavaM vinA / kathaM lipImayI dRSTi-vAGmayI vA manomayI // 6 // niddha anubhava prApta thayA vinA niddha brahmane koNa jANe zake che? arthAt kaI ja nahIM, mATe nirdaDha anubhava vinA lipimayI, vANamayI athavA mane mayI daSTi te asthAne che athavA kAryakara nathI. 6. nirbaddha-sarva prakAranA kaleza rahita brA-AtmasvarUpane dvandarahita-zuddha aparokSa (pratyakSa) anubhava vinA lipimayIsaMjJAkSararUpa, vAlmayI-vyaMjanAkSara (uccAraNa karavA) rU5 ane mane mayI-ladhyakSara( arthanA parijJAna)rUpa daSTi kevI rIte dekhe? zAstradaSTie brahma na jaNAya, carmadaSTie te na ja jaNAya; parantu kevaLa anubhavadaSTie ja jaNAya. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [117] na suSuptiramohatvAnnApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAntesturyaivAnubhavo dazA // 7 // je suSupti nathI, svapna nathI ane jAgrati paNa nathI, paraMtu meharUpa ajJAnanA vinAzathI kalpanA mAtra jemAM zAnta bane che evI cothI UjAgara dazA te anubhavadazA che. 7. anubhava e suSumi dazA nathI, kAraNa ke te meharahita che, ane suSupti to nirvikalpa che paNa mehasahita che. vaLI te svadazA ane jAgradazA paNa nathI, kAraNa ke ka9panArUpa zilpakArIgarInI vizrAnti-abhAva che ane svapana tathA jAgradazA te kalpanArUpa che mATe anubhava e cothI ja dazA-avasthA che. adhigatyAkhilaM zabdabrahma zAstradRzA muniH| svasaMvedyaM paraM brahmAnubhavenAdhigacchati // 8 // pUrNa zabdarUpa zAstrabrahmane jANa je mahAtmAo anubhava daSTi karaze te svasaMvedanavaDe nizcayathI parabrahmane anubhavaze. 8. muni zAstraSTithI saghaLuM zabdabrahma jANune anubhavavaDe anya nirapekSa svaprakAzarUpa parama brahmane jANe che. 27 yogASTaka mokSeNa yojanAd yogaH, sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthAnavarNAlambanakATyagocaraH // 1 // makSa sAthe joDI-meLavI Ape tethI jJAnAcArAdi sarva Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] zrI kapUravijayajI AcAra yAgarUpe icchAya che. sthAna, varNa, artha, Alekhana ane ekAgratA e tenA pAMca bheda che. 1. mAkSanI sAthe AtmAne joDavAthI cAga zabdanA artha saghaLA ya AcAra ISTa che. vizeSa karIne ( sAmAnya zabdane vizeSaparaka karIne ) sthAna-mudrA, vaNu -akSara, zabdevAsthya artha, kAceAtsargAdinuM Alambana ane ekAgratA-siddhasmaraNa e pAMca mAbatane gAcara je AcAra te ceAga kahevA ceAgya che. karmayogadvayaM tatra, jJAnayogatrayaM viduH / vitelveSa niyamAt, cInamAtra pavi // 2 // temAMnA prathamanA e bhedya kaceAganA ane pachInA traNa bheda jJAnayeAganA kahyA che. virativata-saMyamImAM te te avazya hAya che, tyAre anyamAM te khIjamAtra hAvA saMbhava che. 2. te pAMca ceAgamAM e ka yAga--kriyAyeAga ane traNa jJAnaceAga che ema jJAnI puruSA jANe che. e pAMca prakAranA cAga virativatamAM nizcayathI hAya che ane khIjA mArgAnusArI pramukhamAM kevaLa khIjarUpa hAya che. kRpAnirvedasaMvega - prazamotpattikAriNaH / mevAH pratyemannecchA-pravRttisthirasiddhayaH|| OM / te darekanA kRpA, niveda, sa Mvega ane prazamane utpanna karanArA bheTTA, icchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi nAmanA thAya che. 3. ahIM sthAnAdi pratyeka yAganA icchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi e cAra bhede che, te kRpA-anukaMpA, nive+da Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [118] saMsArane bhaya, saMvega-mokSanI IcchA ane prazAma-upazamanI utpatti karanArA che. sthAnAdi roganAM pAMca prakArane cAraguNa karatAM vIza bheda thAya che. icchA tadvatkathAprItiH, pravRttiH pAlanaM param / sthairya bAdhakabhIhAniH, siddhiranyArthasAdhanam // 4 // tathAvidha saMpannanI kathAmAM prIti te IcachA ga, tenuM sArI rIte sevana karavArUpa pravRttiyega, aticAra-doSanI zaMkA ja jemAM na rahe te sthiroga, tathA sAdhyasiddhipUrvaka anyane upakAra karavArUpa siddhiyoga jANo. (e pUrvokta bhedanuM svarUpa kahyuM.) 4. te yogavALA gInI kathA-vArtA sAMbhaLatAM prIti upaje te IrachAyega, adhika prayatnathI zubha upAyonuM pAlana karavuM te pravRttiyega, bAdhaka-aticAranA bhayanI hAni (tyAga) eTale jyAM aticAra lAge nahi te sthiratAyega, "tenA saMge vairane tyAga thAya " ItyAdi parArthanuM sAdhana thAya te siddhiyoga kahevAya. arthAlambanayozcaityavandanAdau vibhAvanam / zreyase yoginaH sthAnavarNayoryatna eva ca // 5 // yogI puruSane caityavaMdanAdikamAM sthAna ane varNane viSe yatna tathA artha ane AlaMbana cegane viSe ekAgratA sahita upaga kalyANane mATe thAya che. pa. caityavandanAdi kriyAmAM artha ane Alambana e be yeganuM vibhAvana-vAraMvAra samaraNa karavuM, tathA sthAna ane varNane viSe udyama ja cagInA kalyANa mATe thAya che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] zrI kapUravijayajI Alambanamiha jJeyaM, dvividhaM rUpyarUpi ca / arUpiguNasAyujya-yogo'nAlambanaH paraH // 6 // rUpI ane arUpI ema be prakAranAM AlaMbana che. temAM jinapratibiMbAdika rUpI AlaMbana ane paramAtmAnA anaMta guNAdikanuM dhyAna-ekAkAra pratIti e arUpI AlaMbana-tenuM bIjuM nAma nirAlaMbana yaMga ane te utkRSTa yuga che. 6. ahIM AlaMbana rUpI ane arUpI ema be prakAre jANavuM. arUpIguNa-siddhasvarUpanA tAdAmyapaNe yaMga te ISa- avalambana hovAthI utkRSTa anAlaMbana yuga kahevAya che. kahyuM che ke - tatrApratiSThitaH khalu, yataH pravRttazca tattvatastatra / .. sarvottamAnujaH khalu, tenAnAlambano giitH|| pora 16, Dho. 2 " jyAM sudhI paramAtmatatvanuM darzana thAya tyAMsudhI paramAtmatatvanA darzananI asaMgabhAve icchArUpa anAlaMbana yoga che. te paramAtmatavamAM sthiratA rahita che ane jethI dhyAnadvArA paramAtmadarzanamAM pravRtti thAya che tethI veganirodharUpa sarvotama yoganA pUrvabhAvI anAlaMbana yuga kahela che. nirAlaMbana yoga te dhArAvAhI prazAntavAhitA nAma citta che. te yatna sivAya smaraNanI apekSAe svarasathI ja sadaza dhArAe pravarte che ema jANavuM. | bIti-matti-vo-Dasa, thAnaghara turvidhA tasmAdayogayogApte-rmokSayogaH kramAdbhavet // 7 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 saM : 6 : [ 121 ] prIti, bhakti, vacana ane asaMganA bhedeva pUrvokta sthAnAdikanA paNa cAra cAra bheda thAya che. ema ekaMdara ganA pUrvokta zate 80 leha thavA pAme che, tethI 'ayog-yo|' myobhiipaNanI anukrame prApti thatAM mokSaganI prApti thavA pAme che. 7. prIti, bhakti, vacana ane asaMga anuSThAnanA bhede sthAnAdika voza yoga paNa cAra prakAre che. te sakala cagathI aga nAme zelezI veganI prApti thavAthI anukrame mekSaNa prApta thAya che. 4thu cha - " yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yacca tatprItyanuSThAnam // 1 // gauravavizeSayogAd buddhimato yadvizuddhatarayogam / kriyayetaratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 2 // atyantavallabhA khalu patnI tadvaddhitA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayotiM syAt prItibhaktigatam // 3 // vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena // 4 // yattvabhyAsAtizayAt sAtmIbhUtamiva cezyate sadbhiH / tadasaMgAnuSThAnaM bhavati tvetat tadAvedhAt // 5 // cakrabhramaNaM daNDAt tadabhAve caiva yatparaM bhavati / vacanAsaMgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam // 6 // abhyudayaphale cAdye niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // 7 // SoDazaka 10, zlo0 3-9 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] zrI karavijayajI. prItianuSThAnanuM lakSaNa - jemAM adhika prayatna haya, jenAthI karanArane hitakArI udaya thAya evI prIti-raciya ane bAkInA prajanane tyAga karIne jene ekaniSThAthI kare te prIti-anuSThAna kahevAya che." bhaktianuSThAnanuM lakSaNa- " vizeSa gaurava(mahattva)nA yoge buddhimAna puruSanuM atyanta vizuddha vegavALuM, kriyAvaDe prItianuSThAnanA jevuM hevA chatAM te bhaktianuSThAna jANavuM." prIti ane bhaktianuSThAnanI vizeSatA- "patnI kharekhara atyanta priya che tema hitakArI mAtA. paNa atyaMta priya che. bannenA pAlanapaSaNanuM kArya paNa sarakhuM che, te paNa prIti ane bhaktinI vizeSatA batAvavA mATe A udAharaNa che. patnInuM kArya prItithI ane mAtAnuM kArya bhaktithI thAya che. ema prIti ane bhaktinI vizeSatA che." vacanAnuSThAnanuM lakSaNa badhA ya dharmavyApAramAM ucitapaNe Agamane anusarIne pravRtti karavI te vacanAnuSThAna che. te cAritravALA sAdhune avazya heya che." asaMgAnuSThAnanuM lakSaNa atyanA abhyAsathI candranagandhanA nyAye sahajabhAve satyathI je kiyA karAya te asaMgAnuSThAna, te AgamanA. saMskArathI thAya che. " vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAnanI vizeSatA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [123] "daMDavaDe ane caka phare che, pachI daMDanA prayogane abhAve paNa pharatuM rahe che, te vacanAnuSThAna ane asaMgAnuchAnane jaNAvanAra udAharaNa che. jemAM prathama daMDanA vege caka phare che ane pachI daMDanA abhAve saMskArathI phare che, tema vacanAnuSThAna AgamanA saMbadhathI pravarte che, ane pachI AgamanA saMskAra mAtrathI vacananI apekSA sivAya sahajabhAve pravRtti kare che te asaMganuSThAna samajavuM." e cAre anuSThAnenuM phaLa- prathamanA be anuSThAna aspRdaya svaganAM kAraNa che ane chellAM be anuSThAna mekSanAM kAraNa ane vidma vinAnAM che. " sthAnAdyayoginastIrthocchedAdyAlambanAdapi / sUtradAne mahAdoSa ityAcAryAH pracakSate / // 8 // sthAnAdiyoganI beparavAI karanAra usUtraprarUpaNAdikavaDe tIrthocheda karI bese ItyAdika kAraNe tevA agyane sUtradAna devAmAM paNa mahAdoSa che ema AcAryo kahe che. 8. sthAnAdi koI paNa vega rahita puruSane "tIrthane ucheda thaze" ityAdi kAraNe paNa tyavandanAdi sUtra bhaNAvavAmAM sUtranI AzAtanArUpa moTo doSa thAya che-ema haribhadrAdi AcAryo kahe che. "tIrthane ucheda thAya" ItyAdi kAraNe paNa jevA tevAne na bhaNAvIe. kahyuM che-- "titthassuccheyAi vi nAlaMbaNamettha jaM sa emeva / suttakiriyAinAso eso asamaJjasavihANA // so esa vaMkao ciya na ya sayaM mymaariyaannmviseso| eyaM pi bhAviavvaM iha titthuccheyabhIrUhiM / " yogaviMzikA gA0 14-15. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124 ] zrI kapUravijayajI 6 tInA uccheda tharo ' ityAdi Alamana paNa A avividha anuSThAnanI pravRttimAM levu* yAgya nathI. eTale ' tInA viccheda na thAya te mATe vividha anuSThAna paNa karavA yAgya che' e Alambana grahaNa karavA ceAgya nathI, kAraNa ke e pramANe sUtraviruddha karavAthI azuddha kriyAnI paraMparA cAlu rahe, ane tethI sUtreAkta kriyAnA viccheda thAya, te ja tInA uccheda che; kAraNa ke AjJA rahita jananA samudAya te tItha nathI, paNa zAmravihita ucita kriyAviziSTa sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnA samudAya te tItha che. tethI avidhinu' sthApana karavAmAM zAstrokta kriyAnA uccheda thavAthI paramAthI tIrthane uccheda thAya che. zAstravihita kriyAnA lApa karavA e kaDavA phaLa ApanAra che. svayaM mRtyune prApta thayela ane te sArelAmAM vizeSatA nathI ema nathI, parantu eTalI vizeSatA che ke svayaM mRtyu pAme che tyAre temAM peAtAnA duSTAzaya nimittarUpa nathI ane te mAre che temAM duSTAzaya nimittarUpa che. tenI peThe svaya... kriyAmAM pravRtti nahi karanArA jIvanI apekSAe gurune dUSaNa nathI, parantu avidhinI prarUpaNAne avalIne zrotA avidhimAM pravRtti kare teA unmAga mAM pravRtti karAvavAnA pariNAsathI avazya mahAdUSaNa che. e paNa tIrtha ucchednanA bhIe vicAra karavA yogya che. Re28 niyAgASTaka yaH karma hutavAn dIpte, brahmAgnau dhyAnadhAyyayA / sa nizcitena yAgena, niyAgapratipattimAn // 1 // mahetA ! niyAgavaDe sarva karmanA kSaya thAya che mATe te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [125] pramANa che. tIvra brahmAgnine viSe dhyAnarUpa dhyAyAvaDe (samidhanA prakSepavaDe) karmane je hema kare che te niyAga-paramezvara pUjAmAM sthita thAya che. 1. jeNe jAjavalyamAna brahmarUpa agnimAM dhyAnarUpa dhAyAsamidhane prakSepa karanAra vedanI RcAvaDe karmano hema karyo che te muni nirdhArita bhAvarUpa niyAgane-bhAvayajJane prApta thayelA che. dravyayajJa te ega ane bhAvayajJa te niyAga. pApadhvaMsini niSkAme, jJAnayajJe rato bhava / sAvaH caoN viM, gRti kAmanAisIvaH | 2 | he bhrAtA ! pApane jemAM vinAza thAya che tema ja kaI paNa prakAranI jemAM paigalika AzA nathI evA jJAnayajJamAM tuM prIti kara tema ja pagalika abhilASA jemAM rahela che evA sAvadya yajJane tajI de. 2. he vatsa! pApane vinAza kare evA, kAmanA rahita jJAnarUpa yajJane viSe Asakta thA. ehika sukhecchAe karI malina, pApa sahita evA tieomAdi karmayonuM zuM prajana che? kAMI paNa nathI. "mUtima pazumAmeta bhUtinI kAmanAvALe pazune homa kare-ItyAdi zrutinA anusAra te sakAma ya kahyA che. velovAksanAgullA, jarmayajJopa yojanA brahmayajJa itIcchantaH, zyenayAgaM tyajanti kim ? // 3 // (karmayajJavAdIone zikhAmaNa ApatAM zAstrakAra bhagavAna kahe che ke karmayajJa vedokta hevAthI te brAyajJa thaze AvI mAnyatA chatAM tamo yenayAgane zAmATe taje che? 3. 4 kI yara" vinAzaka: succha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [126] zrI karavijayajI ke kahe che ke "pratipadAkta phaLanA tyAgathI vedokta kriyAe satvazuddhidvArA vividiSA (jJAna) saMpattine arthe karmayajJa karIe te brAyajJa heya, te mata "vedAnugharA trA vivivipatti veze jena, tAlA" ItyAdi zrutithI che tenA matane dUSita kare che- vedamAM kahelo hovAthI karmayajJa paNa mananI zuddhidvArA jJAnacagIne brahmayajJa thAya" ema IcchatA nayAgane kema taje che? brahmayajJaH paraM karma, gRhasthasyAdhikAriNaH / pUjAdi vItarAgasya, jJAnameva tu yoginH|| 4 // jinezvara bhagavAnanI pUjA e Adi satkarma te gRhasthane rogya che ane jJAnAdi karma te yatione yegya che ane te pariNAme brAyajJa thaI jAya che. 4. nyAyapArjita dhanavALe" ItyAdi ukta svarUpavALA adhikAra sahita gRhasthane kevaLa vItarAganI pUjA Adi svarUpathI sAvadhAnuSThAna karma brAyajJa che ane jJAnayogIne sarva upAdhi rahita zuddha jJAna ja brahmayajJa che. bhinnoddezena vihitaM, karma karmakSayAkSamam / klaptabhinnAdhikAraM ca, puDheSTayAdivadiSyatAm // 5 // bhinna uddezathI karAela kriyA karmakSayane karI zakatI nathI, paraMtu te pustrAdivat racanAe karI bhinna hovAthI anarthanI karavAvALI che. 5. mokSa ane tenA upAya sivAya bIjA udezathI vihitazAstramAM upadezeluM karma-anuSThAna karmanA kSaya karavArUpa mekSa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 127] prAptine mATe asamartha che. kapele che judo adhikAra jeno evA putreSTi-putraprApti mATe yajJa AdinI peThe jANavuM. jema tethI vividiSArthatA na thAya. " nAmavara ta ... abhicAra karma karanAra spenayAga kare. ahIM yathAzrata abhicArarUpa phaLanA tyAgathI vividiSArthatA na hoya, tema "mUriAma: pazunA meta " "aspRdayanI IcchAvALe pazune homa kare."--ItyAdi sthaLe paNa vividiSArthatA na hoya e bhAvArtha che. brahmArpaNamapi brahmayajJAntarbhAvasAdhanam / brahmAnau karmaNo yuktaM svakRtatvasmaye hute // 6 // dareka kArya kartA huM chuM evuM je ahaMpaNuM tene hama karavAthI te karmane hema thAya che ane te brahmArpaNa hovAthI brahmayajJanuM Akhtara sAdhana bane che. 6. (karma) yajJane brahAyajJamAM antarbhAvanuM kAraNa brahArUpa agnimAM "pote kareluM che" evA kartApaNAnA ahaMkArane homavAthI karmanuM brahmApaNu paNa yukta che, anyathA nahi. kahyuM che ke brahmArpaNaM brahmahavibrahmAgnau brahmaNA hutam / brahmaiva tena gantavyaM, brahmakarmasamAdhinA // gItA adhyAya 4, zlo0 24 arpaNa karavAnI kriyA brahma che, hemavAnI vastu brahma che, brahmarUpa agnimAM brahmarUpa hamanAre hemeluM paNa brahma che ane brahmarUpa kamasamAdhivALAe prApta karavA gya sthAna paNa brahma ja che." karmaNyakarma yaH pazyedakarmaNi ca karma yH| sa buddhimAn manuSyeSu sa yuktaH kRtsnakarmakRt // zauta thAya 4, zno) 18. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [128] " | zrI kapUravijayajI "je niSkAma karmamAM akarmane ane ajJAnapUrvaka akamAM karmane jue che, te manuSyamAM buddhimAna che, yegI che ane sarva karmane (kAryane) kartA che." ItyAdi gItAmAM kahela nizcayanaye sarva sAdhanane AtmAnI tatparatAe jANavuM, paNa niraMjana brahmane karma taphalArpaNa tathA kRtane ekAnta akRtatvabuddhi te to mithyAtvavAsanAvilasita ja che. brahmaNyarpitasarvasvo brahmadRg brahmasAdhanaH / brahmaNA juhvadabrahma, brahmaNi brahmaguptimAn // 7 // brahmAdhyayananiSThAvAn prbrhmsmaahitH| brAhmaNo lipyate nAdhairniyAgapratipattimAn // 8 // sarva kriyAone brahmamAM arpaNa karIne manohara evI brahmadaSTi dhAraNa kare. jenuM brahma sAdhana bane che ane te brahmavaDe abrahmano vinAza thAya che. brahmanA viSe AcaraNa karavAthI ziyalavratanuM rakSaNa thAya che ane brAdhyayanAdimAM ja jenI eka niSThA thayelI che tevA brahmavAdI mahAtmAo karmathI nirlepa thaIne parabrahmane viSe samAhita thAya che. 7-8. jeNe brahmane viSe sarvasva arpaNa karyuM che, jenI brAmAM ja daSTi che, brahmarUpa jJAna jenuM sAdhana che e, upagarUpa brahmavaDe AdhArarUpa brahmamAM abrahma-ajJAnane hamato brahmacaryanI guptivALe AcArAMganA prathama zrutaskaMdhanA nava adhyayananI niSThA-maryAdAvALe, parabrahma sAthe ekatAnI pariNativALo ane niyAga-brahmayajJane prApta thayelo brAhmaNa, zramaNa, bhikSu ane nigrantha e cAra nAmane dhAraNa karanAra pApavaDe lepAta nathI. womeau Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 129 ] dayAmbhasA kRtastrAnaH, saMtoSazubhavastrabhRt / vivAtirujhASA, mAvanApAvanArAyaH bhaktizraddhAnaghusRNonmizrapATIrajadravaiH / navabrahmAGgato devaM, zuddhamAtmAnamarcaya // 2 // zrI vIra paramAtmAnuM bhAvapUrvaka pUjana avazyameva Atmika AnaMda prApta karAve che. dayArUpa jaLavaDe snAna karI, saMteSarUpa nirmala vastro dhAraNa karI, potAnA bhAsthaLe vivekarUpa tilaka karI, bhAvanAvaDe pavitra AzadvArA bhakti ane zraddhArUpa kesara ane mizritacaMdanavaDe jemane AtmA pavitra thayela che, evA zuddhAtmadevanuM navabrahma aMge arcana kara. 1-2. dayArUpa jaLathI jeNe snAna karyuM che e, saMteSarUpa ujajavala vastra dhAraNa karanAra, vivekarUpa tilakathI zobhate, bhAvanAe karI jene Azaya pavitra che e, bhakti-ArAdhana karavA gya che " evuM jJAna, zraddhA-A ja paramArtha che" evI buddhi, te rUpa kesaramizrita candanarasavaDe navavidha brahmacaryarUpa aMge zuddha AtmArUpa devanI pUjA karae rIte bhAvapUjA thAya. kSamApuSpasrajaM dharma-yugmakSaumadvayaM tthaa| dhyAnAbharaNasAraM ca, tadaGge vinivezaya // 3 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130] zrI kapUravijayajI vaLI kSamArUpa suvAsita puSponI mALA, dvividha dharmarUpa vastro ane dhyAnarUpa alaMkAravaDe prabhunA aMgane vibhUSita kara. 3. - te zuddha AtmAnA aMge kSamArU5 phUlanI mALA, vyavahAra ane nizcaya e be prakAranA dharmarUpa uttama vastrayugala tathA dhyAnarUpa uttama AbharaNane mAnasabhAve paherAva. madasthAnabhidAtyAgai-likhAgre cASTamaGgalam / jJAnAnau zubhasaMkalpa-kAkatuNDaM ca dhUpaya // 4 // achamadanA sthAnano tyAga samAna aSTamaMgaLanI racanA kara tema ja jJAnarUpI agnimAMhe zubha saMkalparUpa sugaMdhI dhUpa uva.4. ATha madasthAnanA tyAganA prakArathI AtmAnI AgaLa aSTa maMgaLa ALekha, ane jJAnarUpI agnimAM zubha saMkalparUpa kRSNaguruno dhUpa kara. eTale zuddha upagarUpa nirvikalpa samAdhirUpa pUjA thAya. - prAgdharmalavaNottAraM, dhrmsnnyaasvhninaa| kurvan pUraya sAmarthya-rAjannIrAjanAvidhim // 5 // pUrvadha-kSApazamika dharmanA tyAgarUpa lavaNottaraNa karIne bhavyaprANI! tuM dharmasaMnyAsa-kSAyika dharmanA sAmarthya vegarUpa Atmika AratIne utAra. 5. dharmasaMnyAsarUpa agnivaDe prA5rma-dayika ane kSApazamika dharmarUpa lavaNa utAravA pUrvaka sAmarthyAgarUpa zebhatI AratInI vidhi pUrNa kara-AratI utAra. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 131] sphuranmaGgaladIpaM ca, sthApayAnubhavaM purH| yoganRtyaparastaurya-trikasaMyamavAn bhava // 6 // tema ja anubhavarU5 mAMgalika dIpaka tIrthaMkara paramAtmA pAse sthApa, pazcAt garUpa sunRtya karatAM taiyatrikarUpa saMyamatrikavALe thA. 6. anubhavarUpa skurAyamAna (tejasvI) maMgaladIvAne AgaLa sthApana kara ane saMyamagarUpa nATyapUjAmAM tatpara thaI taiyatrika-gIta, nRtya ane vAditra e traNe-nI ekatAnA jevA saMyamavALo thA. "jhamera hicama: " eka viSayamAM dhAraNA, dhyAna ane samAdhi te saMyama kahevAya. e bhAvanepanI pUjA hRdayamAM dhAraNa kara. ullasanmanasaH satya-ghaNTAM vAdayatastava / bhAvapUjAratasyetthaM, karakoDe mahodayaH // 7 // A jaNAvela vidhi pramANe bhAvapUjAmAM jemanuM citta ullAsAyamAna che te ja prANI A jagatamAM satyatAno ghaMTa bajAve che ane temane ja karakamaLamAM mahodayanI-mokSanI prApti thAya che. 7. ullAsa pAmatuM mana jenuM che evA, satyarUpa ghaMTA vagADatA, ema bhAvapUjAmAM lIna thayelA tane hastamaNe (hatheLImAM mekSa che. dravyapUjocitA bhedo-pAsanA gRhamedhinAm / bhAvapUjA tu sAdhUnAma-bhedopAsanAtmikA // 8 // gRhadharma ane yatidharma e be bhedavaDe dravyapUjA ane Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] zrI kapUravijayajI bhAvapUjAnI ghaTanA che, mATe gRhasthane yogya dravyapUjA ane yatione yogya bhAvapUjAnI vizuddhi atre varNavela che. 8. | gRhasthane bhedapUrvaka upAsanA-sevA karavArUpa dravyapUjA ucita che ane abheda upAsanArUpa bhAvapUjA sAdhune cagya che. jo ke gRhasthane bhAvanepanIta mAnasA nAme bhAvapUjA hoya che, to paNa kAyikI [bhAvapUjA] te cAritravaMtane ja hoya e vizeSatA che. 30 dhyAnASTaka. dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 1 // dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanuM trika jyAM kharekhara ekatAne pAmeluM che evA ananya cittavALA munimahArAjAone leza mAtra duHkha hetuM nathI. 1. yAtA-dhyAna karanAra, theya-dhyAna karavA gya ane dhyAna e traNe jene ekatAne prApta thayela che eTale thAnAvasthAmAM svasvarUpane pAmela che, jenuM anya sthaLe citta nathI evA munine duHkha hetuM nathI. dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prkiirtitH| dhyAnaM caikAgryasaMvittiH, samApattistadekatA // 2 // antarAtmA yAtA che, paramAtmA dhyeya che, ekAgra saMvitti te dhyAna che ane te traNenI ekatA te ja samApatti kahela che. 2. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 133 ] dhyAna karanAra antarAtmA-samyagdarzana pariNAmavALo AmA che, dhyAna karavA gya paramAtmA-siddha bhagavAn athavA ghAtakarma jemanAM kSINa thayAM che evA arihaMta kahyA che. dhyAna-ekAgra buddhi, vijAtIya jJAnanA antara rahita sajAtIya jJAnanI dhArA, e traNenI ekatA te gAcAryanA mate varyAmANu lakSaNavALI samApatti kahI che. pravacanasAramAM kahyuM che ke so kAri ati, -kutti-TjhavahiM . __ so jANadi appANa, moho khalu jAdi tassa layaM // " je arihaMtane dravya, guNa ane paryAyarUpe jANe che te AtmAne jANe che ane tene meha nAza pAme che." vizeSAvazyakamAM kahyuM che ke "jaM thiramajjhavasANaM, taM jhANaM calaM tayaM cittaM / taM hoja bhAvaNA, vA aNuppehA vA ahava ciMtA // " nirita, T[0 2. "je sthira adhyavasAna-mana che te dhyAna che, je calAyamAna mana che te citta che, te bhAvanI--dhyAnanI abhyAsakiyA, anuprekSA-manana ke cintanarUpa hoya che." samApattinuM lakSaNa- maNAviva praticchAyA, samApattiH praatmnH| kSINavRttau bhaved dhyAnA-dantarAtmani nirmale // 3 // jema maNimAM sAme rahela vastu pratibiMbita thAya che tema Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134] zrI karavijayajI dhyAnavaDe maLarUpa vRttine vinAza thavAthI nirmala antarAtmAne viSe paramAtmAnuM pratibiMba paDe che. 3. - jema maNine viSe pratibimba-paDachAyo paDe tema dhyAnathI atyanta maLarUpa vRtti jenI kSINa thayelI che evA, ane tethI ja nirmaLa attarAtmAne viSe paramAtmAnI pratiSThAyA (pratibimba) paDe te samApatti kahI che. bIje sthaLe kahyuM che ke "maNerivAbhijAtasya, kSINavRtterasaMzayam / tAtsthyAt tadaJjanatvAcca, samApattiH prakIrtitA // " * uttama maNinI jema kSINa vRttivALAne paramAtmAnA guNanA saMsargopathI ane paramAtmAnA abheda AropathI ni:saMzaya samApatti kahI che. ahIM tAra eTale antarAtmAne viSe paramAtmAnA guNane saMsargopa ane ta tva eTale antarAtmAmAM paramAtmAne abhedAroe jANa. e dAnanuM phaLa samAdhirUpa ativizuddha che. Apattizca tataH puNya-tIrthakRtkarmavandhataH / tadbhAvAbhimukhatvena, saMpattizca kramAd bhavet // 4 // dhayAnavaDe ratnatrayInuM ArAdhana thAya che ane tethI tIrtha. karanAmakarmane baMdha thAya che. pazcAt e karma krame karI udayamAM AvatA tIrthaMkara padanI saMpatti prApta thAya che. 4. te samApattithI puNyaprakRtirUpa tIrthaMkaranAmakane banthathI Apatti nAme phaLa thAya. eTale jinanAmakarmanA bandharUpa Apatti jANavI, ane tIrthaMkarapaNAnA abhimukhapaNAthI (najIkapaNAthI) saMpatti nAme phaLa anukrame thAya. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : * [ 135 ] itthaM dhyAnaphalAd yuktaM, viMzatisthAnakAdyapi / kaSTamAnaM tvabhavyAnAmapi no durlabhaM bhave // 5 // evuM yAnanuM phaLa jANe che prANIo ! tame vIza sthAnaka tapanuM dhyAnapUrvaka Asevana karo. je tapanuM phaLa phakta zarIrazeSaNa che evuM tapa te abhavyane paNa sugama che. 5. ema dhyAnanA trividha phaLathI vIzasthAnaka tapa pramukha paNa ghaTe che. ukta trividha dhyAnaphaLa rahita kaNa te abhane paNa saMsAramAM durlabha nathI. jitendriyasya dhIrasya, prazAntasya sthiraatmnH| sukhAsanasthasya nAsAgra-nyastanetrasya yoginaH // 6 // ruddhabAhyamanovRtterdhAraNAdhArayA rayAt / prasannasyApramattasya, cidAnandasudhAlihaH // 7 // sAmrAjyamapratidvandva-mantareva vitnvtH| . dhyAnino nopamA loke, sadevamanuje'pi hi // 8 // jeo jiteMdriya che, dhIrapuruSa che, zAnta che, sthirAtmana che, sukhAsane sthita che temaja netranI daSTi nAsikAnA agrabhAga para sthApita karela che. vaLI dhyAnanI dhArAvaDe bAhA vRttine jemaNe nirodha karyo che, je apramatta che ane prasanna mukhavALA che temaja jJAnAmRtanuM ja AsvAdana kare che. te ja apratidruddha sAmrAjyane AntaramAM vistAra karI zake che tevA dhyAnavAna muni mahArAjA samAna A jagatamAM deva ane manamAM anya koI paNa hoI zake nahIM. 6-8. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [136] zrI kapUravijayajI jeNe Indriyane jItI che, dhIra-satvavaMta, prazAnta-upazamavaMta eTale dhIrazAnta nAme navamA rasanA nAyaka che, jene AtmA sthira che, jenuM AtmAsana sAdhanathI sukhAvaha che, jeNe nAsikAnA agra bhAgamAM lezana sthApyAM che, je pravRttacaka yogI che, dhAraNA eTale keIka dhyeyane viSe cittanA sthira bandhananI dhArAe jeNe vegathI bAhya Indriyane anusaranArI mananI vRtti rokI che, prasanna-akaluSita cittavALA, pramAda rahita, jJAnAnandarUpa amRtane AsvAda lenArA AtmArAmamAM ja vipakSa (zatru) rahita moTA sAmrAjyane vistAratA evA dhyAnavaMta vegInI deva ane manuSya sahita lekamAM kharekhara keIpaNa upamA nathI. 6-8. >> -- DFu - 31 tapo'STaka. .jJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAt tapaH / tadAbhyantarameveSTaM, bAhyaM tadupabRMhakam // 1 // karmamaLane tapAvavAthI tattvo jJAnane ja tapa kahe che. tethI atyaMtara tapa ISTa che. bAhA tapa atyaMtara tapanI puSTi mATe ja kahela che. 1. karmone tapAvanAra hovAthI tapa te jJAna ja che ema paMDita kahe che. te aMtaraMga ja tapa ISTa che ane anazanAdi bAhya tapa che te prAyazcittAdi bheTavALA jJAnavizeSarUpa ataraMga tapane vadhAranAra hoya to ja ISTa che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [137] AnuzrotasikI vRtti-rbAlAnAM sukhazIlatA / prAtizrotasikI vRtti-oninAM paramaM tapaH // 2 // Indriyone vazavatI jokasaMjJAe cAlavuM e sukhazIlatAbharI bALaceSTA che ane Indriyone kabaje rAkhI sAme pUra cAlavuM te ja jJAnImahAtmAonuM parama tapa che. 2. ajJAnInI saMsAranA pravAhane anusaranArI "nona radda rokavAmi" huM lekanI sAthe hoIza-ItyAdi lakSaNavALI pravRtti te sukhazIlapaNuM che. jJAnavatanI sAme pUre cAlavArUpa dharmasaMjJAmUlaka utkRSTa ugra mAsakSapaNAdi pravRtti tapa che. ethI ja catunI tIrthakara pote "tabhavasiddhigAmI " ema jANatAM chatAM tapa Adare che. dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdi dussaham / tathA bhavaviraktAnAM, tattvajJAnArthinAmapi // 3 // dhananA athI (vyApArI) leke jema TADha, taDakAdikane hisAbamAM lekhatA nathI-te badhuM khuzIthI sahana karI le che, tema tatvajJAnanA athI bhavabhIru AzrayI samajI levuM. 3. jema dhananA athIne TADha, tApa pramukha duHsaha nathI, tema saMsArathI virakta tattvajJAnanA athIne paNa zIta, tApAdi kaSTa sahana karavArUpa tapa duSkara nathI. sdupaayprvRttaanaa-mupeymdhurtvtH| jJAninAM nityamAnanda-vRddhireva tapasvinAm // 4 // kalyANakArI mekSasAdhanamAM pravartelA jJAnI tapasvI puru Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI kapUravijayajI SAne zuddha sAdhyamAM samAyelI mIThAza lAgavAthI sadA ya AnaMdaeN vRddhi thayA kare che. te adhikAdhika vIryaMjJAsathI azrAntapaNe tapa, japa, saMyamarUpa sadupAyanuM sevana karI meAkSasukhane hastagata kare che. 4. bhalA upAyamAM pravRtta thayelA jJAnavata tapasvIne nirupAdhika icchAnA viSaya, meAkSarUpa sAdhyanI mIThAzavALA hAvAthI haMmezAM AnandanI vRddhi ja thAya che. kaThaNa kriyAmAM paNu meAkSasAdhananA manerathathI Ananda ja hAya che. vairAgyaratimAM kahyuM che ke-- - "rateH samAdhAvaratiH kriyAsu nAtyantatIvrAsvapi yoginAM syAt / anAkulA vahnikaNAzane'pi na kiM sudhApAnaguNAzJcakorAH // " yegIone samAdhimAM rati-prIti hAvAthI atyanta tIvra kriyAmAM paNa ati-aprIti thatI nathI. cakAra pakSIo sudhAne pIvAnA guNathI agninA Nane khAvAmAM paNa zu vyAkulatArahita hAtA nathI ? itthaM ca duHkharUpatvAt, tapovyarthamitIcchatAm / bauddhAnAM nihatA buddhi - bauddhAnandAparikSayAt // 5 // A prakAranuM tapa karavuM AkaruM hAvAthI te nakAmuM che ema haleAkeAnI mArI gayelI buddhi kahe che; kemake temAM Atmika AnaMdanI jhAMkhI thayelI nathI saMbhavatI, ( tathAprakAranA sadupAyanA abhAve upeyarUpa sahajAnada meAkSasukha zI rIte hAi zake ? kAryaOsiddhi icchanAre kAraNanA anAdara karavA na ja ghaTe.)pa. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 139 ] ema pazunA du:khanI peThe du:kha bhegavavArUpa hAvAthI tapa nila che, e prakAre icchatA mAddhonI buddhi-kalpanA haNAyelI- kuMThita thayelI che; kAraNa ke ( tapamAM ) buddhijanita aMtaraga ( AnandanI dhArA khaDita thatI nathI. eTale tapamAM paNa Atmika AnandanI dhArA akhaMDita hAya che, tethI te duHkharUpa nathI. yatra brahma jinAca ca kaSAyANAM tathA hatiH / sAsuvadhA ninAjJA 7, tattavaH yuddhamiyate // 6 // te tapa ja zuddha kahI zakAya ke jemAM maithunatyAga yA indriyanigraha yA svarUpacintanarUpa brahmacaryanuM pAlana, jinapUjAbhakti, krodhAdi kaSAyanA jaya, ane gurujaneAnI sevAbhakti, vinaya, vaiyAvaccAdika jinaAjJAnuM pAlana thAya. 6. je tapamAM brahmacarya vadhe, jyAM bhagavaMtanI pUjA thAya, kaSAyanA nAza thAya ane anubandha sahita vItarAganI AjJA pravate te tapa zuddha kahevAya che. tadeva hi tapaH kArya, durdhyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante kSIyante nendriyANi ca // 7 // evuM ja tapa karavuM ke jemAM durdhyAna na ja thAya, nityaniyamarUpa dharmakaraNI na aTake ane indriyA kSINa thai na jAya. dhIme dhIme kramathI abhyAsamAM AgaLa vadhatAM je mAhya tapa karavAmAM Ave che tethI aMtarazuddhi adhika thavA pAme che. 7. kharekhara te ja tapa karavA ceAgya che ke jyAM mADhuM ( A ane rai ) dhyAna na thAya, jethI ceAgeA hInatA na pAme ane indriyAneA kSaya na thAya. kahyuM che ke Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI kapUravijayajI " 3 to vAvo , je maM maMjuduM ja viMDA je phuriyALa, ne nona ra yaMti . " jethI mana mA ciMtana na kare, jethI Indriya ane yogenI hAni na thAya te tapa karavA gya che." mUlottaraguNazreNi-prAjyasAmrAjyasiddhaye / bAhyamAbhyantaraM cetthaM, tapaH kuryAnmahAmuniH // 8 // ahiMsAdika mULa guNe ane piMDavizuddhi pramukha uttaragurUpa zreSTha sAmrAjyanI siddhi mATe mahAmunijano e rIte bAhya ane AtyaMtara tapanuM yatheSTa sevana kare che. 8. mULaguNa ane uttaraguNarUpa vizAla sAmrAjya-prabhutvanI siddhine mATe mahAmunIzvara e pramANe bAhya ane atyaMtara tapa kare. 32 sarvanayAzrayaNASTaka. dhAvanto'pi nayAH sarve, syurbhAve kRtvishrmaaH| rAtripuTIna cAhiti sarvanayAta che ? doDatA evA sarve na-nayanA mArgo pota-potAnA savabhAvane viSe vizrAnti karanArA che. cAritraguNadhAraka muni te sarve nAnA AzrayasthAna che. 1. (pitapotAnA abhiprAye ) doDatA paNa bhAvamAM (vastu svabhAvamAM) jeNe vizrAti karI che evA nagamAdi badhA na che, tethI sarva nayane Azraya karanAra sAdhu cAritra-saMyamanA guNa-vardhamAna paryAyane viSe lIna-Asakta haya, kahyuM che ke - Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : ( [ 141] savvesipi nayANaM bahuvihavattavvayaM NisAmittA / taM savvaNayavisuddhaM jaM caraNaguNaTio sAhU / / anuyoga0 pa0 267. badhAya nAnuM paraspara viruddha evuM bahu prakAranuM vaktavya sAMbhaLIne sarvanayane saMmata vizuddha tattva grahaNa karavA yogya che, jethI sAdhu cAritra ane jJAnaguNamAM sthira thAya che. pRthagnayAH mithaH pkssprtipksskdaarthtaaH| samavRttinuvAdavAlI, jJAna sarvanarAzritaH | 2 pakSa ane pratipakSavaDe paraspara kadarthanA karanAra hevA chatAM sarva nayAzrita muni te sarve namAM samavRttivaDe sukhanuM AsvAdana kare che. 2. judA judA sarva paraspara vAda ane prativAdathI kadathanA-viDaMbanA pAmelA che, parantu samavRtti-madhyasthapaNAnA sukhane anubhava karanAra jJAnI sarva nane Azrita hoya che. " anyonyapakSapratipakSabhAvAd yathA pare matsariNaH prvaadaaH|| nayAnazeSAnavizeSamicchan na pakSapAtI samayastathA te // " "paraspara pakSa ane pratipakSabhAvathI anya pravAdo dveSathI bharelA che, parantu sarva nayane samAnapaNe icchanAra tamAre samaya-siddhAnta pakSapAtI nathI." nApramANaM pramANa vA, sarvamapyavizeSitam / vizeSitaM pramANaM syAditi sarvanayajJatA // 3 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI karavijayajI avivakSita sarva bhAva pramANa paNa nathI tema apramANa paNa nathI, paraMtu sarvanayabodhaka vivakSita bhAva che te ja pramANabhUta che. 3. e badhAM ya vacana vizeSa rahita hoya to te ekAte apramANu nathI ane ekAte pramANa paNa nathI. jethI anya siddhAntamAM raheluM saddhacana paNa viSayanA parizodhanathI pramANa che. kahyuM che ke - " tatrApi na ca dveSaH kAryo viSayastu yatnato mRgyaH / tasyApi na sadvacanaM sarva yat pravacanAdanyat // " pokarAva 16, bhA. 13. ja anya zAstrane viSe paNa cheSa karavA yogya nathI, paraMtu tenA viSayane prayatnathI vicAravo. je pravacanathI bhinna che tenuM paNa badhuM vacana nathI, paraMtu je pravacanAnusArI che te saduvacana che. e ja bAbata kahe che- ' vizeSita eTale viSayaparizeAdhaka nayathI yejita hoya te te pramANa che. upalakSaNathI svasiddhAntanuM vacana paNa anuge karI vizeSita na hoya to te apramANa che. e prakAre sarva syAdavAda janAthI sarva nenuM jANapaNuM hoya. kahyuM che ke " aparicchiyasuyanihasassa kevalamabhinnasuttacArissa / - raghujhame va aa #ALA vadu para che " vaparAmA jA415. "jeNe zrata-siddhAntanuM rahasya jANyuM nathI ane kevaLa sUtranA akSarane anusarI cAle che, tenuM sarva udyamavaDe paNa kareluM kriyAnuSThAna ghaNuM ajJAna tapamAM Ave che.) Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [143] loke sarvanayajJAnAM, tATasthyaM vA'pyanugrahaH / syAt pRthagnayamUDhAnAM, smyaartirvaa'tivigrhH||4|| sarve none jANanAranuM taTasthapaNuM hitakAraka che, paraMtu eka nayavAdanA grahaNathI mUDha banelAne vigrahanI prApti saheje thAya che. 4. lekamAM sarva nayanA jANanArane taTasthapaNuM-samavRttipaNuM athavA vyavahAradazAmAM upakArabuddhi hoya, paraMtu judA judA nayamAM mUTha-brAnta thayelAne ahaMkAranI pIDA ane ghaNe kaleza hAya. zreyaH sarvanayajJAnAM, vipulaM dhrmvaadtH| zuSkavAdAd vivAdAca, pareSAM tu vipryyH||5|| sarve nayane jANanArane dharmavAda zreSTha kalyANa karanAra thAya che, paraMtu eka nayAzritane zuSka vivAda viparyaya bhAvane pAme che. pa. tattvajJAnane athI pUche ane tatvajJa kahe te dharmavAdathI sarva nayane jANanArAonuM ghaNuM kalyANa thAya che, tethI bIjA ekAntadaSTinuM zuSkavAda ane vivAdathI akalyANa ja thAya che.. zuSkavAda te kahIe ke jyAM kaMThatAlune zeSamAtra thAya, ane jyAM paravArtAthI kAryanI hAni thAya te vivAda kahIe. prakAzitaM janAnAM yairmataM sarvanayAzritam / citte pariNataM cedaM, yeSAM tebhyo namonamaH // 6 // janahitanA mATe sarve nayAzrita dharmanA je prakAzaka che ane jemane e bhAva pariNata thayela che tevA nayAzrita muniene mArI vaMdanA ho 6. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zI kapUravijayajI je puruSae lokone sarva na karIne Azrita eTale svAduvAdagati pravacana prakAzita karyuM che ane jeonA cittane viSe A sarvanayAzrita pravacana pariNameluM che teone vAraMvAra namaskAra ho ! nizcaye vyavahAre ca, tyaktvA jJAne ca karmaNi / gaurNa vizeSa-mAskA zudramA | 7 | amUDhalakSyAH sarvatra, pakSapAtavivarjitAH / jayanti paramAnandamayAH sarvanayAzrayAH // 8 // nizcayamAM tema ja vyavahAramAM, jJAnamAM tema ja kriyAmAM jeo puSTa che, vaLI eka pakSavileSa tajIne sarva nayanA AzrayavaDe puSTa thayelA che, tema ja zuddha bhUmikA upara ArUDha che ane jemanuM lakSa vyAmoha rahita che tema je pakSapAtI nathI tevA buddhimAna puruSo parama AnaMdI che. 7-8. nizcaya nayamAM ane vyavahAranayamAM, tathA jJAnapakSamAM ane kriyApakSamAM eka pakSagata bhrAntinA sthAnane tajIne jJAnanA paripAkarUpa zuddha bhUmikA upara caDhelA, lakSa (vedha) na bhUle evA, sarva bhUmikAmAM pakSapAta-kadAharahita, parama AnandathI bharapUra sarva nAnA AzrayarUpa (jJAnI) sarvotkarSathI vate che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sepa saMgha : : [145] upasaMhAra pUrNo manaHsthiro'moho jJAnI zAnto jitendriyaH / tyAgI kriyAparastRpto nirlepo niHspRho muniH // 1 // vidyAvivekasaMpanno madhyastho bhyvrjitH| anAtmazaMsakastattvadRSTiH sarvasamRddhimAn // 2 // dhyAtA karmavipAkAnAmudvigno bhavavAridheH / lokasaMjJAvinirmuktaH, zAstram niSparigrahaH // 3 // zuddhAnubhavavAn yogI, niyAgapratipattimAn / bhAvArcAdhyAnatapasAM, bhUmiH sarvanayAzritaH // 4 // 1 pUrNa-pUro ane e hetuthI ja 2 magna-jJAnamAM thayelo, paNa upara rahelo nahi, tethI ja 3 sthira-ganI sthiratAvALe, tethI ja 4 amoha-moha rahita, e hetuthI 5 jJAnIttvjny, tethii| 6 zata-5zamavata, tethI 4 7 ritendriya-jeNe indriye jItI che e, tethI 8 tyAgI, kahyuM che ke- "bAndhavadhanendriyatyAgAt tyaktabhayavigrahaH saadhuH| tyaktAtmA nirgranthaH, tyktaahNkaarmmkaarH||" "bAndhava, dhana ane IndriyonA viSayane tyAga karavAthI jeNe bhaya ane kalezano tyAga karyo che e tyAgI AtmAvALe, jeNe ahaMkAra ane mamatvano tyAga karela che e nintha hAya che." Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146] zrI karavijyajI ethI ja 9 kriyAmAM tatpara eTale zAstravacanAnusAra kriyAthI uttIrNa thaI asaMgakriyAnika, tethI ja 10 tR-- AtmasaMtuSTa, tethI 11nile pa-lepa rahita, nile pahelAthI ja, 12 ni:spRha-spRhA rahita ane tethI ja 13 munibhAva manavaMta. (1) 14 vidyAsaMpanna, tethI ja 15 vikasaMpanna, 16 madhyastha, 17 sarva prakAranA bhaya rahita, 18 AtmazlAghA nahi karanAre, apakIrti ane bhayanA abhAvanI bhAvanA evI bhAvI che ke jethI te AtmazlAghA na kare, tethI ja 19 tatvadaSTiparamArthamAM daSTivALe ane 20 sarva samRddhimAna-ghaTamAM pragaTI che sarva Rddhi jene e. (2) sarva samRddhinI sthiratAnA arthe 21 karmavipAkano vicAra karanAra, tethI vyavahAradazAe 22 saMsArasamudrathI udvignabhayabhIta hAya. tethI siddha nirveda guNavaDe 23 lekajJAthI mukta hoya. tethI ja lekottara mArgane prApta thaI 24 zAstraka-zAstramAM daSTi jenI che e ane tethI ja 25 niSparigraha-parigraharahita heya. (3) ' tethI siddha niSparigrahaguNe karIne 26 zuddha anubhavavALe, e hetuthI ja 27 bhAgasaMpanna, tethI 28 niyAgapratipattimAna-mekSane prApta karanAra, 29 bhAvapUjAnI bhUmi, 3. dhyAnanI bhUmi, tathA 31 zuddha tapanI bhUmirUpa ane sarva vizuddhidvArA 32 sarva nayano Azraya karanAro hoya. (4) spaSTaM niSTaGkitaM tattvamaSTakaiH pratipannavAn / munimahodayaM jJAnasAraM samadhigacchati // 5 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 147] batrIza aSTakovaDe pragaTa niradhArelA tatvane prApta thayelA muni jenAthI mahAna udaya che evA zuddha cAritra tathA parA muktirUpa jJAnasArane pAme che. kahyuM che ke "sAmAiamAiaM suanANaM jAva biNdusaaraao| taraNa vi jAte ja rasa vAra ni vALa ! " sAmAyikathI mAMDI caudamA lokabindusAra pUrva sudhI zratajJAna che, tene sAra cAritra che ane cAritrano sAra nirvANa che." have saghaphalajAtiya (tatkAla phaLavALI) muktinuM svarUpa batAve che- nirvikAraM nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAm // 6 // vikAra rahita ane bAdhA rahita evA jJAnasArane prApta thayelA ane paranI AzA jenI nivRtta thaI che evA mahAtmAone A ja bhavamAM banI nivRttirUpa mekSa che. cittamAIkRta jJAnasArasArasvatormibhiH / nApnoti tIvramohAgniploSazoSakadarthanAm // 7 // jJAnanA sArarUpa sarasvatInA kalloloe karIne Adra-komaLa karAyeluM citta tIvra (AkarA) moharUpa je agni tenA dAhanA zeSanI pIDAne pAmatuM nathI. acintyA kApi sAdhUnAM, jJAnasAragariSThatA / gatiryayordhvameva syAd , adhaHpAtaH kadA'pi na // 8 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [148] zrI kapUravijayajI - sAdhuonA jJAnasAranuM gaurava-mahatva (bhAra) kaMIka na cintavI zakAya tevuM che, je gauravathI UMcI gati ja thAya, nIce paDavuM kadApi na hoya. - akaraNaniyamathI bIjI gurutAvaDe Urdhva gati na hoya, agati hoya. te mATe jJAnagurutA acitya kahI che. - klezakSayo hi maNDUkacUrNatulyaH kriyaakRtH| dagdhataccUrNasadRzo jJAnasArakRtaH punaH // 9 // kriyAthI karele klezane nAza deDakAnA cUrNa sarakhe che. jema deDakAnuM cUrNa meghanI vRSTithI pharI deDakAM pedA kare, tema kriyAthI nAza pAmelo kaleza kAraNage pharI pedA thAya, paraMtu jJAnasAre eTale zuddha kSapazama bhAve karelo kalezane kSaya bALelA maMDUcUrNanA je che. jema bALeluM deDakAnuM cUrNa seMkaDo varasAda paDe to paNa pharI deDakA utpanna na kare, tema jJAnadagdha karma pharIthI phUTI na nIkaLe, bhegavavAM na paDe. jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kriyAM hemaghaTopamAm / yuktaM tadapi tadbhAvaM, na yadbhagnA'pi sojjhati // 10 // sAgata-ddhAdi paNa jJAna karIne pavitra kriyAne suvarNanA ghaTa sarakhI kahe che, te paravacana paNa ghaTe che, kAraNa ke patita thAya (suvarNa ghaTa bhAMgI jAya) te paNa te kriyAnA bhAvane (suvarNabhAvane) choDato nathI "va ra voTara cA vi"baMdhavaDe aMta:koTAkoTI sAgaropamane oLaMgI jato nathI arthAt tethI adhika sthitine baMdha karatA nathI. jJAna sahita kriyAthI bandha TaLe te pharI na hoya.' Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 149 ] kriyAzUnyaM ca yajjJAnaM, jJAnazUnyA ca yA kriyA / anayottara jJeyaM, mAnuvadyotayoriva| 2 / kriyArahita je jJAna ane jJAnarahita je kriyA e mannenu antara sUrya ane khajIAnI peThe jANavuM. kriyAzUnya jJAna sUryanI peThe mahAprakAzavALu che ane jJAnazUnya kriyA khajuAnI peThe alpa prakAzavALI che. cAritraM viratiH pUrNA, jJAnasyotkarSa eva hi / jJAnAdvaitanaye dRSTirdeyA tadyogasiddhaye // 12 // pUrNa viratirUpa cAritra te kharekhara jJAnanA utka-atizaya ja che, te kAraNathI ceAganI siddhine mATe kevaLa jJAnanayane viSe draSTi devI. siddhiM siddhapure purandarapuraspardhAvahe labdhavAMviddIpo'yamudArasAra mahasA dIpotsave parvaNi / etadbhAvanabhAvapAvanamanazcaJcacamatkAriNAM, taistairdIpazataiH sunizcaya matairnityo'stu dIpotsavaH // 13 // indranA nagaranI sAthe spardhA karanArA siddhapura nagaramAM atizaya manehara tejasvI A grantharUpa jJAnanA dIvA dIvAlInA parvane viSe saMpUrNa thayA. e granthanI bhAvanA-- caNAnA rahasyathI pavitra thayelA manamAM thatA camatkAravALA jIvAne uttama nizcayamatarUpa sekaDA dIvAevaDe bhAvadIvALImahAtsava hamezAM hA. keSAMcidviSayajvarAturamaho cittaM pareSAM viSAvegodarka kutarkamUcchitamathAnyeSAM kuvairAgyataH / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijayajI lagnAlarkamabodhakUpapatitaM cAste pareSAmapi, stokAnAM tu vikArabhArarahitaM tajjJAnasArAzritam // 14 // [ 150 ] ahA ! keTalAekanuM mana viSayarUpa tAvathI pIDita thayeluM che, bIjAonu mana viSanA Avega-tvarA sarakhA ane tatkAla che phaLa jevuM evA kutarka-kuvicAravaDe sUcchita thayeluM che, anyanuM mana kuvairAgya-du:khagarbhita ane mAhagarbhita vairAgyathI karaDelA che haDakAyA kUtarA jene evuM, eTale kALAntare jenA mATe| vipAka thAya tevuM che, khIjAenuM citta ajJAnarUpa kUvAmAM paDeluM che; parantu gheADAnuM ja mana vikArabhArathI rahita jJAnasAravaDe Azrita che. jAtodre kavivekatoraNatatau dhAvalya mAtanvati, he samayocitaH prasarati sphItazca gItadhvaniH / pUrNAnandaghanasya kiM sahajayA tadbhAgyabhaGgayA'bhavanaitadgranthamiSAt karagrahamahazcitraM caritrazriyaH // 15 // jyAM adhikapaNe vivekarUpa tAraNanI mALA bAMdhI che, ane dhavalapaNuM ujajavalapaNuM vistAratA hRdayarUpI gharamAM avasarAcita vistRta gItanA dhvani prasare che, tethI pUrNAnandaghanarUpa zuddha AtmAnI sAthe svabhAvasiddha bhAgyanI racanAvaDe A granthanI racanAnA miSathI cAritrarUpa lakSmInA Azcarya - kArI pANigrahane maheAtsava thayeA nathI zuM ? bhAvastomapavitragomayarasaiH liptaiva bhUH sarvataH, saMsiktA samatodakairatha pathi nyastA vivekasrajaH / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / lekha saMgraha: 6 : [ 151] dhyAnamAmRtapUjAmarAthasx za , pUrNAnandaghane puraM pravizati svIyaM kRtaM maMgalam // 16 // A zAstramAM bhAvanA samUharUpa pavitra kAmadhenunA chANanA rasathI lIdhelI ane samatArUpa pANu vaDe cetarapha chAMTelI bhUmi che, mArgamAM vivekarUpa phUlanI mALA sthApelI che, adhyAtmarUpa amRtathI bharelo kAmakuMbha AgaLa mUkyA che. ema sacidAnanda pUrNa brahmasvarUpa zuddha AtmA batrIza adhikAre (sarva jIva) apramAdanagaramAM praveza kare che tyAre teNe potAnuM ja maMgala karyuM che. -- - prazasti gacche zrIvijayAdidevasuguroH svacche guNAnAM gaNaiH, prauDhiM prauDhimadhAmni jItavijayaprAjJAH praamaiyruH| tatsAtIrthyabhRtAM nayAdivijayaprAjJottamAnAM zizoH, zrImanyAyavizAradasya kRtinAmeSA kRtiH prItaye // 1 // guNonA samUhathI pavitra ane prauDhatAnA dhAma evA sadaguru zrIvijayadevasUrinA gacchamAM jitavijaya nAme paMDita atyanta mahatvazAlI thayA. temanA gurubhAI nayavijaya paMDitanA ziSya zrImadda nyAyavizArada(yazovijaya upAdhyAya )nI A kRti mahAbhAgyavaMta puruSonI prItine mATe thAo. vAlAlAlApAnavad bAlabodho, nyA(nA)yaM kintu nyAyamAlAsudhauSaH / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] AsvAdyainaM [duritazamanaM] mohahAlAhalAya (lakSya), jvAlAzAnterdhIvizAlA bhavantu // 2 // mAlikAne lALa cATavAnA jevA nIrasa A mAlamedha nathI, parantu nyAyamAlArUpa amRtanA pravAha samAna che. tenA rasane cAkhIne meharUpa halAhala jheranI jvAlA zAnta thavAthI vizAla buddhivALA thAo. AtanvAnA bhAratI bhAratI, zrI kapUravijayajI nastulyA vezA saMskRte prAkRte vA / zuktisUktiryuktimuktAphalAnAM, bhASAbhedo naiva khedonmukhaH syAt || 3 || mA-tI-pratibhA ane prIti utpanna karanArI tathA sa MskRta ane prAkRtamAM samAna AMgrahavAnI yuktirUpa muktAphaLAnI janmabhUmi chIpa jevI suMdara uktivALI amArI vANI che. tethI bhASAnA bheda khedajanaka thatA nathI. jema chIpA vividha prakAranI hAvA chatAM temAM muktAphaLA heAvAthI kheda thatA nathI, tema vividha prakAranI bhASA heAvA chatAM temAM yukti hAvAthI kaTALA utpanna thatA nathI. sUrajItanayazAntidAsahRnmodakAraNavinodataH kRtaH / AtmabodhaghRtavibhramaH zrIyazovijayavAcakairayam // 4 // zrI yazeAvijaya upAdhyAye sUrajInA putra zAntidAsanA hRdayamAM pramAda thavAnA kAraNe vineAdathI AtmajJAnamAM vizrAnti ApanAra A prayatna karyo che. CGJ Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjJAnasAra vivecana A chaThThA vibhAganA prAraMbhanA bhAgamAM sadgata sanmitra muni zrI kapUravijayajI mahArAjanA karelA khatrIze aSTakenA artha ane nyAyavizArada nyAyAcAya upAdhyAya mahArAjazrI yazeAvijayajIe lakhelA a levAmAM AvyA che. A vivecana vibhAgamAM sadguNAnurAgI mahArAja zrI kapUravijayajIe a uparAMta karela vivecana levAmAM AvyuM che. prAraMbhamAM aDhAra aSTakA sudhInuM vivecana temanuM peAtAnuM karela che te ane ogaNIzamAthI AraMbhIne chevaTa paryaMtanuM vivecana zrI jaina dharma prakAzanA te samayanA taMtrI murabbI zrI kuMvarajI ANuMdajIe karela te dAkhala karavAmAM AvyuM che. temAM phakta sattAvIzamA ceAgASTakanuM vivecana te viSayanA vicakSaNa abhyAsI bhAizrI meAtIcaMda giradharalAla, seAlisITara mI. e. elaela. mI. e karela te dAkhala karavAmAM AvyuM che. (1) pUrNatASTaka vivecana--pUrNatA e prakAranI che. eka teA svAmavija ane bIjI viAvija eTale jIve ApamatithI anya saMcAge mAnI lIdhelI. anaMta jJAna, darzana, cAritra ane vIrya e Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154 ] zrI kapUravijayajI paramAtmAnI sahaja svAbhAvika pUrNatA che ane iMdrAdikanI sAhebI e kalpita pUNa tA jIve mAnI lIdhelI che. AtmAnI svAbhAvika pUrNatA jene prApta thai che te nirmaLa AzayavALAne jema nirmaLa Adarza mAM vastusvarUpa yathArtha bhAse tema AkhI duniyA jevI che tevI ja tenA nirmaLa jJAna-Adarza mAM saMpUrNa rItyA pratibhAse che. tenI saMpUrNa asAratA tenAmAM yathArtha pratibiMbita thavAthI ja te jagatathI pUrNa rIte udAsIna rahe che. temAM te lagAre lepAtA ja nathI. kahyuM che ke-- AtamajJAne magna jo, IMdrajALa karI lekhave, se| sama pudgala khela; mile na tahAM mana meLa. jJAnanu phaLa virati che. AtmAne ahitakArI pravRttithI banI zake eTalI nivRtti karavAthI ja prApta thayelA jJAnanI te sArthakatA che. te vinAnuM jJAna teA kevaLa bhArabhUta ja lekhAvAnu che. kahyuM che ke 'satya jJAnarUpI sUryanA udaya thaye chate rAga, dveSa ane meharUpI aMdhakAra rahI zake ja nahi; jo mehu aMdhakAra dUra thaI zake nahiM te te satya jJAna kahI zakAya ja nahiM. te jJAna paNa nahi ane darzIna paNa nahi ke jethI guNanI prApti ke DhASanI nivRtti thAya nahiM, ' kevaLajJAna ane darzana pragaTa thAya tyAre te prApti ane samasta deASanI hAni thAya ja emAM kaMi Azcarya jevuM nathI. evI saMpUrNa nirmaLa sthitimAM AtmA mAyAmaya jagatanuM yathArtha svarUpa saMpUrNa rIte jANI dekhI zakavAthI tenAthI pUrNa rIte virakta thaI peAtAnA sahaja svabhAvamAM ja layalIna thai rahe e svAbhAvika ja che. saMpUrNa jagatanA jIvA vividha jyAre saMpUrNa sakaLa guNunI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 155 ] karmIne AdhIna heAvAthI sa'sAramAM naTavat nAce che. e sava pAte kevaLajJAnAda vaDe yathA jANe che tethI saMpUrNa rIte udAsIna rahI aheAniza ApaNA sahaja svabhAvamAM ja ramaNa kare che. duniyAnuM vidhavidha nATaka nIrakhI jovAnI tene kai paNu apekSA rahetI ja nathI. je je mahAzayeA samyagarIte mAkSamA sAdhe che te sarve anukrame tevI ja uttamAttama sthitine bhajI paramAna dane pAme che. evA paramAnadane pAmI tee duniyAthI taddana nirALA ja rahe che. evI paramAna sthitineA kadApi paNa leApa thatA ja nathI. suvarNiiTTakAnA nyAye anAdi kALathI karmonA sacaiAge A AtmA malina gaNAya che, paraMtu zuddha upAyane pAmI karajanA nAza karavAthI A AtmA ja suvarNanI jevA nirmaLa thai rahe che. jema suvarNanAM vidhavidha AbhUSaNAmAM suvarNa sAmAnya ja che tema deva manuSyAdika aneka paryAyAmAM AtmA tA jevA ne tevA ja rahe che. te te gatimAM pUrva kRta zubhAzubha karma anusAre te sukhadu:khane vede che. tene jyAre bhAgyavazAt samyag jJAnadarzananA uddayathI samyak viveka prakaTe che tyAre ja saMpUrNa puruSArthane sevI te sakaLa kanA sarvathA kSaya karavAne samartha thAya che. sakaLa kanA saMpUrNa kSaya karavAthI ja paramAnandva pada prApta thAya che. te paramAna pada ja svAbhAvika pUrNatA che, ane karmonA saMcAge prApta thayelI iMdrAdikanI sAhyabI e svAbhAvika pUrNatA jIve mAnI lIdhelI che, ema nizcayathI lakSamAM rAkhavuM jarUranu che. A anemAM pi jamIna AsamAna jeTaluM aMtara che, paraMtu rAga, dveSa ane mAhanA sarvathA kSaya thavAthI anaMta akSaya evA svAbhAvika sukhamAM nimagna thayelA pUrNAnaMdI bhagavAna saMsArI * Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] zrI karkharavijayajI jIvane karmanA saMge thatA kSaNika sukhaduHkhanA vividha vikAro prati durlakSapUrNa udAsIna ja rahe che. te te pratyeka AtmAnI zuddha akhaMDa svAbhAvika sattA sAme ja lakSa rAkhIne rahe che. tethI ja tevA pUrNAnaMdI bhagavAnamAM dvidhAbhAva saMbhavato ja nathI. te te advaita AnaMdamAM ja sadA nimagna rahe che. 1. | game tevI manahara paravastunA saMyogathI matimohavaDe jIve mAnI lIdhelI pUrNatA keInA kAlAvAlA karIne mAgI ANelI vastu che, pitAnI to nathI ja, te pAchI to ApavAnI ja che, tethI tene vizeSa prakAre saMbhALI rAkhavAnI, tema ja temAM kaMIka bedarakArIthI je toDaphoDa thaI hoya to sAmAnuM aneka rIte mana manAvavAnI ane teno badalo vALI ApavAnI jarUra paDe che, tema pUrvakarmanA prabhAve game tevI zubha vastuone saMyoga thaye heya paNa te vibhAvika che, svAbhAvika te nathI ja, tethI teno viga paNa avazya thavAno ja. temaja te te vastunA saMge mehavazAt jevA jevA adhyavasAya karyA hoya tevA kevA karmane baMdha karIne tene saMsAramAM rajhaLavuM paDaze, ane A bhavamAM paNa te te vastunI mamatAthI je je du:kha viTaMbanA sahana karavI paDe che te to adhika lANamAM; tema chatAM AvI kalipata pUrNatA aMte chaTakIne cheha te devAnI ja. kahyuM che ke - bhavaprapaMca manajAlakI, bAjI jUThI mULa; cAra pAMca dina khusa lage, aMta dhULakI dhULa, Ama samajIne catura sajIe AvI upAdhiyukta kalpita pUrNatA pariharavA ane satya svAbhAvika pUrNatA AdaravA yogya che. dhana, kaNa, kaMcanAdika athavA dehakuTuMbAdika je je Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [117] padArtho upara pite mamatva rAkhe che tethI pariNAme te pitAnuM kaMie saratuM nathI, kharuM hita sadhAtuM nathI paNa UlaTuM pahelAM ane pachI paNa potAnuM bagaDe ja che, ahita thAya che chatAM mehanI prabaLatAthI jIva temAM ja mamatva rAkhe che. pitAne kharI sahAya karanAra dharmamitranI kaIka viralA ja darakAra kare che. zrI vItarAga deve kahelA zuddha dharmanuM samyapha sevana karavAthI ja jIvane satya-svAbhAvika pUrNatA prApta thaI zake che. jema jema jIva paravatumAM lAgelI mamatA ghaTADIne AtmasvabhAvamAM ramaNa karato jAya che tema tema tene kharI pUrNatA najadIka AvatI jAya che. jyAre te anukrame daDha abhyAsathI paravastumAM lAgelI anaMtI mamatAnA baMdhanone sarvathA toDI nAMkhe che tyAre ja te akRtrima pUrNatAne pUrNa adhikArI thaI zake che. sarvathA rAga, dveSa ane mahAdikanA duSTa baMdhanane teDI te je sukhane sAkSAt anubhave che te ja paramAnaMda-mokSasukha che. evuM sukha prApta thayA bAda tene kadApi vinAza thatuM ja nathI. jema dagdha thayelA bIjathI navA aMkuro phUTatA nathI tema jenAM sakaLa karma sarvathA dagdha thaI gayAM hoya che temane A saMsAramAM puna: janma maraNa karavAM paDatAM nathI. janmamaraNanAM je anaMta duHkha saMsAranA jIne vAraMvAra anubhavavA paDe che te samasta duHkhathI sarvathA mukta thaI svAbhAvika pUrNatAvaMta siddha sadA zAzvata sukhamAM nimagna thaI rahe che. tevuM niratizAyI sukha upAdhigrasta jIvone svapnamAM paNa saMbhavatuM nathI. jyAre kalpita kRtrima sukhano anAdara karI svAbhAvika Atmasukhane anubhavavA anukULa prayatna sevavAmAM Ave tyAre ja te anukrame Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zrI karavijayajI prApta thaI zake tema che. tevA nirupama sukhanI kaMIka jhAMkhI AvI zake te mATe zAstrakAra daSTAMtadvArA te hakIkata samajAve che. 2. aneka prakAranI paravastuonA saMge saMkalpavikalpane vaza thaI mehAtura jIva temAM magna thaI pitAne pUrNatA maLI ema mAnI le che, paNa te dariyAmAM pavananA cege vadhatA jatA mejathI thatI bharatInI jema kSaNabhaMgura che. jema pavananA yoge dariyAnA ja pANu UMcA caDhIne bharatInuM rUpa le che ane te ja pANuM pAchAM pavana paDatAM ja jemanA tema samAI jAya che tema pUrvasaMcita vege prApta thayela vastusaMge mAnI lIdhelI pUrNatA paNa tevI ja che. pUrva saMcitane kSaya thatAM ja prApta thayela vastuone viyAga thAya che ane tethI kalpita sukhane badale UlaTo saMtApa pragaTe che. je pUrve vastusaMge temAM tevI beTI mamatA dhArI na hatI te pAchaLathI teTale paritApa paNa sahe paData nahi. DAhyA dIrghadazI samayajJa te svaparanuM yathArtha svarUpa samajatA hovAthI vastune saMga viga thatAM temAM nahi mUMjhAtA vivekathI samabhAvane rAkhI zake che. tevA jJAnI vivekI puruSone game tevI vastune saMga athavA viga thatAM kheTA saMka9pavika95nA abhAve samatAbhAvathI kevaLa AtmalAbha ja thAya che geralAbha te kadApi thato ja nathI. evI sukhadAyI samatAnA saMsevanathI anukrame AtmAnA sahaja svAbhAvika sukhane je niravadhi lAbha thAya che tene ja jJAnI puruSa pUrNAnaMdatA kahe che. tevI pUrNAnaMdanI zAzvatI sthitimAM koIpaNa prakAranA saMkalpavika95ne lezamAtra paNa avakAza maLatA ja nathI. evI nirvikalpa dazA sarvajJa, sarvadazI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [159] siddha bhagavAnanI hoya che. e dazAmAM zuddha zAMtinI avadhi AvI jAya che. enuM nAma ja svAbhAvika pUrNatA che ema jANavuM. ahIM zAMta mahAsAgaranI upamA devAnuM prajana evuM che ke bIjA prasiddha ATalAMTika mahAsAgara vigeremAM jIvone je je upadrava thAya che, temAM je je tephAna saMbhave che te te sarva viznono A zAnta mahAsAgaramAM sadbhAva jovAmAM AvatA ja nathI. temAM te sarva upadrane abhAva ja pratIta thAya che. je ke mahAsAgara to baMne kahevAya che te paNa temAM ATalo moTo taphAvata che; tema sattAmAtrathI sarva jIva samAna chatAM puruSArtha yege prApta thatI svAbhAvika ane vibhAvika pUrNatAmAM paNa eTale badhe taphAvata paDe che. svAbhAvika pUrNatAvaMta pUrNAnaMdI taddana akRtrima zAMtine ja sAkSAt anubhava kare che ane vibhAvika pUrNatAvaMta kevaLa kRtrima sukhanI kalpanA karI laI paravastuonA saMge aneka prakAranA saMka95vikalavaDe vividha upAdhine ja UbhI kare che, ane vastutaH duHkhasAgaramAM ja DUbe che. paravastunA saMgaviyAgamAM samabhAvane dhAraNa karanAra mahAzayane tevuM duHkha saMbhavatuM ja nathI. te to kRtrima sukhanI kalpanAothI jema bane tema mukta thavAne ja maLe che, ane sahaja svAbhAvika Atmasukha saMpAdana karavAne ja ahoniza catna karyA kare che. zuddha svAbhAvika sukha saMpAdana karavAnA je je ati uttama upAya sarvajJa bhagavAne kahyA che te te sarvamAM banato parizrama karIne aMte ananya lakSathI sahaja atIMdriya sukhane te sAdhI zake che, ane prApta thayelA svAbhAvika sukhane pachI kAyamane mATe sAkSAt anubhava kare che. AvA anupama svAbhAvika sukhamAM ja ahAniza magna thayelA mahApuruSanI mudrA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160 ]. zrI kapUravijayajI paNa parama zAMtijanaka havAthI zAMtirasika jano svAbhAvika rIte tene ja Azraya levA utkaMThita rahe che. svAbhAvika pUrNatAvaMta mahApuruSanuM asAdhAraNa lakSaNa zAstrakAra batAve che. 3. - rAga, dveSa ane mohAdikane sarvathA kSaya thayAthI ja zuddha kSAyika niraticAra yathAkhyAta cAritranI prApti thaI zake che. paravastumAM saMpUrNa udAsIna bhAva ane AtmasvabhAvamAM saMpUrNa lInatA je vaDe prApta thAya tene ja sarvajJa bhagavAna yathAkhyAta cAritra kahe che. evuM zuddha cAritra pAmyA bAda keI paNa paravastumAM eka paMca mAtra Asakti saMbhave ja nahiM. AvI zuddha sthiti siddha thayA bAda tatkALa kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTe che, jethI jagatanA sarvakALavatI sarva bhAvone saMpUrNa rIte jANI dekhI zakAya che. AvA sarvajJasarvadazIne svAbhAvika Atmazakti anaMtI pragaTe che, je vaDe te dhAre tevuM mahatvanuM kArya sukhe sAdhI zake che. AvA sahaja svAbhAvika sAmarthyavALA saMpUrNa jJAna, darzana ane cAritranA dhAraka mahAzaya ja pUrNAnaMdI hoI zake che. evA sarvajJa ane sarvadazI puruSane rAga, dveSa ane mahAdikanA abhAve viSayatRSNa parAbhava karI zake ja kema? viSayatRSNA te rAgI, dveSI ke mahAtura jene ja saMtApI zake che. jema jAMgulI maMtranI pAse game tevA viSadharanuM jora cAlatuM nathI tema zuddha jJAna, darzanavaMta nirmohInI pAse tRSNAnuM kaMIpaNa phAvatuM nathI. jo ke viSayatRSNa bhalabhalA paMDitene, vRddhono tathA bhegIone paNa parAbhava kare che, paraMtu vItarAga dazAmAM tenuM bIja ja baLI javAthI te taddana adazya thaI jAya che. jemanA rAga, dveSa ane Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 161 ] mahAdika doSo sarvathA nirmULa thayA nathI temane te tRSNAdevI kiMcit mAtra nimitta pAmIne paNa saMtApe che, tema ja temanI pAse nahi karavA ceAgya evI dInatA karAve che. hari, hara, brahmA, puraMdara tathA sUrya, caMdra ane aneka tapasvI RSienI tRSNAdevIe karelI viTaMbanA zAstramAM prasiddha che. meATI meTI paDhavIene dhAraNa karatAM chatAM te mahAdevInI AjJAne vaza thaI eka abaLAnI pAse ati dInatApUrvaka viSayanI bhikSA mAgavAne teo tatpara thayA, anucita kArya karatAM na DaryA ane eka naTanI jema nave nave rUpe nAcyA. A sarva ceSTA rAga, dveSa ane mAhArdikanI prabaLatAnA kAraNe ja thayela che. jema jema ukta deSa! upazame che tema tema tenI kuceSTAo paNa virame che, ane jema jema tevI ceSTA dUra thAya che tema tema paranI AzA, dInatA paNuM TaLatI jAya e svAbhAvika ja che. anukrame jyAre paravastunI tRSNA sarvathA tUTI jAya che tyAre koinI kaipaNu dInatA karavAnI garaja rahetI nathI, tethI zAstrakAre yukta ja kahyuM che ke-' yAre tRSNAne samULagI ukheDI nAMkhe evI samartha jJAnaSTi jAge che ane AtmA peAtAnI meLe ja peAtAnu hita samajIne tRSNAne tilAMjali Ape che, tyAre tene koinI dInatA karavAnI kazI jarUra rahetI ja nathI.' jyAre dInatA ja karavAnI jarUra nathI tyAre du:kha teA hAya ja zAnuM ? dInatA ja du:khanuM mULa che ane tRSNA ja tApanuM kAraNa che, ema samajIne satASavRtti dhAravA ane paraAzA tajavA prayatna karavA zANA mANasAne ucita che. jyAM sudhI tattvajJAna, tattvaaddhA ane tattvaramaNu athavA bIjA zabdamAM kahIe teA AtmajJAna, 11 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162 ] zrI karkharavijayajI AtmazraddhA ane AtmaramaNuM pragaTe nahiM, temane pragaTa karavA, anukULa prayatna sevAya nahiM, tema karavA prAptasAmagrIne sadupaga karAya nahiM tyAM sudhI meha ane ajJAna aMdhakAranA vege anAdi kALanI lAgI rahelI paravastu sAthenI prIti, AzA ane tRSNAnA baMdhana tUTI zake ja nahiM. tema ja kAyamane mATe duHkhane aMta Ave ja nahiM. haju paNa svAbhAvika pUrNatAnA zuddha lakSaNane pharIne suspaSTa karI batAve che. 4. dIna, kRpaNa, lebhAM loke je je kSaNika-nAzavaMta vastuenI pRhA kare che, jene mATe teo valakhAM mAre che, prANAnta kaSTa sahana kare che, aTavIonuM ullaMghana kare che, samudronuM mathana kare che ane raNasaMgrAmamAM paNa jhukAve che, tema ja aneka anAcAranuM paNa sevana karI aMte kALane zaraNa thAya che tevI paravastuone jJAnI-vivekI puruSa saheje asAra ane ahitakArI jANIne tajI de che. tevI kSaNika asAra vastuone Adara kare gya nathI ema samajIne vivekadraSTithI jJAnIpuruSa tene tyAga kare che. temane game tevI lAlaca batAvavAmAM Ave te paNa teo temAM lezamAtra lebhAtA nathI, UlaTa tene anAdara kare che, temAM lezamAtra sArapaNuM mAnatA nathI. AvI dazA te jJAnI-sva95mAtra vivekInI hoya che; jyAre ajJAnIavivekI jIva to dhana, kaNa, kaMcanAdika paravastune ja potAnI mAne che, temAM ja sArapaNuM mAne che, tenI lAlace ja anekanI parAdhInatA svIkAre che, ane tene nAza thatAM potAne ja nAza thaye mAne che. AvI ja dazA ajJAnI-avivekInI hoya che. AvI jaDa vastuothI nirALA rahevuM, tene lobha na kara, temAM Asakti na karavI, yAvat tethI virakta rahI tene saMga tajI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 163 ] daI udAsInabhAve rahevuM tene ja jJAnI puruSo svAbhAvika pUrNatA kahe che. paravastunI sAthe lAgI rahelI prIti toDIne sahajasvabhAvamAM athavA tenAM zuddha sAdhanamAM prati joDyA vinA kharI nirupAdhika pUrNatA prApta thaI zakatI nathI. ema samajIne jeTale jeTale aMze upAdhi ochI karIne nirupAdhika dazA sAdhavAne sanmukha thAya che teTale teTale aMze vivekI AtmA sahaja Atmika sukhane anubhavato jAya che, ane anukrame sakaLa upAdhithI alaga thaI aMte ekAntika ane AtyaMtika akSaya, anaMta, avyAbAdha evuM nirupAyika zivasukha sAdhI zake che. evI buddhithI AtmAthI jIvoe tenAM zuddha kAraNone gaveSI ati AdarapUrvaka tene sevavA khapa karavo joIe. zrImad upAdhyAyajI mahArAje anyatra kahyuM paNa che ke - ema samajIne re jJAnadazA bhajI, rahiye Apa svarUpa; paraparaNatIthI re dharma na IMDiye, navi paDiye bhavakUpa. zrI sImaMdhara sAheba sAMbhaLe je je aMze re nispadhipaNuM, te te jANe re dharma, samyagdaSTi guNaThANAthakI, jAva lahe zivazarma. zrI sImaMdhara sAheba sAMbhaLe pudagalAnaMdI jIvane athavA bhavAbhinaMdI jIvane je je vastuo ce che te te AtmAnaMdIne rucatI nathI; temaja AtmAnaMdIne je je vAta ruce che te te pudagalAnaMdI-bhavAbhinaMdIne rucatI nathI. tethI e vAta svAbhAvika siddha thAya che ke pudagalAnaMdIpaNuM ane bhavAbhinaMdIpaNuM hasyA pachI ja-nivaryA pachI ja AtmAnaMdIpaNuM prApta thAya che ane AtmAnaMdIpaNuM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [164] zrI karkharavijayajI prApta thayA bAda ja anukrame pUrNAnaMdIpaNuM prApta thAya che, ema samajIne zANA mANaso pudagalAnaMdIpaNuM tajI, AtmAnaMdIpaNuM AdarI anukrame pUrNAnaMdIpaNuM prApta karavA prayatna kare che, ane teTalA mATe ja kalpita sukhanI kAmanA tajI svAbhAvika sukhanI ja cAhanA kare che, kalpita sukhanAM kAraNe tajI sAcAM svAbhAvika sukhanAM sAdhana zodhI kADhI tenuM ja sevana kare che. tAtparya ke vivekI janane svAbhAvika sukha ja ruce che tethI teo tene ja Adara kare che, ane avivekI janone kalpita sukha ja priya lAge che tethI teo tenAM sAdhana zodhe che. jJAnI ane ajJAnI chamAM A ja moTe taphAvata che. jJAnI puruSa hamezAM siMhavRttine Adare che tyAre ajJAnI kevaLa zvAnavRttine ja seve che. siMhavRtti e kahevAya che ke game tevA kaSTamAM paNa hiMmata rAkhIne tenuM mULa kAraNa zodhI kADhI tene samULaguM dUra karavA prayatna karavAmAM Ave, ane game tevA sukhamAM paNa chakI nahi jatAM te sukhanAM mULa kAraNane vaLagI rahI tenuM vizeSa sevana karavAmAM Ave. AvI uttama siMhavRttine dhAranAra puruSa aMte avazya svAbhAvika sukhane sAdhI zake che. zvAnavRttine sevanAra ajJAna-pAmara jIva te kadApi pAmI zakato ja nathI. zvAnavRtti tenuM nAma che ke jemAM kaMIka sukhaduHkha prApta thaye chate tenAM mULa kAraNa vigerenI tapAsa nahiM karatAM prabaLa mehadazAthI temAM rati ke aratine dhAraNa karI, ekanI upara rAga ane bIjA upara dveSabuddhi rAkhI pitAnA AtmAne ja kalezane bhAgI karavAmAM Ave. je duHkhasamaye duHkhanuM mULa kAraNa vicArI tene dUra karavAne upAya sevavAmAM Ave te duHkha samULaguM dUra thaI zake. tema ja sukhanA samayamAM Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 165 ] sukhanuM mULa kAraNa zodhI kADhI tene ja vizeSa prakAre sevavAmAM Ave te sukhano viga ja thavA na pAme. AvI tatvadaSTinI khAmIthI labdha sukhadu:khamAM ja rAgadveSane bhajI mUDha che pariNAme bhAre viTaMbana pAme che tethI ja jJAnI puruSo tene zvAnavRtti kahe che. jyAre zvAnane kaMIka paththara vigere mAravAmAM Ave che tyAre te svAbhAvika rIte ja mAranAra mANasanI darakAra nahi karatAM te paththara Adi vastune ja karaDavA doDe che tevI duHkhadAyakadayAjanaka sthiti ajJAnI-avivekI mANasanI hoya che, paraMtu siMhane keIe bANa ke baMduka mAravA prayatna karyo hoya che tyAre te bANa ke baMdukane nahi jotAM mAranAra mANasa pratye ja lakSya sAdhIne tene ThAra karavAmAM potAnA zAyanI sArthakatA mAne che. evI rIte jJAnI-vivekI mANasa paNa prApta sukhaduHkhamAM nahi mUMjhAtA tenA mULa kAraNa sAme nizAna rAkhIne samatAthI svahita sAdhI levA sAvadhAna rahe che. tene ja jJAnI puruSo tattvathI siMhavRtti kahe che. AvI prazasta siMhavRttine akhaMDapaNe sevanAra puruSane aMte akhaMDa svAbhAvika sukha saMprApta thAya emAM Azcarya jevuM zuM che ? 5. AvA svAbhAvika sukhanA adhikArI koNa che? ane koNa nathI? te bAbata zAstrakAra pote ja vadhAre spaSTa karavApUrvaka kahe che ke - jene samyagrajJAnavaDe svaparanuM yathArtha jANapaNuM thayuM che, mAruM zuM ane parAyuM zuM? e jene yathArtha oLakhAyuM che, temaja zuddha zraddhAvaDe tene nizcaya thayo che tevA vivekavaMta jane paravastunA saMgane upAdhirUpa samajIne tenAthI dUra rahevAno aMtarathI yatna kare che, tevI upAdhi prathamathI vaLagI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI hoya te tene TALavA, ochI karavA ane banI zake te tene sarvathA tajavA dinarAta mathana kare che. e pramANe upAdhi jene apriya che, rucatI nathI ane svAbhAvika nirupAdhika sukha jene priya lAge che, ruce che tevA satparuSone ja svAbhAvika sukha prApta thaI zake che, tevA vivekI janene ja sahaja Atmika sukhanI lahejata maLe che. tethI viparIta vartanAranuM te prApta sukha paNa naSTa thaI jAya che. upAdhiyukta sukhane sukharUpa mAnanArA jane upAdhine vadhAratA jAya che ane pariNAme eTalI badhI upAdhi vadhI jAya che ke tene sahaja sukhane gaMdha paNa maLatuM nathI. e pramANe upAdhigrasta jano svAbhAvika sukhathI benasIba ja rahe che, kemake ahiM te (upAdhithI) aghare hoya te ja pUrNatAne-pUrNAnaMdane adhikArI kaho che ane (upAdhithI) pUratuM hoya te pUrNatAne adhikArI nathI temaja kevaLa nyUnatAno ja bhAgI che ema spaSTa batAvyuM che. laikikamAM te AthI viparIta ja mAluma paDe che. tethI ja lokika sukhathI lakattara sukha vilakSaNa pratIta thAya che. zrImad upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje eka padamAM A pramANe gAyuM che ke ( rAga sAraMga) chau lAga rahyo parabhAvameM, e Teka, sahaja svabhAva lakhe nahiM apano pariyo meha jaMjAla; chaka lAga rahyo parabhAvameM1 vaMche mekSa kare nahiM karanI, Delata mamatA vAume; cahe aMdha jalanidhi tara, beThe kANI nAvameM. jI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyo che. mehaja ane zuddha karava duHkhathI sarvathA lekha saMgraha : 6 : [197] arati pizAcI paravaza rahetekhina huna sama Aume; Apa bAya sakta nahiM mUrakha, ghora viSaya sukha ghAume. jIva 3 pUrva puNyadhana sabahi grasata he, rahata na mUla baTAume tameM tuja kese banI Ave, naya vyavahAra ke dAumeM. jI4 jasa kahe aba mere mana lIne, zrI jinavarake pAumeM; vAhi kalyAnasiddhine kArana, ye vedhakarasa dhaume pa paramArtha e che ke jIva parabhAvamAM-upAdhimAM ja lAgI rahyo che. mehajaMjALamAM phasAyAthI jIva pitAnuM zuddha svarUpa samajI zakatA nathI ane zuddha svarUpane samajayA vinA parabhAvane tajI paNa zakato nathI. jo ke jIva duHkhathI sarvathA mUkAvAne te Icche che, paNa paravastumAM mamatA lAgelI havAthI zuddha karaNa karI zakatA nathI, tethI jema AMdhaLe mANasa dariyAne pele pAra javA IcchA rAkhIne chidravALI nAvaDImAM besIne UlaTo dariyAmAM ja DUbe che tema A mugdha jIva paNa potAnI ja bhUlathI kevaLa duHkhane ja bhAgI thAya che. A jIva ahoniza aniSTasaMge udvigna raheto ane ISTa saMganI IcchA karato rAgAdika vikArathI kSaNamAtra potAne bacAva karavAne samartha thatuM nathI, rAgadveSane vaza rahete mUDha jIva potAnuM sarva AyuSa eLe gumAve che, pUrva punyanA udayathI prApta thayelI sarva zubha sAmagrIne potAnI ja mUrkhAIthI kheAI nAMkhe che, jethI bhavAMtaramAM evI zubha sAmagrIthI paNa benasIba rahe che. AvI rIte mUrkha jIve te pramAdavazAt prAsasAmagrIne niSphaLa kare che, paraMtu jJAnI puruSo to vivekapUrvaka parabhAvathI viramI svAbhAvika sukhanI prApti mATe prAptasAma Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168] zrI karkharavijayajI grIne saMbhALapUrvaka sadupayoga ja karyA kare che. te mATe zrI vItarAgamudrAdikanuM AlaMbana le che ane anukrame uttama lakSathI vivekAtmA vItarAgadazAne pragaTa kare che. uttama prakAranI vairAgyavRtti vinA vItarAgatA saMbhavatI ja nathI. tethI ja svAbhAvika sukhanA kAmI evA cakravata pramukha paNa prApta thayelA pidgalika sukhane tajI evA uttama vairAgyane ja svIkAre che. paraMtu jeo kRtrima sukhane ja sAra mAne che teo to potAne prApta thayelAM sukhanAM sAdhanamAM asaMtuSTa rahIne adhika upAdhinAM kAraNene ja zodhI AdaratA jAya che. tema karanAra nI sthiti batAvIne teno tyAga karavA zAstrakAra upadize che. 6. deza, nagara, hAthI, ghoDA vigere rAjaRddhimAM mamatva dhAraNa karIne unmatta thayelA pRthvI pati rAjAo ekabIjAnI Rddhi dekhIne potAnAmAM nyUnatA mAnI manamAM kheda dhAre che, ane kavacit sAmAnI vastu pacAvI pADavA banato prayatna paNa kare che, jene choDIne aMte te cAlyA javuM ja paDe che, evA kSaNika padArthomAM mUMjhAI jaI kavacit bhAre kaSTa sahana kare che, tevI paravastuone kabajo meLavavA bhAre mathana kare che, ghera saMgrAma kare che, aTavIo oLaMge che, samudro tare che ane pAlana karavA yogya prajAne paNa daMDe che, satAve che temaja pIDe che, game tevA anAcAra sevIne paNa paravastunuM grahaNa kare che ane tema karIne manamAM AnaMda mAne che, paraMtu te mUDhamati jANatA nathI ke game teTalA kaSTathI prApta karelI te kSaNika vastuo cirakALa TakavAnI nathI. parajIvone trAsa ApIne parANe prApta karelI vastune paNa nAza avazya thavAne ja che, paraMtu mUDhamatine tene saMga thatAM harSa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 169 ] ane viyega thatAM kheda thayA vinA rahetuM ja nathI. phakta jeNe svasvarUpane sArI rIte oLakhI lIdhuM che, jene AtmAnA zuddha svarUpanI barAbara pratIti thaI che ane jeNe mehane tyAga karI, parabhAvane tajI svarUpamAM sthiratA karI che, sahaja svabhAvamAM ja ramaNa karavAnuM svIkAryuM che tevA mahAzayane atIMdriya sukhanI prApti thayelI hovAthI IMdra karatAM paNa adhika sukha saMbhave che. kahyuM paNa che ke- " jJAna vimAna cAritra pavi, naMdana sahaja samAdha; muni surapati samatA zacI, rage rame agAdha. AmAM munirAjanI nirupAyika sAhebI varNavI che. jene jJAnarUpI vimAna che, cAritrarUpI vA che, sahaja samAdhirUpa naMdanavana che, ane samatArUpI zacI-iMdrANuM che evA munirAja iMdrathI kaI rIte nyUna nathI ja. teo sadA svAbhAvika sukhamAM ja magna rahe che. jeo evA svAbhAvika sukhanAM sAdhanane tyAga karI ApamatithI kSaNika sukhanI cAhanA kare che, tene mATe ja prayatna kare che te hatabhAgI jane kevaLa kacchanA ja bhAgI thayA che, kemake prathama te tene pedA karavAmAM ja duHkha, pachI tenuM rakSaNa karavAmAM duHkha ane tema karatAM kavacit tene lepa thaye te mahAduHkha pedA thAya che. ema samajIne ja zANA mANaso para-upAdhithI dUra rahevAnuM ane nipAdhika sukha saMpAdana karavAno prayatna kare che. kahyuM che ke ahaMkAra parameM dharata, na lahe nija guNa gaMdha; ahaM jJAna nija guNa lage, chUTe parahI saMbaMdha, Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] * zrI karavijayajI parameM rAce parasaci, nijaruci nija guNamAMhI; khele prabhu AnaMdaghana, dharI samatA gale bAMhi." paramArtha e che ke paravastumAM ahaMtA ane mamatAne dhAraNa karatAM, paravastumAM ja ramaNa karatAM sahaja guNane lepa thAya che. evI ahaMtA ane mamatAne tajI tatvajJAnathI ema pratIta thAya ke zuddha Atmadravya te ja huM chuM ane zuddha jJAnAdika guNa te ja mArA che, te vinA bIje kaI huM nathI ane bIjuM kaMI mAruM nathI, te ja paravastunI sAthe anAdine saMbaMdha tUTavAne prasaMga maLe. jyAM sudhI svaparanI yathArtha samajaNa paDe nahiM tyAM sudhI paravastunI sAthene anAdine saMbaMdha paNa tUTI zake nahiM. paravastumAM ja prItivaMta prANI paravastunA saMbaMdhamAM ja rAcemAce che, ane AtmacivAna prANa AtmAnA svAbhAvika guNamAM ja rAcemAge che. Atmarucine bahArane mithyA ADaMbara priya lAgatuM ja nathI. AtmajJAnI ane AtmAnaMdI jana sadAkALa samatAnA saMge nirupama sukhane anubhava karyA kare che. kahyuM che ke - "bhega jJAna jaLyuM bALake, bAhA jJAnakI dora, tana bhega anubhava cho, magana bhAva kachu aura. jJAna vinA vyavahArake, kahA banAvata nAca; ratna kahe ke kAcake, aMta kAca se kAca. rAce mAce dhyAnameM, jAe viSaya na keya; nAce mAce mugati rasa, AtamajJAnI saya." jema bALakane bhega saMbaMdhI sukhano anubhava hoto nathI tema mithyA-ADaMbaravALuM jJAna paNa anubhavazunya ja hoya che, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 171 ] ane jema taruNa puruSane bhegane anubhava hoI zake che tema svabhAvamagnatAnuM sukha anubhavavaDe ja pratIta thaI zake che. tatvajJAna vinAno vyavahAra kevaLa ADaMbararUpa hoya che. kadAca kaI mUDhamati kAcane ratna kahI de tethI zuM kAca na thaI zakavAno che? aMte kAca te kAca ja che; khare AtmajJAnI te ja kahevAya ke je ArtadhyAna ane raudradhyAna tajI dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM ja proti dhAre, durgatidAyaka vicArazreNine vArI sadagatidAyaka zubha vicArazreNine ja Adara kare, koI paNa prakAranA viSayasukhanI vAMchanA na ja kare, ane zAMta vairAgyarasamAM nimagna rahI dinarAta muktine mATe ja sanmArganuM ekAgratAthI yathAvidhi sevana kare. AvA puruSane ja svAbhAvika sukhane yathArtha lAbha thaI zake. sahaja svAbhAvika sukhano lAbha jIvane kayAre prApta thAya che te jaNAvavA mATe zAstrakAra kahe che ke ajJAnarUpI aMdhakArathI vyApta A saMsAracakramAM pudagalAnaMdIpaNe ane bhavAbhinaMdIpaNe paribhramaNa karyA karavuM te kRSNapakSa kahevAya che, ane saMsArathI virakta thaI sahajAnaMdIpaNe vicaravuM te zukalapakSa kahevAya che. zubha athavA zuddha kriyAmAM ruci jAgavI tene jJAnI puruSa zukalapakSane udaya kahe che. kRSNapakSamAM pudgalAnaMdI ane bhavAbhinaMdI prANa paravastumAM ja prIti dhArI duniyAnuM dAsapaNuM karatA rahe che, evI dInatAne zukalapakSanI zarUAta thatAM aMta Ave che. jema zukalapakSanA prathama divase caMdramAnI phakata eka kaLA dazyamAna thAya che tema kRSNapakSanI durdazA dUra thaye chate ane zukalapakSa saMbaMdhI. saibhAgyane udaya thaye chate zarUAtamAM ja pUrNAnaMdarUpI caMdranI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] zrI kapUravijayajI gheADI paNa suAAbhita kaLA pragaTapaNe dyotamAna thAya che. anukrame jema caMdramAnI kaLA zukalapakSamAM vRddhiMgata thAya che tema pUrNAnaMda-caMdranI kaLA paNa vRddhi pAmatAM anukrame samyaktva Adi sadguNAne lAbha thAya che. jema aSTamInI rAtre a caMdra pragaTe che tema apramattapaNe vatAM jIvane nirmaLa jJAna ane cAritranA lAbha maLe che. anukrame apUrva vIrya ullAsathI kaSAyamAtrane khapAvI, yathAkhyAta cAritrane pAmI sarvajJa, sadI ane sarva zaktimAna thAya che. jema pUrNimAnI rAtrimAM caMdramA seALa kaLAthI paripUrNa zAle che tema aMte AtmA saMpUrNa jJAna, darzana ane cAritrAdika svAbhAvika guNeAthI saMpUrNa rIte prakAzI rahe che. AtmAnA svAbhAvika jJAnAdi guNAne pragaTa karavA ane mAhAdvijanya mithyAtva, kaSAya ane ajJAnAdi doSAne vAravA anukULa pravRtti karavAnI jarUra che. kriyArucipaNAthI tevI anukULa pravRtti bahudhA saphaLa thAya che. meAkSane anukULa kriyA karavAnI ruci bhavyajIvAne ja jAge che. evI kriyAruci jyAre jAgRta thAya tyAre ja kRSNapakSanA aMta ane zukalapakSanA AraMbha thayA samajavA. bhavyajIvA jema jema kriyAruci thai satakriyAnuM sevana karatA jAya che tema tema temanAmAM sanathI navuM jIvana AvatuM jAya che. A pramANe prApta thatuM navuM jIvana temane unnatinA mArgamAM adhika adhika sahAyabhUta thAya che. zrImad AnadaghanajI mahArAja zrI sa'bhavijananA stavanamAM kahe che ke sabhava deva te dhrura sevA seve re, lahI prabhu sevana bheda; sevana kAraNa pahelI bhUmikA re, abhaya adveSa akheda. saMbhava0 1 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 173] bhaya caMcaLatA je pariNAmanI re, dveSa arecaka bhAva; kheda pravRtti karatAM thAkiye re, deSa abAdha lakhAva. saMbhava0 2. caramAvate carama karaNa tathA re, bhavapariNita pakSiAka; deSa TaLe vaLI daSTi khule bhalI re, prApti pravacana vAka. saMbhava0 3 paricaya pAtaka ghAtaka sAdhazuM re, akuzaLa apacaya ceta; graMtha adhyAtama zravaNu manana karI, parizIlana na heta. saMbhava0 4 kAraNuyoge kAraja nIpaje re, emAM kaI na vAda: paNa kAraNa vinu kAraja sAdhiyere,enija mata unamAda saMbhava0 5 mugdha sugama karI sevana Adare re, sevana agama anUpa; deje kadAcita sevaka yAcanA re, AnaMdaghana rasa rU5. saMbhava. 