Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | namo namo niSpannavaMtapAsa / AgamAtra saTIka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - mA dIyara chAsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIkaanuvAda uttarAdhyayana-1 -: anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara tA. 23/10/2009 zukravAra Jain 7th International Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, jhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. 2066 kA.su.5
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanA A bhAga -|37 mAM che. AgamasUtra sarTIka anuvAda 0 uttarAdhyayana-mULasUtra-4 nA... -0- adhyayana-1-thI AraMbhIne -0- adhyayana-6-sudhI X X X -- * -- -- * - * -- - TAIpa seTIMga zrI mahAkAlI enTaraprAIjha cAMdaloDiyA, amadAvAda. (M) 9824419736 - mudraka navaprabhAta prinTIMga presa ghIMkAMTA roDa, amadAvAda. Tel. 079-25508631
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNavIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNasuda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA | khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, surimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakaca svIkAra saha jemanI kAryapreraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmamaraNa mAtrathI A kArya viSNarahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA.. pUjya AcAryazrI grakacarIzvarajI ma.nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA kema bhUlAya e gurudevane paNa? 0 cAritra prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajayA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samarthana ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtirapUjaya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI masA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita | saMdho thakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda ----- Agama saTIka anuvAdanA A bhAga 39 nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI paramapUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma.nA samudAyanA sAdhvIzrI caMdrayazAzrIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI mahAvIranagara jaina derAsara TrasTa navasArI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasahAyakI (anudAna dAMtA) Agama saTIka anuvAdanA koI ka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAritra cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnurAgI sava AcAryadeva zrI vijaya cacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina zvebU pU. saMgha, bhAvanagara be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zve. mU.pU. saMgha, navasArI be bhAga (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jaina zve. mUpU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga. (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga. paramapUjya AcAryadiva zrI cakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ gamasUtra saTIpha anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, kanaeNla. pUchyuM kriyArUcivata, prabhAvaka, Aditya nAmakarmavara svastha AsAradila zrImattiya carghasUrIzvarajIthI prerita punyavatI zramaNIvayanI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AyAryadeva zrImadavijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sALIzrI sIpajJAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe* (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUo jenasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda, | 2- suvizALa parivArayuktA sALIzrI bhAvapUNIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU sALIzrI brAnarasAzrIjI tathA sAdhIzrI praphullitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zvetapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI maLyA parivAravartInI sAdhvIthI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI.' 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta AdevazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavartI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zve.mUpU. saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAryadiva AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdhvIzrI caMdrazyazAzrIjI mathI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRttvakArikA pa.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI "zrI AdinAtha jaina zve saMgha,' bhopAla. - (4) paramapUjyA vardhamAnatapasAdhikA, zatAvadhAnI sAghvIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI,'' karacelIyA, surata.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ . AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sAdhvIzrI hitajJAzrIjI manI preraNAthI "zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIratnA sAdhvIzrI pUrNaprajJAmIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa,' muMbaI Agama-saTIka anuvAda sahAyako (1) 5.pU. bhagavatIjI dezanAdakSa AdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI . "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti,' jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya pramAkarasUrIzvarajI ma nI preraNAthI - "abhinava jaina zremU.pUrva saMgha," amadAvAda. (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya AdevazrI municaMdrasUrijI manI preraNAthI "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa,' bhIlaDIyAjI. + (4) 5.pU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sA sUryaprabhAzrIjI manI preraNAthI - zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadharmAzrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdhvIzrI prItidharmAzrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArzvabhakti zremU5 jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa zvebhUpUrva tapA jaina saMgha, DoMbIvalI, (6) svanAmadhanyA zramaNIvaryAzrI saumyaguNAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda AmU.pUrva jainasaMgha,'' pAlaDI, amadAvAda.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono aMka-301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49-5kANo A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtragAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che, pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovArthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. AAmasoso, AmanAmo, AgamaviSayadarzana, AgamakthAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che, jenI kiMmata che rU|. 1500/ -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 4-prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa'' saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000|-nI kiMmate upalabdha thaI zake che, paNa hAla tenI epha paNa nakla bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamasatra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM 6-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tatvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM maLa Agamo para prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAyAnA spaSTa alaga vibhAjana, prayura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanone upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizadrape anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthak-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaca joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIka mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhata anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasarakoso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - 5 thI paryatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakata zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pastALIze pastALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja ... jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttAi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke AgamasaTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza'. A prakAzana AgamasaTIka mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kamamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niyukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM nAmapurA-rI to che ja.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda 4prakArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che, je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dhAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rU. 700-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-dina manuvA mAM paNa kamAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarTa anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avacUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSo saMbaMdhI kathAnaka phe mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane dRSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya, chaThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe ThAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakArano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstAlIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. cAgamasUtra saTIka anuvAda 48wAkArAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niyukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane 5 [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita vyutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalAsUtra ane keTalAMka payannAono mULano anuvAda che. hatI Agama saMbadhI amArA ra50 prakAranonI yAdI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI) (1) vyAkaraNa sAhitya - 0 abhinava haima laghuprakiyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghuprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je kAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa viveyana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdantamAlA- A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) vyAkhyAna sAhitya :0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sajhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM godhelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samajanakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tattvAbhyAsa sAhitya - 0 tatvArthasUtra prabodha TIkAadhyAya0 tatvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tattvArtha sUtranA darza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUgahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUsAthe, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUkasaMdarbha, sUbapadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano pratyeka adhyAyane aMte sUtrakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 1 0 tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmba-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - samAdhimaraNa H 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che, (5) vidhi sAhitya . dIkSA-yogAdi vidhi sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. 3 0 vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che, 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi 15 (7) yaMtra saMyojana : 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra 3 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 (8) jinabhakti sAhitya :* caityavandana parvamAlA * caityavandanasaMgraha - tIrthaMjina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi AgamasUtra saTIka anuvAda 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya : 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. G -- - -- E 5
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabAcArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimpalasarasa papU. AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyonamAM - OAga - 6 ) A bhAgamAM uttarAdhyayana nAmaka mULasUtranA adhyayana 1 thI 6no samAveza thAya che. tenA adhyayana * 7 thI 21no samAveza ame bhAga-38mAM karela che, tathA adhyayana - 22 thI 36no samAveza ame bhAga- 3mAM karela che. A sutrane prAkRtamAM uttarajhayaNa' nAme kahevAya che. saMskRta ane gujarAtI ema baMne bhASAmAM uttarAdhyayana' nAmathI ja oLakhavAyela che. jemAM kula 36 adhyayano che. adhyayanamAM koI uddezAdi peTA vibhAgo nathI. mukhyatve padha (gAthA) svarUpa A AgamamAM mAtra - 88 sUtro che. bAkI badhI gAthAo ja che. A AgamanI oLakha dharmakathAnuyoganA daSTAMtamAM zAstrakAra maharSioe Apela che. paNa vinaya, parISaha, sabhikSa, rathanemi Adi adhyayano vicAro to caraNakaraNAnuyoga paNa ahIM maLaze. "samyakatva parAkrama, leyA, jIvAjIva vibhaktine vicAro to 'dravyAnuyoga paNa dekhAya che. 36 - adhyayanomAM ahIM vinaya, parISaha, manuSya jIvananI durlabhatAdi, pApabhramaNa, samAcArI, mokSamArga, pramAda svarUpa, brahmacarya, karma, leyA, tapa, jIvAjIva, maraNanA bheda ityAdi aneka viSayo samAvAyela che. A AgamamAM niryukti, keTalIka bhASya gAthA, vividha katanI vRtti, cUrNi Adi mudrita rUpe jovA maLela che. prAyaH ATaluM mayura TIkA sAhitya koI Agama paratve ame joyela nathI. temAM bhAvavijayajI gaNi ane lakSmIvallabha kRta TIkAno anuvAda to thayo ja che ame anuvAdamAM ahIM niryuktiA sahita mULa sUtra paratve karAyela zrI zAMtyAcArya viracita vRttino AdhAra lIghelo che. jemane kathA sAhityamAM vadhu rasa che. temaNe bhAvavijayakRta TIkAnuvAda jovo. cAmULasUtromAM A cothuM mULasUtra che. pratyeka sAdhu-sAdhvIoe A Agamane satata vAgoLavA jevuM che. temAM AcaraNa sAthe vairAgyano suMdara bodha che. tathA jaina paribhASA paNa ahIM che. Jain ..nternational
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana malasamansaTIka anuvAda/1 43 uttarAdhyayana - mUla sUtra-4/1 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana 0 bhamikA - AraMbhe vRttikAra maharSi maMgala svarUpe bhagavaMtanI vANInuM jijJAAsana, de AdinuM smaraNa kare che, pachI A vRtti racanAno hetu jaNAvatAM kahe che ke - "meM A vRtti pravacanabhaktane mATe racela che." cAra pachI zastrAcAryajIe A Agama-cAkhyA pUrve bhUsaka rUpe caci kaMI kahela che, te kathAno sAra saMparUpe ahIM moMghIe chIe. (1) gurU parva krama-lakSaNa ? * sUtrakAre prarUpaNA karI, tenA arthano bodha sva ziSyoe Apyo, cAvat tadarthe bhadrabAhu svAmIe (niyukti racI), tyAra pachI bhASyakAre (bhASya racavA), pachI cUrNikAre (cUrNi cI), pachI vRttikAre (vRtti racI) cAvatu amArA gurU sudhI sUtranI vANI ane artha pahoMcyA (2) maMgala - zAstrano vina rahita pAra pAme, zAstramAM svairya pAme ane ziSya paraMparA sudhI pahoMcADe, te hetuthI che. A maMgalanA Adi, madhya ane avasAna traNa bhedo prasiddha che. A maMga nAmAdi cAra bhede che. temAM sthApanA eTale AkAra maMgala, temAM darpaNAdi ATha kahe che - darpaNa, bhadrAsana, vardhamAnaka, varakaLaza, matsya, zrIvatsa, svastika, naMdAvarta e ATha-ATha maMgalo che. dravya ane bhAva maMgala AvazyakAnusAra jANavA. temAM ahIM bhAvamaMgalano adhikAra che. ityAdi - x-x (3)samudAya - varNa, pada, vAkya, zloka, adhyayana, kadaMbakAtmaka zrutaskaMgharUpa che, teno abhidheya artha te samudAyArtha, te ahIM dharmakathArUpa che. Ane niryuktikAra ja kaheze. (4) uttarAyaNanA roga : temAM zuM A uttarAdhyayana aMga ke aMgo che, zrutaskaMdha ke zrutaskaMdho, adhyayana ke adhyayano, uddezaka ke udezako che? nA, ahIM aMga, zrutaskaMdha, adayayanake uddezA kaMI nathI. nAmanikSepamAM "uttarAdhyayana kUtarUMgha' nAma che. temAM uttara nikSeptavya adhyayana ane zrutaskaMdha. temAM uttara nikSepa kahevA niryuktikAra jaNAve che * niSi - 1 + vivecana : uttara' zabadathI nAmottara, sthApanottara ityAdi kahevA(1) jema koI jIvAdinuM uttara' evuM nAma hoya. (2) sthApanA uttara te akSa Adi, athavA "uttaraevo varNavinyAsa. (3) dravya uttara te AgamathI jJAtA paNa upayukta na hoya. no AgamathI jJa zarIra bhavya zarIra ane tavyatirikta. temAM tavyatirikta traNa bhede che- sacitta, ayitta, mizra. - x x- dravya uttaratva - vastunI dravya prAdhAnya vivakSAthI che. (4) kSetrottara - mera AdinI apekSAthI je uttara che, te jemake uttarakura - x* x(5) diguttara - dakSiNa dizAthI apekSAthI. (6) tApakSetrottara te je tApa dikakSetranI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA apekSAthI uttara kahevAya che. jema ke badhAMnI uttaramAM meru giri che. (7) prajJApakottara - je prajJApakanI DAbe hoya te. (8) pratyuttara - eka dizAmAM rahelA je devadatta ane yajJadattamAM je devadattathI para cAdaramAM je devadattathI para yAdatta uttara che. (9) kAlottara * samayathI AvalikA, AvalikAthI muhUrta ityAdi. (10) saMcayottara - saMcayanI upara hoya, jema dhanyarAzi upara kASTha (11) pradhAnotara paNa sacirAdi traNa bhede che, sacitta pradhAnottara traNa bhede che, te A pramANe - dvipada, catuSpada, apada. dvipadamAM tIrthakara, catuSapadamAM siMha ane apadamAM jaMbUdvIpamadhye rahela sudarzanA jaMbUnuM ESTAMta che. sacittamAM ciMtAmaNIrana, mizra - alaMkArAlaMhanu dravya tIrthakara, (12) jJAnottara - kevaLa jJAna, athavA kRtAna kemake te sva-para prakAzaka che. (13) kamottara-kramane AzrIne te thAya che. te cAra bhede che - dravyathI - paramANu karatAM dvipadezI skaMdha, tenAthI tripradezika ityAdi kSetrathI - eka pradezAvagaDhathI hipradezAvagADha, tenAthI uidezAvagADha ityAdi kALathI - eka samaya sthitithI dvisamaya sthiti, tenAthI bisamaya sthiti Adi. bhAvathI - eka guNa karaNathI be guNa kRSNa. tenAthI uttara traNa guNa kRSNa Adi. athavA sApopathamika bhAva pachI sAyikAdi bhAvo thAya che, te bhAvottara. (14) gaNanottara- gaNanA uttara te eka, be, traNa cAvata zIrSa prahelikA. (15) bhAvottara- te kSAyika bhAva kema ke te kevaLa jJAna, kevaLa darzana rUpathI sarve caudayikAdi bhAvomAM pradhAna che. - *- X ahIM aneka prakAre "uttara' kahyA, chatAM kamottara no ja adhikAra karaze. viSayanA jJAnathI viSathI sujJAna thAya che, tema mAnatA, jyAM Ano saMbhava che, jyAM asaMbhava che. jyAM baMne che, te kahe che. * nikti - 2 + vivecana - jadhanya sa-uttara ja sottara che, utkRSTa bhinna kramatvathI anuttara thAya che. madhyamauttara ne bAkInA che. * - * dravyakramottarAdi jadhanyathI ekAdezikAdi che. tenI upara dvipadezikAdi vastunA aMtara vaDe sottara ja che. kemake tenI apekSAthI jadhanyatva che. utkRSTa te aMtya anaMtAdezikAdi te anuttara ja che. kemake tenAthI AgaLanA vastu aMtarano abhAva che. anyathA utkRSTatvano coga na thAya. madhyamanA dvipadezikAdi te bipAdezikAdinI apekSAthI sottara ane eka pradezanI apekSAthI anuttara jANavA. uttaranA anekavidhapaNAthI, ahIM je prastuta che, te kahe che * niyukti -3 + vivecanA - kramanI apekSAthI uttara takramottara, tenA vaDe adhikRta. AkramottarathI te bhAvathI kramottara. A cutarUpa hovAthI kSAyopathamika bhAva rUpa che. tapa hovAthI ja AcArAMga pada na bhaNAtu hovAthI tene uttara kahevAya che. arthAta AcAranA uttarakALe ja. hAla bhaNAya che. vizeSa pramANe-zakhaMbhavasUrithI Akrama che. tethI dazavaikAlinA uttarakALe bhaNAya che. je kAraNe AcAra sUtra pachI A bhaNAya che, tethI te uttara' zabdathI vAcya che. tethI uttara evA je adhyayano vinaya zruta' Adi thAya che, tema jANavuM.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ da. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 have A viSayamAM saMzayanA nivAraNa mATe kahe che - * niyukti- 4 + vivecana - - dRSTivAda Adi aMgathI AnI utpatti hovAthI aMgaprabhava, jema ke parISaha adhyayana' kahe che ke - karmapravAdapUrvamAM 17mAM prabhRtamAM je sUtra che, te naya ane udAharaNa sahita ahIM paNa jANavuM. paNa jinabhASita - jema ke puSpikA adhyayana, te utpanna kevaLajJAnI bhagavaMta mahAvIre kahela che. pratyeka buddha ane saMvAda te pratyeka buddha saMvAda, tenAthI utpanna thayela. tenAM pratyeka buddha te kapilAdi, tenAthI utpanna jema ke kApilIya adhyayana - 4 - saMvAda - saMgata praznottara vacanarUpa. tenAthI utpanna. jemake kozigautamIya, temanA praznottarathI utpanna. (zaMkA) A sthavira viracIta che. kemake cUrNikAra kahe che ke - "sUtramAM sthavirono AtmAgama che" naMdIsUtramAM paNa kahela che ke - jene jeTalAM ziSyo aupratikI, vainacikI, karmajA ane pAriNAmikIe cAra buddhithI yukta che, tene teTalAM hajAra prakIrNako thAya. A sUtra prakIrNaka che. to kaI rIte jinadezitapaNA AdimAM virodha na Ave? (samAdhAna) te pramANe rahelAne ja jina AdinA vacanathI ahIM uddharela hovAthI temaNe kahela che. ema kahevAmAM koI virodha nathI. andha - - AtmA ane karmano atyaMta saMzleSa. mokSa -AtmA ane karmano AtyaMtika pRthak bhAva, temAM karAya che. arthAt je rIte baMdha thAya che, je rIte mokSa thAya che, te rIte darzAvela che. temAM 'baMdha' te AjJAmAM nirdeza mujba na kare, mokSa - te AjJAmAM nirdeza mujaba kare. AnA dvArA yathA krama avinaya ane vinaya batAve che. avinaya - mithyAtva Adi avinAbhUtatvathI baMdhano. ane vinaya te aMtar - pauruSatvathI mokSanA kAraNarUpa che. tattvathI te baMne je rIte thAya, te ja kahela che. athavA baMdha hoya teno ja mokSa thAya, te batAvyuM. " - 4 - 4 - chatrIsa saMkhyA no zo artha? badhAM uttara adhyayano che. have tenA paryAyono atideza kare che . * niyukti x 5 + vivecana nAma adhyayana, sthApanA adhyayana, dravya adhyayana ane bhAva adhyayana. temAM nAma, sthApanA sugama che. dravya adhyayanamAM AgamathI jJAtA paNa upayoga na hoya te. noAgamathI - jJa zarIra, bhavya zarIra. tadbatirikta te pustakAdimAM racAyela. bhAva adhyayanamAM AgamathI jJAtA ane upayukta hoya te. noAgamathI A adhyayana X "X-X - have niyuktikAra noAgamathI bhAva aghyayanane kahe che * nirukti - 6 + vivecana - sUtratvathI AtmamAM te adhyAtma. zo artha che? sva svabhAvamAM, jenA vaDe lavAya te Acana prastAvathI AtmAnuM adhyayana. niruktavidhithI AtmAkAra nakArano lopa che. jJAnAvaraNIya Adi karmanA 'caya'no abhAva. upaciA - pUrve bAMdhelAno.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA . anupacaya - anupAdAna, jAvAnA - pUrve bAMdhelAnuM. upasaMhAramAM kahe che - tethI AtmAnA pUrve bAMdhela ane baMdhAtA karmonA abhAvathI sva-svabhAva lAvavAnA hetuthI adhyayanane icche che - samIpe jAya che. athavA adhyAtma e rUDhithI "mana" che, tenA prastAvathI 'zubha', tene lAvavuM te adhyayana. AnA vaDe ja zubha citane lavAya che, kema ke AmAM vairAgyabhAvathI upayukta che. bIjI niruktithI ja vyAkhyA karatAM kahe che. * nikti - 8 + vivecana - jIva Adi artho jenAthI adhika jaNAya che te, nayana - AtmAmAM arthathI pAmavuM. AnA vaDe jJAnAdine vidvAno icche che. aTaka - zIdhattara, vA- badhe vikabhArthe che. sAdhu- viziSTa kriyA vaDe apavargane sAdhe che. te muktine pAme che. ema che, tethI adhyayanane icche che. kemake nirakta vidhithI arthanirdezaparatvathI Ama kahela che. A pUrvaka adhyayana - Ama vividha rIte badhe sUtrArthane bAdhA na pahoMce tema vaikalpika vyAkhyA pUrvAcArya saMmatatvathI aduSTatva jaNAvavA mATe che. -0 - have bhAvAkSINa kahe che - * niti - 8 + vivecana - jema dIpathI so dIpa pradIpta karAya che ane te dIpo paNa dama rahe che, paNa anyAja dIpa' utpattimAM kSaya pAmato nathI. te pramANe kahe che - dIpa samAna AyA che. samasta zAstrArthanA vinizcayathI svayaM prakAze che, ziSyone paNa zAstrArtha prakAzana zakti yukta kare che. ahIM AcArya zabdathI zrutajJAna ja kahela che. bhAva akSaNanA pratapaNAthI, teno ja akSaya saMbhave che -0 - have bhAva Aca kahe che. * niSa * 9 + vivecana - bhAvamAM, muktipada prApakatvathI prazasta che, bIjuM bhavanibaMdhanA paNAthI prazasta che. prakamathI Aya, vaLI A be bhede che, te kahe che - jJAna, darzanAdi. krodha, mAna Adi. arthAta prazasta te jJAnAdi che ane Apazasta te krodhAdi che. ahIM jJAnAdi ane krodhAdi Ayatva AcanA viSayatvathI viSaya ane viSayanA abheda upacArathI AyatamAM kahevAthI te Aya che athavA karmasAdhanacthI Aya che. jJAnAdi prazasta bhAva AyanA hetupaNAthI adhyayana paNa bhAva Aya che, have pacaca'ne kahe che. Aya te agama te lAbha che kemake te ekArtika zabdo che. -0- have dravya kSapaNA kahe che - * niryukti - 10 + vivecana paryastikA, apacyA-ahitA, paryaMtikAthI uprAbalyathI piTTana te utpinA. - upinAdithI kuna te apaccatara, niuiDanA. badhe vastranI' samajavI. vastranA traNa apathya che. ahIM alpatara, alpatama kALathI che. AnA vaDe vastradravya kahevAya che. paryastikAdinA apathya, apaccatara, apadhyatamapaNAne dravya kSapaNatva kahe che. apadhyano nigamana sAmAncanA azeSa, vizoSa saMgrAhakatvathI AduSTa che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ R uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 have bhAva paNa kahe che. ' * niyukti - 11 viacana : ATha prakAre karAya te jJAnAvaraNAdi karma, tenI raja - jIvanA zuddha svarUpane anyathApaNe karavAthI raja che. - *- A upamA che athavA "kamaraja' e samarata pada che, te karmo aneka bhavanA upAttatvathI jUnAM che, je kAraNe prANI bhAva adhyayana- ciMtanAdi zubha vyApArothI khapAve che, tethI ja A bhAvarUpacthI lapaNAnA hetutvathI kSapaNA ema kahevAya che. have teno upasaMhAra karatAM kahe che. e rIte ukta paryAya abhidheya bhAvAdhyayanathI ziSya - praziSya paraMparA - rUpa prApta karavI joIe. athavA AnupUrvIthI saMvedana viSayatAne pAmavI joIe. A pramANe uttarAdhyayananI vyAkhyA karI. have zrata ane skaMdhano nikSepa pratyeka adhyayanamAM nAmAdi adhikAra kahevAno avasara che. tethI tene kahevAne pratijJA kahe che. - nirata - 12 + vivecana : zrata ane skaMdhamAM nikSepa cAra prakAre che. tethI tenI prajJApanA karIne nAmAdi adhikAra ane adhyayano huM kahIza. A zrutaskaMdhano nikSepa bIje sthAne vistArathI kahela che, tethI prastAva jaNAvavAne mATe ja kRta ane skaMdhamAM nikSepa kahevo tema niyuktikAre kahela che, paNa tenI prarUpaNA karaze nahIM. sthAna zUnyArthe kaMIka kahe che - temAM nAma ane sthApanA rUpa "kRta' gauNa che. dravya kRta be bhede - AgamathI ane noAgamathI. temAM jeNe "mRta" evuM pada zikSitAdi guNayuktane jANela che, paNa temAM upayoga nathI, te AgamathI dravyazruta, noAgamathI zrutapadArthaDra-zarIrano bhUta ke bhAvi paryAya. taEvyatirikta te pustaka AdimAM rahela ke jaNAvAyela, bhAvakRtanA hetuthI dravyadbhuta. bhAvazruta paNa AgamathI ane noAgamathI be prakAre che. AgamathI teno jJAtA ane upayukta hoya, noAgamathI A prastuta adhyayana che. skaMdha paNa nAma ane sthApanArUpa prasiddha che. dravyaskaMdha AgamathI. teno jJAtA paNa anuyukta, noAgamathI jJazarIra bhavya zarIra tavyatirikta drumaskaMdhAdi che. bhAva rUMdha AgamathI teno jJAtA ane temAM upayukta hovo. noAgamathI A adhyayana samUha have nAmo kahe che . * nirNana * 13 thI 7 + vivecana : (1)vinayabhuta,(2) parISaha,(3) cAturaMgIya, (4) asaMskRta,(5) akAmamaraNa, (6) nigranthatva, (3) urabhra, (8) kApiliya, (9) namipravajyA, (10) dhrumapatraka, (11) bahuzrutapUjA, (12) harikeza, (13) citra saMbhUti, (15) iSakAri, (16) saMbhikSu, (17)samAdhistAna,(18)pApabhramaNiya, (19)saMyatIya (19)mRgacarcA, (20) ninjI , (21) samudramAlita, (22) rathanemI, (23) kezIgautamiya, (24) samiti, (5) yajJayika, (26) sAmAcArI, (27) khaluMkiya, (28) mokSagati, (29) apramAda, (30) ta5,(31) cAstri , (32) pramAdasthAna, (33) karmaprakRti, (34)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA lezyA, (35) anagAra mArga ane (36) jIvAjIvavibhakti. A 36 uttara adhyayano kahelA che. adhyayananA nAmo kahyA, AnI nirukti Adi nAma niSpanna nikSepa prastAva ja kaheze . * niryukti * 18 thI 26 - vivecana pahelAmAM vinaya, bIjAmAM pariSaho trAmAM durlabhatA, cothAmAM pramAdapramAdano adhikAra che. pAMcamAmAM maraNavibhakti, chaThThAmAM cAritra, sAtamAmAM rasamRddhiparityAga, AThamAmAM alAbha, navamAmAM niSkaMpatA, dazamAmAM anuzAsanopamA kahela che. 11mAM pUjA, 12mAM tapaRddhi, 13mAM nidAna, 14mAM anidAna, 15-mAM bhikSuguNo, 16-mAM brahmagupti, 17-mAM pAponI varjanA, ane bhoga Rddhi, 18-mAM vijahaNa, 19-mAM aparikarma, 20-mAM anAhatA, 21mAM vicitra carcA, 22mAM sthira caraNa, 23-mAM dharma, 24-mAM samiti. 25-mAM brahma guNa, 26mAM sAmAcArI, 27-mAM asaThatA, 28-mAM mokSagati, 29-mAM AvazyakapramAda, 30mAM ta5, 31mAM cAstri, 32-mAM pramAda sthAno 33mAM karma, 34-mAM lezyA, 35-mAM bhikSu guNo, 36-mAM jIvAjIva kahela che. A dharma vinayamUla che. AgamanA sAkSIpAThathI dRSTAMta vaDe kahe che ke - jema mULathI skaMdha utpanna thAya che. ityAdi, tema dharmanuM mULa vinaya che, tenAthI aMte mokSa che. ityAdi. tethI pahelAM adhyayanamAM vinaya kahela che, vinayavAnane te-te guruniyogomAM vartatA kadAcita parISaho utpanna thAya, te samyak paNe sahana karavA joIe. tethI bIjA adhyayanamAM parISaho kahyA. ityAdi krama prayojana jANavuM, te adhyayananA saMbaMdha kahetI vakhate huM jaNAvIza. have upasaMhAra karatAM kahe che - * niyukti * 27 * vivecana - * uttarAdhyayanano ukta samudAyArtha saMkSepamAM kahyo. have eka eka adhyayana vizeSathI vyAkhyAdvAra vaDe kahIza. temAM pahelA vinaya zruta'nI kIrtanano avasara che. - x tethI A adhyayananA anuyoga vidhAnakuma adhikAra kahe che - **********G
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUkasaba-saTIka pAnuvAda/1 huM adhyayana-1- "vinayazruta" CB - xx x * niyukti - 28 + vivecana - A adhyayano madhye paheluM "vinaya" nAme adhyayana zruta che. te vinayazruta'. vinayakRtanA upakramAdi dvAro, tenA bheda, nirati, krama, prayojana, pratipAdana dvArathI kahIne, A anuyoga karavo. ahIM vinayathI adhikAra che, tene ahIM aneka prakAre kahela che. - - - ahIM paNa avasara jaNAvavA mATe ja niryuktikAre " praya' kahela che, "prarUpIza" ema kahela nathI. *- ahIM cAra anuyogadvAro che - upakrama, nikSepa, anugama ane naya. tenA bhedo anukrame be, traNa, be, be. upakramaNanI niti - dUra rahela vastune te te prakArothI samIpa lAvavI te upakrama che. niyata ke nizcita nAmAdi saMbhavatA pakSa racanArUpa kSepaNamUkavA te nikSepa. anAzva sukAI abAdhAthI tenuM anuguNa gamana - saMhitAdi kramathI vyAkhyA karavAne pravartana te anugama. anaMta dhamatmika vastunA niyata eka dharmanA avalaMbathI pratIta te naya. krama prayojana kahe che - AnupUrvAdi vaDe zvAsa deza lAvyA sivAya zAstrano nikSepa zakya nathI. zodha niumnikSepa vinA anizcimanuM anugamana zakaya nathI. sUtrAdi anugama vaDe anugata thayA vinA naya vaDe vicArI na zakAya. A krama che. * x-x- (ahIMvRttikA saMgraha zloka mUkelA che, je ukata arthanA ja sUcaka che.)- - - have tenA bheda vistArathI A adhyayana vicAraNA upakrame be bhede che - laukki ane lokottara. temAM laukika upakrama - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA bhedathI cha prakAre che. temAM nAma ane sthApanA pachI dravyopama kahe che - te sacita, sacita, mizra bhedathI traNa prakAre che. te pratyeka parikarma vinA baLe bhede che. temAM parikarma sacitta dravyopakrama avasthita dvipada, catuda, apada rUpa manuSya, azva, vRkSAdi sacittavastuno che. - 8 - 4 - acittadravyopakama suvarNa AdinA kaTaka, kuMDalAdi che. mizra dravyopakrama te sacitta lipadAdine citta kezAdi sahita snAnAdi saMskAra karaNa che. e pramANe vinAzamAM paNa dravyopakama traNa bhede che. - x x* e pramANe kSetrAdi upakrama paNa parikarmavinAza bhedathI be prakAre che, temAM je ke kSetra nitya ane amUrta che, tethI tenuM parikarma ane vinAza nathI, to paNa tenA Adheya jaLa Adino nAvAdi hetuthI upayAra vaDe teno upakrama che. - - - kALa, vartanAdi rUpa paNAthI dravya ane paryAyarUpa ja che. dravya ane paryAya narasiMha vatu anyonya saMvalita che. tethI te dvArathI tenA guNa vizeSanA AdhAna ane vinAza upakrama zabdathI kahevA. - - - - X- ityAdi. bhAvopakama paNa jo ke bhAvanA paryAyitvathI ane te dravyathI kaMIka ananyasthI upakrama nAmathI kahela ja che. to paNa jIvadravya paryAya
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa bhUmikA abhiprAya nAme bhAvazabda kahelo che. -X- tethI tenA paricittavartI saMvedanA viSayathI vizvakarSavat iMgita AkArAdinA parijJAnathI saMnihitakaraNa ke tevA ananuguNa anuguNa citraceSTAthI jJAtanI kupita - prasannatAnuM ApAdana te bhAvopakrama ja che. te ahIM avazya kahevo. kema ke te guru bhAvopakramanA aMtargatapaNAthI che. - x + 4 = x -- * AnA abhidhAnane mATe dravya upakramathI bhAva upakrama pRthak kahevAya che. te be bhede che - prazasta ane aprazasta, temAM prazastamAM brAhmaNI, gaNikA ane amAtyanA dRSTAMta jANavA. prazasta te ziSyanuM zrutAdi hetu gurunA bhAvanuM unnayana che. e rIte laukika upakrama ko. - zAstrIya to AnupUrvI nAma pramANa vaktavyatA arthAdhikAra kahevo joIe. temAM AnupUrvI nAmAdi daza prakAre bIje vistArathI kahelA che. ahIM to utkIrtanagaNanArUpa vaDe adhikAra hovAthI te ja kahe che - temAM utkIrtana te vinayazruta, parISaha adhyayana, caturaMgIya ityAdi che. - x - gaNana - saMkhyAna, te pUrvAnupUrvI, padmAnupUrvI anAnupUrvI bhedathI traNa prakAre che. temAM pUrvAnupUrvI gaNanAthI A adhyayana paheluM che, pazcAnupUrvI gaNanAthI chatrIzamuM adhyayana che. anAnupUrvIthI A adhyayana ekathI vadhu ane chatrIzanI pUrvenI zreNImAM koI paNa saMkhyA bhedamAM Ave che, (ahIM AnupUrvInI sthApanA vidhi vRttikAre noMdhI che, temAM dvika, brika, catuSka Adi sthApanA che. ame A samagra sthApanAno anuvAda choDI dIdhela che, samajavA mATe zAbdika vyAkhyAne badale AkRti sthApanAnI AnupUrvI samajI vizeSa saraLa bane.) - A ukta SaDvidha nAmathI audayikAdi cha bhAva rUpe adhikAra che, tenI aMtarbhUta kSAyopazcamika bhAvamAM zrutajJAnAtmakapaNAthI prastuta adhyayanano avatAra che. * - * -. jenA vaDe paricheda thAya - jaNAya, te pramANa. te dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA chedathI cAra prakAre che. temAM A kSAyoSAmika bhAvarUpatvathI bhAva pramANamAM avatare che. - x - 4 - bhAva pramANa guNa, naya, saMkhyAnA bhedathI traNa prakAre che. temAM Ano guNapramANa ane saMkhyApramANamAM ja avatAra che. naya pramANamAM jo ke zrutakevalI vaDe kahevAya che ke - adhikAra traNe vaDe jANavo. jinamatamAM sUtra ke artha kaMIpaNa nayothI vihina nathI. - 4. to paNa hAla tathAvidha naya vicAraNAnA vyavacchedathI anavatAra ja che. ityAdi - 4 - - * - * - 5 guNapramANa be bhede che H- jIva guNapramANa ane ajIva guNapramANa. temAM Ano jIva upayogapaNAthI jIvaguNa pramANamAM avatAra che. temAM paNa jJAnadarzana cAritra bhedathI traNa prakAramAM Ano jJAnarUpatAthI jJAna pramANamAM avatAra che. temAM paNa pratyakSa, anumAna, upamAna ane AgamarUpamAM A adhyayananA AsopradezarUpapaNAthI Agama pramANamAM levuM. temAM paNa laukika ane lokottara bhedamAM paramaguru praNItatvathI lokottara sUtra, artha, ubhayarUpa che, temAM paNa AtmA, anaMtara ane paraMpara Agama e
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda bANa bhedo che, arthathI tIrthakara, gaNadhara ane temanA aMtevAsIne, sUtrathI vira, temanA ziSya ane praziSyanI apekSAthI yathAkrame Ano AtmA, anaMtara, paraMpara AgamamAM avatAra che. saMkhyA pramANa anuyoga dvArAdimAM vistArathI kahela che, tyAMthI ja avadhAravuM. temAM AnA pariNAmasaMkhyAmAM avatAra che. temAM paNa kAlika-mRta-daSTivAda mRta pariNAma bhedathI be prakAromAM kAlikakRta parimANa-saMkhyA divasa ke rAtrimAM, pahelI ane chellI porisamAM A pATha niyamathI che. temAM paNa zabdanI apekSAthI saMkhyaya akSara, pAda, zlokAdi rUpathI saMkhyAta pariNAma rUpa, paryAya apekSAthI anaMta parimANa rUpa che kemake AgamanA anaMtagama paryAyatvathI che. vaktavyatA - padArthavicAra, te rava-para-ubhaya siddhAMtathI traNa bhede che. temAM svasamaya * ahaMnmatAnusArI zAstrarUpa che. parasamayakapilAdi abhiprAyAnuvartI grantha svarUpa che, ubhayasamaya * ubhacamata anugata zAstra svabhAva che. temAM Ano svasamaya vaktavyatAmAM avatAra thAya che, kemake ahIM svasamaya padArthonuM ja varNana che. x-x-. adhikAra - "ahIM vinayathI adhikAra che." te kahela che. tathA samavatAra yathAsaMbhava kahela che. tethI pharI kahetA nathI. * x-. nikSepa traNa bhede che- odhaniSpanna nAmaniSpakSa, sUkAlApaka niSpanna. - x x - odha - adhyayanAdinA sAmAnya nAma. odha eTale sAmAnya mutAbhidhAna, te cAra bhede che - adhyayana, aphINa, Aya ane kSapaNA. nAmAdi cAra bheda zrutAnusAra varNavIne bhAvomAM cAremAM kramathI vinayazrutane yojavuM. jenA vaDe zubha AtmA bodha, saMyama ke mokSanuM adhyayana, adhyAtmane lAvavuM ke adhika laI javuM pAme te adhyayana. ityAdi cAre gAthA pragaTArtha ja che. vizeSa e ke- je hetu vaDe zubha Atma adhyayana arthAta zubha - punyanuM AtmAmAM adhiktAthI laI javuM to temAM zubha * saMkaleza virahita, adhyAtma-mana, temAM AtmAnA arthane laI javo. - *- adhika nayana eTale prakarSavata prApta karavuM. kone? bodhane at tattvane jANavAne ke pRthvI Adi saMrakSaNarUpa saMyamane ke saMcita karelA kAmanA kSayarUpa mokSane. te kAraNe prAgvatuM adhyayana kahevAya che. avyavachitti nayane AzrIne athatu dvavyAstikanayanA abhiprAyathI, aloka - alokAkArAvatu. nAmaniSpanna nikSepaNamAM vinayakRta e dvipada nAma che. tethI vinayano ane zratano nikSepa ahIM avazya kahevo. temAM vinayano nikSepa baha vakatavyatA hovAthI teno atideza karavo ane kRtanikSepo te pramANe na hovAthI tene jaNAvavA kahe che. * niyukti * 29-vivecana vinIyate - jenA vaDe kama dUra karAya te, vinaya. te dazavaikAlikanA vinaya samAdhi nAma adhyayanamAM kahela che. sthAna zUnyArthe temAMthI kaMIka kahe che - vinayano ane zrutano nikSepa baMne cAra bhede hoya che. vya vinayamAM netara, suvarNa Adi che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adadhya 1 - bhUmikA lokopayAra vinaya artha nimitte ane kAma hetuthI, bhaya vinaya, mokSa vinaya e pramANe pAMca bhede vinaya jANavo. abhyatthAna, aMjali, AsanadAna, atithipUjA ane vaibhavathI devatApUjAne lokopacAra vinaya che. abhyAsavartIpaNu, chaMdonuvartanA, dezakAladAna, amyutthAna, aMjali, AsanadAna atharna mATeno vinaya che, e pramANe ja kAma vinaya ane bhayamAM AnupUrvIthI laI javuM. mokSamAM paNa tenI prarUpaNA pAMca prakAre thAya che - darzana, jJAna, cAstri, tapa ane aupacArika, A pAMca bhede mokSa vinayane jANavo. jinendroe je pramANe dravyonA sarva bhAvo kahelA che, tenI te pramANe zraddhA karavI te darzana vinaya che. jJAnane zIkhe che, jJAnane gaNe che - AvRtti kare che, jJAna vaDe kRtyo kare che, jJAnI navA karmo bAMdhatA nathI, tenAthI jJAna vinIta thAya che. yatanA karatA jenAthI ATha prakAranA karmo khAlI kare che ane navA karmo bAMdhatA nathI. tethI cAmri vinaya thAya che. aMdhakArane tapa vaDe dUra kare che, AtmAne svarga ke mokSamAM laI jAya che. tenAthI taponiyama-nizcita mati tapovinitane thAya che. aupacArika vinaya saMkSepathI be bheda thAya che. pratirUpayogamAM joDavuM ane AzAtanA na karavI che. pratirUpa vinaya kAcika, vAcika, mAnasika yogathI thAya. te anukrame ATha bhede, cArabhede ane be bhede tene thAya che. * temAM - (1) kAcika vinaya - abhyatyAna. aMjali, AsanadAna, abhigraha, kRtikarma, zuzruSANA, anugamana ane saMsAdhana e ATha bhede che. (2) vAcika vinaya - hita, mita, aparuSa ane anuvIcIbhASI cAra bhede che. (3) mano vinaya - akuzala manano nirodha, kuzIla mananI udIraNA. pratirUpa vinaya parAnuvRttimaya jANavo. pratirUpa vinaya kevalIno jANavo. A Ape kahelo vinaya pratirUpa lakSaNa trANa bhede che. anAzAtanA vinaya bAvana bhede kahelo che. te A pramANe - tIrthakara, siddha, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, vira, upAdhyAya, ane gANI A 13 pado che. tenI anAzAtanA, bhakti, bahumAna, varNazlAdhA e pramANe 13 x4 = para -bhedo thaze. ukta gAthAno artha spaSTa che. vizeSa e ke siniza te eka vRkSa che - - arthapAtinA hetuthI izvarAdine anuvartavu te artha vinaya che. kAmanA hetuthI paNa A ja vinaya che - zabdAdi viSaya saMpatti nimitte tema tema pravartavuM te kAmavinaya che. duudharSa rAjA ke sAmatAdi ne prANa AdinA bhayathI anuvartavuM te bhayavinaya che. A lokane AzrIne zraddhA, jJAna, zikSAdimAM karmanA kSayane mATe pravartavu te mokSavinaya che. mokSavinaya upara kahyA mujaba pAMcabhede che. temAM viroSa A pramANe - abhyasthAna gurune AvatAphe jatA joIne Asana choDI ubhA thavuM abhigraha -gurunI vizrAmANAdi karavAno niyama. kRti - dvAdazAvarta Adi vaMdana. zuSaNA - na AsapAsathI ke na AgaLathI Adi vidhithI guravacana zravaNanI icchA- parNapAsanA karavI. anugamana : AvatA sanmukha javuM. saMsAdhana - jatAnI pAchaLa samyapha rIte javuM. kula - nAgendra
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUtra-saTIka anuvAda/1 Adi. gaNa - koTika Adi. kriyA - paraloka che, AtmA che. dharma - zruta ane cAstrirUpa, jJAna - mati Adi, AcArya * anuyogAcArya, gaNI - JaNAcArya, anAzAtanA - mana, vacana, kAyA vaDe apratIpa pravartana, bhakti - abhyutthAnAdi rUpa. bahumAna - mAnasika ati pratibaMdha. varNa - prazaMsA karavI. tenA vaDe saMjvalanA - jJAnAdi guNanI uddIpanA te varNa saMjvalanA, - zrutanA cAra parimANa arthAt teno cAra bhede nikSepa badhe avazya karavo. - x - - * nikSepa - nyAsa, temAM nAma ane sthApanA sugama che. dravyathI ke dravyarUpa zruta na dravyazruta, AgamathI jJAtA paNa upayogarahita hoya. noAgamathI kahe che - gopave che, (zuM?) atikliSTa karmodayathI abhihita arthane gopave athavA kuprayuktithI dUra laI jAya te jamAli Adi nihava che. - X- bhAvadyuta paNa AgamathI ane noAgamathI be bhede che - temAM AgamathI eTale bhAvathI ke bhAvarUpa zrutate bhAvazruta zrutanA viSayamAM upayukta ja hoya, je zruta padane jANe temAM upayoga rAkhavo te bhAvadbhuta, kemake teno upayoga ananyapaNAthI che. odha ane nAma niSpanna nikSepo kahyo, have sUtrAlAyaka niSpanna nikSepano avasara prApta thayo che, to paNa hAla sUtra kahetA nathI - x - paraMtu 'anugama' be bhede che niryukti anugama ane sUtrAnugamana. temAM pahelAM nikSepa niyukti, upodghAta niyukti ane sUtra spezika niryukti anugama vidhAna traNa bhede che. temAM nikSepa niyukti anugama uttara Adi nikSepa pratipAdanathI kahelo ja che. upodghAta niryukti anugama be dvAra gAthAthI jANavo. te A pramANe - uddeza, nirdeza, nirgama, kSetra, kALa, puruSa, kAraNa, pratyaya, lakSaNa, naya, samavatAraNA anumata che. zuM? keTalA bhede? konA? kyAM, kemAM?, kaI rIte?, kALa keTalo thAya?, keTalAM sAMtara avirahita bhUvAkarSI sparzanA nirukti che? A baMne gAthAno artha sAmAyika niyuktithI jANI levo. sUtra sparthika niyukti sUtra avayava vyAkhyAna rUpatvathI sUtranA hovAthI saMbhave che, tethI sUtrAnugamamAM ja tyAM kaheze. -X-X-X- have sUtra - anugama. temAM alIka, upaghAtajanakatva Adi doSa rahita. nirdoSa sAtvAdi guNa cukta sUtra kahevuM joIe. te A che . - sUtra - 1 je saMyogothI mukta che, anagAra che, bhikSu che. temanA vinaya dharmanuM anukramathI nirUpaNa karIza, tene mArI pAsethI dhyAnathI sAMbhaLo, * vivecana - 1 AnI saMhitAdi kramathI vyAkhyA - temAM askhalita padonuM uccAraNate saMhitA te anugata ja che. kemake sUtrAnugata tapapaNe che. 'pada' svabuddhithI kahevA. padArtha A che - anya saMyukta ke asaMyuktanA sacittAdi vastunA dravyAdi vaDe saMyojanane 'saMyoga' kahe che. te saMyukta saMyogAdi bhedathI aneka prakAre kahevAze. tethI mAtrAdi
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyogarUpathI audayikAdi likhatara bhAva saMyogAtmakapaNAthI vividha jJAnabhAvanAdi vaDe vicitra prakArothI prakarSathI arthAtu parISaha-upasagiida sahiSNutA lakSaNathI muktabhraSTa te vimukta che. te anagAra - jene ghara vidhamAna nathI te, e pramANe ahIM vyutpanna aNagAra zabda levo. je avyutpanna rUTi zabada che, te catino vAcaka che. kahyuM che. aNagAra, muni, maunI, sAdhu pravajita, vatI, zramaNa ane kSapaNa e yatinA ekArthaka vAcaka che. tethI te ahIM grahaNa karatA nathI. bhikSu zabda te arthamAM ja kahela che. temAM agAra- be bhede che. (1) dravyathI - vRkSa, patyAdithI nivRtta te dravyAgAra (ra) bhAvAgAra- pharI aga zabdathI vipAkkALe paNa jIvavipAkapaNAthI zarIra- pugalAdimAM bAhya pravRtti rahita thaIne anaMtAnubaMdhI AdithI nivRtta kaSAya mohanIya che. temAM dravyaagAra pakSamAM. tenA niSedhamAM anagAra eTale avidhamAna gRha artha karyo. bhAvAgArapakSane abhyatAno vAcaka che. tethI sthiti, pradeza, anubhAgathI ati alya kaSAya mohanIya evo artha karyo. kaSAya mohanIca ja karma che, karmanI sthiti AdibhUta te virAti saMgama nahIM. kilakhatara bhAva saMyogathI muktapaNAthI ja ane pharI kaSAya mohanIyanI ati duSTatA jaNAvavA kahela che. bhikSa - rAMdhavA, raMdhAvavA Adi vyApArathI aTakelA sAdhu bhikSA le che. te dharmathI te bhikSu che. - 4 bhASyakAnA vayanAtha bhikSu zada trikALa viSayaka 'sati'nA paryAya paNe siddha che. - - - * * viziSTa ke vividha naya-nItine vinaya- sAdhujana vaDe Asevita samAcAra.*x * dravyathI nIca vaDe AjIvikA rUpa che ane bhAvathI sAdhu AcAra prati pravaNatva che, tene huM kahIza. - x-x-. sAMbhaLo zabdathI - - - ziSyane zravaNa prati abhimukha karavA" te artha che. nA vaDe pAMgamukha hoya to paNa pratibodha karatA dharmanI vyAkhyA karavI ja ema jaNAvela che tathA vAcaka paNa kahe che ke- ekAMta hita zravaNathI zrotAne dharma thAya che, paNa anugraha buddhithI kahetA vaktAne to ekAMte dharma thAya che. - x- padArtha kahyA. tenA abhidhAnathI sAmAsika pada aMtargata padavigraha kahyo. pachI cAlanAno avasara che, te sUvAthaMgata dUSaNArUpa che. sUtra cAlanA- saMyoganA vipramukta kriyApratikatRtvathI saMyogAtuM. artha cAlanA - vinayane pragaTa karIza te pratijJAna che, x- pratyavasthAna zabdArtha nyAyathI bIjAe kahela doSanA parihAra rUpa che ane temAM je ke saMyogathI vimukta thato bhikSanuM karma tathA paNa karNapaNAthI ahIM vivakSita che. ityAdi. - x x- saMyogano bIjo artha kahe che - saMyoga - kaSAyAdi saMparkarUpa paNAthI avipramukta * aparityakta. A saMyogapavipramuktane, RNanI jema - kAlAMtara kaleza anubhava hetutAthI traNa * ATha prakAranA karma, te kare che. zo artha che? tevI tevI guruvacanAthI viparIta pravRtti vaDe
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya che uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ekaThAM kare che te traNakAra. te bhikSane- kaSAyAdithI vazathI jIvavIryarahitane pauruSaMI ja bhikSA, tathAvidha phaLanI nirapekSatAthI bhramaNazIlane vinaya pragaTa karIza. - darzanathI utpAdita karIza. A adhyayana bhaNanArane ja bhAre karmapaNAthI prAyaH vinIta - avinItanA guNa - doSanI vibhAvanAthI jJAnAdi vinaya pariNati che. athavA viruddha naya te vinaya arthAta sadAcAra, tene huM pragaTa karIza. konA bhikSAnA. bhikSaNazIlano aviparIta yoga-samAdhi te saMyoga. tethI vividha parISahane sahana na karIne guraniyoga asahiSNutva ALasa Adi prakArothI je prakarSatayA mukta che, te pimukta che. - x x x-. - vinayane pragaTa karIza, ema kahevAthI, vinaya A adhyayananuM nAma che, tene pragaTa karavAnuM phaLa, tathA A upeca che, Ano upAya te prastuta adhyayana che. e rIte Ano upAya - upeya bhAvalakSaNa saMbaMdha batAvyo. have "saMyoga e Adha padane sparza- nikSepa karavAne kahe che (niyukti 30 thI 63 sudhI saMyoganI ja carcA che. amane temAM kaMIja samajaNa paDI nathI. anuvAda pachI paNa abhyAsuoe tajaDAnI madadathI ja samajavuM paDe tema che. te nizcita vAta che.) * nikti - 30 - vivecana : saMyoga' Siyaka nikSepa - nyAsa cha prakAre che, A bhedo - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva prasiddha che. (ahIMvRttikArazrIe ati vistArathI ghaNAM zlokomAM nAma Adi nasonI vyAkhyA karela che. ane temAMnA keTalAMka zabdo ke vAkyone ja ahIM vyAkhyArUpe rajU karela che. kemake samagra vyAkhyA samajavA anuyogadvAra'nA avagAhananI AvazyakatA che. tene samajIne ja A vyAkhyA samajavI saraLa banaze, tethI ame saMpUrNa anuvAda karela nathI.) * nAmAdi vidhithI AraMbhyA vinA tenI vyAkhyA kasvI yukta nathI. - dravya ane paryAyavAdIoe ahIM nayo ne choDavA na joIe. - "mAtRkA' nAme traNa pada - utpatti, vigama ane dhrauvya. - ahIM utpatti ane nigama e paryAyavAdIno mata che, dravyArthika mata te dhrauvya che. A rIte mAtRkA nAme traNa pada . * nAma koI saMketathI kahevAya che, sthApanA nAmane anurUpa kriyAthI athavA buddhithI thAya che. te nAma ane sthApanA dravya nikSepathI anuvartita che. ane A dravyArthika naya bhAva nikSepAthI jUdo che. nAma, sthApanA ane dravya e dravyArthika nayano nikSepa che, bhAva e paryAyArthikanI prarUpaNA che. --nAmanaya kahe che ke je kAraNe nAma vinA vastunuM grahaNa thatuM nathI, tethI nAma che ja, te A pramANe kuMbha-mATIno ja, bIjI vastuno nahIM. pratIta vastuthI ja tenI svarUpa pratIti thAya che. jema mATI pratIta che, tethI kahevAtA ghaDAnuM mATI ja rUpa thAya, tema pratIta nAma thI ja vastu oLakhAya che, tenA vinA ja oLakhAya. je nAma
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 rUpa vastu ja na hoya, to te jANatA hovA chatAM vastumAM saMzaya AdimAMnuM kaMI paNa saMbhave che. nAmathI arthanI pratipatti thAya. sthApanAnaya - sthApanA te AkAra che. A AkAra e amuka A arthanuM pramANa che, nAmAdi vinA AkArane koI paNa na jANI zake. nAma kadAca bIjA arthamAM paNa varte te zakya che. paNa tenA ullekha chatAM AkAramAM bIjo AbhAsa na thAya. niyata nIla Adi artha grahaNa AkAra grahaNathI ja grahaNa thAya. - x x- AkAra ja mati zabda vastu kriyA phaLane jaNAve che. - kAvyanAya - jema nAma Adi AkAra vinA saMvedita na thAya. tema AkAra paNa dravya vinA jaNAto nathI, kema ke badhuM dravyAtmaka che. dravya ja mATI AdinI sarva sthAsaka, koza, kuzala Adi vastu che. * x* * x x* kahe che ke dravya parimANa mAtra choDIne AkAradarzanathI zuM? utpAda ane vyaya rahita dravya nirvikAra ja che. - x x. - bhAvAnaya - ahIM samyapha rIte vicAratA mAtra bhAva je bAkI rahe che. pUvapara vicAraNA vinA, je kAraNe tenuM ja darzana che. tethI kahe che - bhAva eTale paryAya. dravya te rUpa ja che.-xxx-x- prati samaya udaya ane vyaya svarUpa svayaM thavAthI ja tene bhAva kahevAya che. * x-x- x x-. have Ano paramArtha kahe che - A ghaDo che, te nAma kahyuM. pRthu ane budhvAdithI AkRti che. mATI rUpa dravya, tenA hovAthI bhAva. e pramANe cAre bheda kahyA. temAM paNa nAma vinA AkAra ke AkAra vinA nAma nathI. te baMne vinA anyonyanI uttara saMsthiti nathI. jema moranA iMDAnA rasamAM je nIla Adi varNo rahelA che. tema badhAM ja anyonya-unmitra nAmAdi ghaTamAM rahelA che. * * "ghaDo' AdinA nAmAdi bheda rUpathI ja "ghaDo' Adi arthamAM buddhi pariNAma upaje che. tethI badhI vastunI nAma Adi cAra rUpatA che. - Xx- prasaMgathI ATaluM kahyuM. have niyuktikArane anusare che - temAM nAma, sthApanA, AgamathI - no AgamathI ane jJa zarIra bhavya zarIra rUpa dravya saMyoga sugama che. tavyatirikta dravya saMyogane jaNAvavA mATe kahe che - dravyathI ke dravyano saMgata yogate saMyoga. saMyoganuM saividhya kahe che. saMyukta ja saMyukataka - anyathI saMzliSTa, teno saMyoga - vastu anaMtara saMbaMdhane saMyuktaka saMyoga jANavo. itaretara saMyoga, A ja dvividha saMyoga che. vistarArtha jaNAvavA bheda vaDe kahe che - * niyukti -31- vivecana * saMyuktaka saMyoga- anaMtara niryuktimAM batAvela che. dravyono sacitta, acitta ane mizrano thAya che. tenuM udAharaNa kahe che - vRkSa, aNu, suvarNAdi athati sacitta dvavyAdi te vRkSAdi, sacitta dravyAdi aNu Adi, mizradravya te suvarNAdi levA. ahIM aNu Adi, suvarNa AdinuM udAharaNa baMne acita dravyonI sacita mizra dravyanI apekSAthI vadhArApaNuM jaNAvavAne mATe che, A vadhArApaNuM jIvathI pugalonA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 uttarAdhyayana mUlarAtra-saTIka anuvAda/1 anaMtagaNatvathI kahela che. AnA vaDe sacitAdi saMyogadravyanA saividhyathI saMyukata saMyoganuM saividhya kahela che. temAM vRkSAdinuM sacita saMyukta dravya saMyoganA vivaraNane mATe kahe che - * niti - 3ra - vivecana - mUla-ravaavayava vaDe nIce prasarela, kaMda- teja mULa ane skaMdhanA aMtarAlavartI, skaMdha-thaDa, tvacA - cAmaDI rUpa, chAla, sAla-zAkhA, pravAla - pallava, patra-pAna, phaLapuSpa ane bIjo vaDe saMbaMdha che tethI vRkSa, guccha, gulma Adino saMyuktaka saMyoga che. teja pahelAM ugatAM aMkurA rUpe pRthvI sAthe saMyukta ja mULa vaDe joDAya che, pachI mULathI saMyukataka ja kaMdathI che, kaMdasaMyukata ja skaMdhathI che. e pramANe chAla, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa, bIje vaDe pUrva saMyukta ja uttarottarathI saMyojAya che, ema bhAvanA karavI. e pramANe dharma ane dharmI vacce karthacita ananyatvathI A pramANe kahela che, tethI doSa rahita che. e pramANe uttara bhedo paNa jANavA. have aNu Adi acita saMyukta dravya saMyoga kahe che - * niti - 33 - vivaicana - ekarasa - tikta Adi rasamAMno koI eka, eka varSa - kRSNa Adi varNamAMthI koI eka, eka gaMdha - sugaMdhI ke dUrgadhI, tathA be aviruddha nigdha, zIta Adi sparza jeno che te, ca zabadathI svagata anaMta bhedo jANavA. Avo parama - jenAthI anya sUkamatarano asaMbhava che, tevo prakarSavAna aNu, te paramANu ane be aNu Adi. skaMdha * jenA be pradeza che tevo hipradeza - dviaNuka, tripradeza AdithI acitta mahAkuMgha sudhI, tenA vaDe saMyojya. vica - saMkhyAta, asaMkhyAta, anaMta bhaMgavibhAvanA rUpa jANavuM. acita saMyunA saMyoga - paramANu jo bimaNuka Adi skaMdha pariNatine pAme tyAre rasAdi saMyukta ja dvi aNukAdi skaMdha varDa saMyojAya che, jo tiktatA Adi pariNatine choDIne kaTuvAdi pariNatine pAme che, tyAre paNa varNAdi vaDe saMyukta ja kaTutvAdi vaDe saMyojAya che. te saMyukta saMyoga kahevAya che. ahIM kRSNa paramANu kuNatvane choDIne nIlatvane pAme. te eka bhaMga che. e pramANe bAkInA varSomAM, tathA sa, gaMdha, sparzamAM kahevuM e pramANe bIje paramANuM dvipadezAdi vaDe yojavAthI saMkhyAtAdi bhaMga racanA pAme che. ----- have jIvanA mizra saMyuktaka dravya saMyogane kahe che, * niyukti - 34 - vivecana : je rIte "dhAtuo" kanaka Adi yoni rUpa mATI Adi, suvarNa tAmra Adi vaDe svabhAvathI saMyoga kare - prakRti, Izvara Adi bIjA arthonA vyApAranI apekSA vinA je saMbaMdha, tenA vaDe mizrita, te svabhAga saMyoga saMyuta hoya che. A ja arthAntara nirapekSatvalakSaNa prakArathI saMtati- uttarottara niraMtara utpattirUpa pravAha, tene AzrIne karma - jJAnAvaraNa Adi saMtatika tenA vaDe AnI Adi na hovAthI anAdi. te ahIM kramathI Avela saMyoga, tenA vaDe te yukta hovAthI anAdi saMyukta che te ja
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/1 33 anAdi saMyukta, athavA saMyogathI anAdi saMyukta koNa ? jIve che - jIvaze ane jIvyA te jIva, teno mizra saMyukta dravya saMyoga kahyo. ahIM evuM kahevA mAMge che ke - anaMta maNui vargaNA vaDe AveSTita ane praveSTita chatAM paNa tenuM svarUpa caitanya ativartatuM nathI ke karmANunuM acaitanya jatuM nathI. tethI temanA yuktapaNAthI Ane saMyuktaka mizra dravya rUpe vivakSA karAya che tenAthI A karmapradezAMtarathI saMyogane mizra saMyukta dravya saMyoga kahe che. anAditva chatAM upAyathI jIva ane karmanA saMyogano abhAva jaNAve che. anyathA muktinA anuSThAnanuM vaiphalya darzAve che. have itaretara saMyoga batAve che - 1149 A --- niyukti - 35 - vivecana . z - itaretara eTale parasparano saMyoga - ghaTanA te itaretara saMyoga. paramANuno tathA pradezono. sUkSmAtizaya lakSaNathI kahevAya che. te pradezo - dharmAstikAyAdi saMbaMdhI temano nirvibhAga bhAga, abhipreta, itaretara saMyoga joDAya che. tema AgaLa paNa kahevuM, abhipreta viSayapaNAthI AnuM abhipretatva che, tenAthI viparIta te anabhipreta che. abhimukhatAthI vyaktapaNe jenA vaDe artha kahevAya, te abhilASa - tenA viSayapaNAthI zabdane abhilApa kahe che. Ano saMbaMdha ane zabdAMtara vAcaka, yojavuM. saMbaMdha, te svarasvAmItva Adi aneka prakAre kahevAze. A itaretara saMyoganA ATalA ja bhedo che. have paramANuno saMyoga kahe che - * niyukti - 36 - vivecana - paramANu saMbaMdhI be bheda che - saMsthAna ane skaMdhathI. A rUpathI pudgalAtmaka vastu rahe che, te saMsthAna - AkAra vizeSa, tethI tene AzrIne ane skaMdhane AzrIne che, be bheda chatAM pratyekanA bhedono kahe che - saMsthAna viSayaka pAMca prakAra ane skaMdha viSayaka be prakAra che. ahIM saMsthAna ane skaMdha bheda dvArA ja A itaretara saMyogabheda che, tethI abhidhAna ucita che. saMsthAnabhedanA abhidhAna prastAvamAM paNa alpa vaktavya hovAthI skaMdha bhedane hetubheda dvArathI kahe che - - * niyukti - 37 vivecana paramANuM pudgalo nizce be ke ghaNAM - traNa vagere che. te paramANu pudgalo eka piMDatAne pAmIne nivRta che. zuM nirvarte che ? dvi aNuka Adi skaMdha, AnA vaDe dviparamANu janyatAthI ghaNAM paramANu janyatvathI skaMdhanA be bheda kahe che. ahIM rUkSa ke snigdha eka guNano saMbaMdha karatAM dviguNa adhikatAthI sva svarUpa apekSAthI saMbaMdha karAya che, paNa samaguNa ke eka guNa adhikathI saMbaMdha thato nathI. arthAt eka guNa snigdha triguNa snigdhathI saMbaMdha kare che. triguNa snigdha, pAMca guNa snigdhathI saMbaMdha kare che, ityAdi. e rIte dviguNa snigdha cAra guNa snigdhathI saMbaMdha kare che, ityAdi. e pramANe eka guNa rUkSathI triguNa rUkSa sAthe ityAdi saMbaMdha jANavo. paNa eka guNa Jain 373 International - -
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 niSpano eka guNa stiSpa sAthe ke be guNa niSpa sAthe saMbaMdha na thAya cAvatuM anaMtaguNa snigdhano anaMtaguNa niSpa sAthe saMbaMdha na thAya ----- kemake samaguNa ke eka guNa adhika sAthe saMbaMdha thato nathI. ---- kahyuM che ke samanigdhatAthI baMdhana thAya, samarUkSatAthI paNa na thAya. vimAtra snigdha rakSatvatha skaMdhono baMdha thAya che. be jadhanya gaNavALA snigdhano ke te pramANe ja rUkSa dravyono ekAdhika guNamAM paNa baMdhano pariNAma na thAya. niSpano dviguNAdhika snigdha sAthe. e rIte rUkSano paNa baMdha jANavo. niSpa ane rUkSanA paraspara baMdhanI vicAraNAmAM samaguNano ke viSamaguNano jadhanyane vajIne pariNati thAya che. je vizeSaNathI saMsthAnathI skaMdhanA bhedathI upAdAna che; teno AviSkAra karatAM kahe che - te skaMdhano AkAra te saMsthAna. temAM parimaMDalAdi anaMtarokta prakAre A - rIte rahe te IzRMstha, na rahe te anighaMstha. AnA vaDe niyata parimaMDalAdimAMno koI AkAra saMsthAna che. bAkInA anicata AkAra skaMdha che. skaMdhono paNa paraspara baMdha thAya che. temano paNa itaretara saMyoga ahIM kahela che, kemake temanA pradezono sabhAva che. have saMsthAnanA bhedo kahe che. * niryukti - 38 + vivecana : parimaMDala, vRtta, camra, caturagna, Ayata. temAM bahAra vRtta paNe avasthita pradeza janita ane aMdara poluM te parimaMDala. vRtta-te ja aMdarathI polANa sahita, jema kuMbhArano cAkaLo. vyagra - triloka, jema vRMgATakanuM. caturamra - catuSkoNa. jema kuMbikAnuM. Acata - lAMbu, jema daMDanuM. ATalAM ja saMsthAnA bhedo che. dhana evuM pratara je dhanautara. ---- tethI ekaika parimaMDalAdi pratara dhana hoya che, tema jANavuM. temAM paheluM athAt parimaMDala saMsthAna varjavuM. ojasa pradeza - viSama saMkhyA paramANuka ane jumma yugma pradeza, ahIM dhanakhatara bheda ja vRtta AdithI bhedAya che, tethI pratavRtta ojapradeza ane yugma pradeza che. e pramANe dhanavRtta paNa oja pradeza ane yugma pradeza che. A pramANe parimaMDala sivAyanA badhAmAM kahevuM parimaMDalamAM sama saMkhyANumAM ja teno saMbhava hovAthI AvA prakAranA bhedo asaMbhava che. A parimaMDalAdi pratyeka jadhanya ane utkRSTa che. temAM utkRSTa te sarva anaMtANu niSpanna asaMkhya pradezAvagADha te ekarUpatAthI na kahela hovA chatAM saMpradAyathI jANavAne zakya che, tenI upekSA karIne jadhanya to pratyeka bheda acAnya rUpatAthI te pramANe nathI, tene upadarzanArthe kahe che - * niryukti * 39 thI 41 + vivecana - saMsthAnomAM vRttanA pAMca, bAra, sAta ane batrIza bhedo che. vyasanA traNa, cha, pAtrIza, cAra bhedo che. caturasanA nava, cAra, sattAvIza ane ATha bhedo che, AyatanA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 5 traNa, be, paMdara, che bhedo che. Ayata saMsthAnamAM pIstALIza, bAra, cha bhedo thAya ane parimaMDalamAM 20 ane 40 thAya. AyatamAM cha bheda abhidhAnanA avyApicthI pUrve na kahyA chatAM zreNita be bheda adhikano tyAM saMbhava che. tathA parimaMDalAditvamAM paNa saMsthAnonA vRttAdi bhedono oja pradeza pratarAdinA anaMtorAdiSTatvathI pratyAsatinyAyathI yathAkrama paMcaka AdithI pahelAM upadarzana karyuM. pachI parimaMDalanA be bhedonuM upadarzana karavuM. temAM ojaH pradeza prata-vRtta pAMca aNu niSpanna pAMca AkAza pradezAvagADha, temAM ahIM eka aNu aMtathI sthApavuM, cAre - pUrvAdi dizAmAM eka-ekanI sthApanA karavI. A pramANe kRtikArIe ukta - niryukti 39 thI 41nA artha pramANo pAMca, bAra, sAta, batrIza, traNa, cha IcAdi bhedonI sthApanA ati sahita darzAvela che. jijJAsuoe AkRti ane tenI sthApanAnI rIta mULa vRttimAM jovI. ame ahIM mAtra pahelI sthApanA upara darzAvI che. bAkI yathAyogya jANI levI. paramANuno itaretarasaMyoga kahyo. have tenA ja pradezone kahe che* niryukti - 42 - vivecanA - dharma, adharma, AkAza, jIva ane padagalonA pradezo, tenA pAMca saMkhyApaNAthI saMyoga jANavo. te zrutatvathI dhamadi vaDe skaMdhothI tathA tenA aMtargata dezothI ane pradezAMtarathI, sajAtIya ane vijAtIyathI pradezono saMyoga "itaretara" nAme pradeza saMyoga kahevAya che. AnA ja vibhAga kahe che. dharma, adharma ane AkAza pradezonA dharmAdi vaDe ja traNathI, tenA ja dezo ane pradezAMtarathI prakRtatvathI itaretara saMyoga anAdi ane Adi be bhede che. te pArizeSyathI jIvapradeza ane pudgala pradeza jANavA. tethI ja kahe che ke saMsArI jIva pradezo ane karmapudagala pradezo paraspara ane dhamadi pradezo sAthe saMyojAya che ane chuTA paDe che. jIva pradezono dhamadi traNenA deza, pradezanI apekSAthI pudagala ane skaMdhAdinI apekSAthI Adi saMyoga che, dharmAdi skaMdha traNanI apekSAdithI anAdi che. pudgala pradezonA paNa dhamAdi skaMdha traNanI apekSAthI anAdi ane zeSa apekSAthI Adi che. - - - pradezono itaretara saMyoga kaho. have tenA abhipreta ane anabhipreta bhedarUpane kahe che * niryukti - 3 - vivecana * abhipreta ane anabhipreta itarotara saMcoga zakadAdi pAMca viSayomAM jANavo. arthathI iMdriya ane mananI temAM grahaNa pravRttimAM grAhya * grAhaka bhAva che. te abhipretArtha viSayaka abhipreta ane anabhipreta artha viSayathI anabhipreta thAya che, tema jANavuM. ahIM abhipreta ane anabhipreta viSayatvamAM abhipreta ane anabhipretano itaretara saMyoga che. temAM iMdriyonA pramoda hetutAthI anukULa zradhyakAlIgItAdithI abhipreta ane pratiloma - ukta viparIta kAkasvarAdi te anabhipreta che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 ahIM gAthAnA paUArdhathI manonirapekSa pravRtti abhAve paNa iMdriyonA prAdhAnyane AzrIne tenI apekSAthI abhipreta ane anabhipreta artha kahela che. 36 have mano apekSAthI te ja kahe che 4 * niyukti - 44 vilesana 0 badhI auSadhayukti, gaMdhayukti, bhojanavidhi, rAgavidhi, gIta vAjiMtra vidhi anuloma - anukULa hoya te abhipreta che. -0- badhI, iMdriyone anukULa ane pratikULa, A auSadhiyukti Adi vaDe . auSadhi - agaru kuMkumAdinI ane sAjIkhAra AdinI yukti joDavuM te sama-viSama vibhAga ke niyata auSadhiyukta. gaMdhadravyonI zrIkhaMDa Adi ane hRsuNAdinI yukti. te gaMdhayukti, bhojana - annanI vidhi, zAli odanAdi ane kodarA bhojanAdinI bhedo te bhojanavidhi, rAgavidhi - temAM kuTuMbhaAdithI bIjA varNane karavo te rAga, tenI snigdhatva ke rUkSAdi vidhi. gIta-gAna, koyalano svara ke kAgaDAno svara, tenI vidhi. ityAdi temAM je anukULa hoya te abhipreta artha je zubha hoya ke azubha paNa manane anukULapaNe jaNAya te. AnA vaDe ema paNa kahe che ke - jo A ja deza ane kALa avasthAdi vazathI vicitra abhimaMdhitAthI prANInA manane anunaloma hoya to te anabhipreta che. iMdriya apekSAthI ane mano apekSAthI bheda vaDe abhipreta ane anabhipreta artha kahyo. athavA niraMtara gAthA pazcAIthI avizeSathI iMdriya ane manane anukULa abhipreta artha che ane bIjo te anabhipreta kahyo. A gAthA vaDe paNa te ja vizeSathI darzAvyo, evI vyAkhyA karI che. -- - abhipreta ane anabhipreta bhedarUpa itaretara saMyoga kahyo. have A ja abhilApano viSaya kahe che - * * niyukti - 45 vivecana abhilApa viSayaka saMyoga - prakramathI abhilApa itaretara saMyoga, te traNa prakAre saMbhava che. (1) abhilApanA abhilApyathI, (2) abhilApanA bIjA abhilApathI, (3) varNano varNAntarathI. temAM pahelo - abhilApyanA dravyAdi bhedathI cAra prakAre che. dravya viSayaka - te arthathI ghaTAdi zabdano che. kSetra viSayaka - AkAzano mArgamAM avagAhanAdAna lakSaNathI che. kALa viSayaka - samayAdi zrutanA vartanAdi vyaMgathI kALa padArtha vaDe. bhAva viSayaka - audayikAdi vacanathI manuSyatvAdi paryAyathI che. bIjo bheda - TikasaMyogAdi, ahIM dvikanA grahaNathI baMne abhilApya grahaNa karAya che. temAM dvikasaMyoga A pramANe - te ane te - te baMne. trika saMyoga A pramANe - te ane te baMne - te traNa, ahIM te baMne ane te traNe ema kahevAthI te ane te tathA te ane te baMne na kahyA chatAM ekatra abhilASyArtha baMne anyatra abhilApyArthatrayanI sAthe jaNAya che. AnuM abhilApa saMyogatva abhilApadvArakatvathI abhilASya sAthe jaNAya che. - -
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ : trIjo bheda - be akSara ane akSarono saMyoga te akSarasaMyoga te Adi che, je udAttAdi azeSa varNa dharma saMyogano, te A akSara saMyogAdi -4- AnuM abhilApa saMyogava vaNadinA koI amilApa anAkhyatvatha te rUpa che. athavA "akSarasaMyoga" AnA vaDe badho ja vyaMjana saMyoga kahyo che. Adi zabdathI "arthasaMyoga' levo. 4-4 A abhilApanuM dravyasaMcogava dravyatvathI che. AnuM kAvyatva gaNanA AzrayapaNAthI sparzattvathI che. -~-~-~ abhilASa viSayaka itaretara saMyoga kahyo. have saMbaMdhana saMyogarUpano avasara che. te paNa dravyAdi bhedathI cAra prakAre che. temAM dravyasaMyoga - * niyukti - 46 - vivecana - prAyaH "A mAruM ityAdi buddhithI, AnA vaDe ke AmAM AtmA ATha prakAranA karmanI sAthe baMdhAya te saMbaMdhana. tevA A saMyoga te saMbaMdhanasaMyoga. tenA sacitta, acitta, mizra e traNa bheda che. sacitamAM dvipada, catuSpada, apadane jANavA. temAM dvipada saMyoga, jemake - putrI. catuSpada saMyoga, jemake - gAya. apada saMyoga- phaNasa, cita- hiraNya, maNi, muktAdi. mizra saMyoga te rathamAM joDela ghoDA. Adi zabdathI baLadagADuM Adi levA. bahughA- ghaNAM prakAre. ahIM sacita viSayatvathI saMbaMdhanasaMyoga paNa sacita ityAdi sarvatra kahevo. -xx have kSetra, kALa ane bhAva viSaya kahe che - * niryukti * jaLa + vivecana - kSetra ane kALa e baMnenA tathA bhAvanA hika saMyoga thAya te badhAM Adeza tathA anAdeza banne bhede thAya che. te A rIte - kSetra viSayaka ane kALa viSayaka, temAM Agamaprasiddha prakArathI te baMnenA babbe bhedo jANavA. ca zabdathI ahIM bhAvamAM yojAya che. saMyoganA prakramathI saMbaMdhanasaMyoga thAya che. 4-4- have kSetrAdinuM vaividhya kahe che- Adezaane anAdeza. dezamAM A maryAdAthI, vizeSarUpe anatikramarUpathI, diza- kahevuM te Adeza. arthAt temAM vizeSa che, tenAthI anya te anAdeza - sAmAnya che. - kSetra viSayaka anAdeza A pramANe - A jaMbUdvIpa che, AdezamAM A pramANe - A bharatakSetra che. kALa viSayaka anAdeza - A dauSamika kALa che. AdezamAM - A vAsaMtika che. bhAva viSayaka anAdeza * A bhAvavAna che, AdezamAM A audacika bhAvavAno che. sAmAnya avagama pUrvakatvathI vizeSa avagamane e pramANe udAharaNathI jaNAvAya che. niyuktimAM viparyaya che, chatAM bharata e magadhAdinI apekSAthI sAmAnya che. e pramANe badhe ja sAmAnya ane vizeSanuM aniyatatva jaNAve che. 4-4 kSetra ane kAlagata Adeza - anAdezane sugama jANIne bhAvagata Adeza anAdeza viSayaka jaNAvavA mATe pahelAM anAdeza viSayane bhedathI kahe che - * nirNakti - 8 + vivecana - audayika, aupathamika, kSAsika, kSAyopathamika, pariNAmika ane sAMnipAtika
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 e pramANe cha bhede anAdeza thAya che. -0- temAM udaya - zubhamAM tIrthakara nAma Adi prakRti ane azubhamAM mithyAtva Adine vipAkathI anubhave, tenA vaDe nivRtta te dacika. xx- vipAka ane pradeza anubhavarUpatAthI udayanA be bheda che. viSkramaNano upazama, tenA vaDe nivRta te pathamika. saca - kamano atyaMta ucchada, tenA vaDe nivRtta te kSAyika tathA kSayopazamamAM kSaya - udayAvasthAno abhAva, upazama - udayatvane zAMta karUM che. A kSayopazama vaDe nivRta te kSAyopathamika. parINamana eTale badhAM prakAre jIvonuM ane sajIvonuM jIvatvAdi rUpane anubhavavuM te. saMnipAta eTale audayikAdi bhAvono dvi-Adi saMyoga. A ja prakAre thAya che. anAdeza eTale sAmAnya. tenuM sAmAnyatva audayikAdinA gati, kaSAya Adi vizeSamAM anuvatti dharmakatvathI che. A anAdeza viSayaka saMyogo paNa cha jANavA. -- have Adeza viSayaka tene ja bhedathI kahe che - * nirNana - 49 + vivecana : Adeza vaLI be bhede che, kaI rIte? arpita vyavahAra ane anarpita vyavahAra ati eTale kSAyikAdi bhAva, jemAM jJAtA sva AdhAre vicAre che bole che ityAdi. ati vastunA sAdhAraNatvamAM paNa nirAdhAra ja prarUpaNArthe vivAkSita che, jemake - sarva bhAva pradhAna kSAyika bhAva che. AnA paNa bhedo kahe che - eka eka, te arpita vyavahAra, anarpita vyavahAra vaLI traNa bhede che - AtmAmAM, paramAM, ubhayamAM. ahIM paNa anarpitanI prarUpaNA mAtra sattavamAM chatAM arpita pratipakSatvathI ja ahIM upAdAnA che. tethI vastutaH tenA asatvapaNAthI teno koI sAthe saMyoga thato nathI, tethI tenA bhedathI saMyogabheda thato nathI. arpitamAM sva, para, ubhayathI traNa bheda thAya che. tethI teno trividha saMyoga kahyo che. temAM Atmarpita saMbaMdhana saMyoga kahe che - * niyukti - 50 + vivecana aupazAmika, kSAyika, kSAyopazamika ane pAriNamika e cArane nizca Atma saMyoga jANavA. -0- -x-x- AtmasaMyoga - AtmA arpita saMbaMdhana saMyoga, ahIM Atma zabdathI arpitabhAva ja dharma-dharmanA kaMIka ananyatvathI kahela che. vRddho paNa kahe che ke- A ja jIvamaya hoya che. A bhAvothI jIva anya hoto nathI. aupazAmikAdi bhAvone pUrve anAdezathI kahyAM chatAM ahIM AdezatvathI kahyA te samyakatvAdi vizeSa nihattvathI vivakSita che athavA bhAva sAmAnya apekSAthI che. * niyukti * pa1 + viyana * audayika bhAvane vajIne je sAnnipAtika bhAva che tenA agiyAra saMyoga, Atma saMyoga che. -0- saMyoga - be Adi mIlanarUpa jemAM che te agiyAra saMyoga. sUtranA A viSayanA sUcakapaNAthI je saMyoga che te. A paNa mAtra aupazamikAdi saMyoga nathI. paNa pUrvavatu AtmArpita saMyoga che. agiyAra saMyogo A pramANe thAya * aupazAmika, kSAyika, kSAyopathamika ane pariNAminA cAranA cha dvika saMyoga,
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/1 cAra mikasaMyoga, eka catuSka saMyoga. e badhAM maLIne 11 saMyogathAya. have bAhyArpita saMbaMdhana saMyoga * nirNaji - para ja viveyana - lezyA, kaSAya, vedanA, veda, ajJAna, mithyAtva ane mizra. jeTalA audayika bhAvo che, te badhAM bAhya saMyoga che. -0- leyA - leyA adhyayanamAM kahevAnArA, kaSAyo, vedanA - sAtA ke asAtArUpa, veda - puruSa strI ke ubhayanA abhilASa rUpa, mithyAtvanA udayavALAne asat adhyavasAyarUpa jJAna paNa ajJAna che. - tethI ja mithyAtvanA udaya bhAvitvathI tenuM audayikatva che. tenA dalikomAM arpitatvanI vivakSAthI bAhya Arpitatva che. "mithyA' e bhAvapradhAnatvathI mithyAtva arthAta azuddha dalika svarUpa che. mizra - zuddhAzuddha dalika svabhAva. ca zahada bAkInA audayika bhedanA samuccaya mATe che. tethI upasaMhAra karatAM kahe che. dayika bhAvanA jeTalAM parimANo che, te viSayono je saMyoga te badho ja bAhya che, bAhya saMyogane prakRtatvathI saMbaMdhana saMyoga jANavo. ahIM paNa bAhya zabdathI pUrvavatu bAhyaarpita karyuM. (zaMkA) audayika paNa jIvabhAvatathI jIvArpita ja che, to pachI bAhyakarmamAM arpita kema kahyuM? (samAdhAna) karmAnubhavanano udaya, A anubhavana anubhavitA jIvamAM anubhUyamAna karmamAM sthita che. temAM jyAre anubhavitA jIvamAM vivakSA karAya tyAre teno udaya jIvagata lehyAdi pariNAma, jenuM prayojana che, te dayika - pharmanA phaLapradAna abhimukhya lakSaNa karyuM. jyAre anubhUyamAnasthapaNe vivakSA karAzaya, tenA udayamAM - karmanA phaLapradAna abhimukhya lakSaNamAM bhava dayika, lezyA- kaSAyAdi rUpa jIva pariNAma hoya tenA AzrayathI kahe che - jIvane audayika bhAvo thAya che. 4-4 ubhayarpita saMbaMdhana saMyogane kahe che. * likti * 53 + vivecana - je sAMnipAtika bhAva, audayika bhAvathI saMyukta thAya che, temAM paMdara saMyogo thAya che. Atma ane karmanA mitratvathI arpita bhAvo paNa audayika sahita pazamikAdi mitra che tethI tenA viSayapANAthI saMyogo paNa mizna che. te ja mizraka yoga che. kramathI saMbaMdhana saMyoga jANavo. te paMdara saMyogo dacikane na choDIne opazamikAdi paMcakanA ki, trika, catuSka, paMcaka saMyogathI karavA. temAM cAra dvika saMyoga, cha trika saMyoga, cAra catuSka saMyoga, eka paMcaka saMyoga, badhAM maLIne paMdara thAya. pharI AtmasaMyogAdithI bIjA prakAre jaNAvavA prastAvanA kahe che - * nikti - 54 - vivecana : bIjo paNa Adeza AtmAmAM, bAhyamAM ane tadubhayamAM che. te saMyoga tIrthakarAdie kahela che, tene huM saMkSepathI kahIza.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mane uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 bIjo paNa ati mAtra eka nahIM. Adeza - prakAranA prastAvathI kahevA yogya che. kevA prakAre ? AtmAmAM, bAhyamAM ane tadabhayamAM. saMyoga te saMbaMdhana saMyoga. nizce kevalI Adi vaDe kahevAya che. AnA vaDe guru pArastaMbhyane jaNAve che. te bIjo Adeza huM saMkSepathI kahIza. temAM AtmasaMyoga kahe che - * niyukti * 55 + vivecana : audayika, aupathamika, kSAyika, kSAyopathamika, pAriNAmika ane sAMnipAtika e cha bede AtmasaMyoga che. darika- audayika Adi viSayamAM, badhAmAM, "saMyoga zabdo joDavo. tethI AtmarUpathI saMyoga te saMbaMdhana saMyoga. AnA eka ekathI saMyoga saMbhavato nathI, paNa be vaDe, traNa-cAra ke pAMca vaDe saMbhave che. temAM bemAM kSAyika samyakatva ane jJAnathI ke pAriNAmika ane jIvatpathI thAya. traNa varDamAM dayika vaDe devagati AdithI, kSAropathamikathI mati AdithI, pAriNAmika vaDe jIvatvathI thAya. cAra vaDemAM traNa bheda to kahyA te levA ane cothA vaDe - aupazamika ke kSArika samyakatvathI thAya. pAMca varDamAM jyAre kSAyika samyapha dRSTithI ja upazama zreNI caDe che, tyAre audayika manuSyatvathI, kSAyika samyakatvathI, kSAyopathamika mati AdithI, aupazamika cAgnithI, pAriNAmika jIvatvathI thAya che. ahIM bikabhaMgaka eka ane catuSThabhaMga be A traNe paNa cAra gatibhAvI che. e rIte cAgatithI bheda karatAM bAra bhaMgo thAya che. pAMca bhaMgo manuSyanA ja levA. kemake temane ja upazama zreNInA AraMbhakatvathI teno saMbhava che. anyathA traNa saMyogathI ja saMbhave che. te A pramANe - audacikathI manuSyatva vaDe, kSAyikathI jJAna vaDe, pariNAmikathI jIvatva vaDe. A kevalIne hoya che. pUrvokta bhAvo ubhayathI siddhone ja hoya che. A paMcaka, bika, tika saMyoga bhaMgomAM pUrvanA bAra umeratA paMdara bhedo saMbhave che. A ja aviruddha sAtripAtika bhedo tyAM tyAM kahelA che. --- have bAhya saMbaMdha saMyoga kahe che. * niryukti - 56 + vivecana - nAmamAM ane kSetramAM bAhya saMjogo jANavA. kALathI paNa bAhya saMyoga jANavo, tadubhayathI mitra saMyoga paNa thAya. -0- nAmamAM, vastune jaNAvatA dhvani svabhAvathI, ca kArathI dravyathI, kSetramAM AkAzanA dezarUpathI, prakRtatvathI saMyoga thAya, tene bAhyaviSayatvathI jANavA. A saMbaMdhana saMyogakALathI paNa thAya che. te kAla - samaya, AvalikAdi vaDe che. tenAthI je saMyoga, te bAhya saMbaMdhana saMyoga jANavo. ahIM rahasya A pramANe che. je puruSa Adino devadatta Adi nAmathI saMbaMdha che, te "A devadatta che" ityAdi, dravyathI daMDI Adi kSetrathI araNya, nagaraja ityAdi kALathI dinaja, rajanija ityAdi. te badhAM nAmAdi vaDe bAhya ja che, tethI bAhya saMbaMdhana saMyoga kahyA. bhAvathI saMyoga AtmasaMyogavathI kahela che. tathA kALathI bAhya' e
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe je alaga vAkyaracanA che te keTalAMkanA matathI kALanA asatvane jaNAvavA mATe che. 4-4-4- mizranA viSayatvathI mitra saMbaMdhana saMyoga jANavo. te Atma ane bAhya lakSaNathI tadubhayamAM uktarUpa ja thAya che. jemake krodhI, devadatta, DhadhI kautika, mAnI saurASTra. ahIM krodhAdi vaDe audayika bhAva aMtargatatvathI AtmarUpathI nAmAdi vaDe AtmAnA anyatvathI bAhyarUpathI saMyoga. te ubhaya saMbaMdha saMyoga che. 4-4-4have bIjA prakAre bAhya saMbaMdhana saMyoga kahe che - * niksa - pa + vivecana - AcArya, ziSya, putra, pitA, mAtA, putrI, patnI, pati, zIta-uSNa, tamasa, udhota ane chAyA (e bAhya saMbaMdha saMyoga che.) AcArya- abhivyAmi ke madiAthI svarya paMcavidha AcArane pALe che ke bIjA pAse paLAve che ke muktinA arthI dvArA sevAya che te AcArya. ziSya - zAsita karavo zakya hoya te. putra - pitAnA AcArane anuvartapaNe potAne punita kare che. tiit - saMtAnonuM rakSaNa kare che. jAnI - saMtAnane janma Ape che. A badhAM bAhya saMbaMdhana saMyoga viSayatvathI bAhya che tema pUrvAcAryo kahe che. A vAkya badhe ja joDavuM. duhitA - putrI, mAtAne kevaLa dudhane mATe dohe che te. bhA - bhatAM jenuM poSaNa kare che te, patnI, pati-patnInuM rakSaNa kare che. jJA- ThaMDI, uy - prANIne je bALe che te. chAyA - Atapane chInave che te. Atapa - cotaraphathI jagatane saMtApe che te. ca zabda zama, nokara Adi bAkInA saMbaMdhInA samuccayane mATe che. taikta vidhithI A lakSaNo kahyA. have rahasya kahe che - AcArya, ziSyathI anyatvane lIdhe bAhya che, tethI je tenA vaDe ziSyano saMyoga - ziSya ema kahetA avazya AcAryane AkSepa kare che. e rIte AkSepya AkSepaka bhAva lakSaNa che te bAhyathI che, ema karIne bAhya saMbaMdhana saMyoga che tethI te viSayamAM AcArya paNa upacArathI te pramANe kahevAya che, ziSya paNa AcAryathI ajItvane lIdhe bAhya che. x-x- e pramANe putra-pitA AdimAM paNa kahevuM. badhe sAmAnyathI paraspara AkSepya - AkSepaka bhAva che. vizeSa nirUpaNAmAM upakArya - upakAraka bhAva, janmaya - janakabhAva, virodha saMbaMdha te-te saMbaMdhomAM jANavo. have AcArya-ziSya mUlatvathI temano anuyoga kahe che - * niti - 58 + vivecana - AcAryane AyArya ja anya sadeza thAya che, anAcArya thato nathI. kemake bIje AcAryanA guNo avidhamAna che. AcArya sivAya bIje chatrIza guNa yuktatA nathI. tenAthI yukta hoya to te bIjA paNa tatvathI AcArya ja che. A 36 guNo kayAM che ? pratyeka cAra prakAre - AThagaNi saMpadA che, tethI batrIza guNa, temAM AcArAdi cAra vinayane umeratA - chatrIza gaNo thAya che. te AThagaNi saMpadA A pramANe che : (1) AcAra saMpata, (2) zruta saMpata, (3) zarIra saMpata, (4) vacana saMpata,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (5) vAyanA saMpata (6) mati saMpata, (3) prayogamati saMpata, (8) saMgraha parijJA saMpata. temAM (1) AcAra saMpata - cAra bhede che. (1) saMyama dhuva yoga yuktatA, (2) saMpagrahatA, (3) aniyata vRtti, (4) vRddha zIlatA. temAM (1) saMyama - cAstri. temAM dhruva-nitya, yoga - samAdhiyuktatA. A saMyama dhruva yoga yuktatAmAM satata upayoga. (2)awgraha- cotaraphathI prakarSa vaDe jAtyAdi prakRSTatA lakSaNathI grahaNa- AtmAnuM avadhAraNa. (3) anicata vRdirA - aniyata vihAra rU5. (4) vRddhazIlatA - zarIra ane manamAM nibhUta svabhAvatA arthAta nirvikAratA. (2) zrutasaMpata cAra bhede che - (1) bahuzrutatA * yugapradhAna AgamatA, (2) paricita sutratA - utkrama krama vacanAdi vaDe sthira sUtratA, (3) vicitra sUtratA - sva para samaya vividha utsarga apavAdanA jJAtA, (4) dhoSa vizuddhi karaNatA * udAtA anudAta Adi svarazuddhi vidhAyitA. (3) zarIra saMpata cAra bheda che - (1) Aroha pariNAha yuktatA - laMbAI ane pahoDAInI tulyatA vaDe yuktatA. (2) avidhamAnamavabApyam - avatra paNa lajjA pAmavI jene che te asamanavabANa athavA lajjAne yogya ke zakya te AvabANa, te pramANe na hovAno bhAva te anavatrAyatA. (3) paripUrNa iMdriyatA - na haNAyelA cahna AdinI karaNatA. (4) sthira saMhanAnatA * tapa vageremAM zaktiyuktatA. (4) vacana saMpata cAra bhede che - (1) AdeyavacanatA - badhAM lokone grAhya vAkyapaNuM, (2) madhura vayanatA - madhurarasavata je arthathI viziSTArthapaNAthI arthanA avagATavathI, zabdathI kaThoratA rahita, gAMbhIryAdi guNayuktatAthI zrotAne AhvAda upajAve evA vacano. (3) anizrita vayanatA - rAgAdithI akaluSita vacanatA. (4) asaMdigdha vayanatA - pariTa vacanapaNuM. (5) vAcanA saMpata cAra bheda-(1, 2) viditya uddezana- samudezana-pariNAmika paNuM Adi guNayukta ziSya, ke jene yogya che, tene ja uddezo ke samudezo karavo te. (3) parinivarNivAcanA - pUrve Apela AlApakAdi saMpUrNapaNe potAnA AtmAmAM pariNamAvatA ziSyane sUtragata azeSa vizeSa grahaNakALanI pratIkSA karIne zakti anurUpa pradAnathI azeSa anubhavIne sUtra pradAna karavuM te. (4) aniyapiNA - sUtra abhidheya vastu tenI pracUra nirvAhaNA, pUrvAparasaMgatithI svayaM jJAnathI ane bIjAne kathanathI nirgamana karavuM, te niyapanA. (6) atisaMpadA cAra bhede-(1) avagraha, (2) duhA, 3) avAya, (4) dhAraNA. A avagrahAdi te-te sthaLe kahevAyelA che. (3) prayogamati saMpradA cAra bhede che : (1) AtmajJAna - vAdAdinA kALe kaI rIte A prativAdIne jItavA, te mArI zakti che ke nahIM ? tenI AlocanA (2) puruSajJAna - A pratiyAta puruSa zuM sAMkhya che ke anya ane pratibhA AdivALo che ke vagarano te vicAravuM (1) kSetrajJAna - zuM A mAyAvI che ke anyathA? sAdhu vaDe te
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 nagarAdi abhAvita che ke bhAvita? (4) vasujJAna-zuM A rAjA, amAtya ke sabhAsada Adi che athavA dAruNa ke adAruNa, bhadraka che ke abhadraka tenuM nirUpaNa karavuM. (8) saMgrahaparijJA - (1) bALa, durbaLa, glAnanA nirvAha ane bahujana yogya kSetragrahaNa lakSaNA, (2) niSadhA Adi mAlityanA parihAra mATe kalaka, pIThanA upAdAna rUpa, (3) yathA samaya ja svAdhyAya, upadhinuM samutpAdana, pratyupekSaNa, bhikSAdikaraNa rUpa, (4) pravrAjaka, adhyApaka, ratnAdhika Adi gurUnI upadhinuM vahana, vizrAmANA, saMpUjanA, abyutthAna, daMDakopAdAnAdi. A pramANe ATha caturguNa AcAdi gaNi saMpatti kahI. vinaya, te AgaLa AcArya vinayanA prastAvamAM kaheze. AcArcanuM svarUpa kahyuM. have ziSyanuM svarUpa kahe che .xx- ziSya paNa badhAM sAthe tulya hoya, keTalAMka sAthe ja nahIM, zenA vaDe? sAdhAraNa krAMti Adi guNa vaDe. ziSyane AcAryanI saMdeza yojyo, A sAdeya svaguNamAhAbhyanI vibhUtithI baMnene pANa yathokata anvaryayukta ja che. athavA AcArya paNa svaguNane AzrIne ziSya saMdeza ja che. anurUpa arthane paNa sadeza zabdathI kahela che. ananurUpa te tattvathI aziSya ja che. A ziSyanA guNo kayA che ? bhAva vijJAna anuvartanA, gurunuM bahumAna ane bhakti, dakSatva, dAkSiNya, zIla, kuLa, udhama, lajjA, zuzraSA, pratipRcchA, zravaNa, grahaNa, ihA, apAya, dharaNa samyakaraNa. e badhAM ziSyaguNo che. have bIjA prakAre AyArya ane ziSyano saMbaMdha saMyoga kahe che. * niryukti * 59 + vivecana - anaMtarokta bAhya saMyogavatu AkSepya * AkSepaka bhAvathI jJAna viSayaka, cAstri viSayaka AtmAno ubhaya saMbaMdha saMyoga jANavo. ahIM bhAvanA A che - jJAna vaDe AtmabhUtathI saMyoga ityAdi 4 e pramANe cAgni vaDe paNa AtmabhUtathI bAhya saMyoga te ubhaya saMbaMdhana saMyoga. X-X. Ane ja bIjA prakAre kahe che - svAmitva viSacaka ubhaca saMbaMdhana saMyoga che. 4-4- laukika svAmItva saMbaMdhamAM mArA pitA, mAro bhAI, mAro putra ityAdi, mAru kaMbala Adi Avaze. lokottara svAmItva * mArA kuLamAM arthAt nAgendra AdimAM A sAdhu Adi jANavA. 4-4- ahIM "mArA' zabdathI kuLanI sAthe AtmahAka svasvAmI bhAva saMbaMdha che, kulAMtarvata sAdhu Adi sAthe paradhAraka . *x-x- vaLI anyathA tene ja kahe che - * nikti * 60 + vivecana - pratyaya - jenA vaDe artha jaNAya te, jJAnakAraNa ghaTa Adi che. 4- jJAnane AzrIne bahu prakAre AtmAno je saMyoga te ubhaya saMbaMdhana saMyoga che, te bahuva pratyayonuM ane tenA viziSTa jJAnonuM bahuvidhatvathI che. vRddhAcAryo kahe che - ghaTane AzrIne ghaTajJAna, paTane AzrIne paTajJAna e pramANenA pratyayogI jJAno thAya che. tema hovAthI jJAna vaDe AtmadvAraka, mane A jJAna che, te pratyayathI paradvAraka che. mArA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUma-saTIka anuvAda/1 jJAnano A viSaya che. e jJAna dvArakatvathI tene paddhAraka kahyuM. ubhaya viSayatvazI ubhayasaMbaMdha saMyoga. e pramANe kevalIne paNa ubhayasaMyoga ja che ? kAriAH fbhAkramaathI nivRtti ja - sarva AvaraNanA kSayathI utpatti ja jina saMbaMdhI jJAnano pratyaya che. chaghasthane mati Adi jJAna hoya to paNa upayogarUpa bAhya ghaTa AdinI apekSA rAkhe che, tethI kahe che - ghane AzrIne ghaTajJAna, paTane AzrIne paTajJAna thAya che. kevalIne to jJAna labdhirUpatAthI utpanna che. tethI upayogarUpa paNe bAhya ghaTa AdinI apekSA rAkhatA nathI. kemake temane badhuM ja pratyakSa che. tethI kevaLajJAnanA sarvatra satata upayogathI nopayoga prati bAhya apekSAnI nivRtti ja pratyaya che. paNa chadmasthAnane pratyayathI ubhaya saMyoga nathI. *xx- ubhaya saMbaMdha saMyoga ja punaH svAmIbhAvathI kahe che - deha - pudgalothI upacIta thAya che, kAyA, tenAthI A janmamAM jIva vaDe saMbaMdha te baddha che. muddA - anya janmamAM tenA vaDe ja tyAga karAyela. A baMneno samAsa, te buddhamurA, mAtA, pitA, bhAI, bahena Adi; ahIM paNa bahumukA" joDavuM. kemake jIvane pUrvavat ubhaya saMbaMdhana saMcoga hoya che. ahIM bhAvanA AvI che ke- A deha mAtA AdithI ane sva rUpe baddha che. temAM deha ane AtmA kSIra-nIravatu anyonya anugata che, tathA mAtA Adi sneha viSayavathI Atmavat jANavA. "mUkta' A ubhayathI bAhya che. - ahIM deha ane mAtA Adi vaDe baddha-mukatathI varasvAmIbhAva lakSaNa saMbaMdha jIvane ubhaya saMbaMdhana saMyoga che. -x-x- AnA vaDe aneka prakAre saMbaMdhana saMyoga kahyo ane A tene kayA prakAre thAya che? te kahe che - * nikti - 61 + vivecana - uttarUpa saMbaMdhana saMyoga, kaSAya - krodhAdithI vyApta arthAt prabhUta kaSAyanA, thAya che. kone ? jIvane. kevA prakAre saMbaMdhi vastu te te svakRtyamAM niyojavAne samartha thAya che. tethI prabhu. ukatathI viparIta te prabhu. baMnenA paNa saMyoga sAmya prati kAraNa kahe che - A mArA nagara, janapada Adi mamatvanA AcArathI. arthAt mArA saMbaMdhI paNe bAhya vastumAM tattvathI je rAga, te ja saMbaMdhana saMyoga che. AnA dvArA kaSAya bahulatvamAM hatu kahyo. ane kaSAyabahula kahevA vaDe kaSAyadvArathI saMbaMdha saMyogane karmabaMdhahetu paNe jaNAvAyela che. (zaMkA) mithyAtva Adi baMdhanA hetu che, te zA mATe kaSAyanI sattA mAtrathI teno hetu jaNAvela che ? (samAdhAna) tyAM tenuM ja prAdhAnya che. ane tenuM prAdhAnya baMdhanA tAratamyathI tenuM ja tAratamya che. jema zvetavarNanI bahulatAne lIdhe sapheda bagalo ema kahyuM, tema kaSAyanI bahulatAvALo jIva kahevo. tethI akaSAya hetupaNAmAM aupazamikAdi bhAvamAM nAmAdi saMyogonA sajIva-viSayavamAM paNa zIta-uSNa Adi virodhI saMyogono saMbaMdhana saMyoga paNa viruddha nathI. *-xxx A saMbaMdhana saMyoganuM svarUpa kahyuM.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ have tene ja phaLathI prarUpaNApUrvaka "vipramukta'nuM vyAkhyAnAdi kahe che - * niryukti * dUra + vivecana - saMbaMdhana saMyoga ukta rUpa che, jemAM karmavazavartI jIvo sarake che tethI te saMsAra che tenAthI, jemAM uttarI - pAragamana vidhamAna nathI. te anuttaraNa, temAM je avasthAna te anusaraNa vAsa, - anutaraNa vAsa te AtmAnA pAradSya hetuthI pAzanI mAphaka pAza che. tethI anuttaraNapAza. 4- AnA vaDe saMsAranI avasthiti ke pAravazya, te saMbaMdhana saMyoganuM arthathI phaLa kahela che. evA prakAranA saMbaMdhana saMyoga, arthAta audayika bhAva viSaya ane mAtrAdi viSayane nAza thAya tyAM sudhI babbe bhAga karavAthI vipramukta thAya. zratapaNAthI anaMtarokta saMbaMdhana saMyogathI ja vipramukta kahyA. kone kahyA ? te sAdhuo - aNagAro ne. teo saMsArathI mukta thAya che, tethI pimukata kahyA. e pramANe gAthAnA pazcAIthI saMbaMdha chedana lakSaNa prakArathI vipramukta thAya che. tenuM phaLa mukti che, e pramANe arthathI kahela jANavuM. ahIM je "vizvamukto" e pramANe bahuvacana mUkyuM te- AvA prakAranA bhikSanuM pUjyatva jaNAvavA mATe che. e pramANe saMjoge nikakhevo ityAdi mULa gAthAmAM kahela saMyuktaka saMyoga itaretara saMyoga bhedathI, be prakAre dravya saMyoganuM nirUpaNa karyuM. temAM saMyuktaka saMyoga sacittAdi bhedathI traNa prakAre che itaretara saMyoga paNa paramANu pradeza abhipreta - anabhipreta abhilApa saMbaMdhana vidhAnathI jIbhede batAvIne saMbaMdhana saMyoga ja sAkSAt karma-saMbaMdha nibaMdhanatAthI saMsAra hetu che. tenIyAjanA ne ane hAla tenA pratipAdanathI ja bIje ukta prAyaH che tema mAnatA kSetrAdi nikSepane aviziSTa atideza kastAne mATe kahe che * niryukti - 63 + vivecana - kSetra, kALa ane bhAvanA saMbaMdhana saMyogamAM je Adeza, anAdeza Adi bhedathI aneka bhedothI je bhASA tene vibhASiA kahe che. AvI je vibhASA kahI che, kSetrAdi viSaya saMyoganI prathama hAragAthA sUcitanI ja ahIM vibhASA karavI joIe. ahIM vibhASAnuM saMyogatva vacanarUpatvathI vayana paryAyonA kathaMcita vAcyathI abheda jaNAvavAne mATe kahela che. teno artha A pramANe che - saMbaMdhana saMyoga viSaya kSetrAdi vibhASAmAM je saMyoganuM svarUpa kahela che, te ahIM paNa, te ja pramANe kahevuM. saMyuktaka saMyoganA saMbhavatha itaretara saMyoga ane bAkInA bhedo kahevA. temAM kSetrano saMyuktaka saMyoga, jema ke- jaMbUDhIpano svapadeza saMyuktaka ja lavANasamudra vaDe joDAya che. itaretara saMyoganA kSetrapradezanA ja paraspara athavA dhamastikAyAdi pradezothI saMcauga che e paNa kALa ane bhAvanA paNa jANavA. ahIM ukta nItithI saMbaMdhana saMyoga ja sAkSAt upayogI che. bIjAnuM tenA upakArIpaNAthI ane temanI paNa kathaMcita tyAjyatAthI ziSyanI matinA vyutpAdanane mATe upanyAsa karela che, tema jANavuM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 6 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda/1 saMyogakahyo. tenA abhidhAnathI pahelA sUtranI vyAkhyA karI. have je "vinayane pragaTa karIza" ema kahyuM, temAM vinaya e dharma che. te dharmIthI kaMIka abhinna che. tethI dharmI dvArathI tenuM svarUpa kahe che - * sUtra - 2 je gurunI AjJAnuM pAlana kare che, gurunA sAnidhyamAM rahe che ane nA iMgita ane AkArane jANe che, te vinIta kahevAya che. * vivecana-2 A- svasvabhAva sthAnarUpa maryAdA ke abhivyAti vaDe, jJA - jenA vaDe azone jANe che te. AjJA - bhagavaMte kahelA Agama rUpa che. teno nirdeza - utsarga ane apavAdo vaDe pratipAdana, te AjJA nirdeza. tene anukULa anuSThAno vaDe tene karavAnA svabhAvavALA te AjJAnirdezakara, athavA AjJA - eTale - he sakhya! AmAM kara, Ama na karIza. AvA je guru vacana, teno nirdeza- A huM Ama ja karuM chuM tevA nizcayanuM kathana, te karavuM. athavA AjJAnirdezathI bhavarUpa samudrane tare che te AjJAnirdezatara, ityAdi anaMtagama paryAyavathI bhagavadravacananA vyAkhyAno bhedo saMbhavatA hovA chatAM maMdamatInA vyAmoha hetapaNe bALa, strI Adine bodha pamADavA A prayAsa che te badhAM sUtromAM pradarzita karIzuM nahIM. gurui - gauravane yogya evA AcAryAdinI pAse, tA- sthAna, uttara - dekhAtA vacanaviSayakanA dezamAM rahevuM tenA anuSThAtA, paNa gurunA AdezAdithI DarIne rahenAra nahIM. tathA iMgita - nipuNamatigamya pravRtti ke nivRtti sUcaka kaMIka bhramara ke mastaka kaMpAdi AkAra- sthaLa buddhithI jANIne prasthAna Adi bhAva jaNAvatA dizA - avaloka Adi -x- A iMgita ane AkAra je guranA hoya, tenA vaDe samyapha paNe prakarSathI jANe che te. athavA iMgitAkAro vaDe guramAM rahelA bhAvanuM parijJAna, tenA vaDe yukta. evo te vinA - vinayavALo che, tema tIrthaMkara, gaNadhara Adi vaDe kahevAya che. Ane vaDe potAnI buddhithI "apoha' kahyo. A vinaya kaho, te viparIta paNe jANIne tene choDavAthI sukhapUrvaka jANavAnuM zakya che. tethI savinaya dharmI dvArathI kahe che - * sutra - 3 je garanI AjJAnuM pAlana karato nathI. garanA sacitramAM raheto nathI, guru pratyenIka che, Asabuddha che, te vinIta kahevAya che. * vivecana-3 pahelAM baMne pada sUtra-2 mujaba jANavA. mAtra tema "na kare' e pramANe vyAkhyA karavI. pratyanIka - pratikULa vartanAra, phUlavAlaka zramaNanI jema. doSazabu prati varte te pratyanIka. te evA kema che ? asaMbuddha - tattvane jANato nathI. te avinayavAna kahevAya che. have daSTAMtapUrvaka tenI sadoSatA kahe che -
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sutra - 4 jema saDelA kAnavALI kutarI dhRNA sAthe badhA sthAnothI kADhI mUkAya che. te ja prakAre durazIla, pratyenIka, vAcALane kADhI mUkAya che. * vivecana - 4 zunI - kutarI, strI nirdeza atyaMta kutsA batAvavA mATe che. pUti - pAkI javAthI. saDelapaNAthI kutsita gaMdhavALA, kRmi vaDe vyApya, tevA prakAranA be kAno - ti, jemAMthI lohI athavA rasI nIkaLe che, tevA kAnavALI te pUtikarNA. upalakSaNathI badhAM avayavo kutsita hoya tevI. AvI je kutarI je rIte bahAra kADhI mUkAya che. kyAMthI ? nagara, gharanuM AMgaNuM Adi badhethI athavA badhe "haTTa - haTTa' jevA vikSa vayanothI, soTI- lAkaDI - TephAdinA ghAtathI kADhI mUkAya che. have teno upanaya kahe che - e ja prakAre samadreSa Adi doSa vikRta svabhAva ke AcAro jenA che tevA du:zIla, pratyenIka ane mukha vaDe zatrune - Aloka paraloka apakAritAne bolAve che, athavA kaMI kAma vinA phogaTa ja jene ari che tevA mukhAri ke mudhAri - ghaNuM bUchuM asaMbadha bolato hoya tevo. tene badhethI kADhI mUkAya che. arthAtu kula, gaNa, saMdha ane samavAyathI bahAra karAya che. (zaMkA) duzIlatAnA nimitte ja A avinItano doSa che. pratyenIktA ane mukharatva e baMne paNa tenAthI prabhavela hovAthI temAM ja anartha hetu che, to ahIM kema pravarte che ? (uttara) pApathI upahata matitva vaDe tyAM ja AnI abhirati che, ema kahIne tene ja deTAMtapUrvaka kahe che - * suNa - 5 je pramANe suvara cokhAnA bhUsAne choDIne niSThAne khAya che te pramANe mRgabuddhi ziSya zIlano tyAga karI duNItAmAM aNa kare che. * vivecana-5 cokhA ke tenAthI mizra kaNa athavA tene chaNavAthI utpanna kusakA te kaNa ane kusakAne choDIne, bhuMDo vaSThiAmAM ja rame che. e pramANe pUrvokata zobhana zIlane tajIne, jeo duSTazIlavALA che teo. durAyAdimAM ja dhRti pAme che. kemake teo mRganI jema ajJAtvathI avinIta che. ahIM A rIte vicAravuM ke - jema mRga gItagAnamAM DUbIne, mRtyurUpa AvatA apAyane jato nathI. tema A paNa duHzIlatAnA hetuthI AgAmI bhavabhramaNa rUpa apAyane joI zakato nathI. khADAmAM paDelA bhuMDanI mAphaka A puSTidAyI kaNa ane kusakA samAna zIlane choDIne vivekIjana gahiMtapaNe viThAnI upamA samAna du:zIlamAM ramaNa kare che. xx* ahIM zubhanA parihArathI azubhano Azraya baMnemAM paNa sAdezyanuM nimitta che. ukta upasaMhArapUrvaka kRtyano upadeza kahe che -
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 * saba-6 potAnA hitane icchato bhikSA saDela kAnavALI kutarI ane viThAbhajI suvara samAna durazIlathI thanArI manuSyanI hIna sthitine samajIne potAne vinayamAM sthApita kare che. * vivecana-6 darzanamAM azobhana evA bhAva * badhethI kADhI mUkvA rUpa lakSaNa sAMbhaLIne, pUrvokta kutarI tathA bhuMDanI upamAvata manuSyanA azobhanarUpane sAMbhaLIne AtmAne have kahevAnAra vinaya rUpamAM sthApe. koNa ? AtmAnA Aloka ane paralokarUpa pathya-hitane icchanAra. ~ jo ema hoya to te sAdhu (ziSya) zuM kare ? * sUtra - 7 e kAraNe vinaya karavo joIe, jenAthI zIlanI prApti thAya. je buddhaputra che, mokANa che. te kyAMyathI paNa kADhI mUkAto nathI. * vivecana-7 je kAraNe vinaya doSanA darzanathI AtmA sthApavo joIe, te kAraNe vinaya karavo joIe. e pramANe AtmAne vinayamAM sthApavo joIe. A vinayanuM phaLa zuM che? je kAraNe ahIM AtmAnuM avasthApana udezela che, te AzaMkAne mATe kahe che - vinayathI uktarUpa zIlanI prApti thAya che. AnA vaDe vinayanuM zIlaprApti phaLa kahyuM. tenuM paNa phaLa kahe che - tattvane pAmelA tIrthaMkarAdi vaDe kahevAyela ane tenA nijaka - jJAnAdi, tene ja buddho vaDe AtmIyatvathI svapaNe kahela hovAthI te buddhoktanijaka che, tene pAmavAnI icchAvALA putra samAna ziSyo te baddhapatra ane jemAM niraMtara pUjA che te A niyAma-mokSa. tenA arthane gacha ke gaNAdithI bahAra karAtA nathI. paNa badhAM guNanA AdhArarUpa vinitapaNAthI badhe ja mukhya karAya che. A vinaya kaI rIte pAmavo te kahe che - * suNa - 8 ziSya gurujanonI pAse sadA prazAMta bhAvathI rahe, vAcALa na bane arthapUrNa padone zIkhe, nirarthaka vAtone choDI de. * vivecana-8 atizaya upazamavALA, krodhanA parihAra vaDe aMtarathI ane prazAMta AkAra paNe bahArathI zAMta tevA nizAMta thAyavAcALa na banIne AcArya Adi samIpe rahe. heca, upAdeya, ubhaya rUpa arthane jANe arthAta AvA Agama vacanone jANe athavA mumukSu vaDe prArthanA karatA artha - mokSa, tenA vaDe yukta - upAyapaNAthI saMgata artha evA tijana ucita ane viparIta evA nirarthaka ke vaizcika vAtsyAyanAdi strI kathA vagereno parihAra kare. ahIM nizAMta, A zabda vaDe prazamadine AzrIne tenA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana suvinAbhAvitvathI darzananA - jinokta bhAva zraddhArUpacthI, te ja darzana vinayapaNAthI artha vaDe darzana vinaya kahyo. -~-~ vaLI kaI rIte arthayuktane zIkhe? te kahe che : * sUtra - 6 gara dvArA anAsita thatAM viSa tapa na kare, te paMDita mAne ArAdhe, zudra sAthe saMsarga, hAsya ane krIDAno paNa tyAga kare. | vivecana - 9 arthayuktane zIkhavatA koIkane khalanAdimAM gara vaDe kaThora ukti vaDe paNa zIkhavADAya. to te kopa na pAme, tyAre zuM karavuM? te kahe che - te ziSya kaThora bhASaNane paNa sahana karavArUpa kSAMti rAkhe. paraMDA - arthAta tavAnugA buddhi janmI che jene te paMDita. tathA sudra- athatu bALa ke zIlahIMna ke pArthasthAdi sAthe saMsarga, hAsya ane aMtAkSarI ke prahelikA dAnAdi janitA krIDA na parihare. kemake te lokAgama viruddha che. pharI anya rIte vinayane kahe che - * saba - 10 vi AramAM rAtI koI galika akarma na kara, bakAsa na kare, adhyayana kAne dhyAna kare, pachI ekAkI zAna kare. * vivecana - 10 caMDa - krodha, tenAthI amRta bhASaNa te cAMDAlika athavA caMDapaNAthI yukta te cAMDAla. te ati pharatathI cAMDAla jAtimAM thanAra hovAthI cAMDAlika karma jANavuM ~alIka - anyathAta vidhAna AdithI asatya. Ama - gura vacana, 4- bahu - aparimita mAla-jAla rU5, zrI Adi kathA vaDe abhivyAtapaNAthI na bole, kemake vadhAre bolavAthI dhyAna, adhyayana, kSiti, vAtakSobha Adi saMbhave che. to zuM kare ? te kahe che. pahelI posisi Adi adhyayana avasara rUpa kALa, temAM adhyayana kare tyAra pachI dhyAna - ciMtana kare. kaI rIte ? bhAvathI rAga-dveSAdi sAhitya rahita ane dravyathI vivikta zayyAdimAM rahe. ahIM cAMDAlika karaNAdinA anatyAnamAM adhIta arthanuM sthirIkaraNa karela thAya che. ahIM traNa pAda vaDe sAkSAt vANu gumi kahelI che. ane "dhyAna kare" vaDe manobhumi kahI che. Adha pATottara baMne vyAkhyAna vaDe kAyamuni kahela che. A cAri aMtargata ja che. x-% A rIte akRtyano niSedha ane kRtyavidhino upadeza karyo che. kadAcita AnA karatA viparita thAya to zuM karavuM joIe ? - sAba - 11 AjethI kadAca koI viSa mAMgalika vyApAra karI paNa le to tene kaI na khave, karyo hoya to karyo ane na hoya to "na karyo Jain ....chternational
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 uttarAdhyayana mUsutra-saTIka anuvAda/1 * vivecana - 11 kadAca caMDa evA alIka te cAMDAlIka karma kare to tene gopave nahIM- karyuM nathI tema na kahe. * to teNe zuM karavuM ? cAMDalika karma karela hoya to karela ja che, tema kahe paNa bhaya ke lajjA AdithI nathI karyuM tema na kahe. jo na karela hoya to "nathI karyuM tema ja kahe. xx-x- kadAcita jo koI aticArano saMbhava hoya to lajajAdi na kare, svayaM guru samIpe AvIne - jema bALaka kArya ke akAryane jema hoya tema kahe. te mAyA ane madane choDIne te pramANe ja Aloce che. bIjAne pratIta ke apratIta manaH zalyane yathAvatu Aloce che. A rIte tapa aMtargata AlocanA prAyazcitano bheda batAvIne bAkInA tapobhedanA AzritatvathI tapovinaya kahyo. to zuM vAraMvAra gurunA upadezathI ja pravRtti ke nivRtti karavI? AvI zaMkAne dUra karavAne mATe kahe che - * satra - 12 jema aDiyala DAne vAraMvAra cAbukanI jarUrata hoya che, tema ziSya guranA vAraMvAra jaudeza vacanonI apekSA na kare. paraMtu jema ApakIrNa rAsa cAlakane joIne ja uMnmAni choDI de, te rIte yogya hiSa garanA saMketa mAtrathI pApakarmane choDI de. * vivecana - 12 gala - avinIta, tevo A azva, te galitAdya, tenI jema karA prahArathI. vacana - pravRttinivRtti viSayaka upadeza, kono ? guruno. vAraMvAra na icche. arthAta - jema galita azva durvinItatAthI vAraMvAra kaprahAra vinA pravartatA ke nivartato nathI, tema tAre paNa pravRtti ane nivRtti mATe vAraMvAra guravacananI apekSA na karavI joIe. paNa jema azva carmayaSTi joIne ja vinIta thaI jAya tema suziSya gurunA AkArAdi joIne pApa anuSThAnane sarva prakAre parihare che. dharmAnuSThAnamAM sthira thAya che - pAvaka - zubha anuSThAna svIkAre che. arthAta suziSya gurunA vacananI preraNA vinA ja pravarte ke nivarte che. ahIM niryuktikAre galita azvanI karela vyAkhyA kahe che - * niryukti - 64 + vivecana gaNis - prerita pratipAdi vaDe jAya che, vihAyogamanathI kUdatA jAya te gaMDI, gaLIyA che paNa vahana karatA nathI ke jatA nathI te galikA, marelA jevAne gADA AdimAM joDAya, jamIna upara paDatAne latA AdithI mAya che, te marAli. AvA ghoDA ane baLado hoya che. badhAM duSTatA lakSaNathI ekAIka che. vinayAdi guNo vaDe vyApta che AkIrNa. prerakanA cittane anuvartavA vaDe vizeSa prApita te vinIta. sva guNo vaDe zobhe che preraNA karavAthI cittane nivRtti Ape che te bhadraka. - e badhAM ekArthaka che. AvA ukta galita azvatulya ziSya ke AkarSitulya ziSya e temanA doSa ke
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/12 guNa che. teo cittane kopa ke prasAda kare che te kahe che - sUtra 13 AjJAmAM na rahenArA, vicAryA vinA bolanArA, kuzIla, mRdu svabhAvavALA ziSyo gurune paNa krodhita kare che. gurune manonukUla cAlanArA, paTutAthI kArya karanAra, jaldI kupita thanArA durAzraya gurune paNa prasA karI le che. - vivecana - 13 agAva - guru vacanane sAMbhaLe te Azrava, tevI pratibhASA viSayavALA nathI te anAzravA. sthUla - anipuNa, jenA jematema bhASita vayano che te sthULa vacanavALA, kuzIla - duSTa zIlavALA, mRdu - aopana ke komaLa AlApanavALA gurune caMDa - kaThobhASI karI de che. AvA prakAranA ziSyanA anuzAnane mATe pharI vacanarUpa anuzAsanane mATe kheda anubhavatA mRdu paNa guru koSa pAme che. A galitatulyanA doSa kahyA. have AkIrNa tulyanA guNo kahe che - kasa AdinA mAra vinA je prakAranA cittane anusare che, tevA azva tulya, jaldIthI - avilaMbita kAritAthI je yukta che, te prAsAda (prasanna) kare che. kone ? kopanapaNA Adi vaDe du:khe Azraya karAya che tevA durAzraya gurune pharI anutkaTa kaSAyavALA kare che. ahIM caMDarudrAcAryanA ziSyanuM dRSTAMta che - "" -- avaMtI janapadamAM ujjainI nagarImAM svax udhAnamAM sAdhuo padhAryA, tyAM udAta pezavALo eka yuvAna mitro sAthe Avyo. te temane vAMdIne bolyo - bhagavan ! mane saMsArathI pAra utAro, mane dIkSA Apo. tene evuM kapaTa karato joI, caMDarudrAcAryane batAvIne kahyuM - jA, A tAro nistAra karaze. te paNa svabhAve kaThora hatA. tene vAMdIne kahyuM - bhagavana ! mane dIkSA Apo. AcAryae rAkha laIne, teno loya karIne pravrujita karI dIdho. mitro temane kheda pahoMcADI cAlyA gayA. sAdhuo paNa potAnA upAzraye gayA. kaMIka sUrya hato tyAre mArganuM pratilekhana kare che, vahelI savAre nIkaLIzuM kahI badhAMne visarjita karyA. vihAra karatAM viSama mArgamAM caMDarudra AcAryane ThuMThA vAgavAthI paDI gayA. roSathI teNe navA ziSyanA mAthAmAM daMDa vaDe prahAra karyo. mAthuM phUTyuM, te paNa te sAdhue samyak prakAre sahana karyuM. vimaLa prabhAtamAM caMDadrae tenA mastakamAMthI vahetA lohIne joyuM, khoTuM thayAno bhAva upajatA kSamA mAMgI. e pramANe te ziSyae gurune prasanna karyA. e pramANe ziSyae mana, vacana, kAyAthI gurunA ciMtanuM anuvartana karavuM e rIte pratirUpa yoga yojanarUpa aupacArika vinaya kahyo. gurunA cittanuM anugamana kaI rIte karavuM ? - sUtra - 14 pUchyA vinA kAMI na bole, pUche tyAre asatya na kahe, kadAca krodha AvI jAya to, tene niSphaLa kare. AcAryanI priya ane apraya, baMne
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zikSAone dhAraNa kare. * vivecana uttarAdhyayana malasUtra-saTIka anuvAda/1 14 gurunA pUchyA vinA tathAvidha kAraNa vinA thoDuM paNa na bole, pUche tyAre ke anya koI kAraNe paNa jUThu na bole, guru vaDe ghaNI nirbhartyanA karAya to paNa krodha na kare, kadAca krodha upaje to tenAthI utpanna kuvikalpane niSphaLa kare, tene manamAM ja samAvI de. priya - iSTa ke sadAguNakArI, apriya - kAnane kaTu lAgavAthI aniSTa evA guruvacana. -*-*-* - 'krodha'nA upalakSaNathI mAna Adi kaSAya paNa levA. asatyatAmAM krodhanuM udAharaNa saMpradAyathI A pramANe che - koI phulaputranA bhAIne pairIe mArI nAMkhyo tenI mAtAe kahyuM - he putra ! putraghAtakano ghAta karI de. te kulaputra te jIvagrAhane laIne mAtA pAse Avyo. te bolyo - he bhrAtRghAtaka ! tane huM kyAM mAruM ? mAtAe joIne kahyuM ke - he putra ! zaraNe AvelAne na marAya. putre kahyuM - huM mArA roSane kaI rIte saphaLa karuM ? mAtAnA kahevAthI teNe roSane choDI daI, te bhrAtRghAtakane choDI dIdho. A pramANe krodhane choDI devo. mAna AdinA viphalIkaraNanA udAharaNo AgamathI jANavA. A rIte krodhAdine viphaLa karavAno upadeza karyo. have Ano udaya ja na thAya, te pramANe upadeza karatAM kahe che - svarUpe avadhAravA, tene vaza thaIne rAgadveSa na kare. priya - bAkInA lokonI apekSAthI prIti utpAdaka stuti Adi. apriya - tenAthI viparIta niMdA Adi. tenuM dRSTAMta - nagaramAM aziva utpanna thatAM traNa bhUtavAdiko rAjA pAse AvIne bolyA - ame azivane upAMta karIzuM. rAjAe pUchyuM - kyA upAyathI ? eke kahyuM - mArI pAse eka bhUta che. te surUpa - virdIne gopura, mArga AdimAM paryaTana karaze. tene aziva karatAM te roSa pAme che. pharI tene bIjI vakhata tema kare te vinAza pAme che, je temane joIne adhomukha rahe che. te rogathI mukta thAya che. rAjAe kahyuM * rahevA do. - - bIjAe kahyuM - mAru bhUta mahAmoTuM rUpa virye che. te laMbodara, vistRta peTavALo, pAMca mastaka, eka paga, vismarUpa, aTTahAsya karato, gAto, nAcato rahe che. tenuM vikRtarUpa joI je hase che ke vaMcanA kare che, tenA mastakanA sAta TukaDA thAya che. vaLI je tene zubha vANI vaDe abhinaMde che, dhUpa ane puSpAdithI pUje che, te sarvathA azivathI mukta thAya che. rAjAe tene paNa kahyuM - rahevA de. trIjAe kahyuM - mAre paNa AvA prakArano ja bhUta che. priya ke apriyakArIne darzanathI ja rogamukta kare che. rAjAe kahyuM - ema ja thavA do. teNe te pramANe karatAM aziva upazAMta thayo. e pramANe sAdhu paNa AvA arUpatA chatAM pratikULa zabdothI parAbhava ke prapaMcanA pAme athavA stavanA ke pUjA karAya to paNa te priya - apriyane sahana kare.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114. 5 3 AnA vaDe manoguti nAmaka cAstrivinaya kahyo. krodhAdino damanano upAya. tenA damananuM phaLa have kahe che - AtmAnuM ja damana karyuM, kemake AtmA ja nirca durdama che. AtmAne damanAra A loka ane paraslokamAM sagI thAya che. * vivecana - 15. satata zuddhine pAme che. saMkalezarUpa pariNAmAMtarane pAme che te AtmAnuM damana karavuM, iMdriya- noiDhiyanA damanathI manojJa- amanojJa viSayomAM rAga-dveSane vaza thaI dukha hAthInI jema unmArgagAmIne svayaM viveka aMkuzathI upazamane pAme che. --x je kAraNe te durdama ati durjaya che, tethI tenuM damana karatAM bAhya damanIya thAya che. kahe che ke - badhe AtmAne jitatA jita che. upazamamAM ANela AtmA sukhI thAya che. kyAM? A anubhUyamAna AyuSyamAM zikSaNanA pratyakSa lokamAM, tathA paralokamAM bhavAMtaramAM, dAMtAtmA paramabhakaSi ahIM ja devo vaDe pUjAya che. adAMtAtmAne cora ke pAradArikAdi vinAza pAme che. tenAthI viparIta zabdAdimAM na phasAnAra badhe prazaMsA pAme che. tenuM udAharaNaHbe bhAIo cora hatA. temanA upAzrayamAM sAdhuo varSAvAsa rahyA. comAsu pUruM karIne jatI veLAe te baMne corone koI vrata na svIkAratA saginA na khAvAnuM vrata ApyuM. koI vakhate te coro dhADa pADIne ghaNAM gAya-bheMsa lAvyA. bIjAo pADAne mArIne pakAvavA lAgyA, bIjA dAne mATe gayA. mAMsa pakavanAre vicAryuM ke aDadhAM mAMsamAM jhera nAMkhIe, pachI dAru lAvanArane paNa ApI daIzuM. tethI ApaNane ghaNAM gAya-bheMsa bhAgamAM Avaze. dAru lAvanAre paNa AvuM ja vicAryuM, e pramANe teoe baMnee viSa bheLavyuM. sUryAsta thaI gayo. tene bhAIoe kaMI na khAdhu. bAkInA paraspara viSayukata bhojanAdi karyA. marIne durgatimAM gayA. baMne bhAIo paralokamAM sukhanA bhAgI thayA. A pramANe jilaeNndriyanuM damana karavuM, e pramANe bAkInI indriyone paNa damatA AtmA dAMta thatAM Aloka paralokamAM sukhI thAya che. have kevI bhAvanA karavAthI AtmAnuM damana thAya te kahe che - * sUtra - 16 saMyama ane tapa vaDe mArA AtmAne damano te sAru che paNa vadha ane baMdhana dvArA bIjAthI huM damana karAI te sAruM nathI. * vivecana : 16 abhihitarUpa AtmA ke teno AdhArarUpa deha che te AtmA, tene damo - asamaMjasa ceSTAthI rokavo. kaI rIte ? saMcama - pAMca AzrayothI viramaNa Adi vaDe. tapa - anazana Adi vaDe. A baMne mukti hetuthI avirahita ane paraspara sApekSatA sUcanArthe che athavA samagra jJAnanA samuccayArthe che. tethI viparItamAM doSanA darzana
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 mATe kahe che - huM bIjA vaDe na damAuM. konA vaDe? zIkArI dvArA racela mayurabaMdhAdi baMdhano vaDe, latA - lakuTAdi tADana rUpa vadha vaDe. ahIM udAharaNa A che - secanaka nAme gaMdhahastI - aTavImAM moTA hastijUthamAM raheto hato. tyAM cUthapati thatAM bALa hAthIne mArI nAMkhato hato. koI eka hAriNI garbhavatI thatAM vicare cheje kadAca mAre hAthIno janma thaze, to teno paNa A hAthI vinAza karI deze. tethI teNI dhIme dhIme tyAMthI sarakI jatI. vaLI bIje - trIje divase jUthamAM bhegI thatI. teNIe eka Sino Azrama joyo. tyAM Azraya lIdho. teNI RSiomAM paricita banI. teNIe eka bALa hAthIne janma Apyo. te hAthI RSikumAro sahita kulanA bagIcAne siyato, tethI tenuM "secanaka" nAma karyuM. hAthI moTo thayo. cUthane joyuM. cUthapatine haNIne te cUthano adhipati thayo. Azramane bhAMgI nAMkhyo kemake bIjI koI hAthaNI paNa tema karI na zake. tethI te kaSio roSAyamAna thayA. hAthamAM puSpo ane phaLo laIne zreNika rAjAnI pAse gayA. temaNe kahyuM ke - ahIM sarvalakSaNa saMpUrNa secanaka nAme gaMdhahati che. zreNika hAthIne pakaDavA gayo. te hAthI devA adhiSThita hato. teNe avadhi vaDe jANyuM ke A loko avazya pakaDI leze. te devIe kahyuM- he putra (hAthI) tuM tArA AtmAne dama. jethI vadha-baMdhana vaDe bIjA tAruM damana na kare. hAthIe te vAta kabula karI. svayaM ja rAtrinA AvIne AlAna staMbhane AzrIne rahyo. jema Ane svayaM damanathI mahAguNa thayo, tema muktinA arthane paNa viziSTa nirjarA thAya che tema na karatA akAma nirjarA thAya che. gurunuM anuvartana karanArane pratirUpa vinaya kahe che. * Na - jAheramAM ke khAnagImAM vANIthI ke karmathI kyAreya AvAyanI pratikULa asaraNa na karavuM joIe. * vivecana - 17. pratyekanIka- eTale ke pratikULa. buddha- vastutatvanA jANakAra athavA gurunI, pratikULa varte. kevI rIte? vacanathI. zuM tame kaMI jANo cho? A rIte tame viparIta prarUpaNAthI amane prerita karyA che athavA karmathI - jemake saMthArAnuM atikramaNa kare ke hAtha-pagathI paze. loko samakSa tema kare athavA ekalA upAzrayamAM tema kare. to teno niSedha karyo che. -x-x pharIthI zubhUSaNArUpa te ja kahe che. * satra - 58 cAryanI jaDe na bese, AgaLa ke pITha pAchaLa na bese. garanI bahu ja nIkTa jaja DADIne na bese. sArAmAM ja rahIne garanA kathita dezanI svIkRtirUpa uttara na Ape.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ v/18 * vivecana 1. jamaNe ke DAbe paDakhe na bese. te rIte besavAthI avinaya thAya. gurune paNa vakra avalokanamAM skaMdha Adine bAdhA pahoMce, AgaLa na bese. kemake tethI vaMdana karanArane gurunuM vadana na dekhAtA aprIti saMbhave che. kRti - vaMdanane yogya, te arthathI AcAryAdi, tenI pAchaLa na bese kemake baMnene mukhanuM darzana na thAya. ati nIkaTa besavA vaDe ekamekanA sAthaLane na sparze tema karavAthI ati avinaya thAya. upalakSaNathI bAkInA aMganA sparzano paNa parihAra jANavo. zayyAmAM besIne ke sutA - sutA utara na Ape. zacyA tyAgathI gurunA AkArathI ke kahelane jANI zake ane avajJA na thAya. tethI gurunA vacana pachI turaMta ja saMbhrAMta cittathI vinayathI aMjali joDI samIpe AvI, page paDI, potAne anugrahIta karyo tema mAnI, bhagavana ! Apa mane anuzAsita karo, tema kahe, pharI te ja kahe che - W 55 - sUtra - 19 guru sAme palAThI mArIne na bese, baMne pAtrothI zarIra bAMdhIne na bheMse tathA pagane phelAvIne na bese. . vivecana ra pastikA - manu ane jaMghA uparanuM vastra vIMTavA rUpa, te na kare. paeNiDa - baMne hAthane zarIra sAthe bAMdhavA, svaMyata - sAdhu, -- gurunI ati nIkaTa na bese, paNa ucita deze ja bese. anyathA avinaya doSa saMbhave che. ityAdi -4-4 have pratizravaNavidhi vizeSathI kahe che . * * sUtra - 20 gurunI kRpAne icchanAro mokSArthI ziSya, AcAyo dvArA bolAvAtA koIpaNa sthitimAM mauna na rahe paNa niraMtara temanI sevAmAM upasthita rahe. vivecana - 20 AcArya, upalakSaNatvathI upAdhyAya AdithI vyAhata-bolAvAya tyAre glAnAdi avasthAmAM paNa mauna na rahe, paraMtu ema vicAre ke - bIjA hovA chatAM mane bolAve che, te gurunI kRpA che, te pramANe prAsAdaprekSI bane, athavA prAsAdArthI - gurunA paritoSano abhilASI thaI mastaka vaDe vaMdana ityAdi bolato sarvakALa savinaya uMbho rahe. A sUtra 1 guru dvArA eka ke anekavAra bolAvAtA buddhimAna lipsa besI na rahe, paNa Asana choDIne, temanA Adezane atnapUrvaka svIkAre. * vivecana - sa Ar- kiMcit, eka vakhatA bolAve ke vAraMvAra bolAve tyAre vyAkhyAnAdithI vyAkuLatA hovA chatAM besI na rahe. paraMtu Asana - pAdapuMchanAdi choDIne, buddhi vaDe
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlAsaTIka anuvAda/1 zobhe te dhIra, parISahAdithI kSobhita na thanAra, evo ziSya, jyAre guru Adeza kare tyAre avazya ubho thaIne tyAM jAya. ane gurunA Adezano svIkAra kare. pharI pratirUpa vinayane ja kahe che - * sUtra - 22 sana ke zayyA upara besIne ane koI vAta na pUche, paNa temanI samIpe AvIne ubhuTuka Asane besIne, hAtha joDIne pUche. * vivecana - rara Asane besIne sUtrAdi na pUche, saMthArAmAM rahIne paNa na pUche. te avasthAmAM pUchatAM doSa lAge. bahuzruta hoya ane saMzaya thAya to paNa na pUche. pUchatI veLA avajJA na kare. -x-x- to zuM kare ? gurUnI pAse AvIne utsuka Asane besIne, kAraNe Asane rahIne sUtrAdi pUche. prItipUrvaka, be hAtha joDIne - aMjali joDIne pUche. guru tene zuM kare te kahe che * sUtra - 23 e pramANe vinayayukta zikSaNa vaDe pUchAtA, guru suga - sArtha ane tadubhAya, te baMnenuM yathAta nirUpaNa kare. * vivecana - 23 ukata prakAre vinayayukta, sUtra - kAlika ukAlikAdi, artha - teno ja artha, dAdubhaya - sUjha artha baMnenI jijJAsA karatAM, svayaM dIkSita ke upasaMpadA prApta ziSyane vividha vyAtithI badhuM pragaTa kare. je prakAre guru pAsethI sAMbhaLe, temaja kahe. paNa buddhithI upekSA na kare. AnA vaDe Agama abhihita cAra prakAranA AcArya vinaya aMtargata pratipatti kahI. zruta vinayano nirdeza karyo xx-x have ziSyano vacanavinaya kahe che - * sutra - 24. bhilA asatyano parihAra kare, nizcayAtmaka bhASA na bole, bhASAdoSano parihAra kare ane sadA mAyAnuM varjana kare. * vivecana - 24 mRSA - asatya, bhUtanihAdi, sarvaprakAre tyaje. avadhAraNA rUpa bhASA kadIna bole. bAkInA paNa vANInA dUSaNo - sAvadha anumodanA Adino tyAga kare. mAyA zabdathI krodhAdi, tenA hetune sarvakALa varSe. * sutra - 25 koI pUche to paNa potAnA mATe, bIjAnA mATe ke baMnene mATe sAvadha bhASA na bole, nirarthaka na bole, marmabhadaka vacana na kahe. * vivecana - rapa sAvadha - sapApa, nirartha- artha rahita, jemake - A vaMdhyApura jAya che, ityAdi.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/25 mo rAjAdi viruddha uccAravAthI mare che, tethI te marma - tevA je vayano te marma vacano, te ati saMkaleza utpAdaka hoya che, jemake - kANAne kANo kahevo, ityAdi. AvA vayano potAnA - bIjAnA ke ubhayanA mATe paNa na bole. bhASAdoSa eTale punarukti athavA azabdo na bole. ukta baMne sUtro vaDe vAguptinA abhidhAnathI cAritra vinaya kahyo. A pramANe svagata doSanA parihArane kahIne upAdhikRta doSa parihAra kahe che - * sutra - 26 luhAranI zALAmAM, gharomAM, gharonI vaccenI saMdhimAM, rAjamAmAM ekalA muni, eksI sI sAthe ubhA na rahe ke vAta na kare. * vivecana - 26 samara - kharakuTI, yUrNimAM luhAra zALA artha kare che. upalakSaNathI AvI bIjI paNa nIya sabhA jANavI. agara - ghara, gRhadhi - be gharanI madhyano mArga, mahAtha - rAjamArgAdi. ekalo sAdhu ekalI strI sAthe na rahe. vAta na kare ityAdi -xx ahIM ati duSTatA batAvavA 'ekalA" zabda mUkyo. anyathA eka karatAM vadhu sAdhune, eka karatAM vadhu strIo sAthe paNa rahevuM, vAta karavI ityAdi doSane mATe ja thAya che. kemaka pravacanamAlinca Adi doSa saMbhave che. athavA zatrunI jema varte che te samara; dravyathI janasaMhAra karI saMgrAma, bhAvathI strInA zatrubhUtatvathI jJAnAdi jIva svatatvadhAtI, temanA ja dRSTisaMbaMdha. te A bhAvasamarathI adhikAra che arthAt dravyasamarA prANa apahArI na thAya, bhAvasamarA jJAnAdi bhAvarUpa prANanA apahArI ja che. te vizeSathI ekalAne thAya. tethI A dAruNa bhAva samaramAM eka strI sAthe ekalA sAdhu na rahe, na vAta kare AnA vaDe cAritravinaya kahyo. kadAca skhalanA thAya tyAre zuM kare? te kahe che * sUtra - 27 " "priya athavA kaThora zabdathI AcArya mArA upara je anuzAsana kare che, te mArA lAbhane mATe che. ema vicArI prayatnapUrvaka temanA anuzAsanane svIkAre. * virecana - - mane buddho je zikSAne grahaNa karAve che te sopacAravacanathI hoya. temAM zIla mahAvratAdi, upacArathI tenA janaka vacano paNa zIla che. athavA zIla vaDe samAdhAnakArI, jemake - he bhadra ! tArA jevAne A anucita che, ityAdithI ke kaThora vacanathI kahe to tene samabhAve svAkAre tyAre vicAre ke - mane aprApta arthanI prApti thaI, ke je mane anAcArakArIne teo anuzAsita kare che. tenI AlocanA ke prekSA karIne prayatnapUrvaka tathAvidha sUtrAlApakanuM anusmaraNa kare. zuM guruvacana Aloka ke paralokamAM atyaMta upakArI che ke anyathA paNa saMbhave -
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana malasUba-saTIka anuvAda/1 che? te viSayamAM kahe che. * sutra - 28 kaThora ke komaLa anurAsana, kuSkatAnuM nivAska thAya che, buddhimAna ziSya tene hitakara mAne che, jAsAhune mATe te tenuM kAraNa bane che. * vivecana : 28 anuzAsana - pUrve kahela che. ucca - mRdu ke kaThora rUpa bhASaNAdi, athavA samIpa rahevuM che. guru saMthArAmAM, beThelA ke vizrAmaNAdi karatA hoya tyAre samIpa rahevuM kulita karatA ziSyane preraNA kare ke- teM kema AvuM AcaraNa karyuM ? ityAdi rUpa. hita - Aloka, paraslokamAM upakArI A anuzAsana che, tema te buddhivAna mAne. paNa asAdhu - jenAmAMthI bhAva sAdhuta cAlI gayela che, tevAne dveSa utpAdaka thAya che. AnA vaDe sAdhune gurunA vacananI sthApanA ane anyathAtvano saMbhava kahyo. A ja arthane vizeSa vyakta karatA kahe che - * sUtra * 29 bhayarahita, medhAnI, prabuddha ziSya guranA kaThora anuzAsanane paNa hitakara mAne che. paNa te ja kSamA mAne vitta vizuddhikara kAnuzAsana mana mATe temane nimitta thaI jAya che. * vivecana : 29 hita - pathya, vinaya - sAta bhayarahita, buddha- tattvanA jJAtA evuM mAne che ke guravihita anuzAsana karkaza hoya to paNa hitakara mAne. mUDha- ajJAnane helotpAdaka che. kSati - kSamA. di- AzayavizuddhatA, athavA kSamAthI nirmaLatAne karanAruM zuM ? guranuM anuzAsana, upalakSaNathI mArdavAdi zuddhikaratva levuM. te jJAnAdi guNanuM sthAna che. -**- buddhaeTale "AcAryAdi artha paNa thAya. sarSa- je sAMbhaLavuM asukhada lAge tevuM anuzAsana. pharI vinaya ja kahe che - * sUtra - 30. ziSya jovA ane bese ke je gurunA zAsanAthI nIcuM hoya, jemAMthI AvAja nIkaLato na hoya, hira hoya. sAsanathI vAraMvAra na prayojana hoya to paNa ochA uche, hira ane aMta bese, capaLatA na kare. * vivecana - 30 Asana- varSARtumAM pITha Adi, RtubaddhakALamAM pAdapuchana. te pITha AdimAM bese. kevA ? dravyathI nIcuM, bhAvathI amUlyAdi. konAthI ? gurunA AsanathI. spaMdita na thatAM, netaranA pATIyAnI jema jarApaNa calita nahIM tevA. kemake te zRMgAranuM aMga che. samapAda pratiSThitapaNAthI nizcala, kemake nahIM to jIva virAdhanA saMbhave che, AvA Asana parathI paNa alpa ubhA thavAnA AcAravALA, prayojanamAM paNa vAraMvAra na ubhA thAya. nimitta vinA ubhA na thAya tevA, e pramANe bese. alpa spaMdanavALuM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 hoya athavA spaMdanano abhAva hoya. kaujuya jene hAtha, paga, bhramAdi ceSTArUpa alpa hoya te AnA vaDe aupacArika vinaya bIjA prakAre kaze. have eSaNA samiti kahe che - * sutra - 31 bhika samaye ja bichAne mATe nIkaLe ane samaya ja pAchA phare. makAne koI kAryana re. badhAM kArya sva - akALe ja re.. * vivecana - 1 bhinna kALe ja nIkaLe, akALe nIkaLavAmAM AtmaphalAmanAdi doSa saMbhave che. kALe ja bhikSA anAdithI pAchA phare che. arthAt alAbhamAM paNa samayane anusmare. mane thoDuM maLyuM ke na maLyuM to paNa lAbhArthI aTana karato na rahe. kyAre ? akALe. te kriyAnA asamaye ahIM paDIlehaNAdi kriyAmAM paNa kAlocitatA jANavI. anyathA khetInI mAphaka tenA phaLano asaMbhava che. AnA vaDe kALaniSThamaNAdi hetu kaho. nIkaLIne zuM kare? * * 1ra bihAthe gayela bhikSu bhojanA eThA thayelA lokonI paMktimAM na ubhA rahe. mayadAnarUpa eSaNA karIne gRhastha datta AhAra svIkAre ane parokta jo parimita bhojana re. - vivecana * 32 paripATI - gRhapaMkti, A paMktimAM rahelA bhikSArthe enna thayelA hoya, tyAM ubhA na rahe, jethI dAyakadoSano prasaMga na Ave. athavA bhojana mATe beThelA puruSAdi saMbaMdhI paMktimAM na ubho rahe. jethI aprIti, adaSTa kalyANanA Adi doSa saMbhave che. paNa bhikSa gRhastha dvArA apAtA, temAM rahelAM doSonA anveSaNa rUpa eSaNA samitine seve. AnA vaDe grahaNaSaNA kahI. kevI daoNSaNA Acare pradhAnarUpa. athavA pUrvanA munie Acarela. ityAdi -x-x- thI gaveSaNA vidhi kahI. grAmaiSaNA vidhi kahe che - parimita bhojanathI, jethI svAdhyAya vidyAtAdi ghaNAM doSa na thAya. kAla -- namaskArathI pArIne, jina saMtava karIne, sajhAya prasthApIne kSaNavAra muni vizrAma kare. ityAdi Agamokta vidhithI bhojana kare. jyAM anya bhikSa saMbhavatA nathI, tenI vidhi kahI, jyAM pUrve AvelA bhikSu saMbhave che, tenI vidhi kahe che. * saba - 33 jo pahelAthI ja bhila gRhasthanA dvAre ubhA hoya to temanAthI ati dUra ke ati nIkTa na rahe. denAra gRhasthanI daSTi sAme na ubhA rahe. paNa ekAMtamAM ekalA ubhA rahe, bhiAne uGNIne bhojana lesa na jAya. * vivecana - 33 ghaNo dUra ubhA na rahe, tyAM javA-AvavAno prasaMga ane eSaNAnI azuddhi
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60. uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda saMbhave che. ati nIkaTanA bhUbhAgamAM na ubhA rahe. tyAM pUrve AvelA bhikSane apati thAya. bIjA gRhasthonA dRSTipathamAM na ubhA rahe. paNa ekAMta pradezamAM jyAM gRhastha na jANe ke A bhikSunA niSkramaNanI pratIkSA kare che. pUrve pravezela upara dveSa rahita rahe ane bhojana nimitte temane ullaMghIne na jAya. temAM paNa tene aprIti, apavAda Adi saMbhave che. ahIM khita kALathI bhojana kare, paNa pharI bhikSATananuM vidhAna glAnAdi nimitte athavA potAne sudhA vedanIya sahana na thavAthI pharI bhramaNa paNa doSane mATe na thAya, je jaNAve che. - pharI temAMnI ja vidhi kahe che - * sUtra - 34. saMyamI muni vAsuka ane paskRta sAhAra che, paraMtu ghaNAM upha nIca sthAnethI lAvela ke ati najIka ke sati daraNI devAto hAra na le. * vivecana - 34. sUtrArtha kahyo che. vizeSa vRtti A che - ati uco, eTale prasAdanI uparanI bhUmikAthI. ati nIce bhoMyarAmAMthI, kemake tyAM ullopa, nikSepa ke nirIkSaNa asaMbhava che, denArane paNa apAya saMbhave che. athavA uMcA - dravyathI uMce sthAne rahIne, bhAvathI - dainyatA pUrNa. bahu dUra ke bahu nIkaTanA sthAnamAM jugupsA, AzaMkA, eSaNA azuddhi mATe gRhastha doSo saMbhave che. -xx- pArA - potAnA ke bIjAnA mATe gRhastha karela. fs - AhAra. A be sUtrathI gaveSaNA, grahaauSaNA kahI. have grAseSaNA kahe che - * sutra - 35 saMyamI muni prANI ane bIjepI sahita uparathI DhArkika ane saMskRta makAnamAM, potAnA sahalamAM sArtha, bhojanane jamIna upara na paDavA deto satanAka sAhAra kare. * vivecana - 5 sUtrArtha kahyo. vizeSa vRtti A che . aA zabda abhAvavAcI che, mNa - prANI. jemAM prANa vidhamAna nathI te alAprANa, AgaMtuka jaMtu rahita. zAlyAdi bIja sahita te alpabIja. ahIM prANa mAM bIjAdi ekendriyo saMbhave che. tenA uparI tAvaraNathI cukta. saMvRtta * baMne paDakhethI bhIMta Adi varDaDhAMkela, aTavImAM kukaMgAdithI DhaMkAyela. anyathA dIna Adi yAcanAmAM dAna ke adAnamAM punyabaMdhake prasveSAdi saMbhave che. athavA saMvRtta eTale badhAM AzravathI viramaNa. bIjA sAthe - ekalo nahIM. jethI rasalapaTatAdi na saMbhave. x-x-x- sarasa, virasa Adi AhAramAM rAga ke dveSa rahita paNe. samyapha cahnA kare te saMyata. 4 have vAyatanA kahe che - * sUtra - 36 AhAra suthata che, supa% che, sumi che, sulata che, maDa che, sunihita che, sulaSTa che, ItyAdi sAvadha vacanane muni vaje.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/36 * vivecana - 36 sukRta - sArI rIte banAvela anna Adi, suparva - ghI Adi pakAvela, suzki - zAka Adi sArI rIte chedela, sutA - kaDavApaNuM Adi dUra thayela, magasUpa AdimAM ghI vagere sArI rIte bharela che. sarjina - atizaya rasanA prakarSathI yukta, sulaSTa- badhAM ja rasAdi prakArothI zobhana. AvA prakAranA bIjA sAvadha vayanone paNa muni varSe. - athavA - sukA - suhu karAyela, supa% - mAMsa azanAdi, sacchijAM - nyodhavRkSAdi, suhRda - kadarIthI ajAta athavA caurAdithI suhata. amRta - pratyenIka brAhamaNa Adi, sunAjhiro - prAsAda, kUvA Adi. ityAdi. -~-~ niravadha - temAM sukRta eTale dharmadhyAnAdi, supakava - vacana vijJAna Adi, sacchi - snehanI joDI Adi, sarNa - azivanI upazAMti mATe upakaraNa athavA karma zatrune sArI rIte haNela ne suhata, samRta- paMDita maraNe maravuM. suni8i - sAdhu AcAramAM, sula - zobhana tapo anuSThAna. A pramANe pratirUpa yoga yojanAtmaka vAcika vinaya kahyo. vinaya ja Adara jaNAvavA mATe suvinita ane avinitane upadeza detA guru kevA thAya ? * saba * 2. medhAnI raNane hi ApatA cArArtha e ja rIte prasanna thAya che, je rIte vAhaka sArA kAne sahAyatA paNa jAya. Anodha hiSyane vihA ApatA, dalita ane calAvatA vyakitata guru ja thAya che. * vivecana - 33 rate - abhirativALA thAya che. paMDita - vinIta, zA - AjJA karAtA kaMIka pramAdathI khalanA pAme, to guru zikSA Ape. konI jema ? azvanI jema. bhadrakalyANane lAvanAra. bAla - ajJa. eka vakhata kahetAM jo mRtyamAM na pravarte, pachI "Ama kara, Ama na karIza" ema vAraMvAra temane AjJA karIne zIkhave. gurane zramahetutva pamADatA bALanI abhisaMdhi kahe che, 0 aba - 38 guranA kalyANakArI mAnasanAne pApaSTivALo ziSya kara, thauDa, sAkara ane vadhu samAna kArI sajhe che. * vivecana - 38 thappaDa AdimAM cazabdathI bIjA AvA prakAranA duHkha hetu anuzAsana prakArothI te AcArya Aloka - paraloka hitakArI zikSA Ape che. tene pApabuddhi ziSya evuM mAne che ke A AcArya pApI che, mane nirguNa paNe mAre che, kedakhAnAnA rakSakanI jema mane Thokara Adi mAre che --x- athavA vANI vaDe anuzAsita karAto, A chokarAdi rUpa, te vANIne mAne che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUsaTIka anuvAda/1 gurunA atihitatvane te vinIta - avinIta zuM mAne che ? 0 suga - 39 gara mane paga, bhAI, svajana samajI rikSA Ape che. ema samajI vinIta hiSya tene kalyANakArI mAne che, pAparaSTi liSya hitAnAsanathI potAne dAsa samAna hIna samaje che. vivecana : 39 AcAryo mane putranI jema ityAdi buddhithI anuzAsita kare che. tene suziSya kalyANanA hetunuM anuzAsana mAne che. mane mitra bhAve zikSA Ape che, durvinItatvamAM mAre kema choDavA ? tenAthI to mane ja arthano bhraza thAya, pApadRSTi, phaziSya potAne anuzAsita thato joI dAsa jevo mAne che. A mane nokara mAnIne AjJA karI rahyA che, -0- vinaya sarvasvano upadeza Ape che - * sutra * 40 ziSya, AcAryane na kopita kare ane svayaM paNa na kope. te AcAryano upazAta karanAra na thAya ke na jigavepI bane. * vivecana - 40. AcArya ke bIjA vinayane yogya ne kopayukta na kare. gura vaDe ati kaThora bhASaNAdi vaDe anuzAsita karAtA na svayaM kope. kaMIka kopapaNAne pAme to paNa AcAryano upaghAtakArI ke vyathAkArI na bane. totra - dravyathI chidra ane bhAvathI temanA doSono ubhAvaka, te vaDe vyathA upajAvatA vacano na kahe. AcAryano upaghAtI na bane, temAM udAharaNa - koI AcAryAdi gaNiguNa saMpanna yugapradhAna prakSINa prAyaH karmavALA AcArya aniyata vihArapaNAthI viharavA icchavA chatAM jaMghAbaLa kSINa thavAthI ekasthAne ja rahelA. tyAM zrAvaka loko A bhagavaMta che, to tIrtha sanAtha che, ema vicArI, temanI vaca ane avasthA samucita snigdha, madhura AhArAdi vaDe roja sevatA hatA. temanA ziSyoe koI divase bhArekarmIpaNAthI vicAryuM ke Ane amAre kyAM sudhI pALavA ? tethI tene ucita azanAdi na ApavA, aMtaprAMtAdi bhojana ApavuM. zrAvakone kahyuM ke teo zarIranI apekSA rahita hovAthI praNIta bhojanapAnane icchatA nathI, paNa saMlekhanA karavAne icche che. zrAvako bolyA ke he bhagavan! Apa zA mATe akALe saMlekhanA vidhine AraMbho cho ? ame Ane nirvedanuM kAraNa mAnatA nathI. tyAre AcAryae paNa iMgitathI jANyuM ke A badhAM mArA ziSyonI matithI vyakjhAhita thayA che. tethI temaNe vicAryuM ke mAre aprItinA bhAjana thavA karatAM uttamArganI sAdhanA ja zreSTha che. tethI temaNe bhakta pratyAkhyAna karyA. A pramANe buddhopadhAtI na thavuM joIe. e pramANe AcAryane kopa na karAvavo te kahyuM. kadAca jo kopa pAme to je karavuM joIe, te kahe che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/40 * saza - 1 (Syi) che AcAryane kupita thayelA che to prIti vacanothI temane prasAza kare, aMjali jekI temane zAMta karIne kahe ke huM pharI AvuM karI nahIM. * vivecana : 1 AcArya, upAdhyAyAdi anuusana udAsInatAthI kopane pAme to temanA kopane jANIne, jenuM prayojana pratIti che. te prAtItika - zapatha Adi, prasanna kare. ~-x- tenA kAraNone dUra kare, pratIti utpAdaka vacana vaDe temane prasanna kare. bheda ke daMDanI yuktithI nahIM paNa "zAma" yukti vaDe prIti pamADe. kaMIka udIrita kopa agnine upazAMta kare. aMtaranI prIti vaDe aMjali joDIne athavA prakRSTa bhAvayuktapaNAthI aMjali karIne rahe. ahIM kAcika ane mAnasika upazAMta karaNanA upAya kahIne vAcika upAya kahe che - kaMIka kopela gurune upazAMta karavA kahe che - he bhagavan! mArA A pramAda AcaritanI kSamA karo, pharI huM AvuM AcaraNa karIza nahIM. have nirapavAda paNe AcAryane kopa thAya ja nahIM, te kahe che. * sutra - 2 je vyavahAra amI &ita che, sagha prabaLa AgAya vaDe Asarita che, te vyavahArane sAsarato muni kadI nidAne na pAme. * vivecana * jarA ghamati - kSAMti Adi rUpa dharmane upArjita. kemake dharma rahitane A prApta na thAya. vyavahAra - vividha ke vidhivata ane kAryatvathI AcaraNa - yatikartavyatA rUpa, tattvajJAtA vaDe Acarita, tene sadA avasthitapaNAthI Acarato, athavA dhamarjita baddho vaDe Acarita je vyavahAra tene Acarato, vizeSathI pApakarmane hare te vyavahAra tenAthI zuM thAya ? "A avinita che" evA prakAranI niMdAne sAdhu na pAme. athavA AnA vaDe AcAryavinaya ja kahyo che. dharmane na ullaMghela ane tethI ja AcArya vaDe Acarita sarvakALa - trikALa viSayavathI jItavyavahAra, temAM pramAdathI alita AdimAM prAyazcitadAna rUpa Acarato A daMDaruci che ke nirguNa che, evA prakAranI jugupsA na pAme. dharmyujita vizeSaNa - mane AcAryae daMDavo na joIe" AvuM na vicAravA mATe che. * sUtra - 43. (hiSya) AcAryanA manogata ke vANIgata bhAvane jANIne, tene pahelAM vANIthI grahaNa kare, pachI kArya rUpe paNita kare. * vivecana - 43 manogata - citamAM rahela, vANIgata- vacanacanA rUpe rahela kRtya. 4- jANIne, konA AcArya ke vinayayogya gurunA, zabda kAyagatakRtya paNa levA. te manogata
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlaba-saTIka anuvAda/1 Adine svIkArIne, vacanathI Ama A karIza - rUpane kriyA vaDe svIkAre. AcAryanA abhilASane jANIne ke guruvaryane A abhimata che, amuka kAryanI icchA che. AnA vaDe sUkSma vinaya kahyo. AvA vinaya vaDe vinIta jevo thAya, te kahe che - * sUtra - 4 vinayI ziSya 3 bArA rita na karAyA chatAM paNa kArya karavAne mATe sadA prastuta rahe. geraNA thatA tALa yahopadiSTa kAryane sArI rIte saMpanna kare che. - vivecana : 44 vinayapaNAthI vinIta te vi7 - sarvaguNanA AzrayapaNAthI prasiddha che. preraNA na karAyA chatAM prati prastAva guru kRtyomAM pravarte che. to tene preravAthI zuM ? xx- preraNA karAyelA kRtyomAM jaldIthI varte che, vilaMba karato nathI. kemake "mane AjJA karAtI nathI" tema vicArato te prasanna thAya che. paNa "A mArA upara anugraha kare che" tema mAnato te jaldIthI kArya kare che. kevI rIte kare ? upadiSTa - AjJA karyA mujaba, tene ullaMdhane nahIM te kArya sArI rIte paripUrNa thAya tema kAryane nirvatavi - kare. te paNa sadA zobhe te rIte kare. have upasaMhAra kahe che - * saMsa - 5 (vinayanuM svarUpa jANIne) meghAvI ziSya niNa bane che, tenI lokamAM pharta thAya che, jema kRtI, prANIne mATe sArApa che, tema vinIta dhamakaraNa karanArane rAdhArapa bane che. * vivecana - 15 anaMtara saMpUrNa adhyayananA arthane jANIne. te kRtya karanAra pratye vinamra bane che. medhAvI - A adhyayanA arthane avadhAravA zaktimAna ke maryAdAvata, tenA guNo kahe che - lokamAM tenI prazaMsA thAya che ke "ANe janma saphaLa kayo" vagere. ~- ucitta anuSThAna kartA ane kaluSAMtakaraNavRtti vaDe te badhAMno Azraya bane che. konI jema ? pRthvInI jema. (zaMkA) vinaya pUjyane prasanna karavA rUpa phaLa Ape, tenAthI zuM maLe? * sUtra * 6 ane saMta ane saMbaja vinI hirANa upara cAra prasAra rahe che, masA pAIne, te temane artha gIra vipula takano lAbha karAve che. * vivecana : 6 pUjAne yogya te pUjya - AcAryAdi. vipakSita ziSya paratve saMtuSTa rahe che, saMbuddha- sakhyaNuM vastu tattvanA jJAtA, pUrva - vacanAdi kALanI pahelAthI ja, vAyanA kALe nahIM. tatkALa vinayanI kRtapratikriyA patnathI tevA prakAranI prasannatAnA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/46 E 5 janakatvathI. saMskruta - vinayaviSayapaNAthI paricita athavA sadbhUta guNa kIrtanAdi vaDe pUrva saMstuta -x-x- artha - mokSa, te prayojana jenuM che te, zruta - aMgopAMga, prakIrNakAdi rUpa Agama, tevA vipula arzI, suvarNAdi ke svarganA arthI nahIM. AnA vaDe pUjyaprasAdanuM anaMtara phaLa zruta kahyuM ane vyavahita phaLamukti che. have zruta prAptinuM aihika phaLa kahe che - - sUtra - 47 te ziSya pUjyasAsa thAya che, tenA badhAM saMzayo naSTa thAya che. te gurunA manane priya thAya che, karmasaMpadA yukta thAya che, tapa samAcArI ane samAdhi saMpanna thAya che. pAMca mahAvratonuM pAlana karIne te mahAna yutivAna thAya che. * vivecana - prasanna thayelA guru pAse zruta bhaNela ziSya, sarvajananA zlAdhAdi vaDe pUjya thAya che. vinItanA zAstra sarvatra vizeSathI pUjya bane che. athavA pUjya zAstraka thAya che. vinIta evo ziSya zAstArane pUjya thatAM vizeSathI pUjAne pAme che. athavA sarvatra prazaMsAspadatvathI pUjyazasta bane che. prasAdita guru vaDe ja zAstra paramArtha samarpaNathI saMzayo dUra kare che. x- guru saMbaMdhI cittanI ruci te manoruci thAya che. vinayathI bhaNela zAstra ja gurune kaMIpaNa aprItino hetu banatA nathI. karma - kriyA, dazavidha cakravAla samAcArI vagere kartavyatA, tenAthI yukta rahe che. -xx karma - jJAnAvaraNAdi, saMs - udaya - udIraNAdirUpa vibhUti. tenA ucchedanI zaktiyuktatAnA pratibhAsa mAnatAthI mananI ruci kahI. karmapadA - yatinA anuSThAnanA mAhAtmyathI samutpanna pulAkAdi labdhirUpa saMpatti. manorucitA karmasaMpat - zubha prakRtirUpane anubhave che. A saMpatti te yathAkhyAta cAritrarUpa che. sapna - anazanAdi, samAcArI - sama AcaraNa. samadhi - cittanuM svAsthya tenA vaDe Azravono rodha karIne -x- mahAdhuti arthAt tapodIpti ke tejolezyA thAya che. zuM karIne ? prANAtipAta viramaNAdine niraticAra pALIne, hajI AnuM ja phaLa kahe che - * * sUtra - 48 te deva, gaMdharva ane manuSyothI pUjita vinayI ziSya mala ane paMkathI nirmita A dehano tyAga karIne sAta siddha thAya che athavA alpakamAM mahARddhi saMpanna deva thAya che tema huM kahuM chuM. vivecana - 48 - tevA prakArano vinIta ziSya, deva - vaimAnika, jyotiSa ane gaMtharva - arthAt bhuvanapati ane vyaMtara, manuSya - mahArAjAdhirAja vagere dvArA pUjita, mala-paMka pUrvakanA zarIrane tyajIne. mala - jIva zuddhinA apahAripaNAthI malavat, pAMka - karmamalaNUMka. athavA malapaMka eTale rakta ane zukra, tenA pUrvaka, siddha - niSThitArtha thAya che. zAzvarA 375 .
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ EE uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 - sarvakALa rahenAra, paraMtu para parikalpita tIrtha nikArAdi kAraNathI phI ahIM AvavA rUpa azAzvata nahIM. athavA thoDA karmo bAkI rahetA deva thAya che. mohanIya karmodayajanita krIDita Ane avidhamAna che. te alpAratA - lavasasamAdi. athavA alparaja eTale baMdhAtA karyo jene pAtaLA che tevA. moTA pramANamAM ke prazasya RddhivAn - cakravartI sAthe paNa yuddha kare tevI vikaraNa zakti athavA hiraNyakoTi ityAdi rUpa samRddhi jenI che, tevA mahaddhika deva vizeSa thAya. AvA prakAranuM vinayazruta AvA prakArathI gaNadharAdi gurunA upadezathI kahuM chuM, paNa svamatithI nahIM. anugama kahyo. have cotho anuyoga dvAra te nayo. aneka aMzAtmaka vastunA eka aMzanA avalaMbanathI pratIti pathane Arope che athavA laI jAya che tenAthI, temAM ke tethI athavA laI javuM te naya athati pramANa pravRtti uttarakALabhAvI parAmarza. A nayo che, teno ahIM zuM upayoga che ? upakramathI upakrAMtanI, nikSepathI yathAsaMbhava nikSiptanI, anugamathI anugatanI A ja adhyayananI vicAraNA karavAmAM teno upayoga che.- naya vaDe vicAraNA bhale thAo, paNa te pratyeka sUtramAM ke samasta adhyayananI karavI ? pratyeka sUtranI nahIM. paNa samasta adhyayananI karavI, te paNa na thAya, kemake sUtrathI vyatirikta te vicAraNAno saMbhava nathI, tenuM zuM ? teno uttara ApatA kahe che ke - pratyeka sUtramAM nono avatAra niSedha che. sUtra vyatirikta adhyayana ja asaMbhava che.-x-x to zuM Ano samasta no vaDe vicAra karavo ke keTalAMka nayo vaDe ? samasta nayothI na thAya. tenA asaMkhyatvathI tenA vaDe vicAra karavo azakya che. tethI kahe che * jeTalAM vacanamArgo che teTalAM ja nayo che. pratyeka prANIno abhiprAya bhinna hovAthI svastha abhiprAya viracita vacana mArgonI saMkhyA nathI, keTalAMka nayo vaDe paNa kahevuM zakya nathI. kemake tethI anavasthA prasaMga Ave.-4-4-4-4 pUrvavidoe sakalanaya saMgrAhaka 700 nayo kahyA che. teno paNa saMgraha karatA -xx- taigamAdi sAta nayo kahyA. teno paNa saMgraha karatA saMgrAhika nayo mAtra be ja kahyA che. -x- saMkSipta rucipaNAthI pUrvakAlIna lokoe saMgrAhita nayomAM be ja nayo vaDe vicAra karyo - A adhyayanamAM vinayanI vicAraNA karI. te muktiphaLa denAra che. tethI je muktiprApti nibaMdhana rUpa che, te ja vicAraNIya che ane te jJAna ane kriyArUpa nayo che. tethI bIjA nayothI na vicAravuM temAM jJAnanaya kahe che jJAna ja mukti prAptinuM kAraNa che. -xx-x- jJAna ja grahItavya ke agrahItavya arthamAM yatna karavo joIe anyathA pravartamAna phaLano visaMvAda thAya che. bIjAe paNa kahyuM che ke - samyag jJAnapUrvikA sarvapuruSArtha siddha thAya che. ane ajJAnane ghaNAM doSapaNAnuM kAraNa kahela che. -x-x
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/4 temAM karmanirjaraNA Azrita mukti kahI che. karmanirjaraNA e ja jJAnano AtyaMtika hetu che. kemake tenA vinA tAmali vagerene kaSTa anuSThAnathI alpaphaLa maLela che. vaLI kahyuM paNa che ke - ajJAnI je karmo ghaNAM karoDo varSe khapAve che, tene traNa gupta vaDe gupta jJAnI ucchavAsa mAtramAM khapAve che. darzanathI muktimAM paNa -x- jJAnanuM prAdhAnya che. marudevIne darzana utpanna thatAM samyajJAna mAtrathI mukti maLI, teNIe koI kaSTakriyA karI nathI. vaLI bahuzruta adhyayanamAM bahuzrutanuM ja te-te rIte pUjyatAnuM vidhAna che. --x- A rIte jJAnanayamAM jJAnanuM prAdhAnya batAvyuM. * have kriyAnaya kahe che - "badhAM nayomAM bahuvidha vaktavyatAne sAMbhaLIne temAM je sarvanaya vizuddha te caraNaguNa sthita sAdhu kahyA che. -- arthAt badhAM nayo nirdoSapaNe sammata che ke caraNa eTale cAstri, guNa - sAdhanane upakAraka che. caraNa evA A guNa nirvANamAM atyaMta upakArIpaNAthI caraNaguNa che, temAM rahIne - tene ArAdhIne pauruSeya kriyA vaDe apavarganI sAdhanA karAya che. ahIM kahevAno Azaya e che ke - ghaNI vaktavyatAmAM kriyAthI ja phaLanI prApti che. tethI ja kahe che ke - pANInA avalokana mAtrathI, pIvAnI kriyA karyA vinA tRpti rUpa phaLane pAmatA nathI. xx* AgamamAM paNa kahe che ke - jyAM-tyAM paNa kriyAnI viphaLatAthI jJAna viphaLa che. kahyuM che ke - jema gadheDo caMdano bhAra upADe to paNa caMdanano bhAgI thato nathI, tema cAstri tagarao jJAnI, jJAnano bhAgI thAya paNa sadgatino na thAya. jo jJAna ja muktinuM sAdhana hoya to jJAna sAthe avinAbhAvI saMbaMdhI anuttara darzana saMpan yukta vAsudevane paNa hatuM chatAM te adhogatimAM gayA tema saMbhaLAya che. kemake vAsudeva, zreNika Adi anuttara darzana saMpatti chatAM cAritra na hovAthI adhogatimAM gayA. jo jJAna ja muktinuM kAraNa hoya to dezona pUrvakoTi sudhI paNa vicare. A vAkyamAM virodha Ave. jJAnathI ja mukti thAya to kevaLa jJAnIne turaMta ja mukti maLavI joIe, pachI temanA viharaNano saMbhava kaI rIte thAya ? paraMtu jJAna pAmIne paNa zailezI avasthAmAM sarvasaMvararUpa kriyA karyA pachI ja mukti maLe che tethI kriyA ja muktinuM kAraNa che. -*-*- pAMce prakAranA vinayamAM paNa jJAna-darzanane kAraNarUpe ja kahela che, (prazna) to zuM jJAna ja tattva che ke kriyA tattva che? (samAdhAna) paraspara apekSAthI A baMne muktinA kAraNarUpa che, nirapekSapaNe kAraNarUpa nathI, e tattva che. -x-x-x- jema jJAna vinA mukti nathI. kemake te jJAnaavinAbhAvI che, e pramANe kriyA vinA paNa mukti nathI, kemake te paNa avinAbhAvI che, baMne samAna ja che. jJAna mAtrathI kAryanI niSpatti thatI nathI, -4-4- e pramANe kriyAnvaMtara bhAvinI muktimAM je hetu kahyo, te paNa anekAMtika che, zailezI avasthAmAM sarvasaMvararUpa je kriyA kahI che ke jenA pachI mukti prApta thAya che. te vakhate paNa kevaLa jJAna to hoya ja che, kevaLa jJAna vinA te avasthA na Ave. ema hovA chatAM ubhayamAM avinAbhAvitva chatAM paNa baMnenA phaLarUpe mukti kahela nathI. to zuM jJAna-kriyA baMnenA samudAyamAM muktine ApavAnI zakti che?
