________________
લેખ સંગ્રહ : ૬ :
[૪૪૭] જીવવિશેષને (ભવ્યાત્માને-હળુકમી જીવને) ઉપયોગી થઈ પડશે, રુચશે, આત્મજાગૃતિ કરશે, ચાવતું તેને તેનું શુભ પરિણમન થતાં કલ્યાણકારી થશે એમ વિચારી કેવળ હિતબુદ્ધિથી સ્વપરને ફાયદારૂપ જાણું સમભાવે આ હિતોપદેશ આપવામાં આવ્યું છે. જે તે ગ્રહણ કરી લેશે તેમને તે હિતરૂપ થશે અને કદાચ કઈ ગ્રહણ નહિ કરશે તો પણ કેવળ હિતબુદ્ધિથી આવા હિતવચન કહેનારાને તે એકાંત ફાયદો જ છે, કેમ કે એઓ તે સહનું હિત જ ઈચ્છે છે. ૮.
[ જે. ધ. પ્ર. પુ. ૨૯, પૃ. ૭૦ ]
(૨૭) નિમાષ્ટમ્.
વિવેચન –મધ્યસ્થતાને ધારણ કરનાર સત્ત્વવંત પ્રાણી સત્ય પક્ષનો જ સ્વીકાર કરે છે. તેમ કરતાં તે કશો ભય લેખતા નથી. નિર્ભયપણે તે સત્ય વાત જ માને છે અને કરે છે. તેમ જ વળી જેમની અનાદિ ભયસંજ્ઞા તૂટી ગઈ છે અને તેથી જ જે નિર્ભયપણે વિચરે છે એવા સત્પરુષો ધારે તેટલું નિષ્પક્ષપાતપણું દાખવી શકે છે. આ રીતે પૂર્વાપર સંબંધવાળું નિર્ભયાષ્ટક હવે શાસ્ત્રકાર વખાણે છે. | મધ્યસ્થતા કહે કે નિષ્પક્ષપાતપણું કહે કે રાગદ્વેષ ૨હિત સમભાવ કહે તે પ્રાપ્ત થવાથી પારકી આશા-તૃષ્ણા બહુધા છેદાઈ જાય છે, તેથી જે નિઃસ્પૃહ-સ્પૃહા રહિતપણે શુદ્ધ ચારિત્રધર્મમાં જ રમણતા કરે છે–પરપિગલિક