6 paramArtha evo che ke he bhavyajI! tame prathama saMbhavanAtha prabhunI sevAne krama (prabhunI sevA karavAnI rIti-nItine) samajIne prabhunI sevA karo. abhaya, adveSa ane akheda e traNa guNano daDha abhyAsa e prabhusevAnI Adi bhUmikA che. te anukrame bhayAdika doSone vAravAthI siddha thaI zake che. temAM cittanI caMcaLatA-pariNAmanI asthiratA e ja kharo bhaya che. zAstrakAre anyatra paNa kahyuM che ke - bhAre bhaya pada seya hai, kyuM jaDake nisAsa; unase je Darato phire, seya abhaya pada tAsa" jaDavastune sAra mAnI temAM ja zraddhA rAkhI ramaNa karavuM te ja moTe bhaya che. evA jaDabhAvathI je DarIne dUra rahe che te ja nirbhayatAnuM mULa che. jyAM sudhI jIva jaDavastumAM mUMjhAI jaI tene tyAga karI zakatA nathI tyAM sudhI te nibhIMtikAraka prabhusevAno lAbha laI zakato nathI, ema samajI cittanI capa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] zrI karavijayajI LatA choDIne sthiratA dhAravI joIe. dharmakaraNa karatAM-zubha pravRtti karatAM je aruci uddabhave che tene jJAnI puruSe dveSabhAva kahe che. evA cheSabhAvathI karAtI dharmakaraNI AtmAne nirmaLa karavAne badale UlaTI malina kare che, mATe aruci na pragaTe ema prasannatAthI rucipUrvaka dharmakaraNa karavI jarUranI che. dharmakaraNa karavAnA parizramathI kaMTALI jaI tethI viramavuM, thAkI javuM tene jJAnI puruSo khedoSa kahe che. e doSathI jIvanI unnatimAM pratighAta thAya che. caDhate pariNAme rucipUrvaka khedarahita dharmakaraNa karanAra ja Atmonnati sAdhI zake che. kriyAcipaNe karavAmAM AvelA prayatnathI thayele zubha pariNAma khedadaSathI vadhAre vakhata TakI zakato nathI, tethI temAM bhaMgANa paDe che ane puna: tevA zubha pariNAma bhAgye ja prApta thAya che. A pramANe hitasAdhanamAM ukta traNe de bAdhakabhUta hovAthI avazya tajavA gya che. ukta traNe deze tajavAne abhyAsa rAkhavAthI anukrame abhaya, adveSa ane akheda e traNa guNe spaSTapaNe pragaTe che ane prabhunI pavitra AjJAne ArAdhavArUpI sAcI sevAne majabUta pAye racAya che. jyAre jIvanI bhavasthiti pAke che tyAre chellA pudugaLaparAvartanamAM apUrva vIllAsathI samyakatva guNa pAmyuM chate pUrvokta doSa dUra thAya che, ane aMtaradaSTi nirmaLa thavAthI bodha paNa nirmaLa thAya che. te vakhate sadgurunI khaMtathI sevA karAya che, mananI malinatA dUra thAya che ane AdhyAtmika zAstronuM anukrame zravaNa, manana ane nididhyAsana karavAmAM prIti vadhatI jAya che. kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI ja nathI evA nizcaLa siddhAMtane avalaMbI pUrNa prItithI prabhunI pavitra AjJAnuM je pAlana kare che Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 175] ane bhavya janone paNa e ja zuddha mArga bodhe che, evI rIte yathAzakti svaparahita sAdhavA sAvadhAna rahe che te anukrame prabaLa puruSArthayege bAdhakakarmane sarvathA aMta karI pUrNAnaMdatA pAme che. 8. [ je. dha. pra. pu. 23, pR. 293 ] (2) mAnatANA, vivecana-zrIjinezvara prabhunA vacanAmRtanuM pAna karI, uttama prakAranI bhAvanAvaDe vividha viSayamAM paribhramaNa karanArA manane samajAvI laI, je sparzAdika pAMce IMdriyane yathArtha nigraha karI potAnA sahaja nirupAdhika AtmasvarUpamAM ja samAdhine dhAre che te ja mahAzaya svarUpamAM magna thayela che ema jANavuM. te mahAzaya A pramANe potAnA manane samajAvI vividha viSayamAM paribhramaNa karatAM tene vAre che ane tema karI tene tathA indriyane nigraha kare che. - bhagavatI vakhata mIThA paNa pariNAme kipAkanA phaLanI peThe kaTuka vipAkane ApanArA kharajane khaNavAnI mAphaka zarUAtamAM mIThA paraMtu prAMte duHkhadAyaka evA, ane madhyAhUne mRgatRSNAnI peThe mithyA bhramane utpanna karAvanArA viSayabhege bhegavyA satA 84 lAkha gahana jIvAyonimAM janmamaraNajanya anaMta du:khane ja anubhava karAve che; mATe he mana ! pAMce idrinA bhega kevaLa zatrubhUta ja che ema jANI, vicArIne pariharavA gya che. vaLI jemane pAMce IdrinA vividha viSayemAM Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [176 ] zrI kapUravijayajI atyaMta Asakti che te bApaDA saMsAra sAgaramAM DUbI jAya che. temAMthI teo keIpaNa prakAre nIkaLI zakatA ja nathI. "jema pAMkho chedAI javAthI paMkhIo bhUmi para paDI jAya che tema suzIlatAdika sadaguNarUpI pAMkha vinAnA jIvana paNa evA ja bUrA hAla thAya che." "jema hADakAMne khAvA udyama karato kUtaro pitAnA mukhanI ja lALa cATIne manamAM sukha mAne che tema mehamUDha jI paNa viSayabhegamAM thatA parizramane ja sukha mAnI le che." A pramANe aneka subodhaka zikhAmaNethI bhavya AtmA pitAnA manane samajAvI vividha viSayamAM rasika banelI Idriyone paNa nigraha kare che ane ema karIne anukrame uttama sukhane adhikArI thAya che. kahyuM paNa che ke maNamaraNeNendiyamaraNaM, indiyamaraNeNa maraMti kammAI / kammamaraNeNa mukhkho, tamhA maNamAraNaM pavaraM // matalaba e che ke "manane mAravAthI-vaza karavAthI, iMdriye saheje vaza thaI jAya che, manane jaya karavAnI sAthe ja Idvi ne paNa jaya thaI jAya che, Idriyone parAjaya thavAthI karmane kSaya sulabha thAya che ane karmonA kSayathI mokSanI prApti thaI zake che, mATe manane mAravuM-vaza karavuM te ja zreSTha che." manane vaza karavAthI ja mokSasukha maLI zake che, te vinA te keTi upAye karavA chatAM mokSa maLI zake tema nathI. A pramANe yatnathI manane tathA idrine jaya karIne jeNe mahAvIratva darzAvyuM che e koI bhavya AtmA paramAtmAsvarUpamAM nimagna thAya che ane tema karatAM anukrame pote ja cidurUpa-paramAtmasvarUpane pAme che. zAstrakAra kahe che ke-te AtmA ja Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [177] zare che, te AtmA ja jJAnI che; ane ame tevA AtmAnI ja prazaMsA karIe chIe ke jenA cAritradhanane IdriyarUpI ceraTA coravAne samartha thaI zakyA nathI arthAt je mahAzaya svacAritranuM sArI rIte rakSaNa karI zake che te ja kharo zUre, jJAnI ane prazaMsApAtra che. samyagadarzana (zraddhA), jJAna ane cAritranuM yathArtha ArAdhana karanAra mumukSu avazya mekSasukhane adhikArI thAya ja che. jyAM sudhI mana ane iMdridvArA AtmA aniyaMtritapaNe vividha viSamAM ja bhramaNa kare che tyAM sudhI te pudgalAnaMdI ja kahevAya che. vividha viSamAM yatheSTha Asakti karavAthI, AtmA rAgadveSAdika anivArya doSothI malina ja thato jAya che ane e pramANe satata viSayasevanavaDe atyaMta malina thaI javAthI te bApaDA durgatine ja adhikArI thAya che, mATe ja zAstrakAre mokSasukhanA abhilASI bhavya jIvane prathama manane ane indriyane ja nigraha karavA bhalAmaNa karIne svasvarUpamAM sthiratA rAkhavAne Agraha karyo che. je bhavya AtmA zAstrakAranA vacanAnusAra manane tathA indriyano nigraha kare che te ja mahAzaya AtmAnA zuddha svarUpane anubhava karavAne adhikArI banI temAM nimagna thaI zake che. AtmAnA zuddha svarUpamAM nimagna thaI rahevuM tene ja jJAnI puruSo kharI nirupAdhika magnatA kahe che. evI svarUpamagnatA mana ane iMdriyone yathArtha nigraha karyA vinA thatI nathI; ane mana tathA idrine joIe te nigraha samyaga jJAna tathA darzananA prakAza vinA thatuM nathI. samyam jJAna tathA darzananI sahAyathI jyAre aMtarAtmA vibhAvadazAno tyAga karI svabhAvaramaNane 12 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] zrI karavijayajI Adara kare che, pramAdAcaraNa tajIne apramattapaNe Adare che, asaMyama tajIne saMyamane svIkAra kare che, krodhAdi kaSAyane tajI niSkaSAyatAne Adare che, kSamA, mRdutA, saraLatA, saMtoSAdika saddaguNenuM satata sevana kare che, satya, ahiMsA, asteya, brahmacarya ane niSparigrahatAne svIkAra kare che ane hiMsAdika sarva pApasthAnakono sarvathA tyAga karavA ujamALa thAya che tyAre ja mana ane iDhiye kAbUmAM AvI zake che. pUrvokta sarva zubha karaNuM tathAvidha pavitra lakSathI karavAmAM Ave te ja tene yathArtha nirAdha thaI zake che, ane evuM pavitra lakSa karavA mATe nirmaLa baMdhanI atyaMta AvazyakatA rahe che. sarvajJa bhagavAnanA kathelA zAstronuM zravaNa, manana ane nididhyAsana karavAthI te nirmaLa bedha saMbhave che. evA nirmaLa bedhathI AtmAmAM anubhava jAge che ane tethI mana sahaja kAbUmAM AvI jAya che. manano jaya thayA bAda iMdriyane jaya karavo sulabha thaI paDe che. AvI rIte mana tathA iMdriyane jaya karI aMtarAtmA sadvivekavaDe tene yatheSTha zuddha mArgamAM pravartAvI zake che. svasvarUpaciMtana athavA paramAtmasvarUpaciMtanamAM anubhavajJAnavaDe mana magna thaI zake che, ane iMdriya paNa parapravRttithI viramI AtmasAdhanamAM yathAyogya sahAyabhUta thaI zake che. ukta abhyAsanI jema jema vRddhi thatI jAya che tema tema AtmA vizeSa prakAre zAMti ane sthiratAne anubhavato jAya che, anukrame zuddha svarUpamAM ja nimagna thaI rahe che. evI AtmalaganI jene lAgI che, jenuM mana anubhavarasamAM magna thayuM che, jene paramAtmapadamAM ja prIti jAgI che ane temAM ja bhramaranI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 179 ] peThe bhramaNu-ramaNa kare che tene anya viSayeA kevA virasa lAge che tenuM zAstrakAra pAte ja pratipAdana karI batAve che. 1. anaMta jJAnAdika guNeAnA samudra evA paramAtmaprabhunA svarUpanuM jemane yathArtha bhAna thayuM che tevA vizuddha vibhunI jemane pUrNa pratIti thaI che, ane evA sarvajJa, sarvadezI', sahajAnaMdI ane sarva zaktimAna prabhunA paramapadamAM ja jemane lInatA lAgI che evA mahAzayeAnA sahaja sukhanuM yathA varNana karavu paNa muzkela che. paramAtma padmanA ja kAmI puruSA je svAbhAvika sukha-zAMtine anubhave che te sukhaneA jene sAkSAt anubhava thAya che te ja yathArtha jANI zake che. zrImad upAdhyAyajI mahArAje tenA eka padamAM Ache! citAra ApTe che te khAsa manana karavA ceAgya che. ( rAga sAraMga ) hama magana bhaye prabhu dhyAname-e Teka bisara gaI duvidhA tanamanakI, acirAsuta gunagAname. huma0 1 hari hara brahma puraMdarakI riddhi, Avata nAMhi kAu mAname; cidAnakI meAja macI hai, samatA sake pAnameM huma0 2 tane dina tu nAMhi pichAnyA,mero janma gumAvyeA ajAnase', ama tA adhikArI heAi beThe, prabhu guna akhaya khajAname, huma0 3 gaI dInatA sama hI hamArI, prabhu tuja samakita dAname; prabhu gunaanubhavake rasa Age, Avata nahi kAu mAnameM huma04 jInahI pAyA tinahI chipAyA, na kahe kAuke kAname; tAlI lAgI jakha anubhavakI, tama jAte kAu sAname' huma05 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI kapUravijayUcha. prabhu gunA anubhava caMdrahAsa ryo, so to na rahe myAnameM; vAcaka jasa kahe meha mahA ari,chata lIyo he medAnameM. hama 6 ukta padane paramArtha e che ke "zAMta rasanA sAgara evA zAMtinAtha bhagavAnanA dhyAnamAM potAnuM mana magna thayuM ke tarata tana tathA mana saMbaMdhI sarva ApadA dUra thaI gaI, sarva upAdhi dUra TaLavAthI nirupAdhika sukha prApta thayuM. prabhunA dhyAnamAM magna thavAthI je zAMta sukha prApta thayuM tenI pAse hari, hara, brahmA ke iMdranI addhi paNa kAMI gaNatrImAM Ave nahiM. kemake IMdrAdikanI Rddhi te pidugalika hovAthI aMte vinAzazIla che ane dhyAna saMbaMdhI sukha te atIMdriya hovAthI svAbhAvika AnaMdamaya che. pigalika sukhamAM pariNAme dukha raheluM che ane dhyAnanuM sukha te ekAMta zAMtarasamaya hovAthI temAM duHkhane saMbhava ja nathI. AvA svAbhAvika sukhane svAda meLavI dhyAnamAM magna thanAra potAnA jIvanane have kRtArtha mAne che arthAta nirmaLa jJAna-dhyAna vinAnI jiMdagI kevaLa bhArabhUta samaje che. eka samakita ratnanI prAptithI ja sarva prakAranI dInatA dUra thaI jAya che. samyaktvathI sadviveka jAge che ane anAdinuM ajJAna aMdhakAra nAse che. samaktithI prabhunA guNanI yathArtha pichANa thAya che ane prabhunA saddabhUta guNenI pichANa thatAM je anubhava jAge che tenuM sukha akathya che. e sukha te jene thAya che te ja jANe che. sAkSAt anubhava thayA vinA te samajamAM AvI zakatuM ja nathI. vaLI jene prabhunA pavitra guno kharo anubhava thAya che te kaMI DhAMke rahete nathI. evA anubhavI puruSa anubhavarUpI caMdrahAsa khaDjhavarDa kSaNavAramAM mohazatrune parAbhava karI zake che, arthAt dhyAna Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 181 ] magnatAthI kSaNamAM mehanuM vidAraNa thaI zake che." AvA samartha sAdhanane sevanAra puruSane anya viSayamAM ruci na ja thAya e svAbhAvika ja che ane kadAca koI anya viSayamAM pravRtti karavA tene preraNA kare che te tene jhera jevI lAge che. arthAt pite to prastuta dhyAnane cakI viSayAMtaramAM pravRtti karavA kadApi Icchato ja nathI, paraMtu kadAca kaI anubhavI tene viSayAMtaramAM pravRtti karavAnuM kahe to te tene catuM ja nathI. tema chatAM kadAca baLAtkAre viSayAntaramAM pravRtti karavI paDe to te tene jhera jevI athavA mRtyu jevI ja lAge che. 2. je mahAzaye bhAgyavazAt svAbhAvika sukhane bheda jANyo che, jene sahaja nirupAdhika sukhanI pratIti thaI che ane evuM sukha jeNe AsvAduM che, evuM ja sukha jene aMgyuM ane payuM che evA anubhavI puruSane ja samasta jagatanuM svarUpa sArI rIte samajAyuM hoya che. jema bALako dhULanI ramata kare che tema jagatanA jIvaDe vividha karmanA vazathI thatI bhavaceSTA jJAnI puruSone asAra bhAse che. A saMsAra saMbaMdhI temane yathArtha khyAla AvavAthI, tenI asAratA ane anityatAnI yathArtha pratIti thavAthI temAM teo kadApi Asakti dharAvatA nathI. teo yathArtha jANe che ke A phAnI duniyAmAM je je ISTa vastuone saMyoga mugdha jIvo Icche che te te vastune viyega thatAM vAra lAgatI ja nathI ema samajIne svAnubhavI jane sarva vastuomAM samabhAva ja dhAre che. teo ISTasaMge harSa ke aniSTasaMge kheda dhAratA ja nathI. tema ja ISTaviyege zeka ke aniSTaviyege AnaMda paNa mAnatA nathI. kharI rIte je saghaLA bhAve ajJAnIne karmabaMdhanAM kAraNa thAya che te sarva jJAnI puruSone Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [182 ] zrI karavijayajI nirjarAnAM kAraNe thaI paDe che. teo sArI rIte samaje che ke duniyAmAM eka zrI sarvajJabhASita dharma vinA bIjuM kaMI zaraNa nathI. jIvane je kaMI tatvathI sukha thAya che te tethI ja saMbhave che ema jANI teo ukta dharmanuM sadvivekathI sevana kare che. zuddha dharmanuM samyam rIte sevana karyA vinA ja corAzI lakSa nimAM vAraMvAra janma dhArI maraNane vaza thAya che ane zuddha dharmatattvanuM yathArtha ArAdhanA karavAthI keI paNa jIva janma-- maraNajanya anaMta duHkhane aMta karI zAzvata sukhane prApta kare che, ema vicArI teo ananyabhAve dharmanuM yathArtha ArAdhana karavA yatna kare che. jIva jevI karazuM kare che tevuM phaLa tene ekalAne ja bhegavavuM paDe che, ema samajI sAMsArika saMbaMdhamAM mUMjhAyA vinA svakartavya karma karavAne jJAnI puruSe sadA tatpara ja rahe che. zIdhra svaparahita sAdhI levA sadya sAvadhAna rahevuM e ja A mAnavajanma pAmyAnuM mukhya kartavya che ema sArI rIte samaje che, ane zuddha niSThAthI svakartavyaparAyaNa rahIne aMte paramapadane sAdhe che. tema karatAM teo svadehAdika bAhya mehaka padArtho upara lezamAtra mUchI rAkhatA ja nathI. huM patayAmi vA vArtha sAdhavAma" e temane mudrAlekha hoya che tethI ja teo dehAdikanI mUcha tajI nIDarapaNe svakartavya karI zake che. sadvidyAnA ge temane je tavabuddhi jAge che tethI anitya, azucimaya ane anAtmika (jaDa) evI dehAdika paravastuthI teo sArI rIte virakta rahI svarahita sAdhI zake che. dehAdika jaDa vastunI sahAyathI je nitya, pavitra ane Atmika hita sAdhI zakAtuM hoya te koNa sadvivekI puruSa tema karavA cUke? je dhULamAMthI sonuM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 183] zeAdhI zakAtuM hoya te koNe tenI upekSA kare? zAstrasiddhAMtothI teo sArI rIte jANe che ke viSaya ane kaSAyanA paravazapaNAthI temaja aviratipaNe mana, vacana ane kAyAnA vegone vidhavidha AraMbhavALI kriyAomAM joDavAthI AtmA vividha karmamaLanA cege malina thaI cAre gatimAM rajhaLe che, ane aneka prakAranI vyathAne anubhave che. jyAre AtmA kaI saddagurunI zikhAmaNathI aSTa pravacanamAtAnuM yathArtha pAlana kare che, parIsaha upasargane samabhAve sahana kare che, kSamAdika munimArganuM samyaku sevana kare che, mitrI, muditA, karuNA. ane mAdhyastha bhAvanAthI aMta:karaNane sArI rIte bhAve che, tema ja sAmAyikAdi cAritrane niraticArapaNe pALe che tyAre ja tenuM bhavabhramaNa aTake che ane mekSakAmanA phaLibhUta thAya che. jyAre AtmA sadagurune AdhIna rahI zuddha saMyamavaDe karmanuM iMdhana karI nirAzIbhAve samatApUrvaka vividha tapavaDe pUrvanA karmane kSaya kare che tyAre ja te ajarAmara padane pAmI zake che, zuddha samajapUrvaka samatAyukta je tapasyA karavAmAM Ave che tethI sakAma nirjarA thAya che ane besamajamAM bedapUrvaka je ajJAnakaSTa sahana karavAmAM Ave che tethI akAma nirjarA thAya che. sakAma nijerAthI zIdhra mokSasukha maLe che ane akAma nijerAthI te devagati vigere gilika sukhanI prApti thAya che ema vicArI pidugalika sukha saMbaMdhI vividha IcchAno nirodha karI kevaLa mokSasukha mATe ja samatApUrvaka tapa karavo yukta che. sarva lokamAM paribhramaNa karatAM pidugalika sukhane anubhava te jIve anaMtIvAra karyo che temaja tenA virahe duHkha paNa anaMtIvAra veThuM che chatAM tethI viraktapaNuM keIka viralAne ja prApta thAya Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184] zrI karavijayajI che. jyAre sadaguru samIpe bhAgyavazAt sadupadeza sAMbhaLavAmAM Ave che tyAre tenuM manana karatAM ja kaIka bhavya AtmAne sadviveka jAge che ane kharI rucithI zrI sarvajJakathita dharmanuM sevana kare che. A anAdi anaMta saMsAramAM jIvane "badhiratna" pAmavuM mahAdurlabha che. sadagurunI kRpAthI tene prApta karI tene sadupayega kare e ja A manuSyajanmanuM moTAmAM moTuM kartavya che, temAMthI je ceka te sarvathI cUkyo samajo ane te jeNe sAdhyuM teNe sarva sAdhyuM samajavuM. jene saddagurunI kRpA phaLe che tene ja ciMtAmaNi sadaza " dharmaratna" prApta thAya che, ane te ja tenuM samya rIte sevana karI zake che. rAga, dveSa ane mehane sarvathA ya karanAra jinezvara bhagavAna, bhavya jIvonA hitane mATe ekAMta sukhadAyaka "dharma " ne prakAza kare che ane rAgadveSAdika deSane jItavAnA kAmI jana ja tenuM pAlana karI zake che. je jIve jevI buddhithI ukta dharmanuM sevana kare che tene tevuM phaLa maLe che. dharmarUpI kalpavRkSanuM AdarapUrvaka sevana karavAthI sarva ciMtita phaLe che. duniyAmAM evI koI cIja nathI ke je dharmaArAdhanathI maLI na zake. ukta dharmane jinezvara prabhunI pavitra AjJA mujaba ArAdhanAra aMte avazya mekSanAM zAzvata sukhane pAme che. kevaLa mokSasukhanA ja athI jane, jevI rIte rAga, dveSa ane mahAdika doSanuM dahana thAya tevI rIte kALajIthI ahiMsAdi sanmArganuM sevana kare che tevA sanmArgagAmI sajIne sahu keIne priya thaI paDe che. kahyuM che ke "ahiMsA, saMyama ane tapa che lakSaNa jenuM e dharma jagatamAM mahAmaMgaLarUpa che. jemanuM mana ukta dharmamAM sadA nimagna rahe che temane iMdrAdika Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 185 ] devA paNa namaskAra kare che teA khIjAnu tA kahevuM ja zuM? " AvA dharmAtmA puruSA vaiaulika sukhanI icchA karatA ja nathI. jagatanA svarUpane sArI rIte samajanArA teo kevaLa satyasvAbhAvika sukhane ja vAMke che ane tethI ja tevA satya nirupAdhika sukhamAM ja nimagna rahe che. sahaja svAbhAvika sukhane sAkSAt anubhavanArA mahAzayeAne anya paudgalika bhAvAmAM kaMi paNa mamatva ke pratikhaMdha sa MbhavatA ja nathI; tethI tevA bhAvAmAM tee lepAtA nathI. pUrva karmanA udayathI prApta thatA sarva zubhAzubha bhAvAmAM svAnubhavI puruSA sadA sAkSIbhAvetaTasthapaNe ja rahe che. puna: e ja vAtane vadhAre spaSTa karIne zAstrakAra jaNAve che. 3. AtmAnA zuddha nirupAdhika svarUpa sa MbaMdhI sukhamAM nimagna thayelA mahAzayane paiAgalika vAta ja priya lAgatI nathI. rAjakathA, dezakathA, strIkathA ane bhaktakathA e vikathAene zuddha svarUpa ciMtavanamAM anatha kArI jANI te dUrathI ja pirahare che. are ! jemAM paramArtha thI svahita samAyeluM na hAya te vAtane peAte chate kAne sAMbhaLatA nathI, temAM kai paNa lakSa dete nathI, yAvat tethI udAsIna rahe che; teA jethI ekAMta ahita ja thAya evI lakSmInA madathI unmAda ane mAhathI bharelI strIomAM Adara te svabhAvakAmI AtmArAmI satpuruSa kare ja kema ? AtmAnA mukhya traNa prakAra che. eka bahirAtmA, khIjo aMtarAtmA ane trIjo paramAtmA. mAhanI prabaLatAthI deha, geha ane kuTubArdika pAdgalika vastuomAM arhatA ane mamatA dhArI rAkhanAra ahirAtmA che. dehArdikane kaMi paNa nukazAna thaye Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] zrI kapUravijayajI chate peAtAne ja nukazAna, dehArdikanA kSaya thaye chate peAtAnA ja kSaya ane dehArdikane puSTi maLye chate peAtAne ja puSTi. maLI ema ahirAtmA mAne che. jema chIpamAM kAine rUpAnA bhrama thAya che tema dehArdika paravastumAM tApaNAnA bhrama ahirAtmAne thAya che. te deha ane AtmA judA ja padArtho che ema mAhaSTithI mAnatA nathI. tethI deha te ja huM ane ghara kuTu khAdika e ja mAruM' ema mamatAthI mAne che. aMtarAtmAnuM bIjuM nAma vivekI AtmA che. jyAre kAi sadgurvAdikanI kRpAthI, temanA vacanAmRtanuM pAna karIne, danameAhanIya karma nA kSaya upazama thAya che tyAre AtmAne apUrva vI udbhAsathI samakitaratnanA lAbha thAya che. te samakitanA prabhAvathI AtmAne satyAsatyanuM, hitAhitanu ane guNadoSanuM kharuM bhAna thAya che ane tethI ja asatya, ahita ane DhoSavALI vastunA tyAga karavA ane satya, hitakArI ane guNavALI vastune Adara karavA te leAbhAya che. aMtara AtmAmAM pragaTa thayelA vivekavaDe tene zuddhALuddhanI yathA pratIti sahaje thAya che tethI te azuddha vastunA tyAga karI zuddha vastune ja svIkAra karavA ujamALa thAya che. te huMsanI mAphaka kSIranIrane jUdAM karI zake che tema jaDacetananA bheda samajI tene judAM karI zake che. jema huMsa nIrane tajI kSIrane ja grahI le che tema vivekIAtmA jaDa-pugaLane tajI zuddha cetanane ja grahaNa karavA sanmukha thAya che. te ahirAtmAnI jema jaDa vastuomAM mUMjhAi jatA nathI. jaDa vastune jaDa ja lekhI tethI viraktAtmAne bhaje che. sarva pAlika vastuone AtmAthI bhinna samajI tethI nyArA ja rahe che ane samyagdarzana, jJAna, cAritrAdika sadguNlRAmAM sahaje prIti dhAre che; Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : [ 187 ] jethI AtmA malina thAya evAM bAdhaka kAraNane dUra taje che ane sahaja zuddhinAM kAraNene ahoniza sevavA yatna kare che. jema katakarNathI jaLa nirmaLa thAya che tema samakitanA vegathI mithyAtvamaLane nAza thaI javAthI cittanI prasannatA thAya che ane paramAtma tava pAmavAne potAthI banatA prayatna karyA kare che. rAga, dveSa ane mahAdika sarva doSathI sarvathA varjita, tathA anaMta jJAnAdika guNethI paripUrNa paramAtma tattva niraMtara dhyAvA gya che. sahaja svAbhAvika saMpUrNa sukhamAM paramAtmA sadA magna ja rahe che, te sukha atIMdriya hovAthI vacanathI kahI zakAya evuM nathI, kemake te te kevaLa anubhavagamya ja che. AtmA saMbaMdhI ukta svarUpanuM pratipAdana karatA satA AnaMdaghanajI mahArAje zrI sumatinAthajInI stuti karI che kesumati caraNakaja Atama arapaNa, darpaNa jema avikAra; sujJAnI! matitapaNa bahu saMmata jANIe, parisara paNa suvicArasujJAnI ! sumati caraNakaja Atama arapaNe su0 1 trividha sakaLa tanugharagata AtamA, bahirAtamAM dhUrabhedasujJAnI; bIjo aMtara Atama tIsare, paramAtama aviccheda sujJAnI. su2 Atamabuddhe ho kAyAdika rahyo, bahirAtama agharUpa sujJAnI; kAyAdikano he sAkhIdhara rahya, aMtaraAtamarUpa sujJAnI. su0 3 jJAnAnaMde he pUraNa pAvane, varjita sakla upAdha sujJAnI; atIndriya guNa gaNa maNi Aga ema paramAtama sAdhasujJAnI.su04 bahirAtama tajI aMtara AtamA, rUpa thaI thira bhAva sujJAnI; paramAtamanuM Atama bhAvavuM, Atama arpaNa dAvasujJAnI. supa Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] zrI kapUravijayajI Atama arpaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matideASa sujJAnI; parama paradAtha sapatti sapaje,AnaMdadhana rasa pASa sujJAnI, su06 upara kahelI zrI sumatinAthanI stutimAM sakSepathI AtmAnA traNa prakAra varNavI tenu svarUpa batAvyuM che jenA kaika ullekha upara batAvelA che, temAM ahirAtmAne kevaLa agharUpa-pAparUpa ja kahyo che; kemake te pApamAM ja matine dharanAre che. bIjo aMtarAtmA vivekanA udayathI TThahArdika khAhya vastumAM mamatvarahita mAtra taTasthapaNuM dhArI paramAtmapadane mATe banA prayatna kare che. paramAtmA te sarva doSa rahita, saMpUrNa jJAnAdika svAbhAvika guNu sahita, atIdriya-sahaja sukhanimagna, parama pavitra ane parama dhyeya che. prabaLa mADunI sahaja upazAMtithI ahirAtmapaNuM tajI aMtarAtmA sthiratAvaDe paramAtmapadanA vicAra kare che, tevI bhAvanA kare che ane tad anukULa pravRtti kare che tyAre tevA sadvicAravaDe, uttama bhAvanAvaDe aMtarAtmA a Mte avinAzI evuM paramAtmapada pAmavAne pUrNa adhikArI thAya che. jyAre sarva sakalpavikalpane tajI zuddha svarUpanI sAthe AtmA ekatAna lagAve che tyAre te tadrurUpatAne pAme che. paramAtmAnI sAthe ekatA thavAthI AtmA parama sukhasamAdhine pAme che. AvA aMtarAtmAne kSaNika ane asAra evuM paiAlika sukha kema ruce ? tevI upayAga vinAnI vAta paNa kema game ? jyAre evI vAtathI paNa virakta hAya tyAre lakSmInA madathI thatA aneka unmAda ane strIonA viSayapAzamAM paDavAnuM te hAya ja kema ? yathArtha evA jagatathI udAsIna rahI paramAtmapadamAM ja AnaMda mAnanAra mahApuruSane game teTalI lakSmI ke game tevI strI vikAra karI zakatI nathI. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 189 ] lakSmIthI athavA strIothI vikAra teA prAya: rajoguNa ane tameAguNavALAne ja thAya che. zuddha sAttvika guNavALAne tethI vikAra saMbhavatA ja nathI, tethI game teTalI lakSmI ke sAnukULa strIomAM paNa pakta puruSa te nirvikAra rahI svasamIhita svaiSTa sukhapUrvaka sAdhI zake che, chatAM paNa tevA satpuruSA vadhAre anukULatAthI svalakSa siddha karavAne samyaga ratnatrayInu ArAdhana karavA ujamALa thai zuddha cAritravatanI ja sa Mgati vizeSa pasaMdna kare che ane ema karIne vadhAre sahelAithI vasamIhita sAdhI zake che. 4 have sahaja svabhAvamAM nimagna sAdhune uttarAttara adhikAdhika cittanI zuddhi-cittazAMti thatI jAya che te zAstrapramANathI siddha karI batAve che-- ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatArUpa pAMca mahAvratAne rAtribhAjananA sarvathA tyAga sAthe pALanAra, sarva jIvAne Atma samAna lekhI temanuM yatnathI rakSaNa karanAra, pAMce iMdriyAnuM kALajIpUrvaka damana karanAra, ane kSamA, mRdutA, saraLatA tathA sa MtASAdika daza prakAranA munimArgane prayatnathI pALanAra sAdhujana jema jema nirdoSa cAritranuM sevana karavAmAM peAtAnA samaya gALatA jAya che tema tema vibhAvane vizeSa tyAga thavA sAthe svabhAvaramaNamAM saheje vadhArA thatA jAya che. jema jema dIkSAne paryAya vadhatA jAya che tema tema varAgyanI vRddhithI cittanI prasannatAmAM paNa vadhArA thAya che. jema jema rAgadveSAdika vikArA upazamatA jAya che tema tema sahaja zAMtisukhanI vRddhi thatI jAya che. krodhAdi kaSAyajanya tApa, upazamAdi Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] zrI kapUravijayajI amRtajaLathI sathA zAMta thaye chate AtmAmAM parama zAMti prasare che. A pramANe je adhikAra bhagavatI sUtra pramukha zAstromAM kahyo che te AvA mahAvatI, jitendriya, niSkaSAyI ane apramatta munirAjane ja lAgu paDe che. zAstrokta nIti pramANe nirdoSa cAritrane pALatAM jyAre mAra mAsanA dIkSAparyAya thAya che tyAre anuttavimAnavAsI devathI paNa adhika cittazAMti-sahaja samAdhi te cAritravata sAkSAt anubhave che. sarva devAmAM anuttaravimAnavAsI devAnuM sukha adhika hAya che tethI paNa adhika sukha zAsranIti mujaba phakta khAra mAsa sudhInA dIkSAparyAyamAM sAdhupuruSa sAkSAt anubhavI zake che, teA tethI adhika dIkSAparyAyanuM tA kahevuM ja zuM ? evA zAMta-samAdhirasamAM jhIlatA munivare mahAmaMgaLarUpa che. A carAcara jagatamAM evI keAi cIja nathI ke jenI sAthe evA samatAvata sAdhunI sarakhAmaNI karAya. samatA aSTakamAM kahyuM che ke svayaM bhUramaNu samudranI sAthe spardhA karatA tathA niraMtara vRddhi pAmatA che samatA rasa jenA evA munivarane upamA dai zakAya evI kAi cIja A carAcara jagatamAM jaNAtI ja nathI. ,, AvA samatAvata sAdhujanA je svAbhAvika sukha anubhave che te sukha atadriya hAvAthI game teTaluM iMdriyajanya sukha tenI spardhAmAM AvI zakatuM nathI, tema te vacanathI varNavI paNa zakAtuM nathI. te tA kevaLa anubhavagamya ja che. jene te thAya che te ja tene jANe che. bIjA kalpita sukhanI kAmanAvALAne te kalpanAmAM paNa AvI zakatuM nathI, mATe ja zAstrakAre sarvathI adhika sukha samatAvata sAdhune ja kahyuM che. bIjA kalpita sukhanA jema jema jIvA abhyAsa karatA jAya che tema tema Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [191] temane mugdhatAthI-mUDhatAthI-mRgatRSNAvat sukhanI bhrAMtithI tevAM tuccha-asAra ane kSaNika kalpita sukhanI tRSNa vRddhigata thatAM te bApaDA mugdha-mUDhajane tene meLavavA mATe ja prayatna karyA kare che. kamanazIbe sahaja svAbhAvika sukhano gaMdha paNa nahIM maLavAthI vimukha ja rahyA kare che, paraMtu jemane sadbhAgyane saddaguruno samAgama thayo che ane temanI ja kRpAthI jemane svaparanuM bhAna thayuM che, AtmA jevaDe vividha karmano baMdha karI vAraMvAra janmamaraNane dhAraNa kare che evAM mithyAtva, ajJAna ane avirati Adi kAraNene jemaNe yathArtha jANyAM che ane ema jANIne ja jemaNe samyagradarzana, jJAna ane cAritranuM ArAdhana karavAne yathArtha udyama karyo che evA mahAnubhAva mahAtmA ja AtmAnA sahaja svAbhAvika guNone sAkSAta pAmI, anubhavI samatA rasamAM lIna rahe che. evA samatAvaMta sAdhujane jema jema ratnatrayInuM ArAdhana karavAmAM vizeSa ujamALa thAya che tema tema temane apUrva AtmazAMti prApta thatI jAya che. anukrame rAgadveSAdikane sarvathA upazamAvI teo vItarAga dazAne sAkSAt anubhave che, evA samatAsevI sAdhujane sadA zirasAvaMdya che. temanAM nAmotranuM smaraNa karatAM paNa pApa dUra jAya che, te zuddha aMta:karaNathI temanI bhakti-stuti karavAnuM to kahevuM ja zuM? evA zuddha cAritrapAtra, samatAzIla, svabhAvamagna sAdhujane upamAtIta che, e vAta zAstrakAra vadhAre spaSTa karavApUrvaka kahe che. 5. sabhyam jJAnanA prakAzavaDe AtmAnuM sahaja cidAnaMda svarUpa oLakhIne temAM ja magna thaI rahenAra, paramAtmapadamAM lIna Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192] zrI karavijayajI rahenAra, AtmAnA sahaja svabhAvamAM ja ramaNa karanAra saMtapuruSane je svAbhAvika sukhazAMti saMbhave che tenuM varNana karavuM vacana dvArA banI zake tema nathI, kemake te atIMdriya sukha keIthI paNa kacyuM jAya tema nathI. te te kevaLa anubhavagamya ja hovAthI tene sAkSAt anubhava thaye ja samajAya tema che. padminI jevI priyA sAthe AliMgana karavAthI kAmIjanane thatuM sukha tenI pAse kaMI hisAbamAM nathI, temaja zItaLa caMdananA siMcanathIvilepanathI thatI zAMti tenI pAse kaMI gaNatrImAM nathI. arthAt Ata evA arihaMta paramAtmAe pradarzita samyagadarzana, samyagajJAna ane samyakUcAritranuM yathavidhi ArAdhanA karavAthI AtmAmAM sahaja udbhavelI zAMti anupama ane avarNanIya che. evA svAbhAvika sukhanI pAse duniyAmAMnI kaI paNa vastu tRNavatasAra mAlUma paDe che. zrImad upAdhyAyajI mahArAja eka padamAM zrI zItaLajinanI stuti karatAM kahe che - rAga aDANa. "zItaLajina mehe pyAra "--e Tekabhuvana virecana paMkaja lecana, chauke chau hamArA. sAhiba 1 tizuM ta milata jaba dhyAne, hAvata nahiM taba nyArA; bAMdhI muThI khule bhava mAyA, miTe mahA bhrama bhArA. sATa zItaLa0 2 tuma nyAre taba sabahi nyArA, aMtara kuTuMba udArA; tumahi najIka najIka he saba hI, gaThaddhi anaMta apAra. sATha zItaLa0 3. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [13] viSaya laganakI agana bujhAvata, tuma guNa anubhava dhArA; ; bhaI maganatA tuma guNarasakI, kuna kaMcana kuna dArA. - sATha zItaLa0 4. zItaLatA guna era karata tuma, caMdana kahA bicArA; nAma japata tuma tApa harata he, vAkuM ghasatA ghasArA. sA0 zItaLa0 5. karahu kaSTa jana bahuta hamAre, nAma tihAre AdhAra; jasa kahe janama maraNa bhaya bhAge, tuma nAme bhava pArA. : sATha zItaLa0 6 jagatajatunA athavA bhavya janenAM nayana-kajane vikasita karanAra athavA zAMtidAyI zrI zItaLanAtha prabhunI sAthe abheda saMbaMdha batAvatA satA stavanakAra kahe che ke-jyAre ekAgrapaNe paramAtma-svarUpanuM ciMtavana karavAmAM Ave che tyAre AtmAmAM evI sahaja jyoti pragaTe che ke je ti prabhunI sAthe ekatA karAve che, ane anAdine mithyA bhrama dUra karI mehamAyAne aMta karI Ape che. jyAre AtmA zuddha svarUpathI vegaLe rahe che tyAre te zIla saMteSAdika aMtaraMga udAra kuTuMbathI dUra ja rahe che. jyAre AmA sarva vibhAvane tajI zuddha svabhAvamAM ja ramaNa kare che tyAre anaMta jJAna, darzana ane cAritrAdika nija Rddhi tenI samIpe ja AvI rahe che. paramAtmA prabhunA sahaja guNane anubhava thatAM ja kAmAgni upazAMta thaI jAya che, mana kAmavikAra rahita-nirvikArI bane che, ane jyAre mane prabhunA zuddha jJAnAdi sahaja guNamAM layalIna thayuM tyAre iMdrAdikanI ddhi ke raMbhA jevI strIo te bhAvita AtmAne calAyamAna 13 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [194] zrI karavijayajI karavAne samartha thaI zakatI nathI. sahaja svabhAvamAM ramaNa karavAnA sukhanI zItalatA evI ajaba che ke tethI trividhatApa upazamI jAya che, sarva pApatApa naSTa thAya che ane sarva janmamaraNajanya ApadAne aMta karI parama samAdhi upajAve che. tenI pAse bAvanAcaMdanAdika dravyanI zItalatA kaMI ja hisAbamAM nathI, kemake te te kSaNika ane kRtrima hovAthI sAra vinAnI che. pragaTapaNe paNa temAM anubhavI ane moTuM aMtara tethI ja jaNAya che ke zuddha niraMjana paramAtmAnA smaraNa mAtrathI AtmAmAM zItaLatA vyApI jAya che, ane caMdanane te sArI rIte ghasIne copaDavAthI ja kSaNa mAtra bahArathI zItaLatA upaje che. pUrvanI zItaLatA svAbhAvika hovAthI akRtrima AnaMda upajAve che ane pAchalI zItaLatA kevaLa kRtrima havAthI kSatrika ane kalpita AnaMdane mATe ja thAya che. zuddha sAdhyadaSTi vinA game teTalI kaSTakaraNa karavAmAM Ave te duHkhaharaNI thavI muzkela che ane zuddha sAdhyapaNe kevaLa prabhunuM nAmaciMtana paNa karavAmAM Ave to te kalyANakArI thAya che. tethI ja janmamaraNAdika sarva duHkhane aMta karI AtmA aMte acaLa-avinAzI-zAzvata zivasukhane vare che. have zAstrakAra svAbhAvika zItalatAnuM mAhAtmya vizeSa spaSTa kare che. 6. che. je adhyAtmajJAna vaDe AtmAne anubhava jAge, vikalpa jALa tUTe, ajJAna aMdhakAra nAse, rAga-dveSa ane mahAdika mahAzatruonuM jora bhAMge, aMtaraMga guNa vAdhe, yAvat sahaja samAdhi jAge evuM anubhavajJAna ja AtmAne tatvathI hitakArI che. thoDuM paNa anubhavajJAna pariNAme AtmAne atyaMta hitakArI thAya che te evA asAdhya amRtamAM ja DUbADUba rahevAya tenuM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 15] kahevuM ja zuM? matalaba evI che ke je jJAnathI AtmAmAM samatAdika sadaguNa vadhe ane mahAdika saMbaMdhI aMdhakAra nA te ja jJAna prazasya che. je jJAnavaDe anAdinI kucAla maTe ane sadviveka jAge te ja jJAna stutya che. je jJAnavaDe kSamA, mRdutA-namratA, saraLatA ane saMtoSapUrvaka tapa, japa tathA saMyamanI puSTi thAya, tema ja ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya tathA asaMgatArUpa mahAvratanI yathAyogya rakSA thAya te jJAna ja saphaLa che, paraMtu jethI UlaTo anartha thAya, mada-ahaMkArAdika deSanI ja puSTi thAya, pakSapAta athavA kadAgrahabuddhi pragaTa thAya, ane svArthavRttithI kuyutivaDe mugdha lokone avaLe mArge derI javAnuM bane te zAstra zastranuM ja kAma kare che. je mokSamArgane yathArtha batAve ane durgatithI jIvenuM rakSaNa kare tene ja jJAnI puruSe zAstra kahe che. evuM zreSTha zAstra sarvajJakathita-Asa upadiSTa ja hovuM joIe. rAga, dveSa ane mohAdika doSone sarvathA kSaya karI vItarAgatAne dhAraNa karanAra sarvajJa ane sarvadazI Ama kahevAya che. tevA sarvajJa vItarAgane rAgAdi doSarahitapaNAthI kaMIpaNa viparIta kathana karavAnuM lezamAtra projana hotuM nathI. tethI ja temanAM vacana sarvathA mAnya karavA che. AvA sarvajJakathita zAstrane AgaLa karI cAlanAra puruSa zrI sarvajJa vItarAgane ja AgaLa kare che ane je evI rIte vItarAgane AgaLa karI vate che temane nice sakaLa ISTanI siddhi thAya che; paraMtu je mUDhajano svamatithI zAstramArganuM ullaMghana kare che, pakSapAtabuddhithI ke kadAgrahapaNathI je siddhAMtavacananuM khaMDana karI svamatanuM maMDana kare che evA kubuddhijanene svapnamAM paNa samatAnuM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [196 ] zrI kaEravijayajI sukha nathI, ane tethI ja temanI sarva karaNa kevaLa kaNakArI ane niSphaLaprAya thAya che. AvA haThavAdI janene zAMti kayAMthI hoya? temane te "kriyA karata dharata he - matA, A galemeM phAMsI jevuM ja thAya che. mithyAmatinI A dazA che, bAkI je saddagurunA saMgathI vinayabahumAnapUrvaka sarvajJakathita zAstranuM zravaNa, manana ane nididhyAsana kare che, je upazamarasane pradhAna samajIne tana, manathI tenuM sevana karavA che che ane bane teTaluM sevana paNa kare che tevA puruSonuM jJAna ja saphaLa mAnI zakAya che. te vinA te game teTaluM jJAna meLavyuM hoya te kevaLa bhArabhUta ja lekhAya che. kahyuM che ke"jema caMdananA bhArane vahana karanAra gardabha kevaLa bhArano ja bhAgI che, paNa caMdananI zItaLatAne bhAgI ( tA) nathI tema sadvartanazUnya e jJAnI kevaLa jJAnano ja bhAgI che. lekamAM phakata paMDita kahevAya che, paNa sagatine bhAgI thaI zakato nathI." sAra e che ke upazamAdika guNa prApta thavAthI ja jJAnanI ke manuSyapaNAnI saphaLatA che. upazamAdika guNa vinAnAM jJAna, dhyAna, tapa, zIla, saMyamAdika paNa saphaLa thaI zakatA nathI, mATe ja zAstramAM "vasamA hu sAma' upazama che jemAM evuM ja cAritra lakhAyuM che, upazama vinAnuM cAritra asAra che ane cAritra vinAnuM jJAna asAra che arthAta je jJAnathI upazamapradhAna cAritra uddabhavyuM nathI te jJAna vadhya che, tema ja jethI sahaja zAMti-samAdhi uddabhavI nathI te cAritra paNa ADaMbararUpa ja che. zrImadda upAdhyAyajI eka padamAM kahe che te jJAna ane cAritranA athI ja e avazya lakSamAM rAkhavA gya che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : | [ 17 ]. pada (rAga dhanAzrI) jaba laga upazama nAhIM rati, taba lage jega dhare kahyuM have, nAma dharAve jati. jaba0 1 kapaTa kare tuM bahuvidha bhAte, krodhe jale chatI; take phaLa tuM kayA pAvega, zAna vinA nahiM batI. jaba0 2. bhUkha tarasa era dhUpa hatu he, kahetu brahmavatI; kapaTa keLave mAyA maMDe, manameM dhare vyakti, jaba0 3 bhasma lagAvata ThAThe rahevata, kahata he huM vasati: jaMtra taMtra jaDI buTI bheSaja, lebhavaza mUDhamati. jaba0 4 baDe baDe bahu pUravadhArI, jinameM zakti hatI; se bhI upazama choDI bicAre, pAye naraka gati. jaba0 5 keu gRhastha ke have virAgI, jogI bhagata jati; adhyAtama bhAve udAsI raheze, pAga taba mugati. jaba0 6 zrI nayavijaya vibudha vara rAje, jAne jaga kIrati; zrI jasavijaya uvajhAya pasAye, hemaprabhu sukhasaMtati, jabara 7 A padane bhAvArtha prAya: sugama che, tethI mananapUrvaka vAMcatAM tenuM sahaja bhAna thaze. sarvatra upazamanI ja pradhAnatA ane tenA vaDe ja jJAna ane cAritranI saphaLatA svIkArI che. game te matamAM, game te sthitimAM upazama vinA kalyANa nathI, tethI mokSAthI sajajoe jema samatArasanI prApti ane vRddhi thAya tema ja lakSapUrvaka sadvartana sevavA satata yatna kare yukta che. ema karatAM karatAM anukrame abhyAsanA baLathI ane saddagurunI kRpAthI sarva abhISTa sukhanI prApti thaI zakaze. upazamanA abhyAsavarDa prApta thayelA sahaja udAsInatA sukha pAse iMdra ke cakravartInuM sukha tRNavat mAnavAmAM Ave che. 7 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 198 ] zrI kapUravijayajI have samyajJAnayAnamAM nimagna puruSAtu' kevuM zAMtikAraka vana hAya che te zAstrakAra sakSepathI batAve che. jemanA kRpAkaTAkSa karuNArasathI sadA bharelA hAya che tethI karuNApAtrane tenA anAyAse lAbha maLI zake che, ane jemanI vANI sAmyaamRtathI bharelI hAya che tethI te bhavyacakArAne cadrAMzunI jema sadA sukhadAyI thAya che. evA upazamarasanA bhaMDAra, merunI jevA dhIra, sAyaranI jevA gaMbhIra, paMkaja jevA nile`pa, pavananI jevA apratibaddha, zAradajaLanI jevA zuddha hRdaya, bhAraDa jevA apramatta, caMdnanI jevA zItalezyI ane dhArInI jevA dharmadhuraMdhara mahAmunIzvara nirmALa jJAnadhyAnamAM sadA nimagna rahIne sadA svaparahita sAdhavAne sAvadhAna rahe che temane amArI trikALa vaMdanA che. zrImad upAdhyAyajIe paNa anyatra evA zuddha muninI stuti karI che dharma ke vilAsa vAsa, jJAna ke mahAprakAza, dAsa bhagavaMta ke, udAsa bhAva lage hai; samatA nadI taraMga, aMga hI paga caga, sajjana prasaMga 2ga, aMga jhagamage he. karma kesaMgrAma dhAra,lare mahAmeAhu cAra, jora tAkA tArave, sAvadhAna jage huM; zIlA dharI sannAhu, dhanuSa mahA utsAha, jJAnakhAnake pravAha, sakha verI bhage he. AyA hai prathama sena, hari hara brahma jeNa, krodha mAna mAyA lAbha, hAre sAya cheADa thAla, kAmakA gayA he raina, ekalene aMge he; sulaTa mahA akhAbha, sukha deI bhage he. ... ..t dha0 1. dharma0 2. dharma0 3. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [19] nekaSAya bhaye chIna, pApake pratApa hIna, era bhaTa bhaye dIna, tAke paga Thage he; ke nahi rahe ThADhe, karma je mile te gadhe, caranake hA kahe, karavAla nage che..... dharma4. jagatraya bhayo pratApa, tapata adhika tApa, tAte nahIM rahI cApa, ari tagatagehe; sujasa nizAna sAja, vijaya vadhAI lAja, ese munirAja tArka, hama pAya lAge che. . dharma pa. ukta pada ati gaMbhIrArthavALuM che. tenuM sUkSama daSTithI manana karavA lAgyA che. ukta padamAM munirAjanA guNanuM saMkSepathI paNa spaSTa rIte varNana kareluM che. jenI chApa yathArtha manana karavAthI bhavya jIva upara sArI rIte paDI zake tema che, mATe ja tenuM punaH punaH prasanna cittathI manana karavuM yukta che. zrImAna pavijayajI mahArAje navapadanI pUjAmAM pAMcamA padamAM munirAjanA guNa gAtAM jaNAvyuM che have paMcama pade munivarA, je nirmama nisaMga; dina dina kaMcananI pere, dIse caDhate raMga. 1 , munivara parama dayALa bhaviyAM! munivara parama dayALa. tume praNamene bhAva vizALa bhaviyAM! munivara parama dayALa; kukhI saMbala munivara bhAkhyA, AhAra deSa TALe biyAla 2 bha0 mudra 1 pitAnA piDane-dehane AdhAra maLe eTale ja nirdoSa AhAra gaveSI lAvI yathAvidhi vApare che. vadhAre saMgraha karI rAkhavA lAvatA nathI. 2 gocarI saMbaMdhI 42 deSa. 2 ga thi vApare che eTale ja nirI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] zrI kapUravijayajI bAhya atyaMtara parigraha chaDI, jiNe chAMDI savi jaMjALa. - bha0 mu0 1 jiNe e RSinuM zaraNa karyuM teNe, pANI pahelAM bAMdhI pALa; bha0 mu. jJAna dhyAna kiriyA sArdhatA, kADhe pUrvanA kALa. bha0 mu0 2 saMyama sattara prakAre ArAdhe, cha unA pratipALa, bha0 mudra ema muni guNa gAve te pahere, siddhivadhU varamALa. bha0 mu. 3 deha pAMca iMdriya vaza kare, pALe paMcAcAra; paMca samiti samitA rahe, vaMduM te aNagAra 1. DhALa munirAjakuM sadA mArI vaMdanA re.. muni, bhega vamyA te manathI na iccha, nAga kyuM heya agaMdhanAre muni parisaha upasarga sthira raheve, gesa pare ni:kapanA re. muni 1. IcchA micchA' AsiyA nizihiyA, tahakAra ne vaLI chaMdanAre; muni pRcchA pratipRcchA upasaMpadA, samAcArI nimaMtanA re.muni, 2. e dazavidha sAmAcArI pALe, kahe padma leu tasa bhAmaNuM re muni e raSirAja vaMdanathI have, bhavabhava pApa nikaMdanA re muni 3. uparanI pUjAmAM muninA guNa evI saraLa bhASAmAM gavAyA 1 lAkho varSo. 2 vameluM viSa pAchuM cUsI na le evI sarpanI jAti.. 3 aDaga. 4 baLAtkAra vinA sAmAnI IcchAthI ja kaMi kAma karavuM te. pa micchAmi dukkaDa devo te. 6 guruvacana tahatti karIne svIkAravuM te. 7 gusaAdikane AhArAdika saMbaMdhI nimaMtraNe karavI te. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgrahe H 6 H [ 201 ] che ke te khALajIvane paNa tarata lakSamAM AvI zake tema che. bhAvArtha bahuja asarakAraka che. upAdhyAyajI mahArAjazrI sIma MdharasvAmInI stutinA prasaMge munirAjanA A pramANe guNa gAya che:dhanya te munivarA re, je cAle samabhAve; bhavasAyara lIlAe Utare, sacama kiriyA nAve. dhanya0 1 bhAga paka tajI upara beThA, paMkaja pare je nyArA; siMha pere nija vikrama ArA, tribhuvana jana AdhArA. dhanya0 2. jJAnavaMta jJAnIzuM maLatA, tana mana vacane sAcA dravya bhAva sudhA je bhAkhe, sAcI jinanI vAcA, dhanya0 3. mUla uttara guNa saMgrahu karatA, tyajatA bhikSA DhASA; paga paga tadUSaNa pariharatA, karatA saMyama pASA. dhanya0 4. mAhaprate haNatA nitya Agama, bhaNatA sadguru pAse; dUSamakALe paNa guNavaMtA, vate zubha abhyAse. dhanya0 5. chaThThuM guNuThANuM bhava aTavI, ullaMghana jeNe lahiyu'; tasa saubhAgya sakala sukha eke, kema karI jAye kahiyuM? dhanya0 6. guNaThANAnI pariNati jenI, na chIpe bhavaja'jAle; rahe zelaDI DhAMkI rAkhI, kete kALa parALe. dhanya0 7. tehuvA guNa dharavA adhIrA, jo paNa sAdhu bhAkhI; jinazAsana AbhAve te paNa, mundrA savege pAkhI. dhanya0 8. sahaNA anumAdana kAraNa, guNathI sayama kiriyA; vyavahAre rahiyA te phase, je nizcaya naya dariyA. dhanya0 9. du:karakArathakI paNa adhikA, jJAna guNe ima tehA; dharmadAsa paNa vacane rahiye, jene pravacana nehA. suvihita gakiriyAnA dhArI, zrI haribhadra kahAya; eha bhAva dharatA te kAraNa, mutra mana teha sAhAya dhanya0 11 dhanya0 10 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI kapUravijayajI ityAdika muniguNanA ullekha uparathI spaSTa thAya che ke dIkSA grahI, pramAda tajI, ni:spRha rahI, svaparahita sAdhavA niSkapaTapaNe saMyamayeAgamAM peAtAnAM mana, vacana ane kAyAneA sadupayeAga kare te sAdhu ja doSarahita vratanuM ArAdhana karI zake. tevA muni ja dhanya--kRtapuNya che. tevI karaNI kapaTarahita pALavI kaThaNu che. je pALe tenI alihArI che. jenAthI te paLI na zake teNe kapaTarahitapaNe tevA zuddha sAdhunI sevAnA sika thavuM, cathA zraddhA rAkhavI, sadguNInI aMta:karaNathI anumAdanA karavI, guNI sAdhunA vinaya karavA, paNa pAte pAtAnA vinaya karAvavA nahi. kAI bhavya jIvane pratiSeAdhI jo tene dIkSA grahavAnI ja icchA haiAya te! zuddha cAritrapAtra sAdhunI pAse ja dIkSA levA tene samajAvaveA, paNa svArtha buddhithI tene uttama sAdhunI saMgatimAMthI cukAvavA nahi; e vigere AcaraNa karavAthI ane parabhavanA Dara rAkhI banI zake teTalI sayakiriyA pALavAthI svahita sAdhI zakAya che. tevA mArgone jJAnI puruSA 'savijJapakSI' mArga kahe che. temAM jo ke saMyamikariyAne sArI rIte pALI zakAtI na heAya te paNa zuddha prarUpaNAdikathI zAsananI prabhAvanAvaDe saMvijJapakSI paNa bhavabhIrutAthI anukrame zivagatine sAdhI zake che. yadyapi mukhyapaNe zIghra zivasukhadAyI sarvavirati saMyama ja ekAMta hitakArI che. ane tema karavAne azaktane mATe dezavirati gRhasthadharma paNa hitakArI kahyo che, paraMtu prathama bhAvathI dIkSA grahaNa karyA bAda tenA aMta sudhI yathArtha nirvAha karavAne asamartha jaNAyAthI jo ke tene niSkapaTapaNe gRhasthadharma aMgIkAra karI temAM yathAvidhi Adara karavA ja kahyuM che; paNa kAraNavazAt tema karavAne jenuM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [203 ] mana vadhatuM na hoya tevA bhAvabhIru jIvane mATe jJAnI puruSoe saMvipakSIpaNuM svIkAravAnuM paNa pharamAvyuM che. jyAre te svamAnanuM mardana karI namrapaNuM Adare che ane satya sarvajJakathita mArgane prarUpatAM manamAM kaMIpaNa saMkeca rAkhatuM nathI tyAre ja ukta mArganuM yathArtha pAlana karI zakAya che. A dUSama kALamAM evI rIte mAnanuM mardana karavuM, svadeSanuM pragaTa karavuM ane saMkecarahita sadaguNInI prazaMsA karavI e paNa durlabha che. tethI tathA samAcita sakriyAnA sevanathI te paNa prazaMsanIya che. upara karelA ullekhamAM aMte e vAta spaSTa karI batAvI che. upara kahelA traNe mArgamAM game te mArganuM kapaTarahita sevana karanAranuM khAsa lakSa mokSasukhane ja sAdhavAnuM hoya che. samyagadarzana, jJAna ane cAritradharmanuM eTale jeTale aMze ArAdhana karavA AtmA ujamALa thAya che eTale teTale aMze te vibhAvane tejI, svabhAva sanmukhatAne bhajI sahaja samAdhisukhano bhAgI thAya che ane anukrame ukta ratnatrayInuM yathArtha ArAdhanA karI te akSaya avinAzI siddhapadane vare che, svAbhAvika pUrNatAne pAme che, nirupAyika sukhane sAdhe che. yAvat paramAnaMdamaya thAya che, ane janmamaraNa saMbaMdhI sarva duHkhane sarvathA aMta karI lokAgra sthitine bhaje che. evI anupama Atmasthiti sAkSAt anubhavavAnA atha janee akSudratAdika dharmagyatA pAmIne nirdoSa ratnatrayInuM ArAdhana karavA sadA ujamALa rahevuM joIe. svAdhInapaNe je AtmadamanavaDe pUrvokta ratnatrayInuM yathArtha ArAdhana kare che temane jyAM kadApi paNa parAdhInatAthI dabAvuM paDatuM nathI evuM acaLa mahodayapada prApta thAya che. 8. [ je. dha. pra. pu. 24, pR. 354, 386.] Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204 ] zrI kapUravijayajI (3) sthiratAija vivecana--jyAMsudhI mananI, vacananI ke kAyAnI capaLatA TaLI nathI, jyAMsudhI tevI capaLatA TALavA prayatna sevavAmAM AvatA nathI ane jyAMsudhI jIvane pravRttimArga priya lAge che tyAMsudhI jIvane ekAMta hitakArI ane ekAMta sukhadAyI sthiratAsamAdhi yA nivRtti prApta thaI zakatI nathI. temAM paNa mananI capaLatA rokavI te bahu ja muzkela che. te kAma karavuM jevuM du Ta che tevuM te jarUranuM paNa che. manane vaza karyA vinA athavA mananI capaLatA vAryA vinA tattvathI jIvane zAMti-samAdhi sabhavatI ja nathI mATe satya ane avicchinna sukhazAMtinA abhilASI janeAe manane vaza karavA avazya prayatna sevavA jarUra che. jema eka nAyakane vaza karavAthI sarva vaza thai jAya che tema manane vaza karavAthI sarva sukha svAdhIna thAya che ane sa duHkha dUra jAya che. tethI ja zAstrakAra manane vaza karavA ziSyane sodha Ape che, ane bhAra daIne jaNAve che ke jyAMsudhI mana ThekANe Ave nahIM tyAMsudhI karavAmAM AvatI dhakaraNI paNa kalezarUpa thAya che. sthira manathI-zAMta cittathI jyAre prasannapaNe cathAvidhi dharmakaraNI karavAmAM Ave che tyAre tenI lahejata, tenI mIThAza, tenA svAda yA tenA anubhava kAI apUrva rUpamAM thAya che. te karaNI du:khaharaNI ja che, ema AtmAne peAtAne ja khAtrI thAya che. jo ke sarva jIvatuM sAdhya eka sukha ja che ane tenAM sAdhana tA asaMkhya che, chatAM * samatAthI je temAMnA koIpaNa sAdhanane avalakhI sukhane mATe prayatna kare che te aMte svasAdhya mukhane pAme ja che. samatA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 205] ane sthiratA vinAno prayatna paNa niSphaLa thAya che, mATe zAstrakAra sthiratAne avalaMbI rahevA khAsa upadeza Ape che. gurumahArAja paropakArabuddhithI ziSyane pratibaMdha kare che ke-"bhAI ! tuM cittanI capaLatAne lIdhe kaMIpaNa hita sAdhanane sArI rIte sthiratAthI sevato nathI, samudranA taraMganI jema kSaNakSaNamAM kaMI kaMI taraMge dhAre che, ekane mUkI bIjI vastune Adare che ane bIjIne mUkI trIjIne Adare che. ema karI asthiratAthI tenuM kaMI paNa zubha phaLa pAmatuM nathI tema karavuM he vatsa! tane hitakArI nathI, paNa ahitakArI che, kaMI paNa zubha kriyA samajIne sthira mana, vacana ane kAyAthI sevI hoya to ja tenuM yathArtha phaLa maLI zake che. daSTAMta tarIke kaMI paNa maMtrasAdhana ke vidyAsAdhana je barAbara sthiratA ane zraddhAthI vidhivat karavAmAM Ave te ja te phalibhUta thAya che, nahIM te te niSphaLa jAya che ane kavacit nukazAnakArI paNa thAya che, mATe kaI paNa zubha karaNa karatAM asthiratA ke azraddhA te karavI ja nahIM. zraddhA ane sthiratAthI samajapUrvaka yathAvidhi tenuM pAlana karavAthI ja yatheSTa phaLanI prApti thaI zake che, nahIM to kevaLa kaleza mAtra phaLa thAya che. zrImada upAdhyAyajI mahArAje ja A pramANe kahyuM che kejaba laga Ave nahIM mana ThAma-e Teka. taba laga kaSTa kriyA savi niSphaLa, gagane citrAma. ja0 1 karanI bina tuM kare re moTAI, brahmavatI tujha nAma; Akhara phaLa na lahege jaga, vyApArI binu dAma, ja0 2 muMDa muMDAvata sabahi gaDariyA, hariNu rejha bana dhAma; jaTAdhAra vaTa bhasma lagAvata, rAsala sahata he ghAma. ja0 3 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [206] zrI karavijayajI ete para nahIM vegakI racanA, je nahIM mana vizrAma; citta aMtara para chalakuM citavata, kahA japata mukha rAma. ja0 4 bacana kAya gepe daDha na dhare, citta turaMga lagAma; sAme tuM na lahe ziva sAdhana, kaNa sUne rAna. ja0 5 paDhe zAna ghare saMjama kiriyA, na phira mana ThAma, cidAnaMda ghana sujasa vilAsI, pragaTe AtamarAma. ja0 6 evI rIte parabhAvamAM jatAM manane vArI svabhAvamAM ja sthira karavA zAstrakAra bhalAmaNa kare che. mananI asthiratAthI aneka saMkalpavikalpa uddabhave che ane tethI mAnasika azAMtize bhAre duHkha pragaTe che athavA pUrve cittanI prasannatAyege prApta thayelI sukhazAMtine bhaMga thAya che. ema samajI avicchinnapaNe sukhazAMtine sAdhavA zuddha sAdhyamAM svacittane sthira karI saMkapavikalpane zamAvavA yatna kare jarUra che, tevA pavitra lakSa vinA karavAmAM AvatA prayatna kaMI paNa kalyANane sAdhanAro thatuM nathI ane pavitra lakSapUrvaka sthira cittathI karavAmAM Avele prayatna zIdhra saphaLatAne pAme che. zuddha zraddhA ane sthiratAthI koI paNa evuM kArya nathI ke je sAdhI na zakAya. aMgrejImAM paNa kahevata che ke Patience and perseverance overcome mountains. arthAt hiMmata ane khaMtathI game tevuM mahAbhArata kAma paNa sAdhI zakAya che. jyAM sudhI cittanI capaLatAthI utpanna thatAM aneka saMkalpavikane dAbI daI sthiratA (Stability of mind) sAdhavAne AtmA sanmukha thato nathI tyAMsudhI lakSa vinA ke kelA bANanI jema niSphaLatAthI tene kheda ja prApta thAya che, paraMtu jyAre cittanI capaLatA(Agitatation of mind) thI utpanna thatA saMkalpavikapi Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 7] samatAne zamI jAya che tyAre citta zaradaRtunA jaLanI jevuM svaccha ane zAMta bane che ane ema thavAthI AtmAmAM rahelo sahaja guNanidhAna pitAne sAkSAt dazyamAna thAya che. tAtparya ke cittanI prasannatAthI karavAmAM AvatI sarva sAdhanA saphaLa thAya che. jemAM nirmaLa jaLamAM nIce paDelI vastu pratyakSa dekhAya che tema saMkalpavikalpanI sahaja upazAMtithI cittamAM svAbhAvika rIte pragaTa thayelI prasannatAvaDe AtmAmAM rahelA addabhuta guNenuM evuM bhAna thaI Ave che ke je mananI saMkalpavikaHpavALI malina dazAmAM kadApa thaI zake ja nahIM, mATe ja sthiratA mATeno sarva upadeza sArthaka che. vaLI zAstrakAra cittanI capaLatAthI pragaTa thate meTo geraphAyado batAvI ApI sthiratA guNanuM ja sevana karavA ziSyane samajAve che. 1. jema dahIMthI, chAzathI ke phaTakaDI jevI khATI vastunA saMyogathI thoDA ja vakhatamAM dUdha jevA miSTa padArthanA phedaphadA thaI jAya che, tema lobhayukta mAThA vikalavaDe amRta jevA jJAnAdi guNane paNa nAza thaI jAya che. keIpaNa pigalika vastu saMbaMdhI lAbha pedA thaye chate cittanI capaLatAthI evA evA ane eTalA badhA saMka95vikalapa jAge che ke jethI amRta jevuM sukhadAyI ane nirupadhika jJAna paNa avarAI jAya che. jema koI eka jaLAzayamAM paththarano kaTaka nAMkhatAM ja pANImAM eka pachI eka ema aneka kuMDALAM thavA mAMDe che ane te vistAramAM paNa vadhatA jaI te jaLAzayamAM phelAtA jAya che tema mithyAtva, ajJAna ke avirati mohanA saMgathI AtmAmAM keI paNa jaDa vastu viSayika lebhano udaya thAya che tyAre tatsaMbaMdhI aneka prakAranA saMkalpavikapi paNa svAbhAvika rIte ja UThe che ane te Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] zI kapUravijayajI pramANamAM anukrame vadhatA jAya che. tethI AtmAnuM nirmaLa jJAna bAdhita thAya che ane avarAI jAya che. prathama je cittane vega nirmaLa jJAnapravAhamAM ja vahetuM hatuM te A jaDavastu viSayika lebha prApta thayA pachI bIjA tuccha pudagala saMbaMdhI saMkalpavikalpanI paraMparAmAM ja vahevA mAMDe che. tethI nirmaLa jJAnanA mArgamAM moTo phrema pedA thAya che ane anukrame lebhanA yege saMkalpavikalpanI vRddhi thatAM pUrve upArjana karI rAkheluM jJAna paNa bahudhA avarAI jAya che. manamAM AvA viparIta vegathI bIjuM apUrva jJAna pedA karavAnuM te bane ja kyAMthI? AvA sabaLa kAraNathI ja gurumahArAja ziSyane capaLatAyege thatA saMkalpavikalpone dAbI devA ane sthiratA guNanuM sevana karavA khAsa karIne samajAve che, mATe cittanI sthiratAthI AtmAnI kevI avanati (halakAI) thAya che tenuM have gurumahArAja ziSyane kaMIka jJAna karAve che. 2. jema parapuruSamAM Asakta thayelI vyabhicAriNI strI svapatine ThagavA tathA pitAnI nAtajAtamAM satIpaNuM jaNAvavA ThAvakuM meM rAkhIne bele che, nIcuM joIne cAle che ane svamukha pavI AvuM oDhIne harephare che, e vigere vividha ceSTAo kare che te sarve mananI kuTilatAthI-kapaTavRttithI kaMI paNa hitakArI thatI nathI. tema caMcaLa cittavALAnI ceSTA AzrI paNa samajI levuM. jo ke asatI strI aneka prakAranI ceSTA svapati vigerene chetaravA mATe ja kare che, ane kadAca tethI te chetarAya paNa che, to paNa te strI te potAnI kuTilatAthI potAnA AtmAne ja ThagI satIpaNAnA sukhathakI temaja svargAdikanA: Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [29] sukhathakI pote ja pitAne vaMcita rAkhe che. tema caLacittavALo jIva paNa capaLatAthI apara apara kriyAne karate ane AgalI AgalIne chAMDato pote ja potAne te te kriyAnA zubha phaLathI vaMcita rAkhe che. dagdha, zUnya, avidhi ane atipravRtti e deSacatuSTayathI kriyA karanAra tenA zubha phaLathI svAbhAvika rIte ja nyAro rahe che. avaMcaka kriyA yege ja avaMcaka phaLa maLI zake che. je kriyAmAM kaI paNa prakAranI kuTilatA na hoya te kriyA ja avaMcaka kahI zakAya che, ane te mana, vacana ane kAyAnI ekatAthI ja banI zake che. jevuM manamAM evuM ja vacanamAM ane evuM ja kAyAmAM pravartAvavAmAM Ave to ja ektA jaLavAya che, ane evI ekatA jaLavAya te ja kriyAavaMcakatAthI phaLaavaMcakatA prApta thAya che. raheNIkaraNI eka sarakhI karavAthI ja evI ekatA jaLavAya che. nirdoSa mana nirdoSa evuM sApekSa vacana ane evuM ja nirdoSa vartana karavAthI kriyAavaMcakatA gaNAya che, evI avaMcakakriyAnA bhegathI mokSarUpa avaMcakaphaLanI saheje prApti thAya che. vItarAga prabhunA pavitra vacanAnusAra zuddha zraddhA ane nizcaLatApUrvaka vartavAthI ja AtmAne aMte e apUrva lAbha maLe che, ema samajIne cittanI capaLatA vAravAne ane nizcaLatA AdaravAne avazya prayatna seva yukta che. mana upara kAbU meLavyA vinA vacana ane kAyAnI pravRtti nirdoSa saMbhavatI nathI. svachaMdapaNe cAlavAthI nirapekSa vacanane vyApAra temaja tevuM nirapekSa vartana paNa saMbhave che, mATe ja manane sAdhavA vizeSa prayatna karavAnI jarUra che. kahyuM paNa che - 14 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [210] zrI karavijayajI ke-"manane jItavAthI iMdriya sukhe jItI zakAya che, ane iMdriye jItAyAthI karmane paNa sukhapUrvaka nirodha thaI zake che. karmane nirodha thavAthI aMte akSayasukha prApta thAya che mATe manane ja mAravuM yukta che." manane mAryA vinA IcchAnirodha thatuM nathI ane IcchAnidhirUpa vinAnA tapa, japa paNa akSayasukhane mATe thatA nathI, kemake IcchAnirodharUpa tapa, japa tathA saMyamavaDe ja AtmA sarva karmabaMdhanathI sarvathA mukta thaIne avinAzI evA ekSapadane pAme che. 3 cittanI sthiratA vinA adhIraja ane avizvAsathI athavA kevaLa lokaraMjana mATe karavAmAM AvatI karaNIthI kaMI paNa kalyANanI prApti thatI nathI, e uparanI vAtathI siddha thAya che te paNa te vAtane ja puSTi ApavA zAstrakAra puna: yuktipurasara ziSyane samajAve che ke - - jyAM sudhI peTamAM cuMTa rahI gaI hoya ane tene kaI upAya vizeSathI dUra karI na hoya tyAM sudhI game tevuM auSadha regIne guNakArI thaI zakatuM nathI, tethI ja nipuNa vaidyo daradInA dardanuM nidAna zodhIne pachI ja tene ucita davA Ape che. je peTamAM caeNTa rahelI mAlUma paDe te prathama tene ja upAya kare che. ceTa rahI javAthI maLakoza bagaDe che, caMka Ave che, badahajamI thAya che ane tene avasare ucita IlAja karavAmAM na Ave te kavacit prANuta paNa thaI jAya che, tethI ja nipuNa vaijane tene upAya prathama karyA pachI ja bIje ghaTita IlAja kare che. eka jarA jeTalI phAMsa paNa je hAtha ke pagamAM vAgI gaI hAya to jIvane kyAMya cena paDatuM nathI, jyAre tene yatnathI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 211] kheMcI levAmAM Ave che tyAre ja zAMti vaLe che, te pachI UMDA khaMcI gayelA moTA zayanuM to kahevuM ja zuM? jyAM sudhI te aMdara peThelA zalyano nikAla na thAya tyAMsudhI jIvane eka kSaNabhara paNa rati upajatI nathI, paraMtu A sarve te dravya zalya che ane te bAhya upacArothI uddharI paNa zakAya evA che, tethI te vividha upAyathI udvarI levAmAM paNa Ave che. tema chatAM tevuM dravyazalya rahI jAya te paNa tenI phakta eka ja bhavamAM vyathA sahevI paDe che. vaLI te je samabhAve sahana karI levAya to bhavAMtaramAM tevA dravyazalyathI kaMIpaNa duHkha thatuM nathI, paraMtu je mananI asthiratA-cittanI caMcaLatArUpa aMtaraMga bhAvazalya rahI jAya to tethI jIvane aneka bhavamAM viTaMbanA sahevI paDe che. jyAre eka nAnI sarakhI phAMsanI paNa vedanA sahana karavI muzkela thaI paDe che ane tethI ja teTalI phAMsane paNa jhaTapaTa kADhI nAMkhavA prayatna karAya che tyAre anaMta du:khadAyI evA saMsAracakramAM bhamADanAra asthiratArUpI aMtaraMga mahAzalyanI te zANA mANasethI kema ja upekSA karI zakAya ? bAhya upacArathI sukhe uddharI zakAya evA dravyazayanI paNa dukhadAyI upekSA karAtI nathI te aMtaraMga mahAzalyanI te upekSA karI ja kema zakAya ? ane evI aNaghaTatI upekSA karavAthI AtmAnuM keTaluM badhuM ahita thAya? ema samajIne zANuM mANasoe te aMtaraMga mahAzalyane uddharavA mATe yogya prayatna avazya karo ja joIe. tenA upacAranAM jANa evA jJAnI sadagurunI samIpe jaI namratApUrvaka potAnuM duHkha nivedana karI tene amogha upAya pUcho joIe. saDhegha samAna sadaguru bhavyajIvanI kahelI hakIkata Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI kapUravijayajI sAMbhaLIne athavA te iMgita AkAra uparathI jANIne ekAMta hitabuddhithI sadupAya batAve che, te barAbara lakSamAM rAkhIne kALajIthI levo joIe. cittanI caMcaLatA-asthiratA jethI vadhatI jatI hoya evA bAdhaka vicArothI athavA tenAM kAra. thI dUra rahevA saMbaMdhI je sadupadeza teo de tenuM amRtanI jema pAna karavuM joIe, jema saghanAM hitakArI vacanane virAdhI svacchaMdapaNe vartanAra mANasa duHkhI ja thAya che tema saddagurunAM ekAMta sukhakArI vacanane anAdara karIne Apamate cAlanAra ziSya paNa duHkhane ja bhAgI thAya che, mATe gurumahArAja paropakAra buddhithI ApaNane je je zikhAmaNa Ape te te lakSapUrvaka sAMbhaLI, hadayamAM dhAraNa karI tene banato amala karavA kaTibaddha rahevuM e ApaNI pharaja che. je sadagurunI satya ane sarala sukhadAyI zikhAmaNane ApaNe sArI rIte Adara karavA cakIe nahiM, te ApaNA cittanI caMcaLatA, vacananI nirapekSatA ane kAyAnI kuTilatA dUra karavAne ApaNe samartha thaI zakIe; paraMtu je ApaNe ApaNA kartavyathI cakIne saddagurunAM vacanane anAdara karIe te ApaNe ApaNA mana, vacana ane kAyAne nirdoSa banAvavAne badale UlaTA sadeSa banAvIe ane evA sadeSa mana, vacana ane kAyAthI karavAmAM AvatI kriyA paNa sadoSa ja thAya. jyAre kriyA ja sadoSa hoya tyAre temAMthI nirdoSa evA mekSaphaLanI AzA zI rIte rAkhI zakAya? athavA to jema dUdha, ghI jevA piSTika padArtho nIrogI ne puSTikAraka thAya che tema regiSTane sukhadAyI thatA nathI paNa UlaTA duHkhadAyI thAya che, tevI ja rIte je kriyA sthira mana, vacana ane kAyAvaDe karavAthI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 213] kalyANa sAdhI zakAya che te ja kiyA tethI viparIta gavaDe sAdhavAthI AtmAne zI rIte hitakArI thaI zake ? ema samajIne je zubhAzaya sthiratAnuM sevana kare che temane keTalI badhI sukhazAMti saMbhave che te zAstrakAra have batAve che. 4. sadvicAravaDe asadvicArane upazamAvI daI, zubha saMkalpabaLathI azubha saMkalpavikalpane haThAvI daI mananI malinatA hara karI, anukrame zuddhasvarUpI paramAtmAmAM manane parovI daI, daDha abhyAsathI temAM mananI ekatAne-sthiratAne sAdhe che, tema ja sarvajJa vItarAge kathelA Apta Agamano Azraya laI, satya tattvanuM zodhana karI, krodha, mAna, mAyA, lobha, bhaya ane hAsyAdine dUra karI, prANuta kaSTathI paNa nahIM DaratAM, acaLa siddhAMtane vaLagI rahI, sahu koIne priya, pacca ane tathya vacanavaDe ja saMtoSI, vacananA nigrahavaDe je manIMdramArgane anusare che, arthAt jevuM manamAM vate che evuM ja vacana dvArA de che ane evuM ja lakSapUrvaka kAyAthI pravartAve che, ema jenA traNe yoga aviruddhapaNe pravarte che tevA aviruddha vartanathI jemane sarvAne sthiratA vyApI che, evA yogI puruSanI sahaja zAMtinuM zuM kahevuM? game tevA anukULa ke pratikULa saMgamAM, game tevA sthAnamAM ke game tevA samayamAM tevA sAdhupuruSano svabhAva zItaLa ja saMbhave che. temAM kadApi vikAra thavo saMbhava ja nathI. keI AvIne sanmukha UbhA rahI tenI stuti karo yA niMdA kare, keI AvIne zItaLa caMdanAdikathI arcA kare tyA keI AvIne vAMsalAvaDe chedI jAo to paNa te baMne upara jene samAnabhAva varte che te mahApuruSa ja bhegInA adbhuta nAmane sArthaka kare che. je Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214 ] zrI kapUravijayajI rAjAne ane rakane samAnapaNe sadupadeza Ape che arthAta je te ba MnemAM lezamAtra bhedabhAva lekhatA nathI, suvaNaeN ane pASANune sarakhA gaNe che, jema pASANune nakAmA gaNe che tema suvarNa ne paNa nakAmuM gaNe che, ane je nArIne kALI nAgaNI jevI anatha kArI lekhI dUrathI ja parihare che. evA satpuruSA ja sAdhu nAmane sAka karI zake che. je niMdA ke stutine zravaNe suNIne manamAM kaipaNa kheda ke harSane dhAraNa karatA nathI, evA yeAgIzvara puruSA ja paramapadane sAdhI zake che. je caMdranI peThe svabhAve zItaLa che, sAgaranI jevA gaMbhIra che, ane bhAra'Da paMkhInI jema apramatta rahe che tevA sAdhupuruSA ja svaparahita sukhe sAdhI zake che, je peAte pAtAne ucita vyavahArane sevatA satA kamaLanI jema nyArA ja rahe che, peAtAne mAdhaka karmanA lepa na lAge ema saMbhALathI je varte che tevA mahApuruSa kharekhara muktinA adhikArI che. evA adhikArI puruSAnI prakRti svabhAvika rIte ja zItaLa hAya che tethI bahAranA sayeAgAvaDe temAM vikRti thavA saMbhava rahetA ja nathI. tevA AtmArAmI yeAgIzvarAne amArI trikALa vaMdanA hai ! 5. 2 jo eka sthiratA-nizcaLatArUpI a MtaraMga svAbhAvika dIve AtmAmAM pragaTyo hAya tA, pachI khAdhakabhUta saMkalpa-vikAnu tathA milana evA pApAzravAnuM kaMi paNa jora cAlI zake ja nahIM. jema keAI eka suMdara mahelamAM acaLa evI svAbhAvika jyAtivALA ratnanA dIpaka jagAnyA hAya tA pachI temAM kRtrima dIvA karavAnu kai prayeAjana rahe nahIM. jyAre kutrima dIvA karavAnI jarUra rahe nahIM te pachI dhUmADAthI ane kAjaLathI mahelanI malinatA thAya ja zI rIte? te jyAre kRtrima Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 215 ] dIvA karavA paDatA hoya tyAre ja thavI saMbhave. svAbhAvika jAtivALA ratnadIpakathI uparanI sarva khaTapaTa maTI jAya che ane prakAza paNa suMdara maLe che tema jyAre AtmAmAM svAbhAvika prakAza ane zItaLatAne ApanAro sthiratArUpI sahaja dIpaka pragaTa thayo, te pachI kRtrima sukhazAMti mATe khATA saMkalpa karavArUpa kSaNika dIpaka pragaTAvavAnI zI jarUra ? tAtparya e ke AtmAmAM acaLa sthiratA pragaTayA bAda evI zAMti prasare che ke, pachI kRtrima sukhazAMti mATe kaMI paNa prayatna karavo paDate ja nathI. are ! akhaMDa rAjyane pAmIne asAra vastune mATe keNa yatna kare ? saMka9pa pachI vikalpanI zreNI jAge che ane evA khoTA saMkalpavikothI AtmAmAM azubha karmanuM AvAgamana thAya che, te AvA sthiratAvaMtane saMbhavatuM nathI, kema ke tene evA kRtrima sukhane mATe saMkalpavikalapa ja saMbhavatA nathI, te tevA kAraNa vinA pApa Azrava saMbhave ja kema ? evI rIte saMka95vikalpathI ane pApa AzravathI saheje dUra rahevAthI sthiratAne AtmA apUrva sukhazAMtine sAkSAt anubhava kare che-karI zake che. kharuM jotAM AtmAnA svAbhAvika jJAnAdika guNamAM ja ramaNa karavuM, temAM ja sthira thavuM te ja nirmaLa cAritra che. ane evA cAritravaDe ja AtmA apUrva samAdhi-sukhane sAkSAt anubhava karIne aMte avinAzI evA mekSapadane vare che. jyAM janmamaraNanI, saMgaviyeganI ke Adhi vyAdhi saMbaMdhI raMca mAtra upAdhi nathI; evuM nirupAvika zAzvata mokSasukha sahaja sthiratAvaMtane ja prApta thAya che, evI sahaja sthiratA satata abhyAsanA ge prApta thaI zake che ane e zubha abhyAsa paNa sAMsArika upAdhi sarvathA athavA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] zrI karavijayajI aMze aMze ochI karavAthI ja banI zake che. mAhAsakta jIvAe je sAMsArika upAdhine sukharUpa mAnela che tene jJAnI-vivekI janA kevaLa duHkharUpa jANIne tajI de che. jemaNe jagatanI kSaNabhaMgura vastuonA sArI rIte anubhava lai temAM asAratA joIne tenA tyAga karyA che, temanA vairAgya jJAnabhi ta hAvAthI te sthira TakI rahe che, tevA samartha puruSA sAMsArika saMbaMdhane sarpanI kAMcaLInI jema tajI dai tene kI AdaratA nathI, paraMtu jemanA vaMrAgya du:khagarbhIita athavA mehagarbhita heAvAthI kAcA che, tene tuccha viSayAmAM lalacAi jatAM vAra lAgatI nathI. chatAM jo temane paNa bhAgyavazAt kAi sasamAgamayege tenuM yathArtha bhAna thaI jAya che te te zuddha verAgyathI vAsita thai anukrame AtmaguNumAM sthira thai zake che. tAtparya e kejene tene jyAre tyAre paNa paraupAdhine sa thA tajI AtmAnA sahaja guNumAM sthiratA kaye ja kalyANa che. AtmAmAM sahaja sthiratA guNane prakaTAvavAthI ja jIvanuM kalyANa thavAnuM che, ema jANutA chatAM jo tene anAdara karIne asthiratA athavA capalatAnuM ja sevana karavAmAM Avaze te AtmAne keTalI hAni thaze tenuM zAstrakAra pAte ja bhanya jIvAne kaMika bhAna karAve che. 6. sthiratAyeAge AtmAmAM pragaTa anubhavAtuM satya sukha lakSamAM sthApIne ane tenA cira paricayathI bhaviSyamAM thanArA avinAzI evA meAkSasukhane puna: puna: saMbhArIne AtmAthI janAe sahaja sthiratA guNanA ja aheAniza abhyAsa karavA ceAgya che. tema ja asthiratAyeAge AtmAmAM pragaTa anubhavAtA du:khane athavA satya sukhanA viyeAgane lakSamAM rAkhI tevI ja asthiratAne punaH puna: upekSApUrvaka sevavAthI AtmAnI bhaviSyamAM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [ 217 ] thanArI atyaMta adhAtine vAravAra yAda lAvIne meAkSAthI janAe tevI du:khadAyI asthiratAne dUra tajavI ceAgya che. sthiratA e ekAMta sukhanA rastA che, ane asthiratA e ekAMta du:khane ja mArga che, ema sArI rIte manamAM niradhArIne ahitakArI evA asthiratAnA mArge sarvathA tajavAne lakhya janAe svata: ujamALa thavuM joie; tema chatAM jo tuM svata: asthiratAne udIrIza eTale asthiratA pragaTa thAya evAM ja viruddha kAraNeAne ApamatithI sevIza tA tethI tArI atyAra sudhImAM vadhelI sukhazAMtinA paNa lepa thai jaze. je sukhazAMtinA sAkSAt anubhava levA tuM bhAgyazALI banyA che tene paNa leApa tArI ja gaphalatathI thai jaze, te pachI abhinava sukhazAMtinI te AzA ja zI ? jema prabaLa pavananA caiAgathI ghaDIvAramAM meghanI ghaTA vikharAI jAya che ane meghanI ghaTAthI utpanna thayelI zubha AzA pramaLa vAyunA vegathI kSaNamAM visarALa thaI jAya che, tema asthiratAnA yeAge thADA ja vakhatamAM pUrva prayatnathI lAdhelI samAdhinA leApa thaI jAya che; ane cAganI asthiratAthI samAdhinA leApa thatAM du:khamAtra avaziSTa rahe che, ema samajIne prAptasamAdhine sAcavI rAkhavA ane abhinava samAdhine pragaTa karavA aniSTa asthiratAne zamAvI dai sthiratANunu savizeSa sevana karavA tatpara rahevu joie. teTalA mATe prathama zubha ceAganuM sevana karIne azubha ceAgane tajavA joie. jema rAgI mANusane oSadhanI jarUra paDe che tema capaLa svabhAvI saMsArI jIvAne paNu peAtAnA mana, vacana ane kAyAnI zuddhi mATe zuddha nirajana paramAtmAnI pUjApratiSThAdika dravyakaraNInI AvazyakatA che, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218] zrI karavijayajI zubha athavA zuddha lakSathI karavAmAM AvatI dravyakriyA paNa bhAvanI zuddhi mATe ja thAya che, ema lakSapUrvaka satpravRtti karatAM anukrame abhyAsanA baLathI cittAdikanI zuddhi thaI zake che. jemane sarva saMyamanI yogyatA prApta thaI che tevA bhavabhIru janane dravyapUjAdikanI jarUra rahetI nathI, temane to iMdriya ane kaSAyanA nigrahathI tathA ahiMsAdika mahAvratanuM yathAvidhi pAlana karavAthI saheje bhAvazuddhi prApta thAya che, paraMtu maMda adhikArI evA gRhasthAe evA samartha sAdhujanene dAkhalo laIne svayegazuddhine mukhya mArga tyajI devo nahi. gRhasthone mATe svayegazuddhine bIje sarala upAya sAmAyaka, dezAvagAzika ane pauSadha vigerenuM samapariNAmathI sevana karavuM, hiMsAdi avatane tyAga karavo ane yathAzakti iMdriya tathA kaSAyane damavA prayatna karavo e che. dAna, ziyALa, tapa ane bhAvanAnuM yathAzakti sevana karavAthI gRhastha paNa svAganI zuddhi karI zake che. te sarvemAM bhAvanAnuM pradhAnapaNuM kahyuM che. saMsAranI anityatA-asAratA ciMtavavI kevaLIbhASita dharma ja jIvane tatvathI zaraNabhUta che. jIva zuddha dharmanuM sevana karyA vinA pramAdavazAt azubha karma karIne saMsAracakramAM pharyA kare che, e vigere dvAdazabhAvanAvaDe bhavya ja bhavane aMta lAvI zake che. jagatamAM sahu ke mArA mitra che, koI mAro vairI nathI, sahu sukhI thAo, koI duHkhI na thAe, sahu sanmArga sanmukha thAo ane unmArgathI vimukha thAe, evI buddhine jJAnI puruSe maitrIbhAvanA kahe che. sarva saddaguNa janomAM rahelA saguNe sadA sarvadA anumodanIya che. tevA sadaguNa janene dekhI manamAM pramudita thavuM te pramAda Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [219 ]. bhAvanA kahevAya che. duHkhI janenI dAjha dilamAM dhArI pitAthI bane teTalI sahAya temane karavI ane banI zake te temanuM duHkha sarvathA dUra thAya evA upAya dIrghadazI paNathI ApavA te karuNAbhAvanA kahevAya che. temaja atighora ane niMdya karma karanArA nIca jano upara dveSa nahi karatAM temanAthI virakta thaI rahevuM te mAdhyasthabhAvanA kahevAya che. evI bhAvanA bhavya AtmAne ja saMbhave che ane te uttama rasAyaNa jema rogIne guNakArI thAya che tema atyaMta hitakArI thAya che. upara kahelI bhAvanAvaDe ja karelI dharmakaraNa lekhe Ape che; paNa bhAvanA vinA to karelI karaNI kevaLa kalezarUpa thaI paDe che. aluNA dhAnyanI jema bhAvanA vinAnI karaNa jIvane rucatI nathI, ane ruci vinAnI kriyA kalezarUpa ja thAya e svAbhAvika che. ruci ane prIti e sAdhananAM mukhya aMga che, te vinA sAdhaka svasAdhyanI siddhi karI zakato ja nathI. evI uttama ruci ane prItine pedA karavA ane puSTa karavA mATe pUrvokta bhAvanA amRta samAna che. ukta bhAvanAmRtanuM satata sevana karavAthI veganI asthiratA dUra thAya che, sthiratA guNa prakaTa thAya che ane anukrame tenI puSTi thatI jAya che, mATe mokSAthI janee sthiratA guNanI prApti ane vRddhi karavA mATe upara kahelA bhAvanArUpa amRtanuM vizeSa prakAre sevana karavuM yukta che. 7. - have siddha bhagavAnamAM paNa sthiratArUpa cAritra sadA vidyamAna che, ema samajAvI sAdhujanane evI sthiratAnuM ja sevana karavA zAstrakAra Agraha kare che. pitAnA asaMkhya pradezamAM rahelA anaMta jJAnadarzanAdika Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 220 ] zrI kapUravijayajI nijaguNumAM aheAniza sthiratA, zuddha ane akhaMDa evA jJAnAdika anata guNNAmAM ja AtmaramaNutA, nirmaLa jJAnAdika guNAnu ja ekatvapaNe AlaMbana, AtmAnA sahaja svAbhAvika saMzuddha jJAnadarzanAdika guNeAmAM ja nimagnatA, AtmAnA evA sahaja svabhAvamAM ja je ekatA te ja zuddha akhaDa ane anaMta evu kSAyika cAritra kahevAya che. evu' cAritra kSINamAhI, saceAgI kevaLI ane ayAgI kevaLIne jema hAya che tema ' nijaguNuekatvatA ' rUpa sthiratA cAritra siddhabhagavAneAmAM paNa ni:saMzaya rIte hAvuM ghaTe che. AtmAnA svAbhAvika zuddha jJAnAdika anata guNeAmAM yA AtmAnA zuddha svabhAvamAM saMpUrNa ekatA yA sthiratA vinA zuddha akhaMDa ane anaMta evu kSAyaka cAritra koine kadApi saMbhavatuM ja nathI. jyAMsudhI mAhanIya karma sa`thA kSINa thayuM na heAya eTale ke jyAMsudhI mAha nirmULa thayA na heAya tyAMsudhI kSayika cAritra saMbhave ja nahIM ane jyAMsudhI avazeSa rahelAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karma sarvathA kSINa-naSTa thayAM na hAya tyAM sudhI tevI saMpUrNa sthiratA-AtmaekatvatA saMbhave ja nahi. sa ghAtIkonA sarvathA kSaya thaye chate tatkALa tevI AtmaekatvatA pragaTe che, teA pachI chAtI ane aghAtI karmanA sarvathA kSaya karIne saMpUrNa siddhadazAne prApta thayela siddhabhagavAnamAM saMpUrNa sthiratA-AtmaekatvatA akhaMDa banI rahe temAM Azcarya zuM ? sarva siddhabhagavAneAmAM tevI akhaMDa AtmaekatvatA yA sthiratA sabAdhaka kanA abhAve avasya hAvI ghaTe che hAya che. A pramANe siddha bhagavAnamAM sthiratArUpa cAritranuM astitva Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 21] samajAvIne zAstrakAra sarva mumukSu janane evI AtmakatA pragaTa karavA, sthiratA guNanuM yatnathI sevana karavA bhalAmaNa kare che. prathama kSudratAdika duSTa doSanuM dalana karI, akSudratAdika uttama guNene abhyAsa karI, dharmayogyatAne pAmI, saddagurunI yathAvidhi sevA karI, dharmazAstranuM pramAdarahita zravaNa, manana ane yathAzakti parizIlana karI, samyagadarzanavaDe tatvanizcaya karI, samyagajJAnavaDe tattvaavadha meLavI ane samyaphacAritravaDe tatvaramaNa karI ke svabhAvaramaNane zubha abhyAsa sevIne anukrame sthiratA guNane khIlavI, mokSAthI sAdhu aMte AtmaekatvatA yAne saMpUrNa sthiratAcAritrane prApta karI zake che. tevI saMpUrNa sukhadAyI dazA pragaTa karavAne sarva bAdhaka kAraNene bahu sAvadhAnatAthI dUra karavAnI ane sarva sAdhaka kAraNene bahu yatnathI AdaravAnI jarUra paDe che. ema karIne anukrame sarva iMdriyavijaya ane sarva kaSAyajaya karatAM, AtmA zAMta, prazAMta ane upazAMta banI jAya che. A zAMta, prazAMta ane upazAMta AtmA ja saMpUrNa sthiratAne-kahe ke zuddha svabhAvaramaNane pUrNa adhikArI hoI zake che. prasaMge pAta pUrNa sthiratAprApta paramAtmAnuM athavA siddha AtmAnI sthitinuM kaMIka digdarzana karAvavA zrImadda padyavijayajI mahArAje zrI siddhapadanI pUjAmAM A pramANe varNana karyuM che. (DhALa-rAga phAga) siddha bhaje, bhagavaMta, prANa pUrNAnaMdI; siddha lekAleka he eka samaye, siddhivadhU varakata; aja avinAzI akSaya ajarAmara, svadravyAdika paMta. prANu1 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 222 ] zrI kapUravijayajI vaNa na gaMdha na rasa nahiM pharasa na, dIrgha hasva na huMta; nahi sUma bAdara gatavedI, basa thAvara na kaheta. prANI2 ahI amAnI amArI abhI, guNa anaMta bhadata; padravijayanityasiddhasvAmIne, laLI laLI laLI praNamaMta. prANu-3 paramArtha e che ke siddhabhagavAna, svabhAva ekatva yAne saMpUrNa sthiratA pariNAmane akSayapaNe prApta thavAthI nitya pUrNAnaMdamAM magna rahe che. teo kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI sarva kAlakanA bhAva pratyeka samaye saMpUrNa rIte jANe chedekhe che ane saMpUrNa AtmazaktinA svAmI thayA che. azarIrI-arUpI zuddha cetanAnA svataMtra svAmI thayAthI temanAmAM koIpaNa prakAre pugaLa saMbaMdhI vikAra saMbhavato ja nathI. teone janma, jarA ane maraNa Adi vyAdhi ke upAdhine leza mAtra saMbaMdha nathI. tethI ja teo aja, avinAzI, akSaya ane ajarAmara gaNAya che. AtmAnI sahaja svAbhAvika niSkaSAyavRtti prApta thayAthI te anaMtAnaMta guNanA adhipati thayA che. jeo sadAkALa ekAMtika ane AtyaMtika sukhamAM nimagna rahe che evA siddha bhagavAnane ame trikaraNa zuddhithI namaskAra karIe chIe. je uttamottama sthiratAcAritrathI siddha bhagavAna sahajAnaMdamAM nimagna rahe che te cAritra sarvadA anumodanIya ane anukaraNIya che. evI uttamottama sthiratAne sAdhavA mATe ja sarva zubha karaNa karavAnI che. evA uttama lakSapUrvaka prayatna karanAra puruSa aMte saphaLatAne pAme che. 8. ( je. dha. pra. pu. 25, pR. 16, 34 ] Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [23] (4) moASTa. vivecana-jyAM sudhI jIvane mehane udaya prabaLapaNe varte che ane tethI ja vivekavikaLa banI vicitra prakAranI viparIta ceSTA karavAmAM Ave che tyAM sudhI pUrvokta sthiratAnA abhAve mana, vacana ane kAyAnI capaLatA jevI ne tevI banI rahe che. mahAsakta jIvanuM mana markaTanI peThe jyAM tyAM bhaTakatuM ja rahe che, vacana dAru pIdhelA IntoxicatednI peThe yuddhAtadvA bolAya che, ane kAyA mUchitanI peThe upagazUnyapaNe pravarte che. AvA capaLa svabhAvathI mehAMdha ja kaMI paNa Atmahita sAdhI zakatA nathI ane bhAgyavazAt maLelA mAnavabhavane mehAMdhapaNe vyartha gumAve che. parapadugalika vastumAM ja rati pAmanArA mehAMdha jIvone sahaja svAbhAvika sukhamAM anAdara hovAthI tevA nirupAdhika zAMta sukhathI te banazIba ja rahe che, teo kRtrima sukhane mATe mahenata kare che, ane AtmasAdhananI upekSA karI amUlya mAnavabhavane hArI jAya che. AvI viparIta ceSTA mehanI prabaLatAthI banavA pAme che, mATe mokSAthI janee mehanuM svarUpa samajIne teno tyAga kare jarUra che. sarva karmamAM paNa mohanIya karmanI ja pradhAnatA kahI che, mehanIya karmane kSaya thaye chate sarva karmane svata: kSaya thaI jAya che, ane tenI vRddhi thatAM sarva karmanuM jora vadhe che. ema samajI mekSAthI bhavya janee mahano ja parAjaya karavA svapuruSAthane sadupayega karo joIe. e moha zAthI uddabhave che? zAthI vRddhi pAme che ane tene nirmULa karavAne upAya zuM che? tenuM zAstrakAra pote prathama saMkSepathI bhAna karAve che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] zrI karavijayajI huM ane mAruM' evo A moharAjAne maMtra samasta jagatane aMdha karanAre che. eTale "huM ane mAruM' e be zabdanA saMketathI AkhuM jagata mahine vaza thaI jAya che, paraMtu nakArayukta thayelA te baMne zabdo vaDe banelo pratimaMtra mohane ja kSaya karanAre thAya che. arthAt "nahIM huM ane nahIM mAruM" evI bhAvanAvALA mahAmaMtrathI samartha evA mohane paNa parAjaya thaI zake che. tAtparya ke mahane jItavA mATe evI sadabhAvanAnI khAsa jarUra che. te vinA kaI rIte prabaLa mohane parAjaya kara zakya nathI. "huM ane mAruM" evA mithyA abhimAnathI AtmAne ja parAjaya thAya che. paNa je bhedajJAnathI sadvivekanA vege evuM mithyAbhimAna gaLI jAya ane vastutatvanuM yathArtha bhAna thAya te pachI sarva vyavahArakaraNamAM kartutvapaNAne mithyA ADaMbara tajI daI sAkSIpaNe mAtra madhyasthapaNuM ja avalaMbavAmAM Ave. tevuM udAra sAkSIpaNuM to jyAre "huM ane mAruM" evI anAdinI viparIta buddhine tajI "nahIM huM ane nahIM mAruM' evI sadabuddhi dhAravAmAM Ave tyAre ja banavuM zakaya che. "huM ane mAruM" evI viparIta vAsanA anAdi avivekage sahagata hovAthI mahamUDha jIvane pratyeka kAryamAM prAya: evI ja mAThI bhAvanA banI rahe che. evI viparIta bhAvanAvaDe AkhuM jagata aMdha banI gayuM che, ane ema aMdha banI jAya temAM kaMI Azcarya nathI. jyAre kaI prabaLa bhAgyavazAt sadaguruno samAgama pAmI temaNe Apelo hitopadeza AdarapUrvaka sAMbhaLI, hadayamAM dhArI tene marma vicAravAmAM Ave ane tevA sadvicArage sadviveka jAgavAthI pitAnI anAdinI bhUla-pratyeka kAryamAM thatuM mithyAbhimAna-"huM ane Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : [ ra25 ] mAruM" e barAbara samajI zodhI kADhavAmAM Ave temaja tevI gaMbhIra bhUlane sudhArI, pratyeka kAryamAM nirabhimAnapaNe "nahIM huM ane nahIM mAruM' ema zuddha buddhithI mAnavAmAM-AdaravAmAM Ave tyAre ja mehane parAbhava karavAnA sAdhanabhUta sarva zubha sAmagrInI sArthakatA mAnI zakAya. te vinA to prApta thayelI zubha sAmagrI paNa kevaLa niSphaLa ja samajavI. e ja vAta upAdhyAyajI mahArAje nIcenA padamAM pradarzita karI che. pada-rAga dhanAzrI. cetana! jJAnanI daSTi nihALe, cetana mehadRSTi dekhe so bAure, heta mahA matavAle. cetana- 1 mehadRSTi ati capala karata he, bhava vana vAnara cALe; yoga viyoga dAvAnaLa lAgata, pAvata nahi vicAle. cetana. 