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 je pratyekamAM nathI, te tenA samudAyamAM paNa na hoi, jemake retImAM taila. jJAna ke kriyA ekaikamAM muktine prApta karavAnI zakti nathI. to pachI pratyekamAM nirvANanA abhAvathI samuditamAM paNa nirvANa yukta nathI. jJAna ane kriyAne retInAM samudAyamAM telanI jema jANavA. nA, tema nathI. jo sarvathA te baMne pratyekane mukti anupakAritA kahI, to te baMne pratyekanA dezopakAritA samudAyamAM saMpUrNa hetutA kahe che, temAM koI doSa nathI. tethI ahIM pRthak rUpe retImAM tailanI jema sAdhanAno bhAva nathI, paNa te baMnenI deza upakAratAthI saMpUrNa samavAya kahela che. A samagra carcAno niSkarSa batAvatA kahe che ke - jJAna ane kriyA samuditamAM ja 'mukti' kAraNa che, te eka-eka muktinuM kAraNa nathI ema tatva che. baMnenuM grahaNa karavuM e ja samyakatva che. muni dIparatnasAgare karelo adhyayana-1 no TIkA sahitano anuvAda pUrNa u - **** x* x* 0
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 2 bhUmikA ayana - 2 "parISaha vibhakti X X d vinayazruta nAme pahelA adhyayananI vyAkhyA karI, have bIjAnI kare che. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM vinayane vistArathI pAMca bhede kahyo, te svastha avasthAvALAe ja vicAravo ke parISaha rUpI mahAsainyasamarathI samAkula evA mana vaDe paNa Acaravo ? baMne avasthAmAM paNa Acaravo. to A parISaho kyA che? kevA svarUpe che ? ityAdi. -x- A saMbaMdhe Avela mahArtha, mahApuranI samAna cAra anuyoga dvAranuM svarUpa varNavavuM. temAM nAmaniSpanna nikSepamAM 'pariSaha' e nAma che. tethI tenA nikSepadarzana mATe niryuktikAra kahe che - * niyukti - 65 - vivecana - niyata ke nizcita nAmAdi racanArUpa kSepaNa te nikSepa. konuM ? parISaha cotaraphathI svahetu vaDe udIrata, mArgathI na cyavIne, nijarArthe sAdhu Adi vaDe sahana karAya che te parISaha. tenA cAra bhedo che - nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI. temAM nAma ane sthApanAne choDIne dravyaparISaha kahe che dravya viSayaka parISaha be bhede - AgamathI, noAgamathI. temAM AgamathI jJAtA paNa upayoga rahita hoya che. noAgamathI parISaha traNa prakAre che, te kahe che * niyukti - 66 - vivecana - jJAnakanuM zarIra te jJazarIra athavA jIvarahita siddhazilAtale athavA niSidhikAmAM rahela, aho ! ANe zarIranA samuccha vaDe parISaha sahyA. 'A ghIno ghaDo hato' tenI jema vicAravuM. bhacazarIra - te te avasthA Atma prApta karaze je te bhavya jIva, tenuM zarIra. jo ke hajI sudhI parISahone sahyA nathI, paNa saheze. jemake - A ghIno ghaDo thaze. te noAgamathI dravyaparISaha kahyo. te baMnethI vyatirikta te tadbatirikta dravya parISaha. te be bhede che - (1) mithyAtva avirati kaSAya yogAnugatathI AtmA nivRtta che te karma - jJAnAvaraNAdi rUpa. (2) tenAthI viparIta te nokarma. temAM karmamAM vicAratA dravyaparISaha, te udayano abhAva, prakramathI vedanIyakarmano ja kahevo, xe - * niyukti - 67 + vivecana - nokarma - dravyaparISaha traNa bhedo che - sacitta, acitta, mIzra. temAM nokarma sacitta dravyaparISaha te parvatanA jharaNAnuM jaLa Adi. acita dravyaparISaha citraka cUrNAdi, mizra dravyaparISaha - ArdragoLa. traNe paNa karmanA abhAva rUpatvathI ane sudhAparISaha janakapaNAthI che, ahIM pipAsA Adi janaka khAruM pANI Adi aneka prakAre nokarma dravyaparISahane svabuddhithI vicAravA. bhAvaparISaha te AgamathI jJAtA ane temAM upayukta hoya. no zabdanA ekadezavAcitvathI "no AgamathI' A adhyayana AgamanA aMzarUpa che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 niSedhavAcIpaNAmAM tenA abhAvarUpa parISaha vedanIya karmano udaya che. - A bhAvaparISahanA dvAro anaMtara kahevAze. te ja kahe che * niyukti - 68 + vivecana : (1) kayA aMgAdithI A uddhata che? (2) kayA saMyatane A parISaho che? (3) AnuM utpAdaka dravya zuM che ? (4) kaI karma prakRtimAM Ano saMbhava che ? (5) kaI rIte A sahana karavArUpa che ? (6) kayo naya kayA parISahane icche che? (7) sudhAdi keTalA parISaha eka sAthe eka svAmImAM varte che? (8) keTalo kALa parISahanuM astitva che ? (9) kayA athavA keTalAM kSetramAM che ? (10) udeza, (11) tenI jijJAsAmAM ziSyano prazna (12) guru vaDe pRSTa arthavizeSane kahevo. (13) sUtra sUcita artha vacana. temAM pahelAM dvArano uttara ApatA kahe che - * niryukti * 69 + vivaicana - karmavAdapUrvanA sattaramAM prAbhRtamAM je sUtra che, te naya ane udAharaNa sahita ahIM jANavuM. karmapravAda - kamanuM prakarSathI pratipAdana jemAM che te. temAM paNa sattaramuM prAbhRta - prati niyata arvAdhikAra sUtra - gaNadhara praNIta vyutarUpa. naigamAdinaya ane dRSTAMta saha kahevuM. te ja ahIM jANavuM, adhika nahIM. bIjuM dvAra - * niti - 20 + vivecana - avirata, viratAvirata ane viratone, mAtra viratane ja nahIM evuM naigamanAya sudhAdiparISahane mAne che. traNene paNa parISaha sAtA Adi karmanA udayathI thatAM sudhAdine sahana karavA, tethI yathAyoga sakAma ke akAma nirjarA saMbhave che. aneka gamatvathI AnA badhAM prakAra saMgrAhityathI Ama kahyuM. saMgraha, vyavahAra ane Rjusaba e traNe paNa parISahane mAne che. eka nayanA so bheda-pAthI A bhedomAMnA keTalAMka parISaha prati naigamanayathI tulya che. trayANama - zabada pradhAna nayo, zabda - samabhirUDha - evaMbhUta. temanA mate viratane parISaha hoya che. - dravyadvArane AzvIne nayamata kahe che - * nirNA - 1 + vivecana - naigamanayamAM ATha bhaMgo che. (1) eka puraSAdi vaDe thappaDa Adi thakI parISaha udIrAya, tyAre parISaha vedanIya karmanA udayanuM nimittapaNAmAM paNa tene tenI avivekSAthI jIva vaDe A parISaha udIrAyo tema kahevAya. (2) jo ghaNA vaDe hoya to jIvo thakI (3) jo eka acetanathI eka pattharAdi vaDe jIvaprayogarahitathI thAya to ajIva vaDe, (4) je te ghaNAM vaDe thAya to jIvo vaDe. (5) jo eka ludhdhikAdi vaDe eka bANa Adi vaDe thAya tyAre jIva ane ajIva vaDe. (6) jo eka vaDe paNa ghaNAM bANa vaDe thAya tyAre jIva ane ajIvothI. (7) ja ghaNAM puruSo thaIne eka zilAdi upADIne pheMkAya tyAre jIvo ane ajIvathI. (8) jo ghaNAM puruSo ghaNAM mudUgarAdi mUke to jIvo ane jIvo vaDe parISaha udIrAyo kahevAya.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 2 bhUmikA saMgrahanayathI vicAratA jIva dravya ke ajIva dravya vaDe parISaha udIrAya che. te sAmAnyagrAhityathI ekatvane icche che, dvitvake bahutvane nahIM. A paNa zatabhedapaNAthI cidarUpatAthI sarvane grahaNa kare tyAre jIva dravyathI ane acipatAthI grahaNa kare tyAre ajIvadravyathI jANavuM. vyavahAra nayanA mate jIva eTale ajIva, ajIva dravyathI parISaha udIrAya che. te eka ja bhaMgane icche che. 4-4-4-4- bAkInA arthAt RjusUtra, zabda, samabhirUDha, evaibhUta paryAyanayonA matathI - jIvadravya vaDe parISaha udIca che, e ja bhaMga abhimata che, te ja paryAyAstikapaNAthI parISahamANane ja parISaha mAne che. 4- tenAthI viparIta ajItadravya te daMDAdi te akAraNa che, kemake jIvadravya te dravyagrahaNa paryAyinacanA paNa guNa saMhatirUpanA dravyanA iSTa paNe che. have samavatAra dvAra kahe che. * niryukti * ra + vivecana - samavatAra be bhede che. prakRti ane puruSa. prakRti- jJAnAvaraNa Adi rUpa, puruSa ane ca zabdathI strI ane paMDakamAM, te te guNasthAna vizeSatamAM jANavA. A prakRti AdinA bheda anukrame kahIza. * niryukti - 3 + vivecana jJAnAvaraNa, vedanIya, mohanIya ane aMtarAyika, e cAra kamamAM have kahevAnAra bAvaze parISaho samavatare che. AnA vaDe prakRti bheda kahyo, have jeno jemAM avatAra che, te kahe che. * niryukti - 8 + vivecana - prajJA ane ajJAna be parISaho jJAnAvaraNamAM ane aMtarAyamAM eka alAbha parISaha avatare che. parIsahana karAya te parISaha jJAnAvaraNIyanA udaya ke kSayopazamathI be parISahono sadabhAva kahyo. aMtarAyakarmanA udaya ke nibaMdhanatathI alAbha parISaha thAya che. mohanIya be bhede che, tenA bhedamAM ane vedanIyamAM parISaha - * nikti * 5 thI 7 + vicana - cAtri mohanIyamAM sAta parISaho avatare che - arati, ayela, strI, naiSelikI, cAcanA, Akroza ane satkArapuraskAra. cAritramohanIyanA paNa ghaNAM bheda hovAthI, tenA bhedanA udayathI je parISahano sabhAva che tene kahe che - arati, guptA tathA puSaveda, bhaya, mAna, krodha ane lobhano udaya. darzanamohanIyamAM darzana parISaha niyamathI eka ja che. bAkInA 11 - parISaha vedanIya karmathI saMbhave che. -0- parISaha zabda ukta badhAmAM jaDavo. guptA acelanI jANavI. aratinA udayathI arati parISaha e pramANe badhAM parISahomAM jANavuM. je 12 pariSaho vedanIyanA kahyA, te kayA che ? * niyukti - 8 + vivecana - pAMca saMkhyA ja che, te bIjA prakAre paNa che, te kahe che. anukrame bhukha, tarasa,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 zIta, uSNa, daMzamazaka. caryA, zayyA, vadha, roga, tRNasparza ane jalla (mela) A 11 vedanIya karmanA udayathI parISaho thAya che. * niyukti 76 : vivecana - parISahonI saMkhyA 22 che. bAdara saMparAya nAmanA guNasthAna sudhI badhAM parISaho saMbhave che. sUkSma saMparAya guNasthAnamAM cauda parISaho saMbhave che. sAta cAritramohanIya pratibaddha ane darzana mohanIya pratibaddha eka e AThano tyAM asaMbhava che. chadmasthavItarAga nAmanA guNasthAne uktarUpa cauda parISaho ja saMbhave che. kevalIne sudhA Adi vedanIya pratibaddha 11 parISaho saMbhave che. * niyukti - 80 + vivecana eSyo - te eSaNA - eSaNA zuddha, aneSaNIya - tenAthI viparIta tevA bhojananuM anupAdAna - grahaNa na karavuM, kadAca grahaNa thAya to paNa bhojana na karavuM, naigama, saMgraha, vyavahAranayonA mate adhyAsanA - sahana karavuM, tema jANavuM. sthaLadarzI - bhukha vagerene sahevuM te annAdinA parihArarUpa ja icche che. zabdAdi traNa nayo ane Rju sUtranA mate prAsuka annAdi, te kalpane grahaNa karato khAvA chatAM paNa adhyAsita kare che, tema jANavuM. te ja bhAvapradhAnatAthI bhAva adhyAsanA ja mAne che. te mAtra na khAnArane nathI, paNa zAstrAnusArI pravRttithI samatAvasthitane prAsuka ane eSaNIya AhAra vaDe dharmadhUrAnA vahana mATe bhojana karanArane paNa adhyAsanA che. have nayadvAra kahe che D . * niyukti - 81 + vivecana parvatanA jharaNAnuM jaLa pAmIne sudhA Adi parISaho utpanna thAya che, tene naigama naya parISaha kahe che, jo te sudhAdi utpAdaka vastu na hota to kSudhA Adi ja na thAya. tenA abhAve zuM koNa sahana karaze, tethI parISahano anubhava ja thAya. tethI tenA bhAva bhAvitvathI parISahamAM te pradhAna hovAthI ja parISaha che. -x-x - badhAM bhedone kahevA zakya nathI, tethI keTalAMka ja bheda kahe che. tema bAkInA nayomAM yayokta zaMkAmAM kahevuM, vedanA - sudhAdi janita asAtA vedanA, tenAthI utpAdaka parISaha. -x-xvedanA - kSudhAdi anubhavarUpa che. tene AzrIne jIvamAM parISaha thAya tema RjusUtranaya paNa mAne che. ityAdi -x-x- te jIvano dharma hovAthI jIvamAM kahyo, ajIvamAM vedanA na hoya, tethI jIvamAM parISaha kahe che. (nayanA jJAna vinA A vyAkhyAo samajavI kaThIna che, mATe lakhatA nathI) have vartanA hAra kahe che - * niyukti - 82 + vivecana - utkRSTa pade vicAratA 20 parISaho prANIne varte che. jadhanyapadane AzrIne eka parISaha che, paNa utkRSTa pade 22 - eka sAthe na varte, te kahe che - zIta ane uSNa, carcA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya, 2 bhUmikA D3 ane naiSedhikI eka kALe na varte, kemake paraspara parihAra sthitilakSaNatvathI Ama kahyuM tethI yugapat na varte -x-x (zaMkA) naiSadhikIvat zayyA paNa carcAthI kema viruddha na thAya ? nirodha - bAdhAdithI to aMganikAdithI paNa tenA saMbhavathI naiSadhikI, svAdhyAya AdinI bhUmi. te prAyaH sthiratAmAM ja anujJAtA che, tethI teno ja carcA sAthe virodha thAya. have kALadvAra kahe che - * niyukti - 83 + vivecana - varSalakSaNa kALa parimANane AzrIne parISaha thAya che, tema naigama, saMgraha ane vyavahAranayanA matathI ukta nyAyathI tenI utpAdaka vastu paNa parISahane icche che, tethI ATalI kALasthiti saMbhave che. prAkRtatvathI te aMtarmuhUrta thAya che. RjusUtrathI vicAratA te vedanA parISaha ja kahe che. te upayoga rUpa che upayoga AMtarmuhUrtika ja che. Adi traNa bhedanA matathI eka samaya parISaha thAya che, te paNa ukta nItithI vedanA upayukta AtmAne ja parISaha mAne che. -x varSAgrata: traNanA parISahane dRSTAMtathI kahe che. * niyukti * 84 * vivecana - D " kaMDUtim " khaMjavALa, bhojana acirUpa, AMkhamAM duHkhano anubhava, peTamAM zULAdi vedanArUpa, khAMsI, zvAsa, tAva e vedanA 700 varSa sahela che. AnA vaDe sanakumAra cakravartInuM udAharaNa sUcavela che. te mahAtmAnI zae prazaMsA karI. te na sahana thavAthI be devo AvyA. temaNe zarIramAM roga utpanna thayAnuM sanatkumArane kahyuM, vairAgya utpanna thatAM rAjyane choDIne dIkSA lIdhI, pratikSaNa navo-navo saMvega vadhato gayo. madhukaravRttithI ja jevA prApta thAya tevA anna, pAna vaDe samabhAve uparokta sAte vedanAthI pIDAtA zarIra chatAM saMyamathI jarA paNa calita na thAya. pharI tenA satvanI parIkSA mATe vaidhano veza laI te devo AvyA. temane svalabdhithI suvarNa jevI AMgaLI sanakumAramunie batAvI. pachI pUrvanA karelA karmo vedAya che evA saMvega utpAdaka Agama vacano kahIne mokalyA tyAre zae svayaM AvIne abhinaMdita karyA. have parISahanA kSetra viSayaka praznano uttara Ape che - * niyukti - 85 + vivecana - lokamAM ane saMstArakamAM RjusUtra sudhI, AnA pUrvArdhvanA sUcakapaNAthI vizuddha naigamanayanA matathI lokamAM parISaho kahyA. tene muni nivAsabhUta kSetramAM paNa sahana kare, bIjA arthamAM cauda rAjalokamAM sahana kare. A paNa vyavahAradarzanathI kahyuM. yAvat atyaMta vizuddha naigamanA mate upAzrayanA eka dezamAM A parIho sahana kare. xsaMgrahanayanA mate saMstArakamAM parISaho kahyA. saMgraha kare te saMgraha te niruktithI saMgrahane AzrIne ja AdhAra mAne che. saMstArakamAM ja muninA zarIra pradeza vaDe saMgRhita thAya che. upAzrayano eka deza nahIM, tethI saMstArakeMja Ano parISaha kahyo. RjusUtra kahe che je AkAza pradezamAM AtmA avagADha che, temAM ja parISaha che. kemake saMstArakAdi
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 pradeza tenA aNu vaDe ja vyApta che. zabdAdi traNa nayanA mate AtmAmAM parISaha thAya che. -xxx- have uddezAdi traNa dvAra kahe che - * niryukti - 86 + vivecana : udezAya te udeza, guranA vivakSitArthanA sAmAnya abhidhAcaka vacana, jema ke - "A bAvIza parISaho" ziSyanI pRcchA - gurunA uddiSTa artha vizeSamAM ziSyanI jijJAsA, punaH prakamathI vacanane jANavI. jemake te bAvIza parISaho kayA che ? nirdeza - te "A nizce ra2 - parISaho che. AnA vaDe ziSyanA prazna pachI gurano uttara te nirdeza ema arthathI kahyuM. 4-4- A rIte dvAranA varNanathI nAmaniSpanna nikSepo kahyo. have "sUtrasparza e chellA dvArano sUvAlApaka niSpanna nikSepano avasara che. te sUtranA hovAthI thAya, tethI sUbAnugamamAM sUtra kahe che - * sUtra * 49/1 he sAsuSyamAna meM sAMbhaLela che ke - bhagavate A pramANe kahela che. na A bAvIsa paccIdo che, je phAyapa gotrIya zramaNa bhagavata mahAvIra vaDe kahevAyela che. jene sAMbhaLIne, jANIne, paricita karI, parAjita karI bhisArAMne mATe paryaTana karatA mani, parISothI spaSTa thavA chatAM vicalita na thAya. * vivecana - 41 zrutam - sAMbhaLela che, avadhArela che. mArA vaDe. AyuSyamA! e ziSyane AmaMtraNa che. koNe kone kahyuM? sudharmAsvAmIe jaMbUsvAmIne badhAM jIvonI bhASAmAM vyAti vaDe kahela che. 4- A lokamAM ke pravacanamAM nizve arthAta A jinapravacanamAM bAvIza parISaho che. makahevAthI bIjAne avadhAravAnuM kahetA pote paNa avadhArela che, bIjAne pratipAdanIya che, tema kahe che. 4AnA vaDe ArthI anaMtarAgamatva kahyuM. "bhagavaMta dvArA" - A zabda vaDe bolanAranA kevaLajJAnAdi guNavAnapaNAne sUcavIne prakRta vacananuM prAmANya jaNAvavAne mATe vakatAnuM prAmANya kahyuM kemake vaktAnuM prAmANya ja vacana prAmAsTamAM nimitta che. -- guNavAnapaNAnI prasiddhi kahIne prastuta adhyayanano prAmANya nizcaya kahe che. kemake saMdigdha vakatAnA guNavattamAM vacananA prAmANyamAM paNa saMdeha thAyache. x-x-x- athavA AuNa e bhagavananuM vizeSaNa che. AyuSyavALA bhagavaMta athatu cIraMjIvI, A maMgala vacana che. athavA parArthavRttiAdi vaDe prazasta AyanuM dhAraNa karavA paNuM, paNa mukti pAmIne paNa tIrthanI hAni joIne pharI AvavApaNuM nahIM x- AnA vaDe temanA sagAdi doSanA abhAvathI temanA vacananuM prAmANya kahyuM. athavA AvasaMto amArA vaDe"nuM vizeSaNa che. tethI gurue dazavilI maryAdA vaDe vasatA, AnA vaDe tatvathI gurumaryAdA vartItvarUpathI gurukUlavAsanuM vidhAna arthathI kahyuM. kemake jJAnAdi hetu che. -- athavA amusaMto - bhagavaMtanA caraNakamaLamAM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 bhakti vaDe baMne hAtha joDIne sparzanA karavI. AnA vaDe ema jaNAve che ke - samasta zAstro bhAyA pachI paNa guranA vizrAmaNAdi vinayakRtyane na choDavuM joIe. *- athavA AusaMpr - zravaNavidhinI maryAdA vaDe gune sevavA-ArAdhavA vaDe. AnA dvArA jaNAvyuM ke - vidhipUrvaka gurUnI pAse ucita deze rahIne ja sAMbhaLavuM, paNa jema tema nahIM. -x AgaLa kahe che- bhagavaMta vaDe bAvIza parISaho kahevAyA. to te zuM pote jANyA ke puraSa vizeSathI jANyA ? zramaNa bhagavaMta mahAvIra vaDe sutratvatha kahevAyA. temAM - zrama pAme te zramaNa - tapasvI x-x-x- bhagavaMta - samagra jJAna - ezvaryAdi sUcaka sarvajJatA guNa yogiva kahyuM x-x- kemake asarvajJa yathAvat sopAya heya * upAdeyanA tattvavid hotA nathI. sopAya heyopAdeyatatva vedana sarvajJatA vinA nA saMbhave. mahAvIra - zakrae karela A nAma vALA chellA tIrthakara. kAya- kAzyapa gogavALA. AnA vaDe niyata dezakALa kuLa jaNAvIne sakala dezakAla kalAvyApI puruSa advaitanuM nirAkaraNa karela che. 4-4- pravaditA - prakarSathI svayaM sAkSAtkAritva lakSaNathI jJAtA. svarya sAkSAtkArI xx- athatu bIjA koI puruSa vizeSathI A jANela nathI, kemake bhagavaMta svayaM saMbaddha che. ApauruSeya AgamathI paNa jANela nathI, kemake te asaMbhava che. 44-4 te parISaho kevA che ? je parISahone bhikSu gurunI pAse sAMbhaLIne, yathAvat jANIne, punaH punaH abhyAsathI paricita karIne, sarvathA tenA sAmarthyane haNIne, bhikSacaryA - vihita kriyAsevana vaDe, badhe vicarato parISaho vaDe AzliSTa thatAM, vividha prakAre saMyama zarIra upaghAtathI vinAzane na pAme. bhikSAcaryAno artha bhikSA aTanamAM pharato, paNa karyo che. kemake prAyaH bhikSA aTanamAM parISaho udasaya che. uddeza kahyo. have pRcchA kahe che - * sutra - 49ra te bAvIza parISaNo kayA kahe che ? te bAvIza parISaho je bhAgavata mahAvIre kahyA che, te niro A pramANe che : * vivecana - 9 anaMtara sUtramAMkahevAyelA te parISahonA nAmo zuM che ? A pRcchA kahI, have teno nirdeza kahe che - anaMtara kahevAnAra hovAthI, hRdayamAM pratyakSa dhAravA, te pUchelA bAvIza parISaho, A che - * sUtra - 49/3 (1) sudhA parISaha, (2) tRSA parISaha, (3) zIta parISaha, (4) uSA parISaha, (5) daramaka parISa, (6) ala parISaha, () sarati parISaha, (8) nI parISaha, (9) sara parISaha, (10) nijadhA parISaha, (15) A parISaha, (1ra) AkAra parISaha, (13) vadhu parISaha, (14) sAyanA parISaha, (15) alAbha parISaha, (16) roga parISaha, 17)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 tRNasparza parISaha, (18) jalla parISaha, (19) satkArapuraskAra parISaha, (20) prajJA parISaha, (21) jJAna parISaha, (22) samyakatva parISaha. * vivecana 493 sudhA, tRSA Adi bAvIza parISaho sUtramAM batAvyA. tenA zabdonI vyAkhyA vRttikAra kahe che - (1)dif3chA - bhukha, te atyaMta vyAkuLatvano hetu che. to paNa saMcamabhIratAthI AhAra paripAkAdi vAMchAne nivArIne sarva prakAre sahana karavuM te digichA parISaha, (2) pIvAnI icchA te pipAsA, (3) zIta- ThaMDIno sparza, (4) uSNa - unALA AdinA tApa rUpa, (5) daMza - hase ke DaMkha mAre che ane mazaka - mAravAne zaktimAna, daMza mazaka, upalakSaNathI "jU' vagere. (6) cela - jinakalpikAdine vastrano abhAva, bIjAne a5mUlya vastra paNa acela ja che, (7) rati - ramaNa, saMyama viSayaka vRti, tenAthI viparIta te arati. e badhAM parISaho jANavA. (8)zrI - tenAmAM thatA rogane kAraNe gati vibhrama, iMgita AkAra vilokanamAM paNa- tvacA, lohI, mAMsa, meda, snAyu, asthi, zirA, vaNa vaDe durgadhI che. stana, nayana, jaghana, vAdana, uramAM mUrNita thaIne surUpa mAne che. - A badhAM pariSAmANatvathI parISaha hovAthI strI parISaha kahyo. (9)carcA- grAmAnugrAma vitaraNa rUpa(10) niSedha karavAthI niSedha - pApakarmano ane gamanAdi kriyAno, te jenuM prayojana che te naidhikI arthAt mazAna Adi svAdhyAyAdinI bhUmi te niSadhA. (11) jemAM rahevAya Adi te zayyA eTale upAzraya, (12) Akroza kaQo te Akroza - asatyabhASA rUpa, (13) hanana te vadha - tADanA. (14) mAMgavuM te yAcanA - prArthanA (15) prApta na thavuM te alAbha, (16) roga-kuSTha Adi rU5, (17) tare che te tRNa, teno sparza te tRNasparza. (18) jalla - mela. A badhAMne parISaha kahyA che.' (19) satkAra - vastrAdi vaDe pUjana, puraskAra - ADutthAna, AsanadAna AdithI. athavA badhAM ja abhyatyAna, abhivAdana, dAnAdirUpa pratipatti te satkAra, tenA vaDe puraskaraNa te satkAra puraskAra. te baMne athavA te ja parISaha che. (20) prajJA, (21) ajJAna. temAM jenA dvArA vastutattvavicArAya che, te prajJA ati svayaM vimarzapUrvaka vastu paccheida. jenA vaDe vastutatva jaNAya che, te jJAna - sAmAnyathI mati Adi, teno abhAva te ajJAna. (22) darzana - samyakatva, te ja kriyAdI vAdInA vicitra mata sAMbhaLavA chatAM paNa samyapha rIte sahevo - nizcala cittatAthI dhAraNa karavo te darzana parISaha. A rIte nAmathI parISaho jaNAvIne, tene ja svarUpathI jaNAvavA kahe che - * sutra - pa0 kApa gotrIya bhagavaMta mahAvIre parISalonA je bheda batAvela che, te huM tamane kahuM chuM. te tame anukrame mArI pAsethI sAMbhaLo.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2pa0 . * vivecana - 50 anaMtarokta parISahonI vibhakto - svarUpa saMmoha abhAvarUpa vibhAgo bhagavaMta mahAvIre prarUpela che. te parISaha pravibhaktine tamane pratipAdita karIza, te kramathI huM udAhata karuM chuM. "kAzyape kahela che" e vayana ziSyano Adara batAvavAno che. sudhA parISaha dusaha hovAthI kahe che - * sukha - pa1, para bhUkhathI pIDAtA dehavALo tapasvI bilA, manobaLathI yukata thaI phaLa Adi na de, na dAve. na svara rAve, na dhAne vedanAthI kAkA samAna zarIra dubaLa thaI jAva, kuza rad jAya, dhamanIo dekhAvA lAge to paNa ArAna-pAnano mAmAna AdamanathI vicaraNa kare. * vivecana * pa1, para bhukha vaDe sarvAgI saMtApa te digiMchA paritApa, tenA vaDe - bubhUkSA vyApta zarIra hoya, jene tapa che tevA tapasvI, vikRSTa aTTamAdi tapa - anuSThAnavALA, tevA gRhastho paNa hoya tethI kahe chebhikSu - sAdhu, te paNa saMyama viSayaka bA vALo hoya te phala Adine svayaM na chede, na chedAve. svayaM saMdhe nahIM, dhAve nahIM, upalakSaNathI bIjA chedanAra ke rAMdhanArane na anumoda, tethI ja svayaMkharIde nahIM, kharIdAve nahIM, kharIdanArane anumode nahIM, bhUkhathI pIDAvA chatAM nava koTizuddhine dhAraNa kare. kAlI - kAkajaMghA, tenA parvo madhye sthaLa ane pAtaLA hoya che. te kAlIparva samAna ghuMTaNa - kUparAdi jemAM che, tathAvidha zarIra avayavothI samyak paNe tArUpa lakSmIthI dIpe che te "kAlIpavagajkAza"kahevAya. xx. te ja vikRSTa tapo anuSThAnathI jenA lohI - mAMsAdi sukAI gayA che, hADa ane cAma mAtra rahyA che, tethI ja kRza zarIrI, dhamani - zira vaDe vyApta che. tevA dhamanisaMtata, evA prakAranI avasthAmAM paNa, parimANarUpa mAtrAne jANa che - ati lolupatAthI nahIM - te odanAdi azana ane sauvarAdi pAnano mAtrA, anAkulayitta thaI saMyama mArgamAM viyare. arthAta sudhAthI ati bAdhita thavA chatAM navAkoTI zuddhi AhArane pAmIne paNa lolupa na bane ke tenI prAptimAM dainyavAna na bane te pramANe sudhA parISaha sahyo che, tema kahevAya ane sUtra sparza' e teramAM dvAra saMbaMdhI niryukti kahe che - * niyukti - 8, 88 + vivecana - niyukti vize vizeSa spaSTatA karatAM vRttikAra kahe che - kumAraka Adi vaDe pratyeka bAvIze paNa parISahonA udAharaNa kahe che tethI batAve che ke - kumAraka eTale kSullaka, leNa - layana, mallara - AryarakSitanA pitA, AnuM sUtrasparzitva sUbasUcita udAharaNanA pradarzakatvathI che. ahIM niyuktikAra je "chinda' ityAdi sUtra avayava sUcita kumAraka ityAdi dvAramAM kahela sudhA parISahanuM udAharaNa kahe che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 08_ uttarAdhyayana mUlaba-saTIka anuvAda/1 * niyukti - 89 + vivecana * A niyuktino bhAvArtha vRddha saMpadmAyathI vRttakAra jaNAve che - te kALe te samaye ujainI nagarImAM hastimitra nAme gAthApati hato. tenI patnI mRtyu pAmelI. teno putra hastibhUti nAme bALaka hato. te tene laIne pravajita thayo. te baMne koI divase ujjainathI bhogakaTa javA nIkaLyA. aTavI madhyamAM te vRddhano paga kAMTAthI viMdhAyo. te asamartha thayo. teNe sAdhuone kahyuM tame nIkaLo, aTavI pAra karI do. huM mahAkaSTamAM paDela chuM. jo tame mane vahana karazo, to vinAza pAmazo. huM bhakta pratyAkhyAna karuM chuM. te hanimitramuni girikaMdarAnA eka paDakhe bhakta pratyAkhyAna karI rahyA. sAdhuoe vihAra karyo. te kSullakamunie kahyuM ke huM ahIM rahevA icchuM chuM. tene bIjA sAdhu baLapUrvaka laI gayA. thoDe dUra gayA tyAre sAdhuo vizrAma karavA rahyA tyAre kSullakamuni nIkaLIne vRddha sAdhu pAse pAcho AvI gayo. vRddha sAdhue pUchyuM- tuM kema AvI gayo? ahIM tuM marI jaIza. te vRddha sAdhu vedanAthI pIDAIne te ja divase kALa pAmyA. kSullakamuni te jANatA na hatA ke vRddha kALa karyo che. te vRddha muni devalokamAM utpanna thayA. pachI teNe avadhijJAna prayojyuM - meM zuM Apela che ke tapa karyo che? jeTalAmAM potAnuM zarIra joyuM tyAM kSullaka sAthe vAta karatAM rahyo. teNe kahyuM- he putra bhikSA mATe jA. kSullake pUchyuM- kyAM? deve kahyuM- A dhava, nyagrodhAdi vRkSo che. ahIM tenA nivAsIe rasoI karI che, teo tane bhikSA Apaze. sAraM, ema kahIne nIkaLyo. vRkSanI nIce "dharmalAbha Ape che. pachI alaMkAra sahita hAtha nIkaLIne bhikSA Ape che. e pramANe rojeroja bhikSAne grahaNa karato rahe che. yAvat te sAdhuo te dezamAM dukALa paDatAM pharI paNa ujenI deze pAchA jatAM te ja mArgethI AvatA, bIjA saMvatsaramAM te pradezamAM jatA, temaNe kSullakamunine joyA. tene sAdhuoe pUchatA te bolyo ke vRddha sAdhupaNa ahIM rahe che. jaIne joyuM to zuSka zarIra dekhAyuM. teoe jANyuM ke - deva vaDe anukaMpA karAI che. ahIM vRddha sudhA parISaha sahana karyo, paNa kSullakamunie na sahana karyo. athavA kSullake paNa sahana karyo, tene evo bhAva na thayo ke - mane bhikSA maLI nathI. pachI te kSullakamunine sAdhu laI gayA. je rIte teoe parISaha sahana karyo te rIte vartamAnamAM munie paNa sahana karavo. sudhA parISaha kahyo. e pramANe sahana karavA nyUnaphakSItAthI ke epANIya AhArArthe paryaTana karatAM zrama AdithI avazya tRSA lAge che. tene sakhyapaNe sahana karavI joIe, te kahe che - * sUtra - 23, 54 anAyAmAM jugupsA rAkhanAra, lajAvAna saMyamI muni tRSAthI pIDita thatAM paNa sacita jAne na seve, paNa alita jaLanI gaveSaNa kare... AvAgamana zUnya nirjana mArgamAM paNa tIna tRSAthI vyAkuLa thavA chatAM ane moTuM paNa sukAI jAya to paNa sAdIna bhAve te parISahane sahana kare.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25,54 * vivecana - 53, 54 ukta vizeSaNavALo bhikSa kSadhA parISahathI spaSTa tuSAthI pIDita hoya, te anAcAranI dugachA karanAro, tethI ja avAd - prApta saMyama - pAMca AzravAdithI viramaNarUpa che tevo athavA lajjA ane saMyama vaDe athati samyagu yatanA kare che - kRtya prati AdaravAna thAya che, te lajjA saMta te AvA prakArano muni zItaLa arthAta svarUpastha, svakIya Adi zastra vaDe na haNAyela arthAt aprAsuka evuM jaLa te zItodaka evuM pAna Adi na le. paraMtu agni Adi vaDe vikArane prANa prAsuka jaLanI gaveSaNAne mATe tathAvidha kuLomAM paryaTana kare athavA eSaNA samitine Acare athati punaH punaH seve. - kadAcita janAkuLa ja niketanAdimAM lajjAthI svastha rahe, tethI A pramANe kahe che fcha - apagata, Apati - anyacI anya, Agamana rUpa, lokonA ati AvAgamana zUnya, evA mArgamAM jatAM. kevo thaIne ? atyaMta AkuLa zarIrI, kaI rIte ? atizaya tRSAvALo parizuSka mukhAdithI tRSAparISadane sahana kare. manoyogAdine AzrIne sarva prakAre saMyama mArgamAM cAle. vivikta dezamAM rahelo paNa atyaMta tarasathI asvAthyane pAmelo paNa ukta vidhine ullaMdhe che. pachI tRSAparISaha sahana kare che. A rIte nadI dvArane anusarato zItodakana seve, ityAdi sUtra avayava sUcitane niyukti kRta daSTAMta kahe che * nikta - 90 + vivecana : A niryuktino bhAvArtha saMpradAyathI jaNAvatA vRttikAra noMdhe che . ahIM je udAharaNa che, te kiMcita pratipakSathI, kaMIka anulomathI che. ujjainI nAme nagarI hatI. tyAM dhanamitranAme vaNi raheto hato, tene dhanAzamAM nAme putra hato. te dhanamitrae tenA putra sAthe dIkSA lIdhI. koI divase te sAdhuo madhyAhaveLAe ekAkSamArga nIkaLyA. te bALamuni draSita thayela. te paNa tenA pitA snehAnurAgathI pAchaLa Ave che, sAdhuo paNa AgaLa cAlyA. mArgamAM nadI AvI. pachI teNe kahyuM - jA putra! A pANI pI. te vRddha paNa nadIne utaratA vicAre che - huM kaMIka sarakhuM, eTalAmAM A bALamuni pANI pIe. mArA hovAnI zaMkAthI paze nahIM, tethI ekAMtamAM pratIkSA kare che. eTalAmAM bALamunie nadIne prApta karI, pANI na pIdhuM. keTalAka kahe che. teNe aMjalimAM pANI lIdhuM, tyAM tene vicAra Avyo ke huM A pANI pIuM, pachI thayuM ke huM kaI rIte A jIvone pI zakuM ? na pIdhuM. tRSAthI pIDAIne kALadharma pAmyA. devaloke utpanna thayA. te deve avadhijJAna prayojya teTalAmAM bALamuninuM zarIrane joyuM. temAM praveza karyo. vRddha sAdhunI pAchaLa gayo. vRddha paNa cAlyo. pachI te deve te sAdhuo mATe gokuLa vipharyuM. sAdhuo paNa te ghajikAmAM chAsa Ada grahaNa kare che e pramANe ghajikAnI paraMparAthI cAvata janapadane pAmyA. chellA ghajikAmAM te deve jJAnanimitte viTikA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 vismArita karI, eka sAdhue te viTikA joI, pachI teoe jANyuM, pachI te deve sAdhune vaMdanA karI, paNa vRddha sAdhune na vAMdhA. pachI sarva vRttAMta kahyo. AmanA vaDe huM tyajAyo, mane kahela ke - tuM A pANI pI. jo meM pIdhu hota to huM saMsAramAM bhamata. A pramANe tRSA pariSaha sahevo. sudhA, pipAsA sahana karanAranA zarIramAM nitya zItakALamAM zIta-ThaMDIno saMbhava che, tethI zIta parISahane kahe che . - . sUtra 55, 56 vicaratA ane vista evA rasa zarIrI thaI vicaratA munine zItakAlAdimAM zItano sparza thAya che, to paNa jinazAsanane samajIne potAnI yathocita maryAdAnuM ke svAdhyAyAdi prApta kALanuM ullaMghana na kare... zIta lAgatA muni evuM na vicAre ke mArI pAse zItanuM nivAraNa nathI. zarIranuM koI trANa vAdi nathI, huM agninuM sevana karyuM, * vivecana - 55, 56 grAmAnugrAma ke mukti pathe jatAM athavA dharmanuM Asevana karato. virA agni samAraMbhAdithI nivRtta athavA Asakti rahita, rRkSa - snAna ane snigdha bhojanAdinA parihArathI rUkSa, zIta vaDe abhidravita thAya, vizeSathI ThaMDI vaDe pIDAya che. kyAre ? zItakAlAdimAM athavA pratimA svIkArela hoya tyAre. pachI zuM ? celA - sImA, maryAdA, setu. zIta sahana karavA rUpa maryAdAne na ullaMghe. athavA apadhyAna rUpa sthAnAMtara sarpaNAdi vaDe na ullaMdhe. ahIM zuM upadeza kare che ? tethI kahe che bhava AvartamAM paDe che, pApabuddhi ukta rUpa maryAdA atikramakArI che, tethI satbuddhi vaDe A pApabuddhi pariharavI. athavA velA - svAdhyAyAdi kALa rUpa, tene ullaMghIne, "ThaMDI vaDe huM pIDAu chuM' e pramANe tapasvI muni bIje sthAne na jAya. kema ? jinAgamamAM - jIva anya che ane zarIra anya che ema sAMbhaLIne. pUrve narakAdimAM ghaNI vedanA anubhavI che. - vaLI mArI pAse zIta - vAtAdi nivAraNa makAna Adi nathI, tema na vicAre, zIta AdithI rakSaka vastra, kaMbalAdi nathI mATe huM agnine sevuM, tema na vicAre. vicAravAno ja niSedha che, to sevavAnI vAta ja kyAM rahI ? A layanadvAra che. temAM "muni maryAdA na oLaMge'' ityAdi sUtra avayava sUcita dRSTAMta kahe che - niyukti - 1 vivecana A niyuktino bhAvArtha vRddhavivaraNathI vRtikArazrI jaNAve che rAjagRha nagaramAM cAra mitro vaNijanI sAthe vRddhi pAmyA. teo bhadrabAhusvAmI pAse dharma sAMbhaLIne prAjita thayA. teo ghaNuM zruta bhaNIne anyadA koI divase ekAkI vihAra pratimAvALA thayA. tenI samApti pachI vicaratA pharI paNa rAjagRha nagare AvyA. hemaMtaRtu vartatI hatI. teo bhikSA karI trIjI poiisamAM nivRtta thayA. vaibhAragirinA -
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 255,56 mArge javAnuM hatuM. temAM pahelAne gariguphA dvAre chellA porisi thaI, te tyAM ja rahyo. bIjAne udhAnamAM, trIjAne udhAna najIka, cothAne nagarAbhyAsamAM thaI. je giriguphA pAse hato te ThaMDIne sahana karatA ane khamatA pahelAM sAme ja kALadharma pAmyo. e pramANe je nagara samIpe hato te cothA yAme kALadharma pAmyo. A pramANe samyaphapaNe zIta parISaha sahana karavo. jema te cAre sahana karyo. have zItanA vipakSarUpa uSNa parISahane kahe che - * sUtra - pa0, 58 ubhadhi AdinA paritApathI ane tuSAnA ghaNI AvavA grImanA paritApathI pIDita hatAM paNa mana sAtA ne mATe yAkuLatA na kare.. uSNatA vaDe parezAna thavA chatAM paNa nAnanI icchA na kare, jaLa vaDe zarIrane kSitrita na kare, jA diI potAne mATe havA na re. * vivecana - pa0, 58 uNa sparzavata bhUmi ke zilAdi vaDe paritApa vaDe tathA bAhya sveda ane mala vaDe ke agnithI tRSNA janita dAharUpathI atyaMta pIDitatathA grIkhake zaradamAM nArakAdinI tIrNa vedanAne vicArato, "mane maMdabhAgyane sukha kaI rIte thAya ? evuM na bole athavA kyAre zItakALa ke caMdrakaLAthI mane sukha kevI rIte thAya ? evuM na vicAre. upadezAMtarathI kahe che - uSNatAthI atyaMta pIDita, maryAdAmAM vartato -meghAvI dezathI ke sarvathI nAnanI abhilASA paNa na kare. na prArthanA kare, zarIrane jaLathI sU8ma biMdu vaDe bhInuM paNa na kare, vIMjhaNAthI potAne vIjhe nahI. have zilA dvArane anusmarIne "uSNa paritApa" ityAdi sUga avayavanuM daiSTAMta kahe che. * niyukti - 2 + vivecana * A niryukti bhAvArtha vRddha saMpradAyathI vaMtikAra jaNAve che. tagarA nAme nagarI hatI. tyAM ahatmika nAme AcArya hatA. tenI pAse datta nAme vaNipha, tenI patnI bhadrA ane putra ahaMnnake dIkSA lIdhI. te bALamuni annakane kadI bhikSArthe mokalatA na hatA. prathamAlikAdithI zuM joIe che? tema pUchI poSatA hatA. te sakamAla sAdhuomAM aSItika banyo. kaMI bhaNavA paNa taiyAra na thayo. koI divase te vRddha kALa karyo. sAdhuoe be traNa divasa bhikSA lAvI ApI. te pachI bhikSArthe mokalyo. te sukumAla zarIrI grakhamAM mastake ane page baLavA lAgyo. tRNAthI pIDAIne chAyAmAM vizrAma leto hato. koI vaNika strI, jeno pati paradeza gayelo, teNIe ahaMnnaka munine joyA. muninA udAra sukumAla zarIrane joIne teNIne tenAmAM rAga utpanna thayo. dAsI vaDe tapAsa karavI ke tene zuM joIe che? ahaMnnaka munine lADavA vahorAvyA ane pUchyuM- "tame zA mATe dharma karo cho?" sAdhue kahyuM- sukhane mATe. tyAre teNI bolI, to mArI sAthe bhoga bhogavo. te garamI vaDe pIMDAyo hato. upasargothI bhagna br/e], Jain Sarandonnternational
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 thaIne bhogo bhogave che. sAdhuo vaDe badhe tenI tapAsa karAI, kyAMya bhALa na maLI. pachI tenI mAtA putrazokathI unmatA thaI gaI. nagaramAM paribhrame che. arhannaka - arhannaka" ema vilApa kare che. jene jyAM jue, tyAM te badhAMne kahe che - koI che ke jeNe mArA ahaMnnakane joyo hoya. e pramANe vilApa karatI bhamyA kare che. arhannake koI vakhata mAtA sAdhvIne joyA. turaMta utarIne page paDyo. tene joIne mAtA pUrvavat svasthacittavALA thayA. tyAre kahyuM - he putra ! pharI dIkSA le. durgatimAM na jaIza. teNe kahyuM - mArAthI saMyama nahIM pALI zakAya, paNa huM anazana karyuM. pachI mAtAnA vacanathI teNe tapatI zilA upara pAdapopagamana anazana karyuM, murhuta mAtramAM sukumAla zarIra uSNatAthI ogaLI gayuM. A pramANe uSNa parISahane sahana karavo joIe. uSNatA grISmamAM hoya, pachI varSAno samaya Ave, temAM daMzamazaka saMbhave che, tethI te parISahane kahe che - sUtra - 59, 60 mahAmuni DAMsa ane maccharono upadrava thAya to paNa samabhAva rAkhe, jema yuddhamAM moo hAthI bANonI paravA na karato zatrunuM hanana kare che tema muni parISahatanI paravA na karatA aMtaraMga zatrune haNe.... dazamazaka parISa, tenAthI trAsa na pAme, tene nivAre nahIM, manamAM paNa temanA pratye dveSa na kare. mAMsa ane lohIne bhogave to paNa dezamazakanI upekSA kare, paNa temane haze nahIM. vivecana - 59, 60 . deza-mazaka ane upalakSaNathI ja AdithI pIDita muni, tene na gaNakArato samabhAvamAM rahe, athavA samara - yuddhamAM ke saMgrAmane morace prazasta yati, saMgrAmane morace rahelA parAkramavAna hAthI ke coddhAnI mAphaka zatruno parAjaya kare. jema parAkramI hAthI ke yoddho bANo vaDe vIMdhAvA chatAM tene avagaNIne zatrune jIte che, tema muni paNa daMzAdi vaDe pIDAvA chatAM krodhAdi bhAvazatrune jIte che. kaI rIte bhAvazatrune jIte ? daMzAdi vaDe udvega na pAme athavA teo vaDe pIDA pAmatA paNa muninA aMgo kaMpe nahIM. daMzAdine pIDA karatA nivAre nahIM, arthAt aMtarAya na kare. vacana to dUra rahyuM, manamAM paNa pradveSa na kare. paraMtu udAsInatA - upekSA ja kare. tethI muni potAnA mAMsa ane lohIno AhAra karatAM jIvone haNe nahIM. -4-4-4-4-4-x- ema vicAre ke A asaMjJI ane AhArArthI mArA A zarIrane khAya, to te temanuM bhojana che, temAM zo dveSa karavo e pramANe vicAre, paNa tenI upekSA karI. teno ghAta na vicAre. A pathi dvAra che. temAM deza mazakanI pIDAne AzrIne dRSTAMta - * nirmukti - 93 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha batAvatA vRtikArazrI dRSTAMtane kahe che - caMpA nagarImAM
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2pa9,60 jitazatru rAjAno putra sumanobhadra yuvarAja hato. dharmaghoSasUri pAse dharma sAMbhaLIne kAmabhogathI kaMTALIne dIkSA lIdhI. ekAkI vihAra svIkAryo. pachI adhobhUmimAM vicaratA zarakALamAM aTavItarapha Avyo. rAtrinAmazako vaDe khavAtA, te tene pramArjato nathI, paNa samyapha sahana kare che, tenAthI te rAtre ja kALadharma pAmyo. A pramANe parISaha sahevo. ukta parISadothI pIDAto ne vastra, kaMbala AdinA anveSaNamAM tatpara na bane, tethI acela parISaha kahe che - * satra - 61, 62 vastronA ati jIrNa thavAthI, have huM sAcevaka thaI jaIza. sAthavA nA vo maLatA huM pharI sahaka thaI jaIza. evuM muni na vicAre muni zAreka cAlaka hAya che, kyAreka saraveka paNa thaI jAya che. baMnene saMyama hitakArI jANIne jJAnI temAM kheda na kare. vivecana - 61, dara parijI - badhI tarapha hAnine pAmela vastro vaDe, huM vastra rahita thaI jaIza, aA dina bhAvitvathI bhikSa ema na vicAre athavA vayukta thaIza, kemake mArA jIrNa vastro joIne koI zrAddha suMdaratara vastro Apaze, tema bhikSu na vicAre. mArI pAse pUrve grahaNa karela vastra nathI. tevo dAtA paNa nathI, evI dainyatA na kare ke anya lAbhanI saMbhAvanA nathI pramudita mAnasavALA na thAya. A rIte jINadi vastratAthI aola vaDe sthAvirakalpikane AzrIne ayela parISaha kahyo have te ja sAmAnyathI kahe che - koI kALe jinakA pratipatimAM sthavira kapamAM paNa athavA durlabha vastrAdimAM sarvathA vastranA abhAvathI, vastra vinA vadi nimite prAvaraNa sahita ke jINadi vastrApaNAthI avaDhavALo thAya che. temAM jAte ja, bIjAnA abhiyogathI nahIM, sthavira kakitvamAM kyAreka vastrayukta hoya. A pramANe avasthAnA aucityathI sacetatva ke acetatvamAM, yatidharma temane upakAraka jANIne temAM acelakatvanA dharmahitatva, anya prapekSA Adi vaDe jANavuM. salata paNa dhamapakAritvane agni Adi AraMbhanA nivArakapaNAthI saMyamaphaLa rUpe che. paNa acela thaIne zuM A zIta AdithI pIDita evA mane kaMI zaraNa nathI, tema dinatAno Azraya na kare. xxxx-xxx-x-x- (ahIM vastrAne AzrIne keTaloka vAda che. jenA keTalaMka aMzo ja ame noMdhIe chIe -) vastrane mAtra parigraha na gaNavo, kemake jo parigraha mUchane kahela che, to zarIranI paNa mUcha hoya ja che. jema zarIra e muktinuM aMga che, tema tathAvidha zakti rahitane zItakALa AdimAM svAdhyAyAdimAM vastra upakAraka che, tethI te paNa muktinA aMgarUpa ja che. amyupagamane mUchano hetu kahela che, nigRhIMta AtmAne jarApaNa mUcha hotI nathI. mUchanA abhAve te aparigraha ja che. tethI saMyama rakSaNanA upAya rUpe svIkArAtA vastramAM parigraha nathI.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mulasUtra-saTIka anuvAda/ kahyuM che ke - je paNa vastra ke pAtra ke kaMbala ke prAauMchana che, te paNa saMyama lajjAyeM dhAraNa kare ane paribhoga kare. -x-x-x- sUtramAM paNa tIrthaMkarane sarvela ane ayela baMne avasthA kahI che, jemake - jinakalpikone vastrAdi upakaraNano je abhAva kahyo che, te temanA dhRti, zakti, saMhanana, tAtizaya yuktatAthI ja che. tathAvidhi zakti ane saMhanana rahitatAthI, himakaNAnuSakta zItAdimAM bahutara doSahetuka agni AtmAdika thAya, tathAvidha AcchAdananA abhAvathI zIta AdithI khedita thayelAne zubhadhyAnanA abhAvathI samyakatvAdithI vicalana saMbhave che. (mATe vastra jarUrI che.) jema sudhA parISahano vijetA paNa AhAra gaveSaNA kare che, tema parizuddha upabhogapaNAthI sacela parISahatvane jItela paNa vastranI gaveSaNA kare ke vApare, to temAM doSa nathI. vastro paNa dharmopakArI che ja. -4-4-4-4-4-x-x- vAcaka siddhasene paNa kahela che ke - mokSane mATe dharmasiddhi arthe zarIrane dhAraNa karAya che, zarIra dhAraNArthe bhikSAnuM grahaNa icchavA yogya che, te pramANe ja upagrahArthe pAtra ane vastra jarUrI che tethI parigraha nathI. -x-x vivecanamAM kahevAyela ati vistRta vAda - prativAdane aMte niSkarSa batAvatA vRtikArazrI kahe che ke - cAritranA nimitte vastro te asiddha hetu nathI. ekAMtika paNe teno parihAra karavo na joIe. . have 'mahalla' e dvAra kahe che. temAM "eyaM ghammahiya nacce'' ityAdi sUtra sUcita dRSTAMtane kahe che - * niyukti 94 thI 97 + vivecana - ahIM cAra niyukti che. temAM varNavAyela saMkSiptarUpa dRSTAMtano vistAra vRddha saMpradAyathI jANato. ema kahIne vRtikAstrI atre noMdhe che - jIvita svAmInI pratimAnI vaktavyatA ane dazapuranI utpatti jema kahevAyela che. te ja rIte kahevI, cAvat vajasvAmInI pAse nava pUrve purA ane dazamAM pUrvane kaMIka bhaNIne Arya rakSita dazapura ja gayA. tyAM sarva svajana vargane - mAtA, bhAI, bahenane dIkSA ApI, je tenA pitA hatA te paNa temanA anurAgathI tyAM ja sArI rIte rahe che, paNa lajjAne kAraNe veza grahaNa karatAM nathI. huM kaI rIte zramaNa paNe pravrajyA svIkAruM? ahIM mArI putrI, putravadhU, pautrI Adi che, temanI AgaLa huM nagna rahI na zakuM. e pramANe te tyAM rahe che. AcArya ghaNuM kahe che. tyAre te kahe che ke jo mane vastrayugala, kuMDikA, chatra, joDA, janoI sAthe dIkSA ApavI hoya to huM dIkSA levA taiyAra chuM. dIkSA lIdhI. teNe chatra, karaka, janoI Adi rAkhI mUkyA. bAkInuM badhuM vRddhe choDI dIdhuM. koI divase teo caityone vAMdavA gayA, AcAryae bALako taiyAra karyA, teone kahyuM ke badhAMne vaMdana karajo, A eka chatrIvALAne na vAMdatA. tyAre vRddhe kahyuM ke - A bALako mArA putro ane pautrone vAMdhe che, to mane kema vAMdatA nathI, zuM meM dIkSA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 05 - - - - - - - - - - - 61, 62 lIdhI nathI ? tyAre teo bolyA ke zuM pravrajita thayelAne joDo, karaka, janoI ane chatra hoya che ? tyAre vRddha jANyuM ke - A badhAM paNa mane praticAraNA karI rahyA che. to huM teno tyAga karuM ? tyAre AryarakSitane kahe che, he putra ! A chatranI jarUra nathI. tyAre teNe kahyuM - barobara che, jyAre garamI thaze, tyAre upara vastra DhAMkI daIza. e pramANe tenI kAraka paNa choDAvI tyAre temanA putroe kahyuM ke mAtraka laIne saMjJAbhUmi javuM. e pramANe janoI choDAvI. tyAre AcAryae kahyuM ke - ApaNe koNa nathI jANatuM ke brAhmaNo chIe. e pramANe tenAthI mukta thayA. pachI bALakone pharI samajAvyuM ke, badhAMne vaMdana karajo paNa pelA dhotIvALAnena vAMdatA. tyAre te roSita thaIne kahe che ke pitA - dAdAne vAMdatA nathI ? jAo A dhotI huM nahIM choDuM. tyAM koI sAdhue bhakta pratyAkhyAna karela. tyAre tenA nimitte dhotIne choDAvavA AcAryae kahyuM - je sAdhune vahana kare, tene mahAphaLa prApta thAya che. tyAM pahelAMthI pravajita thayelAM AcAryae saMketa karI rAkhela ke tame kaheje- "ame vahana karIzuM." tyAre te sthavire pUchayuM- he putra! AmAM ghaNI nirjarA che ? AcAryae kahyuM- gADha nirjarA thAya tyAre vRddhe kahyuM - tamo kaho to huM tenuM vahana kara. AcAryae kahyuM- temAM upasarga thaze. jo sahana karI zako to ja vahana karajo. jo sahana nahIM karo to amane paNa suMdara nahIM thAya. e pramANe temane sthira karyA. jyAre te vRddha sAdhune uMcakIne mArgathI cAlyA, pAchaLa sALIo cAlyA. tyAre bALakoe kahyuM - have dhotI mUkI do. tyAre bIjAo bolyA ke na mUkatA. bALakoe dhotI kheMcI lIdhI, tyAre lajjAthI te vRddha colapaNuka dhArI lIdho. upara dorI vIMTI dIdhI. te vRddha paNa upasarga samajI tene dhAraNa karI rAkhyo. AcAryae kahyuM, zATaka - dhotI jevuM vastra lAvo, mArA pitAne te joIze. tyAre vRddhe kahyuM - je jovAnuM hatuM, teto jovAI gayuM. have mane colapaTTaka cAlaze. e pramANe temaNe colapaTTaka grahaNa karyo. teNe e rIte acela parISaha sahana karyo. acela evA pratibaddha vihArIne zItAdi vaDe abhibhUta thatAM arati utpanna thavI na joIe, tethI te parISaha kahe che - * sutra * 63, 64 eka gAmathI bIje gAma vicaraNa karatA akiMcana ANagAranA manamAM je saMyama pratye arati praveze, to te parISahane sahana kare. virata, AtmaraNika, dharmamAM ANa karanAra, nisaraMbhI muni Arati paratve pITha karIne upAMta bhAve vicaraNa kare. - vivecana - 63, 64. buddhi Adi guNone grase te grAma, te tyAMthI anugrAma jatAM arthAt te mArgane anukULa jAya kemake ananukULa gamanamAM prayojanano abhAva che mATe grAmAnugrAma
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kahyuM athavA gAma moTuM che ane anugrAma nAnuM che, te grAmAnugrAma athavA "grAma" e rUDhi zabdathI eka gAmathI bIje gAma, tyAMthI anya, tene grAmAnugrAma kahe che. upalakSaNathI nagarathI nagara paNa samajavuM. tema vicaratA aNagAra ke jene dhana, kanaka Adino pratibaMdha nathI tevo akiMcana - niSparigrahI, ukta aratine manamAM paNa nA lAve. paNa te parISahane sahana kare. kaI rIte? saMyama viSayaka ke mohanIya karma prakRtirUpa arati prati pITha karIne, A dharma vijJa hetu che, evI matithI tIraskArIne, hiMsAdithI aTakIne, AtmAne durgatinA hetu ane apadhyAnAdithI rakSaNa kare. athavA Ara - jJAnAdi lAbha. tenA vaDe rakSita te AyarakSita, mRtadharmAdimAM sativALo thAya. athavA dharma ja satata AnaMdahetupaNe pratipAlita karavA vaDe ArAma, te dhariAma. temAM sthita rahe. asat kriyA pravartanarUpa nirAraMbhI thAya, krodhAdi upazAMta thAya. sarvaviratino pratijJAtA thaIne vicAre. sAgaropama kALa gayo, te mArA A manoda khanuM mahattva keTaluM ? tema ciMtave. paNa utpanna aratine jonAro na thAya. A virata Adi vizeSaNa aratinA tiraskAranA phaLa paNa che. -x A tApasAra jANavuM. "arati Adi sUtra sUcitanuM dRSTAMta - * nirya - 68, 99 vivecana - A baMne niryukitane arthathI saMpradAya thakI jANavo. te A che - acalapura nAme pratiSThAna hatuM, tyAM jitazatru rAjA hato, teno putra yuvarAja hato. teNe rAdhAcAryanI pAse dIkSA lIdhI. te koI divase vicaratA tagArAnagarI gayo. te sadAcAryanA sadha aMtevAsI Arya rAdhakSamaNa nAme hatA te ujjainI vicaratA hatA. sAdhuo tyAMthI AvIne sadhAcArya pAse gayA. temaNe pUchayuM- badhuM nirUpasarga varte che? temaNe kahyuM rAjaputra purohitapuba takalIpha Ape che. te dIkSA lIdhelA yuvarAjano te rAjaputra bhatrIjo hato. te saMsAre na bhame ema samajIne AcAryane pUchIne urjAnI gayo. rAjaputra ane purohitaputra tene joIne ubhA thayA. teNe paNa moTA avAje dharmalAbha' kahyo. te baMne bolyA - bahu suMdara, A pravajita ApaNA mArgamAM Avyo. te baMnee roSita thaIne sAme thayA. tene pakaDIne yuddha karavA lAgyA. sAdhue te baMnenA sAMdhA DhIlA karI dIdhA. baMnene mAryA, te baMne mAra khAtA khAtA rADo pADavA lAgyA. parijanone thayuM ke - te sAdhu mAra khAvAthI rADo pADe che. sAdhu tyAMthI nIkaLI gayA. pachI te svajanoe joyuM ke A baMne nathI jIvatA ke nathI marelA. ekaika dRSTithI joI rahyA che. pachI rAjAe purohitane bolAvIne kahyuM koI sAdhu Avela, teNe Ama karyuM. pachI rAjA sarva sainya sAthe Avyo. te sAdhu paNa eka paDakhe rahIne parAvartanA karatA hatA. rAjA AcAryanA page paDI gayo, amArA upara kRpA karo. AcAryae kahyuM " kaMI jANato nathI, rAjana ! ahIM eka mahemAna sAdhu padhArela che, kadAca te hoya. rAjA tenI pAse Avyo. badho vRtAMta jANyo, tyAre te
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/3, 64 sAdhue kahyuM- tArA rAjApaNAne dhikkAra thAo. jo tuM tArA potAnA putrAdino paNa nigraha karato nathI. pachI rAjA bolyo - kRpA karo. rAjAe kahyuM ke- pachI jo pravajyA le to A baMne mukta thAya. anyathA temane na choDu rAjA ane purohite kahyuM- bhale, tema thAo. te baMnene pUchatA temaNe paNa kahyuM amane pradhvajita karo. pahelAM te baMneno loca karyo, pachI mukta karyo. te rAjaputra niHzaMkitapaNe dharma kare che, paNa purohita putrane jAtimada hato. tene thatuM hatuM ke amane baMnene baLAtkAre dIkSA Apela che. e pramANe te baMne kALa karI devaloke utpanna thayA. - A tarapha phauzAMbI nagarImAM tApasa nAme zreSThI hato. te marIne potAnA ja ghera zkara rUpe janmyo. tene jAtismaraNa jJAna hatu. pachI te ja divase putra vaDe mArI naMkhAyo. pachI te ja gharamAM sarpa rUpe jamyo. tyAM paNa jAti smaraNa thayuM. tyAM paNa tene mArI nAMkhyo. pachI te putranA putra rUpe janmyo. tyAM paNa jAtismaraNathI vicAre che - kaI rIte huM mArI putravadhU sAthe mAtA rUpe vyavahAra karuM? putra rUpe ke pitA rUpe ?pachI mUMgApaNAne dhAraNa karyuM. pachI moTo thaIne sAdhune AzrIne rahyo. dharma sAMbhaLyo. - A tarapha pelA brAhmaNa deve mahAvidehamAM tIrthakarane pUchayuM zuM huM durlabha bodhi chuM ke sulabha bodhi ? tyAre bhagavaMte kahyuM- durlabhabodhika cho. pharI paNa pUche che ke - huM kyAM utpanna thaIza? bhagavaMte kahyuM ke - kauzAMbImAM mUMgAno bhAI thaIza. te muka dIkSA leze. te deva bhagavaMtane vAMdhIne mUMgA pAse gayo. tene ghaNuM ja dravya ApIne kahe che - huM tArA pitRgRhe utpanna thaIza. teNIne AmranA dohada thaze. amuka pavate Amane sadA puwphaLayukta karela che, te tenI AgaLa lakha ke tane putra thaze. jo te mane Apaze, to huM tamArA mATe AmraphaLone lAvIza. huM janme tyAre mane dharmano bodha karaje. te muMgAe e vAta svIkArI, deva pAcho gayo. anyAdA keTalAka divaso pachI DhavIne teNInA garbhamAM utpanna thayo. akAle teNIne Amano dohAda utpanna thayo. te muMgAe lakhyuM ke, jo mane garbha ApIza to huM Amane lAvI ApIza. teNIe kahyuM - ApIza. teNe AmraphaLa lAvI ApIne dohada pUrNa karAvyo. ucita kALe bALaka janmyo. teNe te bALakane sAdhune page lagADyo. te vaMdana karato nathI. pachI DhAMta ane parizrata thaIne muMgAe dIkSA lIdhI, prAmANya pALIne devaloke gayo. teNe avadhijJAna prayoryuM. teTalAmAM A brAhmaNadeva je putrarUpe jamyo hato tene joyo. deve tenAmAM jalodara karyuM. tenAthI te uThI zakato nathI. badhA vaidhoe pratyAkhyAna karAvyA. te deva DoMbanuM rUpa karI ghoSaNA karato cAlavA lAgyo - "huM vaidha chuM" badhAM rogone upazAMta karuM chuM. teNe devane kahyuM - mAruM udara nIrogI kara deve kahyuM- tane asAdhya vyAdhi che, jo tuM mane ja vaLagI rahIza, tyAre tane nIrogI karI daIza. te bolyo - huM tamArI pAchaLa cAlIza. tenI sAthe gayo. teNe te zastrakoSakano Azraya karyo. teNe devamAyAthI ghaNo bhArita karyo. vaidha
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda kahyuM - je dIkSA laIza, to ja tane mukta karIza. te tenA bhArane kAraNe atIva paritApa pAmatA vicAre che ke mAre dIkSA levI e ja zreyaskara che. teNe kahyuM ke, huM dIkSA laIza. dIkSA lIdhI, deva gayo. teNe turaMta dIkSA choDI dIdhI. te deve avadhijJAnathI joIne tenA zarIramAM pharI roga utpanna karI dIdho. te ja upAyathI pharI paNa pravajita karyo. e pramANe eka, be, traNa vakhata teNe dIkSA choDI dIdhI pachI deve paNa tenI ja sAthe tRNabhAra laIne saLagAvIne gAmamAM praveze che ? deve kahyuM - tuM kema krodha-mAna-mAyA-lobhathI baLatAM gRhavAsamAM praveze che? to paNa te bodha na pAmyo. pachI baMne paNa cAlyA. vizeSa e ke deva aTavImAM utpathathI cAlyo. purohIta putrano jIva bolyo - kema tuM A mArgane mUkIne cAle che ? deve tene kahyuM- tuM zA mATe mokSa pathane choDIne saMsAra aTavImAM praveze che ? to paNa te bodha na pAmyo. pachI koI devakuLamAM vyaMtara arcitathI nIce paDe che. te bolyo - aho ! vyaMtara adhanya ane apuSya che je upari arcita karIne nIce paDe che. te deve tene kahyuM - aho ! tuM paNa adhanya che, je upara sthapAyela ane arcanIya evA sthAnamAM pharI pharI dIkSA choDe che. purohIta putranA jIve tene pUchyuM - tuM koNa che? te deve mUkarUpa darzAvyuM teno pUrvabhava kahyo. teNe pUchyuM- tame kaho cho, tenI zI khAtrI ? huM deva hato, ityAdi. pachI te deva tene laIne utAryA pati gayo. siddhAratana phUTe gayo. tyAM teNe pUrve saMketa karelo ke jo huM bodha na pAmuM to mArA A nAmAMkita kuMDala yugalane siddhAyatananI puSkariNImAM dekhADavA te deve tene dekhADyA. tene kuMDala joIne jAtismaraNa jJAna thayuM. pachI bodha pAmyo. pravajita thayo tene saMyamamAM rati thaI, pUrve arati hatI, pachI rati janmI. A saMcamamAM aratinuM kAraNa strI vaDe nimaMtrita thatAM teNIno abhilASa che, tethI have strI parISaha kahe che - * sUtra - 65, 66 lomAM je rIo che, te paramone mATe baMdhana che" jeo A jANe che, tenuM sAmarsa sakata - saphaLa che..... "brAsArIne mATe strIo paMka samAna che" medhAvI muni ya samajIne koI rIte saMyamI jIvanano vinighAta na thavA de, paNa Atmagadyaka bane. * vivecana - 65, 66 rAgAdine vaza thaIne prANI je Asaktine anubhave che te "saMga' anaMtara kahevAnAra purUSone, te ja kahe che. je koI mAnuSI, devI ke tiryaMcINI, ticha lokAdinI strIo che, tenA hAvabhAvAdi vaDe atyaMta Asakti hetu manuSyone thAya, ema kahyuM. anyathA gIta AdimAM paNa manuSyo Asakta thAya che. manuSyo levAnuM kAraNa e che ke teomAM ja maithuna saMjJAno atireka che. tethI zuM ? yati A strIone sarvaprakAre jANIne, temAM parijJAthI ahIM ane bIje paNa mahAna anartha hetu paNe jANe. -~-~ane pratyAkhyAna parijJA vaDe tenA ja pratyAkhyAtA thAya. sukurA - sArI rIte anuSThita.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265, 66 athavA sukhethI anuSThAna karavAne zakya, prAmaNya - vratane, arthAt avadhanA hetuno tyAga ja vrata che ane rAgadveSa ja tattvathI teno hetu che. ukta nItithI strIo ja duntyajya ja che. tethI tenA tyAgamAM bIju tajela ja che tenA pratyAkhyAnathI sukRtatvane zrAmaNya kahe che. A kAraNe have zuM karavuM te kahe che - anaMtarokta prakAre atyaMta Asakti hetutva lakSaNathI svarUpa abhivyAptithI jANIne, medhAvI - avadhAraNa zaktimAna, kAdavarUpa - muktipatha pravRttanA vibaMdhakavI ane mAlinya hetutvathI strIo kAdavarUpa ja che. e pramANe buddhithI grahaNa karIne medhAvI ema kahe che - A strIo tuccha AzayatvAdithI laghu che. tethI teNIo vaDe na haNAvuM - vizeSathI saMyama jIvitavya vyAparopaNarUpa atizayathI AtmAne sAmastya uccheda rUpe atipAta kare che. tethI dharmAnuSThAnane ArAdhe che ane AtmAnI gaveSaNA kare. arthAt mAro AtmA kaI rIte bhavathI nistArIta karavo, e pramANe anveSaNA kare, te AtmagaveSaka. siddhi ke AtmA, kaI rIte mArA thAya, e pramANe anveSaNA kare te Atma gaveSaka. athavA AtmAnI ja gaveSaNA kare te Atma gadveSaka. bhitanA citramAM rahela strIne joIne paNa dRSTi saMharI levI. have pratimA dvAranuM vivaraNa karatAM "caAtAH parijJAtA" ityAdi sUtra sUcita aidaMyugIna janane dRDhatA utpAdaka dRSTAMta kahe che - niyukti - 100 thI 105 + vivecana - chae niryuktimAM rajU thayela saMkSipta vigatonI zabdArtharUpa vyAkhyA karIne vRttikArazrI kahe che ke - A arthane vRddha saMpradAyathI jANavo. te A pramANe che - (ema kahIne vRttikArazrI kathAnakane noMdhe che;-) pUrve kSitipratiSThita nAme nagara hatuM. temAM vastuo kSINa thatAM caNakapura vasAvyu, pachI RSabhapura. pachI rAjagRha, pachI caMpA, pachI pATalIputra vasAvyu ityAdi kahevuM. cAvat zakaTAla maMtrI mRtyo pAmyo. naMde zrIyakane kahyuM - kumAra amAtyapaNAMne svIkAra. te kahe che - mAro moTo bhAI sthUlabhadra che, te bAra varSathI gaNikAnA ghare rahelo che, tene kahevuM. sthUlabhadrane bolAvyo, teNe kahyuM - viyArIne kahIza. rAjAe kahyuM, azoka vanikAmAM jaIne vicAra. te tyAM jaIne vicAre che. bhoga kAryamAM vyAkSitane zuM maLaze? pharI nake javAnuM thaze. bhoganA AvA dussAha pariNAmo che. ema vicArI paMcamudi loca karIne, kaMbalaratna chedIne rajoharaNa banAvyuM. rAjA pAse gayo. meM A vicAryuM che. rAjA bolyo - teM sAru vicAryuM, sthUlabhadra nIkaLI gayA. rAjAe vicAryu - jovA de, te pharI kapaTathI gaNikAnA ghare jato nathI ne ? prAsAdanI agAsIe jaIne jue che. mRta kalevara pAsethI loko pasAra thAya tyAre moTuM DhAMkI de che. paNa sthUlabhadra tenI madhyethI nIkaLI gayA. rAjA bolyo - A kharekhara kAmabhogathI nirvirNa thayela che. zrIyakane maMtrI rUpe sthApyo.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda te saMbhUtivijayanI pAse pravajita thayA. pachI tyAM dhorAkAra tapa kare che. vicaratA - vicaratA pATalIputra AvyA. tyAM bANa aNagAro abhigraha grahaNa kare che. eka abhigraha karyo ke tene joIne siMha upazAMta thAyabIjA aNagAra sapanA bila pAse rahe te daSTiviSa paNa upazAMta thAya tema abhigraha lIdho. (trIjA aNagAre kUvAnA kAMThA upara comAsu vItAvavAno abhigraha karyo.) sthUlabhadra kozAne ghera sahevAno karyo. kozA temane joIne khuza thaI, parISahathI parAjita thaIne Avela che, tema mAnIne pUchyuM - huM zuM karuM? udhAnagRhamAM sthAna Apa. kozAe ApyuM. rAtrinA sarvAlaMkAra vibhUSita thaIne AvI. sarasa vANI bole che. sthUlabhadra to meranI jema akaMpa rahyA. tyAre sadbhAvathI sAMbhaLe che, sthUlabhadrae dharma kahyo. kozA zrAvikA thaI. teNIe niyama karyo ke rAjAnI AjJAthI koI bIjA sAthe vasavuM paDe, te sivAya huM brahamacAriNI vratane svIkAruM chuM. tyAre siMha guphAthI cAra mAsanA upavAsa karIne AcArya pAse AvyA. AcAryae kahyuM- he duSkarakAraka ApanuM svAgata che. e pramANe sarpanA bilavALAne kahyuM(kuvAnA kAMThAvALA munine paNa temaja kahyuM) sthUlabhadra svAmI tyAM ja gaNikAgRhamAM bhikSA grahaNa kare che. te paNa cAra mAsa pUrNa thatAM AvyA. AcArya saMbhramathI ubhA thayA. ane bolyA - he ati duSkaskAraka tamAruM svAgata che. te baMne (baNe) bolyA, juo AcArya bhagavaMta maMtrIputra pratye rAgavALA che. bIjA comAsAmAM siMhagrasavAsa muni bolyA - huM gaNikAne ghera javAno abhigraha grahaNa karIza. AcAryae jJAnopayogamUkyo. tene nivAryA, paNa te munie vAta svIkArI nahIM ane gayA. tyAM vasati mAMgI. gaNikAe ApI. teNI vibhUSita ke avibhUSita dazAmAM paNa suMdara zarIrI hatI. muni teNInA zarIramAM Asakta thayA. teNI sAthe bhoganI yAcanA karI. gaNikA te mATe taiyAra na hatI. tethI bolI ke jo tame mane kaMI mUlya Apo to tema bane. munie pUchayuM - zuM ApuM? gaNikAe kahyuM lakSamUlya. nepALamAM zrAvaka che, te lakSamUlya kaMbala Ape che. muni tyAM gayA. zrAvake kaMbala ApI. munie AvIne te kaMbala gaNikAne ApI. te gaNikAe matagRhamAM te rana kaMbalane pheMkI dIdhI. | muni bolyA - arere ! kema pheMkI de che? gaNikAe kahyuM - tamArI hAlata paNa A ja thaze. upazAMta karyA, buddhi pAmyA. huM anuzAsana icchuM chuM. upAzraye pAchA gayA. pharI AlocanA karIne vicare che. AcAryae kahyuM - e pramANe "duSkara duSkarakAraka" sthUlabhadrane kahyuM. kozA paNa zrAvikA thaI. e pramANe vicare che. koI vakhate rAjAe te gaNikA rathakArane ApI. tenuM AkhyAna jema namaskAramAM Avazyaka vRttimAM che, tema jANavuM. je pramANe sthUlabhadrae strI parISaha sahana karyo, tema sAdhuoe sahana karavo joIe. -x- A pramANe ekatra vasatA tevA strIjananA saMsargathI maMdatattvane thAya che, paNa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 265, 66 ekalA rahelane na thAya. paraMtu temaNe carcA parISaha sahana karavo joIe, te kahe che - * sUtra - 7, 68 zaka sA0i vADhamani evA ja parISahIne parAjita karI gAma, nagara, nigama ke rAjadhAnImAM vicaraNa kare, bhila gRhasthAdi asamAna thaI vicAre. parikagraha na kare, gRhasyothI asaMsakta rahe. sIba aniketa bhAve paribhramaNa kare. * vivecana 6, 68 ekalo ja arthAta rAgadveSa rahita, apratibaddha vihArathI vicare athavA sahAya rahitatAthI tathAvidha gItArtha. kahe che ke - jo guNAdhika ke guNathI samAnanI nipuNa sahAya na maLe, to pApanuM varjana karato ane kAmamAM Asakta na thato ekalo vicare. laDha- prAsuka ane eSaNIya AhAra vaDe ke sAdhu gaNothI AtmAnuM cApana kare te lADha, A zabda prazaMsAvAcI che. tethI ekalo, pratimA pratipanna Adi evo te sagAdi rahita vicare, sudhAdi parISahono jaca kare, prAmAdimAM viharaNa kare. ahIM gAma zabda pUrve kahyo che, nagara - kara rahita saMniveza, nigama - vaNikono nivAsa, rAjasthAnI - prasiddha che. upalakSaNathI maDaMba Adi paNa levA. AnA vaDe Agrahano abhAva kahyo. pharI te kahe che - munine "samAna' sAthe athar gRhasthane AzrIne mUrNitapaNA vaDe athavA anyatIrthikomAM, aniyata vihAra hovAthI te asamAna che athavA samAna eTale sAhaMkAra, tema na hovAthI asamAna, athavA asamAna eTale nivAsana vidhamAna nathI tevA. jyAM rahe tyAM paNa asaMnihita ja rahe. - e pramANe muni vicare. pratibaddha vihAra paNAthI yati vicare. e kaI rIte? te kahe che. grAma AdimAM mamatva buddhirUpa parigraha na kare. kahe che ke - gAma, kuLa, nagara ke dezamAM kyAMya koi mamavabhAva na kare. A mamatvabhAva kaI rIte thAya? te kahe che - gRhastha sAthe asaMbaddha rahe. aniketA - jene ghara vidhamAna nathI, tevo thAya. baddha Aspada na thaI, cotarapha vicare. gRhI saMparka na rAkhe. tema karatAM mamatvabuddhi thAya. ahIM ziSyadvArane anusarato "asamApa yara" ityAdi mULa sUcita udAharaNa kahe che. * niryukti - 106 + vivecana - A niryuktino bhAvArtha vRddha saMpradAyAnusAra vRtikAra kahe che, te A - kollakara nagaramAM saMgama sthavira AcArya rahetA hatA dukALane lIdhe temaNe sAdhuone visarjita karyo, te nagaranA nava bhAga karIne parIkSINa jaMghAbaLathI vicare che. tenAthI nagaradevatA paNa upazAMta thayelo. temane datta nAme ziSya hato. ghaNAM kALa pachI pAcho Avyo. te temanA pratizrayamAM na pravezyo. kemake AcArya nityavAsa rahela che. bhikSAveLAe aupagrahika cAlatA te saMkleza pAmyo. kuMTa zrAddhakaLo darzAvato
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 1 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 nathI. AcArya tene eka zreSThInA kuLamAM laI gayA. tyAM bALaka cha mAsathI raDato hato. kemake revatikA vaDe gRhita hato. AcAryae capaTI vagADI. kahyuM - ra7 nahIM. temanA prabhAve vyaMtarIe te bALakane mukata karyo. te gRhasthoe khuza thaIne icchita gauyarIthI pratilAgyA. te sAdhune vidAya ApI. A kuLo che, te batAvyA. - AcAryae ghaNuM bhramaNa karIne potAnA mATe aMtaprAMta bhikSA lIdhI. upAzraye AvyA, bhojana karyuM. Avazyaka veLA AlocanAmAM AlocanA karatA kahyuM- he ziSyo te dhAbIpiDa khAdhela che, tenI AlocanA karo. te sAdhune DeSa thayo. tyAMthI nIkaLI gayo. ardharAtrimAM varSA ane aMdhakAra vikavya. sAdhu kaMpavA lAgyo. AcAryae kahyuM - ahIM AvI jA. sAdhu bolyo - aMdhakAra che. AcAryae AMgaLI darzAvI, te prajvalita hatI. AvIne teNe AlocanA karI. AcAryae paNa tene nava bhAgonuM kathana karyuM. jema mahAtmA saMgama sthavira AcAryae carcA parISaha sahana ryo. te pramANe bIjAoe paNa sahana karavo. je rIte A prAmAdimAM apratibaddha sahana kare che, e pramANe naiSedhika parISaha paNa zarIrAdimAM apratibaddha hoya teNe sahana karavo joIe. * sUtra 66, 0 marAnamAM, rAjagRhamAM, varAnA mULamAM ekalI mani aApana bhAvI bese. bIjA koI prANIne kaSTa na Ape, ukta sthAne beheza e temane koI upasarga thAya to tene samabhAve ghAraNa , aniSTanI zakAthI bhayabhIta thaIne, tyAMthI uThIne anya sthAne na jAya * vinaya - 69, 70 mRtakonuM zayana jemAM thAya te zmazAna temAM zUnya- jyAM koI rahetuM na hoya tevuM gRha te zUnyAgAra, vRkSanA adho bhUbhAgamAM, ekalo ke pratimA svIkArIne rahe te eka athavA eka paNa karma sahitatAnA abhAve mokSe jAya, tenI prApti ne yogya anuSThAnamAM pravRtta te ekaga, aziSTa ceSTA rahita rahe. bIjA koIne trAsa na Ape. -x- mazAnAdimAM paNa ekalo, aneka bhayo prApta thavA chatAM paNa svayaM Dare nahIM. svayaM paNa vikRta svara ke mukhAdi vikArathI bIjAne bhaya na upajAve, athavA kuMthu AdinI virAdhanAnA bhayathI karmabaMdha hetutvathI kutsita hAtha-paga Adi vaDe spaMdana na karato rahe, bIjAne kSobha pamADe, jethI asaMyama na thAya. tyAM rahetA kadAcita upasarga Ave to je kare, te kahe che : tyAM zmazAnAdimAM rahetA, samIpatAthI sarjAtA - niyaMca nara ke devo vaDe karmanA vazathI AtmA vaDe karAya te upasargane aMtabhavita arthatvathI dhAraNa kare. utkaTa paNe atyaMta utsikta zatruva, abhimukha kare. -*- athavA je upasargo saMbhave, tene dhAraNa kare - A mane ke mArA cittane vaLI zuM calita karI zakaze ? tema vicAre. tenA vaDe karAtA apakAra zaMkAthI trAsa na pAme, uThIne bIje na thAya. athatu te sthAna choDIne bIjA koI sthAne - jyAM besAya te Asane na jAya.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 269, 70 have anidvAramAM "zaMkAbhItonagacche" sUtra avayavanA arthathI sparzatA udAharaNane kahe che - * niryukti - 107 + vivecana * A niryuktino bhAvArtha vRddhasaMpradAyathI jANavo, te vRttikAra kahe che - hastinApura nagaramAM kurudattasuta nAme zreSThIputra hato. teNe tathArUpa sthavironI pAse dIkSA lIdhI. teNe koI divase ekAkI vihAra pratimA svIkArI. sAketanagaranI kaMika nIkaTa chellI parathI thaI, tyAM ja cAra raste pratimA dhyAne rahyA. temAM koI eka gAmathI gAyonuM haraNa karIne laI jatA hatAM. tyAM zodha karatAM hata gaveSako AvyA, teTalAmAM sAdhune joyA. tyAM be mAga hatA. pachI teo jANatA na hatA ke kayA mArgethI gAyo laI javAI. teoe sAdhune pUchyuM. tyAre te sAdhue uttara na Apyo. teoe ruSTa thaIne sAdhunA mastake mATInI pALa bAMdhI, temAM citAmAM rahela aMgArA lAvIne mastakamAM bharyA. pachI cAlI gayA. te sAdhue samyapha rIte sahana karyuM. A pramANe naidhikI parISaha samyapha prakAre sahevo. naidhikIthI svAdhyAyAdi karIne zayyA prati nivarte, tethI te parISahane kahe che - * saza - 1, kara sArI ke kharAba zarasA - upAzAne kAraNe tAravI ne sAma bhikSu saMyama * madiAno bhaMga na re, pApa ja madine toDe che... pratirita upAya pAmIne. pachI te kalyANakArI hoya ke pApaka, temAM mana roma vicArIne rahe che - eka rAtamAM 4 ra aa e pramANe tyAM sahana kare, * vivecana - 5, 7ra ucca-udhdha citta, upalakSaNathI upalimatalaAdivALI, athavA zIta, Apa nivArakatvAdi guNo vaDe bIjI zayyA karatA ucca, suMdara, tenAthI viparIta te evacA - kharAba athavA vividha prakAranI te uccAvacca evI vasati vaDe prazasta tapoyukta. bhikSu, zItAtapAdi sahana karavAmAM sAmarthyavAna svAdhyAyAdi veLAne atikramIne, zatAdi vaDe abhibhUta thaI bIjA sthAne na jAya. athavA anya samaya atizayinI maryAdA - samatArUpA ucca zAne pAmavA chatAM aho ! huM bhAgyavAna chuM, je AvI sarvatratu sukhotpAdinI vasata maLI athavA Avaya - kharAba zayyA pAmIne aho ! mArI aMdabhAgyatA, je vasatimAM zItAdi nivArikA paNa prApta nathI. e pramANe harSa ke viSAdithI maryAdA na ullaMdhe. pApadaSTi hoya te ullaMdhe. to pachI zuM kare ? strI Adi vihitatvathI vivikta ke avyAbAdha upAzrayane pAmIne zobhana athavA dhULanA DhagalAthI vyAma hovAthI azobhana hoya to te ubhayamAM kaMI sukha ke duHkha na pAme. paNa lyANaka ke pApaka vasati mane eka rAtrimAM zuM karI zakaze ? tema vicAre. ahIM zo abhiprAya che ? keTalAka pUrve saMcita sukRtathI vividha maNikiraNanA udhota yukta, mahAdhana samRddha che, mahAtathI yukta bhitti, maNinirmita
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 staMbho ityAdi yukta vasati maLe. bIjAne jIrNa vizIrNa, bhagna, kaTaka, huMkA AdithI saMvRtta dvAromAM tRNa, kacaro, tuSa, uMdara, ukaraDo, dhULa, rAkha, mUtra, maLa AdithI saMkIrNa, zAna, noLIyA, bilADAnA mUtrAdinI durgadhayukata vasati prApta thAya. mane AvI ke tevI zayyA maLavAthI zo harSa ke viSAda karavAno hoya ? mAre to dharmanA nirvAha mATe vivikatatva ja AzrayanI anveSaNA karavAnI hoya. bIjAthI zuM? AvA prakAre kalyANa ke pApaka AzrayamAM sukha ke dukhane sahana kare. pratimA kalpane AzrIne eka rAtri ane sthavirakalpane AstrIne keTalIka samie - ahorAtra jANavA. ahIM nirveda dvAra che. ahIM "adua na" e sUtra avayava arthathI sparzanuM udAharaNa niryuktikAra kahe che - * niryukti - 108, 109 + vivecana - A baMne niryuktino bhAvArtha vRttikAra vRddhasaMpradAyathI kahe che. kauzAMbI nagarImAM yajJadatta nAme brAhmaNa hato. tene be putro hatA. - somadatta ane somadeva. te baMne kAmabhogathI nirvirNa thaIne pravajita thayA. somabhUta aNagAranA ziSya thayA. baMne bahuzruta ane bahuAgama thayA. te baMne koI divase saMjJAtapallImAM AvyA. temanA mAtA-pitA ujainImAM gayA. te dezamAM brAhmaNo vikaTa pANI pItA hatA. teoe temAM anya dravya meLavIne baMnene ApyuM. keTalAka kahe che - vikaTa ja ajANatAM ApyuM. te baMnee paNa tene vizeSathI na jANatAM pIdhuM. pachI pIDAvA lAgyA. te baMnene thayuM ke ApaNe khoTuM karyuM. A pramAda che. ApaNe bhakta pratyAkhyAna karavuM ja zreSTha che. te baMnee eka nadInA kAMThe, tenA kASThanI upara pAdapopagata anazane rahyA. tyAM akALe vaSa thaI, pUra AvyuM. jaLa vaDe vahana karAtA samudramAM laI javAyA te baMne tene samyaphatayA sahana karyuM. AyuSya hatuM te pALIne zayyA parISaha sahana karyo, A pramANe sama ke viSama zavyAne sahana karavI. zayyAmAM rahela ne te uddhava paratve udAsIna rahevA chatAM te zayyAtara ke bIjA dvArA kyAreka Akroza parISaha sanna karavo paDe, te kahe che. * sUtra - 3, 4 je koI sAdhune rAsa kya, to te temanA pratye krodha na # koLI, AzAnI sadeza hoya che. tethI sAdhune temAM saMjvalita na thavuM. dAruNa grAmakaMTaka jevI puratI kaThora bhASA sAMbhaLI, sAdhu mauna rahe, upekSA kare, paNa tene manamAM na lAve (na gaNakAre.). * vivecana - 3, 4 Akroza - tiraskAra kare, koNa ? dharmanI apekSAe dharmabAhA ke Atmavyatirikata. kone ? sAdhune. jemake - he muMDa ! tane dhikkAra che. tuM ahIM kema Avelo che ? te vacanathI viparIta bhAva na pAme ke sAmo Akroza karIne saLage nahIM. tenI niyatanA arthe deha dAha lauhitya prati AkrozanA abhidhAtAdi vaDe agnivata
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2273, 74 dIpta na thAya. saMjvalana kopa paNa na kare. ahIM zuM upadeza kare che, te kahe che - saMjvalanathI ajJAnI samAna thAya. jema koI kSapaka - tapasvI, tenA guNane kAraNe devatA Avarjita thatAM satata vaMdana pAmato hato. devatA kahetA ke mane kArya jaNAvo. koI divase eka brAhmaNa sAthe yuddha thayuM, teNe baLathI kSukSAma zarIrI sAdhune jamIna upara pADI dIdhA. rAtrinA devatA vaMdanArthe AvyA. kSapaka mauna rahyo. tyAre te devatAe pUchyuM - bhagavan! mAro zo aparAdha che ? munie kahyuM - teM mArA apakArI te durAtmAne kaMI na karyuM. devIe kahyuM ke tyAre mane AmAM zramaNa koNa che ? ane brAhmaNa koNa che ? evo taphAvata na dekhAyo. kopanA AvezathI to baMne samAna lAgatA hatA. e rIte kSapakane preraNA maLI. A rIte te bhikSunI jema saMjvalita na thavuM. to zuM karavuM ? karkaza vANI sAMbhaLIne maMdasattva vALAne saMyama viSayamAM dhRti rahetI nathI, te dAruNA, iMdriyagrAma, tenA kAMTA jevA grAmaskaMTaka - pratikULa zabdAdi, kaMTakatva A duHkhopAdakatvI ane muktimArga pravRttimAM vighnahetupaNAthI, tenA ekadezatvathI kaThora bhASA paNa te pramANe kahI che. tRSNIzIla - kopathI prati paruSabhASI na bane, A pramANe grAmaskaMTaka ane Akroza prahArane sahana kare. e pramANe bhAvanA karatA kaThora bhASA bolanAranI upekSA kare. te bolanAra pratye manamAM paNa dveSa na kare. have mudguradvAranI vyAkhyA karavA udAharaNa kahe che . * niyukti - 110 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha vRttikAra saMpradAyathI A pramANe jaNAve che rAjagRha nagare arjuna nAme mALI hato. tene skaMdazrI nAme patnI hatI. te rAjagRhanagaranI bahAra mudgarapANI nAme yakSa hato, te arjunano kuLadevatA hato. te mALInA bagIyAnA mArgamAM yakSa hato. koI divase skaMdazrI bhojana laIne tenA patine devA gaI. agra puSpo laIne ghera jatI hatI. tyAre te mudgarapANI yakSa gRhamAM rahela durlalitA goSThInA cha jaNAe joI. teo bolyA ke A Arjuna mALInI patnI apratirUpa che, Ane pakaDI lo. teo vaDe skaMdazrIne pakaDI levAI, chae jaNAe te yakSanI sanmukha bhogo bhogavyA. te mALI paNa nityakALe ja tyAM AgaLa suMdara puSpo vaDe yakSane pUjato hato. te pUjA karavAnI icchAthI tyAM Ave che. - 5 4 skaMdazrIe kahyuM - A mALI Ave che, to tame mane kaI rIte visarjita karazo ? teoe jANyuM ke A strIne paNa bhogo game che. e jaNAe kahyuM - mAlAkArane bAMdhI laIzuM. teoe avakoTaka baMdhanathI arjunane bAMdhyo, yakSanI aAgaLa tene bAMdhIne tyAM ja tenI patnIne bhogave che. skaMdathI tenA patinI mohotpAdaka strI zabdo kahe che. pachI te mALI vicAre che ke - huM A yakSane nityakALa ja zreSTha agra puSpo vaDe arcanA karuM chuM. to paNa huM tenI AgaLa A pramANe ja duHkhI thAuM chuM. jo ahIM koI yakSa hota to huM Avo duHkhI na thAya. A kASTha ja che, ahIM koI mudgarapANi yakSa nathI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96. uttarAdhyayana malasUtra-saTIka anuvAda/1 tyAre te yakSe anukaMpA karatA mALInA zarIramAM praveza karyo. taDataDa karatAM baMdhano chedIne loDhAno sahasapala niSpanna mugara laIne anyAviSTa thaIne te che e puruSa ane sAtamI strI e sAtene mArI nAMkhyA. e pramANe roje roja cha puraSa ane eka strI e sAteno ghAta karato rahe che. rAjagRha nagarathI loko paNa tyAM sudhI na nIkaLatA jyAM sudhI te sAteno ghAta na karI de. te kALe, te samaye bhagavana mahAvIra padhAryA. yAvatuM sudarzana zreSThI vaMdanArthe nIkaLyo. ane tene joyo. sudarzana sAgAra abhigraha karIne rahyo. arjuna, tenI upara AkramaNa karI zakato nathI, tenI pharate bhamatAM-bhamatAM thAkI gayo. arjuna sudarzanane animeSa dRSTithI avaloke che. yakSa paNa mugara laIne cAlyo gayo. arjuna paDI gayo. ubho thaIne pUche che - tuM kyAM jAya che? sudarzane kahyuM- bhagavaMtane vaMdanArthe jAuM chuM. te paNa sAthe gayo. dharma sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. rAjagRhamAM bhikSArthe nIkaLatA, A amArA svajanano kAraka che e pramANe loko Akroza kare che. vividha Akrozane te samyapha sahana kare che. te sahana karatAM tene kevaLajJAna utpanna thayuM. e pramANe bIjA sAdhuoe paNa Akroza parISaha sahana karavo joIe. kyAreka koI Akroza mAtrathI saMtuSTa na thaIne adhamAdhama te vadha paNa kare, tethI vadhu parISaha kahe che - * sUtra - 5, 6 tADanAdi karAvA chatAM bhinA krodha na kare. manamAM paNa praveSa na titiAne zeTha jaga jANIne, muni dharmanuM tina kare. saMyata ane dAMta sAmAne kadaya koI kyAMya mAre - pITa, to teNe ciMtana karavuM joI ke AtmAno nAza thato nathI. * hitecana - 5, 6 lAkaDI vaDe tADita karavA chatAM muni kAyA vaDe kaMpana. prati hanana Adi vaDe, vacanathI prati Akroza dAnAdithI potAne gADha baLato na dekhADe. (bALe nahIM), manamAM paNa praDhaSa na kare - kopathI cittane vikRta na kare, paNa titikSA - kSamAne dhAraNa kare. kSamAne dharmasAdhana prati prakarSavatI jANIne yatidharmamAM athavA kSAMti Adi bhikSu dharmanA vastu svarUpane ciMtave. jema ke - muni dharma kSamAmUla ja che. A je nimitte karmo saMcita karyA che, teno ja A doSa che. tenA prati kopa na karavo. Ane ja bIjA prakAre kahe che. samA - zramaNa ke samamanasu- tathAvidha vadhamAM paNa dharma pratye prakRSTa citavALA rahe. zramaNa to zAkyAdine paNa kahe che, tethI jaNAve che - saMcara - pRthvI AdinI hiMsAcI nivRtta. te paNa kadAca lAbhAdi nimite bAhyavRttithI ja saMbhave, tethI kahe che - iMdriya ane mananA damanathI dAMta. temane koI paNa tevo anArya grAmAdimAM tADanA kare. tyAM zuM karavuM? te kahe che- AtmAnA upayoga rUpano nAza - abhAva thato nathI. tenA paryAya vinAzarUpapaNAthI tyAM tyAM hiMsAne paNa kahI che, tethI tene ghAtaka rUpe na
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/05, 6 ma jue. paraMtu zatruno jaya karavAmAM A sahAyaka che, evI buddhithI sAdhuvat ja jue che. to zuM pharI apakArane mATe upasthita thAya ke saMkaleza pAme ? asAdhu ja chatI zaktie prati apakArane mATe upasthita thAya ane zakti na hoya to vikRta dRSTithI jue athavA saMkaleza kare. -x-x- asAdhutAno vicAra paNa na kare - tenI upara droha svabhAva dhAraNa na kare. have thA e dvAra che. temAM '"ho na saMvaledi" Adi sUtra arthathI sparzanA udAharaNa kahe che - * niyukti - 111 thI 113 + vivecana - A traNe niyuktino akSarArtha batAvIne vRtikAra AgaLa kahe che ke - bhAvArtha to saMpradAyathI jANavo, te A pramANe che . zrAvastI nagarImAM jitazatru rAjA, dhAriNI rANI hatI. teno putra skaMdaka nAme kumAra hato. tenI puraMdarayazA nAme bahena hatI. te kuMbhakArakaTa nagaramAM daMDakI nAme rAjA hato. tenI sAthe puraMdarayazAne paraNAvI. te daMDakI rAjAne pAlaka nAme brAhmaNa purohita hato. koI divase zrAvastImAM munisuvratasvAmI tIrthaMkara padhAryA, parSadA nIkaLI, skaMdaka (khaMdhaka) paNa nIkaLyo, dharma sAMbhaLIne te zrAvaka thayo. koI divase te pAlaka brAhmaNa dUtapaNAne kAraNe zrAvastI Avyo. sabhA madhye sAdhunA avarNavAda karatA pAlakane baMdhake anuttara vaDe mArgaNA karatA pAlakane pradveSa thayo. tyArathI khaMdhakanA chidro jAsusa puruSo vaDe mArgaNA karato vicare che. teTalAmAM dhake 500 loko sAthe munisuvratasvAmI pAse dIkSA lIdhI. khaMdhakamuni bahuzruta thayA. te 500ne tenA ziSyarUpe anujJA ApI. koI divase khaMdhakaRSie bhagavaMtane pUchyuM - huM bahenanI pAse jAuM chuM. bhagavaMte kahyuM - mAraNAMtika upasarga thaze, khaMdhakamunie pUchyuM ke - huM ArAdhaka thaIza ke virAdhaka bhagavaMte kahyuM - tane choDIne bAkInA badhAM ArAdhaka thaze. baMdhakaRSie kahyuM - suMdara, jo ATalAM badhAM ArAdhaka thAya. teo kuMbhakArakaTa nagare gayA. teo je udhAnamAM rahelA, tyAM pAlake Ayudhone gopAvI dIdhA. pachI rAjAne vyuAhita karyA ke - A kumAra parISahathI parAjita thaIne, A upAyathI Apane mArIne rAjyane grahaNa karaze. jo Apane vizvAsa na hoya to udhAnamAM jaIne juo. Ayudho gopavela hatA, te batAvyA. te sAdhuone bAMdhIne te ja purohitane soMpI dIdhA, te badhAMne eka puruSayaMtra - ghANImAM nAMkhIne pIlI nAMkhyA. te badhAMe samyak rIte te vedanAne sahana karI. teone kevaLajJAna utpanna thayuM ane siddha thayA. khaMdhaka paNa paDakhe laI javAyo. lohInA chAMTA uDatA ane maratA badhAMnI pAchaLa yaMtramAM pIlAtA teo niyANu karIne agnikumAramAM upajyA. Jain Munternational
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ utarAdhyayana bhUlasUtra-saTIka anuvAda tyArapachI tenA haraNane lohIthI limane puruSano hAtha che, tema samajIne gIdhe grahaNa karyuM. pachI puraMdarayazA AgaLa pADyuM. teNI paNa te divase kheda kare che ke - sAdhuo dekhAtA nathI. joharaNane puraMdara,zAe joyuM. kaMbala-(joharaNa)ne oLakhyuM. te teNIe ja khaMdhakaSine Apela. teNIe joyuM ke teNInA bhAImunine mArI naMkhAyA che. teNIe rAjAnI khisA karatA kahyuM- he rAjA ! pApa thayuM, A vinaSTa thayA. teNIe vicAryuM kedIkSA laI lauM. deva tene munisuvrata svAmI pAse laI gayA. te baMdhaka deve paNa nagarane bALI nAMkhyuM. loko cAlyA gayA. A ja paNa te daMDakAraNya kahevAya che. araNyane vana kahevAya che, tethI dvAragAthAmAM "vana" kahela che. ahIM te sAdhuo vaDe je rIte vAparISaha samyapha tayA sahana karAyo. te pramANe sAdhue sahana karavo. khaMdhakanI jema asahanakakata na thavuM. bIjA vaDe abhivata thayelA sAdhune tathAvidha auSadhAdi ane grAsAdi sadA upayogI thAya, te sAdhue yAcavA joIe, tethI yAcanA parISaha - * satra - 7, 8 nare jaNAgAra bikanI cA cayAM sadA hara che ke temaNe vajA, pAsAdi ba yAcanAthI maLe che. tenI pAse hAyita na hoya, gaurIne mATe gharamAM pratiSTha sANane mATe galakSya sAthe hAtha mAro saraLa nathI, tethI mRkavAsa ja zreSTha che, muni evuM na ciMtave. * vivecana - 20, 8 duHkhethI karAya te duSkara - duranuSThAna, khalu vizeSaNa, nirupakArI e vizeSanuM dhotaka che. nitya - savakALa, cAvajIva. temane zuM duSkara che? AhAra, upakaraNAdi cAcavAthI maLe che. dAMta khotaraNI paNa ayAcita na hoya tethI badhI vastunI yAcanA karavI, vizeSathI duSkara che. gAyanI jema caravuM, te gocara, jema A paricita ke aparicita vizeSane choDIne ja pravarte che, tema sAdhu paNa bhikSArthe, temAM pradhAna A eSaNAyukta grahaNa kare che, paNa gAyanI jema game te nahIM, temAM praviSTane gocarAgra praviSTane hAtha sukhethI pasAravo (zA mATe ?) AhArAdi grahaNane mATe te supacAska, kaI rIte nirUpakArIvaDe bIjAne pratidina khuza karavA zakya che? e kAraNe gAIMzca ati prazasya che. temAM kaMI mAMgavuM na paDe. ane potAnA hAthe kamAIne dIna AdinA saMvibhAga karIne khavAya che. A pramANe bhikSu na vicAre. kemake gRhavAsa bahu sAvadha che, niravadha vRttine mATe teno parityAga karavo. te mATe svarya na rAMdhatA gRhastha pAse yAcanA karavI. have rAmadvAra, temAM "dukakara khalu bho! fbTya" e sUtrane arthathI parzatA udAharaNane kahe che - * niryukti - 1141 + vivecana - yAyanA parISahamAM ahIM baladevanu udAharaNa A pramANe che -
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 , 8 99 jyAre te vAsudevanA zabane vahana karatA hatA, tyAre siddhArtha vaDe pratibodha thayA, kRSNanA zarIra saMskAra karIne, kRtasAmAyika thaI sAdhu vezane svIkArIne, uMcA zikhare tapa tapatA, mAna vaDe - kayAM nokarono bhikSArthe Azraya karavo ? tethI kaThiyArA Adi pAsethI bhikSA grahaNa kare che. paNa gAma ke nagarano Azraya karatA nathI. teNe yAyanA parISahane sahana na karyo. e pramANe na karavuM. bIjA kahe che - baLadevane bhikSArthe bhamatA, ghaNAM loko tenA rUpathI AkSipta thaI, bIjuM kaMI na karatAM. tenAmAM ja citta rAkhIne rahetA hatA. tethI teo grAmAdimAM jatAM na hatA. yathA Avela pathika Adi pAsethI bhikSAne pAme che. A cAranA parISaha prazasta che. A pramANe bAkInA sAdhuoe yAcanA parISaha sahana karavo. yAcanAmAM pravRttane kyAreka lAbhAMtarAyanA doSathI na paNa maLe. tethI alAbha parISaha kahe che - * saba - 6, 80 gRhasthonA ghera bhojana taiyAra thaI jatAM sAba AhAranI kopA kare. hAra prApta thAya ke na thAya, saMyamI muni tenA mATe anutApa na kare.. "aAje mane kaMI na maLyuM, kadAca kArla maLI jAya che e pramANe vicAre che, tene alAbha" pIDA ApatuM nathI. * vivecana - 9, 80 gRhasthomAM kavala (bhojana), AnA vaDe madhukaravRtti kahI. tenI gaveSaNA kare. je khavAya te bhojana - odana Adi, te taiyAra thaI gayuM hoya. kemake vahelA javAthI sAdhu mATe je rAMdhavA AdinI pravRtti thAya tevuM bhojana gRhastho pAsethI prApta thAya ke na thAya to paNa saMyata anutApa na kare. jemake - aho ! mArI adhanyatA juo, ke je mane kaMI nathI maLatuM. athavA maLI jAya to, "huM labdhimAna chuM' evo harSa na kare. athavA ochuM maLe ke aniSTa maLe to paNa Avo anutApa saMbhave che. (te na kare.). kayA AlaMbanane avalaMbIne anutapa kare, te kahe che. bhale, Aje mane maLela nathI, AvI lAbha prApti AgAmI divase paNa saMbhave che. - - ukta prakAre adana manathI pratisamIkSA kare, alAbhane AzIne AlocanA kare. paNa lAbha parISahathI abhibhUta na thAya. ahIM laukika dRSTAMta che. | vAsudeva, baladeva, satyaka ane dAraka azvo vaDe aTavImAM apaharAyA, vaDanA jhADanI nIce rAtrinA vAsa karyo. cAre praharanA jAgavAnA bhAga karyA. dArukano pahelA prahara hato. krodha pizAyarUpa karIne Avyo. ane dArukane kahe che - huM AhArane mATe Avela chuM. A sutelAne khAI jaIza, athavA mArI sAthe yuddha kara. dAruka tenI sAthe yuddha karavA lAgyo. dAkane pizAyane jema jema haNavAne samartha na thayo tema tema roSe bharAvA lAgyo. jema jema roSita thato gayo tema tema te krodha vadhavA lAgyo. e pramANe te dAruke chUpANa thaI, te prahane vahana karyo. pachI satyakane uThADe che. satyaka paNa te pramANe ja pizAca vaDe caDhANa karAyo.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana malasaba-saTIka anuvAda/1 bIjA praharamAM baladeva uThe che, e pramANe baladeva paNa karAyo. cothA praharamAM vAsudeva uThe che, vAsudevane te pizAce te pramANe ja kahyuM. vAsudeve kahyuM - mane jItyA vinA kaI rIte mArA sahAyakone khAIza? yuddha thayuM. jema jema yuddha cAlatuM gayuM tema tema vAsudeva "aho ! A malla to ghaNo baLavAna che" tema saMtoSa pAmavA lAgyA. vAsudeve tene pakaDIne jaMdhAthI pachADyo. prabhAte tene bhAMgelA ghUMTaNa Adi vaDe jue che. koNe karyuM? pUchatAM vAsudeve kahyuM - te A krodha, pizAcarUpadhArI che, jene meM prazAMta paNe jitela che. - x - have pura' e dvAra che. "purA' eTale pUrva kALamAM karelAM karma. temAM TLja saMjaee sUtra avayavane arthathI sparzatuM dRSTAMta - * niyukti - 114 ra + vivecana A niryuktino bhAvArtha vRddha saMpradAyathI vRtikAra A pramANe kahe che - eka gAmamAM eka pArAzara (kheDUta) hato, tyAM bIjA paNa pArAzaro hatA. te kRSimAM kuzAla hato athavA zarIrathI kRza hato tethI kRSipArAzara athavA kRSa pArAzara kahevAto. te te gAmamAM niyukta rAjakulika cAranuM vahana karato hato. te gAya Adi divasamAM chAyArthI bhojanaveLAnI rAha jotAM. pachI temanA bhojana paNa lavAtA ane bhojananI icchAvALA temane kaheto ke ekeka cAsa kheDI lo. pachI bhojana rajI. te 600 hAlika vaDe paNa ghaNAM haLanuM vahana karAvato tenA kAraNe ghaNAM aMtarAya karmo bAMdhyA. marIne saMsAramAM bhaTakIne bIjA koI sukata vizeSathI vAsudeva kRSNano putra "DheDha" nAme thayo. TaMTakumAre ariSTanemipAse dIkSA lIdhI. aMtarAya karma udayamAM AvyuM. dvArikAmAM brimaNa karavA chatAM AhAra prApta thato na hato. kadAca kyAreka maLe to paNa jevo-tevo. teNe bhagavaMtane pUchyuM, bhagavate tenA pUrvabhavanI vAta karI. pachI teNe abhigraha lIdho. bIjAnA nimitte lAbha maLe to grahaNa na karavuM. koI divase vAsudeva kRSNae bhagavaMtane pUchayuM- A 18000 sAdhu bhagavaMtomAM koNa duSkAkAraka che ? bhagavaMte kahyuM - DhaDhaNa aNagAra. pachI tenA alAbha parISahanI vAta kahI. kRSNae pUchyuM - te kyAM che ? bhagavate kahyuM- nagarImAM pravezatA tuM tene joIza. kuNae tene joIne, hAthInA skaMdha uparathI utarIne temane vaMdanA karI. te vakhata koI zreSThIe A dazya joyuM. teNe vicAryuM ke A koI mahAtmA lAge che, jethI vAsudeve tene vaMdanA karI. DhaDhaNamuni temanA ja ghera AhArArthe pravezyA. zreSThIe paramazraddhAthI lADavA vaDe pratilAbhita karyA. teNe AvIne bhagavaMtane gaucarI batAvI, pachI pUchyuM ke zuM mAroAlAbhaparISaha kSayapAmyo? bhagavaMte kahyuM ke- kSayapAmyo nathI, A vAsudevanA nimitte maLela lAbha che. teNe pallabhathI AjIvikA na karavI. ema vicArI amUrSitapaNe te lADavAonuM pAriSThApana karyuM tene kevalajJAna utpanna thayuM. A pramANe DhaMDhaNamuninI mA lAbha parISahane sahana karavo.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26, 80 alAbhathI aMtawAMta AhAra vaDe kAcita roga utpanna thaI zake. tethI roga parISahane ahIM kahe che - * sUtra * 81, 2 roga utpanna thayo jANIne vedanAthI pIDita thaIne dIna na bane. vyAdhithI vicalita prazAne sthira kare ane prAma pIDAne samabhAve sahe..... sahabhagaveSaka muni sikistAne abhinaMde nahIM, A ja tenuM sAmaraNa che ke te saga utpala thatAM tenI cikitsA na kare, na karAve. * vivecana - 91, 82 duHkhe che ke duHkha arthAta varAdi roga, utpanna thayo jANIne, tenA anubhavarUpa vedanAthI pIDita karAya te dukhArtita, tevo thAya to paNa adIna manathI, "svakarmanuM ja A phaLa che" e pramANe tattvabuddhithI potAnI prajJAne sthira kare. athavA puSTa vyAdhi vaDe dInatA lAvyA vinA te rogonA utpAtane, roga janita duHkhane sahana kare. to zuM cikitsA vaDe rogane na nivAre ? roga pratikArarUpa cikitsAne anumati na Ape. anumatinA niSedhathI karaNa ane karAvaNano to prazna ja nathI. svakarma phaLa A bhogavAya che, ema vicArIne samAdhithI rahe, paNa kUjana ke kyakaro Adi na kare. cA>>iAtmAnI mAgaNA kare, A mAruM kaI rIte thAya? e pramANe Abha gaveSaNa kare. tethI je kAraNe A zramaNano zramaNabhAva che, tethI te cikitsA na kare, na karAve, upalakSaNavathI na anumode. A kathana jinakalpikAdinI apekSA che. sthaviSThA apekSAthI "jaMnakujA" ityAdi sAvadha jANavuM. ahIM A bhAva che - je kAraNathI karaNa Adi vaDe sAvadha parihAra je zrAmasyA che. prAyaH cikitsA sAvadha che, tethI tenI anumodanA na karavI. A paNa utsarga mArge kahyuM. apavAdathI sAvadha chatAM paNa AnI anumati che ja. A bhikSA dvAra che, temAM "cikitsAne anumodavI nahIM A sUtra avayavane arthazI sparzatA udAharaNane kahe che - * niryukti - 115 + vivecana * A niryuktino bhAvArtha saMpradAyathI jANavo, ema kahI vRttikAra kahe che - mathurAmAM jitazatru sajA vaDe kAlA nAmanI vezyAne apratirUpA che tema vicArI varodhIne(AMtapuramAM) nAMkhI teNIno putra kAlavezika kumAra thayo. teNe tevA prakAranA vironI pAse dIkSA lIdhe. ekAkI vihAra pratimAne svIkArIne mugalapura gayA. tyAM tenI bahena hatazatru sajAnI strI (rANI) hatI, te sAdhune arza thayela hatA. tethI teNIe bhikSAnI sAthe auSadha ApyuM. tene adhikaraNa jANI bhojananuM pratyAkhyAna karyuM. tene kumArapaNAmAM zIyALanA zabdane sAMbhaLIne pAchaLa lAgelA. A zabda kono saMbhaLAya che ? teo bolyA - A zIyALo aTavIvAsI che. teNe kahyuM - Ane
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda bAMdhIne mArI pAse lAvo. teo zIyALane bAMdhIne lAvyA. teNe te zIyALane mAryuM. te haNAtuM evuM khe-Mi' kare che. tenAthI tene rati prApta thaI. te ziyALa haNAtA mRtyu pAmyo. akAmanirjarAthI vyaMtara thayo. te vyaMtare avadhijJAna vaDe joyuM. Aja te sAdhu che. tethI tyAM AvIne te vyaMtara baccA sahita ziyAlANIne vikRva. te "khi-khi" karatA sAdhune khAvA lAgI. sajA te sAdhune bhakatapratyAkhyAna karela jANIne puruSo vaDe temanuM kSaNa kare che, jethI temane koI upasarga kare nahIM. eTalAmAM te puraSo te sthAne AvyA. teTalAmAM te ziyAlaNI vaDe khavAI gayA, paNa ziyAlaNI na dekhAI. te sAdhue paNa upasargane samyapha rIte, khakhyo, adhyAsita karyo. e pramANe badhAe te upasargane sahevo. rogapIDitane zayanAdimAM tRNasparza dusahatara che, tethI te kahe che - * sutra - 3, 84 alaka mAne A zArIrI saMyata tAranI sAdhane vRkSa upara savArI zarIrane kaSTa thAya che.... tapanA nipAtathI tene ghI ja vedanA thAya che. ema jANIne varasyAthI pIDita muni vajana dhAraNa na kare. * vivecana - 93, 84 alaka, rUkSa, saMyata, tapasvIne; tare che te tRNa - darbha Adi, temAM suvu, AmAM upalakSaNathI besavuM paNa thAya. tenAthI zarIranI vidAraNA thAya. ayelakatva Adi tapasvInA vizeSaNa che, sacelakane tRNa sparza na saMbhave, paNa arUkSane tema saMbhave, paNa nigdhatvathI asaMgatane polA lIlA vaNanA upAdAnathI tathAvidha zarIra vidAraNAno asaMbhava che. tethI zuM? te kahe che - Au - dharmano nitarAM pAta te nipAta, tethI rinula - taudikA athavA mana, vacana, kAyArUpa baNa prastAvathI svarUpa calana vaDe bidula athavA atula ke vipula vedanA thAya che. evuM jANIne AstaraNa - vastrAdine na seve. kevA? taMtu vaDe thayela te taMtujA, athavA taMtrajA. baMnemAM vastra ke kbala jANavA. tRNa vaDe tarjita arthAta vANo vaDe atyaMta vilikhita zarIrane sUryanA kiraNanA saMparkathI utpanna parasevAthI kSata-kSAra nikSeparUpa pIDA thAya che. te paNa te A pramANe vicAre ke - narakAgni vaDe baLAtA tyAM karuNa vilApo kare che, anithI karIne doDatAM vaitaraNI nadImAM jAya che, tene zItaLa pANI samajIne kSArayukta pANImAM te paDe che. kSArathI baLatA zarIrane te mRganI jema ubhA thaIne asipatravanamAM chAyAne mATe jAya che. tyAM paNa bicArA zakti, yaSTi, prAsa, kuMta Adi vaDe chedAya che. - x- ityAdi raudatara narakomAM paravazatAthI meM anubhavela vedanAnI apekSA A vedanA keTalI ? vavaza thaI sagapaNe sahetA ghaNo ja lAbha che. ema bhAvanA bhAvato. tenAthI hArI jaIne kadI vastra, kaMbalane dhAraNa na kare. A kathana jinakalpikanI apekSAthI che, vikalpI sApekSa saMyamatvathI seve paNa che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/83, 84 103 ahIM saMstAradvArane anusaratA "tiulA havaI vecaGA' e sUtra sUcita udAharaNane kahe che - niyukti - 116 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha vRttikArazrI saMpradAyathI A pramANe kahe che - zrAvastI nagarImAM jitazatru rAjA hato. tene bhadra nAme putra hato. te kAmabhogI kheda pAmIne tathArUpa sthavironI pAse pravrujita thayo. keTaleka kALe ekAkI vihAra pratimAne svIkArIne rahyo. te vicaraNa karatA hatA tyAre viruddha rAjyamAM jAsusa samajIne temane pakaDI lIdhA. temane mArIne kSAra vaDe siMcita karyA. darbha vaDe vIMTIne mukta karAyA. te darbha vaDe lohI vaDe saMmilita thaIne thatAM duHkhane samyak sahana kare che. e pramANe bAkInA sAdhue tRNa parISahane sahana karavo joIe. tRNa kyAreka malina paNa hoya che. tenA saMparkathI parasevAthI vizeSa jalla saMbhave che, tethI anaMtara jalla parISaha kahe che w - sUtra - 85, 86 grISmamAM melI, rajathI athavA paritApathI zarIranA lipta thaI jevAthI medhAvI muni sAtAne mATe vilApa na kare. nirjarApelI yuni anuttara Aryadharmane pAmIne zarIra vinAzanI aMtima kSaNo sudhI zarIra upara jAlla - parasevA ja melane rahevA de. (tene samabhAve sarka) 7 vivecana - 85, 86 klinna athavA kaliSTa bAdhita zarIra jenuM che tevo te medhAvI - vyAdhivALo hoya ke arogI hoya, jo snAnanI prArthanA kare, to te AcArane ullaMghela ane saMyamane tyajelo thAya che. e uktine anusarIne anAnarUpa maryAdAne ullaMghe nahIM. konA vaDe klinnagAtra ke kliSTagAtra thAya ? te kahe che - parasevAthI bhInA malarUpathI, tenAthI ja kaThinatA pAmela ke dhULa vaDe, grISma ke zaradamAM paNa, tenAthI paritApa pAmIne, arthAt patiApathI parasevo, parasevAthI malajallavALo thAya. tethI klinnagAtratA thAya. tenA kAraNe sukhano Azraya karavA ema na kahe ke - mane kyAre ke kaI rIte A malavALA zarIrane sukhAnubhava thAya ? to te zuM kare ? jalla janita duHkhana sahana kare. kevo thaIne ? karmonA AtyaMtika kSayarUpa nirjarAne vicArato. e pramANe te zuM kare ? heca dharmo vaDe dUra rahe te Arya. zruta ane cAritra rUpa dharma ke je bIjA karatAM pradhAna hovAthI anuttara che, tene Ayare - evo prasanna - bhAvabhikSu thAya. have sAmarthya kahevA chatAM arthaAdarane jaNAvavA nigamanA vyAjathI pharI kahe che - zarIranA vinAzanI maryAdA karIne, kaThInatAne pAmela mala ane upalakSaNathI paMka ane dhULavALI kAyAne dhAraNa kare. koInA agnithI parizoSita paridagdha thaI upahata zarIrane athavA ja vaDe avanuMDita mala yukta zarIrane vicAre, akAma-nirjarAthI temAM koI guNa nathI. mane samyak sahana karatA mahAna
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 guNakArI thaze. tema mAnIne tene dUra karavA snAnAdi na kare.-x-x- nirjaraprekSI tene sahana kare. koI ema kahe che ke- udvartana paNa na kare, to snAna karavAnI to vAta ja kyAM rahI ? athavA yatInA dharmanA AyArone jANe. "jJAnanuM phaLavirati" che tema jANIne tevI kAyAne dhAraNa kare. have "mAladhArI" e dvArane anusarato "sAyaM ko paridevae" e sUtra avayavane arthathI sparzatA udAharaNane kahe che - * nikti - 110 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha vRttikArazrI saMpradAyathI A pramANe kahe che - caMpA nagarImAM sunaMda nAme eka vaNika zrAvaka hato. sAdhu je-je mAMge che tene avajJAthI Apato. auSadha, bhaiSaja Adi sad Adi, sarvabhAMDAdi Ape. koI divase grIkhamAM susAdhuo jallavaDe paridigdhazarIravALAtenI dukAne AvyA. temanA parasevA AdinI gaMdha uchaLI rahI hatI. teNe sugaMdhI dravya vaDe bhAvita karatAM vicAre che- sAdhunuM badhuM ja suMdara che, jo A mela - jalanuM udvartana karaze to ghaNuM ja sAruM thaze. e pramANe te vaNipha te sthAnanI AlocanA karyA vinA, pratikramaNa karyA vinA mRtyu pAmyo. te kauzAMbI nagarImAM zreSThInA kuLamAM putrarUpe janmyo. te dharmane sAMbhaLIne kAmabhogathI khedita thaIne pravajita thayo. tene pUrvanA bhavanuM te karma udayamAM AvyuM. te durgadhavALo thayo. pachI te jyAM jyAM jAya tyAM tyAM apabhrAjanA pAme che. pachI sAdhuoe tene kahyuM ke - tuM AvI uThThATaNa pAma, tAre upAzrayamAM ja rahevuM. te rAtre devIne AstrIne kAyotsarga karyo. pachI devIe tenI kAyA sugaMdhI karI dIdhI. te koSThapura ke bIjA viziSTa dravyonI jevI gaMdha hoya tevI gaMdhavALo thayo. pharI uThaNA thaI. pharI paNa devInI ArAdhanA karI, svAbhAvika gaMdhavALa thayo. teNe jalla parISaha na sahana karyo. A pramANe sAdhuoe karavuM nahIM. jalla upalima ane zucIne sa&iya karatAM ane puraskriya karatA bIjA vaDe satkAra ke puraskAra vaDe spRhA kare. tethI te parISaha kahe che - * sUtra - 87, 88 rAjA Adi vaDe karAtA bhivAdana, sahakAra ane nimaMtraNane je anya bhilA svIkAre che, tenI munira spRhA na karavI..... sAnuka, cAW hAlALA, sAta kuLothI bhiII lenAra lolupa miNa rasomAM gRta na thAya, prajJAvAna bIjAne sanmAna maLatuM jaI anatApa na kare. * vivecana 8 88 abhivAda - zironamana ane caraNa spaziida pUrvaka abhivAdana kare. saMbhrama sahita Asanane choDe, rAjAdi vaDe - "mArA ghera bhikSA grahaNa karo' ityAdi rUpa nimaMtraNa kare. je svayUthika ke paratIrthiko AvA abhivAdanone AgamamAM niSedha
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287, 88 105 karAyo hovA chatAM bhaje che- seve che, tenI muni spRhA na kare - jema ke "Amano janma sulabdha che', evA prakAranA abhivAdano vaDe muni satkArAdine na icche - paraMtu utkaMThita sakArAdimAM rahe te utkazAyI, tevA nathI te anukazAyI, athavA sarvadhanAdipaNAthI aNukavAyI. athatu sakArAdi na karAtA je kopa na pAme, tenI pratimAM ahaMkAravALA na thAya. tene mATe ke temAM guptapaNe paNa vRddhine na dhAraNa kare. tethI ja a9pa - sToka dharmopagaraNa prApti mAtra viSayapaNAthI satkAdi paNe moTI nahIM ke aA zabdanA abhAva arthapaNAthI avidhamAna icchA jene che, te accha, icachAnA kaSAya aMtargatatvamAM pharI A5tva abhiyAnamAM ghaNAM doSapaNAnuM upadarzana che. tethI ja jAti ane zruti Adi vaDe ajJAta banI piMDa - bhojanAdinI gaveSaNA kare. je kAraNe sarasa odanAdimAM laMpaTa nathI, evA prakArano te sarasa AhAra bhojanAdi karatAne joIne kadAcita anyathA thAya. tethI kahe che - sarasa odanAdimAM ke madhurAdi rasomAM abhikAkSA na kare. rasagRddhi varjana upadezathI temAM gRddha bAlizane paNa abhivAdanAdi hA na saMbhave. tathA rasamRddhovaDe muni RhAvALA na thAya. temaja sakArAdi na karatAM anyatIrthi nRpati Adi paratve anutApa na kare. AnA parityAgathI pravajita evA mane zuM ? evI heyopAdeya vivecana rUpa mativALo thAya. AnA vaDe satkArakArImAM saMtoSa ane tema na karanAramAM veSane na karato A parISahane sahana kare ema kahela che. ahIM "aMgavidhA dvArane anusarato sUtrokta artha vyatireka udAharaNa vaDe spaSTatA karatA kahe che - * nikti - 118 + vivecana : A niryuktinA bhAvArthane vRttikAzmI saMpradAyathI A rIte kahe che - ghaNAM kALathI pratiSThita mathurAmAM iMdradatta purohitano prAsAdagata nIce jatA sAdhu upara pagano labaDAvI mastaka pasAryuM. te zrAvaka zreSThIe joyuM. te zrAvakane kheda thayo. are !juo - A pApIe sAdhunI upara paga labaDAvyo. teNe pratijJA karI kemAre avazya Ano paga chedI nAMkhavo. te zrAvaka te purohitanA chidro zodhe che. chidra na maLatA koI divase AcArya pAse jaIne vaMdana karIne vAta karI. AcAryae kahyuM - temAM zuM? satkAra puraskAra parISahane sahana karavo joIe. zreSThI bolyo - meM pratijJA karI che. AcAryae pUchyuM - A purohitanuM ghara kyAM che? teNe kahyuM- A purohite prAsAda karAvela che. tenA pravezanamAM rAjA bhojana karaze. AcAryae kahyuM - jyAre rAjA te prasAdamAM praveze tyAre tuM rAjAne hAtha vaDe pakaDIne kheMcI le che, kahejo ke prAsAda paDe che tyAre huM prAsAdane vidhA vaDe pADI daIza. zreSThIe te pramANe karyuM. zreSThIe rAjAne kahyuM - ANe tamane mArI nAMkhyA hota. ropAyamAna thaI rAjAe purohitane sajA ApavA te zrAvakane soMpI dIdho. teNe iMdrakalamAM paga phasAvI purohitano paga chedI nAMkhyo. e pramANe karIne tene vidAya
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 karyo. teNe satkArapuraskAra sahana na karyo. je pramANe te zrAddhe A sahana karyuM, tema sAdhue karavuM na joIe, paNa sAdhunI mAphaka parIsaha sahevo joIe. A ane pUrvano parISaha baMne zrAvaka parISaha abhidhAnathI pahelAM cAra nayone mate bhAvanA karavI joIe. ahIM aMga te paga che, vidhA - prAsAdane pADavA rUpa che. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 have anaMtarokta parISahano jaya karavA chatAM paNa koIne jJAnanA AvaraNanA apagamathI prajJAnA utkarSamAM, bIjAne jJAnAvaraNanA udayamAM prajJAnA apakarSamAM utsuka vaikalpa saMbhave che. tethI prajJA parISaha kahe che - 2 * tra - 89, 90 nizce meM pUrve ajJAnarUpa phaLa denArA apakarma karela che, jethI huM koInA dvArA koI viSayamAM pUche tyAre kaMI paNa uttara ApavAnuM jANato nathI... "ajJAnarUpa phaLa denArA pUrvakRt karma paripakava thavAthI udayamAM Ave.' e pramANe karmanA vipAkane jANIne muni potAne Azvasta kare. 7 vivecana - 89, 90 nizcita meM karelAM mohanIya Adi karmo saMbhave che, tethI kahe che - ajJAna * bodha na thavA rUpa tenuM phaLa che evA jJAnAvaraNarUpa karmo, jJAnanI niMdAdi vaDe upArjita che, kemake pote na karelA karmono upayoga asaMbhava che, kemake jIvo pote karelA zubhAzubha karmonA phaLane ja sukha-duHkha rUpe pote bhogave che. je kAraNe koI vaDe svayaM jANavA ke na jANavAthI pUchelA praznonA uttarone huM jANato nathI. koI sUtrAdi ke vastu jANavA chatAM paNa svayaM svaccha sphaTikavat ati nirmaLa prakAzarUpathI potAnuM prakAzatva nathI, paNa jJAnAvaraNane vaza ja jJAna DhaMkAyeluM che. athavA koInA vaDe kaMIka pUchAtA tevA prakAranA vimarzanA abhAvathI svayaM na jANato, "A mAruM ajJAna kema ?'' ema vicArato guru vacanane anusarIne potAnI jAta sAthenI prati vaktavyatA. - jo pUrvakRta karmo che, to kema tyAre ja vedhA nathI ? teno uttara Ape che abAdhakALa pachI ja vipAka Ape che ajJAnaphaLarUpa karAyelA karmo udIrAya che. tethI tenA vighAtana mATe ja prayatna karavo joIe. paNa viSAda na karavo. A prakAre potAne svastha kare. vikaLatA na pAme. na - have ukta arthanuM nigamana karatAM kahe che - karmanA kutsita vipAkane jANIne, prajJAnA apakarSane AzrIne baMne sUtranI vyAkhyA karI. pahelAM utkarSa pakSane kahe che - prajJAnA utkarSavALAe ema vicAravuM ke meM pUrve jJAnaprazaMsAdi anuSThAno karela che, ahIM jJAna eTale vimarzapUrvakano bodha. tenA phaLone karyA che, tethI huM koInA pUchelAnA sarva arthAne jANuM chuM athavA ahIM - tahIM paNa vastune jANuM chuM. athavA apathya evA karmanA ajJAna phaLo je kaTuka vipAkarUpa che tenI A kALe udIraNA thayelI che, - x -x
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/CE, EO A pramANe karmonA vipAkanI AlocanA karatAM AtmAne Asita kare. ahIM "sUraskAra" che. sUtra Agama. AmAM prastuta sUtra vaDe sUcita udAharaNane kahe che - * niyukti - 1ra0 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha vRttikAra saMpradAyathI A pramANe kahe che - unImAM bahuzruta evA kAlaka nAme AcArya hatA. temanAM koIpaNa ziSya bhaNavA icchatA na hatA. tenA ziSyano ziSya bahuzruta hato, tenuM sAgarakSapaNa nAma hatuM. te suvarNabhUmimAM jaIne vicAratA hatA. pachI kAlaka AcArya palAyana thaIne te suvarNabhUmimAM gayA. teNe sAgarakSapaNane anuyoga kahyo. prajJA parISahathI teNe sahana na karyuM. te bolyA ke he vRddha ! A tamArA zrutaskaMdha gayela che? teNe kahyuM- gayela che to sAMbhaLo, te sAMbhaLavAmAM pravRtta thayA.-x tenA ziSyo suvarNabhUmithI pachI nIkaLyA. jatAM evA vaMdane loko pUche che keAnA AcArya koNa che ? temaNe kahyuM- kAlakAcArya, loka paraMparAthI te vRttAMta AgaLa vadhatAM sAgara zramaNane paNa saMprApta thayo ke kAlakAcArya AvI rahyA che. sAgara zrama kahyuM - he vRddha ! sAMbhaLyuM ? mArA dAdA guru padhAre che ? kAlarAcAryae kahyuM - khabara nahIM, meM paNa sAMbhaLela che. - sAdhuo padhAryA, sAgarabhramaNa ubho thayo. te sAdhuoe tene pUchyuM - koI kSamAzramaNa ahIM Avela che ? pachI sAgarabhramaNa zakita thaIne bolyo - koI eka paramavRddha Avela che. paNa bIjA koI kSamAzramaNane jANato nathI. pachI te kAlakAcAryane khamAve che, "micchAmi dukkaDa" ApIne kahe che - meM ApanI AzAtanA karI. pachI teNe pUchyuM - huM kevuM vyAkhyAna karuM chuM. kAlakAcAryae kahyuM - suMdara, paraMtu garva na kara. koNa jANe che, kone kayuM Agama che? pachI dhUli jJAtathI kardama piMDa vaDe daSTAMta Ape che. jema sAgarabhramaNa karyuM, tema (prajJA utkarSa karavo na joIe. te Arya kAlakapAse zakae AvIne nigoda jIvanuM svarUpa pUchela, AryarakSitanI mAphaka ja badhuM kahevuM A prajJAAnA sadabhAvane AzrIne udAharaNa kahyuM. tenA abhAve svayaM samajI levuM. have prajJAAnA jJAna vizeSa rUpavaMzI tenA vipakSarUpa ajJAnano parISaha kahe che. te paNa ajJAnAbhAva ane abhAva vaDe be bhede che, temAM bhAva pakSane AzrIne A kahe che * sUtra - 1, 2 huM vyartha jamanAdi sarasvaski sukhothI virakta thayo, ane susaMvaraNa karyuM. kemake dharma kalyANakArI che ke pApaka che, te huM jANato nathI... tapa ane upadhAnano svIkAra karuM chuM, pratijJA paNa pANuM chuM. e pramANe vicaravA chatAM mAruM hAsyatva to dUra thatuM nathI. - A pramANe muni ciMtana na kare.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 uttarAdhyayana mUlasaNa-saTIka sAnuvAda * vivecana - 91, 92 prayojanano abhAva te nirarthaka, temAMthI nivRtta thayo, zemAMthI mithunano bhAva ke karma, te maithuna - abrahmAthI, bIjA AzravothI virata hovA chatAM je maithunanuM utpAdana ahIM karyuM, te tenA ati gRddhi hetutAthI durasyAjya che. kemake kAma bhogone durasyAjya kahelAM che. iMdriya ane nodhaMdriyanA saMvaraNathI susaMvRtta thayo che. paNa huM sAkSAta jANato chuM nahIM ke A vastu svabhAva dharma lyANa - zubha che ke pApaka - tethI viparIta che. athavA dharma eTale AcAra, Dya - atyaMtanAtAthI mokSa tene ApaNe che arthAt prApe che. kalyANa - mukti hetune athavA pAka - narakAdi hetune. ahIM Azaya evo che ke je viratino kaMIpaNa artha siddha thato hoya to mane A ajJAna hota ja nahIM. kadAcita sAmAnya carcAthI phaLanI prApti na thAya, tethI kahe che - bhadra ke mahAbhaDha Adi tapa ane Agama upacAra rUpa AyaMbila Adi rUpa upadhAna svIkArIne vico. mAsikI Adi bhikSa pratimAne svIkArIne rahyo. A pramANe vizeSa carcA vaDe paNa rahyo, sAmAnya cayanI to vAta ja zuM karavI? e pramANe pratibaMdhapaNAthI aniyata vihAra karavA chatAM, chAdana kare te chakSa evA jJAnAvaraNAdi karmo dUra na thayA. e pramANe bhikSu na ciMtave. ajJAnanA abhAvanA pathamAM to samasta zAstrArthane jANyA pachI paNa abhimAnathI dhamadhamatA mAnasavALo na thAya. paraMtu "pUrva puruSasiMhonA vijJAna atizaya sAgarane pAra pAmelAne sAMbhaLIne vartamAna puruSo kaI rIte potAnA buddhi vaDe madane pAme ?" e pramANe bhAvanA bhAve..x. je ekane jANe che, te sarvane jANe che, je sarvane jANe che, te ekane jANe che evA Agama vacanathI chamastha evo huM ekapaNa dharmavastu svarUpane tatvathI jANato nathI. tethI sAkSAta bhAvasvabhAvane jaNAvatuM vijJAna nathI. x-x- tathA upadhAnAdi vaDe paNa upakramaNa hetutha upakrama karavAne azakyamAM chadma evA dAruNa vairImAM prakRSTa tape che, to mAre to ahaMkArano avasara ja kyAM che ? have AvRttithI pharI sUtradvArane AzrIne prakRta sUtropakSima ajJAnanA sadbhAvanuM udAharaNa kahe che. * nirbhakti - 1ra1 + vivecana - A niryuktine bhAvArtha saMpradAyathI jANavo kahIne vRttikAra kahe che - gaMgAkUle be bhAIo pravajita thaI sAdhu thayA. temAM eka bahuzruta hato, eka alpaSNuta hato. temAM je bahuzruta hato. tene ziSyo vaDe sUtrArtha nimitte samaya pasAra thatAM divasanA eka kSaNa vizrAma na maLato, rAtrinA paNa pratiSayanA zikSaNa AdithI uMghavA maLatuM na hatuM. je apazruta hato te sAdhu AkhI rAtri sUI raheto hato. koI divase te bahuzruta AcArya niMdrAvaDe khedita thaIne vicAre che ke aho! mAro bhAI punyavAna che, je sukhethI suve che, mArA maMdapunya che ke mane uMghavA maLatuM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21, 12 109 nathI. teNe jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM. te sthAnathI teNe AlocanA ane pratikramaNa na karyA. te kALamAse kALa karIne devaloka utpanna thayo. tyAMthI cyavIne A ja bharata kSetramAM AbhIranA ghera putrarUpe janmyo, moTo thatAM yuvAnImAM paraNyo, putrI janmI. te putrI atI rUpavatI hatI. te bhadrakanyA hatI. koI divase te pitA ane putrI bIjA AbhIronI sAthe ghInA gADAM bharIne nagaramAM vecavAne mATe nIkaLyA. te kanyA te gADAMnuM sArathIpaNuM karatI hatI, pachI te govALaputro teNInA rUpamAM Asakta thaIne teNInA gADAMnI najIka gADAM laI jaIne teNIne avalokatA hatA. tenAthI badhAM gADAM unmArge cAlI bhAMgavA lAgyA. tethI teNInuM nAma 'azakaTA' pADI dIdhuM. azakaTAnA pitAne 'azakaTAtAta' kahevA lAgyA. tyAre te azakaTAtAtane vairAgya utpanna thatAM, te kanyAne paraNAvIne gharanI badhI sArarUpa vastuo ApIne pote dIkSA lIdhI. azakaTAtAta muni uttaradhyayananA traNa sUtro sudhI bhaNyA. pachI ''akhaiya' adhyayanano uddezo karatI veLA pUrvanuM jJAnAvaraNa karma udayamAM AvyuM. be divaso be AyaMbila vaDe gayA. eka paNa zloka tene yAda raheto na hato, AcAryae kahyuM - A 'asaMkhyeya' adhyayana jyAM sudhI anujJAta na thAya tyAM sudhI jogamAM rahevuM. azakaTAtAte pUchyuM - A kevA prakArano yoga che ? AcAryae kahyuM - jyAM sudhI yoga cAle tyAM sudhI tamAre AyaMbila karavAnA. te bolyo - mAre anujJAnuM zuM kAma che ? e pramANe te divasathI AyaMbilanA AhAra vaDe bAra varSa paryanta 'asaMkhyaka' adhyayana bhaNyo, pUrvanuM karma khapAvI dIdhuM. A pramANe ajJAna parISahane sahana karavo joIe. pratipakSamAM bhaumadvAra che. temAM paNa A sUtra sUcita A udAharaNa che - * niyukti - 122 + vivecana . A niyuktinI vyAkhyA karIne vRttikArazrI teno bhAvArtha jaNAvavA mATe saMpradAyAnusAra kthAnakane jaNAve che . sthUlabhadra bahuzruta AcArca hatA. teno eka pUrvano (gRhasthapaNAno) mitra hato. sajJAtIya paNa hato. te AcArya vicaraNa karatAM te mitranA ghera gayA, tenI strIne pUchyuM ke - te phalANo kyAM gayo ? te strI bolI - vyApAra karavA gayA. tenuM ghara pahelAM samRddha hatuM. paNa pachIthI jIrNa - zIrNa thaI gayuM. tenA pUrvajoe eka staMbhanI nIce bhUmimAM dhana dATeluM hatuM. A vAta te AcArya, jJAna vaDe jANatA hatA. pachI teNe te staMbha sAme hAtha karIne kahyuM - ahIM A staMbhanA mULamAM ghaNuM ghaNuM dhana rahela che. ane mAro mitra ajJAnathI bhaTakI rahyo che. A vAta sthUlabhadra AcAryae saMketathI kahI, tethI loko evuM samajyA ke A bhagavat A gharane joIne, pUrve RddhisaMpanna hatuM, paNa hAla jIrNazIrNa che, te joIne anityatAnuM nirUpaNa karI rahyA che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 jyAre te mitra ghera Avyo, tyAre tenI patnIe batAvyuM ke sthUlabhadra AcArya padhArela hatA. teNe pUchayuM ke- sthUlabhadrae kaMI kahyuM? strI bolI - kaMI nahIM, mAtra A staMbhanI sAme hAtha dekhADIne bolyA ke - "A ahIM che, te tyAM bhaTake che" te mitra paMDita hato, te samajI gayo ke ahIM avazya kaMIka che. teNe khodavAnuM zarU karyuM. teTalAmAM teNe vividha prakAranA ranothI bharelo kaLaza joyo. A rIte temaNe jJAna parISahane sahana na karyo. bIjA sAdhuoe Ama karyuM na joIe. ahIM prajJA ane ajJAnanA bhAva ane abhAva vaDe sUtramAM parISahapaNAthI upavarNana che, niryuktimAM ajJAna parISahamAM te pramANe baMne udAharaNanuM upavarNana karyuM. anyatra paNa yathAsaMbhava jANavuM have ajJAnathI darzanamAM paNa saMzayavALo kyAreka thAya, tethI darzana parISahane kahe che - * sutra - 93, 14. "niro ja paraloka nathI, tAravInI zakti paNa nathI, athavA huM tau ThagAyo chuM" * e pramANe sAdhu hitAve nahIM. "pUrvakALamAM jina thayA hatA, vartamAnamAM che ane bhAvimAM thA" - onuM je kahe che, te jUTha bole che, e pramANe sAdhu vicAre nIM. * vivecana - 93, 94. janmAMtara nitye vidhamAna nathI. kemake zarIra bhUtacatuSkayukta che te ahIM ja paDI raheze, ane caitanya to bhUtadharmabhUtapaNAthI che. tenA sivAya pratyakSa to AtmA upalabhyamAna nathI. - tapo mAhAbhyarUpa, konI? tapasvInI. te AmazauSadhyAdi rUpa che, ityAdi - X-X-X. te paNa prApta thatI nathI. tethI Ama kahyuM che - athavA - vizeSa zuM kahevuM? huM to bhogathI paNa vaMcita thayo chuM. kemake - A mastakanuM muMDana, upavAsa Adi yAtanA rUpa dharma anuSThAnathI ThagAyo chuM. A pramANe anaMtara kahevAyelo bhikSu vicAre nahIM. je pUrve kahyuM ke- bhUtacatuTyAtmarUpa zarIrane janmAMtarano abhAva che, te asat che. kemake ame zarIte bIjA janmamAM javAnuM che. te pramANe kahela ja nathI. kemake tene tevA dharmatvathI AgaLano niSedha che. - tapasvIne baddhi nathI, te paNa vacanamAtra ja che. AtmaRddhinA abhAve anupalaMbha - aprApti hetu kahela che, te paNa svasaMbaMdhI che ke sarva saMbaMdhI ? temAM te AtmAnA abhAve svasaMbaMdhI anupalaMbha hetu nathI. kemake te svayaM "ghaTa' Adi vAta upalabhyamAna paNa che. jema dhaTa AdimAM rahela rUpAdi upalabdha che, tema AtmAmAM rahelA paNa jJAnasukhAdimAM kaMI mahatuM aMtara rahela nathI. azvasena vAcake kahyuM che - AtmapratyakSa A AtmA che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2293, 4 111 "A dRSTigocara nathI' tema paNa na kahevuM. e kathana ekAMta nathI, tethI ja kahyuM che ke - "je cakSu vaDe na dekhAya te badhuM na levuM tema nahIM'' anyathA caitanya paNa dRSTigocara nathI, tethI te paNa asattva thAya. tethI te svasaMvidita che, mATe sat kahevAya che. AtmA 5Na tevo hovAthI sat ja che. * x - vizeSa keTaluM kahevuM ? jema caitanya che, te svIkAryuM, tema AtmAne paNa jANavo. jema sva ke paramAM rahela jJAna, jJAna vaDe grahaNa karAya che. tema jJAtA svamAM ke paramAM rahelo hoya te paNa jJAna vaDe grahaNa karavo. vaLI huM chuM e pratyayathI pratiprANI potAnA AtmAne jANe che ane kevIne sarvAtmanA upalabdha hovAthI teno pratiSedha azakya che. e pramANe RddhinA abhAve sarva saMbaMdhI aprApti paNa asiddhi che. - 4 - 4 - 4 - dekhAya paNa che ke kyAreka koI divasa paganI dhULanA sparzAdithI rogano upazama Adi thAya che. tethI ahIM paNa kAlAMtare mahAvideha AdimAM sarvakALa RddhinA aMtara chatAM teno saMbhava anumata thayela che. - X - vaLI - huM bhogasukhathI vaMcita thayo, kemake zira ane tuMDanA muMDana, upavAsa Adi vaDe yAtanA rUpa dharmAnuSThAna che, te paNa vicAryA vinAnuM vacana che, bhogasukhonA duHkhAnuSaktatvathI tattvavedIe teno anAdeya karela che. -xx * vaiSayika sukha atRptikAMkSA zokAdi nimitta che. A asiddha nathI, kemake traNe kALamAM cathAyoga atRpti Adi pratyeka jIvane svasaMvidita paNe che. vaLI tapathI paNa yAtanArUpa paNe mana ane IMdriya yogonI hAni ja pratipAdana karelI che. - 4 - pachI temAM duHkharUpatA kaI rIte thAya ? zIramuMDanathI kaMIka pIDAtmaka rUpa hovA chatAM samIhita arthanA saMpAdakatvathI duHkhadAyakatA na thAya. jo ISTa arthanA prasAdhakapaNe svIkAre to tene kAyapIDArUpa paNAM chatAM duHkhadAyI na thAya. jema ratna vaNiO mArgamAM lAgato zrama Adi pIDAdAyI na thAya. tapa iSTArthano prasAdhaka che. tenI paNa asiddhatA nathI kemake te prazamahetu paNe che. agni tApanA prakarSathI jema tapanIya vizuddhi prakarSa thAya, tema prazama tAratamyathI parama AnaMda tAratamya anubhavAya che, te lokapratIta che. - tathA - - X - X - X + - jina - rAgAdinA jitanArA hatA, hAla jino vidhamAna che. Ane karmapravAda pUrvanA staramAM prAmRtathI uddharIne vastutaH sudharmAsvAmI vaDe jaMbusvAmI prati kahela che, AnA vaDe te kALe jinano saMbhava A rIte kahyo. athavA videha Adi kSetrAMtaranI apekSAthI A bhAvanA karavI. athavA vacana vyatyayathI jino thaze. te badhu ja mRyA che. jina astitvavAdI anaMtarokta nyAyathI kahe che, ema bhikSu na ciMtave. jinano sarvajJa adhikSepa - pratikSepa AdimAM pramANa upapannatAthI pratipAdana vaDe tenA upadeza mUlatvathI sarve Aloka - paralokanA vyavahAra che. A "ziSya Agamana dvAra'* kahyuM. temAM ''sthi jUnAM khare loe' e sUtra avayava sUcita udAharaNa kahe che -
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 uttarAdhyayana malasutra-saTIka anuvAda * niryukti * 1ra3 - vivecana A niyuktinI mAtra akSara gamanikA ApIne vRtikArazrI jaNAve che ke Ano bhAvArtha vRddha saMpradAyathI jANavo, te A pramANe che : vatsabhUmimAM Arya aSADha nAme AcArya hatA, te bahuzruta ane bahu pasviAsvALA hatA. te gacchamAM je sAdhu kALa kare tene nircAmaNA karAvatA, bhakta pratyAkhyAnAdi karAvatA. e rIte ghaNAMnI niyamiNA karAvI. koI divase eka AtmIya ziSyane ghaNAM ja AdarathI kahyuM ke - devalokathI AvIne mane darzana Apaje. paNa te vyAmi cittatvathI na Avyo. pachI AcAryane vicAra Avyo ke - meM dhaNAM kALa kaleza sahana karyo. - 1 - pachI te ziSyae devalokamAM rahIne upayoga mUkyo. teNe gurune svaliMga thakI pAchA jatAM joyA. tethI deve temanA mArgamAM gAma vikavyuM. narapekSaNa divya prabhAvathI vedatA nathI. pachI tene saMtarIne gAmanI bahAra vijanamAM - udhAnAmAM cha bALakone savaliMkArazI vibhUSita vikavya, jevI saMyamanI parIkSA thaI zakhe. te bALakone AyAryae joyA. AcAryane thayuM ke - jo huM bALakonA AbhuSaNo laI lau to sukhethI jIvanane pasAra karI zakIza. teNe eka pRthvI bALakane kahyuM - AbharaNa laI Ava. teNe kahyuM - bhagavad ! tyAM sudhI mAruM eka AkhyAnaka sAMbhaLo pachI Abhasso grahaNa karI leje. AcAryae kahyuM - sAMbhaLuM chuM. te bALaka bolyo - eka kuMbhAra hato, te mATI khodatAM kinAre AkrAMta co. te bolyo - * nakti - 14 + vivecana * jenA vaDe bhikSAmAM baline huM AvuM chuM, jenA mATe jJAtIjanone huM poSa chuM. te mArI bhUmine Akrame che, mane zaraNathI bhaya utpanna che. A niryuktino upanaya kahe che - coranA bhayathI huM Apane zaraNe Avela che. tame mane A pramANe lUMTazo to mane paNa zaraNathI ja bhaya utpanna thaze. A pramANe AgaLa paNa upanayanI bhAvanA karavI. AcAryae kahyuM- A atipaMDitavAdika che, tenA AbharaNone grahaNa karIne pAtramAM bharyA pRthvIkAyika kahyo. have bIjI aplAya kahe che - te paNa AkhyAnaka kahe che. jemake - eka tAlAcara kathAkathaka "pATala' nAme hato. te koI divase gaMgAne utaratA uparanI varSanA jaLathI harAyo. tene joIne loko A pramANe kahe che - * nirati * 1rapa + vicana - bahuzruta, vividha kathAne kahenAra, pATala nAmano kathAkAra gaMgAmAM vahe che. he udyamAnaka ! tAruM lyANa thAo. tyAM sudhI, jyAM sudhI dUra na laI jAya. ati alpa sUkta * subhASita che. te bolyo -
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 293, 9 113 : * niryukti - 126 + vivecana - je jaLavaDe bIjo utpanna thAya che, jenA vaDe kheDUto jIve che - prANa dhAraNa kare che, tenA maLe vipatti pAmIne huM maryo. janmanArane zaraNathI ja bhaya che. tenA paNa AmaraNo AcArya te pramANe ja grahaNa karyA. A apakAya kahyo. have trIjA teukAyane kahe che. te pramANe te AkhyAna kahe che - eka tApasanI jhuMpaDI agni vaDe baLI gaI. pachI te kahe che - * niryukti - 17 + vivecana : jene huM be ane divase madha ane ghI vaDe prasanna karuM chuM. te agni vaDe ja mAro tApasa Azrama baLI gayo. mane zaraNathI ja bhaya thayo che. athavA * * nikti - 128 + vivecana - meM vyAghanA bhayathI DarIne meM agninuM zaraNa karyuM. tenAthI mAruM zarIra baLI gayuM. mane zaraNathI ja bhaya thayo. tenA ghareNA paNa AcAryae te pramANe ja grahaNa karyA. teukAyakumAra kahyo. have cotho vAyukAyakumAra kahe che - te paNa pUrvavatu AkhyAnaka kahe che - jema eka yuvAna ghana nicita zarIrI hato, te pachIthI vAyu vaDe grahaNa karAyo. anya e kahyuM : * virakti - 129 + vivecana - laMghana - kudIne javuM, plavana - doDavuM, temAM samartha, pUrve thaIne have kaI rIte hAthamAM daMDa laIne jAya che, he vayasya ! A kevI vyAdhi che ? * nirNakti - 130 + vivecana - jayeSTha ane aSADha mAsamAM je zubha zaityAdi guNayukatapaNAthI zobhana vAyu vAya che, tenA vaDe mArA aMga bhAMge che, tenA medhonnatinA saMbhavapaNAthI vAta prakopa Adi jANavA. e pramANe mane zaraNathI ja bhaya thayo. dhamarditAne ja zaraNathI bhaya che. * athavA - * nikti - 131 + vivecana - je vAyu vaDe sattvo jIve che, aparimita vAyunA virodhamAM mArA aMgo bhAMgI gayA, mane zaraNathI ja bhaya utpanna thayo che. tenA paNa AbharaNo AcAryae pUrvavat grahaNa karyA. A vAyukArakumAra kahyo. have pAMcamo vanaspatikAyika, te pUrvavata ja AkhyAnaka kahe che - jemake - eka vRkSa upara keTalAMka pakSIono AvAsa hato. temanA apatyo thayA, pachI vRkSanA abhyAsathI velaDIo utrita thaI. vRkSane vIMTaLAIne upara vilagna thaI. vallIne AdhAre sarSa vIMTaLAIne te apatyone khAI gayo. pachI bAkInA kahe che : Jain V i nternational
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 uttarAdhyayana malasaba-saTIka anuvAda * niyukti - 13ra + vivecana - jyAM sudhI vasyA, tyAM sudhI sukhethI vasyA. kyAM ? nirupadrava evA vRkSa upara. ahIM mUlamAMthI ja velaDIo udbhavI, tethI vRkSathI ja tattvatA bhaya thayo. te ukita rItithI zaraNa hatuM. te rIte zaraNathI ja bhaya thayo. tenA AbharaNo paNa AyAryoe te pramANe ja grahaNa karyA. A vanaspatikAya kahyo. have chaThThI kumAra te trasakAya, tene kahe che. te paNa pUrvavatu AkhyAnaka kahe che. jemake - koI nagara parasainya vaDe rUMdhAyuM. tyAM bAhirikAmAM mAtaMgo hatA, teo avyaMtaro vaDe bahAra kaDhAyA, bahAra parasainya vaDe grahaNa karAyA, pachI koI bIjAe paNa kahela che ke - * niyukti - 133 + vivecana - nagaranI madacce rahelA te atyaMtaravastI, pasainya vaDe trasta - kSobhita thayA. AmanA vaDe anna Adino kSaya na thAya, te mATe bahAra kaDhAyA. bahAra parasainyanA loko upadrava karatA hatA. x x. je kAraNe zaraNathI bhaya thayo. Apane nagara ja zaraNa che, tenAthI ja bhaya thayo. * athavA * egra nagaramAM svayaM ja rAjA cora hato ane purohita bhaMDaka hato. tethI baMne paNa vicaratA hatA. pachI loko anyonya kahetA hatA ke : 0 kiraNaji - 13 + vivecana - jyAM rAjA svayaM cora hoya ane potAnA nagarane luMTato hoya. tyAMno purohita bhaMDaka hoya, dizAne bhAMgato hoya. he nAgarako ! zaraNathI ja bhaya janmyo. A pramANe zlokArdha kahyo. athavA eka brAhmaNanI putrI hatI. teNI yauvanane pAmI. te ghaNI ja rUpavatI ane darzanIya hatI. te brAhmaNa teNIne joIne Asakta thayo. teNIne kAraNe ghaNo ja durbaLa thaI gayo. brAhmaNIe pUchayuM, ghaNuM dabANa karatAM brAhmaNe kahyuM, brAhmaNI bolI - avRti na karazo. huM evuM kaMIka karIza, jethI koIka prayojanathI saMpatti thaze. pachI putrIne kahyuM - amArI kanyAne pahelA yakSa bhogave che, pachI varane apAya che tethI tane kRSaNapakSanI caudaze yakSa tArI icchA karaze. te vimAnasa na thaIza. tuM tyAM udhota na pharatI. te kanyAe paNa yakSanA phatahalathI dIvAne zarAvalAthI DhAMkIne laI gaI. te Avyo. teNIne bhogavIne rAtrinA thAkIne sUI gayo. ANe kautukathI zarAvatuM khaseDyuM. tyAM teNe pitAne joyA. te kanyAe jANyuM ke - je thavAnuM hoya te ja thAya. have huM icchApUrvaka bhoga bhogavIza. pachI te baMne ratithI thAkI gayA. sUrya ugavA chatAM jAgyA nahIM. tyArapachI brAhmaNI mAgadhikAne bhaNe che - bole che. * niryukti * 135 + vivecana - turaMtano ugelo sUryamAM, zo abhiprAya che ? pahelA udita thayela sUryamAM,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23, 64 115 caityasupe rahela kAgaDA, bhiMta upara rahela Atapa, he sakhI ! loko nidrAno tyAga karatA nathI. Ama kahIne potAnuM duHkhitapaNuM pragaTa kare che. te brAhmaNI paNa patinA virahathI duHkhita thaI. sAtrimAM niMdrAne na pAmI, e pramANe mAgadhikA * artha che. pachI teNIne te putrI sAMbhaLIne mAgadhikAne prati bhaNe che te A pramANe " * nirNakti - 136 + vivecana : tame ja he mAtA | zikSA samaye kahetA hatA ke- vimanaska thatI nahIM. vimukha thatAM cakSa Avyo. yakSAhataka kharekhara pitA hatA. have anya tAtanI zodha kara, e mAgadhikA artha che. pachI te brAhANI A pramANe kahe che - * nikti - 13 + vivecana * je kanyAne nava mAsa kukSimAM dhAraNa karI, jeNInA maLa ane mUtranuM mardana karyuM (maLa-mUtra cuMthyA) te putrIe ja mArA patine harI lIdho. e hetuthI ja corI lIdho. zaraNa ja azaraNa thayuM, mane apakArI thayA. - athavA - eka brAhANe taLAva khodAvyuM, tyAM ja pALInA dezAbhAge devakula ane ArAma taiyAra karAvyA. tyAM teNe yajJa zarU karyo. jyAM bakarIne mArI naMkhAya che. anya koI divase te brAhmaNa mRtyu pAmyo ane bakarArUpe janmyo. te bakarAne te brAhANanA potAnA putro vaDe ja grahaNa karAyo. te ja taLAvamAM yajJamAM mAravAne mATe laI javAyo. laI javAtA evA tene jAti smaraNa jJAna thayuM. potAnI bhASAmAM te bakaro beMbeM karato, pote ja vicAre che ke je mArA vaDe ja meM pravartAvyo e pramANe vilApa karatAM bakarAne koI eka atizayAnI sAdhue joyo. te sAdhu A pramANe bolyA - * niryukita - 138 + vivecana : svayaM ja vRkSone tame ropyA. pote ja taLAva khodAvyuM. prAciMtanA prANanI upara devo vaDe devAyogyanI yAcanA karI. tenA vaDe avasara prApta thayo. te ja upayocita labdhaka tuM che. to pachI he bakarA ! have tuM zA mATe beM-beM karyA kare che ? AraTe che. e mAgadhikAno artha che. tyAra pachI te bakaro, sAdhunA kathanane sAMbhaLIne mauna thaIne rahyo. te brAhmaNa putroe vicAryuM ke - A dhvajita vaDe evuM zuM bolAyuM ke - jenAthI A bakaro mauna thaIne rahelo che. tyAra pachI teNe te tapasvI sAdhune pUchayuM - bhagavana! A bakaro ApanA vaDe kaMIka kahevAtA ja mauna kema thaI gayo ? sAdhue tene kahyuM ke - A ja tAro pitA che, kaI rIte jANavuM? ke jethI mane paNa khabara paDe. te bakarAe pUrvabhavamAM putranI sAthe nidhAna dATela, tyAM jaIne baMne pagavaDe khaTu kha karavA lAgyo. tenAthI brAhANa putrae jANIne bakarAne mukta karyo.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUvatra-saTIka anuvAda/1 sAdhunI samIpe dharma sAMbhaLIne bhakta pratyAkhyAna karI svarge gayo. e pramANe teNe zaraNa' ema samajIne taLAvanA bagIcAmAM yajJa pravartAvyo. te ja azaraNa thayo. 116 ahIM AvA prakAre ahIM samavatAra che - e pramANe ame ApanA zaraNamAM AvyA. manuSya / jAtine prasanA smaraNArthe A traNa udAharaNa tiryak jAtinA vicAravA. AyAryae te pramANe ja tenA paNa AbharaNo grahaNa karyA ane jaldIthI javAne mATe mArga upara cAlyA. tyAM teNe mArgamAM alaMkArothI udbhaTa evI sAdhvIne joIne, AcAryae teNIne kahyuM - 139 + viSeyana * niyukti he aMjitAkSi ! tAre be kaTaka che, tAre be kuMDala che, teM tilaka paNa karela che, he pravacananI uDDAha karanArI ! duSTa zikSitA ! tuM ahIM kyAMthI Avela che ? te mAgadhikArya che. - darzana parIkSArthe sAdhvInI vikurvaNA karI, teNI A pramANe bolI - * niryukti 104, 141 + vivecana * - sarasavanA dANA samAna bIjAnA chidrone jue che ! paNa potAnA bilva phaLa jeTalAM moTAM doSone jANavA chatAM jotAM nathI, ta - tame zramaNa che, saMyata che, bahiSkRttithI brahmacArI ane DhephA tathA suvarNa samavRttika cho. paNa tamArA pAtramAM zuM che? e pramANe teNI vaDe AcAryanI nirbhartyanA karAI, tema chatAM AgaLa jAya che. mArgamAM lazkarane AvatuM joyuM. daMDika tyAM gayo, hAthInA skaMdha uparathI utarIne vaMdanA karI, bhagavan ! parama maMgala che, ke mArA vaDe sAdhunuM darzana thayuM. mArA upara anugraha karo. prAsuka ane eSaNIya modaka Adine grahaNa karo, - - AcArya te levA icchatA na hatA, kyAMka pAtramAM rahela AbharaNo na joI jAya. te daMDike pAtra chInavIne laI lIdhuM. lADavA mUkavA gayA, tyAM AbharaNo joyAM, tenA vaDe AcAryano tiraskAra karAyo. pharI paNa teNe AcAryane saMbodhita karyA ke Apane vipariNAmita thavuM yogya nathI. ityAdi - x - x ", pachI divya devarUpa karIne gayo. AcAryae pahelAM darzana parISaha sahana na karelo, pachI karyo. ema badhAM sAdhue darzana parISaha sahana karavo. - 4 - x - 4 - 4 - sudhA AdithI atyaMta pIDitane ja parISaha na karavAnuM kahyuM. te maMdasattvane kaMIka azraddhAnathI samyakatvathI vicalitapaNe paNa saMbhave che, tene daiDhikaraNa karavA deSTAMtanuM arthathI abhidhAna sUtra - sparzaka che, te vyakta ja - 4 - 4 - have upasaMhAra kahe che che. . sUtra bhagavaMta mahAvIre A badhAM parISaho purUpela che. te jANIne sAdhu kyAMya koIpaNa parISahathI parAjita na thAya. tema huM kahuM chuM. <<
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 295 * vivecena - 5 anaMtarokta sudhA Adi bAvIza parISaho kAyapa gotrIya bhagavaMta mahAvare prarUpelA che. je ukta nyAyathI jANIne sAdhu parAjita na thAya. saMyamathI patIta na thAya. bAvIzamAM koIpaNa durjeya parISahathI koIpaNa deza ke kALamAM bAdhita na thAya. tema sudhamasviAmIe bhUsvAmIne kahyuM. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 2 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa - x x- 1 - -
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda hae adhyayana - 3 - "cAturaMgIya" che. parISaha adhyayana kahyuM. have "caturaMgIya' adhyayanano AraMbha karIe chIe. tenA saMbaMdha A pramANe - anaMtara adhyayanamAM parISaha kahyuM. te kyAM AlaMbanane AgaLa karIne karavA, evo prazna saMbhave che, temAM mAnuSatva Adi cAra aMganuM durlabhatva che, tenA AlaMbana vaDe kahevA. A saMbaMdhathI AvelA A adhyayananA cAra anuyoga dvArA varNavavA joIe. te nAma niSpanna nikSepa sudhI kahevA. temAM caturaMgIca e dvipada nAma che, temAM cAra ane aMga be zabdono nikSepa karavo joIe. eka vinA cAra na Ave, tethI aikano nikSepa kasvo joIe, tema mAnInI niyuktikAra kahe che - * likti - 14ra + vivecana - ahIM eka zabdano ekama nirdeza chatAM prakAMtapaNAthI sarvatra saMbaMdha joDavo, tethI nAkaka, sthApanaiphaka, karthekaka, mAtRkapadekaka, saMgraakaka, paryavekaka, bhAvaikaka e sAta aikaka thayA. tathA zabdanI bAkInAnuM paNa nirUpacAra vRttipaNAthI tulyatva kahe che. AnI vyAkhyA dazavaikAlikanI niryukti karatAM kahevAyela ja che. sthAna khAlI na rAkhavA kaMIka kahe che - (1) nAmaikaka - jenuM aikka evuM nAma che. (2) sthApanaikaka - pustaka AdimAM racela ekano aMka. (3) vaikaka - sacitta Adi traNa bhede che, temAM sacita ekka te puruSAdi, acitta te phalakAdi, mizra ne vastrAdi vibhUSita puruSAdi. (4) mAtRkApaEkaka - te "ukhajoIvA, vigame IvA, ghuve IvA" je anyatra vivakSita che athavA e kArAdi akSararUpa mAtRkAnA ekatara A kArAdi levA. (5) saMgraekaka . jenA vaDe eka dhvanithI ghaNAMno saMgraha thAya, jema ke jAtinI pradhAnatAthI "ghauM." (6) payarthikaka - zivakAdi ekaka paryAya, (3) bhAkaka- dAyikAdi bhAvomAMno koIpaNa eka bhAva. * - * have "catuSka' no nikSepa kahe che * niyukti : 143 + vivecana * nAma ane sthApanA gauNa che. dravyamAM sacita, acita, mizra dravyanI cAra saMkhyApaNAthI vivakSA. kSetramAM cAra saMkhyAthI paricchinna AkAza pradezo, jemAM cAra vicArAya che. kALamAM cAra samaya ke AvalikA Adi kALabhedo. gaNanAmAM cAra - eka, be, traNa, cAra ityAdi. bhAvamAM "cAra' mAnuSatva Adi oLakhAvAtA bhAvo. AnI vacce konAthI adhikAra che ? gaNanA saMkhyAno ahIM adhikAra che. - xtenA vaDe ja kahevAnAra aMgonA gaNanA paNAthI temanI ja upayogItAthI kahela che. have aMga nikSepa kahe che. niyam - 14 vivecana - nAmAMga, sthApanAMga, dravyAMga, bhAvAMga. A cAra aMganA nikSepa thAya che, tema
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhya. 3 bhUmikA saMkSepamAM kahyuM. tema nAma ane sthApanA prasiddha hovAthI have dravyAMgane kahe che - * niyukti - 14pa + vivecana - gaMdhAMga, auSadhAMga, madhAMga, mAtodhAMga, zarIrAMga, yuddhAMga. e cha prakAre dravyAMga kahela che. A gaMdhAMgAdimAM pratyekamAM paNa anekavidha thAya che tema jANavuM. A gAthAno akSarArtha kaho. bhAvanArthane have kramaza kahevAne "gaMdhAMganuM pratipAdana karatAM kahe che * likti * 146 148 + vivecana - temAM jamadagnijaTA- vAlaka, hareNukA - priyaMgu, zabaranivasanapha- tamAla patra, sapiTiNaya - pittakA dhyAmaka nAmaka gaMdha dravya, tenI sAthe. vRkSanI bAhya tvacA cAtutakAMga pratItI ja che. mallikA jAti, tenAthI vAsita anaMtarokta dravyamana. koTimUlyArTa thAya che, te mahAItA kahI. tathA osIra, lera-vAlaka, pala, devadAru, karma, zatapuSyanA bhAge, tamAlapatranA bhAga te palikAmAtra jaNAvyA. AnuM mahAgya kahe che - A snAna, vilepana, paTavAsamAM mahattvanuM che. caMDaudhotanI putrI vAsavadattA e vINA vatsa rAjA udayanane A gaMdhathI citta harela hatuM. - x-x- halve auSadhAMga kahe che. * niyukti - 149, 150 + vivecana - piMDadAru ane haLadara, iMdrayava, trikaTraka tenA aMgo - suMTha, pipara, mariya dravyo che. Addha, bilvamUla, e udaka aSTama jenA che te tathA vaTikA. AnuM phaLa kahe che - khaMjavALa Adine haNe che, ardhaziro roga ke samasta ziro vyathA, vividha prakAranA javara, uMdasa Adi vaDe phasAyela ityAdine haNe che - have madhAMgane kahe che - * niti - 15 + vivecana - soLa drAkSanA bhAgo, cAra bhAgaghAtakIpuSya viSayaka, ATakka irasa viSayamAM, ahIM - kayA pramANathI ? te jaNAve chebe asatinI eka pasali ityAdi rUpathI madirAnuM kAraNa thAya che te madhAMga. have Atodha-aMga kahe che - * nikti * 15ra + vivecana - eka ja mukuMda vAjiMtra vizeSa gaMbhIra svarasvAdithI sUryanA kAritvathI sUrya che. AnA vaDe aviziSTa mAtodhogatva ja kahe che. zuM A eka ja mukuMdA tUrya che ? sopaskAratvathI jema eka ja abhimAranA vRkSa viroSanuM kASTha abhidAruka kahevAya che kemake te vizeSathI agninuM janaka che athavA jema eka zAbhalIpuSpa baddha AmoDaka hoya che. AmoDaka eTale puSya ubhinna vAlabaMdha vizeSa - - x* have zarIrAMga kahe che * niti - 153 vivecana : zira - mastaka, ura- chAtI, udara, pITha, baMne bAhu ane ur A ATha aMgo
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 uttarAdhyayana malasukha-saTIka anuvAda che. - x- ATalAM ja aMgo che. bAkInA nakhAdi te aMgopAMga che. upalakSaNatvathI upAMga eTale kAna Adi che. kahyuM che ke, kAna, nAka, AMkha, jaMghA, hAtha, paga, nakha, keza, zmazna, AMgaLI, hoTha te aMgopAMga che. have yuddhAMga kahe che. * niti - 15 + vivecana cAna - hAthI Adi, tenA hovA chatAM zatruno parAjaya karavo zakya na bane, tethI AvaraNa - kavaca Adi, AvaraNa hoya paNa praharaNa - zastra vinA zuM karI zake? tethI praharaNa - khaga Adi lIdhA. A cAnAvaraNa praharaNa hovA chatAM jo yuddhamAM kuzalatva na hoya to cAnAdi zuM kAmanA? tethI saMgrAmamAM prAvINya joIe, A badhAM vinA zatruno jaya na thaI zake. have nIti hovA chatAM dakSatvane AdhIna ya che, tethI dakSackahyuM. dakSata hovA chatAM temAM nirvyavasAyathI jayakaI rIte thAya? tethI vyavasAya * pravRtti, temAM paNa je zarIranuM ahIna aMgata na hoya to janma thAya. tethI zarIra ati paripUrNa aMga, temAM paNa Arogya ja jayane lAve. tethI arorA kahyuM. tethI A badhAMne samudita paNe yuddhanA aMgapaNe kahyAM che have bhAvAMga kahe che - * niryukti - 1papa + vivecanA - bhAvAMga paNa be bhede che - kRtAMga ane noRtAMga temAM RtAMga bAra bhede cheAcAra, Adi. AnI bhAvAMganA kSAyopathamika bhAva aMtargatapaNA thakI che. kahyuM che ke. kSAyopathamika bhAvamAM zrutajJAna bAra aMga rUpe thAya che. nodhRtAMga cAra prakAre che. ahIMno zabda sarva niSedhArthapaNe hovAthI azrutAMga. A pramANe gAthArtha kahyo. have A ja kahe che. * virakti * 156 + vivecana - manuSyatva, AnA pahelAM upAsathI Ano bhAva ja zeSa aMganA bhAvathI che. dharmati - ahaMtu praNita dharmane sAMbhaLavo. "zraddhA'- dharmakaraNano abhilASa, tapa - anazana Adi, tenAthI pradhAna saMyama - pAMca AzrayanA viramaNa AdithI tapa saMyama. tethI tapa ane saMyama, temAM vIrya - vItarAyanA kSayopazamathI utpanna zakti. - xATalA bhAva aMgo che. nizcitapaNe saMsAramAM durlabha che. A na kahevA chatAM badhe ja vicAravuM. ahIM dravyAMgamAM zarIrAMga ane bhAvAMgamAM saMyama pradhAna che, tenA ekArdikane kahe che - * niryukti - 150, 158 + vivecana - aMga, dazabhAga, bheda, avayava, asakala cUrNa, khaMDa, deza, pradeza, parva, zAkhA, paTala, paryavakhila e badhAMne sthavize paryAyavAcI kahe che. vyAkhyAnika to avizeSathI A aMga paryAyo che. tathA dazabhAga te dazAbhAga, e pramANe bhinna ja paryAyo che tema kahe che. - x x. saMyamanA paryAyone kahe che - dayA, saMyama, lajjA, jugupsA, chalanA ahIM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adhya. 3 bhUmikA 121 iti zabda svarUpa parAmarzaka paryanta yojAya che. titikSA ane ahiMsA ane hI, e ekAWka - abhinna abhidheya pado che. A payayanuM abhidhAna vividha dezanA ziSyonA anugrahane mATe che. kSetrAdi durlabhatva upalakSaNa ahIM manuSyatvAdi durlabhatva abhidhAna e abhiprAyathI kahe che - * niryukti - 159 + vivaeNcana * manuSya bhAva, AryakSetra, mAtR samutthA jAti, pitR samutya kuLa, anyUnAMgatA te rUpa, rogano abhAva te Arogya, AyuSya, paraloka praviNA - buddhi, dharmasaMbaddha - zravaNa, tenuM avadhAraNa te avagraha athavA zravaNa eTalai tapasvI. teno avagraha, te zravaNAgraha. zraddhA ane saMyamapUrvavatu. A badhAM lokamAM durlabha che. pUrve cArane durlabhatva kahela che. ahIM mAnuSatva, kSetrAdithI AyuSya paryanta upalakSaNathI kahyuM. zravaNa te buddhino avagraha che. pharIthI mAnuSatvAdinuM ahIM abhidhAna viziSTa kSetrAdi yuktone ja A muktinA aMgatva rUpe jaNAvavA mATe che. keTalAMka A sthAne Avo pATha kahe che - iMdricalabdhi, nirvatanA, payAmi, nirU5hata, kalyANa, dhANa, Arogya, zraddhA, grAhaka, upayoga, temAM diyaladhi eTale paMcejiyanI prApti, nirvanA- iMdriyonI ja niSAdanA, yati- samarata patipaNuM, nirUpaNa - upahata paNAno abhAva, te garbhasthane kumbhatva Adi vaDe utpanna thayela tti AdithI che. sema- dezasauthya, daET- subhikSakevaibhava, Arogya - nIrogatA, zraddhA - uktarUpa, grAhaka zikhavanAra gura, upayoga - svAdhyAyAdimAM upayuktatA, artha - dharma viSayamAM arthatva. ATalA durlabha jANavA. ahIM je pharI zraddhAnuM grahaNa karyuM te tenA mUlapaNAthI saMpUrNa kalyANanuM tenuM durlabhatarata jaNAvavAne mATe che. je kahyuM ke - "manuSyAdi bhAvAMgo durlabha che." temAM manuSyAMganA durlabhatvanA samarthanane mATe dAMto kahe che - * niryukti * 160 + vivecana - collaga, pAsA, dhAnya, dhuta, rana, svapra, cakra, carma, yuga ane paramANu A daza daSTAMte manuSyanI sinI durlabhatA kahe che - (1) collaga - paripATI bhojana, (2) pAzaka - pAsA, (3) samiNa - di ukta daza daSTAMta jANavA. vistArathI jANavAne vRddha saMpradAyathI A pramANe jANavuM. (te A krame che...). (1) colaga - brahmadattanI sAthe eka kApeTika joDAyelo. te ghaNI ApattimAM ane avasthAmAM sarvatra sahAyaka rahyo. brahAdattane rAjya prApta thayuM. bAra varSIya abhiSeka cAlu thayo. temAM kApeTikane Azraya paNa prama na thayo. tethI teNe AnA vaDe upAya vicAryo jeDAne bAMdhIne dhvajavAhaka sAthe te doDyo. rAjAe te kapaTIkane joyo. nIce utarIne tene AlIMgyo. bIjA kahe che - teNe dvArapAlane bhajavA vaDe bAra varSe
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 uttarAdhyayana mUlaba-saTIka anuvAda/1 rAjAe joyo. tyAre rAjAe tene joIne sabrAMta thaIne pUchyuM- A bicAro mArA sukha - duHkhamAM sahAyaka hato. have huM AnI AjIvikA karI dauM. rAjAe pUchyuM- tane zuM ApuM? ekAuTika bolyo- mane tame ghera ghera karabhojana Apo, jyAre AkhA bhAratamAM bhojana thaI jAya, tyAre pharI paNa tamArA gherathI AraMbhIne bhojana karIza. rAjAe pharI pUchyuM- tAruM ATalAmAM zuM thaze? huM tane eka deza ApI dauM. tenAthI sukhapUrvaka tuM chatrachAyA vaDe hAthI upara besIne badhe pharIza. kaTika bolyo - mAre ATalA AkunathI zuM prayojana ? tyAre brahamadane tene karabhojana ApyuM. pachI pahelA divase te rAjAne ghera jaI jamyo. rAjAe tene be dInAra bheTa ApI. e pramANe paripATIthI susajja rAjakuLomAM batrIsa hajAra rAjAoe tevA atizaya vaDe bhojana karAvyuM. te nagaramAM aneka kulakoTi hatA. te nagarano kyAre aMta karaze ? tyAra pachI gAmono, pAchI AkhA bhAratakSetrano paripATI kama kyAre pUro thAya? kadAca teno aMta Ave paNa kharo. paraMtu eka vakhata manuSyathI bhraSTa thAya to pharI mAnuSyatva na pAme. (2) pAzaka - cANakya pAse suvarNa na hatuM. tyAre kyA upAyathI suvarNane meLavavuM. tyAre teNe caMpAzaka karyA. koI kahe che varadAna maLyuM pachI eka dakSa puruSane zIkhavyuM. dInArano thALa bharyo. te bole che. je koI mane jItaze. tyAre tene A thALo ApI daIza. jo huM jItI jAuM to tamAre mane mAtra eka dInAra ApavI. te icchA pramANe yaMtramAM pAsA pADato hato. tethI tene jItavo zakya na hato. jema te jItAto na hato, e pramANe mAnuSyalAbha paNa prApta thavo duSkara che. kadAca koI tene jItI paNa jAya, paraMtu manuSyapaNAthI bhraSTa thayA pachI pharI mAnuSyatva na pAme. (3) zarm - bharatakSetramAM jeTalAM dhAnyo che, te badhAM dhAnyone bhegA karI devAmAM Ave. ahIM prastha sarasavamAM nAMkhI de. te badhAMnuM mizraNa karAya. pachI koI eka vRddhA - sthavirA sUpaDAmAM laIne te dhAnyone pRthapha kare, pharI paNa prasthaka vaDe pUrita karAya. to kadAca devanI kRpAthI tene chUTA pADI paNa zakAya. paraMtu jo mAnuSyatva cAlI jAya to tene pUrI na zakAya. (4) dhruta - jema koI eka rAjA hato. tenI sabhA 108 staMbhonI upara saMniviSTa - rahelI hatI. jyAM AsthAnikA - sabhA karato. eka eka staMbhane 108 khUNA hatAM. te rAjAno putra rAjyano AkAMkSI thaI vicAre che. A rAjA sthavira - vRddha thayo che, tene mArIne rAjyane grahaNa kare che. koI rIte amAtyAe te vAta jANI, teNe rAjAne kahyuM. pachI rAjAe tenA putrane kahyuM - amAra vaMzamAM je sahana na karI zake te jugAra rame che. je jItI jAya, tene je jIte che, tene rAjaya apAya che. have jItavuM kaI rIte ? tArA mATe eka upAya che. je tuM A 108 stabenA ekaika khUNAne 108 vakhata jIte to A rAjya tAruM che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 ja nAma rAdhya. 3 bhUmikA kadAca devanI sahAyathI te dhutamAM jItI paNa jAya, paraMtu jo mAnuSyatvathI eka vakhata bhraSTa thAya to pharI te pAmavuM muzkela che. (5) ra4 - eka vaNika vRddha hato. tenI pAse ratno hatA. temAM bIja vaNiko koTipatAkA dhajAne urdhva rAkhatA hatA. paNa te ratnAvasipha dhajAne urdhva sakhato na hato. tenA putrae sthavirane mokalIne te ranone videzI vaNikanA hAthe veMcI dIdhA. temanA manamAM hatuM ke, ApaNe paNa koTIpatAkAne urdhva karIne rahIzuM. te vaNipha paNa pArasakulanI cotarapha pharIne pAcho AvI gayo. teNe sAMbhaLyuM ke, tenA putroe ratno veMcI dIdhA. temano tiraskAra karIne kahyuM jaldIthI te ratno pAchA laI Avo. tyAre te badhAM putroe bhaTakavAnuM zarU karyuM. zuM teo badhAM rastone ekaThAM karI zake kharAM? kadAca devanA prabhAvathI ekaThAM karI paNa de. paraMtu gumAvelo mAnavabhava pharI na maLe. (6) svapra - eka kArpeTike - brAhmaNe pramAM caMdrane gaLI lIdho. teNe bIjA kapATikone kahyuM - teo bolyA ke tene saMpUrNa caMdramaMDala samAna karI (pUraNapoLI) prApta thaze. bIjA koIe paNa AvuM ja svapra joyuM. te snAna karIne, hAthamAM puSpa ane phaLa laIne prapAThaka pAse gayo, tene svapnanI vAta karI. te svaprapAThake kahyuM- tuM rAjA thaIza. te divasa pachI sAtame divase tyAMno rajAayubika mRtyu pAmyo. caMdranA svamavALo thAkIne sUto hato. teTalAmAM azvae AvIne tene adhivAsita karyo. tyAre teNe azvane pradakSiNA karIne, tenI upara besI gayo. e pramANe te rAjA thaI gayo. tyAre pelA kaTike te sAMbhaLyuM. teNe paNa AvuM ja svadhya joyela hatuM. te Adeza phaLathI rAjA thayo. kApeTika vicAre che - huM jyAM gorasa che tyAM jAuM. te pIne sUI jaIza. pharI mane Avaze. zuM tema bane kharuM? kadAca daiva yoga bane paNa kharuM. paNa manuSyatva pharI na pAme. () cakra -iMdrapura nAme nagara hatuM. tyAM iMdradatta nAme rAjA hato. tene iSTa evI zreNI rANIonA bAvIza putro hatA. bIjA koI kahe che - eka ja rANInA putro hatA. te rAjAne prANa samAna hatA. bIjI eka amAtyaputrI hatI. teNI paraNAvavA yogya hatI. anya koI divasa kyAreka Rtu nAnA thaIne rahelI hatI. rAjAe teNIne joIne pUchyuM ke- A konI kanyA che? amAtyae kahyuM ke- A tamArI saNI che. tyAre rAjA teNInI sAthe eka rAtri rahyo. teNI RtusnAtA hatI, teNIne garbha rahyo. te amAtyaputrIe te vAta amAtyane karI. amAtyae kaheluM ke jyAre tane garbha utpanna thAya tyAre mane kaheje. teNIe je divase je muharta rAjA sAthe bhoga bhogavelA, te badhu patramAM lakhI dIdhuM. amAtya te patra gopavIne rAkhe che, nava mAsa jatAM tene putra janmyo. te divase tenA dAsaceTa paNa jamyA. te A pramANe - agnika, parvata, bAhula, sAgara. amAtya tenA dauhitrane yogya vaye lAcArya pAse laI gayo. lekha Adi gaNita
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ varasa uttarAdhyAna mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 pradhAna badhI kaLA teNe grahaNa karI. jyAre te AcArya pAse kalA grahaNa karatA hatA, tyAre sahajAta dAsaceTo jhadhaDatA, vyAkuLatA utpanna karatA ityAdi kAraNe teo na bhaNyA, na phaLA zIkhyA. bIjA bAvIze kumAre jyAre kaLA zIkhatA hatA tyAre AcAryane phaTakAratA ane avacano kahetA hatA. jyAre te AcArya te badhAMne zikSA karatA, tyAre te kumAro jaIne mAtAnI pAse pharIyAda karatA hatA. tyAre te mAtAo AcAryane khIjAtI ke kema mAro cho ? zuM putrajanma sulabha che ? e kAraNe te bAvIze paNa kaLA na zIkhyA. A tarapha mathurAmAM jitazatru rAjA hato. tenI putrI nivRtti nAme kanyA hatI. teNIne zaNagArIne rAjA pAse lAvyA. rAjAe kahyuM - tane je ruce te tAro pati. tyAre teNIe kahyuM ke je - zUra, vIra, vIkrAMta hoya te ja mAro pati thAya. rAjA vaLI tene rAjya Apaze. tyArapachI te rAjakanyA lazkara ane vAhana laIne iMdrapura nagara gai. te iMdradata rAjAne ghaNAM putro hatA. iMdradate khuza thaIne vicAryuM - nakkI bIjA rAjA karatAM teo laSTatara che. teNe nagarane patAkAdithI zaNagAryuM. tyAM eka akSamAM ATha cakro, tenI AgaLa zAlabhaMjikA - putaLI sakhI. te putaLInI AMkhane vidhavAnI hatI. tyArapachI iMdradata rAjA sannaI thaIne putronI sAthe nIkaLyo. te kanyA paNa sarvAlaMkAra vibhUSitA thaI eka paDakhe ubhI rahI, te rAjAnA daMDabhaTojikA ane raMgamaMca draupadInA raMgamaMcAdi jevo hato. temAM rAjAno moTo putra zrImAlIkumAra hato. tene kahyuM - he putra ! A kanyA ane rAjyane grahaNa karavAnuM che, tethI A putaLIne vidha, tyAre te kaMI kaLA na jANato hovAthI samUha madhye dhanuSya paNa grahaNa na karI zakyo. koIe jema tema karIne dhanuSya grahaNa karyuM, jema phAve tema bANa choDyuM. te cakramAM bhaTakAIne bhAMgI gayuM. e rIte koI eka ArAne pAra karI zakyuM, koI be ArAne pAra karI zakyA. koinA bANa bahAra ja nIkaLI gayA. tyAre rAjA kheda karavA lAgyo - aho ! huM A putrothI apamAnane pAmyo. tyAre amAtyae kahyuM - zA mATe kheda karo cho ? rAjA bolyA - A badhAM vaDe huM apradhAna - gauNa thaI gayo. amAtyae kahyuM - tamAre hajI eka putra che, je mAro dohitra che, tenuM surendradatta nAma che, te vIMdhavA mATe samartha che. rAjAe kahyuM - tame mane tenI oLakha karAvo. te kyAM che ? amAtyae tene dekhADyo. rAjAe tenI AjJA ApIne kahyuM ke - tane ATha ratha cakrone bhedIne, putaLInI AMkha vidhIne, rAjya ane nivRti kanyAne patnIrUpe prApta karavI yogya che. tyAre te kumAre jevI ApanI AjJA'' ema kahIne te sthAne jaIne dhanuSya grahaNa karyuM. cAre dizAmAM rahIne dAsaputro tene vighna kare che. baMne paDakhe bIjA be jaNAM hAthamAM khaDga laIne ubhA hatA. jo koI rIte lakSyathI skhalanA pAme to kumAranuM mAthuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 105 chedI nAMkhavuM. te upAdhyAya paNa paDakhe rahIne bhaya pamADato hato ke je tuM alita thaIza to nakkI karavAno che, te bAvaza kumAro paNa tene putaLI na viMdhI zake te mATe ghaNAM ja vighno karI rahyA hatA. te vakhate surendradatta kumAre te baMne puruSone, cAre dAsaputrone ane bAvaze kumArone gaNakAryA vinA te AThe rathacakonA aMtarane jANIne te ja lakSacamAM daSTine rovIne anya sthAne manane na karatAM putaLIne viMdhI. tyAre lokoe utkRSTa kalakalanAda karIne dhanyavAda ApyA. jema te cakra bhedavuM durlabha che, tema mAnuSyatva prApti durlabha che. (8) carma - eka draha hato. te eka lAkha yojana vistIrNa carma vaDe DhaMkAyelo hato. tenI madhye eka chidra hatuM. te chidramAM mAtra kAcabAnI Doka samAtI hatI. tyAM jaIne eka kAcabo so varSa jatAM potAnI Doka bahAra kADhato hato. teNe koI rIte potAnI Doka prasArI. eTalAmAM te chidramAMthI Doka bahAra kADhI. tenA vaDe kaumudImAM jyoti joI. phaLa ane phUla joyA. te gayo svajanone te deya dekhADavA bolAvyA. AvIne badhI tarapha bhame che, paNa pharI te pUrNimAno caMdra Adi kaMI jovA na maLyA. A pramANe manuSyabhava paNa pharI maLato nathI. (6) yuga - jo "yuga' ne samudranA pUrvatamAM nAMkho, tenI samIlA' pazcimAMtamAM pheMko. to yuganA chidramAM te samIlAno praveza ApoApa thavo saMzayita che. te pramANe mAnuSyatvano lAbha maLavo saMzayita che. kadAca te samilA sAgaranA pANImAM Ama tema bhamatAM - bhamatAM koI prakAre yuga sudhI pahoMcI jAya, ane suganA chidramAM pravezI paNa jAya pachI te pracaMDa vAyunA nimitte uThela taraMgathI prerAIne chidramAM praveze ke anya koI nimittathI. te banI zake, paNa jo manuSyathI jIva bhraSTa thAya to pharI te jIvane mAnuSya maLatuM nathI arthAt durlabha che. (10) paramANuM - have paramANunuM dRSTAMta Ape che. jema eka staMbha hoya, te ghaNAM moTA pramANavALo hoya. Avo staMbha koI deva cUrNa karIne, jeno vibhAga na thaI zake tevo khaMDo karIne nAlikAmAM nAkhe. pachI meru parvatanI cUlikAe rahIne tyAMthI nalIkAmAM phUMka mArIne te cUrNane uDADe. to zuM koI paNa te ja pudagalo vaDe te ja staMbhane banAvI zake kharo ? nA, te artha samartha nathI. tema na thaI zake. e pramANe mAnuSyathI bhraSTa thaI punaH mAnuSyatva na pAmI zake. athavA aneka staMbha upara rahelI sabhA hoya, te kAlAMtare paDI jAya. to zuM koI, tenA ja pudgalo ekaThA karIne te sabhAne pharI banAvI zake? nA, na banAvI zake. A pramANe mAnuSatva paNa durlabha che.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kadAca mAnuSyatvane prApta karI le, to paNa "dharmasmRti durlabha che, te darzAvatA niyukti kAra kahe che - * niryukti * 160, 11 + vivecana - ALasa, moha ityAdi kAraNo ahIM kahevAze. tene lIdhe sudurlabha mAnuSyatvane pAmIne paNa jIva saMsAra uttAriNI zrutine pAmato nathI. Alasya - anudhama rU5, dharmAcAryanI pAse na jAya ke na sAMbhaLe, A pramANe badhAM ja kAraNo sAthe joDavuM. moha - gRha kartavyatA janita vaicityarUpa athavA heya - upAyanA vivekanA abhAva rU5. avajJA - jema ke - A muMDa zramaNo zuM jANe ? aaNa - sAdhunA avarNavAdathI, jemake - A maLathI bharelA zarIravALA, badhAM saMskArothI rahita, prAyaH prAkRta vayavALA ityAdi che. staMbha - jAti AdithI utpanna ahaMkArathI, huM Avo prakRSTatara jAtivALo, huM Amane kema anusaruM. kroi - AcAryAdi viSayaka prItirUpathI, mahAmohathI haNAyelo, koI AyAryAdi vaDe kopAyamAna thayo hoya, pramAda - niMdrA Adi rUpa. niMdrA AdithI pramatta ja raheto hoya. kRNa - dravyanA vyayane sahana na karavA rU5. jo huM AmanI pAse jaIza to avazya dravyano vyaya thaze tethI temano dUrathI ja parihAra karavo. ca - kadAyitunarakAdi vedanAnA zravaNathI utpanna amAtA vaDe, athavA niH satvo janarakAdi bhayane batAve che. evA bhayathI pharI sAMbhaLavA na icche. zoka - iSTanA viyogathI utpanna duHkhathI, kayAreka te priyapraNayinInA maraNa AdimAM zoka karato besI rahe. ajJAna - mithyA jJAnathI, jemake - mAMsa bhakSaNamAM doSa nathI, madha ke maithunamAM doSa nathI, ityAdi rU5. vyApa - have A kAma che, have A kAma che, e pramANe ghaNAM kAyanI vyAkuLatA rUpa vyAkSepa. kutUhala - iMdrajAla Adi avalokana mATe pharato hovAthI, ramaNa - kukaDA AdinI krIDA rUpa. have A arthonA nigamanane kahe che - anaMtarokta batAvelA hetu ke kAraNothI. koI rIte prApta thaI paNa jAya, zuM? atizaya durlabha evuM manuSatva, te paNa dharmane sAMbhaLavA rUpa zrutine na pAme. te zruti kevI ? hitakArI - A loka ke paralokamAM tathya-paccane jaNAvanArI. tethI ja saMsArane pAra utAranArI, mukti pamADavA mATe nitAra kare che, tethI saMsArasAraNI. kone ? jIvane. A rIte dharmanI zrutinA durlabhatvane batAvIne, tenA lAbha thAya to paNa temAM zraddhAnA durlabhatvane kahe che - * niryukti - 12, 163 + vivecana - mithyASTi jIvo upadaSTi pravacananI zraddhA karatA nathI, paNa upadiSTa ke anupadiSTa abhAvanI zraddhA kare che. samyak daiSTi jIvo upadiSTa pravacananI zraddhA kare che, asatvabhAvane anAbhoga ke guruniyogathI sahe che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 adhya. 3 bhUmikA mithyA-viparIta, daSTi-buddhi, jenI che te mithyASTi jIva, guru vaDe kahevAyelA Agamane A Ama ja che, tema svIkAratA nathI. kadAcit tethI viparItanI paNa zraddhA na kare, tethI kahe che - avidhamAna - paramArthathI vidhamAna bhAvo te, jemAM jIva Adi abhidheyabhUta che teno sadUbhAva na mAnavo te. sarvavyApI Adi rUpa AtmAdinA pratipAdaka kRpavacana, tene bIjA kahe athavA svayaM mAnI le che. A rIte zraddhAnuM durlabhatva jaNAvIne have te prApta thayA pachI paNa temAM upaghAta saMbhave che, te kahe che - abhyaH A zabda prazaMsA arthamAM niyAta che. athavA jIvAdi avaipArityathI pAme che, te samyapha tathA daSTi jenI che te samyagu daSTi. te upadiSTa pravacanane niHzaMka svIkAre che. te zuM A pravacananI ja zraddhA kare che ? te kahe che. teo AsadabhAva ne ajJAna vaDe athavA dharmAcAryanA niyoga- vyApArathI, jIvAdi svarUpane jANavA chatAM atattvane tatva rUpe svIkAre che. e pramANe pahelI gAthA vaDe mithyAtva hetutva azraddhAnuM kahyuM. bIjI gAthA vaDe pharI tenA abhAvamAM paNa anAbhoga ane guraniyoga hetuthI kahyuM. e pramANe baMne gAthA vaDe zraddhAnI durlabhatA kahI. A pramANe hovA chatAM kema keTalAMka atyaMta sahaju paNa saMbhave che? jeo svayaM AgamanusArI mativALA hovA chatAM paNa gunA upadezathI anyathA paNa svIkAre che. tethI - jamAli vagere nihavonA ziSyo temanI bhaktiyuktatAthI svayaM AgamAnusArI mativALA hovA chatAM paNa guranA nimittathI viparIta arthane paNa svIkAryo. x x A abhAvane svIkAranAra koNa hatA ? te kahe che - 0 varNana - 14 + vivecana - (1) bahurata - ghaNI kriyA niSpatti viSaya siddhAMtamAM sta, arthAt ghaNAM ja samayomAM kriyAnidhdhati e abhAvane svIkAya. (2) pradezI - aMtya pradeze jIva che, tema kahenAra. aMtya pradezamAM ja jIvane svIkAre che. (3) avyakta - avyaktavAdI, ahIM vAta paNe A yati che ke ayati ityAdi svarUpathI vastune jANavuM zakya na bane, tethI badhuM ja AvyA che tema svIkAranAra. (4) sAmuccheda - sAmAnyathI niranvacapaNe urva kSaNathI upara hovAthI cheda - nAza, te samuccheda, tene tatvabuddhi sAmucchedo kahe che. - x x- (5) dvika - be kriyA viSayaka eka samaye anubhavAtuM grahaNa karAya che. tene svIkAranAra paNa upacAra dvika kahyA. (6) trika - jIva, AjIva, nojIva e traNa rAzi che evuM mAnanArAne paNa trika' kahe che. (3) abaddhikA - baddha jIva pradeza vaDe anyonya vibhAgathI saMpUkta, na baMdhAyela te abaddha. arthAt karma, tenA svIkAranA viSayamAM A kahelA che. ahIM koNa konA ziSya. te AzaMkAnA apoNArthe AnA nirgamane jaNAvavAne saMbaMdha kahe che. AnA anaMtara upadarzitanA, nirgamana - jenI jyAM utpatti te rUpa ahIM anukramathI kahIzu- pratijJAta ja kahe che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12: niyukti (1) 'bahurata' mata mAlithI nIkaLyo. A tIrthanI apekSAe tene prathama batAvyo che, sarvathA pahelo utpanna thayela nathI. kemake pUrve paNa AvA prakAre thayela saMbhave che. te A jAliprabhavA. (2) tISmaguptathI 'jIva pradeza' mata nIkaLyo, aMtyapradeze jIva jemAM che te pradezajIva. (3) aSADhAcAryathI 'avyaktavAdI' mata nIkaLyo, (4) azvamitrathI 'sAmuccheda' mata nIkaLyo. (5) gaMgAcAryethI 'akriyA' mata nIkaLyo. (6) Dyuka - cha padArthanA praNayanathI ane ulUka gotratvathI . paluka, tenAthI airAzika matanI utpatti (7) sthirIkaraNakArI te goSThAmAhilo, kaMcukavat sRSTa. adhvandva - kSIranIravat anyonya anugata karma, tenI prarUpaNA kare che. ane te sthaviratna pUrva paryAya apekSAthI che, AnA vaDe goSThAmAhilathI abaddhikonI utpati kahI che. je rIte bahuratA jamAliprabhavA che, te rIte kahe che - 167 + vivecana - * niyukti vRttikArazrI kahe che ke A niyuktino bhAvArtha saMpradAyathI A che - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 - 165, 166 + vivecana - te kALe te samaye kuMDapura nagara hatuM. tyAM bhagavaMta mahAvIranI moTI bahena sudarzanA nAme hatI. teNIno putra jamAlI hato. teNe bhagavaMtanI pAse 500nI sAthe dIkSA lIdhI. tenI patnI. je bhagavaMtanI putrI hatI. teNInuM nAma anavadhAMgI ane bIjuM nAma priyadarzanA hatuM. teNI paNa 1000 strI sAthe tenI pAchaLa pravrujita thaI. te . badhuM vyAkhyAprajJapti anusAra kahevuM. jamAli aNagAra agiyAra aMga bhaNyA. svAmInI anujJAthI te 500nA parivAra sAthe zrAvastI gayA. tyAM hiMduka udhAnamAM zreSThaka caityamAM teo padhAryA. tyAM tene aMtaprAMta AhArathI roga utpanna thayo. besI rahevA paNa samartha na rahyA, tyAre te zramaNone kahe che - mArA mATe zayyA saMthAro karo, teo saMthAro karavA lAgyA. phrI adhIra thaIne te pUche che - saMthAro karyo ? karAya che ? te ziSyo bolyA - karyo nathI, hajI paNa karAya che. tyAre jamAline vicAra Avyo ke - je zramaNa bhagavan kahe che ke - cAlatuM cAlyuM. udIrAtu udIrAyu. cAvat nirjarAtuM nirjavuM te mithyA che. A pratyakSa ja dekhAya che - zayyA saMthAro karAto amRta che, saMstIrya karAto asaMstIrNa che. jo Ama che, to cAlavA chatAM acalita, udIrAtu chatuM anudINa yAvat nirjarAtu chatAM anirjIrNa che. e pramANe vicAre che, e pramANe vicArIne sAdhuone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che - je zramaNa bhagavan mahAvIra e pramANe kahe che ke - cAlatuM cAlyuM, udIrAtuM udIrAyuM yAvat nirjarAtu nirjarAyu kahe che, te mithyA che. A pratyakSa ja dekhAya che ke . zayyA saMthAro karAto amRta che, yAvat tethI nirjarAyuM te paNa anirNa ja che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 129 pachI jamAlie A pramANe kahetA, keTalAMka sAdhuoe A arthanI zraddhA karI ane keTalAMka tenI zraddhA na karI. jemaNe zraddhA karI te sAdhuo jamAlIno Azraya karI viharavA lAgyA. temAM jemaNe zraddhA na karI, teo A pramANe kahe che - bhagavanA Apano A Azaya che ke - jema ghaTa e paTa nathI, athavA paTa e ghaTa nathI. tema kriyamANa (karAtu) kRta nathI, kRta te kriyamANa nathI. je be nizcita bhedo che, te baMnenuM aikya nathI, jema ghaTa ane paTanuM nathI. * nizcita bhedamAM kRta ane kriyamANamAM, ahIM asiddha hetu che. tethI kahe che kRta ane kriyamANaka zuM ekAMtathI nizcita - bheda che. jo ekAMtathI che to zuM tenA aikya chatAM paNa karaNa prasaMgathI che ? athavA kriyAnuparama prAptimAM che ? to zuM prathama Adi samayomAM paNa kAryopalaMbha prasaktamAM che ? to thakriyA vaiphalya ApattithI che ? athavA dIrgha kriyAkALa darzanathI anupapatti che ? temAM tenA hovA chatAM paNa karaNaprasaMgathI che, te yukta che. asat karaNamAM ja AkAzanA puSpanI mAphaka karaNa prApta thAya, tethI kathaMcit hovuM ja karaNa amArA vaDe svIkArela che, aSTupagata arthanuM prasaMjana yojAtuM nathI, kriyA anuparama prAptithI paNa nathI, ahIM kriyA zuM eka viSayaka che ke bhinna viSayA che ? jo eka viSayA hoya to koI doSa nathI, temAM ja jo kRtane kriyamANa kahe che, tyAre temanA mate niSpanna ja kR che. tenIM paNa kriyamANatAthI kriyA anuparama prApti rUpa doSa thAya. "kriyamANa te kRta nathI.'' ema kahevAmAM tyAM kriyA Aveza samaya ja kRtatva jaNAve che. kemake kriyAkALa aikyamAM kRtanA sattvathI hovA chatAM karaNamAM tad avasthA prasaMga che, te asat che. pUrve ja labdhasattAkanI kriyAmAM A prasaMga thAya, paNa kriyA samakALa sattA prAptimAM nahIM, have bhinna viSayA kriyA tyAre siddha sAdhana che. prati samaya anyAnya kAraNapaNAthI vastunA svIkArathI bhinna viSaya kriyA anuparamano amAro mata siddha paNa ja che. have prathama Adi samayomAM paNa kAryopalaMbha prasakta - epakSa che. kriyamANanA ja kRtatvamAM prathamAdi samayomAM paNa sattvathI upalaMbha prasajja che. te paNa nathI. tyAre zivaka AdinI ja kriyamANatA che, te upalabdha che ja. - 4 - x - ghaTagata abhilASAthI mUDha zivakAdi karaNamAM paNa huM ghaTa karuM chuM, ema mAne che. tethI kahe che ke - prati samaya kArya koTI nirapekSa ghaTagata abhilASa che, prati samaya kAryakALa sthaLamati ghaTane grahaNa kare che. kriyA vaikalya ApattithI paNa nahIM. kemake pUrve ja prApta sattAkanA karaNamAM kriyAnuM vaikalya thAya che. krimANa kRtatvamAM nahIM. temAM ja kriyamANa - kriyA apekSA che, tenuM sAphalya ja che. anekAMtavAdIne koIpaNa rUpathI pUrve sattva chatAM paNa rUpAMtarathI karaNa doSane mATe na thAya. dIrgha kriyAkALa darzananI anupapatti paNa yukta nathI. kemake zivaka Adi 37/9 Jain International
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 uttarAdhyayana mUvasatra-saTIka anuvAda uttarottara pariNAma vizeSa viSaya ja dII kriyAkALano upalaMbha che, ghaTakriyA viSayaka nathI. kahyuM che ke prati samaya utpannamAM paraspara vilakSomAM ghaNAM che, dIrgha kiyAkALa jo dekhAya to A kuMbhanuM zuM ? have kathaMcitu nizcita- bheda kRta ane kriyamANamAM che, te tIrthakare kahela ja che, nizcaya ane vyavahAranA anuganatvathI tenA vacano che. temAM nizcayanayanA AzrayathI kRta ane kriyamANa abheda che.- - - vyavahAranayanA matathI A baMnenuM vividhapaNuM che. tathA "kasatuM ja karyuM che. kRta' ne kadAca kriyamANa kriyA Aveza samayamAM che, kriyA uparamamAM vaLI akriyamANa che. tenAthI ahIM kriyamANane niyamathI karela che tema jANavuM athavA ahIM kiMcita kriyamANane uparatakriyA paNa thAya. vaLI ApanI mati - kriyA aMtya samaye ja abhimata kArya thAya, temAM paNa prathama samayathI AraMbhIne kAryanI keTalIka paNa niSpatti iSTa che. anyathA kaI rIte akasmAta aMtya samaye te thAya? kahyuM che ke, pahelAM taMtunA pravezamAM je kaMIpaNa paTamAM na svIkArAya, to aMtya taMtu pravezamAM paNa te paTano udaya nahIM thAya. tethI pahelA, bIjA Adi taMtunA yogathI pratikSaNa kaMIka kaMIka te che ja. ahIM zuM kahevA mAMge che ? je kiyAnA pahelA samaye na hoya, te tenA aMtya samaye paNa na thAya. ma ghaTakiyAdi samayamAM paTa thato nathI. kRta ane kriyamANanA bhedamAM kriyAnA Adi samayamAM kArya thatuM nathI. anyathA ghaTanA aMtya samayamAM paNa paTanI utpatti thAya che.x- X- A pramANe saMthArA, AdimAM paNa yojavuM. tethI tame svIkAra karo ke bhagavaMte je cAlatuM cAlya' ityAdi vacana kahyA che, te avitatha che. e pramANe kahevA chatAM teNe A svIkAryuM nahIM. tyAre te sAdhuo jamAlinI pAsethI "bhagavatI'mAM kahyA mujaba bhagavaMtanA Azraye vicAravA lAgyA. te priyadarzanA paNa jyAre TaMka kuMbhakAranA ghera rahelI, teNI caityavaMdanA karIne AvI tyAre jamAlIne vaMdanArthe AvI, teNIne paNa jamAlI bahurata matanI prajJApanA kare che. teNI paNa vipratipanna thAya che. tenA snehAnarAgathI kheMcAI pachI AvIne potAnA sAdhvIone kahe che, pachI TaMka zrAvakane kahe che. TaMka zrAvaka jANe che ke A tenA svAmIne kAraNe viparIta matavALA thayA che. tyAre te kahe che - huM Ano vizeSa vyatikara jANato nathI, e pramANe teNIne koI divase kadAcita svAdhyAya porisI karatAM TaMka kuMbhAre vAsaNone uMcA-nIcA karatA, teNInI pAse aMgAro pheMkyo. tyAre te sALInA kapaDAMno eka bhAga baLyo. teNI bolI - he AryazrAvaka! A mArI saMghATI - vastra baLyuM. TaMke kahyuM ke- tame ja prarUpaNA karo cho ke baLatuM evuM banyuM na kahevAya, to tamArI saMghATI kaI rIte banI? asatra nayanA mate vara jinendranA vayanane AzrIne bolAya ke - "baLatuM baLyuM' tamArA mate nahIM.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 131 priyadarzanAe "tahatti' kahI, te vAta svIkArI, he zrAvaka ! huM paDIcoyaNA icchu chuM. tyAre teNI jaIne jamAline kahe che, jyAre teNe A vAta na svIkArI tyAre hajAranA parivAranI sAthe jaIne bhagavaMta mahAvIranI upasaMpadAmAM vicAre che. jamAlI paNa tyAra pachI caMpA nagarIe gayo. bhagavaMtanI kaMIka nIkaTa rahIne bhagavaMtane kahe che Apa devAnupriyanA ghaNAM aMtevAsI zramaNo nirNayo chadmastha thaIne chadmasthAvasthA choDyA vinA mRtyu pAmyA paNa huM te rIte chadmastha thaIne chadmasthAvasthA choDyA vinA nahIM maruM. huM utpanna jJAnadarzanadhara arham, jina, kevalI thaIne marIza. . tyAre gautamasvAmIe jamAline e pramANe kahyuM - he mAli ! nizce kevIne jJAna ke darzana zaila ke staMbhamAM kyAreya Avatu ke jatuM nathI. he jamAli ! jo tuM utpanna jJAna darzanadhara che, to mArA A be praznanA uttara Apa loka zAzvata che ke azAzvata? jIva zAzvata che ke azAzvata ? tyAre jamAlI gautamasvAmInA praznathI zakti, kAMkSita thayo yAvat gautamasvAmIne te kaMIpaNa uttara ApavA samartha na thatAM mauna dharIne ubho rahyo. - hai jamAli ! e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre mAline A pramANe kahyuM he jamAli ! mArA ghaNAM ziSyo chadmastha hovA chatAM A praznano uttara ApavAne . samartha che, je pramANe huM ApI zakuM chuM. paNa tuM jevI bhASA bole che, tevI bhASA bolavI na joIe. A loka zAzvata che, te kyAreya na hato tema nathI, nathI tema paNa nahIM, nahIM haze tema paNa nathI. loka hato, che ane raheze. yAvat loka nitya che. he jamAli ! loka azAzvata paNa che, kemake utsarpiNI thaIne avasarpiNI thAya che, vaLI avasarpiNI thaIne utsarpiNI thAya che. tiryaMcayonika thaIne manuSya thAya che, manuSya thaIne devayonimAM paNa jAya. tyAre te jamAli, bhagavaMte Ama kahevA chatAM A arthanI zraddhA karatA nathI, azraddhA karato bhagavaMta pAsethI nIkaLI jAya che. nIkaLIne ghaNAM ja asat bhAvodbhAvanA vaDe mithyAtva abhinivezothI potAne bIjAne ane ubhayane yudghAhita karato ghaNAM varSo zrAmaNyaparyAyane pALe che. ghaNAM chaThTha, aThThama Adi tapa kare che. tapa pharIne ardhamAsiphI saMlekhanA vaDe AtmAne sthApita kare che, tapamAM sthApIne trIza bhaktonuM anazana vaDe chedana kare che. chedIne te sthAnanI AlocanA, pratikrmaNa karyA vinA phALamAse phaLa karIne lAMtaka kalpamAM tera sAgaropama sthitika devomAM philbiSika devamAM deva paNe utpanna thayo. e pramANe jema bhagavatI sUtramAM kahyuM che tema aMta karaze. A joIne ghaNAM jIvo ta thayA, tethI bahurata kahe che athavA ghaNAM samayomAM kArya siddhine mAnavAmAM rata Asakta te bahuratA. (2) tigupta - jIvapradezano mata jema kahyo, te jaNAve che - +
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13ra uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 * niyukti * 168 * vivecana vRttikArazrI A gAthAno bhAvArtha saMpradAyathI A pramANe kahe che - " bhagavaMta mahAvIrane kevaLajJAna thayA pachI 16 varSe bIjo nihnava utpanna thayo te A pramANe te kALe te samaye rAjagRhamAM guNazIla caityamAM 'vasu' nAme AcArya je caudapUrvI hatA. te padhAryA. temane tiSyagupta nAme ziSya hato. te AtmapravAda pUrvamAM A AlAvo bhaNatA hatA - bhagavan ! eka jIvapradezane jIva ema kahevAya? nA, A artha samartha nathI. e pramANe be pradeze jIva kahevAya ? traNa pradeze jIva kahevAya ? saMkhyAta pradeze ? cAvat eka pradeza nyUna hoya tyAre paNa 'jIva' evI vaktavyatA na thAya. kemake saMpUrNa-pratipUrNa lokAkAza pradeza samatulya pradeze jIvanI vaktavyatA kahI che. A vAte tiSyagupta viparIta pariNAmI thayo. jo badhAM jIva pradezomAM eka pradeza hIna hoya tyAre jIvano vyapadeza na thAya. tyAre te je pradeza rahyo, te pradeze jIva che, te ja jIvano vyapadeza che. te A pramANe viparIta bole che, tyAre sthaviroe kahyuM - he bhadra ! tAro Azaya Avo che ke - jema saMsthAna ja che, ghaTa, tenAthI te rUpa, teno aMtyadeza ja tapa hovAthI jIva paNa te ja che. jemAM hovAthI je hoya te tapa kahevAya. jema saMsthAna ja hovAthI tapa ghaTa thAya che. aMtyadeza hovAthI ja AtmA hoya che, ahIM asiddha hetu che. tethI kahe che - AtmA aMtyapradezamAM ja kema hoya ? zuM zeSa pradezo hotAM AtmA na hoya. to pachI A zeSa pradezonuM zuM ? temAM koI vizeSatA che ke nahIM ? jo nathI to zuM zeSa pradeza bhAvamAM paNa sadbhAva che ? jo vizeSatA che to zuM te pUraNatva che ? upakAritva che ? Agama abhihitatva che ? ema kahIne A traNe vicAraNAnI carcA rajU kare che - ja jo pUraNatva che, to zuM vastuthI che ke vivakSAthI che ? vastuthI jo hoya to zuM AnuM ja pUraNatva che ? bAkInA pradezonuM nathI ? have jo A aMtyatvathI che, aMtyatva paNa AtmapradezanI apekSAthI ke tenAthI rokAyelA AkAzapradezanI apekSAthI che ? AtmapradezanI apekSAthI nathI, AtmapradezonA kathaMcit bhAgamAM vartamAnatvathI anavasthita A aMtya ke anaMtya evA vibhAgano abhAva che. ane je ATha sthira che, te madhyavartI ja che. teNe rokela AkAza pradezanI apekSAthI paNa nathI, tenA badhI dizAmAM paryantanA saMbhavathI eka ja aMtyano abhAva che. dezAMtara saMcAramAM paNa anavasthitapaNe che. vastutaH aMtyanuM pUraNatva ja nathI. kemake bIjA vagerenuM paNa pUraNatva che. anyathA tevA tevA vyapadezanI anupapatti thAya. vivakSAthI paNa tema nathI. kemake A potAnuM che ke badhAM puruSonuM ? meLavAM puruSonuM hoya to AnI niyatA nathI. badhAM Apane abhimata pUraNane kahetA nathI, potAnuM paNa kahetA nathI. to pachI AnuM paNa
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 13 niyatapaNuM kyAMthI? tethI aMtyapaNAthI AnuM paNa niyatapaNuM kaI rIte hoya? "bhagavana! eka jIvapradezamAM jIva che tevI vaktavyatA che," ityAdi nirUpaNamAM paryanta thavAthI hoya, to niyama ja kyAMthI rahe? vivakSA naisatya anyatvathI che. te naiyatyanI nirUpaNAmAM paryanta thavAthI, te niyama paNa vivakSA niyamathI che. e pramANe cakvat pharI-pharI Avarta thAya che. pUraNatva etyanuM vizeSa che, tyAre te zeSa pradezanI apekSAthI ja aMtya vinA bhAvitvamAM tenuM avinAbhAvitva paNa baLathI AvI paDe che sakala pradeza avinA bhAvitvathI te 35 ja siddhi che. temAM koI upakArItva vizeSa nathI. te kAraNe tenAthI bIjAmAM paNa te kema nathI? zuM te Atma pradezo nathI ? athavA Atma pradezatvamAM paNa eka ja che ? paNa tyAM pahelo pakSa nahIM ke. kemake sarve Atma pradezatvathI vAdi prativAdIne iSTapaNe che. have Atma pradezavamAM paNa eka che, ekaqto temanA mate aMtya pradeza sahAyatA prabhAvathI paraspara sAhAyaka virazrI che? jo temanA mate aMtya pradeza sahAyakanA abhAvathI bAkInA pradezonuM upakAritva che, to temanAmatanA aMtyano paNa tenA sAhAyakamAM asatapaNe ja che. ghaNAMne upakAritva ane ekano temAM abhAva yukta che. kemake paraspara sahAyaka asattapaNe che. tethI to zuM tamAro kavita aMtya pradezathI nyUnatva ke teno abhAva che ? je nyUnatva che. to zuM zaktithI che ke avagAhanathI che ? zaktithI to che nahIM. ekapaTa taMtunI jema eka Atma pradezano tethI nyUnatva yogathI che, avagAhanAthI nathI. AnA badhAM ja eka eka Atma pradezagAhItvathI tulyapaNe che. tenA abhAva pAmAM aMtyapradezanuM ja bAkInA pradezonuM paNa upakAritva siddha ja che. Agama abhihitatva ane vizeSathI kahetA tenI anyatA ja sUcave che. tethI Agama vacana pragaTa ja che. "saMpUrNa pratipUrNa lokAkAza pradeza tulya pradeze jIva che tema kahevuM. tethI jema badhAM pradezo vaDe paTa tadarUpa thAya tema badhAM dezomAM AtmA paNa tarUpa thAya che. je jeno pradeza avinAbhAvI che, te tadarUpa che. jema ghaDo. e pramANe jIvane paNa jANavo. A pramANe prarUpaNA karavA chatAM jyAre sthira na thayo tyAre teno tyAga karasvAmAM Avyo. e pramANe tiSyagupta ghaNI asadabhAvanA vaDe mithyAtva abhinivezathI potAne, bIjAne ane ubhayane budagrAhita karato amalakanyA nagarIe gayo. tyAM amala vanamAM rahyo. tyAM mitrazrI' nAme zrAvaka hato. tenA sahita bIjA paNa nIkaLIne sAdhuo AvyA che jANIne tyAM AvyA. mitrazrI jANato hato ke A nilavo che. paNa tiSyaguma prarUpaNA kare che, to paNa mAyA sthAnane sparzIne mitra zrI dharma sAMbhaLe che. tiSyagumano virodha paNa karato nathI. jyAre mitratrIne tyAM vipula vistIrNa saMkhaDI thaI, tyAre sAdhuone nimaMtraNA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 uttarAdhyayana malAsaba-saTIka anuvAda/1 kare che. Apa mAre ghera pagalAM karavA padhAro. e pramANe tiSyagupta Adi AvyA. tyAre temanA dvArA banAvAyela ne vipula khAdhane lAvyA. tyAre te eka-eka TukaDo TukaDo badhI vastuno vahorAve che. jarA bhAta, thoDI dALa, vastrano khaMDa ityAdi. tiSyagumAdie vicAryuM ke A pachIthI badhuM Apaze. tyAra pachI mizrI page pakaDyo ane svajanone kahyuM ke * vaMdana karo, sAdhuone pratilAbhita karyA. aho ! huM dhanya chuM ke Apa mAre ghera padhAryA. tyAre tiSyagume kahyuM ke kema amAruM apamAna karo cho ? mitrazrI bolyo ke - kema Apano ja siddhAMta che ke paryanta avayava mAba ja avayavI che. je te vAta satya hoya to pachI apamAna kaI rIte thayuM? athavA " micchAmi dukkaDI Ape mane Apane siddhAMtathI lAbha Apyo. have Apane bhagavaMta mahAvIranA siddhAMta pramANe pratilAlIza. e pramANe kahetA sAdhu bodhapAmyA. he AyAApe mane samyapha rIte preraNA karI. tyAra pachI zrAvake pratilAbhita karI, micchAmi dukkaDaM ApyuM. e pramANe tiSyaguptAdi badhAM bodha pAmIne AlocanA ane pratikramaNa karIne vicare che. have AkhATAcArya nimitte utpanna "avyakto" ne kahe che - * nikti - 169 + vivecana - A niryuktino bhAvArtha saMpradAyathI A pramANe jaNAve che - te kALe te samaye zramaNa bhagavaMtane 14 varSa siddhi gayAne thayA. tyAre trIje nilana utpanna thayo. zvetAMbI nagarImAM polAsa nAma udhAna hatuM. tyAM Arya aSADha nAme AcArya ane vAyanAcArya hatA te padhAryA. temane ghaNAM ziSyo AgADha yoga svIkArIne bhaNatAM hatAM. ASADhAcAryane satrimAM visUcikA thaI. teNe vAyu vaDe nirodha karyo. koIne uThADyA nahIM. cAvatu te kAladharma pAmyA. saudharmakalpamAM nalinIgubha vimAnamAM utpanna thayA. avadhijJAna prayojyu. potAnuM zarIra joyuM, te sAdhuone AgADha cogamAM rahelA joyA. sAdhuo paNa jANatA nahatA tyAre teja zarIramAM te deve praveza karyo. pachI badhAMne uThADyA, vairatrika karAvyuM. e pramANe temanA divya prabhAvathI badhAMne adhyayana prApta thatAM yoga pUrA karyA. yoga niSpanna thayA pachI teone kahyuM - he bhagavaMto ! Apa mane kSamA karaje. kemake meMasaMmate vaMdana karAvyA. huM amuka divase kALadharma pAmelo. e pramANe tekhamAvIne gayA. sAdhuoe paNa guranA te zarIrano tyAga karIne Avo abhyathita saMkalpabadhAMe svIkAryo ke ATalo kALa ApaNe asaMyatane vaMdana karyuM tethI avyakta bhAva bhAve che. athavu badhuM ja avyakta che. koNa saMmata che? ane koNa deva che? e koNa jANe che. terI mRSAvAda na thAya ane asaMyatone vaMdana paNa na thAya, jyAM sudhI ApaNe paraspara vizvAsa na bese ke- AmAM koI saMyata che ke nahIM tyAM sudhI vaMdanAdi na karavA.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 135 (sAdhvIone kahyuM ke tamAre paNa e pramANe ja kahevuM ke- e pramANe saMyatI che ke devI che, ame jANatA nathI. A pramANenA asatabhAvathI teo potAne, bIjAne ane ubhayane grAhita karatAM viyasvA lAgyA. sthaviroe temane anuzAsita karavAno AraMbha karyo ke - he devAnupiyo ! tame je AvuM kaho che ke jyAM sudhI koI jJAna vaDe nizcaya na thAya tyAM sudhI vastu tattvanA nizcayanA abhAve badhuM avyakta ja che. ahIM teo evuM kahe che ke, je jJAna che. te nizcayakArI nathI. jemake A AcAryagocara jJAna che, A jJAna yati Adi viSaya vedana che. anizcayAtvimAM jJAnanA nizcayanA adhInatvathI vastu vyaktimAM avyaktatvanI siddhi che. A anumAna jJAna ja che, to te paNa nizcayakArI che ke nahIM ? jo nizvayakArI che, to jema AnA jJAnitva chatAM paNa nizvayakAritA che. te pramANe jJAnAMtaramAM paNa viparyaya sAdhanathI viruddha hetu thAya. jo nizcayakArI na hoya to A prayoga ja phogaTa che. kemake sva sAdhanano nizcaya karato nathI. bAkInA jJAnono niSedha karyo nathI, te ja nizvayakAritA che. athavA jo je jJAna che, te nizcayakArI nathI" A pratijJAmAM sarvathA nizcayakAritvano abhAva koIka sAdhe to ? je sarvathA kaho, to kRtajJAnano paNa jJAnapaNAthI anizvayakAritvamAM svarga - apavI sAdhakatvathI temAM upadarzita tapa vageremAM paNa nizcayathI to zirakuMcana Adi paNa kema anArthaka nahIM thAya ? have tenA svayaM anizvayakAritvamAM paNa tene kahenAra tIrthakaramAM vizvAsathI tenuM paNa nizcatakAritA che temAM doSa nathI. to pachI tenA Alaya vihArAdi darzanathI yati AdimAM paNa tenA bhAva nizcayathI vaMdanA vidhi kema nahIM ? - x x- sarvathA nizcayakAritvanA abhAvamAM jJAnanA pratidina upayogI bhojana-pAnAdi bhakSyAdi vibhAgano abhAva ja prApta thAya. - x x- koNa jANe che ke zuM zuddha che e zuM azuddha che? zuM sajIva che ane zuM ajIva che? zuM bhakSya che ane zuM abhaya che ? te badhuM prApta abhakSya ja che. have kathaMcita ja nizcayakAritvano abhAva sAdhe che, jethI prati samaya anyA sUkSma pariNAma rUpathI bhojanAdino nizcaya karavAnuM zakya nathI. sthira skUlarUpatAthI bhojanAdino nizcaya karavAnuM zakya nathI. sthira skUlarUpatAthI ja nizcaya karAya che, temAM ukta doSa nathI ema hovAthI cati AdimAM paNa aMtara pariNAma rUpathI anizcaya te bAhya vezAdi rUpathI nizcaya ja che. have yati AdimAM pravRta AcAryavatu anyathAtva paNa saMbhave che. A ariSTa AdinA vazathI bhojanAdimAM paNa samAna che. jo nizcaya nayathI nizvayane karavo azakya hovAthI ghaNo daSTi saMvAda bhojanAdi jJAna vyavahArathI nizvayakArI che, tyAre
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 yati AdinuM jJAna paNa tenAthI te pramANe haze. A yukta che. chadmasthAvasthAmAM vyavahAra nayanA AzrayathI badhu preSTha che, anyathA tIrthano ja uccheda thAya. kahyuM che ke - chaggasthanI samaya caryA badhI vyavahAra nayAnusAra che. tene te pramANe AcaratA vizuddha manathI badhuM ja zuddha thAya che, jo jinamatane svIkAro cho to vyavahAra ane nizcaya ekene choDatA nahIM. vyavahAra nayanA uchAmAM avazya tIrthano uccheda thAya che. je jJAna ghaNuM karIne daSTisaMvAda che, te saMvyavahArathI satya che, bhojanAvita vijJAna, vastu vyakta che, tene icchavI joIe. Ama samajAvavA chatAM paNa jyAre te sAdhuo na samajyA tyAre temane bAra prakAranA kAryotsarga vaDe gaccha bahAra kADhI mUkyA. - rAjagRha nagare teo gayA, tyAM mauryavaMza prasUta balabhadra nAme rAjA zrAvaka hato. teNe te jANyuM. jyAre AvyA tyAre rAjAe koTavALone AjJA karI ke. jAo, guNazIla caitye rahelA sAdhuone ahIM laI Avo. tyAre koTavALo temane laI AvyA. rAjAe kahyuM ke, laghu kaTaka marda vaDe AmanuM mardana karo. tyAre hAthInuM kaTaka lAvatAM sAdhuo bolyA ke - ame jANIe chIe ke tuM zrAvaka cho. rAjA bolyo- ahIM zrAvakakakyAMthI hoya? tame ahIM koI cora ke jAsasAdi cho koNa jANe? teo bolyA- ame zramaNa nirgaLyo chIe. rAjAe pUchayuM- tame kaI rIte zramaNo cho? tame Avyakto cho. koNa jANe tame zramaNo cho ke jAsusa cho ? huM. zrAvaka chuM ke nathI? tethI pahelAM tame vyavahAra nayano svIkAra karo. tyAre teo bodhapAmyA, lajjA pAmyA, niHzakti thaIne svIkAryuM. - - temane mukata karyA ane khamAvyA. teo paNa saMbodhita thayA. je pramANe acchamitrae sAmucacheda mata kADhayo, te kahe che - * nisaMkti - 10 + vivecana : AnA bhAvArthane batAvato saMpradAya A pramANe che. bhagavaMtanA nirvANa pachI rara0 varSe cotho nilava utpanna thayo. mithilA nagarImAM lakSmI he caitya hatuM, tyAM mahAgiri AcArya hatA. tyAM temanA ziSya kauDinya hatA. temano ziSya azvamitra hato. te anuvAda pUrvamAM nipuNa vastunuM adhyayana karato hato. temAM chinnaIdanaka vaktavyatAno cAlAvo Avyo. badhAM vartamAna samaye naisaciko succheda pAmaze. e pramANe vaimAnika sudhI kahyuM. e pramANe azamitrane temAM vicikitsA janmI. badhAM ja saMyato luccheda pAmaze. e pramANe badhAMno sAmuccheda thaze. tyAre tenuM temAM sthira citta thaI gayuM. (ahIM vRttikArazrIe vAda * prativAda rUpe A vAtanuM khaMDana karela che, paNa A pUrvenA traNa For
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 Adhya. 3 bhUmikA nilavonA mata khaMDanathI amane lAgyuM che ke A mAtra anuvAda yogya kathana nathI, paNa tajajJa pAse samajavA yogya kathana che, tethI ame Ano anuvAda choDI dIdhela che. jijJAsuoe A vRtti koI tajajJa pAse pratyakSa samajavI hitAvaha che.) AcArya bhagavaMte tyAre tene vividha yuktio, nayo, tarko AdithI ghaNo samajAvyo, chatAM te samajavA taiyAra na thayo tyAre A nidbhava che, ema jANIne saMghamAMthI hAMkI kADhyo. te sAmuchedana vAdane pracAratA bhramaNa kare che. jemake - A loka zUnya thaI jaze. abhAvanA vaDe bhAvita karato te azvamitra rAjAne ghera pahoMcyo. tyAM khaMDarakSako ane ArakSako badhA zramaNopAsako hatA ane je zulkapAlako hatA te jANItA hatA. te badhAMe A azvamitra ane tenA sAdhuone mAravAnuM zarU karyuM. tyAre teo DaratAM DaratAM bolavA lAgyA - ame to sAMbhaLela ke tamo zrAvako cho, to paNa asaMyata thaIne tame amane saMyata- sAdhune mArI rahyA cho ? teo bolyA - je prajita arthAt sAdhuo hatA, te to badhAM viccheda pAmyA, bAkI rahyA te cora ke jAsusa Adi che. yAvata tame to svayaM ja vinAza pAmavAno cho. tamAro vinAza koNa karI zake? A tamAro ja siddhAMta che. hA, je tame bhagavaMta mahAvIranA siddhAMtane mAnatA ho to tamAro vinAza amArA vaDe thaI rahyo che, tema manAya. kemake te ja vastu kAlAdi sAmagrIne pAmIne pahelAM sAmayikatvathI vicacheda pAmIne bIjA samaya pasAthI utpanna thAya che, e pramANe traNa samayavALA nairayikono viccheda thAya che ane catu samayikA utpanna thAya che. e pramANe pAMca samayavALA ityAdi badhAM jANavA. ahIM te vicikitsA karatAM kSaNijvAdanI prarUpaNA kare che. paNa have teo bodha pAmyA. bodha pAmIne kahe che - he Arya huM samyapha prati coyaNA icchuM chuM. e pramANe samajAvavAthI teo bodha pAmatA, temane mukta karyA. temanI sAthe kSamAyAcanA karI. te azvamitrae paNa pharI bhagavaMtano mArga ja svIkArI lIdho. have gaMgAcAryathI "be kiyA" mata nIkaLyo, te kahe che - * niSi : 100 + vivecana A niryaktino bhAvArtha saMpradAyathI vRtikAra Ama jaNAve che - bhagavaMta mahAvIranA siddhigamana bAda baso ane aThThAvIsa (228) varSa vItyA pachI A pAMcamo nilava utpanna thayo. ullakA nAme nadI hatI, te nadIne kAMThe utsukatIra nAme nagara hatuM. bIjA kAMThe kheTasthAma nAme nagara hatuM. tyAM mahAgiri nAme AcAryanA ziSya dhanagupta nAmanA hatA, temanA ziSya gaMgadeva nAme AcArya hatA. A gaMgadeva AcArya koI vakhate pUrvanA kinAre utsukatIra nagaramAM hatA. tyAre AcArya, te nadInA pazcimI kinAre hatA.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 te vakhate zarada hatamAM te gaMgadevAyArca, AyArya mahAgirinA vaMdanane mATe tyAMthI nIkaLyA. te uparI khAghATathI, te uluka nadIne pAra utaratA hatA, tyAre te khalati ghaNI uSNa hovAthI dajhADatI hatI ane nIce zItaLa pANI vaDe pagamAM ThaMDI lAgatI hatI. tyAre tene vicAra Avyo ke- jema sUtramAM kahela che ke- eka ja kriyA vedAya che - zIta athavA uSNa. paraMtu huM hAla be kriyAnuM vedana karuM chuM - zIta ane uSNanuM. tethI eka samaye be kriyAnuM vedanA thAya che. tyAre teNe AcAryane A vAta karI. AcArya bhagavaMte tene samajAvyuM ke- he AcAtuM AvI prarUpaNA na kara, eka samaye be kriyA kadI vecAtI nathI. je jyAre jaNAya che, te tyAre hoya che. jema zveta varNa jetapaNe ja jaNAya che. upayoga eka sAthe be vatatiA nathI. paNa mAnulakSaNa mAtrathI ja varte che. (A pUrve traNa nilavomAM ane vRttikAra kathita vAda, tarka, prativAdAdi mUkelA che. paNa ahIM mAtra anuvAdathI ane samajaNo kaThina che, vAstavamAM A AkSepa-parihAra tajajJa pAse ja samajI zakAya tevA hovAthI ame noMdhela nathI, jijJAsuoe mULa vRttithI samajavA prayatna karavo ja salAha bharelo che, athavA graMthatisthI jANo zakya che.). - bahu bahuvidha AdinA grahaNamAM kharekhara upayoganI bahutA mRtamAM kahelI nathI. tenA anekanA prahANamAM paNa upayogamAM anekatA nathI. - jIva upayogamaya che, temAM je kALe upayogazakhe che. te iMdriyanA upayogamAM tanmaya upayoga rahe che. te upayoga pUratI ja te zakti rokAya che. tethI jyAre zIta upayoga hoya te samaye uSNa upayoga na hoya ane uSNa upayoga samaye zIta upayoga na hoya. A pramANe guru bhagavaMta dvArA prajJApanA karavA chatAM te gaMgAcArya tenI zraddhA karatA nathI. ane asatu bhAvanAthI AtmAne, bIjAne ane ubhayane buksAhita kare che. sAdhune paNa tevI prarUpaNA karatA hatA. A badhuM paraMparAe AcAryae sAMbhaLatA, temaNe gaMgAcAryane vAya, te paNa sthira na thayA, tyAre saMghamAMthI bahAra kADhI mUkAyA. te gaMgAcArya cAlatA - cAlatA jagRhIe gayA. tyAM eka caitya mahAtapasvIraprabha nAme hatuM. tyAM maNinAga nAme nAga (yakSa) te caityamAM raheto hato. tyAM gaMgAcAryae parSadAnI madhye A pramANe prarUpaNA karI ke - nice jIvo eka samaye be kriyAne vede che. tyAre te maNinAge te ja paryAdAmAM kahyuM ke - tame AvI prajJApanA na karo, A prApanA suMdara nathI. he duSTa zaikSaATalA lAMbA kALathI vardhamAna svAmInI pAse dharma zravaNa karato Avela chuM. temaNe kahyuM che ke eka ja kriyA vedAya che. tame tenAthI paNa viroNatara jJAnI thayA cho zuM?
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 3 bhUmikA 139 have tame Avo vAda - kathanano tyAga karI do. jethI mAre tamArA doSane kAraNe tamane zikSA na karavI paDe. zikSA karIza, to tamArA mATe te sAruM nahIM thAya. kemake bhagavaMte ahIM ja - A sthAne samosarIne AvI prarUpaNA karela che ke - "eka ja kliA vedAya." e pramANe maNinAge kahetA gaMgAcAryae te vAta svIkArI. pachI gaMgAcAryae ubhA thaIne "micchAmi dukkaDa" kahyuM. have vaDalUkathI je rIte aizazika matanI utpatti thaI tene niyuktikarizrI havenI niyuktimAM kahe che - * niryukti - 1ra vivecana - A niryuktino saMpadAyathI bhAvArtha vRttikAra A pramANe kahe che - bhagavaMta mahAvIra siddhimAM gayA pachI 544 varSe A airAzika matanI utpatti thaI. (kalpasUra vyAkhyAnamAM paNa A kathA che) aMtaraMjikA nAme nagarI hatI. tyAM bhUtagRha nAme caitya hatuM. tyAM zrIgupta nAme AcArya rahelA hatA. tyAM balazrI nAme sajA hato. vaLI te zrIgupta sthavirane rohanuma nAme ziSya hato. te anya gAme raheto hato. pachIthI te tyAM aMtaraMjikAmAM Avelo hato. tyAM eka pAijaka tenA potAnA peTa upara loTAnA papha bAMdhIne hAthamAM jaMbUzAkhA laIne pharato hato. koI pUche ke zuM veza kayo che ? to te kahetA ke jJAna vaDe mAruM peTa phATI jAya che. tethI meM peTa upara loDhAno paTTo bAMdhela che. ane jaMbUnI zAkhA eTale hAthamAM laIne pharuM chuM kemake bUDhIpamAM koI mAro prativAdI nathI. tyAre te parivrAjake paDato vagaDAvyo - paramavAdI zUnya thaI gayA che tethI lokoe tenuM poTTazAla' e pramANe nAma karyuM. pachI tene rohaguNe rokyo. paho, vagADavo, baMdha karo. huM AnI sAthe vAda karIza. e pramANe pratiSedha karIne rohagune AcArya pAse jaIne te vRttAMta jaNAvyo. A pramANe meM pahane rokela che. AcAryae kahyuM - teM khoTuM karyuM, te vidhAbali che, vAdamAM parAjita thavA chatAM vidhA vaDe jItI tene A siddhi vidhA pozAlanA pratipakSe ApI. * niryukti * 103 + vivecana - viMchI, sarpa, uMdara, mRga, varAha, kapaDI, pota. A vidhAomAM te parivAjaka kuzaLa hato. -0- tethI AcArya bhagavaMtane tenA pratipakSe je vidhAo ApI te sAta vidhAo A hatI - * niyukti - 1er + vivecana - mayurI, nakulI, bilADI, vyAghI, sIMhI, ulukI, avapAtI. A vidhAo grahaNa karIne pArivrAjakanI vidhAone anukrame haNI zakAze.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 uttarAdhyayana mUaNa-saTIka anuvAda/1 tyAra pachI AcAryae rohagumane eka haraNa paNa abhimaMtrIne ApyuM. jo te poTTAla bIjo koI upadrava kare to A joharaNane bhagADaje. tenAthI tuM ajeya banI jaIza. indra paNa pachI tane jItI zakaze nahIM. pachI A vidhAo grahaNa karIne sehaguma rAjyasabhAmAM gayo. teNe tyAM kahyuM - A zuM jANe cho ? pUrvapakSa tene ja sthApavA do. parivAke vicAryuM ke A sAdhuo nipuNa hoya che. tethI temano ja siddhAMta huM grahaNa karuM. jemake rAzI be ja che- jIvarAzi ane jIvarAzi. tyAre rohagame traNa zazinI sthApanA karI, te jANI gayo ke- A pa%iAjake mAro siddhAMta grahaNa karela che. tethI tene buddhi vaDe harAvIne traNa rAzinI sthApanA karI. jIva, ajIva ane nojIva. temAM jIva - te saMsAramAM rahelA ityAdi, ajIva te ghaTa Adi ane jIva - te goLInI chedAyelI puMchaDI ityAdi. tyAra pachI rohagame chAMta ApyuM ke jema daMDa hoya, temAM Adi, madhya ane agra e traNa bhAga hoya che. e pramANe badhAM bhAvo traNa bheda hoya che. e pramANe teNe porUzAlane cupa karI dIdho. tyAre te parivrAjake zeSita thaIne vIMchIne choDyo, tyAre sAdhue mayurone sAme choDyA. tenA vaDe vIMchIo haNAtA, pauruzAle sarpone mUkyA tyAre rohaguNe tenA pratighAtane mATe noLIyAone mUkyA. tyAre uMdara - sAme bIlADA, pachI mRgana sAme vAghane, pachI zUkaranI sAme siMhone, pachI kAgaDAnI sAme ghuvaDone, pachI zakunikA - samaLInA baccAnI sAme ubhAvakane mUkyA. e pramANe pozAlanI sAme vidhAone rohagume pratividhAothI naSTa karI dIdhI. tyAre parivAja ke gardabhI vidhA choDI. rohagume gurue kahyA mujaba A upadrava sAme joharaNa bhamADIne tene Ahata karI, tyAre te vidhA te ja parivrAjakanI upara haMgIne gaI. tyAre parivrAjaka ghaNI ja hIlanApUrvaka tyAMthI kADhI mUkavAmAM Avyo. e pramANe teNe parivrAjakane harAvyo. tyAra pachI AcArya bhagavaMta pAse AvIne je pramANe rAjasabhAmAM baneluM te pramANe badho vRttAMta kahyo. AcArya bhagavaMte tene pUchyuM - uThatI veLA teM rAjasabhAmAM kema na kahyuM ke - rAzio traNa hotI nathI, A to phakta tene buddhi vaDe parabhava karavA mATe meM prarUpaNA karelI. have pharI jaIne sabhAmAM kahI Ava ke zazi traNa na hoya. rohagamane te vAta gamI nahIM. "mArI apabhrAjanA na thAo" ema vicArIne te AcAryanI vAta svIkArato nathI. vAraMvAra tene kahetA, te bolyo ke - AmAM zo doSa che ? kadAca traNa zazi che ema kahevAmAM Ave to temAM zuM thaI javAnuM hatuM ? rAzio traNa che ja. AcAryae kahyuM - he Arya ! temAM asatubhAva ane tIrthakaranI AzAtanA thAya che. to paNa rohaguse te vAtana svIkArI. e pramANe te AcAryanI sAthe vAde caDI gayo,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 3 bhUmikA 11 tyAre AcAryae rAjakuLamAM jaIne kahyuM ke- mArA ziSyae khoTo siddhAMta kahela che. amArA matamAM be ja zazi che. A kAraNe rohagukha viparIta pariNAmavALo thayo. teNe AcAryane kahyuM, to have mArI sAthe tame vAda karaze. tenI vAta svIkArI baMne rAjasabhA madhye gayA. rAjAnI pAse AvIne vAdano AraMbha karyo. zrIgupta gurue kahyuM ke * amane jIvanI jema ajIva ane no jIva paNa pratyakSa dekhADa, tethI traNa rAzi sAbIta thaI zake. je vilakSaNa hoya te tenAthI bhinna hoya che. jema ke jIvathI ajIva vilakSaNa che. tema jIvathI nojIvA paNa vilakSaNa che. tethI jIva ane ajIva e be rAzi ane no jIva e trIjI rAzi siddha che. tyAre gurue kahyuM - A hetu asiddha che. kemake jIvI najIvanuM zailakSAsya lakSaNa bhedathI che ke dezabhedathI che ? ityAdi - x x- - x (ahIM paNa vAda, taka, prativAda Adi vikArazrIe mUkela che. ame pahelAM traNa nilomAM anuvAda karyA pachI amane evuM lAge che ke mAM samagra ca koI tajajJa pAse pratyakSa ja samajavI jarUrI che, mAtra anuvAdathI te spaSTa na thAya. kasUtranA vyAkhyAnamAM zrI vinaya vijayajIe paNa A badhI ja carcAne choDI dIdhela che. chatAM anna graMthomAM paNa te joI zakAya che.) sArAMza e ke - aneka lakSaNathI gurue siddha karyuM ke- A ajIva ane nojIva ekbIjAthI bhinna nathI. paNa ekalakSaNa che. e pramANe samyaka prakAre guru vaDe ukti ane prayukti sAthe samajAvatA eka divasa jevA cha mahinAo gayA temano vAda cAlyo. tyAre rAjAe kahyuM ke, mArA rAjyakArca sIdAya che. AcAryae kahyuM ke, mArI icchAthI ja ATalo lAMbo kALa lIdho. have tame jo jo kAlanA divase huM teno nigraha karI daIza tyAre prabhAtamAM kahyuM ke - kRtrikApaNamAM jaIne parIkSA karI levI. tyAM badhAM dravyo vecAya che. jAo tyAM jaIne jIva, ajIva ane nojIva lAvo. tyAre devatA vaDe jIva ane ajIva apAyA. tyAM nojIva na hatA athavA pharI ajIva ja Ape che. A ane AvA 144praznonI pRcchA vaDe AcArya bhagavaMte rohaguptano nigraha karyo. nagaramAM ghoSaNA karAvI ke mAhatimahAna zrI vardhamAna svAmI jaya pAmo. rohagukhane dezanikAla karavAmAM Avyo. pachI tene nilava ema kahIne saMgha bahAra kaDhAyo. A chaThTho nikUva thayo. teNe vaizeSika sUtronI racanA karI. paDu ane gotrathI ulUka hovAthI te palUka' kahevAyo. 144 je praznothI nigraha karAyo, te A pramANe che ... mUlapadArtho cha grahaNa karyA. te A pramANe - dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa, samavAya. temAM dravyo nava bhede che, te A pramANe- pRthvI, apa, teu, vAyu, AkAza, kALa,
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 dizA, jIva ane mana e nava che. guNo sattara che, te A pramANe - rUpa, rasa, gaMdha, sparza, saMkhyA, parimANa, pRthakatva, saMyoga, vibhAga, paratva, aparatva, buddhi, sukha, duHkha, icchA, dveSa ane prayatna. karma pAMca bhede - utkRpaNa, apakSepaNa, Acana, prasAraNa, gamana. sAmAnya traNa bhede che mahA sAmAnya, sattA sAmAnya ane sAmAnya vizeSa sAmAnya. vizeSa eka ja bhede che. samavAya paNa eka bhede che. - bIjA kahe che ke - sAmAnya be bhede che (1) para, (2) apara. vizeSa paNa be bhede che - aMtya vizeSa ane anaMtya vizeSa. A pramANe - (9 + 17 + 5 + 3 + 1 + 1) 36 bhedo thayA. e chatrIzanA eka ekanA cAra vikalpo thAya - pRthvI, apRthvI, nopRthvI, noapRthvI. te rIte 36 x 4 = 144 bhedo thAya che. temAM 'pRthvIne Apo' kahetA mATIne Ape che. 'apRthvIne Apo' kahetA pANI Adi Ape che. 'nopRthvI Apo' ema kahetA kaMIpaNa ApatA nathI, athavA pRthvI sivAyanuM kaMIka Ape che. te pramANe 'noapRthvI Apo' ema kahetA kaMI paNa ApatA nathI. e pramANe yathAsaMbhava vibhASA badhAM praznomAM karavI. 0 sthavira goSThAmAhila 'spaSTa abaddha' nI prarUpaNA kare che. je rIte teno mata che te batAvatA niryuktikAra kahe che - * niyukti - 175 + vivecana A niyukti saMbaMdhe vRttikAra kahe che - Ano artha saMpradAyathI jANavo te Avazyaka cUrNithI jANavo. chatAM kaMIka vizeSa upayogI ahIM kahe che - bhagavaMta mahAvIranA siddhigamana pachI 584 varSI gayA pachI A 'abaddhika' mata dapura nagaramAM utpanna thayo. te devendra vaDe vaMdAyela AryarakSita dazapura nagare gayA, mathurAmAM koI akriyAvAdI utpanna thayo che, jema ke - mAtA nathI, pitA nathI. e pramANe nAsti - nathI, "nathI ema kahenAro.'' tyAM saMdha bhego thayo, temAM koI 'vAdI' na hatA. tethI Amane ja vAdI rUpe pravartAvo. A AryarakSita yugapradhAna che. tyAre tyAM AvyA. temane saMghe badhI vAta karI. tyAre temaNe goSThAmAhilane vAda mATe mokalyo. kemake tene vAda labdhi hatI. teNe vAdamAM parAjita karyA. tyAM zrAvakonI vinaMtI hatI ke ahIM varSArAtra - comAsu raho. te vakhate AcArya vicAre che ke - ahIM gaNane dhAraNa karanAra koNa thaze ? tyAre tene vicAra Avyo ke - durbalikA puSpamitra, te mATe yogya pAtra che. vaLI teno svajana varga paNa ghaNo che. teone goSThAmAhila ane phalgurakSita Adi paNa anumata hatA. goSThAmAhila AcAryanA mAmA thatA hatA. tyAM AcAryae badhAM sAdhuone bolAvIne eka dRSTAMta ApyuM -
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhya. 3 bhUmikA traNa prakAranA kuTa- ghaDA hoya che. niSpAvakuTa, tailakuTa, dhRtakuTa tene jo uMghA vALavAmAM Ave to niSpAva (aDada) badhAM ja nIkaLI jAya che. tela paNa DhoLAI jAya che, chatAM tenA avayavo kiMcita lAgelA rahe che. jyAre ghInA kuTamAM ghaNAM avayavo caTelA rahe che. e pramANe he Aryo huM A durbalikApuSpamitra prati sUtra, artha ane tadubhayamAM niSpAva (aDada)nA kuTa samAna chuM. phalga rakSita prati tailanA kuTa samAna chuM ane goThAmAhila prati ghInA kUTa samAna chuM. e pramANe A sutra vaDe ane artha vaDe yukta tamArA AcArya thAo. te badhAMe paNa durbalikA puSpamitrane te pramANe svIkAryA. bIjA paNa bolyA ke je pramANe huM goSThAmAhila ane phazurakSita pratye vatyoM, tema tamAre badhAMe paNa vartavuM joIe. te sAdhuo paNa bolyA ke jema Apa amArI sAthe vatya, te pramANe ApaNe paNa vartavuM. e pramANe baMne paNa vargone kahIne AryarakSite bhaktapatyAkhyAna karyuM. pachI kALadharma pAmIne devaloke gayA. goSThAmahile paNa sAMbhaLyuM ke- AcArya bhagavaMta AryarakSita kALadharma pAmyA tyAre AvIne pUchayuM ke - gaNadhara rUpe kone sthApyA ? temanI pAsethI kuTanuM daSTAMta sAMbhaLyuM. tyAre alaga upAzrayamAM rahyA pachI AvyA. tyAre te badhAM sAdhu ubhA thayA. ane ahIM ja sAthe raho, tema kahyuM paNa goSThAmAhilane te vAta rucI nahIM. te bahAra rahyA ane bIjA bIjAne sugrahita karavA lAgyA. paNa tema karI na zakyA. A tarapha AcArya arthaporisI kahe che, paNa te sAMbhaLato nathI. vaLI bolyo ke - Apa ahIM "niSpAvakUTa' kahevAo cho. teo ubhA thayA pachI viMdhyamuni anubhASaNa kare che. AThamAM karma pravAda pUrvamAM karmanI prarUpaNA kare che. jIva ane karmano baMdha kaI rIte che? tyAre teo bolyA - baI, spaSTa ane nikAcita. baddha - jema soyano samUha hoya tema jANavo. dhRSTa - jema dhaNa vaDe tene niraMtara karAyela hoya tevo. nikAcita eTale tapAvIne, kuTIne ekarUpa karela hoya te. e pramANe kamoM paNa jIva rAga ane dveSa vaDe pahelAM bAMdhe che. pachI tenA pariNAmone choDyA vinA spaSTa kare che, te ja saMkilaSTa pariNAmathI tene na choDatAM kiMcit nikAcanA kare che. nikAcita te nirUpakrama che. udayathI vedAya che. anyathA te karyo vedAtA nathI. tyAre goThAmAhila temane aTakAve che. Ama thatuM nathI. koI divase ame e pramANe sAMbhaLela che ke je ATalAM ka baddha, spaSTa ane nikAcita che, e pramANe teno mokSa thaze nahIM.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana malasukha-saTIka anuvAda to have kaho ke kaI rIte baMdhAya che ? teNe kahyuM- sAMbhaLo. (have niyukti gAthA kahe che.) * niryukti - 16 + vivecana - jema kaMcukI puruSane sparze che, paNa abaddha hoya che. tema jIva karmathI pRSTa paNa abaddha ja rahe che. (tenI vRtti A pramANe - ) jema te kaMcukI puruSane sparze che, paNa te kaMcuka zarIranI sAthe baddha hotI nathI. e pramANa ja karmo paNa jIva pradezo vaDe pRSTa che, paNa jIva pradezonI sAthe baddha hotA nathI. jene karmo baddha hoya teno saMsArathI viccheda thato nathI. tyAre te kahe che ke - ame AcArya pAse ATaluM bhaNela chIe. A jANatA nathI. tyAre te zakti thaIne pUchavAne gayA. kemake tene thayuM ke - mArAthI kyAMka anyathA grahaNa karela na thAya. tyAre AcAryane pUchyuM temaNe paNa kahyuM ke teno Avo Azaya che. jo jenAthI pRthakabhAva thavAno hoya che tenAthI spaSTamAtra che, jema kaMcuka kaMcukI vaDe RSTa mAtra che, jIva vaDe karmano pRthaphabhAva thaze. ahIM A prazna karavo joIe. kaMcukavatupRSTamAbatA je karmanI kahI, te zuM eka eka jIva pradezanA pariveSTanathI che ke sakala jIva pradeza pracaya parivejhanathI che ? jo eka eka jIva pradeza parikvesTanathI che, to zuM A parivepTana mukhya che ke aupacArika ? jo mukhya che, to siddhAMtamAM virodha Avaze. mukhya parikSepaNa ja pariveSTa che. e pramANe bhinna dezanA karmonuM grahaNa thAya. jyAre siddhAMtamAM kahela che ke je AkAza pradezamAM Atmapradeza avagADha hoya, tenA vaDe avagADha ja kama grahaNa karAya che. - have je te aupacAski che, te jema kaMcukI kaMcuka vaDe avaSTa ane AvRtta che, e pramANe jIvapradezo paNa karma pradezo vaDe mukhya pariveSTananA abhAvamAM paNa temane tyAM parijhana kahevAya che. tenAthI spaSTa ja amArI aSTagaMdhanI siddhi thAya che. kemake amane paNa anaMta kamaNi vargaNAo vaDe AtmapradezonI ukta svarUpa pariSTanano ja baMdha iSTa che. AgamamAM paNa kahyuM che ke, eka eka Atmapradeza anaMtAnaMta karma vagaNAo vaDe AveSTita - parivekhita che" tethI viparyaya sAdhanathI viruddha hetu thAya. sarva jIva pradeza pracaya pariveSTanazI amArA paNa pakSamAM bhinna deza karma grahaNathI pUrvavata ja siddhAMtamAM virodha Ave che. tathA temAM bAhya praveza baMdha ja karmano saMbhave che. te melanI jema ja hoya, tenI bhavAMtara anavRtti na thAya. e pramANe punarabhavano abhAva thAya athavA siddhone punarbhavanI Apatti Ave ityAdi. * - - - x-x-x (ahIM paNa vRttikArIe ghaNAM varSo, pATho, AkSepa - parihAra noMdhelA che. paNa pUrvavata tajajJa pAse ja samajI zakAya tema che. ame ukta anuvAda paNa samajI zakAya tevI apekSAthI ja karela che, zeSa kathana mAtra anuvAdI samajavuM kaThIna che, jo ke amArA "Agama kathAnuyoga"mAM A viSayamAM ghaNuM kathana ane novela che. grAMtomAM paNa tenI keTalIka spaSTatA jovA maLe che.)
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 adhya. 3 bhUmikA AcArya dvArA ATaluM badhuM samajAvyA pachI - prarUpyA pachI pharI te goSThAmAhila salIna thaIne rahyo. teNe vicAryuM ke vAvanA samApta thaI javA do, pachI huM temane kSobha pamADIza. anya koI divase navamA pratyAkhyAna pUrvamAM sAdhune jAvajIvana mATenA trividha gividhathI (mana, vacana, kAyA ane karaNa, karAvaNa, anumodanathI) prANAtipAtanuM huM paccakakhANa karuM chuM. A pratyAkhyAnanuM varNana kare che. tyAre te goSThAmAhila bolyo ke- A siddhAMta che. A pramANe na thAya to tame kaho kaI rIte karavuM joIe. sAMbhaLo, huM badhAM paccakkhANa prANAtipAta aparimANapaNAthI trividha trividhe karuM chuM e pramANe sarve sAvatruthika che. kayA nimitte parimANa karatuM nathI? goSThAmAhile kahyuM - je te AzaMsAdoSa che, te nivartita thAya che. kemake jAvajIvapaNe karavAthI bhAvi bhavamAM tema karavAnA pariNAma che. tevI AzaMsA rahe che. "huM prANAdine haNIza." AvA kAraNathI aparimANapaNAthI je pratyAkhyAna karavA joIe. paNa pazmiANa svIkAra na karavo. A kathana havenI niyuktimAM niyuktikAre noMdhela che , * niryukti - 17 + vivecana pratyAkhyAna parimANarahitapaNe ja karavuM joIe. jemAM parimANa karAya che, temAM dukha AzaMsA saMbhave che - A gAthArtha kahyo. goSThA mAhile kahyuM ke - bhAvimAM "huM haNIza" evo AzaMSA doSa. kALa maryAdAthI pratyAkhyAna karavAmAM Ave che, mATe pratyAkhyAna kadI kALa maryAdA pUrvakanuM hovuM na joIe. teNe e pramANe kahetA, tene viMdhyamunie tene kahyuM ke - he goSThA mAhila ! tamArA kahevAno Azaya kaMIka Avo jaNAya che - je parimANavat - samayanI maryAdAvALuM pratyAkhyAna che, te Asakti pUrvakanuM che. jema - gRhasthanuM itvarakathita - atyakAlIna pratyAkhyAna che. kALa maryAdAvALuM pratyAkhyAna je sAdhu jAtajIvane mATe- sarva sAvadhano tyAga kahyo, te A anaikAMtika hetu che. tethI kahe che ke kema ahIMparimANavamAnathI sAbhivaMgatA- AsaktiyuktatA sAdho cho athavA AzaMsAthI ? pahelA pakSamAM sAdhune addhA - kALa pratyAkhyAna hoya che ke nahIM? jo hoya che, to zuM posi Adi pada yukta hoya che ke bIjI rIte hoya che ? jo te porisi Adi padothI yukta hoya to temAM parimANavALApaNAthI zA mATe AsaktiyuktatA ke AzaMsA na kahI ? 37 10 ternational
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUvasuba-saTIka anuvAda je samatA sthitatvathI na hoya to parimANavALAne anaikAMtika che, jo tamane porisi Adi padono svIkAra abhimata na hoya to pachI pravajyAnA divasathI ja anazananI Apatti Avaze. vaLI AgamamAM je kahyuM che ke - "niSpAditA ziSyo ane dIrgha paryAya paripAlita karyo.' ityAdi Agama kathanamAM paNa virodha Avaze. sAdhune addhA pratyAkhyAna nathI ja evo pakSa nathI. kemake anAgata ane atikrAMta evA pratyAkhyAna AgamamAM ja jaNAvelA che. bIjA pakSamAM - AvI AzaMsA paNa hotI nathI. jemake - "bhAvAMtaramAM huM sAvadhanuM sevana karIza, evI AzaMsA thAya." (tema kaho cho) paNa "jAvajIva' e padanuM uccAraNa paNa batabhaMganA bhayathI ja che. kahyuM che ke, "vratabhaMga" nA bhayathI ja "jAvajIva mATe" evo nirdeza che. - X- x x x x x x x ahIM AzaMsA e che ke "ATalo kALa to mAre pALavuM ja" te bhAva che, paNa te pratyAkhyAnano mAre bhaMga karavo, evA koI bhAvathI pratyAkhyAna karAtuM nathI. jema "sAMje cAra AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAna satribhojana na karavAnA bhAvane puSTa kare che, paraMtu AvuM pratyAkhyAna karanAra divasa ugyA pachI khAvuM ja che, tevI AzaMsA seve che, tema siddha thatuM nathI. pachInA divase nizce upavAsa karanAro paNa pUrva saMdhyAe cAturvidha AhArano tyAga kare ja che ne ? (ahIM paNa vRttikArazrIe ghaNo lAMbo vAda prasthApita karelo ja che, paNa pUrvavata kAraNothI ja ame samagra vRttino anuvAda ahIM ApatA nathI. vaLI vAda-prativAdane A anuvAdano mukhya viSaya paNa nathI. ahIM "mULatatvano saraLa bodha" e amAruM kAryakSetra che.) A pramANe goThA mAhilane samajAvatA chelle kahe che ke A pramANe kALa parimANanI maryAdAmAM koI doSa nathI. chatAM jo koI sAdhu avatanA bhAvane manamAM dhAraNa karIne tene avazyabhAvI batAve to vratanuM aparimANa batAvatA paNa te pratyakSa mRSAvAdI ja che. jyAM AzaMsA nathI tyAM avadhi sahitanA pratyAkhyAnamAM paNa sAbhivaMga - Asakti nathI, jema kAyotsargamAM paNa kALa maryAdA karAya, chatAM tyAM koI AzaMsA hotI nathI, tema sAdhunA pratyAkhyAnamAM jAvajIva evA padathI pragaTa thatI kALa maryAdAmAM koI AzaMsA vidhamAna nathI. ityAdi. jema AcArya bhagavaMte kahyuM, tema badhAM ja kahe che. jema ATaluM AcAryae kahyuM, tema je koI bIjA sthavise, bahuzruto, anya ga7vALA che teone pUchavAmAM Ave to teo paNa ATaluM ja kahe che. tyAre pUche che - tame kaI rIte jANo cho ? tIrthakare paNa A pramANe ja kaheluM che. A badhuM samajAvavA chatAM jyAre goSThA mAhila sthira na thayo tyAre saMghane bhego karavAmAM Avyo. pachI devatAne AzrIne kAyotsarga karyo. je zrAvako hatA te devatA AvyA. AvIne temaNe kahyuM - AjJA karo, zuM prayojana che?
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - adhya. 3 bhUmikA tyAre saMdhe teone kahyuM - jaIne tIrthakarane ATaluM pUchIne Avo ke je goSThA mAhila kahe che, te zuM satya che? athavA durbalikA puSpamitra Adi zrI saMdha kahe che, te kathana satya che ? - tyAre te devIe kahyuM ke mane anubala Apo. kAyotsargano AraMbha karyo. te anubalane lIdhe devI gayA ane teNIe tIrthakarane pUchyuM ke A bemAM sAcuM kathana konuM che ? tIrthakara bhagavaMte kahyuM- saMgha che te ja samyagvAdI che, goSThA mAhila mithyAvAdI che. A sAtamo nidbhava che. deva tyAMthI pAchA AvyA. AvIne bolyA ke saMgha samyakravAdI cho ane A goSThA mAhila mithyAvAdI nihAva che. tyAre goSThA mAhile kahyuM ke- A a5 haddhivALI bicArI che, tyAM javAnI AnI zakti ja kyAM che ? te devInI paNa zraddhA na karI. tyAre puSpamitra AcAryae tene kahyuM- he Arya ! tuM A vAtane svIkArI le, jethI tane saMdhamAMthI bahAra karavAno prasaMga na Ave. goSThA mahilato paNa na mAnyo. tyAre saMdhe tene saMgha bahAra karyo. bAra prakArano saMbhoga tenI sAthe baMdha karyo. te bAra saMbhoga A pramANe - (1) upadhi, (2) zrata, (3) bhojanapAna, (4) aMjalipagraha-maLe tyAre hAtha joDavA rUpa, (5) dAna(6) nikAcanA, (7) ayutthAna, (8)kRti pharmakaraNa, (9) vaiyAvaccakaraNa, (10) samosaraNasaziSadhA, (11) kathA, (12) nimaMtraNA. A bAra bhede saMbhoga kahyo. paMca kalpamAM satara bhedo batAvelA che. 0 A pramANe alpatara visaMvAdI nilavo kahyA. have prasaMgathI bahutara visaMvAdI "boTika'ne kahe che. * niyukti : 138 + vivecana - A niyuktino bhAvArtha saMpradAyathI vRttikAra A pramANe kahe che - bhagavaMta mahAvIra siddhimAM gayA pachI 609 varSe boTikono A mata rathavIrapura nAmaka nagaramAM utpanna thayo. te kALe te samaye raghuvIrapura nAme karbaTa hatuM. tyAM dIpaka nAme udhAna hatuM. tyAM AryaNa nAme AcArya hatA. tyAM zivabhUti nAme eka sahasramala hato, te rAjAnI pAse gayo. huM tamArI cAkarI svIkAravA icchuM chuM yAvata parIkSA karI lo. sajAe kahyuM - ThIka. koI divase rAjAe tene kahyuM ke- mAtRgRhe mazAnamAM jA ane kALI caudaze bali daIne Avaje. devo ane pazuone bali ApI. bIjA puruSone kaheluM ke, Ane DarAvajo. te jaIne mAtRbali ApyA pachI - huM bhUkhyo thayo che, ema vicArIne ja zmazAnamAM pazuM ne mArIne, pakavIne khAya che. te puruSo ziva Asita vaDe cAre taraphathI maeNsva rava karavA lAgyA. te zivabhUtinA rUvALuM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlaka-saTIka anuvAda/1 paNa pharakAvI na zakyA. tyAra pachI te tyAMthI ubho thaIne gayo. rAjAe niyukta karelA puruSoe badhI vAta rAjAne kahI, tyAre te vibhUtine cAkarImAM rAkhyo. anya koI divase rAjAe daMDikane AjJA karI ke - mathurAne grahaNa karI lo - kanlo kare, teo sarva sainya sAthe hallo laIne gayA. tyAMthI thoDe dUra gayA pachI teo bolyA ke are ApaNe e to pUchyuM nahIM ke kaI mathurAmAM ame jaIe. rAjAe paNa kahyuM nathI. teo asamaMjasathI dvidhAmAM paDIne ubhA rahelA. zivabhUti tyAM AvIne pUche che - are ! tame kema ubhA rahI gayA cho ? tyAre teoe jaNAvyuM ke kaMI mathurAne jItavAnI che, te to ame jANatA nathI. tyAre zivabhuti bolyo - ApaNe baMne mathurAne eka sAthe ja jItI laIzuM. teo bolyA - te zakya nathI. tenA be vibhAgamAMthI ekanA paNa grahaNamAM ghaNo kALa lAgI jaze. tyAre zivabhUtie daMDikane jaNAvyuM ke - je durjaya che, te mane ApI do. yAvata tyAMthI nIkaLyA - x x x x- pAMDu mathurAnA mArgamAM hallo laIne cAlyA. tyAM pracaMtone saMtApavAno AraMbha karyo. pachI durgamAM rahetA. e pramANe AgaLa vadhatA vadhatA thoDuM nagara bAkI rahyuM ema karatA nagarane paNa grahaNa karI lIdhuM. tyAra pachI pAchA AvIne rAjAne nivedana karyuM. tenAthI khuza thaIne rAjA bolyo - tane zuM ApuM? te vicArIne bolyo ke je mArA vaDe grahaNa karAyuM che, te sugrahita che, mane jema icchuM tema pharavAnI chUTa Apo. rAjA kahe - sAruM, tema thAo. e pramANe te bahAra bhaTakavA lAgyo. aDadhI rAtre ghera Avato ke na paNa Avato. tenI patnI tyAM sudhI bhojana na karatI. na sUI jatI, jyAM sudhI te ghera pAcho na Ave. chelle teNI paNa kaMTALI gaI. koI divase tenI patnI tenI mAtA sAthe jhaghaDavA lAgI - tamAro putra rojeroja ardharAte Ave che, huM jAgatI rahu che, bhukhathI pIDAtI rahu chuM. tyAre tenI mAtAe kahyuM - Aje tuM dvAra baMdha na karatI. huM jAgatI beThI chuM. zivabhUti moDI rAtre Avyo, tenI mAtAe teno tiraskAra karyo. tene kahI dIdhuM A veLAe jenA dvAra khullA hoya tyAM ja tenI bhavitavyatAthI tenA dvArA mAgaNA karatAM sAdhunI vasatine ughADI joI. tyAM jaIne vaMdita karyo ane kahyuM - mane dIkSA ApI do. sAdhuone tenI vAta svIkArya na hatI. tethI zivabhUti e svayaM loca karI lIdho. tyAre tene veza Apyo. teo vicAravA lAgyo. pharI AvyA tyAre rAjAe tene kaMbalAna ApyuM. AcAryae tene pUchyuM kesAdhune kaMbalaratnanuM zuM kAma che ? zA mATe grahaNa karyuM. ema kahIne, zivabhUtine pUchayA vinA te phaMbalaratna phALIne, niSadhA banAvI dIdhI. tyAre zivabhUti ghaNo krodhe caDyo.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya, 3 bhUmikA 14: anya koI divase jinakalpikonuM varNana cAlatuM hatuM. jemake - jinakalpiko be prakAre che - hAtharUpa pAtra vALA ane pAtrane dhAraNa karanArA. vastravALA ke vastra vagaranA. e pramANe ekaikanA be bhedo thAya che, zivabhUtie pUchyuM - have AvuM kema karatA nathI ? AcAryae kahyuM ke jinakalpano hAla viccheda che. paNa mAre te viccheda nathI, te ja paralokArthInuM kartavya che. temAM paNa sarvathA niSparigrahatva ja zreyaskara che. AcAryae tene samajAvyuM ke "A dharmopagaraNa ja che te parigraha nathI. ghaNAM jaMtuo hoya che te A cakSu vaDe jovA muzkela che, temanI dayAne mATe rajoharaNa dhAraNa karavuM joIe. AsanamAM, zayanamAM, sthAnamAM, nikSepamAM, grahaNamAM, gAtra saMkocanamAM, ceSTAmAM pUrve pramArjanA karavI joIe. saMpAtima jIvo hoya che, teo sUkSma Adi hoya, temanI rakSA nimitte mukhavastikAnI AvazyaktA jANavI. e pramANe bhojana ane pAnamAM paNa jaMtuo hoya che, tethI tenI parIkSA mATe pAtragrahaNa jarUrI che. vaLI samyAna, zIla, tapa e badhAMnI siddhine mATe temanA upagrahArthe vastra dhAraNa karavA jarUrI che. ukta upakaraNone grahaNa na karavAthI kSudra prANIno vinAza ke jJAna-dhyAnane upadhAta thAya che, temAM mahAna doSa lAge che. je vaLI ati sahiSNutAthI AnA vinA paNa dharmane bAdhaka na thAya. temane te hotA nathI. tethI kahe che ke - jeo A doSone varjIne dharmopagaraNa choDe, tene tenuM agrahaNa yukta che, ke jeo jinanI mAphaka samartha hoya.' paNa te pahelAM saMhananavALA hoya. paNa hAla paheluM saMghayaNa nathI. ityAdi ghaNuM ghaNuM tene yuktithI samajAvyuM. zivabhUtie ukta kathanone karmodayathI na svIkAryA. cIvara - vastra Adino tyAga karIne te tyAMthI nIkaLI gayo. tene uttarA nAme bahena hatI. dhaMdhAnamAM rahelA zivabhUtine te vAMdIne gaI. tene joIne uttarAe paNa vastra Adi badhAMno tyAga karI dIdho. teNIne vastrahInapaNe bhikSArthe pravezatI hatI tyAre koI gaNikAe joI. teNIne thayuM ke Ane joIne loko kyAMka amArAthI virakta thaI jaze. tethI teNInI chAtI upara eka vastra bAMdhyuM, uttarA jo ke te vastra mATe taiyAra na hatI, zivabhUtie kahyuM - have e rIte ekavastravALI ja raheze, A vastra tane devatAnuM Apela che. zivabhUtie be ziSyone dIkSA ApI. kauDinya ane koTTavIra. tethI ziSyone paraMparAe sparza thayo. A arthano upasaMhAra karanArI be bhASya gAthAo kahe che - bhAja vivecana sva vitarka rUpa prarUpita, boTika evA A cAritra rahitatA vaDe muMDa mAtratvathI zivabhUti te boTika zivabhUti, ane te uttarA tenI bahena hatI. A boTika zivabhUti ane uttarA vaDe A anaMtarokta mithyAdarzana rathavIrapuramAM utpanna thayuM. boTika - ra -
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 zivabhUtithI boTika liMganI utpatti thaI che. temAM kauDinya ane koTTavIra e baMne paraMparA - avyavacchinna ziSya - praziSya saMtAnarUpa. teno sparza jemAM che, te paraMparA sparza je rIte thAya te utpanna thayA. AnA vaDe kauDinya ane koTTavIsthI boTika saMtAnanI utpatti kahI. 150 ATalA graMtha vaDe zraddhAlu durlabhatva kahyuM. AnA sAmyaktvarUpatta ane samyakatvapUrvakatvathI saMyamanuM AnA vaDe durlabhatva kahevAyuM che tema jANavuM. tathA cAra aMgo A vyAkhyAnamAM cAra aMgo vaDe hita, tenA svarUpa varNana vaDe 'caturaMgIya' e pramANe vyutpatti sujJAnA hovAthI niyuktikAre dekhADela nathI. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtrAnugamamAM askhalitAdi guNayukta sUtra kahevuM joIe - *sUtra Ex jIvone cAra parama aMgo durlabha che - manuSyatva, zruti, zraddhA ane saMyamamAM puruSArtha. * vivecana - 96 : cAra saMkhyAmAM, parama evA te pratyAsanna upakArIpaNAthI aMgo muktinA kAraNatvathI paramAMga, duHkhathI prApta thAya che te durlabha, A saMsAramAM che, kone ? janme te jaMtu - dehI, zarIravALAne te koNa che ? manamAM rahe te manuSya athavA manunA apatya te mAnuSu teno bhAva te mAnuSatva - manuja bhAva. zravaNa te zruti, te paNa dharma viSayaka, zraddhA paNa te dharma viSayaka, saMyama Azrava viramaNAdi. tethI vizeSathI pravarte che AtmA, te te kriyAmAM te vIrya arthAt sAmarthya vizeSa, temAM mAnuSatva je rIte durlabha che, te kahe che. - - * sUtra - 7 vividha prakAranA karmone karIne, vividha jAtiomAM utpanna thaIne pRthak rUpe pratyeka saMsArI jIva samasta vizvane sparza karI le che. * vivecana ea cAre taraphathI prApta te samApanna, kyAM ? saMsAramAM, temAM paNa vividha gotramAM arthAt aneka nAmothI janme che prANIo jemAM te jAtio - kSatriyAdi, temAM athavA janana te jAtio, te kSatriyAdi janmomAM vividha - hIna, madhyama, uttama bhedathI aneka gotromAM. ahIM hetu kahe che - karAya te karma - jJAnAvaraNIyAdi, aneka prakAre nirvartya, pRthak bhedathI. zuM kahevA mAMge che ? eka ekathI - vizva eTale jagattne pUre che kvacit kadAyit utpattithI sarva jagavyAnathI vizvabhUta. kahyuM che ke - evo koI vAlAgra koTimAtra pradeza lokamAM nathI ke jeno janmamaraNa abadhAthI jIve sparza na karyo hoya - prApta na karyo hoya. eTale ke mAnuSyatva pAmIne paNa svakRta vicitra karmAnubhAvathI pRthak jAtinuM bhAginya ja thAya che, koNa ? R
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 janasamUha rUpa prajA, AnA vaDe mAnuSatvane prApta karyA pachI paNa karmanA vazathI vividha gatimAM gamanane manuSyatvanI durlabhatAno hetu kahyo che. athavA saMsAramAM vividha karmo karIne pRthapha eTale ke aneka kuLakoTi upalakSita jAtimAM - devAdimAM utpatti rUpe saMprApta thayela jANavuM. - x-x prakRSTatAthI janme te prajA eTale prANI, AnA vaDe prANInA vividha devAdibhava thavAne mULathI ja manuSyatvanI durlabhatAnuM kAraNa kahela che. A ja arthane bhAvavAne mATe kahe che 0 suba * 68 potAnA karelA karmo anusAra jIna kyAreka devalokamAM, kyAreka narakamAM ane kyAreka anuttara nikAlamAM janma le che. * vivecana - 98 eka zubhakamanuibhava kALamAM dIvyatA pAme che te devo, temano loka-utpattisthAna, devagati Adi prakRti udaya viSayapaNAthI jovAya che, ema karIne te devalokamAM, naramanuSyane cogyatAthI AhvAna kare che, te narako. tejaprabhAdi nAraka utpatti sthAnomAM, azubha anubhavakALamAM, tathA kyAreka tathAvidha bhAvanA bhAvita aMtaHkaraNa avasaramAM asura saMbaMdhI kArya - asuranikAsamAM utpanna thAya che. bAlA vagere vaDe tenI prApti, e darzAvavAne devalokanuM uudAna karavA chatAM pharI asurakAyanuM grahaNa che. athavA devaloka zabdano artha saudharmAdimAM rUDha hovAthI, tenu upAdAna uparanA devo kahevA mATe che ane asura' e nIcenA devanA upalakSaNa mATe, AdhAkarma- svayaM vihita evA sarAga saMcama, mahAraMbha, asurabhAvanA Adi vaDe deva, nATaka ane asaragatinA hetu vaDe kriyA vizeSathI yathAka vaDe - te te gati anurUpa ceSTita vaDe jAya che. * sUtra - 99 A jIva kyAreka kALiya, kyAreka cAMDAla, kyAreka boksa, kyAreka phITapataMga ane kyAreka kaNa-kIDI thaI jAya che. * vivecana-99 manuSyajanmAnurUpa karmaprakRti udayakALamAM koI di "kSatrIya arthAta kSaNana kSata, tenAthI bacAve te kSatrIya - rAjA thAya che. tyArapachI prANI cAMDALa cAca, dra ane brAhmaNI vaDe janme te caMDAla. bokkasa - vazikara, te A rIte - brAhmaNa ane zakI vaDe janme te niSAda ane brAhmaNa ane vaizyAthI janme te aMbai, tathA niSAda ane aMbaThIMthI janme te bokkasa. ahIM kSatriyanA grahaNathI uttama jAti ane caMDAlanA grahaNathI nIca jAti, bukkasanA grahaNathI saMkIrNa jAti kahI, mAnuSatvathI uyarnIne kIDA, pataMgamAM athavA kuMtha ke kIDImAM janme che. AnA dvArA bAphInA niryaonA bhedo upalakSaNathI kahyA.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 uttarAdhyayana mUlaka-saTIka anuvAda/1 zuM A rIte bhaTaktAM nirveda game ke nahIM? te kahe che* satra - 100, 101 e pramANe AvIpa conasakramAM bamaNa karatA evA saMsAradazAthI nirveda pAmatA nathI, jema kSatriyo dIrghakALa sudhI jayadino upabhoga karavA chatAM nirvedane pAmatA nathI... kama'nA saMgathI saMmata ane dukhI tathA atyaMta vedanAyukta prANI manuSyatara yoniomAM janma laIne pharI pharI vinimAta - trAsa pAme che. * vivecana - 100-101 ukta nyAyathI Avartana te Ava, mizra thAya che. kAmaNa zarIrI ane dArikAdi zarIra vaDe prANIo athavA je seve che te yoni. Avarta upalakSitA yoni. temAM jaMtuo, ukta rUpa karmothI, kibiSa- adhama, te karmakilleiSA, athavA kliSTatAthI nikRSTa azubhAnubaMdhI kamoM jemAM che te kibiSa kama. AmAMthI kyAre mukti maLe e pramANe udvega na pAme, kayAM? Avarta yonio - saMsAramAM. konAthI nirveda pAmatA nathI? te kahe che - atha eTale manojJa zabdAdi. athavA dhana-kanaka Adi, sarvArtho temAM ja che. kSatriya - sajA, zuM kahevA mAMge che? jema manojJa zabdAdine bhogavanAranI tarasa vadhe che. e pramANe tete yonimAM pharI pharI utpatti thatAM kalaMkalIbhAvane anubhavatA paNa bhavAbhinaMdI prANIne, kema anyathA tenA pratighAtArthe udhama karatAM nathI. badhAM zayanAdi vaDe jenuM prayojana che te savarNa kSatriya. te arthathI bhraSTarAjanI tulya. te A badhAMthI nirveda pAmato nathI. tenI jema A prANIo sukhothI abhilASA karatA nirveda pAmatA nathI. karmo vaDe - jJAnAvaraNIya AdithI, saMga-saMbaMdha, arthAt karma saMgothI. athavA karmo - ukta rU5, te kriyA vizeSa rU5, saMga - zabda AdinI Asakti viSayaka. - 4- tenA vaDe khUba ja mUDha banelA te samUDha duHkha- asAtA rUpa thayela, tethI duHkhita. duHkha kadAca mAnasika ja hoya, tethI kahe che - bagvedaon - ghaNI ja zarIra vyathA jemane che te. evA manuSyo paNa amAnuSa nahIM. naraka niyaMca AbhiyogyAdi deva durgati saMbaMdhInI yoniomAM vizeSathI nipAtya thAya che. arthaviSayaka ka vaDe. zo artha che? temAMthI uttAra prApta thato nathI prANIne evA AvartamAM nirvedanA abhAvathI karmasaMga saMpUTa. duHkhahetu narakAdi gati ne pAra na utAravAthI prANIne "manuSyatva prApta thatuM nathI. to tenI prApti kema thAya? * sutra - 10ra kAlakramAnusAra kadAca manuSyagati nirodhaka kamano kSaya thavAthI jIvone zuddhi prApta thAya che. tenA phaLa rUpe tene manuSyatva prApta thAya che. * vivecana - 102 - manuSyagati baMdhaka kamano prakRSTa apagama * hAni, teno lAbha, temAM, athavA
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/102 153 prahAnimAM, tenA vibaMdhaka anaMtAnubaMdhI Adi ka hIna thatAM, kyAMka izvaranA anugrahathI tenI aprAptithI, anyathA tenA vaiphalyanI Apatti thAya. * x- have kaI rIte tenI prahAni che? te kahe che - kramathI, paNa jaldIthI nahIM, te paNa kadAcita, sarvadA nahIM, jIvo kliSTa karmanA vigama rUpa. tenA vighAtI karmanA apagamathI paNa prApta kare che. manuSyatAne svIkAre che. eTale ke tenA nivartaka manuSagati Adi karmanA udayathI te manuSyatva pAme che. AnA vaDe manujatvabaMdhaka karmanA apagamano tathAvidha kALa AdinI apekSAthI durApatA vaDe manuSyatvanuM durlabhava kahyuM kadAcit AnI prAptimAM zuM zruti sulabha ja che? te kahe che - * sUtra - 103 manuSya zarIra prApta thavA chatAM paNa dharmanuM zravaNa durlabha che, jene sAMbhaLIne jIva tapa, kSamA ane ahiMsAne prApta kare che. * vivecana - 103 manuSya saMbaMdhI vizeSathI grahaNa karAya che Atma karma parataMtratAthI e vigraha che, te manuja gati Adi upalakSita audArika zarIra, prApta thaI javA chatAM zravaNa, konuM? durgatimAM paDatA jIvone dhArI sakhe te dharma - x x- durgati bhaya prapAtamAM paDatAMne abhayakara, "bANamAM durlabha, samyapha carita jenAthI dhAraNa karAya tene dharma kahe che. A anvartha nAmaka dharma durlabha pUrvokta kALa AdinA hetuthI kahela che. - x je dharma sAMbhaLIne svIkAre che - tapa eTale anazanAdi bAra bhede, kSAMti- krodha jaya lakSaNa ane mAnAdi jaya upalakSaNa, AhiMsanazIlatA. AnA vaDe paheluM vrata kahyuM. tenAthI upalakSaNathI bAkInA vrato levA. kemake paheluM vrata te badhAmAM pradhAna che. - ** e pramANe tapathI, kSAtyAdi catuSka ane mahAvrata paMcaka evA dazAvidha yati dharmane kahyo. ahIM zutinuM zAkhada prAdhAnya chatAM tatvathI dharma ja pradhAna che, kemake tenA paNa te arthapaNe che. - X- je sAMbhaLIne pa vagere svIkArAya che. sAMbhaLyA vinA nahIM. te ati mahArthatAthI durApeya che. zruti maLe to zraddhA durlabha che, te kahe che - * sUtra 104 - kadAcita dharmanuM zravaNa thaI paNa jAya, to paNa tenI prajA thavI ghaNI durlabha che. ghaNAM loko naiyAphika mArgane sAMbhaLIne paNa vicalita thAya che. * vicana - 104 kadAcita karmathI dharmane sAMbhaLe, upalakSaNatvathI manuSyatvane pAme, te pAmavA chatAM zraddhA - kamatha dharma viSacaka raci ja, parama durlabha che. A durlabhatva kevuM che? te kahe che - sAMbhaLIne taiyAyika pravarte che. athati nyAyayukta rahe. tevo mArga - sakhyaNuM darzanAdi rUpa muktipathane eka nahIM paNa ghaNAM loko sarva prakAre taiyAyika mArgathI cave che. jema jamAli vagere ovyA. jema ciMtAmaNiratna pAmavA chatAM choDI de, tema
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 uttarAdhyayana malasutra-saTIka anuvAda/1 paramadurlabha che. ahIM nikuva vaktavyatAne keTalAMka kahe che, te ucita che. 0-0 have A traNe pAmyA pachI saMyama vIcanA durlabhatvane kahe che. * krama 15 zata ane aA pAmIne paNa saMyamamAM paraSArtha ghaNo durlabha che. ghaentne saMyamamAM ruci hovA chatAM paNa tene samaja svIkArI zaktA nathI. * vivecana 105 zruti, ca zabdathI manuSyatva ane zraddhA pUrvavatu pAmyA pachI paNa saMyama viSayaka vIrya, viroSathI durlabha che. je kAraNa ghaNAM lokone te suyatu hovA chatAM paNa - mAtra manuSyatva pAmIne nahIM paraMtu sAMbhaLe paNa, zraddhA paNa kare ja. chatAM paNa sUtrapaNAthI tene svIkAre nahIM, kemake cAstri mohanIya karmano udaya hoya che. satyaki, zreNika Adivata, svIkAratA nathI. have durlabha evA A cAra aMganuM phaLa kahe che : * sutra - 106 manuSatva pAmIne je dharmane sAMbhaLe che, temAM mAtA kare che, te tAranI saMyamamAM puruSArthaNI saMvRta thAI, kamarajane dUra kare che. * vivecana - 106 manuSyatvamAM pAmIne, je koI dharma sAMbhaLIne, tenI zraddhA kare. te nidAnAdi rahitatAthI prazasya tapayukta, saMyamamAM udhoga pAmIne, badhAM Azrayane sthagita karIne te haMmezA dUra kare che. zuM? jenA vaDe svaccha sphaTikavatuM zuddha svabhAvI AtmA paNa anyathAtvane pAme che te raja - karmanA badhyamAnattvathI baddha, tene dUra karIne mukti pAme che. ahIM zraddhA vaDe samyakatva kahe che. tenA vaDe jJAna batAvyuM. tenAthI mokSa mArga virodha thato nathI. ahIM paralokanuM phaLa kahyuM have A ja phaLane kahe che - * saba-100 jubhUtane zuddhi prApta thAya che, zuddha hoya temAM ja dharma rahe che, dharma vALo ghIthI siMcita nivata paramatine pAme che. * vivecana -10 zuddhi - kaSAya rUpI kAlupatAno apagama thAya che. RjubhUta - cAra aMgapAmIne mukti prati praguNIbhUtane, atyAdi dharmanI zuddhi pAmIne avicalitapaNe rahe che. azuddhane kadAcit kaSAyanA udayathI vicalana paNa thAya. zuddhimAM sthita nivRtti - nirvANa athati svAthyane pAme. parama - eka mAsanA paryAya vALo zramaNa vyaMtaranI tejalezyAne oLaMgI jAya che. ityAdi. tevuM sukha rAjarAjane paNa ne maLe. tene pAme. jema ghI vaDe siMcita agni - X x- nivaNa eTale jIvana muktine pAme. - x x
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/17 155 ghIthI siMcela agni mAphaka tapa rUpa tejathI javalitatvathI thI vaDe tarpita agni samAna. nAgArjunIyo paNa kahe che * cAra prakAranI saMpadA, manuSyatva Adi viSayA pAmIne A ja lokamAM jJAnalakSamIthI zobhe che. tapojanita tejathI yukta evo te dIpe che. phaLanA darzana paNa have ziSyopadeza kahe che - * sutra - 108 - kamoMnA hetuone dUra karIne ane kSamAthI cazano saMcaya karIne te pArthiva zarIrane DIne urdhva dizA prati jAya che. * vivecana - 108 prathaku karIne, mAnuSatvAdi baMdhaka pharmonA upAdAna kAraNa evA mithyAtva, avirati dine, yaza - saMyama ke vinaya. - x x- tene ghaNo ja saMcita karIne, kevI rIte? kSAMti, mArdava AdithI, paNa zuM thAya? pArthiva - zItoSNAdi pariSaha sahiSNutAthI ane sama duHkhasukhapaNAthI pRthvInI jema thAya, kemake pRthvI ja sarvasahA che. athavA pachIno vikAra te pArthiva, te ahIM zela che. paNa zailezI prAptinI apekSAthI ati nizcalatAthI, zaulanI upamAthI ke para prasiddhithI pArthiva, zarIrane choDIne urdhva dizAmAM prakarSathI jAya che. - X-X- e pramANe karatAM bhAjIvo urva dizAmAM jAya che. tethI tuM ati daDha cittathI Ama Ama karavuM ema upadeze che te Asanna phaLanI prApti sUcave che. jene tadbhava mukti che, tenA mATe Ama kahyuM, jemane tadbhava mukti nathI, temanA prati kahe che. * sUtra - 109, 110 vizALa zIlapAlanAthI yA thAya, uttarottara samRddhithI mahAlakta dItimAna thAya che. svargathI avavAno ja nathI tema mAne che. divya bhogone mATe potAne arpita karelo deva kAmarUpa nikuvA samartha hoya che. tathA udomAM zatapUrva varSo sudhI rahe che. vivecana : 109, 110visAla -videza arthAt svasva cAstri mohanIya karmanA kSayopazamanI apekSAthI vibhinna vratapAlana rUpa anuSThAna vizeSathI pUje che. tethI yakSo, athavA tAvidha RddhinA samudayachatAM kSayane pAme che. te cakSo, urvakalpomAM rahe che. uttarotara vimAnavAsI, uparanA sthAnavataomAM pradhAna, atizaya ujavalatAthI caMdra, sUryanI jema prakAzatA, AnA vaDe zarIra saMpadA kahI. sukhasaMpadA-manamAM avadhAratA zabdAdi viSayathI pAma- samRtyapanna ratino sAgara gaTa pANe ke ati dIrdha sthitipaNAthI. pharI cyavana arthAta tiryaMcAdimAM utpattino abhAva mAne che. tyAM kahevAyela hetu ja sUtrakAra kahe che - arpitA pUrvakRta sukRta vaDe rahelA. abhilASA karAya che te kAma, devonA kAma te divya strInA spaziida, caNA iSTa rUpo vaDe abhi nirvatananI zaktithI yukta,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 teo uttara vaikiya rUpone kare che - 4 - te paNa prayojananA abhAve karatA nathI, temanI zakti che, ema ja jANavuM urdhva eTale - x - viziSTa punyanA bhAjananI avasthiti viSayatAthI badhAM paNa kalpomAM teo Ayu sthitinI anupAlanA kare che . palyopama varSa, temAM paNa tenA asaMkhyeya varSo saMbhave che. - - - X *** dhanyathI to zuM AnuM ATaluM ja phaLa che. e AzaMkAthI kahe che - sUtra - 111 - tyAM yathAsthAne rahIne, Ayuya thatAM te deva tyAMthI pAcho pharIne manuSya yonine pAme che. tyAM dAMga bhoga sAmagrI yukta thAya che. - vivecana -111 ukta rUpa utpatti sthAnomAM rahIne, AnA svAnuSThAna anurUpa je iMdrAdi pada, temAM devo sva jIvitanA avasAnamAM cyavIne mancuSyomAM Ave che, tyAM sAvazeSa kuzala karmo koI prANI dasAMga bhogopakaraNa je have kahevAze tene pAme che. dazAMga ke pachI navAMga Adine paNa koI pAme. arthAt upabhogyatAthI abhimukhyatAthI utpanna thAya che. te dazAMgane kahe che - sUtra - 112-113 kSetra, vAstu, suvarNa, pazu, dAsa pauruSeya e sAra kAma skaMdha jyAM hoya tyAM te utpanna thAya che... te sanmitrothI yukta, jJAtimAna, ucca gotrIya, suMdara varNavAna, nIroga, mahApAta, yazobalI thAya. 0 vivecana - 112, 113 - kSetra - jemAM nivAsa thAya che te, gAma bagIcA Adi. vAstu - jemAM vase che te, khAta ucchita bhaya rUpa. hiraNya - suvarNa, rUpuM Adi. pazu - azva Adi, dAsa - jene devAya te, poSya varga rUpa. pauruSeya - padAtino samUha te dAsapauruSeya. ahIM cAra saMkhyA kaI rIte kahI? (1) kSetra - vAstu, (2) hiraNya, (3) pazu, (4) dAsapauruSa. kAmanA karAya te kAma - manojJa zabdAdi, teno hetu, te skaMdha - pudgala samUha, tethI kAmaskaMdha jyAM hoya che. te. tevA kuLomAM janme che. AnA vaDe eka aMga kahyuM, bAkInA nava aMgo kahe che - - - mitra - sAthe dhULamAM ramela, jJAti - svajana hoya che, jenA te jJAtivALA hoya che. ucca - lakSmI Adino kSaya chatAM pUjjatAthI. gotra - kuLa. varNa - zyAma Adi snigdhatvAdi guNothI prazasya varNavALo. nIroga - AtaMka rahita, mahAprajJa - paMDita, abhijAta - vinIta, te ja badhAM lokone abhigamane yogya thAya che. durtinItane tema na thAya. tethI ja yazasvI, bali- kArya karavA prati sAmarthyavALo. athavA zarIranA sAmarthyathI baLavAna. AvA prakAranA guNothI yuktane mAnuSatva ja phaLa maLe zuM ?
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/114, 115 0 sutra * 11, 115 - jIvanaparyanta anupama mAnuSI bhogo bhogavIne paNa pUrvanA vizuddha sadu dharma ArAdhaka hovAthI nirmaLa bhadhino anubhava kare che... A cAra gone durlabha eIne saMyamane saMgIkAra kare che. pachI tapa vaDe badhA kamane nivArIne zAzvata siddha thAya che. - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 114, 115 manuSya saMbaMdhI bhogo - bhogavAya te bhoga ati manojJa zabdAdi, tene bhogavIne, kevA? ananyatulya hovAthI apratirUpa - tene, AyuSyane atikrakhyA vinA pUjanma vizuddha nidAnAdi rahitatvathI, zobhana dharma jeno che te vizuddha saddhama, ane kevalatvathI - akalaMka jinapraNIta dharma prAti rU5 bodhine anubhave - pAme. tenA pachI paNa zuM? abhihita svarUpavALA A caturaMga je durlabha che - duwAya che, te jANIne sarvasAvadhayoga virati rUpa saMyamane pAmIne, bAhya-atyaMtara tapa vaDe karmone nivAre. kAmasivi- kArmagraMzika paribhASA vaDe satkarma, AnA vaDe dhutakarmAza, tene dUra karIne baMdhAdine mukta karIne athavA jenA vaDe karmanA aMzo dUra karAyA che, tevo siddha thAya che. te paNa AjIvika matavALo siddha nahIM paNa zAzvata- "zazcata bhavana' ne punarbhava nibaMdhana karmabIjano AtyaMtika uccheda kare che.-x-x- tethI tene matimoha vilAsathI ahIM pharI AvavA paNuM nathI. - - - muni dIparatnasAgare karela Adhyayana - 3 no TIkA sahita anuvAda pUrNa 0 - X - X - X - X - 0
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 B ae adhyayana - 4 "asaMskRta" che 4 X X trIjuM adhyayana kahyuM, have cothuM kahe che. teno A abhisaMbaMdha che, anaMtara adhyayanamAM manuSyatva Adi cAra aMgonI durlabhatA kahI, ahIM te prApta thavA chatAM pramAda mahA doSane mATe che, apramAda mahA guNane mATe che ema mAnatA pramAda ane apramAda heya ane upAdeyapaNAthI kahe che : A saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyoga dvAro pUrvavat. temAM nAma nikSepamAM pramAda ane apramAdano nikSepo karavo. te vize niyukti - * niyukti - 179 + vivecana - nAma pramAda, sthApanA pramAda, dravya pramAda ane bhAva pramAda jANavA. e pramANe ja nAmaapramAda Adi bhedo paNa cAra thAya che. tema jANavuM. ahIM nAma ane sthApanAne choDIne dravya ane bhAva pramAda jaNAve che - * niyukti - 180 + vivecana - madha, viSaya, kaSAya, nidrA ane vithA A pAMca bhede pramAda ane apramAda hoya che. temAM - mada vALo thAya te madha, jenA vazathI gamya-agamya, vAcya-avAcya Adi vibhAgane loko jANatA nathI. tethI kahe che - kArya - akArya ne na jANe, vAcya avAcyane na jANe, gamya-agamyane na jANe te mUDha che, tethI madha pIvo na joIe. dharma prati utsAha na rAkhe te viSaya, je Asevana kALe madhura, parimAme ati kaTu che. viSanI upamAne pAme che te viSayo, - * - * - jemAM prANI pharI pharI AvRtti bhAvane anubhave te kaSa arthAt saMsAra, temAM cAre taraphathI jAya che te kaSAya athavA kaSAya rasa jevA kAryo che. jema tuvarikAdi kaSAya thI kaluSita vastromAM saMjiSTha Adi rAga (raMga) coTe che. tema kaluSita AtmAmAM karma lAMbokALa rahe che. - 4 - 4 - nidrA - sattata jAya che. kutsita avasthAmAM te, tenAthI dharmakAryomAM zUnyamAnasatvathI te pravarte che. tethI ja kahyuM che ke - dharmI jAgatA sArA ane adharmI UMghatA sArA. vikathA - strI, bhojana, cora janapada viSayapaNAthI asaMbaMdhe bolavuM tevI kathA te vikathA. temAM prasakta paraguNa doSanI udIraNA vaDe pApane ja upArje che. - ahIM cUrNikAra iMdriyone ja pAMcamAM pramAdapaNe vyAkhyAyita kare che. temAM viSayanA grahaNamAM paNa pharI iMdriyagrahaNa, viSayomAM paNa iMdriyane vaza thaIne ja pravarte che. tethI tenI ja ati duSTatAne batAvavAne che. mahAsAmarthyavALA paNa Ane vaza thaIne upaghAtane pAme che. jema - gArgI, satyakI Adi. - x - A tenA pudgalathI upacita dravyarUpatAthI dravya pramAdanI vivakSA karI. AtmAmAM rAga dveSanI pariNatipaNAthI bhAva pramAdanI vivakSA jANavI. tethI tene jUdo kahelo nathI. A anaMtara kahela pAMca prakAra, ahIM kahevApaNAthI pratyakSapaNe upalabhyamAna thAya che - prakarSathI madavALA thAya te pramAda ane teno abhAva te apramAda te paNa pAMca
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 4 bhUmikA bhede che. bhAvanA ekattamAM paNa pratiSedhya apekSAthI paMcavidhapaNuM kahyuM. have tenI yojanA kahe che - * niyukti : 181 + vivecana - pAMya bhede tathA tenA prabheda sUcaka pramAda che. A adhyayanamAM apramAda pAMca bhede varNave che. anya adhyayanamAM vizeSathI batAve che. te hetuthI tene "pramAdApamAda" ema kahe che. e pramANe nAma nikSepo kahyo. have sUtra AlApaka niSpanna nikSepAno avasara che. te mATe sUtra kahe che. * sUtra - 116 - tuTela jIvana sAMghI zakAtuM nathI. mATe pramAda na karI. vRddhAvasthAmAM phaI zaraNa nathI, ema vicAra ke pramAdI, hiMsaka ane asaMyamI manuSya te samara konuM zaraNa lero. * vivecana - 116 - saMskArAya te saMskRta, so zarko paNa vadhAravAne athavA karNapAzavatu tuTelAne sAMdhavAne samartha nathI. te zuM jIvita prANadhAraNa, tethI pramAdI na thA. jo A kaMIpaNa saMskAravuM zakya hota to cAre aMga maLavA chatAM pramAda doSane mATe na thAta. jo A asaMskRta che, to tenA parikSayamAM pramAdIne te ati durlabha che, tethI pramAda na kare. te asaMskRta kaI rIte che? vayanI hAni rUpathI. kramathI mRtyunI samIpe lAve che. prAyaH vRddhatva pachI maraNa hoya che. mRtyuthI rakSA karanAra koI zarama nathI. - - - kadAca koI vicAre ke vRddhatvamAM dharma karIza, tethI kahe che. svakarma vaDe vRddhatva pAmelane koI zaraNa nathI, putro paNa tene pALatA nathI, vaLI dharma prati zakti rahetI nathI. jo koI zaraNa punaH cauvanane lAvI Ape to tema na karo, paNa je na lAvI Ape to dharmamAM pramAda na karavo. vRddhatva pAmelAne koI zaraNa nathI. temAM ahIM aTTananuM daSTAMta che. ujainI nagarImAM jitazatru rAjA hato. tene aTTanA nAme malla hato. te badhAM rAjyomAM ajeya hato. A tarapha samudra taTamAM sopAraka nAme nagara hatuM. tyAM siMhagiri rAjA hato. te malla yuddhamAM jitanArane ghaNuM dravya Apato hato. aTTana tyAM jaIne prativarSa patAkAne jItato hato. rAjAne thayuM ke A bIjA rAjayathI AvIne patAkA hArI jAya che, A mArI apabhrAjanA che, tethI te pratimalane zodhe che. teNe eka mAcikane carabI pIto joyo. tenuM baLa paNa jANyuM. jANIne tenuM poSaNa karyuM. pharI aTTana Avyo. te mAspika malla vaDe yuddhamAM parAjita thayo. pAchA potAnA AvAsa Ine vicAre che. Ane cauvananI vRddhi che, mATe hAni che. tethI anya malane zodhe che. teNe sAMbhaLela ke saurASTramAM malla maLaze. teNe bharUcanA dharaNagAmamAM kUpikAmAM eka kheDUtane joyo te eka ja hAthe haLanuM vahana karato hato. tene joIne aTTana ubho rahyo. teno AhAra joyo. tenI patnI bhojana laIne AvI. saMpUrNa bharelA ghaDA pramANa kUra' khAI gayo. badhI rIte parIkSA karI. vikAle tenA ghare ja vasatimAMgI. teNe ApI.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda/1 vAta karavA beThA tyAre aTTane te kheDUtane pUchyuM- tArI jIvikA zuM che? ityAdi pachI ane tene sukhI karavAnuM kahyuM, karyAsa mUlya ApyuM teNI saMtuSTa thaI, ujjainImAM gayA. tene poSIne yuddhAdi zIkhavADrayA. pharI mAsTika mallanuM yuddha thayuM. pahelAM jItyo, bIje hAryo. rAjAe bIjA divase pharI yuddha jAhera karyuM. baMne paNa pota-potAnA Alaye gayA. - baMne mallone pota-potAnA svAmIoe protsAhita karyA. bIje divase samayuddha thayuM. bIje divase pharI yuddha thatAM aTTananI salAha mujaba phalahimalla jItI gayo. satkAra puraskAra pAmIne unI gayo. tyAM yuddhano vyApAra choDIne rahe che. te vRddha thayo che ema jANIne svajana varga vaDe paNa parAbhava pAmyo, have A koI kAryane mATe kyAMya koIne upayogI nathI. pachI te mAnathI temane pUchayA vinA kauzAMbI nagarI gayo. tyAM eka varSa nivyapAratAthI rahIne nIkaLI gayo. paNa rasAyaNa upara jIvatA baliSTha thayo. yuddhamAM pravaryo. niraMjana nAmanA rAjamallane haNyo. - rAjAe A aTTana che tema jANIne saMtuSTa thaIne teno pUjA satkAra karyo. AmaraNa paryantanuM dhana paNa ApyuM. teno svajanavarga paNa te sAMbhaLIne tenI pAse AvI gayo. page paDIne prItipUrvaka dravyanA lobhathI Azrita thaIne rahyA. tyAra pachI ane vicAryuM ke- A badhAM mane dravyanA lobhathI Azraya kare che. have pharI mAro parAbhava na thAo. huM vRddhatvathI grasta thayo chuM. have game teTalAM prayatno chatAM huM cauvana karavAne samartha nathI. tethI hajI jyAM sudhI ceSTAvALo chuM, tyAM ja dIkSA laI lauM, ema vicArIne dIkSA lIdhI. e pramANe vRddhatva yukta aTananI jema bIjAne paNa bhAI Adi vaDe koI zaraNa nathI ke vRddhatvathI rakSaNa nathI. A arthane vizeSathI ke vividhapaNe jANIne tathA A kahevAnArane jANa. jema loko pramAdavALA che, te trANa rUpa na thAya. - xaneka prakAre hiMsanazIla, pota potAnA utpatti sthAnomAM anAkuLa rahelAM prANIonI hiMsA kare che, te vihiMsA. te pApasthAnothI anuparata. - x- e pramANe A pramAdAdi vizoSaNa yukta loko svakRta AvA prakAranA karmo vaDe naskAdi yAtanA sthAnomAM jaze ke grahaNa karAze. athavA e pramANe asaMskRta jIvita choDa, pramAdI na thA tema guru vaDe kahevAtA chatAM kadAcita ziSya ema kahe ke- bahurata jana pramatta che, tenI jema huM paNa thaIza, e AzaMkAthI guru kahe che - he bhadrA e pramANe tuM narakAdi gatimAM jaIza. tArA jevA vivekIne AvA jana vyavahAra Azraya varDa zuM prayojana ? haste asaMskRta jIvitanI vyAkhyA niyuktithI - * likti - 12 - vivecana - mULathI sva hetuthI utpannanA viroSa AdhAnA rUpa karaNa te utakaraNa, tenA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/116 161 vaDe nirvartita, jema koI ghaTa Adi, tenA nitya abhisaMbaMdhathI tene saMskAravA te. je utarakaraNa karavuM, te ja saMskRta jANavuM. tethI aMtya saMskAranI anucitatA thI vidIrNa muktAphaLa upamAvALuM te asaMskRta ja che. 'asaMskRta' e sUtra avayavanI A niyukti have kahevAnAra lakSaNavALI che. AcAranA pAMcamAM adhyayananA AvaMti ityAdi padathI tenI vaktavyatA jANavI. A adhyayananuM paNa 'asaMskRta' evuM nAma che. x - 4 - hAla saMskRtinA pratiSedhathI asaMskRtane kahe che, tethI saMskRta zabdano nikSepo kahevo joIe. jo ke 'saM' e upasarga paNa che. to paNa dhAtvarthanA dhotakatvathI AnA karaNano ja ahIM dhAtvarya thakI nikSepo karavA niryuktikAra kahe che - * niyukti - 183 + vivecana . - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa tethI ja vasturUpatA lakSaNa prakArathI bhAva ja karaNa viSayamAM nikSepa cha bhede thAya che. - 4 - (1) nAmakaraNa - karaNa evuM nAma jema priyaMkara, zubhaMkara evA nAma che athavA nAmathI karaNa te nAmakaraNa. (2) sthApanAkaraNa - akSamAM nikSepAdi, athavA je je karaNano akAra hoya te. - x- (3) dravyakaraNa - dravya ja karAya te karaNa. bhAya sAdhana pakSamAM dravyathI, dravyanA ke dravyamAM yathA saMbhava kriyAtmaka karaNa - x - te Agama ane noAgamathI be bhede che. temAM AgamathI jJAtA, paNa temAM anupayukta hoya. noAgamathI jJa zarIra, bhavya zarIra ane tad vyatirikta bhedathI traNa prakAre che. temAM pahelAM be pratIta che, teno anAdara karIne tenAthI vyatirikta kahe che. * niyukti - 184 + vivecana - noAgama dravyakaraNa vizeSathI be bheda che - saMjJAkaraNa ane nosaMjJAkaraNa. temAM saMjJAkaraNa kahe che - kaTakaraNa ane arthakaraNa. te kaTa nirvartaka citra, AkAramaya ane artha abhinirvartaka adhikaraNI Adi jenAthI hUkama Adi nippAdita thAya che. athavA arthArtha karaNa te arthakaraNa. jemAM rAjA arthane ciMtave che. athavA te te upAyo vaDe karAya che te arthakaraNa * x-, (zaMkA) nAmakaraNa ane saMjJAkaraNamAM zo bheda che? ahIM nAmakaraNa te karaNa evuM abhidhAnamAtra che. saMjJAkaraNa jemAM anvarTa hoya che. saMjJAkaraNamAM ja kaTakaraNa AdimAM karAya che. AmAM karaNa e anugata artha jaNAya che. A dravya rUpo che. 'karaNa' e rUDhithI saMjJAkaraNa kahevAya che. - 4 - 4 - no saMjJAkaraNa te, je karaNa nathI paNa te saMjJAthI rUDha che, Ane ja bhedathI jaNAve che. * niyukti - 185 + vivecana * nosaMjJAkaraNa vaLI prayogathI ane vizrasAthI jANavuM. temAM prayoga - jIva vyApAra, te hetuka karaNa te prayoga karaNa. - x >> tenAthI viparIta te vizvasAkaraNa. temAM pazcAt kahevA chatAM alpa vaktavya, e vizvasAkaraNa kahe che - Adi sahita varte te sAdika, tenAthI anya te anAdika. e pramANe be bhede che. mUla bhedanI apekSAthI, vizrasA karaNa - uktarUpa che. temAM anAdikane kahevAne batAve che - 37/11 Jainnternational
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 * niyukti - 186 + vivecana dharma, adharma, AkAzanA anyonya saMvalanathI sadA avasthAna hovAthI anAdikaraNa kahyuM. te kadI na hatA tema nahIM, nathI tema nahIM. nahIM haze tema paNa nahIM - 4 - ahIM anyonya samAdhAna te karaNa che, anyonya nirvartana te karaNa nathI, ahIM dharma, adharma, AkAzanuM karaNa e vaktavyamAM kathaMcit kriyA ane kriyAvAnanA abheda darzanArthe anukulita kriyatvane jaNAvavA dharma, adharma, AkAzane karaNa kahela che. A pramANe anAdika karaNanA A traNa prakAro thAya che. ahIM anAdino pachIthI nirdeza chatAM pazcAnupUrvI vyAkhyAMga jaNAvavA kahela che. have sAdika kahe che - temAM cAkSuSu ane acAkSuSu sparza kahyo. cakSuH sparza te sthUla pariNativALA pudgala dravya, tenAthI bIjA te acakSu sparza A be bheda ja sAdikanA che. have 'dvitaya' kahevA icche che * niyukti - 187 + vivecana - paramANu saMcaya rUpa, dvipradezAdika, pridezAdimAM. AnA vaDe paramANuM te upalakSita karyA che. abhramAM, abhravRkSomAM upalakSaNathI A iMdra dhanuSAdinA, temAM jo vidhuta ne ja grahaNa kare che, tyAre tenA sajIvatvathI zarIranA ane audArika zarIkaraNa nAmaka prayoga karaNatva prasakti che. vidhuta Adi abhra temAM, e pramANe abhra - vAdaLa vizeSaNapaNAthI vyAkhyA karela che. Adi zabdathI dhUmra Adine levA. sAmAyika niryuktimAM abhrAdi ja vizrasAkaraNa kahela che, - * x + x - 4 - jIva vyApAra vinA ja bheda ane saMghAta bhedathI ke tenA vinA paNa jIvaprayoga niSpAdita thAya che. niSpanna thavA chatAM cakSu vaDe na dekhAya te acAkSuSa vizrasAkaraNa, abhrAdikaraNa svayaM niSpAdita thAya che, cakSu vaDe dekhAya che, te cAkSuSa vizrasAkaraNa. - x - have prayogakaraNa* niyukti - 188 + vivecana . uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 . prayogakaraNa be bhede che - jIva prayogakaraNa, ajIva prayogakaraNa, temAM jIvavaDe upayoga lakSaNathI je audArikAdi zarIra abhi nirvarte che, te jIva prayogakaraNa, te be bhede che - mULakaraNa ane uttarakaraNa. temAM mUlakaraNanI vicAraNA karatAM pAMca saMkhyA avacchinna utpatti samayathI pudgala vicaTanathI zarIra vinAza pAme che. zarIra te audArikAdi pAMce levA. ahIM viSaya ane viSayInA abheda upacArathI karaNa viSayatvathI zarIrone paNa karaNa kahe che. kema ke mUlatva uttarottara avayava vyakti apekSAthI che. pachI je avayava vibhAga virahita audArika zarIronA prathama abhinirvartana te mUlakaraNa che. ca zabdathI uttarakaraNa ja ahIM levAya che. te traNamAM che - audArika, vaikriya ane AhAskamAM. tejasa ane kAryaNamAM teno saMbhava nathI, tethI aMgopAMganuM ja uttarakaraNa e saMbaMdha che. - 4 - 4 - te aMgo kyA che? te kahe che - * niyukti - 189, 190 + vivecana - mastaka, chAtI, pRSTha, be hAtha, be jaMghA, uMdara ane ATha aMga che, te sivAyanA .
