Book Title: Parshwanath Prabhu Charitra
Author(s): Devbhadracharya
Publisher: Jain Atmanand Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005760/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U]oMnAtha prabhu III 1229 |IIIIIIIIIIIIIIIIIIII) USIIIKH within prasidhdha katAM - zrI jaina gAtmAnaMda sabhA - bhAvanagara. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeThazrI tribhuvanadAsa maMgaLajI sirIjha naM. 1 ja 25R UR UR UR UR UK UR UR SR . UR zrI devabhadrAcArya mahArAjakutazrI pArzvanAtha prabhu caritra UR UR UR NR (jemAM paramAtmAnA cha javAnuM anupama dayA, samabhAva, asAdhAraNa mahimA, mAhAsya ane mAtra nAmasmaraNa vagerethI thatAM lAbha sAthenuM addabhUta varNana, pAMca kANukemAM dee bhaktipUrvaka karela mahotsava, samavasaraNamAM birAjamAna thai ahiMsA, sajJAna, siddhAMtazravaNa, atigRhIdharma, agyArapaDimA vagere viSaya upara divya vANIvaDe Apela apUrva dezanA, daza gaNadhara bhagavAnanA pUrvabhavanA vRttAMte, ane bIjI aMtargata aneka bedhaprada anupama kathAo ane jANavA lAyaka anya vividha viSayanA varNana vagere ApavAmAM Avela che. ) S SR DF S T F zrI samettazikharagirijI. JF ST JF, SF SR UF UR SF UR URL UR NR kI UR URL UF pavitA nI sonAvAlA NR NR IF prasiddhakartA zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara, vIra saMvata rasAkapa Ama saMvata para NR (UR (SR - F SF, SF GF UF BE UR UT UT UT UT UT UF, zrI AtmAnaMda jaina graMthamALA naM. 85 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakazika :gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa: ( sAhityabhUSaNu. ) ena. sekreTarI. zrI jaina AtmAnaMda sabhA ( taraphathI ) bhAvanagara.. so jayai jiNo pAso jassa sire sahai phaNiphaNakaDappo / pAyaDiyasatta jIcAi tatta saMkhaM va daavito|| bhAvArtha-dhamapadezamAM sAta jIvAchatrAdikanI sathAne jANe ? batAvatA hoya evI dharaNe nI sAta kaNAe jemanA zira' para zAbhI rahI evA, bI' pAnAtha lAgavata jayavatA vate che ? | (zrI guNacaMdrAji. ) 70 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 mUni pArzvaprabhoH sapta, phaNAH santu satAM zriye / jitAntaHzatruSaTkasya, svasya yacchatra sannibhAH // | ( zrImAna 344maNUri. ) bhAvArtha taraga yuriyu phodha, mAna, mAyA, lAbha, mAM ne mAla ) ne jItanArA zrI pArzvanAtha prabhunA mata para rAjavI chaganA gAkAra jevI sapanI sAva phaNA saMtapuruSanA kalyANa mATe thAze ? mudraka :zAha gulAbacaMda lahelubhAI zrI mahodaya pIM. presa-bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina AtmAnaMda sabhA AyakAra 97029992 nyAyAnbhonidhi zrImad vijayAnandIzvarajI (zrI AtmArAmajI mahArAja.) gul `gl. KWAY OPY feeeeee Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I 48 kavitAnA pArzvanAthAya nama: II che ".itHEITASTY .LT T ip1176 (ex:xesetAjI aTakAdaDI == = = pra-stA-va-nA. - artery - ins. - ISEEDS, ArtiHEM YI[1] = R - = ..ERElalimiling | mAnava jIvanamAM sAhityanuM sthAna UMcuM ane mahatvanuM che kAraNa ke manuSyane che. saMskArI banAvavA mATe te mukhya sAdhana che. sAhitya kaI paNa deza ke samAja-darzana-savanA prANarUpa hovAthI te kAyama mATe mArgadarzaka che. koI paNa deza ke dharmanuM sAhitya jeTaluM nirdoSa ane pramANika teTaluM te te rIte AtmakalyANa karanAruM che. jenA darzananA sAhityanA racayitA tyAgI, pramANika, lokakalyANa karavAnI ja bhAvanAvALA mahAtmA hovAthI temanuM raceluM vividha sAhitya nirdoSa ane pramANika hevAthI taTastha rIte jenArane-anyadarzanIyone paNa tevuM sahaja jaNAya tema che. kaI paNa dharmanI prAcInatA tenA ItihAsa ane kathA-sAhitya, jene eka bIjA sAthe nikaTa saMbaMdha che, tenA upara mukhya AdhAra rAkhe che ane te sAhitya bhUtakALanA banAvenuM avelekana, vartamAnakALanuM digdarzana ane bhaviSyakALamAM manuSyanuM ghaDatara ghaDavAmAM saMskArI banAvavAmAM khAsa upayogI che. - uttama sAhityanA adhyayanathI ane tenA niraMtaranA paThana pAThanathI manuSyane potAnuM zuM kartavya che te jaNAya che, teTalA mATe dareka manuSya chevaTa kathA ane ItihAsa sAhityanA vAMcananuM niraMtara vyasana lagAvI devuM joIe ke jenAthI chevaTa teo Atmika lAbhaAnaMda jarUra meLavI zake. jaina darzananA be amUlya siddhAMta-syAdvAda ( anekAMtavAda) ane ahiMsA evA che ke jenA vaDe jaina darzana bIjA darzane upara sarvoparIpaNuM bhegave che, ane tene nyAya tathA tatvajJAnanA sAhityanI saMpUrNa racanA te evI apUrva che ke je taTastha Itara darzanakArane paNa cakti karI nAMkhe che. - ' na darzananA sAhityakAroe dareka viSaya upara sAhityanI racanA karI che, temAM tIrtha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 kara bhagavAnapraNIta mULa pUjya Agama-sUtrA ke jenA upara jaina zAsananA khAsa AdhAra che tenI saralatA mATe paMcAMgI paNa racelI che, temAMthI pUrvAcArya mahArAjAoe dAhana karI tattvajJAna, jyAtiSa, gaNita, bhUgALa, vaidaka, kathA, itihAsa, nyAya, kALyA vagere vividha sAhitye racelAM mAjIda che; chatAM Aje mAtra kathA ane itihAsa sAhitya upara ja meTA bhAganA manuSyAnI ruci hAvAthI te sivAyanA anya sAhitya upara te dRSTi paNa karatA ghaNA bhAge jovAmAM AvatA nathI. ApaNA te pUjya pUrvAcArya puruSAe kathAnuyAganA sAhityamAM mahApuruSeAnA aneka suMdara caritrA, aneka aMtargata bAdhaka kathAo ane vividha varNa nA sAthe racI ApaNA upara mahAn upakAra karela che. jaina kathA sAhityAmAM-nizcaya ane vyavahAra banne dharmanA svarUpe| yathAsthita khatAvAyelAM che; chatAM kALa parivartanavaDe mULa saskRti jALavI rAkhatAM temAM nyUnAdhikatA thayA. kare te svAbhAvika che. jaina kathA ane itihAsa sAhitya vistArapUrvaka gadya, padyAtmaka rUpe atyAre je upalabdha che te bhAratiya itihAsa upara nUtana prakAza pADe che; tenI bhASA paNa zuddha ane suMdara prAkRta mULarUpe che, jemAM aneka sattvazALI pUjya puruSAnA jIvanavRttAntA vidvAna mahAn tyAgI mahAtmA ane AcArya mahArAjAoe aneka racelA che, temAM zrI tIrthaMkara bhagavAneAnA caritrA tA sauthI vadhAre rasika, vadhAre anupama ane vividha jAtanA su Mdara varNa nA yukta hAvAthI te prathama paMkitae mUkI zakAya che. puNya tIrthaMkara bhagavaMtA, gaNadhara mahArAjAe ane anukaraNIya aneka purvajonI nirmaLa kathAo, temaja jinezvarabhASita AgamanA rahasyanuM vivecana jemAM hAya te ja dharmakathA kahevAya che; tethI ja tIrtha kara devAnA caritrA e uttama prakAranI khAsa dharmakathAo gaNAya che. AvI dharmakathA sivAya prANI vairAgya prApta karI zakatA nathI; saMsArajanya vyathAthI mukta thai zakatA nathI, temaja ( Atmika ) Ana Mdajanya sukhaneA svAda paNa lai zakatA nathI. zrI jinendra devAnA suMdara caritrA AtmakalyANanI sarva sAmagrI yukta hAvAthI mananapUrvaka tevA citrA vAMcanArane kAi ne kaI lAbha thayA sivAya rahetA ja nathI, ane jIvanasudhAraNAmAM tenuM AlaMbana levA mATe puna: puna: vAMcavA-vicAravAnu Avasyaka thai paDe che. bhagavAna zrI jinezvara devAnA caritranuM zraddhA ane ekAgra citte vAMcana karavAthI e paramAtmA devAdhideva pratye advitIya bhaktibhAva pragaTe che ane paramAtmAnA vacana ane AjJA pratye apUrva zraddhA utpanna thatAM te pramANe jIvanamAM vartAtA koi vakhata apUrva ullAsa AtmAmAM anubhavavAmAM Ave che. bhagavAna zrI jinezvara devAnA caritrAnuM yathAsvarUpe paThanapAThana karavAthI tevA advitIya, parama kalyANakArI, parama upakArI, apUrva mahimAvata puNyAtmAe anya kAi thayA ja nathI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema bhavyAtmAone bhAna thAya che, anupama pUjyabhAva utpanna thAya che, ane jinezvara devenI pharamAvela AjJAnuM ArAdhana karanAra bhavyAtmAne jagatamAM kalyANanI paraMparA utpanna thatAM sarva vAMchitanI siddhi ane chevaTe mokSaprApti avazya thAya che. jinezvara denA caritranuM zravaNa-manana-vAMcana karavAthI AtmAne ratnatrayI, sarva siddhi, paramAtmapaNuM, ane chevaTe anaMta sukhanI prApti thAya che. zrI tIrthakara dene anu asAdhAraNa mahimA hovAthI ane AtmakalyANanA parama sAdhanarUpa hovAthI zrI jinendra denA caritro ja prathama sthAna dharAve che. A kALe e pUjanIya, vaMdanIya, devAdhideva tIrthakara bhagavaMtanA abhAve A kALamAM temanI amRtamaya vANI je Agama vigeremAM guMthAelI che e ja ApaNI kharI mIlkata-samRddhi che ke jenAthI jIvananA Adarzo-dharmaguruo, lokanetAo, saMgha, samAja, jJAtinA AgevAno ghaDI zake che. vagere kAraNethI A sabhAe devAdhideva jinendra prabhunA uttama koTInA caritranuM kArya hAtha dharyuM che ane tethI- atyAra sudhI A sabhA taraphathI zrI rUSabhadeva prabhu, zrI supArzvanAtha tIrthakara deva, zrI caMdraprabhu svAmI, zrI vAsupUjya bhagavAna, zrI vimalanAtha jinaMdra, zrI zAMtinAtha jinezvara, zrI nemanAtha jinadeva, zrI mahAvIra bhagavaMta, maLI ATha devAdhidevanA zrI pUrvAcAryo pUjya puruSo racita sacitra suMdara carinuM prakAzana kareluM che ane teja krama pramANe :- zrI zreyaskara, vidAhara zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM A suMdara, alaukika, anupama caritranuM prakAzana karI A sabhAe jJAnabhakti karI che, ke jemAM adhyAtma jJAnanA bedhaka viSaye, prabhunA daza gaNadhara bhagavAnanA pUrva bhavanA vistArapUrvaka rasika varNano, aneka daSTAMte, aMtargata kathAo, upanaye ane vividha bhAve vagere AvelA che. atyArasudhImAM pragaTa thayelAM tIrthakara bhagavaMtonA caritramAM A caritra bahu ja vidvattApUrNa kRti che ane temAM apUrvatA, rasikatA, madhuratA, anupamatA vizeSa vizeSa hovAthI vAMcakanI dharmabhAvanAne piSe ' che ane paMDita purUSa ane bALajIne eka sarakhuM upayogI thai paDe te rIte sAdI, sarala, gujarAtI bhASAmAM tene anuvAda karAvela che. - A graMthanA kartA pUjya zrI devabhadrAcArya mahArAja che. teozrI mahAna vidvAna ucca koTInA sAhityakAra vikramanI bAramI sadImAM thayelA che. teozrI AcArya padArUDha thayAM pahelAM teozrInuM guNacaMdragaNuM nAma hatuM, te vakhate saMvata 113 mAM zrI mahAvIra caritra vistArapUrvaka 12025 lokapramANe racela hatuM, tene anuvAda paNa A sabhAe saMvata 1994 mAM prakaTa karela che. bIje graMtha zrI kathAranaSa prAkRta bhASAmAM AcArya. padArUDha thayA pachI saMvata 1158 nI sAlamAM racelo che, te saMvata 2000nI sAlamAM (mULa) A sabhA taraphathI prakaTa thayela che, je ghaNI ja anupama kRti che ane tenuM uccakoTInuM saMzodhana kArya sAkSaravaryazrI puNyavijayajI mahArAje kRpA karI karI Apela che, tene anuvAda paNa hAlamAM A sabhA taraphathI chapAya che ane A. zrI pArzvanAtha bhagavAnanA apUrva . caritranI racanA prAkRta bhASAmAM saMvata 1168 mAM karelI che, tene gujarAtI anuvAda Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvI A graMtha prakaTa karela che. A pUjya AcArya mahArAjanA sakSipta paricaya A caritranI pAchaLa prazastimAM ApavAmAM Avela che, paraMtu vizeSa paricaya A sabhA taraphathI kathAratnakASa mULa je prakAzana pAmela che, temAM pUjya vidvAna munirAja zrI puNyavijayajI mahArAje aitihAsika daSTie gujarAtI bhASAmAM vidvattApUrNa Apela che te graMthanA anuvAda A sabhA taraphathI chapAya che temAM akSarasaha ApavAmAM Avaze. uparanA traNa mahAmUlya graMthA jenI anupama racanA zrI devaladrAcArya mahArAje karIne jaina kathA tathA tattvajJAna sAhityamAM uttamAttama vRddhi karI che. bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhunuM A vistArapUrvaka uttama caritra che, jemAM viziSTatAo paNa ghaNI che, sAthe sarala, beAdhaka ane aMtargata aneka dha kathAo, ane navIna navIna jANavA lAyaka aneka hakIkatA AvelI che ke je mananapUrvaka vAMcavAthI sarva kAi Atmika AnaMda prApta karyAM sivAya rahetA ja nathI. A graMthamAM kartA AcArya mahArAje prabhunA cha bhavanA vadhu'nA sAthe prabhunA zubhadattAdi daza gaNadhara bhagavAnAnA pUrvabhavanA suMdara adbhUta Adhaka vRttAMtA, sAthe sAmAjika, dhArmika, vyavahArika khAmatA, Rtu varNananA navA navA jANuvA lAyaka aneka viSayA vagere bahu vistArapUrvaka ApelA che. prabhunA dareka bhavAmAM kamaThe karelA maraNAMta upasargo vakhate prabhunI apUrva zAMti, anupama dayA, mahimA, pratibhA vagerenu vaNuM na AcArya mahArAje vidvattApUrNa rIte A graMthamAM karela che, ema vAcakane anubhava thayA sivAya raheze nahiM. AcArya mahArAjanI kRtinA A traNe apUrva sAhitya graMtha ratnA mananapUrvaka vAMcavA jaina samAjane namra sUcanA karIe chIe. zrI pArzvanAtha bhagavAnanA chellAM tItha'kara bhavamAM manuSyA ane devAe paMcakalyANakAmAM karela apUrva bhakti, prabhune kevaLajJAna utpanna thayA pachI samavasaraNamAM birAjI amRtamaya dezanAmAM dharmanA prakAra--dAna, zIyaLa, tapa ane bhAvanuM kathAo sahitanuM kareluM anupama nirUpaNuM ane tethI amRtadhArArUpI upadezavaDe aneka jIvAe sAdhela AtmakalyANa e sa varNa nA mananapUrvaka vAMcavA, vicAravA ane anukaraNa karavA ceAgya heAvAthI vAra vAra vAMcavA jijJAsA utpanna kare che ane chevaTe AtmakalyANu paNa sAdhI zakAya che. A vinnahara zreyaskara zrI pArzvanAtha prabhu jainadarzanamAM puruSAdANI puruSa kahevAtA heAvAthI temanu' nAmasmaraNu, daza na, jApa, dhyAna vagere vighna haravAmAM ane AtmAnuM zreya sAdhavA mATe asAdhAraNa ane utkRSTa mahimAvaMta avazya gaNAya che, e vagere kAraNeAthI ja A vakhate A sabhAe zrI trevIzamA jinezvara bhagavaMtanuM A adbhuta mahimAvaMta anupama caritranuM prakAzana karela che. A sabhAnA mAnad mukhya sekreTarI sa. 1999 nA vaizAka mAsamAM zrI tAladhvajagiri sahakuTuMba yAtrAe gayA hatAM, je vakhate tyAM khirAjamAna A. zrI vijayakumudasUrijI hastaka zrI kapaDavaMja zrIsa dha taraphathI A caritra mULa chapAtu hatuM, tenA phArmA temanA jovAmAM AvatAM, AcArya mahArAje jaNAvyuM ke A zrI pArzvanAtha prabhunA caritranI mULa kRti ghaNI suMdara che, teneA anuvAda karAvI jo koi prakAzana kare teA khALa ane paDiMta sarva Atmika lAbha prApta avazya kare tevuM che, vagere hakIkata sekreTarIe sabhAne nivedana karatAM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenuM suMdara, sarala bhASAMtara karAvI prakaTa karela che. sabhAne te mATe je kiMmatI salAha A. zrI kumudasUri mahArAje ApI che jethI teo sAhebane upakAra bhUlI zakatA nathI. A graMthanA pAchaLanA bhAgamAM pariziSTa tarIke devAdhideva zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA ekaso ATha nAma pUrvAcAryakRta padyarUpe temaja pUrvAcArya kRta beuvasaggahara" maMtra sahitanuM tetra vagere ke jeno niraMtara jApa karavAthI vidyA dUra thAya che, te sarva A caritra sAthe saMbaMdha rAkhatuM hovAthI ane paThana pAThana mATe upayogI hovAthI pAchaLa ApavAmAM Avela che. A sabhA taraphathI agAu prakaTa thayelAM bhagavaMtonA caritramAM jema suMdara phoTAo ApI alaMkRta karavAmAM Avela che, tema A caritramAM vividha raMgI, vizeSa suMdara, AkarSaka ane vadhAre phoTAo ApI zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI bhakti A sabhAe suMdara rIte karI che. ATaluM prastAvanArUpe jaNAvI have A graMthane saMkSipta paricaya ApIe chIe. dareka tIrthakara bhagavAnanA caritranA kartA mahApuruSoe mekSamAM padhAratAM sudhImAM tIrthaMkara * bhagavaMtonA keTalA bhavo thayA tenI gaNatrI ( saMkhyA ) prathama Apela hoya che, tha- . paraMtu ahiM e prazna thAya che ke-anAdikAlathI AtmA karyAvaraNathI lepAyela paricaya. hevAthI AtmAnA bhavanI saMkhyA zI rIte hoI zake? ahiM zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke-jinezvara tIrthakara bhagavAnanA bhonI gaNatrI te AtmA je bhavamAM prathama samyakatva pAme ( AtmavikAsanI zarUAta kare ) tyArathI mekSamAM jatAM sudhI jeTalA bhe thAya teTalI saMkhyA bhavanI gaNAya che, e rIte zrI pArzvanAtha bhagavAnanA (caritranA kartA) zrI devabhadrAcArya mahArAja A graMthamAM prabhunA cha bhavo jaNAve che ane te bhavonuM vistArapUrvaka varNana AkhuM caritra pAMca prastAvamAM sumAre agIyAra hajAra kapramANamAM pUrNa karela che. - zrI AdinAtha prabhu caritranA kartA zrI amaracaMdrasUrijI te graMthamAM zrI pArzvanAtha prabhunA daza bhava jaNAve che. trIje, pAMcame sAtamo ane navamA bhavane viSe prabhu devaloka, nava greveyakamAM devapaNe utpanna thayelAM che te cAra bhavanI gaNatrI A caritranA kartA mahArAje lIdhI nathI, jethI bAkInA cha bha nIce pramANe jaNAvavAmAM AvyA che. 1. prathama bhAvamAM prabhu 1 marUbhUti nAme thayA temane kamaTha' nAmanA tenA bhAIe mRtyu pamADayA. bIjA bhavamAM marUbhUti vananA hAthI thayA tyAre kamaTha karkaTa saMpa thayo ane tenI dADhAnA viSavaDe maraNa pAmyA. trIjA bhavamAM kanakega kiraNaga nAmanA vidyAdhara rAjA thayA tyAM paNa kAyotsargamAM rahelA tene (maThe) sarSe hasyA tethI maraNa pAmyA. cothA bhAvamAM vanAbha rAja thayA temaNe cAritra grahaNa karyuM ane kamaThano jIva eka vanamAM bhila thaze tenA bANanA prahAre temane mRtyu pamADayA. pAMcamA bhAvamAM praba kanakabAha-suvaNabAhu nAmanA cakravartI thayA tyAM pravrayA grahaNa karI ane kamaThane jIva siMha thayele teNe temane haNyA ane chaThThA bhAvamAM zrI pArzvanAtha bhagavAna jinezvara thaIne kamaThanA bhayaMkara upasargone sahana karI tathA tIrtha pravartAvI mokSapadane pAmyA. * mULamAM pA. 3 kanakavega che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA AtmAne samabhAva emane uttarottara Urdhva gati-chevaTe mekSamAM laI . jAya che, jayAre kamaThane dUra kaSAya, raudra pariNAma tene aneka vakhata ati -durgatimAM dhakele che. ahiM samabhAvane kaSAyanuM yuddha chevaTanA bhava sudhI A caritramAM jovAmAM Ave che. graMthakAra mahArAja jaNAve che ke A caritranA sAMbhaLavAthI ke zraddhA ane mAnapUrvaka vAMcavAthI moTo abhyaya, duSTa grahane nigraha, rAgAdi doSanuM maMthana, mananI zuddhi, buddhinI utpatti tathA genA samUhano nAza thAya che. bhAratane itihAsa I. sa. 900 varSa pUrvathI prAraMbha thayelo keTalAka vidvAne mAne che ane zrI pArzvanAtha bhagavAna aitihAsika puruSa che tema paNa jaNAve che; ane i. sa. pUrve navamA saikAmAM vaNArasI nagarImAM piSa vadI 10 ( ahinI mAgazara vadI 10) nA roja rAtrinA pUjaya mAtA vAmAdevInI kukSimAM janma thaye hato. jo ke keTalAka jainetara vidvAne zrI pArzvanAtha bhagavAna ane zrI . mahAvIra prabhu baMnene paNa aitihAsika puruSa tarIkenI paNa gaNanA kare che. prathama prastAva, (pA. 1 thI pA. 40 sudhI) prabhunA trIjA bhava sudhInuM varNana. maMgalAcaraNa graMthakAra zrIdevabhadrAcArya mahArAja A zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM caritra racatAM je bhagavaMtanuM A caritra che te zrI pArzvanAtha bhagavaMtane prathama maMgalAcaraNarUpe, mahimAvaDe vAraMvAra namaskAra kare che, pachI zrI AdinAtha prabhu, pachI zrI ajitanAtha prabhu ane chevaTe zrI mahAvIrasvAmInI stuti kare che. ghaNuM bhAMga, hetuo ane dRSTAMtivaDe ullAsa pAmatAM pUjya siddhAMtanI tyArabAda stavanA kare che ane pachI sarasvatI devInuM smaraNa kare che. pachI gurumahArAjAne namaskAra kare che. e pramANe ISTadeva, sihAMta, sarasvatI ane gurudevanI stutivaDe vidananA samUhane dUra karIne zrI pArzvanAtha bhagavAnanA caritrane prAraMbha kare che. (zrI pArzvanAtha prabhuno mahimA-) ' dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSArtha che temAM dharmapurUSArtha zreSTha che, kAraNa ke te havAvaDe bIjA traNanuM havApaNuM che; vaLI te dharma paNa rAgadveSaraDe dUSita na hoya te ja te zubha phaLavALo thAya che. kajIyAvaDe uhata thayelA evA moTA zatrurUpa rAgadveSane jemaNe dUrathI athavA atyaMta jItI lIdhA che te rAgadeSano vijaya nizcayathI puruSanA caritrane sAMbhaLavAthI ja thAya che. vaLI sapurUSa to te ja kahevAya je rAgadveSano vijaya karavAmAM tapara heya. rAga dveSane sarvathA vijaya karavAmAM mukhya - te paramAtmA pArzvanAtha jinezvara ja che ke jeNe kamaThAsaranA upasargathI tenA upara jarA paNa pa karyo Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI jethI gra MthakAra AcArya mahArAja kahe che ke-te ja prabhunuM traNa lokamAM prasiddha thayeluM caritra kahevuM mAre ceAgya che, jenA vaDe kalyANarUpI velaDI ullAsa pAme che, vighnAnAM samUha nAza pAme che, kajIyArUpI kAdava dhevAi jAya che, duHkhe karIne jene aMta Ave evuM pApa paNu nAza pAme che, manane icchitA prApta thAya che, lakSmInA vaibhava vRddhi pAme che. vaLI A leAkeAttara mahApuruSanA divya jIvananI e vizeSatA che ke temanAM darzana, spanathI ta| ThIka paraMtu vizeSamAM temanA nAmasmaraNathI mAtra prANIonuM kalyANa thAya che. A atizayAkti nathI paraMtu bhagavAna pArzvanAtha prabhunA samayamAM sa'sArabharamAM eTalA badhA zubha paramANu je vakhate hatA te vakhate ja zrI pArzvaSa~nAya prabhunA zarIranuM nirmANa thayuM hatuM, tethI zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM nAmasmaraNa, dhyAna, vagere vidhnAne nAza karanAra ane zreyaskara che, ema mahApuruSo nizcayapUrvaka jaNAve che. bhavyAtmAee zraddhApUrvaka A trevIzamA jinezvaranuM maraNa, dhyAna, vaMdana, pUjana, jApa vagere karavAnu ja che. A rIte prabhune mahimA jaNAvI AcAya' mahArAja caritranA prAraMbha kare che, ( caritra prAraMbha. ) jakhUdrIpanA bharatakSetramAM pAtanapura nAmanA nagaramAM araviMda rAjavI rAjya kare che, tene tisuMdarI vigere aneka rANIo che. matisAgara nAmanA mahAbuddhimAna mukhya maMtrI che temaja vizvabhUti nAmanA purAhita che. jitezvaranA vacanane ja pramANabhUta mAnanAra, dharmakriyAmAM tatpara, ane pUnA kASTha puNya caiAge sabhUta nAmanA munirAjanI sevA karavAvaDe samati pAmela te pureAhitane zreSTha brAhmaNa kuLamAM janmela, zrI jinezvaranA dharmomAM nizraya manavALI anundvarA nAmanI bhAryA hatI. te purAtine uttama caritravALA kamaTha ane marubhUti nAmanA be putra hatA. yAgya vayanA thatAM te baMne putrane varuNA ane vasudharA nAmanI kanyAe sAthe anukrame paraNAvavAmAM AvyA. keTalAka kALa sa'sArAvasthAmAM vyatIta thatAM vizvabhUti saMyama svIkArI, azatru karI, pAMcaparameSThInA smaraNupUrNAMka kALadhama pAmI saudhama devalAkamAM deva tarIke utpanna thAya che. purAhitanI strI anundvarA paNa paMca parameSTInA smaraNapUrNAMka kALadharma pAme che. mAtApitAnA maraNanA zAkathI vyApta thayelA tee gRhakA'mAM pravarte che, tevAmAM harizcaMdra nAmanA muni tyAM padhAryA ane te banne bhAione upadeza ApatAM jaNAve che ke--deva, asura vagere traNe bhuvanane viSe nahIM vArI zakAya evA mRtyunA AvA prakAranA vyApArane anaMtavAra jANyA chatAM kheda kema pAmeA che? ane meAkSanA sAdhanarUpa dhama*kriyA kema karatA nathI ? mekSamAM gayelA jIvA sivAya, A jagatamAM kayA jIva janma maraNu pAmatA nathI ? AM sAMsAra vinAzavaMta che te jinezvaranA dharmane jANavA chatAM zAmATe kheda dharA che ? dharmarUpI auSadha sivAya AtmAne khIjuM kaM'ipaNa rakSaNa karanAra nathI, tethI tame mAta-pitAnA zeka cheoDI dha'mA'mAM ramaNa karA vigere, gurumahArAjanA upadeza sAMbhaLI, zAkane tyAga karI peAtAnA kAryamAM uttamatrata thAya che. have ahiM marubhUtine guru-upadezavaDe saMsAranI asAratA jANI vairAgya utpanna thAya che ane svarUpavata peAtAnI strInA mukha upara daSTi nahIM nAkhatA, kSaNe kSaNe AtmA vairAgyavAsita thatA jatA hovAthI saMsAranuM asAra svarUpa vicAravA lAgyA ke-evA zubha divasa, samaya, sAruM` nakSatra ane zubha vAra kayAre Ave ke jethI uttama gururAjanA hAthe vAsakSepa nakhAyelA huM saviratti svIkAru'. A pramANe zubha bhAvanAthI gRhavAsathI virakata manavALA kALa nimana karavA lAgyA. moTA bhAi kamaTha pramAdarUpI madavaDe unmatta thatAM, mithyAtvanI vAsanA vadhatAM, bhAbhina'dIpaNAne kAraNe pavitra AcaraNanI avagaNanA karatA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayavAsanAnA saMga vizeSa te vizeSa prakAre karavA lAgyA. temaja vratakriyA karanArA pApI mitrAthI parivarelo te svacchaMda rIte pharavA lAgyA. vairAgyavAsita marubhUtinI strI vasuMdharA sudara yuvatI che. yauvananA pUrabahAramAM AvelI che ane tenA pati tenI sAmuM paNa jatA nathI, tene melAvatA nathI tethI te peAtAnA jIvatarane niSphaLa mAnatI hatI. ekadA te vasudharA suMdara vastro dhAraNa karIne potAnA gharanuM kAmakAja karatI hatI te vakhate vikArI netravALA, peAtAnA U~ca kulAcArane bhUlI jai kAmAgnivALA kamaThe tene joi ane kAi paNa prakAre saMgama karavAnI prucchA teNe tene hAsya sahita, maneAhara vilAsavALA vacanevaDe, teNInA rUpane vakhANIne khelAvI. te vakhate * A te mArA jeTha che, ' tema jANI vasudharA tyAMthI nAzI gaI ane vicAravA lAgI ke-leAkaviruddha, dharmAM viruddha temaja vikAravALu vacana mArA jeTha kema mele che ? A pramANe vyAkuLa banelI te hatI tevAmAM kramaDhe pAchaLathI AvI tene hasta pakaDI madhura vacanathI kahyuM ke-Du' tArA priyatama hovAthI tAruM krAi aniSTa karanAra nathI. Ama kahI tene AliMgana Ape che. vasuMdharA paNu 'tame sasarA jevA che, tamane A zAle?' vi kahe che parantu tenA hAvabhAvathI AdhIna bane che. kAmadevanuM durvArpaNu hovAthI, srojananu dIgdarzIpaNuM na heAvAthI, yavanapaNAnA prasAra havAthI, tevA prakAranA hAvabhAva banavAnA hAvAthI bhaviSyamAM thanArA patinA meATA vairane bAMdhIne te tene saga kare che. viSNu, mahAdeva ane brahmA jevA mahApuruSAnA mAnanuM khaMDana karanAra kAmadevaneA prasAra thAya che. jamadagni, vasiSTha, pulastya, vyAsa ane durvAsA vigere tapasvI RSio paNa bhagna pratijJAvALA thaine kheda pAmyA hatA teA A kramaDha jevA pAmara prANI zI gaNatrImAM ? - vairAgyavAsti yuvAna puruSa jyAre tyAgI banavAnA vicAra kare che tyAre pAtAnI : yuvAna patnIne paNa vairAgyavAsita manAvI tyAgI bane te IcchavA yogya che, nahi tA pAchaLa rahelI strIo ghaNebhAge anAcArI bane che. yuvAnI, ajJAnapaNuM, nirAdhArapaNuM ke kaparA saMcAge tevI strIone anAcAramAM DhasaDI jAya che. AvA prasa`gA ApaNe vartamAnakALamAM paNa joIe chIe ane bhUtakALamAM paNa AvA citrAnI paraparAmAM AvA banAvA anelA che te jaNAve che, jethI uttama AvA caritra-prathA vAMcI temAMthI medhapATha levA jevu' che; te ja AvA caritrAnu mananapUrvaka vAMcavAnu` phUla che. " lokApavAda ane kuLamaryAdAnA tyAga karI vasudharA sAthe bhAga bhogavatAM keTalAka divase gayA bAda tenI strI varuNAne irSyA utpanna thatAM, marubhUtine te vAta jaNAvatAM tene saMtApa utpanna thAya che. prathama tA te vAta tene aghaTita lAge che, satya mAnatAM acakAya che, ane dvIpAta naranuM dRSTAnta Ape che. ( pAnuM 12 ) pharI kamaThanI bhAryoe tevI hakIkata jaNAvatAM marubhUtie jaNuAvyu 3-ema banyu hAya teA ghaTI zake. " karmAMnA pariNAmane kANu jANI zake ? '' pachI te paNa peAtAnA bhAinA duSTa AcaraNanI khAtrI karavAne mATe bahAragAma javAnuM bhAnuM jaNAvI, dharanI bahAra nIkaLI jAya che, kamaTha paNa rAtrinA nizcita thai vasuMdharAnI sAthe sUtA, thoDA samaya bahAra rahI marubhUti paNa kApaDInA veSa paherI, bhASAneA pheraphAra karI, potAnA dharamAM pesI kramane jaNAve che ke-he dharanAyaka ! mAmAM thAkI gayelA evA mane paradezIne ahIM rahevAnI jagya! Apa. A pramANe yAcanA karatAM tene kamaThe osarImAM sUvAnuM jaNAvyuM. marubhUti tyAM kapaTathI sUtA badhuM najarAnajara nihALe che. pote vairAgyavAsita hatA chatAM anAdinA mehanA adhyAsa hAvAthI krodhe bharAtAM araviMda . rAjavInI pAse jai hakIkata jaNAve che. A sAMbhaLI rAjAne krodha caDhe che ane tarata ja kamane peAtAnA sevaY=AdvArA pakaDI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgAvI, gadheDA para besArI nagara bahAra kADhI mUke che. parAbhava pAmelo, atizaya krodhavALo ane te vakhate marubhUtinuM kaMI paNa ahita karavAne asamartha thatAM kamaTha vicAravA lAgyo ke-pUrve karelAM mArA upakArane bhUlI gayele mArA nIca bhAIne huM kyAre nAza karuM? A pramANe vicAro te eka vanamAM jaI caDe che. tyAM javalanazarmA nAmanA kulapatine meLApa jatAM praNAma karI tenI pAse bese che. * kulapati tenA khedanuM kAraNa pUche che tyAre kamaDa pitAnA bhAI saMbaMdhI parAbhavanuM kAraNa darzAve che. kamaTha tApasa bane che, tapasyA karI divaso nirgamana kare che. " ahIM mabhUti duHkhI mANaso para dayA darzAvate, ane lokApavAdane sAMbhaLatAM eka vakhata pitAne e saMkalpa utpanna thayo ke-arere meM mUrkha mArA moTAbhAIne viDaMbanA utpanna karI, apayazane nahIM gaNakAratAM kapaTanA kaMDA sarakhI daSTa zIlavALI mArI bhAryAne mATe ayogya kArya karI nagara bahAra kaDhAvyo. te puruSone dhanya che ke jeo puNyazALI virAgya pAmIne bhavasamudrane pAra pAmyA che. strInA mehane dhikkAra che ! have mArI apakItine kevI rIte dUra karavI? vairAgyavAsita dayavALA manuSya haMmezAM dayALuM ane pitAnuM kharAba karanArane mATe kadAca koI ke vaira utpanna thayuM hoya, te paNa teo game te prakAre potAnA kAryane sudhArI le che. saMsArI jIvanamAM satya hakIkata banavA chatAM duniyA deraMgI kahevAya che ane tevA kAryane amuka leke satya 5NuM mAne che ane amuka prakAranA loko asatya ne ayogya mAne che. uttama manuSyano svabhAva jude heAya che. bhaviSyamAM zrI pArzvanAtha tIrthakara thavAnA che. mATe AvA uttama prakAranA manuSya mATe AvI UMcI ne zreSTha bhAvanA hoya te svAbhAvika che. A pramANe kheda dharatA marubhUti tApasa-AzramamAM jAya che. tyAM azru nA pravAhayukta lajajA sahita potAnI bhUla mATe mAphI mAgavA kamaThanA caraNumAM paDe che ane kahe che ke-he pUjya ! tame puNyazAlI cho ane huM adhama, kulane kalaMkarUpa, bhAryAnA vyAmohavaDe viSayathI vimukha thavA chatAM pitA samAna ApanuM tevA prakAranuM tamAruM duSTa kArya karyuM jethI mArA te aparAdhane mApha karI, mane abhayadAna ApI, duSkRtyavaDe tapelA mArA hRdayane zAna karI vipazcAttApavaDe kamaThanA caraNamAM pitAnuM mataka mUke che tyAM te kamaTha pUrvanA duSTa vicArane yAda karI. krodhane Aveza utpanna thatAM. tApane ucita karuNAbhAve bhUlI jaI, lAkAnA avarNavAdane vicAra nahIM karatA eka mATI zilA upADI mabhUtinA mastaka upara nAkhe che jethI marubhUtinA mukhamAMthI rudhirane pravAha vahetAM pRthvI para paDI jAya che. tevAmAM "ayogya karyuM, A zuM duSkara mA khamaNanI tapasyAne ucita che? tuM tArA bhAIne haNe che te tuM amAre jovAne paNa lAyaka nathI." A pramANe tApasanA vacanovaDe tiraskAra pAmate kamaTha tarata ja tyAMthI nIkaLI jAya che. aneka upacAre tApasa karavA chatAM bhabhUti maraNa pAme che. A pramANe mahAvedanAne anubhavane samakitane bhaMga karI te marubhUti arihaMtanuM smaraNa nahIM karate, AvyAnane kAraNe, vRkSothI suzobhita evA daMDakAraNya nAmanA vanane viSe. sUDharUpI daMDavaDe vikasvara hastIrUpe janme che. (bIje bhava) te hastI krIDAvilAsavaDe vanamAM yatheccha vicare che. juo kamanI sthiti >> marubhUtine prathama satsaMganA yoge vairAgya bhAva udbhavyo, paNa jIvanamAM aNadhAryA saMge (pitAnI strIne durAcAra vi. ) upasthita thatAM ArtadhyAnanA vazathI tiryaMca nimAM upajavuM paDe che. A bhavamAM eka saMtapuruSane sahayogathI kaSA-pariNuma, naSTa thatA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zama, bhAvanA prAdurbhAva thatAM, uttarAttara vikAsanI zreNI vadhatAM chevaTe devAdhideva zro pArzvanAtha tItha kara bane che ane chevaTe siddhisthAnanAM jAya che. kamaTha paNa uttarazattara vairanI vRddhi karatA paramAtmAnA dareka bhavAmAM chevaTa sudhI upasa karatA rahe che. eka divase zaraN RtumAM avi' nRpati rANIe sAthe krIDA-vilAsa karatA hatA, daramyAna AkAzamAM vIjaLI sahita pavanavaDe medhamaDaLane vIkharAtuM joi rANIe rAjAne jaNAve che ke--IMdradhanuSathI medhama`DaLa vyAsa hAvA chatAM pavananA jhapATAthI kSaNa mAtramAM nAza pAmyuM. tevI ja rIte A sa'sAranI samagra vastu atyaMta asthira che ane A sa'sArasAgaramAM rUpa, lAvaNya, yauvana, zarIra, svajana--A sarve AvA prakAranuM asthira hAvA chatAM mugdha leAkeA viveka rahita thai dhana meLa vavA prANIhiMsA kare che, asatya khAle che, anyanuM na lUTe che, cerI kare che, parastrI sAthe krIDA kare che, pramANu vinAnA parixha dhAraNa kare che. nAzavaMta sa* padArtho duHkharUpa che. ahA ! meharAjAnu kevuM prAbalya che vigere. saMsAranI asthiratA, padArthAMnI caMcaLatA, virahanAM duHkhA, dehanA dardI vigere "saMbadhI bhAvanA bhAvatAM araviMda rAjavIne vairAgya utpanna thAya che. temaja pravrajyA svIkAravA taiyAra. thAya che. ( araviMda rAjAnI vairAgyaprApti mATenI saMsAranA svarUpanI vicAraNA ahiM khAsa vAMcavA jevI che. pU. 20 thI 23 ) pachI temanI rANIe pharIthI A pramANe na kheAlavA, tenA virahathI thanArA du:khane sahana na karatA rAjAne ghaNA premathI dIkSA na levA vinave che. rAjA tene saMsAranI asthiratAnu svarUpa samajAve che. chevaTe rAjA potAnA pradhAna vigere kama cArIone khelAvI potAnI dIkSA levAnI bhAvanA jaNAve che temaja potAnA putra mahendrakumArane peAtAnI gAdIe besADe che. sacivA vigerene te putrane pAtAnI mAphaka jovAnI temaja tenI AjJA pALavAnI bhalAmaNa kare che, mahendrakumArane paNa rAjyanAM sAta aMgenI vRddhi mATe samajaNu ApI prajA tathA sevAne kema sAca vavA te samajAve che. pUrva kALatA rAjavI potAnA tyAga vakhate potAnA putrAne rAjya kema calAvavuM ? rAjadhama dhruvA hAya te samajAve che. have peAtAnI rANIone pharIthI AzvAsana ApIne, aThThAi mahAtsava karIne, hujArA puruSAe upADelI zibikA para rAjA ArUDha thAya che. ma'gaLa gItAvaDe gavAtAM, yAcaka jatAne dAna devAvarDa khuzI karatA, prajAjatAthI stuti karAtA, janasamUha, sAmaMta jane vigerethI parivarelA, sanya ane mahendrakumAra jenI sAthe che tevA araviMda rAjA kusumAvata sa nAmanA udyAnamAM AvI, rAja-AbhUSaNAne tyAga karIne, zrI samatabhadrAcAryane traNa vAra vinayapUrvaka pradakSiNA Ape che. AcArya mahArAja saMsAranI viSamatAnuM vaM na karatAM ' pravajyArUpI vahANava sa'sArasamudramAMthI mane tArA ' tema kahetAM AcAya mahArAja caityavaMdanapUrvaka araviMda rAjAne pratrajyA grahaNa karAve che. pachI pAMca mahAvratanu pAlana karavA, pAMca saMmiti ane traNa guptine viSe AdaravALA thavA vigere muniSamatA cegya upadeza Ape che. ( pR. 25-26 ) AvA ucca krAtinA caritra graMthAmAM tIrthaMkara bhagavAne, ane AcArya mahArAjAe|nA AvA prasaMgeAmAM sa'sAranA asArA mATe ane cAritra dharmanI apU.tA, anupamatA sabaMdhI upadezA sthaLe-caLe jovAmAM Ave che, je khAsa paThana-pAdana karavA yAgya hAya che. AvA citro vAMcavAthI bhavya AtmAne kaeNTalA lAbha thai zake te vAcA svaya' samajI zake che. sAdhu dharmanuM niraticArapaNe pAlana karatAM keTalAka samaya pachI araviMda munIzvarane avadhijJAna * svAmI, pradhAna, rAjA, kArA, killA, sainya ane mitra-mA sAta rAjyanA mA gaNAya che. tenI vRddhi karavI joIe. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 utpanna thAya che. guru-AnA lai, ekavihArI banI sAgaradatta sAryavAhanI sAthe zrI RSabhAdi jinezvarAnA caraNakamaLane vAMdavA mATe aSTApada paryaMta tarapha jAya che. mArgomAM sAOvAha aSTApada pata saMbaMdhI vRttAMta pUchatAM munirAja tene jaNAve che ke:-~ " " kRtayugane viSe thayelA zrI RSabhadhruva prathama tIrthaMkara hatA. temanA putra bharata nAmanA cakravartI ane bAhubali vigere khIjA navANuM putro hatA. bhagavAna RSabhadeva, yugalika dhama'nu nivAraNa karI daza hajAra sAdhu sAthe A aSTApada paryaMta para meAkSa pAmyA. te sthaLe bharata rAjAe ratnAvarDa manehara caitya karAvyu' ane vastra dehapramANu ratnanI pratimA sthApana karI temane vaMdana karavA ame jaIe chIe. te pratimAne vaMdana karavAthI sekaDA bhavamAM upArjana karela pApa nAza pAme che. je tyAM jamne jinezvaranI stuti kare che, vaMdana kare che, pUjana kare che, te kalyANunA bhAjanarUpa bane che. te jinezvarA krANu che ? tema prazna pUchatAM sAdhumahArAja zrI jinezvarAnuM yathAsthita svarUpa prathama jaNAve che. bAda sAdhu dharma ane zrAvaka dharmanuM svarUpa batAve che. A hukIkata khAsa manana karavA jevI che. ( pR. 27-28 ) sAtha*vAhanI dharmAMbhAvanA vikAsa pAmavAthI gurumahArAjanI prazaMsA karatAM sArthavAha pratrajyA grahaNa karavAnI potAnI azakti jaNAvI, potAne ucita kA' pharamAvavA gurumahArAjane vina Mti kare che, jethI munirAjazrI ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karavAmAM pracaMDa sUrya samAna evA sarjaMna bhagavaMtane devabuddhithI aMgIkAra karavA, sArA sAdhujanAne guru tarIke mAnavA, zrI jitezvare kahela tattva pramANurUpa gaNuvA ane jIvahiMsA nahIM karavA upadeze che. A pramANe vizuddha samakitanA pariNAmavALA dhama zrAvakadhama svIkArI araviMda munirAjane vaMdana karI sAthaeNvAha eka moTI aTavImAM Ave che, ke jyAM marubhUti chatra vananA hAthI tarIke tyAM. vicaratA hatA. ( prabhunA khIjo bhava) ahIM eka suMdara sarAvara ( jenuM vana ahi' ApavAmAM AvyuM che ) jove che ane samagra sAthe tyAM utare che ane bheAjanAdinA prakhadha kare che. A samaye te hastI paNa te sareAvaramAM pANI pIvA Ave che. pANI pIne zRMgAraka nAmanI hatA temaja kamaLa samUhanA AhAra karI, sAthenI hAthaNI sAthe vividha prakAranA vilAsA karI hastI sarArvaramAMthI bahAra nIkaLe che. sAsamUhane jotAM ja te krodhe bharAya che ane te samagra sA. samUhane jANe gaLI javAne taiyAra thayA hAya tema te sA sAme kreTa muke che. bhaya pAmelA musA bhAmatema cotaraph nAzI jAya che. U~Ta vigere prANI AraDavA lAge che, kariyANAnA mAla veravikhera thai jAya che ane sarvatra bhaya, trAsa ane kAlAhala vyApI jAya che. A pramANe krodhI hastIne joi arivaMda muni lezamAtra kheda pAmatA nathI ane avadhijJAnavaDe tenA pratimASanA samaya jANI kAyA.savarDa munizrI sthira rahe che. munine kAyAsamAM rahelA joine hastI temanI sanmukha dADe che, paraMtu munizrInA tapanA sAmarthyane aMge hIna sAmarthyavALA banIne bhaya ane trAsanA pracAra rahita thatAM munine mAravAnA tenA abhilASa nAza pAmI jAya che. dayApradhAna saveganA Avega uchaLatAM hAthI tyAM sthira thai UbhA che teTalAmAM munizrI kAyAtsaga pArI, hAthIne pratikhedhavA madhura vANIthI kahe che ke... he vanahastI! pUrve te karelA marubhUtinA jIva zuM tane sAMbharatA nathI ? athavA zuM tu araviMda rAjiSa'ne oLakhatA nathI ? temaja saOjJanA a MgIkAra karelA dharmAMne vicAratA nathI ? munirAjanA A pramANenA vacaneA sAMbhaLI UThThApAha karatAM hastIne jAtismaraNuM jJAna utpanna thAya che ane tarata ja munirAjane vaMdana kare che. kamAne karelI kadanA sAMbharavAthI utpanna thayela vairAgyavarDa azru jharatA nayaneAvarDa muninI sevA karavA lAge che. tapasvI munirAja paNa tene kahe che ke Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 he hastI! tuM tiryaMca hovAthI sarvavirati svIkArI zake tema nathI mATe saMtApa dUra karI, pUrvabhave pAlana karelA jaina dharmane aMgIkAra karI, bAra vratanuM pAlana kara ane paMcaparameSThInuM ekAgra manavALe thaine smaraNa kara. pite jinadharmane aMgIkAra karyo che tema sUcavana karavA mATe hastI pitAnuM mastaka calAvI lUMDhano agrabhAga UMco kare che jethI munirAja tene pAMca aNuvratavALo zrAvakadharma aMgIkAra karAve che. bAda munirAjanA caraNakamaLane namana karI hastI jema Avyo hato tema cAlyo jAya che. sArthanA mANaso paNa munirAjane prabhAva jANI keTalAka dezavirati svIkAre che ane keTalAMka samakita pAme che. sAgaradana sArthavAha tyAMthI prayANa karI jAya che. araviMdamuni aSTApada parvata para gautamasvAmInI jema caDhI jaI Adi jinezvaranuM maMdira jue che. ahIM graMthakartAe A maMdiranuM saMkSiptamAM varNana karela che te vAMcavA yogya che. (pR. 33) maMdirane traNa pradakSiNuM karavApUrvaka stuti, stotra vigeravaDe jinezvarane vAMdI, covIza jinezvaranI judA judA asAdhAraNa guNavaDe (jema sakalArhatamAM tenA kartA AcArya mahArAja kare che tema) saMkSiptamAM suMdara vANIvaDe stuti kare che. ( A stutio vAMcavA gya che. pR. 34) A pramANe svati karI henA romAMcavaDe pitAnA AtmAne dhanya mAnatAM aSTApada parvatathI nIce Utare che. bAda kALakrame vizeSa prakAranA tapa karI, karma rUpI rajane nAza karIanazana svIkArI chevaTe svargalamIne prApta kare che. dhamaprApti bAda vanaharatI sacitta AhArano tyAga karato, nIrasa sUkA pAMdaDAMonuM bhajana karatA, hAthaNIo sAthenA vilAsane dUrathI ja tyAga, netranA nirIkSaNapUrvaka dhIme dhIme pagalAM bharate, Asana zayyA para sUte, niraMtara dhamadhyAnamAM nizcala banIne kALa nirgamana karavA lAgyA. munirAje pUrve karelA dharmanuM ciMtavana karate, tiryacapaNuM pAmavAthI pote sarvavirati svIkArI zakatA nathI tethI pitAnA tiryacapaNane niMdate ane have huM mane zaraNe jAuM? zuM karuM? ema ciMtavato te kamaranA svarUpane vicArate ane munirAje karelA dharmanuM barAbara pAlana karavA lAgyo. tiyacapaNamAM paNa nirdoSa AcaraNuM, tiryaMcayoni mATe pazcAttApa ane chevaTanI Atmika bhAvanA vagere ahiM khAsa vAMcavA-vicAravA lAgyA che. (pR. 35-36) A bAju kamaTha parivrAjaka tathA prakAranI zilAvaDe pitAnA bhAI merUbhUtine mArI nAkhavA chatAM manamAM zAMti pAmyuM nahIM. lekanA tiraskArane nahIM gaNate te keTalAka divasa tyAM rahyo ane AnaMraudradhyAnamAM pravarte. bAda prANa tyAga karIne te ja vanamAM kuTa sapapaNe utpanna thayo. te avasthAmAM paNa tI navaDe, pAMkhanA jhApaTavAvaDe sarva prANIone upadrava karatA te dayA rahitapaNe jIve saMhAra karate jyAM kare che tyAM te vanastI paNa cha8-aTTamanI tapasyA karate temaja jenuM zarIrabaLa nAza pAmyuM che te pite sarovara pAse pANI pIvA mATe Ave che, te sthaLe acitta jaLa joI, khAbociyAmAM pesI jaLa pItAM pItAM te kAdavamAM kheMcI jAya che ane jema jema prayatna karIne kAMThA tarapha javA prayatna kare che tema tema zarIranA bhArane aMge vizeSa vizeSa khUMcane jAya che. A prakAranI te vanahastInI sthiti hatI tevAmAM pUrvabhavanA reSane kAraNe kuTa sarSa tyAM Ave che ane hAthInA gaMDasthaLa para caDhI jaI bANa jevA tINa nakhanA prahArathI ane viSayukata dADhathI vAraMvAra DaMkha devA lAgyA. A avasare pitAne mRtyakALa samIpa jANI vanahAthI araviMda munirAje saMbhaLAvelA dharmopadezane yAda kare che, samabhAvamAM sthira rahe che, kuTasa ne paNa pitAne upakArI jANe che. bAda paMcaparameSTInI stuti karIte ucArI, sakaLa jIvone khamAve che. AvA zukaladhyAnamAM mRtyu pAmI hAthI AThamA sahastrAra nAmanA devalokane viSe upaje che. 8 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 prastAva bIjo ( pAnA 41 thI 97 sudhI ) ( zrI pArzvanAtha prabhunA trIjo-cAyA bhava. ) ( 3 ) kiraNavega vidyAdhara tathA (4) vajranAbha rAjA. A jaMbudrIpanA pUrva mahAvideha kSetramAM mukaccha nAmanA vijayamAM vaitADhaya paryaMta upara tilakapura nAmanA nagaramAM vidyutagati nAmanA vidyAdhara rAjAne tilakAvatI nAmanI paTarANI che. te vanahastino jIva sahasrAra devalAkathI cyavI te rANInA garbhamAM putrapaNe avatare che, tenuM nAma karaNavega pADavAmAM Ave che. cegya vaya thatAM AkAzagAminI ane prati vidyA saMpAdana karyA pachI padmAvatI nAmanI kanyA sAthe tenu lagna karavAmAM Ave che. keTalAka vakhata pachI te vidyutagati rAjA hAthI upara besIne sainya sahita kusumAvata sa udyAnamAM Ave che. A udyAnanA pAlaka udyAnanuM varNana kare che tevAmAM ' AkAzamAMthI utarI sUrya samAna tejasvI zrutasAgara nAmanA AcArya. keTalAka cAraNu munio sahita te vananA eka pradezamAM padhAryAM che' tema jaNAve che. ane tyAM devatAe banAvela kamaLa para sUrIzvarajI birAjamAna thatAM nagaranA leAkeA rAjAnI sAthe tyAM AvI sUi mahArAjane namaskAra karI khetapetAnA sthAne bese che. pachI sUramahArAje dhama dezanA ApatAM prathama eka dharma ja upArjana karavA lAyaka che ane kevA uttama puruSane ja A dharma vRddhi pAme che. ahi tevA uttama puruSanu varNana ane mahApurUSonI amUlya padavIne prApta karavA icchatA ho to dharma'ne mATe sarvothA uttama karavA vagere dharmanI mahatvatA mATe sUrimahArAja suMdara rIte varNana kare che. ( pA. 44 ) jethI te vakhate ghaNA manuSyA pratiSeAdha pAme che. ahiM. vidyAdhareza gurumahArAjane pUche che ke-ApanuM AvuM anupama rUpa-lAvaNya hai|vA chatAM Ape pratrajyA agIkAra karI tenuM kAraNa jaNAvavA kRpA karA. pachI sUrimahArAje prathama aneka kArA jaNAvavA sAthe vizeSamAM prathama garbhanA du:khA, bALapaNu tathA vRddhAvasthAnA du:khA ane chevaTe mRtyunA duHkhA sAthe daSTa viyoga, aniSTa sacaiAgA vagere janma maraNanI vacce nira Mtara che te niArI zakAya tevA na heAvAthI te jANI me pravajyA grahaNa karI che mATe tu pazu te pratrajyA grahaNa kara. pachI vidyAdhare sUramahArAjane A pravrajyA lIdhI tenuM kAraNu jaNAvavA vinaMti karavAthI sUrimahArAja tenu kAraNa jaNAvatAM kahe che ke-A bhavathI pUnA navamA bhavane viSe A bharatakSetramAM Avela kausakhI nagarImAM vijayadharma nAmanA gRhapati hatA. tenA nAnA bhAi dhanadhama hatA. prathama tenI Arthika sthiti sArI hAvA chatAM bhavitavyatAnA yeAge lakSmI cAlI jatAM eka divasa rAtrinA pAchalA paheAre potAnA tathA kuTumbanA nirvAha mATe zu' karavu tema paraspara vArtAlApa karatAM, vyApAra karatA vepArIne kAMi muzkela nathI tema vicArI mitra svajana varga pAsethI jotu dravya meLavI, karIyANuM, bhAtu vagere lai banne bhAio garjanapura nagaramAM Ave che. tyAM lAbhAMtarAya karmanA kSayApazamathI keTalIka sa`padA upArjana karI khIjA nagaramAM Ave che, jyAM dukAna karI cAkhA, mIThuM vagere kharIda ane vecANa kare che. have te zaheramAM rAtrinA eka roDhane ghera cerA khAtara pADI mANeka suvarNanA dAkhaDA lai jaldI bahAra nIkaLI jAya che, jyAM rAjyanA rakSaka puruSone khabara paDatAM te cAranI pAchaLa jAya che ane te ceArA bhUkhyA-tarasyA A be bhAio je gAmamAM che tyAM Ave che ane temanI dukAne nirjana sthAna mAnI mAcInI nIce mAlanI pATakI mUkI traNa sAnAmaheAra lai krAi sthaLe gAmamAM rasAi karAvI jame che tyAM te ArakSaka puruSone AvyA jANI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 aradhuM jamatAM UThI tyAMthI nAsavA jAya che. tyAM ArakSaka puruSonA bANAvaDe viMdhAine ceAra maraNu nAme che. have te banne bhAIoe ekAMtamAM te pATalI dekhI jemAM sutra, ane amUlya mANiya joI peAtAnA bhAgya mATe rAjI thatAM peAtAnA nagare jatAM eka aTavImAM bhinnoe dhADa pADI tethI te banne bhAioe te aTavImAM bhUmi khAdI te dhana dATI tyAMthI nAsavA jAya che tevAmAM te jillA temane pakaDI, peAtAnI pallImAM lai jai temane kedakhAnAmAM nAMkhe che, tyAM prahArAvaDe banne bhAIo chevaTe dATelA dhananI dhaNI mUrchAvaDe marI te dhananI upara udarapaNe utpanna thAya che, ane anAdi bhavanA abhyAsavaDe paraspara yudda karatAM te banne tyAM maraNa pAme che. ( jue parimaDhanI mUrchAnu pariNAma ane kama'nI viSamatA ) ane te ja vananIkuMjamAM vijayadhama' siddhapaNe ane dhanadhama tAmilisa nAmanI nagarImAM kudatta nAmanA sArthavAhane tyAM putrapaNe utpanna thAya che. yAgya vaya thatAM dhana upArjana karavA mATe sAtha'nI sAthe jatAM kASTa nasIbanA yAge te vananIkuMjanI pAse paDAva nAMkhI iMdhaNA vagere lAvavA mATe te vananIkuMjamAM pharatAM pUrvabhavanA nikAcita karelA lAlarUpI deSathI duSTa evA siMha tene jotAM mArI nAkhe che ane te ja aTavImAM vAnarapaNe utpanna thAya che. Adha sattAnA vazathI tyAM pUrvabhave dATelA dhananI rakSA karavA te vanamAM rahetA te si'huM krApta zikArI pazunA * * bhAga thaI paDatAM tyAMthI maraNu pAmI krAi pAsenA gAmamAM gRhapatipaNe utpanna thAya che, tyAM lAkaDAM kApavAnI vRttithI te vananIja joine tRNu-kAi vagere grahaNa kare che. daramyAna te vAMdarAne joI pUrvabhavanA kSayathI kuhADAvaDe vAMdAne te mArI nAMkhe che, ane tyAM ja te haraNapaNe utpanna thAya che ane gRhapati paNa marIte te ja aTavImAM bhuMDa thAya che, tene haraNe jotAM paraspara yuddha thatAM dvarajI tyAM maraNu pAme che. have te bhuMDa aTavImAM phare che, daramyAna eka siMha tyAM Ave che ane te bhuMDane mArI nAMkhe che. A pramANe te marIte kAllakira nagaramAM eka garIba brAhmaNane tyAM putrapaNe avatare che. tyAM duSTa zIlapaNAe karIne nitya laDAi karatAM te banne putrAne temA pitA mArIne kADhI mUke che ane banne uttara dizA tarapha cAlyA jAya che. tyAM temane eka sArthavAha jue che ane temane kayAM jAe che tema pUchatAM teo pAtAnI hakIkata jaNAve che. chevaTe sAtha`vAha temane paracuraNa kAma karavA mATe peAtAnA ghera rAkhI le che ane pachI sAvAha karIANAtA vyApAra karavA ganapura jatAM te ja aTavImAM Ave che. tyAM paDAva nAkhI te brAhmaNa putrA iMdhaNA levA jatAM jyAM pUrva dhana dATayu' hatu tyAM Ave che, jyAM " vinAzanuM avazyapaNuM thavAnu heAvAthI " te bannene viruddha kSetranA prabhAvathI paraspara vadha karavAnA--pariNAma thatAM arasparasa vadha karatAM tyAM maraNa pAme che. ' juo ! bRhaspatithI paNa na jANI zakAya tevA jIvAnA pariNAmanuM virasapaNu kevu che? pUrve dATelA nidhi temaja vRttAMta nahiM jANatAM chatAM te pradezamAM AvatAM tevA prakAranA virodha thAya che. mAhanuM svarUpa kevu' che ? ( te mATe ja jJAnIoe anarthanA mArUpa du*timAM laI janAra dhanane kahyuM che. te yAgya ja che). te banne tyAMthI ratnapura nagaramAM kudatta nAmanA zreSThIne tyAM yugalapaNe utpanna thAya che. yAgya vaya thatAM drazyanuM upArjana karavA nagarajanA sahita dhaNI vecavAnI vastu lai pUrva`dezamAM jAya che, jyAM kAMIpaNa lAbha na thavAthI pazcAttApa karatA tyAMthI ganapuranA mArge Ave che tyAM dhana prApta karI te ja aTavImAM Ave che ane te vananI kuMja pAse AvatAM avadhijJAna yukta eka pratApI cAraNamunine jove che ane te banne bhAIe temanI prazaMsA karatAM te muninA caraNamAM namI kahe che ke ame avazya bhAgyazALI chIe ke Apa kRpALunA caraNukamaLanA darzana thayA ke jethI Aje amene avazya kAryapaNuM vAMcchitanI prApti thavI joIe. Ama aneka prakAre gurustavanA karI, AgaLa cAlatAM kApaNu daivayogathI pUrve sthApana karelA nidhine sthAne AvatAM kSetranA pratApe paraspara vadha karavAneA pariNAma thatAM charI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kADhI dhAta karavA taiyAra thAya che, teTalAmAM dhyAnA samUhavaDe bharelA adhijJAnavarDa pUrvanA vaira saMbaMdha jemaNe jANyA che evA te munirAje tatkALa kAyAtsaga pArIne bannene bhUjadaMDa viSe dhAraNa karI kahyuM ke-he, mUrkhAo ! pAMca pAMca vakhata paraspara zastrAdikanA dhAtavaDe vinAza pAmyA chatAM AvuM avicArI ane ayeAgya kAma kema kareA che ke hajI paNa kheda pAmatA nathI ? vagere upadeza Apata tarataja jenI 'rUpI kheDI tUTI gai che evA banne bhAione pazcAttApa thAya che ane A azubha vyApAranuM zuM kAraNa che ? te hakIkata munirAjane te pUche che ? munirAja vijyadharma ane dhanadharmAMte temanA pUrva bhagathI A bhava sudhInA bhavane vRttAMta jaNAve che, je sAMbhaLI banne bhAione jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che. ( A kALanA prANIone jAtismaraNa jJAna utpanna thai zake che tema zAstro kahe che tevI hakIkatA yatkiMcit kAi vakhata jAherachApAo dvArA sAMbhaLavAmAM Ave che. ) tyArabAda kRpALu munirAjane bane pUche che ke-ame A sa'sArathI pAra kema utarI zakIe ? kayA tapavaDe pAparUpI kAdavathI milana thayelA ame zuddhi pAmIe? A sAMbhaLI muni mahArAja te tene bAra bhAvanAnuM svarUpa bahu ja vistArapUrvaka suMdara, sarala ane vAravAra vAMcavA, manana karavA ane bhAvavA jevu' che tenu' tenA phaLa sahitanuM svarUpanuM gurumahArAja jaNAve che. (pA. para thI pA. 60) je paThanapAna karavA jevu che ane tema karatAM bhavyAtmAone ghaDIbhara tA saMsAratuM asArapaNuM upanna thatAM, saMsAra para udAsIna vRtti avazya thAya che. have ahiM banne bhAioe bhAvanAnuM svarUpa ane phaLane jANI paraspara irSAne tyAga karI pUrve nidhAna karelA dravyanA saMbaMdha jANI ane pUrvabhavanA vRttAMtenuM smaraNa karI zeka kare che. temane upadezavaDe munirAja sarvAMvirati ane dezivarati dharma svIkAravA jaNAve che. pachI banne bhAIe munirAjanA caraNe paDI kuTumbavyavasthA karatAM sudhI amA dezavirati dharma grahaNa karIe chIe ane pachI sUvirati levA guru mahArAjane jaNAvI, tyAMthI nidhAna lai, svasthAne AvI keTalAka vakhata pachI A drazyanA samUha ghaNA anarthakArI che tema jANI caitya karAvI, AdinAtha prabhunI pratimA bharAvI ane mAkiya jinezvaranA AbharaNA mATe ApI gRhasthane ucita kArya karI, bIjI' dravya sArA sthAnamAM vAparI cAraNa muni pAse AvI sarvavirati levAne vicAra kare che; teTalAmAM meATA bhAinI bhAryo ane bhAionA dravya sArA mArge A khatA joI sahana nahi thai zakavAthI te tene kSIranA bhAjanamAM tAlapUra viSa Ape che, jethI banne bhAione te vakhate thayelA AttadhyAnacI samati cAlyuM jAya che ane mRtyu pAmI eka parvatanI guphAmAM banne mAra thAya che. peAtAnA puNyAyavare tyAM vanamAM kuratA pUrve joyelA te cAra munine jue che ane te anene UhApATha karatA jAtismaraNu jJAna utpanna thAya che ane munizrIne caraNamAM namaskAra kare che. munimahArAja avadhijJAnavaDe tene jANI te bannene samyag dharma'nu' AcaraNa karavA pharamAvI, karmanu svarUpa kevuM che te jaNAvI gurUmahArAja temane anazana grahaNa karAve che ane pAMca namaskAranuM smaraNu karavA A asAra saMsArane tyAga karI uttama arthe sAdhavAnA upadeza ApatAM te banne mAra caturvidha AhAranA tyAganuM paccakhANa kare che, chatAM tevA prakAranA vIllAsanA abhAvapAe karI vizuddha samakitane pAmyA vinA bhadraka pariNAmamAM vatA te banne tyAM kALa karI vaitADhaya parvatanI dakSiNu zreNIne viSe gaganavallabhanagaranA savega nAmanA vidyAdhara rAjAne tyAM banne putrA thAya che. yogya vaya thatAM tyAM rahelA udyAnamAM krIDA kare che tevAmAM pUrve joyelAM te ja cAraNamunine jotAM te bannene jAtismaraNu jJAna utpanna thAya che ane te cAraNu munine moTI bhaktithI vAMdI sevA karavA lAge che, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI munirAja kAtsaga" pArI avadhijJAnavaDe jANI te vidyAdharanA banne putrane jaNAvyuM ke-pUrve cirakALanA dhana saMbaMdhI ghaNA prakAranI viTaMbaNa utpanna thatAM tIkSaNa duHkhanA samUhavaDe tamane thayele bha tathA mArA upadeza zuM tamane hadayane viSe vate che ke nahiM ? athavA bhavabhramaNane niveda je hoya te samagra saMgano tyAga karI pA5rUpI parvatane nAza karanAra pravajayA aMgIkAra karo. guru pAsethI tema sAMbhaLI tarata ja tyAM dIkSA grahaNa kare che. munidharmanuM pAlana karatAM gurUmahArAja vijayadhamane sUrine sthAne sthApana kare che te ja huM khecarendra! tamArA nagaramAM vicaruM ane moTAbhAi 5Na dhanadharma nAmane che. he rAjA! tame je pUchayuM ke A dIkSAnuM kAraNa che. bAda rAjA tyAMthI nagaramAM jaI maMtrI, sAmaMto, zreSTi vagerenI samakSa eka tIthI, karaNa ane sudUtane viSe pitAnA putra kiraNavegane rAjya para besArI ucitapaNue karI tene praNAma karI putrane rAjyakArabhAra kema calAvavo (pA. 6 ) te mATe ucita zikhAmaNa ApI te khecara rAjA sUrIzvaranI pAse dIkSA le che. sarvavirati dharmanuM sAvadhAnapaNe pAlana karI tapasyA karavAvaDe chevaTe karmane nAza karI mokSa pAme che. ahiM vidyAdharane rAjA kiraNaga sukhe karI rAjayanuM pAlana kare che, teTalAmAM tenI padmAvatI rANIne putra avatare che jenuM kiraNateja nAma pADavAmAM Ave che. yaMgya vaye mahAprajJapti vidyA sAdhavAnI jyAM te taiyArI kare che teTalAmAM caMDavega nAmane vidyAdhara rAjasabhAmAM AvI rAjAne jaNAve che ke Aja rAtrinA pAchalA bhAgamAM tAtha parvatanA cheDAyelA kinArA para rahelA eka vRkSanI zAkhA uparathI pRpApAta khAI nIce paDatAM eka puruSane vrata pakaDI tema karavAnuM tene pUchatAM "prANa tyAga karavA Icchato hato chatAM mAruM dhAryuM kAMI na thayuM " eTaluM ja bolyA sivAya kAMI javAba ApatA nathI tene huM ahiM lAvyo chuM. vidyAdhara rAjAe tene pAse belAvI pAsenA mANasane rajA ApI ane ghaNuM AgrahapUrvaka rAjAe kahetAM maraNanuM kAraNa pUchatAM te purUSe kahyuM ke kadalIpura nagaramAM rahenArA kRSNa nAmano gRhapati chuM. mArI sthiti ThIka che, kuTumba moTuM che, paraMtu mArA pitA maraNa pAmyA te prathama duHkha thayuM ane pachI mArI mAtuzrI kaLalajajA cheDI anAcAra karavA lAgI. tene aneka rIte tema nahiM karavA jaNAvyuM paNa na mAnyuM. eka divasa mArI mAtA eka garIba mANasanA gharamAM peThI. mAro nAno bhAI vezyAnA saMgavALe thayo ane tenI vahue tenA para maMtroccAra karavAthI te pIDA pAmatAM AhArane teNe tyAga karyo ane bIjA eka nimitta Ane belAvI pUchatAM, tenA khATalA nIcethI eka dATeluM pUtaLuM kADhatAM, mArA bhAInI vahu bhaya pAmI. teNIe putalAne mArgamAM nAkhatAM te baLI gayuM. mArA bhAI paNa turata maraNa pAmyA te trIju duHkha, tiraskAra pAmelI te mArA nAnA bhAInI vahu tethI kuvAmAM paDI maraNa pAmI te cothuM duHkha, AvI ApattiothI muMjhAyela te daramyAna mArI bahena gharanI sArabhUta vastu enuM poTaluM bAMdhI gharanA cAkara sAthe bahAra nAsI gaI, pachavADe mAro putra jatAM baMnenuM paraspara yuddha thatAM mAre putra paDI jatAM mArI bahene charIvaDe tene haNI nAkhyo. juo prANInI duHkhanI parisImA. A duHkhathI kaMTALI daza lAMghaNu karI kuladevatAnuM ArAdhana karatAM devIe paNa upekSA karI chevaTe kaMpApAta karate hatuM te vakhate Apano sevaka ahiMA ApanI pAse lAvyo che, bela, have he rAjana ! mAre maraNa sivAya bIjuM zuM zaraNa che? gRhapatinI hakIkata sAMbhaLI rAjAne saMsAranI vicitratAne bhAsa thAya che teTalAmAM pratihArI AvI pUjAnI sAmagrI taiyAra karI rAjAne te khabara Ape che. prApti vidyA sAdhavA mATenA A pUjananA phaLathI pitAnA AtmAne kAMI lAbha nathI tema vicArI ane saMsAranI asthiratA mATe ghaNe UhApoha thAya che ane te Avela gRhapatine maraNunA avasAya choDI A saMsAra svabhAvavI ja nAzavata hovI ja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 varUpanI bhAvanAM karavA rAjA tene jaNAve che. daramyAna zrI suraguru nAmanA sUri mahArAja udyAnamAM che tenI vadhAmaNI rAjAne maLavAthI hAthI para besI rAjA saparivAra sUrimahArAjane vAMdavA mATe te udyAnamAM Ave che. pachI hAthI parathI utarI sUrimahArAjane vAMde che ane AcArya mahArAja amRtamaya vANIvaDe yathAsthita karmanuM svarUpa pachI karmaprakRtibaMdha saMbaMdhI prakAza kare che, cAra gatinA saMsAranuM varNana, pramAdanA duSTa vilAsanuM svarUpa ane chevaTe samyagu jJAna vinA karelA tapa, anuSThAna vyaMtarAdika hInaphaLane ApanArA jaNave che, (pA. 65) je sAMbhaLI sarimahArAjane vaMdanA karI rAjA svasthAne Ave che. tyArabAda sArA muhUrtayege, caMdrabaLanI anakaLatAe sArA nakSatre lagna ane sArA divase parivAra sAmata vagarane potAne savavirati levAno nizcaya jAhera karI putra kiraNatejane gAdIe besADI pitAnI rANIone bodha karI, sarvane khamAvI, jinezvara maMdiramAM aThThAimahotsave karI, sAdhu sAdharmika baMdhuone ucitatA pramANe dAnavaDe sanmAna karI, kedakhAnAmAMthI gunhegArone mukta karI dInaduHkhIone anukaMpA dAna ApI keTalAeka rAjaputra vagere sahita kiraNaga vidyAdhara rAjA surIzvara pAse pratrajyA grahaNa kare che. (pA. 66 ) keIpaNa kAma sArA muhUrta karavAthI nirvidhane phalibhUta thAya che. dareka dharmanA zAstrakAranuM evuM kathana che. mAsa, tithi, vAra, nakSatra, yogakaraNa, lagna e rIte zubha jevAya che. tyArabAda baMdijano temanA cAritranI ane temanA puruSArthanI bahuja prazaMsA kare che. pachI te mahAmuni chaThTha, aTTama, vagere aneka duSkara tapa karatAM, mamatAno tyAga karatAM gAma bahAra ane nagarAdikane viSe vicaravA lAgyA, kiraNateja rAjA paNa moTI rAjalakSmIne bhogavavA lAgyo. ahiM kiraNa vega mani gItArtha thayA ema jANI gurunI AjJA laI ekalavihAranI pratimAne aMgIkAra karI AkAzamAge gamana karatAM puSkara dipAdhamAM Ave che tyAM zAzvatI pratimAne vaMdana karI te muni harSane dhAraNa karatA vaitAlyagIri pAse hemagIrInI samIpe pratimA dhAraNa karI divasanudivasa vRddhi pAmatI zubha bhAvanAvALA te muni tyAM divaso nirgamana karavA lAgyA. have pUrve kahela kuTa sarSa moTA pApasamUhane upArjana karI pAMcamI narake jAya che. tyAMnA duHkhonuM varNana 67mAM) batAvela che, tyAM sattara sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI te ja zailanI pAsenA nikuMjane viSe eka yojananA zarIravALo moTo sarpa thAya che ane Amatema bhamatAM te sarSa kAsargamAM nizcala zarIravALA kiraNaga vidyAdhara rAjarSine pUrva bhavanA udayamAM AvelA vairanA kAraNathI temanA zarIre aneka ThekANe kaMse che; paraMtu te mahAmunivara te sarpa upara kepa, roSa kheda nahiM karatAM, tene upakArI mAnI AtmavicAraNuM kare che ane samatApUrvaka siddha bhagavAnanuM smaraNa karI, anaza/ prahaNa karI, sarva jIvone khamAvatAM AyuSya pUrNa thatAM te kiravega munIzvara acuta kalpamAM bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thAya che. have A tarapha jakhadIpane viSe pazcima mahAvideha kSetramAM gaMdhAvatI vijayamAM zubhaMkarA nagarIne - viSe vAvIrya rAjA che jene lakSamIvatI nAmanI bhAryA che. jenI kukSImAM bAramA devalokathI yuvI kiraNuga putrapaNe janme che tenuM nAma vajanAbha pADe che. ( A prabhune cotho bhava che ) vaya thatAM eka divasa te kumAra keTalAka pradhAna puruSo sAthe azvakrIDA karavA nagaranI bahAra nIkaLe che tyAM thAkI jatAM eka kaMkaLInA vRkSanI nIce bese che; jyAM eka kaza zarIravALA vRddha pitAnI pAsenA tADapatramAM lakheluM kAMI vAMcatA joI ane te zuM vAMce che tema pUchatAM te puruSa jaNAve che ke baMga dezanA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhipati caMdrakAMta nAmanA rAjAnuM guNakIrtana che je kumAra pote vAMcavA mAge che. vAMcI te puruSane kahe che ke-iMdrone jItI arAvaNa hAthI grahaNa karyo, paMcAla dezanA rAjAne vanavAsI karyo. e A dezano rAjA koNa che? tyAre te puruSa kahe che ke je dezanA bhUja pura nagaramAM amAro svAmI caMdrakAMta nAmane rAjA che tene eka dUte AvIne kahyuM ke vijayapura nagaramAM vijayadeva rAjAne bhAgyasuMdarI nAmanI putrI che tenA lagnano vicAra karatAM rAjAne te kuMvarIe kahevarAvyuM ke je rAdhAvedhana vidhAnane jANanAra hoya tenI sAthe ja huM lagna karIza. te uparathI te rAjA pitAnA maMtrione te kArya karavAno hukama' Ape che. sarva taiyArI thai sarva dezanA rAjae Ave che tema caMdrakAMta rAja paNa tyAM Ave che. lagnanA avasare rAjA ane tenI putrI zaNagAra sajI maMDapamAM Ave che. dAsIThAza dareka dezanA rAjAonI oLakha, prazaMsA, parAkrama vagere kuMvarI sAMbhaLe che. pachI badhA rAjAo rAdhAvedha karavAmAM niSphaLa thAya che. chevaTe caMdrakAnta rAjA ubhA thai bANa hAthamAM laI rAdhAvedha sAdhe che ane kuMvarI tenA kaMThamAM varamALA Ape che ane lagna karI caMdrakAMta rAjA potAnA nagara tarapha prayANa kare che. daramyAna rastAmAM vijayapura nagarane zukra nAme rAjA caMdrakAMta rAjAnuM parAkrama sAMbhaLI deSa thatAM pitAnA nagaranuM lazkara ekaThuM karI bIjA sAmaMta rAjAo sAthe rAvaNa hastI para ArUDha thaI pitAnA nagarathI thoDe dUra jaI A tarapha AvatA caMdrakAMta jAne pitAnA dUta mAraphate kahevarAve che ke amArA rAjyanI sevA svIkArI, saubhAgya suMdarIne ApI tamArA deza tarapha jAo, nahiM to yuddha karavA taiyAra thAo. dUtanA te vacane sAMbhaLI te zukra rAjAne tiraskAra, yuddha karavA taiyAra thAya che. pachI bane rAjAonuM sainya sahita pracaMDa yuddha thAya che. zukra rAjA potAnA sainyane vizeSa saMhAra thate joI, paraspara ApaNe be pite ja yuddha karIe, zA mATe sainyano saMhAra karIye ? ema dUtadhArA jaNAvatAM rAjA hAthI upara caDI ane caMdrakAMta rAjA rathamAM besI sAmasAmA yuddha karavA lAgyA. zakti, dhanuSya, vaja vagere yuddha karatAM chevaTe zukra rAjAnuM vakSasthaLa bhedAtAM zurAjA maraNa pAme che AkAzamAMthI devoe caMdrakAnta upara puSpavRSTi karI ane arAvaNa hastI laI caMdrakAnta rAjA pitAnA nagara bhaNI jAya che. rastAmAM pAMcAla dezano rAjA tenA maMtrioe vAryA chatAM baMga dezanA rAjA sAthe yuddha karavA taiyAra thAya che jethI caMdrakAnta rAjAe tenA meghanAda nAmanA senApatie pitAne yuddha karavA javAnI AjJA mAMgatAM tene te mATe vidAya karyo ane yuddha karatAM paMcAla dezanA rAjAno paNa te parAjaya kare che. ane baMgadezanA rAjAe tene baMdhanamukta karyo. ane tenA rAye sthApana karatAM potAne parAjya sahana nahiM karavAthI chevaTe paMcAla rAjAnA rAjyano tyAga karI tApasanI dIkSA laI teNe vanavAsano svIkAra karyo ane caMdrakAMta rAja samAnapUrvaka rANI sahita pitAnA nagaramAM praveza kare che. keTalAka vakhata pachI saubhAgyasuMdarI eka putrIne janma Ape che. tenuM nAma vijayA pADe che. keTalAka vakhata pachI tyAM jJAnagabha nAmane eka naimittika-jozI tyAM AvatAM baMga rAjA tenuM sanmAnapUrvaka pitAnI putrIne koNa svAmI. thaze ema pUche che. jozI bhAvi bhAvane jANanAro hovAthI kahe che ke-ApanI putrIne zAMkarA nagarInA vajavIrya rAjAnA putra vajInAbha nAmanA kamAra svAmI thaze. pachI rAjA potAnI putrIne vizvakarmA nAmanA upAdhyAyane aneka kaLAo zikhavA sepe che. te buddhinidhAna rAjAnI putrIne kaLAonuM jJAna ApI pitAnA aMga dezamAM jAya che ane tyAMnA rAjAne maLavA jatAM aMga dezanA rAjA ATalA vakhata kyAM hatAM te pUche che. kaLAcArya baMga dezanA rAjA caMdrakAMtanI putrIne samagra kaLA zikhavavA gayo hato tyAM te rAjAe mane paMcAMga prasAdano lAbha Ape che, ema jaNAvIne rAjAnA kahevAthI kaLAyA baMgadezanAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI kuMvarInuM ahiM suMdara varNana kare che je sAMbhaLI aMgarAjA kAmanA parAdhInapaNAne pAme che, evAmAM lAMbA kALanAM saMbaMdhavALA eka vidyAdhara tyAM AvI rAjAnI vihavaLa dazA joI kAMIpaNa kAma hoya to kahevA rAjAne jaNAve che. rAjA vijayAkuMvarI saMbaMdhI potAnuM vAMchita kahe che tyAre vidyAdhara mAtapitAe ApelI kanyAne parigraha karavo thogya che. bAkI ucita nathI tema jaNAvatAM rAjA mAnatA nathI. jethI te vidyAdhara potAnI vidyAnA baLathI te kaMvarIne ahiM lAvIne tamane sopuM; paraMtu teNInI icchA vinA asata pravRttine tyAga karavA rAjAne jaNAve che. rAjAe tema karavA hA kahevAthI vidyAdhara caMdrakAMta rAjAnA bhavanamAM Ave che. rAtri thaI gayelI hovAthI kALA vastravaDe tene DhAMkIne te vidyAdhare upADI aMgarAjAne sepe che ane tamAre baLAtkArathI AnuM kAMIpaNa pratikuLa karavuM nahi tema aMgarAjAne pratijJA ApI khecara (vidyAdhara) tyAMthI ravAnA thAya che. ahiM aMgarAjA teNIne samajAve che tepaNu rUdana kare che, mAtapitAne saMbhAre che, khAnapAnane tyAga kare che. ahiM baMgarAjA savAranA pitAnI putrInuM haraNa karAyeluM jANI vilApa kare che ane pitAnuM koI duzmana nathI chatAM kema banyuM ' ane tenuM have zuM karavuM tema pitAnA maMtrione jaNAve che. eve vakhate virAjagaDha nAmanA maMtriputra kahe che ke-vAma bhAgamAM nipuNa bhAganArAyaNa nAmanA amArA guru che jeo maMtra, taMtra, vageremAM kuzaLa che tethI teone pUchavAnI jarUra che. ema vicArI rAjA virAdhagupta maMtrI ane thoDA parijanavaDe bhAgunArAyaNa pAse jAya che. bhAgunArAyaNanA kahevAthI pitAnA AvavAnuM prayojana jaNAve che. bhAganArAyaNa rAjAne kahe che ke AvuM duHsAdhya vastu sAdhavAmAM samartha caMDasiMha vetAlane maMtra che. vetAla kRSNa pakSanI caudazanI rAtrie mazAnamAM jaI rAtA kaNavIranA pulavaDe eka hajAra ne ATha vAra jApa karavAthI sAdhI zakAya che. te vakhate bhayaMkara upasargo prApta thAya te paNa jarApaNa kSobha pAmavo na joIe. pachI bhAganArAyaNa pAsethI maMtra lai rAja ghera AvI rANIne sarva vRttAMta jaNAve che. pachI kRSNapakSanI caudazane divasa rAtrinA taravAra sAthe baMgarAjA nagarInI uttara dizAmAM eka guptapaNe moTA smazAnamAM Ave che. ( ahiM te bhayaMkara smazAnanuM varNana karavAmAM Ave che. ) rAjA tyAM prathama eka ThekANe maMDala Alekhe che, baLidAna nAMkhe che ane bakhtara badhI nizcala draSTi sthApana karI caMDasiMha vetAlana maMtranuM smaraNa pupano jApa kare che, ceDA vakhata pachI tyAM ulkApAta thayA che. saubhAgyasuMdarI vagere AkraMda sahita tamAruM darzana durlabha che ema jANe belatI hoya tevo bhAsa thAya che. pachI upasargonA dekhAva thayA pachI te vetAla tyAM hAjara thAya che. vetAla rAjAne potAnA jIvane trAjavAmAM nAkhavA jevuM jokhama nahiM nAMkhavA vagere hakIkatothI sAdhanA karavAnI nA kahetAM rAjA aDaga rahe che. pachI vetAla sudhA tRSAthI pote pIDa pAmate hovAthI mAMsa, rUdhira rAjAne balidAna ApavA jaNAve che. rAjA vetAlanA kahevAthI pitAnA tikSaNa khaDagavaDa pitAnA aMdhAdika pradezane chedIne mAMsa Ape che. vetAla te khAya che. pachI tRSA mATe zarIranI nasone chedI rudhira vetALane pIvA Ape che, pharIthI mAMsa mAgatAM rAjA zarIra chede che. chevaTe pitAnI kaMdharA chevA lAge che. ardha kaMdharA chedatAM, vetAle moTA prayatnavaDe rAjAnA hAthamAMthI khaga laI pitAnI divya deva zaktithI rAjAnA zarIra pIDAne nAza karI, tenA pagamAM paDI, vinaMtipUrvaka rAjAnI prazaMsA kare che ane tAro kharIda karAya huM sarvathA tAre dAsa chuM. ane pachI zuM kArya karavAnuM che tema rAjAne pUchatAM rAjA vetAlane kahe che ke mArI putrI vijayAne koNe haraNa karI che, te kaI rasthItimAM che? vetAla kahe che ke tamArI putrIne aMga dezane adhipati jAne tenA bALamitra jJAnagarbha nAma upAdhyAye paMcAMga prasAdanA lAbha pUchavAnA prasaMge vijayAnA rUpAdi Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 guNunA samUhane kahevAthI sUcchita tathA tenA pUrva bhavanA mitrane na jaNAvatAM tenA mitre vijayAnuM haraNuM karI rAjAne soMpI che. vaitAla teNIne lAvI ApavAnuM kahetAM rAjA temAM peAtAnu kAyarapaNuM mAnI vetAlane dekhADavAnuM jaNAvatAMvetAle tene aMgarAjanI zayyAbhUmi pAse mUke che. rAjA potAnuM sajjanapaNu' batAvatAM vicAre che ke are re! kSudhA tRSAthI kRza zarIravALAM Ane mATe mAruM' zarIra DDAi upayogamAM AvyuM nahi tethI A prayAsa niSphaLa gayA. rAjA kRtanizcayI, niDara ane kevA pApakArI puruSa te jAya che. sajjana purUSonI dRSTi haMmezA pArakAnA hita tarapha ja hAya che. AthI aMgarAjane sUtelA jANI te caMdrakAMta rAjA te a MgarAjA durAcArI, kArya karanAra, vagere zabdothI phITakAra ApI zasra grahaNa karavA kahetAM aMga rAjA jAgrata thaI hAcamAM khaDaga dhAraNa karI sAme UbhA thAya che. AmanasAmana prahAra karatAM aMgarAjAne muSTinA prahAra vagerethI yuddha karatAM pRthvI upara paDe che. tene khaga rAjA ThaMDA jaLanA biMdu vagere upacAra! karatAM aMgarAjanI mUrchA nAza pAme che, ane agarAjAne upacAra karatA joi badhu jevA jANI yuddha karavAnI IcchA nAza pAmatAM ane gurunI jema tene gaNI namavA taiyAra thatAM jaMgarAjA tene pharI yuddha karavA kahe che. pachI agarAjA tene kahe che pitAnI jema mArA upara tame upakAra karavAthI have yuddha karavuM kema yeAgya hAya ane mArUM' A rAjya ane tamArI dIkarI bannene grahaNa karI, ema peAtAnu sarva'sva grahaNu karavA snehapUrvaka jaNAve che jethI rAjya ane vijayAne khagarAjA gRhaNa kare che. vijayAne lai agarAjAne tenI gAdI pAchI sAMpI vetALa sAthe caMdrakAMta rAjA peAtAnA nagaramAM Ave che; prajA tene satkAra kare che. have eka divasa hAthI upara caDI caMdrakAMta rAjA keTalAka pradhAna leAka sahita ramavADI jAya che. tyAM vinAda karI pAchAM vaLatAM eka devakulikA pAse cAgadhara nAmanA kApAlikane hADakAnA kakaDAnI guMthelI akSaramALA pheravatA rAjA jue che. rAjA hAthAnI nIce utarI kApAlikane praNAma karI tenI pAse kalpazAstra joi te mATe pUchatAM ka5 vAMcavAnuM kApAlikane jaNAvatAM kaimura ( khAjubaMdha ) nAmanA vivara5 thADA akSarAvaDe rAjAne jaNAve che, temAM Avela pAtAlavanitAnuM svarUpa kevuM hAya che tema puchatAM kApAlika tenu varSoMna ahIM kare che te jANI tenA darzana mATe utsuka thatAM kApAlikane te keyuravivaramAM praveza karavA icchA jaNAve che. pachI vetALanuM smaraNa karatAM vetALa rAjAne pAtALane mArga batAvatAM pUjAnI sAmagrI taiyAra karI rAjA pAtALamAM praveza kare che. krUra siMhA, bhayaMkara sarpA, jAjavalzyamAna agni, bhayaMkara vyatarA rUdana karatI stro vagerenA bihAmaNA dekhAvA, upasargA joyAM chatAM rAjA jarA paNu kSela nahi' pAmatAM e vavaramAM praveza kare che jayAM rasphuTika maNuinI bhIMta ane ghaNA mALavALu` bhavana joi temAM vagarakSeAbha pAmyuM rAjA temAM pese che jyAM eka meTA agnikuMDa ane tenI pAse beThela na joi zakAya tevI rUpavALI eka strI joi harSa pAmI tene zI rIte kheAlAvavI tenA vicAra karI jeve pote te strI tarapha jAya che tyAM te strI te agnikuMDamAM jhuMpA daIne zIghrapaNe paDe che, rAjA paNa kRtanizcayI hovAthI tenI pAchaLa te ja agnikuMDamAM paDe che. teTalAmAM tyAM agnikuMDane badale mAtra kaiAmaLa zarIravALI te ja strI haSa sahita rAjAne joI kahe che ke maraNanA bhayathI pAchA haThatA ane sahita aneka puruSone kSetrapAle vivaranI bahura pheMkI dIdhA che. khAkI tamArA AvA meATA sAhasathI mAruM hRdaya tamane Adhina thayu che mATe dAsInI jema tamArI AjJAne vavA taiyAra chuM ane saubhAgyasuMdaranA vaDe zezabhAyamAna suMdara kAMtivALA vicitra kAvya karanArA aneka jane jovAmAM Ave che paraMtu sAhasarUpI eka dhanavALA tamA eka ja puruSa che. ahiM rAjAnA vakhANa kare che chatAM peAtAnI laghutA batAve che. pachI arasparasa prema sabaUthI joDAtAM 22 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 keTaleka kALa rAjA tyAM vyatIta kare che. pachI rAjA pitAnA rAjyamAM jaI ane pharIthI tarataja tyA AvavA jaNAve che. pachI devIe tene AmalA jevA moTA motIno hAra ApI rAjAne vidAya kare che. rAjA kaMThamAM nAkhI vetALanI sahAya vaDe potAnA nagaramAM AvatAM prajA mahotsava kare che. baMgarAjA sihAsana para bese che ane baMgarAjAnA satyaguNonuM kIrtana karanAra lokavALuM yaMtra moTA AdarathI prApta kare che te svAmInA bahumAnathI huM vAMcuM chuM je vAMcIne Ape pUchayuM ke baMgarAjA keNuM che ane zatruone vijaya kevI rIte karyo vagere pUchavAthI meM nivedana karyuM. pachI vicAre che ke-asAdhAraNa sAhasavALA puruSarane atyAre paNa saMbhaLAya che. tethI ja kahevAya che ke "jJAna, tapa, zUravIratA, vinaya ane dAnane viSe vismaya kara agya che. " kAraNa ke A pRthvI bahu ratnavALI che. pachI vajanabha rAjaputra musApharane prastuta artha kayo che tema pUchatAM musAphara kahe che ke meM je tamane vijayA rAjaputrI kahI hatI tene vara nimittiyAe vAvIya mahArAjAno putra vajanAbha thaze te varane jovA mATe caMdrakAnta rAjAe mane mokale che. A prastuta prayajana che. pachI beThela parivAra te musApharane kahe che ke te ja A vajanAbha kuMvara che. pathika pitAne prayatna-prayAsa jahadI saphaLa thayo che, tema mAne che. daramyAna pratihAra AvIne deva Apane bolAve che tema kahetAM pathika sAthe rAjA pAse Ave che. pathika thaDA divasa tyAM rahI pitAnA nagaramAM AvI caMdrakAMta rAjAne sarva vRtAMta jaNAve che. tyArabAda caMdrakAMta rAjA saghaLI riyAsata, kaSa, ke ThAra sAthe vijayA rAjaputrIne zubhaMkarA nagarIe mokale che. zubha muhUrve rAjaputrIne vajanAbhanI sAthe lagna thAya che. putra vanAbhane sarva rIte anukaLa ane taiyAra thayela jANI nimittiyAe kahela muharta jene potAne hAthe * rAjyasiMhAsana upara sthApana kare che ane samagra rAjalakanI hAjarImAM rAjA nyAya ane nItiyukta prajAnuM pAlana karavA upadeza Ape che. pachI rAjA, rANI, rAjezvara, zreSThIo, purohita vagerenA putra sahita te rAjA te ja vakhate padhArelA munIzvara anaMtayaza nAmanA sUrIzvara pAse cAritra aMgIkAra karI vihAra kare che. ane niraticAra cAritra pALIne keTalAka vakhata pachI svargalokane pAme che. ahiM vanAbha rAjA rAjyane sukhe nyAyapUrvaka pAlana kare che ane ucita samaye vijayArANInI kukSIe putrane janma thAya che jenuM cakrAyuddha nAma pADavAmAM Ave che. ahiM rAjaputra paNa vayamAM vRddhi pAme che eTalAmAM bhagavAna dharmavara cakravartI yathArtha nAmavALA ( ahiMA prabhunA guNonuM varNana graMthakartA bhagavAna kare che tevA) kSemaMkara nAmanA tIrthakara bhagavAna padhAre che, deva samavasaraNanI anupama racanA kare che. rAjA vagere tyAM AvI vaMdana karI ucita sthAne bese che. prabhu tyAM saddharma dezanA ApavAne prAraMbha kare che. saM asArapaNuM batAvI, vartamAnamAM "jinezvaranI vaMdanA. pU. svAdhyAya, dhyAna, vinaya, ane sevAnuM AcaraNa karavA ane vizaddha dharmanA kAryamAM udyama karavA vagere upara dezanA Ape che. ( pA 92 ) keTalAka loke dezavirati sarvaviratipaNu pAme che. vajranAbha rAjA sarvaviratine Icchato, prabhune vAMdI vasthAne Ave che. pachI rAjAe potAnA putra cakrAyuddhane bolAvI jaNAvyuM ke-paramAtmA kSemaMkara praja pAse meM Aje samagra duHkhano nAza karavAmAM samartha, kSamAdika guNe karI sahita dhamane cAra sAMbhaLI A prahavAsa, A rAjayalakSmI, A zarIra. priyajanone saMga vagere svapnavata, athira. nAzavaMta ane vidgonA samUharUpa ( A saMsAra) jANI huM A bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karavA chuM ane tuM A rAjyakArabhArane prahaNa kara. cakrAyuddha hAla dikSA na levA rAjAne vinaMti kare che. paNa rAjAnuM citta vairAgya vAsita thayela hovAthI saMsAranI kSaNabhaMguratA vizeSa prakAre jaNAve che. je manana karavA jevuM che ( pA 9 ) pachI cakra yuddha rAjya aMgIkAra kare che. tyArabAda sarva saMgane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 tyAga karI rAja jinezvara bhagavAnanI pAse dIkSA grahaNa kare che. sarva zAstrano abhyAsa karI, guru AjJA laI, zarIrane zuSka karI, rAjA ekalavihArI pratimAne dhAraNa karIne vihAra kare che. dasa prakAranA munidharmanuM pAlana karatAM. pRthvIpITha para vicAre che. keTalAka vakhata pachI duSkara tapane tapavAvaDe, AkAzagAminI vivA rAjAne prApta thAya che ane vihAra karatAM karatAM munIzvara sukaracha nAmanA dezamAM Ave che. A samaye pUrve kahela kamaThane kava pUrvabhave marIne dhumaprabhA nAmanI narakane viSe savAso dhanuSyanA pramANuvALe sattara sAgaropamanA AyuSyavALo nArakI thaye hato. tyAM AyuSyanA kSayavaDe nIkaLIne apakAya, agnikAya vagere ekendriya, jaLacara, sthaLacara vageremAM lAMbA kALa sudhI utpana thaI te ja suka7 vijayane viSe, javalanagiri parvatanI samIpe moTI bhayaMkara aTavImAM bhilanA kuLamAM karegaka nAmanA vanacara paNe janme che, jyAM aneka nA ghAta karavAvaDe jIvana vyatIta karavA lAgyo. keTalAka divasa bAda vajInA munIzvara aneka gAme vihAra karatA pratimAne dhAraNa karatAM teja moTI aTavImAM Ave che ane te girikaMdarAnA madhyamAM rahelI eka guphAmAM rahe che. lAM. eka samaye valanagiri pAse kAtsarga dhAraNa karIne rahelAM che, teTalAmAM sUrya Athame che. rAtri thAya che te paNa te bhayaMkara aTavImAM jarApaNa kSobha pAmyA sivAya dhyAnamAM lIna thAya che. ane ekAgra citta dhyAna karatAM tyAM rAtri vItI jAya che, eTale rAjarSi vajranAbha zidhra te pradezathI nIkaLI jAya che. te daramyAna kuraMga, te munIne jue che ane pUrvabhavanAM abhyAsa karelA kepanA AvegathI te pApIe tIkSaNa dhanuSyathakI mukelA bANaprahAravaDe te mahAtmAne pADI de che. te munizvara paMca namaskAranuM smaraNa karatAM ucita sthAne munI besI jAya che ane kuraMgakane pitAne upakArI, sahAyakArI mAnI sarva prANIone khamAvI, cAra prakAranA AhAranuM paccakhANa karI, madhyama raiveyakane viSe lalitAMga nAme uttama deva thAya che. tyAM badhA prakAranA pAparahita raiveyakanA pAMca prakAranA atyaMta sukhane anubhava kare : che. garumahArAja rAgAdikathI rahita jIvone A sa sAramAM je sukha che te narendro, deva, devendrone paNa laMbha che. je sukha viSayika upacAravaDe sAdhavA lAyaka che tene badale pitAne AdhIna paramAnaMda rUpane sukha che te ja pradhAna che. uparokata batAvela zrI pArzvanAtha prabhunA caritrane viSe zrI kiraNaga, sa, vanacara ane vaja. nAbha rAjAnA cAritra yukta ane dhaNA bhavanA vistAravALo A bIjo prastAva AcArya mahArAja ahiM pUrNa kare che. (prastAva trIjo pR. 8 thI 183 sudhI) kanakabAhu cAvartI tathA paramAtmAnI dIkSA parvatane vRttAMta A jaMbadvIpanA pUrva mahAvideha kSetramAM surapura nagarane viSe kulIzabAhu rAjavIne sudarzana nAmanI patnI hatI. vajunAbhanA bhAvamAM prApta karela puNaya samUhanA prabhAvathI saiveyakathI ovIne ma; jatine jIva cauda svathI sUcita thaIne sudarzanAnI kukSIe avataryo, jethI cakravartI putranI saMbhAvanA jANIne rAjAe svakhapAThakene pAsethI phaLanirNaya karyo. cakravartI putrarana thaze tema jANuM rAjArANI atyaMta pramoda pAme che. putrajanmatAM sumaMgaLA nAmanI dAsIe rAjAne putrajanamanI vadhAmaNI Ave che. e samaye kanakabAhu nAma sthApana karavAmAM AvyuM. ane kumArapaNAne pAmI bahetara kaLAomAM kumAra nipuNa thaze. kumAre razvavidyA temaja gaja-vidyAmAM saMpUrNa kuzaLatA prApta karI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArane guNazAlI temaja atikuzaLa jANIne rAjA kulIzabAhune vicAra thaye ke-"kumAra rAja calAvavAne saMpUrNa rIte taiyAra thayela hovAthI mAre have mArA pUrva puruSoe AcarelA dharmamArgane savIkAra karavo joIe. puruSonuM vRddhi pAmela chavita ane mRtyu paNa vakhaNAya che te mAre zA mATe pramAda karavo joIe ? have huM saMyama mArgane pathika banuM." A pramANe vicAraNuM karI temaNe te hakIkata kamAra kanakabAhune jaNAvI. tyAre teNe gadagada svare pitAne jaNAvyuM ke-tamArA prasAdathI nizciMta banelA mane ciMtAvALo zA mATe banAve che ? mArA hRdayamAM rahelA duHkhane have huM kAnI pAse karIza.? vigere vacanavaDe temaNe pitAne namra svare kahyuM eTale rAjavIe temane kamaLa vacanathI samajAvyuM. ane tene mahesavapUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. bAda rAjapAlanane aMge yogya zikhAmaNa ApI rAjavI duHkhI banela pitAnI sudarzanA rANI pAse AvI tenA saMtApanuM kAraNa pUchatAM rANIe kahyuM ke tame akALe je dharma puruSArtha AraMbhyo che te ja mArA saMtApanuM kAraNa che; kAraNa ke dharma, artha ne kAma e traNe puruSArtho yogya samaye ja AdaravA yogya che. rAja sudarzanAne dharmane yogya kALa kaya che ? te spaSTa rIte samajAve che ane vRddhAvasthA ane idranI caMcaLatA vigere vairAgyanAM kAraNe ghaNI ja suMdara rIte ahiM rAjA jaNAve che je vAMcavA ye.gya che. (pR. 101). A pramANe rAjAnA samajAvavAthI rANIne jAtismaraNa jJAna thAya che ane tethI te tarata ja mUcha pAme che. dAsa-dAsIo AvI caDhe che ane zIte payArathI mUcha dUra thatAM rAjA rANIne pUche che ke mArA anucita lavAthI zuM tane duHkha thayuM ke jethI mUcha AvI ? rANIe kahyuM ke-upadeza sAMbhaLI pitAne jAtismaraNa jJAna thayuM che tethI mane mUrchA AvI. A sAMbhaLI rAjAne Azcarya udbhavatAM teNe teNIne pUrvabhava pUche eTale sudarzanAe pitAne pUrvabhava jaNAvatAM kahyuM keAjathI pAMcamAM bhave vasaMtapuramAM kubera zreNIne huM vasaMtasena nAmane putra hato. pUrvanA saMskArathI tene strI paraNavAnI IcchA ja na thatI. ekadA tenI mAtAe tene pUchayuM ke-bhAryA vinA tAre nirvAha kema thaze ? teNe jaNAvyuM ke-jyAM sudhI tuM jIve tyAM sudhI temane tema nirvAha karIza, pachI joyuM jaze. kALayoge tenI mAtA sarpadaMzathI maraNa pAmatAM svajanoe zreSThIne punaH paraNAvyo. na mAtA yuvatI hovAthI teNe kubera zreNInuM mana vaza karI lIdhuM ane tenA uddhatapaNAne lIdhe gharanA sarva nokara palAyana thaI gayA. mArI sAthe paNa teNe virodhI vartana karavA mAMDayuM tethI eka divasa madhya rAtrie huM cAlI nIkaLyA. kolApuramAM munirAjanA darzana thatAM munirAjanA pUchavAthI mAre kAMcIpurI javuM che tema jaNAvyuM tyAre jJAnI munirAje tene kahyuM ke-mAtA tathA pitAnA apamAnathI tuM cAlI nIkaLyo che, paNa tuM abhimAnane tyAga kara ane paramArthano vicAra kara. munirAjanA A kathanathI vasaMtasena Azcarya pAmI bole ke-he munirAja ! A gupta vArtA tame zI rIte jANI ? munirAje kahyuM ke-tapanI labdhithI. pachI vasaMtasene munirAjanI zuzraSA zaru karI ane prasaMga maLatAM vijJapti karI ke-mane dIkSA Apo. jJAnI guru mahArAje kahyuM ke hajI tAre bhAgAvalI karma bAkI che vasaMtasene kahyuM ke mArA mAtA-pitAe ghaNo Agraha karavA chatAM huM strInA saMgathI dUra rahyo chuM, te mAre bhogAvalI karma bAkI che te kema jANI zakAya ? munirAje jaNAvyuM ke dezakALanI apekSAthI jANI zakAya che. bAda vasaMtasena sAthenI sAthe kAMcIpurInI najIkamAM Ave che. - evAmAM rAjAno paharatI AlAna taMbha ukheDIne nAse che ane lokone trAsa upajAvatAM jayAM sAthe paDyo hato te dizA tarapha Ave che jethI sArthavAha jaya pAmIne pitAnA svajano sahita nAzI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jAya che paNa tenI ekanI eka priya putrIne bhUlI gayo, te putrI tarapha hastI AvatAM te paNa bhayabhIta banIne pakAra karavA lAgI. tevAmAM vasaMtasena te pikAra sAMbhaLI tene jIvanA jokhame bacAvI le che. tevAmAM rAjAnA pratIhArIo tyAM AvatAM hastI teonI sanmukha doDe che. mAyALu sArthavAha tapAsa karatAM potAnI putrI na maLatAM te hastI tarapha jatA hatA tevAmAM vasaMtasena te sArthavAhane tenI putrI soMpe che ane sArthavAha saMtoSa pAme che. sArthavAhanI putrI vasaMtasenane vAraMvAra jovAthI IhApoha thatAM teNIne jAtismaraNa jJAna thatAM mUccha pAmatAM zIpacAra mUrchA vaLavAthI tenA pitAe mUrchAnuM kAraNa pUchatAM teNe pitAne jAtismaraNa zAna vRttAMta jaNAvI pitAne pUrvabhava jaNAvyuM. pUrvabhavamAM huM A mahAnubhAvanI patnI hatI. te dharmanA daDha anurAgI hatA ane huM dharmavAsanAthI bhraSTa hatI. teNe mane dharmanI IrSyA na karavA yuktipurassara samajAvI paNa phUTelA ghaDAnI mAphaka mArAmAM dharmabiMdune praveza thayo nahiM. ghaNu samaye mane koDhane roga thayo tethI huM atyaMta pIDA pAmI. meM, ApaghAta karavAno nirNaya karyo, paraMtu mArA patie mane samajAvatAM ane chelle navakAra maMtranA smaraNapUrvaka mRtyu pAmI svargamAM u5jI tyAMthI AvI ahIM tamArI putrI tarIke jamI. A pramANe sAMbhaLI vasaMtasenane paNa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane teo baMne jinadharmamAM rakta banyA ane ghaNuM dravya upArjana karyuM. A bAju vasaMtapuramAM kuberadattane A samAcAra maLyA. teNe pitAnI vAta jaNAvatAM teNe vasaMtasenane bolAvI lAvavA pitAnA patine Agraha karyo. pitAnA AmathI vasaMtasena kAMcIpurathI devIlAnI sAthe nIkaLe, svagRhe AvatAM navI mAtAe kapaTapUrvaka tenuM bahumAna karyuM ane dhIme dhIme tene vaza karI laI tenuM sarva dravya pitAne AdhIna karI lIdhuM. devIlA teNInuM kapaTa pArakhI gaI. teNe vasaMtasenane A rahasya jaNAvyuM. teNe mAtAne pUchatAM uDAu javAba Ape. apara mAtAe have tene mArI nAkhavA mATe viSa mizrita eka modaka banAvyuM paNa bhejana avasare vyAkaLa banI bhUlathI pote ja te modaka khAI javAthI mRtyu pAmI. kuberadatta paNa pAchaLa mRtyu pAmyo. vasaMtasena cAritra pALI, deva thaI, tyAMthI evI jitazatru nAmano rAjA thaze ane tenI sapanI mAtA kALakrame kauzaladezanI madanakaMdalI nAmanI rAjaputrI thaI. jitazatrane te paraNAvavAmAM AvI paraMtu pUrvabhavanA vairanA kAraNathI te rAjAnuM ahita cittavavA lAgI. tevAmAM rAjAne javara AvyA eTale vaidyoe lAMdhaNa karavAnuM ane guptavAsamAM rahevAnuM sUcana karyuM. rANIe paNa kapaTapUrvaka kahyuM ke-jayAM sudhI rAja laghana karaze tyAM sudhI huM paNa anna-pAna vigereno tyAga karI rahIza. A hakIkata jANI rAjAe vicAryuM ke-rANIne mArA para ke apratima prema che. madanakaMdalI te rAtrie icchita bhojana karI letI. ( trIjAtinI mAyA te juo !) amuka divase rAjAne sAruM thatAM teNe anna grahaNa karyuM tyAre madanakaMdalIe paNa tenI sAthe bhejana lIdhuM. rAjAe atyaMta prasanna thaI tene paTarANI banAvI. eka vakhata teNe rAjAne viSamizrita pAnabIDuM ApyuM je khAvAthI rAjA tarata ja mRtyu pAmI, ArtadhyAnanA vazathI paMcazailadvIpane viSe bhAraDa pakSI thayo. juo pUrva karmanA phalanI prabaLatA ! have jinadatta nAmano koI eka zrAvaka samudramAM vahANa bhAMgavAthI pATiyAnA AdhAre te dvIpamAM AvI caDhayo. tyAM zULI para caDhelA eka zakhasane joIne tenuM kAraNa pUchatAM teNe jaNAvyuM ke Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 A pacazailanI devI bhayaMkara che. te atre AvelA mAnavIne mRtyu pamADe che. jo tamAre bacavuM hoya te rAtre AvatA bhAra pakSInA pagane vaLagI rahejo. te prAtaHkALa thatAM UDI japta tamane sAmA kAMThe paheAMcADI deze. gabharAyela jinadatta zrAvaka tarataja tevA vRkSa para jaI saMtAi rahyo ane rAtrie AvelA bhAraDa pakSInA page vaLagI gayA. prAtaHkALe UDI, sAmA kAMThe jai bhAra'DapakSInA pagethI chUTA paDatAM, nirAMtanA zvAsa lai jinadatta zrAvake " namo diMtALa ? evA uccAra karyAM. AvA uccAra sAMbhaLatAM ja jitazatru rAjAne jIva te bhAraDa pakSI thayelA heAvAthI tene vicAra thayA ke- AvuM me' kayAMka sAMbhaLyuM che. te saMbadhI UhApeAha karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM ane vasaMtasenAdika peAtAnA pUrvabhave| jANyA. pachI zuddha dhanu' lakhana svIkArI, mRtyu pAmI, he rAjana ! A tamArI rANI thaI che. anukULa dharmopadeza sAMbhaLavAthI mane mUrchA AvI hatI ane Ape mArA para atyaMta upakAra karyAM. have ApaNe sAthe ja dIkSA laie. baMnee daLadabApUrvaka samatabhadra nAmanA AcA pAse suda'nAdevI sAthe sa`virati svIkArI, kanakabAhu rAjavI vidhipUrvaka prajAnuM pAlana karavA lAgyA. .. kAika vakhata rayavADIe nIkaLatAM viparIta zikSAvALA azvane kAraNe rAjavI bhayAnaka araNyamAM jai caDhayo. tevAmAM kAieka sarovarane joine tRSA zAnta karI. pachI AgaLa cAlatAM eka tApasAzrama tenA jovAmAM AvyA. tapevanamAM pravezatAM ja tenuM jamaNu` netra pharakatAM zubha zukana mAnI te AgaLa vadhe che, tevAmAM ternI najare lAvaNyatI nadI jevI e muni kanyAe paDI. latAdikane jaLasiMcanAdika kA karatAM parizramane aMge eka kaMika hIna kAMtivALI banI eTale rAjAe vicAyuM ke- munikanyA jaNAtI nathI, kASTa rAjakanyA hAvI joIe. gupta rIte te paricaryAM jovA lAgyA tevAmAM te yuvAna kanyAnI sugaMdhathI AkarSAyela bhamarA tenI AsapAsa gunnarava karavA lAgyA eTale bhaya pAmIne te " rakSA karA, rakSA karI " ema khelavA lAgI tyAre bIjI tApasIe tene kahyuM ke-" kanakabAhu rAjavI tAruM rakSaNa karavA sama` che." peAtAnu nAma sAMbhaLI rAjA Azcaya pAmyA ane tarata ja pragaTa thayA. tene joi bane jaNI vyAkuLa banI gai, chatAM meATI tApasIe hiMmatapUrvaka rAjAne nAma vigere pUchatAM rAjAe jaNAvyu ke-hu' kanakabAhunA parigrahamAM rahu chu'. AzramajananA vidyotA nivAraNa athe' ane yAgIonA darzanAthe AvyeA chuM. rAnnanA AvA vacana sAMbhaLI nAnI bALA samajI gai ke A rAjA pote ja che eTale lajA pAmI. bIjIne rAjAe vRttAMta pUchatAM niHzvAsapUrNAMka teNIe jaNAvyuM OM- ratnapuranA vidyAdharanI patnI ratnAvalInI A padmA nAmanI putrI che. pitAnA mRtyubAda bhAio sAthe paraspara kleza thatAM mAtA putrIne lai tenA bhAi gAlava kulapatinA AzramamAM AvIne: rahI che. padmA ATha varSanI thatAM ratnAvalI tApasI thai. kulapatie tene sarva kaLA zikhavI. eka divasa atre jJAnI munirAja padhAratAM A padmAno pati krANu thaze ? tema pUchavAthI munirAje kahyuM ke--azruthI haraNa karAyela kanakabAju cakravartI svayaM atre AvIne tene paraNaze. A pramANe sAMbhaLatAM kanakabAhu rAjA pote harSita banyA ane manamAM vicAra karavA lAgyA ke--mArA atre AvavAne parizramasaLa thayA. khAda * kulapati kayAM che ? " tema pUchatAM tApasIe jaNAvyuM ke--te munirAjane vaLAvavA gayA che tevAmAM te eka tApasI tyAM AvI kulapatinA AgamananA samAcAra Ape che. A bAju rAjAnu sainya paNa AvI paheAMce che. kulapati paNu samagra hakIkata jANI atyaMta Ana6 pAme che ane munirAjanA jJAna-baLanI prazaMsA kare che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 pachI kalapati rAjAnI pAse jatAM rAjA Ubho thavApUrvaka sanmAna kare che. ane pAne gAMdharvavivAhathI paraNAve che. tevAmAM teno bhAI paDyottara vidyAdhara paNa tyAM AvI pahoMce che ane rAjane ucita bheTa Ape che. pachI kanakabAhu rAjA potAnI rAjadhAnImAM Ave che. padmA sAthe viSayasukha bhogavatAM rAjA divase nirgamana kare che te daramyAna eka divasa AyudhazALAnA adhikArIe AvI. vadhAmaNI ApI ke-cakraratna utpanna thayuM che tethI kanakabAhue AyudhazALAmAM jaI, tenI pUjA karI, ATha divasane mahatsava karyo. bAda senApati, gAthApati, purohita, gaja, azva, vArSikI, strI, chatra, maNi, cAmara, kAMkiNa, asi ane daMDaratna utpanna thayA. cauda ratna ane nava nidhAne prApta thAya che. hajAro yakSavaDe adhiSita cakrana pUrvadizA sanmukha cAlyuM. tyAM mAgadhAdhipati devane, pachI varadAma deva, prabhAsa deva, vaitADhaya parvatanI guphA temaja svecchAdikane vijaya karIne cha khaMDa sAdhyA. malecchAdikAe ghaNAM prakAranAM upadrava karyA paNa cakravatIe potAnA ratnonI sahAyathI te sarve niphaLa banAvyA. cha khaMDa sAdhIne pitAnA nagaramAM AvatAM batrIsa hajAra rAjavIoe bAra varSaparyata cakIpaNAne abhiSeka-mahotsava karyo. anaMta puNyanI rAzi ekatra thaI hoya tyAre AvI Rddhi-siddhi ane sAhyabI prApta thAya che. cosaTha hajAra strIo, nava nidhio, batrIsa hajAra nagara, corAzI lAkha azva, ratha ane hastI vigere atula Rddhine bhegavatAM kanakabAhu cavartI sukhapUrvaka kALa nirgamana kare che, tevAmAM nagaranA vanapradezamAM bhuvanabhAnuM tIrthakara bhagavAna padhAryA. tene vaMdana mATe caDhI jAya che. tIrthaMkara bhagavAne dezanAmAM saMsAranI asAratA, indriyanI vilAsitA, meha subhaTanuM svarUpa, jIvanI tRSNa vigere viSaya upara amRtadhArA varSAvavAthI kanakabAhu rAjAne saMga utpanna thayo. (juo pR. 121-122) teNe tIrthakara mahArAjane vijJapti karI ke-ApanI pAse pratrajyA. aMgIkAra karavA icchuM chuM, pachI pitAnA mahele AvI, samavasaraNamAM AvelA devonI Rddhino vicAra karatAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che ane pitAnA pUrva bhava vagerene jANyA bAda kanakaprabha nAmanA putrane rAjya para sthApana karI dIkSA le che. ane utkRSTa tapazcaryAvaDe bAvIza parISahAne sahana karatAM ane vaiyAvRtya tathA samAdhimAM lIna thayelA evA temaNe tapavaDe tIrthaMkaranAmakarma upArjana karyuM. . ekadA teo kSIravana nAmanA araNamAM kSiragirinA kinAre sUrya sanmukha nimeSa rahita netrane sthApana karI kAryotsarga dhyAnamAM rahela che, have A bAju marubhUtine jIva je kuraMgaka nAmane vanacara hato te vajanAbha RSine haNIne, pitAnA parAkramane prazaMsa, aneka prakAranA chevAnI hiMsA karIne te ja bhavamAM utpanna thayelA kADha vigere aneka duHkhone sahIne sAtamI narake gayelo. tyAMthI nIkaLIne A araNyamAM siha thayo. ekadA pitAne bhakSa nahIM maLavAthI Amatema jete te siMha jyAM rAjarSi kanakabAhu kAusagga dhyAnamAM UmA che tyAM AvI caDyo ane pUrvanA vairane kAraNe temane haNavA taiyAra thayo. pUrvanA duSkarmanuM prAbalya to juo. kSamAdhArI muni kanakabAhue vicAryuM ke A mane mAravAne chaachAvALo che ema vicArI sihanI sAkSIe AloyaNa lai aNa zaNa svIkAryuM ane sihathI haNAtAM mRtyu pAmI prANuta nAmanA dazamA devaleke devapaNe utpanna thayA. siMha paNa kALAMtare mRtyu pAmI pAMcamI narakamAM gayA pachI munIzvarone vinAza karavAthI upArjana karelA pApanA kaDavA vipAkane anubhavavA lAge. ahiM tenuM varNana karavAmAM Ave che. (pA. 125). tyAM aneka prakAranA dukha sahana karIne, narakathI nIkaLIne brAhmaNa kuLamAM utpanna thayela. janmatAM ja durbhAgI AtmAnA mAtA-pitA, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhAi ane svajanAdika mRtyu pAmI gayA. ka'Tha evA nAmathI te prasiddhi pAmyA. yuvAvasthA thatAM te du:khe. karIne mAtra zikSA meLavI zakatA hatA. A pramANe tenA divase vyatIta thatAM ane khInna zreNI vigere leAkeAnA sukhApabhAgane jotAM tene ekadA vicAra AvyAae-dhaNA lekA pAte manavAMchita bhegA bhAga2e che, vilasita krIDA kare che ane mane te sAMje mAtra bheAjana jeTaluM paNa khAvAnuM maLatuM nathI mATe ceAkkasa jaNAya che ke-me pUrve dharmAM karyAM nathI. A pramANe lAMkhI vicAraNA karI, te tApasa thayA ane paMcAgni vigere kaSTakriyA karavA lAgyA. have ahiM prANuta devalokamAM rahelA kanakakhAhu cakravartInA jIvane AyuSya kaSTaka zeSa rahyu tyAre aneka upadravo thatAM kaMika 'pa anubhavyo, mALA karamAi gai, kAMtivALuM zarIra kaiMka hIna banyuM, vajra kaMIka malina thaI gayA eTale temaNe avadhijJAnathI A sabaMdhI vicAraNA karatAM jaNAyuM ke have cyavana samaya najIka AvyA che tyAre manamAM leza mAtra glAni na anubhavatAM siddhanuM svarUpa vicAravA lAgyA ane sarvAM mAMgalikrAmAM zreSTha namaskAra maMtranuM smaraNa karyuM. A bAju kAzI dezanA vANArasI nagarImAM azvasena nAmanA rAjAne vAmA nAmanI sagusa panna paTTarANI hatI. kanakabAhunA jIva prANata devalAkathI cyavIne, zrI ariSTanemi bhagavatanA nirvANune 83750 varSa vyatIta thayA tyAre, caMdra vizAkhA nakSatramAM AvatAM caitra vadI ceAthane divase madhya rAtrie vAmA devInI kUkSie cauda svapnAthI sUcita kanakabAhunA jIva janme che. ahiM cauda svapnAnuM vana suMdara rIte karavAmAM Avyu che ( pR. 129 ). vAmA devIe jAgRta thaI peAtAnA svapnAnI hakIkata azvasena rAjavIne jaNAvatAM temaNe kahyuM ke traNa bhuvanane pUjanIya tamAre putra thaze. bAda A zubha zakunanI gAMTha bAMdhI vAmAdevIe zeSarAtri dharmadhyAnamAM vItAvI. prAtaHkALe rAjAe svapnapADAne khelAvI svapnazAstrAnusAre svapnAnuM phUla pUchavAthI svapna. pADAe te dareka zatrunAnu vistRta varNana karI mAMgalika phala sUcavyuM ( pR. 171) ane vizeSamAM jaNAvyu` ke-tamArA putraratna tIrtha"kara bhagavaMta thaze. rAjAe naimittikanuM sanmAna karI vidAya ApI. vAmAdevI garbhane harSa pUrNAMka dhAraNa karavA lAgyA ane iMdranI AjJAthI vaizramaNa yakSe AjJA ApelA tiya gUz2abhaka devAe rAjAnA bhavanamAM karADA dhruvaNaeNnA ratna, maNi, mANika daM bharI dIdhA, utkRSTa puNyanI A nizAnI che ke-devA paNa vazavartI banI sAnukULa sAmagrI ape' che. prabhunA garbhamAM AvavAthI Rtu anukULa thai, vyAdhie vinAza pAmyA ane satra sukha-zAMti vyApI gai vAmAmAtA sukhazAMtipUrvaka garbhanu vahana karavA lAgyA. yogya samaya thatAM je vakhate saMsArabharamAM eTalA badhA zubhaparamANu hatA te ja vakhate pAsa vadI dazamanI ( ahiM mAgazara vadI 10) madhyarAtrie vizAkhA nakSatramAM caMdrane yAga AvatAM chatAM zrI pArzvanAtha bhagavatA janma thAya che. A samaye Asana kaMpavAthI chappana dikumArikA tyAM AvI paheAMcI. ahiM temanA nAma, kAryAM vagere jaNAve che. ( pA. 133 ) ane sUtikama saMbadhI potapetAne Ucita sava kAya* teoe karyu. bAda iMdranu si'hAsana ka`pavAthI, siMhAsana parathI UtarI, sAta-ATha DagalAM jinavaranI sanmukha jaI zakrastavavaDe stuti karI, harigameSI devane khelAvI, devAne jinezvara bhagavatatA janmanI jANa karavA mATe sUcanA karI. iMdra-sUcanathI rigameSI deve sudhASA ghaMTA vagADI devAne jaNAvyuM ke Aje bharatakSetramAM prabhAvazALI trevIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavata janmyA che, mATe janmAbhiSeka mATe cAle. ' Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 saudhame"dra pAlaka vimAnamAM ArUDha thaI, asa Mkhya dvIpa--samudronuM ulladhana karI, jinagRhane traNa pradakSiNA ApI, jinezvara tathA jinamAtAnI stuti karI, saudhame"dra sAthe ATha leAkapAla, ATha paTarANI, sAta prakAranA sainya, sAta senApati, traNa pA~dA, ceArAthI hajAra sAmAnika devA, 336000 aMgarakSaka deve, ane bIjA karoDa devI devAnA samUha sAthe Ave che. A che bhagavatanI atizayatAnA prabhAva ! bAda vAmA mAtAne avavApinI nidrA ApIte, temanI pAse prabhunu pratibiMba sthApIne, saudhame potAnA pAMca divya rUpe vibhu, paramAtmAne lai meruparvata para Ave che. pAMcaso yAjana lAMkhI atipAMDukakhalA zikSAparanA siMhAsana para saudhame, utsaMgamAM paramAtmAne laine beThA. A avasare Asana pavAthI prabhunA janma jANavAmAM AvatA sarvAMIMdro AvI paheAMcyA ane acyuteMdranA AdezathI sava' daivA abhiSekanI sAmagrI levA gayA ane jaLa, auSadhi vividha prakAranA padArtho lai AvI paheAMcatA kaLazAvaDe paramAtmAne abhiSeka karyAM. A jaLa-snAnamAM uttama vastuo, zreSTha sugaMdhIe ane divya padArthAMnu mizraNa karavAmAM Ave che. bAda acyuteMdranA utsaMgamAM paramAtmAne ApIne saudhame vRSabhanA cAra rUpo vikurtI, pAtAnA zIMgadvArA jaLadhArA karI abhiSeka karyo. A samaye vividha devA vAjiMtrA vagADatA hatA, nRtya karatA hatA ane keTalAka chatra, cAmarAdi vIMjhatA hatA. gadhakASAyI krAmaLa vastrathI bhagavatanA dehanu' lUna karIne ... paramAtmAne vividha alaMkAro paherAvyA ane temanI sanmukha zreSTha dhUpa uvekhI, aSTa mAMgalika karI iMdre atibhAvapUrvaka stuti karI. e rIte janmakalyANaka mahetsava bhaktipUrva`ka karI, be hAtha joDI stuti karIne saudhamedra sivAyanA sa* iMdro cAlyA gayA. khAda saudharmedra jinagRhe AvI, mAtAnI avasvApinI nidrA harI lai prabhunA pratiSThikhane saMturI lai, jinezvarane mAtA pAse mUkayA ane satra udveSaNA karAvI ke--je kAI bhagavaMtanuM aniSTa ci Mtavaze tenu' mastaka ajanamaMjarInI jema svayameva tUTI jaze. bAda ratnavRSTi ane dhanavRSTi karI iMdra svasthAne jAya che. priya'karA nAmanI dAsIe prAtaHkALe azvasena rAjAne putrajanmanI vadhAmaNI ApI. rAjA aMtaHpuramAM AvI, jagadgurune joi, harSa pAmI peAtAnA sabhAmaMDapamAM gayA. tyAM lekAe AvI varSoMpana-mahesava karyAM. bAda sUrya-caMdradarzana, chaThThI jAgaraNu vigere utsava karI, bArame divase savA bAjanAdikathI satkAra karyAM. atyaMta zyAma rAtrine viSe paNa mAtAe sane joyA hatA temaja svapnane viSe pazu sarpa joyA hatA tethI pAtya evu' yathArtha' nAma rAkhyu. devAe 'gUThAmAM saMkramAvela amRta rasanuM pAna karatA bhagavaMta khAlyAvasthAnuM ullaMdhana karI kumArAvasthA pAmyA ane mitra vagara sAthe akrIDA vigere krIDAthI janaraMjana karavA lAgyA, ekadA azvasena rAjA sabhAmaMDapamAM beThA che tevAmAM puruSAttama nAmanA amAputra sabhAmAMDamAM rAjAnApUrNAMka AvyA ane peAtAnA nagara kuzasthaLanA svAmI nadhama rAjAne vRttAMta jaNAvyA bAda vizeSamAM jaNAvyu* ke-amArA svAmI prasenajitane prabhAvatI nAmanI rAjakumArI che. ekadA mayUra nAmanA utthAnamAM jatAM kinnarI mukhathI zrI pAkumAranA guNAnuvAda sAMbhaLI atyaMta Asakata banela te phakta eka pAkumAranAM nAmanuM ja raTaNa karI rahI che, prasenajite A vRttAMta sAMbhaLI atyaMta ha prardazata karI lagna mATe taiyArI karI tevAmAM kaliga vigere dezanA irSyALu rAjavIoe kuzasthalane gherI lIdhuM': he rAjana ! atyAre kaliga vigere dezanA rAjavIe lokAne pIDI rahyA che ane prasenajita yuddha mATe taiyAra thayela che. A vRttAMta jaNAvavA mATe ja huM ApanI pAse Avye . A hakIkata sAMbhaLI azvasena rAjAe yuddha mATe prayANa karavA bherI vagaDAvI. catura`ga senAne sajja Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 thatI joI pAkumAra sabhAmaMDapamAM AvyA ane pitAzrI pAsethI senA sajja karavAnuM kAraNa jANI pArzvakumAre pitAne prArthanA karI kru-mRgalA sarakhA te rAjavIenI sAthe yuddha karavA javA mATe tamArI jevA siMhanI jarUra nathI. AvA sudra kAma mATe tame prayAsa zA mATe karA che ? A pramANe pitAne jaNAvI pArzvakumAra pAte sainya sAthe kuzasthaLa najIka AvI paheAMcyA. A samaye iMdrasArathI mAlie AvI pAtAnA vividha zastrothI bharapUra ratha paramAtmAne arpaNa karyAM. paramAtmAe pachI vicAraNA karI OM-niraMka vadha- AraMbha karavAthI zuM ? jo zatrue samajAvavAthI samaje to hiMsArUpa yuddhanA AraMbha na karavA tema vicArI eka kuzaLa dUtane barAbara samajAvI kaliMgAdhipati pAse mAkaklyA. pahelAM tA *li'gapatie tene tiraskAra karI kADhI mUkaye, paraMtu tenA amAtyAe samajAvavAthI, pArzva kumAranA khaLanuM vadhu na karavAthI temaja mAlinA sa` AyudhothI bharapUra ratha vigerenI hakIkata jANI kaliMgapati, vagara yuddhe nAgadamanI vidyAthI sarpanuM viSa haNAI jAya tema pAkumAranA zaraNe AvyeA. evAmAM puruSottamanA mukhathI pAzva kumAranuM Agamana jANIne prasenajita rAjA paNa tyAM AvI paheAMcyA. prabhAvatI sAthe bhagavaMtanA pANigrahaNa mahAtsavanu muddatta jovarAvI zIghra vivAheAtsava Ara MbhyA. karameAcana samaye vizeSa prakAre dAna ApyuM. keTalAka divasA zvasuragRhe rahI zrI pArzvakumAra pAtAnA nagara tarapha cAlyA tyAre prasenajita rAjavI vaLAvA AvyA ane bhaktipUrvaka vaMdana karI vasthAne gayA. pArzva kumAranA AgamananA samAcAra sAMbhaLI azvasena rAjAe maheAtsavapUrNAMka nagarapraveza karAvyeA. kumAra paNa bhAgAMvalI krama' jANI vividha prakAranA vilAsA karatAM kALa vyatIta karavA lAgyA. paramAtmAne temanI sAthe ja chAyAnI mAphka sAthe ja rahenArA traNase| mitra thayA. A bAju kamaThanA jIva vairanI para'parAne kAraNe garIba kulamAM janmI, tApasa vrata aMgIkAra karI, paMcAgni tapa karatA karatA bhavitavyatAne kAraNe vANuArasI nagarImAM AvI pahecyA. pAtAnI cAre dizAmAM cAra moTA agnikuMDa khAdAvyA ane temAM meATA meATA kAcho nakhAvI paMcAgni tapa zarU karyAM. tenI AtApanA levA lAgyA ane mastaka para sUryanA pracaMDa tApane sahana karatA, ema sAthe jhU, aThThamAdi tapasyAne pAraNe kaMdamUlAdinuM bhojana karI dhyAnamAM rakta rahetA, jethI tenI khyAti nagaramAM thatAM lokA tenA vana-pUjanAdi mATe javA lAgyA. ekadA rAjamahelanI upalI bhUmikAmAM rahelA pArzvakumAre A rIte leAkrAne ADaMbara sahita jatAM nIhALI tenu kAraNa pUchatAM rAjapuruSe jaNAvyuM ke--eka tApasa, nagarI bahAra duSkara paMcAgni tapa tape che tema tenA duSkara tapathI AkarSAyelA lakA tene vaMdana karavA jAya che. A hakIkata sAMbhaLI pArzvanAtha bhagavata manamAM vicAravA lAgyA ke--" viveka rahita ane hita-ahitane nahIM jANanArA ajJAnI lekre pote nAza pAme che ane bIjA prANIone nAza pamADe che. paMcAgni tapavaDe paNa dharma thAya te te mATu' Azraya' che; kAraNa ke te kriyAmAM cha jIvanikAyanA avazya vadha thAya che; tethI mithyA upadeza mApanAra A tApasanI upekSA karavI ucita nathI. '' bAda paramAtmA, sevaka puruSo sAthe te tApasa pAse bhAve che, te samaye sarpavALA eka meATA kAine agnimAM nAkhatA eka mANasane prabhue joyA tethI temaNe tApasane kahyuM ke--" dharmanA bahAnAtho A pApa-upArjana karanAruM kRtya te zA mATe AraMbhyuM? dharmanu mULa kyA che ane agni saLagAvavAmAM dayA karyA rahelI che? kAraNa ke agnimAM te sava' jIvAne vinAza ja thAya che. jema peAtAnA AtmAne haNavAmAM dhaNu' du:kha raheluM che tema bIjA niraparAdhI jaMtuone Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haNavAmAM paNa dakha ja raheluM che. daravAjA vinAnA nagaranI jema ane mULa vinAnA vRkSanI jema dayA vinAno dharma DAhyA puruSonI prazaMsA pAmato nathI. vigere." (pArSakumArano A dayA dhama u5rane saMvAda manana karavA jevo che. juo pR. 157.) A pramANe sAMbhaLI roSita banelA kamaTha tApase jaNAvyuM ke-"he rAjakumAra ! hAthI, azva vigerenA doSa jovAmAM tamArI buddhi upayogI hoya, dharma, zAstranA vicAramAM tame zuM jANo?" tyAre bhagavAne kahyuM ke-" zuM asatya kahuM chuM ? sarva loko pratyakSa juo." A pramANe sacavI, eka ardha baLelA kAne agnikuMDamAMthI bahAra kaDhAvI, nokara pAse parazava tenA be bhAga karAvatAM temAMthI a5 jIvitavALe sarSa nIkaLyo. boda parama kapALa paramAmA pArzvanAtha prabhue tene paMca parameSTI maMtra saMbhaLAvyuM, je ekAgra manathI sAMbhaLI, mRtyu pAmI te sarpa dharaNendra deva thayA. mahAmaMtra navakAra maMtranuM mAhAsya juo ? jene zAstrakAra ciMtAmaNa mahAmaMtra kahe che ane uttama phaLa ApanAra kahe che. mRtyu sanmukha thayelA sane mAtra navakAra maMtranA zravaNa mAtrathI dharaNendra devanI padavI prApta thAya che. navakAra maMtranuM AlaMbana' kharekhara A mahAbhayaMkara bhavasamudramAMthI tAravAne jahAja tulya che. A pramANe paramAtmAne prabhAva jANI lajajALa banela kamaTha te sthaLethI cAlyo jAya che, ane ajJAna kaSTa karI mRtyu pAmI melanikAyamAM meghamAlI nAmane deva thAya che. have vasaMtaRtu AvI pahoMcI. ughAnapAlakanI vijJaptithI pAkumAra potAnI paTTarANI prabhAvatI temaja parijana varga sAthe udhAnamAM jAya che ane tyAM eka moTA vAsa-bhuvanamAM beThA che. te vAsabhuvananAM citro jotAM temaNe dvArikA nagarI, balarAma ane kRSNa vAsudevanA citro joyA. pachI temanI daSTi rAimatIno tyAga karI dhyAnamAM rahela bAvIzamAM jinezvara neminAthanA citra para paDe che. A pramANe dazya nIhALI traNa jJAnanA dhaNI bhagavaMtanA vegane saMvega prApta thAya che. A samaye temaNe zrInA svarUpanI vicAraNA karI je kharekhara vAMcavA temaja vicAra karavA yogya che. (juo pA. 160-11). have barAbara samaya thatAM te vakhate kAMtika de AvI paramAtmAne tIrtha pravartAvavA mATe vinaMti kare che. paramAtmA paNa pUrNa saMga-raMgane prApta karI rAjamahele AvyA. rAtri pUrNa karI, prAtaHkALamAM mAtA-pitAne potAnI dIkSA-grahaNanI vAta karI, je sAMbhaLatA mAtA vAmA te AkuLavyAkuLa thaI gayA. mAtanehanA kAraNe temaNe pArzva kumArane aneka prakAre samajAvyA, jemane zrI pArzvakamAre neminAtha bhagavaMtanuM daSTAMta ApI zaka rahita banAvyA. zrI azvasena rAjAe paNa paramAmAne daDha nirNaya jANI vAmAdevIne samajAvyA. paramAtmAe samasta dAridrayane cUrNa karatuM sAMvatsarika dAna prAraMbhayuM. juo paramAtmAnI samasta jagajaMtuo paranI karuNa buddhi. 388,8000000 ATalA pramANa suvarNanuM paramAtmAe varSabharamAM dAna ApyuM. bAda paramAtmAne nimaNu abhiSekane mahotsava zarU thayo. te samaye Asana kaMpathI batrIze iko AvI pahoMcyA, ane prajane snAnAbhiSeka karyo ane pachI pUrNa bhaktibhAvathI stuti karI. (pR. 167.) pachI vizAlA nAmanI zibikAmAM prabha ArUDha thaI nagara bahAra Azramapada nAmanA udyAnamAM padhAryA ane piSa vadI agiyArasane divase aThThamanI tapasyA pUrvaka trIza varSanI vaye, traNase kulIna rAjaputra ane paramAtmA sAthe pravajayA lIdhI. ahIM dIkSA mahotsavanuM tathA Azramapada udyAnanuM varNana rocaka ane suMdara zailImAM jaNAvavAmAM AvyuM che. (pR. 169-170, ). Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prasaMge vAma mAtA vaganuM paccakakhANa karyuM. te samaye mana:paryavajJAna : A prasaMge vAmA mAtAe putranehathI paramAtmAne kaI ka hita-zikhAmaNurUpe kahyuM tene svIkArI paramAtmAe vividha vidhei sarva sAvaghayoganuM paccakakhANa karyuM. leca karelA kezane Ide kSIrasamudramAM padharAvyA. paramAtmAne khaMbhe IMdra devaduSya vastra mUkayuM ane paramAtmAne te samaye mana:paryavajJAna utpanna thayuM. iMdrAdi deve potapatAne sthAne gayA ane paramAtamAM kAusagga dhyAnamAM lIna banyA. prAtaHkALe yuga pramANa pRthavI para netrano upayoga karatAM AzramapadamAMthI nIkaLI kekaTa nAmanA nagaramAM gayA ane tyAM dhanya gRhapatine tyAM paramAtta(kSIra )vaDe pAraNuM karyuM. tyAM AgaLa paMca divyanI devoe gRhapatine ghera vRSTi karI. dhanya paramAtmAne pAraNuM karAvavAthI rAjA pramukha nagara lekAe te gRhapatinI atyaMta prazaMsA karI ane dhanya paNa pitAne A apUrva lAbha prApta thayo hovAthI dAnadharmanI pote paNa anumodanA karI. bAda tyAMthI vihAra karI, udyAnAdimAM kAusagga dhyAne rahetAM, vividha pariSahe sahetAM paramAtmA vihAra karatAM karatAM kAdaMbarI nAmanI aTavAmAM Ave che. kali nAmanA parvata para 5ramAtmA kAusa dhyAne rahe che, tevAmAM mahIdhara nAmane mATe hAthI tyAM Ave che ane paramAtmAne kAusagga dhyAne rahelA jotAM ja teNe vicAryuM ke AvA munine meM kayAMka dekhyA che? tene uhApoha karatAM tene jAtismaraNa jJAna thAya che ane pUrva bhavanA saMskAravaDe sarovaramAM jaI, kamala laI paramAtmAnI pUjA kare che. A hakIkata carapuruSa dvArA caMpAnagarInA dadhivAhana rAjAnA putra karakaMDue jANI darzana mATe tyAM Ave che paraMtu prabhu anyatra vihAra karI gayA jANI dilagIra thAya che. have te pradezamAM rahelA devoe jamIna barobara karI phalina patra jevI rava ati suMdara urdhva sthAne rahelI navahAtha pramANuvALI prabhunI maNimaya mUrti banAvI jethI te sarva lekane manavAMchita ApanArI thaI, ane te zrI kalikuMDa tIrtha tarIke prabhAvika prasiddha thayuM. zrI pArzvanAtha prabhu zrI kalikuMDa e nAmathI maMtrAkSarane viSe prasiddha thatAM aciMtya mahimA thaye ane duHsvapna AveluM hoya te sAruM svapna saMbhavatA vAMchita padArthane avazya ApanAra thAya che. have zrI pArzvanAtha prabhu vividha sthaLe e pUjA karAtA ane prANImAtrane darzana mAtrathI nirogI karatA, sthaLe sthaLe zudra upadravane nAza karatA, pRthvI para vihAra karavA lAgyA. ahiM hAthI paNa anazana karI prabhunuM smaraNa karate mRtyu pAmI tyAM kalikuMDa nAmanA jinAlayane viSe dvArapALa (vyaMtara ) thaze. prabhu vihAra karI zivanagarInI bahAra kauzAMba nAmanA vanamAM pratimA dhAraNa karI rahela che tyAM pUrve karelA upakAranA smaraNavaDe saMtuSTa thayela dharaNendra nAgakumAra devonA samUha sAthe jinezvaranA darzana mATe tyAM Ave che jyAM prabhunA caraNanI pUjA, guNonI stuti karI vicAra kare che tyAM sUryanA kiraNone samUha prabhunA mastake paDatAM joI traNa rAtri sudhI chatra dhare che, jethI te nagarI pRthvIne viSe ahicchatrA nAme prasiddha pAme che. prabhu tyAMthI vihAra karI rAjapura nagaramAM padhAre che. ane tenI rAjyATikAmAM Izvara nAmane rAjA jue che tene bANurjuna nAmanA nAgarika (magadha) putre rAjA ajANa hovAthI traNa bhuvanane pUjavA lAyaka azvasena rAjAnA putra A zrI pArzvanAtha prabhu jagatane prakAza karanArA che ema kahetAM ullAsa pAmela. rAjA traNa pradakSiNApUrvaka jagadgurune vaMdanA kare che ane prabhunA uttama lakSaNe jotAM paDI jAya che, jAti smaraNa jJAna prApta kare che pachI sevaka varganA pUchavAthI te jaNAvI pitAne pUrvabhava jaNAve che. (pA. 177 ) pachI tyAM phaIzvara tIrthanI sthApanA karI bhagavaMtanuM zyAma biMba sthApana kare che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 bAda vihAra karI paramAtmA pUrve kahelAM Azramapada viSe Ave che, tevAmAM medhamAlI thayele kamaThane jIva pUrvanuM vera saMbhArI paramAtmAne ghora upasarga karavA lAgyokadarthanA karavA lAge, medha vikalpe ane jANe pralayakALane megha hoya tema jaLadhArA thavA lAgI. jaLa vadhatuM vadhatuM paramAtmAnA kaMTha sudhI AvyuM, chatAM meru jevA acala paramAtmA aMza mAtra paNa calAyamAna thayA nahIM. A avasare dharaNuMkanuM Asana kaMpatAM, paramAtmA para upasarga jANI tyAM zIdhra AvyA ane paramAtmAne pitAnA skaMdha para laI lIdhA. ane upasarga zAMta thayo ane meghamAlIne tiraskAra karatAM, kamaTha (meghamAlI) zarama banI, paramAtmAnI mAphI mAgI, potAnA AcaraNanI niMdA karI, ravasthAne cAlyA jAya che. bAda dharaNuM patAvatI devIo sahita paramAtmAnI parama bhaktibhAvapUrvaka prArthanA karI, parivAra sahita svasthAne jAya che. caturtha prastAva, (5. 