2 mahadaSTi kAyara nara Darape, kare akArana TALe; rana medAna lare nahi arizu, sura lare kyuM pALe. cetana- 3 mahadaSTi jana janake paravaza, dIna anAtha du:khALe; mAge bhikha phare gharagharaNuM, kahe mujhane keu pALe. cetana- 4 mehadaSTi madamadirA mAtI, tAke heta uchALe; paraavagunarAge se ahaniza, kAga azuci kyuM kALe. cetana, 5 jJAnadaSTimAM doSa na ete, kare jJAna ajuAle; cidAnaMdaghana sujasa vacanasa, sajajana hRdaya pakhALe. cetana- 6 jyAM sudhI jIva mehagrasta thaI madamattanI pere phare che tyAM sudhI tenI viparIta ceSTAyege bhAre khuvArI thAya che. jyAM sudhI 15 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] zrI kapUravijayajI mohanuM jora vizeSa hoya che tyAM sudhI jIvane guNaruci athavA zuddha dharmaruci thatI nathI. paNa UlaTe jema kAgaDe azuci upara jaIne bese che tema tene avaguNa ja priya lAge che, paranA avaguNa ja zete phare che, paranA avaguNa gAya che ane pite avaguNa sevate jAya che. jyAre jIvane kavacit bhAgyayoge saddagurunI kRpAthI jJAnadaSTi jAge che tyAre tene svAbhAvika rIte saddaguNaruci, paraguNagrahaNa, svadeSazodhana ane svadeSane tyAga karavA sahaja AtmapreraNuM thAya che, tyAre ja jIvanI kharI bhAgyarekhA jAgI samajavI ke jyAre te AtmapreraNAthI ja mithyAbhimAna, ahaMtA ane mamatA tajIne, namravRtti dhArI svahita sAdhavA sanmukha thAya, "huM ane mAruM" evA mehanA mahAmaMtrathI sarva ke viDaMbanA pAmyA che tethI bacI jAya te ja kharo bhAgyazALI che. mohathI bacavAno kharo upAya zAstrakAra spaSTa rIte batAve che. 1. zuddha Atmadravya e ja "huM" chuM ane zuddha jJAna guNa e ja "mAruM" che. zuddha AtmadravyathI jude kaI "huM nathI" ane zuddha jJAna guNathI jUduM kaMI "mAruM nathI." evuM yathArtha bhAna, evI yathArtha zraddhA, evo yathArtha viveka e mohanuM vidAraNa karavA mATe tIkSaNa zastra che. zuddha pada hovAthI "huM" e vastugate kaMI vastu te hevI ja joIe, temaja "mAruM" e eka padavALI "huM" saMbaMdhI kaMI paNa chatI vastu hevI saMbhave che. te "huM" ane te "mAruM zuM che, tene zAstrakAra pote ja khulAso kare che. asaMkhyAta pradezamaya zuddha cetana dravya te "huM" chuM, ane te zuddha cetanadravya saMbaMdhI zuddha jJAnaguNa te "mAruM" che. te sivAya kaMI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [27] paNa tattvathI "huM" ke "mAruM" nathI, ane heI paNa zake nahi. zuddha cetanadravya vinA ane zuddha jJAnaguNa vinA bAkInuM badhuM "para" che, ane te para hevAthI ja pitAne kaMI paramArthathI upayogI nathI. AvA prakAranI jJAnadaSTi kahe ke vivekadraSTi kahe te mehanuM mULa kADhavAne prabaLa zastra samAna che, tethI dareka mokSAbhilASI bhavya janoe mahine nirmULa karavAne evI daSTi dhAraNa karavAnI khAsa jarUra che. evI jJAnadaSTithI AtmAne thato apUrva lAbha tathA tenI khAmIthI thatI hAni zAstrakAre pote ja anya sthaLe spaSTa karI batAvela che, tenuM manana karavA mATe te pada nIce TAMkI batAvyuM checetana ! je tuM jJAna abhyAsI, cetana, Apahi bAMdhe Apahi chAre nija mati zakti bikAsI. cetana- 1 je tuM ApasvabhAve khele, AsA chAra udAsI; sura nara kinara nAyaka saMpati, te tuja gharakI dAsI. cetana- 2 meha cAra jana guna dhana lUse, deta Asa gala phAMsI; AzA chora udAsa rahe je, se uttama saMnyAsI. cetana0 3 jega laI para Asa gharata he, yAhI jagatameM hAMsI; tuM jAne meM gunakuM saMcuM, guna te jAte nAsI. cetana 4 pudgalakI tuM Asa dharata he, se to sabahi binArasI; tuM to bhinna rUpa he unate, cidAnaMda avinAzI. cetana- 5 dhana kharace nara bahuta gumAne, karavata leve kAsI; tethI duHkhake aMta na Ave, je AsA nahiM ghAsI. cetana- 6 sukhajalaviSamaviSaya mRgatRSNA, heta mUDhamati pyAsI vibhrama bhUmi bhaI paraAsI, tuM te sahaja vilAsI, cetana- 7 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra28] zrI karavijayajI yAke pitA meha duHkha bhrAtA, heta viSayarati mAsI, bhava suta bharatA aviratirAnI, mithyA mati e hAMsI. cetana 8 AsA chAra rahe je jogI, se have zivavAsI: unake sujasa bakhAne jJAtA, aMtaradaSTi prakAsI. cetana- 9 A mithyAbhimAna tajI je mehamamatAne tilAMjali de che, te namra AtmA nirmohI thaIne je sahaja samAdhisukhane anubhava kare che tene A padamAM kaMika citAra Apyo che. temaja je mithyA abhimAnathI "huM ne mAruM" karI karIne mare che evA mohamUDha prANanI je viDaMbanA thAya che tene paNa Alekha karyo che. mehamamatAthI rahita vivekI AtmA jema jema parapugalanI AzA cheDI udAsInatA dhAre che tema tema tenI ni:spRhatAthI sarva saMpatti tene vaza thatI jAya che, paraMtu je mohavaza thaI paranI AzA rAkhe che tene to parAdhInatAthI duHkha mAtra prApta thAya che, ema samajIne ja susAdhu jana jagatathI udAsa thaI rahe che. je joga-saMnyAsane dhArI para AzA rAkhe che te jagatamAM UlaTA hAMsIpAtra thAya che. jeNe pitAnuM zuddha svarUpa pichAnyuM che, jene AtmAne sahaja anubhava thaye che ane jene AtmAmAM ja rati lAgI che e sahajAnaMdI puruSa te pArakI AzA karato ja nathI. mahAsakta jIva game tevI kaThina karaNa kare te paNa tene mokSa thato nathI ane meha rahita-nirmohInuM sahajamAM kalyANa thAya che. mehavikaLa jIvanI jagatamAM vividha viDaMbanA thAya che, tene mRgatRSNA sama bAhya sukha sAcAM bhAse che, paraMtu te pariNAme bhAre azAMti anu Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 229 ] bhave che. vivekadraSTi jIva svAdhIna paNe sukhazIlatAne tajI bahArathI kriyAkarNane sahe che, paraMtu aMtaramAM uttama zAMtine ja anubhava kare che. mehAMdha cho game tevA kaSTane sahIne paravastune saMcaya karI temAM mamatA bAMdhI, aMte tene ahIM ja rahevA daI prANatyAga karIne duraMta saMsAracakramAM pharyA kare che tyAre vivekadraSTi jano jema bane tema parapravRtti tajI, tethI nyArA rahI, game tevAM duHkhane svAdhInapaNe sahana karI, nivRttine sevI, saMsArane aMta karI avicaLa sukhane mATe ja yatna kare che. mohajALane tajI zuddha niSThAthI AtmasAdhana karanArane ja aMte akSaya avicaLa sukha maLe che. meha tajyA vinA saMyamakriyA paNa kalezarUpa ja thAya che, ane meha tajI vItarAgabhAva bhajyAthI saMyama mAtra sukhadAyI thAya che, ema samajIne sadabhAgya prApta thayelI sarva zubha sAmagrIne saphaLa karavA, sagurunI AdarapUrvaka sevAbhakti karI, sadupadeza sAMbhaLI, AdarI, mithyAbhimAna tajI, ahaMtA mamatAne nivArI, svahita sAdhavA sAvadhAna thavuM ghaTe che. have je bhavya prANI saMsAranI mehanIthI ja nyAro rahevA dhAre che te nyAre paNa rahI zake che ema zAstrakAra batAve che. 2. vividha prakAranA zubhAzubha karmanA prabhAve jIvane jUdA jUdA anukULa ane pratikULa saMge svAbhAvika rIte ja prApta thAya che. temAM je vivekadaSTithI nahiM mUMjhAtA taTastha thaI rahe che temAM mithyAbhimAnathI mUjhAI jaI ahaMtA mamatA dharatA nathI, harSazekane tajI samabhAve rahe che ane katvapaNuM tajIne kevaLa sAkSIpaNuM ja seve che tema samabhAvI janene tene prasaMge kaMI paNa hAni thatI nathI. jema AkAzane kaMI paNa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] zrI karavijayajI lepa lAgatA nathI tema nirmAI jIvane kaMi paNa karmInA lepa lAgatA nathI. nirmohI AtmA te nirmaLa jJAnadaSTithI A saMsArane eka nATaka jevuM jue che, vividha karmavazavatI jIvAne nAnAvidha kArya karavAnA jUdAM jUdAM pAtra samaje che, meharAyane tene sUtradhAra lekhe che, ane pAte eka madhyastha prekSaka tarIke sarva nATakaracanAne samabhAvathI jotAM chatAM temAM lezamAtra mUjhatA nathI. duniyAnI game tevI meAhaka vastumAM tene meha thatA nathI, duniyAnI asAratA yAne kSaNabhaMguratAne te sArI rIte jANIne tethI udAsInatA dhAre che, duniyAnI mAhamAyAmAM te lagAre sAtA nathI, paNa te mAhamAyAne pote vivekahaSTithI samULagI dUra karavAne zaktimAna thAya che. amUhadiSTa evA te 'mahAzayanI A mAhamAyAmAM kevI udAsInatA banI rahe che tenuM zAstrakAre ja eka padamAM citra ApeluM che, te sarva kAi AtmahitaiSIone avaleAkavA ceAgya che. pada--rAga bihAga. AyA kArI re, mAyA ma kare| catura sujANa ! mAyA vAhyo jagata vadhu dhA, dukhiyA thAya ajAna, je nara mAyAe mehI rahyo tene, svapna nahi sukha ThAma, mAyA0 16 nhAnA meTA narane mAyA, nArIne adhikerI; vaLI vizeSe adhikI mAyA, garaDhAne jhAjherI. e Teka. mAyA02 AyA kAmaNa mAyA mAhana, mAyA jaga dhUtArI; mAyAthI mana sahunuM caLiyuM, lAbhIne bahu pyArI. mAyA0 3 sAyA kArana deza dezAMtara, aDhavI vanamAM jAya; jahAja esIne dvIpa dvIpAMtara, jai sAyara apalAya, mAyA0 4 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : mAyA meLI karI bahu bheLI, lAle lakSaNa jAya; bhayathI dhana dharatImAM gADha, upara visadhara thAya. jogI jata tapasI saMnyAsI, nagna thai paravariyA; UMdhe mastaka agni tApe, mAyAthI na uriyA. zivabhUti sarikhA satyavAdI, satya ghASa kahevAya; ratna dekhI tenuM mana caLiyuM, marIne duti jAya. labdhidatta mAyAe niDayA, piyA samudra mAjhAra; sukha bhAniyA thaine marIyA, peAtA naka meAjhAra. sAyA0 8 mana vacana kAyAe mAyA, mUkI vanamAM jAya; dhana dhana te munIr rAyA, dhruva gAMdha guNa gAya. mAyA 9 [ 231 ] sAcA0 5 paMDitaka pAthI hAi eDI, tIrathIyAka pAnI; ceAgI ghara bhabhUta hAi beThI, rAjA ke ghara rAnI. mAyA da mAyAha 7 mehamAyAthI bhalA bhalA puruSA paNa bhUlIne gAthAM khAi jAya che. je AkhA jagatane nacAve che tevI mAyAthI je peAtAnA bacAva karI zake che tene dhanya che, ane te ja muktinA adhikArI che. zrImad vinayavijayajI mahArAje paNa kahyuM che ke padma-rAga AzAvarI. AyA mahA DhaMgaNI meM jAnI, mAyA. e Teka. trizuna phrAMsA leI kara deArata, khelata amRta mAnI. mAyA0 1 kezava ghara kamalA heAI beThI, zaMbhu ghara bhavAnI; brahmA ghara sAvitrI hAi beThI, IMdra ghare iMdrANI. mAyA mAyA 3 kine mAyA hIro kara lInI, kine grahI kArI jAnI; kahata vinaya sune ama lA, unake hAtha mikAnI. mAyA0 4 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 232 ] zrI kapUravijayajI " jema kAi mugdha jIvA rUpanA bhramathI chIpaTTI levAne doDe che tema mUDha janA kalpita sukhanI bhrAMtithI mAhamAyAmAM phasAi jAya che, duniyAmAM dazyamAna thatI mAhaka vastuone jJAnIvivekI puruSA " mAyA rUpa eTalA mATe ja mAne che ke te mugdha jIvAne bhramamAM nAMkhI duHkhanA bhAgI kare che. mAhamAyAthI kAinu kadApi kaMi paNa kalyANa thayuM nathI. tenA tyAga karavAthI ja sahu koinuM kalyANu thaI zake che, mATe duniyAnI mahamAyAthI AtmarakSaNu karavA sadAkALa sAvadhAna rahevuM joie. vivekadRSTine te sasAramAM rahyA chatAM paNa duHkha nathI ema zAstrakAra spaSTa karI batAve che. 3. jenA ghaTamAM viveka pragaTyo che ane tethI jene svaparatu sArI rIte bhAna thayuM che evA tattvaSTi mahAzaya kadAca kavazAt sa sAramAM ja rahyo hAya ane tethI tene duniyAmAM vidha vidha nATaka jovAnuM saheje ja banatu hoya teA paNa te temAM lagAre mUMjhAtA nathI, dareka prasa Mge te karmanuM sAmrAjya jagata upara chavAI gayelu sAkSAt anubhave che. sarva prakAranAM kalpita sukhadu:khanAM sAdhana jIvane zubhAzubha karmanA prabhAve ja prApta thAya che ema te sArI rIte samaje che, tethI temAM kai ha ke kheda nahIM karatAM te samabhAve rahI zake che. jema prabaLa pavananA cege jaladhinAM jaLa UMce caDhe che ane pavana paDatAM ja te jaLa pAchAM jevAM ne tevAM ja sthira thai jAya che tema zubhAzubha karmanI prakhalatAthI jIvane kalpita sukhadu:khanAM sAdhana adhikAdhika uparAupara maLe che, ane te karma kSINa thaye chate ukta sAdhana Ape|Apa azya thaI jAya che, evuM jene sahaja bhAna thayu che evA zubhAzaya jJAnI karmanA ceAge prApta thayelA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 233] zubhAzubha padArthamAM kema mUMjhAya ? jeNe karmanuM svarUpa bArIkIthI jANyuM che tene tevA koI paNa anukULa ke pratikULa prasaMgamAM vivekadraSTithI vartatA mUMjhAvAnuM kazuM kAraNa nathI. jema madirApAnathI matta thayela mAnavI jyAM tyAM bhaTakate gothAM khAte vividha prakAranI ceSTA kare che tema mehamAyAmAM mUMjhAyelA prANa A saMsAracakramAM arahA5rahA athaDAIne bhAre vyathA anubhave che. jJAnI puruSe A saMsArane eka moTA vizALa nagaranI upamA Ape che. devagati, manuSyagati, tiryaMcagati ane narakagatirUpa tenA cAra cATA che, ekeMdriyAdirUpa pADA (paLa) che, ane 84 lakSa chavAjenirUpa jUdAM judAM sthAna che. temAM bhinnabhinna jI nATakIyA (pAtra) che, ane meha sUtradhAra che. moha temane jema nacAve che tema te bApaDA nAce che. 84 lakSa chavAyenimAM vAraMvAra janma levArUpa navA navA veSa dhAraNa karIne teo bAla, taruNa ane vRddha avasthAne athavA jaghanya, madhyama ane utkRSTa evI aneka prakAranI avasthAne sUtradhAranI AjJA mujaba bhajavI dekhADe che. AvA vicitra nATakane taTasthapaNe jenArA tatvadaSTi evA jJAnI puruSo ja che. teo sArI rIte anubhavapUrvaka jANe che ke sarve saMsArI ane sUtradhAranI AjJA mujaba nAcavuM ja paDe che, tethI te bApaDA anAtha jIvonI punaH punaH janma dhAraNa karavArUpa durdazA thAya che. kSaNamAM hase che te kSaNamAM rUe che, kSaNamAM rati te kSaNamAM arati, kSaNamAM harSa te kSaNamAM kheda, evI vicitra sthiti temane paravazapaNe anubhavavI paDe che. evI viSama sthiti mohamUDha mAnavIone te zuM paNa mehavazavatI devAdikane paNa anubhavavI ja paDe che. AvI doraMgI duniyAmAM Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34]. zrI karavijayajI phakta tatvadaSTi jIve ja sukhI che. game tevA samaviSama saMgamAM samabhAve vartavAthI temane duHkhanuM kAraNa rahetuM nathI. je mUDha prANI sAMsArika mAyAmAM mUMjhAI jaI temAM "ahaMtA ane mamatA " mAnI bese che temane ja duHkhane avakAza rahe che. je tatvajJAnI tevA mithyAbhimAnathI mukta thayA che teo te sadA sukhI ja che. saMsAravyavahAramAM rahyA chatAM paNa teo temAM lepAtA ja nathI. jIva jyAre mohavaza thaI paravastumAM ahaMtA ane mamatA" mAne che tyAre ja tene saMge rAga, rati ke harSa thAya che, ane tene ja viga thatAM dveSa, arati ke kheda thAya che, paNa je mahAzaya prathamathI ja vivekavaDe paravastumAM mithyA "ahaMtA ane mamatA" mAnatA ja nathI te zubhAzayane samatA pariNAmathI rAga-dveSa, rati-arati ke harSa-khedane prasaMga ja nahIM hovAthI duHkha kayAMthI hoya ? jema dAruDIyA leke dAru pIvAnA sthAnamAM ekaThA maLI dArunA yAlA pIne gAMDA-madenmatta banI chaDecoka aneka prakAranI kuceSTA kare che, nahiM bolavA gya bole che ane nahiM karavA gya kare che ema aneka prakAranI viparIta ceSTA dArUnA nazAmAM kare che, tema nAnA prakAranA mAThA saMkalpa ane vikalpavaDe mehane vaza thayelA mUDha che A saMsArarUpI vizAla nagarInA catutirUpa cauTA, ekeMdriyAdi jAtirUpa pADA ane 84 lakSa chavAyenirUpa vividha utpattisthAnamAM vAraMvAra janmamaraNAdikanAM duHkhane devAvALAM rAgadveSa, rati arati Adi 18 pApasthAnakone ahaniza sevyA kare che. jene kaMI paNa hitAhitanuM bhAna ja nathI evA vivekavikaLa ajJAnI che tuccha evA viSayasukhane mATe kSaNika sukhanI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 235 ] lAlasAthI aneka januM upamana kare che, anyane aprItikAraka ane ahitakArI evuM asatya bole che, prANanI jevI pathArI lekhAyelI pArakI lakSamInuM apaharaNa kare che, parastrI, kulAMganA ( kumArikA), vidhavA ke vezyAnI sAthe vyabhicAra seve che, atyaMta mUchavaDe eka yA aneka cIjone saMgraha kare che, krodhAdika kaSAyane seve che, rAga dveSa kare che, paranI sAthe kaleza pedA kare che, paranI upara khoTA ALa caDhAve che, pArakI sAcI ke khoTI cADI khAya che, IniSTa saMgaviyegamAM harSa ane kheda dhare che, pArakI niMdA kare che temaja pitAnA vakhANa kare che, mAyAmRSAne seve che-vizvAsaghAta kare che ane mithyAtvazalyane seve che-nahiM mAnavAnuM mAne che, nahiM kahevAnuM kahe che ane nahiM karavAnuM kare che-A pramANe aDhAre pApasthAnakane ahoniza sevIne potAnA AtmAne malina karanArA avivekI jI pUrvapuNyane prApta thayelI zubha sAmagrIne durupayoga karIne aMte adhogatine ja pAme che. narakagatimAM paramAdhAmIe temane vidhavidha prakAre pIDA kare che. baLyA upara khAra devAnI jema te temane pUrvanAM pApakRtyenuM smaraNa karAvIne saMtApe che. teonI tyAM je je viTaMbanA thAya che tenuM yathArtha khyAna karavAne koI samartha nathI. paramAdhAmakRta viDaMbanA uparAMta kSetra saMbaMdhI ane a nyajanya je je vyathA tyAM temane sahevI paDe che te sAMbhaLatAM paNa zrotAjananuM komaLa hRdaya kaMpe che. chedana, bhedana, tADana ane tajana vinAno eka kSaNa paNa e bhAgye ja jAya che ke jemAM temane kaMI paNa vizrAMti maLatI hoya. vacana. thI varNavI na zakAya evAM evAM aghora duHkha temane tyAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [236 ] zrI kapUravijayajI satata sahevAM paDe che. tiryaMcagatimAM paNa parAdhInapaNe kSudhA, tRSA, zIta, uSNa, baMdhana, chedana ane vadha saMbaMdhI mahAApadA temane sahevI paDe che. daivavazAt manuSyagatimAM utpanna thAya te paNa duHkhadAridra ane dInatAvALI ja sthiti anubhavavI paDe che, ane devagatimAM utpanna thAya te kitviSika athavA Abhigika devapaNe temane viTaMbanA sahevI paDe che. Ama koI paNa gatimAM temane pUrvakRta pApanA yoge kSaNabhara paNa svataMtra samAdhi-sukha prApta thatuM ja nathI. vaLI ukta cAre gatimAM evAM evAM aghera duHkha temane aneka vAra anubhavavAM paDe che. vaDanAM bIjanI pere temanA duHkhanI paraMparA vadhatI ja jAya che. tevI nirAdhAra sthitimAM temane koI paNa trANa-zaraNa ke AdhArabhUta thatuM ja nathI. zAstrakAre yuddha kahyuM che ke - dharmeNAdhigataizvaryA dharmameva nihaMti yH| kathaM zubhAyatirbhAvI, sa svAmidrohapAtakI / / dharmavaDe ja moTAI pAmyA chatAM, dharmavaDe ja prajA pratiSThA, mAnamaratabo pAmyA chatAM ane dharma vaDe ja vividha addhisiddhi sAMpaDayA chatAM je mUDhamati dharmano ja anAdara kare che tevA pApI svAmIdrohInuM zreya zI rIte thaI zake ?" kRtajJa mANase te upagArIne upagAra eka kSaNa paNa nahi visAratAM te upagArIne banI zake teTalo badale vALavA eka kSaNa paNa pramAda karo ghaTe nahi. chevaTa svaupagArInI AjJAnuM sArI rIte pratipAlana karIne paNa pote kRtArtha thavuM joie. kaI rIte svaupagArathI viruddha vartana karI kRtanatAnuM kalaMka to vahana na ja karavuM joIe, chatAM je tevA ja viruddha vartanathI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 237] kRtagha thAya che te adhama jIvone kadApi paNa uddhAra thavo saMbhavato nathI. teone tevAM pApAcaraNathI kadApi samAdhi thaI zakatI nathI. teo to kevaLa adhogatinA ja adhikArI hevAthI jyAM tyAM jyAre tyAre asamAdhine ja prApta kare che. AvA dUSita ane anya lekonA hitamAM ja vadhAro kare che. pote ja asamAdhigrasta chatAM anyane samAdhibhUta zI rIte thaI zake? "vagha drita avaM gharAvA zaM ?" pote ja nidhana hoya te anyane dhanADhaya karavAne zI rIte samartha thAya? A pramANe svaparanuM hita karavAne badale ahita ja karanAra pAmara prANanI saMsArasaMtati vadhatI ja jAya temAM Azcarya zuM ? AtmAnuM zuddha svarUpa samajAyA vinA ane pitAnuM kharuM kartavya jANyA vinA jIvane aneka bhavamAM bhaTakavuM paDe che, mATe zAstrakAra potAnuM zuddha svarUpa jaNAvatA satA A prANa pitAnuM zuddha svarUpa kema jANI zakato nathI, tenuM kAraNa kahe che. 5 zuddha sphaTika ratna jevuM nirmaLa hoya che tevuM ja nirmaLa AtmAnuM sahaja svarUpa che. tevA zuddha svAbhAvika svarUpamAM kaMI paNa upAdhi saMbhavatI ja nathI. AtmAnA evA zuddha svarUpane sAtizaya jJAnI puruSo sAkSAt anubhave che-jue che, paraMtu karmarUpa upAdhisaMbaMdha lAge che jemane evA jaDa leka tevA zuddha svarUpamAM mUMjhAya che. AtmAnA zuddha nipAyika svarUpanI te yathArtha pratIti yA anubhava karI zaktA nathI, jethI jaDa jIvo mUMjhAya che, te karmarUpa upAdhivaDe ja mUMjhAya che. rAgadveSa athavA krodhAdika kaSAyane jJAnI puruSe bhAvakarma kahe che, ane jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, nAma, Ayu, getra ane aMtarAya e AThene pUrvokta rAgAdikanI utpattinAM ane zAna sahanIya sina Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [238] zrI kapUravijayajI athavA vRddhinAM kAraNa hevAthI dravyakarma kahe che. nizcayanayathI jotAM te zuddha svarUpamAM evI upAdhi saMbhavatI ja nathI, paraMtu vyavahAranayathI sAMsArika avasthAmAM tevI upAdhi paNa hevI ghaTe che. nizcayanayathI te AtmAnuM svarUpa sahaja nirupAdhika ja che, paraMtu vyavahAranayathI evo upAdhi saMbaMdha jIvane anAdi kALano heva ghaTe che te upAdhi saMbaMdha che karavAne ane anukrame zuddha nirupAyika svarUpe pragaTa karavAne yAne prApta karavAne prabaLa puruSArthanI jarUra che. jema jema bhavya AtmA Apavacana anusAre sahaja nirupAdhika svarUpane sAdhavA anukULa sAdhananuM sevana karate jAya che tema tema svapuruSArthanA pramANamAM pUrvokta upAdhisaMbaMdhane e che karIne anukrame zuddha nipAdhika svarUpane siddha karavAne te samartha thAya che. zrImadda yazovijayajI mahArAja pote ja ukta bAbatanuM A pramANe anya sthaLe samarthana kare che- jema nirmaLatA re ratna phATitaNuM, tema je jIva svabhAva; te jina vIrere dharma prakAzi, prabaLa kaSAya abhAva. zrI sI. jema te rAte phUle rAtaDuM, zyAma phUlathI re zyAma; puNya pApathI re tema jaga jIvane, rAgadveSa pariNAma. zrI sI. dharma navi kahiye re nice tehane, jeha vibhAva vaDa vyAdhi; pahele aMgere eNupere bhAkhiyuM, kameM heya upAdhi. zrI sI. je je aMze re nipAlikapaNuM, te te jANe re dharma; samyagdaSTi re guNaThANAthakI, jAva lahe zivazarma. zrI sI. ema jANune re zAnadazA bhajI, rahiye Apa svarUpa; parapariNatithI re dharma na chAMDiye, navi paDiye bhavadhUpa. zrI sI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [23] zrImadda upAdhyAyajI mahArAje karelA samarthanane paramArtha evo che ke zrI vIraparamAtmAe AtmAne je zuddha svabhAva phaTika ratnanI je nirmaLa kahyo che te rAgadveSa yAne kaSAyarUpa kalaMkathI sarvathA rahita hovAthI kevaLa niSkaSAyatArUpa che. AtmAnA sahaja nirupAdhika svabhAvamAM lezamAtra kaSAyane saMbhava ja nathI. jyAM sudhI rAgadveSa yAne kaSAyanuM kaMI paNa astitva hoya tyAM sudhI te AtmAnuM zuddha nirupAyika svarUpa hovuM ghaTe nahi. jyAre rAgadveSa athavA kaSAya mAtrane atyaMtabhAva thAya, temane sarvathA lepa thayAthI kadApi prAdurbhAva thAya ja nahiM tyAre ja te AtmAnuM zuddha svAbhAvika svarUpa pragaTayuM kahI zakAya. jema zuddha evA sphaTika ratnanI upara rAtuM phUla mUkavAmAM Ave te te AkhuM ratna rAtuM ja dekhAya che, ane kALuM phUla mUkavAmAM Ave te te saghaLuM kALuM ja dekhAya che, tema nizcayathI zuddha evA AtmAne paNa zubhAzubha karmayoge rAgadveSane pariNAma hAva ghaTe che, eTale ke zubhAzubha karma e AtmAne kalaMkarUpa che, tethI ja AtmAne rAgadveSamaya pariNAma saMbhave che. kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI ja nathI. jIva je kSaNamAM rAte ane kSaNamAM tAto thAya che te teNe pote ja karelAM karmanA yege ja. karmakalaMkana sarvathA abhAva thaye chate to rAgadveSa yA kaSAyane prAdurbhAva hoI zake ja nahiM. jyAM sudhI karmakalaMkanA sadabhAve rAgadveSa yA kaSAyane kaMI paNa sadbhAva hoya tyAM sudhI zuddha nizcayanayathI AtmA zuddha dhamI kahevAya ja nahiM; kemake karma te AtmAne kalaMkarUpa che, ane zuddha AtmAmAM che tevuM kalaMka sarvathA hovuM ghaTe ja nahiM. karmathI ja vibhAva-pravRttirUpa upAdhi saMbhave che, ane AtmAnA zuddha svarUpamAM evI upAdhi Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] zrI karavijayajI no sarvathA abhAva ja hovo ghaTe che, ema samajIne mumukSu janoe pitAnuM zuddha svarUpa pragaTAvavAne-pUrvokta karmakalaMkane nAza karavAne kaTibaddha thavAnI jarUra che. samyaga darzana, jJAna ane cAritranuM yathAvidhi ArAdhana karavuM e ja AtmAnuM sahaja svarUpe pragaTa karavAne amegha upAya che. jyAM sudhI jIva pramAdane vaza thaI ukta upAyane avalaMbavA vilaMba kare che tyAM sudhI te potAnA sahaja svabhAvanA sAkSAt anubhavathI benasIba rahe che. samyagadarzana, samyagajJAna ane samyakracAritranA abhAve jIva anAdi mithyAtva, ajJAna ane aviratinA ge nAnAprakAranA karmakalaMkathI kalaMkita thaI rAgadveSa ane kaSAyanA pariNAmane dhAraNa kare che. A pramANe rAgadveSa athavA kaSAyanA pariNAmathI ja jIva bhavabhramaNa kare che. ukta upAdhinA abhAve AtmAnuM sahaja svarUpa tatkALa pragaTa thAya che, tevI nirupAdhika dazAmAM AtmA paramazAMtine sAkSAta anubhave che. vaLI AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa thayA bAda zuddha kAMcananI pere tene kaMIpaNa vikAra saMbhavate ja nathI, tethI te zuddhAtmA janmamaraNadikathI sarvathA vimukta thaI niraMtara pUrNAnaMdamAM ja nimagna rahe che. AthI saheje samajI zakAze ke AtmA jeTale aMze samyagadarzanAdikanuM yathAvidhi ArAdhanA karavA ujamALa thaze, teTale teTale aMze pUrvokta karmaupAdhithI mukta thaI nirupAdhikapaNAne prApta thatuM jaze. AvI sAdhakadazA jIvane cethA guNaThANAthI mAMDIne cAdamAM guNaThANa sudhI saMbhave che. aMte sarva karmaupAdhithI sarvathA mukta thaI AtmA ajarAmarapadane prApta thAya che. AvuM ekAMta nirupAdhika sukha sarva siddha paramAtmA sAkSAta anubhavI rahyA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 241] che. siddha bhagavAnanA sukhane kadApi aMta nathI, ema samajI anAdi vibhAvapariNatine ekAMta duHkhadAyI jANe ekAMta sukhadAyI svabhAvapariNatine sAdhavA sadviveka dhAra avazyane che, ema uparyukta samarthanane paramArtha vicAratAM spaSTa mAlama paDe che. sadvivekI janene sadvartanane zIdhra sahaja sukhanI prApti thaI zake che. AvA nipAdhika sukhane mehanA vilayathI sAkSAt anubhavatA chatAM jJAnI puruSo tevA satya sukhanA ajANa-bInaanubhavI janene te saMbaMdhI kahetAM saheje saMkecAya che, ema zAstrakAra jaNAve che. 6. jyAre jIva sadvivege mehano tyAga kare che ane pUrve aviveka cuMge mithyAbhimAnathI "ahaMtA ane mamatA'vaDe poSavAmAM AvelA moha "nAhaM mama" evA pratimaMtravaDe jItI le che tyAre tene AtmAnA sahaja sukhane sAkSAt lAbha maLe che, svAbhAvika sukhane tene sAkSAt anubhava thayA kare che chatAM tevuM sukha anya anubhavI-anadhikArI janenI pAse varNavatAM te saheje saMkecAya che, kemake je jIva mehane vivaza thaI khoTAM kapita sukhamAM ja rAce che temane A sAcA svAbhAvika sukhane khyAla paNa AvI zakto nathI, tethI tevAM svAbhAvika sukhanuM varNana AvA anadhikArInI pAse karavuM te taddana niSphaLaprAya thAya che. "ruci vinA prIti nathI" e nyAyathI kalipata sukhamAM ja ahoniza rAcavAmAcavAvaDe sahaja svAbhAvika sukhamAM arucivALA evA mahAsakta chane satya sukhamAM ruci vinA prIti zI rIte jAge? satya svAbhAvika sukhamAM zraddhA vinA beTAM vibhAvika sukhane tajI sahaja sukhane 16 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra42 ] zrI karavijayajI mATe sacoTa lAgaNuM zI rIte pragaTe? ane jyAM sudhI kalipata sukhane khoTAM jANuM-mAnI tajavAmAM na Ave tyAM sudhI satya svAbhAvika sukhanI pravRtti dvArA prApti paNa zI rIte thaI zake? AvI rIte AMdhaLA AgaLa ArasI dharavA mujaba athavA baherA AgaLa gAna karavA mujaba AvA anadhikArI ayogya jIvonI pAse satya svAbhAvika sukhanuM varNana karavAthI zuM lAbha thaI zakavAne ? ema samajI mehanA kSapazamathI tevA svAbhAvika sukhane sAkSAt anubhavatA chatAM mumukSu ja mohavikaLa jInI pAse evA sahaja sukhanuM varNana karavuM munAsiba gaNatA nathI. mohAsakta jIve AvA virakta mumukSuone gAMDA paNa lekhe che, paraMtu mumukSu jane tenI thoDI ja darakAra kare che. teo te pitAnuM kartavya nirbhayapaNe karyo ja jAya che. kahyuM che ke jaga jANe unamatta e, jANe jaga jaba aMdha; jJAnI jagamAM rahyo, zuM nahi ke saMbaMdha.' "vyavahAre vyavahArazuM, nizcayameM thira thaMbha." ityAdi vacanathI jJAnI-vivekI ja khoTI kalAja tajI svakartavyakarmamAM tatpara rahe che. temanA lokottara vartanathI zuddha vyavahArane puSTi maLe che, zuddha sAdhyadaSTithI ja teo sarvatra jAgRta rahe che. anya AtmAthI ane temanA sadvartananuM anumodana kare che. phakta pagalAnaMdI yA bhavAbhinaMdI jIve ja hAMsI kare che athavA to jene je priya hoya che tenI ja te prazaMsA kare che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [243] janajanakI raci bhinna he, bhejana dUra kapUra; bhegavaMtakuM je ece, nakarabha kare se dUra. karabha hase nRpabhegake, hase karabharka bhUpa; udAsInatA binu nahi, dAnekuM rati rUpa." A pramANe paravastumAM ja rAcavAmAcavAvALA mehAMdha jInI pAse vastasvarUpanuM nirUpaNa karatAM jJAnI puruSane kayAMthI utsAha vadhe ? tathApi "cAri saMjIvinI cAra" nA nyAye anukaMpAbuddhithI zAstrakAre A bAbatanuM taTasthapaNe varNana karyuM che. "cAri saMjIvinI cAra " ne hetu e che ke te vaDe kaI jIvane kathaMcit svarUpa prApti thaI jAya che. tenuM daSTAMta AvI rIte che. kei eka puruSane be strIo hatI. temAMthI eka durAcArI strIe potAnA patine vazIkaraNAdi maMtragavaDe baLada banAvI dIdhuM. te joIne bIjI pativratA strI svapatine mULa svarUpa prApta karAvavA ciMtAtura banIne te belane pratidina bahAra carAvavAne laI jatI hatI. ekadA te elane kaMIka dUra cAro carAvatI keIka vRkSa nIce beThI hatI. teNue tevAmAM te vRkSa upara kaI be yakSane saMvAda sAMbhaLyo. temAM te belanuM mULa svarUpa pragaTAvavAne evo upAya batAvelo sAMbhaLe ke "A vRkSanI nIce UgelI amuka auSadhInA prabhAve te pazu badalI jaI mAnavarUpane pAmI zake. A upAyane sAMbhaLI tatkALa vRkSa nIceno cAro ekaTho karIne belane nAkhe, tenuM carvaNa karatAM ja te bela potAnA mULa mAnavI -- 1. uTa. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI kapUravijayajI ' cAri sa'jIvanI rUpane pAmyA. AnuM nAma cAra , eTalA mATe rAkhavAmAM AvyuM che ke ukta auSadhi amuka ja che ema cAkkasa nahi jANatAM chatAM te vRkSa nIcenI vanaspatimAM tA te nizce che ja, ema jANIne te sarvane saMgrahI tenA upayAga karatAM peAtAnA abhISTanI siddhi thai. tema zAstrakAra paNa bhavya prANIonA ekAMta hitanI khAtara sajJakathita vacanAnusAre vastusvarUpanuM pratipAdana kare che, jethI kAi jIvanu kathaMcit hita thaI zake. zAstrokta svarUpanuM madhyasthapaNe parizIlana karatAM bhavya AtmAnuM avazya hita thai zake. jyAre AtmA svasvarUpane yathArtha rIte eLakhe che tyAre te nakAmI nirupayogI khAkhatamAM mUjhAi rahetA nathI; paraMtu svarUpaprAptine mATe sArI rIte udyama kare che ane anukrame pAtAnA zuddha svarUpane prApta kare che te vAta zAstrakAra batAve che. cha. jene sadgurukRpAthI zAstrazravaNAdika dvArA nirmaLa zraddhAna ane nirmaLa edha thayAthI uttama AcAravicAra ja jene priya thai paDyA che tevA saveikI janA parapaulika vastumAM mithyA mUMjhAi jatA nathI. samyag zraddhAyukta ni`La medhavaDe jeNe peAtAnuM mULa svarUpa pichAnyuM che, ane peAtAnuM ja saheja svarUpa pragaTa karavAne sarvajJa bhagavAne kathelA sa` sadAcArane jANI:jhIne temAM ruci tathA prIti jagADI che evA mumukSu janA nakAmI vAtAmAM kema mUjhAya ? AtmAthI janA saheje ahitakArI vastunI upekSA karI svahitakArI vAtanA ja sadA svIkAra karyA kare che. ' jhume yathArAtti thatanayaM ' e siddhAMtane anusarIne svazaktine geApaLyA vinA hitakArI mAnu ja te yathAzakti sevana karyA kare che. manI zake tema pramAda , Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 245] rahita paramArtha paMthanuM pote sevana kare che, tema karavAmAM anyane yathAzakti sahAyabhUta thAya che, ane sadAcArarasika jananI spaSTa rIte anumodanA-prazaMsA kare che. sarvajJa vacanAnusAra game temAM rahelo saddaguNa anumodavA ja che ema jANune tevA guNaguNanI pratIti thatAM ja te manamAM pramudita thAya che. haMsanI cAle cAlanArA AvA sadvivekI jane zuM anarthakArI bAbatamAM kadApi mUMjhAya ? ahiMsAmaya uttama vartana te kadApi hiMsAmaya kukRtyane zuM svIkAra kare? jeNe kSIrasamudranAM jaLa pIdhAM hoya tene khArAM jaLa e ja kema ? potAne priya ane hitakArI satyane anAdara karIne te apriya ane ahitakArI evAM asatya vacanane kema ucaraze ? amUlya prAmANikatA yAne nyAyavRttine tajI aprAmANikatA athavA anyAyavRttine kema Adaraze ? pAmara lokee prANanI jevA lekhelA paradravyanuM te kema haraNa karaze ? ubhaya loka hitakArI suzIlatAne tajI ubhaya loka viruddha kuzIlatA-kAmakrIDAne kema Adaraze ? uttama evI asaMgatA yA ni:spRhatAne anAdara karI adhama sapRhatAne te kema svIkAra karaze ? amRta jevI asaMgatA tajI jhera jevI paraspRhAne kema Adaraze ? sarva zAMtidAyaka samatArasane tyAga karIne trividha tApakArI krodhAgnino kema svIkAra karaze? sarva sukhadAyI namratAne tajI duHkhadAyI mAnane kema Adaraze ? sakaLa siddhine denArI saraLatAne tajIne duraMta daMbhanuM kema sevana karaze ? parama sukhadAyI saMteSane tajI anarthakArI lobhane kema Adara karaze? ekAMta hitakArI madhyasthatA tajIne saMkalezakArI rAga ane dveSane kema bhajaze ? vaLI nivRtti ja priya hovAthI duHkha Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [246] zrI kapUravijayajI dAyaka pravRttine kema Adara karaze? bhavabhIpaNAthI keInI sAthe kaleza karo, koInI upara ALa caDhAvavAM, pArakI cADI khAvI, kalpita sukhaduHkhamAM paNa harSa ke kheda kara, pArakI niMdA karI ApavaDAI karavI, kahevuM kaMI ane karavuM kaI evI daMbhavRtti bhajavavI ane kadAgrahAdikane dhAraNa karIne unmArge cAlavuM evI aniSTa pravRtti tene svAbhAvika rIte rucikara hoya ja nahi, tethI svaparahitamArgane tajI tevA ekAMta ahitakArI mArganuM sevana zI rIte kare ? mATe zAstrakAre yukta ja kahyuM che ke svasvarUpanA jANa ane svasvarUpanI prApti mATe pramAda rahita zuddha niSThAthI sadvartana sevanAra mumukSu jano A saMsAranI kalpita mehamAyAmAM mUMjhAya ja nahi. mehanuM kiMcit svarUpa A aSTakamAM ja batAvavAmAM AvyuM che. sarva karmamAM tenI ja pradhAnatA che. tene saMbaMdha jIvane anAdino che. te ajJAnI jIvane aneka prakAre chaLe che, ane jJAnI puruSanuM chaLa jaIne to bhAre khuzI thAya che. je mohanuM svarUpa sArI rIte jANI levAmAM Ave ane nirmohI bhagavAne kahelA upAya mujaba tene jaya karavAmAM Ave te ja AtmAnI mukti thaI zake tema che. nahi te kaTi upAya karatAM paNa ApamatithI vartatAM kalyANa thavAnuM nathI. samyam jJAna ane zuddha kriyA e ja mehane haNavAne amegha upAya che. samyajJAnavaDe svaparanI yathArtha pichAna karIne svavastu mAtrane svIkAra ane paravastu mAtranI upekSA karavAthI ja mehane vilaya thaI zakaze. AtmAnA svAbhAvika jJAnAdika guNamAM ja ahoniza ramaNa karavuM ane sAMsArika mehamAyAthI bIlakula udAsIna rahevuM e ja akSaya ajarAmara pada pAmavAne uttama Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 247 ] upAya zAstrakAre matAnyA che. mehane laIne jIvane nAnA prakAranI dazya vastumAM mUMjhAi javAnuM ane che. mUDhaSTithI jIva je je vastu jue che temAM khATI mamatAthI baMdhAI jAya che. 'huM ane mAruM' evA mithyAbhimAnathI paravastune pAtAnI mAnI lai, anitya ane azuci vastune nitya ane pavitra mAnI lai, temAM mithyA mamatva dhArIne jIva peAtAnI ja mUrkhAIthI mUjhAi mare che. jJAnI vivekI jatA teA zuddha Atmadravya ane zuddha jJAnAdi guNu vinA khIjI koi paNa paravastumAM mamatva rAkhatA ja nathI. tethI ja tee vyavahAra karaNI karatAM chatAM kamaLanI pere nile pa rahI zake che. mUDhaSTi jIvane je je karma baMdhananA kAraNa thAya che te te sa tattvaSTi jIvane ka nirAnAM kAraNa thAya che. pariNAme mUDhaSTi jIvane sa'sAracakramAM cihuM dize rajhaLavuM paDe che tyAre tattvaSTi jIvanI sahejamAM mukti thAya che. mUDhadRSTi jIvA ja vividha viSayane vaza thaI pataMga, bhRMga, maccha, hariNu ane hAthInI pere prANAMta du:khane pAme che tyAre tattvaSTi jIve tevA viSayapAsathI saheje macI jAya che. mUDhaSTi jIveA ja krodhAdika kaSAyane vaza thai peAtAnA tathA paranA AtmAne nAhaka satasa kare che tyAre tattvaSTi jIveA game tevA viSama sayAgAmAM paNa kSamAdikane dhAraNa karI svaparane zAMti ja upajAve che. mUDhaSTi janA ja vivekarahita mutkala vRttine bhaje che tyAre tattvaSTi tA vivekapUrNAMka saddhartanane ja seve che. sUSTi janA peAtAnA tuccha svAnI khAtara buddhinA geraupayAga kare che tyAre tattvAdiSTa janA tenA ane teTaleA sadupayeAga ja kare che. mUSTi jA pazunI pere peAtAnA pudgalane ja pASavAmAM tatpara rahe che Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] zrI kapUravijayajI tyAre tattvaSTi janA kSaNabhagura pudgalamAMthI khanI zake teTalA vivekathI sAra kheMcavAne ja tatpara rahe che. mATImAMthI sAnu zeAdhI levAnI pere tattvaSTi nA A kSaNika dehamAMthI sattva kheMcI lai sakrena sevavA sAvadhAna rahe che. sUSTi jA jaDa vastumAM mUrchA rAkhI peAtAnuM ke paranuM' hita sAdhI zakatA ja nathI tyAre tattvadraSTijanA atattvaSTinI peThe paravastu upara Asakti nahi karatAM tene paramArtha dAve ja upayeAga karavA cAhe che. sUSTi janeA chatI jIbhe avasareAcita miSTa bhASaNa paNa karI zakatA nathI tyAre tattvaSTi jIvA sahune priya ane hitakArI vacana ja vAparI jIbhane sArthaka kare che. evI rIte meAhu dUra thayAthI tattvadRSTi janA prApta sAmagrInA sadupayeAga karavAnI ja cIvaTa rAkhe che. sahu kAi bhavyajanAne evI ja saSTi yA tattvaSTi sadA prApta thAo. 8. [ jai. dha. pra. pu. 25, pR. 67, 131] (5) jJAnApra. vivecana--jJAna e AtmAnA anaMta guNumAMhunA eka evA asAdhAraNa guNu che ke jenAvaDe peAtAnuM ane paranu yAvat svarga, mRtyu ane pAtALanu sarva svarUpa yathArtha rIte jANI zakAya che. vastusvarUpa yathArtha jANavAthI ja tenA guNu yA dveSa saMbadhI sArI rIte bhAna thatAM manamAM tenI dRDha pratIti thAya che. tAtparya ke samyajJAna vinA hRDha zraddhA-AsthA AvatI ja nathI ane suzraddhA vinA sajjana-kahA ke zuddha cAritranuM samyaga Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [249] prakAre sevana thaI zakatuM nathI. zuddha cAritranI sevA mehanA kSaya kivA upazamathI saMbhave che, ane te mehane pazama samyagajJAna tathA sabhyazraddhAnathI thAya che. sabhyazraddhAna paNa zuddha jJAnI gurunI pAse yathAvidhi zAstranuM zravaNa ane manana karatAM prApta thAya che, mATe AtmAnI unnati karavAno harakoI rIte jJAnanI mukhyapaNe AvazyakatA che. jJAna dIpakanI pere svaparaprakAzaka che. jJAna e divya cakSu che. mekSamArgamAM nirAbAdha pravRtti karavAne jJAna e eka uttama bhemi che, jJAna vinAnI sakaLa kriyA-karaNI aMdha kahI che. zrImAna padmavijayajI mahArAje navapadanI pUjAmAM jJAnapadanA guNa gAtA kahyuM che ke - duhA nANu svabhAva je jIvane, svaparaprakAzaka jeha; teha nANu dIpaka samuM, praName dharma saneha. DhALI nANu padArAdhana kare re, jema lahe nirmaLa nANuM re bhAvikajana; zraddhA paNa thato rahe re, jo nava tattvavijANu bhavika7 nA0 1 ajJAnI karaze kisyuM re, zuM kaheze puNya pApa re bhavikajana, puNya pApa nANI lahe re, kare nija nirmaLa Apare. bhavika nATa 2 prathama jJAna pachI dayA re, dazavaikAlika vANuM re bhAvikajana; bheda ekAvana tehanA re, samaje catura sujANa re bhavika0 nA0 3 duhA bahu koDA varase khape, karma ajJAne jeha; jJAnI zvAse zvAsamAM, karma khapAve teha. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] zI kapUravijayajI vALI nANu na pada sAtame, jethI jANe dravya bhAva, mere lAla; jANe jJAna kiyA vaLI,tima cetana ne jaDabhAva, mere lAla, nA0 1 naraga raga jANe vaLI, jANe vaLI mekSa saMsAra, mere lAla; heya ya upAdeya lahe, nizcaya ne vyavahAra, mere lAla, nA0 2 nAmaThavaNa dravyabhAvaje, vaLI saganayane saptabhaMga, mere lAla; jinamukha padmadrahathakI, lahe jJAnapravAha sugaMga. mere lAla. nA03 paramArtha e che ke AtmAnA sarva guNamAM jJAnaguNa pradhAna che. tenA mati, zrata, avadhi, mana:paryAya ane kevaLa e pAMca mukhya bheda che. tenA uttarabheda sarva maLIne pa1 thAya che. zrI dazavaikAlika sUtramAM paheluM jJAna ane pachI dayA kahI che, arthAt jJAnavaDe ja dayAnI sArthakatA che. prathama dayAnuM svarUpa jANyA vinA tenuM yathAvidhi ArAdhana thavuM ja muzkela che, tethI ja ajJAnI jIvanI saghaLI kriyA AMdhaLI kahI che. "kriyA karata dharata he mamatA, A galeme kAsI" A vAkya tevA mUDhamati ajJAnI jIvane ja lAgu paDe che. samyajJAnavaDe ja jIvAjIvAdi tatvano yathArtha bodha thaI zake che. tattvasvarUpane yathArtha jANavAthI jJAnI puruSa AdaravA cogya vastune AdarI zake che ane tajavA yogya vastune tajI zake che. ajJAnI jIvane tevI gatAgama ja nahIM hovAthI te kevaLa kalpita sukhamAM ja muMjhAI rahe che. jJAnI puruSa dravya ane bhAva viSe zuM che te sArI rIte jANe tene yathAvasAra parihAra karI zake che tyAre ajJAnI jIva vivekazUnyatAthI tene samajI ke tajI zakato nathI. dravyaviSathI kadAca eka Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [21] bhavamAM duHkha thAya che tyAre bhAvaviSathI te bhavobhava bhaTakavuM paDe che. viSayakaSAyAdine bhAvavizva samajIne jJAnI puruSa bhavabhIrutAthI tene saMka95pUrvaka parihAra kare che. bhAvaviSa khAvA karatAM dravyaviSa khAvuM teo khuzIthI kabUla kare che. dehAdika jaDa padArtho uparane mamatAbhAva tajIne pavitra cAritra sevavA jJAnI puruSa sAvadhAna thAya che ane tema karI potAnuM ane prasaMge paranuM paNa kalyANa karI zake che. duniyAmAM jeTalA jeTalA seya padArtho che te sarve jJAnanA prabhAve pratyakSa pramANathI jANavA dekhavA jJAnI samartha thAya che. AvuM tatvajJAna sarva prakAre AdaravA gya che. madhyasthatApUrvaka naya,gama bhaMga ane nikSepAyukta sarvajJabhASita syAdvAdavALuM vacana sarvathA pramANu karavA cogya che. sarvathA rAga-dveSa ane mehathI rahita evuM sarvajJa ane sarvadazI bhagavAnanuM vacana kadApi paNa bAdhita haI zakatuM ja nathI. sarvajJabhASita vacanane rucipUrvaka zravaNamanana karanAra prANa samyagajJAnane prApta kare che. AmapuruSanA vacanane-tenA zuddha Azayane avabodha che tene ja sabhya jJAna athavA tavajJAna kahyuM che. AvA nirmaLa jJAnanI apekSA dareka mekSAthI janane avazya rahe che. tAtparya ke AvA tattvajJAna, tattvadarzana ane tatvaAcaraNa vinA koInI kadApi mukti thatI nathI, mATe ja zAstrakAra AvA uttama jJAnane samagU prakAre Adara karavAne ane tethI viparIta jJAna-kahe ke ajJAnano tyAga karavAne bhavya prANIone Agraha kare che; chatAM kaI viralA bhavya jIve ja tene Adara karI zake che ane bIjA te kevaLa ajJAnane ja Adara kare che. zAstrakAra te hakIkata daSTAMtapUrvaka darzAve che- Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [252 ] zrI karavijayajI bhuMDanI pAse bhAtabhAtanI rasavatI mUkaze to paNa te tene anAdara karIne viSTAnI khADamAM jaI temAM ja magna thaI raheze, tema mUDhamati ajJAnIne aneka yukti-prayuktithI vidhavidha phAyadA batAvI zAstrAbhyAsa karavA tame Agraha karazo te te sarvane anAdara karIne pitAne priya evA ajJAnanI ja puSTi karavA prayatna karaze; arthAt mohavaza ajJAnIne ajJAna ja priya lAgaze tethI jJAnAbhyAsa karAvavA tene mATe karelo tamAro prayAsa niSphaLa prAya ja thaze. teTale ja athavA tethI ocho prayatna je tame jJAnarucivaMta evA jijJAsu janane mATe karaze to te saheje saphaLa thaI zakaze, kemake jema rAjahaMsa pakSIne svAbhAvika rIte ja gaMdA-azuci sthAna pasaMda paDatA nathI tethI te mAnasarovara jevA uttama sthAnane ja pasaMda karI temAM ja magna rahe che tema jJAnaruci jijJAsu janone paNa svAbhAvika rIte ja ajJAna athavA ajJAnInI sabata apriya hovAthI te tene pote ja tyAga karI jyAM jJAna athavA jJAnInI gejhIne apUrva lAbha maLI zakate heAya tyAM rahevuM pasaMda kare che. pitAne ISTa evA abhinava jJAnaprAptivALuM sthAna ja tene priya lAge che. tevA ramaNika sthAnamAM ja jJAnarucI ne vizeSa rati jAge che tethI tenA sthAnane pote prItithI sevI banatA prayatnathI abhinavajJAnane lAbha saMpAdana kare che. tevA yogya sthaLamAM rahI pramAda rahita samyajJAna, samya darzana ane samyakjhAritrano yathAyogya khapa karyA kare che. AvA vivekI haMsathI pitAne ane parane paNa upakAra thaI zake che, ane teo vItarAga prabhunA pavitra vacanane yathArtha rIte anusaranAra hovAthI aMte rAga, dveSa ane mahAdi doSonuM Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 253] umUlana karavAne samartha thaI zake che. evI svAbhAvika zakti pragaTa karavAthI ja teo jagajayavaMtA jaina nAmane sArthaka kare che. rAgadveSAdika vairIne parAbhava karavAnI kaMI paNa zakti vinAnA ni:satva jana to kevaLa nAmanA ja "jaina" che. jena" evA guNa vinAnA upanAma mAtrathI koInuM kaMI paNa kalyANa thatuM nathI. jena" nAmane sArthaka karavAne rAgadveSAdika sakaLa doSane sarvathA jaya karanAra zrI jinezvara prabhunAM pavitra vacananetemanA zuddha Azayane anusarI pitAnA rAgadveSAdika dezone dUra karavA banato yatna kare joIe. "jena" nAma dhAraNa karIne UlaTA potAnA rAgAdi doSanuM poSaNa karI prabhunA pavitra vacanene, temanA pavitra Azayana mohavaza thaI anAdara karIe to ApaNe ApaNuM pavitra jena" nAmane kalaMkita ja karIe chIe. dareke dareka mekSAbhilASI "jene " zrI jinezvara bhagavAne prarUpelA ane gaNadhara AcAryAdike upadezelA mArgane anusarIne ja cAlavuM joIe. temAM ja daDha zraddhA rAkhI potAnuM kharuM hita samAyeluM samajavuM joIe. dareke dareka mekSAthI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikAe sadaguru samIpe vinayabahumAnapUrvaka sarvajJakathita zAstranuM yathAvidhi pramAdarahita zravaNa tathA manana karI, svakartavyane sArI rIte samajI, te pramANe vartanamAM mUkavAne udyama karavo joIe. zAsananA netA puruSoe dravya, kSetra, kALa ane bhAvane yathArtha anusarIne cAlavArUpa ahabrItinuM kaI paNa ullaMghana na kare e samayAnukULa AcAravicAra jAhera rIte jaNAvavo joIe. teoe jena zAsanarU5 nAva bahu ja DahApaNa ane duraMdezIthI calAvavuM joIe. tema ja temanA anuyAyI janee paNa potAnA ane zAsananA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [254] zrI pUravijayajI aspRdayane mATe svasvakartavyakarmamAM sAvadhAna thaI vartavuM joIe. jenazAsanamAM satya jJAna, tatvajJAna yA nizcita kalyANakArI jJAna kene kahevAmAM Ave che? tenuM samAdhAna zAstrakAra have jaNAve che-1. "namo arihRtA, ramo siddhALa" athavA "mAM pa mA tuSa" evA eka paNa paramArtha yukta padanuM vAraMvAra AtmAmAM raTana karavAmAM Ave, tene paramArtha-vAgyAthe vAraMvAra zAMtithI vicAravAmAM Ave, tenA vAcAryanI sAthe ektA karavAmAM Ave ane ema karIne AtmAmAM anAdikALathI jaDa ghAlIne beThelA rAgAdi dene samULagAM dUra karavAmAM Ave te jJAnane ja kalyANakArI tattvajJAna kahevuM yukta che. AvA eka eka padanA paNa puSTa AlaMbanathI aneka jIvonuM kalyANa thayuM che, te tevA kalyANakArI aneka padavALA zrutajJAnanuM te kahevuM ja zuM? tevA adhika tatvajJAnathI te potAnuM, paranuM tathA ubhayanuM hita thaI zake che. paraMtu pavitra jainazAsanamAM e ekAMta Agraha te nathI ja ke pramANamAM vadhAre jJAna hoya tenuM ja kalyANa thaI zake ane thoDA jJAnavALAnuM kalyANa thaI na zake. thoDA paNa tattvajJAnavALAnuM avazya kalyANa thaI zake e A lekane paramArtha pragaTa dIse che, emAM kaMI paNa zaMkA jevuM dekhAtuM nathI, paraMtu bhAgyavazAt sadgurukRpAthI tevA tatvajJAnano adhika lAbha thAya to te svaparane vizeSa hitakArI thaI zake che. je eka paNa padanA puSTa AlaMbanathI AtmAnuM kalyANa batAvyuM te pada bhAvanAmaya thaI javuM joIe. "namo ajitA' athavA no siddhA e padanI sAthe evI ekatA-tanmayatA thavI joIe ke "e te huM." jevuM zuddha svAbhAvika svarUpa Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [255] temaNe pragaTa karyuM tevuM ja zuddha svarUpa pitAne pragaTa thAya, pitAnA sarva karma dUra jAya ane pitAne AtmA nirmaLa, niSkalaMka, sarvajJa, sarvadazI, paramazAMta ane sarvazaktimAna thAya evI zuddha nirdoSa bhAvanAthI ja ukta padanuM sevana karavAmAM Ave. "mAsatuSa' muninI pere " ja mA tuja evA eka paNa padanuM zuddha niSThAthI samaraNa karavAmAM Ave, tenA paramArtha sAme kSaNe kSaNe pitAne upayoga jAgRta thato jAya, game tevA sama ke viSama saMgamAM pote rAga ke phisa na ja karavA lakSa rAkhI zake, ane ema karatAM karatAM anukrame sarva rAgadveSAdikane kSaya paNa karI zake. evA pavitra lakSathI eka athavA aneka padanuM samaraNa, manana ane nididhyAsana karavAthI keIpaNa jIvanuM kalyANa thaI zake che. sarva Agamane evo ja uttama Azaya che. sarva sadAcAra sevavAne e ja hetu hoya che, ke jethI AtmA rAga, dveSa ane mahAdikathI mukta thaI sahaja svAbhAvika sukhane satata bhaktA thaI zake. rAgadveSAdika deSathI sarvathA mukta thayelA zrI vItarAga paramAtmAe bhavya prANIonA ekAMta hitane mATe ja evA uttama padanuM AlaMbana levA upadezeluM che. jema zraddhApUrvaka maMtrapadanuM smaraNa karatAM viSadharanuM viSa utarI jAya che tema zuddha zraddhAthI, zrI jinezvara bhagavAne prarUpelAM ane gaNadharAdike gUMthelA zAstravacananuM smaraNAdika karatAM game tevAM kaThaNa karmanA baMdha paNa tUTI jAya che, rAgAdika doSane kSaya thaI jAya che ane parama nivRtti prApta thAya che. rAgAdika doSonA vijetA, kevaLajJAnAdika anaMta guNanA svAmI ane nareMdra, deveMdra tathA gIMdrane paNa mAnya evA jinezvara prabhunAM pavitra vacanane zuddha bhAvanAthI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [256 ] zrI karavijayajI anusaranAra bhavya AtmA ja "jaina" nAmane sArthaka kare che. zuddha bhAvanA vinAnuM game teTaluM ghaNuM paNa lUkhuM jJAna to kevaLa bhArabhUta ja thAya che; tethI kaMI AtmAnuM kalyANa thaI zakatuM nathI. zrImadda upAdhyAyajI mahArAje anyatra eka padamAM "jaina" zabdane paramArtha batAvyuM che. te pada atyaMta upayegI hovAthI ahIM prasaMgopAta TAMkayuM che- rAga dhanyAzrI parama guru! jena kahe kayo che? guru upadeza binA jana mUDhA, darzana jaina vige. parama0 jeno 1 kahata kRpAnidhi samajala jhIle, kama mayala je che; bahula pApamala aMga na dhAre, zuddha rUpanija jove. 50 gu0 je0 2 syAdvAda pUrana je jAne, nayagarbhita jasa vAcA; guna paryAya dravya je bUjha, seI jena he sAcA. 50 gu0 jeTa 3 kriyAmUDhamati je ajJAnI, cAlatA cAla apUThI; jaina dazA unamehI nAhiM, kahe se saba hI jUThI. 50 gu. je 4 paraparinati apanI kara mAne, kiriyA ga ghele; una jena kahe kayuM kahiye, e mUrakhameM pahele. 50 gujaiva 5 jJAna bhAva jJAna sabamAMhI, zivasAdhana sahIe; nAma bhekhaseM kAma na sI, bhAva udAse rahIe. 50 guva jai0 6 jJAna sakala naya sAdhana sAdhe, kriyA pAnakI dAsI; kriyA karata dharata he mamatA, yahi galemeM phesI 50 gu jaiva 7 kriyA binA jJAna nahi kabahu kriyA jJAna binu nAhiM, kriyAjJAnadaumilata rahetu he, jalarasajalamAMhI. 50 guje08 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [257 ] kiyA maganatA bAhira disata, jJAnazakti jasa bhAMje; sadaguru zIkha surenahiM kabahu,se jana janatelAje. 50 guje00 tatvabuddhi jinakI paraNuti he, sakala sUtrakI kUMcI; jaga jasa vAda vade nahIke, jena dazA jasa UcI. pa0 gu. je. 10 uparyukta padamAM upAdhyAyajI mahArAjAe saMkSepathI paNa phuTa rIte jena" zabdano artha batAvyuM che tenuM dareka AtmAthI janee sArI rIte manana karI, pAtAmAM rahelI khAmIo tarapha lakSa dorI, kharuM jenapaNuM pragaTAvavA prayatna karavo Avazyaka che. ApaNAmAM anAdi kALathI mULa ghAlIne rahelA rAgadveSAdika doSa, zrI jinezvara bhagavAne badhelAM saduvacananuM AdarapUrvaka zravaNa karI, te mujaba yathAzakti yatna karavAthI sudharI zake tema che; chatAM je ApaNe pramAdazIla thaI chatI sAmagrIe zAstrazravaNa karIe nahiM, kadAca jematema zravaNa karIe paNa temAM zuM rahasya upadezeluM che tene joIe tevo vicAra karIe nahIM to ApaNuM kharuM hita kema sAdhI zakAya? tene sAce raste ApaNane sUjhe nahIM ane tethI ApaNe sukhanA atha chatAM pariName duHkhadAyaka mArgane ja sukhakArI mAnIne evI laIe, ema svAbhAvika rIte banavA gya che mATe sarvathI zreSTha rasto e che ke ApaNe ApaNuM potAnA kalyANane mATe tattvajJAnI ane tattvadezaka gurunA vacana upara pratIti rAkhIne ApaNane egya hitamArgane je teo bedha Ape tene AdarapUrvaka zravaNa karI, temAM kevuM suMdara rahasya raheluM che tene pUrepUro vicAra karI, te sadupadezane hRdayamAM dhArI rAkhI, Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] zrI kapUravijayajI ApaNI zaktine chupAvyA vinA banatI kALajIthI tenA amala karavAne tene kanyamAM mUkavAne tatpara rahevu. jo A pramANe zraddhA ane lakSapUrvaka sadda na sevavAmAM Ave te alpakALamAM rAgAdi DhASA pAtaLA paDe, jJAnAdika guNA vRddhi pAme ane zuddha cAritranI puSTi thatAM AtmAmAM sahaja zAMti-sthiratA-samAdhi utpanna thAya ane tenAvaDe sa tApane upazamAvI--khapAvI parama nivRttine prApta karavAmAM Ave, jethI AtmA nirmaLa thAya ane sahaja svAbhAvika sukha-samAdhinI prApti thAya. AvuM tattvajJAna ja meAkSAthI jAne mAnya hAvAthI AdaravA ceAgya che; ane mAkInuM mithyA ADaMbaravALu jJAna teA kevaLa ejArUpa jANIne AtmAthI janAe upekSA karavA ceAgya che, ema zAstrakAra spaSTa rIte samajAve che. 2 je jJAnavaDe aMtaranI zuddhi thAya, karmoMmaLa dUra jAya ane rAgAdi dveSA nAza pAme tene zAstrakAra sabhyajJAna athavA tattvajJAna kahe che. jethI AtmAnuM sahaja svarUpa pragaTa thAya te jJAna ja pramANu che. bAkInuM jJAna mAtra ADaMbararUpa hAvAthI apramANa che. tattvajJAnane abhinavadIpaka athavA abhinavasU samAna kahyuM che, kemake te aMtaraneA aMdhakAra dUra karavAne sama che. je jJAnanA udaya thayA chatAM rAgAdi aMdhakAra dUra thai zake nahi tene zAstrakAra tattvathI jJAna ja kahetA nathI. kevaLa ADaMbararUpa athavA kheAjArUpa hAvAthI tene zAstrakAra ajJAna kahIne melAve che; mATe ja tevu mithyADaMbararUpa athavA kevaLa ejArUpa jJAna apramANu kahyu che. AtmAnuM sahuja svarUpa tA Tika ratnanI jevu* nirmALa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : | [59] niSkalaMka hoya che, paraMtu jema sphaTika upara rAtuM ke kALuM phUla mUkavAthI tenuM mULa rUpa badalAIne te kevaLa rAtuM yA te kALuM ja dekhAya che tema AtmAne paNa puNyapAparUpa karmaupAdhi lAgavAthI tenuM sahaja svarUpa badalAIne rAgadveSarUpI pariNAma prApta thAya che, ane tethI ja AtmA rAgI ke dveSI dekhAya che, paNa kharI rIte tenuM mULa svarUpa jotAM te tevo nathI. te te zuddha sphaTikavat nirmaLa che. phakta upAdhi saMbaMdhathI vyavahAramAM te dekhAya che, paraMtu je sphaTika upara mUkeluM rAtuM ke kALuM phUla samajIne dUra karI nAkhavAmAM Ave che te sphaTika jevuM ne tevuM zuddha-nirmaLa bhAse che. tema AtmAne paNa vidhavidha hetuthI lAgelI puNya pAparUpa karmaupAdhi samajIne catnathI dUra karavAmAM Ave to " dharmakSAAH " puNyapAparUpa upAdhine sarvathA nAza thayAthI AtmAnuM sahaja zuddha niSkalaMka svarUpa anAyAse pragaTa thavA pAme che, emAM kAMI paNa zaMkA karavA jevuM nathI, paraMtu upAdhine upAdhirUpa samajavI ja muzkela che, tema nahiM samajAyAthI ja jIva mohavaza upAdhine AdarI le che. jema jhaverI ratnaparIkSAmAM kuzaLa hovAthI ratna saMbaMdhI svarUpa sArI rIte jANI zake che, tevuM anya akuzaLa manuSya jANI zakatA nathI, tema saddagurunI sevAvaDe jene samyagajJAnanI prApti thaI che te ja upAdhine yathArtha upAdhirUpa samajI zake che, evA tatvajJAnI jane ja ukta upAdhi yatnathI dUra karI potAnuM sahaja zuddha nirupAdhika svarUpe pragaTa karI zake che. jyAre AtmA anAdinI vaLagelI upAdhine yathArtha oLakhe che tyAre te upAdhine laIne prApta thayelA game tevA sama yA viSama saMgomAM tatvajJane mUMjhAvuM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [260 ] zrI karavijayajI paDatuM ja nathI. evA tatvajJa puruSe je kaMI pravRtti kare che te tattvathI ukta upAdhine dUra karI nivRtti prApta karavAne mATe ja hoya che. samyagajJAnanA yugathI samakitanI zuddhi thAya che ane anukrame cAritradharmanI prApti thAya che. A pramANe sabhya darzana, jJAna ane cAritranI ekatra sahAyathI AtmA uktA upAdhithI mukta thaI pitAnuM sahaja zuddha svarUpe pragaTa karI parama nivRttipadane prApta karI zake che. jyAre mehanIya vigere karmano kSayapazama thayAthI ratnatrayIne udaya thAya che tyAre pragaTa thayela jJAnagarbhita vairAgyavaDe cakravatI potAnA cha khaMDanA sAmrAjyane paNa tRNa tulya lekhIne tajI detAM vilaMba karate nathI, te bIjAnuM te kahevuM ja zuM? paraMtu jyAM sudhI mehanIya karmane prabaLa udaya vartato hoya che tyAMsudhI te duniyAnI mohamAyAmAM mUMjhAI mithyAbhimAnathI "huM ane mAruM mAnI levAthI mUDhamati jIva eka tuccha vastune paNa tajI zakatuM nathI. jyAre ukta mohanIya karma kSINa thaI jAya che tyAre prApta thayelA uttama vairAgyavaDe cakravatI ane bhikSuka paNa samAna jaNAya che. zuddha jJAnagarbhita vairAgyavaMta sAdhune kaI paNa dravya, kSetra, kALa ke bhAvamAM pratibaMdha hete nathI. te niHspRhabhAve sarvatra pratibaMdharahitapaNe ja vicAre che, te niraMtara svasvabhAvamAM ja ramaNa karatA phare che paNa parabhAvamAM ramaNa karatA nathI. evA svabhAvaramaNa-AtmArAmI puruSane katva abhimAna te hoya ja zAnuM? te te sarvatra sAkSIbhAve ja rahe che ane tethI ja kamaLanI jema nilepa rahevAthI temane kaMI paNa rAgAdikane lepa lAgatuM nathI. temane tattvadaSTithI kayAMya paNa baMdhAvAnuM thatuM nathI. game tevAM viSama Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : ' [21] kAraNa paNa temane to sama thaIne pariName che, tethI game tyAM temane karmanirjarA thAya che. tattvadaSTi jIvane jema jema AtmaramaNa yAne odAsinya vRttithI karmanirjarA thAya che tema tema upAdhirahita thavAthI sahaja zuddhi thatI jAya che. evA satata abhyAsathI anukrame sarva upAdhithI mukta thaI tatvadaSTi AtmA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta varyAtmaka potAnA sahaja nirupAyika svarUpane prApta kare che. AvI rIte ratnatrayInA prabhAvathI lokAgra sthitine bhajI niraMtara ni-nipAdhika sukhamAM ja tatvajJAnI ane tatvaSTi puruSa magna rahe che. jenA vaDe ISTa kAryanI siddhi thAya te ja tenAM saphaLa kAraNa kahevAya che, bAkInAM te AkAzapuSpavat niSphaLa kAraNa samajavAM gya che. tevI rIte je jJAnavaDe mumukSune abhiSTa evA mekSaphaLanI prApti thAya te ja jJAna ane te ja darzana pramANa che; mokSapada devAne asamartha evuM anya ADaMbaravALuM jJAna ane darzana apramANa che. e ja vAtanuM samarthana karatA thakA zAstrakAra kahe che ke-3 jema ghAMcIne baLada ghANIne pIlatAM se kosa jeTaluM cAlyA kare te paNa ThAma ThAma ja rahe che. game teTaluM gamana karatAM chatAM tenI gatine jema aMta Avato nathI tema zuddha sAdhyadaSTi vinA, zuddha lakSa vinA parane parAsta karavA-paramatakhaMDana ane svamatamaMDana karavA game teTalA vAdavivAda kare te sarva mithyA che. te kevaLa zuSkavAda, bakvAda athavA vitaMDAvAda tulya ja che. nathI thavAnuM tethI svahita ke nathI sadhAtuM tethI parahita. zuSka vAdavivAdathI te kevaLa ubhayanuM bagaDe ja Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [262] zrI kapUravijayajI che, mATe ja zAstramAM evA mio vAdavivAda karavAno niSedha pharamAvavAmAM AvyuM che. phakta je svaparasamayanA sArI rIte jANa hoya tevA samartha puruSane ja anya tattvAbhilASInI sAthe dharmavAda kahe ke saMvAda karavAnI zAstrakAre saMmati ApI che, paraMtu jenI sAthe e dharma saMvAda karavAmAM Ave te mANasa svasamayane jANu, anAgrahI, yuktine yathArtha samajanAra, zAMta prakRti ane madhyastha daSTivALo hovo joIe. AvA yegya-adhikArI mANasanI sAthe dharmasaMvAda karavAmAM tatvathI kaMI paNa geraphAyade nahi paNa phAyado ja batAvyuM che. evA lAyaka mANasanI sAthe dharmasaMvAda karatAM sarva rIte lAbha ja kahyo che. hAravAthI paNa lAbha ane jItavAthI paNa lAbha ja thAya che. hAravAthI pitAnI nyUnatA samajAyAthI te nyUnatA dUra karavAne adhika udyama sevAya che, ane jItavAthI te sAmAne meha dUra thAya che. meha dUra thavAthI tattvAbhilASI hevAne lIdhe te tarata zuddha tattvane svIkAra karI le che, paraMtu tevA adhikAra vinAnA egyatAzUnya kevaLa jaDavAdI ane kadAgrahInI sAthe te vAda karavAthI baMne rIte geraphAyade ja kahyo che. hAravAthI zAsananI laghutA thAya che ane jItavAthI sAme mANasa zAsana upara dveSa rAkhe che tema ja tenI AjIvikAdimAM paNa hAni pahoMce che. mATe game tema hoya paNa tevA adhikArInI sAthe bane tyAM sudhI vAdamAM utaravuM ja nahi; kema ke samyagajJAna prApta karavAne pavitra hetu te svaparanA mohane nAza karIne zuddha cAritranuM sevana karI paramapada prApta karavAnuM ja che. te "vArA vidyA"-zuSka vAdavivAda mAtrathI niSphaLa karavA gya nathI; paraMtu "taravA ' vastune Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 263] vastugata jANuM svaparane, jaDacetanane, guNadoSane, hitAhitane, ucitaanucitane, puNya pApane, baMdhamAkSane, yAvata kartavyAkartavyane sArI rIte samajI, sadviveka dhArI, zuddha tatvane svIkAra ane azuddha tatvane tyAga karIne tenI saphaLatA ja karavAnI che. tevI saphaLatA te "anitya azuci ane anAmika evI dehAdika paravastumAM anAdikALathI avidyA athavA ajJAnanA ge lAgI rahelI khoTI mamatA-mAyAne tajI zuddha ane zAzvata evA pitAnA AtmadharmamAM ja mamatA dhAraNa karavAthI thaI zakavAnI che. e paNa zuddha cAritrapAtra saddaguru samIpe ruci ane zraddhApUrvaka sarvadezita zAstranuM yathAvidhi zravaNamananAdika karatAM saMbhave che. tethI dareka AtmAthI jane evA uttama gurunI zodha karIne vinaya-bahumAnapUrvaka temanI samIpe zAstra zravaNa karavuM ucita che. AdarapUrvaka zAstra zravaNa karIne anukULatA meLavI tenA upara manana karavuM, temAMthI tattva kheMcI sAra vastune svIkAra karI le eTale ke pitAthI je vAtanuM sukhe pAlana thaI zake evuM samajAya tene kRtimAM mUkavAne prayatna karo ane je vastunuM pAlana karavuM du:zakya athavA azakya prAya dekhAya tenI bhAvanA mAtra rAkhavI ucita che, paraMtu sadguru samIpe bhAgyavazAt zAstra zravaNa karIne tene pramAdane vaza thaI vyartha gumAvI devuM te te ucita nathI ja. pazu paNa carvaNa karIne tene pAchuM vAgoLe che te ja tenuM sAruM pariNamana thAya che, tyAre buddhizALI manuSyae to jarUra jarUra yatheSTa zAstrazravaNa karIne tenuM sArI rIte pariNamana thAya evI rIte sthiratApUrvaka tenuM manana karavuM ja joIe. zAstrazravaNa ane manana karyuM to ja kahevAya ke je ApaNane vastu Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra64 ] . zrI karavijayajI tatvano yathArtha baMdha thAya, ApaNuM ajJAna aMdhakAra dUra thAya, vastutatvanI yathArtha zraddhA-pratIti thAya, azraddhA tathA zaMkAdika doSo dUra jAya, ApaNuM vartana dravyathI ane bhAvathI sudhare, ApaNuM anAdinA saMgI chatA zatrubhUta evA kAmakredhAdika aMtaraMga vikArone ApaNe dAbI zakIe, indriyavargane damI zakIe ane AtmasaMyamamAM sadA sahAyabhUta evAM sadgatanuM ApaNe prasannapaNe sevana karI zakIe. je AvI rIte ApaNane tattvabodha, tatvazraddhA ane tattvAcaraNa athavA AtmabaMdha, AtmazraddhA ane svabhAvAcaraNarUpa cAritrane keI aMze lAbha thAya te ja pavitra zAstranuM punaH punaH zravaNa karyuM ucita gaNAya; nahiM te vaMdhyAputravat zAstrazravaNAdika niSphaLa samajavuM. thoDuM ke ghaNuM bhaNane yAte sAMbhaLIne te sArthaka karAya te ja te lekhe kahevAya, nahiM te "bha paNa gaye nahi" e kahevata anusAra bhaNatara mAtra nidAne pAtra ja Thare. thoDuM paNa bhaNIne gayuM tenuM ja kahevAya ke je hiMsA, asatya, adatta (corI), mithuna (kAmakrIDA ), parigraha (mUcchamamatA), kepa, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kalaha, ALa-abhyAkhyAna, pazunya (cADI), rati arati (ISTa ke aniSTa prasaMge harSa ke kheda), para parivAda (paniMdA), mAyAmRSA (karavuM kaMI ane kahevuM kaMI) ane mithyAtvazalya e aDhAre pApasthAnakane adhogatidAyaka jANIne sarvathA tene tyAga kare athavA tene chAMDavAne pratidina upaga rAkhyA kare che, tema ja ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatArUpa pAMca mahAvrate athavA pAMca aNuvratane saddabhAvathI samajIne aMgIkAra kare che, rAtribhajanano sarvathA tyAga kare che, eTale rAtrisamaye koI paNa Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [265] prakArane khorAka grahaNa karato nathI. kSamA, namratA, saralatA ane saMtoSaguNanuM sArI rIte sevana kare che. madhyasthatA athavA niSpakSapAtapaNAthI sarvatra samabhAve-sAkSI paNa rahe che. paravastumAM mehane vaza thaI kartutvapaNuM dhAraNa karatuM nathI. ISTa viSaya sAthe harSa ane aniSTa saMge kheda dharate nathI. ISTa athavA aniSTa vastunA saMga viyegamAM samabhAva rAkhe che. viraktapaNAnA svAbhAvika sukhane anubhava kare che. mUDhamati prANuo to saMsAramAM racyApacyA rahIne pagalika sukhanI lAlasAthI kSaNamAM rAtAtAtA thaI jAya che, paranI sAthe kaleza karI bese che, koInI upara beTA ALa caDhAve che; keIne saMkaTamAM pADavAne khATI cADI khAya che, pitAnuM dhAryuM thAya te kUde che, hase che, temAM rAcemAge che ane dhAryuM na thAya to zekasAgaramAM DUbI jAya che, AkraMda ane kheda kare che, parane ThagavAne mATe aneka prapaMca race che, bole che kaMI ane kare che kaMI, vaLI potAnI ThagAI chUpAvavAne mAyA-prapaMca kare che; tema ja hitakArI mArganI kevaLa upekSA tathA azraddhA dhAraNa karIne haThakadAgrahavaDe ahita mArgane ja Adare che, bhUMDanI peThe temAM ja racyApacyA rahe che. evA jaDamati ajJAnI janenI jyAre AvI UMdhI pravRtti thAya che tyAre samyagdaSTi jJAnIjanenI kevaLa sulaTI ja pravRtti thAya che, teo jema bane tema salAhazAMtithI ja kAma le che, pitAnA upara AvI paDelI kaI paNa Apattine pote dharyathI sahe che. temAM pote koIne doSa detA nathI, are! doSamAMthI paNa guNa grahe che. saMpattinA vakhate vizeSa namratA dhAre che, pitAnI raheNIkaraNI sarakhI rAkhe che eTale pote jevuM bole Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 266 ] zrI kapUravijayajI che tevuM ja pALe che, athavA pAte mele che thADu ane kare che ghaNuM, te sahunA zreyamAM ja rAjI hAya che, saralapaNe pAtAthI khanI zake teTaluM parahita karavA tatpara rahe che ane haTha-kadAgraharahitapaNe hitavacanane sAMbhaLe che, tivacanane mAnya kare che, tema ja tadanusAra AcaraNa paNa kare che. zAstramAM phakta aSTa pravacanamAtA(pAMca samiti ane traNa gupti) nA jANakAra ane te pravacanamAtAnuM zraddhApUrvaka pAlana karanAra sAdhune jJAnI kahIne kheAlAvyA che, paraMtu pramAdazIla evA nava pU`dharane paNa ajJAnI kahIne khelAvyA che, te pUrvokta nyAye karI jJAnanI saphaLatA athavA niSphaLatAne laine ja samajavuM. game teTaluM bhaNI jAya paNa jyAM sudhI tenuM samyag pariNamana na thAya tyAM sudhI te tattvajJAna athavA sabhyajJAna kahevAya ja nahi, ane tevA sabhyajJAna-darzanavinA tattvathI cAritranI prApti saMbhave ja nahi. sabhyajJAna ane samyagdarzana ( zraddhA) e samyakcAritra prAptinAM kAraNa che. saccAritravaDe ja temanI sAkatA che, te vinA te niSphaLa thAya che, paraMtu jyAre tyAre paNa sabhyajJAna-darzana cAge ja cAritra samyak rItyA prApta thAya che, te vinA te prApta thatu ja nathI mATe ja zAstrakAre samyagajJAnanI pradhAnatA kahI che. evA samyajJAnane mATe ja mumukSu janAe aheAniza yatna karavA ucita che. thADuM paNa samyajJAna AtmAne atyaMta hitakArI thAya che teA pachI vizeSa jJAnanu teA kahevuM ja zuM? te tA avazya hitakArI thAya ja. tenA vaDe sarva ajJAna ane mAhaadhakAranA anukrame nAza thai jAya che. arthAt samyagajJAna Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa karIne Atmacaritra kahe , lekha saMgraha : 6 : [27] ane samyagadarzanavaDe saccAritra, kahe ke sarvajJadezita sadAcaraNane sevIne AtmA sarva doSone dUra karI samasta guNane prApta karI zake che. samyajJAna, darzanavaDe ja samyaga-nidoSa cAritranI prApti ane puSTi thaI zake che, mATe zuddha cAritranA athI janee bIjI badhI khaTapaTa tajIne tevA sadagurunI kRpAvaDe samyagajJAna-darzananI ja prAptine mATe prathama prayatna karavAnI jarUra che. je samyajJAna-darzanarU5 pAyo daDha haze te tenI upara caNelI cAritrarUpa ImArata game tevA parISaha athavA upasargomAM paNa Dagaze nahiM, paraMtu je jJAna-darzanarUpa pAce ja kAco haze te kAcA pAye caNelI cAritrarUpa imArata lAMbo vakhata TakI zakaze nahi, sahaja parISaha ke upasarganA cepage kSobha pAmIne te paDI jaze. pharI pAchI te UbhI karI zakAze nahiM, paraMtu je pAkA pAye ja cAritra ImArata caNavAmAM Avaze te pachI tene game tevA kaThaNa parISaha ke upasarganA yegathI kSobha pAmIne DagavAna ke paDavAne bhaya ja raheze nahi, mATe mumukSu janae jema bane tema kALajIthI samyajJAna-darzananI zuddhi ane puSTivaDe cAritranI zuddhi ane puSTi karavA satata prayatna karavAnI jarUra che. zAstramAM paNa samyajJAna-darzanane aneka zubha upamA ApIne saMbodhela che. ApaNane paNa tenuM ja zaraNa che, kema ke sabhya darzana-jJAnacAritra ja mekSane kharo mArga che, mATe mithyA vAdavivAdamAM yA vitaMDAvAda karavAmAM vakhatane vRthA vyaya nahi karatAM jema tenI saphaLatA thAya tema tene sadupayoga karavAnuM ja lakSa rAkhavuM ema kahevAne A lekane Azaya che. 4 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [268] zrI karavijyajI have pUrva puNyayoge prApta thayelI zubha sAmagrInI saphaLatA kema thaI zake te spaSTa rIte zAstrakAra batAve che - jaLamAM ke sthaLa upara pravAsa karanArane je dizA tarapha gamana karavAnuM hoya te cokkasa lakSamAM rAkhIne ja vAhana calAvavAthI dhArelA sthAne pahoMcI zakAya che tema mumukSu janane paNa mokSamArgamAM pravRtti karatAM svadravyaguNaparyAya sAme pUratuM lakSa rAkhavAnI jarUra che. jema judA judA ghaTamAM mRdudravya ane kuMDala kaTakAdikamAM suvarNa dravya samAna vate che, tema devamanuSAdika gatimAM Atmadravya samAna varte che, jemAM talamAM tela, dUdhamAM ghI ane kASThamAM agni rahe che tema pratyeka zarIramAM Atmadravya vyApIne rahe che. eka mRdudravyanA aneka prakAranA ghaTa-paryAya bane che. eka suvarNa dravyanA kaTakakuMDalAdika aneka AbhUSaNarUpa paryAya bane che, tema eka AtmadravyanA paNa deva, manuSya, tiryaMca Adika aneka paryAya saMbhave che. zuddha paryAya ane azuddha paryAya ema be prakAranA paryAya heya che. dravyamAM niraMtara ekIbhAve rahenArA guNa kahevAya che ane kSaNe kSaNe athavA kramaza: badalAI janArA paryAya kahevAya che. yata: "samAvino nu rakamavizva paryAyaH" arthAt dravyanI sAthe ja sadA ekIbhAve rahelA paryAyane guNa kahIne bolAvavAmAM Ave che, ane krame krame navanava rUpane dhAraNa karanAra paryAyane "paryAya" saMjJA ApavAmAM Ave che athavA te temane anukrame nityaparyAya ane anityaparyAya kahevAmAM Ave che. mATImAM varNa, gaMdha, rasa, sparza e tenA nityaparyAya che, 1. mATI 2. kaDAM vigeremAM. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [26] ane sthAla, kaLazAdika tenA anityaparyAya che. pItatA, cIkaNAza vigere senAnA nityaparyAya yAne guNa che, ane kaTaka, kuMDalAdika tenA anityaparyAya che. tevI ja rIte jJAna, darzana, cAritrAdika AtmAnA nityaparyAya che, ane naraka, tiryaMcAdi athavA devamanuSyAdi gati tema ja deha, saMsthAna vigere tenA anityaparyAya che. jema haMsa kSIranIranI vaheMcaNa karI, kSIramAtrane grahaNa karI, jaLamAtrane tajI de che tema tattvajJAnI gurunI kRpAthI jenAmAM sadviveka jAge che te svaparane, guNaparyAyane, zuddhaazuddhane, nityaanitya vastune yathArtha oLakhI je zuddha, nitya ane potAnI ja sAcI vastu che tene grahaNa kare che, ane je azuddha, anitya ane para che tevI khoTI vastune tajI de che. jema rAjahaMsane svAbhAvika rIte ja mAnasa sarovaranAM nirmaLa jaLamAM rati thAya che tema samyam jJAnavAna vivekIne paNa AtmAnA svAbhAvika guNamAM ja prIti baMdhAya che. kadAca karmavazAt tene saMsAravyavahAra seva paDe che, to paNa te temAM rAcatA nathI-taTasthapaNe gRhavyavahArane seve che. tenI aMtaraMga prIti to mokSasAdhanamAM ja lAgI rahe che, tene ja sArabhUta samaje che; bAkInA saMsAra-prapaMcane kevaLa upAdhirUpa ane asAra ja samaje che. jene ghebaranA bhejanamAM prIti lAgI hoya che te jema anya bhajana karatAM chatAM ghebara maLavAnI rAha joyA kare che tema jJAnavAn vivekI paNa karmavazAta gRhavyavahArane sevato chato AtmasAdhananA avakAzane AturatAthI IchagyA kare che. gRhavyavahArane sevatAM chatAM dareka vyavahAra prasaMge tenI vivekadaSTi kevI jAgRta rahe che teno kAMIka citAra zrImadda upAdhyAyajI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra70 ] zrI karkharavijayajI mahArAje paramAtmAnI dravyapUjAnA saMbaMdhe vivekI gRhasthanI aMtaraMga daSTi kevI jAgRta rahevI joIe te mATe banAvelA eka pada uparathI AvI zakaze, ane te pada uparathI AtmAthI gRhastha dhAraze teTalo phAyade meLavI zakaze, ema vicArI te pada atra ApyuM che - pUjAvidhimAMhe bhAviye ja, aMtaraMga je bhAva; te savi tuja AgaLa kahyuM che, sAheba saraLa svabhAva; suhekara avadhAre prabhu pAsa) 1 dAtaNa karatA bhAviye ja, prabhu guNa jaLa mukha zuddha; ula UtArI pramattatA che, te muja nirmaLa buddha. ahaMkara0 2 jatanAe snAna karIe cha, kADho mela mithyAtva; aMgUche aMga zeSavI che, jANuM huM tasa avadAta. suhekara0 3 kSIradakanAM dhotIyAM cha, ciMte citta saMtoSa; aSTa karma saMvara bhale jI, AThapaDo mukhakeza. ahaMkara0 4 erazI ekAgratA che, kezara bhakti kallola; zraddhA caMdana ciMtA che, dhyAna gheLa raMgarela. suhekara0 5 bhAla vahuM ANuM bhalI jI, tilata teha bhAva; je AbharaNa utArIe cha, te UtAre parabhAva. suhekara0 6 je nirmAlya utArIe cha, te te citta upAdhi; pakhALa karatAM ciMtA che, nirmaLa citta samAdhi. suhekara0 7. aMgahaNu be dharmanAM jI, AtmasvabhAva je aMga; je AbharaNa paherAvIe cha, te svabhAva nija caMga. suhaMkara0 8 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : [ ra71 ] je nava vADa vizuddhatA che, te pUjA nava aMga; paMcAcAra vizuddhatA che, teha phUla paMcaraMga. suhekara0 9 dI karatA ciMtA che, jJAna dIpaka suprakAza nayaciMtA vRta pUriyuM che, tava pAtra suvizAla. suhekara0 10 dhU5 rU5 ati kAryatA che, kRSNane jega; zuddha vAsanA mahAmahe che, te to anubhava yoga. suhaMka20 11 madasthAnaka aDa chAMDavA che, teha aSTa maMgalika; je nivedya nivediye che, te mana nizcala ThIka. suhaMkara0 12 lavaNa utArI bhAviye , kRtrima dharmano tyAga; maMgaLa dIvo ati bhale jI, zuddha dharama parabhAga. suhekara0 13 gIta nRtya vAjitrane jI, nAda te anahada sAra; samarati ramaNu je karI che, te sAce thaIkAra. suhaMkara0 14 bhAvapUjA ema sAcavI che, satya bajAo re ghaMTa; tribhuvanamAMhe te vistare che, TALe karmane kaMTa. suhekara0 15 eNapare bhAvanA bhAvatAM ja, sAheba jasa suprasanna; janma saphaLa jaga tehane che, teha puruSa dhanya dhanya. suhekara0 16 parama puruSa prabhu zAmaLA jI, mAne e muja seva; dUra kare bhava AmaLA jI, vAcaka jasa kahe deva, suhekara0 17 A pramANe vivekI gRhastha prabhunI dravyapUjA karatAM aMtaraMga bhAvanI zuddhithI jema azubha karmane kSaya kare che tema anya saMsAravyavahAramAM udAsIna rahevAthI azubha karmane baMdha karato nathI. AvA jJAnI gRhastha paNa, apa Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 72] zrI kapUravijayajI kALamAM saMsArane aMta kare che ane keIka mahAzaya te pariNAmanI atyaMta vizuddhithI nAgaketunI peThe te bhavamAM ja mekSapadane pAme che. jenA hRdayamaMdiramAM vivekadipaka pragaTayo che tene paramAtmAnA darzana thatAM keTale prema jAge che, tenuM kaMIka varNana upAdhyAyajIe nIcenA eka padamAM kareluM che. tenuM manana karIne anya AtmAthI janee paNa prabhu pratye evo ja prema jagAva ghaTe che. prabhu pratye zuddha premabhAva jagAvavAthI parepidugalika vastuomAM anAdi avivege baMdhAyelAM rAgAdi baMdhana ApoApa tUTI jAya che ane AtmA prabhunA puSTa AlaMbanathI upAdhijanya sukhaduHkhane dUra karI, sahaja svAbhAvika AnaMdamAM magna thAya che. pada-rAga geDI. saMbhava jina ( jaba ) nayana mile he. pragaTe puNyake aMkUra, tabaghuM dina mehI saphaLa vaLyo che, aMgaNe amIya meha vuDA, janama tApake vyApa gaLyo che. saM. 1 jaisI bhakti taisI prabhukarane, zveta zameM dUdha milyo he; darzanArthe navanidhiriddhi pAI, dukhadehaga saba dUra he. saM0 2 Darata phirata he darahI dilathe, mahemalla jiNe jagata bhale he; samakita ratnalahuM darisananeM abanahi jAu kagati rahe. saM03 neha najarabharanirakhata hI, muja prabhuzuM haiDA heja halya he; zrI navijyavibudha sevakarka, sAheba surataru hAya phohe saM04 - AtmAmAM samatA, saraLatA ane namratAdika uttama guNa khIlavavAne bhakti e eka e ajaba ane sarala upAya Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 73 ] che ke tenAthI koI paNa prakAranA apAyanI zaMkA vinA niraMtara sahaja guNanI vRddhi thayA ja kare che. bhaktimAM svAbhAvika rIte namratApUrvaka uttama prakAranI bhAvanA jAgRta rahe che. evI zuddha bhAvanAmaya bhaktithI azubha vAsanAno kSaya thAya che ane zubha vAsanA saheje pragaTe che. bhaktithI sunakSatra ane sarvAnubhUti sAdhunI peThe AtmA ArAdhakabhAvane pAme che. sAdhaka puruSone te jJAna karatAM paNa bhakti sAdhana tarIke uttama garaja sAre che. zuddha bhAvanAmaya bhaktithI AtmAnA sahaja guNano vikAsa thAya che ane doSamAtrano kSaya thAya che. jJAnathI te kavacit mada paNa saMbhave che, paNa bhaktimAM madano saMbhava ja nathI; athavA zuddha bhakti e ja tattvathI jJAna, darzana ane cAritra che. zrImad upAdhyAyajIe paNa zrI zAMtinAtha prabhunA stavanamAM kahyuM che ketAharuM dhyAna te samakitarUpa, teha ja jJAna ne cAritra teha che, tehathI jAye saghaLAM he pApa, dhyAtA dayeya svarUpa heye pache jI; dhanyadina veLA dhanya ghaDI teha acirAne naMdana jina yadi bheTazuM che. game tevA prasaMge sAdhune ke gRhasthane AtmakalyANane mATe vAraMvAra lakSapUrvaka vicAravuM egya che ke sattAe anaMta guNanA svAmI evA siddha bhagavAna samAna chatAM mAre saMsAramAM kema bhramaNa karavuM paDe che ? anaMta jJAna-darzana guNa sattAmAM chatAM eka ajJa athavA aMdhanI peThe mAre kema mUMjhAvuM paDe che? anaMta cAritrapAtra chatAM mAre zA mATe kucha viSayasukhanI tRSNA ane te mATe dIna-anAthanI peThe yAcanA karavI paDe che? ane anaMta zaktine adhikArI chatAM nirbaLa 18 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 274 ] zrI kapUravijayajI azakta ane lAcAranI mAphka mAre zAmATe pArakI ezIyALI bhAgavavI paDe che ? vaLI AtmA amUrta chatAM mAre zA mATe vidhavidha rUpa dhAraNa karavA paDe che ? AtmA ajara, amara ane akSaya chatAM mAre zA mATe janma, jarA ane maraNane vaza thavuM paDe che ? AtmA agurulaghu chatAM mAre zA mATe nIca yA tA ucca geAtra dhAravAM paDe che, ane AtmA sahajasukhavilAsI chatAM mAre zA mATe puddagala sukhanI AzAthI aniSTa saMcAviyeAgamAM rita ati dharavI paDe che ? samyagajJAna- danayukta vivekI AtmA sArI rIte samajI zake che nirmaLa sphaTika ratnanI jevuM AtmAnuM svAbhAvika svarUpa zuddha chatAM anAdi karma-upAdhivaDe AtmAnuM sahaja svarUpa atahita thaI-avarAi jaE, vibhAvika rUpane dhAraNa kare che, tethI ja tenI A dazA ane che; paraMtu ema samajyA bAda pramAdI thaine besI rahevu joituM nathI. jo pramAda tajIne sAvadhAnapaNe sarvajJa bhagavAne karma-upAdhine dUra karavAne samyagadarzana, jJAna ane cAritrarUpa je je sAdhana kahyAM che tene yathAvidhi sevavAmAM Ave te avazya AtmA anukrame alpakALamAM ja peAtAnA avarAi gayelA sahuja zuddha svabhAvane prApta karI akhaMDa paramAnada sukhane pAmI zake. AvI adhyAtmaSTi jene jAgI che te mahAzaya divase ane rAtre, sUtAM ane jAgatAM, vanamAM ane vasatimAM, ekalA ke samudAyamAM samAnabhAvathI svasamIhita sukhapUrvaka sAdhI zake che. evI samatAne sevanAra sAdhu sabhyajJAna, samyagdarzana ane samyak cAritrarUpa ratnatrayInuM ArAdhana karavAne aheniza ujamALa ja rahe che. jema telabiMdu jaLAzayamAM cAtaraph prasarI jAya che Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [27] tema samatAvaMta sAdhunAM jJAnadazana sarvatra vistArane pAmI zake che. haMsa jema mAnasarovaramAM magna thaI rahe che tema tevA samatAvaMta sAdhu paNa zuddha cAritramAM ja magna thaI rahe che. jema haMsa nIra ne kSIramAMthI kSIranuM ja pAna kare che, jaLano tyAga kare che tema samatAbhAvI sAdhujane paNa saguNa mAtranuM ja grahaNa kare che ane doSa mAtranI upekSA kare che. evA AtmArAmAM sAdhune anubhavarasano je AsvAda maLe che te samatA vinA game tevI kaSTa karaNa karanArane kadApi maLI zakato ja nathI. AvA samabhAvI sAdhune a5 jJAna paNa bahu jJAnanI garaja sAre che. jema mAsatuSa muni "mA haja mA tuSa' koI upara reSa karavo nahi tema keI upara rAga kare nahi eTalA paNa samyagajJAnanA avabodhavaDe uttama prakAranI samatAne sevI zivasukhanA bhAgI thayA tema vetAMbara yA digaMbara, baiddha ke anya game te saMpradAyane zamsa samatAvaDe avazya mekSane adhikArI thaI zake che. AtmAmAM evI sukhadAyI samatA AvI che ke nahi? tenI jIvane avasare pratIti thaI zake che. je khare avasare gajasukumALa, metArya muni, gaja. sukumALa, avaMtisukumALa, daDhaprahArI, cilAtIputra, baMdhaka muni, sukezala muni ane skaMdakasUrinA 500 ziSyanI mAphaka AtmA sarva parabhAvane cheDI nijasvabhAvamAM ja aDaga rahe, koI upara lavaleza paNa rAga dveSa na kare, te te samatArasamAM magna thaye kahevAya. evI sahaja samatAne sevanAra zuddha cAritrapAtra sAdhupuruSa ja mokSanA kharA adhikArI che. muninA muSTijJAnanuM kaMIka svarUpa batAvIne punaH hetuyuktivaDe samyajJAnanuM mAhAmya zAstrakAra kahe che. 5. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 276 ] zrI kapUravijayajI jo rAgadveSamaya mithyAtvame!hanI nibiDa gAMThane teADavAvALu samyagdarzana-jJAna pragaTa thAya te bhinnabhinna zAstromAM parizrama karavAnuM vizeSa prayeAjana rahe nahiM kema ke zAstra parizrama vaDe je prAptavya hatu te teA prApta thai ja gayuM che. zAstraparizrama karavAnuM mukhya prayeAjana vastutattvane sphuTa rIte jANI tenI sArI rIte pratIti karavAnu hAya che. te jo tattvajJAna ane tattvadarzInavaDe ja siddha thaI cUkayuM hAya teA pachI judAM judAM matamatAMtarIya zAstro jovAnuM, temAM vadhAre parizrama levAnuM prayAjana zuM? game te rIte svata: ke parata: samyag jJAna-darzananA lAbha thayeA hAya teA pachI zAsraparizramanI vizeSa garaja rahetI nathI, kema ke je zAstraparizramathI karavAnu ke pAmavAnuM che te sabhyajJAnadarzanadvArA ja prApta karI zakAya che. jo aMdhakArane sahujamAM dUra karI nAMkhe evI sRSTi ja svAbhAvika rIte prApta thai hoya te aneka upAdhiyukta kRtrima dIvA karavAnuM kAma zuM? kaMi ja nahi. kema ke je aMdhakAra upAdhiyukta kRtrima dIvA karavAthI TaLe che te aMdhakArane svAbhAvika rIte prApta thayelI vyi daSTi ja dUra karI zake che. devatAone tema ja sAtizaya jJAnI puruSAne evI divya cakSu svAbhAvika rIte ja pragaTe che. pachI temane aMdhakAra dUra karavAne ane tejomaya prakAza prApta karavAne kRtrima evA dravya dIpakanI kaMi paNa apekSA rahetI ja nathI. devatAne avadhijJAnarUpa divya cakSu ane zeSa sAtizaya jJAnIne paNu jJAnarUpa divyacakSu svAbhAvika rIte ja pragaTe che. jJAnarUpa divya cakSune ataraMga cakSu paNa kahe che, tethI aMtarAtmAmAM svAbhAvika prakAza thaI rahe che; pachI tene bAhya evA kRtrima dIpakanA prakAzanI kaI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 277] garaja rahetI ja nathI. AvA aMtaraprakAzathI AtmAnA svAbhAvika guNadoSanuM sArI rIte bhAna thAya che, tethI aMtarAtmA vivekathI anAdi rAga, dveSa ane mohAdika doSone dUra karavA ane samyagajJAnadarzanarU5 divyacakSuvaDe prApta karavA yogya nirmaLa cAritraguNane samatApUrvaka sevavAne sAvadhAna thAya che. prathama prAraMbhamAM ja te, rAgadraSamaya nibiDa (AkarI) evI mithyAtvamehanI gAMThane apUrvavalAsayukta tIkSaNa pariNAmanI dhArAthI teDIne pachI anukrame krodhAdi kaSAyamehanIya ane hAsyAdika nekaSAyamohanIyane kSaye pazama karavAne pravRtta thAya che, jema jema te ghAtakarmano kSaye pazama thato jAya che tema tema sattAgata rahelA paNa aMtahita thayelA ( avarAI gayelA) AtmAnA sahaja svAbhAvika guNe pragaTa thatA jAya che. jema vAdaLAMthI DhaMkAI gayelo sUrya ke caMdramA, vAdaLAM verAI gayA pachI je ne te prakAzita thAya che tema karma-AvaraNathI avarAI gayele AtmA, karmaAvaraNa dUra thayA bAda potAnA svAbhAvika jJAnAdika guNanI tithI svata: prakAzamAna thAya che. ema anukrame prabaLa puruSArthayege sarva karma-AvaraNane sarvathA kSaya thavAthI AtmAnA zuddha akhaMDa anaMta jJAna, darzana, cAritra ane varyAdika guNa saMpUrNa rIte prakAze che, paraMtu kAraNa vinA kArya kadApi banatuM nathI, ema samajI AtmAthI jIvoe karma-AvaraNene dUra karavA samyajJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayInuM ArAdhana karavA yathAzakti udyama karavA mUkavuM nahi. mekSamArga pAmavAnI e ja kharekharI kUMcI che. have ratnatrayInuM ArAdhana karavAne ujamALa Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] zrI kapUravijayajI thayelA mumukSuone kevuM sukha che tenuM kaMIka svarUpa pratipAdana karavAne zAstrakAra kahe che. 6. mahAmalina vAsanA-buddhine pedA karanAra abhinivezAdijanya mithyAtvane mULathI nAza karavAne samartha evA samajJAna tathA darzanavaDe zobhita muni iMdranI peThe nibhIka thaI samatAzacInI sAthe sahaja samAdhivanamAM sukhapUrvaka krIDA kare che. samAdhi zatakamAM upAdhyAyajI mahArAje e ja vAtanuM samarthana karyuM che. jJAna vimAna cAritra pavi, naMdana sahaja samAdha; muni surapati samatA zacI, raMge rame abAdha. jene samyajJAnarUpa vizALa vimAna (vAhana) che ane nirmaLa AcAravicArarUpa vajI mahAdika karmavargane vidAravA samartha sAdhanabhUta che, ane uttama prakAranI samatArUpI IMdrANu jenA usaMgamAM sadA vidyamAna che evA gIzvara muni iMdranI peThe nirAbAdhapaNe sahaja samAdhirUpa naMdanavanamAM aharniza AnaMda kare che." evA gIpuruSanuM kiMcit svarUpa zrI padmavijayajI mahArAja navapadajInI pUjAmAM "upAdhyAya" padanI stuti karatAM kahe che - duhA. ceAthe pada pAThaka namuM, sakaLa saMgha AdhAra. bhaNe bhaNAve sAdhune, samatAsa bhaMDAra. 1 DhALa-rAga vasaMta. tuM te pAThaka pada mana ghara ho, raMgIle chaurA! e Teka. rAya raMka jasu nikaTa Ave, paNa jasa nahiM nija para he. raMgI- 2 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [279 ] sAraNAdika gacchamAMhe karatA, paNa ramatA nija ghara ho. raMgI- 2 dvAdazAMga sakjhAya kAraNake, je nizadina tatpara ho. raMgI3 e uvajhAya nirdhAmaka pAmI, tuM to bhavasAyarasukhe tara ho. raMgI4 je paravAdImatagajakere, na dhare hari pare Dara ho. raMgI5 uttama guru padapadma sevanathaM, pakaDe zivavadhu kara ho. raMgI7 samyajJAnadarzananA yoge vastusvarUpane yathArtha vicArIniradhArIne jeNe paraspRhAne kevaLa duHkhadAyI jANIne pariharI che evA gIpuruSane svAbhAvika rIte ja rAyakamAM bheda rahe nahiM. evA saMtapuruSanI samIpe je kaI bhavya Ave te bhedabhAvarahita kalyANane mAge pAmI zake. phakta AvanAranI buddhi kalyANa sAdhavAnI hovI joIe. je evI zuddha buddhithI rAjA ke raMka Ave to te baMne temanI pAsethI saMtoSa pAmIne ja jAya emAM kaMI zaka nathI. jema idra potAnA parivAranuM sArI rIte pAlana kare che tema gacchanAyaka paNa potAnI pAse vasanAra sAdhusamudAyanI sArI rIte sAraNadikavaDe saMbhALa rAkhe che, temanI upekSA karatA nathI, chatAM potAnI sahaja samAdhimAM tUTI AvavA detA nathI. jenI samIpe niraMtara zAstra adhyayana saMbaMdhI paThana pAThanarUpa naMdIghoSa thayA ja kare che evA samartha sAdhupuruSanuM zuddha zraddhApUrvaka AlaMbana lenArane paNa janmamaraNane kazo bhaya raheto nathI, ema samajIne aneka AtmAthI" sAdhu ane zrAvakajane AtmakalyANane mATe AvA samartha yegInuM zaraNa le che. svaparasamayanA jANa evA samatAbhAvI yegIzvara kaI paNa paravAdIne kaMI paNa bhaya rAkhatA nathI. samatApUrvaka Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 280 ] zrI kapUravijayajI sarvAM kAinuM sa MtASakAraka samAdhAna karI zake che, ratnatrayInA prabhAvathI zAsananI aneka prakAre prabhAvanA kare che, ane ema karI svaparanuM ekAMta hita sAdhatAM aMte avinAzI evA meAkSapadane pAme che. uttama prakAranA samatAjanya zAMtarasamAM nimagna ceAgIzvare je sahaja svAbhAvika sukhane sAkSAt anubhave che tenA khyAla sakhe! paNa samatArahita evA pAmara prANIone kayAMthI Ave? evI zAMta sukhadAyI samatAne pedA karanAra ane puSTi karanAra sabhyajJAnanI ja stuti karatA thakA zAstrakAra kahe che. 7 .. jJAna ja kharuM amRta, jJAna ja kharuM rasAyaNu ane jJAna ja kharuM aizvarya che, ema anubhavI puruSAnuM kathana che te vyAjabI che; kema ke anya amRta, rasAyaNa ane aizvarya kevaLa kalpita che. kahevAya che ke samudranu mathana karIne devatA ee amRta prApta karyu ane zaMkare viSa prApta karyuM. keTalAka auSadhanA saceAge mArelI dhAtu vigerenI mAtrAne rasAyaNa kahevAmAM Ave che, tema ja duniyAmAMnI keTalIka ucca prakAranI vastuone sAga thatAM tene azva kahevAmAM Ave che. thADA hAthI, gheADA, ratha, pALA ane zahera kasbA vagere paiAlika vastunu svAmIpaNuM prApta thaye sate tene sahaja svAbhAvika sukhanA ajANa leAkeA aizvaryaM kahIne melAve che; paraMtu te sarva kalpita hAvAthI kSaNika evA kRtrima sukhanA jasAdhana che. jotajotAmAM te sava hatA na hatA thai jAya che. tethI tattvajJAnI puruSA tevA kSaNika ane kalpita sukhanA sAdhanabhUta amRta, rasAyaNa ane aizvaryane tattvathI amRta, rasAyaNa ane aizva mAnatA ja nathI. kharuM' amRta te teo tene ja mAne che ke Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [281] jenuM sevana karavAthI AtmA ajarAmarapaNuM pAme, eTale janma, jarA ane maraNanA duHkhathI sarvathA mukta thaI parama nivRttisukhane prApta karI zake. sarva upAdhithI mukta thaI zAzvata evuM nirupAdhika sukha pAmI zake. jJAnI puruSo kharuM rasAyaNa tene ja mAne che ke jenuM sevana karyA bAda prANIne karmaroga naDe ja nahi, rAga, dveSa ane mohAdika vikAra prabhave ja nahiM ane AtmAnI sahaja uttama prakAranI puSTi thAya; jethI tenI kadApi adhegati to thAya ja nahi. kharuM aizvarya paNa anubhavI puruSo tene ja mAne che ke jenI upara duniyAmAM koInuM svAmI paNuM saMbhave ja nahi ane koInI pAse dInatA dAkhavavI paDe ja nahi. evuM ekAMtika ane AtyaMtika svataMtra sukha sadAne mATe prApta thavA mATe ja sarva prayatna karavA gya che. tattvathI vicAratAM AvuM anupama amRta, AvuM apUrva rasAyaNa ane AvuM abhinava ezvaryA te samagrajJAnarUpa ja che, jethI samatAguNanI prApti ane puSTi thAya che, jethI nirdoSa evA cAritramAM rati thAya che ane anukrame ratnatrayInuM ArAdhana karatAM prabaLa puruSArthayege sarva karma-upAdhino sarvathA aMta thavAthI saheje nirupAdhika evuM zivasukha prApta thaI zake che. AvuM anupama amRta, apUrva rasAyaNa ane abhinava aizvarya tajIne keNa tattvadaSTi janakalpita amRta, rasAyaNa ke ezvaryane mATe kSaNika sukhanI lAlasAe udyama kare? zAMtasukhadAyI ane samatAkArI samyajJAnamAM ja sarva kaI kalyANAthI jananI zuddha premapUrvaka pravRtti thAo. muktipurIno e ja mukhya mArga che. 8 [ je. dha. pra. pu. 25, pR. 165, 194, 226 ] Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 282 ] zrI kapUravijayajI ( 6 ) rAmA. vivecana--pUrva jJAnASTakamAM jJAnanuM mahAtmya batAvyuM che. tattvajJAna abhinava amRta jevuM che, UMcA rasAyaNa jevuM che ane apUrva ezvarya rUpa che, ema kahI have paripakavatAne pAmeluM tattvajJAna kevaLa zama-zAMtirUpa che ema zAstrakAra spaSTa karI batAve che. ajJAna ane avivekAge athavA rAgadveSAdika kaSAya ceAge utpanna thatA aneka azubha sakalpavikalpe tema ja tevA saMkalpavikalpathI utpanna thatA vividha prakAranA du:khA tattvajJAnanI prabaLatAthI svata: upazamI jAya che ane AtmAnA sahaja svabhAvamAM ramaNa karavArUpa zuddha cAritranA apUrva lAbha maLe che. AthI ja tattvajJAnanA paripAkane zAstrakAra zamarUpa kahe che, ane upalakSaNathI zama-zAMtine pragaTa karavA mATe tattvajJAnanA paricaya karavA khAsa upadeza kare che. tattvajJAnanA abhyAsa vinA kadApi kALe jIvanA du:khaneA aMta AvatA ja nathI, e vAta nIcenA padathI graMthakAre spaSTa karI che. jyAM lage AtamadravyanuM, lakSaNa navI jANyuM tyAM lageguThANuM bhaluM, kema Ave tANyuM ? AtamatatvavicArIek Atama ajJAne karI, je bhava duHkha hiye; Atama jJAne te TaLe, isa mana sahiye, AtamajJAna dazA je AkarI, te caraNa vicAre; nivikalpa upayAgamAM, nahi kanA cAro. tama 3 1 jJAna, darzana, cAritra, tapa, vI ane upayeAgarUpa. 2 jyAM saMkalpavikalpa zamyA tyAM kanuM AvAgamana paNu aTakayuM. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 283 ] atha : a. Atama. 4 lekha saMgraha : 6 : bhagavA aMge bhAkhIe, sAmAyika sAmAyaka paNa AtamA, dhAre| sudhA leAkasAra raadhyayanamAM, samakita muni munibhAva ja samakita kahyo, nija zuddhi svabhAve Atama0 bhAve; 2 karo sacama dhare, dharA, gALA nija deha; jJAna dazA viNa jIvane, nahiM du:khanA chehu. Atama0 karatA duhevAya; mAhira yatanA ApaDA, aMtara mRtanA jJAnanI, vi teNe thAya. tama0 rAga dveSa maLa gALavA, upazama jaLa jhIlA; Atama pariNita AdarI, paraparaNita pIleA.4 Atama0 buddhi; huM ehunA e mArA, e huM eNI caitana jaDatA anubhave, na vimAse zuddhi. Atama0 pa * mAhira dRSTi dekhatAM, mAhira mana dhAve; aMtara dRSTi dukhatAM, akSaya 56 pAve. Atama0 10 adhyAtama viSNu je kriyA, te tanumaLa mamakArAdika yogathI, ema jJAnI mele. Atama0 11 tAle; huM karatA parabhAvanA, Ima jema jema jANe; tema tema ajJAnI paDe, nija karmane ghANe, Atama0 12 1 zrI bhagavatI sUtramAM. 2 AcArAMga sUtranA pAMcamA adhyayanamAM. 3 umra vihAra pramukha karaNI, AMtarajJAna upayoga vinAnA mugdhajanene kevaLa du:khapAtra thAya che. 4 svasvarUparamatA AdarIne parapuddagalapravRttine TALe. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284 ] zrI kapUravijayajI 2 caraNa hAya lajjArdika, navi manane bhage; trIje adhyayane kahyuM, ima pahele aMge Atama0 13 zrImad upAdhyAyajI yazeAvijayajI mahArAjAe peAte karelA uparanA ullekha uparathI spaSTa rIte samajI zakAya ema che keAtmajJAna vinA karelI game tevI mahAn karaNI paNu du:khaharaNI thatI nathI arthAt adhyAtma upayogathI karelI karaNI ja AtmAne ekAMta sukhadAyI nIvaDe che. eTale ke kevaLa AtmAne vizuddha karavAnI pavitra buddhithI ja karelI saMyamakaraNI sakaLa sAMsArika kalezanA sarvathA aMta karI akSaya ane akhASita evuM zivasukha samape che, ethI evuM pavitra lakSa pedA karavA AtmAthI janAe AdhyAtmika jJAnanA ( tattvajJAnanA ) avazya abhyAsa karavA ghaTe che. jema jema ukta jJAnanA paricaya vadhatA jaze ane paramAtmakRpAthI tenA yAgya pariNamanathI AtmAmAM abhinava jAgRti AvatI jaze tema tema du:khadAyI saMkalpavikalpane aMta AvatA jaze. vaLI jema jema vikalpa jALa tUTatI jaze tema tema anAdi kALathI thatI parapravRtinA veganA prabaLa aTakAva thaze ane AtmAnA sahaja svabhAvamAM ramatA vadhatI jaze. A pramANe anukrame AtmaramaNatAmAM thatI abhivRddhi tattvajJAnanI tIkSNatA sUcave che. ethI ja upara khatAvyuM tema sahaja Atmika sukha prApta thAya che. parabhAvathI viramI svabhAvaramaNutA karanAra kAika virala bhavyajanAne jJAna ane vairAgyanA paripAkathI evu Atmika sukha saMbhave che. zAstramAM je unmanIbhAva kahela che athavA je udAsInatA 1 cAritra. 2 mananI zuddhithI AtmanigrahavaDe. 3 zrI AcArAMga sUtramAM. R Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 285 ] rUpe gavAya che te upara kahyA mujaba tattvajJAnanA dRDha abhyAsIne saheje prApta thAya che. udAsInatA AzrI graMthakAre ja kahyuM che ke. anAsaMga mati viSayame, rAga dveSakA cheda; sahajabhAvame' lInatA, uddAsInatA bheda. (samatAzataka) udAsInatAnu AvuM lakSaNa zAstrakAre batAvyuM che. viSayasukhamAM anAsakti, rAgadveSayukta kaSAyanA pariNAmanA aMta ane parapariNatinA parihArathI sahajasvabhAvamAM lIna thaI rahevuM ene adhyAtmI puruSA udAsInatA kahe che. evI udAsInatA pedA karavA zAstrakAre je zikhAmaNa ApI che te lakSamAM rAkhI levI yukta che. vaLI kahyuM che ke-- tAkeA kAraNe amamatA, tAme mana abhirAma; kare sAdhu AnaMdana, hAvata AtamarAma, "" mamatA zirasukha zAkinI, niramamatA sukhamULa; mamatA ziva pratikULa he, nirabhamatA anukULa. (samatArAtaka) * evA daDha TUMkANamAM udAsInatA pragaTa karavA mamatvabhAva dUra karI nimatna AdaravA ja upadezyuM che, ane evI ni`matA pragaTa karavAnI kharI kUMcI e che ke niraMtara ' AtmajJAna, AtmazraddhA ane AtmaramaNutA nimitte dRDha prayatna karyo karavA. prayatnayeAge . AtmAmAM abhinava vairAgyakaLA jAgaze, jethI samatArUpI viSavelI ApeAApa vilaya pAmI jaze. kahyuM che ke~~ pariNati viSaya virAgatA, bhavataruM mULa kuDhAra; tA Age kayuM karI rahe, mamatA velI pracAra. ( samatArAtaka ) Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286 ] zrI kapUravijayajI nava rasamAM pradhAna je zAMtarasa gavAya che te rasanA bhAgI zamavata thAya che. arthAt udAsInatA ke unmanIbhAvane dharanAra kAi subhaga zAMtarasamAM nimagna thai pUrvokta ApadAne vAme che, sa saMkalpavikalpane zamAve che, rAgadveSarUpa AMtara tApane TALe che, cittane suprasanna kare che arthAt kaleza rahita paramAtmatattvamAM lIna thAya che, ane sarva upAdhi saMbaMdhathI mukta evA sphaTika ratna jevA nirmaLa Atma-svabhAvamAM ramaNa kare che. zAMtarasamAM nimagna thanAranI AvI bhAgyadazA jAge che. kAryothI janAe anukULa kAraNAne avazya AdaravA joie. e nyAye zAMtasukhanA athI janAe ceAgAvacaka thavuM joie. eTale mana, vacana ane kAyAnI kuTilatA tajI saralatA sevavI joie. avacakrayAgathI kriyAava'cakatA ane kriyAavacakatAthI laavaMcakatA avazya prApta thAya che. e ja zAMtinA-mAkSanA sarala mArga che. je sadguNu ApaNane adyApi prApta thayA nathI te jANe prApta thai cakayeA hAya evA mithyADaMbara karavAthI AtmAne phAyado tA kaIe nathI paNa geraphAyadA te pArAvAra che, ema samajI mumukSu jAe sadguNAne sAkSAt karavA mATe ja aheAniza yatna karavA ucita che. zuddha lakSathI sevele prayatna saphaLa thaze ja evI AtmazraddhAthI aDaga prayatna sevanAra aMte icchita lAbhane meLavI zake ja che, paraMtu evA pavitra lakSane puMTha daine mithyAbhimAnathI peAtAnAmAM achatA guNNA leAka samakSa dAkhavavA mATe je mithyA prayatna kare che te bApaDA vividha vikalpavaDe rAgadveSanA viSama pAsamAM paDI peAte ja peAtAne A bhayaMkara bhavabhramaNunA saMkaTamAM nAMkhe che. evA hatabhAgya janA alpa sukhane mATe Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 287] ana5 duHkhadAvAnaLamAM ahoniza pacAya che. daMbha samAna kaI paNa kaTTo duzmana nathI. zrI adhyAtmasAramAM daMbhatyAgAdhikAramAM e vAta skuTa rIte batAvI ApI che. aneka prakAranI pragaTa hAni chatAM daMbhI mANase daMbha zAmATe karatA haze ? e praznanuM samAdhAna graMthakAre evI rIte ApyuM che ke-pitAnA chatA deSo gopavavA ane lekamAM potAnI pUjApratiSThA karAvavI, tevA duSTa AzayathI ja mUrkha loko daMbhavaDe kadaInA pAme che, e moTA khedanI vAta che." daMbhI leka pitAnAmAM aNachAjatA guNe lekasamakSa dAkhavavA manathI, vacanathI ane kAyAthI rAtadivasa prayatna karyo kare che, te mATe yuktio race che ane pote kareluM kapaTa bIjAnA samajavAmAM na Ave evI sAvacetI rAkhe che, eka jUThane mATe aneka jUThANAM karavA paDe che, tema chatAM aMte temanA pApane paDadA phuTatAM duniyAmAM temane apajaza prasare che ane aMte narakAdikanI duHkhajavALAmAM jaI pacAya che. A pramANe te pAmara prANuo UlaTA adhogatine pAme che ane ekAMta duHkhane ja anubhave che. je mahAnubhAve potAnA mana, vacana ane kAyA upara gya aMkuza rAkhI zake che te nirdabha AcaraNathI zamasukha cAkhavA zaktimAna thAya che. zivasukhanA abhilASI mumukSu joe samarasa cAkhavA kevuM nirdabha AcaraNa sevavuM jarUranuM che te uparanI hakIkatathI phuTatara samajI zakAya tema che. niSkapaTapaNe pavitra lakSapUrvaka tapasaMyamamAM prayatna karanAra mahAzayene te zAntarasa AsavAdavAne maMgalakArI prasaMga avazya AvI maLe che. e prasaMga sadA sarvadA IcchavA gya che. chevaTe viparIta lakSathI adhogati Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [288] zrI kapUravijayajI anubhavavAne mATe prasaMga kaI mumukSune kadApi na maLe ema ApaNe aMta:karaNathI IcchazuM. te mATe dareka mumukSue svasaMyamamAM kevI zuddha kALajIthI pravartavuM joIe teno zAstrakAra pote ja khulAso kare che. vividha prakAranA zubhAzubha karmanA bhege prApta thatA sukha, du:kha, saMpata, vipata, mAna, apamAna ane jaza, apajaza vigere vicitra bhAvomAM kevaLa sAkSIrUpe udAsIna rahI je mahAnubhAva tribhuvanavatI sakaLa jaMtuone AtmAnA mULa svarUpane lakSamAM rAkhI svasamAna lekhe che evA udAra AzayavALA samapariNAmI sajajane avazya AtmakalyANa sAdhI zake che. AvA kalyANAthI sajajane jagatamAM viralA ja saMbhave che. jema jAtivaMta ratna ThekANe ThekANe maLatAM nathI ane ciMtAmaNi ratna te atyaMta durlabha ja che tema zAMtarasamAM nimagna thaI rahenArA mumukSu jane paNa viralA dekhAya che. zrI cidAnaMdajI mahArAje paNa evA uddagAra kADhyA che ke - nirapakSa viralA keI, avadhu nirapakSa viralA kaI dekhyA jaga sahu jai, avadhu nirapekSa viralA kei. avadhu. 1 samarasa bhAva bhalA citta jAke, thApa uthApa na hoI avinAzI ke gharakI bAtAM, jANege nara sei. avadhutra 2 rAvarakarmo bheda na jANe, kanaka upala sama lekhe; nArI nAgiNuMke nahi paricaya, se zivamaMdira pekhe.avadhutra 3 niMdA stuti zravaNa suNIne, harakha zAka navi ANe te jagameM jogIzvara pUrA, nitya caDhate guNaThANe. avadhutra 4 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [ 289] caMdrasamAna somyatA jAkI, sAyara jima gaMbhIra apramata bhAreDa pare nitya, suragiri sama zuci dhIrA, avadhutra pa paMkaja nAma dharAya paMkaNuM, rahata kamaLa jima nyArA; cidAnaMda esA jana uttama, se sAhebakA yAra. avadhutra 6 upalA padyamAM je bahu agatyanI vAta kahelI che te e che ke-AmAnaMdI-AtmArAmI-svabhAvaramaNI sAdhujane ja nice svaparahita sAdhI zake che arthAt evA samasvabhAvI puruSo ja svaparane tAravA samartha thaI zake che, kema ke tevA puruSa ekAMta sukhadAyI vItarAga mArgane ja anusare che. te tkarSa karatA nathI paraMtu nivRttimArgane ja ananya bhAve AdarI anupama zAMtarasamAM jhIle che. evA mahAzaya munio, vairAgya parAkASThAe pahoMcavAthI pUrve vakhANelI udAsInadazAne sAkSAt anubhave che. temane rAjA ane raMka, paththara temaja tRNa ane maNi sarakhA pratibhAse che. temAMthI koI eka upara rAga ke anya upara dveSa temanA manamAM Avato nathI. temane kaI vastumAM pratibaMdha hoto nathI. atyaMta manahara asarA ane ati bhayaMkara nAgaNInA sparzamAM temane samAnabhAva hoya che, arthAta game tevI mohaka mahilAnA viSayapAzamAM te paDatA nathI, kema ke viSayavAsanAne temaNe nirmULa karI hoya che. vaLI te vAsI caMdana samAna he game tevA anukULa pratikULa parIsaha-upasargamAM aDaga-acaLa rahI zake che. niMdA ke rastuti temanA mana upara asara karI zakatI nathI. mAna apamAna saMbaMdhI saghaLA saMkalpavikalpa zamI gayA hoya che. evA prabaLa 19 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 290 ] zrI karavijayajI yogIzvare niraMtara guNazreNImAM AgaLa caDhatAM aMte avinAzI padane avazya pAme che. temanuM darzana bhavya cakorane amRta jevuM pyAruM lAge che. temanI mukhamudrA caMdranA jevI zItaLa hoya che. temanuM hRdaya samudra jevuM gaMbhIra hoya che. asaMkhya guNanA nidhi hovA chatAM te ekAMta guNagrAhaka ane hitavatsala hoya che. svasaMyamayegamAM bhAraMDa pakSInI peThe apramatta-sarvathA pramAda rahita hoya che ane meruparvatanI jevA nizcaLa pari. NAmI hoya che, arthAta game tevA ghera parIsaha-upasargathI paNa calAyamAna thatA nathI. AvA gIMdra puruSo vizvavaMdya kema na hoya? evA mahApuruSa paMkajanI peThe pApa paMkathI kadApi lepAtA nathI. zaradaRtunI jevA svaccha hRdayavALA hovAthI temane karmamaLa lAgato ja nathI. kamaLanI jema temanuM mana sAMsArika prapaMcathI nyAruM ja rahe che, ane evI rIte mana mAyika prapaMcathI mukta thatAM zaradaRtunA nIranI jevuM nirmaLa banI jAya che. eTale "kaleze vAsita mana saMsAra, kaleza rahita mana te bhavapAra' e nyAye evA uttama puruSo paramapadane pAme emAM Azcarya zuM? evA saMtapuruSonA sadupadezane sAvadhAnapaNe zravaNa karI je sahRdaya ne tene samyapha prakAre anusare che te paNa anukrame sarva duHkhane aMta karI akSayaavicaLa padane pAme che. "kaheNa pramANe raheNuM" pALanAra pramAda rahitane sarvatra phrema hoya che. kahyuM che ke-jagatanA sarva jaMtuene Atma samAna lekhanAra, paradravyane dhULanA DhephA jevuM gaNanAra, ane parastrIne potAnI mAtAtulya mAnanAra mANasa ja khare jJAnI che." sAcI karaNa vinA lukhI kathanI mAtrathI kazuM vaLatuM nathI, ema samajanArA sujJa puruSo sadA sAcI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 291 ] raheNamAM ja rAce che-rahevuM pasaMda kare che. AvA vivekI jane ja zamarasane AsvAdavA zaktivAna thAya che. "jevI jenI mati tevI ja tenI gati " A nAnakaDuM paNa UMDuM vAkaya bahu AlecavA gya che. " sarala svabhAvInuM ja kalyANa thavAnuM che " e vAya paNa vAraMvAra smaraNa karavA egya che. mAyAvI mANasanI karaNI kulaTA nArInA prapaMca jevI niMdanIya che. mAyA dharmanI vidhinI hovAthI mumukSu janoe tene avazya vajevI jarUrI che. adhyAtmasAramAM upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje spaSTa jaNAvyuM che ke "A kArya Ama ja karavuM ane A kArya Ama na ja karavuM e ekAMta vidhiniSedha jinezvara bhagavAne upadezya nathI, paraMtu dravya kSetra kALa bhAvane pUrato khyAla rAkhIne karavA gya kAryamAM kiMcit mAtra kapaTa to na ja karavuM, evI ekAMta AjJA jinezvara , bhagavAne karelI che." e AjJAne virAdhI svaccha de cAlanAra ane mAyAkapaTa karI mithyADaMbara batAvanAra prANIo avazya adhogatigAmI thAya che. paraMtu prabhunI pavitra AjJAne je bhavabhIru ane saraLapaNe seve che te jarUra potAnA puruSArthanA pramANamAM sukhe svaunnati sAdhI zake che. ziSTa puruSoe pote sevele ane bhavya jIvonA ekAMta hitane mATe batAvela sIdhesaraLa mArga mUkI zAmATe mAyAvALA viSama mAge cAlavuM joIe? mAyAjALavaDe mugdha janene phasAvavA prayatna karatAM koI vakhata karoLIAnI mAphaka pote ja temAM phasAya che, ane bhUMDe hAle mare che. mahAmAThI vezyA(azubha adhyavasAya)thI kamote marI te durgatimAM paribhramaNa kare che. AvI rIte pitAnI ja avaLI matithI avaLI karaNa karanAra mAyAvI lokonI duHkha Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] zrI karavijayajI paraMparA jANa kone karuNA na upaje? mithyADaMbarathI koInuM kalyANa thayuM nathI ane thavAnuM nathI, paraMtu tethI akalyANa, aziva ke upadrava te pagale-pagale thAya che-thavA saMbhava che, chatAM khedanI vAta che ke mUrkha mAyAvI leke te madhalALane cheDatA ja nathI. je bhavabhIru loko sarva mAyAprapaMca tajI niSkapaTapaNe sarvajJa prabhunA pavitra vacanAnusAre yathAzakti dharmakaraNa karavA ujamALa rahe che te bhAgyazALI bhavya aviruddha mArgane zuddha aMta:karaNathI AdaratA anukrame upara kahyA mujaba udAsIna vRttine pAmatAM zAMtarasane (zamasukhano) anubhava karavA zaktivAna thAya che. paraMtu ethI UlaTA cAlanArA loke zamasukhathI sadA benasIba ja rahe che, te pachI tevA kamanasIba janone muktinAM zAzvatA sukhanI to AzA ja zI? zAzvata sukhanA athI janee svecchAcArIpaNuM tajI niSkapaTapaNe jinacaraNamAM AtmArpaNa karavuM joIe. tethI viparIta cAlanArane graMthakAre samAdhizatakamAM sakhta upAlaMbha ApatAM kahyuM che ke mAraga anusArI kriyA, chede so matihIna, kapaTarakriyA bala jaga ge, bhI bhavajalamIna. - Ane bhAvArtha e che ke jethI jIva sanmArge caDhe evI vyavahAra-zailI maraDI je nizcaya pakSane ja pote grahe che ane anya mugdhajanene paNa nizcaya pakSanI ja vAta kahI vyavahAramArgathI vimukha kare che te jona mArgathI viparItacArI mUrNa--matihIna che, kema ke je jenamArganuM yathArtha rahasya jANe te te mukhyapaNe sevavA-AdaravA yogya vyavahArazailIne Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 297] lepa thAya e ekAMta nizcaya pakSa pite aMgIkAra kare ja nahIM, temaja te avicArI upadeza paNa anyane Ape nahIM. jenA mArganI zilI jeNe sArI rIte jANuM-niradhArI hoya te nizcaya ane vyavahAranA pakSe pitAnuM vartana kevuM rAkhe te tenuM kalyANa thAya tene khulAso zAstrakAre pote ja anyatra nIce pramANe kareluM che ke nizcita daSTi hRdaya dharI che, je pALe vyavahAra; puNyavaMta te pAmaze ja, bhavasamudrane pAra." AmAM spaSTa samajAya evuM che ke nizcita lakSa eTale sAdhya vasturUpa nizcayane hadayamAM dhArI rAkhI te sAdhyane siddha karavA prabaLa sAdhanarUpa vyavahAra kriyAnuM je sevana kare che te aMte svaISTasiddhi sAdhI zake che. matalaba ke je sAdhyanI siddhi karavA Icchato chato tenA sAdhanarUpa vyavahAranI upekSA kare che te svasAdhyanI siddhi karavA samartha thaI zakato nathI. tema ja je sAdhyazUnyapaNe kevaLa aMdha vyavahArane ja Azraya kare che arthAt manamAM svasAdhyane nizcaya karyA vinA kevaLa aMdhakriyA karyA kare che te paNa vyavahAra-kriyA karate chate kaMI paNa svahita sAdhI zakatuM nathI. bahu bArIka daSTithI vicAratA baMnemAM arasaparasa kAryakAraNa saMbaMdha rahe che. jema jema vyavahAranI zuddhi tema tema sAdhyasiddhimAM saraLatA prApta thAya che, paraMtu je vyavahAra mAtranI upekSA karI ekAMta nizcaya pakSane ja grahe che te ekaDA vinAnA mIMDA karavA jevuM kare che. ekavArUpa vyavahArapUrvaka nizcaya sthAne dhArelI sarva je saphaLa thAya che. ukta hetuthI siddha thAya che ke je Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294 ] zrI karavijayajI zarUAtamAM ja sAdhyasiddhi mATe khAsa jarUranA vyavahAranI avagaNanA kare che te mUkhanI paMktimAM gaNAya che. keI paNa kAryanI saMpUrNa siddhi thayA bAda tenAM kAraNe sevavAnI jarUra rahetI nathI tema mekSarUpI svakArya saMpUrNa siddha thayA bAda vyavahAra sAdhanarUpa kAraNanI jarUra rahetI nathI, paraMtu tene mATe avazya sevavA yogya vyavahArane taddana tyAga karI mokSanI AzA rAkhavI te te bIja vinA phaLanI AzA rAkhavA barAbara che; mATe koI paNa mekSAthIe nizcaya vyavahAranA saMbaMdhamAM kAryakAraNabhAvane avadhArI, kadApi paNa kadAgraha karI ekAMta pakSa graha nahIM; kema ke te haTha grahaNa karI svaparanA ahitamAM vRddhi karavI te karatAM bIjI kaI vadhAre mUkhoI nathI. vaLI je kapaTakriyA karIne bIjA mugdhajanone Thage che te paNa paththara jevA kaThora hRdayavALA hovAthI jANI joIne svaparane A saMsAra-samudramAM buDADe che. je guNane gaMdha paNa pitAnAmAM AvyuM nathI, evA guNano potAnAmAM udaya thaye hoya tevo mithyADaMbara karI, anya ajJajanane aMjAvI nAMkhI svaparane durgatinA dAvAnaLamAM pheMkI de che. AvA prakAranI pragaTa anItithI adharmanI vRddhi thAya che ane tenA kaDavAM phaLa ghaNAM mugdhajanone bhegavavAM paDe che. te mahApApI mahAadhamI anItinA pravartaka mUrNa--matihIna ja che. e graMthakArane UMDe Azaya samajI zakAya che. vaLI "jana mana raMjana dharmanuM, mUla na eka badAma' e nyAye vicAratAM paNa kapaTakaraNIthI kaMI paNa lAbha saMbhavato nathI. - are kapaTa vinA paNa paramArthanya cittathI, lekamAM kevaLa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [25] vAha vAha kahevarAvavA mATe karele vyaya viziSTa phaLadAyI thato nathI, te pachI kapaTa sahitanuM to kahevuM ja zuM? ethI te UlaTuM AtmAne adhika nukazAna thAya che, paraMtu je pavitra uddezathI paramArtha daSTipUrvaka koIpaNa satkAryamAM lAkasamudAyanuM AkarSaNa karavA-temanuM mana raMjita thAya tevI pravRtti karAya te temAM kaze bAdha jaNAto nathI. arthAt dharmanI unnati mATe lokaraMjana karavuM ucita che, paNa lokaraMjana mATe dharmakaraNa karavI ucita nathI, ema samajI zANA mANasoe lokadekhAvo karavAnI bUrI Teva tajI jema AtmAnuM adhika hita thAya tema pavitra lakSathI saMbhALapUrvaka nirmaLa dharmakaraNa karavA yathAzakti udyama karavo joIe, sadvivekavaDe karelI karaNa ja yathArtha phaLa ApI zake che. jema vivekathI zastra dhAraNa karanAra tenA sadupayegavaDe svaparanuM rakSaNa kare che, paNa avivekathI tene avaLe upayoga karanAra UlaTuM svaparanuM ahita ja kare che, tema jJAna ane kriyAnA upaga AzrI samajavuM. sadvivekavaDe jJAna ane kriyAno sadupayega karanAra amRta jevI zAMti anubhave che, paNa tene geraupaga karanAra aviveka vege UlaTo kaleza ja pAme che. sadvivege kaIka bhavya janene je jJAnakriyA vaDe uddhAra thayeluM che te ja jJAnakriyA tenA geraupagavaDe zastranI jema svaparano saMhAra kare che. AnuM phalita evuM nIkaLe che ke je jJAnakriyA athavA nizcaya vyavahAranA samAzrayathI sadvivekavaDe subhaga jane zamAmRtano AsvAda karI zake che, tenA ja geraupayogathI avivekavaDe durbhaga jane kevaLa kaleza pAme che. A prasaMge sakaLa haThavAda tajI ziSTa puruSanA samaya anusAra nirdabha AcaraNa sevI Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [296 ] zrI karavijayajI saddhivaDe svamAnava jIvana saphaLa karavA je upadiyuM che te yathArtha lakSamAM rAkhI bhavya jAgRta thaI sakaLa dukhasaMhAraNI dharmakaraNa sadbhAvathI sevavA je saphaLa pravRtti karaze te janmamaraNa saMbaMdhI sakaLa tApane upazamAvI, apUrva zAMtine anubhava karI anupama sukhamAM nimagna karanAra pUrvokta zama rasane sArI rIte AsvAda laI zakaze. karmanI vicitratAthI thatI vividha avasthAmAM taTastha buddhi rAkhI AtmAnA sahaja nirupAdhika svarUpa sAme ja daSTi sakhI sahune samAna bhAvathI jenAra puruSa ja zamAmRtano anubhava karI aMte akSaya anaMta sukhanA adhikArI thAya che, ema jaNAvI have graMthakAra mekSasAdhanarUpa kriyAnI hada (maryAdA) batAve che. 2, makSasukha meLavI Ape e gamArga jene abhyAsa che eTale egamArga sAdhavA jenI abhilASA jAgRta thaI che tene tadanukULa pravRtti karavArUpa bAAkiyA sevavAnI je jarUra paDe che, tene kaMIka khyAla ukta ega saMbaMdhI thoDuM ghaNuM svarUpa jANavAthI-vicAravAthI saheje thaI zakaze. yadyapi yoganA asaMkhya bhede kahyA che te paNa gASTakamAM bheganuM sAmAnya lakSaNa AvI rIte kahyuM che ke "moLa cokanAtho, saNAcAra ' je sakaLa karmamaLathI mukta karI AtmAne akSaya anaMta avyAbAdha evuM mokSasukha meLavI Ape, AtmAne sakaLa janmamaraNanI upAdhithI chaTa karI zAzvata sukha sAthe joDI de te "ga" sarva sadAcArarUpa tIrthakara gaNadharae kahelo che. jemAM aneka mArgathI vahetI AvatI nadIo aMte samudramAM maLe che tema rAgadveSarUpa vikArane vajI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 297 ] samadraSTithI sevAtA game te sadAcArathI AtmA aMte akSaya sukhanA adhikArI thAya che. yAganA bhedonI vyAkhyA karatAM graMthakAre puna: kaheluM che ke ' tenA sthAna, va, atha, Alaana ane ekAgratArUpa pAMca bheda che. temAM devavaMdana guruvadanAdika Avazyaka karaNI karatAM je Asana mudrAdika rAkhavAnI maryAdA kahI che te sthAna. padaccheda sahita zuddha spaSTapaNe je sUtrAccAraNa karavuM te va. tenA rahasyArthInI paryAlAcanA karavI te a. dhyeya-ArAdhya vastunuM svarUpa athavA pratibiMba hRdayamAM sthApavuM te AlaMbana. AlaMbana be prakAranAM che. rUpI Ala bana ane arUpI Alakhana. temAM arhat pratimA, sthApanAcArya pramukha rUpI AlaMbana tathA siddhatva, a`vAdika zuddha paramAtma tattvaneA sahaja guNanA abhyAse ata2mAM anubhava jagADavA e arUpI Ala bana. ane nija kabyakama mAM taddIna khanI javuM te ekAgratA. upara ceAgamAM e kaceAga che ane traNa jJAnayeAga che. te darekanA icchAyAga, pravRttiyAga, sthiratAyeAga ane sidbhiAga ema cAra bheda kahelA che. temAM pUrvokta bhedavALA ceAgI puruSAnA pavitra caritrAmAM je prema dharavA te icchAyAga. tevA ja pavitra caritranuM yathAzakti parizIlana karavuM e pravRttiyeAga. lagAre doSa lagADyA vinA yA yAganu pAlana karavuM te sthiratAyeAga ane taduparAMta tevA ceAgya jIvAne paNa AlaMbanabhUta thavu te siddhiyoga. punaH te dareka ceAganA prIti, bhakti, vacana ane asaMga evA cAra cAra bheda karatAM sarve maLIne tenA 80 bheda thAya che. tema ja 1 yama, 2 niyama, 3 Asana, 4 prANAyAma. kahelA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 298 ] zrI vijayajI 5 pratyAhAra, 6 dhAraNuM, 7 dhyAna ane 8 samAdhi-ema yoganA mukhya ATha aMga batAvyA che. temAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane asaMgatA e pAMca yama kahevAya che. zaica, saMtoSa, tapa, svAdhyAya ane Izvara dhyAna e pAMca niyama kahevAya che. padmAsana, vIrAsana, utkaTa ane godahAdika aneka prakAranAM Asanane jaya, zarIranI capaLatA nivAravAmAM ane anukrame abhyAsane cittanuM paNa niyaMtraNa karavAmAM upayogI che. AsanajayathI zarIramAM utpanna thayelA viSama vyAdhio paNa naSTa thaI jAya che. vividha vAyune ya karI manane sthira karavA mATe prANAyAma karavAmAM Ave che. temAM je recaka, pUraka ane ku bhakavaDe vAyune jaya karavAmAM Ave te dravyaprANAyAma ane mananI malinatA dUra karI zuddha adhyavasAya vege je cittanI zuddhi karavAmAM Ave te bhAvaprANAyAma kahevAya che. jenA vaDe chAvaDe vividha viSamAM paribhramaNa karatI idrino sArI rIte nigraha karI zakAya tene pratyAhAra kahevAmAM Ave che. jethI kaIka dayeya padArthamAM cittane sthira bAMdhI rakhAya te dhAraNuM kahevAya che. koI dhyeyAdika padArthanI ekAkArapratIti thavI te dhyAna kahevAya che, ane dhyAtA, dhyeya tathA dhyAnanI ekatA thaI javI te samAdhi athavA samApatti kahevAya che. AvI rIte saMkSepathI aSTAMgayeganuM svarUpa kaheluM che. tenuM vizeSa svarUpa te pUrva AcArya kRta gagraMthothI spaSTa thaI zake tema che paraMtu upalI hakIkta vAMcavAthI eTaluM te lakSamAM AvI zakaze ke yogAbhyAsInegArUDha thatA sudhI bAhyakriyAnI paNa jarUra paDe che. je bAhyakriyAne sarvathA anAdara karavAmAM Ave Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [29 ] te upara kahelA gAbhyAsa krama sacavAya nahi ane e krama sAcavyA vinA sarva ganI siddhi thaI zake nahi, tethI yegArUDha thatAM sudhI to bAhyakriyAnI AsevanA karavAnI avazya jarUra paDe che. gArUDha thayA bAda arthAt sarva ganI sthiratA siddha thayA bAda kevaLa aMtargata kriyA-AMtaralakSapUrvaka zamaguNanA AsevanathI ja Atmazuddhi thaI zake che, paraMtu A hada pAmavI ghaNI durlabha che. AtmavaMcaka janone to te asAdhya che, paNa AtmAthI janene te prayatnasAdhya che, mATe evI UMcI hada prApta thatAM sudhI te hade pahoMcavAno rAjamArga taja nahi. dareka gAbhyAsIe gamArganuM anusevana karatAM jarUra jeTalI bAhyakriyA paNa rucipUrvaka sevavI joIe. pachI anukrame gasiddhi thayA bAda bAhyakriyAnI jarUra raheze nahi. eTaluM ja nahi, paraMtu chevaTa nirvikalpa tyAga prApta thatAM sarva vika9pa mAtra ane kriyA mAtra paNa svata: zAMta thaI jaze. yata:nirvijo punaracA, ravivAre 7 vA niyA" arthAt kSAyaka yathAkhyAta cAritra prApta thayA pachI kaMI paNa vikalpa ke kriyAnI jarUra ja rahetI nathI. gAbhyAsIne mATe upalo krama batAvI have graMthakAra zamaguNaprAptinAM kAraNa kathatA satA tethI kevA apUrva phAyadA thAya che te batAve che. 3 koIpaNa viSayamAM mananuM ekAgrapaNuM thavuM te dhyAna kahevAya che. zubhAzubha adhyavasAyane temAM thayelA pariNAma mujaba te dhyAna zubhAzubha athavA zuddhAzuddha kahevAya che. dharmadhyAna ane zukaladhyAna e be zubha athavA zuddha dhyAnanA bheda che tyAre A dhyAna ane raidradhyAna e be azubha athavA azuddha Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 300 ] . zrI kapUravijayajI dhyAnanA bheda che. AjJAvicaya, apAyavicaya, vipAkavicaya, sa'sthAnavicaya e cAra prakAre dharmadhyAna thAya che. sarvajJa paramAtmAe ApaNA ekAMta kalyANane mATe ceAgyatAnusAre je je AjJAe karelI che ( munine mATe kSamA, mArdava, Aje vAdi daza prakAranI AjJA pharamAvI che temaja te ja davidha mArgone yathAzakti banI zake teTale aMze ArAdhavA gRhastha zrAvakane paNa pharamAvyuM che, ema paramakRpALu bhagavate je je vidhiniSedha bhavya prANIonA ekAMta hitane arthe jaNAvela che ) tenu zravaNa, manana ane nididhyAsana karI te pramANe vartavA pramAda nahi karatAM sadA sAvadhAna rahevuM te AjJAvicaya. rAga, dveSa, kAma, krodha, meAAdi aMtaraga zatruothI sadA cetatA-jAgatA rahevuM te apAviya pUrve karelAM zubhAzubha karmanA udaya anusAre jIvane jyAre zubhAzubha sayeAga maLe tyAre ha yA zAka nahi karatAM te dareka prApta sayegamAM samabhAva rAkhI svaka vyaparAyaNa rahevuM te vipAkavicaya. caiAda rajavAtmaka saMpUrNa leAkanuM sa MsthAna-svarUpa vicArI aMte saMpUrNa leAkAkAzanA pradeza jeTalA asaMkhya pradezavALA potAnA AtmAnA svarUpanA niradhAra karI svabhAvaramaNI thavuM te sasthAnavicaya dharma dhyAna samajavuM. vaLI 1 pRthakUvitarka sapravicAra, 2 ekavitarka apravicAra, 3 sUkSmakriyApratipAti ane 3 vigatakriyAanivI. e rIte cAra prakAranuM zukla dhyAna zAstramAM vaNu veluM che, paraMtu te ati vizuddha dhyAna kevaLa anubhavagamya hAvAthI tenuM svarUpa ApaNI jevAne agamya che. piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta evA cAra bheda paNu upara batAvela nirmaLa dhyAnanA thai zake che. prabhunI parama Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 301] zAMtamudrA( pratimAdika )nuM avalaMbana laI ApaNuM mananI tadAkAra vRtti karavI te piMDastha, prabhunA pavitra nAmamaMtranuM AlaMbana laI cittanuM ekAgrapaNuM karavuM te padastha, prabhunI vItarAga dazA-kevaLI avasthAnuM avalaMbana laI cittavRttine tadAkAra karavA prayatna karavo te rUpastha ane prabhunI siddhadazAne ja avalaMbI cittanI tadAkAravRtti karavI te rUpAtIta dhyAna kahyuM che. upara batAvela nirmaLadhyAna tyAre ja sadhAya che ke jyAre jIva azubha AcAravicArane dinapratidina parihAra karavApUrvaka zuddha nirmaLa AcAravicAra pALavA tanamanathI pite prayatna kare, namra ane miSTa vacanathI e prayatana karAve, temaja tevA pavitra prayatna karanArane yathAavasara anumodana Ape. je bApaDA pAmara prANIo ahoniza kapita svArthamAM ja magna rahI kSaNika evAM viSayasukhane kAje ja mathana karI rahyA che temane to upara kathelAM prazasta dhyAnano ke tethI sAkSAt anubhavAtAM svAbhAvika sukhane svAda sarakhe kayAMthI maLI zake ? paraMtu je puruSa svArtha tyAgI banI kSaNika evAM kalipata sukhanI darakAra nahi karatAM kevaLa pAramArthika sukhanI ja gaveSaNa karI rahyA che temane puruSArthane pAramArthika paMthe paLatAM prazasta dhyAnane tema ja tajajanita satya svAbhAvika sukhano AsvAda karavAne saheje prasaMga maLe che. nirmaLa thAnage sakaLa kamaLa dagdha thaI jAya che, jethI AtmA kAMcananI je vizuddha thAya che, temaja tevA prazasta dhyAnayoge cittanI paNa vizeSata: sthiratA-zuddhi saMprApta thaI zake che. AtmAnA svAbhAvika guNene ajavALavAne cittanI sthiratA keTalI badhI upAgI che ane cittanI asthiratAthI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302] zrI kaEravijayajI keTaluM badhuM nukazAna thAya che tenuM ApaNe pUrvanA trIjA aSTakamAM vistArathI avalokana karyuM che, ane yAtA, dhyeya tathA dayAnanuM paNa svataMtra svarUpa A graMthanA 30 mA aSTakamAM AgaLa jatAM varNaveluM che. prazasta dhyAnathI AtmAne keTale badho upayoga jAgRta thAya che te atra jovAnuM che. cidAnaMdajI mahArAja ukta dhyAnanuM mAhAsya pragaTa karatA chatA kahe che keAtama dhyAna samAna jagatameM, sAdhana nahi ke Ana; jagatameM Atama dhyAna samAna. rUpAtIta dhyAnake kAraNa, rU5sthAdika jANa, tAhumeM piMDastha dhyAna puna, yAtA paradhAna. jagatameM A01 te piMDastha dhyAna kema karIe, tAke ema vidhAna; recaka pUraka kuMbhakara zAMtika, kara sukhamane ghara Ana. jagata02 *prAna samAna udAna vyAnakuM, samyaga graha huM apAna; sahaja subhAva suraMga sabhAmeM, anubhava anahada tAna. jagata73 kara Asana dhara zuci sama mudrA", grahI gurugama e jJAna; ajapA jApa sohe susamarana, kara anubhavarasa pAna. jagata04 Atama dhyAna bharata cakI lahyo, bhavana ArisA gAna; cidAnaMda zubha dhyAna jaga jana, pAvata padaniravAna. jagata05 1 prANAyAma-zvAsozvAsanirAdhanA niyamathI vAyune bahAra kADho. 2 vAyune aMdara pUravo. 3 vAyune sthira kare. 4 prANa Adika vAyu zarIranA judA judA bhAgomAM vyApelA jANavA. 5 yogamudrA, jinamudrA ane muktAsukti mudrA pramukha kaI viziSTa mudrA athavA samudrA eTale samatA saMbhave che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [33] - piMDasthAdika dhyAnanuM sukha anubhavagamya hovAthI tenA abhyAsIne ja te prApta thAya che. uparanA padyamAM piMDasthAdika dhyAnanuM varNana kareluM che ane teno upAya paNa batAvyA che. recaka, pUraka, kuMbhaka ane zAMtikavaDe zarIramAM rahelA aneka jAtanA vAyuno nigraha kare ane ema karIne manane sthira karavuM. manane ane vAyune kaMI evo gADha saMbaMdha che ke vAyunI sthiratAe mananI paNa sthiratA thAya che, ethI ja vAyuno nirodha karavAnI jarUra rahe che. tana manane bAdhAkArI maLanuM upara batAvelI kriyAthI zodhana thAya che, ane tema thatAM tana mana cekhAM thAya che; paraMtu e kriyA karatAM pahelAM gurugama laI te mujaba vartavA kALajI rAkhavI joIe, nahi to UlaTuM nukazAna thavA saMbhava che. A dravya recakAdi kriyA uparAMta prathama bhAva recakAdikanuM svarUpa samajAvyuM che. tenI prApti thaye ja sarva prayatna saphaLa thAya che. mananI sthiratA thatAM te sarva susAdhya thAya che. jema pavana paDI jatAM-zAnta thatAM vAdhelI meghanI ghaTA niSphaLa jatI nathI tema mana sthira thatAM-zAnta thatAM samAdhirUpa meghaghaTA vadhatI jaI amegha vRSTine kare che. temAM paNa je puna: cittanI asthiratArUpa vAyunI udIraNA thAya te te vAdhelI samAdhirUpa meghanI ghaTA pAchI vIkharAI jAya che. paraMtu pUrvaprayatnayege pragaTelI cittanI sthiratA emanI ema jaLavAI rahe, pratikULa saMge vikharAI na jAya to tethI avicchinna sukha-samAdhirUpa meghanI vRSTi thAya che, ane evI rIte avicchinna sukha-samAdhinI vRSTi thavAthI dayArUpI nadI chalakAI jAya evuM zama(zAMti )rUpa pANInuM pUra eTaluM badhuM vadhe che ke tethI pAMca iMdrinA sakaLa viSayavikArarUpa Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304 ] zrI kapUravijayajI viSavRkSo samULagAM ghasaDAI jAya che. jyAre bAhA viSayamAM bhaTakatuM mana zubha abhyAsavazAta temAMthI nivatI zubha AlaMbanaze aMtarmukha thaI sthiratA pAme che, ane dhyeya vastumAM cittanI ekAgratA thatAM anya sarva saMka95vikalpanI upazAMti thavAthI jyAre zamasAmrAjya pravarte che tyAre rAgadveSAdika duSTa vikAre ApoApa adazya thaI jAya che. upA dhyAyajI mahArAje anyatra zrI zAMtinAthajInI stavanA karatAM kahyuM che ketAhara dhyAna te samakitarUpa, tehija jJAnane cAritra teha che jI; tehathI rejAye saghaLAM pApa, dhyAtAre dheya svarUpa hAye paDe che. 4 dekhIre addabhuta tAharuM rUpa, acarija bhavikA arUpI pada vare; tAharI gati tuM jANe he deva, smaraNa bhajana te vAcaka yaza kare che. paNa AvI rIte theya svarUpamAM cittanI ekAgratA thatAM samyagadarzana, jJAna ane cAritrane addabhuta lAbha pAmI AtmA aMte ajara amara padane bhoktA thaI zake che. Ama prasaMgepAta dhyAnanuM paNa svarUpa varNavI tene prabhAva varNavyA che; te zama-sAmrAjyanuM prabaLa sAdhana hovAthI have sarva guNene abhyAsa karatAM sAdhujanee zamanuM pradhAnapaNuM svIkArI tene sadAkALa jALavI rAkhavuM joIe. e hakIkatane ja spaSTa karatA thakA graMthakAra jaNAve che ke--ka, tamAruM nAma A mahAgaMbhIra arthasUcaka sUtravacana je mahAnubhAva sAdhuo sadA sarahasya saMbhArI rAkhe che teo to sArI rIte samaja sAthe AtmAthI paNe svIkAre che Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 305 ] ke 'upazama guNu AdaraveA e ja cAritranA sAra che. ' upazama vinA cAritrakaraNI niSphaLaprAya che. zama, upazama, prazama, zAnti, kSamA, samatA, kaSAyajaya ane vairAgya pramukha save ekAvAcI zubheA che. kaSAyanA jayathI pragaTa thatA upazama guNu vinA cAritra kevaLa hAMsIpAtra thAya che. upazama vinA cAritranI duSkara kriyA karatA chatAM nirvANapadanI prApti thatI nathI. zamayukta sAdhu jevI svAbhAvika zAMti AtmAmAM anubhavI zake che tevI zAMti zamaguNu vinAnA sAdhu jo ke samakita sahita jJAna, dhyAna, tapa, zIla Adika guNanA abhyAsI hAya tA paNa anubhavI zake nahi. zamaNuNunI je vyAkhyA A aSTakanI zarUAtamAM ja graMthakAre ApelI che te uparathI samajI zakAze ke evI adbhuta zAMti pragaTavI e AtmajJAnanuM apUrva phaLa che; arthAt AtmajJAna e kAraNa che ane zamarUpa tenuM phaLa che. jJAnASTakamAM kahyA mujama "jenAthI peAtAnAmAM urdUbhavelA rAgadveSAdika duSTa vicArA dUra thAya--naSTa thAya evA eka paNa paramA yukta vacananuM vAraMvAra raTaNa karavuM e ja utkRSTa jJAna che. paramA zUnya evA ghaNA jJAnanA kaMi paNa Agraha nathI. '" AvA thADA paNa tattvajJAnanA baLathI pUrve mASatuSa muninuM kAma thayeluM ApaNe sAMbhaLyuM che. temaja upazama, viveka ane saMvara ' evA traNa padanI yathArtha raTanAthI cilAtIputra jevA aghAra pApI jIvanuM paNa kalyANu thaI zakyuM che teA khIjA sulabhakhAdhI jIvavu te kahevuM ja zuM ? AvA eka ke aneka paramArthayukta vacananuM Alekhana lai je bhavyAtmA peAtAnuM kalyANu sAdhavA mAge che te sukhethI ni:zaMkapaNe 20 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [306 ] zrI karavijayajI pitAnuM kalyANa sAdhI zake che. AtmAmAM kharI zItaLatA pedA kare evA tattvajJAnane leza paNa pAme durlabha che, te je puNyAtmA tevA tatvajJAnamAM sadA magna-taraboLa rahe che temanuM to kahevuM ja zuM ?" matalaba ke je jJAnathI AtmAmAM kharI zAMti-zItalatA pedA thAya te ja jJAna, te ja dhyAna, te ja tapa ane te ja zIla prazaMsavA gya che. jo ke samakitavaMtamAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanA abhAve keTalAka aMze upazamabhAva te heAya che ja, to paNa atra je samaguNanuM varNana kareluM che te AtmajJAnanA daDha abhyAsathI bahudhA kaSAyamAtranA kSaya upazamathI utpanna thayelA guNavizeSa mATe ja samajavAnuM che, ane tenI vyAkhyA aSTakanA AraMbhamAM ja ApelI che. AvA samaguNanA prabhAvathI ja pUrve aneka munivaroe zivasukha sAdhyuM che. jyAre gajasukumAla muninA zira upara tenA sasarA sAmile duSTa AzayathI kheranA dhagadhagatA aMgArA bharyA tyAre te munie AtmAmAM je apUrva zAMti anubhavI te AvA zama pariNAmathI ja. zamane bIjo artha apUrva zAMti, samatA ke kSamA kahI zakAya. avaMtIsukamAla, dahaprahArI, metAryamuni tema ja khaMdhakasUrinA 500 ziSyoe je paramapada sAdhyuM te A apUrva guNanA prabhAve ja. A anupama guNanI prAptithI ja cAritra caritArtha eTale saphaLa thAya che. te vinA cAritra phegaTa kalezarUpa thAya che. pUrve magnASTakamAM kahyuM che tema "sAdhunA cittanI prasannatArUpI tejelezyAnI vRddhi cAritraparyAyanI vRddhi sAthe vadhatI jAya che. te AvA apUrva AtmaguNanA abhyAsI AzrayI samajavuM." "phakta 12 mAsanI dIkSA paryAyavALA sAdhu potAnA cittanI prasannatA Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 307] vaDe anuttara vimAnavAsI devathI paNa adhika sukhazAMti meLavI zake che." A sarve anukrame abhyAsa karAtA paramArtha yukta cAritra AzrayI vyavahAranayanI apekSAe kaheluM jANavuM. nizcayanayathI to AtmasvarUpamAM ramaNa karanAra mahAzaya a9pa samayamAM mekSanAM sukha meLavI zake che. evA aneka daSTAMta zAstramAM maLI zake che. tevA mahApuruSonAM pavitra cAritrathI bodha laI ApaNe paNa yathAzakti temanA pate pagale cAlavA cIvaTa rAkhavI yukta che. evI zAMti-samatA-kSamAnA cira paricayathI ApaNe paNa avazya akSayasukhanA adhikArI thaI zakazuM. apUrva zama-zAMti ! tArI balihArI che. 5 AvI rIte zamayukta cAritra pALanAra munijanene mahimA aciMtya che, tenuM kaI rIte varNana thaI zake ema nathI, te vAta have zAstrakAra pote ja jaNAve che - svayaMbhUramaNa nAmane samudra sarva samudrothI meTa che, asaMkhyAta janapramANa vizALa che, agAdha jaLathI bharelo che; to paNa tenI upamA munine ghaTatI nathI, kema ke munimAM te aparimita samatArasa hovA chatAM temAM dinapratidina vadhAro ja thato jAya che. je samasta tatvane jANe-khuNe che te muni kahevAya che." arthAt je sadvivekavaDe samasta duHkhadAyI saMga(vibhAva)ne tyAga karIne sadA sukhadAyI svabhAvaramaNane seve che te ja muni bhAvanigraMtha gaNAya che. tevA munijana AtmajJAna, AtmazraddhA ane AtmaramaNarUpa pavitra ratnatrayInA sevanathI sadA samatA rasamAM jhIle che. vaLI apUrva jJAnadhyAna tathA tapa, japa Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] zrI kapUravijayajI saMyamanA abhyAsathI niraMtara ukta samatA rasanI vRddhi thayA kare che, temAM ja rAjahaMsanI peThe munivareza sadA nimagna rahe che. evI rIte AtmAnA svAbhAvika sukhamAM layalIna rahenArA munijanAne kai vastunI upamA dai zakAya ? sarvAMze sarakhAvI zakAya evI teA eke cIja nathI; vaLI kAi aMze sarakhAvI zakAya evI uttama vastuonI ja upamA munijanAne ApavAmAM Ave che. ethI evI matalaba samajavAnI che ke e badhI upamAe sarva dezIya nahi, paNa ekadezIya hAya che. jevI rIte zakrastava( namukSuNuM )mAM tIrthakara mahArAjane vividha prakAranI uttama upamA ApI che tevI rIte ahIM paNa samajI levu. zrImat cidAna dajI mahArAja zuddha ni muninA guNagrAma karatA thakA kahe che keH-- caMdra samAna saumyatA jAkI, sAyara jima gaMbhIrA; apramatta bhAra'Da pere nitya, suragiri sama ca dhIrA. avadhu nirakSa viralA koTha. paMkaja nAma dharAya paMkezuM, rahata kamaLa jima nyArA cidyAnanlR esA jana uttama, sA sAhimakA pyArA. avadhuH caMdramAM amRtikaraNa kahevAya che, tenAM zItaLa kirAne nirakhatAM jonAranI AMkhane zItaLatA vaLe che, tethI adhika zItaLatA saMta-susAdhujanAnAM darzana karatAM pragaTe che. caMdramAnAM kiraNane sparza thatAM kSaNika tAtkAlika sukha thAya che tyAre satpuruSAnA samAgama thatAM bhavyAtmAne cirakALa sthAyI. evu' svAbhAvika sukha pragaTe che. saMtapuruSAnA yAgamAM kAI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 309 ] apUrva amRta raheluM che, jenA lAbha svAbhAvika rIte jagatane maLe che. kahyuM che ke-" mana, vacana ane kAyAmAM (vicAra, upadeza ane AcAramAM) abhinava amRtathI bharelA evA keTalAka saMtapuruSAnuM astitva jagatamAM che ke je aneka upakAranAM kAryAvaDe sarvane satASa upajAve che ane anyamAM rahelA amAtra guNune paMta tulya lekhI peAtAnA dilamAM prasanna rahe che." jemanA AtmAmAM sarvatra zAnti vyApI rahelI che evA saMtapuruSAne caMdramAnI upamA ApavAmAM AvI che te anya upamAnA abhAve samajavI. bIjI upamA sAyara-ratnAgaranI ApelI che. jema mahAsAgara agAdha UMDA ane vizALa hoya che tema ja te amUlya ratnAthI bharele! hAya che. vaLI te ratnAthI bharele! hAvA chatAM chalakAi jai peAtAnAmAM rahelA amUlya ratnAne pheMkI detA nathI, paNa temane yatnathI peAtAnI aMdara sAcavI rAkhe che tema nigraMtha munivarA paNa UMDA artha-rahasyavALA agAdha ane vizALa jJAnarUpI amRtarasayukta nirmaLa zraddhA zIla-saMtASAdika amUlya guNaratnAthI bharapUra hAya che, tema chatAM te pavitra munivareA zAnta mahAsAgaranI peThe sadA svamaryAdAmAM rahe che. kadApi svamaryAdA mUkIne svaguNunA paNa garva karatA nathI. peAtAne prApta thayelA sarva sadguNene yatnathI sAcavI rAkhe che. viSaya, kaSAya ke vikathAdvika pramAdAvaDe peAtAnA chatA sadguNNAnA leApa thavA detA nathI. vaLI samudramAM te kevaLa jaDa ratnA hAya che ane bhAvamunimAM te kharAM bhAvaratnA bharelA hAya che. ema sarva rIte jotAM mahA sAgara karatAM munimAM ghaNuM mahattva raheluM che, teA paNa anya upamAnA abhAve munine mahAsAgaranI upamA ApavAmAM AvelI che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310] zrI karavijayajI trIjI upamA munine bhAreDa pakSInI ApavAmAM AvI che. bhAraMDapaMkhInuM joDaluM sadA sAthe ja rahe che. mana, vacana ane kAyAthI te sadA sarakhI kriyA kare che. eTaluM badhuM sAvadhAnapaNuM te sAcavI pitAnAM kAma kare che ke temAM raMcamAtra pheraphAra thato nathI; tema chatAM je kaI vakhate keInI kaMI paNa gaphalata thaI jAya che te te baMnenA prANa jAya che. temanA svaprANanI rakSA ekabIjAnI kharI kALajI ane udyama para AdhAra rAkhe che. ekanI gaphalatathI baMnene maraNata kaSTa prApta thAya che. AvI rIte sarva pramAda tajI, apramattabhAve rahI muni AtmasAdhana kare che. AgaLa bhAThegASTakamAM graMthakAre jaNAvyuM che ke "bhavabhIru (jene janmamaraNAdika duHkhane trAsa lAgyA che tevA ) munine saMyamakriyAmAM jevuM sAvadhAnapaNuM saMpUrNa tela-pAtradhArIne athavA rAdhAvedha sAdhanArane rAkhavuM paDe che tevuM rAkhavuM joIe, arthAt saMyamasAdhanAmAM lagAre gaphalata anarthakArI che. jema viSanuM auSadha viSa che ane agninuM auSadha agni che arthAta vizvavyAptane jema anya rasAyaNika viSa ApavAmAM Ave che ane agnidagdhane jema agnivaDe zekAya che to tene daMza ane dAha upazamI jAya che tema bhavabhIru jane upasargathI DarI jatA nathI, paNa game tevA upasarga-parIsone adanapaNe samabhAvathI sahI le che, ane ema duHkha sahana karavAvaDe duHkhane pratikAra kare che, eTale sadvivekavaDe sarva duHkhane sahI bhavabhavanAM duHkha dUra karI zake che." AvI rIte sasAdhana vaDe A bhayaMkara bhavasamudrane saMpUrNa rIte tarI pAra pAmavA jJAnI munio sadA sAvadhAna rahe che, tethI temane zAstrakAre bhAraMDapakSInI upamA ApI che. bhAraDane kevaLa pitAnA dravyaprANanI rakSA karavA sAvadhAna Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 311] rahevuM paDe che tyAre bhavabhIru muni dravyaprANanI darakAra tajI nirmaLa jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upayogarUpa pitAnA bhAvaprANanI ja rakSA tathA puSTi karavA sadA sAvadhAna rahe che arthAt munivaranI apramattatA bahu ja UMcA prakAranI che. AvA apramatta munie zIdhra mokSanA adhikArI thaI zake che. cethI upamA munine meruparvatanI ApI che. sarva parvatemAM meruparvata devagiri kahevAya che. tenA upara aneka devatAone nivAsa che. te parvatanAM mULa eTalAM UMDAM ane majabata che ke game tevA pralayakALanA pavanathI paNa te calAyamAna thaI zakato nathI. je muni pitAnA vrataniyamamAM nizcaLa rahe che, jJAna, dhyAna, tapa, japa, saMyamamAM sadA sAvadhAna thaI aDaga prayatna seve che, je prathama pukhta vicArapUrvaka sukhe nirvahI zakAya evI ja pratijJA le che ane karelI pratijJAne prANAnta sudhI aDela vRttithI pALe che, te munivaro suvarNagiri samAna nizcaLa pariNAmI gaNAya che. evA munivarone deva, dAnave paNa svaniyamathI calAyamAna karavA samartha thaI zakatAM nathI. evA munivare apramatogathI kSapakazreNi upara ArUDha thaI anukrame saghaLA ghAtI karmane kSaya karI, kevaLajJAnAdika anaMta catuya pAmI AyuSya sabhAve upadezavaDe aneka bhavyajanono uddhAra kare che, ane alpa AyuSya hAya to zelezIkaraNa karI bAkInA aghAtI3 karmano paNa aMta karI ajarAmarapadane prApta kare che. 1 jJAna, darzana, cAritra ane vIryaguNano ghAta kare evA jJAnAvaraNayAdi cAra karma. 2 caudamA guNaThANe zaileza (meruparvata) peThe saMpUrNa (nizcaLatA-sthiratA) yoganirodha. 3 nAma, gotra, AyuSya ane vedanIya e cAra aghAti karma kahevAya che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 312] zrI kapUravijayajI pAMcamI upamA munine kamaLanI ApI che. paMkaja nAma kamaLanuM che. te paMka eTale kAdavamAMthI utpanna thAya che ane jaLathI vRddhi pAme che chatAM te baMnethI nyAruM rahe che tevI rIte bhega-paMkathI utpanna thaI viSaya-jaLathI vRddhi pAmyA chatAM munijane te baMnethI kamaLanI jema nyArA-alipta thaI rahe che arthAta munirAja sarva kAmavikArane tajI, niSkAmI thaI, AtmasamAdhimAM magna rahe che. jema kamaLa pitAnI svabhAvasiddha vAsanAvaDe aneka janane AnaMda Ape che, aneka bhegI bhramaro tenA makaraMdanuM pAna karIne puSTa bane che tema munivara paNa pitAnI sahaja adhyAtmavAsanAthI aneka bhavyAtmAone AnaMdakArI thAya che. sevArasika kaIka nikaTabhavI jana temanA upadezAmRtanuM athavA tapasaMyamAdi apUrva guNamakaraMdanuM pAna karI puSTa bane che. ema kamaLanI peThe nyArA-nirlepa rahI bhavya januM hita karanAra apramatta munivaro ja kharekhara kalyANa sAdhI zake che. AvI AvI aneka uttama upamAo munijanone ApI zakAya che, te amuka guNanA sAdhamya( sarakhApaNA)ne laIne ja samajavI. kharuM jotAM te zuddha bhAvayukta muninA saddaguNanI sAthe heDa karI zake evI koI cIja A carAcara jagatamAM jaNAtI ja nathI, tethI anupama evA anagAramunivaro sarvaziramaNabhUta parameSTipade birAje che. evA pavitra padane zobhAvanAra nigraMtha munivaranA caraNamAM amArA keTiza: namaskAra he ! 6. have samatAmRtathI jemanuM citta sadA siMcAtuM hovAthI jeo sarvadA suprasanna rahe che evA saMta-susAdhupuruSane rAga Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [313] dveSAdika duSTa vikAre kadApi saMtApI zakatA nathI, e vAta spaSTa jaNAvatA thakA graMthakAra kahe che - je rAgadveSAdika duSTa vikAro jagata mAtrane saMtApe che, jemanI pAse koInuM paNa jora cAlatuM nathI, hari, hara, brahmAdikane paNa je nava nava rUpe nacAve che, iMdra, caMdra, nAgeMdra jevA paNa jenI pAse rAMka banI jAya che, meTA meTA maharSi mahAtmAo paNa jenA pAsamAM sapaDAI duHkhI duHkhI thaI jAya che te rAga ane dveSarUpa mahAvikAranI-mehanI prabaLatAthI ja thAya che. zAstramAM rAgane kezarIsiMhanI ane zreSane gajendranI upamA ApavAmAM Avela che. kharuM jotAM te tethI paNa rAga dveSa baMne vadhAre jorAvara che. vajInI zRMkhalA karatAM paNa rAgabaMdha vadhAre viSama kahyo che. vikarALa kALA nAga karatAM paNa rAgadveSanuM viSa AruM che. vikarALa nAganA daMzathI to prANa eka ja vakhata dravyaprANathI mukta thAya che tyAre rAgadveSanA daMzathI potAnA bhAvaprANane paNa khave che ane aneka bhavomAM janmamaraNanAM duHkha pAme che. AvA rAgadveSanA vikArothI mukta thavA saMtapuruSe ja samartha thaI zake che. jema amRta, viSanuM pratipakSI che ane amRtasiMcanathI viSavikAra nAza pAme che, tema samatA eka evuM advitIya amRta che ke tenA siMcanathI rAgadveSAdika prabaLa vikAro svataH zAnta thaI jAya che. sadvivekAge samatA amRtanuM sevana karI rAgadveSAdika vikAre upamAvavA graMthakAre samatAzatakamAM kahyuM che ke - bhe bhavya jano! rAgadveSarUpI sarpanuM viSa utAravA tame Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314 ] zrI kapUravijayajI vivekarUpI maMtranuM sevana karI. vivekanuM evuM sAmarthya che ke te bhavavananA mULathI uccheda karI nAMkhe che. ' * viveka khIjo sUrya ane trIjuM leAcana che. te aMtaramAM prakAza kare che, mATe bIjI badhI vAta mUkIne eka vivekanA ja abhyAsa karI. ' kSamA, mRdutA, saralatA ane sa MtoSanu sevana karI krodhAdika kaSAyanA parihAra karA. ' 6 * jyAM sudhI rAgadveSanuM jora che tyAM sudhI saMsAranA aMta AvavAnA nathI, ane rAgadveSa TaLyA ke tarata ja paramapadanI prAptirUpa meAkSa sahaja che. ' huM bhaLye ! kalpita amRtamAM mUMjhAze| nahi, meAkSasukhamAM prIti dharI samatA amRtanuja sevana karo. ' ' manarUpI merunA raveceA karI, ceAgagraMtharUpI samudrane mathI, samatArUpI amRta meLavI anubhava rasanu` pAna kare. ' samatA amRtanuM pAna karI svabhAvaramaNavaDe AtmAnu bhava karanAra udAsIna puruSane rAgadveSAdika vikAra zuM kare?' 6 * jenAthI kaSAyatApa upazame ane AtmAmAM sahaja zAnti prasare evA ja abhyAsa sadA ttavya che. ' zrImad AnadaghanajI mahArAja AvA ja pavitra lakSathI zrI zAMtinAtha prabhunI stavanA karatAM vinatirUpe kahe che ke - Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha duH [ 315 ] zAMtijina eka muja vinati, suNA tribhuvana rAya re; zAnti svarUpa kisa jANIe, kahA mana parakhAya re. zAMti dhanya tuM AtmA jehune, ehavA prazna avakAza re; dhIraja mana dharI sAMbhaLA, kahu. zAnti pratibhAsa re. zAMti 2 bhAva avizuddha suvizuddha je, kathA jinavara deva re; te tema avitatha sahe, prathama e zAntipada seva re. zAMti0 3 Agamadhara guru samakitI, kriyA saMpradAcI avaMcaka sadA, zuci zuddha Alamana Adare, tajI avara jaMjAla re; tAmasI vRtti savi pariharI, bhaje sAttvikIra zAla re. zAMti- 1 savar sAra re; anubhava AdhAra re. zAMti 4 la visa'vAdaH jehamAM nahIM, zabda te artha saMbadhI re; saphaLa nayavAda vyApI rahyo, e zivasAdhana sadhI re. zAMti 6 vidhi pratiSedha karI AtamA, padAratha avirodha re; grahaNa vidhi mahAjane parizrco, aai AgamA edha re. zAMti 7 duSTajana saMgati pariharI, bhaje suguru saMtAna re; yoga sAmarthya citta bhAva je, dhare sugati nidAna re zAMti08 mAna apamAnacitta samagaNe, sama gaNe kanaka pASANa re; vaMduka nirdekasama gaNe, izyA hoya tuM jANa re. zAMti. 9 sarva jagaja tune sama gaNe, sama gaNe tRNa maNi bhAva re; sugati saMsAra ehu sama gaNe,muNe bhavajalanidhi nAva re. zAMti010 ApaNA AtamabhAva je, eka pacetanA dhAra re; avar siva sAthe sayAgathI, ehu nija parikara sAra re. zAMti011 1 pavitra. 2 sAttvikI vRtti. 3 vizAla. 4 virodha. 5 satyapaNuM. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [316 ] zrI karparavijayajI prabhumukhathI ema sAMbhaLI, kahe AtamarAma re; tAharA darisaNe huM taryo, muja sidhdhAM savi kAmare. zAMtivIra aha Aha huM mujane kahuM, na muja name muja re; amita phala dAna dAtAranI, jehane bheTa thaI tuja re zAMti-13 zAnti svarUpa saMkSepathI, kahyo nija para rU5 re; AgamamAMhi vistara ghaNe kaho zAMtijina bhUpa re. zAMti-14 zAti svarUpa ema bhAvaze, dharI zuddha praNidhAna re; AnaMdaghana pada pAmaze, te laheze bahumAna re. zAMti015 kevo adbhuta paramArthavALo bodha A stavanathI sahadayane prApta thaI zake che? Ane sArAMza e che ke sahaja AdhyAtmika zAntinuM svarUpa sadguru samIpe yathArtha samajI, niradhArI tevA ja pavitra lakSathI tevI AdhyAtmika zakti meLavavA prayatna kare e sarva keI AtmAthI sajajanenuM mukhya kartavya che. sarvajJa sarvadazI tIrthaMkara bhagavAne AtmAthI jIvanA hitane mATe je sadupadeza Ape che te zrI gaNadharoe sUtramAM guMphita karelo che. tadanusAre uttama cAritranuM sevana karI samatArasamAM nimagna thayelA mahAzAe ApaNuM kalyANArthe niHsvArtha paNe je athAga parizrama uThAvI ApaNane apUrva jJAnarUpI amRtamaya prasAdI ApI che ke je ApaNe kRtajJa banI prasanna cittathI cAkhIe te ApaNane paNa tevA ja uttama zamAmRtanA prabhAvathI rAgadveSAdika duSTa vikAre saMtApI zake nahiM. 7 rAgadveSAdika viSa--vikArane TALavA samartha evA zamAmRtanuM sadA sevana karavAthI jemanAmAM apUrva zAMti pragaTI rahI che evA mahAtmA-munivaronI heDa karavA koI samartha thaI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 317] zake tema nathI, e vAta A aSTakano upasaMhAra karavApUrvaka graMthakartA jaNAve che AgaLa jatAM savasamRddhi aSTakamAM jema jaNAvyuM che tema bahitti mAtranA tyAgI evA AMtardaSTi aNagAronA ghaTamAM sarva prakAranI Rddhi samRddhi skuTa mAluma paDe che. iMdranI sAhyabI, cakravartInI sAhyabI, nAgendranI sAhAbI, hari, hara, brahmAnI sAhAbI temanI pAse kaMI hisAbamAM nathI. tIrthakara bhagavAnanI addhi paNa tevA munivarane sulabha che. e sarva Rddhisiddhi zI rIte sAMpaDe che? tenuM samAdhAna graMthakAre sarvasamRddhi aSTakamAM sArI rIte kareluM che. IMdranI trAddhi muninI sAhAbI AgaLa pANI bhare che ema graMthakAre anya sthaLe paNa jaNAvyuM che. tyAM lakhyuM che kejnyaan vimAna cAritra pavi, naMdana sahaja samAdha / muni purapati ramatA rAvI, to tame madhanA (samAdhitaMtra) munirAjane jJAnarUpI vizALa vimAna che, cAritrarUpI vajAdaMDa che, sahaja samAdhirUpI naMdana vana che ane samatArUpI IMdrANuM che, evA aNugArane iMdra karatAM kaMI paNa nyUnatA nathI. niHspRhatA aSTakamAM kahyuM che ke pArakI pRhA jevuM duHkha nathI ane niHspRhatA jevuM sukha nathI. "AvI niHspRhatAthI ja munivarane cakavattI karatAM paNa adhika sukha che." ni:spRhIne keInI paravA nathI." "nirmaLa cAritravaMtane kaze bhaya nathI. " "evA jJAnI ane niHspRhI munine ahIM ja mokSa che." A sarva suvarNa vacane munine-muninA saddaguNane Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318] zrI kapUravijayajI apAra mahimA sUcave che. jemAM uttama lakSaNavALA hAthI, ghoDA sAmrAjyalakSmInAM cihna che tema nirmaLa jJAna ane nirmaLa dhyAna e munirAjanI zamasAmrAjyasaMpadAnAM mukhya cihna che. nirmaLa jJAna (anubhavajJAna) ane nirmaLa dhyAna(dharmadhyAna tathA zukaladhyAna)nA satata abhyAsathI munivara evuM niSkaTaka zamasAmrAjya pAme che ke tethI tene bhraSTa karavA tribhuvanamAM kaI paNa samartha thaI zakatuM nathI. AvuM zamasAmrAjya arihaMtAdika paMcaparameSThIne pragaTapaNe prApta thayeluM hoya che. pramAda mAtrane dUra karI, prabaLa puruSArtha dhArI-pUrva mahApuruSapraNIta paMthe paLI, sarva bAdhakabhAvane vArI, apUrva vizvAsathI akSayasukhanI sAdhanA mATe je AgaLa vadhyA che te parama pavitra paMcaparameSThInA nAmathI prasiddha che. rAga, dveSa ane mohAdika doSamAtranuM dalana karI paramAtmapadavI prApta thayelA jinezvara (jinanAyaka, tIrthaMkara) athavA jina (sAmAnya kevaLI) e prathama arihaMta padathI oLakhAya che. te kevaLajJAnadarzanAdi anaMta catuSkanA svAmI hovAthI vizvavaMdya jagadaguru evA prathama parameSThIpaNe prasiddha che pUrvokta arihaMtaprata mArgane yathArtha anusarI sakaLa ghAtI ane aghAtI karmamaLane sarvathA nAza karI, je janmamaraNanAM baMdhanathI mukta thaI, sphaTika ratna sadaza AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa karI, niraMjana nirAkAra thaI, akSaya avyAbAdha evA zAzvata(mekSasukha )nA joktA thayA te bIjA siddhapadanA nAmathI oLakhAya che. e siddhanA 15 bheda che te anyatra "jaina tatvapravezikA mAM batAvelA che. arihaMta Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitejiyana yogya , vadhAna rahe kaSAya, lekha saMgraha : 6 : [ 319 ] praNIta paMcavidha AcAramAM kuzaLa hoI anya egya janane ukta AcAramAM daDha karanAra, jitendriya, navavidha brahmacaryanI rakSA karanAra, niSkaSAya, pAMca samiti tathA traNa guptimAM sadA sAvadhAna rahenAra AcArya bhagavaMta trIjA pade prasiddha che. bhAvAcArya tIrthakara samAna kahyA che." jemanA samIpe sUtra abhyAsa karanAra ziSyo amUlya ratna jevA thAya che, je sadA paThana pAThanamAM tatpara rahe che, paththara jevA jaDa ziSyone paNa sUtradhArAthI navapallava kare che ane sAdhusamudAyane sadA sAraNa, vAraNAdika ApavA sAvadhAna rahe che te upAdhyAya mahArAja caturtha padane zobhAve che. samyaga darzana, jJAna ane cAritrarUpI ujajavaLa ratnatrayInI rUDI rIte ArAdhanA karatA, sadupadezAmRtanuM bhavya janene pAna karAvatA, vItarAga vacanAnusAre sarva saddaguNenuM anumodana karatA ane uttama jJAnadhyAnane satata abhyAsa karI zamasAmrAjyane svAdhIna karatA munivare paMcama parameSThIpade pratiSThita che. AvuM anupama zamasAmrAjya prApta karavAnI uca abhilASA sarva keI AtmAthI sajajanene jAgRta thAo ane tadanukULa AcaraNathI evI ucca abhilASA saphaLatAne pAme ! | [ je. dha. pra. pu. 21, pR. 258, 312, 322] Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] zrI kapUravijayajI (7) indriyaparAjayASTaka. vivecana--zamASTakamAM je zamarasanuM sukha vaNuM byu te sukha atIndriya eTale iMdriyAtIta-iMdriyavaDe na prApta thai zake tevuM arthAt sahaja svAbhAvika sukha che. evuM sahaja sukha iMdriyajanya sukhathI virakta thayelA udAsIna puruSA ja vedI zake che. eTalA mATe iMdriyAnuM damana karavAnI jarUra che. iMdriyeAnu` damana karavAthI AtmAne kevA apUrva lAbha maLe che ane tene vaza khanI kRtyAkRtyanA viveka bhUlI javAthI keTalI badhI hAni thAya che te khAkhatanuM nirUpaNu A iMdriyaparAjayASTakamAM upAdhyAyajI mahArAje kareluM che. tenuM vivaraNu zarU karavA pahelAM siMhAvaleAkanathI ApaNe pAchalA akAne pUrvApara saMbaMdha vicArI jaie. ApaNe upara joi gayA tema kharuM' tAttvika sukha AtmAmAM sahaja svAbhAvika zAMti prasaravAthI prApta thAya che. zamarasanA AsvAda karanAra aMtaramAM je sukhane avagAhI zake che tevu sukha game tevA bAhya upacAra, Sasa bheAjana, vizALa rAjavaibhava tema ja prabhUta aizvarya vaDe prApta thaI zakatuM nathI. UlaTA te bAhya upacArAdikathI thatA kartRtvaabhimAna ane rasa, Rddhi ke zAtAgAravAdika vikArA zamasukhanA pratibaMdhaka thAya che. tethI ja pUrva vizALa aizvaryayukta rAjA-mahA rAjAoe tema ja zreSThitrae sahaja zAMtinA anubhava karavA mATe rAjyavebhava vigere tajI zamarasamAM nimagna thayelA saMtapuruSonA Azraya karelA che. tattvajJAna ane tattvaSTivaDe karIne Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 321 ] satyAsatyanu, hitAhitanuM ke mRtyAkRtyanu yathArtha bhAna ane zraddhAna thaI zake che. tema ja tevu bhAna tathA zraddhAna utpanna thatAM satya ane hitakArI mA svakarttavya samajIne sevI zakAya che, tema ja asatya ane ahitakara mA aka vya. samajIne tyajI zakAya che; tethI ja anukrame nivRttipada prApta thai zake che. jyAMsudhI meAhanuM jora utkaTa hAya che tyAMsudhI tattvamArga yathArtha jANI ke AdarI zakAtA nathI, paraMtu jyAre mAhanuM jora ghaTe che ane AtmA pete viSayakaSAyAdi pramAda tajI samAgamanA lAbha meLave che tyAre tene tattvajJAnanI prApti thatAM sadvivekayeAge peAtAnI anAdinI bhUla samajAya che. ane te bhUla sudhAravA banatA prayatna kare che. jema jema jIva svakartavya samajI sanmArge caDhe che tema tema nirmaLa jJAna, zraddhA ane cAritravaDe te sahajasvabhAvamAM sthiratA pAme che. jema jema AtmAnA sahajasvabhAvamAM sthira thavAya che tema tema mananI capaLatA-asthiratA dUra thatI jAya che, ane anukrame jema amuka auSadhinA ceAge pArA mUti thAya che tema samatA ceAge mana paNa sUcchita thaI sthira thai jAya che. AvI rIte abhyAsavaDe jee mananA nigraha kare che. tee anukrame mana upara majabUta kAbU meLavI, sarva iMdriyAne svavaza karI, kevaLa AtmajJAnAdika nijaguNumAM sthiratA dhArI svasvarUpamAM magna rahe che. sarva vibhAvanA tyAgathI jene sahajasvabhAvamAM yAne paramAtmasvarUpamAM laya lAgI che tene kAI paNa jAtanI pudgala-ceSTA priya lAgatI ja nathI. evA mahAnubhAvA ja Atmika pUrNatAne prApta karI zake che. temane sarva 21 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 322 ] zrI kapUravijayajI bhavaceSTA mALalIlA sarakhI bhAse che tyAre tethI UlaTI cAle cAlanArane bhavaceSTA ja priya lAge che, iMdriyajanya paudgalika sukha ja temane game che ane tene mATe ja dinarAta prayatna seve che. paraMtu 'cAra divasanA cAMdaraDAM'nI jema te kAramuM sukha naSTa thAya che tyAre temane bhAre kheda upaje che ane A tathA rAdradhyAnathI maraNa pAmI nIca gatimAM jAya che. pUrve prAsasAmagrInA sapayAga nahIM karavAthI ane asamAge pravavAthI jIva adheAgati pAme temAM AzcaryakAraka paNuM zuM? je bhavya jane bhAgyayeAge prApta thayelI jIbha sAmagrInA sadupayeAga karavA cUkatA nathI te teA uttarAttara UMcI gatine ja prApta kare che. evA hetuthI zAstrakAra meAkSAthI janAne iMdriyAnA jaya karI zuddha cAritra sevavAnA upadeza karatA nIce pramANe kahe che ke jemAM janma, jarA ane maraNa Adi vyAdhi ane upAdhi, temaja saMcAgaviyeAgajanya anaMta duHkha rahyAM che, je ceArAzI lakSa jIvayeAnivaDe atigahana che ane jenA Adi ke ta jaNAtA nathI evA bhayakara bhavabhramaNathI he bhadra! jo tu parAsmukha thayA hAya, jo tujane pUrvAnubhUta ane pratyakSa anubhavAtA pArAvAra duHkhathI niveda jAgyA hAya, jo tujane A saMsAra kArAgRha tulya bhAsatA hAya ane tethI sarvathA mukta thaI zAzvatA sukha pAmavA kharI abhilASA jAgI hAya tA duya evI pAMca iMdriyAnA nigraha karavA pramaLa puruSArthanu sevana kara; kemake prastuta kArya paratve iMdriyanigrahanI pUrepUrI jarUra che. e hakIkata zrImad devacaMdrajIe zrI AdinAthanA stavanamAM " prIta anAdinI viSabharI " ityAdi traNa p Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : . [ 323] gAthAmAM batAvI Apela che. vaLI prazamarati prakaraNamAM vAcakamukhya zrI umAsvAti mahArAje paNa spaSTa ullekha karyo che ke "pramAdavaza thaI karelAM karmanA udayathI bhavabhramaNa karavuM paDe che, bhavabhramaNanA kAraNathI deha dhAraNa kare paDe che, ane dehathI indriyaviSaya ane viSayapravRttithI sukha duHkha pravarte che. mehAMdhapaNAthI guNadoSano ajANa chate duHkhaSI ane sukhane AzI banele jIva je je ceSTA kare che te te ceSTAvaDe te duHkhane ja pAme che." evI rIte anubhavelA ane anubhavAtAM vividha jAtinAM duHkhathI mukta thavAne, vividha viSayamAM svecchAthI pravartatI iMdriya upara kAbu rAkhavA yathAyogya prayatna karavo joIe. je iMdriyone aniyaMtritapaNe tenI IcchA mujaba vividha viSayamAM pharatI rahevA devAmAM Ave, lagAmamAM rAkhavAmAM na Ave to te uddhata gheDAnI peThe AtmAne avaLe mAge kheMcI jaI asamAdhi upajAve che. iddhine vaza paDelA jIvone pariNAme bhAre kheda, trAsa yA duHkha pUrepUrAM anubhavavAM paDe che, eTaluM ja nahi paraMtu bhavAMtaramAM paNa parAdhIna paNe aneka prakAranAM AkarAM kaSTa sahevAM paDe che. zrI IdrayaparAjayazatakamAM kahyuM che ke viSayabhega bhegavatAM mIThAM lAge che, paraMtu pariNAme kipAkanA phaLanI peThe anarthakArI hovAthI virasa lAge che. kharaja khaNatAM prathama sArI lAge che, paraMtu pAchaLathI te duHkhadAyI nivaDe che. madhyAhnakALe tRSAthI pIDita thayelA mRgone jhAMjhavAnAM jaLa jema sAcA jaLano khoTo bhrama utpanna karAve che tema viSaye paNa beTo bhrama upajAve che, paraMtu Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [324 ] thI kapUravijayajI avivekathI te viSayabhega bhegavyA satA jIvane aneka prakAranI kunimAM rakhaDAve che, mATe ja tene mahAhAnikAraka kahyAM che. je iMdriyanA viSayamAM Asakta banI jAya che te paMkhI jema pitAnI pAMkha chedAI javAthI jamIna upara paDI duHkhI thAya che, tema zIla, saMtoSAdika saguNa vinA bhayaMkara bhavasamudramAM paDI duHkhI thAya che." A pramANe samajI zANuM mANasee dhUrta samAna iMdriyane AdhIna thavuM nahIM. anyathA aMte narakAdika saMbaMdhI anaMta duHkhadAvAnaLamAM paDavuM paDaze. IdriyarUpI coraTA jemanuM saMyamadhana harI zake nahIM te ja kharA marada che, te ja kharA paMDita che ane emanI ja ame prazaMsA karIe chIe. mumukSu jana to indriyane vaza nahIM thatAM tene vaza karavA mATe ja ahoniza prayatna kare che, kema ke iddhine vaza paDelA jIvo muktinA adhikArI thaI zakatA ja nathI. vaLI jema jema viSayasukhanI cAhanAthI tenuM adhikAdhika sevana karAya che tema tema viSayatRSNA vadhatI jaI AtmAnI cetanAne mUcchita karI nAkhe che. e ja vAtane daDha karatA thakA graMthakAra kahe che ke-1. je viSavRkSane jaLathI taraboLa rAkhIne sArI rIte paDyA hoya te te viSavRkSe tene Azraya lenAra sarva koIne aneka prakAre duHkhadAyI nivaDe che, temanI chAyA, temane vAyu, temanAM patra, phaLa ke phUla sarve anarthakArI thAya che, tevI ja rIte iMdriyone paNa hada vinAnI tRSNA viSayAMdha banAvI bahu prakAre pelI hoya to te viSavRkSanI peThe viSama vikAsa Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 325 ] upajAvI svapara jIvane aneka rIte anarthakArI thAya che. IMdriyaparAjayazatakamAM paNa kahyuM che ke-- " jema dhuNu lAkaDAne kAtarI kAtarIne asAra karI nAkhe che tema viSayane paravaza paDelA prANIe paNa peAtAnA cAritrane sAra rahita karI nAkhe che, ema samajI tattvagaveSaka janAe iMdriyAnA jayakaravAne dRDha prayatna karavA joie. jema mUrkha mANasa tuccha vastune mATe cintAmaNi ratna pheMkI de che tema tuccha viSayamAM vRddha thayelA janA meAkSasukhane gumAvI de che. eka tilamAtra viSayasukhane mATe mUrkha jIva merupata jevaDu du:kha mAthe vahArI le che, pachI te du:khanA zIghrapaNe aMta AvatA nathI, ema samajI sunA janAe jarUra hitAhitane vicAra karavA. je ke viSayasukha viSanI jema zarUAtamAM mIThuM lAge che paNa pariNAme atyaMta du:khadAyI nivaDe che. evuM viSayasukha anaMta kALa paryaMta A jIve bhAgaLyu che, te paNa adyApi tene tajavAnI buddhi thatI nathI e zuM ucita che ? viSayarasamAM magna thayele jIva Y paNa hitAhita jANutA nathI, pachI mahAghAra narakamAM paDyA chatA karuNa svare jhure che. jema lIMbaDAnA kIDA kaDavA lIMbaDAne paNa mIThe mAne che tema meAkSasukhathI vimukha rahenArA bhavAbhinaMdI jIve saMsAranA du:khane paNa sukharUpa mAne che. kSaNumAtra sukha ApanArA evA asthira, capaLa ane durgaMtidAyaka duSTa viSayeAthI have teA viramavu joie. jema jema jIva ajJAnavaza sukhabuddhithI kAmabhAgamAM mUMjhAya che tema tema adhika tRSNAnA baLathI meAhupAzamAM sapaDAtA jAya che, Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [326] zrI kapUravijayajI ane je viSayasukhane pote kSaNamAtra paNa tajI zakato nathI tene mRtyu samaye samULaguM tajI daIne cAlatAM athavA evI ja ke mahAvipattimAM tene IcchAviruddha tajatAM je duHkha thAya che te sAkSAt anubhava karanAra ja ke sAtizaya jJAnI ja jANI zake che." viSayavaza asaMteSI janene ahIM je je duHkha thAya che te sarva parabhavane viSe thanArAM mahAduHkhanI vaNikA (jAnakI) samAna ja samajavAM. game te prakAranI peTI viSayAsakti prANIne jIvanA jokhamamAM utArI nAkhe che, zarIramAM vividha prakAranA vyAdhione pedA kare che ane svadharmakarmathI bhraSTa kare che. A pramANe samajI sujJajane viSayalolupatA tajavAne ja prayatna kare che. game tevA uttama prakAranA viSayasukha bhegavyA chatAM jIva kadApi vRddhi pAmatuM nathI, tethI vivekapUrvaka te te viSayethI viramavAmAM ja hita raheluM che. bhegI puruSo viSayabhegamAM lapaTAya che paNa abhegI temAM lapaTAtA nathI, tethI abhegI jane bhavabhramaNathI chUTI zake che." "lIle ane suke evA be mATInA geLA bhIMta sAthe aphaLAvyA hoya to lIle goLe bhIMta sAthe cUMTI jAya che paNa suke geLo bhIMta sAthe leza mAtra cuMTato nathI, evI rIte kAmalAlasu dubuddhivaMta lake bhegamAM lapaTAya che paraMtu viSayavirakta jano temAM jarA paNa lapaTAtA nathI." viSayabhegane bhegavatA chatAM temAM Asakti nahi dharanArA viralA kaMIka vivekI jane ja hoya che. sAkaranI mAkhInI peThe tevA vivekI jane viSayabhegathI pote dhAre te chUTI zake che. viSayane viSa Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [3ra7] samAna lekhI tethI virakta-udAsIna thaI rahenAra yogI janene te kAMkarA paranI mAkhInI peThe kAMIpaNa viSayabaMdhana saMbhavatuM ja nathI. mohavaze viSayasukhane ja sArabhUta jANIne temAM mUMjhAtA athavA mUMjhAI rahelA bhegI jane bhramara jema kamaLamAM mUMjhAI mare che athavA madhamAkha jema madhamAM rasalaMpaTa banI mUMjhAI mare che, tema viSayarasane vaza thaI temAM ja mUMjhAI mare che. vaLI keTalAka mUDha prANIo prApta thayelA viSayathI asaMtuSTa banI adhikanI IcchA karatAM, tenuM ja raTana karatAM ane tene ja mATe prayatna karatAM viSTAnI mAkhInI peThe athavA okhara karanAra pazunI peThe ThAma ThAma bhaTakatA chatAM kAMI paNa sukha meLavI zakatA nathI, eTaluM ja nahi paNa temane ThekANe ThekANe kaDavo anubhava karavo paDe che. keTalAka nirbhAgI jane to pUrve karelAM dukRtage bhegasAmagrIthI benasIba rahyA chatAM puna: dubuddhithI jyAM tyAM mAthuM mAravA jatAM kheLanI mAkhInI peThe kaThekANe caeNTI jaI mRtyuvaza thAya che. kaTTAmAM kaTTo duzmana jevo paritApa upajAvI na zake ane duSTa durjana paNa jevuM duHkha na ApI zake tevuM akAruM dukha kAmacaMDALa Ape che. kALA nAga karatAM paNa kAmane daMza adhika duHkhadAyI che, kema ke pahele viSavikAra te dravyaprANane ja lepa kare che tyAre bIje (kAmavikAra) AtmAnA cAritrarUpa bhAvaprANane paNa vinAza kare che, athavA viSadharathI kAmavikAra vadhAre viSama eTalA mATe che ke pahelA viSadhara to daMza mAre che tyAre prANa hare che tyAre bIje kAmavikArarUpa viSadhara viSayanuM smaraNa karavA mAtrathI svacatanyane mUchita karI nAkhe che. ema chatAM paNa "mudrA nA rAmapa duvaMti" mehane AdhIna Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 328 ] zrI kapUravijayajI thai rahelA mUDha mAnavIe kevaLa viSayakrIDAmAM ja magna rahe che. bhUMDane jema viSTA vinA anya kai bhAvatuM ja nathI tema tevA mUDha ajJAnI janAne paNa viSayakrIDA sivAya bIjI kaI rucatuM ja nathI. kAmavikArathI aMdha banelA jIvAnI durdazAnA pAra rahetA nathI. jema eka padyamAM kahyuM che tema jAmAturALAM na mayaM na ha[// kAmAtura thayelA janA kAinA bhaya gaNatA nathI, mRtyuthI paNu DaratA nathI, kAi vakhata pAte ja kamete mare che ane kAi vakhata niraparAdhIne paNa mAre che. kuLalajajAdikane tA kArANe ja mUkI de che, AkharunA kAMkarA kare che ane dharmothI bhraSTa banI mahAmAThA adhyavasAyathI marIne dutigAmI thAya che. te jyAM sudhI jIve che tyAM sudhI luhAranI dhamaNanI peThe dharma -caitanya vinAnA khAlI zvAseAzvAsa le che. temanI anIti( anyAya ke adharma )thI nidrA devI rIsAi jAya che. temane sukhanidrA AvatI ja nathI, jaMpa vaLatA ja nathI, tema chatAM kadAca kAyakalezathI kaiMka nidrA AvI te paNa temAM eka sA sA sA sA nuM ja dhyAna, ci Mtavana thai raheluM hAya che. AvA parAdhIna bApaDAne annapAna te bhAve ja zAnuM? jema eka ati kaMgALa kUtarA khAnapAna vinA kevaLa kRzaduLa khanI gayA hoya tema ja te kANA, leA, kAna rahita ane pUchyA vinAnA hAya, zarIramAM aneka cAMdA paDyA hoya, temAMthI pAsa vahetuM hAya, vaLI temAM kIDA paDyA hoya ane leAhI mAMsa paNa sukAi gayA hAya-AvI vividha viDaMbanAthI pIDAtA hAya tA paNa te nirbhAgI kUtarA kUtarIne dekhIne viSayasukhanI AzAthI tenI pAchaLa doDe che, mATe zAstrakAre ucita Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [329] ja kahyuM che ke-"ghutama daMtyeva nA "kAmadeva muelAne paNa mAre che. kAmaleganI kAmanAthI puSTa thatI tRSNAdevI jIvatA narapazuone bhega le che. jema jema tRSNAdevIne tarpaNa karavAmAM Ave che tema tema viSayAgni pradIpta thato jAya che, ane tenI vikAravALA vadhatI ja jAya che. te eTale sudhI vadhe che ke-tethI potAnI mAtA, bhaginI ke putrIne paNa bhegavavAmAM nAstika matinI jema koI paNa prakArano pratibaMdha lekhavAmAM AvatuM nathI. kAmAgninI AvI durnivAra sthitinuM daSTAMtadvArA samarthana karI zAstrakAra saMtoSavRtti dhAraNa karavA upadize che. 2 - jema lavaNasamudramAM hajAro nadIo AvIne maLe che to paNa te tRpta thato nathI ane agnimAM game teTalAM tRNakASTAdika home te paNa te tRpta thatuM nathI tema viSayAsakta jIva paNa kAmagathI kadApi tRpta thatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa adhikAdhika kAmaganI IcchA kare che ane pariNAme lalitAMgakumAranI peThe viDaMbanA pAtra thAya che. lalitAMgakumAranuM caritra jANavAnI IcchA hoya teNe kaLikALasarvajJa biruda dhArI zrImadda hemacaMdrasUrikRta pariziSTa parva jevuM. .. | divya evA viSayabhegamAM Asakta banI pramAdavaza patita thayelA prANuone narakAdikanI mahAvyathAo bhegavavI paDe che. jema agnine mINa ane mAkhaNa ogaLI jAya che tema ramaNanA rUpa, lAvaNya ane hAvabhAvathI mANasonAM mana dravI jAya che-game tevA zUravIra paNa ramaNInA vikAsamAM sapaDAI jAya che. jemaNe potAnA manane ane indriyone sArI rIte jItI lIdhAM che te ja tethI DagatA nathI ane te ja kharekharA dhIra vIra Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 330 ] zrI karavijayajI gaNAya che. yataH vidhAsta kSati vicitte jevAM vetAMti tAva dhI: matalaba ke viSayavikAra pedA thAya evAM kAraNa samIpe chatAM jemanAM mana avikRta (avikArI) rahe che te ja kharekharA dhIrapuruSa che. aMtaramAM saMteSane udaya thayA vinA viSayatRSNa kadApi zamatI nathI. saMteSavRtti amRtavRSTi samAna che. tenAvaDe viSayAgnithI utpanna thatI ane anukULa saMge vRddhi pAmatI tRSNArUpI vAlA zamI jAya che. saMtoSavRtti vinA kadApi tRSNAne cheda thaI zakatuM nathI. saMtoSavRttinA abhAve te dinapratidina vadhatI ja jAya che, ema vicArI sujJa jajoe viSayatRSNAne chedavA jarUra saMtoSavRtti dhAraNa karavI. kahyuM che ke arr vo kAyiA tRSNA samAna duniyAmAM koI baLavAna vyAdhi nathI. tRSNA ja sarva vyAdhinuM mULa kAraNa che. tRSNAthI ja AMtaraduHkha yA vyAdhi utpanna thAya che ane e prakAre thatI. AdhivaDe vividha jAtanI vyAdhi saMpaje che. evI rIte aneka tarehanI AdhivyAdhinuM upAdAna kAraNa tRSNA ja kahI zakAya. che. tRSNAvaDe cittamAM je kSobha yA ciMtA upaje che te baLatI citAnI peThe mANasanA mAMsa-hADa suddhAM bALI khAkha karI nAkhe che. evI rIte saMtApakArI tRSNAne zamAvavAne khare upAya saMteSa che. saMteSarUpa amRtavRSTithI tRSNArUpI javAlAthI vRddhi pAmate viSayAgni zAMta thaI jAya che ane AtmAmAM abhinava zAMti-samAdhi prasarI rahe che. sahaja zAMti yA samAdhinuM sukha anubhavagamya che, vacanavaDe agocara che, viSayatRSNa tajI sahaja saMteSavRtti dhAravAthI te anubhavI zakAya tevuM che. zAstramAM paNa kahyuM che ke na toSAtA suryam saMtoSa uparAMta ke adhika sukha che ja nahIM. tethI sadvivekI janAo Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [331] saMteSa guNa sadA sevya che. saMtoSavRttine sevavAvALA saMtapuruSe vividha prakAranI siddhione prApta karI zake che, vividha prakAranI labdhio meLavI zake che ane asAdhya vastune paNa sAdhya karI zake che. tethI ja tevA saMteSazIla sadguruo sAkSAt kalpavRkSanI peThe sevAya che. saMta suguruo svAzrita janene abhinava zItaLatA Ape che, temanA trividha tApane dUra kare che, sAdha aMjanavaDe temanI AMtaracakSu UghADI nAkhe che, abhinava jJAnAmRtanuM pAna karAve che, nirmaLa zraddhAzuddhi pragaTAve che ane zuddha cAritra phaLa cakhADe che. ema saddagurue anekadhA upagAra kare che. zrI gurumahArAjanI uttama AjJAne yathArtha anusaravAmAM Ave te zAMti guNa prApta thatAM sahaja saMteSa pragaTe che. saddaguNAnurAgI sahaja saMteSI AtmAthI sajajane saddaguruo dvArA saheje uttama anugraha prApta karI zake che tyAre lebhAtura evA bhavAbhinaMdI jIve tevA anugrahathI sadA banazIba ja rahe che, bhavAbhinaMdIjIne te viSayavAsanA ja prabaLapaNe jAgatI rahe che, tethI jyAMthI tyAMthI paNa te bApaDA, viSayasukha ke tenAM sAdhananI ja gaveSaNa kare che, ane temAM ja AnaMda mAne che. jema jema tevAM sAdhana prApta thatAM jAya che tema tema adhikanI IcchA pradIpta thatI jAya che, ane temAM ja pitAnuM sarvasva mAnI te meLavavA mahenata kare che. AvI rIte vadhatI jatI temanI IcchAone AkAzanI peThe kadApi aMta AvatuM nathI. evA bhavAbhinaMdI prANuonI tRNu kadApi chIpatI nathI tethI nivRttinuM je zAMtisukha AtmAthI jane saheje meLavI zake che te temane mithyA pravRttinA prabaLa vegamAM kadApi maLI zakatuM nathI. bhavAbhinaMdI jIvone dinarAta khoTI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [332 ] - zrI karavijayajI vAsanA ja banI banI rahe che, ane jiMdagI paryata abhyAselI evI khoTI vAsanA bhavAMtaramAM paNa avazya udayamAM Ave che, tyAre paNa evI ja khATI pravRttimAM pitAne kALakSepa tathA viryalaya karI kevaLa dukhanI paraMparAne ja anubhave che, ane ema svecchAcArathI karelAM azubha karma, vaDanA bIjanI piThe bahu prakAre phaLe che. viSayasukhane A kaTuka vipAka jANI sujJajane e jarUra saMteSa guNa dhAre ghaTe che, anyathA svecchAcArIpaNe viSayAMdha banI cAlatAM tenA mAThA vipAka bhegavavAnA kaDavA prasaMge aneka vAra anubhavavA paDaze. 