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 - - 4116 upAMga che. kAna, nAka, AMkha, jAMgha, hAtha, paga, ityAdi aMgopAMga kahelA che. - 0 - upAMgamAM kAna, nAka, AMkha, jaMghA, hAtha, paga kahyA che, aMgopAMga te AMgaLI, nakha, keza, maLyu che. evA prakAre uttara karaNa che. vRddho aMgone mULakaraNa mAne che. have bIjI rIte kahe che - * niyukti - 11 + vivecana : pahelAM traNe zarIronuM uttarakaraNa jANavuM. temAM dArikanA baMne kAnonI vRddhi apAdana, skaMdhanuM mardanAdithI deTIkaraNa, Adi zabdathI dAMta raMgavA Adi karaNane levA. e pramANe vaikriyanA paNa kahevA, AhArakanA nathI ja athavA gamana Adi vaDe tenuM paNa uttakaraNa levuM. tathA cakSu Adi iMdriyonA karaNa - avasthAMtara apAdana te iMdriyakaraNa. te upaghAtathI ane vizuddhi vaDe thAya che. temAM viSa AdithI aMdha, badhiratA Adi te upadhAta ane bAhI, samIrAMjanAdi te vizuddhi. athavA bIjI rIte karaNa kahe che - * nikti - 192 + vivecana - saMghAtana --dArikAdi pudgalonuM taijasa - kAmaNa pudgalonI sAthe saMyujyamAnApaNuM, temAM AtmAnuM te pudagala grahaNAtmikatenI anukULa kriyAmAM vartanarUpa prayojakatva te saMghAtanA, parizaTanA te - ukta pagalonuM prathapha thavuM. ubhaya eTale saMghAtanA parizATanA karaNa baMne levA. te dArikadi pahelAM traNamAM hoya, paNa taijasa ane kAmaNamAM vidhamAna nathI. - 4 - - - x- saMdhAtanA, prathama utpadhamAna jIvane audArikAdimAM varNavAya che, taijasa ane kArmaNamAM nahIM. kema ke A baMnenuM prathamathI upAdAna asaMbhava che. * - parizATanA zolezInA carama samayamAM hoya che. prati samaya saMghAtanA * parizATanA baMne saMbhave ja che, kAlAMtaradimAM traNe athatu saMghAtanA, parizATanA ane ubhayanuM kALa-aMtara sAmAyika adhyayanamAM nirdeza karela che te jANavuM. A pramANe atideza karAyA chatAM niryuktikAra, ziSyonA anugrahArthe saMpradAyathI kahe che, te A pramANe che - A traNe karaNo kALathI mArgaNA karAya che - temAM audArika saMghAtakaraNa eka samayano che. te prathama samaya utpannane che. jIva utpanna thato pahelAM samaye audArika zarIra prAyogya dravya grahaNa kare che. pachI kaMI paNa mUkto nathI. parizATana paNa samayanuM che, maraNakALa samaye ekAMtathI mUke che paNa grahaNa karato nathI. madhyakALamAM kaMIka grahaNa kare che - kaMIka mUke che. jadhanyathI kSullaka bhavagrahaNa traNa samaya nyUna, utkRSTathI traNa palyopama samayagUna. (ahIMthI AgaLa vRttikAre 13 gAthAo mUkela che, temAM A saMghAtanA samaya, teno sarva jadhanya sthiti kALa, utkRSTa kALa, saMghAta ane zATanA, ityAdi ghaNI vigato Apela che. ame teno anuvAda atre rajU karela nathI. vaLI sulaka bhavagrahaNane AzrIne dAzmi Adi traNe zarIranA sarva zATanA aMtanA viSayamAM nizcayanaya vyavahAranaya ityAdi mato paNa pragaTa karela che. A badhuM pUrvApara saMbaMdha vALa ane te viSayanA nipuNa jJAtA vaDe ja samajAya tema hovAthI A saMpUrNa vRttino anuvAda ame choDI dIdhela che. pUjya bhAvavijayajInI TIkAmAM to tene ullekha paNa nathI.) .
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ex uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 e pramANe jIvanuM mUla prayogakaraNa kahyuM, have uttara prayogakaraNa ne niyuktikArazrI be niyukti vaDe kahe che - * niyukti - 193, 194 + vivecana - have uttarakaraNa te zarIrakaraNa ane prayoga niSpanna che. tenA bhedo anekavidha che, saMkSepathI cAra bhede che. te vAta ahIM kahe che - mUla prayogakaraNa pachI uttara prayogakaraNa kahe che. te kaI rIte? zarIkaraNa, te te kriyA prati sAdhakatamapaNAthI zarIra karaNa, teno prayoga - vIryAntarAyanA kSayopazama ja jIva vIrya janita vyApAra, tenAthI niSpanna zarIrakaraNa prayoga niSpanna, tethI ja zarIra niSpattinI apekSArthI AnuM uttaratva kahevuM. te uttarakaraNa, bhedane AzrIne aneka prakAre che. tAtparya - saMsArInA kAryo visadaMza rUpe ghaNAM dekhAya che. tethI tenA sAdhano vaDe paNa ghaNAM karaNo vaDe thAya che. tene vistArathI kahevA zakya nathI, tethI cAra bhede kahe che. te saMkSepathI cAra bhedanA nAmo A pramANe che - saMghAtanAkaraNa, parizATanAkaraNa, mizrakaraNa ane teno pratiSedha - saMghAtanA parizATanA zUnya. tenA cAra udAharaNa paTa arthAta vastramAM saMghAtana, zaMkhamAM parizATanA, zakaTa - gADAmAM ubhaya che tathA huMThAmAM te baMneno abhAva che. - 4 - x x" have ajIva prayoga karaNa - * niyukti 195 - vivecana - je-je nirjIvonA jIva prayoga karAya che, te - te varNAdi ke rUpa karmAdi te sajIva karaNa. dravyakaraNa kahyuM, have kSetrakaraNa kahe che * * niyukti - 196 + vivecana - nityatvathI kSetranuM karaNa sAthe jatuM nathI, to kaI rIte kSetra karaNa saMbhave che? te kahe che - AkAza vinA nirvastya thatuM nathI. jethI alpa paNa dvi aNuka skaMdha Adi, tethI tenA prAdhAnyathI dravyakaraNa paNa kSetrakaraNa kahevAya che - * - * - kSetra zabda AkAzano vAcya che. tathA paryAya zabdatvathI A baMnenuM A abhidhAna aduSTa ja che. ane te vyaMjana - zabda, teno paryAya - anyathA thavuM te vyaMjana paryAya che. tene prApta. - x * ikSu kSetra karaNAdi bahu prakAre che. . saMpradAyathI kahe che ke - vyaMjana paryAya prApta je kSetrano abhilApa karAya che, te A pramANe - izyu kSetra karaNa, zAli kSetra karaNa, tala kSetra karaNa ityAdi, athavA je kSetramAM karaNa karAya ke varNavAya che, te kSetrakaraNa, have kAlakaraNa kahe che. - -- - * niyukti 190 + vivecana - kAla - samayAdi yAvat parimANa, je karaNa niSpatti apekSA kAraNatvathI kahevAya che. arthAt jene bhojanAdithI jeTalo be ghaTikAdi kAla vaDe niSpatti, teno te ja kALa karaNa che, tenA ja tyAM sAdhakatamatva vaDe vivakSita che. athavA je karaNa je je kALamAM che, teno te ja kALa karaNa che. ahIM adhikaraNa sAdhanatvathI vivakSitatvathI karaNa
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/16 15 zabdanA nAmAdi viroSathI apekSA te kAlakaraNa - 41 4 x* nAmathI vaLI agiyAra karaNo - kAla vizeSa rUpa cAra grAma pramANa che, AnuM karaNatva te - te kriyA sAdhakatamapaNAthI che. * * te karaNo kayA che ? ' * nikti - 198, 19 + vivecana : bava, bAlava, kolava, strI vilocana, gara, vANiju, viSTI te sAtamuM karaNa. zakunI, catuSpAda, nAga, kiMtughna. A cAra kiraNo dhruva che. bAkInA sAta karo cala che. -0- cala - anavasthita. konuM kyAM dhRvatva che? * nirakSi - 200 + vivecana kRSNa caudazanI rAtrimAM zakuni karaNa hoya che, te paNa sarvakALa hoya che, AnA vaDe AnuM avasthitatva kahyuM. AnAthI AgaLa yathAkrame ja catuuda, nAga ane kiMtukta karaNa hoya che. temAM amAsanA divase catuSpada, rAtrimAM nAga ekame ane divase kiMtukta karaNa hoya che. sAta prakAranA karaNane lAvavAnA upAya rUpe pUrvAcArya e A gAthA pratipAdita karelI che. tithinA ardhabhAgane karaNa kahevAya. eka tithimAM be karaNo hoya che. ahIM A bhAvanA che. - abhimata divase karaNanA jJAnArthe pakSanI tithine be vaDe guNavA - adhikRta tithine AzrIne atItane be vaDe guNe che. jema ke zAla cotha, be vaDe guNatA ATha thAya che. dvirUpa hIna, sAta vaDe hasatA daivasika karaNa thAya che. teno mAgo cha ja che. tethI bava Adi kramathI catuSpArikaraNa bhAvathI cothanA divase te vaNija karaNa thAya che. te ja rU5 adhika saginA viSTi' karaNa thAya che. kRSaNapakSa be aMka ghaTADatA nathI. e pramAme badhe ja bhAvanA karavI joIe. - x- *-ityAdi. * - have pUrve kahelA bhAvakaraNane kahe che - * niyukti - 201 + vivecana * bhAvakaraNa be bhede che - jIvamAM, ajIvamAM. temAM ajIvakaraNa pAMca bheda jANavuM. -0- temAM bhAva - paryAya, tenuM karaNa te bhAvakaraNa, tenA be bheda kaI rIte che? jIvathI ane ajIvathI. jANavA athatu jIvaviSayaka ane sajIva viSayaka. temAM anya vakatavyatAthI ajIvabhAvakaraNa pahelAM kahe che. ajIvakaraNa pAMca prakAre jANavuM. Ane ja spaSTa karavAM kahe che - * niyukti - 202 + vivecana - varNa, gaMdha, rasa, sA ane saMsthAna, e pAMcenA viSayamAM ajIvakaraNa jANavuM. temAM varNa - kRSNa Adi pAMca bhede che. sa- tikta Adi pAMca bhede che, gaMdha - surabhi, durabhi be bhede che, sparza - karkazAdi ATha bhede che. saMsthAna parimaMDalAdi pAMca bhede che. ATalAM bhedathI AnA viSayamAM karaNanA paNa ATalA bheda jANavA. vyAkaraNathI AnI vizeSatA e che ke ahIM paryAyinI apekSAthI te pramANe thavuM abhipreta che. dravyakaraNamAM dravyanA ja tevA tevA utpAda dvavyAstika matanI apekSAthI vizeSa che. - 4
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 uttarAdhyayana mUlabasaTIka anuvAda/1 - x dravya vizvasAkaraNathI AmAM zuM vizeSa che? ahIM paryAya apekSAthI dravyArthika naya maya che. -0- ajIva karaNa kahyuM, have jIvakaraNa kahe che - * niryukta - 203 + vivecana - jIva bhAvakaraNa be prakAre che - bhUtakaraNa ane noDyutakaraNa. mRtanuM bhAva karaNatva zrutanA kSAyopathamika bhAvanA aMtargatatvathI che. temAM zrutakaraNa kahe che - baddha eTale grathita, abaddha - agrathita, zrute - kRta viSayamAM karaNa. temAM baddha - te be bhede che - nizItha ane anizItha. abaddhanA paNa laukika ane lokotara bheda che. temAM nizItha * guma paNe je bhaNAya ke vyAkhyA karAya che. ane te lokottara : nizIthAdi, ane laukika - bRhata AraNyaka Adi che. anizItha, tainAthI viparIta che. te lokottara te AcAra Adi. laukika ne purANa Adi. abaddha paNa laukika ane lokottara bhedathI che. temAM lokotara te- eka marudevI, atyaMta sthAvara siddha thayA, svayaMbhUramaNa samudramAM matsya ane padma baMne valayane vajIne badhAM saMsthAnAthI hoya che. viSNukumAra maharSi e lAkha yojana pramANa zarIra vikal. karaDa ane vipharaDa kuNAlAmAM rahyA, ativRSTithI teno nAza thayo. teo azubha bhAvathI sAtamI narakamAM gayA. ityAdi - 4. laukika abaddha - batrIza daMDikA, soLa karaNa, pAMca sthAno ityAdi te AlITa, pratyAlITa, vaizAkha, maMDala ane samapada. - x x x x- A pAMca sthAna abaddha che, zayanakaraNa chaThuM che.. zrutakaraNa kahyuM have azrutakaraNa kahe che. * likSi - 204 + vivecana noRtakaraNa be bhede che-guNakaraNa ane yojanAkaraNa. temAMno zabda sarvaniSedhane jaNAve che, jenAthI RtakaraNa na thAya te, noDyutakaraNa. guNakaraNa zuM che? tapa ane saMyama, te baMnenA Atma guNanA je yogo * tenA karaNa rUpa vyApAra, tapakaraNa ane anazana Adi, saMyamakaraNa te pAMca AzrayathI viramaNAdi ne guNakaraNa kahe che. AnuM guNatva tapa ane saMyamanA karmanirjarA hetupaNAthI AtmopakAritvazI che. yojanAkaraNa - mana, vacana ane kAyA viSayaka hoya che. temAM manoviSaya te satya manoyojanA karaNAdi cAra bhede che. vacana viSayaka paNa satya vAgyojanAkaraNa Adi cAra bhede ja che, kAyaviSayamAM dArika kAya yojanAkaraNa Adi sAta bhede che. tethI cAra, cAra ane sAtanA maLavAthI paMdarabhede yojanAkaraNane yoje che - Aja paMdara karma sAthe AtmAne, te yojanAkaraNa. je karaNathI ahIM prayojana che, te kahe che. * likti - 205 + vivecana - karmaka zarIra karaNa * te kAmaNa deha nirvartana che, te paNa jJAnAvaraNAdi bhedathI aneka bhede che. AvuM karaNa - pAMcamI karma prakRti rUpa karaNa - nirvartana te Ayu karaNa. te zuM che ? asaMkhayuM. te punaH yu karaNa te asaMskRta - utara karaNathI tutyA chatAM
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4116 vastrAdi vat sAMdhavA zakya nathI. - - - e svarUpathI, hetuthI, viSayathI vyAkhyA karavI. temAM svarUpathI ane hetuthI to grantha vaDe vyAkhyA karAI. AnA vaDe to AyuSyAkaraNanA asaMskRtatva darzAvavAne mATe viSayathI che. have upasaMhAra kahe che - Ayu karma asaMskRta vaDe ahIM adhikAra che. teno vyavahita saMbaMdha che. teno artha A che. jethI asaMskRta AyuH karma che, tethI pramAdano abhAva ja che, e pramANe cAritra viSayamAM (apramAda) karavo joIe. e pramANe "saMskRta' zabdanI vyAkhyA karI. tenAthI viparIta te "asaMskRta' have sUtrane anusare che. temAM saMskRta jIvita che, vRddhAvasthAthI yuktane koI zaraNa nathI. pramAdI na thAo' ema kahevAM chatAM paNa purUSArthapaNAthI sarve ehika - AmuSmika phaLanA nibaMdhana paNAthI. tenA upArjana prati pramAda dhAraNa karavo. e pramANe keTalAMkano Azaya che tenA mata khaMDana mATe kahe che. je manuSya jJAnatAne kAraNe pApa pravRttithI dhananuM upArjana kare che, te vAsanAnI jALamAM paDe ane varAnubaddha thaI marIne nAmAM jAya che. * vivecana - 110 - je koI pApopAdAna hetu anuSThAno vaDe dravya manuSyo - temAM ja prAca tenA arthopAyamAM pravartavAthI Ama kahyuM arthAt tevuM dravya svIkAre che. koNa? ukta rUpa kumativALA. azobhana mata te amata - nAtikAdi darzana athavA amRta - AtmAmAM paramAnaMda utpAdakapaNAthI ane temAMthI apanA agrahaNa vaDe bAkInuM choDIne jAya tevA dhanarasikone juo. teo jAte ja azubhAnubhAvathI pravRtta ke pravartita thaI pApa karma vaDe upArjita dhanathI ja mRtyunA mukhamAM jAya che.-x-x- temane juo karma-vaicchI satata anugata thaIne ratnaprabhAdi narakamAM tabhavanA bhAvitAthI samIpe jAya che, athavA strI Adi pAzamAM pravRtta athavA temanA vaDe pravartita evA te manuSyo narakamAM jAya che. teo dravyanuM upArjana karIne strI AdimAM ramaNa kare che, tenI abhiratithI narakagatimAM bhAgI thAya che tevo bhAva che. A sUtra vaDe dhana A lokamAM mRtyunA hetu paNe ane paralokamAM naraka prAma karAvanAra hovAthI tAvathI puruSArtha ja nathI. tenA tyAgathI dharma prati pramAda na karavo tema jANavuM. naraka prApti lakSaNa apAya pratyakSa rUpe jaNAto nathI, tethI mRtyu lakSaNa apAya darzAvavAnuM daSTAMta kahe che. temAM A vRddha saMpradAya che. eka nagaramAM eka cora satrimAM vaibhava saMpanna gharomAM khAtara pADIne ghaNAM dhanane laIne potAnA gharanA eka khUNAmAM svayaM ja kUvo khodIne, temAM te dravyane nAMkhe che. icchita zulka ApIne kanyA sAthe vivAha karIne prasUtA thatAM mArIne satrinA te ja
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 uttarAdhyayana mUlasutra-saTIka anuvAda/1 kUvAmAM nAMkhe che. jethI tenI patnI bALakamAM prarUDha praNayavALI thaIne ratno bIjAne na Ape. eka samaya jAya che. koI divasa teNe eka kanyA sAthe vivAha karyo. te ati rUpALI hatI. teNI prasUtA thaI. tene mArI nahIM, bALaka janmyo, te ATha varSano thayo. teNe vicAryuM ghaNo kALa Ane rAkha, pahelAM ane mArI nAMkhu pachI bALakane mArI nAMkhIza. pachI teNIne mArIne kUvAmAM pheMkI dIdhI. te bALake gharamAMthI nIkaLIne hAhAkAra karyo. loko bhegA thayA. bALake kahyuM - ANe mArI mAtAne mArI nAMkhI. rAjapuruSoe te sAMbhaLyuM. tene paDI lIdho. dravyathI bharelo kUvo joyo. ghaNuM ja dhana hatuM. tene bAMdhIne rAjasabhAmAM laI gayA, ghaNI yAtanA ApI. badhuM dhana laI lIdhuM. tene kumArathI mArI nAMkhyo. e pramANe bIjAne paNa dhana anartha ApattithI narakamAM laI janAruM thAya che. A karmonuM avaMdhyatva kahyuM, A ja arthane daDha kare che - * sUtra - 118 jema saMdhimukhamAM pakaDAyelo pApakArI cora potAnA kamoMthI chedAya che, temaja jIva potAnA karelA kAmanA kAraNe A loka ke paralokamAM dAya che. reei kama bhogavyA vinA rahI nathI. - vivecana - 118 stana * cora, saMdhi, khAtara, tenuM dvAra, temAM potAnA anuSThAno vaDe, chedAya che. te pApa nimitta anuSThAna sevI, AvI kRtyothI kevo thAya? te jaNAvavA saMpradAya - artha kahe che. eka nagaramAM eka cora hato. teNe abhedha gRhanA cittaphalakanA prAkAra kapizIrSaka pAse khAtara pADyuM. stro aneka AkAranA hatA, jemake kAza AkRti, naMdAvarta saMsthita, padmAkRti, puruSAkRti. teNe kapizIrSakamAM rahela zabane khodIne gRhasvAmI vaDe jevAyo. tyAra pachI te aDadho pravezelo hato tyAre baMne paga pakaDIne, te praveze nahIM, te mATe praharaNathI hAmyo. core paNa bahAra rahelA hAtha vaDe pakaDyo. e rIte te kapizIrSaka baMne vaDe baLapUrvaka baMne bAju kheMcAvA lAgyuM. te gRha svAmI potAnA karelA prakAranA kapizIrSakathI paDatA agANa thaI vilApa karavA lAgyo. A udAharaNamAM dazavilA nyAyathI he prANI! o. paraloka to dUra raho, A janmamAM ja potAnA karelA jJAnAvaraNAdi karmothI mukti nathI, izvara Adi paNa tenA vimocana prati asAmarthyathI mukta thatAM nathI, anyathA sakala sukhItvane pAme che. eTale - jema A arthagrahaNa vAMchAthI pravRtta potAnA karelA kSatrakhanana rUpa upAya vaDe karIne, tene svakRta karmathI mukti nathI, e pramAme bIjA paNa te te azubhakArI anuSThAnathI tene vimukti nathI. paNa te ahIM ja bhogavavA paDe che. tevA prakAranI bAdhAnA anubhavathI bhogave che. * * -
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 4118 karelAM karmono mokSa nathI, tethI A lokamAM athavA paralokamAM karmone avazya vecavA paDe che. athavA he prANIo A loka ke paralokamAM je kAraNe jIvo chedAya che, te kAraNathI koI ja kALe niSedha karAyelA karmo athati kutsita anuSThAna mATe abhilASA na karavo. tene karavAnI vAta to dUra rahI tenI abhilASA paNa ghaNAM doSane mATe thAya che. teno saMpradAya A che. eka nagaramAM eka core rAtrimAM dUrvagADha prasAde caDIne koI vimArgathI khAtara pADyuM. ghaNuM ja dravya laI gayo. potAne ghare pahoMcyo. prabhAtamAM snAna karIne zuddha vAsa gRha hatuM tyAM gayo. jethI koNa zuM bole che te jANI zake, je jyAM sudhI loko mane oLakhI na jAya. tyAre pharI paNa pUrva sthitithI huM corI karI, ema vicArIne te ja kSatrasthAne gayo. tyAM ghaNAM loko bhegA thayelA, te bolatA hatA ke kaI rIte A durAroha prAsAde caDIne vimArgethI #tra (khAtara) karela haze? kaI rIte bhullaka kSatra dvArathI pravezela haze? pAcho dravya laIne nIkaLela haze? te A sAMbhaLIne harSita thaIne vicAre che - A satya che huM AmAMthI kaI rIte nIkaLelo potAnA peTa ane kamara joIne kSatra mukhane avaloke che. te ja niyukata kuzala puruSoe jANyuM. rAjA pAse tene laI jaIne zikSA karI. A pramANe pApakarmano abhilASa paNa doSane mATe thAya che. A kahelAM karmonuM avaMdhyatva kahyuM temAM kadAcit svajanathI ja tenI mukti thaze athavA mukta vibhajya ja dhanAdivatu bhogavaze e pramANe koI mAne che, tethI kahe che - * sUtra * 119 : saMsArI jItu potAnA ne bIjAnA mATe sAdhAraNa je karmo kare che. paraMtu te karmanA phaLAnA udayanA samaye koI paNa badhu bAMdhavatA dekhAto nathI. (te pApamAM bhAgIdAra thato nathI.) * vivecana : 119 * pApakarmanI spRhA sadoSa che, tethI niSedha karyo che. je A sarva sAdhAraNa hoya to AmAM paNa doSa thaze. tethI kahe che - saMsaravuM te saMsAra, temAM temAM ucca-nIcamAM bhramaNa prApta thaze. parasTa- potAnA sivAyanA putra, patnI AdinA prayojanane AzrIne athavA sAdhAraNa eTale ke potAnA ane bIjAnA kAmamAM Avaze, ema vicArIne karela hoya. karmanA hetutvathI karma athavA karAya che. karma-khetI Adi, tethI te kukhyAdi karma katI bIjAne mATe ke sAdhAraNa karela hoya, potAnA mATe nahIM, to paNa te karmanA vedana- phaLanA anubhava na maLe, te baMdhuo- svajano, jenA hetuthI te karma karela che ke karo cho, te baMdhuo teno vibhAga karIne kamane laI jatAM nathI. jo Ama che, to tenI upara prema Adi pramAdano parihAra karI dharmaja bhAvavo joIe. kaI rIte? tevA prakAranA
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUvarAtra-saTIka anuvAda/1 AbhirI vaMcaka vaNipha nI mAphaka, te dRSTAMta A pramANe che - koI eka nagaramAM eka vaNika dukAna - hATaDI rAkhIne vyavahAra - vepAra karato hato. koI eka AbhIraNa saraLa svabhAvanI hatI te be rUpiyA laIne kapAsa nimitte tenI dukAne AvI. tyAre kaparA samartha hato. tethI vaNike eka rUpiyAno be vakhata tolIne kapasa Apyo. teNIe be vakhata che, tema samajIne baMne rUpiyA ApI dIdhA. teNI poTalI bAMdhIne cAlI gaI. paNa vaNike vicAryuM ke A rUpiyo to mane phogaTamAM maLela che. to huM Ano upabhoga karuM. teNe te rUpiyAnA ghI ane goLa kharIdIne ghera mokalyA. tenI patnIne kahevaDAvyuM ke ghevara banAvaje. teNIe ghevara banAvyA. jamAI tenA stri sAthe Avyo. tene ghevara pIrasyA. te khAIne cAlyo gayo. vaNipha snAnAdithI paravArIne bhojanArthe Avyo. tenI patnIe teno rojiMdu bhojana pIrasyu. vaNike pUchyuM - kema ghevara na banAvyA? teNI bolI - banAvelA hatA. jamAI tenA mitra sAthe Avelo, te khAI gayA. vepArI vicAravA lAgyo - juo, mAre A kevuM thayuM? te vicArI AbhiraNane chetarIne meM bIjAnA nimitte mArA AtmAne pApa vaDe joDyo. te Ama vicArato zarIra ciMtArthe nIkaLyo, unALo tapato hato. te madhyAhna veLAe zarIra ciMtA nivArI eka vRkSanI nIce vizrAma karato hato. teTalAmAM koI sAdhune bhikSA nimitte jatAM joyA. teme sAdhune kahyuM - bhagavanA A vRkSanI chAyAmAM mArI sAthe ahIM vizrAma karo. - sAdhu bolyA - nA, mAre jaldIthI mArA kAryane mATe javuM joIe. vaNike pUchyuM - bhagavan! zuM koI paNa paraphAryane mATe paNa jAya che? sAdhue kahyuM, jema tuM ja patnI AdinA nimitte kaleza pAme che, te parakArya ja che. te eka ja vacanathI bodha pAmIne bolyo - bhagavan! tame kyAM raho cho? teNe kahyuM - udhAnamAM. pachI te vaNid sAdhunuM kArya para thayuM haze tema jANIne tenI pAse gayo. dharma sAMbhaLIne bolyo - huM svajanane pUchIne AvuM chuM. tame mane pravajyA grahaNa karAvo. - vaNika potAne ghera gayo. baMdhu, patnI Adine bolyo - jema dukAnamAM vepAra karatA tuccha lAbha thAya, tethI huM dizAvANijaya karIza. be sArthavAha hatA. temAM eka mUlya bhAMDa ApIne sukhethI iSTapune prApta kare che, temAM upArjita kaMI grahaNa karatAM nathI. bIjo bhAMDanuM kaMI mUlya Apato nathI. pUvopArjita paNa banAvI le che. to huM konI sAthe jauM? svajanoe kahyuM- pahelAM sAthe jAo. te temanAthI samanujJAta thaI svajano sahita udhAnamAM gayo. teoe pUchyuM - sArthavAha kayAM che? teNe kahyuM - paralokamAM sArthavAha A sAdhu che, te azoka chAyAmAM besIne potAnA bhAMDa vaDe vyApAra kare che. emanI sAthe huM nirvANa nagare jaIza. ema kahIne prapati thayo. * jema A vaNika svajana pAse svatattvane vicArIne pravajyA prati AdaravALo
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/119 thayo, te pramANe bIjA paNa vivekIoe prayatna karavo. tethI vAyakavare kahyuM che - rogathI haNAyelo, duHkhathI pIDita, svajanathI parivRtta, ghaNo ja karuNa kaMdana kare to paNa tenA rogane haNavAne A badhAM samartha nathI. mAtA, bhAI, bahena, patnI, putra, mitro jo tenA rogane haNI zaktA nathI, to tevA svajanano bhAra zA mATe vahana kare che? teo rogane dUra karavAmAM samartha nathI, ane dharmamAM vina karanArA che, vaLI maraNathI rakSaNa karatAM nathI, tevA bIjA svajanAdithI zo lAbha che? tethI svajanone mATe jo tuM kArya kare che, to he nirlajajA paralokamAM jaIne tenA phaLane bhogavaje. he mUDhI te kAraNathI tuM svajana uparanI Asakti choDIne, nivRtta thaI dharma kara, ke je catanapUrvaka paralokanuM bhAthuM che. A pramANe svakRta kamathI svajana vaDe mukti nathI, tema kahyuM. have koI mAne ke dravya ja tenI muktine mATe thaze, tethI kahe che - * sutra * 120 - pramatta manuSya A lokamAM ke paralokamAM dhanathI rahANa pAmato nathI. aMdhArAmAM jeno dIpa bujhAI gayo hoya, tene pahelA prakAzamAM joyelo mArga paNa joyA chatAM na joyela jevo thaI jAya che. tema anaMta mohanA kAraNe pramatta vyakti moja mAgane javA chatAM joto nathI. * vivecana - 10 - dravya vaDe svakRta karmothI rakSaNa prApta thatuM nathI. kone? pramAne arthAt madha Adi pramAda vazane. kayAM? A anubhUyamAnapaNe pratyakSa ja janmamAM, athavA paramavamAM. ahIM paNa janmamAM kema rakSaNa mATe na thAya, te vize vRddha saMpradAya batAve che. koI eka rAjA indra mahotsava Adi koIka utsavamAM potAnA nagaramAM nIkaLe che - ghoSaNAM karAve che ke, badhAM puruSoe nagarathI nIkaLI javuM temAM purohita putra rAjavallabha vezyAgRhamAM pravezelo. ghoSaNA sAMbhaLavA chatAM nIkaLyo nahIM. tene rAjapuraSoe pakaDI lIdho. daMDa ApavA chatAM tene choDyo nahIM. abhimAnathI teNe vivAda karatAM rAjAnI pAse laI gayA. rAjAe paNa AjJA karI ke tene bAMdhI do. pachI purohita Avyo. teNe kahyuM - huM mAruM sarvasva ApI dauM chuM. mArA putrane mArazo nahIM. to paNa tene mukta na karyo. zULIe caDAvIne mArI nAMkhyo. e pramANe bIjAne paNa dhana vaDe ahIM koI zaraNa prApta thatuM nathI. to bIjA janmamAM to vAta ja kyAM rahI? tenI mUchaviALAne vaLI teno adhikatara doSa kahe che - temAM dava A padane saMskAranI apekSA vinA nikSepo karavA niyuktikAra kahe che - * nikti - 206 + vivecana - dIva nA be bheda che - dravya dIva ane bhAva dIvavaLI A ekekanA paNa be bhedo che. te A pramANe - AsAsa ... AzvAsita kare che arthAta atyaMta Akalita janane svastha kare che. te AzvAsa. te ja dIva e padanA saMbaMdhathI zata mukhapaNAthI
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 : uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda AzvAsaslIpa thAya che. tathA prakAza kare che - dhana timira paTalathI avaguMThita paNa ghaTa Adi te pragaTa kare che, tethI prakAza. te Avo dIpe che mATe prakAza dIpa. tenA bheda kahe * niyaMti - ra00 + vivecana - jaLa vaDe dhoI nAMkhavAthI kSayane prApta karAve te saMdInA tenAthI bIjo te asaMdIna tathA saMyogikA je tailavata agni saMyogathI nivRtta. asaMyogima- tenAthI viparIta sUryabiMba Adi. te ja eka prakAzaka che. e pramANe jANavuM. ahIM paNa saMdhita eTale saMyojita. tenAthI viparIta te asaMdhita - asaMyojita. AzvAsaplIpa ane prakAza dIpa, anukrame teno ahIM saMbaMdha che. temAM AzvAsaplIpa saMdIna ane asaMdInA be bhede che. tathA prakAzadIpa saMyogima ane asaMcogima be bhede che. A dravyathI ja che, tethI vyAmoha dUra kasvAne mATe kahe che bhAva viSayaka paNa be bhede che, prathama bhedanI apekSAthI AjAsatIpa ane prakAza dIpa. arthAt jema dravyathI apAra nIdhimAM vimanane kyAre - kyAre Ano aMta thAya che, e pramANe Akulita cittavALAne AzvAsana hetu te AzvAsana dvIpa. e pramANe saMsAra sAgarane pAra utaravAne mATe mana vaDe atyaMta udvega pAmelA bhavyonA AzvAsana hetu samyagdarzana te bhAva AzvAsanIya che. temAM dravyadvIpa samAna taraMgo vaDe kuvAdI thakI A vahana thAya, magarAdinI mAphaka anaMtAnubaMdhI krodhAdi vaDe ati raudra dhyAnathI paNa upadrata na thAya. jema te dravya AzvAsa dvIpa palALI devA vaDe eka saMdIna che, tema A paNa bhAva AzvAsatIpa samyagadarzana rUpa koIne kSAyopathamika ke aupazamikane pharI anaMtAnubaMdhInA udayamAM mithyAtvanA udayathI jaLanA utpIDanathI palALI de che. pachI tenA nibaMdhana jaLacara vaDe aneka Dhabdo vaDe upatApita kare che, tethI tene saMdana kahevAya che. je kSAyika samyakatva lakSaNa che, te jala utpIDanathI mithyAtvanA udayathI Akramita thAya che. tethI ja temAM rahIne tenA nibaMdhana AzayothI karthacit joDAto nathI. A asaMdIna bhAvahIpa. jema aMdhakAra vaDe adhIkRta chatAM paNa prakAza dIpa. tenI prakAzya vastune prakAze che, tema ajJAna mohita janone jJAna paNa bhAva prakAzadIpa kahevAya che. A paNa eka saMyogIka che, anyathA anya che. temAM je zrutajJAnarUpa bhAvadIpa che, te akSara pada pAda zlokAdi saMmatithI nivartita che, te saMyogima che. ane je anya nirapekSAnirapekSapaNAthI je saMyogima nathI, te kevaLa jJAna rUpa asaMyogI bhAva dIpa che. sUtra sparzika niyukti vaDe ' e sUtra padanI vyAkhyA karI. ahIM prakAza dIpa vaDe adhikAra che. tethI - prakarSa vaDe naSTa, dRSTithI agocarAne pAmela. te praNaSTa dIpa tenI jema che. tenuM daSTAMta kahe che. jema koI dhAtuvAdI dIpaka sahita agni ane iMdhaNa laIne bilamAM pravezyo, temAM pramAdathI tenA dIpa ane agni TharI gayA. TharelA
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/1ra0 dIpa ane agni vaDe guphAnA aMdhakAramAM mohita thaI ahIM-tahIM badhe paribhramaNa kare che, temAM pratikAra mahAviSavAlA sarpe daMza dIdho. uMDI khINamAM jaIne te paDyo. tyAM ja te mRtyu pAmyo. e pramANe anaMta bhavonI apekSAthI prAyaH tenA apagama rahitatAthI, jenA vaDe mohAya te moha - jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya rU5, tenA vaDe - anaMta mohane kAraNe naiyAyika eTale, mukti jenuM prayoja che tevo sacaga dazanAdi mokSamArga jovA chatAM - upalabdha thavA chatAM, aSTa arthAta tenA darzana phaLano abhAva thAya che. athavA adraSTa ja thAya che. ahIM evuM kahe che ke jema te guphAnI aMdara pramAdathI nAza pAmelA dIpanI jema pahelo upalabdha vastutatva chatAM paNa dIpanA abhAve te aSTa thAya che. tema A prANI paNa kaMIka karmanA kSayopazamAdithI samyagadarzanAdika mukti mArgane bhAvaprakAzadIpathI zruta jJAna rUpa jovA chatAM dhana AdinI AsaktithI tenA AvaraNanA udayathI adaSTa ja thAya che. tathA te dhana mAtra tenA rakSaNa mATe ja thatuM nathI. tema nahIM, paNa trANa hetu prApta kathaMcit samyagu darzanAdine paNa haNe che. A pramANe dhanAdi sakala kalyANakArI thaze, te AzaMkAmAM tenuM phugati hetutva ane karmonuM avaMdhyatva darzAvIne je kare te kahe che. * sanna - 11 - jAmajJa jJAnI sutelA UMko maLe paNa pratikANa jAgato rahe pramAdamAM eka sagAne mATe paNa vicAra na kare, samaya bharyakara che. zarIra durbaLa che. tethI bhAraDa pakSIvata rApamAdI thaI vicaraNa kare. * vivecana - 1 - sutelA - dravyathI uMghatA ane bhAvathI dharma prati ajAgrata evA - - sutelA paNa ane jAgata paNa zuM? pratibuddha - dravyathI jAgatA ane bhAvathI yathAvasthita vastu tatvanA avagamathI jIvavAno - prANa dhAraNano svabhAva jeno che. tevA pratibaddha jIvI teo sUtA hovA chatAM avivekI-gatAnugatikapaNAthI na sUtelA. paraMtu pratibuddha evA ja jAvajIva rahe, temAM dravya nidrAnA pratiSedhamAM agaDadattanuM dRSTAMta che. te A pramANe - ujainImAM jitazabu sajA, amodharatha nAme rasika, tenI yazomatI nAme patnI ane tene agaDadatta nAme putra hato. agaDadata nAno hato tyAre ja tenA pitA mRtyu pAmyA. teNe potAnI vAraMvAra raDatI mAtAne raDavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre teNIe kahyuM ke AvA amodha prahArI rathika tArA pitA hatA tyAre agaDadatte pUchayuM ke, evuM koI che ke je mane A vidyA zIkhave. mAtAe kahyuM ke kauzAMbI daTaprahArI nAme tArA pitAno mitra che. te zIkhavI zake. agaDadata kauzAMbI gayo. teNe deTaprahArI AcAryane joyA. tyArapachI temaNe potAno putravat gaNI agaDadattane badhI vidhAkaLAo zIkhavI.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda koI divase gurujananI anujJA laI potAnI zikSAnuM darzana karAvavA rAjakuLe gayo. tyAM tenI kaLA joIne badhAM hatahRdayI thaI gayA. tyAre rAjAe kahyuM, bola tAre zuM je che? je Apa Apo. - rAjAe kahyuM ke, pUrve ahIM saMdhi chedako hatA. atyAre paNa dravyanuM haraNa, corI Adi thAya che. mATe tuM A nagaranuM rakSaNa kara. paNa sAta ahorAtramAM coranA svAmIne pakaDI lAvavAno nirNaya karyo. rAjAe paNa te vAta svIkArI. tyAre agaDadatta khuza thato nIkaLyo. teNe vicAryuM ke, AvA cora Adi loko vividha - praveze bhaTaktA hoya che, to huM evA sthAne temanI talAza kare. tyAMthI nIkaLI koI zItaLa chAyAvALA vRkSanI nIce durbaLamalina vastra dhAraNa karI, corane pakaDavAno upAya vicAravA lAgyo. te ja vRkSanI chAyAmAM koI parivrAjaka paNa pravezyo. tenA lakSaNo joIne gaDadattane thayuM ke nakkI A cora jaNAya che. te parivrAjake tene pUchyuM, tame koNa cho? kayA nimitte pharI rahyA cho? agaDadatte kahyuM ke huM ujjainIno chuM, saMpatti khalAsa thaI jatAM bhaTakI rahyo chuM. tyAre teNe kahyuM ke, huM tane vipula dhana ApIza. - tyAra pachI satri paDI. te parivrAjake tridaMDanuM zastra banAvyuM ane bolyo ke, huM nagaramAM jaI rahyo chuM tyAre sAzaMka evo agaDadatta tenI pAchaLa cAlyo. tene thayuM ke A ja te cora che. pachI te parivrAjaka koI punyavAnanA zrIbhavanamAM saMdhi cheda karIne gayo. aneka bhAMDAdithI bharela peTIo kADhI, tyAM te sthApIne gayo. agaDadatte teno pIcho karyo. teTalAmAM te parivrAjaka devakulethI daridra paraSone laIne Avyo. te badhI peTIo grahaNa karI. nagarathI nIkaLI gayA. pachI parivrAjake agaDadattane kahyuM ke ahIM jIrNodhyAnamAM thoDI nidrA laIe, pachI nIkaLIzuM. jyAre daridra puruSo sUI gayA tyAre parivrAjaka ane agaDadatta baMne zayyAmAM uMghavAno DoLa karavA lAgyAM. agaDadatta dhImethI uThI vRkSanI chAyAmAM saMtAI gayo. daridra puruSo ne nidrAvaza jANI te parivAjape temane mArI nAMkhyA. agaDadattane tyAM na jotA zodhavA lAgyA. teNe parivrAjakane eka ja prahArathI pADI dIdho. pachI tenA kahevA pramANe zmazAnamAM pazcima bhAge gayo. tyAM parivrAjakanI bahena hatI. teNIne parivrAjakanI talavAra Adi nizAnI dekhADI. pachI cupacApa teNInuM catri jovA lAgyo. teNIe agaDadattane vizrAma levA kahyuM. tyAre agaDadarate zayyAmAMthI pracchannapaNe khasI gayo. teNIe pahelAMthI rAkhelI zIlA tyAM pachADIne kahyuM ke hAza! mArA bhAIno hatyAro khatama thaI gayo. agaDado bahAra nIkaLI teNIne vALa vaDe pakaDI lIdhI. teNIne pakaDIne rAjagRhe laI gayo. pachI rAjaRddhi pAmyo. A pramANe bIjA paNa apramatta A lokomAM ja kalyANabhAgI thAya che. davya sukhomAM pratibuddhajIvInuM dRSTAMta kahyuM
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/121 15 bhAvasuNomAM tapasvI, teo mithyAtva Adi mohita chatAM paNa lokomAM yathAvat avagama pUrvaka ja saMyama jIvita ne dhAraNa kare che. AvAonuM zuM karavuM, te kahe che? pramAdamAM vizvAsa na karavo. ahIM zuM kahevA mAMge che? bahujana pravRtti darzanathI A badhAM anarthakArI hovAthI teo viThaMbhavAna thatAM nathI. Azu - zIgha ucita kartavyamAM prayatna karavo joIe. prajJA - buddhi, jenI che te "AzuprajJa" AzuprajJA thI zuM? ghora eTale ke niranukaMpa, satata paNe prANInA prANanuM apaharaNa karavAthI anukaMpA rahita. A koNa che? muhUrta eTale kALa vizeSa. kadAcita zArIra baLathI ghora. - x baLarahita, mRtyadAyI mRtyu prati sAmarthyavAna nahIM. e pramANe che, to zuM karavuM joIe te kahe che. jenA vaDe paDe te pakSa, te jene che te pakSI, bhAkhaMDa evuM eka pakSI te bhAkhaMDa pakSI. te jema apamata care che, te pramANenuM paNa pramAda rahita thaIne viyara. arthAta vihita anuSThAnanuM tuM Asevana kara. anyathA jema A bhAraMDapakSInA pakSa sivAya saha aMtarvatanA sAdhAraNa caraNanA saMbhavathI svA paNa pramAdathI avazya ja mRtyu thAya che. te pramANe te paNa saMyamajIvitathI baMza ja pramAdathI thAya che. -0- A arthane ja spaSTa karatAM kahe che - * sutra - 223 sAdhu pade-pade parizakti thato cAle, nAmAM nAnA doSane paNa pAza jALa) samajIne sAvadhAna rahe. nA-nAnA guNonA lAbha mATe jIvanane surakSita rAkhe. lAbha na thAya to parijJAnapUrvaka zarIrane choDI de. * vivecana -1ra careta - jAya, pada-pAda vikSepa rUpa, parizaMkamAna - apAyane na gaNakArato. kaI rIte, te have kahe che - je kaMI gRhastha saMtava Adi a5 paNa pA tulya je pAza, saMyama pravRtti prati svAtaMtryanA uparodhitA vaDe jANato, athavA je saMyama mArgamAM jAya, zuM karato? padAna - sthAno, dharmanA sthAno. te mUlaguNa AdimAM parizaMkti thato arthAt mArA A pravartamAna mUlaguNamAM mAlica ke alanA na thAya, e pramANe paribhAvanA karato pravarte. je koI alpapaNa ciMtita Adi pramAdapada mUlaguNa AdinA mAlinyajanakatAthI baMdha hetutva cakI pArAnI jema pAzane mAnatA hoya, te A ubhayamAM ahIM abhiprAya : jema bhAraDa pakSI apara sAdhAraNa aMtarvartI caraNapaNAthI pagalAne parizaMkA karato ja care che. je koI avarakAdine paNa pAza mAnato te pramANe apramatta care che. je parizakti thato vicare, to sarvathA jIvita nirapekSAthI pravartavuM joIe. tenI sApekSatAmAM ja kadAcita kathaMcit ukta doSano saMbhava che, evI AzaMkAthI kahe che - lAbhaMtara, ityAdi, prApta thayuM te lAbha - apUrva arthanI prApti. aMtara - vizeSa, lAbhAMtara temAM thAya che ahIM zuM kahevA mAMge che? jyAM sudhI viziSTa viziSTatara sakhya jJAna darzana cAstrinI prApti ahIMthI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 saMbhave che, tyAM sudhI A prANadhAraNArUpa jIvita ne anna pAna upayogAdithI vRddhi pAmIne, tenA abhAvamAM prAyaH tenA upakramaNano saMbhava hovAthI Ama kahyuM che. sudhA AdinuM paNa pikramaNa kAraNatvathI abhidhAna che. ahIM baeNritra ja bRhayitvA ema vyAkhyA karavI, anyathA "asaMskRta' jIvita che, e vAtano virodha thAya ema vicAravuM. tyArapachI zuM? lAbha vizeSa prAptinA uttara kALe, pariNAya - sarva prakArothI bodha pAmIne, jema A paNa A nahIM, pUrvavat samyam darzanAdi vizeSa hetu, tathA AnAthI jarA na thAya, jarA ke vyAdhithI abhibhUta na thAya, tethI tathAvidha dharmadhyAna prati samartha. kahyuM che ke jayAM sudhI jarA paDatI nathI, vyAdhi jyAM sudhI vadhatI nathI, jyAM sudhI iMdriyo hAni pAmelI nathI, tyAM sudhI dharmanuM samyak AcaraNa kara" A pramANe jJaparijJAthI jANIne, pachI pratyAkhyAna parijJAthI bhojananuM pratyAkhyAna kare. sarvathA jIvitathI nirapekSa thAya, e bhAva che. malavatu atyaMta AtmAmAM lInatAthI mala - ATha prakAranA karma, teno aparvAsa karavAno svabhAva jeno che, te mala apavaeNsI athati malano vinAza karanAra thAya che. tethI jyAM sudhI lAbha thAya tyAM sudhI guNone mATe ja dehane dhAraNa karavuo. athavA jIvitane puSTa karIne lAbhAMtara - lAbha vicchedamAM aMtara ane bAhya malanA ARyatvathI mala - dArika zarIra, teno apakvaMsa karanAra thAya. zo artha che? jIvitane tyajI de. ahIM ema kahevA mAMge che ke- A Ano eka ja guNa manuSya pAmIne dharmano lAbha meLave che, e pramANe bhAvanA karato jyAM sudhI A zarIrathI tene lAbha thAya che, tyAM sudhI tenuM poSaNa kare. lAbhano viccheda saMbhava thatAM saMlekhanAdi vidhAnathI te zarIrano tyAga kare. ahIM jyAM sudhI lAbhane dhAraNa kare, te saMbaMdhamAM maMDika coranuM udAharaNa che. temAM saMpradAya A pramANe che bennAtaTa nagaramAM maMDika nAme vaNakara, paravyanA haraNamAM prasakta hato ane te duSTavaNa chuM ema lokomAM prakAzita karato jAnu dezANI nitya ja bhInA lepa vaDe lima thaIne rAjamArgamAM vaNakaranA zilpathI AjIvikA karato hato. bhamato hovA chatAM paNa daMDa dhAraNa karIne paga vaDe kaleza pAmato bhamato hato. rAtrinA khAtara pADIne dhanane grahaNa karIne nagaranI samIpamAM udhAnatA eka dezamAM bhUtigRhamAM tyAM nikSepa karato. tyAM tenI bahena evI kanyA rahetI hatI. te bhoMyarAnI madhyamAM eka kUvo hato. jemAM te cora dravyathI pralobhita sAthe A dravyanuM vahana karatI hatI. te tenI bahena kUvAnI samIpe pUrve rAkhela Asane besIne paga dhovAnA bahAnAthI baMne pagethI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/122 grahaNa karIne te kUvAmAM nAMkhatI hatI. pachI te AvanAra temAM ja nAza pAmato hato. e pramANe nagarane luMTatA - luMTatA temano kALa vyatIta thato hato. cora pakaDanArA paNa temane pakaDI levAno samartha na hatA. tethI nagaramAM upadrava thato. tyAM mUladeva rAjA hato. te kaI rIte rAjA thayo? ujjainI nagarImAM badhI gaNikAmAM pradhAna evI devadattA nAme gaNikA hatI. tenI sAthe acala nAme koI vaNikra putra vaibhava saMpanna evo mULadeva vasato hato. te gaNikAne mUladeva ghaNo iSTa hato. paNa gaNikAnI mAtAne acala zreSThI ja iSTa hato. te gaNikAmAtA, gaNikAne kahetI ke - A jugArIno tane zo moha che? devadattA tenI mAtAne kahetI, he mAtA! A paMDita che. gaNikA mAtAe pUchayuM - zuM A ApaNAthI adhika vijJAnane jANe che? acala boMtera kaLAmAM paMDita ja che. teNIe kahyuM - acalane kaho ke devadattAne zeraDI khAvA mATenI zraddhA-icchA che. gaNikAnI mAtAe jaIne kahyuM tyAre acale vicAryuM ke keTalI zeraDI vaDe hRdevadattAne khuza karI zakuM? teNe gADuM bharIne zeraDInA sAMThA mokalI dIdhA. devadattA bolI ke zuM huM hAthaNI chuM? pachI devadattA e kahyuM - mUladeva pAse jaIne kaho ke devadattA zeraDI khAvAnI icchA rAkhe che. gaNikAe jaIne mRladevane vAta karI. teNe keTalIka zeraDInA sAMThA lIdhA, tene cholI nAkhyA. pachI tenA TukaDA karyA. te zeraDInA TukaDAne cAturnAtaka Adi vaDe suvAsita karyA, pachI mokalyA. tyAre devadattAe kahyuM ke - juo AnuM A vijJAna. tyAre gArikAmAtA mauna rahI. mUladeva pratye prasveSane dhAraNa karatI acalane kahe che- huM evuM kaMIka karIza, jethI mUladevapakaDAI jAya. ayale 108 dInAra devadattAne bhADA rUpe ApIne rAkhI. gaNikAmAtAe devadattAne kahyuM ke, have acala tArI sAthe raheze. A dInAra ApelA che. baporanA samaye jaIne devadattAne kahyuM ke- acalane koI tvarita kArya utpanna thatAM te gAma gayela che. devadattAe mUladevane bolAvavA mokalyo. mUladeva Avyo. teNInI sAthe rahyo. gaNikAmAtAe acalane saMdezo mokalyo ke bIjA dvArethI tame Avo. teNe ghaNAM puruSo sAthe AvIne garbhagRhane vIMTI lIdhu mUladeva ati saMbhramathI zayyAnI nIce chupAI gayo. acale te dhyAna rAkhI lIdhuM. devadattAnI dAsIo acalanA zarIranA acaMganAdi mATe badhI sAmagrI laIne AvI. acala te ja zayyAmAM beTho ane kahe che ke- A ja zayyAmAM rahelA mane ampaMganAdi snAna karAvo. devadattA bolI ke - AkhI zayyA bagaDI jaze. acale kahyuM - huM AnA karatAM utkRSTatara zayyA tane ApIza. meM evuM svapra joyela che ke mAre zAmAM ja avRMgA, udvartana ane snAnAdi karavA. te badhIe tema karyuM. tyAre snAna ane vilepanathI an[2] Jain education International
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1/8 uttarAdhyayana mUla-saTIka anuvAda bhIMjAyelA mUladevane acale vALa pakaDIne bahAra kheMcyo. tyAre mUladeve kahyuM mane choDI do. koI divasa huM tamane teno ghaNo sAro badalo vALI daIza. ayala vaDe apamAnIta thayelo mUladevaghaNI ja lAne dhAraNa karato ujjainIthI nIkaLI gayo kemake ayalanI zarata hatI ke tAre A sthAna choDIne cAlyA javuM. mUladeva tyAMthI nIkaLI bennAtaTa nagare gayo. tene mArgamAM eka puruSa maLela hato. mUladeve te puruSane pUchyuM ke kyAM jAya che? teNe kahyuM ke- bennAtaTa nagare. tyAre mUladeve kahyuM - cAlo, ApaNe baMne sAthe jaIe. teNe te vAta svIkArI lIdhI. baMne cAlyA jAya che, mArgamAM eka aTavI AvI. te puruSanI pAse bhAthuM - bhojana hatuM. maladeva vicAra kare che ... A mane tenA bhojanamAMthI kaMIka paNa Apaze. Aje Apaze, kAle Apaze evA AzayathI tenI sAthe cAlyo jAya che, paNa te puruSa mUladevanI kaMI khAvA mATe Apato nathI. bIje divase AvI pasAra karI. mULadeve tene pUchyuM ke - najIka koI gAma che? te puruSe kahyuM ke - ahIMthI bahu dUra nahIM tevA mArgamAM gAma che. tyAra pachI mUladeve tene pUchyuM - tuM kyAM rahe che? teno javAba Apyo ke - A gAmamAM ja rahuM chuM. mUlave pharI pUchayuM ke- to kaI rIte huM jAuM to A gAme jaI zakuM? te puruSe tene mArga dekhADyo. mUladeva te gAme gayo. tyAM bhikSAne mATe bhramaNa karatAM aDada prApta thayA. te vakhate saMpannakALa vartato hato. te gAmathI mUladeva nIkaLyo. te vakhate koI sAdhu mAsakSamaNanA pAraNe bhikSA nimitte tyAM pravezyA. mUladeve tyAre saMvega prApta thaI parama bhakitathI te aDada vaDe te sAdhune pratilAbhita pharyA. A bolyo ke temanuSyone dhanya che, jene aDada vaDe sAdhunuM pAraNuM karAvavAno lAbha maLela che. tyAre nIkaTamAM rahelA devatAe kahyuM- he putrA A gAthAnA pazcAddhathI je mAMgIza, te huM tane ApIza. mUladeve gAthAno pazcAddha bhaNyo - devadattA gaNikA, hajArahAtha sahitanuM rAjya (mane prApta thAo) devatAe kahyuM ke- turaMta ja prApta thaze. tyAra pachI mUladeva bennAtaTa nagare gayo. tyAM koI khAtara thaIne corI karanAro pakaDAyo hato, tene vadha karavA mATe laI jatA hatA. tyAM vaLI koI aputraka rAjA maraNa pAmyo. tethI teoe azvane adhivAsita karyo. te azva mUladevanI pAse Avyo. pIThe besADyo pachI azva tene laIne rAjyamAM gayo. tyAM mUladevano rAjyAbhiSeka thatAM rAjI baLyo. teNe te puruSa (mArgamAM maLelo te)ne bolAvyo. tene kahyuM ke - sAruM thayuM ke tuM mArgamAM mArI joDe hato, anyathA huM mArgamAM ja vinAza pAmyo hota. tethI tane huM A
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - 4/1ra3 1e eka gAma lakhI Apu chuM. paNa have koI divasa mArI pAse Avato nahIM (mane moTuM batAvato nahIM) pachI teNe ujjainanA rAjA sAthe prIti karI. dAna-mAna-satkAra vaDe tene pUjIne pachI mUladeve devadattAne mAMgI. te rAjAe paNa prati-upakAra karatAM devadattAne soMpI dIdhI. mUladeve tene aMtaHpuramAM rAkhI, pachI teNInI sAthe bhogo bhogavato rahe che. koI divase acala potavAhana-vahANo vaDe tyAM Avyo. jakAta bharavA yogya bhAMDane teNe gopavI dIdhelA hatA. mUladeva rAjA te sthAnone jANI gayo, teNe acalane pakaDI lIdho. te rAjadravya gopavela che ema kahI tene bAMdhIne rAjamAM lAvyA. mUladeve tene pUchayuM-tuM mane jANe che? te bolyo - tame rAjA cho, tamane koNa na jANe? teNe kahyuM ke- huM mUladeva chuM. acalano satkAra karIne tene vidAya ApI. A pramANe mUladeva rAjA thayo. tyAre teNe bIjA nagara ArakSakanI sthApanA karI. paNa te corane pakaDavA mATe samartha na thayA. tyAre mUladeva pote ja nIlavastrane oDhIne rAtrimAM nIkaLyo. mUladeva ajJAtapaNe eka sabhAmAM besIne rahyo. eTalAmAM te maMDika cora AvIne bolyo - ahIM koNa ubhuM che? mUladeve kahyuM - huM kApeTika chuM te bolyo - ahIM Ava huM tane manuSya karIza. mUladeva ubho thayo. koI eka aizvaryavAnanA ghera khAtara pADyuM. ghaNuM badhuM dhana tyAMthI laI lIdhuM. te badhuM dhana mUladevanI upara ArohaNa karyuM. pachI baMnee tyAMthI prasthAna karyuM. nagaranI bahAra gayA. temAM mUladeva AgaLa cAlato hato. cora talavAra kheMcIne tenI pAchaLapAchaLa jato hato. te baMne bhoyarA pAse pahoMcyA. core te dravya temAM nAMkhavAno- gopavavAno AraMbha karyo. tyAra pachI te core tenI bahenane kahyuM - A mahemAna che, tenA pagane dhovAnuM pANI Apa. teNI kUvAnA kinArA pAse AvIne besI. teNI paga dhovAnA bahAnAthI tenA baMne pagane grahaNa karIne mahemAnane kUvAmAM nAMkhI detI hatI. jevA teNI atI sukumAra pagane jANyA, tyAre teNIne thayuM ke nakkI A koI bhUtapUrva rAjyabhraSTa rAjA jaNAya che. teNIne mUladeva upara anukaMpA janmI. tyAra pachI teNIe paganA taLIye nIzAnI karIke ahIMthI bhAgI jA, tane mAro bhAI mArI nAMkhaze. tyArapachI mUladeva tyAMthI nAsI gayo. teNI pUtkAra karavA lAgI, "bhAgI gayo, bhAgI gayo" te maMDika cora talavAra kheMcIne tenI pAchaLa doDyo, mUladeva rAjapathamAM ati saMnikRSTa jANIne cavara - corAmAM "ziva'nA aMtare ubho rahyo. core te zivaliMgane - "A puruSa che" ema vicArI kaMkAgra talavAra vaDe be TukaDA karIne cAlyo gayo. tyAMthI te bhoMyarA pAse cAlyo gayo. tyAM rahIne sani pasAra karI, prabhAtamAM tyAMthI nIkaLI gayo, zerImAM jaIne
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 uttarAdhyayana mUlasaNa-saTIka anuvAda/1 aMdaranI dukAnamAM taMtuvAyatva- vaNakarapaNuM karavA lAgyo. rAjapuruSo vaDe bolAvyo. mUladeve vicAryuM ke A te ja puruSa che paNa tene hAla mAravo yogya nathI. - *- puruSo tene lAvyA. rAjAe ubhA thaIne tenI pUjA karI. Asane besADyo. tenI sAthe ghaNI priya vAto karIne kahyuM mane tArI bahena paraNAva. teNe tenI bahenano vivAha mUladeva sAthe karyo. rAjAe tene bhogo ApyA. keTalAMka divaso jatAM rAjAe maMDikane kahyuM- thoDuM dhana joIe chIe, teNe ghaNuM dravya ApyuM. rAjAe tenuM sanmAna karyuM. anya koI divase pharI dhananI mAMgaNI karI. pharI paNa maMDike dhana ApyuM. rAjAe te corane atI satkAra sanmAna prayojyuM. A prakAre core badhuM dravya ApI dIdhuM. tenI bahenane pachI pUchyuM- have kaMI dravya che? teNI bolI ke nA, ATaluMja dravya hatuM. tyArapachI pUrve kahevAyela lakSya anusAra badhuM ja dhana prApta thaI jatAM maMDikane zULIe caDAvI dIdho. dRSTAMtanA anuvAda pUrvaka A upanaya che - jyAM sudhI jeTaluM kArya hatuM, tyAM sudhI - jeTalo lAbha hato tyAM sudhI mUladevarAjA vaDe maMgika corane sAcavavAmAM Avyo. te pramANe dhamarthIe paNa saMyama upaghAta hetuka chatAM paNa jIvitane nirjarAnI abhilASAthI, tenA lAbhane mATe cAvatu dhArI rAkhavuM joIe. tene dhAraNa karavAmAM saMyamano uparodha ja che. * * ATaluM prasaMgathI kahyuM. have je kahyuM ke - jIvitane poSaNa ApIne malano dhvaMsa kare te zuM svAtaMtryathI ke anya rIte? * sUtra * 1ra3 : zikSita ane kavacadhArI Aza jema yuddhamAM jaya pAme che, tema ja svachaMdatAnA nirodhathI sAdhu saMsArathI pAra pAme che. pUrvajIvanamAM sAmata thaIne vicaraNa karanAro muni jaladIthI motane pAme che, * vivecana -13 cha9 - vaza, teno virodha, te chaMda nirodha - svachaMdatAno niSedha, tenA vaDe muktine pAme che. ahIM zuM kahe che? garanI parataMtratAthI potAnA Agrahane yojyA vinA, temAM pravartamAna paNa saMkaleza rahita rahe, tenAthI te karmabaMdhano bhAgI na thAya. paraMtu avikala cAritrapaNAthI tenI nirjarA vaDe ja pAme che. pravartamAna chatAM AhArAdimAM Agraha grahanA Akalita cittathI anaMta saMsAritA Adi anarthanA bhAgI thAya che. tene sarvathA tenA parataMtrapaNAthI mutukSu vaDe vicAravuM. kema ke te ja sakhya jJAnAdi sakala kalyANanA hetupaNAthI che. kahyuM che ke"te jJAnano bhAgI thAya che ane darzana, cAstrimAM sthiratara thAya che, teo dhanya che, jyAM sudhI teo gurukulavAsa choDatA nathI." athavA dasA -
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4/23 185 guranA abhiprAyathI, nirogha * AhArAdinA parihArarUpa che, te chaMdanirodha, tenAthI ja ukta nyAyathI mukti pAme che tethI te vastu viSaya abhilASA rUpa icchA ke chaMda, tenA nirodhathI mukti thAya, kemake te ja tenI vibaMdhaka che. laukiko paNa kahe che. je koTi graMtho vaDe kahevAya, te ardhazloka vaDe kahe che, tRSNAno jo parityAga kare che, to paramapadane pAme che. athavANaMda, nA paryAya rUpe veda ane Agama che. tethI chaMdathI nirodha- baMdiyAdi nigraharUpa. te chaMdanirodha. tenAthI mokSa meLave che. sarvathA jIvita prati anapekSatAthI nahIM. - *- ahIM udAharaNa Ape che. azva, je zikSita hoya * doDavuM, kUvuM Adi zikSA grAhita hoya. tathA tenA zarIrane kavaca vaDe AcchAdita karela hoya. e rIte te zikSita ane varmadhArI hoya. ahIM zikSaka taMtra vaDe svataMtratAno apoha kahyo. teno A artha che - jema azva svAtaMtryanA virahathI pravartamAna hoya to talavAra AdithI vairI vaDe haNAto nathI, e. rIte te muktine pAme che ane jo svataMtra hoya, pahelAMthI azikSita hoya to raNamAM haNAya che. ahIM saMpradAyathI A udAharaNa che - eka rAjAe be kulaputrone eka eka azva zikSaNa poSaNArthe Apyo. temAM eka kAlane ucita yavasayogAsanathI saMrakSaNa karato doDavuM, lAlita, kudavuM Adi kaLA zIkhave che. bIjo kulaputra ane iSTa yavasa- yogAsanane Ape che, ghANImAM vahana karAve che, paNa zikSA Apato nathI. bAkInA pote khAI jato. saMgrAma kALe te baMnene upasthita karavA rAjAe kahyuM - te baMne azvo upara besIne jaldIthI AvyA. rAjAe temane kahyuM ke - saMgrAmamAM praveza karo. temAM je pahelo azva hato te zikSAguNapaNAthI sArathine anuvartato saMgrAma pAraga thayo. bIje azva viziSTa zikSAnA abhAvathI asatu bhAvanA bhAvitvathI ghauM pIsavAnA yaMtra - ghaMTInI mAphaka tyAM ja bhamavAne lAgyo. tethI bIjo hatasArathi che, e pramANe kahIne pakaDI lIdho. arthAta baMdI banAvAyo. daSTAMtanA anuvAdapUrvaka A upanaya che . A azvanI mAphaka dhamarthIi paNa svAtaMtrya hita mukitane pAme che - X- A kAraNe kahela che ke - satata Agamokta kriyAnuM sevana kara kaI rIte? apramatta thaIne arthAta guru pArataMtryathI pramAdano parihAra karIne. cAritrathI ja apamAda che. muni - mAne che arthAt jANe che jIvAdine te - tapasvI. jaldIthI mokSane pAme che. zuM chaMdo nirodha chatAM paNa tattvathI apramAdAtmaka ja hoya, to pachI temAM punarakti doSa na lAge? teno uttara kahe che ke * apamAdano ja Adara karavo, te jaNAvavAne mATe ityAdithI punaruktina kahevI. ATalA pUrvavarSonA AyuSyanI cAaipariNati darzanArthe kahI che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 uttarAdhyayana malaba-saTIka anuvAda je chaMda nirodhathI mukti che, to paNa aMtyakAle ja tene AcaravuM evI zaMkA jAya athavA jo pachI malano dhvaMsa karanAra thAya, tyAre chaMda nirodhAdi tenA hetubhUta che, te kahe che - * sUtra * 124 - "je pUrvamAM Apamatta nathI. te pachI paNa pramatta na thaI zake." AvI dhAraNA sAtavAdIonI che. paraMtu AyuSyanA zithila thavAthI ane mRtyu samaye zarIra chUTavAnI sthiti praNavatA te viSAdane pAme che. * vivecana -124 je pahelAthI ja apamApaNAthI bhAvitamati na thAya. te tevA svarUpanA chaMda nirodhane patrame - temAM evuM zabdanI ahIM upamA arthapaNAthI pUrvanI jema aMtya kALathI athavA malanA apaasa samayathI AbhAvitamati paNAthI prApta na thAya. tethI lAbhanI saMbhAvanA paNa na kahI. to pachI teno zuM lAbha? aMtya kALe ke mala aparvAsa samayamAM A anaMtara abhihita svarUpa samIpatAthI mapAya che. * ** *- ityAdi zAzvatavAdI kahe che. te zAzvatavAdIne - AtmAmAM mRtyune aniyata kALa bhAvIne jatAM nathI. ahIM Ama kahe che - je "chaMda nirodhanA utakALe ja huM karIza" ema kahe che, te avazya zAzvatavAdI che. teo A pramANe prajJApanA kare che. jema ke he bhadrA A tame te kALathI pUrve A ukta hetuthI samati nathI, te rIte uttarakALe paNa A pramAdI evA tane thatuM nathI. athavA je A upamA te jJAnanI upamA - saMpradhAraNA ke je pachIthI dharma karIzuM te zAzvatavAdine atha nirUpama AyuSyavALAne, je nirupama AyuSyapaNAthI AtmAne zAzvata mAne che, temane yojavA chatAM pANInA parapoTA samAna AyuSyavALAne na yojavuM. te pramANe A ttatkALe paNa chaMda nirodhane na pAmIne viSAda pAme che ke meM kema sukata na karyA? have huM AvA apAra bhava sAgaramAM bhamato thaIza, evA prakAranI viphaLatAne anubhave che kyAre? Atmapradezone choDatI vakhate. manuSya bhavopagrAhI AyuSya karmo purA thatA. athavA mRtyu vaDe svasthitinA kSaya rUpa lakSaNathI. samaya vaDe yukta temAM audArika phAyarUpa zarIranA pRthabhAvamAM badhu parizATita thAya. AnuM aidatparya A che. pahelAMthI ja pramAdavALA na thavuM joIe. kahe che ke - Aje zuM ke kAle zuM? javAnuM ja che, ema jANavA chatAM mUTa temAM mohathI sukhe suve che. to zuM te pUrve ja hoya, pachIthI chaMda nirodha prApta na thAya? * saMsa - 15 - koI paNa jaladIthI vivekane prApta na karI zake. tethI hamaNAMthI ja kAmanAno parityAga kara, samatva daSTiI lokane sArI rIte jANIne ttmaka mApa ramata cIne visaraNa kare.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10: 4/15 - vivecana : 1rapa - takSaNa ja samartha thatAM nathI. zuM karavAne? prApta karavAne, kone? vivekane, dravyathI bahAranA saMganA parityAga rUpa ane bhAvathI kaSAyanA parihAra rUpa. amRta parikamAM jaldIthI teno parityAga na karI zake. ahIM brAhmaNanuM udAharaNa che - eka brAhaNa paradeza jaIne zAkhA pAraga thaIne potAnA dezamAM Avyo. tene bIjA brAhmaNe prayura prakAzita karIne kanyA ApI. te loko pAsethI dakSiNA pAmato hato. atizaya vaibhava vadhatAM, teNe tenI patnIne mATe ghaNAM alaMkAro karAvyA. teNI nitya alaMkArathI maMDita thaIne rahetI hatI. teNe patnIne kahyuM ke- A pratyaMta gAma che, tethI A AbharaNonuM tithi ke parvamAM dhAraNa kara. kadAcita cora AvI jAya tyAre sukhethI gopavI zakAya. teNI bolI ke huM te veLAe jaldIthI AbhuSaNone dUra karI daIza, koI divase tyAM coro AvI pahoMcyA. te ja nitya zaNagArAyela rahetI strInA gharamAM praveyA. teNIne alaMkAra sahita pakaDI lIdhI. teNI praNIta bhojatvathI mAMsala ane puSTa hAtha-paga vALI thaI gaI hovAthI kaTaka Adi AbhuSaNane kADhavA samartha na thaI. tyAre coroe teNInA baMne hAtha chedIne kaDalAM vagere kADhI lIdhA. laIne nIkaLI gayA. e pramANe bIjA paNa pUrve parikarma na karelAM tatkAla teno tyAga karavA samartha thatAM nathI. malano aparvasa to ghaNo dUra rahyo ahIM maradevI mAtAnuM udAharaNa na kahevuM. kema ke te AzcaryarUpa ghaTanA che. evA tava bhAvo moTA bhAganAne saMbhavatA nathI. e pramANe samyapha pravRttithI uThIne "pachI chaMda nirodha karIza" e pramANe ALasanA tyAgamAM udhama karavo. tathA prakarSathI - mana vaDe paNa tenA aciMtanarUpathI icchAmadana rUpa kAmone tajIne, samasta prANI samUhane samyapha rIte jANIne, kaI rIte? zabu ane mitrane samapaNe, kyAMya paNa rAga-dveSa karyA vinA, tathA maharSi thaIne - aikAMta utsavarUpa paNAthI mokSa, tene icchavAnA svabhAva vALA athavA mathI thaIne. eTale ke viSayanA abhilASa rahitatAthI niyANAyukta na thaIne AtmAnuM rakSaNa kare. konAthI? kugatigamana Adi apAyothI, te AtmarakSI kahevAya. athavA svIkAra kare che Atmahita jenA vaDe te AdAna - saMcama, tenuM rakSaNa karanAra, apramatta - pramAda rahita thaIne vicare. ahIM pramAdanA parihAra ane aparihAramAM Aloka saMbaMdhI udAharaNa - koI vaNika mahilAnuM batAvela che, te A pramANe che : eka vaNika strI hatI teno pati paradeza gayelo. zarIrazuzruSAmAM phatA evI teNI dAsa-nokara-pharyakara Adine pota-potAnA abhiyogamAM niyojatI na hatI.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka AnuvAda/1 teone kALa pramANe iSTa hoya tevo AhAra ke AjIvikA ApatI na hatI. tethI te badhAM nAsI gayA. karmAnta parihAnithI vaibhavathI parihAnI thaI. vaNika Avyo. A pramANe vaibhavanI parihAni Adi joIne te strIne gharamAMthI kADhI mUkI. - tyAra pachI bIjI strIne puSkaLa zulka ApIne teNI sAthe vivAha karyo. tyAre tenA svajanoe kahyuM ke, je potAne kSe che, te pariNita rahI zakaze. teNIe te vAta svIkArI. vaNika sAthe vivAha karIne teNI rahI, pachI vaNika vANijyane mATe gayo. teNI paNa dAsa, nokara, karmakarAdine Adeza ApIne kAma karAvatI hatI. teone pUrvAhaNa Adi kALe bhojana ApatI hatI. mIThI vANI vaDe utsAhita karatI hatI. temane vetana paNa kALane bagADyA vinA ApatI hatI. teNI potAnA zarIranI zuzruSArata paNa na hatI. e pramANe potAnAne rakSaNa karatI, patinI rAha jue che. jyAre vaNika Avyo tyAre A pramANe joIne saMtuSTa thayo. teNIne sarvasvAminI banAvI. A pramANe ahIM apramAda guNane mATe ane pramAdi doSane mATe thAya che. * * pramAdanuM mULa laga-dveSa che, tethI sopAya teno parihAra kahe che. * sutra - 1ra6, 1 - karanAra mohagaNo upara vijaya pAmanAmAM sArIla, sayAmAM vicaraNa karatA zramaNane aneka prakAranA pratikuLa sparza parezAna kare che. paraMtu sAdhu temAM manI paNa dveSa na re.. anukuLa sparza zaNAM lobhAmaNA ya che. paraMtu sAdhu tayaprakAranA viSayomAM mana na lagADe. kodhathI potAne bacAve, mAna ane mAyA na seve, lobhano tyAga kare, * vivecana : 126, 1ra7 - vAraMvAra A satata pravRtti upalakSaNa che. moha pAme che - jANavA chatAM paNa prANIne Akula kare che, pravatavei che, anyathA kare che te moha, tenA guNo, te mohaguNo - tenA upakArI zakadAdi, teno abhibhava kare che. arthAta avicchedathI tenA jayamAM pravarte athavA kathaMcita mohanIcanA atyaMta udayathI ekadA tenA vaDe parAjita thavA chatAM, pharI pharI tenA jaya prati pravartamAna, paNa tethI ja vimukta saMyama udhoga-udhamI na thAya. anekavidha kaThora viSama saMsthAnAdi bheda rUpa - AnuM svarUpa hovAthI aneka rUpA zramaNo vicare che. phAsa - potapotAnI iMdriyonA gRhamANapaNAthI sparze che, mATe sparzI - zabda Adi tenA grahaNa karavApaNAthI saMbaMdha kare che. asamaMjasa - ananukULa ja athavA sparzana viSayaka - sparzI sparze che, sparzanuM upAdAna tenA durjayatva vyAdhitvatha che. te sparzImAM muni, manathI upalakSaNatvathI vAcA ne kAyA vaDe, athavA manathI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4126 127, 185 paNa. mAtra vacana ane kAyAthI nahIM. paheSa na kare, ahIM zuM kahevA mAMge che? kaThora saMthArA AdinA spazadimAM ApaNe haNAIe chIe ke upatApita thaIe chIe, e pramANe na vicAre ke na tevuM bole ke na teno parihAra kare. tathA maMda maMda eTale hitAhitavivekI chatAM paNa janane bIjI tarapha laI jAya che, sparza - pUrvavat zabdAdi, ghaNuM lobhAve che-vimoha upajAve che tethI bahu lAbhanIya. AnA vaDe ati AkSepakatva jaNAvyuM. tevA prakAre ghaNAM ja lobhanIya chatAM paNa mRdu sparza, madhura rasa AdimAM citta na parove. * * athavA saMkalpa rUpa ja mana che. tethI manamAM saMkalpa paNa na dharANa kare. to pachI tenI pravRttinI to vAta ja kayAM che? athavA maMdabuddhitvathI ke maMda gamanatvathI maMdA- strIo, te ja sparzapadhAnatvathI spaze. tethI maMda smaza, ghaNAM kAmIo lobhanIya - gRddhijanaka che, tene bahu lobhanIyo kahe che. tevA prakAranA bahulobhanIyomAM mana paNa na kare. ahIM strIonA ja bahutara apAya hetutvathI ahIM kahe che. tethI kahe che - sparzendriyamAM prasakta, balavaMta, madathI utkaTa, hAthaNImAM rakta thaIne mahAvato vaDe baMdhAya che. A pramANe pUrva sUtra vaDe dveSano parihAra kahyo che, AnA vaDe rAgano paNa parihAra kaho. te kaI rIte thAya, te kahe che-nivAraNa kare, konuM? krodha apIlatilakSaNane. dUra kare, kone? ahaMkArarUpa mAnane. mAyA - bIjAne chetaravAnI buddhi rUpa, na kare. abhivaMga svabhAva lobhano tyAga kare. tathA krodha ane mAnanA dveSarUpapaNAthI, mAyA, ane lobhanA rAgarUpatnathI teno nigraha che. teno parivAra che, tema vicAravuM. athavA sparza parihArane jaNAvatA cothuM vrata karyuM. sUtrathI - x- mahapramAdarUpa aghAno nirodha karela che. tenA abhidhAnathI hiMsAdino nirodha paNa kaho ja che. AnA vaDe arthathI mULaguNa abhidhAna ane krodhAdi na karavAnA upadezathI uttaraguNa kahyA. - x x- je ATalI cAtrizuddhi kahI, te samyakatva vizuddhine choDIne nathI, te arthane mATe A kahe che - * saNa - 128 - je saMskArahIna che, tuccha ane parAvAdI che, zaga ane temAM phasAyelA che, vAsanAonA dAsa che, teo amarahita che, ema jANIne tenI du"A karato zarIranI aMtima kSaNa sudhI gurAnI kApA kare. * tema huM kahuM chuM. * vivecana - 128 - je koI tAtvika zuddhivALA nathI, paraMtu upacarita vRttivALA che. athavA saMskRta Agama prarUpakatvathI saMskRta che. teo potAnA AgamamAM niranvaya cheda batAvIne pharI tenA vaDe ja nivahine jotAM paramArthathI anvaryA dravya rUpa ja saMtAnanAM upakalAnA
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 uttarAdhyayana mUlasara-saTIka anuvAda karanArA ja thAya che. ityAdi - 1 - tuccha - niHsAra, parapravAdI - svatIrthika vyatiktitAthI pravAdI. e badhAM prema ane dveSa vaDe anugata che. * x x- rAgadveSa grahagrasta mAnasathI teo svataMtra nathI, te kAraNe ahana matathI bAhya che. adharmanA hetupaNe che. temane unmArgagAmI samajI temanI durgachA karatA, niMdA karatAM nahIM, dUra karIne pote samyam darzana cAritrarUpa bhagavat Agama abhihita guNone - - - maraNa thAya tyAM sudhI pALe - * - * - AnA vaDe kAMkSA rUpa samyakta aticAranA parihArathI samyakta zuddhi banAvI che. - xx* muni dIparatana sAgare karela adhyayana - 4 no TIkA sahita anuvAda pUrNa 0 - X - X - X - X - 0
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 5 bhUmikA @ adhyayana -5- "akAmamaraNIya" che. --x ------ x cothuM adhyayana kahyuM, have pAMcamuM Abhe che. teno A saMbaMdha che .. anaMtara adhyayanamAM - *- maraNa sudhI apramAdanuM varNana karyuM. tethI maraNa kALamAM paNa apramAda dhAraNa karavo. te maraNa vibhAganA parijJAnathI ja thAya che. tenAthI ja "bALamaraNa" heya ane paMDita maraNAdi upAdeya che, tema jANe. tathA tattvathI apamattatA janme che. e saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyogadvAra varNavIne nAmaniSpanna nikSepamAM "akAma maraNIya" e nAma che. kAma maraNanuM pratipakSa te akAma maraNa, tethI kAma ane maraNano nikSepa karavo joIe. te pratipAdita karavA niryuktikAra kahe che. * nirNakti - 208 + vivecana : "kAmano nikSepa cAra bhede ane maraNano ja bhede che. temAM kAmanA karAya te kAma. te pUrve zramaNyapUrvaka nAmanA dazavaikAlikanA bIjA adhyayanamAM kahela che. tyAM tenuM aneka rIte varNana che. temAM je ahIM prastuta che. tene darzAvavA mATe kahe che - icchA phAma vaDe ahIM adhikAra che. kAraNa cha bhede kahyuM, temAM nAma ane sthApanA prasiddha che, tethI bAkInA cAra kahe che. bIjA vaLI chanI gAthA kahe che. dravyAdi cArane jaNAve che - * niyukti * 209 + vivecana * dravyanuM maraNa te dravyamaraNa, kusuMbha anna AdimAM jANavuM. je jenA potAnA kAryane sAdhavA prati samartharUpa che. te tenuM jIvita rUDha che. teno abhAva te maraNa che. tethI kusubhAdithI raMgavuM vagere svakArya sAmarthya te jIvita, teno abhAva te maraNa. * * - kSetramANa - je kSetramAM maraNa - iMginI maraNAdi varNavAca ke karAya che. athavA te zasya Adi utpatti kSamatvane haNe che, tyAre te kSetranuM maraNa che. kAla maraNa - je kALamAM maraNa varNavAya che ke karAya che, athavA kALanA * graha uparAgAdi vaDe vRSTi Adi svakAryane na karavuM A baMne sugamapaNe hovAthI tattvathI dravyamaraNathI bhinna niryuktikAre kahyuM nathI. - x x* bhAva viSayamAM nikSepamAM AyuSyano kSaya jANavo. maraNa paNa traNa bhede che - (1) ogha marANa * sAmAnyathI sarva prANInA prANa parityAgarUpa thAya che. (2) bhaya maraNa - je nAkAdithI naraka Adi bhava viSayapaNAthI vivakSita che. (3) tarubhavika maraNa * jemAM ja manuSya bhava AdimAM marIne pharI temAMja upajIne je mare che, te vyAkhyAnikAma abhiprAya. vRddho A rIte vyAkhyA kare che - te bhAva maraNa be bhede che - odha maraNa ane tadabhava maraNa. - *- ahIM AmAMno jenA vaDe adhikAra che, te kahe che . manuSya bhava bhAvI bhava maraNa aMtartI manuSya bhAvika maraNathI adhikAra che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/1 have vistArathI maraNa vakatavyatA viSayaka be dvAragAthA kahe che - * niyukti * 210, 211 + vivecana - maraNa vibhakti-vibhAga, tenI prarUpaNA - pradarzana te maraNavibhakti prarUpaNA karavI. anubhAga- rasa, tenad viSayaka Ayu karmano. kemake temAM ja teno saMbhava che. - * pradeza * tad viSaya Ayu karma pudgala rUpa agra * parimANa, te pradezAgra jANavo. keTalAM maraNo svIkAre? cite * prANIo prANano tyAga kare che. eka samayamAM katika- keTalIvAra, eka eka kahevAnAra bhedamAM "maraNe mare che" te joDavuM. * * keTalI saMkhyAvALo bhAga mare che? sarve jIvone pratisamaya ke niraMtara, aMtara * vyavadhAna, aMtara sahita varSe te sAMtara. AmAMnA keTalA niraMtara ane keTalAM sAMtara che? tathA eka ekano keTalo parimANa kALa saMbhave che? A baMne gAlAno akSarArtha kahyo. bhAvArtha to niryuktikAra pote kaheze. temAM paheluM dvAra kahe che - * nikita - 212, 213 + vivecanA - 1. AvI cimaraNa, 2. avadhimaraNa, 3. atyaMta maraNa, 4. valana maraNa, 5, vazArUMmaraNa, 6. aMtaHzalya maraNa, 7. tadbhava maraNa, 8. bAla maraNa, 9. paMDita maraNa, 10. mizramaraNa, 11. chadmastha maraNa, 12. kevalimaraNa, 13.vaihAyasamaraNa, 14. gRdhapRSTha maNa, 15 - bhakta parisAmaraNa, 16. iMginImaraNa, 17. pAdapopagamana maraNa. have bahu bheda darzanathI koIne azraddhA na thAya, tethI saMpradAya garbha nigamana kahe che - * niyukti - 54 + vivecana - sattara saMkhyAmAM, vizeSa abhivyaktine mATe karAya che. te vidhAno - bhedo, maraNa viSayaka. pUjya tIrthakara, gaNadhara Adi kahe che - pratipAdita kare che. samyam darzana jJAna Adi vaDe yukta te - guNakalita. ame kahetA nathI. vacamANa graMtha saMbaMdhana artha kahe che - maraNonA abhidhAnonI pachI padarzanano arthathI vibhAga te nAma vibhakti, tene kahe che - anaMtara kramathI. pratijJAta ne kahe che : * niryukti - 215 + vivecana - anusamaya niraMtara avaci saMjJita te pAMca bhede che - dravya, kSetra, kALa, bhava, bhAva ane saMsAra. -0- samayane AzrIne, A vyavahita samayane AzrIne paNa hoya, tevI brAMtina thAya, tethI kahe che - niraMtara, AMtara nahIM. kemake aMtarAla asaMbhava che. te AvA prakAre kema che? "avIci saMjJita". pratisamaya anubhavAtuM AyuSya, bIjA AyuSyanA dalikonA udayathI pUrva pUrva Ayu dalikonI vismRti (nAza) rUpa avasthA jemAM che. tethI AvIci, tenAthI AvIci evI saMjJA thaI, tenAthI AvIci saMjJita. athavA vIci - viccheda, tenA abhAvathI vIci, tenAthI saMjJita. ubhayamAM prakramathI maraNa, athavA "saMjJita' zabda badhAM sAthe joDAya che. tethI anusamaya saMkSita - niraMtara saMti. avIci saMti te kArthika che. te AvIyimaraNane pAMca prakAre gaNadharAdi e pratipAdana karela che. AnA vaDe
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 adhya. 5 bhUmikA parataMtratA jaNAvI che. te kahe che - davya eTaledravya AvacimaraNa. kSetra AvI cimaraNa tyiAdi pAMca kahyA. te A pramANe dravya AvI cimaraNa te je nAka, nipaMca, manuSya ane devanA utpatti samayathI AraMbhIne pota-potAnA Ayu karmanA dalikono anarAmaya anubhavathI je vighaTana, te nArakAdi bhedathI cAra prakAre che. e pramANe narakAdi cAra gatinI apekSAthI te viSayanA kSetramAM paNa cArabheda ja che. tethI tenA prAdhAnyanI apekSAthI kSetra AvI cimaraNa paNa cAra bhede che. kALamAM jema AyukALa grahaNa karAya che. addhA kALa nahIM. kemake teno devAdimAM asaMbhava che, ane te devAyuSka kALAdi bhedathI cAra prAre che. tethI tenA prAdhAnyanI apekSAthI kALa AvIcimaraNa paNa cAra bhede che. temanA ja nAkAdinA caturvidha AyukSayanA lakSaNathI bhAva prAdhAnyanI apekSAthI bhAva AvIci maraNa cAra bhede ja kahevuM. -0- have avadhimaraNa kahe che - * niyukti * 216/5 + vivecana - jema AvI cimaraNa dravya kSetra kALa bhava bhAva bhedathI pAMca prakAre che, tema avadhimaraNa paNa jANavuM. tenuM svarUpa kahe che - jeo hAla mRta che, te pharI maraze. ati alAdya * maryAdA, tethI je nArakAdi bhAva nibaMdhanathI Ayukarma daliko anubhavIne mare che. jo karI tene ja anubhavIne maraze tyAre te dravya avadhimaraNa, grahita ane choDelA karmalikonuM punaHgrahaNa saMbhaLe ce kemake pariNAmanuM vaicidhya che. e pramANe kSetrAdimAM paNa kahevuM. pazcAddhathI AtyaMtikamaraNa kahe che - * niyukti - 21/ra + vivecana - e pramANe ja avadhimaraNavat AtyaMtika maraNa paNa dravya Adi bhedathI pAMca prakAre che, vizeSa A pramANe che - te dravyAdi pharI mastA nathI. arthAta je narakAdi AyuSkapaNe karmaliko anubhavIne mare che ke maya che. te pharI tene anubhavIne maraze nahIM. A pramANe kSetrAdimAM paNa kahevuM. traNe paNa A avIci - AtyaMtika maraNo pratyeka pAMce dravyAdinA nArakAdigatinA bhedathI cAra prakAre hovAthI vizA bhedo thayA. have valana maraNa kahe che. . nikasa - 217 + vivecana - saMyama vyApAra vaDe ke temAM viSaNa. te saMyamayogaviSaNa ati duzvara tapazcaraNa AcaravAne samarthana che ane vratane choDavAne asamartha che. AnAthI amane kaI rIte mukti maLe, tema vicAratA mAre che. je tenI valanuM saMyamathI nivartamAnonuM maraNa te valammaraNa. bhagnavata pariNatIvALA vatIne ja te che tema vizeSita kare che kema ke bIjAne saMyama yogono ja asaMbhava che. te viSAda kema che? tenA abhAve te che. pazcAddhathI vazAta kahe che- cakSa Adi idriyanA viSayo- manojJa rUpAdi kriya viSayo tene vaza prApta te iMdriya viSayavazagata, niSpa dIpakalikAnA avalokanathI
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 Akulita pataMgavat mare che, te vazArtA maraNa che. kathaMcita dravya ane paryAyanA abhedathI ja Ama kahe che. e pramANe pUrvatra paNa vicAravuM - OM zabda A adhyavasAyanA bhedane jaNAvavAne che. have aMtaH zalya maraNa kahe che - * niyukti - 218, 219 + vivecana lajjA, gaurava ke bahuzruta mada vaDe je duzvarita che, te jeo gurune kahetA nathI. teo ArAdhako thatA nathI. gArava rUpI paMmAM DUbelA jeo bIjAne atiyAra kahetA nathI, temane darzanAdi sazalyamaraNa thAya che. - temAM lajjA - anucitta anuSThAna saMvaraNa rUpa, gaurava - sAtA, rasa, RddhinA abhimAna rUpa, AlocanArha AcArya pAse jaIne temane vaMdanAdi vaDe, temaNe kahela tapa anuSThAna na sevIne Rddhi sa sAtA bhAvano saMbhava che. 'huM bahuzruta chuM', to alpadyutavALA evA AnI pAse kema mAruM zA uddharIza? huM Ane kema vaMdanAdi karIza? A mArI apabhrAjanA ja che. evA abhimAnathI je guru karmo na Aloye. konI pAse? AlocanArha AcAyadi pAse te kevuM? duranuSThita che. anaMtara ukta rUpe ArAdhatA nathI - avikalatAthI samyak darzanAdine niSpAdana kare to ArAdhaka thAya, tema na karavAthI na thAya. zA mATe na ArAdhe gaurava paMka samAna kAluSya hetutAthI temAM DUbelA, lajjA ane madane kAraNe paNa jANavuM, paraMtu je A gauravanuM upAdAna karyuM, te AnA atiduSTapaNAne jaNAve che. jeo darzana, te jJAna, cAritra viSayaka aparAdho AcAryAdine kahetA nathI, temAM darzana viSayaka te zaMkAdi, jJAna viSayaka te kALa atikrama Adi, cAstri viSayaka te samiti Adi na pALavA rUpa. zalya - kAlAMtare paNa aniSTa phaLa vidhA na prati avaMdhyapaNAthI, tenA sahitanuM maraNa te sazalya - aMtaHzalya maraNa thAya. have atyaMta parihAryatA ne jaNAvavA mATe kahe che - * niyukti * 220 + vivecana - ukta svarUpa sazalyamaraNa vaDe marIne - prANone tyajIne, jIvo ghaNo kALa bhame che, kyAM? saMsAra kAMtAramAM. kevo saMsAra? jemAM mahAbhaya rahela che, tevA saMsAramAM, tathA jeno duHkhethI aMta thaI zake che tevo te duraMta che temAM. have tadbhavamaraNa kahe che * niyukti - 221 + viveyana * - muktvA - choDIne, kone? akarmabhUmijA eTale devakura ane uttara AdimAM utpannapaNAthI je manuSya ane tiryaMca che tene, kemake temano ja tadbhava pachI devomAM utpAda thAya che devo cAra nikAyavartI hoya. narakamAM thAya te nairayika, temane paNa choDIne. te devonI te bhava pachI tiryaMca ane manuSyamAM utpatti thAya. karmabhUmi ja manuSya ane tiryaMca jIvone tadbhava maraNa thAya, temAM ja pharI utpanna thAya. tethI je bhavamAM jIvo vartatA hoya, te bhavane yogya ja Ayu bAMdhIne pharI tenA kSayathI mastAne
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 adhya. 5 bhUmikA thAya. ahIMtu zabda tenA saMkhyaya varSAyuSa ja evuM vizeSa jaNAvavAne mATe che. asaMkhyaya varSa AyuvALAne yugaladhArmikapaNAthI karmabhUmikonI mAphaka devomAM ja utpAda hoya. temAMthI keTalAMka tabhavotpAda rUpa Ayukarma upacita kare che. A aMtaramAM "mora ohimarANa ityAdi gAthA dekhAya che. teno bhAvArtha sArI rIte jANI zakAto nathI. cUrNikAre paNa AnI vyAkhyA karI nathI - (A pramANe vRttikAra kahe che) have bAlapaMDita mizra maraNanA svarUpane kahe che - * niyukti - 222 + vivecana - aviratanuM maraNa te bAlamaraNa che ane viratanuM maraNa te paMDita maraNa che.deza viratanuM maraNa te bAlapaMDita maraNa jANa. -0- viramaNa te virata - hiMsA, asatyathI uparamaNa jemAM vidhamAna nathI te avirata, teonuM mRtyu samaye paNa dezavirati na svIkArIne je mithyAdezA ke samyagurdazAmAM maraNa te avirata ati lAla maraNa kahevAya. virata - sarva sAvadhathI nivRtti svakArelAnuM maraNa te paMDita maraNa che tema tIrthakara ane gaNadhara Adie kaheluM jANa. mizra eTale bAla paMDita maraNa te dezathI che tethI - sthaLa prANa hiMsAdithI vita hovAthI te dezaviratonuM jANavuM. e pramANe cAstri dvArathI bAla Adi traNa maraNa jaNAvIne jJAna dvArathI chaghasthamaraNa che, kevalinuM ramaNa te kevalimaraNa che * nirNakti - vara3 + vivecana : je zramaNo mati Adi cAra jJAne mare che te chadmastha maraNa che. kevalinuM maraNa te kevali maraNa che. -0-maravuM- prANone tajavA. chadma - jJAnAvaraNAdinuM chAdana kare ke temAM rahe te chaghasthA temanuM maraNa te prasthamaraNa. ahIM pahelAM manapAMcano nirdeza vizuddhikRta prAdhAnya Azrita cAritrine ja te thAya che, tethI che. e pramANe avadhi AdimAM yathAyoga sva buddhithI jANavuM. kevalimaraNa - kevaLa jJAnotpannane sarva karma pudgalane kheravIne mare che te jANavuM. have vaihAyasa ane gRdhrapRSThamaraNa - * nikti - rara4 + vivecana - gIdha, zAmaLI, zivAdi vaDe potAnuM bhakSaNa, tene na nivAravuM temanA vaDe bhakSaNa karAvavuM te gRdhapRSTha maraNa. athavA gIdhonuM lakSya - pRSTha, udara Adi jemAM mare che, te gRghapRSTha, te paNa * x- potAnI pRSTha Adi gIdha Adi vaDe bhakSaNa karAya che. pachI nirdeza karAyelo hovA chatAM tenuM pahelAM pratipAdana atyaMta mahAsattva viSayapaNAthI karmanirjarA prati prAdhAnya jaNAvavAne mATe che. vaihAyasa - uMce vRkSanI zAkhAdimAM baMdhana te uMbaMdhana, te jenI AdimAM che te vRkSa, parvata, bhRgupata AdithI Atmajanita maraNa, tene ubaMdhanAdi kahe che. udgaddhanuM ja vihAyasa thavuM te, tenI prAdhAnya vipakSAthI A kahela che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 uttarAdhyayana malasutra-saTIka anuvAdo (zaMkA) gRdhapRSThanA paNa AtmaghAtarUpatvathI vaihAsamAM aMtabhava na thAya? (samAdhAna) A vAta barobara che. mAtra asatvavALAthI AvA adhyayasAyane karavo azakya che, te jaNAvavA mATe Avo bheda pADela che. - X* x- A baMne maraNo Atma vighAtakArI ane AtmapIDAhatuka che, to AgamathI teno virodha na Ave? AthI ja bhakta pariAdimAM pIDA nA parivArane mATe saMlekhanA vidhi ane pAnaka Adi vidhi tyAM-tyAM jaNAvela che. baMnemAM darzanamAlicathI zaMkAthI kahe che. A anaMtarokta baMne - gRdhapRSTha ane vaihAyasa maraNa kAraNa ane prakAramAM darzanamAlinya - parihArAdikamAM udAyi rAjAne mAranAra ne kAraNe tevA prakAre AcAryavat tIrthakara, gaNadharAdi vaDe anuuta che. AnA vaDe saMpradAya anusAra darzAvatA tethI anyathA kathanamAM zratanI AzAtanA thAya. * * have aMtya traNa maraNa kahe che - * nikti - 25 + vivecana - bhaktaparijJA, iMginI ane pAdopagamana e traNa maraNo che. je anukrame kaniSTha, madhyama ane utkRSTa kRti - saMghayaNathI vizeSita che. bhakata - bhojana, tenI parijJA - 3 parijJA vaDe jANe ke - A amArA vaDe aneka prakAre pUrve khavAyela che, avadha che. pratyAkhyAna parijJA vaDe Agama vacana jANI cAre AhArano jAvajIva pArityAgarUpa pratyAkhyAna kare te bhaktapArijJA kahevAya che. Igate - pratiniyata pradezamAM ja A anazanakriyAmAM ceSTA kare, te iMginI. pAdapa* nIce prasarela mUla vaDe pIe che te arthAt vRkSa, tenI jema te pAdapopa, tene prApta kare te pAMdapopagama. eTale jema vRkSa kyAMka kyAreka paDyA pachI te samaye viSama sthAnane vicAryA vinA nizcala ja rahe, tema A anazana karanAra sAdhu je jevI rIte sama-viSama dezamAM aMgake upAMga jema hoya tene calita na kare. paNa nizcalanipratikarmarahe (jhADanA huMThAnI jema nizcala rahe) A pramANe anazanathI upalakSita maraNo kahyA. AnuM svarUpa * saparikarma ane aparikarma ityAdi sUtrakAra svayaM trIzamAM adhyayanamAM kaheze. dvAranA nirdezathI avazayaka kaMIka kahevuM joIe, ema mAnIne A kahe che - kaniSTha eTale laghu jadhanya. madhyama - laghu ane jyeSThanI madhye. jyeSTha * atizaya vRddha, utkRSTa. AnI dhRti - saMyama prati citta svAdhya, saMhanana - zarIra sAmarthya hetu vajubAjabhanArAyAdi. saparikametA ane aparikametA Adi vizeSathI viziSTa. A traNe ne mATe ekatra vidhAna karatAM kahe che, dhIre paNa maravAnuM che, kapura paNa avazya karavAnuM che, to pachI dhIrapaNAthI maravuM ja zreSTha che. saMsArarUpI raMgabhUmimAM dhRti bala rU5 sakSaddhabaddha thaI mohamallane haNIne huM ArAdhanApatAkA harIza. aMtimakALamAM aMtima tathakaratA udAra upadezavatu huM nizcayapadhya evA amyudhita maraNane svIkAruM chuM. -- suvihito samyapha prakAre A pratyAkhyAnanuM pAlana karIne vaimAnika ke deva thAya mokSe jAya che. to paNa viziSTa - viziSTatara - viziSTatama dhRtivALAne ja tenI prApti thAya che. tethI kaniSThatva Adine
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 5 bhUmikA 193 tenA vizeSathI kahe che - bhaktaparijJAmaraNa sAdhvIone paNa thAya, kahyuM che ke- badhI Ayao, badhAM paNa prathama saMghapaNa sivAyanAbadhAM dezavirato pratyAkhyAnathI ja mare che. ahIM paNa pratyAkhyAna zabdathI bhaktaparijJA ja kahela che. temAM pahelAM pAdapopagamanAdithI anyathA jaNAyela che. iMginImaraNa viziSTatara dhRti saMhananavALAne ja saMbhave che, tethI sAdhvIo AdinA niSedhathI ja batAve che. pAdapopamagana to viziSTatama dhRtivALAne ja hoya tema abhiprAya che. tethI vajana:Sabha nArAya saMghayaNIne ja A hoya che. ityAdi - x xxxx-(ahIMvRttikAzmIe "maraNavibhaktikRtacAra gAthAonoMdhela che. tathA utArthanA mAhAbhyane jaNAvatI bIjI paNa traNa gAthAnI noMdha vRttikArazrIe karela che. je rAtre noMdhela nathI.) ahIM pratidvAra be gAthAnA varNana thakI mUla dvAra gAthAmAM maraNa vibhakti prarUpaNAnuM anuvarNana karela che. have anubhAva pradezAgra be dvAra kahe che - * niryukti - 226 + vivecana - anubhAva maraNamAM sopakrama ane nirupakrama be bheda kahyA che. temAM sopakramaupakama sahita eTale ke apavartanAkaraNa nAmathI varte che, te, upakramathI nirgata te nirupakrama. A be bheda che. A anubhAga ke anubhAva maraNa viSayaka AyumAM kahyA. temAM sAta ke ATha AkarSo varDa - - je pugala upAdAna, te anubhAga ati deTa hovAthI apavartana karavAne azakyapaNAthI nirUpakrama kahevAya che. ane je che ke pAMca phe cAra AkarSA vaDe AgRhIta - daliko che, te apavartanAkaraNa vaDe upakrama pAme che, tethI sopakama che. A baMnemAM paNa Ayuno kSaya thatAM AtmAmAM maraNa saMbhavatuM nathI. tatA je jAya che, te Aya, tenuM nibaMdhaka karma te Ayukarma. teno vibhAga karavAnA azakyapaNAthI, prakRSTa dezo eTale pradezo, tenuM parimANa te Ayukarma pradezAgra. anaMtAnaMta saMkhyA parimiti maraNaprakamamAM ane taviSayaka Ayu pragalono kSaya tene maraNa kahe che. - Atmapadezo ja eka eka, tenA pradezathI anaMtAnaMta vaDe Avedita che. vRddha vyAkhyA paNa che ke * A pradezAgra te - anaMtAnaMta AyukarmanA pudagalo, jenA vaDe eka eka jIvapradeza AveSTita pariveSTita che. have eka samaye keTalA mare te dvAra kahe che - * nirNakti - 20 thI 229 + vivecana - AvI cimaraNa hovAthI be ke traNa ke cAra ke pAMca maraNo kahevAnAra vivakSAthI prakramathI ekaja samayamAM saMbhave che. AnA vaDe AnA satata avasthitatva ane A vivAthI tenA Adi bhedanI parikalpanAthI kahe che. eka samaye keTalAM mare che? e cothA dvAranI vizeSathI kahevA rUpa vibhASA Athatu vyAkhyA, athavA vividha prakArothI bhASaNa te vibhASA - bhedanuM abhidhAna, tenAthI vistAra jANavo. A ja arthane pragaTa karatAM kahe che - Bl13. er Jain Dardes..... ternational
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda/1 badhAM ja, temAM muktinA bhAgIne paNa levAnA? tethI kahe che - bhavastha jIvo. jemAM karmavaza vartI jaMtuo- jIvo hoya che, te bhava. temAM rahe te bhavastha. evA te jIvo AvIcika maraNane AzrIne mare che athavA sarvakALa AvIcika maraNe mare che. avadhimaraNa ane AtyaMtika maraNa. A baMne maraNo vikalpa che. jo ke AvI cimaraNavat avadhimaraNa ane AtyaMtika maraNa chatAM paNa cAre gatimAM saMbhave che, to paNa AyuSyanA kSayanA samaye ja te be maraNano saMbhava che, sadA te bhAva vartato nathI. tethI AvIcika maraNa ja sadA che tema kaheluM che. AnA vaDe AvIci maraNanA sadA bhAvathI lokamAM maraNapaNAthI prasiddhinI avivakSAno hetu kahela che, tema vicAravuM. have "bane paNa' ne spaSTa kare che. avadhi maraNa ane AtyaMtika maraNa, ane lAla maraNa, tathA' zabda uttarabhedanI apekSAthI samuccaya mATe che. paDita maraNa, bALapaMDita maraNa. ca zaothI paihAyasa ane gadhapRSTha maraNa kahyA. pachI bhakataparijJA, iMginI, pAdapopagamana kahA. AmAM paraspara je virodha che, tene kahe che - aviratanA avadhi ane AtyaMtika maraNa kahyA, anyatara bAlamaraNa te bIje tabhavamaraNanI sAthe traNa, vazAtta sAthe cothuM, kathaMcit AtmaghAtamAM vaihAyasa ke mRdhapRSThamAMnuM koI eka te pAMcamuM. zaMkA-valanmaraNa ane aMtaHzalyamaraNa paNa bALamaraNanA ja bheda che. AgamamAM kahyuM che ke - bAla maraNa bAra bhede kahela che, te A pramANe - valAya maraNa, vazAd maraNa. aMtaHzalyamaraNa tabhava maraNa, giripatana, tarupatana, jaLapraveza, agnipraveza, viSabhakSaNa, zastro pahanana, vaihAyasa ane gRdhapRSTha. AmAM je ke giripattana Adi chamAM vaihAyasano aMtabhava che ja, to paNa valanamaraNa, aMtaHzalmamaraNanA prakSepamAM ukta saMkhyAno virodha kema na Ave? samAdhAna - ahIM aviratanA ja bAlamaraNanI vivekSA che. kahyuM che ke- aviratamaraNa ane bAlamaraNa. A baMnenuM eka saMyama- sthAnathI nivartana, anyatra mAli mAtra vivakSita che. sarvathA viratino abhAva nahIM ja, tethI kaI rIte bAlamaraNamAM saMbhava che? tathA chadmasthamaraNa paNa viratone ja rUDha che, tethI ukta saMkhyAmAM virodhanathI. e pramANe dezavitane paNa be Adi bhaMga bhAvanA karavI. mAtra tyAM bAlamaraNanA sthAne bAla paMDita maraNa vAMcavuM. viratane to avadhi ane AtyaMtikamaraNamAMnuM koI eka ane paMDitamaraNa te bIjuM, chadmastha ane kevalimaraNamAMnuM koI eka te trIjuM bhakta parijJA, pAdapopagamana ke iMginI maraNamAMnuM koI eka te cothuM, kAraNa hoya to vaihAyasa ane gRghapRSThamAMnuM koI eka te pAMcamuM, daDha saMyama prati A pramANe kahela che. zithila saMcamIne avadhi ane AtyaMtika maraNamAMnuM koI eka maraNa hoya. koIka kAraNathI vaihAyasa ane gRdhapRSThamAMthI koI ka te bIjuM, kathaMcita zalyanA saMbhavamAM aMtaHzatra maraNa sAthe trIjuM valanmamaraNanI sAthe cotha, chagnastha
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 5 bhUmikA 15 maraNathI pAMcamuM. paMDita maraNano ke yokta bhaktaparijJAnAdino vizuddha saMyamatvathI Ano abhAva ja che. (zaMkA) vistane baMne avasthAmAM paNa tadbhavamaraNa prakSepamAM chaTThA maraNano saMbhava kema nathI? (samAdhAna) vitano devomAM ja utpAd thAya. tyAM ja utpattinA abhAvathI teno tadbhava maraNano saMbhava nathI. eka samaye keTalA mare te dvAra kahyuM. have "kratikRtva eka eka ekamAM mare? te dvAra kahe che - * niyukti - 230 + vivecana saMkhyAnA, asaMkhyA - avidhamAna saMkhyA, anaMta - aparyavasita, e prakrama che. krama - paripATI, tu zabda kAya sthitinA alpabahutva apekSAthI A jANavuM, teno vizeSa dhotaka che. eka eka bAlamaraNa Adi aprazastanuM nirUpaNa karatAM. temAM sAmAnyathI paMcendriya avirata ane dezavirata saMkhyAnA che. bAkInA pRthvIkAyathI caurindriya sudhInA asaMkhyAtA che, vanaspatikAyo anaMtA che. A ja kAyasthitinI apekSAthI yathAkrame bahu-bahutara bahutama sthitinA bhAgI che. prazastamAM keTalI vAra mare che? sAta ke ATha parimANamAM, A koNa? sAtatyathI te maraNanuM thavuM te. teno artha A che sAta ke ATha vAra mare che. kyAM? sarvavirati saMbaMdhI paMDitamaraNamAM. ahIM astrinI niraMtara avApti asaMbhava che. - 4 - 4 - thAkhyAta cAritravALAne samratpanna kevaLa jJAnamAM eka ja vakhata maraNa thAya, have ekaika maraNamAM 'katibhAga' mare che, te dvAra kahe che - - pUrvoktarUpa maraNanA anaMtabhAgo eka - eka mare che. zuM badhAmAM paNa mare? nA, AvIcimaraNamAM ja mare. tene choDIne. ahIM A bhAvanA che - zeSa maraNanA svAmI ja sarvajIvanI apekSAthI anaMta bhAga ja che. temAM anaMtamAM bhAga mare che, ema kahe che. AvIcimaraNanA svAmI siddhithI rahita badhAM ja jIvo che, te anaMtA che, ema karIne anaMta bhAga hIna badhAM jIvo mare che, e pramANe kahe che. A pramANe ekaiMkamAM keTalAye bhAge mare che, te dvAra kahyuM have anusamaya dvAra kahe che - anusamaya eTale satata. temAM paheluM AvIcimaraNa jANavuM. kemake Ayu hoya tyAM sudhI tenuM pratipAdana che. bAkInA maraNomAM to AyuSyanA aMtya samaye ja ekatra bhAvathI anu samayatA kahI nathI, kemake temAM bahu samayatA che. vRddha vyAkhyA paNa A pramANe che ke - paheluM maraNa AyuSya sudhI dhAraNa kare che. bAkInA maraNe jyAre mare che, tyAre eka samaya ja hoya che. - 4 - temAM pAdapopagamana zabdathI nizceSTatAnA ja abhidhAnathI, maraNano tyAre AyunI truTinA samaye ja sadbhAva hoya che. anusamaya dvAra kahyuM have sAMtaradvAra kahe che - temAM pahelA ane chellAmAM aMtara vyavadhAna vidhamAna nathI, kemake pahelAM AvIci maraNano sadAnitya saMbhava che, chellA maraNamAM bhavanI apekSAthI kevali maraNamAM punarmaraNano abhAva che. bAkInAmAM zuM? te kahe che .
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 uttarAdhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda * nikti * 23ra + vivecana bAkInA avadhimaraNa Adi paMdara maraNo jANavA. te badhAM aMtara - vyavadhAna sahita varte che, tethI sAMtara ane niSNAMta aMtarathI niraMtara che. "tu" zabda samuccaya arthapaNAthI che. jenA vaDe vastu svarUpa jaNAya te gama - prarUpaNA. ahIM evuM kahe che ke - jyAre koI bALa maraNAdi pAmIne mare che ane marIne bhavAMtaramAM maraNAMtara anubhavI pharI te ja prApta kare che, tyAre AMtara maraNa che. tema prarUpaNA che. jyAre bALamaraNAdi pAmIne pharI te ja avyavahitapaNe pAme che, tyAre te niraMtara thAya che. tenA prarUpakatvathI A "ma' paNa sAMtara ane niraMtara che, tema kahela che. - have pAchalI aDadhI gAthAthI kALadvAra kahe che - sAdi sAMta. bAkInA soLa kahevAnAranI apekSAthI avadhimaraNa Adi. temake teonuM eka sAmayikapaNuM abhihita che. pravAhanI apekSAthI A zeSabhaMga upalakSaNa che. pravAhathI paNa traNa bhaMga patita zoSa maraNo saMbhave che. tethI vRddho kahe che - bALamaraNo anAdi anaMta ke anAdi sAMta hoya che. paMDita maraNo sAdi sAMta hoya che. kemake mukti prAptimAM teno uccheda saMbhave che. paheluM- AvIci maraNa pravAhanI apekSAthI Adi rahita che. pratiniyata Ayu pudagalanI apekSAthI te sAdi paNa saMbhave che. upalakSaNathI AnuM anaMtapaNuM anubhavyone che. bhaOone te sAMta hoya che. have niyuktikAra tenA parivArane mATe kahe che* nirgukti - 233 + vivecana anaMtara kahelAM A badhAM dvAro maraNAvibhakti nAmaka adhyayanamAM prarUpelA che. te pUvoMkta kramathI che. e pramANe badhI ja maraNa vaktavyatA kahevAI che ke nahIM? te kahe che - samasta nipuNa te padArthone ahIM prazastamaraNAdIne jina - kevalI, caudapUva - prabhava Adie kahelA che. huM maMdamatipaNAthI, tenuM varNana karavAne samartha nathI, e abhiprAya che. svayaM caudapUrvI hovA chatAM, je caudapUrvInuM upAdAna karyuM te temanA paNa che sthAna patitapaNAthI zeSa mAhAbhya jaNAvavAne mATe che. have prazasta - prazasta maraNa vibhAga kahe che - * nina - ra34 vivecana ekAMtathI prazasta - glAdhya traNa maraNo jino vaDe prarUpita che, tene kahe che. bhaktapariphA, iMginI, pAdapopagamana. A traNe zuM ekarUpa che? te kahe che - kamathI te jyeSTha * ati prazasya, arthAta anukrame pradhAna che. bAkInA maraNomAM paNa je prazasta che, teno ahIMja aMtarbhAva karavo. bIjAmaraNo kyAreka kyAMka prApta che. te sivAyanA to savA parAsta che. ahIM jeno adhikAra che, te kahe che - * vili - ra3pa + vivecana, A maraNomAM manuSyanA maraNathI adhikAra jANavo. arthAt manuSyabhavamAM
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya, 5 bhUmikA 19ra saMbhavatA paMDitamaraNAdithI jANavo kemake tenI ja pratyeka upadezamAM pravRtti che. have utArtha saMkSepahArathI upadeza sarvasva kahe che - akAma maraNa arthAta Apazasta evA bALa maraNAdine choDIne, bhaktaparisAdi prazasta maraNe maravuM. nAma niSpanna nikSepo gayo. have sUtrAnugamanamAM sUtra kathana - * sutra - 29 - saMsAra eka sAgara jevo che, teno pravAha vizALa che, tene tarI jo dutara che. jene keTalAka tarI gayA che, temAM e mahApAe A pramANe spaSTa karela che - * vivecana 109 - jemAM jaLa vidhamAna che te avarNava. te dravyathI samudra ane bhAvathI "saMsAra' che, temAM - mahAna odha- pravAha che. te dravyathI jaLa saMbaMdhI ane bhAvathI bhavaparaMparA rUpa che athavA pAmIne atyaMta Akula karavAnA hetu rUpa carakAdimata samUha che. AvA mahodhamAM - mahApaNuM tenA agAdhapaNAthI ane aldaSTapA5NAthI mAnela che. te zuM che? te kahe che - eka eTale rAga dveSa Adi sahabhAva virahita arthAta gautama Adi teno pAra pAmela che. te duHkhe karIne pAra pAmavo zakya che. athavA ahIM duttara e kriyA vizeSaNa che. samudranI jema tene paNa bIjA guruka vaDe sukhethI tarI zaktA nathI. tethI eka kahyuM athavA epha e saMkhyAvacana che. athavA eka ja, jinamata svIkArelA paNa caka Adi mata Akulita cittavALA bIjA nahIM. A gautama Adi taraNa pravRttamAM eka te tathAvidhi tIrthakara nAma karmanA udayathI anuttara Ama vibhUti advitIya arthAta tIrthakara, teja eka mAtra bharatakSotramAM saMbhave che. mahAprajJA-nirAkaraNapaNAthI aparimANa prajJA - kevalajJAna rUpa jenI che te mahAprajJa. te zuM che? te kahe che - have kahevAnAra hRdayamAM viparivartamAnatAthI pratyakSa prakamathI taraNa upAya, spaSTa - asaMdigdha, pUchAya te prazna - praSTa artha rUpa. te udAhata karyo che. satramAM kahela che ke - mahApravAha vALo samudra hovAthI duttara che, tenA kinArAne prApta. eka - ghAtikarma yuktatAthI rahita, tyAM - deva manuSyadAnI parSadAmAM, eka ane advitIya evA tIrthakara ja. bAkI pUrvavatu. temaNe je kahyuM, te jaNAve che - * sUtra - 130 - mAraNAMtikanA be sthAno kahelA che - AkAmamaraNa, sakAmakaraNa. * vivecana - 130 - ahIM je vidhamAna che ane bIje kahela nathI. tevA be sthAno rahelAM che. *- je pUrvenA tIrthakaroe paNa kahela che. AnA vaDe tIrthakaronA paraspara vacano viruddha nathI tema darzAvyuM che. te kevA svarUpe che? maraNa e ja aMta- sva sva paryA , te maraNAMta, temAM thAya te mANAMtika. te ja nAmathI batAve che - akAmamaraNa, ukta rUpa ane anaMtara kahevAnAra rUpa che - x- ane sakrAmamaraNa che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 A maraNa kevA che? ane keTalo kALa che? te kahe che - - sUtra - 131 bALajIvone akAma maraNa vAraMvAra thAya che, paMDitone kAma maraNa utkRSTathI ekavAra thAya che. * vivecana 13 - - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 - bAla - sat ane asA vivekathI rahitapaNAthI teone akAma maraNa ja vAraMvAra thAya che. teo viSayanI AsaktithI maraNane na icchatA ja mare che. tyAra pachI bhava aTavImAM bhaTake che. paMDita - cAstrivAnane abhilASA sahita varte che, tethI saMkrAmamaraNa maraNa prati saMtrastapaNA vinA varte che. tethI temane utsavarUpapaNAthI tevAM prakAranuM maraNa thAya che. tethI vAcakavara A pramANe kahe che - saMcita tapodhanavALAne, nitya vrata-niyama-saMyamaratone, anaparAdha vRttivALAne maraNa utsavabhUta mAnela che. paramArthathI temane sakAmatva hotuM nathI. kemake maraNanI abhilASAno paNa niSedha karela che. kahyuM che ke - 'huM lAMbuM jIvuM ke jaldI maruM'' evI vicAraNA na kare, jo apAra evA mahodadhi saMsArane tarI javA icchato hoya to. te utkarSane upalakSIne kevalI saMbaMdhI che, paNa akevalI to saMyama jIvitane lAMbu thAya temaja icche, kemake muktinI prApti ahIMthI ja thAya che. kevalI to te paNa na icche. bhavajIvitano dUra rahyuM tenA maraNamAM paNa utkRSTathI 'sakAmatA' ekaja vAra che. jaghanyathI bAkInA cAritrIne sAta ke ATha vAra thAya tema kahela che. ukta be sthAnamAM Adha sthAna kahe che - sUtra - 132 thI 134 mahAvIra bhagavaMte te bemAM A pahelAM sthAnanA viSayamAM kahela che ke - kAmamRddha bALajIva dUra karyAM kare che... je kAma bhogomAM Asakta hoya che, te kUTa prati jAya che ane kahe che - "paraloka meM joyo nathI, ane A rati sukha AMkhonI sAme che... A kAmabhoga saMbaMdhI sukha hastagata che, bhAvi sukha saMdigdha che. koNa jANe che poka che ke nahIM? * vivecana 132 thI 134 - - te akAma maraNa ane sakAma maraNa nAmaka sthAna madhye have kahevAnAra rUpa Adha sthAna, caramatIrthaMkara mahAvIra evA mahAprajJae prarUpela che. te zuM che? icchA madanarUpa abhikAMkSAvALA kAmagRddha bAla-ajJAnIjana ati raudra karmo - hiMsA Adi kare che . kriyA vaDe nirvarte che samartha hoya ke asamartha paNa krUratAthI taMdulamastyavat manathI karIne ane prakramathI akAma ja mare che. A ja grahaNavAkyane vistAratA kahe che - je koI gRddha, kAmanA karAya te kAma, bhogavAya te bhoga, tevA kAma logo, te abhilaSaNIya zabdAdimAM athavA kAma - zabda, rUpa bhoga - sparza, rasa, gaMdha, A kAma .
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/132, 134 199 bhogomAM - X- koI kUrapharmInI madhye phUTa - prabhUta prANanI yAtanA hetupaNAthI naraka, jema phUTamAM paDela mRga anekavAra haNAya che, e pramANe narakamAM paDelaprANI paramAdhArmiko vaDe haNAya che. - x athavA je gRddha kAmabhogomAM arthAt strIsaMgamAM ane dhUpanavilepanA AdimAM te suhadAdi sahAya sahita kUTa prati jAya che. athavA kUTa - dravyathI ane bhAvathI che. temAM dravyathI mRgAdi bAMdhana, bhAvathI mithyAbhASaNa Adi. te tarapha jAya che. te ja mAMsAdi lolupatAthI mRgAdi baMdhanAnI AraMbhe che, ane mithyA bhASaNAdinA sevanathI, prerita thaIne keTalAMka bole che - meM bhUta ke bhAvi janmarUpa paraloka joyela nathI. kyAreka viSayanI abhiratithI Ama kahe che - A cakSudaSTa pratyakSa nirdeza che. jemAM ramaNa karAya te rati- sparzanAdi saMbhogajanita citta prahAda che. ahIM evuM che ke - kema daMSTano parityAga ane aSTa parikalpanAthI AtmAne vipralApa karAvavo. pharI tenA Azayane ja jaNAvatA kahe che dastagata - hAthamAM Avela, A upamA che. tethI hastAmatanI mAphaka eTale svAdhInatAthI, A koNa che? A pratyakSa prApta kAmo - zabda Adi, kadAcita AgAmI paNa AvA prakAranA ja hoya che, tethI kahe che- kALamAM saMbhave te kAlika- anizcita kAlAMtara prApta je bhAvinya saMbaMdhI che te. koNa jANe che? koI nahIM ke paraloka che ke nahIM? ahIM Azaya A che - paralokanA sukatAdi kamoMnA ke astitva nizcayamAM paNa koNa evo hoya ke - je hAthamAM Avela kAmone choDIne, kAlika kAmArthe catna kare? tattvathI to paralokano nizcaya ja nathI, anumAnathI - - - tenA astitvano nizcaya nathI. paNa saMdeha ja che. paraMtu A pramANe vicArato nathI ke - prApta kAmo duratapaNAthI tyAga karavAno yogya ja che. tenuM duraMtatva zalya, viSa Adi udAharaNothI pratIta ja che. - x x paralokanA saMdehane jaNAvavA chatAM, te pApanA parihAranA upadeza prati bAdhaka nathI. pApanuSThAnane ahIM ja cora-pAradArikAdimAM mahAanartha hetupaNAthI dazavila che. paraloka nathI evA nizcayamAM paNa tenA anartha hetapaNAthI tene pariharavuM ucita che, jene paralokanA astitva prati saMdeha nathI - x x* tene to A svIkArya ja hoya. - * x* je kAmone pariharavAne samartha na hoya, te kahe che * sutra * 135 huM sAmAnya loko sAthe rahIza, ma mAnIne aDAnI manuSya bhaSTa thAya che. paraMtu chelle te kAma bhogAnurAgaNI kaSTa ja pAme che. * virecana - 135 - jana - loka, tenI sAthe rahIza. arthAt ghaNAM loko bhoganA saMgI che. to huM paNa te gatie jaIza. athavA tenuM pAlana karIza. jema A loko patnI AdinuM pAlana kare che, tema huM paNa karIza. ajJa jano AvI dhRSTatAnuM avalaMbana kare che, asatya vAcALatAthI svayaM naSTa thaI, bIjAno paNa nAza kare che. paNa vicArato nathI ke - unmArge cAlatA avivekI ghaNAM lokothI paNa zuM? mAre vivekI ke pramANa karavo?
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda prANIo potAnA karmonA phaLa ja bhogave che. te AvA kAma bhogomAM anurAga karIne Aloka ke paralokamAM vividha bAdhArUpa klezane pAme che. je rIte kAma bhogAnurAgathI phlezane pAme che, te jaNAvavA kahe che * sUtra - 136 pachI te basa ane sAvara jI mati daMDano prayoga re che. projanathI ke nimAyojanathI pANI samuhanI hiMsA kare che. vivecana - 136 - kAmabhogAnurAgathI dhRSTatAvALA daMDe che - jenA vaDe AtmAnA sarvasva saMyama apaharaNa thAya te daMDa * manodaMDAdi, temAM pravarte che. konAmAM? tApa AdithI upataH thaI chAyAdika prati sarake che, te basa- beiMdriyAdi, tathA zIta Atapa AdithI upaData thavA chatAM sthAnAMtara prati na sarakI zake te sthAnazIla evA sthAvaro che. temanI, dhana vagerenI prAptirUpa prayojana tene mATe athavA anartha - je potAnA mATe ke suhadAdine mATe upayogamAM AvatuM nathI te. anarthane mATe daMDa AraMbha kema kare? tenuM dRSTAMta - eka pazupAla hato, roja madhyAhna thatAM bakarAne moTA grodha vRkSane Azrita rAkhato. - X- koI divase tyAM eka rAjaputra Avyo. pazupAle jhADanA pAMdaDAno cheda karIne rahyo. e pramANe teNe vaTavRkSane prAyaH chidra pAMdaDAvALuM karI dIdhuM. rAjaputra te vRkSanI chAyAne AzrIne rahyo ane jue che ke, te vaDanA badhAM pAMdaDA chidrita che. tethI teNe te pazupAlane pUchyuM- A pAMdaDA koNe chedhA, teNe kahyuM meM, A krIDApUrvaka chidrita karyA che. tenA vaDe tene ghaNAM dravajAtathI lobhAvIne kahyuM ke jenI kahuM, tenI AMkha cheDavAne tuM samartha che? teNe kahyuM - sArI rIte abhyAsa karIne huM samartha thaI zake. tene nagaramAM laI jaI, rAjamArgamAM rahela gharamAM rAkhyo. te rAjaputrano bhAI rAjA hato. te te mArgethI ja azva doDAvavA nIkaLato. rAjaputranA kahevAthI sajAnI baMne AMkha phoDI nAMkhI. pachI te rAjaputra sajA thayo. pachI pazupAlane pUchyuM ke - bola, tane zuM ApuM? pazupAle kahyuM ke huM jyAM rahuM chuM, te gAma mane Apo. rAjAe te gAma ApyuM pachI teNe te gAmamAM zeraDI ane tuMbIne ropI. tuMba niSpanna thatAM tene goLamAM pakAvIne, te goLatuMbaka khAIne gAvA lAgyo. A daMSTAMtamAM vaDanA pAMdaDA chellAM te anarthadaMDa ane AMkhone phoDI te arthadaMDa che. daMDa AraMbha kahyo. te zuM AraMbhamAtra ja rahe che, tethI kahe che - te prANInA samUhane vividha prakAre haNe che. AnA vaDe traNa daMDano vyApAra kahyo. zuM kAma bhogAnurAga rakta ATaluM ja kare ke bIjuM paNa kaMI kare? * sutra - 13 - je hiMsaka, bAla, mRSAvAdI, mAyAvI, cugalIkhora, tathA zaTha hoya che. te madha ane mAMsanuM sevana karIne ema mAne che ke te ja zreya che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/13 201 * vivecana - 13 - hiMsAnA svabhAvavALo, ajJAnI, asatya bolanAro, mAyA-bIjAne chetaravAno upAya ciMtavanAra tevo mAyAvAnuM, bIjAnA doSo ughADA pADanAro, zaTha - pote anya hoya paNa veza badalavAdi vaDe maMDikyoranI jema potAne anya dekhADe, tethI ja dAru,mAMsa Adine bhogavato tene prazasyatara mAne ane temAM doSa nathI evuM bole. AnA vaDe mana, vacana, kAyAthI tenuM asatyatva kahyuM -0- pharI paNa tenI ja vaktavyatA kahe che - * sutra : 138 - te zarIra ane vANIthI matta hoya che, dhana ane sImAM Asakta rahe che. te sama ane tethI e rIte kamala saMcita kare che, je rIte zizunAga potAnA mukha ane zarIrathI mATIno saMcaya kare che. * vivecana : 138 - kAca - zarIrathI, vacasA - vacanathI. upalakSaNathI mana vaDe paNa matta banelo, temAM kAyamatta te madAMdhahAthI vata, jayAM tyAM pravRtti karo. athavA huM baLavAna rUpavAna che tema vicArato. vacana vaDe potAnA guNone jaNAvatA huM sasvara chuM ityAdi vicArato. mana vaDe madathI bharelA mAnasathI huM avadhAraNA zaktimAna che tema mAnato. dhana ane strImAM vRddhimAna, dhanathI vRddhatAthI adatAdAna ane parigraha levA. strImAM vRddha dvArA methanAsevana jaNAvavuM. te strIne saMsAramAM sarvasva mAnIne teNInI abhirativALo methuna sevana karavAthI thAya che kevI rIte? rAga ane dveSa rUpa bAhya ane AMtara pravRtti AdithI, sUtratvathI kividha - Aloka paraloka vedanIyapaNAthI athavA punya pAparUpa paNAthI ATha prakAranA karmo bAMdhe che. konI jema? zizunAga - gaMDUpada alasanI jema niSpazarIrapaNAthI mATIne saMcita kare che. tenI jema pAya paNa che. e rIte baMne prakAre maLane ekaThA kare che. te pramANe Avo paNa bAhya ane atyaMtasthI maLane ekaTho kare che. - x- tathA upacita karma maLa vaDe AzakArI karmane vaza thI A janmamAM kaleza ane vinAza pAme che. A ja arthane kahe che. 0 sujha - 139 : te bhaugAsakta rogathI AkAMta thaI, gavAna thaI, paritApa kare che. potAnA karelA kamona sAda karI paralokathI bhayabhIta thAya che. * vivecana : 139 - daMDa - AraMbhAdithI upArjita maLathI pRSTa, jadI haNanArA - visUcikAdi rogathI te-te duHkhanA udayarUpathI lAna - maMda ke cAlyo gayela harSavALo thaI badhAM prakAre saMtoSa pAme che. bAhya ane aMtarathI kheda pAme che. prakarSathI trasta thAya che. konAthI? paralokathI. kamanapekSI evo te potAnA hiMsA, asatyabhASaNa Adi ceSTAne
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 uttarAdhyayana mUlasutra-saTIka anuvAda vicArato, "me kaMI zubhAyarita karela nathI." paNa sadA ajara-amara vata cekhita karela che. tema vicArato cittamAM AtaMkathI ane zarIre paNa kheda pAme che. - x x A ja arthane vizeSathI kahe che - * aza * 140 - meM te naraka sthAno sAMbhaLo che, je sIlarahita kurakamAM jJAnI jIvonI gati che ane jyAM tIna vedanA thAya che. * vivecana - meM evuM sAMbhaLela che ke sImaMtaka Adi narakamAM evA sthAno che, jemAM prANInA ati saMpIDita aMgone duHkhe kheMcIne bahAra kaDhAya che, athavA prabhAdi pRthvI rUpa narakamAM sImaMtaka, apratiSThAna, kuMbhI, vaitaraNI Adi sthAno che athavA sAgaropama Adi sthiti rUpa sthAno che. tyAM paritApa karAya che. kone? avidhamAna asadAcArIne, te narakanAmanI gati che, tevuM meM sAMbhaLela che. tyAM ajJAnI, hiMsA-mRSA bhASaka Adi karakarmIne. jyAM pragADha - ati utkaTatAthI ane niraMtara prakarSavALI vedanA vedAya che. A vedanA zIta, uSaNa, zAlmalI AzleSaNAdi che. tene thAya che ke mArA AcaraNathI A gati maLe che. * sutra * 141 - je meM paraparANI sAMbhaLela che ke - te narakamAM papAtika sthAna che, A kSINa thayA pachI, kRta kamanasAra, tyAM jatA prANI paritApa kare che, * vivecana : 141 - narakamAM upapAta thavo te aupapAtika sthAna - sthiti, je prakAre thAya che. tevuM meM paraMparA e avadhArela che, gura vaDe kahevAyela che. teno Azaya A che- je garbhajanya hoya to cheda, bheda Adi nAraka duHkha na thAya, papAtikatamAM aMtarmuhUrta pachI tevI vedanAno udaya thAya che. - -x- potAnA karelAM karmo vaDe. athavA dhArIne karelAM kama vaDe. tevA karmothI ja anukrame narakamAM jAya che athavA je-te karmo vaDe javAnI gatine anurUpa tIvra - tIvratarAdi anubhavavALA te sthAnamAM jAya che. te bALa AyuSya gharanAM paritApa pAme che ke huM maMdabhAgya evo zuM karuM ke meM AvA anuSThAno karyA. A vAtane daSTAMtathI daDha kare che * sUtra * 142, 143 - jema koI gADIvALo samatala mahApathane jANavA chatAM tene choDIne viSama mArge cAlatA gADInI pUrI tUTI jatAM roka kare che te ja prakAre dharmane udlIne, adharma svIkAranAra, mRtyunA mukhamAM paDelo bALajIva gADIvAbhanI jema zauka kare che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/142, 143 203 * vivecana : 143, 143 - jema zakaTa. jenA vaDe dhAnyAdi vahana karavA zakya che ke, tenA vaDe caranAra te zAkaTika - gADAM vALo, jANavAM chatAM khADA-TekarA hita sthAnane choDIne, mahAna evA mArge - upalAdithI saMkula hoya to paNa jAya, tyAM jatAM akSa - dhUrIno vinAza thAya tyAre vicAre che ke "mArA jJAnane dhikkAra che" je jANavA chatAM AvA duHkho pAmyo. teno upanaya kahe che. te gAMDAvALAnI mAphakakSAMti Adi yati dharma ke adAyAne choDIne, dhamarahita ke dhamapratipakSa evA adharma- hiMsAdine svIkArIne bAla- abhihita rUpavALo mRtyune mukhamAM jaIne bhAMgelI dhurInI jema zoka kare che. potAnA karmothI ahIM ja mAraNAMtika vedanA rU5 phaLane anubhavatA AtmAmAM zoka kare che ke meM jANavA chatAM AvA anuSThAna kema kaya? tyAra pachI te zuM kare? te kahe che - * sUtra - 1ra4 mRtyunA samaye te jJAnI pokanA bhatrI samasta thAya che, eka ja dAvamAM hArI janAra jugArI mA zoka karato kAma para maTe che. * vivecana - 14 - AtaMkanI utpattimAM je zoka karato kahyo, tyAra pachI te maraNAMtamAM rahelo, rAmAdi Akulita cittavALo bhayabhIta thAya che. konAthI? gatigamananA mArgathI, AnA vaDe aphAmatvA kahyuM. te A rIte Darato maraNathI kaI rIte mUkAya che? ke nathI mUkAto? icchAsahita maraNa te akAmamaraNa, tenAthI prANAne tyAje che. konI jevo thaIne gArInI jema, eka ja dAvamAM hArI gayelA jugArI jema zoka kare che. tema A ajJAnI bIjA kaTu vipAkothI manuSyanA ghaNAM saMklezavALA bhogothI divyasukha hArI gayo, ema zoka karato mare che. have A arthanuM nigamana karatAM kahe che - * sara * 1pa * A agAnI avonA akALa maraNanuM pratipAdana karela che. have paMDitonuM kAma maraNa mArI pAsethI sAMbhaLo - * vivecana - 105 - anaMtara je duSkRta karmonuM paralokathI DarelAnuM je maraNa kahyuM te akAmamaraNa, "bALa' nuM ja prakarSathI tIrthaMkarAdi e pratipAdita karyuM. paMDitamaraNanI prastAvanAne mATe kahe che - akAma maraNa pachI have huM paMDito saMbaMdhI akAma maraNane kahIza. te mArI pAsethI sAMbhaLo - * saba - 106 - je meM paraparAzI mAM sAMbhaLela che ke - sayata ane jitendraya pujAbhAInuM maraNa ati prasanna ane dAtarahita hoya che.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 uttarAdhyayana mUlaga-saTIka anuvAda * vivecana : 146 : maraNa to ThIka, jIvita paNa evo artha jANavo. punyasahita varte che, te sapuSya, temanuM. bIjA apunyavALonuM nahIM. zuM sarva prakAre? nA, je prakAre meM kahela che te. te tamAre avadhAravuM sArI rIte prasanna, maraNa samayamAM paNa akaluSa, kaSAyarUpI kaluSitA cAlI javAthI jenuM citta che, te prasanna mana, mahAmunione svasaMvedanathI je khyAta che, ahIM suSya prasanna vaDe eTale pApa paMkanA apagama dvArA atyaMta nirmala karAyela, bIjA tIrthakaro e paNa kahela che, tema kahevuM. temAM vizeSathI ke vividha bhAvanAdi vaDe prasanna - maraNamAM paNa dUra karela moharUpI dhULa vaDe anAkuLa cittathI vipasanna, tenA saMbaMdhI maraNa paNa upacArathI viprasanna kahevAya che. jemAM tathAvidha catanA vaDe potAne ke bIjAne vidhivat saMlekhita zarIrapaNAthI AghAta hoto nathI. te anAmata tevA saMyata - sakhya pApoparatane - cAIine. A AtmA ke iMdriyo jene vaza che tevA vazyavAnane. athavA sAdhuguNo vase che te vasImaMta athavA saMvigna, A kAraNe paMDitamaraNa ja kahyuM. A maraNa saMyata, vayavata, viprasanna ane anAghAtane ja saMbhave che paNa apunya prANIne saMbhavatuM nathI. tenI prApti viziSTa yogyatAvALAne ja thAya che. je Ama che, te darzAvavA kahe che - * sUtra - 1 - A sakAma maraNa badhAM bhikSane prApta na thAya, na badhAM gRhasthone prApta thAya. gRhastha vividha prakAranA zIlathI saMpanna hoya, jayAre traNa bhikSA viSama zIlavALA hoya che. - kicana - 1 - badhAM ja bhikSaone- paradajIvI vatIone A paMDita maraNa prApta thatuM nathI. paraMtu keTalAMka ja paropavita pratyAnubhAvavALA bhAva bhikSune prApta thAya che, gRhasthone to te dUrApa ja che. tethI kahyuM ke A paMDita maraNa badhAM ja gRhasthone ke cAstriIne saMbhava nathI. - x-x- anekavidha vrata svabhAva jemano che, tevA gRhastho, temane ja eka rUpa zIla hotuM nathI, paNa aneka bhaMganA saMbhavathI anekavidha hoya che. kemake temane, dezavirati rUpa aneka prakAre saMbhave che. paNa sarva virati saMbhavatI nathI. vaLI ati durlakSapaNAthI videza zIla jemanuM che tevA bhikSu badhAM ja anidAnina, avikala cAstriI evA jinamata pratipanna kaMI tatkALa maratA nathI. tIrthAntarIya paNa dUrotsArita ja hoya che. tevo paNa gRhasthavatu vividha zIla vALA ja hoya che. - x x- bhikSao paNa atyaMta jima zIlavALA hoya. tethI temAM keTalAMkane pAMca yamaniyama rUpa vrata kahyAM che, bAkInA to kaMda, mUla, kuLa mAnArA ja che. bIjAne Atmatattva pariAna ja hoya che. ityAdIthI temane paMDita-maraNano abhAva ho che. have bhinI viSamazIlatA kahe che
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/148 * sUtra * 148 - keTalAMka bhinnanI sApekSAe gRhastho saMyamamAM zreSTha hoya che. paNa zukrAcArI sAdhujana badhAM gRhastho karatAM saMyamamAM zreSTha hoya che. * vivecana - 148 - koI kupravacanI bhikSu karatAM gRhastho - deza virati rUpa saMyamathI pradhAna hoya che - x-x- paraMtu anumati varjita bAkI sarvottama dezavisati prApta karelI chatAM sAdhuo te gRhasthothI vadhu saMyamI che kemake temane paripUrNa saMyama che. tethI vRddha saMpradAya kahe che - eka zrAvaka, sAdhune pUche che ke zrAvaka ane sAdhumAM zuM aMtara che? sAdhu e kahyuMsarasava ane meru jeTaluM tethI vyAkuLa thaIne te pharI pUche che- kuliMgI ane zrAvakomAM keTaluM aMtara che? te paNa sarasava ane meru jeTaluM che. tenAthI samyapha azvAsita thayo. - x-AnA vaDe temano cAstri abhAva darzAvIne paMDita maraNanA abhAvanuM samarthana karyuM che. (zaMkA) prAvayanI bhikSa paNa vicitra veza dhArI che. tenAthI gRhastho vadhu saMyamI kema? te kahe che - * sutra * 149 - rAmArI sAdhune vAra, anirAma, naganatva, jaTA, godaDI, ziro muMDana cAdi bAhyAcAra durgatithI bacAvI na zake. * vivecana - 149 cIra - vastro, ani - mRgacarma Adi, nagnatA, jaTApaNuM, saMghATI - vastra saMhati janina, muMDI - zikhA paNa svasiddhAMtathI chedela hoya. tethI muMDitva, e pramANe sva-svaprakriyA viracitavratI-veSa-rUpo. gRhastho pAse zuM che? A badhuM duSkRta karmavALAne bhavathI rakSaNa na Ape. kevA svarUpanuM ? durAcAra ke pravajyA paryAya prApta. athavA duSTazIlarUpa paryAyathI Avela, paNa kyAya kaluSa cittathI bAhya bagalA vRtti kaSTa hetu paNa narakAdi kumati nivAravA puratA nathI. mAtra veza dhAraNAdithI viziSTa hetu sarato nathI. gRhAdino abhAva chatAM temanI durgati kema kahIra, za - 150 * bhikSAvRttika paNa je kuTIla roya to te nakathI mukta thaI zakatA nathI. bhiA hoya ke guhA paNa je te sanatI hoya to agamAM jAya che, * vivecana - 150 * piMDa - ghera gherathI lAvIne ekaThuM karela tene sevanAra. je svayaM AhAranA abhAvathI paradata upajIvI che te paNa. jo pUrvavat du:zIla hoya, potAnA kamoMthI upasthApita thaIne sImaMtakathI mUkAtA nathI. ahIM tevA prakAranA makanuM daSTAMta che - rAjagRhImAM eka piMDAvalaga udhAnikAmAM rahelAM loko pAsethI bhikSA leto, tene koIe kaMI na ApyuM. teNe najIkanA parvane caDIne moTI zilAne halAvI, A badhAMnI upara huM nAMkhuM, ema dhyAyI thaI, zilA chUTI jatAM tenI nIce tenI ja kAyA cUrNa thaI jatAM,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra ; uttarAdhyayana malasutra-saTIka anuvAda/1 marIne naphe gayo. - x x- bhikSA vaDe cati kahyo. ghare rahe te gRhastha, niraticAra paNAthI ane samyapha bhAvAnugatathI vratanA paripAlanathI te savatI devalokamAM jAya che. mukhyatA e muktino hetu chatAM vratanA paripAlanathI jadhanyathI svargamAM jAya tevuM jaNAve che. - x- AnA vaDe vrata paripAlanA ja tattvathI sugatino hetu kahela che. vratanA yogathI gRhastha paNa devalokamAM jAya che. te batAve che. * sUtra - 151 - zraddhAvAna gRhastha sAmAyikanA badhA aMgone asare. bane pakSamAM pauSadhanatane eka rAzi mATe paNa na UMDa. * vivecana - 151 - gRhastha, samyakatva mRta ane dezavirati rUpa sAmAyikane tathA tenA niHzaMkatA, kALe adhyayana, aNuvratAdi rUpa aMgo. zraddhA - jene rUci che tevo zraddhAvAna, kAyA - mana - vacanathI seve che. dharne poSe te pauSadha - AhAra pauSadhAdi, tene kRSNa ane zukala baMne pakSamAM caudaza, pUnama Adi tithimAM eka rAtri paNa na choDe, upalakSaNathI eka divasa paNa na choDe. divasa vyAkuLatAthI na karI zake to rAtrimAM paNa pauSadha kare. sAmayikanA aMga rUpe A siddha hovA chatAM, tenA Adarane jaNAvavA mATe AnuM jUduM upAdAna karela che. AvA gRhastho paNa svargamAM jAya che. - - have prastutano upasaMhAra karatAM kahe che - * sUtra * 15ra - e pramANe dhamIzikSAthI saMpanna sevatI gRhavAsamAM raheto hovA chatAM dArika zarIra choDI devalokamAM jAya che. * vivecana : 15ra : A ukta nyAyathI vrata Asevana rUpa zikSAthI yukta, dakSA paryAya bhale na hoya, paNa ghera rahelo hoya to paNa zobhana vratavALo hoya to paNa tvacA pavadithI athar audArika zarIranA tyAgathI pachIdevalokamAM jAya che. AnA vaDe paMDita maraNanno avasara chatAM prasaMgathI bALamaraNa kahyuM have prastuta paMDitamaraNanuM phaLa upadarzana kahe che - * sUtra * 153 - je saMvRtta bhikSu che, tenI bemAMthI eka sthiti hoya - kAM to sarva duHkhothI mukata thAya athavA mahAna divALe deva thAya che. * vivecana : 153 - saMvRtta - badhAM AzravadhAro baMdha karIne, bhAvabhikSa te bemAMthI eka gati thAya che. 4- sarve dukho ke je bhUkha, tarasa, iSTa viyoga, aniSTa saMyogAdithI utpanna thayela hoya, tene pharI utpanna na thAya te rIte kSINa karIne - 4- te siddha thAya che. athavA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/153 23 mukti na pAme to deva thAya che. kevo deva ? sukhAdi saMpattithI mahaddhika. jyAM te deva thAya tyAM AvAso kevA hoya? ane deva kevA hoya? te kahe che - - sUtra - 154, 155 devatanA AvAso anukrame urdhva, moharahita, yutimAna, devothI parivyAsa hoya che, temAM rahenArA devo yazasvI, dIrghAyu, RddhimAna, dIptimAna, icchArUpadhArI, abhinava utpanna samAna bhavya kAMtivALA ane sUrya samAna atyaMta tejasvI hoya che. vivecana - 154, 155 . upara vartI arthAt anuttara, kemake te badhAMnI upara rahela che. vimoha - alpa vedAdi mohanIyanA udayathI athavA moha be bhede che - dravyathI ane bhAvathI. dravyathI aMdhakAra ane bhAvathI mithyA darzanAdi. tyAM ratnanA udyotathI ane samyagdarzananA tyAM saMbhavathI cAlI gayelA mohavALA. dhuti - atizAyinI dIpti. pUrvavat kramathI vimohAdi vizeSaNa viziSTa. saudharmAdithI anuttaravimAno pUrva-pUrva apekSAthI prakarSavALA hovAthI vimohatvAdi kahyuM, devo vaDe vyAsa, teo cotaraphI vase che. mATe AvAsa kahevAya. tyAMnA devo prazaMsA lAyaka, sAgaropamavALA AyuSyathI dIrghAyuvALA, ratnAdi saMpatti yukta, atidIpta, icchAnusAra rUpa karanAra, vividha vaikriya zaktivALA - x * prathama utpanna devatulyA kemake anuttaramAM ja varNa, dhRti, Ayu vagere tulya hoya che. - have upasaMhAra kahe che - - . sUtra - 156 - bhikSu hoya ke gRhastha, je hiMsAdithI nivRtta thAya che, te saMyama ane tapanA abhyAsathI ukta devalokamAM jAya che. * vivecana 156 abhihita rUpa, jemAM jIvo sukRta karIne rahe che tevo sthAno te AvAsa rUpa, temAM jAya che, gayA ane jaze. upalakSaNathI saudharma AdimAM gamana, tyAM paNa keTalAMkane javAno saMbhava che. 17 bhede saMyama, 12 bhede tapano abhyAsa karIne koNa gayuM? bhikSu ke gRhastha. bhAvathI yati. tethI kahe che - je upazama vaDe parinivRta thayA che, kaSAya agnine zAMta kelo che athavA je koI parinivRtta che te. ahIM - x - samyak darzanAdivALA paNa devalokamAM jAya che. . - x - A sAMbhaLIne maraNamAM paNa yathAbhUta mahAtmA thAya te pramANe kahe che - - - * sUtra - 157 satpuruSo dvArA pUjanIya te saMmata ane jitendriyonA ukta vRttAMtane sAMbhaLIne zIlavAna, bahuzruta mRtyu samaye saMgarata na thAya.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttaradhyayana mUlasaba-saTIka anuvAda * vivecana - 15 - anaMtara jaNAvela bhAvabhikSanA ukta svarUpa sthAna prAptine sAMbhaLIne, sajajanonI pUjAne yogya tevA sapUjyo, saMcamavAnuM ane jitendriya banI, maraNanA aMtamAM, AvI cImaraNanI apekSAthI ke aMtya maraNamAM upasthita thaI, cAstriI ane vividha Agama zravaNamAM mativALA udvega na pAme. A pramANe aviditi dhArmika gatika ane anupArjita dharmavALA te maraNathI udvega pAme che tema kahyuM paraMtu upArjita dharmavALA, dharmasvane pAmIne kyAMya udvega pAmatA nathI. - x x- A rIte sakAma ane akAma maraNa kahIne have upadeza Ape che. * sUtra - 158 - AtmAgaNInI talanA karIne medAnI sAdhaka viziSTa sakAma maraNa nIkAre, maraNa phALa dA dharma ane sAmAthI teno rAtmA prasa rahe. * vivecana - 58 - AtmAnA dhRti, deTatA Adi guNonI parIkSA karIne, kramathI bhakata pariAdi maraNa bhedone buddhi vaDe svIkArIne, dayA pradhAna evA dazavidha ati dharma rUpa, te saMbaMdhI je kSAMti, mArdava Adi vaDe vizeSa prasanna thAya, maraNathI udvegana pAme koNa? uparAMta mohodayathI te meghAvI. athavA maraNaphALa pUrve anAkULa citta thaI, maraNa kALe paNa tema rahI. - 4- kaSAya rUpI kAdavane dUra karI svacchatAne bhaje. - x- paNa kaSAyanuM avalaMbana na kare. kevI rIte? bAla ane paMDitamaraNanI tulanA karIne. bALa maraNanI paMDita maraNa viziSTatva lakSaNa svIkArIne. - - - x vizeSa prasanna thaIne je kare te kahe che - * susa - 159 - jyAre mArA kALa Ave, tyAre jAvAnu sAla guranI pAse pIDAjanya loma harSane nivAre, zArIra bhedanI zAMtibhAvathI pratikSA kare. * vivecana - 159 - kaSAya upazama karyA pachI maraNakALa abhiracitamAM ke jyAre yogo sarakI na gayA hoya tyAre zraddhAvAna tevA guranI samIpe maraNano vinAza kare. lona harSa - romAMca "mAruM maraNa thaze tevA bhayane nivAre ane parikamone tyajIne zarIranA vinAzanI kAMkSA kare. dIkSA letI vakhate athavA saMlekhanA kALe ke aMtakALe paNa jevI hoya tevI zraddhA rAkhIne A romAMcane nivAre. have nigamana karatAM kahe che - * sutra - 160 - mRtyuno kALa samaya AvatA mati bhaktapariNAdi gaNamAMnA koI eka maraNane sahakArIne sAkALa maraNI rIrano tyAga kare. - tema huM kahuM chuM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa/160 * vivecana - 160 - maravAnA abhiprAya pachI maraNakALa AvatA, saMlekhanAdi vaDe upakrama kAraNothI cotarapha vinAza karatA, kono? aMdarathI kAmaNa zarIrano ane bahArathI audArika zarIrano. - 8 - ukta rItithI abhilASa maraNa te sakAma maraNe mare che. kyAM traNa? bhakta pArijJA, iMginI ane pAdapopagamanamAMnuM koI eka. - - - muni dIparatna sAgare karela adhyayana - 5 no TIkA sahitano anuvAda pUrNa 0 - 4 - 4 - 4 - 4 - 0 37/74 national Jain Educaturtinternational For P
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ R uttarAdhyayana mUvamulansaTIka anuvAda/1 huM adhyayana - 6 - "kSullaka nigrantha" pAMcamuM adhyayana kahyuM. have chaThThuM kahe che. teno A saMbaMdha che. chellA adhyayanamAM maraNa vibhakti kahI, temAM paNa chelle paMDita maraNa kahyuM. te viratane ja thAya. vidhAcAstrithI hitane na thAya. tethI A adhyayana vaDe tenuM svarUpa kahe che. A saMbaMdhathI Avela A adhyayananuM "kSullakanigraMthIya" e pramANe nAma che tethI kSullaka ane nigraMthano nikSepo karavo. sullakanA vipakSe "mahAna" che. tenI apekSAe zullaka. tethI tenA nikSepamAM nipekSita ja che. * niyukti * 36 + vivecana ahIM nAmamahatuM ane sthApanAmahata gauNa che. dravyamahatamAM AgamathI jJAtA paNa temAM anupayukta. noAgamathI jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta, dravyamahatu te acita mahAtkaMdha daMDAdikaraNathI. kSetramahata lokAlokavyApI AkAza, kAla mahatuM anAgatakALa, pradhAnamahatu traNa bhede : sacitta, ayitta, mizra. temAM sacitta paNa dvipada, catuSpad apada e traNa bhede che. acittamAM ciMtAmaNi. mizra - rAjyAbhiSekAdi alaMkRta tIrthakara, pratimahatu te bIjAnI apekSAthI mahatu kahevAya che. jema sarasavathI caNo moTo che. bhAvamahatu te kSAyika bhAva, Adi * - * A nAmAdi mahatvano vipakSa ne kSullaka kahevAya. temAM paNa dravyathI paramANu kSetrathI AkAzapradeza, kALathI samaya, prAdhAnyathI sacittAdi - x pratikSullaka, borathI caNo nAno vagere. bhAvathI - - aupazAmika sauthI thoDAM. have nirgastha nikSepa kahe che - * niti - 23 + vivecana : nigrantha viSayaka nikSepa nAmAdi bhedathI cAra prakAre che temAM nAma, sthApanA gauNa che. dravya nirgastha Agama ane noAgamathI be bhede che. noAgAmathI nircanha traNa bhede che, te kahe che - * nikti - 238 + vivecana zarIra nigrantha, bhavyazarIra nirgastha Adi * * pUrvavat kahevA, tenAthI vyatirikta te nilavAdi, pArtharathAdi jANavA. bhAvanircanja paNa AgamathI ane noAgamathI che. noAgamathI niyukitakAra pote ja kahe che - bhAva nirgasthanA pAMca bedo che. tenuM svarUpa vRddha saMpradAyathI jANavuM. teA che - pulAka, bakuza, kuzIla, nigrantha ane snAtaka. pulAka pAMca bhede - AsevanA prati, (1) jJAnApulAka (2) darzana pulAka, (3) cAritrapulAka, (4) liMga pulAka, (5) cakSAsUkSma pulAka. pulAka eTale asAra. je jJAna, darzana, cAstrimAM nissAratvane pAme che te pulAka vezathI asAra te liMgapulAka yathAsUkSma - je A pAMcemAM thoDI thoDI virAdhanA kare che. labdhi pulAka, jene devendra sadezaRddhi che. te kArya utpanna thAya tyAre cakravartIne
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 rAdhya. 6 bhUmikA paNa bala ane vAhana sahita cUrNa karavAmAM samartha che. bakuza - zarIra, upakaraNa vibhUSAnuvartI cheda zabala cAstriyukta. te pAMca bhede che - Abhoga bakuza, anAbhoga bakuza, saMvRtta bakuza, asaMvRtta bakuza ane yathAsUkSma bakuza. Abhoga - je jANatAM kare, anAbhoga- ajANatA kare, saMvRta-mUla guNAdimAM, asaMvRta- temAM ja yathAsUkSma - AMkhatha cIpaDA ke zarIrathI dhULane dUra kare. kuzIla be bhede che. pratisevanA kuzIla ane kaSAya kuzIla, jJAnAdi pAMcamAM kutsita zIlavAlo te kuzIlasakhya ArAdhanAthI viparIta te pratisevanA te jJAnAdi pAMcamAM hoya. kaSAyakuzIla te jJAnAdi pAMcamAM kaSAyothI virAdhanA kare che te. nigrantha avyaMtara ane bAhya graMthIthI nirgata, te te upazAMta kaSAyI ke kSINa kaSAyI. te pAMca bhede che - prathama samaya nigrantha, prathama samaya nigrantha. athavA carama samaya nircanha, acarama samaya nigraMbhya ane yathAsUkSma nigrantha. aMtarmuhUrta nircantha kALa samaya rAzimAM pahelAM samayamAM vartatAne prathama samaya nirgaLyuM. bAkInA samayamAM vartato te prathama samaya nircantha. e ja rIte aMtima samayamAM te carama, Adi ane madhyamAM te acarama, yathAsUma - A badhAmAM vartatA. mohanIya Adi dhAtI cAra karmanA apagamathI snAtaka kahevAya. te pAMca bhede che-(1) acchavi- avyaka, (2) azAbala- ekAMta zuddha, (3) akasmaza - jemAMthI kamAMza cAlI gayela che te(4) saMzuddha jJAna-darzanamAM dhAraNa kare che te saMzuddha jJAnadarzana ghara. (5) arahaMta jina kevalI - pUjAne yogya te araha, jene rahasya vidhamAna nathI te arahA - kaSAya jitavAthI jina. A pAMca bhede snAtaka kahelAM che. * bhASya * 3 thI 16 pulAka, bakuza, kuzIla, nirgastha ane snAtaka pAMca bhedo kahyA che. temAM pulAka be bhede che - labdhipulAka ane AsevanapulAka. labdhipulAka saMghAdi kAryamAM labdhivikurve. Asevana pulAka pAMcabhede che. jJAna, darzana, cAstri, liMga ane yathAsUtrama. jJAna, darzana ane cAstrinI virAdhanAthI asAra kare, liMgapulAka te niSkAraNa vezane kare ane manathI akalpitAdine seve te yathAsUma. bAkuzikane zarIra ane upakaraNa be bhedathI jANavA. ityAdi - - - - - niyukti- 238nI vyAkhyA mujaba jANavuM. temane saMyama, cuta, pratisevanA, tIrtha, liMga, leyA, upapAta sthAnanA vikalpathI sAdhavA. A pulAka Adi pAMca nirgastha vizeSa che te saMyamAdi anugama vikalpo vaDe sAdhita thAya che temAM saMcamamAM pulAka, bakuza, kuzIla e traNe paNa sAmAyika ane * chedobasthApanIyamAM che. kaSAya kuzIlo parihAra vizuddhi ane sUkSma saMparAyamAM Ave. prajJAtimAM kahe che - kavAyakuzIlanI pRcchA - sAmAcika saMyamamAM hoya cAvatu sUkSma saMparAya saMyamamAM hoya. paNa yathAkhyAta saMyamamamAM na hoya. nirguntha ane snAtaka baMne yathAkhyAtamAM hoya. pulAka, bakuza, pratisevanA kuzIla utkRSTathI abhinna daza pUrvadhara hoya, kasAya
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 uttarAdhyayana mUlasaba-sTIka kAnuvAda/1 kuzIla ane nirgastha utkRSTathI cauda pUrvadhara hoya dhanyathI pulAkane navamAM pUrvamAM zruta AcAra vastu hoya ane bakuza, kuzIla, nirgunzane AThapravacana mAnA jeTaluM kRta hoya. jyAre kevalI snAtaka zrutarthI avagata hoya che. prAptino abhiprAya A che bhagavan! pulAka jeTaluM cuta bhaNe? gautamAM jadhanyathI navamA pUrvanI trIjI AcAra vastu. utkRSTathI nava pUrva. have pratisevanA- pAMcamUlaguNa ane chaThuM rAtribhojana temAM pAbhiyogAdi kAraNe anyamatane sevatA pulAka thAya che. koI maithuna sevanathI kahe che. prajJamimAM kahe che - mUlaguNamAM pAMca AzravamAM koIne seve ane uttaraguNamAM dazavidha pratyAkhyAnamAM koI anyatarane seve. | bakuza be bhede (1) upakaraNathI, Asakti vaDe vividha vicitra mUlyavAna upakaraNanA parigrahavALo hoya. nitya vizeSa upakaraNanI kAMkSAthI yukta hoya te. (2) zarIra bakuza - zarIranI AsaktithI vibhUSA karanAro. pratisevanA kuzIla. mULaguNonI virAdhanA na karato uttaraguNamAM kaMIka virAdhanAnuM sevana kare. * xkaSAyakuzIla, nigrantha, snAtakone pratisevanA hotI nathI. tIrtha - badhAM tIrthakaronA tIrthamAM hoya che. koI AcArya mAne che ke - pulAka, bakuza, pratisevanAkuzIlo tIrthamAM nitya hoya che. bAkInA tIrtha ke atIrthamAM hoya. liMganA be bheda - dravyaliMga ane bhAvaliMga. bhAvaliMgathI badhAM nirjhakyuliMgamAM hoya che. dravyaliMgane AzrIne bhajanA jANavI. lezyA - pulAkane pAchalI traNa lezyA jANavI. bakuza ane pratisevanAkuzIlane badhI jANavI. kaSAya kuzIlane parihAra vizuddhithI traNe uttara lesyA hoya. sUkSma saMpAyanA nirjhanya ane snAtakane mAtra zukla lezyA hoya che. ayogI alezyI hoya. upapAta - julAkane utkRSTa sthika sahasAra devamAM hoya. bakuza ane pratisevanA kuzIlane azrutaka5mAM bAvIza Agaropama sthitimAM, kaSAyazIla ane nigranthane sarvArthasiddhamAM tetrIza sAgaropama sthitimAM utpAta hoya. dhanyathI saudharmamAM palyopama pRthakatva sthiti kahI. snAtakane nirvANa hoya. sthAna - asaMkhyAta saMyama sthAno karAyanimite thAya che. temAM sarva jadhanya saMyama ladhisthAno pulAka ane kaSAyakuzIlane hoya. te baMne asaMkhyAta sthAne jaIne pachI pulAka viccheda pAme. pachI kapAyazIla tyAMthI asaMkhyAta sthAne ekAkI jAya che. ityAdi - x x- vizeSa vyAkhyAprajJAtithI jANavuM * bhASya - 10 thI 30 saMyama, vyuta pratisevanA, tIrtha, liMga, vezyA, upapata, sthAna prati viroSa pulAka Adine yojavA. (jema ke, pulAka, bakuza, kuzIla traNe sAmAyika ane chedopasthApanIya saMyamamAM hoya che. kaSAya kuzIla pArihAra vizuddhi ane sUkSma saMparAmAM hoya che, ityAdi - x x x x x x- (prAyaH badhuM anaMtarokta vRtti jevuM ja che. tethI ame anuvAdane mATe puruSArtha karela nathI.)
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 6 bhabikA 13 vRttikArazrI ahIM keTalIka bAbate prakAza pADe che, te A che - ahIM je pulAkAdine mUla - uttaraguNanA visadhakatva chatAM je nigranthatvA kahyuM, te jadhanya dhanyatara, utkRSTa- utkRSTatara Adi bhedathI saMyama sthAnothI asaMkhyatAthI ane ta5paNAthI cAai pariNati vaDe bhAvavuM. AmanA saMyamitvamAM paNa cha vaizyAnA kathanamAM AdhanI bhAva parAvRtti apekSAthI kahela che. - x AnA vaDe bAhya - avyaMtara hetuka nigrantha bhedo kahyA, have AMtara saMyama sthAna nibaMdhana, tenA bhedone kahe che - * virakSi - 239 + vivecanA nircantha utkRSTa hoya, jadhanya paNa thAya tathA ajadhanya anutkRSTa paNa asaMkhyaya nigrantho thAya che. saMyama sthAnonI apekSAthI nigranthonuM jadhanya, utkRSTa ane ajadhanyotkRSTatva jANavuM. x- graMthathI nIkaLI gayela te nircanha, tene bheda dvArathI kahe che - * nirNam - 40 + vivecana - graMtha be bhede che - bAhya ane atyaMtara, temAM grantha - kaSAcanA vaza thaIne AtmA baMdhAya che. athavA AtmA karmo vaDe baMdhAya te graMtha. bAhya - bahAra thAya te. aMta zabda adhikaraNa pradhAna avyaya che. aMtara, madhye je graMtha te AvyaMtara, temAM bAhyanA daza ane atyaMtaranA cauda bheda che. temAM atyaMtaranA cauda bhedo kahe che - * nirNata - rajapa + vivecana - krodha, mAna, mAyA, lobha, saga, dveSa, mithyAtva, veda, arati, hAsya, zoka, bhaya ane guptA e cauda che. temAM krogha - aprItirUpa, mAna - ahaMkAra, mAyA - sva ane pararne vyAmoha utpAdaka zaktA. lobha - dravyAdinI AkAMkSA, prema - priyamAM priti, doSa - uparAma tyAgarUpa vikAra, veSa. ahIM jo ke prema - mAyA ane lobhArUpa che, dveSa - krodha ane mAna rUpa che. to paNa temanuM pRthapha upAdAna kathaMcita sAmAnyanA vizeSathI anyatva jaNAvavAnuM che. mithyAtva tattvanI azraddhA, te cha sthAnothI thAya che. ne ati, na nitya ityAdi. - *-veda - strI vedAdi traNa. arati- saMyamamAM aprIti, rati- asaMyamamAM prIti. hAsya - vismaya AdimAM hoThanA vikAzarUpaH zoka - iSTanA viyogathI mAnasa dukhI bhaya - ihalokamaya Adi sAta. (1) ihaloka bhaya, (2) paraloka bhaya, (3) AjIvikA bhaya, (4) zlAghA bhaya, (5) akasmAta bhaya, (6) AdAna bhaya, (7) maraNa bhaya. - x x-x-jugupsA - asnAnAdithI malina zarIravALA sAdhunI hIlanA. -0- have brAhya graMthanA bhedone kahe che - * niiikta * 24ra + vivecana - kSetra, vAstu, dhana, dhAnyano saMcaya, mitra jJAti saMyoga, yAna, zayana, Asana, dAsIdAsa, kuSya. e daza che temAM kSetra- setu Adi, vAstu - khAta Adi. dhana- hiraNya Adi, dhAnya - zAli Adi, mitra - sAthe moTA thayelA, jJAti - svajano, yAna - E
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 zibikAdi, zayana palaMga Adi, Asana siMhAsana Adi. dAsI-dAsa, kuSya - vividha gRhopakaraNa, A bAhya graMtha che. have nigamana karavA mATe kahe che - niyukti - 243 + vivecana - sAvadha - avadha arthAt pApanI sAthe varte te, AvA sAvadhagraMthathI mukta. AnA vaDe rajoharaNa, mukhavazrikA, varSAkalA Adi dazavidha bAhya graMthanA aMtargatatva chatAM paNa dharmopakaraNatvathI anavadhatAthI amuktane paNa nirNanRtva kahela che. e pramANe koIne vyAmoha na thAya ke bAhya ja sAvadhagraMthathI mukta, tethI kahe che. AtyaMtara bAhya grantha vaDe, mAtra bAhyathI ja mukta nahIM. A anaMtarokta niryukti - nAma niSpanna nikSepa kahyo konI? te kahe che - kSullaka nigrantha nAmaka sUtranI. have sUtrAnugamamAM sUtra kahevuM joIe, teno A abhisaMbaMdha che. anaMtara adhyayana sUtramAM muni sakAma maraNe mare che, tema kahyuM. te mAnavAthI muni - jJAnI ja. je ajJAnI che, te zuM che? te kahe che - * - sUtra - 11 jeTalAM avidhAvAnuM che, teo badhAM du:khanA utpAdaka che. te viveka mUDha anaMta saMsAramAM vAraMvAra lupta thAya che. * vivecana - 161 - - jeTalAM parimANamAM vedana vidhA - tattvajJAna rUpa. na vidhA te avidhA - mithyAtvathI upahata kutsita jJAna rUpa, tenAthI pradhAna puruSo te avidhApuruSa athavA jenAmAM vidhA vidhamAna nathI te avidhA puruSa. ahIM vidhA zabdathI prabhUta zruta kahe che. jIvane sarvathA zrutAbhAva nahIM. anyathA ajIvatva prApta thAya. - - - te badhAM avidhA puruSo duHkha saMbhavA - jemAM duHkhano saMbhava che tevA, athavA duHkhane kahe che, duHkhe che te duHkha - pApa karma. teno saMbhava - utpatti jemAM che te duHkha saMbhavA, teo dArighAdithI bAdhA pAme che. aneka prakAre hitAhitano vibhAga karavAmAM asamartha che. tiryaMca, narakAdi bhavomAM bhramaNa te saMsAra, te paNa anaMta evA AnA vaDe anaMta saMsAriktA darzanathI, tevA prakArane paMDita maraNano abhAva kahyo. adhyayananA arthanI apekSAthI nigrantha svarUpa jaNAvavAne teno vipakSa kahyo, tema jANavuM. ahIM saMpradAyathI A udAharaNa che - eka godha (ALasu) durgatithI pAtita thaI gherathI nIkaLyo. AkhI pRthvI bhaTakIne jyAre kaMI na maLyuM tyAre pharI ghera gayo, tyAMthI nivRtta thayo. yAvat eka cAMDAlanA pALAnI samIpamAM grAma devakulikAmAM eka rAtri vAsa karyo, jeTalAmAM jue che, teTalAmAM devakulikAthI eka pANa (cAMDAla) hAthamAM citraghaTa laIne nIkaLyo. te eka paDakhAmAM rahIne te sAdhita ghaTane kahe che - nAnuM ghara sajja kara. e pramANe te jyAre je kahe te ghaTa karato hato. cAvat zayanIya, strI sAthe bhoga bhogavavA, prabhAte badhuM prati saratuM hatuM.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 te godhe te joyuM. paNa vicAre che ke, mAre bahu bhaTakavAnI zI jarUra che? AnI pAchaLa ja vaLagI rahyuM. te tenI pAchaLa lAgI gayo. ArAdhanA te bolyo - huM zuM karuM? godhe kahyuM ke * tArI kRpAthI huM paNa AvA bhogone bhogavuM. cAMDAle pUchyuM - bola, vidhA grahaNa karavI che ke vidhA vaDe abhimaMtrita ghaTa joIe che? te vidhA sAdhavA paratve bhIru banIne ane bhoganI tRSNAthI kahyuM ke - vidhAbhimaMtrita ghaDo Apa. cAMDAle te ghaDo Apyo. godha - ALasu te laIne potAnA gAme gayo. tyAM bhAIo sAthe sahavAsa karavA chatAM paNa jevI ruci hatI tevuM bhavana vikuvyuM. temanI sAthe bhogo bhogavato rahe che. tenA karmakaro sadAvA lAgyA. gAya Adine saMgopita na karAtA, te paNa cAlI gayA. te kAlAMtare ati khuza thaIne te ghaDAne skaMdha upara rAkhIne tenA prabhAvathI bhAIonI vacce pramAda karavA lAgyo, dArU pIne nAcavA lAgyo. tenA pramAdathI te ghaDo bhAMgI gayo. teno upabhoga nAza pAmyo. pachI te gAmaDIyo naSTa vaibhavavALo thaI, dukhone anubhavavA lAgyo. jo teNe vidhA grahaNa karI hota to te bhAMgelA ghaDAne pharI karI zakyo hota. A pramANe avidhAnA dukhathI kaleza pAme che. nAgArjunIyo paNa kahe che - teo badhAM duHkhAjitA thAya. jemanA vaDe duHkha upArjita che. te arjita dukhavALA thAya. athavA jeTalA vidhApradhAna puruSo che, te badhAM avidhamAna dukhotpativALA thAya che. A ja arthane vyatirekathI kahe che - maDha eTale ajJAnathI Akulita mativALA ja ghaNIvAra anaMta saMsAramAM bhame che. ahIM eka udAharaNa che, te A pramANe - jema samudramAM varipha durvAtathI Ahata thaI cAnapAtramAM dizA mUDha thayo. kSaNamAM jaLanI aMtargata parvata AvatA, tenuM vahANa bhAMgI gayuM. moTA taraMgarUpa kallolo vaDe vAto kAcabA ane magara AdithI vilaya pAmyo. e pramANe te paNa avidhAmUTa ghaNAM zArIrika mAnasika mahAduHkhothI vilaya pAme che. jo ema che, tethI je karavuM joIe, te kahe che * satra - 1 - tethI pIDita paNa anekavidha baMdhanonI ne patipatronI samIkSA karIne sAthe satyanI zodha kare. ane vinA badhA mANIo pratye triIno bhAva rAkhe. * vivecana - 52 - hitAhitano vivekabhAjI paMDita, je rIte A avidhAnaMta vilaya pAme che, tenI AlocanA - samIkSA karIne, maryAdAvata -meghAvI, temAM zuM samIkSA kare te kahe che - pAsa eTale atyaMta paravazatAno hetu evA strI Adi saMbaMdho, te ja tIva mohodayAdi hetuSANAthI, ekendriya Adi jAtinA paMthone - tenA prApakatvathI mArgane pAzajAtipatho avidhAvAnane prabhUta vilumihetu che. svayaM jIvAdi mATe hita-samyagu rakSaNa prarUpaNAdi E
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 uttarAdhyayana bhUlasUtra-saTIka anuvAda/1 vaDe satya * saMyama ke sadAgama, tenI gaveSaNA kare. anya gaveSAne zuM kare? maitrI - mitrabhAva, pRthvI Adi jIvomAM kare. - x x bIjAne mATe satyanI gaveSaNA na kare, bIjAnA karelanuM bIjAmAM saMkramaNa na thAya. bIjAnA mATe anuSThAna anarthaka che. - * - * sUtra - 163, 164 - potAnA ja karelAM kamoMthI lupta * pIDita evA mArI rakSA karavAmAM mAtA, pitA, putravagha, bhAI, panI tathA putra samartha nathI. samyaka daSTiA sAdhaka potAnI svataMtra balithI A arthanI satyatA ja. Asakti ane snehanuM chedana kare, koI pUrva paricitanI paNa kAMtA na kare. * vivecana : 163, 114 - sUkAI spaSTa che. vizeSa e khUSa eTale putra vadhU uramAM thayela te aurasa, svayaM utpAdita putra. te mAtA Adi mAruM rakSaNa karavAne samartha nathI. kevA prakAranA mAruM? cheDAto evo, konAthI - svakRta karmothI eTale ke svakarmathI vihitane bAdhA anubhavatA, A mAtA Adi kANane mATe thatAM nathI. - x x- tethI sakhya buddhi vaDe ke prekSAthI jue ke avadhAre. zamita darzananA prastAvathI mithyAtva rUpa jenA vaDe te pramANe kahevAyela hoya, athavA jIvAdi padArthomAM samyapha dRSTi jenI che te samita darzana. te sakhya dRSTi thaIne tene chede - x te mATe viSayanI Asaktine ane svajanAdinA premanI paNa abhilASA na kare. abhilASAno ja niSedha karyo pachI karavAnI vAta ja kyAM rahI? vaLI pUrva paricaya - jema ke - "ApaNe eka gAmanA chIe" ityAdi, je kAraNe koI ahIM ke bIje bANane mATe thatAM nathI (kone?) svakarmathI pIDAtA dharma sahitone. A ja arthane vizeSathI anudhanA ja phaLane kahe che - 0 saba - 165 - gAya, ghoDA, mahila, kuMDala, pa, dAsa, puruSa e badhAno tyAga karanAra sAdhaka paralokamAM kAmarUpI deva thaze. * vivecana - 15 - gAya - vahana ane dohana karavAne AzrIne kahI. azva - pazuva chatAM tenuM pRthaka upAdAna atyaMta upayogIpaNAthI karyuM che. tathA maNi- marakata Adi, kuMDalakAnanuM AbharaNa. bAkInA svaNadinA alaMkAro paNa levA. pazu- bakarA, gheTA Adi. dAsa-nokara, porusa - puruSono samUha. athavA padAti Adi puruSono samUha athavA dAsa puruSono samUha. * >> anaMtarokta A badhuM tajIne, saMyamanuM anupAlana kare. tethI abhilaSinA rUpa vikupaNA zaktimAna thaze. ahIM vaikriyakaraNAdi aneka labdhinA yogathI ane paralokamAM devabhavanI prApta thAya. pharI satyanA svarUpane vizeSathI kahe che.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/166, 167 13 - sUtra - 166, 167 karmothI du:kha pAmatA pANIne sthAvara jaMgama saMpatti - dhana, dhAnya ane gRhopakaraNa paNa duHkhathI mukta karavAne samartha nathI thatA... badhAna badhAM taraphathI sukha praya che, badhAM prANIne potAnuM jIvana priya che, te jANIne bhaya ane vairathI uparata thai koi prANInA prANa na ho. vivecana , . adhyAtma - AtmAmAM je varte che, athavA adhyAtma eTale mana, temAM je rahe che, te adhyAtmastha, AnA prastAvathI sukhAdi, je iSTa saMyoga ane aniSTa viyogAdi hetuthI janmela che. nivazeSa prayatva Adi svarUpathI avadhArIne, tathA prANa - prANI, Atmavat sukhapriyatvarthI priya dayA - jenuM rakSaNa kare te priyadacAvALo. athavA jene AtmA priya che, te priyAtmaka. tene jANIne na haNe, atipAta na kare temaja na haNAve ityAdi - **** je prANa - iMdriyAdi, kevo thaIne? bhaya ane vaira pradveSa, tenAthI nivRtta thaIne athavA adhyAtmastha zabdanA abhipreta paryAyatvathI rUDha-paNAthI adhyAtmastha jene abhimata che, te sukha ja badhI dizAthI ke badhAMnA mano abhimata zabdAdithI janmela badhuM zArIrika - mAnasika tane iSTa che. te pramANe bIjA prANIne paNa iSTa che, tema vicArIne prANI paratve priyA thAya. *** ahIM prANAtipAta lakSaNa Azraya nirodhane jANIne bAkInA Azrayano nirodha kahe che . - * sUtra - 168 - adattAdAna naraka che, ema jANIne na apAyela taNakhaluM paNa na le. asaMyama prati jugupsA rAkhanAra muni potAnA pAtramAM devAyeluM bhojana ja kare. 0 vivecana - 168 . apAya te AdAna - dhana, dhAnyAdi. narakanA kAraNa paNAthI naraka che tema jANIne zuM? na grahaNa kare, na svIkAre yAvat taNakhaluM paNa na le, to cAMdI - sonAnI vAta kyAM rahI? to prANa dhAraNa mATe zuM kare? potAne AhAra vinA dharmadhurAne dhAraNa karavA samartha na hovAnA svabhAvathI jugupsA kare. AtmanaH eTale potAnA bhAjana ke pAtramAM bhojana samaye gRhastho vaDe apAyela AhAranuM ja bhojana kare. AnA vaDe AhArano 5Na bhAvathI asvIkAra kahyo. jugupsA zabda vaDe teno apratibaMdha darzAvyo, pachI parigraha Azrayano nirodha kahyo. tenA grahaNathI tenI madhyenA mRSAvAda, adattAdAna, maithuna rUpa traNe Azrayano nirodha kahyo. athavA 'satya' zabdathI sAkSAt saMyatane kahetA mRSAvAda nivRtti batAvI. kemake tenA dvArathI paNa tenuM satyatva che. 'AdAna' Adi vaDe sAkSAt adattAdAna virati kahI, adattanuM AdAna - grahaNa rUDha che. tene narakano hetu jANIne taNakhaluM paNa
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasutra-saTIka anuvAda koIe ApyA vinAnuM na le. "gavAsa' ityAdithI parigraha Azravano nirodha karyo. tenA nirodhathI aparigrahItA strI paNa na bhogave, ema karIne maithuna Azrayano nirodha kahyo. to AjIvikA kema kare? AtmAnI jugupsA karato pAtramAM apAyela bhojanane vApare. pAtra grahaNathI baMne vyAkhyAmAM - x pAtranA grahaNathI koIne ema thAya ke AmAM niSparigrahatA kyAM rahI? tethI kahe che. pAka na levAthI tevA prakAranI ladhi AdinA abhAvathI hAthamAM khAI zakavAnA abhAve gRhasthanA bhojanamAM ja bhojana kare. temAM ghaNAM doSano saMbhava che. zayyabhavasUrie kahyuM che ke - temAM pazcAtkarma ke pUrvakarma thAya mATe te na kaye. e pramANe pAMca AzravanA viramaNa rUpa saMcama kahyo. keTalAMka te svIkAratA nathI, mATe kahe che ke - * saba - 19 - e saMsAramAM keTalAMka mAne che ke - "pApanA paccakakhANa karyA vinA ja kevaLa tAnane javAthI ja jIva sarva duHkhothI mukata thAya * vivecana - 169 - A jagatamAM ke mukti mArganA vicAramAM keTalAMka kapilAdi manavALA evuM mAne che ke prarUpe che ke prANAtipAnAdi viratine na karIne ja * x* tattvane jANIne AdhyAtmika, Adhi bhautika, Adhi daivika lakSaNo vaDe vaparibhASAthI zArIrika - mAnasika dukho chUTA paDe che. - - - athavA ApaNane Acarita, te te kriyA kalApa, athavA sva-sva AcArarUpa anuSThAna ja, tene jANIne - sva saMvedanathI anubhavIne badhAM duHkhothI mukta thAya che. e pramANe badhe jJAna ja muktinuM aMga che. paNa te barobara nathI. rogI mAtra auSadhanA jJAnathI sAjo na thAya, tema bhAvarogI mahAvatarUpa pAMca aMgamAM upalakSita kriyAne karyA vinA mukta na thAya. teo e pramANe vicAryA vinA bhavadukhathI Akulita thaI vAcALapaNAthI ja AtmAne svastha kare che, tethI kahe che - * sasa - 10 - je bala ane maulAnA siddhAMtonI apanA kare, bole paNa paNa che kaMI nahIM, teo phakta vANI vINI potAne AzvAsita kare che. * vivecana : 10 * jJAnane ja mokSanA aMga rUpe pratipAdana kare che, paNa muktinA upAya rUpa anuSThAnane karatA nathI. baMdha ane mokSano svIkAra to kare che. jemake - "baMdha che', "mokSa che' paNa mAtra AvuM bole ja che. te pramANe anuSThAna karatA nathI. Atmazakti rUpa vANI vIrya arthAt vAcALatA paNa te mujabanA anuSThAnathI zUnya evA teo
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/10 219 vijJAnathI ja ane mukti pAmavAnA chIe. ema AtmAne svAdhyane prApta karAve che. jo A barobara nathI, to svataH ja kahe che - * saza - 11 - vividha bhASA rakSaNa karatI nathI, vidyAnuM anuzAsana paNa kyAM surakSA Ape che je tene sarakAka mAne che. te potAne pAMDita mAnanArA jJAnI jIvo pApakarmomAM magna che - phUrNA che. * vivecana - 1 - prAkRta, saMskRta Adi rUpa Arya viSayaka jJAna muktinuM aMga banI zaktA nathI ke pApathI rakSaNa ApatA nathI. koNa? te kahe che - bolAya te bhASA - vacanarUpa, A aciMtya maNi-maMtra mahA auSadhino prabhAva te adhorAdi maMtra rUpa vANI rakSaNane mATe thAya che. tema kahe che kaI rIte? jenA vaDe tattva jaNAya te vidhA-vicitra maMtra rUpa, tenuM zikSaNa te vidhAnuM zAsana, te pApathI te bhavathI rakSaNa Ape che; bIjuM kaMI nahIM. A pramANe "vANI mAtra" ja mukitanuM anuSThAna gaNI, bAkInAnI vyarthatA batAve che. paraMtu jeo mAtra vidyAne rakSaNa rUpa gaNe che. temanA prati kahe che ke aneka prakAre magna che, DUbelA che, zemAM pApa kamoMmAM pApahetuka hiMsAdi anuSThAnomAM. kemake satata tene kare che. athavA viSANa - viSAdane pAmelA che. A pApAnuSThAnothI - kaI rIte navA anuSThAnothI amAruM bhAvi thaze? te evA prakaranA kevA che? rAgadveSathI AkRlita, potAne paMDita mAnatA evA. paNa teo samyapha rIte jANakAra hotA nathI. * x- 4- chatAM potAne jANakAra mAnIne abhimAnAthI pharanArA thAya che. sAmAnyathI ja muktipatha paripaMthInA doSanA darzana mATe kahe che - * satra - 2 - je mana, vacana, kAyAthI zarIramAM, zarIranA varNa ane rapamAM sarvaza Asakata che, te badhAM potAne mATe dakha utpaNa kare che, * viyana - 12 - je koI zarIranA viSayamAM baddha AgrahavALA * Asakata che. kyAM? te kahe che - suniSpagaura-AdimAM, susaMsthAnapaNAmAM, sparza AdimAM, vastrAdi AsaktivALA che. sarvathA svayaM karaNa-kAraNa Adi prakArothI - mana vaDe "ame kaI rIte vaNadivALA thaIzuM" ema vicAratA vacana vaDe- rasAyaNAdinA prasno pUchIne, kAyA vaDe -rAyaNa AdinA upayogathI - x x* mAtra muktivAdIne kevala te jANavA mAtrathI duHkhothI mukti na maLe."pApanA paccakkhANa - tyAganI jarUra nathI, tevuM kahenAra - mAnanAra A janmamAM paNa duHkhanA bhAgI thAya che. teo kevA dukha bhAgI thAya te darzAvatA kahe che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 uttarAdhyayana mUlasutra saTIka anuvAda * saba - 13 - teoe anaMta saMsAramAM lAMbA mArgano svIkAra karelo che. tethI badhI taraphathI joi-saMbhALIne rAmatta bhAvathI vicaraNa kare. * vivecana - 53 - Apana - prAma, dIrtha - anAdi anaMta mArga- utpatti ane pralayarUpa mArgane, acAnya bhava bhramaNathI ekTa avasthitanA abhAvathI. kyAM? narakAdi gati catuSka rUpa saMsAramAM, avidhamAna aMta vALA. aparyavasita - anaMtakAcikAdi upalakSitatvarI. A kAraNe te muktino paMtha dukhanA saMbhavavALo che. tethI badhI dizA, prastAvathI saMpUrNa bhAva dizA, je pRthvI Adi aDhAra bhedavALI che. - x- - - X- tene joto, pramAda rahita thaI, je rIte ekeniyAdInI virAdhanA na thAya, te pramANe saMyama mArgamAM vicAre. athavA saMsAramApta badhI dizAne joIne apramata-nidrA Adi pramAdano parihAra karato je rIte saMsAramAM bhramaNa na karavuM paDe te rIte vicaraNa kare (ema ziSyane upadeza je pramANe apamata thaI vicaraNa karavuM joIe, te dazavi che. * satra - 4 - urna laga rAkhanAro sAdhaka kAreya paNa bALa vivonI konA na kare, pUrvamanA sAyane mATe ja A zArIrane dhAraNa kare * vivecana - 1 - bahe eTala bhavatha bahibUta, ud - sarvathI uparanI sthiti arthAtu mokSane grahaNa karIne mAre A prayojana mATe ja prayatna karavo joIe, evo nizcaya karIne, buddhithI avadhArIne. athavA bahiH- AtmAthI bahibUta evA dhana dhAnyAdi, urva apavargane grahaNa karI heyapaNAthI ane upAdeyapaNAthI jANIne. viSayAdinI abhilASA na kare. kyAMya koI Asakti na kare. kadAca koI upasarga ke parISaha AdithI Akalita thAya to paNa tema na kare. A pramANe zarIrane dhAraNa karavuM ja yukta che. A pramANe dhAraNa karavAthI AkAMkSAno saMbhava na rahe. te paNa AtmAthI bahirbhatatva che. tethI kahe che - pUrvakAla bhAvi te karma.-pUrvakarma. teno kSaya, tenA arthe A pratyakSa zarIrane ucita AhArAdinA bhogathI paripAlana kare. kemake tenI dhAraNa karavAnI vizuddhinA hetupaNe che. tenA patanathI ja bhavAMtaramAM utpatti karAvanAra aviratinuM paNa patana che. tethI zarIranuM uddharaNa paNa anAsaktipaNAthI ja karavuM joIe. je pramANe zarIranA pAlanamAM paNa Asaktino saMbhava nathI, te pramANe darzAvatA kahe che - * saba - 105 - kamanA hetuone dUra karIne kAlakAMkSI thaI vicaraNa kare. gRhastha
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/15 225 potAnA mATe taiyAra karelA AhAra ane prANI ucita parimANamAM grahaNa karIne sevana kare. * vivecana - 15 - jJAnAvaraNAdi karmanA hetu-upAdAna kAraNa evA mithyAtva, avirati Adine pRthapha kahI ne - tyajIne, kAla anuSThAna prastAvanI kAMkSA kare, ane vicaraNa kare. kahe che ke - viSica karo heu ahIM "parityAga kare? tene bIjA upadezapaNAthI vyAkhyA karavI joIe. saMyamano nirvAha thAya teTalA ja mAtrA-jANIne, konI? odana Adi annanI, AyAma AdipANInI. khAdha - svAdhane na laIne. yatna kare kema ke prAyaH teno paribhoga asaMbhava che. kRta * potAnA mATe ja gRhastho vaDe banAvAyela evo AhAra, tene prApta karIne khAya, (tenAthI AjIvikA kare, kadAcita bhojana karIne zeSane dhAraNa karatAM Asakti saMbhave che tethI kahe che* satra - 56 - sAdhu lezamAtra paNa saMgraha na kare, paMkhInI mAphaka saMgrahathI nirapekSa raheto ane pAtra laIne bhikSAne mATe vicaraNa kare. * vivecana - 56 - sabhyam - ekI bhAvathI jenAvaDe AtmA nakAdimAM nikSepita karAya che, te saMnidhi. "savAre mane A kAma lAgaze" ema vicArI vadhArAnuM azana lAvIne rAkhI mUkyuM, te sAdhuna kare. lepa - gADAnuM kala Adi vaDe niSpAdita pAtramAM parigrahaNa kare. tenI mAtrA - maryAdA, kemake mAtrA zabdano prayadA vAca artha rUDha che. * - A lepamAtrAthI, mAtra eka lepanI maryAdA karIne, paNa kiMcita mAtra vadhu saMnidhi na kare. athavA A mAtrA zahada parimANa arthamAM che. teno artha e che - lepamAtrA vaDe pAtrane upalima karAya teTalA parimANamAM paNa saMnidhi na kare. to vadhAre saMnidhinI vAta ja kyAM rahI? koNa? saMpata. to zuM patrAdi upakaraNanI saMnidhi paNa na karavI joIe? tethI kahe che. pakSInI mAphaka. ma pakSI- paDavAthI rakSaNa kare te patra - pAMkhano saMcaya karIne vicAre che e pramANe sIdhu paNa pAtra ane upalakSaNanI bIjA upakaraNo laIne vicare, kevI rIte viyare? te kahe che. nirapekSa - abhilASA rahita paNe, athavA tenA vinAza AdimAM zokane na karato tevo nirapekSa Asakti sahita. te pramANe pratidina saMyama palimaMtha bhIrupaNAthI pabAdi upakaraNanI saMnidhi karavA chatAM temAM koI doSa nathI. tema jANavuM athavA je lepamAtrA vaDe paNa saMnidhi na kare to kaI rIte AgAmI divase bhojana karavuM? te kahe che - pakSInI jema nirapekSa thaIne. mAtra * paDatAMne dhArI sakhe tevuM bhojana arthAta niyogane grahaNa karIne bhikSArthe paryaTana kare. ahIM AvuM kahevA mAMge che ke- madhukara vRttithI ja teNe nirvAha karavAno che. pachI tene saMnidhi karavAnuM zuM prayojana che?