184 thI pA. 37ra sudhI.) (jagaddaguru zrI pArzvanAtha bhagavAnane thayela kevalajJAnanI prApti ane dezanA mAM bhagavate kahela daza gaNadharanA pUrvabhavanA vRtAMta ) caitra mAsanI kRSNa caturthIne divase (dIkSAnA divasathI cerAzIme divase) vizAkhA nakSatramAM caMdra AvatAM dhAtakI vRkSanI nIce birAjelA, aThThama tapamAM hete chata, devAdhideva zrI pArzvanAtha bhagavaMtane zAzvata ane kAlokane prakAza karavAmAM samartha evuM kevaLajJAna utpanna thAya che. ahiM kevaLajJAnanuM saMkSipta svarUpa kahevAmAM AveluM che. prabhune kevalajJAna utpanna thatAM vaimAnika devendro, pAtALanA amarendra ane balIMdra vagere asurendro, vANayaMtara ane jatiSa devendro vagerenA Asana calAyamAna thatAM hajAro vimAnanI zreNI vividha mUMgAra ane vAhano upara beThelA devadevIonA samUhathI parivarelA batrIza to tyAM Ave che. pachI svanita kumAra de sugaMdhI jaLane chaMTakAva kare che tathA pAMca varNavALA maNiovaDe bAMdhelI pIThikAvaDe manohara eka janapramANa kSetrane viSe vaimAnika, jyotiSI, bhuvanapati devoe traNa prakAranA prAkAra-gaDha marakata, kaketana, padharAma, vajI ane indranIla vagere ratnAvaDe prathama, tapAvela jAtivaMta suvarNane bIjo prakAra ane sphaTika ratnanI kAMti jevo ujavaLa rUpAnI zilAvaDe trIjo ema suzobhita traNa prakAra taiyAra karyA. tenI vacce meTA mUlyavALuM, maNinI pAdapAThavALuM siMhAsana vyaMtaroe, te upara IzAneke laTakatI metInI mALAvALA traNa chatra, tenA upara jinezvaranA zarIrathI bAragaNe UMce nava59 vothI zobhate sudhamaide azoka vRkSa banAvyo. ane suvarNanA kamaLa upara ratnanA banAvela hAra ArAvALuM evuM dharmacakra sthApana karyuM. bIjA dhUpaghaTI, devaIdaka vagere sarva sAmagrIthI zobhatA idradhvajane vyaMtara devee taiyAra karyo. ane sthaLe sthaLe pAMca varNanI sugaMdha yukta puSpavRSTi thAya che. devAMganAvaDe mATe maMgaLane AcAra karatA hata; khecaranI devIo vilAsa nRtya karatI hatI. devo kaDatALa ane duMdubhine nAde karatAM. kinnara dee AraMbhe madhura paMcama svara nIkaLatA hatA. baMdijane svAmInA guNanuM kIrtana karatA hatA. taMDulavaDe aSTamaMgala AlekhAte hate. kaLaza sthApana karavAmAM AvatuM hatuM. evI aneka rIte anupama jagatanI lakSmI jANe na hoya tevuM devo samavasaraNanI racanA kare che. pachI deva dAnavaDe stuti karAtA zrI pArzvanAtha * rUpAne gaDha ane senAnA kAMgarA, suvarNagaDha ane ratnanA kAMgarA, ratnane gaDha ane maNiratnanA kAMgarA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu no tItharaNa kahI pUrva dizA sanmukha siMhAsana upara birAjamAna thAya che, ane traNa dizAmAM baMtara deva bhagavAnanA pratibiMba kare che, te jANe dAnAdika cAra prakAranI dezanA mATe sthApana karyA na hoya tema zobhatA hatA. saudharma I ane IzAne "veta cAmara laI prabhunI be bAju UbhA rahe che. prabhu pAse deve pukhanI vRSTi kare che. have ahiM udyAnapAlaka aMtaHpura sahita azvasena rAjAne jinezvarane kevaLajJAna utpanna thayAnA lAbhanI vadhAmaNI Ape che ke tarata ja azvasena rAjA vANArasI nagarImAM zrI pArzvanAtha bhagavAnanA kevaLajJAnane mahotsava karavA-nagara zaNagAravA AjJA Ape che. pachI azvasena rAja hAthI para besI rANIo, sAmate, maMtrIo, prajAjano vagere sAthe bhagavAnane vAMdavA mATe Azramapada nAmanA udyAnamAM Ave che. pitAnI rANI ane putravadhU padamAvatIne prabhunA atizaya, samavasaraNanI devae karelI anupama racanA ane bhagavAnanI vizALa samRddhinuM varNana jaNAve che. ane mAtA vAmadevI ane padmAvatI devIne tamo bhAgyazALI che ema kahe che ane pitAnI RddhinI laghutA batAvI pitAnI rANIne ane pitAnI putravadhu padamAvatIne temanA pati ke jeo Iko vagerevaDa devAdhideva thatAM pUjAya che tema aneka rIte prabhuno mahimA, mahattvatA ane raddhisiddhinuM varNana kare che. deve karela samavasaraNanI racanA vagerenuM varNana paNa AcArya mahArAje ahiM bahu suMdara rIte karela che te paNa manana karavA jevuM che. (pA. 185 thI 187). have azvasena rAjA hAthI uparathI nIce utarI, Ayuddha choDI daI samavasaraNamAM praveza karI - parivAra sahita prabhune traNa pradakSiNA daI vAMde che ane stuti kare che ke-he prabhu! mekSamArganA prakAzaka, svayaM buddha, rAgadveSAdine jItanArA tame jaya pAme, jaya pAme. saMtApa pAmelAM prANIone zAMti karanArA he arihaMta ! tame jaya pAme. bhayaMkara kAmadevanA mathana karavAvaDe moTA jayavAdane pAmelAM, sakSama vagere prANIonI rakSA karanArA, bhUvanezvaranA bhUSaNarUpa tame jaya pAmo ! ane mAruM mana ApanA caraNakamaLane viSe lIna thAo, vagere zabdo vaDe stuti karI svaparivAra sAthe yogya sthAne bese che. paraspara vairabhAvavALA prANIo vairabhAvane tyAgI zrI prabhune namI pitAnA sthAnamAM bese che. pachI bhagavAna zrI pArzvanAtha prabhu prANIonuM kalyANa karanAra amRtamaya dezanA zarU kare che. saMsAramAM DUbatAM prANIne eka dharma che ke je sAdhu ane gRhI-e be prakAre che. prathama sAdhudharma bhavasamudra tAravAmAM vahANa samAna, RddhinuM moTuM kAra, mekSamaMdiramAM caDavAnI nisaraNI samAna, moTuM maMgala, kalpavRkSathI paNa adhika mahimAvaMta vagere guNavALo mekSa prApta karavAmAM mukhya dharma che te kevI rIte ArAdhI zakAya che tenuM vistArapUrvaka varNana karI, pachI gRhI dharmanuM bAra vratanA pAlanapUrvakanuM suMdara - varNana kare che je anukrame mokSa ApanAra che. banethI thatAM aneka Aritmaka lAbha vagerenuM varNana paramAtmA jaNAve che. je jANI grahaNa karavA yogya, sAkSAt AtmakalyANa karanAra, sihirukha denAra, sarva prANIo potapotAnI bhASAmAM samaje tevI rIte dezanA Ape che jethI (pA. 188-189) keTalAka bhavyAtmAo saMsArathI virakata thaI cAritra aMgIkAra kare che, keTalAka mahAzaye deza-virati aMgIkAra kare che. A avasare vIza varSanI vayavALA, anupama rUpane dhAraNa karanArA, pUrva bhavamAM bAMdhela nikAcita Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharanAmakarmavALA, uttama kuLamAM janmelA zubhadatta, AryaSa, viziSTa, baMbha, sema, zrIdhara, vAriNa, yaza, jaya ane vijaya nAmanA manuSya pratra jyA grahaNa karavA bhagavAnanI pAse Ave che. bhagavAna temane caturvidha saMgha samasta dIkSA Ape che pachI temane sarva bhAvAbhAvane jaNAvavAmAM samartha utpAda, vigama ane prava lakSaNavALA traNa arthe pado prabhu Ape che. te tripadIne sArI rIte rahaNa karI bIjabuddhi paNa vaDe karI pUrvabhave bAdhelA gaNadharanAmakarmanA udayavaDe sArI rIte vistAra karI bAra aMga ane cauda pUrvanI racanA kare che, je vakhate tenA anuyenI anujJA ApavA mATe triloka baMdhu pote taiyAra thAya che. te vakhate saudharma Idra ghaNuM sugaMdhavALA vAsakSepathI bharela ratnane thALa laI bhagavAnanI pAse Ave che. pachI bhuvanaguru zubhadattane AraMbhI anukrame daze gaNadhara mahArAjanA mastaka upara " AjathI meM tamane sarva dravya, paryAya ane navaDe tIrthanI anujJA ApI che" ema kahI vAsakSepanI muSTi prabhu mastaka upara nAMkhe che ane pachI (deve vagere paNa tema kare che) ahiyA te daze gaNadhara mahArAjAo kevA pratApI mahimAvaMtA jagatane pUjavAlAyaka che vagera guNo sAthe tenuM varNana graMthakAra mahArAja ahiM Ape che. (5. 190) have prabhAvatI devI tyAM saMsAranI asthiratA citave che ane kyAre prabhu pArzvanAtha "mane niravagha cAritra Ape? vigere vicArI dAna ApI chevaTe prabhu pAse dIkSA aMgIkAra kare che. pachI bhavasAgara taravAmAM vahANa jevA cAra prakAranA tIrthanA bhagavaMta sthApanA kare che. bIje divase samavasaraNamAM pUrvAbhimukhe besI dharmavacanarUpI amRtanuM pAna karAvavA sarvane sAdhAraNa ane janapramANa kSetra vistAra pAmatI vANIvaDe dharmadezanA zarU kare che, te vakhate azvasena rAjA, prabhu tathA gaNadharone namIne bhagavAnane pUche che ke-he prabhu ! A dasa garoe pUrvabhave zuM karyuM hatuM ke jethI ApanA darzana mAtra sarva sAvAno tyAga karavAnI ane AvA prakAranI nirmaLa buddhinI prApti thatAM ane apratihata guNo prApta thayAM. jagadagurue kahyuM ke-he mahArAjA ! pUrvajanma AcarelAM puNayanA prakarSane A vikAsa che. rAjA kahe che ke-he bhagavAna daza gaNadharanA pUrvabhavane vRttAte kula karajaNa che. paramAtma je 2010 bhagavaMta have anukrame te kahe che. prathama gaNadhara bhagavAna zrI zubhadattanA pUrvabhavanuM varNana. A jaMbuhIpanA bharatakSetrane viSe kolaMbI nAmanI nagarInA vijayaghoSa rAjAne padmAvatI nAmanI bhAryA hatI. tene jayamaMgaLa nAmano putra hato. te udAra hovAthI thoDA prasAda sthAnane viSe ghaNA viranuM dAna karatA hovAthI rAjAe tene belAvI jaNAvyuM ke-"he putra! dAna guru zreSTha che. vaLI kahevAya ke "seMkaDo manuSyamAM eka ja zUravAra thAya che, hajAramAM eka ja paMDita thAya che; lA be manamAM yAgI dAtA kAIka ja thAya che athavA nathI paNa te; paraMtu pitAnA vaibhavanI apekSA rAkhyA vagara je dAna kare che te dezanA tyAgane mATe thAya che mATe parimita dAna karavuM; temaja kahevAya che ke "lAbhane ucita dAna karavuM, lAbhane ucita bhegA kare, lAbhane ucita parivAra rAkhe; lAbhane ucita nidhi kare.rAjyamAM paNa badhI rIte ghaNA dravyano vyaya thAya che tathA apakItinA bhayathI anyAyavaDe leka pAsethI eka eka koDI paNa levI gya nathI. vaLI dhanarUpI guNa karIne mANasa ghaNu guNavALA manuSyathI caDhIyAte thAya che vagere lakSamI vaDe zuM zuM thatuM nathI, vagere Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sAMbhaLI have ApanI AjJA pramANe karIza tema rAjaputre kahetAM rAjA tene vidAya kare che. rAjaputra pitAnI te zikhAmaNa yAda karatA heAvA chatAM te paranA du:khane nAza karanAranI buddhivALA heAvAthI adhika dravyane vyaya phrI karavA lAgyA, tethI avattAnu sthAna thavAthI te rAjaputra kAine kahyA vagara rAtrone viSe nagaranI bahAra nIkaLI uttarApathamAM jatAM yamunA nadInA kinAre rahela gabhIraka gAmamAM eka kulaputrane ghera AvIne rahe che. kulaputra tenA upara bahu ja premabhAva dharAve che. eka divasa kulaputrane kAi jAtaneA vyAdhi utpanna thAya che, upacAra karatAM vaidyonme te vyAdhi nathI paNa A zAkinIne doSa che. tema jaNAve che. zAkinInA doSa hAya tA te doSavALA manuSyanI zu ceSTA hAya che te ahiM AcArya mahArAja jaNAve che ( pA. 193 ). pachI tene upAya karatAM zAkinI tene zvAsa rahita kare che jethI tene maraNa pAmele jANI gharanA mANase rUdana kare che, kulaputranA zabane pAlakhImAM nAMkhI ramazAna laI jaI agnimAM pheMke che. daramyAna rAjaputra have zuM karavuM tene vicAra kare che. teTalAmAM aspaSTa svarUpavALA krAi puruSa tyAM bhikSA mATe Ave che. saune rAtA jANI rAjaputrane kAraNa pUchatAM te jaNAve che. AvanAra puruSa kahe che puruSArthathI tene upAya thai zake tema che, te e ke-zAkinInA deASathI maraNa pAmelAne dRSTi"dha mAtra ucchvAsa, jIva rahitapaNuM ane agnidAhapaNuM hAya che, tethI te kalevara sajIva chatAM tene jyAre agnimAM nAkhe tyAre jana rahita madhya rAtrine viSe zAkinIe maLI tenA vibhAga karI khAya che, te vakhate kAi mATA sattvavALA puSa tene nigraha karavA zaktimAna thAya te te nahi haNAyelA manuSyane krIvAra jIvADI zake che. tema jANyA pachI rAjaputra kha ane dhanuSya laI te gupta smazAnamAM pahoMce che. daramyAna zAkinIo AvI, mATInA DhagalAvALA kulaputrane lAve che. je vakhate rAjaputra khaDuM kheMcI tuM pApI kayAM jAya che ema kahISTa devanu smaraNa karavA jaNAve che jethI te bhaya pAmI tu kahe tema karavA taiyAra chuM tema jaNAvatAM kulaputrane jIvatA karavA rAjaputra tene jaNAve che. pachI te bIjI zAkInione samajAve che ane sAkSAta kulaputra tyAM UbhA thAya che ane kulaputrane tenA ghera laI jAya che. sava AnaMda pAme che. zAkinIthI marelAnI ceSTA, sthiti, zu hAya che, tene niha zI rIte thAya te kema jIvatA thAya vigere hakIkatA samajavA-anubhavavA jevI ahiM graMthakAra mahArAja jaNAve che. vidhAtAnA vilAsa manuSya jarA paNa jANI zakatA nathI te paNa batAvavAmAM Avela che. ( pA. 194-195. ) " upakArI mANasa du:khI mANasone jovA chatAM jo upakAra karavAne zaktimAna na thAya teA jIvavAnuM zuM phaLa ? " tethI ja sajjana puruSAnuM jIvatara ja saphLa manAya che vagere rAjaputra vicAre che. kulaputra peAtAne jIvitadAna denAra rAjaputranA pagamAM paDI peAtAnA sarvasvaneA upabhoga karavA ane aneka rIte rAjaputranI prazaMsA kare che. have tyAM keTalAka divasa rahI kahvA sivAya rAjaputra tyAMthI nIkaLIne ganapura nagaramAM Ave che je vakhate caitra mAsa cAlatA hovAthI caitra mAsanA sRSTisauMdaryanuM varSoMna ahiM ApavAmAM Ave che. ( pA 196. ) huve ahiM eka divasa tyAMnA rAkha vasaMtasenanA putra kuvalayacaMdra kAmamaMdiramAM mahaeNtsava hAvAthI tyAM Ave che. ahiM sarva mahesavamAM stabdha thayelA che te daramyAna ( je devalAkanA deva che ane tenA pUrvabhavane viSe je kuvalayacaMdra ane jayamaMgalanA pitA hatA ane te vakhate traNe jaNuAe sAthe dIkSA lIdhI hatI. tyAM mRtyu pAmI te traNa jaNA saudhama kahapane viSe deva thayA hatA. tenA pitA dIrghAyuSyavALA hatA, ane te banne madhyama AyuSyavALA deva thayA hatA. krAi vakhate kevalI bhagavAne bannene kAMika du lakheAdhI jaNAvyA hatA jethI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 je bannee te devalokamAM tenA pitAne prArthanA karI jaNAvyuM hatuM ke ahiMthI tame pharIthI janma haze te pahelAM ame bannene vItarAganA dharmane baMdha kare tema kabUla karAvyuM hatuM. ) ahiM devalekamAMthI yuvI judA judA dura dezamAM rAjAne tyAM A baMne putrapaNe utpanna thayAM che tema jANI tene pUrva bhavano pitA je deva thayela che te ahi eka subhaTa thaI te banene bodhilAbha prApta karAvavA Ave che ane kuvalayacaMdrane yuddha karavA jaNAve che. tyAM yuddha zarU thAya che. subhaTa deva hovAthI tenA prabhAvathI koI sainika kAMI karI zakatuM nathI. daramyAna chevaTe devamaMdiranI bahAra jayamaMgala kuvalayacaMdrane sahAyaka banI te subhaTa sAthe yuddha kare che. tethI te vicAre che ke A mANasa jIvitanI darakAra nahiM karatAM mAre upakAra kare che, e zuM haze? vagere uhApoha karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che. tyAre te subhaTa yuhane tyAga karI. A iSTa siddhi thaI tema belate te subhaTa jayamaMgalane hAtha pakaDI kuvalayacaMdra pAse laI jAya che, tene cetanA prApta thatAM he putro ! huM deva chuM. tene pUrvabhavane saMbaMdha jaNAve che. A sAMbhaLI jayamaMgalane paNa jAtismaraNajJAna utpanna thAya che. AthI bane rAjaputro jinadharmane viSe nizcala thAya che, deva svasthAne jAya che. ane rAjaputro mahelamAM Ave che. rAjA pitAnA putra upara upakAra karanAranI prazaMsA kare che ane kuvalayacaMdrane jayamaMgala koNa che tema pUchatAM potAnA pitAnA kAnamAM pUrvobhavanI hakIkata jaNAve che. tyArabAda rAjAne paNa jAtismaraNujJAna utpanna thatAM pitAne pUrvabhava jaNAvatAM kahe che ke-gurukuLamAM vastI tame tapa saMyamanuM anuSThAna karyuM hatuM tyAM ja meM paNa pravajyA grahaNa karI hatI ane huM devagupta nAmane muni hate. have eka samaye rAjA pitAne saMsAra tyAga karI dIkSA grahaNa karavAnI icchA thatAM baMne rAjaputrone jaNAve che. temane pachI kuvalayacaMdra paNa saMsAra tyAga karavAnI IcchA jaNAve che. rAjA sAmarthyavAna hovA chatAM rAjya ke kambano tyAga karI pratrajyA levI ayogya che tema jaNAvatAM kulavayacaMdra kahe che ke tema hoya te amArA bhAIne ja rAjaya arpaNa kare. . jayamaMgala paNa pUrvabhavanA saMbaMdhane laIne rAjyane nahiM svIkAratA te paNa sAthe ja cAritra levAnI IcchA vyakta kare che; chatAM rAjA tema karavA hAla nA pADavAthI bane rAjaputrane aDadho aDadha rAjya vaheMcI ApI banene rAjayAbhiSeka kare che. ane dIkSA levA mATe caMpakavana nAmanA udyAnamAM Ave che jyAM acalasara pAse pravajyA le che. banne rAjaputra nyAyapUrvaka rAjya calAve che teTalAmAM eka vakhata pratihAre AvI jaNAvyuM kehe deva ! kausaMbI nagarIthI vidheSa rAjAe mokalelA pradhAna puruSe ApanA darzanane icche che. teo AvatAM pitAnA pitAnA te pradhAna puruSe jANI rAjaputra UbhuM thAya che- mAna Ape che ane te puruSo tenA pitAe Apela eka gupta lekha tene Ape che, je jayamaMgala vAMce che. jemAM temanA pitA pitAnuM AyuSya pUrNa thavA AvyuM che, mATe mAruM mukha jovuM hoya te jaladI Ave. e pramANe lekha vAMce che. kuvalayacaMdra tene jahadI kvAne jaNAve che. riyAsata ane sAmagrI sAthe jayamaMgaLa tyAMthI vidAya thaI kauzabIpurIe AvatAM mahotsavapUrvaka tene pitA tene praveza karAve che. ucita samaye rAjAe tene belAvI rAjya aMgIkAra karavAnuM tene kahe che ane pitAnuM jIvita mAtra sAta rAtri sudhI che jethI ahaMdatta gaNI pAse prajA aMgIkAra karI ArAdhanA karavA jaNAvavAthI jayamaMgaLa zakAtura thAya che, je vakhate rAjyanA pradhAna puruSe zukana tarIke Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 suvarNa kaLazanA mukhamAMthI tItha jaLane pravAha kuMvaranA mastake DhALe che. rAjya krama saMbhALavuM' te mATe upadeza ApI sava"ne khamAvI vijayadheSa ahudattagaNI pAse sajama le che. niraticArapaNe cAritra pALI samAdhipUrNAMka mRtyu pAmI sarvArthaMsiddhine viSe devapaNe utpanna thAya che. ahiM jayama MgaLa rAjyanA vistAra karavApUrNAMka calAvatA joi tenI emAna mAtA padmAvatI potAnA putra jayazekharane svapnAmAM pazu rAjyalakSmIne lAbha asabhavita che ema vicAratI jayama'gaLane viSe ApI mArI nAkhavAne upAya citavavA lAge che. jayama'gaLa paNa sa'sAranI anityatA rAjyane deraDArUpI badhanavALu vagere asthira sa MsAranA bhAvane vicAratA rAjya calAve che ane jayazekharane yuvarAjapade sthApana kare che, duSTa strIo zu` zu` nathI karatI ? tevA aneka dAkhalAe kathAnuyogamAM jovAya che. have eka divasa rAjA vijayayAtrA mATe jAya che, tenI oramAna mAtA kapaTavaDe tenI sAthe jAya che. rastAmAM yamunA nadInA kAMThe sainye paDAva nAkhyo che. tyAM tenI eramAna mAtA Ave che ane peAtAnA putrane moTA vyAdhi thayeA che te sAMbhaLI, bhAvi anartha thavAnA che te nahi jANatAM rAjA tarata ja tenA AvAsamAM Ave che. jyAM tenI mAtAe te vakhate ugra viSe mizrita eka pAnanu khIDu rAjAne Ape che. rAjA khAya che, gheADIvAramAM te acetana thai bhUmi upara paDI jAya che. pachI teNI tene pATakAmAM bAMdhI madhya rAtrine viSe yamutA nadInA jaLanA pravAhamAM vahetu mUke che. ahiM cAritrakarto mahArAja AvI duSTa sroe kevI heAya che ? te duSTa kAmeA kevA kevA kare che, ane pApakArI guNI puruSone kevI ApattimAM nAkhe che. kula, zIla, apayaza ke upakArane paNa gaNatI nathI vagerenu yathAsthita varSoMna kare che ( pA. 207. ) have jayamaMgala yasunAnA jaLanA meAjA' vacce athaDAtA, jaLanA sicanathI tene viSavikAra nAza pAmatAM dUra dezanA kAMThAnA pradezamAM Ave che. tyAM zuM A svama che, buddhine bhrama che, ahiM kayAMthI ? ema vicAratAM eka paheAra divasa thatAM te vakhate te nadInA kAMThe gaMbhIraka nAmanA gAmamAMthI pUrve jaNAvela kulaputra te nadI upara Ave che. tyAM devagurunu smaraNa karI nadImAM jeTalAmAM te pANI pIvA Ave che teTalAmAM poTakAmAM bAdhelI kAMi vastu dekhI tyAM pAse jai pATaka cheADI jue che teA eka manuSyane jue che ane tene hAthavaDe kheMcI pANImAMthI bahAra kADhI peAtAnA ghera laI jAya che. tyAM snAna karAvI, vastro ApI, bhAjana karAve che ane bIje divase tu kANu che; nadImAM paDavuM kema thayu' ? ema pUche che eTale jayamaMgala tene eLakhe che. te kulaputra peAtAne ALakhatA nathI, jethI te ThIka che ema vicArI kulaputrane kahe che ke-huM rAjasevaka chu. eka duSTa manavALA mANuse mane A pramANe bAMdhIne nadImAM nAkhyAM hate. tenuM duHkha sAMbhaLI rAjA kahe che ke-he bhadra ! vidhAtAnA duSTa vilAsanA viSayamAM krANu nathI Agye.. te tene sa'bhaLAvatAM eka eka iMdriyonA viSayamAM lubdha prANIye| ane sUrya, caMdra vagere rAhunI pIDA vagere ApattimAM paDe che vagere sAMbhaLI kulaputra kahe che ke-huM paNa eka vakhata meTA Apatti-samudramAM paDyo hate; paraMtu eka paropakArI rAjaputre mane ugAryo hato tema kahetAM jayamagaLa kahe che ke-te tArA upamArI kANu hatA? tema pUchatAM kulaputre kahyuM -aneka vakhata pUchyAM chatAM teNe pAtAnu svarUpa kazuM nahiM. ethI rAjaputra vicAre che ke hajI paNa zubha karmAMnA lezaDe te hajI paNa mane eLakhatA nathI. A vakhate zaheramAM sainya AvatAM, tenA senApati AvA svarUpavALA puruSa ahiM Avye che ? ema pUchatAM potAne ghera AvelA jaNAvatAM tyAM AvatAM jayamaMgala rAjAne te jue che ane sa tene name che. pachI jayamaganna huM ahiM Avye| ane rahyo chuM te zI rIte jANyuM? tema pUchatAM teo jaNAve che ke " tame rAtrinA sahAya vagara jayazekharane jovA aparamAtAne Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 tyAM gayA pachI teNIne pUchatAM te kahe che ke-mArA putrane joI tarata ja rAjA cAlyA gayA che. Apane tyAM nahi jovAthI sarva zekAdhina thayA. daramyAna tyAM eka cUDAmaNi zAstrano jANa eka puruSa tyAM AvyuM. tene pUchatAM gaMbhIraka gAmamAM che te jANI amo ahi AvyA chIe. pachI kulaputranI pUjA karI, azva upara savAra thaIne tenAM zaheramAM Ave che te jANI sapatnI mAtA tyAMthI nAsI jAya che, teno putra jayazekhara tyAM ja rahe che. have mAtAnA A jAtanA duSTa vilAso jANI tenuM mana vairAgya tarapha vaLe che. daramyAna pratihArI AvI jaNAve che ke bhagavAna pUjaya samaMtabhadrasUri mahArAja sadasAmra vanane viSe padhAryA che, te jANI rAjA sUrimahArAja pAse AvI sUrimahArAjane bhaktipUrvaka vAMde che sUrimahArAja rAjAne kahe che ke-zuM tArA manamAM saMsAranI anityatA kAMI rAyamAna thaI che? rAjA kahe che ke-he prabhu! mArA jevA bhavAbhinaMdine AvI pravRtti kema saMbhave ? mATe dharmopadeza ApavAvaDe mArA upara kRpA karo. sUrimahArAja tyAM mekSarUpa mahAphaLane ApanAra sAdhudharma tene jaNAve che. viSaya, kaSAya, vagerethI Asana thayelAna anaMta zathitapaNuM kevuM che vagere badhuM sAMbhaLI tyAM rAjAnuM mana vairAgya pAme che. pachI jaya.. * zekharane gAdI upara besArI sarvanI saMmati laI khamAvI, sUrimahArAja pAse jayamaMgala rAjA dIkSA grahaNa kare che. saMjamane rUDI rIte pALatAM, vihAra karatAM te muni gajanapura AvI tyAMnA caMpaka nAmanA udyAnamAM Ave chejayAM kavalayacaMdra rAjA tyAM AvI vidhipUrvaka vaMdanA karI vinaMti karatAM jaNAve che ke he bhagavAna! Apane zuM ayogya hatuM ke-mane tyAga karIne pravajayA aMgIkAra karIne A pramANe vicAravA lAgyA. Ape mane prathamathI ja kahyuM hota te sAthe ja dIkSA grahaNa karIne suguru pAse rahIne nirmaLa dharma karata jethI ame have kone zaraNe jaIe. hAla amane meTuM cAritrAvaraNa karma che. have mane mUkIne pravajyA ApyA vinA tame jaze nahi. vagere prakAre vinaMti karyA pachI maMgaLa rAjarSie kahyuM kehave tuM paNa udyama kara. ema sAMbhaLI vAMdI rAjA pitAnA ghera AvI tenA jamAlI nAmanA moTA patrane rAjaya ApI jayamaMgala muni pAse pravajyA grahaNa kare che. bane muniyo vihAra karatAM karatAM hastinApuramAM Ave che. jyAM vedanI karmanA udayane lIdhe kuvalayacaMdrane eka vakhate navarAdika rogo utpanna thavAthI ane AvaLyAdika nitya karma karavAmAM asamartha thAya che, tethI vicAre che ke A zarIra kSaNabhaMgura che ane saMyama yoganI vRddhi mATe A zarIranuM piSaNa karAya che paNa jo tenAthI dhamarUpI artha na sadhAtuM hoya te zAstramAM kahelA vidhi pramANe tene tyAga karavo joIe ema vicArI zrI saMdha samasta sikone namaskAra karI cAre prakAranA AhArane tyAga kare che ane paMca namaskAra maMtranuM ArAdhana karatA, kALa karI acuta devalekamAM deva thAya che. pachI jayamaMgala muni ugra tapasyA karatAekAMtamAM duSkara pratimAne dhAraNa kare che, jyAM te temanI oramAna mAtA je tyAMthI bhAgI tApasI thayelI te maraNa pAmI yaMtarI thayelI che tyAM vilaMga jJAnavaDe pratimAne dhAraNa karI rahelA te jayamaMgala munine jANI aneka prakAranA upasargo kare che. jayamaMgala munine A yutikara jANI kuvalayacaMdra deva ayuta kalpathI tyAM AvI te duSTa vyaMtarIne kADhI mUke che ane traNa pradakSiNA karavApUrvaka te muninA caraNakamalane viSe paDe che. muni paNa savAra thaye kAryotsarga pArI ucita sthAne bese che. tene sAdhu kahe che ke-he bhadra ! tame koNa cho athavA meM pUrvabhave karelAM duSkatane khapAvavAmAM kharekhara sahAyakArI hatI tene teM kema kADho mUkI?" deva kahe che ke-he gurudeva! uttama cAritravaDe traNa bhuvanane pavitra karanArA, zatru mitrane sarakhA gaNanArA tamArA jevAne AvA prakAranA upasargo karavAthI te bicArI duraMta saMsArarUpI bhayaMkara meTA tIrNa duHkhanuM sthAnarUpa na Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 cA ema dhArI meM kADhI mUkI che; pachI muninA pUchavAthI deva potAnA pUrva vRttAMta jaNAve che, pachI munine vAMdI svasthAne jAya che. sAdhu potAnA aMtasamaya jANI samettazikhara paryaMta upara jai tyAM samAdhipUrvaka kALa karI jayavimAnamAM ekatrIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thAya che, tyAMthI cyavI A ja khUddIpanA dakSiNa bharatAnA kSemapurI nagarInA dhana'jaya nAmanA sAmatanI lolAvatI nAmanI bhAryonA garbhamAM zubha svapna sUcita putrapaNe avatare che ane tenu zubhadatta nAma pADe che. anukrame yuvAvasthA pAmatAM te paraNe che ane saMbhUta muni pAse gRhIdhama' aMgIkAra kare che. mApitA paralAka pAmyA pachI saMsAranA asthirapaNAne vicAratA, keTalAka mitra sAthe kahyA vagara potAnA nagaranI bahAra jAya che. AzramapadanI pAse AvatAM kevalajJAnane mahimA karavA AvelA devane AkAzathI AvatAM ane dudubhinA zabdo sAMbhaLI te zuM che te jANI, saMsArane vairAgya pAmI ahiM Ave che ane pU'nA niLa mati ane zruta jJAnavarDa vagara vila e cAMdapUrva' teNe racyA tethI te mahAmA pahelA gaNudharanI padavIne prApta thayA. A pramANe bhuvananAya zrI pArzvanAtha prabhue prathama gaNudharanuM vRttAMta jaNAvI have khInna gaNadharanA pUrva bhavanuM varNana kare che. bIjA gaNadhara AdhASanA pUrvabhavanu vRttAMta, A jaMbUdbIpanA arAvata kSetrane viSe zvetapura nAmanA nagaranA kSetrapAla nAmanA rAjAne *malAvatI nAmanI bhAryAM che. tene putra ke putrI kAMi paNa nahiM AvAthI matratatranA jANavAvALAne pUchyA kare che te rAjyanA sImADe rahela ni`yanagaranA rAjA devasenanI sAthe yuddha karatA hatA, rAjA devasena tevA prakAranI sAmagrInA abhAvane lIdhe tenI sAthe yuddha karavA asamartha hovAthI muMjhAya che, daramyAna tyAM droNa nAmanA yAddAnA samUhanA nAyaka jaNAve mane AjJA Ape| tA cha mAsamAM tene nigraha karIza, rAjAe AnA ApavAthI te naganI bahAra nIkaLI zvetapura tarapha cAlatAM tene eka kApAlika maLe che. te kayAM jAya che tema pUchatAM jetapuranA rAjAne putra nathI ane tenA prayAga hu jANu chuM tethI tyAM jau chuM. pachI droNu pote kayAM jAya che te kApAlika jANI peAtAne anya kAI duSTa hetu pAra pADavAnA suvarNa siddhi prApta karavAneA hetu ane te zI rIte pAra paDe te jaNAve che ( lebhIyAM hoya tyAM dhUtArA bhUkhe na mare ). pachI te banne kuzasthala nagaramAM Ave che. tyAM eka jINu devakuLamAM rahe che. kALI caudaza AvatAM kApAlikanA kahevA pramANe eka mRtaka rAgavaDe aceta muDadA jevA puruSane zeAdhI lAvI smazAnamAM aDadhI rAtrie AvI eka jagyAe maDala AlekhI, maDadAne snAna vilepana karAvI, te maMDaLamAM sthApe che. jamaNI bAju khaDga mUkI tenA paganA taLiyAnu mana karavAnuM drone sAMpI ane sa* dizAmAM balidAna nAMkhI meoTA prabaMdhavaDe maMtranu smaraNu krApAlika karavA lAge che. caMdana, vilepana vagere karavAvaDe zItalatAne pAmavAthI kaMI cetanA pAmelA te puruSa manamAM vicAravA lAgyA ke-mane kema ahiM suvAkyo, A khaDga mArA hAthamAM kema ? vagere vicAre che. te vakhate kApAlika vizeSa dhyAna lIna thayelA joi te sUtelA puruSa peAtAnA vinAza ja nizcaya jANI UDI khaDga lai prathama droNunA upara te vaDe dhAta kare che, je joi kApAlika tyAMthI nAsI jAya che. te puruSa tyAMthI vidAya thAya che ane prabhAtamAM kApAlika tyAM AvyA ane droNane Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yo ALATatA tyAM AvelA khIA leAkA sAthe jue che. tyAM AvelA loko droNane peAtAne ghera lai jai tenI sAravAra karI tene sAjo kare che. te vakhate droNuM vairAgya pAme che ane vidhinA khelane vicAra kare che ke manuSya dhAre che kAMi, daiva kare che khIjI'. meM prathama te rAjAne vaza karI havAnA vicAra kareze! paraMtu te mArA upara ja AvI paDayu. jethI gheADA pivatane mATe paranA droha karavA te meTuM pApa che. arthanA nAza thAya, agnimAM praveza karavA, parvatanA zikharethI paDavu, sarpanA rAkuDA pAse rahevu, ane du:sahu viSanuM bhakSaNa karavu, zatrunA dhera vasavuM tathA ati ugra kesarIsi'hunA bAlakarUpI zayyA viSe sulu' e badhuM sAruM; paraMtu pratyakSa ane parokSa meATA ananA ane dhaNA duHkhanA kAraNarUpa bIjAne mAravAnA sakalpa karavA te sAruM nathI. AvuM jeNe jIvanamAM na karyuM" hAya tenu jIvana dhanya che. bIjAne duHkha ApavAthI ApaNune du: kha, bIjAne sukha ApavAthI ApaNane sukha prApta thAya che. ema zAstro kahe che. manuSyAe vicAravAnuM che ke 'khADe khode te paDe? te kahevata pramANe krAinuM mana, vANI ane kAyAthI kharAba citavatA potAnu' ja kharAba thAya che te A droNanA dRSTAMta ane vartamAna vyavahAramAM paNa ApaNe tevA ja vidhinA vicitra khela joie chIe, mATe kArdanuM kharAba karatA ke citavatA, meha tathA lAbhane vaza na thatA, kanuM svarUpa samajI, vicArI, dharmadraSTi upara najara karavI. pachI drog kApAlika pAse rajA mAgatAM kApAlike keTaleka sudhI potAnI sAthe AvavA jaNAve che paNa lAbhanA utkRSTapaNAe karI, hajI paNa vedanIya katu kAMI udayapaNuM hAvAthI, tathA kAI prakAranA bhavI anatha thavAno hAvAthI ane kApAlikanA duSTa abhiprAyane nahiM jANute te kApAlikanI sAthe droNu jAya che. eka yeAjana gayA bAda eka udyAnamAM caMDikAnuM maMdira jue che, tyAM vizrAMti karI droNane kahe che ke-A najIkamAM dekhAtA sAlIkSanI samipe traNa hAtha nIce pAMca lAkha dinAra nidhAna che te laI pachI tuM tAre ghera jA tyAM digdevatAnuM pUjana, balidAna karavAmAM Ave che. kApAlika caDikA devInuM smaraNa karI droNune khADAmAM utAre che pachI temAMthI droc bahAra nIkaLavA jAya che tyAM tene mAravA mATe dhULanA samUhavaDe kApAlika dATI devA prayatna kare che. potAnA maraNanA nizcaya jANI droNu mATethI rUdana kare che, daramyAna tyAM bhAgyeAdaye eka zivAditya nAmane sAvAha AvI caDe che. ane rudana sAMbhaLatA khaDga sAthe peAtAnA mAse tyAM mokale che, te joI kApAlika tyAMthI nAsI jAya che. droNune pUchatAM te sArthavAhane pUrva vRttAMta jaNAve che. pachI sAvADa dropune tuM kayAM jAya che tema pUchatAM droNu sa* sAcI hakIkata jaNAve che. sA'vAha kahe che ke-jo tAre priyanuM kAma hoya te bIjA jIvatu' petAnA jIvitanI jema rakSaNa karavu. A bhamAM je azubha thAya che te jIvahiMsAthI utpanna thayela pApanA duvilAsa che. have mArI sAthe cAla. tethI te sA`vAha sAthe kAMcIpurI tarapha jAya che. rastAmAM divyayeAge rAjapura nagaranA rAjA samudradatta dIkSA lIdhelI hatI te potAnA sAdhusamudAyathI chUTA paDIne cAlatAM mArmoMmAM tRSA ane kSudhAthA kheda pAmatAM, nirdeSa anna, pANI nahiM maLavAthI paMca namaskAranuM maraNa karatAM mUrchAvaDe baMdha thayelA netravALA te vaTavRkSa nIce paDI gayelA; te vakhate vRddhi pAmatI yAvALA droNe temane joi kAI ThekANethI pANI lAvI te munine pAtAM tenAM netrakamaLa udhakyA. zarIraneA satApa kAMIka zAMta thatAM " jaLanA jIvanI virAdhanA Aje mAre thai " ema vicArI muni droNane kahe che ke te zA mATe jaLane upacAra karyAM? AvA prakAranA zarIra mATe A akAryuM kema ? pAparahita maraNa paNa utsavarUpa che. pachI droNu ahiM jIvanI virAdhanA zI rIte thai ? tema pUchatAM pAMca prakAranA ekendriya Adi dhaNAM prakAranA jIve jinezvare kahyAM che. ahiM munizrI jaLacara, sthaLacara vagere jIvAnu` svarUpa jaNAve che te sarvAMnuM rakSaNu peAtAnA vitanI jema tapasvIe sadAya karavuM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 joIe. ane sa dharmanI ceSTAne viSe jIvarakSA ja zreSTha kahevAya che. have mArA mukhane viSe sacitta pANI je te nAkhyuM te mane pIDA kare che ke vagere jaNAvavAthI te sAMbhaLI droNane sa Mvegane Avega utpanna thatAM munine kahe che kaiM-AvuM prANI paratvenu ahiMsAnu svarUpa che. te pRthvIkAya vagere jIvAnA bAtamAM pravatelA amArA jevA jIvA A saMsArathI zI rIte tarI zakaze? muni jaNAve che ke jo tu saMtApa pAmato DAya, mekSapadane IcchatA hAya to kudeva, kuguru, kudharmAMteA tyAga karI, aDhAra deSa rahita jinezvaranA dasa prakAranA dhama'mAM ekAgra cittavALA muni thA. te sarva prANIonI rakSA karanArA kSAMti sAra vALA dhama che. ene aMgIkAra karI nitya jIvadayA pALavAthI tuM apAra saMsAra tarI jaiza. munizrI saMsAranuM, dhama'nuM svarUpa ane munidhama' samajAve che. (pA. 216-pA. 217) je manana karavA jevuM che. A sAMbhaLI droNa kahe che ke-mArA kuTumbanI sAravAra-sabhALa barAbara karI huM ApanI pAse ApanA caraNakamaLamAM cAritra levA pRcchu chu. pachI munizrI pAsethI khAra vratanuM svarUpa jANI munizrI pAse gRhIdharma aMgIkAra karI, dharmAMtu... aneka rIte ArAdhana karavA lAgyA. pachI munine kahe che ke--me tamAru kAMipaNu anucita karyuM... hAya te| te khamAvuM chuM. pachI munizrI vihAra karI draviDa dezamAM javA cAle che. tyAre te ane sAvAha baMne azruva avinaya thayA hAya to munizrInI pharI kSamA mAge che. pachI sAthaeNvAha sAthe cAritranI bhAvanA bhAvatA banne jaNAM alada nagaramAM Ave che. tyAM droNane levaDadevaDanu kAma sAMpIne sA'vAha kAMcI nagaramAM jAya che. eka divasa krAi dhRta' alaMda nagaramAM Ave che ane droNunI pAse pAMca mudrikA vecavA lAve che ane tenu pAMca hajAranuM mUlya ApI droNu te kharIdI le che. pachI sAvAha AvatAM te jaNAvavAthI sAvADe tenI parIkSA karatAM te banAvaTI nIlamaNI jaNAvatAMdroNune sAvADe kahyu ke-" A khATI che, tane krAi chetarI gayA che. " te jANI droNu zAkAtura thAya che ane vicAravA lAgyA 3-have sAvAhanuM dhata hArI gayA te mAre zI rIte prApta karavuM? vagere vyAkulatA joi sA'vAha tene zAMta kare che ane kahe che ke-nyApAramAM lAbha nukasAna samAyela che mATe tAre kheda na karavA. Ama kahyA chatAM cittamAM zAMti na thavAthI eka divasa sAvAhane jaNAvyA sivAya rAtrine viSe droNu nagarathI nIkaLI jai uttarApathamAM te dhUtane zeSavA jatAM rastAmAM eka brAhmaNa tene maLe che, tenI sAthe tee za'khapura jAya che. jyAM brAhmaNu mAMdA paDe che. tenI droNe sAravAra karI ane te sAjo thatAM droNune te upakAranA badalAmAM e maMtrA-eka tAnA nAzane ane khIjo viSane nAza karanAra Ape che, te tene sAdhe che. pachI A brAhmaNu mathurA nagarI tarapha jAya che ane droNu gajapura nagaramAM Ave che jyAM rAjAnA putrane cha mAsa thayAM vara AvatA hatA, ArAma nahi thavAthI te jaLamAM paDIne ApadhAta karavAnA vicAra karatA hatA jethI tene ArAma karatArane rAjA mATeA prasAda Apaze tevI rAjAe karAvelI dheASA sAMbhaLI droNa tyAM jai matravartu rAjaputranA jvarane nAza kare che. droNe pAtAne pUrva vRttAMta jaNAvatAM rAjA tene pAMca hajAra dInAra Ape che. have droNu kAllapura nagara Ave che jyAM te dhUtane muninA veze jue che. tene joi hAtha joDI droNa tene kahe che ke-kAMcIpurImAM me je joyA te tame ja che. hA kahI potAne puSpAvata'saka udyAnamAM maLavA droNune jaNAvI, kahe che ke-tane chetarIne cAlyA bAda mane vArasInA raMgo maLyA. temaNe mane kugrAmamAM rAkhyA ane mAruM' sa`sva grahaNa karI nAsI gayA. tane chetaravA mATe mane pazcAttApa thavA lAgyA ane prANanA tyAga karavA vicAra karatA hatA tyAM vajrarohaNu nAmanA tapasvIe mane joi ApadmAta karavAthI narakanA duHkhA bhagavavA paDe che vagere upadeza ApavAthI mane vairAgya thatAM te mahAmunine vinati karavAthI mane dIkSA ApI che. pachI muni droNanI kSamA mAge che. pachI droNu kAMcIpurImAM Ave che ane sAtha vAne droNu pAMca hajAra dinAra Ape che. E Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jara eka divasa te banne jaNAM ratAmAM cAlyA jAya che tyAM avaLA gadheDA para besADela rAjAnA mANasA vadha mATe lai jatAM eka kAlika ke je droNanuM balIdAna detA hatA tene laI jatA joI duSkarmanA vilAsanA droNa vicAra kare che. keTalAka divase droNu peAtAne ghera jatAM tuvana nAmanA nagaramAM praveza kare che. tyAM guNadhara nAmanA sUrine joi vaMdana kare che. jyAM te AcArya mahArAjanA suprabha nAmanA tapasvI ziSyane rAtrinA viSe sarpa karaDe che tenA maMtra-tatrAdivaDe aneka upacAro karyA chatAM jhera utaratuM nathI tyAM droNa tenuM jhera utAre che ane ziSyane jAtismaraNajJAna thAya che ane jaNAve che ke pUrva bhave ApaNe baMne bhAIo hatA ane cAritra lai pachI devalAka gayA hatA. sAdhu kahe che ke-tane dekhavAthI pUrvajanmanu' mane maraNu thayu che. atyAre tane jovAthI mane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. A sAMbhaLI droNune jAtismaraNu utpanna thAya che ane munizrIne saMyama levAne peAtAne vicAra jaNAvatAM sUrimahArAja tene sa MsAranI asthiratA, azaraNutA, viSaya, kaSAya, pramAda, rAgadveSa, mehanA vipAkanu svarUpa tene sAMbhaLAve che. je saMkSiptamAM AcArya mahArAja ahijaNAve che te vAMcavA jevu' che. ( pA0 226) te sAMbhaLI droNu tyAM dIkSA a'gIkAra kare che. tapa vagere anuSkAne varDa cAritra pALe che. eka divasa guruzrI vyAkhyAna zarU kare che. daramyAna eka puruSa nibhaeNyapuramAMthI tyAM Ave che. vyAkhyAna pUrNa thayA pachI droNa tene pUche che H-mArA saMsArIjanAnI zI sthiti che ? te jaNAve che ke-tamArI zrI maraNa pAmI che. mATA putra vyasanAdikamAM paDavAthI rAjAe tene kedakhAnAmAM nAkhyA che. ahiM' droNu karmanA vipAkanA vicAra kare che ane guru AjJAvarDa keTalAeka munie sAthe potAnA putrane pratiSedha karavA niyapura Ave che. tyAMnA rAjA tyAM AvI vAMdI ucita sthAne besI droNu munine pUchatAM prAra'bhathI atyAra sudhI zu thayu' te jaNAve che. rAjAne vairAgya prApta thatAM kratu' svarUpa sAMbhaLa droNa muninA vakhANa kare che. pachI tenA nAnA putra tyAM Ave che. tene upadeza ApI droNu dIkSA Ape che. pachI sajama barAbara pALI mRtyu pAmI, droNu prathama devalAkamAM devapaNe utpanna thAya che. tyAMthI cyavI A jaMdrIpanA bharatakSetramAM magadha dezamAM rAjagRhI nagarImAM rAjAnA amAtyanA putrapaNe janme che. tyAM tenu AyudhASa nAma pADe che. tyAM strInA parigrahane nahiM karatA keTalAka vakhata sudhI sArA sAdhuonI sevAmAM rahI hamaNAM ja pratrajyA levAne icchatA tenA mitra sAthe ahiM AvI mArI pAse dIkSA grahaNa karI che. A pramANe bIjA gaNudharane vRttAMta zrI pArzvanAtha bhagavate jaNAvyA pachI have devAdhideva trIjA gaNadharane vRttAMta kahe che. trIjA gaNadhara vaziSThanA pUrvabhavatu varNana, have jagadguru jaNAve che keja'khUdvIpanA mahAvidehakSetramAM puSpalAvatI vijayamAM sAmanasa nAmanA nagaramAM vijayasena nAmanA rAjA ane tenI nirvANI nAmanI rANIne jayasuMdara nAme putra che. jene naMduka nAmanA khAlamatra che. rAjA sumanasane jayasuMdara upara pUrNu prema hAvAthI peAtAnI bIjI rANIo pAtAnA putrAne rAjyagAdI na maLI zake tene laine kadAca jhera ApI mArI na nAkhe tevA vicAra karI potAnA putra hAla gupta rIte dezAvara kare tema vicArI jayasuMdara paratve ( khATA ) aNugamA ane nhAnuM batAvI potAnI pAse AvavAnI manA karavAthI jayasuMdara peAtAnA mitra Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 naMdaka sAthe rAtrInA potAnA nivAsathI nIkaLI pUrve deza tarapha prayANa kare che, AgaLa cAlatAM TADhane saMtApa dUra karavA tyAM udyAnanA madhya bhAgamAM eka ma Mdira hatu tyAM banne praveza kare che ane tyAM eka khUNAmAM sUve che jyAM uparathI tenA upara jaLatu eka biMdu paDatAM tapAsa karatAM eka paradezI mANasa sUtA che ema jANI khIjA sthAna para jatAM tyAM rahelA eka puruSa peAtAnuM rakSa karavA jayasuMdarane jaNAve che. tene pUchatAM te jaNAve che ke-hu` kulAla gAmane rahIza javalana nAmane brAhmaNu chuM huM daridrI hAvAthI leAkAnA kahevAthI kAtyAyanI devI manAvati Apaze. tema jANI tenI ArAdhanA karavA AvyA ane jyAre devI tuSTamAna thaze tyAre huM jaLa laIza. e sAMbhaLI rAjaputra kahe che ke--ema devA siddha thatA nathI, paraMtu jIvitanI apekSA rAkhyA vinA manuSya jyAre potAnA AtmAne kaSTamAM nAkhe che peAtAnuM satva batAve che tyAre ja bane che, pachI brAhmaNanI dayA vicArI rAjakuMvara peAtAnA hAthamAM charI laI devI pAse jai devIne jaNAve che ke--A brAhmaNunI icchA pUrI. kara, nahiM teA mArA mastakaMrUpI kamaLanI pUjA kara. tema kahI DAbA hAthe mastakanA keza pakaDI jevA charInA bA kare che tevA devI tenA hAtha pakaDI tema karatA aTakAvI tene varadAna ApatAM pahelAM kahe che ke--satva rahitanA manuSyAnI jema A brAhmaNa vAMchita dAnane yAgya che, chatAM tenA Agrahane vaza thai brAhmaNune kahe che-zuM ApuM ? brahmaNune devI kahe che kaeNlAkha lAMdhaNavaDe ame devA prasanna nathI; paraMtu savavaDe ja prasanna thaie chIe te satvatArAmAM nathI. ema sAMbhaLI brAhmaNu vicAre che. ke peAtAnA sukRtyavarDa je prApta na thayuM te sattvarahitapaNe utpanna thayeluM dhana cirakALa rahetuM nathI; " tA tevA prApta thayelA dhanavaDe. zuM phaLa che ? ( manuSye paNu A vicAravA jevu che. ) tema vicArI varadAna lIdhA sivAya cAlavA mAMDe che. devI tenA AvA buddhipUrvakanA vicAra jANI tuM have satvavALA thayA che mATe have tane huM A maNi Apu chuM tema kahe che. te devInA AgrahathI laI ceDAM pagalAM cAlI vicAre che ke-jo kharI labdhi nathI teA aa paththara( maNI )vaDe zuM lAbha ? jo labdhi che te! A paththaranA kakaDAthI zuM lAbha ? mATe je rAjA vagere sukhI dekhAya che te sukRtanA yAge ja hevAthI sukRta upArjana karavAnA dareka manuSye uttama karavA joie. vagere vicAra AvatAM pharI devI pAse AvI maNi tenA paga pAse mUkI peAtAne sthAne jAya che. manuSya jyAre kharekhara AtmasvarUpa (tattva) samaje tyAre yathAsthita vastunu tene bhAna thAya che tyAre kAMcana, maNi vagerene tuccha samaje che. pachI devI te maNi rAjaputrane ApI adRzya thAya che. pachI rAjaputra potAnA pitAnA pradhAna puruSA vagerenI prArthanAvarDa peAtAnA nivAsa sthAnamAM jAya che. .. .. have jvalana brAhmaNu kuNAla gAmamAM AvI peAtAnA vRttAMta potAnI bhAryAMne jaNAve che. jevI vAsanA hAya tevuM prANIone phaLa maLe che tethI ja sukhaduHkha paramArthathI satya ja nathI. jema gRhasthI manuSya, khetI, vyApAra tene sukha mAne ane bhUmizayana vagerene duHkha mAne che tyAre tyAgI puruSA paralAkanA sukhamAM Asakta thayelA khetI, vyApAra vagerene duHkha mAne che. AvI dhaTamALamAM sa'sAra cAle che vagere. A pramANe vastusvarUpane brAhmaNa nira Mtara vicAre che. have eka rAtrie chelle paheAra svapnamAM " kAi eka manuSye cAre dizAmAM siddha, varU, sarpa, zArdula vagerevarDa atyaMta bhrAMti pAmelA ane heATA bhayathI pIDA pAmelA peAtAnA AtmAne lAkaDIvaDe haNIne bhayane dUra karI meTApatanA zikhara upara caDAvyA." tema svapnAmAM jo javalana jAgRta thAya che ane svapnapAThaka pAse ja phaLa viSe pUchatAM svapnapAThaka tene kahe che ke-A svapnanA mahAphaLarUpe thoDA divasamAM tane eka mahApuruSanA saMgama thaze ane tethI tArA anartha'nuM nivAraNa thaze. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 have keTalAka divasa pachI eka divasa pracaMDa vAyunA samUha AvatAM tenA AMgaNAmAM maMDapanI lattA bhAMgI jatAM te lattAne lAvI tyAM rApavA kAzavarDa jamInane kheAdatAM tAMbAnA dhaDAnA upara paDatAM avAja thAya che ane A zuM che? tema vicArI tapAsatAM nidhAnane kaLaza prApta kare che ane te khADAmAM lattAne AreApaNuM karI maDapane UbhA kare che. pachI nidhAnanA mukhane udhADI jotAM temAMthI dasa strIonA aMgane cagya mATA mUlyavALA alakArA, amUlya ratnene samUha, keTalAka jAtiva'ta suvaNaeN samUha bahAra kADhe che ane pUrve kAtyAyanI devI ane mahApuruSe satya kaheluM' sattvapaNa ja mAtra jIvita che temaja savathI prANIone zuM zuM lAbha thAya che ahiM tenu' spaSTa svarUpa tene samajAya che ( pA0 234), ahiM' jaNAvela te viSaya jANavA jevA che. have te kalazane pharI ThAlavatAM lAkhavaDe jaDelI eka bhAjapatrikA temAMthI nIkaLe che te patrikA vAMcatAM " samudranI vijaya yAtrA mATe gayelA zrIdatte A upArjana karelu' dravya eMzI lAkha pramANavALu che. " ema tene mAlUma paDe che ane kAi vakhata nAma, samaya ane A hakIkata sAMbhaLI che, anubhavI che ema UDhApATha karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che ane mUti thAya che. tenI bhAryAM zItaLa upacAravaDe tene svastha kare che ane kahe che ke-durata deSane ApanAra A nidhAnaprApti ApaNune sukhakAraka thatI nathI vagere jaNAvI tenI pUjA karI te nidhAnane te ja sthaLe mUkI devA jaNAve che. te sAMbhaLI javalana tenI bhAyaMne hasIne kahe che ke tu bhayanA vicAra na kara; paraMtu janmAMtaranuM smaraNa karavAnA kAraNathI nidhAna prApta thayuM che, jethI mukhya gAthAvALuM A bhAjapatra tu jo teneA bhAvArtha jvalana teNIne jaNAve che ke " A nagaramAM zrIdatta nAmanA viSNuka vahANunA vepArI hatA. tenA dhananeA saoNMcaya kSINa thatAM tenA mitra kSema kara tene pUrva puruSAnI paraMparA pramANe cAlI AvatA para kAMThe jai vyavasAya karavA jaNAvatAM zrIdatte paratIrane lAyaka bhAMDA taiyAra karI, gADAM uMTA vagere bharAvI kSema kara sAthe samudrakAMThe rahelA ratanapura nagaramAM Ave che. tyAM vahANA bharAvI, zastro sahita subhaTAne caDAvI, khalAsI samudradevanuM pUjana karI, sArA murtIe vAjIMtra nAdapUrvaka vahANane haMkAre che ane samudranA pAra pAmatAM laMgarane nIce nAkhI sarva karIyANA utArI, vepAra zarU karI sarva bhAMDanA adalAbadalA karI, navA saMgraha karavAthI asakhya lAbha meLave che. te sarvAM drazyanI sakalanAnA athavALI potAnuM nAma eka gAthAvaDe lakhI je drazya ezI lAkhavALuM che tene eka rananA dAbaDAne viSe nAMkhI eka kalazane viSe zrIdatta sthApana karI 'sarva taiyArI karI pAchA javAnI icchAe vahANane bharAvI te ja vahANane samudramAM calAve che ane samudra madhye pahAMcatAM kSema'kara A drazya dekhI ane bAlyakALane zrIdattane saMbadhane vicAra nahi' karatAM zrIdattane zI rIte haNuvA tema vicAre che daramyAna zrIdattane eka svama AvatAM te vadhAre sAvaceta rahe che chatAM bhAvibhAva balavAna hAvAthI rAtrInA eka vakhata zarIraciMtA TALavA te jAya che, tyAM kSemakara pAchaLa jai tenu mukha vajravarDa DhAMkI de che, evAmAM zrIdatta uThavA jAya che tyAM kSemakara tene jaLamAM pADavA uMcake che, zrIdatta kSema'karane paNa grahaNa kare che, jethI banne jaNAM samudramAM paDe che ane zrIdattane bhAMgela vahANunuM pATiyuM hAtha lAgatAM sAtame divase acetana avasthAmAM sAme kAMThe eka vRkSa nIce taNAi Ave che. tyAM saceta thatAM eka tApasane joI te tApasanI sAthe tenA AzramamAM jAya che jyAM kulapati tene oLakhe che ane zrIdatta peAtAnA sarvAM vRttAMta jaNAve che. kulapati tene peAtAnI pAsenI maMtrasiddhi zIkhave che ane tyAM kSemakaratu zu' thayuM' tema pUchatAM kulapati matravaDe devane AvAhana kare che tethI deva pragaTa thatAM ane kSemakaranu zu thayu, temaja akSata zarIravALA peAtAnA vahANune zrIdatta kayAre prApta karaze ? te pUchatAM kahe che kra-kSemaMkara, yamarAjanA dharanA atithI thayA che ane zrIdatta daza rAtrinA cheDe ratnapura nagaramAM jAya to paripUrNa" dhananA samUha sAthe vahANune prApta thaze, pacha Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalapatine namaskAra karI 2napura jAya che jyAM zAMba nAmanA zreNIne tyAM rahe che. rAtrinA sAMbane eka kuvAmAM paDela manuSyane pote ane potAnI putrI kheMcI kADhe che tema svama Ave che. pachI zrIdattane bhajana karAvI tenI suMdara AkRti joI tethI pAsethI tene pUrva vRttAMta sAMbhaLI potAnI putrI paraNAve che. navamI rAtrInA tenuM vahANa tyAM Ave che. mAleka vagaranA vahANanA khalAsIo mAleka thato rAjA pAse pharIyAda thatAM tenI khAtrI karI te gAmane caMdrapIDa rAjA tenI khAtrI karavA peTIe maMgAve che. zrIdata pUrve lakhelAM vittanI saMkhyAnI gAthAvALuM bhejapatra batAve che. pachI sarva dhana vagere zrIdattane rAjA soMpe che. zAMba zreNI tene moTA mUlyavALA vastro, alaMkArAdi Ape che ane sanmAna karAyela zrIdatta bhAryA sAthe potAnA nagare Ave che. mitro vageree kSemakara kayAM che tema pUchatAM zrI datte nisAsA nAkhatAM jaNAvyuM ke rAtrine viSe huM vahANamAMthI acAnaka paDavA lAgyA tyAre kSemakare mane hAtha pakaDI kheMcavA jatA ame banne samudramAM paDyA ane mane vahANanuM pATiyuM hAtha lAgatAM samudrane utarI gayo. kSemakara kyAM gayo ? thayuM? te huM jANato nathI. pachI ka vakhata zrIdane sarva karIyANa' vecI tenuM kAMcana, ratna ane daza yuvAna strIone yogya che alaMkAre kharIda karyA ane lAkhathI jaDeluM te bhejapatra A sarva nidhAnanA kaLazamAM nAMkhyuM ane jamInamAM te dATayuM. pachI tenI prathama paraNelI strIe sapatnInA sanmAnane nahiM sahana karatI zrIdattane mAravA tAlapuTa viSa pANImAM nAkhI zrIdattane ApavAthI zrIdata maraNa pAme che. lekee prathama bhAryAnuM A duSTa kAma jANI tene kADhI mUkavAmAM Ave che. have zrIdatta ArtadhyAnavaDe mRtyu pAmI haraNa thAya che. ema keTalAka bhava tiryaMcanA thAya che. (juo karmane vilAsa) (pA. 242) te huM A javalana nAmane tAre pati thayo chuM ane nidhimAM nAMkhelA bhAjapatrane vAMcI mane jAtismaraNa sAna thayuM che, mATe bhUtanA deSanI zaMkA na kare ane e dravya mAruM ja che ema pitAnI strIne te jaNAve che. dravya avazya nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che ema vagere vicArI te dIna anAthane ApavA lAge che. daramyAna eka divase pratimAne sAdhameM zobhatAM eka munivara bhikSA arthe zrIdattane ghera Ave che. valana dAna ApavA Ubho thatAM munirAja te sacitta AhAra jaI A akathya jANI tyAMthI pAchA kare che. te vakhate javalana te munivaranA pagamAM paDI te nahi grahaNa karavAnuM kAraNa pUchatAM kaLA saceta che ane tAre tyAM rAMdheluM anAja paNa sacetanA mizrapaNAne pAmela heI sAdhune kahape nahi ema jaNAvI munirAja bIje ghera jAya che. have ahiM jalana sAdhumunirAjane AvA prakAranA bhAva guNane samUha meM kaI sthaLe jo-dAThe che ane paralakanA mArgamAM kharekhara AvA puruSe ja sArthavAha che vagere zuddha bhAva pragaTa thatAM pUrve pitAne Avela svapnasUcaka A prasaMga gaNI tarata ja tenuM jamAM netra pharake che jethI te munimahArAja pAse javalana jAya che. tyAM gurumahArAja tene mekSasukhane ApanAra sarva sAvadhane varjavA lAyaka sAdhudharma jaNAve che. pUrvanA sukRtane laIne vairAgyano udaya thatAM dharmAnukAnamAM dravyane vyaya karI, svajanone bodha karI te mahAtmA ke eka divase sAdhudIkSA le che ane vividha tapanuM vidhAna karatA guru sAthe vihAra kare che. eka vAra jalana muni gurune pUche che ke ApanI AvI rUpasaMpadA vagere hovA chatAM kayA nimite AvI avasthA hovA chatAM, kAyara manuSyane vyAkuLa karanAra cAritra Ape grahaNa karyuM ? guru "vitI gayelI varane yAda karavAthI lAbha nathI" ema kahevA chatAM, have javalananA AgrahathI gamahArAja pitAne vRttAMta jaNAve che ke-videza nAmanI nagarImAM dhana nAmanA sArthavAhano huM vijayAnaMda nAmane putra chuM. mAre kanakavatI nAmanI bhAryA hatI. teNIne pUrva karmanA azubha udaye Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDhane vyAdhi thaze. tethI mane jaNAvyuM ke-he pati ! mAruM sAruM IcchatA ho te mane caturvidha AhAranA tyAgavaDa anazana karAve. te anazanamAM sthira rahetAM, meM tene paMca navakAramaMtra Apyo. chevaTe mRtyu samaye meM teNIne kahyuM ke-je tuM deva thA te mane darzana Apaje. pachI teNI mRtyu pAmI saudharma devakane viSe utpanna thaI che ane tarataja avadhijJAnavaDe joI mane Apela vacana yAda karI mArI pAse AvI mane potAnI bhAryA tarIke yAda ApI manavAMchita ApavAnuM jaNAvatAM A saMsAranuM asthirapaNuM samajI nA pADyA. chatAM mAruM AyuSya keTaluM che ema meM pUchatAM teNe trIza varSa jaNAvyA ane meM cAritra grahaNa karyuM. ema gurumahArAje pitAne vRttAMta jaNAvI, javalanane vizeSa ulamavALo thavA jaNAvyuM. have trIsamuM varSa AvatAM vijayAnaMda sAdhu samAdhipUrvaka kALadharma pAmI sahastrAra ka5ne viSe deva thAya che. have javalana muni vihAra karatA temanapuramAM Ave che. tyAMne jayasuMdara rAjA mRmalAno zikAra karavA bANunA samUhane pheMkta hatA tyAre javalana muni tyAM AvIne UbhA; temane joine te bole che ke sAruM thayuM ke mArA bAvaDe A sAdhu haNAtA bacI gayA. ema saMtApa pAmate munine vaMdana karI temane kopa zamAvavA vinaMti karavA lAgyo ke-Apa samAdhimAM che tema nahiM jANatAM ha . bANane samUha choDaye jato hato te mArA aparAdhane kSamA kare. muni kAyotsarga pArI, abhaya he ema kahI, rAjA sarva prANIonuM rakSaNa karanAra hoya che te tame bIjAne vadha kema karI zake temaja dayAnuM ane abhayadAnanuM vizeSa svarUpa muni jaNAvI rahyA bAda rAjA pratibodha pAmI muninI sevA tane duSkara tapa tapavAnuM kAraNa pUchatAM javalanamuni pUrve kAla dezamAM pite brAhmaNa hatA, ane kAtyAyanI devInI lakSmI meLavavA ArAdhana karavA gayelA vagere vRttAMta jaNAvatAM rAjA ke-te puruSa hu ja hate. pachI rAjA pitAnA putrane rAjayAsana para besArI cAritra le che. javalana muni cAritra dharma zuddha rIte pALI chevaTe anazana karI maraNa pAmI sanamAra devalokamAM jAya che, tyAMthI AyuSya kSaya thaye evI jaMbadvIpanA dakSiNa bharatAdha kSetramAM kapIlyapura nagaramAM mahendra rAjAnA putra viziSTa thaIne bAlyAvasthAthI vairAgya pAmela hevAthI mAtapitAne pratibodha karI, keTalAka rAjaputra sahita ahiM Avyo ane pravajayA laI trIjA gaNadharanI padavI pAmyo. "have cothA brahmA gaNadharane vRttAMta zrI pArzvanAtha bhagavAna kahe che. " A jaMbadvIpanA bharatArthanA vaitADhya parvata upara gaganavallabha nAmanA nagarane viSe vijayavega vivAranI madhanAsuMdarI nAmanI rANuM che. tene mahAvega nAmane putra che. eka divasa rAjA rAjasabhAmAM beThe che jyAM citrapadikAne hAthamAM dhAraNa karele eka puruSa Ave che. te jaNAve che ke-bhAgapura nagaranA caMDagati nAmanA vidyAdhara rAjAnI pA nAmanI kanyAnI A citrapadikA mane ApI ApanI pAsethI ApanA kumAra mahAvega kumAranI chabI lAvavA meka che, pachI te citrapadrikA mahAga kuMvarane Ape che. te citrapaTTikA lAvanAra puruSane laI pitAnA mahelamAM Ave che. pachI te puruSane A upakamanuM kAraNa pUchatAM te kahe che ke-amArA rAjAnI te kaMvarIne paraNavAnI vArtA catI nathI. tene mATe pitAe aneka upacAro karyA, te paNa tenA upara draSTi nAkhatI nathI. pachI kaI divasa tyAM nArada muni AvyA, tenI sAme amArA rAjA ciMtAthI Ubho na thavAthI pitAnuM apamAna mAnI nArada tyAM pAchA jatAM rAjA temane pharI bolAvI siMhAsana para besAre che ane nAda: ciMtAnuM kAraNa pUchatAM pitAnI putrI saMbaMdhI vRttAMta jaNAve che, have nArada munie jJAnamAM ApelA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparavaDe rAjAne kahyuM ke-gaganavallabha nagaranA rAjAnA putra mahAga kumAranI tArI putrI bhAryA thaze. ane jemAM vitanI apekSA rahe che. pachI rAjAe mane te kaMvarInI chabI laI ahiM mokale che, kavaranI chabI mAMgatA temaja te saMbaMdhI vizeSa vArtAlApa thatAM chevaTe kaMvara A kAma viSama che tema kahI rAjaputra potAne pratiSThada ApI tene vidAya kare che. pUrvabhavanA snehanA prabhAvathI te rAjakumArIne kuMvaranI chabI joI sneha uddabhave che ane rAjA te jANI joSIne bolAvI pUchatAM zubha lagna najIka jANI rAjA mahAga kumArane lAvavA pitAnA mahAbAhu nAmanA senApatine gaganavalabha nagaramAM mokale che. senApati tyAM AvI rAjAne hakIkata jaNAvatAM ema paraspara madhura vArtAlApa thayA pachI lagnanuM muhurtA najIka jANI rAjakumArane ghaNuM vidyAdharonA sainya vagere sahita tyAM mokale che, tyAM kumAra pahecatAM tenuM yogya sanmAna kare che. ahiM lagnanI sarva sAmagrI taiyAra thAya che. daramyAna yamarAjAtA jevo eka vidyAdhara pratihArIne jaNAvyA vagara rAjA pAse AvI kahe che ke-vidyAdharendra ! rathanapuracakravAlapuranA adhipati anaMtavIryanA putra anaMtaketue mArI sAthe kahevarAvyuM ke-tamArI putrI padmA mArA sivAya tamAre koIne ApavI nahiM ane je bIjAne Apaze te huM tenuM haraNa karIza. rAjAe te nahi gaNakAratAM pitAnuM sainya taiyAra rAkhyuM. lagnanuM muhUrta AvatAM lagna vidhi cAle che. daramyAna tyAM anaMta dAsInuM rUpa karI tyAM AvI lagnavidhi pUrI thatAM anyanI daSTi cukAvI pAne haraNa karI AkAzamArge cAlyo jAya che. kuMvarIne pitA nAradanuM vacana smaraNa kare che. rAjaputra mahAvega have sainya sahita pAchaLa te ja mArgane vahana karatAM meruparvatanA taLamAM rahelA bhadrazAla vanamAM Ave che jayAM karuNuM sahita AkaMda vyApta rUdana karavA sAthe he Aryaputra ! tamAruM darzana kayAre thaze ? evA zabdo bolatI rAjaputrI padyAne joI madhura vANIvaDe AravAsana ApI rAjaputrIne pUche che ke te durAcArI kyAM che? rAjaputrI jaNAve che ke mane ahiM maNizilA para paDatI mUkI krodhapUrvaka pUrva dizA sanmukha gayo che. te sAMbhaLI mahAvega pAchaLa jatAM anaMtaketu tenI daSTigocara thAya che. laDAI zarU thAya che A vakhate gaganavallabha ane rathanapuracakravAla nagaranA pradhAna puruSe eka bIjAne pAchA vALe che. mahAmakumAra palA sahita karIyAvara vagere laI pitAnAM nagaramAM Ave che. have ahiM rAjA anaMtavIya pitAnA putra anaMtaketune karelA avicArI kArya mATe Thapake Ape che, jethI anaMtaketu potAnA durvilAsathI lajajA pAmata, pazcAtApa karate, pitAnA AtmAne niMdato, bhAvanA bhAva, vairAgya pAmate, paMcamachilacane karate. daramyAna devatAe Apela rajoharaNa vagere sAdhuvezane dhAraNa karate sarva saMgane tyAga kare che. te vakhate rAjA tenA pagamAM paDI kahevA lAgyA ke AvuM kaThina duSkara vratanuM A prathama vayamAM kema grahaNa karyuM ? ahIM sAdhu dharma kevo che ? te jaNAvI tenA pitAne kahe che kemeM mArA manane sanmArge joDela che. Aje mArA upara bAMdhavaDe je upakAra karyo che te bIje koI upakAra karI zake tema nathI. (pUrvakALanA rAjAo kevA nyAyI hatA.) pitA putranA koIpaNa avicArI kRtyane sahana karatA nahiM, javA detAM nahi ane gya Thapake, yacita bAdha ApI ThekANe lAvatA, bhUla sudhAratA ane putro paNa potAnA duvilAsa mATe te sAMbhaLI kaTale sudhI AtmaniMdA pazcAttApa karI chevaTe saMjama mArga svIkAratA te A dRSTAMta pUruM pADe che. (pA. 254-255) - have te kumAra guNazIla nAmanA udyAnamAM AvatA guNazekharasurinI pAse AvI saMjama laI surijI sAthe vihAra karavA lAgyo ane pUrvanA pApane dhoI nAMkhatAM te rAjarSine avadhijJAna utpanna thAya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. guru tene sarijhanI padavI Ape che ane keTalAka vakhata pachI aneka manuSyane upadeza ApatAM vihAra karI te gaganavalalabha nagaramAM Ave che. ahiM mahAvega te vAta jANI vicAre che ke ahI moTuM Azcarya che ke AvA prakAranA mahApApI puruSo paNa AvI sArA prakAranI sAdhu padavI pAme che, mehane chatI guNanAM zikhara upara caDe che. rAjA vijayavega nagarajane sAthe sUrijI pAse AvI gurunA caraNamAM paDe che. pachI sabhAjane ane mahAga kumAranA viSe amRtanA bindune jharatAM netrane nAMkhatAM sUrimahArAja dharmakathA kahevAno AraMbha karatA jaNAve che:-atyaMta duSkara kadAgrahamAM lAgelA ' AtmAne sanmArgamAM sthApana karavA rAga dveSAdina nigraha vivekavaDe thaI zake che. viveka zAstranA haMmezanA zravaNathI saMbhave che, te zravaNa sarunI sevanAvaDe thAya che. mekSamArgamAM cAlelA prANIone mArga dekhADanAra suguru che. mArI jevA athavA naravAhana rAjA jevA ayogya puruSa paNa guruprAsAdathI ja. meTI gyatA pAmyA che. ahiM AcArya mahArAja naravAhana rAjAnI kathA kahe che. (pa0 257) vadezA nagarIne naravAhana rAjA, tenI priyadarzane rANuM ane amegharatha nAmane putra che. koI moTA pApa karanAra manuSyone vRddhi pAmatuM sukha ane lakSmI, putraparivAra, Arogya, ane atyaMta dharma karanArA puruSone divase divase sarva hAni vartamAnamAM thatI jemAM atyaMta viparIta cittavALo rAjA karmathI nimukha thayo ( juo, karmanuM svarUpa ! karmanuM svarUpa nahi jANanAra samajanArane viparIta cita thatAM dharma uparathI zraddhA uThI jAya che. A kALamAM tema jovAya che. te vakhate karmanuM svarUpa jANanAra manuSya zubhAzubha pUrvakRta udaya mAnI dharmathI vimukha thatuM nathI.) tenI rANI aneka rIte samajAve che chatAM rAjAne thayela viparitapaNuM jatuM nathI. rAjA aDhAra pApanA sthAnone viSe Asakta thaI vicAravA lAge che. eka divasa rAjasabhAmAM beThela te rAjA pAse eka mANasa Ave che ane eka hasti rAjAne batAve che. pachI rAjA tenAM lakSaNa ane kimata mATe te jANakArane pUchatAM te rAjAne bhadra, maMda, mRga ane saMkIrNa A cAra prakAra che ane cArenA lakSaNo jaNAve che. pachI kaI RtumAM kyA prakAranA hAthIne mada jhare che ane anyane mAravAmAM pitAnA kaLyA avayavano upayoga kare che, te paNa sAthe jaNAve che bhadra hAthInuM mUlya savA lAkha sUvarNa ane pachInA prakAranuM aDadhuM aDadhuM mUlya ane A hAthI bhadra jAtine kahetAM rAjA tenuM mUlya te pramANe ApI te hAthI kharIde che. (pA. 258-2590) - eka divasa rAjA azva para svAra thaI nagara bahAra kauzaMba udyAnamAM aneka lokone dharmakathA kahetAM dharmasiMha nAmanA sAdhune sAMbhaLatAM jANe ke 5 pAmI are, A kaNa meTA vaDe bole che? rAjasevako ane parijana ane kumAre vAryA chatAM cAmaDAnI maDhelI lAkaDI vaDe te sAdhu mahArAjane mAravA pravarte. rANuM te sAMbhaLI rAjAne nivAravA chatAM rAjA kahe che ke-dharma, adharmanI prarUpaNa sAdhu na kare te choDI dauM. rAjAe kaheluM aMgIkAra karavAthI rAjA tene cheDI de che. sAdhu tyAMthI vihAra karI jAya che. A jANI anyadharmI puruSo ane kSamAzramaNo paNa tyAMthI bIjA dezamAM jAya che. eka divasa bIjAe nivAraNa karatAM chatAM te hAthI upara svArI karI rAjavATikAmAM jAya che. rAjAe aTakAvyA chatAM te hAthI viMdhyAcaLa sanmukha vegathI jatAM nahiM aTakavAthI te hATI aTavImAM AvatAM rAjAne kSudhA tRSA lAge che ane AgaLa cAlatAM chevaTe rAja eka vRkSanI DAlane vaLagI nIce utare che. hAthI AgaLa cAlyo jAya che. daramyAna tyAM bhilone tene bheTa thAya che. sarva AbharaNe tenA utArI jillo tene mArI vRkSanI sAthe bAMdhI cAlyA jAya che. rAjA 5NuM baMdhanane choDI deza tarapha AvatAM rastAmAM rAjapura nagaramAM AvatAM bhUkha ane tRSAvaDe pIDita thayela te nagaramAM bhikSA mAMgatAM kaMIka tucha rasa rahita annane pAme che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 ane nagaranI bahAra nivAsa mATe udyAnamAM Ave che jyAM svAdhyAya karatAM mutiene jove che tene jJAnarUpI netravALA sudha sUrie joi, huM naravAhana rAjA ! tu AvyA ? gurUne oLakhANu pUchyAM sarimahArAja tene kahe che H-peAtAnA dezamAMthI vidAya karatAM te pAte ja peAtAne oLakhAyeA che. je sAMbhaLI te lajjA pAme che. ahi' sUrijI dharmopadeza ApatA jaNAve che ke kAi kustika sukRtanA udayavaDe rAjyAdi pAmI, dhama ane tenA vivekane nahiM jANunArA nAstikapaNAnI buddhivaDe ananA samUhane avazya pAme che. vagere upadeza sAMbhaLI rAjAne pazcAttApa thatAM tenA pUchavAthI rAjAne anarthanA samUhavaza thayela bhUtakAlanI hakIkata jaNAve che ane puNya, pApanA o, tapasyAdikavaDe jJAnaprApti zubha azubha svabhAvavALu kama vagere saMbadhI upadeza ApI tene sAre mAge pravRtti karavA ane jIvahiMsAdi pApasthAnevarDa prANIonA aniSTanA vicAra kar ema kahyuM. pAMca atratAnuM sevana karavAthI prANIe keTalI viDambanA pAme che vagere upadeza ApavAthI rAjA naravAhanane pazcAttApa thAya che ( pA. 260, 261, 262 ) tarata ja mithyAtvanI vAsanA nAza pAmatAM gurUnA caraNamAM paDe che, ane karelAM pApA yAda karI AtmAne nirda che. gurUnA te mATe upakAra mAne che. ane gurumahArAja tene ji MdagI paryaMta samakitanuM ArepaNu karAve che, pachI peAtAnA nagaramAM AvI pAtAnuM rAjya pAme che. pachI gra MthakAra mahArAja sadgurUnAM upadezanuM ahiM mAhAtmya jaNAve che. ( pA. 263) vijayavega vidyAdhara ane mahAvega kumAranA pUvAthI naravAhana rAjAnuM AkhyAna ahiM gurUmahArAja pUrNa kare che. ) pachI bIje divase guru pAse AvI zakAvAlA rAjaputre gurUne pUchyuM ke mArI zrI joi bIjAne paDatA mUkI mane jANyA vinA padmA rAjaputrI mArA viSe anurAgavALI kema thaI ane Ape vikSepa karyAM tenu' zuM kAraNa tema pUchatAM sUrimahArAje avadhijJAnavarDa pUrva bhavanA sarva vRttAMta kahe che. A jakhUdbIpane viSe ardha airavatakSetra viSe hinapura nagaramAM arjuna nAmanA brAhmaNa hatA jene suSeNA nAmanI bhAryAM ane kelidatta nAmanA mitra hatA. kevaLa arjuna ja brAhmaNu atyaMta kApavALA ane irSAyukta hatA. suSeNA zInnavALI ane kilidata niLa svabhAvavALA hato. eka vakhata rAtrie prathama paheArane cheDe arjuna ane kelidatta dharamAM praveza karatAM eka cAra purUSane kaMi vastu lai vaMDI TapIne jatA jotAM arjuna peAtAnI bhAyaMnA saketa karelA kASTha purUSa che ema vicArI kApa pAmelA teNe bhUjArUpI aClA grahaNa karI, potAnI strIne pUche che-A kANu che ? tyAre taskarane nahiM jANatI suSeNA krANu karyA che ? ema kahetAM kApa pAmelA teNe suSeNAnI upara bhUjArUpI alAnA dhA karatAM kalidatta vacce paDatAM tene masthAnamAM brA paDavAthI tatkALa maraNa pAme che. ane vyaMtara thAya che, ane pharI brAhmaNI thAya che. arjuna leAkrAmAM phITakAra pAmatA mRtyu pAmI prathama narakamAM jAya che. suSeNA paNa brAhmaNI thai nAnI uMmaramAM vidhavA thai tyAM tApasI dIkSA le che. tyAM dhAra tapa karI tyAMthI prathama devalokamAM jAya che. kelidatta paNa vyaMtaranA bhavamAMthI cyavI siMhapura nagaranA sAgara nAmanA viSNuputra thAya che. tyAM vairAgya pAmI kaThora tapa karI prathama devalAkamAM jAya che. arjuna narakamAMthI nIkaLI tiryaMca thai marIne zukhapAlikA gAmamAM zakha nAme grAmapuranA putra thai dhanazarmA sAdhu pAse dIkSA lai cAritranuM pAlana karI tyAMthI saudharma devalAkamAM deva thAya che. have kaeNlidattane jIva phrI devalAkamAM jAya che. yAMthI cyavI A gaganavallabhanagaramAM A mahAvega nAmaneA tuM rAjaputra thayo. te suSeNA devalAkamAMthI vI rAjagRha nagaramAM kubera zreSThinI zAmA nAmanI putrI thAya che. arjuna paNa te ja nagaramAM dhana nAmanA zeThaneA putra thAya che. tenI sAthe zAmAnA vivAha thAya che. tyAM 7 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pUrva bhavanAM verabhAvathI tene joi vivAha pUrNa thatAM pahelA rAtrinA teNI nAzI jai mahendrapura jaI sAdhvImahArAja pAse pratrajayA lai jyAtiSkane viSe devI thAya che. tyAMthI cyavI bhAgapura nagaramAM ca'Dagati vidyAdhara rAjAnI padmA nAmanI putrI thAya che, ane pUrva bhave patinA dveSa karavAthI purUSa upara dveSa karanArI thai che. suSeNAnA bhavamAM alAnA ADe| zvA te jhIlyeA hateA tethI teNInuM citta je te vaza karelu tenA vazathI he mahAvega ! tane teNIe pati tarIke 'gIkAra karyAM. je arjuna hatA te huM anaMgaketu thayA, pUrva bhavanA verathI teNIe mArA tyAga karyAM. te pUrvabhavanI hakIkata sAMbhaLI mahAvegane temaja padmAne tyAM jAtismaraNujJAna utpanna thatAM dharmamAM lIna thAya che. upara pramANe sAMbhaLI rAjAnI dIkSA levAnI icchA thatAM mahAvegane gAdI soMpI dIkSA le che ane devaleAkamAM jAya che. have mahAvegane keTalAka vakhata pachI azubha kamanAM udhyathI mahArega utpanna thAya che. upacArA karatAM rAga nahi... maTato hAvAthI karmanuM svarUpa vicAre che, daramyAna eka vidyAdhara vaidya rAganI zAMti mATe tenI pAse Ave che, hakIkata jANI te vaidya pazunA AhAra karavAnI bhalAmaNa karatAM mahAvega jIvane dhAta karI rAganI zAMti karavA nA kahe che ane samyak prakAre duHkha sahana karatAM eka rAtrine * viSe rAganI zAMti thaze te teA hu. rAjyalakSmIne tajI pratrajyA laiza. prAtaHkAla thatAM roganI zAMti thatAM peAtAnA putra kanakavegane gAdIe besArI sAThe vidyAdhara rAjaputra sahita medhASara pAse dIkSA grahaNa karI, cAritra pALI chevaTe brahmaloka kalpamAM deva thAya che, tyAMthI cyavI A bharatakSetrane viSe surapura nagaramAM kanakaketu rAjA ane tenI zAMtimatI rANInI kukSine viSe putrapaNe utpanna thatAM tyAM tenuM brahma nAma ApavAmAM Ave che. tyAM yuvAvasthA thatAM pUrvabhavamAM anubhavela cAritra guNavarDa strInA parigrahathI virakata manavALA thai keTalAka mitra sAthe mArA devalajJAnane mahimA jANI ahi AvI pravrajyA ane gaNudharanI lakSmIne pAmyA che. pAMcamA gaNadhara sAmanA (pUrva bhavanA vRtAMta. ) devAdhideva pArzvanAtha bhagavata dezanAmAM prakAze che. A jakhUdbIpane viSe bharatakSetramAM aMgadezamAM ca'pA nAmanI nagarI ne jitArI nAmanA rAjA che. tene zivatta nAmanA amAtya ane tene vasaMtasenA nAmanI strI che. teNIe aneka matra taMtrA upAyo karyAM paNa putraprApti nahiM thavAthI chevaTe AbhUSaNA vagerenA tyAga karI udAsa thai beThI che tyAM amAtya tenu kAraNa pUchatAM putravirahanuM duHkha jaNAve che. amAtya tene puruSArtha vaDe kAryasiddhi thAya che tema jaNAvI pachI jitArI rAjAne te hakIkata khAnagI jaNAvI daza divasa devInI ArAdhanA karavA mATe amAtye eka madira taiyAra karAvI eka bhUmizuddhi karAvI dharA nAmanI devatAnI sthApanA karI-De devI ! tuM mane varadAna ApIza tyAre bhAjana karIza ema jaNAvI pagamAM paDI, stuti karI, tenAmAM eka cittavALA thAya che. daramyAna sAtamA ahArAtra (divasa) thatAM devIe tenI parIkSA karavA aneka prakAranA upasargI karavAnA prAraMbha karyAM. kAi paNa prakAre amAtya kSeAbha nahiM pAmavAthI AvA prANIone zuM asAdhya hAya ? chevaTe devI tuSTamAna thatAM pratyakSa thai jaNAve che ke-kAi karmanA vathI tane putra thaze paraMtu te tArA dharamAM meTA dAriAne utpanna karaze e sAMbhaLI putra ja ApavAnI mAMgaNI kare che. devI varadAna ApavA sAthe deva, gurUnI pUjA vizeSa prakAre karavAnI jaNAvI, devI adRzya thatAM amAtya peAtAne ghera jai vasaMtasenAnA pUchavAthI putra thaze tema jaNAve che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 eka vakhata rAtrinA sukhazayAmAM sUtelI vasaMtasenA prabhAtasamaye suMdara AkAravALe pUrNa kaLaza khAlI pitAnA mukhamAM praveza karate svapnAmAM jove che, harSa ane kheda sAthe savAranAM te amAtyane jaNAve che. te jANI amAtya tathA prakAranA devInuM nizcayanuM smaraNa karIne dhananI aprAptine parivAra jANyA chatAM vasaMtasenAne te hakIkata jaNAvI nahiM. paripurNa mAse vasaMtasenAne paravALAnI jevA rAtA hAtha pagavALe, kamaLa kAyAvALa, putra janame, ane bArame divase tenuM devaprasAda nAma pADyuM. yogya samaye ahicaMdra zeThanI somA nAmanI kanyA tene paraNAve che. have kame tame tenA gharamAM dhanane nAza pAmavA lAge che. devInI hakIkatane vAraMvAra te yAda kare che. daramyAna rAjAnA AdezathI tenA hAthamAMthI mudrA laI, gharanuM sarvasva haraNa karI rAjasevake amAtyane kuTuMba sahita kedakhAnAmAM nAMkhI, ladhina karAvI tarjana kare che te vakhate amAtya rAjyalakSmI kevI viMbanA pamADe che, rAjAnuM sanmAna paNa prathama miSTa ane chevaTe tAlapUTa viSa jevuM che vagere tema vicAre che ane rAjA amAtyanuM dhana 5Na laI le che. pachI rAjA tene mukta karatAM te pitAnA ghera jAya che. jyAM tenI strI vasaMtasenAne saMsAranI adabhuta lIlA, kALa parivartana, karmanuM svarUpa ane sajAone ricaya kevo duSkara che ( pA. rara). vagere jaNAvI saMtApa choDavA upadeza Ape che. pachI devIe pUrva varadAna ApatAM kahelI hakIkata potAnI strIne jaNAve che. ane bhAgyamAM je banavAnuM che te bane chebIjA te mAtra nimittarUpa che. jema rAmacaMdra hAthe rAvaNanAM maraNano saMbhava hatA ane sItAjI to nimitta mAtra thayela che. vagere hakIkata amAtya samajAve che. pachI amAtya pitAnA kuTuMba sahita tyAMthI nIkaLI eka pAsenA gAmamAM jaI tyAM AjIvikA calAve che. keTalAka divasa pachI amAya ane tene putra pitAnI duHkhI avasthA joI eka divasa potAnI ghAsanI jhuMpaDImAMthI nIkaLI bahAra jAya che, tyAM kaMkelI vRkSanI nIce rahelA eka munine pitAnA eka caraNavaDe ubhA rahI sUrya sAme daSTi rAkhI dhyAna sAthe ubhelA joI moTA harSavaDe te baMne temanA caraNamAM paDe che. avadhijJAnavaDe tenA guNane lAbha jANI munizrI tame AvyA tema kahe che. pachI amAtya munine AvA duSkara tapavaDe ApanA AtmAne kema prayAsa Ape che te pUchatAM munirAja pUrve karelA dakata karmone nAza tapa sivAya thatuM nathI, vaLI A lekanAM kAryo paNa moTA kaleza vinA siddha thatAM nathI te AtyaMtika paralekanA kAryo tapa sivAya zI rIte siddha thAya ? tame paNa sattvapaNAe karIne divase nirgamana karatAM kAryanA tatvane nahi jANIne ja A pramANe AtmAne duHkhI kare cho, pUrve karelA duSkRta kamenuM pratividhAna kema karatA nathI ? vagere jaNAvI pUrva duSkRta karmanA nAzane vidhAna gurU mahArAja batAve che. paNa amAtya munine pite pUrva bhave zuM duSkRta karma karyuM hatuM ane A bhavamAM tene nAza karavA mATe amo zuM kRtya karIe? te kRpA karI jaNAve. ema pUchavAthI gura mahArAja temane pUrva bhavane vRttAMta ahiM jaNAve che. (pA. 274 thI pA. 282) je manana karavA jevuM che. munirAja A pUrvabhavanA vRtAMtamAM sAthe dharmadhyAnane vidhi batAvatAM jaNAve che ke " dhyAna nAra pavitra thaI. palAThI vALI, mana vacana kAyAnA vyApArane rUdhI, nAsikAnA agrabhAga upara netra rAkhI, zvAse zvAsane maMda karI, pitAnA duzcAritranI niMdA karate, sarva prANIone khamAvate, pramAdane dura karate, jinezvaranA dhyAnamAM ekacittavALe thaI, gaNadhara gurunuM samaraNa karavuM. ahiMyA devae karelI samavasaraNanI racanAnuM saMkSipta paNa jANavA yogya varNana guru mahArAja Ape che. te samavasaraNamAM pachI prabhu pUrva dizA sanmukha siMhAsana upara birAjamAna thAya che ane traNa dizA pratirUpa deve kare che, prabhu kevaLajJAnavaDe samagra vartana paramArtha pragaTa kare che vagere prabhunA asAdhAraNa guNonuM varNana kahevAmAM Ave che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para tevA prabhu pitAnI pAse ja che evo bhAsa thAya tyAMsudhI nizcala dhyAna karavA jaNAve che; pachI bhUmi upara jAne rAkhI mastakane namAvI jinezvaranA caraNane sparza karatAM pitAnA AtmAne mAna ane jinezvare rakSaNa mATe A aMgIkAra karyuM che ema ciMtavavuM. pachI prabhu pAseja varte che tema dhArI gaMdhAdikavaDe prabhunI sarvAgapUjA karavI, stuti karavI, ane bedhilAbhAdikanI prArthanA karavI. A pramANe nitya abhyAsa karavAthI jinezvaranA guNa ane rUpAdikane samyapha pratibhAsa thAya che. saMvega thavAthI karmakSaya thAya che. rogAdikanI zAMti thAya che vagere varNana dhyAna karavA mATe gurumahArAja jaNAvI chevaTe upadeza che ke A pramANe hamezA samavasaraNamAM rahelA jinezvaranuM smaraNa karI ane dhyAnane saMvara karI ucita kAryamAM pravartavuM vagere hakIkata guru mahArAje (ahi pA. 282-283 mAM) batAvela che te khAsa vAMcavA AdaravA bhalAmaNa karIe chIe. A graMthakartAzrInuM aparimita vidvattApUrNa jJAna, suMdara zailInI apUrva racanA, vAMcatA vAcakane Atmika AnaMda utpanna kare che. A kALamAM paNa bhavi prANIo mekSa prApta karavA, Atmika lAbha ane vyavahArika sukha prApta karavA, AvI rIte jinezvaranuM dhyAna daDha zraddhA, zAMti ane vagara kaSTa karI zake che. AvA devAdhidenA vidvAna pUrvAcAryonA racelAM caritra mananapUrvaka vAMcavAthI prANIne keTale AnaMda thAya che, lAbha meLavI : ' zake che. pUrva kALamAM kevalajJAnI vagere mahAna purUSa vidyamAna hatA jethI manuSyane temane pUrva bhava jJAnava jaNAvatAM, prANI teozrInA upadezavaDe dharma pAmatAM, kevA kevA zubhAzuma kamane kevo vipAka prANIone bhagavo paDato te sahaja jaNAtuM; paraMtu Aje tevA jJAnI mahAtmAne vartamAna kALamAM yoga nahi hovAthI AvA suMdara caritronA zraddhApUrvakanA adhyayanathI ja AmA, karmanuM phaLa, tenuM nivAraNa ane duniyAmAM dekhAtA eka sukhI eka duHkhI, rogI, nirogI, vagere puSya, pApa, zubha azubha karmanA phaLa joI zakAya che. AtmA ane karmane saMbaMdha, mekSa meLavavA mATe saMvara. nirjarA ane mokSa prApta karavAnA, jJAna, darzana cAritra tapa vagere uttama sAdhano jANI AdarI mokSaprApti manuSya karI zake che. AtmA ane karmanuM svarUpa mekSa meLavavAnA sAdhane navata karmagraMtha vagere tatvajJAnanA graMthomAM je jovAya che te jaina darzana sivAya anya koI darzanamAM jovAtA nathI jethI AvA caritro vAMcI vicArI (mananapUrvaka) dhyAnane niraMtara abhyAsa krame karma karavAnI prANIne jarUra che. have ahiM gurU mahArAjane dayAnane upadeza sAMbhaLI zivA, devaprasAda ane amAtya vageree jina dharma aMgIkAra kare che. pachI amAtya vagerenA karma kSINa thavAthI rAjavaibhava prApta thAya che ene devaprasAde saMsAranuM asthira svarUpa vicArI chevaTe zramaNasiMha nAmanA muninI pAse dakSA aMgIkAra kare che. tikSaNa sAdhunI kriyA pALI samAdhipUrvaka mRtyu pAmI santakumAra devalokamAM jAya che tyAMthI evI kSita pratiSThita nagaramAM mahIdhara rAjAnI revatI bhAryAne viSe putrapaNe utpanna thatAM tenuM tyAM sema nAma pADe che. yuvAvasthAne pAmyA chatAM kAmadevanA de, iMdriyanA vikAro ane virUddha AcaraNane tyAga karIne rahe che te vakhate tenA pitA lagna karavA. rAjya lakSamI bhogavavA pachI ucita kArya karavA jaNAve che, paraMtu asthira saMsAra kevo che? vagere vacana vaDe Atmahita karavA saMbaMdhI te pitAne jaNAve che. pachI pitAnI AjJAnuM ullaMghana nahi karavA vicArI pitAnI rUcI jaNAvatAM pitA sAmata rAjA purUSasiMhanI putrI caMpakamAla sAthe lamanuM nakakI karI zubha muhurte lagna karavA caMpakamAlAne mokalavA tenA pitAne jaNAvatAM acAnaka vigha AvI paDavAnuM che tene vicAra nahiM karatAM caMpakamAlAne tyAM mokale che jyAM rastAmAM dUta dvArA jANI zatadAra nagaranA rAjA kartavIrya teNInuM haraNa kare che. bane rAjAo te sAMbhaLI krodha pAmI kArtavIrya tarapha jAya che. tyAM kuMvara tenA pitAne page paDI jaNAve che ke mane Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 tenI sAme javAnI rajA Apo. pachI tenA pitA caturaMgI senA sAthe tene vidAya kare che. tyAM jAya che ane bannenuM astra zastro vaDe tyAM yuddha thAya che. purUSasiMha paNa tyAM AvI pahoMce che. chevaTe kArtavIrya vegathI pitAnA nagara tarapha nAsI jAya che, pAchaLa sainya jAya che ane bIjo koI upAya nahi cAlavAthI bhaya pAmela te rAjA tenI putrI caMpakamAlAne sanmukha vidAya kare che. teNIne laI soma pitAnA nagara tarapha Ave che ane mahesavapUrvaka lagna thAya che. tenA pitA tene rAjyagAdI soMpI pite mokSa nimitte sarva tyAga karI vanane viSe javA jaNAve che. rAjyane bhAra Apa sivAya upADavA kaNa samartha che vagere vacanevaDe pitAnA pitAnuM gaurava jaNAve che. te sAMbhaLI "A vArtAo karIne saryuM' ema belata kumAra pote ghera jAya che. cirakALa sudhI deva gurU dharmanI upAsanA karatAM caMpakamAlAne harizekhara nAmane putra avatare che. sarva khurI thAya che. te putra cAra varSane thatAM tene koI vyAdhi thatAM te mRtyu pAme che. te vakhate sarva zeka pAme che. daramyAna tyAM vinayaMdhara nAmanA manivarya padhAre che. tene vaMdana kare che ane munivara zoka pAmelAone saMsAra anitya che. pIpaLa pAna jevuM jIvita caMcaLa che ane te niraMtara samudranI veLAnI jema javuM AvavuM thayA kare che jethI tene sthira karavA koI samartha nathI. hari, cakravartI, iMdra, devadAnava vagere maraNa pAme che te pachI mAtra bALakanA maraNa mATe zuM vismaya che? vagere aneka prakAre samajAvI kSaNabhaMgura saMsArane jANI dharmane mATe uttama karavA upadeza Ape che. pachI rAjA ane rAjaputra zekane tyAga karI munie Apela dharmopadeza mATe stuti karI, mehane tyAga karI pitApitAnA kAryomAM udyamI thayA. keTalAka vakhata pachI caMpakamALAne vividha prakAranA rogo thayA, aneka upacAro karyA chatAM ArAma na thatAM zaheramAM paDaha vagaDAvyo ke je mANasa A devIne ArAma karaze tene rAjA manavAMchita Apaze. te sAMbhaLI kaliMga dezane eka vaidya mAM Ave che. tene upAya pUchatAM vaidya kahe che ke-tene sAta rAtri sudhI madirAnI sAthe paMcuMbarInA phaLa khavarAvaze to ArAma thaze. caMpakamALA sarvAnA dharmamAM nizcaya manavALI hovAthI te jANI kahe che ke jaLabiMdu jevA A caMcaLa jIvitane mATe manuSya AvuM kArya kare ? jIvita zAzvatuM thatuM hAya te dIka? zrI vItarAganA dharmane jANyA pachI jIvitanuM anityapaNuM hovAthI AvuM pApa karavAnI mArI icchA nathI. vagere (pA. 288-289 ) dharmabhAvanA vAMcavA jevI che e rIte pitAnI pratijJAne bhaMga nahiM karatAM anya sarva choDI paMca namaskAranuM smaraNa karI mRtyu pAmI svargamAM jAya che. semakumAra pite vairAgyavAsita thavAthI cAritranI prazaMsA karate gRhavAsI choDI saMjama levA jaNAvatAM tethI nizcita mativALA pitAnA putrane jANI pitAe semakumArane anumati ApavAthI mArA kevaLajJAnanI utpatti jANuM pAMcase rAjaputre sahita ahiM AvI caritra ane gaNadharanI padavIne pAme. chaThThA gaNadhara bhagavAna zrIdharanuM pUrvabhava varNana. jagadUgurU zrI pArzvanAtha bhagavAna dazanAmAM kahe che. A jaMbadvIpanA airAvata nAmanA kSetramAM suvarNapura nAmanA nagaramAM zivadharma rAjAne vAmadeva nAme maMtrI che tene zIvA nAmanI bhAryAne ane asAdhAraNa svarUpavAna baMghumatI nAmanI putrI che. tenuM te ja nagaranA mahAghoSa nAmanA senApatie (nege) vAmadevanI pAse baMdhumatInuM lagna pitAnA putra hemadatta sAthe karavA mAMgaNI karatAM te tenI samAna jANI tyAM hemadata sAthe Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 vevIzALa karavAmAM Ave che. daramyAna zivadhama rAjA eka divasa kAmadevanA maMdiramAM mahe|tsavanA prasaMge Ave che, jyAM pUrve kAi vakhata dhumatI darzana karavA Avela, te vakhate eka citrakAre tenu rUpa Alekhelu joi rAjA kAmAtura thAya che. AvAse AvI becena bane che. pradhAna puruSA kAraNa puchatAM dhrumatI joi tyArathI mane mAha thayA che te jANI maMtrI pAse tenI putrInu mAgu karatAM hemadatta sAthe vevIzALa kareluM jaNAve che. tyArapachI nItizAstramAM kahelA rAjAonA dharmanA vicAra kare che ( pA. ra92 ) rAjA mATe kheda thAya che, rAjA haTha nahi mUkatA hovAthI rAbhiyoga aparAdha pAmavAthI amAtyanI putrI matIne rAjA paraNe che. ahiM hemadatta te jANI gAMDA banI jaI zaheramAM rAjA mArI zrI lai gayA, mane tyAM lai jA. ema lavatA phare che. rAjA A hakIkata jANI pote lAkavirUddha, maryAdA rahita akArya kareluM che teve pazcAtApa thatAM hemadattane khelAvI azrumatInI sAthe bIjI strIo rAkhI, tenI pAse eLakhAvI, badhumatIne hemadattane soMpI de che. badhumatI hemadattane ghera gayA bAda vicAre che ke huM rANI thayA pachI tenA cAkaranI bhAryA zI rIte thaI zakuM? vagere pazcAtApa thatAM khAnapAna, zrRMgAra vagerenA tyAga kare che . hemadatta tene pUchatAM teNI kaMIpaNa nahi' jAvatAM tApasI dIkSAnuM jaNAvI tApasI thAya che. pUrva kALamAM rAjAe viSaya ke pramAdavaza thai kuLamaryAdAnA lApa karI anyAyapUrvaka, maryAdA rahita, anucitta kavacita krAya' karI besatA; paraMtu chevaTe yathArtha hakIkata jANutAM, jene je jAtanuM nukasAna yA vyathA thai hAya tenuM nivAraNa karI peAtAnA anItirUpa AcaraNu virUddha saMsAranI asAratA vicArI saMsArathI virakta thatAM, jethI tevA nyAyI . rAjAe ane tevI vIrAMganAonA nAmeA zAstro ane kathA sAhityamAM suvarNAkSare nAme paNa lakhAi gayela che je caritrA anukaraNIya che. vaLI badhumatI jevI suzIla, kulIna, strI hAvAthI, potAnI kulinatA, lAkavirUddhatA jANI, chevaTe te pazu sa MsArathI virakta thAya che. AvA prajAvatsala nyAyI rAjAe tathA azrumatI jevI kulIna -vIrAMganA pUrva kALamAM hatI ane tenI kasATI kudarata karatI jethI te suvaNaeN thayela che. hAmadatta pAtAnI hAMsI lAkrAmAM thatI jANI tyAMthI nAzI jaI kaliMga dezamAM tripuramadhyAkAra nAmanA udyAnamAM agnivaDe tapatA eka prasiddha tApasa rahe che, tyAM Ave che. ahiM zivadha rAjAne paNa te vakhatathI saMsArane asAra citavatA sugurUnA jogane icchatA rAtrInA sUve che te vakhate svapnAmAM kiraNAnA samUha yukta sUryane jove che. savAramAM AvI rAjasabhAmAM beThA che jevAmAM " anyAya-anyAya " ema zabda kheAlatA eka purUSa tyAM rAjasabhAmAM Ave che. rAjA kahe che ke tArA parAbhava kANe karyAM? pUchatAM te purUSa kahe chekeA gAmanA hu. devala nAmane gRhapati chuM. mAre cAra bhAie teTalI vhetA, putra putrIe tenI saMtati paNa hatI. sarve sAthe ekaja dharamAM rahetA hatA. daivayeAge sukRtanA tyAgavaDe duSTa mahA mAdhi AvatA aneka upacAra karatA chatAM huM ane mArA putra sivAya badhA maraNa pAmavAthI ghara choDI ameA badhe pharavA lAgyA. eka divasa mArA mATe putra nadaeNdyAnamAM samavasarelA aneka bhavya prANione upadeza ApatA vijayASaranI pAse gayo ane te sUrie meha pamADanAra cavaDe ke kASTha vidyAnA khaLavarDa tene vaza karavA vaDe mukhavatrikA, edhe ane kezanA samUhane lAca karelA ane dhama khAna pAmeaA, sava sthaLe zodha karatA me joyA, me' tene A zuM karyuM. tema pUchatAM mona dhAraNa karyu.. hai, pRthvInAtha ! kuTumbanA duHsaddha zekanA AvegavALA huM A vRttAMta Apane kahevAne mATe Avyo chuM. .A sAMbhaLI sabhAnA leA hasatAM tene kahevA lAgyA 4 maraNanA bhayathI tArA putre dIkSA aMgIkAra karI temAM sAdhune dUSaNu prAsa zuM thayuM ? vA2e khIjI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 kuTuMba nAza pAmyuM tene zeka tane kAMI nathI. ane je mahAnubhAve saMsAranuM kSaNabhaMgurapaNuM jANIne ane "dharma sAdhavAmAM tatpara evuM maraNa paNa sAruM che " ema bhAvanA bhAvI dIkSA aMgIkAra kare che tene tuM A pramANe zeka kare che. dharma rahita je maraNa pAme tene zeka kara vyAjabI che. paraMtu je dharma pAmyA hoya te jIvitamAM ane maraNa-banemAM kIrtinA sthAnane pAme che. tAruM mohanuM mahAbhya kevuM che ? niraMtaranA janma, jarA, mutya roga ane zoka 25 agnivaDe baLate ja che temAMthI nIkaLatA jIvane je nivAraNa kare te mATe zatra che. A pramANe sAMbhaLI baMdha pAmelA devala bola ke-he rAjA ! mAro moharUpI aMdhakArane nAza thavAthI mArA putre grahaNa karelA mArge javA mAruM mana icche che jethI te tathA rAjA paNa kAmAdikathI cittamAM vairAgya pAmela hevAthI gurunA darzanane icchate hAthI upara besI pradhAna puruSe sahita devala sAthe naMdana udyAnamAM Ave che tyAM hAthI parathI utarI gurune vAMde che; pachI guru dharmakathA prAraMbhatA dharmanuM zuM phaLa che ane dharma ganA upadezo saMbhave che ane tethI yathAsthita arthanA jJAnathI, vyApta samakita zraddhA )rUpI jJAnavALuM anuSThAna (kriyA) atula phaLavALuM bane che vagere che, jethI he rAjA ! A sAmagrI pAmIne pramAdarUpI madirAnA madano tyAga karIne sahamanA kAryanA atyaMta udAmavALo thA. zubha karmane pAmIne paNa kakamanA doSathI keTalAka ajJAnI cha nAgadattanI jema pharIthI paNa mithyAtvane pAme che. rAjAnI vinaMtithI sUrimahArAja nAgadattanI kathA kahe che - mAgadha dezamAM devarApura nAmanA nagaramAM rAma nAme vaNikaputra ane nAgadatta nAme vAhmaNa putra banne mitro che. te gAmamAM eka vakhata rAjAne abhAva thatAM tyAMnA leke duHkhI thavAthI banne mitro dakSiNa dezamAM jAya che. tyAM eka divasa nagara bahAra lAkaDAM kApavA jatAM tyAM kAyotsarge rahelA mahAbala nAmanA eka sAdhune jotAM harSa pAmI pharI pharIne temanI sAme jue che. te daramyAna meTI phiNAvALo eka moTo sapa DAbI bAjunI guphAmAMthI nIkaLI te munirAjane ThasI guphAmAM pisI jAya che; chatAM paNa munine viSa te na caDayuM paraMtu dharmadhyAnathI calAyamAna paNa thayA nahiM. te joI bane mitro vicAra karavA lAgyA ke A bhagavAna atizayavaMta kalpavRkSa jevAM che jethI AmanuM avalaMbana karavuM yogya che. pachI kAtsarya pArelA te muninI pAse jaI AtApa, zIta vagerevaDe Apa kema bAdhA pAmatA nathI ? ema vinaMtipUrvaka pUchatAM munivare jaNAvyuM ke-dhyAnanI sImAne pAmelA sAdhuo tenAthI bAdhA pAmatA nathI. te sAMbhaLI vicAravA lAgyA ke A pratyakSa ciMtAmaNIne ArAdhavAthI roga, upadrava, dAridra vagere nAza thAya che. pachI te banne rAtre muninI pAse suve che. rAtrinA samaye temanI niMdrA nAza pAmI ane teTalAmAM jue che te nRtya, vAtra gIta vagerevaDe bhagavAnanI guNa tuti karavAmAM tatpara denA samUhane joI vismaya pAmI savAranA bhagavAnane vinaMtipUrvaka jaNAvavA lAgyA ke ratnanA nidhi evA ame ApanA caraNakamaLanI ArAdhanA karavA mAMgIe chIe. pachI bhagavAnane pravajyA grahaNa karavA jaNAvatAM te banee pravajyA aMgIkAra karI. pachI eka vakhata te sAdhue dikSAne mahimA jaNAvatAM kahyuM ke (pA. ra99) A cAritra saphaLa manavAMchitane ApanArA cakkI, Izvara, gaNadhara ane chevaTe tIrthaMkaranI padavI labdhio sarve prayatna vagara prApta karAve che ane sarva duHkhane nAza karanAra che, chevaTe mekSa ApanAra che mATe eka kSaNa mAtra 5NuM pramAdanuM AcaraNa na karavuM. te sAMbhaLI bannee te vAta aMgIkAra karI, paraMtu nAgadattane brAhmaNa jAti sAthe zucipaNArUpa pizAcAdikanA kAraNathI muninA AcAro racatA hatA ane rAmane muni AcAre amRtanI jema pariNamyA hatA. ghaNu kALa sudhI cAritranuM pAlana karI maraNa pAmI bane saidharmadevalokane viSe puSpAvata saka Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 nAmanA vimAnamAM devapaNe utpanna thAya che tyAMthI evI vasaMtapura nagaramAM pabadata nAmanA zeThane ghera putrapaNe janme che. paraspara prema bhAvathI rahe che eTalAmAM te nagaramAM anaMta nAmanA kevaLI bhagavAna padhAryA. nagarajano vAMdavA jAya che. rAma ane nAgadatta tyAM gayA ane kevaLI bhagavAne mokSanA phaLavALo bane prakArane dhama jaNAvyuM, je sAMbhaLI rAma jinadharmamAM eka cittavALe thayo. paraMtu nAgada yukita, hetu ane draSTAMtavaDe kevaLIne upadeza sAMbhaLyA chatAM pratibaMdha pAme nahi. manuSyanA duSkarmavaDe duSita thayelA manavALA jIvane dharma jarApaNa asara karatA nathI, mATe he rAjA! dharma vaDe kaMIpaNa sparza karAyelA keTalAka prANIo duSita manavALA hovAthI amegyapaNAne pAmI jinadhAmane pAmIne keTalAka AnaMda pAmatA nathI vagere aneka draSTAMta vaDe jinadharma kahevAthI rAjA jinadharma sanmukha draDha thaze. devala paNa sarva kuvikalpane tyAga karI cAritrane pAme. rAjA zivadharma gRhastha dharma svIkArI ghera ga. hemadata tApasI dIkSAmAM duSkara tapa tapI maraNa pAmI, asurakumArane viSe bhuvanapati deva thayA. pachI kathA puNya vagerethI huM devapaNuM pAmyo tema vibhaMga jJAnanA prayogathI pUrvabhave bhAryAnA apamAnanA kAraNathI tApasI dIkSAnuM vidhAna joyuM. tyArapachI tatkALa zivadharmarAjAne AzrIne tene krodha utpana thatAM te durAcArI kayAM che tema vicArI tene mAravA doDe che. te vakhate tene parivAra avasara vinA thayelA krodhanuM kAraNa pUche che ane maMgaLa mahatsava hAla ahiM janmyA hovAthI karAve ema kahetAM atyaMta kapa pAmela 5rijanAnuM nahi mAnatAM pitAnA bhavanamAMthI nIkaLI zivadharma rAjAnA bhavana viSe Ave che. tyAM rAjAnA ugra prabhAvane je tene prayatna niSphaLa thayo ane rAjAnuM rakSaNa karanArA moTA vyaMtarone tiraskAra pAmatAM lajajA pAmI te pAcho vaLe che. ahiM moTA rAjyanuM pAlana karIne tathA sarvajhanA dhamanI samyaka prakAre ArAdhanA karI, tyAre AhArano tyAga karI namaskAra ( navakAra ) maMtranuM smaraNa karI te mRtyu pAmI izAna devalokamAM samAnika deva5Ne utpanna thAya che . tyAM cAra ajhamahilI, cAra kapALa aMgarakSaka, traNa parSadA sAta sainya sAta senAdhipati vagerevaDe deva devInA vividha prakAranA mahatsava karatAM sukhAsane bese che, ane maLelI devalakSmInuM kAraNa pUrve bhave karelI sukRtya avadhijJAnavaDe jANe che ane tApasI dIkSAvaDe asurakumAra nikAyamAM bhAryAnA viyogavALA vRttAMtavALA verajherane samApta karatAM ane pitAnuM kAMI na cAlyuM tema vicAratA hamadarane jAe che te vakhate devasabhAne uddezI zivadharma rAjA te asurakumAranI duSTa ceSTAne dekhADatAM azaktimAna e mArI uparanuM vera vALavA Icche che. te sAMbhaLI vividha prakAranA Ayuddho sajI svAmInA parAbhavane nahiM sahana karatAM senApatio tenI sanmukha jaI hemadattane jaNAve che ke tuM have kyAM jamaza? ema bolatAM sAMbhaLI te adhama tyAMthI nAsI jAya che ane tene dUra kADhI mukIne zivadharma rAjAnA zabane gazIrSe caMdana vagerevaDa saMskAra karI tyAM zubha karIne deva svasthAne jAya che. have zivadharma rAjA devalokamAM yuvI pitanapura nagaramAM nAgabaLa rAjAnI suMdarI nAmanI rANInA garbha viSe putrapaNe jo jyAM tenuM zrAdhara nAma pADavAmAM AvyuM. yogyavaye kalAne abhyAsa karyo yauvanavaye tene nahi Icche chatAM prasenajita rAjAnI rAjImati nAmanI kanyAne paraNAvI pachI eka vakhata sAmaMta vagerevaDe maLelI rAjayasabhAmAM rAjA sAthe te beTho hato tevAmAM pratihAre AvI rAjAne jaNAvyuM ke ApanA darzananI IcchA karate eka purUSane dvAramAM rokele che. pachI rAjAnI AjJAthI tene rAjA pAse lAve che ane rAjAne namIne jaNAve che ke-A nagaramAM rahenAra bhAnu zreSThIne datta nAmane huM putra chuM; kuvyasana lIdhe dhanano nAza karatAM mArA pitAe kahyuM ke-kama, zi85, vepAra, vidyA vagere dhIme dhIme saMyama, ghaNuM kALe thayela dhananI vRddhi meTA pavananI jema vasyA ane jugAra vagerevaDe nA DhagalAnI jema jahadI nAza pAme che mATe parimita vyaya nahi karate tuM atyaMta duHkha pAmIza. emeM kahetAM meM te Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgIkAra karyuM chatAM pharIne huM IcchA pramANe dhanano kharca karavAvALe thaye. have koI divase sUrava nAmanA eka gInI sAthe mAro paricaya thatAM teNe mane kahyuM ke mArI pAse yakSiNIkalpa che, tuM mane sahAyaka thA te te keyara nAmanI guphAmAM praveza karavAthI te siddha thAya tema che. tema karavAnuM kabUla karI mAta-pitAnI rajA vagara te yogI sAthe keyUra guphA tarapha jaI baLIdAnapUrvaka bane e praveza kayI. ane tyAMnA ghaNe bhAgane ulaMghana karyA pachI maNimaya siMhAsana upara beThela dAsa dAsIethI cAmara vijhAvavAvaDe ame teNIne joI. pachI tenI pUjA karI tenI pAse beThA pachI teNIe kahyuM ketamArA magaranA rAjA nAgabaLane zrIdhara nAmane putra je A bhavathI pahelAnA cothA bhavamAM te mAro bhAI hatA tene viyega kema thayo tema bannee pUchatAM yakSiNIe jaNAvyuM ke marahada dezamAM ariSThapura nAmanA nagaramAM azakAtta nAmanA vaNikane dhanadeva nAmane putra ane dhanavatI nAmanI putrI hatI. koI vakhata azokadara maraNa pAmyA pachI bhAIe bahenane yogya samaye paraNAvI pachI teNI sAsare jatAM tene pati zUnanA rogathI maraNa pAme. pachI teNI pitAnA bhAIne ghera pAchI AvI ane bhAIe teNIne AzvAsana ApyuM chatAM bhAinI vahune tethI krodha utpanna thayA ane teNInA chiddha jovA lAgI ane vAraMvAra pitAnA pati pAse phariyAda karavA lAgI. dhanadeva suzIla ne samaju hatA. teNe pitAnI bhAryAne tiraskAra karyo eTale te zvasuragRhano tyAga karI cAlI gaI, dhanavatIne A samAcAra maLatAM ghaNI ja duHkhI thaI ane ciMtAmagna sthitimAM gRhakArya bhUlI gaI. dhanadeva bhajana samaye bahArathI AvatAM dhanavatIne tenuM kAraNa pUchyuM dhanadeve bahenane samajAvI bhejanaAdi kArya patAvyuM ane potAnI patnIne paNa samajAvIne laI AvyuM. dhanavatI vicAre che ke-jo ke mArA baMdhune mArI para atIva prema che paraMtu cita-saMtApa upajAvanArA A grahavAsathI saryuM, tethI teNIe rAjimati nAmanI pravatinI pAse gedhara nAmanA gaNinI nizrAmAM bhAgavatI dIkSA svIkArI. bAda teNIe guraNI sAthe vihAra karyo. keTalAka samaya bAda punaH ariSTapura nagaramAM AvatAM dhanadeva harSa pAme ane dhanavatI sAdhvInI sArI rIte sevA zuzraSA karavA lAgyo ane pite paNa aMtaramAM bhAvanA bhAvavA lAgyuM ke huM paNa kayAre pratrajita thaI mArI bahenanI mAphaka dharmopArjanamAM rakta banIza? tenI patnIne dhanadevanuM AvA prakAranuM vartana catuM na hatuM, tethI ekadA teNe sArA sArA AbhUSaNo medakamAM nAkhI ane dhanavatI sAdhvInA pAtrAmAM vaherAgyA. sAvI thoDAMka pagalAM gayA haze tevAmAM teNIe dhanadeva pAse jaI kahyuM ke tamArI bahena te ApaNuM AvAsamAMthI sAra-sAra vastuo laI jAya che, tethI dhanadeve tene dhamakAvI jethI teNI tarataja sAvIne pAchA bolAvI, tenA pAtrAmAMthI AbharaNo kADhI, patine batAvyAM. dhanavatI sAdhvI A vRttAMtathI vilakhI banI gaI. pravatinIe zAMtvana ApatAM jaNAvyuM ke-hajI paNa tamAre duSkarmane moTo udaya jaNAya che, mATe tapasyAdikane viSe vadhAre prIti karo. dhanavatIe mA khamaNanI tapazcaryA AraMbhI, chelle anazana karyuM ane kALadharma pAmI sanakumAra devakamAM gaI. dhanadeva paNa bhAryAne kapaTa-vyavahAra jANI, vairAgya pAmI yogezvara gaNi pAse pravajita thaze ane saMyama dharmanuM ArAdhana karI saudharmaka5mAM deva thayA. tyAMthI AvI suvarNapura nagaramAM zivadharma nAmane rAjavI tha. A bAju tenI durAcArI bhAryA vyAdhithI pIDAI, mRtyu pAmI, lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhamI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magIputrI thaI ane pUrvanA pratibaMdhane kAraNe zivadharmanI rANI thaI. pUrvanA viranA kAraNe dhanavatI sAdhvInA deva thayelA che tene rAjAne viyega karAvyuM ane tApasInuM vrata grahaNa karAvyuM. bAda kALAme dhanavatIne jIva paNa sanakumAra devakathI evI vANijagrAmamAM sAMba nAmanA vaNikanI suMdarI nAmanI putrI thaI. mithyAtvInA saMsargathI te mithAdaSTi banI gai ane te ja nagaramAM vasumitranA vasu nAmanA putra sAthe paraNuM. yuvAvasthAmAM teNIne viSe atyaMta kAmAdhIna banavAthI vasu maraNa pAmyo ane gaMgA nadIne sAme kAMThe pArasapura nagaramAM prAmarakSakanA putra tarIke janme. vidhavA banelI suMdarIe paNa jema tema bAra varSa vyatIta karyA ane pachI mRtyu pAmavAnI icchAthI gaMgA tarapha cAlI. bhAgyane sAthe sAthe te te ja pArasapuranA sImADAmAM AvI jene jotAM ja te grAmarakSakanA putrane jAtismaraNa sAna thayuM. te citramAM AlekhAyela heya tema stabhita thaI gaye khAna-pAnano tyAga karyo, ghaNuM leke ekatra thaI gayA ane tene tevI sthitinuM kAraNa pUchatAM teNe pUrvabhavanI sarva hakIkata jaNAvI, je sAMbhaLI suMdarIe paNa nizcaya karyo ke-A mAro pUrvabhavane pati che. pachI teNe tenI patnI tarIke gRhakArabhAra calAvyo ane kALakrame mRtyu pAmI huM yakSanI aMganA thaI chuM, te ja huM chuM. huM mArA pUrvabhavanA bhAinuM smaraNa karuM chuM. hAlamAM te zIdhara nAmanA rAjaputra tarIke varte che te tame A motIno hAra ane keTalAka ratna letA jAo ane mAro vRttAMta kahIne tene A Apaje, ' he rAjana ! A pramANe ame tyAMthI prayANavaDa nagaramAM AvIne jovAmAM piTakInI gAMTha choDI te phakata hAra ja dekhavAmAM Ave ane teNIe ApelA ratna te koNa jANe kyAM cAlyA gayA ? zrIdhara A vRttAMta sAMbhaLI, kaMIka mUchavaza banatAM jAtismaraNa jJAna pAmyo. te lekee te hAra tenA kaMThamAM sthApana karyo, zrIdhara manamAM vairAgyapUrvaka rahevA lAge ane mAtra bAhya vRttithI ja rAjyanuM keTalAka divasa pAlana karyuM. eka divasa te pitAnA sarvasaMgatyAganI rAjAne hakIkata jaNAvatuM hatuM, tevAmAM aMtaHpuramAM kolAhala thayo ane rAja ke AkuLa vyAkuLa thavA lAgyA. rAjAe priyaMkara dAsIne pUchatAM jaNAvyuM ke rAjAne nA putra, aneka prakAranI mAnatA, maMtrajApa ane pUjAvidhAna karavA chatAM mRtyu pAme che. A hakIkata sAMbhaLatAM ja atyaMta zeka karavA lAgyo, jene zrIdhare atyaMta zAMtvana ApI jaNAvyuM ke-A carAcara jagatane gaLI janAra yamarAjAnA pratIkArane upAya vicAravA joIe. nAgabaLa rAjAe tevA pratIkArane upAya pUchatAM zrIdhare jaNAvyuM ke-kSAMti, mAdava ane Aje vigere guNonA abhyAsathI yamarAjAne pratighAta thAya che. rAjAe te pramANe karavAnI pitAnI azakti darzAvI, eTale tene samajAvIne te zrIdharakumAra mArI pAse AvIne, dIkSA grahaNa karIne, he azvasena rAjA? gaNadhara thayela che. A pramANe chaThThA gaNadharane vRttAMta samajo. sAtamA vAriSaNa gaNadharane vRtAMta. jabIpanA surapura nagarane viSe vikramAkara rAjA tene lakSmI nAmanI rANI ane vikramasena nAmane putra ubhaTa hatA. te nagaranA janone herAna karatA hatA paNa rAjA te bALaka hovAthI zikSA nahotA karatA. te saMbaMdhI cintA thatAM maMtrIone bolAvI ane upAya pUcho tyAre te lokee jaNAvyuM ke Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 (6 viSavRkSoSi saMvartyanuM svayaM ennumalAMpratam / eTale he rAjana ! anya ciMtAnA tyAga karI phakta rAjakAryAMnuM ciMtavana karA; kAraNa ke " vayanA pariNAmathI unmArge gayeluM mana pAchuM vaLe che. " rAjaputra vikramasenane rAjamAMthI paNa dravya na maLavAne kAraNe teNe talavara( talATI ) sAthe mitrAcArI karI, nAgarika lekeAne lUMTavAnuM zarU karyuM. tethI leAkAe rAjA pAse phariyAda karatAM rAjAe talATIne khelAvI baMdobasta karavA jAvyuM, parantu talATI te rAjaputra sAthe maLatIyA thaI gayelA hAvAthI rAjAe peAte kArpeTikanA veSa lai rAtrine viSe nagara bahAranA devAlayamAM jai gupta rIte sUi gayA. madhyarAtrie te devAlayamAM be puruSo AvyA, je paikI eka talATI pAte hatA ane eka tenA mANusa hatA. talATIe te mANasane sUcanA ApI kre-tuM rAjakumArane jaNAvI de ke hamaNAM thADA divasa cArI na kare. pAchA pharatAM temAMthI eka mANasanA paga rAjAnA zarIra sAthe athaDAyA eTale teNe "tuM kANu che ? " ema pUchatAM rAjAe jaNAvyuM ke-" huDa kArpa Tika chuM, " pachI prAtaHkALe talavarane khelAvI, tene marAvI nakhAvyA. AnI jANu thatAM vikramasena kumAra nAzI gayA ane eka TavImAM jatAM tene keTalAka billA maLyA, bhIle tene kahe che ke--anAmikA nAmanI pallImAM divAkara nAmanA pakSIpati hatA. krAi vakhata te zikAre jatAM eka vakhata siMhaNe tene mArI nAkhavAthI ame tevA krAi nAyakanI zodhamAM ame hatAM tevAmAM tame lAyaka che, ema kahI vikramasenane teneA nAyaka banAve che. have eka vakhata vaizramaNa nAmane sAvAha kuMbhapura javAnA nimitte cAlyeA sAthe sama`ttabhadrasUri nAmanA AcAya peAtAnA ziSyA sAthe vicaratA hatA. vikramasenanI pallI pAse sA paDhAva nAkhe che. tyAM bhIla leAkA ocIMtInI dhADa pADatAM sAthenA leAkeA cetarapha nAzI jAya che. vahUna nAmanA vikramasenanA subhaTe sAdhumahArAjone oLakhI, temane lUMTatA aTakAvyA. ane varSARtu hAvAthI temane peAtAnI pallImAM lai gayA. varSARtu daramiyAna tyAM sUrimahArAjAne kaivalajJAna ane dhruvaladarzana prApta thAya che. te vakhate sura, asurA tenA mahAtsava kare che. A joI vikramasena vicAramAM paDI jatAM vahune temane jaNAvyu` ke sUrimahArAjate kevaLajJAna prApta thatAM devA A mahesava karI rahyA che eTale vikramasena pote ja AcArya mahArAja pAse AvI, vaMdana karI beThe. " A dharmopadezane yAgya che." ema jANI sUrimahArAje tene dharmAMnu svarUpa samajAvyuM. (juo: pR. 317-318 ) A samagra dharmopadeza sAMbhaLatAM vikramasenane pAtAnAM pUnA duSkRtya mATe pazcAttApa thatAM pote sArA zrAvakrapaNAne pAmyA. sAthenA sevaDhDhAmAMthI pazu keTalAke cAritra-lIdhu keTalAke vrata-niyamA grahaNa karyAM. vikramasenane have palIpatinA vyavasAya gamate na hatA, jethI sUrimahArAja je sthaLe hatA tyAM jai, dharmopadeza sAMbhaLI pA pallImAM AvI vandvanane jaNAvyu` ke A pallInA huM tyAga karavA mAguM chuM' ema vicAre che tevAmAM vikramAkara rAjAnA pradhAna puruSa tyAM AvI caDayA. ane kumArane jaNAvyuM ke-tamArI dhArmikatA jANI rAjAe amane mAkalela che, mATe rAjamAM padhAro. vadhu'ne A sUcana vadhAvI lIdhuM ane te sava' surapura AvI paheAMcyA. vikramAkara rAjAne jotAM ja parasparanA maitrAmAM harSAzru AvI gayA. pachI rAjAe vikramasenane yuvarAjapade niyukta karyAM. evAmAM sImADAnA rAjA aLavardhana sAthe virodha thayA eTale yuddha karavA sajja thayelA vikramAkara rAjAne rAkIne yuvarAja vikramasena tenI sAthe maMtraNA zarU kare che tyAM baLavardhana bhUpatinA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guptacara AvI caDayA ane vikamasenane jaNAvavA lAgyA ke- " pitAnuM rAja putro laI leze " evI AzaMkAthI baLavardhana rAjA pitAnA putrone nAza karatA hatA tevAmAM eka devarAja nAmanA putrane maMtrIoe guptarUpe mokalI Ape, rAjAne khabara paDatAM te maMtrIone haNavAne hukama ApavAthI te maMtrIo potapotAnA parivAra sAthe nAzI gayA ane devarAja kumArane maLI gayA. hAlamAM te devarAjakumAra ApanI mitrAcArI iche che. vikramasene devarAjane bolAvyo. devarAje potAnA pitA sAme yudhei caDhavAnI IcchA jAhera karatAM vikramasene baLavardhanane keda karI kumAra pAse A. juo saMsAranI vicitratA ! " svArtha mATe pitA putrane haNe ane putra pitAne keda kare." AvI saMsAra vicitratAne vicAra karatAM karatAM vimasena kumArane pradhAna puruSe tene jaNAvyuM ke-ApanI samIpe keda karAyela baLavardhana bhUpati Avela che, teNe devarAjakumArane rAjA banAvyo ane baLavardhanane mukata karyo. baLavardhane pachI tApasI dIkSA aMgIkAra karI. pAchA vaLatAM kausaMkhapuranI pAse zaravana nAmanA AzramamAM samarabhasUrine joyA temane vidhipUrvaka vaMdana karI pUchayuM ke-kathA kamane udayathI mArI kara prakRti thaI ? kevaLI bhagavate tene pUrvabhava jaNAvatAM kahyuM ke-kusumakhaMDa nAmanA nagaramAM kuLacaMdra zreSThIne guNazekhara nAmane putra hatuM, te atyaMta vyAdhithI pIDAvA lAge. dharmasaci nAmanA munivara gocarI arthe tyAM AvyA. kuLacaMdra zreNIo kedapaNa prakAre pitAnA putrane nirogI karavAnuM kahetAM teoe jaNAvyuM ke-jo te dIkSA aMgIkAra kare, te nirogI karuM. zreSThIe ane guNazekhare paNa traNavAra seganapUrvaka te kabUla karAvyuM eTale munivare maMtrajApa karyo ke tarata ja tenA dehamAM rahelI vyaMtarI nAzI gaI ane guNazekhara pUrvavata nirogI banyuM. tene dIkSA ApavA mATe dharmaci munivara eka mAsa tyAM rahyA. dIkSA ApyA bAda vihAra karyo, paNa bhulakapaNAne kAraNe guNazekhara saMyama dharmanuM barAbara pAlana karatuM na hatuM. A saMbaMdhamAM dhamarucie tene vAraMvAra zikhAmaNa ApI chatAM te samaye nahIM tyAre tene pUrvanI jema vyAdhigrasta banAvI dIdhe ane guruzekhare pazcAttApa karavAthI punaH tene nirogI banAvavAmAM AvyuM. pachI zuddha rIte cAritranuM pAlana karI, kALadharma pAmI te saidharma ka5mAM deva thayA ane tyAMthI cyavI vaitADhya parvata para dakSINa zreNine viSe bhegapura nagaramAM rAma vidyAdharane pavanavega nAmane putra thaye. pUrvanA abhyAsathI tene cAritra svIkAravAno bhAva thayo. ekadA eka suMdara nAmane kulaputra tenI pAse Ave che, tene vasuMdharI nAmanI (bahArathI dekhAtI suMdara zIlavALA ) aMdarathI zIla strI tenA mitra bAlacaMde jaNAvavAthI tenI parIkSA karavA khAragAma javAnuM bahAnuM kADhI guptarIte gharamAM saMtAI gayo. ane tenI strI tenA pADozI sAthe vilAsa karatI joI ane suMdarane khAMsI AvatAM oLakhAI javAthI te baMne jaNAe suMdaranuM gaLuM dabAI marele jANI zahera bahAra pheMkI dIdho savAranA savastha thatAM rAjA pAse pharIyAda karatAM te jArane mArI nAMkhe vasaMdharInA nAka kAna kApI kADhI mukI. (juo saMsAranuM viSama paNuM. nArInuM nidha hRdaya ane duzIlapaNuM.) A pramANe tene vRttAMta sAMbhaLI pavanavege vairAgya pAmI, siMha ratha nAmanA rAjarSi-munivara pAse dIkSA aMgIkAra karI, paNa duSkarmanA vege pramAdazIla bane eTale gurue pramAda tyAgavA upadeza ApatAM pramAdanA bhayaMkarapaNAne jaNAvatAM gurumahArAja tene upadeza ApatAM kahe che ke "dapUrvI, AhAraka mana:jJAnI vagere, mahApurUSa pramAdavaza thatAM tyAMthI paDyA chatAM te janma pachInA taratanA bIjA bhavamAM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakamAM paDe che." vigere (pA, 329) te sAMbhaLI tenuM pAlana karI, saMyamamAM rakta banI, ghara tapazcaryA karI, kALadharma pAmI sAdhama kaha5mAM utpanna thayA ane tyAMthI yuvIne A vikramasena rAjakumAra thayo che. A pramANe tArA pUrvabhavanI ceSTA ja tArI krUra prakRtinI kAraNabhUta che. A pramANe pitAnA pUrvabhavo sAMbhaLI vikramasena pravajyA svIkAravA tatpara thayo ane mAtapitAnI AjJA laI, bedha pamADI, bhagavaMtanI pUjA karI vikamasene dIkSA lai cirakALa sudhI tenuM pAlana karI prANutakalpamAM upaje. tyAMthI vI mithilA nagarImAM nami rAjavInI yazodharA patnInI kukhamAM sArA svapnathI sacita thaine avataryo. vAriSaNa evuM tenuM nAma rAkhavAmAM AvyuM. pUrvajIvananA abhyAsathI tenuM mana saMyamane viSe ja rakta rahetuM hatuM, joga vilAsa pasaMda paDatAM ja na hatA. te yuvAvasthA pAmyo tyAre mAruM Agamana sAMbhaLI, mAtapitAnI AjJA laI mArI pAse pravajyA grahaNa karI, he azvasena rAjA! te mArA gaNadhara padane pAmela che. AThamA bhadrayaza gaNadharane vRttAMta, kuNAla dezamAM kazasthaLa gAmamAM kalAka gRhapatine vaIsA nAmanI bhAryAthI saMtaDa nAmane putra ane devakI nAmanI putrI prApta thaI hatI. pitAe te baMnene paraNAvyA, paraMtu koipaNa karmanA vazavartIpaNuthI cethA maMgaLanuM ardha bhramaNa thayuM tevAmAM devakIne pati vihvaLa thatAM tenA ne nAza pAmyA ane zvAsa vadhatAM te mRtyu pAmyo. have zuM karavuM? ema kalAke pUchatAM tyAMnA vRhajanoe kahyuM ke cothuM maMgaLa samApta thayuM na hovAthI devakI bIjAne paraNAvI zakAya, (pUrvakALamAM paNa A yogya gaNAtuM hatuM): paraMtu chellAke te kabUla karyuM nahIM ane devakIne mAthe vaidhavyanuM du:kha sahana karavAnuM AvI paDayuM. asaha duHkhane kAraNe rAtrie te pitAnA gharanA najIkanA kUvAmAM paDatAM avAja sAMbhaLI leke deDI AvyA ane kUvAmAMthI devakInA zabane kADhayuM. tevA prakAranI sthiti nIhALI saMtAnA mAbApa paNa mRtyu pAmyA eTale tene agnisaMskAra karI, tenA asthionI eka piTalI karI gaMgA nadI tarapha cAle. rastAmAM tene cAro maLyA tenI pAse piTalI joI temAM kaMipaNu dravya haze ema dhArI coroe tene lUMTavAno prayAsa karyo tyAre saMtA mAtapitAnA asthi pratyenA premathI te piTalIne chupAvI vegathI daDavA lAgyA tyAre tene daMDa vigerethI prahAra karyo jethI te paDI gayo ane taskaro piTalI upADI nAzI gayA. saMta 5Na AvA duHkhathI kaMTALI moTA zivali nAmanA vRkSa para caDhI, gaLAphAMso taiyAra karyo tevAmAM te jhADa para eka pipaTa Avyo, jene popaTIe moDA AvavAnuM kAraNa pUchatAM teNe jaNAvyuM ke-Aje meM eka addabhUta vRtAMta sAMbhaLyuM jethI mane AvatAM vAra lAgI, pipaTIe te vRttAMta saMbhaLAvavA Agraha karavAthI pipaTe kahyuM ke Aje malayagiri para gayuM hatuM, jyAM sUdeva nAmanA rAjarSi kAusagga dhyAne rahyA hatA. * ahiM sUri mahArAje je upadeza Ape che tyAM te pejanA mULamAM caudapUvIM, AhAraka, mana:jJAnI ane vItarAga paNa pramAdavazapaNue karIne tyAMthI paDyA chatAM te pachInA bhAvamAM narakamAM paDe che ahiM vItarAga zabda e apekSAe muke che ke agIyAramAM upazAMtamUhaguNa sthAnake Avela AtmAne aMtamuhUrta sudhI vItarAga dazA rahe che te vakhate pramAda vaza thaI jAya te te bhavamAM patana thatAM pachInA bIjA bhavamAM naragati pAme che (mULane bhAvArtha) * rUSionuM vacana che ke "pati nAzI gayuM hoya, maraNa pAmyuM hoya, pravajyAvALe thaye hoya, napuMsaka hoya ke patita thayo hoya to te nArI bIje pati karI zake che." (mULa lekane-anuvAda) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI pAse somila nAmano brAhaNa kaIka jANavAnI icchAthI tyAM Avyo. rAjarSi kAusagga dhyAnamAMthI mukta banatAM mile praNAma karI pUchayuM ke-he svAmI pUrvabhavamAM meM zuM kAryo karyA hatA ke jethI lezamAtra paNa sukha prApta thatuM nathI. tyAre munirAje tene kahyuM ke tuM ane tAro bhAI je prakAre duHkhanA kAraNu thayA che te hakIkata sabhiLa. mAta-pitAnI sAthe karI karIne be brAhmaNa putro viMdhyATavImAM AvyA. kulapatinI pAse teoe tApasatrata aMgIkAra karyuM" ekadA teo umarAnA phaLa laI khAvA jAya che tevAmAM uMmarAnA phaLamAM kRmi Adi asaMkhya cha joI teo baMne vicAravA lAgyA ke-AvI rIte asaMkhya jIvanI hiMsA karavI te sAco dharma na kahevAya. ApaNe najIkanA hasti tApasa pAse jaI dharmanuM sAcuM svarUpa jANIe. hastI tApase jaNAvyuM ke-AvI rIte asaMkhya jIvane haNI eka jIvanuM piSaNa karavuM sAruM nahIM, para hastI jevA moTA jIvane mArI, tenA mAMsathI nirvAha kare. kAraNa ke eka jIvanA vadhathI ghaNu manuSyone ghaNA divasa sudhI bhojana maLI zake che. te baMnee tene dharma svIkAryo ane kALa karI, yaMtara thayA. tyAM daza hajAra varSanuM AyuSya pALI, vayavI kauzAMbI nagarImAM garIba brAhmaNanA putra thayA. kALe karI veda ane zAstramAM kuzaLa thayA, ekadA tyAMnA rAjAne duSTa svapna AvyuM: tene upAya pUchatAM A baMnee jaNAvyuM ke-ekaseATha ane homa karo, kAraNa ke tethI duSTa svapna, kumaha, duSTa nimitta, bhUtAdikanI pIDAo nAza pAme. rAjAe te kabUla karI tevA prakAranI sarva sAmagrI taiyAra karI te baMnene soMpI. pachI homa karanAra karAvanAranI rakSA, zAMtituSTi, pRSTi mATe maMtra bhaNI (5. 