3 bhavavAsathI vimukha thayelA sAdhujanoe paNa viSayavikArathI keTaluM badhuM sAvaceta rahevAnI jarUra che te zAstrakAra pite ja jaNAve che ke-viSayAsaktithI ja rAga, dveSa ane mahAdikanI utpatti thAya che, rAgadveSAdika vikArathI ja aSTavidha kamanI racanA thAya che ane e aSTavidha karmanA mege jIvane saMsAramAM janmamaraNAdika duHkha sahevA paDe che, tema chatAM jIva viSayAsakti tajI detA nathI. viSayarasa cAkhavAne jIvane anAdi kALane abhyAsa che ane tethI pariNAme je ke jIvane anaMtA duHkha sahevA paDe che to paNa "madhubiMdanA Icchaka nI jema te viSayarasa tajI zakatuM nathI. madhubiMdunuM daSTAMta prasiddha che ane te pariziSTa parvamAM vistArathI upanaya sAthe batAveluM che. saddaguru saMsArI jIvane tuccha viSayarasa tajavA upadize che ane samajAve che ke "he bhadra! viSayasukhathI vimukha thaI viSayanI parAdhInatA tajI tuM tArA AtmAne oLakha. kasturIyA mRgalAnI jema Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 333] sukhane mATe mithyA doDAdoDa na kara. tArA AtmAmAM ja sahaja anaMta sukha bharyuM che tenI tuM sthiratAthI pratIti kara ane tenI ja gaveSaNa kara. kharI zraddhAthI AtmAnA sahaja sukhanI gaveSaNuM karatAM te tane tArA AtmAmAMthI ja maLI zakaze, paraMtu tene mATe sadguru je je zubha AlaMbana sevavAnA kahe tenuM tuM sAdara sevana kara, ane je je pramAdAcaraNa tajavAnuM kahe te tuM tarata tajI de. zubha AlaMbana sevyA vinA ane pramAdAcaraNa tajyA vinA tuM kadApi sAcuM sahaja nirupAdhika sukha meLavI zakIza nahiM, mATe magha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathAdika pramAdane dUra tajI ahiMsA, saMyama ane tapa lakSaNa zuddha dharmanuM AlaMbana le. e anupama dharmane pramAda rahita sevavAthI pUrve anaMtA jIvo sahaja nirupAdhika akhaMDa sukhane pAmyAM che, vartamAna kALe pAme che ane bhaviSya kALamAM pAmaze. je je mahAnubhAvo tIrthakarapadavIne pAmyA yAvat sakaLa karmane kSaya karI mokSapadavIne pAmyA te sarve zuddha dharmanA prabhAve pAmyA che." saddagurunI evI zikSA sAMbhaLI kaIka bhavya ane viSayasukhathI virakta thaI viSayane viSavat lekhI svahita sAdhavA ujamALa thAya che tyAre keTalAka pramAdagrasta ane viSayarasamAM mUMjhAyAthI tene ja sAra samajI, sadagurunI paNa hitazikSAne avagaNuM viSayasukhamAM ja magna thaI rahe che. keTalAka bhavabhIru jane vidyamAna bhegane tajI de che, tyAre keTalAka bhavAbhinaMdI ane achatA bheganI paNa abhilASA rAkhe che ane tene mATe tana-mana toDI nAkhe che. jyAM sudhI viSayavAsanA prabaLa che game teTalA haThathI tene dAbI dIdhA chatAM tadanukULa tyAM sudhI saMge maLatAM te tarata jAgRta thaI jAya che, mATe jema bane tema Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [334] zrI karavijayajI viSayavAsanAne nirmULa karavA prayatna karavo joIe. viSayavAsanA jyAM sudhI nirmULa karI nathI tyAM sudhI virakta sAdhuone paNa nizcita rahevA jevuM nathI, kema ke kaMIka chaLa pAmIne mahinA subhaTe temane paNa viSayapAzamAM pADI nAkhe che, mATe A ja pramAda tajI sAvadhAnapaNe viSayavAsanA nirmULa karavA tapasaMyamanuM sevana karI zuddha ahiMsakabhAvane piSI AtmAne svasvabhAvamAM ja ramADavo yogya che, paNa havaza viruddhapaNe vatI viSayavikArathI kevaLa AtmAne malina karAya che, tethI ja jJAnI puruSa viSayavAsanAne tajavA-nirmULa karavA bhAra mUkIne kahe che te AtmAthI janee avazya lakSamAM rAkhI parizIlana karavA gya che. je saMyamamAM kharekharA daDha che te mahAnubhAvo ja viSayavAsanAne nirmULa karI zake che, ane je svasaMyamamAM daDha rahI viSayavAsanAne nimaeNla kare che te saMtajane je sahajasukhane anubhava kare che te kharekhara niravadhi che. kahyuM che ke "sarva upAdhithI sarvathA chuTelA, rAgadveSAdika tApathI mukta thayelA ane prazAMta cittavALA mahAnubhAve je nirupAdhika sukha pAme che tevuM sukha cakravatI paNa prApta karI zakatA nathI. rAga, dveSa ane mohavikArathI sarvathA mukta thayelA vItarAgI puruSa je sukha pAme che te teo ja jANe che, anya kaI te jANI zakatuM nathI; kemake vijhAmAM ja magna rahenAra bhUMDa suralokanA sukhane zI rIte jANI zake ?" - je jI kAmAMdha che te niHzaMkapaNe viSayasukhamAM ja rame che, ane je jinavacanamAM rakta che te bhAvabhIru jane tethI virame che. jema kheLamAM paDelI mAkhI pote potAne mukta karavA samartha thaI zakatI nathI, tema viSayarasamAM DUbelA mANaso paNa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [335] temAMthI mukta thaI zaktA nathI. samartha evA jJAnI puruSanA hastAvalaMbananI temane avazya jarUra rahe che. te - pAzava ane paMjaravaDe caipagA jAnavara ane paMkhIo baMdhAya che tema yuvatIrUpa pAMjarAmAM pUrAyelA puruSo kalezane pAme che. yuvatIjananI sAthe saMsarga karanAra du:kha vahArI le che, kema ke bilADI sAthe saMga karatAM mUSakane sukha hoI zake ja nahi. hari, hara, brahmA, caMdra, sUrya ane kArtikasvAmI vigere lokika dee paNa strIonuM dAsatva karyuM che, mATe viSayatRSNane dhikkAra che. "strI saMbaMdhI viSayasukhamAM Asakta thayelA mUDhajano zIta, tApAdika sahana kare che, vivekazanya thaI elacIputranI peThe svajAtine tajI de che ane rAvaNanI peThe svajIvitane paNa taje che. " viSayatRSNAne vaza thaIne jIva evA pracchanna pApa kare che ke je temane pragaTa karavA bahu muzkela paDe che ane jIvita paryata zalyanI peThe sAle che. sarva hitazikSAno sAra e che ke, sujJa janee saMtoSavRtti dhArI, tapasaMyamanuM yathAzakti sevana karI, viSayatRSNAne tajavA prayatna kare joIe. ema karavAthI ja sahaja sukha prApta thaI zakaze ane aMte paramapita thaze. mana tathA iMdriyone nigraha karyAthI ja paramazreya prApta thaI zake che. kahyuM paNa che ke manamaraNeMdiyamaraNaM, iMdiyamaraNeNa maraMti kammAI / kammamaraNeNa mukkho, tamhA maNamAraNaM pavaraM // arthAt manane mAravAthI idri saheje zAMta thAya che, iDhiye zAMta thaI javAthI rAgadveSAdika bhAvakama tathA moha Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [336 ] | zrI karavijayajI nIyAdika dravyakarmane paNa laya thAya che, ane karmane laya thavAthI mokSapada prApta thAya che, mATe manane ja mAravuM-vaza karavuM jarUranuM che. zrImadvinayavijayajI upAdhyAye mana tathA idrinA nigraha anugrahanA saMbaMdhamAM raceluM nIcenuM padya manana karavA lAyaka che. pAMca ghaDA eka ratha juttA, sAheba usakA bhItara sUtA; kheDu usakA madamatavArA, ghere derAvanahArA chepAMca0 1. ghare jUThe era era cAhe, rathakuM phiri phiri uvaTa vAhe; viSama paMtha cihuM ora adhiArA, te bhI na jAge sAhiba | yArA che pAMce che 2 kheDa ratha dUra dave, bekhabara sAhiba du:kha pAve; ratha jaMgalamAM jAya asUjha, sAhiba sayA kachuA na bUjhe che pAMcoTa che 3 cara Thagere uhAM mIlI Aye, dAnekuM madayAlA pAye | ratha jaMgalameM jharaNu kInA, mAla dhanIkA udAri lInA. I ! pAMca0 4 1 dhanI jAgyA taba kheDu bAMdhyArAsI paranA le sIra sAMdhyA. cAra bhagA ratha mAraga lAyA, apanA rAja vinaya jI pAyA che je pAMca0 po A padamAM evuM rUpaka batAvyuM che ke-zarIrarUpa rathane pAMca iMdrirUpa pAMca ghaDA joDelA che. AtmA e ja teno svAmI te rathamAM sUve che. mana e ja teno sArathI che. te svAmInI bezuddhino lAbha laI iMdriyarUpa azvone pitAnI IcchA mujaba viparIta raste laI jaI svAmIne behAla kare che. viSama Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 337 ] vATe jatAM mArgamAM rAgadveSAdika cAraTA maLe che, te svAmInuM sarvasva lUTI laI rathane paNa jINuM karI nAkhe che, peAtAnI AvI durdazA thayelI joi-jANI svAmI jAgI UThe che, ane samuddhirUpa rAza tathA puruSArtharUpa parANe! hAthamAM lai mane tathA iMdriyArUpa sArathIne tathA gheADAne kabajAmAM ANe che, ane pachI temanI sahAyathI ja peAtAnuM sarvasva pAchu prApta kare che. matalaba evI che ke-mana tathA iMdriyAne vaza thaI javAthI AtmA rAga, dveSa tathA mAhAdika vikAreAthI peAtAnu sarvasva gumAvI de che ane e ja mana tathA iMdriyAne svavaza karavAthI rAgadveSAdika duSTa dASAne dUra karI AtmA akSaya sukhane prApta karI zake che. viSayasukhamAM Asakta thayelA bahAranI khATI vastumAM mUMjhAi jAya che ane je peAtAnI ja kharI vastu pAtAnI pAse ja hAya che tene bhUlI jAya che. te ja vAta zAstrakAra batAve che:-- pAMca indriyAnA viSayasukhamAM mUhUMjhAi gayelA jIva te kalpita sukhanA sAdhanabhUta lakSmIne mATe parvatamAM rahelI nAnA prakAranI dhAtuonI khANeA ke mATI kheAdI temAMthI lakSmI pedA karavAnI AzAthI doDadhAma kare che, tene mATe aneka prakAranA pApAraMbha kare che. vaLI kSudhA, tRSA, TADha, taDakA sahana karatA cit maraNAMta du:kha paNu pAme che. aMte dhArelI lakSmI maLe che athavA nathI paNa maLatI. kacit kalpita lAbha paNa thAya che ane hAni paNa thAya che, para Mtu meAhavaza thayelA prANI peAtAnuM dhAryuM karavAne jeTaleA ane teTaleA prayAsa game teTaluM jokhama kheDIne paNa uThAve che. jema AMkhamAM 22 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [338 ] zrI karavijayajI pILIo [kamaLa] thaI javAthI sarvatra pILuM pILuM ja dekhAya che tema mithyAtvamehathI paravaza thayelA viSayAsakta jIva paNa jyAM tyAM tenuM ja dekhe che ane te levAne vivekavikaLa banI divAnAnI peThe deDe che. potAnI ja pAse sArI vastu che tenuM tene bhAna paNa nathI, te tene mATe Adara te heya ja zAne ? jyAM sudhI mohanI khumArI caDhI hoya che tyAM sudhI AvI ja durdazA bane che. jyAre mehanuM jora narama paDe che tyAre viSayAsakti ghaTe che ane bhAgyayoge samAgama maLe che tyAre ja sadaguru tene sadupadezavaDe pArakI AzA tajavA ane potAne svAdhIna evuM jJAnAmRta pIvA bedha Ape che - AzA oranakI kyA kIje, avadhu! jJAna sudhArasa pIje. AzA bhaTake dvAra dvArA lokanake, kUkara AzA dhArI; Atama anubhava rasake rasIA, utare na kabahu khumArI. AzAvela AzAdAsIke je jAye, te jana janake dAsa; AzAdAsI kare je nAyaka, lAyaka anubhava pyAsA. AzAvara manasA pyAlA prema masAlA, brahma agni parajAlI; tanabhAThI aTavAI pIe tasa, jAge anubhava lAlI. AzA3 agamapIAlA pIo matavAlA, cInhI adhyAtama vAsa; AnaMdaghana cetana vahI khele, dekhe leka tamAsA. AzA04 e mahApuruSa jaNAve che ke pArakI AzA viSayatRSNAparapRhA viSa jevI duHkhadAyI che. viSayarasanA AzI jane kUkara(kUtarA)nI peThe ThAma ThAma bhaTakI viSayanI bhikSA mAge che, ThekANe ThekANe apamAna pAme che, vividha prakAranAM kaSTa sahe che, Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : [ 339 ] to paNa te paraAzA tajatA nathI. paraspRhA samAna keI du:kha nathI ane niHspRhatA samAna koI sukha nathI. e sukhaduHkhanuM saMkSepathI svarUpa kahyuM che. AvA hitavacanathI gurumahArAja bhavya jIvane baMdha Ape che ane kahe che ke-ekAMta ahitakArI para AzA tajI svAdhIne evuM jJAnAmRtanuM ja sevana karavuM zreyakArI che. jJAnAmRtanuM pAna karyA vinA paraspRhA maTavAnI nathI. jJAnAmRtanuM sevana karI jeNe paraspRhA tajI dIdhI che tene anubhavarasanI-zAMtarasanI kharI khumArI jAge che ane te amArI kadApi utaratI nathI. jene kharI khumArI jAgI che te jema svAnubhavarasanI puSTi thAya tema tana, mana tathA vacanane sadupayoga kare che, tene kaMI paNa durupayoga karatA ja nathI. chevaTa sarva pRhAne tajI kevaLa ni:spRhapaNe sarvathA svaparahita karavA ujamALa rahe che. je trikaraNazuddhithI jaganmAtranuM hita karI zake che te nakhathI zIkha sudhI svAnubhavarasamAM magna rahe che, matalaba ke sarunA hitavacanane Adara karI paraspRhAne viSavatu lekhI je taje che ane amRta samAna anubhavajJAnane je abhyAsa kare che te sarva viSayavikArane TALI sahaja samAdhisukhane prApta kare che. "je mANasa maraNAMte paNa dina vacana bolatA nathI te paNa neharAgathI ghelA banI strIo pAse bALaceSTA kare che. iMdra paNa jenuM mAna khaMDI zake nahi tevA mANasone paNa strIoe potAnA dAsa banAvyA che. " jema agni pAse svabhAve ja mINa ogaLI jAya che tema strInA saMsargathI- paricayathI mANasanuM mana dravIbhUta thaI kAmAtura banI jAya che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 340 ] zrI kapUravijayajI siMha, vAgha, hAthI ane sarpAdika ati krUra jIvAne sukhe jItI zakAya che, paraMtu meAkSamArga mAM vidyakArI eka kAmane jItavA te muzkela che. jeNe kAmane jItyA teNe sa jItyu che. je A durlabha mAnavabhava pAmIne svAtmazuddhi karavA mana, vacana ane kAyAnA nigraha nahi karatAM kevaLa paceMdriyanA viSayasukhamAM ja nimagna rahI peAtAnA AtmAne rAgadveSAddhika vikAravaDe UlaTA malina kare che te sadabhAgI janeA peAtAnA ja gaLA upara karavata pherave che. jethI jIva amRta samAna dharmAMne viSavata mAnI uvekhe che. ane viSa jevA viSama viSayabhAgane amRta jevA lekhI Adare che, tethI jaNAya che ke te aMdha banI gayA che athavA teNe dhaturA pIdheA che athavA sannipAtathI tenI DAgaLI khasI gai che. te jJAna, vijJAna ke guNAMkhara zA kAmanA ke viSama evA viSayabhAgamAM rAcI aMte narakAzminA du:kha sahana karavA paDe ? tethI zAstrakAre yukta ja kahyuM che ke--" je jIva racamAtra viSayasukhane mATe manuSyapaNuM hArI jAya che te bhasmane mATe geAzISa cadanane khALe che, chAgane mATe erAvaNu hAthIne vece che ane kalpavRkSane ukheDI eraDA vAve che, arthAt A amUlya manuSyabhava evI rIte eLe gumAvavA mATe nathI." vaLI jIvitanuM asthirapaNuM, AyuSanuM parimitapaNuM ane meAkSasukhanuM akSayapaNuM jANIne viSama evA viSayabhAgathI viramavuM:ja joie. mumukSu janAne jevI pAMca iMdriyA duya che tevI bIjI kAi vastu sakala jagatamAM duya nathI. A jagatamAM thayelA eka ja vIra evA zrI vIraprabhue pharamAvyuM che ke--mumukSu janAe nirmaLa jJAna vairAgyathI manane Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 341] sthira karI pAMce Idriyone kabaje karavI ane jema jJAna vairAgyAdika uttama guNenI puSTi thAya tema anukULa prayatna sevavo. evA prakAranI parama hitakArI zrI viraparamAtmAnI ApelI zikSAno anAdara karI je maMdabhAgI jane ApamatithI avaLA cAle che te kSaNika evA viSayasukhamAM mUMjhAI mahAvyathAne pAme che ane amRta samAna jJAnAdikanA uttama lAbhathI sadA benazIba rahe che. te ja vAta graMthakAra jaNAve che. 5 je pAMce iMdriye pitAne pUrva puNyoge sAMpaDI che tene durlabha mAnavabhava pAmIne ke sadupayeAga kare joIe te samyaga jJAnanA abhAve nahi jANanArA ane mithyA meha (ajJAna) vege UlaTe tene durupayoga karanArA jaDa leke jema jema upasthita thayelA indriyanA viSayemAM rati (prIti)vaDe pravRtti kare che tema tema saMteSa pAmavAne badale viSayatRSNA vadhatI ja jAya che. jema jema tRSNa vadhatI jAya che tema tema mUDha AtmA viSayasukhamAM vadhAre vadhAre mUMjhAI te kSaNika viSayasukha meLavavA mATe adhika prayatna kare che ane e prakAre viSayasukhamAM ja Asakta banI pitAnI badhI jiMdagI barabAda kare che. tema chatAM pariName saMteSa vinA sukha pAmI zakato nathI ane duHkha to temAM Dagale Dagale anubhavavAM paDe che, te paNa mUDha jIve te madhalALa tajI zaktA nathI. alpa mAtrA kapita sukhane mATe mUDha prANIo analapa sukha hArI jAya che. saMtoSavaMtane je sukha svAbhAvika rIte prApta thAya che tene viSayAMdha jIvane gaMdha sarakho paNa AvatuM nathI tyAre saMtoSI jIva pitAne cakravattI karatAM paNa adhika sukhI lekhe Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [342 ] zrI karavijayajI che. tRpti aSTakamAM kahyuM che ke-viSayabhegathI atRpta evA iMdra ke upedrAdika paNa sukhI nathI. duniyAmAM sukhI mAtra jJAnAmRtathI tRpta ane niraMjana karNakalaMkathI mukta thayelA evA munijane ja che. nispRhI, nirAzI, nirlobhI, saMtoSI sAdhu cakravatIthI adhika sukhI che. jJAnAmRtathI te sadA suprasanna rahe che. jJAna ja abhinava amRta, abhinava rasAyaNa ane abhinava aizvaryA che. te je bhavyajanane prApta thayela che te ja kharA saubhAgyazALI che. evA apUrva jJAna vinAnA mANase pazu sarakhA ja che, mATe amUlya mAnavabhava pAmIne evuM apUrva jJAna-AtmajJAna-anubhavajJAna prApta karavA pUrato prayatna kara joIe. AtmajJAna AtmAnubhavI yegIonA anugrahathI prApta thaI zake che. evA mahAtmAone anugraha yogya chene thAya che. evI yogyatA viSayAsakita, viSayavikAra, viSayavAsanA tajI sadagurunI yathAvidhi upAsanA karatAM saheje saMpaje che. je jane viSayAdika pramAdane vaza thaI saMtasamAgamathI vimukha ja rahe che temane te AhAra, bhaya, maithuna ane parigraharUpa saMjJAcatuSkathI pazunI peThe svajIvana samApta karavAnuM thAya che. pazuvRtti temane priya lAge che ane temAM ja te racyApacyA rahe che. AtmaguNa prati tene lakSya ja hotuM nathI, tethI AtmAnI tAtvika unnatine mArga jANavAnuM ke AdaravAne te darakAra rAkhatA nathI. AvA pAmarajana upara sadagurune anugraha thaI zakato nathI. kevaLa pazuvRttivaDe jIvanArA leke svaparahita sAdhavAne kaI rIte adhikArI thaI zakatA nathI. temanI sarva zakti kheTe raste ja kharcAI jAya che. sadaguNaprApti mATe je manane, vacanane ane kAyAne sadupayoga karavo joIe tene badale Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 343] te tana, mana ane vacanane viSayeMdriyone poSavAne mATe geraupaga karI, viSayajALamAM guMthAI jaI, kapita sukhamAM lalacAIne sarva sassAmagrIne kevaLa niSphaLa karI nAkhe che. pitAnI ja nirbaLatAthI viSayajALamAM phasAyelA pAmara prANIo sAcA sukhane gaMdha paNa kayAMthI pAmI zake ? kahyuM che ke "satya, zrata, zILa, vijJAna, tapa ane vairAgya e sarva kSaNamAtramAM viSayarUpa viSanA ge muni paNa gumAvI de che. jyAre munimahAtmAne paNa viSayasaMgathI ATalI badhI hAni thAya che tyAre viSayasukhamAM ja racyApacyA rahenAra Itara ajJa jananuM te kahevuM ja zuM?" tethI ja zAstrakAra jIvane vAraMvAra evI ja hitazikSA Ape che ke "re mUDha jIva ! svamatikapita kSaNika sukhamAM lubdha thaI tuM zA mATe caMdramA samAna ujajavala yazane ane nirupama evA akSaya sukhane hArI jAya che ? akSaya anupama evuM mokSasukha jethI sAdhI zakAya evI anukULa sAmagrI punaH punaH maLavI muzkela che. tene tuccha viSayasukhane nimite gumAvI devI e kevaLa matimUDhatA che, kema ke tevA mati mehathI game teTalI UMcI hade caDhelA puruSane patita thatAM vAra lAgatI nathI. kahyuM che ke "viSaya agni prajavalita thaye sate cAritranA saMpUrNa satvane bALI nAMkhe che ane samyakatvane paNa naSTa karI jIvane anaMta saMsArI banAve che." A bhayaMkara bhavATavImAM jIvone evI che AkarI viSayatRSNa jAge che ke jethI caudapUva sarakhA samartha jJAnIne paNa narakanigodamAM anaMtakALa paryata rajhaLavuM paDe che. viSayarasamAM Asakti dhAravAthI jIvanI thatI avaMtI viDaMbanA batAvI, tevA duraMta duHkhadAyI viSayathI virakta thaI saMtoSavRtti dhAravA ane abhi Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 344 ] zro kapUravijayajI nava amRta samAna jinavANInuM pAna karavA A aAkavaDe vyaMgamAM upadeza ApelA che te sujJa janAe samajI rAkhavA ceAgya che. 6. have ekeka ekeka iMdriyanA viSayamAM Asakta thayelA jaMtuAnA thatA behAla batAvI pAMce IMdriyAnA viSayAne vivaza thai henAranA kevA bhUMDA hAla thaze teSTAMta daine graMthakAra khatAve che-- pataGgabhRGgamInebhasAraGgA yAMti durdazAm / ndriyayoSAyeluM, tuennai: ji na paeNmi // phakata ekeka iMdriyanA doSanI prakhaLatAthI upara jaNAvelA pataMgAdinA thatA mAThA hAla ApaNe sahu sAkSAt joi zakIe chIe. ekeka ekeka iMdriyanA viSayamAM Asakta thanArA te prANIe paNa peAtAnA prANa kheAi esatA najare dekhAya che, tA pachI te pAMce iMdvicAnA pramaLa vikArane vaza thayelA pAmara prANIonuM teA kahevuMja zuM ? prazamaratikAre A mAmatamAM bahu sArA ullekha karI matAnyeA che, te A pramANe " manahara ane madhura evI gAMdhavanI vINA ane strIonA AbhUSaNanA avAja vigerethI zrotRiMdriyamAM lIna hRdayavALA jIva haraNunI peThe vinAzane pAme che. gati, vilAsa, iMgita, AkAra, hAsya, lIlA ane kaTAkSathI vihlala thayelA ane vicitra rUpamAM lIna cakSuvALA jIva pataMganI jema paravaza thai prANa taje che. snAna, vilepana, ga MdhavaTTI, vaMka ( raMga ), dhUpa, khuzameA tathA paTavAsavaDe karIne gadhabhramita manavALA prANI madhukaranI peThe vinAza pAme che. miSTAnna, pAna, mAMsa, madirA Adi madhura rasanA viSayamAM gRddha thayelA AtmA galaya tramAM phrAMsathI viMdhAyelA mAchalAnI Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mAge che ke jenA kALA azubha thAya che. koI lekha saMgraha : 6 : [345] peThe vinAzane pAme che. zayana, Asana, aMgamardana, ratikrIDA, snAna ane anulepanamAM Asakta thayelo mUhAtmA sparza indriyanA viSayamAM mUMjhAIne gajenI peThe baMdhana pAme che. evI rIte jemanI ziSTajanene ISTa evI daSTi ane ceSTA praNaSTa thaI che evA Idriyone paravaza paDelA prANIonA aneka doSo bahu rIte bAdhAkArI thAya che. aneka akeka iMdriyanI viSayAsaktithI rAgadveSAtura thayelA te prANIo vinAzane pAme che, te pachI pAMca iMdriyonA viSayane paravaza paDelA mAnavInuM te kahevuM ja zuM? e kaI Idriyane viSaya nathI ke jenA cira paricayathI nitya tarazI ane aneka mArge doDAdoDa karatI iMdriya tRmine pAmI zake. koI zubha viSaya paNa pariNAmavazAt pAcho azubha thAya che, ane koI viSaya azubha chatAM paNa kALAMtare pAcho zubha thAya che. kAraNavaze jema ane jyAM je je projana utpanna thAya che tevI rIte tyAM te viSaya zubha athavA azubha kahevAya che. anerAone je viSaya pitAnA abhiprAyathI tuSTikArI lAge che te viSayane ja svamatitaraMgamAM jhIlatA bIjA bahu dhikkAre che. te ja viSayene dhikkAranAra ane te viSayane atyaMta Adara ApanArane nizcayathI kaMI paNa ISTa ke aniSTa saMbhavatuM nathI. rAgadveSathI parAbhava pAmelA jIvane kevaLa karmabaMdha ja thAya che, paNa A loka ke paralokamAM kalyANakArI evo alpa paNa guNa thato nathI. je IdriyanA viSayamAM zubha ke azubha bhAva sthApana kare che te rAgayukta athavA cheSayukta hovAthI tene baMdhanakArI thAya che. telathI kharaDelA zarIravALAnuM gAtra jema dhULathI kharaDAya che tema rAgadveSathI atyaMta kharaDAyelAne karmabaMdha thAya che." Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] zrI kapUravijyajI adhyAtmavedI zrI cidAnaMdajI mahArAje paNa ApaNe anigrahIta Idriyone nigraha karavA ane jema bane tema viSayavAsanAne haThAvavA eka lalita padyavaDe suMdara bodha Ape che. viSayavAsanA tyAge cetana, sAce mAraga lAge re. e AMkaNI. tapa japa saMjama dAnAdi saha giti eka na Ave re, iMdriyasukhameM jai lau e mana, vaka turaga jema dhAve re. viSaya0 1 eka ekake kAraNa cetana, bahuta bahuta du:kha pove re, te te pragaTapaNe jagadIzvara, aNuvidha bhAva lakhAve re. viSaya0 2 manmathavaza mAtaMga jagatameM, paravazatA dukha pAve re; rasanAlubdha heya jakha mUrakha, jALa paDyo pachatAve re. viSaya0 3 ghANa suvAsa kAja suNa bhamarA, saMpuTamAMhe baMdhAve re; te sAjasaMpuTa saMcuta kuna, karIke mukha jAve che. viSaya0 4 rUpa manahara dekha pataMgA, paData dIpamAM jAI re; dekhe yAkuM dukha kAranameM, nayana bhaye hai sahAI re. viSayaka 5 zroteMdriya Asakta mIragalA, chinameM zIza kaTAve re, eka eka Asakta jIva ema, nAnAvidha du:kha pAve re. viSaya0 6 paMca prabala varsenitya jAkuM, tAke kahA kyu kahIe re; cidAnaMdaevacana suNune nija svabhAvameM rahIere. viSaya0 7 adhyAtmavedI puruSe viSayavAsanAne mahAviSamI kahe che te yathArtha ja che, kema ke tene vaza paDelA prANIo janma 1 matsya. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [347] maraNajanya anaMta duHkhane vedatA satA bhavasAyaramAM rajhaLe che. viSayavAsanAnI viSamatA ane viSayavAsanAne vaza thaI rahenAranI thatI durdazA jaNAvI tevI duSTa vAsanAne dUra karavA zAstrakAra vyaMgamAM samajAve che te sahadaya janee samajI rAkhavA gya che. vaLI zAstramAM kahyuM che ke-"iMdrajALa jevA khATA, asthAyI ane vIjaLInA jhabakArA jevA, kSaNamAtramAM daInaSTa thaI janArA viSayasukhamAM sujJa janAe pratibaMdha kare ja kema ghaTe? arthAt te na ja ghaTe." viSayAsakti yege kupita thayelA rAgAdika de je anartha upajAve che te anartha zatru, viSa, vaitALa, pizAca ke prajvalita thayelo agni paNa upajAvI zakato nathI; arthAt rAgAdika doSe ja mahA anartha upajAve che. TUMkamAM je jane rAgAdi doSone vaza paDelA che teo samasta duHkhane vaza che ane jemaNe te rAgAdi doSane vaza karyA che temane samasta sukha svAdhIna che, arthAt viSayarAgathI aMdha banelA che samAna keI duHkhI nathI ane vItarAga samAna keI sukhI nathI. jemaNe viSayavAsanAne nirmULa karI nAkhI che ane rAgAdika vikArone saMpUrNa jaya karyo che te ja vItarAga (paramAtmA) kahevAya che. viSayanI jALa evI viSamI che ke temAM bhalAbhalA paNa bhulA khAIne sapaDAI jAya che, mATe ja tethI vadhAre sAvaceta rahevA pharamAvyuM che kejema jema saMteSarUpI lagAmavaDe idrirUpI ane vaza rAkhavAmAM Avaze tema tema te atyaMta phAyadAkAraka nIvaDaze." mana, vacana ane kAyAnA bhegane je sArI rIte niyamita karavAmAM Avaze to te guNakArI thatA jaze ane je aniyamita rAkhavAmAM Avaze to te madonmatta hAthInI peThe zIlavanane Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [348]. zrI karavijayajI vinAza karaze, ema samajIne-niradhArIne je bhavya jane pitAnA mana, vacana ane kAyAne suniyaMtrita karavAne ujamALa thaze te avazya potAnA prayatnanA pramANamAM tenAM mIThAM phaLa meLavI zakaze. zAstrakAra paNa saMkSepamAM ema ja pharamAve che ke jaha jaha dosA viramai, jaha jaha visayehiM hoi veraggaM / taha taha vinAyavvaM, Asanna seya paramapayaM // jema jema jIvanA rAgAdika deSa dUra thAya ane jema jema viSayethI vairAgya jAge-viSayavAsanA ochI thatI jAya tema tema tene paramapada-mokSapada najIka che ema samajI levuM. A sarva prasaMgopAta AtmAthI janee avazya lakSamAM rAkhavA lAyaka hitepadeza ApIne prastuta aSTakano upasaMhAra karatA satA zAstrakAra jaNAve che ke aneka rIte upadrava karanArI evI indriyothI je parAbhavane pAmyA nathI te ja kharekharA dhIra puruSa che ane te ja dhanyavAdane pAtra che. 7. manahara zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzarUpa pAMce IdriyonA anukULa viSaye jyAM sudhI upasthita thayA hatA nathI tyAM sudhI mugdha jane vivekanI moTI moTI vAta kare che. jyAre te anukULa viSaye upasthita thAya che tyAre tethI pradIpta thatI viSayavAsanAvaDe viveka kayAMya vilaya pAmI jAya che, mATe indriyone athavA viSayarAgane kezarInI upamA ApavAmAM Ave che, ane bIjI upamA taskara(cera)nI ApavAmAM AvI che. corane svabhAva chupI rIte sAmAnuM sarvasva cerI levAno hoya che tema indriyone-idrinA rAgAdi vikArone svabhAva AtmAnuM Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 349] samAdhirUpa sarvasva corI levAnuM che. jIva potAnA manamAM game evA sArA vicAro ghaDato hoya, vacanathI game evI vairAgyanI vAta karato hoya ane kAyAthI paNa sadanuSThAna seva hoya, paraMtu jyAre anukULa viSayasAmagrI upasthita thAya che tyAre tenI tripuTImAM kaMika kSeAbha thAya che. pachI anukrame mana, tana ane vacanamAM viSayavAsanA pragaTe che, ane ema thatAM je zAMti samAdhirUpa sahaja sukha anubhavAtuM hoya che te sukha bAdhaka nimitto maLatAM indriyanI capaLatAthI ane viSayavAsanAnI jAgRtithI zrubhita thAya che, DoLAI jAya che ane aMte lupta thaI jAya che. AvI rIte indriye pitAne prApta thayelA anukULa viSayenI sahAyathI AtmAnuM sahajasamAdhirUpa dhana cArI le che, ane AtmAne dIna-anAtha-raMka je karI nAkhe che. tethI parama anubhavI puruSa prabaLa puruSArtha vaDe indriyane parAjaya karavA tapa, japa, saMyamAdika sadupAyane sadvivekathI sevI viSayavAsanA nirmULa karI parama samAdhisukha prApta kare che. ane anya AtmahitaiSI janone paNa sadupAye darzAvI, iMdriyane parAjaya karI, viSayavAsanA TALI AtmAnuM sahaja samAdhisukha AsvAdavA ane te jALavI rAkhavA upadize che. kharekhara evA adhyAtmavedI mahAtmAo parama upagArI hevAthI paramapUjya che ja, paraMtu te mahApuruSonA upadezAmRtanuM atyaMta rucithI pAna karI je mahAnubhAva sadvartana seve che teo paNa dhanya dhanya che. zAstrakAre paNa kahyuM che ke vanavayamAM bhegasamartha chatAM jemaNe saMteSarUpI prakAranuM avalaMbana laI IdriyabaLane bhAMgyuM che temaNe kharekhara duSkara kArya karyuM che. kaTAkSa nAkhIne jenArI strIthI jemanuM mana kSobha pAmyuM nathI-pAmatuM nathI tevA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 350 ] zrI kapUravijayajI sacamadhara sAdhujanAne dhanya che, temane amArA namaskAra che, temanA ame kiMkara chIe. strIcaritrathI--strIsaMgathI je vaMcita thayA nathI te ja kharekhara zUravIra ane namaskaraNIya che. temane ame trividha namIe chIe. ka mahunA ? jo tame akSaya avyAkhAdha evuM zivasukha cAhatA hai| teA viSayathI vimukha thaI nitya prati sa Mvega rasAyaNanuM pAna kare. pAMce iMdriyAne kramavAnI zakti. ukta aSTakamAM zAstrakAre iMdriyanI viSamatA siddha karI khatAvI che. tevI viSama iMdriyAne kheATe mAge pravatatI aTakAvavAnA eka uttama rastA e che ke te kriyAne prathama aprazasta viSayAmAM pravartatI aTakAvI prazasta viSayAmAM joDavI. te evI rIte ke je sthUla dehavaDe strIsabhAgAdika tuccha viSayabhAgamAM pazuvat magna thavAtuM hAya che; te sthULa dhruvaDe cittamAM satASavRtti AdarI zuddha deva, guru ane sAdhamI janAnI sevAcAkarI karavI. anAtha janAne yathAyeAgya Azraya ApavA. eTale ke dIna-du:khIne tanamanathI sahAya ApavA tatpara rahevuM. rasanA( jIbha )thI miSTa ane hitakArI vacana melI anyane satASa ApavA, uttama khAnapAnathI supAtrane pASavA, ghrANu ( nAsikA )thI durgaMdha pAmI dugachA na karavI, tema ja sugaMdhI vastumAM Asakta na thavu. sugaMdhI dravyarDa sadguNInI sevAbhakti karavI. cakSuvaDe suMdara rUpa zRMgAramAM mAhita nahi thatAM zAMtarasathI bharapUra evI vItarAga devagurunI mukhamudrA vileAkI, tadvatI guNu--makaraMdanuM pAna karavuM. zrAtravaDe peAtAnI ni MdA ke stuti zravaNu karI temAM ha Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [ 351 ] zAka dhAraNa nahi karatAM tethI udAsIna vRtti rAkhI jinavacanAmRtanuM pAna karI samatArasanuM sevana karavuM. AvI rIte prazasta AlaMbanane sevI aprazasta viSayarAgane dUra karavA prayatna karavA. jyAre aprazasta viSayarAga naSTa thaI jAya tyAre pachI anukrame nIrAlamana ceAganA baLathI prazasta viSayarAga paNa tajavA ceAgya ja che, paraMtu jyAMsudhI aprazasta viSayarAga vidyamAna hoya tyAM sudhI tA upara jaNAvyA mujakha prazasta viSayarAga tajI zakAya nahi ane tajavAmAM phAyadA paNa nathI paraMtu nukazAna ja che; kAraNa ke tenI sahAyathI aprazasta viSaya rAga sukhe TALI zakAya che, tema ja prazasta viSayarAga paNa apramattadazAmAM rahI zakatA nathI; matalakha ke sarva prakAranA viSayarAga sarvathA naSTa thaye chate ja AtmAnuM saMpUrNa hita sadhAya che. e vAta lakSyamAM rAkhI AtmAthI janAe jema ane tema cIvaTathI viSayarAga tajavAnA udyama sevaveA ghaTe che. [ jai. 1. pra. pu. 26, pU. 11, 35, 66 ] Tang Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 35ra ] zrI karavijayajI (8) tyArabAda ratnatrayI viNa sAdhanA, niSphaLa kahI sadIva; bhAvaraNanuM nidhAna che, jaya jaya saMyama jIva. 1 zuddhAtama guNameM rame, tajI iMdriya AzaMsa; thira samAdhi saMteSameM, jaya jaya saMyama vaMza. 2 vivecana-Idriyadamana mATe zAstrakAre karelA upadeza mujaba je bhavyAtmA prabaLa puruSArtha vaDe mana ane indriya upara kAbU meLave che, je mana ane iMdriyane svecchAcArIpaNe vartavA nahi detAM svavaza vartAve che, te ja kharekhara tyAga-saMyamanA adhikArI gaNAya che, te ja tyAga-saMyamane kharekhara dIpAve che ane bhavasaMtatino kSaya karI anukrame akSayasukhanA vilAsI bane che. te tyAgasaMyama kevA prakArano che ? temAM kevI ni:spRhatAnI jarUra che? ane tethI ke asAdhAraNa lAbha AtmA meLavI zake che? tenI jhAMkhI prAmANika evA gItArtha puruSanAM pavaDe atra ApavA gya vicArI che. evI buddhithI ke mULa graMthakAre tyAga-saMyama mATe je sadupadeza Apyo che tenuM mAhAsya bhavyajanonA hRdayamAM vizeSe kurAyamAna thAya ane acaLa zraddhAvivekathI tyAgamArga grahI te tyAga-saMyamanuM paripAlana karavA prabaLa puruSArtha pheravavA ughukata bane. te po nIce pramANe- dezavirati ne sarvavirati je, gRhI yatine abhirAma; te cAritra jagata jyavaMtu, kIje tAsa praNAma re. bhavikA ! siddhacapada vaMda. bha0 36, tRNapare je Sa khaMDa sukha chaDI, cakravatI paNa variye; te cAritra akhaya sukha kAraNa, te meM manamAMhI dhariye re. bha0 37 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [353 ] huA raMka paNa jeha AdarI, pUjita iMda nahiM, azaraNa zaraNa caraNa te vaMdu, pUrya jJAna amade re. bha0 38 bAra mAsa paryAye jehane, anuttara sukha atikamIe; zukala zukala abhijAtya te upara, te cAritrane namIe re. bha0 39 caya te ATha kamane saMcaya, rikta kare che teha; cAritra nAma nitti bhAkhyuM, te vaMduM guNageha re. bha0 40 TALa-jANuM cAritra te AtamAM, nija svabhAvamAM ramata re; lezyA zuddha alaMkaryo, mehavane navi bhamato re. vIra jinezvara upadize. cAritra pada pUjA 8 mI dehare. cAritra dharma name have, je kare karma nirodha; cAritra dharma jasa mana vacce, saphaLe tasa avabodha. 1 DhALa-dezI raMga lAgyo. cAritra pada namo AThame re, jehathI bhavabhaya jAya; saMyama raMga lAgyo. sattara bheda che jehanA re, sittera bheda paNa thAya. saM1 samiti gupati mahAvrata vaLI re, daza kSAtyAdika dharma, saM. nANakArya virati che re, anepama samatA zarma. saM0 2 bAra kaSAya kSayaupazame re, sarvavirati guNaThANa; saMtu saMyamaThANa asaMkhya che re, praName bhavika sujANa. saM0 3 dohare. harikezI munirAjI, upane kuLa caMDALa; paNa nita sura sevA kare, cAritra guNa asarAla. 23 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 354 ] zrI kapUravijayajI DhALa 2 jI ( gIta ) sayama kahI mile ? sasanehI, vyArA hA ! sayama kamahI mile ? cuM samakita gunahAna gavArA, Atmase karata bicArA heA. sa0 1 dASa khetALIza zuddha AhArA, nava kalpI ugra vihArA heA; sa0 sahasa tevIza deASa rahita nihArA, Avazyaka DhAya vArA he. sa0 2 risaha sahunArdika parakArA, e sama he vyavahArA he; sa0 nizcaya nija guNa haraNa udArA, laheta uttama bhavapArA hA. sa0 3 meArdika pabhAvase nyArA, duga naya saMcuta sArA he; sa0 padma kahe ema suNI ujamALA, lahe zivavadhU varahArA hA, sa0 4 ATalethI prastuta prastAvanA ATApI mULagraMthamAM tyAga sacamanA saba Mdhe je rahasya raheluM che te have joie. sAMsArika khaMdhanathI chUTA karI, janmamaraNujanya anaMta du:khane jalAMjali ApI, zAzvata sukhane saMpUrNa khAtrIthI meLavI ApanAra AtmanigraharUpa saMyama AdaravAne sanmukha thayelA. AtmA pAte pAtAne saedhIne kahe che ke-havethI huM madya, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathArUpa pAMca pramAdane vaza paDI je azuddha upayAgamAM ja magna hatA tenA tyAga karI, ahiMsAdika uttama vratAmAM AdaravALA thai, dravyabhAvathI prabhunI pavitra AjJA mujaba te te mahAtrateAnuM paripAlana karavA mATe nija lakSa sAdhavA zuddha upayAgarUpI paramA pitAne ja Azraya karIza ane peAtAnI AtmapariNatimAM ja rati-prIti dhArI rAkhavArUpa peAtAnI kharI mAtAnuM ja Alekhana svIkArIza. tethI anya sAMsArika mAtapitAne huM namrapaNe vinavuM chuM ke Apa mane sukhakara sayasa sAdhavAne mATe anumati Ape. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 355 ] A vAta anubhavasiddha che ke jyAMsudhI ApaNane prApta vastuthI kAi ucca pavitra vastunuM yathA bhAna ane zraddhAna thatuM nathI tyAMsudhI prAptavastumAM ApaNune lAgele mehu chUTI zakatA nathI, paNa jyAre koi uccatara pavitra vastunu ApaNane yathA bhAna ane pratIti thAya che tyAre te pavitra vastu pratye ApaNune svAbhAvika prema-pUjyabhAva pragaTe che ane te pragaTele prema-pUjyabhAva te vastu pratye ApaNI aMta:karaNanI upAsanAthI dinapratidina vadhatA jAya che. jema jema ApaNA prema A dizAmAM vadhatA jAya che tema tema prathama nI mAyika vastumAM lAgele ApaNA meha AchA thatA jAya che. jyAre ApaNe pavitra vastumAM saMpUrNa prema jagADIne tene jeTalA vakhata sudhI ananya bhAve bheTIe chIe tyAre teTalA vakhata sudhI anya dizAmAM lAgI rahelA ApaNeA meha chUTI jAya che. evI rIte anukrame jyAre abhyAsavizeSathI asAra ane anitya vastumAM lAgeaA prema-meAha samULagA chUTI jAya che tema ja sArabhUta ane nitya evA paramAtmatattvamAM ja pUrNa prema jAge che tyAre parama sukhadAyaka paramAtmatattva pAmavA mATe je je sAdhanA satzAstrAmAM pharamAvyA che te te sattAdhanA satzAsra nIti mujaSa sevavA AtmA ati AdarapUrvaka ujamALa thAya che. eve vakhate cakravatI rAjA paNa peAtAnA saMpUrNa sAmrAjyane tilAMjali detAM lezamAtra vilakha karatA nathI. te peAtAnI kSaNika Rddhisiddhine eka palakamAM paraharI akSaya Rddhisiddhine ApanAra sacama sAmrAjyane aMgIkAra kare che. te saMcamanA mukhyapaNe 17 bheda kahelA che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 356 ] zrI kapUravijayajI asa'gatArUpa pAMca mahAvratAnuM yathAvidhi pAlana, pAMce iMdriyAnuM yathArtha rIte damana, krodhAdika cAre kaSAyane jaya ane mana, vacana tathA kAyAnI zuddhi, e sattara prakAravaDe saMyamanuM ArAdhana thai zake che. ukta saMcamanu yathAvidhi ArAdhana karavA mATe rAga, dveSa ane mehArdika baMdhanathI sajja tara dUra rahevuM joie ane teTalA mATe jethI rAgAdika baMdhana thAya tevAM kAraNeAthI paNa sadaMtara aLagA rahevu joie. mAtA, pitA, baMdhue, strI Adika svajana ane jJAti pramukha parijanAnA snehapAzamAM na ja paDavuM joie. tethI ja saMyama sanmukha thayelA AtmA rAgAdika baMdhanakArI mAtapitAdika mahira kuTubanA tyAga karI ekAMta hitakara aMtaraMga kuTuMbaneA Adara karavA ujamALa thAya che. te zuddha upayAgarUpa pavitra pitAnA ane AtmapariNitamAM ratirUpa dhRti-mAtAnA peAtAnA sacamanI rakSA ane puSTi nimitta nizcayapUrvaka svIkAra kare che. zuddha upayAgarUpa leAkeAttara pitA ane zrutirUpa aMbA sayamAtmAne janma Ape che. sarva prakAranA apAya-upadravAdikathI tenA bacAva kare che. tenuM aneka sattAdhaneAvaDe peASaNa kare che ane atyaMta prema-vAtsalyathI tenuM paripAlana karatAM aMte tene peAtAnA zuddha svarUpane prApta karAve che. mAtApitAdikanI anumati meLavI saMyama aMgIkAra karI sayamAtmA je AveA uttama prakAranA svarUpa lAbha meLavI zake che te laiAkika mAtapitAdikanI kSaNika mAyA tajIne leAkeAttara mAtiA upara ananya prema, vAtsalya ane zraddhAthI ja. mAtapitAnA premanA viveka batAvI have bAMdhavAnA prema AzrI kahe che. 1. mAtApitA uparAMta baMdhue paNa laiAkika dRSTithI upagArI Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 357 ] gaNAya che mATe temanI anumati mAMgavI te paNa ucita ja che. zIlAdika sadguNlRA AtmAne kharekhara ekAMta upagArI che. temaneA saMbaMdha avihuDa che. laukika baMdhue svArthaniSTha hAvAthI temanA svabhAva nizcita hAi zake ja nahi, tethI saMyamAbhimukha manuSya temanA saMbadha tADIne zIlAdika sAthe sabaMdha joDe che. je prIti kSaNika, svAthI ane asAra che tevI prIti buddhivate karavA ceAgya ja nathI. je prIti upAdhi rahita che ane tethI ja je pariNAme kharuM sukha samape che tevI ja prIti karavA ceAgya che. saiAkika prIti viSamayI che tyAre zIlAdika sadguNa sAthe leAkeAttara prIti nirviSa amRtamayI che. laiAkika prIti viSamayI hAvAthI tApakArI che ane tethI ja te tajavA ceAgya che tyAre leAkeAttara prIti nirviSa amRtamayI hAvAthI zAMti-zItalatAkArI che ane tethI ja te sevavA ceAgya che. laiAkika khaMdhue kSaNika kaSTamAM eka ja bhavamAM sahAyakArI thAya che tyAre zIlAdika sadguNarUpa leAkeAttara khaMdhue AtmAne bhaveAbhava sahAyakArI thAya che. laiAkika baMdhue karatAM zIlAdika baMdhue bahu ja UMcA prakAranI amUlya sahAya AtmAne apI AtmA pAsethI tenA badaleA icchatA nathI. evA te ni:svArtha ma dhue che tethI ja saMyamAbhimukha AtmA svAthI baMdhuonA saMbaMdha maryAdApUrvaka teDIne pUrNa premathI zIlAdika baMdhuene bheTavA ujamALa thAya che. evI rIte khaMdhuonA snehanA viveka batAvI strI tathA jJAtinA snehu AzrI kahe che. 2. gRhastha jema gRhiNI( strI )nA sAhacaya thI zeAle che tema saMyamI samatArUpI strIthI ja zAle che--sukhI rahe che. gRhasthane Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 358 ] 'zrI kapU`ravijayajI gRhavyavahAramAM jJAtivarganI jyAM tyAM jarUra jaNAya che tema sayamIne sa MyamavyApAramAM sayamI evA sAdhI janA jyAM tyAM upagArI thAya che. AvA udAra abhyatara kuTuMbavarganA sadvivekathI svIkAra karI sayamAbhimukha AtmA tethI itara mAhyavarganA tyAga karIne sukhe svasamIhitane sAdhe che. je ardhAMganA gRhasthapaNAnu bhUSaNa che tene tyAga karanAra saMyamI samatArUpI strIne ja agAeMge bheTe che. gRhastha strI jyAre azucipUrNa deha dharanArI, vikArayukta ane vikArane vadhAranArI che tyAre samatA strI dehAtIta ane nirvikArI hAvAthI parama zItaLatAne pedA karanArI che. vaLI laikika jJAtijanA jyAre prapaMcaparAyaNa ane svArthaniSTa jaNAya tyAre leAkeAttara jJAtivarga kevaLa dharma parAyaNa hAi paramArtha dRSTivaMta hAvAthI atyaMta lAbhakartA dekhAya che. AvA mahAn tafAvatathI saMyamI puruSa kalezakArI strInA parihAra karI ekAMta AtmasamAdhine karanArI samatA-srIne svIkAra kare che ane prapaMcI jJAtivanA parihAra karIne dhaniSTha sAdhIjanAnI saMgati svIkAre che. 3. have tyAganI UMcI keATi AzrayI kahe che. jema mAvanAcaMdananI suvAsa sarvoparI che ane te khAvanAcaMdanamAM eka sarakhI rIte satra vyApI rahela che. vaLI tenI prAptithI khIjI suvAsanI garaja rahetI nathI tema AtmAnA dareka pradezamAM sattAgata rahela anata jJAnAdika dharma jo kSAyikabhAve saMpUrNa rIte pragaTI nIkaLe teA pachI maMda kSayApazama bhAvanA pratIta thatA jJAnAdika guNuAnI kaMi paNa jarUra rahe nahi. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 359 ] jema sUryodaya thatAM caMdra, graha, nakSatra ane tArAnI jgyAti anAvazyaka che. eTale ke te sanI jyeAti sUryanA tejamAM samAi jAya che tema anaMta jJAnAdika pratyakSa ane kSAyika bhAve pragaTa thaye chate parAkSa ane kSAyeApazamika jJAnAdikanI jarUra rahetI nathI. matalaba ke kSAyeApazamika bhAva abhyAsika sAdhanarUpa che tyAre kSAyika bhAva saMpUrNa sAdhyarUpa che. kArya kAraNubhAvanI peThe jayAre saMpUrNa paNe sAdhya dharmanI siddhi thai cUkI teA pachI sAdhanadharmanI jarUra rahetI nathI. sAdhanadharma e kAraNarUpe che ane sAdhyadharma e kAryarUpa che. paraMtu saMpUrNa sAdhyasiddhi thayA pahelAM ja je sAdhanadharmanI upekSA karI tajI de che te hatabhAgya ubhayabhraSTa thAya che, tethI sadvivekI sajjane svasAdhyasiddhi sudhI satsAdhananA upayega pramAda rahita karyo ja kare che ane ema karIne aMte svasAdhyanI siddhi kare che. 4. te ja vAtanuM zAstrakAra hRSTAMtavaDe samarthana kare che. AtmAthI munie sadgurunAM caraNakamaLanI sevA tyAMsudhI akhaMDa apramattabhAve niSkAmavRttithI karyA karavI ke jyAMsudhI peAte ja te gurunA pavitra padane prApta thai jAya. jema kuzaLa ane pramANika kArIgara peAte hAtha dhareluM kAma bahu ja umadA rIte karI ApI sAmAnuM dila prasanna kare che tema sadAcAramAM kuzaLa evA sadguru mahArAja paNa strazaraNAgata ziSyane evI umadA yuktithI prakhAdhe che ke tethI bhavya ziSyanuM dila dinapratidina prasannatAne ja pAme, ane te ziSya sadAcAramAM rakta ane. paNa jo ziSya sadgurunI rUDI zikSAne hRdayamAM dhAre niha ane adhIrA thai svacchaMdI khanI jAya teA te ziSya guruzikSAnA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 360 ] zrI kapUravijayajI lAbhathI enazIma ja rahe che. jo paththara sUtradhAra( salATa)nAM TAMkaNAne sahe te temAMthI maneAhara mUrti banI te pUjA ceAgya thAya, nahi te te paththara leAkeAnA paga nIce kacarAya; tevI ja rIte jo ziSya sadgurunI suzikSAne sabuddhithI Adare te te aMte gurupadane pAme, nahi teA te ubhayabhraSTa thAya. A badhI vAtanuM phalita e Ave che ke ziSye jo peAtAnuM ekAMta hita sAdhavu hAya tA gurune AtmANa karIne rahevu. mana, vacana ane kAyA temane ja arpaNa karavAM. pAtAnI icchA mujabasvecchAcArIpaNe temAMnA kAinA upayega karavA nahiM. AvuM UMcA prakAranuM AtmA chuM. sadgurunA caraNakamaLamAM je je mahAnubhAvAe karelu che te te mahAnubhAve kITabhramarInA daSTAMte pAte ja gurupadanA adhikArI thai svarUpa sAkSAtUkArane pAmI gayA che; mATe AtmAthI ziSyAe e ja (sadgurunA caraNakamaLa ) trikaraNa zuddhithI upAsanA ceAgya che. A ati agatyanI sthitithI cuta na thavAya mATe mumukSuee khAsa karIne zrImAna gAtamasvAmI ane mRgAvatI sAdhvInA dRSTAMta bhAvavA cAgya che. zAstrakAra samajAvIne kahe che ke-tame phaLanI icchA nahi rAkhatAM niSkAma( kAmanA rahita )paNe svakartavya kama karA, tema karavAthI tame tenuM ameAgha phaLa acUka anubhavI zakazeA; paNa jo prathamathI nahi karavA ceAgya evA khATA saMkalpavikalpa karI svakartavyathI cUkaze te tame iSTa phaLane pAmI zakaze nahi e ja vAtanuM pratipAdana karatAM graMthakAra kahe che-5. saMgInapaNuM Atmahita sAdhavA icchanAre prathama mithyAmatine tajavA mArgAnusArIpaNu. ( ziSTAcAra ) AdaravAnI Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [361] pUrepUrI jarUra che. temAM paNa nyAyasaMpanna vibhava, vaDIla sevA, vinaya ane SAyatyAga e cAra guNa upara to bahu ja lakSa rAkhavAnI jarUra che. vaLI deva, guru ane dharmanI vividha rIte (sUkSama buddhithI ) parIkSA karI je satya ane zuddha tarI nIkaLe te ja AdaravAnI ane tenuM ja akhaMDa ArAdhana karavAnI jarUra che. ahIM sudhI caturtha guNasthAnakanI hada gaNAya che. temAM zuddha deva, guru ane dharmanI dareka rIte pUjAprabhAvanA karavA ane temAM kALadoSAdikathI thatI malinatA TALavA potAnAthI bane teTalo puruSArtha pheravo e pitAnuM mukhya kartavya gaNAya che. je kArya pitAnA adhikAra bahAranuM hovAthI banI zake evuM na hoya te kArya je adhikArI jane karI zake tema hoya temane potAnAthI banI zake teTalI ane tevI sahAnubhUti (sahAya) ApavI e paNa ghaNuM ja agatyanuM kartavya che. tema ja nIcalA guNasthAnakavALAe upalA guNasthAnake javA mATe bhAvanApUrvaka abhyAsa paNa avazya kartavya che. pAMcame guNasthAnake jJAna( samaja pUrvaka sthUla prANAtipAta viramaNa vigere (hiMsAtyAgAdi) vrata aMgIkAra karI kALajIthI pALavAnI jarUra che. temaja sarvathA hiMsAtyAga-ahiMsAdika mahAvratonI bhAvanA sAthe te mATe banate abhyAsa kartavya che. chachuM guNasthAnake sarve mahAvrato saddaguru samIpe samajapUrvaka AdarI temanuM yathArtha rIte-dUSaNa rahita paripAlana karavA kALajI rAkhavAnI jarUra che. tema ja apramattadazAnI bhAvanAyukta abhyAsa kartavya che. ema uttarottara samajavuM. guNasthAnakakamAroha graMthamAM A bAbata vizeSa spaSTatA karelI che. tyAMthI saMpUrNa adhikAra vizeSaruci janoe avagAhI levA yogya che. temAM Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 362] zrI kapUravijayajI pramattaguNasthAnaka sudhI Avazyaka pramukha kriyA avazya kartavyarUpe jaNAvI che, ane tenI upekSA karanArane mithyAmati kahyo che. AvI rIte guNasthAnakanA krame samajapUrvaka svaktavya karma karavAmAM parAyaNa rahetAM avazya paramapada prApta thAya che. 6. jema jema AtmA svasaMyamamAM sudaDha banatuM jAya che tema tema satacAritrage tenI AzravakaraNI ochI thAya che, tethI navIna karmanuM AvAgamana thatuM aTake che ane bAhyA atyaMtara ubhaya tapanI sahAyathI purAtana karmanuM zATana (nijerA) karavAvaDe AtmAnI nirmaLatA thAya che. eTale je cAritra karaNa prayatnasAdhya hatI te sahaja banI rahe che, AtmAnA svAbhAvika guNemAM sthiratA jAme che ane te guNe pUrNapaNe vikAsane pAme che tethI niSkriya avasthA pAmI eTale guNasthAnakamArohamAM kahelA kramathI yogane nirodha karI, AtmA avicaLa padavIne pAme che. te ja vAtane daSTAMtadvArA zAstrakAra jaNAve che. 7. samasta pramAdarUpa vibhAva upaganA parihArathI ane apramattatArUpI ati ucca zikhara upara sthiti karavAthI nigraMtha munirAja saMpUrNa vivekanA baLe samasta karma AvaraNano sarvathA kSaya karIne anaMta guNa tithI dedIpyamAna niSkalaMka nijasvarUpacaMdrane pUrNapaNe nihALe che. jema mATInA tharathI tuMbaDuM pANImAM DUbI cheka taLIe jAya che tema karmanA gADha AvaraNathI AtmA paNa adhogatine pAme che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane vega (mana, vacana ane kAyAnI capaLa pravRtti) e karmabaMdhananAM mukhya hetuo che. jema jema temanuM jora maMda pADavA prayatna sevavAmAM Ave che tema tema AtmA karmanA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [363] bhArathI haLave thato jAya che, ane jema jema AtmA haLa thatuM jAya che tema tema te UMce Avate jAya che. ane jyAre karmanA AvaraNathI saMpUrNa rIte mukta thAya che tyAre te eka kSaNa paNa A zarIrAdika upAdhine saMbaMdha rAkhatuM nathI, paraMtu te ja kSaNe zarIrane A bhUloka upara tyAga karIne te tuMbaDAnI peThe lokAgra sthiti prApta kare che, ane eka samaya mAtramAM siddhazilA upara siddhasthAnamAM birAjamAna thaI jAya che. jema atra tuMbaDAnuM daSTAMta dIdhuM tevI ja rIte eraMDa bIja, dhanuSyamukta tIra ane dhumranA daSTAMtathI paNa saMpUrNa rIte karmathI mukta thayelA siddha jIvanI urdhva gati siddha thaI zake che. sakaLa siddha jIvonI sthiti guNasthAnakakamAroha tathA prazamarati pramukha graMthamAM sArI rIte pratipAdita karelI che. tyAMthI vizeSaci janee avagAhI levA upayoga karavo. upara lekamAM batAveluM caMdramAnuM daSTAMta te suprasiddha che. jema samasta amrathI mukta thayelo caMdra sakaLa kaLAthI saMpUrNa khIlI nIkaLe che tema samasta karma AvaraNathI mukta thayelA AtmAo paNa anaMta guNasamudAyathI paripUrNa dIpI nIkaLe che. mukhyapaNe A sthitine sAkSAtkAra karavAnA adhikArI satcAritrapAtra sAdhuo ja che. 8. [ je. dha. pra. pu. 26, pR. ra26 ] (1) riyAjha vivecana-pUrve saMyama aSTakamAM kahevAmAM AvyuM tema zAstravidhithI saMyamamudrA-dIkSAnI sArthakatA uttama prakAranI Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [364] zrI kapUravijayajI raheNIkaheNuvaDe che, te vinA veSagrahaNa kevaLa kaSTarUpa che, jene zAstrakAra veSaviDaMbanA kahIne bolAve che. tAtparya ke saMyamamudrA grahaNa karI, pramAdapaTala tajI, sAvadhAnapaNe uttama prakAranI raheNIkaheNuM AdarI, tene saphaLa karavA prayatna kare ghaTe che. anyatra paNa zAstrakAra ema ja kahe che ke je kevaLa "popadeze pAMDityama" batAve che ane pitAnAmAM kazA AcAravicAranuM ThekANuM hetuM nathI evA mANasane mANaso ja gaNavA gya nathI, paraMtu je potAnA AtmAne sArI rIte samajAvI maryAdAzIla banAve che eTale uttama prakAranI raheNIkaraNI pALe che te ja sArA mANasa gaNavA lAyaka che. kahyuM paNa che ke "vA di kuMjanA tevAM, ekanyshikssaavickssnnaaH / ye svaM zikSayituM dakSAsteSAM puMgaNanA nRrry Ijema jaLavaDe nadI zobhe che, jyotiSacakrathI AkAza zebhe che, nyAyathI rAjA zobhe che ane vinayathI vidyA zobhe che tema uttama raheNIthI saMyama zebhe che. te karaNI bAhya ane atyaMtararUpa be prakAranI hoya che. te bannemAM yathAyogya pramAda rahita pravRtti karI anukrame nivRtti meLavanArA ja saMya. mane caritArtha-sArthaka kare che. eTale ke tethI anukrame samasta kalezane aMta karI mokSapadane pAme che. te mokSane prApta karavA IcchanAra mumukSue kevuM pravartana rAkhavuM joIe athavA kevA pravartanavALo AtmA mokSa meLavI zake? te have zAstrakAra pote ja A aSTakanI zarUAtamAM jaNAve che - jenAthI rAgadveSAdika deze kSINa thAya, ane uttama prakAranA kSamA, mRdutAdi guNasamudAya jAgRta thAya evuM tatvajJAna jeNe prApta karyuM hoya athavA evuM tatvajJAna prApta karavAnI ja je Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 365 ] dinapratidina adhika kALajI rAkhatA haiAya te jJAnI tevuM tattvajJAna vanayamahumAnapUrvaka grahI jema AtmAnI nirmAMLatA thAya, upAdhi doSa AcheA thAya athavA samULagA dUra thAya tevA ja pratikrina prayatna karatA hAya, temAM pramAda sevate na hAya, svadaSTAMtathI anya mumukSuvargane paNa kriyAruci manAvata hAya evA kriyApAtra; jema peAtAnAmAM sthiratA guNanI vRddhi thAya tema capaLatArdika doSa dUra karavApUrvaka pavitra saMyamakaraNInuM sevana karo, vairAgyavRddhithI samasta kaSTane dUra karI, svAbhAvika zAntinA sAkSAt anubhava kare te zAnta-u5zAMta-prazAnta, maitrI, muditA, karuNA ane madhyasthatArUpa bhAvanAcatuSTaya athavA anityAdika dvAdazabhAvanA tema ja pAMca mahAvrata saMbaMdhI AcArApaSTi pacIza bhAvanAvaTa jenuM aMtaHkaraNa pratidina bhAvita hAya, je jagatanu svarUpa yathArtha jANI levAthI temAM kadApi Asakta nahIM banatAM udAsInadazAmAM vatI rahelA hAya te bhAvitaAtmA, tema ja ducamana ane iMdriyAne zAstrokta yuktithI jeNe kabaje karI lIdhela hAya athavA temanuM damana karavAmAM ja je sadAya dattacitta hoya evA jitendriya, je mahAtmA mumukSu hAya te svayaM A bhavasamudranA pAra pAmI anya AtmAthI mumukSu janAne paNa tAravA samartha thai zake che, upara jaNAvelA sadguNanuM sevana karyA vagara te pAte ja A bhayaMkara bhavasamudraneA pAra pAmI zakatA nathI teA bIjAne tArI devAnI tA vAta ja zI ? tethI meAkSasukhanA tIvra abhilASI. mumukSu jane upara jaNAvelA samasta sadguNa dhAravA aheAniza ujamALa rahevu joie; temAM lezamAtra zithilAdara thavuM na joie. kevaLa Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 366 ] zrI kapUravijayajI 11 lUkhA (zuSka) jJAna mAtrathI kalyANu sadhAtuM nathI. tethI te guNNAne badale UlaTA doSa ja thavA saMbhava che. kahyuM che ke-- hota mUDhamati puruSakuM, zruta bhI mada bhaya roSa | jyuM rogIkuM zrI ghRta, nipAtaLo roSa // tethI je jJAna prApta karavAmAM Ave te AtmAnuM zeAdhana karI svazreya sAdhavAmAM sahAyakArI thAya tevuM tattvarUpa hAvu joie; nahi ke pApaTIyu jJAna ke je kevaLa peAtAnI paMDitatA atAvavA mATe ja upayAgI thAya. vaLI sAna evI rItanuM prApta karavu joie ke jethI jIva peAtAnuM anAdi svacchaMda vartana tajIne zAstranIti mujaba cAlavA samartha thAya, kemake sadna nathI ja jJAnanI sArthakatA che ane jJAna (samaja) sahita karaNIthI ja iSTasiddhi thaI zake che; mATe jJAnapUrvaka rUDI karaNI karavAnI jarUra che. ane karaNI karanAre tenI samaja levAnI paNa sAthe ja jarUra che, kAraNa ke jJAna vagaranI karaNI AMdhaLI kahevAya che ane karaNI vagaranuM jJAna mAtra pAMgaLuM gaNAya che. teTalA mATe jJAna ane kriyA samyag rIte sAthe sevavAnI jarUra siddha thAya che. kriyA paNa upara jaNAvyA pramANe mAhya ane abhyaMtara ema e prakAranI che. pratilekhanA pramukha bAhya karaNI che te kaSAyajayavaDe aMtara sthiratA-zAnti pragaTAvavA prayatna sevavA te aMtara karaNI che. tethI pratilekhana, pramAna pramukha je je bAhya karaNI karavAnuM prApta thAya te te sarva aMtaralakSapUrvaka ja karavI joie. ema karavAthI ja saMyamaguNanI vRddhi ane sArthakatA thAya che. matalakha ke saMyamanI rakSA tema ja puSTi mATe je je AhAra, nihAra, vihAra pramukha karaNI karavI paDe te badhI karaNI karatAM chatAM sthiratA-zAMti haNAya nahi paNa vRddhi pAme Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [367 ] e saceTa upayoga rAkhavo joIe. ane tethI ja zAstrokta doSa-jevA ke bhaya, dveSa ane kheda vajIne abhaya, adveSa ane akhedapaNe ja saghaLI saMyamakaraNa sAdhavAnI jarUra che. matalaba ke pariNAmanI caMcaLatA nivArIne je saMyama karaNuM karavAmAM Ave temAM aruci na thAya, tema ja te karaNa karatAM kheda(thAka)ne paNa anubhava na thAya tevI saMbhALa rAkhIne ja te te karaNI karatAM sarvathA hita saMbhave che. tevI nirdoSa pravRtti nivRttirUpe pariName che ane AtmAmAM apUrva zAMtine pragaTAve che. nirdoSa saMyamakaraNIvaDe jene svAtmAmAM zAMti pragaTI che te zAMta AtmA, je maitrI pramukha zubha bhAvanAone satata abhyAsa karI potAnA AtmAne bhAvita kare che athavA grahaNa karelA pAMca mahAvratone aticArAdika dUSaNa rahita ullasita bhAvathI pALe che te vairAgyanI vRddhi karI sahaja zAMti pAmI zake che; mATe mumukSu jane avazya saddabhAvanAene Azraya kare che. saddabhAvanAvaDe sadA vAsita hoya te bhAvita AmA samaja. mana ane iMdriyone mokaLAM mUkavAthI te zAMtino bhaMga kare che eTaluM ja nahi paNa bahu prakAre duHkha Ape che, eTale aneka prakAranI Adhi, vyAdhi upajAvI jIvanI atra pragaTa viDaMbanA kare che ane janmAntaramAM paNa adhogatimAM utArI de che, ema samajI zANA mumukSu jane uddhata turaMga jevA manane ane indriyone zAstrayuktithI vizeSa rIte dame che. eTale ke manane jJAna-yAna saMbaMdhI zubha vicAraNAmAM magna rAkhe che ane khATI azubha vicAraNAthI nivAre che ane rasanA pramukha pAMca indriyone azubha viSacemAMthI nivArI zubha viSayamAM joDI de che. te evI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [368] zrI IravijayajI buddhithI ke rAgadveSAdika vibhAva pariNati maMda thAya ane AtmAnI sahaja niSkaSAya vRtti pragaTa thAya. satata abhyAsathI mana ane Idriya upara kAbu rAkhI temane svavaza karI le te jitendriya samajavA. upara jaNAvelA vizeSaNa yukta mumukSu jana ja mokSanA kharA adhikArI che, athavA mekSanA athaS mumukSu janoe pUrvokta vizeSaNone saMpUrNa lakSamAM laI svadharmaparAyaNa rahevuM joIe. te vinA mokSasukha durlabha che. saMkSepamAM prathama-te sAdhujanene ucita che ke-temaNe sadaguru samIpe vinaya bahumAnapUrvaka adhyAtma lakSa jAge ane svasvarUpanA bedha sAthe svasvarUpa tarapha ja daSTi banI rahe tevuM tattvajJAna abhyAsavaDe saMpAdana karI levuM. bIjuM tevuM tattvajJAna meLavI svarUpa sAkSAtkAra karavA eTale kaSAyAdika pramAda dUra karI AtmA nirmaLa thAya tevA anukULa sAdhana sevavArUpa saMyamakriyAmAM sadAya sAvadhAna rahevuM. temAM lezamAtra zithilatA karavI nahIM. zakti vagara azakya anuSThAna karavA pravRtti karavI nahIM tema ja mithyADaMbara paNa kare nahIM. svazakti anusAra tema ja svaadhikAra anusAra dharmakaraNa svakartavya samajIne karavA khapa ryo karavo. karavAmAM AvatI ke prathama karelI karaNane mada karo nahi, tema ja bALajI je zubha kiyA abhyAsarUpa karatA hoya temane kuyuktithI aTakAvavA nahi, ane pote jAte kaMI kapaTakriyA karI bheLA lokone ThagavA nahi. tema ja tevI vaMcaka karaNIthI kaMI paNa manamAM rAcavuM nahiM. kahyuM che ke-"mArA anusAra ziyA, che to matadInA padaciAva kA daze, to mI mavajha4mAna " . Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [369 ] trIjuM-niSkapaTapaNe je kaMI utsarga ke apavAdarUpa (vidhiniSedharUpa) saMyamakaraNa karavI prApta thAya te pUrve jaNAvyuM tema capaLatA, aruci ane kheda pramukha doSa TALI, jema sthiratA (cittanI sthitisthApakatA) jaLavAI rahe tema kALajIthI sAdhya lakSamAM rAkhI sAcI zAMti-samAdhisukhane anubhava karavo. cothuM-mumukSu janoe sadA ya udAra-udAta bhAvanAone Azraya kare. udAra bhAvanAne mana vizuddha bane che ane tethI rAgadveSAdika deSa dUra thaI samatA-zAMti-samAdhisukha pragaTe che. tethI ja zAstrakAroe saddabhAvanAne apUrva amRta yAne rasAyaNa sadaza sukhadAyI batAvI che. pAMcamuM-viSama evA durgatinA mArgamAM kheMcI janArA mana ane idrine mumukSu janee avazya nirodha kara, eTale ke bhAvanAmaya AsavanAMkuzavaDe temane niyamamAM rAkhavA ucita prayatna kare. te durjaya mana ane iMdriyane mekaLA mUkavAthI badhI bAjI bagADe che ane temane kAbamAM rAkhavAthI saghaLI bAjI saheje sudhare che. tethI vivekavaMta sAdhuo temane svavaza pravartAvavA prabaLa puruSArtha pherave che. phalitArtha e che ke ukta sAdhanoge mumukSu jane avazya Atmasiddhi nipajAvI zake che. kAraNage ja kArya nIpaje che, tethI mokSasukhanA tIvra abhilASI mumukSuoe avazya ukta sAdhanasaMpanna thavuM ghaTe che. jemane svakSapazamAge kaMIka jJAnanI prApti thaI hoya temaNe potAnI raheNa sudhAravA avazya lakSa rAkhavuM joIe. tema ja je kriyAci jI hAya - 24 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 370]. zrI kapUravijayajI temaNe te te kriyAne hetu vigere sArI rIte samajavA khapa karavo joIe. jJAna ane kriyAne sevanAra sajajanee jema rAga, dveSa yA kaSAyajanya upatApa zAMta thAya ane samatAjanya svAbhAvika zItaLatA pragaTI nIkaLe evuM lakSa vadhAravuM joIe. ane teTalA mATe uttama bhAvanAmRtanuM sadA ya pAna karavuM joIe. tema ja tenI uttama bhAvanA sadedita rahe teTalA mATe mana ane idri upara pUrato kAbu rAkhavo joIe. A pramANe karavAmAM thaDI paNa gaphalata karavAthI jIvane AgaLa upara bahu sosavuM paDe che, mATe mumukSu janee svasaMyamakaraNamAM lezamAtra pramAda kara nahIM. apramattapaNe AtmasAdhana karanArA mumukSuo avazya AtmakalyANa prApta kare che, eTaluM ja nahi paraMtu aneka bhavya jinene paNa bhadadhine vistAra karavA puSTa AlaMbanarUpa nivaDe che. 1. piote game teTaluM jJAna meLavyuM hoya paNa zubha karaNI vinA te niSphaLa che ema zAstrakAra batAve che. jANavAnuM phaLa e che ke je hitakArI hoya te AdaravuM ane ahitakArI hoya te chAMDavuM. tema chatAM je jANIjoIne hitakara mArga Adare nahi ane ahita mArgane tyAga kare nahi tenuM jANyuM paNa nakAmuM che. rUDI raheNuM vagaranI lUkhI kaheNuM mAtrathI kazuM vaLatuM nathI. tethI ja jJAnI puruSe kaheNa karatAM paNa raheNI upara vadhAre paDato bhAra mUke che. "jAthI lAge vaghu vorDa, te ati durrama dora" e padamAM cidAnaMdajI mahArAjAe spaSTa jaNAvyuM che ke "thanI dezapata majUrI, naLI de nUra matalaba ke raheNu-rUDI karaNa vagaranI kevaLa kathanI te duniyAnI majUrI tulya che eTale ke kevaLa kaMThazeSakArI che, chatAM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [371] thanI vAta nama marI, jaLa ati stra nidA" evI pravRtti bahudhA duniyAmAM dekhAya che. jyAre jJAnI vivekI jene te virAnaMda pama goruM, zI ja de to e mahAvAkayane ja anusaravAmAM kharuM hita lekhe che, kema ke zAstrakAra kahe che ke gamana kiyA karyA vagara mArgane jANato chate paNa kaI prANI ISTa sthAna prApta karI zakato nathI. athavA hAtha-paga halAvyA vagara taravAmAM kuzaLa chatAM kaI paNa tAru tarIne sAme pAra jaI zakato nathI. evI rIte anukULa karaNa karyA vagara koIpaNa kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. e ja vAtane vadhAre daDha karatAM chatAM zAstrakAra kahe che-2. - jJAnavaDe pUrNa evA tIrthakara, gaNadhara, caMdapUrvI, dazapUvI vigere paNa svasva adhikAra mujaba karaNa kare ja che, temAM pramAda sevatA nathI, te a9pajJanuM to kahevuM ja zuM? saMpUrNa jJAnI paNa jyAre svAcita karaNInI upekSA karyA vagara te kheda rahita citte kare che te pachI bIjAe tenI upekSA kema ja karAya? paraprakAzaka dIpaka paNa zuM tela ane dIveTanI apekSA nathI rAkhato ? rAkhe che. tela tathA dIveTarUpa sAnukULa kriyAnI khAmIthI athavA gerahAjarIthI jema dI nirvANa pAmI (bUjhAI) jAya che tema jJAnavAna paNa cita karaNamAM gaphalata karavAthI athavA te tenI taddana upekSA karavAthI adhikArabhraSTa thaI jAya che. ema samajIne jJAnavaMta jIve AtmakalyANArthe svaucita karaNa karavA sadA ya sAvadhAna rahevuM. tethI UlaTuM vartana calAvanArane zAstrakAra zikSA ApatAM jaNAve che ke-3 je maMda pariNAmI thaI, zithilAcArI banI ema kahe che Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [372 ] zrI karavijayajI ke bAhya karazuM karavA mAtrathI zuM vaLavAnuM che? bAhya karaNa te kevaLa bAhA bhAva ja che. tethI bAhya karIne tyAga karI atyaMtara zuddhine ja khapa karavo ucita che. AvI rIte vecchA mujaba bakavAda karanAra pitAnA mukhamAM keLiye nAkhyA vagara ja bhUkha TALavAnI IcchA rAkhavA jevuM kare che. jema bhUkhyA mANasa bhUkhane TALavA mATe jarUra jeTalA kavaLa khAya che tyAre ja tene tRpti thAya che, te vinA game teTalI rasavatInA nAma mAtrathI tene kaMI paNa zAti thaI zakatI nathI, tema vividha pApatApathI duHkhita thayelA chae svapApatApanI zAMtine mATe parama zAMta paramAtmaprabhuprata dharmakaraNuM svasva adhikAra anusAra kheda rahita rucipUrvaka sthiratA rAkhIne avazya sevavI joIe. tevI karaNa karyA vagara tene pApa-tApa upazAMta thaI zakato nathI. vaLI game te dharmakaraNuM karatAM aMtaralakSa rAkhavAno paNa prayatna karavo jarUrI che. kahyuM che ke "nizcaya dRSTi hRdaya dharI jI, pAle je vyavahAra / puNyavaMta te pAmaze jI, mavasamudra para A manamona" matalaba ke je puNyavaMta prANa paramAtmA prabhunI pavitra AjJA anusAre pitAnA aMtaraAtmAnI zuddhi karavAne mATe svasvaadhikAra anusAra dharmakaraNuM pramAda rahita kare che te saMsAra samudrane pAra pAmI zake che. AtmAthI janAe je kAMI karaNuM karavAnI che te Atmazuddhine mATe ja, tevA pavitra lakSyathI ja eTale ke te pitAnA ja hitane mATe karavAmAM Ave che. tethI temAM kartutva abhimAna (ahaMkAra-mamakAra) karavAthI hAni saMbhave che ane te ja dharmakaraNa nirmadapaNe-namrabhAve karatAM adhikAdhika hita sadhAI zake che. jo ke dharmakaraNa karatAM skarSa karavAmAM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 373 ] kaze sAra nathI, to paNa kavacita devage duHkhadAyI - tkarSa thaI jAya tyAre te madajAvarane nAza karavA mATe eka akasIra-amogha upAya e che ke-pUrvamahApuruSonA cAritranuM nirIkSaNa karI, temanAthI ApaNAmAM keTalI badhI nyUnatA rahelI che te saMbaMdhI tene UMDe vicAra kare. ema karavAthI te madajavara gaLI jaze. A vAtanI upekSA karI kriyAmada karanArA kaThaNa karaNI karatAM chatAM paNa duHkhI thAya che, tethI prathama te kriyAmAM mada Adara kara nahIM eTale zithilatA sevavI nahIM, je je dharmakaraNa karavAmAM Ave te samajapUrvaka aMtara lakSa sahita karavA khapa kare. jeo kamege tema karI zakatA na hoya temanI hAMsI na karavI, temaja temane tiraskAra paNa na kara paraMtu temane zAMtithI temanuM kartavya samajAvavA prayatna karo. vaLI pite je kaMI dharmakaraNI kare tene utkarSa kayAre paNa pitAne mukhe na kare, kema ke tethI lAbha kaze nathI ane nukazAna ghaNuM saMbhave che. tethI ja zAstrakAre ema jaNAvyuM che ke-sahu kaI AtmAthI janee potAnA AtmAnI unnati thAya tevI ja anukULa kriyA sAvadhAnapaNe aMtaralakSa (upayoga) sahita karavI. 4 evI sakriyAnA lakSaNa sahita tenuM phaLa have zAstrakAra spaSTa kare che-je bhavya jane svasattAgata rahelA jJAnAdika guNe prApta karavA prayatna karI rahyA che athavA jemane te te sadaguNe prApta thaI cUkelA che tevA sadaguNa jananuM bahumAna karavuM, temanI stuti karavI, temaja temanI yAcita sevA-bhakti karavI te sarva temanI satkaraNane ja vinaya gaNAya che. tethI sadabhAvanA vaMta tenuM anumodana phaLa pAme che, eTale saddaguNanA sadaguNenI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 374 ] zrI kapUravijayajI sadbhUta stuti pramukhathI temanA kArya ne anumeAdana-puSTi Ape che ane peAtAnAmAM tevA sadguNlRAnA avadhya (amegha) bIja vAve che, tethI te bhaviSyamAM sAkSAt sadguNurUpe AtmAmAM pragaTI nIkaLe che. ukta rIte sadguNInI sadA ya stuti-prazaMsA karavA pramukha satkaraNInuM nitya niyamasara sevana karavAthI AtmAmAM pragaTelA sadbhAva naSTa thaI jatA nathI ane nahi pragaTa thayelA evA apUrva sadbhAva skurAyamAna thAya che; mATe satkaraNI sevana karavAnu nitya vyasana (Teva) rAkhavu. 