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/1 have je kahyuM ke - "kareluM pAmIne bhojana kare". temAM kaI rIte teno lAbha thAya? teno upAya kahe che athavA je kahyuM ke * nirapekSa thaIne bhramaNa kare, tene abhivyakta karavAne mATe kahe che . 222 - sUtra - 177 . eSaNA samitithI mukta. lajAvAna, saMyamI muni gAmomAM aniyata vihAra kare. apramatta rahIne gRhastho pAsethI bhikSA gadveSaNA kare. * vivecana utpAdana, grahaNa ane grAsa viSayaka eSaNAmAM samyak sthita tene eSaNAnuM ja upAdAna che. prAyaH tenA abhAvamAM irSyA, bhASAdi samiti saMbhave che tema jaNAve che AnA vaDe nirapekSatva kaheluM che. lajjA saMyama, tenA upayogamAM ananyatAthI yati. gAmamAM ke nagaramAM aniyata vRttithI vicare. AnA dvArA paNa nirapekSatA ja kahI che. kevI rIte vicare? pramAdarahita thaIne. kemake viSayAdi pramAdanA sevathI gRhasthone ja pramatta kahelA che. piMDapAt - bhikSAnI gaveSaNA kare. - - A rIte prasakta anuprasaktithI saMyamanuM svarUpa kahyuM. te kahevAthI nigrantha svarUpa paNa kahyuM. have emAM ja AdaranA utpAdanane mATe kahe che - * sUtra -- anuttarajJAnI, anuttaradarzI, anuttarajJAna dAnadhara arhata, jJAtaputra, vaizAlike A pramANe kahela che, te huM kahuM chuM. vivecana - 178 A prakAre bhagavaMte kaheluM che. anuttarajJAnI - sarvotkRSTa jJAnavALA. ahIM - x anuttara zabda saMjJA svarUpa ane kevaLa jJAnanA vAyakapaNAthI che. - x - tenI uttare kazuM nathI mATe anuttara, te pramANe jonAra te anuttaradarzI, sAmAnya ane vizeSa grAhitAthI jJAna ane darzanano bheda che. * x- anuttara jJAna ane darzananA ekasAthe upayogano abhAva chatAM labdhirUpapaNAthI dhAraNa kare che, tethI anuttara jJAnadarzana ghara. ema kahela che. . S (zaMkA) pUrvokta baMne vizeSaNothI Ano artha spaSTa ja che. to punarukti zA mATe karI? (samAdhAna) AnA bIjA abhiprAYapaNArthI, ahIM ja anuttara jJAnI anuttara darzI evA bhedanA abhidhAnathI jJAna ane darzanano bhinna kALa kahela che. tethI upayoganI mAphaka baMne labdhi paNa bhinnakALa bhAvI che, tevo vyAmoha utpanna na thAya te mATe 'jJAnadarzanaghara' kahyuM. devAdi vaDe pUjAne yogya che mATe arahaMta, eTale tIrthaMkara. jJAta - udAra kSatriya. ahIM prastAvathI siddhArtha. tenA putra te jJAna putra eTale ke vartamAna tIthadhipati mahAvIra, bhagavAn - samagra aizvaryAdivALA, vesAlIya - vizAlA arthAt ziSyonuM tIrtha ke yaza
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/ 8 223 vagere guNo jene vidhamAna che te vizAlika athavA vizAla arthAtu ukta svarUpathI hita, e hitane mATe, tethI vizAlIya. deva, manuSya ane asuronI parSadAmAM vizoSathI ananya sAdhAraNa rUpathI kahevAya. keTalAMka kahe che - e pramANe A puSiAdAnIya pArzva arahaMta bhagavate kahetAM vaizAlImAM buddha parinivRtta thayA. joke ahIM kramAnusAra arahaMta ema sAmAnyathI kahevAyA chatAM bhagavana mahAvIra ja levA. badhAM bhAvone kevalajJAna vaDe jue che. tathA puruSAkAravatapaNAthI puruSa ane Adeya vAkyatAthI AdAnIya te puruSAdAnIya, puruSa vizeSaNa prAyaH tIrthaMkaranA khyApanArthe che. athavA jJAnAdi guNapaNAthI puruSo vaDe AdAnIya. - x x x muni dIparatnasAgare karela adhyayana-6 no TIkA sahita anuvAda pUrNa 0 - - - 4 - 4 - 0 - bhAga - 37 - pUrNa kara
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga 1 ane 2 3 ane 4 5 thI 7 sUtrakRtAMga sthAnAMga samavAyAMga bhagavatI jJAtAdharmakathA upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIya jIvAjIvAbhigama prajJApanA sUrya/caMdra-prajJapti jaMbudvIpa prajJapti nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizItha * Avazyaka piMDaniyukti, oghaniyukti dazavaikAlika uttarAdhyayana naMdIsUtra anuyogadvAra kalpa (bArasA) sUtra 9 9 thI 13 14 15 16 17 17 thI 19 20 thI 22 23,24 25 thI 27 28 29 30 31 thI 34 34 36 37 thI 39 40 41 42
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | namo namo nizmanasAsa III AgamAtra saTIka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - muLa TIyara honAgara Jam Education International
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlAzrayArI zrI neminAzAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIka anuvAda uttarAdhyayana-2 - anuvAda-zreNInA sarjaka - muni dIparatnasAgara [ 1 tA. 23/10/2009 zuklAra 2066 kAsupa Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-ra-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 -saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 38 mAM che.... 0 uttarAdhyayana-mULA -4 nA.. -o- adhyayana-7thI AraMbhIne -0- adhyayana-21-sudhI - x - x -- x - = - x - -- >> --- TAIpa seTIMga mudraka zrI mahAkAlI enTaraprAIjha|| navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. | ghIkAMTA roDa, amadAvAda, (M) 9824419736 IMP Tel. 079-25508631
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne 0 vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano lepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mAsa citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya virahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA.. pUjya AcAryazrI prakacasUrIzvarajI ma.nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vadanA 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa? ) cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta aneka AtmAone jyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtipUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjaya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmamAtra sarIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [38] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI apratima vaiyAvRtyakArikA pUpUmalayapraguNAzrIjI ma.nA ziSyA sAdhvIzrI prazamazIlAzrIjI ma.nA ziSyA sAnIthI prANIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI detAMbara jaina tapAgaccha saMdha kAnera
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAsahAyako (anudAna dAtA) mAgama sArIka kAnuna nA koI eka bhAganA saMgharSa kArAghAta saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati svaAcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjaya AdyadevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjaya saraLa ravAbhAvI, bharika pariNAmI tAnasagI sva AcAryadivazrI vijaya carghasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda be bhAga. (2) zrI bhAvanagara jaina jaimU.pU. saMgha, bhAvanagara be bhAga.| (3) zrI AdinAtha jaina zve. mUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jena je. mUpU. tapAgaccha saMdha, boTAda eka bhAga. (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga. paramapUjya AcAryadeva zrI hacamacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavata zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajanavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIpasanarAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina zve mUrti saMdha, thAnagaDha (2) zAha hajArImalajI bhUramalajI, karnala. pR5 kisAvita, prabhAvaka, Aya nAmakarmaghara svargava sAvi zrImadavijaya narsarathI prerita punyavatI amANIvonI preraNAthI prApta anudAno | 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImavijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra samAjanI nI sauprANAstrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe - (1) zrI kArelIbAga, cempU jainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagaranI Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. 2- suvizALa parivArayuktA sALInI bhAvapUstrIjI mAnI | preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU, sAdanIzI davAnarasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphullitAjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina zvetapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." pa- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavatI pramANIva mokSanaditAzrIjI mahanI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina cempU saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuta cArAdiva AnaMdasAgarasUrIzvarajI masA.nA samudAyavartI cuta anurAgINI pramANIvonI parANI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAdagIrI calyANAstrIjI mArI prerita -1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -2- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI, (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAdanIzrI praNAmazAstrIjI mahanA zrutAnurAgI ziSyA sAzrI prazamaranAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sAjIzrI amitaguNAcchIjI ma.nI preraNAthI ! - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIchI amita guNAstrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte "karacelIyA jaina zve, mahAjana peTI," karacelIyA, surata.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI mannA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI mahanA suvinitA miSTa bhASa, tapasvIranA sAnIzrI pUrapAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (AgamagrIka anuvAda sahAyako) (1) papU. bhagavatajI dezanAdakSaradevazrI naradevAsAgarasUrijI masAnnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara, (2) vardhamAna taponidhi pUjya Adhadeva zrI vijaya prabhAkarasUrIzvarajI maha nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda. (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya AdezI munisurijI manI preraNAthI -- "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. // (4) pa.pU. jalAvAcazrIjI masAnA suziSyA sA. sUryapazAstrIjI mannI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varaghamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamastrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa zempU tapAcha jaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA amArIvazrI saumyaguNAzrIjI magnI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jainasaMgha," pAlaDI, amadAvAda.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAsa prakAzano muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAzanono eka 301 1- AgamasuttANi-mUlaM 49 prakAzano E A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 2 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. AmasAmo, AgamanAvoso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda 4. prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa'' saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakla bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ aAgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTIkaM jAkArano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,ooo jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo paNa prApta badhI ja niyuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA mUrtio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sutro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja stra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saLatA rahe te rIte A saMpunuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. - A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. gama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizad anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapha-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIjhaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzanI 5. Agamasarakoso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI' jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho, 11 cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che 1 thI 6 paryaMtano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIze pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM AthamatyuttALi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza'. A prakAzana AgamasaTIka mAM AvatA nAmo (thAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to pharkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, yUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakrama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM AgamasuttAAi-saTIva to che ja.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgamala saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda nAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAtra banI rahyuM che. rU. 700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmamasUtra-hindI anuvAda mAM paNa kamAMnA to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane grAma sava anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga dAkrANano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgamAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kayAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakavI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyebuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaThA bhAgamAM akArAdi krame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pUchAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa zArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,5oo/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAranI 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIsa Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthesAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDalu, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48bakkArano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUmono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedabo, kalpasUtra ane keTalAMka payajJAono mULano anuvAda che. cA hatI Ama sabarI amAsa 50 prakAzAnonI yAdI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anAvAda - Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghupakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAujha ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 0 kRdannamAlA :- A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (2) bAgAna sAtri - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3, - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sajhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAtvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMcaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlarAtri paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. of (3) jyAbhyAsa sAhitya - 0 tattvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 o tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM tattvArtha sUtranA darza adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUpadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano pratyeka adhyAyane aMte sUtrakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 1 0 tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya : 0 samAdhimaraNa H * sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. (5) vidhi sAhitya - . dIkSA-yogAdi vidhi 0 vidhi saMgraha bhAga-1 sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. 3 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi 15 (3) yaMtra saMyojana - 0 45-Agama yaMtra 0 vizati sthAnaka yaMtra 3 1
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ A (8) jinabhakti sAhitya - * caityavandana parvamAlA * caityavandanasaMgraha - tIrthajina vizeSa * caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI 0 (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga AgamasUtra saTIka anuvAda 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 7 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sutra abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa 0 pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 31 prANano thayA che. -- -- -- EUR ma
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmalaEsaNassa 5.pU. AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH - - ga bhAga - 36 : A bhAgamAM uttarAdhyayana nAmaka mULasUtranA adhyayana - 7 thI 21 no samAveza thAya che. A pUrvenA bhAga-37mAM adhyayana - 1 thI 6 no samAveza thayo hato, adhyayana - 22 thI 36 no samAveza have pachInA bhAga 39 mAM karavAmAM Avaze. A sUtrane prAkRtamAM uttara jhayaNa nAme kahevAyela che. saMskRta ane gujarAtI baMne bhASAmAM uttarAdhyayana nAme ja oLakhAvAya che. jemAM kula 36 adhyayano che. adhyayanamAM koI uddezAdi peTA vibhAgo nathI. mukhyatve padha (gAthA) svarUpa A AgamamAM mAtra - 88 sUtro che, bAkI badhI gAthAo ja che. 38/2 17 A AgamanI oLakha 'dharmakathAnuyoga' rUpe zAstrakAroe Apela che. paNa vinaya, parISaha, sabhikSu, rathanemI Adi adhyayano vicAro to 'caraNakaraNAnuyoga' paNa ahIM maLaze. samyaktva parAkrama, lezyA, jIvAjIva vibhaktine vicAratA ahIM 'dravyAnuyoga' dekhAya che. 36 - adhyayanomAM ahIM vinaya, parISaha, manuSyajIvananI durlabhatAdi, pApazramaNa, sAmAcArI, mokSamArga, pramAda svarUpa, brahmacarya, karma, lezyA, tapa, jIvAjIva, maraNanA bhedo Adi aneka viSayo samAvAyela che. A AgamamAM niyukti, keTalIka bhASya gAthA, vividha kartAe karelI vRtti, cUrNi Adi rUpe jovA maLe che. prAyaH ATaluM pracUra TIkA sAhitya koI Agama paratve ame joyela nathI. temAM bhAvavijayajI gaNi ane lakSmIvallabha mRt TIkAno anuvAda to thayo ja che. ame A anuvAdamAM ahIM niryukti sahita mULasUtra paratve karAyela zAMtyAcArya viracita vRttino AdhAra lIdhela che. jemane kathA sAhityamAM ja vadhu rasa che, temaNe bhAvavijayajI kRta TIkAnuvAda jovo. A mULasUtromAM A cothuM mULasUtra che. pratyeka sAdhu-sAdhvIe A Agamane satata vAgoLavA jevuM che. temAM AcaraNa sAthe vairAgyano suMdara bodha che tathA jaina paribhASA paNa ahIM che.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlabhUga-saTIka anuvAda 43 uttarAdhyayana - mUlasUtra-4/2 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecanA ha adhyayana - 7 "aurabrIya che. - 4------ -- - - - 0 kSullaka nigranthIya nAme chaThuM adhyayana karyuM. have sAtamuM AraMbhe che. teno abhisaMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM nircanthava kahyuM. te rasagRddhinA parihArathI ja janme che. ane tenA vipakSe apAya jANavA. te daSTAMta upanyAsa dvAramAM pariskUTa thAya che. rasagRddhi doSa-darzaka urahmAdi dorAMta pratipAdaka A adhyayana AraMbhIe chIe. A saMbaMdhe adhyayana Avela che, temAM uramra (gheTuM) no nikSepa kahe che - * niryukti - 244, 245 + vivecana - uramra viSayaka nikSepo cAra prakAre che - nAmAdi bhedathI. temAM nAma ane sthApanA sugama che. dravya urabhra be bhede che - AgamathI ane nogamathI. temAM AgamathI urazna zabdane jANe paNa temAM anupayukta. noAgamathI dravya urabhra traNa bhede che, te pramANe - (1) jJazarIra urazna - urabhra zabdArthAnuM siddhazilA tAle rahela zarIra. (2) bhavya zarIra urazna - urabhra zabdano artha jANato nathI, paNa kAlAMtare jANaze, tenuM zarIra. (3) tavyatirikata- te traNa bhede che. je anaMtara bhavamAM ja urabhra- gheTAMpaNe upajaze. te ja gheTAnA AyunAbaMdha pachI AnA varDa badghAyuSka kahe che. trIjuM kahe cheabhimukha nAma gotra, jene gheTA saMbaMdhI che te, aMtarmuhUrta pachI ja gheTAno bhava thaze te. have bhAva urabhra Adhyayana nAmano baMdha kahe che : * niryukti - 246, 247 + vivecana - gheTAnuM Ayu. nAma ane gotra, jenA udayathI te gheTo thAya che. te anubhavato, bhAvane AzrIne gheTo. - *- bhAva urabhrathI daSTAMtapaNAthI ahIM A nAma utpanna thayela che. * x - 4 - uraznanA ja ahIM pahelAM kahevApaNAthI bahuvaktavyatAthI A kahela che. anyathA kAkiNI Adi daSTAMto paNa ahIM kahela che. tethI niyuktikAra kahe che - urabhra, kakiNI, AmraphaLa, kaya- vikrayarUpa vyavahAra, samudra A pAMca daSTAMto ja A urabrIya adhyayanamAM che. have urabhranI daSTAMtatAne jaNAve che - * niyukti * 248 - vivecana aAraMbha - pRthvI AdinuM upamardana, rasagRddhi - madhurAdi rasanI AkAMkSA, durganiMgamakA - naraka, tiryaMcAdimAM paryaTana, ahIM ja tenA apAyamAM zizkedAdi thAya, tenAthI Arta-rauddha dhyAna yukta thaI durgatimAM paDe. duHkhAdi anubhavavA rUpa upamA - sAdeya upadarzanarUpa. kramacI AmAdi artho vaDe umranA viSaya karAyela
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 7 bhUmikA che. ahIM evuM kahevA mAMge che ke - je vartamAnane ja jonAro che, te viSayAdi arthe te-te AraMbha kare che. te AraMbha vaDe upacita karmo vaDe kAlazokarikAdivat ahIM ja duHkho pAmIne narakAdi phugatine pAme che, tethI gheTAnA udAharaNathI ahIM kaheze. kAkiNI Adi sAdharmsa STAMta upalakSaNa che. -- nAma nikSepa kahyo. have sUtra AlApaka nikSepa avasara che. te sUtra hoya to thAya. tethI have sUtrane kahe che - 19 *sUtra 17 - jema koI saMbhAvita atithinA uddezathI gheTAnuM poSaNa kare, tene cokhA, java, Adi Ape. tene potAnA AMgaNAmAM ja poSe che. 0 vivecana - 179 - yathA - udAharaNanA upanyAsamAM che "ahIM parijano Avaze'' e Adeza che. AvanAra mahemAnane AzrIne, jyAre A Avaze tenI sAthe khAIzuM. ema vicArI paralokamAM apAyathI nirapekSa thaI gheTAne poSe che. kaI rIte ? bhojana, maga-aDada Adi tenI pAse mUke che, saMbhava che ke Avo koI bhAre karmI potAnA AMgaNAmAM poSe che - - x - athavA jemAM besAya te viSaya - gRha, tenA AMgaNAmAM athavA viSaya - rasa rUpa athavA viSayone dhArIne, dharma nirapekSa thaIne poSe. jema eka gheTo - mahemAno nimitte poSAya che. te sthULa zarIra, sArI rIte snAna karAvela, haLadAra AdithI aMgarAga karelo, kumAra hoya. te vividha krIDA vizeSathI ramato hoya. tene putranI jema lAlana karato joIne mAtA vaDe snehathI gopavela dohaka vaDe tenI anukaMpAthI mUkela dUdhane ropI pIto nathI. teNI e pUchatA te kahe che - he mAtA! A naMditakanuM kevuM lAlana pAlana karAya che ? huM maMda bhAgya chuM sukuM ghAsa paNa pUruM maLatuM nathI. mAtA bolI - he putra ! A tenA maravAnA lakSaNa che, tethI te je kaMI mAMge te apAya che. jyAre te naMditakane mAraze tyAre tuM joje. A vAta niryuktikAra kahe che te * niyukti - 249 - vivecana rogIne maravAno thAya tyAre je mAMge te apAya che, tema Ane paNa apAya che. tyAra pachI te gheTo kevo thayo ? zuM kare che ? sUtra - 180 - tyAra pachI te gheTuM puSTa, parivRddha, moTA peTavALuM thaI jAya che. te sthUla ane vipula dehavALo atithinI pratikSA kare che. * vivecana 1. - odanAdi khavaDAvyA pachI te gheTo upacita mAMsapaNAthI puSTa ane samartha thAya che. caturtha dhAtuthI upacita thavAthI moTA jaTharavALo thaI, prINita evo te yathA samaye apAyelA AhArapaNAthI vizALa zarIrI thaI, Adeza - AvanAranI parikAMkSA kare
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara che. jo ke tattvathI tenI AvI icchA saMbhavatI nathI, A to upamA mAtra che. e pramANe te ahIM parikAMkSA kare che. zuM te e pramANe cirasthAyI thAya? * sUtra - 181 - jyAM sudhI tithi Avato nathI, tyAM sudhI te biyAro jIve che. mahemAna AvatAM ja tenuM mAthu chedIne khAI jAya che. * vivecana - 181 - jyAM sudhI - e kALanI avadhAraNA che. mahemAna na Ave tyAM sudhI. pachInA kALe prANane dhAraNa karato nathI. koNa? gheTo, sukhI thaIne rahe che athavA tattvathI to duHkhI ja che. have mahemAna AvatAM sudhI tenA prANa che, paNa gheTAnA mastakanA be TukaDA karIne teno svAmI, mahemAna sAthe besI gheTAne khAI jAya che. dhe kathAnakane AgaLa kahe che - pachI te vAchaDo, mahemAna AvatA gheTAne haNAto joIne tarasyo hovA chatAM mAtAnA stananI abhilASA karato nathI. mAtA bolI - kema putra ! bhayabhIta thayo che? hasthe dUdha kema pIto nathI ? vAcharaDo bolyo - he mAtA ! mane stanapAnanI icchA kema thAya ? mArI sAme te biyAro gheTo hamaNAM koI mahemAna AvatA labaDatI jIbhavALo, phATI gayelI AMkhavALo, visvara raDato, traNa ne zaraNa rahita mArI naMkhAyo. te bhayathI mane dUdha pIvuM kema game? mAtA bolI - he putra ! tyAre ja tane A badhuM kaheluM ne? A teNe vipAkane prApta karyo. A daSTAMta kahIne dArzanika kahe che - * sUtra * 182 - mahemAnane mATe samIhita te gheTuM, jema mahemAnanI pratikSA kare che, tema AdharmiSTha ajJAnI jIva paNa narakAsunI pratikSA kare che. * vivecana * 182 - je prakAre nizcayathI pUrvokta svarUpanuM gheTuM mahemAna mATe kalpita thaI, huM ane devAIIza, temATenI parikAMkSA kare che, e pramANe ajJAna ane adharmanI abhilASA karato, adharmaguNanA cogathI atizaya adharma - adharmiSTha tenA anukULa caritathI vAMche che, zuM ? nakajIvitane. ukta arthano vistAra karatA kahe che - * sUtra * 183 thI 185 - hiMsaka, AjJAnI, miyAbhASI, mArgamAM luMTanAra, bIjAnI Apela vastune vaccethI ja haDapI lenAra, cora, mAyAvI, kyAMthI corI karuM ? ema niratara vicAranAra, .... strI ane bIjA viSartAmAM rakta, mahAAraMbhI, mahAparigrahI, dAru - mAMsa bhagI, baLavAna, bIjAne damanA ra... bakarAnI jema kara-kara zabada karatA mAMsAdi bhaksa khAnAra, phAMdALa, adhika lohIvALo, gheTo jema mahemAnanI pratikSA kare tema te narakanA TayunI AkAMkSA re che.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183, 185 * vivecana - 183 thI 185 - haNavAnA ravabhAvavALo te hiMsa. - svabhAvathI ja hiMsA karanAra, ajJAnI, pAThAMtarathI hetu vinA kopa kanAro - krodhI, asatya bolanAro, mArgamAM luMTaphATa karanAra. - mArgamAM jatA lokonuM sarvasva luMTanAra, rAjAdi vaDe apAyelane vaccethI ja harI lenAra. athavA bIjA vaDe apAyelane haranAra ke gAma nagarAdimAM corI karanAra, vismaraNazIla, sarva avasthAmAM bAlavane jaNAvavA mATe che. corI vaDe ja upakalita AtmavRttivALA, graMthi chedAdi upAya vaDe apahare che te cora, khAtara pADanAra, vacanAmAM eka citta, konuM zuM karI lauM? evA adhyavasAya yukta, vaka AyAvALA. - tathA strI ane viSayomAM abhikAMkSAvALA, aparimita aneka jaMtune upaghAta karanAra vyApAra vALA, dhAnyAdinA saMcayavALA, mAMsa-madirA bhogI, upacita mAMsa ane lohI vaDe baLavAna, tethI ja bIjAne damanAra. bakarAnI jema karkara karatAM. - ahIM prastAvathI ati parva mAMsane dAMta vaDe cAvatA. athavA mAMsanA bhojI, tethI ja moTA peTavALA thayelA. upacayane prAma, lohIthI puSTa, AdithI yukta te sImaMtakAdi narakanI tene yogya karma AraMbhIpaNAthI kAMkSA kare che. konI jema ? uktarUpa gheTAnI mAphaka. ahIM hiMsA ityAdi ardha loka vaDe AraMbha kahyo. mAMsAdi bhAjIpaNAthI samRddhi batAvI, Ayu vaDe durgati gamana kahyuM. tenA pratipAdana vaDe arthathI pratyapAcane kahyA. narakAyunI kAMkSA pachI zuM kare ? athavA sAkSAt aihika apAya kahe che - * sUtra - 186, 187 - Asana, zA, vAhana, dhana ane anya kAmagone bhogavI duHkhe ekatrita karela vanane choDIne, kamanI ghaeI dhULa saMcita pharIne, kevaLa vartamAnane jelamAM tatpara, kamathI bhAre thayela jIva mRtyu samaye te rIte ja zoka kare che, je rIte mahemAna AvatA gheTu kare che. * vivecana : 186, 187 - Asana, zayana, cAnane bhogavIne, dravya ane manojJa zabdAdIne bhogavIne duHkhathI potAne ane bIjAne dukha karavAthI, atizaya upArjita te duHkhAhata athavA duHkha saMharAya che mATe duHsaMta, dravyane bhogavIne asata vyayathI tajIne mithyAtvAdi karmabaMdhu- hetunA saMbhavathI. prabhUta ATha prakAranI karma raja upAjIne, pachI zuM? te kahe che - pachI nA saMcayathI, karmanA bhArathI adho narakagAmIpaNAthI, bhArekarmI prANI vartamAnamAM parAyaNa banI, "je AMkhe dekhAya che, teTalo ja loka che" tevA nAstika matAnusArItAthI paraloka nirapekSa thaI, mahemAnanI pratikSA karatA bakarAmAphaka mRtyunI pratikSA kare. A rIte ziSyonA anugrahane mATe gheTAnA deTAMtano viratAra karyo. te bhArekama jIva vicAre che - mAsa viSaya vyAmohane dhikkAra che, have mAre kyAM javuM ? ityAdi pralApa karato kheda pAme che. * x- have pArabhavika kahe che -
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdAra * sUtra - 188 * vividha prakAre hiMsA karanAra, ajJAnI jIva, aNu kSINa thatAM jyAM zarIra choDe che, tyAre kRta karmothI vivaza aMdhakAravALA narakamAM jAya che. * vivecana - 188 - zoka karyA pachI, te upArjita bhAre kamI. te bhavasaMbaMdhI AyumAM jIvitano kSaya thatAM, kadAcita Ayu kSayanA pUrve zarIrathI bhraSTa thAya, te vividha prakAre prANighAtaka, vidhamAna sUryavALA graha - nakSatra virahita, A saMsArI dizAne arthAt bhAva dizAne athavA raudra karmakArI badhAM paNa asara kahevAya che. tethI A AsurI dizAne * arthAta narakagati prati te ajJAnI jAya che. kevI rIte ? karmathI paravaza thaIne. * xaMdhakArayuktapaNAthI tamasa, devagatimAM paNa sUryanA asaMbhavathI, tenA viccheda mATe dizA vizeSaNa mUkyuM. tethI "narakagati' lIdhI. have kAkiNI ane Amra be daSTAMta kahe che - * sUtra * 189 - eka kAkiMeIne mATe jema mUDha manuSya hajAro hArI jAya che ane rAja eka kApathya phaLa khAIne badalAmAM jema rAjya hArI jAya che... * vivecana - 189 - jema kAkiNInI kAraNe parapa hajAra kAryApArane hArI jAya. ahIM saMpradAyathI eka udAharaNa che - eka dramake AjIvikA karatA hajAra kaSapaNa arjita karyA. te grahaNa karIne dramaka sArthanI sAthe svagRhe cAlyo. teNe bhojana nimitte kAkiNI mATe rUpIyo ApI dIdho. pachI rojeroja kAkiNI khAto. chelle eka kAkiNI bacI. te pAsa khovAI gaI. bIjAe corI lIdhI. ityAdi - 4- te ghera jaIne zoka karavA lAgyo. tathA apathya - ahita, AmraphaLa khAIne rAjA rAjyane hArI gayo. apadhyabhojIne e pramANe sajAnuM haraNa saMbhave che, tenuM daSTAMta koI rAjAne AzvanA ajIrNazI visUcikA thaI gaI. vaidhae ghaNAM yatna vaDe tenI cikitsA karI, pachI kahyuM - pharI Ama khAzo to vinAza pAmazo. te sajAne Ama ati priya hatA. teNe potAnA dezamAM badhe Ama ugADelA. koI divase ghoDA khelAvavA nIkaLyo, amAtya sAthe hato. ghoDo ghaNe dUra jaIne thAkIne ubho rahyo. vanakhaMDamAM AmanI chAyAmAM amAtyae vAravA chatAM be, nIce kerIo paDI, teNe kerIne sApha karI. pachI sudhI, pachI khAvA mATe sparzavA gayo, amAtyae vAravA chatAM, khAIne marI gayo. have dAntikanI yojanA kahe che - * sUtra - 190 - e pramANe devatAnA kAma bhogonI tulanAmAM manuSyanA kAmabhogo nagazya chemanuSyanI apekSAe devatAnuM mAthuM ane kAmabhogo hAra guNa che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 * vivecana - 190 - e pramANe kAkiNI ane ANa sadeza manuSyomAM A manuSyakonA viSayo, deva saMbaMdhI viSayonI samIpamAM hajAramAM bhAge che. - *- manuSyanA Ayu ane kAmanI apekSAthI hajAragaNAM che. AnA vaDe tenuM atibhUyatva sUcavela che, te mATe Ama mATe rAjyatyAganuM daSTAMta kahyuM. temAM AduM - jIvita, kAma - zabdAdi, divya - svargamAM thanAra, deva - x x- manuSyanA kAmonuM ja kAkiNI ane AmraphaLa upamApaNuM bhAvita karavA kahe che - * sUtra - 11 - prajJAvAnanI devalokamAM aneka nA varSonI sthiti hoya che, ema jANIne paNa bhUkha manuSya so varSathI jUna cAlumAM te sukhone gumAve che. * vivecana - 191 aneka te ahIM asaMkhyaya varSo, nayu - saMkhyA vizeSa che, te aneka varSa nayuta, ubhayanA arthathI palyopama ane sAgaropama sudhI jANavA. nacuta kaI rIte Ave? 84 lAkha varSanuM eka pUrvAga, tene 84 lAkhathI guNatA eka pUrva. e pramANe ekavIsa vakhata guNavAthI nayutAMga Ave, tene 84 lAkha vaDe guNavAthI nayuta Avaze. e pramANe koNa kahe che ? prajJApaka ziSyone kahe che. prakarSathI jaNAya che vastu tattvasahita jenA vaDe te prajJA- heyaupAdeyano vibhAga karanArI buddhi, te jenAmAM che, te prajJAvAna. - x x- athavA nizcayamatathI kyiArahita prajJA paNa prajJA ja che. prajJA vaDe ja kriyA kSita che, tethI prajJAvAna jJAnakriyAvAnuM kahevAyela che. te prajJAvAnane thIra thavAya che, jenA vaDe arthathI devabhavamAM te sthitideva AyuM. adhikAra thakI divyakAmo jANavA. tenA hetubhUta anuSThAna na sevavAthI aneka varSa - nayuta divyasthitinA divya kAmonA viSayabhUtane hArI jAya che. te viparyayAdi doSa duSTavaMcI medhA * vastu svarUpa avadhAraNa zakti AmanI te durmedhasa, prANIo viSayo vaDe jItAyelA che. te paNa kaMIka nyUna so varSa jevA alpa AyumAM, manuSyonA kAmo paNa abhyatAvALA hoya che. athavA AyuSya ghaNuM hoya to pramAdathI eka vakhata hAryA pachI pharI te jIte che, paraMtu A saMkSita AyumAM eka vakhata hAryA pachI hArelo ja rahe che. ahIM nyUna so varSa eTale kahyuM, kAraNa ke bhagavaMta vIranA tIrthamAM prAyaH manuSyonuM ATaluM ja Ayu hoya che. ahIM bhAvArtha e che ke manuSyonuM Ayu ane viSayo alpa che, te mATe kAkaNI ane AmaphaLanI upamA Apela che. devonuM Ayu ane kAmo ati prabhUtapaNe che, te hajAra kASapaNa ane rAjya tulya che. jema dramaka ane rAjA hArI gayA, A durmedhasa paNa e pramANe abhatara manuSya AyumAM kAmArthe devAyu ane kAmone hArI jAya che. have vyavahAru udAharaNa kahe che -
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara * sUtra - 192, 193 - jema traNa vaNiko mULa - mULI, dhana laIne vyApAra karavA nIkaLyA temAM eka atirikta lAbha pAme che, eka mAtra mULa laIne pAcho Ave che.... eka mULa paNa khoIne Ave che. A vyavahAranI upamA che. A pramANe dharmanA viSayamAM paNa jaNAvuM joIe. * vivecana - 192, 193 - jema traNa vaNiko mULa - mULI, dhananI sazi Adi laIne nIkaLyA. arthAta potAnA sthAnathI bIje sthAne javA cAlyA. samIhita sthAnane pAmIne, tyAM gayelAmAMno eka - vaNika kaLA kuzaLa hato. te viziSTa dravyasaMgraha rUpa lAbhane pAmyo. temAMnA bIjo eka je bahu nipuNa hato tema anipuNa paNa na hato, te mULa dhana je gharethI laIne nIkaLelo teTaluM ja pAchuM laIne svasthAne AvI gayo. tathA trIjo eka pramAdI ane dhuta * dAru AdimAM atyaMta Asakta citta hato te uktarUpa mULI paNa nAza karIne svasthAne Avyo. - - - temanI madhya vaNika ja vANiyo jANavo. tenuM dRSTAMta have kahe che. eka vANiyAne traNa putro hatA, teNe temane hajAra-hajAra kApaNa (rUpiyA) ApyA ane kahyuM ke - AnAthI vyApAra karo. ATalA samayamAM pAchA Avaje. te traNe mULI laIne svanagarathI nIkaLyA. jUdA jUdA nagaramAM gayA. tyAM eka bhojana ane AcchAdana vajIne jugAra, dArU, mAMsa, vaizyA, vyasana rahita mArgamAM vepAra karato vipula lAbhayukta thayo. bIjo vaLI mULI sahita dravyanA lAbhane bhojana, vastra, mALA, alaMkAradine bhogavato hato. bahuM dhyAna rAkhIne vyApAra karato na hato, trIjo kaMI vyApAra na karato jUgAra Adi tathA gaMdha, mALAdi zarIra kriyAmAM thoDAM ja kALamAM te dravya vAparI dIdhuM. pitAe Apela kALa maryAdAmAM traNe potAnA nagare pAchA AvyA. temAM je mULane gumAvIne Avelo tene badhe ja svAmIpaNuM chInavIne nokara banAvI dIdho, bIjAne gharanA kAryamAM niyukta karyo. ane bhojana-pAnathI saMtuSTa karyo. bIjI gRhavistArano svAmI thayo. keTalAMka vaLI kahe che - traNa vaNiko, pratyeka pratyeka vepAra kare che. temAM eka chinna mULIvALAne nokarapaNuM maLyuM. zenAthI dhaMdho kare. bIjo achinnamULI pharI vepAra kare che. trIjo bhAIo sAthe moja kare che. - have sUtra vicArIe - vyavahAra upamA kahI. e pramANe dharmanA viSayamAM AvI upamA jANavI. -0- kaI rIte ? te kahe che - * sUtra * 194 - manuSyatva e mULI che, devagati lAbhArUpa che. mULano nAza thatAM nanne naraka ane tira gati prApta thAya che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/194 * vivecana 194 - manuSyatva e mULI che. svarga ane mokSa rUpa utarottara lAbhano hetu che. manuSyagatinI apekSAthI viSaya sukhAdithI viziSTapaNuM e lAbha che, devatvanI prApti thAya che. paraMtu manuSyatvagatinI hAnirUpa prANIne narakatva ane tiryaMcatvanI nizcaye prApti thAya che. ahIM eka dRSTAMta che - - traNa saMsArI jIvo manuSyapaNAmAM AvyA. temAM eka mArdava, ArjavAdi guNavALo ane madhyama AraMbha - parigrahayukta hato. te marIne hajAra kArpApaNavALI mULI rUpa mAnuSatvane pAmyo. bIjo samyagdarzana cAstriguNa vALo sarAga saMyamathI lAbhaprApta vaNij mAphaka devomAM utpanna thayo. trIjo hiMsaka, bALa, mRSAvAdI hato te sAvadha yoga vaDe vartIne mULI khoI beThelA vaNikamAraka nArakAdimAM utpanna thayo. mULInA nAzathI naraka ke tiryaMcapaNAnI prApti kahe che - * sUtra - 195 - ajJAnIjIvanI je gati che naraka ane tiryaMca. tyAM temane vadhamUlaka kaSTa prApta thAya che. kemake lolupatA ane zaThatAne kAraNe devatva ane manuSyatvane te pahelAM ja hArI gayo che. 25 vivecana 15 be prakAre gati, te narakagati ane tiryaMcagati thAya, konI ? bALakanI, be prakAre - rAga dveSa vaDe AdhulitanI, Ave che, zuM ? prANidhAta, upalakSaNathI mahAraMbha, mahAparigraha, asatyabhramaNa, mAcAdi jenuM mULa kAraNa che te vadhamUlikA. athavA ajJAnInI be gati thAya che. te gatimAM vinAza, tADana, cheda, bheda, atibhArAropaNAdi thAya. jIvane A baMne gatimAM vividha Apatti Ave che. zA mATe ? deva bhava ane manuSyabhava je kAraNe hArI gayela che te lAMpaTya ane vizvastajanane chetaravArUpa zaThatAthI, ahIM lolupatA e paMcendriya vadhAdi upalakSaNa che. tathA te narakatva hetu abhidhAna che. zaThatA te tiryaMcagatino hetu che. - - - mULa ja manuSyatva ane devatvano lAbha Ape che te baMne hArI javAthI naraka ane tiryaMcagati ja maLe che. have mUlacheda mATe ja kahe che - - * sUtra - 196 - naraka ane tisarUpa be durgatine prApta ajJAnI bIjI be gatine sadA hArelA che, kemake tyAMthI dIrghakALa sudhI nIkaLavuM durlabha che. 7 vivecana - 196 - X - devatva ane mAnuSatvathI hArelA ajJAnIne sadA naska ane tiryaMcagati ja thAya che. kevI rIte ? niMditA gati te durgati. - te deva ane manuSyatvane hArelA tene naraka ane tiryaMca gatimAMthI nIkaLavuM duSkara che, kemake lAMbA kALa sudhI temAM DUbelo rahe che. tethI kahe che - AgAmI kALamAM jaldI na nIkaLI zake. * 4* * arthAt dhaNo *
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 lAMbo bhAvikALa te bAhulyathI kahelo che, anyathA keTalAMka ekabhavamAM ja temAMthI nIkaLIne muktine pAme che. have mUla ahIM pazcAnupUrvIthI vyAkhyA karI che. 'mULa' hArI janAranA upanAya kahIne pravezelAne jaNAvavA kahe che ke - vipakSanA apAyanA parijJAnapaNAthI upAdeyamAM pravRtti karavA mATe pahelA mULane hArI janArane darzAvIne have A pramANe kahe che - sUtra - 193 - A pramANe hArelA bALa jIvone, tathA bAla ane paMDitanI tulanA karIne je mAnuSya yonimAM Ave che, te mULadhana sAthe pAchA AvelA (pUrvokta) vaNik samAna che. vivecana - 197 lolupatA ane zaThatAthI deva ane manuSyatva hArelA ajJAnI vize samyag AlocanA karIne tathA guNa - doSanI tulanA karIne athavA samyak aviparIta buddhithI vicArIne, zuM ? bALa ane paMDitane athavA manuSya devagati gAmIne, ahIM hArelA e 'bAla' nuM ja vizeSaNa che, paMDitanuM nathI. tema hovAthI mULadhanathI praveze che. arthAt manuSya che ane manuSya yonimAM pAcho Ave che. koNa ? bAlatvano tyAga karIne ane paMDitatvane sevanArA. je rIte manuSya thAya te kahe che - - - * - sUtra - 19 - manuSya vimAtrA zikSA vaDe, gharamAM rahevA chatAM paNa suvatI che, te mAnuSI yonimAM utpanna thAya che kemake jIvo kasatya hoya che. * vivecana - 198 - vimAtrA - vividha pariNAma ke vicitra pariNAmane AzrIne visardazI zikSA vaDe - prakRti bhadrakatvAdi abhyAsa rUpathI - 4 - je puruSo, gRhastho vratane dhAraNa karelA che, teo prakRti bhadrakatvAdi abhyAsanA anubhAvathI e pramANe viSAda ke vipatti pAmatA nathI. - 4 - sadAcAra Adi ja sajjanonA vrato che, - 4 - 4 - Agama vihita vratonI dhAraNA Amane saMbhavatA nathI, kemake te devagati hetupaNAnA abhidhAnathI che. evA te mAnuSa saMbaMdhi yonIne pAme che. uktarUpa karmothI - manovAk kriyA lakSaNathI avisaMvAdI te karmasatya ja che kemake asatyatA to tiryaMcayoninA hetupaNe kahela che. pAThAMtarathI karmasu - manuSyagati yogya kriyA rUpamAM Asakta te karmasakta jIvo, ahIM manuSyagrahaNa chatAM prANIgrahaNa evo zabda mUkyo te temane devAdi parigraha nathI tema jaNAvavAne che. athavA vimAtrAdi zikSA vaDe manuSyo suvrata grahIne temanA nitya saMbaMdhathI mAnuSI yonine pAme che. zA mATe ? jIvo karma satya che. satya eTale avaMdhyaphaLa, karma - jJAnAvaraNAdi, jemane che te satyakarma prANIo, nirupakrama karmonI apekSAthI A kahela che. have labdhalAbhano upanaya kahe che -
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/199 * sUtra - 199 * jemanI zikSA vipula che, jeo gRhastha chatAM zIlavaMta ane uttarottara guNothI yukta che, te adIna puruSo mUladhanarUpa manuSyatvathI AgaLa vadhIne devatvane pAme che. * vivecana - 199 - jemane vipula - niHzaMkitatvAdi samyakatva AcAra ane pratA Adi viSayapaNAthI grahaNa - AsevanArUpa vistIrNa zikSA, mULa dhanavat mAnuSyatva, evA svarUpanA te, ullaMghIne. kevA thaIne ullaMghe - sadAcAra, avirati sakhya dazavALA. virativALA, ke jemAM vidhamAna che, te zIlavaMta, tathA uttarottara guNa svIkAra rUpa varte che. tethI ja adIna - kyAre ame AvA zAIza evA vaikalpathI sahita athavA parISaha - upasargamAM dInatA na karanArA, devabhAvane prApta kare che, tatvathI to muktigati e ja lAbha che, chatAM devagati kahIM. kemake sUtra kikALa viSayaka che. viziSTa saMhanAnA abhAve maktigatinA prabhAvathI devagati ja che. - *- prastutArthano upadeza - * sUtra - 200 * e pramANe dInatA rahita sAdhu ane gRhasthane lAbhayukta jANIne, kaI rIte kad te lAbhane haraze ? harato evo te kema pazcAtApa nahIM kare? * vivecana * 200 - A rIte lAbhayukta thayelA, daivyatArahita sAdhuke gRhasthane jANIne tathAvidha zikSAnA vazarthI deva-manuSya gAmitvane jANIne prayatna kare, zA mATe ? kayA prakAre ? koI prakAre nahIM. kaSAya Adi vaDe anaMtarokta devagatirUpa lAbhane hArato na jANe ke huM kaI rIte AnA vaDe jItAyo ? ke kaI rItena jItAyo? jo ke ahIM artha evo che ke - te pariphAthI jANe ja ane pratyAkhyAna pariNAthI tenA nirodha mATe pravarte ja. mATe tame paNa - 4- te jANo ane te - *- mATe prava. athavA e pramANe ahInatAvALo bhikSu ane agArIne jANIne ati rauddha iMdriyAdi vaDe prayatna karato AtmA hAre che tema jANe. te ahIM prakramathI manuSya ane devagati lakSaNa che. athavA e pramANe adInatAvALo sAdhu ke gRhastha labdhalAbha jANIne yatna karato kaI rIte viSayAdithI na hAre ? te jANavuM. A devagatirU5 lAbha che. ahIM Azaya e che ke - jo lAbha pAmanAra jANato na hoya to teno lAbha na thAya paNa jo jANato hoya to kaI rIte te prANI devatva lakSaNathI hAravAno che? - - have samudranuM daSTAMta Ape che - * sUtra - 201 - samudranI tulanAmAM kuzAgrabhAge rahela jaLabiMdunI mAphaka devatAnA kAmabhoganI tulanAmAM mulyanA kAmabhoga suddha jANAvA.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara vivecana - 201 - jemakuza - darbha vizeSano agrabhAga, te kuzAgra, temAM rahela jaLa. - x- samudrajaLa sAthe tulanA karatA. tenI tulanAe manuSya saMbaMdhI viSayo, manuSya vizeSaNa - temane ja A upadeza yogya che ane viziSTa bhoga saMbhave che, mATe kahyuM. te divya bhogonI pAse, ghaNAM dUra hovAthI sakhya avadhArI zakAtA nathI. arthAta jema kuzAgre rahela jaLabiMdune joIne ajJAnI tene samudra mAne che, tema mUTo cakravartI Adi mAnuSI divya bhogone mAne che, tatvataH kuzAgra jaLabiMduvatuM manuSyanA bhogonuM divya bhogothI ghaNuM moTuM aMtara che. ukta arthano ja nigamana karatAM upadeza kahe che - * sUtra - 22 - manuSyabhavanA A kAtyAyumAM kAma bhoga kuzAgra jaLabiMdu mAba che, to paNa AjJAnI kayA hetuthI potAnA lAbhakArI yogakSemane nathI samajatA? - vivecana - 202 - kuzAgra zabdathI kuzAgra sthita jaLabiMdu jANavA, tenuM pariNAma, A pratyakSa manuSya viSayo che te atyaMta saMkSipta che. jo ekIbhAvathI jIvita niruddha karAya. AnA vaDe manuSyAyanI alpatA ke sopakamatA athavA kAmanI ApatA kahI. upalakSaNathI samRddhi AdinI alpatA jANavI. kemake divyakAma samudra tulya che. - x* Alabdhano lAbha ane labdhanuM paripAlana te yogakSema che arthAt prApta viziSTa dharmanI prApti ane prApta dharmanI paripAlanA loko jANatA nathI. te ajJAnamAM ja manuSya viSayAsakti ja hetu che. kemake te ja dharmaprApya divya bhogonI apekSAthI prAyaH (tuccha) ja che. tethI teno tyAga karIne viSayAbhilASI paNa dharmane mATe ja prayatna karavo joIe. athavA A kAmo ati alpa che, palyopamAdi dIrgha AyuvALA nahIM paNa saMkSipta AyuvALA che. te kayA hetuthI tene AgaLa karIne asaMyamane na seve. (bAkI sUbAWvat jANavuM, A pAMca STAMta kahyA. temAM pahelAM gheTAnA daSTAMtathI bhogonuM mahemAno mATe apAya bahulatva karyuM. - - kAkiNI ane AmraphaLa dRSTAMta tucchava pariharavAnA asAmarthya viSayamAM che. vaNikanuM udAharaNa Aya-vyaya tulanAkuzala saMdarbhamAM che. samadra daSTAMtathI divya kAmonI mahAnatA batAvI che. - - yoga kSemane na jANato kAmathI anivRta ja thAya che, tenA doSane kahe che - * sUtra - 203 manuSya bhavamAM kAma bhogothI nivRtta na thanArano AtmArtha vinA: thaI jAya che. kemake te sanmAna vAraMvAra sAMbhaLIne paNa tene choDI de che. * vivecana - 203 - manuSyatvamAM ke jinazAsanamAM prApta kAmothI anivRtta, tenA AtmAno artha - svargAdi nAza pAme che. athavA AtmA ja artha te AtmArtha nAza pAme che, bIjA
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7203 29 koIno AtmArtha apasava thato nathI. baMnemAM durgatimAM jAya che, te bhAva che (zaMkA) viSayavAMchA virodhI jinAgamamAM kaI rIte kAmanI anivRtti saMbhave che ? taiyAyika mArga - samyagu darzanAdi muktipathane sAMbhaLIne paNa pharI paribhraSTa thAya. abhiprAya zuM che? jina AgamanA zravaNathI kAma nivRtti pAmIne paNa bhAre karmothI patana pAme, jeo sAMbhaLavA chatAM na svIkAre athavA jeNe zravANa paNa nathI karyuM te badhAM kAmabhogathI anivRta che. athavA te kAmathI anivRtta thaI yAcika mArgane sAMbhaLyA pachI paNa mithyAtvane pAme che, teno A AtmArtha bhArekamIpaNAthI nAza pAme che.- 4 - X- x have je kAmathI nivRtta thAya che, tenA guNo kahe che - * sUtra - 204 - manuSya bhavamAM kAma bhogathI nivRtta thanAranuM Atma prayojana naSTa thatuM nathI, te pUtidehane choDIne deva thAya che, tema meM sAMbhaLela che. * vivecana * 204 * ahIM kAmathI nivRttano AtmArtha nAza thato nathI. AtmA ke teno artha sAparAdha thato nathI. pachI te A kuthita deha azata dArika zarIrano bhAva tenAthI thAya che. kAmathI nivRtta te sau dhamAMdivAsI deva ke siddha thAya che ema meM paramagura pAsethI sAMbhaLela che. AtmArthano vinAza na thavAthI tene svagadi prAptinuM nimita karyuM. je pAme che te - * sUtra - 25 - devalokathI AvIne te jIva jyAM upaje che tyAM nahi, dhuti, yaza, varSa, Ayu ane Anutara sukha hoya tevuM anukuLa hoya che. * vivecana 205 - Rddhi - suvarNa Adi samudAya, dhuti - zarIranI kAMti, yaza-parAkrama vaDe karela prasiddhi, varNa - gAMbhIyadi guNothI glAdhA ke gaura Adi, Ayu-jIvita, sukha - iNita viSaya. A badhuM anuttara hoya. vaLI devabhAvanI apekSAthI tyAM paNa anuttara evuM A badhuM tene saMbhave che. pachI te manuSyamAM utpanna thAya che. e pramANe kAmathI anivRta jeno AtmArtha che te vinAza pAme che mATe te bAla che ane bIjo paMDita che. have AnA ja sAkSAt svarUpa phaLane darzAvatA kahe che - * sUtra - 206 thI 208 - bALajIvanI ajJAnatA juo. te dharma svIkArIne ane dharmane choDIne dharmiSTha banIne, nArakamAM utpanna thAya che... badhAM dhamanuM anuvartana karanAra vIra puruSonuM vairya juo. te adharma choDIne dharmiSTha bane che ane devomAM utpanna thAya che.... paMDita mani bAlabhAva ane bAlabhAvanI tulanA karIne bAlabhAvane choDIne abAlabhAva svIkAre
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 che - tema huM kahuM chuM. vivecana - 206 thI 208 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 ajJAnInuM ajJatva juo. te dharma vipakSa viSayAsakti rUpa svIkArIne - x - viSaya nivRtti rUpa sadAcAra dharmane choDe che. sImaMtaka Adi narakamAM ke anya durgatimAM pachI te utpanna thAya che. - tathA thI - buddhi, tenI vaDe rAje - zobhe che, te dhIra - dhImAna athavA parISahAdithI kSobhita na thato te dhIra, tene juo. te dhIrabhAvane sarva dharma - sAMtyAdi rUpa anuvarte che, te anukULa AcArapaNAthI svIkAravAnA svabhAvavALo, tethI sarva dharmAnuvartI che. dhIratva ja kahe che - te viSaya abhirati rUpa asadAcArane choDIne, dharmiSTha thAya. pachI devamAM upapAda pAme che. jo ema che, to zuM karavuM ? te kahe che - bAlabhAva e abAlabhAvanI tulanA karIne anaMtarokta prakArathI paMDita - buddhimAna bAlatvane choDIne muni abAlatvane seve che. muni dIparatna sAgare karela adhyayana 7 no TIkA sahita anuvAda pUrNa -
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 8 bhUmikA che. adhyayana - 8 - "kApilIya' che. ------ --- 0 "urabrIya adhyayananI vyAkhyA karI. have AThamuM AraMbhIe chIe. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM samRddhinA ghaNAM apAyo batAvI, teno tyAga kahyo. te nilabhIne ja thAya che, tethI ahIM nilabhatva kahe che. A saMbaMdhe AvelA A adhyayana che temAM nAma niSpanna nipAmAM kapila no nikSepa kahe che - * niryukti - 250 thI 5ra - vivecana kapila viSaya nikSepa nAmAdi cAra prakAre che. temAM nAma ane sthApanA prasiddha che. dravya viSayaka be bheda che - AgamathI ane noAgamathI. temAM noAgamathI traNa bheda che. te A - kapila zabdArtha jJazarIra, pazcAtkRta paryAya zarIra kahevAya che. bhavya zarIra- puraskRta kapila zabdArthapaNA rUpa paryAya, tadgatirikata dravya kapila, te paNa traNa bhede che - ekabhAvika, baddhAyuddha, abhimukhanAma gotra, have bhAvakapila kahe che - kapila nAma, gotrane anubhavato bhAvane AzrIne kapila thAya che. tenAthI A adhyayana Avela che, te kapilIya. A "kapila' thakI kaI rIte AvyuM ? te kahe che - * niyaMti - 253 thI 59 - vivecana vRttikAra maharSi A sAta gAthAnA keTalAMka viziSTa zabdonI vyAkhyA karIne pachI teno bhAvArtha kathAnaka thakI jaNAve che, te A che - te kALe te samaye kauzAMbI nagarImAM jitazatru sajA hato. cauda vidhAno pAragAmI kAzyapa brAhmaNa hato je rAjAne bahumAnya hato. tenI AjIvikA rAjA Apato hato. tene yazA patnI ane putra kapila hato. te kapila nAno hato, tyAre ja kAzyapanuM mRtyu thayuM. tenuM pada rAjAe koI bIjA brAhmaNane ApyuM. te azva ane chatra dhAraNa karI jato. te joIne yazA brAhmANI raDavA lAgI. kapile pUchyuM, tyAre teNI bolI - tArA pitA AvI ja RddhithI nIkaLatA hatA. kemake te vidhAsaMpanna hatA. kapile kahyuM - huM paNa mANIza. yazA bolI - ahIM ISyane lIdhe tane koI paNa nahIM bhaNAve, zrAvastInagarIe jA, tyAM tArA pitAno mitra iMdradatta brAhmaNa che, te tane bhaNAvaze. - kapila tenI pAse gayo. iMdradatte pUchayuM - tuM koNa che? Adi. kapile badhI vAta karI. pachI temanI pAse bhaNavA taiyAra thayo. tyAM zAlibhadra nAme zreSThI hato. tenI pAse iMdradatta vyavasthA karI. kapila tyAM jamato ane bhaNavA lAgyo. koI dAsakanyA tene bhojana pIrasatI hatI. te hasamukhI hatI, tenI sAthe kapila premAsakta thayo. kanyA bolI ke tuM mane priya cho, paNa tArI pAse kaMI nathI. mAruM paNa koI nathI. peTane mATe ApaNe bIjA-bIjA pAsenI rahyA chIe. have huM tArI AjJA pALIza. koI divase tyAM mahotsava Avyo. dAsI kapilathI virakta thaI. kanyAne nidrA AvatI nathI. kapile pUchayuM - tane arati kema che ? dAsI bolI - mahotsava Ave che.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda mArI pAse patra-puSpAdinuM mUlya nathI. sakhIjanomAM huM niMdA pAmIza. tyAre kapila paNa kheda pAmyo. dAsIe kahyuM - ahIM dhana nAme zreSThI che, vahelI savAre je ene pahelI vadhAmaNI Ape, tene te be mAsA suvarNa Ape che. to tuM jaIne laI Ava. kapile kahyuM sAruM. tyAre lobhathI bIjo koI na pahoMce, te mATe te ghaNo ja vahelo nIkaLyo. ArakSaka puraSoe pakaDI lIdho. prabhAtamAM prasenajita rAjA pAse tene lAvyA. rAjAe pUchatA, kapile badho vRttAMta kahI dIdho. rAjA bolyo - jA, azoka vanikAmAM jA. teNe tyAM jaIne vicAravA mAMDyuM ke - be mAsA suvarNamAM te dAsI kyA AbharaNa, zALI vagere laIne mahotsavamAM jaze ? tenA karatA kaMIka vizeSa ja mAMgI lauM. ema AgaLa vadhatA vadhatA karoDa mAsA suvarNa sudhI paNa te na aTakyo. zubha avasAyathI tene saMvega utpanna thayo. mati smaraNa jJAna thayuM. svayaMbaddha thayo. jAte ja loca karI devatAdata raharaNa, upakaraNAdi laIne rAjA pAse Avyo. rAjAe pUchyuM - zuM vicAryuM? te bolyo - jema lAbha vadhe che, tema lobha vadhe che. be mAsA suvarNanuM prayojana hatuM, karoDothI paNa puruM na thayuM. rAjAe harSita mukha karIne kahyuM- he Arya ! huM koTi mAsA suvarNa ApavA taiyAra chuM. kapila teno tyAga karIne zamita pApa evo zramaNa thayo. pachI cha mAsa chadmastha rahI kevalI thayA. A tarapha rAjagRhInA mArgamAM aDhAra yojananI aTavImAM balabhadra Adi ikakaDa dAsa nAmanA 500 corase rahetA hatA. kapila kevalIe jJAnathI jANyuM ke, teo bodha pAmaze. kapila kevalI tyAM pahoMcyA. te coroe jANyuM ke koI zramaNa ApaNo parAbhava karavAne AvI rahela che. roSathI kapila kevalIne pakaDIne senApati pAse laI gayA. senApatie kahyuM - he zramaNa ! tame nRtya karo. kapilamuni bolyA - tame vAdha vagADo to huM nRtya karuM. 500 coro tALI vagADavA lAgyA. kapila kevalIe gAvAnI sAthe bodha vacano bolavA zarU karyA. jemake - "adhuva, azAzvata ane duHkha bahula saMsAramAM evuM kayuM karma che ? jenAthI huM durgatimAM na jAuM ?" e pramANe zloko gavAtA keTalAMka pahelAM zlokamAM bodhapAmyA, keTalAMka bIjAmAM bodha pAmyA, e pramANe pa00 coro bodha pAmyA. e pramANe nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtra kahe che - * sUtra - 209 - Adhuva, zAzvata, duHkha bahula saMsAramAM evuM kayuM karma che ? jenA thakI huM durgatimAM na jauM ? * vivecana * 209 - te bhagavAna kapila nAme svayaMbuddha coronA samUhanne saMbodhavA A dhuvaka gAyuM. dhruva- ekAspada pratibdha, je tevo nathI te adhuva. tevA saMsAramAM, jemAM aneka sArA-mAThAM sthAnomAM prANIo bhaTake che, temAM kavacita anutpanna pUrvanA abhAvathI kahe che - zAzvata ezle nitya ane anitya te azAzvata saMsAramAM, azAzvata A sarve rAjyAdi che.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8/209 3 3 athavA dhruva eTale nitya, tema nathI te adhuva, temAM e pramANe keTalo kALa rahevAnuM, evI AzaMkA thAya tethI kahe che - zAzvata, tevuM nathI te azAzvata temAM zAzvata thavAthI be Adi kSaNanI avasthiti paNa saMbhave, teno paNa niSedha karIne paryAyArthapaNAthI vIjaLInA camakArA mAphaka kSaNamAtra avasthAyinI ema kahyuM. athavA baMne pado enArthaka che. AmAM paNa zuM? jemAM karmavazavartI jaMtuo saMsare che te saMsAra, temAM pracura evuM zArIrika, mAnasika du:kha saMbhave che, temAM athavA jemAM duHkhono prayura lAbha thAya che, temAM zuM? evuM karyuM anuSThAna che? jethI huM narakAdi durgatimAM na jAuM. ahIM bhagavana chinnasaMzayava chatAM ane muktigAmI hovA chatAM durgati na thavAnI hovA chatAM pUrvasaMgatikane pratibodhavA A pada kahe che. nAgArjunIyo jo ke ahIM moha gaNAe" pada bole che. jANavA chatAM prANI mohAya te moha, tenAthI gahana tevA mohagAhanamAM. yoro paNa A pada pharI gAya che, pachI kapila kevalI kahe che - * sUtra - 210 - pad saMbadhone eka vAra choDIne paNa I upara neha na kare. sneha karanAra sAthe paNa sneha na kare. evo bhikSu badhAM prakAranA doSo ane pradoSothI mukta thaI jAya che. * vivecana - 210 - vizeSathI - tenuM anuramaNAdine choDIne, konuM? pUrvaparicita mAtA, pitAdinuM. upalakSaNathI bIjAM svajana, dhanAdi saMyoga, te pUrvasaMyoga. pachI zuM? koI bAhya ke akhaMtara vastumAM paNa ha - Asakti na kare. tathA kayA guNa thAya te kahe che - asneha eTale avidhamAna pratibaMdha, sneha karaNazIla prati paNa be putra patnI AdimAM paNa, tene aparAdhasthAna mAnIne tyAga kare. zuM kahe che ?niraticAra cAritri thAya. amukta havALo ja patnI AdinI AsakitathI aticArarUpa doSapadane sAdhu prApta kare che. pAThAMtarathI - doSa eTale manathI tApa Adi, pradoSa - paralokamAM naraka gati AdithI. pharI A je kare, te kahe che - * sUtra - 11 - jJAna ane darzanathI saMpanna, mohamukta kapilamunie badhAM jIvonA hita ane kalyANane mATe tathA vimokSaNa mATe Ama kahyuM : * vivecana - 211 - tyAra pachI munivara kahe che, te muni kevA che ? jenA vaDe AtmA vizeSathI vAne jANe te jJAna, jenA vaDe vastu sAmAnyarUpe jovAya te darzana. te kevaLajJAna ane kevaLa darzana vaDe athavA paripUrNa jJAna ane darzana jene che te samagra jJAnadarzana. te muni zA mATe bole che ? hita - bhAva Arogyano hetu hovAthI pathya, nibaeNcasa eTale sa/3]
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 mokSa. A baMnene mATe athavA samasta hita te samyagajJAnAdi. tenA ja tattvathI hitapaNA thakI tevA niHzeSa hitane mATe arthAt kaI rIte niHzeSa hita teone prApta thAya ? sarve jIvone ane te 500 corone ATha prakAranA karmothI mukti maLe. te ja prayojanane mATe muni bole che. bhunivara munipradhAna. jeno moha vinaSTa thayo che te vigatamoha. ahIM vigatamoha vacanathI cAstri mohanIyanA abhAvathI yathAkhyAta cAritra kahyuM. - - 4 - have kapila muni je bole che, te kahe che - - *-* * * * * .. - sUtra - 212 - tathAvidha bhikSa badhAM prakAranI granthi ane kalahano tyAga kare. badhAM prakAranA kAmabhogomAM doSa joto muni temAM lipta na thAya. * vivecana - 212 1 badhAM ja bAhya - dhanAdi ane atyaMtara - mithyAtva Adi je graMthI, tathA kalahano hetu hovAthI - krodha, ca zabdathI mAnAdi, ahIM krodha atyaMtara graMthIrUpa hovA chatAM tenuM pRthak upAdAna tenA bahudoSano jaNAvavA mATe che, e badhAMno tyAga kare. thAvigha - karma baMdha hetuno, paNa dharma upakaraNano nahIM. bhikSu - te ja AvA prakAranA dharmane yogya hovAthI ahIM lIdhA che. athavA teo ja e pramANe mUkta thAya che. tethI zuM thAya ? - badhAM ja manojJa zabdAdInA prakAro ke samUhonA kaTu vipAkone joto - te viSayaka doSone joto. karmothI lepAto nathI. kemake kAmadoSajJane prAyaH tevI pravRttino abhAva rahe che. tathA durgatithI AtmAnuM rakSaNa kare che. A pramANe graMtha tyAgInA guNone jANIne vipakSe doSo kahe che - - sUtra - 213 - bhogarUpa AmiSa doSamAM DUbelo, hita ane niHzreyasamAM viparIta buddhivALo, ajJAnI, maMda ane mUDha jIva, kaphamAM mAkhInI jema karmomAM baMdhAya che. * vivecana 213 - bhogavAya te bhogo - manojJa zabdAdi, te rUpa AmiSa, atyaMta mRddhi hetu paNAthI bhogAmiSa, te ja AtmAne dUSita kare che, duHkha lakSaNa vikAra karaNathI bhogamiSadoSamAM vizeSathI nimagna, athavA bhogAmiSanA doSo. teo temAM Asakta thaIne vicitra kaleza, saMtAna utpati, tenu pAlana AdithI vyAkuLa thaIne viSAdamAM paDela te bhogadoSa viSaNa. - * - x + hitA - ekAMta pathya, ni:zreyasta - mokSa, athavA hita yathA abhilaSita viSayanI prAptithI abhyudaya ane niHzreyasa. tethI ke temAM ke te baMnenI buddhi - tenI prAptinA upAya viSayaka mati, temAM viparyayatA jenI che te hitaniHzreyasa buddhi viparyasta. * -
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8ra13 3 5 * x" athavA viparyatA hitamAM ni:zeSa buddhi jenI che te. tathA bAla - ajJAnI, madada - dharmakArya karaNamAM anudhata, mUDha- mohathI Akulita mAnasavALA, te evA prakArano zuM thAya? jJAnAvaraNAdi karmothI gliga thAya - caTa, jema mAkhI kaphamAM coMTe che. kaphanI nigdhatA ane gaMdhAdi vaDe AkRSya thatAM, temAM DUbI jAya che. DUbIne dhULa AdithI baddha thAya che, e pramANe prANIo paNa bhogAmiSamAM karmo vaDe mana thAya che. (zaMkA) jo A bhogo AvA karmabaMdhanuM kAraNa che, to zuM badhAM jIvo teno tyAga kare che ? te kahe che - * sUtra - 14 - A kAma bhogono tyAga duSkara che, vIra puraSo dvArA A kAmabhoga AsAnIthI chuTatAM nathI. paNa suvatI sAdhu tene evI rIte tarI jAya che, je rIte vaNika samudrane tarI jAya che. * vivecana - 214 - dukhethI tyAga karI zakAya che te duSpaparityajA, A pratyakSa prApta kAma bhogo, sukhethI - prayAsa vinA sutyAjya nathI, viSa yukta snigdha madhura annavatuM. kone ? adhIra puruSone. abuddhivALA ke asatvavALA puruSothI. puruSanA grahaNathI, jeo aA vedodayathI sukhe tajanArA saMbhave che, teo paNa Ane sukhethI tajI zakatA nathI. te pachI atidAruNa strInapuMsaka vedodayathI AkuLathI to kema chuTe? A tenuM duSparityAjya paNuM - * - *- kahyuM, te adhIra' ne AzrIne kahyuM. dhIrane to sutyAya ja che. tethI kahe che - samyagu jJAnAdhiSThatvathI zobhana vrato - hiMsA viramaNa Adi, jemane che te suvatI. zAktine AzrIne zAMtisavatI. pauruSeyI vaDe ane kriyA vaDe muktine sAdhe che te sAdhu. teo taravAne paNa azakya evA viSaya samUha ke bhavane tarI jAya che - atikrame che. konI jema ? vaNiju nI jema. jema vaNiju na karI zakAya tevA samane cAna-pAtrAdi upAyathI tare che, e pramANe A "dhIra' paNa vratAdi vaDe ukta rUpa mavathI tarI jAya che. * x- zuM badhAM sAdhuo A attarane tarI jAya che ? * sUtra - 15 - ame zramaNa chIe" ema bolavA chatAM, keTalAMka pazu jevA AjJAnI jIvo mANavadhane samajatA nathI. te maMda ane ajJAnI pAradaSTine kAraNe narakamAM ja jAya che. * vivecana - 215 - muktine mATe kheda kare te zramaNa, - sAdhuo. mu - potAnA nirdeza mATe che, bIjA kahe che - mu eTale anyatIrthI, potAnA abhiprAyane kahetA. prANavadhane ne jANatA. mRga - pazu samAna. jJaparijJAthI na jANIne te prANI koNa che? temanA prANo kyA che? temano vadha kaI rIte ? te na jANatA. pratyAkhyAna parijJAthI teno tyAga na karelA. AnA vaDe paheluM vrata paNa na jANatA, to bIjA kyAMthI jANe? tethI majada - mithyAtva
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdAra mahArogagrasta. naraka prati jAya che. bAla - heya ane upAdeyanA vivekathI rahita. teo nArakane pAme che. * * - X- athavA pApa hetu eTale papikA daSTi vaDe - darzana abhiprAyarUpathI. - - - - have sUtrakAra kahe che ke - * sUtra * 16 - jemaNe A sAdhudharmanI prarUpaNA karI che, te kArya puruSoe kahela che ke - prANavadhane AnumodanAra kadApI sarva duHkhothI mukta thatAM nathI. * vivecana - 216 - prANavAdha, upalakSaNathI mRSAvAdAdine anumodatA, karavA - karAvavAnI vAta to dUra rahI. anumodanA paNa na taje, to mokSanI saMbhAvanA paNa nathI, ema kahe che. teo konAthI mukta na thAya? duHkhe che te duHkha - kama, badhAM paNa te dukho te sarvaduHkho, tenA vaDe athavA narakAdigati bhAvi zArIrika mAnasika phalezothI, tethI zramaNo prANAtipAtathI nivRtta ja dustarane tare che, bIjA nahIM. tema kahela che. zuM A tame kaho cho ? nA, unna prakAre Aryoe - badhAM heya dharmothI dUra evA tIrthakAdi vaDe ke AcAyoM vaDe kahevAyela che. jemaNe - A hiMsA nivRtti Adi sAdhudharma prarUpela che. A pramANe AtmAmAM vartamAnane tenI prajJApanA karIne corone pratyakSa sAdhudharma nirdezela che. jo ema che, to zuM karavuM joIe? * sUtra - 1 - je jIvonI hiMsA nathI karatA, te "samita' kahevAya che. temanA jIvanamAMthI pApa" e rIte nIkaLI jAya che, jema e sthAnethI pANI. * vivecana - 217 pran - pAMca iMdriyo Adino je nAza na kare. ca zabdathI kAraNe paNa anumatino niSedha che. upalakSaNathI mRSAvAdAdithI paNa nivRtta thAya. te prANono atipAta kema na kare? prANono atipAta na karatA te samitivALo thAya che, kevo thaIne ? prANIno rakSaka banIne. samitatvamAM zo guNa che ? te samitathI jJAnAvaraNAdi azubha karmo nIkaLI jAya che. kaI rIte ? ati uttara pradezathI nIce jatAM jaLanI jema, AnA vaDe pUrvabaddha karmano abhAva kahyo. - - pApa grahaNano avazyapaNe abhAva kahela che. punyanA saMhanana Adi doSathI mukti na maLe, paNa devAdimAM utpati saMbhave che. punyane paNa sonAnI beDI samajI choDI devuM. prANAtipAtane spaSTa kare che - * sUtra * 18 - jagatane Azrita je koI basa ke sthAvara prANI che, temanA prati mana-vacana-kAyArUpa koIpaNa prakAranA daMDano prayoga na kare. vivecana - 218 * lokamAM Azritane jagatanizcita, temAM prANIo - trasa te basa nAma karmodayavALA, be iMdriyAdi ane sthAvara - tenAma kamoMdayavartI pRthvI AdimAM, temanA nAma AvatAM parivA
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8ra18 3 9 rakSaNIyapaNe pratIta hovAthI teno AraMbhana kare. daMDavuM te daMDa te A atipAta rUpa che. tene mana, vacana, kAyAthI na svayaM AraMbhe, na bIjA pAse AraMbhAya ke AraMbha karanArane na anumode. - - - - - athavA jagata nizcita bhUta basa ane sthAvara vaDe haNAvA chatAM paNa tenA pratye daMDano AraMbha na kare. konI jema ? ujjainInA zrAvaka putravata. ahIM udAharaNa che - ujjainImAM eka zrAvakaputra, cora vaDe haraNa karAIne mALavAmAM rasoIcAnA hAthamAM vecAyo. tene eka kabutarane mAravAnuM kahyuM. zrAvakapatra kahyuM - nahIM mAruM. hAthInA paga nIce kacaDavAmAM Avyo. e pramANe teNe prANano tyAga karavA chatAM jIvane na pAmyo. e pramANe bIjAoe paNa prayatna karavo joIe, mUlaguNo kahyA, have uttara guNo kahe che, temAM paNa eSaNA samiti pradhAna hovAthI, tene kahe che * sUtra - 219 - zuddha eSaNAne jANIne bhikSu temAM potAne ja sthApita kare, bhikSAjInI muni saMcayAtrAne mATe AhAranI eSaNA kare. paNa rasorsa mUrzita na thAya. * vivecana - 9 - zuddha - zuddha mati ke doSarahita, te eSaNA - udagama eSaNAdithI zudveSaNA, jina kalpikonI apekSAe zudveSaNA pAMca che. - x- e pramANe jANIne zuM ? "jJAnanuM phaLa virati" e pramANe tyAM eSaNAmAM sthApe. bhIkSA karavAnA dharmathI tene mikSa kahe che. * x aneSaNAnA parihArathI ja eSaNA zuddha levuM. te paNa zA mATe ? te kahe che - saMyama nivahiyAtrA nimitte "grAsa'nI AhAranI gaveSaNA kare. * x-x- eSaNA zuddha AhAra lAvIne paNa kaI rIte khAya? e pramANe grAmaiSaNAne kahe che - snigdha madhurAdi rasamAM guddhimAna na thAya. AnA vaDe sAdhune rAgano parihAra kahyo. upalakSaNathI hepano paNa parihAra karavo. tenA dvArA rAgadveSa rahita thaIne AhAra kare ema kahela che. * * amRddha rasomAM je kare te kahe che - * sUtra - 220 - bhikSa (prAyaH) nIsa, zItapiMDa, purANa aDada athavA sAra vagaranA rakSa, bhora AdinuM cUrNa ja jIvanayApana mATe grahaNa kare che. * vivecana - 220 - prajta - nIrasa annapAna, ca zabdathI aMta paNa levuM. tethI aMta prAMta AhAra kare, asAra AhArane na paraThave. athavA gacchathI nIkaLelAnI apekSAthI prAMtane ja seve. kemake temane tevuM ja grahaNa kastAnI anujJA che. te kevuM che? zitaLa AhAra, zata paNa zAli Adino piMDa sa sahita ja hoya che, tethI kahe che- purang - ghaNAM varSonA kulmASA - aDada, A ja purANA atyaMta pUti ane nIrasa hoya che, tethI tenuM grahaNa karyuM. upalakSaNathI jUnA maga Adi levA. athavA lukakasa - maga, aDada Adi
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 nakhikA niSpanna anna ati rasa vagaranuM hoya athavA asAra evA vAla ane caNAdi le. zA mATe ? zarIranA nivahine mATe khAya - bhogave. sApanArthe zabdathI e pramANe sUcita che ke - jo zarIrano nirvAha hoya to ja tene khAya, jo ati vAyu Adi thayelA hoya to tyAre yApanA ja na hoya, tethI na khAya, A gacchamAM rahelanI apekSAe che. gacchamAMthI nIkaLelA to yApanArthe A ja vastuno upabhoga kare - boranuM cUrNa khAya. AnuM prAMtatva atirUkSapaNAthI che. upalakSaNathI asAra vastunuM grahaNa jANavuM. ahIM pharI kriyAnA abhidhAnathI - eka ja vakhata AvuM khAya tema nahIM paNa aneka vakhata Avo AhAra kare, tema jANavuM. "zudvaiSaNAthI AtmAne sthApe" tenAthI viparItamAM bAdhakane kahe che . * sUtra - 221 je sAdhu lakSaNazAstra, svazAstra ane aMgavidhAno prayoga kare che, tene sAdhu kahevAto nathI. e pramANe AcAryoe kahela che. * vivecana - 221 - je zubhAzubha sUcaka puruSalakSaNAdi, rUDhithI tenA pratipAdaka zAstrane prayoje. rUDhithI je svapnanA zubhAzubha phaLa sUcaka zAstrane prayoje jemake - sapheda baLadanA svapra darzanathI yazanI prApti thAya. aMgavidhA - mastaka vagere aMganuM sphUraNa, tenAthI zubhAzubha sUcikA ityAdi vidhAne kahe. athavA praNava-mAyA bIjAdi varNa vinyAsa rUpa, athavA aMga - aMga vizvamAM vyAvarNita bhauma aMtarikSAdi vidhA, jemake - hali hali mAMginI svAhA, ityAdi vidhAnuvAda prasiddhA. - 4 - 4 - A badhAne je prayoje che temAMthI koIpaNa lakSaNanI pravRtti kare te kevA thAya ? - * - * - AvA prakAranAne 'sAdhu' kahevAtA nathI, tema pratipAdita karela che. ahIM puSTa AlaMbana vinA A lakSaNAdi zAstranI pravRtti kahI che tema jANavuM. anyathA Avo prayoga karanAra badhAMne A Apatti Avaze e pramANe Aryoe ke AcAryoe kahela che. AnA vaDe yathAvasthita vastuvAdithI AtmAmAM bIjAnA apavAdano doSa nivArela che. AvA prakAranA teo je pAme che, te kahe che - * sUtra - 222 je vartamAna jIvanane niyaMtrita na rAkhI zakavAne kAraNe samAdhiyogathI bhraSTa thAya che, teo kAmabhoga ane rasomAM Asakta loko asurakAmAM utpanna thAya che. * vivecana 222 - - A janmamAM asaMyama jIvitane bAra prakAranA tovidhAnAdi vaDe niyaMtrita na karavAthI vyuta thAya, konAthI ? samAdhi - citta svAsthya, tenAthI pradhAna yogo - zubha mana vacanakAya vyApAra, tenAthI. athavA samAdhi - zubhacitanI ekAgratA ane yoga - pRthak ja paDilehaNAdi pravRtti, te samAdhiyogathI aniyaMtrita AtmAne ja pagale -
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8222 39 pagale teno bhraMza saMbhave che. anaMtara kahelA kAmabhogomAM abhirita svarUpamAM rasa - atyaMta AsaktirUpa, tenAthI vRddha - tenI AkAMkSAvALA te kAmabhoga samRddho athavA rasa - pRthak ja zRMgArAdi, bhogano aMtargata chatAM tenuM pRthak upAdana, atigRddhi viSayatA jaNAvavA mATe che. teo asuranikAsamAM utpanna thAya che. ati AvA teo kaMIka kyAreka anuSThAnathI anutiSTha chatAM paNa asuromAM ja upaje che - 0 pachI zuM thAya ? * sUtra - 223 - tyAMthI udbhavatana paNa teo saMsAramAM ghaNo kALa sudhI bhame che ghaNAM adhika karmothI levAvAne kAraNe temane bodhidharmanI prApti durlabha che. * vivecana - 223 - asura nikAyAthI nIkaLIne bIje anurgatirUpa vipula ke vistIrNa saMsAramAM bhaTake che. athavA ghaNAM prakAre coyaziI lAkhamAM sAtatyathI bhaTake che - anusare che. anaMtAthI te ghaNAM kama -kriyamANapaNAthI jJAnAvaraNa Adi ghaNAM karmonA lepa athati upacaya, tenA vaDe lisa arthAt upacita thaIne jinadharmanI prAptirUpa bodhi temane atizaya duprApya thAya che. - x x- je kAraNe A uttaraguNa virAdhanAmAM doSa che, te kAraNe tenI ArAdhanAmAM prayatna karavo joIe. (zaMkA) A dravyazramaNo jANavA chatAM paNa kema AvA lakSANAdi prayoje che ? (samAdhAna) lobhathI, tethI ja Akulita AtmanI dupUratA kahe che. * sUtra - 224 - patipUrNa e A samagra UMka paNa je phakta ekane ApI devAya, to paNa te tenAthI saMtuSTa thaze nahIM. (kemake) A AtmA eTalo dupura che. * vivecana * 24 - paripUrNa chatAM paNa, je surendrAdi ApratyakSa jagata je dhana - ghAnya- hiraNyAdi bharela che, te ApI de, ghaNAne zuM kAma? koI ekane ja ke jeNe koIkane kadAcita Adhita karela hoya, tene ApI de, to paNa te saMtuSTa thaze nahIM. - "mane ATaluM maLyuM" evI tuSTi pAmaze nahIM. - x x- AvA kAraNathI duHkhe karIne pUravA zakya te dupura, evA A pratyakSa AtmA che emanI icchA paripUrNa karavI azakya che. te kema saMtoSa pAmato nathI, teno sva saMvidita hetu kahe che - * sUtra * 225 - jema lAbha thAya, tema lobha thAya che, lAbhaLI lobha vadhe che. be mAsA suvarNathI niSpanna thanAra kArya karoDathI paNa pUrNa na thayuM. * vivana - 225 * je prakAre arthanI prApti thAya te prakAre lobha - vRddhinI AkAMkSA thAya che. tenAthI zuM ? lAbhathI lobha prakarSathI vadhe che. ahIM vIsAthe levAM jema jema lAbha thAya
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda tema tema lobha thAya che. kaI rIte ? be saMkhyAtmaka bhASA vaDe je prayojana hatuM ke dAsIne puSya, tAMbulAdi mUlyarUpa, te karoDo suvarNa vaDe paNa niSpanna na thayuM. A kArya je kAraNe na thayuM, tenuM mULa strI che. tethI strIno tyAga kema jarUrI che? te darzAvavA mATe kahe che - * sUtra - rara6 - je chAtImAM phoDA rUpa stanovALI che, aneka kAmanAvALI che, je parathane pralobhanamAM phasAvI tene dAsanI mAphaka nacAve che, evI rAkSasI svarUpa strIomAM Asakti na rAkhavI joIe. * vivecana - 26 - sakSasI - strIo, temAM (na karavI) jema rAkSasI badhuM ja lohI kheMcI le che ane prANInuM jIvita paNa harI le che, tema strIo paNa jANAvI. tattvathI jJAnAdi ja jIvita ane sarvasva che, tene teNIo harI le che. tathA x-x- guddhi karavI - abhikAMkSAvALA thavuM. kevI strImAM - gaMDa eTale gaDu, te upasthita mAMsatA piMDarUpa paNe che, temAMthI rasI lohI AdratAnA saMbhavathI gaLatA rahe che, te upamAthI strIonA stanane gaMDa kahevAya che. evI chAtI jenI che teNI, vairAgyanA utpAdana mATe Ama kahela che. tathA aneka saMkhyAmAM caMcaLatA jeNInA manamAM che, te kAraNe aneka cittavALI, jemake - koInA khoLAmAM rame che, koI bIjAne AliMgIne suve che, koInI sAthe hasIne vAto kare che, koI pAse raDavA bese che. ityAdi kAraNe A caMcala cAlikA strIone dhikkAra che. tathA je puruSo kulIna che, tene lobhAvIne "tame ja mArA zaraNa cho, tame ja prIti karavA yogya cho, ityAdi vANI vaDe chetarIne krIDA kare che. dAsanI jema nacAve che. hajI teNInuM ati heyapaNuM batAve che - * suda - rara7 * no tyAga karanArA rAjagAra tenAmAM sakta na thAya. bhiA dharmane pezala gaNIne, temAM potAnI AtmAne zApita kare. * vivecana - 227 - - strIomAM pravRddhi na kare. pra zabdathI vRddhino AraMbha paNa na kare. to zuM kare? strIo vividha prakAre prakarSathI tyAga kare che. pUrvatra strInA grahaNathI manuSya strI ja kahI, ahIM deva ane tiryaMca saMbaMdhI strI paNa tajI de, tema kahe che. koNa ? aNagAra, pachI zuM kare? brahmacaryAdi rUpa dharma tenuM avadhAraNakare. kemake te pezala - ahIM ane bIje paNa ekAMta hitapaNAthI ati manojJa jANIne AtmAne ja sthApe ane viSayanA abhilASathI niSedhe. have adhyayanano upasaMhAra kahe che - * sUtra - 228 vizuddha prajJAvALA kapila munie A prakAre dharma kahela che je tenI
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8228 samyapha ArAdhanA karaze, te saMsAra samudrane pAra karaze. tenA dvArA ja baMne loka arAvita thaze - tema huM kahuM chuM. * vivecana - ra28 A prakArathI anaMtara kahela yati dharma, sakalatava svarUpa vyAmithI kahela che. koNe ? kapila munie. kema ? A mArA pUrvasaMgatika mArA vacanathI te svIkAraze. nirmaLa avabodha pAmaze. tenAthI bhavasamuddha tarI jaze. vizeSathI tarI jaze. koNa ? jeo A dharmanuM anuSThAna karaze. bIjAoe tenI ArAdhanAthI Aloka ane paralokane saphaLa karyA che. ityAdi * x- X - - 4 - muni dIparatnasAgare karela adhyayana * 8 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda adhyayana - 9 - "namipravajyA" che. - - - - - - - 0 AThamuM adhyayana kahyuM, have navuM AraMbhe che. tenA abhisaMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM nilabhatva kahyuM. ahIM tenA anuSThAnathI A lokamAM ja devendrAdi pUjA pAme che, te batAve che. A saMbaMdhe AvelA A adhyayanano - 4 - nAmanikSepa "namipravajyA" che. tethI namino ane pravajyAno nikSepa karatAM niyuktikAra kahe che. * niryukti - 260 thI 263 : vivecana - nami viSaya nikSepo nAma Adi cAra bhede che, temAM nAma ane sthApanA sugama che. dravyanaminA be bheda che, AgamathI ane noAgamathI. temAM AgamathI jJAtA paNa anupayukta, noAgamathI traNa bheda - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. temAM tavyatiriktanami traNa bhede - ekabhAvika, baddhAyuSka, abhimukhanAgotra. te pUrvavata. tathA naminuM Ayu, nAma ane gotrane vedato bhAvathI nami thAya che. te namino ahIM adhikAra che. tethI ahIM namipravajyA nAmaka A adhyayana ja kahIe chIe. pravajyAno paNa nAmAdi cAra bhede nikSepa che. - X- bIjA te ati praNIta tIrthathI anyatvathI tIrtho - potapotAnA abhiprAyathI bhavasamudra taravA prati karaNapaNAthI vikatitvathI anyatIrtho, temAM thayela te anyatIrthiko. te zAkya Adine dravyamAM vicAravA. pravajayAnA yogathI temane paNa pravajya kahevAya. - *- ahIM anyatIrthika vaDe vivakSita bhAva vikalatA sUyavI che. tethI anyatIthI ke svatIrthI je pravajyA paryAya zUnya hoya tenI dravya pravajyA jANavI. bhAvathI vicAratA pravajyA te - pRthvI AdinI hiMsA te AraMbha ane mUcha te parigraha, te baMnenA parihAra, mAtra bAhya veSanI dhAraNAdi nahIM. jo ke ahIM namipadjyA ja prakAMta che, to paNa jema A pratyekabuddha che, tema bIjA paNa karakaMDU Adi traNa samakALe suralokathI AvIne pravajyA laI, kevaLajJAnotpatithI siddhigatine pAmyA. tethI prasaMgathI ziSyane vairAgya utpAdana mATe tenI vaktavyatA paNa kahevA niryuktikAra kahe che - * niryukti - ra64 thI 279 - vivecana Ano artha prAyaH saMpradAyathI ja jaNAya, tethI te ja kahe che - (1) karakuMDa- caMpAnagarImAM dadhivAhana rAjA hato, ceTaka sajAnI putrI padmAvatI tenI patnI (rANI) hatI. tene manoratha thayA. huM kaI rIte rAjAno veza paherIne udhAna ane kAnanomAM vicaraNa karuM? tenuM zarIra kSINa thavA lAgyuM. rAjA pUche che, manoratha jANIne rAjA ane padmAvatI rANI jaya hAthI upara ArUDha thayA, rAjA chatrane dhAraNa kare che. udhAnamAM gayA, pahelI varSARtu hatI, zItaLa mATInI gaMdhathI hAthI abhyAhata thaIne vanane yAda kare che. nivRtta
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 adhya. 9 bhUmikA vananI abhimukha cAlyo. loko tenI pAchaLa pahoMcI na zakyA. baMne ja aTavImAM pravezyA. rAjA vaTavRkSa joIne rANIne kahe che - A vaDanI nIcethI jaze. tyAre tuM vaDanI zAkhA pakaDI leje. teNIe te vAta svIkArI, paNa zAkhA pakaDI na zakI. rAjA hozIyAra hato. teNe zAkhA pakaDI lIdhI. te zAkhAethI utarIne AnaMdarahita thayelo evo caMpAnagarIe gayo. te rANI paNa manuSya rahita aTavImAM hAthI vaDe laI javAI. teTalAmAM teNIne tarasa lAgI, teNIe mAhAmoTuM draha joyuM. tyAM utarIne hAthI ramavA lAgyo. rANI paNa dhImethI taLAvathI utarI. dizAne jANatI nathI. eka ja dizAmAM sAgAra bhakta pratyAkhyAna karIne cAlI. thoDe dUra pahoMcI teTalAmAM tApase rANIne joI. tApase tene abhivAdita karIne pUchyuM - he mAtA ! Apa ahIM kyAMthI AvyA ? tyAre rANI bolI ke - huM ceTaka rAjAnI putrI chuM. cAvat hAthI vaDe ahIM lavAI chuM. te tApasa ceTakano svajana hato. teNe rANIne AzvAsita karatA kahyuM - Darazo nahIM. tyAre teNIne vananA phaLo ApyA. eka dizAthI aTavImAMthI bahAra kADhI. pachI kahyuM - A kheDAyela bhUmi che, ame tenI upara na cAlIe, A daMtapurano deza che. ahIM daMtayaka rAjA che. (tame padhAro) rANI te aTavIthI nIkaLIne daMtapura nagaramAM koI sAdhvInI pAse jaI pravajyA lIdhI. teNIe badhI vAta karI paNa garbhanI vAta na karI. pachI jyAre jANyuM tyAre mahattarikA pAse jaIne A vRttAMta kahyo. bALakane janma Apyo. pachI nAmanI mudrA ane balaratna sahita teno zmazAnamAM tyAga karyo. pachI zmazAnanA cAMDAle tene grahaNa karIne, potAnI patnIne Apyo. te bALakanuM "avakIrNaka' evuM nAma rAkhyuM, te padmAvatI AryAe cAMDAlaNI sAthe maitrI bAMdhI. te sAdhvIne anya saMyatIoe pUchyuM - tamAro garbha kyAM ? padmAvatI AryAe kahyuM ke - garbha marelo janmavAthI, meM tene pheMkI dIdho. te bALaka tyAM moTo thavA lAgyo. tyAre bIjA bALako sAthe rame che. te bALaka tyAM bIjA bALakone kahe che ke - huM tamAro rAjA chuM. tamAre mane kara ApavAno. temane kaheto ke mane tame khaMjavALo. tyArathI te "avakIrNaka'' bALakanuM nAma "kaMDU" karI dIdhuM. te bALaka tenI mAtA sAdhvI pratye anurAgavALo hato. te sAdhvI paNa tene lADavA ApatA, je bhikSAmAMthI prApta thayA hoya. karakaMDU moTo thayo, zmazAnanI rakSA kare che. tyAM be sAdhuo te zmazAnamAM koIka kAraNathI AvI gayA. teTalAmAM koI vAMsanI jALImAM vAMsano daMDo joyo. te be sAdhumAM eka daMDanA lakSaNa jANato hato. te bolyo ke - je A daMDane grahaNa karaze, te rAjA thaze. paNa pratIkSA karavI paDaze. kemake hajI cAra AMgaLa vadhaze, tyAre te yogyalakSaNa thaze. te vAta mAtaMgaputrae sAMbhaLI ane eka brAhmaNe paNa sAMbhaLI. tyAra pachI te brAhmaNa alpa sAgArike tene cAra AMgaLa khodIne chedho. te pelA bALaka (karaThaMDu) e joyuM. teNe brAhmaNa pAsethI daMDane chInavI lIdho. te brAhmaNe daMDa ApI devA kahyuM. bALaka
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara bolyo - mArA zmazAnamAM thayo che, mATe huM ApIza nahIM. brAhmaNa bolyo - te bIjo daMDa laI le. paNa bALake tenI vAta na mAnI. te vivAda kAraNika(nyAya karanAra) sudhI pahoMcyo tyAre te bALakane pUchyuM- tuM Ane daMDa kema Apato nathI? te bolyo - huM A daMDanA prabhAvathI rAjA thaIza. tyAre kAraNake hasIne kahyuM - jyAre tuM sajA thA tyAre tuM Ane eka gAma Apaje. bALake te kabula rAkhyuM. te brAhmaNe bIjA brAhmaNone potAnA pakSamAM karyA - Ane mArI nAMkhIne daMDa pAcho harI laIe. tyAre tenA pitAe te sAMbhaLyuM. te badhAM bhAgyA, cAvatuM kAMcanapura pahoMcyA. tyAM rAjA aputra mRtyu pAmelo. azvane adhivAsita karyo. te bahAra sutelA bALaka pAse Avyo. tene pradakSiNA karIne rahyo. teTalAmAM nagarajanoe te lakSANayukta bALakane joyo. jaya-jaya zabda karyo. naMdI vAstri vagADyuM. te karakaM paNa bagAsu khAto ubho thayo. vizvasta thaI ghoDA upara beTho. tene cAMDALa jANIne brAhmaNo tene pravezavA detA nathI. tyAre teNe daMDana grahaNa karyo, te daMDa saLagavA lAgyo. badhAM DarIne ubhA rahI gayA. tyAre teNe harikezA brAhmaNA karyA. te bALakanuM gharanuM nAma avakIrNa hatuM pachI tenuM bALakoe karela nAma 'karakuMDa" e pramANe sthApita thayuM. tyAre pelo brAhmaNa Avyo, teNe kahyuM - mane gAma Apa. tyAre karakaMDU rAjAe kahyuM ke - tane je gAma ruce te laI le. mAruM ghara caMpAnagarImAM che. tyAM eka gAma Apa. tyAre karakaMDUe caMpAnagarIe dadhivAhana sajAne lekha lakhyo, mane eka gAma Apo, huM tamane je gamatuM hoya te gAma ke nagara tamane ApIza. te ropAyamAna thayo. he duSTa mAtaMga! tuM mane oLakhato nathI, ke mArI upara Avo lekha mokSe che. dUte pAchA AvIne karakaMDUne te vAta karI. karakaM krodhita thayo. teNe caMpAnagarIne rUMdhI. yuddha cAlu thayuM. A vAta sAdhvIe jANI, lokono saMhAra na thAya, te mATe karakaMDUnI pAse jaIne rahasyasphoTa karyo ke A dalivAhana tArA pitA che. tyAre karakaMDUe tenA mAtApitAne pUchyuM. teoe sadabhAva kahyo. abhimAnathI te tyAMthI pAcho na pharyo. tyAre padmAvatI sAdhvI caMpAe gayA. dAsa-dAsIo teNInA page paDIne raDavA lAgyA. rAjA paNa te sAMbhaLIne Avyo. vaMdana karIne Asana ApIne, teNIne garbha vize pUchayuM. sAdhvI bolyA ke - Aje tamArA nagarane rodhIne rahelo che, te tamAro putra che. baMne maLyA. baMne rAjyo tene ApIne dadhivAsne dIkSA lIdhI. tyArapachI karkaMDUmahAzAsanavALo thayo. te gokulapriya hato. tene aneka gokula thayA. teTalAmAM zaradaRtu AvI. eka vAraDoghaNo puSTa ane zveta hato, tene rAjAjue che. tyAre te govALone kahe che ke- A vAcharaDAnI mAtAne dohatA nahIM, te jyAre moTo thAya tyAre tene bIjI gAyonA dudha pIvaDAvAjo. te govALoe paNa te vAta svIkArI. te ghaNAM uMcA zIMgaDAvALo evo samartha baLada thayo. rAjA tene joIne khuza thayo.. pharI dhaNAM kALe sajA tyAM Avyo. mahAkAya jIrNa vRSabha joyo. nAnI bheMso paNa tene parezAna karatI hatI. rAjAe govALone pUchyuM ke - te baLada kyAM che ?
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhya. 9 bhUmikA 45 teoe A jIrNa vRSabha batAvyo. tene joIne sajAne viSAda prApta thayo. te anityatAnI vicAraNA karato bodha pAmyo. A pramANe pratyeka buddha - 1 - "karI ne jaNAvyo. (2) durmukha - A tarapha pAMcAla janapadamAM kaMpIlapura nagara hatuM. tyAM durmukha nAme rAja hato. teNe iMdradhvajane joyo. loko tenI pUjA karatA hatA. aneka hajAra patAkAo vaDe te maMDita hato, khUba ramya lAgato hato. rAjA pAcho phare che, tyAre jue che - e indradhvaja vilupta che. nIce paDelo che, te paNa maLa ane mUtranI madhyamAM. A joIne durmukha rAjAne paNa vairAgya utpanna thayo (AvI anityatA jagatamAM che, te paNa bodha pAmI dhvajita thayo. e pratyekabuddha - 2 - "muMba" ne vRttikAre saMkSepamAM kahela che. (3) namiAjarSi - A tarapha videha janapadamAM mithilA nagarImAM nami rAjA hato. tene zarIramAM dAha upaDyo. saNIo caMdanano lepa kare che. te vakhate teNInA valayo avAja kare che. rAjA bolyo " mane A kaMkaNano AvAja kAnamAM bhaTakAya che. saNIe eka eka karIne badhAM kaMkaNo kADhI nAMkhyA, mAtra eka ja kaMkaNa rahevA dIdhuM. teNIne rAjAe pUchyuM- have te valayono khakhaDATa kema saMbhaLAto nathI? teNI bolI - kaMkaNo kADhI nAMkhyA. rAjA te duHkhathI Ahata thaIne paralokAbhimukha thaIne ciMtave che - ghaNAmAM doSa che, ekamAM doSa nathI. jo A rogamAMthI mukta thaIza, to pravajyA svIkArIza. tyAre kArataka pUrNimA vartatI hatI, e pramANe vicAratA te suI gayo. vahelI paroDhe eka svapra joyuM - zveta nAgarAja merunI upara potAne ArUDha kare che, pachI naMdIghoSanA nAdathI vibodhita thayo - jAmyo harSita ane saMtuSTa thaIne vicAre che - aho !pradhAna sva. meM joyuM. pharI vicAre che ke Avo guNajAtIya parvata pUrve joyela che, ema vicAratA tene jAti smaraNa jJAna thayuM. pUrve manuSyabhavamAM zrAmANya pALIne te puSpottara vimAnamAM utpanna thayela hato. tyAM devatvamAM meru parvata upara jinamahimAdi mATe Avela. e pramANe pUrvabhava joyo, te bodha pAmyo dIkSA lIdhI. e pramANe pratyeSuddha - 3 - namirAjarSi kahyA. (4) nakhkhatI rAjA - A tarapha gAMdhAra janapadamAM parapura nAme nagara hatuM. tyAM nagnatI nAme rAjA hato. te koI divase anuyAtrAe nIkaLyo. teNe puSita thayela evI AzramaMjarI joI. teNe temAMthI eka maMjarI toDI. e pramANe AkhA lazkare eka-eka maMjarI toDI. chelle tyAM mAtra jhADanuM ThaMDu rahyuM. pAcho pharatA sajAe pUchyuM ke - te AmravRkSa kyAM gayuM? amAtyae kahyuM ke- A ja te vRkSa che. rAjAe pUchyuM- to lAkaDAnuM chuM kema thaI gayuM? amAtya bolyo- tame eka maMjarI lIdhI, pAchaLa badhAMe tema karyuM. rAjA vicAre che - AvI A sajayanI lakSmI che. jyAM sudhI haddhi che, tyAM sudhI zobhe che. vairAgya vAsita thaI rAjA bodha pAmyo, te paNa pravajita thayo. A pramANe pratyekabuddha - 4 nAgati kaho.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ & 6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda cAre pratyekabaddha vicaratA kSitipratiSThita nagare pahoMcyA. tyAM devakulane cAra dvAro hatA. pUrvathI karakuMDra pravezyA, dakSiNathI dumukha, kema sAdhunI parAMvamukha rahevuM ema vicArI te vyaMtaranA dakSiNa paDakhe mukha karIne rahyA. nami pazcimathI AvyA, gAMdhAra uttarathI pravezyA. temAM karakaMDU pAse bAlyapaNAthI kaMDU hatI, te kaMDU laIne baMne kAna khaMjavALa che. pachI teNe kaMDU bhegI karIne gopavI dIdhI. te durmukhe joyuM. te bolyA- rAjya Adi badhuM choDyuM paNa eka kaMDUno tyAga karI zakatA nathI. cAvata karakaMDUe teno uttara na Apyo. nami A vacana bolyA ke - tamArA paitRka rAjyamAM ghaNAM nokara hatA. te nokara banIne bIjAnuM kema dhyAna rAkhe che? tyAre gAMdhAre kahyuM - badhAMno tyAga karyo - to bIjAnI gartA kema choDatA nathI? karaThaMDu tyAre bolyA - roSa na karavo, hitakArI bhASA bolavI ityAdi. A saMpradAya kaho. te ukta badhI gAthAno bhAvArtha hato. akSarArtha to spaSTa ja che. chatAM kaMIka kahe che - mithilA nAme nagarI hatI. tenA svAmI te mithilApati nami nAmanA rAjAne cha mAsathI dATavara nAme AtaMka thayelo. vaidho pAse te nivAravA ghaNo praSArtha karyo. vaidyoe kahI dIdhuM ke AnI cikitsA thaI zakaze nahIM. kArataka pUrNimAe A joyuM. nAgarAjA acalarAjAe meru parvatane naMdi ghoSa karyo. tenAthI te nami rAjA banI gayo. A mithilApati nami ema kahevAthI, tIrthakara evA nami na samajI le, te mATe videhamAM be nami thayA tema kahela che. badhAMne eka samaye puSpottara vimAnathI cyavana thayuM. jyA thaI, eka epha hetune AzrIne bodha pAmyA tethI pratyekabuddha thayA. kevaLajJAna paNa cAre pAmyA ane siddhigatimAM gayA. (vRttikAre AgaLa paNa keTalAMka zabda vizeSanA artho ApelA che paNa temAMnuM ghaNuM badhuM kathana bhAvArtharUpe kathAmAM kahevAI gayela hovAthI ame te badhAMnI ahIM punarukti anAvazyaka samajIne choDI dIdhela che.) A pramANe nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUjhAlAyaka niSpanna nikSepAno avasara che te sUtra hoya tyAre ja thAya che, tethI sUgAnugamamAM sUtra kahevuM joIe. te A pramANe che. * sUtra - 229 - devalokathI vadhIne namino jIva manuSyalokamAM janmyo. teno moha upazAMta thatA, tene pUrva janmanuM maraNa thayuM. * vivecana - ra9 - devalokathI cyavIne mAnuSa saMbaMdhI lokamAM utpanna thayo. pachI darzanamohanIcano anudaya jene prApta thayo che tevo te upazAMta mohanIya vicAre che. tene pUrvanI devalokathI utpatti thayAnI vAta tadgata sarvaceSTA te jAti'nuM smaraNa thayuM. pachI zuM? te kahe che
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9230 4che. * sUtra - 230 - bhagavAna nami pUrvajanmanuM smaraNa karIne anutara dharmamAM svayaM saMbuddha thayA. rAjyano bhAra putrane soMpIne abhiniSkramaNa karyuM. * vivecana 23 - jAtinuM smaraNa karIne, bhaga zabda joke dhairyAdi aneka arthomAM varte che, - - to paNa ahIM prastAvathI buddhivacana ja levA. tethI bhaga - buddhi, jene che te bhagavAna. svayaM jAte ja saMbuddha - sabhya tattvane jANela, te sahasaMbuddha, bIjA vaDe pratibodhita nahIM athavA sahasA - jAti sthApana karIne abhiniSkramaNa karyuM - dharmAbhimukhya thaI gRhastha paryAyathI nIkaLyA. arthAt pravajyA lIdhI. koNa? "nami' nAme pRthvIpati rAjA. jo ema che, to kyAM rahyAM ? kevA bhogo bhogavIne saMbaddha thayA? kaI rIte abhiniSkramaNa karyuM? * sUtra - 231 - nAmi rAja zreSTha saMta pusmAM rahIne, devaloka saMdeza bhogo bhogavIne eka divasa bodha pAmI, temaNe bhogono parityAga kaco. * vivecana - 131 - te anaMtara udiSTa devalokanA bhoga samAna bhogo, pradhAna evA aMtaHpuramAM rahIne kemake vasaMtapura ja rAgano hetu thAya, temAM rahelane tenA bhogano parityAga kahIne jIvanA vIyallAsano atireka kahyo. temAM paNa kadAcita "vara' zabdAdi hoya - na hoya to paNa subaMdhu mAphaka koIka nimittane kAraNe bhogo na bhogave, tethI kahyuM - pradhAna manojJa zabdAdi bhogavIne nami nAmanA rAjAe tatvane jANIne A bhogono tyAga karyo. ahIM pharI "bhoga'nuM grahaNa ati vismaraNazIlane paNa anugrAhya ja che, te jaNAvavAne mATe kahela che. zuM mAtra bhogone tyajIne dIkSA levA nIkaLyA ke pachI bIjuM paNa kaMI hatuM? * sUtra - 23ra - bhagavaMta nami pura ane janapada sahita potAnI rAjadhAnI mithilA, senA, aMtaHpura ane badhAM parijanone choDIne abhiniSkramaNa karyuM ane ekAMtavAsI thaI gayA. * vivecana - 232 - mithilA nAmanI nagarI, anya nagaro ane janapada sahita hatI. tethI mAtra potAnI nagarI nahIM, hAthI-ghoDAdi sainya, aMta:pura, parijana varga, te badhuM ja, tathAvidha koI ja pratibaMdha nahIM, A badhAMne choDIne dIkSA lIdhI. eka - advitIya, jemAM kamano aMta che, tethI ekAMta eTale mokSa, temAM AzritavAnanI jema adhiSThita thayA. athavA ekAMta eTale dravyathI - vijana udhanAdi, bhAvathI - "koI mAruM nathI ane huM koIno nathI." ityAdi bhAvanAthI huM ekalo ja chuM, tevo nizcaya te ekAMta,
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda tene adhiSThita. bhagavAna - dhairyavAna, zrutavAna. teNe zuM zuM choDIne dIkSA lIdhA te kahIzuM ? * sUtra - 233 - je samaye nami rAjarSi abhiniSkramaNa karIne padjita thaI rahyA hatA, te samaye mithilAmAM ghaNo kolAhala thayo. * vivecana - 233 - kolAhala - vilApa ane AjaMdana karanArano kalakala, te thayo - jemAM te kolAhalaka bhUta, athavA bhUta zabda upamAryuM che tethI kolAhala - rUpatAne pAmyA, kemake - hA pitA !mAtA ! ityAdi kalakalagI Akulita thaIne, mithilAmAM thayo. sarve gRha, ArAma AdimAM thayo. kyAre ? dIkSA letA hatA te kALe. rAjarSi - rAjA, te rAjyavasthAne AzrIne, RSi - te kALanI apekSAe che athavA rAjyAvasthAmAM paNa haSi - krodhAdi cha varganA jayathI baSi jevA. - - * nami nAmanA rAjA gherathI athavA kapAya AdithI nIkaLyA tyAre zuM thayuM te kahe che - * sUtra * 234 - uttama pravajyA sthAnane mATe prastuta tharcelA nami rAjarSine brAhmaNa rUpe AvelA devendrae A vacana kahA - * vivecana - 23 - jammudhata rAjarSi, pravajyA sthAne ja rahe che - sakhyam darzanAdi guNo temAM che. te pravajyA sthAna. tethI uttama evA pravajyA sthAnanA viSayamAM udhamavaMta namine brAhANa vezathI AvelA iMdra - tyAre ja te mahAtmAnuM pravajyAne grahaNa karavAnuM mana jANI tenA AzayanI parIkSA karavAnI icchAthI svayaM iMdra Avyo. tyAre te A kahevAnAra vacano - vAkayo bolyA. zuM bolyA ? te kahe che - * sUtra - 235 - he sarSa : Aje mithilA nagarImAM, prAsAdomAM, ghamAM kolAhalapUrNa dArUNa zabda saMbhaLAI rahyA che ? * vivecana - 235 - kim - pariprazna arthamAM che, na - vitarkamAM, bhI - AmaMtraNamAM. AjanA divase nagarI ghaNAM kalakalarUpa vyAkuLa - kolAhala saMkula dhvani saMbhaLAI rahyo che. te kadAca baMdichaMdono udarita paNa hoya, tenA nirAkaraNa mATe kahe che. lokonA manane vidAre che te dAruNa vilApa ane AkraMdana Adi, teo kyAM rahelA che ? sAtabhUmi Adi prAsAdomAM sAmAnya gharomAM athavA prAsAda -- deva ane narendrono, gRha - te sivAyanA lokonuM raheThANa. ca zabdathI trika, catuSa, cataradimAM paNa jANavo. * sUtra - 236 devendranI A vAta sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerita nami
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94236 4 9 rAjarSie devendrane A prakAre kahyuM - * vivecana - 236 - anaMtarokta arthane jaNAvato dhvani sAMbhaLIne, heluM - vikSita arthamAM jAya che te, te pAMca avayava vAkyarUpa che. kAraNa - anyathA anupapatti mAtra, tenA vaDe prerita te hetu ane kAraNathI prerita, kolAhalasaMkula dAruNa zabdo saMbhaLAya che, AnA vaDe ubhayathI A pramANe sUcita che, tethI kahe che - ApanI A abhiniSkramaNa pratijJA anucita che, kemake AjaMdanAdi dAruNa zabdanA hetupaNAthI hetu, jIvahiMsAvata daSTAMta che. je AkraMdanAdi dAruNa zabdano hetu che, te - te dhamarthIne anucita che. jema jIva hiMsA, tema A ApanuM abhiniSkramaNa - e upanaya che. - - - - ityAdi - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - preraNA pachI nami rAjarSi zakane have kahevAze te pramANe kahyuM. A sUtrArtha che. temaNe zuM kahyuM? te kahe che - * sUtra - 237 - mithilAmAM eka caityavRkSa hatuM. je zItaLa chAyAvALu manorama, patrapuSpa ane phaLothI yukata, ne mATe soji upakAraka hatuM. * vivecana - 237 - mithilAmAM patra-puSya AdizI upacita caitya - udhAna hatuM te caitya- udhAnamAM vRkSa vaDe zItala chAyA jenI che, tevI zIta chAyAmAM citta dhRtine pAme evA manorama nAmaka ane patra * puSpa - phaLathI yukta ane pakSIothI bhareluM, ghaNAM guNavALuM, sadAkALane mATe pracura upakArakArI evuM caityavRkSa hatuM. temAM zuM ? * sUtra - 238 - pracaMDa AMdhIthI te manorama vRkSanA paDI javAthI duHkhita, azaraNa ane 7 evA te pakSI chaMdana karI rahyA hatA. * vivecana - 238 * vAyu vaDe ahIM-tahIM pheMkAtA, tyAM vAyuzakrae karelo evo saMpradAyache, citi - iSTakAdino saMgraha, te ja caitya, temAM adhobaddha pIThikAnI upara mananA abhirati hetuthI uMcI karAyela patAkAo hatI. du:fkhata - jemane duHkha thayeluM che te, azaraNa - bANa rahita, tethI ja pIDita, A pratyakSa AkaMda zada kare che. kho - pakSIo. ahIM A mithilAmAM A dAruNa zabdo kema saMbhaLAya che ? e pramANe svajanonuM AkraMdana kahyuM, te pakSInuM kaMdana prAyaH samajavuM ane AtmAne vRkSa samAna jANavo. tattvathI niyatakALa ja sAthe rahIne ane uttarakALe sva-svagati gAmIpaNAthI vRkSane Azare rahelA pakSInI upamA dvArA svajanone batAvyA. * * x x- A ja svajano vAyu vaDe paDI gayelA vRkSathI chuTA paDI gayelA pakSInI mAphaka pota-potAnA prayojananI hAni thayAnI AzaMkA karatA kaMdana kare che. potAnuM prayojana sIdAvAthI svajana ane
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda parijana hAhAkAra karatAM rahe che. ityAdi - x* x- jANavuM. e pramANe AjhaMdAdi dAruNa zabdonuM kAraNa nami rAjarSinuM abhiniSkramaNa che, te hetu asiddha che. teo temanA prayojana ane hetupaNAthI AkaMdana karI rahyA che. e pramANe tame kahelA hetu ane kAraNa asiddha ja che, ema kahevA mAMge che. * pachI - * sUtra - 239 - nami rAjarSinA A prArthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNathI prerita 4%e nami rAjarSine A prakAre kahyuM - * vivecana - ra39 - A arthane sAMbhaLIne hetu ane kAraNa - je pUrva sUtramAM kahyA che, tenAthI prerita - "Ape batAvela hetu ane kAraNa asiddha che', e anupapattithI prerita evA devendrae nami rAjarSine A pramANe kahyuM, zuM kahyuM? * sUtra - 240 - A ani che, A vAyuM che, tenAthI A tamAruM rAjabhavana baLI rahela che. bhagavAna ! Apa ApanA aMtaHpura tarapha kema nathI jotAM ? * viveyana - ra40 - A pratyakSa dekhAto agni ane pavana che, te pratyakSa bhasmasAta kare che, prakramathI vAyu vaDe prerita agninI mAphaka (kone ?) ApanA bhavanane. tathA he bhagavana ! aMtaHpuranI sAme kema jotA nathI? ahIM je-je potAnuM che, tenuM rakSaNa karavuM joIe, jema - jJAnAdi. A ApanuM ja aMtApura che. ityAdi hetu-kAraNanI bhAvanA pUrvavata. * sUtra - 241, 242 - devendranA A arthane sAMbhaLIne - 1 - 1 - rAjarSie Ama kahyuM - jenI pAse potAnuM kahevAya tevuM kaMI nathI, evA ame sukhe rahIe chIe. sukhe jIvIe chIe. mithilAnA baLavAmAM mAruM kaMI ja baLatuM nathI. * vivecana - ra41, 242 * (241nuM vivecana pUrvanA sUtra - 36 vata jANavuM) je rIte sukha upaje, e pramANe ame rahIe chIe. prANa dhAraNa karIe chIe. amArI koI vastujAta vidhamAna nathI. kemake - huM ekalo chuM, mAruM koI nathI. jema jIva eklo janme che, mare che paNa ekalo ja. tethI A aMtApura Adi koI mArA nathI. ema hovAthI A nagarInA baLavAthI mAruM kaMI paNa baLatuM nathI, mithilAnuM grahaNa mAtra aMtaHpurAdi ja nathI, mArA saMbaMdhI bIjA paNa koI svajanAdi paNa nahIM, kemake prANIo potapotAnA karmonA phaLa ja bhogave che, te-te pramANe bhramaNa kare che, tethI ahIM koNa konuM potAnuM ke pArakuM che? te jaNAve che. tethI AnA vaDe pUvakta hetunuM asiddhatva karyuM. tAthI jJAnAdi sivAyanuM badhuM ja asvakIyapaNAthI che, ityAdi carcA pUrvavat A ja vAta kahe che -
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 1 9ra43, 244 * sUtra - 243, ra44 - putra, patnI ane gRhavyApArathI mukta bhikSane mATe koI vastu tene paNa nathI hotI ke apriya hotI nathI... "badhI bAjuthI huM ekalo ja chuM" je prakAre ekAMtadraSTA gRhatyAgI munine badhAM prakArathI sukha ja sukha che. * vivecana - 243, 244 - cA - pariharela che putra ane patnI jeNe te tathA tene, tethI ja kRSi, pazupAlanAdi kriyAne pariharela uktarUpa bhikSune priya- iSTa kaMIpaNa nathI ane priya - aniSTa paNa kaMI nathI. kemake priya ke apriya vibhAganA astitvamAM ja putra, patnI Adino tyAga na ja karelo jANavo. te baMne ja atipratibaMdha viSayapaNe che. AnA vaDe "kAMI nathI" e vAtanuM samarthana karela che, te svakIyatva ja putrAdinA atyArathI Asakti thAya, tethI teno niSedha karyo. evuM hoya to sukhethI vasavuM ke jIvavuM kaI rIte thAya ? te kahe che - manine ghaNuM kalyANa ke sukha bAhya -- atyaMtara baMne rIte aNagA5NAmAM che athavA svajana ane parijanathI vipamukta ane "huM ekalo chuM" evI ekatva bhAvanArUpa paryAlocana karato (sAdhu kalyANa ke sukhane pAme). * sUtra - 245, 246 - A arthane sAMbhaLIne - * - *- devendrae nAmi rAjarSane kahyuM - he kSatriya ! pahelAM tuM nagaranA pAkAra, gaupura, aTTalikA, duganI bAI, sItAnI banAvIne jAo (banAvIne pachI dIkSA lo). * vivecana * 246 - prakarSathI maryAdA vaDe kare che tene te prakAra - dhULa ane iMTo AdithI viracita karIne, gopura - gAya vaDe pUrAya che te, pratolI hAro, gopuranA grahANathI AgaLIyo, bAraNA Adi paNa levA. aTTAlaka - prAkAra koSThakanI upara rahelA Ayodhana sthAno. khAI para sainyane pADavA mATe uparathI DhAMkela khADo. zIgadga - so ne haNe tevuM yaMtra vizeSarUpa. e pramANe badhu ja nirAkula karIne jA. kSatathI rakSaNa ApavA mATe kSatriya, te saMbodhana che. hetupalakSaNa A che - je kSatriya che, te nagara rakSA mATe pravRtta hoya. * sUtra - 247 thI 250 - A arthana sAMbhaLIne - 1- 1 * nami rAjarSie devendrane Ama kahyuM - zraddhAne nara, tapa ane saMcamane argalA, kSamAne mana - vacana - kAyAnI bigatithI surakSita karI, e pramANe Ajeya majabuta prakAra banAvIne... varAmane dhanuSa, karasamitine tenI jIvA, jUtine tenI mULa banAvIne, satyathI tene bAMdhIne.... tArI bANothI yukta dhanuSathI kamarapI phAyane bhedIne aMtarmuddhano vitA muni saMsArathI mukta thAya che. * vivecana - 247 thI 250 * zraddhA - tatparuci rUpA saMpUrNa guNa AdhArapaNAthI, nagarI karIne - hRdayamAM
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda avadhArIne. AnA vaDe prazama saMvega Adi gopura karIne tema upalakSaNathI kahyuM. AgaLIyo, bAsaNA, kaI rIte ? te kahe che. tapa - anAzanAdi bAhya, tenAthI pradhAna. saMvara - Azrava nirodha lakSaNa tapa saMvara tene. mithyAtva Adi duSTranivAskapaNAthI argalA - paridha, tenAthI pradhAna bAraNA paNa argalA kahevAya. prAkAra - kyA? te kahe che - kSamA nipuNa - zanuM rakSaNa prati zraddhA virodhI anaMtAnubaMdhI kopane uparodhIpaNAthI prAkAra kare. upalakSaNathI mAnAdi nirodhI mArdavAdine paNa levA aTTAlaka, udbhUlaka, zatAbdI saMsthAnIya manosumi Adi traNa gumi vaDe gupta. A prakAranA vizeSaNa che. tethI ja duHkhathI abhibhUta thAya tethI duwgharSa. ahIM je "prAkArAdi karAvIne" kahela, tenuM prativacana kahela che. have pAkAra ane aTTAlakamAM avazya jANavuM. tenA hovAthI praharaNAdimAM vairIo saMbhave che. tethI kahe cheo- ghASa - kodaMDa, parAkrama - jIva vIrSollAsarUpa utsAha karIne, jIvA - pratyaMcA, i - iryAdi pAMce samitio. sadA - sarvakALa. vRti - dharmamAM abhirati rUpa, ketana - vRMgamaya dhanu madhyamAM kASThamaya muThThIrUpa. tene manaH satyAdi vaDe bAMdhe. pachI zuM? te kahe che : - vyaMtara cha bhede levA. te ja karma prati abhibhedIpaNe che. kAca - loDhAnuM bANa, tenAthI yuktapaNAthI anukrame dhanuSa vaDe bhedIne - karma vidArIne, jJAnAvaraNAdi kaMcuka vata karmakaMka, tene vidArIne. karmakaMyukanA grahaNathI AtmA ja vairI thAya che. karmanuM kaMyukatva temAM rahelamithyAtva Adi prakRti udayavatIM zraddhA nagarano rodha karIne AtmAnuM durnivAratva che. karmanA bhedamAM jitapaNAthI jeno saMgrAma cAlyo gayo che. te vigata saMgrAma che. jemAM zArIrika, mAnasika duHkho hoya che, te bha3 - saMsAra, tenAthI mUkAya che. A rIte je "prAkAra karAvIne" ityAdi kahyuM te siddha sAdhana che. A rIte zraddhA nagara rakSaNa kahIne tatvathI iMdranI avijJatA batAvI, ane abhimata prAkArAdi karaNamAM mukti na thAya tema kahyuM. * sUtra - 251, rapara - mAM ane sAMbhaLIne - * * * * * - devendramAM rAjarSane Ama kahyuM - saciya | pahelat tame prasAda, vardhamAnagRha ane caMdrazALA banAvIne pachI jaje (alajita tham). vivecana - 25 - jemAM manuSyonA nayana ane mana prasanna thAya che, te prAsAda. aneka prakAre vAstuvidhAmAM batAvyA mujaba banela te vaddhamAnagRha. vAlAgrapotikA te "valabhI'no vAyaka che, tethI valabhI karAvIne, bIjA mate AkAza ane taLAva madhye sthita kSullaka prAsAda * caMdrazALA, te krIDA sthAna rUpa karAvIne tyArapachI je. he kSatriya ! AnA vaDe je prekSAvAna che te chatAM sAmarthyamAM prAsAdAdi karAvIne - jema brahAdatta Adi, prekSAvAna sAmarthya hovAthI thavAya che, ityAdi hetu ane kAraNanA sUcanakArI che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9/251, 252 * sUtra - 253, 254 A arthane sAMbhaLIne * nami rAjarSie devendrane Ama kahyuM - * - * - je mArgamAM ghara banAve che, te potAne saMzayamAM nAMkhe che, tethI jyAM javAnI icchA hoya tyAM ja potAnuM sthAyI ghara banAvavuM joIe. * vivecana 54 - saMzaya - ahIM Ama thaze ke nahIM tevA ubhaya aMzanuM avalaMbana, pachI e pramANe saMzaya kare che ke - jo kadAca mAre javAnuM thaze to ? e pramANe je mArgamAM ghara banAve che, - x - 5Na huM saMzacita nathI ema kahevA mAMge che. samyagadarzanAdinA mukti prati avaMdhya hetupaNAthI meM nizcitapaNAthI meLavela che. jo saMzayI nathI to paNa zA mATe ahIM ja ghara karato nathI ? tethI kahe che - je vivakSita pradezamAM javAne icche che te icchita pradezamAM ja potAno Azraya - gRha te svAzrayane karavuM joIe, athavA zAzvata - nitya gRha ja karavuM joIe. arthAt mArganuM avasthAna prAyaH che, jyAM javAnI nizce icchA che, te muktipada che. tenA Azraya vidhAnamAM ja ame pravRta chIe. - - 4 - - tethI prekSAvAna ityAdi che, teNe siddhasAdhanapaNAthI ja rahevuM. - - sUtra - 255, 256 A arthane sAMbhaLIne - 4 - 4 - devendrae rAjarSine kahyuM - - he kSatriya 1 pahelAM tame luMTArA, prANaghAtaka DAku, graMthibhedako ane corothI nagaranI rakSA karIne pachI jo - dIkSA leze. 53 vivecana spada cotarathI luMTe che - corI kare che, prANInA romone hare che te lomAhAra. zuM kahevA mAMge che ? AtmavighAtanI AzaMkAthI bIjA prANone harIne pachI tenuM badhuM ja luMTI le. vRddho kahe che - lomahArA eTale prANahArako, graMthi - dravya saMbaMdhI, tene bhede che, arthAt kAtara ityAdi vaDe vidhAre che. te graMthibhedI. TAskara - sarvakALa corI karanArA - 4 - - AvA badhAM AmoSAdi upatApakArI hovAthI, nagaranuM kSema karIne, pachI he kSatriya ! jjo. AnA vaDe paNa je sadharmI rAjA che, te ahIM adharmakArIno nigraha kare, jemake - bharata Adi. sadharma rAjA vaDe hetu kAraNanI sUcanA karI che. sUtra - 257, 258 - A arthane sAMbhaLIne - - . nami rAjarSie devendrae Ama kahyuMA lokamAM manuSyo dvArA anekavAra mithyAdaMDano prayoga kare che. aparAdha na karanArA pakaDAya che ane aparAdhI chUTI jAya che. vivecana - 257, 258 anekavAra manuSyo vaDe mithyA, zuM kahevA mAMge che ? anaparAdhimAM ajJAna, ahaMkAra Adi hetu vaDe aparAdhinI mAphaka daMDavA te daMDa - dezatyAga, zarIra nigrahAdi prayojAya che. Ama kema ? akANi - AmoSAdi avidhAcI, A pratyakSa upalabhyamAna -
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 manuSyalokamAM nigaDAdi vaDe niyaMtrita karAya che. jyAre te karanArA chuTI jAya che AnA vaDe je pUrve kahyuM * "AmoSakAdinA upadravathI nagarane bacAvIne javuM" temAM teone jANavAnuM azakya paNe hovAthI kSemakaraNa paNa azakya jANavuM, je sadharmA Adi batAvyA, temAM aparijJAnathI anaparAdhIne paNa daMDa karavAthI sadharmanRpatitva paNa vicAravuM joIe, e pramANe asiddhatA hetu che. 54 sUtra - 259 - A arthane sAMbhaLIne * vivecana 59 - A svajana, aMtaHpura, nagara, prAsAda, nRpatidharma viSayamAM Amane Asakti che ke nahIM, e vimarza karIne have dveSano abhAva thayo che ke nahIM ? te jANavAnI icchAthI, tenI ja parIkSA karavAne zakrae Ama pUchyuM - - - sUtra - 260 he kSatriya ! je rAjA hAla tamane namatA nathI, pahelAM temane tamArA vazamAM karIne jo dIkSA leze. - - * - * - * devendrae nami rAjarSine Ama kahyuM . * vivecana - 260 je keTalAMka rAjAo tamArI maryAdAmAM rahelA nathI, tamane namatA nathI - 4 - x tethI he narAdhipa ! nRpati ! na namelA rAjAone sthApIne pachI jo, he kSatriya ! ahIM paNa je rAjA, te na namelA rAjAne namAve che. jema bhArata Adi, ityAdi hetu ane kAraNe arthathI AkSipta che. * sUtra - 261 thI 264 - A arthane sAMbhaLIne - * - *- nami rAjarSie devendrane Ama kahyuM je duya saMgrAmamAM daza lAkha yoddhAne jIte che, tenI apekSAe je eka potAne jIte che, teno vijaya ja parama vijaya che... bahAranA yuddhothI zuM ? svayaM potAnAthI yuddha karo. potAnAthI potAnAne jItIne ja sAryuM sukha prApta thAya che.... pAMca iMdriyo, krodha, mAna, mAyA, lobhAdi vAstavamAM duya che. eka potAne jItavAthI A badhAM jItAI jAya che. vivecana - 262 thI 264 je hajAro subhaTone duya yuddhamAM jItI le che, te jo ekane koI jIva vIryollAsathI jItI le, kone ? AtmAne. kevA ? durAcAra pravRtta. te teNe anaMtarokta hajArone jItIne prakRSTa jaya - bIjAno parAbhava karela che. AnA vaDe AtmAnuM ati duyatva kahyuM. tethI AtmA sAthe ja saMgrAma karo. - - paNa bIjA koI sAthe nahIM. tArA saMgrAmathI bAhya rAjA Adine AzrIne athavA bAhya yuddha karavA karatAM AtmAne jItIne ekAMtika AtyaMtika mukti sukharUpa pAme che athavA zubha - punyane pAme che. AtmAne ja jitavAthI sukhanI prApti kaI rIte thAya ? te kahe che - zrotra Adi
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94ra61, 264 5 5 pAMca indriyo, krodha - kopa, mAna - ahaMkAra, mAyA - nikRti, lobha - vRddhirU5, te durjaya - dubhibhava che. satata tevA tevA adhyavasAya sthAnAMtara e pramANe vyutpattithI AtmA eTale mana, saMpUrNa iMdriyAdi ane upalakSaNathI mithyAtva Adi, te badhuM AtmAne jItavAthI jitAyela ja che. manane jItavAthI iMdiyo jitAyelI ja che, pachI tenA jayane alagathI kema jaNAvyo? satya che. to paNa pratyeka durjayatva jaNAvavA mATe teno pRthaka upanyAsa che. * x x* je kAraNe AbhA ja durjaya che, tethI badhI ja iMdriya Adi AtmAnA jItatA jitAyela ja che. AnA vaDe iMdriya AdinA ja duHkha hetutvathI tenA jayathI sukha prApti samarthita thAya che. e pramANe phaLa upadarzana dvArathI jItavAnI icchA kalyANakArI che, ema kahyuM. tethI je rAjA Adine tattvathI jItavApaNuM darzAvIne siddha sAdhanapaNAthI prayojela che. sUtra - 265, 266 - A arthane sAMbhaLIne - 1 - 1 - devendrae naki rAjarSine kahyuM - he kSatriya ! tame vipula yajJa karAvIne, zramaNa ane bahANane bhojana karAvIne dAna daIne, bhogo bhogavIne ane svaya yajJa karIne jaje - dIkSA leje. * vivecana - 25, 266 - - anaMtara parIkSAthI ANe dveSane paNa pariharela che, tema nizcaya karIne, jina praNita dharma prati cairyanI parIkSA karavAnI icchAthI zakrae A pramANe kahyuM - vipula yajJa - yAgane cojIne, AgaMtuka zramaNa - nirgunhAdi, brAhmaNo - dvijone jamADIne, dvijAdine gAya, bhUmi, suvarNa AdinuM dAna karIne, manojJA zabdadine bhogavIne, svayaM yAgAdi karIne pachI he kSatriya ! . AnA vaDe je te prANIne prItikara che. te dharmane mATe, je hiMsAthI viramaNAdi che, tenA vaDe A yAgAdine hetu ane kAraNapaNe sUcavela che. * sUtra * 267, 268 - A Arthane sAMbhaLIne - 1 - 1 * nami rAjarSie devendrane Ama kahyuM - je manuSya dara mahine daza lAkha gAyonuM dAna karato hoya, tene paNa saMyama ja zreya che, bhale, pachI te koIne kaMIpaNa dAna na kare. * vivecana - 268 - pratimAsa daza lAkha gAyonuM dAna kare, Avo dAtA paNa jo kaMIka cAstrimohanIya kSayopazamathI saMyama - AzravAdi viramaNarUpa thAya tyAre te ja atizaya prazasya che. kevA prakAranAne paNa ? svaSya paNa vastu na Apato hoya athavA tenA karatA paNa uktarUpathI dAtAnA vivakSita avadhipaNAthI, jeo prANihiMsAthI samyapha aTake che ke saMyamavAnuM sAdhu prazasyatara che. athavA te dAvA karatAM paNa arthAt godAna dharmathI ukta rUpa saMyama zreya che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 * ahIM godAna e yAgAdinuM upalakSaNa che. ghaNAM lokoe Acarela che e pramANe saMyamanA prazasyatvane kahIne yogAdinuM sAvadhatva arthathI batAvela che. vaLI - x pazuvadhamAM kaI rIte asAvadhatA hoya ? tathA dAnAdi paNa azanAdi viSayaka dharmopakaraNa gocara che te dharmane mATe varNavela che. - x - 4 - bAkInA suvarNa, gobhUmi Adi prANInI hiMsAnA hetupaNAthI sAvadha ja che, bhogonuM sAvadhatva suprasiddha che. te pramANe prANiprIti karavApaNuM Adi asiddha hetu che. kemake je sAvadha che, te prANIprItikara nathI. jema hiMsAdi sAvadha ane yAgAdi che. * sUtra - 269, 270 - * - * - A arthane sAMbhaLIne devendrae nami rAjarSine Ama kahyuM he manujAdhipa ! tuM gRhasthAzramane choDIne je bIjA AzramanI icchA karo cho te ucita nathI. ahIM rahIne ja pauSadhavratamAM anurasta raho. . vivecana - 269, 230 - A pramANe jinadharmamAM svairyane avadhArIne pravrajyA prati A dRDha che ke nahIM tenI parIkSA karavA zakrae A pramANe kahyuM - atyaMta dunucara evA A Azrama che, sva-para prayojana abhivyAptithI kheda anubhave che, ema karIne gRhastha dharma, te ja alpa satvavALAthI duSkarapaNe che tema kahyuM. kemake gRhasthAzrama samAna dharma na hato, na thaze. tene zUra manuSyo pALe che. kAyaro pAkhaMDano Azraya le che. tene choDIne - tyAga karIne bIjA kRSi pazupAlana Adi azakta kAyara jana vaDe ati niMditanI icchA kare che. kone ? pravrajyA rUpa Azramane. tamArA jevAne A kAyara jevuM AyaraNa karavuM ucita nathI. to zuM ucita che ? te kahe che - A ja gRhAzramamAM rahevuM. pauSadha dharmanI puSTi kare te vrata vizeSa, temAM Asakta, te pauSadharata arthAt aNuvrata Adi vALA thAo. Anu upAdAna pauSadha dinomAM avazya bhAvathI tapa-anuSThAna khyApaka che. - - - mATe hai rAjan ! ahIM gRhastha padathI hetune kahyAM, tethI je je ghora che, te - te dharmArthIe karavuM joIe, jemake - anazana Adi. mATe A gRhAzramane anusaravo joIe. sUtra - 21, 272 - A arthane sAMbhaLIne *--- nami rAjarSie devendrane kahyuM - je bALa sAdhaka mahine mahine tapa karI, pAraNe kuzAgra AhArane khAya che, te samyak dharmanI soLamI kalAne paNa pAmI zakato nathI. - * vivecana - 271, 272 - mahine - mahine eTale pratimAse, mahine ke pakhavADIye nahIM, je koI avivekI pAraNe tRNa mAtra khAya, arthAt jeTaluM kuzanA agra bhAge rahe teTaluM ja khAya paNa adhika nahIM athavA kuzAgrathI odanamAtra khAya eTalA sAdhakapaNAthI vyavahAra karanAro paNa eTale ke Avo kaSTa anuSThAyI paNa zobhana sarva sAvadhaviratirUpa paNAthI
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9/ra01, 272 5 soLame bhAge paNa na Ave, e pramANe tIrthakara Adi vaDe kahevAyelI che. tevA prakArano dharma jeno che te svAkhyAta dharma eTale ke cAritrathI soLamI kaLAe pUrvokta bAla tapasvI na Ave. ahIM evuM kahevA mAMge che ke ghora tapa Adi paNa svAkhyAta dharmanA ja ghamacI vaDe anuSThayapaNe che. bIjAne to te AtmavighAta rUpa ja thAya kemake te anyathA paNe che. je svAkhyAta dharmarUpa na hoya, teNe ghora evA te dhamAM anuSThAno na karavA, jemake AtmavadhAdi ane gRhAzrama, kemake tevA sAvadhavathI hiMsAhata thAya. * sUtra - 273, 274 * A arthana sAMbhaLIne - 4 - 1 - devejae naki rAjarSi kahyuM - he kSatriya ! tame cAMdI, sonA, maNi, motI, kAMsAnA pAna, vastra, vAhana ane kozanI vRddhi karIne paNa jaje - dIkSA leje. * vivecana - 23, 24 - catidharmamAM A deDha che, tevo nizcaya karIne A AsaktithI dUra che e pramANe tenA abhAvanI parIkSA karIne. pharI parIkSA karavA iMdra kahe che - sonuM, viziSTa vArSika athavA ghareluM sonuM ane bIjuM sonuM, caMdranIlAdi maNi, motI, kAMsAnA mAjana Adi, vastro, ratha azvAdi vAhana athavA vAhana sahita hiraNya Adi, bhAMDAgAra, carmalatAdi aneka vastunI vRddhi karIne samasta vastu viSayecchA paripUrti karIne jjo. Azaya A che ke - je AkAMkSA sahita che te dharmAnuSThAna yogya thato nathI. jema mammaNa vaNika. - x * sUtra - 275 thI 277 - A arthane sAMbhaLIne - 1 - 1* nami rAjarSie dejane Ama kahyuM - sonA ane cAMdInA kailAza samAna asaMkhya parvata hoya, to paNa lobhI manuSyanI tenAthI koI vRpti thatI nathI, kemake icchA AkAza samAna anaMta che. pRthvI, cokhA, java, sonuM ane pazu icchApUrtine mATe paNa nathI, e jANIne sAdhaka tapanuM AvaraNa kare. * vivecana - 26, 277 * sonuM ane rUpuM, tenI parvata pramANa sazi karAya. parvata pramANa kahevAthI laghu parvata pramANa ja thAya, tethI kahe che - te kailAza parvata tulya ja hoya, koI bIjA laghu parvata pramANa nahIM, te paNa asaMkhya hoya, be ke traNa nahIM, te paNa lobhI manuSyane teTalA sonA-rUpAthI paNa thoDo paNa paritoSa thato nathI. kemake tenA icchA-abhilASa AkAzalya anaMta che. - x x- zuM sonuM, rUpuM ja mAtra icchAnI paripUrti mATe paryApta nathI? te AzaMkAthI kahe che - lohita zAli Adi, java, bAkInA badhAM dhAnyo, tAMbu vagere dhAtu, gAya dhoDA Adi pazuo paNa icchApUrti mATe samartha nathI.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/ra A pramANe jANIne athavA te hetuthI paMDita puruSa bAra prakAranA tapane Ayare, tethI ja niHspRhatAthI icchApUrti saMbhave che. AnA vaDe saMtoSa ja nirAkAMkSAtAmAM hetu che, suvarNa AdinI vRddhi nahIM tethI "suvarNAdi vadhArIne' evuM ja anumAna ahIM karyuM temAM AkAMkSatva lakSaNa hetu asiddha che, saMtoSapaNAthI mane AkAMkSaNIya vastuno ja abhAva che, tema kahyuM - 5. " sUtra - 278, 29 * *-* A arthane sAMbhaLIne devendrae nati rAjarSine kahyuM - hai pArthiva ! Azcarya che ke tame pratyakSa prApta bhogone tyAgI rahyA cho ane prApta bhogonI icchA karo cho, tame vyartha saMkalpothI ThagAo cho. * vivecana - 278, 279 - avidhamAna viSayomAM A viSayavAMchA nivRtta che, e nizcaya thatAM, vidhamAnamAM tenI Asakti che ke nahIM te jANavA, iMdrae pUchyuM - Azvarya varte che, tame AvA prakAranA adbhUta bhogono tyAga karo cho. he pRthvIpati ! athavA he kSatriya ! Azcarya che ke maLelA bhogone paNa tame choDI do cho ane avidhamAna bhogonI abhilASA karo cho, te paNa Azcarya che, athavA tamAro ahIM adhika doSa che ke uttarottara aprApta bhoganA abhilASarUpa vikalpathI tame bAdhA pAmo cho. kemake AvA saMkalpo anaMta che. - ahIM Azcarya ane adbhUtanuM ekAryatvamAM upAdana che te atizaya jaNAvavA mATe che - atizaya adbhUta bhogone choDIne asat evA kAmone prArtho cho. anyathA tamArA jevA vivekIne AvuM kema saMbhave ? AnA vaDe kahe che ke - je sadvivekI che, te prApta viSayone aprAptanI kAMkSAmAM choDe nahIM, tema kahyuM. jema brahmadatta cakravartI Adi, A sUtrano hetu ane kAraNa sUcave che ke - sadvivekI thayuM. - x - x - - sUtra - 280, 201 - X A arthane sAMbhaLIne X devendrane nami rAjarSie kahyuM saMsAranA kAmabhogo zalya, viSa ane AzIviSe sarpa samAna che, je kAmabhogone icche che, paNa tenuM sevana na kare, te paNa durgatimAM jAya che, * vivecana 281 - dehamAM cale che te zalya - zarIramAM praviSTa zAvat, te zuM che ? kAmanA karAya te kAma - manojJa zabdAdi, zalyanI mAphaka kAma bhogo paNa sadA bAdhA utpanna karanArA che, tathA je vyApe te viSa - tAlapuTAdi, viSa samAna A kAma che. jyAre teno upabhoga karAya tyAre madhura ane ati suMdara jevA lAge che, pariNata thAya tyAre ati dAruNa A bhogo che tathA jenI dADhamAM viSa che, te AzIviSa, tenI samAna A kAmabhogo che jema ajJAnI vaDe avalokAtA ne maNithI vibhUSita ane phelAyelI pheNanI jema zobhana lAge che, paNa sparzAdi vaDe anubhavAya tyAre vinAzane mATe thAya che, evA A kAmabhogo che. - -
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94280, 281 5 9 kAmanI prArthanA karato ane icchAtA evA kAmanA abhAvathI te duSTa evI narakAdigatimAM jAya che. AnA vaDe mAtra zalyAdivaTu anubhavAtA evA A kAmo che, paNa prArthanA karAya to paNa doSakAra kahyA che. vaLI, sadviveka anaikAMtika hetu che, te ekAMta nathI ke prAptane aprAmArthe na ja pariharAya. prAtamAM paNa apAya hetu hoya to teno uchera karIne aprAptine mATe vivekI teno tyAga kare che. bAkI to mumukSane kadAcita paNa AvI AkAMkSA ja asaMbhava che. kAmanI prArthanA karanAro kema durgatimAM jAya ? te kahe che - * sUtra - 282 - kodhathI adhogati thAya, mAnAthI madhamAgati, mArAthI sugatimAM bhAdhA Ave che, lobhathI baMne tarapha bhaya rahe che. * vivecana - 282 - adho-naraka gatimAM jAya che - krodhathI. mAnAthI nIcagatimAM jAya. paravaMcanarUpa mAyAthI sugatino vinAza thAya che. lobha * gRddhithI baMne prakAranI - A loka ane paraloka baMnemAM bhaya - du:kha rahe che. - 8 - kAmamAM prArNamAnane avazya krodhAdino saMbhava rahe che. AvA prakAre te hovAthI, kaI rIte tenI prArthanAthI durgatigamana na saMbhave? te abhiprAya che athavA iMdrae kahyuM, te badhuM ja kaSAya anupAtI che, tenA vipAkanuM A varNana che. e pramANe ghaNAM upAyo vaDe te indra nami rAjarSine kSobha pamADavA asamartha thayo tyAre zuM kare che? * sutra - 283 thI 285 - devendrae brAhmaNanA rUpane choDIne, potAnuM mULa udvarUpane pragaTa karIne madhura vANIthI tuti karatAM, nami rAjarSine vaMdanA karIne kahyuM - aho ! Azcarsa che je - tame krodhane jItyo, mAnane parAjita kayo. mAyAne dUra karI ane lobhane vaza karyo che. tamArI saraLatA uttama che, mRdutA uttama che, tamArI kSamA ane nirlobhatA uttama che. * vivecana - 283 thI 285 - brAhmaNanA rUpa - vezane tyAga karIne, uttara vaikriya rUpa je iMdrano svabhAva tene vikuvane, anekArthatvathI praName che, abhimukhyatAthI stuti kare che- anaMtara kahevAnAra yutine sukhakArI vANI vaDe temane kahe che, aho ! vismayanI vANI che ke - tame atizayathI jitelA che (A kavAyAne) krodhane nirjIta karyA che - tamane na namatA sajAne vaza karavAnI preraNA karyA chatAM tame kSobhitana thayA. aho !mAna - ahaMkArano hetu tene paNa pasajita karyo che, je tame tamAruM bhavanAdi baLe che tema kakvA chatAM - mAsa jIvatA kema Ama ? evo ahaMkAra na karyo. aho ! tamo mAyAne paNa dUra dhakelI che je tame nagara rakSA hetu prAkArAdimAM nivRti hetu AmoSakanA uchedanAdimAM manane rokyuM nahIM. tathA aho ! tame lobhane vaza karyo che, jethI tamane hirAgyAdi vadhAravA
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdakara jAo, ema meM sahetuka kahevA chatAM tame AkAzatulya icchAno uttara ApIne mAsa te kathanano dhvaMsa karyo. kharekhara tamAruM bAjuva, mRdutva, kSamA, nilabhatA uttamottama che - X - X. A pramANe guNa varNananA hArathI sIvIne have phaLa upadarzananA hArathI savanA kare che - * sUtra - 286 - bhagavana ! Apa A lokamAM paNa uttama cho ane paralokamAM paNa uttama thazo. karma maLathI rahita thaI Apa lokamAM sarvottama sthAna siddhine kAma darazo. * vivecana - 286 * A janmamAM tame uttama guNothI yukta thazo, bhadaMta ! paralokamAM paNa uttama thazo. kaI rIte? caudarAjarUpa uparavartI lokottamanI apekSAe pradhAna athavA lokanA ke lokamAM atizaya pradhAna te lokottama, je sthAne rahyA pachI, bIje sthAne jatAM nathI tevuM sthAna, te zuM ? mukti raja- karmathI nirgata te nIrajA have upasaMhAra kahe che - * sUtra - 287 - 288 - e pramANe stuti karatAM iMdrae uttama zraddhAthI rAjarSinI pradakSiNA karatA, anekavAra vaMdanA karI. pachI nami munivaranA caka-ekraza lakSaNa sukta caraNanI vaMdanA karIne lalitata ane capaLa kuMDala ane mugaTane dhAraNa karanAro ja AkAza mArge cAlyo gayo. * vivecana - 287 - 288 - e pramANe abhikhavIne, rAjarSine namIne, pradhAna zraddhAbhaktithI pradakSiNA karato punaH punaH vaMde che. pachI je karyuM te kahe che - te zaka lakSaNavALA muninA caraNone vAMdIne AkAzamAM uMce devaloka abhimukha jatI evI utpatita gatithI ane lalitapaNAthI capaLa ane caMcaLa evA kuMDala, AbharaNa, mugaTa dhAraNa karelo gayo. A pramANe svayaM ijha vaDe abhivAtA muninA manamAM utkarSa Avyo ke nahIM ? te kahe che - * sUtra - 289 - nami rAjarSie AtmabhAvanAthI potAne vinIta karAI. sAkSAta devendra dvArA prerita karAyA chatAM ghara ane vaidehI tyAgIne zramayabhAvamAM susthira raho. vivecana - 289 - nami bhAvathI namita thayA. svatattva bhAvanAthI vizeSa praguNita thayA. - 4 - kevA nami ? pratyakSa AvIne indra vaDe prerita thavA chatAM, tyajIne vaidehI eTale videha nAmaka janapadanA adhipati, bIjo koI nahIM athavA videmAM te vaidehI - mithilA nagarIne choDIne zramaNabhAvamAM udhata thayAM. athavA nami saMyama prati namI gayA.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 94289 zakrathI sAkSAta prerita, nahIM ke bIjA pAse saMdezo mokalAyelA evA nami zramaNyamAM sthita thayA. temanI preraNA chatAM dharma prati viluma na thayA. zuM ATaluM ja ke bIjuM kaMI ? * sUtra - 90 * e pramANe karIne saMbuddha, paMDita ane vicakSaNa puruSa bhogothI nivRtta thAya che, jema ke nami rAjarSi thayA. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 290 - e pramANe jema namie nizcalatva karyuM, tema bIjAe paNa karavuM, upalakSaNathI karyuM che ane karaze, tenI jema ja nahIM kemake tenuM daSTAMta to nidarzana mATe che. kevA puruSo te kare che ? saMbuddha - mithyAtva thakI dUra jaIne jIvAjIvAdi tattvane jANelo, pati - sanizcita karela zAstrArthavALo. pravicakSaNa - abhyAsanA atizayathI kriyA prati prAviSyavALA. tevo thaIne zuM kare? vizeSathI tenA Asevana thakI aTake. konA ? bhogonA. konI jema ? nami rAjarSanI jema nizcala thaIne tenAthI nivRtta thAya. athavA A parama upadeza che e pramANe bhogothI nivRtta thaIne atyaMta nizcalapaNe nivarte. - x x muni dIparatnasAgare karela rAdhyayana - 9 - no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 OM adhyayana - 10 'drumapatraka" X---- X-X' --- navamuM adhyayana kahyuM, have dazamuM kahe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM dharmacaraNa prati niSkapatva kahyuM. te prAyaH anuzAsanathI ja thAya che. te upamA vinA spaSTa na thAya, e pramANe pahelAM upamA dvArathI 'anuzAsana' nAme A adhyayana che. e saMbaMdhe AvelA A adhyayanano - / - 4 - nAma niSpanna nikSepe 'drumapatraka' evuM dvipada nAma che. tethI druma ane patrano nikSepo kahe che - * niyukti - 280 thI 282 vivecana krama viSaya nikSepa nAmAdi cAra bhede che. dravyanikSepa be bhede che. temAM noAgamathI dravya nikSepa traNa bhede - jJazarIra, bhavya zarIra, tadyatirikta. A tavyatirikta druma paNa traNa bhede che - ekabhavika, badghAyuSka ane abhimukhanAma gotra. drumanA Ayu, nAma, gotrane vedato te bhAvadruma. A pramANe ja patra nA paNa nikSepa jANavA. have nAmano artha - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 * niyukti * 283 vivecana druma - vRkSa, patra - pAMdaDA, A vRkSanA parNonI upamAthI AyuSane kahe che. kayA guNothI upamita kare che ? svakALanA paripAkathI pAtita rUpe, upakramaNa - dIrghakALa bhAvinI sthitinI svalpakALatAnuM ApAdana - tethI X - mapatra adhyayana kahevAya che. je rIte AnuM samutthAna che, te rIte darzAvatI tevIza gAthAno samUha kahe che - * niyukti - 284 thI 306 - vivecana (vRttikArazrI ahIM noMdhe che ke -) Ano akSarArtha spaSTa ja che, chatAM kiMcit jaNAve che - magadhApura nagara eTale rAjagRha. tenA te kALanI apekSAthI magadhomAM pradhAnapurapaNAthI ane avidhamAna karapaNAthI kahyuM. nAyaka - sarva jagA svAmI athavA jJAta, udAra kSatriya, sarva jagatamAM jemanI vikhyAta che tevA, svabhAvathI ati nirmaLa evI zukla lezyAvALA, karmone nirAkRta karelA athavA karIne ityAdi - x - - - * - * - *- 4 * * * * * X - (ame vizeSa kathana choDI daIe chIe. kemake nimnokta kathAnA bhAvArthamAM teno samAveza thayelo ja che.) - - saMpradAyathI A niyuktinA bhAvArtharUpa kathAnaka kahe che, te A - te kALe te samaye pRSThacaMpA nAme nagarI hatI. tyAM zAla nAme rAjA ane mahAzAla nAme yuvarAja hato. te zAla ane mahAzAlanI bahena yazomatI nAme hatI. tenA patinuM nAma piThara hatuM. A yazomatI ane pITharane gAgali nAme putra hato. tyAM vardhamAna svAmI subhUmi bhAga udhAnamAM padhAryA. zAla rAjA nIkaLyo. dharma sAMbhaLIne bolyo - mahAzAlane rAjA tarIke sthApIza, (pachI dIkSAnI bhAvanA che). te gayo. tene pUchyA pahelAM mahAzAle kahyuM - huM paNa saMsAranA bhayathI udvigna thayelo chuM tame jema amAre
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 10 bhUmikA 6 3 ahIM meTApramANa cho, tema dIkSAmAM paNa thAo. pachI kAMpilapurathI gAgalIne bolAvIne paTTabaddha abhiSikta sajA banAvyo. gAgalInI mAtA je kaMpilapuramAM piTharane paraNAvelI, tene bolAvI baMne bhAIoe be zibikA karAvI. cAvatu baMnee dIkSA lIdhI. bahena yazomatI paNa zrAvikA thaI. baMne zramaNo agiyAra aMga bhaNyA. tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra bahAranA janapadamAM vicare che. te kALe te samaye rAjagRhanAme nagara hatuM. tyAM bhagavaMta padhAryA. tyAre bhagavaMta karI paNa nIkaLIne caMpA tarapha cAlyA. tyAre zAla ane mahAzAla munie pUchyuM - ame pRSThacaMpA javA nIkaLIe, kadAca koI tyAM bodha pAme athavA samyakatvano lAbha pAme. bhagavaMta jANatA hatA ke teo bodha pAmavAnA che, tyAra bhagavaMte gautama svAmI sAthe te baMnene mokalyA. gautama svAmI sAthe pRSThacaMpA padhAryA - gAgalI, pIThara ane yazomatI nIkaLyA, bhagavate dharma kahyo. teo dharma sAMbhaLIne saMvegavALA thayA. tyAre gAMgali bolyo ke - huM mAtA-pitAne pUchIne ane moTAputrane rAjyamAM sthApe. (pachI dIkSA lauM) tenA mAtA-pitAe paNa sAmethI ja kahyuM - jo tuM saMsAranA bhayathI udvega pAmyo che to ame baMne paNa udvigna thayA chIe. tyArapachI teNe putrane rAjyamAM sthApIne gAgalIe mAtA-pitA sAthe dIkSA lIdhI. gautama svAmI temane laIne caMpAnagarI javA nIkaLyA. te zAla ane mahAzAla baMnene mArgamAM jatAM - jatAM harSa thayo, je rIte amane saMsAramAMthI bahAra kADhyA, e pramANe temane baMnene zubha adhyavasAyathI kevaLajJAna utpanna thayuM. bIjAne paNa evI vicAraNA zarU thaI ke A pramANe A baMne bhAIoe ApaNane rAjya ApyuM. saMsArathI choDAvyA ityAdi vicAraNAthI zubha adhyavasAya thatAM traNene paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. e rIte zAla, mahAzAla Adi pAMce kevaLI thayA. e pramANe te utpanna jJAnavALA badhA caMpA pahoMcyA. bhagavaMtane pradakSiNA karIne, tIrthane namaskAra karIne kevalinI parSadA prati cAlyA. gautama svAmI paNa bhagavaMtane vAMdIne traNa vakhata pradakSiNA karIne, page paDIne, ubhA thaIne bolyA - kyAM jAo cho? pahelA ahIM tIrthakarane vaMdanA karo. tyAre bhagavaMta bolyA - he gautama!kevalInI AzAtanA na karo. tyAre gautama svAmIe khamAvyA, pachI saMvegane pAmyA. tyAre gautama svAmIne zaMkA thaI ke - huM kadAca mokSe jaIza nahIM, e pramANe gautama svAmI vicAre che. A tarapha devomAM saMlApa cAlato hato - je aSTApada caDIne racetyone vAMde, to tevA manuSya te ja bhAve siddhi pAme che. bhagavaMta tyAre tenA cittane ane tApasInA bodhapAmavA vize jANe che. gautama svAmI paNa sthira thaze ane tApasI paNa saMbodhita thaze, ema be kAryo thaze. gautama svAmI paNa bhagavaMtane pUche che ke - huM aSTApada jAuM? jA, aSTApada jaIne cetyonI vaMdanA kara.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUa ba-saTIka anuvAda tyAre gautama svAmI harSine ane saMtuSTa thaI, bhagavaMtane vAMdIne nIkaLyA. tyAM aSTapade paNa janavAda sAMbhaLIne traNa tApasI pa00 - 500 nA parivAra sahita pratyeka aSTApada caDIe e pramANe tyAM kaleza karI rahyA hatA. kauDinya tApaso hatA te ekAMtara upavAsa karatA ane pAraNe sacita mUla ane kaMdano AhAra karatA hatA. te aSTApadanI pahelI mekhalAe aTakI gayelA. bIjA data tApaso chaThThane pAraNe chaThTha karatA ane paDI gayelA pAMDu patronA AhAra karatA hatA, te bIjI mekhalAe aTakI paDelA. zevAla tApaso aThThamanA pAraNe aThThama karatA hatA. teo svaya malIna thayelI zevAlano AhAra karatA hatA. teo trIjI mekhalAe aTakI gayelA. e pramANe teo paNa kaleza pAmatA hatA. gautama svAmI udAra zarIrI hatA, agni ke vijaLI jevA camakatA sUryanA kiraNo sadeza tejavALA hatA. tApaso temane AvatA joine e pramANe bole che ke. A AvA sthULakAya zramaNa kaI rIte aSTApada caDaze? ApaNe je mahAtapasvI, zuka, bubhUkSita paNa caDI zakatA nathI. gautama svAmI jaMghAyAraNa labdhithI lUtAtaMtupuTakanI paNa nizrAe caDavA lAgyA. hajI to teo jue che ke A AvyA, teTalAmAM to gautama svAmI dekhAtA baMdha thaI gayA. tyAre te tApasI nimIta thayA. temanI prazaMsA karavA lAgyA ane rAha jotAM ubhA rahI gayA. jyAre pAchA Ave tyAre ApaNe temanA ziSyo banI jaIzuM evI pratIkSA karatA rahe che. gautama svAmI paNa caityone vAMdIne izAna dizA bhAgamAM pRthvI zilA paTTake beThA, azoka vRkSanI nIce zanivAsArthe AvyA. A tarapha zakrano lokapAla vaizramaNa, te paNa aSTApade caityavaMdanArthe Avyo. te caityone vAMdIne gautama svAmIne vade che. tyAre gautama svAmI dharma kahe che. bhagavad aNagAranA guNone kahevAne pravRtta thayA. ANagArA aMtAhArI, prAMtAhArI hoya e pramANe varNana kare che. vaizramaNa vicAre che ke, A bhagavana gautama svAmInA AvA guNone varNave che, jyAre temanA potAnA zarIranI sukumAratA jevI che, tevI to devone paNa na hoya. gautama svAmIe tenA manobhAva jANIne puMDarIka nAme adhyayananI prajJApanA karI. puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNI nagarImAM nalinIgubha udhAna che. tyAM mahApadma nAme rAjA hato. padmAvatI rANI hatI. temane be putro hatA- puMDarIka ane kaMDarIka. te baMne sukamAla yAvata pratirUpa hatA. puMDarIka yuvarAja thayo. te kALe te samaye sthavira bhagavaMto yAvatu nAlinIgubha udhAnamAM padhAryA. sajA mahApadyanIkaLyo. dharma sAMbhaLIne bolyo - he devAnupiyo puMDarIka kumArane rAjApaNe sthApIne dikSA grahaNa karyuM. sthAviroe kahyuM - sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karazo. e pramANe yAvat puMDarIka rAjA thayo. cAvatu vicare che. pachI kaMDarIkakumAra yuvarAja thayA. tyAre te mahApadma rAjA puMDarIka rAjAne pUche che, tyAra pachI puMDarIka rAjA zibikA maMgAve che. cAvata mahApadma sajA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 Adhya. 10 bhUmikA, dIkSA le che. vizeSa e ke codapUrve bhaNyA. ghaNAM chaThTha, aThThama, mahAtapa Adi karatAM ghaNAM varSo zrAmANyane pALIne mAsikI saMlekhanA karIne 60 bhaktone chedIne yAvat siddha thayA. koI divase te sthaviro pUrvAnupUrvIthI vicaratA cAvatuM paMDarIkiNI nagarImAM padhAryA, parSadA nIkaLI, tyAre te puMDarIka rAjAe kaMDarIka yuvarAjanI sAthe A vRttAMta jANIne harSita thayA yAvata tyAM gayA. dharmakathA sAMbhaLI, yAvatu te paMDarIke zrAvaka dharma svIkAryo cAvata pAcho pharyo ane zrAvaka thayo. tyAre te kaMDarIka yuvarAje sthaviro pAse dharma sAMbhaLyo, te harSita thayo. cAvata je pramANe Apa kaho cho, tema ja che. vizeSa e ke he devAnupriya puMDarIka rAjAne pUchIne AvuM. tyAra pachI dIkSA lauM. sthaviroe kahyuM- jema sukha upaje tema karo. tyAra pachI te kaMDarIka yAvat sthavirone praNAma karIne, ravironI pAsethI nIkaLe che. nIkaLIne te ja cAturghaTa aratha upara ArUDha thAya che. cAvatu pAcho Ave che. AvIne jyAM puMDarIka rAjA che tyAM Ave che. be hAtha joDIne cAvatu paMDarIka sajAne e pramANe kahyuM. he devAnupriya che e pramANe meM sthavironI pAse cAvatu dharma sAMbhaLela che. te dharma isita che, pratINita che. abhirUcita che. he devAnupriya ! huM saMsAranA bhayathI udvigna thayo chuM, janma-jarA-maraNathI bhaya pAmyo chuM. huM ApanI anujJA pAmIne sthavironI pAse cAvatuM dIkSA levA icchuM chuM. tyAre te puMDarIka rAjA A pramANe bolyo - he devAnupriya tuM hamaNAM sthavironI pAse yAvatu dIkSA na le. huM pahelAM tane moTA-moTA rAjyAbhiSekathI abhisiMcita karuM. tyAre kaMDarIke puMDarIka rAjAnA A arthano Adara na karyo, jAmyo nahIM, mauna ja rahyo. tyAra pachI kaMDarIke puMDarIka sajAne be-traNa vakhata A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! huM cAvatu dIkSA levAne icchuM chuM. tyAre te puMDarIka rAjA kaMDarIka kumArane jyAre viSayAnukUla evI ghaNI AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA ane vijJApanA vaDe paNa samajAvI zakavA samartha na thayo, tyAre viSaya pratikULa, saMyama bhaya-udvegakArI prajJApanAthI prajJApanA karato A pramANe bolyo - he jAtaka ! e pramANe ni A satya, anutara, kaivalika nigrantha pravacanamAM tathA pratikramaNamAM badhAM duHkhono aMta kare che, paraMtu A jina pravacana sarpanI jema ekAMta dRSTivALuM, astarAnI jema ekAMta dhAravALa, loDhAnA java cAvavA samAna, retInA kavalanI jema AsvAda sahita, gaMgA mahAnadI mAphaka pratizrota gamana rUpa, mahAsamudranI jema bhujAo vaDe taravuM duSkara, tINa evI asinI dhAra upara cAlavA samAna ane tapanuM AcaraNa karavA paNe che. vaLI zramaNa nircanthone prANAtipAta yAvata mithyAdarzana zalya, na kahyuM AdhAkama, zika, mizrajAta, adhyavapUraka, pUti, kIta, pramiya, Azledha, aniHsRSTa, abhyAhata, sthApita, kAMtArabhakata, durmikSabhakata, glAnabhai,
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdAra prAdhUrNakabhakata, zayyAtarapiMDa, rAjapiMDa, mUlabhojana, kaMdabhojana, phaLabhojana, bIjabhojana, harita bhojana khAvuM ke pIvuM na kalpe. he jAta ! tuM sukha samucita che, zIta ke uSNa, bhUkha ke tarasa, cora ke vyAla, daMza ke mazaka e badhAMne sahana karavA samartha nathI. vAtika, pautika, zlekhika ke sAniyAmika vivigha roga ke AtaMka sahana karavA samartha nathI, sArA-kharAba grAma kaMTaka ke bAvIza parISaho sahana karavA samartha nathI, udIrNa upasargone samyapha adhyAsita karI zake tema nathI. vaLI nice tAro viyoga kSaNavAra paNa sahana karI zakIe tema nathI, to hamaNAM rahe, rAjyalakSmIne bhogava, pachI pravajayA leje. tyAre te kaMDarIke A pramANe kahyuM - he devAnupriya che te pramANe je tame kaho cho. paraMtu he devAnupriya A nircA pravacana napuMsaka, kAyara, kApuruSa, AlokamAM pratibaddha, pazlokathI parAM mukha, viSaya tRSNAvALA sAmAnya lokone duranucara che, paraMtu dhIrane nizcitane, vyavasitane temAM ni kAMI dukAkAraka nathI. tethI he devAnupriya ! huM dIkSA levA icchuM chuM. tyAre te kaMDarIkane jyAre puMDarIka rAjA dhaNI badhI AgApanA Adi vaDe kahevA - samajAvavA Adi mATe samartha na thayA tyAre anicchAe ja dIkSA levA mATenI anumati ApI. tyAra pachI te puMDarIka kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - mahA, mahAI, mahAe, mahAniSkramaNa mahimAne karo. yAvata kaMDarIka pravajita thayo. pachI kaMDarIka muni sAmAyikAdi agiyAra aMgone bhAsyA. ghaNAM upavAsa, chaThTha, aThThama Adi ane tapa-upadhAna pUrvaka viyare che. paNa koI divase temane aMta-prAMta cAvata rogAtaMka utpanna thayo. cAvat dAha vyutkrAMta thayo, yAvatuM vicAre che - tyAra pachI te sthavira bhagavaMto anya koI divase pUrvAnupUrvI vicaraNa karato. grAmAnugrAma viharatA, puMDarIkiNImAM nalinIvana udhAnamAM padhAryA. tyAre te puMDarIka rAjA A vRttAMtane pAmyA. pAmIne yAvatuM tyAM jaIne paryApAse che. bhagavaMte dharmakathA prastuta karI. tyAre paMDarIka rAjA dharma sAMbhaLIne jyAM kaMDarIka ANagAra hatA tyAM jAya che. jaIne kaMDarIka munine vaMde che. vAdIne praName che. tyAre teNe kaMDarika muninA zarIrane vyAbAdhA ane roga sahita joyuM. puMDarIka rAjA jyAM sthaviro hatA tyAM AvyA, sthavirone vaMdana karyuM. vAMdIne A pramANe kahyuM - he bhadato ! huM kaMDarIka aNagAranI yathA pravRta cikisitA prAsuka eSaNIya vaDe, athA pravRtta auSadha bhaiSajya ane bhojana-pAna vaDe cikitsA karIza. he bhadaMto ! Apa, mArI yAnazALAmAM padhAro. tyAre viroe paMDarIka rAjAnI A vAtano svIkAra karyo, svIkArIne yAvata yAnazALAmAM vicare che. tyApachI te puMDarIka rAjA kaMDarIka muninI cikitsA karAve che. tyArapachI te manojJa azanAdino AhAra karatA, tenA rogAtaMka jaladIthI upazAMta thayA, teo
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 10 bhUmikA paNa haSTapuSTa thayA. zarIra roga rahita ane balika thayuM. pachI rogAtaMkathI mukta thavA chatAM paNa te manojJa azanAdrimAM mUrzita yAvatu Asakta thaIne ane vividha pAnakamAM mUrjitAdi thaIne, bahAra AvyudhAta vihArathI viharavAne samartha na thayA. tyAra pachI puMDarIka A vRtAMta jANIne, jyAM kaMDarIka muni hatA tyAM ja Ave che, AvIne kaMDarIka munine traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che. karIne vAMde che. vAMdIne A pramANe bolyA ! he devAnupriya ! tame dhanya cho. e pramANe punyavAna cho, kRtArtha cho, kRtalakSaNa cho. devAnupriya !tamane manuSya janma ane jIvitanuM phaLa sArI rIte prApta thayuM che ke jethI tame A rAjya ane aMtaHpuranano tyAga karIne cAvata prAjita thayA cho. jyAre huM adhanya chuM, akRtapranya chuM cAvat (A) manuSya bhava, je aneka jAti, jarA, maraNa, roga, zoka, zArIra-mAnasika prakAma duHkha vedanA, seMkaDo upadravothI abhibhUta, adhava, atyika, azAzvata, saMdhyAnA vAdaLanA raMga jevuM, pANInA parapoTA jevuM, ghAsanA taNakhalA upara rahelA jaLabiMdu saMdeza, svayyanI upamA jevuM, vidhuta jevuM caMcaLa, anitya, zaTana-patana-vidhvaMsaka parma, pahelAM ke pachI avazya choDavA jevuM che. * tathA - mAnuSya zarIra paNa duHkhanA Ayatana samAna, vividha seMkaDo vyAdhinA nivAsa sthAna rUpa, zirA-snAyunA jALA AdithI avanaddha, mATInA mAMDanI jema durbaLa, azuci saMkilaSTa, aniSTa chatAM paNa sarvakALa saMsthApya, jarA ghUrNita, jarjaragRha jevuM, zaTana-patana-vidhvaMsaka dharmavALuM, pahelA ke pachI cAvazya choDIne javAnuM che. manuSyanA kAmabhogo paNa sucivALA, azAzvata, vamana - pitta - glekha - zukra - lohInA jharavA vaDe yukta, vaLI maLa-mUtra- kapha * baLakhA - vamana - pitta - zukra ane zoNitathI udbhavela che, amanojJa evA pUta - mUtra - pUti - purISathI pUrNa che, mRtagaMdha - azubha ucchavAsa ane vizvAsa ujaka, bIbhatsa, akAlIna ladhusvaka, ghaNAM duHkhavALuM, bahujana sAdhAraNa, parakaleza kRGgaduHkha sAdhya, abudhajanoe niSevita, sAdhune sadA gahaNIya, anaMta saMsAra vardhana, kaTuka phaLa vipAkI, cuDulanI mAphaka na mUkI zakAya tevuM duHkhAnubaMdhI, siddhigamanamAM vijJAvALu, pUrve ke pachI avazya choDavAnuM ja che. vaLI je rAjya, hiraNya, suvarNa yAvat sthApateya dravya, te paNa agni svAdhIna, cIra svAdhIna, zAyada svAdhIna, adhuva, anitya, azAzvata, pUrve ke pachI avazya choDavAnuM ja che. AvA prakAranA rAjya mAvAta aMtaHpuramAM ane mAnuSyaka kAma bhogomAM mUchiMta evo huM prajita thavAne samartha nathI. tethI tamane dhanya che cAvatu tamane mAnuSa janma dIkSA laIne saphaLa karyo che. tyAre te kaMDarIka muni puMDarIke A pramANe kahyuM tyAre mauna rahyA. tyAre te paMDarIke be-traNa vakhata e pramANe kahyuM - tame dharA cho cAvatu huM adhanya chuM. tyArapachI be-traNa vakhata puMDarIke Ama kahetA lajjA, gArava AdithI puMDarIka rAjAne pUchIne
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdAra sthaviro sAthe bahAranA janapadavihAra vicare che. tyArapachI kaMDarIka mani sthavironI sAthe keTaloka kALa ugra - ugra vihArathI vicarI. pachI grAmasyathI kaMTALI, zrAmAyathI nirbhatsita thaI. zramaNa guNayogathI mukta thaI, sthavironI pAsethI dhIme-dhIme pAchA pharatA gayA ane jyAM puMDarIkiNI nagarI hatI, jyAM paMDarIka sajAnuM bhavana hatuM, jyAM azoka vanikA hatI, jyAM zreSTha azoka vRkSa hatuM, jyAM pRthvI zilApaTTaka hato tyAM AvyA, AvIne yAvata zilApaTTake beThA. besIne apahatamanaH saMkalpa thaIne cAvata ciMtAmAM paDelA hatA. tyArapachI puMDarIka rAjAnI dhAtrI tyAM Ave che. yAvatu kaMDarIkane jue che, joIne te vAta puMDarIka rAjAne kahe che. puMDarIka paNa aMtaHpura ane parivAra sAthe saMparivRtta thaIne tyAM Ave che. AvIne traNa vakhata AdikSaNa pradakSiNA karIne yAvata tamane dhanya che ityAdi badhuM kahe che. yAvatu kaMDarIka mauna rahe che. tyArapachI paMDarIka rAjAe A pramANe pUchyuM - zuM Apane bhogothI prayojana che ? (kaMDarIke kahya) - hA, che. tyAre kauTuMbika puruSone puMDarIka rAjA bolAve che, bolAvIne kalikaluSa vaDe abhiSikta karyo. rAjyAbhiSeka karyo, cAvat te kaMDarIka rAjyanuM prazAsana karatA vicare che. tyAre te paMrIke svayaM ja paMcamauSTikaloca karyo, karIne caturyAma dharma svIkAyo. svIkArIne kaMDarIkanA AcArabhAMDane sarva sukhanA samudAya samAna grahaNa karyA. karIne Avo abhigraha grahaNa karyo ke - mane sthavironI pAse dharma svIkArIne pachI ja AhAra karavAnuM kalpe che. A pramANe abhigraha karIne vira pAse javA nIkaLyA. kaMDarIkane praNita pAna-bhojana karavAthI te samyapha pariNamyo nahIM, vedanA utpanna thaI, te vedanA ati ujjavala, vipula vAva( dukhe karIne sahana thaI zake tevI hatI. pachI te rAjyamAM ane vAvata aMtaHpuramAM mUrSita thaIne yAvatu Asakta thaIne Ad - duHkhAd - vazAd thaIne akAma ja maraNa pAmIne sAtamI narake 33 - sAgaropamasthitimAM gayo. paMDarIka paNa sthavirone maLIne, temanI pAse pharIvAra cAturyAma dharma svIkAryo, aThThama tapanA pAraNe AdIna rAvata AhAra kare che. tenA vaDe ane kAlAtikrAMta, zItala, rUkSa, mAsa, virasa AhAra pariNata na thatAM asahya vedanA utpanna thaI. pachI te vedanA adhAraNIya che, ema vicArIne be hAtha joDI yAvatu Ajali karIne A pramANe bolyA ati (AvI bhAvanA bhAvI) - arahaMta bhagavaMta yAvatu mokSasaMprAptane namaskAra thAo. tathA sthavira bhagavaMtone, mAsa dharmAcAryone, dharmopadezakone namaskAra thAo. pUrve paNa meM sthavironI pAse jAvajIvane mATe sarve prANAtipAtanA paccakkhANa karelA che. yAvat sarve akaraNIya yoganA paccakhANa karyA che. hAla paNa te ja bhagavaMtonI pAse yAvata sarve prANAtipAta ane yAvat sarve akaraNIya yoganA pratyAkhyAna karuM chuM. A mAruM je zarIra che, te paNa thAvata chelA ucchavAsa - niHzvAsathI vosirAvuM chuM. e pramANe AlocanA ane
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 10 bhUmikA pratikramaNa karma karIne samAdhi prApta karIne te puMDarIka aNagAra kALa mAse kALa karIne sarvArthasiddha vimAnamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA. tyAMthI vIne mahAvidehamAM mokSe jaze. tethI (he vaizramaNa lokapAla ) tuM mArA durbaLatva ke bAlitva tarapha dhyAna na de. jema te kaMDarIka durbaLatAthI Ad, dukhAd ane vazAd thaIne sAtamI nArakImAM utpanna thayo. puMDarIka paripUrNa goLa maToLa hovA chatAM sarvArthasiddhamAM utpanna thayA. tethI he devAnupriya ! balITha ke durbaLa e ahIM kAraNa nathI, dhyAnathI nigraha karavo kemake te ja parama pramANa che. tyAre te vaizramaNa - "aho ! bhagavaMta gautame mArA manogatabhAvane jANI lIdhA" ema vicArI atI saMvega pAmI, vAMdIne gayo. keTalAMka kahe che - te jaibhakadeva hato. tyAre gautama svAmI prabhAte caityone vAMdhA, nIce utare che, tyAre te tApaso kahe che - tame amArA AcArya, ame tamArA ziSyo, gautama svAmI kahe che. amArA ane tamArA AcArya trilokanA guru che. tApasIe pUchyuM - Apane paNa bIjAM AcArya che ? tyAre gautama svAmI bhagavaMtanA guNonI stavanA kare che. te tApasIe dIkSA lIdhI. devatA vaDe veza ApavAmAM Avyo, tyAre teo gautama svAmI sAthe nIkaLyA. bhikSAveLA thaI, gautama svAmIe pUchyuM - zuM lAvuM? teo bolyA - khIra. gautama svAmI savalabdhi saMpUrNa hatA. pAtrane madhusaMyukta khIrathI bharIne AvyA. tyArapachI kahyuM ke - badhAM kramathI besI jAo. teo besI gayA. gautama svAmI akSINamahAnasika labdhi-dhArI hatA. teo dharAI gayA. te sArI rIte Avarjita (AkarSita) thayA. pachI gautame svayaM AhAra karyo. - tyArapachI pharI tyAMthI vihAra karyo. teomAM je sevAlakSI hatA. temane jamatI veLA ja kevaLajJAna utpanna thayuM. dattanA vargamAM chatrAtichatra jotAM kevaLajJAna thayuM. kauDinya vargamAM bhagavaMtane joIne kevaLajJAna thayuM. gautama svAmI AgaLa bhagavaMtane pradakSiNA kare che, te tApaso paNa kevalInI parSadAmAM gayA. gautama svAmI bolyA- A svAmIne vaMdana karo. tyAre bhagavaMta bolyA - gautama ! kevalInI AzAtanA na karo. gautama svAmI AvIne "micchAmi dukkaDaM" kare che. tyAre gautama svAmIne ghaNI badhI pravRti thaI. bhagavaMte tyAre gautama svAmIne pUchyuM- zuM devonuM vacana grAhya che ke jinonuM? gautame kahyuM - jinavaranuM. to pachI zA mATe avRti - kheda kare che? tyAre bhagavaMta cAra prakAre kaTa - sAdaDIbI prajJApanA kare che. te A pramANe - zuMbakaTa, vidalakaTa, carmakaTa ane kaMbalakaTa. e pramANe bhagavaMta paNa gautama svAmIne AzrIne kaMbalakaTa samAna hatA. (vaLI) he gautama ! tuM mArA cira saMsRSTa che yAvat
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 pachI paNa ApaNe baMne avizeSa ane bheda rahita thaIzuM. tyAre bhagavaMte 'dhumapatrIya' adhyayana kahyuM. te vaizramaNa sAmAnika deva tyAMthI cyavIne tuMbavana saMnivezamAM dhanagiri nAme gAthApati ke je dIkSA levAnI icchAvALo hato. tenA mAtA-pitA tene paraNAvavA icchatA hatA. pachI te mAtA-pitA jyAM jyAM dhanagirine vaLAvavA jatA hatA, tyAM-tyAM jaIne dhanagiri te-te kanyAne vipariNAmita karI deto ane kaheto ke * 'huM dIkSA levAnI icchAvALo chuM.'' tene tenA anurUpa gAthApatinI putra sunaMdA nAme maLI. sunaMdA bolI ke mane dhanagiri sAthe varAvI do. tyAre sunaMdA dhanagirine ApI. " bhAra sunaMdAno bhAI 'Aryasamita' nAme hato, teNe pUrve dIkSA lIdhI hatI. te sunaMdAnI kukSimAM te vaizramaNa deva utpanna thayo. tyAre dhanagirie kahyuM ke - tAre A garbha bIjo (rakSaka) thaze. pachI siMhagiri svAmI pAse te dhanagirie dIkSA grahaNa karI. sunaMdAe paNa nava mAse bALakane janma Apyo. ityAdi vasvAmInI kathA Avazyaka cUrNithI jANavI. 90 A pramANe nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtrAlApaka - niSpanna nikSepAno avasara che. te sUtra hovAthI thAya, te mATe sUtra kahe che - * sUtra 21 - jema samaya vItatA vRkSanuM suku sapheda pAna paDI jAya che, tema manuSya jIvita che. tethI he gautama ! kSaNa mAtra paNa pramAda na kara. vivecana 291 - tuma - vRkSa, tenuM pAna, te ja tathAvidha avasthA pAmIne anukaMpita thAya, te mapatraka, jhaMDuraka - kALanA parimANathI ke tevA prakAranA roga AdithI je prakAre AvA bhAvane pAme te. zithilavRMta baMdhanatvathI anukrame vRkSathI bhraSTa thAya che. rAtrinA samUha, upalakSaNathI rAtri ane divasano samUha vItI jatAM, evA prakAre manuSyonuM jIvana che. upalakSaNathI bAkInA jIvonuM paNa jIvita - Ayu che te paNa rAtri-divasano samUha vItI jatAM sthiti anusAra - sthiti khaMDakanA apahArarUpa adhyavasAyAdi vaDe janita upakramaNathI athavA jIvapradezothI bhraMza thAya che, e pramANe kahe che. - atyaMta niruddha kALa te 'samaya' apti zabdanA hovAthI ahIM samayanI jema AvalikA Adi paNa levA. gautama e gotra sahita iMdrabhUtinuM AmaMtraNa che. pramAda na kara, bAkInA ziSyone upalakSaNathI levA gautamanuM grahaNa karela che. niryutikAre kahela che ke, ''tenI nizrAe bhagavana ziSyone anuzAsana Ape che.'' ahIM 'pAMDuraka' padanA AkSepathI yauvananuM paNa anityatva batAvavA mATe kahe che - * niyukti - 307 thI 309 vivecana parivartita - kALa pariNatithI anyathAkRta, lAvaNya - AnA abhirAma
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10:291 31 guNAtmaka. te parivartita lAvaNya. tene pUrvavat saukumAryAdi hotuM nathI tathA jemAM saMdhio zithila thAya che, tethI ja vRkSa sAmarthyathI vRMtaka patrabaMdhanano tyAga kare che. te muMcaIAka - vRMtanA vRkSamocanathI patranuM paDavuM ja thAya che. Apattine prApta patra te vyasana prApta tathA kALanA prakramathI patana prastAva, tene prApta. gavAya te gAthA - chaMda vizeSa rUpa. tene ja kahe che - jema tame vartamAna kizalaya bhAvane anubhavo cho - snigdhAdi guNo vaDe garvane vahana karo cho, amArI hAMsI karo cho, tevA tame paNa thazo jevA hAla ame chIe. jIrNabhAvamAM ja je rIte ame atyAre vivarNa - vicchAyapaNAthI hAMsI karIe chIe, tema tame paNa karazo. A nyAyathI jema pitA putrane kahe tema upadeza Ape che. (koNa ?) jIrNa patro abhinava patrone. (zaMkA) patra kisalayano ullApa kaI rIte saMbhave che ? ke jethI Ama kaho cho ? Avo saMvAda thato nathI, thaze nahIM, thayo paNa nathI. (kone ?) kizalaya pAMDu patrone. to pachI ahIM kema e pramANe kahyuM - A to upamA mAtra che. bhavikajanane vibodha karavAne mATe ahIM vihita che. te A pramANe - - jema ahIM kizalaya pAMDupatra vaDe anuzAsita karAya che, tema bIjAM paNa cauvanagarvitane anuzAsita karavA. Ano anuvAda vAcakavarya e Ama karelo che - loka jarA vaDe parirjarIta karAyelA zarIrano kema parAbhava karo cho ?'thoDAM kALamAM tame paNa tevA ja thazo. zA mATe yauvananA garvanuM vahana karo cho ? e pramANe jIvita ane cauvananuM anityatva jANIne pramAda na karavo joIe. have AyuSyanuM anityatva jaNAvavAne kahe che - * sUtra - 292 - kuzanA agrabhAga upara rahelA osanA biMdunI mAphaka manuSyanuM jIvana kSaNika che. tethI te gautama ! kSaNa mAtra paNa pramAda na kara. * vivecana - 292 - kuza - darbha samAna tRNa vizeSa. tanutara hovAthI tenuM upAdAna karyuM. teno agra - prAMta bhAga, temAM jema - zaradkALabhAvI zlakSya varSA. tenuM biMdu te jhAkaLa biMdu. alpakALa rahe che. kSaNamAM paDI jAya che. baddha hoya to paNa kadAcit kAlAMtare paNa rahevA samartha thAya. tenI jema manuSyonuM, arthAt jIvonuM jIvita che. A pramANe hovAthI he gautama ! eka samaya mATe paNa pramAdI thato nahIM. Ano ja upasaMhAra karatAM upadeza Ape che - * sUtra - 293 A alpakArlIna AyuSyamAM, vighnothI pratihata jIvanamAM ja pUrva saMcita karmarajane dUra karavAnI che mATe gautama ! kSaNamAtra paNa pramAda na kara. .
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 vivecana - 293 - ukta nyAyathI ittara eTale svalpakALabhAvI, ane upakrama hetu vaDe anapavartApaNAthI yathAsthiti e pramANe anubhavanIyapaNAne pAme te Ayu. ane te nirUpakrama ja che, temAM tathA anukaMpita jIvita, sopakrama AyumAM ghaNAM upaghAta hetuo adhyavasana nimitAdi rahelA che. AnA vaDe anukaMpapaNAno hetu batAvyo. e pramANe uktarUpa drumapatranA udAharaNathI ane kuzanA agra bhAge rahelA jalabiMdunA udAharaNathI manuSyanuM Ayu nirupakrama ane sopama batAvyuM. tethI tenI anityatA mAnIne jIvathI pRthak karavA. kone ? te kALanI apekSAthI pUrva karelA. te dUra karavAno upAya kahe che - he gautama ! kSaNamAtrano pramAda karIza nahIM. - - * - jo manuSya bhava pAmyA cho, to udhama karavo. te kahe che - kara * sUtra 24 vizvanA badhAM prANIone cirakALe paNa manuSyabhavanI prApti durlabha che. karmono vipAka ghaNo tIvra che, tethI te gautama ! kSaNamAtrano pramAda na kara. - - vivecana 24 - durlabha - pAmavo muzkela, 'khalu' vizeSaNa che, te "sukRta na karelA te'' e vizeSanuM dhotaka che. manuSya saMbaMdhI janma, ghaNAM kALathI paNa arthAt thoDAM kALanI vAta to dUra rahI, badhAM ja jIvone - muktigamana prati bhavyone ja nahIM. jema keTalAMkane manuSyabhavanI prApti prati sulabhatva vizeSa che. Ama kema kahyuM ? jeno vinAza karavo azakyapaNe che, tevA dRDha che. zuM ? karmono vipAka. kayA karmano ? manuSyagati vidyAnI prakRtirUpa. jo ema che to zuM karavuM ? he gautama ! kSaNamAtra paNa pramAda karavo nahIM. A manujatva kaI rIte durlabha che ? athavA je kahyuM ke - sarve prANIne manujahva durlabha che. temAM ekendriyAdi prANIne tenuM durlabhatva darzAvavAnI icchAthI kAya sthiti kahe che - * sUtra - 295 thI 304 - (295) pRthvIkAyamAM gayelo jIva utkRSTa asaMkhyakALa sudhI rahe che. tethI te gautama ! kSaNa mAtrano paNa pramAda karIza nahIM. (296) akAsamAM gayelo jIva utkRSTathI asaMkhyakALa sudhI rahe che. tethI te gautama ! kSaNamAtrano paNa pramAda karIza nahIM. (297) teukAyamAM gayelo jIva utkRSTathI asaMkhyakALa sudhI rahe che, tethI he gautama ! kSaNamAtrano paNa pramAda karIza nahIM. (298) vAyukAyamAM gayelo jIva utkRSTathI asaMkhyakALa sudhI rahe che, tathI he gautama ! kSaNamAtrano pramAda karIza nahIM.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10295 thI 304 73 (29) vanaspatikAsamAM gayelo jIva utkRSTathI anaMtakALa rahe che, tethI he gautama kSaNamAtrano pramAda karIza nahIM (300) badriyakAmAM gayelo jIva utkRSTathI saMkhyAta kALa rahe che, tethI he gautama ! kSaNamAtrano prasAda karIza nahIM (101) iMdriyakAmAM gayelo jIva utkRSTI saMkhyAta kALa rahe che, tethI he gautama ! kSaNamAtrano prasAda karIza nahIM (302) cauridrayakAmAM gayelo jIva utkRSTathI saMkhyAta kALa rahe che, tethI te gautama kSaNamAtrano prasAda karIza nahIM. (303) paMcendriya phAsamAM gayelo jIva utkRSTathI sAta ATha bhava temAM rahe che, tethI he gautama 1 kSaNamAtrano pramAda karIza nahIM. (304) deva ane naraka yonimAM gayela jIva utkRSTathI eka-eka bhava grahaNa kare che, tethI he gautama ! kSaNamAtrano prasAda karIza nahIM. * vivecana - 5 thI 304 - pRthvI - kaThinarUpa, te ja kAca - zarIra, pRthvIkAya - te atizayathI marIne, tenA utpatilakSaNathI prApta te atigata. utkRSTathI jIva, te ja rUpe tyAM rahe. kAla - saMkhyAtIta ati asaMkhya. je ema che, tethI he gautama ! kSaNavAra paNa pramAdI thato nahIM. A pramANa aTakAyAdi traNe sUtro jANavA. vanaspati sUtra temaja jANavuM. vizeSa e ke * kALa anaMta kahevo. anaMtakAcikanI apekSAthI A vidhAna che. pratyeka vanaspatInI kAyasthiti asaMkhyAta kALa che tathA duSTa aMta jeno che te duraMta, e paNa sAdhAraNa apekSAthI ja che. te ja atyaMta ANbodhapaNAthI tyAMthI udadhRta thaIne paNa prAyaH viziSTa mAnuSAdi bhavane prApta karatA nathI. - ahIM kALamAM saMkhyAtIta evuM vizeSa abhidhAna chatAM paNa asaMkhya utsarpiNa * avasarpiNI pramANa che, aiA vizoSaNathI anaMta utsarpiNI - avasarpiNI pramANa che tema jANavuM. kemake Agama mAM kahela che ke asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI ekendriya cAranI ane anaMta vanaspatinI jANavI. he- be saMkhyA indriyanI te sparzana ane rasanA jemAM che te beiMdriyakRmi Adi, tenI kAyA utkRSTathI - jIva temAM saMkhyAta hajAra varSa rahe. tethI he gautama ! kSaNamAtra pramAdI na thA. e pramANe teiMdriya, caurindriya jANavA. - pAMca iMdriyo - sparzanAdi jemane che te. temAM AgaLa deva ane nArakane kahyA hovAthI manuSyatvanA durlabhapaNAthI prakamathI tiryaMca ja levA. arthAt te kAyamAM utpatti kahevI. utkRSTathI jIva sAta ke ATha bhaya temAM rahe. tene ja te bhavonuM grahaNa - janmopAdAna sAta, ATha bhava kahyuM devo ane nArakamAM rahela jIva utkRSTathI eka - eka bhavagrahaNa vaDe ja rahe. tyAra pachI avazya manuSya ke nircacamAM utpAda thAya. teno utkRSTa kALa tetrIza
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ ar uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 sAgaropama pramANa che. temAM eka - eka bhavanuM grahaNa ja kahela che. mATe jIva teTaluM ja tyAM rahe, mATe pramAda na karavo. ukta arthanA ja upasaMhArane mATe kahe che - * sUtra 304 - pramAda bahula jIva zubhAzubha karmone kAraNe e pramANe saMsAramAM paribhramaNa kare che. tethI gautama ! kSaNa mAtra paNa pramAda karavo nahIM. * vivecana 305 ukta prakAre pRthvI Adi kAyasthiti lakSaNathI thavuM ja - tiryaMca Adi janmarUpa saMsaravApaNAthI saMsAra te bhavasaMsAra, temAM paryaTana kare che.. zubha - zubha prakRtirUpa, azubha - azubha prakRtirUpa te zubhAzubha, karma - pRthvIkAyAdi bhava nibaMdhana vaDe prANI pramAdathI vyApta thaIne athavA ghaNAM bhedone lAve te bahula - madha Adi aneka bhedI pramAda eTale dharma prati anudhAtmaka jene che te bahula pramAda. ahIM Azaya evo che ke jIva pramAda - bahula thaI zubhAzubha karmo ekaThA kare che. ekaThA karIne, tene anurUpa gatimAM tevA - tevA bhAvone pAmIne bhramaNa kare che. tenA kAraNe pharI mAnuSatva durlabha thAya che. A rIte pramAdanA mULapaNAthI badhI anartha paraMparA thAya che. te kAraNe he gautama ! kSaNa mAtra paNa pramAda karavo nahIM. e pramANe manujatvanuM durlabhatva kahyuM. have te pAmIne uttarottara guNonI prApti thavI ghaNI durlabha che, tene kahe che - * sUtra - 306 thI 310 (306) durlabha manuSyatva pAmIne paNa Aryatva pAmavuM durlabha che. kemake ghaNAM dasyu ane maleccha hoya che, gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara. (307) Aryatva prApta thayA pachI paNa ahIna paMcendriyatva durlabha che. ghaNAM vikalendriyo dekhAya che. gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara. (308) ahIna paMcendriyatnanI prApti pachI paNa uttama dharmanuM zramaNa durlabha che. kutIrthikonI upAsanA karanArA loko dekhAya che. tethI he gautamA kSaNa mAtra pramAda na kara. (309) uttama dharmanI zruti maLavA chatAM tenI zraddhA thatI durlabha che. ghaNAM loko mithyAtva seve che. tethI gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara. (310) dharmanI zraddhA karato paNa tadanurUpa AcaraNa durlabha che, ghaNAM loko kAmaguNomAM mUrchita che. gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara. * vivecana 306 thI 310 - A manuSyatva ati durlabha ja che, chatAM koIkane prApta thaI paNa jAya, to paNa Aryatva - magadhAdi Arya dezamAM utpatti thavI durlabha che. tethI kahe che - ghaNAM ja dasyo * dezanA cheDe vasanArA cora, maleccha - avyakta vAcAvALA, je ukta Aryatvane dhAraNa -
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10306 thI 310 5 karatA nathI tevA zaka, yavana, zabara Adi dezomAM ubhava, temAM manuSatva pAmIne paNa prANI utpanna thAya che. A badhAM ja dharma-adharma, ga-agamya, bhaTsa-abhakSya, Adi badhAM ja Arya vyavahAra nirmacaprAya ja che. ema hovAthI he gautama ! samayano paNa pramAda na kara, A rIte Arya dezamAM utpatti rUpa Aryatva ati durlabha che, to paNa kadAca te prApta thaI jAya. to avikala sparzanAdi pAMce iDyio jene che te ahIna paMcendriyatA durlabha ja che. have teno heta kahe che. vikala eTale rogAdi vaDe upahata iMdriyo, jemAM teno bhAva che te vikalendriyatA du' zabda anekArthatAthI bahubhasUcaka che, tethI je kAraNe bAhulyathI vikasendriyatA dekhAya che, tethI durlabha ja ahIna paMcendriyatA che. te kAraNe he gautama! samayano paNa pramAda na kara, tethI ahIMnA paMcendriyatA paNa ukta nyAyathI ati durlabha che tema kahIne jaNAve che ke kadAca jIvane te paNa prApta thaI jAya, to paNa uttama je dharma, tenuM zravaNa 35 te dharma zruti tenAthI paNa durlabha che. zA mATe ? kulita evA je te tIrtho te kutIrtha - zAkya, ulkAdi, tene anuSkrayapaNAthI svIkAra karavAthI te kutIrthakone nitya seve che mATe kutIrthaniSevaka loko. kutIrthiko ja yaza ane satkAra AdinI icchAvALA hovAthI lokone je priya che te viSayaka ja upadeza Ape che, tenA tIrthanA karyA paNa AvA prakAranA ja hoya che. - * - *- temane sevanArane uttama dharmaznati kyAMthI hoya ? e pramANe tenuM durlabhatva vadhArIne, gautama ! samaya mAtra paNa pramAda na kara, * uttama dharma viSayatvathI uttama, uktirUpa zrati prApta thAya to paNa tenI zraddhA * tatparUci rUpa thavI te paNa durlabha che. teno hetu ahIM kahe che. mAttva - atatvamAM paNa je tattvanI pratIti, tene je seve che te mithyAtva niSevaka loko che. anAdi bhavanI agasItAthI ke bhArekamapaNAthI temAM je prAyaH pravRtti rahe che. jo ema che, to gautamAM samaya mAtrano pramAda na kara. vaLI kahe che - gharma te prakamathI sarvajJa praNita levo. tenI zraddhA karato hovA chatAM - tene kasvAnA abhilASa hovA chatAM durlabha che tenA kAyA eTale zarIrathI ane upalakSANathI mana ane vacana vaDe sparzavuM ati te dharmanuM anuSThAna karavuM kAraNa ke. A jagatamAM zadAdi kAma guNAmAM mUrNita athavA vRddhivALA prANIo che. prAyaH jIvone apathya evA ja viSayomAM Asakti hoya che. - x viSayAtura jagane te pramANe priya viSayo anukULa hoya che. pAThAMtarathI kAmaguNo vaDe mUrNitanI jema mUrjita, dharma viSayaka cetanyathI viluma, teone AvI dharmasAmagrI prApta thavI durlabha che, te kAraNe he gautama samaya mAba paNa pramAda na kara, A pramANe pAMca sUtrono artha kahyo. vaLI zarIranuM sAmarthya paNa hoya ane dharmanI sparzanA paNa hoya, to paNa tenI anityatA jaNAvIne apamAdano upadeza ApatA kahe che -
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra - 311 thI 316 - (311) tAruM zarIra jIrNa thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyA che, zravaNazakti nabaLI paDI rahI che. gatama ! kSaNa mAtra pramAda na kara, (312) tAruM zarIra jI thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyA che, AMkhonI zakti kSINa thaI rahI che. gautama ! paNa mAtra pramAda na kara, (313) tAruM zarIra jIrNa thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyA che, dhANazakti kSINa thaI rahI che. gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara, (314) tAruM zarIra jIrNa thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyA che, jIbhanI zakti naSTa thaI rahI che. gautama kSaNa mAtra pramAda na kara, (31) tAruM zarIra jIrNa thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyuM che, sparza zakti kSINa thaI rahI che. gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara, (316) tAruM zarIra jIrNa thaI rahyuM che, vALa sapheda thaI rahyA che, tAruM sarva jala hIna thAya che. gautama kSaNa mAtra pramAda na kara, * vivecana - 311 thI 316 - parijIcerisa - sarva prakAre vayanI hAni anubhave che. tAruM zarIra jarA AdithI abhibhUtapaNAthI anukaMpanIya thayuM che, athavA AtmAne parinide che - artha karavo. jemake - mane dhikkAra che, huM kevo thaI gayo ? kaI rIte ? mAthAnA vALa, upalakSaNathI roma paNa sapheda thaI gayA che. pUrve lokonA nayanane AkarSaNa karatAM ati kRSNa hatA, have sapheda thaI gayA che. - " pUrve je mAruM zrotra baLa arthAt dUra AdinA zabdone sAMbhaLavAnuM sAmarthya hatuM te, vRddhAvasthAthI kSayane pAmI rahyuM che. athavA zarIranI jIrNatA avasthAne vicAravI, A baMne yojavA - zarIra jIrNa thaI rahyuM che ane vALa sapheda thaI rahyA che. e pramANe A zrotrabaLa ghaTI rahyuM che, tethI zarIranA sAmarthyanA asthirapaNAthI, gautama ! samayano paNa pramAda na kara. A pramANe pAMca sUtro jANavA. vizeSa e ke- ahIM pahelAMthI zrotranuM upAdAna tenI pradhAnatA batAve che. tenuM pradhAnatva tenA hovAthI bAkInI iMdriyonA avazya bhAvathI paTutara kSapopazamajatvathI che. tathA upadezanA adhikArathI upadezanuM zrobagrAhyatvathI che. tathA sarvabaLa - eTale hAtha, paga Adi avayavonA sva-sva vyApAranuM sAmarthya, athavA mana-vacana-kAyAnA badhAM dhyAna, adhyayana, caMkramaNa Adi ceSTA viSayaka zakti. vRddhAvasthAthI zarIranI azakti kahI, have rogathI tene kahe che - * sUtra - 317 - arati, gAMDa, tisUcikA, taka, vividha rogonI sparzanAthI te zarIra paDI jAya che, vidhvasta thaI jAya che. tethI he gautama ! samaya mAtra paNa pramAda na kara,
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 10318 * vivecana - 31 - arati - vAta AdithI janita citano udvega. gaMs - pheMsI phoDA. visUrikA - zarIrane vidhe che te ajIrNa vizeSa alaMka - sarva Atmapradeza abhivyAtithI AtmAne jIvita kRzya kare che, te AtaMka - jadI haNanAra roga vizeSa. aneka prakAre tArA zarIrane sparze che. tethI vizeSathI baLanA apacayane lAve che. vizeSathI tArA zarIrane nIce pADe che ane jIvathI mukta kare che. tethI he gautama ! samaya mAtra paNa pramAda na kara, jo ke gautamane pheza - vALanuM saphedapaNuM Adi saMbhavatuM nathI. to paNa tenI nizrAmAM rahela ziSyane pratibodha karavAne mATe kahela che. je rIte "apramAda' karavo joIe, te kahe che - * sUtra - 318 - jema sarakAlIna umada pANIthI lipta thatuM nathI, te prakAre huM paNa tArA badhAM prakAranA snehane tyAgIne nirlipta thA. he gautama / samaya mAba paNa pramAda na kara * vivecana - 318 : vividha prakArothI prabaLapaNe dUra kare che, te bucchinnakara. kone? sneha - Asaktine. konA saMbaMdhI ? potAnI konI jema ? caMdranA udhota vikAsI utpalanI jema. zAradIya- zarada hatamAM thayela pANI. je rIte te pahelAM jaLamagna hoya chatAM paNa jaLane choDIne varte che, te rIte tuM paNa cirasaMskRSTa ciraparicitapaNAthI mArA viSayanA nehane dUra kara, e pramANe sarva sneha varjita thaIne samaya mAtrano pramAda na kara. ahIM jaLane dUra kara eTaluM kahevAthI artha siddha hovA chatAM je "zArada' zabdanuM upAdAna karyuM che, te zAradIya jaLanI jema snehanuM ati manorama- batAvavAnuM che. * sUtra 319 - dhana ane patnIno parityAga karIne tuM ANagAra vRttimAM dIkSita thayelo che. tethI vamana karelA bhogone tuM na pI. gautama ! jarA paNa bAda na kara, * vivecana - 319 - pariharIne, zuM? ghA - catuSpada Adi, pachI bhAryA - patnIne. pravrAjA - gharathI nIkaLela. anAra - bhAvabhikSu thA, anagArika anuSThAna kara, ati teno svIkAra kara. athavA anagAritAno svIkAra kara. tethI ulaTI karelAne pharIthI pI nahIM. paNa gautama! samaya mAtra paNa pramAda na kara. kaI rIte vameluM ApAna thAya che te kahe che - * sUtra - 3ra0 - mitra, baMdhu ane vipula dhana rAzino saMcaya choDIne pharI tenI
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara gaveSaNa na kara. he gautama ! samaya mAba paNa pramAda na kara, * vivecana - 320 - choDIne, zuM? mitro, bAMdhava - svajana, vistIrNa kanaka Adi ghana, teno samUha, tenI sazi te ghanaghasaMcayane. te mitrAdine pharI grahaNArthezodhana kara, tenA parityAgathI zrAmAsyane svIkArIne pharI temAM AsaktivALo na thA. te vamana karelAnI upamA ane tenI Asaktine tyaje. vamelAnuM ApAna prAyaH, ema abhiprAya che. tethI gautama ! samaya mAba paNa pramAda na kara, A rIte pratibaMdhanA nirAkaraNa arthane kahIne darzana vizuddhi arthe kahe che - * sUtra - 3ra1 - (loka kaheze ke -) Aje jinavara to dekhAtA nathI. je mArgadarzaka che, teo paNa ekamata dekhAtA nathI. tane Aje nyAyamArga upalabdha che. tethI gautama ! kSaNa mAtra pramAda na kara, * vivecana - 321 - jika - tIrthakara, A kALamAM jovA maLatA nathI. mArgo ghaNA che, te dravyathI - nagara AdinA mArga, bhAvathI sAtizaya zrutajJAna - darzana - cAritrarUpa muktimArga, temAM ahIM bhAvamArga grahaNa karAya che. mApaNAnA arthathI muktimArga, je jinavaro vaDe kahevAyela che, te upalabdha che. ahIM kahevAno Azaya A che - bhale, hAla jinavara dekhAtA nathI. paNa temano upadezAvela mArga dekhAya che. AvA prakArano mArga atIndriyArthadazI jinavara vinA saMbhavato nathI, tethI asaMdigdha cittathI bhAvIta hovAthI bhavyo pramAda na karavo. hAla mane nizcita mukti nAmaka lAbha prayojana mAga maLela che. tethI he gautama ! kevaLajJAna utpanna thaze ke nahIM evA saMzaya - vighAnathI pramAdI na thA. athavA trikALa viSayavathI A upadeza che. tethI A pramANe artha jANavo :- jema Adha mAgopadezaka nagarane na jovA chatAM paNa mAgone avalokatA, tene avicchinna upadezathI tenuM pAmavApaNuM nizcita kare che. tathA jo ke ahIM jinanA upalakSaNathI mokSa paNa dekhAto nathI. to paNa temanA dvArA kahevAyela mArga mokSa tenA sUtrapaNAthI dezaka te mArgadarzaka dekhAya che. tethI tenuM paNa tene prApakatva meM na joyela chatAM bhAvi bhavyo vaDe nizcita karavuM. tethI A bhAvi bhavyone upadeza karAya che. - x- A ja arthamAM pharI upadeza kahe che. * sUtra - 322 - kaMTaka AkarSa mArga choDIne tuM svaccha rAjamArga upara AvI gayela cho. tethI Dha zraddhAthI A mAge cAla. kSaNa mAtra pramAda na kara, * vivecana - 322 - pRthak karIne, pariharIne ke avazodhIne zuM? kaMTaka paMthane - dravyathI babUlanA
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10/3ra3 - 9 kAMTA Adi, bhAvathI caraka Adi kuzrutathI AkuLa evo mArga, pachI te anupraviSTa thaIza, kyAM ? mArge, mahA saMtavALA ke moTA Alaya Azrama te mahAlaya, te dravyathI rAjamArga ane bhAvathI mahatuM tIrthakara Adi vaDe paNa Azrita samyam darzanAdi mukti mArga, temAM koI utarIne paNa mArge na jAya, tethI kahe che - mArge jA. pAcho ubho ja na rahI jato. samyak darzanAdi anupAlanA vaDe muktimArga gamana pravRttapaNAthI thAo. tyAM paNa anizcayamAM apAyanI prApti ja thAya che, tethI kahe che - vinizcita karIne, temAM ja pravRtta thaIne, he gautama ! samaya mAtrano pramAda na kara. e pramANe pUrve darzana vizuddhithI mArgano svIkAra karIne, tenI pratipatti chatAM paNa koIne anutApa saMbhave che, tene nirAkRta karavA kahe che - * sUtra - 323 - nirbaLa bhAravAhaka jema viSamamAM jaIne pazcAttApa kare che, te gautama che tema tuM tenI mAphaka viSama mArge na ja, anyathA pachI pastAvo thaze. tethI gautama ! samaya mAtra pramAda na kara, * vivecana * 323 - abala - zarIra sAmarthyavidhamAna na hovuM te. yathA - A upamA che, bhArane vahe che te bhAravAhaka. mA - niSedha arthamAM che. A viSama mArga maMda sattvavALAne ati dutara che. te mArge praveza kare. aMgIkAra karela bhArane choDIne, te kALa pachI pazcAtApa kare che. ahIM ema kahevA mAMge che ke- jema koI dezAMtara gayelo ghaNAM upAyothI suvarNa Adine upAjIne potAnA ghara tarapha AvatA, ati bhIrapaNAthI anya vastumAM rAkhela suvarNa Adine potAnA mastake AropIne keTalAMka divasa sArI rIte vahana kare che. tyAra pachI kyAreka khADA-TekarAdi vALA mArgamAM aho ! huM A bhArathI AkAMta chuM ema vicArI tene choDIne potAnA ghera Ave che. atyaMta nirdhanatAthI anatApa pAme che. - "kema meM maMdabhAgyathI te suvaNadino tyAga karI dIdho ?" e pramANe tuM paNa pramAda para thaIne tyajelA saMyama bhAravALo na thA. gautama ! samaya mAtra paNa pramAdI na thA. A ghaNuM che, hajI to a5 ja nitArela che. nisvArIza ema vicAratA utsAhabhaMga paNa thAya che, tene dUra karavA kahe che - * sUtra - 324 - te mahAsAgarane to pAra karI dIdho che. have kinArA pAse AvIne kema ubho che? tene pAra karavAmAM utAvaLa kara. he gautama kSaNa mAtra paNa tuM pramAda na kara * vivecana - 324 - tuM tIrNa cho. kone? moTA bhAre samudrane. ahIM kiM prazna arthamAM, puna: vAkya upanyAsa mATe che. tethI kinAro pAmIne zA mATe ubho che ? ahIM zuM kahevA mAMge che ?
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda bhAvanI utkRSTa sthiti ke karmone bhAvathI samadra kahe che. te baMne prakAre paNa te prAyaH uttIrNa karelo ja che. have kInAre AvIne zA mATe dAsIne dhAraNa kare che ? Azaya e che ke - have tAre A ucita nathI. paraMtu abhimukhatAthI pAra - bhAvathI muktipade javAne zIgha - utAvaLo thA. te mATe gautama! samaya mAtra paNa pramAdI na thA. pe jo thAya ke - mArAmAM pAraprAptinI yogyatA ja nathI, tethI kahe che - athavA bAkInA ziSyonI apekSAthI A pramAdanuM zuM phaLa che? tethI pharI-pharI A pramANe upadeza Ape che, te kahe che * sUtra - 35 - tuM dehamukta siddhatvane prApta karAvanArI kSapaka zreeNI upara ArUDha thaIne phoma, ziva ane anuttara sidrilokane prApta karIza. tethI he gautamAM kSaNa mAtra paNa samasano pramAda na kara, - vivecana - 325 - kalevara - zarIra, jemAM zarIra vidhamAna nathI te akkevarasiddha, tenI zreNI vata zreNI, jenAthI uttarotara zubha pariNAma prApti rUpapaNAthI, teo siddhipadane Arohe che, te kSapaka zreNIne ArUDha thA. athavA kaDevara - te ekendriya zarIro, tanmayapaNAthI temanI zreNI - te kaDevara zreNi - vaMzaAdithI viracita prAsAdAdinA ArohaNa hetu. te nahIM paNa je akaDevara zreNi anaMtarokta rUpa che. tene ArohIne athavA uttarottara saMyama sthAnanI prAptirUpa che, tene ArohIne siddhi nAmanA lokamAM, he gautama ! tuM jaIza. A saMzayanA vyavacchedanA phaLapaNAthI tuM jaIza ja. sema -paracakra Adi upadrava rahita, zivaM - saMpUrNa dUritAnA upazamathI. anuttara - jene bIjuM koI uttara - pradhAna nathI te anutara arthAt sarvotkRSTa. ema hovAthI he gautama!kSaNa mAtra pramAda na kara, have nigamana karavAne upadeza sarvasva kahe che - * sUtra - 326 - buddha ane parinivRtta thaIne saMvatabhAvathI tuM gAma ane nagaramAM vicaraNa kara zAMtimAnI vRddhi kara, kSaNamAtra pramAda na kara, * vivecana - 36 - buddha - heya Adi vibhAgane kSaNanAra, parikivRtta - kapAya agninA upazamanathI cotarapha zItIbhUta thaI saMyamanuM sevana kara. gAmamAM ke nagaramAM rahe. upalakSaNathI araNya AdimAM rahe. ahIM evuM kahevA mAMge che ke badhAmAM anAsakta thaIne rahe. saMyasa - samyaka te pApasthAnothI uparata * aTakela. jenA badhAM durito zAMta thayelA che te zaife1 - nirvANa teno mArga - pantha athavA zAMti eTale upazama. te ja mukti hetupaNAthI mArga che, tevo zAMti mArga. dazavigha dhamapalakSaNa zAMtinuM grahaNa karavuM. tenI bRhaNA kara eTale ke bhavyajanone prarUpavA vaDe vRddhine pamADa.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10/327 * sUtra - 3ra7 - thaI ane padadathI suzobhita tathA sukathita buddhanI . bhagavaMta mahAvIranI vANIne sAMbhaLIne, rAga ane dveSanuM chedana karIne gautama siddhi gatine prApta thayA. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 3ra7 - buddha - kevaLajJAna vaDe Aloka - avalokita samasta vastutattvanA prakamathI zrImad mahAvIranA bhASita - vANIne sAMbhaLIne, kevI rIte kahela?) zobhana - evA nayAnuga tattvAdi kAraNathI kahevAyela - prabaMdhathI pratipAdita te sukathita. tethI ja artha vaDe pradhAna pado te arthapado. tenA vaDe upazobhita eTale ke jAtazobhamaryapadathI upazobhita, rAga eTale viSayAdinI Asakti ane dveSa eTale apakAriNI ane apati svarUpa. AvA rAga ane dveSa baMnenuM chedana karIne - baMnene dUra karIne siddhi gati - mukti gati prApta thayA. koNa mukti gatine prApta thayuM ? iMdrabhUti nAmanA bhagavaMtanA pahelA gaNadhara. irisa - parisamAmi arthamAM che. bravIti - pUrvavat jANavuM e pramANe anugama kahyo. nayo paNa pUrvavat jANavA. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 10 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 2 uttarAdhyayana mUlasUjha-saTIka anuvAda adhyayana - 11 - bahuta pUjA - che 0 dazamuM adhyayana kahyuM. have agiyAramuM kahe che. Ano saMbaMdha A pramANe - anaMtara adhyayanamAM apramAda rahevA mATe anuzAsana kahyuM. te vivekIne ja vicAravuM zakya che. viveka bahu zratanI pUjAthI janme che. tethI bahuzrutapUjI kahe che. A saMbaMdhathI AvelA A adhyayanamAM yAvata nAma niSpanna nikSepamAM bahusUtrapUjA ke bahuzrutapUjA nAma che. tethI tenA nikSepane pratipAdita karavAnI icchAthI niyuktikAra kahe che - * niyukti - 31 - vivecana bahu - ghaNuM, suya - sUtra ke zrata. tenI pUjA. A traNe padonA nAma Adi cAra prakAre nikSepA thAya che. temAM nAma, sthApanA gauNa che. dravyathI bahu te dravyavahuva, tenAthI ghaNAM jIva- upayogalakSaNa, pudgala - padi lakSaNa, ca zabdathI pudagalonuM jIvanI apekSAthI bahutaratva batAve che. te paNa ekeka saMsArIjIva pradezamAM anaMtAnaMta ja hoya che. jIvapudagalo ja'dravyabahu che. temAM dharma, adharma, AkAzanA eka dravyatvathI ane kALanA paNa tattvapaNAthI samayarUpacthI bahatvano abhAva che. * niryukti - 311 - vivecana bhAva bahuvathI bahuka cauda pUrvo- utpAdapUrva Adi anaMta gama yukata che. temAM gama - jenA vaDe vastu svarUpa jaNAya che. gama - vastu pariccheda prakAro nAma Adi, tenA vaDe yukta ane upalakSaNathI paryAya Adi levA. AnA vaDe tadAtmakapaNAthI pUrvenuM paNa AmaMtya kahyuM. A kAya bhAvamAM varte che, jenAthI "bhAvabahu kahevAya ? te kahe che - "bhAva" AtmaparyAyamAM kSAyopazanikamAM cauda pUrvo varte che. kSAyika bhAvamAM koI bhAvabahu kema nathI? che, te kahe che - karmanA kSayathI utpanna ane anaMta paryAyapaNAthI kevaLajJAna paNa bhAvabahaka che. bahu kahyuM. have sUtra ke zrata kahe che - * niryukti - 312 * vivecana dravyasUtra ke dravyazrata, temAM paheluM paMDaja Adi, bIjuM kahe che - vyavRta - te akSararUpapaNe nyasta, pustakAdimAM che te. bolAtuM paNa dravyazrata kahevAya che. bhAvaRta be bhede - samyapha zruta ane mithyA zrata. tenuM svarUpa - * niryukti - 313, 314 - vivecana bhavamAM ke bhavya, AmanI siddhine bhavasiddhi ke bhavyasiddhika. A ja prANIo samyagurdaSTi che. je zrata bhaNe che, te samyaphazvata zabdathI prakramathI bhAvakRta kahevAya che. (zaMkA) bolAvavApaNAthI tene dravyaRtatva kema na kahyuM? AnA vaDe AnAthI janita upayoga ja upalakSita karela che, mATe doSa nathI. A pramANe bIje paNa vicAravuM. tenuM mAhAmya kahe che- ATha prakAranA karmone dUra karanAra. have mithyAzruta kahe che. mithyAdRSTi jIvo ahIM paNa bhavya jIvo ja levA. je abhavyo leze to mithyAzruta zabdathI ahIM paNa bhAvabruta kahela che, tevo saMbaMdha thaze. karma - jJAnAvaraNa Adi svIkAra karAya che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 11 bhUmikA karmAdAna - karma upAdAna hatu. te zrata kahyuM have 'pUjA' - te paNa nAmAdi bhedathI cAra prakAre che. temAM pahelAM be sugama che. have dravyapUjA kahe che - * niryukti - 315 - vivecana Izvara - dravyapati, talavara - prabhu sthAnIya, nagarAdi ciMtaka, maMDaLa - jaLadurga, temAM thAya te mAMDalika teno bhoktA. A IzvarAdi traNe tathA ziva - zaMbhu, indra - zakra, skaMda - kArtikeya, viSNu - vAsudeva. A badhAMnI je pUjA karAya te dravya nikSepane AzrIne thAya che, tethI dravyapUjA. dravyathI paNa bhAvapUjAno hetu kahe che. A dravyathI apradhAna ke pUjA te dravyapUjA. - - A dravya zabdanA anekArthatvanA sUcakapaNAthI kahyuM. have bhAvapUjA kahe che - * niyukti - 316 : vivecana tIrthakara - arahaMta, kevalI - sAmAnyathI utpanna kevaLajJAnavALA, siddha, AcArya, sarva sAdhu. e badhAMnI je pUjA karAya che, te pUjA bhAvanikSepane AzrIne thAya che. kila - zabda parokSa AptavAdasUcaka che. tIrthakarAdi pUjA badhI paNa kSAyopazamikAdi bhAvavartI ja hoya che, tethI bhAvapUjA ja che. je puSpAdi pUjAmAM dravyastava kahyuM te dravya - puSpAdi vaDe stava, te saMpUrNa bhAvastavanAkAraNapANAthI che. have prastuta upayoga kahe che * niyukti * 317 - vivecana je caudapUrvadhara che, samasta je A kAdi akSaro che, temanI te te arthanI abhidhAyakatAthI sAMgatyazI ghaTanAkaraNa te sarvAkSara saMnipAta, te adhigama viSayapaNAthI jenAmAM vidhamAna che, te A sakSara saMnipAta. nipuNa - kuzala, je caudapUrvInI pUjA - ucita pratipattirUpa che, upalakSaNa thakI A zeSa bahuzratonI pUjA. prAdhAnyathI AnuM ja upAdAna che. nizcita te bhAvaviSayaka che. bahuzruta pUjA lakSaNathI bhAvapUjA vaDe ahIM adhikAra che. A pramANe nAmaniSpanna nikSepa kahyo. have sUtra kahevuM joIe - * sUtra - 328 - sAMsArika baMdhanothI rahita, gRhatyAgI bhikSAnA AsAranuM huM sarAkrame kathana karIza. te tame mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 328 - saMyogathI primukta aNagAra bhikSanA AcAra eTale AcaraNa, ucita kiyA, vinaya, vRddho kahe che - AcAra, vinaya e ekArthaka che. ane te ahIM bahuta pUjArUpa ja grahaNa karAya che. kemake teno ja ahIM adhikAra che. to huM anukama pragaTa karIza. tene huM kahuM chuM, te sAMbhaLo. A bahuzrutapUjA kahI. te bahuzruta svarUpa pariphAna ja karavA samartha che. bahuzrutanuM svarUpa tenA viparyayanA parijJAnamAM tadvivikata sukhathI ja jaNAya che. tethI abahuzrutanuM svarUpa kahe che -
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasutra-saTIka anuvAdara sUtra - 329 - je vidhAhIna che, (vidhAvAna hovA chatAM) aMhakArI, lubdha, anigraha, vAraMvAra asaMbaddha bolanAra che, te bahuzruta che. * vivecana - 39 - je koI vidhAthI sahita hoya * samyapha zAstranA avagama vagarano eTale ke nirvidha hoya, efpa zabdathI vidhavALo hoya, to paNa je ahaMkArI che, sa Adi mRddhivALo che, jene iMdriyanuM niyamana vidhamAna nathI tevo nigraha, vAraMvAra prAbalyathI asaMbaddha bhASitAdi rUpathI bola bola kare che, vinaparahita che. tenA nitya abhisaMbaMdhathI te bahuzruta kahevAya che. vidhA sahita hovA chatAM tenuM abahuzrutatva bAhuRtya phaLanA abhAvathI che, tema vicAravuM. AnAthI viparIta arthathI 'bahuzruta' kahevAya che. AvuM bahuzrutatva ke bahuzrutatva kaI rIte prApta thAya che ? * sutra - 230 thI 33ra - pAMca kAraNe zikSA prApta na thAya - AbhimAna, krodha, pramAda, roga, iLasa... n ATha sthAnomAM vyakti zikSAzIla thAya che - (1) hasI majAka na kare, (2) sadA dAMta rahe. (3) madadhATana na kare. (4) AzIla na hoya. (5) vizIla na hoya. (6) tilolupa na hoDha. (3) krodhI heya. (8) satyarata hoya. * vivecana - 330 thI 332 - pAMca saMkhyaka sthAnomAM karmavaza jIvo rahe che, te sthAno. tethI - kahevAnA hetu vaDe zikSaNa te zikSA * grahaNa AsevanarUpa pAmatA nathI. tenA vaDe AvA prakAre bahuzrutatva pAme che. konA vaDe te prApta na thAya ? mAnathI, kopathI, madhaviSayAdi pramAdathI, kuSThAdi rogathI, ALasathI zikSA na pAme. AnA samasta ke vyasta hetutvane jaNAve che. A bahuzrutatva hetune jaNAvine have bahuzrutatva hetu kahe che - ATha sthAno vaDe zikSAmAM svabhAva jene che ke zIkSAno abhyAsa kare che te zikSAzIla - be prakAre zikSA abhyAsa karela tIrthakara, gaNadhasadi vaDe kahevAyela che, te ja kahe che - (1) na hasavAnA svabhAvavALo, sahetuka ke ahetuka hasatA nathI. (2) sarvakALa iMdriya ane noiMdriyane damanAra, (3) bIjAne apabhrAjanAkArI kutsita jAti AdinuM uddhATana na kare. (4) zIla rahita ke sarvathA vinaSTa cAstri dharma na hoya. (5) virUpazIla, atiyAra kaluSita vatAvALA na hoya. (6) ati sa laMpaTa na hoya. (7) aparAdhI ke niraparAdhI pratye kathaMcita krodha na kare. (8) satya - avitatha bhASaNamAM rakta. A ATha guNovALo zikSAzIla kahevAya che. te ja bahuzruta thAya che. ahIM sthAnanA prakramamAM A pramANe abhidhAna dharma ane dhamanA kaMIka
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11/330 thI 3rUra N ananyatvane jaNAvavA mATe che. vizeSa kathanathI kavacita, koIkane aMtarbhAva saMbhavamAM paNa pRthapha upAdAna, tene parihAra AgaLa paNa kahevo. abahuzrutatva ke bahuzrutatvamAM athavA avinaya ke vinayamAM mULa kAraNa tattvathI ukta hetumAM Ano aMtabhava che te mATe avinIta ane vinItanuM svarUpa jANyA vinA te jANavA zakya nathI, tethI kahe che. * sUtra - 333 thI 340 - cauda sthAne vyavahAra karanAra saMvata muni avinIta kahevAya. Ane te nivaNa na pAme. (1) abhinna krodhI hoya. (2) krodhane lAMbo samaya TakAve. (3) mitratAne ThukarAve, (4) zrata pAmIne ahaMkAra re, (5) bIjano pApa parikSepI, (6) mitro para krodha karanAra, (7) priya mitronI paNa ekAMtamAM burAI kare che. (8) sAsaMbaddha pralApa kare, (9) drohI, (10) abhimAnI, (11) rasa lolupa, (12) ajitendriyA, (13) saMvibhAgI, (14) AmItikara che, te vinita che.. paMdara sthAne te suninita kahevAya che - (1) je naba che, (2) arapala che, (3) sAmAsI, (4) kutuhalI, (5) koInI niMdA na karanAra, (6) krodhane lAMbo samaya pakaDI na rAkhe, (3) mitro prati kRtajJa, (8) zratane pAmIne ahaMkAra na kare. (9) pApa paripI na hoya, (10) mio upara krodha na kare. (11) mitrane mATe paNa ekAMtamAM kANanI vAta kare. (1) vApha kalaha ane mArapITa na kare, (13) abhijAta hoya, (14) lAzIla hoya, (15) pratisaMsIna hoya, te sAdhune vinIta kahela che. * vivecana - 333 thI 340 - cauda sthAnomAM rahelo saMyata avinIta kahevAya che. tevo te mokSa ane 2 zabdathI A jJAnAdine pAmato nathI. te 14 sthAnomAM A che - (1) te vAraMvAra ke kSaNe kSaNe ke anavarata krodhI hoya ane nimitta hoya ke na hoya te kodhita ja rahe che. (2) vikathAdimAM ke vicchedazI pravartana ke prabaMdhana kare che. (3) mitratA karavA chatAM paNa, mitra- A mAro che, tema icchavA chatAM paNa teno tyAga kare che. - x x x- (4) zrata - Agama paNa prApta karIne abhimAna kare che. - *- X- (5) kathaMcit samiti AdimAM khalita lakSaNothI AcAryAdino tiraskAra kare che, evo AcAra jeno che te pApa parikSepI (6) mitro paratve paNa, bIjAo upara paNa krodha kare. (7) ativallabhane paNa, mitranA ekAMtamAM paNa pApone bole athati AgaLa pica bole ane pAchaLathI tenA anAcArane pragaTa kare che. (8) je prakIrNa - Ama tema arthAta asaMbaddha bolavAnA svabhAvavALo, prakIrNavAdI che, vastutattva vicAramAM paNa je yatkiMcinAvAdI kahe che. athavA je - A pAtra che ke apAtra che, ema parIkSA karI vinA ja kaMIka adhigata zrata rahasyane kahevAno svabhAva jeno che te prakIrNavAdI. (9) drogdha - drohaNazIla, mitra prati paNa adroha
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 karanAra. (10) huM tapasvI chuM ityAdi abhimAna karanAra, (11) anna AdimAM abhikAMkSAvAn (12) anigraha, (13) saMvibhAga na karavAnA svabhAvavALo, asaMvibhAgI AhArAdi prApata karIne bIjAne kaMIpaNa na Ape paraMtu potAne ja poSanAra hoya. (14) aprItikara - jonAra, sAMbhaLanAra badhAne aprIti ja utpAdita kare che. AvA prakArano doSayukta hoya tene avinita kahe che. A pramANe avinita sthAnone jaNAvIne vinIta sthAnone kahe che paMdara sthAno vaDe zobhana vinayathI yukta suvinita kahevAya che. tene ja kahe che - nIca - anu je rIte thAya, e pramANe nIcI zayyAdimAM varte che te nIcavartI, gurunI nIce varte che te. acala - AraMbhelA kArya prati asthira athavA apacala - gati, sthAna, bhASA, bhAva bhedathI cAra prakAre che. temAM gaticapala te drutacArI, sthAnayapala te beTho hoya to paNa cAlato hoya tema rahe, bhASAcala - asat, asabhya, asamIkSya, adezakALa pralApI bhedathI cAra prakAre che. asat - avidhamAna, asabhya khara puruSAdi, asamIkSya - AlocanA karyA vinA bolanAro. cotho adezakAlapralApI - kArya vItI gayA pachI je bole - jo Ama hoya to tyAM deza ke kALamAM Ama karata to suMdara thAta. bhAvacapala - sUtramAM ke arthamAM asamApta ja je bIjuM grahaNa kare che. amAyI - manojJa AhArAdi pAmIne guru Adine paMcaka na thAya. akutUhala - kuhuka indrajAlAdi avalokanathI para. al - stoka, tiraskAra kare arthAt alpa evA ja zabda ke abhAvavacanathI tiraskAra kare che. eTale ke koIne tiraskAra karato ja nathI. mitrone upakAra kare, paNa prati upakAra prati asamartha na bane - ke kRtaghna na bane, zruta pAmIne abhimAna na kare, paNa madanA doSone jANIne vadhAre namra thAya. pApa parikSepI na thAya, mitro paratve kRtajJatAthI kathaMcit aparAdhamAM paNa kopa na kare. apriya evA mitranA rahasyamAM paNa kalyANa ja bole, - - 4 - paNa tenA doSa ughADA na pADe. kalaha - vAyAthI vigraha ane Damara - prANaghAta Adi, teno varjaka hoya. buddha - buddhimAna. amijAti - kulinatA. hrIM - lajjA, te jene vidhamAna che, te ThThImAn, kathaMcita kaluSa adhyavasAyatAmAM paNa akArya AcaratA lajjA pAme. pratiskaMlIna - gurunI pAse ke anyatra kArya vinA ahIM - tahIM pravRtti na kare. - X Avo vinIta kevo thAya ? = - - sUtra - 341 - sadA gurukULamAM rahe, yoga ane upadhAnamAM nirata che, priya karanAra ane prabhAvI che, te zikSA prApta karI zake che. 7 vivecana- 341 - vase eTale ke rahe, kyAM ? sadA AcAryAvAdinA gacchamAM, arthAt temanI AjJAmAM. jAvajIva guru AjJAmAM ja rahe. yojavuM te yoga - vyApAra, ahIM prakramathI dharmagata vyApAra levo. athavA yoga - samAdhi, te jene che te yogavAna. upathAna - aMga, anaMga adhyayana Adi. yathAyoga AyaMbilAdi tapo vizeSa. tenAthI yukta,
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11341 je jenA upadhAna kahyA, tethI anyathA na bhaNe, na sAMbhaLe. priyaMkara - anukULa kare che. kyAreka koIka apakAra kare to paNa pratikULa AcaraNa na kare paNa potAnA karmono ja doSa vicAre tethI ja priyavAdI bane, koI apriya bole to paNa priya ja bolavAnA svabhAvavALo. athavA AcAryAdine abhimata AhArAdi vaDe anukUlakArI, AcAryanA abhiprAyane anuvartIne bole te priyavAdI. temAM zo guNa che ? zikSA - zAstrArtha grahaNa Adi rU5. tene prApta karavA yogya thAya che. AnA vaDe avinIta, AnAthI viparIta zikSAne pAmavAne yogya nathI, tema kahela che tathA je zikSAne pAme te bahuzruta, bAkInA abahuzruta. * sUtra - 34ra - jema zaMkhamAM rAkhela dudha potAne ane potAne AdhAranA guNone kAraNe baMne taraphathI suzobhita rahe che, te ja rIte bahuzruta milamAM dharma, kIrti ane zrata paNa baMne taraphathI suzobhita rahe che. * vivecana - 342 - jema zaMkhamAM rAkhela dudha baMne prakAre arthAtu mAtra zuddhatA Adi svasaMbaMdhI guNa lakSaNathI zobhe che temAM te kaluSa thatuM nathI, khaTAza paNa paDatuM nathI, savatuM paNa nathI. A ja prakAre bahuzruta bhikSamAM yatidharma glAdhA tathA dharmakIrtivatu Agama zobhe che. jo ke dharmakIrti zruta nirUpalepatA Adi guNothI svayaM zobhAbhAgI che, to paNa mithyAtvAdi kAluSyanA vigamathI nirmalatAdi guNathI zaMkhanI jema vizeSathI zobhe che. * * - *-ityAdi. zeSa sUtrArthavat samajI levuM. pharI bahuzrutane kahe che - * sUtra - 243 - je pramANe kaMboja dezanA AkSomAM kaMthaka ghoDA jAtimAna ane vegamAM zreSTha hoya che, te pramANe ja bahata zreSTha hoya che. * vivecana - 33 - je prakAre kaMboja dezamAM thayelAM azvo zIlAdi guNothI vyApta che, pradhAna che, vegavALA che. te pramANe jinadharmane pAmelA vratI kaMbojanA azvonI mAphaka, bIjA dhArmikonI apekSAe zruta ane zIlAdi vaDe zreSTha che. * sUtra - 344 - jema jAtimAna azvArUDha deDha parAkramI zuravIra yoddhA, baMne tarapha thanArA nAMdIghoSathI suzobhita thAya che, temaja bahukRta zobhe che. * vivecana - 344 - jema jAtyAdi guNayukta azva upara samyapha rIte beselo, te kadAca kAyara paNa hoya, tethI kahe che - zUra, deDha, parAkrama - zarIra sAmarthyarUpa che te tathA jamaNI ane DAbI baMne bAjue athavA AgaLa ane pAchaLa bAra vAjiMtronA ninAda rUpa vaDe athavA AzIrvacana rUpa nAMdI- "tame ghaNuM jIvo' ityAdi, tenA ghoSathI, baMdijanonA
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 kolAhalarUpa hoya. e pramANe bahuzruta thAya che. ahIM zuM kahevA mAMge che ? je pramANe Avo zUra koIthI abhibhUta thato nathI, ke teno Azrita bIjo koI paNa abhibhUta na thAya. tema A paNa jinapravacanarUpa ghoDA upara besIne paravAdI darzanamAM paNa trasta na thAya, tenA vijaya prati samartha che. divasa - satri svAdhyAyanA ghoSa rUpathI ke svapakSa - parapakSano ghoSa ke "tame ghaNuM jIvo" thAya che tene paratIrthi paNa parAbhava karavA samartha nathI. tene Azare rahelAM bIjA paNa koI jItAtA nathI. tathA * sUtra - 345 - je prakAre hAthaNIthI gherAyela sAITha varSano baLavAna hAthI koIthI parAjita thato nathI, te pramANe bahuzruta paNa parAjita thato nathI. * vivecana 345 - jema hAthaNIo vaDe parivRtta je che te, ekalo nahIM, tevo hAthI, vaLI sAITha varSanA AyuvALo, tene ja ATalAkALa sudhI prativarSa baLano saMgraha karyo hoya, tethI ja jene ATaluM zarIra sAmarthya che te baLavAna thaIne aprati hata thAya che. arthAt bIjA madamukho vaDe ke mata Mgajo vaDe parAMmukha karAya che. bahuzruta Avo thAya che. te paNa bIjAnA prasAranA nirodharUpa autyAtikI Adi buddhi ane vividha vidhA vaDe AvRtta hoya, sAITha varSa vaDe atyaMta sthiramati hoya, tethI ja baLavAna paNAthI prati hata thAya che. ghaNAM darzanahaNanArAo vaDe paNa pratihanana karavo zakya banato nathI. bIjuM* sUtra - 346 - * jema tIkSNa zIMgaDAvALo, baLavAna skaMdha vALo, jUthAdhipati vRSabha zobhe che, tevI rIte (gaNAdhipati) bahuzruta zobhe che. - - * vivecana 346 - jema te tIkSNa zIMgaDA jene che tevo, atyaMta upacita thayelA skaMdha jenA che tevo, upalakSaNathI samagra aMgopAMga upacita hoya che tevo baLada zobhe che. vaLI te gAyonA samUhano adhipati - svAmI thaIne rahyo hoya. bahuzruta paNa tevo thAya che. te paNa parapakSane bhedavApaNAthI svazAstra ane parazAstrarUpa zIMgaDA vaDe yukta hoya, gacchanA moTA kAmonI dhurAne dhAraNa karavA vaDe jAta skaMdha hoya ane sAdhu Adi samUhano adhipati AcArya thaIne zobhe che - vaLI - * sUtra - 347 - jema tIkSNa dADho vALo pUrNa yuvA ane duSparAjeya siMha pazuomAM zreSTha hoya che tema ja bahuzruta hoya che. * vivecana - 347 - jene tIkSNa dADhA che, tevo te tIkSNadaMSTra, utkaTa ke udagra vaya sthita, tethI dudha - bIjA vaDe durabhibhava siMha, vanya prANImAM pradhAna thAya che evo bahuzruta thAya che. A parapakSane bhedana paNAthI tIkSNa dADhA rUpa caitramAdi nayothI pratibhA Adi guNa
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 9 11/347 vaDe udagratAthI durabhibhava che, tethI anyatIthI rUpa mRhasthAnIyomAM pravara che. * sUtra - 348 - jema zaMkha, cakra, gadAne dhAraNa karanAra vAsudeva aparAjita baLa vALo soddho hoya che, temaja bahuta paNa aparAjita baLazALI hoya che. * vivecana - 348 - jema te vAsudeva paMcajanya zaMkha, sudarzana cakra, kaumuda gadAne vahana kare che tethI zaMkha cakra gadAdhara thaI bIjA vaDe khalanA pamADavI azakya che, sAmarthya jenuM tevo apratihata bala vALe coddho - subhaTa hoya che te pramANe bahuzruta paNa svAbhAvika pratibhA prAgaSyavALo ane zaMkhAdi mAphaka sabhya darzana-jJAna-zAstri vaDe yukta coddho - karmaverI parAbhavI thAya. * sUtra - 39 - jema mahAna gaDhivAnuM cAturaMta cakravartI sauda ratnono svAmI hoya che, temaja bahuzruta paNa cauda pUrvAnA svAmI hoya che. * vivecana * 349 - jema cAre dizA paryanta, eka tarapha himavAnI ane traNa dizAmAM samudra, jene che te caturaMta athavA cAra - ghoDA, hAthI, tha, manuSyarUpa aMtazabu vinAzarUpa jene che te cha khaMDa bharatano adhipati, moTI samRddhivALo, coda ratno - senApati, gAthApati, purohita, hAthI, ghoDo, vardhika, strI, cakra, chatra, carma, maNi, kAkaNi, khaga, daMDa teno adhipati hoya e pramANe bahuzruta paNa Asamudra pRthvI maMDala upara khyAtakIrtipaNAthI cAturaMta kahevAya che. athavA cAra prakAre dAnAdi dharma vaDe karmavairIne vinAza karavAthI cAturaMta, AmaSadhi Adi addhivAna pralAka Adi ladhivAna, sakaLa atizaya nidhAna cauda pUrvo rUpI caudaratno yukta hoya che. * sUtra - 35 - jema sahasrAkSa, vajapANi, puraMdara, zaka devono adhipati hoya che, te pramANe bahuzruta hoya che. * vivecana - 35 - jene hajAra AMkho che te sahasAkSa, ahIM saMpradAya evo che ke iMdrane 500 maMtrI devo hoya che, temanI baLe eTale hajAra AMkho che athavA je hajAra AMkho vaDe jovAya che te sahasrAkSa che. vaja - tenAmanuM Ayudha jenA hAthamAM che tevajapANi, lokoktithI pUne dAraNa karavAthI puraMdara, evo te zakra - devono svAmI che tevA bahuzruta thAya che te paNa zrutajJAna vaDe saMpUrNa atizaya raktanidhAna tulyatAthI hajAro locana hoya tema jANe che. pU no artha zarIra paNa thAya, te vikRta tapa ane anuSThAnathI katane vidAre che tethI puraMdara che. zakravat devo vaDe dharmamAM atyaMta nizcalatAthI pUjAya che ityAdi. - x
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlaba-saTIka anuvAda * sUtra - 351 - jema aMdhakAranAzaka udayamAna sUrya tejathI baLato hoya tevo lAge che, te pramANe bahuzruta paNa tejasvI hoya che. * vivecana - 351 - jema te aMdhArano vinAza kare che te timira vidhvaMsaka ugato sUrya, te ja ud AkArAmArgane AkrAtita karato ati tejasvItAne pAme che. - x athavA pahelA ugato sUrya tIva hoto nathI, e pramANe tIvratAno abhAva jaNAve che, anyathA tenI tIvratAnuM daSTAMta na kaheta. kevo tIvra thAya? tenI javAlAne choDato evo, bahuzruta paNa tevA ja thAya, te paNa ajJAnarUpa timiranaeN nivAranArA che, saMyama sthAnomAM vizuddha vizuddhatara adhyavasAyathI ane tapanA tejathI jhaLahaLatA hoya che. * sUtra * 35ra : - jaima nakSatronA parivArathI pavitta caMdramA pUrNimAe paripUrNa thAya che, te pramANe bahuzruta paNa jJAnAdinI kaLAthI paripUrNa thAya. - vivecana - 35ra - je rIte te nakSatrono svAmI - uDupati, caMdra, azvinI Adi nakSatrothI, graho ane tArAo vaDe pArivArita thaIne pratipUrNa samasta kalAyukta thAya. kyAre thAya ? pUrNimAne divase. ahIM caMdra ema kahevAthI koI caMdra nAmavALo paNa grahaNa thAya tethI uDupati evu nAma grahaNa karyuM. kavacita ekAkI siMha jevo paNa hoya, tethI vizeSaNa mUkyuM - nakSatra parivArita, te paNa bIja Adino nahIM, paNa pUrNimAno levo, e pramANe bahuzruta levA. te paNa nakSatronI mAphaka aneka sAdhunA adhipati che. tathA te parivArita sarvakaLA yukta paNAthI pratipUrNa hoya che. - bIje - * sUtra - 353 - je prakAre sAmAjika - vyApArI AdinA koThAra surakSita ane aneka prakAranA dhAnyothI paripUrNa hoya che te pramANe bahuzruta paNa vividha prakAranA kRtathI paripUrNa hoya che. * vivecana - 353 - jema samAja - samUha temAM sAthe ekaThA thAya te sAmAjika - samUhavRtta loko, athavA atasI Adi aMgonA upabhogAMgatAthI zyAma Adi aMgarUpa dhAnya, te koSTha dhAnyano palya, tenA agAra ke AdhAra rUpa je gRha, upalakSaNathI anya paNa prabhUta dhAjasthAna, jyAM baLI javA AdinA bhayathI dhAnya koThAra karAya che, te koSThAgAra kahevAya che. * * - *- tene prAmarika puruSAdi vyApAra dvArathI pAlita dasyamUSikAdithI surakSita ane te kadAca prati niyata dhAnya viSaya apatipUrNa hoya, tethI kahe che. aneka prakAranA dhAnyothI bharelo, e pramANe bahuzruta paNa hoya. bahuzruta paNa sAmAjika lokonI jema gacchavAsIne upayogI evA vividha dhAnyonI jevA
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 1 11353 aMga, upAMga, prakIrNakAdi bhedothI zrutasthAna vizoSathI pratipUrNa ja hoya che. pravacananA AdhArapaNAthI surakSita hoya che. - vaLI - * sUtra - 354 : sanAta devanuM sudarzanA nAme jaMbU vRkSa, jema badhAM vRkSomAM zreSTha hoya che, tema bahuzruta badhAM sAdhumAM cha hoya che. - vivecana - 354 - jema te vRkSo madhya pradhAna jaMbU nAme sudarzanA che, jema A amRta phaLanI upamA ane devAdi Azraya che, tevuM koI vRkSa nathI. jo ke A vRkSano phaLa vyavahAra tenI pratirUpatAthI ja che, vastutaH te pRthvIkAyika che, vaja veDUyadimaya tenA mULa Adi tyAM tyAM kahelA che te konuM che? anAdata nAme devabhUDhIpAdhipati vyaMtara devanA AzrayatvathI saMbaMdhI che. bahuzruta e pramANe thAya che. teo paNa amRtanI upamAnA phaLa samAna bhUtayukta devAdine paNa pUjyatAthI abhigamanIya ane bAkInA vRkSanI upamA samAna sAdhumAM pradhAna che - bIjuM * sUtra - 3papa - je prakAre nIlavaMtathI vahetI, jaLapravAhathI paripUrNa, samudramAminI sItA nadI, badhI nadIomAM zreSTha che, te pramANe bahuzruta thAya che. * vivecana - 355 - jema te nadI pradhAna jaLathI pUrNa che, te sAgaramAM maLatI hovAthI "sAgaraMgamA' che, paNa zuddha nadInI jema mArgamAM nAza pAmatI nathI A sItA nadI - merunI uttara dizAnA varSaghara parvatathI nIkaLe che athavA te nIlavaMtathI nIkaLe che. bahuzrato zItA nadIvata hoya che. nadInI jema bIjA sAdhunA ke zrutajJAnInI madhya pradhAna che, vimaLa jaLa samAna RtijJAna vaDe yukta che, sAgara rUpa muktimAM jAya che. ucita anuSThAna vaDe te pravRtta che, tene anyadarzanI mAphaka devAdi bhAvanI vAMchA nathI. - x- 4 - * sUtra - 356 - jema vividha prakAranI auSadhithI dasa mahAna meru parvata badhAM parvatomAM zreSTha che, te pramANe bakSata badhAM sAbumAM zreSTha hoya che. * vivecana - 356 - jema parvatonI madhye ati pradhAna ati gura, ati ucca evo meru nAmano parvata che, te anekavidha viziSTa mAhAbhya vanaspati vizeSa rUpa thakI prakarSathI jvalita - dIpta che, tenA yogathI A paNa prajavalita kahyA. e pramANe bahuzruto jANavA. zrutanA mAhAthI atyaMta sthira hovAthI bAkInA sAdhunI apekSAthI pravara ja thAya che. ityAdi - - - * sUtra * 353 - jema sava akSayajaLathI paripUrNa vabhUTaNa samudra vividha ranothI
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda paripUrNa rahe che, temaja bahucuta rAkSavajJAnathI paripUrNa rahe che. * vivecana - 35 - jema svayaMbhUramaNa nAmaka samudra akSaya - avinAzI jaLayukta che, vividha prakAranA marakata Adi ratnothI bharelo hoya tema bahuzruta paNa akSaya samyam jJAnarUpa jaLathI bharela ane vividha atizaya ratnAvALA hoya che. athavA akSata udayavALA hoya. have phaLadarzanathI tenuM mAhAbhya kahe che - * sUtra - 258 - samudra samAna gaMbhIra, rasava, avicalita, arAjIva, vipula sutajJAnathI paripUrNa gAtA evA bahuzruta muni kamano kSaya karI uttama gati pAme. * vivecana - 3pa8 - gAMbhIrya - jeno madhyabhAga labdha nathI tevo - samudra, duHkhe karIne Azraya thAya tevo, trAsita, duSparghaSaka che, tema bahuzruto AgamathI pUrNa, aMga - anaMga Adi bhedathI vistIrNa, rakSaNahAra hoya che. dhe tene phaLathI vizeSita kare che. jJAnAvaraNa Adi karmono vinAza karIne mukti nAme uttamA gati prApta thAya che. - * - - bahuzrutanI guNavarNanarUpa pUjA jaNAvIne kahe che - * sUtra - 359 - uttamArtha gadSaka muni zratano Azraya le jenAthI te pote ane bIjAne paNa siddhi apAvI zake tema huM kahuM chuM. * vivecana - 59 - jethI bahuzrutanA A guNo munigamana sudhInA che, tethI agama adhyayana zravaNa ciMtanAdithI Azraye. uttamArca - mokSanI gaveSaNA kare. te zratanA AzrayathI potAne ane bIjA tapasvI Adine - x- muktigati prApta karAve che, temAM koI saMdeha nathI. * ** ** muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 11 no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 12 bhUmikA adhyayana - 12 - ' X------- 0 agiyAramAM adhyayananI vyAkhyA karI. have bAramuM kahe che, teno A abhisaMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM bahuzruta pUjA kahI, ahIM bahuzrute paNa tapamAM yatna karavo joIe te jaNAvavAne mATe tapaH samRddhi varNavAya che. e saMbaMdhe Avela A adhyayananA - 4 - nAma nikSepamAM AnuM 'harikozIya' nAma che. teno nikSepo - "harikezIya" * niryukti * 318 thI 320 vivecana - harikezane nAma Adi cAra bhede nikSepa che. temAM nAma ane sthApanA gauNa che. dravya viSayaka be bheda - AgamathI, noAgamathI. temAM noAgamathI traNa bheda - eka bhavika, baddhAyuSka ane abhimukha nAma gotra. harikeza nAma gotrane vedato hoya te bhAvathI harikeza kahevAya. tenA nAmathI A adhyayana Avela che. have harikezanI vaktavyatA kahe che - - niyukti - 321 thI 327 vivecana . - - EUR 3 * A niryuktino bhAvArtha kathAnakathI jANavo joIe, te A che -mathurA nagarImAM zaMkha nAme yuvarAja hato, te dharma sAMbhaLIne pravrujita thayo. vicaratA te gujapura pahoMcyo. tyAM bhikSArthe jatAM eka galI jevo mArga Avyo. te murmura samAna ati uSNa hato. uSNakALe koIpaNa tyAM cAlavA samartha na hatA. je tene na jANatA te tyAM cAle, te vinAza pAmatA, tenuM nAma ja 'hutavaharathyA' thaI gayuM. te sAdhue koI purohitaputrane pUchyuM - e racyA vahana thaI zakaze ? te purohita putrae vicAryu - sAdhu baLI jaze, tethI teNe kahyuM - hA, A mArge javAze. sAdhu te mArge cAlyA. purohita putra chupAine jue che. sAdhu tvarA rahita te mArge cAle che. AzaMkAthI te mArgamAM cAlyA, jeTalAmAM te yAlyA, temanA tapanA prabhAvathI te mArga zItIbhUta thaI gayo. te purohita putra AkarSAyo, aho ! A mahAtapasvIne meM AzAtita karyA, udhAnamAM rahelA temanI pAse jaIne kahyuM - bhagavan ! meM pApakarma karela che huM temAMthI kaI rIte chuTIza ? sAdhue kahyuM - dIkSA levI. teNe dIkSA lIdhI. te purohita putra jAtimada ane rUpamada karatAM mRtyu pAmyo. devaloka gayo. devalokathI cyavIne purohita putrano jIvana mRtagaMgAnA kinAre balakoTTA nAme harikezo hatA, tenA adhipati balakoTTa nAme hato. tene be patnI hatI - gaurI ane gAMdhArI. te jIva gaurInI kukSimAM utpanna thayo. pradarzana thayuM. vasaMta Rtu jue che. tyAM kusumita AmravRkSa jue che, svaprapAThakone kahyuM. te bolyA - mahAtmA putra tamane thaze. yogya samaye gaurIe bALakane janma Apyo. te pUrvabhavanA jAtimada rUpa doSathI kALo ane virUpI hato. balakoTTamAM janmela hovAthI tenuM 'bala' nAma rAkhyuM, te sahanazakti rahita ane khaMDanazIla hato.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 te bALaka game tyAre bhojana karato, dAru pIto. te aprItikara thayo. gherathI kADhI mUkyo. cAre tarapha joto ubho che. teTalAmAM sarpa Avyo. badhAM jaldI ubhA thaI gayA. te sarpane mArI nAMkhyo. bIjA muhUrtamAM bheruMDa - divyaka sarpa Avyo. DarIne ubhA thaI gayA. tene divyaka jANIne choDI dIdho. te joIne 'bala' vicAre che ke - aho ! svadoSathI ja jIvo kalezanA bhAgI thAya che. tethI bhadrakapaNuM ja rAkhavuM. bhadraka ja bhadrane pAme che. kemake saviSa sarpa haNAya che, bheruMDa bacI jAya che. e pramANe vicAratA bodha pAmIne dIkSA lIdhI. 94 te bala muni vicaratA vANArasI gayA. tyAM hiMduka vana uMdhAna hatuM, tyAM hiMduka nAme yakSAyatana hatuM. temAM gaMDIbiMduka nAme yakSa vasato hato.. tenI anujJA mAMgI muni tyAM rahyA. yakSa upazAMta thayo. bIjA yakSo bIjA vanamAM vasatA hatA. tyAM paNa bIjA ghaNAM sAdhuo rahelA hatA. teo pUche che - gaMDIyakSa dekhAto nathI. teoe kahyuM - sAdhunI paryApAsanA kare che. tyAM hiMduke batAvatA te paNa upazAMta thayo. te bIjo yakSa bolyo, mArA udhAnamAM paNa ghaNAM sAdhu che, cAlo ApaNe joIe. te baMne yakSo tyAM gayA. bhavitavyatAthI te sAdhuo tyAM vikathA karatAM rahelA hatA tyAre te yakSa Ama bolyo - ahIM strI kathA, janapada kathA, rAja kathA thaI rahI che, cAlo ApaNe teMduka udhAnamAM pAchA jaIe. koI divase yakSAyatane kauzalika rAjakanyA bhadrA puSpa, dhUpa Adi grahaNa karIne pUjA karavAne nIkaLI. pradakSiNA kare che. tyAM kALA vikarALa bala sAdhune joIne thUMkI. yakSe roSita thaIne tene AviSTa karI. rAjAne kahyuM - have te ja munine A kanyA Apo to ja mukta karIza, kemake A kanyAe te sAdhunI AzAtanA karelI che. rAjAe paNa 'kanyA jIvaze' ema mAnIne devAnI hA pADI. mahattarA sAthe kanyAne lAvyA. rAtrimAM kanyAne kahyuM - patinI pAse jA. yakSAyatanamAM pravezyA. muni pratimA dhyAne rahelA, teNe kanyAne na icchI. tyAre yakSe paNa RSinA zarIranuM chAdana karIne divyarUpa banAvyuM. pharI munirUpa batAvyuM. e pramANe AkhI rAtri, viDaMbaNA karI. prabhAte muni icchatA nathI. ema karIne potAne ghera pAchI pharI. purohite rAjAne kahyuM ke - A RSipatnI che mATe brAhmaNone kahyuM, ema karIne tene ApI dIdhI. - x - x - A pramANe saMpradAyathI kathA kahI. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtrAlApaka avasara che, te mATe sUtra kahevuM joIe. te A pramANe - * sUtra - 360 - harikezabala cAMDAlakulamAM utpanna thayA, to paNa jJAnAdi uttama guNonA dhAraka ane jitendriya bhikSu hatA. vivecana- 360 svapAka - cAMDAla, tenuM kuLa, temAM utpanna thayA. tethI zuM ? te kuLanI utpatti
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 5 12/36 anurUpa ja thayA ke nahIM? nA, jJAnAdi guNa pradhAna thayA. athavA anuttara guNavALA thayA. prapharSa prApta jJAnAdi guNanA dhAraka ke anusAra cAMDALa kuLamAM utpanna thayA ane rahyA te paNa anyathA thayA. koNa? harikeza bala. tenuM munita pratijJA mAtrathI paNa hoya, tethI kahe che - bhakabU - pratijJAta anuSThAna vaDe sudhAne ke ATha prakAranA karmone bheTe che mATe bhikSa vazIkRta karela che sparzana Adi iMdriyo, tethI jinendra * sUtra - 361 - teo ya, eSaNA, bhASA, udAra, AdAna-nikSepa samiti e pAMcamAM yatnazIla ane susamAdhistha saMyamI hatA. - vivecana - 361 - cAlavuM te iya, zodhAya te eSaNA, bolAya te bhASA, uccAra eTale maLa - mUtranI pariSThApanA, te viSayaka samiti - sagar gamana, temAM samyak rIte pravartavuM te. temAM cahnavAna. AdAna - grahaNa, pITha-phalakAdinuM. unAkSepa - sthApanA, te AdAna nikSepa - 4- e rIte Ica samiti Adi pAMce samiti, yukta, saMyamavALA ane suSTha samAdhimAna thayA. * sUtra - 362 - mana - vacana - kAyAthI gupta ane jitendriya muni bhikSA yajJamaMDapamAM gayAM ke jyAM brAhmaNo yajJa karI rahyA hatA. vivecana - 362 - mananA niyaMtraNa rUpathI guma - saMvRtta te manogata. athavA jenuM mana gupta che te. e pramANe vAgyupta - vANIno prasAra niruddha karela. kAyagupta eTale asat kAca kriyA rahita. jitendriya zabdanuM pharI grahaNa atizaya jaNAvavAne mATe che. bhikSArthe gayA arthAta niprayojana nahIM, kemake teno niSedha che. bhaIjja - brAhamaNonuM vajana jemAM che te yajJa mATe gayA. tene tyAM AvatA joIne tyAMnA lokoe je karyuM te kahe che - * sUtra - 363 - tapathI te muninuM zarIra sukAI gayeluM, upAdhi ane upakaraNa paNa prAMta hatA. evA munine AvatA joine anAya teno upahAsa kare che. * vivecana - 363 - bala munine AvatA joIne, kevA muni ? chaThTha, aThThamAdi rUpa tapathI cotaraphathI zoSita * mAMsa ane lohI sukAI gayA yAvat kRza thaI gayelA. tathA prAMta - jIrNa, malinatvAdi vaDe asAra upadhi, te ja upakaraNa eTale dharma ane zarIranA upaSTabha hetu jeno che te athavA upadhi e ja upakaraNa - opagrahika, te joIne hAMsI karAya che, je Arya nathI tevA anAryo - pleccho, sAdhunI niMdA Adi vaDe anArya. te anAryo kevA
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 6 che ? teo kaI rIte upahAsa kare che ? te kahe che * sUtra 34, 365 jAtimadathI garviSTha, hiMsaka, ajitendriya, brahmacArI ane jJAnI lokoe A pramANe kahyuM - bIbhatsa rUpavALo, kALo, vikarALa, moTA nAkavALo, alpa vastravALo, dhULathI malina thaI pizAca jevo lAgato, gaLAmAM saMkaravastra dhAraNa karanAro A koNa AvI rahyo che ? * vivecana 364, 365 - jAtimada vALo, jemake - "ame brAhmaNo chIe' tenAthI pratistabdha ke pratibaddha, prANInuM upamArdana karanArA, sparzanAdine vazIkRta na karela, tethI ja abrahma - maithuna, tene sevana karanArA, tevA A abrahmacArIo, kemake - teo kahe che - putranI kAmanA mATe thatAM maithunamAM koI doSa nathI, Adi. tethI ja bAla-bAla krIDitAnukArI yajJAdimAM pravRtta. teo A pramANe bolyA - zuM ? - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 - - - x - - re ! koNa Ave che ? teo paraspara bolyA - A koNa che ? re - A AmaMtraNa vacana che. jenuM dIptarUpa che te, dIpta vacana - abIbhatsa, atyaMta baLelA - phoDA thayelA hoya tevo, athavA vikRtapaNAthI durdaza. kAla - varNathI kALo, vikarAla dAMto vaDe bhayAnaka pizAcavat, phokkA - AgaLa sthULa ane unnata nAka jenuM che te. tathA laghutva jirNatva Adi vastro jenA che tevA alpa vastravALo, dhULa vaDe pizAcavat thayela, pizAya ja laukikomAM lAMbA vALa, nakha, romAdi vALo ane dhULa vaDe lepAyelo iSTa che, tethI muni paNa niSparikarmatAthI ane dhULathI lima dehapaNAthI evA kahyA. zaMkara - te ahIM tRNa, bhasma, chANa, aMgArAdi maLIne ukaraDA jevA thayela vastro te saMkaraduSTa, temAM ja je atyaMta nikRSTa, nirupayogI che, te loka vaDe tyajAya che, athavA tyAjya prAyaH vastro ja A grahaNa kare che, tethI tevA vastro paherIne, athavA sva upadhine laIne bhame che. - 4 - 4 - AvA munine dUrathI Avato joIne bolyA, zuM bolyA ? sUtra * - IFE - are ! darzanIya tuM koNa che ? kaI AzAthI tuM ahIM Avela cho ? gaMdA ane dhULIyA vaothI, ardhanagna pizAca jevo tuM dekhAI rahyo che. jA, bhAga ahIMthI. ahIM kema ubho che ? * viSesana 366 re ! tuM koNa che ? e pramANe adarzanIya - jovAne ayogya, kevA rUpathI ahIM Avela che ? A yajJa pATakamAM kaMI icchAthI Avela cho ? alpavastravALo ane dhULathI pizAca jevo, AnuM pharI upAdAna atyaMta adhikSepa darzAvavA mATe che. A yajJavATakathI cAlyo jA. arthAt amArI AMkha sAmethI dUra yA. huM kema ahIM ubho che? tAre ahIM ubhavuM na joIe. -
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12366 AvuM kahevA chatAM te muni prazamatA dhAraNa karIne kaMIpaNa bolatA nathI, teno sAMnidhyakArI tiMdukyakSa je kare che, te kahe che - * sUtra - 367 - tyAre te mahAmuninI anukaMpAvALA hiMduka vRkSavAsI yakSe potAnA zarIrane chupAvIne AvA vacano uccAyAM - * vivecana - 367 - yakSa - vyaMtara vizeSa, te avasare hiMdukavRkSavAsIe teno saMpradAya, A che - te niMdukAnamAM madhye moTu hiMduka vRkSa hatuM, tyAM te raheto hato. tenI nIce caitya hatuM. tyAM te sAdhu rahyA hatA. anurUpa kriyA pravRttivALo te anukaMpaka, konI ? te harikezabala mahAmuninI, prakarSathI potAnA zarIrane AvarIne, arthAt tapasvI muninA zarIramAM pravezIne ane svayaMne gopavIne. have kahevAnAra vacano kahyA. te zuM vacana hatA ? * sUtra - 368, 369 - huM zramaNa chuM, saMvata chuM, brahmacArI chuM. huM dhana, vacana - saMdhavuM, parigrahano tyAgI chuM. bhikSA phALe bIjA mATe niSpakSa AhAne mATe ahIM Avela chuM... ardhI prasara anna devAya che, khavAya che, upabhogamAM levAya che. tame e jANo ke huM bhikSAjIvI chuM. tethI bacelA AjamAMthI kaMIka tapasvIne paNa maLe. * vivecana - 368, 369 : zrama - muni, huM-potA mATe nirdezela che. kevA? evI AzaMkAthI kahe che - samyapha yata te saMyata - asat vyApArathI aTakela. tethI ja brahmacArI, tathA virata, nivRtta. zenAthI ? zana - catuSpada Adi, pAcana - AhAra banAvavo, parigraha - dravyAdimAM mUcha. tethI ja bIjAe potAnA mATe ja niSpAdita karela, te parapravRtta. tene ja paNa potAnA mATe karela nahIM. bhikSAkALe athati akALe nahIM, bhojanane mATe, A yajJapATake huM Avela chuM. AnA vaDe - "tu koNa che? tuM ahIM kema Avyo che? no uttara Apyo. e pramANe kahetA teo kadAca kahe ke- "ahIM kazuM koIne apatu nathI ke deya paNa nathI." tethI kahyuM - dIna ane anAthone apAtuM, khaMDa khAdha Adi khavAya te, bhojana - sUpa Adi te bhojana thAya che. A badhuM alpa paNa hoya, tethI kahe che - ghaNuM ane bIjAe kareluM. - 8- prANadhAraNa mATe tenI yAcanA karuM chuM - x mATe tame mane Apo. kadAca A utkRSTa vastunI cAyanA kare to? tethI teno Azaya kahyo. - *- je kaMI aMta-prAMta baceluM hoya te A yati ke tapasvIne prApta thAya. e pramANe cakSe kahetA cAvATavAsIe kahyuM 2i3/13 .