375) azvone jovAmAM hema kare che. daramyAna A azvo paikI eka azvane jAtismaraNa jJAna upajayuM ane pote AvI rIte hemamAM aneka vakhata hemAyela hovAthI, bIjA azvonA jIvane zAMti thAya te nimitte baLapUrvaka baMdhana toDI, pitAnI tIkSNa kharIthI te baMne brAhmaNane haNI nAkhyA jethI te baMne mRtyu pAmI sImaMtaka narakAvAsamAM utpanna thayA. tyAM aneka prakAranAM kaSTa sahana karIne, cavIne javalana nAmanA brAhmaNanA putro thayA. corI Adi vyasanavALA banavAthI pitAe teno tiraskAra karI kADhI mUkyA. bhUtila nAmane, dhAtuvAda temane maLe ane teNe temane meTA lebhamAM nAkhI suvarNasiddhinI vAta karI. thoDA divasa bAda te bhUtila te baMnene rasakUpikA pAse laI gayo ane derADe be ghaDI bAMdhI te baMnene temAM UtAryA. ghaDo bharAI jatAM tile te ghaDA kADhI lIdhA ane teo baMne tyAM kUvAmAM ja mRtyu pAmI kibiSika deva thayA. yAMthI AvIne tuM bila nagaramAM somila di thayo che ane tAro bhAI kezula dezamAM saMtaDa nAmato thayo che. hAlamAM pitAnA mAta-pitAnA mRtyuthI, tenA asthio laIne jatAM, lUMTAvAthI hAlamAM mRtyu pAmavAnI IcchA rAkhe che. he samila ! hajI paNa tane je zaMkA rahI hoya te tuM pUchI A pramANe sAMbhaLavAthI saMmilane jAtismaraNa jJAna thAya che ane teNe suradeva rAjarSine pUchyuM ke-AvA prakAranA duHkhamAMthI mukata thavA mATe parvata parathI paDavuM, agnimAM praveza kare ke gaLAphasa khAvo te hitakara che ke nahIM ? rAjarSie tene kahyuM ke-AvI rIte karavAthI UlaTo karmabaMdha vadhe che ane prANI atIva duHkhI bane che sAce mArga te saMyama-prahaNune ja che. vigere ghaNA prakAre tene samajAvyo. (juo pR. 338) pachI semile pravajayA svIkArI. he priyA ! meM AvA prakAranuM vidhAna Aje joyuM. - pipaTanI vANI sAMbhaLI saMtA bolyo ke-he popaTa ! teM je kahyuM te sarva sAcuM che. huM teja duHkhI saMtaDa chuM, huM paNa dIkSA levA IcchuM chuM, tuM mane mArA bhAI sAthe meLApa karAva. eTale Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pipaTa punaH UDIne malayagiri para gayo. tyAM rAjaSine sarva vRttAMta saMbhaLAvyuM eTale somila sAthe tyAM AvI saMtaDane pratibadhI dIkSA ApI. niraticArapaNe cAritra pALatAM pitAne aMtasamaya najIka jANI saMto anazana svIkAryuM ane kALadharma pAmI prANuta ka5mAM deva thayo. tyAMthI vI patanapuramAM samarasiMha rAjavInI palA nAmanI rANInI kakSimAM bhadrayaza putra tarIke janmyA, kamekrame dehavaDe vRddhi pAmatA kumArapaNune pAme. eka vakhata samAna vayavALA rAjakumAro sAthe krIDA karavA jatAM matakuMjara nAmanA udyAnamAM Ave che jyAM teNe hAtha-page khIlA jaDelA koIeka puruSane joyo eTale tenA chidromAMthI khIlA vigere kADhI, tene svaratha karI tenuM kAraNa pUchatAM teNe pitAnuM AtmavRttAMta kahevuM zarU karyuM. vaitADha1 parvatanA pUrva bhAgamAM bhegapura nagaramAM samara vidyAdhara rAjAne sAgara nAmane huM ane sadeva nAmane bIjo ema be putro chIye. te nAne mAro bhAi mArA chidro jovA lAge, ane mArI nAnI bhUlane moTI karI pitAne jaNAvavA lAge tyAre mArA pitAe jANyuM ke-adeva Ane pUrvabhavano zatra che. tevAmAM huM mAda paDyo tyAre te mATe viruddha auSadhopacAra karavA lAgyo eTale pitAe tene kADhI mUko ane mArA pitA ja mArI zuzraSA karavA lAgyA. huM nirogI thatAM pitAe zikhAmaNa ApI ke-ddhadevathI tuM cetato raheje. devane 5Na A hakIkatanI khabara paDI eTale te paNa kapaTathI mArI sAthe prIti vadhAravA lAgyo, eka divasa ame baMne puSpAvatasaka udhAnamAM gayA. tyAM teNe eka latAjamAM zAmala zreNInI malayasuMdarI nAmanI putrI joI eTale mane herAna karavAnA AzayathI kahyuM ke tuM A latAkuMjamAM vizrAMti le, huM hamaNAM ja AvI pahoMcuM chuM. huM te bheLAbhAve latAkuMjamAM gaye eTale teNe thoDe AMtare ubhA rahIne bUma pADI ke sAmala zreNInI putrIne koIka herAna kare che, ema mArA mAthe ALa mukavAthI zastrAstradhArI leke deDI AvyA paNa mane joI vilakhA banI gayA. pachI huM ghare Avyo tyAre deve mane pUchayuM ke-tame kayAM gayA hatA ? chevaTe jyAre pitAe mane tenuM kAvatru samajAvyuM tyAre huM cetI gayo, ekadA deve mArI pAse AvI potAnA pUrvanA daritrane pazcAttApa karyo ane mane vizeSa vizvAsa pamADyo. keTalAka samaya vItyA bAda teNe mane jaMbUdIpanI dakSiNanI pAvara vedikA jevA jevAM kahyuM ane ame baMne nIkaLyA. pharatAM pharatAM A upavana pAse AvatAM ame ahIM vizrAMti lIdhI. ane nidrA AvI jatAM teNe mane khIlAo jaDI dIdhA, ane he mahAnubhAva! tame mArA para upakAra karI khIlA kADhathA A mAro vRttAMta che. eka ja udaramAM utpanna thayelA jyAM AvuM ayukta AcaraNa kare tyAM bIjI vAta zI karavI ? AvA prakArane vyatikara kahevAthI bIjA sAMbhaLanAranA hRdayane AghAta lAge te pachI sArA kalamAM utpanna thayelA lokamAM prasiddhi pAmelA thoDA apavAdanA sthAnamAM lajA pAmanArA ane vhIkaNu evA mArA jevAnuM hadaya so kakaDAvALuM thAya temAM zuM kahevuM ane mane keTaluM dukha thAya ? eka divasa zrI yAmAya nAmanA tapasvI sAdhu tyAM AvatAM mArA pitA nagaranA leka sAthe vAMdavA gayA. tyAM munizrIe pAMca mahAvatavALe sarva kahe dharma ke je mithyAtvanA tyAga ane vizaha pariNAmavALe dharma icchIta sukhane IchanArAe tevA dharma mATe uttama kara vagere dharmanuM suMdara svarUpa saMkSiptamAM saMbhaLAvavAthI mArA pitA vairAgya vAsita thatAM rUdradevane vizvAsa kaI vakhata karIza nahi tema jaNAvI mArA pitA te AcArya pAse cAritravALA thayA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have sAgara kahe che ke jagatamAM jaya pAmatAM jemanA gharanuM duritra pragaTa thAya temanI kulinatA kuzaLatAnuM varNana zI rIte pragaTa thAya vagere jaNAve che pachI vidhAdhara virAma pAmatAM strI, putra vagere A saMsAranuM svarUpa viSama duHkhe karIne jANI zakAya tevuM che vagere svarUpa ciMtavatAM saMbaMdhIo ane saMsAra upara dhikkAra chUTatA vyAkula manavALo thAya che. daramyAna zrI neminAtha bhagavAnanA saMtAnamAM rahela zrI guNadatta nAmanA kevaLI bhagavAna padhAratAM rAjaputra vidyAdhara sAthe matakokila nAmanA udyAnamAM Ave che, ane devAe racela suvarNa kamaLa upara birAjamAna kevaLI bhagavaMtane vaMdana kare che. bhagavaMta dezanAmAM samyagadarzana sahita paMcamahAvrata sahitane dhama kalpavRkSa sadaza hoI tenA ArAdhanathI maLatAM suMdara phaLo vagerenuM svarUpa jaNAve che. (pA. 345) pachI bhadrayaza bhagavaMtane pUche che ke-A vidyAdharanA bhAIe mAraNutika anarthanuM anucita kArya kema karyuM? kevaLI bhagavaMta pUrvanuM varNana karatAM jaNAve che ke-A bhavathI trIje bhave kanakhala gAmamAM agnisiMha brAhmaNane zaMkara ane kezava nAmanA be putro hatA. pahelA bhadrikane bIje kuTila prakRtine hate. tenA bhAie samajAvyA chatAM aMdara te potAne mULa svabhAva choDatuM nahotuM. tenA pitA mRtyu pAmyA pachI zaMkara kezavane karIyANA bharI paradeza raLavA mokale che. tyAM ghaNuM dravya ekaThuM karI ghera AvI pitAnA bhAIne thoDuM batAvI vadhArAnuM gupta sthaLe dATI de che. kezavane nokara khUTI te hakIkata zaMkarane jaNAvatAM zaMkara tyAMthI dravya kADhI tene badale tAMbAnA sikkAne senAnuM pANI caDAvI tenI jagyAe mUke che. eka vakhata kezava garIba thatAM tyAMthI dhana kADhI vecavA jatAM tAMbAnA sikkA jANI AghAta lAgatAM madi paDe che. chevaTe bheLo zaMkara pite lIdhela che ema jaNAvI temAMthI tene aradhoaradha Ape che. pachI zaMkarane vairAgya prApta thatAM cAritra aMgIkAra kare che. pachI zaMkaranA putrane tenA bApa pAsenuM khoTuM leNuM kADhI dravya laI le che. zaMkarane putra zaMkara munine jaNAvatAM saMsAranuM viSama paNuM vicArI, vizeSa tapa karI saudharma devalekamAM jAya che. kezava 5NuM cAritra lai mRtyu pAmI asuradeva thAya che. pachI zaMkara tyAMthI thavI vaitADhaSaparvata para bhagapura nagaranA rAjAnA amAtya samarane sAgara nAme putra tuM thayuM che, kezava mRtyu pAmI tAre bhAI thayo che ane pUrvabhavanA vairanA kAraNe tane upadrava karela che. A sAMbhaLI bhadrayazane jAtismaraNa jJAna thAya che jethI vairAgya pAmI, kevaLIne vAMdI ghera jaI mAtapitAnI rajA laI, keTalAka vidyAdhara ne rAjaputro sAthe mArI pAse AvI pravajyA le che ane jagatane pUjavAlAyaka evI gaNadharanI padavI pAme che. - navamA jaya ane dazamA vijaya gaNadharanA pUrvabhavonuM varNana. have zrI pArzvanAtha bhagavAna navamAM jaya ane dazamA vijaya gaNadharanA pUrvabhavonA vRttAMta kahe che. A jaMbadvIpanA dakSiNArdhamAM karedezane viSe hastinApura nagaranA vijayapALa rAjAne tilakasuMdarI ane saubhAgyasuMdarI nAmanI be rANIo che. jene prathamane vijayacaMdra ne bIjIne padhadeva nAmanA putra che. eka divasa tilakasuMdarI rANune jaledharane vyAdhi thatAM tenA ghaNuM upacAra karyA chatAM te nahiM maTavAthI rAjAne dAnAdi pAralaukika kArya pitAne karavAnI IcchA jaNAve che, maMtrIne kahevAthI rAjA rAjyagurU bhairava ke jene kAtyAyanI devIne maMtra siddha thayele che ane bhUta, preta vagere daSTidoSa dUra karI zake che tene belAve che, rAjAnA pUchavAthI bhairava kahe che ke-rANIne vAyune pravAha che tethI Arogya thAya tema saMbhavatuM nathI. ahi' nAsikamAMthI nIkaLatA vahetA, bahAra AvatA zvAsa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsa-caMdranADI, sUryanADI ane suSumaNuM vagere nADImAMthI zvAsanuM AvavuM javuM, ane rogInA maraNujIvana vagereno tenI sAtheno saMbaMdha vagere svarodaya jJAna saMbaMdhI saMrakSaptimAM bhairava jaNAve che. te viSenI hakIkata kartA AcArya mahArAja ahiM (pa, 351-352) jaNAve che. have bhairava bIjI rIte eka kumArikAne rezamI vastra paherAvI maMDaLa AlekhI temAM besArI Aveza pragaTAve che, te kumArikAne roga saMbaMdhI pUchatAM jaNAve che ke rANIne have mAtra dharmarUpI ja auSadha karavAnI jarUra che. A sAMbhaLI rAjA ati kheda pAme che. zAstro jaNAve che ke - "pUrvabhave rAgadveSavaDe dUSita ane ajJAnavaDe vyApta thayela chae aniSTa phaLavALuM karma bAMdhyuM hoya te game tevA auSadha, deva, dAna paNa dUra karavAne azakta che, ke je potAnA zarIravaDe bhegave ja chuTake che, juo karmanuM svarU5 pitAnI rANIe pUrvabhave zuM karyuM hatuM te pUchavAthI te Aveza yukta kumArikA kahe che ke-baMgAla dezamAM padmakhaMDa nagara abhayakumAra zeThane zAMtimatI nAmanI strI hatI je jainadharmI hatA. eka divasa zAMtimatIe banAveluM bhajana ke je virasa thayeluM tene zuM karavuM teno vicAra karatI hatI, daramyAna dharmaza nAmanA munirAja bhikSA mATe tyAM AvatA temane vaherAve che. muni potAnA sthAne jaI tenA gurU tathA pote te AhAra kare che. daramyAna sUrijIne javara atisAra vagere rogo utpanna thatAM, upacAro vaDe vyAdhi zAMta thAya che, paraMtu zAMtimatI te atyaMta virodhI bhojanadAnanA ApavAvaDe bAMdhela pApathI mRtyu pAmI, nidavA lAyaka aneka jAtimAM utpanna thaI, duHkha pAmatI pAmatI kaMi ladhu karma thatAM koI daridra kuTuMbamAM kanyA thAya che, tyAM tene kAI nahi paraNavAthI (pUrve bAMdhelA pApanA vinAza mATe ) koI muni pAse jatAM tyAM dharma pAmI, tapa karI, tyAMthI mRtyu pAmI he rAjA ! tArI rANI tarIke utpanna thaI che ane pUrvanA te pApanA udayavale have te jaladI mRtyu pAmaze. pachI rAjA tenI rANI pAse jaI A vRttAMta jaNAve che. te sAMbhaLatAM rANIne jAtismaraNajJAna utpanna thAya che. pachI AtmAne niMdatI, dAna puNya karatI, dharmanuM smaraNa karatI, sarvane khamAvatI ane saubhAgyasuMdarIne bolAvI pitAnA putranI bhalAmaNa karatI paMca parameSTInuM smaraNa karI mRtyu pAmI devalokamAM jAya che. rAjA paNa teNInA putrane mAtA mATe ochuM na Ave mATe vastrAlaMkAra vizeSa ApatA joI saubhAgyasuMdarIne irSA thAya che. eka vakhata kALasena bhilapati sImADe bahu raMjADa karate hato tene kumAra vijayacaMdra pakaDI bAMdhI tenA dhanamAla sAthe rAjA pAse lAvavAthI tene yuvarAjapada Ape che vagere jaI saubhAgyasuMdarI lAga joI kuMvarano nAza karavA pANI sAthe jheranuM mizraNa karI pIvA ApatAM vijayacaMdrane dAha vagere rogo utpanna thAya che. tenA upacAra karyA chatAM nahi maTavAthI ahiM rahevuM yogya nathI tema vicArI pitAnA zubhaMkara nAmanA mitrane belAvI jhuMpApAta giri vagere parathI paDavuM, ApaghAta ke bIjuM koI temAMthI kayuM maraNa sAruM te vAta koI muninI pAse jaI pUchavA mekale che, zubhaMkara eka kSemadatta nAmanA munIzvara pAse jaI te pUchatAM munizrI kahe che ke-" tapa, niyama saMyamanA umavALuM maraNa zreSTha kahevAya che. te sAMbhaLI svasthAne AvatAM zubhaMkara patrAlaya gAmamAM jatAM tyAM eka kApeTikA (kApaDI) maLe che. kArpeTikanA pUchatAM zubhaMkara roga kyAMthI thayo te jANatA nathI, jethI kApaTika kahe che ke vijayacaMdranI oramAna (sapanI) mAtA pitAnA putranA ichita arthanA vinAzanI zaMkA thavAthI jhera Apela che. pachI kApeTikA tenI sAthe jaI kumAra upara upakAra karavA mATe pitAnA mastakanA veNIdaMDamAMthI eka guTikA kADhI tenuM cUrNa karI tene traNa varSanI jUnI chAza sAthe kumArane khavarAve che jethI kamArane vamana, virecana thayA bAda kSIra khavarAve che tema traNa divasa karatAM roganI zAMti thAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI pitAnI pAsethI thoDuM bhAtuM kAuMTikane ApI vizeSa kaMI nathI, paraMtu vijayacaMdra nAmane rAjakamAra samRddhi pAmyo che tema sAMbhaLo tyAre mane darzana ApavA Avaje. ema jaNAvI rAjakumAra pUrva deza tarapha :pATalIkhaMDa nagaramAM Ave che ane bahAra azokavRkSa nIce mUke che, jyAM tene "mArA udaramAMthI nIkaLela atyaMta, viratAra pAmela AMtaraDAvaDe pATalIkhaMDa nagara taraphathI vIMTaLAI gayuM " evuM zubha svapna jue che. have A nagarano rAjA aputra mRtyu pAmela hovAthI paMca divya taiyAra karI jenA upara kaLaza DhaLaze te A gAmane rAjA thaze e prajAe nirNaya karI tyAMnA sAmaMta pradhAna puruSa sAthe gAmamAM tene pheravatAM nirNaya na thavAthI zahera bahAra jayAM vijayacaMdra suto che tyAM sarva Ave che. pUrvanA pUNya yoge hAthI tyAM gajarava karI suMDhavaDe kumArane pitAnA aMdha upara besAre che, azva hevAra kare che. vAjiMtro vAge che, cAmara chatra dharAya che jethI te kumAra rAjyalakSmI pAme che. te rAjyane surasena nAmane sAmaMta rAjAne niMdate ane namaskAra nahiM karatA hovAthI pratihAra tenA kukamathI tenA mastaka upara daMDa mArI tene badhI vijayacaMdra rAjAnI pAse lAvI aparAdhanI kSamA mAMgavA mATe sAmate kahetAM rAjAnI pachI ghaNI ja prazaMsA karatAM pitAnA aparAdhanI kSamA mAgavAthI tene baMdhana mukta karI svasthAne javAnI rajA Ape che. keTalAka divasa pachI rAjA vijayacaMdra azvArUDha thaI azvakrIDA mATe nagara bahAra ghaNe dUra jAya che tyAM coravaDe jene baMdIjana tarIke pakaDI laI jatAM te pUrvanAM upakArI kApaTikane jove che. ane rAjA te cera lekene pakaDavA jatAM cAra le ke nAzI jAya che. kArpeTikane pUchatAM te jaNAve che ke huM vijayacaMdra rAjAnA darzana mATe jato hato tyAM te rAjAe mane ApeluM dhana te coroe laI lIdhuM ane mane baMdIvAna karI laI jatA hatA, paraMtu sukRtanA vazathI Apa sanmukha thatAM mAro chuTakAro thayo che. rAjA samaje ke hajI A mane oLakhate nathI, tema jANI rAjA kahe che ke tame vijayacaMdra rAjAne zuM upacAra karyo hate? rAjAne te hakIkata jaNAve che ane te kuMvaranI ghaNI prazaMsA kare che. have rAjapurUSa tyAM AvatAM rAjA kArpeTikane sAthe laI rAjadhAnImAM jAya che. rAjA kArpeTikanuM sanmAna kare che jethI rAjA mane kema ATaluM mAna Ape che te saMbaMdhI pUchI zakatA nathI. chevaTe jaNAve che ke-"mAre vijayacaMdra rAjAnA darzana mATe javuM che mATe rajA Ape." tema kAuMTika kahetAM chevaTe vijayacaMdra rAjA pote kahe che ke te ja huM pote chuM ane tamArA prabhAvathI rAjyalakSmI pAme chuM. pachI kArpeTikane sAmaMtanI padavI rAjA Ape che. A tarapha vijayabaLa rAjAnA bIjA putra devane heTA vyAdhio utpanna thAya che. tenI mA saubhAgyasuMdarI ghaNuM upacAro karyA chatAM ArAma nahiM thavAthI vicAre che ke vijayacaMdrane kAmaNa kAgavaDe tevI avasthAne pahoMcADyo hato tene ja A pragaTa vipAka che" ema vicAre che, ane rAja sahita teNI paddhadevanI chellI sthiti joI kalpAMta kare che, kumAra mRtyu pAme che. maMtrIo saMsAranuM svarUpa rAjAne samajAve che. daramyAna maMtrIo rAjAne jaNAve che ke-baMdIkhAnAno uparI baMdhumitra jaNAve che ke-meM vijayacaMdrane pabrAkhaMDa nagaranA rAjA tarIke rAjayalakSmI bhagavate joye che, e sAMbhaLI rAjA tenI khAtrI karavA maMtrIone tyAM mokale che. ahiM rANI rAjAne zeka karatAM kahe che ke-huM heTA pApa karanArI dharmanI vairI chuM ema jaNAvI pazcAtApa kare che. rAjA tene kahe che ke teM zuM tevuM pApa karyu" che. rANI vijayacaMdrane jhera ApyAnI hakIkta kahe che. rAjA rAjakumAra vijayacaMdra jIve cherAjyalakSmI bhogave che tema jaNAvatAM rANI dedIpyamAna thAya che. pachI rAjA pitAnA bhuvane AvI strIo kevI hoya che? tenA caritro kevA hoya che vigerene vicAra kare che te hakIkata (pA. 36768) jANavA jevI che. ane tethI ja purUSone dhanya che ke cAritrarUpI zarIranuM rakSaNa karavA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27, vilAsa sahita, capaLa, suMdara locanavALI strIonA viSayamAM AvyA na hoya vagere. ahiM strIonA dutharitranuM varNana vAMcavA jevuM (pA. 317-368 ) mAM Avela che. ahi rAjA dharmamAM udyamavALA, ane vairAgya vAsita thatAM potAnA putra vijayacaMdrane teDavA mukhya sAmatane pAkhaMDa nagare mokale che. jethI kaMvara vijayacaMdra kApeTika ane rAjayalakSmI sAthe hastinApura Ave che rAjA tene sAkAra kare che. pachI rAjA tene suvarNa kaLazavaDe abhiSeka karI rAjA pitAnI gAdIe sthApana kare che ane pote temaja sAmaMta vagere navA rAjAne praNAma kare che. rAjA vijayacaMdrane zikhAmaNa Ape che ke zayana, Asana, bhojana vagere kAryomAM pramAda rahita thaI AtmAnuM rakSaNa karaje kAraNa ke te mRtyunA sthAne che. dharma arthane viSe mATe prayatna karaje, prajAjananuM 5Na tathA prakAre koIpaNa rIte pAlana karaje. kAraNake tene te niraMtara AzirvAda ApatA raheze, vagere zikhAmaNa ApI rAjA vanavAsamAM jaI tApasI dIkSA le che. ghaNuM vaSI e rAjyanI haTI lakSmI bhegavI, pachI pitAnA putrane rAjayane bhAra sepe che, ane dharmanI sanmukha matI thatAM dharmanuM AcaraNa kare tema vicArI kArpaTika maMtrI sAthe puraSadatta sUri pAse Ave che. sarijhanA dharmopadezavaDe potAne saMjama levAnI IcchA thatAM te kApeTikane jaNAve che. kArpeTika vijayacaMdano viyoga sahana na karI zakavAthI pitAnI dIkSA levAnI IcchA jaNAve che. pachI rAjA potAnA putrane gAdIe sthApana karI dAna daI, jinAlayanI pUjA karI zrI purUSadatta suri pAse baMne jaNe dIkSA le che. sArI rIte saMjamanI ArAdhanA karI gurU pAse vidhipUrvaka anazana prahaNa kare che. chevaTe mRtyu pAmI baMne saMdharma devalokamAM puSpAvata saka nAmanA vimAnamAM devapaNe utpanna thAya che. tyAMthI cyavI A bharatakSetrane viSe zrAvatI nagarInA rAjAne tyAM putrapaNe janme che ane tenuM - jaya ane vijaya nAma ApavAmAM Ave che. yauvanAvasthA thayA chatAM viSayanA saMbaMdhI vimukha rahevAthI maninA caraNakamaLanI ArAdhanAnA udyamI thavAthI bhAvathI jANe ke sarvavirati aMgIkAra karI hoya tema bhAvanA bhAvavA lAgyAM keTalAka divasa pachI svapnamAM deve kahe che ke-he mahAprabhAvavALA ! have tamArU jIvita thai hovAthI Azramapada udyAnamAM jaI devAdhideva zrI pArzvanAtha bhagavAna pAse cAstri aMgIkAra karI gaNadhara padavIne pAme. jAgrata thatAM Avela svapnanuM phaLa uttama jANI mAtapitAne te . hakIkata jaNAvI, rajA laI keTalAka pradhAna purUSa sAthe mArI pAse AvI pravajyA laI gaNadharanI uttama padavIne pAmyA. paramAtmA azvasena rAjAne kahe che ke-rAjA tamArA pUchavAthI meM daze gaNadharanA pUrvabhavanA vRttAMta kahyAM. have azvasena rAjA prabhune kahe che ke-ApanA jevuM traNa kALanuM yathAsthita svarUpa bIjo koNa kahI zake? dhanya che, prabhu ! Adaza gaNadhara bhagavAnane ane ApanA caraNakamaLane joI harSa pAmIye chIye. amAruM jIvita te durgatinA phaLavALuM che, chatAM saMsArane zIdhrapaNe tajI manuSya ApanI sevA karatA nathI. . ahiM prabhunI e rIte azvasenarAjA stuti kare che, teTalAmAM zakeMdra AvI vinayasahita mastaka namAvI harSapUrvaka jaNAvavA lAgyo ke zaTha ane atyaMta vRddhi pAmatAM TheSavALA kamaThe he nAtha ! ApanA upara bhayaMkara upasarga kema karyo ? te sAMbhaLI jagaddagurU pArzvanAtha bhagavAne potAnI prathama matinA bhavathI sarva hakIkata idrane jaNUvI, jethI iMdra vagere sAMbhaLI vairane vipAka jANI jinezvara namI-smaraNa karI svasthAne jAya che. - A cothA prastAvamAM daza gaNadharanA pUrvavRttAMte tathA tIrthane vistAra yukta vRtAMtavALe graMtha paricaya pUro thatAM have pAMcamA prastAvane graMtha sAra jaNAvIe chIe. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva pAMcame-(pA. 373 thI pa0 457 sudhI) zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM mekSa gamanarUpa dharmakathAnuM varNana | maMthakatta AcArya mahArAja A prastAvamAM tenuM varNana Ape che. have zrI pArzvanAtha bhagavAna azvasena rAjA vagere pradhAnajanonI anujJA laI saparivAra Azramapada udyAnamAMthI bahAra nIkaLe che. prabhu cotrIza atizayavaDe birAjamAna hovAthI mArgamAM dharmacakra AgaLa cAle che, mastaka upara chatra zobhe che, cAmara vijAya che, AkAzamAM devaduMdubhi vAge che, maNinA pAdapITha sahita siMhAsana AkAzamAM . sAthe cAle che, vAyu anukULa vAya che, mArgamAM AvatAM tarUvara name che, manuSyanA mahAmArI, durbhikSa, ativRSTi, vagere aneka duHkhonA samUhane mAhAmyavaDe dUra karatAM vicare che. vagere bhagavaMtanA atizayevaDe zuM zuM bane che tenuM varNana ahiM (pA. 373 me) Apela che. rastAmAM dareka sthaLe rAjA vagere aneka manuSyane pratibodha karatAM paramAtmA mathurA nagarImAM . padhAre che. A nagarImAM ke jyAM zrI supAzvanAtha bhagavAnanA tIrthanI pravRttivaDe devoe banAve manahara zubha ane mathurA nagarInuM varNana (pA. 374) jANavA jevuM Apela che. A nagarInI pUrva dizAmAM deve samavasaraNanI suMdara racanA kare che. (pA. 374 ) . pachI cotrIza atizaya, kSIrAva labdhio, pAMtrIsa prakAranI manahara vANIvaDe yukta zrI pArzvanAtha bhagavaMta mAlakoza rAgathI yukta, sarva prANIo potapotAnI bhASA samaje tema dezanA Ape che. paramAtmAnI divyavANI, sudhAvarSaNa, saMsAratAraNI, aneka AtmAonuM kalyANuM karanArI che. evA zrI pArzvanAtha prabhue chonA ajJAnarUpI aMdhakArane miTAvI jemaNe aneka bhavyAtmAone samyaktvane mArga batAvyo, aneka prANIone dezavirati dharma Apyo, aneka prANIone sarvavirati dharma prahaNa karAvyo, aneka AtmAone svarga lakSamI ApI ane aneka bhavyAtmAone mekSamArganA pathika karyA che; prabhu dezanAnI amRta vANIne A mahAna pratApa che. A caritranA AgalA cAra prastAvomAM zrI pArzvanAtha prabhunA bhave tathA daza gaNadhara bhagavAnanA pUrvabhavanA vRttAMta eTalA badhA rasika ane khAsa manana karavA jevA hatA. jethI te mAMhenA bodhapATha, kathAo vividha varNanene saMkSiptamAM graMthaparicaya karAvyo che, tema A pAMcamA prastAvane saMkSipta graMthasAra ApavAnI jarUra lAgatI nathI, kAraNa ke devAdhideva zrI pArzvanAtha bhagavAne samavasaraNamAM birAjamAna thaI je dharmadezanA ApI che e sarva prabhunI amRta tulya vANI hovAthI A prastAvamAM te saMpUrNa vAMcatA vAcakane pramAda na thAya, mananapUrvaka vAMcI Atmika AnaMdano saMpUrNa lAbha le, temaja te dezanAnA madhurA rasamAM kaMI paNa kSati na paherca mATe ahi mAtra temAM Avela viSaye saMkSiptamAM ApavA sAthe kathAone nAmaniza ja karIe chIe, jethI vAMcakane te chellA (pAMcamA ) prastAva mananapUrvaka saMpUrNa vAMcI javA bhalAmaNa karIe chIe. paramAtmAe samavasaraNamAM birAjamAna thaI bhavyAtmAonuM kalyANa karavA je dIya dezanA ApI che temaja tyArapachI prathama gaNadhara bhagavAna zubhadate pitAnI madhura ane zAMta rasabharita dezanAmAM lokone dharma kahe che te sarva akSarazaH ekAgra citta zraddhApUrvaka vicita A makavANu thavA sAthe gaNadhara bhagavAna ane A graMthanA kartA vidvAna AcArya Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI devabhadrAcArya bhagavAne peAtAnI manahara, suMdara madhura rIte karI che, thAya tema che. 9 vidvattAvaDe A caritramAM tenI guthaNI-sa'kalanA kevI rasamaya, te jANavA sAthe AcArya bhagavAna mATe paNa pUjyabhAva utpanna A avasare dayAmaya pravAhane pravartAvanArA daza gaNadharanA samUhavarDa parivarelA tInAtha zrI pArzvanAtha prabhu pUrva dizAnA dvAravaDe samavasaraNamAM praveza karI, pradakSiNA devApUrvaka " tIne namaskAra hA " ema khelatAM si MhAsana upara pUrva dizA sanmukha birAjamAna thAya che. have kai kai padA kayAM ese che te jaNAvAya che. agni khUNAmAM gaNadhara munie, devAMganAe, sAdhvIe bese che. dakSiNa dizAnA dvAravaDe praveza karIne vALuvatara, bhavanapati, ane jyotiSi devo vAyavya khUNAmAM bese che. uttara dvAravarDa praveza karIne vaimAnika deva, manuSyA ane nArInA samUha izAna khUNAmAM bese che. tyArapachI siddha, haraNu, sa vagere khIjA prakAranA gaDhanI madhye vairivarAdha tyAga karI eka ja udarathI utpanna thayela hAya tema khese che, ane saptama' sAMbhaLavAmAM tallIna thAya che. ahiM bhagavAna pArzvanAtha bhagavatanA mhoTA mAhAtmyathI te badhunI jema premabhAve varte che. trIjA gaDhamAM manuSya ane devAnA vAhana vagere rahe che. A pramANe manuSya, tiryaMca ane dezanA samUha beThA pachI jagadguru saMsAranA bhayanA bhaMga karavAmAM sama dhamakathAneA AraMbha kare che. t ' hai bhaya thavA ! bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALanA tItha"karAe mekSapurInA saraLa mA*rUpa, samagra kalyANunu kula bhavanarUpa, duHkharUpI vRkSane dutirUpa latAnA samUhanA cheda karavAmAM kuhADArUpa, duSkarmarUpI aMdhakArano nAza karavAmAM eka zaradaRtunA pracaMDa sUrya'rUpa ane manati prApta karavAmAM pragaTa kalpavRkSanA prabhAvarUpa tathA vidheya zruddhivarDa kala'ka rahita dharma ja kahyo che. vaLI te dharma, dAna, tapa, zIla ane bhAvanA e cAra prakAre kahyo che. temAM paheluM dAna traNa prakAranuM kahyuM che. jJAnadAna. abhayadAna ane trIjuM sadda karanArAnA viSayamAM upaSTa bha dAna. temAM je jJAnadAna te dIvAnI jema padArthAne prakAza karanArUM che, ane mekSanagara taraph cAlelA jIvane sAkSAt sArthavAha jevuM che. je jJAnadAna ApavAthI jIva sane viSe vicakSaNa thAya che--baMdha, mekSa, jIva, ajIva, puNya, pApa vigerenA jJAnane viSe, avazya kuzaLapaNuM pAme che. tyArapachI zuddha saddharmAMnI kriyAmAM pravRtti kare che, tathA prANuivadhAdikane taje che ane niravaL vRttine anusare che. A pramANe karavAthI moTA svalAka athavA meAkSasukhane pAme che. jJAnanA prasAdhvarDa karyuM kalyANu na pAme ? jeNe tattva muddhithI jIvAne jJAnadAna karyuM" haiAya, teNe banne bhavanAM sukha meLavyA che. vaLI te jJAna dAna bhaNavuM ane gaNavuM e prakArathI pustakAki ApavAthI ane tenA upaja'bhathI kharekhara bIjI sarva ja ApyuM ja che. dAnanuM svarUpa ane te upara lakSmIdhanuM dRSTAMta. jJAna ApavAnA mAhAtmyathI jIva gaNudharapadane temaja arihaMtapaNAne pAme che, ane krame karIne zIghrapaNe apunabhava( mekSa)nA lAbhane paNu pAme che. A pramANe prathama jJAnadAnanuM svarUpe kahyuM. have huM abhayadAnane kahu chuM, ane te pUthiyAdrika jIvAnA rakSaNavarDa thAya che. temAM pRthvIkAya, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 asUkAya, vanaspatikAya, vAyukAya ane agnikAya (e pAMca ekendriya) tathA phrI driya, trakriya, caturi'priya ane paMcendriya jIvAnI hiM'sAne je varSe che, tene DAhyA mANasA abhayadAna kahe che. ahiMsA mana, vacana ane kAyAvaDe jIvanI rakSA karavAthI, zatru mitrapaNAnI samAnatAthI ane meATI bhAvanI vizuddhithI DhAya che; paraMtu AvA prakAranu uttama ane banne leAkamAM hitane utpanna karanAra abhayadAna zivalIe joyela vizeSa prakAranA jIvAne sabhave che. jethI karIne sarva jIvA moTI ApattimAM paDayA chatAM paNa potAnA jIvitane ja Icche che, tethI karIne A abhayadAna ja kuzaLa purUSe ApavA lAyaka che. marajInA bhayathI yAkuLa hRdayavALA kathA kayA puruSo peAtAnA jIvitane mATe rAjyAdika sapAnA tyAga karIne mAtaMgapaNAne nathI pAmyA ? jethI karIne rAjyAMga samagra pRthvInI smRddhi ApavAthI paNa A vitadAna atyaMta priya che, tethI karIne te ( jIvita ) ja ApavA lAyaka che. A saMsAramAM je dIdha AyuSya, rAgarahitapaNu' ane leAkanA leAcanane AnaMda ApanAruM thAya che, te abhayadAnanu N phaLa jANuvu. have huM dharmApagraha dAnanI prarUpaNA karUM chuM. ( jaNAvuM chuM. ) vaLI te ( dharmapahadAna ) jJAnAdikavarDa yukta, pAtrarUpa, brahmacArI ane svAdhyAya dhyAnamAM sthApana karelA cittavALA sArA sAdhune viSe nava kATI zuddha anna, pAna ane vastrAdi dvavyavaDe je sArI rIte upagraha karavA, te ahiM` upagraha karanArUM kahyuM che. vaLI te cAra prakAre dAyaka zuddha, grAhaka zuddha, kALa zuddha ane bhAva zuddha A pramANe ApeluM te dAna zIghrapaNe pApanI nirA kare che. jyAM dAtA zrAvaka mada rahita hAya, samudranI jema nirvANu rahita haiAya ane kalpya tathA akaSyanI vidhine jANutA hAya te dAyaka vizuddha kahevAya che. zvAtyAdika guNavaDe yukta, gurunI bhaktivALA ane cAritravALA sAdhu jyAM atithi thAya, tene grAhaka zuddha kahe che. tathA ucita samayane viSe je apAya, te kALa vizuddha kahevAya che, ane hRdayanI vizuddhi vaDe je apAya te bhAvazuddha kahevAya che. A pramANe A cAra vizuddhivALu dAna ( jinezvarAe ) kahyuM che, tathA vaLI anuka'pA dAnanA jinezvarAe kadI niSedha karyAM nathI. A pramANe traNa prakAranA dAna je leAkA cittanI atyaMta zuddhivarDa Ape che, te A sa'sArasamudrane lIlA mAtrathI tarI jAya che. AvA prakAranuM dAna saMsAravAsathI virakta thayelA krAikane ja puNyavarDa prApta thAya che, kalpavRkSa vigere parimita ane A leAka sa'badhI ja kAMikra manavAMchita phaLa Ape che, paraMtu AvA prakAranuM dAna tA aparimita ane chevaTe mAkSane Ape che. A traNa prakAranA dAnane viSe mahAsatvazALA lakSmInu dRSTAMta che, je virAdhanAvaDe alakSmIne ane ArAdhanAvaDe lakSmIne pAmyA che. tenuM caritra jarA paNa vikSepa nahiM karatAM sAMbhaLeA. ( pA. 377 thI pA. 391 ) paramAtmAe kahelu' samajavA jevu AdaraNIya che. A pramANe dAna ane ajJAnanuM vividha prakAranuM kuLa jANIne bhavya prANIoe tevI rIte krAi paNa prakAre vavuM joie, ke je prakAre zIdhrapaNe sAMsArane bhaga-nAza thAya. dAna sukhanu nidhAna che, durgAMtirUpI mATI guhAnuM pidhAna ( DhAMkaNuM ) che, kalyANune prApta karanAra che, samagra sukhanuM pradhAna kAraNu che. janmAMtaramAM paNa jeoe dAna Apyu che, jeoe sukRta upArjana karyuM che, sumatirUpI vilAsinI( strI )e Adara sahita jene joyA che, tathA kharapha ane hAranA jevI zveta ( ujvaLa ) kIrti je pAmavA lAyaka che, teeAnI ja mati dvAnane mATe uchaLe che, bIjAnI mati utsAha pAmatI nathI. ahIM dhaNuM kahevAthI zuM ? jo tamane svarga ane mekSanA sukha priya hAya, teA hameMzAM dAnane viSe ja pratibaMdha ( Agraha ) kare. A jagatamAM je kAMi mana ane tetranuM dRrzana ( jovA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA lAyaka vastu )che, te nivRttine ( sukhate-mekSite ) utpanna karanAra che, te sa` vikaLatA rahita ( paripUrNa ) ane udAra dAnanu kuLa phruTa rIte tuM jANu. kSudhA ane tRSAthI vyAkuLa thayelAne je zreSTha bhojana ane jaLanI prApti thAya che, rAga vyApta thayelAnuM rakSaNa karanAra auSadhAdikaneA je lAbha thAya che, mArgomAM cAlavADe du:stha thayelA jemane tatkALa zayyAnI prApti thAya te sa dAnarUpI zreSTha kalpavRkSA vizvAsa che ema jANI satra upAyanA kArarUpa dhanadAna karavAmAM paNa jenI zakita nathI, te peAtAnA vitanI apekSA rahita thaIne tapa kema kare che? khetI ane rAjasevA vigere ghaNA prakAranA duHkhavaDe dhana upArjana karIne tene bhogavyA vinA ane dAna karyA vinA ana Mta jatA nAza pAmyA che. A pramANe dAna dharmanA viSayavALu dRSTAMta sakSepathI me' kahyuM. have huM tapa dharma saMbadhI dRSTAMta kahuM chuM. rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, majjA ane zeNita ( A sAta dhAtu ) tathA azubha karmAM jenA vaDe tape che, tene ahIM yathA tapa kahyo che. vaLI te tapa khAdya ane Abhyatara bhedavaDe e prakAre ahIM ( zAstramAM) kahyo che. temAM bALa tapa ana zanArdika bhedavaDe cha prakAre kahyo che. anazana, UneAdarI, vRttisa MkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane salInatA e cha prakAre bAhya tapa che. bahAranA aMgane tapAvavAvaDe karmAMnI nija rAnuM kAraNarUpa A tapa che, ane abhyaMtara tapa prAyazcita vigere cha bhedavALA che. prAyazcita, vinaya, vaiyAvratya tathA svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga A cha prakAre AtyaMtara tapa che. A khAra prakAranA tapane AcarIne vizuddha zubha bhAvanAvALA dhIra purUSA anaMta pApAnI nirjarA kare che. jema sukALa vigerevarDa rAMgeAnA vinAza nizcayathI dIThe che, tema kramA vinAza anazanAdikavarDa jANavA. jyAM apavanAdika thaDA paNu iMdriyane vyApAra thatA nathI, tevuM ugna nikAcita kama* paNa tapavaDe nAza pAme ja che. RSiddhatyA vigere je dArUNa rasavALA pApA kahevAya che, te pazu jIvanI apekSA rahita karelA tapavaDe karIne kSINa thAya che, tyAM sudhI dAridra hAya che, tyAM sudhI rAganI utpatti hoya che, tyAM sudhI meTuM dhairbhAgya hoya che ane tyAM sudhI aniSTa ane jaianiSTita cittane saMtApa utpanna thAya che ke jyAM sudhI haju paNa bhavya manuSya tapa karavAmAM udyama nathI karatA, ane te tapa paNa kAi paNa prakAre (jema tema ) karyo DrAya, teA chevaTe azubha prApta thAya che. A te viSe dhanazarmA sA vAhatu daSTAMta che, ke je ( sAtha'vADa ) tapanA prasAda( prabhAva )vaDe moTA sanmAna ane yazane pAmyA hatA. ( pA. 392 thI pA. 409. ) tapa dhama nuM svarUpa ane te upara dhanazamAM sAvAhanI kathA, A tapa dharmAne viSe kaMi paNa asAdhya nathI e pramANe potAnI matithI vicArIne, Alasyane tyAga karIne bhaSya jIvee A tapane viSe sarvathA yatna karavA. atyaMta krUrAyamAna karAvI jema himaneA samUha vilaya pAme che tema tapavaDe hiMsAdika mahApA avazya vilaya pAme che. 1 pravRttinA abhAva-vALavu. r pAra na Ave tevu Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 A pramANe tapadha` me kahyo, have zIladhanuM varNana dRSTAMta sahita kahuM chuM. te sAMbhaLeA. 'have zUravIravaDe zIladhama' kahevAya che, ane zIla eTale mananI vizuddhi, athavA prANIhi'sAdika pApanA sthAnA tyAga, athavA kSAMti, mAva vagere vaDe krodhAdikanA nigraha, kSag lavatA pratibaMdha, uttama zradghA ane savega, sarva jIvAne viSe icchA rahitapaNe maitrI karI, athavA kalaMka rahita brahma pALavuM, te zIla kahevAya che. A zIla purUSane mATI zezabhA karanArUM AbharaNu kahyuM che. A zIla rahita purUSA sArI vibhUSAvALA haiAya te paNa zAbhAne pAmatA nathI. je kAi jIvA ahIM mekSamAM jAya che, gayA che ane jaze te sarve nirmaLa zIla pALavAnA prasAdathI avazya jANeA. tapa vinA ate dAna vinA paNa eka zIla pALavAmAM ja udyamavALA manuSyo surendradattanI jema avasya mATA udayane pAme che. have ( pA. 410-thI pA 423 )mAM jaNAvavAmAM Avela che. kathAmAM jaNAvyA pramANe eka zIla ja sadda rUpI kalpavRkSanuM mULa che, duHkharUpI agnine zAMta karavAmAM medharUpa che, manevAMchita siddha karavAmAM anukULa, saMsAranA bhayane mastakanA phUla samAna, ghaNA prakAranA guNarUpI dhAnyanA saMcaya karavAmAM mUzaLarUpa, ane adhama kukate pIlanAra che. AvA uttama zIlavratane je dhAraNa kare che te maneAsattvavALA che. zIla dharmonuM svarUpa te upara surendradattanI kathA. A pramANe udAharaNa sahita zIla dharmAMte sArI rIte kahIne have huM udAharaNu sahita bhAvanA ( bhAva ) dhama kahuM chuM. je vizuddha ceSTAvaDe jIva bhavAya che( bhAvita karAya che ) ane vAsita karAya che, te bhAvanA kahevAya che, ane te jJAnAdikanA viSayavALI ghaNA prakAranI che. kASTa jIva jJAnavarDa, danavaDe ane cAritravarDa tathA tIrthaMkaranI bhaktivaDe avazya A jagatamAM atyaMta bhAvanAvALA thAya che. A jagatamAM kAika jIva saMsAranI duga'chAvaDe, kAmanI virativarDa, sAdhunI sevAvarDa ane jinadhanI prabhAvanAvaDa bhAvita thAya che, kaiAI mAkSasthAnanA zubha anurAgavaDe ane sArA sagavaDe bhAvita thAya che. kAi meAkSanA arthI jIva anucittanI apravRttivarDa, niMdAvarDa ane gA~vaDe bhAvita thAya che, je jIva je kAi kuzaLa karmAMvaDe nizce bhAvita thAya che, te bhAvanA tene ja dhama utpanna karanArI thAya che. bharata cakravartI zarIranA niHsArapaNAe karIne, bhagavAna cilAtiputra paNa vAMsanA agrabhAge lAgyA chatAM paNu viSayanA atyaMta virAgapaNAe karIne, vaLI marudevI mAtA RSabhadeva jinezvaranI Rddhi jovAthI utpanna thayelA moTA havaDe karIne saMsArarUpI vananA agni samAna bhAvanAne pAmyA hatA, tema sabhaLAya che. ghaNA prakAre jIvAne te te ( judA judA )bhAva utpanna thavAthI paramAvaDe bhAvanAnuM cattAparimANu karavAne DAhyA purUSo paNa sama* nathI. lavaNu rahita bhAjananI jema ane hRdayamAM prIti rahita strInI jema bhAvanA rahita mATA vidhi paNa zlAdhA pAmatA nathI. siddhAMtane viSe saMbhaLAya che ke--navapraiveyakane viSe abhanya jIvAe pazu anata zarIra mUkayA che, paraMtu jJAnAdika bhAvanA virahane lIdhe moTI tapazcaryA karyA chatAM paNu meAkSanA sukhatA lAbha thayA nathI, kemake thoDI 1 AlApaNa evuM mApa. bhAvanA ( bhAva ) dharmanuM svarUpa te upara brahmadattanu dRSTAMta. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadiyAvaMDa raiveyakamAM utpatti prApta thatI nathI. dAna, zIla ane tapane viSe je koIpaNa rIte bhAvanA na hoya, te te ( dAnAdika) sarve potAnA kAryane sAdhatA nathI. tapa vigere dharmane karanAra paNa bhAvanA rahita hoya te brahmadaranI jema vAMchita arthane pAmatuM nathI ane tethI anyathA ( bhAvanA sahita) hoya te te bahAdattanI ja jema vAMchita arthane pAme che, mATe he bhavyajI! A baMnenA viSayamAM paNa huM brahmadattanI kathA kahuM chuM te sAMbhaLe (pA. 424 thI 5. 441). A pramANe ciMtAmAgane oLage tevA vAMchita arthanI prApti karavAmAM kaTapavRkSa samAna bhAvanIdharmane meM kahyo. AnAthI bIje pAMcamo dharma tribhuvanane viSe paNa nathI. tethI karIne zIdhrapaNe mokSanA tathA vAMchita arthane IcachanArA chae A dharmane viSe ja prayatna karavo. je kaI mekSamAM gayA che, jaze ane javAnA ja che te AnA prabhAvathI che ema tame jANo. A pramANe dAna, zIla, tapa ane bhAvanAmaya cAra prakArane dharma kahIne traNa lekanA guru zrI pArzvanAtha prabhu devajIMdAmAM padhAryA. have pahele para nirgamana thatAM pahelA gaNadhara zubhadine zrI jinendranI pAdapITha upara besIne lokone dharmadazanA ApavI zarU karI. saMkhyAtIta ( asaMkhyAtA) bhavane viSe bIjo je kahe athavA pUche te anAdioNSI A chAstha jANatuM nathI. A pramANe tribhuvanamAM sUrya samAna zrI pArzvanAtha svAmIe tevA keIpaNa prakAre banne prakAranA azivarUpI vyAdhithI A puralekane atyaMta mukta karyo, ke je prakAre atyAre paNa jagadgurunA caraNanA prabhAvathI bhAvitA mativALA puruSo vAMchita sarva arthana karanArI jinapratimAne potAnA gharanA uttaraMgamAM (uparanA bhAgamAM ) sthApana kare che. je sthAne bhagavAna samavasaryA hatA te sthAne asura ane suroe banAveluM zrI pArzvajina bhavana hajI paNa moTuM Azcarya utpanna kare che. tyArapachI ghaNuM bhavya janane pravajyA ApIne ane keTalAkane zrAvaka dharmamAM sthApana karIne zubhadAdika gaNudhare ane sAdhunA samUha tathA jaghanyathI paNa eka karoDa devethI parivarelA temaja potAnA mAtAmyavaDe hiMba, Damara, mArI, rAga, aziva ane sthAne dUra karatA zrI pArzvanAtha bhagavAna mathurApurImAMthI nIkaLyA. ' devAdhideva (pArzvanAtha prabhu) kAsa, javara vigere roga zamAvavAmAM prasiddha dhanaMtarI jevA che, devavAMchita artha ApavAmAM kalpavRkSa samAna che, devalamInuM maMdira che, saddagatine dekhADanAra che, tathA bhavarUpI moTI valIne umUlana karavAmAM pracaMDa ane moTA yugAMtanA pavana samAna che, te zrI pArzvanAtha deva jaya pAmo. jemanuM mAtra nAma grahaNa karavAthI paNa roga, agni vigerethI utpanna thatA bhaya temaja bhUtanA upadrava ane zAkinIe karelA vido paNa nAza pAme che, rAjAe tatkALa vaza thAya che ane zatruo mitra thAya che, te traNa jagatamAM prasiddha caritravALA zrI pArzvanAtha prabhu jaya pAme. " A pramANe sura, mAgadha ane vRMdArakanA samUhavaDe stuti karAtA tathA vItabhaya, zrAvasti, gajapura, mithilA, kapilyapura, patanapura, caMpApurI, kAkaMdIpurI, zukitamatIpurI, kauzalapura ane ratanapura vagere moTA nagaramAM rAjAnA samUhane tathA sAmaMta, maMtrI, zreNI, senApati vagere pradhAna lekane prati karatA ane eka gAmathI bIje gAmavihAra karatA paramAtmA vArANasI nagarIe padhAryA, ane tyAM pUrva dizAmAM bhAgamAM devoe vizALa traNa prakAravaDe manohara, pAMca prakAranA puSpanA samUhavaDe zobhatuM, maNimaya pAdapIThavALuM, navA vikasvara thayelA moTA pallavavaDe vyAsa seMkaDe zAkhAo sahita, kaMkelI vRkSavaDe alaM 10 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAravALu, vAyuthI ullAsa pAmatI jAeAnA samUhavarDa nyAsa thayelA AkAza-AMgaNAnA vistAravALuM, meTu ane maNuinA samUhavaDe ze bhatA si MhAsana sahita devAe samavasaraNa racyuM. temAM bhaktinA samUhavaDe namelA iMdronA samUhavaDe stuti karAtA jagadguru tIpati zrI pASa'jinezvara pUrva dvAre praveza karIne si MhAsana upara beThA. te vakhate jinezvaranI pravRttine mATe nImelA puruSAe jinezvaranuM Agamana nivedana karyuM, tyAre te pravRttine jaNAvanArA puruSAte yathAkta dAna ApIne haOpUrNAMka aMtaHpura sahita ane pradhAna puruSothI parivarelA azvasena rAjA samavasaraNamAM Ave che ane traNa pradakSiNApUrNAMka bhagavAnane vAMdI, stuti karI, munijanene namaskAra karI pRthvIpITha upara bese che. pachI paramAtmA zaileAkayanAtha zrI pArzva prabhue ahiMsA, sattAna, siddhAMtaRRtraNa ane tapa vagere AtmAne zu' zuM lAbha kare che te upara dezanA ApavAthI dhaNA bhavya jIvA pratiSedha pAme che. pachI devA, manuSyA vagere prabhune vAMdI svasthAne jAya che. eTalAmAM jJAna vijJAnavarDa nipuNa buddhivALA, sarvAMte tRNu samAna gaNatA, sarvAMnapaNAnI prasiddhinI zraddhA nahi karatA eka sAmila nAmanA brAhmaNu bhagavaMta pAse AvI khelavA lAgyA ke--he bhagavAna ! sirasavayA, mAsa ane kulattha tamAre bhAjya che ke abhAya ? prabhu kahe che H-he bhadra ! sarisavayA be prakAranA che dhAnyavizeSa sarasava te acitta hAya to bhakSya, khIjo tulya vayavALA puruSAdika, bIjI mAsa e prakAre eka dhAnya vizeSa ane khIjA zarIranA avayavA, temAM je dhAnyarUpa aceta heAya te lakSya ane bAkInA bhakSya. te ja rIte kulatya e prakAre-kaLathI nAmanuM dhAnya citta hAya te| bhakSya tenA khIjo prakAra sArA kuLamAM upanna thayelA. A pramANe satta zrI pArzvanAtha prabhue kahyu tyAre patipaNAnA gava nAza pAmavAthI te brAhmaNu prabhunA caraNamAM paDI vinatipUrvaka kahe che ke tame sarjaMna ane parama puruSa che, ane Apa guru che, huM ApanA ziSya chuM. ema kahI ucita hAya te kaheA. tema kahetAM prabhu samyakRtvapUrNAMka bAra vratarUpI dharmAMte viSe sthApana kare che. ane te mATe pramAda nahi' karavA jaNAvyA pachI te brAhmaNu peAtAne ghera jAya che. keTalAka vakhata pachI te brAhmaNa zaMkA, kAMkSA vagere dUdhAvaDe patita thai tApasanA vratane grahaNu karI, vanavAsamAM jai lekAne viSe mithyAtva pravartAvavA lAgyA. chaThThanA pAraNAne divase kaMdamULa vageretA AhAra karavA lAgyA. pachI khADA vageremAM huM paDIza tyAre anazana karIza ema niNaeNya karI uttara dizA sanmukha jatAM prathama divase azokavRkSa, khIje divase samrapaNuM vRkSa, pachI pIpaLA, ceAthe divase umarAvRkSa nIce cAre sthale hAmAdi kRtya karatA hatA. daramyAna kASTha deva tene kahe che ke he brAhmaNa ! A tArI du:prAtrajyA che, ema sAMbhaLI, mane kANu kahe che ema khelatAM te deva tene jaNAve che ke bhagavAna pACnAtha pAse khAra aNuvratAdika gRhaNu karIne tene choDI anyathA prakAre tane vatA dekhIne ameja te kahIye chIe. ane pharI tu' zrI pArzvanAtha bhagavAnane svAmIpaNe svIkArI samyaktva mULa akalaMka gRhI dharma svIkAra. te sAMbhaLI tene zubha bhAva utpanna thatAM zrAvaka dhama' prathama pramANe aMgIkAra karyAM;, paraMtu aMgIkAra karela dharmanuM prAyazcita nahiM karavAthI kALe karIne te brAhmaNa zukrAvata saka vimAnamAM zukra nAmanA grahapaNe utpanna thayA. paramAtmA aneka janone bedha ApI tyAMthI vihAra karatA hatA, daramyAna lAMbA kALa sudhI duSkara tapa AcaravAthI parAjaya pAmelA, ziva, suMdara, sAma ane jaya nAmanA cAra muni viziSTa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 kuLamAM janmelA ane ghaNA zAtra siddhAMtanA bhaNelA prabhu pAse AvI traNa pradakSiNApUrva'ka naMdI pUchyuM' OM-mA bhavamAM ame siddhine pAmIzuM ke nahi ? nirmaLa kevaLajJAnavALA sarva kALa ane sa' padAne jANanArA bhagava Mte kahyu` ke tame carama zarIravALA DhAvAthI A bhavamAM ja meAkSapada pAmazeA. ema sAMbhaLI bhagavAnanuM vacana kadApi anyathA thatu' nathI, te| suni anuSThAne zA mATe karavA joIe ema vicArI dIkSA choDI AvikA karavA mATe bahu dhamane aMgIkAra kare che. ane anucitta AhAra vagere pravRtti kare che. daramyAna eka vakhata pUrve AcaraNa karelAM cAritravALA te cAre ( Avazya bhAvibhAvanuM ula'dhanapaNuM nahi. DhAvAthI ) saveganA samUha uchaLatAM anucitta pravRttithI pAchA haThI temaja cAra mahAvratanA khaMDanathI atitIkSNa du:khadAyIpaNuM jANI peAtAnA AtmA ane duSTa karmAMte niMdatA, prabhu zrI pArzvanAtha bhagavAna jagadgurune upakArI guru tarIke choDavA mATe pazcAttApa karatAM karatAM kSapakazreNIe caDatAM dhruvaLajJAna prApta karI chevaTe meAkSapada prApta kare che. vizvavatra zrI pArzvanAtha prabhu tyAMthI vihAra karI AmalakA nagarInA kASTaka udyAnamAM padhAryA. tyAM devA samavasaraNanI racanA kare che. tyAM paNa ateka prANIe prabhune vAMdI dhama dezanA sAMbhaLI svasthAne jAya che. pachI naMda nAmaneA zrAvakazreSThI vizuddha samyakatvavALA, . jainadharmI, peAtAnA parivAra sahita AvI bhAvapUrvaka prabhune vAMdI prazna pUche che ke-he prabhu ! mArA para prasAda lAvI kaheA ke, meM jinezvaranuM smaraNa karavA mATe mArA agIyAra putrAnA anukrame RSabhathI zreyAMsa sudhI nAma sthApana karyAM ane eka ja udarathI tee janamyA chatAM parapara teeAnA samabhAvathI vilakSaNupaNuM che, jenu vaNuMna ahiM zreSThI kare che, ( 55. 446 ) te he bhagavAna ! A rItanI bhinna, bhinna prakRtivALA mArA sarve putrA pUrvabhave karelA kayA kamarainA udayane laine che te jaNAvavA kRpA karA. kama'nA zubhAzubha udayavarDa judI judI prakRti, pravRtti, sukha, du:kha vagere hAya che te kramA siddhAMta che. jenuM dhaNuM sama, suMdara svarUpa A caritramAM sthaLe sthaLe mahAna puruSAe upadezyu' che, jethI pUjya AgamAmAM batAvela ( " tattvonuM zraddhApUrvaka jemane jJAna thayu' hAya che te samajI zake tevu' che, anya mATe AvAsanu devanA caritramAM Avela-dezanAmAM Apela AtmakalyANa sAdhavAnA viSaye, suMdara dRSTAMtA-kathAe, upanayA, kheAdhapAThA vagerenuM zraddhApUrvaka vAMcana, manana karavAthI bhanya prANIone jainadhama pratye zraddhA thAya che ane pUrve karelAM dukama' je uddaya Avela heAya che tene zubha bhAvanA, tapa vagere dhamanI ArAdhanAvaDe te kane zAMtipUrvaka bhogavI zIghra AtmakalyANu sAdhI siddhipada pAme che. tethI AvA tIrthaMkara bhagavAnA caritrA ane temAM AvatI kathAo anukaraNIya heAi tenA vAMcananA niraMtara vyApAra thaI javA joIe. " ) have zrI jinedradeva pArzvanAtha bhagavaMta naMdane kahevA lAgyA ke-he ! mahAnubhAva, ahiM mULathI kAraNu sAMbhaLa. pUrva bhave kAka'dI nagarInA zrIpu Mja zreSThInI zIlamatI nAmanI bhAryAM putra rahita hovAthI eka vakhate bhikSAthe sAdhu mahArAja padhAratAM te mATe pUchatAM munirAjazrI pAtAnA gurudeva jANe che tema kahevAthI guru mahArAja pAse AvI pUche che. gurUrAja jaNAve che ke matra vagere vidyA, yAganIti, jyotiSa vagere saMbadhI kaMi kahevu. te mhATu aMdhakaraNa hAvAthI muninA adhikAra nathI, paraMtu sava Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manavAMchita karavAmAM nipuNa eka sarvAne dharma che. zIlAmatIe te kahevAnuM kahetAM samyakatvapUrvaka bAra vatane adhikAra gurumahArAje saMbhaLAvavAthI AdarapUrvaka teNI aMgIkAra kare che. kuLadevatAnI pUjA karavI ke kema te pUchatAM gurudeva kahe che ke-jinezvaradevanI pUjA karavAthI bIjI pUjAvaDe zuM? te sAMbhaLI svasthAne AvI teNI gRhI dhamanuM pAlana ane mAtra eka ja jinezvaranI traNa kALa pUjA vagere kare che. daramyAna eka sAMjhe tenI kuladevatA jodhapUrvaka tyAM AvI. tenI pUjA kema karatI nathI? tema kahetA tene caLAvavAne aneka upasargo kare che, chatAM zIlamatI calAyamAna thatI nathI. chevaTe tenuM saravazIlapaNuM jemAM kuladevatA tuSTamAna thaI putraprApti mATe agyAra guTikA zIlamatIne khAvA Ape che. te guTikA eka sAthe khAvAthI tene duHkha utpanna thatAM kaLa devatA AvI Thapako ApI tene zAMti kare che vaLI yogya samaye agyAra putro janme che. tenA dhanadeva vagere nAme sthApe che. te putro yogya vaya pAmatAM vyApAramAM joDAya che. eka vakhate temanI mAtAe dhamane vize udyama karavAnuM jaNAvatAM putro dharma mAM joDAya che. pachI potAne ghare zrI zAMtinAtha prabhunI heTA mUlyavALI pratimA banAvI sUrasUrie bhaNelA maMtravaDe pratiSThA karI gRhamaMdiramAM padharAve che. te putro eka sAthe kevI rIte pUjA kare che je vAMcavA yogya che. (pA. 451). have te gAmamAM zrI municaMdra nAmanA kevaLI bhagavAna saparivAra padhAratAM A zreSThI kuTuMba paNa vaMdana karavA jAya che. zreNInI vinaMtithI kevalI bhagavAna ahiM gRhIdharmanuM (bAra vatanuM) svarUpa vistArathI jaNAve che je mananIya che. (45). - have te zreSIputra vratanA bhaMganA viravipAkane jANanArA hovA chatAM te koI koI vratano aticAra karavA lAgyA. kayA putre zuM zuM aticAra lagADyA te ahiM jaNAvela che. (pA. 457 ) te putro A bhave tArA putro thayA che temaja pUrvabhavamAM vratamAM lagADela kayA atityArathI A bhavamAM te tArA kyAM putranuM kevA prakAranuM vilakSaNapaNuM thayuM che te paramAtmA zrI pArzvanAthadeva naMda nAmanA zreSThIne vistArapUrvaka jaNAve che. (pA. 454). trikayadIpaka zrI pArzvanAtha bhagavaMta pAse pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLI te zreNInA putrane jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che ane bhagavaMta zrI pArzvanAthaprabhunA caraNakamaLamAM paDI amAre saMsArasamudra zI rIte taro? tema pUchatAM paramAtmA dezavirati athavA sarvavirati pALavA mATe jaNAve che. putrane vairAgya uchaLavAthI mAtApitA pAse AvI cAritra levA AjJA mAMge che. mAtapitA potAnA jIvita pachI levA jaNAve che, jethI pharI zrI pArzvanAtha bhagavaMta pAse AvI namI dezavirati ane sarvavirati sivAya anya bIjo koI vidhi che tema pUchatAM paramAtmA kahe che ke he zrAvaka putra ! e baMne dharmanA madhyabhAgamAM vatate agyAra pratimAne vidhAnane pradhAna kArya vidhipUrvaka sArI kriyA karanAra gRhIjanone yogya che. te vidhine karatAM pANImAM thoDA kALamAM saMyamamAM samartha thAya che jethI tame te agyAra pratimAnuM svarUpa sAMbhaLe. ahiM zrI pArzvanAtha bhagavaMta agyAra pratimAnuM svarUpa vidhi vidhAna sahita jaNAve che. pA0 (455 thI 457). pachI aMtaryAmI zrI pArzvanAtha prabhu jaNAve che ke zrAvaka vrata dharmanI kriyAnA mugaTa jevuM A anuSThAnanuM je ArAdhanA kare che tenAthI prANIone zuM zuM Atmika lAbha thAya che te jaNAve che. pachI te zreSThIputro Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 prathama vratathI dazamA vrata sudhI akeke putra akeka vrata grahaNa kare che. agyAramA putra 5 divase pauSadhavrata lai tenA pAraNAne divase atithidAna vratane bhAvapUrNAMka grahaNa karyuM" ( e vrata le che. ) tenA mAtapitA sarva vrata grahaNa kare che. ( " pUrva kALamAM jyAre bhavya AtmA mATe mekSa mAga khullA hatA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva pazu tevA ja vartatA hatA, pUNyava ta prANIonA janma paNa vizeSa te ja kALamAM thatA hatA, mekSa mATe yAgya sAmagrI taiyAra hatI, tIrthaMkara bhagavAne, kevaLI bhagavaMtA, avadhijJAnI mahArAjo, vagere mahApuruSa vagere nAnI mahAtmA sadgurune suyeAga ane tevA parama upakArI mahAna puruSanI amRtamaya dezanAnA lAbha te kALanA prANIone sulabha rIte maLatA hatA ane tethI ja pUrva bhava vagerenA vRttAMta sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna ( vi jIvane ) utpanna thatAM pUrva bhave karelA zubhAzubha karmInA vipAka jANI, dekhI samyaktvapUrNAMka dezaviratapaNuM ke sarvAMvitti pazu aMgIkAra karI mahAna tapAdikAdi anuSTAnA vaDe kA nAza karI siddhipada tarataja ke krame krame karI jarUra meLavI zakatA hatA. A adhA AtmakalyANanAM sAdhatA A kALamAM tevA nathI. tApaNu zraddhA, dhama'mAM nizcalatA, zAstra zravaNu, deva bhakti, guru upAsanA vagere vaDe paNa krame krame Atma sAdhana prANI A kALamAM meLavI zake che. vaLI sAthe tIthakara bhagavaMto hAla kALamAM A kSetramAM vidyamAna nahi haiAvAthI pUrvAcAya mahArAjAoe sarvajJa bhagavaMteAnI vANI ke je prANIo mATe teTalI ja upayogI che te AgamA kathA sAhityamAMthI uddhRta karI jatasamUha kema vizeSa lAbha lai zake te rIte sarala AvA apUrva maneAhara, Atmika AnaMda utpanna karanArA suMdara citrAmAM sarvAM prANIonA kalyANa mATe vidvattApUrNa rIte je racI che, guthI che, pUrI pADela che, je zraddhApUrvaka, ekAgracitte, mananapUrvaka, vAraMvAra paThana-pAThana karavAthI bhavyAtmAne Atmika AnaMda thatAM chevaTe januSya janmanuM avazya sAthaOka karI zake che. " ) pachI zreSThIputrA prabhune namI pAtAne ghera jAya che. ane potAnA dharanI pauSadhazALAmAM ( " pU kALamAM gRhasthA peAtAnA dhare paNa pauSadhazALA karAvI dharmAM anunhAnA karatA hatA. '') tratAnA samUha jANI grahaNu karI, pAlana karIne pachI pratimAnuM vidhAna kare che. mAtapitA svage' gayA pachI putrAdikane gRhakArabhAra sAMpI zrI pArzvanAtha jinezvara pAse cAra mahAvratA (savirati dharma) aMgIkAra kare che. zrI azvasena rAjA, prasenajita vagere rAjAne paramAtmA paNa samyak prakAre cAturyAma dharmane viSe sthApana kare che. te vakhate samyak prakAre pUjAtA pRthvIpITha upara zAbhatAM zrI pArzvanAtha prabhu pRthvI upara jyAM [ vicaratA hatA tyAM tyAM tyAre kADha, kSayaroga vagere mahAregenA nAza thatA hatA. zAkInI, bhUta, preta, pizAca, zIghrapaNe dUra nAzI jatAM hatAM. durbhikSa, aziva, mahAmArI vagerenA paNa nAza thate hatA. AcArya zrI devaladrAcAya mahArAja zrI pArzvanAtha jinezvarane prabhAva jaNAvatAM ahIM kahe che OM- zrI pArzva*nAtha prabhunu' je prANI smaraNa kare che, kIrtana kare che, pUje che, snAna karAve che, AbhUSaNu paherAve che, namaskAra kare che, zodhe che athavA jue che te prANIne A pRthvI upara cAlatA kAipaNu sa upadrava karato nathI. te mATe te vakhate dharaze, pAte pRthvI para cAlatA sapanA samUhane AjJA kare che. vaLI manuSyAnA samUhane meDhu sukha utpanna karavA mATe dharaNendradeve prabhutA nAmanA uccArapUrNAMkanI chatrIza gutI prAptivALI ane hAra maMtravidyA sAkSAt racI che, tenuM dhyAna karavAthI jema sUrya'vaDe Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hima nAza pAme che tema cara ane sthira viSanA uddagAravAlI ThArUpI agnivaDe drazya ane adrazya utpanna thayeluM duzya5NuM tatkAla vilaya pAme che. zrI pArzvanAtha jinezvara pAse niraMtara hAyamAM Ayudha dhAraNa karela pAzvayakSa ane pallAvatIdevI samagra viddhanA samUhane haNe che. zrI pArzvanAtha prabha samagra vizvane prakAzita karanArA che. bhAgyajIvonI AzAne pUrNa karanAra che. mokSanagarImAM nivAsa karanAra che. saMsArarUpI pAsa chedanAra che AvA asamAna ane asAdhAraNa prabhunuM mAhAmya koNa jANI zake? zrI pArzvanAtha bhagavAnane daza gaNadhare, sela hajAra sAdhue, ADatrIsa hajAra sAdhvIo, eka lAkhane cosaTha hajArathI kAMIka adhika uttama zrAvake, traNa lAkha ne paramAtmAne parivAra- ogaNacAlIsa hajAra zrAvikA, sADAsAtase caudapUrvI, caudasa avadhijJAnI, sADAsAtase mana:paryava jJAnIe, hajAra kevalajJAnI, agIyArase vaikiyalabdhivALA, chase vAdImuni e bhagavaMtano parivAra hatuM. zrI pArzvanAtha jinezvara trIza varSa gRhastha paryAya pALyA pachI sIttera varSa sudhI pravajyA paryAyane pALIne pitAnA zeSa AyuSyane jANIne zrI sametagirinA zikhara upara padhAre che. ahiM AcArya mahArAja sametazikharagirinuM varNana kare che. (pA. 450) A pavitra tIrthagiri upara dhIme dhIme paramAtmA caDe che, jyAM eka moTuM nirmaLa sphaTikamaNinuM zilAtala joyuM. tyAM cAra prakAranA AhAranuM paccakhANa karIne jagat prabhu pAdapapagamavaDe rahe che ane tyAM mAsika saMkhelanAne aMte zrAvaNa sudi AThame vizAkhA nakSatramAM caMdra rahyo hato tyAre svAmInI pAse rahela tyAre prakAranA dene samaha atyaMta duHkhathI pIDa pAme sate tathA cAra prakAranA saMye vividha prakArane rUdanane AraMbha kare sate, pUrve nahiM prApta karela zailazIkaraNano AraMbha karIne eka samaye ja samama nAma, AyuSya, gAtra ane vedanIya karma eka kSaNamAM ja khapAvIne ( je meLavavA mATe prANIone zuM zuM karavuM paDe che ) (5. 460) te tetrIza munio sahita tIrthezvara zrI pArzvanAtha bhagavAna se varSanuM AyuSya bheLavIne mokSa maMdiramAM birAjamAna thAya che. te vakhate Asana calAyamAna thavAthI tINa duHkhathI pIThA pAmelA samUha sahita nAna karI, vilepana karI, alaMkAra vagere paherI idroe gozISa, agarU, kapUra, ane kArSavaDe racelI, amikumAra davee mahelI agnivAlAe karIne sahita citAne viSe jinezvaranA zarIrane nAMkhyuM. baLelA jinezvaranA bAkI rahelA dADhA vagerenA asthi kakaDAne IMdroe grahaNa karI prabhunA smaraNa pUjana mATe vajana dAbaDAne viSe mUke che ane te sthAne maNistaMbha race che ane moTA zokanA vazathI nIkaLatA zAkanA azra pravAhavaDe AkaMdanA zabdo vaDe teo rUdana kare che. tribhuvanamAM eka kSaNa mATe aMdhakAravaDe bhayaMkara thAya che. de, manuSya, asura, vagere traNa leka vyAkuLa thAya che. e vakhate iko pitAnA zakanA samane rokI jinezvaranA prabhAvane smaraNa karI kahevA lAgyA ke " A mATe prabhu zeka karavA lAyaka nathI; kAraNa ke saMsArasamudrane pAra pAmyA che. ane chatAM jagaddagurUnuM asAdhAraNa mAhAma jagatamAM paNa raheluM che. temanAM nAma grahaNa karavAthI mokSa, smaraNa karavAthI siddhi ane caraNakamaLa pUjavAvaDe meTuM mana vAMchita avazya siddhi thAya che." e rIte prabhu zrI pArzvanAtha paramAtmA jANe najIka ja hoya tema mAnatA stuti karavA lAge che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5. 461) ane bhagavaMtane name che. e rIte bhagavaMtanI stuti karIne maNinI jema prabhune hadayamAM - dhAraNa karI zokarUpI duHkhathI vyApta thayelA Indro svasthAne jAya che. A rIte ahiM ghaNI upamAvALI nAgarAjanI kaNa je prabhanA mastaka upara zobhe che, te zrI pArzvanAtha prabhUne namuM chuM. e pramANe tuti karI idro ravasthAne jAya che. - jinezvara ane gaNadhara mokSamAM gayA pachI aDhI varSe tIrtha pravatyuM. tyArapachI traNa bhavananA eka tilakarUpa, maMgaLanA sthAnarUpa ane meTA satvane pAmelA covIsamA tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra deva jinezvara utpanna thayA. ahiM A pAMcame prastAva ane paramAtmA zrI pArzvanAtha bhagavAnanA cha bhava, daza gaNadhara bhagavAne sahitanuM, varNana (caritra) saMpUrNa thAya che. zrI pArzvanAtha jinezvaranuM A suMdara caritra jeo eka manavALA thaine sAMbhaLe che athavA jeo bhaNe che, mananapUrvaka vAMce che, bhAvanA ane zraddhApUrvaka vAraMvAra paThana kare che tathA bhakitanA samUhathI dayAvALA jeo citamAM dhAraNa kare che, sarvadA stuti kare che, teo roga, zoka, dhanane kSaya, pravAsa, verI ane bhUtAdivaDe thatA meTA duHkhothI mukta thaI vAMchita sukhane bhegave che, lokone pUjavA yogya bane che ane tatkALa svargalekanI lakSmIne athavA mekSane pAme che. karaDe, lAkho ke hajAro varSo uparanA AvA jinezvara bhagavatenA caritramAM Avela amRtarasa kaI kALe zuSka banatuM nathI, tethI ja AvA devAdhidevano apUrva mahimA ane aciMtya mAhAsya avarNanIya che. e pitAnI vidyamAnatAmAM paramAtmA zrI pArzvanAtha jinezvare jagatanA jIvone mithyAtvarUpI aMdhakAra mITAvI jJAnacakSuo AyA, dezanA vaDe bhavya AtmAone svarga ane mekSamArga batAvyo, bAtha ane atyaMtara karmarUpI rogo, Adhi, vyAdhi ane upAdhio vaDe vyApta chane dezanA vaDe amRtadhArA prakaTAvI, dUra karAvI sAcuM jIvana prANIone ApyuM, jemanA guNo jagatamAM samAtA nathI, tevA mahAna upakArI devAdhidenA guNAnuvAda niraMtara gAtAM, smaraNa karatAM bhavyAtmAo-mekSAbhilASae che kadi thAkatA nathI; paraMtu alokika AnaMda anubhavI keme karI ekSalakSmI prApta karI zake che. A suMdara caritramAM tIrthayAtrAnA varNane, te kALanA deze, zahera, gAmanA vividha vRttAMte, pravAsa varNane, samavasaraNanI anupama racanAnuM varNana, paramAtmAnA atizanuM jaNAvela mAhAsya, prasaMge prasaMge iMDhoe karelI stuti, udyAna ane kalAnA varNane, rAjyanIti prAcInathI cAlyA AvatA vyavahArika aneka prasaMgo, paramAtmAe samavasaraNamAM birAjamAna theI gRhI, sarvavirati, dharmanuM svarUpa, zrAvakanI agyAra pratimAnuM svarUpa, zubhAzubha karmanA vipAke gaNadhara bhagavAna ane aneka prANIonAM pUrvabhavanA varNana vagere aneka viSaye jaNAvela che, je zraddhA ane mAnapUrvaka vAMcatAM AtmAmAM AvA mahAna puruSenuM citra khaDuM thatAM pote koNa che pitAnuM zuM kartavya che tenuM bhAna thatAM AtmA ghaDIbhara zAMti anubhave che ane keme karI AtmAne mokSa samIpa avazya laI jatAM chevaTe paramapUjyabhAva pragaTe che. prazasti-graMthakartA mahArAje kyA saikAmAM, kevA saMyogomAM, kayA sthaLamAM, kayA kayA kAraNavaDe 'A graMtha racyo che te hakIkata ahiM saMkSiptamAM jaNAvavAmAM Ave che. (pAi 561). Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha prabhunuM tIrtha pravartatuM hatuM tyAre caMdrakuLane vajI zAkhAne viSe zrIvarNamAnasari hatAM. teozrIne jinezvarasUri ane buddhisAgari nAmanA ziSyo hatA. temanA be ziSyo jemAM prathama jinacaMdrasUri ane bIjA zrIabhayadevasUri ke jeo siddhAMtanI vRtti tathA prakaraNa vaDe bhavyajanonA upakAra karanAra hatA temanA ziSya zrIprasannacaMdrasUri, temanA ziSya zrIsumati upAdhyAya nAmanA ke jemaNe savaMgaraMgazALArAdhana nAmanuM zAstra racyuM hatuM. zrIbharUcanagaramAM AmadattazreNInAM gharamAM rahelA zrIdavalasarie saMvata 1168mAM A zrI pArzvanAtha caritra racyuM che, te caritra amalacaMdragaNue Iluka pustakane viSe lakhyuM che ane A jeoe karAvyuM che te e che ke-karSavaMjapuramAM gavardhana zreNI hate tenA putra seDhAnI kukSimAM utpanna thayela jajanAgaputra chatrAvalI nAmanI nagarImAM raheto hate. tene saMdarInI kakSAthI utpanna thayela siddha ane vIra e nAmanA be putra ane yazanAga nAmane bhANeja trIjA putra je hate. zreNI vIre zrI pArzvanAtha prabhunuM biba kAkAnA putra gagayI ane Ama zreSThIe saMdhanI sAthe tIrthayAtrA karI sthApana karyuM. varanA putra deva cho ane nanna Thakakure baMdha pAmI zakAya tevuM zrIpAnAtha prabhunuM caritra racAyuM. vikramathI agyAra varSa gayA tyAre A caritra siha thayuM. aMbA, sudarzanA, baMbha ane zAMti tathA mRtadevatAnA prasAdavaDe A caritra samApta thayuM. zrI devabhadrAcArya bhagavAne A mahAna prabhAvika, vibrahara zreyaskara zrI pArzvanAtha prabhunA caritra sAthe daza gaNadhara bhagavAne ane aneka mahAna sattazALI narAnA suMdara caritromAM pUrvabhavanI aMtargata kathAomAM ane anya tIrthaMkara prabhu, kevaLI bhagavAna, avadhijJAnI munIvaree judA judA tatvajJAnanA je badhapATha upadeza draSTAMta ApI temAM amRta rasa sthaLe sthaLe ThAlave che, tenuM vAMcakabaMdhuo! ane bahene! Apa zraddhA ane bhAvanApUrvaka te sudhArasanuM pAna karI buddhi, bhakita, zraddhA, bhAvanAne dhanya karI mokSa meLave. A graMthamAM mAtra paramAtmA zrI pArzvanAtha prabhunuM ekaluM caritra ja nathI paraMtu jinezvaranA jIvana sAthe emanA samayanI aneka ghaTanAo kartA zrI devabhadrAcArya mahArAje suMdara zailImAM saMkalanApUrvaka jaNAvI che, temAM paramAtmAnuM caritra te kevI rasabharI rIte AlekhyuM che, temaja rasa. alaMkAra vagerenI kevI akhUTa samRddhi temAM bharI che, keTaluM kauzalyapaNu dAkhavyuM che te A graMtha paricayathI ane teozrInA anya sAhitya graMthamAMthI vAcaka joI zakaze. *AvA AvA suMdara, prAcIna vidvAna jainAcAryo( pUrvAcArya)kRta jaina sAhitya (kathA, itihAsa, tattvajJAna )nA graMthonA prakAzane joyA pachI jenAra vidvAne, sAkSara, sAhityakArone pazu have kahevuM paDe che ke bhAratIya saMskRti ane itihAsa jaina sAhityanA pUrNa abhyAsa vinA apUrNa ja raheze. AvA zrI zreyaskara, viSahara zrI pArzvanAtha bhagavaMta sarva jIvonuM kalyANa kare. ane A caritranA vAcake, prakAzake, saMpAdaka vagerenA he jagadaguru Apane keTI keTI vaMdanA che. tema hRdayapUrvaka IchI A graMthaparicaya pUrNa karIye chIye. upara jaNAvyA pramANe A trevIsamA jinezvara zrI pArzvanAtha prabhunuM vistAra pUrvakanuM suMdara, anupama ane bodhaprada, anukaraNIya zreyaskara uttamottama caritra sAthe koI * sAkSAttama zrImAna AnaMdazaMkara bApubhAIe A sabhAnI lIdhelI mulAkAta vakhate sabhAnA vividha sAhitya graMtha (mULa ane anuvAda ) joyA pachI kADhelA udgAre. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puya prabhAvaka jaina baMdhunuM nAma aMkita thAya te teno suMdara vega thaye kahevAya tema sabhAnI IcchA hatI. daramyAna A sabhA mukhya sekreTarInA khAsa saMbaMdhI udAra nararatna dhArmika, rASTrIya ane samAjanA prakhara sevaka zrIyuta caMdulAla tribhuvanadAsa zAha je.pI. (ena. pharsTa kalAsa mejIsTreTa)nuM kaI sArA prasaMge bhAvanagara AvavuM thatAM sabhAmAM AvavAnuM nimaMtraNa karavAthI (jo ke sabhAnI uttama kAryavAhI ane pragati teo jANatA ja hatA) AvatAM A caritra saMbaMdhI hakIkata jaNAvatAM pitAnA pUjya vargavAsI pitAnA smaraNArthe sIrIjha tarIke pragaTa karavA ghaNA ja harSa sAthe (sabhAnA dhArA pramANe) Arthika sahAya ApavAthI A graMtha prakaTa karavAmAM AvyuM che, te mATe temano sabhA AbhAra mAne che. atyAre bIjuM mahAyuddha baMdha thayA chatAM paNa bIjI vastuonI jema divasAnudivasa chApakAmanA kAgaLa, chapAI, DIjhAIne, bleka ane bAIDIMga vagerenA bhAvo vadhatA ja jAya che. temaja te mATenuM pUrve maLatuM tevuM sAhitya paNa maLatuM paNa nathI, chatAM paNa AvA pUrvAcArya mahArAjazruta uttama kathA sAhitya (caritra) graMthonuM suMdara prakAzana karavA mATe graMthamALAnI maLelI Arthika sahAya uparAMta ghaNo mahATe kharca karavo paDe che, kAraNa ke AvA devAdhidevanA caritranI AMtarika vastu anupama, ati suMdara hovAthI tenI bAhya suMdaratAmAM vizeSa vRddhi karatAM e baMnene sumeLa vizeSa rIte thAya te haSTi dhyAnamAM rAkhIne A graMthanuM suMdara prakAzana sAthe paramAtmAnA judA judA prasaMgenA triraMgI anupama citra adhika AkarSaka kalAnI daSTie taiyAra karAvI temAM dAkhala karI lAIbrerInA zRiMgArarUpa paramAtmAnI bhaktipUrvaka A kathA sAhitya graMtha taiyAra karavAmAM Avela che. A graMthane anuvAda taiyAra thayA pachI saM. 2002 nI sAlamAM cAturmAsamAM ane . birAjamAna AcArya zrI vijayAmRtasUrijI tathA teozrInA vidvAna ane sAhityakAra suziSya dhuraMdharavijayajI mahArAja sAheba pAse mULa prata teo sAheba pAse rAkhI anuvAda vAMcI javAmAM Avela hovAthI e mATe batAvela kRpA mATe baMne mahAtmAone aMtaHkaraNapUrvaka A sabhA AbhAra mAne che. A graMthanI zuddhi mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Ave , chatAM daSi , presadeva ke anya kAraNathI A graMthamAM koI sthaLe khalanA jaNAya te kSamA mAgavA sAthe amane jaNAvavA namra vinaMti karIe chIe. AtmAnaMdabhavana, ] vIra saM. 2475, vi. saM. 2005. zrI pArzvanAtha prabhu janmakalayANuka divasa (poSa dazama) tA. 25-12-48, nAtAla dina-zanivAra, gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa bhAvanagara, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAhera khabara. amArA taraphathI pUrvAcArya mahArAjakRta suMdara caritre temaja ucca koTinA sAhitya graMtho ghaNAM prasiddha thayelAM che, jenI ghaNuM TuMkA vakhatamAM jaina baMdhuo tene heTI saMkhyAmAM lAbha lIdhe che. jethI have prakaTa thayelAM graMthamAMthI mAtra nIcenA ja graMthI thoDA sIlIkamAM che, pachI te maLavA muzkela che, mATe jijJAsue veLAsara maMgAvI levA. 1 zrI vasudevahiMDI (anuvAda) rU. 15-0-0 2 zrI saMdhapati caritra rU. 6-8-0 3 zrI zAMtinAtha prabhu caritra rU 7-8-0 chapAtA thoDA vakhatamAM prasiddha thanArA graMthe. 1 zrI pArzvanAtha caritra suMdara AkarSaka citro sahita (anuvAda) 2 zrI damayaMtI caritra ((IM - rojanAmAM :- 1 zrI zreyAMsanAtha prabhucaritra zrI mAnatuMgasUrikRta sacitra (anuvAda) ra zrI sumatinAtha prabhu caritra zrI samaprabhAcAryata sacitra , Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ! E F HOLICE * VEE 215-44 zAha tribhuvanadAsa maMgaLajInuM jIvana vRttAMta G *8 =50; & china 19@G&>4034 2] . 5|[ pa pa zeDa maMga 19 jamA jane tyAM sa 192 nA zrAvaNa mAsa mAM zrI yu ta tribhuvanadAsa nA thayA hatA. bhAi tribhuva nAdAsa nA prema nyAsa mAtra sAmAnya dharmagraM Hure dhAraNa sudhI na 3.95 hato. sArika sthiti sAra puta, te ma Li 2 1911 jema dhAmika saMskAra vAra sAmAM uttayA 4 pUrva puNyayA caitIvra buddhi janmathI prI tu thai hatI. mAtra teo N F 1 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama prathama prastAva (5. 1 thI 40), 1. maMgaLAcaraNa * * * 2. pArzvanAtha prabhune mahimA ... ... 3, pArzvanAtha prabhunAM cha bha ... 4. caritraprAraMbha :: prathama bhava .. 5. araviMda rAjA ne vizvabhUti purohita 6. prabhunA prathama bhava bhabhUtino janma 7. mabhUtine haricaMdra munine upadeza * 8. kamaThanI kuTilatA ... . 9. kamaThanI pitAnA baMdhunI patnI pratye kadaSTi 10. kamaThanI patnI varuNAe marubhUtine jaNAvela tenuM duSTAcaraNa. - 11, marubhUtine tenI bhAbhI vaNAe kahela dIpajAta naranuM dRSTAnta... 12. kamaThanA durAcAranI marabhUtie karela parIkSA ... 13, araviMda rAjA pAse marubhUtie karela phariyAda 14. rAjAe karela tiraskArathI kamaThanuM tApasa thavuM 15. marubhUtine bhAInI viDaMbanAnI thayela pazcAttApa ... 1. mAphI mAgavA Avela majUti para kamaThe karela zilAprahAra.. 17. mabhUtinuM mRtyu pAmIne hastI tarIke upajavuM ... . meghamaMDaLane jovAthI araviMda rAjavInI vicAraNA . 19. araviMda rAjavIne samajAyelI saMsAranI asAratA... 20. kuTuMbIjanene samajAvI rAjAe lIdhela dIkSA - 21. samatabhadrasUrie rAjAne Apela hitazikSA : * * 22. sAgaradatta zreSThIne araviMda rAjarSie kahela aSTApada parvatanuM svarUpa * * * * * * * 23. sAgara svIkArela zrAvaka dharma * * * 24. aTavAmAM AvatAM mabhUtinA jIva hastIo sArthane karela upadrava ... ... ... ... ... 30 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva bIjo ( pR. 41 thI 97 ) prastAva trIjo ( pR. 98 thI 183 ) * ra 25. arivaMda rAjiSanA hastIne pratimASa 26. hastIe svIkArela zrAvaka-dhama ... 27. aravIMda rAjiSanuM aSTApade Agamana ... 28. arivaMda rAjiSa e karela ceAvIze bhagavatAnI stuti ra9. hastInI zubha vicAraNA 30. kramAnu kukuTa sarpa tarIke upajavu 31. hastInu' sAvaramAM khUMcI javu te zubha vicAraNA 32. kukureMTa sarpa'nA DaMsathI hAthInu` mRtyu te devalAkamAM upajavu' ... ... - ... AcAya'nuM milana 35. sUrimahArAje Apela dezanA 36. rimahArAje kahela AtmakathA... 37. lAbha upara e badhunI kathA 38. paraspara dveSa bhAvane kAraNe bhavaparaparA .. 39. munizrIe kahela khAra bhAvanAnuM varSa 40. tiryaMcanA bhavamAM vaNika putrAe karela anazana 41. kiraNavegane rAjaprApti ne prajJapti, vidyAnI sAdhanA 42. kRSNe gRhapatie kiraNavegane kahela AtmavRttAMta 47. sadguru surivare kiraNavegane Apela upadeza 44. kiraNaveganI dIkSA ane ugra tapazcaryAM ... ... 33, haratI jIvanuM svargamAMthI kiraNavega vidyAdhara tarIke janmavu ... 34. kusumAvata'sa udyAnamAM krIDA arthe javuM ane zrutasAgara ... ... 49. musApharane vajranAbhanA thayela paricaya 50. vijayA ne vajranAbhanA vivAhAsatra 51. vajranAbhane rAjyaprApti ne kSema'kara tIrthaMkaranuM Agamana para. tIrthaMkara bhagavatanI dezanA te vajranAbhane vairAgya-prApti pa3. vajranAbhanI dIkSA te sukaccha dezamAM gamana... 54. krumaThanA jIva bhIle vajranAbha muninA karela dhAta ... 55. vajranAbhramuninu' traiveyakamAM UpajavuM --- ... ... ... 56. vajranAbhanA traiveyakamAMthI kanakabAhu cakravartI tarIke janma 57. kulizAhu rAjavInI vairAgya bhAvanA ... 45, kramaThanuM ku Ta satu narakagamana bAda punaH sarUpe avataravuM 46. sarpanuM kiraNavega munine savu' ane kiraNaveganuM svargagamana 47. vajranAbha kumAranA janma 48. akrIDAthe gayela kumArane musA kahela baMgadezanA rAjAnu vistRta vRttAMta ... ... *** ... ... ... ... ... ... ... .... ... .... ra 38 33. Y 84 30 39 42 43 44 45 r G para 5 61 R pa 60 68 69 5 1 para 20 rI ra 24 ra et t Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 18. rAjAnA upadezathI sardhAnA rANIne thayela jAtismaraNa jJAna 13 pa9. sudarzanA rASTrIe kahela potAnA vistRta pUrvabhava... 6. suda'nA temaja kulIyAmAo baMnee lIdhela dIkSA... 61. vajrabAhue maDhavImAM joyela padmA rAjakanyA 6ra. padmA sAthe pANigrahaNu ... 6. gAlava RSie tathA padmAnI mAtAe Apela zikSA 64. vabAhune cauda ratnanI prApti 65. mAgadhAdi cha khaMDanuM sAdhavuM 000 66. jIvanabhAnu ( dharmavara ) tIya karane vAdana mATe nAbhAI cAvartInu gamana 67. tIya kara bhagavAnanI dezanA 68. vajranAbhanI vairAgya bhAvanA ne dIkSA ... ... 69. tIthaMkaranAmakramanuM pAna ... 70. bhIlanu naraRRgamana bAda siddha tarIke upajavu' ane vajranAbha muninA karela pAta ... ... ... ... ... 71. kamAnA jIvanI viSama kyA ne tApasI dIkSA 72. paramAtmAnA jIvanI devalAkamAM ucca bhAvanA cha3: vAmAdevIe joyelA cauda mahAsvapnA... cha4. IMdroe karela vAmAdevInA ti 7pa. naimittika karela mahAsvapnAnuM phaLa 76. paramAtmA zrI pArzvanAtha prabhunA janma chaNa, chappana dikumArIe karela janma maheAtsava... 78. IMDonI janma mahotsava mATenI taiyArI kaSTa, jinezvara ane jinamAtAnI indre karela stuti 8. janmAbhiSeka mATe merupavata para onu* Agamana ne devAsarAe karela mahesavaka janmAsiSeka ... ... 81. azvasena rAjAe karela janmAtsava ... 800 82. bhagavaMtanu nAmAbhidhAna ... 83. rAjasabhAmAM naradhama' rAjAnA dUtanuM Agamana 4. prabhAvatInA guNanuM" teNe karela varSoMna 85. sImADAnA rAjAoe naslama para karela AkramaNa 86. pAkumAra zatru rAjAne jItavA karela prayANu 87, pAkumAre zatrurAjA pAse mokalela hata 88. vigrahanI zAMti ane prabhAvatI sAthe pANimaha.... 89. kumAranA priyA saha nagara-praveza huM, kramAM tApasanuM vAyuArasImAM bhAgamana ... ... ... ... ... ... ... 600 000 ... ... ... 112 11 15 126 110 112 1 rara 1ra3 124 124 126 127 129 130 131 133 134 135 1. 17 141 144 145 na arc 240 242 35 154 5 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91. kamaThane pratibaMdhavA mATe pArSakumAranuM Agamana .. * 15 2. kamaThane bhagavate batAvela hiMsA ane ahisAna svarUpa... 9. baLatA kAimAMthI jIvate kaDhAvela sapane namaskAra maMtranuM ' saMbhaLAvavuM . .. * * * * 94. sapanuM dharaNendra tarIke upajavuM * , 157 95 kamaThanI nibhasanA ne kALa karI medhamALI deva tarIke upajavuM , 15 96. vasaMta RtunuM Agamana ne udyAnamAM prabhujInuM prabhAvatI sahita gamana . .. * * * 159 7. neminAtha ne rAjimatInA citranuM darzana ane thayelA cAritranI bhAvanA .. ** * * 98. lokAMtika devenuM Agamana . 99. pravajyA svIkAravA mAtapitAnI prabhue mAgela AjJA " 100. bhagavaMtanuM mAtA-pitA baMnene samajAvavuM 11. vArSika dAna - * * * 102. ikonuM Agamana ne paramAtmAnI karelI prati 107. vizAlA zibikAnI racanA .. * 104, bhagavaMtane bhavya niSkramaNatsava . 105. bhagavaMtanI dIkSA ne manaparyavajJAnanI prApti 16. dhanya gRhapatie karAvela pAraNuM ... - 171 107. kaThina sAdhanA mATe paramAtmAne vicAra 17 108. kalikuMDa tIrthanI thayelI sthApanA ane upattinuM kAraNa - 174 109. ahi chatrA nagarInI sthApanA. .. 176 110. bhagavaMtane jevAthI izvara rAjAne thayela jAtismaraNa jJAna - 107 11. Izvara rAjAe pitAnA maMtrIne kahela pitAnA pUrvabhavanuM samagra vRttAMta . . . 112. Izvara rAjAe sthApela kuTezvara tIrtha * 11. kamaThanA jIva medhamAlIe paramAtmAne karela upada 114. dharaNenuM Agamana ne meghamAlIne karela tiraskAra 115. dharaNe ke karela paramAtmAnI stuti * * che. 168 170 179 - prastAva cothA 116. paramAtmAne kevaLajJAnanI prApti , , (5. 184 thI 37ra) 117. devoe karela samavasaraNanI racanA tIrthanI sthApanA 118. azvasena rAjAe paramAtmAnI karela stuti 119. paramAtmAnI dezanA .. . . . 120. daza gaNadharanuM Agamana ane karela gaNadhara padanI sthApanA * 188 190 gaNadharanA vRttAMte 121. pahelA zubhadatta gaNadharanuM pUrvabhava vRttAMta - 12 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 247 122. bIjA AryadheSa gaNadharanuM vRttAMta 127, trIjA vasiSTha gaNadharanuM vRttAMta 124. cothA baMbha (bahA) gaNadharanuM daSTAMta 125 pAMcamA sama gaNadharanuM vRttAMta. 126. chaThThA zrIdhara gaNadharanuM vRttAMta... 127. sAtamAM vAriNu gaNudharanuM vRttAMta 128. AThamA bhadrayaza gaNadharanuM vRttAMta 129 navamA jaya gaNadharanuM vRtAMta o 130. dazamA vijaya gaNadharanuM vRttAMta I 101. iDhe pUchela kamaThe karela upasargonuM kAraNa ne bhagavaMte karela nirAkaraNa * * * * ? ? ? ? ? ? ? ? ' 350 372 ? 377 ja ? ? ? ? ? ? ? ? 424 441 paMcama prastAva 132 bhagavaMtanI dAna dharma para dezanA .. 375 (5. 373 thI 462) 133. dAna dharma para lakSmIdharanuM vistRta vRtAMta .. 134. tapa dharma para dhanazarmA sArthavAhanuM vRttAMta 135. zIladharma para surendradattanI kathA - 136. bhAva dharma para brahmadattanuM kathAnaka ... 17. subhadatta gaNadharanI dezanA 138. vANurasI nagarImAM paramAtmAnuM Agamana.. 442 139. gavaSTa sAmila brAhmaNane pratibodha 443 140. zivAdika cAra munivarone pramAda ne pazcAttApa ... 445 141 paramAtmAne naMda chIe pitAnA putrone pUchela vRttAMta 446 142, paramAtmAe kahela teono pUrvabhava ne vairAgya prApti 447 143. zrAvakanI agiyAra pratimAonuM svarUpa ... * * 455 144. naMda zreSThInA agiyAre putroe karela agiyAre pratimAnuM vahana * * * * . 457 145. paramAtmAnA atizayane prabhAva ne pArzvayakSa tathA padmAvatI devInI prAbhAviktA ... 458 146. sametazikhara para paramAtmAnuM nirvANa 459 147. IMDhoe karela nirvANa mahotsava 148. prazasti ... ..' ... . .. * * 41 149. zrI pArzvanAtha prabhunA 108 nAmano chaMda ... - 463 15 zrI maMtra bIja sahita prAcIna uvasagahare tetra tathA anya maMtra 464 ... 460 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 citrasUci " mukhapRSTha pachI prastAvanA pachI 1 nyAyAnidhi zrI vijayAna dasUrIzvarajI ( AtmArAmajI mahArAja ) 2 graMthamALAnA nAmavALA tathA Arthika sahAya ApanAra gRhasthAnA phoTA. 3 zrI pArzvanAtha bhagavAna ( danIya pheTA ) ( zilpakaLAnA suMdara namUne ) graMthanI zarUAta pahelAM. 4 zrI pArzva kumAre kramaDha tApasane batAvela apUrva dayA dharyuM. 55 156 5 zrI jagadguru zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI mahIdhara hAthIe karelI pUjA zrI kalikuMDa tIrthanI sthApanA. 6 zrI pArzvanAtha jinezvarane melamALIe karela upasarga ane dharaNendra deva tathA zrI padmAvatIe nivAraNa karela upasaga'. 7. trevIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha prabhune prAsa thayela kathA mane} 8 pavitra zrI samettazikhara paryaMtanuM dRzya. 9 devAdhideva zrI pArzvanAtha paramAtmAnuM zrI samettazikharagiri upara nirvANu. 10 vamAna vANuArasI nagarIne dekhAva, E pA. 174 pA. 180 pA. 186 pA. 459 pA. 460 kavara sekreTara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ccc 0000pron00 thI 000000000000 2008 2000 000000 (i mora zrI devabhadrAcArya kRta- zrI pArzvanAtha prabhu caritra. ( 311 Pire) --:22: DO- 2222 'S SS Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvajina stavana. zrI zaMkhezvara niragI, prANajIvana prabhu tAre -kora azvasenajI vAmajI ke naMdana, caMdana sama hama sAre, anIyAlI tArI aMbuja akhIyAM,karUNArasa bhare tAre -o. 1 nayana kAle amRta rele, bhavijana kAja sudhAre; bhavicAracitta harakhe nIrakhI, caMdakiraNa samAre-zrI. 2 terAhInAma raTata hunizadina, anya AlaMbana kare; zaraNa paDayeka pAra utAre, ese bIrUda tihAre-zrI. 3 bhramata bhramata zaMkhezvarasvAmI, pAmIbhrama sabajAre; janma maraNakI bhIti nivArI, vega karo bhava pAre- zrI 4 AtamarAma AnaMdarasa pUraNa, tuM muja kAja sudhAre; anahada nAda baje ghaTa aMtara, tuMhI tAna uccA-zrI5 zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha stavana. prabhujI mehe aisI kare bakSIsa. dvAra dvArA meM bhaTakuM, namAu kisahI na sIsa...pra. 1 zuddha Atama kalA pragaTe, ghaTe rAga arU rIsa.... 2 meha pAtaka khule chInameM, me jJAna adhIza pra. da tuma ajAyaba pAsa sAheba, jagapati jagadIza.pra. 4 guNavilAsa kI Aza pure, karo Apa sarIsa...pra. 5 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1920701090000 CODUCED - 000 OSTA KUTUOTTAALKURS KURUSTAJ OO collect // zreyaskara - vighnahara OM zrIzaMkhezvara pArzvanAthAya namaH || // zrImadvijayAnaMda sUripAdapadmebhyo namaH // zrIdevabhadrAcArya viracita-- zrI pArzvanAtha caritra. ( bhASAMtara ) prastAva 1 leA. DISC00 magaMlAcaraNa. sata ne dhAraNa karanAra nAge'ka dharmanI maDhI mahIneA ( pRthvIneA ) uddhAra karavAne IcchatA evA je ' prabhunI sahAya karavAne prApta thayA hatA, te namatA jIveAnI AzAne pUrNa karanAra, traNa jagatane prakArA karanAra, sasAravAsane tyAga karanAra ane kamaThAsuranI lakSmInA nAza karanAra zrI pArzvanAtha jinezvarane tame vaMdana karA, te ja pAMnAtha prabhune tameA pharIthI vaMdana karo, ke je( prabhu)nA guNanI stutivaDe nAgeTro peAtAnI e jihvAne ane je (prabhu )nA mukhane jovAvaDe peAtAnA hAra netrAne kRtakRtya (kRtAM ) mAne che. namaskAra karanArA devA, asurA ( rAkSase ) ane rAjAonA maNanA mugaTAne viSe jemanu pratiSiba paDayu che, tathA jagatanA leAkA(vA)nA udhdhAra karavA mATe jemaNe ghaNAM rUpA karyA che, te zrI RSabhadeva jinezvarane tame vana karo. du:khe karIne jItI zakAya evA kAmadevane jeee jItyA che, jeenu vacana ameAdha ( saphaLa ) che, ane je bhramathI pIDA pAmelA jIvAnu zaraNurUpa che, te zrI ajitanAtha vigere bAkInA (trevIza) jinezvarA jayavatA vate che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] prastAva 1 lA. : : zrI pArzvanAtha caritra : unnasitavaDe, rasikapaNAvaDe, vilAsavaDe, vikAsavaDe, Amatema pharavAvaDe ane ramatavaDe manehara sa'gamadevanI priyAe (apsarA)vaDe je bhagavAna meAha pAmyA nathI, te zrI mahAvIrasvAmI jaya pAme che. jenA taraMgAnA samUha niraMtara ati sphurAyamAna thAya che evA samudranI jema dhaNA bhAMgA, hetu ane dRSTAMteAvaDe ullAsa pAmatA siddhAMta jaya pAme che. hastamAM rahelA kamaLanI sugaMdha levA mATe ekaThA thayelA bhamarAnA gunnaravanA mitra( mhAnA )vaDe zreSTha kavio jenI pAse manaicchita varadAnane mAge che, te sarasvatI devI jaya pAme che. bALakAnI jema ziSyAne vicitra zAstrarUpI auSadhanA rasa ApIne vratanA vistArane utpanna karatA guNAvaDe uttama gurumahArAjAe jaya pAme che. A prastAvamAM kAika vidvAna kavionA je stutivAdane meTA saralavaDe (prayatnavaDe) vistAre che, tene huM paNa kAMika ANu chuM, paraMtu kevaLa prAraMbha karelA padArthane sAdhavAmAM udyamI mANasane te aprastuta (ayeAgya) che, jema samudra tarapha javAne icchanAra manuSyane himavAna paMta tarapha javu ayeAgya che tema A paNa yAgya che. sajjananA guNa ane dunanA deSa je pragaTa karavA te paNa cAgya nathI, kemake mukhane adha karavAvaDe nirdoSa kAvya hAtu nathI. suvarNanI jema sadoSa kAvyane nirdoSa karavAmAM ane nirdoSa kAvyane sadoSa karavAmAM iMdra paNa sama nathI, tethI karIne prayAsavaDe sa` (temAM prayAsa karavAnI jarUra nathI ). A pramANe iSTa devanI stutivaDe vighnanA samUhane dUra karIne have amUlya evA upaderAsArane huM kAMika skruTa akSara vaDe kahyu' chu. 0 doc zrI pArzvanAthaprabhunA mahimA, A jagatamAM dharma, artha, kAma ane mekSa A cAra puruSArtha che. temAM dharUpI puSAtha zreSTha che, kemake te dharmAM hAvAthI khIjA traNanuM DhAvApaNuM thAya che. vaLI te paNa dharma' jo rAga-dUSavaDe dUSita na hAya tA ja te zubha phaLavALA thAya che. ATaluM ja nahIM, paraMtu khIjuM paNu kAMika duSkara che, jethI karIne kahyuM che ke--te manuSye traNa leAkane jItyA teNe zreSTha jaya patAkA prApta karI che, tenI kIrti'vaDe brahmAMDarUpI maMDapane ujvaLa karyAM che, ke jeNe viSNu, sUrya', mahAdeva vagere devAnA samUheA jItI lIdhA je meTA zatru che. kajIAvaDe uddhRta thayelA evA meTA zatrurUpa rAgadveSane dUrathI athavA atyaMta jItI lIdhA che. te rAga dveSanA vijaya nizcayathI satpuruSanA caritrane sAMbhaLavAthI ja thAya che, vaLI satpuruSa te te ja kahevAya ke je rAga dveSanA vijaya karavAmAM tatpara haiAya. tene vijaya karavAmAM mukhya tA paramAtmA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cha bhavAnAM nAme. [ 3 ] mA nAtha jinezvara ja che, ke jemaNe kamaThAsuranA upasargathI tenA para jarA paNa dveSa karyAM nathI. tethI karIne meTA guNurUpI ratnAnA rehaNAcaLa parvata samAna te ja prabhunuM traNa lokamAM prasiddha thayelu caritra kahevu... mAre yAgya che. jenAvaDe kalyANarUpI velaDI ullAsa pAme che, vighnaneA samUha nAza pAme che, kali( kajIyA )rUpI kAdava dhAvAi jAya che, duraMta ( du:khe karIne jene aMta Ave evuM) pApa paNa nAza pAme che, manane icchita prApta thAya che, tathA moTI lakSmInA vaibhava vRddhi pAme che, te pArzvanAtha prabhunu nAma paNa vAMchitane Ape che, teA pachI temanu' caritra vAMchitane Ape temAM kahevuM ja zuM? Y nana UCUGLEVELLI mv bbbbb zrI pArzvanAtha prabhunA cha bhavanAM nAmeA, Fueue 3EPUR cotho Do 5252 ESE te bhagavAna je ke pahelA bhavamAM marubhUti nAmanA thayA, temane kama' nAmanA temanA bhAie mRtyu pamADyA, bIjA bhavamAM vananA DhAthI thayA, te vanamAM gayA tyAre te kuTa sarpanI dADhAnA viSavaDe maraNa pAmyA. trIjA bhavamAM kanavega nAmanA vidyAdharanA rAjA thayA, tyAM paNa kAyetsa mAM rahelA temane sarpa dRzyA, tethI te maraNa pAmyA. cothA bhavamAM vajranAbha thayA. ane temaNe cAritra grahaNu karyuM. pachI eka vanamAM bhile bhANunA prahAravaDe temanA nAza karyAM. pAMcamA bhavamAM kanakabAhu nAmanA cakravartI thayA. pachI cakravartIpaNuM bhAgavIne pratrajyA grahaNu karI, ane siMhe temanA nAza karyAM. tathA je prakAre (chaThThA bhavamAM) pArzva nAmanA jinezvara thate kamaThanA bhayaMkara upasarvAMne sahana karIne tathA tI pravartAvIne meAkSapadane pAmyA. te prakAre kAMika siddhAMtamAMthI ane kAMika gurUmahArAjanA vacanathI jANIne pAMca prastAvavaDe te caritra nirAne mATe huM racu' chu. vairAgya, savega, duSkarmanA nAza, moTA abhyudaya, duSTa grahanA nigraha, rAgAdika doSanuM mathana ( nAza ), mananI zuddhi, buddhinI utpatti tathA rAganA samUhanA nAza e sarve AnAthI thAya che, eTalu ja nahIM paNa yatnathI vaNaeNna rAtu' khIjuM caritra karavuM zakaya ( sahelu' ) che. kevaLa svayaMbhUramaNa samudrane e bAhuvaDe taravAnI jema, traNa lokane ullaMdhana karavAnI jema ane merUparyaMtane tALavAnI jema A caritra ja racavuM azakaya che, athavA--jo A ciratraneA eka leza paNa varNana karavAmAM samarthAM nathI, teA pachI jaDa prakRtivALA kIDAnI jevA mArI jevA ahIM kema samatha thAya ? te paNa prabhunA caraNakamaLanA smaraNathI mArA vI'nA ullAsa vRddhi pAmyA che, tethI mArI zaktine anusAre huM kAMika kahu chu mAtra A caritranu Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] prastAva 1 laH : zrI pArzvanAtha caritraH kIrtana (kathana) ekAMtapaNe vistAra karavAnuM zakya nathI, tethI koI ThekANe kalpita kahevAmAM Ave te paNa DAhyA puruSoe roSa karavo nahIM. upara pramANe je prathama marUbhUti ane kamaTha kahevAmAM AvyA, tene hamaNAM huM vistArathI kahuM chuM, tene visthAdi doSarahita evA tame eka manavALA thaIne sAMbhaLe -- Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritra prAraMbha. prabhunA prathama bhava. D > sava dvIpa ane samudranI madhye vartAtA (rahelA) jaMbUddIpanA mukuTa samAna bharatakSetrane viSe maneAhara, mahAdevanA hAsya ane huMsanI jevA zveta ane uMcA zikharavALA devamaMdirovaDe himAlaya parvatanA zikharanA zrRMgAra( zAbhA )ne hasanAra, gAravATTika doSe karIne rahita ane paranu hita karanAra manuSyeAnA samUhavaDe suAAbhita, rAjA ane zreSThIe AdarapUrvaka apAtA dhanavaDe AnaMda pAmelA khadI janAnA samUhe jemAM jaya jaya zabdanI gheASaNA karI che evu, jANe ke dharmanI utpattinu sthAna hoya, jANe ke kautukanA saMketatu' sthAna hAya, jANe ke vidyArUpI ratnanI khANu hAya, ane svarga nA jANe praticcha Mda ( pratibiMba ) hAya, evuM pAtanapura nAmanuM nagara che, je nagaranI bahAra kamaLanA samUhavaDe suAAbhita sarAvA zobhe che. ane aMdara kRSNanI pratimAe zeAbhe che, vaLI bahAra vividha prakAranA svarganA vikAra athavA nyAyanA vicAravaDe maneAhara nagaranI pharatI pRthvI zAle che, ane aMdara rAjasabhA zAle che, vaLI bahAra sArA karavIra, azeAka, punAga, rAjacaMpaka vigere vRkSeAthI vyApta thayelI udyAnanI bhUmi zAle che, ane aMdara mahelanI paraMparA zAle che, vaLI je nagaramAM vRkSeAne viSe aSTi thAya chaeN, kuMbhane viSe sarpanA Alekha thAya che, kAmadevanI krIDAne viSe kaMThe pakaDAya che, kezanA samUhane viSe bAMdhavAnA AraMbha thAya che tathA maMtrazAstrane viSe uccATana ane vidveSa pragaTa thAya che, paraMtu leAkeAne viSe kAMipaNu thatuM nathI. vaLI je nagara dedIpyamAna * bhujaMganA samUhavALu, dedIpyamAna anata strIovaDe maneAhara ane ghaNA zakha ane kamaLavaDe vyAsa evA pAtALanA nagaranI jema zeAbhe che. have te nagaramAM araviMda nAmanA rAjA hatA, te rAjAnA caraNukamaLane namaskAra karatA sAmata rAjAonA 1. ( arIThAnA jhADane viSe vaparAtA zabda). Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ]. prastAva 1 : : zrI pArzvanAtha caritra : mugaTanA maNinA kiraNonA samUhavaDe vyApta hatA, te lakSamIne vikAsa karavAnuM sthAnarUpa hato, pRthvI upara tarapha prasaratI zarada RtunA caMdra jevI tenI ujvaLa kIrtirUpI kumudinInA vanavaDe sarva dizAonA AMtarA sugaMdhI thayA hatA, taruNa (juvAna) sUryanI kAMti jevA uchaLatA pratAparUpI agnine viSe teNe zatrurUpI zalabha(tIDa)ne bharama karyA hatA, sUryanI jema teNe zatrurUpI caMdrano pracAra bhAMgI nAMkhyuM hatuM, nArAyaNanI jema teNe bali rAjAnA bhujabaLane garva bhAMgI nAMkhyuM hatuM, iMdranI jema teNe rAkSasonI jevA zatrune nAza karyo hato, ane pitAnA sArA caritravaDe vidvAnonA samUhane prItivALo karyo hato. tenA bhujadaMDanI ugratAvaDe zatrunA sainyane parAjaya karavAthI nirbhayapaNuM hovAthI gaDhanI racanAne leke zobhAmAtra mAnatA hatA, tathA te rAjAne sarva prakAranI Adhi, vyAdhi ane upAdhi rahita, pragaTa vanavALI, addabhuta rUpa ane lAvaNya vaDe rati ane raMbhAnA prabhAvane dUra karanArI ane pitAnA saubhAgyavaDe pArvatInA garvane nAza karanArI ratisuMdarI vigere aMta:puranI rANIo hatI. temanI sAthe samayanI anukULatA pramANe pUrve karelA puNyarUpI kalpavRkSane anusarIne pAMca prakAranA viSaya sukhane anubhava karatA tathA jeNe mahisAgara vigere mahAbuddhimAna maMtrIone rAjyano bhAra seM che evA te rAjAnA divaso koI vakhata ati nirmaLa thatA nATakane jovAvaDe, koI vakhata sArA kavionA karelA manohara kAvya(kavitA)nA guNadoSane vicAravAvaDe, kaI vakhata hAthI ane azva upara caDIne pharavAnA zramavaDe ane keMI vakhata prajAonA kAryanA vicAravaDe nirgamana thatA hatA. have te rAjAne vizvabhUti nAmano purohita(gera) hatuM. te rAjAnI moTI prasannatAnuM sthAna hatuM. bALa avasthAthI AraMbhIne sAthe ja pAMsukaDA(dhULanI ramata) karanAra hatuM, samagra zAstrArthanA paramArtha (rahasya)nA vicAravaDe moTA matinA prakarSavaDe yogya ane agya vyApArane vicAra karanAra hatuM, java ajIva vigere tattvavijJAnamAM kuzaLa hatuM, baMdha ane mokSanuM svarUpa jANavAmAM vicakSaNa hatuM, Azrava ane saMvaranA svarUpanI vidhine jANanAra hato, jinezvaranuM vacana ja sArabhUta che ane bIjuM sarva asAra che ema teNe pitAnA manamAM nizcaya karyo hato, catura hatuM, sarva kaLAomAM kuzaLa hatuM, bIjAnA vivijJAnane jANavAmAM kuzaLa hatA, eka paramArthane ja karanArI dharmakriyAne viSe tatpara hatA, prazasta cittavALA hatA, saMtoSanA sAravaDe sarva kAryathI nivRtta thaye hate, koI paNa pUrvabhavanA sukRta(puNya)nA udayavaDe saMbhUta nAmanA sAdhunI sevA karavA vaDe badhi(samakti)rUpI mitrane pAmela hatA, jinezvare kahelA dharmathI tenA mananI pravRttine jarA paNa calAyamAna karavAne devatAo paNa samartha na hatA, te . 1, baLavAna, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - prabhune prathama bhava: marUbhUtinuM varNana. [ 7 ]. pradhAna maMDaLIne saMmata hato, caMdramaMDaLanA jevI ujavaLa kIrtinA samUhavaDe teNe dizAone samUha bharI dIdhA hatA, tathA te cakradhara(brAhmaNe)ne viSe cakravatI samAna hatuM. te purohitane atyaMta vinayanA samUhathI bharelI, zreSTha brAhmaNanA kuLamAM janmelI, sarvajJanA dharmamAM nizcaLa thayelI ane zreSTha guNone dhAraNa karanArI anuddhArA nAmanI bhAryA hatI. vaLI te vAsiSTha netrarUpI gaganAMgaNa(AkAza)ne viSe caMdrarekhA jevI hatI, nIrogatA vigere guNe vaDe tenA zarIranI zobhA sArI hatI, teNe potAnA zreSTha zILarUpI guNavaDe pitAnA prANanAthane vaza karyo hato, tathA mitrane viSe, baMdhune viSe ane lokene viSe te baddha(gADha) nehavALI hatI. tenI sAthe viSaya sukhane bhegavatA te purohitane keTalAka divase gayA tyAre buddhinA atizaya vaDe bRhapatine parAbhava karanArA, naya, vinaya, satya, sauhitya, tyAga(dAna) vigere guNorUpI mANikyanA nidhi samAna ane uttama caritravALA kamaTha ane marubhUti nAmanA be putro jamyA. te banene kaLAne samUha grahaNa karAvyuM. yavana avasthAne pAmyA, pachI yogya samaye uttama kuLamAM utpanna thayelI tathA rUpa ane sauMdarya vaDe manahara be brAhmaNa kanyAnI sAthe temanuM pANigrahaNa karAvyuM. temAM kamaThane varUNuM nAmanI bhAryA hatA, ane marubhUtine vasuMdharA nAmanI bhAryA hatI. tyArapachI kuLanA kramane aniMdita, dharmane avirUddha, lekavyavahArane abAdhaka ane guNanA samUhane pravartAvanAra dhana upArjana karavAnI vyApArane viSe pravartatA temane kALa javA lAgyA. - tyArapachI koIka divase saMsAramAM thanArA padArthonA kSaNabhaMgurapaNue karIne, parvatanA zikhara parathI jharatI nadInA taraMganI jevI AyuSya karmanI capaLatAvaDe karIne ane yamarAjAne prasAra anivArita hovAthI vairAgyane pAmela vizvabhUti purohite sarva prANIone khamAvI, thoDA paNa jina dharmanA aticArane saddagurunI samIpe AlecIne, anazana karIne ' ane paMcaparameSThInA samaraNane viSe tallIna thaIne kALadharma pAmI sadharma devalokamAM devapaNe utpanna thayo. tene maraNanA raNaraNATa zabdavaDe ane zekavaDe jharatA AMsunA pravAhathI vyApta thayelA lenavALI tenI bhAryA anuddharA paNa smazAnanI jevA bhayaMkara saMsAravAsane jANIne prApta karelA tevA prakAranA vizeSa tapavaDe zuSka zarIravALI ane duHkhe karIne dhAraNa karI zakAya evA dharmanA bhArane dhAraNa karatI te Adara sahita paMca namaskArane maraNa karatI kALadharma pAmI. tyArapachI mAtApitAnA maraNathI utpanna thayelA tIkSaNa dukhavaDe vyApta thayelA manavALA, hAhArAvavALA pikAranA zabda samUhavaDe moTA zekanA vyApAravALA ane vAraMvAra parijanavaDe nivAraNa karAtA chatAM paNa revAthI pAchA nahIM vaLatA evA te kamaTha ane marubhUti te bannenuM pAralaukika(maraNonuM kArya karIne duHkhI manavALA thaIne gRhakAryane viSe pravartAvA lAgyA. te avasare prApta thayelA saMvigna( sAdhu ) vihAravaDe zobhatA haricaMdra nAmanA munie te banene A pramANe upadeza Ape. 1. sAruM hita karavApaNuM, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [<] prastAva 1 lA : : zrI pArzvanAtha caritra : " are re ! atyaMta zekanA mATA bhAravaDe jenA mukhanu` malinapaNuM utpanna thayuM che evA tame manamAM udvega lAvIne saMtApane kema dhAraNa kareA che ? sarva sArabhUta vastue haraNu karAI hAya tema ane hRdaya nAza pAmyuM. hAya tema A pramANe netranA jarA paNa vikSepa( Amatema jovu) na thAya tema mAtra pRthvInI sAmuM kema jue che ? deva, asura vigere, traNe bhuvanane viSe du:khe karIne vArI zakAya evA mRtyunA AvA prakAranA vyApArane tame anaMtavAra jotA chatAM paNa zuM jANatA nathI ? ke jethI karIne tame atyaMta kheda pAmeA che ? meAkSanA sAdhanarUpa dharmakriyAne karatA nathI? ane mAhathI vyAkuLa manavALA tame 'gaja nimIlikAnI jema raheA che ? A jagatamAM yeA jIva evA thayA che ? thAze ? ke thAya che ? ke mekSamAM gayelA jIvA sivAyanA jIva mRtyune pAmyA nathI, pAmaze nahIM ane pAmatA nathI ? athavA te| A ze| viveka che ? ke je A vinAzavaMta saMsAramAM dekhAya che ane zAsana karAya che. teA paNa kheda rahitapaNe tame te jANatA nathI ? jo jinezvaranA mata( dharma )ne jANatA chatAM paNa meTI Apattine viSe A pramANe kheda pAmeM che, tA pachI vivekanA vRttAMtanI vArtA tA dUra ja jatI rahI. kayeA DAhyo mANasa sarva jIvAne sAdhAraNa evA maraNane viSe athavA te| priyanA viyogane viSe maryAdA rahita thaIne zAka kare ? ghaNuM kahevAthI zuM ? jeneA pratikAra( upAya ) thai zaktA nathI evA adhama yamarAjAne viSe dharUpI auSadhane cheDIne bIjuM kAMi paNa rakSaNu karanAra nathI. A pramANe manamAM jANIne( nizcaya karIne ) tame jarA paNa zAka na karatA tevA prakAre dharmakArya mAM ramA, ke je prakAre nitya AvAsamAM( mekSamAM ) vaseA( jai zake| ). A pramANe gurumahArAjanA upadezane dhAraNa karI ane zAkanA AveganA tyAga karI te kamaTha ane marubhUti prAraMbha karelA kArya karavAmAM udyamavALA thayA. temAM nAnA bhAi marubhUtine saMsAranI asAratAnA nirUpaNuM karavAthI saMvega( vairAgya ) utpanna thayA, pAMce viSayanA saMganA rAga vinAza pAmyA, mAyA iMdrajALanI jevA athavA gAMdharva nagaranI jevA gRhavAsane mAnavA lAgyA, bAlyAvasthAnA duH vilAsa( krIDA )nuM smaraNa karavAthI ghaNuM pazcAttApa utpanna thaye|, tethI karIne niraMtara vizuddha dharma kAryanA prAraMbha karavA lAgyA, tathA sArA rUpavALI peAtAnI strI( athavA parastrI )nA mukha upara paNa cakSune nahIM nAMkhatA kSaNe kSaNe A pramANe vicAra karavA lAgyA. ,, 66 puNya rahita jIvAne dula bha ane pUrva prApta nahIM thayelI manuSyapaNAdika A sAmagrI kAI paNa zubha karmanA udayavarDa prApta thaI che. temAM paNuM sarva zAsranA arthanA pArane pAmelA gurunI sAthe sAga thaye, temAM paNa tenA upadeza hRdayamAM ALekhAyelA hAya tema prApta thayA. tema ja paramArthanI bhAvanAvaDe saMsAranuM svarUpa atyaMta 1. jema hAthI maitrAne baMdha karIne sthira rahe che tema, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune prathama bhava marUbhUtinuM vana. [ 9 ] virasa( sAra rahita ) jANyu' tathA kRtya ane akRtyanA viveka karavAmAM catura evuM citta paNa thayuM. hamaNAM icchita vastune sAdhavAmAM sama moTuM 'khaLa prApta thayuM che ane hamaNA upacAra rahita evuM ravI` pazu skurAyamAna thayu che. teA have kayAre evA zubha divasa athavA kace| zubha samaya athavA kayuM sAruM muhU athavA kayu te sAruM nakSatra, athavA kayA te vAra zubha Avaze ? ke je vakhate uttama gurunA hAthe nAMkhelA vAsakSepathI zaiAbhita mastakavALA huM sarvaviratine grahaNa karI gurukuLamAM rahelA vihAra karIza ? sAdyane vavAmAM udyamI manavALA, mAna ane zaiAkathI nivRtta thayelA manavALA, manuSyAnI karelI stuti athavA niMdAne viSe samAna hRdayavALA( huM kayAre thaiza ) ? tathA du:khane paNa sukha mAnatA, nIrasane paNu surasa mAnatA ane Apattine paNa abhyudaya mAnatA evA huM gAma, nagara ane Akara( khANu) vageremAM kayAre vihAra karIza ? A pramANe kSaNe kSaNe vRddhi pAmatA vividha prakAranA manAthanI kalpanA (vicAra ) vaDe gRhavAsathI virakta manavALA te mahAtmA kALane nirgamana karatA hatA. ahIM kamaTha paNa jema jema divaseA jatA hatA tema tema atyaMta pramAdarUpI miMdarAnA madaDe unmatta thayA. tatkALa vikAsa pAmatI mithyAtvanI vAsanAvaDe tenA zubha bhAva sukAi gayA, bhavAbhinaMdIpaNAne lIdhe te pavitra AcAranI avagaNanA karavA lAgyA. dayA, dAkSiNya, vigerenA samUhane te mAyAne viSe ArApaNu karavA lAgyuMA, lAvaka pakSInI jema te niraMtara viSayanI vAsanAnA saMgane prApta karatA hatA, kuza( DAbha )nA saMthArAmAM sunArA ane zubha kriyAmAM tatpara evA brAhmaNAne pazu A tA dabhazIla che ema mazkarI karatA hatA. satASarahitapaNAe karIne niraMtara dhana upArjana karavAne mATe te sarva AzraveAnA dvArane pragaTa karatA hatA, premI strIonu darzana ja amAne ghaNuM| AnaMda ApanAra che tethI amAre khIjAnA dana karavAnuM kAMi paNa prayeAjana nathI ema khelatA hatA, tathA parastronA prasaMgavALA, dyUta( jugAra )nA prasaMgavALA ane pApI mitrAnA samUhathI piravarele te icchA pramANe pharavA lAgyA. marubhUtinI bhAryA vasuMdharA paNa duOra yauvana ane vizeSa prakAranA guNlRAvarDa suzAbhita hatI, tenA paga kAcabAnI jevA uMcA ane kemaLa hatA, tenI e ja dhA ( DhIMcaNu ) ati kAmaLa, sArI rIte maLelI ane jADI hAthInI suMDha jevI rUvADA rahita hatI, tenA nakhanA kiraNA skurAyamAna ane kAntivALA hatA, tenA hastarUpI kamaLa kesara jevA hatA, navI kamilanInA mRNAlanI jevA keAmaLa bhujArUpI velaDIvaDe zeAlatI hatI, suvarNanA kalazanI jevA stanavaDe ze|bhatI ane muSTivaDe grahaNa karI zakAya tevI keDavaDe 1 mananuM sAma. 2 zarIranu sAmarthya. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 le. : zeAlatI hatI; tenuM mukha caMdranA maMDaLa jevu' hatuM, ketakInA pAMdaDA jevA lAMbA tenA netra hatA, tenu N mastaka ati snigdha ane kAmaLa kezavaDe vyApta hatuM, zaNagAra(ghareNAM) ane sArA vastrovaDe bIjI sarva srIone teNe jhAMkhI( kAMti rahita ) karI hatI, tenA bhartA tene svapnamAM paNa khelAvatA nathI, ane netranA jovAvaDe paNa tenI sAme jotA nathI. vanamAM rahelI mAlatI latAnI jema pAtAnA jIvatarane niSphaLa mAnatI hatI, A rIte te muzkelIethI divase gumAvA lAgI. have kAika divasa maneAhara nepathya( paheraveSa )vaDe daidipyamAna zarIranI krAMtine dhAraNa karatI te gRhavAsanu kAma karatI hatI, te vakhate vismayavarDa vikastara netravALA, peAtAnA uMcakuLanA AcArane bhUlI gayelA, manamAM jAjavalyamAna thayelA kAmAgnivALA ane sarva doSarUpI tapasvInA maTha samAna kaThe tene joi. te vakhate yuvAvasthAnuM kharAba zIlapaNu` heAvAthI, buddhinA prasAranuM durvAsanA rUpI kAdavavaDe milanapaNuM hAvAthI, aMta:karaNamAM paraleAkanu parAqhukhapaNuM hAvAthI, saMsAra paheAMce tyAMsudhI apayazarUpI dhULane sApha karavAmAM akhIkapaNuM hAvAthI ane bhAinA premanI apekSA nahIM hAvAthI teNe vicAra karyo ke-" sAcu' ja che ke A( strI )nA virahavALu Akhu devanu nagara(svarga ).ujaDa thaI gayuM che, ke jethI raMbhA apsarAnA saMga mUkIne devatAe sAdhuenI jema dUra gayA che ratinA viyeAgavALA thayela madhumatha(kAmadeva) paNu zarIra rahita( zAbhA rahita ) thaine Amatema bhaTake che, tathA zaka( iMdra ) paNa zacI. ( iMdrANI ) rahita thaIne Amatema bhaTake che. tathA Ane mATe ja sUrya tenA mastakanA alaMkAranA miSavaDe karIne tape che ane Ane mATe ja caMdra mahAdevane seve che, A sivAya huM bIjuM kAMI kAraNa mAnaaA nathI. athavA te ghaNA prakAre karelA A niSphaLa vikalpavarDa zuM kAma che ? kAMija nathI; paraMtu jevI rIte AnI sAthe mArA saMgama thAya tevI rIte kAipaNa prakAranA yatna huM karuM, " A pramANe nizcaya karIne tathA kuLanI maryAdAne tyAga karI prathama vilAsa sahita dUtInA jevI peAtAnI STine tenI pAse mekalI. ane kahyuM ke-- " he suMdara aMgavALI ! kRSNa pakSamAM AvelA caMdranA bibanI jema tuM divase divase kSINu thatI kema dekhAya che? hamaNAM tenuM kAraNu tuM kahe. DrIkA ane dubaLA gAlavALA mukhane tuM he mAnavALI strI ! kema dhAraNa kare che ? tArI lAvaNya( su MdaratA )nI lakSmI kema mada thAya che ? " A pramANe hAsya sahita, maneAhara, vilAsavALA, snehavALA ane sArabhUta vacaneAvaDe vikAsa sahita kahevAyelI te strI " A te mArA jeTha che " ema jANI lAja pAmatI tyAMthI nAzI gai. ane vicAra karavA lAgI ke--" are re! pUve nahIM joyeluM ane nahIM sAMbhaLeluM, leAkavyavahArane viruddha, dharma zAstrathI khAdya ane vikAravALuM AvuM vacana A kema bele che ? " ema vicArIne bhayanA AvezathI kaMpatA zarIravALI te eka hAthavaDe khaMdhanathI chUTI gayelA kezapAzane dhAraNa karatI, ane bIjA hAthavaDe khasI gayelI nADIvALA ghAgharAne uMcI karatI, ane tirachA netranA vikSeAla( uchaLavA )nnaDe jANe sa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune prathama bhava : marUbhUtinuM varNana. [ 11 ] (6 dizAonAM samUhane uchaLatA mAchalAnA samUhava AcchAdana karatI heAya tema zIghra zIghra palAyana karatI ( nAzI jatI ) tenI pAse ekadama AvIne kamaThe tene peAtAnA hAtharUpI latAvaDe pakaDI, ane madhura vacanathI kahyuM ke huM priyA ! vyAkuLatAnA tyAga kara, mUDhatAne mUkI de, capaLapaNAne cheDI de, kezapAzane bAMdhI le, nADInI gAMThane sthApana kara, stana uparathI khasI jatA uparanA vajrane( chAyalane ) ThekANe rAkha, huM tArA atyaMta priyatama hAvAthI kayA anya puruSa manathI paNa tAruM aniSTa karavAne zaktimAna che ?" e pramANe khelatA teNe pAte ja prANanAthanI jema teNInA kezapAza mAMdhyA, sabhramanA vazathI utpanna thayelA parasevAnA biMdue vaDe vyAsa thayelA kapALane sAph karyuM, te vakhate vegathI cAlavA vaDe uchaLelA tenA vakrakeza virAma pAmyA. pachI te kamaTha teNIne AliMgana karavA lAgyA, tyAre teNIe kahyu ke--" sasarAnI jevA tamAre AvuM kArya karavuM zuM ceAgya che ? " tyAre kamaTha melyA ke--" huM suMdara zarIravALI! mugdha(bheALI ) evI tuM zAstranA paramAne jANatI nathI. jethI karIne zAstrane viSe hajI sudhI A pramANe saMbhaLAya che ke-- ' prajJAtinuMditamAmayata " ( prajApati potAnI putrIne cAhatA hatA. ) tethI karIne zraddhAvaDe jaDa banelA prANIonA vilAsa jevA A khATA abhiprAyane tuM jarAka mAna (mithyA jANu ). tuM puSpanI jevA tArA yAvanane saphaLa kara." A pramANe huMmezAM kahetA kamaThe teNInu' citta peAtAne AdhIna karyuM, kemake A pramANe zAstramAM kahevAya che ke-- ( tevA prakAranA kane yAge) sAthe rahelA prema paNa jUdA paDe che ane vizeSa prakAranA vacanathI prayAga karelI vANI tRtInI jema dUra rahelA premane ekatra kare che. tyArapachI kAmadevanuM durvArapaNuM' hAvAthI, strIjananu N dIrgha dazIpaNuM ( vicAravApaNuM) nahIM hAvAthI, cAvana avasthAnA askhalita prasAra hAvAthI, tevA prakAranA bhAvanuM avazya thavApaNuM hAvAthI, patinA upara udvegavALuM mana hAvAthI ane bhaviSyamAM thanArA patinA mATA verane bAMdhIne te tenI sAthe saMgamamAM AvI. ahA ! duSTa kAmadevanuM akAryanI pravRttimAM sajjapaNuM AzcaryakAraka che. athavA tA viSNu, mahAdeva ane brahmAnA paNu mAnanuM khaMDana karavAmAM pracaMDa bhujArUpI daMDavALA kAmadevanA pracAra thAya che teA pachI A teA zI gaNatarImAM che ? jamadagni, vasiSTha, pulastya, vyAsa ane durvAsA vigere RSie paNa lagna pratijJAvALA thai khedane pAmyA hatA, teA pachI khIjAnI zI vAta karavI ? A pramANe leAkanA apavAdanI zaMkAne dUra karIne tathA lajajA ane kulanI maryAdAnA tyAga karIne vasuMdharAnI sAthe viSayasukhane bhAgavatA kamaThanA keTalAka divaseA gayA tyAre tenI bhAryo varUNA dayAne tyAga karI tevA prakAranuM akAryanuM AcaraNa karatA tene jovAne asamartha thai ane ghaNI irSyAthI utpanna thayelI meATI irSyAnA adhikapaNAvALI thaine marubhUtine te vRttAMta yathA nivedana karavAne pravRtta thai. te vRttAMta teNIe ardhuM . kahyo te ja vakhate marUbhUtinA manamAM atyaMta saMtApa utpanna thayA, ane khelyA ke-" are mUrkha ! sarva prakAre aNughaTatI AvI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ]. zrI pArzvanAtha caritraH : prastAva 1 le : vAta kahevI zuM yogya che? je sAkSAt joyA chatAM paNa yuktipUrvaka kahA chatAM paNa ghaTatuM nathI, te kuzaLa janene priya mANasanI pAse paNa belivuM ghaTe nahIM. tethI karIne suMdara zarIravALI ! ApaNA gharamAM te mukhya che, ane svajananA netrarUpa che te paNa tuM AvA prakAranuM aghaTita bele che, to pachI amAre zuM kahevuM? huM jANuM chuM ke vidhAtA(kama)nA vilAsa aghaTitane paNa ghaTita kare che (meLave che), te paNa pitAnI jevA kamaThane viSe A atyaMta anucita che. je A kamaTha paNa AvA prakAranA duSTa vilAsane viSe pravRtti kare, to akhalita pracAravALo kaliyuga jagatamAM kene kaluSita na kare ? bhale sAcA na (nIti)nI vArtA pravAsa karo (jatI rahe), kulInapaNuM apayazane pAme, lajajA dUra jatI rahe, ane maryAdA paNa tyAga karAo, te paNa mArA bhAInI jevo bIjo koI paNuM sadaguNavALo dekhAto nathI, tethI have pachI mArI pAse AvA prakAranuM anucita vRttAMta kahIza nahIM. je mANasa gurUjananA pApane bole che, te mANasa te pApathI lepAya che, ane te kharAba vANIne je sAMbhaLe che, te tenA karatAM paNa adhika pApathI lepAya che." A pramANe teNe (marUbhUtie) keI paNa prakAre nehabharelI manahara vANu vaDe teNune kahyuM, ke jethI karIne te lajajAvaDe netrane baMdha karIne tyAMthI cAlI gaI. tyAra pachI A vRttAMta atyaMta gupta karyA chatAM paNa ane saneha sahita marUbhUtinA niSedhane sAMbhaLavAthI varUNA kevaLa mana rahyA chatAM paNa sUryamaMDaLathI uchaLelI ghaNI prajAnA samUhanI jema ane yugane aMte kSobha pAmelA tIkSaNa (moTA) vAyuvaDe uDelA rajanA samUhanI jema sarva ThekANe akArya karavAthI utpanna thayela kamaThane avarNavAda viratAra pAmyuM. tyArapachI pharIthI paNa varUNAe marUbhUtine kahyuM ke-"he vatsa! lokapravAda sAMbhaLe? ahIM paNa zuM huM pragaTa karavAnA svabhAvavALI chuM? A sarva leka bhagavAna sarvajJa jevo ja che, te anyathA (asatya) bele ja nahIM. tethI karIne sarva prakAre atyaMta mUDhapaNAnuM avalaMbana karIne dvIpajAta naranI jema A pramANe tuM paramArthanA vicAra rahita kema thAya che?" tyAre marUbhUtie kahyuM ke-"he bhAbhI ! A dvIpajAta purUSa koNa che?" tyAre teNIe kahyuM ke "sAMbhaLo zatrunA sinyanA AvavAthI utpanna thatA dukhe karIne rahita mahApA nAmanI nagarI che. temAM jitAri nAmano moTe rAjA che. temAM vasaMtaka nAmano rAjaputra che. te dhanane meLavavA mATe moTA mUlyavALA kariyANu sahita vahANamAM caDhIne garbhavALI priya mitrA nAmanI pitAnI bhAryAne sAthe laIne sArA tithimuhUrtane viSe svajanavarganI rajA laIne kaTAha nAmanA dvipa tarapha javA lAgyuM. tyAM jaIne ghaNuM dravya upArjana karIne pitAnI nagarI tarapha pAchA cAlyA. tevAmAM samudranI madhye moTA vAyuthI uchaLatA vahANane bhAgI javAthI parijana sahita te vasaMtaka maraNa pAmyo. mAtra koI paNa prakAre bhavitavyatAnA vazathI, karmanA pariNAmanuM aciMtyapaNuM hovAthI ane AyuSya kamena sAmarthyathI te priya mitrA buDavuM ane bahAra nIkaLavuM karatI pUrve bhAMgelA vahANane eka Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune prathama bhava : marUbhUtinuM varNana [ 13]. pATiyAne kakaDo, ke je jUdA jUdA (uparAuparI) uchaLatA jaLanA kolarUpI hAthavaDe prApta karyo hoya tema tene ati prayatnavaDe grahaNa karIne keTaleka divase moTA samudrathI utarI gaI. jANe te ja divase pitAne janma thayo hoya ema mAnatI te Ama tema pharavA lAgI, te vakhate teNe eka mahAdvIpa je. te dvIpa tAla, tamAla, zAla, hiMtAla, sahalakI, mahala, kaMkelI, kadalI, jaMbu, jaMbIra, Amra, niba, azoka, panasa ane phalinI vigere vRkSonA vanavaDe zobhita hato. uDatA ane paDatA ghaNA kIra (pipaTa ), kurara, cakara, kAraDava, bhAraMDa, kapiMjala ane jIvaMjIvaka vigere lAkhe pakSIo vaDe vyApta evo te dvIpa jANe tulakSmInuM krIDAbhavana hoya, jANe kAmadevane vizrAma karavAnuM sthAna hAya, ane jANe devadvIpanuM pratibiMba hoya, tema te dvIpa cotarapha uchaLatA samudranA taraMgonI paraMparIvaDe vyApta hatA. tyArapachI te jIvitane pAmelI priya mitro kemaLa ane mIThA phaLane khAvAvaDe AjIvikA karatI haraNanI strIone viSe svajananI buddhi rAkhIne tyAM rahI. vaLI siMhanA zabdanA ane richa tathA citranA bhayathI atyaMta bhamatA cinavALI te garIbaDI so so varSa jevaDA divasone nirgamana karavA lAgI. pachI kALanA krame karIne teNIne putra janmya ane anukrame vRddhi pAmate te nIvAra (eka jAtanI vanaspati) kaMda, mULa vigerevaDe tRpta tha yuvAvasthAne pAmyA tyAra pachI patinA vinAzanuM smaraNa thavAthI utpanna thatA saMtApavaDe teNInA sarva aMge tapavA lAgyA, ane bIjA ratinA vinodane nahIM pAmatI te ArtadhyAnamAM magna thaI. tathA vanapaNane lIdhe ulAsa pAmatA kAmadevarUpI mahA grahavaDe mathana karAI (pIDA pAmI), tethI "have huM kayAM jAuM ? athavA zuM karuM? athavA zuM pravajyA lauM?" ItyAdi moTA saMkalparUpI pavanavaDe tene cittarUpI samudra kSobha pAme. atyaMta capaLa iMdrirUpI azvane duHkhe karIne damana karI * zakAya tethI barapha, caMdra ane caMdana rasane paNa atyaMta agninI jevA mAnatI te mUDha mativALIne pitAnA putra upara paNa atyaMta patinI buddhi utpanna thaI, tethI teNIe tene ghaNI rIte samajAvyuM ke-"he bhadra! tuM mAro pati che. huM tArI bhArthI chuM, tethI karIne ApaNe meLApa yogya che. he sArA zarIravALA! A bAbata tuM svapnamAM paNa thoDI paNa zaMkA karIza mA, bIjA manuSe ghaNI rIte tene pUche, te tuM bIjuM kAMI paNa kahIza nahIM. " A pramANe teNIe tathA prakAre koI paNa rIte samajAvyo, ke je prakAre zaMkAne tyAga karIne patinI jema tenI sAthe te bhega bhegavavA pravaryo. A pramANe keTalAka divaso gayA pachI eka divase te dvIpamAM teNInA ja pAsenA sagA saMbaMdhIo samudranA sAmA kAMThAthI vahANavaDe pAchA pharyA. te vakhate pANI pIvAne mATe nAnA vahANamAM besIne tyAM AvyA. teNIne joI, ane teNIne oLakhI javAthI te belyA ke-"he bhadrA! tuM priya mitrA che?" tyAre teNIe kahyuM ke-"hA, e ja huM chuM" pachI teNIe vahANa bhAMgavAne vRttAMta kahyo. tyAre svajanoe kahyuM ke-"A bALaka koNa che?teNIe Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] zrI pArzvanAtha caritraH : prastAva 1 le ? kahyuM ke "mAro pati che." teo bolyA ke "ema zI rIte? kemake tArA patinA rUpathI, vayanA pariNAmathI ane varNathI A judA prakArane ja che." tyAre te bolI ke-" divya auSadhi, kaMda ane mULa khAvAnA prabhAvathI te AvA prakArane thaye che." tyAre teo belyA ke "bhale kAMI paNa che. tuM amArI sAthe cAla, ApaNe ApaNA dezamAM jaIe." tyAre te bolI ke-" jevI tamArI AjJA. " ema kahIne te vahANamAM caDI. kALanA kame karIne te sarve pitAnI nagarImAM pahoMcyA. tenI sAthe sarva svajanone samUha Avyo. te svajanee teNIne pUchayuM tyAre teNIe sarva yathArtha kahyuM. kevaLa patinA vRttAMtane nahIM zraddhA karatA te lekee te bALakane ekAMtamAM pUchayuM ke-"he bhadra! tuM keNa che? ane A tArI zuM sagI thAya che?" tyAre te bolyo ke-"A mArI bhAryA che, huM ene pati chuM. " tyAre leke belyA ke "tuM zeDA varSanI vayavALe che ane A te tArAthI bamaNuM tamaNuM paryAyavALI (moTI) che, tethI A atyaMta asamAna che. vaLI AnA patine ame pahelAM je hatuM, tethI tenA putra je lAge che, tethI tuM sAce sAcuM kahe." tyAre te be ke-"A meM kahyuM tema ja che." ema kahIne te maina raho. hatu ane kAraNavaDe hajArevAra kahyA chatAM paNa te kAMI paNa bolyA nahIM. tyAre kee tene tyAga karyo. AvA prakArane manuSya pUrve avaLuM samajAvela hovAthI prabhu seMkaDo vacanathI paNa tene samajAvI zake nahIM, te pachI bIjA mANasa kema samajAvavAne samartha thAya?" A pramANe varUNAe marUbhUtine bhaviSyanuM mahAkaNa kahyuM, tyAre te vicAra karyA vinA hadayamAM atyaMta ke vahana karavA lAgyA. A pramANe paNa kaI vakhata hoI zake che. karmanA pariNAmane kazuM jANuM zake ? tevuM koI paNa vidhAna nathI, ke je saMsAramAM na saMbhave. A pramANe te mahAtmAnuM citta viSayasukhathI nivRtta thayuM che, te paNa moTA bhAInA duSTa kAryanI khAtrI karavAnI tenI IcchA thaI. AkArane gupta karavA mATe te mahAtmA belatI evI bhAbhIne nivArIne tathA " kayA upAyathI mAre akArya karanAra ane jANo ?" ema vicAra karIne "huM Aje paragAma jAuM chuM." ema kamaThane kahIne te tarata ja gharamAMthI nIkaLI gaye. kamaTha paNa "Aje ja mArUM ciMtaveluM kArya nirvigha pAra pAmaze " ema jANe manamAM harSa pAme. ane rAtrine samaye zaMkA rahita teNInI sAthe sUte. have marUbhUti theDIka pRthvI dUra jaIne tyAM kSaNavAra vilaMba karIne pAcho vaLe, ane rAtrIe kApaDIyAne veSa dhAraNa karIne pitAnA gharamAM peThe. jIrNa kapaDAne dhAraNa karanAra ane hAthamAM nAnA kaLazane dhAraNa karatA teNe bhASAne paNa pheraphAra karyo, tathA jaMghA ane urUsthaLane viSe pATA bAMdhyA. pachI atyaMta dIna mukhavALA teNe kamaThane kahyuM ke-"he gharanA nAyaka! lAMbe mArge cAlavAthI thAkI gayelA mane paradezIne ahIM rahevAnI jagyA Apa. te ja bhavana (ghara) kahevAya, ke jemAM musAphare pitAnA gharanI jema rahe, rame, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( * prabhune prathama bhava : marUbhUtinuM varNana. [ 15 ] suve, khAya ane dezanI vArtA kahe. vaLI bIjuM kahuM chuM ke-je gharamAM musAphara harSa sahita praveza kare, ane tyAM utaravAnuM sthAna na maLe to tenI AzA bhaMga thavAthI tyAMthI nIkaLI jAya, te te gharavaDe zuM prajana che? (te ghara zuM kAmanA che?). " te sAMbhaLIne utpanna thayelI moTI karUNAnA samUhavaDe vyApta thayelA kamaThe tene kahyuM ke "he bhadra! A ja gharanI ozarImAM tuM rahe." tyAre saMtoSa pAmela marUbhUti tyAM kapaTathI sUto. tyArapachI rAtrine viSe sarva yathArtha rIte nirUpaNa karIne teNe te ja pramANe najare joyuM. tyArapachI bhAInA atyaMta kharAba AcaraNa joIne moTA kone samUha utpanna thaye. jo ke te viSayathI virAgavALo hatA, to paNa parigrahanA viSayavALA mohane anAdi bhavane abhyAsa hevAthI, juvAna avasthAmAM sAro vicAra nahIM AvavAthI ane tevA prakAranI duSTa ceSTA jevAne asamartha hevAthI te vicAravA lAgyA ke -"aho ! moTA moha rAjAne A ke duSTa vilAsa che? ahe caMdranI jevA nirmaLa potAnA kuLamAM kalaMka utpanna karavAmAM kevI kuzaLatA che? aho ! dharmazAstranA paramArthano vicAra karavAmAM avaLA mukhavALI mArA bhAInI buddhinI A kevI viTaMbanA che? ke jethI thavAnI ApadAnI prAptino vicAra karyA vinA sAmAnya manuSyane paNa ayogya kAryane moTo bhAI thaIne paNa nAnAnI ceSTAne anusaratuM duSTa karma Acare che ? te zuM huM have A sarvano tyAga karI paradezamAM jAuM? athavA to A vAta mitra, svajana ane bAMdhavone kahuM? athavA huM pote ja Ane kAMI paNa zikSA ApuM ? athavA to A sarva vicAra agya che, kemake kALamAM lubdha thayelA, mUDha, akAryane karanArA ane lajajA maryAdAne dUrathI tyAga karanArA mANasone sanmArgamAM sthApana karavAmAM rAjA sivAya bIjA keI paNa mitra ane vajana vigere samartha nathI. tethI huM tevI rIte karuM, ke jevI rIte bIjA mANasane paNa AvA prakAranA akArya karavAmAM udyama saMbhave nahIM. " A pramANe nizcaya karIne svAbhAvika veSane dhAraNa karIne te araviMda rAjAnI pAse gaye, ane kamaThanI duSTa ceSTAne yathArtha rIte nivedana karI. te sAMbhaLIne rAjAne krodhane vega utpanna thayA ane pitAnA purUSone hukama karyo ke -"are re! nokaro ! brAhmaNanA kuLane kalaMka lagADanAra, vedamAM kahelI kriyAnA zatrurUpa ane durAcAravALA A kamaThane chedelA kAnavALA gadheDA upara besADIne, tenI AgaLa kharAba zabdavALA Dhelane vagaDAvIne, akAryanA yathArtha vRttAMtanI ASaNA sAMbhaLavA mATe ekaThA thayelA manuSyanA dhikkAra zabdavaDe tenA manane chedIne ekadama nagaranI bahAra kADhI mUko." tyArapachI "jevI devanI AjJA" ema kahIne tarata ja te rAja purUe te ja pramANe sarva karyuM. tyArapachI tevA prakAranA moTA parAbhavarUpI agnivaDe manamAM tapele, dhikakAra sahita nagaranI bahAra kADhI mUkAyela, sarakhI jAtinA lekonA cittane saMtApa utpanna karanAra trika, catuSka ane ucatvara vigere mArgamAM gavAtA kuritravALo te kamaTha manamAM krodha pAmyA chatAM paNa marUbhUtinuM kAMI paNa anartha karavAne arsamartha thaze ane vicAravA lAgyo.- Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 le : pUrve karelA upakArane ekadama ja bhUlI gayelA mArA adhama (nIca) bhAIne cAMDALanI je vyApAra juo. keTalAka manuSya potAnA mAthA upara rahelA nAnA tRNane paNa dUra karanAra mANasane mATe upakAra mAne che, ane bIjA mANaso seMkaDo upakAra karyA chatAM paNa AdhIna thatA nathI. tethI karIne karyo te zubha divasa Avaze ? ke je divase AvA ati anartha karanArA tene huM mArA hAthathI ja mArI nAMkhuM ? " A pramANe krodhane dhAraNa karatA ane rAjAnA bhayathI atyaMta kaMpatA zarIravALe te zIdhrapaNe eka moTA vanamAM prApta thaye. te vanamAM vividha jAtinA pakSIo zabda karatA hatA, tenA sthAne moTA vRkSenA samUhathI suzobhita hatA, tApasoe karelA agni hemathI uchaLatA dhUmADAvaDe sarva dizAo vyApta thaI hatI. bhamarAonA raNaraNATa zabdanA miSa vaDe jANe zreSTha gAyanane prAraMbha karyo hoya, vAyuvaDe calAyamAna thayelA vRkSanI zAkhArUpI bAvaDe jANe te nRtya karatuM hoya, ati tIkSaNa vAyuvaDe kaMpelA moTA vRkSe uparathI paDatA punA miSathI jANe meTA harSavaDe sAkSAta jaladIthI artha ApatuM hoya, te vanakhaMDamAM rahelA mere mUkelA madhura kekArava zabdanA miSavaDe jANe ke pratizabdavaDe pUrAyelI dizAvALuM te vana svAgata(bhale padhAre evI) vANIne bAlatuM hoya evuM dekhAtuM hatuM. AvA prakAranA te vananikuMjamAM kSetranA suMdarapaNuthI, kaSAyane kSapazama prApta thavAthI ane niyativAda(nazIba--karma )nuM svarUpa na jANI zakAya tevuM hovAthI kamaThane vairAgyabhAva utpanna thayo. pachI tyAM rahelA javalanazarmA nAmanA kulapatine joIne tene Adara sahita praNAma karI tenI pAse beTho. tyAre kuLapatie tene kahyuM ke-"he vatsa ! tuM kyAMthI AvyuM che ? kayAM javAno che ? ane kheda pAmelA je kema dekhAya che ? " tyAre kamaTha be ke he bhagavAna ! huM pitanapura nagarathI Avyo chuM, hamaNuM te kyAMI paNa javuM nathI, ane mArA bhAIne parAbhava mArA khedanuM kAraNa che." tyAre kuLapatie kahyuM ke-"he vatsa! ema ja che. kemake kSamAvALe purUSa paNa bhAIthI thayelA parAbhavane sahana karI zakato nathI. evuM zAstranuM vacana che, jo ke ema che, te paNa buddhimAna purUSe paramArthanI gaveSaNa (vicAraNA karavI joIe. pUrve tevA prakAranuM kayuM karma nathI karyuM ? ke jethI bIje kaI paNa bAdhA na kare ? hamaNAM kepa karavAthI zuM phaLa ? pitAthI bIje keI aparAdhI nathI. paththaravaDe marAye kutara kepa pAmIne te paththarane ja karaDe che, paraMtu sanmukha ja rahelA paththara nAMkhanAra mANasanI bhAvanA karato nathI. tethI karIne he bhadra! kutarAne vyavahArano tyAga karIne siMhanI ceSTAne dhAraNa karI kemake kapa pAmela siMha bANu tarapha deDato nathI paNa bANane pheMkanAra tarapha ja daDe che. buddhimAna purUSono krodha pUrve karelA pApanA vilAsa 1. jyAM traNa mArga ekaThA thAya te trika. 2. jyAM cAra mArga ekaThA thAya te catuSka (coka). 3. sIdhA mArga te catvara (cauTuM ). Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwii. * ' prabhune prathama bhava : marUbhUtinuM varNana. [ 17 ]. upara ja hoya che. kemake te pApe preraNA karelA purUSo ja apakAra karanArA thAya che. vaLI te pApa karma durakara tapa karavAvaDe, zubha dhyAnavaDe ane mana, vacana tathA kAyAnA sArA gavaDe, tema ja ekAMtamAM vasavAvaDe, gurucaraNanI sevAvaDe ane devapAdanI pUjAvaDe zIdhrapaNe nAza pAme che. AvA prakAranI pravRtti prayatnavaDe sAdhI zakAya che ema pragaTa ja dekhAya che, ane prayatna pitAne AdhIna che, te pramANe hovAthI aniSTanI paraMparAne keNu sahana kare ? A pramANe paramArthane jANIne krodharUpI doSano tyAga karI te prakAre tuM dharmakriyAmAM krIDA kara, ke jethI AvA prakArane saMtApa tane prApta thAya nahIM." A pramANe kuLapativaDe upadeza karAyela kamaTha potAnI buddhine pracAra kAMIka vairAgya mArgamAM javAthI kuLapatine Adara sahita praNAma karIne vinaMti karavA pratye-"he bhagavAna! tame yathAsthita (barAbara) mane Adeza karyo, tethI prasAda karIne mane tamArI dIkSA Ape. tyAre kulapatie tene tApasanI dIkSA ApI, tene kriyAne samUha zIkhavyuM, devapUjAdika maMtranuM smaraNa jaNAvyuM, tyAre te paNa samyak prakAre satya anuSThAna (kriyA ) karavAmAM pravaryo. duSkara vizeSa prakAranA tapa karavAthI zuSka zarIravALe te lokone abhimata (IsTa) thaye, kulapatine prItikAraka thaye, ane bAkInA tApasane prazaMsA karavA lAyaka thayo. e pramANe tenA divaso jAya che. * ' have ahIM gRhavAsanA vyApArane karatA, vaibhavane anusAre duHkhI mANase upara dayAne karatA, moTA bhAInA virahavALA gharane zunya jevuM jetA ane Amatema lekanA pravAdane sAMbhaLatA evA marubhUtine keIka divasa AvA prakArane saMkalpa utpanna thaye-"are re! meM mahAmUkhe moTuM akArya karyuM, ke mArA moTA bhAIne tathAprakAranI viDaMbanA karIne te vakhate nagaranI bahAra kADhyo, anArya evA meM kuLakramanI apekSA karI nahIM, dharmanI niMdAne vicAra karyo nahIM, ane sarvatra vistAra pAmatA apayazane gaNakAryo nahIM. kapaTanA kuMDA samAna, vIjaLInA taraMga jevA caMcaLa manavALI ane duSTa zILavALI mArI bhAryAne mATe meM AvuM agya kArya kema karyuM ? te puruSo dhanya che, puNyazALI che, vairAgya pAmelA che, ane teo bhavasamudrane pAra pAmyA che, ke je strIne tyAga karI saMyamanA udyogane pAmyA che. te mAruM samayazAstranA paramArthanuM ciMtana ane mArI te nirmaLa buddhi ekadama nAza pAmI. ahe ! strI uparanA moTA mohane dhikkAra che. "bhAryAne mATe moTAbhAIne ghara ane nagarathI bahAra kADhI mUkyo" e pramANe cAre dizAmAM prasaratI mArI apakIrtine mAre zI rIte dUra karavI ? tethI karIne apayazarUpI kalaMka vaDe malina thayela mAruM jIvita mahAduSTa mahAduSTa che. ane puruSonuM jIvita jagatamAM apavAda rahita vilAsa pAme che-vakhaNAya che. have kheda karavAthI sarSa, Azrama sthAnamAM huM jAuM ane kamaThane prasanna karIne tathA khamAvIne ahIM potAne ghera lAvuM." Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 lA : A pramANe utpanna thayelA mATA pazcAttApavALA marubhUti gharanA mANasAne kahyA vinA, te kaSAyanA amane vicAra karyA vinA, mATI utkaMThA vRddhi pAmavAthI tApasanA AzramamAM gayA. tyAM dUrathI ja tene joine tenA premanA samUha ullAsa pAmyA, peAtAnAM duSkRtyanu ciMtavana karavAthI utpanna thayela krodhanA samUhavaDe utpanna thayelA azrunA pravAhathI vyAkula netravALA te marubhUti lajjA sahita ane sneha sahita peAtAnA ducaritrane khamAvA mATe kamaThanA caraNamAM paDyo, ane pagamAM paDelA ja te zAkanA samUhavaDe caMcaLa akSaravALI vANI vaDe gadgad sahita khelavAne pravaryAM ke-" he bhagavAna ! tame puNyazALI cheA, kemake nirjana vanamAM vasavAvALA tame svajananA paricayanA tyAga karIne mRgalAnI sAthe baMdhunI buddhi dhAraNa karIne A pramANe rahe che, paraMtu huM teA atyaMta adhama ane potAnA kulanA kalaMkarUpa chuM, ke je huM ni:sAramAM zekhara samAna bhAryAnA vyAmAhavaDe viSayathI vimukha thayA chatAM paNa pitAnI jevA tamAruM' tathAprakAranuM duSTa kArya karavAne taiyAra thayA hatA. tethI karIne mArA upara kRpA karI, ane pUrvanA mArA aparAdhane tame mApha kare. mArI pITha upara kalpavRkSanI latA jevA tamArA hAtha mUkIne mane abhayadAna Ape|, ane duSkRtyarUpI agnivaDe tapelA mArA hRdayane zAMta karI. " ityAdi dInatA sahita, vizvAsa sahita ane bahumAna sahita jeTalAmAM tenA caraNakamaLa upara pAtAnuM mastaka sthApana karIne te Ale che, teTalAmAM kamaTha pUrvanA tenA duSTa caritranuM smaraNa thavAthI atyaMta : kApanA Aveza utpanna thavAthI moTA amanA vazavaDe tApasa leAkane ucita karuNAbhAvane bhUlI jai, leAkanA avarNa vAdanA vicAra nahIM karI, gurulajajAnI upekSA karI tathA dharma thI viruddha evA kAryanA vicAra nahIM karI eka ati meATI zilAne upADI te zilA tenA mastaka para nAMkhI. te zilAnA ghAtathI tenuM zarIra ghumavA lAgyuM, mukhamAMthI rUdhiranA pravAha nIkaLyA, mATI pIDAnA vazathI netranI pAMpaNanA puTa mIMcAi gayA, ane bhamarAnA samUhanI jevA aMdhakAranA samUhavaDe jANe bharAi gayu. hAya evA jagatane mAnatA te marubhUti ceSTA rahita thaIne pRthvI para paDI gayA. te vakhate " are ! A aAgya karyuM;, ayeAgya karyuM, " ema khelatA ane atithinuM maraNa jovAthI vRddhi pAmatA meTA du:khavALA tApasa munioe kamaThane kahyuM--" are ! samayazAstranA zravaNathI viruddha A zu teM karyuM ? athavA duSkara mAsakSapaNAdika tapasyAne zuM A ucita che ? athavA guNAvaDe meATA evA gurUjane ApelA sadupadezane anusaratu zuM A karyuM? ke jethI karIne praNayanI vatsalatAnA tyAga karI teM AvuM kAryaM karavAnA udyama karyA ? halakA mANasAmAM paNa AvuM kAM dekhAtuM nathI, teA pachI saddharmanA nidhisamAna te sArA vratavALA ane namelA AvA mANasanI hatyA kema karI ? tuM kAnA ziSya che ? te tu' kahe. jeo peAtAnu jIvita (prANa) ApIne paNa bIjA prANIonuM rakSaNa kare che, teo paNa peAtAnA hAthavaDe ja praNAma karatA mANasane haNe che, te mATuM Azcarya che. A AzramamAM zatrune paNa baMdhunI ,, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA bIjo bhava : vanamAM thayela hAthInuM varNana [ 19 ] buddhithI jovA yAgya che, ane tuM te baMne paNa mAre che, tethI tuM amAre jovAne paNa lAyaka nathI. " A pramANe ati kaThAra zabdAvaDe tiraskAra karAyA chatAM paNa ati kApavaDe kaMpatA zarIravALA te kamaTha munijanAthI lajajA pAmI tarata ja tyAMthI nIkaLI gayA. pachI tApaseAe dayAvaDe jo ke marubhUtine pANIthI sIMcyA ane tenI saMvAhanA (sevA) karI teA paNa ma sthAnamAM marAye hAvAthI te maraNa pAmyA. tyArapachI tathAprakAranI mATI vedanAthI samyakatvanA bhaMga jene utpanna thayA hatA evA, arihaMta bhagavAnanA caraNakamaLanuM smaraNu nahIM karatA ane pAMcanamaskArane paNa nahIM smaraNa karatA te mahAtmA ( marubhUti ) karmInA arcitya sAmarthyathI, karmanI gati buddhinA viSayane ullaMghana karanAra hAvAthI ane Atta dhyAnanA vazapaNAthI tiryaMca AyuSyanA badhane nikAcita karI meATA karAyA zikharArUpI sainyanA ADaMbaravALA patAvaDe du:khe karIne gamana karI zakAya tevA, ugra ane moTA zuMDharUpI daMDavaDe vikasvara pAMdaDAvALA zaNUkI vRkSeAnA vanane khaMDana karanAra, icchA pramANe cAlatA ane mATI tRSNAnA adhikapaNAthI krIDA karatA bhRgarAja (siMhu ), hAthI ane gavaya( maLada )vaDe karIne bhayakara, bhillu leAkeAe kAna sudhI kheMcelA heAvAthI kuMDaLa jevA thayelA dhanuSyathI uThatA ( nIkaLatA ) khANavaDe marAyelA siMhu ane vAghanA samUhanA kolAhala ( zabda ) vALA ane sthApana karelA ( ugelA ) vRkSeAnA samUhathI suzeAbhita meTA daMDakAraNya nAmanA vanane viSe mATA hAthInA ToLAne madhye eka hAthaNInA garbhamAM utpanna thayA. pachI janma pAmela te hAthInuM zarIra jUdA jUdA aMganA avayavAvaDe zAlavA lAgyuM, ane zarIra vRddhi pAmavAthI meATA yauvanane pAmyA. sArI rIte pratiSThA pAmelA ane puSTa sAta aMgavaDe vyAsa ( sahita) bhadraM jAtipaNAne pAmelA ane bhUmipati( rAjA )nI jema ciMtArahita dAna( mada )rUpI jaLavaDe teneA kara ( sUMDha-hAtha ) siMcAyelA hatA, sArA maNinI jevA zreSTha dAMtavALA ane nAkaranI jema suMdara kubha ( kuMbhasthaLa-ghaDA )vaDe suzeAbhita mastakavALA ane jANe jagamapaNAne pAmeleA ( hAlatA cAlatA ) aMjagiri pa ta hAya tema zeAbhatA hatA. te yUtha( TALA )nA adhipatipaNAne pAmIne icchA pramANe maMda gativALA ane hAthaNIonA zarIrane sparzI karavA mATe zuMDAiDane ( sUMDhane ) lAMbeA karatA hatA. jUdI jUdI krIDAnA rAgathI utpanna thayela atyaMta meTA ratirasanA vilAsavALA ane hAthaNIee ApelA ati meTA sahUkI vRkSanA padmavAne khAtA hatA. gaMDasthaLanA mannajaLanA meATA sugaMdhI ugAra( eDakAra )nA gauravavaDe bharapUra hatA, ane gaMbhIra meATA sarovaramAM zarIranA dhAvAvaDe saMteASane pAmatA hatA. netranA rAtA kiraNeAvaDe vyAsa ( sahita ) bhamarAonI zreNinA jevI kAMtivALA ane acira prabhAvaDe maneAhara zarU thayelA vAdaLAnA samUhanI jema te zAbhatA hatA. tenA zarIranA agrabhAga ati uMcA hatA, ugra zuMDAda Dane atyaMta uchALatA hatA, ane jANe erAvaNu hAthIne svargathI AkarSaNu karavAnA manavALA hAya tema jotA hatA. A pramANe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 le. : vividha suMdara krIDAvilAsavaDe vizeSe karIne vRddhi pAmelA utkarSa vALA ane hAthaNIevaDe parivarelA te hastinAtha vanamAM pharatA hatA. have A tarapha te arivaMda rAjA aneka pura, kara ( khANu ), parvata, nagara, gAma, kheTaka, kabbaDa, maDaMkha vigere saMniveza( sthAna )vaDe maneAhara, meTA sAmata ( khaMDIyA ) rAjA, maMtrI ane samartha pAtinA samUhavaDe sahita ane ghaNA hAthI, azva ane rathanA samUhavaDe pUrNa rAjyalakSmInA vistArane atyaMta sArI rIte pAlana karatA hatA, te vakhate kAi vakhata zarada RtunA samaya AvyA, tenA vazathI jItavAnI icchAvALA rAjasainyanI jema vistAra pAmelA kAza( DADA )vALuM kamalinInuM vana ullAsa pAmyu ( khIlyu). dhRtArAnA samudAyanI jema apekSA rahita rAjahaMsa pakSIonA samudAya icchA pramANe ( svata Mtra ) vicaratA hatA, pravAsI puruSAnI strIonI jema parvatanI nadIo kuzapaNAne pAmI, ane puNyazALI purUSanA AcAranI ceSTAnI jema dhAnyanI saMpadA mATA phaLanA prakapaNAne pAmI. A pramANe ati maneAhara zaradaRtune samaye kailAsa parvatanA zikharanI jevA uMcA mahelanA gAMkhamAM beThelA te rAjA ghaNA prakAranI krIDAnA vilAsathI bharapUra thaIne vahAlI rANIonI sAthe AnaMda pAmatA hatA. te vakhate tatkALa AkAzamAM utpanna thayelA meghane uMcA mukhavaDe dedIpyamAna netravALA rAjAe joyA. te medha AkAzarUpI AMgaNAmAM ceAtarapha prasaratA hatA. ecIMtA nAca karavA mAranA samUhavaDe te AkAza tamAla vRkSanA taruNa ( navA ) pallavanA AkAravALuM dekhAtuM hatuM, dedIpyamAna kratI vIjaLInA kiraNeAvaDe te megha kAbaracitarA hatA, teNe gArava vaDe dizAnA samUha vyAsa karyA hatA, iMdradhanuSavaDe te zeAbhatA hatA, ane thADA thADA jaLanA kaNiyA mUkatA hatA. tathA vaLI rANIe sahita vismaya pAmele rAjA telavaDe kAlavelA ( mizra karelA ) AMjaNunA samUhanI jevA maneAhara kAMtivALA te meghane jeTalAmAM samyak prakAre jue che, teTalAmAM meATA vAyuthI haNAyelA ( uDAvelA ) palAlanA pallavanI jema ane mAkaDAnA rUnI jema te samagra meghamaMDaLa ekadama khaMDa khaMDane pAmyuM ( vikharAi gayuM). te vakhate kSaNe kSaNe uchaLatA zubha bhAvavALA rAjA AyeA ke-" ahA ! suMdarIe ! A jIva leAkane viSe Azcarya juo, ke je tevA prakAranu` meghamaMDaLa iMdradhanuSathI vyApta hovA chatAM paNu kSaNa mAtramAM ja gaMdharva nagaranI jema jotajotAmAM ja nAza pAmyu vikharAI gayuM. huM mAnu chuM ke-jevI avasthAne A meghamaMDaLa pAmyuM, tevI avasthAne ja A saMsAramAM utpanna thayela samagra vastunA samUha atyaMta asthira ( caMcala ) che. jo ke A saMsAramAM rUpa, lAvaNya, varNa, yovana, zarIra ane svajana vigere sarva AvA prakAranuM ( asthira ) che, tA pachI mugdha leAka viveka rahita thaIne kema nira tara 1 zaradaRtunA vAdaLA dvaita hAya chaeN ema thAmAM lakhe che ane pratyakSa paNa zveta dekhAya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhunA khIjo bhava : ane aravIMda nRpanI sa'sAranI asAratA vicAraNA. [ 21 ] paritApa pAme che? eTale ke dhanAdika meLavavAne mATe prANInI hiM'sA kare che, asatya khAle che, anyanA dhanane jhuMTavI le che, parastrIo sAthe krIDA kare che, pramANu vinAnA parigrahane dhAraNa kare che, nivAsa karelA pizAcanI jema krodhAdika kaSAyeTane bahu sArA mAne che. ' A kAma meM karyuM, ane A kAma huM kAle karIza, athavA parama divasa karIza. A pramANe svapna jevA manuSya leAkamAM kAi paNa prakAre ciMtavana kare che. vaLI A pramANe pratyakSa ja dekhAya che ke-je prAta:kALe dekhAya che, te madhyAnha samaye dekhAtuM nathI, je madhyAnha samaye dekhAya che, te rAtrie ( sAMje ) dekhAtuM nathI, ane rAtrie je dekhAya che, te prAta:kALe dekhAtuM nathI. samRddhi asamRddhi thai jAya che, svajana paNa parajana ( pArakA ) thai jAya che, sukha paNa duHkharUpa thai jAya che, ane te ja kALe kareluM kArya parAvartana pAme che (ulaTu thai jAya che ). are re ! saMsAra kevA virasa ( asAra ) che ? je( bALakA )nI sAthe dhULanI krIDAvaDe vilAsa karyA hatA, hAsya karyuM hatuM, sAthe nivAsa karyAM hatA, tathA netraneA saMkAca ( mIMcavu-maTakuM mAravuM) thAya eTale samaya paNa chUTA paDyA na heAtA, teenuM paNa sAkSAt adhama yamarAjAe maraNu karyuM. are re ! dIrgha, duHsahu ane apAra viraha sahana karavA paDe che. A pramANe nAzavaMta sarva padArtho duHkharUpa che evI bhAvanAvALA A sAMsAramAM hajI sudhI prIti thAya che, tA ahA ! meATA mAharAjAnuM mAhAtmya kevu... Azcarya kAraka che ? are ! pApI jIva! tuM peAtAnA zarIrane viSe avayavAnA pariNAmanuM anyathApaNuM ( jUdA prakArapaNuM) sAkSAt jue che, tApaNa hajI vairAgya pAmatA nathI. te A pramANe che.-pahelAM kAjalanI bhasma jevA ane cikAzavALA kAmaLa je kezanA samUha hatA, te hAlamAM cirakALanA vikasvara kAsAnA puSpa jevA ( ujavaLa ane kaThaNa ) thayA che te tuM jANu. pahelAM je STi jovA lAyaka padArthAne dUrathI jovAmAM nipuNu hatI, te hAlamAM jovAnA samagra mArgomAM atyaMta thaMbhAi gaI che. pahelAM DAhyA puruSAnI rekhAne pAmelI je jihvA pragaTa vacanane kheAlanAra hatI, te hamaNAM paravaDe vyAsa bhUmine viSe gADAnI jema ghaNI skhalanA pAme che. pahelAM DhADavuM, kudavuM, cAlavu' vigere meTA vyApAravaDe suMdara A zarIra hatuM, te hAlamAM mAMdA mANasanI jema glAni ( kheda ) pAme che. vaLI gayeluM zravaNuyugala ( e kAna ) paNa pAse sAMbhaLyA chatAM paNa kAMi jANI zakatuM nathI, tathA thADA prayAsamAM paNa banne jaghA kaMpI jAya che. A pramANe chatAM paNa he pApI jIva! tuM jarA paNa udvega pAmatA nathI, ane AmAM ja ramyA kare che. are re! guNa rahita jIva ! tane savega zI rIte thaze ? nivedanA ghaNA kAraNeA maLyA chatAM paNa jene vairAgya thatA nathI, te zI rIte varAgya pAmaze ? ahA ! mAro A mATo vyAmAha ( mUDhatA ) che. have ghaNuM kahevAvaDe saryuM. ve huM AtmAnuM hita karuM, A gRhavAsanA byAmAha apUrva ( ghaNI ) viDaMbanAnA ADaMbara che. je mUDha puruSA ATale lAMbe kALe paNa Atmahita karatA nathI, te puruSA sa MgrAma Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] zrI pArzvanAtha caritra : : pratA 1 lo : bhUmimAM haNAyelA zikSakanI jema zeka kare che. bhavana, dhana, parivAra, azva, ratha, dhA vigere samUhavALI sarva sAmagrIne pote ja tyAga karIne he jIva! tuM ekale ja paralekamAM jaIza. A sarva sAmagrI A bhavamAM ja jIvatA prANIone upakAra karanAra che, paraMtu paralekamAM janArAne te mAtra eka dharma ja vAMchitane ApanAra che, tethI have sarvathA prakAre sarva saMgane tyAga karIne sadagurunA pAdamULane viSe mAre nirava (zuddha-pApa rahita) pravajyA levI gya che. A pramANe te mahAnareMdra saMvegathI bharelA vacanane che tyAre Azcarya sahita aMta:puranI rANIo bolavA lAgI -"he deva! A pramANe saMveganA saMraMbhathI vyApta vANIne tame bolyA, te sAMbhaLyA chatAM paNa A amAruM hRdaya vaja maya che, ke jethI te seMkaDo kakaDAvALuM thayuM nahIM. amArA baMne kAna paththaranI gAMTha jevA kaThora che, ke je (kAna) jINuM chIpalInA saMpuTanI jema taDataDa thaIne phuTI gayA nahIM. tethI karIne Apa prasanna thAo, ane amArA upara kRpA karo. Apa jANe ke-AvA prakAranI vastune vistAra mAlatI puSpanAM DeDAne viSe kariSAgni(bakarAnI lIMDInA agni)nI kalpanA karavI, te kadApi kuzaLa purUSone jaba juja lAyaka thatI nathI. athavA te mRNAlanA taMtunA samUhanaDe mansane hAthInA dhanuM baMdhana ghaTI zakatuM nathI. ghaNuM kahevAthI saryuM. he nAtha ! Ape pharIthI AvuM vacana bolavuM nahIM, kemake ApanA virahamAM agya samaye paNa yamarAjA amAro koLiyA na kare. Apa jIvate chate prabhupaNuM, tyAga (dAna), nIti, moTuM zuravIrapaNuM ane moTuM saubhAgya A pAMca guNe atyaMta jIvatA rahe che. tame vairAgya pAme sate ratha, moTA subhaTo ane hAthIne samUha vigerevaDe sAMkaDI thayelI raNabhUmine viSe vijayalakSamI kenI pAse jaze? hAthInA samUhanA gaMDasthaLathI jharatA dAna(mada)nI dhArAvaDe dizAo aMdhakArathI vyApta thAya che tema Apa virAgI thavAthI mAgaNanA samUhane dAnanI dhArAvaDe sarva dizAone keNu vyApta karaze ?" A pramANe ghaNuM premanA saMraMbhathI atyaMta niraMtara bolatI aMtaHpuranI rANIone te rAjA prema sahita A pramANe kahevA lAgyo"he priyAo ! AvuM atyaMta anucita ane dharmarahita vacana tame kema bole cho ? saMsAramAM thatuM sukha pariNAme virasa (rasa rahita) che ema zuM tame nathI jANatI ? priyano samAgama konA cittane AkarSaNa karatA nathI ? ke puruSa lakSamInI vAMchA karate nathI ? ane viSanI jevA pAMca viSane keNa IcchatA nathI ? paraMtu A jIva (prANa), vaivana, addhi ane priyano saMga vigere sarva (padArtho) prabaLa vAyuvaDe haNAyelA kamalinInA pAMdaDAnI Toca para rahelA jaLabiMdunI jema ati caMcaLa che. AvA prakArane saMsAra chatAM paNa yamarAjAnI pAse rahelA (najIka maraNavALA) jIvane jema apadhya sevavAnI IcchA thAya che, tema mUDha jIvone anurAganI vAsanA hoya che, tethI karIne he rANIo! haju paNa jyAM sudhI vikaLatA rahita (sAruM) zarIra ane ArogyatA vigere sAmagrI che, tyAM sudhImAM dharmakriyAmAM udyama kare yogya che. tethI ghaNu kaSTavALA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ---- - ---- - - - - - - - - - - tA . prabhune bIjo bhava : aravIMda rAjAne sarva saMga tyAga nizcaya. [ 23 ] grahavAsane tyAga karanAra mane tame kema niSedha kare che ? zuM agnithI baLatA gharamAMthI nIkaLatA mANasane pakaDI rAkhavo egya che? keTalAka divasone cheDe (aMte) paNa daivanA vilAsa(9Na ceSTA)vaDe A priyano viraha avazya thavAne ja che. te tame bhAvanA bhAvo (vicAro) ane mAruM hita karo. A saMsAranuM nirguNapaNuM ghaNuMvAra sAMbhaLyuM che, ghaNIvAra joyuM che ane pote sAkSAta anubhavyuM paNa che, te paNa che A saMsAramAM ja meha pAme che. are ! te kevuM Azcarya che?" A pramANe rAjAnuM vacana sAMbhaLIne thavAnA virahanA atyaMta zokanA vazathI te rANIonA netre thaMbhAI gayA ane temAMthI azru nIkaLavA lAgyA, himanA samahathI karamAI gayelA kamaLanA vananI jema teonuM zarIra lakSamI (zobhA) rahita thayuM, saMbhramanA vazathI calAyamAna thayelA caraNane viSe maNinA nUpura raNuraNuTa karavA lAgyA. tathA kAruNyathI bharAI gayela dIna mukhavaDe vyApta thayela hovAthI lAvazya rahita thayela te sarva aMta:pura (rANa ) jANe pitAnuM sarvasva haraNa karAyuM hoya, ane jANe aniSTa kozanI prApti thaI hoya, tema vastravaDe mukhane DhAMkIne rUdana karavA lAgyuM. rAjA paNa moTA pavanathI ukheDI naMkhAtA vRkSa upara rahelA duHkhI pakSIonA kolAhalanI jema temanuM rudana sAMbhaLIne teo paramArthane hitakAraka nathI ema nizcaya karIne tarata ja maMtrI, sAmaMta, zreNI ane senApati vigere pradhAna (mukhya) janane belAvIne pitAnI pratrajyA levAnI IcchA jaNAvIne potAnA putra mahendrakumArane sarvazreSTha tIrthanA jaLathI bharelA suvarNanA kalaza ane savauSadhi vigere sAmagrIpUrvaka mahArAjAnA abhiSekavaDe abhiSeka karIne tathA hAthI, azva, koza, kaThAra tathA pRthvIne vistAra vigere saMpIne te araviMda rAjA A pramANe kahevA lAgyA ke -"he pradhAna vigere ! have A maheMdra tamAro daMDadhara (chaDIdAra) ane cakSurUpa che, tethI mArI jema tene tamAre jevo. AnI AjJAne jarA paNa pratikULa karaze nahIM. svapnamAM paNa tenI AjJAne bhaMga kare nahIM. kadAca A pratikULa kare to paNa kuLavadhUnA daSTAMtavaDe (uttama kuLanI vahunI jema) tene kAMI paNa vikAra dekhADyA vinA Adara sahita tenA caraNakamaLanI prasannatA karavAmAM je tamAre vartavuM. tathA he mahArAjA (mahendrakumAra ) ! huM jevI rIte A rAjakane anusarata hatuM, tevI ja rIte tAre paNa teone anusaravuM. kadAca temaNe mATe aparAdha karyo hoya te paNa bAhyavRttithI ja kepa dekhADe, ane hRdayane viSe te pitA ane putranA daNAMtanI jema hitane ja vicAra kara. ghaNuM zuM kahuM? svAmI, pradhAna, rAjya, koza, kilo, sainya ane mitrajana A saptAMga (sAta aMgavALuM) rAjya kahevAya che, te sAtenI vRddhine mATe prayatna kare- vaLI je rAjA ekAMta sthAnamAM tapura (rahetA) hoya, dravyanA garva upara prItivALo hoya, tathA zikAra, jugAra ane pacaMdriyanA viSayanA prasaMgavALo (Asakta ) hoya, to te rAjA te saptAMganI vRddhi karavAne samartha thato nathI. tethI he putra! te sarvanA tyAgamAM tatpara thaIne ane samayane Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24]. - zrI pArzvanAtha caritra: : prastAva 1 lo : ucita pravRttivALA thaIne tAre samudranI jema pitAnI maryAdAnuM ullaMghana karavuM nahIM. vaLI he putra! nahIM raMdhelA kAma, krodhAdika chae zatrue zaktimAna puruSane paNa avazya azaktimAna kare che, tethI tenA vijayane mATe cetaraphathI yatna kare. tathA he putra! tAre haMmezAM anItine viracheda (vinAza) ja kare, kemake anItirUpI vAyuthI haNAyelI lakSamI dIvAnI zikhAnI jema TakI zakatI nathI. tathA jJAnavRddha, vayevRddha ane buddhimAna manuSyanI sevAmAM tAre niraMtara udyama kare, kemake te kumArgamAM pravartatA cittavALAne aMkuza che. tema ja hiMsA, yuvati (strI) ane zatruthI niraMtara te pitAnuM rakSaNa karaje, kemake A dvAravaDe aneka rAjAo vinAza pAmyA che. ghaNA guNene anusaratA hoya te paNa hRdayarUpI koTaramAM saMtAI rahelA cha guNone te sAvadhAna thaIne yogya samaye vyApAra karaje." A pramANe putrane zikhAmaNa ApIne tathA tenI upara rAjyane bhAra AropaNa karIne kRtakRtya (kRtArtha) thayela te rAjA duHkhI thayelI aMtaHpuranI strIone zikhAmaNa ApavA lAge ke-"he devIo (rANuo)! tame zA mATe phegaTa zeka kare che? zuM tame nathI jANatI ? ke prAraMbhamAM madhura ane pariNAme (cheDe) rasa rahita kiM pAkanA phaLanI jema sarva viSaya sukha che. sarva padArtho meghanI jema kSaNavAramAM ja nAza pAmanArA che, te zuM pratyakSa tame nathI jotI ? ke jethI tame paritApane pAme che? mAre viyega sahana karavAne tame samartha nathI, e vAta je satya heya, te sarva saMgane tyAga karIne mArA AcaraNa karelA mArgane tame anusaro. " A pramANe aMta:puranI strIone upadeza karIne, jinezvaranA maMdiromAM AdarapUrvaka achAlikA mahatsava karIne, kedakhAnAmAM bAMdhelA aparAdhI lekene mukta karAvIne ane vizva rahita amUlya guNarUpI maNiyathI ati pUjavA lAyaka (bharapUra ) caturvidha saMghane yathAyogya vastrAdikavaDe pUjIne te rAjA mahelamAMthI nIkaLyA. te vakhate baMdina idronA samUhe AnaMdathI jharatI, suMdara uccAra karelI tenI stutinA zabdavaDe dizAonA AMtarA jArI dIdhA, samagra bhUSaNa vaDe suzobhita zarIravALA hajAro manuSyae upADelI zibikA upara te ArUDha thaye, pUrNimAnA caMdramaMDaLanI jevA veta chatravaDe tenuM marataka zebhatuM hatuM, maMgaLa gItavaDe mukharita thayelI uttama kuLanI strIonA samUhavaDe te stuti karAtuM hatuM, puranA leke, sAmaMta rAjAo ane maMtrIothI parivarale ane sainya tathA vAhana sahita mahendrakumAra rAjA tenI pAchaLa cAlatA hatA, pramANe rahita (ghaNuM) dhananuM dAna karavAthI saMtuSTa thayelA mAgaNa( bhikSukonA samUha tenA caritrane gAtA hatA, nagaranI nArIo seMkaDo AzIrvAdavaDe tenuM abhinaMdana (vakhANa) karatI hatI, mahelanI agAzImAM rahelA nagaranA kevaDe te artha apAte ho, meTA mardala, moTA zaMkha, kAhala, tilima ane gaMbhIra bhUrI vigerenA zabdavaDe chellA yugane aMte seMbha pAmelA puSparAvarta meghanA samUhanI zaMkAne pAmate te rAjA dhIme dhIme jato hato, ane chevaTe kusumAvatasa nAmanA udyAnamAM AvyuM. te vakhate zibikA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - * prabhune bIjo bhava : ane araviMda rAjAne sarva saMga tyAga. [ 25 ] uparathI utarIne teNe rAjAnA sarva cihno dUra mUkI dIdhA, pachI meTA vinayavaDe traNa pradakSiNa ApavA pUrvaka samagra guNarUpI ratnanA nidhAnarUpa, mUrtimAna jANe zramaNadharma hoya tevA, samagra gaNividyArUpI samudranA pAragAmI tathA dUra dezathI AvelA sevA karavAnI IcchAvALA ziSavarga vaDe sevAtA caraNakamaLavALA sAmaMtabhadrasUri mahArAjanA caraNakamaLane vaMdana karIne AnaMdavaDe vikasvara thayelA netrakamaLavALo, harSanA samUhavaDe vikAsa pAmatA mAMcavaDe vyAsa zarIravALe, samagra tIrthanA darzanavaDe pApane nAza karanAra ane saMsArarUpI moTA samudrathI utarelA pitAnA AtmAne mAnato te rAjA potAnA kapALa upara hAtharUpI kamaLanA kezane dhAraNa karI vinaMti karavA lAge ke-"he bhagavAna! A saMsArarUpI samudra AvI paDatI hajAro ApadArUpI jaLathI bharelo che, janma, jarA ane maraNarUpI kalaeNlanA uchaLatA jaLanA samUhavaDe bharelo che, vividha prakArane moTA vyAdhirUpI ulAsa pAmatA bhayaMkara grAhanA samUhavALe che, niraMtara prasaratA roga ane zakarUpI magaramaccha vigerethI bhayaMkara che. tethI karIne Apa khalAsIrUpa thaIne sArI rIte taiyAra thayela pravajyArUpI vahANavaDe mArA para dayA lAvIne nehALa baMdhunI jema mane tAre." te sAMbhaLIne "huM e pramANe karuM, tuM kahe che te yogya che." ema kahIne caityavaMdanAdika vidhivaDe tene pravajyA ApI. pachI tene kahyuM ke-"he moTA yazavALA ! tuM dhanya che, ane tuM saMsAranA pArane pAmyuM che, kemake pAraMgata dIkSAne grahaNa karavAthI manuSyapaNAnuM phaLa te prApta karyuM che. tethI karIne A pravrajyAne viSe pAMca mahAvratane viSe sAvadhAna cittavALA tAre apramAdI thavuM, pAMca samitine viSe daDha AdaravALA thavuM, atyaMta traNa guptivALA thavuM, rAdhAvedha karanAra puruSanI jema ekAgra daDha dhyAnavALA thavuM, cha javanikAyanA rakSaNa karavAmAM prayatnavALA thavuM. zrodhAdikano nigraha karavAmAM, piMDevizuddhimAM, vinaya karavAmAM, bALa ane mAMdA vigerene viSe vaiyAvRjyAdika karavAmAM, niraMtara zAstrano paramArtha ciMtavavAmAM ane paropakAramAM, A sarve sthAnamAM ekAMta ni:spRhapaNe rahevAmAM yatna kare. je ke amuka divase nizcaya karelI durlabha vAMchita vastu paNa maLI zake che, paraMtu koI . paNa prakAre niravadya pravajyA tatkALa maLI zakatI nathI. A ja ciMtAmaNi che, A ja kAmadhenu che ane A ja kalpavRkSa che, ke je sArI rIte vidhipUrvaka prayoga karelI zreSTha vArtA karAya, ema huM mAnuM chuM. AnAthI bIje kaMI paNa mokSane sAdhavAno upAya varNana karAto nathI, tethI karIne ja mahAbhAgyavAna arihaMtAdike A pravrajyAne ja aMgIkAra karI che. A pravajyAne prApta karyA pachI sarvadA pAMca iMdriyanuM damana karavuM, samAna zatru mitrapaNAe karIne sarve prANIo jevA. jo ke koI jIva hIlanA (tiraskAra) kare ane kaI jIva namaskAra kare, to paNa tulya (samAna) cittavALA thaIne zatru dhArIne krodha karavo nahIM, athavA pitAne (mitra) dhArIne saMtoSa dhAraNa karavo nahIM. he rAjarSi! ghaNuM kahevAthI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] zrI pArzvanAtha caritra H : prastAva 1 lA H zuM? tuM saMyamarUpI rAjyane viSe tevA prakAranA vIryanA ullAsa kara, ke je prakAre zIghrapaNe siddhipadane tuM pAme. " A pramANe gurunu vacana sAMbhaLIne--" huM ApanA upadezane icchu chuM. " ema khelatA araviMda rAjarSinuM mukhakamaLa ha pAmyuM ( vikasvara thayuM) ane zarIrane viSe atyaMta harSa thayA. prApta karavA lAyaka mane prApta thayuM che, ema mAnatA tathA bhavasAgarane huM tarI gayA chuM, ema peAtAnA AtmAne mAnatA tathA gurupAdanI stuti karatA te rAjarSi A pramANe vANI elyA ke-" prasanna thayelA Apa gurumahArAja je prakAre mArA upakAra karavAne samartha che, te prakAre mAtA, pitA, patnI, putra, mitra, aMdhu ke svAmI vigere kAi paNa upakAra karavAne samartha nathI. kAraNa vinA ja vAtsalyavALA ApanuM huM zuM karuM? ane zuM ApuM? athavA tA Apa pratyupakAranI IcchA vinAnA kalpavRkSarUpa ja che, tethI karIne zakA rahita mArA upara mATA anugraha karIne skhalanA pAmelA, lajajA pAmelA, aparAdhI ane pramAdI mArA AtmAne Ape sadA anuzAsana karavuM ( zikSA karavI ). dd A pramANe kalpavRkSa samAna gurucaraNanI stuti karatA, grahaNAzikSA ane AsevanA- zikSAne viSe meATA prayatnane karatA, mAna ane apamAnane viSe samAna cittavALAM, sUtra sahita ane artha sahita siddhAMtanuM avadhAraNa karatA, gurumahArAjanI sAthe gAma, Akara ( khANa ), nagara, kheTa ane rakaTa vigeremAM vihAra kruratA ane mAtra danavaDe.ja bhavyajanane mahA AnaMda utpanna karatA te rAjarSi aniyamita vihAravarDa paOTana karavA pro. kAika divase samagra sUtra ane arthane jANanAra ane du:sahuM parISahAne sahuna karavAmAM dhIrajavALA te mahAtmAne avadhijJAna utpanna thayu, pachI gurunI anujJAthI ekalavihArIpaNAne pAmyA. RSabhAdika jinezvarAnA caraNakamaLane vAMdavA mATe sAgaradatta nAmanA sArthavAhanI sAthe aSTApada parvata tarapha cAlyA. mArgomAM kAi eka prasa Mge sAgaradatte te rASine pUchyuM ke huM bhagavAna (pUjaya )! Apane kayAM javuM che ? " tyAre bhagavAna khelyA-" aSTApagirinA darzanane mATe mAre javu` che. " sArthavAhe pUchyuM ke--" huM bhagavAna ! te aSTApagiri kayA che ? " sAdhue kahyuM-"tu sAMbhaLa-- kRtayugane viSe avatAra ( janma ) pAmelA, zrInAbhi rAjAnA putra ane deva ( dedIpyamAna ) zrI RSabhanAtha nAmanA rAjA prathama tIrthaMkara hatA. tenA putra bharata nAmanA cakravatI jagatamAM prasiddha hatA, ane ikSvAku vaMzamAM utpanna thayelA rAjAonA mugaTAnA kiraNeAnI zreNivaDe tenA caraNa vyApta thatA hatA. tathA bIjA paNa anupama bhujanA khaLavaDe sura ane asurane vismaya pamADanArA ane jagatamAM prasiddha zrIbAhubali vigere navANu* putra manuSyAmAM zreSTha hatA. te paramAtmAe ( RSabhadeve ) trAzI lAkha 1 dhULanA killAvALuM nagara, 2 kharAba nagara. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 prabhuno bIjo bhava: araviMda munie sAgaradatta zreNIne kahela aSTApada parvatanuM varNana. [ 17 ] ^^^^ ^ ^ ^^^^^^^ pUrva sudhI rAjyanuM pAlana karI, zilpa ane kaLAne pragaTa karI (sarvane zIkhavI) tathA kuLanI pravRttine mATe nItine dekhADI hatI. tyArapachI temane saMsArane vairAgya thaye, te vakhate sarve putrane pitAnuM rAjya vaheMcI ApyuM, ane pote saMsAramAM paDelA traNe jagatane uddhAra karavA mATe pravrajyA aMgIkAra karI. eka lAkha pUrva sudhI bhavya prANIone amUlya gRhastha dharma ane sAdhudharmane upadeza ApI te bhagavAna mokSanA sukhane pAmyA. aSTApada parvata upara daza hajAra zreSTha sAdhuo vaDe parivarelA te bhagavAna mokSa pAmyA, te vakhate iMdroe temane niSkramaNa utsava karyo. te aSTApada giri upara bharata rAjAe te traNa bhuvananA advitIya prabhunuM meruparvatane hAMsI karanAruM, ravaDe manahara ane udAra (meTuM) citya karAvyuM. ane te cityane viSe pitApitAnI pramANe, saMsthAna, varNa ane rUpane dhAraNa karanAra tathA sarva ratnomaya aMgavALI sarve (vize) tIrthakaronI pratimAo sthApanA karI che, tethI temane vaMdana karavA mATe ame hAlamAM cAlyA chIe. te pratimAonuM darzana karavAthI paNa ghaNA seMkaDe bhavamAM upArjana kareluM (bAMdheluM) pApa nAza pAme che. te sthAne je leke te jine. zvaranI stuti kare che, temane vaMdana kare che, tathA pUje che, teo ja A jagatamAM sukRta(puNya)nA bhaMDAra che, ane teo ja kalyANanA bhAjana(pAtra)rUpa che. tethI karIne he sArthavAha! A aSTApada nAmano giri mahAtIrtha che. tenA darzanane mATe amo ahIM AvyA chIe. A ja paramArtha che." A pramANe sAMbhaLI sArthavAha be ke "tame pitA jevA ja che, tethI huM pUchuM chuM ke A jinezvara koNa che? ane teoe kahelA dharmane paramArtha zo che? sarvathA prakAre mArA para kRpA karIne Apa kahe." tyAre te sAdhu mahArAje kahyuM ke-"he mahA'bhAgyazALI! tuM sAMbhaLa.-jagatanI kadarthanA (pIDA) karavAvaDe jeoe jayapatAkA, prApta karI che, jeoe viSNu ane brahmA vigere devonA samUhanuM mAhAtmya mathana karyuM che evA rAga, dveSa ane moharUpI moTA zatruone jeoe tapa, niyama ane dhyAnavaDe jItI lIdhA che, te jinezvara kahevAya che. vaLI teo cetrIza atizaya vaDe yukta sahita) hoya che, aDhAra doSane dUrathI ja mUkanArA (tyAga karanArA) che, traNe lokamAM pUjya che, bIjAonuM hita karavAmAM tatpara hoya che, ane mahA sattvavALA hoya che. tathA vaLI dharma temanA mukharUpI kamaLathI nIkaLelo, sarva prANIonA sukhane hetu (kAraNa), sarva guNone AdhArarUpa ane prANavadhanI (hiMsAnI), asatya bolavAnI ane cerInI virati, viSayane tyAga ane parigrahane tyAga A pAMca prakArane dharma saMsArarUpI latAne nAza karavAthI(mAM) hAthI samAna che, rAga ane dveSarUpI agnine bujhAvavAmAM meghanI ghaTA jevo che, traNa * 1 karavuM, karAvavuM ane anumodavuM. athavA mana, vacana ane kAyAvaDe karavuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 leA : karaNanI vizuddhivarDa yukta che, sa sAvadyanA varja vAvaDe pradhAna ( mukhya ) che, tathA saMsAramAM vasavAthI vairAgya pAmelA cittavALA jIvAne jaladIthI meAkSa ApanAra che. tathA gRhasthAnA paNa A ja dhama che. paraMtu temAM vizeSa e che ke-ahiMsAdika pAMce tratAne viSe sthUlapaNe peAtAnI zakti pramANe sarva vratAnI pravRtti ( prApti ) che, kemake te gRhasthA sa`sArathI atyaMta virakta ( vairAgyavALA ) hAya, teA paNa aneka prakAranA vyApAra (kAryAM) karavAmAM vyAkuLa hAvAthI sarvavirati karavAmAM samartha thatA nathI. tethI karIne ja dvividha, trividha vigere bhAMgAnA bheda( prakAra )vaDe bhAvanA kahelI che. tathA eka, e vigere tratA paNa te gRhastha peAtAnI zakti pramANe aMgIkAra karI zake che. vaLI mithyAtvanA dUrathI tyAga karavA e (samita) ja A dharmanuM mULa kaheluM che, ane deva tathA gurUnA caraNakamaLanA mATI bhaktivaDe Azraya karavA, e paNa dharmanuM mULa che. tathA durgatinA kAraNarUpa dhanane viSe ati lAbhanA tyAga karavA, ane peAtAnI bhujAvarDa upArjana karelA dravyanA dharmanA sthAneAmAM upayAga karavA. A pramANe hai devAnupriya ! meM tane A e prakAranA dharma kahyo. temAM jenA upara tArI sAcI zraddhA hAya, tene samyak prakAre AcaraNu kara. jema eka kAkiNI ( kADI ) ne mATe ciMtAmaNi ratnanA tyAga na karavA joie, tema tuccha, kaSTavALA ane viccheda (nAza) pAmanArA viSayAnA samUhanI prAptine nimitte (mATe) dharmAMnA tyAga tuM na kara-dhane hArI na jA. jenuM bhaviSyamAM kalyANa thavAnuM hoya evA kayA buddhimAna mANusa dAridnanA upadravathI kheda pAmyA chatAM paNa jenA prabhAva jANavAmAM AvyA che evA dharmarUpI kalpavRkSane na bhaje (seve) ? ... vaLI kalpavRkSa vigere A leAka saMbaMdhI ja. vAMchitane prApta kare che, ane dharma tA A bhava ane parabhava e khanne bhavamAM saMbhavatA sukhAne sAdhanAra che. vidyA, rUpa, saubhAgya ane muLa (dhAnya) vigere 1upabhAga ane bhAganI sAmagrI aneka vakhata maLI che, paratu A sarvajJanA dharma maLyA nathI; tethI karIne huM sAthe vAha ! A khAkhatamAM vividha prakAranI vANInA vistAra karavAthI zuM phaLa che ? je prakAre tuM vAMchita sukhane icchatA hoya, te prakAre A dharmAMmAM krIDA kara. ,, A pramANe sAMbhaLIne jenA ka`baMdha nAza pAmyA che, jenI mATI mithyAtvanI vAsanA nAza pAmI che, jenI dharmanI icchA vikAsa pAmI che, ane bhaktinA vazathI jenA rAmAMca vikasvara thayA che, evA te sArthavAha kapALa upara mane hAtharUpI padmavane sthApana karI A pramANe kahevA lAgyeA.--" huM bhagavAna ! mane je ApanuM darzana thayuM, te A vAdaLA vinAnI vRSTi samAna che, mahAsAgaranA jaLane maMdarAcaLa paryaMte mathana karyA vinA amRtanI prApti samAna che, aMkurA vinA kalpavRkSanuM ugavuM che, ane khAdyA vinA ja meATA 1 vidyA, strI, rUpa vagere je vAraMvAra bhogavAya te upabhoga ane dhAnya, phUla vigere je eka ja vAra bhAgavAya te bhAga kahevAya che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhune bIjo bhava ane araviMda munie sArthavAhane Apela bedha. [ 29 ] >>^^^ ^^^ ^^^^ ^ ^ nidhAnane lAbha che. tethI karIne ApanA pravrajyAnA aMgIkArathI ja meM ema jANyuM che keA saMsAra atyaMta asAra che. je ema (asAra) na hoya te A saMsArano tyAga karIne manavaDe paNa duHkhe karIne AcarI (pALI) zakAya evA ane jevA mAtrathI paNa rUMvADAne uchALanAra A saMyamarUpI moTA bhArane Ape kema aMgIkAra karyo hoya? he bhagavAna! sArA caritravaDe (vihAravaDe ) Ape A pRthvIne pavitra karI che, ghaNA duHkhanA bhArathI vyApta thayelA bhavya lekane Ape zaraNavALo (AzarAvALe) karyo che, tathA Ape pitAnuM janma ane jIvita saphaLa karyuM che, jaMgama tIrtharUpa Ape mane paNa upadeza Ape, tethI huM mArA AtmAne hari viSNu) ane hara (mahAdeva) vigerethI paNa adhika mAnuM chuM, ane puNyazALI puruSone paNa agresara huM thayo chuM ema huM kahuM chuM, mAtra mAre A eka ja moTuM duHkha che, ke jethI pravrAjya grahaNa karIne ApanA caraNakamaLanI sevA karavAmAM tatpara thavAne huM zaktimAna nathI. aho! mArI adhanyatA! ke jethI amUlya ratnanA nidhine tuccha (kharAba) ceSTovALe huM grahaNa karavA zaktimAna thaye nahIM, ciMtAmaNi ratna prApta thayA chatAM paNa tene meM moTI avajJApUrvaka je. athavA te zuM karAya (thAya)? kSIrasamudramAM sthApana karela nidhi adhika grahaNa karI zakAya tevo nathI, tethI karIne he bhagavAna! janmathI ja raMka jevA ane varATikA (kaDI) mAtranA lAbhathI paNa saMtuSTa thanArA mane kAMI paNa ucita dharmakArya kahe," tyAre gurumahArAja bolyA ke aho ! bhaktinA sAravaDe ke suMdara A vacanane vinyAsa (sthApana) che! ahA ! A sImA rahita upadezane svIkAra che! bIje kaye mANasa AvuM bolavA samartha thAya ? tethI karIne he bhadra! saMsArarUpI samudrane tAravAmAM vahANa samAna, guNarUpI mANikyanA karaMDIyA samAna, meharUpI hAthIne nivAraNa karavAmAM killA samAna, duHkharUpI vRkSanA samUhane kApI nAMkhanAra, ajJAnarUpI aMdhakArano nAza karavAmAM pracaMDa sUryasamAna evA sarvajJa deva( jinezvara)ne bhakti yukta thaIne tuM devabuddhivaDe aMgIkAra kara. sArA sAdhune ja guru tarIke mAna, jinezvare kahelA tatvane pramANarUpa mAna, tathA "jIvahiMsAne huM nahIM karuM" ema niraMtara tuM aMgIkAra kara." A pramANe munivaDe kahevAyela ane vRddhi pAmatA vizuddha samatinA pariNAmavALo te sArthavAha ziSyanI jema pRthvI pITha upara mastakane namAvIne be ke-"mane Ape kahele dharma huM jiMdagI paryata pALavAna chuM, kAraNa vinAnA baMdhurUpa Ape saMsArarUpI kUvAthI mAro uddhAra karyo che. ApanA sivAya bIje keNa Avo upakAra kare? athavA AvuM kahevAne kaNa zaktimAna che? athavA bIjA konuM AvuM amUlya mAhAsya che? ghaNuM kahevAthI zuM ? ApanA caraNakamaLanI sevA karavAne agya ame grahavAsanI vAsanAvaDe baMdhAyelA ja rahIe chIe." A pramANe sArI bhAvanAvALA meTA (gaMbhIra) vacana bolavA pUrvaka jeNe adhika neha dekhADyo che e te mahAtmA (sArthavAha) potAnuM kArya karavAmAM udyamI thaye, divase divase tene zubha bhAva Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 lA. : vRddhi pAmavA lAgyA, atyaMta tattva buddhivaDe zrAvaka dharmane teNe aMgIkAra karyo, tathA te araviMda munirAjanA caraNakamaLanI upAsanA karatA te niraMtara prayANa karIne te mATI aTavImAM prApta thayA, ke jyAM te marubhUtinA jIva vananA hAthIpaNe rahyo hatA. vaLI tyAM eka sarovara joyuM. tyAM moTA snehavALA khAMdhavAnI jevA lAkhA pRthvI para cAlatA bhAraDa jAtinA zveta pakSIovaDe nira Mtara te( sarAvara )nuM sthAna sevAtuM hatuM, ghaNA kamaLanA vanAvaDe te zAbhatuM hatuM, akhaMDa vananI zreNivaDe tenA kinArA zAbhatA hatA, tathA tenu taLiyuM mAlama na paDe tema te nirmaLa jaLathI bhareluM hatu. te sareAvaranI pAse samagra sA vizvAsapUrvaka utaryAM, ane tatkALa rAMdhavuM, pakAvavuM vigere kriyA karavAne prazno. A avasare te vanahastI ( vananeA hAthI ) sava hAthaNIonA TALAthI parivarele ane IcchA pramANe vanamAM vihAra karanArA pANI pIvAne nimitte te sarovara tarapha AnyA, tathA zruMDAda Da( zuDha )ne uMcA karI parivAra sahita te jaLane madhye utaryAM. tyAM paraspara ( anyAnya ) Dukhavu' karIne ghaNA nIlavarNInA kamaLanI sugadhathI vyApta ane zuddha, bhramarAnA samUhanA aMkAra zabdovaDe mukhara ( vAcALa ) ane mahAmuninA mananI jevA pavitra ane svaccha sarAvaranA jaLane pIvA lAgyA. pachI tRSNA rahita thaIne kemaLa taMtunA samUharUpI valayavarDa atyaMta rasavALI ( svAdiSTa ) zrRMgAraka nAmanI latAnA samUha ane kamaLanA samUhanA kALiyA ( AhAra ) karIne tathA hAthaNIenI sAthe vividha prakAranI krIDAnA vilAsa karIne sarovaramAMthI bahAra nIkaLyA, ane tenI pALanA zikhara upara caDyo, pAsenA pradeza joyA, te vakhate te sAthe kApa pAmelA yamarAjanI jevA te hAthInA taMtranA viSayamAM AvyA. tene joIne tarata ja te hAthInA meATA kAparUpI agni jAjvalyamAna thayA, tenA netra zahadanI gALI jevA rAtA thayA, tarata ja teNe pAtAne pracaMDa zuDA- daMDanA agrabhAga kuMDaLa jevA karyAM, mATA vAdaLAnA samUhanA gAravanI zaMkAne karanAra peAtAnA kaMThanAdavaDe teNe dizAonA AMtarA pUrNa karI dIdhA, te peAtAnA vikaTa ( bhayaMkara ) e ka tAlane nacAvA lAgyA, teNe ati mATA krodhathI sajja karelA paganA pachADavAvaDe pRthvItaLane kSeAbha pamADyo, tathA meATA sara...bhavaDe paheALI karelI sukharUpI guphAvaDe jANe ke te pradezamAM rahelA sAtha samUhane gaLI javAne upasthita ( taiyAra ) thayA hAya, tathA vizeSa prakAranA prayAsanA vazathI uMcA thayelA gaMDasthaLathI jharatA madarUpI jaLanI vRSTivarDa naitrane AvaraNa karanAra ( DhAMkI denAra ) dhULanA samUhane nivAraNa karatA hAya, tema te pavanane jItanArA vegavaDe sAnI sAme doDayA. te ja vakhate khANunI jevI hiMsA karavAmAM utkaTa ( meATI ) suMDhavALA, trivaLInA vistArathI vikAsa pAmelA viSNukumAranI jema zeAlatA, kSayakALanA vAyuvaDe uDADelA parvatanA zikhara jevA ane ADaMbaranA ghararUpa te 1, eka jAtanI auSadhi-davAnI gALI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( . prabhune bIjo bhava ? ane araviMda munie vanahastIne karela upadeza. [ 31 ] " hAthIne moTA bhayathI bhamatA netravALA ane trAsa pAmelA sAthe che. te vakhate pUrve sArI rIte karelA (moTA) pAparUpI pavanavaDe ukheDyA hoya tema bhayathI Atura thayelA te sarve musApharo jaladIthI cetarapha nAsI gayA. tathA bhayathI asthira thayele, caMcaLa ane uchaLatA lenavALo, gaLI gayelA (chUTelA) kezapAzavALo ane hA! hA! hA ! hA! (are re, evA) zabdane karato strIone samUha zIdhrapaNe nAzI gaye. tathA eka tarapha moTA gADAne samUha uchaLavA lAge, bIjI tarapha gADAnA hAMkanArA nAzI gayA, trIjI tarapha pheMkAyelA gADaranA vistAranI vyathAne ADaMbara thaye, eka tarapha pheMkAyelA bALakethI leke bhrAMti pAmelA ane kheda pAmelA thayA, bIjI tarapha hAthInI sUMDhathI tyAga karAyelA uMTa ane gheDA zabda karavA (AraDavA) lAgyA. badhI dizAomAM sarva bhAMDa (karIyANA) vikharAI gayA, pANI bharelA ghaDAnA kakaDe kakaDA thaI gayA, ane te pRthvI ukaraDAnA jevI thaI. A pramANe sarva kheravikhera (kharAba) thayuM. A pramANe svecchAthI krodha ane utsAhathI sarva sArthane vicchAdana (kAMti rahita) karanAra, cotarapha bhamatA madonmatta te meTA hAthIne joIne araviMda muni mahArAja manamAM jarApaNa kSobha pAmyA nahIM, ane avadhijJAnavaDe te hAthInA pratibaMdhane samaya jANe, tethI te mahAtmA maMdarAcaLanI jema kAyotsargavaDe sthira rahyA. te moTo hAthI paNa samagra ToLAthI parivare, sarva sArthanA dhana, yAna, vAhana vigerene cUrNa karIne Ama tema jovA lAgyo, te vakhate UrthasthAne rahelA munine joI ekadama tenI sanmukha doDyo. tyAM tenA tapanA mAhAsyathI haNAyelA sAmarthyavALo, pitAnA mastaka upara haNAyo hoya tema te hAthI bhaya, hAsya ane krodhanA pracAra rahita te siMha jevA munine joIne ja krodha ane utsAhathI bhagna thaye, mAravAne tene abhilASa nAza pAme, dayA pradhAnavALo saMvegano Avega tene uchaLavA lAge, tethI jANe citramAM ALekhe hoya athavA mATIne banAvela hoya tema te munirAjanI pAse ubhe rahyo. te munie paNa kAyotsarga pArIne aMjana parvatanI jevA sthira zarIravALA te vanahastIne pratibaMdha karavA mATe atyaMta madhura ane manahara vANI vaDe kahyuM ke-"he vanahatI ! pUrve anubhava karela marUbhUtine bhave zuM tane sAMbharato nathI? athavA zuM mane araviMda nAmanA rAjarSine oLakhatA nathI? athavA zuM te pUrve aMgIkAra karelA sarvajJanA dharmane vicArate nathI?" A pramANe sAMbhaLIne hAhAdika mArgamAM pravatelA te hAthIne (jAtismaraNa) pUrvajAtinuM smaraNa thayuM. tyArapachI moTA saMtoSa(harSa)nA prakarSa(atyaMtapaNA pUrvaka te hAthIe pRthvItaLa upara mastaka leThAvIne (mUkIne) te tapasvIne vaMdanA karI, ane svabhAvathI ja komaLa tenA caraNakamaLanA taLIyAne sparza karyo. kamaThane karelI kadarthanA sAMbharavAthI utpanna thayelA vairAgyavaDe azrune jharatA 'netravALe te hAthI tenI pa pAsanA (sevA) karavA pravaryo. te vakhate tene tapasvIe Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 leA : " he vatsa ! te pAte ja saMsAramAM utpanna thayelI viDaMbaNAnA samUhanA anubhava karyAM che, tethI tane zuM zikhAmaNa ApavI ? te paNa huM tane kAMika kahuM chuM. hyu` che kepeAte dIThelu. paNa je bIjAne kahyA chatAM paNa te vizvAsa karatA nathI. apUrva ( alaukika) nI jevuM je anubhavyu` hAya, te vastu paNa ahIM dekhAtI nathI. tevI vastune paNa mAyA iMdrajALanI jema karmanA pariNAma pragaTa kare che, jo ema na hAya tA te jinezvaranA dharmAMmAM rAgI chatAM paNa kapaTI kamaTha upara zilA nAMkhIne tenuM mastaka levuM, tenA mastakanI vedanAthI tuM ArttadhyAna pAmyA, ane te Artta dhyAnavaDe tuM samakitanA nAza karI A tiya canA bhavane pAmyA che. hamaNAM tA yamarAjanI jevA svabhAvathI ja bhayaMkara evA hAthInA zarIrane anubhavatA tuM hai bhadre ! sarvaviratine ceAgya zI rIte DAi zake ? aheA ! A mATuM Azcarya che, ke jethI tevA prakAranI sAmagrInA saMbhava chatAM paNa vidhAtAe hAlamAM AvA prakAranI kharAkha avasthAmAM tane kema mUkayA? athavA te A niSphaLa vItI gayelA padArthanAM ( vRttAMtane) zeka karavAthI zuM? have tu kALane ucita kArya kara, ane saMtApane tajI de. pharIthI paNa du:khanA samUhurUpI vanane mALavAmAM agni jevA pUrvakALa (bhave) pAlana karelA jinadharmane ja ekAgra cittavALA thaine tu aMgIkAra kara. tuM pAMce aNuvratane grahaNa kara, traNa guNuvratane anusara, ane krame karIne cAra zikSAvratane paNa grahaNa kara. du:kharUpI agnine zAMta pADavAmAM varasAda jevA, samagra prANIonA samUhanA mananI tuSTine ApanAra ane maMtranI jema paMca parameSThinu' ekAgra manavALA thaIne tuM smaraNu kara. kaSAyanA vazathI utpanna thatA duSTa karmAMnA vilAsane tu zIvrapaNe mUkI de, ane zraddhArUpI jJAnanA sArabhUta zubha bhAvanAnA samUhanI tuM bhAvanA kara. byAmeAharUpI moTA grahathI utpanna thatA viSayAnA saMganA sarvathA tyAga kara. kemake te deva ane manuSyanA bhAga bhAgavyA che, teA pachI AmAM prIti kema thAya ? divase divase vRddhi pAmatA zubha bhAvavALA tAre sadguru ane jainadharmane viSe mati rAkhavI, jenu kalyANu thavAnu` hAya teneA A samavAya (saMbaMdha) saMbhave che. caMcaLa netravALI strIjanAe jenA cittanA saMtASa utpanna karyAM che evA grahavAsIe iMdranA vijayavALA vaibhavanA samUhane kheMcanArA prApta thAya che, ( dekhAya che. ) lAkhA zatrurUpI lAkSArasane kSaya karanArA rAjyanA sabhAga prApta thAya che, paraMtu saMsArarUpI kUvAmAM paDelAnA uddhAra karavAmAM samartha evA dhama prApta thatA nathI. maneAhara prApta thayelI zreSTha devIo sahita iMdrapaNuM vigere mANasAne prApta thAya che, paraMtu meAkSanA phaLavALA dharma prApta thatA nathI. tethI karIne huM zreSTha hAthI! sa khAdhAnA samUhane mUkIne vadhatA anupama (mATA) utsAhavALA AvI avasthAne pAmele tu jinadhanu 99 maraNa kara. A sarva upadezane amRtanA gaMDu(kAgaLA )nI jema nizcaLa karelA kAnarUpI paDIyAvarDa pIne skuTa rIte pragaTa thayelA pUrva anubhavelA sarva vRttAMtavaDe pote jina Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prabhune bIjo bhava : ane araviMda munie vanahastIne karela upadeza. [33] *dharma aMgIkAra karyo che ema sUcavana karavA mATe te hAthIe pitAnuM mastaka calAvyuM ane suMDhano agrabhAga UMco karyo. AkAra ane ceSTA karavAvaDe teNe dharmano abhiprAya jaNAvyA. munie paNa tene bhAvArtha jANIne tene samyakatva sahita pAMca aNuvratanA sAravALe zrAvaka dharmane vyApAra aMgIkAra karAvyuM. te ja pramANe samagra kAryane vistAra avadhAraNa karIne (grahaNa karIne) ane Adara sahita uttama munirAjanA caraNakamaLane namIne hAthInA TeLAne svAmI te hAthI je pramANe AvyuM hatuM, te pramANe pAchA gaye. A avasare (tyArapachI) pratyakSa thayelA (celA) zreSTha hAthInA caritravaDe manamAM Azcarya pAmelA te sarve sArthanA leke ekaThA thaIne sAgaradattanI sAthe munirAjanA mAhAtmyane vAraMvAra varNana karatA karatA tyAM AvIne munirAjanA caraNakamaLamAM paDyA. tathA temAMthI keTalAka leke samakitane aMgIkAra karyuM, ane keTalAka dezaviratine aMgIkAra karyuM. sAgaradatta sAthe vAha paNa vizeSa karIne ullAsa pAmatA zubha bhAvavALe, jainadharmamAM atyaMta nizcaLa ane devo sahita deveMdronA samUhavaDe paNa dharmathI bha na pamADI zakAya tevo thaze. tyArapachI tarata ja prayANa karIne IcchA mujaba tyAMthI cAlyo, araviMda nAmanA zreSTha muni paNa asAdhAraNa (moTA) tapanA sAmarthyavaDe duHkhe karIne caDI zakAya tevA aSTApadagiri upara gautamasvAmInI jema caDI gayA. tyAM bhagavAna Adi jinezvaranuM maMdira joyuM. te maMdira kevuM che? te kahe che. te maMdiranA UMcA zikhara upara lAgelI UDatI veta dhvajAne Aropa (pharakavuM) che. jANe ke te bhavarUpI samudrane tAravA mATe UMcA karelA sita paTa(vAvaTA-saDha)vALuM vahANa hAya tema zebhe che. vividha prakAranA maNionA samUhavALuM tenuM zikhara che, te jANe skurAyamAna, dedIpyamAna ane ghaNA zobhatA ratnanI kAMtinA samUhavALuM iMdradhanuSa hoya , tema zobhe che. te parvata upara devanA samUhe kUdatA hatA, stuti karatA hatA, samavasaratA hatA, pUjA karatA hatA, ane pAcho jatA hatA, tathA devIo rAsaDA levA mATe hAthanI tALIo vagADIne kolAhala karatI hatI. atyaMta pharakatI dhvajArUpI AMgaLIne miSa(hAnA)vaDe jANe bhavya prANIone bolAvatuM hoya, ane vAgatA ghaMTAnA miSavaDe jANe svAgatane bolatuM hoya tema te maMdira zobhe che. baLatA agarU ane kapUranA (dhUpanA) dhUmADAvaDe sarva dizAonA cheDA aMdhakAravALA thayA hatA, te jANe maMda vAyuvaDe calAyamAna thayela sUkSama vAdaLanA samUhane anurAga karyo hoya tema zobhe che. A pramANe hAra (dhaLA puSpanI mALA), haMsa ane mahAdevanA hAsyanI jevA gaura (ta) varNavALA ane bharata rAjAnI kIrtinuM jANe zikhara hoya tevA te jinezvaranA maMdirane joIne tatkALa te muni raMjita (rAjI) thayA. dUrathI ja mastakane pRthvI upara namAvIne jaya jaya zabdane belatA harSanA vazathI vikasvara netravALA te munirAje zIdhrapaNe jinAyatanamAM praveza karyo. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] zrI pArzvanAtha caritra: : prastAva 1 leA : pachI traNa pradakSiNA karavApUrvaka sArA stuti, steAtra ane daDaka vigerevarDa jinezvarane vAMdI pharIthI paNa A pramANe anukrame stuti karavA lAgyA. mAkSamArga ne dekhADanAra tathA kaLA, Agama ane kuLanI rvyavasthA karanAra hai RSabhadeva svAmI ! Apa jaya pAme, yathArtha nAmavALA ane guNAthI rajita thayelA kinnarAvarDa gIta gavAyelA hai ajitanAtha svAmI! Apa jaya pAme. sabhava nAmanA muninA bhavaneA nAza karanAra ane traNa jagatamAM jenA yazanA prakAza pragaTa thayA che evA huM 'bhavanAtha svAmI ! Apa jaya pAmeA. bhavya leAkeAne AnaMda pamADanAra ane rAga, zeAka vigerene dUrathI nAza karanAra he "abhinadana svAmI! Apa jaya pAme. sArI buddhithI jANavA lAyaka padArthane jANanAra ane nava prakAranA tattvane (nava tattvane) pragaTa karanAra hu pasumati svAmI ! Apa jaya pAmeA. padma (kamaLa) sarakhA varNavALA ane rAjyane tyAga karI saMyamanA svIkAra karanAra he padmaprabha svAmI ! Apa jaya pAmeA. jayalakSmIne pAmelA ane mahAdevanA hAsya tathA rhaMsanI jevA ujjavaLa guNanA nivAsarUpa hai supArzvanAtha svAmI! Apa jaya pAme. krAMtinA samUhavaDe caMdrane jItanAra ane bhaktinA bhAravaDe jene devanA samUha namyA che evA 'huM ca'draprabha svAmI ! Apa jaya pAme. vidhipUrvaka pravRttine karanArA ane traNa bhuvananuM akSata (paripUrNa) rakSaNu karavAmAM mahAzaktivALA hai suvidhinAtha svAmI ! Apa jaya pAmeA. suMdara zukalale zyAvALA ane peAtAnA mAhAtmyavaDe jagatanA nAnA kalezanA nAza karanArA hai 1degzItalanAtha svAmI! Apa jaya pAmeA. leAkeAnuM zreya karavAmAM ja eka nipuNu ane strIjananA kaTAkSane niSphaLa karanAra hu zreyAMsanAtha svAmI ! Apa jaya pAme, iMdrADe pUjavA lAyaka ane sAta AMgavALA rAjyanA dUrathI tyAga karanAra he vAsupUjya svAmI! Apa jaya pAmeA. vikasvara nirmaLa kAMtiyALA ane devAnA mugaTavaDe jenA paganA nakhanI krAMti sparza karAyelI che evA hai 13vimaLanAtha svAmI! Apa jaya pAmeA. mAhanuM mathana (nAza) karanAra ane ApanA darzanathI sarva leAkeA anaMta AnaMdane pAme che evA De 14anaMtanAtha svAmI ! Apa jaya pAme. anupama dharmanA sthAnarUpa ane gAMbhIya vigere guNlRArUpI maNinA nidhirUpa hai 11dhanAtha svAmI! Apa jaya pAmeA roga, ari ane mArInA nAza karavAvaDe parama upakAra karavAvALA he 16zAMtinAtha svAmI ! Apa jaya pAmeA. sura, asura ane traNa bhuvanavaDe sevA karAyelA De tIrthaMkara deva kuMthunAtha svAmI ! Apa jaya pAme. dharmanA cakravartIrUpa ane mada tathA darparUpI sarpanA nAza karanAra hai aranAtha svAmI! Apa jaya pAmeA. meharUpI mAne pIlavAmAM pracaMDa ane guz2ArUpI maNinA kaDiyArUpa he 19zrI mallinAtha svAmI ! Apa jaya pAme. sArA vratAnA jaya karavAmAM zreSTha ane zarIranI prabhAnA samUhavaDe du:khano nAza karanAra hai radegmunisuvratasvAmI! Apa jaya pAmeA. suvarNanI jevI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA bIjo bhava ane araviMda munie aSTapada paryaMta upara karelI jinezvaranI stuti. [ 35 ] kAMtivALA ane meATA jJAnanA lAbhane pAmelA huM 21namijinedra svAmI ! Apa jaya pAmeA. yAdavakuLarUpI AkAzatalane viSe caMdra samAna ane kalaMka rahita jinezvara he neminAtha svAmI ! Apa jaya pAme. sAta tattvane prakAza karanAra ane nIla kamalanI jevA vadhu nA zarIravALA huM 23pArzvanAtha svAmI! Apa jaya pAme. guNeAvaDe vRddhi pAmatA ane devAe jenuM asAdhAraNa sanmAna karyuM che evA he vadha mAna svAmI ! Apa jaya pAmeA. A pramANe jinezvaranI stuti karIne harSoMnA romAMcavaDe jenuM zarIra khakhataravALuM thayuM che evA arivaMda rAjiSa te aSTApaddhagiri uparathI nIce utaryA. tyAra pachI kALanA krame karIne vizeSa prakAranA tapa karavAthI ka rUpI rajana nAza karI tathA anazananA vidhi karIne te munisvarganI lakSmIne pAmyA. (14). ahIM teM hAthInA TALAnA svAmI meATA bhAvathI dhane pAmyA, sarva prANIonA rakSaNane mATe netravarDa sArI rIte joyelA pRthvItaLa upara dhIme dhIme pagane mUkatA hatA, chaThTha, aThThama vigere ugra tapa karavAmAM tenuM citta udyamavALuM hatuM, sacitta ane rasavALA ( svAdiSTa ) zalakInA pAMdaDAMnu chedana karavAmAM (tADavAmAM ) te virAma pAmyA hatA, ane peAtAnI meLe paDelA nIrasa vRkSanAM sUkAM ane pAkelAM pAMdaDAMvaDe AhAra karatA hatA, hAthaNIe ane tenA bALakAnI sAthe krIDA karavAneA prasaMga teNe dUrathI tyAga karyAM hatA, tenu zarIra grISma RtunA uSNu tApathI vizeSa sukAI gayuM hatuM, mahAmuninI jema tenu mana samiti ane sirUpa saMyamanA udyamamAM sajja hatuM, acitta zayyA ane pANIne te vAparatA hatA, niraMtara ja dharmadhyAnamAM nizcaLa ane tanmaya cittavALA te kALanu nirgImana karatA A pramANe bhAvanA bhAvatA hatA.--" puNyazALI ane pUjavA lAyaka zreSTha sAdhuone dhanya che, ke jeo nira'tara sarva jIvAnA samUhanuM rakSaNa karavAmAM tatpara thaIne mATI zraddhAvaDe samyak dhyAnamAM rahe che. zIta, Atapa, kSudhA, ane tRSA vigere parisaheAne sahana karavAmAM eka ( advitIya ) dhIrajavALA che, A pRthvItaLa upara nira Mtara vihAra kare che, mAna ane apamAna vageremAM samAna cittanI vRttivALA hAya che, tRNu ane rmANa tathA zatru ane mitra vigere sane viSe samabhAvavaDe 'ta:karaNamAM bhAvanA bhAve che, pAMce iMdriyAnA nigraha karavAmAM pradhAna ( mukhya-agresara ) che, peAtAne tathA bIjAne A apAra bhavasAgarathakI utAratA ane anuttara ( ati meTA ) tapa ane sa McamavaDe pUrve karelA duSTa kA~nA samUhane nAza karatA te mahAtmAe vAyunI jema vicare che. vaLI huM te sahane ayeAgya tiryaMcapaNuM pAmeleA heAvAthI tevA prakAranI sarvitinA pariNAma mArA nAza pAmyA che, mahApApane karanArA meATA zarIravaDe paNa aneka jIvAnA kSaya karanAra ane sarpanI jema dana mAtra karIne paNa sa leAkanA udvega karanAra chuM, jevA tevA AhAravaDe mArI kukSirUpI zukA pUrAtI nathI, gheADA pANIvaDe paNa mArI tRSA chupatI ( maTatI ) nathI, tiryaMca jAtine lIdhe tuccha ( ghaNI ) ane avicchinna ( cheH rahita ) kSudhAvaDe Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] zrI pArzvanAtha caritra H : prastAva 1 leA H vyApta zarIravALA huM zuM karuM ? kayAM jAuM ? athavA keAnuM zaraNu pAmuM ? athavA zuM karavAvaDe A ati du:khathI bharI zakAya tevA pApI zarIranA vinAzane huM pAsuM ?" A pramANe ciMtAnA kalleAlAvaDe vyAkuLa hRdayavALA te hAthI pAtAnA AtmADe ja peAtAne sthApana ( sthira )karavA pratye -- or he mUDha jIva! anucita ane niSphaLa kema ciMtave che ? kemake mAtra ciMtA karavAvaDe ja icchita vastu siddha thatI nathI, e pragaTa ja che. evI rIte paNa (ciMtA karavAthI) jo vAMchitanI siddhi thatI hAya, teA tapa, dAna, zIla, bhAvanA ane parApakAra vigere samagra dha kAryo niSphaLa gaNAze. tethI karIne ciMtAnI paraparAne cheDIne tuM dharmane viSe eka manavALA (tanmaya) thA; kemake ci MtAthI zarIra ja kSINa thAya che, paNa pUrva nA ducaritra (pApa) kAMi kSINa thatA nathI. he jIva! hajI paNa tu dhanya che, ke jethI garIba mANasane jema suvarNa siddhi thAya tema tane A bhavamAM jinezvaranA dharmanI prApti thaI che. anyathA (jo ema na heAya te) mATA araNyarUpI bhayaMkara latAgRhane viSe pharanArA tane ciMtAmaNi jevA mahAmunirAjanA darzIta kema thAya? tema chatAM paNu (darzana thayA chatAM paNa) temanuM vacana sAMbhaLavAthI jAtismaraNane pAmelA tane amRtabiMdunI jevI suMdara dharmakathA sAMbhaLavAnI icchA kema thAya ? tema chatAM paNa (icchA thayA chatAM paNa) yAgya pravRttine utpanna karanAra ugra (meATA) vairAgya kema thAya ? A pramANe thavAthI udyama karanArA tane je thAya te bhale thAe. Ama chatAM paNa he jIva! je tuM maraNune icche che, te yuktiyukta (yuktivALuM) nathI. kemake mAtra jIva javAthI ja duHkhanA mekSa (tyAga) saMbhavatA nathI; paraMtu vivekanA vikAsathI prApta thayela saMyamanA udyamavaDe A bhavamAM ja kalyANanI siddhine karanAra prayatna karavA ceAgya che. tapa, zIla, ane saMyamavALA tathA ekAMtapaNe pramAda rahita evA manuSyAnuM dharmanA samUhane upArjana karavAnA kAraNarUpa dIrgha AyuSya vakhaNAya che. tethI karIne niSphaLa ciMtAnA kallolanA vAcALapaNAe karIne (athavA vyAkuLa paNAe karIne) hA hA (khasa khasa-sa sa ), have tA araviMda munirAje kahelA dharmo ja mAruM mATuM zaraNu hA. " A pramANe nizcaya karIne manarUpI maMdira(ghara)ne viSe nizrcaLa dedIpyamAna jJAnarUpI dIpakavALA te meTA prabhAvavALA zreSTha hAthI dharmadhyAna karavA lAgyA. have A tarapha te kamaTha parivrAjaka tathAprakAranA vinayavaDe namra ane vAraMvAra khamAvatA evA peAtAnA bhAi marubhUti upara mATI zilA nAMkhavAvaDe mastakanA cUrecUrA thaIne te maraNa pAmyA chatAM paNa zAMta kaSAyavALA thayA nahIM, UlaTA atyaMta adhika Araudra dhyAnamAM pravaca, saheAdara(bhAi)ne mAravAthI lAkanA apavAda pAmyA hatA, tApasa leAkeAe tenA tiraskAra karyAM hatA, madhyastha lAkoe tenI upekSA karI hatI, ane guruvaDe paNa bhASaNa karAyeA nahAtA, tethI marelAnA jevA te keTalAka divase zeSa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA khIjo bhava : ane vanahastIne kuTa sape utpanna karela maraNAMta kaSTa. [ 37 ] AyuSyane pALIne chevaTa prANanA tyAga karI te ja vanane viSe kuTasa`paNe utpanna thayA. ane pirapUNaeN sarva aMga ane upAMgavALA thaIne te pRthvI upara sarva prANIone upadrava karavA lAgyA, tathA vaLI hAthInA aMkuza jevA tIkSNa nakhAvaDe keTalAka prANIone haNatA hatA, mukharUpI guphAne atyaMta ughADIne meATI dADhAevaDe bIjA prANIone haNutA hatA. bIjA keTalAka prANIone aticapaLa pAMkhanA sa'puTane jhapaTAvavAvaDe vinAza pamADatA hatA, cAMcanA puTavaDe khIjA keTalAka jIveAnA netrAne upADI(pheADI)ne vinAza karatA hatA. A pramANe vanamAM rahelA agninI jevA ane mRganA TeALAnI madhye rahelA mRgarAja(si'hu)nI jevA te kepa pAmelA yamarAjanI jema dayA rahita thaine jIvAnA saMhAra( nAza) karatA hatA. A pramANe krUra karma karanAra ane vanane viSe svacchaMdapaNe vicaratA (bhramaNa karatA) tenA keTaleAka lAM kALa gayA. te vakhate hAthInA TALAne jeNe dUrathI tyAga karyAM hatA, chaThThuM adbhUma vigere moTA tapavaDe jenA zarIranuM sAmarthya ( khaLa ) nAza pAmyu hatu evA te hAthInA TALAnA svAmI tRSAne lIdhe zarIranI glAni pAmIne dhIme dhIme sarovara tarapha cAlyA, ane krame karIne te sareAvara pAse AvyeA. te sarAvarane eka kAMThe kAMThAnA vRkSeAnA pAMdaDAM ane tRNunA samUhaeNvaDe nAza pAmelA askAyanA jIvavALu ( acitta ) ane varNAdikathI pariNAma pAmeluM jaLa joyu, te jaLa pIvAne mATe dhIme dhIme khAkhecIyAmAM peThe, tevAmAM pANIne pItA te kai paNa prakAre bhAvInA( nazIkhanA ) vazathI meATA kAdavamAM khuMcI gayA, tyAra pachI te jema jema sareAvaranA kAMThAnI sanmukha pagane calAvavA lAgyA, tema tema paryaMta jevA meATA zarIranA bhArapaNAe karIne nIce nIce kheMcavA lAgyA, atyaMta ni LapaNAe karIne peAtAne mATA cIkaNA kAdavamAMthI uddhAra karavAne samartha thayA nahIM. AvI rIte te jeTalAmAM rahyo hatA, teTalAmAM pUrva bhavanA abhyAsathI vizeSa prakAre vRddhi pAmatA rASanA AvezavALA te kuTa sarpa svabhAvathI ja kAmaLa evA tenA kuMbhasthaLa upara paDIne tIkSNa mANunA samUha jevA nakhAvaDe tene bhedI nAMkhyuM, ane tenA upara DaMkha mArIne meTI ane dRDha dADhanA nAMkhavAvaDe mATuM viSa pesADayu, tathA ati kAmaLa rAtA kamaLanI jevA tenA ga MDasthaLane hAthanA nakhavaDe bhedI nAMkhyuM. te vakhate tevA prakAranA peAtAnA avasAna( maraNa ) kALa jANIne, jIvavAnI AzAne tRNunI jema ava gaNanA karIne tarata ja tenA vIya nA ucchvAsa vikasvara thayA, tethI araviMda munirAje ApelA upadeza saMbhArIne ane pUrvabhavamAM sadgurue kahelI pa``ta( chellI ) ArAdhanAnA vidhAnanI vizeSa prakAre bhAvanA bhAvIne, tevA prakAranI meATI vedanAne sahana karatA te A pramANe mAlavA lAgyA. mAkSamArganA sArthavAha rUpa, cAtrIza atizaya rUpa ratnanA bhaMDAra, ane sura, asura sahita traNa jagatavaDe jenA caraNu namAyA che evA RSabhAdika jinezvarAne huM vAMdu chuM. ATha prakAranA karmathI mUkAyelA, anupama meAkSasthAnane pAmelA ane jJAnAdika guNanI 66 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 1 le : "" samRddhivALA jagatamAM prasiddha siddhonI huM stuti karUM chuM, pAMca prakAranA AcAramAM rakta ( Asakta ), chatrIza guNunI zreNirUpI ratnAvaDe pUrNa, gaMbhIra ane buddhimAna evA pUjya AcAryaMne huM vAMduM chuM. sAmAcArI kahevAmAM ja eka vyApAravALA, zreSTha gaNipiTakane dhAraNa karanArA ane upadeza ApavAmAM nipuNa evA upAdhyAyane prayatnathI huM vAMduM chuM. niravadya ( pApa rahita ) kArya karavAmAM saj(taiyAra ) thayelA, svAdhyAya ane zubha dhyAnavaDe zarIrane zuSka karanArA ane dharmanA athIne sahAya karanArA sAdhuone huM bhAvathI vAMdu chuM. A pramANe siddhanI sAkSIe paMca parameSThInI sakSepathI stuti karIne, khAlyAvasthAthI AraMbhIne atyAra sudhInA sarva duSkRtyeA pragaTa karIne, samyak prakAre tratA ucarIne, sA~ jIvAne khamAvIne ane dhama mAM eka lakSya( dhyAna ) rAkhIne teNe sarva AhAranu pratyAkhyAna karyuM. tyArapachI pUrve karelA sarva duSkRtyone nAza karanArA paMca namaskArane te nira Mtara smaraNa karavA lAgyA. ane zubha bhAvavALA te bhAvanA bhAvavA lAgyA ke-- " huM jIva ! A jagatamAM sarva jIvAe kAI paNa nimittavaDe maravAnu ja che, kemake janma thayA pachI avazya maraNu thAya. mAtra nirmaLa vivekanI prAptiyarDa yukta evA jIvanuM jo maraNa thAya, teA pharIthI tene kugatithI utpanna thatAM du:khA prApta thatAM nathI. mAtra tevA prakAranuM te maraNu dharmanA prabhAvathI ja thAya che, ane sarva dharmAne madhye paNa eka jaina dharma ja narakAdika du:khanA kSaya karavAmAM kAraNurUpa che. vaLI sa`sura, asura ane meAkSanA sukhanu' kAraNarUpa ane jinezvare racelA te dharma me... pUrvabhavamAM upArjana karelA sukRta ( puNya )nA vazathI prApta karyA che. vaLI De jIva ! atyaMta tIkSNa du:khanA samUhathI kheda pAmelA dehavALA tuM thayA che, te paNa tuM A pramANe ciMtavana kara, ke- du:kha zuM mAtra che? hajI paNa keTalAka mahAsattva( vIya )vALA yaMtrAvarDa pIlAya che, tathA aMga upAMganA bhaMganI vedanAne pAme che, teA paNa sthira cittavALA thaine tee uttama artha ( sthAna )ne pAmyA che. vaLI keTalAeka agninI jvALAthI maLelA hAya che, tA paNa jANe amRtathI sIMcAyelA hAya tema teoe jarA paNa kapArA karyA vinA ja zreSTha ArAdhanA karI che. bIjA paNu mahA munirAjo mATI zIyALavaDe bhakSaNa karatA hAya, teA paNa samAdhimAM lIna AtmAvALA teoe caMdraka vaidhyane saphaLa karyuM che; tethI karIne he jIva! alpa mAtra pazu cittanA saMtApa tuM na karIza, ane A kuTa-sarpanA upara paNa dveSa karIza nahIM. kemake A tA nimitta mAtra che, ahIM tA pUrve karelA karmo ja aparAdhI che, athavA tA A sarva karma khapAvavAmAM sahAyakAraka hAvAthI parama upakArI che. hajI paNa tevA prakAranA kAryane viSe dravya ApIne( laine ) sahAya levAya che, paraMtu A tA dravya lIdhA vinA ja sahAyakAraka thayA che. tethI ahA ! A mArA mATA udaya thayeA." A pramANe mATI zamatArUpI amRtanI vRSTivaDe sIMcAyeA hAya tema ane amRtathI tRpta thayA 1. rAdhAvedhane. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . prabhuno trIjo bhava : sahastrAra devalokamAM devapaNe utpanna thavuM. [ 39 ]. hoya tema te samyak prakAre ekAgra manavALo te navakAramaMtranuM smaraNa karato azubha lezyAthI mukta thayela te mahAzraddhAvALo vanahastI marIne sahastrAra kalpane viSe sattara sAgaropamanA AyuSyavALo deva thayA. te vakhate tyAM akhaMDa rananA kuMDalavaDe zobhatA gaMDasthaLe karIne mane. hara mukhavALI, caraNamAM lAgelA (paherelA) jhaNajhaNATa karatA maMjIra (jhAMjhara)vaDe zobhatI, vilAsa sahita uchALelA hAtharUpI latAvaDe stanane pragaTa karatI, lAMchana vinAnA pUrNimAnA caMdra jevA nirmaLa mukhavALI, kamaLanA sarakhA netravALI nakSatronI zreNinI zaMkAne karanAra motInA hAravaDe vyApta kaMThavALI, nirmaLa ane atulya kAMcaLI ane devaduSya vaDhavaDe zobhatA zarIravALI, zRMgAranA gauravapaNane atyaMta vahana karI, tathA hAsya ane prItivaDe vizeSe karIne moTA kAmadevane vRddhi pamADatI evI devIo A pramANe bolavA lAgI-"he bhadra! tame jaya pAme, AnaMda pAme, jaya pAmo, jaya pAmo, vijayane pAme, amArA upara prasanna thAo, nAtha rahita amArA nAthapaNane je tame pAmyA cho. Aje puNyano divasa thayo, Aje maMgaLa thayuM, Aje sukRtano (puNyano) samAgama thaye, Aje ja svarga vase che, ke jethI he nAtha ! tame ahIM utpanna thayA." A pramANe keTalIka devIo bolavA lAgI, keTalIka darpaNa dhAraNa karIne UbhI rahI, keTalIka be cAmara DhaLavA lAgI. keTalIka puSpanI mALAne ane keTalIka veta chatrane dhAraNa karIne rahI. tathA te samayane ucita kAryanA vistArane jaladI karavA lAgI. AvA prakAranI devIothI parivarelo te deva manohara bhegane bhegavavA lAgyA. tathA naMdIzvara dvIpamAM jaIne sArA vikasvara (vilAsavALA) nRtya, gIta ane pUjAvaDe manahara atibhakti sahita aSTAblikA mahotsava karato hato. yakSa (kubera), iMdra, khecara (vidyAdhara), nara ane kinnaravaDe jenA caraNakamaLanI stuti karatA hatA evA videhAdika kSetrane viSe sAkSAta vihAra karatA arihaM tene vaMdanA karato hate. saMsArarUpI gaMbhIra mahAsAgaramAM paDatA jIvone bacAvavAmAM vahANa samAna te arihaMtanI pAse saddharmanA sarvasvane (sArane) sArI rIte sAMbhaLato hato. zAstrazravaNanI IrachAmAM Asakta manavALo te kIDA mAtrathI ja grahaNa karelA sarva zAstranA paramArthanA vistAravALA munionI bhaktivaDe parya pAsanA (sevA) karato hato. koIka vakhata raMbhAnA jevI manahara devIonA kaTAkSa tarapha pitAnA netrane uchALato te naMdana udyAna(vana)mAM rahelI vAvaDImAM krIDAne AraMbha karato hato. keIka vakhata (prabhunA) janmotsavane viSe maLelA idro ane denA samudAyanI sAthe meruparvata upara rahelA jinezvarane suvarNa kaLazanA jaLavaDe snAtra karate hato. koIka vakhata pote ekalo ja bhaktivaDe maNi, suvarNa ane rUpAnA traNa killAvALA ane chatrAdikavaDe mane hara jinezvaranA samavasaraNane karato hato. tema ja koI vakhata kamaLa, mAlatI, ketakI ane maMdAra puSanI mALAnA samUhavaDe pitAne hAthe zAzvata jinapratimAnI pUjA karato hato. A pramANe te vanahastIne jIva devapaNAne pAmele moTA vaibhavavALo pAMca prakAranA viSayasukhane bhegavata kALane nirgamana karavA lAgyo. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 1 le. A pramANe traNa bhuvanane prakAza karanAra bhagavAna zrI pArzvanAtha jinezvaranA meTA kalyANanA samUhavaDe pApane mathana karanArA A caritrane viSe marubhUti ane kamaTha tathA vanastI ane kurkaTasarpanA caritrathI racele duHkharUpI vRkSone bALavAmAM dAvAnaLa samAna A prathama prastAva samApta thaye. (40). A devagatine trIjo bhava thaye che. Iti prathama prastAva samApta tKHtbvtKHtKHvKHtKHtbvtKHvKHtKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHtbtKHtbtKHrbrbHKHHKHHKHHKHHKHHKHHKHtKHtbtl mahAvIra (prabhu) caritra." para0 pAnA, suMdara gujarAtI akSa, UMcA kAgaLo, suMdara phoTAo ane suzobhita kapaDAnAM manaraMjana bAIDIMgathI alaMkRta karela graMtha A sabhA taraphathI pragaTa thayela che. A graMthamAM prabhunA sattAvIza bhavanuM vistArapUrvaka varNana, comAsAnAM sthaLo sAthenuM laMbANathI vivecana, kevaLajJAna prApta thayA pUrvenA trIza varSa pUrvenuM vihAravarNana, sADAbAra varSa karelA tapanuM vistArapUrvaka vivecana, thayelA upasargonuM ghaNuM ja vistArapUrvaka svarUpa jeTaluM A graMthamAM AveluM che teTaluM keinA chapAvelA bIjA graMthamAM Avela nathI, kAraNa ke kartA mahApuruSe kalpasUtra, Agama, triSaSThi vagere aneka graMthamAMthI dehana karI A caritra para ATaluM suMdara racanApUva ka laMbANathI lakhyuM che. bIjA game teTalA laghu graMtha vAMcavAthI zrI mahAvIra jIvanane saMpUrNa khyAla AvI zake nahi. jethI A graMtha maMgAvavA ame khAsa bhalAmaNa karIe chIe. AvA suMdara ane vistArapUrvaka graMthanI aneka nakalo khapI gaI che. have jUja buko silike che. AvA uttama, vistArapUrvakanA varNana sAthenA graMtha mATe kharca karI pharI pharI chapAvAtA nathI; jethI A lAbha khAsa levA jevo che. kimata rUA. 3-8-0 pisTeja alaga lakha-zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. enigmaiSS STSTSTSTSTSTSSSFUTURERSFIRST SEMESTERSUR GURUG Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAva ra jo, > vidyAdhara kiraNavega ane sarpa e pramANe je pUrve kahyuM hatuM, te hAlamAM kahevAya che, tene tame zAMta manavALA thaIne sAMbhaLeA. ( 1 )--A ja ja bUDhIpa nAmanA dvIpane viSe pUrva mahAvideha kSetramAM zarIranA zrRMgAranA AkAravaDe meTA succha nAmanA vijayamAM patAkA ( dhvajA ) jevA ane vividha prakAranA prabhAvavALA ratnAvarDa vyApta evA meTA vaitADhya parvata upara tilakapura nAmanuM nagara che. temAM ramyatAnA guNuvaDe rAgI thayelA devatAe nivAsa karavAne icche che, rAsaDA levAmAM ullAsa pAmelI strIonA raNuraNu ( zabda ) karatA valayeAvaDe tenI vibhUtinA prabhAva pragaTa dekhAya che, dayA, dAkSiNya, satya ane sArA hitecchupaNuM vigere guNuAvaDe atyata pUjavA lAyaka mahApurUSAvaDe te gAravavALu che. sUryanA kiraNeAnA samUhanAM sparzathI uchaLatA agninA kaNIyAvaDe anumAna karAtA sphaTika maNanA thAMbhalAmAM rahelI putaLIvaDe ane teAraNeAvaDe zAMbhatA prAsAdA temAM che, ane sa` nagarAnA samUhanA kapALamAM rahelA tilaka samAna te nagara che. vaLI te nagaramAM kapALane viSe alika ( kapALa ) kahevAya che, kamaLanA vanane viSe rAya( cakalI )nA virAga che, strIonA kapaDAne viSe nIvI( nADI )nA bhaMganA vibhrama che, sarAvarAnI zreNimAM nAliya ( kamalanA nALavA )nA vikAsa che, tathA zamI vRkSeAne viSe saMgara (yuddha--paraspara athaDAvuM) sabhave che, paraMtu te nagaranA leAkeAne viSe te nathI ( alika eTale asatya, rAvirAga eTale rAnta upara vairAgya, nIvI eTale mULa dhana, nAliyullAsa eTale ajJAnanA ullAsa, ane sagara eTale yuddha ATalAvAnA manuSyamAM nathI. ) paraMtu mAtra eka ja doSa che ke rAtrine viSe nagaranI strIonA bhUSaNeAnI kAMtivaDe pragaTa mArgavALA te nagaramAM cAranI vAMchA saphaLa thatI nathI. te nagarane yuddhanA vyApAramAM sajja evA vidyuti nAmanA vidyAdhara rAjA rakSaNa kare che, te rAjA iMdra jevA mAhAtmyavaDe zatrune haNanAra che. vakSa:sthaLamAM vizrAma pAmelI ( rahelI ) ane vyAkuLatA rahita ( sthira ) rAjalakSmInA vilAsavaDe maneAhara che, tenA caraNanA nakhanI kAMtirUpI sarAvaramAM ghaNA vidyAdharAnA maNimaya mugaTAnA mANikayarUpI magarI rahelA che, tathA samagra vakhANavA lAyaka ( zreSTha ) rAjAnA lakSaNAvaDe tenu zarIra suzeAbhita che. vaLI te rAjA keApavaDe yamarAja jevA che, samRddhinA vistAravaDe kubera jevA che, dAna ApavAmAM alirAjA jevA che ane rUpavaDe da Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ kara ] - zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 : kAmadeva jevo che, A pramANe te rAjA eka ja chatAM paNa aneka rUpapaNane vahana (dhAraNa) karanAra che. vaLI te rAjA moTA zatrurUpI parvatanA mastakarUpI zikharane pADI nAMkhavAmAM moTA prabhAvavALo che. vIjaLInA paDavAnI jema te konA hRdayane bhayathI vyAkuLa karatuM nathI ? te rAjA zatrunA kuLane ekAMta rahita chatAM paNa ekAMtamAM raheluM kare che. kumAra sahita chatAM paNa kumAra rahita kare che. baLavAna chatAM paNa jaladIthI baLa sahita skuTa rIte kare che. te rAjAne jema sUryane rayaNa nAmanI rANuM che tema samagra aMtaHpuramAM pradhAna (mukhya) ane saubhAgyavaDe rati ane raMbhAnA abhimAnane nAza karanArI tilakAvatI nAmanI paTarANI che. tenI sAthe traNa (dharma, artha ane kAma ) varganA sArabhUta saMsAranA sukhane anubhavatA te rAjAnA divase javA lAgyA. pachI ke eka divase sArA svavaDe pitAnA avatArane jaNAvate te vanastIne jIva sahasAra svargane deva tyAMthI AvIne tilakAvatI rANInA garbhamAM putrapaNe utpanna thaye, ane yogya kALe teno janma thayo, tenuM vadhAmaNuM thayuM, nagaranA loko khuzI thayA. pAMca dhAvamAtAne sepela te kumAra parvatanI guphAmAM rahelA kalpavRkSanI jema vRddhi pAmyo, te rAjaputranuM kiraNaga nAma pADayuM. pUrve karelA sukRta(puNya)nA samUhavaDe rUpa, lAvaNya ane kaLAnI kuzaLatA vigere guNavaDe te- sarva aMgamAM AliMgana karAye, ane krame karIne sarva lekanA locanane labha pamADato te yuvAvasthAne pAmyA. te vakhate "cAra samudranA valayarUpI mekhalA(kaMdarA)vALI pRthvIrUpI strIne A pati thavo joIe" ema dhArIne te vidyAdhara rAjA atyaMta khuzI the. kumAra paNa cirakALathI darzana karavAmAM utsuka thayelI vahAlI patnIo vaDe jema parivare tema AkAzagAminI ane prajJapti vigere vidyAo vaDe pariveryo. pachI ucita samaye moTA sAmaMta rAjAnA kuLamAM utpanna thayelI padmAvatI nAmanI kanyA sAthe moTI vibhUtivaDe tene paraNAvyuM. pANagrahaNa(lagna) thayA pachI teNInI sAthe vividha prakAranI krIDAvaDe krIDA karate te kumAra kALane nirgamana karavA lAgyo. tyAra pachI kaI eka divase te vidgati vidyAdharane rAjA hAthInA sakaMdha upara caDyo, ane keTalAka pradhAna, maMtrI, sAmaMta rAjA, subhaTa ane sainya sahita rAjapATIne mATe nagaramAMthI nIkaLyo. ane Ama tema pharate pharate te kusumAvataMsa nAmanA udyAnamAM paiThe. te udyAna kevuM che? te kahe che.--kaI ThekANe navamAlikA ane mAlatIvaDe zobhita hatuM, keI ThekANe navI ketakInA samUhavaDe vyApta hatuM, koI ThekANe punAga ane nAgAvaLIthI vyApta hatuM, keI ThekANe ghaNI sugaMdhane lIdhe ekaThA thayelA bhamarAo vaDe vyApta hatuM, keI ThekANe vikasvara sahakAra(AMbA)nI zAkhAovaDe udghasAyamAna hatuM, keI ThekANe zatapatrikA ane malavaDe 1 baLa eTale sainya paNa kahI zakAya. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune bIjo bhava : ane vanaharatA svargamAMthI kiraNaga vidyAdhararUpe utpanna thavuM. [43] -~-~~- ~ kurAyamAna hatuM, keI ThekANe nALIyerI ane raMbhAnA pAMdaDAMvaDe AcchAdanavALuM hatuM, koI ThekANe navamAdhavInA samudAyavaDe zobhita hatuM, keI ThekANe nAca karatA bhamarAne ramavAnuM sthAna hatuM, keI ThekANe kAmI puruSone samUha dekhAto hato ane praveza karato hato, keI ThekANe keyelanA gItathI zreSTha devagAyana saMbhaLAtuM hatuM, koI ThekANe kIDA karatA bhuMDanA zabdavaDe vyApta hatuM, koI ThekANe lIMbaDA, lIMbALI, jAMbu, ane jAmuDAvaDe yukta hatuM, sajaja, khajura, tADI ane tamAla vRkSavaDe yukta hatuM, bakulavana, nIpa ane kaMkelIthI zobhita hatuM, tathA meruparvatathI naMdanavana utaryuM hoya tevuM te zobhatuM hatuM, AvA prakAranA te udyAnamAM te vidyAdharezvara zreSTha vRkSonA samUhane jete hatA, te vakhate udyAnapAlake tene kahyuM ke "he deva ! prasanna thAo, ahIM daSTi ApavAvaDe prasAda kare. A tarapha A raktAzoka vRkSa pallavavALA che, A tarapha kurabaka vRkSonI vIthI(zerI) kerakavALI thaI che, A tarapha vellanA samUha kulelA che, ane A tarapha sahakAra(AMbA) ne samUha mAMjaranA samUhavaDe pIMjare(pILo) thayela che." A pramANe udyAna pAlakanuM vacana sAMbhaLavAthI te vanane jovAno tene abhilASa bamaNo thaye, tethI te keTalAka lAMbA bhUmibhAga tarapha jAya che, te vakhate manamAM vismaya pAmelA parijane tene vinaMti karI ke-"he deva ! juo, juo, jANe pite ja sUrya hoya tevA AkAzarUpI AMgaNAne prakAzita karatA A keI sAdhurUpI siMha(uttama sAdhu) utare che." A pramANe sAMbhabIne ughADelA ane nizcaLa lenavALe te vidyAdhara rAjA jeTalAmAM UMce jue che, teTalAmAM keTalAka vRddha cAraNa muniothI parivarelA kRtasAgara nAmanA AcArya jana rahita vananA eka pradezamAM utaryo. te vakhate rAjAe vicAra karyo ke-"zuM A tripura nagaranA verInA (kAmadevanA ) 'virodhathI bhaya pAmIne dhanuSya, bANa ane ratine dUrathI tajIne pitAnI unnatine mATe cAritra grahaNa karIne vAyunI jema niraMtara gativALA A pRthvI para vicare che? caMdra maMDaLanI kAMtine parAbhava karanAra ane saMsAranA sArabhUta(uttama) paramANuthI banAvelI hoya, evI AnI mUrti darzananA mArgamAM paNa AvI hoya to tenI daSTine harSavaDe caMcaLa na kare ?" A pramANe vismayanA vazathI ulAsa pAmelI bhaktinA samUhavALe te vidyAdhareMdra jue che, tevAmAM temanA mAhAtmathI khuza thayela te pradezamAM rahela devatAe banAvelA jAtya (zreSTha) suvarNane zatapatra(se pAMdaDAvALA) kamaLa upara te sUrIzvara beThA ane bIjA munio ucita sthAne beThA. tathA te ja vakhate vizeSa prakAranI vikAsa pAmelI bhaktinA prakarSathI buddhimAna lekanA mukharUpI vINA daMDavaDe vagADela kIrtirUpa paTahunA pratidhvani sAMbhaLavAthI manamAM harSa pAmelA nagaranA jane AvyA, teo rAjAnI sAthe ja sUrIzvaranA caraNamAM paDyA. gurumahArAja pAsethI dharmalAbha" pAmIne te sarve bhUmi pITha upara beThA. pachI viSNue vagADela zaMkhanI jevA nirdoSavaDe AkAzane bharI denArA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] zrI pArzvanAtha caritra: prastAva ra je H zabdavaDe sUri mahArAje dharmadezanA karavAno prAraMbha karyo.-" saMsAramAM bhramaNa karavAthI vyAkuLa thayelA he bhavyanA samUha! kahelA hitakAraka kAryamAM sajaja thaIne pathyanI jema pAramArthika buddhivaDe eka dharma ja upArjana karavA lAyaka che. vaLI te dharma traNe kALa jinezvaranA caraNakamalanI pUjAmAM tatpara thayelA ane prANavadhAdika pApanA sthAnethI vimukha (rahita) thayelA prANIone, rAga dveSathI nivRtti pAmelA cittavALA, mohano tyAga karanArA, niraMtara sAdhunI sevAmAM tatpara, kusaMgathI virAma pAmelA, samakitanI vizuddhine mATe zaMkAdi deSathI rahita thayelA, svAdhyAya, zubhadhyAna vigeremAM zakti pramANe baLa( AtmavIrya)nI pravRtti karanArA, jJAnAdika guNe prApta karavAmAM sajaja thayelA, lekalajajAne pAmelA, "meM zuM karyuM athavA zuM nathI karyuM " e pramANe vicAra karanArA, kuzaLa (haziyAra) sArA kuLanA aMgIkAra karelA bhArane vahana karavAmAM dhIra ane ujavaLa tathA nipuNa evA puruSone ja A dharma vRddhi pAme che. A dharmanI vRddhine mATe ja keTalAke rAjyano vistAra tyAga karyo che,bIjA keTalAke jIvavAnI apekSA vinA tapazcaryAne vyApAra karyo che, bIjA keTalAke svajanane meLApa, saMtava ane AraMbha dUrathI tajI dIdhA che, tathA moTI zilAnA taLa upara caturvidha AhArane tyAga aMgIkAra karIne tevA prakAranI atyaMta AtmAnI sAthe maLelI ane kaThora kaNanI ceSTAne sahana kare che, ke je tevuM sahana karavAne asamartha nuM citta atyaMta camakI jAya che. tethI he devAnupriya jane! je tame mahApuruSanI amUlya padavI prApta karavA IcchatA ho, te dharmane mATe ja sarvathA udyama kare." A pramANe gurumahArAje parama puruSArtha (dharma)nI prarUpaNuM karI, tyAre ghaNA loko pratibodha pAmyA, ane samakitane pAmyA, ane keTalAke pravajyAne aMgIkAra karI. A avasare te vidyAdhareza sUrIvarane vizeSa prakAre vaMdana karI pUchavA pratye ke -"he bhagavAna ! A5nuM AvuM moTuM saubhAgya chatAM, anupama rUpanuM lAvaNya chatAM ane Azcarya kAraka zarIranuM suMdarapaNuM chatAM Ape pravajyA grahaNa karI, tenuM zuM kAraNa?" tyAre sUrIzvara bolyA ke-"he moTA rAjA! je eka kAraNa hoya, te te kahI zakAya, paraMtu aneka kAraNe che, te A pramANe tame jue prathama ja garbhamAM utpanna thavAnI pIDAvaDe piMDArUpa thayela aMga ane upAMgANuM, tyArapachI nimAMthI bahAra nIkaLavAnuM ati tIkSaNa duHkha pratyakSa ja che. tyAra pachI dAMtanI utpattivaDe anubhava karAtuM gaLA ane tALavAnA tADananuM duHkha che, tyArapachI vividha prakAranA dusaha seMkaDo vyAdhivaDe vyAsa nIrasapaNuM, tyArapachI suMdara rUpa ane lAvaNyanI hAni karanAra vRddhAvasthA, ane tyArapachI sarvanA abhAvane kahevAmAM tatpara maraNa prApta thAya che. tathA iSTane viga ane aniSTane saMyoga vigere duHkhane samUha janma ane maraNanI vacce niraMtara prApta thAya che te durvAra (vArI na zakAya teva) hoya che. A pramANe te vidyAdharevara ! A moTA kAraNene tuM sakSepathI jANu. AmAMnuM eka kAraNa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuno bIjo bhava : ane zrutasAgara munie kiraNone ApelA upadeza. [5] paNe vivekI mANasane vairAgya utpanna kare che, te pachI hRdayamAM niraMtara rahete A sarva kAraNone samUha vairAgya utpanna kare, temAM zuM kahevuM? tethI karIne he rAjA ! meM nirdoSa pravajyA aMgIkAra karI che. je ATalA badhA kAraNe saMbhava chatAM paNa vairAgya utpanna na thAya, te karoDo janmane viSe paNa huM tene atyaMta asaMbhava mAnuM chuM. A pramANe he rAjA. pravajyA levAnuM kAraNa meM tene kahyuM, tuM paNa tene dhAraNa karIne temAM udyamavALo thA." A pramANe gurue kahyuM, tyAre te vidyAdharevara harSa sahita A pramANe kahevA lAgya- he bhagavAna (pUjya)! Ape sarva satya kahyuM che. ane huM paNa A ApanuM vacana karata, paraMtu koI vizeSa kAraNe ahIM hovuM joIe, tethI mArA para anugraha karIne Apa te kAraNa kahe." tyAre guru bolyA ke-"he moTA rAjA ! tAro Agraha hoya, te sAvadhAna cittavALo thaIne tuM sAMbhaLa.-A bhavathI pUrvanA navamA bhavane viSe A ja bharata kSetramAM kailAMbI nagarImAM vijayadhama nAmane gRhapati hatA, ane tene nA bhAI dhanadharma nAme hato. paraspara prItinA pradhAnapaNue karIne te bane dhanane upArjana karavuM vigere vyApAramAM nivRtti pAmyA hatA, pUrva puruSanI maryAdAmAM vartatA hatA, ane sarva durvilAsa dui ceSTA)ne tyAga karyo hato, te paNa tathA prakAranI bhavitavyatAnA vazathI tenA dhanano samUha kSINa thaI gaye. tethI te bannenA cittamAM mATe saMtApa thayo, ane nagarajanonA parAbhavanuM sthAna pAmyA. eka divasa rAtrinA pAchalA samaye te banene ciMtA utpanna thaI, ke-"A kuTuMbane bhAra kevI rIte vahana kare?" tyArapachI dhanadhame moTA bhAIne pUchayuM ke-"he bhAI! have zI rIte nirvAha kare?" tyAre moTAbhAIe kahyuM, ke-"he vatsa ! kema tuM vyAkuLa thAya che? vikramarUpI vyApAranA dhanavALA puruSone dhana upArjana karavuM te keTaluM mAtra che? athavA zuM duHsAdhya che? athavA zuM dUra che? athavA zuM duHkhe karIne ArahaNa karAya tevuM che?" tyAre dhamadhameM kahyuM. "je ema che, te udyama rahita ApaNe kema kALa gumAvavo joIe ?" tyAre vijayadhameM kahyuM-"he vatsa! tuM taiyAra thA, keI paNa ThekANethI kAMI paNa bhAMDa (karIyANuM) grahaNa kara, ane bhAtu grahaNa kara." te sAMbhaLIne "jema tame AjJA Ape tema huM karuM chuM" ema kahI ahIMthI tahIMthI (koIpaNa ThekANethI) svajana ane mitra vigere pAsethI kAMIka dhana grahaNa karIne, sarva sAmagrI taiyAra karIne dhanadharma tathA bIje (vijayadharma) te bane uttarApatha nAmanA deza tarapha cAlyA, ane niraMtara prayANa karavAvaDe garjanapura nAmanA nagarane pAmyA. tyAM vepAra karavA lAgyA. te vakhate lAbhAMtarAyanA kSapazamanA vazathI ane kSetra tathA kALa vigerenA sAmarthyathI keTalIka saMpadA upArjana karI. pachI "ghaNI vyAkuLatAnI apekSAvALe nagarano nivAsa che." ema jANIne te nagarano tyAga karI jemAM pANI ane iMdhaNa sulabha che evA eka gAmamAM Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ]. zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 2 : gayA. tyAM gAmanA praveza karavAne ThekANe ja eka dukAna karI (lIlI). ane cokhA tathA mIThuM vigerevaDe kaya-vikraya (vecANa ane kharIdI karavA lAgyA. have koIka divase be cora garjanapuramAM eka zeThIyAnA gharamAM rAtre khAtara pADIne amUlya mANekanA dAbaDAne tathA ghaNA suvarNane grahaNa karI jaladIthI nIkaLI gayA. pachI corAyelA te gharanuM vRttAMta jeNe jANyuM che evA ArakSaka puruSo (sIpAIo) bakhataravaDe zarIrane suzobhita karI te coranI pAchaLa cAlyA. ane te caro atyaMta vegathI pAdakSepa(cAlavA)pUrvaka jatA madhyAnha samaye sudhA ane pipAsA(bhUkha ane tarasa )vaDe zuSka zarIravALA ane pitAnI duSTa ceSTAvaDe sarvatra zaMkA karatA te ja gAmane pAmyA, ke je gAmamAM te be bhAI vepArI hatA. te vakhate te care tenI dukAne gayA. tyAM potAnA AkArane gepavI A nirjana che ema jANuM tenI mAMcInI nIce sArabhUta te poTakAne sthApana karIne ( saMtADIne) tathA traNa sonAmahora laIne najIkamAM rahela rAMdhanArIne ghera gayA. tyAM pitAne mATe rasoI karAvI. pachI pite bhejana karavA pravartI. te vakhate uMcA karelA takaNa khavALA, kuMDalarUpa karelA dhanuSa upara caDAvelA bANunA samUhavALA, AgaLa haziyAra mANasanA mukhanA pavanavaDe pUrNa karelA kAhalanA zabda vaDe jeoe gAmanA lekene kSobha pamADyA hatA evA te ArakSaka puruSo haNahaNATa karatA tyAM AvyA. te jANI maraNanA bhayathI vyAkula thayelA te caro adhuM khAIne ja ekadama nAsavA lAgyA. temanA upara ArakSaka puruSoe niraMtara nAMkhelA bANanA samUhavaDe temanA zarIra bherAI gayA, ane yamarAjane ghera gayA (marI gayA). pachI "barAbara zodha karI che" ema jANI dhananI zodha karyA vinA te ArakSaka purUSe jevI rIte AvyA hatA, tevI rIte pAchA gayA. pachI vijayadharmo ane dhanadharmo ekAMtamAM rahIne te piTalI dekhI. temAM suvarNa ane amUlya mANikya dekhyA, te joIne te atyaMta rAjI thayA ane ahe! ApaNe vepArarUpI kalpavRkSa phaLavALe thaye" ema mAnIne te pitAnA nagara tarapha cAlyA. mArgamAM sArthanI sAthe cAlatA te kaIka aTavIne viSe paDyA ( gayA). tyAM yamarAjAnI senA jevI vArI na zakAya tevI bhillAnI dhADavaDe teo luMTAvA lAgyA. te vakhate guptapaNe nAzI jatA vijayadharma ane dhanadhame eka vananA nikuMjamAM (jhADImAM) thoDoka bhUmibhAga chedIne temAM sarva sArI vastu nAMkhI. pachI te pradezathI ekadama nIkaLyA. tevAmAM nAzI jatA te bannene bhilee prApta karyA. temane bAMdhIne pallImAM laI gayA, ane pallI patine seMpyA. pallIpatie temane kedakhAnAmAM nAMkhyA. tyAM divasane aMte prApta thayelA tuccha kukSinA bhejanavaDe AjIvikAne karatA te banne divase gumAvavA lAgyA, tathA dhanane kAraNe kazA (cAbaka) vigerenA ghAtavaDe pIDA pAmatA ane kSINa zarIravALA te banne marIne te ja vananikuMjane viSe pUrve dATelA dhananI upara ghaNI mUchane lIdhe uMdarapaNe utpanna thayA, ane anukrame samartha (moTA) thayA. Ama tema Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA khIjo bhava : ane lAbha upara be bhAionI kathA. [ 47 ] khAdatA kheAdatA te nidhinI samIpe gayA. tathA anAdvi bhavanA abhyAsathI uchaLatI dhananI mUrcchAthI te paraspara yuddha karavA lAgyA. tIkSaNu dADhAvarDa masthAnamAM chedAyelA te mane tatkALa nAza pAmyA( marI gayA ). tyArapachI vijayadharma te ja vananikuMjamAM si'hapaNe utpanna thayA, ane dhanadharma tAlimI nAmanI nagarImAM kurUdatta nAmanA sArtha vAhanA putrapaNe utpanna thayeA. te kALanA krame karIne yuvAvasthAne pAmyA. pachI dravya upArjana karavA mATe sAnI sAthe jatA te kAi paNu bhAvI( nazIba )nA yeAge te ja vaninakuMjanI pAse rahyo. ane IMdhaNAM lAvavA mATe te ja nikuMjamAM gayA. tyAM pUrva bhavanA nikAcita karelA leAbharUpI dveSathI duSTa evA siMhe tene joyA. te vakhate prasaratA tIvra krodhavaDe bharAtA netravALA ane paheALI karelI mATI sukharUpI guphAvALA te si Mhai tene mArI nAMkhyA. pachI marI gayele te te ja aTavImAM vAnarapaNe utpanna thayA. pachI icchA pramANe Ama tema bhamatA te kharAkha nazIbavALA vAnara te ja vananikuMjamAM gayA. tyAM tene mATI prIti thaI. tethI bIjA vanamAM vicaravAnA tyAga karI te ja nikuMja traNe saMdhyAe( AkhA divasa ) jotA jotA Agha saMjJAnA vaMzathI dhananI rakSA pariNAma utpanna thavAthI bAkInA ( bIjA ) vyApArane tyAga karI tyAM ja rahevA lAgyA. siMha paNa tyAM ja rahetA hatA. te kAika divasa karavAnA te pradezamAM AvelA zarabhanI sAthe peAtAnuM sAmarthya vicAryA vinA yuddha karavA lAgyA. te vakhate te zaraNe krIDAvaDe uMcA karela hAthanA agrabhAgavaDe lApATa mArIne nIce pADI nAMkhIne peAtAnI pITha upara nAMkhyA. tyAMthI marIne te (siMhanA jIva ) koi eka pAsenA gAmamAM gRhapatipaNe utpanna thayA. te lAkaDA kApavAnI vRttie karIne kALanuM ni mana karavA lAgyA. eka divase ' varSARtu najIkamAM AvyA che' ema jANI gharanI bhIMtane DhAMkavA mATe gAmanA gADAvALAnI sAthe te ja aTavImAM gayA. tyAM Ama tema rastA teNe te ja nikuMja joyuM, tethI te cittamAM khuzI thaye, ane tR, kANa vigere grahaNa karavA pratyeo. te vakhate krodha pAmelA vAMdarAe tene joyA. tethI kilakila zabdane karatA te khANanI jevA tIkSNa nakhAvaDe te gRhapatinA zarIrane phADI nAMkhavA taiyAra thaye. te vakhate krodha pAmelA te gRhapatie kuhADAvaDe te vAMdarAne mAryA, tethI te maraNu pAmyA. tyArapachI te tyAM ja bhayaMkara aTavIne kAMThe( pAse ) haraNapaNe utpanna thayeA. keAi vakhata te pharatA pharatA te ja vananikuMjamAM ALye, ane pUrva nidhi karelA dhananA lAbhanA abhyAsathI tyAM ja rahyo, tene mUkIne te kAi paNa ThekANe jatA nathI. gRhapati paNa krodha pAmelI meATI strIe vAnaranA nakhanA kSata upara viSamizrita auSadha lagAvavAvaDe mArI nAMkhyA. tyAre te te ja aTavImAM varAha( bhuMDa ) thayA. thADA divasamAM ja te moTA( juvAna ) thayA, teneA skaMdha puSTa thayA, peAtAnI samIpe rahelA viruddha prANI enA 1. zikArI pazu, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 . . samUhane te potAnI tIkSNa dADhAnA samUhavaDe phADI nAMkhatA hatA. ( nAza karatA hatA ), ane tRNa( zvAsa ) khAtA te koi vakhata te ja vananikuMjamAM AvyeA. tene te haraNe joyA, ane vicAryuM ke A durAcArI kema ahIM Avye che ? " ema vicArIne meTA krodhavALA te peAtAnA zarIranA khaLanI apekSA rAkhyA vinA ja zIMgaDAne nacAvatA te bhuMDanI sanmukha UbhuM rahyo, te bhuMDa paNa bhayaMkara nAsikArDa uchALelA kAMkarAnA samUhanA miSavaDe jANe kaparUpI puSpanI kaLIonA samUhane vikheratA( uchALatA ) hAya tema te peAtAnA zIMgaDAnA ghAtane nahIM gaNakAratA mATI dADhavaDe te haraNunA caraNune chedavA pravartyoM. te vakhate chedAyelA caraNavALA te haraNa mATA du:khanA manavaDe dIna mukhavALA vinAza pAmyA. bhuMDa paNa te ja vakhate pUrvanA dhananI AsaktirUpa baMdhanathI baMdhAyelA jeTalAmAM tyAM ja rahyo, teTalAmAM-- tyAM krIDAthI uchALela lAMkhA nakharUpI khANuvaDe hAthInA kulasthaLane bhedanAra, atyaMta paheALI karelI mukharUpI guphAne viSe kuTila ane majabUta pragaTa thayelI dADhAvALA, pUchaDArUpI latAvarDa tADana karelA pRthvataLanA taDataDATa zabdAvaDe bhayaMkara, tathA jenA guMjArava zabdanA sAMbhaLavAvaDe sasalA, haraNa ane vAgha vigere nAzI jatA hatA evA siMhuM tyAM AvyA. te krodhAyamAna thayelA siMhai peAtAnA hAthanA capeTA( lapATa )vaDe pITha upara mArelA te bhuMDa tarata ja yamarAjAnA maMdiramAM gayA( marI gayA ). A pramANe te banne marIne kokira nAmanA nagaramAM eka garIba brAhmaNane ghera putrapaNe utpanna thayA. anukrame zarIravaDe ane dInatAnA duHkhanA samUhavaDe vRddhi pAmyA. keTaleka kALa gaye sate duSTa zILapaNAe karIne nira Mtara kajIyeA karatA, sarva mANasone asatASa ( du:kha ) karanArA tevI rIte vartavA lAgyA ke jevI rIte pagale pagale( ThekANe ThekANe ) mATA virodha thayA, sthAne sthAne upAlaMbhanA lAbha thayA, ane ghera ghera duccAritranu kIrtana thayuM. A pramANe huMmezAM temanA navA navA du:khathI ati du:khita thayelA mAtApitAe tarata ja peAtAnuM hradaya sneha rahita karIne "durdazArUpI pracaMDa gaMDasthaLa upara thayelA phADalAnI jevA te A zruta( zAstra )nA lAbha anartha karanAra che, tethI AnAvaDe saryuM.... " ema vicArIne lAkaDIvarDa, muDIvaDe ane DhephAvaDe te bannene mArIne potAnA gharamAMthI kADhI mUkyA, ane " have pharIthI ahIM Avaze nahIM " ema kahyuM. te vakhate mAtApitAe karelA meTA apamAnavarDa moTA du:khathI ati dubhAyelA ane karamAyelA kamaLanI jema mIMcAI gayelA netravALA te mane jaladIthI nIkaLI gayA. samAna du:khavALA hAvAthI paraspara premanA pradhAnapaNuAe karIne vatA te banne "have pharIthI ahIM Avaze| nahIM. " e pramANe ApaNane kahyuM che, teA pachI ApaNe ghara taraphe kema javuM?" ema nizcaya karIne mAbApa upara krodha pAmelA te ane uttara dizAnI sanmukha cAlyA. te vakhate mArgomAM eka sAtha vAhe temane joyA, ane pUchyuM ke-" are ! tame kayAM jAo Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke prabhune bIjo bhava ane lebha upara be brAhmaNa putranI kathA. [49 ] che?" tyAre temaNe mAtApitAne sarva vRttAMta kahyo, paNa pitAnuM duzcaritra kahyuM nahIM. athavA te prAye karIne manuSya pArakA duzcaritrane ja kahe che. tyAre sArthavAhe te bannene grahaNa karyA, ane potAnA gharamAM khAMDavuM, rAMdhavuM ane pAchuM lAvavuM vigere gharanuM kAma karavA mATe rAkhyA. karIyANAnA samUhane grahaNa karIne sArthavAha garjanapura tarapha cAryo, ane niraMtara prayANa karavAvaDe jato jato te ja aTavIne pAmyA. ane te ja vananikuMjanI samIpe teNe AvAsa karyo. te aTavImAM IcchA pramANe caravA mATe gadheDA, uMTa, baLada ane khacarane chUTA mUkyA, taMbuo vistAryA, sArthanA loko rAMdhavA ne pakAvavAmAM pravaryA. te bane brAhmaNanA putrone IMdhaNa lAvavA mATe mokalyA, tyAre te bane hAthamAM tIkSaNa kuhADIne dhANu karI nazIbanA duSTa yoga vaDe te ja vananikuMjamAM gayA. tyAM lAkaDA kApavA lAgyA, tevAmAM vinAzanuM avazya thavApaNuM hovAthI pUrva sthApana karela nidhinA pradezamAM te gayA. te vakhate te bannene viruddha kSetranA prabhAvathI paraspara vadha karavAne pariNAma (vicAra) uchaLe. are re! moTA mohathI vyApta thayelA, dareka janmamAM doSane pAmanArA ane bRhaspativaDe paNa na jANI zakAya tevA jIvonuM pariNAmane viSe virasapAchuM kevuM che? te tarka karo. cirakALathI sthApana karelA nidhine jANatA nathI, ane cirakALathI thayelA vRttAMtane jANatA nathI, te paNa te pradezamAM AvelAne tevA prakArane keIka virodha thAya che. aho ! meha ke che? A kAraNathI ja mokSasukhamAM rasika thayelA sAdhuone anarthanA mArgarUpa ane durgatinA mArganI jyaDhakkArUpa dhana kahyuM che. tathA kajIyAne kIDA-vilAsa karavAmAM keLanA ghara samAna, arati (aprIti) rUpa morane navA meghanA gajArava samAna ane anItirUpI nadInA samudra samAna dhanane kahyuM che. vistAra karIne saryuM. tyAra pachI te bane brAhmaNaputra paraspara nAMkhelA apekSA rahita tIrNa kuhADAnA ghAtavaDe ghumatA zarIravALA thaIne maraNa pAmyA ane ratnapura nagaramAM kurudatta nAmanA zreSThInI strInI kukSine viSe yugala putrapaNe utpanna thayA. egya samaye temane janma thaye. pachI te moTA thayA tyAre vaNika janane yogya kaLAne samUha temane zIkhavyo. samAna jAtivALA vaNikanI putrIo sAthe temanA lagna karyA. dravyanuM upArjana karavA pravaryA, paraspara snehathI sarva kAryane vicAra karatA te bane gADAne samUha ekaThA karIne nagarajanarUpI parivAra sahita ghaNI vecavAnI vastuo laIne pUrva dezamAM gayA. tyAM karIyANAnI adalabadala karI, paraMtu kAMI paNa lAbha thayo nahIM. tethI "aho ! ApaNe puruSArtha (udyama) niSphaLa thaye.ema jANuM kheda pAmelA te bane cittamAM vicAravA lAgyA- puruSArtha karyA chatAM pitAnA jIvitane trAjavA upara mUkayA chatAM, samudrane taryA chatAM ane vanane ulaMghana karyA chatAM paNa jemaNe sukRta (puNya) upArjana karyuM nathI, evA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ]. zrI pArzvanAtha caritraH : prastAva 2 jo : w puruSane vAMchita padArtho prApta thatA nathI, tethI karIne sukRta upArjana karavAmAM vimukha thayelA DAhyA puruSo zA mATe kaleza kare che? tethI karIne koI paNa duSkara dIkSA grahaNa karIne ane ekAMtamAM paMcAgni tapane tapIne ame zuM paralokanA kAryane sAdhIe? athavA bhayaMkara paDavAvaDe (bhRgu pAtavaDe) aMga ane upAMgane bhaMga (carNa karIne pitAnA kAryane siddha karavAmAM sajaja (taiyAra) thA. tenuM phaLa phegaTa nahIM thAya. te paNa prAraMbha karelA padArthane (kAryane) tyAga karI bIjuM kArya sAdhavuM te puruSanuM lakSaNa nathI. ema vicArIne AtmAne AtmAvaDe ja sthira karIne kAMI paNa sAmA karIyANAne grahaNa karI gajenapuranA mArge cAlyA. tyAM dravya upArjana karavAthI utpanna thayelA moTA abhimAnavALA te bane niraMtara prayANa karavAvaDe pUrve kahelI aTavImAM pahoMcyA, tyAM pUrve kahelA vananikuMjanI pAse nivAsa karyo. pachI bhejanane vyApAra karIne pAchalA paherane samaye te ja vananikuMjamAM kIDA karavA mATe gayA. te ja vakhate tyAM kAryotsarge rahelA eka cAraNa munine joyA, te munie eka caraNa upara AkhA zarIrane bhAra mUkyuM hatuM, sUryanA bibanI sanmukha maTakA vinAnA ughADelA netrakamaLa sthApana karyA hatAM, jIrNa ane malina vastra paheryuM hatuM, paripUrNa avadhijJAnavaDe samagra lekane vyApAra jANatA hatA, tathA samagra iMdriyono vyApAra rUpe hatuM, te mahAtmAne joIne te banane ati saMteSa pAmyA ane " ahe AnuM rU5? aho ! AnI saumyatA? aha! niHsaMgatA? aho ! dhIratA? ane aho ! ducara tapanA anuSThAnamAM tatparatA ? kevI AzcaryakAraka che ?" ema vAraMvAra prazaMsA karatA te bane muninA caraNamAM paDyA (namyA) ane bahu mAnapUrvaka kahevA lAgyA ke-- - "ame ja avazya dhanya (bhAgyazALI) chIe, ke je mane durlabha ane priya icchita padArthanI prAptinA dvAra jevA ApanA caraNakamaLanA darzana thayA. apuNyavAna jananI daSTirUpI mArgamAM paNa AvA zreSTha muni AvatA nathI, tethI karIne dhanya puruSone svapnamAM paNa ciMtAmaNi ratnane lAbha thAya che. ciMtAmaNi ratnane ane kalpavRkSane nIce karanArA ahIM rahelA A uttama muni mahArAjavaDe A aTavI paNa svarga jevI dekhAya che. Aje avazya koI paNa vAMchitanI prApti thavI joIe, kemake AvA uttama munirAjanuM darzana niSphaLa na thAya, e pragaTa ja che. A pramANe ghaNA prakAre cAraNamuninA guNenI stuti karIne Ama tema pharatA te banne bhAIo kaI paNa devagathI jovAmAM pUra sthApana karelA nidhine sthAne gayA, teTalAmAM tatkALa kSetranA prabhAvathI temane paraspara vadha karavAne pariNAma (vicAra) the, tethI temanA kapALa caDAvelI bhUkuTinA bhagavaDe bhayaMkara thayA, kepanA vazathI eka pharakavA lAgyA, yamarAjAnI jihvA jevI charI taiyAra karI, ane pracaMDa bhujArUpI daMDane nacAvavA lAgyA. A pramANe jeTalAmAM te bane paraspara ghAta karavA mATe taiyAra thayA, teTalAmAM dayAnA pUra(samUha)vaDe bharAyelA manavALA ane avadhijJAnanA baLavaDe jeNe pUrvane sarva dhana saMbaMdhI duSTa vyApAra jANyA che evA te Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA khIjo bhava : paraspara hiMsA karatA e vaNika putrAne munie ApelA upadeza. [ pa! ] munirAje tatkALa kAryAtsa`ne pArI te bannene bhuja iDane viSe dhAraNa karyAM, ane temane kahyuM ke-" huM mUrkha ! AvI adhama mAsanA jevI ceSTA kema karA che ? athavA samyakprakAre kAryanA vicAra karyA vinA AvA ayeAgya kAryane kema karI che ? he mahAnubhAva! ahIM tame paramArthanA vicAra karo. A ja sthAnamAM rahelA tame pAMca vakhata paraspara zastrAdikanA dhAtavaDe vinAza pAmyA che. ATalA badhA anarthanA samUhamAM ( athavA ana - rUpI pathArImAM) paDyA chatAM paNa kema niveSa~da (kheda) pAmatA nathI ? ke jethI hajI sudhI Ave| vyavasAya karo che! ?" A pramANe sAMbhaLIne te banne tatkALa peAtAnI karmarUpI kheDI jANe tUTI gaI hAya, netrakamaLa jANe jharatA hAya ane meharUpI madirAnA mada jANe nAza pAmyA hAya evA thayelA te vicAravA lAgyA- aDe| ! sarva prANIonA pitA tulya A bhagavAna zuM kahe che? athavA niyapaNe hAthamAM kharlR dhAraNa karIne tathA lajjA ane mayArdAnA tyAga karIne ame A zu karavAnA udyama karyA ? ame A viSe kAMi paNa sArI rIte jANatA nathI, ke A azubha adhyavasAya( vyApAra )nuM chuM kAraNa che ? tethI A nirmaLa jJAnarUpI netravALA bhagavAnane ame pUchIe. " A pramANe vicArIne kharganA tyAga karI munirAjanA caraNamAM paDI (vAMdI) A pramANe pUchavA lAgyA--" he bhagavAna ! amArA upara kRpA karIne Apa kaheA, ke kayA nimittavALA pAMca bhavamAM utpanna thayelA amArA vinAza che ?" tyAre bhagavAna khelyA ke-" tame sAMbhaLeA kaizAkhI nagarImAM tame vijayadharma ane dhanadhama nAmanA vaNikaputra hatA. te ekadA uttarApathane viSe tathAprakAranA vepAravaDe dravya upArjana karIne tyAMthI pAchA vaLyA. te vakhate mArgomAM bilanI dhADanA bhayathI A vananikuMjane viSe dravyanA sAra pRthvImAM nAMkhIne nAsavA lAgyA, te vakhate temane bhilrAe pakaDyA ane paThThImAM lai gayA. tyAM moTA du:khathI kSudhAvarDa glAni pAmelA kALa karIne (marIne) tyAM ja dhana nAMkhelA kSetramAM tame banne rauMdara thayA. tyAM dhananA lAbhavaDe paraspara yuddha karIne marI gayA. pharIthI te ja vananikuMjamAM vijayadharmonA jIva siddha thayeA, ane bIjo Niputra thayA. tene si Mhe chyA, tyAre te dhanadhanA jIva javAnarapaNuM pAmyA, ane bIjo gRhapatipaNAne pAmyA. tyAM paraspara nakhanA pADavA vigerevaDe maraNa pAmyA. pachI dhanadhanA jIva paharaNa thayA, ane bIjo vananA bhuMDa thayeA. teNe haraNane mArI nAMkhyA, ane pAte siMhuthI haNAine marI gayA. tyAra pachI te ane garIba brAhmaNanA putrA saheAdara bhAie thaine dhanane sthAne gayA. tyAM paraspara mAravAvaDe jIvitaneA tyAga karIne ( marIne ) hamaNAM ahIM sAtamA bhavamAM sagA bhAI thaIne A pramANe vinAza karavAne taiyAra thayelA tamane me muzkelIthI nivAryA che. ' A pramANe temane pUrvanA vRttAMta mULathI nivedana karIne zAMta thayA teTalAmAM te bannene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pe,te anubhaveluM' pUrvanu karma smaraNa karIne lajjAthI mIMcAyelA jeTalAmAM te zreSTha munirAja atyaMta krUra ane niyaMti netravALA ane krodharahita Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] zrI pArzvanAtha caritra H : prastAva 2 jo. thayelA. teo munirAjane namaskAra karI e hAtha joDI A pramANe khAlyA, ke " he bhagavAna ! ApanA sivAya bIje koi paNa parIpakArI nathI. kharekhara ame niya, maryAdA rahita, krUra ane atyaMta ni Mdita (duSTa ) AcAravALA chIe, ke je ame akArya karavAmAM udyamI thayA. AvA prakAranA vicArane paNa ulaMghana karanAra viSayavALA pApanA samUhane karIne ame zI rIte A saMsArasAgarathI utaravuM pAmIe ? athavA kacA tapa karavAvaDe pUrva upArjana karelA pAparUpI kAdavathI malina thayelA ame zuddhine pAmIe ? he bhagavAna! Apa kRpA karIne kahe. " A pramANe sAMbhaLIne maneAhara dAMtanA kiraNeAnA samUhapI jaLadhArAvaDe jANe temanA samagra duSkarmarUpI kAdavane pakhALatA hoya, tema te munirAje A pramANe kahyuM. " jo sAcI rIte ja tame samyak prakAre sasAranA vairAgyane vahuna ( dhAraNa ) karatA hA, tA hai bhadro ! khAra bhAvanAnA samUhane tame sArI rIte bhAve ( ciMtavA ). " tyAre viSNuputrAe kahyuM ke-" huM bhagavAna ! mAra bhAvanAnI bhAvanA zuM kahevAya ? " tyAre bhagavAne kahyuM ke- sAvadhAna thaIne sAMbhaLeA.