5 niraMtara abhyAsapUrvaka satkaraNInuM sevana karanAra avazya guNanI prApti ane vRddhi karI zake che te zAstrakAra batAve che-je dharmAMkaraNI prathama abhyAsarUpe karavAmAM Ave che te zarUAtamAM sapUrNa doSarahita hotI nathI paraMtu jema jema tenA abhyAsa dRDha thatA jAya che tema tema te karaNI zuddha ane zuddhatara thatI jAya che. tethI keAI paNa dharmAMkaraNI karatAM zarUAtamAM aticArAdika dUSaNa lAgatAM dekhI te karaNInA samULagA tyAga karavA nahiM paraM'tu temAM lAgatAM dUSaNNA TALavA upayAga rAkhaveA. ema cIvaTa rAkhI pravRtti karatAM lAgatAM dUSaNe| dhIme dhIme dUra thatAM jaze ane adhika prayatnathI kriyA paNa nirdoSa banI jaze. paraMtu kriyAmAM azuddhatA thatI jANI je kriyAmAtrane tyAga karI bese che ane bIjAne paNa kriyA pharatAM nivAre che te mApaDA AgamacakSu vagaranA haiAvAthI lAbhane aMdale svaparane nukazAna kare che. eTale ke tevuM svaccha Mda vana zAstraviruddha hAvAthI svaparane apAyakArI thAya che. paraMtu je zAstrAjJAne lakSamAM rAkhI yathAzakti tenA abhyAsa karavA Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [375] khapa kare che te bhavya jane anukrame Atmaunnati sAdhI anyane paNa AlaMbanarUpa thAya che. amuka dharmakaraNI zA mATe karavI jarUranI che? tenuM anaMtara ane paraMpara phaLa samajI, lakSamAM rAkhI svazakita anusAra ane svaadhikAra anusAra je dharmakaraNI karavAmAM Ave che te karaNIvaDe pUrve karmayege patita thayelA jIvanA paNa pariNAma pAchA ThekANe AvI jAya che, eTaluM ja nahi paNa tenA daDha abhyAsathI pariNAmanI adhikAdhika vizuddhi thatI jAya che, mATe pramAda pariharIne dharmaanuSThAnamAM zvasva adhikAra anusAra sadA ya sAvadhAna rahevAnI ati AvazyakatA siddha thAya che. 6. te bAbata zAstrakAra have sUcave che - sahu koIne uttarottara hitanI vRddhi thAya ane ahitane samULage nAza thAya te ISTa che. te jyAre hitamArgamAM AgrahapUrvaka maMDyA rahI ahita mArgathI pAchA haThavAmAM Ave tyAre ja banI zake che. jema lAbhano athI vyApArI je vyApAramAM adhika lAbha dekhAya temAM AgrahapUrvaka mace rahe che ane alAbha dekhAya temAMthI ekadama pAcho vaLe che tema mumukSu janee paNa Atmahitane mATe karavuM ucita che. jema pitAnAmAM jJAnAdika guNanI tatvathI vRddhi-puSTi thAya tema kALajIthI temaNe vartavAnuM che. tema ja abhyAsayoge prApta karelA saMyamAdika guNemAM khalanA na thavA pAme te paNa avazya lakSamAM rAkhavAnuM che. thoDA paNu pramAdasevanathI saMyamamAM khalana thAya che to pachI pramAdagrastanuM to kahevuM ja zuM? mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA e pAMca mukhya Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 376 ]. zrI karavijayajI pramAda che. tenAthI mumukSuvage sadA ya cetatA rahevuM joIe. te pramAdapizAca chaLa dekhIne saMyamI janane paNa parAbhava kare che tethI ukta pramAdapizAca chaLavA samartha na thaI zake tema mumukSu janee sadA sAvadhAna rahevuM. anyathA khalanA ge saMyamahAnine prasaMga prApta thAya che, tethI saMyamanI rakSA mATe tema ja tenI abhivRddhi mATe pramAda rahita banI apramatta dazA dhAraNa karavI bahu jarUranI che. jyAM sudhI samasta rAgadveSAdika duSTa doSane samULago nAza thaI jAya ane pote kSAyika bhAve eTale saMpUrNa rIte vItarAgatA pAme tyAM sudhI apramattapaNe cAritra mAtranuM ArAdhana karavA mumukSu varSe ujamALa rahevuM joIe. kSAyika cAritravaMta vItarAgane patita thavAne bhaya nathI. temanuM saMcamasthAna eka sarakhuM ja banyuM rahe che. tevI acaLa sthiti prApta thAya tyAM sudhI tevA ja pavitra lakSathI saMyamamArgamAM aDela vRtti sthApI svAtmasAdhana karyA karavAnI jarUra che. AvI ati uttama karaNanuM aMtima phaLa ati addabhuta AnaMdadAyI nIvaDe che, ema zAstrakAra jaNAve che. 7. je bhavyajane vItarAgavacanAnusAra sakriyAnuM svarUpa samajIne tenuM sevana kare che ane asakriyAne paNa jANune tene parihAra kare che te anukrame rAgAdika samasta vikArane vinAza karI pote ja vItarAgadazAne prApta thAya che. sAmAnya rIte viSa, garala, ananuSThAna, tabdhatu ane amRtakriyA-evI rIte kriyAnA pAMca prakAra che. temAMthI prathamanI traNa prakAranI kriyA pariharavA lAgyA che ane pAchaLanI be prakAranI kriyA AdaravA gyA che. je dharmakaraNa kevaLa A lokanA ja sukhane Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 377] mATe yaza, kIti ke pratiSThAdika nimitte karavAmAM Ave te viSakriyA kahevAya che. je paralokanA sukhane mATe eTale devatApramukhanI Rddhi pAmavA mATe dharmakaraNa karavAmAM Ave te garala kyiA kahevAya che. je kaMIpaNa samajaNa vagara kevaLa saMmUchamaprAya karaNI karavAmAM Ave te ananuSThAna kahevAya che. je karaNanA hetu prajana pramukha sArI rIte samajIne sevavAmAM Ave te taddeta kriyA kahevAya che ane te taddhatu kriyA trikaraNa zuddhithI karatAM je apUrva zAMti-sthiratA-prasatratA pragaTe che te amRtakriyA kahevAya che. prathamanI traNa kriyAo saMsAramAM paribhramaNa karAvanArI che jyAre pAchaLanI be kriyAo svarga ane mokSarUpa uttama phaLa samApe che, ema samajI prathamanI traNa kriyAne sarvathA parihAra karavApUrvaka pAchaLanI be kriyAne Adara karavA sadA ya lakSa rAkhavuM ghaTe che. zrI jinavacanAnusAra upara mujaba svarUpa samajI je asatakriyAne tyAga karI satakriyAne sAvadhAnapaNe sevavA ujamALa rahe che te satata abhyAsanA baLathI anukrame asaMgapaNane prApta thAya che. potAne karavA yogya kAya kaMIpaNa prayAsa ke vikalpa vagara te saheje sAdhI zake che. rAgadveSAdika daSathI te kayAMya paNa kiMcit lekhAte nathI, paraMtu atyuttama puruSArtha vaDe te rAgadveSAdika samasta vikArene nimaeNla karI zake che. te mahAnubhAva asaMga kriyAne je apUrva lAbha pAme che te ja sahaja AnaMdanI chalakatI jJAna ane kriyAnI abhedabhUmi samajavI. temAM svAbhAvika AnaMdanI relachela thAya che. te asaMgakriyAne lAbha jinezvara prabhunA ekAMta hitakArI vacanane anusarIne (nahIM ke Apa Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [378] zrI karavijayajI matithI) dharmakaraNa karavAnA abhyAsathI ja prApta thAya che. tethI ja zrImAn haribhadrasUrIzvare aSTakamAM kahyuM che ke"dhikArIvarAchA, dharmasAdhanasaMrithatiH" pitA potAnA adhikAra, avirati, dezavirati ke sarvaviratine anusAre zAstramAM dharmakaraNI karavAnI maryAdA batAvelI che te mujaba je bhavya jana sadguru samIpe potAnA adhikArane tema ja tadanukULa karaNIne nizcaya karIne svazakti gepaDyA vagara ullasita bhAve capaLatAdika deze nivArIne prayatna kare che te tathA prakAranA uttama abhyAsanA ge anukrame AtmAnA sahaja AnaMdathI ubharAtA asaMga kriyAnA ati addabhuta lAbhane pAme che. te mahimA vItarAga prabhunI pavitra AjJAne AgrahapUrvaka anusaravAne che, kema ke zAstrokta AcAra pALanAra, jANanAra, prarUpanAra ane zAstramAM ja daSTi sthApI rAkhanAra mahApuruSa anukrame paramapadane pAme che. [ je. dha. pra. pu. 26, pR. 370 ] vivecana-uparanA aSTakamAM jaNAvyA mujaba zrI vItarAga vacanAnusAre lakSmapUrvaka vartana karatAM anukrame evI asaMgavRtti pragaTe che ke jemAM amaMda AnaMdathI bharapUra satya jJAna ane kriyA ekatAne pAmelAM hoya che. ema kahevAnI matalaba evI che ke anahada AnaMda pAmavA tIvra abhilASAvaMte parapagalika vastumAM anAdi kALathI lAgelI anaMtI prIti Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [379] teDI AtmasvarUpamAM ja tevI anaMtI prIti joDavA bhagIratha prayatna karavo jarUrI che. paraprIti vadhI paDavAthI jIva svasvarUpa pratye lakSa daI zakato nathI. tethI svarUpakAmI sajajanoe paravastu pratye vadhI paDelI mithyA prIti nivAravA paramAtma svarUpanuM vAraMvAra smaraNa manana karavAnI AvazyakatA che. kahyuM che ke - prIti anatI parathakI, je te he te je eha; paramapuruSathI rAgatA, ekavatA he dAkhI guNageha. matalaba ke khoTI tRSNAne tajI, kharI tRpti saMtoSavRtti dhAravAthI ja svazreya sadhAya tema che tethI ja zAstrakAra saMteSavRtti dhAraNa karavA upadize che. te kharI tRpti dhAraNa karI kayAre kahevAya? tene have graMthakAra khulAso kare che. anupama amRta ke rasAyaNa jevuM tatvajJAna-AtmajJAna je ahoniza AsvAdyA kare che, tethI jene parapadugalika prIti chUTI gaI che ane tattvaruci atyaMta jAgRta thaI che jethI zAstrokta sakriyA karavArUpa kalapavRkSanAM uttama phaLa ja ArogyA kare che tema ja tenA prabhAvathI rAga dveSa-kaSAyarUpa aMtaranA duSTa vikAre jenA naSTa thaI gayA che eTale je samatArUpa addabhuta taMbeLanuM AsvAdana kare che te mahAnubhAva munivara ja parama tRptine prApta thAya che, kema ke ati anupama AtmajJAnarUpa amRtapAna karyA vagara-uttama karaNarUpa devI phaLa khAdhA vagara tema ja rAgadveSavajita samatArUpa zreSTha tAMbalanuM sevana karyA vagara kharI tRpti-kharI zAMti (sukhasamAdhi) prApta thavI muzkela che. je mahAnubhAva puruSe mahAbhAgyayeze tevAM uttama sAdhanathI saMpanna thaI pramAda rahita Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [380] zrI kapUravijayajI tene lAbha lIdhA kare che te ja sAcA nirgatha munijananI gaNanAmAM gaNAya che. evA uttama munijane ja kharI tRptisaMtoSavRttine dhAraNa karanArA hovAthI parama sukhI che. temanA sukhanI AgaLa duniyAmAM gaNatuM samasta sukha kaMi bisAtamAM nathI. tethI ja satya ne svAbhAvika sukhanI IcchAvALA janoe upara jaNAvelI uttama dizAmAM ja adhika prayatna seva jarUra che. evA prayatnavaDe ja jyAre tyAre kharI zAMti pragaTavAnI che. te vagaranAM bIjAM badhAM phAMphAM ja che. paravatumAM jIvane anAdi kALathI lAgelI prIti toDavI e ja jJAnInuM kharuM kartavya che, kemake ema karavAthI ja AtmA svAbhAvika guNane abhyAsa karI zake che. ane tethI ja anukrame kharI zAMti pragaTe che ema zAstrakAra yuktithI samajAve che. 1. - nijaguNa-darzanajJAnacAritrAdikanA ja AsevanathI kharuM sukha pragaTe che e sarvajJa sarvadazI vItarAga paramAtmAne sAkSAt anubhava che, e vAtanI daDha pratIti thatAM ane A pragaTa dekhAtuM duniyAnuM dazya sukha mRgatRSNa samAna asAra che evuM sacoTa bhAna thaye chate sAcA pAramArthika sukhanA athI cakravartI jevA paNa cha khaMDanI akhaMDa Rddhi tRNavat tajI daI, sacAritrarUpa lakSamIne svIkAra karI pramAda rahita tenuM pAlana kare che te te pavitra ratnatrayInA prabhAve samasta kalezane aMta karI, akhaMDa abAdhita zivasukha pAme che, paraMtu je meha-ajJAnavaza thaI prApta thayelAM viSayasukhamAM magna thaI jAya che athavA nahiM prApta thayelAM abhinava viSayasukhanI vAMchA kare che te bApaDA kSaNika ane kalipata asAra sukhanI Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI rahe telahaNika lekha saMgraha : 6 : [381] khAtara zAzvata ane svAbhAvika nirupAdhika sukha meLavavAnI kharI taka cUkI jAya che. jJAnI-vivekI evI kharI taka cUkI jatA nathI. teo te samaje che ke A durlabha manuSya janma vigere sAmagrI vagara kadApi koIne pavitra ratnatrayInI prApti thatI nathI ane te pavitra ratnatrayInA ArAdhana vagara akSaya abAdhita zivasukha prApta thatuM nathI tethI prabaLa punyane prApta thayelI A sonerI takane saduupayoga karavAmAM teo gaphalata karatA nathI. teo svAnubhavathI joI zake che ke svAtmaguNanA ciraparicayathI prApta thatI zAMti akhaMDa banI rahe tevI hovAthI AdaravA gyA che tyAre viSayajanya sukha kevaLa kalpita, kSaNika ane asAra hovAthI tajavA gya che. AvI rIte vivekathI vastusvarUpane yathArtha jANanAra jJAnI puruSa ja viSayasukhane viSa tulya lekhI taje che ane nijaguNaabhyAsane ja amRta tulya samajI, sadA sevI, parama zAMtine sAkSAt anubhave che. AvA jJAnI-vivekI amRta tulya nija guNone bhega taja halAhala viSa tulya viSayarasamAM kema rA? alabatta na ja rAce; kema ke AtmaguNaramaNatAthI kevaLa zAnta rasanI ja puSTi thAya che ane viSayasukhamAM rakta thavAthI trividha tApanI ja vRddhi thAya che. 2. have zAstrakAra sarva rasAdhirAja zAMtarasanuM ja mAhA jaNAve che. duniAmAM prasiddha gaNAtA sakaLa rasomAM zAnta rasa ja sahuthI zreSTha che, kema ke kAma(viSaya)rasa, hAsyarasa, karuNarasa vigerethI iMdriyadvArA kSaNika sukha maLe che tyAre zAnta(prathama) rasathI adabhuta, atIndriya (iMdriyadvArA anubhavI svarUpane yathA ane Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [382] zrI kapUravijayajI na zakAya tevuM) svAbhAvika sukha pragaTe che. tevuM anupama sukha cakravattI ke iMdra paNa viSayasukhanA AzI hovAthI pAmI zakatA nathI. jeo sakaLa indriyanA viSaya upara pUrato nigraha kare che eTale saheje prApta thayelA evA viSayemAM paNa lolupatA dhAratA nathI tema ja aprApta viSayenI IcchA paNa karatA nathI evA mahAnubhAva puruSo ja tevA zAntarasane lAbha laI zake che. viSayasukhanA rasiyA loko aneka vakhata vividha viSayasukha bhegave paraMtu temane tethI tRpti to thatI nathI, paraMtu tenI tRSNA adhikAdhika vadhatI ja jAya che. jema iMdhanane Aga vadhatI jAya che paNa zAMta thatI nathI tema viSayasukha AzrI samajavuM. e vAta sAkSAt anubhavavAmAM AvI zake evI hovAthI tene mATe vadhAre dawtenI jarUra nathI. khAnapAnano rasiyo mANasa parasa bhejana kare te paNa tenI IcchA pUrAtI nathI paraMtu tene punaH punaH adhikAdhika IcchA jAge che tethI saMtoSa vRttimAM ja sukha che ema siddha thAya che. ane pUrvokta zAMtasudhArasanuM je ahoniza pAna karyA kare che tene evI te uttamottama zAMti AtmAmAM vyApe che ke tethI tene nirupAdhika ane nirdu evuM zreSTha svAbhAvika sukha saheje prApta thAya che. matalaba e che ke sukhanA athI sahu sarakhA hovA chatAM jJAnI-vivekI puruSa satya svAbhAvika sukhane khare mArga AdarI kharI zAMti anubhave che, tyAre ajJAnI-avivekI jIva UlaTA mArge caDhI pariNAme paritApane ja pAme che. e ja vAtanuM AgaLanA lekamAM zAstrakAra samarthana kare che. 3. AkhI duniyAmAM chae moha, mamatA ane ajJAnavaza Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [383] mAnI lIdheluM sukha kevaLa kRtrima, kSaNika ane asAra hovAthI te svamavat mithyA bhrAMtirUpa che, kema ke tevA kalpita sukhathI temane kadApi saMtoSavRtti prApta thatI nathI, paraMtu tethI tRNuM UlaTI vadhatI jAya che, jethI AtmAmAM kayAre paNa satya zAMtine anubhava thaI zakatuM nathI paNa azAMtino yA du:khane ja kaDavo anubhava karavo paDe che. Avo kaDavo anubhava jJAnIvivekane karavo paDato nathI, kema ke te brAnti rahita hoya che. jema bhrAnti rahita mANasa satya mArgane niradhAra karI, satya mAge ja cAlI ISTa sthAne pahoMcI zake che tema bhrAntivALe ajJAnI jIva pahoMcI zakato nathI. bhrAMtivaMta cheTI vastune sAcI mAnI laI te levA prayatna karatAM temAM phasAIne duHkhI thAya che tema bhrAnti rahita jJAnI-vivekI duHkhI thatuM nathI, kema ke tene prayatna to bhrAMti rahita satya jJAna ane zraddhAnA AdhAre ja thato hovAthI tene amegha satya phaLa ja pragaTe che, jethI AtmAne ekAMta sukhazAMtirUpa lAbha ja saMbhave che. vaLI jJAnI-vivekI brAMti rahitapaNe satya dizAmAM pravatI jema jema satya svAbhAvika sukhazAMti meLavato jAya che tema tema adhikAdhika varSollAsa vadhavAthI satya dizAmAM utsAhabhera pitAne prayatna vadhArato jAya che ane adhikAdhika zAntine anubhavato jAya che. e sarva parapigalika tRSNA tajI satya svAbhAvika saMtoSavRtti sevavAnuM ja pariNAma hovAthI sujJa janee satya sukhanI prApti mATe te ja sadA ya sevavA yegya che ane parapigalika tRSNA tajavA gya che, kema ke te ubhaya paraspara virodhI ja che. e vAta zAsakAra yuktipurassara jaNAvI satya dizA ja AdaravA pharamAve che. 4. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [384] zrI karavijayajI khAnapAna, auSadha, upacAra, vastra, AbhUSaNa vigere anukULa pidugalika vastuo vaDe deha poSAya che ane zAtA pAme che, kema ke khAnapAna auSadhAdika tema ja deha e sarva samAna dharma vALA(sarakhA svabhAvavALA)pudgale che. jema sama svabhAvanI paraspara goSThI sukhakArI nIvaDe che tema khAnapAnAdika pudgalathI deha-pudgalane sukha maLe che. paraMtu AtmAne sukha te darzana, jJAna, cAritrAdika nija svAbhAvika guNanA paricayathI ja saMbhave che, kema ke jema ratnanI ti ratnamAM abhedabhAve rahe che ane tene zobhAve che, tema darzane jJAnAdika guNe AtmadravyamAM abhedabhAve rahe che ane AtmAne sukharUpa thAya che. tethI ja sadvivekI sajajane parapagalika prIti tajIne nija guNaabhyAsamAM ja prIti joDe che ane gya adhikArI janene te ja sadupadeza Ape che. parapagalika vastumAM teo kadApi rati dharatA nathI. zrImAna graMthakAre ja samAdhitaMtramAM jaNAvyuM che ke "rAce sAce dhyAnameM, jAce viSaya na keya; nAce mAce mugati rasa, AtamajJAnI seya" matalaba ke jenA ghaTamAM tatvajJAnarUpa divya dIpaka pragaTyo che te sadhyAnamAM ja magna rahe che, temAM ja ruci-prIti dhAre che. koI paNa prakAranA viSayasukhanI kAmanA karatA nathI. samasta viSayavikArathI rahita banI kevaLa zAMtasudhArasanuM ja pAna kare che. te ja khare AtmajJAnI puruSa mekSano adhikArI hoI zake che. tevA AtmajJAnI mahApuruSe aMtaramAM je sukhasamAdhine anubhava kare che tene zuSka jJAnI athavA ajJAnI jIvene svapnamAM paNa khyAla AvI zakyuM nathI, ema zAstrakAra jaNAve che. pa. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 385 ] zuddha AtmasvarUpamAM ramaNatA meMge yegIndra puruSone jevuM atIndriya anupama sukha saMbhave che tevuM sukha vidhavidha jAtinA bhejana jamavAthI ke vizALa rAjyasamRddhi bhegavavA mAtrathI kadApi saMbhavatuM nathI, kema ke bhejanAdikavaDe thatuM sukha kSaNika ane niHsAra che jyAre svasvarUparamatAjanya : sukha vacanathI varNavI na zakAya tevuM zuddha, svAbhAvika, anubhavagamya, akSaya ane nirupAdhika che. jema agnimAM ghI vigerenI Ahuti karavAthI agni adhika pradIpta thato jAya che tema khAnapAnAdika pudagalane jarUra vagara pramANurahita paricaya karavAthI viSayatApanI vRddhi ja thAya che. tevA viSayatApane zAMta karavAne kharo upAya saMtoSarUpa amRtanI vRSTi ja che. ukta saMteSarUpa sadupAyane anAdara karI mugdha-ajJAnI jI viSayatApane zAMta karavA mATe viSayarasanuM ja sevana kare che tethI te bApaDA zAnti meLavavAne badale kevaLa azAnti-saMtApa ja meLave che. pagalika sukhanA AzI jane prApta viSayasAmagrIne viraha na thAya te mATe athavA nahi prApta thayelI evI viSayasAmagrI pitAne prApta thAya te mATe ahoniza ciMtArUpI latI citAmAM banyA ja kare che, tethI temane kSaNabhara paNa sAcI zAnti maLatI nathI. temAMnAM kaI kaI prakAranI te koI koI prakAranI ciMtArUpa agnimAM dagdha thayelA hoya che. e vAta sahu koIne suvidita che. moje rojamarzI. e vacana pramANe viSayAturane pagale pagale bhaya rahelo che. ukta sarva prakAranI ciMtA athavA bhayathI rahita kevaLa zuddha svarUpa ramaNazuddha AtmasvarUpamAM ja ramaNa karanAra muni mahAtmA ja hoI 25 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [386 ] zrI karavijayajI zake che. tevA AtmArAma muni mahAtmA je akhaMDa abAdhita aMtaraMga sukhazAnti vede che tene pudgalAnaMdI-pugalanA ja AzI evA pAmara prANIo kayAMthI jANI zake? paravatumAM lAgelI anaMtI mamatAyege potAnA amUlya AtmadravyanuM ja temane bhAna thatuM nathI te temAM ramaNatA karavAnI to vAta ja kevI? 6. viSayarasanA AzI pudgalAnaMdInI evI durdazA zA AdhAre jANu zakAya che tenuM zAstrakAra pote ja samAdhAna kare che. sahukoInA anubhavanI vAta che ke je AhAra karavAmAM Ave che te oDakAra Ave che. te nyAye pagalavaDe atRpta eTale vidhavidha rIte pudagalAne ja saMga-paricaya karavAne Atura banelA pudgalAnaMdI jIvene viSayavAsanAnI prabaLatAthI ane viSayavAsanAnI ja puSTithI viSayarasanA uchALAvALA viSamaya uddagAra (oDakAra) ja AvyA kare che. temanA mana, vacana ane kAyA tevA viSamaya tatvathI ja bharelA hovAthI saMtapta rahe che. temAM bIjA zubha-zAMtarasanA aNuo sthiti pariNAmane pAmI ja zakatA nathI. tethI prabaLa viSayavAsanAvALAne kaMI paNa zAnti saMbhavatI nathI. phalitArtha e che ke AMtarika zAMtinA athI janee prabaLa viSayavAsanAne maMda karavAne tema ja tene anukrame nirmULa karavAne akhaMDa prayatna seva jarUra che. zubha puruSArthane ema banI zake che ane kharI zAntine lAbha meLavI zakAya che. jJAnI-vivekI sajajane sapuruSArtha vaDe zAMtino anubhava karI zake che te temanA prazasta vicAra, prazasta uccAra (vANI) ane prazasta AcAra (vartana) uparathI siddha thAya che. temanA mana, vacana ane kAyA evA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 387 ] amRtamaya zAMta tattvathI bharelAM hAya che ke tethI temanA AtmAmAM akhaMDa zItaLatA vyApI rahe che. eTaluM ja nahiM paNa tribhuvanavatI janeAne paNa te aneka rIte upakAraka nIvaDe che. matalaba ke je mahAnubhAveAne svarUparamaNutA jAgI che, uttama cAritramAM ja laya lAgI che, jemAM leza mAtra parabhAvane saMcAra sabhavatA nathI tevA yethI mahAtmAe je AtmazAnti anubhave che te teo svayaM ja ke sarvajJa ja jANI zake che. 7 have AtmArAmI ane pudgalAnInA sukhamAM keTaluM tAratamya che te zAstrakAra daSTAMtadvArA siddha karI batAve che. game te deva, dAnava ke indra temaja rAjA, mahArAjA ke cakravatI je viSayasukhanA AzI che, pudgalamAM AnaMda mAnanAra che te bhale bAhya dekhAva mAtrathI pudgalanA caya-upacayathI sukhI jaNAtA hoya te paNa vastugate tee sukhI nathI ja paNa du:khI che. jJAnI puruSA pariNAmadI hAya che, tethI je kalpita sukhanA aMte du:kha ja raheluM hAya tene te sukha lekhatA nathI paNa du:kha ja lekhe che. e niyama anusAre prabaLa viSayavAsanAthI bharelA iMdrAdghika saghaLA duHkhI ja che; sukhI nathI ja. kahyuM che ke " viSayabhega bheAgavatAM mIThAM madhura lAge che paraMtu pariNAme kaMpAkanA phaLanI pere, kharaja khaNavAnI pere, temaja madhyAhna samaye dekhAtA jhAMjhavAnA jaLanI pere satata sukhanI brAntivaDe du:khadAyI nIvaDe che; kema ke rAgAMdhapaNe kAmavikArane sevana karatAM maDAmAThI gatimAM aneka vAra janmamaraNanAM du:kha sahevAM paDe che. tethI viSayabhAga ja prANIonA kaTTA duzmana che. " AvA hisAbe iMdra sarakhA paNu sukhI nathI paNu du:khI ja che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [388] zrI kapUravijayajI tyAre jagatamAM sukhI koNa che? te prazna thatAM tenuM zAstrakAra samAdhAna kare che ke sarvajJa sarvadazInI athavA tatvajJAnI puruSanI najaramAM muni mahAtmA ja kharA sukhI che, kema ke teo rAjahaMsanI peThe kevaLa jJAnAmRtamAM ja saMtuSTa rahI sakaLa viSayavikArane sarvathA tyAga kare che. teo viSayarogamAM raMgAtA nathI eTale viSayapAzamAM paDatA nathI, paNa sadAya sAvadhAnapaNe zuddha AtmasvarUpamAM ja ramaNatA kare che. teo vividha prakAre tapa saMyamathI Amadamana kare che. eTale saMyamavaDe abhinava karma( Azrava)ne AvatAM aTakAve che ane adabhuta kSamAyukta tapasyAvaDe bahu prakAre karmanI nirjarA (kSaya) kare che. evI rIte anukrame samasta karmane sarvathA aMta karI te mahAzaya muni mekSarUpa parama nirupAdhika paramAtmapadane prApta thAya che, evI sanmati sahu koI bhavya AtmAone jAge. 8. [ je. dha. pra. pu. 27, pR. 161] (22) nirdepAchA. vivecana-samatA sahita samyajJAna ane kriyAnuM sevana karavAthI jene kharI saMtoSavRtti jAgI hoya tevA munimahAtmA ja sarva saMsArabaMdhanathI nyArA rahI zake che. evA munivara nirlepa gaNAya che ke je rAga, dveSa, mahAdikane pitAnA AtmAne lepa lAgavA detA nathI; athavA je rAgadveSAdika saMsArabaMdhanathI nyArA-nilepa rahe che athavA nilepa rahevA pUrato prayatna kare che te ja kharA nigraMtha munivara mokSapadanA adhikArI bane che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [389] - kAjaLanI koTaDI jevA rAga, dveSa, moha, mamatAdika dethI bharelA A cAra gatirUpa saMsAramAM vasatAM sahu koI jIvo potapotAnA kalpita svArtha sAdhanamAM tatpara chatAM kharekhara pagale pagale(kSaNe kSaNe) dravyabhAva kamapaMkathI lepAya che. dravyakarma te jJAnAvaraNIya pramukha ATha karmanI vargaNAo ane bhAvakama te dravyakarmanA phaLa-rasarUpa rAgadveSAdika pariNAma samajavA. jyAM sudhI jJAnI mahAtmAnI kRpAvaDe kharA svArthanuM svarUpa yathArtha samajavAmAM Ave nahi tyAM sudhI ajJAnavaza jIva potAnI matikalpanAvaDe kapI kADhelo baTe svArtha sAdhavAmAM ja sAvadhAna hoya che. te ajJa jIva sukhabuddhithI svapita svArtha sAdhavA jatAM mithyA bhrAntiyege UlaTo duHkhI thAya che. eTale meha-mamatAdika rAgakeSavALA mAThA pariNAmathI potAnA ratna jevA AtmAne malina kare che. evI sthiti duniyAbharamAM sahu koI ajJAnavazaratI jInI hoya che. phakta je jJAnI siddha mahAtmA hoya che te ja tevA doSa-paMkathI dUra rahI zake che. tAtparya e che ke nirmaLa jJAnanA prasAda vagara jIva mAtra karmamaLathI malina thAya che. je karmamaLathI chUTavuM hoya eTale rAgadveSAdika dene lepa lAgavA de na hoya te nirmaLa jJAnano paricaya karavo jarUrI che ane nirmaLa jJAnanI prApti jJAnasiddha (nirmaLa jJAnavaMta) mahAtmA pAsethI vinayabahumAnapUrvaka karavAnI che. te vagara anAdi ajJAnajanya malinatA TaLI zakavAnI nathI. jyAre ema ja che tyAre jJAnasiddha mahAtmAnI gaveSaNa karavAnI prathama jarUra che. jJAnasiddha (nirmaLabodhavaMtatatvajJAnI ) mahAtmA kone kahevA ? te zAstrakAra jaNAve che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 390 ] zrI kapUravijayajI jene pUrvanA zubha abhyAsathI saheje AtmajJAna pragaTayuM hAya athavA vartamAna bhavamAM tevA AtmajJAnInA yathAvidha paricayathI, temanI sevAbhaktithI tema ja AjJAvazavatI paNAthI jene nirmaLa kSayApazamayeAge AtmajJAna pragaTayuM haiAya te AtmajJAnI kahevAya che. te svaparane, jaDacetanane yathArtha judA eLakhI zake che. tethI svacetana sivAya parapaulika vastuemAM mUMjhAtA nathI. AtmajJAnInI evI dRDha samaja hAya che ke huM ( AtmA ) parapAlika bhAvanA kartA ane bhaktA nathI, paraMtu peAtAnA jJAnadarzanacAritrAdika AtmagunA ja nizcayathI kartA temaja bhAktA chuM. parabhAva( vibhAva-ragadveSAdika doSa )ne puSTi ApavI e mArA dharma nathI, paraMtu jJAnAdika nija svabhAvane ja puSTi ApavA-apAvavArUpa mArA kharA dharma che. vaLI parabhAvanuM anumAdana karavAnA mArA dharma nathI paraMtu zuddha nirmaLa jJAnAdika AtmabhAvanuM ja anumedana karavArUpa mAre dharma che. AvI jenI nizcaLa mati-zraddhA sadA ya va tI hoya evA mahAnubhAva jJAnasiddha mahAtmA pUrvokta kalepathI zAmATe lepAya ? na ja lepAya. tevA AtmajJAnI sama viSama sacaiAga prApta thatAM mananuM kevI rIte samAdhAna karI le che ? kevI rIte cittanI sthiratA sAcave che, kevI rIte AtmazraddhAmAM nizcaLapaNuM sAcavI rAkhe che. ane kevA AcAravicArathI anya jIvAne uttama daSTAMtarUpa thAya che te zAstrakAra sakSepathI samajAve che. 2. AtmajJAnInI zuddha samajapUrvaka evI mAnyatA hAya che ke AkAza jema rajathI lepAtuM nathI ( AkAzane jema raja Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 391] cUMTI zakatI nathI, tema svaccha AtmAne paNa parapudagalalepa lAgatuM nathI. pudgalavaDe te pudagala ja lepAya che. kalpita sukhaduHkha temaja sukhaduHkhanAM sAdhana te dehAdika puddagalane laIne ja havA saMbhave che. kevaLa zuddha AtmAmAM parapudgala saMga kaI rIte have ghaTato ja nathI. evI rIte niraMtara vivekapUrvaka vicAra karanAra tema ja tevA samaviSamasaMge lezamAtra harSa ke viSAda nahiM karatAM samabhAve rahenAra (game tevA zubhasaMge harSa unmAda ane viSama saMge kheda nahi dharanAra) nirmaLa jJAnI karmathI zI rIte lepAya? na ja lepAya. tyAre AvI nilepa vRttine dhAraNa karanAra mahAtmAne vyavahArika kriyA karavAthI zuM lAbha saMbhave ? tenuM zAstrakAra samAdhAna kare che. 3. nilepa dazAne sateja kare evAM tattvajJAnamAM magna rahenAra mahAzayanI sakaLa vyavahArika karaNe tene potAnA zuddha svarUpamAM khalanA karavA uddabhavatA vibhAva upagane vAravA tema ja tevA mana, vacana, kAyAne ucita nigraha karavA upayogI thAya che. eTale AtmajJAnI-aMtara lakSavALA jJAnI je kaMI ucita karaNI kare che te sarva samajapUrvaka potAne kaI rIte lAbhakArI jANane ja kare che. tattvajJAnI kadApi vyavahAramaryAdAne lepa karatA nathI paraMtu vyavahAramaryAdAnuM pAlana ja kare che te paNa upara jaNAvyA mujaba svahita samajIne ja kare che. vizeSa e che ke-AtmajJAnI je kaMI ucita karaNI kare che te daMbha ane abhimAna rahita ja hoya che tethI te karaNe kaMI paNa nukazAna nahi karatAM tene hitakara ja thAya che. tyAre te ja karaNI anya ajJAnI jIvane aMtaralakSazUnyapaNe athavA mithyA Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [392 ] zrI kapUravijayajI DaMbararUpe karavAthI hitarUpa thatI nathI, paraMtu nukazAna paNa kare che. te ja vAtanuM zAstrakAra samarthana kare che. 4. koI eka AtmajJAnazanya-adhyAtma lakSa rahita prANa tapa, japa, paThana, pAThanAdika karaNa garva-abhimAnapUrvaka karatA UlaTo karmathI lepAya che kema ke te karaNa karatAM paNa tenA AzayathI malinatA che, temaja te karaNa potAnI anAdi malinatA dUra karavAnA lakSathI paNa karavAmAM AvatI nathI. anAdi ajJAnanA vazapaNAthI zubha karaNa karatAM chatAM paNa malina vAsanAne jorathI zubha phaLa prApta karI zakAtuM nathI. jJAnI vivekI puruSo te ja karazuM zubha AzayathI aMtaranI malina vAsanA mAtrane dUra karavA mATe karatAM hovAthI zubha phaLa prApta karI zake che. teo te ahaMtA ane mamatAne mUkIne svakartavya kare che. eTale ke drazya dehAdika puddagalamAM mithyA ahaMtA ke mamatA dhAratA nathI paNa zuddha Atmadravya te ja huM ane zuddha jJAnAdika guNa e ja mArA evI sAcI hitakArI ahaMtA ane mamatAne ja sArarUpa samajI cita karaNI aMtaralakSapUrvaka kare che. eTale jema aMtaraMga AtmaguNa jAgRta thAya ane anAdi ahaMtA, mamatA vigere malina vAsanAo sadaMtara naSTa thAya tevuM uttama lakSa rAkhavAnuM te cUkatA nathI, tethI ja temanI sakaLa karaNuM sukhadAyI thAya che. kadAca karavA egya karaNa karI zakAya evI sthitinI anukULatA temane jaNAya nahi tyAre paNa pitAnA kartavyanI bhAvanA te temanA hRdayamAM jevI ne tevI ja banI rahe che eTale ke te karaNa nahi karI zakavA chatAM AzayanI vizuddhithI temane tene zubha phaLa te maLe ja che. eTale ke teo rAgadveSAdikathI tevI ja rIte vicaddhithI dikathI Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : " [30] nirALA rahI zake che e kaMI ochI vAta nathI. jJAnanI kharI kasoTI emAM ja che. ajJAnI che te dareka prasaMge ahaMtA ane mamatAthI ja duHkhI thAya che. jJAnI puruSathI ajJAnI jIvanI mAnyatA viparIta ja saMbhave che, tethI tene pagale pagale karmabaMdhana thAya che, rAgadveSAdikathI pAvuM paDe che ane deSanI bahulatAthI saMsAracakramAM atyaMta duHkha sahevuM paDe che. jJAnI vivekIne nirlepa dazAthI kazuM du:kha sahevuM paDatuM nathI phalitArtha e che ke mithyA ahaMtA ane mamatAne lIdhe ajJAnI jIva game tevI kaSTa karazuM kare to paNa karmamaLathI lepAI du:khI thAya che ane jJAnI-vivekI te ja duHkhanA bIja jevI ahaMtA ane mamatAne chedI nilepa rahI sukhI thAya che. have AtmA kema lisa temaja kema alipta jaNAya che? ane tenI zuddhi zI rIte saMbhave che ? tene khulAso zAstrakAra kare che. 5 - nizcaya daSTithI jotAM AtmA alipta jaNAya che. sattAgata AtmAnuM svarUpa siddha paramAtmA jevuM nirmaLa ja che, paraMtu vyavahAra nathI tenI vartamAna sthiti vicAratAM AtmA lisa rAgadveSAdika karmamaLathI lepAyele dekhAya che. nizcaya nayathI jotAM AtmA sphaTika ratna je nirmaLa jaNAya che, ane vyavahAra nathI jotAM sphaTika ratna upara puSpAdi mUkavAthI jevI vikRti jaNAya tevI vikRti-vikAravALe jaNAya che. matalaba ke anAdi karmasaMgathI puNya pApanA saMcayavaDe rAgadveSa pariNAmane AtmAnuM zuddha sphaTika rana samAna sattAgata nirmaLa svarUpa DhaMkAI gayeluM hovAthI ajJa jIvane pitAnA zuddha svarUpanuM sabhyajJAna vagara ekAeka bhAna thaI zakatuM nathI, paraMtu satata abhyAsavaDe athavA koI jJAnasiddha Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [394] zrI karavijayajI mahAtmAnA anugrahavaDe AtmAmAM satya jJAnadIpaka pragaTatAM pitAne potAnA zuddha svarUpanuM svata: bhAna thAya che eTale tatkALa tene tavazraddhA yA taravapratIti pragaTe che. tethI jJAnI puruSa svaparanI yathArtha vaheMcaNa karI AtmAne karmamaLathI mukta karavA prayatna seve che. temAM je adhika jJAnaruci hoya che te tINa tattvadaSTivaDe zuddha AtmasvarUpamAM tanmayatA pAmate kITabhramarInA nyAye karmaupAdhithI mukta thaI zuddhabuddha thaI jAya che tyAre je adhika kriyAruci hoya che te paNa samajJAnanI sahAyathI pitAnI anAdi malina vAsanAo naSTa thAya tevuM pavitra lakSa rAkhI, svazakti ane adhikAra anusAra ucita karaNuM niSkAmapaNe karato chato karma upAdhithI mukta thaI anukrame zuddha buddha thaI zake che. samyagajJAnaruci ane kriyAruci ubhayane sAdhya e ja hoya che ke pitAnuM AtmasvarUpa zuddha sphaTika jevuM nirmaLa sAkSAt anubhavavuM. tenAM sAdhana tarIke jJAnaruci jIva jJAnane adhika AkSepa rAkhe che tyAre kriyAruci kriyAne adhika AkSepa (abhyAsa) rAkhe che. samabhAvathI svAnukULa sAdhana vaDe ubhaya Atmazuddhi karI zake che. samabhAvathI eTale jJAnIne kriyAno tiraskAra hetuM nathI ane kriyAvaMtane jJAna pratye tiraskAra hete nathI paraMtu pratyekane sadaguNa pratye akRtrima premabhAva ba ba rahe che. tethI te ubhayanuM svAnukULa sAdhanayoge avazya kalyANa thAya che eTale ke jJAnI alipta daSTithI eTale ni:saMgavRttithI svasvarUpa ramaNatA pAmI zuddha thAya che ane kriyAvaMta paNa lita daSTithI eTale AtmAnI sAthe lAgelAM anAdi karma. AvaraNane khaseDavA mATe svazakti-adhikAra pramANe amuka Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 395] prakAranI karaNuM karavAnI khAsa jarUra che ema sahetuka vicArI, niradhArI te pramANe ucita karaNI kAmanArahitapaNe karI, anAdi karmaupAdhithI mukta thaI zuddha-buddha thaI zake che. emAM kaze virodha jaNAto nathI. uparanA lekamAM jJAna ane kriyAnuM Asevana karatAM adhikAra paratve te darekanI sAdhana tarIke mukhyatA jaNAvI te ubhayano samAveza eTale jJAnakriyA ubhayanuM samabhAve sevana kayAre thaI zake te zAstrakAra AgaLanA lekamAM jaNAve che - nizcaya ane vyavahAra ubhaya nayanuM jJAna sApekSapaNe sarakhI rIte thatAM baMne daSTinuM ekIsAthe ja sarakhuM umIlana [ udughATana ] eTale ughaDavuM jyAre thAya che tyAre jJAna ane kriyA ubhayane sAthe ja samAveza thAya che. matalaba ke sarvadezita ubhaya nayanuM sApekSapaNuM yathArtha samajAtAM, temane paraspara saMbaMdha yathArtha lakSamAM AvatAM temanuM samatolapaNuM sArI rIte samajAya che tyAre baMne daSTine ekIsAthe sarakhe vikAsa ( uddaghATa) thavAthI jJAna ane kriyA ubhayane sarakhI rIte nyUnAdhika rahita sevI zakAya che. te vagara bhUmikAbhedathI te eka ekanIjJAnakriyAnI atra mukhyatA saMbhave che. jene jJAnano eTale kSapazama thAya che tene te pramANe te te daSTine teTale teTale vikAsa thayela hovAthI svaadhikAra (gyatA) anusAre anukULa sAdhanamAM ruci-prItipUrvaka pravRtti thaI zake che ane temAM yathAgya lAbha maLI zake che. daSTAMta tarIke jene cakSudarzanavaraNa karmane jeTale pazama thAya che tevI cakSuvaDe teTaluM dekhI zake che, jene baMne cakSu sArAM svaccha hoya che te baMnethI, Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 399 ] zrI kapUravijayajI sarakhI rIte sAruM dekhI zake che, jene jamaNuM ke DAbI eka ja AMkha sArI hoya te te vaDe ja teTaluM ja dekhI zake che. ema vividha rIte ukta daSTAMtane jJAna ane kriyAnA upagamAM sArI rIte ghaTAvavuM eTale jene jeTale nizcaya ane vyavahArane sApekSasAro bodha thayela hoya te tenA pramANamAM teTalI ja jJAna ane kriyA pratye ruci-prItipUrvaka pravRtti karI lAbha meLavI zake che. jene eka ja cakSu sArI hoya te tenAvaDe ja sAro lAbha laI zake che, paNa tethI Itara [ bIjI ] cakSu pratye ke te bIjI cakSuthI laI zakAtA lAbha pratye tene tiraskAra ho. ghaTatA nathI. tema svapazama anusAra nizcayadaSTivALo jana adhika jJAnaruci have ghaTe che ane vyavahAradaSTivALo jana adhika kriyAruci hovo ghaTe che, paraMtu temAMnAM kaIne eka bIjA tarapha tiraskAra buddhi lAvavI te te ajJAnatAnuM ke jJAnanA viparIta pariNAmanuM ja phaLa jaNAya che. samabhAvI sAdhya daSTivaMtane jJAnanuM vipariNamana saMbhavatuM ja nathI tethI tene eka bIjA tarapha tirasakAra buddhi zA mATe thAya? na ja thAya. tene te saguNa ane saguNa pratye akRtrima prema ja hevo ghaTe che. sadabhAvanAmaya Adarza, je pitAnI samIpe sthApI rAkhI svasvarUpamaNutA karavA ja prayatna karyA kare che, te aMte avazya vijaya pAme che, e nisaMdeha vAta che. sadgaNa ke saddaguNa pratye dveSa ke tiraskAra kare te potAnI sAme ati samIpamAM rahelA saddabhAvanAmaya Adarzane lAta mArI bhAMgI nAkhavA jevuM kAma che. evuM ati anucita kAma karanAra kadApi Atmaunnati sAdhI zaktA nathI. paraMtu tene svasthAnabhraSTa thaI nIce gabaDI paDavAne pagale pagale bhaya che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 397 ] evA sadguNudveSI jIvane svarUparamaNutAnu zAMta svAbhAvika sukha svapnamAM paNa kevuM ? kaSAyatApathI tenuM hRdaya teA UlaTu satata rahyA kare che. 7. ATalI vAta atra prasaMgeApAta kahevAnI eTalA mATe icchA thaI che ke atyAre jIvAmAM prAya: guNurAga karatAM dveSa bhAva athavA upekSAmuddhi adhika jovAmAM Ave che. te AtmAne atyaMta hAnikAraka che. keAi rIte tevA atyaMta aniSTa phaLa ApanAra doSapAzathI prANIe bace ane doSabuddhi tajI guNabuddhine ja dhAraNa karatAM zIkhe. sahu keAi bhavya janAne evI sabuddhi zIghra prApta thAe ane anukrame anupama sukhazAMtinA paNa temane anubhava thAo ! have chevaTamAM zAstrakAra pAte paNa akRtrima guNAnurAgathI je mumukSujanA zrI vItarAgavacanAnusAre zuddha nirdoSa va navaDe svAtmahita sAdhI rahyA che tevA zAsananA alaMkArarUpa udAsIna mahAtmAe pratye premapUrvaka namaskAra kare che ane ADakatarI rIte ApaNane paNa tevA ja mahAnubhAva munijanAnA pavitra caraNanuM zaraNu grahavA kmAve che. je mahAnubhAva mahAtmAnI raheNI uttama che, uttama urdUzathI karaNI karavAmAM Ave che, sarvathA rAga yA dveSa rahita sajJa vItarAga prabhunA pavitra vacanAnusAre karavAmAM Ave che, temaja svazakti ane adhikAra vicArI niSkAmavRttithI kevaLa Atmazuddhi mATe ja karavAmAM Ave che te kAi paNa prakAranA DhASathI dUSita thayelI hAtI nathI. jemanI raheNIkaheNI eka sarakhI-avyabhicArI eTale virAdha rahita che tevA zuddha AtmA Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [398] zrI karavijayajI ane prabuddha AtmA ke je jagata mAtrane pUjavA yogya che tevA pUjyapravara mahAtmA mahAnubhAva muni nircathane amAre trikaraNa zuddhithI-mana vacana ane kAyAnI ekAgratAthI namaskAra he. prastuta aSTaka saMbaMdhI vivaraNane upasaMhAra karatAM prasaMgepAta thoDAka aMtaranA uddagAra saheje nIkaLe che te AtmAthI jane jhIlI leze evI AzA che. tatvajJAnanA rahasyathI bharapUra A jJAnasAra sUtranA kato zrImAna yazovijayajI mahArAja sarakhA mahAjJAnI vivekI ane saMpUrNa zraddhALu mahAtmA mahAnubhAva munijanene je uttama guNenA AzrayathI bhaktibhara hRdaye name che tevA uttama guNone kalyANakArI paricaya vartamAna kALe vidyamAna ane have pachI thanAra sAdhusamudAye zAmATe na rAkhavo dinapratidina pitAnA AbhAmAM sadaguNene vadhAro thato jAya che ke ghaTADo thato jAya che te zA mATe bArIkIthI jovAnI Teva na rAkhavI ? eka sAmAnya vyApArI paNa nANAmeLa vigerethI dararoja AvakajAvakanI tapAsa rAkhe che te meTA jhaverInI gaNatrImAM gaNAtA munie pitAnA guNadoSanI tapasIla (bArIka tapAsa) kema na rAkhe? vartamAna kALe A vAtanI atyaMta upekSA karAtI jevAmAM Ave che tethI amAruM temaja zAsanarasika sajajanenuM hadaya khinna thAya che. parAyAM chidra jevA jevI kSudratA tajI, gaMbhIratA (meTuM mana ) rAkhI zAmATe saddaguNane saMcaya karI tene uttama vArase ziSyavargane na Apo? jarUra Apa joIe. 8. [ je. dha. pra. pu. 27, pR. 193 ]. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : ( 2 ) niHspRhrAim vivecana--paudgalika vastunI spRhA-icchA-abhilASAtRSNA jyAM sudhI jAgatI rahe che tyAM sudhI jIva svasvarUpa darzanajJAna-cAritrAdika sadguNanI yathArtha prApti karI zakatA nathI temaja te mATe jarUra jeTaleA puruSArtha paNa pheAravI zakatA nathI. jema jema sArAM nimitta pAmI paravastumAM anAdi kALathI lAgelI anatI prIti-Asakti echI karavAmAM Ave che tema tema sadgurukRpAthI svasvarUpane lAbha levA te prayatna karI zake che ane peAtAnA puruSArthanA pramANamAM danajJAnAdi sadguNuprAptirUpa svasvarUpanA lAbha meLavavA bhAgyazALI thAya che. je je aze AtmA parapRhA tajI ni:spRha ane che te te aze te rAgadveSAdika ataraMga zatruva upara kAbU meLavatA jAya che eTale nile`pa anatA jAya che. jyAre pRhA mAtranA tyAga karI saMpUrNa ni:spRha ane che tyAre AtmA rAgAdika deSamAtrane jaya karI sarvathA nile pa thAya che. eTalA mATe paraspRhA tajI ni:spRhatA dhAraNa karavA graMthakAra pharamAve che. [ 399 ] svabhAvalAbha eTale AtmalAbha-AtmAnA sadA sahacArI saddaguNanA lAbha, sattAgata rahelA darzana, jJAna ane cAritrAdikanI pragaTa prApti, athavA svarUpasAkSAtkAra, temAM Atmadarzana eTale svarUparuci athavA AtmazraddhA ( AtmapratIti ). AtmajJAna eTale svasvarUpanuM yathArtha bhAna. pAte kANu che ? kevA zaktisapanna che ? te vigerenI sArI rIte samaja. cAritra eTale AtmaramaNutA-svarUpasthiratA ( khATA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [400 ] : * zrI kapUravijayajI saMkalpavikalpa pedA karanAra parapadaMgalika pravRttinA tyAgapUrvaka nivRttinA mArgamAM ja prayANa). ukta saddaguNenI yathArtha prApti thavI te kevaLa pravRttiparAyaNa pAmara prANuone atyaMta durlabha che. je jIvene zubha nimittayege saddagurukRpAthI svasvarUpanuM bhAna thAya che te aMdha pravRttimAM rAcatA nathI. tenuM sAdhya sudhare che eTale te aMdha pravRtti karavA khuzI heya nahi paNa je pravRtti karatAM pariNAme nivRtti maLe evI pravRtti pasaMda kare che, evI rIte sAdhyadaSTi rAkhI pravRtti karatAM je je aMze nivRtti prApta thatI jAya che te te aMze AtmazraddhA paNa sudharatI jAya che ane zubha prayatnamAM paNa vadhAro thatAM nivRttirUpa cAritra mArgamAM saheje lAbhadAyI prayANa thAya che. AvI rIte anukrame vivekapUrvaka pravRtti karatAM nivRttinA sukhadAyI mArgamAM jaI TharavAnuM bane che. te sukha kRtrima nathI paNa svAbhAvika che. kSaNika (nAzavaMta) nathI paNa sthAyI che. tevuM akRtrima, svAbhAvika sthAyI sukha svarUpasAkSAtkArathI prApta thAya che, tethI ja zAzvata sukhanA athIjano svarUpaprAptine ja zreSTha kartavyarUpa lekhe che. tevI svarUpa prApti thaI te pachI prApta karavA gya bIjuM zuM che? matalaba ke svarUpaprApti karI teNe sarva prApta karyuM. svarUpa prAptivaMtane zAzvata-mokSasukha paNa svAdhIna che. matalaba ke samagajJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayInI prApti e ja zAzvata sukhanI kharI kuMcI che. svarUpaprAptirUpa adabhuta aizvarya je mahAnubhAva munine prApta thAya che te kharekhara niHspRha-sakaLa pRhA rahita bane che. evA niHspRhI munirAjane rAgAdika deSane lepa kema lAge? na ja lAge. te nilepa nircatha sakaLa saMsArabaMdhanane teDI jotajotAmAM paramAtmapadane prApta thAya che. tethI ja Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [41] kharI ni:spRhatA atyaMta lAbhakAraka ane prazaMsanIya che. evI niHspRhatA keNu AdarI zake che? kevaLa AtmArAmI nigraMtha muni sivAya bIjA pudgalAnaMdI ke bhavAbhinaMdI jIvemAM evI ni:spRhatA hotI nathI. evA pudagalAnaMdI jInA zA hAla thAya che? temanI vartamAna bhavamAM tema ja AgAmI bhavamAM kevI dazA thAya che? te zAstrakAra AgaLa ardhA kalekathI jaNAve che. 1. sArI rIte be hAtha joDI, daze aMgulI ekaThI karI para pRhAvaMta prANIo kenI tenI pAse prArthanA karatA nathI ? parapagalika AzAnA dAsa thayelA jI sahu koI pAse ati dInatA dAkhavatA dekhAya che. kahyuM che ke "je AzAnA dAsa che te AkhI duniyAnA dAsa che " eTale pRhAvaMtane jagata mAtranI zIALI bhegavavI paDe che. evI dIna-duHkhI dazA bhogavatAM spRhAvaMta potAnI AkhI jiMdagI pUrI kare che ane pavitra dharmanI upekSA karavAthI athavA dharmaviruddha vartanathI AgAmI bhavamAM paNa parAdhInatA pramukha duHkhadAyI sthiti bhegavavI paDe che. eTaluM ja nahi paraMtu vaDa-bIja nyAye tenI duHkha-paraMparAne aMta ja AvatuM nathI. have niHspRhI mahAtmAnI sthitinuM varNana karatAM kahe che ke anahada-anupama jJAnAmRtanuM pAna karI akhaMDa AtmAnaMdamAM sadaiva masta rahenAra mahAmunine paranI kazI paravA rahetI nathI. tene ane duniyAne mArga judo hovAthI niHspRha mahAtmA duniyAnA pravAhamAM taNAtA nathI. eTale kharekharA nispRhI nigraMtha munijanene duniyAnI ke duniyAdArInI darakAra rAkhavAnI jarUra Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [42] zrI karavijayajI rahetI nathI. te te svasvarUpa-AnaMdamAM nimagna rahe che, tethI A bhavamAM ja pragaTa anupama Atmika sukhane anubhava kare che te bhavAMtaranuM kahevuM ja zuM? parama ni:spRhI puruSe te pavitra ranatrayInA prabhAve samasta karmabaMdhanane sarvathA aMta karI te ja bhavamAM zuddha-buddha-mukta thaI jAya che tyAre keTalAya ni:spRhI mahAtmAo ekAda bhavanA aMtare sarva saMsArabaMdhanane chedI paramapadane prApta kare che. eTalA mATe ja jJAnI puruSe paraprahAne svayaM chede che ane anyane chedavA upadeze che. 2. - jema dIrdhadazI DAhyA mANasa viSavRkSane vadhavA detA nathI, tene zIdhra aMta ANe che, anyathA te viSavRkSa vadhyA chatAM azubha pariNAma lAve che tema sunipuNa tatvajJAnI mahApuruSa, AtmanirIkSaNa karavAmAM ujamALa chatAM, svAtmapradezamAM pragaTelI parapRhArUpI viSavelIne tIkSaNa tattvajJAnarUpa dAtaraDAvaDe zIdhra chedI nAMkhe che, tene vadhavA detA nathI-ema samajIne ke te viSavelI vadhI chatI mahAkaSTadAyI kaTuka phaLa ApI, AtmAne anna paNa vividha rIte vibita karI, parabhavamAM paNa bahu prakAre duHkhI karaze. tenAM kaTuka phaLa paikI mukhazoSarUpa prathama phaLa kahyuM che. pRhAvazavatI jIvana parane samajAvI pitAne kalpita zuddha svArtha sAdhavA bahu kaMThazeSa kare paDe che. tema chatAM Icchita svArtha sadhAya ke na paNa sadhAya, je svArtha na sadhAya te pragaTa bAhya mUchajanya durdazA thAya che ane kadAca svArtha sadhAya to paNa temAM rAcavAmAyaeNvAthI tIvra rAgAdikavaDe AtmaguNe atyaMta mUcchita thAya che, te rUpa bIju phaLa samajavuM. trIjuM phaLa dInatArUpa che. pRhAvaMtane paranI pragaTa rIte dravya Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [43] bhAvathI dInatA karatAM dekhIe chIe. jema viSavRkSanAM jherI phaLa khAvAthI mukhazoSa, mUcha ane lAcArIrUpa mAThAM pariNAma Ave che tema pRhArUpI viSavelInAM ugra pariNAmavALAM traNa kaTuka phaLa zAstrakAre upara varNavyA che. kharuM jotAM te parapRhAvaMta prANuonI tethI anaMtagaNu viDaMbanA thAya che tema chatAM anAdi maha-ajJAnane lIdhe pAmara prANuo paraspRhAnA pravAhamAM ja taNAya che. te paraspRhArUpI dustara nadI taravA lezamAtra prayatna karatA nathI. phakta je zreSTha cAritra taraMDane daDha Azraya le che te nircatha mahAtmA ja tene tarI jAya che. prAya: duniyAnA badhA leka paraspRhAnA ja prabaLa pravAhamAM vahyA jAya che tyAre phakta rAjahaMsa samAna samartha sAdhujane ja tene tarI pAra pAme che. tevA niHspRhI sAdhujane ja nivRttinuM akhaMDa sukha anubhave che. aMdhapravRttinA pravAhamAM ja vahana karanAra pRhAvaMtane te svapanAmAM paNa evA zamasukhane anubhava kyAMthI hoya ? na ja hoya. tethI ja jJAnI-vivekI puruSo pRhAne svAtmapradezathI sadaMtara dUra kare che ane anyane dUra karavA upadize che. 3. buddhizALI janoe paraspRhAne avazya parihAra kare joIe. eka to paraspRhA (pagalika vastunI tRSNA) karavI e AtmadharmathI paNa viruddha che, ane bIjuM paraspRhAthI aneka apavAda-dUSaNe pragaTe che. paraspRhAvaDe Atmadharmane anAdara karI, sahaja svAbhAvika sukhane tiraskAra karI, kevaLa kapita kSaNika sukha mATe pAmara prayatna karavAmAM Ave che, tethI svAtmadharma lagabhaga lapAI jAya che ane viruddha saMskAra-viSayavAsanAdika duSTa vikAra daDha thAya che. cAra gati Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [404] zrI kapUravijayajI rUpa saMsAracakramAM vAraMvAra janmamaraNanAM asahya duHkha pAmavAnuM e ja mukhya kAraNa che. ni:spRhI AtmAne evAM asahyA duHkha sahevAnuM kazuM prayojana rahetuM nathI tethI ja sujJa jane paraspRhAne avazya parihAra kare che. lakika nItithI jotAM paNa samajI zakAya che ke je nIca-nAdAnane saMga kare che tene suzIla jane potAnA gharamAM saMgharatA nathI, dUra kare che te anaMta bhavabhramaNa saMbaMdhI anaMta duHkhadAyI ne saMga karanArI tema ja piSaNa karanArI paraspRhAne paricaya zANu mANasee zA mATe kare ghaTe? tema chatAM je jane sukhanI bhrAMtithI duHkhadAyI spRhAne saMga kare che teo jJAnInI najaramAM te zuM paraMtu duniyAnA dekhAvamAM paNa hasavA lAyaka thAya che ema zAstrakAra jaNAve che. 4 pArakI spRhAvaDe paranA ezIALA lAke dIna mukhathI duniyAnuM dAsatva ja karatA dekhAya che. tema karatAM temane je kaMI dravya prApta thAya che te vaDe temane saMtoSa vaLate nathI paNa UlaTe lebha vadhe che, eTale adhika spRhA thAya che. pitAne kalpita svArtha sAdhavA game tevI vyakti pAse game tevI rIte prayatna karatAM mANasa pitAnI meLe ja halako paDe che. tethI zAstrakAra ThIka ja kahe che ke pRhAvaMta ane duniyAmAM taNakhalAnI jevA halakA paDelAM dekhAya che, kema ke teo taNakhelAnI jema jyAM tyAM pitAne kalpita svArtha sAdhavAne bhaTaktA phare che. AvAM ajJAnI janenuM vartana kevaLa upahAsapAtra che. ahiM eka addabhuta Azcarya evuM jaNAya che ke je halakI vastu hoya te jaLanI sapATI upara taratI rahe che chatAM taNakhalAthI paNa halakA lAgatA pRhAvaMta jana bhava Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [405] samudramAM DUbI jAya che. A dekhAtA addabhuta virodhanuM samAdhAna e che ke pRpAvaMta jane temanA niMdya SavaDe je ke duniyAnI najaramAM hasavA lAgyA halakA paDelA jaNAya che paraMtu jJAnI puruSonI najaramAM teo rAgadveSAdika gADha baMdhanethI sakhta baMdhAvAthI eTalA badhA bhAre thayelA jaNAya che ke teo saMsArasamudramAM DUbI jAya temAM kazuM Azcarya jevuM jaNAtuM nathI. juo ! dekhAvamAM game tevI nAnI chatAM vajanamAM bhAre vastu jaLamAM DUbI jatI jovAmAM Ave che tema Atmadharmane anAdara karI harAyAM DheranI peThe parapRhAvaDe jyAM tyAM bhaTakI halakA paDelAM chatAM rAgadveSAdika kilaSTa karmathI bhAre thayelA temane jarUra saMsArasamudramAM DUbavAnuM ja bane che e svAbhAvika che. pRhAvaMtanI AvI sthiti thAya che tyAre niHspRha mahAtmAo parama saMtoSavRttinuM sevana karI, karmabaMdhanane chedI che tuMbaDAnI peThe A saMsArasamudramAM nahiM DUbatAM tarIne upara Ave che ane paramanivRtti sukha pAme che. nispRhI mahAtmAne pRhAvaMtanI peThe lokamAM dekhAva karI mAnamahatva meLavavAnI kazI darakAra hotI nathI te ja vAta graMthakAra jaNAve che. 5 paraspRhA rahita thaI nija kartavyaparAyaNa bane te ja kharA niHspRhI kahevAya che. teo je kaMi saMcita kartavya kare che te kevaLa svAtmaraMjana athe ja kare che paNa pararaMjanajanamanaraMjana arthe karatA nathI. tevA ni:spRhI mahAmAne AkhI duniA mAne yA pUje ke ucita satkAra-sanmAna kare temAM te ni:spRhI mahAtmAne kazuM levuM devuM nathI, kema ke duniyAmAM manAvA-pUjAvA arthe pite kazuM karatA ja nathI. teo te kevaLa AtmakalyANa athe ja pavitra zAstranItipUrvaka pravate Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 406 ] zrI kaSparavijayajI che. uttama zAstranIti mujaba vartatAM AkhI duniyAmAM temano yazavAda bolAya tethI kaMI teo kulAI jatA nathI, kema ke yazavAdane athe temanuM pravartana ja nathI. niMdA ke stuti ubhayamAM niHspRhIne samabhAva hoya che. mAna ke apamAna ubhayamAM temanI pavitra vRtti khaMDAtI nathI. keI game tema kare tenI temane paravA nathI. teo to svakartavyakarmamAM ja sAvadhAna rahe che. teo game tevA kuLavAna hoya te paNa te kuLa-jAti prakAzI potAnI prakhyAti karavA mAgatA nathI. tema karavAnI temane kazI jarUra rahetI paNa nathI. cakara mANaso temanAM uttama AcaraNathI temanAM kuLa vigere pichAnI le che. ni:spRhI mahAtmAo ukta sarva vaMdvathI alaga ja rahe che ane je sadA ya tethI alaga rahe che tema ja tevA kuvika9pAdikane paNa manamAM pesavA detA nathI tevA ni:spRhI mahAtmA jagata mAtrane pUjavA-mAnavA-satkAra-sanmAna karavA gya thAya temAM kaMI navAI nathI. tevA mahAtmA ja uttama puruSonI gaNatrImAM gaNavA gya che ane teo ja kharekhara uttama kuLanA alaMkArarUpa che. temane amAro trikALa namaskAra ho ! tevA niHspRhI mahAtmA amAruM sadA ya rakSaNa kare ! ane amane paNa evI ja uttama mati jAgRta thAo! evA mahApuruSanA aMtaraMgasukhanI spardhA kare tevuM duniyAmAM kaI paNa sukha jaNAtuM nathI. 6 jo ke parama ni:spRhI mahAtmAnI pAse bADhA sukhasAmagrI kazI na hoya athavA najIvI hoya te paNa temanuM aMtaraMga sukha keIthI mApI na zakAya tevuM agAdha hoya che. niHspRhI mahAtmAne zayana karavA bhUmitaLa hoya, bhegI pugalAnaMdInI peThe puSpAvyA athavA palaMga pramukha prakRSTa sukhasAmagrI na Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 407 ] hoya; niHspRhI munijanane mAdhukarI vRttithI bhikSA mAgatAM je nirdoSa-nijIva bhajana saheje maLI Ave te nirAmaya saMyamanirvAhAthe samabhAvathI ArogI levAnuM hoya, bhegI lekanI peThe bhAtabhAtanAM pakavAnna pramukha AraMbha-samAraMbhavaDe taiyAra karI karAvI upagamAM levAmAM na hoya; niHspRhIne zIta pramukhathI saMyamamArgamAM thato vyAghAta aTakAvavA ane svasamAdhi TakAvI rAkhavA jarUrajegAM jIrNa prAya vastra upakaraNa kevaLa nirvAha pUratAM vAparavAnA hoya, bhegI lokonI mAphaka bhAtabhAtanAM managamatAM bhabhakAdAra vastrAdikane pramANu rahita bhega upabhoga karavAne na hoya; tema ja tevA niHsaMgI puruSane vizALa vana pramukha nirjana sthaLamAM nivAsa karavAno hoya, paraMtu bhegI janenI peThe pitAnA mATe taiyAra thayeluM bhAre ThAThamAThavALuM managamatuM mukAma rahevAne na hoya; kema ke bhegI janenI pere sukhazayyA, bhajana, vastra ane vAsagrahAdikanI niHspRhI mahAtmAne jarUra ja zI ? temane te svasaMyamanA nirvAha pUratI ja jarUra che. te paNa kaI jIvane lagAre vyathA karyA vagara, saheje, nirdoSa, zAstranItithI maLI Ave to ja. keI jIvane vyathA thAya tema athavA saMyamamArganI virAdhI, jarUrI vastune paNa niHspRhI mahAtmAo grahaNa karatA nathI, teo to svadeha upara paNa mamatva dhAratA nathI, kevaLa saMyama athe ja dehanuM pAlana kare che, te pachI bhegI jananI pere AraMbha samAraMbhajanya sukhasAmagrIne teo upaga kare ja kema? na ja kare. matalaba ke temanI pAse bAhya sukhasAmagrI kazI jaNAtI nathI te paNa temanuM aMtaraMga sukha eTaluM badhuM athAga hoya che ke tenuM mApa sarvajJa sarvadazI sivAya Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] " zrI kapUravijayajI bIjA karI zakatA nathI. matalaba ke nispRhI mahAtmAnuM aMtaraMga sukha niHspRhI ke sarvajJa bhagavAna ja yathArtha jANe che. sAkSAta anubhava vagara te yathArtha jANI zakAya tevuM nathI. temaja paraspRhA mAtrano tyAga karI niHspRhatAnuM sevana karyA sivAya te sAkSAt anubhava thaI zakavAne paNa nathI. tethI ja paraspRhAne parihAra karI ni:spRhatA AdaravAnI ati AvazyaktA saheje siddha thAya che. niHspRhatAvaDe ja AtmAnuM kalyANa sadhAya che. te vagara te jIvane cAra gatirUpa saMsAracakramAM Amatema athaDAvuM ja paDe che. Ama chatAM duniyAbharamAM prAya: samasta prANIo paraspRhAnuM ja sevana karatA jaNAya chenispRhatAnuM sevana karanArA to keIka viralA mahAtmAo ja dekhAya che. sahune sukha priya che ane amuka apavAdarUpa gIjanene tajI AkhI Alama paraspRhAnA ja mArgo paLAya che te sAco mArga kaye che? ane sAcuM sukha zemAM raheluM che? tene zAstrakAra chevaTe saMkSepamAM ja khulAso kare che.-7 - je ke jIva mAtrane sukha priya che ane sukhane mATe ja prayatna kare che te paNa jyAM sudhI ajJAnavaza jIva sukhanuM kharUM svarUpa jANatA nathI temaja jANavAne mATe yogya prayatna karato nathI tyAM sudhI meha-ajJAnavaza sukhanI jAtithI te dukhanA ja mAge vahe che ane pariNAme duHkhane ja pAme che. jemane satya-svAbhAvika sukhanuM temaja tevuM sukha prApta karavA satsAdhananuM vAstavika svarUpa sadgurukRpAthI samajAyuM che te ajJAna jananI pere, sukhanI brAntithI dukhaprApti thAya tevA avaLe mArge prayANa karatuM nathI. samasta sukha pitAnA ja Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 409 ] Atma-ghaTamAM vidyamAna chatAM ajJAnavaza mugdha jane kastUrIA mRganI mAphaka sukha meLavavA mATe brAntithI daze dizAmAM bahAra bhaTakyA kare che. khuzabethI bharelI kastUrI potAnA DuMTAmAM ja chatAM te khuza levA mATe mugdha mRga ajJAnavaza aroparaho daze dizAmAM athaDAyA kare che, tevI ja rIte ajJAnI jano satya-svAbhAvika sukha potAnAmAM ja vidyamAna chatAM sukhabrAntithI bahAra athaDAya che. jJAnIne tema athaDAvuM paDatuM nathI. te te sadgurukRpAthI samaje che ke saMpUrNa sukha pitAnA AtmAmAM ja samAyeluM che. phakta sukha prApta karavAne sarvajJa vItarAga bhagavAne prarUpelAM satsAdhano ja nizcaLa zraddhAyukta sevavAnI jarUra che. potAnA puruSArthathI jema derIbaLa kUvA upara ubhelo mANasa kUvAmAMthI jaLa kheMcI bahAra kADhI zake che tema pramAda rahita satasAdhana sevavAthI AtmapradezamAM ja bhareluM akhUTa anaMta sukha pote jarUra prApta karI zake che. tevuM satya-svAbhAvika anaMta sukha pUrve aneka mahAtmAoe sva-puruSArthayege sarvadezita samyaga darzanajJAnacAritra pramukha sasAdhana yathAvidha sevI AtmAmAMthI ja pragaTa kareluM che. tevI ja rIte vartamAna kALe paNa AtmAthI mumukSue svapuruSArtha vaDe sarvajJapraNIta satsAdhanane ArAdhI sarva abhiSTa sukha meLavI zake che ane AgAmI kALe paNa meLavI zakaze. paraMtu je ajJAnI cha anAdi kuvAsanAyege ApamatilA banI, Aptavacanane ullaMghI sukhanI bhrAntithI avaLe raste vahe che te avazya satya-svAbhAvika sukhathI banazIba ja rahI pariNAme bahu ja duHkhI thAya che. je rajata( rUpA)nI brAntithI mukti (chIpa). Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 410 ] cho karkharavijayajI levAne deDe che te zuM rajata meLavI zake che? nahiM ja. tema sarvajJa vItarAganA ekAMta hitakArI vacanane virAdhIne je jI meha-ajJAnavaza sukha bhrAntithI dukhanA raste gamana kare che te zuM sukhI thAya? na thAya-duHkhI ja thAya. vaLI sarvajJadezita satasAdhana samyagadarzana, jJAna ane cAritra pramukhanA paNa yathAvidhi ArAdhanathI ja kalyANa thAya che. yathAvidhi eTale jijJAsA anusAre kazI paNa pagalika kAmanA vagara niSkAmapaNe-niSkAmavRttithI sasAdhana sevavAmAM Ave te ja ni:spRhatA sAcI prazaMsApAtra che. tuccha pagalika sukhane mATe ja sevavAmAM AvatAM sasAdhano to a5 phaLa ApIne ja virame che. te kaMI AtmakalyANa sAdhI zakatA nathI. kevaLa padagalika sukhanI ja AzA IcachAvaDe athavA te lokaraMjanane mATe ja dharmakaraNI karavI te to bAranA badalAmAM ciMtAmaNi ratna ApI devA jevuM mUrkhAIbhareluM kRtya che. paraspRhA rahita nipRhapaNe sarvadezita dharmanuM utkRSTa ArAdhanA karavAthI akSaya avyAbAdha anaMta zAzvata sukha maLe che, to bIjAM devamanuSAdika saMbaMdhI gilika sukhanuM te kahevuM ja zuM? te te dhAnyanI sAthe ja pAkatA palAlanI jevA prAsaMgika ja prApta thAya che. tevA prAsaMgika sukha te palAlanI jema sahaja sAthe maLatA ja rahe che. tevA tuccha asAra pigalika sukha mATe ja prayatna kara-dharma sAdhana karavuM te dakSamumukSujanene mATe kevaLa asthAne che. ratnaparIkSaka ane ratnavyApArI jhaverIne bIje halake dhaMdho karavAnI jarUra zI? lAbhAkAMkSI vaNikanI peThe pariNAme jemAM adhika lAbha jaNAya te ja lAbhadAyI vyApAra dakSa-mumukSujana Adare che. mekSa Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6: [11] sukhane tilAMjalI daI cAra gatirUpa saMsAracakramAM janma maraNajanya anaMta duHkhane ApanArI parapaigalika sukhanI pRhA sasAdhana sevavAmAM dakSa munijana zA mATe seve? na ja seve. niHspRhI mahAtmA paraspRhA rahita banI jema satsAdhanAge sarva samIhita sukha sAdhI zake che tema pagalika pRhA sahita sAdhu kadApi sAdhI zake ja nahiM. jema jema paraspRhA tajI ni:spRhatA guNanuM lakSapUrvaka sevana karavAmAM Ave che tema tema AtmAmAM sthAna karI rahelI kaIka kALanI malina vAsanAo haThatI jAya che, ane anukrame prabaLa puruSArthane pavitra ratnatrayInA ArAdhanathI saMpUrNa vAsanA kSaya paNa thaI zake che. vAsanAnA kSayathI rAgadveSAdika aMtaraMga zatruone sarvathA kSaya thAya che ane tema thatAM mokSa karAmalakAvat thAya che. Ama samasta sukhanuM upAdAna kAraNa ni:spRhatA ja siddha thAya che. tevI saMpUrNa nispRhatA to taddabhavakSagAmIne ja saMbhave che, te paNa tevI niHspRhatAne mATe karelakaravAmAM Avato prayatna kadApi niSphaLa jatA ja nathI. anukrame te saMpUrNa niHspRhatAne pragaTAve che. eTalA mATe tevo zubha prayatna sahu keI AtmAthI sajajanee avazya kartavyakaravA yogya che. ane manamAM sArI rIte katarI rAkhavA yegya che ke paraspRhA jevuM pariNAme duHkhadAyI bIjuM kazuM nathI ane niHspRhatA jevuM pariNAme sukhadAyI kazuM nathI, evI saddabuddhi ApaNa sahune sadedita ( sadA jAgRta) rahe! 8. [je. dha. pra. pu. 27, pR. 227] Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] zrI kapUravijayajI ' (22) maunASTa. vivecana-nipRhI mahAtmA ja muni padane pAme che te munibhAvane zAstrakAra spaSTa karI batAve che. je mahAnubhAvane vizvatatva vidita ja che eTale jeNe jANavA gya sarva tatvasvarUpa jANI lIdhuM che ane jANIne AdaravA gya AdaryuM che ane tajavA yogya tajI dIdhuM che, matalaba ke tatvajJAnayege jene svaparanI yathArtha vaheMcaNa thayelI hovAthI rAjahaMsanA jaLanI peThe nirupayegI vastune jeNe tyAga kare che ane dUdha jevI Atma upayogI vastune svIkAra kare che te ja vastuta: muni kahevAya che. sAdhu, muni, nirgatha vigere aneka paryAya(samAna arthasUcaka) vAcaka nAme kahyAM che. kharo sAdhaka-sAdhupuruSa sarva prakAranI mUcha-mamatAthI mukta ja hoya che, tethI te koI paNa jAtanI upAdhithI aLage ja rahe che. sarva prakAranI upAdhithI nirALA rahevAthI ja nircatha-munijane nipAdhika AmaraNArUpa svAbhAvika sukhane anubhavI zake che. te ja kharA AtmajJAnI sAdhu-puruSa gaNAya che. te vagara te kevaLa dravyaliMgI ja kahevAya che. jyAre ghaMcanA ghalanA nyAye saheje ja athavA kaIka saddaguru mahAzayanA sadubaMdhavaDe AtmAmAM tatvajJAnano udaya thAya che tyAre anAdi ajJAnajanita mithyAtva (viparIta zraddhA yA mithyA vAsanA) dUra khasI jaI AtmAmAM tatvazraddhA pragaTe che ane anukrame AtmaramaNutArUpa tenuM uttama phaLa bese che. samya darzana, jJAna ane cAritrarUpa nirmaLa ratnatrayIvaDe nirupamaniddhi mokSasukha sAdhavA sadA ya sAvadhAna rahenAra mahAtmA ja Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [413] bhAvasAdhu kahevAya che. te apramattabhAva ja nizcaya samakitarUpa hovAthI apramatta munirAjamAM te sadadita rahe che. 1 ukta vAtanuM spaSTIkaraNa karatA chatA zAstrakAra ja kahe che. jJAnasvabhAvane dhAraNa karanAro AtmA mehanA tyAgathI svasattAgata rahelA anaMta vizuddha guNakadaMbaka(samUha)ne je jJAnavIyavaDe jANa -I-anubhavI zake che te ja samyam jJAna, sadarzana ane samyagracAritrarUpa muninI ratnatrayInI abhedatA-ekatA kahelI che. matalaba ke samyajJAna ge munine svasvarUpane sArI rIte bhAsa thAya che, samyagazraddhAnoge svasvarUpane sArI rIte niradhAra thAya che ane samyagracAritrabaLe svasvarUpamAM ramaNatA tathA parapagalika bhAvathakI viramavAnuM bane che, evI rIte sabhya ratnatrayInI samakAlIna sahAyathI muninI abheda pariNati thAya che. 2. zuddha AtmatatvamAM ja ramaNatAvaDe muninA cAritranI saphaLatA che, zuddha AtmatatvanA yathArtha bhAsanavaDe muninA jJAnanI sArthakatA che ane zuddha AtmatatvanA yathArtha niradhAravaDe muninA darzane guNanI sArthakatA che. evI rIte zuddha jJAnanayanA vicArathI jema muninA cAritrAdikanI saphaLatA jaNAvI tema kriyAna paNa azuddha kriyAnA parihArapUrvaka zuddha avikArIAtmahitakArI kriyAnA lAbhathI ukta ratnatrayInI saphaLatA ja samajavI. te evI rIte ke zuddha cAritra pariNAmathI anAdi avirati pariNAmanI nivRtti thAya che, ane ujajvaLa ahiMsaka pariNAma pragaTa thAya che. athavA kSApazamika (abhyAsika) sAmAyikAdika athavA yamaniyamAdikanA Ase Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 414 ] zrI kapUravijayajI vanathI anukrame vizuddha-kSAyika-yathAkhyAta cAritra tema ja parama ahiMsaka svabhAvanI prApti thai zake che. nirmALa tattvajJAnanA paricayathI anAdi ajJAna-avidyAnA nAza thAya che ane sadviveka jAge che. tema ja nirmaLa zraddhAnayeAge anAdi atattvazraddhArUpa mithyAtvanu samULaguM mathana thAya che ane parama tattvaruci pragaTe che. Ama azuddha-malina kriyAnA tyAgapUrNAMka yathAttara zuddha nirmaLa karaNIdvArA AtmalAbha prApta thAya che tethI ubhaya naya vicAre muninA cAritrAdikanI saphaLatA-- sArthakatA ja rahelI che. te ja vAtanuM dRSTAMtavaDe zAstrakAra pote ja samana karI batAve che. 3 te| A sAcu jo maNiratnane jANyA dekhyA chatAM tagrahaNa yeAgya kriyA karavAmAM na Ave tema ja viSa varAdika rAganivAraNa pramukha tenA yathAyeAgya lAbha levAmAM na Ave maNiratna che ' evu jJAna tema ja temAM AvA AvA vikAra dUra karavAnuM sAmarthya rahelu che' evI zraddhA kevaLa kathanI mAtra che. matalaba ke tevuM jJAna ane tevI zraddhA vAstavika nathI paraMtu phakta te jJAna ane te zraddhA nAma mAtra ja che. ukta dRSTAMta devAnuM tAtparya zAstrakAra pAte ja samajAve che. 4. 6 upara jaNAvyuM tema je jJAna ane zraddhAthI zuddha AtmabhAsana ane tattvarucipUrvaka temAM ramaNatArUpa paramArtha phaLa thAya nahi athavA anAdi kALathI jaDa ghAlIne rahelA ajJAna, mithyAtva ane kaSAya pramukha duSTa doSanuM nivana thAya nahi te jJAna ane zraddhA zA kAmanA ? sAcA-paramA yukta jJAna ane zraddhAnathI kArya kAraNanA niyama mujakha zuddha Atma Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [415 ] tattvanuM bhAsana, rocana ane ramaNarUpa uttama phaLa temaja tene bAdhAkArI mithyAtva kaSAya pramukha denuM nivartana rUpa uttama phaLa thavuM ja joIe. tevA uttama phaLanI prApti karI ApavI e ja satya jJAna ane zraddhAnuM kArya che. paramArtha sAme daSTi rAkhI puruSArthane pheravanArane satya jJAna ane zraddhAnAge ukta sthiti paripAka thaye uttama phaLa avazya maLe che ja. pavitra ratnatrayInA dhAraka muni jane saMsAranI mAyAne kevI lekhe che te daSTAMta daIne zAstrakAra samajAve che. 5 - jema ke zarIramAM vikAra pidA thavAthI sajA thaI jAya che tyAre jo ke te zarIre puSTa jaNAya che, te paNa te kRtrima puSTi vikArajanita hovAthI kevaLa duHkhadAyI ja che. tenAthI kiMcit mAtra sukhacena paDatuM ja nathI, kiMtu athAga duHkhapIDA ja pedA thAya che. yAvatuM tethI jIva maraNAMta kaSTa pAme che. Ama hovAthI seja thavAthI tevuM mahAkaSTa bhogavanAra pitAnA zarIramAM thayelI kRtrima puSTithI kaMI phulAI jatuM nathI, paraMtu tethI thatA duHkhathI kaMTALI jaI tevI kRtrima puSTi karatAM svAbhAvika kRzatA ja pasaMda kare che tema rAgadveSAdika vikArajanita saMsAranuM svarUpa paNa viSama ja che tethI jIvane janma, jarA ane maraNa, Adhi, vyAdhi ane upAdhijanya anaMta duHkhadAvAnaLamAM niraMtara pacAvuM paDe che. kedhAdika kaSAyatApathI jIva sadA ya saMtapta rahyA kare che-tene aMzamAtra sAcI zAMti-samAdhi prApta thatI ja nathI. kiMpAka phaLanA bhakSaNanI jema athavA kharaja khaNavAthI thatI zaktinI jema athavA tRSApIDitane dekhAtI mRgatRSNAnI jema je kadAca kSaNamAtra kiMcita kalpita sukhanuM bhAna thAya che to paNa tarata Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 419 ] zrI kapUravijayajI ja tevuM bhayaMkara pariNAma dekhIne te duHkhadariyAmAM magna banI jAya che. athavA jema vadhasthAne lai javAmAM AvanArane sArAM vajra alaMkAra paherAvavAmAM Ave che te tene kai sukhadAyI thatAM nathI, kema ke te jANe che ke huM yamanA mukhamAM ja rahelA chuM te| have mAre vastrAlaMkArathI tathA miSTAnna bhAjana pramukhathI zu' ? temAM jema tene jarA paNa rati-prIti thatI nathI tema rAgadveSavikArajanya saMsAranuM svarUpa jene yathAtathya samajAyu che tene paNa temAM lagAre rati-prIti utpanna thatI nathI; paraMtu te bhavanATakane madhyastha draSTithI jovAnA abhyAsathI vairAgyavRttine ja vadhAre che, ane sahaja sa MtASavRttithI pavitra ratnatrayInuM yathAvidhi ArAdhana karI anupama sukhasamAdhine saMprApta thAya che. apramatta munirAjane evI udAsIna dazA sadAya khanI rahe che. paMca samiti ane traNa guptirUpa aSTa pravacanamAtAnu te ahAniza sAvadhAnapaNe pAlana kare che. temAM paNa mukhyapaNe--utsarga mAge mana, vacana ane kAyAne gApavI rAkhavAmAM ja sAra samaje che ema vicArIne ke . " AtamajJAne mana dhare, vacana kAya rati cheDI; te pragaTe zubha vAsanA, guNa anubhavanI joDI. dehu vacana mana capaLatA, janake saMga nimitta; jana sa`gI have hu, tAte muni jaga mitta. vAsa nagara vanake viSe, mAne duvidha abuddha; AtamadarzI vasati, kevaLa Atama zuddha. '' apavAda mAge svasaMyamajIvananA nirvAhAthe. isamiti, bhASAsamiti pramukha pAMca samitinuM yathAvidhi sevana kare che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [41] tevI rIte zAstrANAne mAnya karI je munijane cAritra dharmanuM pAlana kare che temanuM mana ja prazaMsApAtra che te vAta zAstrakAra pote ja yuktipUrvaka samajAve che. 6 ; vacanano uccAra nahIM karavArUpa maunavRtti pALavI te kaMI duSkara nathI, te te ekeMdriya jIvone paNa sulabha che. temane samULagI vAcA ja nathI te pachI vacana uccAra kare ja zI rIte? tevI rIte zakti-sAdhananA abhAve vacana uccAra na kare athavA kapaTavRttithI kevaLa pitAne kRtrima svArtha sAdhavAne mATe vacana uccAra nahiM karatAM mauna ja rahevuM temAM vizeSa lAbha che. bagalAM vigere pAmara nirdaya prANuMvargamAM tevI mAnavRtti vizeSe jaNAya che. temAM te AzayanI malinatAthI adhikAdhika ahita ja saMpaje che tethI tevI kRtrima mainavRtti lezamAtra prazaMsavA gya nathI, paraMtu kharekhara prazaMsApAtra te ja manavRtti kahI che ke jemAM azubha evA pApakAthI potAnA mana, vacana ane kAyAne sArI rIte nigraha (nirAdha) karI temane zubha kAryomAM ja javAmAM Ave athavA upara jaNAvavAmAM AvyuM che tema tene saMpUrNa nigraha karI paramAtmasvarUpamAM ja lIna karI devAmAM Ave. ethI zreSTha mAna kazuM jANyuM nathI. evA uttama mAnavaDe ja munipada sArthaka che. 7 - tAtvika muni-mahAtmAnuM ja viziSTapaNuM zAstrakAra batAve che. jenI saghaLI saMyamakaraNa samajapUrvaka karavAmAM AvatI hevAthI timaya dIpaka jevI che, je ekalA hoya ke sAdhu samudAyamAM hoya, gAmamAM nagaramAM ke vanamAM haya, game tyAM ', 27 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18]. zrI karavijayajI ane game te vakhate je samasvabhAvI che eTale jenA mana, vacana ane kAyAmAM sadaiva sthiratA vyApI rahelI che. game tevA anukULa ke pratikULa upasarga ke parisaha prasaMge paNa je pitAnI sthitisthApakatA (cittasamAdhi) gumAvatA nathI, niMdaka ane pUjaka jemane tulya che, mAna ane apamAna, kanaka ane pASANa tema ja tRNa ane maNi niHspRhapaNathI je sarakhAM gaNe che, je samasta jagajaMtuone Atma samAna lekhe che, rAjA ane raMka baMnenuM hita IcchI temane ucita hitazikSA kevaLa paramArthabhAve Ape che evA jJAnI bhegI mahAtmA temanI uttama raheNIkaheNIthI sarvatra pUjA-arcAya che, tema chatAM teo svasvarUpathI yuta thatA ja nathI paNa svasvarUparamaNI ja banI rahe che tevA muni mahAtmAnuM ja mAna-munipaNuM sarvottama che. te ja vipakAraka hovAthI ApaNane tenuM ja zaraNa ho! 8 [ je. dha. pra. pu. 27, pR. 326 ] -@@@ - (4) vicAra. vivecana-anaMtara aSTakamAM upadiSTa munitva yathArtha vidyAtapaNI buddhivALA virakta puruSane ja saMpaje che tethI zAstrakAra vidyASTakanuM nirUpaNa kare che. dehAdika pudagale pANInA parapoTAnI peThe athavA vIjaLInA jhabakArAnI peThe jotajotAMmAM nAza pAmI janArA-kSaNabhaMgura che, parama durga chanika evA maLamUtrAdika azuci padArthothI bharelA che ane game teTalA suMdara vastrAlaMkArathI maMDita karyA chatAM temaja bhAta Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [419 ] bhAtanAM bhejanAdikathI pioLyA chatAM kadApi potAnA thayA, thatA ke thavAnA nathI. te ja dehAdika pudagalone anAdi mahaajJAnavazavatapaNAthI kAyama TakI rahenArA-kadApi viNasI nahiM janArA athavA zAzvata mAnavA, jANe uttama sugaMdhI padArthothI pUrelA-pavitra hoya evA lekhavavA, tema ja A zarIra mAruM ja che athavA A zarIra e ja huM chuM, zarIra puSTa thaye huM puSTa thAuM chuM ane zarIra kSINa thaye huM kSINa thAuM chuM evI dehAdika upara mamatA rAkhI hareka rIte tenuM poSaNa karavAmAM ja svabuddhinI sArthakatA lekhavavI tene atatvamAM tattvabuddhirUpa avidhA kahI che. zAstrakAroe dehAdika jaDa padArthonuM je anitya, azuci ane anAmika svarUpa jaNAveluM che te tevuM ja mAnavuM ane tethI virakta banI, vairA5vaDe sAra tattva kheMcI levA svabuddhine upayoga kare tene zAstrakAre vidyA kahI che. A dehAdika jaDa padArthomAMthI zI sArI vastu kheMcI zakAya ? arthAt sadabuddhige tene kevo upayoga karI zakAya? tenuM saMkSepathI anyatra nirUpaNa AvI rIte karavAmAM AvyuM che. "tattAtatva-sArAsArahitAhitane vicAra karI levo te buddhi pAmyAnuM phaLa che, uttama vrata-niyama AdarI Atmadamana karavuM e A durlabha mAnavadeha pAmyAnuM phaLa che, pAtra-supAtranuM piSaNa karavuM te puNyapatI lakSmI pAmyAnuM phaLa che ane anya janane ruce evuM hitakArI miSTa vacana vadavuM e vAcA pAmyAnuM uttama phaLa che ema samajavuM." . matalaba ke vastune varatugate jANI-niradhArI temAMthI sAra Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 420 ] zrI kapUravijaLa tattva AdarI levu' ane asAra tattva tajI devuM, e ja sadvidyAnuM sAcuM lakSaNa ane savidyAnuM sArthakapaNuM samajavu. 1 je paramArtha samajIne ja ucita pravRtti kare che tenA parAbhava karavA mAha paNa samartha thaI zakatA nathI ema zAstrakAra jaNAve che. je mahAnubhAva jJAna, darzana, cAritra, tapa, vI ane upayAgarUpa lakSaNavarDa lakSita AtmAne nitya-avinAzI mAne che ane zarIrapramukha parasAMceogika padArthane anitya lekhe che tenA parAbhava mAha paNa karI zakatA nathI. jema jAtiva'ta ratnanI khyAti ratnathI nyArI rahetI ja nathI tema jJAnAdika guNNA AtmAthI nyArA rahetA ja nathI paNa AtmAmAM ja sadA kAyama rahe che. jema khANuMmAMnAM hIrA dhULathI DhaMkAyelA hAya che-mATIthI kharaDAyelA hAya che tethI tene zuddha karavAnI tA jarUra paDe che paraMtu jyAre temanI plIjanya saghaLI malinatA jatI rahe che tyAre sattAgata rahelI svAbhAvika aAti prakAzI nIkaLe che, tema AtmAmAM sattAgata rahelA anaMta jJAnAdika guNA vividha karmanA AvaraNavaDe DhaMkAyelA hovAthI parama nipuNa jJAnI puruSAe batAvelA upAyAnu jyAre yathAvidha sevana karavAmAM Ave che tyAre sattAgata rahelA AtmAnA samasta guNe! sArI rIte prakAzI nIkaLe che. sattupAyanA sevanavaDe pUrve paNa aneka mahAzayeAe AtmAmAM sattAgata rahelI sakaLa saMsmRddhi prApta karI lIdhI che. tema atyAre ane have pachI paNa je keAI bhavya janA tevA ja pavitra lakSathI saduMpAyanuM sevana kare te paNa tevI ja rIte pAtAmAM ja karmAvaraNathI DhIMkAI rahelA saphaLa sadguNeAne pragaTa karI zake che. anAdi Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [21] ajJAnayege jIva jyAM sudhI zarIrAdika kSaNavinAzI padArtho uparanI mUccha-mamatA tajate nathI tyAM sudhI pUrvokta sadupAya tene hAtha AvatuM nathI, tethI te bApaDo ajJAnI jIva vAraMvAra mohavaDe aneka prakAranI viDaMbanA pAmyA ja kare che. jenA ghaTamAM sabhAgya ge sahaja ke kaI sadagurunA anugrahathI vivekadIpaka pragaTo che, jethI pote potAnI anAdi bhUlane samajI sudhAravA zaktivAna thayela che tenAthI meha ja pote Darate rahe che. 2 - saddhivaMta paravastumAM mUMjhAto ja nathI. sadvivekavaDe jenI buddhi puSTa, nirmaLa ane akhalita che te iMdranI sAhAbIne tema ja cakravatI ane vidyAdharAdikanI addhine samudramAM UThatA kalolanI peThe caMcaLa-jotajotAmAM vimukta thaI janArI jANe che ane lakSmInuM evuM caMcaLapaNuM jANIne tenA upara mUccha-mamatA nahi rAkhatAM tene vagara vilaMbe sadupayoga karI le che. AyuSyane pavananI jema jaladI pasAra thaI jatuM jANune jema tenI saphaLatA thAya tema pramAda rahita pravartana kare che. - aMjaLImAM rahelA jaLanI jema AyuSya jotajotAmAM pUruM thaI jAya che ema samajI AtmasAdhana karI levAmAM sujJa jane ALasa karatA ja nathI. phakta mehamUDha ajJajano ja svahita sAdhananI upekSA kare che. vivekI jane tevI upekSA karatA ja nathI, kema ke teo te uttama evA mAnavadehanI kiMmata samaje che. je mUDhajane svadehanuM damana karI levAne badale mohavaDe tenuM ja piSaNa karavA aneka prakAranA pApAraMbha seve che temane paNa tevI rIte pioSaNa karAyele deha aMte kaMI paNa sahAyabhUta thato nathI. deha upara game teTalI mUccha-mamatA Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [422 ] zrI kapUravijayajI chatAM kAcI mATInA ghaDAnI jema athavA kAcanI zIzInI jema tene viSNusatAM vAra lAgatI ja nathI. tenuM saMrakSaNa karavA game teTalA upAya caiALyA chatAM kSaNavAramAM tenA kSaya thaI jAya che tyAre mananA manAratha manamAM ja rahI jAya che, ema pragaTa jotAM chatAM mUDhajanA adhanI mAphka AgaLa kazuM dekhI ja zakatA nathI tyAre jJAnI vivekI janA teA ukta dehanuM damana karI AtmasAdhana karI levA cUkatA nathI. teo pUrva puNyAge prApta thayelI A mAnavadehArdika sAmagrIne zaradanA meghanI jema kSaNabhaMgura lekhe che. kahyuM che ke:-- sA sama pudgala khela; mIle na tahu mana mela. kahA manAvata nAca; aMta kAca sA kAca. rAce sAce dhyAname, jAce viSaya na kAya; nAce mArca mutirasa, AtamajJAnI sAya. AtamajJAne magana jo, iMdrajALa karI lekhave, jJAna vinA vyavahArakA, ratna kahe| kAu kAcakuM, je mahAnubhAva AtmajJAna( adhyAtma )rasika hAi rAga dveSa rahita-samabhAvI che te saghaLI sAMsArika mAyAne indrajALa tulya gaNI temAM lapaTAtA nathI, paraMtu tethI nyArA ja rahyA kare che. AtmajJAna ( adhyAtmalakSa ) vagara ajJAnatAbharelI game teTalI bAhya karaNI karavAmAM Ave tethI AtmakalyANa sAdhI zakAya nahi. tyAre te ja karaNI jo AMtaralakSa (upayeAga) sahita karavAmAM Ave te tethI saheje svahita sadhAI zake che. aMtaralakSa vagaranI zUnya karaNI kevaLa kAcanA kaTakA jevI nirmAlya che tyAre AMtaralakSa sahita karAtI karaNI ratnanI Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha $ : [ 423 ] jevI amUlya che. ema samajIne ja adhyAtmarasika janA viSayakaSAyAdikane vaza karavA( jItavA )rUpa ataraMga kriyA sAthe che. matalama game te karaNI karatAM temanuM mULa lakSa AtmAnA anAdvi DhASA TALavA ane sattAgata sadguNA pragaTa karavA tarapha ja raheluM hAya che, tethI ja temanI saghaLI kriyA saphaLa gaNAya che. te kadApi kevaLa leAkarajanAthe gatAnugatikapaNe vatA nathI. temanI karaNI ati ucca AzayathI ziSTAcAra anusAre ja pravate che. tethI tenI anumAdanA karanAra paNa sukhI thai zake che. je kharA AtmajJAnI ( aghyAtmI ) puruSa hAya te azubha saMkalpa-vikalpa karatA nathI, paraMtu tevA saMkalpavikAne zamAvI dai nirvikalpa dazAne pAmavA mATe sadA zubha dhyAna ja dhyAve che, pAMce iMdriyAne mana sahita kabaje karavA prayatnazIla ja hAya che, prArabdhayeAge prApta thayela sukhadu:khamAM samabhAve varte che. saMteASavRttithI nAnAprakAranAM viSayasukhanI abhilASA karatA nathI temaja game tevAM AkarA kaSTamAM paNa peAtAnI prakRti bagADatA nathI. matalaba ke keAinI aMza mAtra dInatA karatA nathI, paraMtu adInapaNe yathAprAptamAM satASa dhAre che. temanI vRtti( lakSa ) kevaLa meAkSa tarapha ja vaLela hAya che. tethI jema janmamaraNanA pherA TaLe tema niSkAmapaNe ( A lAka tema ja paraleAka saMbaMdhI paiAlika sukhanI spRhA rAkhyA vagara) pramAda rahita pavitra ratnatrayInu yathAvidhi ArAdhana karavAmAM ja aheAniza ujamALa rahe che. evA tattvavedI mumukSu mahApuruSanI alihArI che. tevA adhyAtmarasika nAvaDe ja A pRthvI ratnagarbhA gaNAya che. paraMtu jee tattvajJAna rahita jaDamati jane che teo tA svadehArdika jaDa padArthomAM ja mUjhAi svaka vyu Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 } zI kapUravijayajI karmathI vimukha rahe che tema ja te temane pahele abhyAsa bhavAMtaramAM paNa temane ADe Ave che, jethI dehAdika upara lAgelI mUchI TaLI zakatI nathI ema zAstrakAra batAve che. 3 je prANu UMDI AcanA karI je te samajI zakAya ema che ke A dArika deha, pitAnAM vIrya ane mAtAnAM rudhirarUpa azucithI ja utpanna thAya che eTaluM ja nahi paraMtu game tevAM suMdara vastra, vilepana tathA pAnabhejana vigere paNa tenA saMsargathI azucimaya banI jAya che. evA azucithI bharelA dehamAM ajJAnI chava mUMjhAI, nahiM karavAnAM pApakRtya karyA kare che. tenI khAtara aneka jAtanAM AraMbha sevIne jAtajAtanAM bhajana rasAyaNa pramukha taiyAra karI-karAvIne tenuM poSaNa kare che, bhAtabhAtanAM vastra alaMkAra pramukhathI tene zaNagAre che, vividha prakAranA snAna vilepana pramukhathI tenI zuzraSA kare che, paraMtu te kSaNavAramAM cheha Ape che. aneka prakAranA rogathI AkuLa ane azucimaya maLane ja savatA A dehane jaLathI dheAI, sApha karI pote pavitra thAya che e bhAre brama mUDhajanene lAge che. evA prakArane paramArthanya dravyazAca te jaLacara jI paNa anekazaH kare che tethI kazuM AtmakalyANa sAdhI zakAtuM nathI. AtmakalyANa te bhAvazAcavaDe ja sadhAya che ema zAstrakAra spaSTapaNe samajAve che. 4. rAgadveSarUpa kaSAya-tApane samAvI zAnta karI ApanAra zamAmRtathI bharelA samatAkuDemAM bhAvanAna karI je mahAnubhAva pitAnAM aneka visaMcita azubha karmamaLane dhoI nAkhe che te paramArthathI pavitra thayele puNyAtmA puna: malinabhAva Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6: [ kara5] pAmate ja nathI. zAstramAM pitapitAnA adhikAra paratve (gyatA anusAre) dharmasAdhananI maryAdA batAvI che tethI jo ke malinAraMbhI ( aneka prakAranA pApAraMbhamAM rakta ) gRhasthane dravyasnAnanI AjJA( saMmati) ApelI che paraMtu te devAdhidevanI pUjA nimitte temaja atithi--aNuMgAra( nirNaya munirAja )nI sevAbhakti nimite ja. eTale ke gRhastha ukta dravyazaca karatI vakhate potAne pavitra uddeza lakSamAM rAkhIne jema anya trasa jIvone vinAza na thAya tema jayaNA sAcavavI khAsa jarUranI che. jema snAna karatI vakhate jayaNAnI jarUra che tema tadanaMtara prabhupUjAmAM pravartatAM te nimitte vaparAtAM puSpajalAdikamAM paNa bahu ja jayaNApUrvaka vartavAnI jarUra che. bhAvavRddhi mATe prabhu aMge ke prabhu pAse DhekavAmAM AvatAM dravyo paikI koIpaNa sacetana dravyane, azakaya parihArane TALI kilAmaNuM na upaje tevI ane teTalA pUratI saMbhALa rAkhavAnI bhavabhIru bhakta gRhasthanI khAsa pharaja che. . . - ukta rIte prabhubhakita nimitte vAparavAmAM AvatAM dravya paNa dravyabhAvathI zuddha joIe. eTale ke te dravya sarasa, suMdara, khuzabodAra ane tAjAM hovAM joIe paraMtu jevAM tevAM malina tema ja javAkula na hovI joIe. tema ja nyAyayukta vyavasAyavaDe pedA karelAM dravyathI meLavelAM paNa hovA joIe. - evI rIte svasaMpatti-sAdhana anukULa saMgAnusAra vividha divaDe prabhupUjA viracI gRhastha paNa mukhya lakSya bhAvazauca (bhAvapUjA) tarapha ja devavAnuM che. sAcA dilathI prabhunI stuti karI te niSkAraNabaMdhue jagatanA kalyANa arthe karelI Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4ra6 ] zrI kapUravijayajI AjJAonuM yathAzakti pAlana karavA ApaNAthI banatuM karavuM joIe. jagatanA sarva jI sAthe vaira-virodha TALI maitrIbhAva rAkhave, saddaguNanA saddaguNe dekhI sAMbhaLI dilamAM pramudita thavuM, dina anAthajano upara temaja dhaMdhAmAM sIdAtA sAdhamI jane upara dravyabhAvathI karuNAbhAva rAkha, tema ja devagurunA niMdaka niSphara pariNAmI mahAmUDhamati ane upara madhyastha bhAva rAkhave, temanAM tevAM akRtyathI te avazya duHkhI thaze ja ema samajI karmathI kacarAyelA te pAmara prANIo upara rasa na karavI, temaja pApavRttimAM Asakta evA temanI sAthe rAga paNa na jeDa. temanAthI udAsIna rahevuM. evI rIte bhAvanAcatuSTayanuM AlaMbana laI gRhastha paNa gRhastha yogya dharmAcaraNa karavuM ane anAdi pApAbhyAsane parihAra kare-tema karavA banatA prayatna karo e prabhunI bhAvapUjA (bhAvazauca) gRhastha AzrayI samajavI. munirAjane te samasta pApavyApAranA parihArapUrvaka pAMca mahAvratanuM yathAvidhi sevana karavuM, pace iMdriyanuM damana karavuM, krodhAdika kaSAyone jaya karo ane mana, vacana tathA kAyAne kAbUmAM rAkhavArUpa sarvasaMyamanuM sArI rIte pAlana karavuM, tema ja saddagurunI AjJAnusAra pravartavuM, ApamatithI AjJAviddha na cAlavuM e ja bhAvapUjA kahI che. kSamAdika dazavidha yatidharmanuM yathAvidhi pAlana karatA samatAvaMta sAdhue chevaTe sakaLa karmane sarvathA kSaya karI parama pavitra bane che. game tevA parisahaupasargomAM paNa aDaga rahI adInapaNe sarva sahana karanArA mahAnubhAva munijane mahAvIra paramAtmAnI peThe aMte pitAnA Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [4ra7] AtmAne karma-AvaraNa rahita karI jyAM janma, jarA ane maraNa saMbaMdhI leza mAtra pIDA nathI evI parama pavitra padavI pAme che. tevA parama pavitra AtmAonuM amane sadAya zaraNa haje ! prAtaHsmaraNIya temanA nAma paNa pavitra ja che. temanA pavitra caritranuM vAraMvAra samaraNa karI anukaraNa karanAra bhAvitAtmA svavIllAsathI karma-kalaMkane dUra karI paramAnaMdapadane pAmI zake che. matalaba ke aMtarazuddhithI sakaLa siddhi saMpaje che, tethI AtmakalyANa sAdhavA IcchanAre khAsa lakSa rAkhavAnI jarUra che. AtmajJAnavaDe tevuM lakSa thavuM sulabha hovAthI harahaMmeza AtmAthI janoe teno paricaya rAkhavuM joIe. pa keTalAka mugdhajane kahe che ke jANapaNuM karatAM ajANapaNamAM ja phAyado che te temanI vAta mithyA che; kAraNa ke ajJAnavaDe ja jIva gADha karmone baMdha kare che ane jJAnavaDe te karmathI mukta thAya che, ema zAstrakAra jaNAve che. te bhavyajano ! AtmajJAnavaDe tame baMdhAze nahiM paraMtu baMdhanathI mukata thaI zakaze kema ke AtmajJAnavaDe ja svaparanI yathArtha oLakhANa thaI zake che, jethI anupayegI paravastune parihAra karIne jIva AtmapagI vastutatvano svIkAra karI le che. zAstrakAre pote ja samAdhitaMtramAM kahyuM che ke - kevaLa Atamagha hai, paramAratha zivapaMtha; tAmuM jinake maganatA, sehi bhAva niragatha. sAcuM mokSamArgadarzaka ane sAdhaka mAtra AtmajJAna ja che. AtmajJAna vagara kharA mekSamArganI yathArtha sUjha paDatI nathI tethI te mAge tanamanathI vaLAtuM ja nathI. e AtmajJAnamAM Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 428 ] zrI kapUravijayajI je mahAnubhAva nimagna thayela che, yAvatu paraprapaMca(mAha mAyA)thI mukta thayela che. te ja zuddha sAdhu niMtha che, AtmajJAna vagaranA kevaLa zukapAThIne zAstrakAra kharA sAdhunI gaNanAmAM gaNutA ja nathI. AtmajJAna vagaranA pAmara prANIo pagale pagale ( kSaNe kSaNe ) mAhamAyAmAM mUMjhAi navAM navAM kathI baMdhAyA ja kare che; tethI ja pariNAme deha, geha ane dhanAdika jaDa padArthomAM mithyA mamatA bAMdhI bAMdhIne bhavAbhavamAM bhamIne te bahu du:khI thayA kare che, mATe AtmajJAna baMdhanakAraka nathI paraMtu Atma-ajJAna ja baMdhanakAraka che ane tethI ajJAna-- aMdhakAra dUra karavA mATe aheAniza AtmajJAna saMpAdana karI levAnA dRDha prayatna karavA joie, ema saheje siddha thAya che. vaLI vidvAna puruSa je anubhavarasa cAkhe che tenAthI ajJAnI jIva enazIkha ja rahe che te zAstrakAra have batAve che. 6. ekakSetrAvagAhI ( eka ja AkAzapradezamAM AvI maLI rahelAM) dharma, adharma, jIva ane pudgala dravyeA pAtapAtAnA svabhAvamAM sadA ya sthita rahe che. tee kadApi pAtapeAtAnA svabhAva tajatA ja nathI ema tattvajJA sArI rIte samaje che. jo ke sAMceAgika vastunA viyAga tA thAya ja che teA paNa te peAtAnA mULa svabhAva tajI dai parasvabhAva grahI letA nathI ema samajI anubhava sahita jonArA jJAnI puruSA anupayeAgI paravastumAM Asakta banI svasvabhAva( peAtAnA mULa dharma )ne bhUlI jatA nathI. game tevA saMcAgamAM paNa jJAnI puruSA peAtAnuM mULa nizAna cUkatA nathI. te ja kharA jJAnI che. anAdi ajJAnane nAza karI jJAnI puruSA kevA uttama lAbha hAMsala karI zake che e have zAstrakAra batAve che. 7. - Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 429 ] atattvamAM tattvabuddhirUpa anAdi ajJAna dUra karavA bhAgyavazAt sAdhana-sadguru pramukhanI ogavAI maLI AvI hAya tyAre pramAdAdika taira kAThIyAne dUra karI, vinaya bahumAnapUrvaka zrI jinezvarapraNIta zAstranuM yathAvidhi zravaNu ane manana karavAmAM Ave tA te jJAnanA parAkramathI ajJAna aMdhakAra saheje dUra thaI zake ane adhika vIdyAsavaDe zAsranirdiSTa satya mA nuM-zuddha saMyamadhanuM sevana karavAmAM Ave te tethI jIvanAM anAdi karma AvaraNa dUra thavA pAme ane pariNAme peAtAnA AtmAnuM zuddha Tika sadeza ( rAgAdika doSavarjita nirvikAra ) svarUpa pragaTa thaI zake. mahelanI sIDInI peThe guNasthAnaka zreNI upara jIva puruSA ceAge anukrame ja caDI zake che. bhavya janene sarva anukULa sAdhana maLatAM tevI ceAgyatA prApta thai Ave che. ceAgyatAvatanA sarva puruSArtha lekhe thAya che, tethI tathAprakAranI ceAgyatA saMpAdana karavA anukULa sAdhana-sAmagrI pAmIne pramAda karavA ghaTatA nathI. mananI kSudratA ane kaThAratAdika dUra thatAM tevI ceAgyatA pAmavI sulabha thAya che, suvinItapaNAthI sadvidyA, sadvidyAvaDe samyaktva ane samyaktvavaDe cAritradharmanI prApti thai zake che. evI rIte samyagdarzana, jJAna ane cAritrarUpa ratnatrayInI prAptivaDe paramAtmasvarUpa saheje prakAze che. 8. [ jai. . pra. pu. 27, rR, 358 ] Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [430 ] zrI kapUravijayajI (15) vivekASTakam vivecana--prathama vidyA aSTakamAM jaNAvyu ke sadvidyArUpI aMjanazalAkAnA spavaDe jayAre anAdi avidhA kaheA ke ajJAnarUpI aMdhakAranA nAza thaI jAya che tyAre yAgI puruSA peAtAnA AtmAmAM ja paramAtmadazAnA kharekhara niradhAra kare che-karI zake che. e avidhA kaheA ke anAdi ajJAna karma janita che. te karmanA jyAMsudhI AtmAthI vizrleSa ( viyeAga ) thavA na pAme tyAM sudhI anAdi ajJAna AtmAmAM jevuM te tevu' chavAi rahe che. sarvajJiinaSTa sattupAyavaDe ukta karmonA vizleSa thaI zake che, ane viveka kahA ke bhedajJAna e AtmA sAthe sadAya sazliSTa thai rahelA ka`maLane vizliSTa eTale viyukta karavAne uttama upAya che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane ceAgavaDe jIva jevu nirmANa karyA kare che te kama kahevAya che, arthAt tattvaviparyAsa athavA atattvazraddhArUpa mithyAtvAdika sAmAnya hetuovaDe jIva nAnAvidha jJAnAvaraNIya pramukha ka upArje che ane te upArjita kuma jItra sAthe kSIranIranI peThe athavA agnine lAhagAlanI peThe sadAya ekameka thai rahe che. tene huMsanI peThe je mahAzaya AtmAthakI bhinna kare che-bhinna karI zake che te munimahAtmAvivekata athavA bhedajJAnavata gaNAya che. jo ke saMsArI jIve| pratisamaya nAnAprakAranA karma-saMcaya karyo kare che, te apekSAe te karmanI Adi lekhI zakAya, paraMtu pravAhanI apekSAe tA jIvane kama sAthenA saMbadha anAdi Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [31] kALathI hAva ghaTe che. vaLI te saMbaMdha kadApi na vighaTe evo samavAya saMbaMdha nathI paraMtu tene avazya sthiti pAkAdika kAraNa maLatAM viga thAya ja evo te saMgasaMbaMdha ja kahevAya che. ukta karmanuM svarUpa ati gahana che. tene yathArtha samajavuM ati kaThIna che, paraMtu jenI mati tIkSaNa ane kaMI zubha saMskAravALI hoya te temAM praveza karI tenuM rahasya keTaleka aMze meLavI zake che. ukta karmanA svarUpanuM jhaTana karavA jaina zAsanamAM aneka uttama graMthe (karmagraMtha, kammapayaDI, paMcasaMgrahAdika) mejuda che. te te graMtha upara vistAravALI vRtti-TIkAo paNa thayelI che, temaja karmagraMtha upara pUrva upagArI munijanee bAlAvabodha paNa racela che. tene Azraya samajI je tene kramasara abhyAsa karavAmAM Ave to A bAbata upara sAruM ajavALuM paDI zake ema che. 1 prakRti, 2 sthiti, 3 rasa ane 4 pradezanA bhede karmabaMdha cAra prakArane kahyo che. te mAdakanA daSTAMtathI suspaSTa rIte zAstramAM samajAvavAmAM Avyo che. jema modaka judA judA svabhAvavALa hoya che, amuka mudata sudhI TakI zake che, temAM jema rasanuM tAratamya ane pradezapramANa-daLanuM tAratamya hoya che tema keIka karmamAM AtmAnA jJAnaguNane te bIjA karmamAM AtmAnA darzanAdika guNane rokavAne (dabAvavAno svabhAva hoya che. temanI sthiti jaghanya, madhyama ane utkRSTa traNa prakAranI hoI zake che. temane rasa eka, be, traNa, cAra sthAnakI paNa hoI zake che. ane karmavargaNAo paNa cUnAdhika hoI zake che. A baMdha tathA udaya, udIraNa temaja sAdikane samajavA IcchanAre Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] zrI kapUravijayajI karmagraMtha bAlAvabaMdha vigere avagAhavA yukta che athavA tene sAmAnya ullekha "jainatattvapravezikAmAM paNa eka judA prakaraNa tarIke karavAmAM Ave che tyAMthI joI le. je karmanuM sUkSma svarUpa sArI rIte gurugamya samajI zakAya ane tenuM manana karI AtmAmAM samyapha pariNamana thAya te AvatA avanavA karmane nirodha kare ane pUrve saMcita karelAM karmane kSaya kare chavane vadhAre suMgama thaI paDe. ethI ja ukta jJAnanI ati AvazyakatA nirvivAdapaNe svIkAravA yaMgya che. A karmane saMbaMdha pravAhanI apekSAe jIva sAthe anAdi chatAM te kAMcanepala nyAye chUTI zake tevo che. jema suvarNa ane mATIne saMbaMdha anAdi chatAM tene agnimAM dhamavAdika pragothI maLamAtrane kSaya thatAM temAMthI zuddha kAMcana kADhI zakAya che tema tapa, japa, saMyamAdika uttama upAvaDe jIva sAthe lAgele karmamaLa paNa sarvathA kSINa karI zakAya che. pUrve aneka munimahAtmAoe (tIrthakara, gaNadhara pramukha pravara puruSArthavRta bhavyajAe ) bhedajJAnarUpa vivekapUrvaka ugra tapa, japa, saMyamAdika saMsAdhana vaDe karmamaLane sarvathA kSaya karI AtmAnuM zuddha (nirupAdhika) svAbhAvika svarUpe pragaTa kareluM che, ema sazAstro puravAra kare che. e rIte game te mahAzaye bhedajJAnarUpa vivekavaDe uttama sAdhana prayuMcha, anAdi saMkSiNa karmamaLane viyukta karI AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa karI zake che. A pramANe kSIra-nIranI peThe AtmA sAthe anAdikALathI ekameka thaI rahelA karmamaLane jude karI je Atma-svarUpane anubhava karI zake te munimahAzaya vivekavaMta lekhavA gya Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [33] che. zAstra jANya, bhavasthiti jANuM ane karmanuM svarUpa-rahasya prApta karyuM (meLavyuM) tenuM ja lekhe gaNAya ane tethI ja vastu svarUpane yathArtha jANavA-muNavAthI ja tenuM muni evuM nAma sArthaka kahevAmAM Ave che. haMsa jema svacaMcanA baLathI kSIra tathA nIrane bhinna karI nAkhI temAMthI sArabhUta kSIra mAtrane grahaNuM karI le che tema tevA munijane paNa svavivekazaktithI karmamaLane dUra karI svasvarUpamAtramAM ramaNa kare che tethI te haMsanI peThe haMsa lekhAya che eTale ke munihaMsa gaNAya che. haMsanI caMcu(cAMca)mAM evI svAbhAvika khaTAza hoya che ke jethI te dUdhane pANIthI juduM karI sukhapUrvaka grahI zake che e ja rIte munihaMsAmAM paNa evI adbhuta vivekakaLA varte che jethI teo jIva sAthe lAgelA anAdi kamaLane dUra karI saphaTika ratna sadaza pitAnA zuddha svarUpane grahI-anubhavI zake che. upara jaNAvelI vivekakaLA prakaTavI ati durlabha che, ema zAstrakAra jaNAve che. 1 - deha te jaDa zarIra ane AtmA te citanyamaya jIva, Adi zabdathI mana, vacana ane kAyAdika viSe aviveka-apRthakakaraNa, A saMsAracakramAM bhramaNa karatAM sadAya sulabha che. ajJAnavaza prANu jaDa cetananuM pRthakkaraNa karI zakato nathI ane tethI jaDa evA deha, geha pramukha padArthone ja pitAnAM samaje che ane e jaDa vastuone meLavavA, rakSavA ane vRddhi pamA DavA ja badhuM mathana karyA kare che. enuM nAma ja aviveka che ke jethI jIva bhrAntivaza khATI, parAI ane kSaNika vastuone sAcI, pitAnI ane zAzvatI lekhI tene grahe che, sAcave che Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpAnI jAtanuM pAlana-peja lA kavinAza karavA [434 ] ane atyaMta kALajI rAkhI tenuM pAlana-poSaNa karyA kare che. jema ajJAnI jIva rUpAnI bhrAntithI chIpa sAme dhasI tene grahaNa karavA deDe che tema anAdi dehAdhyAsathI jIva paNa tene potAnuM ja mAnI tenA sukhe sukhI ane tenA dukhe duHkhI thaI rahe che. A badhe avivekano prabhAva che. A pramANe avivekavaza anAdi kALathI jIvane thayelI bhramaNA maTI jaI jaDa cetanane vAstavika bheda yathArtha samajAvArUpa savika pragaTa e keTIgame bhavabhramaNa karatAM paNa jIvane ati durlabha ja che. samyagdaSTi jIva ja bhedajJAnavaDe evA savivekane prApta karI zake che. anaMta pudagalaparAvartana karatAM jIvane sthitiparipAkAdivaDe chellA (carama) muddagalaparAvartanamAM ja samyagu darzana pragaTI zake che ane temAM paNa jyAre yathApravRttikaraNavaDe Ayukarma vaI, samasta karmanI sthiti hasva karI nAMkhI, palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna eka kaDAkroDa sAgaropama jeTalI ja sthitinAM saghaLAM karma karI nAMkhe che ane temAMthI paNa aMtarmuhUrta pramANa sthiti ghaTADI, apUrvakaraNavaDe adbhuta vIryollAsathI anAdi rAga-dveSamaya mehagraMthIne cheda karI, vizuddha pariNAmege anivRttikaraNamAM praveza karI tyAM jIva samyagadarzanane prApta kare che. yathApravRttikaraNa vaDe upara kahyA mujaba karmasthiti hava karyA chatAM apUrvakaraNanA abhAve rAgadveSamaya ati guDha mohagraMthIne koI paNa kadApi cheda karI zakatuM nathI. ane te anAdi mohagraMthIne cheda karyA vagara kaI jIva kadApi samyagadarzana, kahe ke samakitane pAmI zakatA ja nathI. samyagdarzana pAmatI vakhatane AphlAda paNa apUrva ja hoya che. e to anAdi mahAsaMgrAmamAM mahAmuzIbate maLela Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 435] jayanAda che. zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astiya e pAMca A samyagdarzananAM lakSaNa che. ATalI saMkSipta hakIkata uparathI paNa samyagadarzana prApta karavAnI durlabhatA keTalI badhI che te samajamAM UtarI zakaze ane anAdi avivekathI pAchA haThavA mATe prayatna karavA jIva adhika kALajI rAkhaze. 