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 8 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 * sUtra - 390 - A bhojana mAtra brAhmaNane mATe banAvela che, A ekapakSIya che. ame tane A yajJArthe niSpakSa anna - pANI daIzuM nahIM. to pachI tuM ahIM kema ubho che ? * vivecana - 390 - lavANAdithI saMskArela bhojana brAhmaNoe potAnA mATe karela tethI tene AtmArthika kahyuM. brAhmaNo vaDe paNa pote ja khAvuM, bIjA koIne na ApavuM. kema ? A yajJamAM eka pakSa - brAhmaNa mATe ja banAvela che. arthAta A bhojana brAhmaNa sivAya bIjA koIne apAya nahIM, zudrane to na ja apAya. - ** tethI ame A uktarUpa odanAdi ane pAyA - drAkSa pAnAdi tane ApIzuM nahIM. to zA mATe ubho che? ahIM ubhA rahIza to paNa tane kaMI maLavAnuM nathI. * sUtra - 31 - sArA pAkanI AzAe kheDUta uMcI ane nIcI bhUmimAM paNa bIja vAve che. A kheDutardaSTithI ja mane dAna Apo. huM paNa punya kSetra chuM tethI mArI ArAdhanA karo. - vivecana - 31 - pANInI avasthiti sahita ucca bhUmi bhAgamAM kheDuta ghauM, cokhA Adi vAve che. te pramANe nIcI bhUmimAM paNa vAve che. jyAre atyaMta vaSa thAya tyAre uMcA sthaLamAM kuLanI prAptinI AzAe anyathA niSNa bhUmimAM pAkaze. A upamA vaDe batAve che ke- tame paNa mane annAdi Apo. kemake je tame mane nimna mAnatA ho to paNa thaLatulyatA buddhie devuM yogya che. kadAca teo kahetA ke e pramANe ApatA paNa phaLa na maLe, tethI kahe che - A paNa zubha evuM dekhAtuM kSetra che kemake temAM punyarUpI dhAnya uge che tethI ArAdhanA ja che. AnA vaDe dAnanuM phaLa kahyuM. yakSe kahelAM vacana pachI teo A pramANe bolyA - * sUtra - 37ra - saMsAramAM amane evA lojhanI khabara che ke, jyAM vAvela bIja pUrNa rUpe uge che. je brAhmaNa jAti ane vidhA saMpanna che, te ja punyakSetra che. * vivecana - 372 - kSetra tulya pAtra ame jANIe chIe. jagatamAM ApelA anazana Adi janmAMtaramAM samastapaNe prAbhRta thAya che. koIne thAya ke huM paNa tevuM ja kSetra che. to tenI AzaMkAno uttara Ape che - jeo brAhmaNa che, te paNa nAmathI nahIM, paNa brAhmaNa jAti rUpa ane cauda vidhAnA sthAna rUpa, tenAthI ja yukta tevA jAti vidhAyukta, te ja
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12372 kSetra che te zobhana prItikara che. tArA jevA zudra jAtIya nahIM. zudramatitvathI ja vedAdi vidhAthI bahiSkRta che. Ama kahetA, temane yakSe uttara Apyo - * sUtra - 373 - jenAmAM krodha, mAna, hiMsA, jUTha, sorI ane parigraha che, teo brAhmaNa jAti ane vidhAthI rahita pApamukta kSetro che. * vivecana - 373 - krodha - roSa, mAna - garva, ca zabdathI mAyA ane lobha, - prANaghAta, mRSA - asatya bhASaNa, adatA dAna, ca zabdathI maithuna, parigraha - go-bhUmi Adino svIkAra che. tame brAhmaNo A phodhAdithI yukta cho, jAti ane vidhAthI rahita cho. yAre varNanI vyavasthA kiyA ane karma vibhAgathI che. tethI kahe che ke - brahmacaryathI brAhmaNa thAya. jema ziyathI zilpI thAya, anyathA iMdra gopakITakavatuM nAma mAtra che. evA prakAranI brahmacaryarUpa kriyA kopAdi yuktane tattvathI saMbhavatI nathI, tethI jAti saMbhava nathI. tathA vidhA paNa sata zAstrarUpa che. badhAM ja sat zAstromAM ahiMsAdi pAMca kahyA che. te ahiMsAyukta paNuM tenA jJAnathI ja thAya che. jJAnanuM phaLa virati ane zagAdino abhAva che. - 1 - X- paNa tamArA jevA agni Adino AraMbha karanArA, krodhAdivALAne rAgAdinA abhAvano saMbhava nathI. - - 4 - tethI te tame jaNAvelA brAhmaNa lakSaNa kSetro ati pApavALA ja che, paNa zobhana nathI, kemake krodhAdiyuktatAthI atizaya pApa hetu paNe che. kadAcit teo evuM kahe ke, "veda vidhAnA ame jJAtA chIe. tethI ja brAhmaNa jAti che, tethI kaI rIte jAti vidhA hita chIe ? * sUtra - 374 - he bahANo ! A saMsAmAM tame mAtra vANIno ja bhAra vahana karo cho. vedone bhaNIne paNa teno artha jANatA nathI. je muni bhikSA samabhAvapUrvaka uMca-nIca gharomAM jAya che, teo ja yunya kSetra che. * vivecana - 34 - tame A lokamAM bhArane dhAraNa karanArA cho. athavA bhAravAhaka cho. kono ? vANIno. prakramathI veda saMbaMdhI vANIno temane bhAradhAraka ke bhAravAhI kema kaho cho ? kemake tame arthane jANatA nathI. kadAca vAgyeda AdinuM adhyayana karela hoya to paNa arthajJAnathI ajJAna cho. - x x x x- tamArA ja veda pATho mujaba paNa tame tattvathI veda vidhAvid thatAM nathI. to pachI kaI rIte jAti vidhA saMpannatvathI tame "kSetrAbhUta' cho? to pachI tamArA abhiprAyathI te kSetro kayA che ? ucca-nIca arthAt uttama ane adhama, tene munio bhikSA nimitte care che -
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda gharomAM bhramaNa kare che. paNa tamArI jema manio rAMdhavuM Adi AraMbhamAM pravRtta nathI. tethI paramArthathI to teo ja vaMdanA arthane jANe che. kemake tyAM paNa zaikSavRttithI ja samarthitapaNe che. tethI vedAnuvAdI kahe che - "mAdhukarI vRttine mATe" kuLomAM paNa vicare. * - athavA - ucca ane nIca athata vikRSTa ane avikaTa paNAthI vividha prakAranA tapo che. athavA uccavato te bAkInA vratonI apekSAthI mahAvrato che. je vrato munio care che - seve che. vaLI tame ajitendriya paNa nathI athavA azIlo che te ja muni lakSaNa kSetra zobhana che. e pramANe yakSe adhyApakane nirmukhI karAyelo joIne, tenA chAtro tyAre A pramANe bolyA ke * sUtra - 375 - rAmArI sAme prAdhyApako sAme pratikULa bolanArA he ninja ! tuM zuM bakavAsa kare che ? A anna-jaLa bhale saDIne naSTa thaI jAya, paNa ame tane nahIM ApIe. * vivecana - 375 - adhyApana karAve - bhaNAve te adhyApaka - upAdhyAya, temanI pratikULa bole che, te pratikULabhAvI. prakarSathI bole che, tamane dhikkAra che. ame kSamA karIzuM ke nahIM ke je tuM amArI samIpe A pramANe bole che. A anna pAna je dekhAI rahyA che te bhale kohavAI jAya, svarUpathI hAnine pAme saDI jAya, paNa tane ApIzuM nahIM. he nirgaLyA nikiMcana ! tuM guru pratyanika che. arthAt jo pratyenIka na hota to kadAca anukaMpAthI kaMIka aMtaprAMta ame Apata. tyAre yakSe tene kahyuM - * sUtra - 36 - huM samitimAM susamAhita chuM guNiyathI guma chuM, jitendriya chuM. ja eSaNIka hAra je tame mane nathI ApatA, to A ja yajJono tamane zuM lAbha thaze ? * vivecana - 36 - samiti - isamiti Adi mArAmAM sArI rIte samAhita che. gupti - manomukti Adi vaDe gutivAna, jitendriya chuM. jo mane eTale ke vyavahita kriyA prati samAhitane tame nahIM Apo, zuM? A eSaNAvizuddha anna Adi kaMI nahIM Apo to Aje A je yajJa che, te A bdha yajJanuM athavA he Aryo ! yajJonuM punyaprAtirUpa phaLa tamane kaMI nahIM maLe. kemake pAtramAM dAnathI ja viziSTa punya prApti thAya che, anyatra tathAvidha phaLanA abhAvathI devAya to hAni ja thavAnI. kemake apAtrane devathI mAtra nAza ja thavAno che.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12/36 A pramANe yakSe kahetA je pradhAna adhyApake kahyuM, te kahe che - * sUtra - 370 - ahIM koI kSatriya upajyotiSa * ssoIyA, adhyApaka ke chAza che, je A nircAne ThaMDANI ke pATIyAthI mArIne ane korI pakaDIne ahIMthI bahAra kADhI mUke ? * vivecana - 37 - koI A sthAnamAM kSatriya jAti ke varNazaMkarotpanna tevA kArya mATe niyukta, upajyotiSa - jyotinI samIpa rahenArA arthAtu agninI samIpavatIM evA rasoIyA ke Rtvija, adhyApaka ke pAThaka, chAtra che? teonuM zuM kAma che ? A zravaNane phalakamuSTiprahAra vaDe mAre pachI kAMThalo pakaDIne ahIMthI kADhI mUke. abhighAta ke kADhI mUkavAmAM samartha che ? eTalAmAM je thayuM te kahe che - * sUtra - 378 - AdadhyApakanA A vacana sAMbhaLIne ghaNAM kumAro doDatA tyAM AvyA ane daMDAthI, veMtathI, cAbukathI te garine mAravA lAgyA. . * vavecana - 378 - adhyApaka - upAdhyAyanA uktarUpa vacanane sAMbhaLIne vegathI doDI AvyA. kyAM? jyAM A muni ubhA hatA, tyAM ghaNAM kumAra - bIjI vayamAM vartatA chatra Adi. teo kIDA karavAmAM rata hovAthI ahIM krIDAne mATe jaldIthI AvI gayA, daMDa - vAMsanI lAkaDI Adi, veMta - jaLa ja vAMsaDArUpa netara, kaza - cAbuka, e badhAM vaDe teo bhegA thaIne te kaSine mAravA-haNavA lAgyA. A avasaramAM - * sUtra - 39 - rAja kauzalikanI aniMdita aMgavALI bhadrA nAmaka kanyA, munine mAra-piTa karAtA joIne zuddha kumArone rokyA. * vivecana * 379 - rAza - nRpati, tyAM - yajJapATakamAM, kozalAmAM thayela - kauzalika, tenI putrI, bhadrA nAmanI je kalyANa zarIra hatI. teNIe harikezabalane joIne, tevI avasthAmAM saMyatane hiMsAdithI samyapha viramelAne daMDa Adi vaDe mAratA te krodhita kumAronA kopanA agnine ThAravA vaDe cotaraphathI ThaMDA kare che athati upazAMta kare che. teNI te kumArone upazAMta karIne, te muninuM mAhAbhya ane ati nispRhatAne kahe che -
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 utarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * sUtra - 380 thI 382 - devatAnA abhiyogathI niyojita thaIne rAjAe mane A munine ApelI, paNa munie manathI paNa mane na icchI. jeNe mane vamI nAMkhela che te A muni narendro ane devendrothI paNa abhinaMdita che. - A te ja ugra tapasvI, mahAtmA, jitendriya, saMyamI ane brahAyArI che, jeNe svayaM mArA pitA rAja phaoNlika dvArA mane devAyA chatAM, jeNe mArI icchA paNa karI nathI. A RSi mahAnubhAga, mahAyazasvI, thoDautI ane ghora parAkrammI che. te avahelanAne yogya nathI, tethI tame tenI avahelanA bhasma karI de. evuM na thAya ke, potAnA tejathI A tamane badhAMne bALIne bhasma karI de. * vivecana - 380 thI 382 * devatAono baLAtkAra te devAbhiyoga, tenA vaDe vyApArita thaIne, apriyatAthI nahIM, mane ApelI. arthAta huM jene devAI. koNe ApI? kauzalika sajA vaDe. to paNa mana vaDe paNa - cittathI paNa teNe mane na vicArI arthAta abhilASA na karI. koNe ? A munie. muni kevA che ? narendra * nRpatio, devendra - zaka Adi, narendra ane devendro vaDe AbhimukhyatAthI vaMdita - stavana karAyelA. teNe icchA na karI hovA chatAM nRpanA uparodhathI svIkArelI kahI zakAya. te maharSi vaDe huM tyajAyelI chuM, te mahaSi A ja che. jenI kadarthanA karavAnuM tame zarU karela che, tethI kadarthanA karavI ucita nathI. pharI A ja arthane samarthana karavA kahe che - A te ja che, temAM jarApaNa saMzaya nathI. utkRSTa ke dAruNa karmazaguo prati anazanAdithI tapanA arthAta ugratAvALA, tethI ja mahAna - prazasya viziSTa virSollAsathI AtmA jeno che te mahAtmA. jitendriya, saMyata, brahmacArI. te eTale koNa ? je mane tyAre - vikSita samayamAM devAyA chatAM irachatA nathI. koNe ApelI? pitAe svayaM ApelI, pradhAna Adine mokalIne nahIM. te paNa kevA pitA? kauzalika rAjAe, koI sAmAnya jana sAdhAraNe nahIM. AnA vaDe te vibhUtinuM nispRhatva kahyuM. pAThAMtarathI mahAnubhAva, temAM anubhAva eTale zApa ApavAnuM sAmarthya. ghora vrata - atyaMta durvara mahAvratane dhAraNa karelA, ghora parAkrama - kaSAca AdinA jaya prati niSedha kare che. A avajJAne ucita nathI. kema ? kyAMka samasta tapanA mAhAbhya rUpa tejathI tamane bhasmasAta karI deze. arthAta helanA karAtA evA A ja kadAca roSa pAmaze to badhu ja bALIne bhasma karI deze. eTalAmAM teNInuM vacana khoTuM na paDe, te mATe yakSe zuM karyuM? * sUtra - 383, 384 - bhadrAnA A vacano - subhASitone sAMbhaLIne kaSinI vaiyAvacce
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 12383, 384 mATe rahe yakSa kumArone rokavA lAgyo. AkAzamAM sthita bhayaMkara rUpavALA, asura bhAvane pAmelo, zuddha yA, temane pratipAdita karavA lAgyo. kumArone saMta - viAta ane lohInI ulaTI karatA joIne bhadrAe pharIthI A pramANe kahyuM - * vivecana - 383 - 384 - teNInA anaMtarokta vacano sAMbhaLIne. konA ? yajJAvATakanA adhipati somadeva prohitanI patna bhadrAnA. subhASita - sakta vacano. ISa te tapasvInI vaiyAvaccane mATe. A prayIkone nivAravA rUpa prayojanamAM vyAvRtta thaIe A samarthane mATe tema vicAra yakSo - yakSa parivAra, te kumArone - te RSine mAranArAone bhUmimAM gadoDI nAMkhyA te yakSo rodrAkAradhArI dhora rUpe rahIne AkAzamAM AsurabhAvathI yukta thaIne, te ja yakSo, te yajJApATakamAM tene upasarga karanAra chAtralokane haNe che. tyAra pachI te kumAro vidArita thayA. yakSanA prahArothI temanA zarIro bherAI gayA, temane lohI vamatA karI dIdhA. te joIne kauzalika rAjAnI putrIe A have kahevAnAra vacano vaDe kahyuM - pharIthI kahyuM te zuM che ? te jaNAve che - * sUtra - 385 thI 387 * je bhikSunI savamAnanA kare che, teo nAkhothI parvata khode che, dAMtothI loDha lAve che, pagothI anine kAje che. maharSi ziviSa che, ghora tapasvI che, ghora parAkramI che, je loko bhisune bhojanakALe vyathita kare che, teo pataMga senAnI mAphaka agnimAM paDe che. - jo tame tamAruM jIvana ane dhanane icchatA ho, to badhAM maLIne, natamastaka thaIne, A rASinuM zaraNuM lyo.. tamane khabara hovI joIe ke A RSi kupita thatAM samasta vizvane paNa bhasma karI zake che. * vivecana - 385 thI 387 - fort - parvata, nakha - hatheLInuM mULa, ahIM mukhya khanana kriyAdi asaMbhave che, chatAM upamArthe Ama kahela che ke - nakha vaDe parvata khodavA jevuM che. dAMta vaDe loTuM khAtA ho tema khAo cho, jAtejasa - agni, tene paga vaDe tADana karI rahyA cho. to amAre zuM karavuM? te kahe che - je tame A bhikSunI avamAnanA karI rahyA cho tenuM phaLa anartharUpa che. Ama kema kahyuM? Arca - dADhA, temAM jene viSa che te AsIviSa. AsIviSa labdhivALA, zApa ke anugrahamAM samartha. athavA AsIviSa sarpa samAna AsIviSa.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda teo AvA prakAre kema che? kemake ugratapasvI che. maheti - mahAna, bAkInA svargAdinI apekSAe mokSanI abhilASA karanArA. athavA maharSi - ghora ghatI, ghora parAkramI ema hovAthI agnimAM jema pataMgasenA AkramaNa kare che, A upamA che. jema pataMganI senA moTI hoya che, tenI jema agnimAM paDatAM jaldIthI ghAtane pAme che. tame je bhikSunI anukaMpA karo cho, bhojana samaye temAM dIna Adine avazya Apo cho, A ziSTa siddhAMtane bhUlIne tame Amane kaMI ApavAne badale tADana karI rahyA cho. tethI A AsIviSAdi vizeSaNa yuktamuni, nakha vaDe parvatane khodavA vagerenI mAphaka Amane bhojanakALe paNa A bhojanAthane haNo cho. have svakRtya mATe upadeza Ape che. A munino sva rakSaNArthe Asaro lo. - temanI pAse jAo. mastaka vaDe praNAma karavA pUrvaka A ja amAruM zaraNa che, tema svIkAro. kevI rIte ? badhAM maLIne. zA mATe ? jo tame jIvavA icchatA ho to. je te kopAyamAna thAya to jIvitavya AdinA rakSaNa mATe bIjuM kaI samartha nathI. evuM kema kaho cho ? te kruddha thaze to badhuM bALIne khAkha karI deze. * - X* X have teno pati chAtrone tevA joIne zuM kare che ? te kahe che - * sUtra - 388, 389 - munine tADana karanArA chAzonA mastaka pITha tarapha jhUkI gayA hatA. bhujAo phelAI gaI hatI, nizcata thaI gayelA. AMkho khUlI rahI gaI hatI, moDhAmAMthI lohI nIkaLavA lAgeluM, urdhvamukha thaI gayA. jIbha ane AMkho bahAra nIkaLI AvelI. A pramANe chAzane kASThanI jema nizcanTa joine, te udAsa ane bhayabhIta brAhmaNa potAnI patnI sAthe laIne munine prasanna karavA lAgyA - bhate ! sAme tamArI je niMdA ane helaNA karI tenI kSamA karo. * vivecana - 388, 389 * adhobAdhita karAyelA athati nIce namI gayelA, avakoTita - nIcenI tarapha vALI nakhAyelA, pRSTha abhimukha karAyelA mastakavALA, - - x prasArita - lAyelI bhujA jemanI che tevA, tenAthI te cakarmaceSTA athatu avidhamAna - karma hetuthI vyApArapaNAthI rahita thayelA. athavA karAya te kama, agnimAM samidha prakSepaNAdi, te viSayaka ceSTA te karmaceSTA ahIM grahaNa karAya che. AMkho phATI gayela, te prasArita locano jemanA che te. vaLI lohInA kogaLA karatA, jemanA mukha urdhva tarapha thaI gayo che, tene kAraNe jillA bahAra labaDI rahI che tevA - x-x-. ukta rUpe potAnA chAtrone joIne. kevA ? atyaMta nizceSTapaNAthI lAkaDA jevA thaI gayelA, vimanaska thaI gayelA, viSAdane pAmelA kaI rIte A chAtro sArAsAjA thaze, tevI ciMtA vaDe vyAkuLa, evA darzana pachI somadeva nAme brAhANa te
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12:388, 389 105 harikezabala nAmanA munine prasanna karavAne mATe patnInI sAthe - te bhadrA nAmaka bhAryA sahita, muninI je avajJA ana niMdA karI te mATe kSamAyAcanA kare che. pharI paNa temane prasanna karavA kahe che - * sUtra - 390 - bhagavan ! mUDha ane ajJAnI bALakoe ApanI je avahelanA karI che, Apa temane kSamA karo. RSio to mahAna ane prasanna citta . hoya che. tethI teo koI paratve kopavALA thatA nathI. * vivecana 390 - bAla - bALako, chAtro, mUDha - kaSAya mohanIya nA udayathI citta rahitatA ke viparIta cittane pAmelA. tethI ja ajJa - hitAhita viveka rahita. temaNe je tamArI avajJA karI, tenI he bhadaMta ! kSamA karo. AnA vaDe ema kahe che A bALako mUDha ane ajJAta che, temanA upara kopa karIne zuM ? A badhAM anukaMpA karavA lAyaka che. * RSio - sAdhuo to citta prasatirUpa mahA kRpAvALA hoya che. paraMtu munio krodhane vazavartI hotA nathI. tyAre muni kahe che - - *-* - M sUtra 391 mArA manamAM koI dveSa pahelAM na hato, atyAre nathI AgaLa paNa nahIM hoya. yakSo vaiyAvacca kare che, temaNe ja kumArone hasyA che. * vivecana 31 pUrve - pahelA, A kALe, bhaviSya kALamAM manamAM koIpaNa pradveSa mane hato nahIM, che nahIM ane thaze nahIM. ahIM bhAvi mATe pramANano abhAva che chatAM je anAgatakALa saMbaMdhI vacana kahyuM, teno niSedha karIne zrutajJAnanA baLathI traNa kALanA parijJAna saMbhavathI A pramANe kahela che. - x - * - * . yakSa - deva vizeSa, jeoe vaiyAvacyArthe pratyenIkone pratighAta rUpe karela che. tethI ja A kumArone tADita ke nihata karelAM che, paNa mArA manamAM tevo koI dveSa nathI. tethI temanA guNothI AkRSTa cittathI upAdhyAyAdie kahyuM - - - * sUtra - 362 dharma ane arthane sathArtha rUpe jANanArA bhUtiprajJa Ape krodha karela nathI. ame badhAM maLIne ApanA caraNanuM zaraNa svIkArIe chIe. * vivecana 392 - artha - jJeyapaNAthI A badhI ja vastu, ahIM prakramathI zubhAzubha karma vibhAga ke rAga-dveSano vipAka parigrahaNa karAya che. athavA artha - abhidheya, te arthathI tene, ca zabdathI temAM rahela aneka bhedo sUcave che. gharma - sadAcAra ke dazavidha yati dharmane. vizeSathI vividharIte jANatA ane tame krodha karo ja nahIM. bhUti zAstro ja, -
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda prajJa - rakSA pradhAna maMgalabuddhithI yukta cho, tethI tamArA ja caraNamAM ame zaraNa svIkAravA badhAM lokonI sAthe ekaThAM thayelA chIe. - vaLI - * sUtra - 393 - he mahAbhAga ame ApanI aya karIe chIe. ApanuM evuM kaMI nathI ke sAme jenI aca na karIe. have tame vividha vyaMjanothI mizrita zAli - sAvalathI niSpanna bhojana karo. * vivecana - 393 - aca - pUjA, ame tamArA saMbaMdhI badhAMnI pUjA karIe chIe. he mahAbhAga? Apa piMDa : bhojanArthe padhAraze. mahAbhAga eTale atizaya aciMtya zaktiyukta. tamArA caraNanI dhULa Adi evuM kaMI paNa nathI ke jenI ame pUjA na karatA hoIe, paraMtu badhAMnI pUjA karIe chIe. ahIM pharIthI vyatirekathI te ja vAta sukhethI samajAya te mATe karelI che. AnA vaDe svataH temanuM pUjyatva kahyuM. tenA svAmIpaNAno pUjyatA hetu che. tathA vAparo -bhojana karo, zenuM? zAli vaDe niSpanna odananuM, ke je vividha vyaMjana vaDe - aneka prakAranA dahIM Adi vaDe samizranuM. - vaLI - * sUtra - 394 - A amAruM prasura che. amArA anugrahAthe tene svIkAro. purohitanA A AgrahathI mahAtmAe tenI svIkRti ApI ane eka mAsanI tapazcayanA pAraNAne mATe AhAra-pANI grahaNa karyA. * vivecana - 394 * A pratyakSa ja dekhAtA, je mArA vidhamAna evA pracura annamaMDaka, khaMDa, khAjA Adi samasta bhojana che. je pahelA "odana'nuM grahaNa karyuM, te tenA sarva agnimAM prAdhAnya jaNAvavAne mATe che. te khAIne amArA upara anugraha karo. Athata ame anugrahita thaIe. A pramANe temaNe kahetA, muni bolyA ke - e pramANe karIe. dravyAdithI zuddha hovAthI tene ukata bhojana pAnane muni grahaNa kare che. - x- mahinAne aMte je pAraNuM karAya te paryanta, gRhita niyamanuM pAraNuM nA vaDe kahyuM. te nimitte bhojana grahaNa karyuM. tyAre tyAM je banyuM, te kahe che - * sUtra - 395 - devoe tyAM sugaMdhita jaLa, puSya ane divya dhananI vRSTi karI, duMdubhi nAda kayo, AkAzamAM "ahodAna" evo ghoSa karyo. * vivecana 35 - tyAra pachI mani bhojana-pAnane svIkAre che. yajJapATakamAM gaMgha - Amoda, tenAthI pradhAna udaka - jaLa, te gaMdhodaka. puSpa - kusuma tenI varSA eTale gaMdhodaka puSpavarSA,
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 12395 devoe karI. divyA - zreSTha, athavA divi - AkAzamAM, tyAM ja bIje nahIM - x x vasu - dravya, tenI dhArA - satata paDavA rUpa arthAt vasudhArAnI saMtati, tenI vRSTi karI. koNe? devoe. prakarSathI hatA- tADitata prahatA, te zuM? daMbhI. upalakSaNAthI bAkInA vAdho. koNe vagADyA? devoe. tathA teoe ja AkAzamAM - aho! vismayamAM arthAta A dAna vismayanIya che, bIjo koNa che ? je A pramANe dAna devAne samartha che. e pramANe dIdhuM te sudatta che. te brAhmaNo paNa vimita manathI Ama kahe che - * sUtra - 396 - pratyakSamAM tapanI ja vizeSatA dekhAI rahI che, jatinI koI vizeSatA dekhAtI nathI. jenI AvA prakAranI mahAna gaDhi che, te mahAnubhAga harikeza muni cAMDAlaputra che. * vivecana - 396 - sAkSAt - pratyakSa, khu - nizcita, tethI A sAkSAt ja dekhAya che - avalokAya che. A koNa che? rApa - loka prasiddha vrata-upavAsAdi, tenuM viziSTatva, mAhAbhya te tapovizeSa, jAti mAhAmya kaMIpaNa dekhAtuM nathI. ema kema kahyuM? A cAMDAlaputra harikeza che, te mAtaMgapaNAthI prasiddha paNe che ane yatipaNAthI sAdhu hovAthI "harikeza sAdhu che te ahIM juo. kadAcita bIjI koI kyAreka AzI kahe che - jenI A dRzyamAna rU5 AvI haddhi - deva saMnidhAna rUpa saMpatti mahAnubhAga che - sAtizaya mAhArA che. jAti vizeSa chatAM sarvottamapaNe brAhmaNa jAtinI jema amArA devatA paNa vaiyAvacca kare che, evo bhAva che. have te ja muni temane upazAMta mithyAtva mohanIya udayavALAnI jema jotA A pramANe kahe che. * sUtra - 397 * brAhmaNo ! Anino samAraMbha karatA evA tame bahArathI jaLathI zuddhi karavA iccho cho ? je bahArathI zuddhine zodhe che, tene kuzaLa puruSa suSTa kahetA nathI. * vivecana : 397 * kima - A yukta nathI. je brAhmaNo agninA samAraMbhathI arthAta yajJa karaNamAM pravartamAna ke yAga karatAM, jaLa vaDe bAhya zuddhi - nirmaLatA karavAne icche che. * * * - ahIM zo upadeza kare che? je tame bAhya hetuka vizuddhi zodhI rahyA cho, te sudaSTa sArI rIte prekSita nathI, tema kuzalo, tattvavicAra prati nipuNo pratipAdita kare che,
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 uttarAdhyayana mUlasUma-saTIka anuvAdara je rIte A sudaSTa thatI nathI, te rIte svataH ja kahe che - * sUtra - 398 - kuza, sUpa, vraNa, kASTha ane anino prayoga tathA prAtaH ane saMdhyAkALe jaLano sparza - A pramANe tame maMdabuddhi lo prANIo ane bhUtono vinAza karatA evA pApakamI rahyA cho. * vivecana - 98 - kuza - darbha, cUpa, tRNa - varaNAdi. kAjha- samidha Adi ane agnine sarvatra parigrahaNa karo cho. saMdhyAkALe ane prAtaH kALe jaLane Acamana AdimAM parAmRza karo cho. prANanA yogathI prANI athavA prakarSathI vase che te prANI. prANa - be iMdriya Adi kemake pANImAM pUrA Adi rUpe te saMbhave che. bhUta - vanaspati, upalakSaNathI pRthvI Adi ekendriyo. eno vizeSa ke vividha bAdhyamAna arthAt vinAza karo cho. pharI paNa kevaLa pahelAM ja nahIM, paraMtu vizuddhikALamAM paNa pANI ane agni Adi jIvanuM upamardana karatA jaDa loko evA tame prakarSathI azubha karmone ekaThAM karo cho. teno Azaya A pramANe che - kuzalo ja karma maLanA vilayarUpa tAtvikI ja zuddhine mAne che, jyAre tamArA abhimata cAga nAnAmAM cUMpAdi parigraha ane jaLa sparzamAM avinAbhAvathI jIvanI hiMsAnA hetapaNAthI karmamaLano upacaya ane baMdha ja thAya che tethI karma vizuddhino saMbhava ja nathI, to tame kaI rIte tene zuddhimAgaNa sudaMSTa tame kaho cho? vAcakavarya kahe che - zubha bhAvazuddhi rUpa AdhyAtmika zaucano tyAga karIne jyAM jaLa Adi zauca iSTa che, te mUTa mArga ja che. A pramANe tenA vacano sAMbhaLIne samutpanna zaMkAvALA yAga prati tyAre e pramANe pUche che - * sUtra - 399 - he bhikSu ! ame kaI rIte pravRtti karIe, kaI rIte yajJa karIe ? kaI rIte pApakarmone dUra karIe ? he yakSapUjita saMmata ! amane batAvo ke tattvajJa para zreSTha yajJa kayo batAve che ? * vivecana - 99 - kayA prakAre ame cAgamAM pravartIe ? he bhikSa - muni tathA cAgane kaI rIte karIe? kaI rIte pApa - zubha karmo ke je pUrve upAcita karelA hoya tene prerita karIe - nivArIe ? te amane kaho. he saMyata pApasthAnothI samyapha aTakelA, he cakSapUjita - cakSo vaDe arcitA ame kamane nivAravAnA upAya rUpa yAga kema karIe? kemake amAsa yAgane tame dUSita kaho cho, to Apa ja amane yAgano upadeza Apo. kadAca aviziSTa ja yajanano upadeza kare, evI AzaMkAthI kahe che - kanyA
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12/399 109 prakAre zobhana yajana ukta rUpa kuzala puruSoe batAvela che, te amane kaho. teoe e rIte pUchatA - muni kahe che - * sUtra - rod - dAMta muni cha jIvanikAyanI hiMsA na kare, asatya ke adattane sete nahIM, parigraha- strI tathA mana - mAyAne svarUpathI jANIne (tathA choDIne) vicaraNa kare. * vivesana rod - pRthvI Adi cha jIva niyamono asamAraMbha kare - hiMsA na kare, kRpA - asatya bhASaNa na kare, adattAdAna na seve - na Ayare, parigraha - mUrchA, strIo, mAna ahaMkAra, macA - parapaMcanA rUpa, tenA sahacArI paNAthI kopa ane lobha levo, anaMtarokta parigraha Adine jJaparijJAthI sarva prakAre jANIne ane pratyAkhyAna parijJA vaDe pratyAkhyAna karIne tame yAgamAM pravarto. athavA jema dAMta care che, tema Ape paNa vicaravuM joIe. - 7 - pahelAM praznanuM prativacana kahyuM. have bAkInA praznonuM prativAna kahe che - - sUtra 41 - je pAMca saMvarothI pUrNa paNe saMvRtta hoya che, jIvitanI AkAMkSA pharatA nathI, zarIranI Asaktino parityAga kare che, je pavitra ane dehabhAva rahita che, teo vAsanA upara vijaya pAmanAra mahAjasI zreSTha yajJa kare che. * vivecana - 401 - saMvRtta - samasta AzravadvArone baMdha karIne te susaMvRtta. konA vaDe ? pAMca saMkhyAthI - prANAtipAta virati Adi vratothI saMvara karela, A manuSya janmamAM upalakSaNapaNAthI paralokamAM, asaMyama jIvitane na icchato athavA Ayu samApta thaI jAya to paNa bIjAnA dhanAdine na icchato, jyAM vratamAM vighna thAya tyAM jIvitane paNa na gaNakArato, tethI ja vyutkruSTa - vividha upAyo vaDe ke vizeSathI parISaha ane upasarga sahiSNutA lakSaNa vaDe tajela - kAya zarIrane jeNe te vyutkRSTakAya, zuci - akaluSa vrata evA te tyakta deha - atyaMta niAtikarmatAthI zuci tyakta deha, mahAna jaya - karmazatrunA parAbhavana rUpa je yajJamAM che te mahAya. - x- x- zreSTha vacanathI AvuM yajana iSTa che, tema kuzala puruSo kahe che. Ane ja karmone dUra karavAno upAya kahelo che. jo AvA prakAranA guNo te zreSTha yajJamAM pUje che. to tame paNa AvA prakAranA guNo ja pUjo. tathA tene pUjatA kayA upakaraNo ane kaI yajana vidhi che ? te -
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 uttarAdhyayana mUlaga-saTIka anuvAda abhiprAyathI A pramANe kahe che - * sUtra - 402 - he bhikSu che tamArI jyoti kaI che ? jyotinuM sthAna kayuM che ? vRtAdi nAMkhavA mATenI kaDI kaI che ? agnine pradipta karanArA kariSaga kayA che ? tamAruM dhaNa ane homa kayA che ? kyA homathI tame jyoti prajavalita karo cho ? * vivecana - 402 - kevA svarUpanI tamArI jyoti - agni che, tevA tamArA jyotisthAna che ke jyAM agni rakhAya che. dhRta Adine prakSepanArI dava - kaDachI kevI che? karISa - chANa, te ja agninA udIpananuM aMga hovAthI karISAMga che, jenA vaDe agni saMdhukAya che. samidha, jenA vaDe agni prajavalita karAya che, te tamAre zuM che? zAMti - durita upazamana hetuM adhyayana paddhati kayA prakAre che ? he bhikSa ! kevI havana vidhi vaDe Ahati ApIne agnine prINita karo cho ? cha jIvanikAyanA AraMbhanA niSedhathI ja amAro abhimata hoya che tenA upakaraNo pUrve niSiddha che, to yajanano saMbhava kaI rIte thAya? muni kahe che - * sUtra - 403 - tapa e jyota che, jIva e jyotinuM sthAna che, yoga e kaDachI che. zarIra kariSAMga che. karma udhaNa che. saMyamanI pravRtti te hoya che evo prazasta yajJa huM karuM chuM. 0 vivecana - 403 - tapa- bAhya abhyatara bhede che te agni che. jemAM agni iMdhaNane bhasma kare che, tema tapa paNa bhAva iMdhaNa - kamone bhasma kare che. jIva - jaMtu jyoti sthAna, tapa rUpa agni tene Azraye rahe che. jemAM rava karma vaDe saMbaMddha karAya che - joDAya che, te yogamana, vacana, kAyA. sneha sthAnIya te zubha vyApAro che, tapa rUpa agnine jAlananA heta rUpe temAM saMsthApita karAya che. zarIra e karISAMga che, tenA vaDe ja tArUpa agni udita karAya che. karmo, tene ja tapa vaDe smasAt karAya che. saMyama yoga - saMyama vyApAra, zAMti - sarva prAptinA upadravone dUra karavA paDe. homa - homa vaDe tapojyoti pradIpta thAya che. RSINA - muninA saMbaMdhI prazasta jIvopaghAta rahita paNAthI vivekI vaDe sApha cAritra vaDe prazasita che. AnA vaDe kayA homa vaDe agnine prajvalita karAya che, ityAdino uttara Apyo. AnA dvArA brAhmaNonA lokaprasiddha yajJonA ane jJAnanA niSiddhapaNAthI teo vaDe yajJa svarUpa pUchAyuM, teno uttara muni vaDe kahevAya. have snAnanuM svarUpa pUchavAnI icchAvALAne Ama kahe che -
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 12404 * sUtra - 404 - he yakSapUjita saMmata 1 amane batAvo ke tamArA braha kayo che ? zAMti tIrtha kayuM che ? tame kyAM nAna karIne rajane dUra karo cho ? te ame ApanI pAsethI jANavA icchIe chIe. * vivecana - 404 - tamAruM draha ke nadI kyA che ? tamAruM zAMti- pApa upazamana nimitta tIrtha - pUjya kSetra te zAMti tIrtha kayuM che? athavA kevA svarUpe tamAre tIrtha - saMsAra rUpI samudranA taraNopAya rUpa tIrtha vidhamAna che ? kemake loka prasiddha tIrthono tamArA vaDe niSedha karAyela che. zemAM tame khAtu - zucibhUta thaIne karmajano tamArA vaDe niSedha karAyela che. zemAM tame snAta - zucibhata thaIne karmajano tame tyAga karo cho ? Apano abhiprAya gaMbhIra che, to amane jaNAvo ke ApanuM draDhatIrtha - zuddhi sthAna amArA jevuM ja che ke anya prakAre che, te ame jANatA nathI. to he saMyata ! yakSapUjita ! ame ApanI pAse teno artha jANavA abhilASA rAkhIe chIe. tyAre muni bolyA - * sUtra * 405, 406 - AtmabhAvanI prasannatArUpa akaluSa vezyAvALo dharma mAruM kahe che, jyAM nAna karIne huM vimaLa, vizuddha ane zAMta thaIne pharaja dUra karuM chuM. kuzaLa paraSoe Ane ja sAna phahela che. traSione mATe A mahAna nA ja prazasta che. A dharmadrahamAM snAna karIne maharSi vimala ane vizAjI thaIne uttama sthAnane pAmyA che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 475, 406 - gharma -- ahiMsA rU5 draha, kamarane dUra karavAthI brahma - brahmacaryane te zAMti tIrtha che, tenA sevanathI ja salamalanA mUlane rAga-dveSathI unmalita kare che. tenI umUlanAthI kadAcita malano saMbhava raheto nathI. ahiMsAnA upalakSaNa satya Adi paNa levA. - *--*- athavA brahmacaryavALA te sAdhuo jANavA. kemake - x- sAdhunuM darzana zreSTha che, sAdhuo tIrtharUpa ja che, tIrtha kALa vaDe * samayathI pavitra kare che, sAdhuno samAgama jaldIthI pavitra kare che. ApanA dvArA punIta tIrtha prANInA upamaIna hetupaNAthI, te malanA upacaya nimitta ja thAya che, pachI te zuddhinA hetu mATe kaI rIte thAya? kahyuM che ke - rojeroja hajAro varSo sudhI snAna kare, sAgara vaDe paNa snAna kare, teTalA mAtrathI temanI zuddhi kaI rIte thAya ? draha zAMti tIrthamAM ja vizeSathI kahe che- anAvila - mithyAtva gativirAdhanAdi vaDe akaluSa, anAvilavathI ja jIvane prasanna- kaMI paNa akaluSa pIta Adi avataraNa lezyA jemAM che te Ama prasannalezya. athavA emAM - prANIone ahIM ke parama hitane
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 uttarAdhyayana mUlasUtrasaTIka anuvAda/2 prApta. tenA vaDe ja uktarUpa prasanna vezyA jemAM che tevuM dharmadraha ane brahma nAmanuM zAMtitIrtha che. jo brahma zabdathI brahmacarya laIe, to te pakSamAM vacananA vipariNAmathI baMne vizeSaNonI vyAkhyA karI. jemAM snAna karelo atyaMta zuddhi thavAthI vimala - bhAvamala rahita, tethI ja ati vizuddha - kalaMka rahita. suzItIbhUta rAgAdi utpatti virahita sArI rIte zaityane prApta. zobhana zIla ke cAritra prAptane suzIla prApta prakarSathI tyaje che, kone ? karma rUpa doSone, AnA vaDe Ama kahe che - mAre drahatIrthamAM ja zuddhisthAnane parama evaMvidha e pramANe ja che. have nigamana karavAne kahe che anaMtara ukta snAna pUrvokta rUpe ja A snAnane mahAsnAna rUpe joyela che, tame kahelAM snAnane nahIM. kemake A ja sarvamalanA apahAripaNAthI sAcuM snAna che. tethI ja RSione te prazasta che paNa jaLa snAnavat doSapAthI niMdela nathI. AnuM ja phaLa kahe che - mahAmunie uttama sthAna - mukti lakSaNane AvuM snAna karanArA prApta kare che, - 4 - 4 - muni dIparatnasAgare karela sAyana 12 no TIkA sahita anuvAda pUrNa -
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 13 bhUmikA 113 che adhyayana - 13 - "citrasaMbhUtIya" che. - -- --X --- x x----- harikezIya nAmaka bAramuM adhyayana kahyuM. have teramuM kahe che. Ano abhisaMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM mRtavALAne paNa yatna karavo joIe, tema jaNAvavA tapanI samRddhi kahI. ahIM te prApta thavA chatAM paNa nidAnano parihAra karavo joIe tema darzAvavA te mahA apAyano hetu citra ane saMbhUtanA daSTAMtathI nirdeza kare che. A saMbaMdhe AvelA A adhyayanano - x- 4- nAme nikSepo "citra saMbhatIya" nAma che. tethI citra saMbhUtanA nikSepanA abhidhAna mATe niryuktikAra kahe che - * niryukita - 330 thI 332 - citra ane saMbhUtano nikSepo baMnemAM nAmAdi cAra prakAre che. temAM dravya nikSepe AgamathI ane noAgamathI be bheda che, ityAdi badhuM pUrvavat te bhAva nikSepAthI A citrasaMbhUta adhyayana samupasthita che. - -x- have A citra ane saMbhUta koNa hatA? AnA vaDe kono adhikAra che ? * niryukti - 333 thI 335 A gAthAno bhAvArtha kathAnakathI jANavo. te A pramANe - kozalanA alaMkAra bhUta sAketa nAme nagara hatuM. temAM jIvAjIvAdi tattvano jJAtA evo caMdrAvataMsaka nAme rAjA thayo. tene dhAriNI nAme patnI (saNI) hatI. temano putra municaMdra hato. te sajA anya koI divase saMvega utpanna thavAthI potAnA putrane sajamAM abhiSikta karI pravajyA lIdhI. pravajyA pALIne mala kalaMka sahita taIne te apavarge gayA. koI divase sAgaracaMdra AcArya dhaNAM ziSyothI parivarIne tyAM AvyA. municaMdra rAjA temanA vaMzanArthe nIkaLyo. temaNe zratane kahyuM. rAjAne te vizaddha dharma karavAno abhilASa thayo. potAnA putrane ja soMpIne teNe dIkSA lIdhI. zikSA prApta karI. municaMdra muni guranA niyogathI ekalA ja bhojana-pAna nimitte koI pratyaMta grAmamAM pravezyA. sArtha cAlyo, AcArya paNa cAlyA, municaMdra muni vismRta thaI gayA. teo mArgathI paribhraSTa thaI gayA. cAra gopAladAskoe temane mUrNAvaza joyA. muni pratye anukaMpA utpanna thaI. gorasa Adi pIvaDAvatA teo samAzvasta thayA, temane gokulamAM laI gayA. prAsuka annAdithI pratilAgyA. municaMdra munie jinapaNita dharma kahyo. tyAre A bhAvagarbha dharma svIkAryo. tyAM maLa vaDe kharaDAyela dehane joIne be ne jugupsA thaI. temanI anukaMpAthI samyaqanubhAvathI nivartita thayA tyAre paNa teo devAyu pAmIne devaloke gayA. tyAMrthI cyavane jemaNe jugupsA karela na hatI te be sAdhuo keTalAMka bhAvo pachI baMne chapukArapuramAM brAhamaNa kuLamAM utpanna thayA. tenI vaktavyatA ipukArIya nAmanA anaMtara adhyayanamAM kahevAze.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda je be munie jugupsA karelI te baMne dazArNa janapadamAM brAhmaNa kuLamAM dAsapaNe utpanna thayA. temAMno eka ahIM brahmadatta thaze, teno ahIM adhikAra che. ahIM niyANAne kahevAnuM che, tethI ja tenuM vidhAna che. - x- ahIM nAma niSpanna nikSepAmAM prastutamAM prasaMgathI adhikAra kahyo. nAma niSpanna nikSepa kahyo. - 8 - 4 - have sUtra kahevuM joIe. * sUtra - 407 - jatithI parAjita saMbhUta munie haritanApuramAM cakravatI thavA mATe niyANuM karyuM. tyAMthI marIne padmagubha vimAnamAM deva thayo. pachI bahAdatta rUpe culasI rANInI dRkSiAmAM utpanna thayo. * vivecana - 403 - A gAthAno bhAvArtha A pramANe che - te brahmadata pUrvajanmamAM vArANasImAM saMbhUta nAme cAMDAla hato, ciba tenAthI jayeSTha hato. tyAM namaci nAme brAhmaNa hato. teNe mArA aMtaHpurane bagADela che, tema jANIne rAjAe tene mArI nAMkhavA cAMDAlAdhipati je citra-saMbhUtano pitA hato, tene soMpyo. cAMDAlAdhipatie namucine kahyuM - jo mArA putrone badhI kaLAmAM kuzaLa banAva to tane jIvato rAkhuM. namucie tenA ghera gusapaNe bhaNAvyA. te baMne paNa vINA' vAdanAdi badhI kaLA zIkhyA. namaci maravAnA bhayathI bhAgIne hastinApura gayo, sanaskumAra cakavartIe tene maMtrI banAvyo. citra ane saMbhUtanI gAyana kaLAmAM taruNI Asakta banavA lAgI. lokoe sajAne te phariyAda karI, rAjAe temane nagaramAM vINA vAdanAdino niSedha kayoM koI vakhate te baMne kaumudI mahotsava jovAne AvyA. lokoe karthanA karatA, vairAgya utpanna thavAthI baMnee dikSA lIdhI. vikRSTa tapa karavA lAgyA. tejalezyAdi labdhi pAmyA. hastinApura gayA. mAsakSamaNane pAraNe saMbhUta muni bhikSArthe pravezyA. namacie temane joyA. temano tiraskAra karI namuci munine kADhI mUkyA. pachI lokoe paNaviDaMbanA karI. tyAre kupita thayelA muni samasta lokone bALI nAMkhavA tejalezyA mUkavA pravata thayA. te jANIne aMtaHpura sahita sanaskumAra cakravatI ane sarva nagaranA loko tenI pAse AvyA. A Akho vRttAMta citra munie jAmyo. saMbhUta munine aneka vacano vaDe upazAmita karavAno AraMbha karyo, to paNa temano kopa zAMta thato na jANIne strIratna sahita cakravartI temanI kSamA yAcanA karavA lAgyA. te vakhate strIratnanA komaLa sparzathI saMbhUta munine abhilASa thayo ke meM cAMDAlapaNe aneka kAryanA bhogavI che. citra munie temanuM niyANuM jANIne ghaNAM aTakAvyA. to paNa saMbhUta munie cakravartIpaNAnuM niyaNuM karyuM. pachI anazana karyuM. pachI vaimAnika thaI brahmadatta rUpe culanInI kukSimAM utpanna thayA. kyAM ? te kahe che -
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/408-1 115 * sUtra - 408/1 phAMpilyapuramAM saMbhUtao * vivecana - 408/1 kAMDilya nAme nagaramAM saMbhUta - pUrvajanmamAM saMbhUta nAma hatuM. vizeSa kathana have kahevAyela niryukti vaDe jANavuM - * niryukti - 336thI 338 - vivecana tyAM kAMpilyamAM brahmA nAme rAjA hato. kuramAM gajapurAdhipati kareNudatta rAjA hato. aMgamAM caMpAno svAmI puSpamUla rAjA hato. brahanI patnI calanIno bhAI "dI' rAjA hato. kAsI janapadano Adhipati kaTaka rAjA hato. A pAMce mitro hatA. pAMce eka ja kALe patnIne svIkArI pAMce eka-eka varSa badhAM sAthe vasatA hatA. Ama be gAthA kahI. have bIjI gAthAnuM tAtparya kahe che - braNa sajAne indrazrI Adi cAra rANIo hatI. temAM culanIe putrane janma Apyo. dhanu nAmanA senApatine tyAM paNa te ja divase putrano janma thayo. baMnene maMgala ane kautuka karyA. dIna ane anAthone dAna ApyuM. rAjaputranuM "brahmadatta' e pramANe nAma rAkhyuM. dhanunA putranuM varadhanu' nAma rAkhyuM. kALakrame baMne moTA thayA. sarve kaLAo bhaNyA. A arasAmAM brahma rAjA mRtyu pAmyo. keTalAMka divaso vItyA bAda, temanA mitroe brahmadattane tyAM rAjA rUpe abhisiMcita karyo. te mitroe paraspara vicAryuM ke hajI A brAhmadA rAjyanI dhusadhAraNa karavA samartha nathI. keTalAMka varSo tenuM pAlana karavuM ucita che. teoe tyAM dIrghapRSThane sthApita karyo ane badhAM pota-potAnA dezamAM gayA. pachI badhe ja mukta praveza hovAnA kAraNe dIrghapRSTha ane calanI paraspara saMbaMdhamAM AvI gayA. aMtaHpurapAlikA temanA premasaMbaMdhane jANI gaI, teNe dhanu nAmanA senApati maMtrIne kahyuM. teNe varadhanune kahyuM ke A kumArane kadI ekalo na mUkavo. koI divasa brahmadatta paNa culanI mAtA ane dIrdhapRSTha rAjAnA saMbaMdhane jANI gayo. te vijAtIya samaLIne lAvyo. te potAnA jevA sahayara bALakonI vacce bhamato kahevA lAgyo ke je koI duSTazIla haze tene huM AvI rIte ja niyaMtrita karIza. A vAta koI rIte dIrghapRSTha jANI. te kumAra pati kopAyamAna thayo ane culanIne kahyuM ke - koI upAyathI tuM ane mArI nAMkha, viSanA vRkSanI jema AnI upekSA karavI yogya nathI. te ja ApaNe kalyANane mATe thaze. culanIe duraMta mohodayathI te vAta svIkArI. teNIe nakkI karyuM ke - Ane puSpacUlamAmAnI potAnI putrI je puSpacUlA nAme che, te paraNAvIe, tene zayana mATe lAkSAgRhamAM rAkhavA. pachI te gRha bALI nAMkhavuM. te aMta pUkSikAe A badhuM dhanamaMtrIne kahI dIdhuM. maMtrIne paNa lAgyuM ke Ano vinAza karI deze, tethI teNe kumAranA saMrakSaNa mATe prayatna zarU karyA. - - - - dhanumaMtrIe
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 uttarAdhyayana mUlasUjha-saTIka anuvAda paNa samajIne tyAMthI rajA lIdhI. potAnuM nivAsasthAna bhAgIrathInA kinAre banAvyuM. tyAra pachI teNe te lAkSAgRha sudhI eka suraMga khodAvI, varadhanune te vAta jaNAvI dIdhI. brahmAdaranA lagna karAyA, lAkSAgRhamAM mokalyA. joyuM to rAtre badhuM baLatuM hatuM. vadhanue kahyuM - tuM Darato nahIM. mane mArA pitA dhanue ja A badhuM jaNAveluM che. * x- 4- suraMganA mArgethI bacAvIne brahmadatane surakSita paNe bahAra kADhI lIdho. bahAra be pradhAna azvo taiyAra khAyA hatA. te baMnene dhanumaMtrIe kahyuM - AnA upara besIne dezAMtara cAlyA jAo ane dIrghapRSThathI tamArI rakSA karo. zubha avasara joine varadhanue brahmadatane Akulita citAthI culanInA sarve chaLakapaTano vRttAMta jaNAvI dIdho. atyAre to ahIMthI nIkaLI javuM ja zreyaskara che. baMne tyAMthI nIkaLI gayA. A pramANe prApta avasara brAhmadattanuM vidhAna AlekhyuM. pachI tyAM je kanyAono lAbha thayo tene jaNAvavAne A pAMca gAthA che. * niryukti * 339 thI 343 - vivecana bi nAme pitA hatA. tenI be kanyAo hatI, vidhummAlA ane vidhunmatI. tathA citrasenaka pitA tenI bhadrA nAme putrI hatI. tathA paMthaka pitA ane nAgAjasA kanyA hatA. tathA kIrtimati kanyA ane tenA pitA kIrtisena hatA. tathA nAgadattA, yazomatI ane rAvatI hatI. A traNeno pitA yakSaharila hato. pachI kanyA, teno pitA cAda. pachI kAtyAyana gotrano vRSabha nAme pitA ane tenI zilA nAme kanyA, tathA dhanadeva nAme vaNid ane bIjo vasumitra, atya sudarzana ane dAruka. A cAre mAyApradhAna hatA. A cAre kukaDAnA yuddhanA vyatikaramAM maLyA. putI nAmanI kanyA. piMgalA nAme kanyA, teno pitA pota. sAgaradatta vaNiku tenI putra dIpazikhA. kAMDilya pitA ane tenI putra malayavatI. vanarAjI nAme kanyA, tenA pitA siMdhudata tathA tenI ja bIjI somA nAme kanyA. tathA siMdhusena ane pradhumnasena temane anukrame vAnara nAmanI ane pratikA nAme kanyA hatI. tathA harikezA, godattA, kareNudattA ane kareNupadikA tathA kuMjarasenA ane kareNusenA. mahaSivRddhi ane kurumatI devI. ATalI kanyA sAthe brahmadatta paracyo. teNe kurumatIne strIrana rUpe prApta karI. - x x* * have je sthAnomAM brahmadata bhaTakyo, te sthAnonA nAmo jamAve che - * niryukti - 344 thI 354 - vivecana ahIM agiyAra gAthA che, AnI paNa te pramANe vyAkhyA karavI. kAMpilyapura, jyAM Ano janma thayo. pachI baMne (brahmadara ane varadhanuM) giritaTaka saMnivezamAM gayA. tyAMthI caMpA nagarI, pachI hastinApura, tyAra pachI sAketa nagare, sAketa pAsenA kaTakamAM, pachI maMdi nAmanA saMnivezamAM gayA. pachI AvAyAnaka
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/408-1 117 nAmanA sthAnamAM gayA. tyAMthI paNa araNyamAM bhamIne vaMsagrahaNa, tenAthI upalakSita prAsAda te vaMzIprAsAda, tyArapachI paNa samakaTaka. samakaTakathI cATavI, tene bhramaNa karatA brahAdatane atizaya tRSAthI kaMThe, hoTha, tALavuM sukAvA lAgyA. tyAre teNe varadhanune kahyuM - he bhAI !mane tRSAnI ghaNI pIDA thAya che, te mATe kyAMkathI pANI laI Ava. eTalAmAM eNe nIkaTavartI eka vaDanuM jhADa joyuM. tenI zItaLa chAyAmAM sUI gayo. varaghanue tenI sAthe saMketa karyo ke - jo mane koI dIrghaprahita puruSa prApta thaze. to huM anyoktithI abhidhAna karIza. pachI tAre ahIMthI palAyana thaI javuM. varaghanuM pachI pANI zodhavA nIkaLyo. teNe eka pakSinI khaMDa maMDita sarovara joyuM. pakSinI patra puTakamAM pANI ekaThuM karyuM. brahmadattanI sanmukha javA pravRtta thayo. te vaDanI najIka pahoMcyo tyAM koI rIte temanA bhAgI javAnA vRttAMtane jANIne dIrghapRSTha mokalelA puruSo vaDe atiroSathI varadhanune pakaDIne bAMdhI devAyo. teoe Akroza karatA dujhavacano kahyA. bIjA kahe che varadhanune paTavA lAgyA. pUrve karAyelA saMketa anusAra varadhanu saMketa vacano bole che. te vacanone brahmadattakumAra sAMbhaLatA bhayathI trasta thaI gayo. tyArapachI te unmArgathI bhAgI gayo. tyArapachI bhamatA-bhamatA te vaTapuraka Avyo tyAMthI brahAsthalaka ane vaTasthalaka tenA vizrAmanA viSayo banyA. kauzAMbI, vArANasI, rAjagRha, mathurA, ahicchatrA paNa rahyo. tyAMthI paNa jatAM araNyamAM pravezatA tApasoe joyA. teo oLakhI gayA keA ApaNAM nijaka brahmarAjAno putra che. tyAM comAsI karI tyAM tApasakumAra sAthe ramatA eka divase teNevanahatijoyo. tyAre tene kutUhalautpanna thayuM. vividhagajazikSA vaDe ramaNa karavAno AraMbha karyo. tenI pITha upara brahmadatta beTho. hAthI kumArane laI javA pravRta thayo. keTaleka dUra jaIne aneka vRkSo joyA. kumAra te rIte viTapanA eka bhAgamAM pahoMcyo. hAthI vaDe laI javAyA pachI te vimUDha dizAmAM bhamavA lAgyo. e rIte bhamato bhamatA araNyathI nIkaLIne vaTapUre gayo. vaTapurathI zrAvati gayo. jatAM jatAM tene mArgamAM eka gAma prApta thayuM. tyAM najIkamAM vizrAma karavAne beTho. koI zreSThIe tene tyAM joyo. tene potAnA ghera laI gayo. abhyAgata kartavya karyuM. naimittikanA kahevAthI zreSThIe brahmadatane potAnI putra paraNAvI. muganimA~ka sadeza vividha vastro, iMdranIlAdi pradhAna maNio, kaTaka keyUra kaMDalAdi AmaraNo vaDe sakArAyo. brahmadatta tenAmAM lubdhi thaI tyAM keTaloka kALa rahyo. pachI zreSThInI kanyAne eka putrano janma thayo. - A tarapha dIrghauSThanA moklelA puruSoe tenI zodha karatA karatA tenuM vRttAMta jANyuM, tenA bhayathI brahmadatta tyAMthI nAsI gayo. supratiSThapuranI sanmukha cAlavAnuM zarU karyuM. tyAM tene keTalAMka viTa kAryATiko maLyA. sAme AvatA koI tevA prakAranA
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/ra yugalane joIne, tenI strInA udAra rUpane joIne kumAra A pramANe bolyo - jo tamArI kRpAthI kaMIka maLI rahe to sAruM. tyAre teNe kahyuM ke vaMzIkuMDamAM pravezI jA. te kanyAno pati bolyo - mArI patnI ahIM garbhanA zULathI Ahata thaIne rahI che. - 8 - 4 - teNIe kumArane joyo. teNIne paNa anurAga thayo, te baMne mohanamAM pravRtta thayA. e pramANe keTalIka veLA pachI kuDaMkathI nIkaLyA. potAne oLakhAvavA kumAra prati kahyuM - nadInuM kuDaMka gahana che, tenAthI paNa gahanatara puruSanuM hRdaya hoya che. AnA vaDe ANe evo artha karyo - ame paNa jANIe chIe ke strIhadaya atigahana hoya che. tamArA citathI te paNa jitAyuM. - - * patine khoTo vizvAsa pamADavA teNIe brahmadaranuM utarIya grahaNa karyuM. pachI pati sAthe gaI. tyAMthI nIkaLIne brahAdatta supratiSTha pahoMcyo. tyAM kusakuMDI nAme kanyA hatI. bhikuMDI nAmanA rAjA dvAra nikAzita jitazatru nAme rAjAnI pAsethI mathurAnI ahicchatrA jatAM mArgamAM prApta thAya che. tathA indrapuramAM zivadatta nAma, rUddhapuramAM vizAkhAdattA nAme tenI be putrIo, dIrghapRSThanA puraSothI DarIne brAhmaNano veSa karIne be kanyA ane rAjya pAmyo tyAra pachI rAjagRha, mithilA, hastinApura, caMpA ane te pramANe zrAvastImAM bhramaNa karyuM. A anaMtara darzAvelA nagaro, brAdahiMDithI jANavA. e pramANe bhramaNa karatA brahmadattane pitAnA mitro kaTakadad, kareNudA Adi maLyA. pratyaMta sajAone grahaNa karyA. cakraratna utpanna thayuM, tenA dvArA dekhADAtA mArge digvijaya kasvAno AraMbha karyo. kAMDilyanagare pahoMcyA. dIrdhapRSTha tenI sAme laDavA nIkaLyo. brahmadare tene pADI dIdho. e pramANe te dIrghapRSThanA dezanA roSamAMthI mukta thayo. A arasAmAM maLelA pitAoe tenI kanyAo paraNAvI. yathA avasare bAkInA ratno paNa brahmadattane utpanna thayA. cha khaMDa bhAratanI sAdhanA karI - jItI lIdhuM. nave nidhione prApta karI. cakravartI pada pariNata thayuM. e pramANe sukRtanA phaLano upabhoga karato keTaloka kALa pasAra thayo. koI divase devatA vaDe maMdAradAma bheTa dharAyuM. tenA darzanathI jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. huM nalinIgubha vimAne deva hato te jANyuM. A pramANe kAMpilyamAM saMbhUtano jIva cavartI thayo. have citrano vRtAMta zuM che, te sUtrakAra jaNAve che - * sUtra - 408-2 citra purimatAla nagaramAM janmya. vizALa zreSThIkuLamAM utpanna thayo. dharma sAMbhaLIne te pratajita thayo.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13408-2 vivecana- 408-2 citra purimatAlamAM janmyo. te citra nAme maharSi. tyAM saMbhUti nAmanA bhAIe te pramANe anazana svIkAryA pachI, aho ! A moha vicitra ane duraMta che. karmanI pariNati caMcaLa che. ityAdi vicArIne yAre AhAranA pratyAkhyAna pharyA. paMDitamaraNathI mRtyu pAmyo. tyAM nalinIgulma vimAnamAM utpanna thayo pachI tyAM svasthitinuM pAlana karIne purimatAla nagare utpanna thayo. tyAM paNa zreSThInA kuLamAM, ghaNAM putra-pautrAdi hatA tevA sthAne utpanna thayo. uMmara thatA tathA vidha sthaviranI pAse sAMti AdirUpa sati dharma sAMbhaLIne pravrajyA svIkArI. - 0 pachI zuM thayuM ? * sUtra - 409 - kAMpilyapuramAM citra ane saMbhUta baMne maLyA. teoe paraspara sukha ane du:kha rUpa karmaphaLanA vipAkanA saMbaMdhamAM vAtacIta karI. * vivecana 409 - 119 kAMpilsanagara - brahmadattanuM utpatisthAna, tyAM citra ane saMbhUta - A baMne nAmo pUrvabhavonA che, te bhegA thayAM. sukRta-duSkRta karmonA anubhava rUpa paraspara kahyA. te pramANe e baMnee kahyA. bhAvArtha A che - * niyukti - 355 vivecana tyAre brahmadatta jAti smaraNa jJAna pAmIne svajAtInA eka zloka aDadho loko samakSa mUkIne nivedana karyuM ke - je A bIjo ardha zloka pUro karaze, tene huM ardhuM rAjya ApIza. pachI tenA arthI loko te bolavA lAgyA. te gAma, nagara, Akara AdimAM bolAto sAMbhaLI karNopakarNa citranA jIva evA sAdhu vaDe, tevA prakAranA jJAnanA atizayanA upayogathI svajAtIne pAmIne Ano abhiprAya jANyo. pachI janmAMtaranA potAnA bhAI saMbhUtanA jIva brahmadattane pratibodha karavA nIkaLyA. W potAnA sthAnethI nIkaLI citramuni anukrame kAMpilya pahoMcyA. tenA bahAranA udhAnamAM rahyA. cAra ghaDI zrutano pATha karyo. pachI aDadho zloka pUro karI bIjo zloka karyo. cAra ghaDI avadhArIne koI puruSa rAjA pAse rAjyanA lobhathI doDI gayo temanI AgaLa zloka bolyo. tenAthI cittano Aveza janmyo. tenAthI mUrchA AvI gaI. AMkho DhaLI gaI. AsanethI bhUmi upara paDI gayo. A zuM che ? ityAdi vaDe te Akulita thaI gayo. teNe A zloka bolanAra AraghaTTikane joyo. tene pANinA prahAsadithI mAryo. te barADavA lAgyo ke A zloka meM puro karela nathI. paNa koI bhikSue puro karela che. eTalAmAM brahmadattane cetana AvyuM. te cakravartIe svasthatA prApta karI, pUchyuM ke A zlokane puro karanAra kyAM rahela che ? teno vyatita kahyo. koI bhikSu vaDe A zloka puro karAyo che, paNa AnA vaDe nahIM. harSathI vikasita nayane tene pharI pUchatA -
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda Araghakrike kahyuM- he deva ! mArI vATikAmAM che. e sAMbhaLIne brahmadatta senya, vAhana, sarva aMtApura sAthe temanA darzana mATe cAlyo. te udhAne pahoMcyo. munine joyA. bahumAna sahita vaMdana karI eka Asane beTho. paraspara nAma Adi pUchayA. potapote anubhavela sukha-du:khonI vAto karI. tyArapachI cakravartIe potAnI samRddhinuM varNana karyuM. tenA vipAnA darzananI prarUpaNA karIne teno parityAga citra munie kahyo. A ja prastuta adhyayanano strArtha jaNAvo. have je kahyuM ke - "te baMnee sukha-duHkhano phaLa vipAka paraspara kahyo. temAM je cakravartIe kahyuM te saMbaMdha sahita kahe che - * sUtra - 410 thI 413 - mahartika ane mahAyazasvI cakravartI brahAdatta ati Adara sahita potAnA (pUrvabhavanA) bhAIne A pramANe kahyuM - A pahelAM ApaNe baMne paraspara vazavatI, paraspara anurakta ane paraspara hitaiSI bhAI-bhAI hatA. ApaNe baMne dazArNa dezamAM dAsa, kAliMjara parvate haraNa, mRtagaMgAnA kinAre haMsa ane kAzI dezamAM cAMDAla thayA. pachI ApaNe baMne devalokamAM mahartika deva thayA. ApaNo chaTho bhava che, jemAM ApaNe ekabIjAthI dUra alaga-alaga janmyA chIe. * vivecana - 410 thI 413 - cakravartI mahaddhika - ghaNI vibhUtivALo brahAdatta, mahAyazavALo, tevo janmAMtaranA sahodara bhAIne bahumAna - mAnasa pratibaMdhathI A pramANe kahyuM - jemake ApaNe baMne bhAIo hatA, paraspara ekabIjAne vazavartI hatA, anurakta hatA, ati snehavALA hatA, anyonya hiteSI hatA, paraspara zubha abhilASavALA hatA. ahIM vAraMvAra "anyonya" zabdanuM grahaNa tulyacittapaNAnA atizayane jaNAvavA mATe che. punarbhavomAM ApaNe zuM zuM thayA, te kahe che - dazArNa dezamAM ApaNe baMne dAsa hatA. pachI kAliMjara nAmanA pati mRga thayA. mRtagaMgAtIre ApaNe baMne haMsa thayA. pachI kAzI nAmanA janapadamAM cAMDAlo thayA. pachI saudharma nAmanA devalokamAM devo thayA, te paNa mahaddhika devo kibiSika deva nahIM. e pramANe ApaNA baMneno A chaThTho bhava che ke jemAM ApaNe ekabIjA vinA arthAt paraspara sahavartipaNA vinA, viyukta e pramANe utpanna thayA chIe. A pramANe cakravartIe kahetA muni bolyA - * sUtra - 414 - rAjana ! tuM nidAna kutu kamane vizeSa rUpathI ciMtana karyA. te karmaphaLanA vipAkathI ApaNe alaga-alaga janmyA chIe.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 13/414 A * vivecana - 414 - karma - jJAnAvaraNIya Adi, nitya dekhAya che ke khaMDana karAya che tevA prakAranA anubaMdha phalAbhAvathI tA.1 - vagere jenAthI te nidAna - Asakti prArthanA rUpa, tenA vaDe prakathI pharAyela, te nidAna prakRta, nidAna vaza baddha je artha. he rAjana! te ciMtavela che, tenA hetubhUta Arta dhyAnAdi dhyAnathI kamane. evA prakAranA karmonA phaLano A vipAka che. arthAt zubhAzubha janaka che. athavA karma - anuSThAna, nidAna vaDe ja bAkInA zubha anuSThonAnA AcchAditapaNAthI pragaTa nidAnone he rAjana ! te ciMtavyA che ke karyA che. te karmanA vipAkathI ApaNe viraha prApta thayo. arthAta je tane tyAre nivAryA chatAM paNa niyANuM karyuM, tenuM A phaLa che ke ApaNe tevA prItivALA hovA chatAM viyoga thayo. A pramANe viyogano hetu jANIne cakIe pharI prazna karyo * sUtra - 415 - hai citra ! pUrvajanmamAM mArA dvArA karAyela satya ane zuddha karmonA phaLane Aje huM bhogavI rahyo chuM, zuM tuM paNa temaja bhogavI rahyo che ? * vivecana - 415 - satya - mRSA bhASAnA parihAra rU5, zauca - amArI anuSThAna, tenA vaDe pragaTa zubha prakRtirUpa zubha anuSThAna, je meM pUrve karelA che, te Aje huM bhogavI rahyo chuM. tenA vipAthI utpanna strI ratnAdi paribhoga dvArathI vedI rahyo chuM. he citra! zuM tuM paNa tema bhogavI rahyo che, ke bhikSakatvathI bhogavI nathI rahyo. arthAta zuM zubha karmo viphaLa thayA che ? muni bolyA - * sUtra - 416 thI 18 - manuSyo dvArA samAcarita badhAM satramAM saphaLa thAya che. karelA kamonA phaLone bhogavyA vinA mukti nathI. mAro AtmA paNa uttamAthI ane kAmo dvArA pujaphaLathI yukta rahela che... he saMbhUta jema tuM tane potAne bhAgyavAna, mAna, Rddhi saMpanna ane pujaLa baLa samarjha che. temaja citrane paNa samaja. he rAjana ! tenI pAse pracura guddhi ane yuti rahela che.... sthaviroe janasamudAyamAM alya akSara, paNa mahAI gAthA kahelI, jene zIla ane guNothI yukta bhinna yatnathI arjita kare che. te sAMbhaLIne huM bhramaNa thaI gayo. * vivecana * 416 thI 18 - sarva - niravazeSa, muca - zobhana anuSThita tapa vagere. athavA proSita vrata ityAdi rUDhithI sAdhutva, phaLa sahita varte che tethI saphala, kone? manuSyone upalakSaNathI badhAM prANIone. zA mATe ? avazya vedavA paNAthI uparAMcita karmothI mukti thatI
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda nathI. arthAt tenuM phaLa te avazya Ape che. tArA vaDe ja prArthanIya dravyo vaDe, kAma - manojJa zabdAdi vaDe, pradhAna evA te kAmathI, AnAthI upalakSita thayelo mArA AtmA paNa zubha karmaphaLathI yukta - punyaphala sahita che. he saMbhUta ! je pramANe tuM jANe che - avadhAre che ke saMbhUta nAmano pUrvabhava hato. mahAnubhAga, sAtizaya vibhUtiyukta, te pramANe ja punyaphaLa sahita citra paNa temaja jANe che. he rAjana! te kaI rIte ? Rddhi-saMpatti, puti-dIpti, te paNa janmAMtaranA citra evA nAmathI ja. mane tevA ja ghaNAM bhAvo che athavA mAro AtmA punyaphaLathI yukta che. AnA dvArA citramunie paNa potAno nirdeza karyo. he saMbhUta ? jema tuM AtmAne mahAnubhAga Adi vizeSaNathI viziSTa jANe che, tema citra paNa jANe che, yitra nAmanA mArA paNa gRhastha bhAvamAM e pramANe ja hatuM, tevo bhAva che. bAkI pUrvavata. jo tane paNa evA prakAranI samRddhi che, to dIkSA kema lIdhI ? e kahe che - parimita anaMta dravya paryAya rUpa paNAthI artha - abhidheva jenuM che te mahAI svarUpane, cakSagrahiA guNone nahIM tethI jenuM mahArNa rUpa che te tathA, athavA mahatu artha - jIvAdi tatvarUpa dazavi che, te mahArtharUpa, vacana vaDe prabhUta ke alpabhUta - arthAtu thoDAM akSara, te evuM zuM che ? gavAya te gAthA, te ahIM arthathI dharmane jaNAvatI sUtra paddhati, tIrthakara ane gaNadhasadithI pachI gavAyela te anugItA. arthAta tIrthakara AdithI sAMbhaLIne sthaviroe pratipAdita karelI che. AnA vaDe zrotrane anukULa ja dezanA karAya che, tema jaNAvela che. kyAM jaNAvela che ? manuSyono saMgha - samUha, tenI madhyamAM gAthAne ja pharI vizeSatA karatAM kahe che - je gAthA muninA zIla - cAri, athavA guNathI pRthaka jJAna, te zIlaguNo vaDe - cAstri ane jJAna vaDe yukta che, A jagatamAM te paThana ke zravaNathI tenA arthanuSThAnAdithI Avajaya che athavA je bhikSa tene sAMbhaLIne A jina pravacanamAM yatnavALA thAya che te mArA vaDe paNa saMbhaLAI, pachI huM zramaNa thaI gayo. paNa duHkhathI baLIne nahIM - te sAMbhaLIne brahmadatta nimaMtraNa Ape che. * sUtra - 419, 4ra0 - u , madha, karka, madhya ane hA A mukhya prAsAda tathA bIja paNa aneka ramaNIya prAsAda che. pAMcAla dezanA aneka viziSTa padArthothI yukta tathA mayura ane vividha dhanathI paripUrNa A gaNe che, teno tame svIkAra karo... he bhikSa ! tame nATaya, gIta ane vAdhonI sAthe strIo vaDe gherAyelA A bhogaune bhogavo. ane A ja piya che. pAnA nizcayathI duHkhada che. * ucyodaya Adi pAMca pradhAna prAsAdo kahelAM che. mArA vartakIe surUpathI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/419, 420 123 ANelA che. bIjA paNa bhavanAdi ramaNIya ane suramya che. A badhAM je pramANe cakravartIne puro, tyAM ja banAvelA hoya che. A pratyakSa je avasthita prAsAdarUpa pratIta che, te ane te hiraNya Adi dhana, tenA vaDe yukta che tyAM ghaNAM ja aneka prakAranA Azcarya che athavA jemAM dhana che tevA prabhUta citradhana che. pAMcAla nAme janapadanuM pratipAlana karo, temAM iMdriyone upakArI rUpa Adi guNo che, tenA vaDe yukta te pAMcAlaguNopeta che arthAt pAMcAlamAM je viziSTa vastuo che. te badhI A gRhamAM che. vaLI - batrIza pAtropalakSita nATya ke nRtyo vaDe, vividha aMgahAAdi svarUpe gIto vaDe - grAma, svara, mUrchanA lakSaNa vaDe, mRdaMga - mukuda Adi vaDe, strIjanone parivArI karatAM athavA pravicAra karI sevatA, A pratyakSa dekhAtA bhogo bhogavo. he bhikSu ! ahIM je hAthI, ghoDA Adi na jaNAvIne strIonuM ja abhivAdana te strIlolupa paNAthI che, athavA teNInA ja atyaMta AkSepakatvane jaNAvavA mATe che, kadAcit citra bole ke - A ja sukha che, tethI kahe che - mane A ruce che. pravrajyA to duHkha ja che, jarApaNa sukha nathI, te duHkhanA hetu paNe che. A pramANe cakravartIe kahetA munie zuM karyu? te kahe che - sUtra - 421 - te rAjAnA hitaiSI, dharmamAM sthita citramunie pUrvabhavanA snehathI anukta ane kAmabhogomAM Asakta rAjAne A pramANe kahyuM - * vivecana - 421 - brahmadattane janmAMtaranA prarUDha praNayathI Asakti jANIne, rAjAne abhilaSyamANa evA zabdAdimAM abhikAMkSA yukta jANIne dhasthita ane cakInA hitanI paryAlocanA karavAvALA ke kaI rIte AnuM hita thAya, ema ciMtana karatA citranA jIva evA munie AvuM vacana kahyuM - teo zuM bolyA ? te kahe che - sUtra 422, 423 - sare gIta gAna vilApa che, samasta nA viDaMbanA che. sa AbharaNa bhAra che ane sarve kAmabhoga duHkhapada che. ajJAnIne suMdara dekhAtI paNa vastutaH duHkhakara kAmabhogomAM te sukha nathI. je sukha zIlaguNomAM rata, kAmanAothI nivRtta tapodhana bhikSuone che. * vivecana 422, 423 sarve vilapita mAphaka vilapita nirthaka paNe sudita yonitvathI che, temAM nirarthakapaNe - unmatta bALakanA gItavat ane sudita yonitAthI te viraha avasthAmAM proSitabhartRkanA gItavat che. zuM ? gAna, tathA sarva nRtya - zarIranA vikSepaNarUpa ke - -
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda viDaMbita che, jema cakSAviSTa ke madhapAna karelo Ama-tema hAthapagane pachADe che e pramANe nRtya karanArane paNa jANavA. tathA badhAM AbharaNo mugaTa Adi paNa tattvathI temane bhArarUpa ja che. - * - - tathA badhAM kAma - zabdAdi, mRgAdinI mAphaka duHkhanI prAptinA hetupaNAthI che, matsara, irSyA, viSAda AdithI citta vyAkuLatA utpAdakapaNAthI narakAdinA hetupaNe che. tathA bAla - vivekarahitone abhirAma - cittane abhirati hetuka che. te duHkha prApaka rUpa che, temAM koI sukha nathI. zemAM? manojJa zabdAdi kAmaguNo sevanArAomAM. he rAjana! prIpati kAmaviraktane eTale viSaya parAMga mukhone tapa e ja dhana che, te tapodhanA, temane je sukha che athavA yatInA zIla ane guNomAM Asaktone che, (te kAmAsaktane kyAMthI hoya?) have dharmaphaLanA upadarzana saha upadeza kahe che - * sUtra - 424 thI 426 - he narendrA manuSyomAM je saMDAla jAti, adhama jAti manAya che, temAM ApaNe baMne utpanna thaI cUkyA chI, cAMDAlonI vastImAM ApaNe baMne rahIe chIe, jyAM badhAM loko ApaNAthI dhRNA karatA hatA. te jAtimAM ApaNe janma lIdho hato ane te ja vastImAM ApaNe baMne rahelA hatA. tyAre badhAM ApAthI dhRNA karatA hatA. tethI ahIM je zreSThatA prApta che, te pUrvajanmanA zubha kamanuM phaLa che. pUrva zubhakamanA phaLa svarUpa A samaya te tuM have mahAnubhAga, maharthika rAjA banela che. tethI tuM kSaNika bhogone choDIne cA idhamanI jhArAdhanAne mATe abhiniSkramaNa kara, * vivecana - 424 thI 426 - he narendra cakravartI jemAM janmAya te jAti, aghama nikRSTa, manuSyo madhye cAMDALa jAti che. je ApaNane baMnene prApta thayelI hatI. ahIM zuM kahevA mAMge che? jyAre ApaNe cAMDALa jAtimAM utpanna thayA tyAre badhAM loko vaDe garvitA jAti hatI. kadAcita tene pAmIne paNa bIje ApaNe vasI zakyA hota, tethI kahe che. jyAM jatAM tyAM paNa badhAM lokone aprIti kara thaIne rahyA. kyAM? zvapAkanA nivezaze - gharomAM. kadAcita tyAM paNa vijJAna vizeSa AdithI hIlanIya ja thayA hota. pachI bIjI jAtimAM paNa kutsitatvane vizeSita kare che. pApa ja pApikA, te kutsitAmAM pApa hetu bhUtatvathI te pApikA athavA prApikA - narakAdi kugatine prApta karAvanAra. temAM ApaNe vasyA. vaLI te cAMDAlonA nivezo paNa kevA hatA? badhAM lokone gusA karAvanAra.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/424, 4ra6 125 A janmamAM vaLI zubha anuSThAna ke je pUrva janmamAM upArjita hatA. te kamoMthI -viziSTa jAti nibaMdhana kamathI, utpanna pratyayothI pharI tenuM upArjana karavAmAM yatna karavo joIe, paraMtu viSayAsakta vyAkulita mAnasa vaDe e pramANe na rahevuM joIe. je pUrve saMbhUta nAme ANagAra hatA, te A kALamAM athavA hAla rAja mahAnubhAga. mahadhika, puca phaLayukta thaI EegharmaphaLathI abhiniSkramaNa kare. athavA te ja ahIM rAjA mahAnubhAgatAdi yukata ahIM janmyo che, te pUrvakRta karmonuM phaLa che. anyathA tevA prakAranI AvI samRddhi kyAMthI pAmyo? jo ema che to have abhiniSkramaNa kara. zuM karIne? te kahe che - tyAga karIne, je bhogavAya te bhoga - dravya nicaya kAma, tene anitya jANIne. saviveka vaDe grahaNa karAya te AdAna - cAstri dharma, te hetuthI AbhimukhyatAthI pravajita thA. gRhastha paNAmAM sarva visata cAstrino saMbhava nathI, te bhAva che. ema na karavAmAM zo doSa che? te kahe che* sUtra - 4ra7 - rAjana ! A AzAzvata mAnavajIvanamAM je vipula punyakarma karato nathI. te mRtyu AvatA pazcAtApa kare che, ane dharma na karavAnA kAraNe paralokamAM paNa pazcAtApa kare che. * vivecana 42 - A manuSya saMbaMdhI asthira AyuSyamAM he rAjana je atizaya punya hetubhUta zubha anuSThAno na karIne punyano anupArjaka thAya, te duHkhathI Atna thaIne pazcAtApa kare che. mRtyu- Ayuno parikSaya, tenA mukhya samAna mukha te mRtyu mukha - zithilI thayela baMdhanAdi avasthA, tenAthI uparIta, tathAvidha kamoMthI upaDhokti te mRtyamukha upanIta thaIne zubhAnuSThAna rUpa dharma na karIne, anuSThAna rahita paNe janmAMtaramAM paNa jaIne narakAdimAM asahya asAtA vedanAthI pIDita zarIra thAya che. te adharmakArI meM tyAre ja sadanuSThAna kema na karyA?" evo kheda pAme che. jyAre temRtyunA mukhamAM dhakelAya che ke bIjA duHkhothI haNAya che, tyAre svajanAdi rakSaNa mATe thaze, tethI pastAvuM nahIM evI AzaMkAmAM kahe che - * sUtra * 428, 429 - jema ahIM sIMha haraNane pakaDIne laI jAya che, tema ja aMtakALe mRtyu manuSyane laI jAya che. mRtyu samaye tenA mAtA-pitA ane bhAI Adi koI paNa mRtyu duHkhamAM bhAgIdAra thatAM nathI. tenA duHkhane jAtinA loko vaheMcI zaktA nathI ke mitra, putra, baMdhu laI zaktA nathI. te svayaM ekalo ja prApta du:khone bhogave che, kemake kama katanI pAchaLa ja cAle che.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 * vivecana 428, 429 - jema A lokamAM bhRgapati - siMha athavA vyAghra Adi mRgane laI jaIne svamukhamAM ke paralokamAM laI jAya che, e pramANe mRtyu manuSyane laI ja jAya che. kyAre? aMtakALe, jIvitavyanA avasAna samaye. arthAt jema A siMha vaDe laI javAya tyAre koI na bacAve tema A prANIo paNa mRtyu vakhate kadAcit tenA svajana sahAya karaze tema zaMkA thAya to kahe che ke - tyAre tenA mAtA, pitA, bhAI vagere koI ne kALe - jIvitAMta rUpa - mRtyu vaDe laI javAtA hoya to bacAvI zaktA nathI. kahyuM che ke - pitA, bhAI, putra, patnI, bAMdhavA Adi koI paNa saMsAra sAgaramAM maraNathI rakSaNa karavAne samartha nathI. - * - * - . 126 - mRtyu vaDe laI javAtA temane te kALe thanArA duHkhathI atyaMta pIDitanA zArIrika ke mAnasika duHkhano koI vibhAga karI zakatuM nathI, pachI te dUravartI svajana hoya ke mitra varga hoya, putra hoya ke baMdhu hoya. koI na bacAvI zake. eka AtmA ja A duHkhane vede che. kema ke jeo karmanA upArjitA che, karmo tenI ja pAchaLa jAya che. arthAt je karmo kare che, te ja tenA phaLane anubhave che. A pramANe azaNatva bhAvanA jaNAvIne ekatva bhAvanA kahe che - * sUtra 430, 431 - dvipada, catuSpada, kSetra, ghara, dhana-dhAnya Adi badhu choDIne A parAdhIna jIva potAnA karelA karmono sAtha laIne suMdara ke pApaka evA parabhavamAM jAya che... jIvarahita te ekAkI tuccha zarIrane citAmAM agnithI bALIne strI, putra ane jJAtijana koI bIjA AzrayadAtAne anusare che. * vivecana 430, 431 - " tyAga karIne, kono? dvipada - patnI Adi, catuSpada - hAthI Adi, kSetra - isu kSetrAdi, gRha - dhavalagRha Adi, dhana - kanakAdi, dhAnya - zAli Adi, vastrAdi, badhu ja choDIne pachI zuM? te kahe che - karmo ja AtmAnI sAthe avazapaNe prakarSathI sAthe jAya che. kyAM? anya bhavamAM, suMdara - svarga Adi ane pApaka - narakAdi, svakRta karmAnurUpa gati thAya. - --- tyAM zuM anya darzanInI mAphaka zarIra sahita ja bhavAMtaramAM jAya che ke anyathA jAya che? audArika zarIranI apekSAthI azarIra ja, to pachI te zarIrane tajyA pachI zuM vArtA hoya che? je teNe advitIyano tyAga karyo che, te dvitIya prANIne anyatra saMkramaNa karatAM tuccha - asAra evA kutsita zarIrane, bhavAMtaramAM jAya tyAre citAmAM - mRtakane bALavA mATe iMdhaNamAM arthAt kASTha racita ciMtAmAM bALI nAMkhavAmAM Ave che, tene agnimAM bALyA pachI patnI, putra, jJAti jana Adi temanI abhilaSita vastunA saMpAdanane mATe bIjA koI dAtAra prati sarakI jAya che.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/430, 431 127 teo ja A (marelo) gharane rokIne beTho che, ema vicArIne tene gharanI bahAra kATIne, jana lajjAdithI bALI nAMkhIne laukika kRtya ane AkraMdana Adi keTalAMka divaso karIne pharI svArthatatparatAthI te ja pramANe koI bIjAne anuvarte che, temAM pravRttane paNa koI pUchatuM nathI ke tamAruM anugamana zA kAraNe che? evo abhiprAya che. vaLI - * sUtra - 43ra - rAjana ! karmo phoIpaNa prakArano prasAda kayad vinA jIvanane pratikSaNa mRtyunI samIpe laI jAya che, ane A rA - manuSyanI kAMtinuM haraNa karI rahI che. he paMcAlarAjA mArI vAta sAMbhaLo, jhApakarma na karo. * vivecana - 432 - tevA prakAranA karmo vaDe prakamathI mRtyu tarapha dhakelAya che. zuM? jIvita. te paNa pramAda vinA ja kevI rIte? niraMtara AvIcimaramathI. jIvato hoya to paNa sunidhdha chAyA rUpa vRddhAvasthA manuSyane dUra laI jAya che. he sajan! cakravatI! Ama hovAthI he paMcamaMDalamAM udbhavela nRpati! mAruM vacana sAMbhaLo, zuM? asat AraMbharUpa karmo na karo. ke je atizaya mahAna hoya athavA mahA karmanA AzleSavALA hoya. A pramANe munie kahetA rAjA bolyo - * sUtra - 433 - he sAdhu je pramANe tame mane batAvI rahyA cho, te huM paNa jANuM chuM ke A kAmabhoga baMdhanarUpa che, paraMtu he ArmI amArA jevA lokone mATe to te ghaNo ja duSya che. * vivecana - 433 - tame ja nahIM, huM paNa A jANuM chuM. je prakAre A jagatamAM he sAdhu je tame mane upadeza rUpa vacana kahI rahyA cho, te huM jANuM chuM to pachI te viSayono parityAga kema nathI karatA? bhoga - zabdAdi, A pratyakSa pratibaMdha utpAdaka che. tenA nitya abhisaMbaMdhathI te duHkhethI jitAya che, mATe durjaya athavA dutyAye kahyA. huM paNa A traNa pAdano sAra jANuM chuM ke A manuSyajanmamAM pradhAna yAtri dharmarUpa ja AdaraNIya che. paraMtu * sUtra - 434, 435 - he citrA hastinApuramAM mahathika cakravartI rAjAne joIne bhogomAM Asakta thaIne meM zubha nidAna kareluM hatuM. meM tenuM pratikramaNa na karyuM. te karmanuM A phaLa che ke dharmane jANatA hovA chatAM paNa huM kAma bhogomAM Asakta chuM. * vivecana - 434, 435 - he citra nAmaka muni! sanakumAra nAme cothA cakravartIne atizaya saMpatti
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 uttarAdhyayana mUlasUtrasaTIka anuvAda/ra cA joIne ene ukta rUpa kAma bhogonI abhikAMkSApaNAthI meM pUrva janmamAM bhoganI AzaMsArUpa azubhAnubaMdhI karma bAMdhyuM. kadAcita bAMdIne paNa jo tene pratikAMta karela hota to? tethI kahe che - te nidAnanuM meM pratikramaNa na karyuM arthAt tenAthI huM nivRta na thayo. tethI tameM ghaNuM ja kahevA chatAM mArA cittamAM tenI pravRtti thaI nahIM. A AvuM anaMtara kahevAnAra karmonuM phaLa che. te kevuM che? te kahe che - zrutadharmAdi dharmane jANavA - samajavA chatAM huM kAma bhogomAM mUrthita chuM te A kAmabhogomAM mUrNanA e mArA nidAna karmonuM phaLa che, anyathA "jJAnanuM kuLa virati' che, te jANavA chatAM paNa dhamaniSThAna mane kema na rUhave niyANAnA phaLane ja udAharaNathI darzAvatA kahe che - * sUtra - 436 - jema daLadaLamAM phasAyelo hAthI sthaLane joIne paNa kinAre pahoMcI zakto nathI. tema ja ame kAma bhogomAM jhAsakrata jana jANatA hovA chatAM bhisumArganuM anusaraNa karI zaktA nathI. * vivecana - 436 - tAga - hAthI, jema kAdavavALA jaLamAM kheMcI jAya, te kadAca jaLarahita evA bhUtalane jue chatAM, tene pAmI zaktA nathI. AthI te kinArAne athavA sthaLane pAmatA nathI. e pramANe te hAthInI mAphaka ame uktarUpa kAmaguNomAM mUrzita thayelA sAdhunA sadAcAra lakSaNa mArgane anusarI zaktA nathI. ahIM paMkajaLanI upamAthI kAmabhogo kahyA. tethI tenI parataMtratAthI teno parityAga karI zaktA nathI. munimArgane jANavA chatAM paNa kAdavamAM khUMpelA hAthInI mAphaka ame nIkaLavA samartha nathI. pharI anityatAnA darzanane mATe muni kahe che - * sutra - 437 - he rAjana ! samaya vyatIta thaI rahyo che, rAtri doDatI thaI rahI che. manuSyonA bhogo nitya nathI. kAmabhoga kSINa yujavALA vyaktine evI rIte choDI de che, je rIte kSINa phaLavALA vRkSane pakSI choDI de che. * vivecana - 437 - yathA AyuSa kALa atikAmI rahyo che. ema kema kahyuM? rAtri ane upalakSaNathI A divasa paNa jaldI jaI rahyo che. AnA vaDe jIvitavyanuM nityatva kahyuM. - - - athavA A kALa ati jaldI jaI rahyo che e kema jaI rahyo che? kema ke sAtri jaldI pasAra thAya che. vaLI paraSonA bhogo paNa zAzvata nathI. e rIte evuM kahevA mAMge che ke - mAtra jIvita ja anitya nathI, tema nahIM, bhogo paNa anitya che. * - konI jema jema-jenA phaLo vinAza pAmyA che, tevA vRkSane pakSIo choDI de che, tema phaLanI upamAthI punya, te cAlyA jatAM, vRkSanI jema puruSane, pakSIvat bhogo choDI de che.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13/438 * sUtra 438 - he rAjan ! jo tuM kAma bhogone choDavAmAM asamartha che, Arya karma ja kara, dharmamAM sthita thaIne badhAM jIvo prati dayA karanAro thA. jenAthI tuM bhAtimAM vaikriya zarIradhArI deva banI zaka. * * vivecana 438 - jo tuM bhogone choDavAne asamartha cho, to he rAjan ! Arya - heya dharmothI - dUra jaIne, ziSTa janane ucita evA karmo - anuSThAno kara. gRhastha dharmamAM samyak dRSTi Adi ziSTa Acarita AcAra rUpe rahIne samasta prANI paratve dayAvAn thA. tenuM zuM phaLa che? Arya karma karavAthI tuM vaimAnika deva thaIza. kyAre? A manuSya bhava pachI, kevo? vaikriya zarIra vALo. kemake gRhastha dharmamAM paNa samyaktva dezaviratirUpane devaloka phaLapaNe kahela che. - ATaluM kahyAM chatAM te na samajyo tyAre tenI avinecatAthI kahyuM - - sUtra - 339 - bhogone choDavAnI tArI buddhi nathI. tuM AraMbha ane parigrahamAM Asakta che. meM vyartha ja tArI sAthe ATalI vAto karI. tane saMbodhita karyo. he rAjanlR ! huM jaI rahyo chuM. 7 vivecana - 439 - - 129 tane zabdAdi bhogono pratiSedha karyo chatAM, anArya karmothI rokvA chatAM te bhogono tyAga karIne, meM kahela dharmamAM buddhi na thaI, paNa AraMbha ane parigrahamAM ja mUrchita che. - avadha hetu pravRttimAM ane catuSpada, dvipadAdinA svIkAramAM ja gRddha che. tuM mArA pUrva janmano bhAI che, evA sneha lakSaNathI, tevA mohathI tane ATaluM samajAvyuM. kahevAno Azaya che - aneka prakAre jIvitanuM anityAdi darzana dvArathI kahevA chatAM te lezamAtra viSayathI virakta na thayo tyAre avineyatvathI tArI upekSA ja zreyakArI che. - * tra - Ama kahIne muninA gayA pachI brahmadattane zuM thayuM? - *sUtra TIO - pAMcAla dezano rAjA brahmadatta, muninA vacanonuM pAlana na karI zakyo, tethI anuttara bhogo bhogavIne anuttara nakamAM gayo. * vivecana 4 - 38/9 - paMcAla rAjA brahmadatta, sAdhunA anaMtarokta hitopadezadarzaka vacanone vajranA taMdulavat bhArekarmIpaNAthI atyaMta durbhedatvathI anuSThAna na karIne, sarvottama kAmabhogonuM pAlana karIne, sthiti AdithI sarve narakamAM jyeSTha apratiSThAna nakamAM utpanna thayo. AnA vaDe nipANAnuM naraka rUpa phaLatva darzAvela che. A zeSa vaktavyatA sUcaka pAMca niyuktigAthA kahela che -
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka AnuvAdara * niyukti - 355 thI 35nuM vivecana - (ahIM pAMca niryukti gAthA Apela che. tenuM koI ja vivaraNa na ApIne vRttikArazrI eTaluM ja noMdhe che ke - ) viziSTa saMpradAyanA abhAve A pAMca gAthAnuM vivaraNa karatAM nathI, have prasaMgathI ja citranI vaktavyatA - * sUtra - 41 - kAmabhogothI nivRtta, ugra yAtriI ane tapasvI maharSi "ci" anuttara saMyama pAlana karIne, anuttara siddhi gatine pAmyA. temAM huM kahuM chuM. * vivecana - 41 - pUrvajanmanA nAmathI citra nAmanA eka tapasvI muni, te citramuni abhilASA karavA yogya zadAdithI virakta thaIne, kama - teno abhilASa, virakta kAma, udAtta - pradhAna cAstri - sarva virati, tapa - bAra prakAre. athavA udagra cAstri tapa vALA, maheSI ke maharSi sarva saMcama sthAnothI uparivartI saMyama * AzravathI uparaNAdine sevIne sarvalokAkAzanI upara rahela, atipradAna mukti nAmanI gatine pAmyA . - x - - x ". muni dIparatnasAgare karela adhyayana * 13no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 adhya. 14 bhUmikA che adhyayana - 14 - "ipukArIya" che. teramA adhyayananI vyAkhyA karI, have caudamuM AraMbhe che Ano saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM mukhyatAthI nidAna doSa kahyo. prasaMgathI nirnidAnatA e guNa che. ahIM mukhyapaNe te ja kahe che. A saMbaMdhathI AvelA A adhyayanamAM - * - * - nAma nikSepamAM "iSakArIya' adhyayana kahe che. tethI "pukAra'no nikSepa kahevAne niryuktikAra kahe che - * niryukti - 360 thI 362 + vivecanA - pukAra' zabdano nikSepa nAmAdi cAra bhede che. dravya nikSepAnA be bhedo che. noAgamathI iykAranA traNa bheda che. ityAdi pUrvavatu. pukAra evA nAma gotrane vedato te bhAva pukAra, temAMthI A adhyayana cAlyuM che. - - x* iSakAranA hitane mATe te "pukArIya' kahevAya che. prAdhAnyathI "rAjA" jANavo. * x - = - have A pukAra' koNa che? tenI vaktavyatA kahe che : * niryukti - 363 thI 33 - (bratikArazrIe ahIM agiyAra gAthAno akSarArtha ApatA kahyuM ke akSarArtha spaSTa che, pachI viziSTa zabdonA artho noMdhela che, jema ke - saMghaDiya - samyaka dhaTitA, paraspara snehathI saMbaddha mitro ityAdi. pachI bhAvArtha saMpradAyathI jANavo kahIne, A udAharaNa noMdhe che :-) pUrvanA adhyayanamAM kahelAM cAra gopadArakRmAMnA be gopadArako - govALone sAdhunI anukaMpAthI sabhyatva prApta thayuM, kALakarIne devalokamAM te baMne utpanna thayA. te baMne te devalokazI vIne kSiti pratiSThita nagaramAM iSNakuLamAM baMne paNa bhAI rUpe janmyA. tyAM bIjAM paNa cAra ibhya bALako mitro rUpe janmyA. tyAM paNa bhogone bhogavIne tathArU5 vironI pAse dIkSA lIdhI. ghaNAM kALa sudhI saMyamanI paripAlanA karIne bhakta pratyAkhyAna karIne saudharmakAmAM padmagubha vimAnamAM cha e paNa jaNA cAra popamanI sthitivALA deva rUpe utpanna thayA. tyAM je pelA govALaputra rUpa deva sivAyanA je cAre hatA, te tyAMthI avIne kurujanapadamAM pukArapura nagaramAM utpanna thayAM. temAM eka pukAra nAme sajA thayo. bIjI tyAM mahAdevI kamalAvatI nAme thaI. bIje tyAM rAjAno bhRgu nAme purohita thayo. cotho purohitanI panI, vAziSTa gobiyA "cA" nAme utpanna thayo. - te bhRgu purohita saMtAnarahita hato. te apatya nimitte gADha tape che. devI pAse apatyanI yAcanA kare che. naimittikone pUche che. te baMne paNa pUrvabhavanA govALo devabhavamAM vartatA hatA tyAre avadhi vaDe jANe che ke - ApaNe baMne A bhRgu purohitanA putro thaIzuM.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAdAra teo zramaNanuM rUpa karIne bhRgunI samIpe AvyA. bhRgupurohite patnI sahita te baMnene vAMdhA. sukhAsane besIne baMne e dharma kahyo. te baMnee zrAvakanA vrata grahaNa karyA. purohite pUchyuM amane saMtAno tho? sAdhue uttara Apyo ke - tamane be bALako thaze. te baMne bAlyapaNAmAM ja dIkSA leze. tamArA baMnee temane dIkSAmAM vyAghAta na karavo. te baMne ghaNAM lokone samyapha bodha pamADaze. ema kahIne baMne devo pAchA gayA. vadhAre samaya pasAra karyA vinA te baMne devalokazI vIne te ja purohitanI patnI vAziSThI gotrIyA "cazA'nA udaramAM utpanna thayA. pachI purohita tenI patnIne sAthe laIne tyAMthI nIkaLI gayo. pratyaMta gAme rahyo. tyAM ja te brAhmaNIne prasava thayo. be bALakone janma Apyo. pachI te baMne dIkSA na laI le te mATe baMnene vyagrAhita kare che. jema ke - A sAdhuo divya rUpa grahaNa karIne bALakone mArIne tenuM mAMsa khAI jAya che. temanI pAse na javuM. anya phoI divase te baMne gAmamAM ramatAM bahAra nIkaLyA. A tarapha mArgamAM sAdhuo AvatA hatA. pachI te bane bALako sAdhune joIne bhaya pAmIne tyAMthI palAyana thaIne eka vaTavRkSa upara caDI gayA. bhavitavyatAthI te sAdhuo bhojanapAna grahaNa karIne te ja vaDanI nIce sekAyA. muhUrta mAtra vizrAma karIne rAjana karavAmAM pravRtta thayA. te baMne bALako vaDa upara caDIne jue che ke svAbhAvika bhojana - pAna che, mAMsa nathI. - te baMne tyAM vicAravAmAM pravRtta thayA ke- ApaNe AvuM rUpa pUrve kyAMka joyela che. jAti smaraNa na thayuM. baMne bodha pAmyA. sAdhune vAMdIno baMne mAtA-pitAnI pAse gayA. mAtA-pitAne bodha pamADI cAre e sAthe dIkSA lIdhI. rANI bodha pAmI, teNIe rAjAne bodha pamADyo. baMnee paNa dIkSA lIdhI. e pramANe te cha e kevaLajJAna pAmI nirvANa pAmyA. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtra uccAraNa karavuM joIe - sUga - 442 thI 46 - devaloka samAna suNya, prAcIna, prasiddha ane samRddhizALI chapukAra nagara hatuM. temAM pUrvajanmamAM eka ja vimAnavAsI keTalAMka ad devAyu pUrNa karI rAvatarita thayA.. pUrvaka potAnA bAkInA karmone kAraNe te jIvo usa phaLomAM utpanna thayA, saMsAra bhayathI ulagna thaIne kAma bhogono parityAga karIne jinendra mArganuM zaraNa svIkAryuM. puruSatva prApta bane purohita kumAro, purohita, tenI patnI vasA, vizALa kIrtivALo jANakAra rAja ane rANI kamalAvatI . A cha hatA. janma jarA maramanA bhayathI rAbhibhUta kumArInuM citta munidarzanathI bahirlahAra - mokSa prati AkRSTa thayA. phaLathI saMsAra cakathI mukti
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14/442 thI 446 13 3 pAmavAne mATe teo kAmathI virakata thayA. yajJa cAgAdi karmamAM saMlagna brAhmaNa nA A baMne putro potAnA pUrvajanma tathA zucI tapa saMyama yAda karI virakta thayA.. * vivecana - 42 thI 446 - deva thaIne anaMtara atIta janmamAM koI nAma nirdeza vagaranA, eka padmagubha nAmanA vimAnamAM vasanArA, tyAMthI DhavIne purANA evA uddhAra nAmanA nagaramAM utpanna thayA. te nagara khyAta, RddhimAna ane devalokavata ramaNIya hatuM. teo sarvathA punya bhogavIne cyavyA ke anyathA? potAnA punya prakRti rUpa kamoM, tenA bAkInA * uddharIne AvyA. purAkRta - pUrva janmAMtaramAM upAjita tenAthI. uracakuLamAM te devo utpanna thayA. teo udvigna thayA. konAthI saMsAranA bhayathI. bhogAdino parityAga karIne, jinendra mArga tIrthakare upadezela sabhya darzana - jJAna - yAtri rUpa mukti pathanuM zaraNa * apAya rakSA samartha Azrayane svIkAryo. kevA svarUpanA thaIne jinendra mAnuiM zaraNuM svIkAryuM? puruSatvane pAmIne. baMne kumAro, sulabha bodhipaNAthI, A baMnenuM cUrve grahaNa temanA prAdhAnyane jaNAvavAne mATe che, trIjo purohita, cothI tenI patnI yazA, vistIrNa yazavALo pukAra nAme rAjA ane chaThThI tenI mukhya patnI kamalAvatI. spe je rIte A badhAMe jinendra mArga svIkAryo Adi dazavi che - pati - janma, vRddhAvasthA, mRtyu - prANatyAgarUpa, bhaya - A sAdhu che, tenAthI abhibhUta - bAdhita thaIne, saMsArathI bahAra vihAra karIne mokSamAM baddha Agraha aMtaHkaraNa jemanuM che tevA tathA saMsAra cakravat cakrabhramaNane AzrIne, tenA parityAga nimitta evA sAdhune joIne athavA A kAmaguNo muktimArganA zatru che, tema paryAlocanA karIne anaMtarokta kAma - guNothI - zabdAdhi viSayothI virakta * parAMmukha thayA. A baMne putro purohitane priya hatA, te brAhANa yajana - rAjanAdi svakIya anuSThAnomAM nirata hato. tevA zAMtikarmA purohitanA baMne putro potAnA ciraMtana saMniveza ke kumAra bhavamAM vartatA hatA. temane pUrva janma, sucIrNa ke sucarita, nidAnAdithI upahata nahIM tevA, anazanAdi tapa, ane saMyama yukta hatA, temaNe ahIM kAmaguNavirakti rUpa jinendra mArga svIkAryo. tyAra pachI te baMnee zuM karyuM te kahe che - * sUtra - 47 - manuSya tathA divya kAmabhogomAM anAsakta , mokSAbhilASI, zraddhA saMpanna te baMne putroe pitA pAse AvIne kAma pramANe kahyuM -
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 vivecana * 447 -- te baMne purohitaputro manuja saMbaMdhI athavA deva saMbaMdhI kAma bhogomAM saMgane na karatA, muktinI abhilASA vALA, tattvarUci utpanna thaI che tevA, teoe pitAnI pAse AvIne A pramANe kahyuM - te baMne putrone sAdhunA darzana pachI ApaNe AvuM rUpa pUrve kyAM joyela che? ema vicAratA jAti maNa utpanna thayuM. tethI vairAgya janmatA pravajyArthe abhimukha thaI AtmAne ucca guNa sthAna ke laI javA ane mAtA-pitAne pratibodhavA hakke kahevAze te kahyuM teo je bolyA te kahe che - * sUtra * 448 - A jIvananI AzAzvatatAne sAme joI che, te ghaNAM aMtarAyavALa che, Aya paNa dIrdha nathI. tethI gharamAM amane koI AnaMda maLato nathI. ApanI anumatithI ane munivamanuM kAraNa karIzuM. * vivecana - 448 - AzAzvata - anitya joIne, zuM? A pratyakSa viharaNa eTale manuSyapaNe avasthAna, evuM kema? ghaNAM ja vino, vyAdhi Adi jemAM che tevuM bahu aMtarAyamAM paNa kadAya lAMbuM rahevAnuM hoya to? tethI kahe che - jIvita dIrghakALa nathI, hAla palyopakA AyuSkatAno paNa abhAva che, tethI badhuM anitya che, tethI gharamAM dhRti pAmatA nathI. tethI ame pUchIe chIe ke ame munibhAva - saMyamanuM AcaraNa karIe? e pramANe te baMnee kahetA - * sUtra - 449, 450 - A sAMbhaLIne pitAe temanI tapasyAmAM bAdhAkara A vAta karI - vedonA jJAtA kahe che ke "ApatrikonI gati thatI nathI. he putro pahelAM vedonuM adhyayana karo, brAhmaNone bhojana Apo, vivAha karI ane sAthe bhogo bhogavo. pachI putrone gharano bhAra soMpI rahavAsI prazasti muni banaze. * vivecana - 449, 450 - tyAra pachI saMtAnane kare ane pALe, sarva ApattithI rakSe te tAta. te saMnivezamAM ke avasaramAM bhAvathI svIkArela muni bhAvavALA te baMne kumArone anazanAdi tapa ane sarve saddhamanuSThAnamAM bAdhA karatAM vacano kahyA. zuM kahyuM - vedavido AvuM pratipAdana kare che ke - avidhamAna putra vALAne paraloka prApta thato nathI. kaI rIte? putro vinA piMDa pradAnanA abhAve gati na thAya. - * - *- aputranI gati nathI, vagato che ja nahIM, gRhIdharma AdarIne ja varge javAze. Ama hovAthI he putro ! RgavedAdi bhANIne, brAhmaNone jamADIne, patrone kalA ane patnI grahaNa karAvIne gRhastha dharmamAM sthApIne te putro paNa ghera janmelA, mAMgelA nahIM. athavA te putrone svAmIpaNe gharamAM sthApIne, he putro zabdAdi
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14/446, 45o 135 bhogone strI sAthe bhogavIne pachI AraNyaka vratadhArI thAo kevA? tapasvI muni thaI prazaMsA pAmo. pramANe ja brahmacaryAdi AzramanI vyavasthA che. - x . "vedo bhaNo" ema kahIne brahmacaryAzrama kahyo, brAhmaNa jamADo kahIne gRhastha Azrama kaho. AraNyaka thAo kahIne vAnaprasthAzrama kahyo. muninA grahaNa vaDe yati Azrama kahyo. * 0 - te sAMbhaLI baMne kumAre zuM karyuM? * sUtra - 451 thI 456 - (1) potAnA rAgAdi uaNI pradIpta tathA moha rUpa pavana vaDe prajvalita zokAninA kAraNe jemanuM aMtaHkaraNa saMtama tatha parikha che. mohagrasta thaI aneka prakAre dInahIna vacana bolI rahyA che * (ra) - je kramaza: vAraMvAra anunaya karI rahyA che, dhana ane kAma bhogonuM nimaMtraNa ApI rahyA che, te kumAroe sArI rIte vicArIne kahyuM - (4pa3) bhaNelA veda paNa rakSaNa nathI karatA, hiMsopadezaka brAhmaNa paNa bhojana karAvAtA aMdhakArachanna sthitimAM laI jAya che. rasa putra paNa rakSA karanAra thatA nathI, to ApanA kathanane koNa Amodana karaze? (44) A phAmabhoga tANa vAra mATe sukha ApIne, lAMbo kALa duHkha Ape che. saMsArathI mukta thavAmAM bAdhaka che, anarthanI bANa che. (45) je kAmanAothI mukta thatAM nathI, te atRtinA tApathI bALatA paNa rAta divasa bhaTake che ane bIjA mATe prasAda yaraNa janArA te dhananI prAptimAM lAgelA, eka divasa jarA ane mRtyune pAme che - (4pa6)mArI pAse che, A mArI pAse nathI. mATe karavuM che, A mATe nathI karavuM. A pramANe vyartha bakavAda karanArAne apaharanAru mRtyu laI jAya che to pachI pramAda u mATe? - vivecana - 451 thI 456 - (sAkhI vRtti aTaka lAkhyArUpa che). putranA viyoganI saMbhAvanA janita manoduHkha te zoka, ane te rUpa agni te zokAgni, Atma guNa - karmanA kSayopazamAdithI udabhavela samyagadarzanAdi, te rUpa dhaMdhanathI bALavAthI, anAdikALa sahacaritapaNAthI rAgAdi ke Atma guNo iMdhaNa udIpaktAthI jene che te, tathA moha - mUTatA - ajJAna, te pavana * mohAnila tenAthI paNa adhika, pakarSathI baLavuM te adhika prajvalana vaDe, cAre bAjuthI tama, aMtaHskaraNamAM je saMtata bhAva tene. tethI ja cAre bAjuthI dAmAna arthAt zarIramAM dAha paNa zokAvezathI utpanna thAya. lolupyamAna - temanA viyogathI zaMkAvaza thaI utpanna du:kha parazu vaDe atizaya hRdayamAM chedatA. purohita kramathI * paripATIthI sva abhiprAya vaDe prajJApanA karatA ane nimaMtraNa kastAM, te baMne putrone bhogo vaDe upacchAdana karatA, dravya vaDe yathAkrame - prakamathI anatikramathI bhilASa karavA yogya zabdAdi viSayo vaDe athavA kAmanuNomAM kumArone AvA aMdhakAramaya vacano tenA pitAe kahelAM che.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda bhaNelAM paeNdo kaMI zaraNa rUpa thatAM nathI. tenA bhaNavA mAtrathI durgatimAM patanathI rakSaNano hetu asiddha che. - 8 - 4 - 4 -. brAhmaNone je bhojananI vAta, te paNa ajJAnathI aMdhakAra vadhAranArI, naraka tulya che. kemake brAhmaNo paNa kumArganI prarUpaNA, pazuvadha AdimAM kapacaya nibaMdhana asata vyApAramAM pravarte che. AvA asatamAM pravartatAne je bhojana te naraka gatinA hetupaNe ja che. AnA vaDe temanA nitArakapaNAMne dUra karyuM che. vaLI utpanna karelA putro paNa narakAdimAM gatimAM jatAM tamane zasaNa rUpI thavAnA nathI. kemake tamArA manamAM ja kahevuM che ke - "jI patrothI ja svarga maLato hoya to dAna dharmanuM astitva ja raheze nahIM. - 8 - X - X-. A pramANe anaMtara traNa upadeza kahyA * veda adhyayanAdi, bhogo bhogavo, e cothA upadezano uttara ApatAM kumAre kahe che - te bhogo kSaNamAtrane mATe sukha ApanArA che. pachI ghaNo kALa mATe narakAdi zArIrika - mAnasika duHkhone ApanArA che. kadAca svalpa kALa mATe atizaya sukha ApanArA thAya ane duHkha paNa anyathA svA kALa mATe ja Ape, to paNa te bahukALa bhAvI du:khanA nimitta rUpa bane che. te atizaya du:khane denArA hovAthI "prakRSTasakhA' kahyA che. tethI saMsAra thakI mokSa - vizleSa ja zubha phaLa Apaze. ane tenA vipakSo te pratibaMdhaktAthI atyaMta pratikULa che. te kAma bhogone AvA kema kahyAM? khAna - Akara, khANa. konI? anarthonI, Aloka ane paralokamAM duHkhanI prApti karAvavA 35. AvI khANa ja kAma bhogone kahI te vizeSa spaSTa karatAM kahe che - viSaya sukhanA lAbhArthe ahIM-tahIM bhamatA, anivRttakAma' thaI rAtri-divasa tenI prAptimAM cotaraphathI ciMtA agni vaDe baLatA, bIjA je suhata - svajanAdi athavA bhojanAdinA mATe pramAdI bane che. dhanane vividha upAyothI gaveSatA te puruSo vacanI hAni rUpa jarAne athavA prANa tyAga rUpa mRtyune pAme che. mArI pAse jata rUpya Adi che, mArI pAse padmarAgAdi nathI. hajI mAre gRha prAkArAdi karavAnA che, A akRtya AraMbhelI che, vANijyAdi karavA ucita nathI. e pramANe te puruSa vRvA ja ati vyaktavAcAthI bolato Ayu vaDe haraNa karAI jAya che. hara - divasa satra Adi ke vyAdhi vizeSathI, haranti - janmAMtaramAM laI jAya che. have upasaMhAra karatA kahe che :- hetuthI - dharmamAM kayA prakAre anudhama karavo ucita che? dhe te baMnene dhanAdithI lobhAvavA purohita kahe che - * satra - 57. jenI khAsine mATe loko tapa kare che, te vipula dhana, sIo, svajano ane udriyonA manojJa viSasabhoga - tamane ahIM ja svAdhIna rUpathI prApta che. (pachI bhikSu zA mATe bano cho).
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 14457 * vivecana - 457 - dhana - dravya, te paNa pracura ane strIo sahita, kAkI-mAmA Adi svajano, zabdAdi kAmaguNo paNa atizaya che. te mATe tapa - kaSTAnuSThAna loko kare che. tamAre to te badhuM svAdhIna ja che. A gharamAM ja upalabdha che. je ke rumIo nathI, catAM sUtramAM "strIo' svAdhIna che kahyuM, te tenI prAptinI yogyatAne AzrIne kahela che. putro bolyA - * sUtra - 58 - jene dharmanI dhurAne vahana karavAno adhikkAra pAma che, tene dhana, svajana, endriya viSayonuM zuM prayojana che? ame to guNa samuhanA dhAraka, apratibaddha vihArI, zuddha bhikSA grahaNa karanArA zramaNa banI. * vivecana - 458 * dravya vaDe zuM? kaMI nahIM. dharma ja ati sAtvikatAthI vahana karAtA dhUrAnI mAphaka ja dharmadhurA che. teno adhikAra prApta thayA pachI svajano ane kAmaguNonuM zuM prayojana che? - X- tethI ame baMne zramaNa - tapasvI thaIzuM. guNodha - samyam darzanAdi guNa samUhane dhAraNa karanArA guNadhadhArI thaIne gAma - nagarAdithI bahAra vartavA vaDe dravyathI ane bhAvathI pratibaddha vihAra vaDe viharanArA ane zuddha bhikSAne AzrIne teno ja AhAra karanArA thaIzuM. AtmAnA astitvanA mULapaNAthI sarve dharmAnuSThAna tenA nirAkaraNane mATe purohita bolyo - * sUtra - 59 he putro jema rahimAM zani, dUdhamAM ghI, talamAM tela, sAsa hoya che, tema zarIramAM jIva paNa asatu ja utpanna ane naSTa thAya che. zarIrano nAza thatAM, jIvanuM kaMi astitva rahetuM nathI. * vivecana - 59 - jema agni - vaizvAnara, araNithI agni manthana kASThathI avidhamAna ja samUcche che. te pramANe dUdhamAM ghI, talamAM tela Adi jANavA, e pramANe ja che purA zarIramAM saMtvo samUcche che. pUrve na hovA chatAM zarIrAkara pariNata bhUta samudAyathI utpanna thAya che. * x- tathA nAza pAme che - vAdaLanA raMganI jema pralayane pAme che. paraMtu zarIrane nAza thayA pachI kSaNavAra paNa tenI avasthiti rahetI nathI. athavA zarIra hovA chatAM A savo nAza pAme che, paNa rahetA nathI. jema jaLano parapoTo raheto nathI. - x - pratyakSathI AnuM koI pramANa upalabdha nathI. A zarIramAM ke zarIra sivAya bhavAMtara prApti prazna upalabdha nathI. jema sasalAne zIMgaDA nathI. - 0 - kumAro bolyA -
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * sUtra - 460 - AtmA amUrta hovAthI te driyo dvArA grAhya nathI. je amI bhAva hoya che, te nitya hoya che. AtmAnA AMtarika hetu ja nizcita rUpathI baMdhanA kAraNa che ane baMdhane ja sAMsArano hetu kahelo che. * vivecana - 460 - jo - pratiSedha arthamAM che, zrotra AdithI saMvedha te iMdriyagrAhya prakamathI satva. asatvathI ja A iMdriyane agrAhya che, evI zaMkA thAya, tethI kahe che - iMdriyagrAhyarU5 AdinA abhAvathI, ahIM kahevAno Azaya A che ke - je iMdriyagrAhya thaIne upalabdha che, te asat che tema nizcaya karAya che . * * * * * -. (ahIM AtmavAdanI kiMcita vaktavyatA che. amArI pUrva pratijJAnuM sAra A viSaya choDI dIdhela che. tajajJo pAse mULavAda samajIne ja anuvAda samajavo joIe.) vRddho vyAkhyA karatA kahe che ke - amUrNapaNAthI te noiMdriya grAhya che. noiMdriya eTale mana, mana ja AtmA. tethI AtmA svapakSa che. kaI rIte? saikAlya kAryanA vyapadezathI. te A pramANe - meM karyuM che. - huM karuM chuM - huM karIza, meM kahyuM che - huM kahuM chuM - huM kahIza ityAdi, A je nikAla kArya vyapadeza hetu "ahaM' pratyaya che, te AnumAnika paNa nathI, agamika paNa nathI. to zuM che? pratyakSakRta ja che. AnA vaDe AtmAne svIkAro. tathA amUrtabhAvathI paNa te nitya che. tethI ja kahe che ke - je dravyatva chatAM amUrta che, te nitya che, jemake AkAza, amUrta evuM A dravyavathI che. AnA vaDe vinAzanuM anAvasthAna kahyuM. e pramANe amUrtatvathI ja tenA baMdhano saMbhava ke asaMbhava nathI. tethI kahe che - "adhyAtma hetu niyata baMdha" adhyAtma zabdathI AtmAmAM rahela mithyAtva Adi ahIM kahe che. tenA nimitte parastha hetunA kRtatvamAM ati prasaMgAdi doSanA saMbhavathI niyata - nizcita, saMdigdha nahIM. jaganA vaicitryathI anyathA anupapattithI, prANIne kamoM vaDe saMzleSa thAya. jema amUrta evA AkAzamAM mUrta evA ghaTa AdithI saMbaMdha che. tema amUrta evA AtmAne paNa mUrta evA karmothI saMbaMdha te virai nathI. * x* * te mithyAtva Adi hetupaNAthI che paNa badhAMne haMmezAM teno prasaMga hoto nathI. athati mithyAtva AdithI virahita siddhone karmabaMdha nathI. saMsAra - cAre gatimAM paryaTana rU5, te kAraNathI karmabaMdha kahela che. AnA vaDe amUrtatvathI AkAzanI mAphaka niSkiyatva paNa nirAhata karela che. jo e pramANe AtmA nitya che, tethI ja te bhavAMtara anuyAyI che. tene baMdha che, baMdhathI mukti paNa che. tethI - * sUtra - 461 - jyAM sudhI ame dharmathI anabhijJa hatA, tyAM sudhI mohavaza pApa karma karatA rahya, Ape mane rokyA ane amAruM saMrakSaNa thatuM rahyuM. paNa have ame pharI pApakarmanuM AcaraNa karIzuM nahIM.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14/461 139 * vivecana - 461 - je prakAre ame samyaga darzanAdi dharmane jANatA na hatA, pApa hetuka kriyA pUrve karatA rahyA. moha - tattvanA anavabodhathI gharacI nIkaLavAnuM prApta thatAM ane anujIpaNAthI pAlana karatA hatA. paNa have te pApakarma pharIthI AcarIzuM nahIM. temAM rahIzuM nahIM. kAraNake have amane vastutatva upalabdha thaI gayela che. bIjuM - * sUtra - 46ra - UMka Ahata che. cAre taraphathI gherAyela che. amodho paDI rahI che. e sthitimAM sAme gharamAM sukha pAmatAM nathI. * vivecana - 46ra - loko abhimukhyatAthI pIDita che. badhI dizAmAM gherAyelA che. amodhA - praharaNanI upamAthI kahela che, te amodhA AvI rahI che. tethI gRhasvAsamAM amane Asakti thatI nathI. jema zikArI vaDe gherAyela mRga, amogha nAmaka praharaNothI zikArI vaDe pIDA pamADAtA ti pAmatA nathI, tema ame paNa sati pAmatA nathI. bhRgu bolyo - * sUtra - 463 - he puchoA loka konAthI ahita che? konAthI gherAyelo che? AmoghA kone kahe che? te jANavA huM ditita chuM. * vivecana - 463 - koNa zikArI tavyathI A loka abhyAhata che? kayA zikArI sthAnIyathI parivArita che? praharaNanI upamA pAmela amoghA kaI che, abhyAhata kiyA prati karaNapaNe kahela che? he putro! te jANavA huM ciMtita chuM. to tame mane teno artha kaho. te putro kahe che - * sUtra * 464 - pitA tame sArI rIte jANI lo ke A loka pratyuthI rAhata che, vRddhAvasthAthI gherAyala che, rAtrine grAmodA kahe che. vivecana * 464 - mRtyu vaDe - aMta kasvA vaDe loka abhyAhata che, tenA sarvatra apratihata prasAra hovAthI. vRddhAvasthAthI parivArita che, tenA ja te abhighAta yogyatA ApAdanathI. amoghA * sami. divasanA avinAbhAvi " paNAthI divaso paNa levA. tenA patanathI lokono abhidhAta avazaya thavAno ja che. he tAtA ATaluM jANI lo. * vaLI - * sUtra - 465, 466 - je je rAzio jaI rahI che, te pharI pAchI AvatI nathI. adharma karanArAnI rAtri niSphaLa thAya che.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 je je rAtrio jaI rahI che, te pharI pAchI AvatI nathI. dharma karanArAnI rAtrio saphaLa thAya che. 14. vivesana 465, 466 je je rAtrio, upalakSaNathI divasa paNa jAya che, te pharI pAchA AvatA nathI. tenA AgamanamAM ja sarvadA, te eka janmarAtri thAya, pachI bIjI maraNa rAtri kyAreya pragaTa thatI nathI. temAM je prANIo adharma kare che, temanI satrio niSphaLa jAya che. AyuSyanA anityapaNAthI adharma karavAmAM gRhasthane te adharma nibaMdhana che. tenA niSphaLa paNAthI teno parityAga ja zreyasara che. - AnAthI vyatireka dvAramAM pravajyA svIkAravAno hetu jaNAvIne teno ja anvaya kahe che, te ja rAtrimAM je dharma kare che. tenuM dharma lakSaNa phaLa upArjita thavAthI, tenI rAtri saphaLa che, vratanA svIkAra vinA dharma nathI, tethI ame vratano svIkAra karIzuM, tama kahevA mAMge che. vacanathI AvirbhUta samyakatva, tenA ja vacanane puraskRta A pramANe kumAranA karatAM bhRgu kahe che - - * sUtra - 467 * he putro! pahelAM ApaNe badhAM keTaloka samaya sAthe rahIne pachI samyakatva ane vrata yukta thaIe. pachI pAchaLI vacamAM dIkSita thaIne gheraghera bhikSA grahaNa karatAM vicarIzuM. * vivecana - 467 . eka sthAne ApaNe sAthe vasIne, koNa koNa? tame be bALako ane ame be pati-patnI ema cAre. samyakatva - tattvaci rUpathI sahita, upalakSaNathI dezavirati vaDe, cauvananA uttara kALe - pAchalI vayamAM ApaNe gAma - nagarAdimAM mAsakalpathI bhramaNa karIzuM arthAt pravrajyA laIne bhikSAdinI cAyanA karatA ghera-ghera arthAt eka ja gharamAM nahIM ajJAtavRttithI bhikSA karIzuM - tyAre baMne kumAro bolyA - * sUtra - 468, 469 jenI mRtyu sAthe maitrI che, je mRtyu AvavAthI palAyana thaI zake che athavA je jANe che ke huM kyAreya marIza nahIM, te ja AvanArI kALanI AkAMkSA karI zake che. ApaNe Aje ja rAgane dUra karIne zraddhAthI yukta munidharmano svIkAra karIzuM, je pArTIne pharI A saMsAramAM janma levAnuM thatuM nathI. ApaNe mATe koI paNa bhoga amukta nathI. kemake te anaMtavAra bhogavela che. vivecana 468, 469 je koIne mRtyu - aMtakALa sAthe mitratA che, mRtyuthI je nAsI zake che, thavA je jANe che ke huM marIza nahIM, teja A AgAmI divase karIzuM tevI prArthanA kare che, *
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 14/468469 paraMtu koIne mRtyu sAthe maitrI nathI, tenA AbhAva jJAnathI palAyana thaI zaktA nathI. tethI Aje ja yati-dharmano svIkAra karIzuM. te ja phaLanI upamAnA dvArathI dazarvei che - A dharmane svIkArIne pharI janma levo nahIM paDe, kemake tenA nibaMdhana rUpa karmo dUra thayA che, A jarA maraNAdinA abhAva yukta che. A manorama viSaya sukha Adi anAdi saMsAramAM pUrve ghaNI vAra prApta karyA che. tene mATe ghera rahevuM yukta nathI. athavA Agati sahita bIjuM kaMI nathI. kemake AnuM avasthana dhruvabhAvipaNe che. jyAMthI pAchuM AvavuM na paDe tevuM bIjuM koI sthAna nathI. tethI Aloka-paralokamAM zreya prApti nimitta anuSThAnanI ja zraddhA ApaNe karavI yukta che. tethI svajananI Asakti rUpa rAgane dUra karIe, kemake tattvathI koNa konuM svajana che athavA nathI. - - 4 - tenA vacana sAMbhaLIne purohita vratagrahaNa pariNAma utpanna thatA, brAhmaNIne dharmavijJAkAraNi mAnIne Ama kahe che - * sUtra - 420, 41 - he vAriSiA patro vinA ja gharamAM mAro nivAsa thaI zakaze nahIM, bhikSArayano phALa AvI gayo che. vRkSa zAkhAthI ja suMdara lAge che. zAkhA kapAI gayA pachI te mAtra ThaMDuM kahevAya che. pAMkha vinAnA pakSI, yuddhamAM senA sahita rAja, jahAja upara dhana sahita vyApArI ma yAsahAya oya che, tema ja putro vinA huM asahAya chuM. * vivecana - 40, 471 * prahINaputra jenAthI baMne putro dUra thayAM che te. athavA patrathI tyajAyelo evA mane gharamAM rahevuM nahIM game, he vANiSTiA vaziSTa gotramAM utpanna thayelI! have bhikSA grahaNa, upalakSaNathI vrata grahANano kALa AvI gayo che. e pramANe kema? jema vRkSa zAkhA vaDe ja svAthya pAme che. chedAyelI zAkhA vaDe te ja vRkSane loko ThuMThA rUpe oLakhe che. kemake zAkhAo ja tenA zobhA saMrakSaNamAM sahAyaka hovAthI vRkSa mATe samAdhino hetu che, e pramANe mane paNa A baMne no samAdhino hetu che, temanA vinA huM paNa ThuMThA samAna ja chuM. temanA vinA ghera rahIne zuM? pakSa - paDatAM ne rakSaNa rUpa te pAMkho, tenAthI rahita arthAt jema A lokamAM pakSIo pAMkho vinA palAyana thavA asamartha hovAthI bilADA AdithI abhibhUta thaI jAya che. tathA je pramANe padAtI sainya rahitano sajA saMgrAmamAM bhujanothI parAjita ja thAya che. tathA jema hiraNya, rana Adi jenA vinAza pAmyA che tevA vasirpha - sAMyAtrika vahANa bhAMgI jatA thaI jAya che ane samudra madhye viSAda pAme che. temAM huM putrathI tyajAtA thaI jaIza. tyAre vAziSTIe kahyuM - * sUtra - 42 - susaMgRhIta kAmabhoga rUpa para vijayarasa je ApaNane prApta thayela che, tene pahelAM icchAnurUpa bhogavI laIne tyArapachI ApaNe muni dharmanA
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 uttarAdhyayana mUlasUjha-saTIka anuvAda pradhAna mArge cAlIzuM. * vivecana - 47ra - atizayapaNe saMbhUta - evA je kAmaguNo, A svagRhamAM vartI rahyA che. teno pratyakSapaNe nirdeza kare che, te sArI rIte ekatrita karAyela che te madhurAdi rasa pradhAna pracUra kAmaguNomAM aMtargata paNe hovA chatAM rasonuM pRthak upAdAna tenA ati mRddhitvathI che. athavA kAmagANa vizoSaNa je pradhAna evA zRMgArAdi so jemAM che te mATe che. athavA sukhomAM pradhAna te kAmaguNo te ApaNe bhogavIe. A svAdhIna bhogone bhogavI mukta bhogI thaI, pachI vRddhAvasthAmAM mahApuruSa sevita evA pravajyA rUpa muktipaNe jaIzuM. pachI - purohite kahyuM : * sUtra - 473 - he bhavati ApaNe viSayamsane bhogavI cUkyA chIe. suvA-vasthA ApaNane choDI rahI che. huM koI ja jIvananA pralobhanamAM bhogone choDI nathI rahyo. lAbha-lAbha, sukha-duHkhane samadaSTithI to evo huM muni dharmanuM pAlana karIza. * vivecana - 473 - sevelA che madhurAdi so, upalakSaNathI kAmaguNone athavA rasa eTale sAmAnyathI AsvAdhamAnapaNAthI bhogo, he bhavatiA AmaMtraNa vacana che, A kALakRta zarIrAvarA rU5 vaya ApaNane choDI rahI che. temAM ahIM abhimata kriyA karavAnuM sAma levuM, te bhogavelA vAraMvAra bhogone vaya tyajI rahI che, upalakSaNathI jIvita ne tyajI rahI che. eTalAmAM te tajIne jAya, te pUrve dIkSA laI laIe. vaya ane aiyadi jaNAvato dIkSAno koI kALa nathI. tethI asaMyama jIvita na jIvavA, tene mATenA bhogono prakarSathI tyAga karIe. paraMtu abhimata vastunI prApti rU5 lAbha ke tenA abhAva rUpa alAbhane kAraNe huM Avo tyAga karavAnuM kaheto nathI. paraMtu lAbha ke alAbha, sukha ke duHkha, jIvita ke maraNAdimAM samatAne bhAvita karato huM manibhAvane AyarIza, tethI muktine mATeja mAre dIkSA svIkAravI che. tyAre vAziSTI bolI ke - * sUtra - 4 - pratisatamAM taranArA vRddha haMsanI mAphaka kyAMka tamAre pharI tamArA bhAIone yAda na karavA paDe? tethI mArI sAthe bhogone bhogavo. A bhikSAcaya ane vihAra to ghaNAM du:kharUpa che. * vivecana - 474 - eka udaramAM tamArI sAthe rahelA te sodarya arthAta samAna kukSimAM thayelA bhAIo, temane upalakSaNathI zeSa svajana ane bhogone yAda karaso. konI jema? jI - vayanI hAnine pAmelA haMsanI jema kevo? pratikuLa srotamAM gamana karanAra.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14/434 143 jema haMsa pratikuLa gamana karavAmAM azakta che, te pramANe tame paNa duranucara saMyama bhArane vahana karavAmAM asamartha thaI rahI sahodaronuM ke bhogonuM smaraNa karazo. tenA karatAM mArI sAthe bhogone bhogavo. A bhikSAcarcA ane grAmAdimAM apratibaddha vihAra, upalakSaNathI dIkSA duHkhahetuka ja che. pachI purohite kahyuM - * sUtra - 45, 46 * he bhavati jema sAMpa potAnA zarIranI kAMcaLIne choDIne muktamanathI cAle che, tema ja baMne putro bhogone choDIne jaI rahyA che. to huM ekalo rahIne zuM karuM? temanuM anugamana zAM mATe na karuM? rohita masja jema nabaLI jaLane kApIne bahAra nIkaLI jAya che, tema dhAraNa karelA ratara saMyama bhArane vahana karanAra pradhAna tapasvI vIra sAdhaka kAmagaNone choDIne bhikSArasano svIkAra kare che. * vivecana 475, 46 * he bhavati he bhoginI ! zarIramAM thayela te tanuja -sarSa, kAMcaLI utArIne, nirapekSa ke anAsakta thaIne nIkaLI jAya che. te pramANe A tArA baMne patro prakarSathI bhogono tyAga karIne jAya che, to huM zA mATe pravajyA grahaNa vaDe tene na anusaruM? zA mATe ekalo rahuM? jo A baMne kumArone ATalo viveka che, je kAcaLI samAna atyaMta sahacarita evA bhogone sarpanI jema tyajI de che, to pachI bhaktabhogI evo huM tene kema na tyajuM? mAre asahAyane gRhavAsathI zuM lAbha? tIpuccha vaDe be bhAga karIne jALane jIrNatvAdithI nisAranI jema chedIne rohita jAtIno mastra nIkaLI jAya che. te pramANe jALa jevo kAma guNono parityAga karIne bhArane vahetA baLadanI jema gurutara bhAra vahana karavAnA svabhAvathI, anAzanAdi tapa vaDe pradhAna satvavaMto je rIte bhikSAcaryAne seve che upalakSaNathI vratagrahaNa kare che, te pramANe huM A ja vratane grahaNa karIza. A pramANe pratibodhita karAyela brAhANI kahe che : * sUtra * 477 - jema UMca pakSI ane haMso pAraghI dvArA phelAvAyela jALane kApIne AkAzamAM svataMtra uDI jAya che, te pramANe ja mArA putra ane pati paNa choDIne jaI rahyA che, ekalI rahevA karatA huM paNa kema tene na anusaruM? * vivecana - 47 - AkAzanI jema, pakSi vizeSo te-te dezone na ulaMdhIne, te vistIrNa jAla - baMdhana vizeSa rUpane potAne mATe anartha hetuka jANIne, tene chedIne cotaraphathI uDI jAya che. tema mArA baMne putro ane ro pati jALanI upamA jevI viSaya Asaktine bhedIne nirUpalepapaNe saMyama mArgamAM te te saMyama sthAnone atikAme che, to huM paNa kema tenuM anugamana na karuM? anugamana karIza ja. mAre paNa putra ke pati
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda pramANe ja gati thAo. kemake strIne paNa putrAdi baMdhana ja che. ityAdi * *. A pramANe cArene pravajyA svIkAmAM ekvAkyatA thatA zuM thayuM? * sUtra - 478 thI 481 - putra sAne patnI sahita purohite bhogone tyAgIne abhiniSkramaNa karela che, te sAMbhaLIne te phyubanI pracura ane zreSTha dhanasaMpattine icchatA rAjAne saNI kamalAvatIe kahyuM : tame bahANa dvArA parirakta dhanane grahaNa karavAne iccho cho, te rAjana! vamanane khAnAro puruSa prazaMsanIya hoto nathI. sarva jagatu ane tenuM sarva dhana paNa tamAre thaI jAya to paNa te tamAre mATe aparApti ja thaze. jAne te dhana tamAruM rakSaNa karI nahIM zake. he rAjana ! eka divasa mAM manojJa kAma gaNone choDIne jyAre marazo tyAre eka dharma ja sarAka thaze. he naradeva ArmI dharma sivAya bIjuM koI rakSA karanAra nathI. * vivecana - 478 thI 481 - bhRgu nAmaka purohita, baMne putro ane patnI sahita abhiniSkramaNa karI, gharathI nIkaLI, prakarSathI zakadAdi bhogone tyajIne pravajita' thayAnuM jANI tenA pradhAna vipula dhana dhAnyAdi, je purohite tAjelA che, te grahaNa karavA icachatA rAjAne vAraMvAra samyak vacana kahetI tenI agramahiSI kamalAvatI zuM kahe che? ulaTI karelAne khAnAro puruSa, he rAjan ! vidvAno vaDe prazaMsita na thAya. tame brAhamaNoe tajelA dhanane grahaNa karavA iccho cho, te vamelAne khAvA barAbara ja che. ApanA jevAne te ucita nathI. - 4 - AkhuM jagata tamAruM thaI jAya, kadAca AvuM banI paNa jAya, ane badhuM ja dhana - rajata, rUNa Adi dravya paNa tamAruM thaI jAya tyAre te badhuM paNa tamArI icchApUrtine mATe aparyApta che. kemake icchA AkAza samAna anaMta che. tathA A sarva jagatanuM dhana paNa jarA, maraNane dUra karanAra thavAnuM nathI. - x- pUrve AnA vaDe gahAM pharIne purohitanA dhanAdinA agrahaNano hetu anupakAritA dekhADIne have tenI anityatAne teno hetu kahe che - he sajana! jyAre marIza, prANone tyajIza. kemake janmelanuM mRtyu avazya thavAnuM che, tyAre paNa kadAcita abhilapita vastu meLavIne marIza, to paNa ukata rUpa citta AlhAdaka kAmaguNone prakarSathI tyajIne eklo ja marIza, temAMnuM kaMI tArI sAthe nahIM Ave. tyAre eka samyagdarzanAdirUpa dharma ja he rAjana ! ApattimAM parirakSaNa karavAmAM samartha thaze bIjuM kaMI ja nahIM. arthAta A svajana, dhana Adi yukta A mRtyu lokamAM muktinA hetupANAthI dharma ja eka trANa rU5 thaze. bIjuM kaMI nahIM. tethI dharma ja anuSThaya che.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 14478 thI 481 je kAraNe dharmano Adara karavo, bIjuM kaMI bANa nathI, tethI - * sUtra - 482 thI 489 - (42) pAMkhiNI jema piMjarAmAM ane anubhavatI nathI. tema ja mane paNa ahIM AnaMda nathI. huM neha baMdhano toDIne akiMcana, saraLa, nirAsakta, parigraha ane hiMsAthI nivRtta thaIne munivarSane AvarIza. (483) jema vanamAM lAgela dAvAnaLamAM jaMtune baLatA joIne rAgahepane kAraNe bIja jIva pramudita thAya che. (484) te ja prakAre kAmabhogomAM mUrzita ApaNe mUDha loko paNa sagaDhaSanA agnimAM baLatA evA jagatane samajI zaktA nathI. (485) AtmavAna sAdhaka bhogone bhogavIne ane avasare tene tyAgIne vAyunI mAphaka apratibaddha rAIne vicaraNa kare che. potAnI kacachAnusAra vicaraNa karanArA pakSI mAphaka prasannatApUrvaka svataMtra vihare che. (486) he ArmI ApaNe hastagata thayela A kAmabhauga jene ApaNe niyaMtrita samajelA che, vastutaH te kSaNika che. hajI ApaNe kAmanAmAM Asakta chIe, paNa jema A baMdhanamukta thayA, tema ApaNe thaIzuM. (487) je gIdha pakSInI pAse mAMsa hoya che, tenA upara bIjI mAMsabhakSI pakSI ghATake che. jenI pAse mAMsa nathI, tenI upara nathI mATatA. tethI huM paNa mAMsapama badhAM kAmabhoma DIne nirAmika bhAve vikarIza. (488) saMsaravaIka kAma bhogone gIdha samAna jANIne tenAthI te rIte ja zakti thaIne cAlavuM joIe, jema garuDa samApa sApa cAle che. (489) baMdhana toDIne jema hAthI potAnA nivAsa sthAne cAlI jAya che, tema ja ApaNe paNa ApaNa vAstavika sthAne javuM joIe. he mahArAja pukAra ! A ja zreyaskara che, evuM meM sAMbhaLela che. vivecana - 480 thI 489 - jo * niSedha arthamAM che, ahaM - Atma nirdezamAM che. rati pAmatI nathI jema sArikA Adi pAMjarAmAM hoya. arthAta A duHkhotpAdinI paMjaramAM ratine pAmatA nathI, tema huM paNa jarA-maraNAdi upadrava thI bhavapaMjaramAM sati pAmatI nathI. tethI sneha saMtati vinAzita thatAM huM munibAvamAM carIza - anuSThAna karIza. kaMI vidhamAna nathI te akiMcana, dravyathI - hiraNya Adi, bhAvathI - kapAyAdi rUpa nahIM tevA. tethI ja Rju - mAyA rahita, anuSThAna karavuM te jukatA. kevI rIte thaze? nIkaLIne. AmiSa - gRddhinA hetuthI abhilaNita viSayAdithI athavA nirgata amiSa te nimiSa. parigraha ane AnA doSo - Asakti ane hiMsaktA Adi, tenAthI aTakale te parigrahAraMbhadoSa nivRtta tethI te vikRti virahita che. 32/ 10ernational
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 jema vanamAM dAvAnaLamAM baLatA - bhasmasAt karAtA prANImAM, bIjA prANIo avivekI hovAthI prakarSathI khuza thAya che. kamake teo rAga - dveSane vaza thayelA che. ApaNe mUDha - mohane vaza paNa ukta rUpa kAmabhogomAM mUrchita ane gaddha thaI baLatA evA ApaNe rAgadveSanA agnine vaza thaI prANI samUhane jANatA nathI, je vivekI hoya rAtrAdi vALo na hoya te dAvAnaLathI baLatA, bIjA jIvone joIne huM paNa AnA vaDe baLI jaIza tema vicArI tenA rakSaNanA upAyamAM tatpara thAya che. pramAdane vaza thaIne khuza thatA nathI. je atyaMta ajJa ane rAgAdivALA che te Apattino vicAra karyA vinA khuza thAya che ane tenA upazamanane mATe pravartatA nathI. ApaNe paNa bhoganA aparityAgathI tevA ja chIe. 146 jeo evA nathI thatAM te zuM kare che? manojJa zabdAdine bhogavIne pachI uttarakALe teno tyAga karIne, vAyu jevA laghubhUta thaIe. tyArapachI laghubhUta apratibaddha vihArI thaIne vicarIe. athavA laghubhUta - saMyama, temanA vaDe vicAravAno svabhAva jeno che, tevA thaIe. tevA prakAranA anuSThAna vaDe harSita thatAM vivakSita sthAne jaIe. konI jenA? dvija arthAt pakSInI jema abhilASa vaDe krame che te kAmakramA, jema pakSIo svecchAthI jyAM jyAM game tyAM tyAM pramoda karatAM bhramaNa kare che. munio paNa AsaktinI parataMtratAnA abhAvathI jyAM jyAM saMyamamAtrAno nirvAha thAya tyAM tyAM jAya che. A anubhavavAthI pratyakSa zabdAdi niyaMtrita che. aneka upAyothI rakSita che, te asthita dharmapaNAthI spaMdita thAya che. te kevA prakAranA che? A mArA - tamArA hAthamAM hoya tevA arthAt sva vaza che, tema mAnatA rahI tenI sAthe Asakta thaI jaIe chIe. - 4 -. abhilASa karavA yogya zabdAdimAM pharI Asakti arthAt mohathI vilAsa karatA athavA AyunI caMcaLatAthI paralokanA gamanane mATe spaMdita thaIe chIe. - jo ema che, to ApaNe A purohitAdi jevA thaIe, jema teoe caMcaLatAne joIne badho parityAga karyo, tema ApaNe paNa tyAga karIzuM. jo asthitvapaNuM che. to paNa zuM sukhanA hetupaNAthI tajIe chIe? tethI kahe che mAMsanA TukaDAne kulalanI jema gRdha ke samaLInI pAse joIne bIjA pakSIo pIDA kare che. nirAmiSa ne pIMDatA nathI. te pramANe AmiSa - AsaktinA hetu evA dhana dhAnyAdine tajIne apratibaddha vihArapaNAthI vicarIzuM. nirAmiSa eTale Asaktino hetu tajIne. ukta kathananA anuvAdathI upadeza karatAM kahe che - gIdhanI upamAthI jANIne. kone? viSaya mAMsa rUpa lokane, viSayo saMsAravRddhinA hetupaNAthI jANIne, athavA kamayogane atyaMta vRddhi paNe jANIne, tene saMsAravardhaka jANIne pachI zuM kare? jema sarpa, garUDanI pAse bhayatrasta thaIne maMdapaNe ke yatanApUrvaka viyare - kriyAmAM pravarte
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14/482 thI 489 143 te pramANe viSayo vaDe pIDita na thavA mATe saMyamanI AsevanA karIe. pachI zuM? jema hAthI sAMkaLa AdinA baMdhanane chedIne pote viMdhya aTavI prati jAya che, e pramANe tame paNa karmabaMdhanone haNIne kamarahita thaIne zuddha thaI, jyAM AtmAnuM avasthAna che, te muktimAM jaIne rahe. AnA vaDe prasaMgathI dIkSAnuM phaLa kahyuM. e pramANe upadeza ApIne nigamana karatAM kahe che - he prazasya bhUpati iSakAra! je meM kahyuM che te hitakArI che, te meM svabuddhithI kahela nathI,paNa sAdhunI pAsethI avadhArela che. e pramANe te vacano sAMbhaLIne pratibaddha thayela rAjAe zuM karyuM? * sUtra - 490, 461 - vizALa rAjyane choDIne, dunyajaya kAmabhogane tajIne, te rAja ane rANI paNa nirviSaya, nirAmiSa, niHsneha ane niyarigrahI thaI gayA... dharmane samyapha jANIne, upalabdha zreSTha kAmaguNone choDIne, baMne yathopadiSTa ghora tapa svIkArIne saMyamamAM ghora parAkramI bane. * vivecana 490, 451 - vistIrNa rASTramaMDala ke rAjyane choDIne, uktarUpa kAmabhogo je duSyaparihArya che. te zabdAdi viSaya virahita bane, tethI nirAmiSa thayA. athavA dezathI virahita, rASTrano parityAga ane kAmabhoganA tyAgathI AsaktinA hetuthI virahita thayA. tethI nisnehAdio - pratibaMdha sahita, parigraha sahita, aviparIta zrata cAtri rUpa dharmane jANIne vizeSathI samajIne zabdAdi kAmagaNone choDIne, anazanAdi tapane svIkArIne, je prakAre tIrthakasadi vaDe kahevAyela che. te atayata duranucara ghorakarma karI. dharmaviSayaka sAmarthya rUpa te rANI - rAjA te pramANe ja karyuM. have upasaMhAra - * sUtra - 492 thI 494 e pramANe te badhAM kramazaH baddha thayA. dharmaparAyaNa thayA, janma ane mRtyunA bhayathI udvigna thayA, tethI ja duHkhano aMtagaveSI thayA. jemaNe pUrva janmamAM anityAdi bhAvanAothI potAno AtmA bhAvita kare che. te badhA rAja, rANI, brAhmaNa, purohita, tenI patnI ane tenA baMne putro vItarAga aeC/ zAsanamAM mahone dUra karI thoDAM samayamAM ja duHkhano aMta karIne mukta thaI gayA - e pramANe huM kahuM chuM. vivecana - 492 thI 494 - A prakAre anaMtara kahevAyelA evA cha e paNa abhihita paripATIthI tattvone jANIne, sarva dharma ekaniSTha thaIne, paraMparAthI dharma jene che te paraMparadhama, te kahe che - sAdhunA darzanathI baMne kumAro, kumAranA vacanathI tenA mAtA-pitA, tenA avalokanathI kamalAvatI, tyArapachI paraMparAe rAjAne dharmaprApti thaI. janma ane mRtyunA bhayathI udvigna thaIne asAtAno aMta, tenA gavaiSaka thayA.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara pharI tenI ja vaktavyatA kahe che - darzanamAM moharahita thayela anya janmamAM agAsarUpathI vAsita athavA jemaNe bhAvanA bhAvelI che te. tethI ja thoDAja kALathI duHkhanA aMtane - mokSane prApta thayA. maMdamatinA smaraNa mATe adhyayano upasaMhAra karatA kahe che - iSakAra rAjA, kamalAvatI rANI, bhRgunAme brAhmaNa purohita, tenI patnI brAhANI - yazA, temanA baMne putro badhAM pUrvavat kamanninA upazamathI zItIbhUta thaine muktine pAmyA. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 14 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 15 bhUmikA 149 huM adhyayana - 15 - "sabhikSuka" . -- -- - - - - - 0 adhyayana - 14nI vyAkhyA karI have paMdaramuM kahIe chIe. teno A abhisaMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM nirnidAnapaNuM' guNa kahyo. te mukhyatAe bhikSane ja hoya. - 4 - A saMbaMdhe Avela A adhyayananA - 4 - nAma nikSepAmAM sabhikSuka" e nAma che. temAM "sa' zabda ane "bhikSu' zabda dazavaikAlikamAM ja kahyo che, chatAM ahIM bhikSa'no nikSepa kahe che - * niryukti - 374, 35 - vivecana bhikSa' no nikSepa nAma, sthApanA, dravya, bhAvathI cAra bhede che temAM nAma ane sthApanA gauNa che. dravyabhikSu be bhede - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI traNa bhede - jJa zarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. temAM tad vyatirikta dravya bhikSa nihavAdimAM, Adi zabdathI sarajaddha Adi akhtara jANavA. AnuM dravyatva rAgAdi lakSaNanA bhedavAnA abhAve che. bhAva bhikSa - je sughAne vidAre che, tethI te ja bhikSa bhAvathI thAya. ahIM bhede kahyuM. tethI kartA-karaNa-karma vaDe prayojana che, tethI kahe che - * niryukti - 376 thI 378 - vivecana je bhede che te kartA. bhedana te karaNa jenA vaDe bhedAya che. "" ja bheravyaka karma - je bhedAya che. A traNenA babbe bheda che - dravyathI ane bhAvathI. temAM dravyamAM - rathakAra - takSaka, te Adi dravyathI bherA - bhedanAra che. Adi zabadathI luhAra Adi levA. parazu - kuhADI Adi dravyathI bhedana, dAruka - kASTha vagere je dravyathI bhedAya che te. - sAdhu - tapasvI, karma - jJAnAvaraNAdi ATha prakAre, tapa - anazana Adi. traNe anukrame bhedanAra, bhedavA yogya, bhedana jANavA. bhinAra kahyuM. have "sugha'nI vyAkhyA - sagadveSa, manodaMDAdi daMDa, yogakaraNa, kAraNa, anumati rU5. zugha - bhukha. narava - addhi gAravAdi, zalya - mAyA zalya Adi. vikathA - kathAdi. saMjJA - AhAra saMjJAdi ATha prakAranA karma rUpa, te paNa "sudha' kahevAya che. kaSAya - krodhAdi, pramAda - madha Adi. te sudhA saMbaMdhe jANavA. havaeN upasaMhAra karatAM kahe che - * niyukti - 39 - vivecana - A sagAdi "kSata' zabda vAcya che, te vize vidArAya che. "bhede ja che' te zobhana anaticAra paNe vrato - prANAtipAta virati Adi jemane che te rAvatavALA manio. teo bhinna koM ja ati durbhedapaNAthI je karmagraLei bhedIne muktipadarUpa ajarAmara sthAne jAya che.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/ra nAmaniSpanna nikSepa karyo. have sUkAnugamanamAM sUtra kahe che - * sUtra - 495 - dhano svIkAra karI munibhAvanuM AcaraNa karIza. "ukti saMkalpa vaDe yukta, saraLa AyaraNavALA, nidAnano cheda karelA, pUrva paricaya tajIne, kAmanAthI mukta thaI, ajJAta gaveSI, pratibaddha che te bhikSu che, * vivecana - 495 - muninuM karma te mauna * samyapha cAritra, tene AcarIza. kevI rIte? mRta ane cA>>i bhede dharmane pAmIne - dIkSA laIne. sahita * samyam darzanAdi ke anya sAdhu sAthe. svahita ke sadanuSThAna karavAthI evo koNa? ju - saMyamathI pradhAna athavA mAyAnA tyAgathI RjukRtam - anuSThAna, jeNe karela che te bAjukata. fkAdA - viSaya AsaktirUpa, athavA nidAna eTale prANAtipAtAdi karmabaMdhananA kAraNa, tene chedIne dUra karyA che te. athavA chinnanidAna te apramatta saMvata. saMa - pUrva saMstuta te mAtA Adi, pazcAta saMstuta " te sasarA Adi. teno paricaya taje che. - x* kAma - icchAkAma ane madanakAma, je prArthanA kare che te kAmakAma, jene te nathI te akAmakAma. athavA akAma - mokSa, temAM sarve abhilASothI nivRtta thaI tene je prArthe che che. tethI ja ajJAtapaNe AhAradinI gaveSaNA karanAra, aniyata vihArIpaNAthI vicare che. evA prakArano je che te bhikSa. AnA vaDe siMhapaNAthI ja vivaraNane bhikSutva nibaMdhana kahyuM. te siMhapaNe viharaNa je rIte thAya te - * sUtra - 496 - je rAgathI uparata che, saMyama tatpara che, virata - vedavid + AtmarakSaka ane prajJa che, rAgadveSano parAjaya karI. badhAMne potAnA samAna jue che, koI vastumAM mUrzita na thAya, te bhikSu che. * vivecana - 496 - rAga - Asakti, uparata - nivRtta, je rIte rAgathI nivRtta thaIne viyare che. AnA vaDe maithuna nivRtti kahI. rAga vinA maithuna na hoya, athavA rAtrinA bhakSaNathI nivRtta. AnA vaDe rAtri bhojanathI nivRtta kahI. lADha - sadanuSThAnapaNAthI pradhAna, virA - asaMyamathI nivRtta, ahIM saMyamanA AkSepathI prANAtipAta nivRtti kahI. sAvadha vacananA nivRttirUpapaNAthI vANInA saMyama vaDe mRSAvAda nivRtti paNa batAvI. jenA vaDe tatva jaNAya te veda - siddhAMta, te jANIne AtmA rakSita - durgatimAM paDavAthI rokela che jenA vaDe te, athavA vedane jANe te vedavita, tathA rakSela che samyagdarzanAdi lAbho jenA vaDe te rakSitAya. prajJa eTale heya - upAdeyanA buddhimAna, abhibhUya - parISaha ane upasargane parAjita karIne. jIvone samasta paNe Atmavatu jonAra. athavA saga ane dveSane abhibhUta karIne badhI vastu samapaNe jonAra,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15496 151 sarvadarzI. ema hovAthI koIpaNa saritAdi vasyAM mUrthAita na thAya, AnA vaDe parigraha nivRtti kahI. apratibaddha vyakti kaI rIte adatta laI zake? tenAthI AdatAdAnanI nivRtti jANavI A pramANe mUlaguNa yukata hoya te bhikSu thAya che. * sUtra - 497 - kaThora vacana ane vadhane potAnA pUrvakata karmonA phaLane jANIne je dhIra muni zAMta rahe che, lADha che, nitya AtmaguNa che, AkuLatA ane hAtirekathI rahita che, samabhAve badhuM sahe che, te bhikSa che. * vivecana - 497 - Akoza karavo te Akroza, asabhya AlApa. vagha - ghAta ke tADana, Akroza vadhane jANIne, svakRta karmanuM phaLa che, ema mAnIne dhIra puruSa samyakratayA sahana kare, muni aniyata vihArapaNAthI care. AnA vaDe Akroza, vadha, caya parISaha sahana karavAnuM kahyuM. kArca - sadA, AtmA - zarIra, tenA vaDe gupta te Atmagupta. athavA guma - asayaMma sthAnothI rakSita karelo che AtmA jeNe te. avyagra - anAkula. asamaMjasa, ciMtAthI uparama, tethI manA:- citta jenuM che te, vyagramanavALA. asaMprahaSTa - AkrozAdimAM harSavAnuM na bane. have Ano upasaMhAra kahe che . utkRSTAdi bhedathI samasta Akroza ane vadhane samabhAve sahana kare che, te bhikSa che. * sUtra - 498 - je prAMta zayana ane manane samabhAve svIkAre che, zIta uSNa tathA DAMsa, macchAdinA upasargamAM harSita ke vyathita thatA nathI, je badhuM ja sahI le che, te bhikSA che. * viveyana * 498 - prAMta - tuccha zayana - saMstArakAdi, ArA - pIThaka Adi, upalakSaNathI bhojana, AcchAdanAdine sevIne zIta ane uSNa parISahane sevIne, vividha prakAranA deza ane mazaka, upalakSaNAdithI mAMkaDa vagere je avyagra manathI ane saMprahRSTa thaIne sahana kare te bhikSa che. ahIM je prAMta zayanAsanane bhogavIne kahyuM, te ati sAtviktAnA darzanArthe che. prAMta zayanAditAmAM je zItAdi ati dusaha che. AnA vaDe zItoSNa daMzamazaka parISahane sahana karavAnuM kahyuM. * sUtra - 499 - je bhikSa satkAra, bhUja ane vedanA paNa kacchatA nathI. te koI pAsethI prazaMsAnI apekSA kaI rIte karaze? je sayata che. suvatI che ane tapasvI che, je nirmaLa AcArathI yukta che, bhagaveSI che, te bhikSa che.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 uttaradhyasana mUlasUtra-saTIka anuvAdara * vivecana 499 - satkAra - agrutthAna, anugamanAdi rUpane icchato nathI. vastra, pAtrAdi vaDe pUjAne icchato nathI. dvAdazavakta Adi vaMdanane icchato nathI. te potAnA guNotkIrtana rUpa prazaMsA kema icche? na ja icche. evo te sadanuSThAna prati samyapha yatna kare te saMyata. tethI ja suvata. suvatapaNAthI ja prazasya tapasvI, samyam jJAna - kriyA vaDe sahita. athavA hita sahita arthanA anuSThAnathI varte che, te sahita. tethI ja karma rahita zuddha svarUpane gaveSe che, tene Atma gaveSaka kahe che. athavA eca - samyam darzanAdi lAbha, sUkapaNAthI Ayata - mokSa, tenI gaveSaNA kare te AyaveSaka che. je, tene mikSa kahe che. AnA vaDe satkAra puraskAra parISaha sahevAnuM kahyuM. have strI parISahane sahevAnuM kahe che - * sUtra - 100 - strI hoya ke puruSa, jenI saMgatithI saMyamI jIvana chUTI jAya, ane badhI taraphathI pUrNa mohamAM baMdhAI jAya, tapasvI ne saMgatithI dUra rahe che, je kutuhala karato nathI, te bhinna che. * vivecana - pa00 - je hetuthI, punaH zabda, sarvathA saMyama dhAtitvano vizeSa dhotaka che. saMyama jIvitane taje che, kaSAya ane nokaSAyAdi rUpa mohanIyane samasta ke kRSNa zuddhAzaya vinAzaktAthI bAMdhe che. evA prakAranA nara-nArIne prakarSathI, te tapasvI sarvakALa taje. kUtUhala - Abhukta bhogapaNAmAM strI Adi viSayaka kautuka na thAya ane mukta bhogIne tenI smRti na thAya, to tene mikSa kahe che. A pramANe parISaha sahevA vaDe bhikSatvanA samarthanathI, siMha vihAritva kahIne, teja piMDavizuddhi dvArathI kahe che : * sutra - 101 - je chinna svara, bhIma, aMtarikSa, alakSaNa, daMDa, vAsta, aMga vikAsa ane svara vivA, A vivAthI je jIvato nathI. te bhikSu che. * vivecana - 101 - chedavuM te chi, vastra lAkaDuM AdinuM, te viSayaka zubha azubha nirUpikA vidhA paNa chinnavidhA kahevAya che. e pramANe sarvatra jANavuM svara - svaranuM svarUpa, jema ke SaDaja svarathI AjIvikA prApta thAya che ityAdi. bhIma * bhUti saMbaMdhI, jamIna kaMpavI Adi rUpa, tenAthI thatAM zubhAzubhanuM kathana. aMtarikSa - AkAzamAM thAya te, gaMdharva nagarAdi lakSaNa. tenA zubhAzubhanuM kathana. svapra - svapnanA zubhAzubhe kathana, jema ke - gAtA ane raDatA bole to vadha ke baMdhana thAya Adi. lakSaNa - strI ane puruSanA, jema ke - AMkho snigdha hoya to sukhI thAya Adi. daMs - lAkaDInuM svarUpa thana, jemake eka parva hoya to prazasita che, ityAdi vAsuvidhA
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15/501 153 - prAsAdAdi lakSaNa nAmaka zAstra rUpa aMgavikAra - mastakanuM sphUraNa * - * * AdinA zubhAzubha sUcaka zAstra. svara - podakI zivAdinA svara rUpa, tenA saMbaMdhI zubhAzubhanuM nirUpaNa * * *-- jeo AvI vidhA vaDe jIvatA nathI, AvI jIvikAthI zubhAzubhane kahIne jeo prANone dhAraNa karatA nathI, te bhikSu che. AnA vaDe nimitta lakSaNa viSayaka doSa parihAra kahyo. have maMtra Adi rUpa, tenA doSanA parihArane mATe kahe che - * sUtra nos - je rogAdithI pIDita hovA chatAM paNa maMtra, mUla Adi vicAraNA, vamana, virecana, dhUmranalI, snAna, svajanonuM zaraNa ane cikitsA tajIne pratibaddha bhAve vicaraNa kare cha, te bhikSu che. * vivecana - 502 - maMtra - OM kAra AdithI svAhA paryanta, DrIMkArAdi varNavinyAsa - rUpa, mUla sahadevI mUlikA rUpa athavA te -te zAstra vihita mULa karma, vividha prakAre vaidha saMbaMdhI ciMtA - vividha auSadha, pathyAdi vyApAra rUpa, vamana ulaTI, virecana - koThAnI zuddhi rUpa, dhUma - manaH zilAdi saMbaMdhI, netra zabdathI netra saMskAraka ahIM samIrAMjana Adi levAya che. snAna saMtAnArthe maMtra auSadhi yukta jaLa vaDe abhiSeka karavo. rogAdi pIDitane smaraNa karAvavuM, ityAdi rUpa cikitsA - roga pratikAra rUpa. A badhAMne jJa parijJAthI jANIne, pratyAkhyAna parijJA vaDe pratyAkhyAna karI, sarva prakAre saMyama mArgamAM cAle, te bhikSu che. - bIjuM - . - * sUtra - 503 - kSatriya, gala, ugra, rAjaputra, brAhmaNa, bhogika ane badhAM prakAranA zilpIonI pUjA tathA prazaMsAmAM je kyAreya kazuM kahetA nathI, paraMtu tene heya jANIne vicare che, te bhikSu che. * vivecana - 503 - - kSatriya - haiheya Adi anvaya janita, gaNa malla Adino samUha. ugra - ArakSakAdi, rAjaputro, mAhana - brAhmaNa, bhoga - viziSTa vastrAdithI care che, bhogika - rAjAnA mAnya pradhAna puruSo, vividha prakAranA sthapati Adi zilpo. A kSatriyAdine je pratipAdita karatAM nathI, kevI rIte? jemake zlAdhA - A zobhana che vagere, pUjA - - A pUjavA yogya che Adi, kemake baMnemAM pApanI anumati Adi mahAdoSano saMbhava che. tene baMne parijJAthI jANe ane choDe te bhikSu che. AnA vaDe vanIpakatvano parihAra kahyo. have saMstava parihAra - * sUtra - 504 - je vyakti pratajita thayA pachInA ke pratajita thayAnI pahelAnA paricita hoya, temanI sAthe lokanA phaLanI prApti hetu je saMstava karato
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 nathI, te bhikSu che. * vivecana - 504 - dIkSA lIdhA pachInA je gRhastha ke paricito che ke gRhasthapaNAMnA paricita che. A baMne prakAranA paricita gRhastho sAthe A lokanA phaLane mATe - vastra, pAtrAdinA lAbha nimitte paricaya na kare, te bhikSu che. * sUtra - 105 - zayana, Asana, pAna, bhojana ane vividha prakAranA khAdha ane svAdha koI svayaM na Ape, mAMgavA chatA paNa nA pADI de, to je nigrantha temanA pratye dveSa na kare, te bhikSu che. * vivecana 505 * zayanAdi, aneka prakAranA khAdima - piMDa, khajUra Adi, svAdima - elacI, laviMga Adi, gRhasthAdi vaDe na apAtA, kvacit koI kAraNe mAMgavA chatAM manAI karAyela hoya. te nirguntha - dravya ane bhAvagraMthithI mukta evA te, je na apAtA dveSa karatA nathI, pharI kyAreka Apaze. ema vicArI kSapaka RSivat rahe te bhikSu che. AnA vaDe krodhapiMDa parihAra kahyo. upalakSaNathI AnA vaDe saMpUrNa bhikSAdoSa parihAra kahyo. have grAsaiSaNA doSano parihAra kahe che - * sUtra - 506 - gRhastho pAsethI vividha prakAranA azana, pAna, khAdima, svAdima prApta karI, je mana vacana kAyAthI anukaMpA karatAM nathI paNa mana vasana kAyAthI pUrNa saMvRtta rahe che, te bhikSu che. 506 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/ra * vivecana je kaMI thoDAM paNa azana, pAna ane vividha khAdima, svAdima che te gRhastha pAsethI prApta karIne je, te AhArAdi vaDe mana vacana kAyAthI anukaMpA karatA nathI arthAt glAna, bAla Adine upakAra karatA nathI, te bhikSu nathI, je mana-vacanakAyAthI sArI rIte saMvRtta che. tathAvidha AhArAdinA abhilASano nirodha karIne athavA mana-vacana-kAyAthI susaMvRtta che, te rIte ja glAnAdinI anukaMpA kare che, te bhikSu che. athavA anurUpa anukaMpA karatA nathI, kaI rIte? mana, vacana, kAyAthI susaMvRtta thaIne te bhikSu che. AnA vaDe arthathI vRddhino abhAva jaNAvIne aMgAra doSano parihAra kahyo. have dhUma doSano parihAra kahe che - - - V sUtra 53 - osAmaNa, javanuM bhojana, zIta, sauvIra, jyodaka. jevI nIrasabhikSA je niMdatA nathI paraMtu bhikSArthe prAMtakuLomAM jAya che te bhikSu che. vivecana - 507 osAmaNa, ca zabda samuccayamAM ke svagata aneka bheda jaNAvavA mATe che, -
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15/507 155 yavanuM bhojana, zItA - zItaLa, aMta, prAMta lakSaNa, sauvIra - kAMjI, codaka - javanuM prakSAlana pANI, tene niMde nahIM. AvA amanojJa pANI Adi kema levuM? paNa gRhastha pAsethI upalabdha te bhojana, pANI Adine AsvAda rahita, arthathI nIrasa hoya chatAM paNa AvA prAMtakuLo ke daridrakumomAM je bhikSArthe jAya che, te bhikSu che. - bIjuM - - sUtra - 508 - saMsAramAM devatA, manuSya ane tiryaMconA je anekavidha raudra, ati bhayaMkara ane adbhuta zabda hoya che, tene sAMbhaLIne je na Dare, te bhikSu che. * vivecana - 508 - zabda - dhvani, vividha - vimarza, pradveSAdithI dhAraNa karAtAM vividha prakAranA je lokamAM thAya che, te deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI hoya te raudra, bhayathI bhairava - atyaMta DarAmaNA, mahAna, tene sAMbhaLIne je vyathA na pAme, Dare nahIM athavA dharma dhyAnathI calita na thAya te bhikSu. AnA vaDe upasarga sahiSNutva. siMhavihAritAnuM nimitta kahe che. have samasta dharmAcAranuM mULa te samyaktva svairya kahe che - * sUtra - 509 - loka pracalita vividha dharmaviSayaka vAdone jANIne paNa je svadharmamAM sthita rahe che, karmo kSINa karavAmAM pravRtta che, zAstra paramArtha prApta che, prAjJa che. parISahone jIte che, sarvadarzI ane upazAMta che, koIne apamAnita karatA nathI, te bhikSu che. vivecana - 509 - dharma vAda - sva sva darzananA abhiprAya vacana vijJAna rUpa aneka prakAre viSayamAM paNa aneka bhede vivAda kare che. - - te jANIne svahitamAM sthira rahe. karmono kheda kare che, kheda - saMyama, tenA vaDe yukta hoya, zAstra paramArtha pAmIne rahe, koIne vibAdhaka na bane, te bhikSu che. - tathA - sUtra - 510 - je azilpajIvI che, je gRhI che, je amitra che, jitendriya che, sarvathA vimukta che, aNukaSAyI che, nIrasa ane parimita AhAra le che, gRhavAsa choDI ekAkI vicare che, te bhikSu che. ema huM kahuM chuM. * viSeyana 510 zilA citra patranA chedAdi vijJAnathI jIvavAno svabhAva che jeno te zilpajIvI, tevA nathI te azilpajIvI. gRha virahita, avidhamAna mitra Asaktihetuka che jene nathI te amitra. jinendriya - vazIkRta karelI che. zrotrAdi iMdriyo jeNe te sarvathA - bAhya ane atyaMtara graMthathI vividha prakArothI prakarSathI mukta ne vipramukta. jenA saMjvalana nAmaka krodhAdi kaSAyo ghaNAM alpa che te aNu kaSAyI. - - - - -
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 uttaradhyasana mUlasUtra-saTIka anuvAda athavA utkaSAyI eTale prabaLa kaSAyI, tevA nathI te anutkaSAyI. a9pa - thoDAM, laghu - niHsAra, niSpAva Adi khAvAno AkAra jeno che, te alAlaghubhakSI. dravya ane bhAvathI gharano tyAga karIne, eka - rAgadveSa virahita, tathAvidha yogyatA pAmIne athavA asahAya vicare che te ekacara e ja bhikSa che AnA vaDe ekAkI vihAra batAvyo. - X muni dIparatna sAgare karela adhyayana - 15no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 adhya. 16 bhUmikA huM adhyayana - 16 "brahmacarya samAdhi sthAna" che. 0 paMdaramuM adhyayana kahyuM, have soLamuM kahe che, teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM bhikSanA guNo kahyA. te tAvathI brahmacaryamAM rahelAne hoya che, te paNa brahma guptinA parijJAnathI hoya, tethI tene ahIM jaNAve che. e saMbaMdhe AvelA adhyayananA * 4- nAma nikSepamAM "daza brahmacarya samAdhi sthAna" nAma che. tethI daza Adi pAMce padono nikSepa karavo joIe. temAM ekanA abhAvamAM daza - na saMbhave. tethI ekano nikSepa kahe che - niryukti - 379 + vivecana * nAma, sthApanA, dravya, mAtRkApada ityAdi, Ano artha caturaMgIya adhyayanamAM kahelo ja che, AnA anusAra be Adino nikSepa sugama che. tethI tenI upekSA karIne dazano nikSepa kahe che - * niryukti - 380 + vivecana - dazanA nikSepamAM cha bhedo jANavA. te nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI che. temAM pahelA be sugama che. dravya viSayamAM dazAne vicAratA daza pradezanA parimANane jANavuM, te daza pradezika skaMdha kahevAya che. kemake te daza parimANa dravyathI niSpanna thAya che. tathA skaMdhanI avagAhanAmAM vicAratA kramathI daza pradeza avagADha kSetra te daza kahevAya, sthitimAM dazasamaya sthitika te ja kALadaza kahevAya. - *paryAya daza saMkhyatvathI vivasita bhAvadaza kSayamAM je paryAya che te kahe che. jemake jIva paryAyanI vivakSAmAM kaSAya Adi, ajIva paryAya te pugala saMbaMdhI vaNadaya che. * niryukta * 381,382 * vivecana brahma * nAma, sthApanA, dravya ane bhAvathI cAra bhede nikSepa che. temAM jenuM 'brA' nAma che, te nAma brahma. sthApanA brahma te brAhamaNonI utpatti kathana, je AcArAMgamAM kahela che. dravyamAM upasthano nirodha mAtra mithyASTine daza hAyarya samAdhi sthAnanAM bodha zUnyane brahmanA pratijJAtavya jANavA. bhAvamAM pharI vicAratA upasthano nirodha jANavo. phonA saMbaMdhI? te brahmanA rakSaNa prayojanane mATe viviktA zayana, AsevananuM sevana Adi. - - - te carAno nikSepa kahe che - * niyukti - 383 - vivecana caraNanA viSayamAM cha parimANa uktarUpa nikSepa che. temAM nAma ane sthApanAno artha kahevAyela che. dravyamAM gatirUpa caraNa te gaticaraNa - grAma Adi gamana rUpa. bhakSaNa yarANa - 4 - caraNa zabdano gati ane bhakSaNa baMne artha thAya che. bhAvamAM mULaguNa ane uttaraguNa rUpa sevana. have samAdhi nikSepa kahe che -
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * niryukita - 384 - vivecana samAdhimAM pUrvavat nAmAdi cAra bhede nikSepa che temAM dravyasamAdhi te mAdhuryAdi guNayuktatAthI je samAdhi- svAthya te ja samAdhino hetu hovAthI samAdhi che. bhAvamAM jJAna, darzana, tapa ane cAritra, samAdhi eTale AnA ja paraspara virodharahita je avasthAna te bhAvasamAdhi jANavI. have sthAna nikSepa kahe che - * niyukti - 385 - vivecana nAmasthAna te prasiddha che. sthApanA sthAna te je je guNathI yukta hoya, je AcAryapadipadamAM sthapAya che, te ja jemAM rahela hoya te sthAna te sthApanArasthAna kahe che. dravyasthAna te AkAza. emAM ja jIvAdi dravyo rahe che. kSetrasthAna paNa AkAza ja che - *- addhAsthAna te aDhI dvIpa samudra rUpa samaya kSetra, temAM ja samaya, AvalikAdi upalakSita addhAkALanI sthiti che urvarasthAna jemAM urdhva rahe te kAyotsarga. uparAMti sthAna * sarva sAvadhanI virati pAme. vasati sthAna - strI, paMDaka Adi doSa rahita catino nivAsa. saMyama sthAna - zubha zubhatara adhyavasAya vizeSa jemAM saMyamanI avasthiti che. pragrahasthAna * jemAM AyudhanA grahaNa thAya te sthAna. yodhasthAna - AlIDha, prayAlITa Adi. acala sthAna- jemAM jarA paNa calana na saMbhave, te mukhyatAthI mukita ja che. gaNanA sthAna - jyAM ekathI zIrSa prahelikA sudhInI gaNanA thAya che. saMdhaNa sthAna : je dezamAM baTita muktAvalI Adi ekatva rahe che. ane bhAvasthAna - dayikAdi bhAvonuM yathAsvama avasthAna che. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUkAnugamamAM sUtra kahe che. te A - * sUtra - 511 - ke AyuSamAn ! meM sAMbhaLela che ke bhagavate Ama kahela che. ahIM vira bhagavaMto e daza brahmacarsa samAdhi sthAno batAvyA che. jene sAMbhaLIne, avadhArIne, bhikSa saMyama, saMvara tathA samAdhithI adhikAdhika saMpanna thAya. gupta rahe, gunendriya thAya, gupta brahmacArI thAya, sadA ApaNA thaIne vicaraNa kare. * vivecana - 511 - meM sAMbhaLela che, he AyuSyamAna ! te bhagavaMte A pramANe kahela che. A kSetra ke pravacanamAM nizcayathI sthavira * gaNadharo vaDe, parama ezvaryAdi cukata bhagavaMte daza brahmacarya samAdhi sthApano prarUpela che eTale ame amArI buddhithI nahIM kahetA paNa bhagavaMte paNa A pramANe kahela che, meM sAMbhaLela che, tethI ahIM anAsthA na karavI. tene ja vizeSita kare che. je brahmacarya sthAnone bhikSa zabdathI sAMbhaLe tene ja arthathI avadhAre che. saMcama- Azrava viramaNAdi ghaNI saMkhyAmAM thAya te rIte. temAM saMyamabahula - vizuddha, vizuddhatara saMyama pharI pharI kare. athavA prabhUta saMyama jene che te bahulasaMyama. tethI ja samAdhi - citta svAthya, tenI bahulatA te bahula samAdhi. guma - mana, vacana,
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/511 159 kAyAthI gupta. gukhapaNAthI ja gupta viSaya pravRttithI rakSita zrotrAdi iMdriyo jenA vaDe che te. te navagatinA sevanathI brahmacarya AcaravAnA zIlavALA te gama brahmacArI. sadA sarvakALa pramAda rahita vicare ati apratibaddha vihArapaNAthI vicare. A saMyama bahulatva Adi daza brahAcarya samAdhi sthAnanuM phaLa kahyuM. kemake teno tenI sAthe avinAbhAvitvathI saMbaMdha che. sUtra - 12 - sthavira bhagavaMto e brahmacarsa samAdhinA kayA sthAna batAvela che. jene sAMbhaLI, jenA arthano nirNaya karI bhikSa saMyama, saMvara ane samAdhithI adhikAdhika saMpanna thAya, gupta, guendriya, gupta brahAmArI thaI sadA Apamatta bhAve vicaraNa kare? te sthAno A che - - je vivikta zayana, Asanane seve che. te naLyuM che. je strI, paza ane napuMsaka saMsakta zayana, Asana na seve te nirjanca che ema kema? AcArya kahe che - nircanhone nizca strI, pazu, paMDapha saMsakata zayana, Asana sevatA brahAyArInA brahAyamAM zaMkA, kAMsA ke vicikitsA utpanna thAya che. bheda thAya. unmAda prApta thAya, dIrdhakAlika rogAtaka thAya athavA kevali prajJama dharmathI bhaMsa paNa thAya. tethI nibhyoe sarI, paza, paDaka, saMsakata zasana, Asana sevatA nahIM. * vivecana - 512 - keTalA vagere prasUtra che, ATalA vagere nirvacana sUtra che. te ja kahe che. viviM - strI, pazu, paMDaka thI bharelI na hoya. zayana - jemAM sUvAya te, phalaka saMstAraka Adi. Ane - jemAM besAya te, pAdapITha Adi, upalakSaNathI rathAno, tene na seve. je te nirgaLyuM che. arthAtu dravya ane bhAva graMthathI niddhAMta che. A pramANe anvayathI jaNAvIne avyutpanna ziSyonA anugrahane mATe A ja artha vyatirekathI kahe che - devI ke mAnuSI strIo, gheTI-bakarI Adi pazao, napuMsako temanAthI saMsakta evA zayana, Asanano upabhoktA na thAya. kemake je nigrantha AvA strI Adi saMsakta sthAnane seve to brahmacArI hoya to paNa brahmacaryamAM zaMkA thAya che ke te brahmacArI haze ke nahIM? zaMkA - bIjAne thAya ke A AvA zayana, Asana sevanAro brahmacArI haze ke nahIM? kAMkSA - strI AdinI abhilASA rUpa, vicikitsA - dharma prati cittamAM vidhvati utpanna thAya che. athavA zaMkA - zrI Adi vaDe atyaMta apahata cittapaNe sarva ApI upadeza vimRta thatAM - tene A asAra saMsAramAM sAra rUpa te strI ja dekhAya, AvA kuvikalpathI vikalpo karato mithyAtvanA udayathI vicAre ke kadAca Avo niSedha tIrthakare karela nahIM hoya, athavA AnA sevanamAM je doSa kahela che, te doSa thAya ja nahIM tevo saMzaya upaje che. kAMkSA - anya anya darzanano Agraha janme.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda/ra vifcakitsa - dharma pratye, AvA kaSTa anuSThAnanuM phaLa maLaze ke nahIM? ukta zaMkA AdinA phaLa rUpe cAritrano vinAza prApta thAya athavA kAma graha rUpa unmAdane pAme, strI viSaya abhilASAnA atirekathI tathAvidha citta viplava saMbhave lAMbA kALa mATenA dAharUra Adi roga ane jaldI maraNa thAya tevA zalAdi AtaMka thAya. strI AdinA abhilASathI arocakatva janma, tenAthI svarAdi thAya. kevalI prApta mRta ane sAtri rUpa dharmathI bhraSTa thAya. kadAcita kilaSTa karyodayanA kAraNe sarvathA dharmano parityAga saMbhave. te kANe AvuM sthAna na seve. paheluM samAdhisthAna kahyuM. have bIjuM kahe che - * sUtra - pa13 - je rIonI kathA nathI karatA, te ninya che. ema kema? cArja kahe che . je strInI kathA je che, te brahmacArI nigranthane bahAcarsa viSayamAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA utpanna thAya che. bheda prApta thAya che. unmAdane pAme che, dIrghakAlika rogAtaMka thAya che athavA kevali prajJama dharmathI bhraSTa thAya che. te strI kathA na kahevI joIe. | vivecana - 513 - ekalI strIne vAkya prabaMdha rUpa dharma na kahevo athavA strIonI kathA, jemake - kAmakrIDAmAM catura ityAdi athavA jAti, kuLa, rUpa ane vastranA bhedathI cAra prakAre zrI kathA, jAtimAM - brAhmANI Adi, kuLamAM ugra Adi, e pramANe. jeo te kahetA nathI te nirgaLyuM che. have trIjuM * sUtra - pa14 - je strIonI sAthe eka Asane besatA nathI, te nigrantha che. ema kema ? je strIo sAthe eka Asane bese che, te brahmacArI ne bhAvanA viSayamAM zaMkA, kAMtA, vicikitsA utpanna thAya. bheda pAme, unmAdane prApta kare, dIrghakAlika roga ke AtaMka thAya athavA kevali prajJama dharmathI bhraSTa thAya, tethI nAne tInI sAthe eka Asane besI vicaravuM na kalo. * vivecana - 514 - strIonI sAthe jemAM sArI rIte besAya te saMniSadhA * pITha Adi Asana, temAM rahevuM te. zo artha che? strIo sAthe eka Asane na bese. strI uThI jAya pachI paNa tyAM muhUrta mAtra na besavuM te saMpradAya che. je evA che te nircantha che, bIjAM nahIM. have cothuM kahe che - * sUga - 515 - je strIonI manohara ane manorama saMdriyone joto nathI. tenA viSayamAM ciMtana karato nathI, te nircanja che, ema kema? je nirNam
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/515 161 strIonI manohara ane manorama iMdriyone cAvatuM dhyAna karato rahe che, tenA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA utpanna thAya che. bheda prApta thAya che. te unmAdane pAme che, rogAtaka thAya che, kevaliyama dharmathI bhraSTa thAya che. tethI nirantho onI iMdriyonuM ciMtana karavuM na joIe. * vivecana - pa15 - - strIonA nayana, nAsikAdi iMdriyo, manohara - jovA mAtrathI cittane haranArI, manorama - joyA pachI paNa tenA ciMtanathI A@Ada utpanna kare te manorama, Alokita - cotararUpI jevI, nidhyatA darzana pachI tenuM atyaMta anaciMtana karavuM - - athavA Alokita - kaMIka jovI, nidhyati eTale eTale prabaMdhathI nirIkSita. tema na kare te nigrantha. have pAMcamuM sthAna kahe che - * sUtra - 216 - mATInA divAlanA aMtarathI, vastranA aMtathI ke pAkI divAlanA aMtarathI strIonA phUjana, rUdana, hAsya, garjana, AkaMdana ke vilApanA zabdo sAMbhaLatA nathI, te nircanha che. ema kema? AcAryae kahyuM - ne mATInI bhata ke vaDhanA ke pAkI bhItinA aMtare jue che sAva vilapita zabdone sAMbhaLatA. bahAsArInA brahmacaryamAM zaMkA, phAMkSA ke vicikitsA utpanna thatAM, bhedane pAme che. unmAdane prApta thAya che. dIrghakAlika rogAtaMka thAya che athavA phevali prajJasa varSathI rAvata braza thAya che, tethI niSNa sIne kusaMtaramAM vAvata sAMbhaLato na visare. * vivecana - 516 - - strIone kuca - khaTikAdithI cita, tenA vyavadhAnathI ke temAM, vastranA aMtarathI arthAtu paDadA pAchaLathI, bhiti - pAkI iMTathI banAvela, tenA aMtarethI rahIne, vividha pakSInI bhASAthI avyakta zabda je kAma kaDA bhAvI hoya, sati kalahAdithI strI vaDe karatA zabdane rudita, paMcama Adi gIta zabda, kaTakaDAdi hasita zabda, svanita zabda, rati samaye thatAM kaMdita zabda ke temanA vaDe thatAM vilApa ke pralApa rUpa zabdonA je zrotA na thAya, te nirgaLyuM che. chaThuM sthAna kahe che - * sUtra - pa17 - je saMyamagrahaNanI pUrvenI rati ane krIDAnuM anusmaraNa karato nathI, te nibdha che. ema kemaAcArya kahe che - je saMyama grahaNanI pUrvanI ratikrIDAnuM anusmaraNa re che, te bahAsArI nigranthane bahArarsa viSayamAM zaMkA, kAM ke vicikitsA utpanna thAya che. bheda pAme che. utpAdana prApta kare che, dIrghakAlika segAnaMda thAya che athavA kehi kAma dharmathI bhraSTa thAya che. tethI nioe strIo sAthe pUrata ke pUrva kriIDitanuM anusmaraNa karavuM na joIe. 381no Jain Education international
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 51 - pUrvAsmina - gRhastha avasthA kALamAM, ratA - strI Adi sAthe viSaya anubhava rUpa pUrvarata. strI Adi sAthe pUrvakALamAM ramaNa karela te pUrva kriIDitanuM anuciMtana na kare te nirgaLyuM che. have sAtamuM sthAna - * sUtra - 518 - je praNita athavA sayukta pauSTika AhAra karato nathI, te nigrantha che. ema kema? AcArya kahe che - je rasayukta pauSTika bhojana, pAna kare che, te brahmacArI nigranthane brahAsanA viSayamAM zaMkA, kAMkSA ke vicikitsA utpanna thAya che, brahmacaryano vinAza thAya che, unmAda utpanna thAya che, dIrghakAlika rogAtaka thAya che athavA te kevalI prarUpita dharmathI thAya che. tethI ninja praNita AhAra na kare. * vivecana - 518 - prArA - galata biMdu, upalakSaNathI bIjAM paNa atyaMta dhAtu puSTikAraka azanAdi AhArano bhoktA thato nathI te nirgaLyuM che. praNita pAna-bhojanane choDavA te ahIM pAna bhojananuM grahaNa eTalA mATe karela che, kemake sAdhu dvArA mukhyatAe teno AhAra thAya che, anyathA khAdha, svAdha paNa varjanIya kahyA hota. have AThamuM sthAna - * sUtra : 519 - je ati mAtrAthI pAna bhojana kare che, te nibdha che. ema kema ? AcArya kahe che - je ati mAtrAthI khAya-pIe che, te brahmacArI ninthane bahAsarSanA viSayamAM zaMkA, kAMkSA, vilikitsA utpanna thAya che athavA jahAcaryano vinAza thAya che, unmAda utpanna thAya che, dIrdhakAlika rogAtaka thAya che athavA te kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. tethI nirmaLa atimAtrAmAM na khAya - pI. * vivecana - pada - mAtrAthI atirikta, temAM mAtrI - parimANa. te puruSane batrIza koLIyA ane strIone aDhAvIza koLIyA hoya che. tenAthI adhika AhAra bhogavatA na hoya te nirgastha kahevAya che. have navamuM sthAna - * sUtra - pa20 * je zarIranI vibhaSA karato nathI. te naLyuM che. ema kema ? AcArya kahe che - je vibhUSA nimitte zarIranI vibhUSA kare che, tethI te strIjanone abhilASaNIka thAya che. tethI strIo dvArA kacchatA te brahAyArInA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA, vicikitsA thAya che. tenA brahmacaryano vinAza thAya che, unmAdane pAme che, dIrghakAlika rogAtaka cAle che athavA kevali jJama gharmazI bhraSTa thAya che. tethI nabhyoe vibhUSA anupAtI thavuM na joIe,
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/520 163 * vivecana * para0 - vibhUSA - zarIra ane upakaraNa AdimAM, nAna dhAvanAdi vaDe saMskAra, tenA anupAtI, arthAta tenA kartA thAya che. tema na kare te nirgastha chete kema ? vibhUSA karavAnA svabhAvavALA te vibhUSAvartika te kaI rIte? alaMkRta, snAnAdi vaDe saMskRta zarIra jenuM che. te vibhUSita zarIrI, tathA te yuvatIne prArthanIya thAya che. tenAthI zo doSa? strIjananA abhilASane yogya thavAthI - prArthanIya thavAthI brahmacArInA paNa brahmacaryamAM zaMkA thAya che - ke A rIte prArthanA karAto hovAthI strIno upabhoga karato hovo joIe. bhAvimAM paNa zAlmalI vRkSane AzleSAdi narakanA vipAko rUpa kaSTo thAya. have dazamuM sthAna - * sUtra - 21 - je zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM Asakta thato nathI te nibdha che, ema kema? AcArya kahe che ke je zabdAdimAM Asakta rahe che, te brahmacArInA brahmacaryamAM zaMkA, kAMkSA ke vicikitsA thAya che athavA brahmacaryano vinAza thAya che, unmAda utpanna thAya che, dIrghakAlika rogAtaka thAya che athavA te kevI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. tethI vizva zabdadi pAMcamAM Asakta na bane. A bahAsarva samAdhinuM dazamuM sthAna che. ahIM zloko che - * vivecana para1 - zabda - manmana bhASitAdi, rUpa - kaTAkSa nirIkSaNAdi citrAdimAM rahela strI Adi saMbaMdhI rUpa, sa - madhusadi ati prazasta. gaMdha - surabhi, sparza - anukULa, komaLa mRNAlAdi, A badhAM AsakitanA hetu che, tenA anugAmI na bane te nirgam. te zA mATe? Adi sugama che A dazamuM brahmacarya sthAna. A pratyeka strI Adi saMsakta zayanAdinA zaMkAdi doSa darzana thakI, tenA atyaMta duSTatA darzaka pratyekanI apAya hetutA prati tulya balavane jaNAvavA mATe che. ukta arthamAM ja ahIM zloko - padharUpa che, * sUtra - pa22 thI 531 - (ghara) brahmacaryanI rakSAne mATe saMyamI ekAMta, anAkarNa ane strIothI rahita sthAnamAM rahe. (ra3) brahmacaryamAM rata bhikSa manamAM AhAda utpanna karanArI, kAmarAga vadhAranArI strI kathAno tyAga kare. (ra4) brahmacaryarata bhikSa strIo sAthe paricaya tathA vAraMvAra vAtAlApano sadA parityAga kare. (ghara) te bhikSa pakSa iMdriya grAhya strIonA aMgapratyaMga, saMsthAna, bolI tathA kTAkSa darzanano tyAga kare. (26) brahmacarsa rata bhikSu zrosendriya grAhya strIonA kUjana, rodana, gIta, , garjana mAne phUdana na sAMbhaLe.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 'uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (ra7) brahmacaryamAM rata bhikSa, dIkSAthI pUrNa jIvanamAM strIo sAthe anubhUta hAsya, kIDA, rati, abhimAna ane Akramika mAsanuM kyAreya anuciMtana na kare. (1ra8) brahmacaryarata bhinna jaldIthI kAmavAsanAne vadhAranAra prakSIta AhArano sadA parityAga kare. (59) te citta thiratAne mATe ucita samayamAM dharma mayadAnusAra mAsa parimita bhojana kare, paNa mAtrAthI adhika grahaNa na kare. (30) brahmacarya rata bhikSa vibhUSAno tyAga kare, zRMgArane mATe zarIranuM maMsna na kare. (531) zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza e pAMca prakAranA kAma-guNono sadA tyAga kare. * vivecana - para2 thI pa31 - daza sUtro che - trivina eTale rahasyabhUta, temAM ja strI AdinA abhAvathI vase. anAkarNa - asaMkula, te te prayojanathI Avela zrI Adi anAkuLapaNAthI, rahitA - akAdacArI vaMdanAdi nimitte AvanAra strIjanane tajela. * x x ukta rU5 brahmacaryanA pAlana nimitte Azraya kare. - x- X-mana - citta, teno prahmAda, aho! A abhirUpA che, ityAdi vikalpajanya AnaMda, tene utpanna karatI, te manaH prahAdajananI, tethI ja viSaya Asaktine vizeSathI vadhAratI evI kAmaga vaddhinI tevI strI kathAno tyAga kare. saMstava - saha paricaya, strI sAthe besavuM, eka Asave rahevuM, teNInI sAthe satata vAto karavA rUpa, te paNa nitya ane vAraMvAra aMga-mastaka vagere, pratyaMga- stana, bagala Adi, saMsthAna - AkAra vizeSa athavA aMga, pratyaMganuM saMracAna- AkAra vizeSa. zobhana bolavuM vagere, tenA sahagana mukhAdi vikAra rU5. prekSita - ardha kaTAkSAdi A badhuM, brahmacaryarata puraSa cakSu vaDe grahaNa kare che, tethI cakSu grAhya thaIne varjana kare. athati cakSu vaDe ja rUpanuM grahaNa avazya thAya tethI tenA darzanano paNa parihAra karavo joIe. paraMtu rAga vaza thaIne tene vAraMvAra jovI joIe nahIM. kema ke cakSu samakSa Avela teNInA rUpane na jovAnuM zakya nathI, paNa temAM thatA rAga - hebano tyAga karavo joIM. hAsya sUtramAM - rasa - strInA saMgamAM janmelI prIti, darpa - manasvinInA mAna maMgathI utpanna garva. sahasA avaLAsita eTale parAMmukha thavuM, AMkhanu sthagana, marmaghanAdithI trAsotpAdana. - x-. praNIta sUtra - mada eTale kAmano udvega, tenI vRddhi karavI. A kAmavRddhinA hetuno vizeSathI tyAga karavo. dharma vaDe eSaNIya, gRhastha pAsethI prAma, pote rAMdhela nahIM. dharmanA hetuzI athavA dharmalAbha vaDe pAmela. * x- gharma - uttama kSamAdi rUpa, tene pAmIne. "A kaI rIte mAruM" ema niraticAra thAya. AgamamAM kahela pramANAdi yukta AhAra, yAtrArthe - saMyamanA ninhaNa arthe, paNa rUpAdine mATe AhAra na kare. te paNa citta svAdhya
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/pa2 thI pa31 165 mATe kare, rAga-dveSane vaza thaIne na bhogave. mAbAne atikramIne na khAya. athavA maryAdAne oLaMgIne AhAra na kare. - - koNa? je brahmacaryarata che te. sarvakALa, kemake - kyAreka paNa kAraNathI atimAbAzI AhAra adaSTa che. tibhUSA - upakaraNanI, utkRSTa vastrAdi rUpa vibhUSAno tyAga kare. vALa - dADhI Adine saMvAravA rUpa zarIra parimaMDanano paNa tyAga kare. arthAt brahmacarya ta sAdhu zRMgArarthe na dhAraNa kare. zabda sUtramAM kAma - icchA madana rUpa, guNa - sAdhana bhUtake upakAraka. kAmanuNo rUpa je zabdAdi che te. ' have pUrve je kahyuM ke zaMkA Adi thAya, tene daSTAMtathI kahe che - * sUtra - pa3ra thI pa34 - nathI AkarSa sthAna, manorama strI kathA, strIono paricaya, tenI laMDhircAne jenI, teNInA kUjana, rUdana, gIta ane hAsyayukta zabdone sAMbhaLavA, bhakta bhoga ane saha avasthAnanuM smaraNa karavuM, praNIta bhojana - pAna, mAlika bhojana * pAna, zarIra vibhUSAnI icchA, durja, phAma bhoga, A daza AtmagaSaka manuSyane mATe tAlapuTa viSa samAna che. che vivecana - 53ra thI pa34 - sUra sugama che, vizeSa - saMsAva eTale paricaya, te ahIM paNa eka Asane besavAthI levo. kUjitathI hasita sudhI bhIMta AdinA aMtare rahine na sAMbhaLavA rUpa levA. strI sAthenA bhuktAdi bhogonuM smaraNa. temAM bhukta - bhogarUpa, Asita - te zrI Adi sAthe rahIne. zarIravibhUSAnI icchA, ahIM irachAno paNa niSedha che, karavAnI to vAta ja kyAM rahI? kAmanA karAya te kAma ane bhogavAya te bhogo. saMkSepathI zabdAdi ceSTA. viSa - sAmAnya jhera, tAlapura - jaldIthI ghAta karanAra, je hoThamAMthI aMdara mUkyAM tAla mAtra kALanA vilaMbathI mRtyu upajAve che. teno artha A che - jema A jhera Adi vipAkathI dAraNa che, tema strIjanathI AkIrNa Alaca Adi paNa dAraNa vipAkI che. zaMkAdi karavAthI saMyamarUpa bhAva jIvitano paNa nAzano hetu che. have tenuM nigamana karatAM kahe che - * sUtra - 535, 536 - ekAgracittavALA muni duje kAma bhogono sadaiva tyAga kare ane badhAM prakAranA zaMkA sthAnothI dUra rahe. je haivAnuM che, dharma sArI che, thamarimamAM rata che, dAMta che, bahAsamAM susamAhita che, te bhikSu dhamarAmamAM vicare che. * vivecana - 535, 536 - duHkhe karIne jItAya che te durjaya. te uktarUpa kAma bhogo ne nitya sarva prakAre tyaje. anaMtarokta daze zaMkA sthAnone ekAgramanathI varSo. anyathA AjJA, anavasthA,
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 mithyAtva virAdhanAdi doSo saMbhave che. Ano varjaka zuM kare? pApa saMtApathI upatapta prAmIne nivRtti hetutAthI abhilaSita phaLa pradAnathI dharmarUpa bagIcAmAM viyare. athavA dharmamAM cotaraphathI ramaNa kare che mATe te dharmArAma che, te dharmArAmanA saMyama rUpa mArge bhikSu jAya. dhRti - cittanuM svAsthya, tenAthI yukta. evo te dharmasArathI, bIjAne paNa dharmamAM pravatavi. e rIte dharmArAmamAM Asakta thAya. upazAMta thaI, brahmacaryamAM samAhita rahe. have tenuM mAhAtmya kahe che - * sUtra - 537 - je duSkara brahmacaryanuM pAlana kare che, tene deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, kinnara e badhAM namaskAra kare che. * vivecana 533 - deva - jyotiSka ane vaimAnika, dAnava - bhuvanapatio, gaMgharve - rAkSasa - kiMnara te vyaMtara vizeSa che. A bhUta, pizAcAdi badhAM paNa te brahmacaryavAn ti ne namaskAra kare che. kemake teo kAyarajanane duranucara evA anuSThAnane - brahmacaryane Adare che. have samcarano upasaMhAra - - * sUtra - 538 A brahAcarsa dharma dhruva che, nitya che, zAzrvata che, jinopadiSTa che. A dharma dvArA aneka sAdhaka siddha thayA che, thAya che ane thaze. tema huM kahuM chuM. 70 vivecana - 538 - anaMtarokta brahmacarya rUpa dharma, dhruva - pAvAdi vaDe kapAvavA chatAM pratiSThita che. nitya - sthira eka svabhAvavALo che, dravyArthapaNAthI zAzvata che, paryAyArthipaNAthI anyAnya rUpe utpanna che, athavA nitya - traNekALe paNa saMbhave che. anavarata hovAthI zAzvata che, athavA A badhAM ekArthika che. tIrthaMkara vaDe pratipAdita che. tenuM trikALa gocaraphaLa kahe che - anaMtI avasarpiNI utsarpiNImAM siddha thayA che, ahIM paNa ane mahAvidehamAM paNa thayA che. AnA vaDe brahmacarya rUpa dharmathI mokSe jAya che te kahyuM - 4 - adhyayana - muni dIparatnasAgare karela 16 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 17 bhUmikA 160 che adhyayana - 17 "pApabhramaNIya che - x x xsoLamuM adhyayana kahyuM, have sattaramuM kahe che. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM brahmacArya gati kahI. te pApasthAnanA varjanathI ja ArAdhavI zakya che, te pApabhramaNanuM svarUpa jANIne ja thAya, te saMbaMdhathI A adhyayana Avela che. teno nikSepo have kahe che - * niyukti - 387 thI 389 + vivecana - pApa viSayaka cha parimANa che - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhAvathI nikSepa karavo. temAM nAma ane sthApanA sugama che. dravyathI vicAratA AgamathI utA che paNa anupayukta che. noAgamathI tadravyatirikta kahe che - sacitta, acita, mizra. temAM sacitta dravya pApa je dvipada, catuSpada , apadamAM asuMdara, acita dravya pApa te ja jIvarahita 84 pApa prakRti ke have kahevAnAra. mizra dravyapApa tathAvidha dvipadAdi ja azubha vastrAdi yukta, athavA tenA zarIrano jIvaviyuktaka deza - nakha, keza Adi. - x- 4 -. athavA pAprakRtiyukta prANIne paNa mizradravyapApa kahe che. kSetra vicAraNAmAM - narakAdi pApa prakRtinA udaya viSayabhUta, je kSetramAM teno udaya thAya. kAla pApa - duSamAdi, jemAM kAlAnubhAvathI prAyaH pApodaya ja prANIne thAya che. Adi zabdathI bIjA kALamAM jyAM koI prANIne teno udaya thAya. bhAva pApa - anaMtara kahevAnAra hiMsA-pramAdayogathI prANanuM vyayaropaNa. mRSA - asat abhidhAna. corI - sainya, abrahma - maithuna, parigraha - mUcharUpa. guNa - sabhya dazanAdi, tenA vipakSa rUpa te agaNa - mithyAtva Adi. - *- tene A adhyayanamAM kahe che. zramaNa viSayaka paNa cAra vikSepa che - nAma, sthApanA gauNa che. dravyamAM nilava Adi. prazasta jJAnavAna, sadanuSThAna pravRttithI samyapha, yamI - pApasthAnothI uparamaNa, saMyama ke cAritra sahita hoya tene bhAvathI zramaNa jANavo. have prastutamAM yojanA kahe che - * niryukti - 390 + vivecana je bhAvo - saMsakta apaThanazIlatAdi artho karavA anucita che. te prastuta adhyayanamAM jinezvare varNavelA che.-x- uktarUpapApathI upalakSita zramaNa te pApabhramaNa arthAta te bhAva sevato pApazramaNa kahevAya. AnAthI je viparIta che, tene zramaNa kahevAya. tenuM phaLa kahe che - * niyukti - 391 + vivecana A adhyayanamAM kahelA pApa hetubhUta zayALutA Adine je tyaje che, te suvatI Si che. pAparUpa karma te pApakarma, tenA upalakSaNathI punya karmathI paNa mukta evA pApakarmamukta aMtarAyanA abhAvathI siddhi gatimAM jAya che. nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtra kahe che -
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * sUtra - 539, 540 je koI dharmane sAMbhaLIne atyaMta durlabha bodhilAbhane pAmIne, pahelAM vinaya saMpanna thaI jAya che, nircanha rUpe prajita thAya che. pachI sukhanI spRhAne kAraNe svacchada vihArI thaI jAya che... rahevA mATe sAruM sthAna maLI rahe che, mArI pAse vastro che, mane khAvA-pIvA maLI rahyuM che. ane je thI rahyuM che, tene huM jANuM chuM. he bhagavana / zAonA adhyayana karIne huM zuM karIza? * vivecana - 539, 540 - je koI A niSkrAMta che, te kaI rIte pravajita che, te kahe che - zruta ane cAritra rUpa dhani sAMbhaLIne, jJAna - darzana - cAritra ane upacArarUpa cukta te vinayayukta thaI atizaya duSpApya jinapraNita dharmaprAptirUpa bodhi pAmIne, AnA vaDe bhAva pratipatithI A prajvajita che, tema kahela che. te pravajana pachInA kALe je rIte vicAre che. te kahe che - pahelA siMha rUpe pravajita thaIne, pachI jema jema vikathAdi karaNa rUpa prakArathI AtmAne sukhI mAne che. pachI ziyALa vRttithI vicare che, te guru dvArA ke bIjA hiteSI vaDe adhyayana prati prerita thaIne je kahe che, te A che - zayyA - vasati, deDha - vAta, Atapa, jalAdi upadravothI anabhibhAvya che. prAvaNa - varSAkalA Adi, mArI pAse che. bhojana ane pANIne mATe anukrame azana, pAna maLI rahe che. - x- to zA mATe, he pUjya! huM AgamanuM adhyayana karuM? - x x- mAtra vartamAnane jonArA ja A pramANe kahe che - mArI pAse A badhuM che, to zA mATe hRdaya, gaLuM, tALavuM zoSavanAra A adhyayana karavuM joIe? e pramANe adhyavasAyavALo je che, te pApabhramaNa kahevAya che. - vaLI - * sUtra - pa41 - je koI Ama prajita thaIne niddhAzIla rahe che, icchAnusAra AIpIne sukhe sukhe suI jAya che, te papazramaNa kahevAya che. * vivecana - 51 - je koI pravajita nidrAla rahe, ghaNAM dahIM-bhAta Adi khAne ke taka Adi pIne, jema sukha upaje tema sarva kriyA anuSThAnathI nirapekSa thaIne sUI rahe che, grAma Adi vasatimAM rahe che, te pApabhramaNa kahevAya che. A pramANe mAtra na bhANavAthI ja pApabhramaNa nathI kahevAto. - vaLI - * sUtra * para - je AcArya ane upAdhyAya pAsethI zuta ane vinaya grahaNa karela che, temanI ja niMdA kare che, te bAlane pApabhramaNa kahe che.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17542 vivecana - 54ra - AcArya ane upAdhyAya pAsethI Agamane zabdathI ane arthathI sAMbhaLIne ane vinaya grahaNa karIne je zikSita thAya che. te ja AcAryAdinI niMdA kare che, te viveka rahita bAla pApabhramaNa kahevAya che. A pramANe jJAnAcAra nirapekSa pApabhramaNa kahIne have darzanAcAra nirapekSane kahe che - * sUtra - 243 - AcArja ane upAdarAyanI je ciMtA karatA nathI, paNa anAdara kare che, je stabdha (dAMDa) che, te pApabhramaNa kahevAya che. * vivecana - pa43 - AcArya ane upAdhyAyone aviparItapaNAthI temanI tRpti na kare, darzanAcAra aMtargata vAtsalyathI virahita thaI temanA kAryonI ciMtA na kare. arahaMta AdimAM yathocita pratipattithI pasaMmukha ane garvathI stabdha thaIne koI vaDe prerAyA chatAM tenA vacanamAM na pravarte te pApagramaNa kahevAya che, have cAritrAcAra rahitane kahe che - * sUtra - pa44 thI pAra - (44) je pANI, bIja ane vanaspatinuM saMmadana kare che, je asaMyata ovA chatAM potAne saMyata mAne che, te pApabhramaNa kahevAya che. (14) je saMthAro, phalaka, pITha, nijadhA, pAda kaMbalanA pramajana karyA vinA ja tenA upara bese che, te pApabhramaNa kahevAya che. (46) je jaladI jaladI cAle che, punaH punaH pramAdAsaraNa kare che, je maryAdAonuM ullaMghana kare che, je krodhI che, te pApagramaNa kahevAya che. (47) je pramatta thaIne paDihaNa kare che, je mAtra ane kaMbalane jyAM tyAM rAkhI de che, paDilehaNamAM nAyukta che, te pApagramaNa kahevAya che. (548) je AhIM - tahIMnI vAtone sAMbhaLato pramattabhAvathI paDilehaNa kare che, garanI avahelanA kare che, te pApabhramaNa kahevAya che. (549) je ghaNo mAyAvI, vAcALa, roha, lobhI ke atigraha che, asaMvibhAga che, guru prati prema nathI rAkhato, te pApabhramaNa kahevAya che. (50) je vivAdane udIre che, A dharmamAM potAnI prajJAne haNe che, kadAgraha ane kalahamAM vyarata che, te pApabhramaNa kahevAya che. (51) je azirAsana kare, kapha kare, jyAM tyAM bese che, Asana upara besavAmAM anAyukta che, te pApagramaNa kahevAya che. (52) je rajalima paga sAthe sUI jAya che, zavyAnuM pramArjana na kare, saMthArAmAM sAnAlukta rahe, te pApabhramaNa kahevAya che. * vivecana - pa44 thI pa5ra - (sUrNa spaSTa hovAthI, ahIM vRttimAM kahela viziSTa zabdonI ja ame noMdha karela che. A
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara noMdha kramaza: 144 thI para sUnI che - ) saMmardana - hiMsA karato, prANanA yogathI prANI - beiMdriyAdi. bIja - zAli Adi. harita - dU Adi. upalakSaNathI badhAM ekendriyo levA. potAne saMyata mAne, AnA vaDe A lokone saMvinupAkSikatva paNa nathI. tema kahyuM. saMskAra - kaMbala Adi, phalaka - caMpaka paTTAdi. pITha - Asana, niSadhA - svAdhyAya bhUmi Adi, jemAM besAya che. pAdabbala-pAdapuchanA, apamRjya- rajoharaNAdi vaDe zodhyA vinA, upalakSaNatvathI prapekSA karyA vinA. davadava - jaldI jaldI, tathAvidha AlaMbana vinA paNa vasti cAle. gocara caryAdimAM paribhramaNa kare che. pramatta - pramAdavaza thAya che. ullaMghana - bAlAdine ucita pratipattikaraNa chatAM ullaMghe, caMDa - krodha athavA pramatta - irSA samitimAM anupayukta, maryAdAone ulaMghaka. paDilehaNa - pramAdI thaIne pratyaprekSA kare, apojhati * jyAM tyAM pheMke che, pratyaprekSA karato nathI. pAdakaMbala - pAtra ke kaMbalane. AnAthI badhI ja upadhi levI. te A pramANe prapekSAmAM anupayukta rahe. vikathAmAM AkSiNa citta thaIne paDilehaNA kare, guru sAthe vivAda kare athavA gurunI avahelanA kare ke asabhya vacano kahe athavA ema kahe ke- jAte ja paDilehaNA karI lo, tame amane Ama ja zIkhavela che, te tamAro ja doSa che, e pramANe pramAdamAM varte. virUpavAda te vivAda - vAkrakalaha, kaMika upazAMta thayelA hhane paNa vadhAre. adharma - avidhamAna sadAcAra, apahaha - Atma prasta, tene haNe. koI pUche ke - bhavAMtaramAM janAra AtmA che ke nahIM? tyAre tenA praznane ati vAcALatAthI haNe che. jema ke pratyakSAdi pramANanA AbhAve AtmA ja nathI, tethI A prazna ayukta che. - 4 - - vummaha - budragraha, daMDAdi ghAta janita virodha, kaleha - te ja vAcika thAya. catra satra * saMsakta rajaka AdimAM, niSidati - bese che. Asana - pITha Adi, anAyukta - anupacukata thaIne. zeSa pUrvavatu. sarajaska - ja sahita varte che tevA paga jenA che te. svapiti- saMyama virAdhanA prati DaryA vinA pagane pramAryA vinA suve che athata vasatinI pratilekhanA na kare, na pramAzeM. saMtAraka - phalaka, kaMbala Adi. anAyukta - kukaDInI jema paga prasAraNa. Adi Agama arthamAM anupayukta. * sUtra - papa3 thI 555 - (53) je dUdha, dahIM adi vigaIo vAraMvAra khAya che, je tapa ane kriyAmAM ruci rAkhatA nathI, te pApabhramaNa kahevAya che. (54) je sUryodayathI sUryAsta sudhI vAraMvAra khAto rahe che, je samajAvavAthI ulaTo varte che, te pApabhramaNa kahevAya che.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174553 thI 555 131 (555) je AcAryano tyAga karIne anya pAkhaMDane svIkAre che, je gANagANika che. te nidita pApamaNa kahevAya che. * vivecana 553 thI 555 dudha, dahIM Adi vikRtinA hetu rUpa hovAthI vigaI kahI che. upalakSaNa thakI dhI Adi bAkInI vigaI paNa levI. tathAvidha puSTa AlaMbana vinA paNa le - AhAra kare tethI ja anazanAdi tapokarmamAM aprItivALo thAya. - sUryanA asta samaya sudhI ane ca kArathI udayanA AraMbhathI vAraMvAra khA-khA karyA kare. arthAt savArathI sAMja sudhI AhAra kare, arthAt rojeroje vAraMvAra khAya. jo koI gItArtha sAdhu tene preraNA vacana kahe ke "he AyuSyamAn! tuM kema AhAra tatparatAthI jIve che? durlabha manuSya janmamAM tapasyAmAM udhama karavo ucita che, "tyAre te sAmuM bole ke - "tame upadezamAM kuzaLa cho, anuSThAna svayaM karavAmAM nahIM, anyathA tame kema vikRSTa tapa karatA nathI?" te ja AcArya tapokarmamAM udhamavAn hoya, lAvelA anna Adi bALa, glAnane ApatA hoya, tyAre atI AhAra lolupatAthI AcAryano tyAga kare ane bIjA pAkhaMDo arthAt anya matavALA ke je atyaMta AhAramAM prasakta che tene sevato te-te matamAM sarakto jAya, svecchA pravRtta thaI cha mAsamAM ja eka gaNamAMthI bIjA gaNamAM saMkramaNa kare - x - * tethI ja dunindAmAM arthAt durAcArapaNAthI niMdha thAya. have vIticAra virahathI tene ja kahe che - - * sUtra - 556, 557 - je potAnuM ghara choDIne paragharamAM vyAvRtta thAya che, nimitto batAvIne vyavahAra kare che, te pApamaNa kahevAya che. je potAnA jJAtijanothI AhAra grahaNa kare che, badhAM dharothI sAmudAyika bhikSA leto nathI, gRhasthanI zasyAe bese che. te pApazcama che. * vivecana 556, 557 svarka - potAnuM, ghara pravajyA svIkArIne choDe che. bIjAnA gharamAM bhojanArthI thaI gRhasthone AptabhAva darzAvato poteja tenA kAmo kare che, te ja hetuthI gRha nimitte kraya-vikraya vyavahAra kare che, zubhAzubha nimitte vaDe dravya sarjana kare che, vaLI potAnA svajanAdithI icchita evA je snigdha, madhura AhAra Ape te svajJAti piMDane khAya che, paNa sAmudAyika bhikSAne icchato nathI, ghaNAM gharonI ajJAta bhikSA leto nathI, gRhasthanA palaMga, gAdI Adi zayyAne sukhazIlatAthI vApare che. have adhyayananA upasaMhAramAM ukta doSa tyAganuM phaLa kahe che - * * * sUtra - 558, 559 - je AvA prakAre AcaraNa kare che, te pAMca kuzIla samAna saMvRtta che,
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kevaLa anivezadhArI che, zreSTha muniomAM nikRSTa che. A lokamAM viSanI jema niMdanIya thAya che. te nathI A lokano raheto - nathI paralokano raheto. je sAdhu A doSone sadA dUra kare che, te muniomAM satata thAya che. te A lokamAM amRtanI samAna pUjaya che, tethI te Aloka ane paraloka baMnemAM ArAdhaka thAya che. tema huM kahuM chuM. * vivecana - pa58, 159 - paMca saMkhyaka kuzIla zIla jemanuM che te pArthasthAdi te paMcakuzIla. tenI jema asaMvRta - aniruddha Azraya dvAra, haraNAdi vezadhAraka mAtra, ati pradhAna tapasvI munimAM adhovata arthAtu ati dhanya sthAnakavartItvathI nikRSTa che. have AnuM phaLa kahe che - A jagatamAM jheranI jema niMdita, pratijJAbhraSTa ane sAmAnya lokomAM paNa niMdita thAya che. te kAraNe te AlokamAM ke paralokamAM koI guNanuM upArjana karato nathI. - x-. je uktarUpa doSono sadaiva parityAga kare che, kayA doSono? yathAsukha vihAdi pApa anuSThAna rUpano, te tathAvidha niraticArapaNAthI prazasya vrata vALo thAya che. bhAvamunitvathI te munio madhye gaNanA pAtra thaI A lokamAM amRtanI jema pUjita thAya che. baMne lokamAM te ati pratItapaNAthI pratyakSa kahevAya che. te kAraNe pApavarjana ja karavuM joIe. --, mani dIparatnasAgare karelA Adhyayana - 13 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya, 18 bhUmikA adhyayana X - 19 X *-- X sattaramuM adhyayana kahyuM, have aDhAramuM AraMbhe che. teno A abhisaMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM pApanuM varjana kahyuM ane te saMyatane ja thAya. te bhoga Rddhi tyAgathI ja thAya. te ja saMyatanA udAharaNathI ahIM kahevAya che. te saMbaMdhe Avela A adhyayananA x - nAmanikSepAmAM 'saMyatIya' e nAma che. tethI saMyata "jaya' zabdano nikSepo kahe che - * niyukti - 392 thI 394 vivecana saMjayIya adhyayanamAM arthAt 'saMjaya no'" nikSepo karatAM te nAma Adi cAra bhede che. temAM dravyamAM AgamathI ane noAgamathI Adi be bhedo prasiddha che, te pUrvavat kahevA. saMjayanA abhidheya rUpathI A adhyayana utpanna thayela che, tethI 'saMjayIya' nAma che. nAma nikSepo kahyo. have sUtra kahe che - - - - "saMyatIya - sUtra - 560 - kapillapura nagaramAM senA ane vAhanathI susaMpanna saMjaya nAme rAjA hato. te eka divasa mRgayA - zikArane mATe nIkaLyo. * vivecana - 560 # kAMpilya nagaramAM rAjA, la yaturaMgI senA, vAhana gili, cili Adi rUpathI saMpanna athavA baeNla - zarIra sAmarthya, vAhana hAthI, ghoDA, padAtI Adi. tenuM nAma saMjaya hatuM. mRgayA - zikArane mATe. samIpatAthI nagarathI nIkaLyo. te kevI rIte nIkaLyo? zuM karyuM? te kahe che - 133 - . sUtra 51, 562 te rAjA vizALa azva senA, hAthI senA, ratha senA, padAti senAthI badhI bAjuthI paritRta hato... rAjA azvArUDha hato. te rasa mUrchita thaIne kAMpilsanagaranA keMsara udhAna prati dhakelAtA bhayabhIta ane zrAMta haraNone mArI rahyo hato. A ja arthane sUtra sparzikA niryuktithI spaSTa kare che - * niyukti 395, 396 + vivecana . - * vivecana 561, 562 - padAtInuM sainya te pAdAtAnIka, mahatA - ghaNAM pramANamAM mRgone dhakelIne, te ja kAMpilya nagara saMbaMdhI kezara nAmanA udhAnamAM. bhIta - trasta, te mRgone bANa vaDe haNe che ke vyathita kare che. rasamUti - haraNanuM mAMsa khAvAmAM gRddha. kaMpillapuramAM saMjaya nAme nasvarendra hato, te senA sahita koI divase mRgayA mATe nIkaLyo.. azvArUDha rAjA haraNone kesara udhAna prati doDAve che, te haraNo trasta thayA,
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 uttarAyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda rAjA rasamUrSita thaI temano vadha kare che. teTalAmAM tyAM zuM thayuM te sUtrakArazrI kahe che. * sUtra - 563, 564 - te kezara udhAnamAM eka tapodhana aNagAra svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna hatA, teo dharmadhyAnane hAvI rahyA hatA. Azrayano kSaya karanArA te latAmaMDapamAM dAna karI rahyA hatA. temanI samIpe Avela haraNano te rAjAe vadha karI dIdho. 0 vivecana - 563, 564 - pachI kezara udhAnamAM anagAra tapodhana svAdhyAya - anuprekSAdi dharmadhyAnAdi vaDe guphata, yathAkALa tenA AsevanapaNAthI sahita, tethI ja AjJAvicaya Adi dharmadhyAnane ciMtave che. kyAM? vRkSAdi AkIrNaAsI- vRkSa, gulma, latAthI DhaMkAyelA maMDapa - nAgavallI Adi saMbaMdhI, temAM rahIne dharma dhyAna kare che. karmabaMdhanA hetu evA Azrayano kSaya karIne rahetA te aNagAranI samIpe AvelA mRgane saMjaya nAmanA rAjAe hacyuM. A ja arthane niyaMtikAra vizeSathI kahe che - - niryukti - 397 + vivecana - kezara udhAnamAM gardabhAli nAme aNagAra AstIrNa maMDapamAM hiMsAdi doSone khapAvIne dhyAna karatA hatA. pachI tyAM zuM thayuM? * sUtra - 55 - azvArUDha rAja jaldI tyAM Avyo, mRta haraNa ne joIne teNe tyAM eka tarapha dhyAnarata aNagArane joyA. vivecana - 565 - pachI azva upara beThelo rAjA saMjaya zIdhra tyAM AvIne, je maMDapamAM te munirAja dhyAna karatA hatA, tyAM vinAzIta mRgane ja, aNagArane nahIM joIne pachI te ja sthAne rahelA sAdhune joyA. pachI teNe zuM karyuM? * sUtra - pa66 thI 569 - rAjA munine joIne sahasA bhayabhIta thaI gayo. tene thayuM ke huM keTalo maMdapunya, samRddha ane hiMsaka chuM, meM vyartha munine Ahata kA. ghoDAne choDIne te rAjAe vinayapUrvaka ANagAranA caraNomAM vaMdana karIne kahyuM - bhagavAna ! mane A sAparAdha mATe kSamA karo. te aNagAra bhagavaMta manapUrvaka dhyAnamAM lIna hatA. temaNe rAjAne kaMI uttara na Apyo. tethI rAja vadhAre bhayAkrAMta thayo. bhagavanA huM saMjaya chuM Apa mArI sAthe kaMIka to bolo. huM jANuM chuM ke phui aNagAra potAnA tejathI karoge manuSyane bALI de che. * vivecana - pa66 thI pa66 - rAjA, muninA darzanathI bhaya vyAkuLa thaI gayo. kemake muni thoDA paNa Ahata
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18/566 thI 169 175 pAmyA che, tenI nIkaTa mRganA hananathI tema thAya tevuM vicAryuM. maMda puNya, rasa mUrjita, hananazIla evA mArA vaDe. tethI ghoDAne chuTA karyo. te aNagArane kahyuM ke - huM saMjaya nAme rAjA chuM, ucita pratipattithI caraNamAM vaMdanA karI, A ati Adara batAvavA kahyuM che. kemake temanA paga paNa stavanIya che. he bhagavana! A mRgayArUpa mAro aparAdha kSamA karo. tyAre vacananA nirodha rUpa maunathI gardabhAlI aNagAra dharmadhyAnamAM rahelA hovAthI kaMI bolyA nahIM ke - huM kSamA karuM chuM ke nathI karato. tyAre temanA prativacananA abhAvamAM A avazya kRddha che, tethI mAre sAthe kaI bolatA nathI ema vicArIne rAjA saMjaya atI bhayabhIta thayo ke huM jANato nathI ke A kruddha aNagAra zuM karaze? tyAre te bolyo ke - huM saMjayanAme rAjA chuM - *- bhagavA mArI sAthe kaMIka to vAta karo. bhayathI karatA te bolyo ke - krodhayukta thayelA muni tejoleyAdi vaDe karoDo manuSyone bhasmasAt karI de che. tethI huM ghaNo ja DarI gayelo chuM. A ja vAtano niryuktikAra kahe che - * niyukti - 398 thI 401 + vivecana - ghoDA upara beselo rAjA tene joIne saMbhramathI tyAM Avyo. bolyo ke - arerA huM A kaSi vadhathI lepAyo. ghoDAne choDIne te sAdhunI pAse Avyo. vinayathI vaMdana karIne aparAdhanI kSamA mAMgI. mauna rahelA te aNagAre rAjAne javAba na Apyo. temanA tapa tejathI DarelA sajAe A pramANe kahyuM - huM kAMpilyapurano adhipati rAjA saMjaya chuM. huM ApanA zaraNe Avelo chuM, mane tamArA tapa-tejathI bALazo nahIM. * sUtra - pa0 thI 576 - (500) sAdhue kahyuM- he rAja! tane abhaya che. te paNa abhayadAtA bana. A anitya jIvalokamAM tuM kema hiMsAmAM saMlagna che. (31) badhuM choDIne jyAre tAre avazya lAcAra thaIne javAnuM che, to A nitya jIvalokamAM tuM kema rAjyamAM Asakta thAya che? (572) rAjana ! tuM jemAM morabadhdha che. te jIvana ane rUpa vijaLInI camaka mAphaka caMcaLa che. tuM pesArthane samajato nathI. (573) nI, putra, mitra, bahujana avatAnI sAthe ja jIve che, koI paNa mRta vyaktinI pAchaLa jatAM nathI. (574) parama duHkha sahita putra potAnA mRta pitAnuM nIraNa kare che. te pramANe ja putrane pitA ane bhAIne bhAI bahAra kADhe che. tethI te rAjana! tuM tapanuM AcaraNa kara. (55) mRtyu pachI, te mRta vyakti dvArA- arjita dhana ane sArI rIte rAkhela strIono hRSTa, tuSTa, alaMkRta thaIne bIja upabhoga kare che. (576) je sukha ke duHkhanA karmo je vyaktie karelA che. te tenA te. ja karmo sAthe parabhavamAM jAya che.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdora * vivecana - pa0 thI 576 - (sUtrArtha ati spaSTa che, tethI vRttigata vizeSatA ja noMdhIe chIe) abhaya - bhayano abhAva. tane kaMI bALaze nahIM. A pramANe tene AzvAsya karIne kahyuM - prANIne abhaya denAra thA. jema tane mRtyuno bhaya che, tema bIjAne paNa che. A ja arthane vyatireka hArathI kahe che - A azvAzvata jIvalokamAM zA mATe prANivadha rUpa hiMsAmAM abhivo che? jIvaloka paNa anitya che, tuM paNa anitya che, to thoDAM divasa mATe A pApa zA mATe upArje che? A ucita nathI. A pramANe hiMsAtyAgano upadeza ApIne rAjya parityAgano upadeza kahe che - A badho khajAno Adi ahIM ja choDIne javAnuM che. te paNa avazapaNe javAnuM che. kyAM? anitya jIvalokamAM to pachI zA mATe rAjApaNAno tyAga karato nathI? rAjyano tyAga ja yukta che. jIvalokanA anityatvane ja batAvatA kahe che - Ayu ane zIstI zobhA vidhutanA camakArA jevI atIva asthira che. te jIvita ane rUpamAM tuM mohane ghAraNa karIne rahelo che. mUDha ja hiMsAmAM Asakta thAya che. he rAjana! tuM paralokanA prayojanane jANato nathI. pachI zuM karavuM? patnI, mitro, svajano jIvatAnA ja upArjita dhana AdinA upabhogathI upajIve che. mRtyunI pAchaLa koI jatuM nathI. to zA mATe tuM sAthe jAya che? A strI Adi kRtajJomAM AsthA rAkhIne dharmamAM udAsIna thavAnuM yukta nathI. pharI tenA nibaMdhananA nirAkaraNane mATe kahe che maraNa pAmelAnA putro pitAne, ghaNuM duHkha thAya to paNa gharamAMthI kADhI jAya che, he rAjana ! to zuM karavuM joIe? tapa Acara. vaLI te mRtanA nIharaNa pachI teNe arjita karela dhana Adi ane sarva upAyathI paripAlita strI vagerenI sAthe te mitra. Adi vilAsa kare che. he rAjana! te bIjA; hRSTa - bahArathI pulakAdivALA, tuSTa - aMtaranI prItivALA, alaMkRta - vibhUSita thaI te ja dhanathI ane strIothI vilAsa kare che. he rAjana! AvI bhavasthiti che, tethI tapa kara. maranAranuM zuM vRttAMta che, te kahe che - marela vyaktie je zubha * punyaprakRti rUpa athavA sukha hetuka karma karela che athavA duHkhahetuka ke pApaprakRtirUpa karma che, te zubhAzubha karmo vaDe jAya che, paNa duHkhethI parirakSita dravyAdi vaDe bIjA bhavamAM jato nathI. jo zubhA-zubha ja sAthe janArA che, to zubha hetuka tapane ja AyAra pachI rAjAe zuM karyuM? * sUtra - 57, 578 - aNagAranI pAse mahAna dharma sAMbhaLIne, rAja mokSAbhilASI ane saMsArathI vimukha thayo... rAjyane choDIne te saMjaya rAjA bhagavAna gAlinI samIpe jinazAsanamAM dIkSita thaI gayo.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 18pa73, pa08 * vivecana - 537, 278 - saMjaya rAjA e te aNagAra pAse sAdhu dharma sAMbhaLIne temanI samIpe mahA AdarathI, saMvega - mokSano abhilASa, nirveda - saMsAranI udvignatA pAmIne, teNe rAjayane choDIne jinazAsana- arahaMtadarzanamAM dIkSA lIdhI, paNa sugata Adi upadezela asat darzanamAM dIkSA na lIdhI. konI pAse? gardabhAli nAmaka aNagAranI pAse. A artha niyuktikAra kahe che - * niryukti - 402 thI 404 + vivecana - he narapati! tane abhaya che, jaLanA parapoTA samAna manuSyatva che, potAnuM duHkha jANavA chatAM, zA mATe hiMsAmAM Asakta thAya che? A badhuM ja choDIne jyAM avazya javAnuM ja che, to pachI kipAka phaLanI upamA samAna bhogomAM zA mATe Asakta thAya che? te alagAranI pAse dharma sAMbhaLIne, te guNasamagra rAjya choDIne pravajita thayo. ukta niyukti vyAkhyAta prAyaH che. vizeSa A aNaduHkhe * potAnuM du:khajanaka maraNa. kiMgaphlopamaNilesu - jovAmAM madhura dekhAtA paNa pariNatithI dAruNa evI chAyA jevI che tevA phaLo. aAgAra - avidhamAna gRha. te zAkyAdine paNa saMbhave, tethI kahyuM - pravajita - viSayAsaktinA parivAra rUpathI prakarSathI nIkaLelo, bhAvAbhimu. gaNa - manojJa zabdAdi kAmaguNo, tenAthI saMpUrNa te guNasamagra, e pramANe dIkSA laI heya ane upAdeyane jANIne, dazavidha cakravAla sAmAcArI rata, aniyata vihArIpaNAthI vicarato tevA prakAranA saMnivezamAM Avyo. tyAM tene zuM thayuM? te kahe che - * sUtra * pa9, 580 - rASTrane choDIne prajita thayela kSatriya munie eka divasa saMjaya munine kahyuM - jema tamAruM A rUpa prasanna che, tema aMtarmana paNa prasanna che? tamAruM nAma zuM che? gotra kayuM che? kayA prayojanathI tame mahAna muni banyA cho? kaI rIte AcAryanI sevA karo cho? kayA prakAre vinIta kahevAmAM cho? * vivecana - 5%, 580 * grAma nagada samudAyane choDIne dIkSA svIkArela kSatriya jAtinA munie kahyuM, kone ? saMjaya munine te pUrvajanmamAM vaimAnika deva hatA. tyAMthI cyavIne kSatriyakuLamAM janmyA. pUrvajanmanI smRtithI, pUrvavatarAgya utpanna thatAM dIkSA lIdhelI. pachI vicaratA evA teNe saMjaya manine joyA, tenI sAthe vimarza karavA A pramANe kahyuM - tamArI AkRti jevI vikAra rahita dekhAya che, te ja prakAre tamAruM citta prasanna che? tamAruM nAma zuM che? kayA prayajanathI mAhaNa - "haNa nahIM" e prakAre jenI mana ane varAnanI kriyA che te. te pravajitane ja saMbhAve che. buddha - AyAryane kaI rIte pratiyaro cho? kaI rIte vinayavAnuM kahevAo cho? tyAre saMjaya munie kahyuM - Jain 38/12 ternational
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 uttarAdhyayana mUlasUba-saTIka anuvAda/ra * sUjha - 581 - mAruM nAma saMjaya che, mAruM gotra gautama che. vidhA ane caraNanA pAcchAmI "gardabhAli" mArA AvAya che. * vivecana - 581 - tamAruM nAma zuM? praznano uttara Apyo ke - mAruM nAma saMjaya che. e pramANe badhAM prazno uttara sUtrArthamAM kahyo che. vizeSa A - AcArya eTale dhamopadezaka, jenA vaDe tatva vidhamAna che te vidhA - zrata jJAna, caraNa - cAritra. A vidhA ane cAritranA paryAnvagAmI. vidhAcaraNanA pAragavI, tenA vaDe nivRtta - muktirUpa phaLa kahyuM. tethI te arthamAM huM mAhaNa chuM. jevo temano upadeza che, te pramANe huM sevana karuM chuM. A pramANe jANIne tenA guNa bahumAnathI AkRSTa thaI kSatriya bolyA - * sUtra - 582 - he mahAmuni kiyA, akriyA, vinaya ane ajJAna A cAra sthAno vaDe keTalAMka tattva vetA asatya tattvane prarUpe che. * vivecana - 52 - (ahIMvRttimAM je vAdonuM darzana che, te amArA nirdhArita kSetranI bahArano viSaya hovAthI choDI dIdhela che, chatAM vistAra jANavA sUyagaDAMga sUtra jevuM) kriyA- "che' te svarUpe. okriyA - tenAthI viparIta. vinaya - namaskAra karaNa Adi. jJAna - vastu tattvano bodha, teno abhAva te ajJAta. he mahAmuni! samyapha pravajyA pratipatti guru paricayiida karaNathI prazaMsAya che. A kriyAdi cAra vaDe jIvo pharmavaza thaI temAM rahe che tethI sthAna - mithyA adhyavasAyanA AdhAra bhUta, tenA vaDe apAya che. jenA vaDe jIvAdi vastune te jANe che, tethI meyajJa, kriyAdi cAra sthAno vaDe sva-sva abhiprAyathI kalpita vastu tava paricchedI thaI kutsita prakarSathI bole che. kriyAvAdI - "AtmA che tema mAne che. - x x x x je akriyAvAdI che te a'i kriyA viziSTa AtmAne icchatA nathI. - x x x x-ityAdi. - x x- je AvA nathI te devaloka gatimAM anekavidha sUtadharmanuM AcarIne jAya che. ahIM satvarUpamArUpa kRtagharma ja che. tethI he Arya! asat prarUpaNAnA parihArathI satvarUpaNAvALA ja tamAre thavuM joIe. A pApakArIo kevA che? te kahe che - * sUtra - 285 - A kisAvAdI AdinuM kathana mAyApurvaka che, tethI mRSA bhASA che, nirarthaka che. huM tenAthI saMyamapUrvaka rahuM chuM ane cAluM chuM. * vivecana - 585 - zakatApUrvaka bolatA je anaMtara kriyAvAdIo che, teo mRSAbhASA bole che. te vacana samyagu abhidheya zUnya che. tethI temanI ukti sAMbhaLavAthI huM uparata thayela
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18585 179 chuM. vizeSathI temanA sthirIkaraNArthe kahe che ke - temanAthI bacavA huM upAzrayamAM rahuM chuM ane gocaracaryAdimAM jau chuM. to tame temanA vacano sAMbhaLI kaI rIte saMyata rahezo? * sUjha - 586 - je mithyASTi ane anArya che, te badhAM mArA jINelA che. huM paralokamAM rahelAM e mane sArI rIte jANuM chuM. * vivecana - 586 - badhAM ja te kriyAvAdIo mArA jANelA che ke A viparItA - paraloka AtmAdi apalApitA yukta daSTi - buddhivALA, mithyASTi che. tethI ja anArya karma pravRtta che. temane AvA prakAranA kema jANayA? anya janma vidhamAna hovA chatAM AtmAne aviparIta jANe che. paNa paralokamAM AtmAnA sakhya vedanathI meM A pramANe jANela che. tethI temanA vacano sAMbhaLIne huM sArI rIte mane bacAvuM chuM. AtmAno bIjA janma kaI rIte jANo che? * sUtra - 587, 588 - huM pahelA mahAprANa vimAnamAM varSa zatopama AyuvALo hutimAna deva hato. jema ahIM so varSanuM AvuM pUrNa manAya che, tema ja tyAM palyopama ane sAgaropamanI divya Ayu pUrNa che. brahmalokanuM ANu pUrNa karIne huM manuSya bhavamAM Avela che. huM je rIte mArI Ayune jANuM chuM, temaja bIjAnI Ayu paNa jANuM chuM. vivecana - 587, pa88 - huM pahelAM mahAprANa nAmanA brahAloka vimAnamAM dItimAna ane varSazata jIvitanI upamA jevI che tevo deva hato. jema ahIM 100 varSanuM jIvana e paripUrNa Ayu kahevAya che, tema huM paNa tyAM paripUrNa AyuvALo hato. je te pAli - jIvita jaLa dhAraNAthI bhavasthiti, te AgaLa mahA zabdanA upAdAnathI ahIM palyopama prakAma ane sAgaropama pramANa kahevAya che. utkRSTathI paNa tyAM sAgaropama ja Ayu levAya che. utsarpiNI AdithI nahIM - 1 - - tyAM mArI mahApAlI divya bhavasthiti hatI. te sthitinA paripAlana pachI pAMcamA kalethI cyavIne manuSya saMbaMdhI bhavamAM Avyo. A tenuM jAti maraNa rUpa atizaya jJAna batAvIne kahe che, huM mAruM ane bIjAnuM Ayu paNa jANuM chuM. Athati je prakAre sthiti hoya, te ja prakAre paNa anyathA nahIM. A rIte prasaMgathI ane paritoSathI na pUchavA chatAM paNa sva vRttAMta jaNAvIne upadeza arthe kahe che. * sUtra - 58 - vividha prakAranI ruci ane vikalyone tathA badhA prakAranA anarthaka vyApArone saMtAtmA muni sarva prakAre tyAga kare. A tattvajJAna rUpa vidhAnuM lakSya karIne saMyama mArge sacaraNa kare.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/ra - vivecana - 589 vividha prakAranI ruci - kriyAvAdI Adi mata viSayaka icchA, chaMda - svamati kalpita aneka abhiprAya, teno saMyata muni tyAga kare. tathA anartha hetuka je saMpUrNa hiMsA Adi viSayaka hoya tene paNa varSe athavA badhAM ja kSetrAdimAM niyojana je vyApAra, tene paNa parivarte, AvA prakAranI vidhA - samyag jJAna rUpanuM lakSya karIne tame samyak evA saMyama mArge cAlo. - bIjuM - 180 * sUtra - 590 huM zubhAzubhasUcaka praznothI ane gRhasthonI maMtraNAthI dUra rahu chu. divasarAta dharmAcaraNamAM udhata rahuM chuM. A jANIne tame paNa tapa AcaraNa karo. vivecana 50 pratikramAmi " huM prati nivaryu chuM. konAthI? zubhAzubha sUcaka aMguSTha praznAdithI athavA bIjA paNa sAdhikaraNothI. gRhasthonA kAryonI AlocanArUpa maMtraNAothI paNa, kemake te ati sAvadha che. je saMyama prati utthAnavAdna che te dharma prati udhata chuM, te paNa kyAreka nahIM, rojeroja. A pramANe jANIne tame paNa tapamAM vicaro. pharI kahe che - - .. - - sUtra - 591 je tame mane samyak zuddha cittathI kALanA viSayamAM pUchI rahyA cho, tene sarvajJa e pragaTa karela che, te jJAna jinazAsanamAM che. " vivecana 51 - je mane kALa - prastAvamAM aviparIta bodhavALA cittathI tame pUcho cho, tene sUtra paNAthI huM pragaTa karIza - pratipAdana karIza. buddha eTale vastu tattvane jANanAra, "huM kaI rIte jANuM chuM?' tethI kahe che - je kaMI A jagamAM jJAna - yAvidha vastuno avabodhapracArAya che. te jinazAsanamAM che, tema jANavuM. huM tyAM rahelo yuM, tethI huM te jANuM chuM. tame samyag buddha cittathI pUcho cho. tethI meM praznonA uttaro ApyA che. tethI tamane je icchA hoya te pUcho, athavA te ja lakSya karIne je kahevAyuM ke huM mAruM ane bIjAnuM Ayu jANuM chuM. tethI teNe saMjaya munine pUchyuM ke mAruM Ayu keTaluM che? tethI ANe kahyuM ke - je tame kALaviSayamAM pUcho cho, te meM pratipAdita karela che. te jJAna jinazAsanamAM vidhamAna che, paNa bIjA sugati Adi zAsanamAM nathI, tethI jinazAsanamAM ja yatna karavo joIe. tethI jema huM jANuM chuM, tema tame paNa jANo. - x - x * sUtra - 52 - dhIra puruSa kriyAmAM ruci rAkhe ane prakriyAno tyAga kare. sAk dRSTithI dRSTisaMpanna thaI tame duzvara dharmanuM AcaraNa karo. kriyA - "jIva che" ityAdi rUpa ke sadanuSThAna rUpa, ruci - tevI tevI bhAvanAthI je je prakAre A AtmAmAM ruci janme tema dhAraNa kare koNa? zrIra - mithyArdaSTithI
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 18562 kSobhita nahIM tevA tathA akriyA - "AtmA nathI' ityAdi athavA mithyAESTithI parikalpita tene anuSThAnarUpa, teno tyAga kare. sakhyaNuM darzana rUpanA hetubhUtatAthI daSTisaMpanna, e pramANe sakhya darzana ane jJAna yukta thaIne cAri dharmanuM Asevana karo. kemake te atyaMta duranuSThaya che. pharI kSatriya muni ja saMjaya munine mahApuruSonA udAharaNathI sthira karavAne mATe kahe che : * sUtra * 593 thI 610 * (593) artha ane dharmI upazobhita A muja padane sAMbhaLIne bharata cakravartI bhAratavarSa ane kAmabhogono tyAga karI pravajita thayA. (594) narAdhipa sAgara cakravartI sAgaraparyanta bhAratavarSa ane pUrNa aizvaryAne choDIne saMyama sAdhanAthI parinivaNane prApta thayA. (59) mahAna Rddhi saMpanna, mahA yazasvI malavA cakravartI bhAratavarSano tyAga karIne pravajyA svIkArI. (66) mahA zaddhi saMpanna, manuSyandra sanakumAra cakravatIe putrane rAjaya upara sthApIne tapanuM AcaraNa karyuM. (59) mahardika ane lokamAM zAMti karanAra zAMti cakravartI e bhAratavarSane choDIne anuttara gati prApta karI. (598) ikvAku kuLanA rAjAomAM zreSTha nArezvara, vikhyAtakIrti, dhRtimA kyu e anuttara gatine prApta karI. (599) sAgara paryanta bhAratavarSano tyAga karIne, kamarajane dUra karIne narezvaromAM zreSTha kAra (nAtha) anuttara gati prApta karI. (60) bhAratavarSano tyAga karIne, uttama bhogono tyAga karIne mahApada cakravartIe tapanuM AcaraNa karyuM. (61) zagunA mAnanuM mardana karanAra haripeNa cakravatIe pRthvI upara eka chatra zAsana karIne pachI anuggati prApta karI. (60) hAra rAjAonI sAthe zreSTha tyAgI jaya cakravatI e rAjyano parityAga karI jinabhASita saMyamane AcarIne anuttara gati prApta karI. (60) sAkSAd devendrathI prerita thaIne dazAmaDha rAjAe potAnA badhAM prakAranI pramudita dazArNa ajayane choDIne pradyA vIdhI ane muni dharmanuM AcaraNa karyuM (64) sAkSAta devendrathI prerita thaIne paNa videharAja nami zAma dharmamAM sarApha sthira rahyA ane potAne ati vinaya banAvyA. (6) phaliMgamAM kara kaMpha, pAMcAlamAM himaNa, videhamAM nami rAjA ane gAMdhAramAM naggati.... ( bhala)
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara (606) rAjaomAM vRSabha samAna hatA. teoe potapotAnA putrone rAjayamAM sthApita karIne grAmaya dharma svIkAra karyo. (60) sauvIra rAjAomAM vRSabha samAna udAyaNa rAjAe rAjyano tyAga karI, pravajyA lIdhI, muni dharma vijaya, anuttaragati pAmyA. (608) A prakAre ya ane satyamAM parAkramazIla kAzI rAjAe kAma bhogono parityAga karI, " rUpI mahAvanAno nAza karyo. (609) te ja pramANe amarakIrti, mahAyazasvI vijaya rAjAe gusasamRddha rAjyane choDIne prajJA lIdhI. (620) te pramANe ja anAkuLa cittathI ugra tapazcaryA karIne rAjarSi mahAbale ahaMkAranuM visarjana karI, siddhirUpa uccapada prApta karyuM. * vivecana - 593 thI 610 * ahIM sattara sUtro che. anaMtarokta pujanA hetupaNAthI punya, tenA vaDe je artha jaNAya ye, te pujya pada athavA punyanuM sthAna te pujya pada - kriyA Adi vAdi svarUpa vividha ruci parivarjanAdi Avedaka zabda saMdarbha sAMbhaLIne, artha karAya te artha - svarga, apavamadi. dharma - tenA upAya rUpa dhRtadhamadi, tenA vaDe upazobhita evA bharata nAmanA cakravartI bharata varSa kSetrano tyAga karIne, viSayone choDIne dIkSA lIdhI. sagara cakravartIe paNa Adi badhuM spaSTa che. vizeSa A samudra paryanta traNa dizA, anyatra himavatu paryanta, ezvarya - AjJA aizvaryAdi, kevala- paripUrNa ke ananya sAdhAraNa dayayA - saMyama vaDe pari nivRtta - ahIM ja kaSAyarUpI agnine zItIbhUta ke mukta karIne. ara - ara nAmaka tIrthakara cakravartI, rata ke nA abhAva rUpa arata ke araja athavA zRMgAdi rasanA abhAvathI arasa thaI muktimAM gayA. uttama bhogono tyAga karIne mahApadma nAme cakravartIe Ayaryo. eka chatra - rAja cihna jene che te arthAta avidhamAna bIjo rAjA. te pRthvIne vazIkRta karIne, ahaMkArano vinAza karIne manuSyandra ati cakvata. zobhana prakArathI rAjyAdino parityAga karavAnA svabhAvavALA- suparityAgI. jinavare kahela adhArIta yarIne jaya cakrI anuttaragatine pAmyo. dazArNa nAme deza, teno adhipati, sarva upadrava rahita ane pramodavAnuM rAjyane tyajIne, pratibaddhavihArapaNAthI vicaryo, sAkSAt zae adhika vibhUti darzana vaDe tene dharma prati prerita karelo hato. zrAmANya- zramaNa bhAvamAM paryapasthi - te anuSThAna prati udhata thayo. tathA sauvIramAM rAjavRSabha - te kALo vartatA rAjAmAM pradhAna, rAjyano tyAga karIne. muni - trikALa avasthA vedI thaIne care. te koNa? udAyana nAme hato te prajita thayo. munidharmanuM AcaraNa karIne anuttara gatine pAmyo.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18593 thI 610 183 te ja prakAre kAzI maMDalAdhipati, atipazAca saMyamamAM jemanuM parAkrama - sAmarthya che, te satyaparAkramI thaIne te karma mahAvanane bALI nAMkhyuM. te pramANe vijaya nAme ArtadhyAna rahita, dIna ane anAthAdine dAna devAthI prApta kIrti athavA sakaladoSa rahitatAthI abAdhita kIrti jenI che, te anAd kIrti. AjJA - Agama. - x x- tathA vidhA AkRti arthAt muniveza rUpa jemAM che te. guNa samRddha evA te sajAe dIkSA lIdhI. tathA mastaka mATe mastaka ApIne athajIvitathI nirapekSa thaIne sarva jagatanA uparivartipaNAthI mokSa. ahIM zira' eTale kevala lakSmI. A mahApuruSonA udAharaNo vaDe jJAnapUrvaka kriyAnuM mAhAsya batAvIne upadeza ApavAne mATe kahe che - * sUtra - 611 - A bharata Adi sUra ane Dha parAkramI rAjAoe jinazAsanamAM viroSatA joIne ja teno svIkAra karyo hato, tethI ahetuvAdothI prerita thaIne have koI kaI rIte unmatta vata pReNI upara vicaraNa kare? * vivecana - 611 - kayA prakAre dhIra kriyAvAdI Adi parikalpita kuhetu vaDe unmatanI mAphaka tAtvika vastuno apalApa karIne jema-tema bolavA vaDe pRthvI upara bhramaNa kare arthAt na kare. zA mATe? je anaMtara kahela bharata Adine vizavathI jANIne jinazAsanane grahaNa karIne - manamAM avadhArIne zUDha ane DhaparAkramI Ano ja Azraya kare. ati je prakAre A mahAtmAoe kavAdI kalpita darzanano parihAra karIne jinazAsanane vizeSa grahaNa karIne nizcita thayA, tema tamAre paNa dhIratApUrvaka AmAM ja nizcita cittane dhAraNa karavuM * sUtra * 12 - meM A atyaMta vyakti saMgata satya vANI kahI che. tene svIkArIne aneka jIvo saMsArano pAra pAmyA, pAme che ane bhAvimAM paNa pAmaze. * vivecana * 61ra - atizaya nidAna - kAraNo vaDe, zo artha che? hetu vaDe paNa pawtyayathI nahIM. kSamA - yukta te atyaMta nidAna kSama athavA nidAna - karmakAla zodhavA te, temAM samartha, saMpUrNa satya meM kahela che, te vANI - jinazAsananA ja AzrayaNIya rUpa che. tene aMgIkAra karIne keTalAMye jIvo tarI gayA che. hAla paNa bIjA kSetronI apekSAe pAra pAmI rahyA che, tathA bhAvimAM paNa bhavasamudrane tarI jaze. -0- jo ema che to * sUtra - 613 - vITa sAdhaka ekAMtavAdI ahetuvAdomAM potAne kaI rIte joDa? je sana aMgothI vinimukta che, te ja kamarajathI rahita thaIne siddha thAya che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda tema huM kahuM chuM. * vivecana - 613 - kaI rIte dhIra ahetune grahaNa karIne, kriyAdivAdI matamAM sarva prakAre vase? temAM abhiniviSTa na thAya. ahetu vaDe AtmAno nivAsa na ja kare. Ama na karavAnuM phaLa zuM? niravazeSa - saMpUrNa paNe jIvo karmothI baMdhAya che. dravyathI karma dalipho baMdhAya ane bhAvathI mithyAtvarUpa bAMdhe. tethI AvA kriyA Adi vAdothI virahita thaI, sarve saMgathI vimukta thaIne te rajarahita thayelAo siddha thAya che. AnA vaDe ukta hetunA parihArathI samyaga jJAna hetapaNAthI siddhatva rUpa phaLa kahyuM. A pramANe saMjayamuni anuzAsita karIne te kSatriyamuni vivakSita sthAne gayA. saMjayamuninI vaktavyanA niryuktikAra kahe che - * niyukti - 405 + viTvacana - ghaNA varSo tapa ane cAstri AsadhanA karIne rAgAdi kalezone dUra karIne, te sthAnane prApta thayA, je saMprApta thatAM koI zoka raheto nathI. muni dIparatna sAgare karela adhyayana - 18no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 adhya. 19 bhUmikA adhyayana - 19 - mRgAputrIya" che. 0 aDhAramuM adhyayana kahyuM, have ogaNIsamuM kahe che. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM bhoga nAddhino tyAga kahyo. tenAthI zrAmANya janme che, te atikamatAthI prazasyatara thAya che. tethI apratikarmatA kahe che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA - 4- nAma niSpanna nikSepamAM mRgAputrIca nAmathI mRgAnA putrano nikSepa niryuktikAra kahe che - * niryukti - 406 thI 408 + vivecana - mRgAno nikSepanAmAdi cAra bhede che. temAM dravyanikSepa be bhede che. noAgamathI dravya nikSepa traNa bhede che. mRgAnA Ayu ane nAma gotrane vedatA te bhAvamRgA thAya. e pramANe putrano paNa nikSepo jANavo. badhuM ja pUrvavata kahevuM. vizeSa e ke AlAvo mRgAno jANavo. nAma nirukti kahe che - * nikti - 49 - vivecana mRgA nAme agramahiSI hatI. teno putra te mRgAdevI putra "bAlazrI' nAme utpanna thayo. tethI mRgAputrIya nAmaka, "mRgA' zabdathI mRgAdevI ukta A adhyayana che. tema jANavuM. nAma niSpanna nikSepa kaho. - x- have sUtra kahe che - , * sUtra - 614 thI 617 - (614) kAnana jAne udhAnothI suzobhita "sugrIva' nAmanA ramya nagaramAM bhalabhadra rAjA hato. mRgA paTTarANI hatI. (615) temane bhalazrI nAme putra hato. te mRgAputra nAme prasiddha hato. te mAtA-pitAne priya hato. suvarAja ane mIzvara hato. (61) prasanna cittathI te sadA nAMdana prAsAdamAM dImuMga devonI mAphaka (potAnI) strI sAthe krIDA karato hato. (61) koi divase mRgAputra maNi ane ratnothI jaDita kuSTika talavALA prAsAdanA gavAkSamAM ubho hato. nagaranA catuSkAdi jaI rahyo hato. * vivecana : 14 thI 617 - sugrIva nAmanA nagara, je ramaNIya kAnana - moTA vRkSo Azrita vano vaDe, udhAno vaDe zobhatuM hatuM. tyAM balabhadra nAmano rAjA hato. mRgA nAme tenI agramahiNI - pradhAnapatnI hatI. teone eka putra hato, tenuM balazrI' nAma hatuM. te mAtApitAe rAkhela hatuM. lokamAM tenuM nAma "mRgAputra" vikhyAta hatuM te tenA mAtA-pitAne vallabha hato. yuvarAja rUpe teno abhiSeka karelo hato. damina - zatruonuM damana karanAro hato. prabhurdamIzvara hato athavA sahaja upazama bhAvathI izvara te dIzvara, A bhAvikALanI apekSAe che.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 uttarAdhyayana mUlasUjhasaTIka anuvAda te kAMdA - lakSaNayuktatAthI samRddhijanaka evA prAsAdamAM te pramAdAo sAthe vilAsa karato hato. konI jema? dogaMdaga devanI jema. A devo tetrIza hoya che, teo nitya bhoga parAyaNa, sadA harSita citta hoya che te e pramANe krIDA karatA kadAcita viziSTa mahAmyavALA caMdrakAMtAdi maNIo ane gomeyaka Adi ratnothI yukta kuThThimatala jemAM che, tevA prAsAdamAM jyAMthI dizAonuM Alokana thAya tevA gavAkSamAM arthAt sarvathI upara rahelI caturikA rUpamAM beThA beThA kutUhalathI joI rahyo hato. zuM joI rahyo hato? te sugrIva nagaranA catuSka, mika, catvaronuM pachI zuM thayuM? * sUtra - 618 thI 622 (618) mRgAputrae tyAM rAjapatha upara jatAM evA tapa, niyama ane saMyama ghara, zIla samRddha, guNonI khANa evA eka saMyata zramaNane che . (19) mRgAputra te munine animeSa daSTithI jue che ane vicAre che ke - huM mAnuM chuM ke AvuM rUpa meM AnI pahelAM paNa kyAMka joyela che. (620) sAdhunuM darzana tathA tyArapachI zobhana adayavasAya thatAM, uhApoha karatAM mohamAma mRgAputrane jati smaraNa jJAna utpanna thayuM. (6ra1) salijJAna samutya thatAM te pUrva jAtinuM smaraNa kare che. - devalokathI avIne manuSyabhavamAM Avela chuM. (62) jAti smaraNa utpanna thatAM mahartika mRgAputra potAnI pUrvajAti ane pUrva Acarita grAmanuM smaraNa kare che. * vivecana - 18 thI 622 - tyAra pachI te catuSka, trika, yatvaramAM saMyata zramaNane jatAM jue che. ahIM zramaNa to zAkyAdi paNa hoya. tethI saMyata zabdanuM grahaNa karyuM pa* anazana Adi, niyama - dravyAdi abhigraha rUpa ane saMyamane dhAraNa karanAra, tethI ja zIla - 18000 zIlAMga rU5, tenAthI paripUrNa. tethI e pramANe jJAnAdi guNonI khANa samAna hatA. te zramaNa saMyatane joIne mRgAputra ne thayuM ke AvA prakArano AkAra meMpUrve kyAMka joyela che. pUrve pUrvajanmamAM bAkI spaSTa che. vizeSa e ke - adhyavasAna eTale aMtaHkaraNanA pariNAma, zobhana - kSAyopathamika bhAva vartI, moha - meM AvuM kyAM joyuM che? ati ciMtAthI pitta saMghaTTa ja mUcha rUpane prApta thayA tathA paurANika janma ane janmAMtaramAM anuSThita zramaNabhAvanuM smaraNa thayuM Ane ja atispaSTatA hetuthI kahevA mATe niryuktikAra kahe che - * niryukti - 410 thI 416 + vivecana - sugrIvanagaramAM balabhadra nAme rAjA hato, tenI agamahiSI mRgAvatI nAme hatI. te baMneno putra "balazrI' nAme hato. te dhImAna, vaja RSabha saMghayaNI, yuvarAja,
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19/618, 622 183 carama bhavadhArI hato. te ramya evA naMdana nAmaka prAsAdamAM naMdita thatAM hRdayathI pramadAonI sAthe dorTugaka devanI mAphaka krIDA karato hato. temAM koI divase prAsAdatala upara rahelA teNe nagaranA mArga upara guNa samagra evA munine joyA. rAjapatha upara jatAM te saMyata zramaNane joyA, je tapa-niyama-saMcamanA dhAraka, zrutasAgaranA pAraga ane dhIra hatA. tyAre te rAjaputrane zramaNane animeSa dRSTithI joto vicAre che ke - meM pUrva janmamAM AvuM rUpa kyAMka joyuM che. e pramANe anuciMtana karatAM tyAM ja saMjJijJAna utpanna thayuM. meM paNa pUrva bhavamAM AvuM zrAmaNya pALela che, te jANyuM, gAthArtha kahyo. vizeSa e ke kRmiA - citta svAsthyavALA, carama bhavadhArI - paryanta janmavartI, uzaMdamANa - prabaLatAthI AnaMdane pAmatA manavALo, runda - vistIrNa, guNa - Rjutva, samatva Adi, samagra - paripUrNa A badhAM vaDe bhAvabhikSutva batAvyuM - x - x - jAti smaraNa thayA pachI zuM karyuM? * sUtra - 623 * viSayothI virakta ane saMyamamAM anurakta mRgAputrae mAtApitAnI samIpa AvIne A pramANe kahyuM " * vivecana - 623 viSaya - manojJa zabdAdimAM Asakti na karatAM, saMyamamAM rakta thaIne mAtApitA pAse AvIne have kahevAnAra A vacano kahyA - - . * sUtra - 64 meM pAMca mahAvratone sAMbhaLelA che, naraka ane tiryaMca yonimAM duHkha che. huM saMsAra rUpa sAgarathI nirvi thaI gayo chuM. huM pravrajyA grahaNa karIza. he mAtA! mane anujJA Apo. * vivecana - 624 - anya janmamAM meM sAMbhaLela che, hiMsA viramaNa Adi pAMca saMkhyaka mahAvrato che. tathA narakamAM asAtA che, te ahIM ja kahevAze. tiryaMca yonimAM paNa duHkha che, upalakSaNathI deva ane manuSya bhavamAM paNa duHkha che. tethI zuM? te kahe che - have huM abhilASathI pratinivRtta thayelo chuM. zenAthI? saMsArarUpa mahAsamudrathI. jo ema che, tethI mane anumati Apo. ke huM pravrajyA laIza. ammA - pUjyataratvathI ane viziSTa pratibaMdhapaNAthI mAtAne AmaMtraNa che. jethI bhaviSyanuM duHkha na Ave athavA te duHkha Ave to tene pratikAra karavA kahyuM. huM to ubhayathI vijJa chuM. to zA mATe duHkha pratIkAranA upAya rUpa mahAvrata rUpa pravajyAne svIkArIza. A ja arthane niryuktikAra kahe che niyukti - 417 + vivecana - te mRgAputra bodhilAbha - jinadharma prAptirUpane pAmIne, mAtA-pitAnA page vaMdana karIne kahe che - A AtmAne mukta karAvavAnI mane abhilASA che. tene mATe huM
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 uttarAdhyayana mUlaga-saTIka anuvAda zramaNatva * pravajyAne svIkArIza. tyAre tenA mAtA-pitAe tene bhogane mATe upa nimaMtraNa karavAnA abhiprAyathI je kahyuM, te sUtrakAra kahe che - * sUtra - 65 thI 6ra7 - (65) he mAtApitAAM bhogo bhogavI cUkyo chuM, te viSaphaLa samAna, pachI kavipAkavALA ane niraMtara duHkha denArA che. (626) A zarIra anitya che, apavitra che, AzayathI utpanna che, A AvAsa azAzvata che. tathA duHkha ane kalezanuM bhAjana che. (62) A zarIrane pahelAM ke pachI choDavAnuM ja che. te parapoTAnI samAna che, tethI temAM mane AnaMda prApta thato nathI. * vivecana - 65 thI 6ra7 - traNe sUtrono artha spaSTa che. vizeSa e ke - vizva eTale viSavRkSa, tenA phaLa te viSaphaLa, tenI upamAthI kahe che, pAchaLathI kaTu che. teno vipAka aniSTapaNe che, Abhe ja madhura dekhAya che. anAvacchinna duHkhadAyI che. jema viSaphaLa AraMbhe svAdiSTa paNa pachInA kALe madhura ane kavipAkanA sAtatyathI du:khane lAvanAra che. A kAma sparza pradhAna che, sparza zarIrane AzrIne che. zarIra anitya che. svAbhAvika zauca rahita che. te azucirUpa zuddha ane zoNitathI utpanna che. te kathaMcita rahevA chatAM jIvanuM avasthAna temAM anitya che. AnA vaDe atIva asAratyAveza sUcavyo. duHkha - azAtA, teno hetu te kaleza - javarAdi rogonuM sthAna che. te kAraNe mane temAM rati prApta thatI nathI. zarIranA AzrayapaNe hovAthI bhogamAM paNa rati nathI. zarIranuM zAzvatatva e che ke - te pahelAM ke pachI tyAjya ja che. pachI vRddhAvasthAmAM ane pUrve bAlyAdimAM bhoge tyaje che. Ayu kSaya thatAM avazya tyAjya che. vaLI zarIra kSaNamAM dRSTa-naSTa paNe che. AnA vaDe azAzvatatva kahyuM. e pramANe bhoganimaMtraNano parihAsa karIne have saMsAranA nirvedano hetu kahe che * sUtra - 628 thI 631 - (628) vyAdhi ane rogonuM ghara tathA jA ane maraNathI grasta A asAra manuSya zarIramAM eka kSaNa paNa mane sukha maLatuM nathI. (629) janma duHkha che, jarA duHkha che. roga duHkha che. maraNa duHkha che. aho! saMsAra ja dukha rUpa che, jyAM jIva kaleza pAme che. (63) kSetra, vAsu, hiraNya, putra, strI, bahujana ane A zarIrane choDIne eka divasa vivaza thaIne mAre sAluM javAnuM che. (631) jema viSa rUpa kaMpAka phaLonuM pariNAma suMdara hotuM nathI tema bhogavelA bhogonuM pariNAma paNa suMdara hotuM nathI.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196ra8 thI 631 189 * vivecana - 628 thI 631 - yAre sUtro spaSTa che. vizeSa e - vyathi - ati bAdhAhetu kuSTha Adi. roga - jvara Adi * x- AnA vaDe mAnuSatvathI asAratA kahI. temAM kSaNa mATe paNa abhirati pAmato nathI. A pramANe manuSya bhavanA anubhUya mAnatvathI nirvedano hetu kahIne cAgatika saMsArane kahe che - janmAdinA nibaMdhanathI saMsAra ja duHkha hetuka che. A cAra gatika saMsAramAM janmAdi duHkhathI jI bAdhA anubhave che. e rIte saMsArano du:kha hetutva kahyuM. iSTa viyoga ane azaraNatvane saMsAranA nirveda hetu kahyA. * xupasaMhAra sUtrathI udAharaNa dvAra vaDe bhoganI dutatA ja nirvedano heta kahyo. te kahIne be daSTAMtathI svAbhiprAya pragaTa kare che - * sUtra - 632 thI 637 - (2) je vyakti pAtheya lIdhA vinA lAMbA mArge cAlI nIkaLe che te cAlato cAlato bhUkha ane tarasathI pIDAya che. (633) e pramANe je dharma kaya/ vinA parabhavamAM jAya, te vyAdhi ane rogathI pIDAIne duHkhI . thAya che. (64) je pAthe sAthe laIne iaa mArge jAya che, te cAlatA cAlatA bhUkha - tarasanA duHkha sahita sukhI thAya che. (63) A pramANe je dharma karIne parabhavamAM jAya che, te alpakama vedanAthI rahita sukhI thAya che. (636) jema ghara baLI jatAM gRhasvAmI sAra vastu laI le che ane rAsAra vastu choDI de che. te prakAre ApanI anumatithI jarA-maraNathI baLAtA A lokamAMthI sArabhUta evI mArA AtmAne bahAra laI jaIza. * vivecana - 63ra thI 637 - cha e sutro pragaTArtha ja che. ahIM pahelAM satramAM chAMta kahela che. ahIM mArgamAM jene pAtheya - zaMbala jene vidhamAna nathI te "apAyeya' ahIM bhukha - tarasanI pIDA te duHkhIpaNAno hetu che. bIjA sUtramAM daSTitika batAve che. tevyAdhi aneroganuM pIDitatva ahIM duHkhItvanA nimitto che, upalakSaNathI dAriddhapaNa levuM. pachInA be sUtramAM AnAthI vyatireka sukhItvanA hetu kahyAM che. gharma- pApaviratirUpa thAya che. sukhItvamAM atyakarmatva ane avedanatva hetu che. tethI pApane vedanA rUpe grahaNa karela che. AnA vaDe gharma ane adharma karavA - na karavAnA guNa-doSa darzanathI dharma karavAno abhiprAya pragaTa karyo che. je pachInA be sUtrothI daDha karyo che. jema mahAmUlya vadi kADhI le che ane jIrNa vastrAdi asAra vastuno tyAga kare che e pramANe jagata paNa baLI rahyuM che. tethI sArarUpa AtmAne jarA maraNathI pradIpta lokanI pAra laI jaIza. asAra evA kAma bhogono tyAga karIza. AnA vaDe dharmakaraNamAM vilaMbanuM asAtvA kahyuM. tamAre baMnee paNa anumati ApavI joIe - AvuM kahetA -
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara * sUtra 638 thI 657 - (638) tyAre mAtA-pitAe tene kahyuM - he putrA zramaya ati duSkara che. bisune hajAro gaNo dhAraNa karavAnA hoya che. (39) jagatamAM zabu ane mitra pati, sarva jIvo pratye samabhAva rAkhavAno che. jIvana paryanta prANAtipAta virati ghaNI duSkara che. (64) sadA pramatta bhAve mRSAvAdano tyAga karavo, nitya upayogapUrvaka hitakArI satya bolavuM ghaNuM dura che. (641) daMta zodhanAdi paNa koInA ApyA vinA na levuM, pradatta paNa anavadha ane eSaNIya ja tevuM duSkara che. (642) kAma bhogonA rasathI paricitane abrahmacaryathI virati ane ugra mahAvata brahmacaryanuM dhAraNa karavuM duSkara che. (643) dhana dhAnya zreSNavarga Adi parigrahano tyAga tathA badhAM ja rabha ane mamatvano tyAga paNa ghaNo dura thAya che. (644) cAra prakArano AhAra rAzimAM choDavo ane saMnidhi saMcasa choDavo ghaNo duSkara che. (645) bhUkha, tarasa, ThaMDI, garamI, DAMsa - maccharonuM kaSTa, ArkIza vacana, duHkha zayyA, haNa sparza ane mela, (646) tADana, tarjanA, vadha, baMdhana, bhikSA cayaya, yAcanA, AlAbha parISaha sahevA duSkara che. (64) kApotI vRtti, dAruNa keza loca, ghora brahmarAvatane dhAraNa karavuM mahAtmAne paNa duSkara che. (648) he putra tuM sukhoyita che, sukumAra che. sumajjita che. tethI grAmazva pAlana mATe tuM samartha nathI. (649) he putra sAdhucamAM jIvana paryanta vizvAsa nathI, lohabharanI jema guNone te bhAra gAtAra che, tethI durvaha che (650) AkAzagaMgAno zrota ane pratizata durastara che, sAgarane bhujathI taravo duSkara che temaja saMyama sAgara taravo duSkara che. (21) saMyama retInA koLIyA mAphaka svAdathI rahita che. tapanuM AcaraNa talavAranI dhAra para cAlavA samAna duSkara che. (62) sAMpanI jema ekAMta daSTithI cAritra dharmamAM cAlavuM te putrI kaThina che. loDhAnA caNA cAvavA samAna A cAritra pAlana duSkara che. (653) jema prajvalita anizikhAnuM pAna duSkara che, tema yuvAvasthAmAM zramaNatva pAlana duSkara che. (54) jema vAnA thelAmAM havA bharavI kaThina che, tema ja yuvAvasthAmAM zramaNa dharmanuM pAlana duSkara che. (655) jema meru parvatane trAjavAthI toLavo duSkara che tema ja nizcala ane niHzaMka bhAve zamaNadharma pAlana duSkara che. (66) jema bhujathI samudra taravo kaThina che, tema anuzAMta vaDe saMyama sAgara pAra karavo duSkara che. (67) he putra tuM pahelAM mAnuSI bhogo ne bhogava. pachI tuM mukta -
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19638thI 657 191 bhogI thaIne dharmanuM AcaraNa karaje, * vivecana - 638 thI 657 - vIse sUko sugama che. vizeSa e ke - te balazrI jenuM bIjuM nAma mRgAputra che te yuvarAjane tenA mAtA-pitA kahe che ke zrAmANya duzvara che. temAM prAmANyane upakAraka hajAro guNo AtmAmAM sthApavA joIe. arthAta vratagrahaNa karavA joIe. kevA guNa? bhikSa saMbaMdhI guNo dhAravA joIe. sarva jIvo pratisaga hepamAM tucatA te samatA, zatru ane mitra eTale ke apakArI - upakArImAM udAsInatA. AnA vaDe sAmAyika kahyuM. prathama vrata rUpa praNAtipAtathI virati jAvajIva mATe duranucara che. pramattanuM grahaNa karyuM kema ke nidrAdi pramAdavaza jIva ja mRSA paNa bole. satata upayukta rahevuM kemake anupayuktane anyathA paNa bhASaNa saMbhave che. A badhuM duSkara che. * - * AnA vaDe bIjA vratanI dukaratA kahI. daMta zodhana arthAt ati tuccha vastu paNa anavadha, eSaNIya ane apAyelI ja levI, tenAthI trIjA vratanI duSkaratA kahI. ukta rUpa kAma bhoga, teno AsvAda athavA zRMgArAdi sa te kAma bhoga rasane jANavo. kema ke tenAthI ajJane teno bodha na hovAthI tenA viSayanI abhilASA ja na thAya tathA sArI rIte paNa thAya. AnA vaDe cothA vratanI duSkaratA kahI. parigraha - hoya to svIkAravuM, tenuM varjana karyuM. tathA badhAM paNa je AraMbha- dravyotpAdana vyApAra teno parityAga, AnA vaDe nirAkAMkSApaNuM ane nirmamatvA kahyuM badhe ja mArApaNAnI buddhino parihAra. AnA vaDe pAMca mahAvratanI dukkaratA kahI. narakAdimAM je joDe che te saMnidhi - vRtAdine uritakALa atikramIne rAkhI mUkavA. teno je saMcaya te saMnidhi saMcaya. tene varjavo paNa duSkara che. AnA vaDe chaThThA vratanI duSkaratA kahI sudhA ityAdi parISahoM batAvyA. ahIM daMza-mazakathI tenA vaDe khavAtA utpanna thayela duHkhAnubhavarUpa vedanA. duHkha zayyA-viSama ke unRtatvAdi duHkha hetu vasati. tADanA - hAtha vaDe mAravuM, tarjanA - AMgaLI ghumAvavI Adi, vagha * cAlukAdi prahAra, baMdha - mayUbaMdha Adi, te rUpa parISaha. yAcanA A badhAmAM du:kha che. - - kapota - pakSI vizeSa tenI je vRtti - nirvAhano upAya. jema te nitya zakti thaIne kaNa-kITakAdinA grahaNamAM pravarte che. e pramANe bhikSu paNa eSaNA doSanI AzaMkAthI bhikSAdimAM pravarte te duranucara hovAthI kAyaronA manane vidAratI hovAthI dAraNa kahI. upalakSaNa thakI badhAM uttaraguNo levA. brahAcaryavratanI durdharatA je pharIthI kahI che te tenA ati duSkaratvane jaNAvavA mATe che. have upasaMhAra kahe che - sAtAne ucita te sukhocita, sukumAra - akaThina deha, sumati - sArI rIte snAna karela. tethI tuM anaMtara kahela guNanA pAlanamAM samartha
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 uttarAdhyayana mUlasUma-saTIka anuvAda thaI zakto nathI. - - pharI paNa asamarthapaNAne udAharaNa vaDe samarthana ApavA kahe che - je munipaNAne svIkAre che tene kSaNavAra paNa vizrAma maLato nathI. kemake yatiguNono bhAra e loDhAnA bhAra samAna vahana karavo durvaha che. tuM sukhocita hovAthI te vahI zakaze nahIM. AkAzamAM gaMgAnA zrotava dura che. A lokarUDhithI kahela che, tathA pratizrota - jaLa pravAhane pAcho vALavA samAna dAra che. be bhUjA vaDe samudrane pAra javuM te paNa duSkara che. phene samudrI jJAnAdi guNo rUpa samudra, ahIM mana, vacana, kAyAnI niyaMtraNAne duSkatvano hetu che. nirAsvAda - viSayamRddhone vairanA hetupaNAthI nIrasa che. sanI jema ekAMta - nizcaya jeno che tevI daSTi te ekAMtadaSTi, tenA vaDe ekAMta buddhine AzrIne A ekAMda daSTika ke cAritra duzvara che. kemake viSayothI manane durnivAratva che. loDhAnA yava, jema tene cAvavA duSkara che, tema cAritra pAlana duSkara che. agninI ujajavala jvAlA te baLatI hoya, tene pI javAnuM duSkara che, tema cAstri pAlana duSkara che. ityAdi upamA vaDe cAstri pAlananI dukaratAone sUtrakAre batAvI che. anupazAMta - utkaTa kaSAya vaDe, ahIM damasAgara zabdothI tenuM prAdhAnyatva jaNAvavA kevala upazamane samudranI upamA batAvI. pUrve guNodadhi kahyuM tethI AnA vaDe niHzeSa guNovALAne kahyuM che. A badhAM kAraNothI tAraNyamAM pravajyA duSkara che. tethI bhoga bhogavavA mATe mAtA-pitAe upadeza Apyo. bhoga-zabdAdi paMcaka svarUpa che. he putra!bhogo bhogavIne pachI vRddhatvamAM dIkSA le. temanA vacano sAMbhaLIne je mRgAputre kahyuM, te batAve che - * sUtra 658 thI 688 * (658) tyAre mRgApurA mAtApitAne kahyuM - tame je kahyuM te hIka che, paNa A saMsAramAM jenI tarasa chIpI gaI che, tene kara dukya nathI. (59) meM mAnatavAra zArIrika, mAnasika vedanAne sahana karI che ane anekavAra bhayaMkra duHkha ane bhayane kALubhA che. (660) meM jarA maraNa rUpa kAMtAramAM, cAturata gatimAM, bhavAkaramAM bhayaMkara jarA maraNane sahyA che. (661) jema ahIM ani uSNa che, tenAthI sarvataguNa duHkha rUpa uNa vedanA meM narakamAM anubhavI che. (66) jema ahIM zIta che, tenAthI anaMta guNa duHkha rUpa zIta vedanA meM narakamAM anubhavelI che. (63) huM nakanI kaMdu kuMbhamAM upara paga ane nIce mastaka karIne prajavalita agnimAM AuMda karato natavAra pAvAyo che. (664) mahAbhayaMkara dAtAni tulya bharupadezamAM tathA vaja tAlukA ane kadaMba tAlukAmAM mAnatavAra bhALAyo chuM.