--ahIM sarva prANIonA samUhanuM rakSaNa karavAmAM ane dAna ApavAmAM tatpara bhagavAna ariha MtAe sa`sArasamudrane taravAmAM vahANu samAna mATI khAra bhAvanAe kahI che. temAM pahelI bhAvanAmAM sa'sAranA sarva padArthonuM kSaNabhaMgurapaNuM bhAvavuM, te A pramANe--moTA vAyue pharakAvelI patAkA ( dhvajA )nA jevu RddhinuM caMcaLapaNu che, jarA( vRddhAvasthA )rUpI rAkSasInA tIkSNa kaTAkSavALu' yauvana che, eka vRkSa upara rahelA pakSIonA saMcAga jevA svajanAnA sayAga che, premanA anubaMdhananu kSaNamAM sayeAga ane kSaNamAM viyeAganuM pradhAnapaNuM' che, zarIranI suMdaratAdikanuM vividha prakAranA vyAdhithI vyAptapaNuM' che, tathA mAchalAnA uchaLavAnA jevuM jIvatara che. tethI karIne saMsAramAM utpanna thayelI A sarva vastune viSe Agraha ( meDha ) karavAvaDe saryuM. A pahelI anitya bhAvanA (1). tyArapachI azaraNu bhAvanA che, te A pramANe--he jIva! tu sa'sAracakrane viSe kre che, janma, vRddhAvasthA ane maraNuvaDe AcchAdita ( vyAsa ) che, zarIra saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI aneka duHkhAnI paraMparAvaDhe leza pAme che, dareka kSaNe kAraNa vinA krodha pAmelA yamarAjavaDe jovAya che, kUvAmAM paDelA cakalAnI jema atyaMta duSTa ane aniSTanI paraMparAvaDe vyApta che, kAraNa vinAnA eka ba samAna sa icchita padArthane prApta karavAmAM sama eka jinadhane choDIne khIjA mAtA, pitA, strI, putra, mitra, svajananA samUha, dravyanA samUha athavA hAthI, azva vigere sainya Adi saCmAMthI kAi paNa zaraNu nathI. tethI karIne tenA AgrahavaDe saryuM.. hajI jyAMsudhI iMdriyA khaLa rahita nathI thatA, vita svAdhIna che, ane karmanA piraNAma anukULa che, tyAM sudhI dharmomAM udyama karavA yeAgya che, A bIjI azaraNu bhAvanA che (ra). tyAra pachI saMsAra bhAvanA bhAvavI. te A pramANe-ahA! saoNMsAranA vilAsanI vicitratA kevI che? ke jenA vazathI A jIva suvarNa dhAtunI jema athavA nipuNa naTanI jema deva, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhundra khIjo bhava : ane viSNuka putrAne munirAje batAvela bAra bhAvanAnu` svarUpa. [ 53 ] manuSya, nArakI ane tiryaMcarUpe ghaNA prakAre pariNAma pAme che, tathA vaLI eka bhavamAM pazu rAjA paNa raMka ane che, raMka paNa rAjA ane che, svAmI paNa dAsa thAya che, dAsa paNa svAmI thAya che, niMdA karavA lAyaka paNa pUjavA lAyaka thAya che, pUjya paNa ni Mdya thAya che, vigere. khIjA bhavane AzrIne paNa mAtA paNa dIkarI thAya che, dIkarI paNa bhAryA thAya che, bhAryA paNa mAtA thAya che, putra paNa pitA thAya che, pitA paNa putra thAya che, zatru paNa mitra thAya che, ane mitra paNa zatru thAya che. tathA brAhmaNu paNa caMDALa thAya che, caMDALa paNa brAhmaNa thAya che, kSatriya paNa vaizya athavA zUdra thAya che. tathA deva paNa kutarA vigere paNAne pAme che, kutarA vigere paNa tevA prakAranA zubha pariNAmathI devapaNu pAme che, tathA rakSaNa karavA lAyaka hAya, te paNu bhakSaNa karavA lAyaka thAya che, ane bhANuM karavA lAyaka hAya, te paNa rakSaNa karavA lAyaka thAya che, tathA zrI paNa puruSa thAya che, puruSa paNa pazu thAya che, ane pazu paNu khInna rUpane pAme che. ghaNuM zu kahevuM ? A cauda rAjaleAkanA vistAravALA saMsArarUpI meATA araNyanA chidra rahita dareka pradezamAM kai te avasthA ( sthAna ) che ? ke jyAM A jIva pUrva anaMta vakhata utpanna thayA na hAya ? tethI karIne A vistAre karIne saryuM. A saMsAranA vicchedane mATe udyama karavA. A rIte trIjI saMsAra bhAvanA. (3) have pachI ( ceAthI ) ekatva bhAvanA bhAvavI. te A pramANe--ghaNI vastuvaDe vyAsa A saMsAramAM A jIva ekale ja U~cA pagavALA ane nIcA mastakavALA azucivarDa nyAsa evA garbhamAM vase che, tyArapachI thanArA iSTanA viyAga ane aniSTanA sacAgathI utpanna thayelA du:khane paNa te ekaleA ja anubhave che, vRddhAvasthA, ze|ka ane maraNuvaDe te ekaleA ja parAbhava pAme che, paraMtu hAthI, gheADA ane samartha pAtinA samUha hAjara chatAM paNa te jIvane jarA paNa Teke (AdhAra-zAMti ) ApavA samartha thatA nathI. e ja pramANe bhavAMtaramAM jatAne paNa svajana ane bAMdhavArdika paNa mAtra smazAnanI sImA sudhI ja rUinAdikalAkavyavahArane karatA tenI pAchaLa jAya che. tathA ghara, sukhI svajana ane zarIrane nimitte je kAMi zubha ke azubha karma karyuM. hAya, tene paNa te ekalA ja pAme che. sarvathA prakAre bAhya vastunA sahAyanI sabhAvanAvaDe sayuM, paraMtu AtmAne sahAya karanAra dharmane viSe ja prayatna karavA, te ja zreSTha che. A ceAthI ekatva bhAvanA che. (4). have pachI (pAMcamI) anyatva bhAvanA che. vaLI AzvAsa(zAMti)nA kAraNabhUta dhana, dhAnya vigere padArthothI peAtAnA AtmAnA bheda vicAravA, e AnuM lakSaNa che. te A pramANe-A jIva svajana ane parajana vigerethI jUdo ja che ane te svajanAdika paNa A jIvathI bhinna svabhAvavALA che. vaLI je dhana, dhAnya vigere che, paNa tevA ja (bhinna) che. athavA teA A sarva bhale ema hA, paraMtu je A zarIra paNa iSTa, maneAhara, nitya lAlana karavAlAyaka, nitya pAlana karavAlAyaka, nitya vividha prakAranA upacArathI sthApana karavAlAyaka, amUlya maNui ane mANikayavaDe Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 54 ] * zrI pArzvanAtha caritra: prastAva ra je ? vibhUSita (bhatA) alaMkAnuM moTuM bhAjana (pAtra) hevAthI moTA prayatnavaDe rakSaNa karyuM hoya te paNa tenAthI A jIva jude ja che, tethI karIne ja parabhavamAM jatA A jIvanI pAchaLa zarIra vigere sarva eka pagaluM mAtra paNa jatA nathI. tethI karIne dhanAdikane viSe mamatA karavAthI saryuM; kemake dhanAdika bahAranA padArthomAM bALakanA karelA dhULanA gharanI krIDAnI kalpanA karavI te ja gya che, anyathA kesiTAnA gharamAM krIDA karanAranI jema pitAnI kriyAvaDe pitAne ja baMdha thAya che. A pramANe pAMcamI anyatva bhAvanA che. (5). have (chaThThI) azuci bhAvanA che. vaLI te rUpane garva vigere thAya tyAre A pramANe vicAravI-rUpane AdhAra zarIra che, te zarIra svabhAvathI ja azucirUpa che. AvA prakAranA te zarIramAM rUpavALA paNa kayA mANasane rUpanA garvano avakAza maLe? zuM zarIranuM azucipaNuM nathI ? ke jenI utpatti prathamathI ja vIrya ane rUdhiramAMthI thAya che. je zarIra ADuMavaLuM asatya bolanAra gunegAranA pAMjarA (kedakhAnA) jevuM che, nasenA samUhanuM jALa che, lehIne kuMDa (taLAva) che, mAMsane Dhagale che, carabInuM khAbocIyuM che, cheDA ane jaMbAla lIlane samUha vigerenuM ghara che, mUtra ane purISa (vikA) vigerene pravAha che, karamIyA ane gaMDeLAnuM utpatti sthAna che, tathA roga ane duHkhane krIDA karavAnuM ghara che. AvA prakAranA zarIramAM snAna ane vilepana vigerevaDe je kaI zuci (zuddha) karavAno prayAsa hoya, te paNa meha ja (mUrkhatA ja) che. kemake azuci( vijhA )vaDe bharele ghaDe seMkaDe prakAre snAna, vilepana vigere karavAthI paNa zuci thavAne lAyaka nathI. vaLI jema lavaNasamudranA saMgathI bIjA sthAnanA svabhAvathI suMdara (mIThA) evA jaLa paNa tepaNAne (khArApaNAne) pAme che, tema azuci rasathI utpanna thayelA, azuci rasavaDe ja vRddhi pAmelA ane azuci rasanA pravAhavALA zarIranA saMgathI paNa pradhAna (sArA) ane sugaMdhI padArtho paNa azucipaNane ja pAme che. tethI karIne dehanA zucipaNAnA abhimAnavaDe saryuM. A pramANe chaThThI azucipaNanI bhAvanA che. (6). tyArapachI hamaNAM Azrava bhAvanA bhAvavI. te A rIte-pramAdane vaza thayela ane moTA mithyASTipaNathI viveka rahita thayela A jIva jIvahiMsA, asatya, cerI, maithuna, AraMbha ane parigraharUpI dvArA vaDe pApanA samUhane Ave che (jhare che-bAMdhe che-praveza karavA Ape che) pAMca iMdriyone nigraha na karavAvaDe ane mana, vacana tathA kAyanA duSTa vyApAravaDe te Azravane (pApane) ja atyaMta vRddhi pamADe che. tethI karIne jema vicitra ane cittane suMdara lAge tevuM kaI eka dvAra baMdha karyA vinAnuM ghara dhULanA samUhavaDe atyaMta adhika kharaDAya che ( vyApta thAya che), tema A jIva paNa AzravarUpI dvArA prApta karelA pApathI vRddhi pAmelA azubha pariNAmavaDe kharaDAya che. tathA te pApane nikAcanA avasthAmAM 1 A jAtane keDe che. te rezamanA taMtunI jALarUpI gharamAM krIDA karate tenA taMtuothI ja baMdhAI jAya che. bahAra nIkaLI zakato nathI. 2 karmane praveza karavAnuM dvAra. * Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prabhune bIjo bhava : baMne vaNika putrane munirAje batAvela bAra bhAvanAnuM svarUpa. [ 55 ] laI jate jIva nAnI sthitivALAne moTI sthitivALuM, maMda rasavALAne tIvra rasavALuM ane thoDA pradezavALAne ghaNA pradezavALuM karato te (jIva) anaMta saMsArarUpI vanamAM bhaTake che. A pramANe anartha phaLavALI sAtamI Azrava bhAvanA che. (7). tyAra pachI hamaNuM kahelI (Azrava) bhAvanAnI pratipakSa(zatru rUpa saMvara bhAvanA bhAvavI. te A pramANe svabhAvathI ja pApa AzravamAM tatpara chatAM paNa A jIva mithyAtvane AcchAdana (nAza ) karavAthI, prANAtipAtAdi (jIvahiMsAdi) pApanAM sthAnanA virAma pAmavAthI, iMdriyarUpI sainyano parAjaya karavAthI, garvavaDe uddhata krodhAdinA samUhane skUlanA pamADavAthI (aTakAvavAthI), pracaMDa tridaMDarUpI ADaMbaranA rUMdhavAthI, sarva dvArenA DhAMkavAvaDe nirbhaya kamADavALA prAsAdanI jevI cataraphathI jharatI potAnI pAparUpI sarva rajane saMvara karavI (rUMdhI devI). tevA prakArane vRddhi pAmato zubha bhAva paNa pUrve bAMdhelI avasthAvALI zubha karma prakRti hasva sthitivALI hoya tene dIrdha sthitivALI kare che, maMda rasavALIne tIvra rasavALI kare che, ane alpa pradezavALIne ghaNA pradezavALI kare che. A pramANe AThamI saMvara bhAvanA che. (8). tyArapachI nirjarA bhAvanA che ane te anazanAdika vicitra tapakriyA karavAvaDe azubha evA AThe karmonI graMthi(gAMTha)ne choDI nAMkhanArA lakSaNavALI che. jema ke puruSa tevA prakAranI (meTI) vyAdhithI duSkI thayela hovAthI tIkhA, kaDavA ane kaSAyelA auSadhavaDe, pathya ane a5 bhejanavaDe tathA parimita jaLapAnAdikavaDe reganI pIDAno nAza karI anukrame sarva zarIranI bAdhA rahita thAya che, tema jIva paNa saMveganA sArabhUta chaThTha, aThThama vigere moTA tapavaDe pUrve bAMdhelA ane nikAcita karelA azubha karmane khapAvI moTA ArocanA AnaMdane prApta kare che. A navamI nirjarA bhAvanA che. (9). have leka bhAvanA AvI. temAM prathama dravyAdika cAra bhedavALA lekanuM svarUpa bhAvavuM. temAM dravyathI (dravya laka) jIvAdika pAMca astikAyarUpa, kSetrathI cauda rAja (rajaju) pramANu kSetranA lakSaNavALo kSetraleka che, kALathI anAdi anaMta che, tathA bhAvathI utpAda (utpatti), vigama (nAza) ane dhruva (nicaLa) svabhAvavALo che. athavA vicitra saMsthAnavaDe rahe che. ghaNuM zuM kahevuM? alekamAM sAta naraka pRthvI che, te niraMtara baLavuM, zastrathI haNAvuM vigere meTA duHkhAvaDe tapelA nArakI jIvanI sAta vasati (pRthvIo) che. tirthaMkaleka bamaNuM bamaNA vistAravALo asaMkhya dvIpa ane samudra tathA sUrya, caMdra vigere tinA samUha rUpa che, tathA Urvaka saudharmAdika bAra devaka, tenA upara nava veyaka, tenA upara pAMca anuttara vimAna ane tyAra pachI (tenI upara) lekAgramAM rahela siddhakSetra che, ema bhAvanA bhAvavI. AvI bhAvanA karavAthI (vaizAkha sthAne rahelA ) keDa upara rAkhelA be hAthavALA manuSyanA AkAravALA lekanI bhAvanA bhAvI ja hoya che. A pramANe dazamI lekasvarUpa bhAvanA che. (10). have bedhidurlabhatAnI bhAvanA che. te A pramANe-ahIM durjananI 1 manadaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- -- - - - - -- - - - [ pa ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 je H jevA viSama bhavasAgarane viSe jene prathama te jaMgamapaNuM pAmavuM paNa muzkela che. kemake sukhanI zodha karanAra (IcchanAra) te jIvo sukhane mATe sarva AzravanA dvArane viSe pravarte che. tethI pramAda ane mithyAtvavaDe ulAsa pAmelA moTA mohanA mahimAthI pRthvI, jaLa, agni ane vAyurUpa ekeMdriyane viSe utpanna thAya che. temAM asaMkhya kALa sudhI niraMtara duHkhane anubhave che ane vaLI vanaspatimAM jAya tyAre tyAM anaMta kALa sudhI akalyANane bhajanArA thAya che. A prakAre kaMI paNa rIte cira kALa sudhI prApta karelA dvIdviyAdikapaNe utpanna thaIne tyAM moTuM du:kha bhogavIne manuSyapaNuM prApta kare che. koI paNa prakAre (mahA kaSTathI) manuSyapaNuM prApta thayuM hoya, te paNa kSetra, jAti vigere dharmasAdhananA aMga rahita prApta thAya che ane koIka prakAre kSetra, jAti vigere sahita prApta thayA chatAM paNa Alasya ane meha vigere moTA vigha sahita hevAthI dhilAbhane utpanna karavAne samartha thatuM nathI. athavA dharma, guru, tIrthakara, saMgha ane cityanA viruddhapaNAe karIne, zuddha dharmanuM zravaNa nahIM karavAvaDe, kaSAyanA utkaTapaNAvaDe, atyaMta dukhe karIne damI zakAya evA iMdrirUpI gajenA niraMkuzapaNAe karIne, kalyANa mitranI aprAptie karIne, traNa gAravanA moTApaNAe karIne tathA pApa vAsanAno anAdikALathI abhyAsa karela hovAthI prANIoe prApta karelI bedhi nAza pAme che. A pramANe agyAramI bedhidurlabha bhAvanA che. (11). tyArapachI gurudurlabhatA bhAvanA che. te A pramANe-jyAM sudhI vizeSe karIne saddharma kriyA karavAmAM na Ave tyAM sudhI prApta thayelI bedhinuM saphaLa paNa nathI, ane te kriyAnuM karavApaNuM samyaphaprakAre tenA jJAnathI thAya che, ane tenuM jJAna sabhyaprakAre tenuM zravaNa karavAthI thAya che, ane tenuM zravaNa saddagurU pAsethI thAya che, vaLI te guru paNa svasamaya (zAstra) ane parasamayamAM nipuNa, AkRtivaDe tejasvI, paravAdInA garvane dUra karavAvaDe baLavAna, nirmaLa jJAnAdika guNavaDe yazasvI, pAMca prakAranA AcArane jANanAra ane pite tenuM sabhyaprakAre AcaraNa karanAra, tathA bIjAne teno upadeza karanAra, paropakAra karavAmAM tatpara, prakRtivaDe gaMbhIra, koI paNa prakAre kAryane vinAza thAya te paNa kheda rahita, prazamarUpI lakSamIne kamalAkara (sarevara) samAna, sumadhyAna ane svAdhyAyamAM tatpara, zAstranA arthane kahenAra, tatvane vicAra karavAmAM kuzaLa, zIla vaDe nirmaLa, prANIonA hitanI pravRttimAM udyamavALA, dhanane saMcaya nahIM karanAra, nirdoSa AhAra karanAra, vikathA rahita ane mAyA rahita, A vigere guNee karIne sahita evA gurune saMgama durlabha che. tathA vaLI jema AkaDAthI utpanna thayeluM ane gAyathI utpanna thaeluM paNa dUdha ja mAtra kahevAya che, paraMtu arthakriyAnaDe (upagapAvaDe ) gAyanuM dUdha ja bhejanamAM ugI hevAthI upayogamAM Ave che. A pramANe guruo paNa pitA potAnA pAkhaMDa zAstramAM sAmAnya rIte mahattara (ati moTA pUjya) kahevAya che, paraMtu pUrve kahelA guNavaDe yukta je heya, te ja sArA vaidyapaNAe karIne karmarUpI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Um * prabhuno trIjo bhava : vaNika putroe dezaviratine karela svIkAra. [ 17 ] vyAdhithI duHkhI thayelA pitAnA ane paranA upakAra karanAra hoya che. tethI tevA prakAranA guru durlabha che. A bAramI gurudurlabhatA nAmanI bhAvanA che. A pramANe saMpUrNa svarUpavALo bAra bhAvanAno samUha meM kahyo. have te dareka bhAvanAnuM phaLa huM dekhADuM chuM, te tame sAMbhaLe. pahelI bhAvanA bhAvavAthI zarIra, dhana ane putrAdika ISTa vastune nAza thAya te paNa AtmAne tene zoka thato nathI. bIjI bhAvanAthI hAthI, ratha, azva, ratha, ddhA, dhana, svajana (athavA zA) vigere hovA chatAM paNa tenA nAzamAM citta kheda pAmatuM nathI. trIjI saMsAra bhAvanAthI deva, tiryaMca, manuSya ane naraka e cAra gatinA bhramaNane vicAranArane avazya anaMta moTo vairAgya prApta thAya che. jethI ekatva bhAvanAthI svajanAdikanI asAratA jANIne tavabuddhithI ekAMtapaNe AtmAnA hitamAM ja pravarte che. pAMcamI anyatva bhAvanAthI potAnA AtmAne sarva padArthothI jude jAte puruSa samagra vastune nAza thavA chatAM paNa saMtApane pAmatA nathI. chaThThI azuci bhAvanAthI potAnA zarIramAM rasa, rudhira, viSTA, carabI vigerenuM kakSapaNuM jete puruSa suMdarapaNAne tyAga kare che. sAtamI Azrava bhAvanAne niraMtara manamAM maraNa karate manuSya jIvavadhAdikathI utpanna thayelA kaDavA phaLanA vipAkane jANe che. tenuM jJAna thavAthI saMvara bhAvanAvaDe prANavadhAdika sarva pApasthAnene sarvathA saMvare che (aTakAve che). tyArapachI navamI nirjarA bhAvanAthI chaThTha, aThThama vigere tapavaDe pUrve upArjana karelA karmanI avazya nirjarA (kSaya) kare che, cAda rajaju UMcA lekamAM e kaI leza mAtra paNa pradeza nathI, ke jemAM A jIva utpanna thaye na hoya ane maraNa pAmyuM na hoya. A pramANe leka bhAvanA bhAvavI. aneka prakAranA kuvikalapanA vazathI ulAsa pAmatA mithyAtvanA mohathI mUDha thayelA manuSya bedhine durlabha kare che, tethI tene sulabha paNa mATe yatna kare. samagra guNonA AdhAra ane bhayathI pIDA pAmelA prANIone uddhAra karanAra guru puNyathI ja prApta thAya che, tethI temanI sevA karavAmAM udyama kare. A pramANe pitApitAnA viSayathI utpanna thatAM phaLanA sAravALuM bhAvanAnuM svarUpa sAMbhaLIne ane jANIne AtmAne hita karanAra anuSThAna kare." * A pramANe te cAraNamunie kahyuM tyAre te banne bhAIo utpanna thayelA nirmaLa vivekarUpa netravaDe parasaparanI irSAne tyAga karI, pUrve nidhAna karelA dravyanA saMbaMdhane jANI tathA utpanna thayelA pUrvabhavanA vRttAMtane smaraNa karI lajajAnA samUhathI bhamatA netravALA thaIne zoka karavA lAgyA. tyAre pUjya munirAje temane kahyuM ke "he mahAnubhAva! atyAre pUrve thaI gayela vastune niSphaLa zeka karavAthI zuM phaLa maLe? A samayane je ucita hoya, te karo." tyAre te vaNikaputra bolyA ke -"he bhagavAna! zuM 8 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 58 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 je : ucita che ? bhagavAna melyA ke--" sarvavirati athavA dezivarati ucita che. " te sAMbhaLIne te banne muninA caraNamAM paDyA ( namyA ) ane kahevA lAgyA ke--" huM bhagavAna! hajI jyAM sudhI ame kuTuMbanI svasthatA nathI karI tyAM sudhI dezivarati Ape, ane tyArapachI premanA baMdhanane cheDI sava prANIonA kharUpa ApanI pAse avazya ame savaviratine paNa grahaNa karazuM. " tyAre bhagavAna aiyA --"tamAruM vAMchita zIghrapaNe vighna rahita siddha thAo. " ema kahIne temane dezivarati ApI. tathA " hu MmezAM bhAvanA bhAvavAmAM nira'tara udyama karavA. " ema temane zikSA ApI. pachI te banne bhagavAnane vaMdana karI ghaNA kALathI sthApana karelA artha sAra( nidhi )ne grahaNa karI te banne NiputrA peAtAnA ghara tarapha cAlyA. bhagavAna cAraNu muti paNa anya-sthAne vihAra karI gayA. pachI te viSNuputrA peAtAne ghera paheAMcyA. " ghaNuM dhana upArjana karela 'hovAthI ' puranA leAkAe temanuM sanmAna karyuM. pachI sarvajJa( tIrthaMkara )nA caraNa kamaLanI pUjA karavAmAM tatpara manavALA temane keTalAka divaseA gayA bAda vicAra utpanna thaye ke--" A dravyanA samUha atyaMta anarthanuM kAraNa che, tethI tene sArA sthAnamAM vAparavAvaDe saphaLa karIne, sarva saganA tyAga karIne tathA cAraNu muninA caraNakamaLamAM bhramararUpa thaine dIkSA grahaNa karIe. " A pramANe nizcaya karIne temaNe pUrva upArjana karelA dhanavaDe jinezvaranuM caitya karAvyuM, ane temAM bhagavAna zrI Adi jinezvaranI pratimA sthApana karI. tathA " AnA sivAya bIjuM keAi uttama sthAna nathI. " ema vicArIne te zreSTha( amUlya ) mANiya vagere jinezvaranA ja AbharaNune mATe ApyA ( vAparyo ). tathA manamAM ghaNA saMtASa pAmyA. pachI gRhasthane ucita kArya karyuM. "ve ApaNe pravrajyA lezu. " ema manAratha karatA teo jeTalAmAM kAMi paNa khAkI rahelA kAnA vicAra kare che, teTalAmAM putranI mAtA moTAbhAInI bhAryAM nira Mtara dravyanA kharcanA du:khane sahana na karI zakI, tethI "AnA vitanA nAza karyA vinA A dhananA vyaya karatA aTakaze nahIM. ". ema nizcaya karIne te banne bhAjana karavA beThA te vakhate te bannene ekI sAthe tAlapuTa viSa sahita ghI ane madha mizrita pAyasa ( khIra) pIrasI. te khAdhA pachI tarata ja temanI STinA vyApAra nAza pAmyA (AkhA mIMcAi gai), ane meATI pIDAnA ATApa( vistAra )thI prApta thayelA ArttadhyAnanA vazathI samakita jatuM rahyuM, tarata ja marIne te banne bhAie eka paryaMtanI guphAmAM mAra thayA. pachI anukrame paripUrNa pIMchA ane lAvaNyavaDe suMdara zarIravALA thayA, mANasAnA netrane haraNa karanArA ( maneAhara ) thayA. pachI eka divasa vanamAM pharatAM temaNe peAtAnA puNyanA prakathI jANe AkarSaNu karAyA hoya tema pUrve joyelA ane rAtA azeAka vRkSanI nIce pratimAe rahelA te cAraNu munine joyA. tene joine " A munirAjane ame kayAM joyA che ? " ema ihAADu(tarkavitarka nA mAvaDe zeAdha karatA temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prabhune trIjo bhava : tiryaMca banelA vaNiputroe svIkArela anazana. [ 18 ] mUchone vega jANe nAza pAmyo hoya tema ane sUIne uDyA hoya tema uThIne "te ja A bhagavAna parama upakArI parama guru che." ema jANI AnaMdane jharatA netravALA teo muninA caraNamAM paDyA (namyA). te joI vismaya pAmelA te muni kAyotsarga pArIne, temane dharmalAbha ApIne vicAra karavA lAgyA ke "aho! A rAMkaDA keNa che?" ema vicArI avadhijJAnanA baLathI temanA pUrvabhavano sarva vRttAMta jANIne vicAryuM ke"aho ! karmonuM IchA pramANe karavApaNuM kevuM che ? ke je e pramANe vizeSa prakAranA zrAvaka dharmane pAmyA chatAM paNa viSarUpI visUcikAvaDe jIvitano viyoga pAmI tevA prakAranA kilaSTa (azabha) pariNAmavaDe tiryaMca gatine pAmyA." A avasare zokanA samUhathI pANIne jharatA netravALA te mayUro sneha rahita grIvAne UMcI karI bhagavAnanI samukha jevA lAgyA. te vakhate nehavALA netranA nAMkhavApUrvaka cAraNa munie kahyuM ke"he mahAnubhAva! artha(dhana) anarthanuM meTuM kAraNa che, ema je prathama kahyuM hatuM, te ja tamane hamaNuM phaLIbhUta thayuM. "Aja kAla ame gharane tyAga karIe." ema tame ciMtavatA hatA te vakhate dhananA vyayathI krodha pAmelI bhAryAe viSanA prAgavaDe AddhyAnane vaza thayelA ane samaktithI bhraSTa thayelA tamArA jIvitano nAza karyo, ane tethI tame A tiryacapaNuM pAmyA. A pramANe thayA chatAM paNa pramAdarUpI zatrunA samUhane oLaMgIne pUrve kahelA sukhakAraka samyagU dharmanuM AcaraNa karo, ane A tiryacapaNane viSe prIti na kare, asaMyama jIvitane viSe paNa rame nahIM, duSkarmane vilAsane bhayaMkara vipAka(pariNAma) che, evI bhAvanA bhAve. jema viSane leza mAtra paNa tene pratikAra (upAya) nahIM karavAthI jIvano vinAza kare che, tema upekSA kareluM duSkarma ahita karanAruM thAya che, emAM zuM Azcarya che? tethI he bhavya ! je mAruM vacana tame mAnatA ho, to tame anazana grahaNa karIne, paMca namaskAramAM tatpara thaI A asAra zarIrane tyAga karo. A tiryacapaNamAM jIvatAne thoDe paNa guNa nathI, tethI dharmadhyAnamAM tatpara thaI uttama arthane sAdhe." A pramANe te cAraNa munie icchita kArya kahyuM tyAre te mayUroe caturvidha AhAranuM paccakhANa karyuM, paraMtu tevA prakAranA vIryano ullAsa nahIM hovAthI vizuddha samakitane pAmyA vinA bhadrakapaNAmAM vartatA te bane kALa karIne vaitADhya parvatanI dakSiNa eNine viSe gaganavallabha puranA parama Izvara (svAmI) saraga nAmanA vidyAdhara rAjAnA putro thayA. teo anukrame buddhinA prakarSathI samagra kaLAnA samUhane jANanAra thayA, ane AkAzagAmI vigere vidyAmAM vicakSaNa thayA, temaja yuvAvasthAne pAmyA. kaI vakhata sarakhI vayavALA mitrothI parivarelA te banne moTA tAlyanA zikhara upara rahelA udyAnamAM krIDA karatA hatA, tevAmAM te ja pUrve jeyelA kAyetsarge rahelA cAraNa mahAmunine joyA. te vakhate te banne vidyAdhara rAjAnA putrone tenA darzanathI jAtismaraNa jJAna prApta thayuM, tethI zaraNe AvelA prANIone vatsala ane Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva ra je H moharUpI pizAcane chaLanAra (nAza karanAra) te tapasvI muni madhyAnha samaye sUryanI sanmukha maTakA mAryA vinAnA sthApana karelA netrakamaLavALA rahyA hatA, tene meTI bhaktithI vAMdyA ane sevA karavA lAgyA. tyAre te muni paNa kAryotsarga pArIne avadhijJAnavaDe kAryane madhyane jANIne te banne vidyAdhara putrane kahevA lAgyA ke -"he mahAnubhAva! cirakALane dhana saMbaMdhI ghaNA prakAranI viDaMbanAe karIne pradhAna (mukhya) ane vistAdikane nimitte anaMta tIkSaNa duHkhanA samUhavaDe thayele kSobha zuM tamane sAMbhare che? athavA meM ghaNA kALathI ApelA dharmanA upadezanuM sarvasva zuM tamArA hRdayane viSe varte che ke nahIM? A bAbata satya rIte kaho. athavA pUrva kALano meha vilAsa saMbhArIne zuM tamArA manamAM, jarA paNa bhavamaNane nirveda (vairAgya ) che? je sAce nirveda hoya te samagra saMgane tyAga karIne pAparUpI parvatane nAza karanAra pratrajyAne aMgIkAra kare." A pramANe kahyuM tyAre baMdhanathI rahita thayelA ane saMsAranA bhayane pAmelA te bane evA ekAMta usukapaNAne pAmyA, ke jethI pitA vigerene pitAne abhiprAya kahA vinA te ja vakhate te muninI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI jinAgamanA arthane jANI, tapa ane saMyama pALavAmAM sAmarthyavALA thaI, cirakALa sudhI gurunI sAthe rahI pRthvI para vicAravA lAgyA. pachI gurumahArAje hamaNAM vidharmane sUrine sthAne sthApana karIne te ja A huM, he khecare! tamArA nagaramAM vicaruM chuM. bIjA paNa A muni ghaNuM bhavane viSe mAro bhAI dhanadharma nAmane che. he rAjA ! tame je pUchayuM, te A dIkSAnuM kAraNa meM kahyuM. sArI rIte sAMbhaLIne he rAjA! je ucita lAge te kare. kharekhara zuddha saddharmanI sAmagrI pharIthI maLavI durlabha che." A pramANe sAMbhaLIne manamAM saMvegane pAmela viddagati vidyAdhararAjA sUrIzvarane vaMdana karI rAjyanI svasthatA karavA mATe pitAnA nagaramAM gayo. tyAra pachI teNe maMtrI, sAmaMta rAjA, zreNI ane senApati vigere mANasonI samakSa zreSTha tithi, karaNa ane muhUrtane viSe kiraNaga putrane mATe rAjyAbhiSeka karyo, ane vidyAdhara janothI parivarelA te vidyAdhIzvare tene praNAma karyA, tathA gyatAthI tene zikhAmaNa ApI ke"rAjya ghaNA vijanavALuM che, rAjyalakSamI paNa kapaTa karavAmAM catura che, prAye karIne nekara leka paNa potAnA kAryamAM rAgI hoya che, strI jana atyaMta kuTila hadayavALo hoya che, zatrunuM kuLa ghaNuM baLavAna hoya che, tathA dhRta (jugAra) vigere vyasane paNa atyaMta duHkhe karIne nivAraNa karI zakAya tevA che, tethI karIne he putra! tuM sAvadhAna thaIne kaI paNa prakAre tevI rIte rAjyabhAranuM pAlana karaje, ke jethI khaLa puruSe tArI hAMsI na kare, ane gurujana zeka na kare. cAra jevA mANasonI pAse sArI rIte samyagdaSTipaNAne prakAza karate, anItine aMdhate, dharmanA kAryane vahana karate jema cirakALa sudhI samudra nadIne svIkAra kare che, ane jema sUrya parvatanA zikhara upara phira Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune trIje bhava : kiraNaganI prApti vidyA sAdhananI tatparatA. [ ] ne sthApana kare che, tema te rAjyalamIne dhAraNa karaje." A pramANe putrane zikhAmaNa ApI (ane maMtrI vigere bIjAone paNa zikhAmaNa ApI) tathA te kALane ucita bIjuM paNa sarva kArya karIne te khecararAjAe sUrIzvaranI pAse dIkSA grahaNa karI. pachI niraMtara gAma, nagara, Akara (khANa) vigere pRthvIpITha upara vAyunI jema khalanA rahita vihAra karavA lAgyuM sUtra ane arthane ciMtavavA lAgyo. tyArapachI cirakALa sudhI vicarIne chaThTha, aThThama vigere tapavaDe kRza zarIravALe te chevaTa anazana karIne te mahAtmA mokSapadane pAmyA. vidyAdharane rAjA kiraNaga paNa caturaMga senyavaDe zatrunA garvane nAza karate, atyaMta skurAyamAna pratApavaDe bIjAnA tejanA prasArane haNatA, krodha sahita daSTi nAMkhavA mAtravaDe ja duHsAdhya kAryane sAdhate ane pUrvanA karelA sukRtarUpI kalpavRkSane anurUpa sukhane bhegavaMta iMdranI jema IcchA pramANe ramavA lAgyA. pachI kALanA kramavaDe paddamAvatI rANIne putra utpanna thaye, tenuM vadhAmaNuM karyuM ane yogya samaye tenuM kiraNateja nAma pADayuM. te paNa kALanA krame rAjyane bhAra upADavA samartha thaye. pachI kaI divase te khecara rAjAe mahAprajJapti vidyAne vizeSa prakAre sAdhavA mATe devatAnA paganI pUjA prAraMbhI, tenA sAdhananI sAmagrI taiyAra karI, cAre dizAmAM vividha prakAranA zone hAthamAM dhAraNa karanArA uttara-sAdhaka tarIke khecara subhaTonA samUhane sthApana karyo, bAra ejananA pramANanI pRthvI upara amArInI ghoSaNA karAvI, tathA A ja kAryane nimitte aneka sthAne viSe vidyAdharone sthApana karyA. tyArapachI sanAna karI,veta vastra paherI te vidyAdhararAjA jeTalAmAM vidyA sAdhavA mATe taiyAra thaye, teTalAmAM caMDavega nAmane vidyAdhara pratihAradvArA pitAnuM Agamana jaNAvIne rAjasabhAmAM peTho, ane rAjAnA pagamAM paDIne (namIne ) vinaMti karavA lAge -"he deva ! Ape sarva ThekANe jIvahiMsAno niSedha karavA mATe AjJA ApelA ane Amatema bhamatA meM Aje rAtrinA pAchalA bhAgamAM bhayaMkara vaitADhyanA eka chedAyelA kinArA upara rahelA eka vRkSanI zAkhA uparathI jhaMpApAta karato ane nIce paDato eka puruSa jIvato ja prApta karyo che. zokanA samUhavaDe gaMbhIra vANavALA ane moTA krodhanA samUhathI atyaMta AkuLa(vyAsa) kaMTharUpI mArganA chidravALA tene meM ghaNI rIte zAMti ApI, ane zItaLa jaLanA biMduvaDe teno upacAra karyo tathA "akALe kapa pAmelA yamarAjarUpI kesarIsiMhane jagADavA jevuM moTA vRkSanA mastaka uparathI paDavAnuM sAhasa tuM kema kare che ? " ema meM tene vAraMvAra pUchayA chatAM paNa te kAMI paNa bolate nathI, athavA to paNa nathI. mAtra "are ! re ! prANa tyAga karavAne utsAha karate huM kevA maMda bhAgyavALe chuM ? ke jethI ATaluM paNa mAruM manavAMchita na thayuM." e pramANe vAraMvAra belatA tene keTalAka puruSo pAse tene vihAra aTakAvIne ahIM lAvIne ApanA pratihAranI jagyAe mUke che. have pachI Apa pramANa cho." A pramANe sAMbhaLIne ko/kavaDe vyAkuLa thayelA vidyAdharAdhipatie te puruSane potAnI pAse bolAvyuM, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 ]. zrI pArzvanAtha caritraH : prastAva 2 jo : ane tene maraNanuM kAraNa pUchayuM. te vakhate paNa te kAMI paNa be nahIM. mAtra teNe Dokane vALIne pAse rahelA mANasanI sanmukha daSTi nAMkhI. tethI te khecararAjAe jANyuM ke -"ahIM ghaNA mANaso che, tethI te bolato nathI." Ama vicArIne te rAjAe tyAMthI sarvane rajA ApI. pachI pharIthI rAjAe tene pUchayuM ke-"he bhadra! satya bola, kema AvI rIte maunapaNe rahe che ?" tyAre teNe dIrgha ni:zvAsa mUkIne kahyuM ke-"he deva! A atyaMta nahIM kahevA jevuM che. je Apa mArA para prasAda karo, to A vRttAMta kahyA vinA ja mAre maravuM egya che. cAlatI vAtana nirvAha karavA mATe mane rajA Apo." tyAre vidyAdhara rAjAe kahyuM ke-"maraNanA vicAravaDe saryuM. prathama te meM je tane pUchayuM te kahe." tyAre te bolyo-"je Apane sAMbhaLavAno ati Agraha hoya, to huM kahuM chuM, Apa sAMbhaLo-huM kadalIpura nAmanA nagaramAM kRSNa nAmane gRhapati chuM. dhana upArjana karavA mATe vividha prakAranA udyamavaDe kuTuMbana nirvAha karato raheto hato, kAMIka dhanane samUha paNa che. tathA mArA kuTuMbamAM mAtA, nAne bhAI, bhAryA, bhAInI bhAryA, putra ane bena che, paraMtu mArA pitA maraNa pAmyA, te mane paheluM mahAduHkha thayuM. eTalAmAM te duHkha zAMta pAmyuM nahIM teTalAmAM mArI mAtA kuLanI maryAdAne ane lajajAne choDIne IcchA pramANe vyavahAra (anAcAra) karavA lAgI. te jANIne meM tene ekAMtamAM kahyuM ke "he mAtA! have tamAre AvA prakArano vidhavA nArIne viruddha vyavahAra karavAno zo avasara che? sarvathA anAcArano saMvara (tyAga) kare, kemake gharanA mANasanA netrarUpa tame che. tame je IcchA pramANe cAlazo, te tame bIjAnuM nivAraNa zI rIte karI zakazo ?" tyAre te bolI ke-"he putrahuM tane paramArtha (satya) kahuM chuM ke-huM brahAcaryanuM pAlana karavA zaktimAna nathI." te sAMbhaLIne lajajArUpI moTA vAvaDe tADana karAyela huM pitAnA maraNa karatAM paNa vadhAre dukha pApe. to paNa bhale jema tema rahe (thAo) ema vicArIne AkArano saMvara karIne huM vartatA chatAM paNa kaIka divasa te ja nagaramAM te mArI mAtA "A DozI che" ema jANIne nahIM IcchatA evA paNa eka garIba puruSanA gharamAM peThI. vaLI bIjuM evuM banyuM ke-te mAro nAno bhAI vezyAnA saMgavALe thayo, te jANIne tenI bhAryAe tene vaza karavA mATe maMtra jANanArane hAthe maMtranA vidhAna vaDe ATha aMgamAM khIlA mAreluM eka putaLuM karAvI tenA (patinA) khATalA nIce (bhUmimAM) nAMkhyuM (DAyuM). tethI abhicArika maMtranA sAmarthya vaDe te pIDA pApe, tethI teNe AhArano tyAga karyo, jIvavAnI AzA nAza pAmI, zarIra kSINa thayuM, tyAre meM siddhadatta nAmanA nimittiyAne (jozIne) bolAvyo. teNe maMDaLa ALekhyuM, eka kumArIne maMtrI tene viSe kSetrapALa utAryo, teNe gRhiNIe prayoga karelA putaLAne vRttAMta kahyo te jANune meM tene khodAvyuM ane jeTalAmAM te daSTinA viSayamAM AvyuM, teTalAmAM te nAnA bhAInI bhAryA pitAnuM duzcaritra pragaTa thavAthI bhaya pAmI, ane Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D * prabhune trIjo bhava : kiraNa vegane duHkhI puruSe kahela AtmavRttAMta. [63] ekadama vacamAM paDIne teNIe te putaLuM grahaNa karyuM, ane saLagatA agninI javALAmAM nAMkhyuM, ane tarata ja te baLI gayuM. te putaLAnA baLavAthI utpanna thayelA moTA agnivaDe mArA bhAIne deha baLI gayo ane maraNa pAme (A trIjuM du:kha). te vakhate nimittiyAe kahyuM ke A karmane karanArI te ja A che." te sAMbhaLIne gharanA lekee kaThora vANIvaDe teNIne tiraskAra karyo, ane nagaranA lokoe paNa teNIne dhikkAra Apyo. A apavAdanuM duHkha sahana na thavAthI ghaNuM pANInA nidhAnarUpa eka gaMbhIra kUvAmAM te paDI. te jANIne loko tyAM doDyA, kUvAmAM doraDuM nAMkhyuM, puruSoe tene kheMcI kADhI, paraMtu te to yamarAjanI rAjadhAnImAM pahoMcI. A cothuM duHkha mane prApta thayuM. tyAre meM vicAryuM ke-ATalA mAtra duHkha ApavAvaDe zuM adhama vidhAtA tuSTamAna thayo haze ke nahIM? tevAmAM mAruM DAbuM netra pharakyuM. te vakhate meM vicAryuM ke -"ThIka. meM joyuM. haju paNa vidhAtA ATalAthI paNa aTaka nathI, mATe mAre sAvadhAna rahevuM joIe. " A pramANe jANe moTA duHkharUpI vAnA agninI kuMDImAM paDele houM tema huM raheto hato, tevAmAM keIka divase te mArI bahena gharanA sArabhUta graMthine(piTakIne) grahaNa karIne gharanA cAkaranI sAthe ekadama bahAra nIkaLI gaI. tenI pAchaLa te mAge mAro putra deDyo te bannenuM darzana be gAmanI vacce thayuM. mArA putre cAkarane kahyuM ke-"he durAcArI! kayAM tuM jAya che?" te vakhate mArI bahene utsAha Apela te cAkara mArA putranI sanmukha pAcho vaLe. te banenuM bAhuvaDe yuddha thayuM. paraspara muSTinA ghATavaDe zarIramAM ghumarI AvavAthI te banne pRthvI para paDyA tyAre mArI bene mArA putrane charI vaDe ha, eTale te jIvitathI mukta thaye. A sarva vRttAMta mArA jANavAmAM Avyo tethI lAkho tINa duHkhavaDe huM grahaNa karAye. hajAra mukhavALo thaIne avarNavAda( apayaza ) uchaLyo. te vakhate huM te avarNavAdane potAnA kAnavaDe sAMbhaLavAne azakta thavAthI vaitADhyanA taTa( kinArA) upara rahelI kuLadevatAnuM ArAdhana karavA mATe ane pitAnA duSkarmane pUchavA mATe gayetyAM meM daza lAMghaNa(upavAsa) karI, tenI devIe upekSA karI. te vakhate atyaMta vairAgya(kheda)ne pAmelA meM maraNuvaDe AtmAnI zAMti IcchI, tethI vRkSa upara caDIne paDato hato, teTalAmAM jaladIthI ApanA vidyAdhare mane upADyo ane ApanA caraNanI pAse A. A pramANe he deva! aghaTitane ghaTAvavAmAM eka( advitIya) nipuNa ane vividha prakAranA moTA duHkhane karanArA adhama vidhAtAne zuM kahevuM? je zAstrane viSe saMbhaLAtuM nathI, ane je samagra pRthvItaLane viSe dekhAtuM nathI, te sarva he deva ! yathArtha rIte mAre ghera thayuM che. A pramANe kSaNe kSaNe vicAro ane sarva aMge kSINa thayeluM huM jANe vAnI agnimAM paDyo hoya evA mArA AtmAne rakSaNa rahita mAnuM chuM. he vidyAdharonA svAmI ! duHkhanA samUhathI mUkAvavAmAM eka samartha evA prANatyAga(maraNa)ne choDIne bIjuM kAMI paNa rakSaNa karanAra huM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ?? prastAva ra je. . jete nathI. priyajananA viyegathI manamAM dukha pAmelA, moTA vyAdhivaDe zarIramAM piDAyelA ane dorgatya( durdazA)vaDe duHkhI thayelA manuSyane maraNa ja meTuM zaraNuM che, ema huM mAnuM chuM. jemAM nehavALA baMdhu, mAtA, bahena vigere svajana paNa A pramANe akAryamAM Asakta thAya che, te pachI jIvavAnI AzA zuM rAkhavI? have ghaNuM kahevAthI saryuM. he deva ! A5 je mAruM priya hita ) IchatA ho, te prAraMbha karelA kAryama sahAya karavI ja yogya che." tyArapachI vidyAdhara rAjA tenA sarva vRttAMtane sAMbhaLIne atyaMta vairAgya pAmI vicAravA lAgyA. are re! mugdha buddhivALa, paramArthanI sAdhanA rahita ane anArya e leka A saMsAranA halakA kAryane viSe paNa udyama kare che, paraMtu svabhAvathI ja pariNAme rasa rahita evA dhana ane vajana vigerene jarA paNa jANatA nathI, ane pitAnuM kArya karavAmAM ja eka rasika bane che. mANasa pitAnA AtmAne anarthamAM pADIne kuTuMbane mATe pravarte che, te upara kahelA vidhi pramANe meTI viDaMbanAne ADaMbara che. mugdha bhramara kamaLanuM bIDAvuM nahIM jANatA hovAthI te kamaLamAM lIna thAya che, matsya paNa mAMsane khAya che, paraMtu tenA duHkhane te jANato nathI. vaLI ame te bhaviSyamAM thanArA anarthanA samUhane jANatA chatAM paNa Aja dhana, svajana vigere padArthone viSe rAgI thaIe chIe. sAMbhaLavAvaDe, jevAvaDe ane anubhavavAvaDe A saMsAra sAra vinAne jANyA chatAM paNa amArI mati tenAthI virAma pAmatI nathI. ahA! A moTA mohane mahimA ke che?" A pramANe te vidyAdhara rAjA jeTalAmAM ullAsa pAmelA nirmaLa jJAnavALe dharmadhyAnamAM rahyo che, teTalAmAM pratihAre AvIne vinaMti karI ke -"he deva! devapUjAnI samagra sAmagrIne samUha taiyAra karyA chatAM paNa Apa haju kema pUjA karatA nathI ? ke jethI prAraMbhelA kAryane tyAga karIne raho che?" tyAre rAjAe kahyuM ke- "he pratihAra! meM zuM AraMbhya che?" tyAre pratihAra be ke-"he deva! prajJapti devatAnI ArAdhanAnuM vizeSa prakAranuM vidhAna AraMkyuM che." tyAre rAjAe kahyuM"ThIka. meM jANyuM, paraMtu AnAthI zuM phaLa che? kemake A saMsAranuM svarUpa bALakane kriIDA karavAnA dhULanA ghara jevuM che, jIvatara pANInA uchaLatA taraMga jevuM caMcaLa che, ane yuvAvasthA zarada RtunA vAdaLA jevI che, to kaye vidvAna mANasa potAnA AtmAne A loka saMbaMdhI thoDA kAryane kalezanI kalpanAmAM pADe?" A avasare pUrve kahelA puruSe rAjAnA pagamAM paDI pharIthI vinaMti karI ke -"he vidyAdhara rAjA ! nivRtinA dAnavaDe Apa prasanna thAo." tyAre rAjAe kahyuM ke-"he bhadra! A nirvati eTale zuM? ane dAna eTale zuM ?" tyAre te puruSe kahyuM ke -"he deva! aneka duHkharUpI dAvAnaLathI baLatA mANasane maravuM e ja nivRti che, tathA te (maraNa) karavAmAM pravartelAnA vighano nAza kare, te dAna kahevAya che." tyAre vidyAdhara rAjAe kahyuM, ke-"he mahAnubhAva! tuM mugdha che, kemake pUrve karelA duSkRtathI aniSTa(dukha)ne pAmelA prANane mAtra 1. zAMti athavA sukha. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhune trIje bhava-kiraNaga vidyAdharane thayela dIkSA abhilASa. [ 65 ] maravAthI ja nivRtino lAbha thato nathI, paraMtu ta5, niyama, jJAna ane thAnAdikavaDe te duSkRtano nAza karavAthI ja nivRti thAya che, tethI karIne A maraNanA adhyavasAya( vicAra) thI virAma pAma, ane svabhAvathI ja nAzavaMta A saMsAranA svarUpanI bhAvanA kara." A pramANe jeTalAmAM te khecararAjA te puruSane yathArtha(satya) kahe che, teTalAmAM udyAnapALe AvIne harSathI kahyuM ke-"he deva ! pitAnI saumyatA( suMdaratA)e karIne caMdrane parAbhava utpanna karanAra, tapanA tejavaDe sAkSAt sUryane paNa tiraskAra karanAra, ane gaMbhIratAe karIne samudranA gaMbhIrapaNAne nAza karavAmAM pradhAna(mukhya) evA suraguru nAmanA sUrimahArAja ApanA udyAnamAM samavasaryo che." A pramANe sAMbhaLIne bhaktinA prakarSathI uchaLatA ghaNA mAMcavaDe jenI kAyA kaMcukavALI thaI che, e te rAjA jANe ke dhanane nidhi prApta thayo hoya tema Asana uparathI ekadama Ubho thA. be veta cAmaranA calAvavAmAM vyAkula thayelI strIo vaDe parivarela, hAthInA kaMdha upara beThelA jenA mastaka upara veta chatra dhAraNa karAyuM che e, tathA harSathI caMdana(ratha)mAM, yAnamAM, vimAnamAM ane vividha prakAranA japAna(pAlakhI)mAM beThelA rAjAo vaDe ane vidyAdharavaDe parivarele te rAjA sUrimahArAjane vAMdavA cAle. tathA tatkALa udyAnane prApta thayo. tyAra pachI hAthInA pRSTha uparathI utarIne te rAjA sarva loko sahita te zreSTha munine traNa pradakSiNA karIne, moTA AdarathI vAMdIne ane te munIzvarano sabhya AzIrvAda pAmIne bhUmipRSTha upara beThe. tyArapachI munIzvare paNa dharmakathA zarU karI, yathAsthita bhavanuM svarUpa kahyuM, tathA prakRti, sthiti, pradeza, rasa ane anubhAgavALo karmaprakRtine baMdha prakAza karyo, corAzI lAkha jIvAnivaDe vistAravALe cAra gatine saMsAra varNavye, ghaNuM duHkha devApaNue karIne pramAdane duSTa vilAsa prakAza karyo, tathA satya jJAna vinA karelA tapa anuSThAnavaDe yukta evo mithyA dharma mAtra vyaMtarAdika hIna phaLane ApanAra che ema pragaTa karyuM. A pramANe dharmane paramArtha (rahasya) kahyo tyAre pratibaMdha pAmelA ane moTA vairAgyane dhAraNa karanArA rAjA vigere mastaka upara be hAtha joDI bolavA lAgyA ke "he bhagavAna! Avo upadeza ApavAne ApanA sivAya bIje ke jANe che ane bIjA kone A sajJAnane prakarSa che? athavA A pramANe paropakAra karavAnI IcchAvALo bIje kayuM che?A pramANe bolyA pachI vidyAdharane rAjA kiraNaga paNa cittanI aMdara dharmabuddhino nizcaya karIne tathA sUrimahArAjane vAMdane pitAne sthAne gayo. tyArapachI sArA mate, sArA ge, caMdranA baLanI - anukULatAe, sAre divase, sArA nakSatra ane sArA lagna sAmaMta rAjA vigerenI pAse pitAne sarvavirati grahaNa karavAne abhilASa kahIne rAjAe pitAne sthAne kiraNateja nAmanA rAjaputrane sthApana karyo. hAthI, azva, bhaMDAra ane koThAra vigere parikara (samUha) Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] zrI pArzvanAtha caritra : : praratAva 2 jo : tene soMpyA, aMta:puranI strIone medha karyo, nagaranA lokone khamAvyA, jinamaMdirAne viSe aThThAimahAtsava karyo, sAdhu ane sAdharmika lAkeAnu ucitatA pramANe sanmAna karyuM, kedakhAnAmAM bAMdhelA gunegArAne cheDAvyA, tathA dInAdikane anukapAdAna apAvyuM. pachI keTalAka rAjaputrA ane pUrva kahelA puruSanI sAthe kiraNavega vidyAdharezvare sUrIzvaranA caraNanI pAse pratrachyA grahaNa karI. te vakhate khadijanAe tenI zlAghA karI, te A pramANe-- " he naranAtha ( rAjA )! tame dhanya che, tame ja mATA pUjyapaNAne pAmyA che., tamArI kIrti vaDe brahmAMDa( jagata )rUpI vAsaNanA madhyabhAgane ujvaLa karyAM, ame mAnIe chIe ke-tamArA nirmaLa hastakamaLane viSe meAkSalakSmI rahI che, ke je tame pAte ja caMdra jevuM ujjavaLa zIla prApta karyuM. kAI paNa mANasa tRNune pazu tyAga karavA icchatA nathI, atyaMta krodhavALI duSTa bhAryAnA paNa koi tyAga karatA nathI, sIvelA (sAMdhelA) vastranA kakaDAne paNa leAkeA tajatA nathI, paraMtu huM vidyAdhara rAjA ! tame mATuM rAjya, suMdara ata:pura ane caturaMga sainya vigerenA jema tyAga karyA, tema khIje kAI tyAga nahIM kare. he deva ! huM vidyAdhara rAjA ! rAgane mathana karanAra tamane ekane ja cheADIne A jagatamAM kayA kayA mANasa kAmavaDe vyAsa nathI thayA? meATA zaNagAravALI strIAvaDe ekadama dharmathI keAne kAne calAyamAna nathI karAyA ? tathA A pRthvI upara AzArUpI pizAcIvaDe kANu pApakarma nathI karAvAyA ? mAMhanI duSTa ceSTA bhayaMkara du`tine karanArI che, ema sarva mANasa jANe che, du:khe karIne damana karI zakAya evA iMdriyAnA mATA samUhane paNa sarva mANasa jANe che, paraMtu he bhUmiti ! gurunI pAse sarvavirati grahaNa karIne rAga rahita ane krodha rahita thaine pRthvI upara tame jema vicare che, tevA kAi paNa nathI. '" A pramANe satya gurunI stuti karyA chatAM paNa jarA paNa gavane nahIM karatA chaThTha, aThThama, dazama, dvAdaza vigere duSkara tapa karavAmAM tapara, AkAzanI jema AlaMbana rahita, vAyunI jema pratibaMdha rahita gAma, kula vigerene viSe mamatAne tyAga karatA, sUtra ane ane sArI rIte bhaNatA, gAma, Akara ane nagarAdikane viSe vihAra karavA lAgyA. tathA iMdranI jevI RddhinA vistAranI jevA vaibhavanA vistAravALA kiraNateja rAjA bhujAkhaLavarDa maLavAna lAkhA zatruene daLI nAMkhI mATI rAjalakSmIne bheAgavavA lAgyA. have sarva kriyAnA samUhane yathArtha jANanAra kiraNavega vidyAdhara rAjaSi gItA thayA ema jANI gurunI AjJAthI ekala vihAranI pratimAne aMgIkAra karI, AkAzamArge gamana karIne vizeSa prakAranI tapasyA karavA mATe puSkara dvIpAmAM gayA. tyAM zAzvatI pratimA Ane vadanA karI. tyAra pachI moTA harSane dhAraNa karatA te muni vaitADhaya girinI pAse rahelA haeNmigiranI samIpe sarva prANIonA samUhane upadrava karavA vigere doSarahita Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune trIjo bhava-kuTa sarvAMnuM narakagamana bAda punaH sarpa tarIke upajavu, [ 67 ] pratimAe rahyA. A pramANe divase divase vRddhi pAmatI ati zubha bhAvanAvALA te muni divaseAne nimana karavA lAgyA. have A tarapha pUrve kahela pragaTa thayelA mATA gavALA kukuTa sa` meTA hastInA vinAza karIne peAtAnI icchA pramANe niraMtara vadha karavAnI icchAvALA hAvAthI meTA pApanA samUhane upArjana karI kALanA kramavaDe pa Mcatva( maraNa )ne pAmyA, ane adhanya evA te yathArtha nAmavALI dhUmaprabhA nAmanI kedakhAnA jevI pAMcamI naraka pRthvIne viSe nArakI thayeA. tyAM tala tala jevaDA tenA kakaDA thatA hatA, vajra jevA kuhADAvaDe te kuTAtA hatA, meATA tIkSNa marachIvALA bhAlAvaDe bhedAtA hatA, caNAnI jema bhaThThImAM zekAtA hatA, tIkSNa khaDganI dhArAvaDe cheDhAtA hatA, zeraDInI jema catrAvaDe pIlAtA hatA, jAjavalyamAna agnithI tapelI leADhAnI zilA upara suvADAtA hatA, rAtA chatAM paNa tapela tAMbu ane sIsuM pIvarAvAtA hatA, meTA bhAravALA leADhAnA rathamAM joDAtA hatA, pAkelA mAMsanA kakaDAne atyaMta khavaDAvAtA hatA, lAkaDAnI jema karavatavaDe vizrAMti rahita( nira Mtara ) phaDAtA hatA, nIce jAjvalyamAna agnivALI kuMbhIne viSe pakAvAtA hatA, zilAtaLa upara jema dheAkhIvaDe vastra aLAvAya tema aLAvAtA hatA, tathA tapelA sIsA ane tAMmAnA rasane vahana karatI nadIne viSe nakhAtA hatA. A pramANe paraspara nArakIee karelA meATA tIkSNa du:khanA samUhane sahana karatA te sattara sAgarApama sudhI rahyo. have tyArapachI nArakanuM AyuSkarma pUrNa thayuM tyAre tyAMthI nIkaLIne te ja suvarNa zailanI pAsenA nikuMjane viSe mahAdevanA gaLArUpI valayamAM rahelA sarparUpI latAnA jevI svaccha kAMtivaDe dizAonA cheDAne DhAMkI detA, eka ceAjanapramANu zarIranA vistAravALA, udaya pAmatA sUrya maMDaLanA raMgane anusaratA e netravALA ane aneka prANIonA samUhanA saMhAra karanAra mATe sarpa thayeA. vaLI mUkelA mATA phutkAra( phuMphADA )rUpI agninA kaNIyAvaDe mizra thayelA du:sahu ucchvAsavALA, nacAvelI phaNArUpI pATiyAvaDe sUryanA kiraNeAnA prasArane rUMdhatA, priyaMguvRkSanA pAMdaDA jevA svaccha ane dIrgha zarIranI bhayaMkara laMbAivaDe te zAlatA hatA, yamunA nadInA jaLanA pravAha jANe pRthvI upara utaryo hAya tema te zAbhatA hatA. vikasvara jayApuSpanI kAMtivALI ruSTinI chaTAvaDe vanakhaMDane jaladIthI navapallavavaDe maneAhara karatA hAya tevA dekhAtA hateA, tathA krIDAvaDe uchALelA puMchaDAnA agrabhAgavaDe bhAMgI nAMkhelA vRkSanA kaDakaDATa zabdavaDe bhayaMkara, jANe pRthvIrUpI strInA atyaMta snehavALA veda Da hAya tema zAlatA hatA. A pramANe dusahu yamarAjanA bhujadaMDa jevA pracaMDa zarIravALA te mATe sarpa jANe sAkSAt lAMkhA aMjana parvatanuM valaya hAya tema pRthvI para vicaratA hatA. AvA prakAranA meATI kSudhAthI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [68] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 2 jo : () kalAMta zarIravALA, AhArane mATe Amatema bhamatA ane pApakarmathI bharapUra te sarve kAMcanagiri(meruparvata)nI jema svabhAvathI ja nizcaLa zarIravALA ane kAryotsargamAM rahelA te kiraNaga vidyAdhara rAjarSine joyA. joyA pachI turata ja pUrvabhavamAM abhyAsa karelA ane udayamAM AvelA veranA kAraNathI uchaLelI moTA kaparUpI agninI jvALAvaDe dedIpyamAna netravALo te bhayaMkara, karkaza ane daDha dADhAnA ughADavAvaDe mukharUpI guphAne phADIne( ughADIne ) doraDA jevA lAMbA pitAnA zarIravaDe thAMbhalAnI jevA bhagavAnanA zarIrane vIMTIne aneka sthAnene viSe hasavA lAge, te paNa saMsAranA bhAvI svarUpanI bhAvanA karanArA ane sArA cAritravALA te munIzvare duSTa sarSa upara jarApaNuM kapa na karyo. vaLI eka tarapha keIpaNa prANI ati krodhathI kuhADA vaDe bhujadaMDane kApe, athavA bIjI tarapha koIpaNa prANI tuSTamAna thaIne tenA hAthane caMdanavaDe lIpe, to paNa munio samAna daSTivALA ja hoya che. cirakALa sudhI tiraskAra karAyA chatAM paNa muni teno tiraskAra karatA nathI, ane hIlanA karAyA chatAM paNa pite bIjAnI hIlanA karatA nathI, paraMtu suprasanna daSTivaDe baMdhunI buddhithI jue che. kadAca meruparvata calAyamAna thAya, tathA kadAca pRthvI pRSTa rasAtaLamAM jAya, paraMtu moTuM duHkha pAmyA chatAM paNa munIzvarenuM citta kSobha pAmatuM nathI (calAyamAna thatuM nathI). A pramANe te mahAtmA moTA darpavALA sarpavaDe tIkSaNa dADhA vaDe DasAyA chatAM paNa vizuddha manavALA te A pramANe vicAravA lAgyA. karmane kSaya karavA mATe udyamI thayelA jIne upasarga karanArA prANIo dharmane viSe sahAyakAraka thAya che, tethI te zreSanA sthAnane pAmatA nathI, paraMtu te upakAra karanAra che, ema dhArIne te vizeSa karIne dAna ane sanmAna karavA lAyaka thAya che, tethI te citta! duSTa manane dUrathI tyAga karIne samatAne bhaja. jo ke cirakALa jIvatAM chatAM paNa maraNa to avazya thavAnuM ja che, tethI je te jaladI prApta thAya, to temAM asamAdhino avakAza zo che ? " A pramANe potAnA AtmAne sArI rIte sthApana (zAMta) karIne, siddha bhagavAnane AlecanA ApIne, anazana grahaNa karIne tathA sarva jIvonA samUhane khamAvAne paMca parameSThInuM samaraNa karavAmAM tatpara thayelA te kiraNaga munIzvara evuM koI zubha dhyAna pAmyA, ke je vaDe kALadharma pAmIne acuta kalapane viSe ati dhanya dedIpyamAna deva thayA; kemake acuta zIlavALAnI ayutamAM sthiti hoya ja, emAM zuM Azcarya ? have mugaTa, kaDA, kuMDala ane cUDAmaNivaDe sarva aMge zebha, harSa sahita deDatA parijanoe maMgaLanA uccAravaDe sanmAna karAyela, tathA bAvIza sAgaropamanA AyuSyavALo te deva nirupama sukhasaMpadAne bhegavata, te AyuSyane ardha samaya jevuM mAnate asaMkhya kALane nirgamana karavA lAgyA. have A tarapha A ja jaMbudvIpane viSe pazcima mahAvideha kSetramAM gaMdhAvatI nAmanI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune cotho bhava-vajInAbhakumArano janma [69] vijayamAM zubhaMkarA nAmanI nagarI che. temAM ati UMcA moTA prAkAra(gaDha)vaDe vIMTAyela havAthI zatrune vijaya prApta thayuM che ema lokavANI saMbhaLAtI hatI. tenA ramaNIya devamaMdira, trika, catuSka, casvara ane cariyAnA vibhAge lAkha vANIvaDe paNa varNana karI zakAya tevA nathI. moTA bhAgyazALI loke temAM nivAsa kare che, iMdranI purInI jema temAM sadara devajananA samaha zobhe che. tathA moTI rajata(cAMdI'nI bhUminI jema lebha rahita DAhyA mANasane sukha ApanArI che. tathA je nagarImAM divasanA aMte ja pradeSa zabda kahevAmAM Ave che, kiMzukanA puSpane viSe ja kALA mukhapaNuM kahevAya che, sUryabiMbano ja asta kahevAya che tathA kuliMgIne viSe jaTAnA ATopanI viDaMbanA che, paraMtu mANasene viSe A kAMI paNa nathI. te nagarIne pralaya kALanA agninA ugra pratApavaDe zatrurUpI jaLAzayane sukavI denAra, sadA upayogI vaibhavanA vistAranuM dAna karavAthI dIna ane duHstha janene saMtoSa pamADanAra tathA jANe sAkSAta pAMcamo lekipAla hoya tema zobhato vajuvIrya nAmane rAjA pAlana kare che. vaLI te medinIne bhegI, mAtaMganI saMgativALe ane bhegI lakano bhakta che, te paNa svazucitAthI pavitra advijihava kahevAya chete Azcarya che. te rAjAne bIjI sarva strIjanathI adhika rU5 ane lAvaNya vaDe manohara aMgavALI, gIta, vAjIMtra ane nRtyAdika kaLAmAM pravINa, vinayanuM sthAnarUpa, saubhAgyanuM utpattisthAna, gurujananA caraNakamaLanI pUjA karavAmAM tatpara ane kamaLanA patra jevI moTI zobhAvALI lakSmIvatI nAmanI bhAryA che. tenI sAthe devalekamAM IMdranI jema pAMca prakAranA manahara amUlya viSayasukhane bhegavate te rAjA rAjyanuM pAlana kare che. koIka vakhata te kiraNaga deva bAramA devalokathI AvIne te rAjAnI paTTarANInA garbhamAM putrapaNe utpanna thayA. pachI kALane krame sArA prazasta dehadanA pUrNa karavAvaDe paripUrNa mane rathavALI te rANIe kAMIka adhika nava mAsa gayA pachI prazasta zubha muhUrta ane yogane viSe putra prasa. te sUryanI je rAtA kara(kiraNa-hAthIvALe thaye, zarIre sArI bhAvALe ane mahelane udyota karanAra the. pachI bAra divasa vyatIta thayA tyAre tenuM vajanA nAma pADayuM. anukrame te kumArapaNuM pAme. pachI gurunI pAse sarva kaLAono samUha tene grahaNa karAvyo. pachI kALanA krame karIne vizeSa prakAranuM rUpa, saubhAgya ane lAvaNya vaDe manahara yuvAnapaNuM pAme. te yauvananA vazathI tenI nirmaLa mativALI daSTi sArI rIte vistAra pAmI, parAkramanI sAthe tenuM vakSasthaLa vRddhi pAmyuM, krodha ane lebha vigerenI sAthe tenuM udara kRzapaNAne pAmyuM, ane nItinA anusaravAnI sAthe tenuM bhujabaLa prasaryuM. vaLI je ke te traNa zaktine dhAraNa kare che, jo ke saravana (bANanA samUha)ne mUkato nathI, ane je ke zikhi1 vidyA, maMtra ane vIrya (zarIra) A traNa zakti. 2 kumAra traNa zakitane dhAraNa kare nahIM, saravana eTale kAmadevane cUke che, ane zikhi eTale agnine athavA merane aDake che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 2 jo : (agni)ne aDakato nathI, te paNa te kumAra kahevAya che, te Azcarya che. hima(barapha)nA samUha jevI ujavaLa (ta) tenI kIrti koI paNa rIte te prakAre pravatI, ke jemAM aneka caMdra UgyA hoya tevA AkAzanI zobhAne DhAMkI de che. te mahAtmA eka ja che te paNa buddhimAna manuSyae aneka prakAre bharyo che, te A pramANe-dAnamAM karNa ane balirAjA jevo, ane satyavaDe droNAcArya jevo vigere. AvA prakArano te rAjaputra kaI divasa keTalAka pradhAna puruSanI sAthe azvakrIDA karavA mATe nagarImAMthI nIkaLyo. jUdA jUdA zreSTha azva upara vAhana karatA tenuM kapALa parizramathI utpanna thayelA parasevAnA biMduovaDe vyApta thayuM, tethI vizrAMti levA mATe navA ullAsa pAmelA moTA pallava(pAMdaDA)vaDe jenI zAkhAno samUha zaNagAryo hate, evA kaMkelI vRkSane taLIye beTho. te vakhate tyAM ja teNe prathamathI beThelA, dUra dezathI AvavAvaDe kSINa zarIravALA ane vaivanane ullaMghana karelA (vRddha) eka puruSane che. te puruSa harSathI vikasvara netravALo banIne tADapatramAM lakheluM kAMIka Adara sahita vAMcate hato. te joI rAjaputre kautukathI tene pUchyuM ke-"he puruSa! tuM zuM vAMce che ?" tyAre te bolyo ke-"baMga dezanA adhipati caMdrakAMta nAmanA mahArAjAnuM A kAMika lezamAtra guNakIrtana che." tyAre rAjaputra pitAnA hAthavaDe te grahaNa karIne vAMcavA lAgyuM. "ThekANe ThekANe rUpavALA, yazavALA, tyAgI(dAnI), bhegI ane pitAnA bAhubaLanA garvavaDe bIjAthI na jItI zakAya tevA ghaNu rAjAo che, paraMtu baMganAthane viSe jevo maTe mahimA vikasvara che, tevo bIjA koI paNa rAjAmAM dekhAte nathI tathA kahevA paNa nathI, ema huM mAnuM chuM. iMdrane haNAyelA vikramavALo karIne tenA airAvaNa hAthIne kaNa lAvI zake? tathA paMcAla dezanA rAjAne koNa vanavAsI kare? aMga dezanA rAjAe kapaTavaDe grahaNa karelI rUpavatI nAmanI putrIne te rAjAne jItIne baMga dezanA rAjA sivAya bIjo koNa grahaNa kare? pralaya kALanA agninI jevA utkaTa moTA kuMDavALA pAtAlamAM rahelI ati rUpavALI devatAnI pAse jhaMpAkhaMtapUrvaka baMga dezanA rAjA sivAya bIjo kaNa jAya? tathA caMDasiMhane sArI rIte sAdhIne tene baMga dezanA rAjA vinA bIje keNa sarvadA sahAya kare ? tethI karIne A jagatamAM tene tulya ke che?" A pramANe vAMcIne te rAjaputranuM mana moTA kautukathI vyApta thayuM. ane Adara sahita vikasvara netrane te puruSa upara nAMkhIne tathA kapUranA samUhavALuM tAMbalanuM bIDuM pitAnA hAthavaDe te paradezI puruSane ApIne A pramANe te rAjaputra kahevA lAgyuM he musAphara! tuM sarvathA satya kahe ke-A baMga dezane nAtha koNa che? teNe zI rIte iMdrane jItyo? athavA erAvaNa hAthI zI rIte grahaNa karyo ? athavA paMcAla dezanA rAjAne zI rIte vanavAsI karyo? athavA tenI putrIne aMgadezanA rAjAe zI rIte haraNa karI? pharIne paNa zI rIte pAchI ANa? agnikuMDamAM rahelI devatA pAse zI rIte gayo? tathA vetALane zI rIte sahAyakAraka karyo?" tyAre te musAphare kahyuM ke-"sAMbhaLe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjI prabhune cothe bhava-musAphare vajanAbhane baMgadezanA rAjAnuM kaheluM daSTAMta. [ 71 ] baMgadezanA tilakarUpa bhUjapura nagaramAM amAro svAmI caMdrakAnta nAmane rAjA che, te mahAtmAne dUte kahyuM ke-"he deva ! huM kAMIka vinaMti karuM chuM, Apa sArI rIte sAMbhaLe-vijayapura nagaramAM vijayadeva rAjAnI saibhAgyasuMdalI nAmanI putrI samagra kaLAmAM kuzaLa che. tenA varane vicAra karavAne vakhate teNIe sakhInA mukhavaDe pitAne kahevarAvyuM ke-"je rAdhAvedhanA vidhAnane jANato hoya, te mAruM pANigrahaNa kare, athavA bhagavAna agni ane grahaNa kare. " A pramANe sAMbhaLIne vijayadeva rAjA manamAM AkuLavyAkuLa thaIne Amatema zUnya cakSune vikSepa karavA lAgyA. te vakhate tene maMtrIoe kahyuM ke-"he deva ! sthAna( kAraNa ) vinA Apa A pramANe ciMtAthI vyAkuLapaNAne kema pAmyA cho? A kALane ucita rAdhAstaMbhAdika kArya karAvo. rAjAone bolAvo ane nagaramAM mahotsava karA." tyAre rAjAe kahyuM ke A yogya ja che tethI kALane hAni na pahoMce tema ( gya avasare) A sarva kArya tame karA." te sAMbhaLIne "jevI ApanI AjJA' e pramANe tenI AjJA mastaka para dhAraNa karIne sarve nakara varganI pAse te kArya zarU karAvyuM, ane nagaranI bahAra moTA vistArathI akhADe (jovAnuM sthAna) karAvyuM. DAbI ane jamaNA bhamatA ATha caka sahita, cheDe sthApanA karelI putaLIthI yukta ane atyaMta sthira jADo staMbha Ubhe khoDyo, tathA dizAomAMthI AvelA rAjAone yogya prAsAda taiyAra karAvyA. pachI hastameLApane yogya prazasta lagna jevarAvyuM. - sarva dizAmAM mokalelA uttama puruSoe AdarapUrvaka nimaMtraNa karelA RddhinA vistAravaDe moTA bhUmipatio AvyA che, tethI tamAre paNa tyAM AvavuM." A pramANe tenA vacananA AgrahathI caMdrakAMta rAjA paNa tyAM gaye. vizeSa karIne AdarapUrvaka yogya satkAra karIne te rAjAone pUrve kahelA prAsAdamAM nivAsa karAvyo. hAthI, azva vigerene rAjAe yegya sthAna apAvyuM. hastameLApano samaya samIpamAM AvyuM. te vakhate vijayadeva rAjAe pratihAranA mukhavaDe sarva rAjAone kahevarAvyuM ke-"vijayadeva rAjA nehapUrvaka tamane kahe che ke tamAre thoDI paNa apamAnanI zaMkA karavI nahIM, kema ke A mArI putrI rAdhAvedhanA paNa(abhigraha )vaDe paraNavA lAyaka che. tethI je kaI rAdhAne vadhaze, tenI te bhAryA thaze. tethI keIe pitAne parAbhava thaye, ema bhAvanA karavI nahIM." AvuM tenuM vacana sarva rAjAoe aMgIkAra karyuM. lagnane divasa Avyo. te vakhate vijayadeva rAjA potAnA parivAra sahita akhADAnI pRthvI pITha para beTho. bIjA rAjAo paNa anukrame gya sthAne beThA. nagaranA pradhAna(mukhya) jane paNa gya sthAne rahyA. te vakhate moTA zaNagAravaDe gaurava zarIravALI, veta ane sugaMdhI puSpanI mALAne dhAraNa karatI, ane pratihArIne dekhADelA mArgavALI saubhAgyasuMdarI AvI ane sarva rAjAonI sanmukha beThI. teNInA darzanarUpI caMdravaDe rAjAonA hadayarUpI samudra - ulAsa pAmyA, ane vividha prakAranA kAmanA vikAro thayA. te A pramANe-eke tatkALa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 72 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva ra je ? teNInA upara vikasvara daSTi nAMkhI, bIjAe mastakane kaMpavALuM karyuM, bIjAe pitAnuM UMcuM kareluM mukha dekhADayuM, bIjAe kapATanA jevuM vistAravALuM hRdayasthaLa dekhADyuM, tathA bIjAe harSa sahita jANe AliMgana karavAne mATe vistAryA hoya tema potAnA hAtha vistAryA. A avasare pratihArIe potAnA hAtharUpI aMkurAne UMce karIne kahyuM ke-"he devI! te A baMgAla dezane rAjA che, ke jenI mati zAstrane viSe dUra rahI che. te A siMdhu dezane adhipati che, ke je maheMdra rAjAne prasiddha putra che. he! devI te A cIna dezane kSatriya rAjA che, ke jeNe yuddhamAM rAmane niyaMtraNa (baMdhana) rahita karyo. hato. te A kalyANa dezane adhipati suvrata nAmano che, ke jeNe zatrusamUhane garvathI bhraSTa karyo che. te A devatAe ApelI zaktivALe ane maMtrasiddhinI lakamInA saMgavALo arjuna nAmane aMga dezano rAjA che, ke jene thoDuM paNa duSkarma rucatuM nathI. vaLI A zRMgArasAra nAmane suMdara rAjA che, ke je saMgrAmane viSe nizcaLapaNAe karIne meruparvata jevo che, tathA he devI ! te A dukhe karIne vArI zakAya tevI senAvaDe ubhaTa (baLavAna) ane karkaza (kaThaNa) devarAja nAmano rAjA che. he devI ! jaMgala deza, AkAra deza ane kozala dezanA A rAjAo hUNa, vairATa ane vatsa vigere dezamAM utpanna thayelA A rAjAo manahara rUpavALA che, ke jenI pAse deva vigere paNa lajajA pAme che. A pramANe he devI! atulya vikramavaDe pragaTa karelI zaktivALA, rUpavaDe kAmadevane jItanArA ane traNa lokamAM prazaMsA pAmelA rAjAo tamane meM dekhADyA. have je tamane ruce, tene tame jaladI varo.' A pramANe pratihArIe sarva rAjAo batAvyA, tyAre rAjAe AjJA ApelA pratihAre moTA zabdavaDe AghoSaNA karI ke-sarva kaLAomAM kutuhaLatAvALA ane vijJAna jANavAmAM kuzaLa he rAjAo! tame rAdhAvedha karIne sAkSAt rAja lakSmI jevI A vijayadeva rAjAnI putrIne paraNe, ane yauvana sahita A jIvatarane saphaLa karo." A pramANe sAMbhaLIne prathama moTA saMraMbhane dhAraNa karate, dhanuSya ane bANane hAthamAM lete ane baMdIjanavaDe jaya jaya zabda karAte mAgadha dezane rAjA UbhuM thayuM. pachI rAdhAne lakSya karIne jeTalAmAM haju bANane mUkato nathI, teTalAmAM tenA hAthamAMthI dhanuSa paDI gayuM, ane tenuM zarIra kaMpavA lAgyuM. tyAre lajajAthI tenA netre mIMcAI gayA ane Asana upara besI gaye. pachI kira rAjA paNa lakSyathI bhraSTa thaI vilaya (lajajAvALa) thayA. e ja pramANe bIjA rAjAo paNa dhanurvedane vyApAra karavAmAM niSphaLa thayA, ane pitAnA Asana para beThA. te vakhate mANasoe hAsyasahita tALIo pADI. A avasare putrI sahita vijayadeva rAjAnuM mukhakamaLa karamAI gayuM, ane "have zuM karavuM ? " ema vicArI ghaNe ciMtAtura . te vakhate jaladIthI sajaja karelA zreSTha dhanuSyane grahaNa karI baMga dezanA rAjA mahAtmAe tevI rIte koI paNa prakAre ekAgra manavALo thaI amUha (barAbara) lakSya rAkhI bANane mUkayuM, ane kevaLa rAdhAne ja vadha karyo ema nahIM, paNa garvavALA rAjA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA ceAthA bhava-zakra rAjAne cadrakAMta rAjAnI thayela irSyA. [ 73 ] AnA hRdayane paNa vIMdhyuM. te vakhate jaya jaya zabda sahita pralayakALanA meghasamUhanA zabda jevA du:sahu cAra prakAranA vAjiMtrA vAgyA, ane saubhAgyasuMdarIe caMdrakAMta rAjAnA kaMThamAM peAtAnI cittavRttinI jevI varamALA nAMkhI. pachI mATI vibhUtivaDe pANigrahaNa (lagna) thayuM. te vakhate khIjA sarve rAjAe ghaNI irSyAne lIdhe UbhA thayA, ane yuddha karavA utsAhavALA thayA, temane matrIe kahyuM ke--" dhanurvedanA meATA prakane pAmelA paNa tame je A lakSyavedhathI cUkayA, te eka mAnanu malinapaNuM thayuM, tathA zrIjI malinapaNuM e ke-A kuzaLa kaLAvALA sAthe yuddha karIne kAipaNa prakAre devayeAgathI apamAna pAmaze. teA leAkeAnI hAsyapadavIne pAmaze!; tethI A adhyavasAyathI virAma pAmeA. have tA pAtapeAtAnI bhUmi (deza) tarapha jAe. pharIthI kANu tamane A pramANe nivAraNa karaze ? " A pramANe maMtrIe kahelA vacanane vicArIne vijayadeva rAjAnA pUjA-satkArane aMgIkAra karyA vinA bIjA sarva rAjAe 'pharIthI evA kAi samaya Avaze ' ema manamAM irSyA karatA jema AvyA hatA tema gayA. have pachI maMgadezanA rAjA paNa meTA gaurava(satkAra)vaDe keTalAka divasa tyAM rahIne pachI sasarAe Apela ghaNA hAthI, azva ane kAza (khajAnA) vigere sAmagrI sahita saubhAgyasuMdarI rANInI sAthe peAtAnA nagara tarapha cAlyA. jevAmAM te a mAge gayA tevAmAM tyAM vijayapura nagaramAM zakra nAme rAjA che. tene cAra dAMtavALA ane caMdra jevA ujajavaLa hAthI che, tethI tenu erAvaNu nAma rAkhyu che, tethI karIne ja te rAjA bIjA rAjAo karatAM adhika hAthI, azva ane bhaMDAra vigere sAmagrInA vizeSapaNAthI peAtAnA nAmane yathArtha mAnatA ane bIjA rAjAone tRNu samAna jANI tiraskAratA hatA. teNe te vakhate carapuruSanA mukhathI sAMbhaLyuM ke-" caMdrakAMta nAmanA rAjA AvI rIte rAjAonA samUhane AkramaNa karIne . ( harAvIne ) pAtAnI kaLAnA kuzaLapaNAthI vijayadevanI putrIne paraNIne peAtAnA nagara tarapha Aya che. A pramANe sAMbhaLIne utpanna thayelA mATA krodhavALA te rAjAe zatrunA sainyane kapAve tevA sannAnA hakko vagaDAvyeA. tyAre DhakkAnA zabda sAMbhaLIne tarata ja yuddhanA AraMbha jANIne tenuM caturaMga sainya taiyAra thayuM. huziyAra puruSAe zaNagArelA airAvaNu nAmanA hastIrAja upara caDIne te zakrarAjA nagaranI bahAranA mArge rahyo. pachI kSemakara, naravIra, vIrAsana, sImaMdhara, dharaNu ane dhanadeva vigere sAmata rAjAvaDe caitarapha parivarela te zakra rAjAe keTalAka pRthvIbhAga sudhI jaIne ska MdhAvAra ( sainyane paDAva) karyAM, ane kharAkhara zIkhavIne tane aMgadezanA rAjAnI pAse mekalyA. te te jaIne khagadezanA rAjAne kahyu` ke--" huM mahArAjA ! krama vinA prApta karelI vidyA, bhAryA ane rAjalakSmI pAchaLa ( para MparAe ) anusaratI nathI, tethI amArI sevA aMgIkAra 1. bannara paherIne taiyAra thavAnA DhAla, 10 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 jo : karIne tathA saubhAgyasuMdarIne ApIne tame bhayarahita tamArA nagaramAM jAo, ema amArA svAmI zakrarAjAnI AjJA che. anyathA ( ema na karI teA) yuddha karavA taiyAra thAo, paNu nahIM sajja thayelA mane chaLakapaTathI jItyA,' ema khelaze nahIM. " te sAMbhaLI khaMgarAjAe kahyuM ke- ahA ! duSTa zikSAnA ullApa kevA che ? jo ke kAipaNa prakAre AjIvikAnA abhilASI garIba sevakA kIDA jevA hAvAthI tevuM khAlI zake che, tA paNa te anAya zakarAjA ATalAvaDe paNu garva kare che, ane ATalAthI paNu sthira rahyo nahIM, ke je A ghAsanA kAThA jevA duSTa hAthIrUpI kIDA che, tene paNa airAvaNu evA nAmathI prasiddhi pamADyo. ahA! nirlajaja paNuM ane AtmasaMtuSTapaNuM ! athavA bhale te koipaNa prakAranA hA. yuddharUpI kaseATIvaDe ja parAkramarUpI suvarNanI parIkSA thaze, tethI AvI rIte paraspara kharAba vacana elavAthI zuM phaLa che ? tethI huM dUta ! tu jaine tArA rAjAne kahe ke-jaladI yuddha karavA taiyAra thai jAo. " te sAMbhaLIne dUta gayeA, ane rAjAne sarva yathArtha nivedana karyuM. tyAre zakarAjA krodha pAmyA ane sannAhabherI vagaDAvI, tethI caturaMga sanya sajja thayuM, ane mATA meTA krodhanA saMrabhathI vyApta te sainya cAlyu. maMgarAjA paNa garuDa vyUhanI racanAnA AraMbha karatA ane anukrame vRddhi pAmatA yuddhanA utkavALA thaIne tenI sanmukha rahyo. A avasare vAyuvaDe uchaLatI vicitra japatAkAvALA ane meTA hukkAnA pAkArathI uddhata thayelA ane sainyA maLyA, tathA pralayakALe kSeAbha pAmelA puSkarAvatA meghanA samUhanA gArava jevA gaMbhIra bhaMbhA, mRda Mga, mala ane bherInA bhAMkAravaDe mizra duMdubhi vigere vAjiMtrA vAgavA lAgyA. pachI paraspara yuddha thavA lAgyuM. te A rIte.--cAlatA paryaMtanI jevA bhamatA madonmatta hAthIone lIdhe te sthAna du:khe karIne cAlI zakAya tevuM hatuM. meTA rathamAM beThelA jorAvara subhaTAnI laDAithI bhagna thayelA bIkaNa puruSA nAzI jatA hatA, niraMkuza duSTa hAthInA samUhanA maLavAvaDe rathanA avA trAsa pAmatA hatA, tIkSNa khathI chedAyelA mastakanI nIkanA lAhInI dhArAvaDe te pRthvI rAtI thai hatI, pracaMDa bhujAda DavarDa kuMDaLarUpa karelA dhanuSyathI mUkelA khANeAnA varasAda thatA hatA, paraspara lAMbA karelA hAthanA prahAravaTe cAddhAnA mATo krodha vRddhi pAmatA hatA, ati ugra mudgara lAgavAthI cUrAi jatA mastakavALA azvAnA avAjathI te sthAna bhaya Mkara thatuM hatuM, atyaMta tuSTamAna thayelA khakhkharavALA zUravIrAvaDe zatrunA ghAta thatA hatA, UMcA karelA bhujanA gavaDe praca Da janA vIrAne khelAvatA hatA, tIkSNa agrabhAgavALA kSurapra(dAtaraDA)vaDe ghaNA kALa sudhI dhvajAnA samUha kapAtA hatA, hAthanI tALIo vagADavAthI kALa( mRtyu )rUpI meATA vetALanA halameTala zabda (kAlAhala) karatA hatA, daMDane kApavAthI paDI gayelA chatrAvaDe pRthvIpITha DhaMkAI jatu hatuM, zUnya AsanavALA bhamatA mATA gajeMdronA bhayathI pRthvI upara rahela manuSyeAnA samUha ekaThA thayA hatA, ADe raste lAgelA rudhiranA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cAthA bhava-maMgarAje zakrarAjanA karela parAjaya. [ 75 ] pravAhavaDe avA ane mANasA haraNu karAtA hatA ( kheMcAtA hatA ), A pramANe duHkhe karIne joi zakAya evu... ane sarva dizAmAM AkadanA zabdathI bhayaMkara ane atyaMta nAca karatA ghaNA kabadhA( dhaDa )vaDe nyAsa te yuddha thayuM. A pramANe pracaMDa, vistAravALA ane ghaNA zreSTha rathA bhAMgI javAthI, meATA sAmata rAjAe paDI javAthI ane aneka subhaTA tUTI javAthI ( viyeAga pAmavAthI ) peAtAnA sainyane kSaya sahana karavAne asamartha evA zaka rAjAe tanA mukhavaDe khagarAjAne kahevarAvyuM ke-" A niraparAdhI manuSyAnA samUhanA vadhavaDe zuM phaLa che ? mAtra tuM ane huM yuddha karavA lAgIe. " tyAre khagarAjAe te aMgIkAra karyuM. pachI zakra rAjA erAvaNa hAthInA skaMdha upara caDIne yuddhabhUmimAM AvyA, ane meTA rathamAM besIne khaMgarAjA paNa AvyeA. pachI bannenuM yuddha thavA lAgyuM. zaka rAjAe yamarAjAnI bhRkuTi jevI bhayaMkara zakti tenA para mUkI, te vakhate niraMtara mUkelA khANeAnA nAMkhavAvaDe te zaktine dUra karIne khaMgarAjAe hAsyapUrNAMka kahyuM ke-" haNAyelI zakitavALA tArA upara have mAre prahAra karavA ceAgya nathI, paraMtu kevaLa upekSA karelA zatrue meATA sarpanI jema sukhakAraka thatA nathI. " A pramANe kahIne teNe tenA upara khaNunI paraMparA pheMkI, te vaDe tenA chatranA daMDa chedAyA, dhvajapaTanA samUha kApI nAMkhyA, hastIpakanI sAthe ja dhanuSyane nirjIva (pratyaMcA rahitajIva rahita ) karyAM, tyAre jAjavalyamAna kApAgnivALA zake rAjAe mATA prayatnathI tIkSNa dhAravaDe bhayaMkara vajA tenA upara phreMkayu. tyAre AvatA evA te vajrane khaMgarAjAe tevA koipaNa prakAre meTA mudgaravaDe prahAra karyA, ke jethI ayeAgya sthAne mUkavAvaDe kApa pAmela te vaja pAchuM vaLIne zakarAjAnA vakSa:sthaLane bhedIne pRthvItaLamAM pesI gayuM. te vakhate jIvita rahita thayela zakrarAjA zreSTha hAthI uparathI nIce paDyo, te vakhate " ahA ! sAruM yuddha thayuM. " ema jANI tuSTamAna thayelA AkAzarUpI AMgaNAmAM AvelA maTA devAnA samUhe raNujI zabda karanArA bhramarAvaDe vAcAla ( zabda karatI ) puSpavRSTi karI, jaya jaya zabda karyAM, ane vijaya duMdubhi vagADyA. tyArapachI yuddhanI sImAmAM paDelA subhaTAnu` ceAgya kArya karavAmAM sevaka vargane nImIne tathA airAvaNu gajeMdrane grahaNa karIne khaMgarAjA AgaLa cAlyA, tevAmAM mA mAM saubhAgyasuMdarInA lagna samaye AvelA paMcAla vigere dezanA rAjAe yuddha karavA mATe prApta thayA. te vakhate maMgarAjAe teone jaNAvyuM ke--" are ! zuM tame zakrarAjAne vRttAMta sAMbhaLyeA nathI ? ke jethI A prakAre mahAkeAparUpI agnimAM zalabhapaNa pAmavAnA utsAha kare che ? " te sAMbhaLI tenA vijayane jovA( jANavA )ne vyAkuLa thayelA DAvAthI pAtapAtAnA maMtrIodvArA sarva jANIne yuddhanA utsAha rahita thayelA sa rAjAe jema AvyA hatA tema pAchA vaLyA. paraMtu yamarAje jANe joyA DhAya tevA paMcAla dezanA rAjA matrIjanAe ghaNI rIte niSedha karyA chatAM paNa maMgarAjAnI sAthe yuddha karavA UThyo ( taiyAra thayA ). A avasare meghanAda nAmanA senApatie khaganAtha "" Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva ra jo : rAjAe vinaMti karI ke "he deva! A paMcAla rAjA sAthe yuddha karavA mane Adeza Apa, Apane tenI sAthe yuddha karavuM atyaMta anucita che. luvAra je paNa (ayogya) puruSa puruSane jovAlAyaka paNa nathI, te pachI A paMcAlanuM to zuM kahevuM ? tethI tenI sAthe yuddhane vyApAra baMdha karo." A pramANe teNe kahyuM tyAre rAjAe kAMIka hAsyavaDe pharakatA heThavaDe A sAruM kahyuM " ema bolIne potAnA hAthavaDe tene tAMbala ApIne ghaNuM hAthI, azva, ratha ane subhaTa sahita vidAya karyo. tarata ja te paMcAla rAjAnI sAthe yuddha karavA prApta thayo. ane zilya, bhAlA, bhalaya, sabbala ane nArAca vigere zAstranA samUha pheMkIne te senApatie tatkALa paMcAla rAjAne baLarahita karI nAkhe; te paNa kepathI UMcI thayelI bhUkuTinA bhagavaDe jenuM kapALa joI na zakAya eve, atyaMta abhimAnarUpI dhanavALo ane vAraMvAra maMtrIoe niSedha karyA chatAM paNa te paMcAla rAjA vividha prakAranI yuktivaDe rakSaNa karanAra sarva subhaTe nAza pAme chate paNa zreSTha hAthIne tyAga karI pRthvI upara UtarIne prahAra karavA lAgyo. tArI ane temanA samUhavaDe AkAzataLane jANe DhAMkate hoya te, senApatie tatkALa mUkelA cakravarDa jeno tIrI ane bANane samUha chedI nAMkhe che te, niHzvAsa mUko ane mUkhanI jema vilakhApaNane pAmele te paMcAla rAjA thayA. tyArapachI malanI jema pracaMDa bhujadaMDane nacAvate te rAjA senApatinI sAthe bAhuvaDe yuddha karavA taiyAra thaye. tyArapachI eka kSaNavAra paraspara ApelA hAthanA ghAtathI jarjarita zarIravALA te bane UMce kUdavuM, nIce paDavuM ane ADuMavaLuM pharavuM, vigere ceSTAvaDe atyaMta majabUta te bane samartha zarIravALA, te bane alavidyAmAM kuzaLa hatA, te paNa senApatie paMcAlarAjAne bAMdhe ane tenA garvano utsAha nAza pAmyA. pachI tene baMgarAjAnI pAse nAMkhe. athavA to pitAnI zaktine nahIM jANanAra manuSyane A keTaluM mAtra che? te vakhate zyAma mukhavALA, mIMcAyelA netravALA, vacananA vyApAra rahita ane atyaMta zobhA rahita jANe marI gayela hoya tevA tene joIne tarata ja baMgarAjAe karuNAvaDe te rAjAne baMdhanathI choDAvIne tenA rAjya upara tene sthApana karyo. paraMtu utpanna thayelA saMtApavALe te rAjA rAjyane nahIM Icchate hevAthI saMga rahita thaIne tApasInI madhye tApasanI dIkSA laIne teNe vanavAsane ja svIkAra karyo. tyArapachI vijayalakSamI jenA vakSasthaLamAM prApta thaI che evA ane baMdInA samUha gavAtA moTA zatruonA vijaya sAMbhaLavAthI vismita thayelA ane muni thayelA caraTee jene mArga cheDI dIdhuM che, evo te baMgarAjA thoDA divasamAM pitAnA nagaranI samIpe poMco. te vakhate pharakatI vividha prakAranI dhvajAonA ADaMbaravaDe manohara, sApha karelA 1. vAjiMtra vizeSa. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cothA bhava-upAdhyAye karela vijayAnuM vana. [ 73 ] trika, catuSTa, cavara, catuSpaE ane mahApathavALuM tathA sthAne sthAne bAMdhelA mAMcA upara nAca karatI nATakaDInA vyApAravALuM te nagara thayu. tathA nagaranA pradhAna leAke vaDe anusarAtA te rAjA saubhAgyasu MdarI sahita pAtAnA mahelamAM peThA. pradhAna leAkeAe mATuM bheTachuM ApIne tene namaskAra karyA. pachI prathamanI jema te rAjyanA kArya citavavA lAgyA. pachI kALanA anukrame saiAbhAgyasuMdarI devIne sarva zubha lakSaNavALI putrI utpanna thai, ane tenA pitAe vijaya karavAthI tenu vijayA evuM yathArtha nAma pADayuM. bIjA paNa nidhAnanI prApti vigere abhyudaya thayA che tethI te maMgarAjA vizeSe karIne tuSTamAna thayA. pachI te vijayA zukalapakSanA pratipadanA mUrtimAna caMdranI jema divase vRddhi pAmatA zarIra ane kaLA kauzalyAdika guNavALI, samudranI veLAnI jema lAvaNyavALI ane lakSmI sahita harinI jANe mUrti hAya tema te keTalAka divasane cheDe khAlyAvasthAne oLaMgI gai. tevAmAM kAika divase tyAM jJAnaga nAmanA naimittika ( jozI ) AnyA. tene maMgarAjAe dAna, sanmAna vigerevaDe prasanna cittavALA karI, sukhAsana para besADIne pUchyuM ke huM naimittika ! sarvathA prakAre sArI rIte vicArIne kaheA, ke A mArI vijayA putrI kAnI bhAryo thaze ?" tyAre praznanA khaLathI bhAvi bhAvane jANanArA teNe nizcaya karIne kahyuM ke huM deva ! A tamArI putrI zubhakarA nagarInA paramezvara vajrathI rAjAnA putra vajranAbha nAmanA rAjakumAranI bhAryAM thaze, paraMtu keTaleAka kALa gayA pachI thaze. " te sAMbhaLI rAjAe tenA pUjopacAra karyA, ane te naimittika peAtAne ghera gayeA. pachI rAjAe te peAtAnI putrIne vizeSe karIne gaMdha, nATya, citra, patracchedya vigere kaLA grahaNa karavA mATe vizvakarmA nAmanA upAdhyAyane soMpI. upAdhyAya paNa ati kuzaLapaNAe karIne te rAjakanyAne mATI buddhinA praka thI samagra vizeSane vicAranArI hAvAthI sarva kaLAmAM kuzaLa karIne pachI rAjA pAsethI paMcAMga prasAdane prApta karIne peAtAnI janmabhUmi aMgadezamAM gayA. ane tyAM aMgarAjA pAtAnA bAlamitra hAvAno tenA danane mATe keTalAka puruSA sahita tathA aMgarAjAe ApelA paMcAMga prasAdavaDe peAtAnA zarIrane zaNagArIne rAjabhavanamAM prApta thayA. tyAM rAjAne joyA, rAjAe tene praNAma karI Asana ApyuM, te ceAgya sthAne beThA. pachI aMgarAjAe bhAdara sahita tene pUchyuM ke--" huM upAdhyAya ! ATalA lAMbA divasa tame kayAM rahyA? tathA A paMcAMga prasAdanI prApti kayAMthI thaI ? " tyAre upAdhyAye kahyuM ke-- he deva ! ATalA ghaNA divasa huM. aMgadezamAM rahyo hatA. tyAM caMdrakAMta nAmanA rAjAnI putrIne kALakSepa vinA samagra kaLAnA samUha bhaNAvavAthI prasanna thayelA te rAjAe mane A paMcAMga prasAdanA lAbha karyo che. " te sAMbhaLIne aMgarAjAe kahyuM ke--" hai upAdhyAya ! te kanyAnuM nAma zuM che ? ane tenu rUpa kevuM che ? ke jene kaLAgraha karAvavAthI tuSTamAna thayelA rAjAe AveA mATeA prasAda karyo ? " upAdhyAya AlyA ke he deva ! nAmathI dd Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ]. zrI pArzvanAtha caritra?? prastAva 2 jo : : ane arthathI te vijayA che, paraMtu rUpane te kadAca niraMtara vANIne vistAra karanAra cAra mukhavALo brahmA kahevAne pAra pAmI zake." te sAMbhaLIne vizeSa ullAsa pAmelA kautukavALA aMgarAjAe kahyuM ke-"te paNa kAMIka tenuM svarUpa kahe." upAdhyAye kahyuM ke-"jo ema hoya te sAMbhaLa.- he narezvara ! huM ema mAnuM chuM ke-teNanA mukhanuM lAvaNya joIne jANe lajajA pApe heya tema caMdramA AkAzamAM UDI gayo che. pAkelA biMba puSpanI zobhAne haraNa karanAra teNInA ekane jANIne (joIne) jANe parAbhavathI bhaya pAmyA hoya tema viddhame (paravALA-ratna) pitAne AtmA samudranA jaLamAM nAMkhe che. teNInA UnA (sAthaLanA) saubhAgyathI jANe parAjaya pAmI hoya tevI eka raMbhA (keLa) vanamAM lIna thaI che, ane jANe teNInA rUpathI parAbhava pAmI hoya tevI bIjI raMbhA (asara) svargamAM gaI che. puSTa ane UMcA be stanavaDe zobhatuM teNInuM hRdaya jANe ke dvArane viSe rahelA be suvarNakaLazavALuM kAmadevanuM ghara hoya tema zobhe che. he narezvara ! teNInA eka eka avayavanuM sArI rIte varNana karatAM pAra Ave tema nathI, tethI sarva aMganI suMdaratAnuM varNana te dUra raho. vaLI vadhAre huM zuM kahuM? anupama guNarUpI ratnathI vibhUSita thayelI tevI strI A jIvekane viSe saMbhaLAtI nathI ane dekhAtI paNa nathI. " A pramANe teNe kahyuM tyAre te aMgarAjA teNInuM darzana thayuM nathI to paNa tatkALa ullAsa pAmelA kAmadevarUpI moTA pizAcathI jANe parAbhava pAmyo hoya, ane jANe meharUpI mahAgrahavaDe nigraha(keTa) karAya hAya tema tenA ja dhyAnamAM rahela tathA kamaLanA patra jevA dIdhuM netravALI teNIne ja pitAnI pAse(samukha), pAchaLa ane bane paDakhe rahelI che ema mAnato belavA lAge ke he devI ! A pramANe capaLatAthI sarva ThekANe saMcAra karatI tuM mArA ardha. siMhAsana upara besIne sthira kema thatI nathI?" te vakhate upAdhyAye kahyuM ke-"he deva! kema Avo ulApa kare che(babaDe che) te devI kayAM che? tame kayAM che? A te kathA mAtra ja che." te sAMbhaLI pitAnA AtmAne sthira karI lajajA sahita rAjAe kahyuM ke-"he upAdhyAya! tame kaho cho ema ja che, paraMtu ame teNInA ja eka dhyAnamAM tatpara hovAthI evI rItanI je tene ame joIe chIe, ane bolIe paNa chIe." ema kahIne pitAnA hAthavaDe tAMbala ApIne te upAdhyAyane rajA ApIne te aMgarAjA evA keIka prakAranA kAmanA parAdhIna paNAne pAme, ke jethI karIne te rAtrine jANato nathI, divasane jANa nathI, duHkhane ja pAme che, sukhanA lezane paNa pAmate ja nathI, tathA gharane araNya jevuM mAne che. aho ! kAmane meha kevo ati viSama che? A pramANe kANanI jema ceSTArahita te rAjA jeTalAmAM vyAkuLa avasthAvALo rahe che, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA prabhune cothe bhava-aMgarAjAnA AgrahathI vidyAdhare karela vijayAnuM apaharaNa. [ 79 ] teTalAmAM cirakALanI saMgatavALA eka khecare(vidyAdhare) AvIne tene kahyuM ke-"he nareMdra! yegInI jema tyAga karelA vyApAravALA thaIne tame kema AvI rIte rahyA cho ? je kAMI kAma hoya, te mane kahe, AvI rIte tame muMjhAo nahIM.A pramANe teNe kahyuM tyAre rAjAe tenI sanmukha joIne kahyuM ke-"A Asana che, tenA upara he mahAbhAgyavAna ! tame jaladI beso." te vakhate khecare tene vAraMvAra pUchayuM tyAre rAjAe lajajAne tyAga karI vijayA saMbaMdhI pitAnuM sarva vAMchita kahyuM. eTale vidyAdhare kahyuM ke "he naranAtha! mAtApitAe ApelI kanyAne parigraha ane abhilApa karavo gya che, e ja sapuruSane mArga che, tethI kadAgrahane choDI de. anItinA virodharUpI daMDane dhAraNa karanArA tamArI jevAne AvuM kArya anucita che.". tyAre aMgarAjA be ke- "he mahAbhAgyazALI ! ema ja che, paraMtu premane parAdhIna thayelA mArA hRdayane unmArge gayelA lavaNasamudranAM kalanI jema nigraha karavAne huM zaktimAna nathI." tyAre vidyAdhare kahyuM ke "je A pramANe ja hoya, to huM te rAjakanyAne mArI vidyAnA baLavaDe ahIM lAvIne tamane saMpuM, paraMtu teNInI IcchA vinA asat pravRttine tame tyAga karaze." rAjAe kahyuM ke"he priya mitra! tuM cirakALa jIva. e ja pramANe kara. prathama to teNInuM darzana ja ho. bAkInuM te tArA vacananA AgrahathI huM anyathA prakAre karIza nahIM." A pramANe rAjAe kahyuM, tyAre kuvalaya(piyaNa)nA patra jevA kALA AkAzamAM te vidyAdhara upaDyo, ane eka nimeSanA ardhavaDe ja caMdrakAMta rAjAnA bhavanane prApta thayA. teTalAmAM saMdhyAkALa tha, kamaLanA vano karamAI gayA, cakravAkanA joDalA jUdA paDyA, ane kaMkunA rasa vaDe jANe raMgAyuM hoya tevuM AkAzataLa thayuM. sUryathI rahita thaelI divasarUpI lakSamI pakSIonA zabdavaDe rUdana karate sate kuralAvalinI jema gaLI gayelI aMdhakAranI che zobhavA lAgI. rAtA aruNanA kara(kiraNa)vaDe tADana karavAthI tUTI gayelA hadayanA hArathI paDI gayelA tArAo motinI jema zobhavA lAgyA. aMdhakAranA samUharUpI jaLanI rAzivALA ane caMdranA kiraNe vaDe ujajavaLa thayelA AkAzamAM parvata, vana ane kAnana sahita AkhI pRthvI jANe sAkSAta DUbI gaI hoya tema jovAmAM AvyuM. AvI rIte rAtrine samaya pravaryo tyAre rAjakumArI vijayA keTalIka dAsaceTIthI parivarelI saMdhyAnuM kArya karIne jovAmAM UbhI thaI, tevAmAM mazkarInA miSathI kALA vastravaDe tene DhAMkIne vidyAre UMcI karI, ane aMgarAjAne seMpI. te vakhate vAMchita artha prApta thaye ema jANIne te rAjA ati saMtuSTa thayo, "have tamAre baLAtkArathI AnuM kAMI paNa pratikULa karavuM nahIM. " ema sogana devApUrvaka khecara niSedha karyo, pachI te gaye. tyArapachI aMgarAjA tene anukULapaNe AdarasatkAra karavA * 1. dAsa ane dAsIthI. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 jo : lAgyA, tA paNa niraMtara zAkathI jharatA azrunA pravAhavaDe vyAkuLa netravALI te jarA paNu rAvAthI virAma pAmI nahIM, ane pAnabhAjananA tyAga karI " hA ! pitA ! hA! mAtA ! " ema vAraMvAra ullApa karavA lAgI, tathA DAbA hastanA taLIyA upara mukha kamaLane mUkI, dIgha ane uSNu ni:zvAsavaDe eSane sukAvI detI, tathA vAravAra peAtAnA dezanI sanmukha jotI te aMgarAjanI putrIne agarAjAe madhura vANIvaDe kahyu ke-" huM devI ! kAipaNa manathI paNa tAruM' aniSTa karaze nahIM, teA tuM zA mATe saMtApa kare che ? sarvathA prakAre zarIranI sthiratA kara, vyAkuLatAnA tyAga kara, huM thADA divasamAM ja tevuM karIza, ke jema tu tArA gharane DhAMkIza. " A pramANe satya vacanavaDe teNInA zAkanA vikAra kAMIka zAMta karI divasane cheDe samAna vayavALI dAsaceTInI pAse kAipaNa prakAre teNIne kAMika bhAjana karAvyu, tathA nATya, paTTa ane kheTa vigerenu kAtuka pragaTa karavAvaDe teNIne vinAda karavA prAraMbha karyAM. A taraph caMdrakAMta rAjAnA mahelamAM rAjaputrInA nahIM jovAthI dAsIenA samUhanA " are ! vijayA kayAM gaI ? kayAM gai? " ema mATA kAlAhala unmyA. A kAlAhala saubhAgyasuMdarIe ane rAjAe sAMbhaLyeA ke-vijayAne kAie haraNu karI che. te vakhate zeAkanA samUhathI zyAma mukhavALA thayelA rAjAe rANI sahita rAjyakAryanA tyAga karyAM, ane bhAjana paNa karatA nathI. te jANI maMtrIjanAe rAjAne kahyuM ke he deva ! Ape A zu Ara'blyu' ? AvA vyavahAra tA srIMjanane ucita che, paraMtu dAvanA upAyane jANunArA tamAre A cegya nathI. " rAjAe kahyu ke " emaja che..tethI huM ! maMtrIe ! tame kaheA ke kayA upAyavaDe vijayA putrInI pravRtti jANavI ? athavA AvA prakAranA anane karanAra durAcArI keANu haze ? " praveza karatA ane bahAra nIkaLatAnA raMganI paMkti( pagalAM )nA rahitapaNAthI bhUmi upara cAlanArAvaDe A haraNu karAyelI saMbhavatI nathI, paraMtu kadAca khecararAjAvaDe ja haraNu karAI hAya ema saMbhave che. paraMtu khecara, deva, bhUta, yakSa ane rAkSasa vigere koipaNa ApaNA virodhI nathI, ke je AvuM anucita kArya kare. tApaNu daive A karyuM. ema huM mAnuM chuM. " tyAre maMtrIe melyA ke--" he ! deva ! emaja tarka karAya che. tApaNu upAya ja upeya vastune sAdhanAra che. tethI tenA jANavAnA upAyamAM prayatna karavA joIe. " tyAre rAjAe kahyuM ke " nipuNa buddhivALA tamAre ja AnA upAya citavavA. ' tyAre sabhyaprakAre nizcaya karIne maMtrIe kahyuM ke he ! deva ! kuLadevI bhagavatI kAtyAyanIne vizeSa prakAranI pUjAvarDa saMtuSTa karIne tenI pravRtti pUchavI, ema amAne upAya bhAse che. " rAjAe kahyuM-" A ja upAya sArA che, kemake devatA vinA bIjo kANu AvA prakAranA atadriya padArtha kahevAne zaktimAna hoya ? " A avasare virAdhagupta nAmanA dd Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhune ce bhava-bhAgurAyaNe baMgarAjAne Apela maMtra. [ 81 ]. maMtrIputre kahyuM ke-"he! deva! devatAnA upacAra mArga durlaya (dukhe karIne jANI zakAya te) ane ghaNe duHkhadAyI hoya che. tethI huM kAMIka vijJapti karavAne IcchuM chuM." rAjAe kahyuM--"vizvAsapUrvaka (hiMmatathI) kahe." tyAre virAdhagupta kahyuM - "vAma mArgamAM nipuNa bhAgurAyaNa nAmanA amArA guru che, te aneka maMtrataMtramAM kuzaLa che, tethI A bAbatamAM tene pUchavuM yogya che." tyAre rAjAe kahyuM "maMtrIputre sAruM kahyuM. tethI ApaNe jAte ja tenA caraNamULamAM jaIe, kALakSepa kare egya nathI." te sAMbhaLI bIjA sarva maMtrIoe te aMgIkAra karyuM. tyArapachI rAjA virAdhagupta maMtrI ane parimita (thoDA) parijana sahita bhAgurAyaNanI pAse gaye. tyAM vizeSa prakAre ucita sevA karIne Asana upara beTho. pachI virAdhagupta te gurune rAjAnA AvavAnuM prayojana kahyuM, tyAre bhAgurAyaNe kahyuM ke-bahe! deva! AvA prakAranI duHsAdhya vastune sAdhavAmAM samartha caMDasiMha vetAlane maMtra che. te vetAla kRSNa pakSanI caturdazIe (rAtrie) samazAnane viSe rAtA kaNavIranA puSpo vaDe eka hajAra ne ATha vAra japa karavAvaDe sAdhavA lAyaka che. te vakhate bhayaMkara upasarganA samUha prApta thAya te jarA paNa kSobha pAma nahIM." A bAbata rAjAe aMgIkAra karI, tyAre bhAgurAyaNe tene maMtra Ape. te maMtrane sAdhana sahita sArI rIte avadhAraNa karIne rAjA potAne ghera gaye. tyAM rANIne A sarva vRttAMta kaho. teNue paNa tenI prazaMsA karI. tyArapachI krame karIne kRSNa caturdazInI rAtrine samaya Avye, tyAre je prakAra kahyA hatA te prakAranI pUjAnI sarva vastuo sahita te vaMgarAjA yamanI jihA jevI ugra taravAra hAthamAM dhAraNa karIne keIna jANavAmAM na Ave tema (guptapaNe ) ekalo ja rAjamahelathI nIkaLIne nagarInI uttara dizAnA mArgamAM rahelA moTA smazAnamAM gayo. te kevuM hatuM ? - ' vikaTa ane udbhaTa vRkSonA agAdha kaTaramAM kaDakaDATa zabda thato hato, ghuraghura zabda karatA ugra ghuvaDAnA bhayaMkara zabdavaDe trAsa utpanna thatuM hatuM, saLagatA agninI citAmAM baLatA muDadAnA hADakAne taDataDa zabda thato hato, pitAnI mAtA jevI rIchaDInA moTA ullApa zabdavaDe bhayaMkara hatuM, cetarapha phelAtA parUnA samUhavALA mAMsane grahaNa karavA mATe vetALa ekaThA thayA hatA, carabI ane rudhiranuM pAna karavAne AdhIna thayelA pizAco paraspara tALIo vagADatA hatA, eka ThekANe muMDane khaMDana karavAmAM pakSIonA samUha tIkSaNa cAMcane vyApAra karatA hatA. bIjI tarapha ardha baLelA atisnigdha maDadAnI gaMdhavaDe dusaha hatuM, eka tarapha virane bolAvavApUrvaka zreSTha mAMsa mAMgavAmAM AvatuM hatuM, bIjI tarapha bhUtano samudAya kapaTathI rovAmAM tarapha vyApAravALe hate, A pramANe pUrva janmamAM karelA ghaNA pAparUpI vRkSanuM jANe phaLa hoya, ane jANe pratyakSa naraka heya, tevuM aniSTa smazAna paNa rAjAe joyuM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI pArzvanAtha caritra H : prastAva 2 jo : have te smazAnamAM rAjAe eka ThekANe ma`DaLa ALekhyu, dizAomAM aLidAna nAMkhyu. khakhatara khAMdhyuM. nAsikArUpI vaMzanA agrabhAga upara nicaLa DhaSTisthApanA karI, casi' vetAlanA maMtranuM smaraNa prAraMbhyuM, ane ucita samaye rAtA puSpavaDe jApa zarU karyAM. A pramANe jeTalAmAM ekAgra manavALA mahAtmA prastuta padArthanA nirvAha mATe pravI, teTalAmAM pRthvIvalaya kSeAbha pAmyuM ( kaMpavA lAgyuM), kuLapatA jANe paraspara yuddha karavA pravo hoya tema calAyamAna thayA, samudro paNa jANe paraspara darzanane mATe hAya tema uchaLelA ghaNA jaLanA kalleAleAvaDe pRthvIne bhIMjavIne ekapaNAne pAmyA, tArAenA samUha paNa peAtAnuM sthAna mUkIne jANe rasAtaLamAM paDyo hAya tevuM thayuM, saubhAgyasuMdarI vigere aMta:puranA leAka paNa " huM nAtha ! he nAtha ! hai hRdayavallabha | pharIthI tamAruM darzIna amane durlabha che" ema jANe khelatA hAya tevA te leAka kAie palAlanA pULAnI jema UMcA karIne dizAomAM phUMkayA hAya tevA dekhAva thayA. A pramANe ghaNuM kharAma pAte jotAM chatAM paNa te vagarAjA "A vetAlanI karelI mAyA che " ema jANI peAtAnA dhyAnamAM sthira thayA. A avasare kSaya (pralaya) kALanA meghanA gajA rava jevA bhayakara hAsyane karatA ane hAthamAM kartikA(kAtara)vALA te vetALa tyAM prApta thayA, ane khelavA lAgyA ke " huM rAjA! A teM zuM AraMbhyuM? kemake buddhimAna mANaseAne vicAryA vinA kArya karavu ceAgya nathI. jo jema tema (game te rIte) ma MtrAdikanuM sAdhana prApta thatuM DAya, tA A lAka khetI, vepAra vagere kArya mAM zA mATe kaleza pAme ? je jIvA thADuM paNu zarIranuM du:kha sahana karavAne samartha nathI, tee peAtAnA jIvane trAjavAmAM nAMkhavA jevA AvA kAryoMmAM kema pravRtti kare ?" tyAre rAjAe kahyuM ke-"are nIca janane ceAgya Avu vacana tuM kema Ale che ? jema tema khelanArAnI kai zAlA hAya ? ane zI rIte gurUpa (mATApaNu) hoya ? jo tArI jevA paNa cittanI vRttine vicAryA vinA svaccha dapaNuM AvuM khele tA devAnI jJAnavALI vANI paNa nAza pAmI. athavA tA A kahevAthI zuM? ahA ! atyaMta duSkara evuM paNa zarIrane duHkhakAraka kArya mane tuM kahe, ke jethI sa pUrNa` rIte huM mArA AtmAnI apakIrtine dUra karuM." A pramANe rAjAe kahyuM, tyAre caMsiMhe kahyuM ke " prathama tA zeSa padyArthInA vistAra kahevAvaDe saryuM, kSudhA ane tRSAvaDe mAruM zarIra atyaMta glAni pAmeluM che, tethI tenA pratikAra karavA mATe kAMika paNa upAyane tuM vicAra. " tyAre rAjAe kahyuM ke--" A tA thAtuM ja che. pAse ja rahelA aLidAnanu IcchA pramANe bhAjana kara, ane sarAvaramAMthI pANI pI. ' tyAre ca'siMhe kahyuM ke--" ahA ! mUrkhatA ! ke jethI rAkSasa jana zu' khAya ? ane zuM pIe ? eTalu paNa tuM jANatA nathI ? ' rAjAe kahyuM--" ThIka, meM jANyuM, ke mAMsa ane rudhira che. paraMtu A bhakSya rAkSasanuM che, tamAre vetAlane A bhakSya nathI. " caMDisa huM kahyuM kArya ne AzrIne rAkSasa ane vetAlanu' thADuM ja aMtara che. '' rAjAe kahyuM,--" hAsyavaTe saryuM. mAMsanu` leAjana Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cothA bhava-aMgarAjAnA sAhasathI sAdhita thayela vaitAla. [ 83 ] aMgIkAra kare.. " caMDasiMhe kahyuM,--" jo ema hAya, te| A mAruM kapAla ( pAtra ) bharI de. " tyAre rAjA tIkSNa khavaDe peAtAnA jabrAdika pradezAne chedIne mAMsa ApavA pravI, ane khIjo ( vetAla ) tene khAvA lAgyA. paraMtu thADu khAdhA pachI teNe kahyuM ke--" mane atyaMta tRSA lAgI che, tethI have mAre khAvuM ucita nathI, kemake zAstramAM kahyuM che--" bhUkhyA prANIe jaLa pIvuM nahIM, ane tRSAvALA prANIe leAjana karavuM nahIM, kemake pahela' karavAmAM jaleAdaranA vyAdhi thAya, ane khIjI karavAmAM rucinA nAza thAya." te sAMbhaLIne " ahe! A vaidyavidyAmAM kuzaLa che " ema hAsya karIne rAjAe pAtAnA zarIranI nase chedIne rudhira kADhyuM, te paNa kapAlane UMcuM karI temAM AveluM rudhira pIvA lAgyA. tyArapachI tenI tRSA zAMta thai, eTale pharIthI mAMsabhakSaNamAM tatpara thai elye ke--" are ! 2 ! A tA ceADu' ja che, mAre ardha AhAra paNa thayA nathI." ema vAraMvAra khelavA lAgyA, tyAre rAjAe kahyu ke--"huM bhadre ! kema tuM utsuka thAya che ? je prakAre soMpUrNa IcchAvALA tu thaIza, te prakAre huM karIza." ema kahIne rAjAe peAtAnu sarva aMga kApyuM, ane sa` mAMsa AMkhyu, te paNa tenI bhAjananI IcchA zAMta thai nahIM, tyAre "zUravIra pAnavaDe zuddha thAya che" ema vicAratA mahAsattvavALA rAjA peAtAnA DAbA hAthavaDe peAtAnA kezapAzane pakaDIne tathA bIjA ( jamaNA ) hAthavaDe kharDune pakaDIne pAtAnI kadharA chevA lAgyA. te kadharA achedANI tyAre "ahA ! mahAsAhasa ! ahA ! mahAsAhasa ! " ema khelatA vetAla moTA prayatnavarDa rAjAnA hAthamAMthI khaDuMne grahaNu karIne peAtAnI divya devazaktithI tenA zarIranA prahAranI pIDAnA nAza karI tenA pagamAM paDI vinaMti karavA lAgyA. "" "he deva (rAjA)! bhayathI kaMpatA zarIravALA seMkaDA sAdhaka jIveA dekhAya che, AvA prakAranA mATA bhayAnakanA kahevAvaDe paNa saryuM, sarva aMganA chedavAvaDe mAMsa ane rudhira ApavuM, temAM paNu mastakanA kApavAvaDa peAtAnA jIvitane tRNu samAna gaNavuM e mATu' Avya che. tethI karIne have A ghaNA prakAranA kalezanI kalpanAe karIne sayu", have tArA sAhasarUpI dhanathI kharIda karAyela huM sadA tArA dAsa chuM. have sAdhananI vidhine mUkI de, mAre karavA lAyaka kArya duHsAdhya hAya te paNa mane karavA AjJA Apa, AthI khIjI mArI kAMipaNa gati nathI. " te sAMbhaLIne rAjA svamanI jema ane iMdrajALanI jema svAbhAvika zarIranI sthiti joine meATA zAka pAmyA, ane "are re ! kSudhA tRSAthI kuza zarIravALA Ane mATe mAruM zarIra kAMi paNa upayeAgamAM Avyu nahIM, tethI ahA ! nA prayAsa niSphaLa thayA, " ema vicArIne melyA ke--" para kAryaMne sAdhavA sivAya khIjuM zuM kArya varNana karAya? tethI he mahAyazasvI! have prastutane karA. " tyAre te vaitAla melyA ke--" hai vagAdhipati deva ! uttama jAtivALAne te A sarva dUrathI ja (atyaMta) niSedha karAyuM che, paraMtu A tA meM parIkSA karavA mATe ja karyuM che; tethI "" Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva ra je ? tame prasanna thAo (zoka na kare). je karavA lAyaka kArya hoya te kahe." te sAMbhaLIne rAjA siddha kAryavALe ane akSaya zarIravALo thayela hovAthI devatAnA pUje pacArane sarva vyApAra samApta karIne vAraMvAra AjJAne mAgatA vetAlane kahevA lAgyuM ke-"he bhadra caMDasiMha! tuM mArA Adezane sAMbhaLa. vijayA nAmanI mArI putrI koNe haraNa karI che? ane te kevI sthitimAM che. te sArI rIte nizcaya karIne tuM kahe." tyAre vetAle upayoga ApIne kahyuM ke -"he deva! aMgadezane adhipati rAjA che, tene bAlamitra jJAnagarbha nAmanA upAdhyAye paMcAMga prasAdane lAbha pUchavAnA prasaMge vijayAnA rUpAdika guNane samUha tene kahyo, tyAre te rAjAne koIka prItinI adhikatA evI thaI ke jethI tanmayapaNAe karIne vartate te madanmatta ane mUcchita je thaye. te vakhate tene pUrvanA saMgatavALA eka vidyAdhara mitre je, ane tenI pAse AvIne AgrahathI tevI rIte pUchayuM, ke jethI te rAjAe pitAne sarva abhilASa tene kahyo. tene Agraha jANIne te vidyAre vijayAnuM haraNa karI tene rAjAne seMpI che. have je tamAre Adeza hoya te teNIne huM lAvuM." tyAre rAjAe kahyuM-"ema ja che. tAre asAdhya zuM hoya? mAtra je tuM teNIne lAve te amAruM kApuruSapaNuM (kAyarapaNuM) thAya. tethI tuM mane te aMgAdipane dekhADa, ke jethI mArA parAkramavaDe huM teNIne lAvuM." te sAMbhaLIne "jevI devanI AjJA" ema bolIne vetAle khanI sahAyavALA te pRthvI patine UMce uchALe, ane te eka nimeSa mAtramAM ja jAjvalyamAna dIvAonI prabhAvaDe jemAM aMdhakArane nAza thaye che evA aMgarAjanI zAbhUmine prApta thaye tyAM sukhe sUtelA aMgarAjane je. te vakhate caMdrakAMta rAjAe gya sthAne UbhA rahIne aMgarAjane kahyuM ke-are re! durAcArI! leka vyavahArane tyAga karanAra! tuM AvuM akArya karIne haju sudhI paNa nidrAthI bharAyele suve che? pitAnI duSTa ceSTAne tuM saMbhArate nathI? athavA ghaNe tiraskAra karavAthI zuM? zastra grahaNa kara, ane potAnA hAthanI kuzaLatA dekhAi." A pramANe teNe kahyuM, tyAre bagAsA khAte te aMgarAjA hAthamAM kharuM laIne zIdhrapaNe ukyo, tenI sanmukha Ubhe rahyo, ane kahevA lAgyuM ke are! tuM koNa che? AvI rIte anucita kema bele ane kema yuddha karavA utsAha kare che?" tyAre vaMgarAjAe pitAne vRttAMta kaho. tyAre paramArthane jANIne aMgarAjA "A pRthvI vIra puruSavaDe bhegavavA lAyaka che," ema bolatA sAMbhaLavAne sanmukha thaI prahAra karavA pravaryo. tyAre tenA karelA ghAtane chetarIne vaMgarAjAe kahyuM ke-"duSTa ceSTAvaDe haNAyelA tArA A tIrNa khanuM zuM kAma che? seMkaDo yuddhamAM vijaya pAmelA kha duHsAdhyanA upara vAparI zakAya che. tethI tene te huM eka muSTinA prahAravaDe ja yamarAjane ghera mokaluM chuM." A pramANe kahIne te baMgarAjAe aMgarAjAne muSTivaDe tathA prakAre koIpaNa rIte ha, ke je prakAre tenA ghAtathI tenuM zarIra dhrujI gayuM, ane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cothA bhava-aMga ane aMgarAjAnuM milana. [ 85 ] hAthamAMthI kharDu paDI gayuM tyArapachI paganA bhArathI bhUmitaLane kaMpAvatA, sarabhavALA ane paraspara ghAta karanArA te banne mahunI jema yuddha karavA pravo. te banne yuddha karatA hatA tyAre masthAnanA ghAtathI vikala thayelA aMgavALA ane mUcchovaDe mIMcAyelA netravALA aMgarAjA dhasa daIne pRthvItaLa upara paDyo. te vakhate vaMgarAjAe vicAryuM ke--" ahA ! A yuddhanA vyApAra akasmAta kema viccheda pAmyA ? haju paNa yuddhanI A kharaja te ja avasthAvALI kema rahI che? tethI Ane huM sajja karuM, jo kAipaNu prakAre A caitanya pAmIne sanmukha prahAra karavA pravate tA saMgrAmaneA rasa vRddhi pAme. " ema vicArIne prasanna thayelA vagarAjAe ThaMDA jaLanA biMduvarDa, rezamI vasranA kAmaLa vAyuvaDe ane aMganu maha~na karavAvaDe tenA upacAra karavA zarU karyuM. eka kSaNa mAtra gayA tyAre tenI mUrchA nAza pAmI, tethI STi prasArIne teNe va'garAjAne badhunI jevA vatA joyA. tyArapachI tenI yuddha karavAnI icchA nAza pAmI, ane gurunI jema tene namavA mATe UbhA thayA, te vakhate yuddhanA bhaMgathI bhaya pAmelA vagarAjAe tene hAthavaDe pakaDyo ane kahyuM. " huM aMgarAjA ! kema A pramANe prastutanA vighnane tuM kare che? A jIvanamAM tArI jevA kAi paNa subhaTa vidyamAna nathI. jo kAi paNa prakAre velaDInuM mathana karavAmAM siMhanI jema hAthanA vyApAra te mUkI dIdhA hoya evA tu thayeA che" ema tuM kahetA hAya, teA zuM ATalA mAtravarDa paNa tuM asamartha che? tethI he rAjA ! pizAcanI jevA viSAda( kheda ) ne tu dUra mUkI de, ane pharIthI yuddha karavA taiyAra thA, kemake tArA yuddhathI mane ghaNI tuSTi thAya che. " tyAre agarAjAe kahyuM ke--" pitAnI jema tame mArA upakAra karyo, tA yuddha karavuM kema cAgya DAya ? tethI tame virAma pAmeA, prasanna thAo, A sAta aMgavALuM rAjya grahaNa karI, tathA pahelAM ANelI tamArI dIkarIne grahaNa karA, athavA ATaluM kahevAthI zuM? mAruM jIvita paNa tame deva grahaNu karaze." tyArapachI yuddhanI abhilASAvALA vagarAjAe tene kahyu` ke--"A rAjya ane mArI putrI meM grahaNa karyA, paraMtu mArI sAthe yuddha karo. rAjya meM bhAgaLyuM, mAru vAMchita pUrNa thayuM. kevaLa tamArI jevA yuddhamAM kuzaLa kAI nathI, tethI tamArI sAthe yuddha karavAnI IcchA che. " aMgarAjAe kahyuM ke--" mastaka uparathI je tRNune paNa pApakArInI buddhithI dUra kare, te paNa manahara dekhAya che, teA pachI huM mahAtapasvI! badhunI jema mArA zarIranI sAravAra karatA tame zu' kahevAe ? tethI karIne mAruM sarvasva tame grahaNa karI, ane A yuddhanI icchAnA tyAga karo. " A pramANe teNe snehapUrvaka kahyuM, tyAre jaMgarAjA yuddhanI icchAthI nivRtta thayA. tyArapachI hAthI, azva, kAza ane kAThAra vigere rAjyalakSmIne ane sarva aMge vibhUSita karelA zarIravALI vijayA nAmanI rAjaputrIne tenI pAse rAkhIne aSTAMga praNAmapUrvaka namaskAra karIne aMgarAjA vinati karavA lAgyA--hai deva ! prasAda karIne A grahaNu kara." tyAre tenA asAdhAraNa vinayathI ,, Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI pA nAtha caritra H : prastAva 2 jo : tuSTamAna thayela caMdrakAMta rAjA, garAjAne peAtAnA rAjya upara sthApana karIne ane hAthI, azva vigerene nahIM grahaNa karIne peAtAnI vijayA putrI sahita vetAle karelI sahAyathI gamananI vizeSa zaktinI prAptithI zIghrapaNe peAtAne sthAne prApta thayA. pAtAnu kArya siddha thayuM che ema kahIne vetAlane peAtAnA sthAne javA rajA ApI. " pharIthI sArA kAryane viSe mane saMbhArajo " ema kahIne te adazya thayA. A avasare te AkhA nagaramAM siddha thayelA kArya vALA rAjAnA AgamananI vArtA vistAra pAmI, varSopana thayuM, sarva rAjalAka AvyA, ane maMgaLa upacAra karIne tenA caraNamAM namIne vina Mti karavA lAgyA.