2 zuddha-nirAvaraNa AkAzamAM paNa cakSu viSe thayelA timira rogathI rAtI pILI lIlI kALI rekhAovaDe je prakAre mizratAzabaLatA-kabUratA dekhAya che te ja prakAre avivekathakI-asaduupagathI rAgadveSAdika azuddha adhyavasAyavaDe AtmAmAM paNa mizratA-ekatA bhAse che. asaupagarUpa avivekathI jaDa cetanane judA karI lekhavAnuM bhedajJAna kuratuM nathI, jethI mUDhapaNe jaDacetananI ekatA-abhedatA ja mAnI levAya che. te ja vAta daSTAMtavaDe zAstrakAra dRDha karI batAve che. 3. jema subhaTee kareluM yuddha ane tenA pariNAme thayela jaya ke parAjaya svAmImAM AropavAmAM Ave che eTale svAmI rAjAnI ja hAra jIta thayelI kahevAmAM Ave che-je ke rAjAe temAM kazo bhAga lIdhe ja na hoya to paNa jaya parAjaya thaye jema tene mithyA Aropa svAmInA ja zire caDhAvavAmAM Ave che tema ajJAna-asaMyamarUpa avivekavaDe zuddha AtmAmAM jJAnAvaraNIya pramukha karmanuM sAmrAjya upacaravAmAM Ave che. eTale ukta jJAnAvaraNIya pramukha karmonuM ajJAna aMdhatA pramukha kArya AtmAmAM AropI devAmAM Ave che, tethI AtmAne ja ajJAnI, aMdha, sukhI, duHkhI, pazuprAya (mokaLo), strI, puruSa, napuMsaka, dIrdhAyuSI, hInAyuSI, ucca, nIca, kRpaNa, Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 436 ] zrI kapUravijaya dAtAra pramukha mAnI levAmAM Ave che. vaLI mIjA daSTAMtathI e ja vAtanuM samana kare che. 4 jema koi eka dhatUrA khAine gAMDA-unmatta banyA chatA mATInI iMTA pramukhane seAnu dekhe che tema tattvajJAnavikaLa avivekI janA paNa zarIrAdika jaDa vastuone AtmArUpa ja dekhe che. matalaba ke avivekanA jorathI tee jaDa cetananI ekatA ja mAne che. jaDa cetananA svAbhAvika bhedyabhAvane te pAmara prANIe samajI ke lekhI zakatA nathI. kevaLa bhramamAM bhUlI daihArdika jaDa vastuone ApaNI peAtAnI ja lekhI temAM tanmayapaNe lIna thai rahe che. A anAdi bhUla-brAnti avivekanA ja jorathI thAya che mATe e avivekane avazya tajavA joie. pa te ja vAta AgaLa adhika spaSTa karatAM zAstrakAra kahe che ke-anitya, azuci ane anAtmika-parapAlika dehArdika tuccha vastuonI vAMcchA-abhilASA karanAra je kAI prANI tuccha vastumAM sArapaNuM, nityapaNuM, pavitrapaNuM ane pAtApaNuM mAnI ( kalpI ) tene prApta karavA jhaMkhanA karyA kare che te vivekagirinA zikhara uparathI nIce sravI paDe che eTale te tattvajJAnanA UMcA pradeza upara ramaNa karavA adhikAra pAmI zakatA nathI ane atavaramaNapaNAthI te jIva ajJa-avivekInA upanAmane pAme che. je pUrvokta viparIta ceSTAne tyajI AtmAnA sahaja zuddha tirupAdhika bhAvane pragaTa karavA dinarAta anveSaNA-paryeSaNA kare che te AtmAnnatiarthe aheAniza yatna karanArA udAttAzayavALA jatA ajJAna-asaMyamarUpa avivekamAM nimagna thatA nathI. teo teA AtmatattvaramaNunA Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 437] ati ucca pradezamAM nivAsa karI sahaja zuddha-nipAdhika Atmika sukhane anubhava kare che. have je mahAzaye zrI jinavacanAnusAra svAzrayIpuruSArthane AdarI SakAraka saMgati kare che te mahAnubhAvane avivekajanya pIDA hotI nathI, paraMtu game tevA samaviSama saMgomAM paNa vivekavaDe svasamAdhi sAcavI rAkhI AtmAnuM akhaMDa hita sAcavI zake che ema zAstrakAra kahe che. 6 - samyaga jJAna, darzana ane cAritranA prabhAvavaDe potAnA ja AtmAmAM rahelI anaMta jJAnAdika Rddhi-siddhi jANuM, niradhArI, pramAdarahita banI, svasattAgata anaMta guNasamRddhine pragaTa karavA paramagurunA vacanAnusAra je mumukSu jane prabaLa puruSArthanuM ahoniza sevana karyA kare che temane parapigalika vastuomAM Asakti hotI ja nathI ane evI AsaktinA abhAve temane avivekarUpa viSama javaranI pIDA paNa saMbhavatI nathI. anAdi pramAdapaMkamAM paDelA pitAnA AtmAne uddharavA je bhavyAtmAo gItArtha--bhavabhIru sadaguru pramukhanuM uttama AlaMbana grahI, pitAne hAni karanArA viSaya, kaSAya, vikathAdika pramAdane zatrurUpa jANuM-niradhArI, temane vinAza karI, anaMta sukhasamRddhimaya svasattA sthApavA prabaLa puruSArtha seve che temane avivekanA kAraNenA abhAve bhavabhramaNAdika duHkha-tApa thata nathI. jemane javara-tAvane vyAdhi thayela hoya ane je te jaLa-majajana(snAna) kare che tethI tene javarane prakopa thAya che eTale sakhta tAva Ave che tema jemane mithyAtva, kaSAya, avirati pramukha duSTa vyAdhi vaLagelA ja che teone dehagehAdika Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [438 ] zrI kapUravijayajI jaDa vastunA atiparicayathI pUrvokta vyAdhine vikAra vadhato jAya che, jenA pariNAme temane bhavabhramaNa karavuM paDe che, eTale 84 lAkha jIvAyenimAM anaMtIvAra janmamaraNa karI, anaMtAM dukha sahavAM paDe che e avivekane lIdhe ja thAya che; paraMtu je mahAnubhAvo vivekanuM AlaMbana rahe che temane pachI tevI kazI pIDA sahavI paDatI nathI te ja vAta zAstrakAra kahe che. 7 saMyamanama-saMyama -hiMsAdika avratane tajI, ahiMsAdika vratone AdarI, temanuM sAvadhAnapaNe pAlana karavuM te vratasaMyama, svecchA mujaba viSayamAM pravRtti karatA mana ane iMdriyono nigraha kare ane niyamamAM rAkhI temano sadupayoga kare te IdriyasaMyama, krodha, mAna, mAyA ane bharUpa cAre kaSAyane TALI, kSamA, mRdutA, saralatA ane saMtoSa guNene kALajIpUrvaka AdaravA te kaSAyasaMyama ane mana, vacana, kAyAnI duSTa pravRtti-muskaLa vRtti TALI temane sanmArgamAM-nivRttinA mArgamAM sthApavI te gasaMyama jANavuM. A upara varNavavAmAM AveluM saMyama-astra je vivekarUpa zarANa upara sajaja( uttejita ) karI dhairyadhArAthI tINa karavAmAM Ave che te mahAdika karma--zatrune ucheda karavAmAM samartha thaI zake che. paramArtha e che ke AtmAthI mumukSajanee AtmakalyANArthe mohAdika aMtaraMga zatruone parAbhava karavA mATe prabaLa saMyamarUpI astra dhAravuM jarUranuM che; paNa te saMyama-astra aviveka ke ajJAnarUpa kATavaDe kaTAyeluM na joIe, paraMtu tene samyajJAna-vivekarUpa zarANa upara caDhAvI sajaja karI rAkheluM joIe. e rIte nirmaLa jJAna Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 6 H [ 439 ] dazAthI saMskAra pAmeluM saMyama, daDha pariNAmanI tIkSNa dhArAvaDe kSaNamAtramAM mAhAdika zatrunA uccheda karI zake che, paNa jo ukta saMyamane jJAnadazAthI uttejita karavAmAM Avaze nahiM te te zithila pariNAmayeAge khUMThuM hAvAthI mehArdika pramaLa zatrunA parAjaya karavA samartha thai zakaze nahi; matalakha ke mahAdika zatruonA jaya karavA pratijJAvaMta munijanAe vivekapUrvaka saMyama grahI, pramAda rahita caDhatA pariNAme prabaLa puruSArtha avazya sevaveA. 8 * [ re. . pra. pu. 29, pR. 35] pThas ~~~~ (16) mAdhyasthASTakam vivecana--vivekavaMta hAya te rAga tathA dveSa na kare ane zubhAzubha saMcAga vakhate madhyastha rahe, ethI have prasaMgAgata mAdhyastha athavA madhyasthatA aSTaka kahe che. huM Atman ! tuM sadvivekavaDe ahirAtmabhAva tarjI, rAgadveSarahita madhyasthabhAve rahI evuM atarAtmapaNuM Adara ke jemAM svabhAveApaghAta karavArUpa upAlaMbhanA avakAza ja rahe nahi. je jIvane parapAlika vastuomAM adyApi atyAsakti vate che te mUDha avivekI hirAtmA kahevAya che. evA mUDha ahirAtmA zubhAzubha sayeAga maLatAM rAgadveSa kare che ane tethI peAtAnA AtmAnuM nizcita svarUpa sphaTika ratna sadeza nirmaLa che-niSkaSAya che-nirupAdhika che, tene pUrvakRta punyApajanya Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 440 ] zrI kapUravijayajI zubhAzubha saMcAga maLatAM je rAgadveSarUpa viparIta pariNAma thAya che tethI te malina kare che, svarUpeApaghAta pAme che, samyagajJAna-vivekavarDa jene AMtaraSTi jAgI che te aMtarAtmA kahevAya che. te game tevI parapaudgalika vastuemAM mithyA mamatA dhArI, rAgadveSarUpa viparIta pariNAmane pAmI, svabhAve paghAtarUpa AtmamalinatA karatA nathI; paNu samyagnAnadarzananA prabhAvathI tene svasvarUpanu yathAvat bhAsana ane zraddhAna ( niradhAra ) thayela hAvAthI peAtAnuM zuddha-nirupAdhika niSkaSAya svarUpa pragaTa karavA anukULa cAritranu sevana kare che ane zuddha svabhAvamaNurUpa nirmaLa cAritra jemane prApta thayeluM che evA svabhAvaramaNI mahAtmAnuM dRDha AlaMbana laI athavA temanuM uttama bhAvanA--Adarza ( Ideal ) hRdayamAM dhArI-sthApI tanmaya thavA prakhaLa puruSArtha seve che tevA puruSAthI mahAzayeA svabhAveApaghAta kahA ke AtmalinatArUpa upAlaMbha( doSa )ne kema pAme? na ja pAme. ema samyak prakAre vicArI huM Atman ! tu paNa evI nirdoSa madhyasthatAne Adara ane rAgadveSayukta anAdi abhyAsathI yuktiorUpa kAMkarA phUMkavAnI Tevane tajI de. have tuM khALaceSTA-capaLatAne AdarIza nahi. rAgadveSa rahita madhyastha mana sthira-zAnta jaLAzaya jevu hAya che, paNa jema pavananA jhapATAthI te jaLAzayamAM aneka kalleAlA upaje che, vRddhi pAme che ane pAchA te pavana zAnta thai jatAM zamAI jAya che tema sthira manamAM paNa rAgadveSathI saMkalpavikalpa jAgatAM kSeAbha pragaTe che, vadhe che, ane vaLI te ja rAgadveSanI zAnti thatAM saMkalpavikalpa zamAI jAya che eTale manamAM pAchI zAnti prasare che. jema jaLA Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [441] zayamAM ekAda kAMkare ke patharo pheMkavAthI jaLamAM kSebha thatAM temAMthI uparAupara kuMDALAM thAya che, vadhe che ane pAchAM samAI jAya che tema rAgadveSajanya kuyukti kaho ke kutarka karavAthI sthira-madhyastha raheluM mana paNa kSubdha thaI jAya che ane temAM uparAupara aneka saMkala5vikalapa upaje che, vadhe che ane vaLI pAchAM kutarkanA tyAgathI te zamAI paNa jAya che. A rIte kutarka karavAnI bUrI TevathI cittamAM bahudhA azAntinA hAlakalela rahyA ja kare che, te azAntine aTakAvavA-nivAravA he bhavyAtman ! tuM tArI anAdi capaLatA-bALaceSTA-kutarka karavAnI kuTeva tajI de ane nirdoSa evA aMtarAtmabhAvanuM tuM samapaNe sevana kara. 1 madhyastha evA sthira mananI ane tucchAgrahI capaLa mananI aMza mAtra rUparekhA zAstrakAra AMkI batAve che. rAgadveSarUpa vikAra rahita madhyastha prANInuM manarUpI vAcharaDuM pakSapAtanA abhAvathI yathArtha vastusvarUpane oLakhI levAnI kaLAvALI yuktirUpI gAya(nija mAtA)ne ja yathArtha upagathI oLakhI laI anusare che. matalaba ke madhyastha puruSanuM niSpakSapAtInirmaLa mana tenAmAM jAgRta thayelI jJAnakaLAnA prakAzathI kharI yuktine ja oLakhI laI tene anusare che, temAM ja vizvAsa dhare che ane tene ja sabaLa pramANarUpa gaNe che, tyAre tuccha AgrahavALuM-kadAgrahI mana markaTanI mAphaka kharI yuktirUpI gAyane puMchaDAvatI pakaDI tenuM khaMDana karavA mathe che. utsarga, apavAda, nizcaya, vyavahArAdi anaMta upagAtmaka syAdvAda mArga mUkI zUnya ane nakAme kadAgraha kare jene priya 'heya, are ! je kadAgrahathI bhareluM hoya evuM mana kharekhara markaTa tulya ja che. athavA satya-pramANabhUta yukitaonuM Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] zrI karavijayajI paNa hoMzathI-jANI joIne khaMDana karanAra hovAthI te markaTa karatAM paNa vadhAre anarthakArI thAya che. anaMta bhavabhramaNarUpa mahAanarthathI bacavA IcchatA sahu kaI bhavyAtmAoe A uparathI je uttama bodha levAne che te e che ke madhyasthapaNe manane niyamamAM rAkhI satya yuktiyukta vacanane anusaravuM paNa manane mokaLuM mUkI daI tuchAgrahI banavA devuM nahi. manane jema bane tema keLavI suzikSita karavuM. 2 bhAvanAdarza najara rAkhavA mATe madhyastha mahAmuni' kevA. hoya? te zAstrakAra batAve che. naigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta no che. tenuM kaMIka vistArathI svarUpa "nayakaNikA anusAre "jaina tavapravezikA"mAM lakhavAmAM AveluM che, tyAMthI tenuM svarUpa-lakSaNa pramukha jANuM levA khapa kara. te badhA nI sAmAnya rIte khUbI e. che ke te pratyeka naya pitapotAne abhimata pakSa sthApavAmAM- yuktithI ThasAvavAmAM kuzaLa hoya che, ane bIjA nayane abhimata pakSa sthApavAmAM niSphaLa-niSNajana hoya che, tema chatAM te sarva neta vastudharmamAM (tatvavartanamAM) jenuM mana samabhAve rahe che, pakSapAta rahita vate che, khoTI kheMcatANa karatuM nathI te pratyeka nayamAMthI sAratatva mAtrane grahI le che. te mahAmunine madhyastha samajavA. - ukta madhyastha mahAtmAo pratyeka nayamAMthI sAra-tatva grahI, vairAgya rasamAM jhIlatA paramarahasyabhUta ratnatrayInuM ArAdhana karavA sadA ya ujamALa rahe che ane saMsArabhAvathI udAsIna rahe che, kevA vicArathI rahe che? te zAstrakAra batAve che. 3. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja , te te sakaLa ja kahyuM che ke mAtra kAgaLa para lekha saMgraha : 6 : [ 443 ] rAjA ne raMka, garIba ne tAlevara, paMDita ne mUrkha, sukhI ne duHkhI sahu kaI pitapotAnA pUrvakRta karmAnusAre ceSTA karyA kare che, ane sahu koI karelAM ane karAtAM karmanuM phaLa pote ja svataMtra bhegave che. karmanA acaLa kAyadAne samajI tene mAna ApanAra madhyastha-samabhAvI puruSa temanI bhinnabhinna ceSTAone jANuM-joI athavA bhinnabhinna karmajanya bhinnabhinna prakAranAM phala jANuM-joI temAMnA keI upara pote rAga ke rIsa karatA ja nathI; paNa samabhAve ja rahe che. kahyuM che ke "bhinna bhinna karmane kartA, tenA phaLane bhaktA, tadanusAre cAra gatimAM rakhaDanAra ane sakaLa karmane kSaya karI mokSane pAmanAra pitAne AtmA ja che. vaLI kahyuM che ke game teTale kALe paNa karelAM zubhAzubha karma bhegavyA vagara chUTako ja nathI. te avazyameva jogavavAM ja paDaze." "sarva jIva karmavazAt cauda rAjakamAM paribhramaNa kare che, te sahune huM khamAvuM chuM, te sahu mujane kSamA Apa ! sahu sAthe mAre maitrIbhAva che, mAre kaI sAthe vairavirodha nathI." sAmya vRttivALA sAtvika jane sahu sAthe A rIte dararoja kSamApanA kare che. 4 | madhyastha janoe potAnA manane kayAM sudhI damana karyA karavuM te zAstrakAra kahe che. Atma vyatirikta-paranA guNadoSa jANavAjevA-AdaravA jyAM sudhI mana cupacuM rahe, pArakA cuMthaNa cUMthavAnI Teva mana na taje, paramAM praveza karyA kare, parathI virakta-udAsIna thaI na jAya tyAMsudhI samabhAvarasika-madhyastha janee te manane AtmasvarUpanA ciMtavanamAM joDI devuM, tema ja lIna karI rAkhavuM e ja ThIka che. paranA guNadoSa jevAthI zuM eka ja nathI caDha Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [444] . zrI karavijayajI vaLavAnuM che? paranA guNadoSathI kharuM jotAM pitAne zuM phAyado ke nukazAna hoI zake? mAMgI lAvelA parAyA alaMkAranI jevA paranA guNadoSa jevA mAtrathI vastuta: pitAnuM zuM vaLe? kazuM ja nahi, to pachI manane temAMthI virakta karI svasvarUpaciMtanamAM ja nimagna karavuM ghaTe che. pitAnA ja AbhagRhamAM guNa rahele anaMta guNaratnono akhUTa khajAne pragaTa karavA manane nijavuM joIe. pArakI ja ciMtAmAM dinarAta vyagra rahI mana pitAnI badhI zakti khacI--vAparI nAMkhe che tema chatAM tevA manane aMkuzamAM rAkhavA ane potAnA dhaNInuM kharuM kArya karavA AtmA kazI preraNA na kare te pachI mokaLuM thaI gayeluM mana dhaNInuM (AtmAnuM) zuM dAridra mAraze ? kazuM ja nahi. muskaLa thaI gayeluM mana to UlaTo anartha upajAve mATe tene pitAnA hitanI khAtara avazya niyamamAM rAkhavuM ja joIe. ane te tyAM sudhI ke jyAM sudhI te mane potAnA svAmI-AtmA sivAya paranA guNadoSanI ciMtA karavI pasaMda ja na kare. vastutaH manane svarUpacintanamAM ja jeDI daI sthira-zAnta-nirvikalpa ja karavAnI jarUra che. mana pote paraciMtA tajI svasvarUpanI ekAgratAthI jyAre sthira-zAntanirvikalpa thaI jaze tyAre nirvikalpa samAdhisukhane prApta thaI AtmA svaprAptavyane prApta karI zakaze, eTalA mATe AtmAthI-mumukSu sajjanee prathama e ja karavAnuM che ke sakaLa bahirAtmabhAva tajI, aMtaradaSTi thaI-AtmagaSaka banI, pitAnA ja jJAna, darzana, cAritrAdika AtmaguNa khIlavavA ane anAdi rAga, dveSa, mohAdika AtmadeSa TALavA prayatna kare. jema bane tema udAradilathI bhAvanAcatuSTayanuM sevana karatA Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [445] rahevuM. dareka kAryamAM katatvaabhimAna tajI sAkSIbhAve- taTastha thaI rahevAnI Teva pADavI. anityAdi dvAdaza bhAvanAvaDe vAraMvAra saMsAranI asAratA-kSaNabhaMguratA vicArIne tethI virakta thaI rahevuM. " rAvatu sarjanAtaka " ItyAdika vRddhavAkAnuM UMDuM rahasya dilamAM dhArI, AkhuM jagata mAtra sukhI thAya evI udAtta bhAvanA rAkhI kalyANakArI AMdolana (Vibrations) phelAvI sarvatra sarvathA zAti zAnti ane zAnti ja prasare ema aMta:karaNathI IcchavuM ane karavuM. maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyastharUpa bhAvanAcatuSyanuM svarUpa anyatra pratipAdana karAyeluM che tyAMthI avagAhI laI jema cittanI adhika zuddhi thAya tema karavA prayatna kara. 5. rAga dveSa vajI samabhAve karavAmAM AvatI dharmakaraNI sarvathA sukhadAyI, hitakArI ane kalyANakArI thaI zake che te ja vAta zAstrakAra dRSTAMtapUrvaka samarthana karI batAve che. samabhAvavatI janonAM saghaLAM prakAranAM dharmasAdhanAthI avazya akSayapada prApta thaI zake che. rAgadveSavarjita-kartutva abhimAnarahita-utkarSa apakarSanA keMdra vagara samabhAve karavAmAM AvatI karaNa jIvane acUka zivapada pamADe che. tethI svazakita saMbhALI, bAhyADaMbara tajI, Atmavizuddhinimitte aMtaralakSa rAkhI, tkarSa ane paraapakarSa ( ApabaDAI ane anyanI laghutA) karyA vagara sahu ke AtmAthI sajajanee pitapitAthI banI zake te dharmasAdhanamAM joDAvuM joIe. ema karavAthI jema judA judA mArgathI vahetI nadIo chevaTa samudramAM bhaLI jAya che tema samabhAvavata sajajane paNa game te sata Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [446 ] zrI karavijayajI sAdhananA ge avazya mokSapadavI pAmI zake che. A prakAre samabhAva rAkhI kartutva abhimAnarahitapaNe satsAdhanamAM joDAvA ane e rIte anAbAdhapaNe AtmakalyANa sAdhavA jenazAstro upadeza Ape che, mATe ja ame tenuM adhika AdarathI sevana karIe chIe ema zAstrakAra batAve che. 6. tIrthakara gaNadharae kahelA Agama-siddhAMtane ame rAgamAtrathI aMdhazraddhAthI AdaratA nathI, tema ja kapilAdika anyakathita zAstrone ame cheSamAtrathI anAdara-tiraskAra karatA nathI; paraMtu madhyastha daSTithI buddhitulAe vicArI jotAM amane jenazAstro sarva rIte sabaLa yutivALAM jaNAyAthI ja ane anya zAstro tevAM nahi jaNAyAthI ja ame jena Agamane svIkAra karyo che. zrImAna haribhadrasUrIzvare paNa ema ja jaNAvyuM che ke "mane vIra (paramAtmA) upara pakSapAtabuddhi nathI, tema ja kapilAdika upara duSabuddhi nathI. jenuM vacana yukitayukta jaNAya tene ja svIkAra karavo joIe, ane e nyAye ja ame zrI vIra paramAtmAne Azraya karyo che. eTaluM ja nahi paNa sahu kaI AtmAthI sajajanee e nyAyane ja anusaravuM ucita che. zrImAna hemacaMdrasUrikRta mahAdevastutra vigeremAM A saMbaMdhI sAro ullekha karela che, te jijJAsu ja e avagAhI satya mArga ni:zaMkapaNe AdarI le ucita che. samabhAvapUrvaka anya bhavyAtmAonuM hita haiye dharI zubhAzayathI ja ame A zAstropadeza ApIe chIe ema zAstrakAra kahe che. 7. - cArisaMjIvanInuM dRSTAMta suprasiddha che. temAM kahyA mujaba aneka prakAranA hitepadezamAMthI kAMIpaNa hitavacana koIpaNa Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [447] jIvavizeSane (bhavyAtmAne-haLukamI jIvane) upayogI thaI paDaze, rucaze, AtmajAgRti karaze, cAvatuM tene tenuM zubha pariNamana thatAM kalyANakArI thaze ema vicArI kevaLa hitabuddhithI svaparane phAyadArUpa jANuM samabhAve A hitopadeza ApavAmAM AvyuM che. je te grahaNa karI leze temane te hitarUpa thaze ane kadAca kaI grahaNa nahi karaze to paNa kevaLa hitabuddhithI AvA hitavacana kahenArAne te ekAMta phAyado ja che, kema ke eo te sahanuM hita ja Icche che. 8. [ je. dha. pra. pu. 29, pR. 70 ] (27) nimASTam. vivecana -madhyasthatAne dhAraNa karanAra sattvavaMta prANI satya pakSano ja svIkAra kare che. tema karatAM te kazo bhaya lekhatA nathI. nirbhayapaNe te satya vAta ja mAne che ane kare che. tema ja vaLI jemanI anAdi bhayasaMjJA tUTI gaI che ane tethI ja je nirbhayapaNe vicare che evA satparuSo dhAre teTaluM niSpakSapAtapaNuM dAkhavI zake che. A rIte pUrvApara saMbaMdhavALuM nirbhayASTaka have zAstrakAra vakhANe che. | madhyasthatA kahe ke niSpakSapAtapaNuM kahe ke rAgadveSa 2hita samabhAva kahe te prApta thavAthI pArakI AzA-tRSNA bahudhA chedAI jAya che, tethI je niHspRha-spRhA rahitapaNe zuddha cAritradharmamAM ja ramaNatA kare che-parapigalika Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 448] zrI kapUravijayajI bhAvamAM praveza karatA ja nathI tene mUDha-ajJAnI paraspRhAvaMta prANInI jema nAnAprakAranA bhaya saMbaMdhI tema ja vividha prakAranI Adhi, vyAdhi ane upAdhi saMbaMdhI kaSTanI paraMparA prApta thatI ja nathI. kaSTa mAtra paraspRhAvaDe dvaitabhAva-rAgadveSa karavAthI ja thAya che. A bAbata zAstrakAre ja anyatra kahyuM che ke paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukha / etaduktaM samAsena, lakSaNa sukhdukhyoH|| (niHspRhatASTake) matalaba ke pArakI AzA-tRSNa ja mahAduHkhadAyI che ane nirAzIbhAva-niHspRhatA ja mahAsukhadAyI che. e rIte saMkSepathI sukhaduHkhanuM lakSaNa jANe nirbhaya e sukhane ja mArga gaSo joIe ema zAstrakAra AgaLa jaNAve che. 1 aneka prakAranA saMtApa upajAve evA bhayathI bharelA madhubiMdu" jevA-nahi jevA kSaNika ane kapita sAMsArika sukha meLavavA nakAmo kaleza uThAvavo zA kAmane che ? "madhubiMdu" jevA viSayasukha meLavavA jatAM jIvane kevAM kevAM ane keTalAM keTalAM kaSTa sahevA paDe che ane tene te prasaMge keTalAM keTalAM kaDavA anubhava karavA paDe che teno atra savistara ullekha karavAnI jarUra nathI, kema ke e sahune pratyakSa jevuM ja che. tema chatAM te sukha kSaNamAtramAM hatuM na hatuM thaI janAruM ane badalAmAM bhAre saMkaleza upajAvanAruM thaI paDe che. madhubiMdu" nI peThe temAM eka vAra kSaNabhara paNa jIva lebhAye te pachI temAMthI te keme chUTI zakato nathI. jo ke jIva bApaDe sukhabuddhithI temAM pravarte che paNa UlaTo tema karatAM aneka jAtanAM kaSTane ja aneka vAra anubhavyA kare che. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 449 ] eTalA mATe ekAMta hitabuddhithI upagArI mahAtmAo jIvane zikhAmaNa Ape che ke je tane kharuM sukha ja priya hoya to jemAM kazo bhaya ja rahyo nathI evA samyagajJAnane ja tAre Azraya karavuM joIe. e sukhane koI cora cerI zake ema nathI, agni bALI zake ema nathI, jaLa DUbADI zake ema nathI tema rAjA lUTI zake tema nathI ke saMbaMdhIo bhAga paDAvI zake ema nathI. e jJAnajanita sukha sadA ya ApaNI sAthe ja rahe evuM svAbhAvika che. vaLI jJAnIoe kahyuM che ke-e jJAna samudramAMthI nahi utpanna thayeluM evuM apUrva amRta che, auSadha vagaranuM rasAyaNa che ane hada vagaranuM aizvaryA che; tethI ja tene kazo bhaya raheto nathI eTale nirbhaya che ane mokSAthI joe avazya AdaravA yaMgya che. evA uttama jJAnanI sahAyathI jemane vastusvarUpa yathArtha samajAya che tevA munijanane kazo bhaya raheto ja nathI ema zAstrakAra batAve che. 2 tatvavedI (AtmajJAnI) mahApuruSone kadApi kAMI paNa kayAMya gopavavA yogya hotuM nathI, tema ja loka-dekhAva karavA hotuM nathI, vaLI kaMI tajavA gya hetuM nathI, tema kazuM levAdevA gya paNa hotuM nathI, kema ke tatvajJAnane jANavAnuM jANIne mahAtmA pote nirbhayapaNe svarUpasthita thaI rahe che. teo nAgarAjanI peThe koIne kazo Dara rAkhatA ja nathI, e ja vAta zAstrakAra spaSTa karI batAve che. 3. paramAtmasvarUpanA ciMtavanarUpa eka divya zaktinuM AlaMbana grahI adhyAtmavedI mahApuruSa, viSayakaSAyAdika maharAjanA 29 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [450 ] zrI karavijayajI mahAsainyane saMhAra karatA saMgrAmanA mokhare UbhelA mayagala(hAthI)nI peThe lagAre Darato nathI, paNa pUrI hiMmatathI moha rAjAnI sAme yuddha karate mehanA sainyane cakacUra karI aMte pote jayapatAkA meLave che. AvA jJAnI mahApuruSane bhaya have ghaTe ja nahiM e vAta dRSTAMtathI siddha kare che. 4 huM ane mAruM" e mehane mahAmaMtra che. "ahaMtA ane mamatA" e jagatano parAbhava karavA samartha meharAjAnuM mahAt zastra che, paraMtu "zuddhAtmadravya e ja huM ane zuddha jJAnaguNa e ja mAruM (dhana)" e sivAya bIjuM kazuM "huM ke mAruM" nathI ja evI je abhedavRtti AtmAmAM uddabhave che te ja vRtti mahArAjAnA mahAmaMtrane yA mahAnuM zastrane paNa niSphaLa karavA samartha thaI zake che. tethI ja te pratimaMtra ke pratizatrarUpa lekhAya che. A rIte mahArAjAnA sabaLa zastrane paNa je kaMI hisAbamAM gaNatuM nathI evuM tattvajJAnarUpa amogha bakhtara jeNe dhAraNa karyuM che tene mohAdika karmazatruone parAbhava kare te kevaLa kIDA mAtra che. matalaba ke evA samartha jJAnI puruSa, mahAdika karmazatrune jAte ja parAbhava karI pite jayakamaLA vare che. A rIte parama puruSAthI jJAnI puruSanuM nirUpaNa karI AgaLa zAstrakAra kAyara-ajJAnI jIva sAthe tene mukAbalo kare che. 6 sat asanI vaheMcaNa ane lAbhAlAbha, kRtyAkRtya, gamyAgamya vigerenI yathArtha samaja jethI thAya evuM tatvajJAna jemane prApta thayuM nathI evA mUDha-ajJAnI jane, jema pavanathI AkaDAnuM phUla (rU) AkAzamAM ahIMtahIM UDe che tema saMsArATavImAM aneka jAtinA bhayanA mAryA arahAparahA athaDAyA kare che, Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 451 ] tyAre je mahAzaye tattvajJAnanA baLe gAravatAne pAmyA che temanu eka ruMvADuM paNa game tevA bhayathI ka MpatuM nathI. matalaba ke game tevAM bhayanAM kAraNa upasthita thayAM heAya te paNa prakhara jJAnI puruSA tenAthI leza mAtra DaratA nathI. game tevA bhayanI vacce tee aDagapaNe rahI zake che. anukULa ke pratikULa parisahA ke upasothI teo parAbhava pAmatA nathI. kharekhara temanI ja balihArI che ema zAstrakAra kahe che. cha jene kAi paNa jAtanA kaze| bhaya raheteA nathI evA adbhuta vairAgyarasathI bharapUra cAritra jenA cittamAM ramI rahyuM che arthAt evA uttama niya cAritrathI jenI sAte dhAta ragAi gai che tevA akhaMDa jJAnasAmrAjyavALA munirAjane leza mAtra paNa bhaya na hAya; kema ke mahAprabhAvavALuM jJAna ane dhyAnanuM uttama khaLa jemanAmAM raheluM che. evA munirAjanI zamasAmrAjya saMpadA sadA jayavaMtI vate che. [ re. dha. pra. pu. 29, pR. 197 ] (28) anAmarAMsAdyam, laghutA tyAM prabhutA " laghutA mere manamAnI, lahI gurugama jJAnazAnI. e AMkaNI. mada aSTa jinAne dhAre, te durgati gaye bicAre; dekhA jagatameM prANI, du:kha lahuta atrika abhimAnI, laghu.1 1 jemaNe. 66 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [452] zrI kapUravijayajI zazI sUraja baDe kahAve, te rAhuke vaza Ave; tArAgaNa laghutA dhArI, svarabhAnu bhIti nivArI. laghutra 2 chATI ati jayasugaMdhI, lahe khaTarasa svAda sugaMdhI; karaTI meTAI dhAre, te chAra zIza nija DAre. laghutra 3 jaba bALacaMdra heI Ave, taba sahu jaga dekhaNa jAve; punama dina baDA kahAve, taba khINa kaLA hoi jAve. laghutra 4 gusavAI manameM veda, nRpa zravaNa nAsikA che; aMgamAMhe laghu kahAve, te kAraNa caraNa pUjAve. laghutra pa zizu rAjadhAmameM jAve, sakhI hilamila gepa khilAve, heya baDA jANa navi pAve, jAve te zIza kaTAve. laghu 6 aMtara madabhAva vahAve, taba tribhuvana nAthe kahAve; Ima cidAnaMda e gAve, raheNuM viralA keu pAve. laghutra 7 vivecana--nirbhayASTakamAM jaNAvyuM ke jenA cittamAM niya cAritra vyApI rahyuM che tevA akhaMDa jJAna-sAmrAjyanA bhaktA sAdhupuruSane koIne bhaya rAkhavAnuM kazuM paNa projana ja nathI, te pachI svAtmazlAghA ane paraniMdAnA kAramA prapaMcamAM utaravAnI jarUra ja zI? zuddha cAritravaMta sAdhujane evA nakAmAM prapaMcamAM utaravAnI kazI jarUra jotA ja nathI. AtmalAghA ane paraniMdA (pArakI TIkA) karavAnuM kAma AtmaniSTha jJAnI sAdhujananuM nathI ja. e kAma ajJAnI pudgalAnaMdI yA bhavAbhinaMdI bhramita jInuM ja hoI zake. ApabaDAI ane parAI badAI karavAthI 1 rAhu, 2 kIDI. 3 hAthI. 4 bIjano caMdramA. 5 kheALAmAM. 6 aMtaramAMthI. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [453] pariNAme kaze lAbha nathI paNa ekAta nukazAna ja che, ethI ja ApaNe avanati thavA pAmI che; chatAM ajJAnI pAmara prANIo temAM ja rasapUrvaka pravarte che tyAre pariNAmadazI' jJAnI-vivekI sacaritravaMta sAdhupuruSe tevI bALaceSTAthI sadaMtara dUra ja rahe che-dUra ja rahevA prayatna kare che ane potAnA pavitra vartanathI anya AtmAthI janane paNa e ja uttama mArge anusaravA badhe che. A duSkara mArga anusaravAmAM temano je zuddha uddeza hAya che te svaparanA hita mATe aMtarmukhapaNe zAstrakAra spaSTa kare che. je amUlya ratna nidhAna jevA anaMta jJAna, darzana, cAritrAdika uttamottama guNe pratyeka prANInI AtmasattAmAM rahelA che te jyAM sudhI pUrNa paNe prApta thaI zakyA nathI-te prApta karavA pUratuM baLavIrya pheravI zakAyuM nathI, tadanukULa pratyeka prayatna sevA nathI tethI tathA prakAranA guNanI khAmI chatAM khoTI AtmaprazaMsA karavAthI zuM vaLavAnuM ? kazuM ja nahi. khAlI-TI prazaMsA karavA-karAvavAthI UlaTI ApaNI adhogati ja thAya che. khoTI ApabaDAI karavAthI duniyAnI daSTimAM paNa ApaNe halakA paDIe chIe ane saMpUrNa jJAnInI najaramAM paNa ApaNe svachaMdacArIpaNuthI-unmatta AcaraNathI-boTA bakavAdathI-tema ja sAcA ane pavitra mArganuM ullaMghana karavAthI thAvat temanI AjJAne bhaMga karavAthI parama aparAdhI TharIe chIe. matalaba ke guNa vagarano khoTe DoLaDamAka karavAthI kazo phAyado nathI paNa nukazAna te pArAvAra che, tethI sujJa janoe beTI AtmaprazaMsA karavI nahi, temAM potAne kALakSepa kare nahi ane mithyA parizrama uThAva Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [454] zrI kapUravijayajI nahi. nijasattAmAM atyAra sudhI aMdhArAmAM paDI rahelA saSNune zIdhra prApta karI levA mATe ghaTatA upAye javA dareka prayatna seva vyAjabI che. eTale guNa vagaranI khoTI DaMphAza mAravI te te kaI rIte vyAjabI nathI, e to cekasa thayuM. tema ja vaLI je mahAnubhAve ukta samasta guNavaDe alaMkRta thayA che eTale potAnA puruSArtha vaDe nija sattAmAM rahelA saghaLA guNone jeo pragaTa karI zakayA che temane paNa AtmalAghAnI kazI jarUra rahI ja nathI, kema ke teo kayAranAe kRta. kRtya thaI cUkyA che. joke kaMI paNa magata kArya sAdhavA mATe-pitAnI vAhavAha belAvavA mATe ke bIjAne halakA pADavA mATe athavA evA ja koI hetuvizeSathI svAtmalAghA karavA pravarte che. temAMnuM kazuM kArya sAdhavAnI pUrNa guNIne kaMI jarUra rahetI ja nathI. arthAt svaprazaMsA karavAnuM prayojana ja jyAM vidyamAna na hoya tyAM niprayajana prazaMsAmAM pravRtti paNa kema ja thAya? koNa kare? zA mATe kare ? AthI paNa siddha thayuM ke AtmalAghA kyAMya paNa phaLavatI jaNAtI nathI. apUrNa guNavALAne tethI phAyadAne badale geraphAyado thAya che ane saMpUrNa guNavALAne tenI kazI darakAra ja hotI nathI, kema ke pote kataka thaI cukelA che. tema chatAM je koI adharA leko AtmaprazaMsA karavA-karAvavA mAge che temane zAstrakAra zikSA Ape che. 1. tame je kaMI sukRtya karyA che ke karo cho te je tame kevaLa AtmAthI paNe ja kare, lekadekhA karavA, vAhavAha kahevaDAvavAnI khAtara na kare te temAMthI pariNAme ati adbhuta lAbha meLavI zako, paraMtu mugdha mRgalA jevA ajJAnI cha Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 455 ] tema nahi karatAM khoTI AzA-tRSNAmAM taNAyA ja kare che. tenuM pariNAma e Ave che ke ApabaDAI hAMkatAM mithyAbhimAnane mahApravAha temanA upara pharI vaLe che tethI zreyavRkSanA sukRtyarUpI mULiyAM khullAM-UghADAM thaI jAya che. are ! pote ja potAnI meLe pitAnI mUkhoIthI abhimAnanA bhAre AvezamAM AvI prathama vAvelAM sukRtavRkSanAM punya-pavitramajabUta mULa ukheDI nAMkhe che pachI e sukRtavRkSathI thavAnAMmeLavavAnAM svarga mokSAdika uttama phaLa zI rIte maLI zake? phalitArtha e che ke sujJa janee svakRtyenI paNa svamukhe lAghA karavI nahi tema ja karAvavI nahi. tema chatAM anya jana svata: (tathA prakAranI ApaNI IcchA ke preraNA vagara ja ) ApaNuM sukRtyathI prasanna thaI-ApaNA guNathI pramudita thaIne prazaMsA kare che tethI ApaNane kazI hAni pahoMcatI nathI ema zAstrakAra jaNAve che. 2. A ThekANe guNano ane rajajuno mukAbalo karyo che. upara caDhavA IchanAra game te sajajana rajunI peThe paraguNanuM AlaMbana grahe te ucita ja che. te AlaMbanavaDe guNagrAhI sajajana sukhapUrvaka UMce caDhI paNa zake che, paraMtu bhAre AzcaryanI vAta to e che ke je te ja guNa-rajajunuM svakalAghArUpe pote ja avalaMbana kare-karavA jAya to te UMce caDavAne badale nIce paTakAya che, laghutA pAme che, svArthabhraSTa thAya che ane pharI pAchA upara caDavA jeTalI zakti paNa khoI bese che. tema chatAM kavacit karmadeSathI abhimAnamAM AvI jaI ApabaDAI karavA dorAI javAya che te samaye AtmAthI jIve zuM karavuM te graMthakAra darzAve che. 3. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 456 ] | zrI karavijayajI ApaNA manamAM mada-ahaMkAra AvI jAya ane tethI prakRti bagaDI jAya-saMtapta thaI jAya, cittamAM kaleza thavA pAme, mana mAjAmAM na rahe ane unmattaprAya banI jAya teve vakhate AdarzarUpa pUrva mahApuruSonAM ke vartamAna mahApuruSonAM uttama caritre tarapha daSTi vALavI, temanI uttamatA-nirmadatA-nirabhimAnatA-namratA-sAdAI ane saralatAdikano khyAla karo ane ApaNe paNa evA uttama kema thaI zakIe tevI rUDI bhAvanA bhAvavI. ema karavAthI ApaNe gaMbhIra bhUla ApaNane najare paDaze, guNano mahAna paTaMtara rahelo samajAze ane ApaNuM mUrkhAI upara ApaNane ja hasavuM Avaze athavA tene mATe ApaNane bhAre kheda-pazcAttApa thaze ane pharI tevI mUrkhAI nahi karavA mana lalacAze. A rIte zubha prayatna karavAthI aMte rUDuM pariNAma Avaze. have AvI tucha vastunI khAtare mada ke ahaMkAra ja zA mATe karavo joIe ? are ! jJAnI-vivekI janenuM e kAma ja nathI ema zAstrakAra samajAve che. 4. saDaNuM, paNa ane vidhvaMsana svabhAvavALuM zarIra, tenA upara karelA jAtajAtanA raMga jevuM dekhAtuM dekhAvaDuM rUpa, temAM kaMIka tarI AvatI lAlaparUpa lavaNimA-lAvaNya, temaja gAma-garAsa, bAga-bagIcA pramukha vaibhavanAM sAdhana ane e uparAMta anerAM lakSamI pramukha sukhasAdhane game tevAM ane game teTalA hoya to paNa te badhAM anitya-kSaNavinAzI, asAra-pariNAme kheda upajAvanArAM ane aMte avazya cheha daI cAlyA janArAM hovAthI cidAnaMdaghana-AtamAne te te pigalika vastuo kamege pAmIne tene garva kare kema ghaTe? na ja ghaTe. are! tatvajJAnI mahAtmAo svaguNane Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : | [57] paNa garva karatA nathI te pachI asAra vastune to garva kare ja kema? ema zAstrakAra darzAve che. pa tattvavettA mahAmunIzvaro sArI rIte samaje che ke nirmaLa jJAna, darzana ane cAritrAdika zuddha Atmika guNe paNa pratyeka AtmAne sahabhAvI ja hoya che. keTalAkane te puruSArtha coge pragaTa thayelA hoya che tyAre bIjAone te ja guNe tirabhUta-apragaTa hoya che. sattAgate to sahune samAna ja hoya che. je guNe prathama apragaTa satA sahune samAna hatA te guNe ja ApaNA puruSArthathI pragaTa thatA hoya athavA thayA hoya to temAM garva zA mATe karavo ? ane jyAre zuddhaniSkalaMka svaguNano paNa garva karavo ayukta che to pachI tuccha ane kSaNavAramAM dachanaSTa thaI janArA parapagalika padArthone to garva kare ghaTe ja kema? Ama chatAM je koI mugdhatAthI tene garva kare che te pariNAme hAnine ja pAme che ema zAstrakAra samajAve che. 6. atra sAdhune samudranI sAthe sarakhAvI upadeza Ape che athavA anyakti vaDe sAdhune ja samaja ApI che. jema samudra pracaMDa pavananI preraNAthI saiAbha pAmI, tophAna macAvI bahu ulakApAta macAve che tema te sAdhu! je te samudra eTale mudrAyukta-sAdhuveza grahaNa karI sAdhuvratane dhAraNa karyA chatAM Atma utkarSa (ApabaDAI-AtmakalAghA) ane parApakarSa (paraniMdA-paranI apabhrAjanA) karavArUpa pracaMDa mada-mAyAnA AvezamAM AvI tArA pavitra vrataniyama pALavArUpa cAritra prANane DALI nAMkhIza to pariNAme tArA saghaLA sadaguNene Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 458 ] zrI kapUravijayajI vyartha vinAza thai jaze,. jethI tuM tArI svAbhAvika pratiSThA gumAvI leAkamAM paNa hAMsIpAtra Tharaze ane parabhavamAM paNu zreSTha sabala vagara bhAre vyathA pAmIza. ATalI vAta lakSamAM rAkhI mithyAbhimAnane vaza thai ApamaDAi mAravAnI ane pArakI chaMdoAi karavAnI paDelI kuTevane tajI deze ane samatA rasamAM jhIlI zuddha cAritra pALaze te tu avazya sukhI thaiza. sAdhune uddezIne zAstrakAre kahelI A vAta sahu koine lAgu paDI zake che, matalaba ke sahu keAi AtmAthI janeAe AtmazlAghA kahA ke ApakhaDAI karavAnI tema ja pArakI nidA karavAnI Teva kahA te tajI dai svabhAvaramaNI thavAmAM ja sAra che, ema cAkkasa samajIne game tevA saMcAgeAmAM paNa sabhALathI svaadhikAra mujama zuddha cAritra pALavAnI jarUra che. have AtmalAghA tajI zuddha cAritranuM sAvadhAnapaNe pAlana karanArA yogIjanA kevuM Adarza jIvana vahe che te zAstrakAra batAve che. 7. jemane parapAlika vastunI kazI mana rAjA ane raka samAna che, kAca kanaka ane paththara tulya che, temaja je jJAnamAtramAM ja vizrAntine pAmelA che evA mahAnubhAva yogIzvarAne svapnamAM paNa svAtmazlAghA ane paranidAdika karavAnA aniSTa pariNAma saMbhave ja kema ? jagatanI ja MjALathI nyArA rahI sAvadhAnapaNe saMyamadhurAne dhAraNa karanArA je vIrala cAgIzvarA jaina zAsanane dIpAve che temanuM zrI cidAnaMdajI mahArAja nIcenA padyamAM guNagAna kare che. e citAra sahRdaya janAne kharekhara hRdayavedhaka lAge che. paravA ja nathI, jemane ane maNi sarakhA che, anaMta ane agAdha Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [459] avadhu nirapakSa viralA keI dekhyA jaga sahu joI. avadhu e AMkaNuM. samarasa bhAva bhalA citta jAke, thApa uthApa na heI; avinAzIke gharakI bAtAM, jAneMge nara sei. avadhu1 rAva rakamaeN bheda na jAne, kanaka upaLA samaya lekhe; nArI nAgaNane nahIM paricaya, te zivamaMdira dekhe. avadhutra 2 niMdA stuti zravaNa suNIne, harSa zeka navi ANe; te jagamAM jegIsara pUrA, nitya caDate guNaThANe. avadhutra 3 caMdra samAna saumyatA jAkI, sAyara jema gabhIra; apramatta bhAraMDa pare nitya, suragiri, sama zuci dhIrA. avadhutra 4 paMkaja nAma dharAya paMkaNuM, rahata kamaLa jima nyArA; cidAnaMda IzyA jana uttama, so sAhebakA" yArA. avadhutra para kharekhara AvA ja mumukSu puruSo svAtmahita sAdhI zake che temaja anya AtmAthI bhavya janone paNa AlaMbanarUpa thaI zake che. kalikALanA mAhAyathI kaMTakabaDula zAsanamAM AvA mahAna puruSo ja AdhArarUpa hovAthI anusaravA gya che, svAtmaniSTha sAdhupuruSe pavitra tIrtharUpa che, evI UMDI samaja ane zraddhA sahita je bhAvita AtmAo jaMgama tIrtharUpa pavitra AzayavALA sAdhupuruSono Azraya gave che teo temanA uttama AlaMbanavaDe upAdhijanya azAntine dUra karI pAramArthika zAntine meLavI zake che. jemanuM eka paNa vacana bhavya jIne atula zAnti pragaTAve che temanA pavitra 1. rAjA 2 paththara. 3 samAna. 4 meruparvata. 5 paramezvaranA. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 460 ] zrI kapUravijayajI samAgamamAM AvI--rahI, ahAniza upadezAmRtanuM pAna karI je bhavyAtmAA peAtAnA anAdi viSayakaSAyAkrika tApane upazamAvI samatArasamAM jhIlyA kare che temanA bhAgyanuM te kahevuM ja zuM ? peAtAnA pavitra vartanathI paramAtmAnI ja prasannatAne meLavavA mathatA mahAzayeA svAtmazlAghAne pasaMda kare ? kadApi na kare. rAjahaMsanI gati nyArI ja hAya che ane kalyANakArI paNa e ja che. 8 [ je. dha. pra. pu. 29, pR. 293 ] ( 19 ) tattvadRSTi aSTaka vivecana-AtmazlAghAthI dUra rahI je namrabhAve jJAnajJAnInI bhakti-ArAdhanA kare che te bAhyadaSTipaNAnA vikArathI viramIne tattvadaSTipaNAnA pariNAmane pAme che, tethI zAstrakAra e ubhayanA guNadoSa dAkhavIne tattvajJAtA taraph jIvane valaNu karavA atra upadize che. A aSTakanA artha lekhaka mahAtmAe vistArathI lakhela hAvAthI vizeSa vivecana lakhavA jevu nathI te paNa saMkSepamAM kAMika lakhyu che. bAhyaSTi ne tattvaSTi jIvAneA mATe taphAvata ja e ja che ke-eka vailika sukhamAM-tenA lAbhane mATe doDAdoDa kare che tyAre bIjo Atmika sukha mATe prayatna kare che. tene te ja game che, ruce che, pasaMda Ave che, kanyatA ja temAM bhAse che; bIjA khadhAM phAMphAM lAge che. 1 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [461 ] bAhyadaSTirUpa bhramanI vADImAM pugaLAnaMdI jIvo ja ArAma le che. tatvadaSTi jIva to tenAthI dUra nAse che. tenI chAyA paNa tene gamatI nathI. tenI chAyAmAM rahevAthI jIvane asara thayA sivAya rahetI nathI, kAraNa ke A jIva anAdikALathI paugalika sukhane rasIye che eTale tene vadhAre paricaya thatAM pUrvane bhAva khure che, jethI temAM Asakta thaI javAya che. tatvadaSTi jIva tenAthI dUra ja rahe che. 2 bAhAdaSTi jIvane je je vastu jotAM meha thAya che, prema upaje che ane jenA sadubhAvathI AnaMdita thAya che te te vastu jotAM tatvadaSTi jIvane vairAgya Ave che, abhAva upaje che ane tenA lAbhane te IcchatA nathI; eTaluM ja nahIM paNa prApta thayela hoya te paNa tajI de che. tattvadRSTi prApta thayA pachI cakravatInI addhi tajI devI te tenA manamAM koI muzkela lAgatI nathI, sahajamAM tene tajI de che. kAraNavazAt kadI te choDatAM vilaMba kare che tyAre paNa te sAkaranI mAkhInI jema temAM cAMcyA sivAya-Asakta thayA sivAya tene svAda le che. teTalA mATe ja saMsAramAM duHkhI chatAM Asakta jIvane lITanI mAkhInI upamA ApI che ane sukhI hevAthI temAM lIna thaI janArane madhane svAda letAM temAM eMTI janArI mAkhInI upamA ApI che. tattvaSTi jIve ja sukhI chatAM temAM Asakta na hovAthI sAkara para beThelI mAkhInI upamAne yogya che. 3. bAhyadaSTi jIvo strInA rUpalAvaNyamAM meha pAmI tene sudhArasathI bharelI mAne che ane tenA aMge pAMgane caMdranI, suvarNakaLazanI, gajagatinI, mRganA netranI ItyAdi aneka Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [62] zrI kapUravijayajI upamAo ApI vadhAre vadhAre Asakta thatA jAya che. te ja strIne tattvadaSTi viSTA, mUtra, hADa, mAMsa, rudhira, tvacA vigere durgadhathI vyApta sAta dhAtuthI banelI-tenAthI bharelItarUpa mAne che. tene temAM koI paNa vibhAga suMdara ke prazaMsanIya lAgato ja nathI. tenA rUpalAvaNyamAM Asakta thaI gayelA jIne te ghelA banI gayelA athavA mehamadirAnuM pAna karavAthI unmatta thaI gayelA mAne che. 4. bAhyadaSTi ja suMdara strIne lAvaNyavALI ane aneka prakAre prema karavA lAyaka mAne che tyAre tattvadaSTi jIvo tevI strInA dehane kAgaDA, kUtarA vigere tuccha pazupakSInuM bhakSa che ema mAne che ane temAM kiMcit paNa Asakta thatA nathI. strIne ke puruSane suMdara dekhAte deha pariNAme vinazvara che, vyAdhinuM sthAna che, vyAdhithI bharelo che, tene virUpa thatAM vAra na lAge evo che ane jyAre temAMthI haMsa (jIva) UDI jAya che tyAre je taratamAM agnisaMskAra karavAmAM na Ave te aneka prakAranAM jaMtuo temAM utpanna thAya che, te gaMdhAI UThe che. pachI kAgaDA, kUtarA vigere tuccha ane halakA pazupakSI ja tene grahaNa kare che, uttama gaNAtAM pazu-pakSIo paNa tene grahaNa karatA nathI, tenAthI dUra nAse che. evA azucimaya dehamAM tattvadaSTi jIva Asakta kema thAya ? arthAt na ja thAya. 5. bAhAdaSTi ja rAjAnA mahela pAse hAthI, ghaDA vigere joI AnaMda pAme che, tene sukhI mAne che ane pite tevI saMpatti Icche che, paraMtu tattvadRSTi jIva te vanamAM saMkhyAbaMdha hAthI, ghoDA hoya che ema jANI rAjAnA mahelane vana samAna Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [63] ja lekhe che-tene rAjamahelamAM vana karatAM kAMI vizeSapaNuM lAgatuM ja nathI. mahelamAM te thoDA ghaNA hAthI hoya che ane vanamAM to saMkhyAbaMdha hoya che eTale vana ane mahelamAM tene phera ja jaNAto nathI. 6. bAhyadaSTi jIva tyAgI, bAvA, saMnyAsI, jegI, jati ke sAdhu munirAjamAM uparane veSa athavA bhasma ceLavI ke kezane loca kara ItyAdi bAhya kriyAo joIne tene tyAgI verAgI mAnI bese che paNa tattvadaSTi jIvo tema mAnatA nathI. te to tenuM aMtaHkaraNa jue che. temAM tyAgavRttine bhAsa thAya, saMsAra para udAsInatA che ema jaNAya, viSayakaSAyanI maMdatA lAge to ja tene tyAgI verAgI mAne che. tenI kharI kasoTI karI jue che. kasoTI karavAnI tenAmAM zakti hoya che tethI te parIkSA karI zake che. bAhyadaSTi ja mugdha hoya che tethI te parIkSA karI zakatA nathI ane uparanA dekhAvathI mUMjhAya che. 7. tavaSTi jIvo jagatane upakAra karavA mATe ja jamyA hoya ema jaNAya che. teo jiMdagI parvata paropakAra ja kare che ane te paropakAra paNa sAMsArika lAbha Ape tevo karatA nathI, paraMtu Atmika lAbha Ape te parama zreSTha upakAra kare che ane te paropakAravaDe ja pakAra karIne potAnA AtmAne paNa A du:kharUpa saMsAramAMthI uddhAra kare che. dhanya che evA upakArI tatvadaSTi mahAtmAone ! temanA janmavaDe ja A vasuMdharA bahuratnA kahevAya che. 8. kuMvarajI [je. dha. pra. pu. 30, pR. 38] -ERG- Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] zrI kapUravijayajI (20) sarvasamRddhi aSTakam vivecana-jJAna-jJAnI pratye hRdayaprema-bahumAna sAcavI je kITa-bhramarInA nyAye jJAna-jJAnInA anugrahane pAmI zake che te mahAnubhAva nija ghaTamAM ja saghaLI haddhisiddhine saheje pragaTAvI zake che. tethI atra prasaMgAgata sarvasamRddhi-aSTaka zAstrakAra vakhANe che. je mahApuruSane bAhyadaSTine pracAra baMdha thaye che-rokAI gaye che arthAta jagatanA bAhya padArtha mAtrane jeNe para jANyA che, bAhya ddhine je pigaeNbika piMDa jANe che, tenI jene kiMcit paNa IcchA vartatA nathI, AtmAnA guNa athavA Atmika addhine je vAstavika trAddhi jANe che tenA ja je khapI che, te meLavavAne mATe ja jene avicchinna prayAsa che tevA mahAtmAone-munimahArAjAone jagatamAM uttama kahevAtI, zreSTha gaNAtI, vakhaNAtI tamAma prakAranI addhio pitAnA AtmAmAM ja che ema pragaTa bhAsa thAya che. 1 A jagatamAM IMdranI, cakravattInI, nAno , zaMkara, viSNu ane brahmAnI tema ja prAMte tIrthakara bhagavaMtanI ddhi zreSTha gaNAya che. temAM tIrthakara sivAya bIjAonI je bAdAddhi kahevAya che te badhI tenA hRdayamAM tuccha lAge che, paraMtu tenI upamAne gya evI AMtarika trAddhio tenI pAse hoya che jethI te potAne sarva karatAM zreSTha mAnI zake che. tIrthakaranI padavI paNa tevA siddha yogIne kAMI muzkela lAgatI nathI. e sarvanI trAddhio sAthe have Atmika Rddhio ghaTAve che- Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 [ 465 ] mahAtmAe iMdranuM naMdanavana, vajrA, iMdrANIe ane vimAnAdikane tuccha tema ja apakAlIna ane vinazvara samajI, peAte iMdranI jema samAdhirUpI naMdanavanamAM, dhairya rUpI vajrane dhAraNa karIne, samatArUpI iMdrANI sAthe AnaMda kare che. tenu mahAvimAna jJAna che ke jemAM te nira Mtara vAsa kare che. jI. AmAM kharI Rddhi keAnI che ? sujJA ! vicArI jojo. ra cakravattI jyAre uttara bAjunA traNa khaMDa sAdhavA mATe vaitADhya parvatanI guphAmAMthI nIkaLIne jAya che tyAre tyAM rahelA mleccha rAjAe peAtAne AdhIna meghakumArAdi devAnI sahAyathI jabarajasta medmavRSTi kare che. te meghadhArA sahana teA zenI thAya pazu cakravattInuM AkhuM sainya tenA jaLapravAhamAM taNAi jAya. te vakhate cakravattI peAtAne prApta thayela cAda ratnA paikInA caratna ane chatraratnane pAtAnA hasta-spathI vistAre che eTale te mAra khAra ceAjananA thaI jAya che. pachI carmaratna upara badhA lazkarane caDhAvI chatraratna uparathI DhAMkI de che, jethI aMdara jaLanu biMdu paNa praveza karI zakatuM nathI ane aMdara maNiratnathI sarvatra prakAza rahe che. dhAnyanI niSpatti paNa tAtkAlika thAya che. A pramANe ratnAdikanI sahAyathI tenuM cakravartItva nabhe che. A saMsAramAM cakravatta tulya mAhurAjA che. te peAtAnA mithyAtva, viSaya, kaSAyAdi senAnIevaDe A jagatanA sarva jIvAne aneka prakAranI viDaMbanAo kare che, tenI viDa khanAo ke je mleccha rAjAenI meghavRSTinI upamAne sthAne che tenA nivAraNa mATe mahAtmAe kriyA ne jJAnarUpa caratna ne chatraratnanA upayAga kare che. arthAta jJAnakriyADe te 3.0 Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 466 ] zrI kapUravijayajI mithyAtvAddikanI viDaMbanAonA vinAza kare che . ane te mithyAtyAdikane paNa parAsta kare che. AvI utkRSTa RddhivALA heAvAthI kharA cakravartI tA e mahAtmAe ja che. 3 nAgarAjanA tAbAmAM nava amRtanA kuMDA che ane te A pRthvIne dhAraNa karI rahela che,' ema anya darzanInA zAstramAM kahela che. te sudhAkuMDA ane pRthvIne dhAraNa karavApaNuM munirAjanI Rddhi pAse lekhAmAM nathI; kAraNa ke mahAtmAe te nava prakAranA brahmacarya rUpa nava sudhArkeDanA mAleka che-svAmI che, ke je kuMDamAM rahelI sudhA prANIne kharekhara amara karI zake che. vaLI te mahAtmA zuddha brahmacaryanA pALanArAM che ane kSamA eTale pRthvI e zabdArthanA saMbaMdhamAM kharekharI kSamA ke je krodhane nirmULa karanArI che tene munimahArAjA dhAraNa kare che. muni kSamAvAna ja hAya che, muninuM bhraSaNa kSamA che, muni kSamAvaDe ja eLakhAya che. ane tethI ja te kSamAzramaN kahevAya che. AvI rIte brahmacarya rUpa sudhAkuMDanA svAmI ane kSamAne dhAraNa karanArA muni ja kharA nAge che. anya nAgeMdra tenI pAse kAMi lekhAmAM paNa gaNI zakAya tema nathI. 4. brahmA, viSNu ane mahezvara e anya darzanInA mukhya traNa devA che. temane anya matanA zAstro ekarUpa paNa kahe che. temanI RddhinuM varNana temanA zAstromAM je ApeluM che te batAvIne tenI sAthe mahAtmAonI amUlya Rddhine sarakhAve che. e tripuTI paikI zaMkara kailAsamAM vase che, tenuM vAhana vRSabha che ane tene gaMgA ne gaurI (pArvatI ) nAmanI e strIo che. ATalI RddhivaDe te RddhimAna gaNAya che. mahAtmAe A Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [67] trAddhine tuccha gaNe che. teo te adhyAtmarUpa kailAsa upara birAje che, vivekarUpa vRSabhanuM temane vAhana che ane virati ne jJapti (cAritra ne jJAna ) tarUpa temane be strIo che ke je temanI sAthe sadaiva avicchinna rahe che. pelI gaMgA ne gerI te paralokanI sAthI thAya tema nathI paNa A virati ne jJapti te AtmAnA guNarUpa hovAthI satata paralokamAM paNa sAthe ja rahe che ane AtmAne avinAzI sukha prApta karI Ape che. AvI addhivALA hovAthI kharA zaMkara te munimahArAjA ja che. 5. hari eTale viSNu, tenA be netra sUrya ne caMdra kahevAya che. vaLI hari narakAsurano nAza karanAra kahevAya che ane te samudramAM zayana kare che ema temanA zAstromAM kaheluM che. munirAja A hakIkatane niHsAra mAne che, tema ja atizayoktirUpa mAne che. te sAthe teo pote ja kharA viSNurUpa che ema batAvI Ape che, kAraNa ke caMdra sUrya netra tarIke hoya e aghaTamAna che. tene sthAne mahAtmAone te jJAna ne darzanarUpa be ati nirmaLa netro che ane teo narakagatine sarvathA ucheda karanArA hevAthI kharA narakacchi te ja che. tenA bhakto paNa e durgatinA bhAjana thatA nathI. te mahAtmAo samAdhirUpa je avinazvara sukha tenAthI bharapUra samudramAM arthAt sukhasamudramAM zayana kare che, niraMtara Atmika sukhane ja anubhava kare che ane temAM ja nimagna rahe che. A pramANe hovAthI kharA viSNu-viSNunI vAstavika samRddhivALA muni mahArAjA ja che. 6. brahmA A sRSTinA racanArA che ema anyamatinA zAstromAM kaheluM che. temane sRSTi racavAmAM bAhya vastuonI apekSA Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [468] zrI karkharavijayajI rahelI che. bAhya padArtho sivAya te pRthvI racI zakatA nathI. je ke e vAta ja asaMbhAvya che kAraNa ke A sRSTi te anAdi che, svataH siddha che, teno kartA kaI che nahIM ane hoI zake paNa nahIM, paraMtu e prakAranI leke ktine jaNAvIne zAstrakAra kahe che ke-kharA brahmA to munimahArAjAo che ke je aMtarguNa sRSTine race che, jemAM kiMcit paNa bAhya padArthonI apekSA hotI nathI. A pramANe hovAthI mahAtmAo brahmA karatAM paNa adhika che athavA to kharekhara brahmA te ja che ke je Atmika guNene AvirbhAva kare che ane tenAvaDe sarvotkRSTa siddhapaNAnI padavI prApta kare che. 7. * prAMte kahe che ke ratnatrayIthI pavitra evI tIrthaMkaranI padavI paNa jemaNe bhegone siddha karyA che evA mahAtmAone meLanavI durlabha nathI. teo meLavavA I che te tIrthakaranI padavI paNa meLavI zake che, paraMtu teo tenA Icchaka nathI. teo to Amika Rddhi pragaTa karavAnA Irachaka che, kAraNa ke Atmika trAddhi te temanI ane tIrthakara bhagavaMtanI samAna che, bADhA RddhimAM ja taphAvata che. eTale tenI temane apekSA-icchA hetI nathI. anicchakapaNe paNa keTalAka mahAtmAone te addhi prApta thAya che. A pramANe mahAtmAe sarvasamRddhi saMpanna hoya che, tethI uttama puruSoe bAhya RddhinI apekSA na karatAM A aSTakamAM batAvelI bhAva samRddhi-Atmika addhi meLavavAnI ja IcchA karavI ane tene mATe ja aharniza prayatna kara. 8. kuMvarajI - [je. dha. pra. 5. 30, pR. 70 ] Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 469 ] (22) ravivAvattinA vivecana-je nirmaLa jJAna jJAnInA anugrahathI tadaSTi yoge nija ghaTamAM ja sakaLa samRddhine joI-anubhavI pragaTa karI zake che te mahAzaye ja zubhAzubha karmanuM svarUpa samajI sarvatra samabhAve rahe che paNa temAM mugdha jananI mAphaka mUMjhAtA nathI. te karmanI vicitratA zAstrakAra have batAve che - A jagata badhuM karmavipAkane vaza che emAM to aMza mAtra zaMkA rAkhavA jevuM nathI, kAraNa ke e vAta anubhavathI sarvane siddha che, paraMtu ema jANavAnA phaLa tarIke prathama kanA pUrvArdhamAM kahe che ke-"munijano duHkhane pAmIne dina thatA nathI ane sukhane pAmIne vismita thatA nathI." A vAta atyaMta muzkela che. ghaNuM vAta kahevI sahelI hoya che paNa te pramANenuM vartana ati muzkela hoya che. duHkha game tevuM-nAnuM ke moTusadA ke asahya-kAyika ke mAnasika je prApta thAya tene dIna thayA vinA-dInatA batAvyA vinA sahana karavuM e jevI tevI vAta nathI. tema ja sukhane pAmIne tene anubhava karatAM AnaMda na tha, harSa na Ava, hadaya vika. svara na thavuM, e paNa bahu muzkela hakIkata che. je prANIne karmavipAkanA saMbaMdhamAM acaLa daDhatA thaI gaI hoya te ja tevI baMne sthitimAM samAna bhAve rahI zake che. 1. evA cakravaryAdika rAjAo hoya che ke jeo bhrakuTI vAMkI karIne koI parvatane toDI pADavA che ke te hukama kare te tenA sevake a5 kALamAM moTA parvatane paNa toDI nAkhI Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 470 ] zrI karavijayajI sapATa jamIna karI nAkhe che. evA baLavAna rAjAo paNa jyAre karma viparIta thAya che tyAre rAjyathI bhraSTa thAya che. anya rAjA tenA rAjyane mAleka thAya che. pahelA rAjAne bhAgI javuM paDe che ane tevI sthitimAM ajJAtapaNe bhaTaktAM keTalIka vakhata bhikSA paNa maLI zakatI nathI ane bhUkhyA sUI rahevuM paDe che. akabara bAdazAhanA bhayathI parvatamAM pari. bhramaNa karanAra pratApa rANAne keTalIka vakhata anna vinAnI sthitine paNa anubhava karavo paDyo che. bAdazAhane paNa namyuM na ApanAranI karmanA viparItANAthI AvI sthiti thayelI che. A to Adhunika aitihAsika daSTAMta che. evA pUrvakALanA aneka daSTAMte che. tAtparya e ke "karma pAse jIva rAMka che." 2. uparanI gAthAmAM kahelI hakIktathI viparIta hakIkata A gAthAmAM darzAvI che. A lokamAM kahe che ke zubha karmane udaya thAya tyAre eka raMka hoya te paNa ekachatra rAjyavALe eTale mahAdhuraMdhara cakravatI rAjA thAya che. Ane mATe zAstromAM aneka daSTAMta che. juo, parabhavamAM raMka bhikSuka hato te paNa eka divasanA cAritranA ArAdhanathI samrATa saMprati thaye, ke jenI traNa khaMDamAM AjJA pravarte. tema ja siddharAja jayasiMhanA bhayathI jyAM tyAM bhaTakatA kumArapALane azubha karmodaya pUro thaye tyAre te siddharAjanI ja gAdI para AvyA ane aDhAra dezanA rAjA thayA. sarvatra dayAdharma evo pravartA ke jevo bhagavaMtanA vidyamAnapaNAmAM zreNika rAjA jevA bhakta ane pratApI rAjAo paNa pravartAvI zakyA nahotA. A badhA zubha karmane prabhAva che. prAcIna daSTAMte A viSayane Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [71] lagatA jeTalA joIe teTalA maLI zake tema che, paraMtu vistAranA bhayathI ahIM ApavAmAM AvatA nathI. 3. A pramANe uTanI pIThanI jema kamajanya sRSTi vAMkIvicitra che. ene lIdhe jagatamAM aneka prakAranI vicitratA daSTie paDe che. eka manuSyanI eka bhavamAM ja aneka prakAranI judI judI dazAo dekhAya che. ghaDImAM parama sukhI hoya te parama duHkhI thaI jAya che, mATe dhanavAna hoya te ghaDImAM nirdhana thaI jAya che ane nirdhana hoya te kroDapati thaI jAya che AvI daSTanaSTa kamajanya sthiti joIne keNa gI puruSaviraktAtmA temAM rati-prIti kare ? tevA puruSane temAM AnaMda ke vizvAsa Ave ja nahIM. 4. duSTa karmane prabhAva kyAM sudhI A prANIne herAna kare che? te batAve che. apramatta munipaNuM pAmI, upazamazreNIe caDhI, karmone parAsta karI agyArame guNaThANe pahoMcelA munimahArAjA athavA jeo zrutakevalI thayelA hoya che temane paNa azubha karma pADI de che. zreNugata munine sattAmAM rahele sUkSma lobha udayamAM AvIne tyAMthI pADI de che eTale te zreNuyuta thAya che, eTaluM ja nahIM paNa tyAMthI chaTTe sAtame guNaThANe AvatAM, tyAMthI cothe ne bIje guNaThANe lAvI pahele guNaThANe paNa pahoMcADI de che, ane je zreNigata sthitimAM AyuSya pUrNa thayuM hota to je sarvArthasiddhi vimAnamAM deva thAta ane ekAvatArI thaI siddhipadane pAmata tene anaMtakALa paryata A duraMta saMsAramAM paribhramaNa karAve che. caMdapUvIne paNa pramAda ane nidrA tyAMthI pADIne nida sudhI laI jaI zake che. duSTa Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 472 ] zrI kapUravijayajI karmanI AvI avAcya prabaLatA che, tethI tene svAdhIna karavA mATe uttama jIve dareka prakAranA prayatna karavA yeAgya che. 5 A jIve ghaNA bhavAnA prayAsavaDe karIne A bhavamAM prApta thayelI manuSyabhavAdi aneka prakAranI uttama sAmagrI mahAmahenate meLavelI hAya che; chatAM alpakALamAM te visarALa thaI jAya che, ahIM paDI rahe che, chevaTa sudhI TakI rahetI nathI ane karmInA vipAka teA kAryasiddhi thatAM sudhI A jIvanI pAchaLa ne pAchaLa doDyA ja kare che, te thAkIne visAmA letA ja nathI. jIva vAraMvAra thAke che eTale tenI meLavelI sAmagrI vikharAi jAya che ane tenI pAchaLa paDela mAhurAjA tA thAkatA ja nathI eTale jIvane ekaleA paDele-dharma rahita dekhe che ke tarata ja tene krutimAM kheMcI jAya che. niraMtara-azrAMtapaNe te jIvanA chaLa ja joyA kare che. 6 chellA pudgalaparAvartane nahIM pAmelA, zuklapakSI nahIM thayelA, mArgAnusArIpaNAne nahIM pAmelA evA prANIonA dharmarUpa prANane te karmarAjA eka kSaNamAtramAM-jotajotAmAM ja harI le che ane chellA pudgaLaparAvartanamAM AvelA, zuklapakSI thayelA, samakita pAmelA tema ja sAdhupaNuM prApta karI chaThTha sAtame guNuThANuM paheAMcelA munirAjanA, tema ja pAMcame guNaThANe AvelA zrAvakeAnA, ane ceAthA guNuThANAvALA samakitI jIvAnA chaLane mAharAjA niraMtara joyA kare che ane jarA paNu chaLa-chidra maLI AvyuM ke tarata te joine te atyaMta harSita thAya che: pachI te chaLanA yA chidranA lAbha laine pAte tema ja tenA viSaya, kaSAyAdi parivAra tevA AtmA sAthe Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [473] haLImaLI jAya che, tenA mitra thaI jAya che ane pariNAme tenA hitazatru thaIne tene durgatie pahoMcADe che arthAt aneka prakAranAM duHkha ApI anaMta kALa bhavabhramaNa karAve che. pachI prANuM mArgAnusArI thayela hovAthI tema ja samakita pAmela hovAthI bhAvasthiti vadhAre na hovAne lIdhe dorAvALI soya jema kacarAmAMthI paNa pAchI jaDI Ave che tema te prANa puna: dharmanI sAmagrI pAme che, samakita meLave che ane ardhapuddhagaLa parAvartanI aMdara mokSasukhanuM bhAjana thAya che. 7 A pramANenA karmavipAkane ciMtavIne je prANI temAM sAmya-samabhAva dhAraNa kare che-prathama kalekamAM kahyA pramANe duHkha pAmIne dIna thatA nathI ane sukha pAmIne vismayayukta thatA nathI te prANa prAMte cidAnaMdaghana svarUpane prApta kare che. arthAt evA parama sukhanuM AsvAdana karanAra-tenA makaraMdane upaga lenAra madhukara-bhramara thAya che. bhavabhIru uttama janone A sthiti prAptavya che ane tene mATe ja sarva prayAsa karavA gya che. 8 kuMvarajI [je. dha. pra. pu. 30, pR. 103] (22) mava-DASTakam vivecana-prathamanA cAra lekamAM bhavarUpI-saMsArarUpI samudranuM ja vyAkhyAna kareluM hovAthI ane A saMsAra te ja kAraNathI udveganA sthAnarUpa siddha thato hovAthI prathamanA cAra lekanuM vivecana sAthe karavAmAM AvyuM che. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [474] zrI kapUravijayajI te A saMsAra ke jemAM kSaNika-alpakAlIna sukha prApta thavAthI A prANI Asakta thaI rahyo che te saMsAra kevo duHkhathI bharelo che te prathamanA cAra kalekamAM batAvavAmAM AvyuM che. tenI aMdara saMsArane samudranI upamA ApavAmAM AvI che. A pratyakSa dekhAto samudra paNa eTale badhe bhayaMkara che ke jenI aMdara hajAro utArUovALI virATakAya sTImaro jotajotAmAM garakAva thaI jAya che, ane bIjA paNa aneka prakAranA utpAto pavanAdikanI preraNAthI thAya che. samudramAM paDelA manuSpAdikane bhakSa karI janArA aneka krUra jIjaMtuo temAM rahelA che. pravahaNa ke sTImarAdikane bhagna karI nAkhanArA aneka khaDake AvelA hoya che. pANImAM DhaMkAIne pharatA baraphanA parvato meTI meTa sTImara sAthe athaDAI temAM gAbaDA pADI de che ane tene-tenI aMdara beThelA utAruone karoDonI kiMmatanA mAla sahita taLIe besADI de che. samudranI aMdara aneka jagyAe evA bhramaNe-vamaLa hoya che ke tenI aMdara je vahANa sapaDAI jAya to pachI temAMthI nIkaLI ja zakatuM nathI, tyAM ja tene vinAza thAya che. samudramAM eka jAtano agni (vaDavAnala) paNa guptapaNe rahelo che ke te jyAre UThe chejAge che tyAre moTA moTA yAnapAtrAne bhasma karI nAkhe che ane puSkaLa jaLanuM paNa zeSaNa kare che. samudranI aMdara uchaLatA taraMge hAlanA ATalAMTika mahAsAgaranI jema moTAM moTAM vahANa ne sTImarane UMce laI jaIne pAchI pachADe che. pavanavaDe bhayaMkara gajarava-ghughavATa temAM thayA kare che. keTalIka vakhata evI AMdhI thaI jAya che ke kaI bAju vahANa calAvavuM te paNa samajI zakAtuM nathI. AvI rIte A samudra paNa evo bhayaMkara che ke tenI bhayaMkaratAnuM kharuM bhAna pote jemAM Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [475] beThela che te vahANa ke sTImara jyAre tophAnamAM sapaDAya che tyAre ja thaI zake che. tenI bhayaMkaratA karatAM A saMsArarUpa samudranI bhayaMkaratA anekaguNa-anaMtaguNa che. A samudra te bahu herAna kare to eka vAra potAnA udaramAM ApaNane kheMcI jaI eka vAra prANuvinAza kare che, paraMtu saMsArarUpa samudramAM sapaDAyelA prANIone to anaMtA janmamaraNa karatAM paNa aMta-pAra AvatuM nathI. pratyakSa jaNAtA samudramAM dekhAtA khaDake, pavane, taraMgo, agni, jaLajaMtuo, gajarava, aMdhakAra vigerene sthAne saMsArarUpa samudramAM zuM che te uparanA cA2 kalekanA arthamAM batAvavAmAM AvyuM che te paNa pharIne TUMkAmAM jaNAvavAmAM Ave che. A saMsArasamudranuM vA jevuM kaThIna ajJAnamaya taLiyuM che arthAta saMsAra ajJAnathI vyApta che, temAM aneka prakAranA vyasano-kaSTarUpa khaDaka-parvata che ke jenA vaDe tene mArga viSama thaI paDe che arthAt saMsAranI aMdara rahelA aneka prakAranA kaSTothI pIDita prANIo zuddha-sIdhA mAge gAmanAgamana karI zaktA nathI. tenI aMdara vAMkecaka paNa sAdhya sthAne-mokSanagare pahoMcADe tevo mArga batAvanAra pravINa kaptAnarUpa gurumahArAjAnI khAsa jarUra che, te maLe te ja prANuM dhArelA sthAne pahoMcI zake che, nahIM to tenuM vahANa kaSTArUpe khaDako sAthe athaDAI bhagna thaI jAya che ne te saMsAramAM rajhaLe che. vaLI temAM tRSNArUpa mahApavanathI bharelA pAtALakaLazAo che ke jenAvaDe viSaya, kaSAye cittamAM aneka prakAranA saMka95vikalapa utpanna karI prANane bhramita karI de che. kAmadevarUpa agni temAM niraMtara prajavalita che ane te rAgarUpa IdhanavaDe dedIpyamAna rahyA kare che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 476 ] zrI karavijayajI arthAt saMsArI niraMtara kAmAgnithI baLelA-dAjhelA ja rahe che, tene kAmAgni kaI rIte zAMta paDatuM ja nathI. vaLI saMsArarUpa samudramAM roga, zokAdi bhayaMkara jaLajaMtuo eTalA badhA rahelA che ke je prANIone AkhA ne AkhA gaLI jAya che, potAnuM bhakSa karI de che arthAt jIva rogazekAdithI vyAsa thaI saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. vaLI dubuddhi, matsara, droha vigere vijaLI saMyukta mAThA pavane temAM ghughavATa karI rahelA che, prANu te te dene AdhIna vatI pitAnI kharI sthiti bhUlI jAya che ane unmArge pravarte che. e samudrane viSe pravahaNamAM beThelA manuSya paNa niraMtara bhayAkuLa ja rahe che. tene utpAta-saMkaTamAM paDatAM vAra lAgatI nathI. A pramANe saMsArarUpa samudra arthAt A saMsAra viSaya, kaSAya, ajJAna, gatRSNA, roga, zeka, vyasana, buddhi, matsara ane hAdika vaDe prApta hovAthI aparimita bhayaMkara chatAM paNa A prANI temAM e Asakta-lIna thaI gayA che ke tene temAM kAMI paNa bhaya lAgato nathI-nirbhaya thaIne temAM paDyo rahe che. paraMtu jyAre te tenI aMdara rahelA koIpaNa prakAranA utpAtane bhegI thaI paDe che tyAre ja tenA netro kAMIka UghaDe che, paraMtu te UghaDelA netre paNa pudgalAnaMdI jInA pAchA mIMcAI jatAM vAra lAgatI nathI. je jIvo alpasaMsArI hAya, mArgAnusArIpaNuM pAmyA hoya, samaktidaSTi thayA hoya tevA kharekharA bhavabhIru janenA netre ja pAchA mIMcAtA nathI. te te pUrepUrAM sAvadhAna thaI jAya che ane saMsArane kharekharA rUpamAM oLakhI temAMthI chUTA thavA aharniza ciMtavana kare che. temAMthI nIkaLavAne khare mArga zodhI kADhe che ane pachI te Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: 6 : , [ 477 ] mArge cAlavA avicchinna prayatna kare che. tene mATe ja pAMcamA lokamAM kahe che ke -" A pramANe bhavasamudra atyaMta bhayaMkara hovAthI jJAnI tenAthI udvigna cittavALA thaIne tene taravAne upAya sarva prayatnavaDe che che." 5 AvI tIvra IcchA thavAthI jJAnIo mokSamArganI zodha kare che-saMsArasamudrathI kema pAra utarAya? tene mATe batAvelA aneka dharmAdhyakSapraNIta mArgomAMthI sarvapraNIta mekSamArgane zodhI kADhI tene aMgIkAra kare che ane tenA ArAdhanamAM ananya cittavALA thAya che ke jema mRtyunA bhayathI telathI bharapUra mAtrane laIne AkhA nagaramAM pharanAra manuSya temAMthI jarApaNa tilabiMdu bahAra na paDavA mATe ekacitta thaI jAya che athavA te rAdhAvedha sAdhanAra dhanuSyadhArI avaLAsavaLA pharatA cakromAMthI upara rahelI rAdhA nAmanI pUtaLInA netra tarapha bANa mAravA mATe ekacitta thaI jAya che. 6 : AvA bhavabhIru prANIo parIsaha, upasargAdi duHkha sahana karavAthI sAMsArika duHkhothI mUkAya che. te upara daSTAMta Ape che ke jema viSathI viSanuM nivAraNa thAya che ane agnithI agni bujhAya che tema samabhAve sahana karelA duHkhe aneka prakAranA pUrvakarmone kSaya karI prAMte sarva duHkhothI mukta kare che. auSadhivaDe mAreluM viSa sthAvara jaMgama viSane haNe che ane agni sAme agni saLagAvavAthI prathamane agni bujhAI jAya che. A baMne daSTAMte anubhavIne anubhavagamya che. 7 ' A pramANe A saMsAramAM udvignatA thavAnI khAsa jarUra che. jyAM sudhI temAM AnaMda Ave-uga na Ave tyAM sudhI temAMthI chUTo paDavA-tenAthI mUkAvA kaNa prayatna kare ? kaI na kare. jene temAM udvega utpanna thAya te ja te prayatna kare. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [478] zrI karavijayajI uttama muni mahArAja bhavajaya prApta thavAthI ja zuddha vyavahAramAM pravarte che ane temAM vadhatAM vadhatAM AtmArAma-samAdhimAM teo ja nimajajana kare che. arthAt vyavahAramAM AgaLa vadhyA pachI tene AmasvarUpanA darzanamAM ja AnaMda Ave che. tene meLavavAne ja te prayatna kare che ane tenI prApti thAya-AtmasvarUpa prakaTa thAya tyAre ja te potAne kRtakRtya mAne che. uttama muni mahArAjanAM A sarva kAryanuM bIja bhavaudvega ja che. jyAre bhavauga utpanna thaye tyAre ja temAMthI chUTavA temaNe prayatna Adaryo. ane tene pAraNAme AtmasvarUpa meLavyuM-kavaraNathI vimukta thayA. e pramANe sarvajIe AtmasvarUpa meLavavA mATe prathama A saMsAranA kharA svarUpane jANI, temAM sarvatra bhaya, bhaya ne bhaya ja saMkrAMta thayelo che ema samajI tenAthI udvigna cittavALA thavAnI jarUra che. je tenAthI udvignatA prApta thaze te pachI jarUra temAMthI chUTavAne prayatna karAze ane tenA pariNAme prANuM uttama sAdhyane siddha karAze. 8. A saMsAra udveganuM ja kAraNa che e hakIkata ATha lekanA vivecanamAM bahu sArI rIte siddha karI che. saMsAramAM je kAMI zAMti upaje che te pUrve bAMdhelA sAtA vedanIya karmanA udayathI thayelI hoya che, paraMtu te lAMbo vakhata TakatI nathI, thoDA vakhatamAM ja nAza pAme che. emAM zAMti mAnanAranI bhUla tene sthira rahevAnI mAnIne thAya che. te na thavI joIe. temAM eTale saMsAramAM vAstavika zAMtinuM sthAna ja nathI. sarvatra uddega upaje tevA sthAne ja che, A rahasya samajavAlAyaka che. kuMvarajI | [ je. dha. pra. pu. 30, pR. 135] Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [479 ] (22) DhovartAtyAgASTam. - vivecana-jyAre daDha vairAgya vAsanAvaDe bhayarahita saMyama mArganuM ArAdhana karavA munijana samartha thaI zake che tyAre temane lokasaMjJA ADe AvI zakatI nathI, paNa vairAgyazUnya athavA maMda vairAgyavALAne te te naDyA ja kare che jethI zAstrakAra te lokasaMjJAnuM svarUpa kahe che - aneka prANIo aneka prakAranA dharmonuM pRthapha pRthapha rIte yathAzakita ArAdhana kare che. temAM moTo bhAga to ajJAna hoya che ke jeo pote je je prakAranI dharmakaraNa kare che tenI zuddha vidhine ke tenA rahasyane bIlakula samajatA nathImAtra gatAnugatika ja kare che. temane mATe ahIM kAMI kahevAnI AvazyakatA nathI, paraMtu jeo pote je je dharmakaraNa kare che tenA vAstavika paripUrNa phaLane jANe che, zuddha prakAre dharmakaraNa karI zake che, tenA rahasyane samaje che teo paNa jyAre lokasaMjJAmAM kheMcAI jaI AtmaraMjanane badale lokaraMjanAthe kriyA kare ane temanuM citta lekaprazaMsA meLavavAmAM doravAI jAya tyAre jJAnI janene atyaMta kheda thAya che. evA sujJa gaNAtA ane dharmakriyA karanArA bhavya jIvone mATe A aSTakamAM khAsa upadeza ApavAmAM Avyo che. sArA sArA su paNa lekamAM potAnI prazaMsA thatI sAMbhaLI, vadhAre vadhAre prazaMsA kema thAya tenA abhilASI banI, AtmaraMjanane bhUlI jaI, lokaraMjana tarapha DhaLI jAya che. te vakhate "janamanaraMjana dharmanuM, mUla na eka badAma" A zabdone taddana bhUlI jAya che. teone nidrAmAMthI jAgrata karavA mATe A aSTaka prabaLa upAyabhUta che. tenA prAraMbhamAM aSTakakAra mahAtmA kahe che ke - Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 480 ] zrI kapUravijayajI ' bhavadurga nuM ullaMdhana karavAmAM samartha evu chaThThuM guNuThANuM pAmIne leAkeAttara sthitivALA muni leAkasaMjJAmAM rakta thatA nathI. A vAta kharekharI che. paraMtu chaThThuM sAtamuM guNuThANu phsyu hetuM nathI athavA te bhAva angeAmanyA rahetA nathI tyAre bhUla thaI jAya che. tene mATe mIjA AAkamAM koM kahe che ke 'jema keAI mUkha kheranA badalAmAM ciMtAmaNi ratna ApI Dhe tema prANI janara Mjanane mATe saddhamane hArI jAya che cheDI de che.' kartA paNa A saMbaMdhamAM jjAdA zabdavaDe peAtAnA kheda pradazita kare che. A kAvyamAM Apela daSTAMta vicAravA ceAgya che. janara janane mATe karAtA saddhane athavA leAkara janamAM taNAi jaIne hArI javAtA sauMne mATe kheranA badalAmAM sarva prakAranA vAMchitAne ApanAra ciMtAmaNi ratna ApI denAra mUrkhanI upamA ApI che. AtmaraMjana mATe karAtA saddharma ciMtAmaNi ratna jevA che ane janaraMjana mATe karAtA dharma Ara jevA che. have A baMnenI taratamatA vicAra| te pachI je ThIka lAge te grahaNa kareA. 