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 19/658 thI 688 (66) baMdhuthI rahita asahAya, raDato evo huM kuMdakuMbhamAM uMce baMdhAyo tathA karavata Adi zastrothI anaMtavAra dAyo chuM. (666) atyaMta tIvra kAMTAthI vyAsa, ucA zAli vRkSa upara pAza vaDe bAMdhIne ahIM - tahIM kheMcIne mane asahya kaSTa apAyuM che. (66) ati bhayAnaka uMda karato huM mApakramI, potAnA kamane kAraNe zeraDI mAphaka moTA saMtramAM anaMtavAra pIlAyo chuM. (668) huM ahIM-tahIM bhAgato, AkaMdana karato, kALA ane kAbara citArA suvara ane kutarA dvArA anekavAra pADI devAyo, phADI khavAso ane cheDAyelo chuM. (669) pApakamanA kAraNe huM narakamAM janmIne alasInA phUla samAna nIlaraMgI talavArothI, bhAlAthI, lohadaMDothI chedAyo, bhedAyo, khaMDa-khaMDa karAyo chuM. (60) samilAyukta sUpavALA baLatA lohAthamAM parAdhIna paNa huM jotarAyo chuM, cAbuka ane strIthI calAvAyo chuM tathA rojhanI mAphaka pITAIne jamIna upara pADI devAyo chuM. (61) pApakarmothI gherAyelo, parAdhIna huM agninI cittAmAM bhesanI jema bhaLAyo ane pakAvAyo chuM. (6) loha samAna kaThora saMDAsI jenI cAMcavALA DhakAdi vaDe huM roto-vilato cAnatavAra nocAyo chuM. (673) tarasathI vyAkuLa thaI, doDato evo huM vaitaraNI nadIo pahoMcyo, "pANI pIza" ema vicArato hato, tyAre irAnI dhAra jevI tINa jaladhArA vaDe huM cIrAyo chuM. (64) garamIthI saMtapta thaI huM chAyAne mATe asipatra mahAvanamAM gayo. tyAM paNa uparathI paDatAM asipatro vaDe - tenA tIrNa pAMdaDA vaDe anekavAra chedA chuM. (67) badhI taraphathI nirAza thayelA mArA zarIrane sugaro, musuMDIo, zULo ane musala dvArA sUra ra rAvuM. e rIte meM anatagAra du:kha prApta karyuM. (676) teja dhAravALI charI, charA ane kAtarathI aneka vAra kapAyo, TukaDA pharAyA, chedAyo tathA mArI cAmaDI utArAI che. (67) pAzA ane kUTALothI vivaza banelA mRganI mAphaka huM anekavAra jaLa vaDe pakaDAyo, baMdhAsa, rokAyo ane vinakha karAyo chuM. (678) gala vaDe tathA magaro pakaDavAnI jALathI mAchalA mAphaka vivaza huM anaMtavAra kheMcAya, phaDAyo, pakaDAyo ane marAyo chuM. (69) bAjapakSI, jALa, vajapa dvArA pakSI mAphaka anaMtavAra pakaDAyo, cipakAvAyo, baMdhAyo, marAyo chuM. (680) kaThiyArA dvArA vRkSanI mAphaka phuhADI ane krassI AdithI huM anaMtavAra kuTAyo, phaDAyo, chedAyo, cholAyo chuM. (681) luhAro dvArA Din 13
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara loDhAnI mAphaka huM paramAdhAmI asuro dvArA thappaDa ane mukkA Adi dvAraka anaMtavAra pITAyo, kuTAyo, khaMDa khaMDa karAyo ane sUrNa banAvI devAyo chuM. (62) bhayaMkara AkaMda kastA chatAM paNa mane kaLakaLatA garama tAMbA, loDhA, sagA ane sImA pIvaDAvAyo che. (683) "tane kApeluM ane sULamAM parovI pakAvAyelA mAMsa priya hatuM" ema yAda karAvI. mArA ja zarIranuM mAMsa kApIne ane tapAvIne anekavAra khavaDAvAyuM che. (684) "tane dAru, sIdha, mereya Adi priya hatAM te yAda devaDAvIne mane saLagatI carabI ane khUna pIvaDAvAyela che. (68) meM pUrva janmomAM A rIte nitya bhayabhIta, saMsasta, duHkhI ane vyathita rahetA atyaMta duHapUrNa vedanA anubhavI che. (686) tId, pracaMDa, pagADha, zora, atyaMta dusaha, mahA bhAyaMkara, bhIkha vedanAone meM narakAM anubhavI che. (68) ke tAtA manuSyalomAM dekhAtI tenAthI anaMta guNa adhika vedanA narakamAM che. (68) meM badhAM bhanomAM asAtA vedanA verI che. kSaNavAda paNa sukharUpa vedanA tyAM anubhavI nathI. * vivecana - 658 thI 688 A ekatrIsa sUtrono sUtrArtha kahyo. vizeSa e ke - mAtApitAe anaMtara gAthAmAM je kahyuM, tenA uttaramAM mRgAputra A pramANe kahe che : - he mAtA pitA! A AmaMtraNa pada . Ape je kahyuM ke pravajyA duSkara che. te satyatAne anatikAMta ane avitatha che to paNa A lokamAM nispRhane, Aloka zabdathI halaukika vajana, dhana, saMbaMdhAdi grahaNa karAya che. jemAM ati kaSTa vidhamAna nathI te zubhAnuSThAna ja che. duranuddheya kahyuM, te bhogAdinI spRhAvALAne ja A duSkarapaNe che. niHspRhatAnA hetune kahe che - sAmAnyathI saMsAranuM duHkharUpatva karyuM. ahIM zArIra-mAnasamAM thatI te zArIrika, mAnasika vedanA te paNa asAtA rUpa jANavI, te duHkha utpAdaka ane rAja vidvAdi nita che. jarA ane maraNa vaDe ati gahanapaNAthI kAMtAra rUpa che. temAM devAdi cAre bhavonA avayavothI cAturata - saMsAra, temAMthI utpanna vedanA sahI che, te ati duHkha janakatvathI raudra che. jyAM utkRSTa zArIrika mAnasika vedanA sahI che te A pramANa sUbo vaDe kahelI che - A manuSya lokamAM agni uSNa anubhavAya che, tenAthI te anubhUta vedanA anaMtaguNa che, jyAM huM utpanna thayo. tyAM bAdara agninA abhAvathI pRthvIno tathAvidha sparza che uSNa anubhavarUpathI duHkharUpemeMvedelI che. agnithI anaMtaguNavedanAmeMnarakamAM anubhavelI che, tema yojavuM. AmanuSyalokamAM mAgha mAsAdimAM saMbhavatAhitakaNathI thatI AtyaMtika vedanA parigrahaNa karAya che. tenAthI anaMtagaNI te pUrvavatu jANavI.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192658 thI 688 15 kuMkuMbhI, te pakAvavAnuM, loDhAnuM vAsaNa vizeSa che. deva mAyAkRta agni evA mahAdavAgni vaDe saMkAza - atidAhaktAthI sardeza temAM, ahIM anya dAhakatarano asaMbhava hovAthI AvI upamA AvelI che. anyathA A agnithI anaMtaguNa ja tyAM uSNa pRthvIno anubhAva kahyo. mahu vAlukAnI jema, vajravAlukA nadI saMbaMdhI retI * x - je naraka pradezamAM che te pramANe kadaMba vAlukA nadInI retI mahAdavAgni sadeza yojavI, urdhva - upara vRkSa zAkhAdimAM niyaMtrita, jethI ahIMthI te nAsI na jAya, abAMdhavanI jema azaraNatA kahe che - karavata, kraca tenAthI kheda, kaleza anubhavela che. paramAdhAmI vaDe karSaNa ke apakarSaNathI duHsahaya che. ikSu - tenI jema, AkraMdana karato, hiMsAdi vaDe upArjita sva karmo vaDe - jJAnAvaraNAdithI pApAnuSThAnane kAraNe yaMtramAM pIlelo che. kUvA - kUMjana, kolasTrAya - sUkara svarUpadhArI kALA ane kAbara cItarA paramAdhAmI vizeSathI jamIne paTakAvAyo, jIrNavastranI jema phaDAyo, vRkSanI jema ubhaya dAMtA vALI karavatathI chedAyo. praharaNa vizeSathI ahIM tahIM calita karAyo. vaLI atasta jeno kRSNa varNa che tevI talavAra ane praharaNa vizeSathI be TukaDA karAyA, vidArAyo, sUkSma khaMDa karAyo, athavA urdhva chedAyo, tio bhedAyo, vividha prakArothI urdhva ane tIrbhe nakamAM avatArAyo. - pApa karma vaDe - te hetu darzana pApanA parihArane mATe che. lohatha - lohamaya zakaTamAM mane joDAyo. paramAdhArmiko vaDe e vAkya badhe joDavuM. kadAcit dAhanA bhayathI tyAMthI nAsI jAya to, tethI kahe che - samilA sahitanuM yuga jemAM che te, athavA temAM samilA yukta, baLatA evA samilA yugamAM prerita, prAjanaka baMdhana vizeSathI marma ghaTTana ane Anana vaDe haNe cha, rojsa - pazu vizeSa tenI jema bhUmi upara paDAto, cAbuka AdithI pITAto, agnimAM baLato jANavo. kyAM? paramAdhArmika vaDe nirmita iMdhana saMcaya rUpa citAmAM bALe, bheMsanI jema bALIne bhasmasAta kare che, pakAve che. jenuM mukha sANasA tulya che tathA lohavat niSThura che, tevA mukhavALA te lohatuMDa pakSI - DhaMka ke gIdha vaDe, A pakSI vaikriya levA, kemake tyAM tiryaMcono abhAva che. te pakSI paDe chedAyo - bhedAyo. AvI rIte kadarzanA pamADAtA tene tRSA utpanna thAya temAM to kahevAnuM ja zuM hoya? tRSNA vaDe glAnine pAmelA te tRSNAkrAMta, te huM pANI pIza ema vicAratA suradhArA vaDe ati chedaktAthI vaitaraNInA jaLA taraMgo vaDe viTita ke vipAdita thayo - vinAza karAyo. vajravAlukAdi saMbaMdhI uSNa tApa vaDe AbhimukhyatAthI tapta thaIne, khaDganI jema bhedaktAthI chedAtA parNonI jema, tathA mudgarAdi Ayudha vizeSothI nAza karAyo.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda AzA - manoratha rU5, te javAthI 'gatAza' thAya che. bhagna gAtrathI te du:khane pAme che. kalpita vastravata khaMDita. kalAnI vaDe pADela - be TukaDA karela, urdhvamAM charikA vaDe chinna - khaMDita. e pramANe AyukSayathI mRtyu pAmatA athavA murAdhithI cAmaDI utaraDAya che. pAza - kUTajALa, te baMdhana vizeSathI paravaza, grahaNa karAto baMdhana vaDe baMdhAto, bAhApacAra niSedha vaDe raMdhAto vinAzita thAya. gala ane makara AkAra anusarI paAdhArmika vaDe viracita jALo vaDe, gaLAthI pakaDAto ane makara gRhIta jALa vaDe paDAto athavA makara jALa vaDe gRhIta chatAM marAto, tathAvidha zyanAdi jALathI baMdhAto, vajalapAdithI arthAt zleSa dravyo vaDe coMTADAto. athavA pakSInI jema paDIne, videzaka jALa vaDe baMdhAIne lepadravyo vaDe coMTADIne marAyo hato. sUkSma khaMDo karAyA hatA ane vRkSanI jema cAmaDI utAraya che. thappaDa ane muThThI vaDe marAya che, luhAranI jema ghaNa AdithI TIpAya che. marAya che, chinna-bhinna karAya che. prakramathI paramAdhArmiko vaDe tama tAsAdi vimuvIne athavA pRthvI anubhAva rUpathI kalakala zabda karato ati uSkALAya che. tyAra pachI paramAdhAmI tene kahe che - he ! tane mAMsanA TukaDA ne te paNa pakAvAyelA bahu priya hatA ne? ema kahI te nArakInA eTale ke mArA ja zarIranuM mAMsa chedIne ati tama evA mAMsa mane khavaDAvatA hatA. madhAdi mane priya hatA, te yAda karAvIne baLatA evA ati uSNa carabbI ane lohI mane pIvaDAvatA hatA. narakanI vAvyatAno upasaMhAra karatA kahe che - ahIM bhayathI trasta thaIne, udvega pAmIne ja vividha du:khone pAmyo. vyathita thayo. - *- tIvra anubhAgathI te ja utkaTa, pragADha, ghora, rauddha. atyaMta duradhyAsa vedanA anubhavI. mahatI bhaya prada vedanA vedI. A badhAM ekAIka athavA atyaMta bhaya utpAdanane mATe kahelAM zabdo che. vaLI te vedanA kaI rIte ati tIvAdi rUpa hatI, te AzaMkAthI kahe che ke - A ati vedanAthI apekSAthI narakanI duHkha vedanA anaMtaguNa hatI. vaLI meM kevaLa A narakanI duHkha vedanA ja anubhavI nathI, paraMtu badhI ja gatimAM punaH nigamanA dvArathI kahe che - A asAtA duHkharUpa vedanA madhye AMkhanA palakArA mAtra eTalo kALa paNa meM sAtA sukharUpa vedanA na anubhavI, tattvathI ahIM vaiSayika sukha asukha ja che. kemake IrSyAdi aneka duHkhathI viddha thaIne vipAka dAruNa paNAthI temAM koI sukha nathI. A AkhA prakaraNano Azaya e che ke - je meM AMkhanA palakArA mAtra jeTalo kALa paNa sukha na meLavyuM, to pachI huM kaI rIte sukhocita ke sukamAra kahevAuM? jeNe narakamAM ati uSNa ane zItAdi mamavedanA aneka vakhata sahana karI, tene mahAvrata pAlana ke sudhAdi sahevA temAM kaI bAdhA thavAnI? tattvathI te parama AnaMdano hetu che. tethI mAre pravajyA ja svIkAsvI joIe. teNe Ama kahyuM tyAre...
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19/689 197 * sUtra - 689 tyAre mAtA-pitAe kahyuM- he putro tArI icchAthI tuM bhale dIkSA che. paNa zAstra jIvanamAM nijAtikatA e kaSTa che. * vivecana - 689 - mRgAputrane tenA mAtApitAe kahyuM- A tAro svakIya abhiprAya che. tenA vaDe hepugA tane Abhiracita hoya to pravajita thA, paraMtu zramaNa bhAvamAM kyAreka rogotpatti thAya to cikitsA na karavA rUpa duHkha che. * sUtra - 690 thI 697 - (690) he mAtA pitA tame je kahyuM te satya che, paNa vanamAM rahetA mRga - pazupakSInI cikitsA koNa kare che? (61) jema jaMgalamAM mRga ekalA visare che, tema huM paNa saMyama ane tapa sAthe ekAkI thaI dharmanuM AcaraNa karIza. (62) jyAre mahAvanamAM mRgane AtaMka upaje che. tyAre vRkSanI nIcce beThelA te mRganI cikitsA koNa kare che? (63) koNa tene oSadhi Ape che? koNa sagavAta pUche che? koNa AhAra lAvI Ape che? (64) jyAre te rastha thAya che, tyAre svayaM gocara bhUmimAM jAya che ane AvA-pIvAne mATe gahana jhADI ane jaLAzayo ne zodhe che. (6) te nikuMje ane jaLAzayomAM pAI-pIne mRgacaryA karato te mRga potAnI pragayaya aao Aya che. (696) rUpAdimAM samItibaddha, saMyamane mATe udhata bhikSu svataMtra vicarato mRgacalita AcaraNa pharIne mokSamAM gamana kare che. (69) jema mRga ekalo jAneka sthAne vicare che, rahe che, sava gocara vayathI jIvana yApana kare che, temaja gaucarI gayela muni koInI niMdA ke avaDa na kare. * vivecana - 690 thI 697 - tame je A nipratikamatAne dukharUpa paNe kahI te barAbara che. paNa A pramANe paribhAvanA karasva joIe - rogotpattimAM cikitsA koNa kare che? koI nahIM, kyAM? araNyamAM, konI? mRgapakSInI. to paNa teo jIve che ane vicAre che. to A duHkha rUpa bhAva zA mATe? jema te vanamAM ekalA che, tema saMyama ane tapa vaDe dharmacaraNanA hetuthI ekalo vicarIza. vaLI kyAreka moTA araNyamAM koIka kyAreka kRpAthI cikitsA kare paNa kharA. sAMbhaLela che ke koI vadhe aTavImAM koI vAghanA AkSanI cikitsA karelI. athavA tevA koInA abhAve vRkSanI nIce paDI rahe che tyAre koI auSadha AdinA upadezathI nIrogI karatuM nathI ke auSadha paNa tene prApta thatuM nathI. tenuM nirvahaNa kaI rIte thAya? jyAre te sukhI thAya che, ApameLe ja rogAbhAva thAya che, tyAre gAyanI jema paricita ke aparicita bhUbhAganI paribhAvanA hita
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAra bhramaNa kare che. tyAM je bhakSya tRNa Adi ane pAna maLe tenI zodha kare che. * - xpotAnA bhakSyane nikuMjomAM khAya che ane sarovaramAM pANI pI che. e rIte parimita bhakSaNa rUpa carcA karIne ja svarUpathI ja mRgo rahe che. - - - A pAMca sUtro vaDe daSTAMta kahyuM. e sUmo vaDe teno upasaMhAra kahe che. e pramANe mRgavata saMyama anuSThAna prati udhata thaI tathAvidha AtaMka utpanna thAya to paNa koI cikitsA prati abhimukha na thAya. paNa mRganI jema koI vRkSa nIce rahe che. te eka ja sthAne nahIM, paNa kadAcita kvacit aniyata sthAne rahe che. ghara vagaranA rahe che. e pramANe sAdhu mRgacaryAne carIne mRganI jema AtaMkanA abhAve bhojana pAnane mATe gocarIe jaIne, te prApta bhojana-pAnathI, viziSTa samyagu jJAnAdi bhAvathI zukala dayAne ArUDha thaI zeSa karmone dUra karI urdhva dizAmAM jAya che. arthAt sarvoparI sthAne sthita thAya che. e pramANe - x- mRganI upamAthI munio ahIM-tahIM apratibaddha vihArIpaNAthI vicArIne jAya che. mRgacaryAne ja spaSTa karatAM kahe che - jema mRga eTale ekatra bhojana pAna nathI karato, ekaja sthAne raheto nathI paNa sarvadA gocara vaDe prApta AhAra ja AhAre che te pramANe ja muni paNa bhikSATana mATe praveza karyA pachI nikRSTa azanAdi pAmatA tenI avajJA na kare te tathAvidha AhAra pAmIne potAnI ke bIjAnI niMdA na kare. - ahIM vAraMvAra mRganuM STAMta prAyaH temanA prazama pradhAnatvathI apAya che. tema saMpradAya che. e pramANe mRgacaryAnuM svarUpa kahyuM, tyAre pitAe zuM kahyuM? pitAnA vayana pachI teNe zuM karyuM? * sUtra - 698 thI 01 - (698) "huM mRgacayathI carIza." he guno "jema sukha upaje tema karo." A pramANe mAtA-pitAnI anumati pAmIne, te parigrahane choDe che. (699) he mAtA tamArI anumati pAmIne sarva duHkhono kSaya karanArI mRgayAne huM AvIza. he putrI sukha upaje tema kare. (700) A pramANe te aneka rIte mAtApitAne anumatine mATe samAjAnI mamatvano tyAga kare che, je rIte mA nAga kAMcaLIne choDe che. (01) kayA upara lAgelI dhULa mAphaka ti, dhana, mitra, putra, panI ane jJAtijanone phagAvIne saMyama yAtrAne mATe nIkaLI gayo. * vivecana - 98 thI 701 - gAthArtha spaSTa che. vizeSa e ke- mRganI jevI caryA- ceSTA, te niSpatikametAdi rUpane huM carIza. bAlazrI mRgAputra bolyo. mAtA - pitAe paNa kahyuM, tane ruci hoya, jema sukha upaje tema kara. ema anujJA maLatA te dravyathI upakaraNa, AbharaNa Adino
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19698 thI 301 196 ane bhAvathI chadma Adi jenAthI AtmA narakamAM jAya, teno tyAga karI, dIkSA le che tema kahyuM che. A arthane ja vistArathI kahe che - sarve azAtA vimukti hetune, he mAtA! ApanI anumati pAmIne mahAnAga jema kAMcaLI utAre tema te mamatvane dUra kare che. AnA vaDe aMtara upAdhi tyAga kahyo. have bAhya upAdhi tyAga kahe che - hAthI, ghoDA Adi saMpatti, sahodarane tajIne gherathI nIkaLyo. athata pravajita thayo. A ja arthane spaSTa karatAM niyuktikAra kahe che - * niryukti - 418 thI 4ra1 + vivecana - mRgAputranI nizcayamati jANIne ke - te ema ja karaze tyAre temaNe kahyuM - he putra! tane dhanya che, jethI tuM virakata thayo chuM. he putrI sIMhanI jema nIkaLIne sIhanI jema ja vicaje. kAmabhogathI virakta thaIne dharmano ja abhilASa karato vicaraje. tuM jJAna, darzana, cAritra, tapa, niyama, saMyama guNothI, kSAMti ane muktithI vRddhi pAma. saMvega janita hAsya, mokSa gamana baddha cihna rUpa kavacane dhAraNa karaje. teNe mAtApitAnA vacanone aMjali jeDIne svIkAryA. ahIM vRttikAre karela vRttimAM prAyaH ukta niryukti artha ja che. kiMcit vizeSa ATaluM ja che. jema siMha potAnA sthAnethI nirapekSa ja nIkaLe che pachI tevI ja nirapekSa vRttithI vicare che, tema tuM paNa vicAraje. cAcimAM samAviSTa chatAM tapa vagereno upadeza sAmAnyathI vizeSane kahe che. saMvega-mokSAbhilASa, saMvega jAnita hAsya- muktino upAya che. arthAt dIkSAne utsava mAnIne prahasita mukha, mukti gamana mATe baddha dharmadhvajAdi, te ja durvacana zara-prasara nivAraka saptAha che - x * sUtra - 02 thI 707 pAMca mahAlata yukta, pAMya samitithI samita, traNa mithI gusa, bAhyAbhyatara tapakarmamAM udhata, nirmama, nirahaMkAra, nisTaMga, gaurava tyAga, kasa sthApavara sarva bhUtomAM samadaSTi, lAbha-AlAbhamAM, sukhaduHkhamAM, ati-maraNamAM, niMdA-lasAmAM, mAna-japamAnamAM sama, (ta) gaurava, kaSAya, daMDa, zalya, bhaya, hAsya, zokathI nivRta, nidAna ane baMdhanathI bata., loka ane paralokamAM anAmata, vAMsalA ane caMdananA sparzamAM samabhAvI, sAzAna ke jAnArAnamAM paNa sama.... sasasa tArothI vanArA karma pudagalono sarvathA nirodhaka evA maharSi adhyAtma dhyAna yogathI prazasta saMyamamAM lIna thayA. * vivecana : 02 thI 307 - che e sUtro spaSTa ja che. vizeSa e ke - vyaMtara tapa te prAyazcitAdi, bAhya tapa - anAzanAdi. pradhAna hovAthI pahelAM asvaMtaranuM upAdAna che. nirmama - mamatva
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200. uttarAdhyayana mUlasukha-saTIka anuvAdara buddhi parihArathI. nisaMga - saMganA hetu dhanAdino tyAga. sama - rAgadveSa rahita, lAbhAlAbha AdimAM samatva te bIjA prakAre samatva karyuM. abaghana - rAgadveSa rahita. tethI ja Aloka ane paralokamAM anizrita thati Aloka ke paralokArce anuSThAnavAna nahIM. vAMsaLA ke caMdana sparzamAM samAna ityAdi dvArA paNa samatvA kahyuM che. - * - *anazana eTale bhojananA abhAvamAM ke kutsita azana bhAvamAM paNa samAna. e pramANe badhAmAM samabhAva ne dekhADyo. prazaMsA na pAme tevA karmanA upArjana upAya - hiMsA AdithI, karma saMlaganarUpa badhAM Azravo, tenA dvArone baMdha karela che tevo vihita Azrava athavA sarve prazasta hArothI nivRtta. pachI AtmAmAM zubha dhyAna vyApAra rUpa yoga te adhyAtma dhyAna yogothI ahIM adhyAtma grahaNa, parasthAne temane kaMI karavAnuM nathI mATe kahela che. prazasta te prazaMsA prApta, dama - upazama, zAsana - sarvAnA Agama rUpa. have tenuM phaLa darzAve che - * sUtra - 308, 9 e pramANe jJAna, cAAi, darzana, tapa ane zuddha bhAvanAthI AtmAne sabhyapaNe bhAvita karIne * ghaNAM varSo sudhI zAmacalamanuM pAlana karIne aMte mAsika anAjanathI te anuttara sijadane pAmyA. * vivecana : 08, 309 - sUtrArtha spaSTa che. vizeSa e ke * bhAvanA arthAtu mahAvrata saMbaMdhI, ke anityasvAdi viSayonI. vizuddha - nidAnAdi doSa rahita, apaca - AtmAne, mAsopavAsa karIne siddhi - sarva karma kSaya rUpa. AnAthI aMjana siddha AdinuM khaMDana karyuM. eke Adi sUbAnA tAtparyArthei niyuktikAra kahe che - * niryukti - 4rara + vivecana Rddhi vibhUti pUrvakanIkaLIne parama ghora- kAyarone duranucara evA zramaNatvane pharIne, te dhIra tyAM gayo, jyAM kSINasaMsArI jAya che. kSINasaMsAra * mokSa. have sakala adhyayananA upasaMhAra dvArathI upadeza kahe che - * sUtra - 10 thI 12 * (10) saMbuddha, paDita pratirakSaNa ema ja kare che. teo mRgAputra maharSinI mAphaka kAma bhogothI nivRtta thAya che. (711) mahAbhAvI, mahAyazA mRgAputranA tapAdhAna triloka vikRta, mokSarUpa gatithI pradhAna, uttama sAaine sAMbhaLIne (1ra) dhanane dukha vivardhaka ane mamatta baMdhanane mA bhayAvaha jANIne navaguNa prApaka, sukhAvaha, anuttara dharmadhurAne dhAraNa karo. * tema huM kahuM chuM.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 19/10 thI 12 * vivecana - 710 thI 12 - saMprajJA - saMgata prajJA ke saMpanna jJAnAdithI, RSi muni. mRgAputranI saMsAra duHkha svarUpatA vedaka je teNe pitA pAse kahyuM. pradhAna tapa ane pradhAnagati - mokSa. triloka * vizruta - traNa jagatamAM pratIta. - 8 - mamatva baMdha causadi karatAM paNa mahAbhayAvaha che. dharmadhurA - pAMca mahAvata rUpa, mahAsaCI vaDe ja vahana karavI zakya che. nirvAhaguNa - anaMta jJAna darzana vIrya sukhAdi tene prApta karanAra ja dharmadhurAne dhAraNa kare che. A nivaNa guNAvahatvane sukhAvahatvamAM hetu che. mahatI - aparimita mAhAbhyapaNAthI mahatI. muni dIparatnasAgare karela Adhyayana - 19 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara adhyayana - 20 "mahAnircanthIya che 0 ogaNIsamuM adhyayana kahyuM, have vIsamuM AraMbhe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM nipratikamatA kahI. A anAthatva paribhAvanAthI ja pALavI zakya che, tethI mahAninjanA hitane kahevAne nAthatA ja aneka prakAre AnA vaDe kahe che. e saMbaMdhe Avela A adhyayana che, - 4 - te nAma niSpanna nikSepAmAM mahAnirgaLIya" che. sullakano vipakSa te "mahAnu' che. tethI kSullaka ane nigranthano nikSepa niryuktikAra kahe che - * niryukti * 423 thI 425 * nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, sthAna, prati ane bhAva A kSullakanA nikSepo che, pratipakSe mahatuM jANavuM. nigranthano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. dravya nikSepo be bhede che. utyAdi pUrvavata dravya bhulakAdi kSullaka nircanthIya adhyayana che, je pratipakSe mahAnirgunzIya kahyuM, tethI tenI vyAkhyA pharI vistAratA nathI. vAsthamANa dvAro vaDe bhAva ninja kahIzuM te dvArA A che - * niyukti - 26 thI 28 + vivecana - (ahIM 37dvAro che, tenA nAmo ane saMkSepArtha vratyAnusAra kahIe chIe.) (1) prajJApanA * svarUpa nirUpaNa, te kSullaka nirgunzIyathI jANavuM. (2) veda - strI, puruSa, napuMsaka. temAM pulAka puruSa te napuMsaka vede hoya, strI vede nahIM. bakuza. traNe vede hoya. pratisevanA kuzIla paNa traNe vede hoya. kaSAya kuzIla - savedI ke avedI hoya, vedamAM upazAMta ke kSINa baMne veda hoya. ninya aveda ja hoya, e pramANe snAtaka paNa jANavo. paNa te upazAMta vede na hoya. (3) rAga - pulAka bakuza, kuzIla saragI ja hoya. nircantha vItarAga hoya, te upazAMta ke kSINa kaSAya vItarAga hoya. snAtaka kSINa kaSAya vItarAga ja hoya. (4) kalya - svitAzcitakalpa ke jinakalyAdi, pulAkAdi baMne kalAmAM hoya, pulAka sthavira phejinakalpamAM hoya, paNa bhAtItI na hoya. - x bIjI kahe che, te sthavirakaye ja hoya. bakuza ane pratisevanA kuzIla baMne kalpamAM hoya paNa kalpAtIta na hoya. kaSAyakuzIla traNemAM hoya, bAkInA be kaWAtIta ja hoya. (5) cAstri - pulAka, bakuza, pratisevanAkuzIla e traNe sAmAyika ane chedopasthApanIyamAM hoya. kaSAyakuzIla A baMne sAthe parihAra vizuddhi ane sUkSma saMparAmAM hoya. nigrantha ane nAtaka thayAkhyAtamAM ja hoya. (6) pratisevanA - pulAka pratisevaka hoya, bakuza temaja hoya. pratisevanA kuzIla pulAkavatuM mULaguNa - utaraguNa virAdhanAthI pratisevaka ja hoya. kaSAya kuzIla, nirgaLyuM ane snAtaka apratisevaka ja hoya.
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 20 bhUmikA 20 3 (7) ghana - pulAka, bakuza, pratisevaka be ke traNa jJAnavALA hoya, pulAkane navamAM pUrvanI bIjI AcAravastuthI AbhIne nava pUrvo sudhI hoya. kaSAya kuzIlane be, traNa ke cAra jJAna hoya. nigraMthane temaja hoya. snAtakane mAtra kevaLa jJAna ja hoya. zrutajJAna vize kSullaka nirgunzIyamAM kaheluM che. (8) tIrtha - je tIrthakara kare che. pulAka, bakuza, pratisevaka tIrthamAM hoya, kaSAyakazIla tIrtha ke atIrthamAM hoya. e pramANe nirainya ane snAtaka paNa jANavA. (9) liMgI * liMga dravya ane bhAvathI be bhede che. dravyathI svaliMgamAM, anya liMgamAM ke gRhI liMgamAM hoya. bhAvathI svaliMga ja hoya. (10) zarIra * pulAka audArika, taijasa, phArmANamAM hoya, bakuza ane pratisevanA kuzIla traNa ke cAra zarIramAM hoya, temane vejiyano paNa saMbhava che. kaSAya kuzIlane pAMce zarIro hoya, temane AbhAska paNa saMbhave. nircanha ane AnAtakane pulAvat jANavA. (11) kSetra- karmabhUmi Adi. temAM janma ane sadbhAvane AzrIne pAMce karmabhUmimAM hoya. saMkaraNa badhe thAya. (12) kaLa - pAMce pulAkAdi janmathI ane sadabhAvathI trIjA, cothA, pAMcamAM ArAmAM avasarpiNImAM ane utsapiANImAM trIjA ane cothA ArAmAM hoya, bhArata, airAvata ane vidahemAM hoya. saMkaraNane AzIne coktathI anyatra kALamAM, paNa hoya. jo ke prajJAtinA abhiprAyamAM kisitu bheda che, paNa ame atre noMdhatA nathI. - 1 - ** (jijJasue mULa sAkSIpATha joze.) (13) gati- ahIM te ArAdhanA ane virAdhanAnA bhedathI kahe che - temAM pulAka avirAdhanAthI iMdramAM utpanna thAya ane virAdhanAthI indra, sAmAnika, trayaDhizata lokapAlamAMthI koImAM paNa upaje. e pramANe bakuza ane pratisevanA kuzIla paNa jANavA. kaSAyakuzIla avirAdhanAthI indra ke sAhamindromAM janme, virAdhanAthI koIpaNa indrAdimAM upaje. nircanha to ahamiomAM ja upaje. (14) sthiti - pulAkanI jadhanya sthiti palyopama pRthakatva ane utkRSTathI aDhAra sAgaropama, bakuza ane pratisevanA kuzIlanI jadhanya palyopama pRthakva, utkRSTathI bakuza ane pratisevakonI bAvIza sAgaropama, kaSAya kuzIlanI 33 - sAgaropaNa che. vizvanI ajaghanyotkRSTanI 33 - sAgaropama. (15) saMyama - gulAkAdi cAranA asaMsAta saMyama sthAno che, nigrantha ane nAtakone ajadhanyotkRSTa eka ja saMyama sthAna che. (16) saMnikarSa - svasthAna ane parasthAnanI apekSAthI tulya, adhika, hInatvane vicAravuM. temAM saMyama sthAnanI apekSAthI sauthI thoDAM nircanha, snAtakane eka saMyama sthAna che, tenAthI pulAkane asaMkhyAtaguNa, e pramANe bakuza, pratisevaka, kaSAya kuzIlone pUvapUrvanI apekSAthI asaMkhya guNatva jANavuM A pAMce ne pratyekane anaMtAnaMta cAtri paryAyo che. cAstri paryAyanI apekSAthI svAsthAna saMnikaI ciMtAmAM mulAkAdinA cAtri paryAyonuM varNana vRttikAre karela che. (ame A AkhuM varNana choDI dIdhela che.)
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (17) yoga * pulAkAdi badhAMne traNe yogo hoya che, snAtaka sayogI ke ayogI hoya. (18) upayoga - julAkAdine matyAdi cAre bhedathI sAkAra upayoga ane cA Adi traNa bhede anAkAra upayoga hoya che. snAtakane kevalajJAna ane kevala darzana upayoga hoya che. (19) kapAya - pulAka, bakuza ane pratisevakone saMvala kaSAyo vaDe cAra kaSAyo, kaSAya kuzIlane cAre saMjavalana krodhAdimAM traNa, be ke eka hoya, nircanho akaSAyI hoya paNa te upazamathI ke kSayathI hoya. snAtako kSINakaSAyI ja hoya. (20) leDyA - pulAka, bakuza, pratisevakane pItu, padma, zukala nAmaka traNa lezyA hoya. kaSAya kuzIlane cha e lesthAmAM hoya, nirainyane zukala lezyA hoya. snAtakane te ja leyA atizuddha hoya che. (1) pariNAma- mulAkAdi cArene vartamAna, hIyamAna ke avasthita pariNAma hoya che, nirgastha ane snAtakone vardhamAna ane avasthita pariNAmo hoya. ityAdio - - - (2) baMdhana - karma baMdhana, temAM Ayune varjIne sAta karma prakRti ne pulAka bAMdhe che. bakuza ane pratisevaka. sAta ke ATha karmo bAMdhe. kaSAya kuzIla ATha, sAta, cha bAMdhe. nirgastha eka ja sAtA vedanIya bAMdhe. snAtaka e pramANe eka ja bAMdhe athavA karmanA abaMdhaka hoya. (3) udaya - karmodaya, pulAkAdi cAra AThe karma veda che. nircanya mohane vajIne sAta kamo vede che. snAtaka vedanIya, Ayu, nAma ane gotra e cAra karmo vede che. (24) karma udIraNA - pulAka Ayu ane vedanIya varjIne cha karma - prakRti udIre che, bakuza pratisevako ATha, sAta ke cha veda. kaSAya kuzIla e pramANe, ATha, sAta, cha ke pAMcane udIre. nirgunho paNa A ja pAMca ke be ne udIre. snAtako A be ja udIre athavA anudIraka hoya. (5) upasaMpadA - anyarUpa pratipati, te svarUpa parityAgathI upasaMpahAna che. temAM pulAka pulAkatAne tyajIne teno parityAgakaratAM kaSAya kuzIlatvake asaMyamanI upasaMpadA pAme che. - *- bakuza paNa bakulatAne tyajIne pratisevakatva, kaSAya kuzIlatva, asaMyama ke saMyamasaMyamane pAme che. pratisevanA kuzIla pratisevanA kuzIlatvane tyajIne bakazatva, kaSAyakazIlatva, asaMyama, saMyamA saMyamane pAme che. kaSAya kuzIla kaSAya - kuzIlatvane tyajIne pulAkAdi traNa, nirgaLyatva, asaMyama, saMyamasaMyamane pAme che. cAvatu nAtaka nAtakatvane tyajIne siddhigatine pAme che. (26)saMjJA-pulAka, nigrantha, nAtakono saMjJopayukta che. bakuza, pratisevaka, kaSAyakuzIla, saMjJopayukta ane nosaMjJopayukta che. (27) AhAra - pulAkAdi nirgastha paryanta AhArako che. snAtako AhAraka ke anAhAraka hoya. (28) bhAgrahaNa * pulAkAdi cAre jadhanyathI eka bhavagrahaNa, utkRSTathI pulAka e nircanthane traNa, bakuza ane baMne kuzIlane ATha. snAtane eka ja hoya.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 20 bhUmikA 205 (29) ArSa - AkarSavuM te AkarSa te ahIM sarvaviratinuM grahaNa ane mokSa che. pulAkAdi cArene dhanya ekabhavika ja AkarSa hoya. utkRSTathI pulAkane traNa, bakuza ane baMne kuzIlone seMkaDo, nirgune be, snAtakane adhotkRSTa eka ja AkarSa hoya. vividha bhavika AkarSanI apekSAthI pulAkAdi cArene dhanyathI be, utkRSTathI pulAkane sAta, bakuza ane baMne kuzIlane hajAro, nigranthane pAMca, snAtakane nathI hotA. (30) kALa - pulAka jadhanya ke utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI. bakuza ane baMne kuzIlane jadhanyathI eka samaya ane utkRSTathI dezona pUrvakoTi, nirpranthane jadhanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtarmuhUrta. - - * - -. (31) aMtara - pulAkAdi cArenuM aMtara dhanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMta kALa che. te kALathI anaMta utsarpiNI avasarpiNI, kSetrathI dezona apAddha pudgala parAyatta, snAtakane aMtara hotuM nathI. A ekane AzrIne kahyuM, ghaNAM pulAka nirpranthone dhanya eka samaya, utkRSTathI pulAkane saMkhyAta varSo, nirNayane cha mAsa. . (32) samudghAta - pulAkane vedanA, kaSAya, mAraNAMtika traNa samuddAta che. bakuza ane kuzIlane e traNa tathA vaikriya ane tejasa sahita pAMca. kAyakuzIla ne te ja AhArAka sahita cha, nirpranthane eke nahIM. snAtakane eka kevalI samuddAta che. (33) kSetra - pulAkAdi cAra lokanA asaMya bhAgamAM hoya che. snAtaka asaMkhyeya bhAgamAM ke sarvalokamAM hoya che. (34) sparzanA - kSetravat jANavI. (35) bhAva - pulAkAdi traNe kSAyopazamika bhAvamAM, nirgu aupazcamika ke kSAyikamAM, snAtaka- kSAyika bhAvamAM hoya. (36) parimANa - pulAko pratipadhamAnaka kyAreka hoya, kyAreka na hoya. jyAre hoya tyAre jadhanyathI eka, be ke traNa hoya. utkRSTathI zatapRthakksa. pUrvapratipakSa paNa jo hoya tyAre jadhanyathI temaja, utkRSTathI sahasapRthakatva, bakuza paNa pratipadhamAnaka jo hoya to dhanya ane utkRSTathI pulAkavat kahevA pUrvapratipannako jadhanyathI koTizata pRthakatva, utkRSTa thI paNa temaja che. e pramANe pratisevakane paNa jANavA. kaSAya kuzIla utkRSTathI sahasayakatva ane pUrvapratipannajadhanya ane utkRSTathI koTi sahasra pRthakksa che. nigrantho utkRSTathI 162, pUrva pratipanna hoya to utkRSTathI zata pRthakatva. snAtako utkRSTathI 108, pUrva pratipannako koTi pRthakatva. - x-. (37) alpabahutva mahAnirgunthonuM dravya nirpranthanI apekSAthI A ja prazasya muninuM alpa bahutva kahevuM. temAM sauthI thoDAM nirprantho che. tethI pulAka saMkhyAtagaNA, snAtaka, bakuza, pratisevaka, kaSAyakuzIla anukrame saMkhyAta-saMkhyAta gaNo jANavA. - 0 - have nirprantha nirukti dvArathI upasaMhAra - * niyukti - 429 atyaMtara ane bAhya graMthathI sAvadha graMtha mukta, A pramANenI niyukti mahAnirguntha sUtranI jANavI. - 0 - have sUtrane kahe che - *
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 uttarAdhyayana mUlasUtrasaTIka anuvAda * sUtra - 13 - siddho ane saMtone bhAvathI namaskAra karIne huM mokSa ane dharma svarapa bodhaka vastra pUrNa zikSAnuM kathana karuM chuM. te sAMbhaLo. * vivecana - 53 - risarA - baddha A aSTavidha karma, tene bhasmasAta karavAthI te siddha - dhyAna agni vaDe bALI nAMkhela che. ATha prakAranA karma iMdhaNa jeNe temane. zo abhiprAya che? tIrthakara siddha ane bIjA siddhone namaskAra karIne sarva sAvadha vyApArothI uparata evA AcArya, upAdhyAya ane sarve sAdhone bhAvathI - paramArthathI. A paMca parameSThI rUpa iSTa devatAnI stavanA, abhidhApa ane abhidheyAdi traNane kahe che. artha ane dharma. artha * hitAtha vaDe abhilASA karAya che te. A artha ane dharmathI gati - gatyartha ane jJAnArtha paNa hitAhita lakSANarUpa svarUpano bodha jenA vaDe che te arthadharmagati. tathya - aviparIta, hitopadeza rUpa zikSAne sAMbhaLIne huM kathana karuM chuM. A sthavira vayana che. AnA vaDe pUrvottarakALa bhAvi be kriyA anugata eka kata pratipAdana vaDe AtmAnuM nitya-anitva kahela che. - x- - - *- ahIM zikSA e abhidheya che. artha dharmagati e prayojana che. A baMneno paraspara upAya - upeya bhAva lakSaNa saMbaMdha sAmarthyathI kahyo. have dharma kathAnuM yogatvathI AnuM dharmakathA kathana - * sUtra - 714 thI 20 * (14) payura ranothI samRddha magadhAdhipati sA zreNika maMDikukSi tyamAM vihAra yAtrAne mATe nagarI nIkaLyo. (75) te udhAna vividha vRkSa ane latA akIef hatuM. vividha pakSanI parisevita hatuM. vividha puSpothI AcchAdita ane naMdanavananI samAna hatuM. (16) rAjAe udhAnamAM vRkSa nIce beThelA eka saMyata, susavAhita, sukumAra, sukhocita sAdhune joyA. (17) sAdhunA anupama rUpane joIne gajane temanA pati ghaNuM ja adhika ane atulanIya vismaya thayuM. (18) ahozuM varSa che? zuM rUpa che? ame AnI kevI sIyatA che? kevI kSati che? kevI mukti * nirlobhatA che? aho bhogo prati kevI asaMgatA che? (19) maninA caraNomAM vaMdanA karI pradakSiNA karI, pachI yogya sthAne ubho rahI ane hAtha joDIne munine pUchayuM : (20) he Arsa tame hajI yuvAna che, to paNa bhogALamAM dIkSita thayA, zramaNyamAM upasthita thayA tenuM zuM kAraNa che, te huM sAMbhaLavA icchuM chuM. * vivecana - 014 thI 20 - sAte sUtro pATha siddha che. ratna - marakatAdi ke pravara hAthI ghoDAdi rUpa. vihAra
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20/14 thI 20 207 yAtrA - kriIDArthe azva vAhanikAdi rUpa, niyati - nagarAdithI nIkaLyo. maMDikukSi nAmaka cetya - udhAnamAM, sAdhubadhAM ja ziSTa kahevAya che, teno vyavaccheda karIne saMyata' ema kahyuM. te paNa bAhya saMyamavAnuM ke nidvavAdi paNa hoya. susamAhitatAthI mananA samAdhAnavALA sukhocita ke zubhocita cho. atizaya pradhAna ananya sadeza rUpa viSaya vismaya, aho! ityAdi vaDe vismaya svarUpa kahyuM. ahIM aho! AzcaryamAM che. varNa - sunidhdha goratA Adi. rUpa - AkAra, saumyatA - caMdranI jema jonArane AnaMdadAyI. asaMgatatA * nispRhatA. pAzavaMdanA pachI pradakSiNAnAmaka pUjyone jotAM ja praNAma kare che. pachI prazna kare che - taruNa ityAdithI prakhta svarUpa kahela che. ahIM je kAraNe taruNa che, tethI ja pravajitane bhogakALa kahe che. athavA tAruNyamAM paNa rogAdi pIDAmAM bhogakALa na thAya, tethI A pramANe kahyuM te paNa kadAcita saMyamamAM anuuta ja hoya. tethI kahyuM- zrAmasthamAM kRta udhama cho. je nimitte Apa AvI avasthAmAM paNa pravajita thayA cho. te huM sAMbhaLavA icchuM chuM. pachI paNa tame ja kahezo, te paNa huM sAMbhaLIza, tyAre muni bolyA - * sUtra - 21 - mahArAjA huM anAtha chuM. mAro koI nAtha nathI. mArI upara anukaMpA rAkhanAra koI suhRda * mitra huM pAmI rahyo nathI. * vivecana 31 - he mahArAjA huM anAtha - asvAmika chuM. ema kema? kemake kAtha - yogakSemanA vidhAtA mAre vidhamAna nathI. amukaMpaka - je mArI anukaMpA kare. mAro koI mitra nathI. tuM anaMtarokta artha jANato nathI. koI anukaMpaka ke mitra paNa mArI sAthe Avato nathI, ke huM te koIno saMgata nathI. e kAraNe tArUNya hovA chatAM pravajita thayo. *o - e pramANe mani vaDe kahevAtA - * sUtra - 22, 23 - (22) te sAMbhaLIne magadhAdhipa rAjA zreNika jorathI hasyo ane bolyo, e pramANe tamArA jevA raddhimAnane phod nAtha phema nathI? (723) he bhadatAM huM tamAro nAtha thaIza. he saMyatA mitra ane jJAtijano sAthe bhogo bhogavo. A manuSya jIvana ghaNuM durlabha che. * vivecana 322, 3ra3 - bane sUtronA artho kahyA vizeSa e ke - dekhAvamAM to vismayanIya varNAdi saMpattivALA lAgo cho, kayA prakAre nAtha vidhamAna nathI. ApanI AkRti jotAM to kaI rIte Apane anAthatva saMbhave? jo anAthatva ja tamAre pravAno hetu hoya to he pUjya! huM tamAro nAtha thauM, mArA nAthapaNAmAM mitra, jJAtijano sAthe bhoga bhogavavA tamane sulabha thaze. tyAre muni bolyA -
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 uttarAdhyayana mUlabhUla-saTIka anuvAda * sUtra - 74 thI 7 - (24) he zreNikA tuM svayaM anAtha che. te magadhAdhipa jayAre tuM svayaM anAtha che, to koIno nAtha kevI rIte banI zakIza? (ra) pahelethI vismita rAja, muninA Ata pUrva vacano sAMbhaLIne avika saMbhAta ane adhika vismita thayo. pachI bolyo ke- (26) mArI pAse ghoDA, hAthI, mANaso, nagara ane aMtaHpura che. huM manuSyajIvananA badhAM sukha bhoga bhogavI rahyo chuM. mArI pAse zAsana ane aizvarya paNa che. (ra3) AvI zreSTha saMpatti, jenA dvArA badhAM kAmabhoga mane samarpita che, to huM kaI rIte anAtha chuM. he maktA Apa huM na bolo. * vivecana - 024 thI 727 - sUtra sugama che. pahelAMnI ghaTanAthI ja te zreNika narendra vismayavALo hato, pUrve paNa rUpAdi viSayathI vismaya yukta evo te "tuM paNa anAtha cho" evuM sAMbhaLIne sAdhunA AvA azrutapUrva vacanothI ati AkuLa ane ati vismayavALo thaIne bolyo - mAre azva Adi che. mAnuSI bhogo, asmalita zAsanarUpa dravyAdi samRddhi athavA AjJA vaDe prabhutva che. ukta rIte mAre prakarSa samRddhi che, temAM saMpadAno lAbha, samarpita sarva kAma chatAM kyA prakAre huM anAtha chuM. to he bhadaMtA tame jUThuM na bolo. te sAMbhaLI muni bolyA - * sUtra - 28 thI 347 - (28) he pArthiva tuM anAthanA ArSa ke paramAna jANato nathI ke manuSya anAtha ke sanAtha kaI rIte thAya che? (29) he mahArAjA AvyAkSipta cittathI mane sAMbhaLo, anAtha kema thAya? meM kema te prayojyo? (30) rAtrInA nagaramAM asAdhAraNa zAbI nagarI che tyAM mArA pitA che. tenI pAse paNa dhanano saMgraha hato. (31) mahArAjA yuvAvasthAmAM mArI AMkhomAM atula vedanA utpanna thaI. he pArthivA tenAthI mArA AkhA zarIramAM atyaMta jalana thatI hatI. (3ra) zuddha zabu je rIte zarIranA marmasthAnomAM atyaMta tINa zAstra cI de ane tenAthI jema vedanA thAya, tema mArI AMkhomAM vedanA thatI hatI. (33) jema caMdranA vajaprahArathI bhayaMkara vedanA thAya, te rIte mAre phaTeibhAga, hRdaya ane mastakamAM ati dAraNa vedanA thaI rahI hatI. (34) vidyA ane maMtrathI cikitsA karanAra, maMtra - mUlanA vizArada advitIya zAstra kuzala, AyAyao upasthita hatAM (35) teoe mArI catuSAda cikitsA karI, paNa mane duHkhathI mukta na karAvI zakyA te mArI kAnANatA. (36) mArA pitAe mAre mATe cikitsakane sattama vastuo ApI, paNa te mane da:khathI makta na karI zakyA e ii anAmatA nI
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202728 thI 747 209 (337) mArI mAtA, putra zokanA du:khathI ghaNI pIDita rahetI hatI, paNa toye mane duHkha mukta na karAvI zakI, te mArI anAthatA hatI. (738) mahArAja! mArA moTA-nAnA badhA bhAIo mane duHkhamukta na karAvI zakyA. te mArI anAthatA che. (739) mArI moTI ane nAnI sagI baheno paNa mane duHkha mukta na karAvI zakI A hatI mArI anAthatA. (340) mahArAja! mArAmAM anurakta ane anuvRta patnI azrupUrNa nayane mArI chAtI bhIMjavatI rahetI hatI. (741) te bALA mArI jANamAM ke ajANamAM kyAreya paNa anna, pAna, snAna, gaMdha, mAlya ane vilepanano upabhoga karatI na hatI. (74ra) kSaNa mAtra paNa mArAthI dUra thatI na hatI. to paNa te mane du:khathI mukta karAvI na zakI. mahArAja! A mArI nAthatA che. (743) tyAre meM vicAra karyo ke jIvane A anaMta saMsAramAM vAraMvAra asahya vedanA anubhavavI paDe che. (744) A vipula vedanAthI jo eka vAra mukta thAuM, to huM sAMta, dAMta, nirAraMbha aNagAra vRttimAM pravRttti thaI jaIza. (745) hai narAdhipa! A pramANe vicArIne huM sUI gayo. vItatI evI rAtri sAthe mArI vedanA paNa kSINa thaI gaI. (746) tyAra pachI prAtaH kALamAM nIrogI thatAM ja huM baMdhujanone pUchIne sAMta, dAMta, nirAraMbha thaI aNagAra vRttimAM prajita thaI gayo. (47) tyAra pachI huM potAno ane bIjAno, trasa ane sthAvara badhA jIvono nAtha thaI gayo. * videsana 728 thI 747 - vIsa sUtro kahyA, temAM vizeSArtha A pramANe - he rAjana! tuM anAtha zabdano artha jANato nathI. abhidheya, utthAna ke mULa utpatti jANato nathI. ke kyA abhiprAyathI meM Ama kahela che prakRSTa utthAnarUpa je rIte anAtha ke sanAtha kahyuM te tuM jANa, huM te kahuM chuM. je rIte A anAthatvane meM prarUpita karela che. AnA vaDe utthAna kahyuM. purANapura - svaguNa vaDe asAdhAraNapaNAthI bheda vaDe vyavasthApita evI pradhAna nagarI hatI. jenuM kauzAMbI nAma hatuM. te pote paNa pracura dhanI hatA. mArI yauvana vaya hatI, te vakhate cakSuroga janita evI atula vedanA - vyathA mane thaI. tethI sarva aMgomAM vipula dAha thato hato. zarIranA vivara - karNa Adi. tenA aMtaramAM te vedanA pravezI. ahIM zarIranA vivaronuM grahaNa tenA ati sukumAlapaNAthI gADha vedanA darzAvyA karela che. A akSivedanA zastravat mane abAdhA pahoMcADatI hatI. trika - kaTibhAga, aArA - madhya bhAgamAM mane te pIDA thatI hatI. e pramANe bIjI paNa indra vajra samAna atidAhotyAdakalpathI te vedanA ghora - bIjAne paNa dekhAya tevI bhaTTa utpAdaka ane parama dAruNa vedanA hatI. 38/14 Jain Education international
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 to zuM upasthita vedanA prati koI pratikAra na karyo? mArA je prANAcArya arthAt vaidho, vidhA ane maMtro vaDe vyAdhino pratikAra karanAra, ananya sAdhAraNa paNAthI arthAt tevA prakAranA bIjAnA abhAvathI zastromAM kuzala, ane maMtra ane mUla - auSadhimAM vizArada vaidho hatA. teo mAtra hatA tema nahIM. paNa mArI cikitsA karatA hatA te paNa catuSpAda - vaidha, rogI, auSadha ane paricAraka rUpa cAra prakAre hitane atikramhA vinA, guru saMpradAyathI Avela vamana ane virecakAdi rUpe karI. e pramANe karavA chatAM mane evA prakAranA rogathI janita asAtAthI mUkAvI na zakyA. A duHkha vimocana rUpa mArI anAthanA che. 210 bIjuM sarva sAra vastu rUpa temane ApyA. evuM na hatuM ke mAtra AdaravAna paNAthI duHkhane mukta karatA hatA. tathA putra viSaya zoka ke arere! mAro A duHkhI putra kaI rIte A utpanna duHkhathI pIDita che. tethI putrazokathI duHkhArtake duHkhArdita che. tathA sahodara potAnA ja bhAIo ane baheno, mArI patnI ke je mArAmAM anurAgavALI hatI, anuvratA - kuLane anurUpa AcAra vALI ke pativratA hatI, vayane anurUpa hatI. teNI paNa mArA atipradhAna vakSaH ne AMsu vaDe cotaraphathI palALatI rahI. evI patnI ke je gaMdhodakAdi snAna, mArA jANavA ke na jANavA chatAM paNa karatI na hatI, A badhAM dvArA patnInI sadbhAvatA batAvI. meM uktarUpa akSi rogAdi meM prApta karyo. tyAre te abhinava cauvanA paNa te bhogAdi sevatI na hatI. paNa sadA mArI saMnihita rahetI hatI. AnA'dvArA patnInI ativAtsalyatA batAvI. (to paNa mArI vedanA dUra na thaI, te hatI mArI anAthatA) A rIte roga pratikAra karavA chatAM, te duHsahA vedanA huM pharI pharI te roga vyathAne anubhavato - vedato hato, tyAre koI vakhate mane vicAra Avyo ke jo huM A vipula vedanAthI mukta thAuM to - kSamAvAn iMdriya ane noiMdriya damana vaDe pravrajyA laIza. kevI pravrajyA? gRhathI nIkaLIne anagAratA rUpa - bhAva bhikSutA rUpa aMgIkAra karIza. jethI saMsArano mUlathI uccheda karavAthI vedanAno saMbhava na rahe, te bhAva che. e pramANe mAtra bolIne nahIM, paNa vicArIne huM sUI gayo. e pramANe rAtri vItAvyA pachI, vedanA upazAMta thatA, nIrogI thaI, prabhAte arthAt ciMtAdinI apekSAthI bIjA divase huM prakarSathI nIkaLyo arthAt pravrujita thayo. eTale ke anagAritAno svIkAra karyo. tyAra pachI pravrajyAnA svIkAra pachI huM nAtha thayo, yoga kSemane karavA samartha thayo. potAne ke bIjA puruSAdine, badhAM trasa sthAvara jIvono nAza thayo. pravrajyA svIkAra pachI kaI rIte tame nAtha thayA, pUrve nahIM? * sUtra - 48; TE (748) mAro potAno ja AtmA vaitaraNI nadI che. phUTa zAlI vRkSa che, kAmadudhA gAya che ane naMdanavana che. (749) AtmA ja potAnA sukhaduH duHkhano kartA ane bhoktA che. sat pravRtti sthita AtmA ja potAno
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20/747 thI 749 mitra che ane duSpravRtti sthita AtmA potAno zatru che. * vivecana 78, 749 AtmA ja, bIjuM koI nahIM, zuM kahe che? narakanI vaitaraNI nAme nadI che tethI mahA anarthapaNAthI naraka nadIvat che. tethI AtmA ja phUTanI jema jaMtu yAtanA hetutvathI zAlmalI eTale narakodbhava phUTazAlmalI che. tathA AtmA ja kAma abhilASAne arthAt kAmita arthane prApaktAthI pUrA kare che, kAma dudhA gAyanI jema, A rUDhithI kahela che, A upamApaNuM abhilaSita svarga ane aNvarganI prAptinA hetu paNe che. mAro AtmA ja naMdana nAme vana che. A upamA cittano prahlAda hetupaNAthI che. - - 211 - jo Ama che, to kahe che - AtmA ja duHkha ke sukhano vidhAtA che ane AtmA ja AtmAno vikSepaka che. AtmA ja upakArIpaNAthI mitra che ane apakArIpaNAthI amitra che. kevo thaIne? duSTa pravRtta ke durAcAra vidhAtA ane suSThu prasthita te sadanuSThAnanA kartA paNAthI duHsthita AtmA ja samarata duHkha hetuthI vaitaraNI Adi rUpa ane suprasthita AtmA ja sarve sukhanA hetuthI kAmadhenu Adi samAna che. tathA pravrajyA avasthAmAM ja suprasthita paNAthI potAnA ane bIjAnI yogakaraNanA samarthapaNAthI nAthatva che, tema jANavuM. have bIjI rIte anAthatva kahe che - * sUtra * 750 thI 762 - (75) he rAjan ! eka bIjI paNa anAthatA che, zAMta ane ekAgra citta thaine mArI pAsethI sAMbhaLo, evA ghaNAM kAyaro hoya che, je nigrantha dharma pAmIne paNa sIdAya che. (351) je mahAvratone svIkArIne pramAdanA kAraNe tenuM samyak pAlana karatA nathI. AtmAno nigraha karatAM nathI, rasomAM Asakta che, te mULathI rAgadveSa rUpa baMdhanono uccheda karI zaktA nathI. (52) jenI irSA, bhASA, eSaNA, AdAna-nikSepa ane uMccAra, prasavaNanA pariSThAnamAM AyuktatA nathI, te e mArganuM anugamana karI zaktA nathI, ke je mArga vIyAta che. (73) je ahiMsAdi vratomAM asthira che, tapa ane niyamothI bhraSTa che. te lAMbA kALa sudhI puMDaci rahIne ane AtmAne kaSTa daIne paNa teo saMsArathI pAra pAmI zaktA nathI. (754) je polI muTThInI mAphaka nissAra che, khoTA sikkA mAphaka mANita che, dhairya mAphaka AmakanArA tuccha kAsamaNi che, teo jANanArA parIkSakonI dRSTimAM mUlyahIna che. (355) je kuzIlaviMga, RSidhvaja - rajoharaNAdi cihna ne dhAraNa karI jIvikA calAve che, asaMyata hovA chatAM paNa potAne saMyata kahe che, te tAMbAkALa mATe vinAzane prApta thAya che.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/ra (56) pIvAyela kAlakUTa tiSa, ulaTu pakaDela zastra, aniyaMtrita tetAla, jetA vinAzakArI hoya che, tema ja viSayavikAra yukta dharma paNa vinAzakArI thAya che. 12 (57) je lakSaNa ane svAvidhAno prayoga kare che, nimitta zAstra ane kautuka kAryamAM atyaMta Asakta che, kuheTa vidhAothI jIvikA calAve che, te karmaphaLa bhoga samaye koInuM zaraNa pAmI zaktA nathI. (358) te zIla rahita sAdhu potAnA tIta jJAnanA kAraNe viparIta dRSTine prApta thAya che. phalataH sAdhu prakRtivALA te sAdhu munidharmanI virAdhanA karI satata duHkhI thaI naraka tipara gatimAM AvajA kare che. (359) je audezika, krIta, niyAga Adi rUpe alpa paNa aneSaNIya AhAra choDato nathI, te agni mAphaka sarvabhakSI bhikSu pApakarma karIne ahIMthI marIne durgatimAM jAya che. (760) svayaMnI duSpravRtti je anartha kare che, te gaLuM kApanAra zatru paNa karI zaktA nathI. ukta tathyane saMyamahIna manuSya mRtyunI kSaNomAM pazcAtApa karatA karatA jANI zakaze. (761) je uttamArthamAM viparIta dRSTi rAkhe che, tenI AmaNyamAM abhiruci vyartha che. tenA mATe A lopha nathI, paraloka paNa nathI. baMne lokanA prayojanathI zUnya hovAthI te ubhaya bhraSTa niraMtara ciMtAmAM jhujhe che. (362) A prakAre svacchaMda ane kuzIla sAdhu paNa jinottama mArganI virAdhanA karIne e ja rIte paritApa kare che, je rIte bhogAsakta thaI nirarthaka zoka karanArI kurarI paritApane prApta thAya che. * vivecana - 750 thI 762 - anaMtara ja kahevAnAra bIjI paNa anAthatA - asvAmItA, ke jenA abhAve huM 'nAtha' thayo, te kahe che he rAjana! te anAthatAne tuM ekAgramanathI sthira thaI sAMbhaLI. te kaI che? nirpranthono dharma - AcAra, te pAmavA chatAM paNa tenA anuSThAna pratye zithIla thAya che. keTalAMka kAyara - niHsatvI loko, je sarvathA niHsatya che te mULathI ja nigrantha mArgane svIkArela nathI, ema kahe che. athavA AvA niHsatvo sIdAtA potAnuM ke bIjAnuM rakSaNa karavAne mATe samartha thatA nathI. A sIdAvA lakSaNa rUpa bIjI anAthatA che. sIdAtA evAnI ja aneka prakAre svarUpa anuvAdathI phaLadarzaka spaSTatA karatA kahe che - jeo nidrAdithI anigRhIta - avidhamAna viSaya niyaMtraNa AtmA te anigrahAtmA. tethI ja madhurAdi rasamAM mRddhimAna tenA vaDe karma bAMdhe che, te rAga dveSa rUpa baMdhana. AyukAtA - upayoga pUrvaka svalpa paNa, upakaraNane letA ke mUktA jugupsA ke
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2050 thI 762 213 kare che. ahIM pyArAdinI saMyama anupayogitAthI jugupsAthI paraThavavA viSayaka jugupsA kahI. te A prakAre kema kahI? kemake te vIra vaDe cAta - anugamana karAto mArga che. kayo mArga? samyam darzanAdi. lAMbA kALanA muMDa hoya te mAtra kezane ja dUra kare che, bAkInA anuSThAnathI paramukhapaNAthI ruci jene che, te muMDaruci, asthira vratavALo, ukta rUpa to niyamathI bhraSTa, AtmAne kalezapamADavA ja loca kare che. paNa te paryantagAmI thato nathI. paraca - jIvo ghaNuM bhramaNa kare che, te saMsAra, (arthAt Avo muMDa saMsAramAM ja bhramaNa kare che.) je polI muThThInI mAphaka nisAra che. A asAratva - baMne rIte arthanI zUnyatAthI che, te khoTA sikkAnI mAphaka pramANita che. jema koI kUTa paNAthI niyaMtrita tAya che. tema A paNa avinItatAthI upekSaNIya paNe che. kAcano maNi vaiDUryavata prakAro che, paNa paiDUryamaNi samAna amadArdhaka - mUlyavAna thato nathI. chatAM mugdhajana chetarAya che. kuzIla liMga - pArtha sthAdi veza, A janmamAM anicihna-joharaNAdi dhArIne jIvikAne mATe arthAta asaMyama jIvitane nirvataNA upAya rUpe poSe che, tethI te asaMyata ja thaI saMyata AtmAno apalApa kare che. saMcatalAbha - svarga ke apu varganI prApti rUpa mane thaze tema mAne che paNa te tene vividha abhidhAna rUpa thAya che. thoDAkALamAM narakAdi gati pAme che. ahIM heta kahe che - jema kAlakUTa jhera pInAro haNAya che. zAstra paNa khoTI rIte grahaNa karAya to haNe che. A viSAdi vat yatidharmapaNa je zabdAdi viSayukta hoya to haNe che. kema ke durgatimAM paDavAno hetu che. tevatAlanI jema maMtrAdi vaDe aniyaMtrita che. je lakSaNa ane smanA phaLane prayoje. bhaumAdi nimitta ane apatya Adi arthe kautuka kare. te pravRttimAM ati asakta rahe, karaMTa vidhA- khoTA Azcarya pamADanArI maMtra taMtra jJAna rUpa vidhA ne prayoje che, te karma baMdhanA hetu paNAthI Azraya dvAra vaDe jIvita rahe che. teo zaraNa- duSkRtamAM rakSA karavA samartha thatAM nathI. kyAre? te karmanA phaLanA upabhoga kALamAM. A ja arthane ja bhAvita karatAM kahe che - ati mithyAtvathI upaDatatAthI, prakRSTa ajJAnathI ja azIlane prApta thaI. sadA virAdhanA janita duHkhathI ja tavAdimAM viparItatAne pAme che. tenAthI satata naraka ane tirpaca yonimAM jAya che. cAtrine virAdhIne tattvathI ayati svabhAvavALo thAya, A rIte virAdhanAnuM anubaMdhaphaLa kahyAM. kaI rIte munipaNuM virAdhIne, kaI rIte narakAdi gatimAM jAya, te ozika Adi doSo seve che. temAM kharIdavuM te kIta, nirvatita te kRta, nityAga eTale nityapiMDa, arthAt apAzukane bhakSaNa karavAnA svabhAvavALo agni mAphaka sarvabhakSI thaIne pApa kare che pachI phugatimAM jAya che. jethI e pramANe duzcaritathI ja durgatinI prApti che, tethI kahe che kepotAnI
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdara ja je duSTAcAra pravRtti rUpa je anartha kare che, te gaLuM kApanAra - prANa hatI zatru paNa nathI karatA, paNa atyaMta amUDhatAthI Ane AyasvA chatAM jIvo jANatA nathI. to zuM uttarakALe paNa na jANe? te durAtmatA kartA jyAre maraNa samaya Ave tyAre jANe che. kaI rIte? pazcAtApa vaDe ke - "meM A khoTuM karyuM." dayA eTale saMyama, satya ke ahIMsA sahita thaIne maraNa samayamAM prAyaH ati maMda dharmIne paNa dhamabhiprAyanI utpatti thAya tethI AvuM kathana che. jethI A mahAna anarthano hetu ane pazcAtApano hetu che, te kAraNathI duSTAcAra pravRttine pahelAMthI ja mUDhatA tajIne te durAtmAno parihAra karavo joIe. je mRtyunA mukhamAM paDavA chatAM paNa tene jANato nathI, tenA vize to kahevAnuM ja zuM hoya? nirarthaka - niSphaLa ja che, zuM? nagnatAmAM ati zrAmANyamAM raci. je utamArtha - paryanta samayanI ArAdhanAmAM paNa, duSTAcAra pravRtti hovA chatAM paNa suMdara AcAra pravRtti 5 parijJAna pAmatA nathI. - x x- tene A pratyakSa loka vidhamAna nathI. eTaluM ja nahIM paraloka - janmAMtara rUpa paNa vidhamAna nathI. temAM A lokano abhAva kema? zarIranA kalezanA hetuthI ja locAdi kare che. paralokano abhAva - kumatimAM javAthI zArIrika mAnasika duHkhanA saMbhavathI nAza pAme che. tethI A loka ane pazloka baMnenA arthano abhAva thAya che. te Aloka ane pazlokamAM artha saMpattivALA lokone joIne vicAre che ke - dhikkAra che mane ke huM apunyabhAgI chuM, ubhayathI bhraSTa thayo chuM. A ciMtAthI te kSINa thAya che. je kahyuM ke, "pachIthI anutApa vaDe jANe che temAM A je rIte paritApa pAme che. tene darzAvatA upasaMhAramAM kahe che - e pramANe mahAvratane spazadina karIne svaruci visayita AcAra ane kutsita zIlAdi rUpa svabhAvathI kurarI - eka pAkSiNI, tenI jema niprayojana zoka karatAM pazcAtAparUpane pAme che. jema mAMsa gRddha pakSI mArgamAM vipatti pAmIne pastAya che, Ano vipattino koI pratikAra nathI. e pramANe A paNa bhomarasa gRddha Aloka ane paralokamAM anartha prApta thatAM pastAya che. sva - para paritrANanA asamarthapaNAthI nAthatva kahyuM. A sAMbhaLIne je karavuM joIe teno upadeza Ape che - * sUtra - 63 - melAnI TaLa subhASita ane jJAnaguNa yukta anuzAsanane sAMbhaLIne kuzIla vyaktinA badhAM mAgone eDIne, mahAnibdhonA mA cAle. * vivecana - 63 - he medhAvI ! zobhana prakAre kahevAyela A anaMtarokta anuzAsana, temaja viramaNa rUpa jJAnanA guNone jANIne, athavA jJAnaguNothI yukta thaIne, mahA nircanonA mArge cAle. tenAthI zuM phaLa che? te kahe che -
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20/364 215 * sUtra - 764 - cAritrAcAra ane jJAnAdi guNothI saMpanna ninja nirAzraya hoya che. anuttara zuddha saMyamanuM pAlana karIne te phakamano kSaya karIne vipula, uttama tathA zAzvata mokSanI prApta kare che. * vivecana - 65 - cAritranuM AcaraNa te AcAra, tenuM Asevana ja guNa che. athavA guNa - jJAna. tenAthI yukta te cAritrAcAra guNa yukta, mahAnirgasthanA mArge jaIne, pradhAna - cAkhyAta cAritra rUpa saMyamane pALIne hiMsAdi Azrava rahita thaIne, kamoM khapAvIne - jJAnAvaraNAdino saMkSaya karIne jAya che. kyAM? vipula, tyAM avasthitithI uttama evA nitya - muktipadane pAme che. teno upasaMhAra kahe che - * sUtra - 365 - e pramANe ugra, dAMta, mahA tapovana, mahApratijJa, mahAyazasvI te mahAmunie A mAni mahAzutane maNa vistArathI kahyuM. * vivecana - 65 - ukta prakAre zreNikanA pUchavAthI munie kahela, ugra utakaTa karmazatrunA jaya prati teja dAMta ugradAMta, mahApratijJa- ati dezvatane svIkArela, tethI ja mahAyazavALA mahAnircanthonA hitane mATe A mahAnircanthIya adhyayana kahyuM * sUtra - 766 thI 769 - (66) rAja zreNika saMtuSTa thayo ane hAtha joDIne bolyo - bhagavAna ! AnAthanuM yathArtha svarUpa Ape mane sArI rIte samajAvyuM. (76) he maharSi tamAro manuSya janma saphaLa che, upalabdhio saphaLa che. tame sanAtha ane sabAMdhava , kema ke tame jinezvaranA mArga sthita cho. (768) he saMcatA tame anAthonA nAtha che, badhAM jIvonA nAtha cho. he mahAbhAgA huM tamArI kSamA cAhuM chuM, huM tamArAthI anuzAsita thavAnI icchA rAkhuM chuM. (369) me tamane prazna karIne je dhyAnamAM vighna karyuM ane bhogone mATe nimaMtraNa ApyuM. te badhAM mATe kAma karo. * vivecana - 366 thI 9 - cAre sUtro spaSTa che. vizeSa e ke - khuza thaInai pachI zreNike A pramANe kahyuM - Ape je kaMI upadeza karyo, Ape varNa pAdinI prApti rUpa ane dharma vizeSa upalaMbha rUpa lAbho uttarottara guNanA prakarSa hetuthI sulabdha karyA che. Apa tattvathI sanAtha ane sabAMdhava cho. ahIM jinottama mArgamAM sthita rUpa janmatva Adi sulabdha karyA che. te hetu che. pUrvArdhamAM guNa prazaMsA karIne utarArdhamAM kSamAyAcanA darzAvI. * - *. pharIthI kSamAyAcanArthe vizeSathI kahe che - meM tamane pUchyuM ke - Apa zA mATe yauvana vayamAM pravajita thayA? pachI tamane bhogane mATe nimaMtraNA karI. te badhAM mATe
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda mane kSamA karo. have samagra adhyayanano upasaMhAra kahe che - * sUtra 770 thI 722 - (770) e pramANe rAjasiMha zreNike zaNagArasiMha muninI parama bhaktithI stuti karI, aMtaHpura tathA parijano sahita te vimaLa cittathI dharmamAM anurakta thaI gayo. (771) rAjAnA romakUpa AnaMdathI ullasita thaI rahyA hatA. te muninI pradakSiNA ane mastakathI vaMdanA karIne pAcho gayo. (372) A tarapha te guNa samRddha, traNa mithI gupta, gaNa daMDothI virata moha mukta muni pakSInI mAphaka vighamukta thaIne pRthvI upara vihAra karavA lAgyA - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 990 thI 772 - ati pAkamatAthI siMha jevo A rAjA, karma mRgo prati dAruNapaNAthI siMha jevA te aNagAra, athavA baMnemAM "siMha" zabda prazaMsAne jaNAve che. sAvarodha- aMtaHpura sahita, saparijana - parivAra sahita mithyAtvamaLa cAlI jatAM, roma kUpa ullasita thatAM, svasthAne gayA. saMpata paNa pakSIvatuM kyAMya paNa pratibaMdha rahita vicAravA lAgyA. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 20 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 adhya. 21 bhUmikA adhyayana - 21 - "samuddhapAlita" che 0 mahAnigranthIya nAmaka vIsamuM adhyayana kahyuM. have ekavIsamuM AraMbhIe chI. tenA A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM anAthatA aneka rIte kahI. ahIM tenI vicAraNAthI vivikta carcA vaDe ja caravuM joIe, e abhiprAyathI te ja kahe che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA cAra anuyoga dvAro pUrvavat prarUpIne yAvata nAma niSpanna nikSepAmAM "samupAlita' nAmathI samudrapAlano nikSepo kahe che : * niryukti - 430, 431 + vivecana - samudra vaDe pAlita teno nAmAdi cAra bhede nikSepo karavo ityAdi badhu pUrvavata kahevuM. bhAvathI samudrapAla e nAma karmane vedano tetenAthI A samudrapAla adhyayana Avela che. samudra vaDe pAlita e vyutpattine jaNAvavA mATe kahela che. nAma nikSepo kahyo. have sUtra AlApaka nipanna nikSepAno avasara che, te sUtra hoya to thAya, tethI sUtra kahe che. ' * sUtra - 273 thI 782 - (773) caMpA nagarImAM "pavita' nAme eka vaNika zrAvaka hato. te mahAtmA bhagavaMta mahAvIrano ziSya hato. (374) te zrAvaka ninja pravacanano viziSTa vidvAna hato. eka vakhata pati jahAjathI vyApAra pharato te piphuDa nagaramAM Avyo. (77) pihuDa nagaramAM vyApAra karatI vakhate tene eka vepArIo potAnI putrI paraNAvI. thoDA samaya pachI garbhavatI patnIne laIne deza cAlyo. (376) pAlitanI patnIne samudramAM ja putrane janma Apyo. teno janma samudramAM thavAthI tenuM nAma samudrapAla" rAkhyuM. (77) te bhAvaka saphala caMpAnagarImAM potAne ghera Avyo. te sukumAra bALaka tenA gharamAM AnaMdathI moTo thavA lAgyo. (378) te bALake boMtera kaLA zIkhI, te nIti nipuNa thaI gayo. suvAvasthAthI saMpanna thayo tyAre badhAMne suMdara ane dhisa lAgavA mAMDayo. (079) pitAe tenA mATe rUpi' nAmanI suMdara panI lAvI ApI te potAnI patnI sAthe dosuMdaka devavatu suramya prAsAdamAM kIDA pharavA lAgyo. (78) koI samaye te prasAdanA jharamAM beTho hato. vaNajaba ucita AbhuSaNathI mukta vadhyane vadhyasthAne laI javAto teNe joyo, (781) tene joIne saMvega pAma samadrapAle manamAM A pramANe kahyuM : khedanI vAta che ke - A azubha karmonuM duHkhada pariNAma che.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (82) A pramANe ciMtana karatA te mahAna AtmA saMvega pAmIne saMbaddha thaI gayA. mAtA pitAne pUchIne teNe anagAritA dIkSA grahaNa karI. * vivecana - 993 thI 782 - daza sUtro kahyA. tenI kiMcit vyAkhyA karatA kahe che - caMpA nAmanI nagarImAM pAlita nAme sArthavAha zrAvaka hato. te vaNika jAtino hato. bhagavaMta mahAvIrano ziSya hato. te prazasya AtmA hatA. te kevo hato? nirgastha saMbaMdhI pravacanamAM zrAvaka evo te pAlita paMDita hato. jIvAdi padArthano jJAtA hato. pravahaNa vaDe vyApAra karato pihuMDa nAme nagare Avyo. te pihaMDa nagaramAM vyApAra karato hato tyAre tenA guNothI AkarSAIne koI vaNike tene potAnI putrI paraNAvI. te tyAM keTaloka kALa rahyo. potAnI patnIne garbhavatI jANIne svadeza prati pAcho cAlyo Avato hato tyAre tenI patnIe samudramAM bALakano prasava karyo. te samudramAM prasava pAmyo tethI tene samudrapAla nAma ApyuM. anukrame sukhapUrvaka te vaNika ghera pahoMcyo. potAne ghera te bALakane ucheravA lAgyA. te bALaka sukumAra thayo. bALaka moTo thatAM kaLA grahaNane yogya jANI te 72 kaLAo zIkhyo. pachI nItino tA thayo. yovanathI paripUrNa zarIrI thatAM te surUpa ane priyadarzanapaNAMthI badhAMne AnaMdadAtA thayo. tenI paraNavAnI yogyatA jANIne rUpavatI evI patnI tathAvidha kuLamAMthI pAlite lAvIne paraNAvI. te baMne prAsAdamAM ramaNa karatAM hatA. kevI rIte? dogaMdaka devanI jema. koI divase tyAMthI avalokana karatAM koI vadhya puruSane vadhyAnurUpa AbhuSaNothI yukta karIne vadhane mATe nagaranA bahAranA pradeza laI javAto joyo. te pramANe vadhyane joIne tene saMsArathIamukhyatA utpanna thaI. muktino abhilASa thayo. te bolyo - pApa anuSThAna janya zubha karmonuM A pratyakSa kuLa che. ema vicAratA bodha pAmyo. te ja prAsAdamAM beThAbeThA ne prakRSTa saMvega pAmatA, mAtApitAne pUchIne aNagArika dIkSA lIdhI. have anuvAda ja che to paNa spaSTatA hetu vyAkhyAMgane jaNAvavA ukta arthano ja anuvAda karatAM niyuktikAra kahe che - * niryukti - 432 thI 4ra + vivecana * caMpAmAM pAlita nAme sArthavAha hato. te kSINamohI vIravara bhagavaMtano ziSya hato. koI divase te pAlita samudra jahAjathI gaNimu ane dharima bharIne nIkaLyo. te piDa nAmanA nagare pahoMcyo. tyAM pihaMDa nagaramAM vyApAra karatA tyAM koI vaNike tenI putrI paraNAvI. tyAMthI patnIne laIne te svadeza AvavA mATe nIkaLyo. te sArthavAha patnIe samudra madhye putrane janma Apyo. te sarvagathI priyadarzana ane samudrapAla nAme hato. kSema pUrvaka te pAlita zrAvaka potAne ghera pahoMcyo.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21/73 thI 382 216 pAMca dhAtrI vaDe paripAlita karAto samudrapAla moTo thavA lAgyo. boMtera kaLA zIkhyo. nIti kovida thayo. te yauvana pAmatA adhika priyadarzana thayo. tyAre tenA pitAe te rUpiNI nAme kanyA paraNAvI. te kanyA cosaTha guNathI yukta ane devAMganA sadaza rUpavALI hatI. te rUpiNI sAthe dogaMdaka devanI jema bhavanapuMDarikamAM kriIDA karato hato. nitya kiMkarothI parisvarelo raheto. koI divase potAnI patnI sahita jharUkhAmAM beTho hato tyAre teNe loko vaDe koI vadhya purUSane laI javAto joyo. te saMjJa jJAnathI bolyo ane saMsAranA duHkhothI bhayabhIta thayo. A pApaka tenA ja pApakarmothI laI javAya che te aizvaryavAna bogha pAmyo. anuttara saMvegane prApta thayo. potAnA pitAne pUchIne te yazokIrtie niSkramaNa karyuM. A niyuktio vyAkhyAta ja che. vizeSa A - varavara - nAmathI bIjAM paNa vIse saMbhave che, te bhAvathI paNa vIra hato tethI vara zabda lIdho. AnA vaDe bhagavaMtanI samakALatA paNa darzAvI. gaNima - sopArI Adi. zarima - suvarNa Adi. priyadarzana - sarvajana vaDe abhimata avalokana. dasaddhapAMca dhAtrIo - dudha, snAna, maMDana, kIDana ane aMka nAmanI. - x- - - cosaTha guNo - azva zikSAdi ATha kaLA sahita. kalA ja apara nAme vijJAna kahevAya che. bhavanapuMDarika- praghAna bhavana. ahIM paMDarika zabda prazaMsAvAyI che. seMkaDo avivekIjanothI anugamana karAtA vadhyapuruSane laI javAto joyo. saMjJI - samyagRSTi. bhIta - bata. nikRSTa pApahetu corI Adi anuSThAnothI A pApanuM phaLa che. A corane je pApakarmonuM aniSTa phaLa maLe che tevuM phaLa mane paNa maLe. - - have dIkSA laIne teNe zuM karyuM? * sUtra - 783 thI 95 - (383) dIkSA laIne muni mahAklezakArI, mahAmoha ane pUrNa bhayakArI saMgano parityAga karIne payaya dharmamAM, batamAM, zIlamAM, parISahone samabhAve sahevAmAM abhiruci rAkhe. (784) vidvAna muni hiMsA, satya, asteya, brahAyarsa ane aparigraha, A pAMca mahAvratone svIkArIne jinopadiSTadharma Acare. (785) driyonuM samyapha saMvaraNa karanAra bhikSu badhAM jIdo prati karavAnuM rahe, kSamAthI durvacanAdi sahe, saMpata thAya, brahAyArI thAya. sadaiva sAvadha yogano parityAga karato vicAra, (786) sAdhu samayAnusAra potAnA balAlane jANIne rASTromAM vicaraNa phare. siMhanI mAphaka bhayotpAdaka zabdo sAMbhaLIne paNa saMgata na thAya. sabhya vacana sAMbhaLIne badalAmAM sabhya vacana na kahe. (387) saMcamI pratikuLatAnI upekSA jato visare. piya-Apiya parISahone sahana kare. saba badhI vastunI abhilASA na kare. pUja yAne
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/2 garhAnI paNa icchA bhikSu na kare. (788) ahIM saMsAramAM manuSyone aneka prakAranA chaMda-abhiprAya hoya che. bhikSu tene potAmAM paNa bhAvathI jANe che. tethI deva-manuSyatiryaMca kRta bhayotpAdaka bhISaNa upasargone sahana kare. (789) aneka durviSaha parISaha prApta thatAM ghaNAM kAyara loko khedano anubhava kare che. paraMtu bhikSu pariSaha prApta thatAM saMgrAmamAM AgaLa rahenArA hAthInI mAphaka vyathita na thAya. (790) zIta, uSNa, DAMsa, macchara, diNa sparza tathA bIjA vividha prakAranA AtaMka jyAre bhikSune sparze, tyAre te kutsita zabdo na karato, tene samabhAvathI sahana kare. pUrvakRt karmone kSINa kare. (791) vicakSaNa bhikSu satata rAgadveSa ane mohane choDIne, vAyuthI akapita merunI mAphaka Atmagupta banIne parISahone sahana kare, (792) pUjA-pratiSThAmAM unnata ane garbhamAM avanata na thanAra maharSi pUjA ane gartAmAM lipta na thAya. te samabhAvI, virata, saMyamI, saraLatAne svIkArIne nidhi mArgane prApta thAya che. (73) je ati - ratine sahana kare che, saMsArIjananA paricayathI dUra rahe che, virakta che. bhahitano sAdhaka che; saMyamazIla che. zoka rahita che, mamatva rahita che. akriyana che. te paramArtha padomAM sthita thAya che. (794) trAsI, mahAyazasvI, RSio dvArA svIkRta, lepAdi karma rahita, saMskRta, ekAMta sthAnone sete ane parISahone sahana kare. (795) anuttara dharma saMcayanuM AcaraNa karIne sAnathI jJAnane prApta karanarA, anutara, jJAnadhArI, yazasvI, maharSi, aMtarikSamAM sUryanI samAna dharmasaMdhamAM prakAzamAna thAya che. * vivecana 783 thI 95 tere sUtro prAyaH sugama ja che. vizeSa A pramANe - sat granthane tajIne svajanAdi pratibaMdha rUpa saMgane tajIne, jenAthI ke jemAM mahA kaleza che, thAya che te mahAt moha - Asakti jemAM che, tathAvidha kRtsna ke kRSNa lezyA pariNAma hetutvathI mahAklezAdi rUpatvathI vivekIne bhayAvaha che. paryAya - pravajyA paryAya. temAM dharma te paryAya dharma. pachI abhirocitavAnlR - te anuSThAna viSayA prIti kRtavAn. - * * * * athavA AtmAne ja A pramANe anuzAsita kare che - jemake he Atman ! saMga tyajIne pravrajyAdharma Apane abhiruce che. e pramANe uttara kriyAmAM paNa yathAsaMbhava bhAvanA karavI. pravrajyA paryAya dharma ja have vizeSathI kahe che - mahAvrato, piMDa vizuddhi Adi uttaraguNa rUpa zIla, parISahone sahevA. A abhiruci karIne, pachI je karyuM, te kahe che
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212083 thI 795 ahiMsA, satya Adi svIkAre che, pAMca mahAvrato - ahiMsA Adino svIkArIne pUrvavat viyare che. arthAt aMgIkAra karyA vinA rahetA nathI. tharma - zruta ane cAritrarUpa ke je jinezvare kahela che. viU eTale vidvAna, jJAtA. bAkI badhAM ja prANImAM dayA vaDe hitopadezadAnAdi rUpathI athavA rakSaNa rUpathI je anukaMpanazIla che te dayAnukaMpI, kSAMti vaDe - azaktithI nahIM khame che - pratyenIkAdi uMdIrita durvacanAdine sahana kare che. tethI kSAMti kSama. saMyata, evo te brahmacArI, pUrve brahmacaryano svIkAra kahelo hovA chatAM pharI ahIM 'brahmacArI' e abhidhAna brahmacaryanA duranuyatva jaNAvavA mATe che. AnA vaDe mUla guNa rakSaNano upAya kahyo. SIGI - prastAve athavA kAlena - pAdona pauruSi Adi vaDe, te kAloyita pratyuprekSaNAdi karatA hatA. rASTra - maMDalamAM, balAbala - sahiSNutva, asahiSNutva lakSaNa jANIne je rIte AtmAnI saMyama yoga hAni na thAya. 221 bIjA kahe che - siMhavat eTale bhaya utpAdakatvathI paNa satvone trAsita karIne nahIM. siMhanA deSTAMtathI sAttvikatvathI atisthira paNAthI. tethI ja duHkha utpAdaka asabhya - azlIla rUpa vacano sAMbhaLIne tevA ja vacano sAme na bole. to zuM kare? tenI upekSA karatAM cAle. tathA priya ke apriya - anukULa ke pratikULa badhAMne sahana kare, arthAt badhI vastu badhAM sthAne gamI jAya to paNa yathArdaSTa - je je jue tenI abhilASAvALo na thAya. athavA jo ekatra puSTa AlaMbanathI seve to paNa te badhuM abhimata AhArAdithI badhe abhilASAvALo na thAya. pUjA ke garbhAmAM paNa abhiruci na kare. ga eTale niMdA ke paraparivAda, (zaMkA) bhikSune paNa zuM anyathA bhAva saMbhave che? ke jethI A - A pramANe tenA guNanuM abhidhAna che? tethI kahe che - aneka chaMda - abhiprAyo saMbhave che. te tattvavRttithI audayika bhAvathI dhAraNa karAya che. aNagAra - bhikSu paNa AvA AvA bhAvane dhAraNa na kare, te mATe tenA guNanuM abhidhAna karela che. - bhayabhairava - bhayotpAdakatvathI bhISaNa, temAM brahmacaryanI svIkRti kahI. pUrve 'bhIma' zabda vAparelo, pharI tene ahIM ko te tenI ati saiddhatAne jaNAvavAne mATe che. diDhya ityAdi upasargo jANavA. pariSaho jyAre uMdIrAya che, tyAre saMyama prati zithIla thAya che. jyAre upasargo ke parISaho prApta thAya - anubhavana dvArathI Ave tyAre vyathA na pAme, bhayathI calita na thAya, paNa bhikSu sattvavALA thaIne saMgrAma zIrSa - yuddhaprakarSa samAna hastirAjavat. sparza - tRNa spardhAdi, tathA rogo upatApita kare che. - 4 - 4 - e pramANe rajanI mAphaka - jIvanI malinatAthI hetupaNAthI karmone parISaha sahana karavA vaDe khapAve che.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda moha - mithyAtva, hAya Adi rUpa ke ajJAna grahaNa karAya che. AtmA vaDe gata te Atmaguma - kAcabAnI jema saMkucita sarvAga vALA, AnA vaDe parISaha sahana pharavAno upAya kahela che. saMyata pUjA ke gahamAM saMga na dhAraNa kare. temAM anunnata ke avanatatva eTale ke pUjAmAM unnata na thAya, gahamAM anita na thAya. pUrvavat abhirucino niSedha jANavo. paNa te bAjumAva - ArjavatAne aMgIkAra karIne saMyata samyaga darzanAdi rUpa virata thaIne vizeSathI nirvANa mAgane prApta kare che. - tyAra pachI te tyAre zuM kare che? te kahe che - saMyama asaMyama viSayamAM arati-satine sahana kare. tenAthI bAdhita na thAya. te aratiratisaha. saMstava - pUrva ke pazcAt saMstava rUpa athavA vacana saMvAsa rUpa na kare. konI sAthe? gRhastho sAthe. pradhAna evo je saMyama muktinA hetu paNAthI jene che te pradhAnavAna athavA parama puruSArthavAna thAya. paramArtha eTale mokSa, te jenA vaDe jaNAya te paramArtha pado - samyaga darzanAdi, temAM avirAdhaktAthI rahe. chinna zoka athavA chinna srota che tevo. zrota eTale mithyAdarzana Adi chedelA che jeNe te chinna zrotA. tethI ja amama ane akiMcana che. ahIM A saMyamanA vizeSaNo che. * *- 4- tathA viviktalayana arthAt strI Adi rahita upAzraya rU5. nirupalepa - bhAvathI Asakita rUpa upalepa varjina, dravyathI paNa te mATe upalipta nahIM levA. saMskRta - bIjAdi vaDe abhivyApta, tethI ja nirdoSatAthI muni vaDe Asevita che. - x x pharI pharI parISaha "sparzana' nAme che te atizaya jaNAvavAne mATe che. tenAthI samudrapAla muni kevA prakAranA thayA? samudrapAla muni zrutajJAna vALA thayA. yathAvata kiyAkalApathI mukta thayA. zobhana evA aneka rUpa jJAno - saMga tyAga, paryAya dharma yi, tattvAdino avabodha, tenA vaDe yukta thayA. dharma saMcaya - kSamA Adi yati dharmano samRdaya. anusAra jJAna - kevaLa jJAna, tene dhAraNa karavAthI anuttara jJAnadhara thayA. - x x x- X-. tethI ja yazasvI, aMtarikSamAM sUryanI jema prakAza karatA, jema AkAzamAM sUrya avabhAse che, tema A utpanna kevalajJAnathI avabhAse che. have adhyayananA arthano upasaMhAra karatAM tenuM phaLa kahe che - * sUtra - 96 * samudrapAla muni punya pApa baMnene khapAvIne, saMyamamAM nizcala ane sarvathA vimukta thaIne samudra jevA vizALa saMsAra pravAhane tarIne punarAgamana sthitimAM - mokSamAM gayA. - tema huM kahuM chuM. . * vivecana - 96 - be bhede - dhAtikarma ane bhavomagrAhI karmanA bhedathI, punya pApa- zubha azubha
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21/396 223 prakRti rUpa, niraMjana - karmasaMgathI rahita athavA niraMgaNa - saMyama prati nizcala, zailezI avasthA prApta tethI ja bAhA ane atyaMtara Asakti hetuthI (tene tajIne) ati durapaNAthI mahAna sevA bhavodapi - devAdi bhava samUhane ullaMdhIne mokSamAM gayA. A ja arthane spaSTa karavAne mATe niryuktikAra kahe che - * niyukti - 443 + vivecana - ghaNAM varSo sudhI tapazcaraNa karIne te kaleza, te nivArIne te sthAnane saMprApta thAya che, je saMprApta thatAM zoka raheto nathI. - - - | muni dIparatna sAgare karela adhyayana - 21 no TIkA sahita anuvAda pUrNa kara bhAga - 38 - pUrNa
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 uttarAdhyayana mUlaga-saTIka anuvAdara uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda vibhAgIkaraNa bhAga adhyayano 39 adhya. 1 thI 6 adhya. 3 thI 21 adhya. 22 thI 36 38 39
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga 1 ane 2 sUtrakRtAMga | 3 ane 4 sthAnAMga. 5 thI 7 samavAyAMga | 8 bhagavatI. | 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRdazA, | anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa | 15 vipAkazruta, aupapAtika 16 . rAjapraznIya | 17 jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUryacaMdra-prajJapti | 23,24. jaMbudvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | - 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpA dazAzrutaskaMdha ane jIvakalpa 29 mahAnizItha 30 Avazyaka | 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 dazavaikAlika | 36 . uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra 40 anuyogadvAra | 41 kalpa (bArasA) sUtra | | 42 II),
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ C4 / / namo namo nimmatanuMzAssa II AgamasUtra saTIka anuvAda 39 anuvAda zreNI sarjaka - muni dIyarAnAgara For Private & Feronal Use Only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIka anuvAda uttarAdhyayana-3 - anuvAda-zreNInA sarjaka - muni dIparatnasAgara | tA. 23/10/ra009 zukravAra 2066 kA.su. Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 4ra saMpUrNa mUlya-ra-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 (saMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, hAI senTara, khAnapura, amadAvAda. phi9/1]. Jaladrowdon International
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 39 mAM che... 0 uttarAdhyayana-mULasUp-4 nA... -0- adhyayana-22-thI AraMbhIne adhyayana-36 saMpUrNa - 4 - x -x - 4 - 4 - x -- x --- & TAIpa seTIMga - mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha) navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. || ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 IT Tel. 079-25503631.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kAryapreraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vijJarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI garcasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIzaH vaMdanA 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa? 0 cAgni prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtirapUjaya AcAryazrI devendrasAgarasurIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipUla dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho cakI thayela dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga [ 39 ] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI pa.pUAgamoddhAraka AcAryadevazrI - sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma. nA samudAyanA sALIzrI amitaguraNAstrIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI AdinAtha jaina zve.saMgha bhopAla, mau.
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvavyasahAyako anudAna dAtA Agama saTIka anuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAritra cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI sadguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnurAgI sva AcAryadevazrI vijaya RcakacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda (2) zrI bhAvanagara jaina zvebhU.pU. saMgha, bhAvanagara (3) zrI AdinAtha jaina zve mU.pU. saMgha, navasArI (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda (5) zrI jaina zve mU.pU. tapAgaccha saMgha, boTAda (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA paramapUjya AcAryadeva zrI RcacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che. " be bhAga. be bhAga. be bhAga. be bhAga. eka bhAga. epha bhAga.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca pAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI | preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jena je mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. pUvUDa kriyArUcita, prabhAvaka, Adeya nAmakarmadhara vargatha AcAryadeva zrImadvijaya karakasUrIzvarajIthI prerita pajavatI zramANIvAnI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAtI sogAgAzmIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, zremUvDa jenasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. * (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. || - suvizALa parivAyuktA sALIzrI bhAvapUrNAzrIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavatI papU. sALIzrI dazAnarasAzrIjI tathA sAdanIzrI prakulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina je tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ davyAsahAsakko 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdajI ma.sA.nI punita preraNAthI zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI zramaNIva mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jena zempU saMgha, vallabhanagara, Indora paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuta AcAryadeva AnAMdasAgarasUrIzvarajI masA.nA samudAyavatI zruta anurAgINI zramaNIvaryAnI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sAthvIthI caDhyazAzrIjI mAthI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaicAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sAbIzrI prazamazIlAzrIjI ma.nA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaranAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera, (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAna tapasAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jaina mahAjana peDhI," karacelIyA, surata.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sAdhvIzrI hitajJAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina marcanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIratnA sAdhvIzrI pUrNaprajJAthrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI Agama-saTIka anuvAda sahAyako (1) 5.pU. bhagavatIjI dezanAdakSa AdevazrI naradevasAgarasUrijI maLyAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkarasUrIzvarajI ma "abhinava jaina zvebhUpU. saMgha,' amadAvAda. nI preraNAthI ... (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya AdevazrI municaMdrasUrijI manI preraNAthI "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa,' bhIlaDIyAjI. " (4) 5.pU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sa0 sUryaprabhAzrIjI manI preraNAthI - 'zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadharmAzrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdhvIzrI prItidharmAzrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArzvabhakti zrumUpU. jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa zvebhUpU. tapA jaina saMgha, DoMbIvalI, (6) svanAmadhanyA zramaNIvaryAzrI saumyaguNAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zvebhUpU jainasaMgha," pAlaDI, amadAvAda.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano | muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhityaeka jhalaka kula prakAzanono aMka-301 1-AgamasuttANi-mUlaM 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka adhyayana/vakSaskArapada, pratipatti, uddezaka, sUtragAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pastALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. mAnavaso, mA manAmaNo, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 15ool -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda - prakAzano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo. zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIra AtmAo potAnuM jIvana mAganusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bayelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi - saTIkraM 46-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. 34. - pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthak-pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIkaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasahakoso prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - 2 thI 4 parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstALIse pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja jenA dvArA eka ja zabda je judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM mApapurA - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzanA AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kamamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. e nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rUA. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mana masuttani-rI to che ja.
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda jAkArAno mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A Agamatra hindI anAvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-kinI ava6 mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mAyAma savala anusAra ja thaTola che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravatI, vAsudeva, baladeva e uttamapuruSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nihavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhAvo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, atIthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane STAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaThA bhAgamAM akAradikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe jhAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kacArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,5oo/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIsa Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthesAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikAkane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUrAnAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka AnuvAda 8nAkANano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kahyuM [bArasA sUtranA samAvezathI 8 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 4ra-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda chono anuvAda mAtra mULAno ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita Rtarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka mAgamono anuvAda paNa na karI Ape, A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUbo ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUko, kalpasUtra ane keTalAMka pATAono mULano anuvAda che. - >> - 4 - A hatI agama sabarI - 4 mArA ra50 prakAranInI rAdI - 4 -
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya : 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRt '"laghuprakriyA'' para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che, je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. - 4 0 kRdantamAlA H - * A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. 3 (2) vyAkhyAna sAhitya : 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannaha jiNANuM" nAmaka sajjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga saMbaMdhita kartavyanI tAtvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. - 1 0 navapada-zrIpAla - - zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tavAbhyAsa sAhitya : O tattvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 * tattvAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 A graMthamAM tattvArtha sUtranA daze adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUtrahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUtrapadha, sUtraniSkarSa jevA daza vibhAgo che. 1 10
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano pratyeka adhyAyane aMte sUtrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tattvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che, jemAM tattvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya : 0 samAdhimaraNa : 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. (5) vidhi sAhitya : . dIkSA-yogAdi vidhi 0 vidhi saMgraha bhAga-1 sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi 15 (3) yaMtra saMyojana : 0 45-Agama yaMtra vizati sthAnaka yaMtra 3 3 1
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya :0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa 0 caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola cukta evA 379 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti 0 zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAyala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAstri pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI DAnapada pUjA * kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA hosa kAyamI samayadarzikA (10) satra abhyAsa-sAhitya :che jena eDayukezanala sarTiphikeTa korsa * pratikramaNa sUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte zAbhANa 305 prakAzano thayA che.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmalaEsaNassa pa.pU. AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH -: bhAga - 39 - A bhAgamAM uttarAdhyayana nAmaka mULasUtranA adhyayana - 22 thI 36no samAveza thAya che. A pUrvenA bhAga 39mAM adhyayana - 1 thI 6 no ane bhAga 38mAM adhyayana - 7 thI 21 no samAveza karAyela che. A sUtrane prAkRtamAM uttarajjIyaNa nAme kahevAyela che. saMskRtamAM uttarAdhyayana ja kahe che. A sUtramAM kula 36 - adhyayano che. adhyayanomAM koI uddezAdi peTA vibhAgo nathI. mukhyatve padha (gAthA) svarUpa A AgamamAM mAtra 88 sUtro che. bAkInI badhA gAthAo ja che. 17 A AgamanI oLakha 'dharmakathAnuyoga' rUpe zAstrakAroe Apela che. paNa vinaya, parISaha, sabhikSu, racanemi Adi adhyayano vicAro to 'caraNakaravAnuyoga' paNa ahIM maLaze. samyakatva parAkrama, lezyA, jIvAjIvavibhaktine vicAratA ahIM 'dravyAnuyoga' paNa dekhAya che. chatrIza adhyayanomAM ahIM vinaya, parISaha, manuSyajIvananI durlabhatAdi, pApazramaNa, sAmAcArI, mokSamArga, pramAdasvarUpa, brahmacarya, karma, lezyA, tapa, jIvAjIva, maraNanA bhedo Adi aneka viSayo samAvAyela che. A AgamamAM niryukta, keTalIka bhASya gAthA, vividha kartAoe karelI vRtti, cUrNi Adi mudrita rUpe jovA maLela che. prAyaH ATaluM pracura TIkA sAhitya koI Agama paratve ame joyela nathI. temAM bhAvavijayajIgaNi ane lakSmIvallabha kRta TIkAno anuvAda to thayo ja che. ame A anuvAdamAM ahIM niryukti sahita mULasUtra paratve karAyela zAMtyAcArya viracita vRttino AdhAra lIdhelo che. jemane kathA sAhityamAM ja vadhu rasa che. temaNe zrI bhAvavijayajI kRta TIkAnuvAda jovo. 39/2 cAra mULasUtromAM A cothuM mULasUtra che. pratyeka sAdhu-sAdhvIe A Agamane satata vAgoLavA jevuM che. temAM AyaraNA sAthe vairAgyano suMdara bodha che. tathA jaina paribhASA paNa che. A bhAga - 39mAM ame vRttinA upayogI aMzo vizeSathI lIdhA che. te noMdha levI,
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 43 uttarAdhyayana - mUlasUtra-4/3 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana che adhyayana - 22 "rathanemIya" che. 0 samudrapAla nAme ekavIsamuM adhyayana kahyuM have bAvIzamuM kahe che. Ano saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM viviktacaryA kahI. te cAstri sahita dhRtimAnane caravI zakya che. tethI rathanemi vat caravI, temAM kyAreka utpanna vizrotasikAthI paNa dhRti dhAraNa karavI, tema kahe che. e saMbaMdhe AvelA A adhyayananA cAra anuyogo pUrvavat vicArIne nAma niSpanna nikSepa ja kahevo. te pramANe vicArIne niryuktikAra kahe che - * niyukti - 444 thI 446 + vivecana - rathanemino nikSepanAmAdi cAra bhede che. temAM dravya rathanemi be bhede che- AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI dravya rathaneminA traNa bheda che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatireka.bhAvatha rathanemite rathaneminA nAma ane goba vede che te tenAthI upasthita A rathanemi adhyayana che. vyAkhyA pUrvavatu jANavI. nAma niSpanna nikSepa kahyo, have sUbAlApaka niSpanna nikSepa. te sUtra hovAthI thAya che. tethI sUtrAnugamamAM sUtra kahe che * sUtra - 97 thI 812 - (9) saurayapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta mahAna vyakti saMpanna vasudeva nAme rAja hato. (98) tene rohiNI ane devakI nAme be panIo hatI. temane anukrame rAma ane kezava (kRSNa) nAme priya putra hatA. (399) saurapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta mahAkaddhi saMpanna samudra vijaya nAme rAjA hato. (800) tene zivA nAme banI hatI. jenA putra mahAyazasvI, damIzvara, lokanAtha, bhagavana ariSTanemi hatA. (801) te ariSTanemi suvaratva ane lakSaNa saMyukta hatA. teo 1008 zubha lakSaNanA dhAraka hatA, gautama gotrIya ane yAma varNanA ecu. (802) teo vajasSabhanarAya saMhanana ane samaya tarasa saMsthAna vALA hatA. matsyodarA hatA. kezave rAjamatine tenI patnI rUpe yAsI.. (803) te zreSTha rAjakanya suzIla, suMdara, sarvalakSaNa saMpanna hatI. teNInA zarIranI krAMti vidhutanI prabhA samAna hatI. (804) tenA pitAe mahartika vAsudevane kahyuM - kumAra ahIM Ave. huM mArI kanyA, tene mATe ApI zaku chuM.
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22797 thI 812 19 (805) ariSTanemine sarva auSadhionA jaLathI snAna karAvyuM. kautupha, maMgala kayAM, divya vastra gugala paherAvyuM. AbharaNathI vibhUSita kama. (806) vAsudevanA sathI moTA matta gaMdhahasti upara ArUDha thayA. mastaka upara cUDAmaNinI mAphaka adhika suzobhita thayA. (80) ariSTanemi uMcA chakA tathA cAmarolI suzobhita hatA. dazArka cakrathI te sarvataH parivRtta hatA. (808) caturaMgI senA yathAkrame sajAvI hatI. vAdhono gagana spara divya nAda thaI rahyo hato. (809) AvA prakAranI uttama ddhi ane dhati sahita te vRSNi - paMgata potAnA bhavanathI nIkaLyo. (81) tyAra pachI teNe vADo ane piMjarAmAM baMdha karAyela bhayabasta tathA ati du:khI prANIone joyA. (811) te prANIo jIvananA aMtanA sanmukha hatA. mAMsane mATe khAvAnAra hatA. tene joIne mahAyajJa ariSTanemie sArathIne A pramANe kahyuM. (812) A badhAM sukhanA artha prANI zA mATe A vADo ane piMjarAmAM saMniruddha karAyelA che . rokelAM che? * vivecana 797 thI 812 - soLe sUtro prAyaH pragaTArtha ja che. kaMIka vizeSa A pramANe che - lakSaNa - cakra, svastika, aMkuzAdi athavA tyAga, satya, zorya Adi. tenA vaDe yukta hovAthI sajA kahevAya. tene be patnIo hatI - rohiNI ane devakI. temAM rohiNIno putra rAma - balabhadra ane devakIno putra kezava - vAsudeva hato. ahIM rathaneminI vaktavyatAmAM A tIrtha konuM che? te jaNAvavA prasaMgathI bhagavana ariSTaneminuM caritra jaNAvavAnuM che. chatAM tenA vivAhAdimAM upayogI hovAthI pUrvotpannatvathI kezavanuM nAma kahyuM. tenA sahacArI paNAthI sama - balabhadrane paNa kahyA. vaLI soriyapuranuM nAma samudravijaya ane vasudevanI eka avasthiti darzAvavA mATe che. dafmA - upazamita, tenA izvara - atyaMta upazamapaNAthI nAyaka, te damIzvara svara ane sauMdarya, gAMbhIrya Adi lakSaNathI yukta. athavA lakSANa upalakSita svara te lakSaNa svara. 1008 saMkhyaka zubha sUcaka hAtha AdinA rekhA Adi-rUpa cakrAdi lakSaNa dhAraka, kAlakacchavi - zyAma tvacA vALA sodara - matsyanA udara jevA AkAranA udaravALA yadunA haNAyA pachI ahIMthI dvArakApurI gayA. ardhabharatAdhipati kezava* kRSNae yauvanasya ariSTanemi mATe samudravijayanA AdezathI je karyuM, te kahe che- kezave samitanA pitA pAse rAjimatInI ariSTaneminI patnI rUpe yAcanA karI. te kanyA kevI hatI? zreSTha rAjA ugrasenanI kanyA athavA zreSTha rAja kanyA, jeno svabhAva suC che, tevI suzIlA, dekhAvamAM suMdara, vizeSathI je dIpe che te vidhuta tevI te saudAminI, vidhutsaudAminI athavA vidhuta - agni, saudAminI - vijaLI. bIjA vaLI saudAminI eTale "pradhAnamaNi" kahe che. yAyanA pachI zuM thayuM? samitInA pitA ugrasene kahyuM ke vivAha vidhithI huM
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 0 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda ApIza. ema ugrasene te vAta svIkArI, pachI vivAhanA samaye je thayuM te kahe che - jayA, vijyA, Rddhi, vRddhi Adi badhI auSadhi vaDe abhiSeka karyo. kautuka - kapALane muzala parzanAdi ane maMgala- dahIM, akSata, dUrvA, caMdana Adi, te kautukamaMgala karyA. divyayugala dhAraNa karyA. atizaya prazasta athavA ati vRddha guNo vaDe paTTahati upara beThA. tyAre mastaka upara mugaTanI jema zobhatA hatA. cAmaro vaDe vIMjhAtA hatA. yAdavasamUhanI parivRtta hatA. caturaMgiNI - hAthI, ghoDA, ratha, padAti rUpa cAra prakAre anukrame cAlI. mRdaMga paTama Adi vAjiMtrono nAda thato hato. te atiprabaLatAthI gagana vyApI hato. anaMtara abhihita rUpa vibhUtithI. dhutithI ariSTanemi cAlyA. e rIte cAlatA vivAhamaMDapanA nIkaTanA pradeze pahoMcyA. tenI vadhu nIkaTa pahoMcatA, mRga lAvaka Adi prANIone joyA. te prANIo bhayabasta hatA. te vADA ane piMjarAmAM gADha paNe niyaMtrita hatA. tethI ghaNA du:khI hatA. teo jIvitAMta arthAta maraNanI ghaNAM nIkaTa hatA. athavA jIvananA paryantavatta bhAge hatA kemake mAMsa nimitte teonuM bhakSaNa thanAra hatuM athavA mAMsanA nimitte temanuM poSaNa thatuM hatuM. te joIne zuM thayuM? te bhagavaMta ariSTaneminI mahatI prajJA-mani, cuta, avadhi jJAna rUpa, te mahAprajJa e sArathIne - gaMdhahati ne pravatavanAra mahAvatane athavA tyAre rathamAM beThelA hoya to te ratha calAvanAra sArathIne pUchayuM - kayA nimitte A prANIo ruMdhelA che, sAddha hRdayatAthI pharI pharI te ja bhagavaMtanA hRdayamAM thatAM viparivartanane jaNAve che. A pramANe bhagavaMte kahetA - * sUtra - 13 - tyAre sArathI e kahA - A bhadra prANIo, ApanA vivAha - kAryamAM ghaNAM lokone mAMsa khavaDAvavAne mATe che. * vivecana - 13 bhagavaMtanA prazna pachI kahyuM zuM? bhadra eTale kalyANa vALA, kutarA, ziyALa Adi kutsita prANI nahIM. athavA niraparAdhIpaNAthI "bhadra" kahelA che. tamArA vivAha - pariNayana rUpa prayojanamAM jamADavAne mATe. AnA vaDe prANInA ruMdhananuM prayojana kahyuM. tyAre bhagavaMte zuM karyuM? * sUtra * 814 thI 820 - (814) aneka prANIonA vinAza saMbaMdhI vacanone sAMbhaLIne jIvo pati karaNazIla, mahApAza, ariSTanemi ciMtana kare che ke (81) je mArA nimitte A ghaNAM prANIono vadha thAya che, to A paralokamAM mArA mATe zreyaskara nahIM thAya. (816) te mahAyazasvIe kuMDalayugala, sabaka ane bIjA badhAM AbhUSaNo utArIne sArathIne ApI dIdhA.
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22814 thI 820 21 (817) manamAM AvA pariNAma thatAM ja tenI yazocita abhiniSkramaNane mATe devatA potAnI trAddhi ane parSadA sAthe AvyA. (818) deva ane manuSyothI parivarelA bhagavAna zibikA ranamAM ArUDha thayA. dvArakAthI nIkaLI revataka parvata upara sthita thayA. (819) udhAnamAM pahoMcIne, uttama zibikAthI utarIne 1000 puruSo sahita citrA nakSatramAM bhagavaMte niSkramaNa kayu. (8ra0) tyArapachI samAhita bhagavaMte turata potAnA sugaMdhagadhita ane dhuMdharALA vALano svayaM potAnA hAtho vaDe paMcamuSTika loca karyA. * vivecana * 814 thI 820 - sArathIe ghaNAM prANInA vinAza - hanananA abhidheyane kaho. A prANavinAzana sAMbhaLI, jIvomAM sakaraNa bhagavaMte vicAryuM - mArA vivAhanA prayojanamAM bhojanArthapaNAthI A badhAM haNAze. ATalA badhAM jIvonuM hanana thAya to te pApa hetuka hovAthI paralokamAM mAruM kalyANa thaze nahIM. ahIM bhavAMtaramAM paralokamAM bhIrutvanA atyaMta abhyAsapaNAthI A pramANe bhagavaMte vicAryuM anyathA carama zarIra paNAthI ane atizaya jJAnItvathI bhagavaMtane AvA prakAre vicAravAno avasara kyAMthI hoya? e pramANe bhagavaMtanA pariNAmone jANIne, jIvone mukta karAvavA vaDe paritoSita bhagavaMta je karyuM, te kahe che - kaTisUtra sahita bAkInA badhAM AbharaNo utArIne sArathIne ApI dIdhA. tyAre temanA niSkamANanA abhiprAyane jANIne cAre nikAyanA devo aucityane lIdhe nIce utaryA. teo samasta vibhUti sahita, bAhya-madhya- atyaMtara 5rSadA gaNethI yukta thaI nirNamANano mahimA kare che. kono? bhagavaMta ariSTanemino. devoe utarakura nAmaka zibikA ratnanI racanA karI. pachI bhagavaMta temAM ArUDha thaIne dvArakApurIthI nIkaLyA ane raivataka - ujjayaMta parvata pahoMcIne aTakyA. sahasAmravanamAM pahoMcyA. tyAM zibikAthI utarIne ke je zibikA hajAra puraSothI vahana karAtI hatI, temAMthI nivRtta thaI zrAmAyano svIkAra karyo kyAre? citrA nakSatramAM, kaI rIte? svabhAvathI ja surabhigaMdhI, komaLa kuTila vALane jaldI potAnA hAthethI ja pAMca muSTi vaDe loca karyo. samAdhimAna evA bhagavaMte "mAre sarva sAvadha na karavuM' e pramANe pratijJA karI. * 4* x-, e pramANe bhagavaMte dhvajyA svIkAratA - * sutra - 821 thI 823 - (821) vasudeva kRSNa e deza ane jitendriya bhagavaMtane kahyuM * he damIzcaya tame tamArA abhISTa manorathane zIda prApta karo. (822) Apa jJAna, darzana, sAtri, kSamA ane nilabhatA dvArA vartamAna thAo. (23) A prakAre balarAma, kezava, dazAha sAdava ane bIjA ghaNAM loko ariSTanemine vaMdanA karI dvArakApurI pAchA gayA.
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 821 thI 823 - vAsudeva, balabhadra, samudravijyAdie, mastakanA vALane dUra karela bhagavaMtane kahyuM- abhilaSita evA A manoratha arthAta bhagavaMtanA "mukti' prApti rUpI manoratha, te manorathane tvarita prApta kare. Apa vRddhi pAmo, evA AzIrvacanathI stuti karIne - guNotkarSa sUcakatvathI stavanA - patvathI aviruddha che tema vicAravuM dazArNa Adi ghaNAM loko pAchA gayA. tyAre rAjImatI kevI thaIne zuM ceSTA kare che? * sUtra - 824 thI 826 * (824) bhagavaMta aSTineminI prajAne sAMbhaLIne rAjakanyA sAmatInA hAsya ane AnaMda cAlyA gayA. te zokathI mUrzita thaI gaI. (82) rAjImatIe vicAryuM - "dhikkAra che mArA jIvanane, kemake huM ariSTanemi dvArA parityaktA chuM. mATe pravajita thavuM ja zreya che. (26) vIra tathA kutasaMkalpa rajImatIe kursa ane kaMdhIthI saMvAla, bhramara sardeza kALA vALano potAnA hAthe ja losa karyo. * vivecana - 824 thI 826 - nihasyahAsya cAlI gayela che tevI. nirAnaMdA AnaMta rahitA, thaI vicAre che . "mArA jIvitane dhikkAra thAo" svajIvitanI niMdAnA ubhAvaka kheda vayano bolI ke huM tenA vaDe tyajAyela che, e khedano hetu darzAvyo. tethI atizaya prazasya e che ke huM pravajyA svIkAruM. jethI huM Aja janmomAM dukha bhAginI na thAuM. bhagavaMta tyAM padhAryA. pachI utpanna kevaLajJAna vALA bhagavaMte dezanA ApI. teNI vizeSathI vairAgyavAna thaI. pachI teNIe zuM karyuM? pachI rajImatIe teNInA bhramara jevA kALA ane saMskArelA vALane teNIe svayaM ja dUra karyA. bhagavaMtanI anujJAthI te dhRtimatIe dharmano dhAraNa karyo. teNIe pravajyA svIkAra karatAM - * sUtra - 827 * vAsudeve lakeza ane jitendriyA ramatIne kahyuM. kanyau "tuM A ghara saMsAra-sAgarane ati sIla pAra kara." * vivecana - 823 - A AzIrvacana che. laghu laghu - jaldI jaldI. have uttara vakatavyatA kahe che - * saba - 828 thI 831 - (28) sIlavatI ane bahatA rAjImatIe prAjita thaIne potAnI sAthe ghaNAM svajano tathA parijanone paNa manajita karAvyA. (29) teeI revatAka parvata upara jaI rahyA hatA. vacce ja varasAdI jAI gayA. va cAlu hatI, jhAMdhakAra chavAlelo hato. e sthitimAM teNI guphAmAM gayA. (830) sUkavavAne mATe potAnA vastro phelAvatA sAmatIne
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 2828 thI 831 yathAjAta rUpamAM rathanebae joyA. te bhagnAzita thayA pachI rAjImatIe paNa temane joyA. (83) tyAM ekAMtamAM te saMtane joIne DarI gayA. bhayathI kaMpatA potAnI baMne bhramathI zarIra AvRtta karI besI gayA. * vivecana 828 thI 831 - rAjImatI prajita thayA pachI tyAM dvArakApurIthI ujjayaMta parvate jatA hatA. zA mATe? bhagavaMtanA vaMdanArthe. vRSTi vaDe teNInA vastro ane pote paNa AkhA bhInA thaI gayA kayAM? mArgamAM varasAda cAlu ja hato prakAza cAlyo gayo hato. madhyamAM koI guphA AvI. tyAM rAjImatI asaMyamathI bacavA rahyA. tenA kapaDA Adi vastro vistAra che. tenAthI vastra vihina dazAmAM thaI gayA. evA svarUpe teNIne joIne rathanemi nAme muni saMyamathI bhagna pariNAmI thaIne teNInA udAra rUpane joIne teNInI ati abhilASA janmatA paravazamanavALA thayA. pachI rAjImatIe paNa temane joyA. aMdhakAra pradezane kAraNe teo prathama pravezelA chatAM dekhAyA na hatA. anyathA ekAkI sAdhu - sAdhvIne varSo hoya to paNa te rIte pravezavuM na kalpe tema jaNAve che. teNI DaryA ke kyAMka A mAro zIlabhaMga karaze. kemake guphAmAM teNIe paNa rathanemine joyA. turaMta ja baMne hAtha potAnA stano upara markaTabaMdhanI mAphaka vIMTI dIdhA. zIlabhaMganA bhayathI kaMpatI evI teNI AzleSAdi parihArArthe besI gayA. * sUtra - 83ra thI 834 - (832) tyAre samudravijayanA gajAta te rAjapura rAmatIne bhayabhIta ane kAMpatI joIne AvA vacano kahyA. (833) he bhadrA huM rasthAnemi chuM. he suMdarI cArubhASiNI tuM mane svIkAra. he sutA tane koI pIjha nahIM thAya. (34) nizcita manuSyajanma rAti durlabha che. AvA ApaNe bhoga bhogavIe. pachI bhaktabhogI thaI jinamArge dIkSita thaI. * vivecana - 83ra thI 834 - - pachI enemi rAjaputrae DaratI kaMpatI rAjImatIne joIne kahyuM - huM rathanemi chuM. AnA vaDe potAnuM rUpavAna paNuM Adi abhimAnathI prakAzIne teNIne abhilASA utpanna karAvIne, vizvAsa pamADI bIjI zaMkA nivAravA potAnuM nAma kahyuM. he sutanu! tuM mane seva. tane koi pIDA nahIM thAya. arthAt sukhanA hetu viSaya sevana kara. kemake pIDAnI zaMkAthI bhaya thAya che. Ava, manuSya janma durlabha che. te pAmIne tenA bhogalakSaNa phaLane bhogavIe vRddhAvasthAmAM pharI dIkSA laIzuM. tyAre rAjImatIe zuM karyuM? * sutra - 835 thI 82 - (83) saMyama pratye bharologa tathA bhogathI parAjita rathanemine jaIne teNI saMwAMta na thaI. teNIe varalI potAnA zarIrane pharI DhAMkI dIdhuM. (836) niyamo ane vatomAM suzcita te zreSTha rAjakanyAne jAti, kuLa ane zIlanI rakSA karatA, rathanemie kahyuM -
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (837) jo tuM rUpamAM vaizramaNa ho, lalitathI nalakubera ho, tuM sAkSAt keMdra ho to paNa huM tane icchatI nathI. (agaMdhana phULamAM utpanna sarpa dhUma ketu, prajvalita, bhayaMkara, duHvezya agnimAM praveza kare paNa tamelane pharI pIvA na icche.) (838) he sazokAmI! dhikkAra che tene ke tuM bhogIjIvanane mATe, tyakta bhogone pharI bhogavavA icche che, tenA karatAM tAruM maravuM zreyaskara che. (839) huM bhojarAjAnI putrI chuM. tuM aMdhakavRSNino putra che. ApaNe kuLamAM gaMdhana sarpa jevA na banIe. tuM nibhUta thaI saMyama pALa, (840) jo tuM je koI strIne joIne A pramANe ja rAgabhAva karIza, to vAyuthI pita haDanI mAphaka asthitAtmA thaIza. (841) jema gopAla ane bhAMDapAla te dravyanA svAmI hotA nathI, te pramANe tuM paNa zrAmAno svAmI nahIM thAya. (842) tuM krodha, mAna, mAyA lobhano nigraha kara. iMdriyone vaza karI tene potAne upasaMhara, * vivecana - 835 thI 842 bhodhoga - utsAha cAlI gayela. zemAMthI saMyamamAMthI. strI parISahathI parAjita thayela. asaMbhrAnta - A baLathI kAryamAM pravartaze nahIM evA abhiprAyathI atrasta. thaIne potAne vastro vaDe DhAMkI de che. niyama ane vratamAM nizvala rahevuM - iMdriya ane noidriyanuM niyamana karI pravrajyAmAM jAti, kula, zIlanI rakSA karavI. kadAya zIlanA dhvaMsathI ja AvA prakAranI nimna jAti ane kuLanI saMbhAvanA rahe che. tuM AkAra sauMdaryathI dhanada ho, savilAsa ceSTitathI 'kubera' nAme deva vizeSa ho ke sAkSAt indra - rUpAdi aneka guNa Azri ho. rUpAdi abhimAnIne A pramANe ja kahe. athavA tArA pauruSane dhikkAra che, he ayazanI kAmanA vALA! akIrtinA abhilASI! durAcArane vAMche che. temAM yaza - mahAkuLa saMbhava udbhUta. kAmi - bhoganI abhilASA karanArA! jIvitanA nimitte, ulaTI karAyelA bhogane pharI icche che, ziyALa paNa pariharelAnI icchAthI dUra rahe che. A vamelAne pharI pIvA karatA to tAruM maraNa thaI jAya te ja kalyANakArI che. kemake maraNamAM alpadoSa che. - huM bhogarAja ugrasenanA kuLamAM janmI, tuM aMdhakavRSNinA kuLamAM utpanna thayo. to ApaNe gaMdhana-sarpa vizeSa jevA na thaIe. kema ke teo ja vamelA viSane. baLatA agnimAM paDavAnA bhayathI pharI pIe che. vRddho kahe che - sarpo be jAtinA hoya, gaMdhana ane agaMdhana. temAM gaMdhana sarpo DasyA pachI maMtra vaDe AkRSTa karAtA, viSane vraNanA mukhathI pI jAya che. argaMdhana sarpo maraNane pasaMda kare, paNa vamelu na pIe. to zuM karavuM joIe? te kahe che - saMyamamAM sthira thavuM. kemake jo tuM bhogAbhilASathI je je strIne joIza, temAM temAM AkarSita thaIza, to vAyu vaDe tADita haTha vanaspatinI jema asthitAtmA - caMcaLa citta vaDe asthira svabhAvano thaI jaIza. .
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 22835 thI 842 jema gopAla gAyane pALe che, mAMDapAla bIjAnA bhAMDone bhADe devA vaDe sAyave che, paNa te te gAyo ke bhAMDono svAmI ke viziSTa kuLano upabhoktA thato nathI. e pramANe tuM paNa zramaNyamAM thaIza. kemake bhoganA abhilASathI tuM zrAmANyanA phaLane pAmIza nahIM. e pramANe teNIe kahetA rathanemie zuM karyuM? te kahe che - * sUtra - 843, 844 - (843) teNInA subhASita vacano sAMbhaLIne rathanemi dharmamAM e rIte sthira thaI gayA, je rIte aMkuzathI hAthI sthira thAya. (844) te mana, vacana, kAyAthI guma, jitendrita ane daDhaLatI thayA. javajIva nizcala bhAve grAmacanuM pAlana karavA lAgyA, * vivecana - 843, 844 - terAjImatInA anaMtarokta zIkhAmaNa rUpa vacano sAMbhaLIne ke je te pravanitAe sArI rIte kahelA tevA subhASita, aMkuza vaDe jema hAthI sthira thAya tema te rathanemi teNInA vacanathI yAtri dharmamAM sthira thayo. vRddha saMpradAya kahe che - nUpUrapaDitAnI kathAmAM chelle roSAyamAna thayelA rAjAe saNI, mahAvata ane hAthI traNene parvatanA zIkhare caDAvyA. mahAvane kahyuM ke hAthIne pADI de. baMne paDakhe vaMzagrAhya rAkhyA. hAthIe AkAzamAM eka paga uMco karyA. loko bolyA, aho A tiryaMca paNa jANe che ke tene mArI nAMkhavAnA che. to paNa rAjAno roSa na ghaTatA hAthIe traNa pago ucA karyA, eka page ubho rahyo. loko AkraMda karavA lAgyA ke AvA harita ratnano kema vinAza karo cho? tyAre temanA kahevAthI aMkuza vaDe hAthIne sthira karI nIce utAryo. je Avo hAthI paNa aMkuzathI AvI avasthAmAM sthira thaI jAya, tema rathanemi paNa rAmatInA ahitathI nivartavA rUpa aMkuza prAyaH vayanozI dharmamAM sthira thayo. - - have baMnenI uttara vALyatA kahe che - * sUga - 845 - ugra tapanuM AcaraNa karIne bane kevalI thayA. badhAM karmono kSaya karIne teoe anuttara siddhi 'ne prApta karI.. * vivecana 845 - karma bunuM vidAraNa karavAthI ugra, anazanAdi tapane AyarIne rathanemi ane rAjImatI baMne kevalI thayA. badhAM bhavopagrAhI kama khapAvIne anutara evI siddhi pAmyA. have niyukitane anusare che - * niryukti - 447 thI 451 + vivecana - zauryapura nagaramAM samudravijaya sajA hatA. tene zivA nAme agramahiSI rANI hatI. teNIne cAra putro hatA. ariSTanemi, rathanemi, satyanemi ane deTanemi. temAM
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka ariSTanemi bAvIsamAM tIrthakara thayA. rathanemi ane satyanemi baMne pratyekabuddha thayA. rAjImatIno kALa ariSTaneminI jeTalo ja eTale ke 901 varSa sarvA, jANavuM. ahIM pahelI gAthAmAM nemino anvaya kahyo. prasaMgathI bAkInA bhAIonuM kathana karyuM. ahIM ariSTaneminA arahaMtatva ane rathaneminuM pratyeka buddhatva kahyuM. 901 varSanuM savayui bhagavaMtanuM kahyuM. have pratibhagna pariNAmapaNAthI rathanemivata kInI avajJA na thAya, te kahe che - * sUga - 846 - saMbai, paMDita, vicakSaNo Ama ja kare che. paraSottama raTAmi mAphaka bhogothI nivRtta thaI jAya che . 0 - tema huM kahuM chuM.. * vivecana - e pramANe bodhilAbhazI, buddhimAna, prakarSathI zAstrajJatAthI kaMIka vizrotasikanI utpattimAM, tenA nirodha lakSaNathI bhogothI nivRtta thAya che. jema te puruSottama rathanemi bhogothI nivRtta thaIne upadeza pAmIne saMbuddhAdi vizeSaNa yukta thayA. - 4 - 4 - muni dIparatnasAgare karela rAdhyayana - 22 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 23 bhUmikA huM adhyayana - 23 - "kezI gautamIya" che - - -- x- - *----- 0 ranemisa nAmaka bAvIzamuM adhyayana karyuM. have tevIzamuM kahe che. tenA saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM kavacit utpanna vicaitasika chatAM paNa rathanemivata caraNamAM dhRti dhAraNa karavI. ahIM bIjAne paNa citta viplati thAya to kezi* gautamavata tene dUra karavAno prayatna karavo. te abhiprAyathI jema ziSyane saMzaya utpattimAM kezie pUchela, gautame tene upayogI dharma ane veza Adi varNavyA. tema A pramANenA saMbaMdhathI prApta A adhyayananA pUrvavata upakramAdi kahIne yAvat nAmanikSepamAM kezIgotamIya e nAma che. yAvata kezI-gautamano nikSepo kahevo. temAM vartamAna tIrthAdhipati prathama gaNadharanA A tIrthanI apekSAthI gautamanA reSThatva AdimAM tenuM abhidhAna, pachI kezi zabdano nikSepa kahe che * niyukti - 45ra thI 454 + vivecanA - gautamano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. dravyagautama nikSepa be bhede che. noAgamadravya gautama jJazarIra Adi traNa bhede che. bhAvagautama te nAmagogane vedatA thAya. e pramANe kezIno nikSepa paNa jANavo. * nikti - 455 - vivecana gautama ane kezIno saMvAda - paraspara bhASaNa athavA vacaaikya, tenAthI utpanna te saMvAda samu9i, AnA vaDe bhAvArtha kahyo. tenAthI A "kezigautama' thayuM. e rIte kezI gautamIya adhyayana jANavuM. nAma nikSepo kahyo. have sUvAlApaka niSpanna nikSepa avasaramAM sUtra kahIe chIe - * suga - 847 - pArja nAmaka jina, kAna, lokapUjita, saMbuddhAtmA, savajJa, dhana tIrthanA pravartaka ane vItarAga hatA. * vivecana * 84 - jina-parISaha upasarganA vijetA, pA nAmanA, te paNa devendra Adi vihita vaMdana - namaskaraNAdine yogya ati tIrthakara, tethI ja lokapUjita, saMbuddha - tatvane jANanAra AtmA jeno che te. sarvajJa - sarva dravya - paryAyavid, dharma vaDe ja bhavasamudra tarAya che, mATe tIrtha te dharmatIrtha, tene karanAra te dharmatIrthakara, jina * sarve kamoM jitela, bhavopagrAhI kamane paNa baLela doraDAnA saMsthAnApaNAthI sthApela. pachI zuM? * sutra - 848 thI 850 - (88) lAdIpa bhagavata pArzvanA jJAna ane caraNanA pAraga, mahAyazasvI kezakumAra ramaNaziSya hatA. (849) te avadhi ane zutajJAnathI prabuddha hatA. ziSyasaMtI parivRtta grAmAnugrAma vicaratA zrAvastI nagarImAM AvyA. (850) nagaranI nikaTa biMduka udhAnamAM, jayAM supha saccA ane saMskAraka sulabha hatA, tyAM vAsa karyA - rahyA.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 uttarAdhyayana bhUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana : 848 thI 85o - pArtha nAmaka arahaMta lokamAM pradIpavata, sarva vastune prakAza vaDe lokapradIpa, temanA ziSya mahAyaza kezi nAme kumAra, apariNIta ane tapasvIpaNAthI kumArazramaNa hatA. jJAna ane cAritranA pAragAmI, mati- zruta - avadhi traNe jJAnayukata, heyopAdeya vibhAganA jJAtA, ziSya samUhathI saMkIrNa thaI rAmAnugrAma vicaratA zrAvatI nAme nagaramaMDalimAM prAsuka- nirdoSa vasati ane tenA zilAphalakAdi yAcIne tiduka udhAnamAM rahyA. pachI zuM thayuM? * mULa * 851 thI 854 - (81) te samaye dharma - tIrthanA pravartaka jina, bhagavAna vartamAna hatA, je samagra lokamAM prakhyAta hatA. (85ra) te loka pradIpa bhagavaMtanA jJAna ane sAtrinA pAragAmI mahAyazasvI ziSya gautama svAmI hatA. (83) bAra aMgonA jJAtA prabuddha gautamapaNa ziSya saMghathI parivA, grAmAnugrAma vicaratA zrAvatI nagarImAM AvyA. (854) nagara najIka koika udhAnamAM jayAM pAsuka zasA ane sastAraka sulabha hatA, tyAM rokAyA * rahyA. vivecana - 851 thI 854 - te vakhate te kALe, te samaye vartamAna nAme tIrthaMkara hatA. gautama nAme, jo ke temanuM nAma iMdrabhUti hatuM, gautama gotra hatuM. te gautama nAme bhagavAna (gaNadhara), bAra aMganA jJAtA paNa zrAvastI padhAryA. pachI zuM thayuM? * sUtra - 855 thI 859 - (85) phumAra zramaNa kezI ane mahAyazasvI gautama bane tyAM vicaratA hatA. baMne AvIna ane samAhita hatA. (856) saMrata, tapasvI, guNavAna ane kArya saMrakSaka baMne ziSya saMghomAM AvuM ciMtana utpanna thayuM - (817) A dharma kevo che? ane A varSa kevo che? A cAtumi dharma che, te mahAmuni pArja e kahela che. A paMca - zikSAtmaka dharma bhagavaMta vardhamAne kahela che. (59) A acolaka dharma che ane A sAMtarottara dharma che. eka lakSamAM pravRtta baMnemAM bheda zAmATe che? * vivecana - 855 thI 859 - kezi ane gautama baMne zrAvastImAM vicaratA hatA. AlIma - mana, vacana, kAya gupti Azrita, athavA pRthapha rahevAthI paraspara na jANatA. teo sArI rIte jJAnAdi samAdhivALA hatA. te baMnene saMyamI ane tapasvI ziSyono samUha zrAvastImAM ja hato. te badhAM vicAratA hatA ke - guNa: samyaga darzanAdi, tenAthI yukta ane rakSaNahAra ApaNAM A mahAvratarUpa dharma che, temAM A dharma kevA prakAre che? AcAra - AyaraNa, vezadhAraNa Adi bAhya kriyAkalApa. te ja sugatinI dhANAthI dharma che. kemake bAhya kriyAmAtrathI paNa nava jhaveyaka sudhInI gati prApta karAve che. tenI prasiddhi For
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23/855 thI 859 AcAra dharma. amArI ke bIjAnI? arthAt amAro ane Amano, baMneno dharma sarvajJa praNita che. to tenI sAdhanAmAM A bheda kema che? ame te jANavAne icchIe chI. te ja vicAraNAne vyakta karatAM kahe che - tIrthaMkara pArzva e cAra mahAvratarUpa dharma kahyo che. prANAti pAtAdi viramaNa rUpa paMca zikSAtmaka dharma vardhamAna svAmIe kahela che. mahAmuni zabdathI dharmaviSayaka saMzaya vyakta karyo. have AyAra dharma praNidhi viSayamAM te ja kahe che - acelaka - avidhamAna ke kutsita vastravALo dharma vardhamAna svAmIe kahyo. sAra - vardhamAna svAmInA zAsananA sAdhunI apekSAthI mahAdhana mUlyatAthI pradhAna vastro jemAM che te dharma pArzvanAthe upadezyo. eka ja muktirUpa kAryane mATe baMnenA upadezamAM phare kema che? tevA saMzayamAM kahyuM ke kAraNabhedathI kAryabheda saMbhave che. Avo ziSyanA cittamAM utpanna bheda kezI-gautame jANyo, pachI zuM? * sUtra * 860 thI 863 (860) kezI ane gautama baMnee ziSyonA pratitarvitane jANIne paraspara maLavAno vicAra karyo. (861) kezI zramavanA kuLane jyeSTha kuLa jANIne pratirUpajJa gautama ziSya saMghanI sAthe hiMduka vanamAM AvyA. (862) gautamane AvanA joIne dezI kumAra zramaNe temanI samyak prakAre pratirUpa pratipatti karI. (963) gautamane besavAne mATe zIghra temaNe prAsuka payAla ane pAMcamuM kuza-vRkSa samarpita karyuM. * vivecana - 860 thI 863 - - zrAvastImAM prakarSathI vikalpita maLavAno abhiprAya dhAraNa karyo. koNe? kezI ane gautame pratirUpa - yathocita pratipatti - vinayane jANe che mATe pratirUpajJa. jyeSTha - pArzvanAtha saMtatirUpe pahelAM thayelAM. sAme abhyAgata kartavyarUpa samyak vinaya kezI svAmIe paNa dAkhavyo. temaNe zuM pratipatti karI. prAsuka - nirjIva, sAdhu yogya kurA tRNa pAMcamuM - palAlanA bhedanI apekSAthI evA Asanane gautamanA besavAne mATe samarpita karyuM. te baMne tyA beThA-beThA kevA lAgatA hatA? te kahe che - * sUtra - 864 - kezI kumAra zramaNa ane mahAyazasvI gautama, baMne beThelA evA caMdra ane sUryanI mAphaka suzobhita lAgatA hatA. * vivecana - 864 caMdra ane sUrya samAna prabhAvALA. te vakhate zuM thayuM? * sUtra - 865, 866 * kutUhalanI dRSTithI tyAM bIjA saMpradAyanA ghaNAM pApaMDI AvyA aneka hajAra gRhastho paNa AvyA... deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, kinnara
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ane sAde bhUtono paNa tyAM eka prakAre samApta thaI gayo hato. * vivecana - 865, 866 - tyAM pAkhaMDa - bAkInA vratavALA bhegA thayA. kema? kutUhalane kAraNe hajAro gRhastho AvyA. deva - jyotika ane vaimAnika, dAnava - bhavanapati, gaMdharva cakSAdi te vyaMtara vizeSo tyAM AvyA. adeya - bhUtonuM phelikila vyaMtara vizeSaNa che. tyAra pachI te baMne kahe che - * sUtra - 867, 868 - kezIe gautamane A pramANe kahyuM - he mahAbhAga ! huM tamane kaMIka pUchavA icchuM chuM. kezIe Ama kahetA gautame kahyuM - he gussA jevI icchA hoya te pUcho. pachI anujJA pAmIne kezIe gautamane Ama kahyuM - * vivecana - 867, 868 - he mahAbhAgA, atizaya, aciMtya zaktiA huM tamane pUchuM? kezIe Ama jaNAvatA, gautame kahyuM - icchAne atikrakhya vinA je pUchavuM hoya te pUcho. gautame e pramANe anumati ApI. ANe je gautamane pUchyuM tene niyuktikAra trAsa gAthA vaDe jaNAve che - - niyukti - 456 thI 458 + vivecana - A dvAra gAthA che, temAM pahelAM "zikSAvata' - abhyAsa pradhAna vrata, pratidina yati vaDe abhyasta karAtA zikSAvrata ke zikSApado - prANivagha viramaNAdi, liMga - cila, zatruno parAjaya, pAzAbaMdhana-taMtu uddharaNabaMdhana, agni nivapina, duSTano nigraha, paparijJA, mahAzoka nivAraNa, saMsAra pAgamana, aMdhakAra vidhApana, sthAna, upasaMpadA A bAra hAro che. tenuM sUtra kahe che - * sUtra 869, - A catusAmi dharma che. te mahAmuni pArzvanAthe kahela che ane A paMca zikSAtmaka dharma vardhamAne kahela che. he meghAvI eka ja udeza mATe pravRtta thayA hovA chatAM A bhedanuM zuM kAraNa che? A be prakAranA dharmomAM tamane saMdeha kema thato nathI? * vivecana - 866, 870 - caturyAma * hiMsA, amRta, asteya, parigrahathI aTakavA rUpa cAra bhedo paMca zikSita - maithuna viramaNa rUpa pAMcamAM vrata sahita. sAdhudharma be prakAre che. he viziSTa avadhAraNa zaktivALA! kaMI avizvAsa tamane nathI? sarvajJatva tulya hovA chatAM A matabheda kema che? ema kezI kahetA - * sUtra - 81 thI 873 - dezI Ama kahetA, gautame tene A pramANe kahyuM - tattvano nirNaya jemAM thAya che. evA dharmatattanI samIkSA prajJA kare che.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 1 23/801 thI 873 pahelA tIrthakaranA sAdhu bAju ane jaDa hoya che. aMtima tIrthakaranA vaka ane jaDa hoya che. madhyamanA tIrthakaronA sAdhu trAju ane prAjJa hoya che, tethI dharma be prakAre che. pahelAM tIranA sAdhune kAne yathAvata grahaNa pharato kaThina che, aMtimatAne pAlana karavo kaThina che. madayanA tIthapharanA sAdhu dvArA yathAvatuM grahaNa ane tenuM pAlana saraLa che. * vivecana - 871 thI 873 - kezInA bolyA pachI, AnA vaDe gautamano atizaya Adara Adi batAvyo. teNe zuM kahyuM - buddhi ja samyapha vicAre che. kone? dharmatattvane tattva eTale jIvAdino viziSTa nirNaya, vAkyanA zravaNa mAtrathI vAkyano nirNaya thato nathI, paNa prajJAnA vazathI thAya che. pahelAM tIrthakaranA sAdhuo bAju ane jaDa hovAthI dupratipAdha che. vakrabodhapaNAthI vaka ane jaDa che. tethI ApameLe karela kuvikatAthI vivakSita arthanA svIkAramAM asamartha. pazcima - chellA tIrthakara, madhyamA -madhyanA tIrthakaranA sAdhuo. Rju ane prajJA - prakarSathI jANe che te. sukhapUrvaka vivakSita arthane grahaNa karavAnuM zakya hovAthI hajupaNa te kAraNe dharma be bhede kahela che. tame kaho cho tema hoya to paNa dharmamAM saividhya kema? pUrvanA tIrthakaranA sAdhu dukhethI nirmaLatA pamADavA zakya che. teo ati bAju hovAthI, guru vaDe anuzAsita karAtA, tenuM anuzAsana svapajJA aparAdha AdithI yathAvat svIkAravA samartha thatAM nathI. tene durvizodhyA kahe che. chellA tIrthakaranA sAdhu dukhe karIne pALI zake che, tethI duranupAlya che. teo vakra hovAthI kuvikalA Akulita cittatAthI, jANavA chatAM kyAreka yathAvata anuSThAna karatA nathI. madhyamanA suvizodhya ane supAlita che. teo hajuprAjJa hovAthI sakhyaNa mAganisArI bodhapaNAthI sukhapUrvaka yathAvat jANe che ane pAlana kare che. tethI temane cAra yAma kahevA chatAM pAMcamuM vrata * sabrahmano hetu jANavA ane pALavAne samartha che. pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhu tevA na hovAthI pAMcamuM vrata alaga kahela che. - - 4- - e rIte vividha prajJAvALA ziSyonA anugrahane mATe temanA bhedathI dharmanuM vaividhya kahela che. vastunA bhedathI nahIM. A pramANe gautame kahetA. kezIe kahyuM - * sUtra * 874 thI 876 - he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyA. mArI eka bIjI paNa saMdeha che. he gautama te paNa mane kaho. A acetaka dharma vartamAna svAmIe kahyo ane A sAMtarottara dharma mahAsaNAstrI pAse pratipAdita karyo che. eka ja kArsa mATe pravRtta baMnemAM bhedanuM zuM kAraNa? he meghAvI A be prakAranA liMgamAM tamane phoI saMzaya thato nathI? vivecana - 84 thI 876 - he gautama! tamArI buddhi zobhana che. jethI tame mArA saMdeha ne chedI nAMkhyo. A
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 abhidhAna vinayathI apekSAthI che. tene mati, zrata, avadhi e traNa jJAna yuktane AvA prakArano saMzaya na saMbhave. A rIte badhe vicAravuM. he gautama !mane bIjo paNa saMzaya che, te mane kaho. Athata taviSayaka arthane yathAvata pratipAdita karo. have bIjuM dvAra - jenA vaDe A vratI che tema jaNAya te liMga - vaSakalpa Adi rUpa veza. tene AzrIne kahe che - ayelaka, liMga be bhede - aselaphapaNAthI ane vividha vastra dhArakapaNAthI. e pramANe kezIe kahetA, gautama vacana abhighAyaka traNa sUtra - * sUtra * 877 thI 89 kezI A kathana karatAM, gautame tene A pramANe kahyuM - viziSTa jJAnathI dharmanA sAdhanone sArI rIte jANIne ja tenI anumati apAI che. vividha prakAranA upakaraNono vikalA lokonI pratItine mATe che. saMyama - yAtrAnA nivahine mATe ane huM sAdhu chu? tenI pratIti mATe lokamAM liMganuM prayojana che. vAstavamAM bane tIrthakarono eka ja siddhAMta che. mokSanA vAstavika sAdhana jJAna, darzana ane cAritra ja che. vivecana * 877 thI 89 viziSTa jJAna te vijJAna - te kevaLajJAna ja che. tenA vaDe jene je ucita che, te tene jANIne dhamapakaraNa - vaSadi kalpane pArzvanAtha ane vardhamAna svAmIe anumata karela che. vardhamAna svAmInA sAdhune lAla vagere vastrAdinI anujJAthI vakra ane jaDatvathI vastrane raMgavA Adi pravRtti ati durnivArya thAya che. tethI tenI anujJA ApI nathI. pArzvanAthanA ziSyomAM tevuM na thAya, tethI tene dhamoMpakaraNamAM tevI anujJA ApI che. paNa te lokanI pratIti mATe che ke A vratI che. anyathA abhiruci mujaba vezane svIkAre to pUjAdi nimittamAM viDaMbakAdi thAya, lokamAM vatI rUpe pratIti na thAya. to pachI vividha upakaraNano vikalpa zA mATe? varnAkaya Adi saMyama yAtrA nirvAha arthe che, tenA vinA varasAdamAM saMyamamAM bAdhA thAya che. kyAreka citta viplava utpattimAM grahaNa kare che - jema ke, "huM vratI chuM" e hetuthI paNa lokamAM veza dhAraNa karavAnuM prayojana che. te mATe pArga ane vartamAnanI pratijJA che. pratijJAnuM svarUpa kahe che - mokSanA sabhuta te tAttvikapaNAthI sAdhano che. te kayA che? jJAna - yathAvat bodha, darzana * tattvaci, cAritra - sarva sAvadhavirAti. te liMga - vezanI sabUta sAdhanatAno viccheda karyo. jJAnAdi ja muktinA sAdhana che, veza nahIM. saMbhaLAya che ke bharatAdine veza vinA paNa kevaLajJAna thayeluM. jo ke vyavahAranayamAM to liMgane paNa kathaMcita muktino hetu kahela che. - *-- sUga - 880 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro saMdeha kayo. mane bIje paNa saMdeha che. he gautama te viSayamAM mane kaho.
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23880 3 3 * vivecana - 880 - pUrvavatuM. have trIjuM dvAra, zatrunA parAjayane AzrIne kahe che - * sUtra - 881 thI 884 - (881) he gItamAM aneka hajAra zazuo vacce tame ubhA cho. te tamane jItavA icche che, tame tene kaI rIte jItyA? (882) gautame kahyuM - eka jItatA pAMcane jItyA. pAMca tatA dazane jItyA. dazane jItIne me badhAM zAbune jItI lIdhA. (883) he gautama te zatruo koNa che? kezIe A pramANe pUchatAM gautame tene A pramANe kahyuM - (884) he muniA na jItelo eka potAno AtmA ja zabu che. kapAsa ane iMdriyo paNa za che. tene jItIne niti anusAra huM vicaraNa karuM chuM. * vivecana - 881 thI 884 * - ghaNAM hajAro zatruo madhye he gautamAM tame raho cho. te zatruo tamane jItavA AvI rahyA che. AnA vaDe kevaLa jJAnanI anutpatti darzAvI. paNa tamArA prazama AdithI tene tame jItyA jaNAya che. to kayA prakAre A zatruone tame jItelA che? A pramANe kezI svAmIe kahetA, gautame kahyuM - sarva bhAva zatru pradhAna eka AtmAne jinatA pAMca jitAyA che. eka te AtmA ane bIjA cAra kaSAyo. pAMca jitAtA daza jitAyA che. te pAMca iMdriyo. ukta prakAre daza zatrune jitavAthI badhAM ja zatruo nokaSAya Adi ane tenA uttarottara aneka hajAra bhedo jItAyA che. AnA vaDe pahelA jeno jaya karavAno che te kahyo. tyArapachI zabu koNa? te kahevAthI kezIe gautamane pUchayuM - jo zatrune paNa jANatA nathI, to tenI madhye kaI rIte rahe? ityAdi - 4* ajJajanane pratibodha karavAne mATe ja badhI jJa pRcchA che. kemake pUrve ja kahyuM ke - maNa jJAnathI cukAne AvuM aparijJAna kyAMthI hoya? eka AtmA - jIva ke citta, tene vazIkRtana karela hoya to te aneka anarthonI prAptino hetu hovAthI zatru ja che. tethI kaSAyo paNa zatru che. tenA kAraNe sparzanAdi iMdriyo paNa kaSAya che, tethI nokaSAyo paNa zatru che. ahIM kaSAyonA pahelAthI upAdAna vaDe iMdriyo paNa kaSAyanA vazathI anarthano hetu jaNAvavAne mATe che. have upasaMhAra hetuthI tenA jayanuM phaLa kahe che. - uktarUpa zatrune harAvIne yathokta nItine atikrakhyA vinA tenI madhye rahevA chatAM huM pratibaddha vihArathI vicaruM chuM. te ja pratibaMdha hetu paNe hovAthI tenA vibaMdhakapaNAno abhAva darzAvyo. muni e kezInuM AmaMtraNa che. e pramANe gautame kahetA kezI svAmI kahe che - * sUtra - 885 - he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra pha. mATe bIje paNa eka saMdeha che, te viSayamAM tame mane kaho : 39/3]
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 885 - pUrvavatuM. have pAza avabaddhatvane AzrIne cothuM dvAra kahe che. * sUtra * 886 thI 889 - (886) A saMsAramAM ghaNAM jIvo pAzathI baddha che. he muni! tame A baMdhanathI mukta ane laghubhUta thaIne kevI rIte vicaraNa karo cho? tyAre gautame kahyuM - (887) he muni te baMdhanone badhAM prakAre kApIne, upAsone vinaSTa karI, huM baMdhanamukta ane haLavo thaIne vicaraNa karuM chuM. (888) he gItamAM te baMdhana kayA che? kezIe Ama pUchatA, gautame tene A pramANe kahyuM - (889) tIta rAgadveSAdi ane neha bhayaMkara baMdhana che. tene kApIne dharmanIti tathA AyA anusAra huM vicaraNa karuM chuM. * vivecana - 886 thI 889 - pAza vaDe baddha - niyaMtrita prANI pAzane tajIne ja laghubhUta * vAyu, tenI jema laghubhUta thaI badhe ja apratibaddhapaNe vicare, te lobaMdhaka pAzAne badhAMne toDIne punarbandha abhAva lakSaNathI atizaya vinAza karIne, kaIrIte? sabUta bhAvanA abhyAsathI. te pAza kone kahe che? rAgadveSAdine, Adi zabdathI moha paNa levo. gADha neha je patra, patnI Adi saMbaMdha che te paNa pAzanI jema paravazatAno hetu che. ati gADha hovAthI paganA aMtargata chatAM tenuM pharI upAdAna karyuM. te anartha hetupaNAthI trAsane utpanna karanAra che. yathAkrama eTale yati vihita AcAra, tene ullaMdhyA vinA. * sutra - 899 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mAre eka bIje paNa sadeha che. he gautamAM te viSayamAM tame mane kahyuM - * vivecana - 890 - pUrvavatuM. have pAMcamA dvArano avasara che. jenA vaDe bhava vistArAya che, te taMtu eTale bhavatRSNA. te ja baMdhano hetu hovAthI baMdhana che, tenuM umUlana te taMtu baMdhana uddharaNa. tene AzrIne kahe che - * sUtra - 891 thI 894 - (891) he gautama hRdayamAM utpanna eka latA che. temAM viSatulya phaLo thAya che. tene tame kaI rIte ukheDI? (82) kezall te latAne sarvathA chedIne tathA jaDathI ukheDIne nIti anusAra huM vicaraNa karuM chuM. tethI huM viSaphaLa khAvAthI mukta chuM. (893) kezIe gautamane pUchavuM - te latA kevI che? gautame tene A pramANe kahyuM - (84) bhavatRSNA ja bhayaMkara latA che. temAM bhIma phalodayA phaLa uge che. te mahAmuni tene jaDathI ukhADIne huM nIti anusAra vicaruM chuM. * vivecana - 991 thI 894 - manamAM utpanna latA che. he gautamAM temAM vibhakSya - aMte dAruNapaNAthI vizvanI upamAvALA phaLo thAya che. te tame kaI rIte toDI nAMkhyA? te latAne samULa chedIne,
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 5 23891 thI 894 rAga dveSa rUpa maLane nirmULa karIne huM vicAruM chuM. AnA vaDe sarvacheda samUla uddharaNa ane uddharaNa prakAra kahyo. tenuM phaLa kahe che - viSaphaLanI upamAthI kilaSTa kamoMthI huM mukta chuM. saMsAramAM lobharUpa je bhavatRNA, tene latA kahe che. te svarUpathI bhaya denArI, kAryathI du:khahetutA vaDe bhIma che. phala - kilaTa kamoMno udaya. - - 4 - * sUtra - 85 - gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A deha dUra kayo. mAre eka bIje saMdeha che. gautama! te viSayamAM paNa tame mane kaho. * vivecana - 895 - pUrvavatuM. have chaThThuM dvAra "agni nirvApaNa" kahe che. * sUtra - 896 thI 899 - (896) ghora pracaMDa agni prajvalita che, te jIvone bALe che. tame tene kaI rIte bujhAvI? (897) gautame kahyuM - mahAmedhapasUta pavitra jaLa laIne huM te agnimAM niraMtara siMcuM chuM. tethI siMcita agni ane bALako nathI. (898) kezIe gautamane pUchyuM - te kaMI agni che? tyAre gautame tene A pramANe kahyuM : (899) kaSAya agni che. zrata, zIla ane tapa jaLa che. te jaLa dhArAthI bujhAyela ane vinaSTa agni ane bALato nathI. * vivecana - 896 thI 898 - prajavalita cotaraphathI prakarSathI baLavuM, tethIja rodra agni rahe che. he gautamAM te paritApakArIpaNAthI bALe che, kayAM? dehamAM, bahAra nahIM. jo ke te AtmAmAM bALe 'che, to paNa zarIra ane AtmAnA anyonya anugAmane jaNAvavA A pramANe kahela che. kaI rIte nirvApita karela che? gautame kahyuM - mahAmeghathI grahaNa karIne tRSNAdi doSone nivAre che. bIjA. jaLanI apekSAe uttama jaLa vaDe te agnine zAMta kare che, tenAthI huM baLato nathI. dehamAM rahelo hovAthI agnine paNa deha kahela che. ahIM A te krodhAdi che. zruta te ahIM upacArathI kaSAyanA upazama hetuthI zratamAM rahela upadeza jANavo. zIla - mahAvrata, tapa - anazana, prAyazcita Adi. * x* x - ukta arthano savizeSa upasaMhAra karatA kahe che * zrata * AgamanA upalakSaNatvathI zIla ane tapanI dhArA jevI ghArA- Akroza, hanana, tarjana, dharmabhraMzamAM uttarottara bhAvanA alAbharUpatA Adi satata paribhAvanA vaDe abhihata, te zratadhAsabhihata thaIne uktarUpa agnine vidArita kare. * sUtra - 900 * he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che, tame mArA saMdeha dUra karyo. mAro eka bIje paNa sadeha che. gautamAM te viSayamAM tame mane kaho. * vivecana * 900 - pUrvavatuM. have sAtamuM dvAra - duSTa azvano nigraha kahe che.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 * sUtra - 901 thI 904 - (901) A sAhasika, bhayaMkara, dui azva doDI rahyA che. gautama tame tenA upara ArUDha thayelA che. te tamane unmA phema laI jatA nathI? (902) tyAre gautame kahyuM - doDatA jaznone meM sutarazmithI vazamAM karela che. mArA adhIna azvo unmA jatA nathI. paNa sanmAja jAya che. (903) keza gautamane pUchyuM Azva kone kahA che? tyAre gautame A pramANe kahyuM - (904) mana ja sAhasika, bhayaMkara, duSTa Azva che, je cAre tarapha doDe che. tene huM sArI rIte vaza karuM chuM. dharmazikSAthI te kaMthaka azva thayela che. * vivecana - 971 thI 904 - A pratyakSa sAhasika - vicAryA vinA pravartatA, bhayaMkara, akAryamAM pravartelA azvo doDe che. tenA upara caDIne, kemake caDyA vinA A apAya thatAM nathI, tema jaNAve che. te tamane unmArge kema laI jatAM nathI? gautame kahyuM. meM tene unmArge jatAM rokI rAkhyA che. zruta - Agama, razmi vaDe niyaMtrita karyA che. A Rtarazmi vaDe samAhita chuM. tethI mArA saMbaMdhI duSTa azvo mane utpathe haraNa karI jatAM nathI. meM satpathane aMgIkAra karela che. A mana rUpa azvano meM samyaga nigraha karela che. kevI rIte? dharma viSayaka upadeza vaDe. athavA dharma abhyAsa nimitte te jAti azva jevA thaI gayA che. e rIte duSTa azvo paNa nigrahaNa yogya kathaka azva jevA thayela che. kezI bolyA - * sUtra - 905 - che gautama tArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyA. mane bIje eka saMdeha che. gautamA te viSayamAM paNa mane kaMIka phaho. 0 vivecana - 905 - pUrvavata. have AThamuM dvArA "patha parijJAta" kahe che - * sUtra - 906 thI 909 - (906) gautama lokamAM kumArga ghaNAM che, jenAthI loko bhaTakI jAya che. mArge cAlatA tame kema nathI bhaTaktA? (907) je sanmAthI cAle che ane je unmAthiI cAle che, te badhAMne huM jANuM chuM. tethI he muni huM bhaTakI jato nathI. (908) kezIe gautamane pUchyuM - mArga kone kahe che? tyAre gautame uttara Apyo. (909) kumAlayanI pADI loga unmA cAle che. sanmArga to jinopadiSTa che. ane A ja uttama mArga che. * vivecana - 906 thI 909 - kutsitapatha te kupatha - azobhana mArga. jagatamAM aneka loko A mArge nAza pAme che - sanmArgathI bhraSTa thAya che. to tame kema nAza pAmatA nathI? gautame kahyuM - je
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ De che 23/906 thI 909 sanmArgathI jAya che te ane utpaNa pravRta che te baMnene huM jANuM chuM. tethI he muni huM nAza pAmato nathI. je pote satpatha ke paganA svarUpathI ajANa che, te ghaNAM kupanA darzanathI tene ja supatha mAnIne nAza pAme che, paNa huM tevo nathI, to kaI rIte nAza. pAyuM? mArga - sanmArga, upalakSaNathI kumArga * kApilAdi prarUpita kRti darzananA vrato te pravacana pAkhaMDI, badhAM unmArga prasthita che. kemake temAM ghaNAM prakAre apAya che. sanmArga te prazastamArga, jinapraNita mArga, A mArga ja bIjA mAga karatAM pradhAna che. tenuM uttamatva eTalA mATe che ke tenA praNetA rAgAdi sahita che tethI ja te sanmA che. * sUtra - 910 + vivecana he gautamAM tamArI prajJA zreSTha che, tame mAro saMdeha dUra karyo. mAre eka bIje paNa sadeha che. he gautama te viSayamAM mane kahyuM - pUrvavatuM. have "mahAzrotAnivAraNa" nAme navamuM dvAra kahe che - * sUtra - 911 thI 914 : (911) he muni mahA jaLapravAhanA vegathI DUbatA prANIone mATe zaraNa, gati, pratiSThA ane dvIpa tame kone mAno cho? (12) gautame kahyuM * jaLamaNe eka vizALa mahAdvIpa che. tyAM mA jaLapravAhanA veganI gati nathI. (913) kezIe gautamane kahyuM : (14) jarA maraNanA vegathI DUbatA evA prANIo mATe dharma ja hIpa, pratiSThA, gati ane uttama zaraNa che. * vivecana - 911 thI 14 - mahA zrotano vega temahodakavega, tenA vaDe laI javAtA prANIne tenA nivAraNamAM samartha ja gati che, tene AzrIne rahevAya te duHkhAbhihata prANInI pratiSThA che. he muni zuM tevo koI dvIpa nathI? gautame kahyuM - prazasyatAthI eka mAnuM dvIpa che. kyAM? samudramAM rahela aMtarlIpa. te vistIrNa ane uMco hovAthI mahA udakano vega, tenI gati te mahAdvIpe vidhamAna nathI. jasa ane maraNa ja niraMtara pravA pravRttatAthI vega - mahAzrotanI jarA - maraNa veganA vahAvavAthI bIjA * bIjA paryAyathI jIvone zrata dharmAdi dvIpa ja dvIpa kahyo che. te ja bhavodadhi madhyavartI muktipadanA nibaMdhanathI jarAmaraNanA vega vaDe jevo zakya nathI. tethI vivekI ane AzrIne rahe te pratiSThA, gati ane zaraNa che. ahIM mAtra dvIpanA abhidhAna chatAM bIjA prazno jANI levA. * sUtra * 15 + vivecana - gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro saMdeha nivAyo. mAre eka bIjI paNa saMdeha che. gautama te viSayamAM paNa mane kaho - sUtra vyAkhyA pUrvavata. have saMsArapAragamana nAme dazamuM dvAra kahe che
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 uttarAdhyayana mUlasUba-saTIka anuvAda * sUtra * 916 thI 919 - (916) gautama mahApravAhavALA samudramAM nAva DagamagI rahI che, tame tenA upara caDhIne tame kaI rIte pAra jazo? (1) je nAva chidravALI che, te pAra jaI zaktI nathI, chidrarahita nAva pAra jaI zake che. (18) kezIe gautamane pUchyuM - te nAva kaI che tyAre gautame A pramANe kahyuM - (919) zarIra nAva che, jIva nAvika che, saMsAra samudra che, jene maharSi tarI jAya che. * vivecana - 916 thI 919 - Ava - samadra, mahIMgha - bahatu jaLa pravAha. he gautama! nAva upara caDhIne kaI prakAre pAra pAmazo? gautame kahyuM - agrAvaNa - jaLa saMgrAhaNI ane sAmrAtift - jemAM jaLa pravezatuM hoya tevI, te samudrane pAra jaI na zake. je kissAviNa - chidra rahita nAva che, te avazya pAra pahoMcADanArI che. zarIra e nAva che. te ja samyagadarzana Adi traNa anuSThAna hetu paNAthI, jIvane bhavodadhithI nisvAraka che, tema tIrthakare pratipAdita karela che. te ja uktarUpa nAva vaDe bhavodadhine tare che. kemake tattvathI te ja tAnApaNe che. * sUtra - 920 + vivecana - gautamAM tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra kayo. mAro eka bIje paNa saMdeha che. he gautama te viSayamAM mane kaho - vyAkhyA pUrvavatuM. have 'aMdhakAranuM vidhATana' e agiyAramuM dvAra - * sUma - 921 thI 924 * (21) bhayaMkra gADha aMdhakAramAM ghaNAM prANI rahe che. saMpUrNalomAM prANIo mATe koNa prakAza pharaze? (922) gautame kahyuM - saMpUrNa jagatamAM prakAza karanAra nirmaLa sUrya udita thaI cUkyo che. te badhAM prANIo mATe prakAza karaze. (23) zIe gautamane pUchavuM - "te sUrya koNa che?" tyAre gautame tene A kahyuM - (24) jeno saMsAra kSINa thayo hoya, je sarvajJa hoya, evA jina bhAskara udita thayela che, te badhAM prANI mATe prakAza karaze. * vivecana - 921 thI 924 - aMgha - cakSunA pravRttinA nivarNakapaNAnA arthathI lokane aMdhakAra kare che, te bhayAnaka aMdhakAramAM ghaNAM prANI rahe che. samasta jagatanA prANIne koNa udhotA karaze? gautame kahyuM-nirmaLa sUrya ugI gayo che. te sarva jagatano prakAza vidhAtA che. te koNa che? bhavabhramaNa chuTI gayela sarvajJa, arahaMta rUpa sUrya samasta vastu prakAzaka che. te ja aMdhakArane nivAraze.
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23/925 sUtra - 25 + vivecana - gautama! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha dUra karyo. mAre bIjo paNa eka saMdeha che. gautamA te viSayamAM mane kaho . vyAkhyA pUrvavat sthAnane ja pAme che, tethI sthAnadvAra kahe che - * sUtra - 926 thI 930 (926) he muni! zArIrika, mAnasika duHkhothI pIDita prANIne mATe tame tema, ziva, anAbAdha kayA sthAnane mAno cho? (927) gautame kahyuM . loko eka evuM sthAna che, jyAM jarA nathI, mRtyu nathI, vyAdhi ke vedanA nathI. paNa tyAM pahoMcavuM muzkela che. (928) kezIe gautamane pUchyuM - te sthAna kayu che? tyAre gautame tene A pramANe kahyuM (929) je sthAne maharSi rahe che, te sthAna nirvANa, abAdha, siddhi, lokAgra che te kSema, ziva, anAbAdha che. (930) bhavaudhano aMta karanAra muni, jene pAmIne zoka karatA nathI. te sthAna lokAgre zAzvata rUpe avasthita che. jyAM pahoMcavuM kaThIna che. * vivecana 926 thI 930 A - BE zArIrika mAnasika duHkhothI pIDAtA, Akula kriyamANatAthI jIvone vyAdhirahitatAthI kSema, sarva upadrava abhAvathI ziva, svAbhAvika bAdhA rahitatAthI anAbAdha, evA sthAnane tame jANo cho? gautame kahyuM. eka duHkhathI ArohI zakAya tevuM sthAna samyagdarzanAdi traNathI patAya che. tyAM vyAdhinA abhAve kSematva, jarAmaraNanA abhAve zivatva, vedanAnA abhAve anAbAdhatva kahela che. te dhruva Adi che. karma rUpI agninA upazAMta thavAthI ahIM prANI zIta thAya che mATe nirvANa kahyuM. temAM prANIo niSThitArtha thAya che. sarva jagatnI upara tenuM sthAna che. tyAM teno zAzvata vAsa che. te pAmIne jIvo nArakAdi bhavono aMtaHkara thAya che, pharI janma letA nathI. - sUtra - 931 - gautama! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro A saMdeha paNa dUra karyo. he saMzayAtIta! sarva zruta mahodadhi! tamane namaskAra. vivecana - 631 - tamane namaskAra thAo, he saMdeha atikrAMta! sarva sUtronA AdhAra-rUpa! AnA vaDe upabRhaNAgarbha stavanA karI, praznano upasaMhAra niyuktikAra kare che. A ja kramathI kezI vaDe prazno karAyA, temAM badhAM anuSThAnomAM zikSAvrata paheluM kahyuM, pachI vastronI AvazyaktAthI liMga dvAra kahyuM. sukhethI dharma pAlana mATe zatruno jaya kahyo. temAM kAryo ja utkaTa che, tethI rAga-dveSa rUpa pAza chedavAnuM kahyuM. - * - * - * ityAdi gAthApadanuM tAtparya jANavuM,
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 932, 933 - A pramANe saMzaya dUra thatAM ghora parAkramI kezakumAre mahAna yazasvI gautamane mastakathI vaMdanA karI, prathama ane aMtima jino dvArA upadiSTa ane sukhAvaha paMcamahAvratarUpa dharma mArgamAM bhAvathI pravezyA. * vivecana - 932, 933 - AvA prakAre ukta rUpa saMzaya dUra thayA. pUrve caturyAma dharma ja svIkArela. have paMcayAma dharma kahe che. te pahelAM ane chellA tIrthakara saMbaMdhI che. - - - have adhyayanano upasaMhAra karatAM kahe che - * sUtra : 934 - hiMduka udhAnamAM kerI ane gautama baMneno je A meLApa thayo, temAM mRta ane zIlano utkarSa tathA mahAno vinizcaya thayo. * vivecana - 934 - kezI ane gautamane AzrIne sadA te nagarInA avasthAnanI apekSAthI meLApa thayo. zrutajJAna ane cAstrino samutkarSa thayo. muktisAdhakapaNAthI mahAprayojanavALA je artho - zikSAvata Adi che, teno viziSTa nirNaya - X* X* have zeSa parSadAmAM je thayuM te kahe che - * sUtra - 935/1 samagra sabhA dharmathI saMtuSTa thaI, tethI sanmArge upasthita * vivecana - 935/1 toSiA - paritoSa pAmyA. pArSA - deva, manuSya, asuranI sabhA. sAmA - muktimArgane ArAdhavAne mATe. ubhayatra udhata thayA, ahIM sabutaguNamAM sat cAstri varNana dvArathI te baMnenI stavanA karavA praNidhAna kahe che - * sUtra - 935/2 parSadae kezI ane gautama bhagavananI stuti karI, te baMne prasanna rahyA. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 93para te baMnene sakhya abhivaMdanA karI. ityAdi - - - muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 23 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 24 bhUmikA adhyayana - 24 X X 0 adhyayana - 23 - kahyuM, have covIzamuM kahe che. teno A saMbaMdha che, anaMtara adhyayanamAM bIjA paNa citta viSNuti pAmela hoya, tene dUra karavA kezi - gautamavat prayatna karavo joIe ema kahyuM. ahIM tene dUra karavA samyag vAg yogathI ja thAya. te pravacana mAtAnA svarUpanA jJAnathI thAya. tethI tenuM svarUpa kahe che. e saMbaMdhe A adhyayana Avela che. - x - nAma niSpanna nikSepamAM 'pravacana mAtA' e dvipada nAma che. temAM 'pravacana" zabdano nikSepa kahevAne mATe niryuktikAra kahe che - * niryukti - 459 thI 462 + vivecana pravacanano nikSepa nAmAdi cAra bhede che. dravyapravacana be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI pravacana traNa bhede - zarIra, bhavyazarIra, tavyatiriktamAM kutIrthaAdi. bhAvamAM dvAdazAMga gaNipiTaka. 'mAtA'no nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che0 ityAdi bhAvamAM samiti e mAtA che. tenuM vivecana karatAM kahe che - * * * tadbatirikta dravyapravacanamAM kutIrthiAdimAM tathA sutIrthomAM RSabhAdi saMbaMdhI pustakAdimAM rahela ke bolAtuM. bhAvamAM AcArathI dRSTivAda paryanta bAra aMga, gaNi - AcArya, temanI piTaka - sarvasvano AdhAra te gaNipiTaka jANavI. - - * - X -, 'mAtA' zabdano nikSepo kahe che te nAmAdi cAra bhede che. temAM - x - tadravyavyatirikta mAtAmAM kAMsyapAtrAdimAM modakAdi mAta aMta, te dravya-mAta. bhAvamAM iryA samiti Adi mAtA kahevAya che. "pravacanamAtA" -- - e pramANe niryukti kRta 'mAta' zabdano nikSepa karyo. mAya padanA 'mAtA' e pramANe saMskAra thAya. tyAre dravyamAtA te jananI, bhAva mAtAte samiti, emAMthI ja pravacanano janma thAya che. have nAmano anvarya - - *1 * sUtra - 463 + vivecana - AThe paNa samitimAM pravacana saMbhave che. tethI tene ahIM kahe che. tethI pravacanamAtA ke pravacanamAtRnA upacArathI A adhyayana jANavuM nAma niSpanna nikSepo kahyo have sUtrAlApaka niSpanna nikSepAno avasara che. te mATe sUtra kahevuM joIe te sUtra A che - * sUtra - 636 thI 938 (936) samiti ane gupti rUpa ATha pravacana mAtA che. samiti pAMca che, gupti traNa che. (937) ircA, bhASA, eSaNA, dAna, uccAra samiti tathA manogupti, vAnagupti ane kAyagupti e ATha che. (938) A ATha samitio saMkSepamAM kahI che. temAM jinendra kathita dvAdazAMga rUpa samagra pravacana aMtabhUta che.
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * vivecana - 936 thI 938 - samiti - samyapha, sarvavid pravacanAnusAritAthI. AtmAnI ceSTA te samiti, gopavavuM te guNi - sabhya yoga nigraha. A ATha saMkhyatva vaDe pravacanamAtA thAya che. tene tIrthakaroe kahela che. tene nAmathI kahe che - (1) iryA - cAlavuM te, gati pariNAma. (2) bhASA bolavuM te. (3) eSaNA - gaveSaNAdi karavA. (4) AdAna - pAsAdinuM grahaNa ke mUkavA. (5) uccAra AdinI pariSThApanA. A badhAMnI sAthe samiti zabda joDavo. tathA mananI gupti te manogati, ityAdi. pravacana vidhithI mArgamAM vyavasthApana ane unmArgagamana nivAraNa te gati. te kathaMcita sat ceSTA rUpa hovAthI samiti zabda vAyatvathI "ATha samiti" ema sUtramAM kahela che. samiti pravicAra rUpa che, gati pravicAra-apravicAra rUpa che. anyonya kathaMcita bheda hovAthI bheda vaDe kahela che. - X-. jinAkhyAta "mAta' aMta"tapaNAthI te AgamamAM che. iryAsamitimAM prANAtipAta viramaNavrata saMbhave che. bAkInA vratono temAM ja AvirbhAva thAya che. - x arthathI AkhuM pravacana ahIM mAta' kahevAya che. bhASA samiti paNa sAvadhavacana parihArathI ane niravadha vacana bolavA 35paNAthI vacanaparyAya sarve paNa AkSipta ja che. tenI bahAra dvAdazAMgI na hoya. e pramANe eSaNAsamiti AdimAM paNa sva buddhithI vicAravuM. athavA A badhI cAritra rUpa che. - x x- temAM iyasamitinuM svarUpa kahe che - * sUtra - 939 thI 943 - (939) saMyata Alabana, kALa, mArga ane yatanA A cAra kAraNothI pariddhi kaI samitithI vicaraNa re. (940) iad samitinuM AlaMbana - na, darzana, cAritra che. kALa divasa che ane mArga utpanuM varjana che. (941) dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAthI yatanA cAra prakAranI che, tene huM kahuM chuM, sAMbhaLo. (942) dravyathI Akho vaDe juo. lokathI yugamAtra bhUmine jae. kALathI cAlato hoya tyAM sudhI jue. bhAvaNI upayogIpUrvaka gamana kare. (943) iMdriyonA viSaya ane pAMca prakAranA svAdhyAyana phArma choDIne mAtra gamana kriyAmAM tanmaya thAya. tenI ja mukhyatA ApIne upayogarvaka cAle. * vivecana - 939 thI 943 - AlaMbana, kALa, mArga, yatanA e cAra kAraNe nirdoSa, cAra kAraNathI parizuddhane yati anuSThAna viSayapaNAthI gatine prApta kare. athavA cAra kAraNathI parizuddha thaIne cAle. AlaMbanAdithI vyAkhyA kare che - je AlaMbana laIne gamananI anujJA hoya. kemake nilaMbanane gamananI anujJA nathI. te anulaMbana * sUtrArtharUpa jJAna, darzana prayojana, cAstri che. kALa - cAlavAmAM divasa tIrthakAdie kahela che. kemake rAtrimAM acakSu viSayapaNAthI puSTatara AlaMbana vinA anujJA ApI nathI. mArga - sAmAnyathI
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24/939 thI 943 43 paMtha, te paNa unmArgathI varjita hovo. utAthanamAM Atma ane saMyama virAdhanAno doSa lAge. yatanA dravyAdi cArathI kahI. te caturvigha yatanA sabhya svarUpa abhidhAna dvArathI kahIe chIe, te sAMbhaLo. dravyathI jIvAdi dravyane AzrIne yatanA - dRSTi vaDe jIvAdi dravya avalokIne saMyama ane Atma virAdhanAno parihAra karIne cAlavuM. yuga mAtra - cAra hAtha pramANa kSetrane jovuM, te kSetrathI yatanA. kALathI yatanA ... jeTalo kALa bhramaNa kare teTalo kALa pramANa jANavuM. bhAvathI upayogapUrvaka cAlavuM. upayuktatvane spaSTa karatA kahe che - zabdAdi iMdriya arthone vajIne, teno adhyavasAya parI hArIne. svAdhyAya na karato cAle. arthAt mAtra indriyonA aryo ja nahIM. svAdhyAya paNa varjato cAle. kemake vAyanAdi svAdhyAya gati upayogano ghAta kare che. tethI te ja i - gamanamAM ja tanmaya banIne cAle. cAlavAmAM ja mukhyatAe upayoga rAkhavo te tapuraskAra. AnA vaDe kAyA ane mananI tatparatA kahI. vayanathI samasta vyApAra na ja kare. e pramANenA upayoga pUrvaka yati cAle. have bhASA samiti kahe che. * sUtra - 944, 945 - krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, bhaya, vAcALatA ane vikathA pratye satata upayoga yukata rahe... prajJAvAna saMta A ATha sthAnone choDIne yathA samaya niravala ane parimita bhASA bole. * vivecana - 944, 945 - krodhAdimAM upayogarata te eka yAtanA, hAsya, bhaya, maukharya ane vikathAmAM upayuktatA, temAM krodhamAM koI atikupita pitA bole ke tuM mAro putra nathI. mAnamAM koI abhimAnathI kahe ke mArA jevI jAti koInI nathI. mAyAmAM - bIjAne chetaravA bole ke "A mAro putra nathI ane huM teno pitA nathI." lobhamAM koI vaNipha bIjAnA bhAMDa Adine potAnA kahehAsyamAM - koI kulInane majAkamAM paNa akulIna kahe. bhayamAM jUTha bole. mokhamAM - paraparivAda kare. vikathA karatA - zrI Adi vize kathA kare. A ATha sthAnonuM varjana karIne saMyata nirdoSa, abha, upayoga pUrvaka ane kALe ja bole. * sUtra - 946, 947 - gadSA, grahaauSaNa ane paribhASAthI AhAra, upAdhi ane zAnuM parisodhana kare.. satanApUrvaka pravRtta ati pahelA eSaNAmAM udgama ane utpAdana doSonuM zodhana kare. bIjI eSAmAM grahaNanA doSo vicAre. paribhogeSaNAmAM doSathatukanuM zodhana kare, * vivecana - 946, 943 - gaSaNAmAM, grahaSaNAmAM, paribhoga - Asevana viSayaka eSaNAmAM AhAra, upadhi ane zasyAnuM vizodhana kare. kaI rIte kare? udgama ane utpAdanamAM vizodhi
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 4 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda3 kare. AdhAkamadi doSanA parihArathI ugama ane dhAtri Adi doSanA parityAgathI utpAdana zuddhi kare. pachI bIjI grahaveSaNAmAM aMkitAdi doSanA tyAgathI zuddhi kare. eSaNA - grahaNa kALa bhAvi grAhyagata doSane zodhavA rUpa ane paribhoga eSaNA te piMDa, zayyA, vastra ane pAtra rUpa cAra bhede che. te viSayaka upabhogane AzrIne tenI vizuddhi kare. arthAta udgamAdi doSanA tyAgathI cAreno zuddhano ja paribhoga kare. athavA udgama Adi doSanA upalakSaNathI udgama, utpAdana ane eSaNA doSonI vizuddhi kare. | carASTra - saMyojanA, pramANa, aMgAra, dhUma kAraNa rUpa doSo. aMgAra ane dhUma baMne mohanIcanA aMtargatapaNAthI eka rUpe vipakSita paNe vizodhi kare, baMnene zodhIne nivAre. * - - * sUtra - 648, 949 - | muni o upadhi ane aupagrahika upadhi baMne prakAranA upakaraNone levA ane mUkavAmAM A vidhino prayoga kare.. yatanA pUrvaka pravRtti karanAra yati baMne prakAranA upakaraNonI cakSu pratilekhanA ane prArthanA karIne che ane mUke. vivecana - 948 - 949 - odha upAdhi ane aupagrahika upadhi, haraNa daMDa Adi upakaraNane muni letA ke kyAMka mUkatAM A vidhi kare - daSTi vaDe tenI pratilekhanA athati avalokana kare ane haraNAdithI pramArjanA karI vizodhi kare. e pramANe yati yatanA kare. dvidhA - eTale levAmAM ane mUkavAmAM athavA dravyathI ane bhAvathI AdAnanikSepaNA samitimAnuM thaIne sarvakALa varte. have pariSThApanA samiti kahe che - * sUtra - 950 thI 953 - (950) uccAra, prasavaNa, glekha, siMdhAnaka, jalla, AhAra, upAdhi, zarIra tathA tevA prakAranI bIjI koI vastu (vivekapUrvaka paraThado phaI rIte?) (51) anApAta asaMloka, anApAta saMloka, ApAta asaMloka ane ApAta saMloka (evI cAra prakAre Dila bhUmi hI.) (9 ) je bhUmi anapAta - araloka hoya, paropaghAta rahita hoya, sama hoya, azaSira hoya tathA thoDA samaya pUrve nijI thaI hoya. (93) vistRta, gAmathI dUra, ghaNe nIce sudhI acita, asa pANI ane bIja rahita. evI bhUmimAM uccArAdino tyAga karavo joIe. * vivecana - 95 thI 53 - maLa, mUtra, mukhamAMthI nIkaLatA baLakhA, nAkano mela, zarIrano mela, anAzana Adi, upAdhi, zarIra ke kAraNe grahaNa karela chANa vagere, tathAvidha pariSThApanA yogya te Dila bhUmimAM tyAga karavo.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24/950 thI 953 4 5 spaMDilanA daza vizeSaNamAM Adha padanI bhaMga racanA kahe che - ApAta - lokonuM AvAgamana hoya te, te na hoya tene anApAta kahe che. dUrathI paNa koI jotuM na hoya te asaMloka, anApAta ane asaMloka te pahelo bhaMga. e pramANe sUtrArthamAM kahyA mujaba cAre bhaMgo samajI levA. temAM spaMDila visarjana kyAM karavuM? nApAta asaMloka bhUmimAM. paropaghAta - svapakSAdino upaghAta - saMyama - Atma - pravacana bAdhArUpa jemAM vidhamAna che te upaghAtika. tenuM na hovuM te anupaghAtika. nimna ke unnata ane polANavALI bhUmine varSo. jaldIthI nirjIva thayela kemake vadhu kALa jatAM pRthvIkAyAdi saMmUrNima utpanna thAya paNa kharA. vistIrNa - jadhanyathI hAtha pramANa, nIce cAra AMgaLa Acitta thayelI. gAmathI thI dUrasvatInI, bila varjita, basaprANatija rahita bhUmimAM uccArAdi paraThave -0- have teno upasaMhAra kare che - * sUtra * 950 + vivecana - A pAMca samitio rAMkSepathI kahI, samiti kahIne have anukrame bhaNe guni kahIza. temAM pahelA manomuni kahe che - * sUtra - bhUpa, 56 - managati cAra bhede che - satyA, mRSA, satyAbhUSA ane cothI asatyAmRSA... yatanA saMpanna pati saMbha, samAraMbha ane AraMbhamAM pravRtta mananuM nivartana kare. * vivecana - 955, 56 - sat - padArtha, hita - yathAvat vikalpanathI te satya manoyoga. te viSayaka manogumi upacArathI satyA kahI. te pramANe mRSA - tenAthI viparIta manoyoga viSaya che. satyAmRSA - ubhayarUpa che. asatyAmRSA te ubhaya svabhAva sahita manodalika vyApAra rUpa che. badhe Ama yojavuM. saraMbha - mano saMkalpa, jemake A marI jAya tema huM vicArIza. samAraMbha - bIjAne pIDA kara uccATanAda baMdhana dhyAna. AraMbha - atyaMta kalezathI bIjAnA prANano apahAra kSama azubha dhyAna, manathI A traNe na karavA. citane temAMthI nivArUM. vizeSa e ke - zubha saMkalpamAM manane pravartAvavuM. te pravIcAra apatIyAra rUpa gupti che have vAguti - * sUtra - 57, 958 - vacana guti cAra bhede - satyA, mRSA, satyAmRSA, asatyAmRSA, tanAvAna muni saMraMbha, samAraMbha, AraMbhamAM pravartamAna vayanane vaje. * vivecana - 957, 958 - vyAkhyA pUrvavat vizeSa e ke manomuninA sthAne vacanagumi kahevuM. satya - jIvane jIva kahevo. asatya - jIvane AjIva kahevo. satyAmRSA - mizra bhASA bole.
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 asatyAmRSA - svAdhyAya karavA samAna tapa nathI. saMraMbha - hiMsAdino saMkalpa, samAraMbha paraMparitApakara maMtro bolavA, AraMbha - tevA saMkalezathI prANInI hiMsA karanArA maMtro japavA. have kAyagupti kahe che - * sUtra - 959, E60 uThavuM, besavuM, suvuM, ullaMghavuM, pralaMghavuM, zabdAdi viSaya - iMdriyomAM pravRtta thayuM. saMraMbhamAM, samAraMbhamAM ane AraMbhamAM pravRtta kAyAnuM nivartana karavuM. * vivecana 959, 960 uMce sthAne - ubhavAmAM, besavAmA, suvAmAM, tathAvidha nimitte urdhva bhUmikAdi kudavAmAM, ke khADo oLaMgavAmAM, sAmAnya gamanamAM tathA sparzanAdi iMdriyonuM zabdAdi viSayamAM pravartana. te sthAnAdimAM vartatA saMrabha - abhighAta, samAraMbha - paritApakara abhidhAta. AraMbha - prANivadha rUpa kAyAmAM pravartamAna, te traNethI nivartavuM te. have samiti ane gutino paraspara tasavata kahe che - - sUtra - 961 A pAMca samiti cAritranI pravRtti mATe che. traNa guptio badhAM azubha viSayothI nivRttine mATe che. vivecana - 961 - samiti - sat ceSTA pravRtti. gupti - azobhana manoyogAdithI nivartana. upalakSaNathI zubha arthothI paNa nivRtti. kemake vacana ane kAyAnI nirvyApAratA paNa gutirUpa che. AnA vaDe gupti vyApAra ane avyApAra rUpa jANavI, - X - have tenA AcaraNanuM phaLa kahe che - * - - sUtra - 62 - A pravacanamAtAnuM je muni samyak AcaraNa kare che, te paMDita jaldIthI sarpa saMsArathI mUkta thAya che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 962 - . samyak - aviparItatAthI, daMbhAdithI nahIM. -*-* muni dIparatna sAgare karela adhyayana 24 no TIkA sahita anuvAda pUrNa -
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 . adhya. 5 bhUmikA che adhyayana - 25 - "cIya - adhyayana - 24 - kahyuM, have pacIsamuM kahe che. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayanamAM pravacanamAtA kahyuM. te brahma guNa sthitane ja tattvathI hoya, tethI jayaghoSa caribanA varNana dvArathI brahmaguNa kahe che. te saMbaMdhathI A adhyayana Avela che. tenA anuyoga dvAra Adi prAgvata. nAma niSpanna nikSepamAM "cIya che. tethI yajJano nikSepa * niyukti - 464 thI 466 - vivecana yajJa' zabdano nAmAdi cAra bhede nikSepo che. dravya nikSepo AgamathI ane noAgamathI be bhede hoya che. temAM noAgamathI "yajJa' traNa bhede che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. mAhana * brAhmaNa, tathAvidha nRpati Adi, temanA vaDe prANI hiMsAne AzrIne A karAya che tethI te bhAvayajJa phaLanA upasAdhakatvathI dravya yajJa kahevAya che. bhAva yajJa - tapa ane saMyamamAM, tenuM anuSThAna * Adara karaNa rUpane bhAvamAM yajJa jANavo. te yajJa phaLa prasAdaktAthI A ja yajJa che, bIjo nahIM. - jayaghoSa muni vijayaghoSanI yajJakriyAmAM AvyA. pachI yajJanI ja prAdhAnya vivekSAthI A adhyayana udbhavya mATe yajJIya kahyuM. e rIte nikSepa kaho. have anugama kahevA niryuktikAra kahe che - * niryukti - 467 thI 474 - vivecana (niyuktinI ATha gAthAno akSarArtha vRttikArazrIe kahelo che. bhAvArtha paNa Apelo che. ame ahIM te kathAnaka artha ja noMdhIe chIe -) vANArasI nagarImAM kAzyapagoLIya be brAhmaNo hatA. teo dhana, suvarNa ane vipula khajAnA yukta hatA. SaT karmamAM rakta ane cAra vedanA jJAtA hatA. te baMne brAhmaNa bhAIo yugalika hatA. temanA nAmo anukrame jayaghoSa vijayaghoSa hatA. baMne paraspara anurakta hatA. prItivALA hatA. teo gRti Adi AgamamAM kuzaLa hatA. koI divase jayaghoSa gaMgAmAM snAnArthe gayA. tyAM sarpa vaDe deDakAne gaLI javAno joyo. sarpa paNa mAra vaDe Akramita thaco, to paNa deDakAne ciM ciM karatA khAto hato. mAra paNa sapane khAya che. anyonya ghAta joine te pratibodhapAmyo. gaMgAthI utarIne sAdhu pAse Avyo. - jyaghoSe asAra evA vALa ane parikalezane samyaka prakAre vosirAvyA. sarva graMthathI mukta evo nirgastha zramaNa pravajyAthI thayo. pachI jayaghoSa muni pAMca mahAvata yukta, paMcendriyathI saMvRtta ane guNa samRddha thayA. mithyAtvAdi pApa prakRtino upazamAvI te zamita pApa evA zramaNa thayA. -0 - have sUtranuM uccAraNa kare che - * sUtra - 963 thI 965 - (963) brAhaNakuLamAM utpanna, mahAyazasvI, jayaghoSa nAme brAhmaNa hato. je hiMsaka yamarUpa yajJamAM anurakta sAyAjI hato. (96) te kSatriya
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 samUhano nigraha karanAra, mArgagAmI, mahAmuni thaI gayA. eka divasa grAmAnugrAma viratA vANArasI pahoMcyA. (965) vANArasInI bahAra manoratha udhAnamAM prAsuka zayyA ane saMstAraka laIne tyAM rahyA. * vivecana - 963 thI 965 *. brAhmaNa kuLamAM utpanna thavA chatAM paNa mAtAnI jAti anyathA hoya to brAhmaNa na thAya. tethI vipra kahyuM. avazya yAyAjI, kyAM? yama eTale prANAtipAta virati Adi rUpa pAMca, te ja yajJa - bhAva pUjA rUpattathI vivakSita pUjA prati yamayajJa. tyAM vizva viprAcAra niratapaNAthI raheto. cama - prANInA saMhArakAritAthI yama, tevo A yajJa te yamayajJa arthAt dravyayajJa. sparzana Adi samUhamAM svasva viSayathI nivartana vaDe indriya grAma nigrAhI, tethI ja mukti paya janAra, teo vicatA vANArasI bahAranA udhAnamAM AvyA. tyAre te nagarI jevI hatI, tyAM je thatuM hatuM te kahe che. *sUtra 966, 67 - te samaye te nagarImAM vedajJAtA vijayaghoSa brAhmaNa yajJa karI rahyo hato... mAsakSamaNanA pAraNe bhikSAne mATe te jayaghoSa muni tyAM vijayaghoSanA yajJamAM upasthita thayA. - * vivecana - 966, 967 - te kALe jyAM vANArasImAM vedavid yajJa karato hato. tyAM bhikSArthe jayaghoSa muni padhAryA. tyAre yAjake je karyuM, te kahe che - sUtra 968 thI 970 (968) yajJakartA brAhmaNa bhikSArthe Avela munine inkAra kare che ke - "huM tamane bhikSA ApIza nahIM. he bhikSu! anyatra sAsanA karo. (969) je vedonA jJAtA che, viSa che, yajJa karanAra dvija che, jyotiSanA aMgono jJAtA che, dharma zAstrono pAragAmI che - (970) je potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che. hai bhikSu A sarvakAmita anna tene ja ApavAnuM che, * vivecana 968 thI 970 - - - vijayaghoSa brAhmaNa je yajJakartA hato, teNe bhikSArthe AvelA munine bhikSA ApavAnI nA pADI. kahyuM ke - ahIMthI bIje jaIne yAyanA karo. ema zA mATe kahyuM? je vipra jAtinA che, yajJanA prayojanavALA che, saMskArathI je dvija che, jyotip zAstranA vetA che, ahIM jyotiSanuM upAdAna prAdhAnya jaNAvavA mATe che, anyathA pa MgamAM tenuM grahaNa che ja. dharmazAstra pAraga che. caudavidhAno pAragAmI che, tethI ja je bhavasamudrathI uddharavA samartha che. tevAne ja sarvane abhilaSita, cha rasayukta A bhojana ApavAnuM che. munine e pramANe kahetA teNe zuM karyu? te kahe che -
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25/971 thI 974 * sUtra - 971 thI 974 - (971) tyAM te pramANe yAjaka dvArA InkAra karAtAM uttamArganA gaSaka te mahAmuni na hRddha thayA, na prasanna thayA. (972) na akSane mATe, na jaLane mATe, na jIvananirvAhane mATe, paraMtu temanA vimokSaNane mATe munie A pramANe kahyuM. (973) tuM vedanA mukhane nathI jANato, yajJane jANato nathI, nakSatronuM mukhane nathI jANato, dharmonA mukhane paNa jANato nathI. (974) je potAno ane bIjAno uddhAra karavA samartha che, tene tuM nathI jANato, je jANe che to batAva. * vivecana - 971 thI 994 - te jayaghoSa muni ukta prakAre pratiSedha karAtA yajJakartA viyaghoSa brAhmaNa prati na roSa pAmyA, na paritoSa pAmyA, paNa samabhAvathI ja rahyA. kemake mokSAnI ja gaveSaNA karatA te mukti sivAya badhe nispRha hatA. temaNe odanAdi, AcAptAdi ke vastrAdi vaDe yApananA nimitte nahIM paNa phakata yAjakonA vimokSArthe AvA vacano kahyA * tuM vedonA mukhane jANato nathI, temAM pradhAna evA yajJanA mukha - upAyane jANato nathI. nakSatronuM mukha jANato nathI, dharmono upAya paNa jANato nathI. AnA vaDe temanA veda, yajJa, jyotiSa, dhamadinuM ajANapaNuM batAvyuM. have pAtranI avijJatA batAvIne kahe che - je jANatA ho to kaho, A AkSepavidhAna che. A pramANe te munie AkSepa karatAM, teNe zuM karyuM? te kahe che - * sUtra - 975 thI 907 : tenA AkSeponA uttara devAmAM asamartha brAhANe potAnI samagra parSada sAthe hAtha joDIne te mahAmunine pUchayuM - he muni tame kaho, vedonuM mukha zuM che? yajJonuM mukha zuM che? nakSatronuM mukha zuM che? dhamanuM mukha paNa ko. potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM je samartha che, te paNa mane batAvo. te sAdhu! mArA A badhAM saMzayo pUchuM chuM, te batAva. * vivecana - 975 thI 977 - | muninA praznonA prativacana kahevAmAM asamartha evAne brAhmaNe sabhA sahita baMne hAthanA saMpuTa rUpa aMjali joDIne pUchyuM. he mahAmuni mane vedonuM mukha Adi kahe. vAraMvAra "kaho" zabda ati Adara batAvavAne mATe che. mane A saMzaya che, he sAdhu te mane kaho. Ama pUchatA munie kahyuM- - sUtra - 978 thI 996 - (978) vedonuM mukha anihotra che, yajJonuM mukha ajJArthI che. nakSatronuM mukha caMdra che, dharmAnuM mukha kAyA - valabhadeva che. (979) jema uttama ane manohArI graha Adi hAtha joDIne caMdranI vedanA ane namaskAra karatA evA sthita che. te pramANe ja kaSabha deva che. (980) vidhA brAhmaNanI 3/4)
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda saMpatti che, yajJavAdI tenAthI anabhijJa che, te svAdhyAya ane tapathI te ja rIte AcchAdita che, je rIte rAgathI ani AcchAdita hoya che. (981) jene lokamAM kuzaLoe brAhmaNa kahyA che, je agni samAna sadA pUjanIya che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (982) je priya svajanAdi AvatA Asakata dAtA nathI, jaya tyAre zoka karatA nathI. je Arsa vAnamAM ramaNa kare che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (983) kasoTI upara pharela ni dvArA dUdhamala thayela sonA jevA viruddha che, rAga - hepa - bhayathI mukta che. tene ame brAhamaNa kahIe chIe. (984) je tapasvI, kRza, dAMta che. jenA mAMsa ane lohI apAcita thaI gayA che, je sunnata che. zAMta che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (985) je trasa ane sthAvara jIdone samyaphapaNe jANIne, temanI manavacana-kAyAthI hiMsA karatA nathI. tene ame lahANa kahIe chIe. (986) je krodha, hAsya, lobha ke bhayathI jUTha bolatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe, (98) je sacitta ke acitta thoDu ke vadhu adatta vaitA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (988) je deva, manuSya, tilaca saMbaMdhI maithunane mana, vacana, kAyAthI sevato nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (989) je pramANe jaLamAM utpanna kamaLa jaLathI lika thatuM nathI. te pramANe je kAma bhogothI alipta rahe che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (990) je rasAdimAM lolupa nathI, nidadha bhikSAthI jIvana nirvAha kare che. gRhatyAgI che, je akiMcana che, gRhasthomAM anAsakta che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. (991) te duzIlane pazubaMdhanA hetu sarva veda ane pApakarmathI karAtA yajJa bacAvI zaktA nathI, kaeNma ke kama baLavAna che. (992) mAtra mastaka muMDAvAthI koI paNa naTaNI thato. muno japa karavAthI brahANa nathI thato, arayamAM rahevAthI mana nathI thato. kuzanA vastro paheravAthI koI tapasvI dAtA nathI. (993) samabhAvathI zamaNa thAya che. brahmacaryathI brAhmaNa thAya, jJAnathI muni thAya ane tapathI tapasvI thAya che. (994) karmathI brAhmaNa thAya che. karmathI kSatriya thAya che, karmathI ja vaizya thAya che ane karmathI zuddha thAya che. (995) arahaMte A tattvonI prarUpaNa karI che. tenA dvArA je snAtaka thAya, te sarva karmathI muktane brAhmaNa kahIe chIe. (96) A pramANe je guNa saMpanna dvijottama hoya che, te ja potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che.
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25}978 thI 996 * vivecana 978 thI 996 * - X - 'agnihotra' ityAdi aDhAra sUtro prAyaH spaSTa ja che. vizeSa A agnihotra - agnikArikA. te jene pradhAna che te agnihotramukha vedo. - x - x - temAM daza prakAre dharma kahyo che - satya, tapa, saMtoSa, saMyama, cAritra, Arjava, kSamA, dhRti, zraddhA, ahiMsA. teno anuvAdI uktarUpa agnihotra thAya. yajJa eTale bhAvayajJa, veda vaDe azubha karmo kSaya pAme che. vedanuM mukha - upAya, te satya vaDe cajJArthInI pravarte che te. nakSatronuM mukha - temAM pradhAna, te caMdra che. kemake te Adi prarUpaka che, jo tapa vaDe prApta pada je brahma che, kevaLa tyAre te brahmarcI vaDe praNita che. te brahmo koNa che? tamArA purANa kahe che - A ja izvAku kuLa vaMzodbhava nAbhi ane marudevAnA putra mahAdeva RSabhe daza prakArano dharma svayaM Acarela che, kevaLajJAna pAmela che, te maharSi - parameSThI - vItarAga - snAtaka - nirguntha - naiSThike A dharma tretAmAM pravartAvela che, kahela che. ityAdi. kAzyapanuM mAhAtmya batAvIne dharmamukhane samarthana mATe kahe che - jema caMdrane graho, nakSatro Adi aMjali joDIne vaMdana, namaskAra kare che, ativinItapaNAthI, prabhunA cittanI sanmukha rahe che, te pramANe bhagavaMta sanmukha devendra Adi badhAM devo, asuro, manuSya samUha rahe che. , " x-x-x- x- agArI eTale gRhastha, tenAthI viparIta te aNagArI - sAdhu. ahIM dharmArthIne ja abhyahitapaNAthI kAzyapa e dharmanuM mukha che. AnA vaDe cAra praznonA prativacana kahyA. have pAMcamAM praznane AzrIne kahe che - 4 51 .. ajJa - tattvavedI nahIM, ema kahela che. te koNa? yAvAdI je ApanA pAtratvathI abhimata che, "vidhA brAhmaNa saMpadA" jenA vaDe tattva jaNAya te vidhA - AraNyaka, brahmAMDa, purANa rUpa. te ja brAhmaNanI saMpadA che, tAttvika brAhmaNone ja niSkiMcanatvathI vidhA ja saMpatti che. tenA vijJatvamAM kaI rIte A bRhad AraNyakAdi ukta dazavidha dharmavedI yAga kare? - mUDha mohavALA. tattvathI svAdhyAya ane tapanA svarUpane na jANatAM, tethI ja rAkha vaDe AcchAdita agni mAphaka bahArathI ja upazama bhajanArA lAge che. aMdarathI kaSAyavartI paNAthI baLatA evA che. teo vedanA adhyayana ane upavAsa AdithI yukta paNa aMdarathI rAkhathI DhAMkela agni vaDe tulya che. tethI tattvathI tamArA dvArA abhimata brAhmaNone brAhmaNya nathI. tenA abhAve sva ke paranA uddharaNane pAtra nathI. tamArA abhiprAyathI brAhmaNa koNa che? jene lokamAM brAhmaNa kahe che, kuzalo vaDe pratipAdita che. jema agni sarvakALa pUjita thAya che. te upasaMhAra kahe che - tattvane jANanAre kahela, te kuzalasaMdiSTa, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. lokamAM vijJae upardiSTa che, te ja vastu svIkAravA yogya thAya che. tethI havenA sUtro vaDe je kuzalasaMdiSTa tattvanuM svarUpa ja kyAreka kaMIka svAbhimata anuvAda che te brAhmaNatva kahe che - je svajanomAM Asakti karatA nathI, kyAre? svajanAdi sthAno prApta karIne. ke teo Ave tyAre. ane jAya tyAre zoka karatA nathI ke - AmanA vinA mAruM zuM
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 thaze? te ja tIrthaMkaranA vacana - AgamamAM sta rahe che. arthAt sarvatra nispRhatvathI AgamanA arthamAM anuSThAna para paNAthI temAM rativALA thAya che. athavA pravajyA paryAyathI gAhastha paryAptane AvelA joIne rAgavALA thAya. tathA pravajyAne grahaNa karatAM kheda na pAme, paNa A manuSya janmanuM phaLa che ema mAnatA te jaldIthI ja abhiniSkramaNa kare che. niti jema jAta rUpa suvarNa mahArya che, tema muktirUpa prayojana paNa mahArtha che. tathA bhasma karAyela malanI jema AtmAnA vizuddha svarUpa dhAtIpaNAthI pApaja pApaka che. jenAthI A nitimala pApaka che. vaLI bIjuM - rAga eTale pratibaMdha rUpa ane dveSa - aprItirUpa, bhaya - te ihaloka bhayAdi, tene kADhI mUkela che te rAgAdi rahita che. jAta rUpa suvarNano bAhya guNa te tejano prarSa che ane agni vaDe nirdhAta malane aMtara guNa che. tethI jAnyarUpanI mAphaka bAhya atyaMtara guNa cukta arthAt rAgAdi rahi che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - trasa prANIne jANIne saMkSepathI ane vistArathI tathA sthAvara eTale pRthvI Adine athavA saMgrahAya te saMgraha - varSAkalpAdi, te hetuthI jIvarakSArthatvathI tene ane ca zabdathI sthAvarone na haNe, AvI hiMsA mana, vacana, kAyAnA yogathI na kare, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je krodhAdithI jUThu bolatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. mAnanuM krodha ane mAyAnuM lobha upalakSaNa che. kemake te prAyaH tenA sahacArI che - 4 - 4 - sacitta te dvipada Adi, acitta te svarNa Adi, alpa te saMkhyAnA pramANathI stoka athavA bahu prasura, te adattane grahaNa na kare. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - 4 - 4 - . devanA viSayapaNAthI divya, manuSyanA viSayapaNAthI mAnuSa, tiryaMcamAM thAya te taizva, evA maithunane je sevatA nathI. kaI rIte ? manathI - citta vaDe, kAyAthI - zarIra vaDe, vAkyathI - vacana vaDe, te brAhmaNa che. jema kamaLa jaLamAM utpanna thaI, teno parityAga karI, upara rahevA chatAM jaLathI lepAtuM nathI. tema je manojJa zabdAdi vaDe lepAtA nathI, bhale bAlyapaNAthI tenA vaDe ja vRddhi pAme che ane tenI madhye ja utpanna thAya che, to paNa nathI lepAtA, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - 4 - 4 - - A mUlaguNanA yogathI tAttvika brAhmaNapaNAne jaNAvIne have uttaraguNanA yogathI tene kahIe chIe - je AhArAdimAM laMpaTa nathI, mudhAjIvI - ajJAta uMcha mAtra AjIvikAvALA che, aNagAra, akiMcana che. gRhastho sAthe asaMbaddha che, AnA vaDe piMDavizuddhi rUpa uttara guNa yuktatva kahyuM. ukta guNavALAne ame brAhmaNa kahIe chIe. mAtA Adi pUrva saMbaMdha, zvasUra Adi jJAti saMbaMdha, bAMdhavo Adino tyAga karIne je bhogamAM Asakta nathI tene brAhmaNa kahIe chIe. AnA vaDe ati nispRhatAnA abhidhAnathI uttaguNo kahyA. kadAca jo A veda adhyayana ane yajana bhavathI rakSaNa karanAra bane to tenA
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 25/971 thI 974 cogathI pAtrabhUta brAhmaNa thAya, paNa tame kahela rIte nahIM. pazUono vinAza karavAne mATe baMdhAya te pazubaMdha, pApanA hetu bhUta pazubaMdha Adi anuSThAnathI harikezIya adhyayanamAM ukta vidhi vaDe bedanA mAdhyetA ke yajJa katAM tamAruM rakSaNa karI zaktA nathI. kemake tenA vaDe ja hiMsAdi pravartanathI durAcAra che. kemake te jJAnAvaraNAdi kamAM durgatimAM laI javAne mATe samartha che. te tamArA bodha mujaba vedAdhyayanamAM ane yajJamAM thAya che. ahIM durgatinA hetupaNAthI svarganA hetupaNAno amalApa thAya che, te paNa kahI dIdhuM - x x-. A pramANe A badhAMnA yogathI brAhmaNa pAtrabhUta thatAM nathI. paraMtu aMtara abhihita guNa ja pAtrabhUta thAya che. mAtra muMDita * kezane dUra karavA paNAthI jenuM mana sama nathI, te zramaNa na kahevAya. che kAra upalakSaNathI " bhUrbhuva:" ityAdi mAtra uccAraNa rUpathI brAhmaNa na thAya. araNyavAsa mArAthI koI muni na thAya. darbha vizeSanA vastro te valkala paheravA mAtrathI koI tApasa na thAya. - x- to pachI A badhuM kaI rIte saMbhave che? rAga dveSanA abhAva rU5 samapaNAthI zramaNa thAya, brahmamAM caravuM te brahmacarya. brahma be bhede che - zabda brahma ane zabda brahmamAM niSNAta te para brahmane pAme che. A para brahmamAM variSTha je pUrve ahiMsAdi kahyA, te rUpa ja brahma kahevAya che, tenA vaDe brAhmaNa thAya che. jJAnathI - hita ane ahitanA bodhathI mani thAya che. bAhya avyaMtara tapanA bhedathI tApasa thAya che. sarvathA abhidhAna anyathA anupapati hetuthI kahela che. karmathI - kriyAthI brAhmaNa thAya che. kahe che ke - kSamA, dAna, dama, dhyAna, satya, zauya, dhRti, dayA, jJAna, vijJAna, Astikya e brAhmaNanA lakSaNa che. karmayI-kSatabANa lakSaNathI kSatriya thAya che. karmazI - kRSi, pazupAlanAdithI vaizya thAya che. karmathI - zocana Adi hetu preSAdi saMpAdana rUpa zuddha thAya che. karmanA abhAve brAhmaNAdi vyayadeza yogya nathI. - X- X* zuM A badhuM tamArI buddhithI kaho cho? nA, anaMtarokta ahiMsAdi arthane braddha- tatpanA jJAtAe pragaTa karela che. AtmAne nirmaLa karanAra vaDe prakAzanA hetuthI ahiMsAdi dharma jenAthI thAya che te, kevalI - sarvakarmathI vinimukta, te abhihita gamane athavA tavathI snAtakane ame brAhmaNa kahIe chIe. have teno upasaMhAra karatAM kahe che - ukta prakAranA guNothI ahiMsA Adi yukta. eTale ke guNa samAyukta je hoya che, te dvijottama - brAhmaNapradhAna saMsArathI uddharavAne samartha che. athati muktipadamAM sthApavAne potAne ane bIjAne mATe samartha che. -0- jayaghoSa munie Ama kahyA pachI - * sUtra - 967 thI 1000 (997) A pramANe sarAya naSTa thatAM vijayazoka brAhmaNo mahAmuni jayaghoSanI vANIne sagapha rUpe svIkArI. (998) saMtuSTa thayelA vijayazodhe hAtha joDIne kahyuM - tame mane yathArtha brAhamaNatvano ghaNo sAro upadeza
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (999) tame yajJonA yaSTA che, vedanA jJAtA vidvAna cho. jyotinA aMgonA jJAtA cho, tame ja dharmonA pAragAmI cho. (1000) tame tamAro ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha cho, tethI he bhitu zreSTha? A bhikSA svIkAra karIne amArA upara anugraha karo. * viveyana 997 thI 1000 pUrve batAvelA saMzayo dUra thatAM te vijayaghoSa nAmaka brAhmaNe jayaghoSa munie kahela arthane samyag rIte grahaNa karIne - avadhArIne, A mAro bhAI che, A mahAmuni che ema jANI zuM kare che? saMtuSTa thAya che, ityAdi. - x - x - A mAro sahodara che, ema jANI saMtuSTa thayela vijayaghoSe be hAtha joDIne A pramANe kahyuM - brAhmaNatvano yathAvasthita zobhana upadeza Apyo, tame yajJonA yaSTAra cho. tame ja vedajJa cho, vidvAna cho. athavA he yathAvasthita vastu vaidI! tame jyotiSAMgavid cho. sadAcAronA pAraga cho. Ape tattvavetApaNAthI sarvazAstra vAridhi pAradarzitvathI sadAcArano nirvAha karela che. tame tAttvikaguNayuktapaNAthI samartha cho. to A bhikSA grahaNa karI he tapasvI! amArA upara upakAra kaho. - - * e pramANe brAhmaNe kahetA muni kahe che 1001 thI 104 - . sUtra (1001) mAre bhikSAthI koI prayojana nathI, hai dvijA jaldI zramaNatva svIkArI. jethI tamAre bhayanA AvartavALA saMsAramAM bhramaNa na karavuM paDe. (1002) bhogomAM karmono upalepa thAya che, bhogI ko~thI lipta thatA nathI. bhogI saMsAramAM bhramaNa kare che, abhogI tenAthI vimukta thaI jAya che. (1003) eka bhIno ane eka suko, be mATInA goLA pheMkyA. te baMne divAla upara paDasA, je bhIno hato te coMTI gayo. (1004) A pramANe ja je manuSya durbuddhi ane kAmabhogomAM Asakta che. te viSayomAM coMTI jAya che. vita che te sUkta goLA mAphaka coMTato nathI. * vivecana 1001 thI 2004 - - mAre samudAna bhikSAthI koI prayojana nathI, paNa jaldI pratajyA svIkAra. he brAhmaNa! bhaniSkramaNathI ja mAre kArya che. Avo upadeza kema Ape che? jethI tuM bhramaNa na kara, kyAM? ihalokAdi bhaya rUpa Avarta jemAM che, te bhayAvartta evA raudra, bhava - manuSya bhava Adi, dIrgha bhava samudramAM. AnA ja samarthanamAM kahe che - zabdAdi bhogo bhogavatA karmano upacaya thAya che. bhogI - zabdAdi bhogavAna, tevA nathI te abhogI che. te karmothI upalipta thatAM nathI, tethI bhogI saMsAramAM bhame che, abhogI mukta thAya che. ahIM gRhasthabhAvamAM bhogItva che. niSkramaNamAM teno abhAva che. gRhIbhAvanA sadoSapaNAthI niSkramaNa ja yukta che, tema kahela che.
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25/1001 thI 1004 55 dRSTAMtaradvArathI kahe che - bhIno ane suko, be goLA - mATInA piMDa pheMkyA. te bhIMta upara paDyA. pachI bhIno goLo bhIMta upara coMTI gayo. have dAIntika yojanA kahe che - e pramANe karmo coMTe che. kone? je manuSya durbuddhi che, viSaya laMpaTa che, tene je virakta che. kAma bhogathI pAMkha che, tene karmo coMTatA nathI, jema suko goLo coMTato nathI. * x " x + + munie e pramANe prajJApanA karatA vijayaghoSe zuM karyu? sUtra - 2005 A pramANe vijayaghoSa, jayaghoSa muninI pAse, anuttara dharma sAMbhaLIne prajita thaI gayA. vivecana - 1005 - ukta prakAre te vijayaghoSa brAhmaNe jayaghoSa muni samIpe pravrajyA svIkArI, kyAre? ahiMsAdi anuttara dharma sAMbhaLIne. have adhyayananA arthano upasaMhAra karatA, baMnenA niSkramaNanuM phaLa kahe che - - * sUtra - 1006 jayaghoSa ane vijayaghoSa munie saMyama ane tapa dvArA pUrva - saMcita karmone kSINa karI anuttara siddhi prApta karI. ema huM kahuM chuM. * vivecana 1006 artha sugama che. have sakala adhyayananA tAtparyArthane darzAvavA mATe sUtra / sparzika niyukti kahe che - - - * niryukti - 477 thI 483 ekarAtrikI pratimAthI vicaratA evA te muni pRthvI upara cAlatA vANArasI nagarIe pahoMcyA, te udhAnamAM rahyA. mAsakSamaNathI khedita zarIravALA teo bhikSArthe brAhmaNanA yajJa pATakamAM upasthita thayA. tyAM te jayaghoSa munine kahyuM tame zA mATe AvyA cho? ame tamane ahIM kazuM ApIzuM nahIM. tame bIje bhikSA mATe jAo. yajJa pATakamAM A pramANe yAcanA karatA temane pratiSedha karAtA te paramArthanA sArane jANatA muni leza mAtra saMtuSTa ke ropAyamAna na thayA. pachI te aNagAre kahyuM. he yAjaka! AyuSyamAn! tame vratacaryA bhikSAcaryA ane sAdhunuM AcaraNa je upadezAyela tene sAMbhaLo rAjya ane rAjyalakSIne choDIne AvelA paNa bhikSA mATe anuyare che. niHsaMga evA zramaNane bhikSA caryA ja karaNa rUpa che. vijayaghoSa yAjake jayaghoSane sArI rIte jANIne kahyuM - he bhagavan! ahIM ghaNuM anna che, tame tene khAo. tyAre jayaghoSa munine kahyuM - mAre bhikSAthI koI kArya nathI. dharmacaraNathI kArya che. dharmacaraNane svIkAra, saMsAramAM bhaTaka nahIM. te zramaNanI pAse dharma sAMbhaLIne sama manavALA thayelA vijaya ghoSe dikSA lIdhI. te baMne jayaghoSa ane vijayaghoSa muni
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 6 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 saMsArano kSaya karIne siddhimAM gayA. badhI gAthAnuM vyAkhyAna prAyaH karAI gayela che. keTalIka vizeSatA mAtra vRttikArazrI batAve che, te A pramANe - parimA - tathAvidha abhigraha vizeSa rUpathI paNa bAra bhikSa pratimA vaDe nahIM. kema ke temAM mAsakSamaNano saMbhava nathI. tenuM svarUpa Ave cheeka trikI bhikSa pratimA svIkArela sAdhu nitya kAyAne vosarAvIne jyAM sudhI ArAdhe tyAre temane aTTama bhakta pAna vaDe gAmanI bahAra yAvat rAjadhAnImAM kaMIka baMne pagane saMharIne, laMbAvelA hAtha rAkhI, eka pragala upara daSTine animeSa nayane kaMIka namelI kAyA vaDe yathA praNihita zarIra vaDe ane badhI iMdriyo vaDe gupta sthAne rahI kAyotsarga kare. tyAM "aThThama tapa kahela che ahIM mAsakSamaNathI khedita zarIra kahyuM. e pramANe apratibaddha vihAra karatAM kahyuM. A pratimAno bhAvathI eka sthAne rahelAne saMbhave che. jyAre ahIM pRthvI upara paribhramaNa karatAM udhAnamAM padhAryA tema kahyuM che. khedA - zarIrathI, manathI kheda pAmelA nahIM - brAhmaNo mATe taiyAra karAyela AhArathI yAcanA karI. tyAre amArA sivAyanA AhArane yAco tema kahyuM. mokSano sAra pAmelA, paramArthathI kSAMti Adi dharmane pAmelA athavA jJAnAdino sAra pAmelA. vratacaya e ja bhikSAne mATe bhamavuM te. tene vihita tattvane pAmelA tIrthakarAdi vaDe kahevAyela che. sAdhu vaDe carAca te AcaraNa. jenA sAta aMgo hoya tevA sajyane choDIne ane chatra cAmarAdi rAjyalakSmIne choDIne sAdho bhikSArthe bhramaNa kare che. muka - nisTaMga. caNa - vrata Adi karaNa * piMDa vizuddhi Adi. rAjarSioe paNa A bhikSAcayane sevelI che, te vidhAnathI huM ahIM Avelo che. tethI tame mane bhikSA Apo. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 25 no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 26 bhUmikA adhyayana "sAmAcArI X X 0 pacIzamAM 'yajJIya' adhyayanane kahyuM. have chavvIsamuM kahe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM 'brahmaguNo' kahyA. tenAthI yukta yati ja hoya. teNe avazya sAmAcArI dhAraNa karavI joIe. te ahIM jaNAve che te saMbaMdhe A adhyayana Apela che. nAma nikSepAmAM 'svAmAcArI' e nAma che. tethI sAma ane AcAra no nikSepo kahe che* niyukti - 484 thI 489 + vivecana - M - 26 ane noAgamathI. zeSa pUrvavat - x - 4 - . 'sAma'no nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM dravya nikSepa be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI traNa bhede che jJazarIra, bhavyazarIra ane tavyatirikta, tavyatirikta dravya sAma te zarkarA, kSIra Adi che. bhAvamAM 'sAma' te daza bhede A icchAkAra, mithyAkAra Adi sAmAcArI che. AnuM bhAva sAmatva tAtvika rIte kSAyopazamAdi bhAvarUpa paNAthI paraspara avirodhathI avasthAna che. - sAmAcArI - icchAkAra, micchAkAra, tathAkAra, AvazvikI, naiSedhikI, ApRcchA, pratipRcchA, chaMdaNA, nimaMtraNA, upasaMpadA e daza che. A pratyekanI prarUpaNA kahIza. Avazyaka niyuktimAM paNa A gAthA Avela che - x x- * - bhAvathI A davidha sAmAcArInI AcaraNA che. - * - * - . AcArano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. dravyAcAra be bhede che - AgamathI have adhyayananA nAmano anva kahe che - * * niyukti - 49a * vivecana - icchA Adi sAmamAM anaMtara abhihita AcaraNa A viSayaka anuSThAna prarUpela che. A adhyayanamAM tenI sAmAcArInAmaka adhyayana thAya che, te jANavuM. have tenuM sUtrAnugamamAM sUtra kahevuM joIe, te A che - 57 "" sUtra - 1007 - sAmAcArI badhAM duHkhothI mukta karAvanArI che, jenuM AcaraNa karIne nigrantha saMsAra samudrane tarI jAya che, te sAmAcArI huM kahIza. * vivecana 3909 - sama AcaraNa te samAcAra, temAMthI sAmAcArI zabda niSpanna karyo che. sAmAcArI * "yatijanane kartavyatArUpa'' te huM kahIza. te badhAM ja zArIrika, mAnasika asAtAnI muktino hetu che. tethI ja A sAmAcArI ArAdhIne nirprantho saMsAra sAgarane tarI gayA che ane mukti pAme che upalakSaNathI tare che ane taraze. - have pratijJAnusAra kahe che - 1008 thI 1010 - * * sUtra (1) AvazikI, (2) niIdhikA, (3) ApRcchanA, (4)
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 uttarAdhyayana mUlasUra-saTIka anuvAda pratikRcchanA, (5) chaMdazA, (6) icchAkAra, (3) micchAkAra, (8) tathAkAra, (9) AvyutthAna, (10) upasaMpadA. A daza aMgovALI sAdhu sAmAcArI kahevAI che. * vivecana - 1008 thI 1010 - vratagrahaNathI AraMbhIne kAraNa vinA gurunA avagrahamAM AzAtanA doSanA saMbhavathI rahevuM nahIM. paNa tyAMthI nIkaLI javuM. AvazcikI vinA nirgamana na thAya, tethI pahelI AvazcikI kahI. nIkaLIne je sthAne rahe tyAM dhikI pUrvaka pravezavuM, pachI niSadhA karavI. tyAM paNa rahetA bhikSA aTana Adi viSayamAM gurunI pRcchApUrvaka ja karavuM. tethI trIjI ApRcchanA. ApRcchanA chatAM guru vaDe niyukta pravRttikALamAM pharI gurune pUchavuM te prati pRcchanA. gurunI anujJAthI karavA chatAM bhikSA aTana Adi mAtra AtmabharI na thavuM, tethI chaMdaNA - gRhita AhAra mATe nimaMtraNA. A chaMdaNA paNa icchApUrvaka prayojAya, tethI icchAkArane tenA pachI kahI. A atyaMta avadha-bhIru vaDe tatvathI karAya che, tethI kathaMcit aticAranA saMbhavamAM AtmAne niMdavo joIe, tethI pachI mithyAkAra sAmAcArI. te karavA chatAM temAM ghaNAM doSa saMbhave che, tethI gurune AlocanA ApavI, temAM je Adeza kare, tema mAnavuM te tathAkAra. pachI kRtyomAM udhamavALA thavuM, tene anurUpa ApyutthAna. udhamavALAne jJAnAdi nimitte bIjA gayachamAM javAnuM paNa thAya, temAM upasaMpadA. upasaMhAra - A pUrvokta icachAdi daza avayavo daza avayavo sAdhunI sAmAcArI che, tema tIrthaMkarAdi vaDe kahevAyela che. have te avayavo kahe che - * sUtra - 1011 thI 1013 - (1011) gamanamAM Avariyaka' karavuM, praveza sthAne "naitikI" karavI. potAnA kArya mATe ApRcchanA. bIjAnA kArya mATe pratikRcchanA. (101ra) AhAra dravyanA viSayamAM chaMdaNA, smaraNamAM icchAkAra, Atma niMdAmAM micchAkAra, pratikSata te tathAkAra. (1013) garu jana jAthe AvyutthAna, prayojanathI bIjA pAse rahevAmAM upasaMpadA. A pramANe dazAMga sAmAcArInuM nivedana karyuM. * vivecana - 1011 thI 1013 - (1) tevA koI kAraNe bahAra nIkaLavuM Avazyaka hoya to 'AvazyakI' karavI. (2) jemAM kahevAya te sthAna - upAzraya. temAM pravezatA naiSelikI karavI, niSedhya eTale pApa anuSThAnothI AtmAnuM pAchA pharavuM, temAM thAya tenedhikI, AtmanA niSiddhatvathI A saMbhave che. (2) ApRcchA - badhAM kAryomAM vyApela pRchanA. "huM Ama karuM ke nahIM?" koI vivakSita kAryanuM nirvatana svayaM karavuM te. (4) pratikRcchatA * bIjAnA prayojana vidhAnamAM, gurue niyukta chatAM pharI pravRtti kALamAM pratipRcchA karavI. te kadAca bIjA
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 26/1011 thI 1013 kAryano paNa Adeza Ape, upalakSaNathI sva- para baMne karaNamAM. ucchavAsa niHzvAsane choDIne badhAM kAryomAM paNa sva - para je hoya temAM gurune pUchIne karavuM. * * x-. (5) chaMdaNA - tathAvigha azanAdi dravya vizeSathI je pUrva gRhIta hoya tene mATe nimaMtraNA karavI. (6) icchAkAra - svakIya abhiprAyatAthI te kAryane karavuM te sAraNa - aucityathI potAnuM ke bIjAnuM kRtya hoya te prati pravartavuM temAM Atma smAraNamAM - ApatI icchA hoya to Ape karavAnuM A kArya huM karuM, bIjAnA smAraNamAM - mane pAtra lepanAdi je Apane icchA hoya to karo. * x* x- . (3) mithyAkAra - A mithyA che, tevo svIkAra karavo, te Atma niMdA - "te vitatha AcaraNamAM mane dhikkAra che ke meM A karyuM, ema AtmAnI niMdA kare. kevI rIte? jinavacanothI jANIne. (8) tathAkAra - A Ama che tevuM svIkAravuM kayA viSayamAM? gurunI vAyanAdimAM - x x-. (9) abhyathAna - AbhimukhyatAthI utthAna, zemAM? guru pUjAmAM, te gauravane yogya- AyArya, glAna, bAla Adine mATe yathocita AhAra, maiSa ja AdinuM saMpAdana, sAmAnya abhidhAnamAM AvyutthAna nimaMtraNA rUpe ja grahaNa karAya che. (10) upasaMpadA - ATalo kALa ame ApanI pAse rahIzuM, tema samIpa rahevuM. A jJAnAdi bhedathI traNa prakAre che - jJAna, darzana, cAritramAM. ema dazabhede sAmAcArI che. AnA vaDe ziSyae sadA gurunA upadezathI ja rahevuM tevuM arthathI kahela che. dazavidha sAmAcArI kahIne odha sAmAcArI kahe che - * sUtra - 1014 thI 1016 - (1014) sUryodaya thatAM divasanA pahelAM praharamAM - pahelAM caturtha bhAgamAM upakaraNonuM paDilehaNa karIne, gurune vaMdanA karI. (101) be hAtha joDIne pUche ke - "have mAre zuM karavuM joIe? bhagavan! mane Aje Apa svAdhyAyamAM niyukta karo cho ke vaiyAvacchamAM chuM. (1016) vaiyAvacamAM niyukta karAtA zvAnapaNe sevA kare. athavA badhAM duHkhothI mukta karanArA svAdhyAyamAM niyukta karatAM saplAnapaNe svAdhyAya kare. * vivecana - 1014 thI 1016 - sUryanA ugyA pachI pahelAM caturbhAgamAM, te kiMcit jUna hovA chatAM catubhaga kahevAya che. jete pAdona poSi kahe che. temAM pAtra Adi upakaraNane cakSu varDa nirIkSaNa karIne pramAzeM. paDilehaNA karyA pachI guru - AyAyadine namaskAra karIne, aMjali joDIne - mAre A samaye zuM karavuM joIe? guru manamAM svAdhyAya ke vaiyAvaccamAM joDavA icchatA hoya te kahe - huM temAM joDAvA icchuM chuM. vaiyAvacca - glAnAdi vyApAramAM, ke svAdhyAyamAM? pAkA paDilehIne gurune pUche. ahIM dharmadravyanA upArjana hetutvathI mukhAstrikA, varSAkA Adi ahIM bhAMDaka kahevAya che. tenuM paDilehaNa karIne, vAdIne gurune pUche.