--"huM deva ! vijayAnA darzanathI ja tenuM haraNa karanAra zatrune tame vijaya karyo ema mAnya rIte ame jANyuM, tApaNa vizeSathI te khAkhata sAMbhaLavA ame icchIe chIe. " A pramANe temanA vacananA AgrahathI peAtAnA vRttAMtanI praza MsA karavAmAM parArmukha thatAM chatAM paNa rAjAe tene kAMika leza mAtra kahevAvA yathArtha' kahyu. have kAika divase airAvaNu hAthI upara caDIne caMdrakAMta rAjA keTalAka pradhAna leAka sahita racavADIe nIkaLyeA. tyAM hAthI, azva vigere vAhananA vinAnA kSaNu mAtra karIne pAche vanyA, te vakhate eka ThekANe jINu devakuLanI pAse rahelA akula vRkSanI nIce beThelA, ceAgapaTTavaDe bAMdhelI keDavALA, mAtra eka kapAlanA ja parigrahavALA, pAse sthApana karelA kalpapustakavALA ane mRgacarma vaDe DhAMkelA zarIravALA yAga dhara nAmanA kApAlikane hADakAnA kakaDAnI guMthelI akSamALAne pheravatA joyA. te vakhate tene jovAthI utpanna thayelA kautuka vALA rAjAe hAthI uparathI nIce utarI tathA praNAma karIne tene pUchyuM ke--" huM bhagavAna! A pustakamAM karyu zAstra che ? " teNe kahyu ke--" he meTA rAjA! A kalpazAstra che. " tyAre rAjAe kahyu ke--"he bhagavAna ! zrutarUpI samudra teA apAra che, AyuSya cADu' che, ane ame buddhi rahita chIe, tethI tevu amane kAMika paNa zIkhavA, ke je AtmAnuM kArya karanAra thAya. ane thoDA prayAsa thAya. tethI A zAstramAMthI kAMika amane vizvAsa (zraddhA) thAya tevA 5 vAMcA " kApAlike kahyuM--"bhale, ema karU. " pachI sugurunI pAsethI prApta thayelA ( bhaNelA) pAtAlavanitA( zrI )nA lAle karIne pratibaddha (sahita) ane sattvavALA leAkane jenu svarUpa pratyakSa thai zake evA keyUra (bAnubaMdha) nAmanA vivara kalpa thADA akSaravaDe rAjAne kahyo. te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM --" huM bhagavAna ! pAtAlavinatA kevA svarUpavALI hAya che ? " tyAre kApAlike kahyuM --" huM mahAbhAgyavAna ! ahIM zuM kahevuM? jenA mukharUpI caMdranI cAMdanIvaDe adhakAranA samUhanA nAza karIne lAkhA dIvA pragaTayA hAya tema pAtALa DhaMkAi jAya che. anupama lAvaNyavaDe paripUrNa thayelI teNIthI jANe tiraskAra karAI hAya evI suvarNanI kAMti paNa tenA zarIranI kAMtivaDe kAMtirahita 1. chidra athavA vivaraNa karavuM eTale khullu' karavu Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA ceAthe| bhava-aMgarAja ane pAtALa vinatAne melApa. [ 87 ] paNAne pAme che. teNInA aMganA eka eka avayava paNa evA che ke tene hajAra jihUvAvALA paNu varNana karI zake tema nathI, teA pachI manuSya teA zI rIte varNana kare ? AthI karIne ja vidhAtAe haraNa karavAnI zakAthI nidhAna jevI te vanitAne bhayaMkara sarpAvaDe bhayaMkara pAtAlane viSe nidhAnarUpa karI." te sAMbhaLIne teNInA darzanamAM utsuka thayelA rAjAe kahyuM ke--"he bhagavAna ! jo ema hAya, teA keyUravavaramAM praveza karavAnuM prasthAna karuM, " tyAre kApAlike te aMgIkAra karyuM. pachI ucita samaye rAjAe vetALanu smaraNu karyuM. pachI teNe rAjAne mA dekhADyo, tyAre vivaranI devatAnI pUjAnI sAmagrI taiyArI karIne rAjAe praveza karavAnA prAraMbha karyo. temAM kAika ThekANe UMcI karelI dADhAvaDe bhaya'kara mukhavALA sihune sanmukha AvatA joyA, kAika ThekANe kAyalanA jevI kALI kAMtivALA ane cAlatA phAmaDaLavALA bhayaMkara sarpanA samUhane joyA, kAi ThekANe jAjvalyamAna jvALAnA samUhavarDa vyAsa meTA agnine cAlatA joyA, kAi ThekANe karelA kilakila zabdavaDe aMbarane rUMdhIne nRtya karatA vyaMtarane sanmukha jocA, kAi ThekANe meTA vaDe vyApta evA te rAjAe peAtAnI sanmukha AvatA doTTanA samUhane Adara sahita joyA, tathA koi ThekANe agnijavALAnA samUhane bahAra kAMDhatI, du:khathI pIDAyelI ane rUdana karatI srIone joi. A pramANe ghaNA bhayAnakane jotA chatAM paNu rAjAnA manamAM jarA paNa kSeAbha prasaryAM nahIM, ane vizvAsapUrvaka peAtAnA gharanI jema te viSarane viSe zIghra praveza karyA. tevA samaye meTA bhAgyanA samUhathI prApta karI zakAya tevuM sphaTika maNinI bhIMtavALu, ghaNA mALavALuM bhavana rAjAe joyuM, te vakhate rAjA jarA paNa kSeAbha pAmyA vinA temAM peThe, ane temAM khaLatI jvALAnA samUhavALA moTA agnikuMDa jovAmAM AvyA, tathA te kuMDanI samIpe rahelI na joi zakAya tevA suMdara rUpavALI eka ii jovAmAM AvI. tene joine rAjA hu pAmyA ane vicAravA lAgyA, ke--" ahA ! A saMsAra asAra che, te paNu haraNanA jevA lAcanavALI ahIM A pramANe rahetI A srIvaDe kAMika sArabhUta che. paraMtu mAre tene zI rIte khelAvavI athavA zI rIte tene satkAra karavA ? " A pramANe vicAratA te rAjA jeTalAmAM tenI tarapha javA pravI, teTalAmAM tatkALa ja te pUrva kahelA agninA kuMDamAM pataMgIyAnI jema jhuMpA daine zIghrapaNe paDI. te vakhate rAjA tathAprakAranA teNInA vyatikara ( banAva ) joine pAte ja karelA pAse javArUpa peAtAnA aparAdhane vAraMvAra citavatA, meATA zekanA moTA samUhavaDe uchaLatA raNuraNu zabdavALA ane " Ama karavuM te ja A kALane ceAgya che." ema manamAM nizcaya karIne teNInA aMganA saMgathI prApta thayelI suMdaratAvaDe pUrNa thayelA te ja agnikuMDamAM jhaMpA daine paDyo. jeTalAmAM te rAjA te agnikuMDamAM mahAsattvapaNAe karIne paDyo, teTalAmAM tyAM agnikuMDa nathI, tathA jAjavalyamAna agni paNa nathI, mAtra kamaLanA jevA kAmaLa zarIranA avayavavALI, mRganA sarakhA leAcanavALI ane e Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 2 jo : caMdranI jevA mukhavALI te ja strI haSaeN sahita rAjA pAse prApta thai, ane khelavA lAgI ke--" he deva ! kANu kANu ahIM nathI AvyA ? athavA kANe mane joi nathI ? athavA mArA danavarDa rAga rahita chatAM paNu kAne mATA rAga utpanna nathI thayA ? kevaLa agnikuMDamAM mArA pravezane joine jANe cetanA rahita thayA hoya tema maraNanA bhayathI vyAkuLa thaIne pAchA haThatA ane sattva rahita thayelA kAne kSetrapALe vivaranI bahAra nathI phreMkyA ? tethI hai mahArAja ! tArA mATA sAhasathI mAruM hRdaya tane AdhIna thayuM che, mATe dAsInI jema huM tArI AjJAne karanArI chuM, tethI mAre je karavA lAyaka hAya, te Apa pharamAveA. " tyAre rAjAe phlu ke--"huM devI ! tamArA darzanane ApavAthI ( sivAya ) khInnu` kyuM kArya tamane kahevAnuM hAya ? kemake sukRtane nahIM karanArA jIvA kalpavRkSa ane kAmadhenunI jevuM tamAruM darzana na ja pAmI zake. " tyAre devatA khelI ke--"he mahArAjA ! A te thADuMka ja che. . A jagatamAM rUpavaDe kAmadevane jItanAra ane saubhAgyanI suMdaratAvaDe iMdranA pazu abhimAnane bhAMganAra aneka janA pragaTa rIte jovAmAM Ave che. matinA vaibhavavarDa suragurunI ( bRhaspati) buddhine paNa jItanAra, atyaMta kurAyamAna dehanI kAMtivALA tathA pavitra ane sukha ApanAra vacananA vistAravaDe vicitra kAnyAne manAvanAra aneka janA jovAmAM Ave che, paraMtu he nareMdra ! asAdhAraNa (vizeSa) sAhasarUpI ja eka dhanavALA tamArA jevA kAI paNu dekhAtA nathI, teA hai deva ! AvA prakAranA tamAre A traNe bhuvanamAM asAdhya zuM hAya? jenuM mana thADA kA mAM paNa muMjhAya che, tenuM tRNunA leza* pramANuvALuM paNa prayeAjana zI rIte siddha thAya ? tyAra pachI peAtAnI prazaMsA sAMbhaLavAthI utpanna thayelA sukhane paNu tuccha mAnatA rAjAe kahyu` ke-- "ame kANa (kai gaNatarImAM) chIe ? amAruM sAhasa zu che? athavA kayA kAryane sAdhavAnuM sAmarthya che? tethI A vAtane tajo. A pRthvItaLane viSe peAtAnA suMdara (zreSTha) caritravaDe traNa bhuvananA vistArane pavitra karanArA tevA kAI paNa bhagavAna utpanna thayA che, ke jemanI pAse amArI jevA kIDA temanA paganI dhULane paNa anusarI zakatA nathI. " te sAMbhaLIne daivI keTalI ke--" A ja mahApuruSanuM lakSaNa che. tamArA guNunA samUhavaDe mAruM hRdaya sa`thA prakAre tamAre AdhIna thayu' che, tethI have te prakAre karajo, ke jethI tamArA viyeAgarUpI vAvaDe jarjarita karAyeluM' A mAruM hRdaya hajAre prakAre phATI na jAya ( kakaDA na thAya.)" tyAre rAjAe kahyu ke--"he devI! tame je kaheA che, te huM karIza. " A pramANe ha MmezAM vRddhi pAmatA meATA premanA saMbadhathI joDAyelA te bannenA keTaleAka kALa eka muhUrtInI jema vyatIta thayeA (gayA). tyArapachI tevA prakAranA nAyaka(rAjA)nA abhAvathI peAtAnA rAjyanI duHsthitinA vicAramAM paDelA rAjAe teNIne kahyuM ke--"huM devI ! keTalAka divasa jaIne mArA rAjayane sathA prakAre huM jouM, ane pharIthI tarata ja huM A taraphe "" Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( * prabhune cothe bhava-vajanAbhanI musApharane thayelI oLakhANuM. [ 89 ] pAcho vaLIza." A pramANe rAjAnA Agrahane ane moTA kAryane jANune devIe tene AmaLA jevA moTA motIne hAra ApIne tathA bIjI bIjI kathAne viSe mAruM smaraNa karajo, ema kahIne te rAjAne vidAya karyo. Adara sahita te devInA hastarUpI pAsalAnA jevA te hArane potAnA kaMThamAM nAMkhIne vetAlanI karelA sahAyavALo te rAjA netranA nimeSa mAtramAM ja pitAnA nagaramAM paheryo. tarata ja siMhAsana upara beTho ane nakSatranA maMDaLa vaDe sUryanI jema hAravaDe daze dizAmAM prasarelA kAMtinA samUhavaDe zobhato te rAjAne rAja ke je. pharIthI mahotsava thA, nagaranA leka atyaMta khuzI thayA, nahAra(barapha)nA hAra je kIrtine samUha sarvatra vistAra pAmyA. A pramANe AzcaryakAraka anupama guNarUpI ratnanA rohaNAcaLa parvata samAna te moTA anubhAvavALA vaMgarAjAnA satya guNenuM kIrtana karanAra lokonuM patra tenA virahanA duHkharUpI bhAlAvaDe bhedAyelA hRdayamAMthI nIkaLatA jIvanA rakSaNa mATe jANe prApta thayuM hoya tema te meM moTA AdarathI prApta karyuM. raNaraNa zabda karate vacce vacce svAmInA bahumAnathI huM vAMcuM chuM, tethI karIne te bhAgyazALI ! je tame pote ja A patra vAMcIne pUchayuM ke-"vaMgarAjA koNa che? ane zatrune vijaya vigere vyavasAya teNe kevI rIte karyo ? ema je pUchayuM, te A sarva meM nivedana karyuM ane eka kSaNavAra zItaLa vRkSanI chAyAmAM vizrAma lIdhe. have mane prastuta prayajana karavA mATe anujJA Ape. pachI ahe Azcarya che, Azcarya che ke je atyAre paNa asAdhAraNa sAhasarUpI dhanavALA puruSane saMbhaLAya che. AthI ja kahevAya che ke-jJAna, tapa, zuravIratA, vinaya ane dAnane viSe vismaya kare ayogya che kemake A pRthvI bahu ratnavALI ja che." A pramANe vicArIne vajanAbha rAjaputre kahyuM ke-"he musAphara ! A sarva meM jANyuM, paraMtu te je kahyuM ke-"prastuta artha karavAnI mane anujJA Ape," te te prastuta artha kayo che?" musAphare kahyuM ke-"have huM te kahuM chuM ke-"meM tamane je vijayA rAjaputrI kahI hatI, teno vara nimittiyAe vajavIrya mahArAjAne putra vanAbha kahyo che. te varane jovA mATe caMdrakAMta rAjAe mane meka che. A prastuta prayojana che." A avasare ardha ughADelA echavaDe jarAka dAMtane pragaTa karIne, zabda bolyA vinA uttarIya vastranA cheDAvaDe mukhakamaLane DhAMkIne te rAjaputra hasavA lAgyuM. te vakhate paraspara ardha netravaDe to parivAra jana be ke-" he mahAnubhAva! te ja A vajanAbha rAjakumAra che, ke jenA darzananI tuM IcchA kare che." A pramANe sAMbhaLIne atyaMta ulAsa pAmatA harSanA utkarSavaDe vikasvara lenavALA te pathike kahyuM ke "aho ! bhagavAna vidhAtA anukULa che, ke jethI prayAsa vinA ja vAMchita arthano meLApa thaye, vaLI bIjuM, Aje mAro mArgane parizrama saphaLa thaye, Aje ja mArI draSTi jovA lAyaka Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI pArzvanAtha caritra H ? prastAva ra je : padArthane jevAvaDe uttama phaLane pAmI, Aje ja bolanArAone maLe tamArI ja vANI pavitrapaNAne pAmI che, athavA he nareMdra putra! kayuM vAMchita pUrNa nathI thayuM?" A pramANe te pathika bolato hato tyAre pratihAre AvIne vinaMti karI ke-"he rAjaputra! moTe kALa vilaMba thayo che, tethI zaMkA pAmelA deve tamane belAvavA mATe mane mokalyo che." te vakhate te pathika puruSane hAthavaDe dhAraNa karI rAjaputra Ubho thaye, rAjAnI pAse gayo, ane paMcAMga praNAma karIne ucita Asana upara beTho. tyAre rAjAe tene pUchayuM, ke-"he putra! ATale kALa vilaMba thavAmAM zuM kAraNa che?" te vakhate rAjAnA pagamAM paDIne (namIne) te pathika puruSe kahyuM ke-"he deva! huM ja kAraNa chuM. " rAjAe kahyuM-"zI rIte ?" tyAre teNe rAjakanyAnA varane jevA paryata sarva pUrvane vRttAMta kahyo. te sAMbhaLI rAjA harSa pAmyo ane bolavA lAgyo ke-" vasaMta RtunA utsavamAM lakSamI( zobhA)ne sthAnarUpa A kumAra kene saMtoSa na pamADe?" tyAre rAjaleke kahyuM-"he deva! A ema ja che." tyArapachI rAjAe te pathikane keTalAka divasa potAnI pAse moTA AdarapUrvaka rAkhe. pachI koIka divase moTA prAsAdavaDe sanmAna karIne rAjAe tene rajA ApI tyAre te rAjAnI kIrtinA kahevAvaDe vAcALa mukhavALe te pAchA vaLIne pitAnA nagaramAM gaye. caMdrakAMta rAjAne praNAma karI moTA AdarapUrvaka rAjaputrano sarva vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne saMtuSTa thayelA rAjAe sAMvatsarika lekanI pAse samyaphaprakAre javAnA divasane nizcaya karIne meTA azva, khaccara, hAthI, ratha ane dhAnA samUha ane keza, kekAra vagere sAmagrI sahita vijayA rAjaputrIne zubhaMkarA nagarImAM mokalI. teNInA AvavAthI prathama mokalelA puruSoe vAvIrya rAjAne vadhAmaNI ApI. rAjAe teone inAma ApyuM, ane UMcI karelI veta dhvajAonA paTanA ADaMbaravaDe AcchAdita, zuddha karelA sarva rAjamArgavALuM ane ThekANe ThekANe beThelA kathA karanAra, tAla vagADanAra ane nAca karanAra manuSya vaDe manohara nagara karAvyuM. zubha muhUrta rAjaputrIe nagaramAM praveza karyo. baLavAna hovaDe pradhAna (sArA) lagnane viSe moTI ddhinA vistArathI te rAjaputrI vajanAbhanI sAthe paraNI. te kALane ucita kArya karIne vAvIrya rAjA nizcita thaye. tyArapachI keIka divase te mahAtmA rAjAe te putrane pitAthI dAnavaDe, baLavaDe, AjJAna ezvaryavaDe, prabhu zakti vaDe, matinA prakarSavaDe, dudata (uddhata-baLavAna) sAmaMtane damana karavAvaDe, samagra zAstranA paramArthanA parizramavaDe ane vRddhi pAmatA puNya pratApanA prakarSavaDe adhika jANune sAvadhAna thayelA naimittike kahelA sArA muhUrtane viSe pitAnA hAthe rAjya upara sthApana karyo. tyArapachI samagra rAjalaka sahita te tene namaskAra karI ucita upadeza ApavA lAgya "he vatsa ! A pRthvI pITha upara nareMdra zabda kene prApta thayo nathI ? dukhe karIne damana karI zakAya tevA idrinA SavaDe koNa bhraSTa thayo nathI ?. athavA koNa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e prabhune cothe bhava-vajanAbhane rAjya ApI vAvI lIdhela dIkSA. [ 91 ]. nAza pAmyo nathI ? athavA krodha ane lebhAdikavaDe rUnI jema laghupaNAne keNu nathI pAme ? pramAdavaDe karIne nIcathI paNa nIcapaNane koNa nathI pAmyo ? nItimAM rAgI chatAM paNa ane kIrti pAmyA chatAM paNa naranAtha rAjaputrInA vyatikarathI asthAnavALo thaIne koNa vinAza nathI pAme tethI karIne he putra ! pApa (anyAya) rahita vRttivaDe ati zuddha rAjyane tevA prakAre kaI paNa rIte te rAjyanuM pAlana karaje, ke jethI pitAnI jema lokone namavAnA sthAnarUpa tuM thAya. AvI rIte prajAnuM pAlana karavAthI evuM kaI vAMchita nathI, ke je siddha na thAya. tethI karIne avazya A bhava ane parabhava saMbaMdhI Icchita kAryane mATe tuM avazya prayatna karaje." A pramANe putrane upadeza ApIne lakSamIvatI rANI sahita ane rAjezvara, zreNI, purohita vigerenA putra sahita te dhIrajavAna rAjA te ja vakhate AvelA munIzvara anaMtayaza nAmanA sUrIzvaranA pAdamULane viSe sarvavirati (cAritra) aMgIkAra karIne anavadya vRttithI vihAra karavA lAgyA. te muni tevA prakArane kAMIka tapavizeSa karatA hatA, ke jema bIkaNa puruSa bANanA samUhanA ghAtane sAMbhaLI na zake tema sAmAnya puruSe sAMbhaLavAne paNa zaktimAna thayA nahIM. sArI rIte siMhapaNAthI nIkaLIne ane cirakALa sudhI vicArIne tathA uttama arthanI ArAdhanA karIne te mahAtmA devalaNamIne (svargane) pAmyA. vajanAbha rAjA paNa aneka sAmaMta, subhaTa ane puhita vigere pradhAna parijanavaDe anusarAte, prakRti varganuM pAlana karate, dharmanA virodhanuM rakSaNa karate, luMTArAnA pakSane zAsana karate tathA azAMtine dUra karatA kALane nirgamana karatA hatA. ucita samaye vijaya paTTarANanI sAthe viSayasukhane bhegavatA tene putra janme. tenuM cakrAyudha nAma rAkhyuM. ane te bAlyAvasthAnuM ullaMghana karI, samagra kaLAnI kuzaLatAne prApta karI malala zikSAdikanA vinAdavaDe vRddhi pAmate raheto hato. have eka divasa ucita vihAravaDe gAma, nagara ane Akara vigeremAM paryaTana karatA, potAnA mAtAmyavaDe duSkALa, zatru, marakI ane regAdika duHkhene dUra karatA, AkAzamAM cAlatA traNa chatravaDe, AkAzamAM potAnI meLe ja DhoLAtA veta ane zreSTha cAmaranI zreNivaDe tathA AkAzamAM rahelA maNinA pAdapITha sahita siMhAsanavaDe zobhatA, aneka karoDa devaDe parivArelA, bhAva nidrAvaDe sUtelA evA bhavya jIvorUpI kamaLanA samUhane pratibodha karatA, mithyAtvarUpI aMdhakAranA samUhano nAza karatA, mArgamAM maLelA nara ane tiryaMcanA samUhavaDe sevAtA, muninA samUhavaDe stuti karAtA, yegInA samUhavaDe dhyAna karAtA, tathA jANe eka ThekANe maLelI traNa bhuvananI lahamI(zabhA)ne dekhADatA hoya, tevA bhagavAna dharmavara cakravatI yathArtha nAmavALA kSemaMkara nAmanA tIrthakara tyAM padhAryA. te vakhate bhaktinA samUhathI atyaMta vikasvara thayelA romAMcavaDe suzobhita zarIravALA sura ane asuroe kilArUpI valayathI - 1. samAcArathI-gupta rahasyathI. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva ra je H viMTAyela, vividha prakAranA cihathI yukta ane cAre dizAmAM zubha ratnanA siMhAsanavALuM samavasaraNa racyuM. tyArapachI devaDe stuti karAtA ane puSTa, ATha pratihAravaDe zreSTha AkAravALA tIrthakara tIrthane praNAma karIne siMhAsana upara beThA. tevAmAM rAjA vigere sabhAjano tyAM AvyA, ane tIrthakarane vaMdana karI gya sthAne beThA. tyArapachI meruparvatathI jharatA jaLanA rAzinA zabda jevA manahara zabdavaDe traNa bhuvananA baMdhurUpa tIrthakare saddharma dezanA ApavAno prAraMbha karyo he bhavya prANIo! chidravALA hastasaMpuTamAMthI jharatA prANInI jema kSaNe kSaNe kSINa thatA prANuonA A jIvita(AyuSa)ne zuM tame jotA nathI? athavA to niraMtara utpanna thatA roga ane zokavaDe tathA ISTane viyAga ane aniSTanI prApti vigere dukhAvaDe bAdhA pAmatA, zaraNu rahita, rakSaNa rahita, prANa rahita, thoDA jaLamAM mAchalAnI jema taDaphaDatA ne sAruM kuLa ane sArI jAti vigere saddharmane kAraNane samUha prApta thayA chatAM paNa bhamatA araghaTTa( reTa)nI ghaTInA samUhanI jema vividha prakAre (UMcanIce) pharatA A zarIrane zuM tame jotA nathI ? ke jethI vizvAsu thaIne (sthira) raho che? ane tenA pratikArano vicAra karatA nathI. chevaTe tuccha ane virasa viSanI jevA viSama viSayonI AsaktimAM moha pAmelA ja rahe che. vaLI juo ke baLa jharI jAya che, asAra zarIra pragaTa rIte kSINa thAya che, tathA vijJAna, varNa, lAvaNya ane rUpanI lakSmI (zobhA ) nAza pAme che, tethI karIne he mahAnubhAva! haju paNa jyAM sudhI vajanA paDavAnI jevI bhayaMkara anarthanI pathArI (vistAra) kyAMthI AvI na paDe, tyAM sudhImAM jinezvaranI vaMdanA, pUjA, svAdhyAya, dhyAna, vinaya ane sevAnuM AcaraNa kare, ane saddharma rahita lekenA saMgano tyAga kare. haMmezAM moTA bhaverAgyane dhAraNa karatA tame parabhavamAM sukhakAraka vizuddha dharmanA kAryamAM ja udyama karo." A pramANe jinezvare paramArthane vistAra kahyo tyAre te sabhA saMvega (vairAgya ) pAmI, prasannatAnA vazathI uchaLatA romAMcanA kaMcukavALI thaI, ane ApanA upadezane icchIe chIe ema kapALa upara be hAtha joDIne belavA lAgI, tathA samyakatva, dezavirati ane sarvaviratine viSe udyamavALI thaI. vanAbha rAjA paNa sarvaviratine grahaNa karavAne Ichate bhuvanaprabhune vAMdIne zIdhra pitAne ghera gaye. ane tyAM samayane yogya bhejanAdika vyApAra saMpUrNa karIne pitAnA cakAyudha kumArane bolAvyo. teNe AvIne pAdamAM namana karyA pachI Asanane svIkAra karyo, prayajana sAMbhaLavAmAM sAvadhAna thaye, ane pitAnuM mukhakamaLa jevAmAM pitAnA netrakamaLa nAMkhyA tyAre rAjAe tene kahyuM ke-"he putra! samagra traNa bhuvananuM kalyANa karanArA kSemakara tIrthaMkaranI pAse meM Aje samagra duHkhane nAza karavAmAM samartha, kSamAdika guNe karIne sahita ane niHsaMgapaNanA sArarUpa dharmane AcAra sAMbhaLe, ane te sAMbhaLIne A grahavAsanA saMgane huM agninI jvALAnI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA cAthe| bhava-vanAlane pragaTela vairAgya. [ 93 ] "" zreNivaDa nAza pAmele jANuM chuM, A rAjyalakSmInA vistArane svapna jevA mAnu chuM, A zarIrarUpI hADakAMnA pAMjarAne azubha pudgaLAnA moTA bhaDAra jevu' aMgIkAra karuM chuM, A zarIrane jarArUpI rAkSasIne krIDA karavAnA vana jevuM jouM chuM, priyajanAnA sacAgane eka vRkSa upara beThelA pakSIonA samUha jevA gaNuM chuM, tathA yamarAjane pAse AvelA vighnanA samUha jevA tarka karuM chuM, tethI he putra! have huM bhagavAnanI pAse kALane yAgya evI dIkSA grahaNa kar, ane tu pUrvapuruSAnI paraMparAvarDa AvelA A rAjyabhArane grahaNa kara. tyAre cakrAyuSe kahyuM ke--" he pitA ! AvA prakAranI kriyAnA A kA prastAva ( kALa ) che ? haju paNa tamArA zarIranI zaiAbhA saMpUrNa che, tamArI yuvAvasthA sapUrNa saubhAgyavALI che, A rAjyalakSmI sarva rAjAonA samUhavaDe lAghA karavA lAyaka che, ane sa madhu lAka bhaktithI vyApta che, tethI AvA prakAranI sAmagrInA sadbhAva chatAM AvA prakAranAM kahevAnA ze! kALa che ? mATe prabaLa parAkrama vigere hAni pAme tyAre tamane jema rUce tema karajo." te sAMbhaLIne kAMi hasIne rAjAe kahyuM ke-" he vatsa ! jenuM mULa nirmANu rasa, rUdhira, mAMsa, asthi ane majjA vigerevaDe che, te adhanya zarIra paNa jo zAbhAvALu kahevAtu hAya, tA A samagra jIvaleAkane viSe kAMi paNa vastu zAbhA rahita nathI ema kahevu aAgya che, para`tu A zarIra dharma karavAne ja upayeAgI che. tethI te zlAdhA karavA ceAgya che. A yuvAvasthA paNa puSpa jevuM che, patanI nadInA mATA taraMga jevuM kSaNubha'gura che; tethI te vivekI puruSane kema vakhANavA lAyaka hAya? tathA vaLI jema A zarIra A leAka saMbaMdhI ane viSe icchita artha sAdhavAmAM samartha che, tema paraleAka saMbadhI artha sAdhavAmAM paNa te ja samartha che. A yuvAvasthA gayA pachI atyaMta samIpe AvatI jarAvasthAne pAmelA zarIravaDe bhAjana paNa karI zakAya nahIM, teA pachI khIjA kAryonI te| zI vAta karavI ? tethI he vatsa ! A thADA kALanuM yuvAnapaNuM jeTalAmAM nAza na pAme, teTalAmAM tenI apekSAvALuM duSkara tapa vigere karavu ceAgya che. he putra! sane sAmAnya evI A rAjyalakSmI paNa vIjaLInI jema capaLa che, te dharmomAM ja eka cittavALAne mAThu karanArI kema thAya ? manuSyane tyAga karavAnI icchAvALI lakSmI duHzIla bhAryAnI jema kuLane jotI nathI, zIlane jotI nathI, putrane jotI nathI, ane nItine paNu jotI nathI. mAha paNa tevuM kAMika utpanna kare che, ke je mAhathI pAtAnA pitAne paNa rAjyAdikanA kAraNe haNIne, putrane paNa tajIne, peAtAnA jIvitane paNa nahIM gaNIne tathA mitrane paNa amitra jANIne tevuM tevuM kArya kare che ke, jethI karIne sanA atyaMta tyAga kare che. vaLI he vatsa ! teM je khaMjananA sayeAganI ahIM prazaMsA karI, te sacaiAga paNu svapnamAM prApta thayelA dhananA samUhanI jema kSaNamAM ja dekhatA jatAM nAza pAme che. buddhimAna mANasAnA manane khuzI karavA kANu samatha hAya? A asthirane viSe AzAnA baMdha bALakAne pazu saMmata nathI. jee svabhAvathI ja Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI pAnAtha caritra : : prastAva 2 jo H nAza pAmanArA tevA prakAranA padArthane viSe rAgI thAya che, te tRSNAthI pIDA pAmyA chatAM caMDALane ghera pANI mAge che. he putra! AvA prakAranI sAmagrI zI rIte sulabha hAya ? saMsArasamudramAM paDelA jIvAnI kyAM gati thAya ? te keNu jANe che ? aciMtya ciMtAmaNinI jevA mahAmUlyavALA dharma ja kharA puruSArtha che. tethI te dharmane ja mATe buddhimAna leAke pravRtti karavI joie. tethI he putra! tuM mane dharmanuM sahAyapaNa gIkAra kara, snehanA kAyarapaNAnA saOthA tyAga kara, rAjyanA bhArane svIkAra kara. have mAre ahIM zuM karavAnuM che ? atulya maLa ane parAkramavaDe zatrunA samUhane AkramaNu karanAra tuM je mArA putra che, sainikA tArA upara ati anurAgavALA che, ane anItinA nigraha karavAmAM pradhAna ( zreSTha ) rAjamudrA che, tethI karIne paramArtha rIte pUrve nahIM prAsa-anubhaveluM kAMi paNa nathI, tethI ghaNI vANInA vistAravarDa saryuM, mAruM vAMchita pUrNa kara. A pramANe teNe vAravAra kahyuM, tyAre cakrAyudhe te rAjya aMgIkAra karyuM. tenA rAjyAbhiSeka karyo ane upadeza karyA. tyArapachI vajramAM bAMdhelA tRNanI jema zreSTha nagara sahita ane aMta:pura sahita rAjyalakSmInA vistArane tyAga karIne rAjAe jinezvara bhagavAnanI pAse dIkSA grahaNa karI, pachI samagra zAstra ane tenA arthanA abhyAsa karI, vividha prakAranA tapavizeSavaDe zarIrane zuSka karI, gurumahArAjanI anujJA laIne ane ekalavihArI pratimAne dhAraNa karIne vihAra karavA lAgyA. .. asaMyamavaDe tyAga karAela, e prakAranA baMdhanathI mukta thayela, traNa prakAranA IMDa vaDe kAIpaNu vakhata daMDane nahi pAmela, traNa guptivaDe gupta, cAra kaSAyathI dUra thayela, pAMca samitivaDe sadA samita, cha kAyanI rakSAmAM tatpara, sAte bhaya rahita manavALA, ATha madanA sthAnane dUra karavAmAM nipuNuM, nava brahmaca vaDe gupta ane daza prakAranA dharmanuM pAlana karatA-A pramANe ghaNA prakAranI sAdhukriyAnA samUhavarDa meTTA mAhAtmyane pAmelA jANe pAte sAkSAta dharma ja hAya tema zAlatA te pRthvIpITha upara vicaravA lAgyA. tevAmAM kAika divase vividha prakAranA duSkara tapavizeSavaDe AkAzagAminI labdhinu khaLa tene prApta thayuM. aniyata vRttivaDe vicaratA te aneka mahApuruSAvarDa yukta, dhana, suvarNa, gAya, bheMza vigere pazuvaDe samRddhivALA mATA succha nAmanA dezamAM gayA. A samaye (A tarapha ) te pUrve kahelA eka ceAjana pramANa zarIravALA kamaThanA jIvarUpa sarpa maruMbhUtinA jIvarUpa kiraNavega nAmanA krutine pUrvabhavanA varanA vazathI nAza karIne ghaNA prakAranA jIvAnA samUhanA ghAtathI upArjana karelA ghaNA pApanA samUhavALA Amatema ( cAtaram ) bhamatA, aneka meTA vRkSeAnA samUhavaDe sUryanA kiraNeAne rUMdhanAra parvatanA eka pradezamAM vAyuvaDe hIMcakA khAtI ( calAyamAna ) vRkSazAkhAnA paraspara athaDAvAthI utpanna thayela dAvAnaLanI jvALAnA samUhathI maLatA zarIravALA ane raudradhyAnanA vazathI pIDA pAmelA te marIne dhUmaprabhA nAmanI narakapRthvIne viSe savAseA dhanuSyanA ( pramANa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 : prabhune ceAthe bhava-vajanA munine ghera aTavImAM praveza. [5] vALA) zarIravALo ane satara sAgaropamanA AyuSyavALe nArakI thaye, ane tyAM paraspara nArakInA vikalA virUddha rUpAe ApelA tIkSaNa duHkhanI vedanAne anubhavo ane eka netranA mIMcavA jeTalo kALa paNa sukhane nahIM pAmate tyAMthI AyuSyanA kSayavaDe udharIne (nIkaLIne ) akAya, agnikAya vigere ekedriyane viSe tathA jaLacara ane sthaLacara vigere vikaseMdriyane viSe keTalAka lAMbA kALa sudhI utpanna thaIne te ja sukaccha vijaya(deza)ne viSe moTA javalanagiri nAmanA parvatanI samIpe atyaMta bhayaMkara moTI aTavIne viSe zabaranA (milanA) kuLamAM aneka jIvane kSaya karanAra kuraMga nAmane vanacara thayA. te bAlyAvasthAne oLaMgIne anukrame yuvAvasthAne pAmyA. ane ghaTTa taracha, vAgha, rIMcha vigere jenA vadhavaDe haMmezAM jIvikAvRttine karavA lAgyA. A pramANe keTalAka divaso gayA tyAre te vaja nAbha munIzvara vIrAsana vigere karNakAraka kriyAmAM tatpara, anya jIvonI pIDAnA tyAgamAM tatpara ane gAma, nagara vigeremAM pratimAne dhAraNa karatA te ja meTI aTavAmAM AvyA, ane girikaMdarAnA madhyamAM rahelI guphAmAM rahyA. ane keI eka samaye javalanagirinI pAse kAryotsarga dhAraNa karIne meru parvatanI jema nizcaLa rahyA. teTalAmAM sUrya astagiri upara gaye (asta pAmya) te vakhate AMjaNa ane bheMsanA zIMgaDA jevo kALe aMdhakArane samUha vistAra pAme, bIjAnI samRddhi javAthI dubhAtA durjananA mukhanI jema bhavanane samUha aMdhakAravALa thayo, atyaMta dedIpyamAna tArArUpI netravALI rAkSasInA jevI rAtri vistAra pAmI, kAmadevanI jema meTI auSadhIne samUha jAjavalyamAna thaye, ane muni lekanI jema pakSIne samudAya pitAne sthAne chupAI gaye. tathA vaLI- mATe zabda karatA zarabha(rIMcha)nA samUhe haNelA mAtaMganA madarAgane dharAvanAra, bhamatA mRgonA zabdathI dedIpyamAna thayela bhaMDenA bhayaMkara zabdavALA, sajaja thayelA pagavaDe deDatA ane bhayaMkara zabda karatA siMhathI haraNano samUha jemAM nAzI jatuM hatuM evA, pahoLuM mukha karatA ajagarevaDe gaLI javAtA ne lIdhe duHkhe karIne joI zakAya tevA, kudatA, hasatA ane vilAsa karatA vetAlee halalATa karelA ane bhayabhIta thayelA pathika lakoe moTA parvatanI guphAmAM zarIranuM sthApana karyuM hatuM evA te viTa vRkSo vaDe gADha aTavI vanane joyA chatAM paNa te munirAja jarA paNa bhaya pAmyA vinA dharmadhyAnanuM ja dhyAna karavA lAgyA. A pramANe dharmadhyAnamAM ja ekAgra cittavALA tenI rAtri vItI gaI. tenA pApakarmanA samUhanI jema prabhA(aMdhakAra)ne samUha nAza pAme, zubha adhyavasAyanA samUhanI jema sUryamaMDaLane kiraNasamUha skurAyamAna thaye, ane kIrtinI jema dizAo pragaTa thaI. tyArapachI sUryanA kiraNanA prayANane jANanArA jIvanA samUhavALA pRthvItaLa upara kAryotsargane pArIne rAjarSi vanAbha yugapramANu kSetrane viSe kajhine viSe sthApanA karIne zIvratA ane maMdatA rahitapaNe te pradezathI cAlyA. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] zrI pArzvanAtha caritra H ? prastAva ra je H A avasare zikAramAM pravartelA kuMDaLa jevA karelA, dhanuSya upara bANane caDAvI Ama tema prANIonA samUhane ghAta karavAne IcchatA parve kahelA kuraMga vanacare te munine joyA. tyAra pachI pUrva bhavamAM abhyAsa karelA, uchaLelA ane jANI zakAya tevA kepanA AvegathI "prastuta arthane AdhIna A che" ema jANIne te pApIe tIvra dhanuSyathakI mUkelA eka bANanA prahAravaDe te mahAtmAne pADI dIdhA. te vakhate tevA prakAranA tIrNa bANathI haNAyA chatAM paNa prANInA samUhane jevAnA prayatnavALI cakSune nAMkhIne pRthvIpIThane joIne sarva AdaravaDe paMca namaskAranuM smaraNa karatA te muni ucita sthAnane viSe dhIme dhIme beThA. pachI rodradhyAna ane AdhyAnane vajIne, "A duSkarmanA mathanane AzrIne mAro moTe upakArI che. cAkara rahita e mAre A cAkaranI jema sahAyakAraka che." ema mAnIne tathA "A zarIra atyaMta adhama che" ema avadhAraNa karIne, sarva prANIonA samUhanI kSAmaNa karIne tathA cAra prakAranA AhAranuM paccakhANa karIne madhyama raiveyakane viSe lalitAMga nAme uttama deva thayA. ane tyAM atyaMta sukRtanA samUhavaDe paripUrNa Icchita arthavALA, sArA sAdhunI jema aniMdya, pauSadhavatane pAmelAnI jema vyApAra rahita ane vItarAganI jema strI rahita teNe keTaloka kALa nirgamana karyo. tathA vaLI- kAnane sukha ApanAra kamaLa (suMdara) gItathakI paNa anaMtaguNa mRdu ane maMda vAyunA sparzathI utpanna thayela phATika maNinA vimAnanI bhIMtatA zabdane sAMbhaLatA, ahIMnA rUpa karatAM paNa anaMtaguNA maNinA chajajAnI bhIMtathI utpanna thayela vividha prakAranA anagha (mahara) rUpane animeSa daSTivaDe jotA, khIra (dUdha), zeraDI ane sAkara vigerenI mIThAza karatAM anaMtaguNA karelA uttama rasane IcchA pramANe AsvAdana karatA, vikAsa pAmelI mAlatI, bakula ane ketakInA sugaMdhathI anaMtaguNA sugaMdhanA samUhane niraMtara atyaMta anubhava karatA, tathA haMsa, rU, paddamagarbha, meghapaTala ane mAkhaNanA sparzathI anaMtaguNa sparzendriyane anukULa moTA kemaLa sparzane anubhava karatA, A pramANe te mahAbhAgyazALI anavadya greveyaka kSetra saMbaMdhI pAMca prakAranA sukhane anubhava karatA sarvadA rahe che. kAraNa ke viSayAdika padAtho moharUpI mahAprakRtina paTaka (peTI)ne AdhIna che, ane meha mahAduHkharUpa che, tathA mehanuM tucchapaNuM thAya te amUlya sukha prApta thAya. tethI karIne ja krodha, lobha vigere maTA dethI atyaMta tyAga karAyelA che je meTI sukhasaMpadAne pAme che, te zuM Azcarya che? gurumahArAja kahe che ke - rAgAdikathI rahita chane A saMsAramAM paNa je sukha che, te sukha cakravatI, deveMdra ane baLadevane paNa durlabha che. rAgadveSarUpI agnithI tApa pAmelA ane vadhatI tRSNAvALA - 1. pA5 rahita. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune cothe bhava-vajanAbhanuM svargagamana. [ 97 ] cha vAMchita viSayonI prApti thayA chatAM paNa sukhane pAmatA nathI. je sukha viSayAdika bahAranA upacAravaDe sAdhavA lAyaka che, te sukha sAruM nathI. paraMtu pitAne AdhIna paramAnaMdarUpa je sukha che, te ja pradhAna che. ghaNuM kahevAthI zuM phaLa te mahAtmA meTA rAga dveSa rahita manavALA ane samyakatvarUpI moTA guNavALA hovAthI lAMbA kALa sudhI sukhane anubhavatA hatA. A pramANe jayanA vistAravALA ane sarva jIvonA pApane saMhAra( nAza ) karanArA manavAMchitane ApavAmAM kalpavRkSa jevA zrI pArzvanAthasvAmInA caritrane viSe zrI kiraNaga, pannaga(sarpa), vanacara ane vanAbha rAjAnA caritravALA ane ghaNA bhavanA vistAravALo A bIjo prastAva samApta thayo. Ressesses coccessoccessesGH * zrI saMghapati caritra (zrI udayaprabhAcAryakRta). jemAM prabhAvanAnuM svarUpa, saMgha tathA zrI zatruMjya tIrtha mAhAbhya, saMgha sAthe vidhividhAnapUrvaka, zrI vastupALe karelI zrI zatruMjya, girinAra tIrthanI yAtrAnuM che vAMcavA lAyaka varNana, zrI AdinAtha prabhu tathA zrI neminAtha prabhunAM caritra, zrI # je bUkumAra kevaLInuM varNana, zrI bharata cakravattI tathA zrI kRSNa vAsudevanI suMdara che. A kathA, mahAtapasvI yugabAha tathA pradyumna kumAranA vRttAMta, bIjI aneka aMtargata , kathA. chevaTe vastupALe zrI zatruMjaya para karela mahotsava ane apUrva devabhaktinuM che varNana ApI pUrvAcArya mahArAje graMtha saMpUrNa karyo che. ghaNI ghaNI navI navI hakI- tra kartA vAcakane jANavA maLe che. - zrI mahAvIra prabhunA yuganI mahAdevIo. satIonA suMdara caritra, siddhahasta leSaka bhAI suzIle ghaNAja prayatnapUrvaka che - A saMzodhana karI lakhelA che. A sabhA taraphathI 1 satI caritra, 2 surasuMdarI ja 0 caritra, 3 caMpakamAlA caritra e traNa graMthe strI upayogI prakaTa thayA che. A 00 zi graMtha te mATe cUMtho che. AmAM keTalAka caritro pUrve aprakaTa che chatAM manana karavI jevA che. dareka satI caritranI zarUAtamAM rekhAcitro ApavAmAM Avela che. kavara mAM DJ keTa sAthe suMdara majabUta bAIDIMgavaDe taiyAra che. kIM. rUA. 38-0 pisTeja juduM che. Essess Cessesses CESS SSS SSSScence Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAnanA - nAma: che. tRtIya prastAva. 6 have kanakabAha, kesarI siMha ane pArzvanAtha mahAprabhu ema je pUrve kahyuM hatuM, te have kahevAya che, tene sAvadhAna cittavALA thaIne tame sAMbhaLe-A ja jaMbudviIpanA pUrva mahAvideha kSetramAM purANa( jUnA) nagaranA samUhane viSe zreSapaNAne pAmeluM, samagra vijayanI patAkA( vajA )nI jevuM, kuLaparvata jevA UMcA devAlayanA valayavaDe zobhatuM moTA pramANavALI khAIvaDe vyApta, prAkAravaDe gauravavALuM, vikAsa karatA manahara ane meTAM nepacya( veza )vALA, moTI IcchAvALA ane haziyAra uttama puruSavaDe suzobhita, ane pitAnI zobhAnA samudAya vaDe devanagara( svarga )ne parAjaya karanAra surapura nAmanuM nagara che. vaLI je nagaramAM caMdana vRkSonuM paraspara gharSaNa( athaDAvuM ) thAya che, zeraDInuM palavuM thAya che, mitra( sUrya )nA viyegamAM kumuda( piyaNa ne praharSa (vikasvarapaNuM) thAya che, varSARtumAM rAjahaMsane ja pravAsa thAya che, tathA strIonA udarane viSe ja tuccha(kuza )paNuM hoya che; paraMtu lokone viSe AmAMnuM, kAMI paNa nathI. te nagaranuM kulizabAhu nAmane rAjA rakSaNa kare che. tenA caraNa namatA rAjAoe sthApana karela mastakanA maNimaya mugaTanA kiraNevaDe kAbaracitrA thAya che, raNAMgaNamAM nAca karatI taravArarUpI strIne nacAvanAra che, unmArgamAM cAlelA madonmatta hAthIne zikSA ApavAmAM kuzaLa che, tathA hAthInI capeTA mAtrathI ja parvatane pADavAmAM, vajanI viDaMbanA karanAra che. dizAomAM prasarato tene pratApa( prabhAva ) eka chatAM paNa be prakAre dekhAya che, temAM namaskAra karanArAne hima je zItaLa ane zatruone agni jevo uSNu lAge che. jenA dhanuSyanI pratyaMcAne jhaNakArarUpI meghano zabda keI apUrva ja che, ke jene sAMbhaLIne ekadama rAjahaMso nAzI jAya che. te rAjAne sarva aMta:puramAM zreSTha, navA yovanavaDe manahara tathA rUpa, lAvaNya ane saubhAgyavaDe manane haraNa karanArI yathArtha nAmavALI sudarzanA nAmanI bhAryA che. teNInI sAthe DAhyA mANasane prazaMsA karavA lAyaka samayane yegya viSayasukhane sevatA te rAjAne cauda mahAsvapna vaDe purUSaratnanA avatArane sUcavana karanAra te marUbhUtine jIva vonAnA bhAvamAM prApta karelA moTA puNyanA samUhanA sAmavaDe zaiveyakathakI cavIne sudarzana devI( rANI)nA garbhamAM putrapaNe utpanna thaye. te vakhate devIe kahelA moTA cauda svapnanA zravaNavaDe nizcaya karelA cha khaMDanA bhUpatinA vRttAMtavAle rAjA moTA harSane pAme, tethI svapna pAThakane belAvIne, temane sanmAnapUrvaka Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjI * prabhune pAMcame bhava-kanakabAhu kumArane janma ane pitAne vairAgya prApti. [ 99 ] pUchIne tathA cakravatIrUpe putranA avatArane nizcaya karIne pachI teNe devIne te vAta jaNAvI. te sAMbhaLavAthI utpanna thayelA moTA harSavALI te rANune samagra pApanA vyApArane tyAga karIne niraMtara pravartelA vezyAnA nATyAdikanA vidavaDe vartavA lAgI, ane sukhe karIne garbhane vahana karavA lAgI. pachI kaI vakhata nava mAsathI kAMIka adhika kALa nirgamana thayo tyAre sArA tithi, vAra, nakSatra ane muhUrtane viSe sudarzana devIne prasava thaye, ane kAMtinA samUhavaDe sUtikAgrahamAM saLagAvelA maMgaLa davAonA samUhane AcchAdana (teja rahita) karate, paravALAnI jevA hAtha ane paganA vibhAgavALo tathA bhAgyavAna manuSyanA mugaTarUpa putra utpanna thayo. tyAra pachI zIdhrapaNe paga mUkavADe kSobha pAmela keDanA kaMdarAnI ghugharInA raNaraNATa zabdavaDe anumAna karAtA AgamanavALI sumaMgaLA nAmanI dAsIe rAjAne putra janmanI vadhAmaNI ApI. tethI atyaMta tuSTamAna thayelA te rAjAe tene sarva aMganA AbharaNa ApyA, nagaramAM mahatsava karAvya, dIna janene dAna apAvyuM ane devAlamAM pUjAne vizeSa utsava karAvyuM. pachI sArA grahanA baLavaDe yukta divasane viSe putranuM kanakabAha evuM nAma sthApana karyuM ane AnaMda evuM bIjuM nAma sthApana karyuM. tyAra pachI te pAMca dhAtrIvaDe Adara sahita lAlana pAlana karAte caMdranI jema konA netrane AnaMda Ape anukrame kumArapaNAne pAmyuM. pachI kALakSepa vinA (jaladI) bahetere kaLAone bhaye, ane parizramanA kAraNathI hAthI ane azvane calAvavAnI krIDAmAM pravaryo. - jyAM sudhI A kumAra daSTinA viSayamAM AvyuM nathI tyAM sudhI bIjA manuSyanuM baLa varNana karAya che. ane tyAM sudhI ja vikramano utkarSa kIrtana karAya che. jenI sAme bIjA malla nathI evA ane moTA garvavALA male paNa A kumAranA hAthanI lApoTathI * haNAyA satA pitAnA garvane mUkI de che, ane hAsyanA sthAnane pAme che. kumAranI zaktinA prakarSane kahevA mATe I paNa zaktimAna nathI, te pachI sAmAnya buddhivALA kIDA jevA manuSya mAtra te kema zaktimAna thAya ? pUjAne lAyaka evA gurUjanane viSe AnA vinayane prayoga paNa kaIka apratirU5( asAdhAraNuM-alaukika) che, ke je vinaya karavAne cirakALa sudhI sugurUnA kuLanuM sevana karanArA paNa zaktimAna nathI. moTA vikramavaDe bhayaMkara zatrunA samUha upara parAkrama karavAmAM nipuNa te kumArane joIne prasanna thayela rAjA paNa vicAravA lAgyo ke-" cirakALathI prApta karelA zubha karmane moTo phaLavipAka che, anyathA AvA prakArano rAjyane dhAraNa karanAra putra mATe kema hoya? tethI have A kumArarUpI siMhanI upara rAjyanI dhurA sthApana karIne pachI mAre niravadya(zuddha) pravajyA grahaNa karavI yogya che. mArI pUrvane cirakALanA rAjAoe paNa putrane viSe rAjalakSamI sthApana karIne gRhAvAsathI virakta cittavALA thaIne cAritra aMgIkAra karyuM che. zuM te paNa putra kahevAya? ke je traNa jagatamAM lAghA karavA lAyaka pUrvane purUSae aMgIkAra karelA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo H mAne viSe pragaTa sarabhavALA thaine pravaMtA na hAya ? satpurUSAnu vRddhi pAmelu jIvita ane maraNa paNu vakhaNAya che, tethI A svAdhIna hAvAthI zA mATe pramAda karavA joie ? " A pramANe vicAra karIne kanakabAhu putrane lAvIne azrunA pravAhavarDa Ardra thayelA netranekamaLavALA rAjAe tene snehapUrvaka kahyu ke " he putra ! sa guNNAe karIne tuM mArAthI pazu mATe che. tethI tu rAjyane a MgIkAra kara, ane huM tArI anujJAthI sugurUnI pAse saOvirati grahaNa karIne vividha prakAranA tapamAM tapara thaine potAnA janma ane jIvitanA durlaCbha phaLane grahaNa karU. " te sAMbhaLIne du:khe karIne sahana karI zakAya tevA thanArA pitAnA viyeAganA zAkathI tenA netramAM jaLa uchaLavA lAgyuM ane " have icchA pramANe cAlavAnI krIDAne A jalAMjali ApuM chuM. " ema vicAratA te kumArasi Mhe pitAne A pramANe kahyuM ke-" he pitA ! tamArA prasAdathI nizcita thayelA mane tame ciMtAvALA na karI. tamAe tyAga karelA huM bIjAne anusaravAvaDe du:khI thaiza. ane hRdayamAM rahelA du:khane huM kAnI pAse kahIza? " A pramANe vAra vAra azrunA pravAhavaDe calAyamAna netrakamaLavALA ane zAkanA bhArathI phulelA gaLArUpI nIkanA rUMdhAvAvarDa skhalanA pAmatA akSaravALI vANIvaDe khelatAM te kumArane peAtAnA kheALAmAM besADIne ghaNA kALa sudhI premabharelA vacanAvaDe zikhAmaNa ApIne bhRkuTinA mAtra dekhADavAvaDe ja doDelA pradhAna purUSoe ANelA 'suvarNa kuMbhanA mukhamAMthI nIkaLatA meTA tIrthAMmAM utpanna thayelA jaLavaDe nahIM icchatAM paNa te rAjaputrane abhiSeka karyo ane sarva rAjAothI parivarelA te rAjAe tene praNAma karyA, tenA mastaka upara zveta chatra dhAraNa karyuM. tathA maNuinA samUhavaDe zeAlatA kaMThe ane ghugharInA samUhavaDe ujavaLa maneAhara cAmara tenA upara DhALavA lAgyA tathA "tame cirakALa sudhI jaya pAmeA jIvA ane AnaMda pAmeA. " ema uccAra karavAmAM khadIjanAnA,samUhanA mukha vAcALa thayA. pAMca varSoMnA ratnAnA kiraNeAvaDe iMdranA dhanuSyanA vistArane kApI nAMkhanArA siMhA sana upara beThelA, subhaTa, leAjaka ane aMgarakSakeAvaDe caitaraphathI parivarelA, udayAcaLa parvatanA zikhara upara rahelA sUryanI jevA zeAlatA evA tene joine mATo bhAra utAryAM che, evA bhAravAhakanI jema hRdayamAM atyaMta ne pAmela te vakhADuM rAjA A pramANe kahevA lAgyA. " he vatsa ! rAjyane aMgIkAra karanArA tAre sadA te prakAre mANasAnI sAthe vartavuM, ke je prakAre tu ane huM... ApaNe banne lAlAne lAyaka thaIe, zuM te paNa putra kahevAya ? ke jenI leAkeAttara kIrti vaDe atyata bhareluM bhavana karelA hAsyanI jema zAlatu na heAya ? vaLI he putra! te krIti peAtAnuM pavitra vrata pALavAthI prAsa thAya che, ane tenu pAlana samagra dunItinA tyAgathI ja thAya che. vaLI tenA tyAga huMmezAM sadgurunI pAse sArA zAstranA zravaNuvaDe thAya che, ane tenuM zravaNu zikAra, jugAra vigere vyasananA tyAga karavAthI thAya che. vaLI tenA tyAga pApI mitrAnA saMganA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che "prabhune pAMcame bhava-rAjAe kumAra temaja rANIne karela pratibaMdha. [ 101 ] tyAga karavAthI thAya che, ane tene tyAga paNa paralokanA bhayathI saMbhave che, tathA para lakano bhaya meTI kalyANarUpI velaDIe karIne sahita evA ane saddagatirUpI zreSTha strI (devI)e mokalelAnI jema keIkane ja thAya che. A pramANe he vatsa! uttarottara (AgaLa AgaLa) guNanA mahatvanuM sthAna pAmavAthI tevuM bIjuM kAMI paNa nathI, ke je siddha na thAya, to pachI A rAjya te keTaluM mAtra che?" A pramANe kanakabAhane sArI rIte upadeza ApIne pachI rAjA parijanathakI sudarzane rANIne mATe saMtApa sAMbhaLIne tene saMtApa dUra karavA mATe aMtaHpuramAM gayo. tene joI sudarzane UbhI thaI. tyAM sukhAsana upara besIne te rAjA kahevA lAge ke-"he devI ! tArA putrane rAjyano bhAra saMpavAthI ame harSa pAmyA chIe, paraMtu tArI asamAdhi sAMbhaLavAvaDe kAMIka anyathA paNa che, teM he devI ! manamAM saMtApa thavAnuM zuM kAraNa che? te huM sAMbhaLavA IcchuM chuM." tyAre devIe kahyuM ke-" he deva ! dharma, artha ane kAma e traNa puruSArtha che. te je pitApitAnA samaya vinA karavAmAM Ave te sukhakAraka thatA nathI, tethI je A dharmArtha tame ayogya kALe AraMbhe che, te ja he deva ! mArA moTA saMtApanuM kAraNa che." tyAre rAjAe kahyuM ke-"he devI! dharmane egya kALa karyo hoya te tuM kahe " tyAre teNIe kahyuM ke-"vRddhAvasthAmAM ane iMdriyo zAMta thAya tyAre dharmane yogya kALa che." tyAre kAMIka hasIne rAjAe kahyuM ke "he devI! A tAruM vacana agya che. jarjara aMgavALA manuSya dharma karavAne zI rIte zaktimAna thAya? kemake tapa, niyama, vinaya, saMyama ane jJAnane abhyAsa sAdhavA lAyaka che. ane te vRddhAvasthAmAM samagra zakti rahita thayelAne saMbhavatA nathI. jema avikala (paripUrNa ) dehapaNuM hoya tyAre artha ane kAma prApta karI zakAya che, te ja pramANe dharmArtha paNa prApta karI zakAya che, tethI vRddhapaNuM ayukta che. vaLI dharmane sAdhavAmAM idrinuM upazAMtapaNuM ja kAraNa che, te satya che; paraMtu indriyono upazama vRddhapaNAnI ke bIjAnI ( yuvAnapaNAnI) apekSA karato nathI, kemake keTalAka vRddho paNa indriyane nigraha karatA nathI, ane keTalAka yuvAna paNa nigraha kare che. tethI ahIM viveka ja kAraNa che ema gya che. te nigrahane saMbhavata kALa ke akALa avivekI mANasane ghaTatuM nathI. tathA vRddhapaNuM prApta thaze ke nahIM ? te paNa kahyuM jANe che ? jema pAkelA ane kAcA paNuM phaLo vRkSa uparathI paDe che, tema vRddha ane bALaka paNa maraNa pAme che. temAM niyamane pariNAma zuM che? mRtyu aniyamita che, tathA deha, rUpa ane vaibhava nAzavaMta che, tathA viSayenuM sukha paNa pariNAme bhayaMkara (duHkharUpa) chetethI temAM Agraha zuM kare? je kArya vRddhapaNAmAM karavA lAyaka che, te kArya hamaNAM kema na karAya? kemake kalyANanA prajanavALA kAryo ghaNA vizvavALA hoya che, te tuM zuM nathI jANatI ?" A pramANe rAjAe sudarzanA devIne tevA prakAre koIpaNa rIte pratibodha karyo, ke je prakAre saMvegane pAmelI teNIne jAtismaraNa jJAna Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo : utpanna thayuM. te vakhate cirakALanA janmanuM smaraNa thavAthI prApta thayelI mUrchA vigerenI vedanAvarDa mIMcAyelA netravALI te chedAyelI caMpakalatAnI jema aMgane nahIM sahana karatI pRthvI upara paDI gai. te vakhate jaladI dADatI dAsIoe karelA zIta upacAravarDa ane zarIranI sevAvaDe te. cetanAne pAmI, ane tarata ja tenA netrakamaLa vikavara thayA. te joi bhrAMti pAmelA rAjAe tene kahyuM, ke-" he devI ! A zarIranuM vilakSaNapaNuM zuM thayuM? mArA anucita elavAnA kAraNathI Ama thayuM ? ke khIjuM kAMi kAraNa che ? " tyAre devIe kahyuM-" huM mahArAjA ! amRtanA aNNA jevI tamArA upadezanI suMdara vANI sAMbhaLavAthI mane pUrvajanmanuM smaraNa thayuM. tene AzrIne mane A mUrchAnA vikAra thayA." tyAre rAjAe kahyu, ke-" he devI! mane meTuM Azcarya thayuM che tethI tuM kahe ke pUrvanI jAti ( janma ) kai ? ane tenu smaraNu kevI rIte thayuM ? " tyAre devIe kahyu, ke--" huM mahArAjA ! sAMbhaLeA -- ,, huM A bhavathI pahelAM pAMcame bhale vasaMtapura nAmanA nagaramAM kubera nAmanA zreNI hatA, tenA vasaMtasena nAmanA huM' putra hatA. te huM yuvAvasthAne pAmyA chatAM paNa pitAe, khIjAe ane svajanAe snehathI suMdara vacaneAvaDe mane samajAvyA chatAM paNa strInA sa Mgrahane karatA na hatA. pachI eka divase mArI mAtAe mane kahyuM, ke huM vatsa ! gRhiNI ( bhAryA ) vinA tu tArA nirvAha zI rIte karI zakIza ? ane leAjanAdika nitya kriyAnI ciMtA rahita zI rIte thaIza ? " tyAre teNe kahyu, ke" he mAtA ! jyAM sudhI tuM lAMkhA kALa jIvaze, tyAMsudhI tArAthI nirvAha karIza, ane pachIthI yathAyeAgya vicAra karIza. " tyAre mAtAe kahyuM, ke-" je tane rUca, te kara. " A pramANe kAmabhAgAdikathI parAsmukha thayelA te kadAcita ( keAi vakhata) zAstranA zravaNuvarDa, kadAcit sAdhunI gAchIvaDe, kadAcit gRhakArya karavAvaDe ane kadAcita dhana upArjana karavAvaDe divaseAnu niga mana karatA divaseAne gumAvavA lAgyuM. tyArapachI kAika vakhate dareka jIvAnuM pariNAme ( chevaTe ) maraNu AvAthI ane priyajananA saMcAga vIjaLInI jema capaLa heAvAthI rAtrie sukhe sutelI tenI mAtAne sarpa karaDyo, ane viSanA ugrapaNAne lIdhe te tarata ja maraNa pAmI, tA paNa mUDhapaNAne lIdhe zreSThIe matratatrane jANanArAne melAvyA. teoe viSane haraNu karavAnA aneka upAyA karyA, paraMtu kAMipaNa upakAra thayA nahIM. chevaTa sUrya maMDaLanA udaya thayA, tyAre teNIne cetanA rahita jANIne maMtrAdikane jANanArAoe tenA tyAga karyA. pachI kubera zreSThIe samagra leAka sahita teNInI UrdhvadehanI kriyA karI, ane khIju paNa avasara pramANe teNInuM maraNakArya karyuM. keTaleAka kALa gayA pachI nahIM IcchatA chatAM paNa te zreSThIne samAna jAtivALI eka kanyA paraNAvI. mATA cauvanane pAmelI teNIe zreSThInuM hRdaya teNIne sarva gRhanA nAyakapaNe sthApana karI. pachI peAtAne vaza karyuM, tethI zreSThIe parijanane ane vajanane tRNunI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA pAMcamA bhava-suda'nA rANIe kahela pAtAnA pUrvabhava. [ 103 ] jema tuccha gaNatI ne mATI gaNAtI te meTA gathI vartAvA lAgI. ane du:khe karIne sAdhI zakAya tevA kAryanI jema niraMtara nIce UMce jatI te maryAdA mUkIne koipaNa prakAre tevI rIte durmu`khapaNAne pAmI, ke jethI karIne atyata udvega pAmelA gharanA mANasA (nAkarA) khIjAne ghera jatA rahyA. kharekhara duSTa vacanavaDe du:khI thayelAnI A ja gati ( zaraNu ) hAya che. duniyAnA leAka je prakAre atyaMta hRdayane sukha ApanAra, nirmaLa ane madhura vacananI apekSA kare che, te prakAre dAna, sanmAna ane vinayanI apekSA karatA nathI. ajananI jevI kAMtivALI ane icchita rUpa rahita chatAM paNa kAyalanA te ja svaravarDa leAkeA khuzI thAya che. haMmezAM bhayaMkara sarpanuM gaLI javuM karanAra mAranI jema sArA mukhavALA mANusA duSkarma karanArA hoya tApaNu AnaMda ApanArA hAya che. maneAhara rahita pravRtti karanArA manuScA peAtAnA manamAM je kAMi paNa (game te) dhAraNa karA, paraMtu mahArathI snehanI rucivALA hAya tA maNinI jema saubhAgyane pAme che. avakAzane pAmelI te strI eka vakhate manamAM A pramANe vicAravA lAgI, ke-"khakarInA gaLAnA AMcaLanI jevA ane tuccha kriyAdika vepArane karatA A vasaMtasenane poSaNa karavAthI zu phaLa che? " ema vicArIne tenA kSudra upadrava karavA lAgI, eTale ke-AAjanane samaye sArUM leAjana ApatI naheAtI, snAna dAnAdikane viSe pravRtti karatI naheAtI, mAMdagI vigerene viSe upacAra karatI naheAtI, tathA vasaMtasene teNIne kAMika kaDhAra akSara kahyA hAya tyAre caDAvelI bhRkuTinA bhagavaDe bhayaMkara mukhavALI thaIne hajAra vAra uttara ApavAthI paNa zAMtine pAmatI nahAtI. pitAnI samakSa paNa anucita mAlatI teNIne nivAraNa karavA koi zaktimAna naheAtA. pitA paNa teNInA vacanane anusaranAra (mAnanAra ) haiAvAthI "A kAMI paNa asaMgata ( ayeAgya ) khelatI nathI " ema mAnIne tene ja praNAma karatA hatA. pote dveSamAM Asakta thayelA purUSA khIjA adhika doSavALA purUSAnI paNa prazaMsA kare che, kemake avivekI purUSA, zI rIte doSathI virAma pAme? jema jema doSanI prazaMsA karAya che, tema divase divase sadguNA hAnine pAme che, temAM zuM Azcaya che? " ahA ! pitA paNa A duSTa srInA pakSane kema anusare che? ane nItivALA paNa mane kema tiraskAra kare che ? tethI parAbhavanA sthAnarUpa A gharamAM rahevAthI mane zuM lAbha che? " A pramANe vicArIne te vasa'tasena madhya rAtrine samaye koine paNa vAta kahyA vinA ja hAthamAM thApuM bhAta laIne dakSiNa dizAne lakSya karIne ( javAnuM dhArIne ) gharamAMthI bahAra nIkaLyA. mArgomAM jatA tene mahAmUlyavALI dukAnethI paripUrNa zerIevaDe suzebhita kAllAkapura nAmanA nagaramAM munirAjanuM darzana thayuM. prasanna thayelI bahAranI AkRtinA jovAthI tene thADAka harSa utpanna thayA, tethI te tenA caraNakamaLamAM paDyo. tene joine " A sArA bhadrika che. " ema munie jANIne munie tene pUchyuM, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] zrI pAzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo : ke--"he vatsa ! zA kAraNe ane kyAMthI tuM AvyeA che ? tathA kyAM javu che? '' tyAre vasaMtasene kahyuM, ke-" huM bhagavAna ! deza jovAnA kautukane lIdhe huM... vasa Mtapura nagarathI AnyA chuM, ane kAMcIpurImAM mAre javu che. " te sAMbhaLIne divya jJAnanA upayAga daIne hAsyanA vazathI kAMika udhaDelA epuTavALA munie kahyu, ke-" ThIka, jANyu. navI mAtAnA ane pitAnA apamAnane kAraNe tu. A pramANe cAlyA che. jo ke tu meTA cittanA saMtApane pAmyA che, te paNa huM vatsa! tu' abhimAnane tyAga kara ane paramAnA vicAra kara, prAye karIne leAka kAryanI apekSAvALA hoya che. te A pramANeH-- kAryane viSe je upayAgI che ane jenA vinA nirvAha thatA na hAya, tene ja namaskAra karavA joie. paraMtu peAtAnA pitAthI paNu anyane namavu nahIM. jyAM sudhI peAtAnu kAryAM che, tyAM sudhI ja svajana che, tyAM sudhI badhu' che, tyAM sudhI strI che, tyAM sudhI putra ane mitra che, ane te kAryanA asabhavamAM te sarve tRNu samAna che. tethI karIne he vatsa! kArya nA kAraNa vinA A jIvaleAkamAM khIju kAMi paNa hitakAraka nathI. A pramANe jANatA chatAM paNa phAgaDha kema kheda kare che? A pramANe munie kahyuM, tyAre satya kAraNane jANavAthI lajjA pAmelA vasaMtasena AlyA, ke--" huM bhagavAna ! anArya evA meM apamAnane gupta karyo chatAM paNa tame zI rIte jANyu ? " tyAre bhagavAne kahyuM, ke "arihaMta bhagavAne upadeza karelA vizeSa prakAranA moTA aThThamAdika tavizeSe karIne prApta thayelA satya jJAnanA upayeAgavaDe meM A jANyuM che. vaLI A jJAna keTaluM mAtra che? kemake he vatsa! deza, kALa ane svabhAvavaDe atyaMta dUra rahelI vastuo paNa hastataLamAM rahelA AmaLAnI jema jJAnarUpI netravaDe jovAya che. temAM merU parvata vigere dezathI ati dUra rahelA che, bhUta ane pizAca vigere svabhAvathI ati dUra rahelA che, tathA je bharata rAjA ane rAvaNu vigere thai gayA, te kALathI ati dUra che. A sarve padArtha jJAnInA jJAnanA viSayamAM rahelA che. A pramANe sAMbhaLIne atyaMta vismayane pAmela vasaMtasena haMmezAM muninI sevA karavA lAgyA. ane sAdhuonA paricayathI tene dharmanA abhilASa thayA tethI teNe munIzvarane kahyuM ke--"hu bhagavAna ! pratrajyA levAnI icchAvALA mArI sarvaviratinI ceAgyatA che ke nathI ? " tyAre upayeAga sahita munie kahyuM, ke " huM bhadre ! vizeSa kriyAne AvaraNa karanArU bhAgarUpI phaLavALu karma hajI tAre khAkI che." tyAre vasaMtasene kahyu, ke "he bhagavAna! mAtA, pitA, svajana, bAMdhava vigeree ghaNI rIte kahyA chatAM paNa dArAnuM grahaNa nahIM karatAM mAre kevI rIte te karma sabhavI zake ? " bhagavAne kahyuM, " deza ane kALa vigerenI apekSAvaDe asaMbhavita pArthInA paNa saMbhava joyeA che ( jovAmAM Ave che). bhagavAnanuM satya vacanapaNuM ane kAryanA pariNAmanu aciMtya te keTalAka divasa pachI munirAjanA caraNukamaLane namavApUrvaka te kelzakapuramAMthI sArA "" tyAra pachI sAmarthya paNa vicAratA dd Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune pAMcamA bhava-vasa'tasene sAvAhanI putrInu karela rakSaNa. [ 105 ] sAthenI sAthe nIkaLyo, ane kALanA krame karIne gamana karatA te kAMcIpurInI samIpe paheAMcyA, ane vaTavRkSeAnI meATI chAyAvarDa suzeAbhita bhUmibhAgane viSe AvAsa karyAM. A avasare kAI paNa prakAre bAMdhavAnA staMbhane ukheDIne, mAvatanI avajJA karIne rAjAnA paTTahastI icchA pramANe vicaravA lAgyA, ane dukAna, makAna ane vananu mana karatA te sAnI samIpe AnyA. yamarAja jevA bhayaMkara ane zabda karatA gADha eDIvaDe bAMdhelA eka caraNavALA tene samIpe prApta thayela joine sArtha pati pAtAnA gharanA manuSyone laine zIghra zIghra te pradezathI pAchA pharyA, paraMtu maraNanA meATA bhayathI kSeAbha pAmela tene khAra varSanA vayavALI peAtAnI putrI sAMbharI nahIM. te vakhate te bhayanA vazathI ka MpatA zarIravALI, ADAavaLA paga mUktI pitAnI pAchaLa cAlI. tene kApavaDe rAtA netravALA te mATA hAthIe joi. te vakhate " A mAlikA nAza pAmaze. " ema leAkeAe hAhArava karyAM. " ahA ! aAgya thAya che, ayeAgya thAya che. " ema khelatA pratihArajanA cAre dizAmAM deDavA. tathA te khALA bhayanA vazathI jarA paNa cAlavAne azakta " hA ! pitA ! mAtA! ane bhAi ! A huM' anta karanArA hAthIvaDe yamarAjane ghera lai javAuM chuM, tame kema upekSA kare che? kema zIghrapaNe rakSaNa karatA nathI ? are! huM kayAM jAuM ? konA Azraya lauM ? ane kAne khelAvuM ? " A pramANe te khelatI hatI, teTalAmAM pracaMDa (bhayaMkara ) suMDharUpI daMDane nacAvatA te hAthI tenI pAse AvyA. A pramANe vilApa karatI, atyaMta ullAsa pAmelA bhayathI vidyuLa thayelI ane mUrchAvaDe mIMcAyelA netravALI te kanyA zIghrapaNe cetanA rahita thai. tevA prakAranI te kanyAne dayAnA samUhavaDe bharAyelA hRdayavALA vasaMtasene joi. ane peAtAnA vatanI apekSA rAkhyA vinA teNIne tarata ja upADI lIdhI. te ja vakhate cAre dizAmAM vaMtA pratihAranA samUhanA tIkSNa khavaDe bhedAyelA zarIravALA ane meATA kepanA AvegathI jharatA madajaLavALA te hAthI paNa kanyAne tajIne vegathI pratihArAnI sanmukha vaLyo. ane pachI vizvAsa pAmelA vasaMtasene te khALAne nirvighna pradezane viSe mUkI. sArthapatie paNa peAtAnA gharanA manuSyAnI madhye peAtAnI putrIne joi nahIM, tethI apatyanA pratibaMdhavaDe tRNunI jema peAtAnA jIvatanI avagaNanA karatA parivAranA janAe aTakAvyA chatAM paNa te hAthIne uddezIne cAlavA lAgyA. tene vasa Mtasene pAchA vALyo. ane te vakhate akSata zarIravALI, UMcA karelA netravALI ane bhayanA vikArathI kAMika zAMta thayelI te kanyA tene dekhADI. teNIne sA - vAhe pUchyuM, ke " he putrI ! keNe tane ahIM ANI ? " teNIe kahyu ke "huM sArI rIte jANatI nathI, paraMtu jeNe tamane melAvyA, ane mane dekhADI, teNe mane ANI che. " te sAMbhaLIne "ahA ! AnuM paropakArapaNuM! ane ahA! Anu sarjanapaNuM!" ema vicArIne te sAvArha vasaMtasena upara atyaMta prasanna thayA. A avasare te kanyA paNa te .. 14 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo : A mArA vitadAtA che. " ema vicArIne vizeSe karIne hRdayamAM vizeSa dayA ( proti )vALI thavAthI peAtAnA netra UMcA karIne vasaMtasenane jovA lAgI. te vakhate " pUrve me Ane kyAM joyA che ? " ema tarkavitarka nA mArgane zeAdhavAnA vazathI teNIne jAtismaraNu jJAna utpanna thayuM, tethI pharIthI mUrchA pAmIne pRthvIpITha upara paDI. te vakhate " vinA kAraNe zuM thayuM ? " ema vicArIne sAvAha kheda pAmyA, ane vasaMtasena Azcarya pAmyA. pharIthI zIta upacAra karavAthI eka kSaNa mAtramAM ja te caitanyane pAmI, tyAre sAvADe pUchyu ke " he putrI ! tevA prakAranA kAraNa vinA paNa pharIthI tuM kema mUrchA pAmI ? " teNIe kahyuM, ke-" he pitA ! vinA kAraNe mATe upakAra karanArA Ane vizeSe karIne huM jovA lAgI, tethI mane jAtismaraNa thayuM, ane yathArthapaNe pUbhava meM joye|. " sA vADe kahyuM " te pUrvabhava kevA che ? " teNIe kahyuM-" huM pitA ! sAMbhaLeA. "" pUrva bhavamAM huM A ja mahAnubhAvanI anurAgavALI pativratA bhAryA hatI. tyAM kAI pazu divya ceAge karIne A lo mane kSaNe kSaNe dharmopadeza ApatA hatA, teA pazu mArI dharmavAsanA bhraSTa thaI, tethI huM dharmane pAmelA mANasanI khisA ( irSyA ) karavA lAgI, sAdhuonI niMdA karavA lAgI. tathA du:khathI upArjana kareluM A dhana dharmasthAnane viSe kema devAya ? paraleAka kANe DhekhyA che ? je manuSyA dharma karatA nathI, teo paNa dIdha AyuSyavALA, sArA rUpavALA, nIrAgI ane icchA pramANe vilAsa karatA dekhAya che, tathA dharmAMmAM tatpara manuSyA paNa rAga, zAka, dAridra ane upadrava vigerevaDe kSINu zarIravALA du:khe karIne jIvatA jovAmAM Ave che, tethI kAyane viSe upayoga vinAnI A tamArI dhanI kalpanAvaDe zuM phaLa che ?' A pramANe meM kahyuM, tyAre teNe kahyu, ke "huM moTA prabhAvavALI ! moTA mithyAtvavarDa tArA viveka DhaMkAI gayA che, tethI tuM A pramANe khele che. ema na hoya teA zu` keAi DAhyo mANasa dharmane dUSaNa Ape ? je dharmAMnA prasAdavaDe tevuM kAMi paNa nathI, ke je siddha na thAya. vaLI pApakama vALA paNa sukhI che, ane bIjA ( puNya karanArA ) du:khI che, ema te je kahyuM, te paNa ayukta che. kemake A janmane viSe je pApakarmoMmAM pravatelA paNu kAika prakAre rUpa ane AreAgya vigerevarDa yukta dekhAya che, te pUrvabhavamAM karelA sukRtavarDa sukhI dekhAya che; ane khIjA je du:khI dekhAya che, te ghaNA bhavamAM karelA moTA pApavI du:khI dekhAya che. kemake kAraNa vinA vividha prakAranA kArya hAi zake ja nahIM. tethI karIne pApa ane puNya du:kha ane sukhane utpanna karavAmAM kAraNarUpa che, ema tuM jANu. te ( puNya pApa ) cirakALanuM kareluM ke nahIM kareluM che, te kArya nA anumAnathI jaNAya che. phaLI dharmone upArjana karavAne samaye ja tenA phaLanI prApti je thatI nathI, khIjanA aMkurAnI jema sAkSAt kALanI apekSA rAge che. tethI karIne huM mRgAkSI ! A pramANe ati nizcaya karelA arthe chatAM paNa mithyADhaSTivarDa sa zayarUpI trAjavAne viSe azubha ane zubha karmanA pakSane tuM Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune pAMcamo bhava-sArthaputrIe pitAne kahela potAnA pUrvabhava. [ 107 ]. AropaNa na kara. dukhathI upArjana karela dhana aneka prakAre nAzavaDe kSaNabhaMgura che, tethI sArA dharmasthAnamAM tene je upaga kare, te ja tenuM rakSaNa zAstramAM kaheluM che. jeoe potAnA hAthavaDe vividha prakAranA dharma kSetrone viSe dhana vAparyuM (vAvyuM) nathI, teo dhAnyanI jema A jagatamAM ghaNA phaLanA samUhane bhegavanAra zI rIte thAya ? he sutanu! ( sArA zarIravALI !) dharma pAmelA mANasanI paNa tuM kadApi niMdA karIza nahIM. kemake saddharma karanAranuM bahumAna karavAthI paNa puNyanI prApti jovAmAM Ave che. zAstramAM kahyuM che ke-je pote dharmane kare che, ane pote asamartha hevAthI bIjA pAse dharma karAve che, tathA te dharmane karanAranI je anumodanA kare che, te paNa dharma upArjana karanAra kahevAya che." ( he pitA) A pramANe teNe ghaNA prakAranI yuktino samUha mane kahyo te paNa kuTelA ghaDAnI jema mArAmAM te upadezarUpI jaLano biMdu paNa prApta thayo nahIM. AvA prakAranI duSTa vAsanAthI vAsita thayelA aMta:karaNavALI huM saddharmanA AcArathI vimukha (rahita) thaIne tathA niraMtara pApakarmamAM tapara thaIne IcchA pramANe rahevA lAgI. pachI eka divasa mane khulo kaDhane roga pragaTa thaye. mAruM zarIra nAza pAmyuM, nAsikA aMdara pesI gaI, AMgaLIo visanna thaI ( gaLI paDI), jharatA parUne pravAha prasaryo, taDaphaDatuM mAchalAnuM jALa (samULa) uchaLavA lAgyuM, ane marelA sapanA maDadAnI je aniSTa dehane durgadha atyaMta uchaLe. te vakhate tathAprakAranI nI avasthA jevAthI atyaMta kheda pAmelI haM hadayamAM vicAravA lAgI...arere! yauvananA madavaDe matine vikama thavAthI meM tevI rIte dharmane dUSita karyo, ke je rIte mArA prANane viSe dusaha duHkha AvI paDayuM. tethI have zuM huM agnimAM paDuM? ke jaLamAM paDuM? ke viSa khAuM? ke bhayaMkara vanamAM jAuM? ke AtmAno ghAta karUM ? athavA kayA kAryavaDe mArA AvA prakAranA duHkhano nAza thAya ? athavA AvA vicArathI zuM ? prathama te A mArA patine ja pUchuM ke-huM zuM karuM te yogya che? ke nathI yogya? kemake nizcaya karelA kAryamAM pravartatA jIvonA kAryano nAza thato nathI. A pramANe vicArIne meM te mArA patinI pAse mAre sarva abhiprAya kaho (jaNa). tyAre teNe paNa snehathI namratAnA rahasyavALuM dharmakArya mane kahyuM. tyAre meM tene kahyuM, ke-nAtha! prANanA tyAgavaDe je anuSThAna (kriyA) jaladIthI vidana rahita mahAphaLane utpanna karanAra hoya, te mane kaho. tyAre teNe anazanavaDe pradhAna ane paMca navakAranA smaraNanA sAraMvALuM siddha anuSThAna karavAnuM kahyuM. te meM tarata ja karyuM. mArI pAse rahelA teNe tevA prakArane ArAdhanane vidhi karyo, ke je prakAre tenA prabhAvathI meM marIne devapaNuM prApta karyuM. pachI te pitA! tyAMthI avIne hamaNAM A huM tamArI putrI thaI chuM. vaLI A paNa pharIthI mAre upakAra karanAra thayA che." A pramANe teNIe kahyuM, tyAre vasaMtasenane paNa jAtismaraNa thayuM, ane AMkho mIMcIne mUcha pAme. tyAre sArthavAhe tenA zarIranI saMvAhanA karIne tene Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 3 : (ii svastha zarIravALe karyo, ane tene pUchayuM, ke-"he vatsa! tane A zuM thayuM?" tyAre tenI putrIe kahelAne anusAra sarva pitAnuM vRttAMta teNe kahyuM. te sAMbhaLIne sArthavAha te vasaMtasenane AdarapUrvaka pitAnA AvAsamAM laI gaye. moTA satkArathI jojana karAvyuM. tyArapachI sArthavAhe tene kahyuM, ke-"he vatsa! jo ke A mArI putrI sAthe tAro saMbaMdha vidhAtAe prathamathI ja karyo che, te paNa atyAre pharIthI tene na karavA mATe mAruM mana IcchA kare che." tyAre pUrvabhavanA utpanna thayelA moTA pratibaMdhathI baMdhAelI buddhivALA vasaMtasene kahyuM, ke-"he pitA! tamArI jevI IcachA." pachI sArthavAhe jezIne belA. teNe hastameLApane egya zubha grahanA baLavALuM lagna kahyuM. pachI te muhUrta AvyuM tyAre meTI vibhUti(samRddhi)nA samUhavaDe vasaMtasenane paraNAvyuM. devIlA nAmanI te putrInI sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM. tyAra pachI te teNInI sAthe jAtismaraNane anusaratA pUrvabhavamAM AcarelA jinadharmanI kriyAmAM tatpara thaIne dravya upArjanAdika kArya karavAmAM pravAryo. keTaleka dravyano samUha upArjana karyo. uttama sAdhunI sAthe saMga thaye, tethI vizeSa karIne jIvAjIvAdika padArthanA vistAranuM jJAna prApta thayuM. deva, manuSya ane asurAvaDe paNa jinadharmathI kSebha na pamADI zakAya tevo thA. have ahIM vasaMtapuramAM kuberadatte vasaMtasenanI dravya-upArjanAdika sarva vArtA jANI tyAre teNe pitAnI bhAryAne kahyuM ke -" vasaMtasena A pramANe nirvAha kare che. " tyAre teNIe kahyuM, ke"he Arya putra! pitAne putra kuTuMbanA bhArane vahana karavAmAM samartha che, temAM paNa teNe dravya upArjana karyuM che, te pachI tene kema dUra karAya ? tene ApaNe ghera lAvIne kema na rakhAya? ane tenA dravyane upaga ApaNe kema na karIe?" kuberadatte kahyuM, ke-"je ema heya, te huM pote ja tyAM jaIne tenuM sanmAna karIne te vasaMtasenane ahIM lAvuM. nahIM te te Avaze nahIM. " tyAre tenI bhAryAe te aMgIkAra karyuM, bhAtuM taiyAra karyuM ane keTalAka mitro vigerethI parivare te kuberadatta kacI. purImAM gaye, ane vasaMtasenanA AvAsamAM peTho. tene joI nehapUrvaka vasaMtasena Ubhe thaye, ane nAna bhejanAdikavaDe moTI bhakita karI. pachI avasare AvavAnuM kAraNa pUchayuM. tyAre teNe kahyuM, ke-"he vatsa ! tuM je divase pitAnA gharathI nIkaLe, te divasathI AraMbhIne gharamAM ke dvAramAM, divase ke rAtrie, janamAM (gAmamAM che ke vanamAM tathA sUvAmAM ke besavAmAM kaI paNa ThekANe mane zAMti thaI nathI. pachI hAlamAM tArUM ahIM raheThANa sAMbhaLavAthI mAruM hadaya ati saMteSathI bharAI gayuM, tethI gharanuM kArya tajIne huM ahIM AvyuM. tethI he vatsa ! sarva vikalpane tyAga karIne ekadama taiyAra thA ke jethI ApaNe ekI sAthe ja pitAne ghera jaIe." te sAMbhaLIne tevA prakAranI bhavitavyatAnA vazathI navI mAtAnA duSTa vepArane bhUlI jaIne devilAnI sAthe sAthe sAthe vAhane te vAta nivedana karIne vasaMtasena pitAnI sAthe cAle. keTaleka divase pitAne ghera pahoMce. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune pAMcamo bhava-vasaMtasenanuM jitazatru rAjApaNe upajavuM. [ 109 ] moTo kapaTavALI navI mAtAe tenuM moTuM gaurava karyuM. daMbhanA svabhAvavALI teNIe neha pragaTa karyo. maMda maMda ane madhura tevA tevA vacanevaDe te vasaMtasenane vaza karIne tenuM dhana pitAne AdhIna karyuM. te vakhate devilAe sapatnI mAtAnuM kapaTI svabhAvapaNuM kAMIka jAyuM, ane teNIe keI eka samaye ekAMtamAM vasaMtasenane kahyuM, ke- A sapatnI mAtA mAyA (kapaTa) rahita nathI, tethI tenA upara vizvAsa rAkhavo nahIM. " Ama kahyA chatAM paNa te svaccha hRdayapaNe vartato deSane joto nathI. pachI kALanA krame karIne pUrva upArjana karela dravyane samUha kSINa thaye tyAre vasaMtasene sapatnI mAtAne kahyuM, ke- "he mAtA ! teTalo badho dravyane samUha kayAM gayo? " teNIe kahyuM, ke-" putra! keTalAka dravyasamUha vRddhimAM (vyAje) Ape che, ane keTalAka vepAramAM rahelo che. " teNe kahyuM, ke -" prathama vepArane yogya keTaluM dhana che ? te taiyAra karo." teNae te vacana aMgIkAra karyuM. paraMtu "ATalAthI ja AnI upekSA karavI gya nathI" ema vicAra karatI teNIe modaka taiyAra karyA, temAM eka mAdakanI aMdara tAlapuTa viSa nAMkhyuM. te modakane paNa zaMkArUpI deSane dUra karavA mATe badhA modakanI pAse rAkhyo. pachI bhojanane samaya prApta thaye tyAre zreNI ane vasaMtasena baMne sAthe beThA tyAre te pIrasavA lAgI. te vakhate matinA maMhane lIdhe pitA ane putrane nirdoSa mAdaka pIrasIne ane deSavALo modaka pite grahaNa karIne jojana karavA beThI. jema jema tenA udaramAM viSavALA modakano rasa jato hato, tema tema cetanA rahita thatI te sutelI ja pRthvI para paDI. te joIne hA! hA! A Ama zuM thayuM?" ema bolate zreSThI tatkALa Ubho tha. eTalAmAM tene kAMIka upAya vicAre che, teTalAmAM te maraNa pAmI. (kahyuM che ke, bIjAne mATe kAMika juduM vicArAya che, ane pitAnA upara te jUduM paDe che. aho! moTA buddhimAna jano paNa devano pariNAma jANI zakatA nathI. A rIte te rAMkaDI marI gaI, teNIe sthApana kareluM dhana nAza pAmyuM. zreSThI paNa tenA viyegathI duHkhI thaIne maraNa pAmyo. pachI temanuM pAralaukika kArya karIne, grahavAsane tyAga karIne, dIkSA grahaNa karIne tathA keTalAka lAMbA kALa sudhI zuddha zIlane pALIne, pachI maraNa pAmIne saudharma devalekamAM mahaddhika deva thayA. tyAMthI AyuSya karmanA kSayavaDe cavIne bharatakSetramAM kAzyapapuramAM jitazatru nAme rAjA thaye. te rAjyasukhane bhagavate hatuM, tevAmAM te pUrvabhavanI sapatnI mAtA viSathI maraNa pAmIne tiryaMcAdika jAtine viSe dukhanA vipAkane bhegAvIne keIka zubha kAryane ye kauzala dezanA rAjAnI madanakaMdalI nAmanI putrI thaI. te yuvAvasthAne pAmI tyAre te jitazatru rAjAne ApI. moTI ddhinA samUhavaDe te rAjA teNIne para. viSayamAM Asakta thayelA temanA divaso javA lAgyA, paraMtu pUrva bhavanA kara karmanA vazathI madanakaMdalI duSTa zILapaNAe karIne rAjAne vinAza karavA ciMtavavA lAgI. tevAmAM keIka divase rAjAnA zarIramAM meTe javara (tAva) utpanna thaye. vaidyo ekaThA thayA. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 3 je ? teoe sArI rIte nizcaya karIne lAMghaNa karavAnuM ane atyaMta gupta gRhamAM rahevAnuM kahyuM. rAjAe te aMgIkAra karyuM, ane te ja divasathI lAMghaNu karavA te pravaryo. madanakaMdalI paNa mAyAnA svabhAvathI jANe pitAnA atyaMta gADha premanA saMbaMdhane prakAza karatI hoya tema deva bhejana nahIM kare tyAM sudhI huM paNa nahIM karuM ema vicArIne lAMghaNamAM rahI. ane te vAta rAjAne jaNAvI. te vakhate "ahamArA upara Ane nizcita saneha che" ema vicArIne teNInA premathI AkarSaNa karAyela rAjAe teNIne bhojana karAvavA mATe pradhAna purUSane mokalyA. teoe ghaNA vANInA vistAravaDe teNIne samajAvI. te vakhate "jIvana, maraNa, bhajana, lAMghaNa, tathA sukha duHkha A sarva devanI sAthe ja che." ema kahIne te madanakaMdalI mauna rahI paraMtu rAtrie ekAMtamAM thoDuM ane pacce mAtranuM bhajana karavA lAgI. tyAra pachI keTalAka laMghana karavAthI rogano nAza thayo tyAre rAjAe bhajana karyuMte vakhate devIe bhejana karyuM. pachI "aho! Ane mArA upara ke prema che?" ema vicArIne rAjAe teNIne sarva aMta:purImAM mukhyapaNe sthApanA karI. pachI eka vakhata avasara pAmIne teNIe pAnabIDAmAM viSa nAMkhyuM. te pAnanuM bIDuM zaMkA rahita cittavALA rAjAe khAdhuM ane tarata ja maraNa pAme, tathA ArtadhyAnanA vazathI te bhAkhaMDa pakSIpaNe utpanna thaye. te paMcazela dvIpane viSe pharavA lAgyA. keIka divasa jinadatta nAmano zrAvaka samudramAM vahANa bhAMgavAthI kaI paNa prakAre devanA durvilAsanA vazathI pATiyAne eka kakaDo pAmIne paMcazala dvIpamAM AvyuM, ane te dvIpane maLe pharavA lAgyuM. te vakhate eka pradezane viSe zULa upara naMkhAyela ane duHkhathI svanita (rUdananA) zabdane karate eka suMdara AkAravALe puruSa che. te joI bhayathI kaMpatA zarIravALA jinadatta tene pUchayuM, ke-he mahApurUSa ! AvI avasthAvALA tane mAre je pUchavuM te ati agya che, to paNa bhayathI vyAkula thayela huM kaMIka pUchuM chuM ke A pradeza kyAM che ? tane AvI rIte zulikA upara ke caDAvyA ? athavA teM zuM kAMI vinAza karyuM che? " tyAre teNe kahyuM, ke-"A paMcazela nAmane dvIpa che, A dvIpanI kopa pAmelI devIe mane zalikA upara nAMkhe che, meM tenI AjJAno bhaMga karyo te mAre aparAdha che, athavA A paNa pAramArthika (satya) nathI. kAMI paNa nimitta mAtrane pAmIne pApa karanArI ane vairavALI A devI kALa rAtrinI jema ghaNuM mANasane pADI de che. he bhAI ! zuM tuM nathI dekhatA ? keTalAkane vRkSanI zAkhA upara laTakAvyA che, keTalAkane pRthvI upara tarapha leDhAnA khIlAvaDe khoDyA che, bhUtanA balidAnanI jema keTalAkanA zarIranA kakaDA karIne sarva dizAomAM pakSIo vaDe khavAtA nAMkhyA che, keTalAkane kuMbhamAM pakAvyA che, keTalAkanA nava khaMDa karIne teraNa tarIke bAMdhyA che, ane keTalAkane agnivaDe bALyA che. A pramANe narakanA jevI tenI moTI viDambanA (pIDA) joIne jIvitane athI kyo manuSya ahIM eka kSaNa mAtra paNa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune pAMcamo bhava-vajubAhue lIdhela dIkSA. [ 111 ]. rahI zake ? " A pramANe sAMbhaLIne maraNarUpI mahAbhayathI kaMpatA zarIravALA jinadatte kahyuM, ke-"he bhAI ! huM to vahANa bhAMgavAthI eka pATiyAno kakaDo pAmIne ahIM A chuM. tArA vacanavaDe meM hamaNAM A sarva jANyuM che. have tuM kahe, ke A apAra du:khano samudra mAre zI rIte tare ?tyAre cittamAM dayA AvavAthI teNe kahyuM, ke he mahAyazasvI ! jANe ke gaganane pAmavA mATe hoya, tema je A UMce gayelA vaTavRkSane jue che, tyAM rAtrie bhAraMDa pakSIo sAme kAMThethI AvIne vase che, ane prAtaHkALe pAchA sAme kAMThe jAya che. je te temanA caraNane viSe gADha AliMgana karIne rahe, to teo tane sAme kAMThe laI jAya, nahIM te kadAca kaI paNa prakAre te duSTa devInA daSTimArgamAM AvIza to te nAza pAmIza. " A pramANe kahIne zulikAthI bhedAyelA hadayavALo te maraNa pAme. jinadatta paNa jaladIthI pagane prakSepa karate tarata ja pUrve kahelA vaTavRkSa pAse gayo. tyAM eka zAkhA upara gusa thaIne rahyo. teTalAmAM sUryanI prabhA nAza pAmI, aMdhakArano samUha vistAra pAme, kamaLanA vana bIDAI gayA, kumudanA vana vikasvara thayA, cakravAkanA samUha udAsa thayA, ghuvaDano samUha nirvitapaNe moTA harSathI vikAsa pAme, ane caMdramaMDaLano udaya thaye, tyAre pAMkhonA uchALavAthI nAnA pakSInA samUhane kSebha pamADatA bhAraM pakSIo kyAMIthI AvIne te vaTanI zAkhA upara beThA. tyAra pachI te pakSIo sUtA, tyAre jinadatta dhIme dhIme pAse AvIne jema saMsAranA bhayathI udvega pAmelA manuSya gurUnA caraNane viSe lAge, tema eka bhAraDa pakSInA caraNane viSe gADha rIte lAge. pachI prabhAta samaya thaye, tArAone samUha vikharAI gayA (asta pAme), ane zuka, sArikA vigere pakSIne samUha IcchA pramANe pharavA lAgyA, tyAre te bhAraDa pakSIo UDyA, ane sAme kAMThe pahoMcyA. te vakhate "namo arihaMtA" ItyAdi bolato ane jIvitane pAye heya tema te jinadatta bhAraMDanA pagane mUkIne pRthvItaLa upara AvyA. te vakhate te bhAraMDa paNa jitazatru rAjAne jIva hovAthI meM A "namo arihaMtANaM " ItyAdi kayAM sAMbhaLyuM che?" ema vicAra karate jAtisamaraNane pAme, tathA vasaMtasenAdika bhavane saMbhArIne saMvegane pAye, ane "A mArA anitiryaMca jIvitavaDe zuM che?" ema vicArate caturvidha AhAranuM pratyAkhyAna karIne jIva rahita (acitta) zilAtaLa upara rahIne paMca namaskAranuM smaraNa karate karma vikAranA durlabhayapaNAe karIne vizuddha samakita pAmyA vinA marIne he mahArAjA ! A tamArI bhAryA thaI che. dharmazAstranA zravaNathI cirakALa sudhI anubhavelAne anukULa dharmopadezane vRttAMta sAMbhaLavAthI mane jAtismaraNa thayuM, te A mUchanuM kAraNa che. A pramANe he mahArAjA! dharmopadezane karatA tame moTA pAparUpI kAdavamAM khuMcela mAre jAvaDe kSINa thayelA garIba mANasanA guNanI jema uddhAra karyo che. tamArA sivAya bIje koI paNa mArA mATe upakArI nathI. tethI ApaNe sAthe ja sugurUnI pAse Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] zrI pArzvanAtha caritra ?? prastAva ke je pravajyAne aMgIkAra karIe. " te sAMbhaLIne vajabAhu rAjA khuzI thaye, jinAlayane viSe pUjopacAra karAvyA, kedakhAnA vigeremAM rUMdhelA lokone mukta karAvyA tathA niSedha karyA vinA moTuM dAna apAvyuM. tyAra pachI sArA muhUrtane viSe hajAra mANasoe upADI zakAya tevI zibikA (pAlakhI) upara caDIne rAjAe sudarzana devI ane bIjA maMtrI, sAmaMta vigerenI sAthe teja sakhate AvelA samaMtabhadra nAmanA AcAryanI pAse sarvavirati aMgIkAra karI. pachI cirakAla sudhI nirmaLa zIla sahita, yathArtha kriyAmAM tatpara ane paropakArAdika guNavaDe yukta te rAjarSi aMtaparyata ArAdhanA karIne saddagati pAmyA. kanakabAhu rAjA paNa vidhi pramANe prajA varganuM pAlana karatA, anupama (moTA) sukRtanA samUhavaDe rAjyalamInA vistArane upArjana karato ane upadravanA samUhane zAMta karatA rAjyanuM pAlana karavA lAgyA cha khaMDa pRthvImaMDaLanA svAmIpaNAne sUcavana karanAra vividha prakAranA parvata, nagara, magara, zrIvatsa, kalaza ane kuliza (vA ) vigere sarva aMganA avayanA lakSaNa vaDe te rAjA tevI rIte koI paNa prakAre cinhavALe hate, ke je prakAre koInA kahyA vinA paNa ane alaMkAra rahita paNa te mahArAjA jaNAto hato. teNe hAthamAM kaI paNa vakhata dhanuSyarUpI daMDamAM tINa bANane dhAraNa karyuM nathI, to paNa te mahAtmA devanI jema zatruone durAleka (duHkhe joI zakAya, te) hate. mANasonA netranA AnaMdane vadhArate e kaI paNa alaukika mahimA tene prApta thaye hato, ke je bIjA rAjAone svapnamAM paNa saMbhave nahIM. bIjA rAjAo jyAM sudhI A rAjAnI pAse UbhA rahyA nathI tyAM sudhI maNinA mukuTa, kaTaka, keyUra ane pAyaDanA ApavALA (alaMkAravALA) teo zebhe che. niraMtara chatravaDe dizAonA cheDAne AcchAdana karanArA jeo bahAra nIkaLyA satA zobhe che, teo paNa jenI sabhAmAM Ave tyAre dIna (kaMgAla) jevA jaNAya che. te AvA prakAranA guNavaDe manahara mahArAjA kanakabAhu rAjA bAhu upara viravalayane dhAraNa karate, IdranI jema zobhato ane rAjezvara, senApati vagere pradhAna purUSavaDe parivare eka divasa rAjapATIe nIkaLe. te ja vakhate azvapALe sarva lakSa nA cinhavALA sUryanA rathathI ja jANe pRthvI upara utaryo hoya evo eka azva A. rAjA kautukathI te azva upara caDIne tene calAvavA lAgyA tyAre calAvatA te azva viparIta zikSAne lIdhe tevA veganA atizayane pApe, ke je vegavaDe A AkhuM pRthvIvalaya cakra upara caDAvyuM hoya tema pharatuM dekhAyuM, jANe pagavaDe gati karanArA vRkSo samIpe AvatA hoya tema dekhAyA, ane parvato jANe DolatA zikharavALA hoya tema rAjAe jANyA. A pramANe te rAjA thaDA kALe ja lAMbA mArgane oLaMgIne araNyamAM pahoMce, ane tRSAthI tene kaMTha ati sukAI gaye. siMhanA zabda sAMbhaLavAthI nAzI jatA hariNa Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakabAhunI padmA pratye Asakti. [ 113] ane mRganA rudanavaDe je vana karuNa svara karatuM hatuM, haiyAnA staMbha upara laTakatA pULAvaDe saLagatA vananA dAvAnaLavaDe je bhayaMkara dekhAtuM hatuM, jaMbu, jaMbIra, tAla ane hitAlanA vRkSavaDe dizAone samUha jemAM DhaMkAI gaye ho, tathA jemAM ghaNA pakSIo cAlatA (uDatA) hatA, evA eka bIjA vanane joyuM. tyAM pavanavaDe uchaLatA moTA kalelAnA samUhavaDe uchaLatuM svaccha(nimeLa) pANIvALuM ane vikavara kamaLavALuM eka sarovara joyuM. tene joIne te azva tarata ja vizrAMtivALo thaye (Ubhe rahyo) tyAre rAjAe tenA uparathI utarIne tene pANIthI sIM, ane tene pANI pAyuM. pachI pote paNa jaLamAM avagAhana(praveza) karIne tathA jaLanuM pAna karIne eka kSaNavAra vizrAMti lIdhI. pachI pharIthI paNa jovAmAM te cAle tevAmAM hemanA dhUmADAnA aMdhakAravaDe vyApta vRkSo vaDe DhaMkAyela ane vRddha tApasInA AvAsavaDe manahara eka tapovana jovAmAM AvyuM. paraspara verane tyAga karelA vividha prakAranA zikArI pazuo ane muni kumArovALA te ati pavitra tapovanane joIne rAjA munIzvaranA darzana karavAnI IcchAthI jovAmAM praveza karavA lAge, tevAmAM tenuM jamaNuM netra pharakyuM tethI "kharekhara ahIM kAMI paNa manavAMchita kArya thaze" e pramANe ciMtavate rAjA jevAmAM keTalAka bhUmibhAgamAM jAya che, tevAmAM pitAnI jamaNI bAjue teNe manahara zabda sAMbhaLe. tethI te zabdane anusAra Addha thayelA azvane tyAga karI te rAjA thoDAka bhUmibhAge game tyAM teNe devasuMdarI(apsarA)nI jevI be muni kumArikAne joI. jANe sAkSAt lAvaNyanI nadI hoya, tevI te bane anukULa jaLathI bharelA pUrNakaLazavaDe nAnA vRkSanA samUhane siMcatI hatI. tene joIne atyaMta harSanA prakarSathI vyApta thayela rAjA tenI lAghA karavA lAge, ke-"ahA ! AnuM rUpa ? ane aho ! AnuM sauMdarya kevuM che? AvA prakAranuM pragaTa moTuM sobhAgya devIone paNa sulabha nathI ane tevuM je tApasIne che, to teoe traNa lekane jItI lIdhA. A pramANe vicArIne harSa pAmelA manavALe te rAjA vRkSanA AMtarAmAM gupta rahIne jovAmAM temane jue che, tevAmAM te bane mAdhavI latAmAM beThI. temAMnI eka kumArI navA mRNAlanA jevA komaLa ane sArA rUpavaDe zebhatI zarIranI lakSmIvALI hatI ane bIjI yauvanane oLagelI hovAthI kAMIka ochA rUpavALI hatI. temAM navA yovanavALIe bIjIne kahyuM, ke-"he sakhI! A majabuta bAMdhelA vakalane tuM kAIka zithila kara, ke jethI sukhe karIne vRkSane siMcana karIe " te sAMbhaLIne rAjAe vicAryuM ke-"aho! A kulapatinuM moTuM mUDhapaNuM che ke je svAdhIna karavA mATe kamaLanA patravaDe chedavAne Icche che." pachI lAMbe kALe bakula vRkSane sIMcIne jhAMkhI thayelI tenI mukhanI zobhA joIne rAjA A pramANe vicAra karavA lAge. "A tApasapatinI putrI nahIM hoya, paraMtu mahArAjAnI A putrI hevI joIe, ema mAruM mAnavuM che. ema na hoya to mAruM mana Ane viSe kema Asakta thAya?" ' 15 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : 46 A samaye teNInI mukhakamaLanI sugadhathI AkuLa thayela eka bhamarA 'A kamaLa che' ema mAnatA hastataLanA pavanaDe dUra karAtA chatAM paNa teNIne pIDA utpanna karatA jeTalAmAM samIpapaNAne nathI mUkatA, teTalAmAM teNIe kahyuM ke-" huM sakhI ! rAkSasa jevA A duSTa bhamarAthI mArUM rakSaNa kara, rakSaNu kara. " tyAre teNIe kahyuM ke " tArU rakSaNu karavAmAM kanakakhADuM rAjA vinA bIjo kANu samaya hAya ? tethI jo avazya tAre rakSaNanu kArya hAya, tA jaladIthI tene ja anusara ( pAse jA ). " te sAMbhaLIne A mArA prastAva A " ema vicArIne va rakSaNa karatA A tapAvanamAM Ane khAdhA karanAra kANu che ? " ema khelatA anupama rUpa ane lAvaNyavALA te rAjA ekadama pragaTa thayA. tene tarata ja joIne te banne bhayanA vazathI kAMi paNa melI nahIM, ane tenA kAMipaNa ucita upacAra karyA nahIM. teA paNa rAjAe temane kahyu ke " tamAruM tapa anuSThAna nirvighnapaNe zuM cAle che?" tyAre dhairyanuM Alekhana karIne madhyama vayavALI tApasIe kahyuM ke-" he mahArAjA ! kanakabAhu rAjA samartha chatAM icchita kriyAnA samUhamAM vighna karavA mATe manathI paNa kANu samartha thAya? kevaLa A mugdhA puSpanA bhamarAthI pIDA pAmatI " rakSaNa kara, rakSaNa kara" ema khelavA lAgI che. " tyArapachI tamAla vRkSanI nIce teNIe ApelA Asana upara rAjA beThA. pachI madhyama tApasIe tene pUchyuM ke-" mahAnubhAva! anupama AkRtinA meATApaNAne lIdhe dekhAo che ke tame sAmAnya mANasa nathI, tA vizeSa jANavAmAM capaLa thayeluM mAruM mana kAMika pUchavA icche che, kekayA gAtrane ( vaMzane ) tame zeAbhALyuM che ? ane kayA nagarane peAtAnA caraNu mudrAnA sthApanavaDe pavitra kayuM che ? " A sAMbhaLIne rAjA " huM pAte mArA AtmAne zI rIte kahuM ? athavA zI rIte sava( DhAMkuM ) ? " ema vicArIne khelavA lAgyA ke--" huM bhadre! surapuranA svAmI zrI vajAbAhunA putra, kanakabAhunA parigrahamAM huM rahuM chuM. tenI AjJAthI A AzramavAsI leAkanA vighna karanArane nivAraNu karavA mATe ane navA ceAganA dana mATe huM ahIM AvyA chuM. bIjA kAi kAraNathI AvyA nathI. " A pramANe sAMbhaLIne prathama vayavALI tApasI 'te ja A rAjA che' ema jANI hu pAmI ane tarata ja mukhakamaLane vikavara karatI tyAMthI gai. have rAjAe bIjIne kahyuM ke--" zA kAraNathI A mALAne ayeAgya ane kaThaNu valkalanA veSa dhAraNa karavAmAM joDI che ? " tyAre du:kha sahita nizvAsa nAMkhIne te khelI ke--" sAMbhaLeA. ratnapuranA svAmI khecarAdhipanI ratnAvaLI nAmanI bhAryAne viSe padmA nAmanI A putrI utpanna thai che. meTA anubhAvavALI A putrInA janma pachI tarata ja tenA pitA maraNa pAmyA. tenA rAjyanA athI putrA vidyamAna chatAM paNa teoe paraspara yuddha karIne rAjya nAza pamADayuM, tyAre ratnAvaLI A putrIne laIne A AzramanA svAmI ane potAnA bhAi gAlava nAmanA kulapatinI pAse AvI. te kulapatie madhura vacanavaDe tene AzvAsana ApyuM, tethI peAtAnA gharanI .jema A kanyAnu 66 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (aa * kulapati ne kanakabAhunuM milana ane paddamA sAthe pANigrahaNa. [ 115] pAlana karatI te ahIM rahI. pachI te ATha varSanI thaI tyAre vairAgyane pAmelI ratnAvaLIe tApasIvrata aMgIkAra karyuM. pachI padmAne tenA mAmA kulapatie kaLAno samUha bhaNA krame karIne te yuvAvasthAne pAmI, tyAre tene vakalano veSa paherAvIne mane rakSaNa karavA mATe seMpI. tyArapachI munikanyAonI sAthe vRkSone sIMcavAnA vinAdavaDe divaso pasAra karavA lAgI. pachI kaI divase aneka sAdhuothI parivarelA, divya jJAnarUpI netravALA, mAna ane madanane jItanAra tathA mitra ane zatrune viSe samadaSTivALA eka munIzvara A Azrama pradezamAM padhAryA. temane vinayathI marataka namAvIne kulapatie praNAma karyA, ane Adara sahita pUchayuM ke- he bhagavan! A padumAM kenI patnI thaze?" tyAre bhagavAne kahyuM ke "kanakabA cakravatI azvavaDe haraNa karAyele ahIM AvIne pote ja tene paraNaze." A pramANe sAMbhaLIne kanakabAhu "A mAro parizrama saphaLa thaye." ema mAnIne belavA lAgyo ke "he bhadrA ! hamaNAM bhagavAna kulapati kayAM vate che? te tuM kahe, ke jethI tenA caraNakamaLanA darzanavaDe huM mArA AtmAne pavitra karUM." tyAre te bolI ke-"bhagavAna kulapati gAma tarapha javAne cAlelA te divya jJAnI munIzvarane anusaraNa karavA mATe (vaLAvavA mATe ) gayA che. " A avasare eka vRddha tApasI jaladI tyAM AvI, ane kahevA lAgI ke-"he caMdrottara ! A bAlikAne laIne tuM jaladI Ava. bhagavAna kuLapatine AvavAno avasara thaye che.te vakhate azvanA mArgane anusaratA-doDatA avanI kaThaNa khurAnA zabda sAMbhaLavAvaDe sainyanuM AvAgamana dhArIne rAjAe kahyuM ke-"prathama te tuM icchita kArya karavA mATe jA. huM paNa A AzramanA uparodha rahita pitAnA sainyane paDAva karavA mATe jAuM chuM." pachI te madhyama vayanI tApasI vakranetra(daSTi)nA nAMkhavAvaDe dizAonA mukhane vyAsa karatI, kAmadevanA bANanA nAMkhavAvaDe hRdayamAM vyAkuLa thayelI, kaMdharA(Doka)ne pAchI vALatI vAraMvAra pAchaLanA bhAgamAM (rAjAnI sanmukha) jetI, vRkSanI chAyAmAM vizrAMtinA miSavaDe kALakSepane IcchatI, tathA gurUnA AgrahathI maMda maMda pagalA bharatI evI te paddamAne muzkelIthI AzramamAM laI gaI. te ratnAvaLIe tene sarva vRttAMta kahyo. kuLapati paNa tatkALa samagra vRttAMta jANIne "aho ! bhagavAna munirAjanuM vacana satya ja thayuM." ema vicArIne saMteSa pAmIne bolavA lAgyo ke eka te cAre AzramanA gurU mahAbhAgyavAna cakravatI pote ja azvanA apahArathI A amArA Azramane prApta thayA. vaLI bIjuM e ke-te padamAnA pati thavAnA che, tethI te arthadAna(pUjA)ne lAyaka che. kemake atithinuM pUjana tApasanuM mULa(prathama) vrata zAstramAM kahyuM che. A vAta sarvee aMgIkAra karI. tyAre ratnAvaLI, paddamA ane naMdettarA sahita kuLapati kanakabAhu rAjAnI samIpe gayA. tyAre rAjA temanI sanmukha Ubhe thayo. pachI rAjAe tenI ucita pUjA karI ane sukhAsana ApyuM, tyAre parivAra sahita Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : AzI vaDe vAcALa mukhavALA te kuLapati beThA. pachI snehasahita rAjAe kahyuM ke-- " he bhagavAna! tame AvA parizrama kema lIdheA ? ame ahIM kAMika sainyanA paDAva nAMkhavAnA kAraNe rahyA chIe. nahIM tA tamArA caraNakamaLanA darzanane mATe ja ame prathama cAlyA chIe. " tyAre kuLapatie kahyu` ke-" he mahArAjA ! sAmAnya rIte pazu amAre atithinuM pUjana karavuM ceAgya che, teA pachI cAre AzramanA svAmI tame pAte ja ahIM prApta thayA, te viSe zuM kahevuM? atithi sarvonA gurU ja che, ema sAmAnyapaNe paNa jagatprasiddha che, teA pachI araNyamAM vasanArA munione teA prasiddha hAya, temAM zuM kahevuM ?" A pramANe kahIne kuLapatie vividha prakAranA maMgaLa AcAra karIne rAjAnA pANigrahaNane mATe pamAne ANI. te vakhate mATA hanA prakane pAmele rAjA gAMdharva vivAhavarDa tatkALa te khALAne paraNyA. A avasare teNInA bhAi padmAttara becarAjAe A samagra vRttAMta jANIne vividha prakAranA vimAna upara caDIne tyAM prApta thayA, ane ghaNA prakAranI bheTa ApIne tathA tene praNAma karIne beThA. vakhate ratnAvaLIe kahyuM ke-" he mahArAjA! A mArA sapatnInA putra che, te tamArA pAdanI sevAne icche che. tethI tame tevuM karA, ke je rIte te jaladI vAMchita arthanA bhAgI thAya. jema pahelAM viSNue A padmA( lakSmI devI )ne peAtAnA vakSasthaLane viSe nivAsavALI karI hatI, tema A padmAne paNa tame karajo. " tyArapachI kapALapaTTa upara pAtAnA e hastakamaLa joDIne khecararAjA padmAttare kahyuM ke-"huM deva! mane ucita AjJA kare. A jana niraMtara tamArA kikaranI jema mATA bhRta (sevaka) che. tethI ucita ke anucita kArya mAM tamAre jarA paNa zakA karavI nahIM, " te vakhate padmA paNa thavAnA mAtAnA viyeAgathI jharatA naitranA azrujaLavALI thaIne "kyAre huM tamArA sukhadarzananA samayane joiza " ema mAtAnA caraNakamaLane namIne du:khathI pIDAyelI khelavA lAgI, tathA sunikanyAo upara ane nAnA vRkSA upara STi nAMkhavA lAgI. te vakhate ratnAvaNIe tene kahyuM ke " he putrI ! tuM kAMi paNa zeAka na karIza, kemake khecaranA nAtha cakravatI je tArA bhartA sAkSAt che. ane A nadAttarA sakhI tArUM kArya sAdhavAmAM tatpara tane sahAya karanArI AvI che. tethI tAre kAMika thADuM paNa zAkanu sthAna nathI. tAre gurUne viSe bhakti, svajanAne praNAma, sArI rIte zIlanuM pAlana ane dharmAMne viSe rAga A sarva kApi tajavA nahIM." pachI ratnAvaLInI jema kulapatie paNa premathI teNIne adhika upadeza ApyA. tyAre te khALAe 66 temaja huM karIza" ema kahIne sarva aMgIkAra karyuM. tyArapachI premapUrvaka te sarvenuM sanmAna karIne tathA padmAttaranu sanmAna karIne sarvene vidAya karIne, rAjA peAtAnA nagaramAM gayA. te vakhate naredranA AvavAthI vRddhi pAmatA hainA samUhavaDe paripUrNa hRdayavALA nagaranA leAkeAe UMcA karelA zveta ane vicitra prakAranA dhvajapaTanA samUhavaDe ramaNIya, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakabAhu cakravartIne prApta thayela cauda ratna ane cha khaMDanuM sAdhavuM. [117] ThekANe ThekANe harSa pAmelA ane krIDA karatA naTanA nATaka saMbaMdhI tAla vagADanArA mANasanA samUhavaDe manahara tathA AnaMdavALA baMdInA samUhe karelI jaya jayAravanI AghASaNa vaDe vRddhi pAmatA moTA kolAhalavALuM vadhAmaNuM moTI samRddhinA vistArathI karyuM. A pramANe kanakabAhu rAjA devalokamAM iMdranI jema ane pAtALamAM nAgarAjanI jema pUrve karelA sukRtavaDe Icchita arthane prApta karate ane paddamA nAmanI mukhya rANunI sAthe viSayasukhane bhegavato keTalAka lAMbA kALane nigamana karato hato. te vakhate AyudhazALAmAM nImelA mukhya purUSe AvIne rAjAne vadhAmaNa ApI ke-"he deva skurAyamAna vijaLInI chaTAnI prajAnA samUhanA AropavALA AyudhanI zALAne viSe vividha prakAranA maNibaMDavaDe maMDita hajAra ArAvaDe zobhatuM, sArabhUta, zatrunA samUhanA vadhane viSe devo ane asure vaDe paNa jene prasAra aTakAvI na zakAya tevuM ane ghaNuM puNyathI pAmI zakAya tevuM cakraratna utpanna thayuM che." A sAMbhaLIne ullAsa pAmatA harSavALe kanakabAhu rAjA pite rAjalaka sahita AyudhazALAmAM gaye, ane moTA vistAra thI cakraratnane ATha divasane mahatsava karAvyo. te avasare cakravatInI samAna moTA vikramavALuM, zatruone kSobha pamADavAmAM nipuNe ane nirmaLa buddhivALuM senApati ratna paNa utpanna thayuM, khetI karma karavAmAM pragaTa buddhinA prasAravALo gAthApati, zAMtikarma - karavAmAM atyaMta dakSa ane sarva zAstrane jANanAra purohita, gujaratna, azvaratna, vAdheki. ratna ane moTI kaLAvALuM, sukha sparzavALuM ane bIjI sarva strIomAM pradhAna strIratna, eka hajAra ne ATha saLIvALuM, vAma bhAge vistAravALuM chatrarana, be rayaNa (hAtha) vistAravALuM manohara cAmara ratna, sUryamaMDaLanI prabhA jevA vistAravALuM, cAra AMgaLanA pramANuvALuM maNiratna, vaLI cAra AgaLa lAMbuM suvarNanuM zreSTha kAMkiNiratna, batrIza AMgaLa lAMbuM asiratna, tathA zatrune duHsaha ane vAma bhAge lAMbuM daMDaratna, A pramANe sarve (cauda) rane utpanna thayAM. te avasare hajAra yakSeviDe Azita cakraratanA pUrvadizAnI sanmukha cAlyuM, tenI pAchaLanA mArga sarva sainya ane vAhana sahita cakravatI cAle. te cakraratna pUrva dizAmAM mAgadhatIrthAdhipati devanI pAse jaIne rahyuM. tyAre cakravattIe traNa rAtrinA upavAsa (aThama) karIne dhanuSyane kAna sudhI kheMcIne mAgadhAdhipate uddezIne pitAnA nAmanA cihnavALuM bANa mUkayuM. tyAre pitAnA aneka devothI parivarele, sabhAmaMDapamAM beThele te deva pitAnA paganI pAse paDelA te bANane joIne utpanna thayelA kepanA AvegavALo ane caDAvelI bhUkuTinA bhaMgavaDe bhayaMkara mukhavALe thaIne bolavA lAgyo, ke-" duSTa hIna lakSaNavALo ane maravAnI IcchAvALo A keNu che? ke je mArI sabhAmAM suvarNanA paMkhavALuM bANa mUke che ? atyaMta garvavALA vidyAdhara ke deva ke gaMdharva emAMthI keNa A saMbhave che? ke jeNe atyaMta anucitapaNe bANane pheMkayuM ?" e pramANe meTA kApavALo te jovAmAM te bANane hAthamAM laIne Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] zrI pArzvanAtha caritraH prastAva 2 jo : jue che, tevAmAM lakheluM cakravattInuM nAma joyuM. tyAre tenA kopane vikAra zAMta thaye, tatkALa Asana uparathI uThIne pRthvItaLa upara molimaMDaLane namAvata te bANane namaskAra karI tathA vividha prakAranA ratnanA AbharaNene grahaNa karIne cakravatInI pAse gayA. tenA pagamAM paDIne bANa tathA AbharaNe ApIne kapALataLa upara hastakamaLanA kezane AropaNa karIne bolavA lAgyo ke-"he deva ! huM tamAro pUrva dikapALa kiMkara chuM, haMmezAM mane AjJA ApIne mArA para anugraha karo, tyArapachI cakravatIe tene aThThAI mahotsava karI tene rajA ApI pote varadAma nAmanA tIrthAdhipati devane uddezIne cAle. te deva paNa pUrva pramANe jANIne AvIne tenA pagamAM paDyo, tene khamAvIne, ratnanA AbharaNe ApIne tathA tenI karelI pUjAne mahimA aMgIkAra karIne pitAne sthAne gayo. pharIthI cakravatI caturaMga sainya sahita azvanA cheSArava, rathanA jhaNajhaNATa ane hAthInA garavanA nAdavaDe maMdarAcaLa parvatathI mathana karatA samudranI zaMkAne karate pUrvane anukrame prabhAsa tIrthanA adhipatine AjJA mAnanAra karIne vaitADhayagirinI guphAne AzrIne cAlyA ane ghaNA hAthI, azva, ratha ane ddhAnA samUhathI parivarelA (sahita) vijayasena senApatine siMdhu nadInI sAme kAMThe rahelA oNchanA khaMDane sAdhavA mATe mokalyA ane pite vaitADhyagirinA nitaMba pradezamAM vamaya gADha kamADanA yugalavaDe dvAranA pravezane rUMdhanAra timira guphAne lakSya karIne skaMdhAvArane sthApana karIne rahyo. senAdhipati paNa carmaratnane vahANane AkAre karIne temAM caturaMga senAne besADIne sukhe karIne siMdhu nadIne utaryo. pachI mahAbaLavALA, mahAparAkamavALA ane sarva dezanI bhASA jANavAmAM nipuNa evA te senApatie svecchanA moTA sainyane haNelA ane mathana karelA parAkramavALuM karyuM, tethI te svecchAe tenI sevA aMgIkAra karI, moTA hAthI, azva ane ratnakeza tene Aye, tyAre temanuM sanmAna karIne tathA temane megya sthAne sthApanA karIne te senApati pAcho pharyo ane cakravatInI pAse Avyo. temanA caraNakamaLamAM praNAma karIne svecchanA vijayanI vadhAmaNI teNe ApI, ane le choe ApelA hastI, azvAdika tene saMpyA. have vaitAlyanI guphAnA be kamADane ughADavA mATe cakravatIe vinayathI namra ane mastakavaDe AjJAne aMgIkAra karanAra te senApatine mokale. tyAre teNe traNa upavAsa karIne, Daratna grahaNa karIne kamADanA saMpuTane tADana karyuM, tethI te saMpuTa zabda karatuM ughaDI gayuM. pachI tenI aMdara unmajJA ane nimagnA e be nadInI upara vadhakirane rAkhelA kAphalakanI upara cAlavAvaDe cakravatInA sainya praveza karyo. pitAnA gharanI jema te guphAmAM pacAsa ejanane ullaMghana karIne sukhathI cakravatIoe vaitAlyanI guphAne oLaMgI. pachI vaitADhyanI uparanA bhAgamAM (uttara dizAmAM) rahelA manuSe prathama ja rUdhiranI vRSTi, dizAno dAha ane pRthvIkaMpa vigere seMkaDo utpAtane joIne bhaya pAmyA, udvega Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakabAhunuM cha khaMDanuM sAdhavuM [ 119 ] pAmyA ane A zuM aniSTa thaze? ema saMtApane pAmIne jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM vAyue uDADelA aneka magara, vAnara, siMha, tAla, garUDa ane vaTa vagere moTA cihenA vistAravaDe jANe AkAzataLane AcchAdana karatuM hoya, kudatA moTA azvanI kaThaNa khurAnA prahAravaDe pRthvItaLane jANe jarjarita karatuM hoya, ane asaMkhya zaMkhanA zabdathI mizra kSerinA bhAMkAravaDe dedIpyamAna vAjiMtranA zabdavaDe AkAzane jANe eka zabdamaya dekhADatuM hoya, tema cakravatInuM agra sainya prApta thayuM. te sainya AveluM sAMbhaLIne svecchAe bannara paheryA, hAthamAM vividha prakAranA zastra dhAraNa karyA, garvanA atyaMtapaNAthI zatrunA samUhane tRNanA lavanI jevA asAra (tuccha) mAnavAthI avagaNanA karatA teo moTA saMbhabhAvathI ekaThA thaIne yuddha karavA prApta thayA. prathamanA yuddhanA rasathI ullAsa pAmatA baLavALA te svecchAe cakavatanA agrasanyane parAbhava karyo te vakhate tIkSaNa bANanA samUhavaDe adhavArane pracAra raMdhA, zUnya AsanavALA hAthI ane ratha sarva dizAomAM palAyana karavA lAgyA, ddhAone samUha kAMti rahita (kALA) mukhavALe ane moTA sAmaMto avaLA mukhavALA thayA. A pramANe pitAnA sainyane nirbaLa joIne senApati azvaratna upara caDyo, ane cakravatInA hAthathakI karavAla rana laIne "are re! duSTa AcAravALA! mArAthI tamAruM jIvita raheze nahIM" ema moTA saMraMbhavaDe bolate te tevA prakAre svecchanA sainyane haNavA lAge, ke je prakAre thADA mAtra kALamAM ja sUryanA kiraNothI haNAyelA aMdhakAranA samUhanI jema, garUDanA caMcupuTavaDe bhAgelA garvavALA sanA kuLanI jema ane siMhanI karacapeTAvaDe pIDA pAmelA haraNanA samUhanI jema te sainya cotarapha nAzI gayuM. pachI te cha loko garvane utsAha bhagna thavAthI tene haNavAne asamartha thavAthI bhaya pAmIne dUra jatA rahyA. - ' pachI nadIne kinAre rahIne, vinayathI nagna thaIne ane AhArano tyAga karIne megha vigere devonI ArAdhanA karavA pravaryA. UMcA mukhavALA (cittA), vastra rahita ane temAM ja eka cittavALA teo eTalAmAM traNa divasa sudhI rahe che tevAmAM AkAzamAM rahelA de A pramANe bolyA ke "tame amane zAmATe saMbhAryA che? te kArya atyAre kahe.tyAre teoe namIne kahyuM ke "tame A amArA zatrunA sainyane haNa" tyAre megha vigere dee kahyuM ke "A kanakabAhu cakravatI mahAprabhAvavALe ane mahAbaLavALe che, tene haNavAne iMdra paNa zaktimAna nathI. jo tame kahe, te mAtra ame varSAdano upasarga tene karIe." tyAre teoe kahyuM ke-"bhale, ema paNa he." tyAre te de gayA ane muzala(sAMbelA)nA pramANavALI jaLadhArAvaDe teo koI paNa rIte te pramANe varasAvavA lAgyA, ke je pramANe cakravatIe carmaratna upara te samagra sanyane sthApanA karI ane upara bAra yojana vistAravALA racelA chatrane sthApana karyuM, teTalA pramANamAM ja sarva sainya ciMtA rahita thaIne rahyuM. tyAM gAthApatie te ja divase vAvelA, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : ugelA ane lakhelA hajAra kuMbhathI paNa vadhAre zAli(khA)nA samUhavaDe zAMta kSudhAvALA loko thayA. tenI sAthe ja cakravatI potAnA gharanI jema tyAM rahyo, ane jaLanA vikArathI utpanna thayelA kAMI paNa duHkhane pAmyA nahIM. tyArapachI sAtame divase agya kALe jaLane samUha paDavAthI kepa pAmelA cakravatIe kahyuM ke-"arere ! koNa mahApApI mane A pramANe upadrava karavA pratye che? zuM tene nigraha karavAmAM koI paNa samartha ahIM nathI ?" te sAMbhaLIne soLa hajAra yo parikara (keDa) bAMdhIne moTA krodhathI vRddhi pAmatA ISyanA utsAhavALA thaIne megha vigerenI sAthe yuddha karavA lAgyA. tyAre eka kSaNamAtramAM ja jItAyelA te magha vigere de nAzI gayA. te vakhate teone yakSoe kahyuM ke-"are! tame durvinayane tyAga karIne jAo ane cakravatInI sevA mAne (aMgIkAra karo). nahIM to tamAruM jIvita raheze nahIM, kema ke teNe amane paNa jItI lIdhA che." A pramANe sAMbhaLIne tarata ja sarva oNcho ekaThA thaIne, potAnA skaMdha upara kuhADA sthApana karIne ane chUTA keza mUkIne ni:zvAsa nAkhatA moTA hAthI, azva ane ratnonI bheTa ApIne te cakravatIne namyA, ane "he deva! tame ja amArUM zaraNa che.ema bolatA teoe tenI sevA aMgIkAra karI. te vakhate cakravatIe te sveccha jano sAthe saMbhASaNa karIne ane teone vidAya karIne pachI siMdhu nadInA dakSiNa khaMDane sAdhavA mATe senApatine AjJA karI tyAre pUrvanI jema te sarva sAdhIne tathA jItIne Avyo. te vakhate cakravatI khaMDa guphA pAse hato. pachI gaMgAnA uttara khaMDane tathA svecchanA sainyane jItIne senApati cakavatInI pAse AvyA, te vakhate cakavatIe vidyAdharane laya karyA. vaitADhya parvatanI ane zreNimAM te vidyAdhare rahetA hatA. tenI sAthe evI jAtane tene ke saMgrAma thayo, ke jene kahevAne zeSa nAga paNa samartha na thAya. teo paNa sevaka thayA. pachI zIdhrapaNe khaMDa guphAne oLaMgIne gaMgAne kAMThe cakravartIe nava mahAnidhAna prApta karyo. pachI gaMgA nadInA sAmA tIranA khaMDane paNa senApatie cho. A rIte jItavA lAyakane jItIne cakravatIe chae baMDa sAdhyA. te cakrIe keTalAka rAjAone rAjyathI bhraSTa karIne pAchA rAjya para sthApana karyA, keTalAkane daMDa karyo ane keTalAkanA jIvitanA haraNa karavAthI vidhura karyA. e rIte teno utkarSa vRddhi pAmyo. pachI moTA dAna ane bhegathI saMtuSTa thayelA baMdI janoe jenA vijaya, yaza ane prabhAvanI AghoSaNA karI hatI e te cakravata moTA vistArathI pitAnA nagaramAM Avyo. tenA AvavAthI manamAM atyaMta harSathI bharapura thayelA lokee te keIka pUrato mahotsava karyo, ke je kahevAne paNa sAmAnya mANasa zaktimAna na thAya. pachI zubha divase batrIza hajAra rAjAoe potAnA kiMkaro pAse moTA tIrthamAM utpanna thayelA jaLa, sarva auSadhIo, tathA sarasa kamaLa zatapatra, jAI, juI, vigerenA puSpa maMgAvyA. tyArapachI ekaso ATha suvarNanA kaLazavarDa, ekaso ATha maNimaya kaLazavaDe, eka ATha rUpAnA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhuno pAMcamo bhava-cakravartInuM bhavanabhAnu tIrthakaranI dezanA zravaNa karavA javuM. [ 121 ] kaLazavaDe tathA eka se ATha caMdananA kaLazavaDe te cakravatIne bAra varSa sudhI mahArAjAne abhiSeka karyo. pachI abhiSekano upacAra pUrNa thayA pachI sarva rAjAoe moTA mUlya vALA bheTaNa karyA. pachI cakravartIe dUra dezathI AvelA rAjAone ucita satkAravaDe sanmAna karIne jema AvyA tema vidAya karyA. pachI samayane anusarIne anupama lAvaNyavaDe zobhatI, suMdara rUpavaDe devasuMdarIne hasanArI, pUrNimAnA caMdra jevA mukhavALI ane abhagna(paripUrNa) sobhAgyarUpI guNe karIne alaMkRta cosaTha hajAra strIo sAthe pite devanA vaibhava jevuM divya viSayasukhane bhegavata, coda mahAratnanA, nava mahAnidhinA, batrIsa hajAra rAjAonA, chanuM hajAra AkaranA, batrIsa hajAra nagaranA, dareka rAzI lAkha hAthI, azva ane rathanA, traNaso ne sATha suthAranA(sutAranA), tathA bIjA aneka, bhaTa, bhejaka, maMtri, mAMDalika, ane kauTuMbikanA adhipatipaNAne pAlana karatA, aneka ratnothI banAvelA vicitra manahara ane uchaLatA veta vajapaTanA ApavALA vaijayaMta nAmanA moTA prAsAdamAM raheta, batrIza prakAranA nATakane jete, pAThakevaDe kIrtana karAte, citravicitra bhIMta upara Alekha karAta ane kIrtine sAMbhaLato te cakrI pAtALamAM nAgarAjanI jema moTA sukhavaDe kALane nirgamana karato hato. eka divasa prAsAdanA upalA bhAgamAM rahelA te mahAtmAe nagarathI dUra dizAonA maMDapane udyota karatA, AkAzamAM maLelA ratnanA vimAnI zreNinA paTala( samUha )vALA ane UDatA tathA paDatA denA samUhane joye. tethI manamAM tIrthaMkaranA AgamananI saMbhAvanA karate, moTA vilaM. bane pAmela ane tatkALa jANe baMdhanathI mukta thayela hoya tema potAnA AtmAne mAnate te kanakabAhu cakravatI rAjezvarI, zreNI, senApati ane maMtrI vigere ghaNuM janothI parivarele bhagavAna dharmavara tIrthakarane vAMdavA mATe cAlyA. anukrame nagaranA madhyabhAge cAlato te samavasaraNamAM pahoMce. te vakhate dUrathI ja samagra rAjacihnone mUkIne moTA vinayavaDe traNa pradakSiNapUrvaka bhagavAnane vAMdIne tathA gaNadharAdikane yathAyogya namIne ucita sthAne beThe. te vakhate jaLavALA meghanA zabda jevA svaravaDe, zaraNe AvelA jIvonA manane saMtoSa pamADanArI vANIvaDe bhagavAne dharmadezanA zarU karI. te A pramANe-"A asAra saMsAramAM eka dharmane mukIne bIjuM kAMI paNa sArabhUta nathI, tethI A leke kema nirarthaka kheda kare che ? saMsAranA kAryamAM avazya mANaso lAge che, paNa dharmane viSe lAgatA nathI. paraMtu A dharmamAM lAgelA prANIonA divase niSphaLa jatA nathI. tenA vAMchita artha siddha thAya che, atyaMta duHkhathI sahana karI zakAya tevA saMsArane bhaya paNa nAza pAme che, ane kedakhAnAmAM bAMdhelAnI jema kAma ane kaSArUpI pizAco prApta thatA nathI. tathA bhayaMkara iMddhirUpI subhaTo paNa phaTATopane( uddhatAIne) 1. khANavALA gAma vizeSa. 2. jenI AsapAsa gAma na hoya te maba, tene svAmI. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo : dekhADI zakatA nathI. atyaMta duHsahu mAharUpI cAddho paNa haNAyelI zaktivALA thAya che, avaLA sthAnamAM AkrAMta( vyApta ) thayela azubha dhyAnanA samUha paNa samartha thatA nathI, uchaLatuM pramAdarUpI cakra paNa atyaMta AkramaNa( mAdhA ) karatuM nathI, tethI huM mahA bhAgyazALI ! avazya tamArUM kalyANu thavAnuM che, anyathA AvI sAmagrI kyAMthI prApta thAya te sAmagrI A pramANe,-manuSya jAti, uttama kuLa, kalaMka rahita rUpanI saMpatti, zreSTha gurunI uttama bhakti, dharma ane artha upArjana karavAnI zakti tathA paripUrNa AyuSya. A sAmagrI puNya rahita jIvAne saMbhavatI nathI. tethI kAi paNa prakAre A sAmagrI prApta karIne dharmAMmAM sadAya udyama kare. tuccha ane pariNAme bhayaMkara evA driyAnA viSayamAM Asakta thayelA tame keATi mUlyavALA A dharmAMne eka kADIne mATe thaIne hArI na jAe. ghaNI samRddhi prApta karI che, samagra pRthvInuM svAmIpaNuM paNa prApta karyuM che, tathA lAvaNya, varNa ane rUpanA ati sAravALuM zarIra paNa prApta karyuM che; paraMtu bhavacArakanA kha'dhathI cheADAvavAmAM samartha ane zuddha A parama adhunI jevA saddha karavAnA svIkAra( rAga ) prApta karyAM nathI. tathA kei paNa prakAre A dharma prApta thayeA hAya, tA vRddhi pAmatI zuddha zraddhAvaDe tevI rIte kei paNa prakAre karavA ke jethI te dharma ati praka`paNAne pAme. A dharmomAM lAgyA chatAM paNa ghaNA jIvA tathAprakAranA ana rUpI zastrathI haNAine pharIthI bhavarUpI samudramAM vahANunA pATiyAthI rahita thayelAnI jema DubI jAya che, tethI karIne hajI paNa jayAM sudhI jarAvasthAe asAra zarIrarUpI pAMjarAne jarjarita karyuM nathI, vaDavAgninI jema duHsahu priya jananA liyeAga prApta thayeA nathI, jeneA pracAra nivAraNa na karI zakAya tevA rAgeA paNa vyAkuLa karatA nathI, samagra iMdriyAnA samUha paNa peAtAnA viSayeA grahaNa karavAmAM sajaja che, tathA uThavuM, gamana karavuM, Ama tema cAlavuM, ramavuM, vigere ceSTAvaDe zreSTha A deha varte che, tyAM sudhImAM sukhanA abhilASI janAe dharmomAM udyama karavA cegya cheH " A pramANe bhagavAna bhavanabhAnu nAmanA tI kare karavA lAyaka tattva kahyuM tyAre ghaNA lAkA pratidha pAmyA, tathA kanakakhAhu cakravattI paNa aMta:karaNamAM prasaratA sa MveganA vegavALA thaIne mATA agnithI baLatA gharanI jema gRhavAsane du:kha ApanAra jANIne tathA caturaMga sanyanuM sAmarthya paNa paramA thI te nirarthIka che ema nizcaya karIne " he bhagavAna ! rAjyanI svasthatA karIne tamArI pAse huM mArA janma ane vitane saphaLa karIza. " ema khelIne peAtAnA nagaramAM gayA. samavasaraNamAM AvelI uttama devAnI meATI samRddhinA vicAra karatA tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI cirakALa sudhI bhAgavelA mATA devalAkanI kroDA, vilAsasabhAganA sukhAne citavavA lAgyA tevA rUpavALuM zarIra, tevuM sukha, te manehara Rddhi rahelA mAre je hatA, te leza mAtra paNa ahIM nathI, kemake ane te sabhega devalekamAM moTA maLavALA, azuci, Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhune pAMcame bhava-tIrtha karavAmagotranuM bAMdhavuM. [ 123 ] ~~ ~~~~ ~~ kalezavALA, durgadhavALA tathA rUdhira, asthi, mAMsa ane pittAdika dhAtuthI ati vyApta A adhama zarIranA viSayane pAmelA mane lIMbaDAne viSe niMbakIDAnI jema A zarIrane viSe paNa prIti utpanna thaI. jo ke vividha prakAranA zastrothI utkaTa rUpI DhAonA samUhavaDe rakSaNa karAyelA paNa ane moTI Rddhine pAmelA paNa deveMdro yamarAjavaDe haraNa karAya che, te pachI sAra rahita hAthI, azva ane sevake vigerevaDe amArA jevAnI zI rakSA karAya ? tethI A grahavAsane moha anucita che. je jIve A nisAra zarIravaDe sArabhUta dharmane upArjana kare che, te ja A jagatamAM dhanya che, ane teono ja manuSya janma saphaLa che. A pramANe tene zubha pariNAma vizeSa vikAsa pAme, tethI kanakaprabha nAmanA pitAnA putrane rAjya upara sthApana karIne, sarva sAmaMta ane maMtrInA samUhane samajAvIne, nagaranA ane dezanA prakRti(prajA): lekane khamAvIne, IcchAthI paNa vadhAre dAna apAvavAvaDe yAcakanA samUhane prasanna karIne tathA te kALane ucita samagra kArya karIne keTalAka rAjaputra sahita te cakrIe tIrthakaranI pAse pravrayA grahaNa karI. chaThTha, aThThama vigere vividha prakAranA duSkara tapa karavAmAM tatpara, gurukuLamAM Asakta, grAma ane Akara vigeremAM pratibaMdha rahita vihAravaDe vicaratA, sudhA ane pipAsA vigere bAvIza pariSahone sahana karavAmAM eka (advitIya) dhIra tathA zatru ane mitrane viSe samAnapaNuM dhAraNa karatA te cakrI munIzvara kALane nirgamana karavA lAgyA. tathA vaLI arihaMta, siddha, pravacana, guru, sthavira, bahuzrata ane tapasvIne viSe ekacittavaDe ja haMmezAM atulya vAtsalyane prakAza karatA, jJAnamAM upayogI cittavALA, darzana, vinaya, avazya kRtya ane zIla vratane viSe niraMtara aticArano tyAga karatA, kSaNa lava tapanA vidhAnamAM ane tyAgamAM yathAyogya pravRtti karatA, tathA vaiyAvRtya ane samAdhi karavAmAM daDha rAgavALA, apUrva jJAna grahaNa karavAmAM ane bhaktimAM samyaka prakAre joDAyelA tathA zAsananI prabhAvanAne paNa zakti pramANe karatA, duSkara tapavizeSavaDe zuSka zarIravALA ane mahAsatvavALA te mahAtmAe tIrthaMkaranAmatravALuM zuddha karma bAMdhyuM. A pramANe zubha prakRtinA samUhane nikAcita karatA ane eka gAmathI bIje gAma vicaratA te ekadA kSIravana nAmanA moTA araNyamAM prApta thayA, ane tyAM kSIragiArane taTe sUryanI sanmukha nimeSa rahita netrane sthApana karI tathA mana, vacana ane kAyAnA vyApArane rUMdhIne kAryotsarge rahyA. A avasare te pUrve kahela kuraMgaka nAmane vanacara marubhUtino jIva kAtsarga rahelA vajanAbha nAmanA RSipaNe vartatA tene bANanA prahAravaDe haNIne "ahA ! huM moTA dhanuSyane dhAraNa karanAra chuM." ema pitAne mAnIne moTA harSane pAmate, dareka kSaNe 1. lIMbaDAmAM rahela kaDe. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 3 jo : te RSinA ghAtarUpa pApakarmanA samUhane vAraMvAra navA karate, aneka rUrU, virUka, hari ( siMha), haraNa ane rIMchane bhAlAvaDe mArIne zarIranuM piSaNa karate, te ja bhAvamAM utpanna thayelA javara, zvAsa, kAsa, ughADe koDha vigere moTA reganA samUhavALo te marIne sAtamI narakapRthvIne viSe rUya(raurava) nAmanA narakAvAsamAM nArakIpaNe utpanna thaye. tyAM te ghaNA prakAranA duHkhane anubhavavA lAgyo. te A pramANe-ati moTA mudagaranA ghAtavaDe gheghura, ugra vedanAthI haNAyela( duHkhI), hA! hA! hA! hA! hA! ema niraMtara AkaMdanA nirdoSane karate, atyaMta tapAvela zuLanA agrabhAgarUpI khIlAvaDe sarva aMge khIlAto (vyApta), netrane mIMcavA jeTalo kALa paNa sukhanA lezane nahIM pAmate, "lAMbA kALane viSe aniSTa ane kaThora pApa meM zuM karyuM haze ke jethI AvuM ati tIkSaNa duHkha mane prApta thayuM?" ema vAraMvAra bolate, A pramANe te mahApApI vizrAMti rahita tevA prakAranI asAtavedanIne pAye, ke je kevalajJAnI ja jANavAne ke kahevAne samartha hAya. A pramANe niraMtara prasaratA moTI vedanAnA samUhavALA pitAnA AyuSyane pUrNa karI raurava nAmanA narakAvAsathI uddharIne (nIkaLIne) te kSIragiri upara guphAnA madhya bhAgamAM rahelI siMhaNanA udarane viSe siMhapaNe utpanna thaye. krame karIne vRddhi pAmatA sarva aMge pAMgavALe, dedIpyamAna ane bhayaMkara kesarAnI chaTAnA ADaMbaravaDe zobhatA kaMdharAnA pradezavALo, moTA puchaDAnI chaTAvaDe tADana karelA pRthvIpIThathI nIkaLatA moTA nighaSavaDe dizAonA AMtarAne badhira(baherA) karate, kiMzukanAM mukha jevA rAtA netravALe, hAthInA aMkuzanA AkAravALI moTI dADhAnA samUhavaDe dukhe karIne joI zakAya tevA mukhavALA tathA aneka prANI onA samUhano ghAta karavAvaDe prANavRttine karato te kaIpaNa devagavaDe gayelA divase mAMsane AhAra prApta nahIM thavAthI moTI uchaLatI sudhAthI utpanna thayela vizeSa prANane mAravAnI IcchAvALo thaIne bhejanane mATe prANI vizeSane jevA mATe Amatema bhamate te pradezane pAye, ke jyAM te zreSTha rAjarSi kAtsarga rahelA hatA. te RSine joIne pUrva bhavamAM utpanna thayelA veranA anubaMdhavALA, dareka kSaNe karelA guMjAravavaDe parvatanI guphA, kuhara ane vananA madhya bhAgane pUratA tathA pagane lAMbA viratAratA te siMhane joIne te munIzvare vicAryuM, ke- "kharekhara A mane mAravAne icchAvALe che, tethI jeTalAmAM haju sudhI mArAmAM baLa ane parAkrama che, teTalAmAM mAre AgAra rahita paccakhANa karavuM egya che." ema vicArIne teNe sarva AhArane tyAga karyo, siddhanI sAkSIe AloyaNa dIdhI, samatA bhAvanAne bhAvavA lAgyA, ane zubha athavasAyane pAmyA. te vakhate tene te siMhe bhayaMkara haratanI capeTAvaDe pRthvIpITha upara pADI dIdhA, ane tIpha bANanI jevA tIkaNa navaDe tene phADI nAMkhyA. te vakhate uttama samAdhivaDe 1 kezaDAnA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prabhune pAMcamo bhava-mabhUtinA jIvanI viSamadazA. [ 125 ] zarIrano tyAga karI te RSi dazamAM prANuta ka95 nAmanA devalokamAM mahAprata nAmanA vimAnane viSe vIza sAgaropamanA AyuSyavALA mahaddhika deva thayA. te siMha paNa AvA prakAranA moTA pApane tathA aneka prANIonA samUhanA kSayane karIne potAnuM AyuSya pUrNa thayuM tyAre mArIne paMkaprabhA nAmanI pAMcamI narakapRthvIne viSe daza sAgaropamanA AyuSyavALo nArakIrUpe utpanna thaye. tyAM vividha prakAranA dusaha moTA duHkhanA samUhavaDe nirantara vyAkuLa manavALA, dareka kSaNe pUrve karelA kAryanI niMdA vaDe saMtApane pAmela, kedakhAnAmAM nAMkhelAnI jema ane vajana pAMjarAnI aMdara rUMdhelAnI jema koI paNa prakAre moTA kaleza vaDe malina thayela te AyuSyane bhegavavA lAgyo. pachI kALanA kramavaDe te bhavanuM AyuSya kSINa thayuM tyAre tyAMthI nIkaLe to te tathA prakAranI bhavitavyatAnA vazathI tiryaMca yoni vALA jaLacara, sthaLacara ane khecarane viSe tathA nidita (adhama) manuSya kuLane viSe munIzvarane vinAza karavAthI upArjana karelA pAparUpI moTA vRkSanA kaDavA phaLanA vipAkane anubhavavA lAgyA. te A pramANe - koI ThekANe tIkSaNa agrabhAgavALA khathI haNa, keI ThekANe karavatavaDe tenuM zarIra phADyuM, vaLI koI ThekANe pralaya kALanA agni jevA dehanA dAhathI haNa, keI ThekANe parAdhIna zarIravALo te bhUkhyA siMhanA bALakavaDe keLiye karAye, kaI ThekANe moTA kaDhavaDe hAtha, paga ane nAsikAne agrabhAga nAza pAmyA, keI ThekANe AkAzathI paDelI vIjaLInA tADanavaDe iMdriyono pracAra nAza pAmya, keI ThekANe duSTa zikArI pazuvaDe tenA zarIranA kakaDekakaDA thayA, koI ThekANe sudhAthI pIDA pAmela te moTI tRSAthI cetanA rahita thayo. koIka ThekANe kApaNIthI kapAyo ane bhAlAthI bhedAyo, ane kaI ThekANe duSTa daSTiviSa saviDe tenuM vita haraNa karAyuM. A pramANe munine mAravAthI utpanna thayelA pApavaDe parAdhIna te maraNane pAmyo. tyArapachI vividha prakAranA tIkSaNa asaMkhya duHkhane sahana karavAnA vazathI utpanna thayelA karmanA laghupaNAe karIne koI eka dezamAM janmathI Ara. bhIne garIba avasthAvALA brAhmaNanA kuLamAM putrapaNe utpanna thayA. tyAM paNa pUrvanA bAkI rahelA duSkarma vaDe te utpanna thaye ke tarata ja tenA mAtA, pitA, bhAI ane pAse(najIka)ne svajanavarga nAza pAmyo; tethI karuNAnA samUhavaDe bharAyelA manavALA te dezanA vajanee tene keIpaNa prakAre jIvADyo. te bALapaNane viSe lokoe AnAdarathI kahela (sthApana karelA) kaMTha evA nAme karIne prasiddhi pAme. pachI bALapaNane oLaMgIne moTA kalezanA prayatnanA vazathI prANavRttine karate te yuvAvasthAne pAme. tyAre viSavRkSanI jema udvega karanAra ane samagra janee nidele te divasane cheDe AhArane pAmato hate. pachI koI vakhata moTA zaNagAra ane zreSane pavaDe AcchAdana karelA zarIravALA, thoDA prayAsa mAtrathI ja icchita padArthanA samUhane prApta karatA, manohara zaMkaranA hAsyanA jevA veta prAsAdane viSe chukhazayAmAM rahelA, aneka kiMkara ane madhura bolanArA manuSyanA samUha Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 3 jo : vaDe lAlana karAtA, harSavALI mRgAkSI( strI )nA vakSa:sthalamAM vilAsa karavAne ceAgya vaibhavavALA ane vaibhavanA vistAravaTe kuberane paNu halakA karanAra evA puNyavAna manuSyane joine manane viSe vairAgyane pAmelA te vicAra karavA lAgyuMA. "huM mAnuM chuM, ke kharekhara pUrvajanmamAM meM kAMi paNa sukRta karyuM` nathI, jo ema na hAya, teA AvA prakAranA duHkhanuM sthAna huM kema thayeA hAuM ? huM mAnuM chuM ke-mArA duvi`lAsavarDa te paNa mArA mAtA, pitA, bhAi ane svajanavarga sarve vinAza pAmyA haze. A jagatamAM janmanI pachI tarata utpanna thayelA sukha ke du:kha je dekhAya che, te vikalpa( tarka ) rahita (nizce) pUrva bhavanuM ja kahevAya che. mArA janma pachI tarata ja samagra mADhuM paNa kuLa kSINa thayu, tethI mArA janma pitAdikanA vinAza karanAra kema na heAya ? hai adhama vidhAtA! pitAdikanA vadha karavA mATe teM mane kema utpanna karyo? chuM. temanA vinAza karavA mATe tArI pAse bIjo upAya nahAtA ? A vigerevarDa moTA du:khanA samU* huthI dubhAyelA, ghaNA vikalpAnI kalpanA karanAra jANe hRdayamAM rAte hAya tema dharma karmInI sanmukha buddhivALA vicAra karavA lAgyA ke "jagatane viSe kAMi puNya pragaTa ja che ke jene AzrIne kAika manuSya ekAMta sukhI, nIrogI ane dIrgha AyuSyavALA dekhAya che. tathA prApta thayelA vAMchitanA samUhavaDe vRddhi pAmatA saOSavALA ane zaraRtunA caMdranI jema bIjAne paNa sateSa karanAra dekhAya che. manuSyapaNu` sAmAnya chatAM tathA dricA ane avayaveApaNuM tulya( sarakhuM ) chatAM paNa prANIenI vicitratA dekhAya che, te puNya ane pApa vinA ghaTI zakatI nathI. tethI seMkaDA kaSTathI pASaNa karavA lAyaka ane puNyanA upArjana rahita mAtra pRthvIne bhAra karanAra A deharUpI pAMjarAThe mAre zuM kAma che ? jJAna, tapa, dAna ane parAkramamAMthI eka paNa guNavaDe jenI unnati khIjAevaDe gavAtI nathI, te paNa zuM manuSya kahevAya ? je saMkhyAvaDe kAi paNa ThekANe dekhAtA nathI, teo jovA mAtramAM ja `prAye karIne nAza pAmatA kIDAnI jema prANIe anatI vAra A jagatamAM utpanna thAya che, teA have ghaNA vikalpanA samUhavaDe saryuM, have huM dekhelA vizeSa mahAphaLa ApavAmAM samartha evA eka dharmane ja yatnavarDa karUM. " A pramANe nizcaya karIne eka AzramanA sthAnane viSe jalana nAmanA kulapatinI pAse teNe tApasanI dIkSA aMgIkAra karI. tyArathI Ara'bhIne kaMda, mULa ane phaLAdikavarDa bhAjanavizeSa karatA, vRkSanI chAlanA vajrane dhAraNa karatA, meATI jaTAnA samUhavaDe mastakanuM' veina(vIMTavu) karatA ane asAmAnya (mATA) brahmacaryanA vratanA abhigrahane pAmele te paMcAgni vagere ghaNA prakAranA tavizeSa karavA pro evAmAM maneAhara sukharUpI sAgaramAM peThelA, niraMtara pravartatA nRtyane jovAmAM vikasvara netrakramaLavALA, zreSTha vimAnAvatasakamAM sukhe karIne rahelA kanakabAhu cakrIzvara nAmanA zreSTha devane Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () * prabhune pAMcame bhava-prabhunA jIvane devabhavamAM pragaTelA vicAro. [ 17 ] kAMIka AyuSya bAkI rahyuM tyAre keTalAka moTA upadrava thayA tathA maNipIThikA upara beThA chatAM paNa, ka9pavRkSanA tarUNa palavaDe vyApta chatAM paNa ane niraMtara avasthita rUpavALA chatAM paNa te vika95 2hita kaMpane pAme maMdAra ane pArijAtakanA pupanI mALA plAnapaNane pAmI (karamAI gaI), deva zarIranA upabhagavaDe maTI zobhA vartatA chatAM paNa (karamAI gaI). udaya pAmelA bAra sUryanI prajAnA samUha jevI kAMtivALuM zarIra paNa tarata ja jANe lakSamIe mUkayuM hoya tema pUrvanA jevI zobhAne pAmatuM nathI. kema A moTA devanI pAse paNa anucita bole che ? e pramANe jANe lAja pAmI hoya tema tenI lajajA(bhAryA) paNa vivaranI sanmukha thaI. sapanI kAMcaLI jevA nirmaLa ane tapelA suvarNanA guMja jevA manohara tenAM paherelA vastro paNa ekadama malina thaI gayA. have pachI thavAnA manuSya bhavanA saMbhavatA bhAvane(padArthane) zIkhavA mATe hamaNAM paNa tenI daSTi nimIlana ane unmIlana karavAne zIdhra pravatI. vividha prakAranA maNinI zayA, maMDapa, bhavana ane vanane viSe rahyA chatAM paNa thavAnA devalakSamInA virahathI Atura aMgavALe jANe thayA hoya tema te prItine pAmate nathI. jenA jIvitanuM keTalAka(thoDA) divasa pachI prayANa thavAnuM che, evA te zreSTha devane A pramANe aneka utpAta (upadra) thayA. te vakhate teNe vicAryuM ke -"A asaMbhavita bhAve zuM thayA? zuM kAMI paNa atyaMta saha anartha karaze ?" pachI teNe avadhijJAnanA baLavaDe pitAnA jIvitane aMtasamaya jANIne sadabhAvanA samUhathI utpanna thayelA moTA saMvegane pAmIne bhAvanA bhAvavA lAge,-"cauda rAjalaka pramANuvALA A lekane viSe eka siddhone mUkIne bIjA keIna sadabhAva avasthita( sthira-nitya-rahenAra ) nathI, tethI utpatti ane pralaye( nAze ) karIne sahita A sarva vastunA vistArane viSe saMga ane viyegathI utpanna thatuM harSa ke zaka paNa kare egya nathI. tethI he jIva! utpanna thayelA prANInuM avazya maraNa che ja ema jANIne maraNanA cinha jevAthI jarA paNa tuM kheda karIza nahIM. je lavasattama (sarvArthasiMddha) devo paNa avazya maraNadharmane pAme che, to pachI parimita AyuSyavALA bIjA jIvonI te zI gaNanA karavI ? athavA te sarva prANIone sAdhAraNa A maraNanA saMbaMdhamAM zuM kahevuM? mATe he jIva! durlabha paMca navakAranuM tuM maraNa kara. A paMca navakAravaDe rahita evA jIvAe anaMta vAra karoDe janma maraNa prApta karyA che, paraMtu yamarAjane nAza karanAra A paMca navakAra prApta karyo nathI. vaLI te paMca navakAra mArA hRdayarUpI paTTane viSe niraMtara TAMkaNAthI ALekhAyela varte che, te yamarAja zuM karaze ? ghaNuM prakAranA upAya che." A pramANe bhAvanA bhAvatA tenA manane prasAra jarApaNuM kSobha pApe nahIM, tethI tevA prakArathI vidhura avasthAne pAmyA chatAM paNa khedane pAme nahIM. * 1. mIMcAvuM 2. ughADavuM. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva ke je : have A tarapha A ja jaMbudvIpa nAmanA dvIpane viSe dakSiNAI bharatakSetranA tilakarUpa, dhana dhAnyanI samRddhivALA kevaDe vyAsa ane paracakra( zatru senya), caTa, bhaTa ane bhejaka(bhuvA)thI utpanna thayelA kSudra upadrave nathI dekhyA jeNe evA kAzI nAmanA dezane viSe sarva nagarInA alaMkAra jevI, moTA prAkAranI parikSepa( vIMTAvA)ne lIdhe lAkhe zatruAvaDe paNa kSobha na pamADI zakAya tevI, vAyue uchALela surasakti(gaMgAnadI)nA jaLakaNavaDe sIMcelA sinagdha vividha prakAranA vanakhaMDavarDa jeno parisara (pAsene bhUmibhAga) suzobhita che tevI. kalikAlanA vilAsavaDe tiraskAra nahIM pAmelI, bhUta ane pizAcAdike utpanna karelA devaDe parAbhavane nahIM pAmelI, kutIthikanI kuvAsanArUpI parAga(dhULa)vaDe AliMgana nahIM karAyelI, iMdranI purInI jema ghaNA budha kevaDe adhiSita, ratnAkara (samudra)nI veLAnI jevI nAnA prakAranA ratna, zaMkha, chIpalI, pravALA, motI ane parvanA samUhavaDe suzobhita tathA pRthvInI jema kulaparvata jevA moTA devAlayavaDe zobhatI vANArasI nAmanI nagarI che. vaLI te nagarImAM hAthIne viSe ja malinapaNuM( zyAmatA) che, paNa puruSanA caritrane viSe malinapaNuM nathI, bhavananA kalahaMsa pakSIne viSe ja sukharAga che, paNa vizeSa prakAranA kevikArane viSe nathI, tRNanA agrabhAga upara lAgelA jaLabiMdune viSe ja caMcaLapaNuM che, paNa prAraMbhelA kAryane viSe nathI, kalama, aThTha, riTTa vigere pakSIone viSe ja pakSapAta(pAMkhane pAta') che, paNa vivAdane viSe pakSapAta nathI, tathA vRddhAvasthAnI prApivaDe ja mukhane bhaMga thAya che, paNa kepanA abhimAnavaDe mukhabhaMga thato nathI. AvA prakAranA gaNo vaDe manohara evI te nagarIne viSe sUryanI jema vRddhi pAmatA udayavaDe zobhate, airAvaNa hAthInI jema niraMtara dAnane mATe uMcA karavALo, pitAnA pratApathI vaza thayelA namatA sAmaMta rAjAonI mugaTamALAvaDe pUjAtAM caraNakamaLavALe ane IzvAku vaMzamAM utpanna thayelA rAjAonA lalATanA tilaka samAna azvasena nAmano rAjA che. tathA samagra vibudha(vidvAna)nA vargane zItaLa chatAM paNa verIsamUhane moTA saMtApane karanAra, sthira chatAM paNa sarva dizAnA samUhane vyApta karavAnA svabhAvavALA ane caMdramaMDaLanI jevA ujavaLa chatAM paNa zatrunI strIonA mukhamaMDaLane zyAma karanArA je rAjAnA yazavaDe brahmAMDarUpI bhAMDa(vAsaNa)ne madhya bhAga bhUSita thayela che. tathA jene viSe rAjalakSmI manahara lAvaNya vaDe paripUrNa hastakamaLavaDe zobhatI, bhAryAnI jema anya puruSanA saMganA vyatikara rahita, atyaMta nizcaLa ane vizva rahita niraMtara AliMgananA sukhane pAmelI che. tathA jema samudrane velA nAmanI bhAryA che, sIrapANine vanamAlA nAmanI che, kalpavRkSane zAkhA nAmanI che, ane caMdrane jenA nAmanI che, tema te rAjAne sarva aMtaHpuramAM pradhAna ane 1. suMTha athavA hAtha. 2. baLadeva. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - vAmAdevIe joyelAM cauda svapna. [ 129] niraMtara dharmakarma karanArI vAmA nAmanI bhAryA che. iMdrANInI sAthe iMdranI jema tenI sAthe viSayasukhane bhegavatA tenA divaso javA lAgyA. - have te pUrve kahela kanakabAhu cakravattI munIzvara zreSTha deva thayo hato tene jIva pUrvabhavamAM jeNe tIrthaMkaranAmagotra bAMdhyuM hatuM, te prANataka9pa nAmanA devakathI avIne mokSalakSmIne pAmelA bhagavAna ariSTaneminA sADAsAta so varSa adhika trAzI hajAra (83750) varSa vyatIta thayA tyAre, vizAkhA nakSatramAM caMdra rahyo hato, tyAre citra vada cothanI tithie ardharAtrine samaye vAmA devInI kukSimAM putrapaNe utpanna thayA. bhagavAna garbhamAM AvavAne sanmukha thayA tyAre hAthI vigere cauda mahAsvapno vAmAdevIe dIThA. te vakhate kamaLa rUnI racelI manahara zayAmAM rahelI ane nidrAnI mudrAthI netranA jevAnA vyApAra rahita te devI hatI. (te cauda svapano A pramANe-) gaMDasthaLamAMthI jharatA madajaLanA sugaMdhathI ekaThA thayelA bhamarAnA samUhanA zabdavaDe saMtoSa karanAra ane sAta aMgavaDe pratiSThita hAthIne potAnA mukhamAM praveza karatA je. moTA ane paNa skaMdhavALA, vicitra zIMgaDAvALA, caMdranI jevA gora (kaivata) zarIravALA ane lIlA sahita gamana karanArA vRSabhane mukhamAM praveza karato joye. uchaLatA kesarAnA vistAravALA ane atyaMta manahara rIte cAlatA siMhane devIe potAnA mukhakamaLamAM bhamarAnI jema praveza karate je. hAthIe dhAraNa karela nirmaLa rUpAnA kaLazavaDe snAna karAvI ane kamaLapatranA jevA netravALI lakSamIne sAkSAt mukhamAM praveza karatI joI. bhamarAnA paganA samUhavaDe vyAsa patravALI pracura mAlatInA puvALI ghaNuM sugaMdhI puSponI mALAne pitAnA mukha tarapha AvatI svapnamAM joI. ulAsa pAmatI prabhArUpI jaLanA kalevaDe jANe AkAzarUpI samudrane bharI dete hoya tevA, manahara ane lAMchana rahita caMdrane pitAnA mukhamAM pesate je. kamaLanA vananI jaDatAnuM khaMDana karanAra sUryamaMDaLane devIe svapnamAM pitAnA mukharUpI udayAcaLa parvatamAM lIna thayela joyuM. mukharUpI AkAzane anusaratI, zabda karatI maNinI ghugharIothI parivarelI ane ati lAMbA vAMsa upara rahelI bhaveta dhvajAne svapnamAM joI. atyaMta mahara AkAravaDe suMdara rUpavALA ane puruSanI mALAvaDe manahara kuMbhane svapnamAM pitAnA mukhamAM praveza karate je. jANe ke raNuraNATa zabdavaDe bhamatA bhamarAnA samUhavaDe jenA gIta gavAtA hoya evA pitAnA mukhane padma sarovara tarapha jatuM svapnamAM joyuM. maLatI ghaNI nadIonA jaLanA samUhavaDe vyApta ane moTA kolavaDe zobhatA samudrane svapnamAM pitAnA mukharUpI AkAzamAM tarata prasarato je. ratnamaya bhIMtanA bhAgavALuM ane uchaLatA moTA dhavaja paTavaDe zobhatA moTA vimAnane devIe pitAnA mukhamAM rahela joyuM. pAMca prakAranA ratnanA kiraNonA samUhavaDe dizAnA samUhane iMdradhanuSyavALA karatA moTA ratnanA samUhane pitAnA mukhamAM jato je. satyavatInA 17 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 3 jo H ( satI strInA ) mukhamAM rahela, uchaLatI javALAnA samUhavaDe duHkhathI joi zakAya tevA ane jANe ghIvarDa sicana karyuM... hAya tema vRddhi pAmatI zikhAvALA agnine teNe ekadama svapnamAM joce. A pramANe cauda svapnA joine vAmAdevI tuSTamAna thai, ane zayyAnA tyAga karIne rAjAnI pAse anukrame sarvAM svapnA kahyAM. te sAMbhaLIne azvasena rAjA paNa amada ( ghaNA ) AnaMdanA samUhane dhAraNa karatA peAtAnI buddhivaDe svapnanA svarUpane vicAra karIne kahevA lAgye ke-" he devI ! meATA puNyanA prakrathI pAmI zakAya tevA A svapnAnA prabhAvathI huM ema mAnuM chuM, ke--traNe bhuvanamAM prakhyAta kIrtinA samUhavALA, cAra samudrathI vIMTAyelI samagra pRthvInA valayanA svAmI, sura ane asurane paNu vaMdana karavA ceAgya caraNakamaLavALA ane sa rAjAenA samUhanA mugaTa samAna putra tamane thaze. tethI sukhAsana upara besIne kalyANakAraka devagurunA viSayavALI kathAe karIne zeSa rAtrine tuM ni`mana karaje. " te sAMbhaLIne " tame je kaheA cheA, teja pramANe hA" ema kahIne vajranA cheDAnI majabUta zakunanI gAMTha bAMdhIne te devI kahela vidhi pramANe rahevA lAgI. te vakhate vAmAdevInA garbhamAM avatarelA traNa bhuvananA prabhunA prabhAvathI calAyamAna AsanavALA ane avadhijJAnavarDa jinezvaranA garbhamAM avatAra thaye ema jANIne mATA utsavavALA khatrIze iMdro vistAra pAmatA moTA harSathI vividha prakAranA ratnanA vimAnanI zreNivaDe gaganataLane AcchAdana karatA, vANArasI nagarImAM AvyA. pachI jinezvaranI mAtAne traNa pradakSiNA karI, bhUmitaLane viSe mukuTanA maMDaLane namAvI tathA praNAma karIne stuti karavA lAgyA-- " he devI ! bhavarUpI aMdhakUpamAM paDatA prANIonA uddhAra karavAmAM samartha ane ciMtAmaNi ratnanA parAjaya karanAra putrane kukSine viSe dhAraNa karanAra tame vijayavaMta che, paraMtu mA ane unmAne jovAmAM vihvaLa thayelA traNa bhuvanane ( jIvAne ) sanmAmAM sthApana karavAvaDe he devI ! tame aMdha mANusanI TTinI jema upayegI che. anupama guNurUpI ratnanA nidhi samAna putrane kukSine viSe dhAraNa karatI evI tame kevaLa peAtAnA AtmAnA ja bhavathI uddhAra karyo che ema nahIM, paNa traNe jagataneA uddhAra karyo che. hai devI ! peAtAnA kuLarUpI AkAzataLanA maMDaLane prakAza karavAmAM pradhAna tuM jayavaMta varte che, ane caMdranI jgyAnAnI jema keAne satASa nathI karatI ? he devI ! jyAM tArI jevI zreSTha ratnane dhAraNa karanArI utpanna thAya che, tyAM tuccha svabhAvavALA paNa strIvarga kema garva vahana na kare ? " A pramANe meTA haSa thI prasaratA ghaNA rAmAMcavaDe kaMcukIvALI kAyAvALA iMdro jinamAtAnI stuti karIne peAtAne sthAne gayA. vizeSa e ke-devAnA prabhAvathI te vANuArasI nagarImAM cAtarapha sugaMdhI puSpAnA samUha paDyA, dareka samaye mATA kalyANu ( utsava ) vikAsa pAmyA, DiMkha ane Damara vigere vyAdhio nAza pAmI ane sukhI svajanA harSa pAmIne gAchI karavAmAM tatpara thayA, Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naimittikAe kahela cauda svapnAnuM phaLa. [ 131 ] tyArapachI vAmAdevI maMgaLa kathAvaDe rAtrine niCmana karIne prAta:kALe zayyAthakI UThIne devatAnA caraNakamaLanI pUjA karavA pravatI. azvasena rAjAe paNa sUrya ma`DaLanA udaya thayA tyAre prabhAtanuM kArya karIne pradhAna nAkaravarga ne melAnyA, ane temane kahyuM ke--" are ! tame jaladI jaladI pannunyAsapUrvaka jaine svamazAstranA paramArtha ne jANavAmAM vicakSaNa naimittikAne jaladI ahIM lAvA. " tyAre rAjAnI AjJAne mastaka upara dhAraNa karanArA teo havaDe vikasvara mukhavALA thaIne naimittikAnA gharane viSe gayA, ane tene rAjAnA Adeza kahyo tyAre te nimittiyAoe snAna karI, mATA mUlyavALA zreSTha vasro paherIne, meATA mUlyavALA alaMkArAvaDe aMgane vibhUSita karIne, sugaMdhI puSponI mALAvaDe kezanA gucchAne zaNagArIne tathA nimittazAstranA pustakane hAthamAM grahaNa karIne rAjamahelamAM AnyA. e ja pratihAranA kahevAthI rAjasabhAmAM peThA. tyAM rAjAne AzIrvAda ApIne sukhAsana upara beThA. pachI puSpa, phaLa, tAMbUla ane rezamI vasra ApavAthI temane sa MtuSTa karIne rAjAe pUchyuM ke--" he devAnupriya ! Aje madhyarAtrine samaye sukhe sUtelI vAmA devIe A hAthI, vRSabha vigere cauda mahAsvapnA joyA. tenA kLivapAka kevA thaze? te sArI rIte vicArIne yathA kaheA. " A pramANe rAjAe namratApUrvaka pUchelA te nimittiyAe sArI rIte svapnazAstra joIne paraspara nizcaya karIne kahevA lAgyA.-- " he deva ! ghaNA janmamAM karelA moTA sukRtanA samUhane bhajanAra (pAmela ) prANIo pragaTa mahAphaLavALA AvA svapnA jue che. je sukRta rahita haiAya te AmAMnAM eka eka svapnane paNa joi zakatA nathI, teA pachI AnA samUhane zI rIte joi zake? tA have eka eka svapnanuM phaLa tame sAMbhaLeA. hAthInA darzanathI tamArA putra niraMtara dAnane varasAvanAra thaze 1, vRSabhanA darzanathI upADelA meATA bhArane dhAraNa karavAmAM zaktimAna thaze 2, siMhanA darzanathI zUravIra, kAIthI paNa parAbhava nahIM pAmanAra ane bhayarahita thaze 3, lakSmInuM sthAna jovAthI meruparvata upara snAna(abhiSeka )ne ceAgya thaze 4, puSpanI mALA jovAthI bhavya prANIonA samUharUpI bhamarAone sevavA lAyaka thaze 5, vaLI caMdrane jovAthI te moTA harSanu (AnaMda ullAsanuM) kAraNu thaze 6, sUrya devanA darzanathI mithyAtvarUpI aMdhakAranuM haraNa karI zuddha cittavALA thaze, dhvajanA jovAthI pAtAnA kuLarUpI prAsAda upara dhvajAnI jema zAlaze 8, kaLazanA darzanathI te meAkSanagaranA mArgamAM cAlelA jIvAne maMgaLarUpa thaze 9, padma sarovaranA darzanathI paka ane tRSA vigere doSane haraNa karanAra thaze 10, samudranA darzanathI gabhIra ane maneAhara guNurUpI maNinA nivAsa( ghara )rUpa thaze 11, vimAnanA danathI svarga vimAnamAMthI Avela jaNAya che 12, ratnanA samUhanA darzanathI moTA mUlyavALA gururUpI ratnanA moTA samUhavALA thaze 13, tathA agninA darzanathI sarva karmarUpI iMdhaNAne mAlanAra thaze (meAkSamAM jaze ) 14. A pramANe meTA puNyanA samUhanuM pAtrarUpa, zreSTha puruSAmAM puMDarIka (kamaLa) samAna ane traNe leAkane Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : 22 Anada karanAra tamArA putra jinezvara thaze. AvA prakAranA code svapna tIrthaMkara ane cakravatInI mAtA jue che, AnAthI ardhA (sAta) svapnane jonArI bharatA nA svAmI( vAsudeva )rUpa putraneA janma Ape che. tathA hai deva ! khaLadevanI mAtAe AmAMnAM cAra svapna jue che, bAkInA sAmAnya rAjAonI mAtAe AmAMnAM eka eka svapnane jue che. A pramANe sAMbhaLIne atyaMta harSanA praka( samUha )vaDe nyAsa thayela rAjAe A sarva vRttAMta tucittavALI devIne kahyo. " he devI ! nimittiyAnuM kaheluM A vacana satya che, pharIthI pazu kahuM chuM' ke satya che, ane kevaLInA vacananI jema avitatha (satya) che. tethI tuM jarA paNa zaMkA karIza nahIM. " A pramANe nizcaya karIne rAjAe te nimittiyAonI pUjA karIne maneAhara vANIvaDe vidAya karyo, tyAre te pAtapeAtAne sthAne gayA. A pramANe meATA AnaMdathI bharapUra thayelI vAmAdevI atyaMta sukhe karIne garbhane vahana karavA lAgI. pachI jinanA pakSapAtI iMdranA vacanathI vaizramaNa yakSe AjJA ApelA tiya ntu bhaka devAe te rAjAnA bhavanamAM karADA suvaNaeNaenA DhagalA, maNi, mAtI, pravAla, karka taka ane nIlamaNi vagere ratnAnA samUha, cIna, 3acIna ane dekhya vigere zreSTha vasronA vistAra ( samUha ) tathA khIjA sarva bhAganA Mga ( padArtha ) nAMkhyA. tathA vAyukumAra devAe tRNu ane kacarA vigere asAra ane durgaMdhI pudgalA dUra karyA. meghakumAra vagere devAe paNa garbhamAM bhagavAna utpanna thavAthI atyaMta AnaMda pAmIne sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. RtudevatAe paNa atyaMta vikasvara madAra ane pArijAtanI maMjarI sahita ane raNaraNu zabda karatA bhamarAnA samUhUdhALA vividha prakAranA puSpanA samUha vikheryA ( nAMkhyA ). jinezvaranA meATA puNyanA prakathI preraNA karAyelI keTalIka devIe daNu dekhADavA lAgI, keTalIka stuti karavA lAgI, keTalIka manavAMchita vastu ApavA lAgI, keTalIeka jaya, jIva, AnaMda pAma vigere AzIrvAda khAlavA lAgI, tathA keTalIeka sa MtASa, puSTi, krAMti ane lAvaNya karanArA uttarakuru dezamAM nIpajelA AhAra lAvIne ApavA lAgI. ghaNuM kahevAthI zuM? dd vAmAdevInI pAse rahelI manahara AlApane karatI ane atyaMta vinayathI namatI devIe kiMkarInI jema ( dAsInI jema ) tenI sevA karatI hatI. pUrve sArI rIte AcarelA puNyane kAMipaNu asAdhya nathI, anyathA surAMganAe| manuSya strInI dAsI kema thAya? A pramANe mATA prabhAvavALI te vAmAdevI devAnI aMganAvaDe sevAtI hatI, manuSyanI strIAvaDe ati maneAhara vANIe karIne lAghA karAtI hatI, madhura kaMThavarDa manahara kinnaranI strIevarDa gAyana karAtI hatI, khadIjaneAvarDa dareka kSaNe zleAkeAthI stuti karAtI hatI, tathA harSita aMgavALA badhu ane mitrajaneAvarDa AnaMda pamADAtI hatI, A 1. cakravartInI mAtA A svapnA kAMika jhAMkhA jue che. 2 rezamI, 3. a rezamI . Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA zrI pArzvanAthanA janma. [ 133 ] pramANe vRddhi pAmatA mukhavALI te daivI vyAdhi rahita thaIne garbhane vahana karatI hatI. ganA anubhAvathI ja lAvaNyanA samUhathI ujavaLa zarIranI kAMtie karIne te devI aMdara rahelA caMdravALA zarad RtunA vAdaLAnA samUhanI jema zelatI hatI. traNe leAkanA mAnadanI vRddhi karanAra te garbha jema jema vRddhi pAmatA hatA, tema tema devInI dAkSiNya, dayA guNu ane zreNi paNa vRddhi pAmatI hatI. atyaMta dIna ane du:khI janAnuM niraMtara susthitapaNuM karatI te devI jagatamAM jaMgama kalpavRkSanI zAkhA jevI thaI. killA ane sainyavarDa garviSTha thayelAM paNa je rAjAe pahelAM azvasena rAjAne namyA nahAtA, te paNa A jagat prabhunA prabhAvathI ja tene namavA lAgyA. jagata prabhunA prabhAvarUpI citraka nAmanI divya auSadhivarDa jANe vyAsa thayA hAya, tema tenA keza ane koThAra hu'mezAM apAyA chatAM paNa kSaya pAmatA nathI. A pramANe putranA miSavaDe pragaTa rIte jANe ciMtAmaNi ratnane dhAraNa karatI hoya tevI te devI svapnane viSe pAse thaIne jatA sarpane jotI, huMmezAM rAjyamAM ane dezamAM meTA uyanI vRddhi karatI mATA * sukhavaDe prasUtinA divasane pAmI. pachI garbhothI nava mAsa ane sADAsAta divasa gayA tyAre pASa vada dazamanI madhya rAtrine samaye, vizAkhA nakSatramAM caMdra Ave sate, zaMkaranA hAsya jevuM ane haMsanI jevuM dizAvalaya thaye sate, ane zubha graheA baLavAna thaye sate jema rAhaNAcaLanI pRthvI zreSTha ratnane utpanna kare, jema naMdanavananI pRthvI kalpavRkSane utpanna kare, ane jema pU dizA sUryaOne utpanna kare tema devIe jagatanA guru bhagavAnane janma ApyA. A avasare zItaLa, suga MdhI ane maMda vAyu vAvA lAgyA, traNa jagatane prakAza karanAra mATe udyota prasaryAM, jhaMkAravaDe mukhara mukhavALA bhamarA cUsAtI sugaMdhavALA pAMca varSoMnA puSpA para paDavA lAgyA, parvata ane jana sahita pRthvI ullAsa pAmI, kumuda ane kamaLanA vanA vikAsa pAmyA, vananI rAjI ( zreNi ) puSpavALI thai, mAranA samUha nAcavA lAgyA, kAyalAnA zabda thavA lAgyA, tathA DiMkha ane Damara jevA rAgeA zAMta thayA che evA gAma nagara vigere harSa pAmyA. A pramANe asaDhaza jinezvaranA moTA prabhAvavaDe saMbhavatA vismayakAraka ghaNA bhAveAvaDe pRthvImAM zuM zuM AzcaryakAraka na thayuM ? A avasare jinezvaranA janmanA prabhAvathI calAyamAna AsanavALI, avadhijJAnavaDe peAtAnA adhikArane samaya jANanArI, adhelAkamAM vasanArI bhAgavatI vigere ATha dizAkumArI devIe parivAra sahita sUtikAgRhamAM AvIne jinezvaranI mAtAne stuti karIne vinaMtI karavA lAgI ke--" De devI ! tAre jarA paNa bhaya pAmavA nahIM. adheAleAkamAM rahenArI ame dikumArIe cira kALathI cAlatA AvelA jagadgurunA kAMika janmakArya ne karazuM, mATe devI amane AjJA ApeA. " ema kahIne saMvata vAyuvaDe janmanA gharanA bhUmibhAgane cAre dizAmAM tRNu ane kacarA dUra karIne jIbha pudgaleAvaDe bhyAsa karyuM. pachI tenI pAMse rahIne jinezvaranA guNNA gAvA lAgI. pachI prathamanI jema megha`karA ane meghavatI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : vigere UrdhvakamAM vasanArI ATha dikakumArIo pUrvanI jema jinezvaranI mAtAne namIne, meghane samUha vikuvIne sugaMdhI pANI chAMTavApUrvaka gharanA AMgaNAnI pRthvI rajanA samUha rahita karIne, pAse rahIne jinezvaranI mAtAne ane jinezvarane gAtI UbhI rahI. tyArapachI pUrva sUcaka parvatamAM vasanArI naMdottarA ane naMdA vigere ATha dizAkumArIo pUrve kahyA pramANe praNAma vigere karIne moTA maNinA darpaNane hAthamAM rAkhI jinezvaranA guNa gAvAmAM tatpara thaIne pAse UbhI rahI. pachI dakSiNa sucaka parvatamAM karelA nivAsavALI suvayatA ane samAhArA vigere ATha dikakumArI devIe svaccha jaLathI bharelA maNi ane suvarNanA bhaMgArane hAthamAM dhAraNa karIne atyaMta pAse nahIM temaja dUra paNa nahIM evI rIte jinezvara ane tenI mAtAnA guNa gAvAmAM tatpara thaIne UbhI rahI. pachI pazcima rucaka parvatamAM karelA nivAsavALI IlAdevI ane surAdevI vigere ATha dikakumArI devIe suvarNanI dAMDIvALA vIMjhaNo(paMkhA)ne hAthamAM dhAraNa karIne jinezvara ane tenI mAtAnA guNa gAvAmAM tatpara thaIne meTI bhaktithI pazcima dizAmAM jaIne rahI. pachI uttara rucaka parvatamAM karelA nivAsavALI vArUNa ane puMDarIka vigere ATha dikakumArI devIo maNinA samUhavaDe zobhita moTA daMDanA vistAravALA veta cAmara hAthamAM rAkhIne pUrvanI jema jinezvara ane tenI mAtAne ullAsavALA premanA samUhathI vyAta thaIne gAtI gAtI UbhI rahI. tyArapachI vidizAnA rUcaka parvata upara vasanArI iMdrAdika dene paNa lAghA karavA lAyaka citrA ane sayAmaNuM vigere cAra vidimArI devIo maNinI dIpikAne hAthamAM rAkhI jinezvara ane tenI mAtAnA guNa gAvAmAM mukhara mukhavALI atyaMta krUra pradezamAM nahIM rahetI UbhI rahI. pachI madhya rUcaka parvata upara vasanArI rUpa, rUpAMzA vigere cAra dikakumArI devIoe AvIne tathA jinezvara ane tenI mAtAnI stuti karIne moTA vinayavaDe bhagavAnanuM cAra aMgulane mUkIne bAkInuM nAbhInAla chedIne vividha prakAranA ratna sahita khADAmAM nAMkhyuM, ane tenA upara suvarNa vaDe vyApta cheDAvALuM haritAlikA pITha bAMdhyuM. tyAra pachI jinezvaranA janmagRhanI dakSiNa, uttara ane pUrva e traNe dizAmAM manahara keLanA gRhavaDe racelA ane madhya bhAgamAM sthApana karelA viziSTa maNimaya siMhAsane karIne sahita traNa catuzAla bhavana banAvyAM. pachI dakSiNa bhavananA siMhAsana upara jinezvarane ane tenI mAtAne besADIne sugaMdhI zreSTha tela vaDe temane abhaMgana karyuM, pachI gaMdhakartanavaDe udvartana karIne pUrva dizAnA bhavananA siMhAsana upara besADyA. tyAM ratna ane suvarNanA banAvelA ane nirmaLa jaLathI bharelA pUrNa kaLazavaDe temane snAna karAvyuM. pachI sArA gaMdhavALA ane kamaLa kASAya varavaDe temanA aMgane luchIne zreSTha ghanasAra ane agarUthI mizra karelA haricaMdananA vilepanavaDe temanA zarIrane vilepana karyuM, tathA devadUSya vastra paherAvIne zreSTha renanA AbharavaDe suzobhita karyuM. tyArapachI uttaranA catuzAlanA siMhAsana upara besADIne Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatanA janmamahAtsava mATe iMdranI taiyArI, [ 135 ] hiMmavAna paryaMta upara utpanna thayelA geAzISa caMdananA lAkaDAvaDe (lAkaDA nAMkhIne) araNikanA kAinA ghasavAthI utpanna thayelA agnimAM zAMtikarma karyuM . pachI zilAnA kakaDAnA gALa yugalane bhagavAnanA kAnanI pAse vagADatI, " kuLaparvatanI jevA meTA AyuSyavALA tame thAe " ema vAravAra khelatI, khAkInA sarva sUtikAnA kArya ne samApta karavAthI peAtAnI AtmAne kRtArtha mAnatI, te devIe janmagRhanA meTA palpaka upara te bannene sthApana karIne, pAse rahIne jinezvara ane tenI mAtAnA guNasamUhane gAtI UbhI rahI. A pramANe bhuvananA nAthanuM prasUtisamayanu kArya. vistAra sahita mATA AdarapUrvaka zeSa adhikArane anusarIne chappanna dikumArIe " amArA janma ane vitanuM phaLa Aje ja prApta thayuM " ema mAnatI ane tethI paritASavaDe ulasita ( zAbhatA ) zarIravALI te devIe dizA ane vidizAmAM rahIne jinezvara ane jinamAtAnA traNa leAkane vismaya karanArA guNasamUhane gAtI gAtI UbhI rahI. ** A avasare vajrA, iMdranIla ane marakatamaNinA kiraNeAvarDa pallavita ( vikasvara ) ane eka ThekANe rahelA iMdranA dhanuSyanA kAMDanI jema zAbhatu saudharmasabhAmAM niraMtara gIta ane nRtyanA upacArathI kheMcAyelA cittavALA iMdranuM siMhAsana calAyamAna thayuM. te vakhate iMdre vicAryuM. -'A acalita (sthira ) Asana calita thayuM, tenuM zuM kAraNa ? zuM kAi gavALAnI A duSTa ceSTA haze ? athavA teA vitanA athI kAIpaNu vizeSa gavALA chatAM paNa sarpanA mastakanuM' khajavALavu kare ja nahIM, tethI ahIM kAI mATu kAraNa hAvu joie. " A pramANe vicArIne avidhajJAnavarDa jovA lAgyA tyAre vANArasI nagarImAM samApta thayelA sUtikavALA jinezvaranA janma teNe sAkSAt joyA. te vakhate mATA harSoMnA prakathI uchaLatA moTA zarIranA rAmAMcavALA ane vikasvara mukhakamaLavALA te iMdre peAtAnA Asanane tyAga karyo. pachI sAta ATha pagalA jinendranI sanmukha jaine, paMcAMga praNAma karIne, bhAlapaTTa uparakaranA agrabhAga sthApana karIne tathA atyaMta upayAga rAkhIne "namohyuLa adghio ityAdi zakastavavaDe tInA nAyaka jagadgurunI stuti karI. tyArapachI iMdra si'hAsana upara beThA, hiraNegameSI nAmanA devane melAvyA ane tene kahyuM ke- huM ! deva ! vANArasI nagarImAM mahAtmA jinezvara grevIzamA tIrthaMkara janmyA che, tenA janmAbhiSekanA avasara thayA che, tethI je prakAre devanA samUha A arthane jANe, te prakAre tuM kara. " te sAMbhaLIne vinayavaDe mastakane namArthIne ' tathA prakAre heA ' ema iMdranI AjJA 'gIkAra karIne te haraNegameSI dhruve sughASA nAmanI mATI ghaMTA vagADI. tyAre te ghaTAnA ravanA pratizavaDe samagra svarga nI ghaTAnA devalAkane vismaya karanArA raNuraNATa zabda vikavara thayA (uchaLye). te vakhate jagatane jANe eka zabdamaya karatu hAya tevA zabdane sAMbhaLIne devA vicAra karavA lAgyA ke--" zuM A pralayakALanA meghasamUhanA nirdoSa che ? athavA tAthuM meru Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : parvatavaDe maMthana karAtA kSIrasamudrane devasamUhane kaMpAvanAra ati gaMbhIra A moTe ninAda che? athavA te zuM akasmAta vighaTita ( phuTelA) brahmAMDathI utpanna thayela ane eka ja samaye diggajanA kaMThanI garjanAthI vistArane pAmelo A pracaMDa zabda che?" A pramANe ghaNA prakAranI zaMkA karIne jeTalAmAM sArI rIte upagavALA thaIne jue che, teTalAmAM sughASA ghaMTAnA pratizabdano samUha teoe jA. pachI nATakAdikanA vyAkSepane tajIne "Aje manuSyalokamAM kAMI paNa kalayANAdika kArya prApta thayuM che." ema evAmAM teo vicAre che, tevAmAM senApatie ASaNA karI ke-"he devanA samUho ! tame sAMbhaLo-Aje bharatakSetramAM moTA satvavALA trevIsamAM jinezvara jagyA che, tenA janmAbhiSekane mATe cAlelA iMdranI pAse sainya ane vAhana sahita tame sarva addhivaDe ekadama Avo." A pramANe amRtanA rasanI jema zravaNane sukha utpanna karanAruM te vacana sAMbhaLIne sarva de bIjA vyApArano tyAga karIne tatpara taiyAra thayA. A samaye idra pAlaka nAmanA devane bolAvyo. tyAre te pRthvItaLane cuMbana karatA mastakavaDe praNAma karIne bolavA lAgyo, ke-"he deva ! mane AjJA Ape." tyAre iMdre tene kahyuM ke-"tuM vimAna taiyAra kara." tyAre teNe "tathA prakAre he" ema kahIne iMdrane Adeza aMgIkAra karyo. pachI lAkha yejananA pramANavALA, aneka ratnanA banAvelA sthUla thAMbhalAnA samUhavaDe zobhita, padvavara vedikAvaDe vIMTAyelA paryata bhAgavALA, UMcI pharakatI veta vijaya patAkAvaDe manehara, dvAranA toraNavAlA, sthira ane sthaLa taMbha upara sthApana karelA zAlabhaMjikA(dhUtaLI)vaDe manohara, laTakatA nirmaLa motInA hAravaDe vyAsa, tathA pAMca prakAranA sugaMdhI maMdAra puSpanI mALAnA sugaMdhanA uchALAvALA zreSTha vimAnane banAvIne bhaktithI nagna thayelA teNe iMdrane nivedana karyuM. tyAre cAra pALavaDe, ATha aThThamahiSI(paTarANIvaDe, sAta sainya vaDe, sAta senApativaDe, traNa 5rSadAvaDe, rAzI hajAra sAmAnika devavaDe, tenAthI cAra guNA (u36000) aMgarakSaka devaDe ane bIjA paNa aneka karoDa deva ane devIo vaDe paravare idra te vimAna upara caDIne tiryamUlakanA madhya bhAge karIne asaMkhya dvIpa samudrone oLaMgIne vANArasI nagarImAM AvyA. tyAM vimAnanA vistArane saMkeca karIne jinezvaranA janmagRhane traNa pradakSiNA ApIne moTA vinayavaDe gharanI aMdara praveza karIne jinezvara ane jinezvarI mAtAnI stuti karavA lAge. he devI ! tame jaya pAmo che ke-tamAro A zreSTha putra saMsArasAgaramAM paDatA prANIne tAravAmAM vahANa samAna ane tIrthakara utpanna thayo che. ATalA mAtrathI ja tame A bhayaMkara saMsAra samudrane gAyanA pagalAnI jema krIDA mAtrathI ja kIrtivALA thaIne tarI gayA che. tame avazya uttama muniomAM AzIrvAdanuM pAtra sthAna)rUpa thayA che. tathA tame pitAnA sucaritravaDe karIne traNa bhuvanane paNa pavitra karyuM che. " A pramANe Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA janmAbhiSeka mATe IMdranuM meruparyaMta para Agamana, [ 137 ] stuti karIne te vAmAdevIne avasvApinI vidyAthI nidrAdhina karIne ane tenI pAse putranA pratibiMbane sthApana karIne iMdra pAtAnA pAMca divya rUpA karyAM. temAM eka rUpavaDe hirae caMdanathI lIdhelA hastakamaLamAM jagadgurune sArI rIte sthApana karyo, bIjA rUpavaDe tenI upara chatra dhAraNa karyuM, khIjAe rUpavaDe tene cAmara DhALavA lAgyA, tathA eka ( pAMcamA ) rUpavaDe hAthamAM eka ja dhAraNa karI prabhunI AgaLa cAlyA. A peAtAnA pAMca rUpanA nirmANane (vikuNAne ) harSathI saphaLa thayA ema vAraMvAra anumedanA karatA te iMdra meruparyaMta tarapha zIghra cAlyA. A pramANe meTA pramedane pAmelA tathA vAnara, magara, rU, siha, haraNu, varAlaya, zarabha, ratha, yAna ane jayAna upara caDelA peAtAnA devasamudAyathI parivarela te iMdra nimeSa mAtramAM ja meruparyaMtane pAmyA. vaLI je meruparyaMta sarva dizAmAM prasaratA moTA skurAyamAna ratnAnA prasaratA kiraNeAnA samUhavaDe sUryanA biMkhanA paNa vikSepa(tiraskAra) kare che; tathA te prakAre AkAzataLane atyaMta ulaMghana karIne UMce dUra vRddhi pAmyA che, ke je prakAre deva ane dAnavAe paNa mApa karavAnA daMDa jevA tene mAnyA. te parvata para eka ThekANe sUryanA kiraNeAvaDe byAsa mATA sphaTika ratnamAMthI agninI javALA uchaLatI hatI, ane bIjI tara caMdranI jyeAnAvaDe tADana karAyela sphaTika ratnajaLanI vRSTi karatuM hatuM. eka tarapha nirmaLa marakatamaNinA karaNeAnA samUhathI zyAma kAMtivALA te paryaMta dekhAtA hatA, ane bIjI tarapha aMka ane kataka maNinA karaNe rUpI jaLavaDe jANe ke te kSAlana karAyA hAya tema zveta dekhAtA hatA. eka taraph zAla, hiM'tAla, khakula, tAla ane tamAlanA vanavarDa maneAhara dekhAtA hatA, ane bIjI tarapha kalpavRkSanA vanavarDa mATI dizA enA samUhavaDe zeAlatA hatA. devanA mithunanA vasavAthI vikasvara sugaMdhavaDe te paryaMtanA maMNinA zilApaTTe ramaNIya dekhAtA hatA, tathA te parvata upara nAca karatI kinnaronI strIoe devAnA nRtyanA garva nAza karyA hatA. AvA prakAranA tai devagiri( meru) upara maneAhara saMcArane karatA ane hastakamaLamAM jinezvarane dhAraNa karanAra iMdra devA sahita AvyA. zaMkaranA hAsya jevI ane 'sanA jevI zveta, ardha caMdranA AkAravALI ane pAMcaseA ceAjana lAMbI atipAMDukakhalA nAmanI zilA upara rahelA vajrA, iMdranIla, marakata ane ka taka vigere ratnanA banAvelA siMhAsana upara pradakSiNA pUrNAMka peAtAnA utsugamAM ciMtAmaNinI jema jinezvarane mATA yatnathI dhAraNa karatA ane kSaNe kSaNe pramANathI adhika vRddhi pAmatA sa MtASavALA te iMdra beThA. A avasare maNinA mugaTa, kaDA ane kaTisUtra( kaMdArA) vigerevaDe zAbhatA, jagamapaNAne pAmelA kalpavRkSanI jema zeAbhatA, siMha, haraNu, magara, vAnara, hAthI ane azva vigere vAhana upara beThelA, ghaNA koTAkoTinI sakhyAvALA pAtapAtAnA devAe karIne sahita, ane Asana cAlavAthI 18 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 7 je : avadhijJAnanA pragavaDe jinezvaranA janmAbhiSekano AraMbha jeoe jAye che evA sarva idro merugirinA zikhara upara AvyA. tyAM jinezvarane traNa pradakSiNA karIne moTA harSavaDe vikasvara mukhakamaLavALA jANe pApanA samUhanuM prakSAlana karanAra pitAnA AtmAne mAnatA hoya tevA, Aja divasa sudina che, puNya divasa che, A ja utkRSTa divasa che, e pramANe paraspara bolatA te sarva i potapotAne sthAne beThA. . tyArapachI acuta devalokanA idra pitAnA pradhAna devone Adeza karyo, ke -"he de! traNa lokanA mugaTa samAna bhagavAna jagagurune lAyaka mahAmUlyavALI abhiSekanI sAmagrI jaladI lA." tyAre te de iMdranA zAsanane mastakavaDe aMgIkAra karIne tatkALa nIpajAvelA ghaNA prakAranA kaLaza, puSpanI chAbaDI ane bhaMgAra vigere sAmagrI sahita tamAlapatra jevA zyAma AkAzataLamAM UDyA. tyArapachI kSIradadhi, mAgadha, varadAma, prabhAsa, mahAnadI, kuMDa ane sarovaranA pANI, gaMgA vigere mahAnadInA bane kinArAnI mATI, naMdanavana ane saumanasa vigere vanakhaMDamAM utpanna thayela veIlsa, mAlatI, bakula, zatapatra ane pArijAta maMjarI vigere moTA sugaMdhavALAM puSpanA samUha tathA kumuda, kahAra (veta kamaLa) kamala, zatapatra ane sahasapatra vigere moTA kamaLanA samUhane grahaNa karIne tatkALa ayureMdranI pAse AvyA. tyAre acuta deveMdra parvadA sahita, aMgarakSake sahita, trAyazciMza devo sahita ane lokapAla sahita meTA prayatna vaDe bIjA vyApArane karavAno tyAga karI sugaMdhanA uchaLavAvaDe manahara ghanasAra ane agarUne dhUpa ukhevIne tathI uttama tAmarasa, bakula, mAlatI ane makulanA puSpanI aMjali jinezvaranA caraNanI pAse nAMkhIne ekahajArane ATha suvarNa kaLaza, ekahajArane ATha rUpAnA kaLaza, ekahajArane ATha maNimaya kaLaza, ekahajArane ATha maNi ane rUpAmaya kaLaza, ekahajArane ATha suvarNa ane maNimaya kaLaza, ekahajArane ATha bhomeya(mATInA ) kaLaza tathA ekahajArane ATha caMdananA kaLaza taiyAra hatA, temAM vividha prakAranA tuvara, mATI ane sarva auSadhirasa nAMkhyA, haricaMdanavaDe zobhita karyo, tenI aMdara mRganAbhi ane kapUrane samUha nAkhe, sugaMdhI puSpanI mALA te kaLazo upara mUkI, tathA zatapatra kamaLavaDe tenA mukha DhAMkayA. A rIte karIne te sarva kaLazovaDe ekI sAthe abhiSeka karavA lAgyo. tyArapachI A ja kamavaDe prANuta devakanA iMdrathI AraMbhIne asure camara, bali, caMdra ane sUrya paryata ekatrIza idroe moTA harSanA vazathI uchaLatA romAMcavALA thaIne jinezvarane anukrame abhiSeka karyo. A pramANe te sarva idroe jinAbhiSekanuM kArya samApta karyuM tyAre amyureMdra potAnA utsaMgamAM jinezvarane sthApana karIne siMhAsana upara beThe. pachI abhiSekanI sAmagrI sahita devonA samUhathI parivarelA saudharmendra paNa jagadagurunI cAre bAju sArI rIte maLelA, puSTa ane laNa (suMdara) zarIravALA, zaMkha, kuMda ane sphaTika jevA ujavaLa zarIravALA ane sArA geLa zIMgaDAvALA (cAra) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA . prabhune IMdro ane devoe meruparvata para karela janma mahotsava. [ 18 ] vRSabhe vikuLaM. teonA zIMgaDAnA mArgane anusaratA AkAzagaMgAnA jaLapravAhanA AkAravALA dUra ane jaLanA pravAha UMcA uchaLavAvaDe dekhAtA, ane nIce paDatI vakhate mizra thayelA, moTA phaTika maNinA daMDanuM anukaraNa karanAra tathA khaLakhaLATanA zabdavaDe surAsurane vismaya karanAra evA dUdha ane jaLane samUha bhagavAnanA mastaka upara nAMkhyo. tathA kSIradadhinA jaLathI bharelA kaLazavaDe jinezvarane abhiSeka karyo. tathA vaLI niraMtara upara paDatA moTA dUdhanA pUrane tatkALa devIonA sajaja kaTAkSanA nikSepanA samUhanI jema jinezvara sahana karatA hatA. athavA to jinezvaranA aMganA saMgathI zuddhine pAmela uvaLa prasaratA yazanI jema zilAtala upara paDavAthI vistAra pAmelo dUdhane samUha zobhato hate. athavA to jinezvaranA upara paDate dUdhano samUha cirakALathI sUtelI siddhirUpI vadhUnA suMdara kaMThathI paDelA hAranI jema bhAse che (zobhe che). devoe nAMkhelo kSIra jaLano samUha marata maNinA jevA nirmaLa jinezvaranA zarIranI kAMtinA saMbaMdhathI yamunA nadInA jaLapravAha je dekhAya che. A pramANe traNa bhuvanane vismaya ApanAra jinezvaranA janmAbhiSeka mahotsavane mahimA kahevAne dharaNaMdra pote paNa zaktimAna nathI. vaLI bIjuM-jinezvaranA janmAbhiSeka mahotsava thato hato tyAre keTalAka deveMdro jinezvaranI pAse vajImaya daMDavALA chatrane dhAraNa karatA hatA, bIjA keTalAka maNimaya darpaNane UMcA karatA hatA, keTalA sugaMdhI parimalanA uchaLavAvaDe manohara puSpamALane UMcI karatA hatA, keTalAka kSIra ane jaLathI bharelA suvarNa kaLazo abhiSeka karanArA devane ApatA hatA, tathA jagadagurune abhiSeka thato hato tyAre deva cAra prakAranA vAjiMtrone vagADatA hatA, te A pramANe-paDahanA mane hara zabdathI mizra duMdubhinA samUhavALA, mardala, udAra, karaDiya ane karInA zabdavALA, kAhalA, zaMkha ane zaMkhAvaLIthI zobhatA, bherInA bhAkAra zabdavaDe mane hara, moTA bhaMbhAravavALA moTA kAMsIyA, manahara talatAlavaDe mizra seMkaDo DhakkA, jhAlaranA jhaNajhaNATa zabdavaDe paDachaMdAne karanAra, uchaLatA bakkasaya, taMtrI ane vINAnA samUhavALA, tatkALa cAra prakAranA vAdya (vAjiMtro ) sajaja karyA, tene devonA hastanA khUNavaDe vagADyA, moTA vAyunA vikSobhathI vistArane pAmyA, pralayakALanA meghanA garava jevA pracaMDa jaNAyA, tuMbaru vigerene - gAyake vagADatA hatA, deno samUha nAca karato hato, devano samUha siMha, azva vigerene Azraya karatA hatA, tathA moTA harSanA samUhathI utpanna thayela halabela zabdathI AkAzataLane vyAsa karatA hatA, A pramANe vAjiMtro vAgate sate traNa jagatanA duritane nAza karanAra jinAbhiSeka tha.. A avasare saudharma svAmIe sugaMdhI ane ati komaLa kASAya vastravaDe bhagavAnanA sarva aMgane laMchayuM, kapUra ane agarUthI mizra gazIrSa caMdanavaDe tene lepa karyo, pachI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva je : hAra, ardhAhAra, kakaka (kaDA), kaMkaNa, maNi, mugaTa ane truTita (bAjubaMdha) vigere AbhUSaNa vaDe tene cotarapha ucita rIte alaMkAravALuM karyuM, maMdara, rAyaNa ane caMpaka vigere pAMca varNanA puSpanI mALAvaDe tenI pUjA karI. be devadUSya vastra paherAvyA. pachI kalpavRkSanI jema zobhatA te prabhune joIne sarve surendro ane asuredro moTA harSane pAmyA, tethI kAlAgara, kapUra ane mRgamada(karaturI)vaDe sahita vizuddha dravyathI banAvela dhUpane ukhevIne bamaNA harSathI caMcaLa thayelA hovAthI teoe jinezvaranI pAse akhaMDa-nahIM phuTelA, sphaTika ratna jevA ula ane caMdranA kakaDA jevA mahara zAlinA cekhAvaDe darpaNa 1, bhadrAsana 2, vardhamAna 3, kaLaza 4, matsyayugala 5, zrIvatsa 6, svastika 7 ane naMdAvarta 8, A aSTamaMgaLa ALekhyA. tathA bakula, tilaka, caMpaka, azoka, mahilakA, mAlatI, maMdAra ane mAMjara sahita jAnu pramANa puSpavRSTi karI, tathA jaLa lavaNa utAravApUrvaka Arati ane maMgaLadIpa vigere mAMgalika kArya karyo. tyArapachI moTA harSane vazathI vilAsa pAmelA romAMcavaDe kaMcukavALA thayelA zarIravALA, raNajaNATa karatA ratnane kaMkaNunA samUhavALA bAhune UMcA karatA, vilAsanA moTA samUha cakSu(daSTi)nA nAMkhavAvaDe dizAnA aMtane pradIpta karatA, moTA zramanA vazathI uchaLelA hAranA vistArathI vizva karatA, vividha prakAranA aMgahAravaDe manohara mUkelA paganA bhArathI parvatane kaMpAvatA, vizeSa parizramavaDe lAMbA ane UMcA nizvAsane nAMkhatA, DelatA marataka maMDaLathakI paDelI maMdArapuSpanI mALAvaDe pRthvIne DhAMkatA, ane paraspara hAtha UMcA karavAthI maNinA moTA valayane pragaTa karatA, A pramANe traNa jagatane Azcarya karanArA, asarAothI parivarelA te deveMdro bharatanA bhAvane satya karatA jinezvaranI pAse nRtya karavA lAgyA. tathA pRthvI taLane cuMbana karatA maratakavaDe sarva AdarapUrvaka praNAma karIne, kapALa upara be hAtha joDIne A pramANe rastuti karavA lAgyA. "baMdhananA kAraNarUpa meTA kAmadevanuM mathana karanArA, ajJAnarUpI aMdhakArane nAza karanArA, zubha darzanavALA, padArthone pragaTa karanArA, sagatinA kAraNarUpa tapa, darzana (samati), jJAna ane cAritranA vyApArano vistAra karanArA, saMsArasamudramAM paDatA prANIone tAravAmAM vahANa samAna, kaSAyanA vyavasAyamAM heturUpa mithyAtva vigere pApanA samUhane nAza karanAra, bharatakhaMDanI pRthvIne viSe zatru, sarpa, marakI, Damara ane yuddhanA bhArane zAMta karanAra, kalirUpI melane devAmAM nirmaLa ane anupama jaLa samAna, rUpa, lAvaNya ane bhavabhramaNathI kheda pAmelA ane vairAgya pAmelA bhavya jInA AdhArabhUta ane samatArUpI sAravALA evA he jagatanA bAMdhava prabhu! tame jayavaMta va. vaLI he nAtha ! jo tame ahIM avatarIne A bhavya jIvonA samUhane uddhAra karatA na he, te teo je duHkhane pAme, te paNa tame ja jANe che. he bhuvanezvara! te kAMI paNa nathI, ke je ame kalyANane pAmyA na hoIe, ke jethI ame tamArI janmAbhiSekanA kAryamAM udyamI thayA. vaLI he deva! tamArA caraNanI sevA karanArAne je mAgyuM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunA pitAe karelA janmamahAtsava. [ 141 ] maLatu hAya tA amane pharIthI paNa AvA prakAranA tamArA meTA utsavane jonArA ame thaIe. " A pramANe sadbhAvapUrvaka mATA vacananA vistAravALI guNunI stutivaDe bhuvanaprabhunI stuti karIne te iMdrA je pramANe AvyA hatA te pramANe zIvrapaNe pAchA svasthAne gayA. mAtra eka saudharmedra manamAM harSa pAmIne avasthApinI vidyA ane bhagavAnanA pratirUpane saharIne jinezvarane mAtAnI pAse mUkayA. pachI jagaprabhunA AzIke vajra ane kuMDalanu yugala sthApana karyuM, tathA tenA DhaSTimArgane viSe maNimaya lAMbI mATI mALA mUkI (laTakAvI). tyArapachI devAnI pAse te AkhI nagarIne viSe iMdre uddASaNA karAvI, ke-" deva, dAnava, bhUta, rAkSasa athavA bIjA paNu kAi duSTa manuSyA jinezvaranI mAtAnI athavA traNa lekanA baMdhu samAna jinezvaranI je kAI aniSTa ceSTA karaze, teA tenuM majabUta mastaka paNa ajanama'jarInI jema seA kakaDAvALu thaine phuTI jaze. tethI tenu manavaDe paNa aniSTa citavavuM nahIM. pachI (khatrIza) naMdAsana ane teTalA ja bhadrAsana tathA khatrIza karoDa hiraNu ane khatrIza karoDa suvarNa tathA AkhI nagarImAM suvarNa vRSTi, ratnavRSTi, zreSTha vajra, gaMdha, racAvI-karI tyAM harSa thI siddhAyatanAne viSe jaladI jaladI aSTAhikA mahAtsava karAvyA. A pramANe nRtyanI jema jinezvaranA janmasamayanA sakRtya karIne iMdra svAmIne vAravAra smaraNa karatA peAtAnA svargamAM gayA. A pramANe jinezvaranA janmAdika sarvakArya samApta thayA, jagadguru mAtAnI zayyAmAM lIna thayA, sUtikAgRhamAM maMgaLa dIvA khatAvatA hatA, tIkSNa khaDga thiyAra hAthamAM dhAraNa karIne paheregIrajanA atyaMta sAvadhAna rahyA hatA, vRddha strIe maMgaLa gAvAmAM vAcALa mukhavALI hatI, raMgAvalI( nATakanI mAMDalI ) mahelanA AMgaNAmAM rahI hatI, vikasvara vaMdanamALA dvAranA tAraNa upara bAMdhI hatI, sarasa, tAmarasa, azAka, mAlatI, akula ane tilaka vigerenA puSpAnA samUha cAtaram vikheryA hatA, tathA dareka bhavananA dvAramAM zatapatra( kamaLa )thI DhAMkelA pUrNa kalaze| sthApana karyAM hatA, te vakhate jinezvaranA janmAbhiSekanA maheAtsava jovAthI jANe kRtArtha thai hoya tema rAtri pUrNa thaI. jANe jinezvaranA mukhakamaLane jovAnA kautukathI ja hAya tema sUrya` udaya pAmyA. jANe moTA sukhanA bhAravALA hAya tema pakSIe zabda karavA lAgyA, tathA sugaMdhI, zItaLa ane mada tathA dakSiNa AvatA vaDe maneAhara vAyu vAvA lAgyA. harSathI ucchvAsa pAmelA mayUranA samUha nAca karavA lAgyA. bhaMbhA, mRdaMga, maThThala ane meTA zabdavALA duMdubhi vigere vAjiMtrA vagADatA hatA, tathA kAnane sukha ApanArA aAkanA uccAra karavAmAM catura evA khadinA samUha zleAkeA khelatA hatA. te vakhate vAmAdevI jAgRta thai ane ghaNA sugaMdhane lIdhe ekaThA thayelA bhamarAnA samUhavaDe vizeSa prakAre vRddhi pAmatI zyAma krAMtivALA traNa bhuvananA guru bhagavAnane peAtAnI pAse rahelA joyA, ozIkAne sthAne iMdre mUkelA maNinA e kuMDala ane e devadRSya joyA, tathA STimArgamAM rahelA jADA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 3 jo : ane manahara maNinA laTakatA dAmane joye. tethI potAnI nirmaLa buddhinA vaibhavathI jANela i karela jinezvarane vizeSa satkAra joIne vizeSa harSa pAmI. tyArapachI harSa sahita zIdhra deDatI priyaMkarA nAmanI dAsIe azvasena rAjA pAse jaIne tene traNa bhuvananA abhyadayanA kAraNarUpa putrajanmanI vadhAmaNa ApI. te sAMbhaLIne moTA AnaMdane pAmelA te rAjAe sAta peDhI sudhI dAridrano nAza karanAra pitAnA sarva aMganI mugaTa sivAya AbharaNa sahita dhanane samUha apAvIne tathA pitAnI chatranI chAyAmAM nAna karAvIne tenuM dAsIpaNuM dUra karyuM. tathA moTA viratArathI AkhI nagarImAM A varyApana pravartAvyuM. - harSa pAmelA rAjapuruSoe te nagarInA daravAjAnA taraNane viSe ekadama hajAra staMbha ane tenA para hajAra cakra sthApana karyA. meTA dhavala maMdira (ghara) upara, dukAna upara, devAlaya upara ane sabhA upara moTA vAMsa upara laTakAvelI vaMdanamAlAo ( dhajA) bAMdhI. ThekANe ThekANe manahara uchaLatA moTA sugaMdhavALA saLagAvelA agarU ane kapUrathI bharelI moTI dhUpaghaDIe sthApanA karI. tarapha maMca ane atimaMca upara beThelI yuvAna strIonA suMdara nATakavaDe manahara catvara, catuSka ane caturmukha vigere mArgo karyA. dIna, mAgaNa ane durastha mANasone tevA prakAranuM kAMIka dAna ApyuM, ke je prakAre teonA dAridrane svamamAM paNa saMbhava thAya nahIM. kiMkaroe vagADelA vAjiMtrane zabda koI paNa rIte tevA prakAre uchaLe, ke jethI tenA vaDe pUrNa thayeluM AkAza jANe hAsya karatuM hoya tevuM dekhAvA lAgyuM. tRNa ane kacarAthI rahita karelA rAjamArgamAM pANI chAMTayuM ane puSpo samUha vikheryo. meTA pavanavaDe uchaLatI bhavanenI vajAonA samUhathI te nagarI ramaNIya thaI. tuSTamAna thayelA jugArI ane kASTahArI janee moTI sArI vastuo grahaNa karI, dareka ghera nRtya karatI yuvAna strIono moTo kolAhala thavA lAgyA. devanA maMdiromAM vividha prakAranI pUjA ane balidAna sahita zAMti karma karAvyuM. A pramANe rAjAnA sukhane vRddhi karanAra vadhupana AkhI nagarImAM karAvyuM. parimita (thoDA) pradhAna puruvaDe anusarAto rAjA paNa bhuvanane ulaMghana karanArA guNenA samUhavALA ane namelA deveMdronA samUhavaDe sarva AdarapUrvaka sevA karAtA jinezvarane jovA mATe vRddhi pAmatI meTI utkaMThAvALo thavAthI pratihArIe dekhADelA mArga vaDe aMta:pura tarapha cAlyo. anukrame jaladI jaladI jato te rAjA vividha prakAranI rakSAno prakSepa karAtA pAMca varNane puSpanA samUhathI manehara, dvAra dezamAM sthApana karela muzala ane yUpavALA, zreSTha vaMdanamAlAmAM rahelA kusuMbI ane rakta vastravaDe zobhatA sUtikAgRhe pahoMcyA. tyAM AgaLa cAlanAra puruSe rAjAnuM Agamana nivedana karavAthI devI tarata ja tenI sanmukha UbhI thaI. te vakhate "he devI ! saMbhrame ( Adare) karIne saryuM saryuM" ema belato rAjA dAsIe ApelA Asana upara beTho. pachI saMjamanA samUhathI vikasvara netravALA rAjAe potAnA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM nAmAbhidhAna ane prabhunA suMdara rUpanu` vaSa~na. [ 143 ] zarIranI snigdha kAMtivaS marakata maNinA paNa parAbhava karatA ane khAla ( nAnA ) tamAla vRkSanI jema netranA Ana Mdane karatA jagadgurune joyA.-tenA darzanathI rAjAnI draSTinA banne prakAranA doSa nAza pAmyA. kemake gurujananuM dana kalyANakAraka hAya ja che. emAM zuM Azcarya ! putranA danaDe te rAjAne tevA kAi paNa harSa thayA, ke je kahevAne zaktimAna na thavAya; paraMtu kadAca anubhava thavAthI jANI zakAya. harSoMthI vyApta thayela rAjA jyAM jyAM peAtAnI cakSu nAMkhatA hatA, tyAM tyAM sarvatra eka chatAM paNu pAtAnA putrane aneka ( ghaNA ) jotA hatA. kalpavRkSanI jevA traNa bhuvanane pUjya evA jinezvaranA avatAra thayA tyAre te gharamAM hAthI, azva, ratna, kAThAra ane kAzanA vistAra samAye nahIM. A pramANe prasanna manavALA te rAjA eka kSaNavAra tyAM besIne pachI tarata ja mAtra dehuvaDe karIne sabhAmaMDapamAM gayA. tyAM sihAsana upara beThelA rAjAne sAmata, maMtrI, zreSThI ane senApati vagere pradhAnajanA meTA bheTaNAM ApIne tathA praNAma karIne A pramANe varSopana kahevA pravo--" he deva ! kuLarUpI AkAzataLamAM caMdranI jevA ane manavAMchita padArthonA samUhane ApavAmAM ciMtAmaNi ratna jevA putranA janmavaDe tame vapana karAe che. " tyAre rAjAe kahyuM. " tamane paNa huM varSopana karuM chuM, ke jene (tamArA ) sura ane asurane paNa pUjavAlAyaka caraNakamaLavALA AvA prakAranA meATA prabhAvavALA svAmI thaze. " tyAre pradhAnajanAe kahyu, ke he deva! Apa kaheA che. te kharAkhara che paraMtu paramA nA vicAra karatAM A leAka sa MbaMdhI gheADA upakAra karanArA aneka svAmIe hAya che, tathA A bhava ane parabhavanA upakAra karanAra teA A jagatamAM durlabha che. hai deva ! A pRthvI chu' vasumatI nathI kahevAtI ? ke jene viSe akSata, anupama ane sane sAmAnya AvA prakAranuM putrarUpI dhana utpanna thAya che. putranA miSavaDe karIne A ciMtAmaNi utpanna thayA che. anyathA leAkeAnA manavAMchitanI pUrNatA zI rIte thAya ? guNurUpI ratnanA rAhaNAcaLa parvata jevA A putravaDe karIne huM deva! putravALA sa leAkeAne viSe tame ekalAe ja vijayapatra meLavyuM che. " A pramANe teoe yathAyeAgya jinezvaranI stuti karI, pachI te leAkeAnu rAjAe sanmAna karyuM, pachI te sarve jema AvyA hatA tema peAtAne sthAne gayA, thyA pramANe ucita divase caMdra sUryanuM darzana ane chaThThI jAgaraNa vigere mATA utsava karIne jagadgurunA janmathI bAramA divasa Avyo tyAre mAtApitAe nagarInAM vidvAna leAkAne ane kuLanA vRddha janAne khelAvyA, temane mATA AdarathI sAruM' bhAjana karAvavApUrvaka vastra ane AbharaNAdikavaDe sanmAna karyuM, deva ane gurujananI pUjA karI, maMgaLa vAjiMtra vAgavA lAgyA, vRddha strIe maMgaLavaDe vAcALa mukhavALI thai, ghaNA janapadanA ( dezanA ) leAkeA praveza karavA lAgyA, kuMkumanA paMkavaDe bhAgavatInA mukhakamaLa upara vilepana karyuM, mAgaNu leAkeAne dAna ApavA lAgyA, tathA bhaTTanA samUha aAka khelavA lAgyA, atyaMta zyAma rAtrine viSe paNa mAtA peAtAnI pAse jatA sane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ]. zrI pArzvanAtha caritra HH prastAva 3 jo H ane savapnamAM paNa sapane je hatuM, tethI bhagavAnanuM pAzva evuM yathArtha nAma pADayuM. nAmanI sthApanA karyA pachI bhagavAna pitAnA aMguThAmAM devatAe saMkramAvelA moTA amRta rasane pIvAvaDe zarIranA piSaNanuM kArya karatA hatA, ane pAMca dhAtrIvaDe lAlanapAlana karAtA te bAlyAvasthAnuM ullaMghana karavA lAgyA. tyArapachI devatAe ApelA uttarakuranA zreSTha kalpavRkSanA phaLanA rasanA AhAravaDe anupama lAvaNya, varNa ane dehanA avayanI vizeSa vRddhi thavAthI sarva lekenA lecanane atyaMta AnaMda utpanna karanArA yovananA AraMbhavaDe dedIpyamAna bhagavAna vizeSa zobhAne pAmyA. te A pramANe- ati nigdha ane kuTila kezavaDe zobhatuM te bhagavAnanuM uttamAMga(mastaka) tenA mukhakamaLamAM Asakta thayelA hovAthI jANe AvI paDatA mugdha bhamarAvaDe sahita thayuM hoya tema zebhe che. nAsikArUpI vaMza sahita tenuM bhAlapaTTa(kapALa) traNa jagatane jItanArI netrakamaLanI lakSamIvaDe zyAma chatranI zebhAne dhAraNa karatuM hoya tema zobhe che. tenA zrotrayugala anupama, suMdara ane moTI kAMtinA vistArarUpI manohara lakamIne kIDA karavAne hIMDoLe jANe karyo hoya tema zobhe che. lAvaNyane samudrarUpa tenA mukhane manehara adhara(ei) jANe kemaLa ane kAMtivALo prathama Ugele vidrumane pallava hoya tema zobhe che. tene suMdara dAMtamAMthI uchaLatI ati veta kAMtine samUha jANe kAruNyarUpI moTA samudramAMthI utpanna thayela tenA bAharUpI moTA azoka vRkSanI be latA AkAzanI kAMtirUpI puSpavALA hastataLarUpI navA 59lavanI jevI pragaTa dekhAya che (zAbhe che). tenA vakSasthaLamAM rahela zrIvatsanuM lAMchana A sarvane zobhAve che, anyathA te zakunanA vAMchita phaLane zI rIte Ape ? ati UMcA kaTItaTa tathA pahoLA ane jADA vakSasthaLa vaDe zobhatA ane kRza udaravALA te prabhu siMhanA bALakanI zobhAne atyaMta dhAraNa kare che. atyaMta moTI bhUmikAvaDe dedIpyamAna saddharmarUpI manohara mahelanA jANe be thAMbhalA hoya tema tenI puSTa be jaMghA dekhAya che. (zebhe che). mayUranA cUDAmaNi jevA namatA nara, amara ane indronA zobhatA mugaTamaNiAvaDe tenA padayugalane, tenA nakhanI kAMtinA lAbhane mATe jANe sevatA keya, tema niraMtara seve che. ghaNuM kahevAthI zuM ? parvata, magara, bhaMgAra, azva, hAthI vigere eka hajAra ne ATha lakSaNavaDe tenA aMga ane pratyaMga zobhatA hatA, devabhavanA samaye utpanna thayela avavijJAna, matijJAna ane zrutajJAnarUpI traNa netrane anusaranArA hatA, sarva lokonI lAcanane AnaMda karanArA hatA, atizaya guNanA samUhavaDe jANe prApta karelI hoya tevI sarva kaLAo piote ja tene anusaratI hatI, kumArane gya vizeSa abhyAsa karavAthI moTA arthavALA zAsUsamUhanuM rahasya pragaTa karavAvaDe mahAzAstranA pAragAmI vidvAnone paNa viramaya pamADatA hatA. samagra bhASAvizeSane jANavAmAM nipuNa hatA, prastAvane yogya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzasthaLanA dUte karela naradhama grupanuM varNana. [ 145 ] parimita ane madhura vacana khelavAmAM kuzaLa hatA. A rIte kumArapaNAnuM ulllaMdhana karI anukrame kAmadevarUpI pakSInA vana jevA yauvanane prabhu pAmyA. tyArapachI anupama rUpavALA yauvanane pAmelA svAmIe saudaryanI lakSmIvaDe saubhAgyane, saubhAgyavaDe bhAgyanI prAptine, bhAgyanI prAptivaDe mATI RddhinA lAlavaDe vivekane, vivekavaDe kaLAnI kuzaLatAne, kaLAnI kuzaLatAvaDe kIrtine ane kIrtivarDa traNa bhuvanane vibhUSita karyuM. A pramANe te mahAtmA sarakhI vayavALA rAjaputra sahita kadApi( kAika vakhata ) azvane vahana karavAvaDa, kadApi maTThAnmatta huphtInA damanavaDe, kadApi kAyalanI jevA sudara kaDhavALA gAyakAe prArabhelA zuddha gItanA sAMbhaLavAvaDe, kadApi nRtyakaLAmAM nipuNa vezyAonA nATakane jovAvaDe, kApa pramANa ane prameyanA viSayavALA vicAranI kalpanAvaDe tathA kadApi dUra dezathI AvelA darzInanA abhilASAvALA leAkeAne sa` samaya ApavAvaDe vividha prakAre krIDA karavA lAgyA. tathA vaLI-A bhuvanagurunI jene viSe kuzaLatA na hAya, evI kAi kaLA paNa nathI, tevuM kAi zAstra nathI, evA keAi pUrva pakSa nathI, tevA kAi uttarapakSa nathI, athavA tA sarvajJa bhagavAnane A sarva keTaluM mAtra che ? A rIte zreSTha pAMca jAtanA rAjaratnanA samUhathI banAvelA ane megiri jevA UMcA prAsAdane viSe rahetA bhagavAna sukhe karIne divaseAne ni`mana karavA lAgyA. tyArapachI kAika divasa sarve` sAmata, ma MtrI ane mAMDalika rAjAethI piravarIne sabhAma`DapamAM beThelA azvasena rAjAnA vividha prakAranA zastrane hAthamAM dhAraNa karanAra aMgarakSakA potAne sthAne rahyA hatA, dUra dezathI AvelA rAjAnA jJA praveza karatA hatA, pUnA laukika kAryanA vicAra thatA hatA, ane sImADAnA rAjAnA meATA mUlyavALA bheTA mUkAtA hatA, te vakhate pratihAre tyAM AvIne pRthvItaLa upara sparza karatA mastakavaDe praNAma karIne vinaMti karI, ke--" he deva ! sArA nepathya ane sArI kAMtivALA zarIravALA, keTalAka vRddha ane nipuNa puruSA sahita, huM mAnuM chuM ke, kAika meATA rAjAnA pradhAna puruSa tamArA darzananI icchAvALA dvArane viSe rahela che. ' tyAre rAjAe kahyuM, ke-" tene jaladI praveza karAvA " tyAre tenA vacananI pachI tarata ja pratihAre tene praveza karAvyeA. te puruSa rAjAnA pAdane praNAma karI sukhAsana upara beThA. te vakhate rAjAe tene pUchyuM ke-" huM bhadra ! tuM kyAMthI AvyA che? ane zA kAma sAr AvyA che ? " tyAre te eNyeA, ke-" huM deva ! Apa sAMbhaLeA-- samagra purAne viSe meTApaNAne pAmeluM ane bhAgyazALI mATA puruSAthI nyAsa, zveta dhvajAvaDe zAbhatA UMcA zikharavALA devAlayavarDa gauravane pAmeluM kuzasthala nAmanuM nagara che. temAM namatA meATA sAmatAnA mugaTanA marmANanI kAMtirUpI jaLavaDe dhAvAyelA pAdapIThavALA ane peAtAnA pratApavaDe garviSTha zatrunA samUhane AkramaNa karatA (vaza karatA) naradhama nAme rAjA che. tenA zarIranA sAte dhAtu sarvajJanA dharUpI rase karIne nyAsa che, 19 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . [ 146 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : ,, iMdravarDa paNa dharmathI calita karavAne azakaya che, tathAprakAranI IcchA nahIM chatAM paNa khAhya vRttithI rAjyasukhane anubhavatA chatAM paNa ( A rIte vicAratA hatA ) " te sArA divasa kayA haze ? athavA mArA sa Mmata te kayA samaya huMze ? sAruM pavitra te nakSatra paNa mane kyAre prApta thaze ? ke je vakhate putrane viSe rAjyanA bhAra nAMkhIne bharata rAjAnI jema suguru pAse dIkSA aMgIkAra karIne svajanAdika lAkanI apekSA rahita, saMga rahita, chaThUM aThThama vigere tapa karavAthI kRza zarIravALA huM vihAra karIza ? ane chevaTe sArI rIte ArAdhanA karIza ? " ityAdi vicAra karIne te buddhimAna bIje kAi avasare prasenajita nAmanA putrane rAjya para sthApana karIne jinezvaranI pAse dIkSA grahaNa karIne tevA koipaNa kramavaDe te nIkaLyA, ke jenA vaDe ati duSkara kArya karanArAnu mana paNa ati Azcaya pAmyuM. A pramANe sAMbhaLIne azvasena rAjA vismayanA vazaMthI vikasvara mukhakamaLavALA thaIne sAmaMtAdikanI pAse A pramANe kahevA lAgyA, ke A Azcarya jIe ke-keTalAka manuSyA eka vATikA( kADhI )nA paNa tyAga karatA nathI, ane khIjA keTalAka rAjyalakSmIne paNa dharmane mATe tRNunI jema taje che. keTalAka kAmadevanA rUpane tiraskAra karanArA zarIravALA chatAM paNa zarIrane viSe Asakta thatA sukharUpI caMdravaDe, zarIrarUpI sUrya vaDe, e netrarUpI saumya( saumyatAvALA-budha )vaDe stanabhararUpI guru( bhAre-bRhaspati )vaDe, kavi( vidvAna-zukra )vaDe, vakhANavAlAyaka madhya bhAgavaDa, maMda gativALA ( zani ), leAhita ( lAla-maMgaLa ) e caraNakamaLavaDe, ketu ( vakra-ketugraha ) kezapAzavaDe, tArA ( maneAhara-tArAe ) lecana krAMtivaDe banAvelI nathI, ane keTalAka aneka rAge karIne vyAkuLa chatAM paNa te daine vize ja rAga kare che. keTalAeka sArA rUpavALI strIne viSe cakSu paNa nAMkhatA nathI, ane khIjA keTalAka soMkalpathI kalpanA karelI te strIne viSe meha pAme che. keTalAeka dhIra puruSA rAgarUpI rAjanI sAthe paNa matsarathI yuddha kare che, ane khIjA keTalAka srInA adha netravadhu jovAyAthI phleza pAme che. sukRtane sArI rIte karanArA keTalAka kisvara mukhavALA thaIne maraNane paNa icche che, ane khIjA keTalAka te maraNanuM smaraNa thatAM ja bhayathI vyAkuLa thaine camakI jAya che. tathA keTalAeka prItivALA paNu kha'janane asAranI buddhithI tajI de che, ane keTalAka kajIyA karavAvaDe milana evA paNu te badhujanane yatnavaDe zeAdhe che. A pramANe manuSyapaNuM tuya chatAM paNa tame tarka karI ke anupama (asAdhAraNa ) vizeSa ceSTAvALu AvuM anuSThAna bhinna cittavRttivALAnuM zI rIte dekhAya ? A pramANe azvasena rAjAe mATA vismayavaDe adhika uchaLatA vANInA vistAravaDe kahyu', tyAre sabhAjanAe 'tadghatti ' ( tame kaheA che. temaja che ) kahIne sava svIkAryuM. tyAre te kahyuM ke- he deva ! prastuta ane sAMbhaLeA. " tyAre rAjAe te aMgIkAra karyuM, tyAre te kRta elye ke- sAmAnya ( sarakhI RddhivALA ) hujArA rAjAe jenA mArgane anusare che, jeNe yAcaka varganA manAratha pUrNa karyAM che, dd Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prabhAvatIne zrI pArzvanAthakumAra pratye pragaTela anurAga. [ 147 ] rathanI jema je peAtAnA cakra( samUha )ne calAvavAmAM kuzaLa che, vakhANavA lAyaka parAkramavaDe jeNe zatrunA pakSane dakhAvI dIdhA che, jinezvaranA caraNunI pUjArUpI jaLavas jeNe pAparUpI maLane dhAi nAMkhyA che, siddhAMtaneA sAra sAMbhaLavAvaDe je nirdeLa vivekI che, sArA sAdhujananI upAsanA karavAvaDe jenuM samakita vizuddha che, samudranI jema jenA madhya (hRdaya ) pAmI zakAtA nathI, ane sUryanI jema jenA pratApa haNAyA nathI, evA zrI prasenajita rAjA pUrvanA kramavarDa rAjyanuM pAlana kare che. pachI kALanA kramavaDe anupama rUpa ane lAvaNyavaDe zAbhatI svayaMprabhA nAmanI tenI bhAyone sArA svapnathI sUcana karelA janmavALI prabhAvatI nAmanI zreSTha putrI utpanna thai che. te haMmezA vRddhi pAmatA lAvaNya, vaNu ane sauMdaryAdika guNAvALI caMdranI jANe mUtti hAya tema sarva kaLAnA samUhane pAmI, ane anukrame samagra leAkanA leAcananA utsavarUpa yauvanane pAmI che. caMdra jevA mukhavaDe, sUrya jevA zarIravaDe, budha jevA e netrAvaDe, zurU ( bRhaspati ) jevA stanabhAravarDa, kavi zukra )vaDe kIrtana karavAlAyaka madhyabhAgavaDe, zani jevA maMda gativALA, ketu jevA kezanA samUhavarDa ane tArA jevI leAcananI kAMtivaDe sarva jyAtiSanA samUhavarDa jANe baMnAvI hoya tema AAlatI te kumArI sakhIjana sahita vividha krIDAvaDe krIDA karatI kAika vakhata mayUra nAmanA udyAnamAM gai. tyAM Amatema cAlatI te puSpane cuMTatI hatI te vakhate teNIe ghaNA pAMdaDAvALI zAkhAonA samUhavarDa sUrya nA kiraNeAnA vistArane rAkatA eka tamAla vRkSanI nIce lIna thayela kinnarIoe gAyelI A e gAthAo sAMbhaLI. " samagra kaLArUpI kalahaMsanA samUhane kamalAkara ( sareAvara ) samAna, sukRtanA bhaMDAra, zrI azvasena rAjAnA kuLarUpI AkAzataLamAM rahela nirmaLa cadra samAna, jayavaDe prakAzamAna ane meTA saubhAgyavare kAmadevanA gA nAza karanAra zrI pArzvanu pANigrahaNu kadAca bahu puNyavALI kanyA karI zake. " A pramANe kAMika kumAranA guNunu kIna sAMbhaLIne te khALA kahI na zakAya tevA ane pUrva koIpaNu vakhata nahIM anubhavelA rasAMtarane pAmI. te vakhate jANe krodha pAmelA hAya tevA kAmadeve avasara pAmIne ekIvakhate ja potAnA pAMce khANeAvaDe teNIne tADana karyuM. tyArapachI jANe sUtI hAya, jANe madonmatta thaI hAya, ane jANe mUrchA pAmI heAya tema kumAranuM ja aMta:karaNamAM dhyAna karatI, AMkhAne mIMcatI ane prasAdanuM sthAna chatAM paNa priya sakhI jananI sAthe nahIM khelatI te khALA vAravAra sakhIe e kheAlAvI chatI paNa mauna dhAraNa karIne rahI. " are! hA! hA! aceAnya kALe paNa vidhAtAe A zuM karyu? " e pramANe karuNA sahita vilApa karatI sakhIone AzvAsana karavA mATe yeAgya kALe paNu huMkAra zabda karavA lAgI. te vakhate "e gAthAnA gItane sAMbhaLavAthI Ane kAmadevane vikAra thayA che" ema saMbhAvanA karatI sakhIoe teNIne kahyuM ke " huM priya sakhI ! tuM bhAgyazALI che, ke jenA ( tArA ) sArA sthAnamAM anurAga thayA che. kemake tuM rAjahaMsanI putrI che, ane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ]. zrI pArzvanAtha caritra : praratAva 3 jo : ^^^^ ^^^ ^ ^^ ^^^ te kumAra kamalAkara che, tethI he vahAlI ! A bannene saMgama kone pasaMda na paDe? paraMtu dhIrajanuM AlaMbana karIne tuM A prastuta arthane viSe kAMIka kALanA vilaMbane sahana kara, ke jethI tuM manavAMchita pAmI zake." A pramANe manahara vANIvaDe AzvAsana ApIne tene tenA maMdiramAM teo laI gaI, paraMtu tyAM paNa bahAra ke mathe (aMdara), ekAMtamAM ke janasamUhamAM, rAtrie ke divase, zAmAM ke AsanamAM tathA gharanA AMgaNAmAM ke vanamAM koI paNa ThekANe te ratine pAmatI nahatI. paraMtu mAtra lAMbA nasAsAvaDe jharUpI palavane sukAvatI duHkhathI uchaLatI maMda vAyue calAvela vRkSanI zAkhAnI jema vastrane calAvavA lAgI. pachI te sakhIoe jaladI jaladI jaIne prasenajita rAjAne teNInuM sarva vRttAMta vistArathI kahyuM. rAjA paNa te sAMbhaLIne tuSTamAna thaI bolyA ke-"ahe ! mArI putrI vizeSa jJAnI che, ke jenI buddhi jagatanA cUDAmaNirUpa azvasena rAjAnA putrane viSe Asakta thaI. meM paNa pahelAM ja svayaMprabhA devInI pAse kahyuM hatuM ke A putrI pArzva kumArane ApavA gya che. tethI A satya thayuM. kemake anukULa deva sarvanuM kalyANa kare che. ane A pramANe amArA manavAMchita arthane sAdhavAmAM pradhAna A putrInuM vAMchita che. A pramANe tenI pAse jaIne tame tene nivedana karo." tyAre sakhIoe tyAMthI pAchI AvIne harSa sahita A sarva hakIkta rAjaputrIne nivedana karI. tyAre te kanyA tene amRtarasanI jema zravaNakhuMTavaDe pAna karIne viyeganI vedanAthI kAMIka zAMti pAmI, to paNa caMdrane IcchatI nathI, caMdanane vakhANatI nathI, puSpamALAne dhAraNa karatI nathI, kAkalInA (koyalanA) gItane sAMbhaLatI nathI, zRMgArane paheratI nathI, tathA mAlatI vigerenA puSpanA samUhane bahu mAnatI nathI. kevaLa azvasena rAjAnA putranA nAmarUpI maMtrAkSane ja jIvitanI rakSAnA kAraNa rUpa hovAthI vAraMvAra ekAgra manavALI thaIne vegane prApta thaI hoya tema samagra bahAranA vyApArane tyAga karI samaraNa karavA lAgI. AvA prakAranuM teNInuM svarUpa jANIne prasenajita rAjA A svayaM vara thaye ema jANIne he devI! tamArI pAse ghaNA hAthI, ava vigere sahita tene mokalavA teyArI karavA lAgyA, teTalAmAM kaliMga dezanA rAjA ane bIjA paNa sImADAnA rAjAo pragaTa IrSAvALA thaI "amArA jIvatA chatAM jo AvuM strIratna bIje ThekANe jAya che, te amArI zUratAnI vArtA paNa jatI rahI." ema vicAratA te sarve pUrve karelI abhyarthanA(mAgaNIne saMbhArIne vilakhA thayA, ane sarva sainya sahita te nagarIne vIMTIne rahyA che. tyAre rAtrie prasenajita rAjA pitAnuM sanma taiyAra karI AkramaNa karavAvaDe zatruone upadrava karavA lAgyA. A pramANe dukhI avasthA thavAthI sAgaracaMdra maMtrIne purUSottama nAmane huM putra he deva ! tamArI pAse Avyo chuM. he deva! A vRttAMta sAMbhaLIne tamane je kAMI ucita lAge, te tame karo." A sAMbhaLIne azvasene rAjA paNa kepa pAme. tathA bhrakuTi caDAvavAthI bhayaMkara mukhavALA, kopathI rAtA thayela netrane Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzva kumAranI pitA pratye prArthanA. [ 149 ]. uchALatA, ane hAthamAM vividha zastrone dhAraNa karanArA sarve subhaTanA samUha lebha pAmyA. te vakhate azvasena rAjAe amAtyane AjJA ApI, ke-"hAthI, ava, subhaTa ane rathanA samUhane ekadama taiyAra karAva." tyAre te amAtye tarataja pRthvItalanA samUhane kSobha pamADanArI maTI bherI vagaDAvI. tyArapachI akasmAta tene zabda sAMbhaLavAthI ja pAmelA subhaTa ane hAthInA samUha uchaLavA lAgyA, azva ane khaccaranI khurInA agra bhAgavaDe khodAyelI pRthvI uparathI uDatA rajanA samUhavaDe AkAzane avakAza rUMdhAI gaye. te joIne caturaMga senAnI taiyArInI saMbhAvanA karIne jagaddaguru pArvakumAra rAjAnI pAse AvyA. ane praNAma vigere vizeSa pratipatti (sevA) karIne tarata ja Adara sahita kiMkare ANelA siMhAsana upara besIne bolavA lAge, ke-"he pitA! tamArA dezamAM zuM keIe upadrava karavAno AraMbha karyo che? ke jethI karIne agya kALe paNa rAjAo Amatema pAdanikSepa kare che, rAjamArga dusaMcAravALA thayA che, moTI uchaLelI reNunA samUhathI rUMdhAyelA dizAnA samUho dukhathI joI zakAya tevA thAya che, vAyue uDADelA gaMdhahastInA kuMbhasthaLanA siMdUra samUhana parAgavaDe raMjita thayelA kiraNasamUhavALuM sUrya. maMDaLa jANe astagiri upara cAlyuM gayuM hoya tema duHkhe karIne jovAlAyaka thayuM che, tathA kamaLavananA vikAsanA anumAnathI divasa pUrNa thaye jaNAya che. tethI karIne he pitA! A badhuM zuM che?" tyAre rAjAe kahyuM, ke-"he vatsa! prasenajita nAmanA mahArAjAe mekalela A amAtyaputra purUSottama tane sarva vRttAMta kaheze, tene tuM sAvadhAna thaIne sAMbhaLa." pachI rAjAnA ardhanetranA jevAthI utsAha pAmelA te puruSottame tene praNAma karIne mULathI sarva vRttAMta yathArtha kahyo. tyAre kAMIka hAsyanA vazathI ughADelA eNapuTamAMthI nIkaLatA mane hara dAMtanA kiraNonA samUhavaDe dizAmaMDaLane veta karatA kumAre kahyuM ke - ' "he pitA ! A to thoDuMka ja kArya che. ATalA mAtravaDe paNa tame tamArA AtmAne kema prayAsa pamADo cho ? huM paNa tene yogya upakrama karIza, te duSTa zuM mAtra che? jethI mArA hovA chatAM jo tame AvA prakAranA kAryamAM prayAsa (kaNa) kare, te pachI putra zuM kare ?" A pramANe bolatA te jagadagurUne moTA nehathI rAjAe pitAnA ullaMgamAM besADIne tathA mastaka upara cuMbana karIne kahyuM ke-"he vatsa! bIje koNa AvuM kahevAne jANe che? athavA bIjA kAne Avo vizuddha buddhine utkarSa che? A pramANe duSTa janane anuzAsana karavuM egya ja che. mAtra atyAre paNa tAro paryAya (vaya) saMgrAmane yogya nathI, tethI tuM ahIM ja rahe, huM pote ja te moTA zatruno nigraha karIza." tyAre kumAre kahyuM, ke-"he pitA! zarIrane nAno ke moTo paryAya kahe, te kAraNa nathI, tethI karIne ja huM kAryane sAdhanAra thayo chuM.-sarva jagatamAM prasarele aMdhakArane samUha sUryanA leza mAtra tejathI paNa vinAza pAme che, tethI moTApaNuM lAghA karavA lAyaka che, e yukta nathI. laghupaNuM paNa niMdAne yogya kema hoya ? kemake aNu jeTalo paNa zreSTha maNi Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- [ 150 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : ~~~~~~~~~~~~~~ ~ ~~ parvatanA zikhara jevA moTA paNa garala(jhera)ne dUra kare che, tethI mane AjJA Apa, te durAcArI keTalA mAtra che? (zuM hisAbamAM che?" tyAre pitAe AjJA ApI. eTale te kumAra pitAne mahelamAM gaye. pachI moTA AbhUSaNAdika ApavAvaDe puruSottamane tuSTamAna karIne sArA muhUrta samaye kumAre prayANa karyuM. te vakhate avasena rAjAnA kahevAthI caturaMga sainya sahita sAmaMta rAjAonA samUha tatkALa kumAranI pAse AvyAM. te vakhate veta chatrane dhAraNa karanAra, cheka veta be cAmaravaDe vIMjhAtA, moTA hAthI upara caDela ane aneka rAjAothI parivarela te kumAranI AgaLa cAraNabhATane samUha yaza gAvA lAge, cAra prakAranA vAjiMtra vAgavA lAgyA, a"vanA hevAranavaDe ane hAthInI garjanAnA zabdasamUhavaDe AkAza bharAI gayuM. dareka samaye utpanna thatA zubha zakunavaDe vRddhi pAmatA utsAhavALo, tathA jenI AgaLa moTA subhaTo hakAra pikAra karI rahyA che e te kumAra cAlyA. A pramANe samagra sainyanA samUhavaDe pRthvItalane atyaMta bharI detA te mahAtmA jeTalAmAM pahelA prayANe pahoMcyA, teTalAmAM pRthvItaLane sparza nahIM karato. aneka divya zastrothI bhareluM ane mAtali nAmanA sArathi vaDe yukta e eka ratha prApta thaye. te vakhate mastakavaDe pRthvItaLane sparza karatA mAtali prabhune praNAma karI kahevA lAge ke-"he deva! mAruM vacana sAMbhaLo. cAranA (gupta polIsanA) adhikAramAM nImAyelA devanA vacanavaDe A vRttAMta jANIne devanA iMdra harie (zake) tamArI pAse mane ratha sahita mokalyo che, tethI he nAtha! maherabAnI karIne A ratha upara tame ArUDha thAo, ane tema karavAthI idranI prArthanAne bhaMga na thAo." A pramANe tene kahevAthI bhuvanaprabhu te ratha upara ArUDha thayA. pachI nagara ane AkaravaDe ramaNIya pRthvIvalayane jetA te javA lAgyA. A pramANe niraMtara prayANavaDe jatA te prabhu kuzasthaLa nAmanA moTA nagaranI pAsenA udyAnamAM prApta thayA. tyAM kaMdhAvAranuM sthApana karIne pachI pote bhuvanane kSaya ane rakSaNa karavAmAM samartha bhujadaMDavALA chatAM paNa ane pralaya kALanA pracaMDa sUryamaMDaLanI jevA moTA pratApavALA chatAM paNa karuNAnA samUhavaDe bharapUra manavALA "A kIDA jevA rAjAone pIDA karavAthI zuM phaLa?" ema manamAM vicAra karatA prabhue sAma vagere nItimArgamAM vicakSaNa ane prastAva(samaya)ne ucita bolavAmAM huMziyAra evA dUtane vizeSa kahevA lAyaka padArthane zIkhavIne kaliMga rAjA vigere zatrunI samIpe mokale. tyAre mastaka upara tenI AjJAne dhAraNa karatA te dUta moTA saMraMbhavaDe vilaMba rahita (zIdhra) gati karIne temanI pAse gaye, ane kahevA lAgyuM, ke-"he rAjAo! kuzalapaNAnA athI puruSane pitAnA sAmarthyane gya samAraMbha karo egya che. kemake takSaka nAgarAjanA phaNA ratnane grahaNa karavAmAM pravartela keIpaNa mANasa kuzaLatAne bhAgI thatuM nathI. te A pramANe rAvaNa je paNa ane gaMDasthaLamAMthI madane jharanArA paNa hAthIo je parvatanA kaTakane viMdhavA mAMDe, te dAMta rahita thaIne teo pAchA vaLe. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvakumAra pAse kaliMgarAjanuM Agamana. [ 151 ] kAryamAM nipuNa puruSa "A keNa che? athavA huM keNa chuM?" ema pitAnuM ane bIjAnuM AMtaruM jANIne pravarte athavA pAchA phare. agnine oLaMgavA mATe tatpara thayela pataMgIyAnA samUhanI jema tejasvI purUSanuM AkramaNa karavAne pravatele purUSa kSayane pAme che, temAM zuM Azcarya ? bhuvananA svAmIne viSe Asakata thayelI siMhaNanI jevI prabhAvatInI IcchA karatA tame avazya ziyALanI jema nAza pAmaze. jenI pAse sura asura sahita samagra traNa jagata padAti tulya (jevuM) che, tevA traNa lokone pUjavA lAyaka A prabhunI sAthe tamAre virodha kema hoya? tethI akasmAta pitAnA kuLane nAza karavA mATe kema prApta thayA che ? kemake siMhanI sAthe mRgalAnuM yuddha yogya nathI." A pramANe te dUte kahyuM tyAre kopathI rakta thayelA banne netravALa kaliMga rAjA vigere zatrune samUha balavA lAgyA. "huM dUta chuM ema belanAra tuM haNavA yogya nathI. anyathA tuM haNavA gya ja che, ke jethI amArI pAse paNa tuM atyaMta agya be che." tyAre dUte kahyuM ke "haju paNa tame duHzikSita (mUkha) che, tethI amArA svAmInA traNa bhuvana namAM pracaMDa parAkramane tame jANatA nathI." ema kahIne dUta pAcho pharyo. ane atyaMta krodhane dhAraNa karatA teoe dukhe karIne vArI zakAya evuM caturaMga sainya taiyAra karyuM dUte paNa jaIne bhuvananA svAmI pArvane sarva vRttAMta kahyuM. tyAra pachI prabhAkara maMtrIe kaliMgarAja vigere zatru rAjAone kahyuM ke-"are re! rAjAo! yegya bolanAra dUtane paNa tiraskAra karIne pitAnA AtmAne pramANa karatA tame kema AvuM nisAra jema tema belyA? zuM tame A paNa nathI jANatA ke cauda mahAsvapnavaDe jene avatAra sUcavAye che, jenA caraNakamaLa sarve sura asurane vAMdavA lAyaka thayAM che, jenA janma thayA pachI tarata ja zramaNa nAmanA yakSarAje nAMkhelA suvarNanA nidhAnavaDe nagarInA sarve lokone dAridrarahita karyA che, tathA jeNe samagra rega ane zoka dUrathI nAza karyA che, evA A pAzvakumAra che. (te zuM tame nathI jANatA ?) A hakIkata mane guptacare kahI che, ke-"i mAtali sArathi sahita ane aneka divya AyudhothI paripUrNa pitAne vijaya ratha A kumArane yuddha samaye ArahaNa karavA mATe meka che. " tethI karIne tame potAnA AtmAnuM rakSaNa karo. akasmAta ja durnayarUpI pavanathI prerAyelA tame pataMgIyAnI jema tenA kaparUpI agnine viSe kema paDe che ? traNa lekane pUjavA lAyaka A kumAranI sevA karanArA tamane laghupaNAnuM kalaMka nahIM lAge, kemake te traNa jagatanA baMdhurUpa che. tethI tenI sevAne pAmelA jIne bane bhava saMbaMdhI arthanI prApti hatALamAM ja rahelI che." A pramANe sAMbhaLIne tatkALa bhayathI kSobha pAmelA teo yathAvasthita (satya) arthano vicAra karI kahevA lAgyA, ke-"he zreSTha maMtrI ! ame kArya akAryane vicAra karyA vinA agya kAryanuM AcaraNa karyuM, paraMtu have te amane yathAsthita arthanA vistAravaDe sArI rIte pratibaMdha karyo che, tethI tuM kahe ke amAre te Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo bhuvananAthanA darzana kevI rIte karavA ? athavA peAtAnA dudharitrane khamAvavAvarDa amArA mananI zAMti zI rIte karavI ? " tyAre maMtrIe kahyuM ke- vyAkuLatA( bhaya )nA tyAga karA, mehune tajo, kemake te prabhu praNayane vatsala che. tethI tame chUTA keza mUkIne ane skaMdha upara parazune dhAraNa karIne jaladI jaIne meATA iMdro jenA caraNakamaLamAM namyA che evA tene praNAma karI, have kALakSepa karavA ce|gya nathI. '' te sAMbhaLI 'tame kahyuM te satya che' ema kahI te prakAre sarva karIne kaliMgarAja vigere sarva rAjAe bhagavAnanI samIpe cAlyA, ane siMhadvAranI pAse AvyA, tyAM pratihAre temane rAkayA. tyAre teoe kahyuM ke-" he dvArapALa ! tuM ahIMthI jaine mahArAjAne amAruM' Agamana nivedana kara. " tyAre moTA harSane pAmela hAthamAM suvarNa daMDane dhAraNa karatA te pratihAra prabhunI pAse gayA, ane tenA pagamAM paDIne kahevA lAgyA ke hai deva ! jema nAgadamanI vidyAnA prabhAvathI sarpanuM vIrya haNAI jAya che, tema tamArA pratApathI haNAyelA sAmarthyavALA A kaliMgadezanA rAjA bIjA rAjAo sahita pAtAne sthAne eka kSaNa mAtra paNa prIti nahIM pAmavAthI peAtAnA parivAra sahita kaMThe upara parazune dhAraNa karo tamArA caraNakamaLanA praNAmarUpI jaLavaDe peAtAnA AtmAne nirdeLa karavA icchatA dvAranA tAraNanI pRthvI upara AvIne rahyo che, te ahIM zuM karavuM ? " tyAre bhagavAne kahyuM, ke-" kuThArane dUra karIne sArA satkArapUrvaka tene jaladI praveza karAva. tyAre " jevI devanI AjJA " ema kahIne pratihAra tyAMthI nIkaLyeA. tyAM te rAjAne prabhunA Adeza kahyo tyAre " mArA para mATI kRpA karI " ema vicArI parazune dUra karIne tathA kezapAzane khAMdhIne aneka sekaDA rAjA, daMDAdhipati, saMdhipALa, dbhuta ane seMkaDA maMtrI sahita bhuvana prabhunA sabhAmaMDapamAM peDhA. tyAM dUrathI ja parivAra sahita kaliMga rAjAe traNa bhuvananA svAmI pArzva ne mastaka namAvI praNAma karyAM, ane pachI kapAlataLa upara hastakamaLanA kezane dhAraNa karI kahevA lAgyA ke" he deva ! mArA dunaya paNa pUrvanA koI kuzaLa karma nA udayavaDe mATA uDDayanA kAraNapaNe pariNamyA che, ke jethI samagra saMpadA ApavAmAM ciMtAmaNirUpa ApanA caraNakamaLa Aje amArA cakSunA viSayane pAmyA. Ama thavAthI ame amArA AtmAne anatha karanAra kaima kahIe ? ke jethI anyathA prakAre AvA meTA lAbhane saMbhava na thAta. tethI Apa prasanna thAo, ane vikalpa rahita amAruM rAjya, rASTra, kaiAza, kAThAra, hAthI, azva ane rathanA samUha sa` Apa grahaNa karI. athavA ATaluM kahevAthI zu' ? he deva! amAruM jIvita paNa Apane AdhIna che, mATe jema Apane bhAse tema upayAga karIne A jIvatane kRtArtha karo. citAmaNine nIce karanAra ApanA caraNakamaLanA darzanathI ame mAnIe chIe ke A bhava ane parabhavamAM ame amArA AtmAne kalyANanA bhAjanarUpa ' karyAM. je ApanA caraNakamaLamAM traNa bhuvana paNa bhramarApaNAne pAme che, tene jovAthI ame zu kalyANane nathI pAmyA?" A pramANe Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - ... .. . ga ma na - - - - - WI/. prasenajita rAjAe karelI prabhAvatI lagna prArthanA. [ 153 ]. jeTalAmAM teo mATI bhakti vaDe manahara vANavaDe bolatA hatA, teTalAmAM puruSottama pAsethI kumAranA AgamananuM vRttAMta jANIne tathA yuddhane ADaMbara zAMta thayo jANIne tatkALa prasenajita rAjA nagaramAM mahatsava karAvIne pitAnA samagra sainya sahita nagarathI nIkaLe, ane pArzva kumAranI pAse gayo, ane ucita sevA karIne sukhAsana upara besIne A pramANe be, "mAnuM chuM ke-he jagatmabhu! kharekhara mArA puchayathI ja tame ahIM prApta thayA che, kemake apuNyazALIne gharamAM kadApi vasudhArA paDe ja nahIM. sukRtanA samudrarUpa tamArA samAgamathI huM paNa puNyanuM sthAna thaye chuM; kemake puruSane yoga kenA udayane hetu na hoya? mArA hadayarUpI je vanane vRkSa duhanA udayavaDe sukAI gaye hatuM, te akALanA megha samAna tamane pAmIne jaladI palavita thayA che. tathA prasaratA uttarottara moTA maneratharUpI puSpavALo paNa thaye che. have he deva! tamArA prabhAvathI te jaladI phaLanI saMpadAne pAme, tethI he deva! A mArI prabhAvatI putrI je prakAre zIdhrapaNe yathArtha nAmavALI thAya te prakAre ati prasiddha karo kemake kalyANakAraka kAryo ghaNuM vitavALA hoya che." A pramANe te rAjAnA kahevAthI maMtrIonee tarata ja tiSa zAstranA arthane bhaNanArA jezIone bolAvyA, ane temane prANigrahaNane yegya evuM lagna (muhUrta) pUchyuM: tyAre teoe sArI rIte vicAra karIne pAse ja prApta thayela viziSTa grahonA baLavaDe zreSTha lagna kahyuM. tyAre banne pakSavALAe vivAhanI sarva sAmagrI taiyAra karI. pachI zubha muhurta AvyuM tyAre kuLavAna vRddha strIoe maTI RddhinA vistArathI tIrthajaLavaDe ane sarva auSadhIvaDe vadhu varane snAna karAvI, rivAja pramANe te bannene paMkhyA (paMkhaNA karyA). pachI niSedha rahita sarvane dAna ApyuM, meTA mANasane upacAra karAvyuM, maMgaLanA vAjiMtra vagaDAvyA, vAcALa strIne samUha vAraMvAra vistArathI gIta gAvA lAgyo. A pramANe banne pakSanA saMteSavaDe prabhAvatI temaja kumAranuM pANigrahaNa(hastameLApa) thayuM. pachI pherA pheravyA. kanyAnA hAthane mUkavAne samaye prasenajita rAjAe bhuvananA svAmIne hAthI, azva ane ratha vigere tathA suvarNa, cIna, ardhacIna vigere vicArathI paNuM adhika dAna ApyuM. A rIte moTA harSathI vivAha saMpUrNa thaye. vRddhi pAmatA pUjAsatkAranA prakarSavaDe keTalAka divasa sudhI paramezvara kuzasthaLa nagaramAM rahyA. pachI sarva rAjalekavaDe anusaratA te prabhu pitAnI nagarIne uddezIne nIkaLavA lAgyA, te vakhate pharIthI prasenajita rAjAe meTA vastra ane alaMkAra vigerevaDe tenuM sanmAna karyuM. pachI prabhu te nagarathI nIkaLyA tyArapachI pAMcamA prayANakane viSe (pAMca mukAma sudhI sAthe rahyA pachI) prabhunA pagamAM namavuM vigere maTI bhaktivALA kaliMgarAjA vigerene pitapitAnA rAjya ApIne tathA sanmAna karIne prabhue vidAya karyo, tyAre teo pitAnA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - --- -- - - - - - - - - - - - - [ 154]. zrI pArzvanAtha caritra H ? prastAva 2 jo : sthAna tarapha cAlyA. pachI prasenajita rAjAe paNa prathama pitAnA virahathI saMbhavatA uchaLatA netranI azrudhArAvaDe dhavAyelA mukhavALI prabhAvatIne madhura vacanavaDe zAMta karI, tathA samayane ucita zikSA(upadeza) ApI. pachI bhagavAne nehavALI cakSu nAMkhavApUrvaka sArI rIte sanmAna karIne temane vidAya karyA, tyAre te bhagavAnanA bhuvanane viSe adbhata rUpane, anupama lAvaNyane, anya rAjAnA subhaTanA samUhanA sAmarthanA parAbhavane, caMdranI kAMtine, tuccha karanAra anupama kItine, atyaMta moTA saubhAgyane tathA amRtanI vRSTi jevI nAMkhelI daSTine vAraMvAra prazaMsavA lAgyuM. tathA "puNyanA rAzirUpa A bhagavAnanA darzana mane pharIthI kayAre thaze?" ema vicArIne saMtApa kare ane kaMThane pAcho vALI pArzvakumArane vAraMvAra jato te rAjA mahAkaithI pitAnA nagaramAM gayA. bhagavAna paNa anukrame cAlavA lAgyA. mArgamAM jUdA jUdA namatA sImADAnA rAjAnA mugaTanA maNinA kiraNonI zreNivaDe vyApta caraNavALA, ghaNuM cAlavAthI thAkI gayelA manuSyanA samUhane zaraNa ApatA, tathA ati karuNu yukta cakSu nAMkhavA mAtrathI ja paraspara viruddha lokenA saMtApane nAza karatA te prabhu vANArasI nagarInI pAsenA (sImADAnA) udyAnamAM AvyA. te vakhate kumAranA AvavAthI tuSTa thayelA azvasena rAjAe nagarImAM mahatsava karAvyuM. pharakatI vicitra vijA bAMdhelA meTA seMkaDo vAMsavaDe sahita, kaMkunA rasathI chAMTelA mArgane viSe pAMca varNanA puSponA samUha vikheryo, baLatA sugaMdhI zreSTha dhUpanA dhUmADAthI AkAza vyApta thayuM, maMca ane atimaMca upara nAca karatI suMdarInA samUhavaDe manahara dekhAvA lAgyuM, ThekANe ThekANe laTakAvelA mutAmaNinA hAravaDe dizAo zobhavA lAgI, koyalanA kaMThanA ane kinnaranA ekIsAthe gAyananA zabda uchaLatA hatA, dareka gharanAM dvAranA tAraNe upara bAMdhelI vaMdana mALAvaDe zobhita thayuM, tathA parvata jevA UMcA devAlaya upara moTuM nATaka thavA lAgyuM. A pramANe nagarInI moTI zobhA karAvIne azvasena rAjAe zubha muhUrta vakhate moTI vibhUtithI praveza karAvyA. kumAre nagarImAM praveza karyo te vakhate vilAsa karatI ane manahara rUpavALI strIone A pramANe vividha prakAranA kAmadevanA vikAra thayA maMDana samApta thayA vinA paNa ullAsa pAmatA moTA romAMcavALI kumArane jotI kaI strInI sakhIoe gupta rIte hAMsI karI, "are mUDha! pagamAM paDelA kaMdarAne paNa tuM zuM dekhAtI nathI?" ema kumArane jovA mATe Atura thayelI bIjIne tarjanA karI, "he sakhI! zuM A kAmadeva sahita sAkSAta rati jAya che? nA, ema nathI. tyAre zuM vikhaNanI sAthe sAkSAta lakSamI dekhAya che? nA, A sarva mithyA che. paraMtu te A pRthvI para prasiddha pArzvakumAra che, ane A kumAre pitAnA hAthavaDe grahaNa karelI (paraNelI) je prabhAvatI te ja A che. he sakhI ! tamAlapatranA jevI zyAma pArzvanA zarIranI kAMtinI chaTA (samUha) vaDe sahita zaMkaranA hAsya jevI ujavaLa devI prabhAvatInI prajA te yamunA nadInA jaLavaDe Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha prabhutA vANArasI pravezatsava. 99 [ 155 ] AcchAdana karAyela gaMgAnadI jevI dekhAya che, te tuM jo. A pramANe ghaNA vacanA mAlatI ane peAtAnA mahelanI khArIAmAM rahelI nagaranI nArIe atyaMta keAmaLa hAthanI AMgaLIonI zreNivaDe dekhADelA pArzva kumAre dhIme dhIme pAtAnA gharamAM praveza karyAM. te vakhate atyaMta harSoMnA samUhathI bharelA ekaThA thayelA deva ane dAnavanA samUhavaDe te vANArasI purI svarganagarInI jema zeAlavA lAgI. vaLI te vakhate dAraparigraha karelA bhagavAnanI peAtAnA pitAmAtAe te kALane ucita vizeSa pratipatti karI tyAre svajana, sakhI ane mitrama'DaLa jANe meTA kalyANanI zreNimaya thayA hoya, jANe samagra sukhanA samUhathI ghaDAyA hoya, ane amRtarasanA samUhathI bharAI gayA hoya tema adhika vRddhi pAmatA saMtASavALA thayA. A pramANe jIvanasvAmI asAra saMsAranA svarUpane jANutA chatAM paNu, traNa jJAnarUpI nirmAMLa leAcanavaDe bhUta, vartamAna ane bhaviSyanA bhAvAne jANatA chatAM paNu tathA saMsArarUpI kUvAmAM paDelA prANInA samUhanA uddhAra karavAmAM karuNAthI baMdhAyelA rasavALA chatAM paNa mAtApitAnA moTA pratiba Mdhanane jANatA heAvAthI tathA ghaNA bhavamAM upArjana karelA bhAgaphaLavALA je kama bAkI rahelA che tenA kSaya thayA nathI ema jANatA heAvAthI samayane yAgya gIta, nRtya vagere upacAra-sAravALA pAMca prakAranA viSayAne sevavAmAM tatpara thaI, pApakAramAM parAdhIna cittavALA thaI kALanuM nimana karavA lAgyA. tathA gRhasaMsAramAM vasatA bhagavAnane ghaNA moTA kuLamAM utpanna thayelA, vinaya ane nItimAM pradhAna, dayA ane dAkSiNya vigere guNeAvALA, ane saMsAranA bhayathI bhIru hAvAne lIdhe ja dharmanA anurAgI traNaseA mitrA thayA. pachI jagadguru jyAM rame che, bese che, sUve che, sa kramaNa kare che,bhAjana kare che ane parivartana kare che tyAM te mitrA paNa rame che, bese che, sUve che, saMkramaNa kare che, leAjana kare che ane parivartana kare che. ghaNuM zu kahevuM ? chAyAnI jema tee jarA paNa dUra jatA nathI. A pramANe divaseA jAya che. tevA samaye pUrva kahelA kamaThanA jIva bhagavAna pratye vairanI paraMparAne pAmelA, garIba kuLamAM manuSyabhavane pAmelA kaDha( kamaTha ) nAmanA tApasa vratane aMgIkAra karIne paMcAgni tapane tapatA bhavitavyatAnA vazathI vANuArasI nagarImAM AvyA ane bahAranA udyAnamAM rahyo. tyAM peAtAnI cAre dizAe cAra agnikuMDa khAdAvyA. saLagatA meTA agnivALA te kuMDAmAM vAravAra mATA meATA kAi nAMkhavAthI moTA tApa( agni ) vikAsa pAmyA. pachI te kuMDAnI vacce rahetA ane mastaka upara pracaMDa sUryaOmaMDaLanA tApane sahuna karatA te AtApanA karavA lAgyA. tathA chaThThuM aThThama Adi tapanA pAraNAne viSe kadamUlAdikanu bhAjana karatA, dhyAnamAM tIna thatA, peAtAnA niyamanA bhaMganu rakSaNa karatA, thAMbhalAnI jema Urdhva sthAne rahetA, Amatema jatA AvatA leAkeAvaDe namaskAra karAtA ane lAghA karAtA jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM tenI kIrti nagarImAM vistAra pAmI. "AvA prakAranA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [156]. zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 3 ke duSkara tapa karavAmAM tatpara ane atyaMta nirAlaMbana(ekAgra) dhyAnavaDe mana, vacana ane kAyAnA vyApArane rUMdhate eka mahAtapasvI amuka ThekANe paMcAgni tapane tapate rahela che." A sAMbhaLIne ghaNA rAjezvara, talavAra, mADaMbika, kaeNTuMbika ane senApati vigere pradhAna leke tene vAMdavA cAlyA. temAM keTalAka zibikA upara caDelA, keTalAka ratha ane azvinI pITha upara caDelA javA lAgyA, keTalAka mAnavaDe ane keTalAka rathavaDe javA lAgyA. te vakhate gatAnugati nyAyavaDe AzcaryapaNAthI bALa ane vRddha sahita sarva janA cAlavAthI rAjamArga sAMkaDA thayA, paga mUkavAnI paraMparA ati maMda thaI. A avasare traNa lekanA prabhu bhagavAna pArzvakumAra sAta bhUmi( mALa)nA prAsAdanA uparanA bhAgamAM siMhAsana upara beThA hatA, rAjaputrAdika pradhAna jane tene parivaryA hatA, te vakhate koIka rIte tenI daSTi rAjamArgamAM paDI, tethI eka tarapha jatA naranArInA samUhane jeI kahevA lAgyA ke "ahA! Aje iMdra mahetsava che? ke kUvAne mahatsava che? ke taLAvane mahatsava che? ke yakSane mahotsava che? ke jethI A nagarIne leka yAnAdika upara caDIne tathA tathA maTe zaNagAra paherIne eka ja tarapha jAya che?" te sAMbhaLIne eka puruSe kahyuM ke-"he deva! A nagarInI bahAra eka tApasa duSkara tapa karavAmAM tatpara thaI paMcAgni tapane tape che, tethI tenI duSkara kriyAnA samUhathI vaza thayelA hadayavALA leke tene vAMdavA mATe jAya che." A pramANe sAMbhaLIne bhuvana svAmI kahevA lAgyA ke-"ahA! A meTuM Azcarya che! ke jethI viveka rahita ane hita ahitane nahIM jANanArA ajJAnI loka pite nAza pAme che, ane bIjA prANIone nAza pamADe che. A jagatamAM be padArtha che. temAM sAthe ja prApta thayele viveka ane bIjo vivekI sapuruSane saMga. jeone A bemAMthI eke nathI, teo paramArthathI AMdhaLA che tethI bIjAone ADA mArgo utAre che. A zraddhA karavA lAyaka nathI, ke paMcAgni tapavaDe paNa dharma thAya che. A te moTuM Azcarya che ! kemake temAM chae javanikAyane vadha avazya thAya che, tethI jIvananA vinAzamAM vartatA A mahAtmAnI upekSA karavI yogya nathI. tethI he rAjaputra ! tenI pAse huM pote jaIne mithyAtvarUpI mohathI moha pAmelA tene bodha karuM." ema kahIne manamAM karuNAne pAmelA, nagaranI nArIonA netrarUpI kamaLavaDe pUjAtA jagadguru cAlyA ane mitranA samUhathI parivarelA te tenI pAse AvyA. A avasare saLagatA agninA kuMDamAM aMdara rahelA moTA sarpavALA eka kAine nAMkhatA. mANasane prabhue , tyAre prabhue kahyuM ke-"dharmanA mATe tapanA samUhane karatA he tApasa! dharmanA miSavaDe pApa upArjana karanAruM te A zuM AraMvyuM? kemake dharmanuM mULa dayA che, te dayA agninA saLagAvavAmAM kema thAya ? kemake te agnine viSe sarva jIvone vinAza jovAmAM Ave che. je kadAca zarIrane dAha karavAvaDe pApano nAza thAya che, tethI A agnine AraMbha karyo che ema mAnavuM hoya, te AtmAne haNavAthI zuM phaLa mATe dharma kare Page #254 -------------------------------------------------------------------------- Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAzva kumAre korTamAMthI baLatA sapane kADhI vivekarahita kamaTha tApasane batAvela apUrva dayAdhama. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzva kumAre jaNAvela jIvadayAnuM svarUpa ane sapane sabhaLAvela navakAramaMtra [ 157 ] e ja ucita che. athavA peAtAnA AtmAne jahaNavA e ja ucita che. bIjA niraparAdhI jajaMtuAne haNavAthI zuM phaLa maLe ? kemake bIjAne haNavAthI AtmAne meATu' du:kha ja thAya. jema potAnA vinAzamAM ghaNuM duHkha che, tema bIjAne haNavAmAM paNa tene ghaNuM du:kha thAya che, ema potAnA anumAnathI jANIne jIvitanI IcchAvALA sarva prANIonuM rakSaNa karavuM, te ja zreSTha dharma che; teA pachI anartha karanAra A paMcAgni tapavaDe zuM phaLa che? daravAjA vinAnA nagaranI jema ane mULa vinAnA mATA vRkSanI jema dayA vinAnA dharma kaDAhyA puruSAnI prazaMsA pAmatA nathI. jema khIja vinA dhAnya thatuM nathI, ane jema sUtra vinA vastra khanatuM nathI, tema jIvadayA vinA dharma zI rIte AtmAne pAme ? jema nAyaka vinAnA ratha, hAthI, azva ane subhaTanA samUhathI maLelu` sainya paNa duSTa leAkeAvaDe jaladI haNAya che, tema dayA vinAnA dharma paNa haNe che. A jagatamAM sa jIveAne samitanI bhAvanAvaDe dharma prApta thAya che, kemake samati vinAnI kriyA kAgaDAnA puSpanI jema niSphaLa che. du:khathI bhaya pAmatA ane sukhanA abhilASI evA jIvAne viSe dharmanA athI puruSA A pramANe duHkha utpanna kare te kema yukta hAya ? jo kadAca jIvanA vadha karavAmAM dharma mAnavAmAM Ave, teA macchImAra vigere leAka niraMtara temAM ja Asakta che, tethI te sadgatine pAme. tethI he tApasa ! agninA kuMDamAM iMdhaNA saLagAvavAnuM kArya tu zIghra tajI de, kemake te cara ane acara sarva jIvAnA vinAzanuM kAraNa che. " A pramANe sAMbhaLIne kaDha( kamaTha ) RSie kahyuM ke "huM. meTA rAjaputra ! hAthI, azva vigerenA guNudeASa jovAmAM tamArI jevAnI buddhinA praka DAya che, paraMtu dharmazAstranA vicAramAM hAya nahIM, tethI tamAre ahIM zu khelavuM? jemAM jenA viSaya na hAya, tene te viSayane khelavAthI zu phaLa tyAre bhagavAne kahyuM ke-"he mahAnubhAva, A zu' anyathA( asatya ) che? agni zu... jIvanA kSaya karanAra nathI? jo tamane vizvAsa na heAya, teA pratyakSa jIe, huM tamane dekhADu'. ema kahIne bhuvanagurue ardha maLeluM mATu kA agnikuMDamAMthI kaDhAvI catura puruSanA hAthe pathruvaDe jaladIthI be bhAga karAvyA. te vakhate temAMthI maLatA zarIravALA, ghUmanA samUhathI vyAkula netravALA ane mAkI rahelA alpa jIvitavALA sarpanIkaLye. tyAre mATI dayAne vaza thayelA manavALA ane sarva prANIonA samUhanuM rakSaNa karanArA bhagavAne te sarpane pAMca navakAra maMtra saMbhaLAvyeA. tyAre laghuka paNAe karIne te sarpa ekAgra cittavaDe amRtanI jema tene zravaNapuTavaDe pIdheA( sAMbhaLyeA ). te maMtra bhAvanAnA prabhAve karIne te maraNa pAmIne bhavanavAsI devAne viSe dhaNu nAme sarparAja utpanna thayA, jethI karIne pApI pataMgane khALavAmAM agninI jvALA jevA A maMtra che, tethI maraNa samaye dvAdazAMgIne tajIne AnuM ja smaraNa karavAmAM Ave che. jema vadhatA vairIvALA, ajJAnI ane manamAM bhayathI Atura thayelA manuSyA gauravapaNAe karIne amAgha zastrane dhAraNa kare che, tema A maMtra dhAraNa karavA. viveka rahita je tiya cAe "" "" Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - --- [ 158 ]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva ke je : uly) paNa A maMtra dhAraNa karyo hoya che, te paNa jaladIthI sagatine pAme che. temAM Azcarya zuM che? jema samudramAM vahANa bhAMgI jAya tyAre tenuM eka pATiyuM grahaNa karAya che, athavA agnivaDe ghara baLatuM hoya tyAre temAMthI jema mahAratna grahaNa karAya che, athavA moTA kUvA vigeremAM paDanArAo keInuM AlaMbana kare che tema paMca namaskArane je grahaNa kare to zuM siddha na thAya? prANIhiMsAdikamAM Asakta thayelA paNa ane sapuruSanI ceSTAno tyAga karanArA paNa manuSyo maraNa samaye A maMtranuM smaraNa karavAthI avazya devasaMpadAne pAme che. jyAM sudhI navakAra maMtranuM samaraNa karyuM nathI tyAM sudhI zatru, marakI, cera, rAula, zAkinI, vetAla, bhUta ane rAkSasa vigere lokone bivarAve che. jeonA manarUpI paTTane(pATiyAne ) viSe A maMtra TAMkaNuvaDe katarelAnI jema varte che, tyAM sudhI teone A bhava ane parabhava saMbaMdhI bhaya pAse paNa AvI zakatA nathI." A pramANe sarpane paMca navakAra ApyA pachI te maraNane pAmyo, tyAre tarata ja lekee jagadagurune sAdhukAra Ape te A pramANe - aho! A moTuM ketuka che, ke A jagatamAM dharma paramArthane jANavAmAM koNa samartha che ? tathA A pramANe vistArathI kahevAne paNa keNu samartha che? kayA bIjA puruSanI AvI svAbhAvika dayA dekhAya che? athavA lekanA lecanane AnaMda ApanAruM AvuM adabhuta rUpa kene hoya che tethI karIne azvasena rAjAnA kuLane viSe nirmaLa caMdra samAna ane pAkhaMDInA matarUpI aMdhakArano nAza karavAmAM atyaMta pracaMDa tejavaDe sUrya samAna A pArzvakumAra jaya pAme che, jethI karIne AvA prakAranA puruSarUpI ratnavaDe A leka zobhA pAme che, tethI karIne ja sura asurone paNa vakhANavA lAyaka ane pAse javA lAyaka che. je A kumAra AvyA na hota, te AvA prakAranA mithyASTinA kahelA kumArgathI duHkhI thayela A leka pAtAlamAM(narakamAM) gaye heta." A pramANe bhuvanaprabhunA satya guNanA kIrtanavaDe saMtApa pAmele ane lajajA pAmela zaTha(mUM) kamaTha tApasa te sthAnathI cAle gaye. svabhAvathI ja kuTila pApI ne sanduruSane saMgama paNa niSphaLa thAya che, kemake sanmArga dekhyA chatAM paNa te kamaThane mahAduHkha thayuM. A pramANe te kamaTha atyaMta vyAkuLatAne pAmIne tathA potAnA vizvAsathI kaSTa karIne atyaMta duSkara ajJAna tapa karIne kALadharma pAmIne bhuvanapatine viSe meghakumAra nikAyanI maLe meghamAlI nAmane deva utpanna thaye. traNa bhuvanane prakAza karanAra pAzva bhagavAna paNa badinA samUhavaDe stuti karAtA, nagarajane vaDe lAghA karAtA, seMkaDo aMgulivaDe paraspara dekhADAtA, cekhAthI mizra karelA puSpAMjalivaDe pUjAtA, ghaNI vAra darzana thayA chatAM paNa pUrve jANe bilakula na dekhyA hoya, tema bhuvananI uparanI bhUmikA(mALa)mAM rahelI naga ranI strIoe Adara sahita vikasvara netravaDe jevAtA, asaMkhya zaMkha, kAhalA, tilima, hakkA, huDaka ane duMdubhi vigere vAjiMtranA zabdavaDe sahita (zobhatA) tathA aneka bhaTa, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zrI pArzvakumAra pratye udyAnapAlakanuM vasaMtaRtu varNana ane udyAna Agamana. [ 159 ]. 15.5 cakkara, kiMkara, cAkara(vidUSaka), pIThamaka, pasAya ane vittaga vigerethI parivarelA pitAnI nagarImAM peThA. pachI tyAM mahelanI bArI pAse sthApana karelA maNipITha upara besIne vividha krIDAvaDe ramatA tenA divase javA lAgyA. pachI kaI vakhata malaya parvatanA vAyunI preraNAthI jemAM vRkSanI latAone samUha uchaLatuM hatuM, paDatA pATalA puSpanA samUhavaDe pRthvItaLa DhaMkAI gayuM hatuM, vikasvara navA AmranI maMjarInA samUharUpI dhULa vaDe AkAzataLa vistAra dhUsara varNavALo thayo hato, madhathI matta thayelA bhamarAnA guMjAravavaDe dizAonA AMtarA vAcALa thayA hatA, keyalanA samUhanA madhura zabda sAMbhaLavAthI pathika jane trAsa pAmatA hatA, tathA karUbakanA pupanA samUhathI mugdha kulaMdhakane samUha vyAkuLa thayA hatA, e vasaMta Rtune samaya Avye. te jaNAvavA mATe udyAnapAlaka bhagavAnanI pAse AvyA. bakulanI mALA ane AMbAnI maMjarI tenI pAse mUkIne tathA tenA caraNakamaLane namIne vinaMti karavA lAgyA, ke-"he deva! kRpA karIne vananI lakSamIne tame juo." tyAre tenA vacananA AgrahathI prabhAvatI vigere pradhAna lekavaDe anusaratA bhagavAna hAthaNInA skaMdha upara Asana bAMdhIne beThA. bane bAjue rahelI strIonA hastakaLavaDe lIlA sahita cAmaravaDe te viMjhAvA lAgyA, tathA AgaLa vAgatA vAjiMtranA zabdavaDe AkAzanA AMgaNAnA vistArane jANe pUratA hoya tema udyAnamAM pahoMcyA. pachI vananI zobhA jevA mATe hAthaNa uparathI nIce UtaryA, ane page cAlIne te vananI aMdara cAlyA. te vakhate udyAnapAlake vinaMti karI ke-"he deva! A tarapha vananI zobhAne juo, suvarNane AbharaNanI jevA karaNanA puSpavaDe saMpadAne pAmela A Rtu zobhe che. ane A bIjI tarapha he deva! juo, ke puruSanA samUhathI namelI zAkhA ane pratizAkhAvALA A vRkSe kalakaMThanA(keyalanA) zabdavaDe tamAruM svAgata karatA hoya tema zobhe che. he prabhu! A tarapha kiMzuka punA samUhathI zobhatI A vRkSanI zreNi kusuMbI vastra sahita jANe tamAruM maMgaLa karatI hoya tema zebhe che. he jagannAtha! A tarapha A mahilakAnA samUha sugaMdhamAM aMdha( vyAsa) thayelA bhamarAonA zabdavaDe jANe tamane parihAsa (hAya-harSa) ApatA hoya tema zebhe che. A tarapha vAyunA bhayathI pUjelA kelanI dhULavaDe dhavala(ta) thayela azokanA patra madirAthI matta thayela strInA kaTAkSavaDe kSobha pAmyA hoya tema zobhe che. vaLI A tarapha juo, ke-pati upara kapa pAmelI strIthakI hRdayane kSobha jene utpanna thayo che e mAta vRkSanA bhaMganA pavana je koyalane zabda vistAra pAme che. tathA tilaka vRkSavaDe ujajvaLa ane vikasvara kamaLanA rasavaDe surabhi gaMdhavALA madhu(vasaMta)lakSamInA mukhamAM gItanI je bhamarAne zabda saMbhaLAya che. A pramANe he nAtha! strInA vilAsathI caMcaLa thayela netra jevA (rUpI) patravaDe pallavita thayela hoya tevA bhuvanamAM vistAra pAmela A uttama vasaMta samayane tame juo." A pramANe udyAnapALe temane vRkSane samUha dekhADyo, tene Amatema jotAM jotAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - [ 160 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 3 jo : ~~ ~ ~ ~ ~ bhuvanaguru vananA madhya bhAgamAM paThA. ane tyAM teNe eka moTuM vanabhavana(mahela) joyuM. tenI maNimaya maTI bhIMtamAM lekanA mukhakamaLanuM pratibiMba paDatuM hatuM, tenA moTA ujavaLa zikharanA agrabhAgavaDe AkAzamAM javAne bhAga rUMdhAya hate, pavanavaDe UDatI vajAnA paTa viSe zabda karatI ghugharInA zabdavaDe sUryanA rathanA ao trAsa pAmatA hatA, pAMca varNanA ratnanA kiraNa vaDe cAre dizAmAM iMdradhanuSanI ka95nA thatI hatI, vanadevatAe pitAnA hAthavaDe sugaMdhI pupeno samUha vistAryo hate, sevA karavA AvelI devanI strIoe moTI nirmaLa zamyA racI hatI, eka ThekANe beThelA kinaronA mithunee gAyananA zabdane prAraMbha karyo hato, tathA yakSarAjanI strIoe baLatA maMgaLa dIvA sthApana karyA hatAM. pachI samagra prANIonA samUhane sukha ApanArA te bhavanamAM AvIne svAmI suvarNanA Asana upara beThA. tenA atyaMta ramaNIyapaNAe karIne AkSita cittavALA bhuvanaprabhu bhavananA bhIMtanA bhAgane jovA lAgyA. temAM- atyaMta kuzaLa citArAoe citarelA vividha prakAranA pakSI, deva, ane tiryaMcanA rUpe tathA bIjA parvata ane nagara vigerene jeTalAmAM jovA lAgyA teTalAmAM soraTha nAmanA moTA ane zreSTha dezamAM rahelI, pRthvIrUpI strInA kaMThamAM rahelI maNinI kaMThI jevI dvArakA nagarI jaI, ke jene uchaLatA kalolarUpI bAhavaDe pitAnA baMdhunI jevA samudra niraMtara AliMgana karyuM che. vAva, udyAna ane strIo vaDe zobhatI, ratnanA prAsAdavaDe dedIpyamAna. devanI nagarInI jema manane moha utpanna karanArI, ane jagatamAM prasiddha nAmavALI te nagarI joI. temAM surendranI upamAvALA ane bhUSavaDe devanA kalpadrumane jItanArA daza dazAra rAjAone tathA phurAyamAna maNinA puravALuM ane atyaMta suMdara rUpavALuM aMta:pura bhIMtanA citramAM citarela-rahela joyuM. rUpAdika guNavaDe zobhatA vAsudeva, balarAma, sAMba, pradyumna, sAgara, nabhasena, jarA putra ane durvaka nAmanA rAjaputra citramAM rahelA pArzvanAthe jeyA. tathA ugrasena rAjAnI putrI prasiddha, satI ane ati bAMdhelA anurAgavALI rAjimatIne tyAga karI dIkSAne aMgIkAra karelA, UMcAIvaDe parvatane jItanArA evA neminAtha jinezvarane joyA. A pramANe traNa jJAnarUpI netravALA, kAmadevane jItanAra, sthiratAne dhAraNa karanAra ane saMyamamAM ekAgra manavALA neminAtha jinezvaranA caritrane potAnI pAse joIne bhuvananA eka (advitIya) prabhu bhagavAna pArzvakumAra saMvegane vega prApta thavAthI tatkALa vicAravA lAgyA ke aho! kAmadevanA bANanA prahArathI thatA parAbhavane nahIM jANatA A bhagavAna nemikumArano akhaMDa ane kiMDiranA piMDa jevo ujavaLa yaza A pRthvImaMDaLamAM prasaryo che, ke jeNe premavALI ane krodha pAmelI strInA tIkSaNa kaTAkSavaDe vistAra pAmelA duHkhanA samUhane jAryo nathI. paraMtu bIjA aneka prANIo kAmadevarUpI subhaTavaDe nAce karAtA, ThekANe ThekANe AvI paDatI maoNTI ApadAnA sumUhavaDe cUrNa karAtA ane parama tatvanA bodhane nahIM jenArA kheda(keda)khAnAmAM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leAkAMtika deveAnI paramAtmAne prAnA. [ 161 ] pUrAyelAnI jema se'kaDA bhayarUpI kalaileADe vyAsa A saMsArasAgarane ALagavA zaktimAna thatA nathI, tethI karIne have mAre A gRhavAsanA baMdhavaDe saryuM. zuM paramA che ?