1-2 AgaLa cAlatAM kartA kahe che ke A lAkasaMjJArUpa mahAnadInA pravAhamAM kANu kANu taNAyA nathI ? prAye ghaNA taNAyA che; mAtra tene sAme pUre cAlanArA-tenA pravAhamAM nahIM taNAnArA rAja usa jevA mahAmunie ja che ke je temAM taNAtA nathI.' bIjA janA te sahajamAM peAtAnI sAdhyadRSTi cUkI jAya che. A saMbaMdhamAM keTalAka ajJAnIo ema kahe che ke-bhAi! leAkane avalakhIne je karIe te ThIka gaNAya. tenI sAmA na paDAya.' vaLI 'jema ghaNA karatA hAya tema karIe' Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 481 } ema paNa kahe che. A vAkyaracanAnA nirAsa karatA satA ceAthA aAkanA uttarArdhamAM kartA kahe che ke: jo leAka kare te karaze! teA mithyAdraSTinA dharma kadi paNa tajI zakAze ja nahIM. ' kema ke aneka jIvA tA mithyAdaSTi je hAya che, samakitI teA alpa hAya che. eTale ghaNAnA mA tA mithyA mArga hAya che. vaLI leAkamAM maheALA samudAya te ajJAna ane mithyA mArge cAlanArA ja hAya che. A jIva anAdikALathI te pramANe cAlatA Avye che ane aneka bhavamAM bhaTakatA Avye che. te raste teA siddhi thavAnI nathI, mATe ghaNA cAle te raste cAlavAnI vAta dharmanA saMbaMdhamAM cheDI dai, mahAjana-uttama puruSa je mArge cAlyA ne cAle che te mArge cAlavuM ke jethI AtmAnuM kalyANa thAya; te sivAya AtmakalyANa thavAnuM nathI. 3-4 jo A pramANe che teA pachI tevA uttama janeAne mAge leke zA mATe nahIM cAlatA hAya ane svaccha Mde cAlI sa'sAramAM ribhramaNa zA mATe karatA haze ? tenA uttaramAM kattA kahe che ke: ' A jagatamAM lAkikamAM ke leAkeAttaramAM zreyanA athI ghaNA hAtA nathI. jIe ratnanA vyApArI thADAka ja hAya che. te pramANe AtmahitanA sAdhaka paNa gheADA ( alpa ) ja hAya che." A leAkamAM lAkika ne leAkeAttara anemAM zreyanA athI thADA hAya che ema kahyuM che, tenA tApa e samajave ke vagaraprayAse maLatu hAya teA khuzIthI maLI jAo. evI rIte zreyanA-kalyANunA--lAbhanA athI teA ghaNA hAya che; paraMtu 31 Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] zrI karkharavijayajI laukikamAM zuddha nItine mArge cAlI game tevA kaSTamAM paNa nItimArgane tajyA sivAya zreyane-lAbhane meLavanArA alpa hoya che. ghaNA te kaSTa prApta thaye-saMkaTa paDe nItine jaLAMjaLI ApI de che. te ja pramANe lekottara mArgamAM-paramArthamAM uttama janee batAvelA mArge cAlatAM game tevuM kaSTa prApta thAya to paNa potAnA dharmane nahIM tajanArA-zraddhAmAM ke vrataniyamAdimAM dUSaNa nahIM lagADanArA bahu svalpa prANIo ja hoya che. saMkaTa paDe dharmane tajI denArA, temAM dUSaNa lagADanArA ghaNA hoya che, tethI lokika ne lokottara baMnemAM zreyanA athI alpa hoya che ema kahyuM che. 5 - "saMjJAthI haNAyelA manuSya nIcA namIne cAlatAM je pitAnI aAgamana sthiti batAve che te tenA pitAnA satyarUpa aMgamAM thayela marmaghAtanI mahAvyathA sUcave che. AvA bhAvavALo chaThTho loka alaMkArika bhASAmAM lekasaMjJAmAM lIna thaI gayelA dhama kahevAtA janenuM citra ALekhI batAve che. te khAsa dhyAnamAM levA lAyaka che. 6 chevaTanA be lekamAM kartA A aSTakanA rahasya tarIke kahe che ke-"AtmasAkSika saddharmanI siddhimAM yAtrAnI-lokaraMjanatAnI jarUra zI che? juo, prasannacaMdra rAjarSi durmukha dUtanA belavAthI lekamAM bALakuMvarane rAjya ApavAthI tenuM sAruM belAtuM nathI ema samajyA ane te vAtanA pravAhamAM vahyA sAtamI narakanA daLiyAM meLavyAM, ane jyAre temAMthI pAchA osaryA tyAre mekSasaMpattinA bhektA banyA. tevI ja rIte bharata cakravatI paNa lokasaMjJAmAM levAyA tyAre bhAI sAthe Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 483 ] ,, yuddha AraMbhyuM ane temAM na levAtAM AtmahitamAM tatpara thayA ke tarata ja kArya siddha karyuM * tethI " je muni parabrahmasamAdhimAM lIna thayA satA leAkasaMjJAne tajI de che te droha, mamatA ne matsararUpa varanA vinAza karIne ekAMta sukhanA leAktA mane che. " A paramArtha sarva bhavya jIvAe hRdayamAM dhAraNa karI rAkhavA lAyaka che. 7-8 vartamAna kALanI paristhiti tapAsatAM leAkarajananuM kAma vadhI paDayu che. leAkaraMjanamAM derAvAne lIdhe zuddha dharmArAdhanamAMthI pAchA haDI, ekAMta hita kare tevA dhakAne tajI dai, leAkamAM nAmanA karavA-leAkamAM sArA kahevarAvavA hajAre rUpIAnA kharca karavAmAM Ave che, vakhatanA ne buddhinA bhAga ApavAmAM Ave che; chatAM temAM keTalIka vakhata teA lAbhane adale UlaTI hAni thAya che. A saMbaMdhamAM khAsa vicAra karavAnI agatya che. peAte je kArya dharma saMbaMdhI mAnIne kare che temAM vAstavika dharma che ke nahIM? te citavavuM ane dharma saMbadhI peAte je kArya kare che te leAkara jana mATe kare che ke Atmara Mjana mATe kare che ? tenA peAtAnA AtmAnI sAkSIe vicAra karavA. jo e pramANe vicAra karavAmAM Avaze tA vicakSaNa puruSanA hRdayamAM tarata ja satya tarI Avaze ane mithyAmeADumAMthI-leAkamAM vAhavAha kahevarAvavAnA vicAramAMthI alaga thaI jaI Atmati thAya tevA kharekharA lAbhadAyaka kAmAM ja pravRtti karaze. AzA che ke A aSTaka lakSapUrvaka vAMcI tene saphaLa karavA uttama janA ughukta thaze. kuMvarajI [je. dha. pra. pu. 30, pR. 167] Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 484 ] zrI kapUravijayajI ( 24 ) razAstrAdam vivecana--aAkasaMjJA rahita hAi, pramaLa vairAgyayeAge puruSArtha vata AtmAthI sAdhujanA je zAstravacanane anusAre sacama-ArAdhana karI pariNAme akSayasukha pAme che te zAstrane graMthakAra vakhANe che. A aSTaka bahu gaMbhIra bhAvathI bhareluM che ane jJAnamArganI puSTi karanAruM che. enA a` lekhaka munirAje bahu sphuTa rIte lakheaA che, jethI vizeSa vivecananI apekSA rahetI nathI, chatAM yathAmati yakicita lakhavA prayAsa karyA che. A aSTakanA prAraMbhamAM nyAyAcArya mahArAja cAra prakAranA cakSu khatAve che. ca cakSu, avadhicakSu, kevaLacakSu ane zAstracakSu. kevaLacakSune sacakSu paNa kahevAmAM Ave che. prathamanA traNa cakSue teA danAvaraNIya karmonA kSayApazama ne kSAyika bhAvathI prApta thAya che, paraMtu caturthAM cakSunI prApti teA zrutajJAnAvaraNIya karmonA kSayApazamathI thai zake che. enA kSayApazama thavAmAM parama ane ameAgha hetu jJAnI munimahArAjanI avicchinna ane apratima bhakti karavI te ja che. tenAvaDe ja zAstracakSu prApta thai zake tema che. matijJAnAvaraNIyanA kSayApazamathI jenI buddhi tIkSNa ane vizALa hAya, te sAthe gurumahArAjanA parama vinayI hAya teA te zAstracakSu sahelAithI prApta karI zake che. ApaNA mATe avidhacakSu ane kevaLacakSunI prApti A bhava sabaMdhe tA aprApya che ane prathamanA carmacakSu vastudharmanuM vAstavika svarUpa khatAvavA asamartha che tethI kharuM vastusvarUpa Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 485] athavA kharuM dharmasvarUpa samajavA IcchanArane zAstracakSu meLavavAnI ja AvazyakatA che. e cakSu paNa kharI rIte te gRhasthAvAsa choDI muni paNuM aMgIkAra karanAra ja meLavI zake che, kAraNa ke viSayakaSAyamAM nimagna gRhastha tene pUrNAdhikArI ja thaI zakato nathI. jene tenA pUrNa adhikArI banavA AkAMkSA hoya teNe saMsArane meha tyajI daI mekSa prApta karavAnA parama sAdhanabhUta cAritradharmane svIkAra karavo joIe. saMsAra evaDe ne evaDe rAkha, putra, kalatra tathA dhanadhAnyAdi parigrahamAM nimagna rahevuM ane zAstracakSu meLavavA mATe apUrva zAstronuM adhyayana karavuM, gurugamathI tenI kUMcIo prApta karavI te keIpaNa rIte banI zake tevuM jaNAtuM nathI. tevA saMsArI prANanI tene mATe gyatA ja nathI, tethI ja jena siddhAMtakAre gRhasthane sUtrAdika bhaNAvanArane tema ja temAM sahAya karanArane utkaTa doSanA bhAgI kahelA che. pitAnI tathA prakAranI cegyatA sivAya te abhilASa kara ke prayatna kare te vyAdhigrasta sthitimAM rasAyaNa khAvA jevuM che. kAcA ghaDAmAM bhareluM jaLa jema ghaDAne ne pANIne baMneno vinAza kare che tema kAcA ghaDA tulya gRhastho apUrva jJAnane jIravI na zakavAthI tene ane pitAne baMnene vinAza kare che. A saMbaMdhamAM vizeSa lakhavuM aprastuta jANu mULa viSaya para AvIe. 1. A zAstracakSuvaDe thayelA zrutakevaLI mahArAjA traNe bhuvanamAM rahelA tamAma padArtho ane temAM rahelA anaMtA bhAvene kevaLI bhagavaMta sadaza jANe che ane te pramANe prarUpI zake che. zrI sImaMdharasvAmIe zakeMdra sanmukha jevuM nidanuM svarUpa kahyuM tevuM ja svarUpa Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 486 ] zrI kapUravijayajI zrI A rakSitasUri (kAlikAcArya) mahArAje iMdrane kahI saMbhaLAvyuM jethI bhagavate je temanA havAle ApeleA tenI iMdrane khAtrI thai. AvA prabaLa zaktivALA zAstracakSu meLavavA mATe kevA apramatta-bhAvanI AvazyaktA heAvI joie ? tenA vAcake vicAra karavA. 2 zAstra zabdamAM rahelA be akSaranA niruktithI evA artha karavAmAM Avye che ke zAsana karavAthI ane trANu karavAthI zAstra kahevAya che. arthAt meAkSamArga yathA batAvavAthI ane bhavyajanAnuM A saMsAranA du:khAmAMthI rakSaNa karavAthI zAstra zabda anvatAne pAme che. evuM zAstra te sarvajJakathita-vItarAgabhASita ja hAi zake. anya zAstromAM e ane bhAva ghaTI zakatA nathI, kAraNa ke rAgI, dveSI ane mehI devAnA tema ja tevA guruonA banAvelA ne batAvelA zAstro kharA meAkSamAga batAvI zakatA nathI. tee peAte ja sAMsArika sukhanA-pAlika sukhanA abhilASI hoya che, apeAlika sukhanI abhilASA paNa temane hAtI nathI. temaja saMsArane sarvathA du:khamaya temaNe jANyA ja nathI, tethI temanA racelA dharmazAstro saMsArI jIvAnuM saMsAranA du:khAthI rakSaNa kema karI zake ? na ja karI zake. 3. zAstra zabdanA vAstavika ane samajIne tevA zAstronA je Adara kare che teNe tenA upadeSTA . vItarAgane Adara te karyo ja che, kAraNa ke jenA vacanane Adara karavAmAM Ave tene zirasAvadya gaNavAmAM Ave-tenA vaktA te sa`thA mAnanIya-pUjanIya-va MdanIya hAya ja temAM Azcarya zuM ? ane jyAre vItarAga paramAtmAnA Adara karyo tyAre te prANIone sarva siddhio nizcaye saheje prApta thAya e ni:sa Mdeha samajI levuM. 4. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [48] jema aMdhArI rAtrie dIpaka vinA ajANyA mArge cAlanAra mANasa sthAne sthAne khalanA pAme che, tema AvA ayutama zAstracakSu meLavyA sivAya svamatikalpanAthI jeo uTapaTAMga calAve che, manamAM Ave te mArga batAve che ane pite yatheccha mArge cAle che teo durgatimAM gamana karavArUpa khalanA pagale pagale pAme che. tethI prathama zuddha cakSu meLavavA prayatna kare ane nirmaLa cakSu prApta thayA pachI tenAvaDe dekhavAmAM AvatA mArgo paikI niSkaTaka mArge gamana karavuM ke jethI nirvine mokSapurIe pahoMcI zakAya. adaSTa arthAt carmacakSue na dekhAya tevA-sAtizAyI jJAnavaDe ja dekhI-jANuM zakAya tevA padArthomAM-tevI hakIkatamAM zAstrane bAju para mUkIne tene abhyAsa karyA sivAya pitAnI buddhi para mustAka rahI tenA svarUpanuM nirUpaNa karavuM temAM khalanA thAya temAM zuM Azcarya ? jJAnacakSuvaDe ja joI jANI zakAya tevA padArthane mATe zAstracakSu je prApta karyA hoya te ja te kAma karI zake che, te sivAya a9pajJa chatAM pitAmAM sarvazapaNuM mAnI tevA viSayamAM mAthuM mAravuM te potAnI alpatA jagajAhera karavA mATe ja thAya che. 5. AvA zAstracakSu vinAnA manuSya zAstrajJAnanI apekSA rAkhyA sivAya kadI zuddha AhArAdi grahaNa karatA hoya to paNa tethI tenuM hita thatuM nathI, kAraNa ke zAstrAjJAnuM nirapekSapaNuM dharAvavuM ne zuddha annAdi levA temAM ajJAnatAno vilAsa che, je vilAsa potAnA gurune pAdasparza karavAmAM pApa mAnavuM ne tene bANa mArIne mAthA paranA morapIMcha grahaNa karavAmAM pApa na mAnavuM temAM raheluM che. 6 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [488] zrI kapUravijayajI - maharSio-gaNadhara mahArAjA zAstrane ajJAnarUpa sapanA viSanuM nivAraNa karavAmAM mahAmaMtra tulya, svachaMdatArUpa javaranA nivAraNa mATe laMghana tulya ane dharmarUpa-ArAmanA poSaNa mATe amRtanI nAka tulya kahe che. AvA atyuttama zAyarUpa cakSune prApta karavA mATe keNa prayatna na kare ? 7. - prati jJAnasAranA kartA mahApuruSa jJAnano sAra prakaTa kare che ke-"zAstrokta AcAranA kartA, zAstrajJa, zAstrokta mArganA upadeza ane zAstrarUpa ja eka daSTivALA mahAyogIo ja paramapadanemokSane prApta kare che. A lekamAMthI eka khAsa rahasya te e grahaNa karavAnuM che ke-emAM zAstranAM adhikArI tamAma prakAre mahAgIne ja kahelA che; paNa viSayakaSAyamAM nimagna, strIputrAdi parivAravALA, dravyopArjanamAM yatheccha pravRtti karanArA evA gRhasthone tenA adhikArI kahelA ja nathI. zAstrajJa thavAno adhikAra paNa tene kahe che, zAstradezaka paNe tene batAve che, zAakadanI upamA paNa tene Ape che ane zAstrokta AcAranA kartA tarIke paNa tene ja oLakhAve che. Adhunika samayamAM gRhasthagurunI mAnyatA vadhAravAne avicchinna prayAsa karanArAoe A uparathI pUrato dhaDo levAyegya che. saMsArInI hada keTalI che? kayAM sudhI che? teno paNa vicAra karyA sivAya gRhasthane khamAsamaNapUrvaka vAMdavA athavA te prakAre pitAne vAMdanArane niSedha na kare te baMne zuM batAve che? bharata cakravattI jevA ArIsAbhuvanamAM kevaLajJAna prApta karanArane paNa iMdra muniza grahaNa karyA pachI ja vAMce che, to jemAM sAmAnya prakAranA guNenuM paNa anizcitapaNuM che evA Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [489 ] gRhasthanI pratimA banAvavI ane te pratimAnI athavA tenI chabI ke pheTogrAphanI pUjA karavI, tenI AratIo utAravI, tene vaMdanA namaskArAdi karavA, karAvavA te ekAMta mithyAtvanI vRddhi karanAra che, ane te zAstracakSu vinAnA saMsAramAM pari. bhramaNa karavAnI IcchAvALA jIvanuM ja kartavya che. je kharA vaMdana pUjana yogya thavuM hoya-tevI gyatA meLavavI hoya te A aSTakamAM kahyA pramANe prathama zAstracakSu meLavavA ane pachI te cakSuvaDe je uttama mArga dekhAya te mAge gamana karavuM, e ja AtmAne kharekharuM hitakAraka che; te sivAyanI karI A aSTakamAM chaThThA lokamAM kahyA pramANe AtmahitakAraka thatI nathI. uttama che niraMtara AtmahitanA Icchaka ja hoya che. kuMvarajI [jai. dha. pra. pu. 30, pR. 200] (25) paripraSTikam vivecana-gatASTakamAM kahyA pramANe zAstra svarUpa jANyA pachI sujJa manuSya avazya tadanusAra vartana karavA tatpara thAya che. tevA vartanane aMge parigrahatyAganI khAsa AvazyakatA che, tethI have parigrahanuM kharuM svarUpa samajAve che. A aSTakanA vivecanamAM vadhAre lakhavAnI apekSA rahetI nathI, kAraNa ke tenA bhAvArthamAM jete vistAra karavAmAM AvyA che chatAM yatkiMcita kuraNa thavAthI kAMIka vivecana lakhavAmAM Avela che. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 490 ] zrI kapUravijayajI dhana te rIkaDa nANuM, dhAnya-aneka prakAranuM anAja, kSetra-te ghara, hATa, vADI, khAga, khagIcA athavA khetInI jamIna vigere, vastu-ghara vaparAzanI aneka prakAranI vastue ( gharavakarInI cIjo ), rUpuM ane seAnuM athavA tenA ghaDAvelAM AbhUSaNA, pada te trAMbu, pIttaLa vigere anya dhAtue athavA tenA banelA vAsaNA vigere, dvipada-nAkara, cAkara, dAsa, dAsI vigere, catupada-gAya, bheMza, baLada, gheADA, hAthI vigereA nava prakAranA parigraha * mukhya vRttie kahele che. emAM tamAma prakAranI vastuonA samAveza thai jAya che. parigrahamAM graha zabda hAvAthI tene eka prakAranA grahanI upamA A aSTakanA prathamanA AAkamAM kartAe ApI che. A kartA kahe che ke--" A parigraharUpa graha kAi navIna prakAraste che, kAraNa ke khIjA sUryacaMdrAdi graheA teA rAzithI parAvartana pAmyA kare che paNa A te game teTalI rAzi ( dravyanA DhagalA ) bheLI thAya teA paNa parAvarta nabhAva pAmate ja nathI; enI tRSNA te| vRddhi pAmatI ja rahe che. vaLI bIjA graheA te vakra gatimAM Ave tyAre mArga badale che, paraMtu A graha tA dravyAdikanI vRddhi thayA chatAM paNa vakratAne tajatA nathI, UlaTI vakratA vRddhi pAme che. vaLI anya magaLa, AMna vigere krUra kahevAtA graheA paNa sarvane sarakhI rIte pIDA karatA nathI, keTalAkane teA anukULa paNa thAya che ane aneka prakAranuM sukha paNa Ape che. paraMtu A parigraharUpa grahe teA AkhA jagatane viDaMbanA ja pamADI che. eNe kAine chevaTa sudhI sukhI rahevA ke thavA dIdhela nathI. kharA sukhI tA jyAre ene taje che tyAre ja thai zake che. ATalA kAraNeAthI A parigraharUpI graha koi abhinavagraha che. 1. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [41] vaLI e grahanA AvezathI Avezita thayelA ghaNA liMgadhArIo-vezadhArI bAvA, jegI, atIta, sAdhu, saMnyAsI tema ja jati vigere aneka prakAranA duSitanuM bhASaNa kare che ane aNachAjatA pralApa karI dhULa uDAve che. A grahane Aveza atyaMta bUro che. 2. A bAhya parigrahanI vAta thaI paNa e sAthe bIje atyaMtara parigraha paNa che ke jene A bAhya parigraha sahAyaka thAya che. te atyaMtara parigraha 14 prakArano che. traNa veda, hAsyAdi Saka, mithyAva ne cAra kaSAya. A atyaMtara parigraha to vaLI bAhya parigraha karatAM paNa vadhAre upadravakArI che. anaMta bhava paryata-anaMta kALa A saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che. A baMne prakAranA parigrahane je tRNavat tyajI de che te ja mahApuruSa jagatane pUjanika thAya che. bAkI bAhya ke atyaMtara parigrahavALA jagatane pUjavA gya nathI. 3. ! jyAM sudhI upara jaNAvelo atyaMtara parigraha evo ne e hAya-temAM kAMI paNa khaMDanA thaI na hoya-tene ochA karavAno prayatna karyo na hoya tyAM sudhI bAhya parigraha kadi sarvathA tajI de te paNa teno tyAga vRthA che; kema ke sarpa kAMI bahAranI kAMcaLI cheDI devAthI nirviSa thato nathI, paraMtu tenA mukhamAMhenI jherI dADha je pADIne kADhI nAkhavAmAM Ave tyAre ja nirviSa thaI jAya che. te pramANe bAhya parigraha upara jaNAvelA viSaya, kaSAya ne mithyAtvarUpa che tene taje te pachI tamAruM prANahAraka viSa gayuM eTale bAhya parigraha chUTI ja jaze, te rahevAno ja nathI. ane kadI alpa kALa rahe te paNa jherI dAMta vinAnA sapanA DaMzanI jema te vikAra karavAno nathI. 4 Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 492 ] zrI kapUravijayajI jema mahAt sarAvaranI pALa tUTI javAthI athavA teADI nAkhavAthI aMdara rahela tamAma pANI vahI jAya che tema parigraharUpI pALa tUTI teA pachI AtmAnI aMdara karmarUpI jaLa rahI zakatuM nathI te svayameva khAlI thai jAya che. tene rAkanAra parigraha paranI mamatArUpa pALa ja che. jyAMsudhI mamatAbhAva che tyAMsudhI karma rUpI jaLa avicchinna bhareluM ja che, tethI mamatva bhAva tajavAnI khAsa AvazyaktA che. pa je yAgI puruSa strI, putra, parivArAdi uparanI mUrchA ke je eka prakAranA parigraha ja che tene tyajI de che-mamatAneA soMga cheDe che ane mAtra jJAnadhyAnamAM ja nimagna thaI jAya che-temAM ja lInatAvALA thAya che tene pachI khAdya pudgalanI niyaMtraNA zuM karI zake? kAMi karI na zake. tene te niyaMtraNA niyaMtraNArUpa ja rahetI nathI; tenuM svarUpa ja palaTAi jAya che. tene te satra samabhAva prApta thAya che eTale svaparanA bheda TaLI javAthI niyaMtraNAnu samULa unmUlana thAya che. 6. evA mahApuruSanA AtmAmAM pragaTele jJAnarUpa dIpaka niSparigrahatArUpa sthiratAne pAme che. te vakhate aneka prakA ranA dharmapakaraNA paNa tene khAdha karatA nathI. UlaTA te madadagAra thAya che ane nivRta eTale pavana vinAnA sthAnanI garaja sAre che. mamatApaNAne aMge AtmAne bAdhakArI hoya che te ja samatApaNAne aMge sAdhanabhUta thai paDe che. eka apekSAe je upakaraNa che teja mIjI apekSAe adhikaraNa thai paDe che, paraMtu je tene upakaraNapaNe ja upayAgamAM le Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 493 ] che tene te cAritra ArAdhanamAM sahAyaka thaI paDe che. kiMcit paNa hAnikAraka thatA nathI. 9 A jagatamAM aneka prakAranA padArtho rahelA che. temAMnAM amuka amuka padArthonI upara mamatAbhAvane laine prANIe peAtAnuM svAmIpaNuM mAne che eTale tenA uparanI mUrchA che te ja parigraha che. bAkI svAmIpaNuM mAnavA ke na mAnavAthI vastunuM svarUpa kAMI badalAtuM nathI. paramAtmAe eTalA ja kAraNathI vastune parigraha kahela nathI, paNa tenA paranI je mUrchA-mamatA-mArApaNAnI buddhi te ja parigraha che ema kahela che. ahIM paNa kartA kahe che ke jenI buddhi mUrchAvaDe AcchAdita thayelI che tene jagata badhu parigraharUpa che ane jenI buddhimAMthI mUrchA nAza pAmI che-kAi paNa vastu upara-yAvat peAtAnA zarIra upara paNa mUrchA nathI tene A jagata badhuM aparigraharUpa che. tene jagatanI koipaNa vastu AtmasaMpatti meLavavAmAM-tene prakaTa karavAmAM bAdha karatI nathI. 8. A parigraha ne aparigrahanu chevaTe khatAveluM svarUpa khAsa dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che. kartAe A aSTakamAM parigrahanA svarUpane bahu phruTa kareluM che. temanI karelI aDhAra pApasthAnakeAnI sajjhAyA paikI pAMcamI parigrahanI sajjhAyamAM A aSTakanA prathamanA e zleAkanA bhAvA vALI e gAthAe nIce pramANe mUkelI che. navI palaTAye rAzithI, mArgI kaDhi na hoya; saluNe! parigraha graha che abhinavA, sahune dIdhe duHkha sAya. saluNe ! Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 494 ] zrI kapUravijayajI parigraha grahavaze li'gIyA, lei kumataraja zIza; jima tima jaga lavatAphare, unmatta heAya niddeiza parigraha mamatA parihA. saluNe ! saluNe ! A aSTakanI sAthe A pAMcamI sajhAya paNuM manana karavA lAyaka che. temAM paNu kartAe bahu uttama bhAva pradarzita karyo che. atra sthaLa sa kAcanA kAraNathI te dAkhala karavAmAM Avela nathI. [ jai. dha. pra. pu. 30, pR. 240, ] kuMvarajI (26) anumavAn vivecana--khAdya ane abhyaMtara ubhaya parigrahanA tyAgI niMtha munijane pavitra zruta-zAstranA paricaya karIne pariNAme je anubhava jJAnavaDe svAtmAnubhava saMpAdana karI zake che tenA mahimA-prabhAva zAstrakAra varNave che. A aSTaka bahu gaMbhIrabhAvavALuM che. anubhavajJAnanA adhikArI samitiSTi jIvA che. anubhavajJAna zrutajJAnanA pUrNa abhyAsIne tenA kArya rUpe thAya che ane te kevaLajJAnarUpa sUrya ne aMge aruNuAdaya jevuM che. A saMbadhamAM bhASAnA lekhaka munirAje sAruM ajavALuM pADeluM heAvAthI ahIM vadhAre lakhavAnI AvazyakatA rahetI nathI te paNa yathAmati kAMika vizeSa spaSTatA karI che. paMDita puruSA divasa ne rAtrinA madhyamAM jema saMdhyA hAya che tema kevaLajJAna ne zrutajJAnanA madhyamAM anubhavajJAnanI sthiti Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 495 ] matAve che. sarva zAstrAnA abhyAsathI tA mAtra meAkSamArganuM digdarzIna thAya che. khAkI bhavasamudranA pAra pAmavA mATe te anubhavajJAnanI ja khAsa jarUra che. atIndriya eTale iMdriyenA viSayamAM na AvI zake tevuM parabrahmanuM svarUpa arthAt parabrahma tene vizuddha anubhava vinA khIjA kAI prakAre jANI zakAya tema nathI. zAstrAnI seMkaDA yukti temAM kAma AvatI nathI. temAM te maneAmana sAkSInI jema vizuddha AtmA ja vizuddha parabrahmane joI zake che. tenA madhyamAM karaNa tarIke anubhavajJAna kAma kare che, tyAM bIjuM sAmAnya jJAna kAma karI zakatuM nathI, tethI anubhavajJAna meLavavA mATe satata prayatnanI jarUra che. jo hetuyuktivaDe atIdriya padArtha jANI zakAtA haiAta tA prAjJapuruSA te jANavAnA prayatna karavA cUkata nahIM; paraMtu emAM hatuvAda cAlI zakatA nathI, emAM te anubhavajJAnanI ja jarUra che. e anubhavajJAna zrutajJAna jyAre Thare che-sthirabhAva pAme che-AtmA zAMtavRttimAM Ave che tyAre utpanna thAya che. ane tyAre ja aMdriya padArthonuM satya svarUpa sahaje samajI zakAya che. te sivAya kalpanAe te ene mATe ghaNA zukapAThI paMDitA karI cUkayA paNu kSIrAnnamAM pharate cATuvA jema tenA rasanA AsvAda jANI zakatA nathI tema anubhavajJAna vinA te tene jANI zakyA nahIM; kema ke tenA AsvAda te anubhavarUpa jIbhavaDe ja laI zakAya tema che. nidrupaNAnA anubhava vinA ni brahmanA anubhava thaI zakatA nathI. te vANImaya, lipimaya ke manAmaya athAt lipi eTale akSararacanA, tenA viSaya thaI zakatA nathI. te te AtmAnA anubhavane viSaya ja thaI zake tema che. prANIonI cAra dazAo paikI Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 496 ] zrI kapUravijayajI ceAthI ujAgaradazAmAM eTale jyAM kalpanA mAtranI zAMti thayelI hAya che temAM ja anubhavanI prApti thAya che. anubhava ceAgya dazA te ja che. mAkInI traNa dazAe (suSupti, svApa ne jAgara )ne teA saMsArI jIva mAtra anubhava karyA kare che; paraMtu tethI kAMi kAryasiddhi thatI nathI. e tA meAhanIyaka - janya dazAe che, mAhanA vilAsa che, saMsAraparibhramaNunA hetu che ane AtmAne ahitakara che; chellI eka dazA ja AtmAne hitakara che. te meLavavA mATe prathama prayAsa ghaNA karavA joie. tene mATe ceAgyatA meLavavI joie, te dazA kAMi ekAeka prApta thaI zake tevI nathI. ceAgI puruSAne ja te dazA prApta thAya che. saMsAramAM vAsa karIne rahelA vikArI prANIone emAM avakAzaja nathI. ene enI gaMdha paNa Ave tema nathI. tethI te dazAne prApta karavA mATe saMsAra tajavAnI ja khAsa apekSA che. saMsArathI nyArA thayelA-jemanA hRdayamAMthI saMsAranI vAsanA mAtra UThI gayelI heAya evA mahAmunie zAstraDhaSTivaDe eTale zrutajJAnavarDa prathama sakaLa zabdabrahmane jANIne pachI svasa Mvedya evA parabrahmanA anubhava kare che. A sthiti atyaMta durghaTa che, meghI che, muzkela che, saheje prApta thAya tevI nathI; paraMtu jene te prApta karavA DhaMDha abhilASA che--jijJAsA che, teNe prathama saMsArathI nyArA thai, viSaya kaSAyanA yathAzakti jaya karI, zrutajJAnanA baLane vadhArI, samabhAvamAM sa'prayukta thai pachI anu. bhavajJAna meLavavA tatpara thavuM eTale te saheje prApta thaze. ene mATe prathama jJAna kriyA khanenI apekSA che, pachI mAtra jJAnanI ekalAnI ja apekSA che. A sthitinuM varNana game teTaluM karIe paNa te pUrNa paNe zabdagocara thai zake tema nathI. te te Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [47] AtmAnA anubhavane ja viSaya che. evuM amUlya anubhavajJAna meLavavA dareka samakitadaSTi jIvoe prayAsa karo, kAraNa ke e prayAsanuM pariNAma je lAbhamAM Ave to pachI apratipAtI jJAna-kevaLajJAnanI prApti bahu najIka thaI jAya che, ane AtmA a85 kALamAM ajarAmaradazAne prApta kare che. kuMvarajI [ je. dha. pra. pu. 30, pR. 273 ] -9URhuM-- (27) yogASTamam vivecana--gane A ati mahattvane viSaya ApaNe jarA vivecana karI samajavA yatna karIe. mokSasukha sAthe jIvane joDI Ape tene vega kahevAya. evI yuganI vyAkhyA batAvI che te bahu manana karavA gya che. paraMparAsAdhya-aMtima lakSyasthAna mekSa hovAthI tene joDI ApanArane vega kahevAmAM Ave che, te yeganI ItikartavyatA sUcave che. A vyAkhyAne maLatI vyAkhyA zrI haribhadrasUrie gadaSTisamuccaya graMthamAM ApI che, je paNa vicAravAyegya che. teozrI kahe che ke "agane gemAM utkRSTa ga kahevAmAM Ave che ane te cadame guNaThANe hevAthI mokSanI sAthe joDI denAra che. sarvasaMnyAsa e tenuM svarUpa che." pataMjali yoganI vyAkhyA karatAM kahe che ke "cittavRttino nirodha te yoga" e vAta jena mAnasazAstrane anukULa nathI e paNa atre jaNAvI devuM prAsaMgika gaNAze. upara ganI je vyAkhyA batAvI che te te zabdanI vyutpatti sAthe paNa barAbara maLatI Ave che. 32 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [498] zrI kapUravijayajI sthAna ane varNavegane karmayugamAM gaNavAmAM AvyA ane artha, avalaMbana ane ekAgratAne jJAnayegamAM gaNavAmAM AvyA pachI eka bahu agatyanI vAta batAvI te para dhyAna kheMcavA yogya che. A pego viratibhAva dhAraNa karanArane eTale tyAgabhAva AdaranAra-graMthibheda karanAra ucca daSTivAnA prANIne avazya prApta thayelA hoya che. temAM je ke taratamatA hoya che, paraMtu tene sabhAva te jarUra hoya che. egaprAptinI zarUAta prANI jyAre Asannasiddha dazAmAM Ave che tyAre thAya che, te pahelAM tene tenI prApti thatI nathI. aMtima pudgalaparAvarta mAM jyAre prANa Ave che tyAre tenI pragati bahu vegapUrvaka AgaLa vadhe che ane temAM tene gaprApti thatI jAya che. jyAre samya baMdha thavA sAthe graMthine bheda thAya tyAre unnatikramamAM te bahu AgaLa paDate bhAga bhajave che. A graMthibheda pUrve bIjamAtra hoya che ane sabhyatvanI prApti thayA pachI te vizeSa vyakta rIte jaNAI Ave che. jema jema guNazreNi vadhatI jAya che tema tema bhegamAM pragati thatI jAya che. ahIM kRpA, nirveda, saMvega ane prazamane utpanna karanAra ga che ema kahyuM. te cAre guNe bahu lakSyamAM rAkhavA gya che. samyaktvanA pAMca liMga batAvyAM che eTale amuka prANImAM samyaktva che ke nahi tenAM nirNayasUcaka pAMca cihno batAvyAM che te paikI A cAre liMga che ane pAMcamA AstiSpa nAmanA liMgane upalakSaNathI sAthe samajI levuM e paNa sUcana che. yeganA ATha aMgamAM prathama aMga yama nAmanuM che. enA gAcAryo cAra vibhAge batAve che. te A pramANe-IcchA, Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 499 ] pravRtti, sthira ane siddhi. je prANIoe yama kareleA hAya tenI kathA sAMbhaLavAmAM Ana Ave ane tevA yama karavAnI icchA thAya tene prathama icchAyama kahevAmAM Ave che. ahIM hajI vicAraNAmAM ceAga che, te sArA che, kartavya che, AdaraNIya che eTalI buddhi A prAthamika yamamAM thAya che. tyAMthI pragati karatAM upazama bhAvapUrvaka yamanu pAlana karavAmAM Ave tene bIjo pravRttiyama kahevAmAM Ave che. ahIM je pAlana thAya che te prAthamika prakAranuM samajavuM. pravRttacakracAgIomAM A prathamanA e cameA hAya che. kSayApazama bhAvathI aticArAdi dUSaNa na lAge tevI rIte ceAganI prakriyA karavI te sthirayama che. ahIM prakRtithI prANInI evI suMdara dazA thai jAya che ke enA vartanamAM aticAra-dUSaNu lAge tevuM rahetuM nathI, upacegapUrvaka vartana kare che ane tethI khAdhakanA tene bhaya lAgatA nathI. zuddha aMtarAtmadazAmAM utkRSTasiddhisAdhaka yAganI acitya vIhviAsapUrvaka prakriyA karavAmAM Ave tene cAthA siddhiyama kahevAmAM Ave che. A cAre yameA anukrame ceAgamAM vizeSa pragati matAve che. enA uparathI yAgamAM kAryakrama kevA prakAranA rAkhavAmAM AvyA che te paNa jaNAi Ave tevuM che. prathama vicAra suMdara thAya, zubha vastune ALakhAya, pachI tenA tarapha Adara thAya, pachI tenuM pAlana thAya, pachI vizeSa pAlana thAya ane pachI pAlana karavAmAM ati AnaMda Ave ane temAM ja ka byapUrNatA manAya. yame pAMca prakAranA paNa gaNavAmAM Ave che ane te ahiM'sA, satya, asteya, brahmacarya ane parigraha. tyAgarUpa che. atra je yama batAvyA che te pratyeka pragatidarzIka hAIne bahu AnaMdadAyaka hakIkata samajaNumAM lAve tevA che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 500 ] zrI aravijayajI - sthAna vigere pAMca prakAranA vegone aMge pratyekanA prIti, bhakti, vacana ane asaMga evA cAra vibhAga pADavAmAM AvyA che te paNa atizaya manana karIne samajavA gya che. e cAra vibhAge zrI haribhadrasUri mahArAjanA banAvelA SaDazaka graMthAnusAra che. strInuM piSaNa jema rAgathI karavAmAM Ave che tevI rIte prItithI-rAgapUrvaka anuSThAna karavAM te prItianukAna nAmanA prathama vibhAgamAM Ave che. ahIM prazasta rAga thAya che, te jo ke tyAjya che paNa sAMsArika rAganI ape. kSAe suMdara che ane pragati mArgamAM rAgane sarvathA tyAga thavA pahelAM suMdara anuSThAna tarapha prIti thavAnI jarUra che. mAtAnuM bharaNapoSaNa bhaktithI thAya che tevI rIte bhaktipUrvaka anuSThAna karavAM te bIje bhakti anuSThAna vibhAga che. ahIM paNa rAga che paraMtu te prazasta che ane temAM mahattAne aMza rahelo che. zAstra athavA ziSTa puruSonI AjJA pramANe anuSThAna karavAM te vacana anuSThAna. ahIM ziSTanI prathama zodha karavI paDe che ane eka vakhata ziSTatvanI pratIti thayA pachI teonuM prAmANya svIkAravuM joIe. AyuSyanI alpatA ane mAnasika baLanI eAchAzane lIdhe ziSTa jane zuM kahe che te vicAra karI samajavAno yatna kara e ja kartavya che. svAbhAvika rIte ziSTa vacanAnusAra vartana thaI jAya te asaMga anuSThAna. ati utkRSTa vartanadazA A asaMga anuSThAnamAM thAya che. tyAM prANunuM vartana ja evuM suMdara svAbhAvika rIte thaI jAya che ke asuMdaratA temAM thatI ja nathI. jema hAla vibhAva e svabhAva jevo thaI gayo che tema asaMgamAM svabhAva sAdhAraNa thaI paDe che. ahIM nirodha saMskAranI vRddhi thAya che ane Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 501 ] vyutthAna saMskAranI nyUnatA thAya che. ene laIne je uttama dazA utpanna thAya che te pAta MjalanI prazAMtavAhitA sAthe maLatI Ave che. phera mAtra eTaleA ja che ke pAta jalanI prazAMtavAhitA athavA bodhanA visabhAgaparikSayamAM jyAre samyagbadha hatA nathI tyAre ahIM te hAya che ane sAthe sAdhyanu sAmIpya hAya che. sAla mana ane nirAla bana evA e prakAranA ceAgA batAvyA te dharmadhyAna ane zukaladhyAnane age che. dharmadhyAnanA AjJA, apAya, vipAka ane saMsthAnanI vicAraNA e prakAre temaja pi'Dastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta dhyeyanI je adbhuta vyavasthA jaina yAgAcAryoe batAvI che te sAla anarUpa che, bahu AnaMdaprada hakIkata pUrI pADe tevI che ane bhAvanArUpe amalamAM mUkatAM paNa cetananI aciMtya pragati karAve tevI che. A dharma dhyAnanA AkhA vibhAga sAlamana yeAgamAM Ave che. tyArapachI unnatite kramamAM AgaLa vadhatAM zudhyAnanA vibhAga Ave che, nirAlaMbana dazA batAve che. enA cAre vibhAgeAmAM mAhyaAlaMbananI jarUra nathI. prathamanA be vibhAgamAM chadmastha dazA hAya che ane tene aMte kaivalya sUrya pragaTavAthI leAkAleAkasvarUpa dekhAya che. trIjA vibhAgavALI sayeAgI avasthAne De jyAre ceAthA vibhAgavALI aceAgI dazA prApta thAya che tyAre prANI zailezIkaraNa karI mahAsukhasthAna siddhanI nivAsabhUmimAM praveza kare che ane tyAM niraMjana nirAkArasvarUpe cidAnaMda ghanamaya caitanya saMsArAtIta mahA unnatta AtmadazA anubhavI niraMtara AnaMda kare che. tyAM gayA pachI saMsArabhAva kadI pharI vAra prApta thate nathI, du:khanA anubhava thatA nathI ane tyAMthI pAta thatA nathI. e dazA prApta karavI e yAganuM Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 502 ] zrI kapUravijayajI sAdhya che, aMtima lakSyasthAna che ane uttama Adarza che. ceAganA aneka viSayeA para vicAraNA karatAM A siddhadazAnuM svAbhAvikapaNuM ane parabhAvanuM virUpapaNa nira Mtara lakSyamAM rAkhavuM. e siddha dazA prAptavya che ane enI khAtara game teTale prayAsa karavAmAM Ave teA te kavyu che. yAgamAM pragati karavI e eka prakAranA sAdhyaprAptinA prayAsa che ane teTale darajje ane te hetue te khAsa AdaraNIya che. saiAktika [ jai. 1. pra. pu. 30, rR. 305 (28)niyAnAdar vivecana--A aSTaka ucca koTInA jIvAne mATe khAsa upayAgI che ane te hiMsaka yAganA niSedha karI satyayAga( yajJa ) samajAvavA mATe ja lakhavAmAM-racavAmAM Avyu che. ajJAna manuSyAne aihika sukhane lagatA aneka prakAranA ( rAjya, srI, putra, dhana vigere ) lAbheAnI prAptinA kAraNu samajAvI aihika sukhAbhilASI brAhmaNAdikAe peAtAnI vAsanAne tRpta karavA mATe aneka prakAranA tiryaMcAneA haiAma karavArUpa yajJanI pravRtti zarU karI che. tevA yajJanI pravRtti vIzamA tIrthaMkara zrI munisuvratasvAmInA tImAM thayelA pava ta vagerethI zarU thai che, jenI hakIkata jaina rAmAyaNamAM savistara Ave che tyAMthI vAMcI levI. ahIM vistAranA bhayathI lakhela nathI. . evA hiM sAkAraka caDDA te kharA yajJA( yAga ) nathI, paNu satya-nizcita yAga( niyAga ) tA dhyAnAgnimAM karma rUpa hutadravya Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [53] ne homavA arthAt dhyAnAgnivaDe karmone bALI devA-karmonI nijerA karavI te ja che. A hakIkatanI A aSTakamAM bahu sArI puSTi karI che. artha lakhavAmAM paNa sAro vistAra karelo che tethI vivecana lakhavAnI AvazyakatA nathI te paNa TUMkAmAM lakhavAmAM AvyuM che. zAstrakAra kahe che ke-je tAre AtmAnI ucca dazA prApta karavI hoya te pApakArI karmayajJane choDI pApavivRMsakArI jJAna yegamAM pravRtti kara. karmayajJa vedokta hovAthI karavA yogya tuM mAnate hoya to temAM tArI bhUla thAya che, kAraNa ke evA hiMsaka ya mULa vedomAM hatA ja nahIM. A yajJanI prarUpaNAvALA veda te navIna vede che. ene mATe zrImAna AtmArAmajI mahArAje pragaTa karela jenatajvAdaza, ajJAnatimirabhAskara ane tatvanirNaya prAsAda e traNe graMthomAM ghaNA vistArathI spaSTIkaraNa kareluM che. vItarAganI dravyapUjA vigere paNa yajJa kahevAya che paraMtu tenA adhikArI gRhastha che; yegIo te jJAnayajJanA ja adhikArI che. tene mATe vItarAganI dravyapUjAdi yajJo paNa kartAvyarUpa nathI. dareka kArya adhikArI paratve ja kartavyarUpa gaNAya che. dareka kartavya darekane (gRhastha, yegI vigere sarvane) karavA yogya hotA nathI. yajJAdi karma paNa bhinna uddezavaDe arthAta yogyatA viruddha anya uddezavaDe karavAmAM AvyA hoya to te tethI bhinna phaLa ApatA nathI, arthAta je uddezathI karavAmAM AvyA hoya te prakAranuM ja ochuM ke vadhatuM phaLa Ape che. tethI ahiMsaka yo paNa zubha uddezavaDe ja sAdhyane nirNaya karIne karavA ucita che. uttama jIvoe jJAnAgnimAM ahaMkAra, krodha, lobha, moha, matsara, paradrohAdi aneka prakAranA durgAne ja hAma karavA Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa04] zI kapUravijayajI yogya che. yogIone mATe te e ja yajJa kartavyarUpa che tethI anya sarva yane akartavyarUpa samajI kharA kartavyaparAyaNa thavuM joIe. AvA kAraNathI ja brahma je AtmA tenA hita mATe ja sarvasvanuM arpaNa karanAra, brahma daSTivALA, brahma sAdhana karanArA, brahmavaDe abrahmane brahmane viSe brahma guptivALA thaIne hama kare che, tevA brahmAdhyayanamAM niSThAvALA ane parabrahmamAM samAdhivALA brahmo ( AtmAo ) kharA niyAgane oLakhIne tene ja Adare che ke jethI teo pApakarmathI lepAtA nathI. A aSTakanA adhikArI tema ja tenA kharA svarUpanA lekhako bahu alpa hoya che tethI ahIM teno vistAra karavAmAM AvyuM nathI. A aSTakanuM rahasya e che ke hiMsaka yone tajI daIne ahiMsaka yajJa karavA uttama chAe tatpara thavuM. gRhasthAe paNa aihika sukhanI AzAe kadI paNa pApakArI ya karI potAnA AtmAne pApa pravRttithI lipta kare nahIM, kAraNa ke tevA yajJathI batAvavAmAM Avata lAbha mAtra bhramaNurUpa che. tenAthI tevA prakAranA kahevAmAM AvatA aihika sukhenI paNa prApti thatI nathI, mAtra tenAthI to tevA yajJa karAvanArAnI vAsanA ja tRpta thAya che, mATe dhyAnAgnimAM karmone athavA jJAnAgnimAM ahaMkArAdino homa karavArUpa bhAvayajJa kare ane dravyayajJa karavAnI IcchA thAya to vItarAganI dravyapUjA aneka prakAranA uttama dravaDe tenA adhikArI gRhasthAe karavI ke jethI aihika ne Amumika baMne prakAranA sukhanI - prApti thaI zake che. kuMvarajI [ je. dha. 2. pu. 30, pR. 337] je Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [55] (26) jUnA vivecana-vana dhAtu devapUjAmAM pravarte che ethI yogayajJane artha devapUjA evo thAya che e saMbaMdhathI AvelI dravyabhAvapUjAnuM svarUpa zAstrakAra pratipAdana kare che. pUjyanI pUjA be prakAranI che eka dravyapUjA tathA bIjI bhAvapUjA. zubha athavA zuddha lakSathI karavAmAM AvatI dravyapUjA bhAvapUjAnuM kAraNa hovAthI te cogya adhikArI jIvane adhika upakArI thAya che. AraMbhavALAM kAryamAM rakta gRhastha dravya pUjAne mukhyapaNe adhikArI che, ane sarva AraMbharahita muni bhAvapUjAnA ja adhikArI che. vaLI gRhastha paNa zuddha lakSathI dravyapUjAvaDe bhAvane paNa sAdhI zake che, pariNAme te bhAvapUjAno paNa adhikArI thaI zake che, mATe socita kartavya karavAmAM pramAda nahi karatAM zuddha lakSapUrvaka AtmArpaNa karatAM rahevuM joIe. prathama bhAvapUjAnuM svarUpa pratipAdana kare che. zuddha sAdhya lakSathI je gRhastha dravyapUjA karavAmAM AdaravaMta thAya te te paNa aMte tevA bhAvane pAme che. bhAvaniSTha rahevuM e muninuM te khAsa kartavya ja che. - A aSTakamAM pUjA zabda dravyapUjA ne bhAvapUjA baMnene samAveza che, paraMtu kharI rIte temAM bhAvapUjAnuM svarUpa ja batAvyuM che. dravyapUjAmAM jaLAdika je je padArtho joIe-je sAdhana vaDe paramAtmAnI pUjA karI zakAya te te jagyAe bhAva pUjAmAM zuM zuM bhAve joIe ke jenAvaDe AtmArUpa paramAtmAnI vAstavika pUjA thAya te atra pRthak pRthak vibhAga pADIne ja batAvavAmAM Ave che. Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 506 ] dravyapUjAmAM snAna mATe nirmaLa jaLa. nirmaLa uttama vastra. uttama kezara caMdananuM tilaka, pavitra zarIra. kastUrI mizra caMdananu prabhune vilepana. prabhunA nava aMge pUjA. devAdhidevanI pUjA. uttama puSpAnI mALA. kSeAmaya ( e vastra ) be mAjI DhAvAnA. suMdara bharaNu. aSTama'gaLanuM Alekhana. agnimAM kRSNAgurune dhUpa. lUNa utArI agnimAM kSepavu. Arati utAravI. maMgaLadipaka sthApavA. zrI kapUravijayajI bhAvapUjAmAM dArUpa jaLa. satASarUpa vastra. vivekarUpa tilaka. bhAvanArUpa pavitra Azaya. bhaktiyukta zraddhAna-tapa vilepana. brahmacaryanA nava ganI pUjA ( prApti ). zudde AtmAnI pUjA. mArUpa puSpamALA, be prakAranA dharUpa vasra yugala. dhyAnarUpa AbharaNu. AThe sadasthAnA bhaga karavArUpa aSTa magaLa. jJAnarUpa agnimAM zubha sa'kaeN 9parUpa kRSNAgurunA dhUpa. zuddha rUpa agnimAM azuddha dharma rUpa lUNunuM kSepavuM. puNya sAmarUpa Ati skurAyamAna utAravI. anubhavarUpa dIpaka mUkavA. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : nRtya karavuM. traNa prakAranA vAchatra vagADavA. [ pa7 ] garUpa nRtya karavuM. ratnatrayI(saMyama)rUpa vAjItra vagADavA. satyarUpa ghaMTA bajAvavI. ghaMTA vajADavI. A badhI dravyapUjA yogya bheda- A bhAvapUjAyegya abheda pAsapAsanAnA adhikArI gRhastha. nAnA adhikArI sAdhu munirAja. A arthasUcaka eka padyaracanA che te ahIM upayogI jaNAvAthI dAkhala karI chevIra jinezvara sAhiba suNaje, araja karuM chuM jaga dhaNI re.eTeka. dayAvArithI snAna karIne, saMteSa cIvara dharIe re; vivekatilaka ati caMga karIne,bhAvanA pAvana Azaye re vIra01 bhaklikezara kIpa karIne, zraddhAcaMdana bheLIe re; sugaMdhI dravya meLAne, nava brahmAMgajina arcAere. vira0 2 kSamAsugadhI sumanasAme, duvidha dharma kSemaja yugala re; dhyAna abhinava bhUSaNa sAre arzI ame ghaNuM haSae re. vira03 AThe madanA tyAga karaNarUpa, aSTa maMgaLa Age thApIe re; jJAna-hutAzana janita zubhAzaya,kRSNagura 2ukhevIe re vIra04 zuddha adhyAtma jJAnavahnithI 13 prAgadha14 lavaNa utArIe re; yuga suku ullAsa karatA, nIrAjanA 5 vidhi pUrIe re. vira0 5 1 jaLa. 2 vastra. 3 manahara. 4 pavitra. 5 rasa, ghoLa. 6 uttama 7 brahmacaryarUpa. 8 puSpamALA. 9 vastrayugala. 10 apUrva. 11 agni.. 12 uttama dhUpa. 13 agni. 14 pUrva azuddha dharma. 15 AratI. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] zrI karavijayajI Atama anubhava jJAna svarUpI, maMgala dIpa prajALI re, gatrika zubhanatyaka karaMtA, sahaja ratnatrayI pAmIe re vI-6 satyamayI suSA 9 bajAvI, rama rama udghasIe re; bhAvapUjA layalIna devatA, acala mahadaya pAmIe re. vI. 7 bhAvapUjA abheda 20upAsaka, sAdhu ni aMgIkarI re; dravyapUjA bheda upAsaka, gRha-medhIne ra1 nitya vasI re. vI. 8 dravyazuddhi bhAvazuddhi kAraNa, jina AmnAyara avadhArIe re dhyAtA dhayeya dhyAnarUpa eke, ajara amara pada pAmIe re. vI09 sAlaMbana nirAlaMbana bheda, dhyAna hutAza jalAvIe re kaMcanepalane 3 nyAye karIne, cita tAra4 ajavALI re. vI010 karma kaThIna ghana nAza karIne, pUrNAnaMdatA pAmIe re; ramatAMnitya NanaMta catuzke, vijyalIlAnitya jAmIere.vI.11 dravyapUjAkAraka gRhastha paNa zubha bhAvasaMyukta dravyapUjA karato sata bhAvapUjAno adhikArI thAya che. tenuM layasAdhyabiMdu bhAvapUjA ja hoya che. jeo gRhastha chatAM dravyapUjAnI upekSA karI bhAvapUjAnI vAto kare che teo baMne prakAranI pUjAthI bhraSTa thAya che ane kAraNa vinA kAryanI utpatti mAnavAthI sujJonI daSTie paNa mUrNa gaNAya che. - 16 mana, vacana ane kAyAnI sampravRtti. 17 samyagu jJAna, darzana ane cAritra. 18 uttama pariNAma. 19 ghaMTA. 20 sevaka, ArAdhanA karanAra. 21 gRhastha, zrAvaka. 22 pharamAna. 23 suvarNa ane mATInA daSTAMta. 24 AtmasvarUpa. 25 anaMta jJAna, darzana, cAritra ane vIrya. Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 509 ] A AkhA aSTaka uparathI sAra e grahaNa karavAnA che ke draSyapUjAnA rasika pUjrakAe sAdhyabiMdu je bhAvapUjAnu che te bhUlI na javuM ane bhAvapUjAnA rasikeAe dravyapUjA bhAvapUjAnA baLavAna kAraNabhUta che te bhUlI na javuM. dravyapUjAkArake bhAvapUjAmAM batAvelA dayA, saMtASa, viveka, bhAvanA, bhakti, zraddhA, brahmacarya, kSamA, gRhastha ne muninA dharma, dhyAna, mamrutyAga, jJAna, zubhasaMkalpa, azuddha dharmanuM tyajana, puNya sAmarthya anubhava, ceAga, ratnatrayI ne satya-ItyAdi AtmabhAvAne bhUlI na jatAM arniza te meLavavA tatpara rahevu ane kramekrame te te guNeA te te bhAvA peAtAmAM keTalAM AvyAM che--keTalAM pragaTyAM che-keTalAM vadhyAM che tenuM dhyAna rAkhavuM. A pramANe karavAthI draSyapUjAkAraka bhAvapUjA karaze ane bhAvapUjAne adhikArI haze teA AtmAnnatimAM AgaLa vadhI svasvarUpane saMpUrNa paNe meLavaze. kuMvarajI [ je. dha. pra. pu. 30, pR. 377] 30) dhyAnASTakam vivecana--A aSTakanA viSaya ghaNuM! ja gaMbhIra che ane A aSTakanuM tenA anubhavIethI vizeSa vivecana lakhAvA ceAgya che. A lekhakanA te saMbaMdhamAM khIlakula anubhava nathI chatAM mAtra tenA arthanI vizeSa spaSTatAnI khAtara kAMIka vivecana karavAmAM AvyuM che. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [510 ] zrI kapUravijayajI prathama lekamAM je ananyacitta evA munine dhyAtA, dhyeya ne dhyAna e tripuTI ekatAne pAmI gaI hoya tene duHkha mAtra na hoya ema kahyuM che te yathArtha che. evA munine pachI duHkhano saMbhava ja kayAMthI hoya? prathama to evuM munipaNuM ghaNuM azubha karmanI zreNu tUTI hoya to ja prApta thaI zake, temAM pachI pagalika sukha ke duHkha ke je mAtra saMsArI jIvonI mAnyatArUpa ja prAye hoya che te temane kayAMthI ja heAya ? saMsArI jI isita pugaLanA asaMgamAM ke viyegamAM duHkha mAne che, pUrvokta mahAtmAone te tenI vAMchA ja hotI nathI, te pachI temAM duHkha mAnavuM rahyuM ja kayAM? vaLI saMsArI sukha ke duHkhanI vAstavika vyAkhyAne samajatA na hovAthI tema ja pariNAma paryata daSTi pahoMcatI na hovAthI mithyA sukha ke duHkha mAne che; tevI mAnyatA A vibudha mahAtmAonI na hovAthI, teo kharekharA vijJa hevAthI temane duHkha na ja hoya e vAta akSaraza: siddha jaNAya che. bIjA lekamAM yAtA-aMtarAtmA, theya-paramAtmA ane dhyAna-ekAgratAnI prApti-e batAvavAmAM Avela che. dhyAtA vizuddha na hoya tyAM sudhI te paramAtmAnuM ekAgratAe dhyAna karI zakato ja nathI. tene azuddhi roke che, tethI aMtarAtmApaNuM pAmelA jIva ja zuddha dhyAnane adhikArI che e kharekharI hakIkata che. A traNanI ekatA thavAnI Atmahitecchu mATe pUrI AvazyatA che. tene ja jJAnIo samApatti athavA laya kahe che. AtmA jyAre kamaLathI rahita thAya che arthAta tenI uparane karmamaLa jema jema ocho thato jAya che tema tema Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 511 ] tenI ni`LatA prakaTa thavAthI tenI aMdara-nirmaLa miNa vageremAM jema anya vastunI chAyA paDe che tema nirmaLa thayelA aMtarAtmAmAM paramAtmAnI chAyA paDe che. arthAt paramAtmAnu svarUpa temAM pratiSimita thAya che-dekhAya che. evA aMtarAtmA ja paramAtmAnA kharA svarUpane samajI zake che. tevI sthitimAM AgaLa vadhatAM tI karapaNuM prApta thai zake che, ane anya sarva Atmika saMpattie paNa krame krame prApta thatI jAya che. eka vAra zuddha dizAmAM gamana thayu' eTale pachI te bAjunA grAmA ja krame krame AvyA kare che. jyAM sudhI zuddha dizAmAM gamana nathI tyAM sudhI ja phAMphAM mAravA paDe chetyAM sudhI ja zuddha vastu hAtha lAgatI nathI. tIrtha karatyAdi uttama phaLanI prApti jenAthI thai zake che evA vizatisthAnakAdi, navapadAdi tape uttama jIvAeaMtarAtmAe avazya karavA ceAgya che, te paNa dhyAnane ja eka prakAra che, tevA tapanI aMdara uttama dhyAnanA paNu samAveza che. AveA utkRSTa tapa tene zuddha adhikArI tadna ni:spRhavRttithI kare che, tethI te ja tenuM ucca phaLa meLavI zake che. bAkI sAMsArika sukhanI icchA jenA aMtaramAM rahelI che evA ajJAnI tema ja abhavI jIvA pazu, pALika sukhanI-mahuvAdikanI abhilASAvaDe mahAkaSTa veThIne, evA tema ja anya aneka prakAranA mahAn tA kare che, paraMtu adhikArI vizuddha na hAvAthI kriyA paNa azuddha thAya che ane phaLa paNa azuddha ja eTale devabhavAdikanA sukhanI prAptirUpa ja maLe che. adhikArInI vizuddhimAM ja anya baMne vizuddhio rahelI che Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] zrI karavijayajI tethI uttama jIvee prathama pitAnA AtmAne zuddha dhyAnane adhikArI thAya tevo nirmaLa karavo joIe. chevaTanA traNa lekamAM dhyAnayogya jIvanI dazA varNavI che te khAsa dhyAnamAM rAkhavA lAyaka che. tevA zuddha thAnI ke jeo, jenI tulanA na thaI zake evuM apUrva sAmrAjya pitAnA AtmAmAM ja vistAre che temane upamA ApIe tevuM A jagatamAM kaMI che ja nahIM. tene te tenI potAnI upamA ja ghaTI zake che. jema A jagatamAM jeno pratibaMdha na hoya tene anya vastunI upamA ApI zakAtI nathI. siddhanA sukhanuM varNana karatAM tenuM apratima agiLika sukha sarvAze A duniyAmAM na hovAthI-je ke bhAvita AtmA munimahArAjAo tevA sukhanI vAnakI cAkhI rahelA hoya che chatAM paNa vacana dvArA tene koI vastunI upamA ApI zaktA nathI, tema AvA zuddha dhyAnI ke jemaNe bAhya manovRttine taddana rokI lIdhI che ane jJAnAmRtanuM avicchinna AsvAdana kare che temane koInI paNa upamA ghaTI zakatI nathI. AvA dhyAnI thavAnI tIvra abhilASA rAkhI tenI yegyatA meLavavA mATe prayatna kare; arthAt togya sAmagrI meLavavA aharniza cIvaTa rAkhavI e ja A vivecanane khAsa hetu che. kuMvarajI [je. dha. pra. pu31, pR. 138] Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [13] ( rU?) toDadaram vivecana-A aSTakanA prAraMbhamAM ja kartA kahe che kejJAnavaDe pUrva karmo tapatA hovAthI-teno kSaya (nirjarArUpa) thatuM hovAthI te jJAnane ja tapa kahe che. A atyaMtara tapa che ane tene atyaMta2 tapanA cha bheda paikI sajajhAya tapamAM samAveza thAya che. ISTakAryasiddhi karI ApanAra to atyaMtara tapa che, paraMtu tenI upabRhaNa karanAra-tene poSaNa ApanAra bAhya tapa che. jema rasavatI niSpAdaka to agni che paNa tene poSaNa ApanAra kArSa-iMdhanAdi che tema ahIM paNa samajavuM. ATalA uparathI jJAnIoe kAryakAraNabhAva tarIke baMne prakAranA tapanI pUrNa AvazyakatA darzAvI che. kAraNa sivAya kAryanI siddhi thaI zakatI nathI. tyArapachI kartA kahe che ke-iMdriye mAge te ApavuM-te dore tema dorAvuM AvI pravAha pramANe cAlavAnI vRtti to AbALavRddha sarvane anukULa che, te kAMI zIkhavavI paDe tema nathI. anAdi kALano A jIvane tene abhyAsa che. AbALavRddha sane pudagaLanA saMgathI sudhA lAge che ane tenA nivAraNa mATe yatheccha khAvuM-pIvuM te te saune game che, ane evI rIte je prANI karmathI mukAto hoya to pachI A saMsAramAM koI rahe ja nahIM-sarvanI mukti thaI jAya, paraMtu e pravAha te saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM che. mekSanI IcchAvALAne to tethI viruddha vRttine abhyAsa kare paDe tema che. temAM te sAme pUre cAlavAnuM che. kSudhA lAge tyAre tapa karIne banatA sudhI 33 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 514 ] zrI kapUravijayajI na khAvuM, khAvuM tyAre paNa alpa khAvuM ane te paNa iMdriyAne madeAnmatta banAve tevuM na khAvuM, paNa te trA kharAkhara cAlyA kare teTalu' ane tevu' ja khAvu. A pramANe pAMca iMdriyA ne mana mATe samajavuM. jJAnIe ene ja zreSTha tapa kahe che ane evI rIte sAme pUre taratAM ja bhavasamudranA kinArA pAsI zakAya che. bAkI pravAhamAM vahana karavAthI teA mahAn samudramAM dAkhala thai javAya che ane temAM dAkhala thayA eTale tA ana Mta kALa pata bhaTakayA ja karavuM paDe che. tapasyAne aMge kSudhA, tRSA, zIta, tApa ityAdi aneka prakAranuM kaSTa sahana karavu paDe che, paraMtu jema ajJAnIosaMsArasukhanA abhilASIe-temAM ja racyApacyA rahenArAo mAne che tema jJAnIne te du:sahu lAgatu nathI tene te temAM AnaMda Ave che; kAraNa ke khAvApIvAne teo upAdhi mAne che. tapasyA karavAvaDe temanA AtmA nirmaLa thatA haiAvAthI temanI AtmajAgRti vadhatI jAya che. A prasaMga upara kartA dRSTAMta Ape che ke jue ! A saMsAramAM dhananA athI manuSyA aneka prakAranAM kaSTo sahana kare che ke je kaSTAnA kahetAM pAra Ave tema nathI. tevAM kaSTA dhanAthI manuSyAne temAM dhanaprApti thatI hAvAthI du:sahu lAgatA nathI, paNa UlaTA temAM AnaMda Ave che tema tapasyAdi kaSTathI paNa Atmika lAbha thatA heAvAthI tattvajJAnanA athI Ane temAM AnaMda Ave che, sattupAyamAM pravRtta ane jJAnI evA tapasvIone temAM ( tapamAM ) upeyaprAptirUpa madhuratA haiAvAthI tapa karatAM niraMtara AnaMdanI vRddhi ja thayA kare che. ahIM upeya te karmonI nirArUpa samajavu. karmanI Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ 515 ] nirjarA mATe maLavAnamAM baLavAna sAdhana jJAnapUrvaka khAdyAbhya tara tapa ja che, tapa sivAya bIjuM eke sAdhana tevuM baLavAna nathI. 6 tapa du:kharUpa hAvAthI te vyartha che ' ema Andva leAka kahe che, paraMtu tema kahevAthI tenI buddhi naSTa thai gayelI che ema pratyakSa jaNAya che, kAraNa ke tapa duHkharUpa ja nathI, temAM AnaMdane parikSaya nathI, AnaMdanI vRddhi che. tenA kharA anubhava jJAnIe ja karI zake che-kare che. pudgaLAnaMdI jIvAne tenI khabara ja paDatI nathI, tenA gaMdha paNa AvatA nathI; kAraNa ke zukarAdinI jema saMsArarUpa paka( kAdava )mAM racyApacyA rahenAra ane A sAta dhAtumaya zarIra ke jenA aneka dvArAmAMthI durgaMdhI padArtho satata jharyA ja kare che jethI tenI aMdara durgaMdhI padArtho bharelA che ema khAtrI thAya che. vaLI je miSTa ke suga MdhI padArthonA upabheAga levAmAM Ave che te paNa tevA durgaMdhI ja thai jAya che evI khAtrI Ape che, tevA zarIrane rAtadivasa paMpALanAra-tene sukha ApavA icchanAra sukhazILIyA manuSya temAM rahelA vikArAne tema ja tenA vinAzIpaNAne bhUlI jAya che ane bhava paryaMta tenI sevAbhakti karIne pUrva puNyanA vyaya karI-aneka prakAranAM azubha karmonA navA baMdha karI durgatimAM cAlyA jAya che. evA bhavAbhinaMdI manuSyAne jJAnanA ke tapanA AnaMdanI khabara ja paDatI nathI. teo AtmAne ane Atmika Anadane bhUlI jAya che. teo zarIrane ja AtmA mAne che ane zarIranA sukhane-tenA AnaMdane ja Atmika AnaMda mAne che. kartA evA manuSyAnI buddhi mArI gai che ema kahe che te akSarazaH satya che. Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa16] zrI karavijayajI - je tapamAM brahmacarya, jinArca, kaSAyane jaya ane sAnubaMdha jinAjJA che te tapa ja zuddha che. A tapa ja karavA yogya che. A badhA tapathI thanArA phaLa che, tema ja tenA sahAyaka paNa che. brahmacaryanA pratipAlanamAM, kaSAyanA jayamAM tapanI ja AvazyakatA che. kadi koI prANune tapa karatA krodhAdikanI vizeSatA dekhAya che te tapanuM phaLa nathI paNa tenA pUrvabaddha mohanIya karmane udayajanya vikAra che ema samajavuM. te sthAnake tapane krodha utpanna karanAra mAnI meha pAmavuM nahIM, kema ke tapane ane krodhane kAryakAraNabhAva saMbaMdha ja nathI. buddhipUrvaka vicAratAM tarata ja te vAta samajI zakAya tema che. AgaLa kartA bahu jarUranI vAta samajAve che. te kahe che ke"te ja tapa karo ke jemAM durthAna na thAya ane mana, vacana tathA kAyAnA yoga hAni na pAme ane idri kSINa na thAya." A lekamAM bahu UMcI hakIkata samAvI che, paraMtu teno a5mati jIvo avaLo artha karI bese te bhaya che, tethI tene vizeSa skuTArtha karavAnI jarUra che. mana, vacana, kAyAnA mege hAni na pAme ane idri kSINa na thAya tevI rIte tapa kare te kharI vAta che, paraMtu tenI tulanA karavAmAM AtmavIrya gepavavuM na joIe. keTalAeka sukhazILIyA manuSya tapa karavAnI pitAmAM zakti nathI evuM bahAnuM batAvI tapasyA karavAmAM pachAta rahyA kare che paraMtu zaktinI kharI khabara Teva pADavAthI ja paDe che. juo, saMsArIpaNAmAM a5samaya paNa zarIrane kaSTa nahIM ApanArA, niraMtara pAMca idrinA sukhamAM nimagna rahenArA tema ja zreNika rAjAnA khoLAmAM besatA Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 H [ 517 ] paNu vyAkuLatA anubhavanArA zALibhadre jyAre cAritra grahaNa karyuM tyAre te ugra tapa karanArA thayA ane vaibhArigira upara tapelI zilA para anazana karyuM. A mananA maLavattarapaNA zAne lIdhe tema ja theADA vakhatamAM paNa iMdriyAne kramavAnI paDelI Tevane lIdhe ja banI zakayu che. tema ja pAMDuputra bhImasena saMsArIpaNAmAM puSkaLa leAjananA karanArA hatA ane tapasyA kavacit ja karanArA hatA, chatAM jyAre cAritra grahaNa karyuM. tyAre evA ugra tapa karyA ane pAraNe eTaluM badhuM alpa seAjana karyuM ke je hakIkata vAMcatAM Azcarya thAya che. e paNa mananA aLavattarapaNAthI ane tapasyAnI TevathI ja thayu che. atyAre paNa prathamAvasthAmAM jee taddana tapasyA na karI zake tevA hAya che teo ja bIjI avasthAmAM chaThTha, aThThamAi yAvat mAsakhamaNu patanA tapa karanArA thayA che. ApaNI draSTie tevAM manuSya gRhastha ane muni tarIke joyelA che. eTalA uparathI vicAravAnuM e che ke-mananI nabaLAIe zarIra nabaLuM thAya che, zarIrazaktinA ghaNA AdhAra mana upara che, tethI maneAkhaLa vAparIne tapasyAmAM pravRtti karavI, kramekrame temAM vadhatA javu, jethI tame dhAraze! teTaleA viziSTa tapa karI zakazeA. mAtra tamArA aMta:karaNamAM tapanuM kartavyapaNuM bhAsavu' joIe ane temAM dhIme dhIme paNa caDatI caDatI pravRtti karavI joie. ema karavAthI tamArA ceAga hAni nahIM pAme ane iMdriyA paNa kSINa nahIM thAya. ATalI spaSTatA karavAnuM kAraNe Adhunika samayanA navA jamAnAnI DuvAvaDe ucharelA maMdhuonA hRdayamAM kriyAmAnI aruci svabhAvasiddha thaI gayelI hAvAthI tee A kSeAkane Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 518 ] zrI kapUravijayajI peAtAnA bacAvamAM na vApare paNa UlaTI temAM pravRtti kare te ja che, ane tene mATe ja vizeSa spaSTatA karavI paDe che. kema ke mahAmunie potAnA mULaguNu-uttaraguNurUpa utkRSTa sAmrAjyanI sthitine mATe khAdya abhyaMtara tapa tape che, mULaguNumAM bAhya abhyaMtara tapa upakAraka che, ane uttaraguNu AhAravizuddhacAdikamAM paNa upakAraka che. jue, khA tapa-upavAsAdi karanArane mATe AraMbha AchA karavA paDatA hAvAthI hiMsAnA kAraNa ghaTe che, tannimitta asatya khelavu paDatuM nathI, guruadattAdi adatta levAnI jarUra paDatI nathI, brahmacarya sukhe sukhe paLe che kAraNa ke iMdriye! khaLa karatI nathI ane parigrahanI mUrchAnA kAraNeA paNa ghaTe che. uttaraguNa piMDavizuddhi vigeremAM paNa te sahAyakAraka che. dareka guNune tapa lAbha karI Ape che, tethI munimahArAjA krinapratidina temAM vizeSa vizeSa pravRtti kare che ane tethI ja tapasvI evuM muninuM paryAyavAcaka nAma prasiddha thayela che. A aSTaka khAsa tapanA sabaMdhe kartAe tenuM yathArtha svarUpa pradarzita karavA mATe ja kaheluM che ane tenI yathAyeAgya puSTi karI che. enuM varNana anya graMthAmAM ghaNuM vistArapUrvaka hAvAthI ahIM vizeSa vistAra na karatAM ATalethI ja vivecana samApta karavAmAM Ave che. kuMvarajI [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 164 ] chelu Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [19] (32) sarvanayASTakam vivecana-pUrvokta saghaLAM vizeSaNe syAdvAda"no Azraya karanAramAM ja sArthakapaNe ghaTI zake che, bIjAmAM ghaTI zakatAM nathI ane sarva nayavacanane sApekSapaNe svIkAra kare te syAdavAda" kahyo che. A aSTakano viSaya ati gaMbhIra hovAthI ja graMthakAre tene chelluM kathana karyuM jaNAya che. je vidvAne naya saMbaMdhI aneka graMtho nayakaNikA, napadeza, nayarahasya, nayAmRtataraMgiNI (TakA), nayapradIpa, nayacakra vigere sAvaMta vAMcyAvicAryA hoya te ja A aSTakanuM sArI rIte vivecana karI zake tema che. artha lakhatAM tenA lekhaka mahAzaye sArI phuTatA karI che. A aSTakanI TIkA karatAM paMnyAsajI zrI gaMbhIravijayajI mahArAje paNa vizeSa phuTatA karelI che. amAro te viSayamAM ati alpa praveza levAthI mULa viSaya saMbaMdhe te vizeSa lakhI zakAya tema nathI te paNa yathAmati kAMIka prAsaMgika skuTatA karI che. prathama lokamAM kartA kahe che ke-ekeka nayano Azraya karanArA mithyAvAdIo je ke AghuM pAchuM joyA vinA deDyA ja jAya che, to paNa teo pitAnA bhAvamAM vizrAma le che, paraMtu samyaphacAritrane viSe lIna evA mahAtmAo to sarva nayasaMmata mArga yA sthAnane viSe ja Azraya kare che. teo eka naya saMbaMdhI vAdamAM Azraya letA ja nathI. ekeka nayavAdIne deDatA e apekSAe kahyA che ke je teo AMkha mIMcIne doDatA na hatA ane AjubAju jotA hatA te temane paNa. Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para0 ] zrI kapUravijayajI kAi vastu ekAMta nitya ke ekAMta anitya kahetAM vicAra Avata ke ApaNe jIvane ekAMta nitya kahIe chIe paNa tenA pha preraNAvaDe nara, tiryaMcAdi aneka paryaMcA tA pratyakSa palaTAtA dekhAya che, tethI ApaNuM ekAMta nitya kahevApaNu mithyA che. jo ke te nitya che te vAta sAcI che, dravya sattAe nitya ja che, para`tu eTalI apekSA samajavI-vicAravI joie, te na vicAratAM deADyA ja jAya che tethI tene DhADatA kahyA che. 1 vaLI e dareka nayA eka khIjAnA pakSanuM khaMDana karavAvaDe nira Mtara kaMda nA pAmyA kare che, tene nivRtti rahetI ja nathI; kAraNa ke temanA pakSa ekAMta hAvAthI temAM AgrahanA durAgrahanA sadbhAva vizeSa hAya che. jee sanayAzrita che tee samavRttivALA hoya che ane tajanya sukhanA AsvAda kare che. temane keAI pakSanuM khaMDana karavuM paDatuM nathI. teo tA dareka nayavAdIne kahe che ke amuka apekSAe tuM paNa sAceA che, paraMtu tArA Agraha che ke huM kahuM chuM te pramANe ja che; anya prakAre nathI ' emAM ja mithyApaNuM che mATe teTalu cheADI de. A hitazikSA ekAMtavAdIne rucatI nathI. 2 kAi paNa nayanA vAda pramANu nathI tema apramANu paNu nathI. phakta temAM syAt zabda joDe teA te sapramANa che. Ama kahevAvaDe kartAe jainamArganu niSpakSapAtIpaNuM sUcavyuM che. dareka nayanA vAdamAM amuka aMza satyanA hAvAthI tene ekAMtavAdIonI peThe pramANu ke apramANa kema kahI zakAya ? bAkI tene pramANa gaNavA mATe bahu sahelA mArga matAnyeA che ke-tame Agraha cheADI sthAt zabda joDI de. eTale tenI aMdara sarva nayasa'matapaNuM dAkhala thai jaze ane tame pramANabhUta gaNAze|. 3 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ para1 ] sarvanayajJane keTaluM sukha che, keTaluM nipAdhipaNuM che te kartA thA lokamAM kahe che. tene sarvanayasaMmata pakSa hovAthI tene abhimAna ke kaleza karavAnA kAraNe mAtra nAza pAmelA hoya che. ekanayavAdIne pitapotAnA pakSanuM abhimAna ane anyanuM khaMDana karavA jatAM te kaleza e baMnenA bhAjana thavuM paDe che. A kAMI thoDuM duHkha nathI, paraMtu svamatAgrahane vaza prANIne te jaNAtuM nathI. 4 | sarvanayavAdIne mAtra dharmavAda ja hevAthI niraMtara zreya che, azreyano aMza paNa nathI, bIjA ekanayavAdIone tene zuSka vAdavivAda hovAthI tethI viparyayapaNuM che, eTale niraMtara azreya ja che, zreyano aMza paNa nathI. A hakIkata bahu bArIka daSTithI vicAravA yogya che, paraMtu daSTi sudharyA vinA te vicArI zakAya tema nathI. jyAM ekAMta che tyAM asadAgraha che, asadAgraha che tyAM mithyAtva che, tyAM sudhI tenI zubha karaNI paNa tathAvidha phaLa ApI zakatI nathI. A pramANe vicAratAM A kamAM kahelo bhAva barAbara baMdha bese tema che. 5 A sarvanayAzrita mata je mahAbhAgya puruSa yathArtha samajyA che, samajIne te jemane yathAta e che, cyA bAda jemaNe aneka bhavya jI pAse te prakAzita karyo che, ane prakAzita karIne aneka bhavya jInA hadayamAM tene sthApita karI dIdho che, evA mahAtmAone mAro vAraMvAra namaskAra che. evA mahAtmAo ja namaskaraNIya che. tene kAMI jagatanA jIvonA namaskAranI apekSA hatI nathI. teo meLavavAnuM te sarva meLavI cUkelA ja che. bhavya che tevA prakAranA guNanA Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para2] zrI kapUravijayajI bhAjana thavAnI IcchAthI tevA syAdvAdarasika mahAtmAone namaskAra karI temanuM bhakti bahumAna karI pitAnA AtmAne taddaguNavAsita kare che. 6 sarva ne Azraya karanArA mahAtmAo nizcayamAM kheMcAtA nathI ke vyavahArane tajI detA nathI, jJAnane sarvotkRSTa mAnI. svIkAre che paNa kriyAne anAdara karatA nathI. utsargane Adare che paNa apavAdane bhUlI jatA nathI, bhAvamAM tatpara rahe che paNa dravyanuM nimittapaNuM yAda rAkhe che. eka bIjAne sApekSapaNe aharniza vatya kare che. upadeza paNa tevI rIte ja Ape che, zAstra paNa tevI praNAlikA jALavIne ja gUMthe che, kaI paNa jIvane pitAnuM nimitta pAmIne ekAMtamAM kheMcAI javA detA nathI. vyavahArane ke nizcayane, jJAnane ke kriyAne, utsargane ke apavAdane, dravyane ke bhAvane pite Agraha dharAvatA nathI ane bIjAne Agraha karavA detA nathI. yathAyogya avasare. baMnene Adare che ane baMnene prarUpe che. temanI vANImAM ekAMtapakSa hote ja nathI. bAkI dIrgha saMsArI ja pitAnA bahulasaMsArIpaNAne laIne temanI vANanA rahasyane pUrvApara daSTi karyA sivAya eka bAju kheMcI jAya che ane pote mithyAtvane puSTa karI pitAnA anuyAyIone paNa bhavakUpamAM pADe che. evA jIvo mahAtmA puruSanA vacananuM kharuM rahasya ja samajI zakatA nathI, ane kathaMcit samaje che te pitAnA durAgrahIpaNAne lIdhe pitAnuM kaheluM athavA pitAnuM AcareluM satya TharAvavA mATe arthane anartha kare che. paramAtmA evA. upadezakathI ApaNane bacAve. Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [para3] upara jaNAvyA pramANenA sarvanayAzrita mahAtmAo te amUDhalakSyavALA ane paramAnaMdamaya hoya che, zuddha bhUmikAe ArUDha thayelA hoya che tema ja sarvatra pakSapAta rahita hoya che. kartA kahe che ke evA mahApuruSo niraMtara jayavaMtA vartA. 7-8 [ je. dha. pra. pu. 31, pR. 199] upasaMhAra mahAprabhAvazALI jJAnasAranA adhikArI puruSo kevA hoya? akSaya ane avyAbAdha evuM mokSasukha meLavI ApanAra zreSTha jJAnasaMpanna kaNa thaI zake? tenuM samAdhAna kare che. je sarvathA upAdhimukta thaI sahaja guNasaMpattine ja sAra lekhI tene ja graha che, temAM ja magna thAya che, temAM ja sthiratA kare che, Itara kaI vastumAM mUMjhAtA nathI, bIjA saMka9pa-vikalapa karatA ja nathI paNa zAntacittathI svabhAvamAM ja rame che, mana ane iMdri upara jeNe jaya meLavyuM che-tene AdhIna thaI rahetA nathI, bAhyAbhAvane jeNe tyAga karyo che ane aMtarabhAva jene jAgRta thaye che, tenI ja puSTi mATe je prayatna kare che paNa bIjI nakAmI bAbatamAM rAcatAmAcatA nathI, sahaja saMtoSI che eTale jeNe viSayAdi tRSNAne chedI che, je jagatathI nyArA rahe che, temAM pAtA nathI, je koInI AzA rAkhatA nathI, kevaLa niHspRha thaIne rahe che, je sArAsArane sArI rIte samaje che ane samAjane asArane tajI sAra ja Adare che, sukhaduHkhamAM samadazI che, temAM harSa viSAda karatA nathI, je bhaya tajI nirbhayapaNe sva-ISTa sAdhe che, kadApi svalAghA ke paranindA Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [para4] zrI karkharavijayajI karatA ja nathI, tattvadaSTi hovAthI vastune vastugate je jANe-jue che, je ghaTamAM ja sakala samRddhi rahelI mAne che, je karmanuM yathArtha svarUpa samajIne zubhAzubha karmanA udaya vakhate sAmya (samatA) dhAre che, paNa manamAM te saMbaMdhI nakAmA saMka9pavikalpa karatA nathI, vaLI je A bhava-samudrathI udvigna chatA tene jaladI pAra pAmavA mATe nitya pramAdarahita prayatna karyA kare che, jeNe lekasaMjJA tajI che eTale mithyA bhalAlacamAM nahi taNAtAM je AzA tRSNane tajI sAmA pUre cAle che, je zAstraSTithI sarvabhAvane pratyakSanI peThe dekhe che, jeNe mUcchane te mArI nAkhI che tethI koI paNa padArthamAM pratibaMdha karatA nathI, jene zuddha anubhava jAge che ane jeNe cothI ujAgara dazA dhArI che ane avaMdhya (acaka) mokSaphaLa maLe evo samartha ga jeNe sALe che, vItarAganI AjJAnuM akhaMDa ArAdhana karavArUpa nizcita yAga jeNe se che, bhAvapUjAmAM je tallIna hoya che, zreSTha dhyAna jeNe sAdhyuM che, tema ja samatApUrvaka vividha tapane sevI jeNe kaThina karmane paNa kSaya karyo che ane sarva nayamAM jeNe samabuddhi sthApavAthI taTasthapaNe rahI sarvatra svaparahita sukhe sAdhI zake che-evA paramArthadazI niSpakSapAtI munirAja anaMtarekta batrIza aSTakavaDe spaSTa evA nizcita tatvane pAmIne paramapadaprApaka (akSayasukhadAyaka) "jJAnasArane samyam ArAdhI zake che. 1-5. jJAnasArane prApta thayelA mahAbhAgyavaMto kevI uttama dazAno anubhava kare che? te kahe che - sarvathA vikAravarjita (nirdoSa) ane virodha rahita evA A jJAnasArane prApta thayelA ane paraAzAthI mukta thayelA Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ pa pa ] mahAtmAone ahiM ja mokSa che arthAt evA gIzvara jIvanmukta che. 6. jJAnasAranA uttama rahasyavaDe jenuM mana dravita (zAntazItala) thayuM che tene tIvra mahAgnithI dAjhavAne bhaya nathI, arthAt AnuM rahasya jene pariNamyuM che tene meha parAbhava karI zakato nathI. 7 jJAnasArathI guru (bhAre vajanavALA) hovA chatAM sAdhujane UMcI gati ja pAme che, kadApi nIcI gatimAM jatA ja nathI e Azcarya che; kema ke bhAre vajanavALI vastu te svAbhAvika rIte nIce ja javI joIe, ane AmAM te ethI UlaTuM ja banatuM dekhAya che. 8 jJAna vinA zuSka kriyAthI mAtra nAmano ja (lezamAtra najIvo) kaleza-kSaya thAya che ane jJAnasAranI sahAyathI te samULage kalezane kSaya thaI zake che. 9 jJAnayukta kriyA sonAnA ghaDA jevI che, ema vedavyAsAdika kahe che te vyAjabI che; kema ke kadAca te bhAMge-tUTe to paNa temAMnuM senuM te jAya nahi, phakta ghATa-ghaDAmaNa jAya. tema kadAca kamavazAt jJAnI kriyAthI patita thaI jAya to paNa takriyAsaMbaMdhI tenI bhAvanA to naSTa thaI jatI ja nathI. 10 kriyAzUnya jJAnamAM ane jJAnazUnya kriyAmAM jeTaluM sUrya ane khajuvAmAM aMtara che teTaluM ja aMtara che. arthAta kriyArahita bhAvanAjJAna sUrya samAna che ane jJAna zUnya zuSka kriyA mAtra khajuvA jevI che. 11 . Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [para6] zrI kapUravijayajI vibhAvathI saMpUrNa viramavArUpa yathArtha cAritra paNa viziSTa jJAnanuM ja phaLa che ema samajIne evA utkRSTa cAritranI siddhi mATe ja saMyamathI abhinna evA nirvikalpa jJAnamArgamAM daSTi karavI joIe; arthAt jethI saMyamanI puSTi thAya evA ja jJAnagane abhyAsa pramAdarahita kare joIe saMpUrNa jJAnaabhyAsathI sahaja cAritra siddha thAya che. 12 graMthasamAptinA sthaLanuM varNana ane graMthakArano amUlya AzIvAda. svargapurI jevA siddhapuramAM dIvAlIparva samaye udAra ane sAra jyotiyukta A jJAnasArarUpa bhAvadIpaka pragaTa thaye che, arthAt A graMtha siddhapura nagaramAM divALInA divase pUrNa karyo che. A graMthamAM kahelA suMdara bhAvathI bhAvita pavitra manavALA bhavya jIne AvA seMkaDegame bhAvadIpakavaDe nitya dIvALI thAo evI A graMthakAranI aMtara AziSa che. 13. saMsArI jIvanI bAhulyatAthI je kaDhaMgI sthiti hoya che tene citAra ApatAM graMthakAra jaNAve che ke - keTalAkanuM citta viSaya pIDAthI vihala hoya che, keTalAkanuM citta kutsita (maMda) vairAgyathI haDakavAvALuM hovAne lIdhe je te viSayamAM cetarapha doDatuM hoya che, keTalAkanuM to viSayaviSanA AvegathI thatAM kutakamAM magna thayeluM hoya che tema ja keTalAkanuM te ajJAnarUpI aMdhakRpamAM DUbeluM hoya che, phakta thoDAMkanuM ja citta jJAnasAramAM lAgeluM hovAthI vikAra vinAnuM hoya che. tAtparya ke jJAnasAranI prApti mahAbhAgye ja thaI zake che. jemanuM citta vividha vikArarahita hovAthI adhikArI (gya) banyuM Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [ para7] hAya, temane ja A jJAnasAra saMprApta thaI zake che; bAkI yegyatA vagaranA jIvane jJAnasAranI prApti thaI zakatI nathI. 14. cAritralakSamInA pUrNAnaMdaghana-AtmA sAthenA hastameLApa samayanuM saMgIta kevuM hoya te darzAve che - cAritralakSmIne thato vivAha mahotsava A graMthanA miSathI pUrNAnaMdI AtmAnA sahaja tenI bhAgya racanAvaDe vRddhi pAmelA vivekarUpI taraNanI zreNivALA manamaMdiramAM dhavalatAne vistAre che ane siphata (vizALa) maMgaLagIne dhvani paNa mAMhe prasarI rahyo che. tAtparya ke cAritralakSamIne pUrNAnaMdaghana(AtmA)nI sAthe vivAha thAya che tyAre tenuM mana ucca prakAranA vivekavALuM ane ujavala (nirmaLa) bane che. tema ja mahAmaMgalamaya svAdhyAya dhyAnane gheSa thaI rahe che. laukikamAM paNa vivAha samaye gharamAM UMcA toraNa bAMdhavAmAM Ave che, gharane dhULavAmAM Ave che ane vividha vAjitra tathA maMgaLagIta gAvAmAM Ave che tema ahiM cAritralakSamIne varanAra pUrNAnaMdIne sarva paramArthathI thayuM che, samyajJAna ane cAritranA meLApasamaye sarvatra AvI ghaTanA thAya che ane e ja gya che. 15 pUrNAnaMdaghana evo AtmA virati-nagarImAM praveza kare che te vakhatanA maMgaLa prasaMganuM varNana: pUrNAnaMdaghana pite saccAritrarUpa apramAda nagaramAM praveza karyo chate pavitra bhAvanAo rUpI gemayathI bhUmi liMpelI che, tarapha samatArUpI jaLane chaMTakAva karelo che, mArgamAM vivekarUpI puSpanI mALAo pAtharelI che ane adhyAtmarUpI amRtathI amAra jana jamatArUpI janArUpI Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa28 ] zrI kapUravijayajI bhareleA moMgalakalaza A zAstradvArA ja AgaLa karelA che, ema vividhaupacArathI nija bhAvamagala karyu che. 16. zrImAn graMthakAranI prazasti (gacchAdika paricaya) cAritrAdika guNeAnA samUhathI niLa ane unnatinA sthAna rUpa zrI vijayadevasUrinA gacchamAM prAjJa zrI jitavijayajI zraNa unnatine pAmyA. temanA gurubhAI zrI navijayajI paMDitamAM zreSTha thayA. temanA ziSya zrImAn nyAyavizArada * biruda dharAvanAra zrIyazeAvijayajInI A racanA paMDita leAkeAnI prItine arthe thAo ! vividha guNu vizALa evA tapagacchamAM thayelA paMDita zrI nayavijayajInA ziSya zrI yazeAvijayajIe A jJAnasAra sUtranI racanA karI che. A graMthamAM zAntarasanI ja pradhAnatA haiAvAthI te rasajJa paMDitAne abhiSTa ja thaze, kema ke sarva rasamAM pradhAnarasa zAntarasa ja che ane te rasanI prApti ane siddhithI ja AtmA nirupAdhika sukha pAmI zake che. 17. A apUrva ane atizaya gaMbhIra graMthanuM rahasya yathAmati nirUpaNu karatAM je kai puNya upArjana thayuM hAya te vaDe A lekhakane tathA zrotAjanAne pavitra zAntarasanI puSTi thAe ! A vibhAganuM vivecana lakhavAnI ki Mcit paNa apekSA nathI chatAM temAM zuM zuM che te batAvavAne miSe atra kAMika lakhyu che. prathamanA pAMca zlAkamAM je je nAmanA 32 aSTakA AvyA che te te guNavAna ja A jJAnasAranuM samyag ArAdhana karI tenA phaLarUpa meAkSane prApta karI zake ema kahyuM che. te A pramANe:1 pUrNa, 2 magna, 3 sthira, 4 amAhI, 5 jJAnI, + zAMta, Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : | [pa29 ] 7 jIteMdriya, 8 tyAgI, 9 kviArakta, 10 tRpta, 11 nile5, 12 ni:spRha, 13 muni, 14 vidyAvAna, 15 vivekI, 16 madhyastha, 17 nirbhaya, 18 anAtmazaMsI, 19 tattvadaSTi, 20 sarvasamRddhi, 21 kavipAkaciMtaka, rara bhadvigna, 23 saMjJAvinimukta, 24 zAstradaku, 25 niparigrahI, ra6 zraddhAnubhAvI, 27 yegI, 28 niyAgI, 29 bhAvArthaka, 30 dhayAnI, 31 tapasvI ane 32 sarvanayAzrayI evA muni ja A aSTakamAM batAvelA rahasyabhUta tatvane pAmIne mahodayavALA jJAnarasane prApta kare che. A graMthanuM jJAnasAra nAma kartAe aneka prakAre sArthaka kareluM che zrI jinezvare batAvelA jJAnano sAra A graMthamAM saMgrahita kare che te jema jema vAMce ne vicAre tema tema vizeSa lakSyagata thaI zake tema che. chaThThA tathA sAtamA lekamAM A jJAnasAranA phaLanI vivakSA karI che. tenI prApti karanArane jIvanmukta tema ja mehakadarthanAmukta oLakhAvela che. tyArapachInA pAMca kalekamAM paNa tene anusaratuM ja kathana che, tathApi tenA prathama lokamAM jJAnasArathI guru thayelA bhavyAtmAo adhagamanane badale Urdhvagamana kare che te Azcarya jaNAvyuM che, kAraNa ke A jJAnasArane prApta karanArA prANunI kadApi adhogati thatI ja nathI, te te kramasara Urdhvagamana karatAM karatAM mahAdaya sthAnane mokSane) avazya meLave ja che. tyArapachInA lekamAM jJAna vinAnI kriyA ane jJAnayukta kriyAnA phaLamAM je mahadaMtara che te batAvyuM che. e vAta kharekharI che ke jJAnarahita zuSka kriyA jyAre ati alpa phaLa Ape che, tyAre jJAnasaMyukta snigdha kriyA (yathAkhyAta cAritra) sarva 34 Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 530 ] zrI kapUravijayajI karmonA kSaya karI paramAnadamaya sthAnane prApta karI Ape che. tyArapachInA dazamA leAkamAM jJAnayukta kriyAne suvarNa ghaTanI upamA ApIne te ghaTAvI che. jJAnayukta kriyA karanAra jJAnI kadApi kriyAthI vimukta thai jAya te paNa tenI zuddha bhAvanA nAza pAmatI nathI, tethI te pAchA alpa kALamAM zuddha kriyA meLavI zake che. zuddha bedha tene satvara rastA para lAvI zake che. suvarNa nA ghaTa bhagna thai jAya tA paNa tenu suvaNuM paNuM nAza pAmatu nathI, tene pALeA kALAMtare ghaDA thaI zake che. e dRSTAMta atra yathArtha ghaTamAna thAya che. agyAramA zrlAkamAM jJAnarahita kriyA ane kriyA rahita jJAna e baMnemAM mahadaMtara batAvyuM che. ahIM kriyA rahita jJAnane sUryanI upamA ApI che te bhAvanA jJAna che, tenI aMdara bhAvakriyA tA rahelI ja che tethI zUnya nathI, ane jJAna rahita kriyA teA taddana jJAnazUnya zuSkakriyA che, tethI tene khadyotanI upamA yathArtha ghaTe che kema ke tevI kriyA sAMsArika phaLa ApI zake che, paraMtu saMsAranA pArane pamADI zaktI ja nathI. bhAvanAjJAnavALA prANIne te zuddha mA yathArtha samajAi gayA haiAya che, tethI sahaja prayatna kare eTaleA ja tene vilaMba che. tene bhavanA pAra pAmavA muzkela nathI. jJAnarahita kriyAvAnane teA hajI zuddha mA ja samajAyela nathI, tethI te anemAM je aMtara batAvyuM che te ceAgya che. bAramA leAkamAM jJAna ane kriyAne abheda upapadazyA che. temAM kahyu che ke pUrNa virati te jJAnanA ja utkarSa che, temAM ne jJAnamAM kAMI bheda nathI. tethI AtmahitanA sAdhaka mahAtmAe jJAnAdvaita nayamAM ja dRSTi devI ke jethI jJAna ne cAritra tenI ArAdhanA pUrNa paNAne pAmaze ane kArya siddha thaze. Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 6 : [53] 13 thI 17 sudhInA pAMca leka zArdUlavikrIDita vRttanA che, bIjA badhA anuTupa ja che. 13 mA lekamAM A graMtha jyAM ane jyAre banAvyo che te sthaLa ne miti batAvela che. 14 mA lekamAM aneka prANIonAM citta judA judA viSayamAM lAgelAM hoya che te batAvIne A jJAnasAramAM to koIka ja prANInuM citta cuMTe che-cUMTela hoya che ema spaSTa karyuM che. A vAta kharekharI che. A mAsikanA vAMcanArAo paikI paNa koI kathAviSaya rasapUrvaka vAMce che, koI nItinA viSaya vAMce che, koI anya viSaye vAMce che, mAtra ghaNuM zeDA manuSyo ja A viSayane lakSapUrvaka vAMcIne tenA rahasyane hRdayamAM utAranArA hoya che, kAraNa ke AvA viSaya para prIti thavI te ja prathama yogyatA vinA banatuM nathI. prIti thayA pachI ja te rasapUrvaka vaMcAya che ane tyArapachI ja tenuM rahasya gurukRpA hoya to labhya thaI zake chekAraNa ke A graMtha apUrva temaja sarvotkRSTa rasathI bharelo che; sAdhAraNa graMtha nathI. 15 mAM lekamAM pUrNAnaMdaghana je AtmA teno cAritralakSamI sAthe vivAha thavAnA kAraNabhUta A graMtha che ema spaSTa karIne tevA lekottara vivAhanuM varNana ApyuM che-tene vivAha karAvyuM che. arthAt A graMthanuM pariNAma meLavavAthI jJAna ane virati ekapaNAne pAme che emAM kAMI paNa saMdehanuM sthAna nathI. AvA sarvottama graMthanA abhyAsathI tema banavuM e sarva prakAre saMbhavita ja che. 16 mA kalekamAM pUrNAnaMdaghana je AtmA tene apramattapuramAM praveza thatI vakhatane mahatsava varNavyo che. cAritralakSamI sAthe vivAha karIne pAchI pitAnA Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pa3ra ] - zrI karavijayajI apramattapuramAM nivAsa karavA ane tenI sAtheno apUrva avinAzI sukhane anubhava karavA AtmA Ave te yaMgya che. tethI graMthakAre tene praveza mahotsava yathAvasare ja varNavyo che. * chellA 17 mA lakamAM kartAe pitAnI guruparaMparA TUMkAmAM batAvI che ane prAMte A graMtha paMDita puruSane prIti utpanna karanAra thAo ema kahI graMtha pUrNa karyo che. A graMtha mahopAdhyAya zrIyazovijayajIviracita che, atyaMta gaMbhIrArthathI bharelo che, teno artha keTalAka vistAra sAthe munirAja zrIkapUravijayajIe lakhele jenahitopadezamAM chapAyelo che, tenI aMdara te mahAtmAe ja keTalAka sudhArevadhAro karI vivecana paNa lakhela te pramANe A mAsikanA judA judA aMkamAM ekeka aSTaka dAkhala karIne A graMtha pUrNa karavAmAM AvyuM che. tenuM vivecana 1bhA aSTakathI e mahAtmAnAM sUcavanathI mArA taraphathI yathAmati lakhavAmAM AvyuM che. A apUrva rahasyathI bharelA graMthamAM caMcupraveza kare te ja mahAmuzkela che, chatAM gurukRpAdvArA dhRSTatAthI. tema ja gume thathAzariyatanIvaNa e sUtrane avalaMbIne yatkiMcita vivecana lakhavAno prayAsa karyo che temAM je kAMI skUlanA thaI hAya-kartAnA AzayathI viruddha lakhAyuM hoya tene mATe vAraMvAra micchA dukkaDaM ApavAmAM Ave che ane e mahApuruSanI kSamAyAcanA karavAmAM Ave che. kuMvarajI [je. dha. pra. pu. 31, pR. 239 ] Page #556 -------------------------------------------------------------------------- _