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 e pramANe pUchIne je kartavya che, te kahe che - vaiyAvRtyamAM niyukta tevaiyAvacca, zarIranA zramane vicAryA vinA aglAnIthI kare. svAdhyAyamAM niyukta hoya to sarva du:kha vimokSaka kemake sarva tapakarmamAM pradhAna hovAthI svAdhyAyane aglAnapaNe kare. A sarva odha sAmAcArInA mULatvathI pratilekhanAno te kALa sadA vidheyatvathI guru pArataMgane jaNAvIne have sargika dinakRtya kahe che - * sUtra - 1017, 1018 -- vicakSaNa bhikSu divasanA cAra bhAga kare. te cAre bhAgomAM svAdhyAya Adi gaNone ArAdhe... pahelAM hahamAM svAdhyAya kare. bIjamAM dhyAna kare. trIjAmAM bhikSAcaryA kare. cothAmAM pharI svAdhyAya kare. * vivecana - 1017, 1018 - cAra bhAga karIne pachI mUlaguNanI apekSAthI uttara guNa rUpa - svAdhyAya Adi tatkALa ucita kare. divasanA kayA bhAgamAM kayA uttara guNone ArAde, te kahe che. pahelI porisimAM svAdhyAya - vAcanAdi kare. te sUtraporisimAM kare ke ahorAtramAM kare? bIjI porisamAM dhyAna kare. ahIM artha porisithI dhyAna eTale artha viSayaka mAnasa Adi vyApAra kare. AvA dhyAna kare. ahIM pratilekhanA kALane A5tvathI vivakSita karyo nathI. bIjAmAM bhikSAcaryA, cothAmAM svAdhyAya kare. ahIM bIjAmAM bhikSAcaryAmAM bhojana, bahAra javuM Adi samAviSTa che. bIjA temAM paDilehaNa, spaMDila pratyupekSaNAdi grahaNa kare che. kALanI apekSAthI khetI Adi mAphaka badhAM anuSThAnonuM saphaLatva batAvavA ukatavidhAna che. je kahyuM ke pahelI porisamAM svAdhyAya kare, tenA parijJAnArthe kahe che * sUtra - 1019 thI 121 - aSADha mahinAmAM dvipadA porisI hoya che, poSa mahinAmAM catuSpadA, caitra ane azvina mahinAmAM tripadA porisI hoya che. sAta rAtamAM eka aMgula, pakSamAM be aMgula, eka mAsamAM cAra aMgulanI vRddhi ane hAni thAya che... aSADha, bhAdaravo, kArataka, poSa, phAgaLa, vaizAkhanA kRSNa pakSamAM eka ahorAtrino kSaya thAya che. * vivecana - 1019 thI 1021 - sAta ahorAtrathI dakSiNAyanamAM vadhe che. uttarAyaNamAM ghaTe che. ahIM sAddha samarAtri levuM. kemake pakSathI be aMgula vRddhi kahI che. keTalAMka mAsamAM cauda divasano pakSa paNa saMbhave che. temAM sAta ahorAtrathI paNa aMgula vRddhi - hAnimAM koI doSa nathI. - x- - ASADhAdi pratyekanA kRSNa pakSamAM avama - nyUna, eka eka ahorAtra kahyA. e pramANe eka divasa ghaTatAM cauda divasano eka kRSNa pakSa thAya. A porisi pramANa vyavahArathI che, nizcayathI A gaNanAmAM pheraphAra che, te sUryaprajJaptinA vyAkhyAnathI jANavo. - 8 - 4* x- ahIM pahelI porisimAM upalakSaNathI pratilekhanA
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1019 thI 1021 paNa kahI. pAdacUna, tenA kALapaNAthI che, te jaNAve che. * sUtra - 1022 - jeTha, aSADha, zrAvaNamAM cha aMgula, bhAdaravA Adi kaNamAM ATha aMgala, mRgazira Adi aNamAM daza gala ane phAgaNa Adi traNamAM ATha aMgula vRddhi karatAM prAMtilekhana porasano samaya thAya che. * vivecana - 1022 - sUkAI kahela che. vizeSa vRtti A che * pratilekhana arthAta ukta kALane pratilekhanA kALa jANavo. tenI sthApanAnuM catra mULavRttimAM jovuM. A pramANe dinakRtya jaNAvIne rAtrimAM zuM karavuM te kahe che - * sUtra * 1023, 1024 - vicakSaNa bhikSu sAtrinA paNa cAra bhAga kare. te cAra bhAgomAM uttaraguNonI ArAdhanA kare... pahelAM praharamAM svAdhyAya, bIjAmAM dhyAna, trIjAmAM niMdrA, cothAmAM pharI svAdhyAya kare, 0 vivecana - 1023, 1024 - mAtra divasamAM ja nahIM, rAtrimAM paNa bIjI parisimAM dhyAna dhyAve. sUtranA smArtha rUpa athavA pRthvI, valaya, dvIpa, sAgara, bhavana AdinuM dhyAna kare. trIjI porisImAM nidrAmokSa kare athati suve. sAmAnya arthathI vicAratA pahelA ane chellA praharamAM jAgaraNa ja kare. - zayanavidhi A pramANe che - bahu pratipUrNa parisimAM guranI pAse jaIne kahe che - he kSamAzramaNA huM cApanIyatA ane naiSadhithI pUrvaka mastaka vaDe vaMdana karavAne iccha che. porisi ghaNI pratipUrNa thaI che, satri sArA mATenI mane anujJA Apo. tyAre pahelA kAyikI bhUmimAM jAya che. tyAra pachI jyAM saMtAraka bhUmi che, tyAM jAya che pachI upadhine upayogIpUrvaka pramArje che, upadhinI dorI choDe che. pachI saMthAro, uttarapaTTo paDilehIne baMnene ekatra karI khobAmAM rAkhe che, pAchI saMthArA bhUmi pramAjo che pachI saMthArAne pahoLo karI, uttarapaTTA sahita pAthare che. pachI tyAM rahIne muhapattithI uparanI kAyAne pramA che. adhokAyAne rajoharaNathI pramArje che vastrone DAbA paDakhe rAkhe che. pachI saMthArA upara besIne bole che - nI rahela jyeSTha Aya! anujJA Apo. pachI traNa vakhata sAmAyika sUtra bolIne suve che. saMthArAnI anujJA Apo. kevI rIte? bAhunuM ozIku kare, DAbA paDakhe sUve, kukaDInI jema paga prasAre, jo tema na karI zake to bhUminI prArthanA kare. saMdaMzaka * sAMdhA saMkoce tyAre pramAje udvartana kare tyAre kAyAnI pratilekhanA kare. jyAre jAge tyAre dravyAdino upayoga kare, pachI zvAsane nirodhIne Alokana kare. have satrinA cothA bhAganA parijJAnano upAya dazAvIne samasta yatikRtya kahe che -
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 - sUtra - 1025, 1026 je nakSatra je rAtrinI pUrti kare che, te jyAre AkAzanA pahelA cothA bhAgamAM Ave che, tyAre te pradoSakALa thAya che. te kALamAM svAdhyAyathI nivRtta thavuM joIe... te nakSatra jyAre AkAzanA aMtima cauthA bhAgamAM Ave che, tyAre tene vairANika kALa" samajIne muni svAdhyAyamAM pravRtta thAya, 6 2 - * vivecana - 1025, 1026 - je nakSatra rAtrinI parisamApti kare ityAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. vizeSa A - pradoSakALa eTale rAtrimukha samaya. paisagika - trIjo. e pramANe prathama Adi praharo kahelA che. A pramANe sAmAnyathI divasa ane rAtrinA kRtyo batAvIne. vizeSathI tene ja darzAvatA kahe che - - sUtra - 1027 thI 1044/1 (1023) divasanA pahelAM praharanA cothA bhAgamAM pAtrAdinuM paDilehaNa karI, gurune vaMdanA karI, duHkha vimokSaka svAdhyAya kare. (1028) porisinA cothA bhAgamAM gurune vAMdIne kALane pratikramyA vinA ja pAtrAnuM paDilehaNa kare. (1029) mukhavastikAnuM paDilehaNa karIne gucchAnuM paDilehaNa kare. AMgaLIothI gucchA pakaDIne vastro paDilehe. (1031) (utkRTuka Asane bese) pachI vastra uMcu rAkhe, sthira rAkhe, atvaritatAthI tenuM paDilehaNa kare. bIjAmAM vane dhIme dhIme jhaTakIne pachI vastranuM pramArjana kare. (1031) paDilehaNanA samaye vastra ke zarIrane nacAve nahIM, vALe nahIM. dRSTithI alakSita na kare, divAla Adino sparza na thavA de. cha pUrva ane nava khoTaka kare. je koI prANI hoya tenuM vizodhana kare. (1032) paDilehaNanA doSa kahe che - AramaTA, saMmadarda, mosalI, prasphoTanA, vikSimA. vedikA (1033) prazithila, pralaMba, lola, ekAmAM, aneka rUpa dhUnana, pramANa pramAda, gaNanopagaNanA, (1034) prasphoTana ane pramArjananA pramANathI na-nyUna, na adhika, tathA aviparIta pratilekhanA ja zuddha thAya che. tenA ATha vikalpomAM pahelo bheda ja zuddha che, bAkInA bhedo aprazasta che. (1035) paDilehaNa karatI vakhate je paraspara vArtAlApa kare, janapadanI kathA kare. paccakkhANa Ape, bhaNAve ke svayaM bhare. (1036) te paDilehaNamAM pramatta muni pRthvI, apa, teu, vAyu, vanaspati ane prasakAya e cha e kAyanA virAdhaka thAya che. (1037) cha mAMnuM koI eka kAraNa hoya to trIjA praharamAM bhojanapAnanI galeSaNA kare. (1038) kSudhA vedanA, vaiyAvacca, isamiti
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1027 thI 1044-1 pAlanArthe, saMyamAthe, prANa rakSA mATe, dharma citA mATe AhAra gaNe. (1039) dhRti saMpanna sAdhu-sAdadI A kAraNe bhojana-pAna gavaiSaNA na kare, jenAthI saMyamanuM atikramaNa na thAya. (1040) roga Ave, upasarga thAya, bahAcarya guminI surakSA, prANi dayA, tapane mATe, zarIranA vicchedane mATe muni AhAra na gavaSe. (1041) badhAM upakaraNonI cakSu pratilekhanA kare, tene laIne ardha sojana sudhI muni bhikSAne mATe vihAra kare. (1042) cothA prahamAM paDilehaNA karI badhI yAtrAne bAMdhIne rAkhI de. tyAra pachI jIvAdi sarva bhAvono prakAzaka svAdhyAya kare. (1043) parisinA cothA bhAgamAM garane vATIne kALa pratikramaNa karIne zayyAnI paDilehaNA kare. (1044/1) satanAmAM prayatnazIla muni pachI prasavaNa ane uccAra bhUminuM paDilehaNa kare. * vivecana - 1027 thI 1044/1 ahIM sADA satara sUtrono artha kahyo. divasanI pahelI porisimAM sUryodaya samovakalpa Adi upadhinuM paDilehaNa kare. pAdonaporisimAMbhAjanapatrapratilekhanA kare, svAdhyAyaviramaNa kALamAM, kALanuM pratikramaNa karyA vinA, tene pratikramavAkAryotsarga na karIne ityAdio pratilekhanA vidhi kahe che - mukhavastrikA paDilehIne gucchA - pAtranA uparIvartI upakaraNane paDilehe. - x- pachI paDalA rUpa vane paDilehe. paDalAne gucchA vaDe pramAjIne pachI zuM kare? te kahe che - kAyAthI utkaTaka Asane besIne, vastrane tIrNa prasAre, daDha pakaDI rAkhe, varA sahita paNe paDavAnuM ke varSo kapAdinI pratyupekSaNA kare. temAM Ara-pAra nirIkSaNa kare. prasphoTanA na kare. urdhAdi prakAre paDilehe anyathA nahIM. temAM je jaMtune jue to rAtanA vaDe anyatra saMkrame. bIjI vakhatamAM prasphoTanA kare. bIjAmAM pramArjanA kare. prasphoTanAdi kaI rIte kare? zarIra ke vastrane nacAve nahIM. potAne ke vastrane vALe nahIM. anubaMdha- sAthe sAthe vastronI paDilehaNA na kare, vibhAga karIne kare. uddha, adho ke tIrtho Amarza na thAya, bhIMta Adine sparza na thAya te rIte paDilehaNa kare. cha pUrvA - pUrve kriyamANapaNAthI tIrNa karela vastranA prasphoTana rUpa kriyA vizeSa jemAM che te. navakhoTakA - zAstra prasiddha sphoTana rUpa karavI joIe. kuMtha Adi jIvone zodhavA joIe. - x x- pratilekhanAnA doSono parihAra karavA mATe kahe che - (1) AramaTA - viparIta paDilehaNa karavuM, tvarita ke acAnya vastra grahamathI A thAya che. (2) saMmardana - vastranA khUmA havAthI hale tema paDilehaNa kare athavA upAdhi upara mUkavA. (3) mosali- tIkhuM, urdhva ke adho anya vastrane paze. (4) prasphoTanA
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda; dhULa vagererthI yukta vastrane jhATakavuM. (5) vikSitA - paDilehaNa karela vastrane bIjA apaDilehita vastramAM rAkhI devuM. paDilehaNa karatI veLAe vastranA cheDAne uMco pheMkavo. (6) vedikA tenA pAMca bheda che - urva vedikA, adhovedikA, tIrtho vedikA, dvighAto vedikA ane ekto vedikA. te anukrame A pramANe che - ghUMTaNanI upara baMne hAtha rAkhIne paDilehaNa kare. nIce rAkhIne paDilehaNa kare, sAMdhAnI vacce hAtha rAkhIne paDilehaNa kare. baMne hAthanI vaye ghuMTaNa karIne paDilehe. eka ghUMTaNa hAtha madhya ane bIjI bahAra rAkhIne paDilehaNa kare. paDilehaNAnA A cha doSono tyAga karavo. (1) prazithila - vastrane DhIluM pakaDavuM. (2) palaMba - vastrane evI rIte pakaDavuM ke jethI tenA khUNA laTaktAM rahe. (3) lola - paDilehaNa karAtA vastrano bhUmi ke hAthathI saMdharSaNa karavuM. (4) ekAmarza - vastrane vaccethI pakaDIne eka daSTimAM ja AkhA vastrane joI levuM. (5) anake rUpa dhUnanA - vastrane anekavAra jhATakavuM athavA aneka vastrone eka sAthe eka vAramAM ja jhATakavuM (6) pramANapramAda - prasphoTana ane pramArjinanuM je pramANa batAvela che. temAM pramAda karavo. (7) gANanopagaNanA - prasphoTana ane pramArjinanA nirdiSTa pramANamAM zaMkAnA kAraNe hAthanI AMgaLIonI pavarakhAthI gaNanA karavI. ahIM traNa vizeSaNa pado vaDe ATha aMgo sUcavelA che. AmAM kayo bhaMga zuddha che ane kayo azuddha che? anyUna, anatiskina ane aviparIta A eka ja bhaMga zuddha kaho. A traNa bhaMgonA saMyogathI ATha aMgo thAya che. jema ke bIjo bhaMga anyUna, anatirikta, viparIta. e pramANe sva buddhithI vicArI levuM. A pramANe zuddha paDilehaNa karatA bIjuM zuM pariharavuM? paraspara saMbhASaNa, janapada kathA, strI Adi kathAne choDavA. bIjAne pratyAkhyAna na ApavuM vAcanA levI nahIM ke ApavI nahIM. zA mATe A pratibaMdho kahyA? pratilekhanAmAM ukta kAraNo pramAda thatAM pRthvIkAya, apakAya Adi cha e kAyonI virAdhanA saMbhave che. - - - AnA vaDe jIvarakSArthatvathI pratilekhanAnA kALe hiMsA hetupaNAthI ukta doSa na sevavA kahyuM. A pramANe pahelI porisanA kRtyo kahyA. have bIjI porisinA kRtya kahevAno avasara che. bIjI porisimAM dhyAna karavAnuM kahyuM. A baMne avazya karavA joIe, have trIjI porisimAM bhikSA caryAdi kahyA. A autsargika vayana che. anyathA vira kalikone yathAkALa bhojanAdi gaveSaNA kahI che. chamAMnA koIpaNa kAraNa utpanna thatAM bhikSA caryA kare, kAraNotpati vinA na kare. - - - AvA kAraNo kahyA, te A pramANe che - (1) vedanA - bhukha, tarasanI vedanAnA upazamana mATe, bhukha ane tarasathI pIDita sAdhu guru AdinI vaiyAvacca na karI zake mATe (2) vaiyAvaccane mATe. (3) i samiti - nirjarArthI tenuM pAlana karavuM arthapUrNa che.
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1023 thI 1044-1 - bhukha - tarasathI pIDita cA vaDe barAbara na joI zake to irSA samiti kema pALI zake? (4) saMyamanA pAlana mATe - Akulita ne saMcitAhArathI teno vighAta thAya, (5) prANa - jIvana nimitte, avadhithI prANanA apamANamAM hiMsA thAya. (6) dharma ciMtArthe - zruta dharmanI ciMtAne mATe, te Akulita cittathI na thAya, te mATe AhAra - pAnanI gaveSaNA kare. A kAraNonI utpattimAM zuM avazya bhojana - pAna gaveSaNA kare ke na kare? dharmacaraNa prati "timAna nigraMnya, tapasvI te bhaktapAna gavaSANA na paNa kare. tenA paNa cha kAraNo AgaLa kaheze. * * - (1) AtaMka - vara Adi rogamAM, (2) upasarga - kyAreka svajana Adi dvArA upasarga thAya athavA vimaziida hetuthI devAdi upasarga kare. tenA nivAraNArthe bhojana na kare. (3) titikSA - sahasta karavAnA hetubhUtapaNe, kayA viSayamAM? brahmacaryanumimAM, te anya rIte sahana karavuM zakya nathI. (4) prANi dayA hetu - vaSadimAM AhArthe nIkaLe to apakAyAdinI virAdhanA saMbhave che. (5) tapane mATe - upavAsa Adi karavA. (6) zarIranA vicchedane mATe - ucita kALe saMlekhanA, anazana karavA dvArA bhojana, pAnanI gaveSaNA na kare. - x-x-. kaI vidhithI keTalA kSetramAM paribhramaNa kare? pahelA cakSuAdilIpaDilehaNA kare, pachI te upakaraNa grahaNa kare. sAmAnyathI mAtra pratyupekSaNA na kare paNa tenI pramArjanA paNa kare. upakaraNAdi laIne, ardhayojanane AtrIne kSetramAM azAnAdi grahaNa ke. je prardezamAM vicaraNa kare te vihAra, temAM muni vicaraNa kare. A pramANe vicArIne upAzraye AvIne guru sanmukha AlocanA karIne bhojanAdi karIne je kare che, te kahe che - - cothI parisimAM pratyupekSaNApUrvaka pAtrane bAMdhIne svAdhyAya kare, A svAdhyAya jIvAdinA sarvabhAvano prakAzaka che. porisinA cothA bhAgamAM vAMdIne - svAdhyAyakaraNa pachI AcAyadi pAse kALa pratikramIne pachI zayyA - vasatinI pratilekhanA kare. pachI prazravaNa ane uccArabhUminI pratyekanI bAra-bAra spaMDila bhUmi rUpa paDilehaNA kare, koNa? yati - je rIte AraMbhathI virame athavA jayaNAvALA thAya te yati. e pramANe sattAvIza aMDilanI paDilehaNA pachI sUryano asta thAya che. - - x x* A pramANe nA sUtrano artha kahyo. A pramANe vizeSathI dinakRtya jaNAvIne have te pramANe rAtri kartavya kahe che - * sUtra * 1044ra thI 10 * (1044/2) tyAra pachI sarva duHkhothI mukta karanArI kAryAtma kare. (1045) jJAna, darzana ane cAritra saMbaMdhI daitasika atiyAronuM anukrame ciMtana kare. (1046) kAyotsarga puro karIne gurune vaMdanA kare. thI anukarma devasika aticAronI UMcanA kare. (10) pratimA karI, nizalya thaI gurune vAMdane, pachI sarva duHkhothI mukta karavAnA Sols.
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kAyotsarga kare. (1048) kAyotsarga pArIne gurune vaMdanA kare, pachI stutimaMgala karIne kALanI pratilekhanA kare. (1049) rAzika kRtyamAM - pahelAM prahamAM svAdhyAya, bIjAmAM dhyAna, bIjAmAM nidrA ane soyAmAM pharI svAdayAla kare. (100) cothA prahare kALanuM pratilekhana kara saMvatane jagADyA vinA svAdhyAya kare. (101) cothA praharanA cothA bhAge garane vaMdanA karI, kALanuM pratikramaNa kare, kALanuM pratilekhana kare. (10) sarva duHkhothI mukata karAvanAra kAyotsargano samaya thatAM sarva duHkha vimokSaka kAryotsarga kare, (10pa3) jJAna, darzana, cAritra, tapa saMbaMdhI sakika atiyAronuM anukrame ciMtana kare. (1054) kAyotsarga pArIne gurune vaMdanA kare. pachI anukrame rAkika atisArone Aloce. (10) pratikramaNa karI nizalsa thaIne gurune vaMdanA kare, tyArapachI badhAM duHkhothI mukta karAvanAro kAyotsarga kare. (1056) kAyotsargamAM ciMtave ke "huM Aje kayA tapane svIkAru" kAyotsarga pArIne gurune vaMdanA kare. (1057) phAsotsarga pArI, gurune vaMdanA karI, tyAra pachI rAyoti tapano svIkAra karIne siddhonI stuti kare. vivecana - 1044ra thI 105 - kAyotsagiida 13 sUbo che. prazravaNAdi bhUmi pratilekhanA pachI sarva duHkha vimokSaNa kAyotsarga kare. te karmonA apacayano hetu che. - *- 4- tyAM rahIne je kare, te kahe che - tyAra pachI daivAsika aticAra - atimane ciMtave - layAve. anukrame prabhAte mukhavastrikAnI paDilehaNAthI cAvatu A ja kAyotsarga che. - X - X- kayA viSayanA aticAra ciMtave? jJAna, darzana ane cAritranA viSayanA. jeNe kAyotsargane samApta karela che, te te pramANe vAMdIne - dvAdazAhad vaMdana vaDe vAMdI, aticAra ciMtana karyA pachI AcAryAdi pAse daivasipha aticAronI AlocanA kare arthAta gurunI samakSa prakAze - kahe. * - - pratisya aparAdha sthAno thakI nivRtta thaIne, pratikramaNa kare. kaI rIte? manathI bhAva zuddhi vaDe, vacanathI sUtrapATha vaDe, kAyA vaDe mastakane namAvIne. pachI mAyAdi zalya rahita thaIne, vaMdanapUrvaka khamAvIne ane dvAdazAva vaMdana vaDe vAMdhIne, pachI ukta vidhi bAda arthAt AcAryAdine vAMdIne.. kAyotsarga- cAstri, darzana, zrutajJAna zuddhi nimitte traNetrutsargarUpa kAyotsarga kare. * guru vaMdana pachI sarva duHkha vimokSaNa kAyotsarga kare. pachI siddha stavarUpa stuta maMgala karIne, pAMThAMtarathI siddhano saMva karIne, Agama pratIta kALanI samyaka pratyupekSaNA kare. jAgRta thAya. - x x x- cothI porisamAM kaI rIte svAdhyAya kare? cothI parisimAM vaiyatrika kALane paDilehIne pUrvavata kALa grahIne svAdhyAya kare. kaI
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1044-2 thI 1057 6 7 rIte? asaMyata arthAt gRhastha jAgI na jAya te rIte. kemake temanA uThI javAthI, teo pApasthAnomAM pravarte tevo saMbhava rahe che. cothI porisino cotho bhAga bAkI rahetA. tyAM kALaveLAno saMbhava rahe che tethI kALagrahaNa na kare. pachI gurune vAMdIne prAbhAtika kALane pratikrame, pachI pratyuprekSaNA kare - - ahIM sAkSAt pratyuprekSaNAnuM pharI-pharI kathana bahutara viSayapaNAthI che. ahIM saMpradAya A pramANe che - X tyAre guruo uThIne carama yAma thAya tyAM sudhI svAdhyAya kare. chellA yAme badhAM uThIne paisAtrika kALa grahaNa karIne svAdhyAya kare che, tyAre guruo suve che. prAbhAtika kALa prApta thatAM je prAbhAtika kALa grahaNa karazo te kALane pratikramIne prAbhAtika kALa grahaNa kare che. bIjA kALaveLAe kALanuM pratikramaNa kare che. pachI Avazyaka kare che. - * - * - madhyama kramanI apekSAthI traNa kALa grahaNa kare che. anyathA utsargathI utkarSathakI cAra, dhanyathI traNa kALagrahaNa, apavAdathI utkRSTa thakI le, jadhanyathI ekanI paNa anujJA kare che. cUrNikAra kahe che ke - X - X- kALane pratilekhIne, asaMyatane jagADyA vinA, muni sarva duHkha vimokSaka svAdhyAya kare, porisinA cothA bhAgamAM gurune vAMdIne bAkInA sAdhu kALane pratikrame ane kALane paDilehe, - * - kAcAnA vyutsarga samaye sarva duHkhonA vimokSaNArthe kAyotsarga dvArathI kAyotsarga kare. ahIM je 'sarva duHkha vimokSaNa'' vizeSaNa vAraMvAra kahevAya che, te AnA atyaMta nirjarA hetutvane jaNAvavAne mATe che. tethI A kAyotsarganA grahaNathI cAritra, darzana, zrutajJAnanI vizuddhine mATe traNa kAyotsarga grahaNa karAya che. temAM trIjAmAM rAtrika aticAra ciMtavAya che. rAtrika aticAra je rIte je viSayamAM ciMtanIya che, te kahe che - rAtrimAM thAya ke rAtrika, te aticArone ciMtave, kramathI jJAna, darzana, cAritra, tapa ane ca zabdathI vIryAyAranA aticAro. bAkInA kAyotsargamAM caturvizatistavanI ciMtavanA sAdhAraNa hovAthI kahI nathI. namaskArasahita Adine huM - kAyotsargamAM rahIne zuM kare? te kahe che. rAkha svIkAruM chuM. e pramANe tyAM ciMtave ke varlDamAna svAmIe cha mAsa azana rahita vicaraNa karyuM. to zuM huM azanarahitapaNe teTalo kALa rahevAne samartha chuM ke nahIM? e pramANe pAMca mAMsa Adi cAvat namaskAra sahita te pramANe bhAvanA kare. chelle ciMtave ke huM ko tapa karIza? - x- x - e pramANe ukta arthano anuvAda karI zeSa sAmAcArI kahI. pachI te tapa svIkArIne siddhonI traNa stuti rUpa stavanA kare. pachI jyAM caitya hoya tyAM tenI vaMdanA kare. - have upasaMhAra kahe che .
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda sUjha - 1058 - saMkSepamAM A sAmAcArI kahI che. tenuM AcaraNa karIne ghaNAM jIvo saMsAra sAgarane tarI gayA che. * tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1058 - A anaMtara kahela sAmAyArI - dazabhede, odha rUpe ane padavibhAga rUpa ke je ahIM kahela nathI. kemake A dharmakathAnuyoga che. te sAmAcArI cheda - sUtra aMtargatatvathI che. saMkSepathI tenI vyAkhyA karI che. ahIM AdaranA jaNAvavAne mATe samAcArInuM phaLa kahe che - A sAmAcArIne sevIne aneka jIvo A saMsAra sAgarane tarI gayA che. - x x x muni dIparatnasAgare pharela. adhyayana - 26 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 9 : adhya. ra3 bhUmikA che Adhyayana - 27 "khalaMkIya" che. chavvIsamuM adhyayana kahyuM, have sattAvIsamuM kahe che tene A abhisaMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM sAmAcArI kahI. te azaThapaNe ja pALavI zakya che. tenA vipakSarUpa zaThatA jJAna ane tenA vivekathI ja A jaNAya che, te AzayathI daSTAMta vaDe zaThatA svarUpa nirUpaNa dvArathI azaThatA ja AnA vaDe jaNAvI de che, te saMbaMdhe A adhyayana Avela che. AnI cAra anuyoga dvArA prarUpaNA pUrvavat yAvata nAma niSpanna nikSepe khalaMkIya" e nAma che, tethI "khaluMka' zabdano nikSepo kahe che - * niryukti - 391, 492 + vivecana - khaluMka' zabdano nikSepo nAma Adi cAra bhede che. yAvata jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta traNa bhedono AgamathI kahelA che. vizeSa e ke baLadanA grahaNathI azva Adi paNa dRSTAMtamAM samajI levA. baLada AdimAM gaLIyo baLada Adi levA, te dravyathI khaluMka, te sarve athamAM pratikULa che. bhAvathI jJAnAdimAM khaluMka levA. tavyatirikta kahe che - * niyukti - 493 thI 45 + vivecana - avadAre arthAta gADAno ke svAmIno vinAza kare, utraka - je kaMIpaNa joIne trAsa pAme, yotrabyugano vinAza kare che. tathA totra - prAjanaka - tene bhAMge che, unmArga ane virUpa mArga baMnethI javAnA svabhAvavALo che. evo vizeSaNa vALo te baLada, azva Adi hoya che. A ja vAta bIjA prakAre kahe che - je koI dAru di madhyamAM sthaLapaNAthI kuja, tenA kaThinapaNAthI karkaza, ati nicita pagalapaNAthI guTaka, tethI ja dukhe karIne namAvavA zakya hoya te karIskASThavata, te dravyomAM khaluMka - anujupaNAthI khaluMka, viziSTa kauTilyayogathI kuTila, gAMTho vaDe vyApta che. Aja vAta daSTAMtathI kahe che - ghaNo kALa paNa vaka ane avadhArama phaLapaNAthI vaka ja thAya che, kadApI bAju bhAvane anubhavatA nathI. eka svarUpathI saraLa nathI, bIje tenA koI kAryamAM anupayogathI koI vaDe anaju karAya che. karamardI tevuM lAkaDuM, gajakuza mAphaka vakapaNAthI vRta che. aneka prakAre vyakhaluMkanuM abhidhAna che. - -. have sarva arthamAM bhAvathI khaluMkane batAvatA kahe che - * niryukti - 496 - vivecana - daMzamazaka samAna - tulya, te paNa jAti AdithI tenI jema ja karaDe che. jakA kapikacchaka samAna je ziSyo che, te doSagrAhItAthI aprastuta pRcchAdithI uDhejakapaNAthI tevA hoya che. jema vIMchI kAMTA vaDe vadhe che, tema je ziSyo gurune vacanakaMTaka vaDe viMdhe che. te AvA prakAranA bhAvakhAMka kahevAya che. tIkSNa - asahiSNu, mRdu - ALasathI kArya, kAraNa pratye adakSa, caMDa - kopapaNAthI, mAIvikA * so vakhata guru vaDe prerAyA chatAM sabhyanuM anuSThAna pratye na pravarte che.
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vaLI bIjuM je koI guru- AcAryAdithI phulavAlaka mAphaka pratikuLa che, zabala cAstrinA yogavALA che, guru Adine asamAdhi karAvanAra che. tethI ja te pApI kalaha karavAnA svabhAvavALA che, sadanuSThAna prati preravA chatAM laDavAne ubhA thaI jAya che, teo sarvAnA zAsanamAM "khaluMka' ja kahevAya che. tathA pizana che. tethI ja bIjAne upatApa kare che, vizvasta lokoe kahela rahasyano bheda kare che, bIjAno koIne koI prakAra abhibhAva - parAbhava kare che. yatikRtyothI kaMTALI gayelA che athavA je upadezavAkya rUpathI nirgata che tevA nirvacanIya che, tethI mAyAvI che. temane sarvajJanA zAsanamAM zaTha kahelA che. AvA khaluMko hoya che. * niryukti - 499 - tethI AvA doSavALA khaluMka bhAvane choDIne buddhimAna puruSa ke strIe vartavuM joIe. mati-buddhi vaDe saLa bhAvavALA thavuM joIe. nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sabane kahe che - * sUtra - 1059 - gArsa muni sthavira, gaNadhara ane vizArada hatA. guNothI yukta hatA, gaNibhAvamAM sthita hatA ane samAdhimAM potAne joDelA hatA. * vivecana - 1059 - dharmamAM asthirane sthira kare che te sthavira, nNa - gaNa samUhane dhAraNa kare che * AtmAmAM avasthApita kare che, te gaNadhara. gArca - garga gotramAM thayela, muni - sarvasAvadhaviratine jANanAra, vizArada - sarva zAstromAM ke saMgraha- upagrahamAM, aphINa - AcAryanA guNothI ke AcAra, zrata saMpadA vaDe vyAsa. gaSTAbhAva - AyAryapaNAmAM sthita. sAmAthi - samAdhAna te be bhede - dravyathI ane bhAvathI. temAM dravya samAdhi, jenA upayogathI svAdhya thAya che. bhAva samAdhi te jJAnAdi, tenA upayoganI anupama svAdhyayogathI thAya. tethI ahIM bhAva samAdhi grahaNa karela che. tethI samAdhi karmodayathI truTitane paNa te ziSyo saMghaTTa kare che. samAdhine dhAraNa karIne A ziSyone upadeza kare che. te kahe che - * sUtra - 1060 - vAhanane samyapha vahana karanAra baLada jema kAMtArane sukhapUrvaka pAra kare che. te ja rIte yogamAM saMlagna muni saMsArane pAra karI jAya che, vivecana - 1060 - jenA vaDe bhAra vahana karAya te gADuM, temAM joDela jANavo. samyaka pravartamAna, AgaLa khaluMkanuM grahaNa karavAnuM hovAthI ahIM vinIta baLada. Adi lIdhA. vAhaka araNyane sukhapUrvaka svayaM ja atikrame che- pAra kare che. A daSTAMta che. teno upanaya che * saMyama vyApAramAM pravartamAna AcAdithI pravartakane saMsAra svayaM atikamita thAya che. A yogavahananI azaThatA che. te ja pUrve adhyayananA arthapaNAthI upavarNita che.
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231060 te phaLa kathana dvArathI AnA vaDe kahela che, tema vicAravuM. e pramANe A azaThatAne sevIne kaI rIte jJAnAdi samAdhi - vALA ziSyo thAya, e rIte temanA guNone jaNAvIne vipakSe - X... zaThatA doSo paNa kahevA joIe. te kuziSyanA svarUpane jaNAvIne ja batAvavuM zakya che. tenA doSaduSTatvane jaNAvavA daSTAMta varNana kahe che - * sUtra - 1061 thI 1065 - (1061) je khaluMka baLadone chetare che. te temane mArato evo kaleza pAme che. asamAdhino anubhava kare che, aMte tenuM cAbuka paNa tuTI jAya che. (106ra) te subdha thayelo vAhaka koInI pUMcha kApe che, koIne vAraMvAra vize che. temAMno koI baLada samilA toDI nAMkhe che, bIje unmArge cAlavA lAge che. (1063) koI mArganA eka paDakhe paDI jAya che, koI besI jAya che. koI suI jAya che, koI kude che, koI uchaLe che, to koI saTha taruNa gAyanI pAchaLa doDe che. (1064) koI mAyAvI mastaka vaDe paDe che, krodhita thaI pratipaNe cAlyo jAya che. phoI maDadA jevo paDI rahe che, koI vegathI doDavA lAge che. (1065) koI baLada sAsane chedI nAMkhe che, koI dudA sUpane toDI nAMkhe che ane -suM avAja karIne vAhanane choDIne bhAgI jAya che. * vivecana - 1061 thI 1065 dharmakathA anuyogapaNAthI AnA pahelAM sUtramAM garga nAmaka AcArya, keTalAMka kuziSyo vaDe bhagna samAdhi thaI AtmAnI samAdhine pratisaMdhita kare che. bIjA satramAM vahana karAtA evA vinIta baLada Adi je rIte araNyane pasAra karI de che, tema yogya ziSyo - kRtyomAM pravartAvatA saMsAra pAra karI de che. tenI vinItatAnA darzanathI vizeSathI samAdhino saMbhava thAya, evo bhAva che. A pramANe AtmAnI samAdhinA pratisaMdhAnane mATe vinItanuM svarUpa banAvIne, te ja avinItanA svarUpanI bhAvanA karatA "khaluMka' Adi bAra sUtro kahe che. khaluMka - je koI baLadane vahana mATe joDe che, te kaI rIte? te kahe che - baLadane vizeSathI tADana karatAM zramane pAme che, kleza pAme che. tethI jacitta udvega rUpa asamAdhine vede che. jemAM khAMkane joDela che. te prAjanakano ati tADanathI bhaMga thAya che. te atiruSTa thaIne je kare che, te kahe che - koInA puMchaDAne kApI nAMkhe che, koInA gaLAmAM paroNI ghoMce che upalakSaNathI azlIla bhASaNAdi kahe che. * * * koI baLada samilA- cugaraMdhra kIlikAne bhAMgI nAMkhe che. koI vaLI te samilAne bhAMgyA vinA unmArge cAlavA lAge che. koI baLada vaLI pArzvathI - zarIrano eka bhAga, paDakhu, tenAthI bhUmi upara paDe che. koI baLada besI jAya che ityAdi sUtrArthathI jANI levuM. koI taruNa gAya sAme doDe che athavA duSTa baLada bIje cAlyo jAya che. koI mAyAvI baLada mastakathI paDe che. arthAta ati nissahanI jema potAne na darzAvIne jamIna upara mastaka vaDe loTe che. bIjo zuddha thaIne pAchaLa cAle che, koI marelAnI jema
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda paDyo rahe che ityAdi - X* x A pramANe daSTAMta kahIne have teno niSkarSa yoje che - * sUtra - 1066 - ayogya baLada jema vAhanone toDI nAMkhe che, tema ja dhairyamAM kamajora ziSyone gharSayAnamAM joDatA teo paNa tene toDI nAMkhe che. * vivecana - 1066 - khaluMka - ukta rU5 baLada, svasvAmIne kheda pahoMcADe che ane asamAdhine prApta karAve che. samilA bhaMga Adi vaDe duSTatvane dekhADe che. jethI gharmamAM joDelA cAnanI mAphaka bhaktipura prApaka dharmayAnamAM samyapha pravartatA nathI. teo dharmAnuSThAna prati durbaLa dhRtivALA hoya che. temanA dhRti durbalatva bhAvita karatA kahe che - * sUtra * 1067 thI 1072 - (1067) koI vyaktino gAra kare che, koI rasano cArava kare che. phoI sAtAno gAra kare che. koI dIrdhakALa sudhI krodha kare che. (1068) koI bhikSAyamAM ALasa kare che, koI apamAnathI Dare che. koI stabdha che. heta ane kAraNathI koI anuzAsita karAya che to - (1069) te vacce ja bolavA lAge che, AcAryanA vacanamAM doSa kADhe che ane vAraMvAra temanA vacanonI pratikULa AcaraNa kare che. ' (1970) bhikSA kAne koI ziSya gRhasvAminI vize kahe che - "teNI mane jANatI nathI, teNI mane Apaze nahIM." huM mAnuM chuM ke te gherI bahAra gaI haze, tethI koI bIjI sAdhu bhale jAya. (1071) koI prayojanathI mokalAtA teo kArya kyA vinA pAchA Ave che, cAre tarapha bhaTake che, guru AjJAne rAjaaSTi mAnI mukha upara bhrakuTI caDAvI de che. (202) jema pAMkho AvatA kaMsa vibhinna dizAmAM uDI jAya che, temaja zikSita ane dikSita karAyelA, bhojana-pAnathI poSita karAyelA kuziSya anyatra cAlyA jAya che. * vivecana - 106 thI 10ra - Rddhi vaDe gaurava - addhimAna zrAvako mAra vazamAM thayelA che, tema vicAre. upakaraNAdi Atma bahumAnarUpa addhi gaurava jemane che te Rddhi gauravika. gurunA niyogathI pravartatA nathI, mAre tenAthI zuM? bIjA koI rasa gArava - madhusadimAM vRddha hoya te bALa, glAna Adine samucita AhAra-dAnamAM ke taponuSThAnAdimAM pravartatA nathI. sAnAgaravavALA koI sukhamAM pratibaddha thaI. apratibaddha vihAradimAM pravartavA samartha thatA nathI. koI lAMbo kALa krodha karanAra kRtyomAM pravartato nathI. bhikSAmAM ALasa karanAro koI, vicaravA Icchato nathI. koI apamAna bhIru bhikSA mATe bhramaNa karavA chatAM je-te gharomAM pravezavA icchato nathI. - X* te bhIru
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27/1067 thI 107ra 2 3 gRhInA pratibaMdhathI mane koI sAdhu pravezato na jue, te rIte praveze che. ahaMkAravALo koI potAnA kugrahathI namI zakto nathI. koI ziSya vaLI evA hoya ke jene koI AcArya hetu ane kAraNothI anuzAsita kare tyAre te anuzAsita thato ziSyA, te paNa duziSya - gurunA vacananI madhye ja potAne abhimata hoya tene bolavA lAge che. aparAdhane prakarSathI dhAraNa kare che. arthAta tene anuzAsita karatA paNa aparAdhane choDato nathI. athavA AcAryAdinA anuziSTa vacanonI pratikuLa varte che. - x-. kevI rIte pratikuLa varte che, te kahe che - kadAca guru koI vakhate kahe ke, he AyuSyamAna ! glAnanI sevA te mahAnirjarAnuM sthAna che, tethI amuka zrAvikAne tyAM jaIne amuka auSadha, AhAra Adi laI Ava. te teNIne jANato hovA chatAM viparItatAthI kaheze ke - te zrAvikA mane jANatI nathI, tethI teNI mane vivakSita oSadha Adi Apaze nahIM - x x- athavA teNI gherathI nIkaLI gaI haze, ema huM mAnuM chuM, tema kahe. athavA mArA sivAyanA sAdhune A kArya mATe mokalo. zuM huM eka ja sAdhu ahIM chuM? vaLI bIjA koIne tevA koI prayojanathI mokalAya. te kArya pUruM kare nahIM tyAre tene pUchavAmAM Ave to te vAtane chupAve, alApa kare *x x- AvA duSTa ziSyo badhI dizAmAM bhaTake che. paNa garanI pAse kadApI rahetA nathI, jethI koI di' gurU kaMI kArya na soMpe. koI vaLI tene soMpAyela kAryane rAjAnI haThathI pravatavila kArya jevuM mAnato, AvezamAM bhrakuTI caDAvIne moDhuM bagADe che. A atyaMta duSTatA jaNAve che. koIne vaLI svayaM dIkSita ane zikSita karelA hoya, bhojana ane pAna vaDe poSyA hoya, to paNa jema haMso, pAMkha AvatA bIjA dezamAM cAlyA jAya che, tema te sAdhu icchA mujaba vicaraNa karato thAya che. - Xx- A pramANe khaluMkanI jema duSTa ziSya, potAnA svAmIne adhika kaleza utpanna karAvanAra thAya che. have tenAthI khedita AcArya zuM kare? * sUtra * 103, 1014 - (1073) avinita ziSyothI kheda pAmIne dharmayAnanA sArathI AcArya vicAre che - mane A duSTa ziSyothI zo lAbha? AnAthI to mAro AtmA vyAkuLa ja thAya che. (1074) jema gaLIyA gardabha hoya, te ja mArA A hisso che, ema vicArI gagacAe te cALa gadheDA jevA ziSyone choDIne daDhatAthI tapa sAdhanAne svIkArI lIdhI. * vivecana - 103, 1034 * khedathI asamAdhinA saMbhava pachI sArathInI jema Alita pravartakapaNAthI AcArya vicAre che - sArathi eTale te gargAcArya khaluMka - duziSyothI kheda pAmIne, te duSTa baLavat aneka vakhata preraNA karAyA chatAM sanmArge na jatAM ziSyo gurune zramanA hetu rUpa ja thAya che athavA mAru Aloka ke paralokanuM prayojana siddha thatuM nathI. konA vaDe?
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda A duSTa ziSyothI. mAro AtmA sadAya che. - - tethI temano tyAga karavo ja mAre mATe zreSTha che. preraNA karavAmAM AcArya svakRtya paNa kema karI zaktA nathI? te kahe che. | mArA ziSya to gALIyA gadheDA jevA che. ahIM gadheDAnuM grahaNa ati kutsA batAvavA mATe che. teo paNa svarUpathI ati preraNA karAtAM ja pravarte che. temane preravAmAM ja kALa pasAra thaI jAya che. tethI te gaLIyA gadheDA jevA duHziSyono tyAga karIne, temanA anuzAsanarUpa palimaMthanA tyAgathI garga nAmaka gurue anazanAdine daDha paNe svIkAre che. tyAra pachI te AcArya kevA thaIne, zuM kare che? * sUtra - 105 - te mRdu mAIlasaMpanna, gaMbhIra, susamAhita ane zIla saMpanna mahAna AtmAM garma pUrI upara visaravA lAgyA. - tema huM kahuM chuM. vivecana - 1075 - mRdu : bahivRttithI vinayavAna, mArdava saMpanna - aMtaHkaraNathI paNa vinayavAna. kuziSyanI sAthe mRdu hovA chatAM svarUpathI amRdu ja rahe che. tethI ja gaMbhIra, suSu citta samAdhivALA, apratibaddha vihArathI pRthvI upara vicare che. - *- ahIM khaluMkatA ja gurune mATe doSa hetu paNe thAya che, tenA tyAgathI azaThatA ja sevavI te adhyayananuM tAtparya che. | muni dIparatnasAgare karela adhyayana - ra7 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 28 bhUmikA adhyayana 28 - - mokSamArga-gati' X X X 0 adhyayana - 27muM kahyuM, have 28muM AraMbhe che. teno A saMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM azaThapaNAthI sAmAcArI pALavAnuM zakya che, temane batAvyA. ahIM temAM rahelAMne mokSamArgagatinI prApti thAya che, tema batAvatuM A adhyayana AraMbhIe chIe. AnA anuyoga dvAra pUrvavat kahIne yAvat nAma niSpanna nikSepAmAM A 'mokSa mArgagati' nAma che, tethI mokSa, mArga, gatino nikSepo kahe che - 75 * niyukti 500 thI 55 - vivecana - mokSano nikSepo cAra prakAre che. nAma Adi bhedathI. temAM noAgamathI mokSa dravyanA jJa zarIra, bhavya zarIra, tadbatirikta traNa bheda kahyA. beDI vagerethI dravya mokSa, bhAvathI mokSa te ATha prakAranA karmothI rahitane jANavo. e pramANe mArgano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhedathI che, jemAM tavyatirikta dravya mArga te jaLamArga, sthaLa mArga Adi che. bhAvathI mArga te jJAna, darzana, tapa, cAritra guNo jANavA. gatino nikSepa paNa nAmAdi cAra bhede che. temAM tavyatirikta dravya gati pudgalAdinI che. bhAvamAM pAMca prakAranI che temAM mokSagatino atre adhikAra che. gAthArtha kahyo. vizeSa vRtti A pramANe che - tadbatirikta dravya mokSa te beDI ke kArAgRha AdithI jANavo, jJAnAvaraNAdi ATha prakAranA karmo vaDe mukta, te bhAvathI mokSa jANavo. kathaMcit dravya paryAyanA ananyatvane jaNAvavA mATe A kahela che. anyathA kSAyika bhAva ja AtmAnuM muktatva lakSaNa mokSa kahela che. - * X - * - * - nA ja ekAMtika AtyaMtikapaNAthI tAtvika zabdatvathI bhAva mokSatva che. AnAthI je viparIta hoya te dravya mokSatva che. mATe baMnene alaga jANavA. tadravya vyatirikta jaLa, sthaLa Adi te dravya mArga jANavA. bhAvamAM jJAnAdi guNo jIva paryAyapaNAthI muktipada ne apavavAnA nimittapaNAthI bhAva mArga kahyo. sUtra paNAthI tad dravya vyatirikta te puJlAdinI dravya gati che. Adi zabdathI jIvanI gati paNa kahevI. AnuM dravyatva dravya prAdhAnya vivakSAthI che. anyathA pudgalAdi paryAyapaNAthI gatinI bhAva rUpatA ja che. athavA dravyanI gati te dravya gati. bhAvamAM pAMca prakAre, te nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva tathA mokSa gatinA bhedathI che. temAM ahIM mokSagatithI adhikAra che. have je rIte AnuM 'mokSamArgamati" nAma che, te darzAve che - * niyukti - 506 + vivecana - jethI A adhyayanamAM mokSa, mArga ane gati varNavavAmAM Avela che, tethI A adhyayanane 'mokSa mArga gati' adhyayana kahela che. mokSa - prAptipaNAthI, mArga - tene prApta karavAnA upAyapaNAthI, gati - siddhi gamana rUpa, tenuM A adhyayanamAM prarUpaNa
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAyacana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 che, tethI A adhyayanane "mokSamArgagati' nAmaka adhyayana jANavuM. nAma nikSepo kahyo. have sUvAnugamamAM sUtra kahevuM joIze. e sUtra A che - * sUtra - 106 - jJAnAdi cAra kAraNothI yukta, jJAna-darzana lakSaNa svarUpa, jinabhASita, samyapha mokSamArganI gatine sAMbhaLo. * vivecana - 1076 - mokSa - ATha prakAranA karmano uccheda, teno mArga- ukta svarUpa, tethI gati, te mokSamArgagati tIrthakare kahela tene avita sAMbhaLo. te kahevAnArA cAra kAraNothI saMyukta che. A cAra kAraNo karmakSaya rUpa mokSanA ja che, gati tenI pachI bhAvita che, to temAM koI virodha na Ave tevI zaMkAno uttara Ape che - vyavahArathI kAraNa ane kAraNanuM kAraNa kahevAthI AdoSa che - x x x- tevA cAra kAraNo che, jenuM lakSaNa jJAna ane darzana che. tenAthI avazaya mukti thavAnI che, tethI tene mULa kAraNa rUpe dazavila che. athavA mokSa - ukta svarUpa, mArga- zuddha, gati- prApti. tene jJAna - darzana atha vizeSa - sAmAnya upayogarUpa asAdhAraNa svarUpa jenuM che te. * * * * have mokSamArgane kahe che - * sUtra - 107 - varadaza jinavaroe jJAna, darzana, cAritra ane tapane mokSamArga batAvela che. * vivecana - 1037 - jenA vaDe vastutattva jaNAyadjJAna. ane te jJAnAvaraNanA kSaya ke kSayopazamathI samutpanna mati Adi bhedathI samyajJAna ja che. jemAM tattva dekhAya che, te darzana. A paNa sakhya rUpa ja che. te darzana moharnIyanA kSaya ane kSayopazama vaDe samutpAdita, ahaMta abhihita jIvAdi tattvayi lakSaNa rUpa zubha bhAva svarUpa che. care che- jAya che, jenA vaDe muktimAM te cAstri. A paNa samyapha rUpa ja che. te cAritramohnayanA kSayAdithI utpanna sAmAyikAdi bhedathI sat kriyA pravRtti ane asat kriyA nivRttirUpa che. pUrva upAtta karmone khapAvavAthI tapa - te bAhya vyaMtara bheda bhinna che, ahaMtu vacanAnusArI hoya te ja samyapha paNe upAdeya che. - x-x- A samudita paNe muktimArga che. A ja'mArga che. kemake te muktine prApta karAve che. tene samasta vastu vyApitAthI AvyabhicArItAthI jovAnA AcAravALAevA varadaza tIrthakare kahela che. ahIMcAtrinA bhedapaNe chatAM paNa tapanuM je pRthaka upAdana karyuM te Ano ja "paNa" prati asAdhAraNa hetutva darzAvavAnuM che. have AnuM ja anuvAda dvArathI phaLane darzAvavA kahe che - * sUga - 108 - jJAna, darzana, cAritra ane tapanA A mArka upara ArUDha jIva sadgatine prApta kare che.
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28/1078 7 vivecana - 1078 - anaMtara kahelA evA mArgane anuprApta - AzrIne jIvo zobhana gatimAM jAya che. jJAnAdi mukti mArga kahyo, tethI tenuM svarUpa ahIM batAvyuM. te tenA bhedonA abhidhAnathI abhihita ja thAya che. tethI jJAnanA bheda - sUtra - 1079 - temAM pAMca bhede jJAna che . zruta jJAna, abhinibodhika jJAna, avadhi jJAna, mano jJAna ane kevaLa jJAna. vivecana 1079 - temAM - jJAnAdimAM, jJAnanA pAMca prakAra che. (1) je saMbhaLAya te zruta - zabda mAtra, te dravya zruta ja che. te zabdane svayaM sAMbhaLa ke bole athavA pustakAdimAM rahela, cakSu Adi vaDe akSaro upalabdha thAya ke bAkInI iMdriyothI gRhIta artha vikalpI akSara rUpa vijJAna ujAve te ahIM bhAva zruta, zruta zabdathI kahela che. (2) abhimukha yogya deza avasthita vastunI apekSAthI niyata sva sva viSayanA paricchedakapaNAthI avabodha te abhini bodha. te ja Abhinibodhika jJAna, - (3) avadhi - ava zabda adha arthamAM che. tethI adhastAta - nIce nIce jAya che. te aghogho athavA avadhi - maryAdA, rUpI dravyomAM ja dravyomAM paricchedaktAthI pravRtti rUpa hovAthI tene AzrIne jJAna paNa avadhi kahyuM, jenA vaDe jaNAya ke jANe che te jJAna. (4) mana zabdathI dravya ane paryAyanA kathaMcit bhedathI manodravyaparyAya grahaNa karAya che, te saMjJI vikalpa hetumAM jJAna, te manojJAna, tene ja mana paryavajJAnI sAkSAt jANe che, bAhyane nahIM. (5) kevala - eka akaluSa akala asAdhAraNa anaMta je jJAna te kevaLajJAna, * (zaMkA) naMdI AdimAM matijJAna pachI zrutajJAna kahela che, to ahIM pahelAM zrutajJAna kema lIdhuM ? (samAdhAna) bAkInA jJAnonuM svarUpa jJAna prAyaH tene AdhIna che, tevuM prAdhAnya jaNAvavAne mATe kahela che. have jJAna zabdanA saMbaMdhI zabdatva Adi jemAM che te jJAna, tene jaNAvavAne mATe have kahe che - * sUtra - 1080 - A pAMca prakAranuM jJAna badhAM dravya, guNa ane paryAyonuM jJAna che - e pramANe jJAnIoe kahela che. vivecana - 1080 - anaMtarokta paMcavidha jJAna te te paryAyomAM jAya che te dravya - je kahevAnAra lakSaNarUpa che. guNa - rUpa Adi, paryAya - badhI taraphathI dravyo ane guNomAM jAya che, avabodhaka, jJAti - atizaya jJAnayukta kevalI vaDe te paryAya. - 4 - 4 - na *
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kahevAyela che. * - * 4 - 4 - 4 - AnA vaDe jJAnanA dravyAdi viSayatvane kahyuM. temAM dravyAdinA lakSaNo kayA che? te kahe che - * sUtra - 1781 - dravya, guNono Azraya che, je pratyeka dravyanA Azrita rahe che, te guNa hoya che, paryAyonuM lakSaNa dravya ane guNonuM Azritatva che. * vivecana 1081 - kahevAnAra guNono Azraya - AdhAra jyAM te rahe che, utpanna thAya che, utpanna thaIne rahe che ke nAza pAme che, te dravya, nAvaDe "rUpAdi ja vastu che, tenAthI vyatirikta bIjuM kaMI nathI" e tathAgatatA matanuM kaMDana karela che. - X- x- eka dravyamAM sva AdhArabhUta sthita te ekadravyAzrita. te koNa che? guNa - rUpa Adi. - x x x xjenA vaDe lakSya karAya te lakSaNa, paryava - kahevAnAra rUpa che, te dravya ane guNanA Azrita che. - x x- - - - sUtramAM "dravya guNono Azraya che" e pramANe dravya lakSaNa che. AvA lakSaNavALuM dravya eka ja che, ke tenA bhedo paNa che? te vAtane kahe che* sUtra - 108 - dharma, adhama, AkAza, phaLa, yugala ane jIva A cha dravya rUpa loka varadazI jinezvaroe kahela che. * vivecana - 1082 - dharma - dharmAstikAya, adharma - adhamastikAya, AkAza -- AkAzAstikAya, kAla - addhA samaya rUpa, pugala - pudgalAstikAya, jIva - jIvAstikAya, A dravyo che. prasaMgathI lokasvarUpa paNa kahela che. sAmAnyathI lokanuM A pramANenuM svarUpa che. zo artha che? anaMtarokta cha dravyarUpa loka che. kahyuM che ke - dravyo sahita te loka che, tenAthI viparIta te Aloka che. dhamadinA A ja bhedo che ke bIjA paNa che? te kahe che - 0 sujha - 1083 - dharma, adharma ane AkAza e traNe dravya saMkhyAmAM eka eka che. kALa, padagala ane jIva e traNe dravya anaMta anaMta che. * vivecana - 1083 - dharmadravya, adharmadravya ane AkAzadravya te saMkhyAmAM eka-eka ja che e pramANe tIrthakare kahela che, to zuM "kALa' Adi dravya paNa e pramANe ja che? te anaMta sukhAka che, kemake tenA svagata bhedo anaMta che. kALa, pugala ane jIvo anaMta che. kALanI anaMtatA atIta ane anAgatanI apekSAthI che. AnA paraspara nibaMdhana lakSaNa bhedo kahe che -
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28/1084 thI 1080 sUtra - 1784 thI 1087 - (1084) gati dharmanuM lakSaNa che, sAdhama sthiti lakSaNa che. sane dravyonuM bhAjana avagAha lakSaNa AkAza che. (108) vartanamAM phALanuM lakSaNa che, upayoga jIvanuM lakSaNa che, je jJAna, darzana, sukha ane duHkhathI oLakhAya che. (1086) jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya ane upayoga e jIvanA lakSaNa che. (108) zabda, aMdhakAra, udhota, prabhA, chAyA, Atapa, varNa, rasa, gaMdha ane sparza e yugalanA lakSaNa che. * vivecana - 108 thI 1087 - gamana eTale gati, dezAMtara prApti, jenA vaDe lakSya karAya te lakSaNa, gati jenuM lakSaNa che te dhamastikAya che.* x x x x- tathA atharma- adhamastikAyanuM lakSaNa sthiti - sthAna Athatu gati nivRtti che. te ja sthiti pariNata jIva ane pugalone sthitalakSaNa kArya prati apekSA kAraNatvathI vyApArIta karAya che, tethI tenAthI lakSya karAya che. tema kahyuM. - x x x- - *- bhAjana - AdhAra, jIva Adi sarve dravyono AdhAra AkAza che. tethI avagAha dAna e AkAzanuM lakSaNa che. te avagAhanA mATe pravRttine AlaMbana rUpa che. AnA vaDe AkAzanuM avagAha kAraNava kahyuM. - - - - 4- -. je varte che - bhavo thAya che, te rUpathI tenA pratye prayojakatva te varNanA. te lakSaNa - cihna che, konuM? kALanuM. ahIM evuM kahevA mAMge che ke je A zItavAya, Apa Adi Rtu vibhAgathI thAya che. - - - - sarvathA vartanA vaDe lakSyamANatvathI A kALa che tema jANavuM. jIva - tenuM lakSaNa upayoga che, te mati jJAnAdi rUpa upayogI che. te svasaMvidita ja hoya, tene anubhavato rUpa AdinA anubhavarUpa ghaTa AdinI jema jIvanuM lakSya karAya che. tethI upayogane lakSaNa kahe che. Ano vistAra ahIM paNa karAyo che, anyatra paNa karAyela che, tethI pharI teno vistAra karatA nathI. tethI ja vizeSagrAhI rUpa jJAna vaDe sAmAnyagrAhI darzana paDe, sukha - AhAda rUpathI, duHkha - tenAthI viparIta rUpane anukrame lakSya kare che. sajIvomAM kadAcita jJAnAdi upalabdha thatAM nathI. have ziSyonA daDhatara saMskArane mATe uttalakSaNa sivAyanA bIjA lakSaNo (jIvanA) kahe che - jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIryaMtarAyanA kSayopazamathI utpanna sAmarthya lakSaNa upayoga - avahitatva che. A jJAnAdi te jIvanA lakSaNa che. AnA vaDe ja jIva ananya sAdhAraNapaNAthI oLakhAvAya che. A pramANe jIvalakSaNa kahIne pudgala lakSaNa kahe che - zabda - dhvani, aMdhakAra, udhota- ratnAdi prakAza, prabhA - caMdrAdinI dIdhiti, chAyA, Atapa - sUrya biMbi janita uSNaprakAza. varNa - nIla Adi, rasa - tikta Adi, gaMdha surabhi Adi, sparza - zIta Adi - 1- A badhAM vaDe tenA lakSyapaNAthI
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda tene pudgalanA lakSaNo kahela che. paulika che. pratighAta vidhAyitva AdithI Ano mUrtibhAva che. aMdhakAra ane udhotAdinuM pIgalikatva cakSunA vijJAna viSayavaMzI che. je paulika nathI te cakSu vijJAnano viSaya paNa thato nathI, jemake - AtmA Adi. aMdhakAra - te A lokano abhAva, te paNa cakSu vijJAnano viSaya che - X- 41 - e pramANe chAyA ane Atapa paNa pIgalika vastutva jAmavuM. A baMnenuM sparzana grAhyatvathI paulikatva che. * * x* varNa AdinuM paudgalikatva to prasiddha ja che. AnA vaDe dravya lakSaNa karyuM. have paryAya lakSaNa kahe che - * sUtra * 1088 - ekatva, pRthakatva, saMkhyA, saMsthAna, saMyoga ane vibhAga. sA vayanA lakSaNa che. * vivecana - 1088 - ekano bhAva te ekatva-bhinna evA paramANu AdimAM paNa je A ghaTa Adi eka che. evI pratIti hetu sAmAnya pariNatirUpa. pRthakatva- A amArAthI pRthaka che, evo pratyaya upanibaMdhana, saMkhyA - je eka, be, traNa ityAdi pratIti karAve, jenA vaDe AkAra vizeSa racAya te saMsthAnA - parimaMDala ityAdi. saMyoga - A AMgaLIono saMyoga che. ityAdi vyapadeza, vibhAga - A AnAthI vibhakta che te buddhi hetu. ca zabdazIna kahevAyelAvavA, jUnA Adi paryAyino upalakSaka che. lakSANa - asAdhAraNarUpa. - x - = - 4 - A rIte svarUpathI ane viSayathI jJAnane jaNAvIne darzanane kahe che. * sUtra - 1089, 1090 - jIva, jIva, baMdha, puSya, pApa, annava, saMvara, niza ane mokSa A nava tattvo che. Ama tavya svarUpa bhAvonA saddabhAvanA nirUpaNamAM je bhAvapUrvaka adA che. te saMkhyA kahevAya che. * vivecana - 1089, 1090 - (1) jIva - ukta lakSaNa rUpa, (2) ajIva - dhamastikAsAdi, (3) baMdha- jIva ane karmano atyaMta saMzleSa, (4) punya - zubha prakRti rUpa, (5) pApa * azubha prakRti rUpa. (6) zvava* karmonuM AvavuM te, karma upAdAnAnA hetu - hiMsA Adi. (7) saMvara saMvavuM te, guti Adi vaDe Azrava nirodha. (8) nirjarA - vipAkathI tapathI kamanuM kharI javuM. (9) mokSa - saMpUrNa karma kSaya karIne potAnA AtmAmAM avasthAna karyuM. A anaMtaroktatathya- avitathanirapa sarita vRtti che. AnA vize sUyagaDAMga AgamamAM vistAra karela che. "nava'nI saMkhyA madhyama prasthAnacI che. saMkSepanI apekSAthI jIva ane ajIvamAM ja baMdha Adino tAva saMbhave che. tethI ' tatvo ja thAya. vistArathI tenA uttarabhedanI vivakSAthI anaMtA tatvo thAya. jo A nava tathyo che.
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28/1089, 1090 - X - tethI zuM? anaMtarokta jIvAdi svarUponA sadbhAva viSaya che. te avitaya sattAnA abhidhAyaka che. guru Adi saMbaMdhI upadezane aMtaHkaraNathI zraddhA kare. "te pramANe che' evo sambhAve svIkAra kare te samyakatva eTale ke darzana. tIrthaMkara Adi e bhAva zraddhA vizeSethI kahela che. zraddhA te samyakatva kahevAya che, ane te A jIvAdi tattvonI zraddhA che. zraddhAna - samyakatva mohanIya karmANuno kSaya ke kSayopazamathI utpanna Atma pariNAmarUpa che. - * - * - * * * * * jIvAdi svarUpa parijJAnanA samyag bhAva hetu Atma pariNAma vizeSa te samyaktva, paNa jJAna svarUpa ja nahIM. A pramANe samyaktvanuM svarUpa kahI, tenA bhedo kahe che - - X X - sUtra - 1091 (samyaktvanA daza prakAra che) nisaruci, upadezaci, AjJAruci, sUci, bIci, abhigamaruci, vistAraruci, kriyAruci, saMkSeparuci, ane dharmaci. - * vivecana 101 1 (1) nisarga - svabhAva, tenAthI ruci - tattvAbhilASa rUpa, te nisargaruci. (2) upadeza - guru AdinuM kathana, tenAthI ruci. (3) AjJA - sarvajJa. (4) sUtraruci - Agama vaDe ruci (5) bIja - je eka chatAM anekArtha prabodha utpAdaka vacana, tenA vaDe ruci, te bIja ruci. (6) abhigama - jJAna, (7) vistAra vyAsa, (8) kriyA - anuSThAna, (9) saMkSepa - saMgraha, (10) dharma - zrutadharmAdi, tenI-tenI ruci jemake abhigamaruci, vistAra ruci ityAdi. A artha saMkSepathI kahyo, have vistArathI - 1092 thI 1202 - 1 39/6 - * sUtra (1092) paropadeza vinA, svayaMnA ja yathArtha boghathI avagata jIva, ajIva, punya, pApa, Azrava ane saMvAdi tatvonI je ruci che te nisa ruci che. (1093) jinezvara dvArA deSTa bhAvomAM tathA dravyAdi sArathI viziSTa padArthonA viSasamAM A Ama ja che, anyathA nathI' evI je svataH thayela zraddhA che, te "nisarga ruci che. (1094) je bIjA chadmastha ke ahanA upadezathI jIvAdi bhAvomAM zraddhAn kare che. te upadezaci jANavI. (1095) rAga, dveSa moha ane ajJAna jenA dUra thaI gayA che, temanI AjJAmAM rahevuM te 'AjJAruci' che. (1096) je saMmpaviSTa ne aMgabAhya zrutanuM avagAhana karato zrutathI samyakatvanI prApti kare che, te "sUtrasi'' jANavI. (1097) je pramANe jaLamAM telanA biMdu vistare che, temaja je samyakatva ekapadathI aneka padomAM phelAI jAya che, te "bIjaruci' che.
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (198) jeNe agiyara aMgo, prakIrNaka, daSTivAda Adi zrutajJAna artha sahita prApta karela che, te "abhigamasi" che, (1099) samagra pramANe ane nayathI je dravyonA badhAM bhAvone jANe che, te vistAraruci" che. (1100) darzana, jJAna, cAriA, tapa, vinaya, satya, samiti ane guni Adi kriyAomAM je bhAvathI ruci che, te "kriyAruci" che. (1101) je nigrA pravacanamAM kuzaLa che, mithyA pravacanothI anabhijJa che, paraMtu kudaSTino Agraha na hovAthI alpabodhathI ja je taqzraddhAvALo che, te saMpa ruci che. (1102) jinakathita astikA dharmamAM, cuta dharmamAM ane cAstri dharmamAM zraddhA kare che te "dharma "i jANavo. * vivecana - 1092 thI 1102 - sadbhuta - avitatha, tathAvidha artha - viSaya jeno che, tadbhuta arthane jJAna kahe che. - *- - *- jIva, ajIva phakta rUpa che. punya ane pApa, - - - paropadeza nirapekSatAthI jAti smaraNa pratibhAdi rUpathI saMgata mati te saMmati. Azrava, saMvara ane ca zabdathI anukta evA baMdhAdi levA. A badhAMnI zraddhA karavI te. je bIjA pAse sAMbhaLyA vinA jIvAjIvAdine jANe te nisarga ci. A ja arthane pharI spaSTatA kahe che. je tIrthaMkara upalabdha jIvAdi padAthone dravya, kSetra, kALa, bhAva bhedathI athavA nAmAdi bhedathI cAra prakAre temaja che, ema svIkAre, paropadeza vinA zraddhA kare. * * te nisargaraci che. upadeza ruci - anaMtarokta A ja bhAvo * jIvAdi padArthone, bIjA dvArA kathita hoya pachI zraddhA kare che. bIjA kevA e? je AchAtana kare te chagha- cAra ghAti karma. temAM rahe te chadmastha - kevaLajJAna na pAmela. jina - rAgAdinI jIte che te. utpanna kevaLa jJAna vaDe tIrthakara Adi vaDe, - - - temanA upadeza vaDe je ruci te upadeza ruci. AjJAruci - saMga eTale Asakti, hepa - prIti, moha - bAkInI mohanIya karmanI prakRti, ajJAna - mithyAjJAna rUpa, jenA nAza thayA che, A badhAMno sarvazA apagata asaMbhava hovAthI dezathI jANavuM - x x- avadhAraNa kuLapaNAthI vAkyanA AjJA vaDe ja ruci te AjJAruci. sUbarUci - je sUtra athati Agama bhaNIne, sUtra bhaNavAthI prApta thAya che te samanva. kevA kRtathI? AcArAdi aMgothI, anaMga * praviSTa uttarAdhyayanAdi bAhyathI, sUbanA hetupaNAthI te sUbarUci che. bIjaruci - jIvAdi eka padathI jIvAdi aneka padamAM je vyApita thAya che.
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28/1092 thI 1102 63 prasare che, AnA vaDe samyakatva ruci upalakSita, tenA abheda upacArathI AtmA paNa samyakatva kahevAya che. upacAra nimitte te rucirUpathI AtmA vaDe prasaraNa. konI jema? tailabiMdu jaLamAM prasare tema, tattvanA eka dezamAM utpanna ruci paNa AtmA, tathAvidha kSayopazamanA vazathI azeSatattvomAM rucimAna thAya che. te AvA prakAre che. te bIjaruci jANavI. jema bIjathI anukrame bIjA aneka bIjo utpanna thAya, tema ruci, viSayabhedathI bIjI rucine utpanna kare che. abhigamaruci - jenA vaDe zrutajJAna artha karAya te. athavA jenA vaDe zrutajJAnano artha adhigata thAya che te. te zrutajJAna kayuM che? AcAra Adi agiyAra aMgo, uttarAdhyayana Adi prakIrNako, parikarma sUtrAdi dRSTivAda. aMgatva chatAM dRSTivAdanuM pRthak upAdAna prAdhAnya jaNAvavA mATe che. vistAraruci - dharmAstikAyAdi dravyonA karvabhAvo - ekatva, pRthakatva Adi saMpUrNa paryAyo, badhAM pramANo vaDe, badhAM baigamAdi nayo vaDe, athavA je nayabhedane icche che, te A vistAra ruci jANavI. vistAranA viSayapaNAthI jJAnanI ruci paNa, te viSayatvathI jJAnapUrvikA ruci. kriyAyi - darzana, jJAna, cAritra temAM pUrvoktarUpe, tapa - vinayamAM, samiti - guptimAM kriyA bhAvanI ruci arthAt darzAnAdi AcAra anuSThAnamAM je bhAvathI ruci te nizce kriyA ruci che. - X - X" . saMkSepaci - bIjAnA mata rUpa kudRSTi jeNe aMgIkAra karI nathI. tene tevo saMkSepaci jANavo sarvajJanA zAsanamAM akuzaLa hoya. bAkInAmAM anabhijJa hoya, kapilAdinuM pravacana anabhigRhita hoya, tethI ema jANavuM ke jema te jinapravacanamAM anabhijJa che, tema bAkInA pravacanomAM paNa anabhijJa che? nA nahIM. cilAtiputravat prazamAdi traNapadothI saMkSepathI ja tattvarucine pAme che, te saMkSeparuci che. dharmaruci - dharmAstikAya rUpa ke aMga praviSTAdi Agama rUpa athavA sAmAyikAdi cAritra dharma tenI zraddhA kare. tIrthaMkare kahela dharmanI ruci. dharma eTale paryAyo athavA dharma - te zruta dharmAdi, tenI ruci. - - - kayA liMgo vaDe A dazade samyaktva utpanna thayela che, e pramANe zraddhA karatA kahe che ke sUtra - 1103 - paramArthane jANavo, paramArthanA tattvadAnI sevA karavI, vyApanna darzana ane kudarzanathI dUra rahevuM, samyakatvanuM zraddhAna che. 0 vivecana - 1103 - paramArtha - jIvAdi, temAM saMstava - guNa kIrtana, tenuM svarUpa, pharI pharI paribhAvanA janita ke paricaya te paramArtha saMstava, yathAvat darzitapaNAthI upalabdha jIvAdi paramArtha jenA vaDe te sudRSTa paramArthA - AcArya Adi, temanI paryupAsanA, yathAzakti temanI
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda vaiyAvacca pravRtti. jenuM darzana vinaSTa thayela che te - vyApanna darzana eTale sakhyA pAmIne tathAvidha karmodayathI vamI nAMkhela. kutsita darzana te kudarzana - zAkya Adi. tenuM varjana - parihAra AnA parihArathI samyaktanuM mAlinya na thAya, te mATe sakhyatvanI zraddhA kare - svIkAre . jenA vaDe te samyakta zraddhAna. - - -. A rIte sakhyattvanA liMgone jANIne. have tenuM mAhAbhya darzAvatA A pramANe kahe che - * sUtra - 1104, 1105 - cAritra samyakatva vinA na thAya, paNa samyakatva sAai vinA hoya ke na hoya. sa tva ane cAstri eka sAthe hoya che. cAritranI pUrva sakhyatva hovuM Avazyaka che... samyakta vinA jJAna thatuM nathI. jJAna vinA agni guNa hoto nathI. cAritra vinA mokSa na thAya. mokSa vinA nivaNa thatuM nathI. * vivecana - 1104, 1105 - cAritra, samyakatva vinA thatuM nathI. upalakSaNathI thayuM nathI ane thaze paNa nahIM. ema kema kahyuM? jyAM sudhI sakhyattvano utpAda na thAya, tyAM sudhI cA>>i na thAya. to zuM darzana paNa cAritramAM niyata che? nA, darzana hoya tyAre cAstri hoya ke na paNa hoya samyakatva ane cAtri eka kALe paNa utpanna thAya. cAritranA utpAda pahelAM samyakatva upaje athavA athavA eka sAthe upaje athavA tevA prakAranA kSayopazamanA abhAve yA>>i na paNa paje, tethI darzanamAM cAtrinI bhajanA kahI. darzana rahitane samyanuM jJAna na hoya, jJAna virahitane cAri guNa na hoya. temAM caraNa eTale vrata Adi. guNa - piMDavizuddhi Adi. agaNA - avidhamAna gaNa - - *- mokSa- saphala karmakSaya rU5, - x nirvANa nivRti, muktipada prApti. e pramANe pUrva sUmathI muktie anaMtara hetu hovA chatAM cAstri, sakhyatva hoya to ja thAya, tema kahIne tenuM mAhAlya kahyuM. pachInA sUtramAM uttarotra bIjA guNono vyatireka darzAvyo. have temAM darzananA ATha AcAro ne jaNAve che. * sUtra - 1106 - niH saMkti, niSkAMkSita, nirliyakitsA, bhUTardaSTi, upabaMhaNA, sthirIkaraNa, vAtsalya ane prabhAvanA A ATha darzanAvAra che. * vivecana - 1106 - (1) zakita - zaMkA karI che, te deza ane sarva be bhede che. teno abhAva te nizakti, (2) kAMkSita - kAMkSA karavI te, yukti yukta paNAthI ane ahiMsAdi abhidAyItvathI zAkyAdi darzanane suMdara mAnI, te-te darzanane grahaNa karavA rUpa kAMkSA, teno abhAva, te niSNAMkSA.
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 28/1106 (3) vicikitsA - phaLa prati saMdeha, A kaSTanuM phaLa maLaze ke nahIM maLe. athavA sAdhunI jugupsA, A melA ghelA zuM rahetA haze? vagere niMdA, teno abhAvane nirvicikitsA ke nirviguNA. (4) amRSTi kRtIrthikonI Rddhi joIne potAnA darzanamAM aruci na kare. mohavirahitA evI daSTi arthAt buddhi jenI che te amUDhadaSTi. ema cAra aMtara AcAra kahyA. have bAhya kahe che - (5) upabRhaNA - guNIjanonI prazaMsA dvArA temanA guNamAM vRddhi karavI, jemake darzanAdi guNayuktane kahevuM ke tamAro janma saphaLa che ityAdi. (6) sthirIkaraNa * svIkArelA dharmAnuSThAna prati sIdAtAne dharmamAM sthira karavA, (7) vAtsalya - vatsalatAno bhAva, sAdharmika janone bhojana pAna Adi ucita pratipatti karavI te. (8) prabhAvanA - tevI sva tIrthanI unnati hetu ceSTAmAM pravartanarUpa. A ATha darzanAyAra che. A ja ATha AcArone AcaranAra ukta phaLanA saMpAdaka cAya ane A jJAnAcAradinA upalakSaka che. athavA darzananA ja je AcAro kahyA, te ja uktanyAyathI muktimArga khUlatva samarthana arthe che. A jJAna-darzana nAmaka mukti mAgane batAvIne pharI te ja yAtrirUpa dazAvavAne mATe bheda kathanathI ja tenuM svarUpa upadarzita che. ema mAnatA A pramANe kahe che - * sUtra - 117, 1108 - cAritranA pAMca prakAra che - sAmAyika, pasthApanIra, parihArasiddhi, sUkSmaparAya ane amAsa nuM yathAzvAta cArika te chastha ane kevalI baMnene hoya che. je cAritra karmanA samayane rikta kare che, tethI tene cAritra kahe che. * vivecana - 1103, 1108 - sama - sAMgatyathI ekIbhAva vaDe je Aya - javuM te, samAya - pravartana, te jenuM prayojana che te sAmAyika, te sarva sAvadhano parihAra ja che. - *- athavA sama - sagaSa rahita, te ja citta pariNAma, teno Aya - pravartana te samAya, te rU5 sAmAyika paNa sarva sAvadhavirati rUpa ja hoya. te sAmAyika be bhede che - ivara ane yAvankacika. (1) ivara - bharata ane ravatanA pahelA ane chellA tIrthaMkaranA tIrthanI upasthApanAmAM chedopasthApanIya cAstrinA bhAvathI temAM tenA vyapadezano bhAva che. (2) cAvalkazika - madhyama tIrthaMkaranA tIrthamAM ane mahAvidehamAM uparathApanAnA AbhAvathI teno vyapadeza yAvajIva saMbhave che. cheda - sAticAra sAdhune athavA niraticAra navA ziSyane, bIjA tIrtha saMbaMdhI ke bIjuM tIrtha svIkAratA pUrva paryAyano viccheda rU5, tenAthI yukta upasthApanA mahAvata AropaNa rUpa jemAM che, te chedopasthApanA.
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka parihAra - pariharavuM te, viziSTa tArUpa, tenAthI vizuddhi jemAM che te parihAravizuddhi - - 4- - - (ahIMvRttikArazrIe nava gAthA vaDe parihAra tapanuM varNana karela che, te AvazyakAdimAM kahevAI gayela che) sUkSmasaMparAya - sUkSma eTale kiTTikaraNathI ane saMpUrya - bhame che. AnA vaDe saMsAra ane saMpAya - lobha nAmaka kaSAya jemAM che te sUkSma saMparAya, ane te upazama ane kSapaka zreNInA lobhAnuvedana samaye saMbhave che - 4- tathA akaSAya - avidhamAna kaSAya, kSapitake upasamitakaSAya avasthAbhAvI, ahIM upazAmita kaSAyanuM akavAyatva kapAyakAryanA abhAve levuM. yathAkhyArA - arahaMta kathita svarUpa te ullaMdhavuM nahIM te. upazAMta ane kSINa moha nAmaka be guNasthAna vartAna, suyogI ke ayogI guNasthAne sthAyIne hoya che. A pAMca bhede cAai zabda kahevo. anvathathI tene kahe che - A sAmAyikAdi, karmanI saMcita sacine rikta- khAlI kare che. tethI niraktavidhithI cAritra te "cayariAkara' jANavuM- - - have cothuM kAraNa, tapane kahe che :* sUtra - 1109 - tA be prakAre kahyo che . bAhya ane Agnetara, bAhya tapa ka bhede kahe che. vyaMtara tapa paNa che bheTe che. * vivecana * 1109 - - gAthArtha kahyo. bhAvArtha tapa adhyayanamAM kaheze. (zaMkA) Ano mukti mApaNAmAM kono keTalo vyApAra che? te kahe che - * sUtra * 1110 - jJAnathI jIvAdi bhAvone jANe che, darzanathI tenuM zraddhAna kare che, sAthiI karmazAstrano virodha kare che, tapaNI vizaddha thAya che. vivecana - 1110 : mati Adi jJAnathI jIvAdi bhAvone jANe che. darzanathI zraddhA kare che, anaMtara kahelA cAritrathI nirAzraya thAya che. kamane grahaNa karato nathI. tapa vaDe pUrve ekaThA. karelA karmono kSaya kasvAthI zuddha thAya che. * x- AnA vaDe mArganuM phaLa mokSa kahyuM have te phaLa rUpa gati kahe che - * sUtra - 1111 - sarva duHkhothI mukta thavAne mATe maharSi saMyama ane tapa dvArA pUrva karmono kSaya karIne mokSa prApta kare che - tema huM kahuM chuM. 0 vivecana 1111 - pUrvopavita jJAnAvaraNAdi karmono kSaya karIne, samyak paNe pApo thakI viramavuM
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28/1111 te cAritra. tapa vaDe, ca zabdathI jJAna ane darzana vaDe (zaMkA) anaMtara tapa vaDe karma kSaNane hetupaNe kahela che, paNa karmakSaya hetu kahyo, temAM virodha kema na Ave? (samAdhAna) tapa paNa AnA sahita kSapaNano hetu che, te jaNAvavA mATe Ama jaNAvela che. tethI ja mokSamArgatva paNa cArethI utpanna thAya che. tyAra pachI sarva duHkhanA prakRSTa kSayane mATe - prakarSathI hAnine pAme te prakSINa badhAM duHkho jemAM thAya che te athavA sarve duHkhonI prakRSTa hAnine ke prakRSTa kSaya jemAM thAya che te. te siddhi kSetra ja che. - 4 - x - athavA badhAM du:kho ane artha - prayojano hIna thayA che jemanA te, tathAvidha siddhimAM gamana kare che, tema jANavuM. - * - * * X " muni dIparatnasAgare karela adhyayana 28 no TIkA sahita anuvAda pUrNa - 3 ahIM jJAna Adine
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda adhyayana - 29 - "samyakatvaparAkrama" u - --- 4 -- Xo aThThAvIsamuM adhyayana kahyuM, have ogaNatrIzamuM AraMbhIe chIe. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM jJAnAdine muktimArgapaNe kahA. te saMvegAdi mUlarca akarmatA sudhI te pramANe thAya che. te ahIM kahe che, athavA anaMtara adhyayanama mokSamArgagati kahI, te ahIM pramAda ja teno pradhAna upAya che. jJAnAdi paNa tena pUrvaka ja hoya, te ja varNave che. athavA anaMtara adhyayanamAM muktimArgamati kahI. te vItarAgatvapUrvaka hoya che. tethI je rIte te thAya che, te rIte A adhyayana vaDe kahe che A traNa saMbaMdhothI Avela A adhyayana che. * x x- tenA nAma nirdezane mATe niryuktikAra kahe che. * niyukti - pa00 + vivecana - AdAnapradathI samyaktaparAkrama adhyayana che. grahaNa karAya te AdAna - A eTale prathama ane te pada - nirAkAMkSapaNe arthagamakapaNAthI vAkya ja AdAnapada che tenA vaDe upacArathI ahIM te abhihita che. te prastuta samyakatva parAkrama che. guNo vaDe nivRtta te goNa. apramAda zrata. temAM saMvegAdi ahIM varNavIe chIe, te rUpa ja tattvartha apramAda che. bIjA kahe che * apramAda paNa vItarAgatA phaLa che, tenI prAdhAnyatAthI vItarAgabhUta che. ahIM AdAnapada nAmanA sUtra aMtargatatvathI sUtra patrikA niyuktimAM ja teno vyApAra che, tenI upekSA karIne "vItarAgamRta' nAma che, temAM keTalAMkane abhimata hovAthI, baMneno anAdara karIne apramAdabhutano nikSepo kahe che. * niryukti - 508 thI 51ra + vivecana - apramAdano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM noAgamathI dravya apramAdane nikSepo traNa bhede che - jJazarIra, bhavyazarIra, tavyatirikta amitra AdimAM che. bhAvamAM ajJAna asaMvara AdimAM jANavuM. zratano nikSepo paNa nAmAdi cAra bede che. yAvata tavyatirikta dravya zruta pAMca bhede che - aMDaja Adi.bhAvazruta be bhede che. samyapha zruta ane mithyAzrata. temAM A adhyayanamAM "samyapha Rta" che, tema jANavuM. pAMce gAthA pratIta che. vizeSa e ke - amitra - eTale zatru Adi. temAM je apramAdI che, te tavyatirikta dravya apamAda kahevAya che. tenuM dravyatva tathAvidha apramAda kAryanA prasAdhakapaNAthI che. bhAvamAM vicAratA - ajJAna eTale mithyAjJAna, asaMvara eTale aniruddha AzravapamuM. Adi zabdazI kaSAya paNa levo. A badhAmAM apramAda arthAt AnA jaya paratve sadA sAvadhAnatA rUpa ja thAya che. tema jANavuM te pAMca prakAre che - (1) aMDaja - haMsa Adi iMDAmAMthI je janme che jema koI paTTa sUtra. (2) poMDaka - jemake kapAsa sUtra. (3) vAlaja - je gheTA AdinA vALathI utpanna, jemake - una.
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 29 bhUmikA (4) vAja te paTTa sUtra. ra jemake zaNa, (5) kITaja tevA prakAranA kIDAnI lALamAMthI thAya che, samyak zruta - aMga praviSTa, mithyA zruta - kanaka saptati Adi. - - X-Xhave A nAmanI gauNatAne jaNAvatA kahe che - * niyukti - 513 + vivecana . - A adhyayanamAM samyaktvamAM apramAda je kAraNo varNavela che, tethI A adhyayanane "apramAda zruta'' jANavuM. sAtvamAM upalakSaNathI jJAnAdimAM apramAda, ukta nyAyathI saMveda Adi phaLanA upadarzanathI athavA tenA anuSThAna pratye udhama darzanathI A adhyayana varNavela che, tethI A adhyayananuM apramAda zruta nAma che. - x - x have sUtra kahe che, te A che - - sUtra - 1112 he AyuSyamAn ! bhagavaMte je kahela che, te meM sAMbhaLela che 'samyakatva parAkrama' adhyayanamAM kAzyapa gotrIya zramaNa bhagavaMta mahAvIre je prarUpaNA karI che, tenI samyak zraddhA, pratIti, ruci, sparza ane pAlanathI, tarIne, kIrtanathI, zuddha karIne, ArAdhanA karavAthI AjJAnusAra anupAlana karavAthI, ghaNAM jIva siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che, parinirvANane pAme che. badhAM duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1112 zrutam - sAMbhaLela che, AyuSyamAna - ziSyane AmaMtraNa, sudharmAsvAmI jaMbusvAmIne kahe che, bhagavata - samagra aizvaryAdivALA mahAvIre kahela che - A jagatamAM ke jinapravacanamAM nizcita samyaktva guNayukta jIva, tenA samyaktamAM parAkrama - uttarottara guNa pratipatithI karmazatrunA jayane mATe sAmarthya lakSaNa jemAM varNavAya che te "samyaktva parAkrama' adhyayana che - - A gauNa nAma ja che, to niryuktikAre kema tene "AdAnapada" vaDe kahyuM? bIjuM nAma gauNa che. nAmanuM aneka vidhatva sUcavavA mATe niryuktikAre Ama kahyuM che tenA gauNatvanA vyavacchedane mATe nahIM. te koNe kahyuM che? zramaNa - zrAmaNyane anucaranAra, bhagavAM mahAvIre kahela che. arthAt bhagavaMte mane kahela che. AnA vaDe vaktAnA dvArathI prastuta adhyayananuM mAhAtmya kahyuM. (zaMkA) sudharmA svAmIne paNa zrutakevalitva dvArathI AnuM prAmANya siddha hatuM ja, to pachI A pramANe kema kahyuM? (samAdhAna) labdhapratiSThita chatAM gurunA upadezathI gurunuM mAhAtmya batAvavA mATe ane sUtranA arthane kahevA mATe kahela che, have phaLa dvArathI kahe che prastuta adhyayanano samyag zraddhA sAmAnyathI svIkArIne uktarUpe ja vizeSathI A pramANe nizcita karIne athavA saMvegAdi janita phaLanA anubhava lakSaNathI pratIti karIne, ruci karIne temAM kahela arthAnuSThAna viSayaka * -
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 0 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda abhilASa AtmAmAM utpanna karIne, te anuSThAnane sparzIne, te vihita anuSThAnane atiyArathI bacAvIne. te anuSThAnane pAra pamADIne, svAdhyAya vidhAnazI kIrtana karIne, te anuSThAnanI guNa sthAna prAptithI uttarottara zuddhi karIne, upasarga- apavAdanI kuzaLatAthI yAvajIva tenA arthanA sevanathI, guru niyoga rUpathI satata sevIne athavA mana, vacana, kAyanA yogathI, e pramANe parAvartanAdithI rakSA karIne adhyayanAdithI parisamApta karIne, gurue vinayapUrvaka A mane bhaNAvyu ema nivedana karIne, zuddhi karIne, jinAjJAthI ArAdhe. e pramANe karIne zuM? aneka jIvo siddhatvane pAmyA che. ghAti karmakSayathI bodha pAme che, yAra bhavopagrAhI karmathI mUkAya che. pachI karmarUpI dAvAnaLanA upazamathI parinirvANa pAme che. tethI ja zArIrika mAnasika baghAM duHkhono aMta kare che, bhaktipada pAme che. have ziSyonA anugrahane mATe prastuta adhyayana kahe che - sUtra - 1113 - teno A artha che, je A pramANe kahevAya che - (1) saMvega, (2) nirveda, (3) dharmazraddhA, (4) gara ane sAdharmika zuzruSA, (5) AlocanA, (6) niMdA, (7) gaha, (8) sAmAjika, (9) caturvizanI stad, (10) vaMdana, (11) pratikramaNa, (1) kAvatsa, (13) paccakkhANa, (14) stava, stuti maMgala, (11) kALa tilekhanA, (16) prAyazcitakaraNa, (1) kSamApanA, (18) svAdhyAya, (19) vAcanA, (20) pratipucchanA, (21) parAvanA, (22) anupakSA, (24) dharmakathA, (24) kSatanI ArAdhanA, (4) mananI ekAgratA, (26) saMyama, (27) tapa, (28) vyavana, (29) sukha zAnA, (30) pratibaddhatA, (11) vivikta zayanasevana, (3ra) vinivartana, (33) saMbhoga pratyAkhyAna, (34) upAdhi pratyAkhyAna, (3) AhAra pratyAkhyAna, (36) kaSAya pratyAkhyAna, (37) yoga pratyAkhyAna, (38) zarIra pratyAkhyAna, (39) sahAya pratyAkhyAna, (40) bhakta pratyAkhyAna, (4) sadbhAva pratyAkhyAna, (4) pratirUpatA, (43) vaiyAvacca, (44) sarvaguNa saMpannatA, (45) vItarAgatA, (46) #AMti, (4) mukti , (48) Arjava, (49) mArdava, (10) bhAva satya, (11) karaNa satya, (ra) yoga satya, (3) mano pti, (4) vacanahi , (paNa) kAra gupti, (6) mana samAdhAraNatA, (17) vacana samAdhAraNatA, (18) kAsa samAdhAraNatA, (59) jJAna saMpannatA, (60) darzana saMpannatA, (61) yAtri saMpannatA, (62) zatrakriya nigraha, (63) cArindriya nigraha, (64) jANandriya nigraha, (65) jihaMsa nigraha, (66) panandriya nigraha, (6) krodha vijaya, (68)
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/1113 mAna vijaya, (69) mAyA vijaya, (70) lobha vijaya, (1) prema - dveSa - mithyAdarzana vijaya, (72) zaulezI, (33) akasmatA. * vivecana - 1113 - samyakta parAkrama adhyayananA have kahevAnAra artha - abhidheya, A vaphTamANa prakArathI bhagavaMta mahAvIre kahela che, te A pramANe che - saMvega, nirveda ityAdi 73 - dvAro strArthamAM kahyA mujaba jANavA. have A ja pratyeka pada phaLanA upadarzana dvArathI sUtramAM kahe che - A badhAMno prayAsa mukti phaLa ja che, temAM pravRttinA abhilApa pUrvaka te rUpa saMvega ityAdi padone kahe che, te A pramANe - * sUtra - 1114 - bhagavan! saMvegathI jIvane zuM prApta thaze? saMvegathI jIva anutara dharma zraddhAne pAmaze. parama dharma zraddhAthI zIgha saMvega Ave che. anaMtAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA, lobhano kSaya kare che, navA kamane bAMdhato nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAya kSINa thatAM mithyAtva vizuddhi karI darzanano ArAdhaka thAya che. darzana vizodhi dvArA vizuddha thaI keTalAMka jIva te ja janmamAM siddha thAya che ane keTalAMka darzana vizodhithI zuddha thatAM bIjA bhavanuM atikramaNa karato nathI. * vivecana - 1114 - saMvega eTale muktino abhilASa. tenAthI he bhagavan! A pUjayane AmaMtraNa che. jIva kayAguNone utpanna kare che? A pramANe ziSya e prasta karatAM. ahIM prajJApaka teno uttara ApatA kahe che - saMvega vaDe pradhAna evA dhRtadharmAdimAM zraddhA - te kasthAnI abhilASA rUpa dharma zraddhA utpanna thAya che. kemake tenA abhAve saMvegano saMbhava nathI. bhAvamAM paNa devalokAdi phaLa ja maLe, anuttara phaLa nahIM, tethI kahe che - anattara dharmazraddhAthI saMvema, te ja arthathI viziSTatara phaLa jaldI maLe che. tenA sivAya viSayAdinI abhilASAthI, saMvega na Ave. anuttara dharma zraddhAmAM anyatra nirAsaktimAM anyathApaNuM saMbhava nathI. anaMtAnubaMdhI krodhAdine khapAve che. azubha karma prakRtine bAMdhato natI. kapAya kSayanA nimittathI, karmanA abaMdhatvanI apekSAthI mithyAtvanI vizodhi- sarvathA kSaya thatAM kSAyika sakhyatvano ArAdhaka Athati niraticAra pAlanA kRti darzana ArAdhaka thAya che. darzana vizuddhithI atyaMta nirmaLatA thAya che. tethI keTalAMka tevA ArAdhako te ja janmamAM siddha thAya che. ati je janmamAM darzananI tathAvidha zuddhi kare che, te ja janmamAM muktine pAme che. jema maradevI mAtApAmyA. jeo tebhave siddha thatA nathI, teo darzananI vizuddhithI anya janma upAdAna rUpa trIjA bhavane atikramatA nathI, avazya trIjA bhave siddha thAya che. A kathana utkRSTa darzana ArAdhakonI apekSAe che.
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 0 sUtra - 1115 bhagavan ! nirvedathI jIvane zuM prApta thAya che? nirvedathI jIva deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI kAmabhogomAM zIghra niveda pAme che. badhAM viSayomAM virakta thAya che. thaIne saraMbhano parityAga kare che. AraMbhano parityAga karI saMsAra mArgano viccheda kare che. ane siddhi mArgane prApta thAya che. * viveyana 1115 - nirveda saMvegathI avazya thanAra che. mATe tene kahe che - ahIMthI AraMbhIne badhe dara sugama hovAthI prazna vyAkhyA karatA nathI. nirveda eTale sAmAnyathI saMsAranA viSayono huM kyAre tyAga karIza evA prakAranA divya, mAnuSI, tairrAya saMbaMdhI kAmabhogono ukta rUpathI nirveda jaladI Ape che. A bhogo anarthano hetu hovAthI mAre tenuM kAma nathI. tathA badhAM zabdAdi viSayothI virAgatA pAme che. virakta thayelo evo te prANi pamardana rUpa vyApArano tyAga kare che. viSayanA arthapaNAthI badhAM AraMbhono parityAga karato mithyAtva, avirati Adi saMsAra mArgano viccheda kare che, tenA tyAga vALAne ja tattvathI AraMbhano parityAga saMbhave che. tenA vicchedathI siddhi mArga - samyak darzanAdine pAmIne, te mArgano svIkAra karanArA thAya che. * . sUtra 1116 bhagavan ! dharmazraddhAthI jIvane zuM prApta thAya che? dharmazraddhA vaDe jIva sAta sukhonI AsaktithI virakta thAya che. gAra dharmano tyAga kare che. aNagAra thaIne chedana, bhedana, Adi zArIrika tathA saMyogAdi mAnasika duHkhono viccheda kare che. avyAbAdha sukhane pAme che. * vivecana - . - 1116 - nirveda thatAM sarva kalyANa nibaMdhana evI dharma zraddhA thAya che. dharma zraddhAthI sAtAvedanIya janita sukho, temAM vaiSayika sukhomAM cAvat pUrve rAga karato hoya, temAM viraktine pAme che. gRhAcAra ke gArhasthya dharmano parihAra kare che. kemake tenA atyAgathI mAtra viSayasukhAnurAga baMdhAya che. tyAra pachI aNagAra - gRhatyAgI sAdhu thaIne te jIva zArIrika mAnasika duHkhono viccheda kare che. A duHkho kevA che? - - chedana, bhedana saMyogAdivALA chedana - khaDga Adi vaDe be TukaDA karavA. bhedana bhAlA AdithI vidAravA rUpa. Adi zabdathI ahIM tADana Adi paNa grahaNa karavA. te chedana bhedanAdithI zArIrika duHkhono saMyoga - aniSTa saMbaMdha ane iSTa viyogAdine paNa grahaNa karavA. pachI saMyogAdinA mAnasa duHkhonA vizeSathI teno paNa viccheda kare che. tenAthI nibaMdhana karmano uccheda thAya che. tethI ja avyAbAdha sarve pIDAthI
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/1116 uparata evA sukhane utpanna kare che. pUrve saMvega phaLanA abhidhAna prasaMgathI dharma zraddhAnuM phaLa narUpama kahela, ahIM svataMtrapaNe kahela che, tethI punarukti che tema vicAravuM. * sUtra - 1117 - bhagavad ! guru ane sAdharmikanI zuzruSAthI jIvane zuM kAma thAya che? gara ane sAdharmikanI zabhraSAthI jIva vinaya pratipaktine pAme che. vinaya pratipattivALA, gurunI AzAtanA karatA nathI. tenAthI te nairasika, tifsa, manuSya, deva saMbaMdhI durgatino nirodha kare che. varNa, saMjavalana, bhakti ane bahumAnathI mana mAne deva saMbaMdhI sugatino baMdha kare che. zreSTha gati svarUpa siddhine vizuddha kare che. vinaya mUlaka badhAM prazasta kAsane sAdhe che. ghaNAM bIja jIvone paNa vinayI banAve che. * vivecana - 1117 * dharma zraddhAmAM avazya gurUnI zuzruSA karavI joIe, tethI gurunI zuzraSAne kahe che - gurunI paryApAsanA, tenAthI ucitta kartavya karaNa aMgIkAra rUpa vinaya pratipattine utpanna kare che. jeNe vinayano svIkAra karela che, te jIva atIva Aya - samyakatvAdi lAbhano vinAza kare che. te ati AzAtanA, tene karavAnA svabhAvavALo te ati AzAtanAzIla, je tevA nathI te anati AzAtanAzIla che. arthAta garanA parivAdAdino parihAra karela che. evA prakAranA te nairayika, tiryaMcayonika, manuSya. ane devagatino virodha kare che. ahIMnAraka ane tiryaMca durgati prasiddha che. manuSyamAM malecchAdi ane devomAM kiliSikatva rUpa durgati jANavI. tathA varNa - glAdhA, tenA vaDe guNone kahevA te varNa saMjavalana, bhakti - aMjali joDavI di. bahumAna - Atara prIti viroSa. A varNa - saMjvalana bhakti bahumAnatA vaDe gurunI vinaya pratipatti rUpathI manuSya ane deva sugati - viziSTa kuLa zvarya, indravAdi upalakSita, tenA prAyogya karma baMdhanathI baMdhAya che. ane siddhi sugatine vizuddha kare che. kevI rIte? tenAM mArga rUpa sakhya darzanAdi vizodhana vaDe prazasta evA vinaya hetuka sarva kAryo ahIM zruta jJAnAdinuM ane paralokamAM muktinuM niSpAdana kahe che. to zuM A mAtra svArtha sAdhaka che? nA, bIjA paNa ghaNAM jIvone vinaya grahaNa karAve che, kemake te svayaM susthita tenuM vacana upAdeya thAya che tathA vinayamULapaNAMthI saMpUrNa kalyANanI prApti karAvavAthI A parArtha sAdhaka thAya che. * sUtra - 1118 - bhagavana / AlocanAthI jIvane zuM prApta thAya che? jhAlonAthI mokSamArgamAM ligna karanAra kAne anaMta saMsArane vadhAranAra mAyA, nidAna ane miAdarzana rUpa zalyone pheMkI de che. haju bhAvane prApta thAya che.
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 4 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka jubhAvane prApta jIva mAsA rahita thAya che. tethI te trIveda ane napuMsaka tedano baMdha karatA nathI ane pUrvabaddha kamanI nirbhara kare che. * vivecana - 1118 - guru zuzruSA karatAM paNa aticAra saMbhave che, tenI AyolanAthI ja vivakSita phaLanI prApti thAya che. tene kahe che - A - sakala sva - doSanI abhivyAtithI, locaka - Atma doSone gurunI samakSa prakAzavA, te AlocanA. tenAthI mAyA - zaThatA, nidAna - mArA ta5 vagerenuM phaLa prApta thavA rUpa prArthanA mithyAdarzaka - sazayika Adi. A traNe zalyone je pramANe totarAdi zalyo tatkALa duHkhadAyI che, tema mAyAdi paNa tatkALa du:khadAyI che, pApAnubaMdha karmabaMdha baMdhAvAthI mokSamAM vitakArI che. tathA A zalyo anaMta saMsAranA vRddhine pamADanArA che. te zalyone dUra kare che. hajubhAvane utpanna kare che, RjubhAva pratipanna jIva mAyArahita thaI strIveda ane napuMsaka vedane bAMghato nathI. amAyIpaNAthI puruSavedano nibaMdhaka thAya che. pUrvabaddha athavA to badhAM ja karmonI paNa nirjarA kare che, tathA muktipadane pAme che - X. * sUtra * 1119 - bhagavana 1 niMdAthI jIvane zuM prApta thAya che? nidAthI pazcAttApa prApta thAya che. pazcAtApathI thanArI virakriAthI karaNaguNa zreNi prApta thAya che. guNa zreNine prApta ANagAra mohanIya karmono nAza kare che. * vivecana - 1119 - AlocanA dukRta niMdAvALAne ja saphaLa thAya che. tethI niMdAne kahe che - nidanA atha AtmA vaDe ja AtmAnA doSane bhAvavA- kahevA. tenAthI pachI anutApa thavo te - "hA! meM A duSTa anuSThAna karyuM te rUpa pazcAtApa kare che. pachI te vairAgyane pAme che. tyArapachI karAra - apUrvakaraNa vaDe guNahetuka zreNi - guNa zreNIne pAmIne te ANagAra sarve mohanIya karmadalikono rasano ane sthitino kSaya kare che. - X* * athavA kaNa guNathI - apUrva karaNAdi mAhAbhyathI karaNaguNa arthAta paka zreNine pAme che. athavA kaccha - piMDa vizuddhi Adi, tad upalakSita guNone jJAnAdinA uttarottara guNa paraMparA svarUpane pAme che ane darzana mohanIyAdi karmono kSAya kare che teno kSaya thatAM muktine prApta kare che, tema jANavuM. * sUtra - 1120 - bhagavad ! gahathI jIvane zuM prApta thAya che? gahathiI jIvane apuraskAra prApta thAya che. apuraskRta thavAthI te prazasta kAryothI nivRtta thAya che. prazasta kAyathI mukta thAya che. AvA aNagAra jJAna dazanAdi anaMta guNone ghAta karanArA jJAnAvaraNIya Adi kamanA payayono kSaya kare che.
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 ja 29/1120 * vivecana - 1120 - koI AtmAne atyaMta duSTapaNe paribhAvita karato mAtra niMdAthI na aTake paraMtu gaha paNa kare che, tene kahe che. gaha bIjA samakSa potAnA doSone kahevA vaDe, apuraskArane pAme che puraskAra - "A guNavAnuM che" tevuM gaurava pAmavuM te. puraskArano abhAva te apuraskAra, te te AtmAne avajJA utpanna karAve che. apuraskAra prApta AtmA badhe avajJA pAmatA, kyAreka tevA adhyavasAya pAmIne paNa avajJAnA bhayathI karmabaMdha hetu yogya aprazasta pravRtti karato nathI. mAtra prazasta yogone ja svIkAre che. prazasta yoga svIkArelo aNagAra anaMta viSaya paNAthI anaMta jJAna darzanane haNavAnA svabhAvavALA anaMtaghAtI jJAnAvaraNAdi karma paryAyonI pariNati vizeSano kSaya kare che ane mukti pAme che. e pramANe na kahevA chatAM badhe ja makti prAtine phaLa paNe jANavI. * sUjha - 1121 - bhagavAna ! sAmAyikathI jIvane zuM prApta thAya che? sAmAsika thakI jIva sAvadha rogothI viratine prApta thAya che. * vivecana - 1121 - AlocanAdi tattvathI sAmAyika vALAne ja thAya che, tethI have sAmAyika kahe che - tenAthI sAvadya - avadha sahita varte che te, karmabaMdhanA hetuo ane yoga - vyApAra, te sAvadha yogathI virati thAya che. te virati sahitane ja sAmAyika saMbhave che. * sUtra - 112 - bhagavAna ! caturvizati stavathI jIvane zuM kAma thAya che? catuziti stavathI jIva darzana vizuddhine pAme che. * vivecana - 112 - sAmAyikane svIkAravAnI icchAvALAe tenA praNetAnI stuti karavI joIe. teo tAvathI tIrthakara ja hoya che, tethI tenuM sUtra kahe che - A avasarpiNImAM thayelA covIze tIrthakaranA utkIrtanarUpa darzana - sakhyatva, tenI vizuddhi tene upaghAta karatA karmone dUra karIne nirmaLa thavuM te darzana vizuddhi prApta thAya che. * sUtra - 1123 - bhagavAna ! vaMdanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vaMdanAthI jIva nIsagotra karmano kSaya kare che ane ucca gotrano baMdha kare che. te Atihata saubhAgyane pAme che, sarvajanane ya thAya che. tenI AjJA badhe manAya che, te janatAthI dAkSiNyane pAme che.
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda(3 * vivecana - 1123 - tIrthakaronI stavanA karIne paNa guru vaMdana pUrvaka ja tenI pratipatti thAya che, tethI vaMdanane kahe che. AcAryAdinA ucitta vinayarUpa vaMdana vaDe adhama kuLamAM utpatti rUpa karmabaMdhano kSaya thAya che. tenAthI viparIta ucca gotrano baMdha thAya che. sarvajanane spRhaNIya thAya che. badhe ja Apatikhalita AjJAvALo thAya che. loko tenA vacanane svIkAre che. tevo ja prAyaH Adeya karmanA udayavALo thAya che. lokono tenA pratye anukULa bhAva janme che. tenuM mAhAsya paNa badhAne anukULa thAya che. * sUtra - 1124 - bhagavAna ! pratikramaNathI jIvane zuM prApta thAya che pratikramaNa vaDe jIva svIkRta vratonA chidrone baMdha kare che. Avo vratonA chidrone baMdha karanAro jIva Azrayono nirodha kare che, zuddha cAritranuM pAlana kare che. ATha pravacanamAtAmAM upayukta thAya che. saMyama yogamAM ApRthakta thAya che. sanmArgamAM samyapha samAdhistha thaIne vicaraNa kare che. * vivecana - 1124 - ukta guNothI sthita hovA chatAM paNa madhyama tIrthakaronA tIrthamAM khalanA thAya tyAre ane pahelAM - chellA tIrthakaramAM tenA abhAve paNa pratikramaNa karavuM joIe. tethI pratikramaNa kahe che - aparAdhathI pAchuM pharavA rUpa, prANAtipAta nivRtti Adi vratonA chidro - aticAra rUpa vivarone DhAMke che - dUra kare che. vaLI tevo vratanA chidrone DhAMkelo AtmA, sarvathA hiMsAdi Azravano nirodha karIne azabala cAritra vALo thAya che tathA ATha pravacana mAtAmAM upayogavALo thAya che. apRthapha - sadA saMyama yogavALo thAya che. athavA pramatta thAya che. saMyamamAM prasighAta vALo thAya che athavA asat mArgathI iMdriyone pAchI kheMcIne sanmArgamAM sthApIne vicAranAra thAya che. * sUtra - 115 - bhagavana ! zAsotsavI avane zuM kAma thAya che tenAthI jIva atIta ane vartamAnanA prAyazcita yogya atisAranuM visodhana kare che. prAyazcitaeI vizuddhi thayela jIva, potAnA bhArane utArI denAra bhAravAhakanI mAphaka nivRtta hRdaya thaI jAya che. khAsa dhyAnamAM lIna thaIne sukhapUrvaka vicaraNa kare che. * vivecana - 1125 - ahIM aticAra zuddhi nimitte kAyotsarga karavo joIe, tene kahe che. kAya - zarIra, teno utsarga - Agamokta nItithI parityAga te kAyotsarga che. tenAthI atIta - lAMbAkALanA saMcita, vartamAnamAM, baMdhAtA, evA ane prAyazcitta yogya aticArane arthAta tenAthI upArjita pApane dUra karavA vaDe vizuddha prAyazcita karela AtmA aMtaHkaraNathI svastha thAya che. konI jema? je rIte bhAne utArI nAkhela
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/1125 9 3 bhAravAhaka haLavo banI jAya che, tema aticAro paNa bhAra rUpa che. tene dUra karavAthI te AtmA paNa nivRttahRdaya - zAMta thaI jAya che. te dhyAna - dhamAdi dhyAnane pAme che. prazasta dhyAnane karato te sukhanI pa5rAne pAmIne A loka ane paralokamAM rahe che. ahIM ja jIvavA chatAM muktine pAme che. * sUtra - 1126 - bhagavanuM ! pratyAkhyAnathI jIvane zuM kAma thAya che? pratyAkhyAna vaDe jIva AvatArano virodha kare che. * vivecana : 1126 - e pramANe azuddhamAna thatA pratyAkhyAna karavuM joIe. te kahe che - mUlaguNa ane uttaraguNa pratyAkhyAna rUpathI Azrava dvArono virodha thAya che kemake teno hetu Azrava nirodha che. pUrva saMcita karmanA kSayathI tene mokSanA aMga rUpe anyatra kahela che."jinavare upadiSTa A pratyAkhyAnane sevIne anaMtA jIvo zAzvata sukha rUpa mokSane pAmelA che." * sUtra - 11ra7 - bhagavAna ! stava, stuti ane maMgalathI jIvane zuM prApta thAya che? stava, tuti ane maMgalathI jIvane jJAna, darzana, sAzi svarUpa bodhino lAbha thAya che. jJAna dana cAritra svarUpa bolithI saMpanna thAva mokSane sogya mAthA vaimAnika dezomAM utpanna thavAne yogya sArAdhanA sArAve che. * vivecana - 1127 - ahIM uttaraguNa pratyAkhyAna aMtarbhata namaskAra sahitAdi Ave. te grahaNa karIne pachI je nIkaTamAM caitya hoya tyAM vedanA karavI joIe, tema kahela che. te caitya vaMdanA stuti-stava-maMgala vinA na thAya, tenI tene kahe che. temAM sAva - devendra stava Adi, stuti- ekathI sAta zloka paryanta- - - A stuti tava ja bhAva maMgala rUpa che. tenA vaDe - jJAna, darzana, cAritra 35 bodhi, teno lAbha arthAta paripUrNa jinadharmanI prApti thAya che. Avo jJAna darzana cAritra lAbha ... bodhi saMpanna jIva bhavano ke karmono aMta pAme che. tenI kriyA - abhinirvatanA atu muktine pAme che. te aMtakriyAno hetu hovAthI tene aMtakriyA kahe che. te bhave paNa thAya athavA devalokone ke naiveyaka ane anuttara vimAnamAM utpattine pAme che. Athati anaMtara janmamAM viziSTa devatva prApti rUpa kahyAdimAM utpatti ane paraMparAthI muktiAne prApta karAve tevI jJAnAdi ArAdhanA rUpa ArAdhanAne sAdhe che. A AvA prakAranI ArAdhanA tapasvItAmAM tevA prakAranA guru kamALA, tAvidha karma vedanA abhAvavALA jIvane AzrIne kahI che. ane aMtakiyA bhAjana jIva vastu cAra prakAre thAya che. tethI kahe che - kyAreka mAsyane svIkAryA chatAM, kiIT)
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 8 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda saMyamanuM pAlana karavA chatAM tevA prakAranA guru karmothI, tevA prakAranA viziSTa adhyavasAya asaMbhavathI, tevA prakAranI karma vedanAnA abhAvathI te bhave muktine na paNa pAme. paraMtu bhavAMtaramAM dIrgha paryAya pAmIne sanakumAra cakravartInI mAphaka(aMtakriyA pAme che.) sthAnAMgamAM kahe che - (1) pahelI aMtakriyA vastu-mahAkamapratyAjAtane paNa thAya che. he AyuSyamAna zramaNa! te zramaNa thaI, ghara choDI anagAritA pravajyA svIkArI naiyAyika mArgane mATe saMcama bahusa, savara bahula, rUkSa, tIrArthI, upadhAnavAnuM, duHkhakSapaka, tapasvI, tene tathA prakAre tapa hoya tathA prakAre vedanA na hoya, te tathA prakAra puruSa dIrghadIrgha paryAyathI siddha thAya che. buddha thAya che, mukta thAya che. parinirvANa pAme che, sarve duHkhono aMta kare che, jema te cakravartI rAjA sanakumAre karyo. te pahelI AMtakriyA vastu, (ra) bIjI AMtakriyA vastu- (jenuM varNana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) tevA aNagAra gajasukumAranI mAphaka sarve duHkhono aMta kare che. (3) trIjI AMtakyiA vastu - (jenuM varNana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) tevA aNagAra, cAturaMta cakravatI rAjA bharatanI mAphaka mokSe jAya che. (4) cothI aMtakiyAvastu - svAkarmI, virati pAmIne, tevA prakAranA vizuddha adhyavasAyathI tathAvidha tapa, tathAvidha vedanA pAmIne jaldIthI mokSamAM jAya che, jema marudevI mAtA gayA. (cothI aMtakriyAnuM vizeSa vivecana sthAnAMga sUtrathI jANI levuM) ahIM avidhamAna che aMtakriyA - karmakSayalakSaNa rUpa te bhava jene te anaMta kriyA, te paraMparAne mukti phaLane mATe che. * sUtra * 1128 - bhagavana ! kALa pratilekhanAthI jIvane zuM vAta thAya che? kALanI pratilekhanAthI jIva jJAnAvaraNIya karmono kSaya kare che. * vivecana - 1128 * arahaMtanI vaMdanA pachI svAdhyAya karavo joIe te kALe ja thAya. tenA parijJAna kALa pratilekhanApUrvaka hovAthI tene kahe che - kAla prAdoSika Adi, tenI prapekSaNA * Agama vidhipUrvaka yathAvat nirUpaNA grahaNa ane pratijAgaraNa rUpa kAla pratyuprekSaNA vaDe jJAnAvaraNIya karmane khapAve che. yathAvat pravRttithI tathAvidha zubhabhAvanA saMbhavathI tema thAya. * sUtra 1129 - bhagavan! prAyazcitathI jIvane zuM prApta thAya che ? prAyazcita vaDe jIva pApa karmone dUra kare che ane dharma sAdhanAne tiratiyAra banAve che. samyapha prakAre prAyazcita karanAra AtmA mAna ane mAphaLane nirmaLa kare che. AcAra sAne AcAra phaLanI ArAdhanA kare che.
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/11ra9 * vivecana 1129 - kyAreka akAla pAThamAM prAyazcita svIkAravuM joIe, tevuM kramathI AvatA, ahIM tenuM karaNa kahe che - temAM pApane chede che athavA vizuddha kare che. tethI te nirukta vidhithI prAyazcita kahevAya che. tenI AlocanAdinuM karaNa - vidhAna, te prAyazcita karaNa, tenA vaDe pApakarmonI vizuddhi ati abhAva thatAM te niraticAra thAya che kemake tenA vaDe ja jJAnAcArAdi atiyAra vizuddhi thAya che. samyapha prakAre prAyazcitane svIkAranAra mArga - A jJAna prApti hetu samyakta ane tenuM phaLa te jJAna e baMnene nirmaLa kare che. pachI AcarAya che te AcAra - cAritra, tenuM phaLa te mukti, tene ArAdhe che. - X- - - athavA mArga - cAritra prAptinA nibaMdhanapaNAthI darzana jJAna nAmaka, tenuM phaLa che ane cAritra, tethI AcAra - jJAnAcArAdi, tenA phaLa - mokSanI ArAdhanA kare che. athavA mArga - mukti mArga, kSApopathamika darzana Adi, tenuM phaLa che, tene ja prakaSavasthAmAM kSAyika darzanAdi kahe che. vizodhanA ane ArAdhanAne sarvatra niraticArapaNAthI hetu vicAravo. * sUtra - 1130 - bhagavAna ! kSamApanA karavAthI jIvane zuM prApta thAya che? kSamApanA karavAthI jIta prahAda bhAvane prApta thAya che. prahAda bhAva saMpanna AtmA, badhAM prANa, bhUta, jIva ane sattvonI sAthe maitrI bhAvane prApta thAya che. maitrI bhAvane prApta jIva bhAva vizuddhi karIne nirbhaya thAya che. * vivecana - 1130 - prAyazcikaraNa kSamApanAvAn ne ja thAya che, tethI tene kahe che - kSamA - mArA AvA duSkRta pachI khamavA yogya che, evI kSamApanAthI prahmAda AtmAno manaH prasatyAtmakathI aMtabhava, arthAt dukRtathI janita citta saMkalezano vinAza thAya che. -x- A prahAdana bhAva* citta prasanna karavA rU5 abhiprAya. badhAM ja te prANa - be, traNa, cAra iMdriyovALA, bhUta - vanaspati, jIva - paMcendriya, sattva - bAkInA jaMtuo, - xx- teomAM maitrIbhAva - pahita ciMtA lakSaNane utpAdita kare che. tethI maitrIbhAvane pAmela jIva rAga-dveSanA pigamarUpa bhAva vizuddhi karIne ihalokAdi bhaya rahita thAya che. kemake saMpUrNa bhaya hetuno abhAva che. * sUtra - 1131 - bhagavan! savAdhyAyathI jIvane zuM prApta thAya che? svAdhyAyathI jIva jJAnAvaraNIya karmano kSaya kare che. * vivecana - 1131 - uparokta guNamAM avasthita jIve svAdhyAyamAM prayatna karavo joIe, tene kahe che - svAdhyAyathI jJAnAvaraNIya upalakSaNathI badhAM karmono kSaya kare che. kahyuM che kesvAdhyAyamAM ke koIpaNa prakAranA yogamAM jIva upayogavALo thaIne prati samaya
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 utarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda asaMkhyayabhavika karmane vizeSathI khapAve che. * sUtra - 1132 - bhagavAna ! vAsanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vAsanAthI jIva manI nirjarA kare che, saMtAnanI rAtanAnA doSathI dUra rahe che. tenA kAraNe tIdharmanuM avalaMbana kare che. tIrtha dharmanA sAvalaMbanazI kamanI mahAnirjarA ane mahAparyavasAna kare che. * vivecana - 1132 - svAdhyAyanamAM pahelA vAyanA ja karavI joIe, tethI tene kahe che - gurunuM prayojaka bhAve ziSya prati kathana te vAcanA arthAta pAThana. tenA vaDe karmonuM parizATana thAya che. tathA zrata AgamanI anAzAtanAmAM varte che. tema na karavAmAM ja avAjI zratanI azAtanA thAya che. te karavAthI nahIM tethI mRtanI anAzAtanAmAM anurakta thavuM. athavA vartamAna tIrtha te ahIM gaNadhara che, teno dharma-AcAra, zrata dharma pradAna rUpa tIrtha dharma. athavA tIrtha pravacana zratane arthazI dharma. te svAdhyAyane avalaMbatA - zrIne ghaNI moTI karma nirjarA thAya che. - 4- paryavasAna eTale karyo ke bhavano aMta. vAyanA svAdhyAyathI e rIte muktine bhajanAra thAya che. * sUtra - 1133 - bhagavanA pratikRcchanAthI jIvane zuM pasa thAya? patipUchanA vaDe jIva suma, artha, tadubhAya saMbaMdhita kAMNA mohanIyano vyavada thAya. * vivecana - 1133 - vAcanAne grahaNa karyA pachI paNa saMzayAdi utpattimAM prazno karavA te prati pUchatA avasara che, tethI tene kahe che- pahelAM kahela sUTAdine punaH pUchavA te pratipUchanA. tenA vaDe sUtra, artha ane tadubhayane vizuddha kare che. saMzayAdi mAlijane dUra karavA vaDe vizuddha kare che tathA kAMkSA - A A pramANe che ke A pramANe mAre bhANavuM yogya che? ityAdi vAMchA - te ja moha pamADe che - x- kAMkSA mohanIya karma anabhigrahika mithyAtvarUpa che tene (pratipRcchanA vaDe) vizeSathI dUra kare che. * sUtra - 1134 * bhagavana parAvatanAthI jIvane zuM prApta thAya che parAvartanA vaDe saMjana - TAudapATha sthira thAya che. ane jIva thadAnAsAritA di bhaMjana vizvane zAma zAla che.. * vivecana - 1134 - pRcachanA hAsavizodhita sUtranuM vismaraNa na thAya mATe parAvartanA kahe che. temAM parAvartana- guNana, tenA vaDe je arthane oLakhAvAya che. te vyaMjana - akSarane utpAdita kare che. - - - tAtidha karmanA kSayopazama vaDe padAnusAritA vyaMjanalabdhi prApta thAya che.-x-x
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29,1135 *sUtra 1135 - bhagavat anuprekSAthI jIva Ayukarmane choDIne bAkIne jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI prakRtione pragADha baMdhanothI zithila kare che, tenI dIrghakAlIna sthitine alpakAlIna kare che, tenA tIvra rasAnubaMdhane maMda kare che. bahukrapradezone alpa pradezavALA kare che. AyuSa karmono baMdha kadAcita kare che, kadAcita karatA nathI. asAtAvedanIya karmano punaH punaH upAya karatA nathI. je saMsAra aTatI anAdi ane anaMta che, dIrdhamArgathI yukta che, jenA nakAdi gatirUpa cAra aMta che, tene zIghra pAra kare che. * vivecana - 1135 sUtravat arthamAM paNa vismaraNa saMbhave che. tethI tenI paNa paribhAvanA karavI joIe, te anuprekSA. sUtranI anuprekSA - ciMtanikA, tenAthI prakRSTa zubha bhAvonI utpattinA nibaMdhanapaNAthI AyuSyane varjIne sAta karma prakRti che. te sAta prakRti, je gADha baMdhanathI nikAcita hoya che, tene zithila baMdhana baddha kare che. arthAt tene taporUpatvathI apavartanAdikaraNa yogya kahe che ane tapathI nikAcita karmane khapAvavAmAM paNa samartha thAya che. zubha adhyavasAya vazathI sthiti khaMDakanA apahArathI dIrghakAlika sthitine hrasvakAlika kare che. kemake badhAM karmonI paNa sthitinuM azubhapaNuM che. - - X* X tIvra anubhavAthI catuH sthAnika rasatvathI maMdAnubhAvA tristhAnika rasAdinA ApAdanathI kare che. ahIM azubha prakRti ja grahaNa karAya che. kemake zubhabhAvanuM zubhAzubha tIvramaMdAnubhAva hetupaNAthI che. tethI zubhabhAvathI tIvra anubhAva bAMdhe che. bahupadezikane alpapradezavALI kahe che. 11 . (prazna:-) kayA abhiprAyathI Ayune varjIne sAta prakRti kahela che? (uttaraH-) zubhAyuSka ja saMyatane ukta karmaprakRti apavartanAkaraNAdi saMbhave che. tenI ja anuprekSA tAttvikI che, zubha bhAvathI zubhaprakRtinuM zithilatAdikaraNa na thAya. - x - (zaMkA) zubhAyuSu baMdha chatAM A prakRtinuM phaLa kema nathI kahyuM? (samAdhAna) AyuSka karma kadAca baMdhAya che, teno tribhAgAdi zeSa AyuSkatAmAM ja baMdhano saMbhava che. kahyuM che ke - kadAca tribhAge, kadAca tribhAga tribhAgamAM aAvedanIya - zArIrAdi duHkhahetu, ane karma zabdathI bIjI azubha prakRti vAraMvAra bAMdhatA nathI. - 4 - 4 - bIjA e pramANe kahe che ke - sAtA vedanIya karmane vAraMvAra ekaThAM kare che. - x -. bAkI spaSTa che. anAdi - Adino asaMbhava che. aNavadagra - sadA avasthita anaMta pariNAma paNAthI hovAthI tene anaMta kahe che. A pravAhanI apekSAthI jANavuM. tethI ja dIrghakALa - teno paribhramaNa hetu karma rUpa mArga jemAM che, te cAragati rUpa che. evA cAra gatirUpa saMsAra kAMtArane (anuprekSA karanAra) jaldIthI vizeSa ullaMghI jAya che, atikrame che. arthAt mukti pAme che.
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 * sUtra - 1136 - bhagavana ! dharmakathAthI jIvane zuM prApta thAya che? dharmakathAnI jIta kamanI nirjarA kare che, pravayanAthI prabhAvanA kare che. pravacananI prabhAvanA karanAra jIva bhAvimAM zubha phaLa denArA karmono baMdha kare che. vivecana - 1136 - e pramANe abhyasta cutathI dharmakathA paNa karavI joIe, tethI tene kahe che - gharmakathA ArthAta vyAkhyAna rUpathI nirjarAne pAme che. atavA pravacanane prakAzita kare che. kahyuM che ke - pravacanI, dharmakathI Adi ATha dharmaprabhAvako kahyAM che. sUtrapaNAthI AgAmI kALa bhAvI bhadra - kalyANa jemAM che, tevA karmo bAMdhe che. athavA AgAmI kALamAM zAzvata bhadratAthI anavarata kalyANapaNAthI upalakSita karmo bAMdhe che. arthAta zubha kama upArje che. * sUtra - 1133 - bhagavAna ! zutanI ArAdhanAthI jIvane zuM prApta thAya che? suta ArAdhanAthI jIva ajJAnano kSaya kare che. ane kalezane prApta thatAM nathI. * vivecana - 1133 * A rIte paMcavidha svAdhyAyaratathI mRta Asadhita thAya che, tethI mRtanI ArAdhanA kahe che. zratanI samyam AvanAthI ajJAna - anAvabodhane dUra kare che ane viziSTa tatvAvabodhane pAme che. ane sagAdi janita saMklezanA bhAgI thatAM nathI. tenA vAzathI navA navA saMvegane pAme che. * x x-. * sUtra - 1138 - bhagavanA manane ekAgratAmAM sthApita karavAthI jIvane zuM kAma thAya che? manane ekAgratAmAM sthApita karavAthI sittano nirodha thAya che. * vivecana * 1138 - zratanI ArAdhanA ekAgra mana saMnivezathI ja thAya che. tethI zve tene kahe che - jenuM zubha AlaMbana che, te ekAgra, temAM mana rAkhIne tenI sthApanA karavI, athavA eka agramAM ja manane sthApavA paDe unmArgamAM prati cittano nirodha - niyaMtraNa karavI te citta nirodha, tene kahe che. * sUtra - 1139 - bhagavana saMyamathI jIvane zuM prApta thAya che? saMyamathI Azavano nirodha prApta thAya che. * vivecana - 1139 - ekAgra manavALAne ja saMcamacI iSTa phaLanI prApti thAya che, tethI saMyamane kahe chesaMcama eTale pAMca AzravathI viramaNa Adi vaDe, avidhamAna karmatvane pAme che. kemake teo AzravathI viramela che.
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/1140 103 * sUtra - 110 - bhagavan! tapathI jIvane zuM prApta thAya che? tapathI jIva pUrva saMcita karmone kSaya karIne vyavadAna - vizuddhine prApta thAya che. - vivecana - 1140 - saMyamavAnuM ne paNa tapa vinA karmakSaya thato nathI. tethI tapa'ne kahe che. tapa vaDe vyavadAna arthAt pUrvabaddha karmonA apagamathI - kSaya thavAnI viziSTa zuddhine pAme che. 9 sUtra - 1141 - bhagavanA vyavadAnathI jIvane zuM prApta thAya che? vyavadAnathI jIvane akriyA prApta thAya che. kriya thayA pachI te siddha thAya che. baddha thAya che, mukta thAya che, parinivaNine pAme che ane badhAM duHkhono aMta kare che. - vivecana - 1141 - A vyavadAna e tapanuM anaMtara phaLa hovAthI tene kahe che. vodANathI avidhamAna kriyA arthAt vyuparata kiyA nAmaka zukla dhyAnanA cothA bhedane pAme che. akriyAka - bhupatakiyA nAme zukladhyAnavarsI thaIne pachI niSkritArtha thAya che. jJAna ane darzananA upayogathI vastu tattvane jANe che, saMsArathI mukta thAya che, paNa pharIthI saMsAramAM temanuM Agamana thatuM nathI. tethI ja teo parinirvANane pAme che. ityAdi badhuM pUrvavata jANavuM. - x x x x x-. * sUtra * 114ra - bhagavana sukhanA zAsanathI jIvane huM prApta thAya che? sukhazAtanathI viSayo pati anusuktA thAya che. anusuktAthI jIva sAnukaMpA karanAra anubhaTa, zohita thaIne cAritra mohanIyano kSaya kare che. * vivecana - 1142 - vyavadAna hovA chatAM saMyamAdimAM sukhazAyitAmAM ja thAya che. tene ja kahe che. temAM sukhamAM sunAra arthAtuM pravacana zaMkAdi - x x- cAra prakAranI sukha zayyAmAM sthipaNAthI nirAkula paNe rahe che. tethI sukhazAyi, teno je bhAva ne sukhazAyitA, temAM anusuka. arthAta paralAbha divya - mAnuSa kAma bhogomAM sarvadA nispRhatva. athavA bIjI artha letA- sukhate vaiSayika, zAtacati- tene meLavavAnI spRhAnA nivAraNa vaDe dUra kare che. te sukha zAtA temAM anutsuka. sukhazAya * sukhethI zayana, tenA vaDe. athavA sukhanuM zAtana, tenA vaDe. jIvanuM anusUkatva arthAt viSayasukha prati niHspRhatvane utpanna kare che. saMyamAdimAM ja niSpannamAnasavALA- x- - . sukhotsuka ja maratA evA paNa prANIne avalokatA svasukhamAM rasika ja rahe che. A anukaMpako tenAthI viparIta hoya che, tethI duHkhathI kaMpatAne joIne, temanA dukhe du:khita thaIne pote paNa tatkALa ja kaMpe che. vigatazoka - A lokanA prayojana braza For Private & Personal use only
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka thavA chatAM zoka karatA nathI kema ke teo muktipadanI baddha prahAvALA che. AvA prakAranA prakRSTa zubha adhyavasAyathI cAstri mohanIya karmone khapAve che. * sUtra - 1143 - bhagavana ! apratibaddhatAthI jIvane zuM prApta thAya che? apratibaddhatAthI jIva nisTaMga thAya che. nitsaMga hovAthI jIva ekAkI thAya che, ekAgracitta thAya che, divasa ane rAtri sadA sarvatra virakta ane Apratibaddha thaIne vicaraNa kare che. * vivecana - 1143 - sukha zayyAtine apratibaddhatA thAya che, tethI tene jaNAvatA kahe che. apratibaddhatAthI - manamAM nirAsaktipaNAthI niHsaMgata - bAhya saMgano abhAva prApta thAya che. nisaMgatvathI jIva eka - rAgAdi vikalatAthI, tethI ja ekAgracitta - dharmamAM eka manAvALo thAya che. tethI rAtri ke divasamAM sadA bAhya saMgano tyAga karato apratibaddha thaIne vicAre che. vizeSathI pratibaMdharahita thaIne mAsakAdi udhata vihArathI vicare che. * sUtra - 114 - bhagavAna ! vivikta zayanAsanathI jIvane zuM kAma thAya che? vivikta zayanAsanadI jIva cArika zutine pAme che, cAritragumithI viviktAhArI, Dha cAIi , ephata piya, mokSabhAva pratipanna thaI ATha kamanI graMthInI nirjarA - kSaya kare che. * vivecana : 1144 - pratibaddhatA vivikta zayanAsanatAmAM saMbhave che. tethI tene kahe che. vivikta eTale strI Adi asaMsakta zayana, Asana, upAzraya jene che te. tenAthI cAstrinI rakSAne pAme che. gama cAritrI jIvo vikRti Adi rahita AhAravALA thAya che. gupta cAstriI ja sarvatra nispRha thAya che. tathA deDha-nizcala cAsTi, tethI ja ekAMta- nizcayathI abhiratimAnane ekAMtarata thAya, tathA mukta aMtaHkaraNane AzrIne mokSabhAva pratipanna evo mAre mokSa ja sAdhavo joIe evA abhiprAya vALo ATha prakAranI karmaprabdhi jevI bhaidha graMthine kSapaka zreNI pAmIne khapAve che. * sUtra - 1145 - bhagavan! vinivardhanAthI jIvane zuM prApta thAya che? vinivarnanA thakI pApakamAM na karavAne mATe udhata rahe che. pUrvabaddha karmAnI nijarANI karmAna nivRtta kare che. pachI cAturaMta saMsAraphatArane sI pAra karI jAya che. * vivecana - 1145 - vivikta zayanA sanatAmAM vinivartana thAya che. tethI tene kahe che- vinivartanA - viSayothI AtmAne parAMmukha karaNa rUpatAthI, pApakarma eTale sAvadha anuSThAnone
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29/1145 105 mAre na karavA evA prakAranA dharma prati utsAhita thAya, pUrve bAMdhela pApakamoMne nirjarA prati laI jAya che - vinAza kare che athavA pApa karma eTale jJAnAvaraNa Adine apUrva anupArjana vaDe mokSane mATe udhata thAya che. pUrvabaddha karmonI nirjaraNA kare che. * sUtra - 1146 - bhagavAna ! saMbhoga pratyAkhyAnathI jIvane zuM kAma thAya che? saMbhoga pratyAkhyAnathI parAvalaMbanAdino kSaya kare che. nirAlaMbanane AratArtha yogo thAya che. svaryanA lAbhathI saMtuSTa thAya che. paralAbhane AsvAdano nathI, tethI kalpanA - hA ke prArthanA karato nathI. abhilASA karato nathI. tema na karato to te, bIjI sukhazayyAne pAmIne vicaraNa kare che. * vivecana * 1146 - viSayanivRtta kyAreka saMbhoga pratyAkhyAna vAna saMbhave che. te kahe che - saM eTale sva para lAbha maLavA rUpathI bhoga te saMbhoga arthAta eka maMDalImAM bhojanAdi karavA. tenuM pratyAkhyAna - gItArtha avasthAmAM jinakalyAdi amyudhita vihAranI pratipattithI parihAra te saMbhoga pratyAkhyAna, tenA vaDe glAnAdine tiraskArIne, sadA udhatatvathI vIcArane ja avalaMbe che. nirAlaMbanane mokSa ke saMyama ja prayojana hovAthI te AyatArthika vyApAravALA thAya che. tathA potAnA lAbhathI nirabhilASa thAya che. bIjAnA lAbhanI kalpanA, spRhA, prArthanA ke abhilASA karatA nathI. temAM kalpanA eTale manamAM A mane Ape tevA vikalpo. spRhA - tenI zraddhAthI AtmAnuM AvikaraNa, prArthanA - vayana vaDe "mane Apo" tevI yAcanA. abhilASA - tenI lAlasApUrvakanI vAMchA. athavA A badhAM ekAIka zabdo che. evA prakAranA guNone je pAme che, tene ja uktano anuvAda karatA kahe che - bIjAnA lAbhanI AzA na karato, na AsvAdato, na bhogavato. kalAnA Adi na karato bIjI sukhazA pAmIne vicare che. bIjI sukha zayyA eTale - te muMDa thaIne gRha choDI zaNagAritAthI pravajita thaIne potAne maLatA lAbhathI saMtuSTa rahe. bIjAnA lAbhane na AsvAde, na vikalpa na spRhA na kare, na prArthe, na abhilASA kare ane tema na karato manamAM rAga dveSa na pAme, na vinighAta prApta thAya. - *-- * sUtra - 1147 - bhagavana 1 upAdhi pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? upadhi pratyAkhyAnathI jIva Apatimayane pAme. nirapabika jIta nikAsa thAya, upadhinA abhAvamAM saMkaleza na pAme. * vivecana - 1147 - saMbhoga pratyAkhyAnavALAne upAdhi pratyAkhyAna paNa saMbhave che, te kahe che. temAM upadhi eTale upakaraNa. temAM haraNa ane muhapatti sivAyanI vastunuM pratyAkhyAna ke "mAre te grahaNa na karavuM" e pramANe nivRtti rUpa upAdhi pratyAkhyAna tenAthI parimaltha
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 svAdhyAyAdinI kSati, teno abhAva te apamiMya, tene pAme che. tathA upadhithI niSkAMta te nirupadhika jIva vastrAdinI abhilASArahita thI, upadhi rahita paNa zArIrika, mAnasika saMklezane mato nathI. - x . 106 -sUtra 1148 - bhagavan ! AhAranA pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? AhAra pratyAkhyAnathI jIva jIvitanI AzaMsAnA prayatnone vicchinna karI de che. tene vicchinna karIne te AhAranA abhAvamAM paNa kaleza pAmato nathI. * vivecana - 1148 - upadhi pratyAkhyAtA AhArane paNa paccakakhe che. jinakalpikAdi eSaNIya AhAra na maLatA ghaNAM divaso upavAsI ja rahe che, tethI AhAra pratyAkhyAnane kahe che aneSaNIya bhojanapAna nirAkaraNa rUpathI prANane dhAraNa karavA rUpa abhilASA te jIvitAzaMsA, teno vyApArakaraNa te jIvitAzaMsA prayoga, teno viccheda thAya che. AhArAdhIna ja manuSyonuM jIvita che, tethI tenA pratyAkhyAnamAM tenI AzaMsAno vyavaccheda thAya che. temAM jIvitAzAthI viprayoga - vividha vyApArane vyavacchinna kare che, jIvitanI AzAthI AhAra ja mukhya vyApAra che. tenA pratyAkhyAnamAM zeSa vyApArano viccheda sukara ja thAya che. - - 4 - tethI tevo jIva azanAdi vinA saMleza pAmato nathI. vikRSTa taponuSThAnavAna paNa bAdhA anubhavato nathI. - . sUtra 1149 bhagavan! kaSAya pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? kaSAya pratyAkhyAnathI vItarAga bhAta pAme che. vItarAgabhAva prApta jIva sukha ane duHkhamAM sama thaI jAya che. * vivecana - 1149 - ukta traNe pratyAkhyAnanuM phaLa kAcano abhAva ja che. tethI kaSAya pratyAkhyAna kahe che. tenAthI - krodhAdinA nivAraNathI vItarAga arthAt saga ke dveSa rahitatAne pAme che. - 4 - vItarAga bhAva pAmavAthI rAga ane dveSanA abhAve sukha - duHkhamAM tulya thAya che. rAgadveSa vaDe ja temAM vaiSamya saMbhave che. tenA abhAvamAM to samatA ja rahe che. - sUtra - 1150 bhagavan ! yoga pratyAkhyAnathI jIva zuM pAme che? yoga pratyAkhyAna vaDe Ayogatvane pAme che. ayogI jIva navA karmo bAMdhato nathI. pUrvabaddha phanI nirjarA kare che. * vivecana - 1150 niSkaSAyIpaNa yoganA pratyAkhyAnathI ja mukti sAdhaka thAya, tethI tene kahe mana, vacana, kAyAno vyApAra, tenA pratyAkhyAnathI - tenA nirodhathI 4 che. yoga - - -
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29:1150 103 ayogIbhAva janme che. ayogIjIva navA karmo bAMdhato nathI kema ke tenA kAraNano abhAva thAya che. pUrva baddha - mavopagrAhI cAra karmane nirjare che - kSaya kare che. - sUtra - 1151 bhagavan ! zarIranA pratyAkhyAnathI jIva zuM pAme che? zarIranA pratyAkhyAnathI jIva siddhonA viziSTa guNone pAme che. tevo jIva lokA pahoMcIne paramasukhI thAya che. vivecana - 1151 - yoganA pratyAkhyAnathI zarIra paNa pratyAkhyAta ja thAya che to paNa tenA AdhAratvathI mana ane vacana yoga karatAM tenA prAdhAnyane jaNAvavA A pratyAkhyAna kahe che - temAM zarIra eTale audArikAdi, tenA pratyAkhyAnathI siddhonA atizaya guNone prApta kare che. siddhonA atizaya guNa saMpanna jIva lokAgra - muktipadane pAmI atizaya sukhavALo thAya che. - * sUtra - 1152 - bhagavan ! sahAya pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? sahAya pratyAkhyAnathI jIva ekIbhAvane pAme che. ekIbhAva prApta jIva ekAgratAnI bhAvanA karato vigrahakArI zabda, vAkalaha, krodhAdi kaSAya, tuM-tuM ane huThThuM AdithI mukta rahe che, saMyama ane saMcaramAM bahulatA pAmIne samAdhi saMpanna thAya che. * vivecana - 1152 - saMbhoga Adi pratyAkhyAno prAyaH sahAya pratyAkhyAnathI ja sukara thAya che. sahAya - sAhAyakArI yatio tenA pratyAkhyAnathI ja ekatvane pAme che, ekatAprApta jIva ekAlaMbanatvanA abhyAsathI alpa abhAvavALA thAya. zenA abhAvavALA? vAk kalaha, kaSAya ityAdi tatA saMyama ane saMvaramAM bahulatA pAmI jJAnAdi samAdhivALA bane che. * * sUtra 1153 - bhagavan ! bhakta pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? bhakta pratyAkhyAnathI jIva aneka prakAranA seMkaDo bhavonA janma maraNone ruMdhe che. * vivecana 1153 samAdhivAna jIva ane bhakta pratyAkhyAna thAya che. tethI tene kahe che. AhArano parityAga te bhakta parijJAdi aneka seMkaDo bhavono zodha kare che. tathAvidha dRDha vyavasAyatAthI saMsAranA alpatvane pAme che. * - * * sUtra - 1154 bhagavan ! sadbhAva pratyAkhyAnathI jIvane zuM prApta thAya che? jIva sadbhAva pratyAkhyAnathI anivRttine prApta thAya che. anivRtti prApta aNagAra
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kevalInA roja sAre kamIzono kSaya kare che. te A pramANe - vedanIya, sAya nAma Ane goga. tyAra pachI te siddha thAya che. buddha thAya che. mukta thAya che, parinirvANane pAme che, badhA duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1154 - have sarva pratyAkhyAna pradhAna sadUbhAva pratyAkhyAnane kahe che. temAM sadbhAva - sarvathA pharI karaNa asaMbhavathI paramArta vaDe pratyAkhyAna, te sarva saMvara rUpa zailezI sudhI hoya che, tenA vaDe. nivRtti - makti vidhamAna nathI tevA anivRtti zukla dhyAna rUpa cothA bhedane pAme che. * x x- te guNasthAnane pAmIne kevalI cAra prakAranA bhavopagrAhI karmano kSaya kare che. * sUtra * 1155 - bhagavad ! pratirUpatAthI jIvane zuM prApta thAya che? pratirUpatAthI jIva lAghavatAne pAme che. vakubhUta jIva apramatta, prakTa liMga, prazasta liMga, viNAi sabsakta, sasta samiti saMpanna, sarva prANa, bhUta, jIva ane satvone mATe vizvAsanIya, alya pratidbanavALA, jitendriya, vipula tapa ane samitino sarvatra prayoga karanAro thAya che. * vivecana - 1155 - ukta pratyAkhyAno prAyaH pratirUpatAmAM ja tAya che. prati - sAdezya, tenI pratIti * sthavira kalpAdi sadeza - veSa jaino che te. teo adhika upakaraNanA parihAra rUpathI lAghavatAne pAme che temAM dravyathI svalpa upakaraNatvathI ane bhAvathI pratibaddhatAne pAme che. apramatta - pramAda hetuno parihAra, prakaTaliga - sthavirAda kaparUpathI vatI e pramANe vijJAyamAnapaNe. prazastaliMga- jIvarakSaNa hetu haraNAdi dhArakapaNAthI. vizuddha samyakatva - sakhyatvanA vizodhanathI teno svIkAra. - * - ityAdI badhuM sUtrArthavat jANavuM. - x x-x-x * sUtra * 1156 - bhagavAna ! taiyAvarasathI jIvane zuM prApta thAya che? vaiyAvaccathI jIva tIrthakara nAma gotranuM upArjana kare che. * vivecana - 1156 - pratirUpatAmAM paNa vaiyAvaccethI ja viziSTa phaLanI prApti thAya, tethI have vaiyAvacce kahe che - kuLa AdinA kAryomAM vyApAravAna, teno je bhAva te vaiyAvacca. tenA vaDe tIrthakara nAma gotra karma baMdhAya che. * sUga - 1157 - bhagavAna ! sarvaguNa saMpannatAthI jIvane zuM kAma thAya che? sarva guNa saMpannatAthI jIva punarAvRttine prApta thAya che. AyunarAvati prApta jIva zArIrika ane mAnasika duHkhono bhAgI thato nathI.
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1153 109 * vivecana - 1157 - vaiyAvRtyavAn sarva guNa bhAjana thAya che. tethI sarva guNa saMpannatA kahe che. temAM sarvaguNa - jJAnAdi, tenA vaDe saMpanna - yukta, A sarvaguNa saMpannatA vaDe pharI ahIM Agamanano abhAva thAya che. Athata muktine pAme che. apunarAvRtine pAmelo jIva zArISki ane mAnasika duHkhono bhAgI banato nathI. kemake tenA nibaMdhanathI deha ane manano abhAva thAya che. siddhi sukhano bhAjana thAya che. * sUma - 1158 - bhagavAna I vItarAgatAthI jIvane zuM kAma thAya che? vItarAgatA vaDe jIva sneha ane tRSNAnA anubaMdhono viccheda kare che. manojJa zabda - sparza - rasa - raya ane gaMdhathI virakta thAya che. * vivecana - 1158 - sarvaguNa saMpannanA rAga dveSanA parityAgathI pAme che. tethI have vItarAgatA kahe che - saga dveSanA apagama rUpathI baMdhana - rAga dveSa pariNAma rUpa. tRSNA - lobha, tapa baMdhanono viccheda kare che. skroi - pugAdi viSaya, kRSNa - dvavyAdi viSaya, te rUpa anubaMdhana athavA anugata ke anukULa baMdhano, ati duratatvane jaNAvavA mATe che. tenAthI manojJa zabdAdimAM virakata thAya che. kemake tukhA ane sneha rAgano hetu che. ahIM rAgane ja sakala anarthanA mULa rUpe jaNAvavA tenuM pRthaka upAdAna che. * sUtra - 1159 - bhagavAna ! zAMtithI jIvane zuM prApta thAya che: kSAMtithI jIva parISo upara vijaya prApta kare che. * vivecana 1159 - rAgadveSanA abhAvamAM tattvathI zramaNaguNo che. temAM pahelA vratanI paripAlanAnA upAya rUpe kSAMti ja che, tethI pahelAM tene kahe che - temAM krAMti eTale krodhano jaya, tenAthI vadha Adi parISahone jIte che. * sUtra - 1160 - bhagavAna ! muktithI jIvane zuM prApta thAya che? muktithI jIva akiMcanatAne pAme che. akiMcana jIva artha UbhIjanothI ApAnIya thAya che. * vivecana : 1160 * kSAMti yukta hoya to paNa mukti vinA bAkInA vratonuM pAlana karavuM zakya nathI. tethI tene kahe che- mukti eTale nilabhatA. tenAthI akiMcana thAya. akiMcana eTalainiSparigrahatvane pAme che. akiMcana jIva arthanI laMpaTatAthI corAdine prArthanIya thatA nAsI.
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 - sUtra - 1161 bhagavan ! RjutAthI jIvane zuM prApta thAya che? RjutAthI jIva kAya saraLatA, bhAva saraLatA, bhASA saraLatA ane avisaMvAdane prApta thAya che. avisaMvAda saMpanna jIva dharmano ArAdhaka thAya che. 110 * vivecana - 1161 - lobhanI sAthe avinAbhAvI paNe mAyA joDAyela che. mAyAnA abhAvamAM avazya ArjavatA hoya, tethI Arjavane kahe che. Rju eTale avak, teno bhAva te Arjava tenAthI mAyAnA parihArathI kAyaRjutA arthAt kubjAdi veza bhU vikArAdi na karIne prAMjalatA vaDe Rju thAya. bhAva RjutA - bhAvathI je anya ciMtana, teno parihAra. bhASA RjutA - je upahAsAdi hetuthI anya bhASAdi bhASaNano parityAga, avisaMvAdana bIjAne vipatAraNa - chetaravA nahIM, te rUpane pAme che. AvA prakAranI RjutAnI jIva dharmanA ArAdhaka thAya che. vizuddha adhyavasAyapaNAthI bIjA janmamAM paNa dharmArAdhaktAne prApta thAya che. - * - sUtra - 1162 bhagavan ! mRdutAthI jIvane zuM prApta thAya che? mRdutAthI jIva anuddhata bhAvane prApta thAya che. anuta jIva mRdu - mArdava bhAvathI saMpanna thAya che. ATha mada sthAnone vinaSTa kare che. * vivecana 1162 ukta guNo paNa vinaya vinA sarva phaLane na prApta karAve. vinaya mArdavatAthI ja Ave, tethI mArdavane kahe che. mRdu - dravyathI ane bhAvathI avamanazIla, teno bhAva ke karma te mArdava, je sadA mArdava yukta ja thAya che, tenAthI saMpanna - tenA abhyAsathI sadA mRdu svabhAva te mRdu mArdava saMpanna. te jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, aizvarya, zruta, lAbha e ATha mada sthAnono vinAza kare che. - X- - - - - - sUtra - 1163 bhagavan ! bhAva satyathI jIvane zuM prApta thAya che? bhAva satyathI jIva bhAvavizuddhine pAme che. bhAva vizuddhimAM vartato jIva arahata prajJapta dharmanI ArAdhanAmAM udhata thAya che. arahata prajJakSa dharma ArAdhanAmAM udhata thI paralokamAM paNa dharmano ArAdhaka thAya che. - * vivecana - 1163 mArdavatAdi paNa tattvathI satya sthitane ja thAya, temAM paNa bhAva satya pradhAna che, tethI te kahe che - zuddha aMtarAtmArUpathI pAramArthika avitathatvathI vizuddha adhyavasAyarUpane pAme che. bhAva vizuddhimAM vartato jIva arahaMta prajJapta dharmanA anuSThAnathI muktine mATe utsAhita thAya che. athavA ArAdhanAne mATe abhyuttiSTha thAya che. tenAthI bhavAMtaramAM paNa dharmane pAme che, athavA paralokamAM ArAdhaka thAya che athavA viziSTa bhavAMtarane pAme che.
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 291164 * sUtra - 1164 - bhagavana / karaNa satyathI jIvane zuM prApta thAya che? karaNa satyathI jIva karaNa zaktine prApta thAya che. karaNa satyamAM vartamAna jIva "yathAvAdI tathAkArI" thAya che. * vivecana - 1164 - bhAvasatyathI karaNa satya saMbhave che, tethI te kahe che - karaNa satya, jema ke - pratilekhanAdi kriyA jema kahela che, temAM samyaka upayukata thaIne kare che, tenAthI karaNa zakita, tenA mAhAsyathI pUrve anAdhyavasita kriyA sAmarthya rUpa pAme che tathA karaNa satyamAM vartato jIva "jevuM bole tevuM karanAro" thAya che. kriyAkalApa jevo bole tevo karI zake che. * sUtra - 1165 - bhagavana yoga satyathI jIvane zuM prApta thAya che? yogya satya vaDe jIva yogane vizuddha kare che. vivecana - 1165 - ukta svarUpane yoga satya paNa hoya che. te kahe che - yoga eTale mana, vacana, kAyAnuM satya - avitatva. teyoga satya vaDe yogone kliSTa dharmabaMdhakatvanA abhAvathI nirdoSa kare che. sUtra - 1166 - bhagavana ! manogatithI jIvane zuM prApta thAya che? manomithI jIva ekAgratAne pAme che. ekAgra cittavALo jIva azubha vikalpothI mananI rakSA kare che ane saMcamano ArAdhaka thAya che. * vivecana - 1166 - ukta satyo guniyuktane ja thAya che. tethI yathAkrame tene kahe che, temAM manogati rUpatAthI jIva dharma ektA nicitvane pAme che tathA ekAgracitta jIva guptamana arthAt azubha adhyavasAyamAM jatA manane rakSaNa karanAra ane saMyama ArAdhaka thAya che. * sUtra - 1167 : bhagavana ! vacanasithI jIvane zuM kAma thAya che? vacana gatithI jIva nirvikAra bhAvane pAme che. nirvikAra jIva sarvathA vAgaguNa tathA adhyAtma yoganA sAdhanabhUta dhyAnathI mukta thAya che. * vivecana - 1167 - vAn guti - kuzaLa vayana udIkaraNa rUpatAthI vikathAdi rUpa je vA vikAra teno abhAva janme che. te nirvikAra jIva vacana guma thAya che. pravicAra - pavicAra
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 uttarAdhyAyana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 rUpathI te gupti vaDe sarvathA vacana nirodha rUpa vacanagupti yukta thaIne mananA vyApAra rUpa dharmadhyAnAdinAmAM ekAgratA AdithI yukta thI adhyAtma yoga sAdhana yukta thAya che. viziSTa vAg gupti rahita ja cittanI ekAgratAdino bhAgI thato nathI. -x- sUtra - 1168 * bhagavan ! kAya guptithI jIvane zuM prApta thAya che? kAya guptithI jIva saMvarane pAme che. saMvarathI kAyagupta thaIne pharI thanArA pApAzravano nirodha kare che. * vivecana - 1168 zubha yoga pravRtti rUpa kAyaguptivALAne azubha yogano nirodha prApta thAya che. saMvara vaDe abhyasta thaIne kAya gupta thayelo pharI sarvatA niruddha kAyika vyApArathI AzravanA heturUpa hiMsAdi pApAzravano nirodha kare che. tAttvika rIte A phaLa paraMparA suprasiddha che. - sUtra - 1169 - bhagavan ! mana samAdhAraNatAthI jIvane zuM prApta thAya che? mananI samAdhAraNatA jIva ekAgratAne pAme che. ekAgratA prApta thaine jJAna parNavone pAme che, samyakavane vizuddha kare che, ane mithyAtvane nirjare che. - vivecana - 1169 ahIM traNa gupti AdithI yathAkrame mananI samAdhAraNAnA Adino saMbhava rahe che. tethI kahe che - mananI samiti, Agama abhihita bhAvanI abhivyatithI avadhAraNA vyavasthApana te mananI samAdhAraNA, tenAthI ekAgratA janme che, ekAgratAthI viziSTatara vastu tattvanA avabodharUpa jJAna paryAvo pAme che. tenA vaDe samyaktvane vizuddha kare che. AnuM vizuddhatvane vastu tattvAgamamAM tadviSayaka ruci paNa zuddhatara saMbhave che, tethI ja mithyAtvane nirjare che. * * - * sUtra - 1177 - bhagavan ! vacana samAdhAraNAthI jIvane zuM prApta thAya che? vayana samAdhAraNAthI jIva vANInA viSayabhUta darzana pavone vizuddha kare che. tenAthI sulabhatAthI bodhine pAme che. bodhinI durlabhatAne kSINa kare che. * vivecana - 1130 - vacana samAdhAraNAthI vacananA viSayo prajJApanIya che. ahIM tadviSayaka darzana paryAyo paNa upacArathI tathokta ja che. tethI darzana paryava - samyaktva bhedarUpa vAsAdhAraNa darzana paryavone vizuddha kare che. vayana dravyAnuyoganA abhyAsathI tadviSayaka AzaMkAdi mAlinyane dUra karavA vaDe vizuddha kare che. tenAthI sulabha bodhitva pAme che ane durlabha bodhikatvane kSINa kare che.
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ 291171 113 * sUtra - 1171 - bhagavAna ! kAla samAdhArAthI jIva yAtrinA paryavone vizaddha kare che. cAritra paryava vizuddhithI yathAkhyAta yAaine vizuddha kare che. tenAthI kevalisalka vedanIyAdi cAra kamano kSaya kare che. tyAra pachI siddha, buddha, mukta, parinirvANa prApta thAya che ane sarve du:khono aMta kare che. * vivecana - 1131 - kAya samAdhAraNAtA - saMyama yogomAM zarIranA sakhya vyavasthAna rUpathI cAritra bhedone vizuddha kare che. tenA unmArga pravRttithI prAyaH temAM atiyAra kAluSya saMbhave che. cAritra paryavone vizuddha karIne yathAkhyAta cAritrane vizaddha kare che ityAdi - 4-. * sUtra - 1172, 1173 - bhagavad ! jJAna saMpannatAthI jIvane zuM prApta thAya che? jJAna saMpannatAthI jIva badhAM bhAvone jANe che. jJAna saMpanna jIva cAturaMta saMsAra vanamAM naSTa thato nathI. jema dorAthI yukta soya kyAMya paNa paDavAthI khovAtI nathI. tema sUtra saMpanna jIva paNa saMsAramAM vinaSTa thato nathI. jJAna, vinaya, tapa ane cAritranA rogone prApta thAya che, tathA sva samaya ane para samayamAM prAmANika manAya che. * vivecana * 1172, 113 * e pramANe samAdhAraNA prayathI jJAnAdi traNanI zuddhi kahI. have tenuM phaLa kahe che - jJAna eTale ahIM zrutajJAna, tenI saMpannatAthI jIva sarve jIvAdi padArthonuM jJAna, sarvabhAvAbhigamane pAme che. tathA tenAthI saMpanna jIva cAturaMta saMsAra kAMtAramAM ahIMtahIM bhaTakavA vaDe mukti mArgathI viroSa dUra jAya che. ukta arthane daSTAMtathI kahe che. jema kacarA AdimAM paDela soya sUtra -dorAthI yukta hoya to khovAtI nathI, tema sUtra sahita jIva saMsAramAM vinAza pAmato nathI. jJA - avadhi Adi, vinaya - jJAna vinayAdi, tapa - have kahevAnAra yAtri yoga - cAritra pradhAna vyApArane pAme che. tathA sva ane para siddhAMtomAM te saMghAtanIya thAya che. * sUtra - 114 - bhagavAna ! darzana saMpannatAthI jIvane zuM kAma thAya che? darzana saMpannatAthI saMsAranA hetu mithyAtvanuM chedana kare che. pachI samyaktano prakAza bujhAto nathI, zreSTha jJAna-darzanathI ane saMyojita karI, tene sastaka prakAre AtmasAta karato vicaraNa kare che. * vivecana - 114 - kSAyopathamika sakhyattva darzanatAthI bhavanA hetu rUpa mithyAtvI tenuM chedana kare phie/8]
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda[3 che. AthI kSAcika sakhyatva prApta kare che tenAthI te ja bhave ke madhyama ane jaghanyathI trIje ke cothe bhave uttara zreNI ArohIne kevaLajJAna pAme che. pachI jJAna-darzana prakAza niraMtara rahe che. kSApikatva pradAna jJAna ane darzanamAM AtmAne saMyojIne pratisamaya paraapara upayoga rUpatAthI AtmasAta karato bhavastha kevalI rUpe vicare che. * sUtra * 1175 - bhagavanuM ! cAria saMpannatAthI jIvane zuM kAma thAya che? cAritra saMpannatAthI raulezIbhAvane pAme che. raulIzI pratipanna aNagAra cAra kevali kamafzono kSaya kare che. pachI sida, brahna, mukta, parinivaNatA pAmI sarva duHkhono aMta kare che. * vivecana - 115 - cAgni saMpannatAthI rolezI bhAvane pAme. zailezI - zela eTale parvata, tenA svAmI te zaileza - meru. tenI mAphaka. muni niruddha cogathI atyaMta svaicathI te ja avasthA te zailezI. athavA arIlezanuM gaulezI thavuM te rIlezIbhAva - 4 4* x- tene pAme che. zailezI pratipanna te aMtarmuhUrta rahe che. pachI zeSa kamoM khapAvIne yAvata mokSe jAya che. * sUtra - 1176 - bhagatanA zroendriyanA nigrahI jIvane zuM prApta thAya che tenAthI jIva manojJa-amanojJa zabdomAM thanArA rAga ane dveSano nigraha kare che. pachI zabda nimittaka karmAno baMdha karato nathI. pUrvabaddha kamanI nijeca kare che. * vivecana - 1176 - yAtri iMdriyanA nigrahathI ja pAme che, tethI pratyeka iMdriyano nigraha kare che. temAM zrobendriya nigraha - sva viSayamAM abhimukha doDatI iMdriyanuM niyamana karavAthI abhimata ke anabhimata zabdomAM anukrame rAga ane dveSano nigraha thAya che. tathA te nimitte bAMdhelA pUrva baddha kamoMnI nirjarA zrobendriyanA nigrahathI zubha adhyavasAyamAM pravRtatAthI thAya che. * sUtra - 1177 thI 1180 - bhagavAna ! ca driyanA nigrahathI jIvane zuM prApta thAya che? zu iMdriyanA nigrahathI jIva manojha - amanojJa rUpomAM thanArA rAga * dveSano nigraha kare che. pachI rUpa nimittaka, kamane bAMdhato nathI ane pUrvabaddha kamanI nirbhara kare che. bhagavAna ! dhANa iMdriyanA nigrahathI jIvane zuM kAma thAya che? jANa triyanA nigrahathI jIva manojJa - amanojJa idhomAM thanArA rAga * dveSano nigraha kare che. pachI gala - nimitaka kamano baMdha karato nathI. pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che.
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29,1177 thI 1180 115 bhagavan ! jillA iMdriyanA nigrahathI jIva zuM prApta kare che? jillA iMdriyanA nigrahathI jIva manojJa - manojJa rasomAM thanArA rAga dveSano nigraha kare che pachI rasa nimitaka karmono baMdha karato nathI. pUrvabaddha pharmonI nirjarA kare che. bhagavan ! sparzana iMdriyanA nigrahathI jIva zuM prApta kare che? sparzana iMdriya nigrahathI jIva manojJa ane amanojJa spomAM thanArA rAga - dveSano nigraha kare che. pachI sparza nimittaka karmono baMdha karato nathI tathA pUrvabaddha karmonI nirjarA phare che. vivecana - 1177 thI 1180 - zrotrendriya nigrahamAM kahyA pramANe cakSu, dhrANa, jihvA ane sparzana iMdriyanA viSayamAM paNa jANavuM. mAtre temAM tenA-tenA viSayo kahevA. * sUtra - 1181 thI 1184 bhagavan ! krodha vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? krodha vijayathI jIva jJAMtine prApta thAya che. krodha vedanIya karmano baMdha nathI karatA, pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. - - bhagavan ! mAna vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? mAna vijayathI jIva mRdutAne pAme che. mAna vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrva baddha karmonI nirjarA kare che. bhagavan ! mAyA vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? mAyA vijayathI RjutAne prApta thAya che. mAyA vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. bhagavan ! lobha vijayathI jIvane zuM prApta thAya che? lobha vijayathI jIva saMtoSa bhAvane pAme che. lobha vedanIya karmano baMdha karato nathI. pUrva baddha karmonI nirjarA kare che. vivecana - 1181 thI 1184 - iMdriyono nigraha kaSAyonA vijayathI thAya che. tethI kramathI teno vijaya kahe che - krodhano vijaya, te duraMta che ityAdi bhAvanA vaDe tenA udayano nirodha karavo te. kopanA adhyavasAyathI vedAya che, te krodha vedanIya - tenA hetubhUta pudgala rUpa karmo bAMdhato nathI. tethI ja viziSTa jIva viollAsathI pUrvabaddha karmonI nirjarA kare che. e pramANe mAna, mAyA, lobha vijayane paNa jANavo, - * sUtra 1185 bhagavan ! rAga, dveSa, mithyA darzananA vijayathI jIvane zuM prApta thAya che. rAga dveSa mithyAdarzananA vijayathI jIta jJAna darzana cAritranI AAdhanAne mATe udhata thAya che. ATha prakAranI karmagranthine kholavAne mATe sarvaprathama mohanIya karmanI aThThAvIsa prakRtiono kramazaH kSaya kare che. -
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka tyArapachI jJAnAvaraNa karmanI pAMca, darzanAvaraNa karmanI nava ane aMtarAya karmanI pAMca - A traNa phanI pravRttiono eka sAthe kSaya phare che. tyAra pachI te anuttara, anaMta sarva vastu viSayaka, pratipUrNa nirAvaraNa, ajJAnatimirathI rahita, vizuddha ane lokAlokanuM prakAzaka kevaLajJAna Ane kevaLa darzanane prApta kare che. jyAM sudhI te sayogI rahe che. tyAM sudhI aisapithika kamano vadha thAya che. te baMdha paNa sukha sparza che. tenI sthiti e samayanI che. pahelAM samarsa baMdhAya che. bIjA samayamAM udasa thAya che. trIjI samaye nirjarA thAya che. te karma kramazaH baddha, spaSTa, urita ane vedita thaI nirji thAya che. tenAthI te karma AgAmI kALe akarma thaI jAya che. * vivecana - 1185 - krodhAdino jaya rAga - hepa - mithyA darzananA vijaya vinA thato nathI, tethI sagAdi vijayane kahe che. temAM prema eTale rAga, dveSa - apati, mithyAdA - sAMzayika Adi, tenA vijayathI jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAmAM udhata thAya che. kemake premAdi nimittathI tenI virAdhanA thAya che. karmanthi - ati durlaeNbha ghati karma svarUpa, tenI sANA. tene mATe anuvarte che. abhyasthita thaIne zuM kare che? AnupUvI anusAra pahelA mohanIyanI aThThAvIza kama prakRtino kSaya kare che. te A pramANe che. pahelAM anaMtAnubaMdhI krodhAdine eka sAthe aMtarmuhUrtamAM khapAve che. te anaMtabhAgamizyatvamAM prakSepe che. pachI tenI sAthe mithyAtvane khapAve che. kema ke tenA pariNAme vadhatA jatAM ghaNAM zuddha thAya che. pachI mithyAtva aMzone samyam mithyAtvamAM prakSepe che, pachI tene khapAve che. tyAra pachI tenA aMza sahita samyakatvane khapAve che. pachI sakhyatvanA avaziSTa dalika sahita apratyAkhyAna, pratyAkhyAnAvaraNa e ATha kaSAyone eka sAthe khapAvavAnuM AraMbhe che. tenuM kSapaNa karatAM A prakRti khapAve che . gati, baLe AnupUrvI, jAtinAma, vAvata cauridriya, Atapa, udhota, sthAvara ane sUkSma. sAdhAraNa, aparyApta, nidrAnidrA, pracalA-pracalA, tyAnaddhine khapAvIne bAkInI AThane khapAve che. pachI paNa kiMcit avazeSane napuMsakavedamAM prakSepIne tenA sahita apAve che. e pramANe strI vedane khapAve che. pachI avaziSTa sahita hAsyAdi chane khapAve che. tenA aMza sahita puruSa vedane - x x- pachI saMjavalana kopane khapAve che. e pramANe pUrva-pUrvanA aMza sahita uttara uttarane khapAve che. yAvatu saMjvalana loma sudhI khapAve che. - x-xe pramANe mohanIya karmane khapAve che. tyAra pachI aMtarmuhUrta cayAkhyAta cAritrane anubhavato chadmastha vItarAgatAthI be carama samayanA pahelA samaye nidrA ane prayalA nAmanI prakRtine khapAvIne devagati
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1185 113 Adine khapAve che. - - 1 - carama samo je karma prakRtine khapAve che, tene sUtrakAra svayaM kahe che - pAMca jJAnAvaraNIya, nava darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya. A traNene eka sAthe eka kALe khapAve che. ATalI karmaprakRti khapAvIne anuttara jJAna ke je anaMta viSayaka che. saMpUrNa che, paripUrNa che, nirAvaraNa che, vihitira che, vizuddha che, tattva svarUpanA prakAzavathI lokAloka prabhAvaka che. pAThAMtarathI lokAloka svabhAva che. kevaLa - bIjA jJAnanI apekSAthI rahita che, evA je jJAna ane darzana, jemAM kevala vara vizeSaNathI kevalavara jJAna darzanane pAme che. te yAvata sayogI arthAta mana, vacana, kAyAnA vyApAravALo hoya, tyAM sudhI pathika karma bAMdhe upalakSaNathI ubho ke beTho hoya to paNa sayogathI iryA saMbhave che kemake sayogitAmAM kevalIne paNa sUkSma mAtra saMsAra saMbhave che, tethI eryApacikI karmano baMdha rahe che. - X- A- X. te karmanobaMdha kevo thAya che? sukha Ape te sukha, sparza - Atma pradezo sAthe saMzleSa jeno che te sukha sparza. tenA be samaya che, tevA prakAranI sthitine kAraNe dvisamaya sthitika kahe che. te A pramANe - pahelA samaye bAMdhe - AtmasAta kare te spaSTa. bIjA samaye vedila- anubhUta, udayane veda. trIjA samaye nijirNa - kharI jAya. kema ke tenAthI uttarakALa sthiti kaSAyanA hetu paNe thAya che. - - - 4 -. ahIM sUtrakAre spaSTa ane baddha be kriyA kahI che. tenAthI teo nighatta e nikAcita avasthAno abhAva sUcave che. udIrita - udaya prApta, udIraNAno tyAM saMbhALa nathI. vedita - tenA phaLa rUpa sukhano anubhAva, nijirNa - kSayane pAmela. saMcAla - AgAmI kALe, cothA samaya AdimAM akarma thAya che. te jIvanI apekSAthI pharI tene tathAvidha pariNAmano abhAva thAya che - arthAt - te sAtA karma ja bAMdhe che. * sUtra - 1186 - phevaLajJAna prApta thayA pachI, zeSa Ayune bhogavato evo, jyAre aMtarmuhUrta parimANa Ayu bAkI rahe che, tyAre te yoga nirodhamAM pravRtta thAya che. tyAre sUkSma kriyA pratipAti nAmaka za1 dhyAnane dhyAto evo pahelAM te manoyogano nirodha kare che. anaMtara vacana yogano nirodha kare che. tenA pachI nApAnano nirodha kare che. teno nirodha karIne pAMca sva - akSaranA uccAraNa kALa sudhI "samucchinna kriyA nivRtti" nAmaka zakta yAnamAM lIna thayelo aNagAra vedanIya, ya, nAma ane gotra e cAra karmone eka sAthe khapAve che.
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 uttarAdhyayana mUlasUba-saTIka anuvAda * vivecana - 1186 - A dezonA pUrva koTi ke aMtarmuhUrnAdi pramANa kALa vicArIne rIlIzIpaNAMne pAmIne akarmatA prApta kare che. te pramANe darzAvIne zelezI akarmanA dvArane arthathI vyAkhyA karatA kahe che - jIvita - aMtarmuhUrNAdi AyunuM pAlana karIne, athavA aMtarmuhUrta parimANathI - 4- tathAvidha Ayu rahetA yoga nirodha karato - sUmAphiyA apratipAti kemake temAM adha:patanano abhAva che, zukla dhyAnanA A bIjA bhedane dhyAto sau prathama te manoyogano virodha kare che. arthAta manodravya janita vyApArano rodha kare che. - x x*- asaMdhyeya samaye te badho virodha kare che. - x - = - - tyAra pachI vayanayogano nirodha kare che eTale ke bhASAdravya janita jIva vyApArane ruMdhe che - x x x-. - tyAra pachI te AnApAna - ucchavAsa ane vizvAsano rodha kare che. A sakala kAyayoganirodhanuM upalakSaNa che. - x x x x x x- e pramANe saMkhyA samaye sarva kAyayogano virodha kare che. - 2 A pramANe traNe yogano virodha karIne svA prayatna apekSAthI pAMca dUu akSara jeTalo kALa, te aNagAra samucchinna kriyA - mano vyApArAdi rUpa te samucichanna kriyAne nivarte che. anivarti zukla dhyAna rUpa cothA bhedane zelezI avasthAmAM anubhave che. - - - - evo te ANagAra pachI je kare che, te kahe che - sAtA vedanIya, manuSya Aya, manuSyagati Adi nAma ane ucca gotra e cAra satkarmone eka sAthe khapAve che. - 1 - - - 4 - 4 - * sUtra * 118 - tyAra pachI te audArika ane kAmaNa zarIrane sadAne mATe pUrNa rUpe choDa che. choDIne pachI ja zreNine prApta thAya che. pachI eka samayamAM aspRzadragati rUpa urdhvagatithI sIdho ja lokAgramAM jaIne sAkAropayukta jJAnopayogI siddha thAya che. buddha thAya che. mukta thAya che. parinirvANa pAme che ane sarva duHkhono aMta kare che. * vivecana - 1187 - vedanayAdi karmono kSaya karyA pachI dArika ane kAmaNa tathA taijasa zarIrazno vividha paNe prakarSathI tyAga karIne pachI zuM kare? sarvathA karmonuM parizATana karIne, deza tyAga karIne nahIM, e pramANe vizeSathI prakRSTa tyAgane rUpa parizATana karIne " x- - *- *- pachI haju akSata avakra, zreNi - AkAza pradeza paMkti, tene prApta thatuM haju zreNi prApta thAya che. aspRzagati- teAkAza pradezane to sparzatI ja nathI, paNa jemAM jIva avagADha che teTalA ja pradezane sparzatI, tenAthI vadhu eka paNa atirikta pradezane sparyA vinA,
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26/1187 11 upara, eka ja samayamAM arthAt dvitIyAdi samayane spardhA sivAya, vakragati rUpa vigrahanA abhAvathI - RjugatithI ja tyAM eTale ke vivakSita mukti padamAM jaIne jJAnapayoga - vALo thaIne siddha thAya che. yAvat aMta kare che. - x - x - A pramANe boMtera sUtrono artha kahyo. (vRttikArazrIe te sAthe lIdhela che mATe "botera sUtrano artha" ema kahyuM, ame samajavAnI saraLatA mATe A badhAM sUtrone chuTA pADIne nodhelA che.) - - * * * ** have upasaMhAra karatA kahe che - . sUtra 11:4 - zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA samyakatva parAkrama adhyayanano A pUrvokta artha AkhyAta che, prajJApita che, prarUpita che, darzita che ane upadarzita che. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1188 anaMtarokta samyakatvaparAkrama adhyayanano artha zramaNa bhagavaMta mahAvIre sAmAnya - vizeSa paryAya abhivyAti kathanathI AkhyAta karyo. hetuphaLAdi prakAzanarUpa prakarSa jJApanathI prajJApita karyo. svarUpa kathanathI prarUpita karyo. vividha bheda darzanathI darzita karyo. daSTAMtopanyAsathI nidarzita karyo. upasaMhAra dvArathI upadarzita karyo. muni dIparatnasAgare karela adhyayana 29 no TIkA sahita anuvAda pUrNa -
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 adhyayana . -**= X------ 0 ogaNatrIzamAM adhyayanI vyAkhyA karI. have trIzamAno AraMbha kare che. teno A saMbaMdha che anaMtara adhyayanamAM apramAda kahyo. ahIM apramAdavAne tapa karavo joIe, tethI tenuM svarUpa kahe che. e saMbaMdhI A adhyayana Avela che. AnI cAra anuyogadvAra prarUpaNA pUrvavat yAvat nAma niSpanna nikSepAmAM tapomArga gati e tripada nAma che. tethI ja te traNa padano nikSepo karavA niryuktikAra kahe che - * niyukti - 514 thI 117 + vivecana - tapano nikSepo nAma Adi cAra bhede thAya che. no AgamathI dravya tapanA traNa bheda jJa zarIra, bhavya zarIra, tadbatiti paMcatapAdi. bhAvatapa be bhede che - bAhya ane atyaMtara, mArga ane gati baMne pUrve kahela che. bhAvamArga te siddhigati jANavI. tapomArgagati A adhyayanamAM be bhede kahIM che. tethI A adhyayanane tapamArgagati' jANavuM. w uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 30 - tapomArgagati" kheMcatApa te paMcAgni tapa. jemAM cAre dizAmAM cAre tarapha agni hoya ane pAMcamo sUryatApa. Adi zabdathI loka prasiddha bIjA paNa moTA tapa vagere grahaNa karavA. ajJAna maLathI malinapaNAthI tathAvidha zuddhi, te AnuM dravyatva jANavuM. bAhya ane atyaMtara bhAva tapa, ahIM varNavIzuM. pUrvAdiSTa - "mokSa mArgagati'' nAmaka adhyayanamAM mArga ne gati zabda kahevAI gayela che. bhAva mArgamAM muktipathathI taporUpa jJAna-darzana-cAtri avinAbhAvI saMbaMdhathI bhAvatapa che. - 4 - bhAva mArganI phaLa rUpa gati te siddhigati - 4 - 4 - nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtra - kahe che. - x - * sUtra - 1189 - bhikSu, rAga ane dveSathI arjita pApa karmano tapa dvArA je rIte kSaya kare che, tene tame ekAgra manathI sAMbhaLo. * vivecana - 1189 je krame jJAnAvaraNAdi pApakarmone rAgadveSa vaDe ghaNAM upArjita karyA tene bhikSu have kahevAnAra rUpe khapAve che. tene ekAgra citte sAMbhaLo, Ama kahIne ziSyane abhimukha kare che. kemake anabhimukha ne upadeza na thAya. ahIM anAzravathI sarvathA karma khape che, tethI tene kahe che - . 0 sUtra - 1190, 1191 - praNavadha, mRSAvAda, datta, maithuna, parigraha ane rAtribhojananI vitithI jIvo Azrava rahita thAya che. pAMca samiti, traNa gupti. akAya. jitendriya, gAravarahita, zarahitatAthI jIvo anAzrava thAya.
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra1 30/1190, 1191 * vivecana - 1190, 111 - ahIM 'virata' zabda prANavadhAdi pratyeka sAthe joDavAno che. tenAthI "anAzrava' thAya arthAt kamapAdAna hetu AvidhamAna thAya che. bIjA sUtramAM paNa samiti AdithI viparIta te kamoMpAdAna hetupaNAthI AzravarUpacthI temanuM samiti AdimAM avidhamAnatva che. * * x- dRSTAMta dvArathI karmakSapaNA - * sUtra - 1192 thI 1194 - ukata dharmasAdhanAthI viparIta AcaraNa karavAthI caNa - dveSathI Arjita karmone bhiluM kayA prakAre kSINa kare che, tene ekAgra manathI sAMbhaLo koI moTA taLAvanuM pANI, pANI AvavAno mArga rokavAthI ane pahelAnuM pANI ulecavAthI ane sUryanA tApathI mazaH jema sukAI jAya che... te ja prakAre saMyatanA karoDA bhavonA saMcita karma, pAghakamane AvavAno mArga rokavAthI ane tapathI naSTa thAya che. * vivecana - 1192 thI 1194 - prANivadha viratI AdinA anAzravahetunA viparIta paNAthI prANivaghAdi asamiti AdimAM ane rAga dveSa vaDe upArjita karmo, tene je rIte khapAve che. tene huM kahuM chuM. te eka manathI sAMbhaLo, ema kahI ziSyane abhimukha kare che. pALI AdithI niSiddha jaLa praveza ane reMTa Adi vaDe pAmIne ulecatA, sUryanA kiraNanA tApathI anukrame te jaLAzayanuM jaLa zoSAI jAya che, tema pApa karmanA Azrava bhAvamAM, bhava koTi saMcita kemake koTino niyamA saMbhava che, te karmo tapa vaDe adhikatAthI kSaya pamADe che. te tapa zuM che? te batAvavA tapanA bhedone kahe che - * sUtra - 1195 - te tapa be bheda kahela che, bAhya ane Akhyatara, bAhya tapa cha bhede kahela che, e pramANe ja vyaMtara tapanA paNa cha bheda che. * vivecana - 1105 - te tapa be bhede che. bAhA - bAhya dravyanI apekSAthI ane prAyaH mukti prAptinA bahiraMgapaNAthI. asvaMtara- tenAthI viparIta athavA loka prasiddhitvathI kutIrthikoe sva abhiprAyathI AsevyamAnAthI bAhya, tenA sivAyano te atyaMtara - 4 - bIjA kahe che ke - prAyaH aMtaHkaraNa vyApArarUpa ja atyaMtara, tethI anya te bAhya. baMne tapanA cha-cha bhedo che. temAM bAhyatapa - * sUtra * 1196 + vivecana - cAnazana, udarikA, bhikSAvAsa, rasaparityAga, kAcakaleza ane salInatA, A che bhede bAhya tapa che. sUtra spaSTa che, bhAvArtha sUtrakAra pote ja kaheze. temAM anazana kahe che
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * sUtra * 1197 thI 1201 (1197) anazana tapa be prakAre che - tvarika ane maraNakALa. temAM itvarika sAvAkAMkSa kSetra ane maraNakALa niravakakSa hoya che. (1198) saMkSepathI tvarika tapa cha prakAre hoya che - zreNitapa, taratapa, dhanatapa, vatapa, (1199) va vatapa ane cha prakIrNa tapa. A pramANe manovAMchita vividha prakAranA phaLane denAro tvarika anazana tapa ANavo. (1ra00) kAya ceSTAnA AdhAre maraNakALa saMbaMdhI anazananA be bheda che - savicAra ane avicAra. (1ra01) athavA maraNaphALa anazananA saparikrarma ane aparikarma be bheda che. avicAra anAzananA nihAMrI ane anihariI e be bheda paNa hoya che. baMnemAM AhArano tyAga hoya che. * vivecana * 1197 thI 1001 (1193) itvaraka eTale svala kALa, niyatakALa avadhika. avasAna kALa jeno che, te maraNakALa arthAt yAvajIva. khavAya che te anazana * saMpUrNa AhAra. te dezathI ke sarvathI avidhamAna hoya tene anazana kahe che. anazana be prakAre che - ivArika te avakAMkSA sahita hoya. jemake be ghaTikAdi uttarakALa bhojanAbhilASa rUpathI varte che, tethI sAvakAMkSa ane AkAMkSA jemAMthI cAlI gayela che te niravakAMkSa - te janmamAM bhojanathI AkAMkSAno abhAva - 4 - have itvaka anazananA bhedo kahe che - (1198) itvaka anAzana saMkSepathI cha bhede che, vistArathI ghaNAM bhede che. te cha bheda A pramANe che - zreNi eTale paMkti tene AzrIne je tapa te zreNitapa. te upavAsa Adi kramathI karAtA ahIM cha mAsa sudhI grahaNa karAya che. tathA zreNine zreNi vaDe guNanAM pratara kahevAya che. tene AzrIne thAya te pratarata5. (ahIM vRttikArazrI e zreNi ane khatarane samajAvavA mATenI tapovidhi ane sthApanA batAvela che, paNa ame teno anuvAda karela nazI. kemake vartamAnamAM karAto zreNitapa ane vidhi bhinna che, chatara tapa to prasiddha ja che.) dhana tapa - ahIM soLapada rUpa pratara, pada caturya zreNithI guNatA dhana thAya che. tene AzrIne karAto tapa te "dhana tapa" kahevAya. - varga tapa - dhanane dhana vaDe guNatA je Ave te vargatapa jANavo. (1199) varga varga - jo ukta vargane ja varga vaDe guNavAmAM Ave to te varga varga tapa kahevAya che. ahIM vRttikArazrIe cAra padane AzrIne zreNi Adi tapane samajAvela che. jema ke zreNi 4, pratara - 16, dhana - 16 4 4 = 64 vagere, e pramANe varNavarga sudhI pAMca padomAM bhAvanA karavI. chaThTho tapa "prakIrNa tapa" kahelo che. jemAM zreNi Adi niyata racanA rahita svazakti apekSAthI yathA kathaMcita tapa karAya che. te namaskAra sahitAdi pUrvapuruSa Ayarita yavamadhya, vajamadhya, caMdra pratimA Adi che. (1200) te anazanano maraNAvasara bheda che, te be prakAre che - te tIrthaMkarAdie
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123. 30/1197 thI 1901 vizeSathI kahela che. tenA be bheda kahyA * vicAra sahita arthAta ceSThApUrvaka varte che, te savicAra ane tenAthI viparIta te avicAra. vicAra kAyA - vacana - manathI traNa bhede hoya che, tethI tenA vizeSa parijJAna arthe kahe che - kAya ceSTA - udvartana, parivartana Adi kAyApravIyArane AzrIne thAya che. temAM savicAra bhakta pratyAkhyAna ane iMginI maraNa che. tethI kahe che - bhakta pratyAkhyAnamAM gaccha madhyavartI gurue Apela AlocanAthI maraNane mATe udhata thayelo vidhipUrvaka saMlekhanA karIne pachI trividha ke caturvidha AhAranA pratyAkyAna kare, te mRdu saMthAre besIne, zarIra, upakaraNAdinA mamatvano tyAga karIne svayaM ja namaskAra bolato ke samIpamAM rahelA sAdhue Apela namaskArane grahaNa karato chatI zaktie svayaM udvarte ane zakti na hoya to bIjA paNa kaMIka kare che - X- x e ja pramANe iMginImaraNa paNa svIkArIne zuddha aMDile rahIne ekalo ja cAra AhAranA pratyAkhyAna karelo, te bhUminI chAyAthI uNa-uSNa chAyAmAM svayaM saMkramaNa karato rahe - - - x-. avicAra te pAdapopagamana. temAM savyAghAta ane avyAghAtabhedathI be bhede paNa vRkSanI mAphaka nizceSTapaNe rahe che. tenA vidhi- devane ane yathAvidhi guru Adine vAMdhIne temanI pAse sarveAhAranA pratyAkhyAna kare che. samabhAvamAM sthita AtmA thaI siddhAMtamAM kahelA mArgathI giriguphA AdimAM jaIne pAdapopagamana kare che. badhe apratibaddha thaI, daMDAyata Adi sthAnathI rahIne, cAvajIva vRkSanI samAna nizceSTa rahe che. pharI bIjA prakAre tenA be bhedane kahe che - (1201) athavA bIjA prakAre, parikarma sahita eTale ke sthAna. niSadana, paDakhAM pheravavA, vizrAmaNa Adi vaDe je varte che, te saparikarma ane aparikarma, tenAthI viparIta kahela che. temAM saparikarma bhakta pratyAkhyAna ane iMginI maraNa che. temAM bhakta parijJA svayaM ke anya dvArA karAtI baMne paNa anujJA che. iMginImaraNamAM paravarjita ane cAra AhAra tyAga che. sthAna, besavuM, suvuM Adi jema samAdhi rahe tema svayaM ja karato upasarga ane parISahone sahana kare che. aparikarmamAM pAdapopagamana maraNa che. niSpati kamatAmAM ja tyAM jaNAvela che. AgamamAM paNa kahe che ke- sama ane viSama sthAne paDato. vRkSanI jema niprakaMpa rahe che. zarIrane nizcala ane nipratikarma rAkhe che. jema vAyu Adi vaDe vanaspatinuM calana thAya tema A paNa bIjAnA puruSArthathI athavA pratyaniko vaDe calAvAya che. athavA paripharma - saMlekhanA, te jene hoya te saparikarma, tenAthI viparIta te aparikarma. avyAghAtamAM A traNe bArtha ane ubhayamAM niSThita nippAdita ziSya saMlekhanApUrvaka dhAraNa kare che anyathA ArtadhyAna saMbhave che.- 41 4- te saparikama kahevAya che. jyAre vyAghAtamAM parvata, bhIMta AdinA paDavAnA abhighAtAdi rUpamAM saMlekhanAne dhAraNa na karIne bhakta pratyAkhyAnAdi kare che, te parikarma kahevAya che. niharaNa - girikaMdAdimAM jaIne ke gAma AdinI bahAra jaIne je je sthAne
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 thAya te niharI, tenA sivAyanuM anihAMrI - - A baMne prakAra pAdapopagamana viSayaka che. - 8 - - x* * pAdapopagamana kahyuM. AhAra - azanAdi, teno cheda karavo. AhArano cheda baMne paNa- saparika ke aparikarmamAM athavA nihAMrI ane aniharImAM samAna ja che. baMnemAM AhArano cheda tulyapaNe che. A pAMca sUtrono artha kahyo. anazana tapa jaNAvIne have "uNodaratA' tapa kahe che - * sUtra - 1202 thI 112 - (1ra02) saMkSepamAM uMnodarikA dravya, kSetra, kALa, bhAva, payayonI apekSAthI pAMca prakAre che. (1203) jeno jeTalo AhAra hoya temAM eka sikya - eka koLIyA Adi rUpe je ochuM bhojana karavuM te dravya uNodarI che. (10) gAma, nagara, rAjadhAnI, nigama, Akara, pallI, khaMDa, kabara, droNamukha, patana, maMDapa, saMbadha (1ra05) Azramapada, vihAra, saMniveza samAja, ghoSa, sthalI, senAnI chAvaNI, sAtha, saMva, koTa, (1206) diDa, rA, ghara, A kSetromAM tathA AvA prakAranA bIja kSetromAM nirdhArita kSetra pramANa anusAra bhikSArtha javuM te kSetra uNodarI che. (1297) athavA poTA, ardha peTA, gomUmikA, pataMgavIthikA, #bakAvatta. Ayata - gA pratyAgatA e cha prakAre kSetra uNodarI che. (128) divasanA cAra prahara hoya che. te cAra praharomAM bhikSAno je niyata kALa hoya, tadanusAra bhikSA te mATe javuM, tene kALa uNodarI kahe che. (1209) athavA kaMIka jUna cIja praharamAM bhikSAnI epa karavI. te kALathI uNodarI che. (1210) strI ke puruSa, alaMkRta athavA analaMkRta, viziSTa AvyuM ane amuka varSanA vastra (1ra11) athavA amuka viziSTa varSa ane bhAvathI sud dAtA pAsethI ja bhikSA grahaNa karatI anyathA na karavI. AvA prakAranI cayALA munine bhAvathI uNodarI tapa che. (1ra12) dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM je je payaya kathana karela che. te badhAMthI uNodarI tapa karanAra bhikSu pAyaraka hoya che. * vivecana - 1202 thI 1212 - avam - nyUna udara jenuM che te avamodara. teno bhAva-avamodarya athata nyUna udaratA. temAM avamodara karavuM te te saMkSepanI pAMca prakAre kahevAyela che. te paMcadhApaNuM kahe che - dravyathI, koTathI, kALathI, bhAvathI ane paryAyothI. temAM dravyathI uNodarIne kahe che - jeno jeTalo AhAra hoya, te sva AhAra karatAM kaMIka nyUna te uNa, tevuM bhojana kare. puruSane batrIsa koLIyA AhAra hoya, strIone aThThAvIza koLIyA hoya. koLIyAnuM parimANa kukaDAnA iMDA pramANa athavA mukhamAM sahelAIthI pravezI zake tevo
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30/1202 thI 1ra1ra 125 koLIyo levo. tenAthI je jUna bhojana kare. A pramANe dravyathI je bhojana te uNodarI kahevAya che. temAM jaghanyathI eka sikyu ochuM levuM. jadhanyathI ekathI ATha koLIyA ocho AhAra kare, utkRSTathI bAra ke tethI vadhu koLIyA ocho AhAra kare. bIjI rIte alpAhAra, apAI, dvibhAga Adi uNodarI jANavI. kSetrathI uNodarI kahe che - nAma - guNone grase che te athavA jyAM aDhAra prakAranA karo vidhamAna che te gAma, nagara - jemAM kara nathI te. rAjaarot - rAjA vaDe dhAraNa karAya ane rAjAnuM pIThikA. nigama * jyAM aneka vidha bhAMDano vepAra thAya, ghaNAM vaNijono nivAsa che te. AkAra- khANa, sonA AdinuM utpatti sthAna. pallI - jemAM dukRta karanArA loko dhAraNa karAya che ke pAlana karAya che te. athavA gahana vRkSAdimAM Azrita prAMtajanono nivAsa, kheTa - jemAM zatruone trAsa pahoMcADAya che te athavA dhULanA prakArothI parikSita. kabUTa - kunagara, droNamukha - nAva e mukha jenuM che che. athavA jaLa ane sthaLano nirgama praveza pattana * jemAM cAre dizAthI loko Ave che, te patana, temAM jaLapAna ane sthaLapatana baMne hoya che. maDaMba - badhI dizAmAM aDhI yojana sudhI jyAM gAma hotuM nathI tevuM sthaLa. aAzrama - cotaraphathI jayAM tapa karAya che te Azrama. athavA tApasa, AvasathAdine AzrIne je padane sthAnane Azramapada kahe che. vihAra - bhikSa nivAsa ke devagRha. saMniveza - yAtrAdithI AvelA lokono AvAsa samAja - pathikono samUha, ghoSa - gokuLa. ucca bhUmibhAge caturaMga bala samUha rUpa sainyanI chAvaNI. sArtha - gaNima, parimAdithI bharela vRSabhAdino saMghAta, jyAM ekaTho thayela hoya te, koTTa- prAkAra. A samAja Adi badhAM te ahIM kSetra' kahela che. vAS - vATa ke pATaka athavA vRtti varaMDo AdithI parikSima gRha samUha rUpa. racyA - zerI, galI, AvI vivAthI niyata parimANavALuM je che, tene kSetra kahevAya che, temAM bhikSArthe caTana kare. * ** ** have bIjI rIte kSetra uNodarItAne kahe che :- poSaio ityAdi. ahIM paraMparA evI che ke peDA * te peTInI jema catuSkoNa hoya. addhapaS1 * ardha saMsthita gharanI paripATI, gomudrikA * vakra AvalikA, pataMgavithI - pataMgIyAnA uDavA samAna aniyata. zaMbukAvarta - zaMkhanA AvAd mAphaka. te paNa be bhede che - bAhya zabUkAd ane atyaMtara baMdhUkAvarta. tathA Ayarala - sva : pratyArAsa - ahIM Ayata eTale dIrgha - lAMbe jaIne niva. (zaMkA) ahIM gocara rU5tvathI bhikSAcaryAtva che. temAM ahIM kSetra uNodarI kaI rIte thaI?" mAre uNodarItA che" e pramANe avadhAre to temAM kaMI doSa nathI. - ka- pUrve grAmAdi viSayanA ane AgaLa kAla Adi viSayano niyatapaNAno abhigraha karIne bhikSAcaryA karavAthI te uNodarIkA thAya che.
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 kALa uNodarItA - divasanA cAra praharomAM pUrvavat jeTalo kALa abhigrahano viSaya thAya te kALa vaDe avamatva jANavuM arthAt tene kALanA hetutvathI uNodaratA jANavI. athavA abheda upacArathI te ja abhigRhIta kALamAM caratA tene uNodaratA jANavI. 126 A ja vAta bIjA prakAre kahe che - trIjI porisimAM A AhArane traNe eSaNAthI gavesatA, nyUnatamane ja vizeSathI kahe che - caturbhAga nyUna trIjI poiisamAM, A kALa viSayaka abhigrahAdi prakArathI gaucarI mATe vicare kALanA umorathI sAdhu paNa uNodarI tapa yukta kahevAya che. A kathana utsargathI trIjI porisimAM bhikSATanane AzrIne kahela che. - have bhAva uNodaratA kahe che strI ke puruSa alaMkArAdithI vibhUSita hoya athavA alaMkArarahita hoya. vayane AzrIne bAlya Adi koI avasthA hoya, e rIte vastrAdimAM koI vizeSatA dhAraNa karela hoya, tevI avasthAmAMthI koI eka avasthA viSayaka abhigraha laIne gaucarI arthe javuM, bIjI rIte 'bhAva' viSayaka abhigraha - kopAyamAna hoya, hasato hoya ityAdi avasthA bhedathI, varNa vaDe kRSNa Adi varNa yukta hoya. ityAdi prakAre gaucarI mATe bhramaNa kare te bhAvathI unodaratA jANavI. have paryAya uNodaratA kahe che - dravyamAM anazana Adi, kSetramAM gAma Adi, kALamAM pauruSi Adi, bhAvamAM strItva AdimAM kahelA je bhAva arthAt paryAyo - eka koLIyo uNa Adi, A dhAM paNa dravyaparyAyothI avamaudaryane Aseve che. avamacaka paryAvacaraka bhikSu thAya che. ahIM parvatanA grahaNathI paryava prAdhAnya vivakSAthI paryava uNodarI kahI - - athavA A dravyAdi paryAyo vaDe nyUnatvano Asevaka thAya che. eka koLIyAnA unatva AdimAM paNa navA-purANA Adi vizeSa abhigrahavALA, e pramANe gAma, porisi, strItva AdimAM paNa viziSTa abhigrahathI A uNodaratA jANavI. - *-*-*A pramANe uNodarIne AzrIne bhikSAcaryA - - sUtra - 1213 - ATha prakAranA gocarAgra, sAta prakAre eSaNA ane anya aneka prakAranA abhigraha te bhikSAcaryA tapa che. (vRttisaMkSepa tapa che) * vivecana - 1213 ATha prakAranA pradhAna AdhA karmAdinA parihAsthI, te A gAyanI jema caravuM - ucca nIya kuLomAM vizeSathI paryaTana te aSTavidhAgra goyara. tathA sAta ja eSaNA abhigrahaNa karAya te abhigraha, je AnAthI atirikta che, te bhikSAcaryAnA viSayapaNAthI bhikSAcaryA vRtti saMkSepa evA bIjA nAmathI kahela che. ahIM ATha pradhAna gocara bhedo - peMDA Adi umeravA. -
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30,1213 127 sAta eSaNA A pramANe - saMsakta, asaMsakta, uddhaDa, alpalepA, ugdahiyA, pagmahiyA ne ujkitadhamAM e sAta che. abhigraho - dravya, kSetra, kALa ane bhAva viSayaka che. temAM dravya abhigraha - bhAlAnA agra bhAge rahelA maMDaka Adi ja laIza, ityAdi, kSetrathI abhigraha - uMbarA upara rahIne jo Ape ityAdi. kALathI abhigraha - badhAM bhikSacaro cAlI gayA pachI mAre gaucarI mATe nIkaLavuM. bhAbhigraha - te hasatA ke rotA ke tevA koI bhAvamAM Ape to mAre levuM te. bhikSAcaryA tapa kahyo, have rasa parityAga kahe che. sUtra - 1214 dUdha, dahIM, ghI, Adi praNita pAna, bhojana tathA rasono tyAga tene rasa parityAga tapa kahe che. * vivecana - 1214 - kSIra - dudha, dahIM - dudhano vikAra, sarpi - ghI, Adi zabdathI goLa ane pakvaannAdi paNa levA, praNIta evA je pAna -khajUrano rasa Adi, khavAya te bhojana - galam biMdu odanAdi, tenuM parivarjana te rasa parityAga ema tIrthaMkara Adie kahela che. te rasa vivarjana nAme bAhya tapa che. rasa parityAga kahyo. have kAyakalezane kahe che - - sUtra - 1215 AtmAne sukhAvaha je vIrAsana Adi ugra Asanono abhyAsa tene kAyakaleza' tapa kahelo che. - * vivecana 1215 jenA vaDe rahevAya che, te sthAna - kAyanI avasthiti bhedo, jemake - vIrAsana - siMhAsane beTelanI nIcethI siMhAsana laI letA, te pramANe ja je besavuM, te AdimAM jane che te - vIrAsanAdi. godohika Adi Asana ane loca Adi karyo paNa ahIM levA. - - * - * - jIvane sukhAvaha hoya tevA Asana kahyA. ahIM sukhAvahano artha muktisukha prApta karAvanAra hovAthI tene zubhAvaha paNa kahe che. ugra - duHkhe karIne anuSThayapaNAthI utkaTa. te je prakAre dhAraNa karAya che, te kAyakaleza - kAyAne bAdhAkArI kahe che. - 4 - 4 - X + X - e pramANe kAyAkaleza tapa kahIne have saMlInatA kahe che - * * sUtra - 1216 ekAMta, anApAta tathA strI-pazu Adi rahita zayana ane Asana grahaNa karatA. te vivikta zayanAsana saMlInatA tapa che. 7 vivecana - 1216 ekAMta - loko vaDe anAkuLa, anApAta - strI Adi ApAta rahita, strI, pazu Adi rahita zUnya gRhAdimAM zayana - AsananuM sevavuM te vivikta zayanAsana -
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 28 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda{3 nAme bAhya tapa kahevAya che. ahIM eSaNIya phalakAdi grahaNa karavA tathA AnA vaDe vivikta caya saMsInatA kahI che. - x - A zeSa saMlInatAnuM upalakSaNa che. AnuM prAdhAnya hovAthI sAkSAt kahela che. tenuM prAdhAnya tenA iMdriya saMsInatAnA upakArIpaNAthI che. A saMlInatA cAra bhede che - (1) iMdriya saMlInatA - zrota Adi iMdriyo vaDe manojJa - amanojJa zabdAdimAM rAga ke dveSa na karavo te. (2) kapAya saMlInatA - tenA udayano nirodha ane udayamAM AvelA kaSAyanuM viphaLa karavuM te. (3) yoga saMlInatA - akuzala manoyogAdino nirodha ane kuzala manoyogonI udIraNA. ukta arthano ja upasaMhAra karatA uttaragraMtha saMbaMdha jaNAve che - * sUtra - 1217 - saMkSepathI A bAhya tapanuM vyAkhyAna kahyuM. have anukramathI oMtara tapanuM nirUpaNa karIza - * vivecana - 1217 * A anaMtarokta bAhya tapa saMkSepathI vyAkhyAta karyo. A bAhya tapathI zuM phaLa prApta thAya ? te kahe che - niHsaMgatA, zarIra lAdhavatA, iMdriya vijaya, saMyama rakSaNAdi guNanA yogathI zubha dhyAnamAM avasthitane kamanI nirjarA thAya che. bAhya tapane jaNAvyA pachI have anukramathI AgaMtara tapa kahe che. pratijJAnusAra kahe che - * sUtra * 1218 + vivecana - prAyazcita, vinaya, vaiyAvacca, svAdavAsa, dayAna, vyasana A aSNutara tapa che. Ano bhAvArtha sUtrakAra sUtrathI kahe che - * sUtra - 1219 thI 1224 - (1219) AlocanAha Adi daza prakAre prAyazcitta, jenuM bhikSu samyapha prakAre pAlana kare che, te prAyazcitta tapa che. (1rara0) abhutthAna aMjalikaraNa, Asana ApavuM, guru bhakti, bhAva zuzruSA ane vinaya tapa jANavo. (11) AcArya Adi rAMbaMdhita daza prakAranI vaiyAvRtyanuM yathAzakti asevana karavuM te vaiyAvacca tapa che. (1ra42) vAcanA, pRcchanI, parAvartana, anapekSA ane dharmakathA e pAMca bhede svAdhyAya kahela che. ( 13) Arja ane raudrane choDIne, sasamAhita thaIne je dharma ane zukla dhyAnane vyAvavuM, tene jJAnIjano dhyAna tapa kahe che. (124) zayana, Asana, sthAnamAM je bhikSA zarIrathI vyartha ceSTA karato nathI, te zarIrano vyutsarga, te chako tapa kahela che.
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30/1219 thI 1224 - vivecana - 1219 thI 1224 AlocanA - prakAzavuM, khullu karavuM vagere. tene yogya te AlocanArha. je pApa AlocanA vaDe zuddha thAya te ahIM pratikramaNArha Adi paNa levA. - x - x - AvA pApone AloyanAdi viSayaka jANavA. ~ 4 - 4 - te dazavidha prAyazcita A pramANe che - AlocanA, pratikramaNa, mizra, viveka, vyutsarga, chaMda, mUla, anavasthApya, pArAMcita. jene bhikSu vahana kare che - Asevana kare che, te samyak Asevanane prAyazcita kahe che. vinaya - abhyutthAnAdi AsanadAna pITha AdinuM dAna. gurubhakti gauravane yogya bhakti. bhAva - aMtaH karaNa, tenA vaDe zuzruSA - temanI AjJA prati sAMbhaLavAnI icchA ke paryupAsanA te bhAva zuzrUSA. vaiyAvRtya - AcArya AdinA viSayamAM vyastRta bhAva te vaiyAvacca - ucita AhArAdinuM saMpAdana. te daza bheda A che - AcArya, upAdhyAya, sthavira, tapasvI, glAna, zaikSa, sAdharmika, kula, gaNa, saMgha. temanA viSayamAM anuSThAna, svasAmarthyane atikramyA vinA karavuM te vaiyAvacca. svAdhyAya - vAcanAdi pAMca bhedo kahelAM che. * - 1 dhyAna - temAM Artta - duHkhamAM thAya te. raudra - bIjAne raDAve te, NivadhAdimAM pariNata AtmAnuM A karma. A baMne dhyAnano tyAga karavo. tharma - kSamA Adi daza lakSaNa, zukla - nirmaLa, sarve mithyAtva Adi maLanA vilina thavAthI je zubha che athavA ATha prakAranA karyo, teno nirAsa kare che tethI zukla. A sthira adhyavasAna rUpa dharma ane zukla dhyAna - je sthira adhyavasAya che te dhyAna nAme tapa kahyo. - vyutsarga - zayana eTale jemAM suvAya te, saMthAro Adi jemAM bharyu zarIra rakhAya che. Asana eTale jemAM besAya te. sthAna urdhvasthAna ityAdimAM bhikSu calana Adi kriyA na kare. te bhikSune zarIranI ceSTAno parityAga jANavo. tema tIrthaMkarAdie kahela che. - 4 - 4 - have adhyayananA upasaMhArArthe kahe che - - * sUtra 1225 je paMDita muni baMne prakAranA tapanuM samyak AcaraNa kare che, te jaldI sarva saMsArathI vimukta thaI jAya che. tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1225 - 39/9 - * 129 muni dIparatnasAgare karela ana - 30 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa - A anaMtarokta svarUpa tapa be bhede che. te baMnene je samyak Acare che - sevana kare che, te muni jaldI cAturgati rUpa saMsArathI pRthak thAya che. te karma ja khapAvIne nIraja thAya che. - * - * - * -
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda e adhyayana - 31 - "caraNavidhi" che trIzamAM adhyayananI vyAkhyA karI, have ekajhIzamuM kahe che. teno saMbaMdha A pramANe che - anaMtara adhyayanamAM tapa kahyo. ahIM te caraNavALAne ja samyaga thAya che, tethI "caraNa' te kahe che. A saMbaMdhe Avela A adhyayananA pUrvavata upakramAdi cAre dvAra prarUpaNA nAma niSpanna nikSepa sudhI kahevuM. temAM "caraNavidhi" nAma che tethI "caraNavidhi" zabdano nikSepo kahevA niyuktikAra kahe che - * niyukti - 518 thI para1 + vivecana - caraNa no nikSepo cAra bhede che. temAM dravya caraNa" be bhede che - AgamathI ane noAgamathI. noAgamathI dravya caraNa traNa bhede che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta " gati bhikSAdi. AcaraNamAM A caraNa te bhAvAvaraNa jANavuM. vidhi no nikSepo cAra bhede che, temAM dravyathI be bhede, noAgamathI traNa bhede, temAM tavyatirikta te iMdriya arthomAM che. bhAva vidhi be bhede che - saMyama yoga ane tapa. gAthArtha kahyo - vizeSa A pramANe - gati eTale gamana. bhikSA - bhakSaNa - 4 -- x* x- AcaraNa - jJAnAdi AcAramAM siddhAMtamAM kahela anuSThAna vicAratA caraNa" vizeSaNa jANavuM. tathA iMdriya- sparzana Adi tenA viSayo te sparza Adi. temAM je vidhi -- anuSThAnanuM sevana - 4- bhAva vidhi paNa be bhede che - saMcama vyApAra ane anazanAdi anuSThAnarUpa tapa. ahIM "caraNa Asevana' e ja bhAva vidhi che. have tene dazavi che* niyukti - parara + vivecana - bhAvacaraNathI arthAt cAritra anuSThAnathI, anAcAra anuSThAnano tyAga karIne ukata rUpa caraNavidhimAM yatna karavo joIe. nAma niSpanna nikSepo kaho. have sUbAnugamamAM - x- sUba kahevuM joIe. te A pramANe che - * sUtra - 1226 - jIvane sukha pradAna karanArI caraNavidhine huM kahIza, jenuM AcaraNa karIne ghaNAM jIvo saMsAra sAgarane tarI gayA che. - vivecana - 1226 : caraNavidhine huM kahIza, te kevI che ? jIvane sukhAvaha ke zubhAvaha evI. tenuM phaLa dazavi che - te vidhine sevIne ghaNAM jIvo bhavasamudrane ullaMdhIne muktine pAmyA. * sUtra - 1227 thI 125 - (1rara7) sAdhake eka taraphathI nivRtti ane eka taraphathI pravRtti karavI joIe. asaMyamathI nivRtti ane saMyamamAM pravRtti. (128) pApakarmanA pravartaka rAga ane dveSa che. A be pApakarmono je bhinna sadA nirodha kare che, te saMsAo zekAto nathI.
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31/127 thI 1ra4pa 1 31 (1229) traNa daMDa, traNa gArava, traNa zalyono je bhikSu sadaiva tyAga kare che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1930) deva, tiyaya ane manuSya saMbaMdhI upasargone je bhinna sadA sahana kare che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (132) je bhikSu vikathAono, kaSAyono, saMsAono ane baMne azubha dhyAnonuM sadA varjana kare che, te saMsAmAM rokAtA nathI. ' (1932) je bhiA to ane samitinA pAlanamAM tathA iMdriyaviSayo ane kriyAonA parihAramAM sadA yanazIla rahe che, te saMsAmAM rokAtA nathI. (1ra33) je bhikSu cha haiyA, cha kAya, cha AhAra kAraNomAM sadA upasogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1234) piDAvagrahomAM, sAta AhAra pratimAmAM, sAta bhayasthAnomAM sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (13) mada sthAnomAM, bahAcarsa gumimAM, dazavidha bhiA dharmamAM, je bhikSa sadA upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1236) upAsakonI pratimAomAM, bhikSa pratimAomAM je bhikSa sA upasogavaMta rahe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (13) kriyAomAM, jIva samadAyamAM, paramAvArSika devomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra38) gAthA SoDazakamAM kAne sAsaMyamamAM je bhinna sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1239) brahmacaryamAM, jJAta sAdhyayanomAM, asamAdhi sthAnomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1ra40) ekavIza zAla doSomAM, bAvIza parISahomAM je bhikSu sadA upayoga sakhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra41) suragaDAMganA enIza divasanomAM, pAvikamAM ane devomAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra4ra) paccIza bhAvanAomAM, dazA AdinA udezomAM je bhinna sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1ra43) aNagAra guNomAM jAne tathaiva prakAmAM je bhikSu sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAtA nathI. (1244) pApazuta prasaMgomAM ane moha prakalAmAM je bhikSA sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI. (1ra45) siddhonI ekaza guNomAM, soga saMgrahamAM, 33 - zatanAmAM je bhikSa sadA upayoga rAkhe che, te saMsAramAM rokAto nathI.
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 1rara7 thI 1245 - (1223) eka sthAnathI virati arthAt viramavuM, uparamavuM te. dhAraNa kare ane ekamAM pravartana kare Ane ja vizeSathI kahe che - hiMsAdi rUpa asaMyamathI nivRtti ane parihAra rUpa saMyamamAM pravRtti kare. (1228) rAga ane dveSa e pApa - kopAdi pApa prakRtirUpapaNAthI pApakarma - mithyAtva Adine pravatavei che. je bhikSa kathaMcita udita evA tenA prakAranuM nirAkaraNa karavA vaDe sadA tiraskAra kare che, te maMDalamAM raheto nathI. athata bhramaNa karato nathI. maMgala zabdathI AturaMta saMsAranuM grahaNa karavuM. ahIM mukti padanI prApti e hetu che. tema AgaLa paNa jANavuM. (1229) daMDAya che arthAt cAritra vaDe caryAnA apahArathI pasAra karAya che, AtmA jenA vaDe te daMDa- dupraNihita mAnasAdi rUpa te manodaMDAdi. - x- tenI trika te manodaMDa, vayanadaMDa, kAyadaMDa rU5, tathA guru - lAbhanA abhimAnathI dhamatA cittavALo athavA tevA adhyavasAyayukta te traNa gaurava - baddhi gaurava, rasa gaurava, zAtA gaurava rUpa. jenA vaDe prANIne pIDA thAya, zatrita thAya te zalyo, te mAyA, nidAna ane mithyAtvazalya rUpa che. A traNe trikane je bhikSu tyaje che, te saMsAmAM na bhame. (1230) divya - hAsya, dveSa, vimarza, pRthapha, vimAtrA vaDe deve vihita evA sAmIpyathI utpanna karAyelA te divya upasargo tathA tiryaMcanA - bhaya, dveSa, AhAra heta, baccAnA mALAnA saMrakSaNa hetuthI karAyelA te tiryaMca kRta upasarga, mAnuSyonA - hAsya, pradvaiSa, vimarza kuzIla, pratisevanarUpa nimittathI karAtA mAnuSI upasargo temaja Atma saMvedanIya ghaTTana, prapatana, staMbhana Adi te je bhikSa sahana kare (1231) viruddha ke virUpA je kathA, te strI, bhojana, janapada ane rAjAnA bhedathI cAra prakAre hoya che. kaSAya - krodha, mAna, mAyA, lobha rUpe che. saMjJA - AhAra, bhaya, maithuna, parigraha rUpe che. cAra dhyAnamAM Arta ane raudra be levAnA. tene je bhikSu parihare che. (1232) vrata- hiMsA, asatya, teya, brAhA, parigrahanI viratirU5. iMdriyazabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza, samiti - pAMca iryAdi. kriyA - kAyikI, adhikaraNikI, prazikI, pAritApanikI, prANAtipAta rUpa. je bhikSu yathAvatu paripAlanathI vrata ane samitimAM yatna kare che. iMdriyonA arthomAM mAdhyastha rahe che ane kriyAno parihAra kare che teo (1233) lezyA - cha, kAya * pRthvI Adi che, AhAranA kAraNo che temAM je bhikSa yathAyoganirodha - utpAdana rakSA anurodha vidhAnathI yana kare (1ra34) AhAra grahaNa viSayaka abhigraharUpa saMsRSTakadimAM anaMtara AdhyAnamAM kahelA sAta levI. sAta bhaya-bhaya mohanIsathI utpanna AtmA pariNAmanI utpati nimittapaNAthI, ihalobhaya Adi sAtamAM je bhikSa pahelAmAM upayogavAnuM thAya, bhayane na karIne saMsAramAM na bhame.
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31/1227 thI 1ra45 133 (1235) mada - jAti Adi ATha, brahmacaryanA gopanarUpa gumi te vasati Adi nava guti, * x* x* kSAMti Adi bhedathI daza prakAre che, tene mATe je bhikSa yathAvata parihAra Asevana paripAlanAdithI je bhikSa seveo (1236) yatine seve te upAsaka - zrAvaka, temanA agiyAra abhigraha vizeSa te darzanAdi pratimAmAM, sAdhunI bAra pratimAmAM - X- je bhikSu yathAvat parijJAna upadeza pAlanAdi vaDe upayogavaMta raheo (1237) mithyAtva Adi kroDI kRta jaMtu vaDe karAya te kriyA karmabaMghanibaMdhana rUpa ceSTA, te artha ane anartha bhedathI te prakAre che - ArthakriyA, nartha kriyA Adi, je hatA - che ane raheze te bhUta - prANI, temano samUha te bhUtagrAma, te ekendriya - sUkSmAdi bhede cauda che - x- dharma vaDe care che te dhArmika, jeo tevA nathI te aghArmika, parama evA te sarva adhArmikamAM pradhAnapaNAthI paramAdhArmiko - atyaMta saMkilanTa cittavALA aMba Adi teo paMdara che - aMba, aMbarSi, ityAdi. (1238) gIyare - jemAM sva-para siddhAMta svarUpa kahevAyela che te sUtrakRtAMganuM soLamuM adhyayana te 16 adhyapana - samaya, vaitAlika, upasarga parijJA, strI parijJA, naraka vibhakti, vIrasava, kuzIla paribhASA, vIrya, dharma, samAdhi, mArga, samosaraNa, yAzAtadhya, graMtha, yamadIya, gAyaA. tathA saMyamana te saMyama, na saMyama te asaMyama. tenA 13 - bhedo che, pRthvI Adi viSayaka. tenA pratipakSe saMyamanA sattara bheda kahyA che jemake - pRthvI saMyama, udaka saMyama, agni saMyama ityAdi. temAM je bhikSa ukta anuSThAnamAM prayatnavAna bane ane anyatra teno parihAra kareo (1239) brahmacarya aDhAra bhede che - traNa karaNa ane traNa yogathI divya ane dArika jJAta eTale udAharaNa, tenA pratipAdaka adhyayana te jJAta adhyayana. te 19 che - umi , saMghATa, aMDa, kuMbha, zailaka, tuMba, rohiNI, mallI, mArkadI, caMdramA, dAvadrava, udaka jJAta, maMDukka, tetalI, naMdIphaLa, aparakaMkA, AkIrNa, suMsamA ane paMDarIka sthAna arthAta Azraya, kAraNa. konA? samAdhi athati samAdhAna. jJAnAdimAM citta ekAgratA, samAdhino abhAva asamAdhi. A asamAdhinA sthAno vIza che te A pramANe - (1) jaldI cAlanAra, (2) apamRtyacArI, (3)duusRjyArI,(4) atirikta zayyA Asanika, (5) zanika paribhASI, (6) sthaviropaghAtI, (3) bhUtopaghAtI, (8) saMjavalana, (9) krodhana, (10) pRSThamAMsika, (11) atIkSNa avadhArayitA, (12) navA adhikaraNa anutpannAne utpAdita kare. (13) jUnA adhikaraNone khamAvIne vosirAvIne pharI udIrita kare, (14) saraska hAtha-paga, (15) akAla svAdhyAyakAraka, (16) zabdakara, (17) kalahakara, (18) jhAkara, (19) sUrya pramANabhojI, (20) eSaNAmAM asamiti thAya. * je bhikSurakSA pariphAna, parihArAdi vaDe upayogavaMta rahe.
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1240) ekavIza zabala doSo * cAritrane aticAra vaDe kaluSIta karatAM kAbaccItaruM kare te zAbalA - kriyA vizeSa. te doSo A pramANe che- (1) hastakarma kare, (2) maithuna seve, (3) saki bhojana kare, (4) AdhAkama vApare, (5) rAjapiMDa, (6) krita, (7) prAmitya, (8) abhyAhata, (9) Acchadha * e sajapiMDAdi AhAra vApare. (10) paccakakhANa karIne vAraMvAra khAya, (11) cha mAsamAM eka gaNamAMthI bIjA gaNamAM saMkramaNa kare, (12) eka mAsamAM traNa vakhata udakalepa kare athavA traNa vakhata mAyA sthAnone sparze, (13) prANAtipAta AkaTTithI karato, (14) jUThuM bole, (15) adatta grahaNa kare, (16) AMtarA hita pRthvI upara sthAna, zayyA ane vikI kare, (17) sasnigdha saraska cittavat zilA - ke, kola dimAM rahela dhuNA upara bese. (18) sAMDasa prANa, bIja AdimAM sthAnAdi kare, (19) mUla, kaMda, puSpa, bIja, haritane bhogave, 20) varSamAM daza udakaleva ke dazamAyA sthAnone sparze, (1) sacitta udaka sparzita hAtha, pAtra, kaDachI, bhAjana AdithI devAtA bhojana - pAnane grahaNa kare ane khAya. bAvIzaparISaha- te parISaha adhyayanathI jANavA. uktadoSAdine bhikSa parihAra vaDe ke sahana karavA vaDe upayogavaMta rahe. (1ra41) vevIza, sUyagaDAMganA 23 - adhyayano - temAMnA soLa to soLanA bhedamAM 'samaya' Adi kahyA. sAta adhyayana te puMDarIka Adi che te A pramANe - paMDarIka, kriyAsthAna, AhAra parijJA, pratyAkhyAna, aNagAra, Addha ane nAlaMdA. e rIte 23 - adhyayana thayA. tathA rUpama - eka, tenAthI adhika arthAt 23 zrI adhika te 24 thAya. te devane vize kahyA. dIvyakti - krIDA kare che te deva - bhavanapati Adi. athavA traNa jagata vaDe jenI tavanA karAya che, te deva - kaSabhAdi tIrthakara te covIza arahaMto athavA bhavanapati daza, vyaMtara ATha, jyotika pAMca, vaimAnika - eka prakAre ema covIza kakSA. (124ra) je bhikSa yathAvat prarUpaNAdi vaDe upayogavaMta rahe che. kyAM ? pacIza bhAvanAomAM. te ahIM mahAvata viSayaka isamiti dine parigrahaNa karAya che. pacIza bhAvanAo A pramANe che - iyasamiti, manogati, vacanagati, Alokti pAna bhojana, AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNA samiti e pahelAM vrataviSayaka pAMca bhAvanA kahI. bIjA vrata viSayaka pAMya bhAvanA A pramANe - krodha viveka, lobha viveka, bhaya viveka, hAsya viveka ane anuvIyibhASaNatA. bIjA vrata viSayaka pAMca bhAvanA A pramANe - avagrahastama jJApanatA, avagraha ananujJApanA ityAdi pAMca bhAvanAo pUrvavatu jANavI. cothA vrata viSayaka pAMca bhAvanA A pramANe - strI pazu paMDaka saMsakta zayana AjJAnanuM varjana, strI kathA vivarSanA, ityAdi pAMca bhAvanA pUrvavata.
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31/1227 thI 1245 pAMcamAM vrata viSayaka pAMca bhAvanA - throprendriya Adi pAMcano rAga choDe. 0dazA zrutasaMghanA - 10, bRhat kalpanA - 6, vyavahAranA - 10 kula 26 uddezA. temAM bhikSu upayogavaMta rahe to saMsAramAM bhramaNa na kare. (1243) aNagAranA guNo :- vrata - 6, iMdriya nigraha - 5, bhAva satya - 1, karaNa satya - 1, kSamatA - 1, virAgatA - 1, mana Adi nirodha - 3, kAya - E yoga yuktatA - 1, vedanA sahevI - 1, mAraNAMtika adhyAsanatA - 1 ema 23 thAya, - prakalpa eTale prakRSTa kalpa - jemAM sAdhunA vyavahAra che te. te ahIM AcArAMga ja zastraparijJAdi aThThAvIza adhyayana rUpa che. te A pramANe - zastra parijJA, loka vijaya, zItoSNIya, samyakatva, AyaMti, dhruva, vimohA, upadhAnazruta, mahAparijJA A nava adhyayano, piDaiSaNA, zayyA, iryA, bhASA, vastra, pAna e cha adhyayano. sAta samaikka, bhAvanA, vimukti, uddAta, manodghAta ane 28muM AropaNA je nizItha nAme prasiddha che. e pramANe aThThAvIza bhede AcAra prakalpa che athavA samavAyAMgamAM kahelA aDDAvIza adhyayano jANavA. te badhAne yathAvat AsevanA ane prarUSaNAdi prakArathI bhikSu upayogavaMta rahe. (1244) pApa upAdAnarUpa zruta te pApazruta, tevA prakAranI Asakti rUpa te pApazrutaprasaMga. te aSTAMga nimitta sUtrAdi viSayanA bhedathI 29 che. ATha nimitta aMgo te divya, utpAta, AMtarikSa, bhauma, aMga, svara, lakSaNa ane vyaMjana. A AThe sUtra, vRtti, vArtikathI traNa traNa bhede che. tethI covIza thayA. gAMdharva, nATya, vAstu, Ayurveda, dhanurveda saha 29 bhedo thAya. mohanIya, nimittapaNAthI AmAM varte che, te mohanIyasthAno, tenA trevIza bhedo che. jemake - (1) pANInI madhye avagAhIne trasa ane prANonI hiMsA kare che. - 4 - (3) mastakane veSTana vaDe vIMTIne saMkalezapUrvaka mAre che. ityAdi - 4 - 4 - 30 sthAno mohanIya kahyA che. (je pUrve dazAzrutaskaMdha AgamamAM ane Avazyaka sUtranI TIkAmAM ame noMdhelA ja che. mATe ahIM punarukti karatA nathI. jo ke ahIM vRttikArazrIe noMdhela che.) je bhikSu A trIza mohanIya sthAnonA parihAra dvArathI upayogavALA rahe che, teo saMsAramAM paribhramaNa karatA nathI. (1245) ddhiA - siddhipadane prApta. temanA atizAyI guNo te siddhAdiguNo kahevAya. te saMsthAnAdi niSedharUpa ekatrIza che. pAMca saMsthAna, pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza ane traNa veda, akAya, asaMga, aruha e 31 guNo siddhanA thayA. athA darzanAvaraNIya karma - 9, Ayu karma 4, jJAnAvaraNIya bAkInA babbe bhedo kSINa abhilApathI e rIte paNa 31 thAya. 5, aMtarAya 5, yoga saMgraha. yoga - zubha mana, vacana, kAya vyApAra. samyak prakAre grahaNa karAya ke svIkArAya te yoga batrIza bhede kahela che. te A pramANe - 135 - .
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka 1. AlocanA, 2. nira5lApa, 3. ApattimAM daDha dharmatA, 4. anizritopadhAna, 5. zikSA, 6. nipratikarmatA, 7. ajJAnatA, 8, alobha, 9. titikSA, 10. ArjavA, 11. zU, 12. samyaphadaiSTi, 13. samAdhi, 14. AcAra, 15. vinayavatuM, 16. dhRtimatI, 17. saMvega, 18. sidhi, 19. suvidhi, 20. saMvara, 21. AtmadoSopasaMhAra, 2, sarvakAma virantA, 23. pratyAkhyAna, 24. vAtsarga, 25. apamAda, 26. savAlava, ra7. dhyAna, 28, saMvara yoga, 29. mAraNAMtikanA udayamAM, 30. saMgonA parijJAtA, 31. prAyazcitakaraNa, 32. maraNAMta ArAdhanA. che tetrIza AzAtanAomAM ukta zabdAthomAM, arahaMta Adi viSayomAM che, je pratikramaNa sUtramAM prasiddha che athavA samavAyAMgamAM paNa kahela che. je bhikSu temAM yathAyoga samyaka zraddhA vaDe ke tenA parihAra vaDe upayogavaMta rahe che, te saMsAramAM bhramaNa karatAM nathI. * sUtra * 1246 - A pramANe je pAMDita bisa A sthAnomAM satata upayoga rAkhe che, te jaldIthI saMsArathI mukta thaI jAya che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1246 - A prakAre anaMtarokta rUpa asaMyamAdi sthAnamAM je bhikSa ukta nyAyathI sanavAna thAya che, teo jaldIthI sarva saMsArathI vimukta thAya che. mani dIparatnasAgare karelA adhyayana - 31 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 adhya. 32 bhUmikA che adhyayana - 32 - "pramAda sthAna che. caraNavidhi' nAme ekabIzamuM adhyayana kahyuM. have batrIsamuM kahe che. teno A saMbaMdha che - anaMtara adhyayanamAM eka bhede caraNa' kahyuM. te pramAda sthAnanA parihArathI ja Asevana karavuM zakya che, tenA parihArathI, tenI parijJApUrvaka teno artha ahIM AraMbhIe chIe. e saMbaMdhe A adhyayana Avela che. AnA cAra anuyoga dvArA cAvata nAmaniSpanna nikSepa sudhI pUrvavat ja manamAM vadhArI, nAma niSpanna nikSepa kahe che - * niryukti - para3 thI 55 + vivecana - pramAdano nikSepo nAmAdi cAra bhede che. temAM noAgamathI dravya apramAdanA traNa bheda che - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta temAM vyatirikta dravya ApramAda * madha Adi che. bhAvathI pramAda te nidrA, vikathA, kaSAya ane viSaya jANavA. - x xmadha - mada karAve che te, kASTha piSTha niSpanna Adi zabdathI Asava Adine levA. bhAvapramAdanA hetutvathI dravya pramAda che. bhAvane AzrIne nidrA, vikyA, kaSAya ane viSaya te pramAda che. tathA "sthAna' nikSepamAM prastAvathI sthAna zabda nAma Adi pratyeka sAthe joDavo. temAM dravyasthAnamAM - noAgamathI jJazarIra, bhavya zarIra, tad vyatirikta je sacirAdi dravyono Azraya te dravyasthAna. kSetrasthAna - bharata Adi kSetra ke urvalokAdi, je kSetramAM sthAnane vicArAya che te. addhA - kALa, te je sthAnamAM rahe te addhA sthAna ane te pRthvI AdinI bhavasthiti Adi ke samaya, AvalikAdi. uddhasthAna - kAyotsarga Adi. uparaNita - virati, te sthAna jyAM ANe visati grahaNa karI. vasati - upAzraya, te gAma ArAma Adi sthAna. saMyama - sAmAyika Adi, tenuM sthAna, te prakarSa-apakarSavat adhyavasAya rUpa che. jemAM saMyamanuM avasthAna che, ane te asaMkhyaya bhedathI che. tethI kahe che. sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAravizuddhika e traNenA pratyekanA asaMkhya lokAkAzapradeza parimaNa saMcamasthAno che. sUkSma saMparAya saMyama to tamohUrtika che tethI aMtarmuhUrta samaya parimANa tenA sthAno che. cAkhyAta saMyama prakarSa - apakaSarahita ekarUpa che, tethI tenuM eka ja sthAna che. e pramANe sAmAyikAdinA asaMkhyaya bhedavathI samudAyarUpa saMyamasthAnanI paNa asaMkhyayabhedatA che. mAtra ahIM bRhatara asaMkhyaya levuM kemake asaMkhyAtonA asaMkhyAta bhedo che. pragrahasthAna - prakarSathI grahaNa karAya che AnuM vacana te pragraha upAdeya vAkya adhipatipaNAMthI sthApita, te laukika ane lokotara sthAna che. laukika pAMca bhede - rAjA, yuvarAja, mahattara, amAtya, kumAra. lokottara paNa pAMca bhede che - AcArya, upAdhyAya, pravRtti, sthavira, gaNAvacchedaka.
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 uttarAdhyayana mUlasUba-saTIka anuvAda yodha sthAna, asala sthAna - Adi sAMta Adi paramANu vagerenA. gaNanA sthAna - eka Adi, saMdhAta sthAna - dravyathI kaMcuka Adi, bhAvasthAna * odacikAdi. - x- have je sthAna ahIM prastuta che, te kahe che - * niryukti - pa26 - vivecana - uktarUpa bhAvapramAdathI atre adhikAra che. tathA saMkha - saMkhyA sthAna, tenAthI yukta. ahIM guru vRddha sevAdinA abhidhAnathI ane prakAma bhojanAdi niSedhathI bhAvapramAda nidrAdi arthathI pariharavA paNe kahela che. te ekAdi saMkhyA yogI ane dayika bhAva svarUpa che. Avo pramAda choDIne sAdhue yatna karavo joIe. kyAM ? apamAdamAM. A ja arthane daDhIkRta karavA kahe che. * niryukti - para7, pa28 - vivecana - 0hajAra varSa pramANa kALa sudhI utkaTa anazanAdi tapa nahaSabhadeve Acaryo. jemAM pramAda ahorAtra thayo. * x* apramAdaguNa sthAnanA aMtamauMdUrtikapaNAthI anekavAra paNa pramAda prAptimAM tenI avasthiti viSayabhUtatA aMtarmuhUrtanA asaMkhyaya bhedavathI tenA ati sUkSmatAthI badhAM kALanI saMkalanA vaDe A ahorAga thayela. tathA bAra varSathI adhikatapa AcaratA bhagavaMta vartamAnane je pramAdakALathayo te pUrvavat aMtarmuhUrta jasaMkalita jANavo.-x-x- keTalAMka ahIManupapattinA bhayathI nidrAmAda anuSThAnanI deTatA batAvI, viparyayamAM doSa darzana dvAcchI pharI tene ja batAvatA kahe che * niyukti - para9 + vivecana * jemane pramAdathI dharmamAM nirarthaka kALa jAya che, teo A pramAda doSathI anaMta saMsAra bhaTake che - O- je prANIne pramAdathI upalakSita kALa niprayojana jAya che. kyAM? dharmanA viSayamAM pramAdathI ja tenA dharmaprayojano niSphaLa jAya che. tenuM zuM thAya? anaMta saMsAramAM pramAdanA hetuthI bhaTake che. jo Ama che, to zuM karavuM joIe? te kahe che - * niyukti paso + vivecana : te kAraNathI nizcayathI pramAdano tyAga karIne buddhimAna puruSoe darzana, jJAna, yAtri rUpa, mukti mArgapaNAthI pUrve abhihita kartavya dhAraNa karavuM, te mATeno udhama te pramAda ja ane kadAcita pramAda nahIM, tema jANavuM. e nAma niSpanna nikSepa kahyo. have sUtra - uccArIe chIe - * sUtra - 1243 - anaMta anAdi kALathI badhAM duHkho ane tenA mULa kAraNothI mukitano upAya huM kahI rahyo chuM. tene pratipurNa cittathI sAMbhaLo. te ekAMta hitarUpa che, kalyANane mATe che. * vivecana - 1247 - aMtane atyaMta atikramI gayela. vastunA aMta be - AraMbha kSaNa ane samApti
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1243. 139 kSaNa. * x- temAM ahIM AraMbha kSaNa rUpa aMta parigrahaNa karIe chIe. tathA atyaMta - anAdi kALa jeno che, te A atyaMta kALa. saha mUle -- kaSAya avirati rUpathI varte che te samUlaka. saMpUrNa duHkhamaya saMsAra, ahIM asAtAne ja duHkharUpe grahaNa karavI. A pakSamAM mULa rAga ane dveSa, tene prakarSathI choDe che te pramokSa, te AtmAnA duHkhanA apagama hetu che. have tenuM pratipAdana kare che. athavA pramokSa - dUra karavuM tene kahenAranA, pratipUrNa cita ke vicAro vaDe sAMbhaLo. ekAgra - eka AlaMbananA arthathI cittano bhAva te dhyAna. ane te dharma Adi dhyAna, ekAMta hitakara che. hirA - tattvathI mokSa ja che. * sUtra - 1248 - saMpUrNa jJAnanA prakAzanathI mAna ane mohanA parihArathI, rAgaDhaSanA pUrNa kSayathI - jIva ekAMta sukharUpa mokSane prApta kare che. * vivecana - 1248 - SAkAM - AbhinibodhikAdinA, saMpUrNa ane pAThAMtathI avitathanA prabhAsana arthAt nirmalIkaraNa vaDe. AnA vaDe jJAnAtmaka mokSa hetu kahyo. ajJAna - mati jJAnAdi, moha - darzana mohanIya. A ajJAna ane mohano parihAra. mithyAzvata zravaNa ane kudaSTi saMga parityAgadi vaDe karavo. AnA vaDe tene ja samyagadarzana rUpa kahyo. tathA uttarUpa rAga-dveSanA vinAzathI, tenA ja cAstripaNAnuM abhidhAna che. rAga dveSanA ja kaSAyarUpatnathI tenA upaghAtakatvanuM abhidhAna che. teno A artha che - samyagadarzana jJAna cAritra vaDe ekAMta sukha evo mokSa prApta kare che. A duHkhanA pramokSanA avinAbhAvIthI upalakSita che. . jJAnAdi vaDe du:khano pramokSa che, Ano prApti hetu zo che? * sUtra - 1249 * gurujano ane vRddhonI sevA karavI, ajJAnI lokonA saMparkathI dUra rahevuM, svAdhyAla karavo, ekAMtamAM nivAsa karavo, sUtra ane arthanuM ciMtana karavuM, vairya rAkhavuM. e duHkhothI muktino upAya che. * vivecana - 1249 - A je anaMtara mokSa upAya kahyo. anaMtara kahevAnAra mArganI prAptino hetu, je yathAvat zAstrAbhidhAyaka guru ane zruta ke payayAdi vRddha che tenI sevA - paryApAsanA karavI. A gurukULavAsanuM upalakSaNa che. temAM jJAnAdi suprApya thAya che. * x- XguraphaLavAsa hovAthI kusaMsarga thato ja nathI. pArthasthAdino vizeSathI parihAra karavo. kemake teno alpa paNa saMga mahAdoSanA nibaMdhanatvathI abhihita che. teno parivAra karyA pachI paNa svAdhyAya tatparatA vinA jJAnAdinI prApti na thAya. svAdhyAya arthe
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ekAMtamAM - bIjA vyAsaMganA parihArarUpathI rahetuM. tevuM nivezana mana, vacana, kAyAnuM hoya che. svAdhyAyanI ekAMta niveSaNA eTale nizvaya thakI anuSThAna. temAM anuprekSA ja pradhAna paNe hovAthI mUtra ane arthanI ciMtavanA karavI. A paNa cittanA svAthya vinA jJAnAdi lAbha na Ave, tethI kahe che - dhRti arthAt citasvAcya ke manane anudvigna rAkhavuM. AvA jJAnAdi mArganI AvI abhilASA kaI rIte karavI ? * sUtra - 1250 * je zramaNa tapasvI samAdhinI AkAMkSA rAkhe che, to te parimita ane eSaNIka AhAranI ja kare. tattvAzane jANavAmAM nipuNa buddhivALA sAthI zodhe, tathA strI AdithI vivekane yogya - ekAMta ghamAM nivAsa kare. * vivecana - 1250 - AhAra - eSaNIya anazanAdinI abhilASA kare. kemake AvA anaMtarokta AhAra vaDe gurU ane vRddhanI sevA tathA jJAnAdi kAraNone ArAdhavAne samartha thAya che. sahAya - gacachanA aMtarvata sahacarane icche che. nipuNa - kuzaLa, artha - jIvAdimAM, buddhi- mati eTale nipArtha buddhi, temAM nipuNa - sunirUpitA ceSTA ane buddhi jenI che te. sahAyakanuM kathana kema karyuM ? svaccheda upadezAdithI jJAnAdikAraNa ane guru tathA vRddhanI sevAdino bhaMzakare, tethI nipuNa sahAyakane icche che, tema kahyuM. faSeka - pRthaphabhAva te strI AdinA saMsargano abhAva. yogya - ucita. te viveka yogya. kemake vivikA upAzrayamAM ja zrI Adi saMsargathI citta viplava utpattimAM kaI rIte guru ane vRddhanI sevA tathA jJAnAdi kAraNono saMbhava thAya? samAdhinI abhilASA kare che. A samAza - dravya ane bhAvathI be prakAre che, temAM dravya samAdhi te dudha ane sAkara Adi dravyono paraspara avirodhathI avasthAna. bhAva samAdhi te jJAnAdinuM paraspara abAdhAM vaDe avasthAna. tethI jJAnAdine prApta karavAnI kAmanA kare che. kALa Adi doSathI AvA prakAranI sahAyanI aprAptimAM zuM kare? * sUtra - 1251 - je potAnAthI adhika guNovALo ke potAnI samAna guNovALo nipuNa sahAyaka na maLe, to pAponuM vajana karato evo tathA kAmabhogomAM anAsakta rahe to evo kare ja vicaraNa re. * vivecana - 1251 - jo A arthamAM nipuNa buddhi sahAyakane na pAme. te kevA sahAyaka hoya ? jJAnAdi guNo vaDe adhika hoya ke jJAnAdi guNone AzrIne samAna hoya na prApta
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1251 141 thAya to zuM ? ekalo - asahAya, pApa hetubhUta anuSThAnono vizeSathI parihAra kare. saMyama mArgamAM ekalo viyare. kevI rIte ? viSayomAM pratibaMdha na pharato, A tevA prakAranA gItArtha sAdhune AzrIne che. anyathA AgamamAM ekAkI vihArano niSedha karelo che. AnA vaDe AhAra ane vasati viSayaka apavAda paNa kahelo jANavo. ahIM prasaMgathI jJAnAdino duHkha pramokSa upAyatva kahela che. tenA paNa mohAdi kSaya nibaMdhanatvathI tenA kSayanA prAdhAnyathI duHkha pramokSa hetutvane jaNAve che - je rIte teno saMbhava che, je rIte duHkha hetutva che, je rIte duHkhanA prasaMgathI teno abhAva che, tene jaNAvavAne mATe kahe che - * sUtra - 1252 thI 1254 - je prakAre iMDAthI bagalI utpanna thAya ane bagalIthI ThaMDu utpanna thAya che, te pramANe mohanuM janma sthAna tRSNA che, tRSNAnuM janma sthAna moha che.... karmanA bIja rAga ane dveSa che. karma mohacI utpanna thAya che. te karma janma ane maraNanuM mULa che ane janma maraNa ja duHkha che... jene moha nathI teNe duHkhane samApta karI dIdhela che. jene tRSNA nathI teNe teNe mohane haNI nAMkhyo che. jene lobha nathI teNe tRSNAno nAza karela che. jenI pAse kaMI nathI - akriyata che, tene lobhane holo che. * vivecana - 1252 thI 1254 - je prakAre iMDAthI bagalI - pakSI vizeSanI utpati che, ane bagalIthI iMDAnI utpati che, A baMnenI paraspara utpati sthAnatA che, e ja prakAre moha arthAt AtmAne mUDhatA prati laI jAya te moha - ajJAna, te mithyAtvadoSa duSTa jJAna ja levuM. AyarAna * utpatti sthAna, jenuM che te mohAyatanA ja tRSNA kahevAya che. mohanA abhAvamAM avazya tRSNAno kSaya thAya che. tRSNAyatanA te moha che. tRSNA nA hovAthI mUrchA che, te atyaMta dukhyAjya ane rAgapradhAna che. rAga hoya tyAM oSa paNa saMbhave che. e rIte tRSNAnA grahaNathI rAha ane dveSa kahelA che. A anaMtAnubaMdhI kaSAya rUpa che, tenI sattAmAM avazya mithyAtvano udaya thAya che. tethI ja upazAMta kapAsa vItarAgane paNa mithyAtvagamana saMbhave che. temAM moha ajJAnarUpa che, te siddha thAya che. - 4 - have AnA duHkhahetutvane kahe che - rAga - e mAyA ane lobharUpa che. dveSa e krodha ane mAna svarUpa che. karma - jJAnAvaraNAdi, tenuM bIja - kAraNa te karmabIja, te mohathI utpanna thAya mATe '"mohaprabhava" kahyuM. janma ane maraNa tenuM mULa - kAraNa karma che. duHkha - saMsAramAM asAtA, A janma ane maraNa ja atizaya duHkhane haNIne duHkhane kaI rIte haNe ? mohanI vidhamAnatA na rAkhIne. arthAt mohanA abhAve duHkhano abhAva che. A pramANe badhuM ja sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavuM. - x - 4 - 4 - x +
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 uttarAyacana mUlasUtra-saTIka anuvAda A pramANe moha Adi e duHkhanA hetuo che, tenA hanana mATeno upAya zuM A ja che ke bIjI paNa kaMI che ? evI AzaMkAthI savistara tenA umUlano upAya batAvavAne mATe Ama kahe che - * sUtra - 1255 - je rAga, dveSa ane mohanuM mULathI ukhUlana icche che, teNe je je upAyone upayogamAM lAvavA jaIe, tene huM kramaza kahIza - * vivecana 155 - gAthArtha spaSTa kahela che, vizeSa A pramANe - uddhakAma - umUlana karavAne icchato, mULa sahita* temAM mUla - tIvra kaSAyodaya Adi, te mohaprakRtinI jALa - samUha. unya - tene uddharavAno hetu, karelI pratijJA anusAra sUtrakAra kahe che - * sUtra - 156 thI 1266 - (156) rasono upayoga kAma na karavo joIe. stro payaH manuSyane mATe tira - unmAda vadhAranAra hoya che. viSayAsakata manuSyone kAma te ja rIte utpIDita kare che, jemAM svAdu phaLavALA vRkSane pakSI pADe che. (1rapa7) jema pracaMDa pavananI sAthe prasura paMthaNavALA vanamAM lAgela dAvAnaLa zAMta thato nathI, te pramANe kAma bhojano iMdriyoni zAMta thato nathI. brahmacArIne mATe prakAma bhojana kyAreya paNa hitakara nathI. (158) je vivikta zayyAsanathI vaMbita che, je alpabhojI che, te jitendriya che, temanA cittane rAgadveSa parAjita karI zakatA nathI. jema oSadhithI parAjita vyAdhi pharI zarIrane AkrAMta pharatI nathI. (159) je prakAre bilADAnA nivAsa sthAno pAse uMdaronuM rahevuM prazasta - hitakara nathI, te ja prakAre strInA nivAsa sthAna pAse brAhmacArInuM rahevuM paNa prazarasta nathI. (16) zramaNa tapasvI strIonA rUpa, lavaNaya, vilAsa, hAsya, AlApa, ceSTA ane kaTAkSane manamAM niviSTa karI devAno prayatna na kare, (11) je sadA brahmacaryamAM lIna che, temane mATe strIonuM Adarzana, ApAna, aciMtana, aMkirtana hitakara che. ArtadhyAnane mATe upayukta che. (1ra) che ke traNa gutithI guma munine alaMkRta devIo paNa vicalita karI zakatI nathI, to paNa ekAMta hitanI dRSTithI munine mATe viviktavAsa ja prazasta che. (1263) mokSAbhikAMkSI, saMsArathIru ane dharmamAM sthita manuSyane mATe lokamAM evuM kaMI paNa dura nathI, je pramANe ajJAnIonA mananuM haraNa karanArI strIo dastara che.
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1256 thI 1266 143 (1264) zrI viSayaka A uparyukta saMsargonuM samyak atikramaNa karavAthI zeSa saMbaMdhonuM atikramaNa temaja sukhottara thaI jAya che, je pramANe mahAsAgarane taryA pachI gaMgA jevI nadIone taravI sahelI che. (1265) samasta lokanA devatAonA paNa je kaMI paNa zArIrika ane mAnasika duHkha che, te badhAM kAmAsaktithI utpanna thAya che. vItarAga AtmA ja te duHono aMta karI zake che. (1266) jema kripAka phaLa rasa ane rUpa raMganI dRSTithI jovA ane khAvAmAM manorama hoya che, paNa pariNAmamAM jIvanano aMta karI de che. kAmaguNo paNa aMtima pariNAmamAM tevA ja hoya che. vivecana - 1256 thI 1266 - rasa ityAdi agiyAra sUtro che. teno gAthArtha ahIM spaSTa kahelo che. tethI vRttimAM kahevAyela je kaMI vizeSa che, te ahIM noMdhIe chIe. (1256) rasa - dudha Adi vigaIo, prakAma - atyartha, ghaNAM pramANamAM. na peicirAyA - khAlI na joIe. ahIM 'prakAma' zabdanuM grahaNa vAta Adi kSobhanA nivAraNa mATe rasa bhogavavA joIe ja paNa niSkAraNa bhogavavAno niSedha che, tema jaNAvavAne mATe che. Avo upadeza zA mATe ? bahulatAthI rasa - vigaI bhogavanArA daitikara - unmAda vadhAranArA thAya che. dasa no artha paNa che athavA dIpta - dIpavuM te, moharUpa agni vaDe baLavuM, tene karavAnA svabhAvavALA te dIptakara. kone ? puruSone, upalakSaNathI strIone. teno upabhoga karanAra moharUpI agnine udIre che. - * * * * e pramANe zo doSa che ? te kahe che - sa athavA dIpta manuSyo viSayo vaDe parAjita thAya che tathAvidha strI Adine abhilASa karavA yogya Ardi thAya che. konI jema ? ahIM dRSTAMta Ape che, te A rIte - jema koI vRkSa madhura phaLathI yukta vRkSa hoya, tene pakSIo utpaDIta kare che tema. ahIM vRkSanI upamAthI puruSAdi levA. svAdu phaLane tuSya daima ke dIptapaNuM levuM. pakSI sadeza 'kAma' ne jANavuM. AnA vaDe rasa prakAma bhojanamAM doSo kahyA. have sAmAnyathI ja prakAma bhojanamAM doSa kahe che - (1257) davA - dAvAnaLa, vananA upAdAnathI kyAreka vasatimAM paNa temaja jANavuM. samAru - vAyu sahita, upazama - agninuM zAMta thayuM. tema A upamAthI iMdriya janita rAga, te ja anartha hetuthI ahIM vicAravo. te agninI jema dharmavanane baLavAthI iMdriyAgni' kahyo. te ati mAtrAmAM AhAra karanAra - prakAma bhojI rUpa pavanathI prAyaH tene ghaNo udIre che, tethI prakAma bhojItva brahmacArIne hitane mATe na thAya, kemake te brahmacaryanA vighAtakapaNAthI ati susthitane paNa bALe che.
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda AnA vaDe prakAma bhojanano parihAra batAvyo. have rAgane uddharavA mATe jeno parihAra karavo joIe tene AzrIne je ati yatnapUrvaka karavuM joIe, te kahe che. (1258) vivi - stri Adi rahita, zayyA - vasati, temAM avasthAna, tenA vaDe niyaMtrita. mAsANA - temAM avama eTale nyUna, azA - AhAra, teno je bhAva te uNodarIkta rUpa che. tenA vaDe vazIkara karAyela iMdriyo jenA vaDe che te dafmondriya sagake je zatrunI mAphaka abhibhava hetu paNe havothI 'rAgazatru' parAbhava kare che. kono? cittano. * x AnA vaDe vivikta zayanAsana AdinuM vidheyatva kahyuM. have vivikta zayana - AsanamAM yatna kasvAnuM kahI viparyayamAM doSa kahe che - (1259) jema bilADAno Azraya - rahevAnuM sthAna, tenA mUla- samIpe uMdaro rahe to temane mATe prazasta thatuM nathI. kemake temane tyAM avazya apAya saMbhave che. e pramANe strIo ane upalakSaNathI napuMsakonA nivAsamAM brahmacarIne rahevuM yukta nathI. temAM brahmacaryamAM bAdhA saMbhave che. vivikta zayyAmAM rahevA chatAM kadAcit strIno saMpAta(yogI thAya to teNe je karavuM joIe, te kahe che (1ra60) rUM - susaMsthAnatA, lAvaNya - nayana ane manane AlhAdaka guNa, vilAsa - viziSTa nepathya racanAdi. hAsa - kapola vikAsAdi. jafuel - manmana, ullapa Adi, Iti - aMgabhaMga Adi, vIkSita - kaTAkSa ukta badhuM strI saMbaMdhI jANavuM. tene manamAM sthApIne aho ! suMdara che. ema vikalpo na karavA. tene iMdriyano viSaya na banAvavo. ahIM sUrakArazrIe "cittamAM nivezIne" ema kahIne jaNAvela che ke - rAgAdinA joDANa vinA strIonA rUpa AdinuM darzana doSane mATe thatuM nathI. Avo upadeza kema Apyo? te kahe che - (1261) adana - eTale iMdriyanuM aviSayIkaraNa, aprArthanA - abhilASA na karavI, aciMtana - rUpAdine na pAribhAvavuM te, akIrtana - strInuM varNana na karavuM, ane te nAmathI ane guNathI sTIjananuM ArcadhyAna. e badhuM sarvakALa brahmavatamAM Asaktone hitakara che. - x vikAranA hetuthI jenA cittamAM vikiyA thatI nathI. te ja dhIra che. to pachI rAgane uddhavA mATe zA mATe vivikta zayana, AsanatA dhAraNa karavI joIe ? te AzaMkA karatA kahe che - (1ra62) devI - apsA, manuSyanI strI to zuM paNa alaMkRtA apsarA paNa kSobha pamADavA - saMyamathI calita karavAne samartha nathI. kone ? manomukti AdithI guma munine. to paNa ekAMta hitakara jANIne kahe che ke keTalAMka abhyasta yogI paNa temanA saMgathI kSobha pAme che. jeo kSobha nathI pAmatA teo paNa strI saMsakta vasativAsamAM avarNAdi doSanA bhAgI thAya che. ema paribhAvanA karIne vivikta
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 32/156 thI 1266 zasyAsana ja manine prazasta che, tema gaNadharAdi vaDe prazaMsA karAyela che. tethI teno ja Azraya karavo joIe. AnA samarthanane mATe ja strIonuM duratikramava kahe che - (1263) muktinA abhilASIne paNa, caturgati rUpa saMsArathI bhaya pAmelA te saMsArabhIrune, zratadhamadimAM sthita hoya to kaMI dustara durAtikrama A lokamAM nathI. je pramANe strIo nirviveka cittavALA ajJAnIne dutara che. ahIM dustaratvano hetu bAlamanohara5NuM che. tethI strIonA ati durataratvane jANIne tenA parihAra karavA vaDe vivikta zayyA ane Asana ja kalyANakArI che. - jo strIsaMganA atikramane mATe A upAya upadeyo che, to bAkInA saMganA atikramaNArthe kema kaMI upadeza karatA nathI? te kahe che - (1264) strI viSayaka saMbaMdhonuM ullaMghana karavAthI bAkInA dravya Adi saMgo ullaMdhita ja che. badhAM saMgo rAgarUSapaNAmAM samAna hovA chatAM A badhAmAM strIsaMga ja pradhAnapaNe che. tenuM STAMta kahe che jo koI svayaMbhUramaNa samudrane pAra karI de, to tene vItizayanA yogathI gaMgA samAna mahAnadI pAra karavI saraLa che. tema strI saMganA parihArathI bIjA saMgone tajavAnuM saraLa che. - X- 4 - rAganA parAjaya mATe zA mATe A pramANe upadeza karela che? tevI AzaMkA karIne rAganA duHkha hetutvane dazavi che. (1265) kAma - viSayo, temAM anugRddhi * satata abhikAMkSA, anubhava, anubaMdha ityAdi. te kAmagRddhithI utpanna du:kha ke asAtA lokanA badhAM prANIgaNane che. te du:kha kevuM che? kAyika - rAga Adi, mAnasika - iSTa viyogAdithI janya. A baMne du:khano aMta vItarAgatA - kAmAnugRddhinA cAlI javAthI thAya che. tevuM kahela che. "kAma' sukharUpa paNe ja anubhavAya che, to zA mATe kAmAnugRddhithI utpanna dukha ema kahela che ? (1266) jema kiMpAka - vRkSa vizeSa, tenA phaLo manoma - hRdayaMgama ane AsvAdha, rucira raktAdi varNavALA, sugaMdhavALA hoya che chatAM tenA bhogavatA jIvitano aMta lAve che. te adhyavasanAdithI ke upakrama kAraNothI vinAza karavAne mATe samartha che. tethI te jIvita - Ayune vipAka avasthA prApta karavAmAM - maraNAMta duHkhadAyItAmAM samartha che. A upamAthI samajAve che ke kAmaguNo kipAka phaLa samAna che, vipAka - phaLa pradAna kALamAM. kiMpAka phaLanI mAphaka A kAmabhogo paNa bhogavatI veLA manorama che, paNa vipAka avasthAmAM te narakAdi durgatinA dukha ApavA paNAthI atyaMta dAruNa ja che. tethI dekhAvamAM manorama hovAthI bhale sukhadAyI dekhAya, paNa pariNAme anyathA bhAvavALA ja che. phi9/10]
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ahIM ghaNAM gRhasthAnanA anuyAyitvathI rAganA prAdhAnyathI kevaLa AnA ja uddharaNano upAya batAvIne have tenA ja sahitane jaNAvavAne mATe damitendriyane batAve che - * sUtra - 1267 - samAdhine bhAvanAvALA tapasvI zramaNa iMdriyonA zabda; rUpa Adi manojJa viSayamAM rAgabhAva na kare, ane indriyonA amano viSayomAM manathI paNa dveSabhAva na kare. * vivecana - 1267 * je caAdi iMdriyonA rUpAdi viSayo che tevA manorama viSayomAM abhisaMdhi na kare athata iMdriyAne pravatavi nahIM, temaja amanorama cittamAM paNa iMdriyone na pravartAve. A baMne vAkyo dvArA iMdriya damana kahyuM. samAdhi - cittanI ekAgratA, te sagaDheSanA abhAvamAM ja thAya che. tethI rAga-dveSanA uddharaNano abhilASI zramaNa - tapasvI (iMdriyanA viSayothI dUra rahe.) - 8- *- rAgadveSanA uddharaNano upAya vivikta zayyA - sAmAnyathI ekAMta zayyA levI, tenuM avasthAna ja tenA uddharaNano upAya che. e pramANe prakAma mojIne paNa madathI heSano saMbhava che tethI uNodarItAne ahIM bhAvavI joIe. A rIte rAgadveSa uddharaNanI icchAvALo viSayothI iMdriyone nivatava - aTakAve ema upadeza karyo. have viSayomAM pravartavAthI rAga ane dveSanA anurdhAraNamAM je doSa che, te pratyeka iMdriyo ane manane AzrIne darzAvavAne mATe kahe che - * sUtra - 1268 thI 1345 - (1ra68) cakSuno grAhya viSaya rUpa che, je rUpa rAganuM kAraNa hoya che, tene manojJa kahe che ane je rUpa DhebanuM kAraNa hoya che, tene amanojJa kahe che. A baMnemAM je sama che, te nItarAga che. (1269) cakSu rUpano grAhaka che ane rapa e casuno grAhya viSaya che, je rAganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je tenuM kAraNa che, tene AmanojJa kahe che. (10) je manojJa rUpamAM tIvra rUpe gRddhi sakhe che, te rAgAtura AkALamAM ja vinAzane prApta thAya che. jema prakAza lolupa pataMgIyuM prakAzanA rUpamAM sajA thaIne mRtyune prApta kare che. (171) je sAmano rUpa ati tIvra rUpathI heka kare che, te teja kSaNe potAnA dudanta baeI du:khane prApta thAya che. temAM rUpano koI aparAdha nahI. (17) je suMdara rUpamAM ekAMte Asakta thAya che ane atAdeza rUpamAM dveSa kare che, te ajJAnI duHkhanI pIDAne prApta thAya che. virakta
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 32/1268 thI 1345 muni temAM lipta thatAM nathI. (1273) manojJa rUpanI AzAnuM anugama ja karanAro anekarUpa basa ane sthAvara jIvonI hiMsA kare che. potAnA prayojanane je adhika mahatva denAra kvijha ajJAnI vividha prakAre temane paritApa Ape che ane pIDA pahoMcADe che. (1ra74) rUpamAM anupAta ane parigrahane kAraNe rUpanA utpAdanamAM saMrakSaNamAM, saMniyogamAM tathya vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAMthI ? tene upabhogakALamAM paNa vRti maLatI nathI. (1ra7) rUpamAM atRma tala parigrahamAM Asakata ane upasakta saMtoSane pAmato nathI. te asaMtoSa doSathI duHkhI ane lobhathI vyAkuLa bIjanI vastune core che. (1ra76) rUpa ane parigrahamAM atRma tathA tRNAthI abhibhUta thaIne te bIjAnI vastunuM apaharaNa kare che. lobhanA doSathI tenuM phaTa ane jUtha vadhe che. paraMtu kapaTa ane jUThano prayoga karavA chatAM te duHkhathI mukta thato nathI. (1ra77) jUTha bolatA pahelAM, tenI pachI ane bolavAnA samayamAM paNa te duHkhI thAya che. teno aMta paNa duHkharUpa thAya che. e pramANe rUpathI atRpta thaIne te corI karanAro duHkhI ane AzrayahIna thAya che. (1ra78) A pramANe rUpamAM anurakata manuSyane kyAM, kyAre ane keTaluM sukha thaze ? je pAmavAne mATe manuSya dukha bhogave che, tenA upabhogamAM paNa phaleza ane du:kha ja thAya che. (1ra79) A pramANe rUpa prati heka karanAra paNa uttarottara aneka du:khonI paraMparAne prApta thAya che. dveSayukta cittathI je kamanuM upArjana kare che, te vipAkanA samayamAM duHkhanuM kAraNa bane che. (1280) rUpamAM virakta manuSya zoka sahita thAya che. te saMsAramAM rahevA chatAM paNa lipta thato nathI. jema jaLAzayamAM kamaLanuM paba jaLathI lipta thatuM nathI. (1ra81) zotranuM grahaNa zabda che, je zabda rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je zabda dveSamAM kAraNa che, tene amanojJa kahe che. temAM je sama che te vItarAga che. (1282) zokha zabdano cAhaka che. zabda zotrano grAhya che. je saganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che, tenuM kAraNa te amanojJa kahevAya che. (1283) je manojJa zabdomAM tIvra rUpe Asakta che, te rAgAtura akALamAM ja vinAzane pAme che. jema zabdamAM Avata mugdha haraNa mRtyune pAme che.
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (1284) je amanojJa zabda prati heka kare che, te teja kSaNe potAnA dudatti thI duHkhI thAya che, temAM zabdano koI aparAdha nathI. (1ra8pa) je piya zabdomAM ekAMta Asakta thAya che ane apriya zabdomAM ja kare che, te ajJAnI du:khanI pIDAne prApta thAya che, virakta muni temAM levAtA nathI. (1286) zabdanI AzAno anugAmI aneka rUpa carAcara jIvonI hiMsA kare che. potAnA prayajanane ja mukhya mAnanAro kilaSTa ajJAnI vividha prakAre tene paritApa Ape che, pIDA pahoMcADe che. (1ra87) zabdamAM anurAga ane mamatvanA kAraNe zabdanA utpAdanamAM, saMrakSaNamAM, saMniyogamAM tathA vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAM che ? tene upabhoga kALamAM paNa tRti maLatI nathI. (1288) zabdamAM atRpta tathA parigrahamAM Asakta ane upasakta saMtoSane prApta thatAM nathI. te asaMtoSanA doSathI duHkhI ane lobhagrasta bIjAnI vastune core che. (1ra89) zabda ane parigrahamAM atRpa, tRNAthI parAjita bIjAnI vastuonuM apaharaNa kare che. lobhanA doSathI kapaTa ane jUha vadhe che. kapaTa ane jUThathI paNa te duHkhathI mukta thato nathI. (1290) jUTha bolatA pahelA, bolyA pachI ane bolatI vakhate paNa te duHkhI thAya che. teno aMta paNa duHkhamaya che. A pramANe zabdamAM atRpta corI karato evo dukhI ane Azraya hIna thaI jAya che. (1ra91) A pramANe zabdamAM anurakatane kyAM ? kyAre ? ane keTaluM sukha thaze ? je upabhogane mATe te dukha sahe che, te upabhogamAM paNa kaleza ane duHkha ja thAya che. (1ra92) A pramANe je amanojJa zabda prati heka kare che, te kramazaH aneka duHkhonI paraMparAne pAme che. dveSayukta cittathI je kamanuM upArjana kare che, te ja kamoM vipAkanA samayamAM du:khanuM kAraNa bane che. (193) zabdamAM virakta manuSya zoka rahita thAya che te saMsAramAM rahevA chatAM paNa lapAto nathI. jema jaLAzayamAM kamalapatra jaLathI (1ra94 thI 1306) ghANano viSaya gaMdha che, je gaMdha sagamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je gaMdha temAM kAraNa thAya che, tene manojJa kahe cheo ityAdi- 13 - subone cakSu ane zrotramAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAba cA ke zrotranA sthAne ghANa kahevuM tathA rUpa ane zabdanA sthAne "gaMdha' kahevI. bAkI AvavA pUrvavata.
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 32/1ra68 thI 1345 (1307 thI 1319) jillAno viSaya rasa che. je rasa sugamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che ane je sa hevanuM kAraNa che, tene amanojJa kahe che. ityAdi - 13 - subone cA ane zrotramAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra cahyuM ke zatranA sthAne jillA kahevuM. tathA rapa ane zabdanA sthAne rasa' kahevo. bAphI AlAvA pUrvavatu. (1320 thI 133ra) kAyAno viSaya che. je sparza rAganuM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je sparza temanuM kAraNa che tene amoza kahe che ityAdi - 13 - sUbone kSu ane zrobamAM kahelAM 13 - 13 sUtronI mAphaka ja kahevA. mAtra yakSa ke zrotranA sthAne "kAya' kahevuM. tathA rUma ane zabdanA sthAne "sva" kahevo. bAkI AvavA pUrvavatuM. (1333 thI 134) manano viSaya bhAva che. je bhAva rAgamAM kAraNa che, tene manojJa kahe che, je bhAva dveSanuM kAraNa che, tene amano kahe che, ityAdi - 13 * sUtrone cA ane zatramAM kahelA 13 - 13 subonI mAphaka ja kahevA. mAtra cahyuM ane zrotranA sthAne "mana" kahevuM tathA rUpa ane zabdanA sthAne "bhAva" kaheto. bAkI AlAvA pUrvavatuM. * vivecana * 1268 thI 1345 - (1268 thI 1280) ahIM kula - 38 sUro che, jeno strArtha kahyo. tamAM cakSune - 13 - sUtro che. cakSu eTale cakSu iMdriya, rUpa - varNana ke saMsthAna. rAga - Asaktino hetu che. tene manojJa kahyo, je doSano hetu che, tene amanojJa kahyo. A rAga ane dveSa baMnethI je para che, te "vItarAga' kahevAya che. tathAvidha paganA abhAvathI vItarAga kahyA paNa zaga hoya tyAM dveSa paNa hoya. tethI temane "vItaaSa" paNa kahe che. tethI jo cakSu AvA rAga ke heSamAM pravarte to samatA' e ja AlaMbana che, tema kahyuM. - x x - rUpa ane cakSuno grAhya - grAhaka saMbaMdha kahela che. grAhaka vinA grAhyatva na hoya ane grAhya vinA grAhakatva na hoya. e rIte A baMneno paraspara upakArI - upakAraka bhAva kahelo che. tethI A baMneno rAga-dveSanI utpattimAM sahakArI bhAva jANavo. tethI jema "rupa" rAgadveSanuM kAraNa che, tema cakSu paNa che. * * * * paraMtu vItarAgane cakSa rAgadveSanuM kAraNa banatA nathI, kema teo baMnemAM "sama" hoya che. rAga ane dveSane na uddharavAmAM zo doSa che? ke jethI tenA uddharaNane arthe A pramANe upadeza karAya che, te kahe che - rUpamAM je gRddha che atha isagavAna che, te yathAsthiti Ayu pUrNa thAya pahelAM ja vinAza pAme che, maraNAMta bAdhArUpa kaleza pAme che. jema pataMgIyu dIpazikhAdi joIne temAM laMpaTa thaIne prANa tyAga kare che. temane paNa gRddhi AdithI rAga ja che. - x x- jeo rUpamAM sadA haiSa pAme che, tenuM zuM? te kahe che je kSaNamAM dveSa utpanna thAya che, te zArIrika Adi duHkhane pAme che. teSa pAmelo
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' S che, 150 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 te - "meM A zuM aniSTa joyuM?" ema manamAM vyAkuLa thaIne paritApa pAme che. - * - * - 4 - ahIM sUtramAM rAga ane dveSa baMnene anartha hetuka kahelA che. * * * * * * - have rAganA ja pApakarmopayaya lakSaNa mahA anarthahetutAne jaNAvavAne mATe hiMsAdi Azrava nimittatAne pharI ahIM te dvArathI du:khajanakavane cha sUtro vaDe kahe che - rUpa - manojJAne anusare che, te rUpAnuga evI te AzAne rUpAnugAzA arthAt rUpa viSaya abhilASa. tene anugata jIva. te carAcara arthAt basa ane sthAvara jIvone hANe che, vinAza kare che. kevA jIvone haNe che ? jAti Adi bhedathI aneka prakAranA jIvone haNe che. kevI rIte haNe che ? svakAya ane parakAya zastrAdithI aneka upAyo vaDe haNe che. yathAsaMbhava cittamAM te carAcara jIvone sarvataH tApita kare che arthAta duHkha Ape che. bALanI jema viveka rahitatAthI bIjAne pIDe che. koNa pIDe che? svaprayojanamAM ja sthita ane sagathI bAdhita thayelo te pIDe che. ane bIjuM - rUpa viSaya anupAta arthAt anurAga, temAM mULarUpa parigrahanA hetuthI utpAdanamAM, saMrakSaNamAM ane saMniyogamAM tathA vyaya ane viyogamAM tene sukha kyAMthI hoya? ahIM utpAdana eTale upArjana, ra - apAya nivAraNa, saMmicoga - sva ke para prayojanomAM samyapha vyApAraNa- pravRtta vyaya - vinAza, viyoga - viraha. A baghAne kAraNe rUpanA viSayamAM sukha kyAMthI hoya? jarApaNa na hoya. paraMtu badhe ja dukha ja hoya. e pramANe ahIM kahevAno bhAva che. ahIM A pramANe bhAvanA karavI - rUpamAM mUrzita ja rUpavat hAthI, ghoDA, strI, AdinA utpAdana ane kSaNane mATe te - te kaleza hetu upAyomAM jIvo pravarte che. tathA tevA prakAranA prayojananI utpattimAM rUpavat strI Adine niyojavA chatAM tenA apAyanI zaMkAthI pharI pharI paritApa pAme che tethI siddha thAya che ke tenA utpAdana, rakSaNa ane saMniyogamAM dukha che. e pramANe vyaya ane viyogamAM paNa vicAravuM. bIjA kahe che - rUpAnurAganA hetuthI je parigraha tenAthI duHkhI thAya, kadAca rUpanA utpAdana AdimAM saMbhoga kALe athati upabhoga samaye sukhane pAme evI AzaMkA thAya, tethI kahe che - temAM tRmino lAbha na pAme. rUpanA ghaNAM darzana chatAM sagIne tRpti thatI nathI. - x- ityAdi kAraNe temane sukha kyAMthI hoya? jIvo uttarottara icchAthI paritApa pAme che kemake temane tRtinI prAptino abhAva hoya. rUpamAM atRpta ane parigrahamAM arthAt te viSayanI mUchamAM sAmAnyathI AsaktivALo ane upasakra - gADha Asakta hoya te tuSTi Athata paritoSane pAmato nathI. atuSTi doSathI duHkhI thaIne - "jo mAre AvI AvI rUpavat vastu hota to ? evI AkAMkSAthI atizaya du:khAvAna thAya che. pachI te vyakti zuM kare che? te kahe che -
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1ra68 thI 1345 151 - bIjAnA saMbaMdhI rUpavat vastumAM lobha ke gRddhithI AkuLa thaIne te adattane grahaNa kare che. bIjAnI vastune corI le che. AnA vaDe rAganI ati duSTatA jaNAvIne parigrahathI doSadarzana chatAM paNa vizeSathI temAM Asakti doSAMtara AraMbhane batAvela che. to zuM AnA ATalA ja doSa che ke bIjA paNa che ? evI AzaMkAthI ukta doSanA anuvAdathI bIjA doSa paNa kahe che - tRSNA ke lobhathI abhibhUta evo te adatane grahaNa karavAnA svabhAvavALo evo te adattAdArI thaIne rUpa viSayaka parigraha kare che. pachI temAM paNa asaMtuSTa thaIne mAyApradhAna mRSA arthAta mAyAmRSAvAdanI vRddhi pAme che. te lobhanA aparAdhathI lubdha thayelo bIjAnuM adatta grahaNa karIne, tene gopavavAmAM tatpara banIne mAyAmRSAvAda seve che. AnA vaDe lobha ja sarve AzravomAM mukhya che, te hetu kahela che. * * - mRSA bhASaNamAM paNa te asAtA duHkhathI vimukti pAmato nathI. paraMtu duHkhano bhAgI ja thAya che. evo bhAvArtha ahIM che. duHkhanI avimukti kema kahI ? mRSA athata jUThuM bolyA pachI, jUThuM bolatA pahelAM ke jUThuM bolatI vakhate te duHkhI thaIne, tenI pachI pazcAttApathI, ciMtA vyAkuLatAthI, kSobhathI vadhu duHkhI thAya che. temaja aMte te janmamAM aneka viDaMbanAthI vinAza pAme che ane bIjA janmamAM narakAdine pAmIne te prANI saMsArane ghaNo duraMta kare che. e pramANe aAdAnanA mRSA dvArathI du:kha hetuva kahyuM. have upasaMhAra karatA kahe che - . ukta doSavALA badhAM lokothI upekSaNIya thAya che. koIpaNa saMbaMdhInA cAvakhaMbhathI rahita thAya. A upalakSaNathI maithunarUpa Azrava che. sagIne te prasiddha hovAthI sAkSAta tene kahela nathI. athavA rUpasaMbhoga paNa mithunakarmatvathI devonI jema maithuna ja che. - x- e pramANe AgaLa paNa strIgata zabdAdi saMbhogonuM meyunatva saMbhave che. ukta arthanuM nigamana karatAM kahe che - rUpAnurakta manuSyane ukta prakAre jarApaNa sukha kyAMthI hoya ? ati sarvadA duHkha ja hoya. - - - A pramANe rAganI anartha hetatA kahIne dveSanI paNa tenA atidezathI kahe che. je pramANe rUpamA anurakta kahyA te pramANe ja hepavALA paNa uttarottara dukha samUharUpa paraMparAne pAme che tathA praduSTaeTale prakarSathI dveSayukata citta jenuM che. tevA prakArano te karmone bAMdhe che. te karmo zubha paNa hoI zake tethI kahe che - te kama vipAka asthati anubhavakALamAM du:khahetuka AbhavamAM ane parabhavamAM paNa thAya che. azubha karmopacaya hiMsAdi Azrava sAthe avinAbhAvI saMbaMdhavALA che. e rIte AnA vaDe teno hetu paNa kahyo. A pramANe rAgadveSanA anurdhAraNamAM doSane jaNAvIne, tenA uddharaNano hetu paNa kahe che - rUpathI virakta upalakSaNathI adviSTa manuSya zokarahita thaIne tenA nibaMdhanakartA rAga-dveSano abhAvavALo thato hovAthI anaMtara kahelA anaMtara duHkhonA
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 samUhonI paraMparA vaDe saMsAramAM rahevA chatAM levAtA nathI. tenuM dRSTAMta ApatA kahe che ke - jema padminIpatra jaLanI madhyamAM rahevA chatAM jaLathI levAtuM nathI, tema te manuSyo levAtA nathI. (1281 thI 1293) A pramANe cakSune AzrIne tera sUtronI vyAkhyA karI e pramANe bAkInI iMdriyonI ane mananI potAnA viSayamAM pravRttimAM rAga ane dveSanA anuddharaNamAM doSane jaNAvatA tera tera saNonI vyAkhyA karavI. vizeSa e ke - zrobendriyano viSaya zabda - "dhvani" te manojJA ane khara karkazatAthI amanojJa paNa hoya. mRga arthAta badhAM pazu jANavA. te mRga zabdomAM mugdha banIne saMgItamAM AkRSTa cittatAthI, temAM atRpta thAya che. (1294 thI 1306) dhrANejiyano viSaya gaMdha che. temAM sugaMdha te manojJa ane durgadha te amanojJa che. temAM nAgadamanI AdinI gaMdhamAM vRddhaoSadhi gaMdhamAM vRddha thaIne sarpa vilamAMthI nIkaLIne duSya apAyano bhAgI thAya che. te atyaMta apriyapaNe te gaMdhane sahana na karI zakavAthI nIkaLe che. (1303 thI 1391) jilaeNndriyano viSaya rasa, AsvAda karAya te rasa. temAM madhurAdi te manojJa, kaTukAdi te amanojJA. mAchaluM, mAMsane aMte rahela loDhAnI kIlaka vaDe vidArita zarIra thAya che. kemake te mAMsAdinA bhogamAM gRddha banIne mAMsa khAvAne mATe doDe che. galanA khIlAthI viMdhAya che. (1320 thI 1332) kAcA arthAta ahIM sparzanendriya levI. kemake te sarvazarIramAM vyApaka che. teno viSaya te sparza che. temAM mRdu vagere sparza te manojJa hoya ane karkazAdi te amanojJa hoya. zIta sparzavALA pANImAM avamagna - DUbelA jaLacara vizeSo vaDe bheMsa Adine pakaDI levAya che, kemake zItaLa sparzamAM gRddha banIne bheMsa Adi pANImAM jAya che. (1333 thI 1345) mana arthAta cittano bhAva - abhiprAya. te ahIM smRti gocara che. teno grAhya iMdriya viSayapaNe kahevAya che. temAM paNa manojJa ane amanojJa baMne bhedo jANavA. e pramANe uttaragranthamAM paNa bhAva viSaya rUpAdi apekSAthI kahela che. athavA svapnakAma dazAdimAM bhAvopasthApita rUpa Adi bhAva kahyA. te manathI grahaNa karavA. manojJa rUpAdimAM Asakta hAthI hAthaNInA mArgane anusare che. pachI pakaDAIne saMgrAma AdimAM praveza karAvAya che, tyAM te vinAzane pAme che. - X- X upara kahelA arthono saMkSepathI upasaMhAra karatA kahe che - * sUtra - 1346 - A pramANe rAgI manuSyane mATe priya ane mananA je viSaya duHkhano hetu che, te ja vItarAga mATe kyAreya paNa, kiMcita mAtra paNa duHkhanA kAraNa thatAM nathI.
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1346 * vivecana- 1346 e pramANe cakSu Adi viSayaka rUpa Adi ane mananA uktarUpa arthe rAgI manuSyane duHkhano hetu thAya che. upalakSaNathI dveSIne paNa duHkhano hetu thAya che. tethI viparIta vItarAgane thoDA paNa duHkha denArA kyAreya thatAM nathI. arthAt zArIrika ke mAnasika duHkha denArA thatA nathI. kaMI paNa kAmabhogamAM vItarAga na saMbhave, pachI duHkhAbhAva kema kahyo ? 1347 * sUtra kAmabhogo samabhAva paNa lAvatA nathI ke vikRti paNa lAvatA nathI. je tenA pratye dveSa ane mamatva rAkhe che. te temAM mohane kAraNe vikRtine prApta thAya che. - 153 * vivecana - 1347 - uktarUpa kAmabhogo rAgadveSanA abhAvarUpa samatAne lAvatA nathI. tethI tenA hetumAM kaMIpaNa rAgadveSavALA na thavuM. bhoga - bhogavavApaNAthI sAmAnyathI zabda Adi, vikRti - krodhAdi rUpa. koI rAgadveSa rahitane vikRti lAvatA nathI. te viSayamAM dveSavALA hoya ke parigrahabuddhimAn arthAt rAgI hoya, to te viSayomAM AvA rAga-dveSa rUpa mohanIyathI vikRti Ave che. paraMtu rAga-dveSa rahitane samatA ja hoya che.- 4 - 4 - A vikRti kevA svarUpanI che, je rAgadveSane vaza thaI Ave che. * sUtra * 1348, 1349 * krodha, mAna, mAyA, lobha, jugupsA, arati, rati, hAsya, bhaya, zoka, puruSaveda, strIveda, napuMsakaveda tathA vividha bhAvone.... aneka prakAranA vikArone, tenAthI utpanna anya kuMpariNAmone te prApta thAya che. je kAmaguNomAM Asakta che ane te karuNAspada, dIna, lajjita ane apriya paNa hoya che. * vivecana - 1348, 1349 - krodha, mAna, mAyA ane lobha, jugupsA - durgaMchA, arati eTale asvAsthya, rati - viSayAsaktirUpa, hAsya - hoThana vikArarUpa, bhaya, zoka ane vedAdimAM zoka - priyanA viyogathI janmela manoduHkharUpa, veda - viSayano abhilASa, vividha prakAranA harSa, viSAdAdi bhAvone prApta kare che. AnA vaDe rAgadveSavALA lakSaNothI aneka prakAranA ghaNAM bhedavALA anaMtAnubaMdhI Adi bhedathI ane tArAtamya bhedathI ukta prakAranA vikArone zabdAdimAM Asakta ke upalakSaNathI kepavALA pAme che. 4 bIjuM A krodhAdi janita paritApa ane durgatimAM paDavuM paNa thAya che. te kAruNyathI dIna thAya che. lajjita thAya che. krodhane pAmelo AlokamAM ja prIti vinAzAdine anubhave che. paralokamAM ati kaTu vipAkane pAmato prAyaH ati dinatA
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka ane lajjAno bhAgI thAya che. te - te doSathI duSTatvathI aprItino bhAjya thAya che. e pramANe rAgadveSathI AvA du:khane pAme che. bIjA prakArathI tenA uddharaNanA upAyane batAvIne tenAthI viparIta doSa dazAvatA kahe che - * sUtra - 1350 - zarIranI sevA Adi sahAyanI lipsAthI kalasa ziSyanI paNa icchA na kare, dIkSita thayA pachI anutama thaIne tapanA prabhAvanI icchA na kare. iMdriya rUpI corone vazIbhUta jIva aneka prakAranA aparimita vikArone prApta kare che. * vivecana - 1350 - - svAdhyAyAdi kriyAmAM samartha thAya te ka5 - yogya, tevA ziSyAdinI paNa icchA na kare. sahAyamAM lipsa eTale "mane A zarIra saMbodhanAdi sAhAsya karaze evI abhilASAvALo thaIne ziSyane na iche. vrata laIne tapa vaDe athavA utarakALanA anutApane svIkArIne arthAta "meM kema AvuM kaSTa svIkAryuM ?" evI cittanI bAdhArUpa ke bIjA bhavomAM bhoganI spRhAvALo thaIne tapanA prabhAvano uccheda na kare. A lokamAM AmapaSadhi Adi labdhi ane bIjA bhavamAM zaka ke cakravartI Adi vibhUti vrata athavA tapathI thAya che, chatAM teno niSedha zA mATe kare che ? A prakArathI aparimita bhede vikArAdi doSone prApta kare che. koNa ? dharma sarvasvanA apaharaNathI iMdriyasoro, ukata vizeSaNa viziSTa kApyA ane tapanA prabhAvanI vAMchAthI ukta doSone pAme che. vaLI iMdriya viSayonI uttarottara abhilASAthI saMyama pratye cittanI viluti Adi doSo paNa saMbhave che. e pramANe kahetA A Azaya che - anugraha buddhithI kalpane ane puSTa AlaMbanamAM tapanA prabhAvane vAMchato paNa doSa nathI. athavA ukta rUpa ka5nI sahAyane na icche ke mane dharmamAM sahAyaka thaze tema paNa na vicAre. A kathana jinakalpikanI apekSAthI che. AnA vaDe rAganA hetunA pariharaNano upAya kahyo. AvA bIjA rAga hetuno paNa parihAra karavo. e rIte tenA uddharaNano upAya ane tema na karavAmAM doSane kaho. have bIjA doSanI hetutAne jaNAvIne ukta kathananuM samarthana kare che - * sUtra - 1351 - vikAro thayA pachI moharUpI mahAsAgaramAM DUbADavAne mATe viSaya sevana ane hiMsAdi aneka prayojana upasthita thAya che tyAre te sukhAbhilASI cagI jIva duHkhathI mukata thavAne mATe prayatna kare che. * vivecana- 1351 - vikAranI Apatti pachI, tene viSaya sevana ane prANi hiMsAdi prayojano utpanna thAya che. te jIvane atidustara evA samudra jevA moharUpI samudramAM DUbADavAne mATe samartha hoya che. arthAt je mohasamudramAM DUbela evA jIvo kahe che te utpanna
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/1351 115 vikApaNAthI mUDha evo viSayAsevanAdi prayojanothI vadhAre mUDha thAya che. kevA prakAranAne ane zA mATe AvA prayojano utpanna thAya che ? te kahe che - sukhanA abhilApI evA te duHkhanA parihAra ke vimocanane mATe sukhanI icachAmAM ja du:kha parivArane mATe viSaya sevanAdi prayojano saMbhave che. uttarUpa prayojananA nimittathI ja tenI pravRtti karavAmAM teo utsAhita thAya che. pachI sagI ke helI thaIne ja sakala anarthanI paraMparA sarje che. sagaplepavALAne kema sakala anarthonI paraMparA kahI che ? * sUtra - 2352 - iMdriyonA jeTalAM paNa zabdAdi viSayo che te badhAM virakta vyaktinA manamAM manojJatA ke amanojJatA utapanna karatAM nathI. * vivecana 135ra - virakta * rAgarahita ane upalakSaNathI dveSa rahitane zabdAdi iMdriya artha ke varNAdi, jeTalAM paNa A lokamAM prasiddha che, te badhAM bhedo manuSyane manojJatA ke amanojJatAne utpanna karatAM nathI. paraMtu rAgadveSavALAne ja te utpanna kare che. svarUpathI A rUpAdi, AtmAne manojJatA ke amanojJatA karavAne samartha nathI. paNa te rAgI ke dveSI evA adhyavasAyanA svIkArathI thAya che. - x x vItarAgane tenA nirvatana hetunA abhAvathI kaI rIte A manojJatA ke amanojJatAne nirta che ? tenA abhAvamAM kaI rIte viSayasevana, AkrozadAnAdi prayojanonI utpatti thAya ? A rIte manojJatva ane amanojJatvamAM sama hoya tene rUpa AdinuM akiMcitakarapaNuM kahyuM. sagaDheSa mohAdinA ati duSTatvathI uddhAraNanA upAyonuM nirUpaNa karIne have tyAM jo "apAya" evo pATha svIkArIe tyAre rasaniveSaNAdi apAyane jaNAvIne upasaMhAra kahe che - * sUtra - 1353 : "potAnA saMkaca - vikalpa ja badhAM doSonAM kAraNa che. iMdriyonA viSayo nahIM. evo je saMkarA kare che, tenA manamAM samatA jAgRta thAya che ane tenAthI tenI kAmagatRSNA kSINa thAya che. * vivecana - 13pa3 - ukta prakAre potAnA saMkalpo - saga, dveSa, moharUpa adhyavasAya, tenI sakala doSanA mULa rUpe paribhAvanAmAM udhatane zuM utpanna thAya ? mAdhyastha bhAva upaje. iMdriyonA artho ane rUpAdi apAyanA hetu nathI, paNa saga Adi ja ukta nIti vaDe vicAratA, paraspara adhyavasAya tulyatA hovI te anivRtti bAdara saMparAya guNasthAna ja che. Ane svIkAranArane ghaNAM adhyavasAyo chatAM ekarUpa ja adhyavasAya AnA vaDe upalakSita karAya che. - x x* samatAmAM ja, uttarottara guNasthAnI prAptimAM lobhano
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda kSaya thAya che athavA ekakALamAM udhatane rAgAdi uddharaNano upAya maLe che. Atma saMbaMdhI samAdi adhyavasAyonI vikalpanA - vizeSathI sva saMkalpa vikalpanuM chedana - *--*- jaldIthI thAya che. temAM AtmAnA adhyavasAyanA vikalpo - rAga Adi bhedo, teno abhAva te svasaMkalpa-vikalpanAza. temAM zo guNa che? rAgAdine viSayapaNAthI adhyavasya na thatAM, sva saMkalpa vikalpanA nAzathI tenI kAmaguNomAM tRSNA ghaTe che. pachI te kevo thaIne rahe ? te kahe che - * sUtra - 1354 - te kRtakRtya vItarAga AtmA kSaNabharamAM jJAnAvaraNano kSaya kare che. darzanAvaraNane haTAve che ane aMtarAya kamone dUra kare che. * vivecana- 1354 - hIna tRNAvALo te rAgadveSa rahita thAya che. tRSNA ja lobha che, tenA kSayamAM kSINakaSAya guNasthAna pAme che. kRtakRtya thAya che. kSaNamAtramAM jJAnAvaraNano kSaya pamADe che, cakSadarzanAdine sthagita kare che. dAnAdilabdhimAM vijJa kare che, aMtarAya kamane dUra kare che. te ja kSapita mohanIya thaI mahAsAgarane tarI jAya che, aMtamuhUrtano vizrAma karI hicarama samayamAM niMdrA, pracalA ane devagati Adi nAma prakRtino kSaca kare che. carama samaye jJAnAvaraNAdi kaNane khapAve che. tenA kSayathI kayA guNone pAme che? * sUtra - 1355 * tyAra pachI te badhuM jANe che ane jue che, tathA moha ane aMtarAyathI rahita thAsa che. nirAlI ane ddha thAya che. dAna samAdhithI saMpanna thAya che. Ayano kSaya thatAM mokSane pAme che. * vivecana - 1355 - jJAnAvaraNAdinA kSayathI vizeSa rUpe jANe che, sAmAnyarUpe jue che. A rIte baMneno pRthak upayoga sUcavela che. tenAthI yugapat upayogane nirAkRta karela che. - 4 - - *- te ghAti karmanA kSayathI ja saMbhave che. - - ** ** tathA moharahita thAya che. aMtarAya rahita ane anAzrava thAya che. zukla dhyAna pAmI, tenA vaDe parama svAthyarUpa samAdhithI yukta thaI AyuSya ane upalakSaNatvathI nAma, gotra ane vedanIyano kSaya karIne mokSane pAme che tathA karmamala rahita zuddha thAya che. mokSagata jevA prakArano thAya che, te kahe che - * sUga - 1356 - je jIvane sadaiva bAdhA ApatA rahe che, te badhAM duHkhothI tathA dIrghakAlIna karmothI mukta thAya che. tyAre te prazasta, atyaMta sukhI tathA kRtArtha thAya che.
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32/1356 * vivecana - 1356 - mokSaprApta jIva, jAti-jarA-maraNa rUpathI pratipAdita saMpUrNa duHkhothI sarvatra pRthak thAya che. je duHkha satata prANIne pIDe che, e pratyakSa anubhava darzana che ane sthitithI A dIrghakAlIna karyo che tenAthI vipramukta thAya che. tethI ja prazaMsApAtra thAya che. ityAdi. - - * - sarva adhyayananA nigamanane mATe kahe che. * sUtra - 1357 - anAdi kALathI utpanna thatAM sarve duHkhothI muktino A mArga batAvela che. tene samyak prakAre svIkArIne jIva kramazaH atyaMta sukhI thAya che - tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1357 - anAdikALathI utpanna anaMtarokta badhAM duHkhono prokSano upAya athavA saMsAracakrano vimokSa mArga kahyo. teno samyak svIkAra karIne jIvo uttarottara guNa pratipati rUpathI atyaMta sukhI thAya che. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 38 - 157 no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ , 158 - - 4 - uttarAyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda che adhyayana - 33 - "karmaprakRti" che. - X -- ---- * pramAda sthAna nAme batrIzamuM adhyayana kahyuM. have tetrIzamuM AraMbhe che. Ano A abhisaMbaMdha che- anaMtara adhyayanamAM pramAdasthAne kahelA che. te mithyAtva, avisati, pramAda, kaSAya ane yoga e baMdhanA hetuo che, te vacanathI karma baMdhAya che. tenI prakRti kaI che? tenI sthiti keTalI che? ityAdi saMdeha dUra karavAne A adhyayanano AraMbha kare che. AnA cAra anuyoga dvAranI carcA pUrvavat cAvata nAma nipAmAM "karmaprakRti' e nAma che, teno nikSepo kahe che - * niryukti - 531 thI 536 + vivecana - karmano nikSepo cAra bhede che. te nAmAdi cAramAM dravya nikSepAnA be bheda che, temAM noAgamathI karma dravyanA DrAzarIra Adi traNa bhedo che. temAM tavyatirikta karma dravyanA karma ane nokarma be bhedo che. nokarma dravyakamate lepakarma Adi jANavA. bhAvamAM ATha prakAranA karmono udaya jANavo. "prakRti'no nAmAdi cAra bhede nikSepo che. ityAdi pUrvavatuo ukta cha gAthAmAM jJAnAvaraNAdino udaya - vipAka, teno abhAva te sAnudaya kahevAya. anudayAvasthAmAM karma ja karmanA kAryanA akaraNathI te tadgatirikta dravya karma kahevAya. nodravyakarma te lekhakarma, kASTha kamadine jANavA. AnI nokamatA jJAnAvaraNAdi karmanA abhAvarUpathI che. dravyakarmatA te dravyanA - pratimAdinA kriyamANatvathI che. bhAvamAM vicAratA anukrame karmano udaya jANavo. te ATha prakAranA karmano kahyo. jJAnAvaraNAdi ATha prakAranA karmonI udayAvasthA te bhAvakarma che. kemake tenA ja karmakAryakaraNathI che. prakRti nikSepamAM - mULa prakRti Adi rUpa karmano anuya te tadravya vyatirikta dravyaprakRti che. nokarpadravya grahaNa prAyogyao - 4* * ityAdi. bhAvamAM vicAratA mULa ane uttara karyaprakRtino udaya - vipAka kahe che. have sUtra kahe che * sUtra * 1358 - huM AnupUrvI kramAnusAra ATha karmonuM varNana karIza. jenAthI baMdhAyelo A jIva saMsAmAM paribhramaNa kare che. * vivecana - 1358 - 'ATha" e saMkhyA che. mithyAtvAdi hetuthI jIva vaDe karAya che. te kamoMnuM huM pratipAdana karIza. AnupUrvIthI arthAt kramane ullaMdhyA vinA pUrvAnupUrvIthI kahIza, te tame sAMbhaLo, je karmo vaDe baddha che, prati prANIne sva saMvedha che. jenAthI jIva saMsAramAM bhramaNa karatA ajJAnAdi vividha paryAyane anubhavatA anyathA anyathA paribhramaNa kare che.
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33/1359, 1360 159 * sUtra - 1359, 1360 - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIsa, Ayukarma.... nAmakarma, gotra ane aMtarAya. saMkSepathI A ATha kamo che. * vivecana - 13pa9, 1360 - (1) jenA vaDe jaNAya te jJAna - avabodha, tene vastranI jema AcchAdita kare te AvaraNIya evuM jJAnAraNIya. (2) jenA vaDe dekhAya te darzana - sAmAnya avabodha, te pratIhAranI mAphaka rAmanA darzana karatA jenA vaDe aTakAve tevuM darzanAvaraNIya. (3) sukhaduHkhanI jema anubhavAya ke vedAya te vedanIya - madha vaDe likha talavAranI dhAra cATavA samAna, (4) mohanIya - jANavA chatAM moha pAme te, madhapAnavat cittatAjanana. (5) Ayu - svakRta karmo vaDe prApta narakAdithI nIkaLavA irachatA AtmAne beDI jema baMdhaka karma. (6) nAma - AtmAne gati Adi vividha bhAvAnubhava prati namAve che, citrakAranI jema hAthI-ghoDAnA bhAva prati rekhA kare che tevuM. (9) gotra - uccanIya zabdathI bolAtu, AtmAne cAkaDA mAphaka bhagADAtuM karma. (8) aMtarAya - dAtA prati grAhakanuM aMtara, bhaMDArInI jema vijJa hetapaNe varte che te karma. A rIte ATha karmo saMkSepathI kahyA. vistArathI to jeTalAM jIvabhedo che, tenA pratye teTalA arthAt anaMtabhedo che. -x- - jJAnanA prAdhAnyathI paheluM kathana jJAnAvaraNanuM karyuM. pachI darzanAvaraNa, pachI ephavidha baMdhaka kevalIne paNa sAtAno baMdha hovAthI vedanIyanuM, pachI prAyaH saMsArIne thatAM rAgadveSane kAraNe mohanIyanuM e rIte * * - - AyunuM, nAmanuM, gotranuM, aMtarAya karmanuM kathana karyuM che. A pramANe karmonI mULa prakRti kahIne karmanuM kathana karyuM che. * sUtra - 1361 thI 1372 - (1361) jJAnAvaraNa karma pAMca prakAre che - zuta, abhinibolika, avadhi, mana ane kaivala (pasAthe jJAnAvaraNa zabda joDavo.). (136ra, 1363) nidrA, pAyala, nidrAnidrA, acalapracalA ane sthAnamRddhi te pAMcamI.... cA, ayakSa, avadhi ane kevala darzanAvaraNa e cAra. baMne maLIne darzanAvaraNa karmanA nava bheda che. (1364) vedanIsa karmanA be bheda che - sAtA ane sAtA. sAtA ane asAtA vedanIyanA aneka bhedo che. (1367 thI 1368) mohanIya karmanA paNa be bhedo che * darzana ane cAritra mohanIsa. darzana mohanIsanA traNa bheda ane cAritramohanIsanA be bheda che... darzana mohanIyanI traNa prakRti che * samyakatva mohanIya, mithyAtva mohanIya ane mitra mohanIya. cA>>i mohanIyanA be bheda che - kaSAya mohanIya ane nokaSAya mohanIya. kaSAya mohanIya karmanA soLa bheda che ane nokaSAya mohanIya pharmanA nava bhedo che.
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1369) AyupharmanA cAra bheda che - nairacikAyu, tiryaMcAyu, manuSyAyu ane devAyuM. 160 (1370) nAma karmanA be bheda che zubha nAma ane azubha nAma. zubha nAma ane azubha nAmanA paNa ghaNAM bhedo che. (1371) gautra karmanA be bhedo che - ucca gotra ane nIca gotra. ucca gotra ATha bhede che ane nIca gotra paNa ATha bhede che. (1372) saMkSepathI aMtarAya kramanA pAMca bhedo che lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogamAMtarAya, vItarAya. * vivecana 1361 thI 1372 (1361) jJAnAvaraNIyanA pAMca bheda kahyA. AvAryanA bhedathI AvaraNanA bheda kahyA che. je mati jJAnAvaraNIya Adi pUrve mokSa mArga adhyayanamAM kahelo che. (1362) uMgha AvavI te nidrA, te ahIM sukhethI jAgI zakAya nA arthamAM che. nidrAnidrA - duHkhe jAgI zakAya tevI che, mATe be vakhata uccAraNa karyuM. pracalA - beThAM beThAM paNa uMgha, pracalA pracalA - pracalA karatA paNa atizayavALI che, cAlatA cAlatA paNa uMghe. chelle styAnagRddhi - te prakRSTatara azubha anubhAvapaNAthI, tenAthI paNa uparavartinI che temAM cAna - saMhata upacita, Rddhi-vRddhi. tenA udaramAM vAsudevanA baLa karatAM aDadhu bala prabaLa rAga-dveSa udayavALAne upaje che. (1363) cakSu vaDe rUpa sAmAnya grahaNamAM cakSurdarzana, cakSu saMdeza bAkInI iMdriyo ane manamAM tenuM darzana te acakSurdarzana. avadhi vaDe rUpI dravyonuM sAmAnyathI grahaNa te avadhidarzana tathA kevaladarzana - sarve dravya paryAyono sAmAnya avabodha. tenA AcaraNanA cAra bhedathI cakSurdarzanAvaraNa Adi cAra bhedo thAya. A nava bhede darzanAvaraNa jANavuM. - . - sukha, te zArIrika (1364) vedanIya - AhlAdakatvathI AsvAdAya che te sAtA - ane mAnasika hoya, tene baMdhAvanAra pharma, asAtA tenAthI viparIta kahela che. sAtA vedanIyanA ghaNAM bhedo kahelA che, tenA hetubhUta anukaMpAdi ghaNAM bhedapaNAthI che. e pramANe asAtAnA paNa ghaNAM bheda che. jemake duHkha, zoka, AtApa AdithI tenuM bahuvidhatva che. dAnAMtarAya, (1365) mohanIya karmanA be bheda che - viSarAthI tenuM vaividhya kahe che. darzana tattvacirUpa, caraNa - cAritra. tethI darzana mohanIya ane cAritra mohanIya. darzana viSayaka mohanIya traNa bhede kahela che. caraNa viSaya mohanIya be bhede kahela che. (1366} darzana mohanIyanA traNa bheda - samyag bhAva te samyakatva - * zuddhadalika rUpa, jenA udayamAM paNa tattvaruci thAya. mithyAbhAva te mithyAtva - azuddha dalika rUpa che, tethI tattvamAM atattva ane atattvamAM tattva buddhi upaje che. samyamithyAtva arthAta mizramAM zuddhAzuddhadalika rUpa che, tenAthI jIvone ubhaya svabhAvanA thAya che. A traNa prakRti kahI.
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33/1361 thI 1372 161 (1367) cAstrimAM jenA vaDe moha utpanna thAya te yA>>i mohanIya karma. jenAthI zraddhA karavA chatAM tenA phaLAdine svIkArato nathI - pAmato nathI. kUtaro vaDe A be bheda kahevAyela che. cA imohanIyane paNa be bhede kahela che- kaSAya eTale krodha Adi rUpe je vecAya che te kaSAya vedanIya. nokaSAya - te kaSAyanA sahavartI evA hAsyAdi, te rUpe vedAya te nokaSAya vedanIya. (1368) kaSAya vedanIcanA soLa prakAro che. kaSAyathI janme che te kaSAyaja arthAtu kaSAya vedanIya, AnA soLa bheda A rIte - krodha, mAna, mAyA, lobha, e cArenA paNa anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMvalana e cArayAra bhedo che. nokaSAyanA bheda sAta - hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA ane veda. je vedanI vivakSA puruSaveda, strI veda, napuMsaka veda A pramANe traNa bhedo karIe to kula nava bhedo thaze. (1369)nairacikAya, temAM niraya - nikaLI gayela che, zuM? tyAM utpanna thayelane iSTaphaLadA nathI. arthAt sarvedanAno abhAva. AvI kiraca - narakamAM thayela te nerayikAya. tIjAya che te niryaca, e vyutpatti nimitta che, pravRtinimitathI tiryaMcagati nAma karmathI tiryaMca- te ekendriyAdi che. temanI sthitine niyaMcAyuM. manunA apatyo te manuSyo, tenuM Ayu te manuSyAyuM. tenA bhAva avasthiti hetupaNAthI ja devo - temanuM Ayu te devAyu. (1370) nAma karma be bhede che - (1) jenA vaDe badhI avasthAmAM AtmA zobhe che, te zubha nAma, (2) azubha nAma - zubha nAmathI viparIta. A zubha ane azubhanA paNa ghaNAM bhedo che. uttara bhedathI zubha nAmanA anaMtabhedatva che, to paNa vimadhyama vivekSAthI 37 bhedo kahyA che - 1 thI 10 * manuSya gati, devagati, paMcendriya jAti, dArika, vaikriya, taijasa, kArmaNa, AhAraka e pAMca zarIra, samacaturasa saMsthAna, vajabhASabhanArAya saMghayaNa - 11 thI 20 - dArika, vaikriya, AhAraka, aMgopAMga, prazasta evA varNa, gaMdha, rasa, sparza e yAra, manuSyAnu pUrvI, devAnupUrvI, agurulaghu. - 21 thI 5 - parAghAta, upavAsa, tapa, udhota, prazasta vihAyogati. - 26 thI 36 - bAsa, bAdara, pati, patyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, Ava, yazakIrti ane nimaNa - 3 - tathA tIrthakara nAma karma. A badhI subhAnubhAvathI zubha jANavI. azubha nAma karma paNa vimadhyama vipakSAthI 34 - bhedavALI che. 1 thI 11 - naraka gati, tiryaya gati, ekendriyathI caturindriya jAti, kaSabhanAlaya, nArAya, ardhanArAya, kIlikA ane sevAd e pAMca saMghayaNa. 1ra thI ra0 - nyagrodha maMDala, sAdi, vAmana, kunja, huMDaka e pAMca saMsthAna, aprazasta evA varNa, gaMdha, sa, sparza e cAra, 21 thI 34 narakAnupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, upaghAta, aprazasta vihAyogati, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta, asthira, azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, sUkSma, sAdhAraNa, azubha nAraphatpAdinA baMdhaka hovAthI azubha che. 3911] Jain Education international
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 uttaradhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda ahIM baMghana, saMghAta, varNAdi avAMtara bhedonI pRthak vivakSA na hovAthI saMkhyAtikrama na kahevo. (1391) gotra karma - ucca ane nIya. te baMnenA paNa ATha - ATha bhedo kahelA che. temAM jAtino amada Adi ATha ucca gotranA baMghanA hetuo che. te ja jAtino mada Adi ATha nIca gotranA hetuo che. A viSayamAM prajJApanA sUtrano sAkSI pATha paNa maLe che. (1372) devAya te dAna, prApta thAya te lAbha. eka vakhata bhogavAya te bhoga, vAraMvAra bhogavAya te upabhoga. temAM vizeSathI ceSTA thAya jenAthI te vIrya. e badhAmAM aMtarAya - vipna joDavuM. viSayanA bhedathI A aMtarAya pAMca bhede saMkSepathI kahela che. temAM dAnAMtarAya hoya tyAre viziSTa grahaNa karyA hoya, deya vasta hoya, tenuM phaLa paNa jANato hoya chatAM paNa dAna pravRtti haNAya te dAnAMtarAya. viziSTa dAtA hoya, nipuNa rIte cAcela hoya, paNa upalabdhino upaghAta thAya te lAMbhAtarAya. bhogAMtarAyamAM vaibhava Adi prApta thavA chatAM jenA kAraNe AhAra Adi na bhogavAya. upabhogAMtarAya - jenA udayathI vastra, alaMkAra Adi na bhogave. vIyAMtarAya - jenA vazathI baLavAna ane nIrogI avasthAmAM hovA chazAM je DrANa paNa vAkuM na vALI zake che. A prakRti kahI. have tenA nigamana mATe kahe che - * sUtra - 1373 - A kamanI mULa prakRtio ane uttara pravRtio kahI. AnAthI AgaLa tenA pradezAgra - dravya, kSama, kALa ane bhAvane sAMbhaLo. * vivecana * 1373 - anaMtarokta jJAnAvaraNAdi rUpa mULa prakRti tathA zrutajJAnAvaraNAdi uttara prakRtio, ca zabdathI mRtAdinA paNa akSara, anakSarAdi bhedathI bahuvidhapaNAthI na kahevAyelA ghaNAM bhedanuM sUcaka che. pradeza - paramANuo, temanA agra - parimANa te pradezAgra. kSetra - jemAM nivAsa thAya che te, AkAza. phAla - baddha karmanI jIvapradezathI avicIna rUpa sthiti. bhAva - anubhAga, karmanA payaya. ukta cAramAMthI pradezAgra'ne kahe che - * sUtra - 134 - eka samayamAM baddha thanArA badhAM karmonA karmapudgalarUpa dravya anaMta hoya che. te graMthibheda na karanArA anaMta bhavya jIvothI anaMta guNa adhika ane siddhonA anaMtamAM bhAga jeTaluM hoya che. * vivecana - 1374 - badhAMnA ja arthAt keTalAMka nahIM, tevA jJAnAvaraNAdi kamoMnA paramANu parimANa anaMta paramANu nipajJatva vargaNAnA, ane te anaMtaka graMcidhana rAgadveSa pariNAma. tene pAme che te graMthigA ane te satvo te graMcitatva - je graMthi pradezane pAmIne paNa tenA
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33/1334 163 bheda avidhAnathI - X* abhavyo ja levA. teo anaMta guNatvathI atikrAMta tathA - x - - siddhothI te karma paramANuo anaMtamAM bhAge che. kemake temanI apekSAthI siddhonuM anaMta guNatva che. eka samaye grAhya karma paramANunI apekSAe A kahela che. - x x - 4 - have kSetrane AzrIne kahe che - * sUtra * 135 - badhAM jIvone mATe saMgraha karmayugala che e dizAomAM AtmAthI skRSTa badhA AkAza pradezomAM che. te badhAM karmapadagala baMdhanA samaye AtmAnA badhA pradezonI sAthe baddha thAya che, * vivecana - 1305 - ekendriya Adi badhAM ja bhedathI te jIvo, temanA jJAnAvaraNAdi kamoMnI saMgrahaNa kriyA, temAM yogya thAya che. athavA badhAM jIvo karmono saMgraha kare che. kevA prakAre ? cha e dizAmAM rahela-sthita karmono. temAM pUrvAdi cAra dizA ane urdhva tathA adho e che dizA levI. A cha dizA AtmAe rokelA AkAza pradezanI apekSAthI levI. je AkAza pradezamAM jIva avagADha hoya, tyAM ja je karma pagalo hoya, te sagAdi nehaguNanA yogathI AtmAmAM coTe che, paNa bIjA kSetramAM avagADha hoya te coMTatA nathI. kemake bhinna dezamAM tenA bhAva - pariNAmano abhAva hoya che. - 4 - vidizAnI alpatvathI vivakSA karI nathI. paNa vidizAmAM rahela kamoM paNa AtmA vaDe grahaNa karela nathI. tathA je keTalIka dizAmAM dravyAMtaratva kahela che, tene paNa ahIM grahaNa karela nathI. vaLI cha dizAmAMthI je kahyuM, te be iMdriyane AzrIne niyamathI kahevuM. ekendriyamAM to anyathA paNa saMbhave che. kemake AgamamAM tevo sAkSIpATha che. * x x x AtmA ja sarva prakRti prAyogya pudgalane sAmAnyathI grahaNa karIne, tene ja adhyavasAya vizeSathI pRthapha pRthak jJAnAvaraNAdi rUpa paNe pariNamAve che. AvA prakAre karma saMgrahIta thaIne zuM keTalAMka ja Atma pradezothI baddha thAya che ke sarva AtmA vaDe baddha thAya che ? sarva AtmA vaDe ja baddha thAya, keTalAMka pradezo vaDe nahIM. dudha ane pANI mAphaka ekameka thAya che - - - te grahaNa karAyA pachI konI sAthe keTalA ke kaI rIte baMdhAya che ? badhAM ja pradezo vaDe AtmA sarva prakRtirUpe prakRti - sthiti AdithI baddha thAya. have kALane AzrIne kahe che - * sUtra - 1376 thI 1380 * (1376, 139) jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane AMtarAya karmanI A sthiti batAvelI che - utkRSTa sthiti 30 * koDAkoDI sAgaropamanI che, jadhanya sthiti aMtamuhUrtanI che. (1378) mohanIya karmanI utkRSTa sthiti 30 * kroDAkoDI sAgaropama che ane jadhanya sthiti aMtamuhUrta che.
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (1379) AkarmanI utkRSTa sthiti - 33 sAgaropama che, jadhanya sthiti aMtamuhurta che. (1380) nAma ane goba karmanI utkRSTa sthiti ra0 - kroDAkoDI sAgaropama che ane jadhanya sthiti sATha muhurta che. * vivecana - 1376 thI 1380 - udadhi - samudra, tenI sadeza tethI "sAgaropama' artha karelo che. tenI utkRSTa sthiti 30 - koDAkoDI thAya che. tathA muhUrtanI aMtara, te aMtarmuhUrta. te jadhanyathI sthiti kahI che. kayA karmonI? jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNanI, tathA vedanIya ane aMtarAyanI. ahIM sUtrakAre vedanIyanI sthiti jadhanyathI aMtarmuhUrta kahI che, bIjA tenI bAra mahUrta jadhanya sthiti kahe che. ityAdi karma sthiti sUtrArtha pramANe jaNAvI, ahIM punarukti karatA nathI. sUtrakAre batAvelamUlaprakRtiviSayaka pharma sthiti kahI, have ziSyonA anugrahane mATe uttara prakRti viSayaka karma sthiti batAvIe chIe - temAM utkRSTA - strI veda, sAtA vedanIya, manuSya gati AnupUrvI e cArenI utara prakRtinI 15 - koDAkoDI sAgaropama sthiti che. soLa kaSAyonI 44 - koDAkoDI, napuMsaka arati zoka bhaya ane jugupsA e pAcanI 20- koDAkoDI, puruSaveda, hAsya, rati, devagati, devAnupUrvI, Adha saMhanAna, saMsthAna, prazasta vihAyogati, sthira, zubha, subhaga, susvara, Adeya, yazakIrti, ucca gotra e paMdaranI daza koDAkoDI. nyagrodha saMsthAna ane bIjA saMghayaNanI 12- koDAkoDI, Adi saMsthAna ane nArAya saMdhayaNanI 14 - koDAkoDI, kunja ane ardhanArAcanI 16 - koDAkoDI, vAmana saMsthAna ane kIlikA saMghayaNanI, vikalendriya jAti, sUkSma, aparyAptaka, sAdhAraNa e aDhAranI 18 - koDAkoDI, tiryaMca ane manuSya AyunI traNa palyopama, bAkInAnI mULa prakRtivat utkRSTa sthiti che. jadhanyAsthiti nidrA paMcaka ane asAtA vedanIyanI che. sAgaropamamAM | bhAga palyopama asaMkhyaya bhAga nyUna che. sAtAnI 12 - muhUrta, mithyAtvanI palyopamAM asaMkhyaya bhAga nyUna sAgaropama, Adha bAra kaSAyanI cAra sAgaropamamAM sAta bhAga nyUna. saMjvalana krodhanI be mAsa, mAnanI eka mAsa, mAyAnI addhamAsa, puruSavedanI ATha varSa, bAkInA nokaSAya, manuSya, tIcaMcagati, jAti paMcaka, dArika zarIra, tenA aMgopAMga, taijasa, kAmaNa, cha saMsthAna, cha saMhanana, varNa catuSka, tiryaMca ane manuSyAnupUrvI, aguru laghu upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udhota, prazasta ane aprazasta vihAyogati, cazokIrti vajIne trasAdi vIsa, nimaNa, nIca gotra, ucca gotranI 66 - uttara prakRtinI eka sAgaropama, temAM palyopamano asaMkhyaya bhAga nyUna, ityAdi - x x x- saMpradAyathI jANavI. pradezAgra, kSetra ane kALa kahyA. have "bhAva'ne AzrIne kahe che -
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33/1381, 1382 * sUtra - 1381, 1382 - siddhanA anaMtamAM bhAga jeTalAM kamanA anubhAga che. badhAM anubhAgonA pradeza parimANa badhAM jIvothI adhika che... tethI A kamanA anubhAgone jANIne buddhimAna sAdhaka kamano saMvara ane kSaya karavAno prayatna kare * tema huM kahuM chuM. * vivecana - 1381, 1382 - siddhonA anaMtabhAga vartitvathI anaMta bhAga "anubhAga" rasa vizeSa hoya che. A anaMta bhAga anaMta saMkhya ja che. have pradeza pArimANa kahe che. badhAM anubhAgomAM pradizyata thAya che mATe pradezo - buddhi vaDe vibhAga karAtA te vibhAgono eka deza, tenuM agra te pradezAgra. bhavya ane abhavya badhAM jIvothI atikrAMta, tethI tenA anaMtaguNatvathI adhikapaNe che. have je kAraNe A pradezabaMdhAdi kahyA, teno upasaMhAra karatA kahe che... jethI AvA prakAre prakRtibaMdhAdi che, tethI anaMtara kahela karmonA anubhAga, upalakSaNathI prakRti baMdhAdine vizeSathI - kaTu vipAkatva ane bhavahetutva lakSaNathI jANIne, temAMnA azubha karmo prAyaH bhavanirveda hetutvathI karmono saMvara ane nirjarA mATe yatna karavo. - *- niyuktikAra kahe che - * niryukti - 37 + vivecana - prakRti, sthiti, anubhAga, pradeza kamane sArI rIte jANIne tenA saMvara ane nirjarAne mATe sadA paNa prayatna karavo joIe. * - X muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 33 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 2 adhyayana - 34 - "lezyA' che. kamaprakRti nAmaka - 33muM adhyayana kahyuM, have 34muM AraMbhe che. teno A abhisaMbaMdha che. anaMtara adhyayanamAM karmaprakRtio kahI. tenI sthiti vezyAnA vazathI che, tethI tenA abhidhAnane mATe A AraMbhIe chIe. A saMbaMdhe AvelA A adhyayananA upakramAdi dvAranI prarUpaNa pUrvavata cAvat nAma niSpanna nikSepa, temAM A lezyA adhyayana nAmathI lezyA ane adhyayana zabdano niphopo niyuktikAra kahe che * niryukti - 538 thI pa48 + vivecana : lezyAno nikSepo nAmAdi cAra bheda jANavo. temAM dravyalezyA be bhede che. temAM noAgamathI dravyalezyA traNa bhede - jJazarIra Adi. temAM noAgamathI tavyatirikta dravya vezyA be bheda - karyA ane nokamAM. nokama paNa be bhede che - jIvo ane ajIvo. jIvonA be bheda jANavA - bhavasiddhika, abhavasiddhika. te baMne paNa sAta bhede che. ajIva karmano dravyalezyA dazabhede jANavI. - ** *- je dravyakamalezyA teniyamA cha bhede jANavI, te A pramANe - kRSNA, nIlA, kAyota, tejo, padma ane zukalalezyA. bhAvalezyA be bhede - vizuddhA, avizuddhA. vizuddhA leNyA be bhede - upazama kaSAyA, sAyika kaSAyA. avizuddha bhAva lezyA be bhede che - rAgathI ane dveSathI. nokarma dravyalezyA prayogathI ane visasAthI bhAvamAM udaya jANavo. - x x adhyayanano nikSepo nAmAdi cAra bhede che, ityAdi pUrvavatuM. - 8 - 4 - adhyavasAnane AzrIne bhAva - adhyayana nikSepo jANavo. ahIM niryuktinI 11- gAthAo noMdhI che. temAM pahelAM legyA zabdano nikSepo kahe che. temAM tavyatirikta vezyA be bhede che, te be bhedo kahe che - karmamAM ane nokarmamAM. temAM karmamAM aA vaktavyatAthI tenI upekSA karIne nokarma viSayaka kahe che - nokarmamAM athati karmanA abhAva rUpamAM thAya che. tenA be bhedo kahyA che. te kaI rIte upayoga lakSaNa te jIvonA ane tenAthI viparIta te jIvonA. ahIM nokama ubhayamAM paNa karmanA abhAvarUpapaNAthI te saMbaMdhI bhedathI dvibhedatya jANavuM. temAM paNa jIvone be bhede che, tema jANavuM. ahIM siddhi zabda pUrvanA baMne sAthe joDavAno che. thaze ke thanArI che, tevA prakAranI siddhi jemanI che te bhavasiddhika arthAta bhavya. tenAthI viparIta te abhavya - abhAvasiddhika. A baMne bhedo jIvonA thAya che. ahIM lezyAnA sAta prakAro kahyA che. ahIM zrI jayasiMha sUri kahe che - kRSNa Adi cha leyA ane sAtamanI saMyoganA, ahIM zarIranI chAyArUpa parigrahaNa karAya che. bIjA dArika ane dArika mizra ityAdi bhedathI sAta prakAro vaDe jIva zarIranI chAyAne ja kRSNAdi varNarUpa nokarma sAta prakAranI jIvadravya laizyAne mAne che. jIvanokarma dravyaleyA - te dazabhede jANavI. caMdronI, sUryonI, maMgala Adi grahagaNanI. kRtikAdi nakSatromAM tArAnI tathA ekAvali Adi AmaraNonI.
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhya. 34 bhUmikA 167 AcchAdanonI, darpaNanI, marakatamaNinI. cakravartInA ratna evA kAkiNInI, A sUryAdinI je jana nayanone zleSa kare che te lezmA arthAt cakSu AkSepikA snigdha dIptarUpa chAyA tene nokarmaNI ajIva dravyalezyA daza bhede che, tema jANavuM, ahIM caMdrAdi zabdathI tenA vimAno levA. kemake tenA pRthvIkAyarUpatvamAM paNa svakAya - parakAya zastrathI upanipAtanA saMbhavathI tenA pradezomAM keTalAMkamAM acetanatvathI ajIvalezyApaNuM jANavuM. upalakSaNathI A dazavidha dravyomAM rajata AdinI chAyAne paNa bahutara bhedanA saMbhavathI jANavI. A pramANe nokarma dravyalezyA jaNAvIne karmadravya laizyA kahe che te cha bhede jANavI. kRSNA, nIlA Adi. A karmedravya lezyA zarIranAma pharmadravyo ja che. to pachI "yogapariNAma lezyA'' kaI rIte ? je kAraNe sayogI kevalI zukala lezyA pariNAmathI vicarIne aMtarmuhUrta bAkI rahetA yoganirodha kahe che. paNa ayogitva ane alezyAtvane pAme che, tethI yoga pariNAma lezyA kahela che. te yoga e zarIranAma karma pariNati vizeSa che. -*-*-* - je pramANe kAya Adi karaNayukta AtmAnI vIrya pariNati te yoga kahevAya che, te pramANe ja lezyA paNa jANavI. karmanI sthitino hetu te lezyA che tethI guruo "karma nisyaMda lezyA'' kahe che. - X + X + X + X - x + e pramANe dravyalezyA kahI, have bhAvalezyA kahe che - bhAvalezyA be bhede che - (1) vizuddha lezyA - akaluSa dravya saMparkathI janmela Atma pariNAma rUpa (2) avizuddha lezyA - te pramANe ja jANavI. - vizuddha lezyA be pramANe che - upazamathI thayela ane kSayathI thayela. arthAt (1) kaSAyanA upazamathI thatI, (2) kaSAyanA kSayathI thatI. ekAMta vizuddhine AzrIne A kathana karela che. anyathA kSAyopazatikI evI paNa zukala, tejo ane padma e vizuddhalezyA saMbhave ja che. avizuddha lezyA, te pUrve kahela che te niyamathI be bhede jANavI. premamAM arthAt rAgamAM ane dosa arthAt dveSamAM, eTale ke rAgaviSayA ane dveSa viSayA, A arthathI kRSNa, nIla, kApota rUpA jANavI. A pramANe nAma Adi bhedathI A lezyA aneka prakAre che temAM ahIM kono adhikAra che ? ahIM kamalezyA vaDe adhikAra che. prAyaH A ja lezyAnI ahIM varNAdirUpathI vicAraNA thatI hovAthI karmadravyalezyA vaDe ahIM adhikAra che. A pramANe nAmAdi bhedathI lezyA kahI. have nokarmadravyalezyAne kahe che - zarIra, AbharaNa AdinI chAyA. jIva vyApAra - te zarIrAdimAM telanuM avyaMjana ke manaH zilAgharSaNAdithI che te prayoga ane vicA jIva vyApAra nirapekSa indradhanuSa ke vAdaLA AdinI tathAvRtti, tenA vaDe jANavI. bhAvalezyA te vipAka, ahIM te upacArathI udayajanita pariNAma kahyA che. konA ? jIvomAM cha e lezyAnA pariNAma. "adhyayana"nA nikSepAdi vinaya zrutamAM pUrve kahelA ja che.
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * niyukti - pa49 + vivecana - A vezyAnA zubhAzubha pariNAmone jANIne prazasta lazyAno tyAga karavo ane prazasta legyAmAM prayatna karavo joIe. -- kaI rIte jANIne ? A adhyayana anusAra, aprazasyA - azubha pariNAmA kRSNAdi lezyA. prazasta - zubha pariNAma rUpa pafsa - padma lezyAdimAM prayatna karavo. nAma niSpanna nikSepo kahyo. have sUtranuM uccAraNa - * sUtra * 1383 - huM AnupUrvanA kramAnusAra lerA adhyayananuM nirUpaNa karIza. mArI pAse tame cha laisAnA anubhAvone sAMbhaLo. * vivecana - 1383 - lezyAne jaNAvatuM adhyayana te lezyA adhyayana, prakarSathI tenA ja nAma, varNa AdinA nirUpaNA rUpe yathAkrame kahIza. kamalezyA eTale karmasthitine batAvanAra te te viziSTa pudagalarUpa rasa vizeSone kahIza, te sAMbhaLo. A anubhava nAmAdinI prarUpaNAthI kahevAya che. tethI tenI prarUpaNA mATe ziSyone abhimukha karavA A dvAra sUtra kahe che - * sUtra - 1384 - lezyAonA nAma, varNa, rasa, gaMdha, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati ane AyuSya mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 1384 - nAma - abhidhAna, aNa - kRNAdi, rasa - kaDavo vagere. gai - surabhi Adi. sparza - karkaza Adi, pariNAma - jadhanya Adi, lakSaNa - pAMca AzrayanuM sevana Adi. sthAna - utkarSa ane apakarSa rUpa, sthiti - avasthAna kALa. gati - narakAdi. ayuM - jIvita. have nirdezAnusAra nAmane kahe che - * sUtra - 1385 + vivecana - lekSAonA nAmo kramazaH A pramANe che : kRSNa, nIla, kApo, teja, patra ane zukla sUtra spaSTa che. have teno varNa kahe che - * sUtra * 1386 thI 1391 - (1386) kRSNa leyAno varNa snigdha athati sajaLamegha, bheMsanuM zIMgaDuM, ariThA, khaMjana, sAMjana ane AMkhanI kIkI samAna kAma che. (1387) nIla vecAno varNa - nIla azoka vRkSa, cAsa pANInI pAMkha kAne snigdha vaDa mahi samAna nIlo che. (1388) kApota vaizyAno varNa - alasInA phUla, koyalanI pAMkha, kabutaranI DokanA varNa samAna kALA ane lAla jevo nizcita che.
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34/1386 thI 1391 169 (1389) te vezyAno varNa - hiMgula, geru, udaya pAmato sUrya, popaTanI cAMca, pradIpanI lava samAna lAla hoya che. (1390) lesAno varNa - haritAla ane haLadaranA khaMDa, zaNa ane AsananA phUla samAna pILo hoya che. (1391) zukala leTayAna va - zaMkha, caM nna. phudayupa, dudhadhArA, cAMdInA hAra samAna zveta hoya che. * vivecana : 1386 thI 1391 * sUtrArtha spaSTa ja che. vizeSa zabdono artha mAba ahI Apela che - jImUta - megha, kAzaro - varSathI prakAze che. gavala - bheMsanuM zIMgaDuM, riidroNakAka athavA tevuM kuLa vizeSa, tenI chAyA. khaMjana - gADAnI dharInI masI, aMjana - kAjaLa, jAyana - AMkha, tenI jevI kRSNa lezyA. tenI bIjI lezyA karatA varSathI vizeSatA jaNAvavA kahI. ahIM varNathI" zabda eTale kahela che ke te varNa AzrIne ja che, rasathI nahIM. lIlAzoka - eka vRkSa vizeSa che. rakta azokanA vicchedArthe nIla vizeSaNa mUkela che. cAsa - pa ivizeSa prabhA - dhuti, snigdha dama, tenA jevI sthiti varSathI nIla evI lezyA jANavI. arasa - dhAnya vizeSa, tenA phala. kolicchada - taila kaMTaka, pArAta - kabutara, grIvA - Doka. kApota lezyA tenA jevI varNavI che. hiMgaloka - hIMgaLo, gha-pASANa, dhAtu Adi. taruNa - turaMtano ugelo. Aditya- sUrya zuka - popaTa, rAMDa - cAMca, tejalezyA lAla hoya che. harinla - dhAtu vizeSa teno bheda karAtA hoya tevo varNa. hariha - haLadara gAMThIyo, tenA bheda sadeza. - dhAnya vizeSa, ana - bIjaka, tenA phUla te badhAMnI nIbhA samAna varNathI pILI paDyUlezyA hoya che. aMka - maNi vizeSa, kuda - puSpa viroSa, kSIra - dudha, phUlaka - tUla, rU. pUra - pANIno pravAha. rajata - rUpuM hAra - muktA kalApa. tevo zveta varNa. A pramANe varNa kaho, have "rasa' ne kahe che - * sUtra - 1392 thI 1397 - (1392) kaDavI tuMbaDI, lakhast, kaDavI rohiNIno rasa jeTalo kaDavo hoya che tenAthI anaMta guNa adhika kaDo kRSNa leyAno rasa hoya che, (1393) bikaTa ane gajapIpalano rasa jeTalo tIkho che, tenAthI anataguNa adhika tIkho rasa nIla levAno hoya che. (1394) kAcI kerI ane kAcA phapitthAno rasa jeTalo kasAyelo hoya che tenAthI anaMtaguNa adhika kasAyelo kApo leTayAno rasa hoya.
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1395) pAkI kerI ane pAkA kapinthano rasa jeTalo khATomITho hoya che, tenAthI anaMtaguNa adhika khaTamITho tejovezyAno rasa hoya che. (1396) utama surA, phUlonA banelA vividha Asava, madhu, maireyaka rasa jevo amla hoya tenAthI anaMtaguNa adhika amla padmalezyAno rasa hoya. 170 (1397) khajUra, drAkSa, dudha, khAMDa ane sAkarano rasa jeTalo mITho che, tenAthI anaMtaguNa adhika mITho rasa zukla vezyAno hoya che. * vivecana - 1392 thI 1397 - sUtrArtha spaSTa ja kahela che mAtra vizeSa zabdo ja atre noMdhIe chIe - kaTuka - kaDavo, rasa - AsvAda, gaeNi - lIMmaDo, rohiNI - tvacAvizeSa, ahIM kaTuka vizeSaNa tenA atizayane jaNAvavAne mATe che. athavA auSadhi vizeSane jaNAvavA ahIM kaTuka zabda bIjI vakhata noMdhela che. A kaDavA tuMbaDA AdinA rasathI anaMta rAzi vaDe guNatA jevo AsvAda hoya tevo kaDavo rasa kRSNa lezyAno jANavo te tAtparya che. - trikaTu - tIkSNa kaTu, nIla lezyAno rasa ati tIkSNa - tIkho jANavo. tArA - aparipakva kerIno rasa, tuvara - kaSAyelo. jevo rasa hoya tenAthI anaMtaguNa rasa kApota lesyAno jANavo. pariAMta - paripakva evI kerI, kavitvano rasa arthAt kaMIka khATo ane kaMIka mITho evo rasa tejolezyAno jANavo. varavANI - pradhAna surA. vividha puSpono dAru, madha Adino rasa A badhAM raso karatA anaMtaguNa kaMIka amla kaSAya mAdhuryavAn rasa padmano che. khajUra, drAkSa Adi prasiddha che, tenI jevo madhura rasa ema artha levo. -0- A pramANe lezyAno rasa kahyo. have lezyAnI gaMdha kahe che - * sUtra - 1398, 1399 gAya, kutarA, sarpanA marelA zarIranI jevI durgandha hoya che, tenAthI anaMtaguNa adhika durgandha traNe zasta lezmAnI hoya che. * sugaMdhI phUla, pIsAtA sugaMdhI padArthonI jevI gaMdha che, tenAthI anaMta guNa adhika sugaMdha traNe prazasta lezmAnI hoya che. * vivecana - 1398, 1399 gAya AdinA maDadAnI gaMdha hoya tevA prakAranI gaMdhathI anaMta gaNI durgandha aprazasta - azubha lezmAnI hoya che. azubha lezyA kaI ? kRSNa, nIla ane kApota, ahIM lezyAnuM aprazastapaNuM azubha gaMdhano hetu che. jAI, ketakI Adi phUlono pamarATa, koSThapraTAdi niSpanna vAsa, arthAt A badhAMnI je gaMdha, te pIsAtA hoya tyAranI sugaMdha, kemake te vakhate A gaMdha ghaNI prabaLatara hoya che. tenAthI anaMtaguNa sugaMdhI prazasta lezyAnI gaMdha hoya, te prazasta -
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34/1398, 1399 lezyA eTale tejo, padma, zukala. ahIM paNa prazastatvanA vizeSathI gaMdha vizeSanuM anumAna che. gaMdhanI kahIne have lezyAnA sparzane jaNAve che - * sUtra - 1400, 1401 karavata, gAyanI jIbha, zAkavRkSanA pAnano sparza jevo karkaza hoya che, tenAthI anaMta gaNo adhika karkaza sparza traNa aprazasta lezyAono hoya che. bUra, navanIta, zirISapuSpono saparza jevo komaLa hoya che, tenAthI anaMtagaNo komaLa sparza traNa prazasta lephsAno che. - * vivecana 1400, 1401 - karavata ke gAyanI jIbhanA sparza jevo, athavA zAka nAme koI vRkSa vizeSanA pAMdaDA jevo je sparza hoya tenAthI anaMtaguNa, arthAt aprazasta lezyAno sparza Avo karkaza hoya che. jyAre prazasta lezyAno sparza atisukumArapaNAthI batAvavA bUra, mAkhaNa AdinA sparzanI upamA Apela che. ahIM aneka dRSTAMta che te vividha dezanA ziSyonA anugrahane mATe che. athavA kahelA udAharaNamAM varNAdi tAratamyanA saMbhavathI lezmAnuM svasthAnamAM paNa varNAdi vaicitrya jaNAvavA A sUtra che. have pariNAma dvArathI lezyAne kahe che - - 11 * sUga - 1402 - lezyAonA traNa, nava, sattAvIza, ekyAzI ke baso tetAlIza pariNAmo hoya che. vivecana - 1402 - traNa prakAre ityAdi lezyA pariNAma kahyA, je sUtrArthamAM noMdhela che. pariNAma eTale te rUpe gamana svarUpa. ahIM trivizva te jadhanya, madhyama ane utkRSTa bhedathI che. navavigha - te dhanyAdine svasthAna tAratamya vicAraNAmAM pratyekane jaghanyAdi traNathI guNatA nava, e pramANe pharI trikanA guNanathI - 27 bhede, 81 bhede, 243 bhede bhAvanA karavI. - e pramANe tAratamya vicAraNAmAM saMkhyAniyama zo che ? e upalakSaNa che Avo saMkhyA bhedano sAkSIpATha prajJApanA sUtramAM paNa che ja. pariNAma kahyuM have lezyAnA lakSaNo kahe che - 1403 thI 1414 * sUtra (1403, 1404) je manuSya pAMca AzravomAM pravRta che. traNa guptiomAM agupta che, cha kAcamAM avirata che, tIvra AraMbhamAM saMlagna che, kSudra che, avivekI che.... niHzaMka pariNAmavALA che, nRzaMsa che, ajitendriya che, A badhAM yogothI yukta che, te kRSNa vezyA pariNata hoya che. -
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 - (1405, 1406) je irSyALu che, amarSa che, tapasvI che, ajJAnI che, mAyAvI che, lajjA rahita che, viSayAsakta che, dveSI che, dhUrta che, pramAdI che, rasa lolupa che, sukhano gaveSaka che... AraMbhathI avirata che, kSudra che, duHsAhasI che . A yogothI yukta manuSya nIla lezyAmAM pariNata hoya, (1407, 1408) je manuSya vakra che, AcAra takra che. kapaTa kare che. saraLatA rahita che, pratikucaka che. potAnA doSone chupAve che, aupadhika che, sarvatra chadmano prayoga kare che, mithyASTi che, anArya che... utpAsaka che, duSTa vacana bole che, cora che, matsarI che A badhAM yogothI yukta te kAryota lephsAmAM pariNata hoya che. 132 (1409, 1410) je namra che, capala che, mAyA rahita che, akutUhala che, vinaya karavAmAM nipuNa che, dAMta che, yogavAnuM che, upadhAnavAna che, priyadharmI che, dRDha dhArmI che, pApa bhIru che, hiteSI che A badhAM sogothI yukta te tejolephsAmAM pariNata hoya che. . (1411, 1412) krodha, mAna, mAyA, lobha nA atyaMta alpa che, je prazAMta citra che, potAnA AtmAnuM damana kare che, yogavAnuM che, upadhAna karanAra che.... je mitabhASI che, upazAMta che, jitendriya che A badhA sogothI yukta hoya te padma lezyAmAM pariNata hoya che. . (1413, 1414) Atta ane raudra dhvAnone choDIne je dharma ane zukala dhyAnamAM lIna che, je prazAMta citta ane dAMta che. pAMca samitithI samita ane traNa guptiothI gupta che..... sarAga hoya ke vItarAga paraMtu je upazAMta che, jitendriya che A badhAM yogothI mukta te zukala dezyAmAM parita hoya che. 234 - - * vivecana - 1403 thI 1414 sUtrArtha suspaSTa ja che. to paNa kaMIka vizeSatA jaNAvIe chIe - pAMca Azrava te hiMsA Adi, pramata - pramAdavALo, athavA pAMca AzrayamAM pravRtta. tethI mana, vacana, kAyAthI aniyaMtrita arthAt manogupti AdithI rahita. pRthvI kAyAdimAM anivRtta - teno upamardaka. Avo te atIvra AraMbhI paNa hoya, tethI kahe che - utkaTa svarUpanA adhyavasAyathI sAvadha vyApAramAM pariNata thayelo hoya. . tathA kSudra - badhAMne ahitaiSI ane kRpaNatA yukta. sahastaTM - guNa doSanI paryAlocanA vinA pravarte athavA dhananI zaMkA rahita atyaMta jIva bodhathI anapekSa pariNAma ke adhyavasAya jenA che te nRzaMsa - jIvone haNatAM jarApaNa zaMkita thato nathI athavA ni:zaMza - bIjAnI prazaMsA rahita. anigRhIta iMdriya vALo. bIjA pUrva sUtra uttarAddhasthAna ahIM kahe che, upasaMhAra kare che -
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34/1403 thI 1414 173 A anaMtarokta mana, vacana, kAya, vyApAra, paMcAzrava pramatatva Adi, A yoga samAyukta kRSNa lezyA ja tathAvidha dravya saMparkathI sphaTikavatu tenAthI raMjita thaI tenA rUpatAno bhAgI thAya, AnA vaDe paMcAzrava pramattatvAdinA bhAvakRSNa lezyAnA sadbhAvanA upadarzanathI A lakSaNatva kahyuM. A pramANe AgaLa paNa lakSaNatva bhAvanA karavI. nIlalezyA lakSaNa kahe che - IrSyA - bIjAnA guNane sahana na karavA. amarSa - atyaMta abhiniveza, tapathI viparIta, kuzAstra rUpa vidhA, vacanatA, asamAcAranA viSayamAM nirlajatA, viSayonI abhilASA, praSa, jUThuM bolavAthI zaTha, jAtyAdi madanA AsevanathI pramatta, rasomAM lolupa, sukhano gavepI - "mane kaI rIte sukha thAya che ?' prANInI upamardanathI anivRtta. AvA yogathI nIla lephsAmAM pariNata thAya. kApota leNyA lakSaNa kahe che - vacanathI vaka, kriyAthI vakra, manathI nikRtivALo, bAjutA sahita, svadoSane DhAMkavA vaDe pratikuMcaka, chaghathI vicarato, athavA A badhAM zabdo ekAryaka che, vividha dezanA ziSyonA anugrahAyeM kahela che. utpAsaka - gAdi doSathI game tema bolanAra, matsara - bIjAnI saMpattine sahana na karato athavA hoya tenA tyAganA abhAva vALo, - A yogothI samAyukta kApota levAmAM pariNata thAya. tejo lezyA lakSaNa kahe che. kAya, vacana, mana vaDe namra hoya capaLatA rahita, zAya sahita, akotavAna tethI ja gurU Adi paratve ucita pratipatti vALo hoya, iMdriyanA damanavALo, svAdhyAyAdi vyApAravAta- zAstropacArane jANato, dharmAnuSThAnanI abhirucivALo, aMgIkRta vratanA nirvAhavALo, avadha, pApa bhIru, mukti gaSaka, paropakAra cittavALo, hiMsA Adi Azraya rahita * AvA yogathI yukta te tejo lezyA pariNata thAya che. padma lezyA lakSaNa kahe che- atIva a5 krodha ane mAna jenA che te, e rIte pAtaLA mAyA ane lobhavALo, tethI ja prakarSathI upazama citta vALo che te, ahitanI pravRttinA nivAraNathI jeNe AtmAne vazIkRta karelo che te, sva5 bhASaka, anubhaTa paNAthI upazAMta AkRti, vazIkRta iMdriyavALo - A yogathI samAyukta padma lezyAmAM pariNata thAya che. 0 zukla lezyA lakSaNa kahe che - azubha dhyAnane pariharIne ane pUrvokta zubha dhyAnamAM satata abhyAsathI sAthe che. te kevo thaIne prazAMta citta ane dAMta AtmA thaIne. - x- samitivALo thaIne mana AdithI samasta vyApArano virodha karanAra, te akSaNa anupazAMta kaSAya paNAthI sarAga hoya ke vItarAga tevo - x- AvA yogavALo zukala lephsAmAM pariName che. ahIM je vizeSaNonI punarukti che, tene vizuddhithI ke prakRtvarthI jANavA. have sthAnahAra kahe che -
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAdaka * sUtra - 1415 - asaMbU avasarpiNI ane utsarpiNI kALanA jeTalA samaya hoya che, asaMkhya saujana pramANe lokanA jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja lesyAonA sthAna hoya che. * vivecana - 1415 - saMkhyAtIta apasarpe che - pratisamaya kALa pramANe ke jIvo, zarIra - Ayu pramANAdinI apekSAthI avazya hAnine anubhave che te avasarpiNI che. je daza koDAkoDI sAgaropama pramANe che te ja pariNAmathI utsarpiNI che, paNa temAM avazya zarIra, Ayu pramANAdinI vRddhi thAya che. samaya - paramaniruddha phALarUpa che. te lokanA pramANapaNAthI asaMkhyaya samaya che. tethI asaMkhyAta lokAkAza pradeza parimANa lezyAnA thAya che. A sthAnomAM prakarSa ane apakarSa thAya che. ahIM lezyAnA sthAno samayathI asaMkhyaya utsarpiNI - avasarpiNI che ane kSetrathI asaMkhyAtaloka pramANa che. sthAnane kahIne have vezyAnI sthiti kahe che - * sUtra * 1416 thI 14ra1 - (1416) kRSNa vaizyAnI jadhanya sthiti muhUrva ane utkRSTa sthiti eka muhUrta adhika tetrIza sAgaropama che. (1417) nIla leyAnI ja sthiti aMtarmuhurta che, utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga avika daza sAgaropama che. (1418) kApota vaizyAnI janadhanya sthiti aMtamuhUrta, utkRSTa sthiti palyopamano sakhyAta bhAga adhika gaNa sAgaropama che. (1419) teje taiyAnI jadhanna sthiti aMtarmI ane utkRSTa sthiti palyopamano saMjJAta bhAga adhika be sAgaropama che. (1420) panna hezyAnI jadhanya sthiti aMtarmuharta ane utkRSTa sthiti eka muhurta adhika daza sAgaropama che. (14ra1) zukala legrAnI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta che, utkRSTa sthiti maphata adhika tetrIza sAgaropama che. * vivecana - 1416 thI 1421 - sUtrArtha spaSTa ja kahela che, to paNa kaMIka vizeSa noMdhIe chIe - muhUrtano addha te muhUddha. sama pravibhAganI avivakSA vaDe aMtarmuharta ema kahela che. tethI mahataddhi ja jadhA sthiti che. "sAgara" evA padathI "sAgaropama' jANavuM. -x-x-x ahIM aMtarmuhUrtanA asaMkhyabhedapaNAthI aMtarmuhUrta zabdathI pUrvottara bhava saMbaMdhI be aMtarmuharta kahela che. A pramANe badhe kahevuM. udadhi zabadanI upamAthI paNa 'sAgaropama artha ja levo. temaja 'palsa' zabdathI palyopama' levuM. nIla leyAnA viSayamAM A upamAo che.
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34/1416 thI 1421 15 kApoti Adi cAra legyAmAM anukrame traNa, be, daza ane tetrIza sAgaropama utkRSTathI sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavI. have upasaMhAra karatA uttaragrantha saMbaMgha kahe che - * sUtra - 1422 + vivecana - lesAnI A sthiti krodhathI kahI che. have cAre gatimAM A lesAnI sthitine kahIza. -0- odha - gati bhedanI vivakSA vinA, cAre gati - narakagati Adi, have pratijJAnusAra A sthiti kahe che - * sUtra - 1423 thI 1437 - (1423) kApota lezyAnI sthiti - jadhanya 10000 varSa, utkRSTa palyopamano asaMdhyAtamo bhAga adhika kaNa sAgaropama che. (1424) nIla vaizyAnI sthiti - jadhanya palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika gaNa sAgaropama, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika daza sAgaropama che. (14) kRSNa vezyAnI sthiti - jadhanya palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika daza sAgaropama, utkRSTa 33 * sAgaropama che. (14ra6) nairasika jIvonI taiyAonI sthiti vaNavI, have tirlaca, manuSya ane devonI le sthitinuM varNana karIza. (17) kevaLa zukla vezyAne choDIne manuSya ane tiryaMconI jeTalI paNa vezyAo che, te badhAnI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhurta che. (1428) zukala leyAnI jadhanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti 900 varSa jUnI eka zeDa pUrva che. (14ra9) manuSya ane tirayonI vaizyAnI sthitinuM A varNana che. have devonI vezyAonI sthitinuM varNana karIza * (1440) kRSNa vezyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa che, utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. (1431) kuSNa vezyAnI utkRSTa sthitithI eka samaya alipha nIla lesAnI jadhanya sthiti che, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAgAvika che. (143ra) nIla vaizyAnI utkRSTa sthitithI eka samasyAdhika pota levAnI javAnya sthiti che ane utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAgAvika che. (1433) have AgaLa huM bhavanapati, vyaMtarajayotika ane vaimAnika devonI teje haiyAnI sthitinuM nirUpaNa karIza. (1434) teje lerayAnI janya sthiti eka palyopama, utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga Adhika be sAgaropama che. (143pa) tene laiyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa ane utkRSTa sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika be sAgaropama che.
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (1436) teje lesAnI utkRSTa sthitithI eka samaya adhika paw lerayAnI jadhanya sthiti che, utkRSTa sthiti eka muhUrta adhika daza sAgaropama che. (13) panna levAnI utkRSTa sthitithI eka samaya adhika zukala vezyAnI jadhanya sthiti che ane utkRSTa sthiti eka muhUtavika 33 - sAgaropama che. * vivecana -- 1423 thI 1437 * sUtrArtha spaSTa ja che, vRttigata kiMcita vizeSatA A pramANe - kApota lezyAnI jadhanya sthiti 10000 varSa kahI. te ratnaprabhA nArakIne AzrIne samajavI, kemake tyAM ja A Ayu sthiti che. utkRSTa sthiti kahI te vAlukA prabhAne AzrIne jANavI. je samayAdhika paNuM sUtramAM kahyuM te samajAtuM na hovAthI tenI vyAkhyA karela nathI. cAvata - X- *- utkRSTA 33 - sAgaropama sthiti kRSNa lezyAnI kahI te mahAtamawbhAnI jANavI, kemake ATaluM AyuSya tyAM ja saMbhave che. nArakonI AgaLa devonI dravya legyA sthiti e pramANe ja ciMtavavI. temanA bhAva lezyAnA parivartamAna paNAthI anyathA paNa sthitino saMbhava che. A pramANe narakamAM thAya te nairayika temanA saMbaMdhI lezyAnI sthiti varNavIne pe bAkInI gatinI kahe che - lezyAnI jadhanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrvArdha kahI, te kaI rIte? pRthvI kAyadamAM ane samRddhimamanuSyAdimAM je kRNA Adi lezyA che, te tiryaMca ane manuSyonI maLe ja saMbhave che. e paNa kavacita koIkane saMbhave che. e viSayamAM prajJApanAnuM "lezyApada' jovuM. zuM zukla lazyAnI paNa aMtarmuhUrta ja sthiti hoya? tevI AzaMkAthI kare che - kevaLa zuddha leyA arthAt zukala lezyAne varjIne kahevuM. zuklalezyAnI sthitimAM utkRSTApUrvakoTI kahIche tenava varSavarDa nyUna jANavI. ahIM jo ke kyAreka pUrvakoTi AyuvALAne ATha varSe paNa vratanA pariNAma prApta thAya che, to paNa ATalI uMmaravALAne eka varSanA paryAyanI pUrve zukla legyAno saMbhava nathI. tethI nava varSa jUnA pUrvakoTi kahela che. bAkI sUtro spaSTa ja che. kRSNa lezyAnI je dhanya sthiti 10000 varSa kahI, tevAMtara ane bhavanapatimAM ja saMbhave che, kemake temanuM teTaluM Ayu hoya che. e pramANe -- - - A traNesthiti vyaMtara ane bhavanapati nikAyane AzrIne kahelI jANavI. pachI je sUga che temAM samasta nikAya bhAvinI tejo leyAnI sthiti batAvelI che. tethI te bhavanapati, vyaMtara, jyotika, vaimAnika e cAre nikAyanI sthiti samajavI. jo ke sAmAnya upakrama che to paNa te vaimAnika nikAya viSayapANAthI ja te sthiti jANavI. ityAdi - 4- - ** ** *- X- patralezyAnI sthitimAM je daza sAgaropama sthitinuM kathana karela che, te jadhanyA sthiti sanaskumAramAM ane utkRSTa sthiti brahmalokamAM jANavI kemake teone ja A AyuSyano saMbhava che. - - - - *- - zukla lesthAnI sthitinuM je kathana che, te lAMtaka devalokathI AraMbhIne sarvArthasiddha sudhI saMbhave che tema jANavuM e pramANe sthiti dvAra kahyuM. have gatidvArane kahe che -
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34/1438, 1439 1 * sUtra - 1438, 1439 - kRNa, nIla ane kApIta A traNe dharma vaizyAo che. A traNathI jIva anekavAra durgatine prApta thAya che. teje, padma ane zukla lehyA, A traNe dharma leyAo che. A traNethI jIva anekavAra sugatine prApta thAya che. * vivecana : 1438, 1439 - kRSNa, nIla ane kApota A traNe lesyAo mAgharma teyA che. kemake te pApanA upAdAnanA hetu paNe che. pAThAMtarathI te adhama legyA che. traNe paNa avizuddhatvathI prazasta che. e lezyAthI jIvo naraka ane tiryaMcagati rUpa durgatine pAme che. kemake saMkilaSTapaNAthI tene prAyogya A ja teo bAMdhe tema saMbhave che. tejo, padma ane zukla e traNa lezyA dharma leyA che, kemake vizuddhatAthI te dharmanA hetupaNe che tethI A traNe lecA vaDe jIva deva ane manuSya lakSaNa sugatine athavA muktine prApta kare che. kemake temane tevA prakAranA Ayuno baMdha athavA sakala karmano kSaya thAya che. gatidvAra kahyuM. have AyuSyanA dvAno avasara che - temAM je lezyAmAM je AyuSyanuM pramANa che, te sthiti dvAramAM ja arthazI kahela che. ahIM to A kahe che - jIva je legyAmAM utpanna thAya che, te leyAmAM ja mare che. temAM janmAMtara bhAvi lezyAnuM zuM pahelAM samaye parabhava Ayuno udaya thAya ke carama samaye anyathA paNa hoya te saMzayanA nivAraNa mATe kahe che - * sUtra - 1440 thI 1442 - (1440) prathama samayamAM pariNata badhI leyAothI koIpaNa jIva bIja bhavamAM utpanna thato nathI. (1441) aMtima samayamAM pariNata badhI vezyAothI koIpaNa jIva bIja bhavamAM utpanna thato nathI. (1442) lecchAonI pariNati thatAM aMtamuhurta vyatIta thaI jAya che ane jyAre aMtamuhurta zeSa rahe che. te samayeM jIva paralokamAM jAya che. * vivecana - 1440 thI 144ra - cha e lezyA tenI pratipati kALanI apekSAthI pahelAM samayamAM pariNata thavAthI, koIno paNa upapAta - utpati thatI nathI. e pramANe ja bIjA bhavamAM jIvane tevI lezyA vaDe aMtya samayamAM pariNata vaDe paNa koI jIvanI utpatti thatI nathI. zeSa aMtarmuhUrta rahetA avatiSTha evI vezyAo vaDe paNita vaDe upalakSita jIva bhavAMtaramAM jAya che. ahIM maraNakALamAM bhAvibhava lezyAnA utpattikALamAM athavA atIta bhava lezyAmAM aMtarmuhUrta avazya thAya che. jo ke deva nArakamAM A kALa be aMtarmuhUrta che. A viSayamAM prajJApanAnI sAkSI paNa che ja. * 4- X A pramANe vezyAnI nAma Adine kahIne, haSe adhyayananA arthano upasaMhAra karatA A upadeza kahe che. 39/12). Jain . ternational
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda * sutra - 1443 - A pramANe vezyAonA anubhAgane jANIne Aprazasta vezyAonA parityAga karIne, prazasta leyAomAM atiSThita thavuM joIe - tema huM kahuM * vivecana - 1443 - je kAraNathI A prazastA lezyA durgatino hetu che ane prazastA lezyA sugatino hetu che, te kAraNathI anaMtara kahelI legyAnA anubhAgane vizeSathI jANIne kRSNAdi traNe aprazasta lezyAno tyAga karIne tejasa Adi traNa prazastAno bhAva pratipatithI muni Azraya kare che. muni dIparatnasAgare karelA adhyayana - 34 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 adhya. 35 bhUmikA huM adhyayana - 35 - "ANagAramArga gati" che 0leyA adhyayana - 34 nI vyAkhyA karI. have adhyayana - 35 muM AraMbhIe chIe, teno saMbaMdha A pramANe che - anaMtara adhyayanamAM lezyA kahI. tene kahevAmAM A Azaya hato - azubha anubhAva lezyAnA tyAgathI zubhAnubhAva ja lezyAmAM rahevuM. ane te bhikSaguNa vyavasthita ja sam rIte dhAraNa karI zake che paNa tevuM vyavasthApana tenA parijJAnAthI thAya, tethI teno artha ahIM AraMbhe che, A saMbaMdhathI AvelA A adhyayananA cAra anuyoga dvAra pUrvavat yAvat nAmanikSepamAM "ANagAramArgamati" nAma che. tethI aNagAra, mArga ane gati e traNe padonA nikSepAne mATe niryuktikAra kahe che - * niyukti - 549 thI pa51 + vivecana - "anagAra'' zabdano nikSepo nAmAdi cAra bhede jANavo. temAM dravya ANagAranA be bheda che. temAM noAgamathI dravya ANagAra traNa bhede che - temAM tavyatirikta dravya aNagAramAM nilava Adi Ave che. bhAvamAM samyaga dRSTi, agAravAsathI vinimukta levA. mArga ane gati baMne zabdo pUrve udiSTa che. bhAva mArgamAM "siddhigati"no adhikAra jANavo. -0- traNe gAthA sATa che. vizeSa e ke nilava AdimAM cAstri pariNAma vinA gRhanA abhAvavALA levA. ANagAra paNa dravya ane bhAvathI kahyA che. bhAvamAM samyagadarzanavAna, aNagAravAsathI mukta cAstriI lIdhA. tathA bhAvamArgathI samyagadarzana jJAna cAai lakSaNathI siddhigati vaDe arthAt bhAva aNagAra vaDe adhikAra che, nAma nikSepo kahyo. have sUra kahe che - * sUtra - 1444 - jJAnIo dvArA upadiSTa mArgane mArI pAsethI ekAcamana vaDe sAMbhaLo, jenuM AcaraNa karIne bhikSa duHkhono aMta kare che. vivecana - 1444 - huM kahuM chuM te sAMbhaLo, ekAgra manathI, anAgata cittavALA ziSyane Ama kahe che. A mArga, yathAvasthita vastu tattvathI utpanna kevaLa vALA arahaMta vaDe kahevAyela che. athavA zrutakevali, gaNadhara Adi vaDe pratipAdita che. vaLI A mArgane AcaranAra sAdhu zArIrizka, mAnasika du:khono aMta kare che, sarve karmonuM umUlana kare che. AnA vaDe Asevya - Asevaka saMbaMdhathI aNagAra saMbaMdhI mArganuM je phaLa - mukti gati che, te dazavila che te aNagAra mArga ane tenI gati arthathI kahI che, te sAMbhaLo. * sUtra - 1445 thI 1464 - (144) gRhavAsano parityAga karI pravrujita thayela muni, A saMgone jANe, jemAM manuSya Asakta thAya che.
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1446) saMyata bhikSu hiMsA, jUTha, corI, abrahmacarya, icchA-kAma ane lobhathI dUra rahe. 180 (1447, 1448) manohara citrothI yukta, mALA ane dhUpathI suvAsita, kamADo ane sapheda caMdaravAthI yukta - evA cittAkarSaka sthAnanI manathI paNa icchA na kare... kAma rAga vadhAranArA AvA prakAranA upAzrayomAM iMdriyono nirodha karavo bhikSune mATe duSkara che. (1449, 1450) AthI ekAkI bhikSu smazAnamAM, zUnyadharamAM, vRkSanI nIce tathA parakRt ekAMta sthAnamAM rahevAnI abhiruci rAkhe.... parama saMyata bhikSu prAsuka, anAbAdha, strIonA upadravathI rahita sthAnamAM rahevAno saMkalpa kara. (1451, 1452) bhikSu svayaM dhara na banAve, bIjA pAse na banAvaDAve, kemake gRhakamanA samAraMbhamAM prANIno vadha jovAyela che.... masa, sthAvara, sUkSma ane bAdara jIvono vadha thAya che tethI saMyata bhikSu gRhakanA samAraMbhano parityAga kare. (1453, 1454) e ja pramANe bhojana-pAna rAMdhavA ane raMdhAvavAmAM hiMsA thAya che. tethI prANa ane bhUta jIvonI dayAne mATe rAMdhe ke raMdhAve nahIM.... bhojana ane pAnIne pakAvavAmAM pANI, dhAnya, pRthvI ane kASThane Azrita jIvono vadha thAya che. tethI sAdhu raMdhAve nahIM. (1455) agni samAna bIjuM zastra nathI, te ghaNAM prANanuM vinAzaka che, sarvataH tIkSNa dhArathI yukta che, tethI bhikSu agni ja saLagAve. (1456 thI 1458) kraya vikrayathI virakta bhikSu suvarNa ane mATIne samAna samajanAra che, tethI te sonA-cAMdInI manathI paNa icchA na kare... vastune kharIdanAra krayika hoya che, vecanAra vaNik hoya che. tethI 'sAdhu' nathI... bhikSAvRtti ja bhikSue vikrayathI nahIM. kraya vikasa mahAdoSa che, vikrayamAM pravRtta sAdhu bhikSA karavI joIe. kaya - - - - bhikSAvRtti sukhAvaha che. (1459, 1460) muni zrutAnusAra aniMdita ane sAmudAyika uMchanI eSaNA kare te lAbha ane avAbhamAM saMtuSTa rahIne bhikSA sUryA kare.... alolupa, rasamAM anAsakta, rasanendriya vijetA, amUrchita, jIvana nirvAhane mATe ja khAya, rasane mATe nahIM. (1461) muni arcanA, racanA, pujA, Rddhi, satkAra ane sanmAnanI manathI paNa prArthanA na phare. (1462) muni zukla dhyAnamAM lIna rahe. nidAna rahita ane krisana rahe, jIvana paryanta zarIranI Asaktine choDIne vicaraNa kare.
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35/1445 thI 1464 181 (1463) kALadharma upasthita thatAM muni AhArano parityAga karI, manuSya zarIrane choDIne duHkhothI mukti ane sAmarthyavAna thaI jAya che. (1464) nimama, nirahaMkAra, vItarAga ane anAzvata muni kevaLajJAna pAmIne zAzvata parinivaNa pAme che - tema huM kahuM chuM. * vivecana * 1445 thI 1464 - (1445) gRhavAsa - gharamAM rahevuM athavA ghara ja paravazatAnA hetuthI pAza, te gRhapAza, teno tyAga karIne, sarvasaMgane choDIne bhAgavatI dIkSA svIkArela muni, pratyakSa putra * patnI Adino pratibaMdhane bhavahetu rUpa jANIne nizcayathI tene choDe. saMga- nI vyutpatti kahe che. jemAM pratibaMdhita thAya athavA je saMga vaDe jJAnAvaraNAdi karmo sAthe saMbaddha thAya te. (1446) hiMsA - prANa vyaparopaNa, alaka - asatya bhASaNa, caurya - adattAdAna. abrahmasevA -mathuna AcaraNanI icchArUpa, kAma - icchAkAma athavA prApta vastunI kAMkSArUpa, loha - labdha vastu viSayaka guddhi. saMyata teno tyAga kare. AnA vaDe mUlaguNo kahyA temAM sthita evA zarIrane avazya AhAradi prayojana hoya, tethI te viSayamAM kahe che - (1447) manohara citra pradhAna gRhane, te paNa puSa ane dhUpathI sugaMdhI karAyela hoya, kamADothI yukta hoya, te paNa zvetavastrathI vibhUSita hoya, manathI to zuM ? vacanathI paNa na karyuM. tyAM kaI rIte rahe? (1448) kAma rAga vadhAranAra upAzrayamAM iMdriyono nirodha duSkara che. temAM iMdriyo - cakSu Adi, upAzraya - duHkhamAM jeno Azraya karAya che te duSkara - unmArga pravRttinA niSedhathI mArgamAM rahevuM muzkela hovuM te- sva sva viSaya pravRttine niyaMtrita karavI muzkela che. kAmarAga - manojJa iMdriya viSayomAM Asakti. AvA sthAne mUlaguNamAM kaMIka aticAra saMbhave che. evuM hoya to kyAM ? kema ? rahevuM. (1449) 2mazAnamAM, zUnyagRhomAM, vRkSanI samIpamAM, tathAvidha kALamAM, sagadveSa rahita ke asahAya rahe. bIjAnA tevA prakAranA pratibaMdhane na svIkArIne ane bIjA vaDe niSpAdita sthAnamAM bhikSu rahe. (1450) acitibhUta bhUbhAgamAM, potAnA ke bIjAne bAdhA na thAya te rIte athavA AvanAra satvo ke gRhastha - zrI AdinA upadrava rahita sthAnamAM rahe. kemake A ja muktipadanA vyu rUpe. temAM pravRttane upadrava hetu thAya che. ukata zmazAnAdimAM to zAkyAdi bhikSa paNa rahe, tethI kahyuM ke - mokSane mATe samyak prakAre yatna kare. jina mArga svIkArelane ja muktimArga prati varastutaH samyapha cahna saMbhave che. temAM paNa mAtra ruci na kare, paNa temAM saMkalpa kare -0- parakRta vasati evuM vizeSaNa kema kahyuM ? (1451) potAnA mATe upAzraya kare nahIM. gRhasthAdi pAse karAve paNa nahIM ke karanArane anumode nahIM. kemake gRha niSpati karmamAM samAraMbha thAya. kemake prANIne
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 2 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda paritApa kara thAya che. ekendriyAdi prANIno ghAta thAya che. "bhUtono vadha kahyo" te keTalAMkane na thAya, te AzaMkAthI kahe che - (1452) be iMdriyAdi trasa, pRthvI Adi sthAvara, temAM paNa sUkSma ane bAdara jIvono vadha thAya che. tethI samyagra hiMsAdi uparata thayela saMyata teno tyAga kare. A pramANe Azraya ciMtA kahIne have AhAra ciMtA kahe che - (1453) te ja prakAre bhojana - zAli odanAdi, pAna- dudha vagere tene na svayaM rAMdhe, tema jIvavadhA thAya. tethI prANa ane bhUtanI dayAne mATe rAMdhavA - raMdhAvavAmAM pravRttane je jIvopaghAta saMbhave che, te na thAya mATe rAMdhe - raMdhAve nahIM. A ja arthane kahe che - (1454) pANI, zAli Adi ghArA, tenI nizrAmAM rahela purA, kIDIo vagere rUpa jIvo, bhUti ane kASThane AzrIne rahela ekendriya Adi haNAya che. tethI bhikSu saMdhe - raMdhAve nahIM. rAMdhanArane anumode nahIM. (1455) agni samAna zastra nathI. gAthArtha spaSTa che. vizeSa A pramANe jANavuM - ghArI - jIva vinAzikA zakti. kemake badhI dizAmAM rahelA jIvano upaghAta kare che. zAstra * jenA vaDe prANI haNAya tevA Ayudha Adi tenI dhArathI alpa jaMtune paNa upaghAtaka thAya che. tethI agni na saLagAvavo AnA vaDe ThaMDI nivAravA mATe paNa aninA AraMbhano niSedha karyo. -0- payana, pAcananA niSedhathI kaya - vikraya karavo yukta mAne, tevI AzaMkAthI hiraNyAdinA parigrahanA niSedhapUrvaka teno paNa parihAra kahe che. (1456) suvarNa, rU5, bIjAM dhana * dhAnyAdine cittamAM to ThIka vacanathI paNa na prArthe. kevo thaIne? sonA ke mATe baMnemAM turA banIne. sAdhunivRtta thAya. konAthI? kharIda ke vecANanI pravRttithI. ema zA mATe ? (1459) mUlya ApIne bIjAnI vastu le te kharIdI, potAnI vastu mUlya laI bIjAne Ape te vaNi, temAM pravarte te sAdhu na kahevAya. (1458) tathAvidha vastunI yAcanA karavI paNa kharIdI na karavI. bhikSA vaDe ja nirvAha karavo te bhikSAvRtti. ayAcita vastu levI te kharIda-vecANa mAphaka sadoSa ja che. tethI bhikSAvRtti vaDe ja Aloka ane paralokamAM kalyANa ke sukhane prApta kare che. AnA vaDe krIta doSa parihAra kahyo. (1459) samudAna bhikSA - eka gherathI ja bhikSA na letA judA judA gharomAMthI thoDuM thoDuM laI, madhukaravRttithI bhramaNa karatA ja A pramANe thAya che. AgamamAM abhihita ugama eSaNAdi bhikSAvRttithI ja abAdhita thAya che. - - 4 - piMDapAta eTale pAtramAM bhikSA paDavI te. arthAta bhikSA mATe aTana kare - gaveSaNA kare. have piMs * azanAdine prApta karIne je rIte khAya, te kahe che - (1460) sa-rasa anna pAmIne laMpaTa na bane. snigdhAdi rasanI prAptimAM AkAMkSAvALo na thAya, te mATe jIbhane vazamAM sakhe, saMnidhi Adi na karavA vaDe
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35/1445 thI 1464 183 amUrzita na thAya. AvA prakArano thaIne rasane mATe "A sarasanuM huM AsvAda karIza" ema pUchathI AhAra na kare. kevaLa saMyamanA nirvAha mATe ja AhAra kare. AnA vaDe piDavizuddhi kahI. A pramANe Azraya ane AhAranI vicAraNAthI uttaraguNa kahyA. have A rIte rahetA sAdhune AbhAmAM bahumAna utpanna thatAM kyAreka arcanAdi prArthe to ? . (1461) puSpAdithI arcanA, pUjA, niSadhAdi viSayaka racanA, vaMdana, vacanAdi vaDe stavanA, viziSTa vastrAdithI pUjana, pratilAbhana, Rddhi, arthapradAnAdi satkAra, abrutthAnAdi sanmAna, tene manathI to zuM? vANIthI paNa na prArthe, abhilASA na kare. to zuM kare ? te kahe che - (1462) zukla dhyAnane dhyAve, niyANA rahita ane akiMcana thAya, kAyAne vosirAvIne vicare, apratibaddha vihArathI vicare. kyAM sudhI ? maraNaphALa prApta thAya tyAM sudhI mRtyu samaye zuM kare ? (1463) azanAdi AhArano parityAga kare. saMlekhanA kare. kyAre ? kALadharmamAM - AyuSyanA kSayanA lakSaNamAM, mRtyu svabhAva nIkaTa Ave tyAre. tathA manuSya saMbaMdhI zarIrano tyAga karIne, vIrcatarAyanA kSayathI viziSTa sAmarthyavAnu banIne zArIrika ane mAnasika duHkhone viroSathI tyaje che. tenA nibaMdhaka karmano apagama thAya che. keva thaIne ? (1464) mamatvarahita, "huM amuka jAtino chuM" ityAdi ahaMkAra rahita, saga ane dveSa rahita thaIne, mithyAtva di tenA hetanA abhAve karmAzrava rahita thaIne kevaLajJAnane prApta kare. kyAreya paNa viccheda na pAme tevA zAzvata ane asvAthya hetu karmanA abhAvathI sarvathA svasthIbhUta thAya. * * * * - A pramANe vIza sUtronI vivecanA karI. muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 35 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa.
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 adhyayana 36 - "jIvAjIva vibhakti" X X 0'anagAra mArga gati' nAme adhyayana - 35 kahyuM have chatrIzamuM kahIe chIe. teno saMbaMdha A che - anaMtara adhyayamAM hiMsAno tyAga karavo Adi bhikSunA guNo kahyA, te jIva-ajIvanA svarUpanA pariAthI ja sevavA zakya che, tethI tene jaNAvavAne mATe A adhyayana AraMbhIe chIe, AnA upakramAdi cAra anuyoga dvAro che. temAM bhASyagAthA A che - - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 huM bhASya 1 thI 15 saMkSepArtha - tenA anuyoga dvAro cAra che - upakrama, nikSepa, anugama ane naya. upakrama che bhede - nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhAva athavA AnupUrvI nAma pramANa vaktavyatA jANavI. arthAdhikArathI te cha che. badhAMne yathAkrame varNavIne A samavatAra karavo. temAM AnupUrvI utkIrtanAnupUrvImAM avatare che. pUrvAnupUrvIthI A chatrIzamuM ane pazcAnupUrvIthI A paheluM adhyayana che. anAnupUrvI vaDe to ekAdithI chatrIza sudhImAM koIpaNa krame Ave. nAmamAM che bhede nAma che, temAM bhAvamAM kSAyopazamiktA che, kemake badhuM zruta kSAyopazamikamAM Ave che, pramANamAM vaLI bhAva pramANamAM te traNa bhede che. vaLI te lokotara ane anaMga zruta evA AgamamAM avatare che. te paNa kAlika zrutamAM A Agama avatare che. te paNa anaMtara, paraMpara ubhayarUpa Agama trikamAM avatare che. paNa saMkhyA parimANa samavatare che. arthAdhikArathI ahIM jIvAjIvothI varte che. nikSepamAM sthApanA eka arthamAM thAya che te traNa bhede che, odha, nAma ane sUtra AlApaka. - xxx temAM AnuM nAma jIva ane ajIvAno vibhAga '"jIvAjIva vi'i" che. ahIM jIva, ajIva ane vibhakti traNa pado varte che, teno nikSepo - - * * * * X . * niryukti - 552 thI 559 + vivecana - jIvano nikSepo cAra bhede che temAM dravyajIvanA be bhedo che. temAM noAgama dravyajIva traNa bhede - jJazarIra, bhavya zarIra, tavyatirikta. jIvadravya bhAvamAM jIvadravyanA daza bhede pariNAma che. ajIvano nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che, temAM dravyathI ajIva be bhede che. * * * cAvat bhAvamAM ajIva dravyanA pariNAma daza prakAre che. vibhaktino nikSepo paNa nAmAdi cAra bhede che. - - yAvat jIvonI ane ajIvonI vibhakti te be bheda che temAM jIvanA paNa siddha ane asiddha be bhede vibhAgo che. ajIvonA paNa rUpI ane arUpI ajIva evI vibhASA sUtramAM che. bhAvamAM cha bhede vibhakti che, temAM ahIM dravya vibhaktino adhikAra che. -0- gAthArtha kahyo. kiMcit vizeSa kahe che, te A pramANe che - jIvadravya te dravyajIva kahevAya che. -x - dravyanI prAdhAnyatAthI dravyajIva, bhAvamAM dazabhede ja che. karmanA kSayopazama ke uMdayanI apekSA pariNatirUpa jIvadravyanA saMbaMdha jIvathI ananyatvathI jIva paNe vivakSIta te jIva che. temAM kSAyopazamikamAM pAMca iMdriyo
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 adhya. 36 bhUmikA ane chaThuM mana. dayikamAM krodhAdi cAra maLIne daza bheda thAya. e pramANe ajIvanA nikSepamAM paNa jyAre pugaladravya ajIva rUpa sarvaguNa paryAya rahita paNe vicArAya tyAre tavyatirikta dravya ajIva. bhAvamAM ajIvadrAnA - pudgalanA dazavidha pariNAme jIva che. ane te pAMca-pAMca zubhAzubha paNe vivakSita che. te zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha e pramANe jANavA. vibhaktinA nikSepamAM be prakAre vibhakti che. jIvonI ane ajIvonI. jIvonuM vibhAgathI avasthApana, e pramANe ajIvonuM sthApana - X- X- - *- bhAva nikSepamAM audayikAdi bhAva viSayaka cha prakAro jANavA. - * - *- ahIM jIva, ajIva dravya vibhAga avasthAna rUpathI adhikAra che. e pramANe nAma nikSepo kahyo. have sUbAnugamamAM sUtra kahe che - * sUtra - 1465 - jIva ane AjIvana vibhAgane tame ekAca mane mArI pAsethI sAMbhaLo, jene jANIne bhikSA samyapha prakAre saMyamamAM ratanazIla thAya. * vivecana - 1465 - jIva - upayoga lakSaNavAna, ajIva - tethI viparIta, vibhaktio - temanA bhedAdi darzanathI vibhAga vaDe avasthApana. te jIvAjIva vibhaktine huM kahuM chuM. he ziSyo ! tame sAMbhaLo. kevI rIte ? darzanamAM kahela jIva, ajIva vibhAganA avagata tatvathI temAM ja citta parovIne, te ekamana. ahIM ja zraddhAvALA thaIne. A pramANe jIva ane ajIva vibhaktine jANIne pachI bhikSu - zramaNa samyapha - prazasta yatnavAta bane. saMyamamAM - ukatarUpa saMyama viSayamAM. jIvAjIva vibhaktinA jJAnanI mAphaka lokAloka vibhAganuM jJAna paNa saMyama yatanamAM viSayapaNAthI upayogI che, tethI te kahe che - * sUtra - 1466 - A loka jIva ane ajIvamaya kahevAyelo che, ane jyAM AjIvano eka deza kevaLa AkAza che, te aloka kahevAya che. * vivecana - 1466 - jIva ane ajIva rUpa pratyeka prANIne pratyakSa A loka vizeSathI kathita che, tema tIrthakasadie kahela che. jIva ane ajIvone yathAyoga AdhAra - AdheyapaNAthI vyavasthita loka che. AnA vaDe sajIvano samudAya lakSya karAya che. te dharma, adharma, AkAza, pudagalarUpa teno eka aMza te AkAzane aloka kahe che. * - * have jIvAjIva vibhakti prarUpaNA dvArathI tene kahe che - * sUtra 1463 - dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI jIva ane jIvanI prarUpaNA thAya che.
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda 3 * vivecana - 1467 - dravyane AzrIne A - A bheda, kSetrane AzrIne A - A kSetra, kALathI AvA prakAranI kAma sthiti, bhAvathI AnA A paryAyo. tenI bhedanA abhidhAna dvArathI je prarUpaNA - svarUpa upadarzana, temano vibhAga, temAM anya vaktavyatAthI dravyathI ajIva prarUpaNA kahe che - * sUtra * 1468 thI 14 : sajIvanA be bheda che - rUpI ane arUpI. cArUpInA daza bheda che ane rUpInA cAra bheda che. dhamastikAya, teno deza, teno pradeza adhamastikAsa, teno deza, teno pradeza, A rAzAstikAya, teno deza, teno pradeza, ane addhAsamaya, A daza bheda rUpI ajIvanA kahyA che. * vivecana - 1468 thI 1470 - rUpa sparza Adine AzrIne mUrta, te jenA ke jemAM che te rUpI. arUpI - jemAM ukta rUpa nathI te. A be bhede ajIvo kahelA che. tenA daza bhedo tIrthakara Adi vaDe pratipAdita che. - - rUpI ajIvo cAra bhede che. temAM arUpI daza prakAre kahe che, te A pramANe - (1) gati pariNata pugalone svabhAvathI dhArI rAkhe che te gharma - A dharmanA pradezono samUha te dhamastikAya. je sakala deza pradeza anugata samAna pariNitavALuM viziSTa dravya che. (2) te dhamastikAyanA pradezanI apekSAthI samAna pariNita rU5tvathI deza apekSAthI asamAna pariNatine AzrIne viziSTarUpapaNe upadeza kare che te dezatraNa bhAga, cAra bhAga Adi (3) te ja dhamastikAyanA prakarSathI anyapaNAthI dezAMtaranA bhAvathI kyAMya paNa javAnA abhAvarUpa te pradeza - niraMza bhAga. (4) gati pariNata jIva pagalone dhAraNA karatA nathI ke svabhAvathI avasthApita karatA nathI. te sthitinA upakArakapaNAthI "adharma' che tene pUrvavat adharmAstikAya jANavuM. (5) adhamatikAcanA deza ane (6) adharmAstikAyano pradeza, baMnenI vyAkhyA dharmAstikAyavata. (7) A - svasvabhAvanA aparityAgarUpathI kAza - svarUpa vaDe je padArtho temAM pratibhAse che, te AkAza. athavA sarva bhAvonI abhivyakitathI temAM badhAM padArtho pratibhAse che te AkAza. tenA paNa AkAzAstikAya, (8) AkAzAstikAya deza, (9) AkAzAstikAya pradeza e traNa padanI vyAkhyA dhamastikAyavata jANavI. (10) eddhA - kALa, te rU5 samaya te addhA samaya, te nirvibhAgarUpa hovAthI tenA deza ke pradeza na kahevA. * - *- arUpInA A daza prakAro thAya che, temanuM anukrame gati, sthiti, avagAhanA e upakAratva che. jyAre dazamo kALa- vartanAlakSaNa jANavo. - *- X have AnA ja koTathI kahe che -
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ 361401 187 * sUjha - 141 - dharma ane adharma loka pramANa che. AkAza loka ane alokamAM vyAsa che. kALa kevala samaya kSetramAM ja che. * vivecana - 1431 - dhamastikAya ane adhamastikAya baMne loka parimANa kahevAya che. - x x x - x- A baMnenuM je lokamAtratva che. te tenAthI avaSTabdha AkAza je lokapaNAthI sUcave che. AnuM aloka vyAdhitva hoya to jIva ane pudgalono paNa temAM pracAra saMbhave che, tethI tene paNa lokatva prApta thaze. tethI A loka ja che, aloka nahIM tema arthathI kahela che. AkAzanuM sarvagatatva che. samaya eTale addhA samaya, tene AzrIne je kSetra, te samaya kSetra - je akha dvIpa samudranA viSayabhUta hoya che. te kSetra pachI samayano asaMbhava che. samaya mUlatvAdi je AvalikA AdinI kalpanA paNa ATalA samayakSetra vatI ja che.- - - Ane ja kALathI kahe che - * sUtra - 143, 1473 - dharma, adharma, AkAza A traNe dravya anAdi, anaMta ane sarvakALa che... pravAhathI samaya paNa anAdi anaMta che. ane pratiniyata vyakti rUpa eka eka kSaNanI apekSAthI Adi sAMta che, * vivecana - 1472, 1473 - - dharma, adharma ane AkAza e traNe anAdi che - kemake tenI Adi vidhamAna nathI, tethI amuka kALathI A traNenI pravRtti che te kathana asaMbhava che. jeno aMta nathI tene anaMta kahe che. A traNe paNa keTaloka kALa pachI nahIM hoya tevuM nathI, tethI tene aparyavasita ke anaMta kahe che. sarvakALa, kALanA atyaMta saMyogamAM - sarvadAsvasvarUpano parityAgana:svAthI te nitya che, tema kahela che. samaya paNa parApara utpattirUpa pravAha svarUpa che, tethI tene anAdi aparyavasitatva rUpathI prarUpAyela che x - Adeza - vizeSa pratiniyata vyaktipaNAthI vicAratA samaya Adi saparyavasita che. - x- X* X A ajIva arUpInI dravya, kSetra, kALathI prarUpaNA karI. have bhAva prarUpaNAno avasara che - temAM amUrtatvathI AnA paryAyo nathI. te rUpI paryAyo mAphaka vaNadi prarUpaNA karatA - x x- pahelAM dravyathI rUpInI prarUpaNA karatAM A pramANe kahe che - * sUtra - 1474 - rUpI dravyonA cAra bheda che te A pramANe - (1) skaMdha, (2) skaMdha deza, (3) skaMdha pradeza ane (4) paramANu.
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 uttarAdhyayana mUvamUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 1474 - pudgalone vicaTanathI ke caTanathI zoSe che, dhAraNa kare che athavA poSe che tene skaMdha kahe che. skaMdhano deza - bhAga,te skaMdha deza. te skaMdhonA pradeza - niraMza bhAgo, te skaMdha pradeza. parama evA te aNu-paramANu eTale nirvibhAga dravyarUpa. rUpIdravyanA A cAra prakAro che. ahIM deza ane pradezanA skaMdhamAM aMtabhavathI skaMdha ane paramANu e be bheda saMkSepathI rUpI dravyanA bhedo jANavA. te baMnenA lakSaNo kahe che. ekatva - samAna pariNati rUpathI, pRthaka - bIjA paramANunA asaMghAta rUpathI lakSya karAya che te. skaMdha ane bhinna matvathI paramANu, skaMdho ja paramANa rUpe saMhata che. paramANunI paramANuthI asaMhAti che. athavA A skaMdha ane paramANu rUpa be bheda kaI rIte kahyA ? ekapaNAthI, benA traNanA cAvatu anaMta ke anaMtAnaMta pRthabhUta paramANunA anyonya saMghAtathI dvipadezikatvadirUpa samAna pariNatirUpa eka bhAvathI che, tathA pRthakatra - moTA skaMdhothI vicaTanarUpa bhedathI che. - x x- temAM etvathI keTalAka aNuo vaDe saMhanyamAnatAthI eka pariNatirUpathI, pRthakatvathI te samaye ja keTalAMka aNunA vicaTanathI bheda rU5 skaltha - te dvipadezAdi utpanna thAya che. - X* X ekatvathI asahAtvathI lakSita je pRthakatvathI skaMdho thakI vicaTanarUpa, tenA vaDe utpanna thAya che. ekatva vizeSaNa, je asahAya dviaNukAdinuM vAstavamAM ekatva pariNata chatAM dezAdinI buddhithI parikalpita skaMdhothI pRthakatva, tenAthI paramANuM na upaje tema kahe che. Ane ja kSetrathI kahe che - * sUtra - 1435 - paramANunA ekava thavAthI aMdha thAya che. skaMdhonA pRthapha thavAthI paramANu thAya che. A dravyanI apekSAthI che. kSetranI apekSAthI te skaMdha Adi lokanA eka dezathI laIne saMparNa loka sudhImAM bhAjya che .. asaMkhya vikalparUpa che. ahIMnI AgaLa skaMdha ane paramANunA kALanI apekSAthI cAra bhedone have huM kahuM chuM. * vivecana - 145 - loka - cauda rAjarUpano ka deza eka, be Adi saMkhyAta, asaMkhyAta pradezarUpa pratiniyata bhAga lokano eka deza te lokamAM bhAgathI darzanIya che. te skaMdha ane paramANuo kSetrane AzrIne che. ane ahIM avizeSa kahevA chatAM paramANuno eka pradeza ja avasthAnathI skaMdha viSaya ja bhAjatA jANavI, te ja vicitratvathI pariNatanA bahatara pradezothI upacita paNa keTalAMka eka pradezamAM kahe rahe che. - - bIjA saMkhyAta pradezomAM yAvatu akala lokamAM paNa tathAvidha acita mahArUMdha thAya che.
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1475 189 kALabhedathI te skaMdhAdine cAra bhede kahe che. - sAdi, anAdi, saparyavasita ane aparyavasita bhedathI anaMtara ja kahevAze. ahIM cha pAda rUpa gAthA kahI che. ahIM daza dharma A pramANe jANavA - mata, unmata, zrAMta, phuddha, brabhUSita, varA, bhIru, lubdha ane kAmI. * sUtra - 1476 thI 1478 - (1476) aMdha Adi pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI Adi sAMva (sAdi saparyavasita) che. (1477) rUpI ajIva - pudagala dravyonI sthiti jadhanya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAta kALanI batAvAyelI che. (1478) rUpI ajIvonuM aMtara - (potAnA pUvAvigahita sthAnathI cyavane pharI pAchA tyAM ja AvavAno phALa) * javAthI eka samaya che ane utkRSTathI anaMtakALa hoya che. * vivecana : 1476 thI 1478 - saMtatine AzrIne skaMdha ane paramANuo anAdi anaMta che. kemake pravAhI te kyAreya na hato ke nahIM hoya tema nathI. sthiti - pratiniyata kSetra avasthAnarUpathI te sAdi sAMta che. te ja apekSAthI te pahelA na hato, pachI paNa nahIM hoya, sAdi sAMta paNe te asaMkhyakALa che. jadhanyathI eka samaya che. konI ? rUpI ajIva pudgalonI, asaMkhyaya kALa pachI tenuM avazya vidhAna thAya. A kALadvArane AzrIne sthiti kahI, temAM avAMtara kahe che - rUpInI jadhanyathI eka samaya, utkRSTathI anaMtakALa. vivakSita kSetramAM avasthita ane prayyatanI pharI taprAptithI A vyAkhyAna che. have Ane ja bhAvathI kahe che - * sUtra - 1476 thI 1510 - (1439) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI skaMdha AdinuM pariNamana pAMca prakAranuM che. (1480) je skaMdha Adi gugala vathI pariNata che, te pAMca prakAre che - kuNa, nIla, rakta, pIta, zu. (1481) je yugala gaMdhathI parita che. te be prakAranI che - surabhigaMdha ane durabhigaMdha. (148) je yugala sathI pariNata che te pAMca prakAre che - tIkhI, kaDavA, kapAsa, amla, madhura, (1483) je yugala sparzathI pariNata che, te ATha prakArathI che - karkaza, mRdu, guru laghu - tathA - (1484) zIta, uSNa, snigdha, rUkSa. A prakAre A spaNI pariNata yugala kahevAla che.' (1485) je yugala saMsthAnathI pariNata che, te pAMca prakAre che - parimaMDala, vRtta, trikoNa, catuSkoNa, dIrSa.
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (1486 thI 1490)- (1) je yugala varNathI kRSNa che.... (2) je pudgala varSathI nIla che. (3) je yugala varmAthI lAla che. (4) je pudagala vI pILA che... (5) je pudagala varNathI zveta che; te * te yugala gaMdha - sa - sparza . saMsthAnathI bhAjya che. (1491, 1492) je pudgala gaMdhathI sugaMdhita che athavA gaMdhathI dugandhita che. te - te pudagala varNa, rasa, sparza, saMsthAnathI bhAjya che. (1493 thI 1497)H- (1) je pudagala sathI tikta che, ke (2) je pudgala smathI kaTu che, ke (3) je pudgala rasathI kaSAvita che, ke (4) je pudagala rasathI khATA che, ke (5) je pudagala rasathI madhura che, te - te pudgalo varNa, gaMdha, sparza ane saMsthAnathI bhAjaya che. (1498 thI 15o)- (1) je yugala sparzathI karkaza che, ke (2) je pudgala sparzathI mRdu che, ke (3) je yugala sparzathI gara che, ke (4) je pudagala sparzathI laghu che, ke (1) je yugala sparzathI zIta che, ke (6) je. pagale sparzathI uSNa che, ke (1) je yugala sparzathI snigdha che, ke (8) je yugala sparzathI rakSa che, te - te yugalo varNa, gaMdha, sa, saMsthAnathI bhAjya che. (1pa06 thI 1pa10)H- (1) je pudagala saMsthAnathI parimaMDala che, ke (2) je pudagala saMsthAnathI vRtta che, ke (3) je pudagala saMsthAnathI trikoNa che, ke (4) je yugala saMsthAnathI catuSkoNa che, ke (5) je pugala saMsthAnathI AyAta che, te - te pudagalo vaNa, gaMdha, rasa ane sparzathI bhAjya che. * vivecana - 1479 thI 1510 - varNathI, gaMdhathI, rasathI, sparzathI, saMsthAnathI arthAta vANadine AzrIne jANavA, svarUpane AzrIne vaNadinA anyathA - anyathA thavA rUpa paramANunA ane skaMdhonA pAMca prakAro, varNAdithI kahela che. pratyekanA AnA ja uttarabhedo che - varNa pariNAmabhAgI thAya tene ja kahe che - kRSNa - kAjaLa Adivata che, nIla- nItyAdita che, lohita-hiMgaloka Adivata che, hAridra - haLadara Adivata che. ane gulazaMkha Adivata che. 'tathA' zabda samuccAryuM che. gaMdhathI - temAM, surabhigaMdha jemAM che, te tathAvidha pariNAma jemanA che, te A surabhigaMdha pariNAma- zrIkhaMDAdivat che. durabhigaMdha jemAM che te durabhigaMdhavALA- lasaNa Adivatu jANavA. rasathI - tikta te kosAtakIvat che, kaTuka te suMTha Adi vata che, kaSAya te apakva kapitthAdivatu che, amla te amlatasAdivata che ane madhura te zarkarAdita che. sparzathI - karkaza te pASANAdhivat che. mRdu te haMsarUtAdivat che, guru te hIraka Adivata che, ladhute arthatUlAdhivat che, zIta te mRNAlAdivat che, uSNa tevati Adiva8
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1478 thI 1510 191 che. snigdha tethI Adivata che ane rUkSa te bhUti Adivat che. -0- have upasaMhAra kahe che - A pramANe sparza pariNata A skaMdha Adi ane pUraNa - galana dharmathI pugalo tIrthakara Adi vaDe samyaka pratipAdita thayelA che. jenA vaDe skaMdha Adi samyapha sthiti rahe che te saMsthAna, te rUpa paNita. have A varNAdi pAMceno paraspara saMvedha kahe che - varNathI je skaMdhAdi kRSNa hoya, te vaLI baMne gaMdhathI, rasathI, sparzathI, saMsthAnathI bhAjya che. A anyatara rasAdine yogya thAya che. te bhaMgo A pramANe che (1)ahIM be gaMdha, pAMca raso, ATha sparzI, pAMca saMsthAna A badhAM maLIne 20 bheda thAya, te kRSNavarNamAM ATalA bhaMgo prApta thAya che. e ja pramANe (2) nIlavarSamAM 20 bhedo, (3) lohitamAM paNa 20 bhedo, (4) pItavarNamAM 20 bhedo, (5) zvetavarNamAM paNa 20 medo ema 100 bheda thAya. gaMdhathI - je rUMghAdi thAya temAM surabhi bhAjya hoya, te varNathI kRSNAdimAMno koIpaNa varNavALo thAya, e pramANe rasathI ane sparzathI paNa bhAjya che, saMsthAnathI paNa bhAjya che. A rasa Adi 18 che, te pAMca varSothI maLIne zuM bheda thAya che, e pramANe daganta viSayaka paNa 23 bhedo ja thAya. tethI baMne gaMdhathI - 46 - bhaMgo prApta thAya, rasathI - tikta Adi. je skaMdho bhAjya che te varNa-gaMdha-sparza ane saMsthAnathI gaNatA kula 20 bhedo thAya. e pramANe kaTunA - 20, kaSAyanA - 20, AmpanA - 20, madharanA - 20 e badhAM maLIne rasapaMthakanA 1000 bheda, sparzathI - karkaza. jenAthI saMdhAdi bhAjya che. te varNa, gaMdha- rasa - saMsthAnathI paNa bhAjaya che. te varNAdi kula- 13 thaze. tenA cogathI 17 bhaMgo prApta thaze. AvA - 17 - 17 bhaMgo mRdu Adi bIjA sAte sparzathI 136 jANavA. saMsthAna-parimaMDalasI je varte che, te sAmAnya prakamathI skaMdha che, kemake paramANunA saMsthAnano saMbhava nathI. tene varNa * gaMdha * sa ane sparzathI bhAjya karatAM A vaNadine AzrIne 20 - bhaMgo prApta thAya che. e pramANe bAkInA vRtta Adi cAre saMsthAnathI 20 - 20 bhedo prApta thatAM saMsthAnanA 100 bhaMgo thaze. - ema kula 482 bhaMgo thaze. A pramANe paristhala nyAyathI kahela che, anyathA A pratyekanA tAratamyathI anaMtatvathI anaMtA bhaMgo saMbhave che. A je pariNAmanuM vaicisya che, te kevaLa Agama pramANathI ja jANavuM. have upasaMhAra dvArathI uttaragraMtha saMbaMdha kahe che - * sUtra - 1511 - A saMkSepathI ajIva vibhAganuM nirUpaNa karela che. have kramazaH jIva vibhAganuM huM nirUpaNa karIza -
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda * vivecana - 1511 - anaMtarokta ajIva vibhaktinI vyAkhyA kahIne pachI huM jIva vibhaktine anukramathI kahIza. A pratijJAnusAra have kahe che - * sUtra - 151ra - jIvanA be bheda kahelA che - saMsArI ane siddha. siddha aneka prakAro che, tenuM kathana kahuM chuM, te tame sAMbhaLo. * vivecana 1512 - saMsare che, upalakSaNatvathI jIvo jemAM rahe che, te saMsAra - cAra gatirUpa che ane siddho. e pramANe be bhede jIvanI vyAkhyA karI. temAM siddho - aneka prakAranA kahyA che, tenuM kIrtana have kare che. anya vaktavyatAthI pahelAM siddhone kahe che. tenuM aneka vidhatva upAdhi bhedathI A pramANe che - * sUtra - 1513, 1514 - strIliMga siddha, puruSaliMga siddha, napuMsakaliMga siddha, liMga siddha, anyaliMga siddha, gRhaliMga siddha.... utkRSTa, jadhanya, madhyama avagAhanAmAM tathA udad - adho - tIo lokamAM, samudra - jaLAzayamAM jIvo siddha thAya che. * vivecana - 1513, 1514 - sUtrArtha spaSTa ja che, kiMcit vizeSa A che - strI Adi zabdo siddhanA pUrva pacanI apekSAe jANavA. svaliMga - muktipathe cAlanAranuM bhAvathI ANagAratva, tethI anagAraliMga - rajoharaNa, muLa vastrikAdi rU5 che. A apekSAthI jUThuM te anyaliMga, gRhasthavezamAM siddha thAya te gRhIliMga, ca zabda- tIrthasiddha, atIrthasiddha Adi anuko bheda sUcave che. - - *- ahIM siddhatvanA kAraNarUpamAM strIpaNuM ke puruSapaNuM Adi nahIM paNa samya darzanAdi ratnatraya ane viziSTa sAmarthya sattva heturUpa che. - - - - - x x x x- (ahIMvRtikArazrIe digaMbara matAnusAra strInI mUktino abhAva, vastrAraddhi paNa. parigraha kaI rIte? ityAdi viSayonuM khaMDana karatI dalIlone mUkelI che. amArA pUrvasvIkRta kAryakSetra anusAra ame A vAda - prativAdano anuvAda karela nathI. - * * * - X - X - X - X * ala vAda * prativAda ghaNAM laMbANazI che, suMdara taka paNa che paNa tene jijJAsuoe vRttimAMthI jovA) have siddhone avagAhanathI ane kSetrathI kahe che - zarIranI utkRSTa avagAhanA 500 dhanuSa pramANa temAM siddha thAya, jadhanya avagAhanA te be hAtha pramANa zarIrarUpa che, ane ukta utkRSTa ane jadhanya avagAhanA madhyenI je avagAhanA te badhA madhya avagAhanAvALA siddho kahyA. kSetra - ulokamAM merucUlikA AdithI siddha thayelA saMbhave che, tyAM paNa keTalAMka siddha pratimAM vaMdanArthe gayelA cAraNa zramaNa Adine mukti prApta kare che. adholokamAM
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1513, 1514 193 arthAta adholaukika grAma rUpamAM siddha thAya tene adholokamAM siddha jANavA. tIcharalokamAM - te aDhIdvipa ane be samudrarUpa temAM paNa keTalAMka samudramAM ane keTalAMka nadi AdimAM siddha thayA. ahIM strI siddha Adine jaNAvIne strItva AdimAM siddhino saMbhava kahyo. have temAM paNa temAM keTalAM siddha thAya che ? te kahe che - * sUtra - 1515 thI 1518 - (115) eka samayamAM daza napuMsaka, vIsa strIo ane (108). ekaso ATha puruSa siddha thaI zake che. (1516) eka samayamAM gRhasthaliMga yAra, AnsaliMgamAM daza, svaliMgamAM ekaso ATha (108) jIvo siddha thaI zake che. (11) eka samayamAM utkRSTa kAvagAhanAvALA che, jadhanyavALA cara ane madhyama avagAhanAvALA ekaso ATha jIva siddha thaI zake che. (128) eka samayamAM urvalokamAM sAra, samudramAM be, jaLAzayamAM traNa, adholokamAM sIsa, tIlakamAM 108 jIvo siddha thaI zake che. * vivecana - 1515 thI 1518 - napuMsaka eTale vardhita, kRtrima rIte karAyela levA. samaya - avibhAga kALarUpa levo. eka - A eka saMkhyA che. siddhati - nihitArtha thAya che. bAkI cAre sUtrArtha spaSTa ja che. kiMcit vizeSa je vRttigatu che, te A che - utkRSTa avagAztAmAM uktarU5 eka kALe be be saMkhyAmAM siddha thAya che, e pramANe jadhanya avagAhanAmAM ane caDhamadhya - madhyama avagAhanAmAM jANavuM. kemake cavamadhyatva te utkRSTa ane jadhanya avagAhanAnI madhyavartapaNe hovAthI tene madhyama avagAhanA kahe che. - x x x urdhvalokAdi viSayaka prastuta sUtra-1518 ne badale bIjA be sUtro paNa kahevAya che, jenI noMdha vRttikAre karela che, paNa arthacI to tulya ja che. A pramANe pUrvabhAva prajJApanIya nayanI apekSAthI anekabhede siddhone jaNAvIne have pratyutpannAbhAva prajJApanIya nayanI apekSAthI temanA ja pratighAtAdinA pratipAdanane mATe kahe che * sUtra - 1516, 1520 * (19) siddha kyAM pratihata thAya che ? siddha kyAM pratiSThita che? zarIrane kyAM cheDIne, kyAM jaIne siddha thAya che ? (1ra0) siddho AlokamAM pratihata thAya che. lokanA agrabhAgamAM pratiSThita che. manuSyalokamAM zarIrane choDIne tyAM jaIne siddha thAya che. vivecana - 1519 - 15ra0 - siddho kyAM pratipAta - khalita thAya che arthAta temanI gati niruddha thAya che? siddho kyAM pratiSThita - sAdi anaMta kALa mATe sthita thAya che ? zarIrano tyAga 13 Jailleerde onternational
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 karIne, kyAM jaIne niSThitArtha thAya che ? uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 A praznonA uttara ApatA bIjA sUtramAM A pramANe kahe che - kevaLa AkAza lakSaNa alokamAM jaIne tenI gati rokAya che, tethI AgaLa alokamAM dharmAstikAyanA abhAvathI tenI gati asaMbhava che. lokanA uparanA vibhAgamAM sadA avasthita rahe che. urdhvagamananA abhAvamAM adho ke tIchuM paNa gamana saMbhavathI, temanuM tyAM pratiSThAna kema thAya ? temanA karmo kSINa thavAthI ane karmanA AdInatvathI adho ke tIrjI gamana thaI zakatuM nathI. anaMtara prarUpita tIrkAloka AdimAM zarIrane choDIne lokanA agrabhAgamAM siddha thAya che. ahIM pUrvApara kALa vibhAgano asaMbhava che, je samayamAM bhava kSaya thAya. te ja samayamAM mokSamAM gati thAya che. lokanA agrabhAge jaIne siddha thAya che, tema kahyuM. lokAgramAM iSat prAjhmArA upara jeTalA pradezamAM siddhanuM je saMsthAna, je pramANa ane je varNa che, tenuM abhidhAna karatAM kahe che - sUtra 1521 thI 1525 / 1 (1521) sarvArthasiddha vimAnathI 12 yojana upara it prAbharA nAme pRthvI che. te chatrakAra che. - (1522) tenI laMbAI 45 lAkha yojana che e tenI pahoDAI paNa teTalI ja che, tenI paridhi paNa traNa gaNI che. (1523) madhyamAM te ATha yojana sthULa che. kramazaH te pAtaLI thatAM - thatAM aMtima bhAgamAM mAkhInI pAMkhathI paNa adhika pAtaLI thaI jAya che. (1524) jinezvaroe kahela che ke te pRthvI arjuna svarNamayI che, - svabhAvathI nirmaLa che ane ulaTA chatrAkAre rahela che. - (1525) te zaMkha, aMkaratna ane kudapuSpa samAna zveta che, nirmaLa ane zubha che. A sItA nAmanI iSat prAbharA pRthvIthI eka hajAra (1000) yojana upara lokano aMta batAvelo che. * vivecana - 1521 thI 1525 / 1 sarvArtha nAmanA vimAnathI bAra yojana upara iSat prAbharA nAme pRthvI che. iSat Adi nAma upalakSaNa che. tenA aneka nAma kahelA che, te A pramANe - iSat, iSat prAgabharA, tanu, tanutanu, siddhi, siddhAlaya, mukti, muktAlaya, lokAgra, lokAgra stupikA, lokaparibujhaNA, sarva prANabhUtajIva satvasukhAvaha0 ityAdi bAra paryAya nAmo jANavA. 'pRthvI' bhUmichatra arthAt Atapatra, tenA saMsthAnanI jema saMsthita che, tethI 'chatra saMsthitA' kahyuM. ahIM 'ulaTu' vizeSaNa umeravuM. arthAt ulaTA chatra AkAre saMsthita che te pIstALIza lAkha yojana lAMbI-pahoLI che, paridhi traNa gaNI che ityAdi. - x - x - madhyanA pradezamAM ATha yojana sthULa che, to zuM badhe AvI ja che ? nA, kramazaH pAtaLI thatA - thatA cheDe mAkhInI pAMkhathI paNa adhika pAtaLI che. ahIM caramAMta no
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/15ra1 thI 1525-1 195 artha badhAM dizA bhAgavata paryanta pradezomAM evo artha kaQo. - X* X- jo ke ahIM pAtaLI thavAnuM pramANa kahela nathI, to paNa pratiyojane aMgulapRthakvathI hAni jANavI. ahIM keTalAMka vizeSa kahe che, te A pramANe - arjuna - zveta suvarNa, tenAthI banAvAyelI evI iSata prAgabhArA, nirmaLa - svaccha, zuM upAdhivazathI ? nA, sva-rUpathI, utAka - urdhvamukha je chatra tenA jevI chatraka saMsthita. jinavare helI che. zaMkha, kaMda, aMka Adi samAna zveta varNavALI, niSkalaMka, atyaMta kalyANane denArI hoya che. je te pRthvI AvI hoya che, to pachI zuM che? * sUtra - 155 / 2 - sItA nAmaka gSat prAgabhArA pRthvIthI eka yojana upara jaIne lokano aMta batAvelo - kahelo che. * vivecana - 155 / 2 - sItA nAmaka pRthvInI upara ityAdi sUtrArthavata jANavuM. (zaMkA) jo eka yojane lokAMta che, to zuM tyAM badhe ja siddho rahelA che ke tenAthI kaMI jUduM che? te kahe che - * sUtra - 1526 - te yojanAno uparano je koza che, te kazAnA chaThThA bhAgamAM siddhonI avagAhanA hoya che. * vivecana - 1526 - iSata prAgabhArAnA uparavartI eka koza arthAta gAu, te uparavata gAuno chaThTho bhAga te- 2000 dhanano chaThTho bhAga thAya. kemake eka gAunA 2000 dhanuSa kahelAM che. te pramANe- 333-13 dhanuSa thAya. tyAM siddhonI avasthiti thAya che. kemake utkRSTa pa00 dhanuSanI kAyAvALA siddha thAya teno 2/3 bhAga ja avagAhanA rahe. tethI 5oo X 3 = 333 - 13 ja thAya. have tyAM - te sthAnamAM zuM? te jaNAve che , * sUtra - 15ra7 - bhavaprapaMcathI mukta. mahAbhAga, paragAmati siddhine prApta siddha tyAM agrabhAgamAM sthita che - rahe che. * vivecana - 1527 -- anaMtara upadarzita rUpamAM siddho' uktarUpe, mahabhAga - atizaya aciMtya zakti, lokAcamAM sadA avasthita thAya che. te narakAdi prapaMcano tyAga karIne siddhi nAmaka gati, je bIjI gatinI apekSAthI zreSTha che. tevI varagatine pAme che. -0 - te gatimAM konI keTalI avagAhanA hoya ?
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra 15200 - aMtima bhavamAM jenI jeTalI uMcAI hoya che. tenAthI traNa bhAga * nyUna siddhonI avagAhanA hoya che. * vivecana - 1528 - utsedha - zarIranI uMcAI, siddhonI je uMcAInuM parimANa hoya che. kyAre ? carama janmamAM. A paNa pUrvabhAvanA prajJApanIyanI apekSAthI kahela che. tenAthI tribhAga nyUna. avagAhanA svapradezathI. Ama kema thAya ? zarIranA vivaronA pUrAvAthI ATalI ja avagAhanA rahe che. Ane ja kALathI prarUpavAne mATe kahe che - * sUtra - 1529 - ekanI apekSAthI siddha sAdi anaMta che, ane pRthupaNAthI - bahutvanI apekSAthI siddho anAdi anaMta che. - * vivecana - 1529 - ekatva - asahAyapaNAthI vivakSA karatA Adi anaMta che. kemake je kALe te siddha thAya che, te te jIvanI Adi che, paNa muktithI kadApI bhraMza thato nathI. mATe tenA paryAvasAnano saMbhava nathI. jyAre mrutva - sAmastyanI apekSAthI kahe to anAdi anaMta che, kemake siddho kyAreya na hatA ke nahIM hoya tema nathI, have AnuM ja upAdhi nirapekSa svarUpa kahe che - -- * sUtra - 1530 teo arUpa che. jIvaghana che. jJAna ane darzanathI saMpanna che. jenI koI upamA nathI tevuM atula sukha temane prApta che. * vivecana - 1530 - rUpI - rUpa, rasa, gaMdha, sparzavALA, tenAthI viparIta te arUpI - rUpa Adino abhAva. jIvo, te satata upayuktatAthI dhana - vivaronA pUraNathI niraMtara nicita pradezathI jIvadAna kahela che. ukta rUpa jJAna-darzanavALA, te ja saMjJA - samyag bodharUpa jenAmAM saMjAta che te jJAnadarzana saMcita arthAt jJAna darzana upayogavALA. jainI koI tulanA thaI zakatI nathI. mATe teo atula che. kemake te aparimita che. - - *** . - sukha - zarma, ekI bhAvathI du:khanA lezamAtra paNa akalaMktitva lakSaNathI prApta. kevuM sukha ? jenI koI upamA nathI, tevuM anupama sukha. tethI tene nirupama kahela che. cAra arthamAM sukha zabda prayojAyela che - (1) viSayanI vedanAnA abhAvamAM, viSAkamAM ane muktimAM. (2) duHkhanA abhAvamAM paNa puruSa potAne sukhI mAne che.
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 36/1530 (3) punya karmanA vipAkamAM iMdriyAnuM iSTa sukha che. (4) karmarUpI kalezano vimokSa thatAM mokSamAM anuttama sukha che. ahIM 'sukha' zabda A mokAsukSanA arthamAM prayojAyelo jANavo. - 4 - 4* x - x - ukata graMthamAM avagata - kahela che, chatAM vipratipattinA nirAkaraNa mATe pharI temanA kSetranA svarUpane kahe che - * sUtra - 1531 - - jJAna - darzanathI yukta, saMsAranI pAra pahoMcela, paramagati siddhine prApta te badhAM siddha lokanA eka dezamAM sthita che. * vivecana - 1531 - lokanA eka dezamAM athavA lokAcamAM, siddho saMpUrNa jJAna ane darzana saMkSita, saMsArano pAra pAmelA ane pharI pAchA na AvavArUpa lakSaNathI adhikatAthI atikrAMta thayelA, zreSTha evI siddhigatimAM gayelA. - x x x x- A pramANe pUrve sUtramAM je kaheluM ke - "jIvo be bhede che - saMsArI ane siddha." temAMthI siddha jIvone kahyA. have saMsArIne kahe che - * sUtra - 1532 - saMsArI jIvonA be bheda kahelA che - basa ane sthAvara temAM sthAvara jIvo traNa bhede kahelA che. * vivecana - 1532 - saMsAramAM rahela' te pUrvavatuM. tenA be bhedo kahyA. te baMnemAM sthAvaronA traNa prakAro kahelAM che. ahIM aAvatavyatA hovAthI pAchI nirdeza karavA chatAM pahelAM sthAvarane kahela che. A traNa bhede sthAvarone have kahe che - * sUtra - 1533 - pRthvI, jaLa, vanaspati A traNa prakAre sthAvara jIvo kahelA che, have tenA bhedo tame mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 1533 - ahIM jIva zabda pratyeka sAthe joDavo - pRvIjIva, apajIva ane vanaspatijIva. jemake pRvI ja jIva te pRthvIjIva0 ityAdi. (zaMkA) pRthvI Adi jIva zarIre, AvA prakAre nathI, A jIvo kAThinya Adi lakSaNa che, to kaI rIte upayogalakSaNA pRthvI Adi jIva kahyA ? (samAdhAna) jIva ane zarIranA anyonya anugatatvathI vibhAganA abhAvathI kahela che. te anArya nathI. ukta prakAre pRthvI Adi sthAvaro traNa bhede kahelA che. uttagraMthanA saMbaMdhane mATe kahe che -
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda pRthvI AdinA bhedo huM kahuM chuM, tame tene dhyAnathI sAMbhaLo - jevo uddeza tevo nirdeza" e nyAyathI kahe che - * sUtra - 1534 thI 1540 - (1pa34) pRvIkAya jIvanA be bheda che - sUkSma ane bAdara, te baMnenA paNa vaLI bhALe bhedo che - paryApta ane ApaNAM (13) bAdara pasafma pUedIkAya jIvanA be bhedo che - GNa Athatu mRdu ane khara - kaThora, A mRdunA paNa sAta bhedo che. (1pa36) kRSNa, nIla, rakata, pIta, zveta enI pAMDu mATI ane ghanaka. ane khara thaIta kaThora pRthvInA 36 - bhedo che. (1537 thI 1540) zuddha pRhI, zarkarA, bAlu, upalA - patthara, zilA, lavaNa, usa - kSArarUpa, laDha, tAMbu, kaNaka, za, cAMdI, sonuM, vaja.... .... haDatAla, hiMgula, menasila, saccaka, aMjana, pravAla, abapaTala, annavAlaka ane vividha maNi paNa bhAdara pradIkAya che..... * gomedaka, Tucaka, aMka, sphaTika, lohitAkSa, marakata, mAragalla, brajamocaka ane indranIla.... .... caMdana, gerapha, haMsagarbha pulaka, sogaMdhaka, caMdraprabha, vaiDU. jaLakAMta ane sUcakAMta (e 36 * bhedo kahelA che) vivecana - 1534 thI 1540 - pRthvajIvanA be bhedo che - (1) sUkSmanAma karmanA udayathI sUkSma, (2) bAdara nAma karmanA udayathI bAdara. A baMnenA paNa baLabe bhedo che - (1) paryApta * AhAra, zarIra, iMdriya, zvAsocchavAsa, vAyA ane mananA abhinivRtti hetu, tathAvidha dalikonI payati - X - X- A paryAti jemane hoya te paryAptA ane (2) tethI viparIta te aparyAptA. AnA vaDe paryAmA- aparyAptAnA bhedathI sUkSma ane bAdara che. arthAta baMnenA babbe bhedo che. have tenA ja uttara bhedone kahe che - - paryApta bAdara paNa be bhede kahelA che - (1) zlaSNa - cUrNa karAyela loTa samAna mRdu pRthvI, te rUpa jIva upacArathI slaNa ja kahevAya che. (2) khara - kaThina pRpI ca samuccayamAM jANavo. ukta be bhedamAM je glajja che. te sAta prakAre che - kRSNa, nIla, lohita, pIta ane zukala tathA ApAMDu - kaMIka zubhatvane pAmela. varNanA bhedathI cha prakAro kahyA. ahIM pAMDuranuM grahaNa kRSNAdi varNonA paNa sthAna bhedathI bhedAMtarano saMbhava sUcavavA mATe che, sAtamo bheda te pAka - atyaMta sUkSma ja rUpa evI je mATI, te panakamRtikA * 4 - 4 - 4 - have khara pravInA bhedanA upadarzananA upakrama kahe che - khara, te ahIM bAdara pRthvI jIva rUpe chatrIza bhedothI kahela che -
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1534 thI 1540 199 (1) pRthvI - satyabhAmAvata zuddha pRthvI. je zarkarAdi rUpa hotI nathI, (2) zarkarA - nAnA TukaDArUpa hoya, (3) vAlukA - retI, (4) upala - khaMDa zilAdi, (5) zilA - patthara, (6) lavaNa - samudralavaNAdi, (7) USa - kSAra mATI, (8) ayasa - loDhuM, (9) tAma - tAMbu, (10) trapuka - rAMga, (11) sIsaka - sIsuM, (12) rUpu, (13) suvarNa. A loTuM Adi dhAtuo che. - X- X vaja - hIrA, haritAla, hiMgaloka ane manaH zilA prasiddha ja che. sAsaka - e ghAtu vizeSa che. aMjana - samIraka, pravAlaka - vidyuma. amrapaTala - abharakha, AbuvAlakA - abhrapaTala mizra vAlukA. A badhAM bAdara pravIkAyanA bhedo kahyA. pachI maNinA bhedo kahe che - te gomedha, rucaka, aMka, sphaTika Adi sUtrArthavatu jANavA. caMdana, gera, haMsagarbha, pulaka, sogaMdhika Adi prasiddha che. A pramANe pRthvI Adi cauda, haritAla Adi ATha, gomedha Adi cauda bhedo, e pramANe badhAM maLIne 36 bhedo jANavA. have teno upasaMhAra karatAM sUkSma praNavIkAyanI prarUpaNA kare che - * sUtra - 1541 - A pramANe kaThora pRetIkAyanA chabIza bhedo kahyA. suma paTatIkAyanA jIvo eka ja prakAranA che, tethI te vividha prakAranA bhedathI rahita che, tema jANavuM. * vivecana * 1541 - A khara pRthvI ane tenA vibhAgathI tattvajIvonA chakIza bhedo batAvyA. paNa sUkSma pRvIkAyane eka bhede ja kahela che. kemake temAM vividha bhedo vidhamAna nathI. A pramANe sUkSma ane bAdara pRthvI jIvo kahyA. have tene jakSetrathI kahe che - * sUtra - 15421 - sukSma pRthvIkAyanA jIvo saMpUrNa lokamAM jAne bAda pRthvIkAyanA Avo lokanA eka dezamAM vyApta che. * vivecana - 1521 - sUkSmo. sarvalokamAM - cauda rAjarUpa lokamAM sarvadA tenuM astitva che. lokano deza-vibhAga, te lokadezamAM bAdara jIvo che, tenI kyAreka ke kyAMka paNa sakala vyAti asaMbhava che. have Ane kALathI jaNAvatA prastAvanA kahe che - * sUtra - 154rara have cAra prakArathI pRthvIkAyika jIvono kAlavibhAga kahIza
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 vivecana - 1542/2 sUtrArtha spaSTa che. have pratijJAnusAra kahe che - * sUtra 1543 thI 1546 (1543) pRthvIkAsika jIta pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 - (1544) pRthvIkArika jIvanI utkRSTa sthiti 22000 varSa ane dhanya sthiti - Ayu aMtarmuhUrta kahela che. (1545) pRthvIkAyikanI utkRSTa kAyasthiti asaMkhyAta kALanI, jadhanya kAya sthiti aMtamuhUrta che. pRthvInA zarIrane na choDIne niraMtara pRthvIkAyamAM ja utpanna thatA rahevuM te kAyasthiti che. (1546) pRthvInA zarIrane eka vakhata choDIne pharI pRthvInA ja zarIramAM utpanna thavAmAM vacceno aMtarakALa jadhanya aMtarmuhUrta che ane utkRSTa anaMtakALa che. * vivecana 1543 thI 1546 spaMditA - pravAha, pravAhathI kyAreya paNa abhAvano asaMbhava hovAthI te anAdi anaMta che. bhAvasthitane AzrIne sAdi sAMta che. kemake baMnemAM tenuM niyata kALapaNuM che. - -*-* Ayu - jIvita, tenI sthiti - avasthAna. - - 4 - kAca - pRthvIkAya, temAM je sthiti - temAthI uddhartana thayA vinA temAM ja rahevuM te pRthvI jIvonI kAyasthiti che. pRthvI rUpa kAyAne tyajyA vinA je sthiti che te - - * - * have bIjA prakAre aMtarakALa kahe che - temAM pRthvI jIvonuM potAnI ja kAyAmAM pharI upajavuM arthAt pRthvIkAyathI urdIne je pharI vakhata te ja pRthvIkAyamAM utpanna thavuM te. Ane ja pharI bhAvathI kahe che - * sUtra 1547 - varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA AdezathI to pRthvInA pRthvInA hajAro bheda kahelA che * vivecana - 1547 - - varNAdinA bhAvarUpatvathI tenA saMkhyAbhedanA abhidhAnatva thakI A bhAva abhidhAyitA che. upalakSaNathI te hajAra che. varNAdinA tAratamyathI ghaNAM bhedapaNAthI asaMkhya bhedatA paNa saMbhave che. A pramANe pRthvI jIvone batAvIne have apajIvo kahe che - * sUtra - 1548 thI 1555 - (1548) akAya jIvanA be bheda che - sUkSma ane bAdara. te baMnenA paNa babbe bhedo che - payApti ane apasi W
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1548 thI 1papapa 201 (1549) bAdara paryApta akAya jIvonA pAMca bhedo che - zuddha, jaLa, osa, haratanu, mahikA ane mi. (1pa) sUkSma apakAyanA jIva eka prakAranA che. tenA bheda nathI. sukSma aplAya jIva saMpUrNa lokamAM che, bAdara aplAya jIvo lokanA eka bhAgamAM vyApta che. (11) kAyika jIta pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi-sAta che. (1para) temanI Ayu sthiti utkRSTathI 3000 varSa ane jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1pa3) tenI kAyasthiti utkRSTa asaMkhyAta kALanI, jadhanya AsuM aMtamUhurta che. akArane na choDIne niraMtara akAyamAM utpanna thavuM te ja kAyasthiti che. (11pa4) akAya choDIne pharI eplAyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI anaMta kALanuM che. * vivecana - 1548 thI 1papapa - sUtrArthamAM badhuM ja spaSTa che. zuddha jaLa - medha, samudrAdinuM jaLa osa- jhAkaLa, zarada Adi RtumAMnI prAmAtika sUkSmavarSA, haratanuM - snigdha pRthvIthI utpanna jaLa, mahikA - garbha sUkSma varSA, hima - barapha. * x have vanaspati jIvone kahe che - * sUga - 1556 thI 1569 - (156) vanaspatinA jIvonA be bheda che - sUkSma ane bAda te baMnenA paNa banne bhedo che - ghAsa ane apakSa. (1pa) bAdara vasata vanaspatikAya jIvonA be bheda che - sAdhAraNa zarIra ane pratyeka zarIra (1558) pratyeka zarIra vanaspatikAyanA jIvonA aneka prakAre che. jemake * vRkSa, guccha, gulma, latA, vallI ane tRNa. (1papa9) latAvAlaya, parvaja, kuhaNa, javaraha, auSadhi - caNA Adi dhAnya tRNa ane haritakAla A badhAM ja pratyeka zarIrI che. (1560) sAdhAraNa zarIrI aneka prakAranA che - Ala, mULa, Adu. (1561) harilIkaMda, siritIkaMda, sisirilIkaMda, pAIphaMda, kaMdalI kaMda, pyAja - DuMgaLI, lasaNa, kaMdalI, kuDumbaka (1562) lohI, gni, zuka, kRNA, vaja kaMda, suraNa phaMda. (1563) Azcaka, siMhaka susuMDhI, haridrA ityAdi aneka prakAre jANavA. (1564) suSpa vanaspatikAyanA jIva eka ja prakAranA hoya che. temAM vividhatA nathI. sUkSma vanaspatikAyanA jIvo saMpUrNa lokamAM e bhAdara vanaspatikAyanA jIvo lokanA eka bhAgamAM vyApta che.
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda (156) vanaspati jIvo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthiti apekSAthI sAdi sAMta che. (1566) vanaspatinI Ayusthiti utkRSTa 10000 varSa, jaghanya thakI aMtamuhUrta che. (1563) vanaspatinI kAyasthiti utkRSTathI anaMtakALa, jadhanyathI aMtarmuhurta che. vanaspatinuM zarIra na choDIne niraMtara vanaspatinA zarIramAM ja utapanna thavuM te kAyasthiti che. (1pa68) vanaspatinA zarIrane choDIne pharI vanaspati zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanyathI aMtamuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa che. (1569) varNa, gaMdha, rasa, sA ane saMsthAnI apekSAthI vanaspatikAyanA hajAro bheda che. * vivecana : 1556 thI 1569 - coda sUtrono sUtrArtha spaSTa ja che. vizeSa A pramANe - sAghAraNa eTale anaMtajIvonuM paNa samAna eka zarIra hoya te upalakSaNathI temano AhAra ane pAna grahaNa paNa teomAM sAdhAraNapaNe hoya che. * * pratyeka zarIrI jIvo aneka prakAre kahelA che. te mukhya bAra bhede kahe che - (1) vRkSa * Azva Adi, (2) guNa - vRtAkI Adi, (3) gulma -- nava mAlikA Adi, (4) latA - caMpakalatA Adi, (5) vallI - trapuSI Adi, (6) DrANA - arjunAdi, (7) latAvalaya - nAlikerI Adi, (8) parvaja - saMdhiothI thayela athavA parvaga te zeraDI Adi, (9) kuhaNa - bhUmi phoDA Adi, (10) jalAha - jaLamAM ugatA padma Adi, (11) auSadhitRNa - zAli Adi, (12) haritakAya - taMduleyaka Adi, te ja kAyA - zarIra jenuM che te ca zabda AnA ja svagata aneka bhedano sUcaka che. sAdhAraNa zarIra arthAta pratyeka zarIrI nahIM te. cAluthI haLadara sudhI prAyaH kaMda vizeSa che. tenAM sAdhAraNa zarIranA lakSaNo ahIM batAvelA che. jemake - samabhAgane bhAMgatA graMthipUrNa ghana thAya eNvI sadezabhedathI anaMtakAyane jANavuM ityAdi - x x * x* panakanA jIvo paNa ukta vyAkhyAthI sAmAnya vanaspati jANavA. - - 4 - vanaspatinI kAya sthiti, bhavasthiti ityAdi strArthamAM batAvelI ja che. paNa nigodanI sthiti jAja ke utkRSTa baMnethI aMtarmuhUrta kahelI che. ahIM paNa sAdhAraNa vanaspatine AzrIne ja utkRSTa sthiti anaMtakALa kahelI che. vizeSa apekSAthI pratyeka vanaspati tathA nigodamAM bAdara ane sUkSmanI asaMkhyAtakALa avasthiti che ityAdi * x - = - - 4 - panakanA jIvonuM asaMkhyakALa aMtara che, temAMthI uddhane pRthvI AdimAM utpatti thAya che. - x x have A sUtrano upasaMhAra ane uttara sUtrano saMbaMdha kahe che - * sUtra * 150 - A pramANe saMkSepathI traNa prakAre sthAvara jIvonuM nirUpaNa karela che.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1570 ra03 hate kramazaH traNa prakAranA trasa jIvonuM nirUpaNa karIza - * vivecana - 1530 - pRthvI Adi sthAnazIla sthAvarone praNa prakAre kahyA. A traNe svayaM avasthitinA svabhAvathI che. tene saMkSepathI kahyA, vistArathI AnA ghaNAM bhedo che. sthAvara vibhAgo kahyA pachI have basonA traNa bhedonA anukramathI kahe che, * sUtra - 151 - teja, vAyu ane udAra basa e traNa trasakAyanA bhedo che. te bhedane tame mArI pAsethI sAMbhaLo. * vivecana - 1571 - tejanA yogathI tejasa, ahIM tadvartI agni jIvo paNa te pramANe kahyA. vAya che te vAyu - vAta, pavana, udAra - ekendriyonI apekSAthI prAyaH skUla beiMdriya Adi. trasta - cAle che, ekathI bIjA dezamAM saMkrame che. tethI trasa che. tenA traNa bhedo kahyA. teu ane vAyu baMne jIvo sthAvaranAma karmanA udayavALA hovA chatAM ukta rUpe cAle che mATe tene basapaNe kahyA. te be bhede che - gatithI ane labdhithI arthAta traNa jIvo be bhede hoya - labdhi trasa ane gati trasa. temAM teu ane vAyu baMne gati trasa che ane udAra te labdhi basa che e rIte bane trasava jANavA. AgaLanA sUtrano saMbaMdha joDatA kahe che - teukAya AdinA bhedone tame mArI pAsethI sAMbhaLo. temAM have teukAyanA jIvone kahe che - sUga - 152 thI 1580 - (1572) teukAyanA jIvonA be bhedo che - sUjha ane bAdara pharI te baMnenA pati ane apasaka banne bhaNe che. (1573) bAdara pathami teukAya jIvonA aneka bhedo che - aMgAra, mumura, ani, arsi, vAlA.... (14) ulkA, vidhuta tathA AvA prakAranA aneka bhedo kahelA che. sUjha teEkAyanA jIva eka prakAranA che, tenA peTA bhedo nathI. (17) teukAyanA jIna saMpUrNa lokamAM ane bhAdara teukAyanA avalokanA eka bhAgamAM vyApta che. (156) te jIvo pravAhanI sApekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI sApekSAthI sAdi sAMta che. (17) teukAyanI sthiti utkRSTa traNa ahorAbanI che ane jadhanya sthiti aMtamuhUrta che. (1578) teukAyanI kArasthiti utkRSTa asaMkhyAtakALa che, janmathI aMtamuhUrta che. taijasa zarIrane na choDIne niraMtara tejasa zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che.
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (15379) taijasa zarIrane choDIne pharI taijasa zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtarmuhUta che, utkRSTa anaMtakALa che. (1580) an, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI teukAyanA hajAro bhedo che. 204 vivecana - 15732 thI 1580 nave sUtro prAyaH pUrvavat che. vizeSa e - aMgAra - dhuMvALA vagaranI jvAlA, murmura - bhasmamizra agnikaNa, rdhi: - mULa pratibaddha jvALA. tejo jIva kahyA, have vAyu jIvone kahe che - * sUtra - 1581 thI 1589 (1581) vAyukAyanA jIvonA be bhedo che sUkSma ane bAdara. pharI - * te baMnenA paNa pAsa ane apaki babbe bhedo che. (1582) bAdara paryApta vAyukAyanA jIvonA pAMca bheda che - utkalikA, maMDalikA, dhanavAta, guMjAvAta ane zuddhavAta. (1583) saMvartaka vAta Adi bIjA paNa AvA bhedo che. 0 sUkSma vAyukAyanA jIvo eka prakAre che. tenA peTA bhedo nathI. (1584) sukSma vAyukAya jIvo saMpUrNa lokamAM ane bAdara vAyukAyanA jIva lokanA eka bhAgamAM vyApta che. have huM cAra prakAre vAyukAcika jIvonA kALa vibhAgonuM kathana karIza. (1585) te jIvo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthiti apekSAthI te sAdi sAMta che. (1586) te jIvonI Ayusthiti utkRSTa 3000 varSa che, jadhanyathI aMtarmuhUrta che. (1587) tenI kArasthiti utkRSTa asaMkhyAtakALanI che. jadhanya aMtarmuhUrta che. vAyu zarIra na choDIne niraMtara vAyunA zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che. (1588) vAyu zarIrane choDIne pachI pharI te zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa anaMtakALa che. (1589) va, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI vAsukAyanA hajAro bheda hoya che. * vivesana 1581 thI 1589 - nava sUtro pUrvavat che. pAMca saMkhyA upalakSaNathI che, ahIM AnA aneka bhedo che. (1) utkalikA vAyu - je rahI rahIne pharI vAya che, (2) maMDalikA vAyu - vAtolI rUpa che, (3) dhanavAta ratnaprabhAdinI adhovartI, (4) guMjAvAta - je guMjato vAca che, (5) zuddhavAta - maMda pavana (6) saMvartaka vAta - je bahAra rahelA tRNAdine vivakSita kSetramAM pheMke che.
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1581 thI 1589 205 have udAra basane jaNAvavAne mATe kahe che - * sUtra - 1590 - udAra sane cAra bhedo varNavela che, te A - beiMdriya, te driya, caturiMdriya ane paMcendriya * vivecana - 1590 udAra basa cAra bhede che - (1) beiMdriya - sparzana ane rasana nAmaka. AnI nivRtti ane upakaraNa nAmaka dravyeniyane AzrIne kahe che. kema ke bhAvendriya AzrIne to ekendriyone paNa pAMce indriyo saMbhave che. * - - e pramANe bAkInI iMdriyomAM paNa samajI levuM. teiMdriyamAM trIjI dhrANendriya che, cauridriyamAM cothI cakSu che. paMcendriyamAM pAMcamAM zrotra che. e pramANe have beiMdriyanI vaktavyatA kahe che - * sUtra - 1591 thI 1599 - (1591) badriya jIvA be bhede vArtA che - jayakti ane apasat. tenA bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo - (1592 thI 1pa94) kRmi, sImaMgala, alasa, mAtRvAhaka, vAsImukha, sIpa, zaMkha, zaMkhanaka.. pallaya, Azullaka, varATaka, jalaukA, jAlaka ane saMdanikA.. ityAdi aneka prakAranA idriya jIvo che. teo lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nathI. ( 15) pravAhanI apekSAthI badriya jIvo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAsiAMta che. (1596) beiMdriyonI rAya sthiti utkRSTa bAra varSa jadhanyathI tamuhUrta che. (19) temanI kArathiti utkRSTa saMkhyAtakALa che, jadhanya aMtarmuhUrta che. beiMdriyanuM zarIra na choDIne niraMtara uMdhiya zarIramAM ja utpanna thavuM te kAyasthiti che. (1pa98) "idriya zarIrane choDIne pharI beDhiya zarIramAM utpanna thavAmAM je aMtara che, te jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa che. (1599) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI beiMdriyathI hajAro bheda thAya che. * vivecana - 1591 thI 1599 nava sUtronA artha spaSTa che. vizeSa e ke kRti - azuci AdimAM saMbhave che. mAtRvAhaka - lAkaDAnA TukaDAmAM jamInathI saMbaMdhita thAya che te. sapa- zakita. - - jaka - jaLo, duSTa lohI kheMcavA mATeno jIva caMdanaka - akSa. - - have teiMdriyonI vaktavatA kahe che - * sUga - 1600 thI 1608 - (1600) tedriya jIvonA be bheda varNavelA che - paNa, Apati.
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda A be bheda mArI pAsethI sAMbhaLo. (1601) kutha, kIDI, mAMkaDa, makaDI, dImaka, tRNAhAraka, dhuNo, mAluka, patrahAra ke : (1902) bhiMjaka, biMduka, puSabhiMjaka, zatAvarI, gulmI, iMdrakAyika - (1603) iMdragopaka ityAdi aneka prakArathI te uMdriya jIvo che, te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM (1604) pravAhanI apekSAthI te iMdriyo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1605) teiMdriyonI sthiti utkRSTathI ogaNapacAsa divasa ane jadhanyathI aMtahUrtanI che. (1606) veiMdriyonI kAyasthiti utkRSTa saMkhyAta kALa, jadhanyathI aMtamuhUrta che. te iMdriya zarIra na choDIne niraMtara telaMDhiya zarImAM utpanna thavuM, tene kAyasthiti kahe che. (1607) teiMdriya zarIrane choDIne pharI teiMdriyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anatakALa che. (1608) varNa, gaMdha, rasa, mArza ane saMsthAnanI apekSAthI teiMdriyonA hajAro bheda che. * vivecana - 1600 thI 1608 A nave sUko pUrvavata che. vizeSa e ke temAM upalakA - eTale kIDI, gumI. - zatapadI di - X- cauridriyanI vaktavyatA - * sUtra * 1609 thI 1618 (1609) cauridraya jIvanA be bhedI navila che - parama ane paryApta tenA bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo. (1610) aMbikA, potikA, mAsikA, mazaka, macchara, bhramara, kIDa, pataMga, TiMkula, kaMkula, (1611) kuDa, eNgiriTI, naMdAvRtta, vachI, vela, bhUgarITaka, hiraNI, akSitevaka, (1612) akSila, mAgadha, akSaroDaka, vicitra, citrapAka, jaliyA, jaHphArI, nIcaka, taMtavaka (1613) ityAdi sauridriya aneka prakAranA che. te lokanA eka bhAgamAM vyApta che. saMpUrNa lokamAM nahIM (1614) pravAhanI apekSA nI cauridriya anAdi anaMta che, sthitinI apekSAthI sAdi-sAMta che. (1614) cauridriyanI Aziti utkaTathI cha mAsa che ane jadhanyathI aMtarmuhurtanI che. (1616) cauriMdriyanI kAyasthiti utkRSTI saMkhyAtakALanI jadhanyaafI aMtamuhUrtanI che. cauridrayanA zarIrane na choDIne niraMtara
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1609 thI 1618 cauridriyanA zarIramAM utpanna thatAM rahevuM te kAyasthiti che. (1617) cauridriya zarIrane choDIne pharI cauridriya zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa che. (1618) vaNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI caridriyanA hajAro bhedo che. * vivecana - 1609 thI 1618 daza sUtro spaSTa ja che. AnA keTalAMka bhedo apratIta che. te bhedo te - te daza prasiddhithI ane viziSTa saMpradAyathI jANavA. - x - x - sUtra - 1619 paMcendriya je jIvo che, te cAra bhede vyAkhyAyita che, te A nerasika tiryaMca, manuSya ane deva che. * vivecana - - 1619 sUtra spaSTa che. vizeSa A tIrthaMkaroe A cAra bheda kahelA che. temAM pahelA nairayikone kahe che H 203 - - 1620 thI 1633 * sUtra (1620) nairayika jIvo sAta prakAranA che, te sAta pRthvImAM thAya che. (A sAta pRthvI A pramANe che -) ratnAbhA, zakarAbhA, vAlukAbhA.... (1921) paMkAbhA, mAbhA, tamA ane tamastamA. - A sAta prakAranI pRthvIomAM utpanna thanArA nairayikone sAta prakAre varNavelA che - parimiti che. (1622) nairayiko lokanA eka bhAgamAM vyAsa che. A nirUpaNa pachI cAra prakArathI nairasika jIvonA kAlavibhAganuM huM kathana karIza. (te A pramANe -) (1923) nairayiko pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che. sthitinI apekSAthI teo sAdi sAMta che. (1624) pahelI pRthvImAM nairasika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI 10,000 varSanI che. utkRSTathI eka sAgaropamanI che. (1625) bIjI pRthvImAM jaiyika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI eka sAgaropamanI che, utkRSTathI traNa sAgaropamanI che, (1626) trIjI pRthvImAM nairasika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI traNa sAgaropamanI che, utkRSTathI sAta sAgaropamanI che. (1627) cothI pRthvImAM jaiyika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI sAta sAgaropamanI che, utkRSTathI daza sAgaropamanI che. (1928) pAMcamI pRthvImAM nairasika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 daza sAgaropamanI che, utkRSTathI satara sAgaropamanI che. (1629) chaThThI pRthvImAM nairasika jIvonI Ayu sthiti jadhanyathI satara sAgaropamanI che, utkRSTathI bAvIza sAgaropamanI che. (1630) sAtamI pRthvImAM nairasika jIvonI Ayu sthiti jaghanyathI bAvIza sAgaropamanI che, utkRSTathI tetrIza sAgaropamanI che. (1931) nairasikonI je Avu sthiti varNavelI che, te ja temanI jadhanyathI ane utkRSTathI kAya sthiti che. (1632) nairayika zarIrane choDIne pharI nairasika zarIramAM utpanna thavAmAM aMtara jadhanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1633) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI A nairayikonA hajAro bhedo che. * vivecana 1620 thI 1633 nairayikanA cauda sUtro kahyA, te sAta bhedo che. kemake pRthvI sAta che. tethI temAM thanAranuM saptavidhatva jANavuM. te kaI che ? (1) ratnAbhA - vaiDUryAdi ratno jevI AbhA che, temAM ratnakAMDanA bhAvanapatinA bhavano vividha ratnovALA saMbhave che. (2) zarkarA - uttarAdhyayana mUvasUtra-saTIka anuvAda/3 lakSaNa pASANanA TukaDArUpa, (3) vAlukA - retI, (4) khaMka - kAdava, (5) dhUma - dhUmra ke dhUmAkAra paraNita pudgala, (6) ma - aMdhakAra, (7) tamAmA - prakRSTataratama. A sAta pRthvIthI sAta nairiyako kahyA. - loka, sthiti Adi sUtrono sUtrArtha spaSTa ja che, tethI atre vRttinA anuvAda dvArA punarukti karela nathI. - 4 - 4 - x* x - Ayusthiti kahIne kAya sthiti kahe che - Adhusthiti e ja kAya sthiti jANavI, kemake nairayiko nAkamAMthI uddhartIne pharI tyAM ja utpanna thatAM nathI, teo tyAMthI uddhartIne garbhaja paryAptaka saMkhyAta varSAyuSkamAM utpanna thAya che. jo ke mastyAdimAM utpanna thaIne tyAM ati saMkaliSTa adhyavasAyathI aMtarmuhUrtamAM marIne paNa narakamAM upaje che, to paNa nArakamAM anaMtara utpanna to na ja thAya. A rIte nairayine kahIne have tiryaMcane kahe che - - * sUtra 1634 thI 1657 * (1634) paMcendriya tiryaMca jIvanA be bheda varNavelA che - saMmUrNima tisa ane garbhaja tiyA, (1635) A baMnenA paNa traNa-traNa bhedo che - ane khesara. te bhedo mArI pAsethI sAMbhaLo. (1636) jaLacara pAMca prakArathI kahevA che - mastya, kacchapa, grAha, magara ane susumAra. (1633) teo lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM. jalacara, sthaLacara
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1634 thI 1657 ahIMthI AgaLa tenA cAra prakAre kAla vibhAgane huM kahIza. (1638) jalacaro pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che, sthitinI apekSAthI te sAdi sAMta che. (1639) jalacaronI Ayusthiti utkRSTathI eka karoDa pUrvanI che. jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. (1640) jalacaronI kAyasthiti utkRSTathI pUrvakoDI pRthakatva che ane jadhanyathI aMtarmuhUrtanI che. (1641) jalAranA zarIrane choDIne pharI jalacaranA zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa che. (164ra) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI jalacaronA hajAro bhedo che. (1943) sthalacara jIvonA be bheda che - catuSpada ane parisarca. catuSpadanA cAra bhedo che, tenuM huM kirtana karIza, te sAMbhaLo. (1644) ekapura te yakSa Adi, dvimura te baLada Adi, maMDIpada te hAthI Adi, sanakhapada te siMha Adi. bhrajaparisarpa te godhAdi, uraH parisarpa te sApa Adi, A baMnenA aneka prakAro che. (1645) parisa be prakAranA che (1646) te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM, have AgaLa huM cAra prakAranA sthaLacarano kALa vibhAga kahIza. (1647) pravAhanI apekSAthI sthaLacara jIvo anAdi anaMta che. sthitinI apekSAthI sAdi-sAta che. (1648) sthaLayaranI Ayusthiti utkRSTa traNa palyopamanI che. dhanya aMtarmuhUrtanI che. 20 - (1649) utkRSTathI pUrva koTi pRthakatva ane sAdhika traNa palyopama, jadhanyathI aMtarmuhUrta sthaLacaronI kAyasthiti che. (1650) sthaLayaranuM pharI sthaLayaramAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI aMtamuhUta ane utkRSTathI anaMtakALa che (varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnathI sthaLasaranA hajAro bhedo che.) (1951) khecara jIvanA cAra prakAra kahela che - sarma pakSI, roma pakSI, samudga pakSI ane vitata pakSI. (1652) te lokanA eka bhAgamAM vyApta che, saMpUrNa lokamAM nahIM. have AgaLa cAra prakArathI khecara jIvonA kALa vibhAgane kahIza. 39/14 (1653) pravAhanI apekSAthI khecara jIvo anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI te sAhi-sAMta che.
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210. uttarAdhyayana mUGsUtra-saTIka anuvAdaka (1654) khecara jIvonI Ayusthiti utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAganI che, jadhajathI aMtamuhUrta che. (16 ) utkRSTathI pRthakatva karoDa pUrva adhika palyopamano asaMkhyAta bhAga, jadhanyathI aMtarmuhurta khesaronI kAyasthiti che. (1916) khecara jIvonuM punaH temAM upajavAnuM aMtara jadhanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1657) varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAthI becara jIvonA hajAro bhedo kahevAya che. * vivecana - 1634 thI 1657 - ukta covIza paMcendriya sUtro prAyaH vyAkhyAta ja che. tethI vRtigata kiMcit vizeSatAnI ja atre noMdha karIe chIe. saMmUIna - atizaya mUDhatApaNAthI nivRtta athavA utpatti sthAna pagalonI sAthe ekI bhAvathI te pugalanA upAcayathI samRSkRita thAya che, te saMmUrNima. teo manaH paryAtinA abhAvathI sadA saMmUrthita mAphaka ja rahe che. tathA garbhamAM vyutkrAMta te garbhaja. jalacara - jaLamAM phare - bhakSaNa kare che. e pramANe sthaLa - nirjaLa bhUbhAgamAM care che, te sthalacara, becara - AkAzamAM care che te. khara - caraNa, ardhavartI asthi vizeSa, te eka hoya to ekasTrA ane be hoya to hujhurA. gaMDI- pakSakarNikA, tenI jema goLa. - - bhujA - zarIrano avayava vizeSa, tenA vaDe sarake te bhujaparisarpa. ura - chAtI, chAtI vaDe sarake che te ura parisarpa. tiryaMco marIne tiryaMcamAM sAta ke ATha bhavagrahaNa ja kare che, kemake paMcendriya tiryaMca ane manuSyane tenAthI adhika niraMtara bhavono temAM saMbhava nathI. zeSa vRtti sugama che - 0 * have manuSyone jaNAvatA kahe che - * sUtra - 158 thI 1666 (1618) manuSyonA be bhedo che - saMmUrNima manuSya ane garbhA manuSTa. huM tenuM varNana karuM chuM. te kahIMza - ' (1959) garbhavyutkrAMtika - garbhaka manuSyanA traNa bhedo che :- akarmabhUmika, karmabhUmika ane aMdddhapaka. ' (1960) karmabhUmika manuSyanA paMdara, akarmabhUmika manuSyonA trIza, aMtarlipaka manuSyonA aThThAvIza bhedo che. (1661) saMmUrdika manuSyanA bheda paNa A pramANe ja che. teo badhAM lokanA eka bhAgamAM vyApta che.
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1958 thI 1666 (1962) ukta manuSya pravAhanI apekSAthI anAdi anaMd che ane sthitinI apekSAthI sAdi sAMta che. (1963) manuSyonI sthiti utkRSTathI traNa palyopama ane janyathI aMtamuhUrta kahevI che. (1664) manuSyanI kAyasthiti utkRSTathI pRthakatva karoDa pUrva adhika traNa palyopama ane jadhanyathI aMtamuhUrta che. (1665) manuSyanuM pharI manuSyamAM utpanna thavAnuM aMtara jadhanyathI aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. (1666) varNa, gaMdha, rasa sparza ane saMsthAnanI apekSAthI manuSyanA hAro meda kahelA che. * vivecana : 1658 thI 1666 - manuSyonA nava sUtro pUrvavata jANavA. vRttimAM kahela kathanamAMnI sUgArga uparAMtanI vizeSa vAta ja ame atre noMdhela che - 0 aMtadvIpa samudranI madhyamAM rahela dvIpa, temAM janmela hovAthI te aMtarlIpaja kahevAya che. 0 karmabhUmi paMdara kahI che, te A pramANe - pAMca bharata, pAMca airavata, pAMca mahAvideha, e traNe maLIne paMdara thAya che. akarmabhUmi - haimavata, harivarSa, raka, heraNyavatu, devakura ane uttarakuru rUpa cha che. te pratyeka pAMca-pAMca saMkhyaka hovAthI 30 bhedo. 0 pachI nirdeza hovA chatAM "karmabhUmi' nuM kathana pahelAM karyuM. kemake - mukti sAdhakatvathI tenuM prAdhAnya che. 0 aMtarlIpamAM - paheluM catuSka - (1) ekoruka, (2) AbhASika, (3) lAMgUlaka ane (4) vaiSANika che. bIjuM- catuSka - (1) hayakarNa, (2) gajakarNa, (3) gokarNa, (4) zakhulI karNa - trIjuM catuka - (1) Adarzamukha, (2) meSa mukha, (3) hacamukha, (4) gaja mukha - cothuM catuka (1) azva mukha, (2) hati mukha, (3) siMha mukha, (4) vAgha mukha. - pAMcamu catuSka (1) azva kapta, (2) gaja karNa, (3) siMha karNa, (4) kaNa prAvaraNa. - chaThuM catuSka - (1) ulkA mukha, (2) vidhummukha, (3) jillA mukha, (4) megha mukha. - sAtamuM caturka- (1) dhana daMta, (2) gaja daMta, (3) zreSTha daMta, (4) zuddha daMta. A sAte maLIne 28 - aMtarlIpo thayA. A nAmanA yugala dharmiko tyAM vase che. - x xx x x. saMmUrSita jIvonI utpatti, garbhavyutkrAMtika manuSyonA * maLa, mUtra, lekha, siMghAna, vamana, pitta, pUta, zoNita, zukra, klevara, strI purUSono saMyoga, gAmanI khALa, nagaranI khALa, zukrapugalomAM temaja badhAM azuci sthAnomAM A saMmUrNima manuSyo utpanna thAya che. temanI aMgulanI asaMkhyAtatama bhAga avagAhanA mAtra hoya che. - x - X
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda A pramANe manuSyone kahIne, have devone kahe che - * sUtra * 1667 - devonA cAra bhedo kahelA che, te A pramANe - (1) bhavanavAsI, (2) vyaMtara, (3) jyotiSa, (3) vaimAnika. * vivecana - 1667 - tIrthakAdi e devone cAra prakAre nirUpelA che, te huM kahIza. bhavanavAsI ati bhomecaka- bhUmimAM thayela, temanA bhavano ratnaprabhA pRthvInA aMtabhUtapaNe che. * * - * - * - *- vANamaMtara - vividha aMtaro jenA che te, utkarSa apakarSarUpa vizeSarUpa nivAsabhUta ke girikaMdarA athavA vivAdimAM rahe che, te vyaMtara. - x x-x- jyotiSa - camake che, prakAze che vimAno, temAM nivAsa karavAthI te devo paNa jyotiSa kahevAya che. vaimAnika * vizeSathI manAya che, sukRtone bhogave che te vimAna, temAM thavAthI vaimAniko kahevAya che. have devonA ja uttara bhedo kahe che - * sUtra - 1668 - bhavanavAsInA daza, vyaMtara devonA ATha, jyotiSanA pAMca ane vaimAnika deze be bheda kahelA che. * vivecana - 1668 - bhavanamAM vasavAno svabhAva che. bhavanavAsInA daza bhedo che - vanamAM - vicitra upavanAdimAM vasavAno svabhAva hovAthI te vanasArI arthAta baMtara kahevAya che, tenA ATha bhedo kahelA che. jyotiSu - vimAnamAM thAya te jyotiko tenA pAMca prakAro che. vaimAniko be bhede che. have A devone nAma uccAraNapUrvaka jaNAve che - * sUtra - 1669 thI 1679 - (1669) asurakumAra, nAgakumAra, sutaefkumAra, vidhakkumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, diphakumAra, vAyukumAra, svanitakumAra e daza bhavanavAsI devo che. (1670) pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMmara, mahorA ane gaMdharva e ATha vyaMtara devo che. (16) caMdra, sUrya, nakSatra, graha, tArA e pAMca jyotirka devo che. A devo dizAvisArI che - (merane pradakSiNA kare che.) (1972) vaimAnikranA be bhedI taest che - kalyoga ane kaWAtIta e be nAme teone jANavA. (163) kalyopata devo bAra prakAre kahelA che. te A pramANe - (1) saudharma, (2) izAnaka (3) sanaskumAra, (4) mAhendra, (5) brahAlaka,
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1669 thI 1679 (6) lAMtapha tathA - (1674) (7) mahAzukra, (8) sahasrAra, (9) anaMta, (10) prANata, (11) Arata ane (12) acyuta, A kalcopaga deva che. (1675) kalcAtIta devonA be bhedo varNavela che (1) traiveyaka ane (2) anuttara, temAM caiveyaka devonA nava prakAro che. (1676 thI 1678(1) caiteyaka devonA nava bhedo A pramANe che (1) adhastana aghastana, (2) astana madhyama, (3) agrastana uparitana, (4) madhyama astana, (5) madhyama madhyama, (6) madhyama - uparitana, (7) uparitana * aghastana, (8) uparitana madhyama, (9) uparitana - uparitana - * - . (1678/2, 1679) anuttara devanA pAMca bhedo che (1) vijaya, (ra) vaijayaMta, (3) jayaMta, (4) aparAjita ane (5) sathisiddha. A pramANe vaimAnika devo aneka prakAre che. * vivecana - 1669 thI 1679 A agiyAre sUtro prAyaH pratIta ja che. vizeSa A pramANe - 0 kumAr AkAra dhArI hovAthI asura Adi badhAM kumAro kahevAya che. 0 tArAgaNa - prakIrNa tAraka samUha 0 dizAvicArI - merune pradakSiNA karavA vaDe nityacArI 0 jyotirAlaya - vimAno Alaya ke Azraya jenA che te. - 213 0 kalpopaga - iMdra, sAmAnika, trAyazriMzat Adi daza prakAra paNAthI devo A kalpomAM utpattinA viSayane pAme che, tethI kalyopaga che. - 0 kalpAtIta - ukta rUpa kalpathI atIta hovAthI kalpAtIta che. 0 saudharma - sudharmA nAme zanI sabhA jemAM che te kalpa, ityAdi - 0 traiveyaka - lopuruSanA 13 - rAja uparivartI grIvA, te pradezamAM rahetA hovAthI, temanA AbharaNa rUpa hovAthI, tenA nivAsI devo te traiveyakA. 0 anuttara - jenAthI vadhu sthiti, prabhAvAdi koI devanA na hovAthI. * sUtra - 1680 thI 1708 - (1680) te badhAM devo tokanA eka bhAgamAM vyApta che. have AgaLa huM' cAra prakAre temanA kALa viAbhAganuM kathana karIza. (1681) devo pravAhanI apekSAthI anAdi anaMta che ane sthitinI apekSAthI sA isAMta che. (1682) bhavanavAsI devonI utkRSTa Avu sthiti kaMIka adhika eka sAgaropama che, jadhanya Ayu 10,000 varSa che. (1683) vyaMtara devonI utkRSTa Ayusthiti eka palyopama ane dhanya Ayu 10,000 varSanI che.
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1684) jyotiSI devonI utkRSTa Ayu sthiti eka lAkha varSa adhika eka palyopama ane jadhanyAsu palyopamano AThamo bhAga che. (1685) saudharma devonI Ayusthiti utkRSTathI be sAgaropama ane dhanyathI eka palyopama che. 214 (1686) izAna devonI Ayusthiti utkRSTathI kaMIka adhika be sAgaropama, jadhanya kaMIka adhika palyopama che. (1687) sanakumAra devonI Ayusthiti utkRSTathI sAta sAgaropama ane jadhanyathI be sAgaropama che. (1688) mAhendrakumAra devonI Ayusthiti utkRSTathI sAdhika sAta sAgaropama ane dhanyathI sAdhika be sAgaropama che. (1689) brahmaloka devonI Ayusthiti utkRSTathI daza sAgaropama ane jadhansI sAta sAgaropama che. (1690) lAMtaka devonI utkRSTa Ayusthiti sauda sAgaropama ane jadhanyathI daza sAgaropama che. (1691) mahAzukra devonI utkRSTa Ayusthiti sattara sAgaropama ane jadhansathI sauda sAgaropama che. (1692) sahasAra devonI utkRSTa Asusthiti aDhAra sAgaropama ane dhanyathI satara sAgaropama che. (1693) Anata devonI utkRSTa Ayusthiti ogaNIsa sAgaropama ane dhanyathI aDhAra sAgaropama che. (1694) prANata devonI utkRSTa Ayusthiti vIsa sAgaropama che ane jadhansathI ogaNIsa sAgaropama che. (16895) AraNa devonI utkRSTa susthiti ekavIsa sAgaropama che ane dhanyathI tIsa sAgaropama che. (1696) acyuta devonI utkRSTa Ayusthiti bAvIza sAgaropama ane jadhathI ekavIsa sAgaropama che. (1697) pahelA veyaka devonI utkRSTa Ayusthiti taivIza sAgaropama ane jadhanyathI bAtIza sAgaropama che. (1698) bIjI traiveyakanA devonI utkRSTa Asusthiti covIza sAgaropama ane jallanyathI tevIza sAgaropama che. (1699) trIjI traiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti pacIza sAgaropama ane jadhanyathI covIza sAgaropama che. (1700) cothA traiveyakanA devonI utkRSTa Asusthiti chavvIza sAgaropama ane jadhansathI pacItra sAgaropama che.
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 36/1680 thI 1008 (1701) pAMcamAM zaiveyakanA devonI utkRSTa Ayusthiti sattAvIza sAgaropama ane janmathI chavIsa sAgaropama che. (1702) chaThThA saiveyakanA devonI utkRSTa Apusthiti aDhAvIza sAgaropama Ane jadhanyathI sattAvIza sAgaropama che. (100) sAtamA naiveyakanA devonI utkRSTa Asusthiti ogaNatrIza sAgaropama ane jadhanyathI aThThAvIza sAgaropama che. (1704) AThamA saiveyakanA devonI utkRSTa Asthiti kIza sAgaropama ane jadhanyathI ogaNa sAgaropama che. (100) navamA saiveyakanA detonI utkRSTa sthiti ekatrIza sAgaropama ane jadhanyathI nIza sAgaropama che. (1306) vijaya, reMjayaMd, jayaMta ane aparAjitanA devonI A sthiti utkRSTa tetrIza sAgaropama, jadhanya ekabIza sAgaropama che. (107) mahAvimAna sava isiddhanA devonA ajadhanyajI Asthiti tetrIza sAgaropamanI che. (1708) devonI je A sthiti che te ja tenI rAjadhanyavRSTa kAyasthiti che. * vivecana - 1680 thI 1008 - sUtrArtha saraLa ane spaSTa che. je vizeSatA che te ja noMdhIe chIe. 0 sAgara eTale sAgaropama, teTalI sthiti - Ayu jANavA. o bhaumeyaka - bhavanavAsI, ahIM sAmAnyathI kahI chatAM uttara nikAyanA adhipati balinI ja jANavI. dakSiNamAM to sAgaropama ja che. 0 lAkha varSa adhika ema jyotiSamAM utkRSTa sthiti kahI te caMdranI che. sUryanI 1000 varSAdhika cheo ityAdi - - * - - 0 ajadhanyotkRSTa - jemAM jadhanya ke utkRSTa bheda vidhamAna nathI te, 0 mahAvimAna - te devonA Ayusthiti AdithI mahatapaNuM che. * sUtra - 109, 1010 - devanuM zarIra choDIne pharI deva zarIramAM utpanna thavAnuM aMtara anya aMtamuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che. varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAnanI apekSAthI devonA hajAro bheda paNa thAya che. vivecana - 1709110 - baMne sUtro pUrve vyAkhyAyita thayelA che. have jIva - ajIvane savistara kahIne tenA nigamanane mATe kahe che -
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 - sUtra - 1711 - A pramANe saMsArI ane siddha jIvonuM vyAkhyAna karyuM. rUpI ane arUpInA bhedathI be prakAre ajIvonuM vyAkhyAna paNa karyuM. * vivecana - 1711 - 216 saMsArI ane siddhanA bhedathI jIvone sarva bhedanIta vyAptithI kahyA. rUpI - arUpI paNa kahyA. zuM A bheda sAMbhaLIne ja kRtArthatA mAnavI? te AzaMkAne nivAravA kahe che . * sUtra - 1712 A jIva, ajItanuM vyAkhyAna sAMbhaLIne temAM zraddhA karI jJAna ane kriyA Adi badhAM nayothI anumata saMyamamAM muni rame. * vivecana - 1712 - . A jIva, ajIvane sAMbhaLI - avadhArIne, te pramANe svIkArIne naitramAdi badhAM nacothI abhipreta thaine, jJAna sahita samyakrAtrimAM muni ramaNa kare. saMyama eTale pRthvI Adi jIvonA upamardananI vimela evA muni. - 7 - saMyama rati karyA pachI zuM kare ? te kahe che - * sUtra - 1713 tyArapachI aneka varSo sudhI grAmasa pAlana karIne muni A anukramathI AtmAnI saMlekhanA kare . vivecana - 1713 . - aneka varSo zramaNabhAvanuM Asevana karIne have kahevAnAra kramathI nayonuSThAnarUpa vyApAra kramathI - pravrajyA lIdhA sivAya A vidhi kahI nathI. have kayA krame saMlekhanA kare ? te saMlekhanA bhedAdipUrvaka kahe che - * sUtra - 1714 thI 1718 (1714) utkRSTa saMlekhanA bAra varSanI hoya che, madhyama saMlekhanA eka varSanI. jadhanya saMlekhanA cha mAsanI hoya. . (1715) pahelAM cAra varSomAM dudha Adi vigaIono tyAga kare. bIjA cAra varSomAM vividha prakArano tapa kare. (1716) pachI be varSa sudhI ekAMtara tapa kare. bhojananA divase AyaMbila kare. pachI agiyAramAM varSe pahelAM cha mahinA sudhI koIpaNa ati vikRSTa tapa na phare. (1717) pachInA cha mAsa vikRSTa tapa kare. A pUrA varSamAM parimita AyaMbila kare. (1718) bAramAM varSamAM niraMtara AyaMbila karIne pachI muni eka pakSa ke eka mAsanuM anazana kare. * vivecana - 1714 thaI 1718 - pAMca sUtro kahyA. saMlekhanA kALa bAra varSa ja utkRSTathI jANavo. jUnAdhika
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1714 thI 1718 217 nahIM, saMlekhanA - dravyathI zarIranI. bhAvathI kapAyomAM kRzatA lAvavI. - x- - - A trividha saMlekhanAmAM utkRSTano kamajoga kahe che - je strArtha - 1715 thI 1713 mAM svayaM spaSTa ja che tethI ahIM punarAvRtti karela nathI. - - 4* x- X - X atre vRttikArazrIe nizItha carNino saMpradAya paNa noMdhela che. temAM paNa mULa to dvAdaza varSIya saMlekhanA kema karavI teno vidhi ja abhipreta che. mAtra aMtima cAra mAsa mATenuM vizeSa kathana tyAM che. A pramANe pAMca sUtrono artha kahyo. A rIte anazana svIkAryA pachI paNa azubha bhAvanAmAM miyAdarzananA anurAgAdi thAya, to teno parihAra karIne, tenI viparIta AsevanAne jaNAvavAne mATe yathAkrame anartha hetutA ane arthahetutAne darzAvatA A pramANe kahe che - * sUtra - 1719 thI 122 - (1719) kAMdapa, AbhiyogI, krilbiSikI, mohI ane AsurI bhAvanA durgati denArI che. e mRtyu samaye saMyama virAdhikA thAya che. (1720) je maratI veLAe mithyAdarzanamAM anurakta che, nidAna vaDe yukta che, hiMsaka ane temane bodhi ghaNI durlabha che. (1721) je samyagudarzanamAM anurakta che, niyA rahita che, zukla lesAmAM avagADha che, temane bodhi sulabha che. (1ra) je maratI veLAe milAdarzanamAM anurakata che, niyANAyukta che, kRSNa vezyAvagADha che, temane bodhi ghaNI durlabha che. * vivecana - 1719 thI 1722 - ukta kaMdarpAdi bhAvanA durgatinA hetupaNAthI durgata che. ahIM "durgati' zabdathI deva durgati jANavI. tene vaza thaIne saMvyavahArathI cAstri satAmAM hovA chatAM AvI nikAyotpatti thAya ane sAtri hitane to vividha gatimAM bhramaNa ja thAya - x xmaraNa samaye samyagadarzanAdinI virAdhanA thAya che. AnI satAmAM utarakALamAM zubha bhAvamAM sugatino paNa saMbhava che. mithyAdarzana - atavamAM tatvanA abhiniveza rUpa, temAM Asakta, te mithyAdarzana rakta, samyagadarzana virAdhanAmAM ja A Asakti kare che. nidAna sahita eTale AsaktiyuktaprArthanA rUpathI varte che, te sanidAnA. hiMsaka eTale prANi upamardaka. e pramANe je mare che - prANone taje che, temane jinadharma prApti athata bodhi durlabha thAya che, tema kahyuM. ukta svarUpavALuM samyagadarzana, temAM skata hoya, niyANA sahita hoya, zukla lezyAmAM pravezela hoya tevA jIvo je maraNa pAme to te jIvone bodhi sulabha thAya che. pharI mithyAdarzanavALuM sUtra kahe che. teo hiMsakatvathI pAMce Azraya rUpa pramAdAdi lakSaNa jANavuM - x x- vizeSathI tathAvidha saMkilaSTa pariNAma rUpatAthI jANavA. - x
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 x - temAM bodhI - jinadharma prAptine atIva durlabha kahelI che. AnA vaDe kaMdarpa bhAvanAdine durgatirUpa arthatA nibaMdhanapaNAthI kahIne, tenI viparIta bhAvanAmAM sugati svarUpArthe kahyuM. bIjI vaDe mithyAdarzana Asaktane durlabha bodhi rUpa anartha kahyo. e pramANenA krame ja - x " x - cAre sUtro jANavA. jinavayana ArAdhanA mUla ja sarve saMlekhanAdi zreya che. tethI temAM ja AdaranA khyApanArthamAM, tenuM mAhAtmya kahe che - uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 * sUtra - 1723, 1724 je jinavacanamAM anurakta che, jinavacanonuM bhAvapUrvaka AcaraNa kare che, teo nirmaLa ane rAgAdithI asaMkilaSTa thaIne parimita saMsArI thAya che. 1 je jIva jinavacanathI aparicita che, te bicArA aneka vakhata bAlamaraNa tathA akALa maraNathI mare che. * vivecana 1723, 17ra4 - bhina zabda ahIM arthathI tIrthaMkaranA arthamAM ja kahela che. vacana eTale Agama. AvA jinavayanamAM satata pratibaddha, jinavacana vaDe abhihita anuSThAnone jeo kare che, temAM sthira thAya che. te paNa aMtara pariNAmathI bahivRttithI nahIM, tethI ja avidhamAna mala jene che te mala rahita kahevAya. ahIM bhAvamala eTale te anuSThAna mAlinya hetu mithyAtva Adine jANavA. tathA asaMphilaSTa - rAga Adi saMkaleza rahita thAya che. riTA - samasta devAdi bhAvonI alpatA pAmavA vaDe parimita evA saMsArane karelA teo vidhamAna hovAthI parita saMsArI kahevAya che. arthAt keTalAMka bhavonI aMdara ja teo muktine bhajanArA thAya che. - bAlamaraNa viSa bhakSaNa vaDe thatuM, tevA prakAranA anya paNa aneka vakhata akAma maraNone pAme ke je maraNo atyaMta viSayavRddhitA vaDe anicchanIya hoya che te bicArA anekavAra maraze. - 4 - x - Ama hovAthI jinavayanane bhAvathI karavuM joIe. te bhAvakaraNa ane AlocanA vaDe thAya, te zravaNane yogya vinA thaI na zake te hetu vyatirekathI na thAya. * 0 - tene kahe che. sUtra - 1725 - je ghaNA AgamonA vijJAtA che, ArlosanA karanArane samAdhi utpanna karanArA che. guNagrAhI hoya che. teo A kAraNothI AlocanAne sAMbhaLavAmAM samartha thAya che - hoya che. * vivecana - 1725 - aMga ane upAMga Adi ghaNAM bhedapaNAthI athavA ghaNAM arthapaNAthI te Agama
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1725 219 arthAt zrutamAM viziSTa jJAna - samajaNavALA te bahu Agama vijJAnA kahevAya. samAdhi ukta rUpa, tenA utpAdaka hoya. deza ane kALa Adi atizayatAthI samAdhine ja madhura, gaMbhIra, bhaNiti Adi vaDe AlocanAdAtAne samAdhi upajAve, guNagrAhI - upabRhaNArthe bIjAne samyagdarzanAdi guNane grahaNa karAvanArA. e rIte bAgama vijJAnatva Adi hetuo vaDe AcAryAdi yogya thAya che. - 4 - 4 - A ja AlocanA ane zravaNanuM phaLa bIjAne vizuddhirUpa saMpAdita karavAmAM iSTa thAya che. zeSa pUrvavat jANavuM. A anazana sthite je kRtya karavA yogya che, tene prasaMge batAvIne have kaMdarpAdi bhAvanAno je parihAra karavAnuM kahyuM, temAM je karavAthI te thAya che, tenA parihAra vaDe ja temAM parihAra thAya. ajJAtane A na thAya, tema jaNAvavA mATe kahe che sUtra 1726 thI 1730 * (1726) je kaMdarpa ane kaulucca kare che, tathA zIla, svabhAva, hAsya ane vikathA vaDe bIjAne hasAve che, te kAMdarpI bhAvanAnuM AcaraNa kare che, tema jANavuM. - (1327) je sukha, dhRnAdi sa ane samRddhine mATe maMtra, yoga ane bhUmi krarmano prayoga kare che. te abhiyogI bhAvanAnuM AcaraNa kare che, tema jANavuM. (1728) je jJAnanI, kevalInI, dharmAcAryanI, saMghanI tathA sAdhunI niMdA - avarNavAda kare che, te mAyAvI philmirSikI bhAvanAnuM AcaraNa kare che, tema jANavuM. (1729) je niraMtara krodhane vadhArato rahe che ane nimitta vidhAno prayoga kare che, te AsurI bhAvanAnuM AcaraNa kare che. (1730) je satrathI viSabhakSaNathI athavA agnimAM baLIne athavA pANImAM DUbIne AtmahatyA kare che, je sAdhu AyArathI viruddha bhAMDa upakaraNa rAkhe che, te aneka janmo - maraNonuM baMdhana kare che. * vivecana - 1726 thI 1730 - (ahIM sUtrano artha to spaSTa kahelo ja che. vaLI vRttimAM arthanI vyAkhyA sAthe sAkSIpAThonuM paNa prAbalya vartAI raheluM che, tethI ame vRttine akSarazaH anusaravAne badale temAMnI keTalIka vastu ke zabdArtha - vyAkhyAne ja mAtra prAdhAnya ApIne A pAMca sUtranuM vivecana karI rahyA chIe.) kanda - aTTahAsya, anibhRta, bakavAda, guru Adi sAthe paNa niSThura vakroktirUpa ane kAma kathAno upadeza ke kAma kathAnI prazaMsA karavI, te kaMdarpa kahevAya che. * - - * gaeNautkacya - A kauMskrucya paNa be bhede jaNAvela che, te A -
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyAna mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 (1) kAyakautkacya - jemAM svaMya - pote hAsya vinA ja bhramara, nayana, vanAdinA vikAro kare che, jethI bIjAne hasavuM Ave. - * - * 220 (2) vAk kaucya - evI rIte bole ke jenAthI bIjAne hasavuM Ave che tathA vividha jIvonA avAjo kADhIne mukha vaDe AtodhAdine vagADe che, te vAk kautkacya kahevAya - * * * * * AvA kaMdarpa ane kautkacyane kare che. zIla - je prakAre bIjAne vismaya upajAve che, phaLa nirapekSa evI vRtti svabhAva - bIjAnA vismaya utpAdana abhisaMdhi vaDe ja te te mukha vikArAdi karavA, hastA - aTTahAsyAdi karavA. vikathA - bIjAne vismaya pamADe tevA vividha ullApo pharavA. ukta zIla Adi vaDe vismaya yukta bIjAne karavA te kaMdarpanA yogathI kaMdarpo che, tenAthI A kAMdarSI bhAvanA kahI che. athavA tenA bhAva abhyAsarUpa AtmAne kahe che. A ja pramANe AgaLanI bhAvanA paNa bhAvavI. - maMtra - pUrve kahela che, teno yoga - vyApAraNa, te maMtrayogane karIne athavA maMtra ane yoga - tathAvidha dravyanA saMbaMdhathI maMtrayoga tene karIne arthAt temAM pravRtta thaIne vartavuM. bhUti - bhasma, rAkha, mATI saMbaMdhI karma - vasati AdinI rakSArthe tenuM pariveSTana karavuM te bhUti karma. . - X - X* X - zA mATe A maMtra yoga ke bhUti karma Adi kare ? te kahe che - sAtA - sukhane mATe, rasa - mAdhurya Adine mATe, Rddhi - upakaraNa Adi saMpattine mATe arthAt te - te hetu ke nimittathI kare. abhiyoga - tene AbhiyogI bhAvanA kahe che, tema kahevuM. Ama kahIne sUtrakAra evuM jaNAve che ke je niHspRhatAthI apavAda rUpe kvacita kare to guNane mATe arthAt adoSane mATe che. - * - X - jJAnanI - zrutajJAnanI, kevalI - kevaLajJAna pAmelAnI, dharmano upadeza denAranI, AcAryanI, saMghanI, sarve sAdhuonI niMdA arthAt je avarNavAda ke azlAdhA kare che. * * * - * - kevI rIte? zruta jJAnanI - jemake A zuM vAraMvAra vratanI ane apramAdanI Adi vAta kahe che, mokSAdhikArIne vaLI jyotiSAdithI zuM ? kaivalInI - jemake, A jJAnadarzana upayoga anukrame zA mATe, baMne bhegA vartatA hoya to zuM vAMdho ? icyAdi. - X-X dharmAcAryanI - ghaNAM kAgaLA kutarAnA paNasaMgho hoya ja che ne, to A saMgha vaLI kaI vizeSatAvALo che ?
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/1726 thI 1730 221 e pramANe sAdhunI, gurunI AdinI niMdA kare. e pramANe avarNa bolavAno jemano svabhAva ke AcAra che, te avarNavAdI. mAyA - zaThatA, svasvabhAvane gopAvavA Adi vaDe - Xe pramANe te kibiNikI bhAvanAne kahe che. 0 AsurI - jene krodhano vistAra viccheda pAmato nathI, sadAvirodhazIlapaNAthI, pachI anutApa karyA vinA, kSaNaNA - pAmaNA Adi vaDe paNa prasiddhi na pAmIne varte*- x x* x- evI evI rIte AsurI bhAvanAne kahe che. 0 zastra - khaga RrikA Adi, jenA vaDe vadha vagere karAya che, tenuM grahaNa - svIkAra karavo. AtmAmAM avadhAraNa karavuM. - viSa - tAlapura Adi, tenuM bhakSaNa karavuM * jvalana - potAnI jAtane bALI nAkhavI arthAta baLI maravuM. * jaLa pradeza - pANImAM DUbI jaIne AtmahatyA karavI. - ca zabdathI mRgupata Adi anya rIte AtmahatyA karavI. - AcAra - zAstra vihita vyavahAra, tenA vaDe je upakaraNa ke bhAMDa Adi, tathA je zAstra vihita nathI tevA anAcAra bhAMDopakaraNa Adi. teno hAsya, moha AdithI paribhoga karavo. ukta AtmahatyA ke anAcAra mAMDa sevanAdi vaDe janma ane maraNane upacArathI tenA - tenA nibaMdhaka karmone bAMdhe che ati AtmAnI sAthe vizlaSTa kare che. saMkaleza janakatvathI A zastrAdi grahaNa te anaMta bhAvanA hetupaNe che mATe kama baMdha kahyo. AnA vaDe unmArgano svIkara ane mArgamAM vipatipati kahelI che. ane artha vaDe "mohI' bhAvanA batAvI che. - x x (zaMkA) pUrve AvI bhAvanAnuM phaLa devagatimAM javA rUpa kahyuM, ahIM anya rIte kaho cho, temAM virodha kema na Ave? (samAdhAna pUrve je phaLa kahyuM te anaMta phaLane AzrIne kahela che, jyAre ahIM A phaLa kahyuM te paraMpara phaLane AzrIne kahela che. temAM sarva bhAvanAno upanyAsa che. tethI ja ahIM e pramANe kahela che ke - "A bhAvanAo bhAvIne devadurgatine pAme che, pachI tyAMthI avIne anaMta bhavasAgaramAM bhramaNa kare che." have upasaMhAra dvArathI zAstranuM mAhAbhya jaNAvavAne mATe sUtrakAra maharSi mAtra adhyayanane AzrIne nahIM paNa samagra zAstrane AzrIne chelluM sUtra batAvI rahyA che - * sUtra - 1331 - A pramANe bhavya jIvone bhikheta jaNa uttarAdhyayano athavA uttama adhyAsone pragaTa karIne buddha, zata vaMzIya bhagavana mahAvIra nivaNane pAmyA - tema huM kahuM chuM.
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 vivesana 1731 anaMtara varNavela sUtra rUpe kaMIka arthathI ane kaMIka sUtrathI prakAzIne - athavA prajJApanA karIne parinirvANa pAmyA. 222 - - koNa ane kevA ? (te mahApuruSane varNavatA kahe che -) buddha - kevaLa jJAnathI sarva vastu tattvane pAmelA. jJAta jJAta kuLamAM utpanna thayelA evA, varlDamAna svAmI. A chatrIza evA uttara - pradhAna, adhyayana karAya ke bhaNAya te adhyAyo athavA adhyApano. te 'vinayazruta' Adi uttarAdhyAyano. bhavasiddhika - bhavya, temane gADha paNe abhipreta arthAt bhavasiddhika saMmatA athavA bhavasiddhika saMvRtta - te ja bhavamAM - manuSya janmamAM siddhi pAmanAra te bhavasiddhika ane saMvRtta - Azrava nirodha. M rivRitta - krodhAdi dAhanA upazamathI samatAMta svasthIbhUta thayelA. teoe A mAhAtmya kaheluM che. - niryuktikAra paNa A mAhAtmya svarUpane jaNAve che - * niyukti - 560, 561 + vivecana . jeo bhavasiddhika che, parita saMsArI che, bhavya che, evA dhIra puruSo A chatrIza uttarAdhyayanane bhaNe che. jeo abhavasiddhika che, granthikasatvA che, anaMta saMsArI che te saMkilaSTa karmovALA abhavyo teo te A asat che. - 0 - ukta niyuktinuM vivecana karatA vRttikAra kahe che - bhavyasiddhika eTale bhavya jIvo, parita saMskArI - jeNe saMsArane parimita karelo che tevA. bhavya - samyagdarzanAdi guNane yogya eTale granthino bheda karelA, A adhyayano bhaNe che. - * - ** ahIM samyag jJAnanA sadbhAvathI nizcayathI pATha saMbhave che. bIjAone te vyavahArathI saMbhave che. graMthisatvA - * kyAreya mukti sukhane na pAmanAra evA abhavyo. kliSTa azubha evA jJAnAvaraNIyAdi karmo jemane che tevA saMkliSTa karmovALo. abhavya - ayogya. - X* X + X " - abhinna graMthi. anaMta - aparyavasita arthAt anaMta saMsArI A baMne gAthA vaDe niryuktikAre mAhAtmya batAvatA kahyuM che ke viziSTa yogyatAvALA tAtviko vaDe ja A adhyayanano sadbhAva jANavo. A adhyayano kaI rIte dhAraNa karavA ? te kahe che -
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36/131 223 * niryukti - 562 + vivecana - tethI anaMtagama paryAyo vaDe saMyukta evuM A adhyayana, ke jinezvara vaDe prajJAta che, tene yoga anusAra gurunI kRpAthI ja bhaNavuM joIe. -0- A niryukitano vRttikAre karela viziSTArtha A pramANe - jika - zrata jinAdi vaDe, prarUpita * kahela, anaMtA Ave te gama - arthanI paristhiti prakAre, paryaa - zabda paryavo ane arthaparyavo rUpa evA anaMtagama paryAyothI... saMyukta. yathAyoga - upadhAnAdithI ucita vyApAra. tene atikAvinA yoga anusAra, guruno prasAda - citta prasannatApUrvaka bhaNe. A adhyayana - cogyatA prAptimAM pramAda na kare. - x x muni dIparatnasAgare karela adhyayana - 36 - no TIkA sahita anuvAda pUrNa uttarAdhyayanasUtra saTIka anuvAda pUrNa - bhAga - 39 - samApta para
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda vibhAgIkaraNa bhAga 39 38 36 uttarAdhyayana mUlasUtra-saTIka anuvAda/3 adhyayano adhya. 1 thI 6 adhya. 7 thI 21 adhya. 22 thI 36
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga | 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI | 9 thI 13 jJAtAdharmakathA. - 14 upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa - 15 vipAkazruta, aupapAtika | 16 | rAjapraznIya | 17 2 jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA. 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti | 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane pannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizItha | 30 Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti dazavaikAlika | | 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42 for private & Persurat Use Only www.jairnelibrary.org 29 35 41 Jain Education international