-kamaLanI jevA svaccha uchaLelA sugaMdhanA samUhavALuM je pramadAnuM mukha che, te ja A jagatamAM khaMdhananuM sthAna che. tene ja virAgIjana kapALanI jema jANe che. tathA vilAsanA maMDanavaDe 'maneAhara puSTa stana paNa pugaLanA pariNAmanI bhAvanAvaDe jUThThuM' bhAse che. katine viSe maLela ane ratnanA moTA alaMkAravALA nitarUpI biMba paNa viSThA ane mUtranA bhAjananI jema jarA paNa manane AnaMda ApatuM nathI. vaLI maNinA samUhavaDe zAbhita e kuMDaLavaDe sahita je A strInu mukha che, te paNa paramArthanA vicAra karavAthI sasAramArgomAM janArAne rathanA jevuM jaNAya che. tathA strInI je A trivaLIrUpI mAlA kahevAya che, te paNa bhavasamudranA taraMgAnI zreNI che ema buddhimAna manuSye jANavA ceAgya che. tathA strInA je A keLanA staMbha jevA maneAhara sAthaLarUpI daMDa lAdyA karAya che, te paNa tattvanA vicArathI mahAmAharUpI madeAnmatta hAthInA dAMta jevA muzaLa samAna che ema jANavuM. tathA mRgAkSI( strI )tu. je A maneAhara caraNakamalanuM yugala che, te paNu raNaraNATa karatA maNanA nUpuranA miSathI durgati tarapha cAlelA prANInA samUhane jANe kahetu hAya tema dekhAya che. "'A pramANe vicAra karatA traNa bhuvananA svAmIne tatkALa mATeA vairAgya vikAsa pAmyA, tethI siddhirUpI vadhU upara rAga khaMdhAyA, saMsAranA asAra sukhanI AzaMsA rahita thayA, sakhIjanane viSe paNa daSTi nAMkhatA nahAtA, pAse rahelA priyatama leAkane paNa jotA nahAtA, niravadya rAjanA sukhane viSe paNa rAgI thayA nahIM. A pramANe jeTalAmAM rahyA che teTalAmAM adhijJAnavaDe jagadgurunI dIkSA grahaNa karavAnA samaya jANIne te kahevAnA adhikAravALA brahmaleAkanA nivAsI sArasvata ane AdityAdika deve AvIne prabhunA caraNakamaLane praNAma karIne AdarapUrvaka vina Mti karavA lAgyA ke " he nAtha ! krIDA mAtrathI ja vikAsa pAmelA niLa jJAnanA prakAzathI jagatane jonArA ApanA pAse IMdra paNa kahevAne zaktimAna nathI, teA paNa peAtAnA ( amArA ) adhikAra che, tethI huM deva! ame kAMika eTalIe chIe, ke-sa'sArarUpI samudramAM paDelA A anAtha prANIoneA uddhAra karA. tathA mithyAtvarUpI meATA aMdhakArathI jenI hRSTinA pracAra rUdhAyA che evA A jagatane Apa upadezarUpI sUryanAM kiraNeAnA samUhavaDe nirmaLa AleAka( prakAza )vALuM karI. moTA pAkhaDI leAkeAnI sarva ma`DaLI sUrya jevA ApanI pAse AvI hoya te khadyotanI krAMtine pAme. huM jagadguru ! bhanyajIvArUpI sAne have sArA jJAna, cAritra ane darzIna( samyakatva )lakSaNavALA meAkSamArgane pragaTa karIne Apa sArthavAhapaNuM karA. sa` milanatAe karIne rahita (ujjavaLa ) ApanA yaza kSIrasAgarathI atyata bharelA hAya tema A bhuvanane viSe prasarI. ame ghaNu chu' kahIe? 21 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 3 jo : * || kharAba sthitine dUra karanAra, pragaTa karelA sAta navaDe nipuNa ane mane hara vyavasthAvALA ane mokSapuranA mArgane dekhADanAra tIrthane have pravartAve." A pramANe ghaNu vANInA samUhavaDe vinaMti karIne vinayathI namra thayelA te deve prabhunA pAdane praNAma karIne tarata ja jema AvyA hatA tema pAchA gayA. bhuvananA nAtha bhagavAna paNa dareka samaye saMveganI vRddhi pAmyA, eTale tyAMthI nIkaLIne pitAnA dhavalagraha ne mahelamAM AvyA. tyAM pAMca viSayanA sukha sahita mitrajaneno tyAga karIne bhavathI atyaMta virakta thayelA bhagavAna dharmadhyAnamAM lIna thayA. A samaye mitramaMDaLane viSe virakta thayelA vikabaMdhune joIne ja jANe teja rahita thayo hoya tema sUrya astagirinA zikhara upara gaye. ane traNa jagatane prakAza karanAra prabhunI pAse parimita (thoDA) prakAzavALo huM zA hisAbamAM chuM? evA nirveda(kheda) vaDe jANe pazcima samudranA jaLane viSe paDyo hoya tema te temAM paDyo. paddamAnA anurAgane tyAga karanAra jagadagurune jANIne kamaLalakSamIe vikAsarUpI hAsyano tyAga karyo. jyAre nAtha virAgane pAmyA tyAre mAre rAgane samaya zuM che? ema jANe duHkha pAmI hoya tema saMdhyAe paNa viraktapaNuM prApta karyuM. karane (dANa) grahaNa karavApUrvaka A jagadagurue amAro upaga karyo nathI, ema dhArIne jANe zoka pAmI hoya tema dizAo zyAma mukhavALI thaI. have mahAprabhunA virahavALI thayelI huM zI rIte rahIza? ema jANane jANe mUchavaDe mIMcAyelA netravALI thaI hoya tema pRthvI aMdhakAramAM nimagna thayelI dekhAvA lAgI. pachI duHkhe karIne vahana karI zakAya tevA saMyamanA bhAranA vahanarUpa pravajyA levAnI icchAvALA bhagavAnane jANe maMgaLapUrNa kalaza hAya tema caMdra pragaTa thaye, ane jagadagurunA mane rathanI zreNInI jema caMdrikAnI zreNi prasAra pAmI. pachI pradoSa samayanuM kArya karIne te ja vakhate taiyAra karelI sphaTikamaNi jevA ujavaLa vastranI kAMtivALI, moTA mUlyavALA haMsanA rUnI taLAIvaDe manahara ane be tarapha mUkelA ozIkAvALI sukhazavyAne viSe zamArohaNanA maMgaLa vAjiMtra vAgavApUrvaka zayyApAla puruSanA bhujadaMDa upara pitAne hasta sthApana karIne jagabaMdhu beThA. te vakhate zA upara lIna thayelA bhagavAna siddhivadhU upara Asakta thayA, tethI avakAzane nahIM pAmela kAmadeva dUra jato rahyo. priyatamAnA premarUpI majabUta beDI nIkaLI javAthI tatkALa prabhune vikAra karavA mATe aMgArAdika raso samartha na thayA. paramArtha buddhithI kAmadevanA vividha prakAranA vilAsane duSTa-asAra jANanArA priya baMdhu, mitra, strI ane svajanAdikane viSe tUTelA nehavALA, ekAMta (uttama) tatvane viSe nizcaLa sthApana karela nirmaLa vivekavALA te prabhune atyaMta anityAdika Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA svIkAravA mATe paramAtmAnI mAtApitA pAse mAgaNI. [163] - bhAvanAnA sAravALI buddhi utpanna thaI, tethI samagra jagata viga ane sAga vigererUpI agnivaDe vyAsa joyuM, tathA deharUpI pAMjaruM paNa dhira, asthi ane carabI vigerevaDe baMdhAyeluM joyuM. tathA duHkharUpI vRkSathI utpanna thayelI zAdika viSarUpI kadalI (kaMda) durgatirUpI phaLavALI prabhue jJAnarUpI netravaDe joI. deveMdra ane nareMdranI paNa moTI lakSmIne paNa eka kSaNavAramAM ja saudAminI( vIjaLI)nI jema nAza pAmavAnA svabhAvavALI sArI rIte joI. tathA yuvatI(strI)jananA saMgamanuM sukha paNa prabhue kipAka vRkSanA pAkelA phaLanI jevuM AraMbhamAM madhura ane pariNAme viSa jevuM joyuM ( jAya). A pramANe vividha prakAranI bhAvanAne bhAvatA ane saMsAranA sukhathI vimukha thayelA bhagavAnane rAtrInA pAchalA bhAge nidrA prApta thaI. anakame rAtri prabhAta jevI thaI tyAre pralaya kALanA meghanI ghoSaNA jevA prabhAtanA maMgala vAjiMtra vAgavA lAgyA. (te vakhate AvA zabda thayA) he prabhu! tame ja A jagatanA maMgalanA nidhAna che. tame ja kurAyamAna udayavALA sUrya cho, tame ja mokSanagarInA praveza vakhate moTA kalyANakuMbha che, bhavarUpI kUvAmAM paDatAM duHkhathI vyApta janone hastanuM avalaMbana devAmAM tatpara mahAbaMdhurUpa tame eka ja che, sarva tIthikee maLIne je mAga kahyo che, paNa tathA prakAre upadeza karyo (dekhADa) nathI ane mugdha buddhivALA prANIoe je ghaNe prakAre jANa vAne paNa zakaya nathI, te mArga (mokSamArga) he bhuvananA eka nAtha ! ghaNA moTA moharUpI aMdhakAravALA A jagatane viSe mokSanA athI prANIone sUryanI jevA tame ja prakAza karyo che." ityAdi maMgalAvaline bolavAmAM vAcAla mukhavALAe kahyuM tyAre bhuvanaguru zamyA mUkIne prabhAtika (prabhAta kaLAnI) kriyA karIne sabhAmaMDapamAM jaIne beThA. tyAM maMgaLa - kArya karyuM. tyAra pachI sevakavargane pUchIne (kahIne ) bhagavAna mAtApitAnI samIpe gayA. temanA caraNakamaLane praNAma karI namratApUrvaka kahevA lAgyA ke-"he mAtApitA ! have mAruM mana saMsAravAsathI udvega pAmyuM che, tethI ghaNuM asaMkhya ane tIkSaNa duHkhanA samUhavaDe vyApta, svabhAvathI ja nAzavaMta, svabhAvathI ja pariNAmane viSe virasa ane svabhAvathI ja virahanA duHkhathI vyApta A asAra saMsArane viSe have huM eka kSaNa mAtra paNa rahevAne utsAha karato nathI, tethI nehanA anubaMdhane mUkIne mane chUTe karo (rajA Apo), ke jethI huM sarva saMgane tyAga karI, cAritrane aMgIkAra karuM." A pramANe sAMbhaLIne sneha sahita prabhune AliMgana karIne rAjAe gadagadda vANIvaDe kahyuM ke-"he putra! te A akasmAt vajadaMDavaDe maratakane tADana karavA jevuM, nahIM dekhelA magaravaDe zarIrane sUrNa karavAnA upakrama jevuM, pUrve nahiM sAMbhaLela hAlAhala viSanI jevuM ane sarvathA cetanA jIva)ne nAza karanAruM vacana kahyuM che. AvuM tAruM vacana zravaNanA viSayane pAmyA chatAM paNa je mArA vaDe jIvAya che, te kharekhara A zarIra Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva vajrama paramANuthI maneluM lAge che. paNa khIjuM kAMi kAraNa dekhAtuM nathI. tathA huM mAnuM chuM ke-hamaNAM A mArA kuLanA udayanA kSayanA kALa prApta thayA. ema na hAya tA hai vatsa ! cadranA khi`kha jevI kAMtivALA tArAthI pazu AvA prakAranA vacanarUpI aMgArAnI vRSTi kema paDe ? tethI A kathA dUra rahe. pRthvIne dhAraNa karavAvaDe mane prasanna kara. tArA vinA khIjo koi AvA prakAranA rAjyanA bhAranA uddhAra karavAmAM dhIrajavALA nathI. vaLI huM pariNata (vRddha vayavALA ) thayA chuM, tethI have aMdaranA moTA zatrunA samUhanA vijaya karavA mATe pravrajyA levAvaDe huM udyama karuM. " A pramANe khelatA rAjAnA vacana sAMbhaLIne niraMtara paDatI azrunI dhArAvaDe dheAyelA mukhavALI ane du:sahu du:khanA samUhavaTe kaMpatA zarIravALI vAmAdevI khelI ke-- jo : athavA karavAthI sa.. karanAra hAtA nathI. he rAjyane, lakSmIne ane " he putra ! huM kumAra ! have AvA prakAranA khelavAthI he vatsa ! sArA putrA kadApi mAtApitAnI AjJAnuM ullaMdhana vatsa ! teM zuM sAMbhaLyuM nathI ? rAma dazaratha rAjAnA vacanathI aMta:purane tajIne vanamAM gayA hatA. athavA zuM teM sAMbhaLyu nathI ? mAtApitAnA vacanathI RSabhadeve saMyamane viSe rasika chatAM paNa lAMbA kALa sudhI rAjyanA bhAra aMgIkAra karyA hatA. athavA zrI zAMtinAtha vigeree zuM rAjyalakSmI bhAgavI nahAtI ? tethI A yuvAvasthAmAM paNa gharavAsanA tyAga karavAnI tArI buddhi ayeAgya che. je sevApradhAnavALuM mAtApitAnI AjJAnuM pAlana karavuM, A ja tArA dharma che, ane A ja tAruM duSkara tapa che, tethI vatsa ! mArI prArthanAnA tuM svIkAra kara ane gRhavAsanA tyAganI kSuddhine tajI de. nahIM teA tArA pitA nahIM rahe ( jIve ), huM nahIM rahuM, kuLa nahIM rahe, lakSmI nahIM rahe, ane rAjya paNa nahIM rahe, he vatsa ! atyaMta sukhasaMpadAne utpanna karanAra ane kalaMka rahita rAjyavaDe tArA manerathA prajAone khuzI karA, tArA caraNakamaLamAM vilAsa karatA mugaTavALA rAjAe sadA sukhI thAo, ane zatru. paNAnA tyAga karanArA rAjAe nira Mtara tArI AjJA karanArA thAe, pAtapAtAnA dharmamAM anurAgavALA, vidma rahita samagra karavA lAyaka kriyAne karatA cAre AzramanA guru liMgadhArI (tApasAdika ) tane AzIrvAda Ape. ghaNuM zuM kahevuM ? tuM rAjyanA bhArane dhAraNa kara, eTale Aje ja mArI sAthe tArA pitA vrata grahaNa karIne vanamAM jAya: ,, A pramANe pAtAnA vAMchita athathI pratikULa pitAmAtAnuM vacana sAMbhaLIne te bannenA hitane mATe svAmI A pramANe melyA, ke--" huM dhIrajavAna pitA ! dhIrajapaNAnA tyAga karIne tame zuM du:khane dhAraNa karA che ? sajjana puruSA kadApi saMcAga ke viyeAgane viSe vyAkuLa thatA nathI. tathA he mAtA ! tame paNa tuccha rAjyanA sukhanA leza mAtranA kArya vaDe ane kalyANamAM vighna lAvavAvaDe mAruM vipriya kema kareA che? vaLI hitabuddhivaDe ahIM ja rAjyanA kAryoMmAM mane tame je sthira karI che, te paNa ceAgya. nathI, kemake Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMte mAtapitAne nivAraNa karAvela zoka. [ 165] rAjyAdika anekavAra bhogavyA che. anaMtA bhavamAM bhamatA jIve zuM nathI jogavyuM? athavA zuM prApta nathI karyuM ? te paNa tene tRpti thatI nathI. atyaMta duHkhanA vipAka (pariNAma)vALA viSaye ane rAjyAdikane viSe A pramANe mane preraNA karatA tame he mAtA ! zI rIte hitakAraka thazo? je pariNAme duHkhanA samUhanuM kAraNa che, ane je saMsAranI vRddhi karanAra che, te rogI mANasane apanI jema hitakAraka thavuM yogya nathI. he mAtApitA ! A vaibhava saMsArasAgarane taravAmAM anukULa che? ke itara (pratikula) che te sArI rIte vicAre. saMsArathI virakta cittavALA zrI ariSTanemi bhagavAnanuM ati viramaya karanAruM caritra zuM tame pote ja nathI sAMbhaLyuM ? devanagara jevuM pura, samudravijaya pitA, zivA mAtA, goviMda ane hali vigere traNa jagatamAM prasiddha bhAIo, kamaLanA patra jevA netravALI ane lakSamInI jevI manohara ugrasena rAjAnI putrI, A sarvane tRNanI jema tajIne teNe zuM cAritra grahaNa karyuM nahotuM? tethI he mAtApitA ! jo tame hitanA athI che, te mArI sahAyane (anukULatAne ) aMgIkAra karIne tatkALa mane saMyamarUpI rAjya samIpe javA de." A pramANe pAdhakumArane nizcaya jANune rAjAe vAmAdevIne kahyuM ke-"he devI ! svapnanA anumAnathI ja AnA nizcayane tuM jANu. tIrtha, pravartAvavAnA svabhAvavaDe traNa bhuvanane upakAra karavA mATe A dharma cakravatI jevo joIe, tethI te snehane moha tajI de. A kAraNathI ja lekAMtika dee tIrthanA pravartAvavA mATe Ane AdarapUrvaka kahyuM che, ane pote paNa te kAryamAM upagavALo che." A pramANe nizcaya karIne pratibaMdha (neha) dUra karIne sarva gRhavAsanA saMgano tyAga karatA nAthane mAtApitAe anudanA ApI. tyArapachI jinezvarone A jinakalpa che ke dIna vigerene dAna ApavApUrvaka ' pravajyAne svIkAra karAya che, ema vicArIne jagadagurue eka varSa sudhI akhaMDa rIte (niSedha vinA) vAMchita artha ApavAne mATe pradhAna puruSane nImyA. A avasare vividha prakAranA ratnanA samUhavaDe zobhita deveMdranuM siMhAsana bhagavAnanA prabhAvathI calAyamAna thayuM. tyAre "zA kAraNathI Asanano kaMpa thaye ?" ema vicArI avadhijJAnanA baLathI jinezvaranA niSkramaNane dAna samaya jANIne harSa pAmelA indra vizramaNa devane AjJA ApI, ke-"he yakSarAja ! bhagavAnanA bhavanane viSe suvarNanA samUha tathA ratna, vastra ane AbharaNa vigerenA samUhane tuM evI rIte nAMkha, ke je rIte eka varSa sudhI mAganArA yAcaka jananI IcchA pUrNa thAya." te sAMbhaLIne "devanI jevI AjJA" ema kahIne vaizramaNa deve pitAnA dene AjJA karI ke-"he de ! A pRthvItaLane viSe kuLane nAza thavAthI nAtha vinAnA je A nizAne che, tathA tevA prakAranA bIjA koI nidhAne heya, te sarva zIdhrapaNe zrI pArzvanAthanA maMdiramAM nAMkho. tathA ghaNA prakAranA ratna, vastra ane AmaraNa vigerenI vRSTi kare." Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : tyAre teoe samyak prakAre vaizramaNa devanI AjJAne Adara sahita 'tadghatti ' ema olavApUrvaka svIkAra karIne sa` te pramANe prApta karyuM. tyArapachI te nagarImAM ThekANe ThekANe suvarNanA samUha tathA vastra ane bhAbharaNa vigerenA samUDA sthApana karyAM. tathA vararikAnI gheASaNApUrva`ka trika, catuSka, catvara, caturmukha ane mahApatha vigere pradezemAM rAja ane rakane sarakhA gaNI, guNI ane nirguNInI apekSA karyA vinA, svajana ane parajananA vicAra karyA vinA tathA upakArI ane anupakArIne joyA vinA ja manavAMchita dAna ApavAnI zarUAta karI. A pramANe ha MmezAM sUrya asta thAya tyAM sudhI prasara( samUha )ne nivAraNa karyAM vinA sarva mANasAne manavAMchita mATuM dAna ApavA lAgyA. te A pramANe-keTalAekane nagara, pattana, ma'Dana ane gAma vigere leAkAnA nivAse| ApyA, keTalAkane hAra, maNi, mugaTa, kaTaka ane truTika vigere ApyA, keTalAkane madeAnmatta zreSTha hAthI, rathA, vahIka dezanA saiMdhava dezanA ane bIjA avA ApyA, keTalAkane cInAMzuka ane duphUla vigere vasro ApyA, keTalAkane muktAmaNi, nIlamaNi, mahAnIlamaNi ane padmarAgamaNi vigere vizeSa prakAranAM ratnA prabhunA kahevAthI mANasAne ApyA. A pramANe eka varSa sudhI meghanI jevA svAmIe vAMchita padArthanA dAnanI vRSTi karIne yAcaka vargane zAMtivALA ( sukhI ) karyAM. tathA je suvarNanuM dAna karyuM, tene mAzrIne eka divasa saMbadhI eka karoDa ane ATha lAkha suvarNaM mAna thayuM hatuM. tathA gAma vigere, alaMkAra vigere ane vastra vigere prabhue je dAna ApyuM, tenuM mAna (mA) te ja jinezvara jANI zake; paraMtu traNaso aThThAthI karoDa ane ezI lAkha ( 388,80 00000) ATaluM AkhA varSanuM suvarNanA dAnanuM pramANa thAya che. A pramANe anupama ( ajoDa ) anuka MpAdAna apAvIne sarva prANIenA samUha saMbaMdhI abhayadAna devAnI IcchAvALA jagadguru jeTalAmAM sa`yitinA svIkAra karavA taiyAra thayA, teTalAmAM azvasena rAjAnA pradhAna puruSAe prabhune vinaMtI karI ke-" huM svAmI ! mahArAjA amArI pAse tamane kahevarAve che, ke mArA upara moTA anugraha karIne niSkramaNanA abhiSeka karavA mATe mane anujJA ApeA. " tyAre bhagavAne kahyuM-" jema tamane ruce, tema karo. " tyAre azvasena rAjAe peAtAnA puruSAne AjJA ApI, ke-" are! kumArane yAgya mahAmUlyavALA niSkramaNanA abhiSekane jaladI taiyAra karA. " vacana sAMbhaLIne tarataja tI ane sau SaSThIthI bharelA kaLazAdika te ja rIte teoe taiyAra karyo. tyAra pachI bhagavAnane pUrva dizAnI sanmukha siMhAsana upara besADIne mukhya eka se ne A suvarNa kaLazAvarDa, eka seA ne ATha ratnamaya kaLazeAvaDe, eka seA ne mADha rUkhyamaya kaLazAvarDa tathA tevA bIjA vividha prakAranA kaLazeAvaDe abhiSeka karIne jeTalAmAM ati kAmaLa gaMdhakASAya vajranA iMDAvaDe bhagavAnanA zarIrane luMchatA nathI, teTalAmAM calAyamAna AsanavALA 1. je varadAna eTale vAMchita mAgavuM hAya te mAge ema. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ikoe karela paramAtmAnI stuti ane zibikAnI racanA 167 ] hajAro vimAnanA samUhavaDe AkAzanA vistArane DhAMkI detAM batrIze deveMdro tatkALa tyAM AvyA. ane bhaktinA bhAravaDe atyaMta vikasvara thayelA romAMcavALA amyureMdra vigere Ikoe janmamahotsava vakhate meruparvata para rahelA bhagavAnane eka so ne ATha kaladhota (suvarNa) vigerene kaLazavaDe jema pUrve abhiSeka karyo hato tema AdarapUrvaka abhiSeka karIne pachI gaMdhakASAya vastrovaDe zarIrane luMchIne ghusaNa (kesara), ghanasAra (kapUra) ane hari ( zIrSa) caMdanavaDe zarIrane vilepana karyuM, devadUSya vastra paherAvyuM, ane maNimukuTAdikavaDe sarva aMgane vibhUSita karyuM. tathA mastaka upara maMdAra puSpanI zreSTha mALAo paherAvI. pachI pAMca varSanA puSpasamUha pAtharIne aSTamaMgaLa ALekhyA. pachI bhaktinA sArabhUta nRtyane upacAra karIne harSavaDe vikasvara netravALA te iMdro pRthvIne cuMbana (sparza) karatA mastakavaDe praNAma karIne rastuti karavA lAgyA, te A pramANe ke "he jine! sarva kSetramAM A bharatakSetra ati uttama che ke jene viSe meharUpI aMdhakAravaDe haNAyelA canAvALA bhavya jIvane samagra padArthanA samUhane dekhADanArA ane traNa bhuvanamAM atiIya maNinA dIvA jevA tame utpanna thayA cho. he nAtha ! saMsArarUpI sAgaramAM vahANa jevA ane samagra pApanA lezane nAza karanAra Apane pAmIne paNa jeo Apane kIrtana karatA nathI, pUjatA nathI ane jetA nathI, te bicArA vidhivaDe haNAyA che, ema huM mAnuM chuM. pratyakSa rIte ja manavAMchita devAmAM dakSa (udAra) ane moTA bhayaMkara samagra rogane nAza karanAra kalpavRkSanI jevA tamArA hastane joIne je prANI AnaMda pAmatuM nathI te he svAmI ! A jagatamAM luMTAya che. jeo tamArA mukhakamaLane jarA paNa jue che te manuSya kadApi durgatimAM jatA nathI ane jeo thoDA paNa tamArA guNane saMbhAre che, teo potAnA nirmaLa yazavaDe jagatane bharI de che. A pramANe anupama ane moTA guNenA anurAgavaDe vacanane vistAra karatA iko jinezvaranI stuti karIne ucita sthAne beThA. A avasare saudharmo pAMca varNavALA ratnanA kiraNenA samUhavaDe IMdradhanuSyanA ADaMbarane dUra karanAra aneka nAnI nAnI vajAvaDe zobhatA dhvajanA samUhavaDe yukata, aneka vichiti(racanA)nA citravaDe zobhatI, tathA aMdara sthApana karelA maNinA pAdapITha sahita siMhAsanavaDe suzobhita ane hajAra purUSavaDe upADI zakAya tevI vizAlA nAmanI zibikA potAnA kiMkara de pAse karAvI. te vakhate piSa kRSNa ekAdazIe pUrvAha kALe vizAkhA nakSatramAM caMdra hatA tyAre trIza varSa sudhI kumArAvasthAne pALIne aThThama tapavALA jagadaguru zrI pArzvanAtha kAzyapa trivaDe banne prakAre zobhatA, nava hAtha zarIranI UMcAIvALA, netrane AnaMda ApanAra, tamAlapatranA gucchA jevI dehanI kAMtivaDe zobhatA, samacaturansa saMsthAnamAM rahelA, vAtrASabhanArAca saMghayaNavALA, tathA tatkALa snAna karelA, vilepana karelA, divya vastra paherelA, karelA moTA zaNagAravALA, ane uttama kuLamAM janmelA traNase rAjakumAra vaDe parivarelA, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [168 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo prathama vayamAM vartanArA, tathA(mAtApitAvaDe) apAtA paNa rAjyane, rASTra(deza)ne, aMta:purane ane atyaMta sanehI bAMdhavajanane tyajIne sura, asura ane manuSyavaDe stuti karAtA (te bhagavAna) pUrve banAvelI zibikA upara caDyA, ane kanaka tathA maNinA banAvelA pUrva dizAmAM sthApana karelA siMhAsana upara beThA. tenI banne bAjue nIhAra (hima) jevA veta be cAmarane vIMjhatI tathA manahara zaNagAra ane nepathyane dhAraNa karanArI kRtikAo rahI, ane bhagavAnanI upara saudharmendra pote ja kSIrasAgaranA uchaLatA phaNanA samUha jevA veta chatrane dhAraNa karyuM. pachI prathama snAna karelA, haricaMdanathI vilepana karAyelA pavitra nepathyane dhAraNa karelA, dakSa ane baLavAna, tathA moTA saMtoSavaDe uchaLatA romAMcavALA ane uttama kuLamAM utpanna thayelA hajAra (saMkhyAvALA) puruSoe te zibikA upADI, tathA maNinA banAvelA darpaNAdika ATha moTA maMgala netranA mArgamAM calAvyA. A pramANe jagadaguru cAlyA tyAre sauthI prathama bhadra jAtivALA, sAte aMge pratiSThAvALA, suvarNanA kezavaDe bAMdhelA dAMtavALA, sapuruSanI jema niraMtara dAna(mada)ne varasAvatA eka so ne ATha, moTA hAthI cAlyA, tyArapachI (te hAthInI pAchaLa) suvarNanA niga(cekaDA)vaDe yukta, jAtivaMta suvarNanA arisAvaDe zobhatI kaTivALA, uttama puruSanI jema zrIvatsanA cinhavALA ane vividha dezamAM utpanna thayelA eka so ne ATha zreSTha aMka cAlyA. tyArapachI vividha prakAranA zAstranA samUhavaDe bharelA, raNuraNATa zabda karatA kiMkiNInA samUhavaDe vyAsa, vaja paTanA ATope karIne mane hara, moTA rAjAnI jevA sArA chatravALA, jayapatAkAvALA, ane teraNavALA eka so ne ATha rathe cAlyA. tyArapachI loDhAnA majabUta saMnAha( bakhatara )vaDe zobhatA zarIravALA, hAthane viSe vikarALa kha, kuMta, kaSaNi, ane cApa (kAmaThuM) vigerene dhAraNa karanArA ane mahAmunirAjanI jema caraNa (caritra-paga) ne viSe ja ekAgra manavALA eka so ne ATha subhaTe cAlyA. tyArapachI aneka azvanA sainya, hAthInA sainya, rathanA sainya ane padAtinA sainya cAlyA. tyAra pachI ghaNA muMDIo (nApita), zikhaMDIo ( zikhAbaddha), daMDio (daMDa dhAraNa karanArA), hAMsI karanArAo, krIDA karanArA, kalaha karanArA, gAyana karanArA, nAca karanArA. hAsya karanAra ane jaya jaya zabda karanArA aneka jano cAlyA. rAja paNa hAthI upara caDe, svajanAdika sahita, kamaLavaDe sarovaranI jema vimAnanA samUhavaDe pUrNa thayelA AkAzanA vistArane, bhuvaneMdra ane vyaMtaraMdravaDe atyaMta bharelA pRthvItalane tathA ekaja ThekANe maLelA traNa bhuvananI jema te sarvane saMtoSavaDe "jetA tathA AvA prakAranAM moTA utsavane huM pharIthI joIza nahiM ema zoka karate A rIte ekI ja vakhate harSa ane khedavaDe vyAkuLa cittavALe atyaMta duHkha pAmelI vAmA devInI sAthe ja gRhamAMthI nIkaLatA jinezvaranI pAchaLa rahIne azvasena rAjA cAlyA, pachI jagadaguru sahita Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA mATe bhagavAnanuM Azramapada udyAnamAM Agamana. [ 169 ] te zibikAne zeAbhA ane rUpavaDe devakumAranI jevA, meATA romAMcavaDe zarIra upara kacukane dhAraNa karanArA, tathA guNu ane yovanavaDe sarakhA evA puruSAe prathama upADI, ane pachI asuro, sureMdro ane nAgendroe tene upADI. devA ane manuSyA bhaMbhA, mRdaMga, ma`la, kAMsI, kadaMba, tAla ane tilika vigere cAra prakAranA vAjiMtra vagADavA lAgyA. meruparyaMta uparathI jharatA jaLanA samUhathI jANe utpanna thayA hAya tevA hAthInA gArava, azvanA hIrala ane vAgatA vAjiMtrAthI utpanna thayela mATA nirdoSa tevA prakAre kAi paNa rIte traNa jagatanA madhyabhAgarUpI guphAne paNa pUratA sattA vistAra pAmyA, ke je prakAre sAmAnya buddhivALA lAkoe sarva zabdamaya ja jANyA. tyArapachI nagaranA leAkeA celeAkSepa karavA lAgyA, dareka ghera pradhAna puruSA aghyapradAna karavA lAgyA, tubaru vagere deva gAyake gAvA lAgyA, nRtikAe nRtya karavA lAgI, nagaranI nArIe maMgaLa gIta gAvAmAM vAcALa mukhavALI thai, Rtu devatAe puSpanA samUhane vikheravA lAgI, meghakumAranI devIo sugaMdhI jaLakane varasAvavAvaDe rajanA samUhane AcchAdana ( zAMta ) karavA pravatI, agnikumAranI devIe dareka dizAmAM sugadhI dhUpanI ghaTIneA vistAra karavAmAM nipuNa thai, tathA bhATa cAraNanA samUha jaya jaya zabdanA uccAra karavAmAM huziyAra thayA. te vakhate nANArasI nagarInA madhya madhya bhAgavaDe dhIme dhIme prayANa karatA bhagavAna nagarInI pAse ( bahAra ) Azramapada nAmanA udyAnamAM paheAMcyA. te udyAna kevu che ? te kahe che:~ ati majamrUta ( meTA ) jAMbu, jabIra, khadira ane sAhAranA vRkSeAvaDe ramaNIya te udyAna pavanavaDe kharelA puSpAvarDa jANe bhagavAnane zIghrapaNe ardhya Apatu hAya tevuM AAlatuM hatuM. puSpanA makara( mAMjara )nA rasathI matta thayelA bhamarAnA uchaLatA ArAva( zabda )vaDe jANe ke jagadgurunA Agamanane premathI kahetuM hAya, suMdara vAyuthI cAlatI zAkhArUpI bAhuvaDe jANe harSoMthI nRtya karatu hAya, vikasvara ketakInA patranA miSathI jANe aTTahAsa karatuM hAya, vikasvara pArai puSpanA samUhavaDe banAvelA ghaNA netrAvaDe atyaMta maneAhara jagadgurunI samRddhine jANe jotuM hAya, tema zAbhatu hatu. vakhate vismayathI AvelA tApaseAe jenA meATA jaya jaya zabda kahyo che evA traNa bhuvanane mahAtsava ApanArA pArzva prabhu AzramapadamAM AvyA. te udyAnamAM ati snigdha ane ati meATA pahelavavaDe AkAzataLanA vistArane ullekha karatA tathA maNipIThikAvaDe maneAhara, jADA ane UMcA azeAkavRkSa hatA. tenA ghaNA patrAnA samUhamAM Asakta thayelA prANIAvaDe tenI sukhakAraka chAyA sevavA lAyaka hatI, tathA aneka pakSIonA nivAsanuM sthAna hovAthI te satpuruSanI jema zezabhatA hatA. te vRkSanA taLane viSe traNa leAkanA tilakarUpa bhagavAna zikhikAthakI UtarIne bhavanA aMta karavA mATe sAmAyika grahaNa karavA mATe prApta thayA. te vakhate sarva aMganA AbharaNeAnA tyAga karatA bhagavAnane vAmAdevI pAtAnA uttarIya 22 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - [ 170 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : dukula vastranA cheDAvaDe niSedha karatI, moTA virahanA dukhanA vazathI jharatA ane tUTelA hArathI jharatA motInI jevA sthaLa athanA biMduo vaDe zekarUpI agnithI tapelA hRdayane jANe sIMcatI hoya, tathA krodhanA samUhathI vyApta gaLAnI nIkavALI te gadagadda vANIvaDe bolavA lAgI, ke-"he vatsa! traNa bhuvanane prakAza karanAra kAzyapa nAmanA pavitra gotramAM tuM utpanna thaye che, janmathI AraMbhIne ja devoe ApelA divya AhAranA samUhane tuM pAmelA che. ati komaLa ane mane hara lAvaNyavaDe pUrNa sarva aMganI suMdara lakSamI. (zobhA)ne sArabhUta, jarApaNa aniSTane jeNe nathI joyuM evA majabUta zubha ceSTAne pAmelA, kamaLa kAmadevanA sarakhA rUpavALA ane atyaMta moTA saubhAgyavALA he putra! tuM A duSkara ane bhayaMkara pravajyAne zI rIte grahaNa karI zakIza (pALI zakIza)? he vatsa ! jAvajIva sudhI zuddha, uMcha (vaNela), tuccha ane nIrasa AhAra hamezAM bhejana karavAnuM che, te paNa saddharmanA bharavA mATe che. temAM haMmezAM bAvIza parIsahAne sahana karavAnA che, ane gAma, nagara tathA Akara vigerene viSe mamatApaNuM tyAga karavA lAyaka che. vaLI he vatsa ! vIrAsana vagere vividha prakArano kAyakleza sahana karavAne che, atyaMta pIDA pAmyA chatAM paNa jarApaNu pramAda karavo nahIM. tathA A jagatamAM grAmakaMTaka paNa dukhe karIne sahana thAya tevA ghaNA saMbhave che, tene gaNakAryA vinA ja rAdhAvedhane jIta. he vatsa! sarva bhAvane jANanArA tArI pAse mAre vadhAre zuM kahevuM ? tevI rIte koI paNa prakAre ahIM tAre yatna kara, ke je prakAre zIdhrapaNe tuM mekSane pAme." tyAre "he mAtA ! huM te pramANe ja karIza." ema jagadaguru tenA vacanane aMgIkAra karI, siddha bhagavAnane samyak prakAre namaskAra karI. sarva saMgane tyAga karIne have huM trividha trividha sarva sAvadhane tyAga karuM chuM." ema belIne pratijJArUpI parvatanA zikhara upara caDyA. pachI ati snigdha (kamaLa-cIkAza. zavALA) ane lAMbA mastakanA kezanA samUhane dUra karatA (leca karatA) jagaddagurunI pAse iMdra AvIne namaskAra karIne devadUSavaDe te kezane samUha grahaNa karavA lAgyA. tathA sura, asura, vidyAdhara ane khecaranA samUha AkAzataLamAM rahIne jaya jaya zabda bolavApUrvaka mane hara sudhI gaMdhavRSTine ane cUrNavRSTine mUkavA lAgyA. locanuM kArya samApta thayuM tyAre te kezanA samUhane IMdra kSIrasAgaramAM nAMkhe. bAhA ane atyaMtara AvaraNa(parigraha)ne tyAga karatA bhagavAnanA aMzasthaLe (khabhA upara) lAkha suvarNanA mUlyavALuM eka devadUSya devedra mUchyuM. te vakhate bhagavAnane mAryava jJAna utpanna thayuM. tyAra pachI jagadgurunA dIkSA grahaNane anusaravAvaDe te traNa so rAjakumAroe kezane. leca karavApUrvaka "A bhagavAna je karaze, te ame paNa karazuM." ema bolIne pravajyA aMgIkAra karI. te vakhate azvasena rAjAe "aho ! A duSkara karanArA che." ema jANI te sarvenI prazaMsA karI, ke-" ahA ! he mahAyazavALA ! tame A sAruM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanya gRhapatinA dhare prabhue karela prathama pAraNuM. [ 171 ] kArya karyuM, sAruM kArya karyuM. pAtAnA kuLane kalaMka rahita kIrti rUpI amRtarasavaDe ujavaLa karyuM. tamArA AtmAne tame siddhirUpI vadhUnA kaTAkSa nAkhavAnA pAtrarUpa karyAM, sa'sAramAM utpanna thatAM du:khAne tame jalAMjali ApI ane kAmadevanA praca'Da zAsanane tame khaMDita karyuM, ke jethI dura vratane dhAraNa karatA tamAe A pramANe A trileAkanA svAmInI ArAdhanA AraMbhI." A pramANe kahIne pArzvanAtha prabhunA e caraNakamaLane namIne rAjA parivAra sahita vAraMvAra mATA Azcarya rUpa bhagavAnanI dIkSA aMgIkAranA maheAtsavane saMbhAratA iMdrAdika devA sahita jema AnyA hatA tema pAcheA gayA. tyAra pachI suredro, asuredro ane narezvarA vigere sarve pAta peAtAne sthAne gayA tyAre tArAAvaDe caMdranI jema ane kamaLAvarDa sarAvaranA vibhAganI jema te traNaseA rAjakumAra-sAdhuevaDe zeAbhatA bhagavAna merugiri jevA sthira thaIne, nAsikAnA agrabhAga upara daSTi rAkhIne tathA bhujarUpI piraghane lAMbA karI kAryotsarga UbhA rahyA ane dharmadhyAna karavAne prI ( lIna thayA ). A pramANe te kAcAsage rahyA hatA teTalAmAM ja sUrya asta pAmyA. nira Mtara jatA ane AvatA deva ane manuSyanA samUhanA stutinA vacanavarDa prazaMsA karAtA ane sarva jIvanA samUhanI rakSA karavAmAM tatpara thayelA zrIpArzvanAthasvAmInI rAtri anukrame prabhAtarUpa thai, sUrya maMDaLanA udaya thayA ane prAta:kALanA zItaLa vAyu vAvA lAgyA. sUrya nA kiraNeAvaDe khIlelA kamaLanA kAzamAM prasaratI sugaMdhane viSe AkuLa thayelA hAvAthI khIjA puSpAthakI pAchA vaLelA bhamarAnA samUha bhamavA lAgyA. rAtrinA samayamAM utpanna thayelA mATA duHkharUpI samudrane tarI gayelA cakravAka pakSIe jANe ke jIvitane pAmyA hAya tema mATA harSa thI zabda karavA lAgyA. te ja kSaNe gADha aMdhakAranA samUha nAza pAmavAthI vikavara thayelA dizAonA mukha jANe bhagavAnanA darzana karavA mATe prakAza pAmyA hAya tema prakAza pAmyA. A pramANe jemAM samagra padArthanA samUha pragaTa thayA che evuM pRthvIma'DaLa thayuM tyAre samagra prANInA uparAdha rahita jagadguru peAtAnI pAse rahelA manuSyanI rajA laine te AzramapadathI nIkaLIne yugapramANu pRthvI upara maitranA upayAga ApatA ApatA jagatamAM prasiddha kAyakeTa nAmanA gAmamAM gayA. tyAM dhana ane dhAnyanI samRddhivALA, svabhAvathI ja dAnanI zraddhAmAM Asakta ane svabhAvathI ja karuNAvarDa vyApta aMta:karaNavALA dhanya nAmanA gRhapati rahe che. tene ghera te divase koI vizeSa prakAranA utsava hatA, tethI ghaNI khIra rAMdhI hatI. pachI gharanA mANasA @Ajana karavA lAgyA. A avasare aThThama tapanuM pAraNu karavAnI icchAvALA bhuvanagurue gocarInA samaya thayA ema jANI zIvratA rahitapaNe ane capaLatA rahitapaNe madhukaravRttivas AhArane mATe gAmanI aMdara praveza karyo, ane vidhinA vazathI te dhanyanA gharamAM Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : praveza karyAM, ane gharanA AMgaNAnA eka bhAgamAM UbhA rahyA. tene dhanya joyA. te vakhate " ahA ! A bhagavAnanI rUpasa'patti kevI che? ahA ! lAvaNya kevu' che ? ahA ! sa lakSaNAnI saMprApti kevI che ? aheA ! kamaLanA patra jevI dIrgha draSTi kevI che ? tathA ahA ! sanA netrane AnaMda ApanArI tApiccha tamAla )nA guccha jevI nirmaLa zarIranI kAMti kevI che ? " e pramANe vismayanA rasathI AkuLa thayelA te ciMtave che--" atyaMta sattvavALA, manehara zarIravALA aneka sAdhuratnA ahIM mAre ghera AvelA dekhyA che, paraMtu mana ane netrane sukha ApanAra jevA A che, tevA ahIM meM kadApi joyA nathI. saMsArasAgarane taravAmAM vahANa jevA A sAdhu vidhAtAe zu' mane prApta karyo che? ke icchita manerathAne pUrNa karavA mATe A kalpavRkSa peAte ja zuM mAre ghera AvyA che ? '" A pramANe mATI bhaktinA praka thI uchaLatA rAmAMcavALA teNe meTA prayatnathI ghI ane madha ( sAkara ) sahita paramAnna( khIra )vaDe temanI icchA pramANe jagadgurune pAraNuM karAyuM ( vaheArAkhyuM ). A avasare pArzva prabhunA pAraNAthI khuzI thayelA, AkAzataLamAM rahelA, " heA ! dAna' ahA ! dAna" ema khelatA sura, asurIe ghaNA sugaMdhI jaLanI vRSTi karI, pAMca vaNu - vALA raNuraNu zabdavaDe zeAbhatA puSpanA samUhane nAMkhyA, ane sADAbAra karADa pramANuvALI vasudhArA karI, tathA AkAzanA vistArane bharI detA vAjiMtranA zabda vistAra pAmyA. tyAMnA rAjAe te dhanyanI pUjA karI, tathA leAkAe tenI prazaMsA karI. A ja bhavamAM te nAmathI dhanya che ema nahIM, paNa meATI kIrtine pAmelA te arthathI pazu dhanya che, tathA sa'sArasamudranA pArane paNu pAmanArA che. A kAraNathI ja ciMtAmaNi kalpavRkSa ane kAmadhenuthI paNa adhika zlAghA karavA lAyaka supAtradAna sarva jagatamAM mukhya kahyuM che. vaLI te ( jIva ) ja bhavasamudrane tarI gayA che, meAkSarUpI gharanA e kamADanA saMpuTa tenA ja ughaDyA che ema huM mAnuM chuM, teNe ja duHkharUpI vRkSane ukheDI nAMkhyA che, teNe ja yamarAjAe utpanna karela bhayanA nAza karyA che, tathA vividha prakAranA vikalpa rahita (zuddha) mAge peAtAnA AtmAne joDyo che. namatA devAnA udbhaTameTA mANikyavarDa zAbhatA ane vijayavALA je rAjyane ni:za MkapaNe straCmAM zakra ( iMdra ) pragaTa rIte bhAgave che, pAtALamAM sarpAvarDa ghaNAM prakAranI jenI kIrti gavAya che evA bhujaMgarAja( dharaNendra) je rAjya bhAgave che, tathA cakravatI A pRthvIpITha upara je rAjya kare che, te sa dAnanuM ja nirmaLa phaLa che, vaLI huM mAnuM chuM ke-je A dAnane viSe mATA utsAhane pAmatA nathI, athavA prazasA( anumAdanA ) karatA nathI, tathA jee A dAnane mATe krAi paNa prakAre matine khAMdhatA nathI, athavA sAMdhatA nathI, te A sa'sArarUpI kedakhAnAmAM rahelA mATA pAparUpI agnivarDa pIDA pAmatA ane peAtAnA AtmAnA zatrurUpa manuSyA kaI kaI mATI Apattine nahIM pAme ? A prasagavaDe sayuM. A pramANe mahAmA dhanya kulapati A leAkamAM suvarNanA samUhanA lAbhavaDe ane zaraRtunA vAdaLA jevI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . prabhune saparivAra kaThina sAdhanApUrvaka vihAra. [ 133 ] ujavaLa kAtinA prasAravaDe moTA mAhAtmyane pAye, ane paralokamAM paNa te avazya kalyANanA khajAnArUpa thaze. pachI bhAra rahita thayela bhagavAna pArzvanAtha tyAMthI nIkaLIne vizvanuM mathana (nAza) karanAra (nirvigha)mAMthI, nagara ane Akara vigeremAM vihAra karavA lAgyA. bIjA paNa munio jANelA sarva sAvadhanA tyAgamAM udyamavALA thaIne nirdoSa AhAravaDe je rIte prApta thAya te rIte pAraNane karatA jagaddagurunA caraNanI ArAdhanA karavAmAM tatpara thayelA, saMsAranA bhayano tyAga karatA ane manamAM saMvegane pAmelA (dhAraNa karatA ) te sarve jinezvaranI sAthe ja vihAra karatA hatA. prAmAdikanI bahAra rahelA udhAnAdikamAM nivAsa karatA, zatru ane mitrane viSe samAna tathA suvarNa ane patharanA kakaDAne viSe sarakhA cittavALA te jagadaguru bIjA janee manathI paNa duHkhe karIne AcarI zakAya evA vratanuM pAlana karavA lAgyA. te A pramANe-kaI vakhata te bhagavAna paththaranA staMbha jevA nizcaLa thaI, kSudra upadravanA bhayane nahIM gaNakAratA pratimAne dhAraNa karIne rAtri nirgamana karatA hatA, keIka vakhata cittane atyaMta nizcaLa rAkhIne ane indriyanA vyApArane rUMdhIne parama tatvanA dhyAnarUpI agnivaDe azubha karmarUpI kacarAnA samUhane bALatA hatA, keI vakhata sAmAnya mANasane duSkara evA virAsana vigere sthAne ne aMgIkAra karI netrAdikanA nahIM pharakavAvaDe paththaranI ghaDelI pratimAnA sadaza paNAne anubhavatA hatA, tathA keIka vakhata bahAra ugra sUryanA tApavaDe ane aMdara duSkara tapanA AcaraNarUpI agnivaDe tapatA te prabhu kamaLanA patra jevA kamaLa zarIrane tapAvatA hatA, e rIte divasene nirgamana karatA hatA. tathA vaLI jema staMbhane ukheDIne, tema gADha neharUpI baMdhanane teDIne, moTA ke parUpI aMkuzanA ghAtanA samUhanI avagaNanA karIne, garviSTha kAmadevarUpI mAvatanA upacArane pratikULa vyApAra karanAra, mAyArUpI moTI zRMkhalA(sAMkaLa)nI zreNinI tRNanI jema avagaNanA karanAra, bharUpI leDhAnI beDIne paNa chedIne jharatA moTA madarUpI moTA prabhAvavALo, moTA parIsahanA pratIkAranA samUhane dUrathI tyAga karanAra, raNasaMgrAmamAM rahelA niraMtara tarapha doDatA ghaDesvAronI jevA manuSyae cakSuvaDe joI na zakAya tevo, hRdayarUpI AlAna( bAMdhavAnA lA)thI durjaya rAgAdikarUpI pratigajanA samUhane nAza karanAra, samagra viSayarUpa samUhane haNelA ane mathelA karatA, anupama kIrtirUpI ghaMTAnA nAdavaDe bhuvananA madhya bhAgane pUrI dete, ati gADha karmarUpI moTA vRkSonA samUhane maraDI nAMkhate, khalanA rahita (niraMtara) pracAravaDe (AvavAvaDe) sArI rIte rAjAo ane mANasa vaDe sanmAna karate evo prabhurUpI gaMdhahastI zIdhrapaNe pRthvI upara vicAratA hatA. dareka samaye zuddha bhAvanAvaDe AtmAne bhAvatA, mokSa ane saMsArane viSe rAga ke virAgane te jagannAtha karatA nahatA. A pramANe aniyamita vihAravaDe vihAra karatAM te mahAtmA ghaNA gAma, Akara, nigama vigere saMnivezavaDe ramaNIya ane dhana, dhAnyathI paripUrNa lakavALA aMga Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI pArzvanAtha caritra karatAva 3 dezamAM gayA. tyAM zrAmAdikane viSe eka eka divasa rahevAvaDe keTalAka divaso nirgamana karIne koIpaNa divya vegathI bhamatA bhamatA aneka vRkSonA samUhavaDe sUryanA kiraNonA vistArane rUMdhatI ane UMcA moTA parvatanA UMcA zikharanA zRMgAravaDe sUryanA rathanA ane skUlanA pamADanArI kAdaMbarI nAmanI moTI aTavImAM bhuvanaguru prApta thayA. tyAM kali nAmanA parvatanA eka pradezamAM kAryotsarga rahyA. te parvatanI pAse kuMDanA AkarapaNAe karIne prasiddha kuMDa nAmanuM eka sarovara hatuM. tenA jaLano samUha, kalahAra ane zatapatravaDe sugaMdhI ane nirmaLa hato. ghaNI jAtanA pakSInA samUhanA cAlavAvaDe te ramaNIya hatuM, ane tarapha rahelA (parivarelA) ghaNA prakAranA vRkSonA samUhavaDe zebhita hatuM. tyAM aneka kArabha (hAthInA bALaka) ane hAthaNIonA TeLAthI parivarele mahIdhara nAmano moTo hAthI pANI pIvA mATe zIdhrapaNe Avato hato. teNe parvatanA kaTaka upara kAyetsa rahelA sthira lezanavALA bhagavAnane joyA. te vakhate "AvA prakAranA mahAmunine meM keIpaNa ThekANe joyA che." ema IhApeha(tarkavitarka)nA mArgamAM pravartelA tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. te vakhate teNe vicAra karyo, ke -"huM pUrva janmamAM mahAvideha kSetrane viSe zarIravaDe vAmana (nIce), sarva lekene hasavA lAyaka hemadhara nAmane kulaputra hate. tyAM pitAnA apamAnavaDe gharamAMthI bahAra nIkaLI Amatema pharate huM pravajyA levAnI IcchAthI gurunI samIpe cAlelA supratiSTha nAmanA vaNikaputrane maLe. tenI sAthe mAro saneha thaye, te mane gurunI samIpe laI gayo, ane tyAM gurue mane devatatva, gustAva ane dharmatatva saMbhaLAvyuM. temAM devatatva A pramANe- '' deva arihaMta ja che, ke je rAgAdika deSanA samUhavaDe rahita che, prANIo upara karuNAvALA, mArgane pragaTa karanArA, zaraNa karavA lAyaka, ura:sthaLamAM zrIvatsanA lAMchanavALA, meghanI garjanA jevA manohara nirdoSavALA, devonA samUhe pUjavA lAyaka, upamA rahita ane prazAMta deva che. tathA gurutatva A pramANe che-trata ane chakAyanI rakSA karavAmAM sarvadA udyamavALA, akaM (daSavALI) vastuno tyAga karavAmAM tatpara, saMgano tyAga karanAra, pAMca prakAranA zreSTha AcAramAM zuddha vyApAra karanAra, tathA pAMca indriya ane cAra kaSAyane jItavAmAM tallIna thayelA guru jANavA. tathA dharmatava A pramANe-samagra jIvanI rakSAnA sAravALe, tyAga karelA viSayonA vyApAravALe, Adi, madhya ane chevaTe ekatva bhAvane pAmelajIvahiMsAdika pApanA sthAne jemAM tyAga che, te dhyAnAdikanA vidhivALo dharma atyaMta lAghA karavA lAyaka che." A pramANe devAdika tatvanA A svarUpane meM joyuM, paraMtu vAmana hovAthI huM sAdhu dharmane agya chuM, tethI gurue devapUjAnI pravRtti jemAM mukhya che evA zrAvakadharmane viSe pAMca aNuvratAdika jaNAvIne mane sthApana karyo. ane te zrAvakanA putrane sarvavirati ApI. paraMtu huM te pApakarmavALo hevAthI arihaMta bhagavAnane niraMtara pUjatA chatAM paNa tevA prakAranA bALakane vaDe niraMtara "A vAmana Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAda kharI aTavImAM kaliparvata ane kuMDa sarovara pAse kAyotsargamAM rahelA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mahIdhara hAthIe kamaLavaDe karelI pUjA. (dee karelI zrI kalikuMDa tIrthanI sthApanA. ) Page #275 -------------------------------------------------------------------------- Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalIkuMDa tIrthanI sthApanA. [ 175 ] che" ema kahIne hAMsI karAte, manamAM moTA kopanA vegane dhAraNa karato keTalAka divaso gayA pachI zuddha zarIravALA mArA AtmAne niMdatA, satvanA samUhavALA moTA zarIrane bahumAnane, tathA prakAranA rogathI vyApta thayele ane lokonA upahAsarUpI duHkhane ja dhAraNa karato ArtadhyAnavaDe maraNa pAmIne hamaNAM moTA zarIravALA prANInA niyANAvALA karmavaDe parvata jevA moTA zarIranA bhAravALe hAthI thaye chuM, ane hamaNuM paNa (A bhavamAM paNa) kilaSTa sattvavALo hovAthI nirmaLa zILa pALavAmAM agya ane ghaNuM pApasthAnamAM Asakta huM zuM karuM? kayAM jAuM? athavA kone kahuM? athavA konI ArAdhanA karuM? athavA te A asaMbhavita vastunA vicAravAthI zuM phaLa? Aja nIlakamaLanI jevA zyAma, samagra kalinA pApanA samUhano nAza karanAra, anupama rUpavALA ane zrIvatsAdikanA lAMchanavaDe avazya arihaMta bhagavAna che, tethI tenI ja pUjA karuM." A pramANe nizcaya karIne te mATe hAthI kuMDa sarevaranI sanmukha deDa, jaLanI madhye peTho ane zarIrane dhoIne sApha karyuM. pachI samagra yUtha (TeLA) sahita sarovaramAMthI suMdara gaMdhane vistAra karatA kamaLa grahaNa karIne kAsage rahelA bhagavAnanI pAse gayo. tyAM tene traNa pradakSiNA karIne kamaLo vaDe tenA caraNanI pUjA karI. pachI maraNa thayelA pUrve bhaNelA vaMdanasUtravaDe svAmIne vAMdIne jema AvyuM hatuM tema pAcho gaye. te vakhate te pradezamAM rahenArA devo AvyA ane bhagavAnane sugaMdhI puSpanA samUha vikherIne gaMdha, mALA ane vilepana vaDe sarvee AdarapUrvaka pUjyA, manamAM prasanna thayelA teoe dabhino nAda karyo, ane nATyane vidhi pravartAvyuM. A pramANe keTalAka divaso sudhI moTo utsava thayA. te pradezamAM rahelA vanacaree te vRttAMta sarva jANe, tethI moTA AnaMdathI bharapUra manavALA teo "ahe ! A moTuM Azcarya che." ema Azcarya pAmIne caMpA nagarImAM jaIne dadhivAhana rAjAnA putra karakaMDu nAmanA moTA rAjAne A vRttAMta nive. dana karyo. tyAre te rAjA A sAMbhaLIne manamAM vismaya pAmI sainya ane vAhana sahita te mahATavImAM bhagavAnanA darzana ane vaMdana karavA mATe AvyA. te vakhate bhagavAne bIje ThekANe vihAra karyo hate. rAjA paNa te pradezamAM AvyuM, ane svAmIne nahiM jevAthI adhe pAmyuM. te vakhate te rAjAnI bhaktithI manamAM khuzI thayelA te pradezamAM rahenArA dee girikaMTakanuM vidAraNa karIne (phADIne ) nava hAthanA prabhAvavALI, phalinInA patra jevI svaccha, atyaMta suMdara zarIravALI ane Urdhva sthAne rahelI bhagavAnanI pratimA utpanna karI. tene joIne rAjAe ya jaya zabda karyo, ane te ThekANe himagirinA zikharanI hAMsI karanAra jinAlaya baMdhAvyuM. temAM sarva AdaravaDe te pratimA sthApana karI, tenI pUjA karI ane tene vaMdanA karI. A pramANe rAjAdikanA pUjavAthI bIjA dezomAM paNa A vArtA (pratimA ) prasiddha thaI, tathA prAtihArika devanA sAMnidhyathI mANasone manavAMchita ApanArI thaI. te A pramANe- Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 176 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva ke je : -~ niraMtara dUra dezathI AvelA bhaktivALA prANIo vaDe pUjAtI te pratimA tarata ja manavAMchitane Ape che. varanI IrachAvALI kanyAne kAmadevanI jevA mahara zreSTha varane Ape che, vaMdhyA strIne lekanA mana ane netrane AnaMda ApanAra putrane Ape che. atyaMta bhakti sAravaDe pUjelI te zrI pArzvanAthanI pratimA dhananA athI puruSane akSaya, ane bIjA na ka9pI zake tevuM dhana Ape che. vaLI rAjyanA athIne moTA vistAravALI rAjyalakSmI Ape che. bhUta, zAkinI, zatru ane marakI vigerenA sarva bhayane nAza kare che. duSTa, moTA sarpa, hAthI ane siMhanA samUhavALA vighano nAza kare che, agni, jaLa, vyAdhi ane taskarathI utpanna thatA duHkhane zAMta kare che. te pArzvanAthanI pratimAnuM bhaktithI smaraNa karanArane duHkha AvyuM hoya, te paNa sArA svamathI saMbhavatA vAMchita padArthane Ape che. kaligiri ane kuMDa sarovaranI samIpe vartavAthI zrI pArzvanAtha paNa kaliDa evA nAmathI maMtrAkSane viSe paNa prasiddhine pAmyA. AthI karIne ja maMtra ane stutine viSe bhagavAnanA kalikuMDa-daMDavihata ItyAdi vizeSaNe ghaNI vAra gavAya che. A prasaMgavaDe saryuM. have bhagavAna pArzvanAtha te pradezathI vanacarAdikavaDe kalikuMDa evA nAme kIrtana karAtA, nagare nagare rAjAonA samUhavaDe vaMdana karAtA, darzana karavAmAM utsuka thaine AvelA nagaranA rAjAo vaDe pUjA karAtA, bhaktithI namelA roganA samUhathI vyAkula thayelA aneka lokone darzana mAtrathI ja nIrogI karatA tathA bhUta, pizAcAdika zuddha upadrano nAza karatA pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. pUrve kahela vanane hAthI paNa anazana karIne traNe jagatane prakAzita karanAra pArzvanAtha jinezvaranuM smaraNa karate maraNa pAmIne tyAM ja kalikuMDa nAmanA jinAlayane viSe pratihArikane karanAre (dvArapALa ) vyaMtara thaye. tyArapachI traNa jagatavaDe pUjelA caraNuvALA pArzvanAtha prabhu jJAnavaDe daze dizAone prakAzita karatA, bhavya prANuonI AzAne pUrNa karatA lekamAM prasiddha evI zivanagarIe pahoMcyA. tyAM bahAra kauzAMba nAmanA vanamAM pratimA dhAraNa karIne bhuja rUpI parighane lAMbA karI nizcaLatAvaDe meruparvatane jItanAra te prabhu rahyA. tevAmAM bhagavAne pUrve karelA upakAranA smaraNavaDe saMtuSTa thayela dharaNe nAgakumAradevanA samUhathI parivarela jinezvaranA darzana karavA mATe tyAM Avyo. tyAra pachI prabhunA caraNanI pUjA karI gIta ane nRtyane upacAra pragaTa karavAthI jIvalekane vimaya pamADyo. ghaNu kALa sudhI bhagavAnanA sAcA guNanI stutine vistAra karIne vicAra karavA lAge, ke "aho ! A dusaha sUryanA kiraNone samUha, bhagavAnanA mastaka upara kevo paDe che? ahIM svAmI ane sevakano ze vizeSa che?" A pramANe vicArIne te utsAha pAme, ane prabhunI upara traNa rAtri sudhI chatra dhAraNa karyuM. tyAra pachI svAmIe tyAMthI anyatra vihAra karyo. pachI te nagarI pRthvItalane viSe ahicchatrA nAme prasiddhine pAmI. tyArapachI bhagavAna anukrame vihAra karatA rAjapura nagaramAM AvyA. tyAM zAla Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ izvararAjAe kahelA peAtAnA pUrvabhava. [ 177 ] vRkSanI nIce kAcetsage rahyA. te vakhate rAjavATikAmAM nIkaLelA Izvara nAmanA rAjAe tene joyA. te vakhate bANuAna nAmanA nAgarika( mAgadha )putra rAjAne kahyu', ke" he deva ! A bhagavAnane tame jANeA che ke nahIM ? " rAjAe kahyuM-" huM jANutA nathI." tyAre teNe kahyu', ke-" he deva ! te A traNa bhuvanane pUjavA lAyaka caraNakamaLavALA, meTA sattvavALA, sa'sArasAgaramAM paDatA prANIonA samUhanA uddhAra karavAmAM vahANurUpa che. te A gAma, Akara ane nagaravALA mATA rAjyanA tyAga karavAthI vikAsa pAmelA, krIDA, rAsa ane zrRMgAranA sAravALA vyApAramAM virakta manavALA che, te A meruparyaMta upara maLelA iMdronA samUhavaDe snAna( abhiSeka ) karAyelA ane zrI azvasena rAjAnA pArzva nAmanA putra jagatane prakAza karanArA che. " A pramANe teNe kahyuM tyAre meTA saMtASathI ullAsa" pAmelA rAmAMcavALA rAjAe peAtAnA sarva aMganA AbharaNeAvaDe te magadhaputrane khuza karIne traNa pradakSiNApUrvaka jagadgurune vaMdanA karI. pachI tenA paganI pAse rahIne bhagavAnanA zrIvatsa, makara, bhRMgAra, kuMjara, chatra ane tAraNu vigere eka hajAra ne ATha lakSaNeAvaDe zeAlatA zarIravALA tene jovAthI jAtismaraNane pAmele te rAjA mUrchAvarDa mIMcAyelI AMkhavALA dhasa daine pRthvI upara paDI gayA. pachI ekadama DhADIne AvelA kiMkara janAe karelA zarIranA upacAravaDe cetanAne pAmyA. tyAre cArudatta nAmanA ma'trIe tene pUchyu ke " he deva ! A zuM thayuM ? " tyAre rAjAe kahyuM ke--" bhagavAnanuM rUpa jovAthI mane mArA pUrva janmanuM smaraNa thayuM. " maMtrIe kahyuM-" he deva ! A teA mATuM Azcarya che. prasAda karIne amane A kaheA. " rAjAe kahyuM-" sAMbhaLA huM' vasatapura nagaramAM yajJadatta nAmanA brAhmaNaputra hatA. tyAM kAMika vedanA abhyAsa karIne dIkSAdAna, piMDa mUkAvavA vigere vyApAra karavAvarDa leAkeAnA upara anugraha karatA hatA. pachI kAMIka jyAtiSa zAstra jANIne nakSatra, vivAha ane lagna vagere kahevAvaDe leAkeAnAM manavAMchita kAryomAM vyApAra karatA huM. divaseAne niCmana karavA lAgyA. koika divasa mane kADhanA vyAdhi utpanna thayA, mAruM zarIra kharAba thayuM. mAkhInA samUhathI nyAsa thayelA mane mArA kuTuMbe paNa ducanava du:khI karyA tyAre huM maraNanI buddhithI nagaranI bahAra nIkaLyo. gaMgA nadInA jaLamAM huM paDavA lAgyA, teTalAmAM te ThekANe rahelA vidyAdhara sunie mane niSedha karyAM, ane kahyuM ke-" hai mahAnubhAva! A pramANe tuM agAdha jaLamAM DUbIne kema marI jAya che ? arihaMta bhagavAne kahelA sabyAdhinA vinAza karanAra mahArasAyaNane kema karatA nathI ?" tyAre meM kahyuM ke-" he bhagavAna! te rasAyaNa zuM che? " sAdhue kahyuM-tuM sAMbhaLa-sarvaprANInI rakSA, asatya vacananA tyAga, adatta grahaNa karavAnA tyAga, parastrIne tyAga, icchA pramANe dhanAdika vastunu parimANu, iMdriyAnA nirAdha, kAmanuM staMbhana ane kaSAyeAnA nAza, A pramANe sarva rAgeAnA nAza karanAra rasAyaNune 23 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 3 jo : tu aMgIkAra kara. A rasAyaNu sevanArane kadApi A bhavamAM ke parabhavamAM rAga, inA viyeAga ke zAka thatAM nathI. " A pramANe munie kahyuM tyAre maraNanA udyamane cheDIne huM sAdhunA caraNamAM paDyo ( namyA ), ane vinaMti karavA lAgyA ke huM bhagavAna ! anupama prabhAvavALA A rasAyaNane jANanAra huM je prakAre thAuM, prakAre sarvathA Apa karA. " tyAre bhagavAne vistArathI pAMca mahAvratanI rakSA jemAM pradhAna che, evA kSamA, mAva vigere daza prakAravALA sAdhudharma kahyo, tathA pAMca aNuvratanA sAravALA samyaktvarUpI mULavALA uttaragu@AthI ze|bhatA gRhIdharma paNa kahyo. te sAMbhaLIne meM kahyuM ke-- 66 * he bhagavAna ! Ape mane sArA upadeza ApyA. phakta mAru sAdhudharma pALavAnuM sAmarthya nathI tethI mane zrAvakadhama Ape." tyAre te vidyAdhara munie mane samyaktvanuM ArA pazu vigere vidhivaS zrAvakadharma kahyo, ane te mArI avasthAne yogya ArApaNu karyA ( grahaNa karAvyo ). meM paNa sArA bhAvapUrvaka aMgIkAra karyo. pachI te divasathI Ara MbhIne nirjIva AhArAdika grahaNa karavAvarDa, traNe kALe arihaMtanA caraNanuM smaraNa karavAvaDe ane pAMca navakAranA parAvartana(gaNuvA)vaDe niraMtara huM ArAdhanA karavA lAgyA. kAika divasa huM jinAlayane viSe gayA. tyAM devane vAMdIne tyAM rahelA divyajJAnI guNusAgara nAmanA muninA caraNakamaLane namIne huM ceAgya sthAne beThA. te vakhate puSpala nAmanA zrAvake te munIzvarane pUchyuM ke he bhagavAna ! AvA prakAranA kADhanAra rAgathI vyApta (durga "dhI ) zarIravALA mANusane jinAlayamAM AvI devavaMdana karavuM ceAgya che ? " munie kahyuM -" AzAtanAnA tyAgavaDe atyaMta upayAgavALA manuSyane devanA avagrahanA tyAga karavApUrNAMka caityane viSe paNa devavaMdana karanArane doSa kema lAge ? kemake sAdhue paNa milana zarIravALA ane zarIramAM snAna, vilepana rahita chatAM paNa jinabhavanane viSe devane vAMde ja che. " tyAre puSkalie kahyuM ke-" he bhagavAna ! AnuM A kilaSTa karma zuM zmA bhavamAM ja kSINa thaze ke ahIM bhavAMtaramAM gayelAne paNa prApta thaze ? " munie kahyuM-" A karmanA kSINa thavAthI ke nahI' kSINa thavAthI zuM ? haju paNa Ane bIjA mATA ananI prApti thaze. " puSkalie kahyuM ke" he bhagavAna ! te anartha kevI rIte thaze ? " tyAre sAdhue kahyuM-" A mahAnubhAve pUrve tiyaMcagatine cege AyuSyakarma nikAcita karyuM che. ane te (tiya cAyu ) maraNusamaye samakitanA tyAgathI saMbhave che. kemake zAstramAM kahyuM che ke-- " sakita pAmavAthI naraka ane tiya`ca A be dvAra baMdha thAya che. tathA devanA, manuSyanA ane maiAkSanAM sukhe| svAdhIna( prApta ) thAya che. " puSkalie kahyuM ke kyA tiya cane viSe A utpanna thaze ? " bhagavAne kahyuM- kUkaDAne viSe utpanna thaze. ' A pramANe sAMbhaLIne huM cArudatta maMtrI ! huM... zarIranA meATA du:khathI ane bhavAMtaramAM thavAnA tiya cagatinA sa McAgathI atyaMta du:khI thaIne rAvA lAgyA. tyAre puSkalie madhura vacanavaDe mane AzvAsana ApyuM. tathA bhagavAne kahyuM ke--" he mahAnubhAva ! tuM kema ,, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurezvara tIrthanI sthApanA ane melamAlIe karelA upasaga. [ 179 ] saMtApa kare che ? kemake-pUrva janmamAM upArjana karelA ( khAMdhelA ) kaTu vipadmavALA pApane @AgaLyA vinA khIjo kAi paNa tenA kSaya karavAnA upAya cheja nahIM. tethI ahIM rAvAthI zu phaLa ? kadAca chellA samudra ( svayaMbhUramaNa ) paNa sukAi jAya, meruparyaMta pazu calAyamAna thAya, bhayaMkara dADhAnA kuharavALA siMhanA mukhane viSe paNa zayana karAya, ati tIkSNa dhAravALA khaGganA samUha upara cAlI paNa zakAya, ane mATI phAnA ATApavALA sarpanI sAthe krIDA paNu karI zakAya, para Mtu pUrva janmamAM upArjana karelA pApakarmanA samagra vipAkanAM pAte anubhava karyA vinA sAkSAt zrI jinezvara paNa sukhe rahI zakatA nathI. '" A pramANe sAMbhaLIne huM. rAvAthI virAma pAmyA, ane te muninA caraNamAM namIne huM pUchavA lAgyA ke-" he bhagavAna! kayAre ane kevI rIte hu` samakita pAmIza ? '' bhagavAne kahyuM-"ahIMthI marIne tuM rAyapuramAM purAhitanA gharanI kukaDInA kukaDA thaIza. pachI bhavitavyatAnA vazathI eka vakhata udyAnamAM vividha prakAranA leAjana taiyAra karAvIne kuTuMba ane parivAra sahita te purAhita bhAjana karatA haze, tyAre Amatema bhamatA tane paNa kAyAtsage rahelA muninA darzana thaze. pachI tenI pAse jatA tane jAtismaraNu thaze, tethI anazana karIne marIne te ja rAyapura nagaramAM rAjA thaIza. tyAM rAjapATIe gayelA tuM nIlakamaLanI jevA zyAma, eka hajAra ne ATha lakSaNAne dhAraNa karanAra ane anupama rUpavALA pArzvanAtha jinezvarane joIne samakita pAmIza. " A pramANe sAMbhaLIne hemaMtrIzvara! " A mahu sAruM thaze, ke jethI sAkSAt bhagavAnanA darzana mane thaze. '' ema jANIne huM zAka rahita thayA. pachI kALakrame huM marIne kukaDA thayA, ane tyAMthI marIne A rAjA thayAM. hamaNAM mAgadhanA vacanavaDe ane pUrva kahelA lakSaNNAne jovAvaDe mane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tyAra pachI je sthAne bhagavAna kAyAtsage rahyA hatA, te ThekANe izvara rAjAe mATA utsava karAvyA, caitya bhavana karAvyuM. ane tenI aMdara tamAlanA paNuM jevA zyAma bhagavAnanA biMbane sthApana karyuM. te caityanu phruTezvara nAma rAkhyuM ane te prasiddhine pAmyuM. tenA sa MbaMdhathI te nagara paNa ku Tezvara nAme dezAMtarImAM prasiddha thayu. A pramANe bhagavAna pArzvanAtha kuTezvarathI nIkaLIne eka gAmathI khIje gAma vihAra karatA pUrve kahelA Azramapadane pAmyA. tyAM dhava vRkSanI nIce kAryAtsage rahyA. sAte bhayathI rahita thayelA maMdarAcaLanI jevA nizcaLa bhuvananAtha jeTalAmAM dharma dhyAnanuM dhyAna karatA hatA, tevAmAM meghakumArapaNe rahelA pUrve kahelA kamaTha tApasa paMcAgni tapanA viSayavALA pUrvakALanA verane sabhArIne bhagavAnanI upara tatkALa utpanna thayelA mATA kApavaDe rAtA netrayugalavALA, caDAvelI bhRkuTivaDe bhayakara ane du:khe karIne joi zakAya tevA bhAlasthalavALA ( kapALavALA) ane kAraNu vinA ja verI thayelA te meTA krodhanA vazathI ghaNA prakAranI sekaTA kadanAvaDe pIDA karavA lAgyA. te A pramANe-- "" Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 8 jo : tIkSNa aMkurAnI jevI UgelI majabUta dADhAnA samUhavaDe dukhe karIne joi zakAya tevA, bhAlAnI jevA nakhanA samUhavaDe bhayaMkara, lAMbA kaeNsarAvaDe vikarALa, atyaMta bhayaMkara guMjAravanA nAdavaDe AkAzataLanA vistArane bharI detA ane laTakatI lAMkhI jillAvALA moTA siMhA sajja karyAM. teo vividha prakAranI kadanA karavAthI ghaNA parizramavALA thayA chatAM paNa jinezrvara calAyamAna nahIM thavAthI bhayaMkara dIvAnI jema peAtAnI meLe ja zAMta thayA. tyAra pachI jharatA madarUpI jaLanA samUhane varasAvavAthI nIra pra(chidra rahita) AkAzataLane ruMdhanArA, du:khe karIne damI zakAya tevA, meghanA samUha jevA meATA, garjanA karatA ane calAyamAna karNe latAvaDe kapALamAM rahelA bhamarAne tADana karatA hAthIevaDa kSeAbha pamADyA chatAM paNa meruparvatanI jevA prabhu kSeAbha pAmyA nahIM. pachI tAla vRkSa jevI UMcI, bhayaMkara ane kALI jihvADe bhayaMkara zIravALA, bhayaMkara bhRkuTirUpI kuTila kAtaravarDa maDadAnA mAMsane kApanArA, mUkelA kilakila zabdavaDe pRthvItaLamAM rahelA jIvAne kSeAbha pamADanArA, tAla vRkSa jevI lAMkhI jaMghAnA bhAravaDe pRthvIpIThane bhAMgI nAMkhatA ane atyaMta bhayaMkara rAkSasanA samUheAvaDe kSeAbha pamADyA chatAM paNa prabhu vAyuvaDe kSIrasAgaranI jema jarA paNa AAbha pAmyA nahIM. tyAra pachI zIghra ane vinnarahita bhayaMkara dhutkAranA zabdavaDe AkAzane adhira( baheruM) karatA tathA vicitra prakAranI skurAyamAna dADhAvaDe bhayakara vAgheAvaDe, rI'chaDInA mUkelA phekAra zabdanA vistArarUpI tiraskAranA samUhavaDe, nipuNa ane rAtI kAMtinA samUhavALA ane cAtarapha bhamatA dIpaDAevarDa, tIkSNa, khaDga, kuMta, vAvala, bhAlA ane mANeAnA samUhanA varasAvavAva, dizA dizAmAM paDatA ghaNA bhi'DimAla( charA ), hala, musaLa ane cakravarDa, bhayaMkara, kaThaNa ane zaTha manavALA kamaThe karelA ekaeka (upasarga) paNa sAmAnya mANasanA jIvitane haravAmAM sama, dehanI ati pIDA karavAmAM nipuNu, tathA 'huM pahelA ' ema gavavALA ghaNA prakAranA upadravanA vistAravarDa talanA photarAnA trIjA bhAga jeTalA paNa kSeAbhane manamAM nahIM pAmatA bhagavAnane joi manamAM kSeAbha pAmelA kamaThe A sAdhune mAre kema kSeAbha pamADavA ? ' ema vicAravA lAgyA. pachI 'ThIka, meM jANyuM, meATA jaLanA samUhanI preraNAvaDe Ane samudramAM ' nAMkhuM.' Ama vicArIne te kamaThe AkAzataLamAM ( meghanA samUha ) vistAryo. khadyotanA bALakoe utpanna karelA udyotavALA raMdhra( chidra )rahita aMdhakAranA jANe samUha hAya tevA, ratnanI kAMtithI bhyAsa jANe kAleAdhi samudranAM pANInI veLA heAya tevA, UchaLatA vAyue khAdelAM ratnAnAM kiraNeAvaDe vyApta jANe aMjaniMgari heAya tevA, tArAnI zreNinAM kiraNAnA samUhathI nyAsa thayelI kRSNapakSanI jANe rAtri hAya tevA sarvadizAonA mukhamAM prasarelA dedIpyamAna vIjaLInA samUhavarDa jANe vyAsa hAya tevA, bhezanI zreNi ane kAjaLanA samUha jevA zyAma meghanA samUhane vistAryo. sarvadizAmAM ati maneAhara iMdradhanuSyanA samUhavaDe vikharAyelA ati tIkSNa bANunA samUhanI jevA, atyaMta ghAra (gADha) dhArAnI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HARNARAYANASONS JODHPUR Copy Risht haranArAyaNa eNDa sansa BHAGWAN PARASNATH JI pikcara blazara jodhapura Page #283 -------------------------------------------------------------------------- Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ memAlInA dhAra upadrava ne dharaNenu' Agamana. [ 181 ] zreNivaDe daze dizAnA samUhane rU MdhanAra meghanA jaLanA samUhane janmAbhiSekane viSe jema nAMkhyA hatA tema bhagavAnanA mastaka upara nAMkhyA. pralaya kALe sukAI gayelA samudrane bharI devAmAM samartha te jaLa jinezvaranA dehanA sparza karIne tenA zarIranI prabhAthI vyApta thayelu hAvAthI jANe yamunA nadInuM jaLa hAya tevuM te pRthvI upara paDavA lAgyu. tathA zveta meghanA samUha jevI kAMtivALA ane meTA vAyunI laharIe karelA vistAravALA jaLabiMdunA samUha AkAzamAM prasaravA lAgyA. vAraMvAra pralaya kALanI jevA meATA vAyuvaDe preraNA karAtA meghanA samUha musaLanA agrabhAga jevI dhAranA jaLasamUhavALA jinezvaranI upara paDavA lAgyA. A pramANe traNa jagatanA gurunA dhyAnanA nAza karavA mATe atyaMta bhayaMkara gAravavaDe traNa jagatanA pralaya kALanI zaMkAne utpanna karanAra jaLanA varasAda prasaravA lAgyA. pachI samudranI jema maryAdAnA tyAga karIne te jaLa kAi pazu rIte tathAprakAre vistAra pAmyuM, ke je prakAre mitranI jema prabhunA kaMThe lAgyuM. jema jema jaLa vistAra pAmavA lAgyu, tema tema jagadgurunA dhyAnarUpI agni mATA krodhavALA vaDavAnaLanI jema meATI vRddhine pAmyA. te varSAne leAkeAe jaLathI bharAyelA prabhunA netrarUpI patrane dAMtanI kAMtirUpI makara(puSpanI raja )vALu, grIvAne kamaLanA nALa jevI ane sukhane kamaLa jevu joyu. teTalAmAM nAnA prakAranA maNienI prabhAthI suzeAbhita nAgarAja dharaNedranu Asana calAyamAna thayuM. teNe avadhijJAnanA upayAga mUkIne kamaThe karelA bhagavAnanA upasanA samUhanA vRttAMta jANyA. tyArapachI bhagavAna pratye mATA pakSapAtane dhAraNa karatA dharaNe skurAyamAna pamapuTanA jevI capaLa kIkIvALA netrapatravALI, paravALAnI jevA lAla dhara maneAhara vacanavALI ( adharavaDe maneAhara mukhavALI ), atyaMta surabhi suga dhathI khe'cAi AvatA bhramaranI zreNithI sahita, maNinA kuMDalamAM pratibiMbarUpa thayelA kapAtanI kAMtivaDe sahita ( AAlatI ), puSTa ane gADha stana upara laTakatA nirmaLa mAtInI mALAvALI, kAmaLa kamaLanA vilAsavaDe theAlatI bhujArUpI velaDIvALI, madhura zabda karatA kaMdArAvaDe zAlatA madhyapradezavALI (kaTipradezavALI ), keLanA gabha jevI e ja dhAvaDe zAlatI, kelinA pallava jevA rAtA hAtha pagarUpI kramaLavarDa zAbhatI tathA lAvaNyavarDa paripUrNa zarIravALI peAtAnI suMdarIe( strIe )sahita ( dharaNendra) AvyA. ane tyAM vIjaLInA camakArAnA ADaMkharavaDe bhayakara mATA meghanAM samUhe mUkelA jaLasamUhanI madhye rahelA aMjanigiranI jevA bhuvanamAMdhavane (prabhune) joyA. tevA prakAranA temane skurAyamAna phaNAnA maNuinA samUhanI kAMtirUpI dIvAnA samUhavALu, meATA meghanA jaLapralayane rAkanAruM' tathA dedIpyamAna sAta phaNArUpI pATiyAvALu mATuM chatra bhagavAnanI upara rahyuM (karyuM). tathA paramezvarane namIne tenA paganI nIce lAMbA nALavAvaDe zeAlatA mATA kamaLane sthApana karyuM. have tenA upara zAbhatA e caraNapaNAe karIne pRthvItaLanA Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182] zrI pArzvanAtha caritraH prastAva ke je jaLane avagAha(sparza) nAza thavAthI tathA mastaka upara racelA phaNArUpI chatravaDe moTA meghanA jaLanI dhArAne pracAra aTakavAthI te bhuvanaguru vizeSa karIne zubha bhAva vikAsa pAmavAthI zubha dhyAna dhyAvA pravaryAM. A rIte paNa jaLanI dhArAnA samUhanA paDavAnA nirodhathI ISyavALA kamaThanA jIva meghamAlIne joIne utpanna thaelA moTA kepavALe dharaNuMja be ke-"are mahApApI! saMbhASaNa karavAmAM tuM sarvaprakAre ayogya che, te paNa tArA hitane mATe huM tane kAMIka kahuM chuM-he pApI! karuNAmRtanA samudra ane kAraNe vinA ja upakAra karavAmAM ekalAlasAvALA A traNa bhuvananA prabhune viSe te AvuM zuM karyuM? he mUDha! jo ke tArA hitane mATe kANamAM peThelA sapane dekhADavAvaDe tArA paMcAgni tapanuM moTuM asArapaNuM kahyuM, te temAM paNa tAre kema vera thayuM? tuM kAraNa vinA verI che, ane A (prabhu) kAraNa vinA paramabaMdhu che, te paNa te vaira kare che. are anArya ! te AtmAne (pitAne) jANatA nathI. athavA te sapane ApeluM dUdha paNa viSapaNe pariName che, tema ajJAnI janane hitavacana paNa ahita lAge, temAM zuM Azcarya ?" A pramANe dharaNe che tevA koI paNa prakAre kaThora vacanavaDe tene tiraskAra karyo, ke je prakAre te pitAnA aMganI ceSTAvaDe atyaMta vilakhe thayo. ane bIDAtA kamaLanI jevAM locanavALA teNe jagadagurune jaLanI upara moTA nALavALA, kamaLa upara rahelA pagavALA ane sarpanI phaNAnA karelA chatravaDe DhAMkelA mastakavALA joyA, tathA samIpe vistAra pAmatAM jaLanA samUhanA capaLa kallolavaDe sparza karAtA zarIravALA ane sA~vaDe sevA karAtA samudranA nilayarUpa madhunayana( kRSNa )nI jevA joyA. tyAra pachI cirakALanA karelA verathI tene pazcAttApa thaye, tethI "arere! meM A moTuM akArya(pApa) karyuM' ema saMtApa pAmyuM. tethI prabhunA pagamAM paDIne, temane khamAvIne tathA potAnA duzcaritranI niMdA karIne bhagnapratijJAvALo te ( meghamAlI ) jema Avyo hato tema pAcho potAne sthAne gayo. A pramANe chAya nagaranI jema kamaThanI karelI meghanI pIDA zAMta thaI tyAre dharaNe bhagavAnane atyaMta samAna cittavALA jeIne tathA zaTha kamaThanI karelI kadarthanA AvI paDavAthI vyAkuLa chatAM paNa dayAne karanArA ane vizeSa karIne dhyAnanA prabaMdhamAM bAMdhelA ati zuddha mananA prastAravALA jeIne bhaktinA bhArathI (samUhathI vyAsa aMgavALo te dhara padamAvatI vigere devIo sahita pArvajinevarane paMcAMga praNAma karIne stuti karavA lAgyA ke-"he nAtha! saMsAramAM paribhramaNa karatA prANa vargane Apa parama zaraNu che. samudrane tarAvavAmAM nokAne choDIne bIjuM koNa samartha thAya? he prabhu! tamArA jJAnaguNanA samUhanuM kIrtana karavAmAM iMdra vigere paNa zaktimAna nathI, te pachI mArA je svabhAvathI ja jaDa prANI zuM kIrtana kare ? ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSane paNa jItanArA tamArA darzananA prabhAvavaDe vicArane paNa ullaMghana karanArA manavAMchita padArtho siddha thAya che. A pramANe he deva! tamArI stutinA vistAramAM mArI buddhi Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharaNendre karela paramAtmA stuti. [ 183 ] kAMika sthira thai che, athavA tA prabhunA pAdanI bhakti kayA vAMchitane avazya utpanna na kare ? hai jagadguru! tamArI pratimA paNa mANasanA mananA moTA AnaMdane kare che, te pachI pratyakSa dekhAtI zAMta ane kAMtivALI zreSTha mUrtti Anada kare temAM jI' kahevuM? tamArA moTA dhyAnarUpI agnine bujhAvavAne icchatA kamaThe jaLanA samUha phUMkayA, teA paNu te tamArA karuNArasanI tulyatAne pAmyA nahIM. huM nAtha! amUlya guNNAnA samUhurUpa ratnanA anupama nidhi samAna tamane pAmyA chatAM paNa anA janA avastunI buddhivarDa tyAga kare che. ahA! te mahAkaSTa che. samagra prANIonA samUhane sukha karanArA prabhurUpa tamAre viSe paNa anAya lAke je dveSa kare che, te he prabhu! amRtane viSe paNa temanI viSanI buddhi che. huM bhuvananA nAtha! je tamArI stuti karatA nathI, te peAtAnA AtmAnA zatru ja che. zu` ciMtAmaNi ratnane viSe puNyavAnanI upekSA haiAya ? huM nAtha! tamArA sArA caritravaDe jenuM citta atyata camatkAra pAmyuM na heAya, tene huM avazya jANe vikale'driya hAya ane paththaramaya hAya ema mAnu chu. tamArA jJAnAdika guNunA aMtane (cheDAne) jo kadAca tame ja jANatA hai| athavA te AkAza AkAzanI sAthe ja sarakhAvAya che, temAM Azcarya zuM che? huM nAtha! ati du:khe karIne jItI zakAya evA paNa meha tame te prakAre vinmukhapaNAne pramANyo, ke je prakAre te meha bhavya prANIone tamArA smaraNuvarDa paNa atyaMta dUra thAya che. huM prabhu! jeone manavAMchita padArthamAM tamArA caraNakamaLanI pUjA prApta thai na hAya, te manuSya abhavI athavA dUbhavI heAya che. he nAtha! samAna hRSTivALA paNu tamArI niMdA ane stuti karanArA prANIone phaLane bheda prApta thAya che, tethI tamAruM mahAtmya asamAna ane anupama che ema jaNAya che. he nAtha ! mArA puNyanI paraMparArUpI vADI kamaThanA jaLavaDe tevI rIte sIMcAi che, ke je rIte tamArI vaiyAvaccanA upayeAgavaDe te meAkSanA phaLavALo thai che. meAkSa nagaranI strInA sArA snehavALA madhunA saMbaMdhathI utpanna thayeluM te sukha mArA manane tevI rIte kheMce che, ke je rIte he nAtha ! tamArA caraNanI sevA mArAthI nahIM thAya. ghaNuM kahevAthI zu? jo tamArA caraNanI sevAnuM phaLa hAya, tA te sevA avazya mArA dehane sadA te pramANe upayogavALA karo. A pramANe nAthanI stuti karIne parivAra sahita, bhaktithI bharapUra ane calAyamAna kuMDalavaDe dedIpyamAna ga'DasthaLavALA te dharaNendra potAne sthAne gayA. pachI meAkSamAge pravate lA prANIonA sAtha vAharUpa bhagavAna pArzvanAtha svAmI paNa du:khe karIne caDI zakAya tevA zukaladhyAnarUpI paryaMtanA zikhara upara caDyA. A pramANe kamaLanA patra jevA svaccha (kAmaLa) dehanI kAMtivarDa maneAhara pArzvanAtha svAmInA moTA ullAsa pAmatA kalyANuthI bharapUra A caritrane viSe zrI kanakabAhu jinanA janmAdika mahAtsavavALA, kamaThe karelA upasavALA ane duHkharUpI hAthIne nAza karavAmAM siMhanA baccA samAna A trIjo prastAva samApta thayA. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 caturtha prastAva za have jagaddaguru pArzvanAthane je prakAre kevaLajJAnane lAbha thaye, ane gaNadharanuM kahevApaNuM je prakAre thayuM, te prakAre kahevAtuM tame (bha ) sAMbhaLe.' pachI caitra kRSNa catuthIne divase, pravajyAnA divasathI AraMbhIne rAzIme divase, vizAkhA nakSatramAM caMdra rahyo hato tyAre, hAra ane nIhAra(hima)vaDe sarva dizAnAM mukha ujavala thayA tyAre, dakSiNAvartavaDe manahara, ThaMDa, sugaMdhI ane maMda vAyuvALA lAge, DiMba Damara vigere zAMta thayA tyAre te ja AzramapadamAM seMkaDe zAkhAo vaDe vyApta, sArA snigdha ane ghaNA patranA samUhavaDe sUryanA kiraNonA vistArane nivAraNa karanAra dhAtakI vRkSanI nIce rahelA, aThThama tapamAM rahelA, samaye samaye ulAsa pAmatA AtmavIryanA vikAsathI prAraMbha karelI ane pUrve kaI paNa vakhata prApta nahIM thayelI kSapakazreNi upara caDelA zukladhyAnanA cAra bhedamAMnA pRthaphattvavitarkasapravicAra ane ekavitarkaapravicAra nAmanA pahelA be bhedanuM dhyAna karIne sthAnAMtaramAM vartatA, tathA jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, mohanIya ane aMtarAya e cAra lakSaNavALArUpa ghAtikarmone jeNe kSaya karyo che evA bhagavAnane zAzvata, anaMta, akSata ane kAlokane prakAza karavAmAM samartha evuM kevaLajJAna utpanna thayuM. te vakhate bhagavAna dareka samaye utpanna thatAM anaMta paryAyavALA traNe jagatane karatalamAM rahelA metInI jema jovA lAgyA. tathA vaLI jagatanA nAtha cara ane acara svarUpavALA sarva dravyane jANe che. kSetrathI sarva leka ane alakane jANe che, bhUtakALa bhaviSyakALa ane vartamAnakALa e sarva kALane paNa jANe che, tathA varNAdika paryAyanA vistAravALA sarva bhAvene paNa dareka samaye jANe che. A pramANe bhagavAnane kevalajJAna prApta thayuM tyAre uparanA bhAgamAM vaimAnika deveMdranA, nIce (pAtALamAM ) amareMdra ane balI vigere pAtAlamAM rahenAra asureMdronA tathA bIjA paNa vAyumaMtara ane jyotiSa devedranA vividha prakAranA ratno samUhanA kiravaDe iMdradhanuSanA maMDaLa jevA karAyelA siMhAsane aciMtya mahAmyavALA jinezvaranA prabhAvathI calAyamAna thayAM. te vakhate avadhijJAnanA prayogathI teoe jagaddagurune kevaLajJAna utpanna thayuM jANyuM. pachI tarata ja pAMca varNavALA ane moTA pramANavALA hajAro vimAnanI zreNinA cAlavAthI AkAzanA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAe karela samavasaraNanI racanA. [ 185 ] AMgaNAnA vistArane rUMdhatA, maneAhara nepathya(peAzAka)ne dhAraNa karanArA, vakSa:sthaLamAM uchaLatA nirmAMLa meAtInA hAravALA, maneAhara mukuTa, kaDA, kaMdorA vigere zreSTha ala'kArAnA samUhavaDe dedIpyamAna zarIravALA ane matsya, magara, si'huM, haraNa, zarabha ane zAla vigere vAhanA upara beThelA devAnA samUhathI parivarelA khatrIze iMdro tyAM AvyA. pachI tyAM vAyukumAra devAe viSuvelA pavanavaDe tRNu ane kacarAnA samUha dUra karavAthI zuddha thayelA, pachI stanitakumAra devAe vikuvelA meghavaDe mUkelA sugaMdhI jaLanI chaTAvarDa chAMTelA tathA pAMca vaNu vALA maNuonA samUhathI bAMdheDhI pIThikArDa maneAhara eka ceAjanapramANa kSetrane viSe vaimAnika, jyAtiSI ane jIvanapati devAe traNa prAkAranI racanA zarU karI. te kevI rIte ? marakata, katana, padmarAga, vajra ane iMdranIla vigere ratnAvarDa gauravavALA pahelA prAkAra banAvyA. tathA pralayakALanA pavanavaDe UDelA meruparvatanA paramANvas jANe manAvyeA hAya tevA tapAvelA jAtivata suvarNanA bIjo prAkAra banAvyA. tathA sphaTika ratnanI jevI niLa kAMtivALA ane agnimAM nAMkhIne zuddha karelA rUpAnI manahara zilAvarDa trIjo prAkAra banAvyeA. tathA maNanA geApura( daravAjA ), puSkaraNI ( vAva ), chatra, dhvaja, vijaya ane vaijaya'tIvaDe te traNe prAkAra atyaMta suzeAbhita karyAM. te traNa prAkAranI vacce meATA mUlyavALu ane skurAyamAna maNinA pAdapIThavALu' si'hAsana vyaMtaradevAe banAvyuM. tenA upara IzAnendre laTakatA mAtInI mALAvALA, meATA ane sUrya nA kiraNeAnA vistArane nivAraNa karanArA traNa chatra banAvyA. tenA upara jinezvaranA zarIrathI khAraguNA UMcA, mATI zAkhAovALA ane vikasvara ghaNA pallavAthI zAbhatA kakaili (azeAka) vRkSane sudharmanA iMdre banAvyA. tathA suvarNanA kamaLa upara ratnanA banAvelA uttama hajAra ArAvALuM ane AbhyaMtara zatrune haNavAmAM tatpara evuM dha cakra sthApana karyuM. raNuraNATa zabdane karatI ghugharIevALI nAnI dhvajAnA samUhavaDe ghaNI zAbhAne karanArA ane jANe mAkSamA ne dekhADatA hAya tevA meATA iMdradhvajane vyaMtara devAe karyA. tathA bIjA paNa dhUpaghaDI, devachaMdaka vigere karavA lAyaka kAryo pitASane pAmelA vyaMtara devAe karyo. tathA devAe pAMce varNa nA kalpavRkSanA puSpAnA samUhavALI ane sugaMdhane lIdhe ekaThA thayelA bhamarAnA samUhavaDe vyAsa meATI puSpavRSTi karI. eka ThekANe devAnI suMdarIovaDe mATe magaLanA AcAra karAtA hatA, bIje ThekANe khecaranI devIe vilAsa sahita nRtya karatI hatI. eka ThekANe devAnA karatAlavaDe vagADAtA meATA duMdubhinAM zabda thatA hatA, khIje ThekANe kinara devAe ArabhelA zuddha ane madhura paMcama svara nIkaLatA hatA. eka ThekANe svAmInA guNanA samUhanuM kIrtana karavA mATe maLelA khadInA samUha vAcALa thayA hatA, bIje ThekANe tuSTamAna thayela devanA samUha kaMThanA dardura zabda karatA hatA. eka ThekANe pAMca varNavALA taphUlavaDe aSTamaMgaLanI Avila ALekhI, bIje ThekANe gepuranI banne 24 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : bAjue zreSTha kalaza sthApana karyAM. A pramANe jANe ke sane Azcaryamaya hAya, kalyANamaya hAya ane jagatanI lakSmImaya hAya tevuM tathA bhayathI pIDA pAmelAne zaraNabhUta samavasaraNu devAe manAvyuM. tyArapachI tyAM deva ane dAnavanA samUhavaDe stuti karAtA bhuvanapati 'tIrtha ne namaskAra hai| ' ema kahIne siMhAsana upara pU dizAnI sanmukha beThA. pachI bIjI traNe dizAmAM vyaMtara devAe bhagavAnanA pratibiMba sthApana karyA, te jANe eka vakhate ja dAnAdika cAra dharmanI dezanAne mATe sthApana karyA hAya tema zaiAbhatA hatA. pachI tuSTamAna thayelA saudharma iMdra ane izAna iMdra vinayavarDa namra thaine potAnA hAthamAM zveta cAmara dhAraNa karIne svAmInI e bAjue sArI rIte UbhA rahyA. Aje tIrthanA AraMbha che tethI sugaMdhane lIdhe maLelA bhamarAnA zabdanA miSavaDe jANe maMgaLane gAtI hAya tema puSpavRSTi devAe prabhunI pAse karI. A avasare jaladIthI AvelA udyAnapAlakAe aMta:pura sahita azvasena mahArAjAne jinezvaranA kevaLajJAnanA lAbhanuM nivedana karavAvaDe vadhAmaNI ApI. tyAre asAdhAraNa Ana MdanA samUhane dhAraNa karatA te rAjAe vadhAmaNI ApanAra mANasAne pAztiASika dAna ( inAma ) apAvIne potAnA purUSone AjJA karI, ke--" are! A AkhI vANArasI nagarImAM sarva ThekANe paDatu vagADavApUrvaka jinezvara pArzvanAtha prabhunA kevalajJAnanA maheAtsava pravartAvA. " tyAre AdarapUrvaka rAjAnI AjJAne aMgIkAra karIne te puruSoe te prakAre zuddha rIte sarva taiyArI karI. sa ThekANe zveta dhvajAe UMcI karI, sugaMdhI jaLa chAMTIne rAjamArga zuddha karyA, nRtyanA upacAra pratye, sArA nepathya ( paheraveza ) vALI srIe icchA pramANe pharavA lAgI, nagaranA meTA janAe sArI zaNagAra karyAM, tathA dareka gharanA dvAramAM vikasvara vadanamALAe bAMdhI. A rIte Akhu nagara zAbhAvALuM karyuM. rAjAe paNa tatkALa snAnanA upacAra karyA, akhaMDita ane ni`La dukUla ( rezamI) vastra paheryuM, zreSTha zaNagAra racyA, pachI meATA harSoMnA samUhathI vikasvara netravALI vAmAdevI vagere aMta:puranA janAvarDa parivarelA, sAmata rAjAe, ma`trIe, senApati, mATA zeThIyA, sAOvAha ane purAhita vigerevarDa parivarelA, te rAjA meTA hAthInA kAMdha upara caDyo, tenA mastaka upara caMdramaMDaLa jevuM zveta chatra dhAraNa karyuM, ane paDakhe rahelI vAravezyA zveta cAmara DhALavA lAgI. AvI rIte jANe sAkSAt devendra hAya tema zezabhatA te rAjA bhagavAnane vAMDhavA mATe Azrama nAmanA udyAna tarapha gayA. tyAM jANe traNe bhuvanA ekaThA thayA hAya tema sura, asura ane manuSyanA samUhanA meLApa joine te rAjAe vAmAdevIne ane padmAvatI vahune kahyuM, ke-- bhuvananA eka rUpa A bhagavAnanI udAra samRddhinA samUhane tame jIe. AvA prakAranI vibhUti ( samRddhi ) svapnamAM paNa kAne hAi zake ? athavA devA dAsanI jema sarva prayatnAvarDa kAnI pAse A pramANe pravarte ? athavA kANu A pramANe stuti 66 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -----------: # hAzakakakakakakama mAM mana maka na mAnaka zrI pArzvanAtha bhagavAna. ka zrI mahodaya presa-bhAvanagara. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvasena rAjAe karela paramAtmAnI stuti. [ 187 ] kare? A tA devAnA IMdrovaDe paNa pUjAya che. tathA ka`kelI vRkSa, chatra, cAmara, siMhrAsana, puSpavRSTi, divyadhvani, duMdubhinA nAda ane bhAma`DaLa A sarva AnA vinA bIjA kAne hAya ? he devI ! tArA putranI RddhinA leza paNa mArI RddhinA sarva samudAyane tRNunA agra bhAga karatAM paNa atyaMta laghu ( halakA) kare che, te tuM sArI rIte jo. hai devA ! tuM ja eka dhanya che, ane te ja dharmonuM phaLa prApta karyuM che, ke jenA traNa bhuvananA mugaTarUpa AvA prakAranA putra che. he prabhAvatI! tuM paNu A jagatamAM yathA nAmavALI kema nathI thaI ? ke jenA patinA caraNu iMdranA samUhavarDa sevAya che. te gAma, te Akara, te meTa ane te maMDala vigere janAvAse ( mANasAnA nivAsasthAnA ) dhanya che, ke jemAM traNa jagatanA cakSurUpa A mahAbhAgyazALI pAte vicare che. " A pramANe bhuvanagurunA guNukIna karavAmAM vAcALa mukhavALA ane nimeSa rahita vikasvara leAcanavALA te rAjA bhagavAnanA chatrAtichatra joIne dUrathI ja mATA hAthI uparathI nIce utaryA. tyAra pachI eka sATaka( kapaDA )ne dhAraNa karIne ( paherIne ), uttarIya vajra( khesa )varDa uttarAsaMga karIne, maNinA muguTane, cAmarane ane khaDane tajIne, zveta chatranA tyAga karIne tathA upanaMha( joDA )nA paNa tyAga karIne mATA vinayavaDe samavasaraNamAM praveza karyA, ane mATI bhaktithI traNa pradakSiNA karavApUrvaka A pramANe te stuti karavA lAgyA. " hu sahita namatA sura ane asuranA mastakanI dhrujatI maMdAra puSpanI mALAvaDe pUjelA pAdanA agra bhAgavALA ! ( dhama -meAkSa ) mArganA prakAza karanAra ! svayaM buddha ! ane jItavA lAyaka( rAgadveSAdika )ne jItanArA ! hai bhuvanapati! tame jaya pAmeA. nirmaLa kevaLajJAnarUpI netrakamaLavALA ! adbhu ! ( pharIthI janma maraNu rahita ) gA~ rahita ! saMta | tApa pAmelA prANIonI zAMti karavAmAM ja meghanI vRSTi samAna ! huM arihaMta ! tame jaya pAmeA. du:khe karIne nAza karI zakAya tevA amanA tyAga karanAra he nAtha ! eka varSa sudhI suvarNanI vRSTi karanAra he nAtha ! ni:sIma ( hrada vinAnA) ane bhayaMkara kAmadevanA mathana karavAvaDe moTA jayavAdane pAmelA De nAtha ! tame jaya pAmeA. jagatamAM meATA ADaM'kharavALA rAgadveSAdika zatrunA saMhAra karavAmAM nipuNa evA he nAtha ! du:khe karIne jANI zakAya tevA ( sUkSma ) prANIonI rakSA karanArA tathA dravya kSetrAdinI apekSA nahIM karanArA he nAtha ! tame jaya pAmeA. A pRthvInA bharatakSetramAM janmelA zreSTha puruSAnA kapAlatalanA tilaka samAna ane vilAsavALI strIonA lAkhA kaTAkSeAthI paNa kSeAbha nahIM pAmelA hai vizvabharanAtha! tame jaya pAme. huM deva! skurAyamAna tevA prakAranI kAMtirUpI kesaravaDhe vyAsa ane bhuvanezvaranA bhUSaNarUpa tamArA caraNakamaLane viSe bhamarAnI jema mAruM mana TvIna thAo. A pramANe snehathI stuti karIne te rAjA vAmAdevI sahita rAmAMcanA ullAsavALA thaIne ceAgya sthAne beThA. te pradezamAM rahenArA bIjA paNa rAjAe bhagavAnane vaMdana karavA mATe te samavasaraNamAM bhUmi upara AvyA. tathA paraspara vairabhAvanA tyAga ,, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 4 che H karIne siMha ane haraNa, bilADA ane uMdara, sasalA ane cittA, sarpa ane mora, vigere jinezvaranA moTA puNyathI jANe AkarSaNa karAyA hoya tema tyAM AvyA, ane pRthvItaLa upara mastakane namAvI prabhune vAMdIne bIjA prakAranI aMdara rahyA. have cAra prakAranA devo pitApitAne sthAne beThA, manuSya ane tiryacanA samUha lagya sthAne rahyA, tathA vAjitranA zabda, maMgala gItanA rava (zabda) ane lakenA kolAhala zAMta thayA tyAre devanA hAthavaDe vagADelA duMdubhinA avAja jevA ane jaLathI bharelA moTA meghanA garava jevA gaMbhIra zabdavaDe prabhue sArI rIte dharmakathA(dezanA)ne prAraMbha karyo. te A pramANe - "he zrotAjano! A saMsArarUpI samudramAM DubatA bhavya prANIone tAravAmAM eka dharma ja moTA vahANa je samartha che. vaLI te dharma sAdhu ane gRhanA bhedavaDe be prakAra che. ane temAM sAvadha kAryane tyAga ane niravagha kAryane savIkAra kara e sAdhudharma che. caturyAma (cAra mahAvrata) pradhAna, gAma ane kuLa vigerene viSe mamatAne tyAga, pAMce indriyanuM damana, tathA kaSAyane atyaMta nigraha kare, apratibaddha vihAra, tathA AhAra, upadhinivAsa ane phalaka(pATiyA)ne udagame ane utpAdano tyAganA SavaDe upabhoga kara, haMmezAM pratilekhanAdi kAryane viSe vipnanA samUhane nAza karIne cagya samaye vidhipUrvaka karavAmAM Asakti karavI, pramAdane atyaMta tyAga kare, upasarganA samUhane vijaya karavA mATe udyama kara, saMsArane viSe moTo vairAgya, gurUkuLamAM vasavAnI prIti, sUtra ane tenA arthane viSe upayoga, gurunI bhakti karavI, zakita pramANe tapasyA karavI, niraMtara dharmakriyAmAM anurAga kare, paramArthanA viSayamAM IcchA karavI, sarvatra anucitane tyAga karava, bAlAdika sAdhunI paricaya karavI, duHkhathI pIDAyelA upara dayA karavI, samiti ane guptinuM zaraNa karavuM, tathA vidhi pramANe maraNa pAmavuM-A pramANe sAdhu dharma che. A sAdhu dharma saMsArarUpI samudrane tAravAmAM vahANa jevo che, A trAddhinuM moTuM dvAra che, A muktirUpI maMdiranA zikhara upara caDavAnI nIsaraNI che, A moTuM maMgala che, A manavAMchita padArtha ApavAmAM kalpavRkSa ane ciMtAmaNithI paNa adhika moTA mahimAvALo che. A jIva jyAM sudhI mokSasukhane ApanAra A munidharmane samyak prakAre prApta karato nathI, tyAM sudhI A meTI bhavarUpI aTavImAM moharUpI meghathI mUDha thayela hovAthI bhamyA kare che. je jIvee moTA vidhivaDe A sAdhudharmanuM eka divasa paNa ArAdhana karyuM hoya che, teo A bhavasAgarane 5danI jema kIDAvaDe ja tarI gayA che. A sAdhudharma aMgIkAra karIne dharmamAM ja atyaMta lakSya rAkhanArA anaMta jIvoe duHkhane jalAMjali Ape che. te A yatidharma hAthamAM (zIdhrapaNe ) ekSalakSamIne utpanna karanAro che. A dharma pALavAmAM azakata jene mATe bIje gRhIdharma hoya che. ane vaLI te dharma 1 jIvahiMsA, 2 mRSAvAda, 3 cerI ane 4 parastrInA tyAga Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnI dezanA ane gaNadharapadanI sthApanA. [ 189 ] rUpa, 5 dhana dhAnyAkrikane viSe icchA pramANe parimANu karavuM, 6 dizAnuM parimANu karavu, 7 potAnI zakti pramANe bhAga ane upaleganA sakSepa karavA, tathA 8 anada DanuM viramaNa karavu, huM ucita rIte sAmAyika karavu, 10 dezAvakAzika karavu, 11 pauSadha karavA, tathA te pauSadha pArIne 12 atithidAna karavu. A pramANe samyaktva guNu sahita ( khAra prakAranA ) gRhIdhama kahevAya che. aticArarUpI kalaMkathI rahita A vratane eka divasa paNa pALIne zuddha dezacAritravALA gRhasthA paNa anukrame mAkSane pAme che. A dharmane viSe vitta( dhana )ne vAparanArA, cittanI skhalanA rahita ( sthira cittavALA ), niraMtara sArA udyamavALA, ekAMtapaNe sadgurune viSe bhaktivALA, ane jinapUjAne viSe Asakata, sattvavALA, tattvane sArI rIte jANanArA, vizuddha ( zreSTha ) dhArmika janeAnI vArtA karanArA ane sane viSe mamatAnA tyAga karanArA gRhasthA paNa sAMsAranA aMtane pAmyA che. sAruM' kuLa ane sAruM devapaNuM vigere krame karIne zuddha cAritrane pAmelA gRhasthA A dharmanA prabhAvathI paraparAe karIne ( anukrame ) meAkSane meLave che. dhanya thavAne A gRhasthadharma prApta thAya che, te ja tenA aMtane pAme che, tenA aMtane pAmIne zIvrapaNe duHkhanA aMtane paNu pAme che. " A pramANe pArzvanAtha bhagavAne sarva prANIone sAdhAraNu vANIvarDa sa` sura, asura, narapati ( rAjA ), tiryaMca ane manuSyavaDe bhyAsa thayelI sabhAne viSe amRtanA jaLanI vRSTi jevI, meATA utsavanA kAraNabhUta ane sAkSAt kalyANu siddhinA jevI sukha denArI saddha dezanA kahI. A dharmAMdezanA sAMbhaLIne tatkALa gADha meharUpI nigaDa ( eDI ) nAza pAmavAthI moTA AnaMdanA samUhavaDe vikasvara netravALA, mATA abhyudayane pAmelA peAtAnA AtmAne mAnatA, ghAsanA pULAnI jema, ghara, strI, putra ane mitrajananA sayAgane AsapAsa (phrAgaTa-tuccha ) jANIne, vIjaLInI jevA saMcaLa AyuSyane jANIne, ane mATI viSavallInA vilAsanI jevA kaDavA pariNAmavALA viSayanA saMgane jANIne keTalAka mahAnubhAva mukhya rAjaputrAdike sa'sArathI virakta manavALA thaIne cittanI vRtti jarA paNa calAyamAna na thavAthI cAritra aMgIkAra karyuM . tathA tevA prakAranA putrAdikanA premanA anuSadharUpI kha'dhanathI khaMdhAyelA ane cAritrAvaraNa ka vaDe mAha pAmelI buddhivALA khIjA keTalAke saMsAravAsanA saMga pariNAme bhayaMkara che ema jANatA chatAM paNu, jarA, maraNa, roga ane AkarUpI agninI hajArA vALAevare vyAsa jagatane jotAM chatAM paNu, niraMtara AvI paDatI ApadAnA samUhavaDe vyApta AyuSyane jANatA chatAM paNa samyagdarzanane ane dezaviratine aMgIkAra karI, tathA je rAjaputrAe pUrve cAritranA atizayanI saMkhyA prApta karI hatI, teoe paNa jinezvaranI sAkSIe krIthI sarvavirati cAritra grahaNa karyuM. A avasare vIza varSanI vayavALA, anupama rUpane dhAraNa karanArA, zarIranA anu puma lAvaNyavALA, vaRSabhanArAca sAMyaNavALA, samacaturasra saMsthAnamAM rahelA, moTA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] zrI pArzvanAtha caritra: prastAva : 4 tho : saubhAgyane dhAraNa karatA, pUrvabhavamAM nikAcita karelA gaNadhara nAma zetravALA, prazasta lakSaNa vaDe aMkita thayelA ane uttama kuLamAM janmelA zubhadatta, AryazeSa, vasiSTha, baMbha (brA), soma, zrIdhara vAriNa, bhadrayaza, jaya ane vijaya nAmanA manuSya pravajyA grahaNa karavA mATe bhagavAnanI pAse AvyA. te vakhate bhagavAne saMgha sahita teone dIkSA ApI. tyArapachI atyaMta nirmaLa buddhinA prakarSavaDe samagra kAryane vicAra karanArA ane paripATie (anukrame) rahelA teone krame karIne sarva bhAva ane abhAvane jaNAvavAmAM samartha utpAda, vigama ane dhruva lakSaNavALA traNa arthapada ApyA. vinayavaDe namra thayelA teoe te arthapadene (tripadIne) sArI rIte grahaNa karIne bIjabuddhipaNA vaDe ane pUrvabhavamAM bAMdhelA gaNadhara nAma gotrakarmane Azraya vaDe sArI rIte vistAra karIne bAra aMga ane coda pUrva rA. A pramANe sUtranI racanA karI tyAre tenA anuyoganI anujJA ApavA mATe te trilekanA baMdhu pote ja taiyAra thayA. te vakhate saudharmaidra ghaNA sugaMdhavaDe prApta thayelA bhamarAnA samUhe karIne zyAma kAMtivALA ane sugaMdhavALA vAsakSepathI bharele ratnane thALa laIne bhagavAnanI pAse AvyA. pachI bhuvanagurU bhagavAna kAMIka namelI kAyAvALA zubhadAne AraMbhIne vijaya paryata te dazenA mastaka upara "AjathI meM tamane sarva dravya, paryAya ane navaDe tIrthanI anujJA ApI che. " ema bolatA bolatA vAsakSepanI muSTi nAMkhavA lAgyA. AkAzamAM rahelA de paNa cAre dizAmAM prasaratI sugaMdhavALI cUrNanI muSTi nAMkhavA lAgyA. e ja pramANe bhagavAne teone gaNa(ga7)nI paNa anujJA ApI. devedronA samUhavaDe vaMdAyelA, sarva labdhio vaDe AnaMda pAmelA, potAnA zetrane prakAza karavAmAM manahara dIpaka jevA, duSkarmarUpI kASThane bALavAmAM agni jevA, vratane viSe ja cittane sthira rAkhanArA, tapanI lakSamIvaDe yukta, zAMta cittanI vRttivALA, zuddha buddhimAM praveza karelA, guNanI zreNivaDe zobhatA, kevaDe paNa deSane nahIM pAmelA, skurAyamAna kAMtinI mUrtivALA, buddhivaDe iMdranA maMtrI( bahaspati)ne jItanArA, krodha ane vaDhavAthI rahita thayelA, pRthvItaLanA eka alaMkArarUpa, utpanna thayelI vicitra zaktivALA tathA eka mekSamArgamAM ja vartavAvALA, AvA prakAranA mAhAmyavaDe zebhatA, moTA satvavALA ane jagatane pUjavA lAyaka caraNakamaLavALA te daze sAdhuo zIdhrapaNe gaNadharanI padavIne pAmyA. athavA te teonuM zuM varNana karavuM? ke jeonA mastaka upara pArzvanAtha svAmIe pote ja kalpavRkSanA palava je pitAno hAtha vistAya che (mUke che). jema kulaparvate vaDe meruparvata zebhe che, jema tamAla vigere vRkSo vaDe jaMbavRkSa zebhe che, jema tArAo vaDe caMdra zebhe che, ane jema drahevaDe sItA nadIne pravAha zobhe che, tema te gaNadharavaDe zobhatA, moTA mAhAone pAmelA, vizeSa prakAranI zobhAne pAmelA ane meharahita thayelA bhuvanaguru pRthvI para vihare che. pachI te bhagavAnanA pakSapAtane anusaranArA, Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharane pUrvabhava. [ 191 ] bAlyAvasthAthI ja premanA anubaMdhavALA tathA baMdhu, mitra ane svajana upara rAgarahita thayelA ane kAmadevanuM atyaMta mathana karanArA bIjA keTalAke paNa bhagavAnanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. prabhAvatI devI paNa bhagavAnanI pratrajyAnA kALathI AraMbhIne dareka samaye viSayasukhenuM kSaNabhaMgurapaNuM, premabaMdhanuM saMdhyAnA rAga jevuM capaLapaNuM, AyuSyanuM parvatanA zikhara uparathI paDatI nadInA jaLanA jevuM capaLapaNuM bhAvatI (vicAratI) hatI ke "te divasa kayAre Avaze? ke je divase saMsAranA nivAsano tyAga karanArA pArzvanAtha svAmI pote ja mane niravadya pratrajyA Ape? vaLI te divasa kayAre Avaze? ke je divase aMga, upAMga zAstrone sArI rIte abhyAsa karatI ane gurUkuLamAM lIna thayelI huM vihAra karIza? vaLI te divasa kyAre Avaze? ke je divase gurUNI (sAdhvI) jananI madhyamAM rahelI huM zuddha, uMcha ane tuccha AhArane amRtanI buddhithI vAparIza?" A vigere manorathanI zreNine niraMtara vicAratI ane moTA saMvegane pAmelI te prabhAvatI devIe rAjA, Izvara, zreSThI, senApati, maMtrI ane sAmaMta vigerenI hajAro putrIthI pari. varelI tathA dIna ane da0 janene IcchA pramANe niSedha rahita (niraMtara) dravyanA samUhane ApatI moTI vibhUtivaDe bhagavAnanI pAse dIkSA grahaNa karI. A pramANe ATha mahAprAtihArikavaDe pragaTa mArgavALA tathA gaNadhare, sAdhuo, sAdhvIo, zrAvake ane zrAvikAo vaDe yukta evA pArzvanAtha bhagavAne pahelA samavasaraNane viSe anarthanA samUhane nAza karavAnA sAmarthyavALA ane bhavasAgara taravAmAM vahANa jevA tIrthane vistAra karyo (tIrtha sthApanA karI). tyAra pachI bIje divase bhagavAna samavasaraNanI madhye pUrvAbhimukha rahelA hatA tenA pAdapIThanI sAme pAse zubhadatta nAmanA moTA gaNadhara beThA hatA, ane tenI pachI bAkInA gaNadharano varga anukrame beThA hatA. bAkInA sthAnamAM anukrame sAdhu, sAdhvI, deva, devI, nara, nArI ane tiryaMcano samudAya beTho hata, te sarva sabhAsadanA nimeSa rahita netrarUpI bhamarAo niMdranA mukharUpI kamaLamAM nizcaLapaNe rahyA hatA, temanA zravaNapuTa dharmavacanarUpI amRtanuM pAna karavAmAM prasAra pAmyA hatA, tathA bhIMtamAM AlekhelA citranI jema sarve sthira rahelA hatA, temane bhagavAna sarvane sAdhAraNa ane janapramANa kSetra sudhI vistAra pAmatI vANI vaDe dharma kahetA hatA, te vakhate moTA AnaMdane vahana karatA azvasena mahArAjAe bhagavAnane vAMdIne tathA zubhadattAdika gaNadharone namIne kautuka pAmavAthI bhagavAnane pUchayuM ke-"he bhagavAna! A gaNadhareye pUrva bhave zuM karyuM hatuM ? ke jethI ApanA darzana mAtrathI ja AvA prakAranA sarva sAvadhano tyAga karavAmAM udyamavALI pratipatti utpanna thaI ? temAM paNa AvA prakArano nirmaLa buddhine prakarSa ane apratirUpa guNa temane zI rIte prApta thayA ? " tyAre jagadagurue kahyuM ke-"he mahArAjA ! pUrva janmamAM AcarelA puNyanA prakarSane A vikAsa che." rAjAe kahyuM ke-"he bhagavAna ! mane moTuM Azcarya utpanna Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : "" thayuM che, tethI kRpA karIne daza gaNudharAnA anukrame pUrva bhavanA vRttAMtane Apa kaheA. tyAre bhagavAne kahyuM ke-" tame sa` ekAgra manavALA thaIne sAMbhaLA-- A ja jamUdrIpa nAmanA dvIpane viSe bharatakSetramAM vaizramaNu( kubera )nI nagarInA vibhramavALI kauzAMbI nAmanI nagarI hatI. temAM namaskAra karatA sAmatAnA samUhanA mugaTAvarDa sparza karAyelA pApIThavALA ane mATA mAhAtmyavaDe zatruonA nAza karanAra vijayaghASa nAme rAjA hatA. tene mATA saubhAgya vagere guNuAthI nyAsa padmAvatI nAmanI bhAryA hatI. temane tyAga, bhAga ane zAMDIya ( zUravIratA ) vigere guAvarDa vizeSa prasiddhine pAmeleA jayama gala nAmanA putra hatA. A pramANe potapotAnA karmane anusAre sukha sa'padAne breAgavatA temanA divaseA nirmAMmana thatA hatA. temAM te rAjaputra atyaMta udAra prakRtipaNAne lIdhe thADA prasAdanA sthAnane viSe paNa ghaNA vittanuM . dAna karatA hatA. tene eka vakhata khelAvIne rAjAe kahyuM ke " he vatsa ! puruSane dAna devAne guNu hAya, te cAgya ja che. kemake kahyuM che ke- seMkaDA manuSyeAmAM eka ja zUravIra thAya che, hajArAmAM eka ja paMDita thAya che, ane lAkhA manuSyeAmAM tyAgI dAtA kadAca kAika thAya che athavA nathI paNa thatA. ' mAtra peAtAnA vaibhavanI apekSA rAkhyA vinA jo dAna kare, tA te dezanA tyAgane mATe thAya che, tethI parimita dAna karavuM ceAgya che. vaLI hai vatsa ! zuM te A vRddha vacana nathI sAMbhaLyuM ? ke-lAbhane ucita ( ceAgya ) dAna karavuM, lAbhane ucita bhAga karavA, lAbhane ucita parivAra rAkhavA, ane lAbhane ucita nidhi karavA. tathA vaLI he vatsa ! nira Mtara hAthI, gheADA ane padAtinA samUhane ceAgya azana pUravAmAM ( ApavAmAM ) sAmatAdikane hu'mezAM prasAda ( pagAra ) ApavAmAM ane navA navA hAthI, gheADA vigerene grahaNa karavAmAM ghaNA dravyanA vyaya thAya che, te zuM tuM nathI jotA ? tathA apakIrtinA paDahanA bhayathI anyAyavaDe le!kA pAsethI eka kADI paNa levI cAcya nathI. tathA---- hai vatsa ! dravya vinAnA sAdhue jazeAle che, para Mtu rAjaputrA zAbhatA nathI, kemake huMmezAM tenA upayAgathI ja sarva kriyAo thai zake che, ema tuM jANuM, sArI jAti, sAruM' rUpa, mATu' saubhAgya ane zreSTha AjJAnuM azva paNuM A sarva lakSmI rahita manuSyAne rUnA jevuM tuccha che. he vatsa ! tuM zu' nathI jotA ? ke-jAti viMgere gu@AvarDa zAlatA manuSyA paNa dhanavALA halakA mANusanA paNa dAsapaNAne ane kakarapaNAne aMgIkAra kare che. eka ja dhanarUpI guNe karIne mANasa mATA ( ghaNA ) guNuvALA mANasanI paNu upara ( caDIyAtA ) karAya che, tethI he vatsa ! lakSmIno meATI vRddhi karavI ja ceAgya che. " A sAMbhaLIne rAjaputra kahyuM ke-" Apa je mane AjJA ApeA che te ja have mAre karavAnu che. atyAre gayelI vArtA kahevAthI ze| guNu che ? '' te sAMbhaLIne rAjAe peAtAnA hAthathI pAnakhIDuM ApavApUrvaka tene rajA ApI, tyAre te rAjaputra petAnA makAnamAM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulaputranA zarIramAM zAkinInA praveza. [ 193 ] gayA. pitAnI AjJAne priya mitranI jema niraMtara hRdayamAM dhAraNa karatA hatA, tApaNu svabhAvathI ja te paranA duHkhanA nAza karanAra haiAvAthI adhika dravyanA vyaya karavA lAgyA, tethI rAjAnI atyaMta avajJAnuM sthAna thayA, ane tethI karIne ja leAkeAmAM paNa laghupaNAne pAmyA. tyArapachI rAjAe niSedha onuM AcaraNa karavAthI peAtAnA AtmA upara ja krodha karIne te rAjaputra kAine paNa kahyA vinA ja rAtrine viSe veSanuM parAvartana ( pheraphAra ) karIne nagaramAMthI bahAra nIkaLyA ane uttarApathamAM gayA. tyAM yamunA nadIne kAMThe rahelA gIraka nAmanA gAmamAM eka kulaputrane ghera AvIne rahyo. huMmezAM tenA darzanathI ane vAtA karavAthI tenI sAthe rAjaputranA sneha thayA. tenI sArI AkRtie karIne ane priya vacananA aMgIkAra tathA vAtsalya vigere guNNAe karIne kulaputre jANyu ke " kharekhara A kAi mATA rAjAnA ke sAmatanA putra hAvA joie. " A pramANe vicAra thavAthI kulaputra te divasathI ArabhIne vizeSe karIne Asana ApavuM ane madhura vacana khelavuM vigerevaTe rAjaputranA satkAra karavA lAgyA. A pramANe paraspara premavaDe vartatA te bannenA keTalAka divasA gayA, tyAre te kulaputra kAMika kharAba zarIravALA (vyAdhivALA ) thayA. tyAre vaidyane khelAvyeA. te vaidye tene vyAdhinuM nidAna pUchyuM, tyAre kulaputra kahyuM ke-" huM sArI rIte kAMipaNa jANatA nathI. " tyAre vedhe tenA lakSaNavaDe " A zAkinInA doSa che ema jANyu. tenA lakSaNeA kathA kahevAya che? te A pramANe- je peAtAnA netrane bIjAnA netra upara khaddhalakSya karavAne zaktimAna thatA na hAya, sabaMdha vinAnuM khelatA hAya, samaye samaye Atura thatA hAya, hasatA hAya, kezane sAph karatA hAya, vacce vacce kAMika gAtA hAya, kAraNa vinA paNa zarIranu zItapaNuM ane uSNupaNuM pragaTa karatA hAya, Ane huM laI jAuM, ane Ane huM kAtaravarDa phADI nAMkhuM. ityAdi lakSaNAvarDa te zAkinIvaDe grahaNa karAyA che ema jANavuM. " ema vicArIne vece kahyuM ke--" A vizeSa prakAranA maMtravAdIne cAgya che, paraMtu vAta, pittAdika doSanI cikitsAnA viSayavALA A nathI. " ema kahIne te vaidya peAtAne ghera gayA. pachI bhaya pAmelA gharanA mANusA maMtravAdIne khelAvavA cAlyA. je vakhate gharamAMthI bahAra nIkaLyA te ja vakhate bilADIonu yuddha jovAthI " A apazukana thayA " ema mAnI te leAkeA pAchA pharyA. pachI jeTalAmAM teo kAMika upAya karavA lAgyA, teTalAmAM te zAkinIee tene zvAsa rahita karyo. te joI " A maraNa pAmyA " ema jANI te gharanA mANasa kaMThe mUkIne ( meATA avAje) rAvA lAgyA. tevAmAM rAjaputra paNa kAryane lIdhe keTaleAka kALa bahAra rAkAine ghera AnyA. sarva kuTuMbane rAtuM joyuM, ane kulaputrane ceSTA rahita joyA tethI tene atyaMta zAka utpanna thayA, ane " are re ! nahIM dhAreluM A zuM prApta thayu ? " ema dhArI paritApa karavA lAgyA. te vakhate svajanA te kulaputranA zarIrane ja pAtamAM ( pAlakhImAM ) nAMkhIne 25 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che ? citAnA pradezamAM (samazAnamAM) laI gayA, ane tyAM baLatI agninI vALAnA samUhamAM tene nAMkhyuM. pachI te mANaso pitAnA ghara tarapha pAchA vaLyA. kula putranuM AkhuM kuTuMba ati duHkhI thayuM. rAjaputra paNa tenA viyeganA moTA zekanA samUhavaDe kSINa zarIravALo thaye, ane "have zuM karavuM?" evI ciMtAnA samUhathI capaLa hRdayavALe thaIne jANe sarvasva cerAI gayuM hoya tema cakSunA vikSepa rahita zanyapaNe rahyo. pachI pradeSasamaya thaye tyAre dUra dezathI aspaSTa svarUpavALa kaI puruSa zikSAne nimitte te ghera AvyuM, tyAM tevI rIte retA gharanA mANasone joIne te puruSe gharanA eka pradezamAM rahelA rAjaputrane pUchyuM ke-"he bhadra! A radana kema utpanna thayuM?" rAjaputre kahyuM ke"Aje ja A gharano nAyaka zAkinInA deSathI maraNa pAme." paradezI mANase kahyuM ke-"je ema hoya, to A zokane lAyaka nathI, paraMtu te moTA sattvavALI (zUravIra )! puruSArthathI tene upAya thaI zakaze." rAjaputre kahyuM ke-"zarIra bhAmanI rAzipaNane pAmyuM che, tethI meTA savavALo karI zake ?" tyAre te paradezIe kahyuM ke-"he mahAbhAgyazALI! jenuM jIvita rogathI nAza pAmyuM hoya, tene A tAre kahelo paramArtha che, paraMtu zAkinIthI marelAne DhaNibaMdha mAtra ja uzvAsa rahitapaNuM, jIva rahitapaNuM ane agnidAha paNa hoya che. tethI te kalevara sajIva chatAM paNa vikramanA vazathI mareluM mAnIne svajanee smazAnanA agnimAM jayAre nAMkhyuM tyAre janarahita madhya rAtrine samaye zAkinIo ekaThI thaIne tenA vibhAga kare che ane khAya che. te samaye je koI moTA satvavALo tene nigraha karavA zaktimAna thAya, te nahIM haNAyelA te manuSyane kharekhara pharI jIvADI zake e nizcaya che." tyAre rAjaputre kahyuM ke "jo ATalA mAtrathI paNa mahApuruSa kulaputranI kuzaLatA thAya, te A thoDuM ja che." A zabda sAMbhaLIne rUdananA zabdane mUkIne te kuTuMbe mona dhAraNa karyuM. rAjaputra paNa keDane gADha bAMdhIne tathA khaDjha ane dhanuSyane laIne smazAnanI sanmukha cAlyo. te vakhate "kAryanI gati ati durlaya cheema vicArIne kuTuMbIjanoe tene niSedha ryo, to paNa rAjaputra gharamAMthI bahAra nIkaLyo. dhIme dhIme pagalAM mUkate te gupta gativaDe smazAnanI samIpe pahoMce. tyAM mAlukA vRkSanI gADha jhADImAM gupta raho. atyaMta pramAda rahita ane temAM ja eka daSTi ApIne te jeTalAmAM rahyo, teTalAmAM madhya rAtrine samaya thaye jANIne eka vaTa vRkSanI nIce zAkinIno samUha ekaTho thaye. DamarU vAgavA lAgyuM, te vakhate moTA pheskAra zabdane karatI eka zAkinI smazAnamAMthI mATInA DhagalAvALA kulaputranA zarIrane lAvI. te vakhate kopa pAmelA yamarAjanI jihUvA jevA asahA. kharuM dhanuSyane kheMcIne rAjaputra tenI sanmukha deDyo, ane "are pApI! veriNI! tuM kyAM jaIza?" ema kahIne tene kezane viSe pakaDI, ane kahyuM ke-"tuM ISTa devanuM smaraNa kara. A tuM hamaNAM yamarAjanA mukhamAM paDIza." ema rAjaputre kahyuM tyAre bhaya pAmelI Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjaputre zAkinInA pAzathI mukta karela kulaputra. [ 195 ] te khAlI ke--" he putra! tuM je kahIza, te huM have karIza. kema tuM mane mAre che ? " rAjaputre kahyuM ke-" jo ema hAya, teA A kulaputrane jIvatA karIne mane Apa. " teNIe te aMgIkAra karyuM, tathA teNIe kAipaNa rIte tevI rIte bIjI zAkinIene samajAvI, ke jethI teoe paNa pAtapAtAnA bhAga ApavAnu` aMgIkAra karyuM. te vakhate akSata ( paripUrNa ) zarIravALA kulaputra UbhA thayA. te vakhate " tamAre Anu have pachI kAMipaNa aniSTa karavuM nahIM " e pramANe teone traNa vAra seAgana khavarAvIne rAjaputra te kulaputrane peAtAne ghera lai gayA. tene joi tenuM kuTuMba tuSTamAna thayu ane svajana varga Azcarya pAmyA. pachI manamAM atyaMta Azcarya pAmela rAjaputra vicAravA lAgyA, ke" aheA ! vidhAtAnA vilAsa jarA paNa jANI zakAya tevA nathI. te A pramANe-- d' je joyA chatAM paNa ghaTatuM na hAya, je kahyA chatAM paNa viruddha lAgatuM hAya, sArA nipuNa puruSAe ghaNIvAra joyA chatAM paNa zakA prApta thAya che, ane je kahyA chatAM paNa asaMbhavitapaNAne lIdhe tene kahenArA lajjA pAme che, tevuM paNa vidhAtA dekhADe che. e moTuM Azcarya che. A jagatamAM upakArI mANase du:khI mANasAne jotA chatAM paNa jo upakAra karavAne zaktimAna na thAya, teA tenA jIvavAnuM zuM phaLa che? A jagatamAM satpuruSAnA te ja jIvatarane huM saphaLa mAnu chuM, ke jee duHkhathI tApa pAmelA janAnA uddhAra kare. A jagatamAM kANu kANu utpanna nathI thayA? athavA kAne lakSmInu' baLa prApta nathI thayu? paraMtu te je paropakAra rahita hAya, teA tenAthI zuM phaLa ? '" A pramANe te rAjaputra vicAra karatA hatA, te vakhate gharanA mANasoe te kulaputrane pUrvanA sa vRttAMta nivedana karyAM, tyAre ' A mArA jIvitadAtA che, 'ema jANIne rAjaputranA pagamAM te paDyo, ane A pramANe kahevA lAgyA--" tArA upakAranA maThThalA vALavAmAM AkhI pRthvInuM dAna karAya te paNa mane ati tuccha bhAse che, tA pachI khAhya vastunA dAnAdikane satkAra karAya te zuM mAtra che ? tA paNa hai meTA bhAgyavALA ! tArA kAi paNa kAryane viSe mArA zarIranA, gharanA mANasAnA ane sarva dravyAdika padArthanA tu upayeAga kara. harizcaMdrAdika rAjAoe paNa Azcarya bhUta AvA prakAranuM kArya kAMI paNa karyuM nathI. tathA purANu ane laukika Agamane viSe paNa saMbhaLAtu nathI. " A pramANe kulaputra khelyA, tyAre pAtAnI pAse ja peAtAnI prazaMsA thavAthI te rAjaputra lajjA pAmyA, ane nIcA mukhavALA thaIne kahevA lAgyA, ke--" hai sukhakAraka ! meM tArA upara thoDAka ja upakAra karyo che, tA pazu tuM tene mATeA kare che. athavA teA satpuruSAnI evI ja prakRti haiAya che. " A pramANe tyAM keTalAka divasA rahIne pratyupakAranI apekSA nahIM rAkhatA te rAjaputra kulaputrane kAMI paNa vAta kahyA vinA ja tyAMthI gupta rIte nIkaLI gayA, ane ganapuramAM gayA. te vakhate madhu ( caitra ) mAsa AvyA hatA, tethI AmravRkSeA kulyA hatA, kakailI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [196 ] zrI pArzvanAtha caritra: prastAva 4 che? (azaka) vRkSo mAMjaravALA thayA hatA, ane mallikA vRkSe jAjavalyamAna thayA hatA, tathA vikasvara kaMda(veta kamaLa)nI maradrata kaLIo)ne ughADavAmAM kuzaLa dakSiNa dizAne pavana prasaravA lAgyA, tAla, tamAla ane zAla vigere vRkSAnA vane navA utpanna thayelA akarAvaDe vidrama(paravALA)nI zobhAno nAza karanArA thayAM, cetarapha moTA zRMgAravaDe manohara strIonI rAsakrIDA pragaTa thaI, ane kAmadevanA maMdiramAM mahatsavano prAraMbha thayA. te vakhate tyAM garjanapurane rAjA vasaMtasenane kuvalayacaMdra nAmane yuvarAja moTA vistAravaDe AvyuM. te vakhate vAjI2 vAgavApUrvaka ghaNuM prapaMcanA vistArathI sajaja thayelI ane paMcama svaranA uddagArane satya karatI mRgAkSI strIonuM nRtya thavA lAgyuM. te jeIne sarva leke jANe taMbhita thayA hoya, jANe lepanA banAvelA hoya, ane jANe paththara mAM ketaryA hoya tema atyaMta stabdha (sthira) thaI gayA, ane rAjaputra kuvalayacaMdra vizeSe karIne stabdha thaye. A avasare pitAnA tejavaDe sUryamaMDaLane paNa parAbhava karate, samagra subhaTanA samUhane tRNanI jema avagaNanA karatA, tathA " re re! adhama rAjaputra! pRthvIvalayane vinAza karavAnA kAraNabhUta! kuvalayacaMdranA nAma mAtravaDe tuSTa thayelA ! he duSTa ! tuM mArI sAme Ava, athavA mArA caraNamAM namavAnuM aMgIkAra kara. anyathA (ema na kare te) tAre mekSa nathI." A pramANe bolate eka manuSya tyAM peThe, ane yamarAjanI jivA jevA bhayaMkara ane kheMcIne tene prahAra karavA sajaja thayo. te vakhate raMga utsavana) bhaMga thaye, rAjA kSebha pAme, rAjalaka khaLabhaLe, jevA AvelA mANasane samUha nAzI gaye. atyaMta saMkSebhanA vazathI kharzane nahIM saMbhArate kuvalayacaMdra tenI sanmukha Ubho rahyo. te baMnenuM paraspara moTuM yuddha pravaryuM. te vakhate tathA prakAranA sahAya rahita te rAjaputrane joIne dayAhna manavALA kautuka jevAne mATe AvelA jayamaMgaLa rAjaputre vicAra karyo ke- "A atyaMta agya che, ke jethI ATalA badhA leke mAMthI koI paNa kAMI paNa ucita bolato nathI, te A ka nyAya mArga che ke jethI A rAjaputra lekanA samUhamAM rahele chatAM paNa AvI viDaMbanAne pAme che? athavA A vicAravaDe zuM? huM ja parAbhava pAmatA A rAjaputrane prathama mAtra madhyastha vacanavaDe ja AnaMda pamADuM." ema vicArIne te baMnenI vacce jaIne jayamaMgaLa kahyuM ke-"he! he! tame bane mAruM vacana sAMbhaLo. deva bhavananI yAtrAne viSe vizeSa karIne ghaNA lakevaDe vyApta thayelA AvA sthAnamAM AvA prakAranI pravRtti uttama puruSane yegya nathI. je ucita sthAnanA viSayavALuM hoya te ja zUravIrapaNuM kahevAya che, paraMtu te jo anyathA prakAre karAya, te te pragaTa rIte gAmaDIyApaNuM utpanna kare che. moTuM kopanuM kAraNa hoya te paNa guNavAna mANase prastAva (prasaMga) ane aprastAva jANuM joIe, tethI A sthAnane viSe tame sarvathA prakAre Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhaTarUpe AvelA deve baMne rAjaputrane karela pratibaMdha. [ 17 ] yuddhano tyAga kare. athavA te A prathama sAdhya bhale dUra rahe, paraMtu ucita sthAnane viSe jaIne kSatriyanA AcAravaDe tame yuddha kare, ane A lekanA samUhano tyAga karo." A pramANe jayamaMgala rAjaputre kahyuM tyAre te subhaTa kuvalayacaMdranI sAthe lokenA samUhathI nIkaLIne bIje sthAne rahIne yuddha karavA lAgyA. A avasare rAjAe aMgarakSakone kahyuM ke-"are re! ekalA jatA rAjaputranI pAchaLa tame kema nathI jatA ? zuM A sevakane dharma che ke jethI saMkaTamAM paDelA svAmInI upekSA kare che ? " A vakhate koIpaNa (devanA gavaDe rAjAe vAraMvAra kahyA chatAM paNa sarva sevaka varga khaMbhita je thaI gayA tyAre moTI dayAnA samUhavaDe bharAyelA manavALo te ja jayamaMgala rAjaputra tyAM kuvalayacaMdrane sahAyakAraka thaye, ane "tuM bhaya pAmIza nahIM " ema moTA avarNabhavaDe kahyuM. pachI te bannenuM moTuM yuddha pravatyuM. temAM kuvalayacaMdra kAMIka kheda pAme tyAre tene pAchaLa rAkhIne jayamaMgala tenI sAthe yuddha karavA prApta thayuM. te vakhate eka kSaNamAM ja paraspara nAMkhelA bhayaMkara ghAtavaDe temanA zarIra ghumavA lAgyA, kapALataLa upara caDAvelI bhayaMkara bhUkuTivaDe temanA mukha duHkhe karIne jovA lAyaka thayA, kopanA vazathI temanA netre paheLA ane satA thayA, ane pracaMDa bhujArUpI daMDavaDe uchALelA bANanA varasAdavaDe AkAza bharAI gayuM. A pramANe te banne yuddha karavAthI thAkI gayA, tethI dhanuSyanA daMDane Teke karIne vizrAma levA lAgyA. te vakhate kuvalayacaMdra vicAra karyo ke-"aho ! A kaI zreSTha puruSa che. kaNa A pramANe potAnA jIvitanI avagaNanA karIne mAre mATe yatna kare? tenI sAthe mAre oLakhANa nathI, paraspara AdarasatkAra paNa thayo nathI, te paNa A mahAtmA mArA kAryane viSe A pramANe udyama kare che. mArA pitAe mane yuddhanI sahAya karavA mATe aMgarakSakene AjJA ApI, te paNa niraMtara teonA upara upakAra . karyA chatAM paNa teo eka pagaluM paNa cAlyA nahIM. te AmAM zuM kAraNa haze ? ke A mahAtmA pitAnA jIvitanI paNa apekSA rAkhyA vinA A pramANe yuddhamAM pravaryo? ThIka, kAMIka kAraNa hovuM joIe." A pramANe uhApoha(tarkavitarka)nA mArgamAM tenuM citta javAthI te kuvalayacaMdrane jAtismaraNa utpanna thayuM, ane mUchavaDe tenA netre mIMcAI gayA. A avasare zastrAdikanA samUhane tyAga karI ane yuddhanA ADaMbarane upasaMhAra (tyAga) karIne "he kuvalayacaMdra! he rAjaputra jyamaMgala! have amAMgalika ceSTAvaDe saryuM, saryuM, hamaNuM IcchitanI siddhi thaI" ema belate te subhaTa jayamaMgaLane hAthamAM pakaDIne kuvalayacaMdranI pAse gaye. ane zItaLa vAyu vigere upacAra karavAvaDe tene cetanA prApta thaI. tyAre te subhaTe tene ( kuvalayacaMdrane) ane bIjAne (jayamaMgaLane) kahyuM ke he putro ! pUrvajanmamAM thayelA vRttAMtane tame zuM nathI saMbhAratA? ke AnAthI pUrvanA bhavamAM tame ane meM sAthe ja dIkSA grahaNa karI hatI, vividha prakAranI tapazcaryA karI hatI, pradhAna saMyamavALe dIrdha paryAya pALyo hato, AlecanA, cAra zaraNa ane Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI pArzvanAtha caritra : pratAva ja che : khAmaNa sahita anazana vidhi karIne ApaNe traNe maraNa pAmIne saudharma kalpane viSe deva thayA. huM dIrgha AyuSyavALA thaye, ane tame be madhyama AyuSyavALA thayA. ApaNe traNe paraspara moTA snehanA sArathI ekI sAthe ja vyApAra karatA hatA. keIka vakhate kevalIe tamane bene kAMIka durlabha badhivALA kahyA, tyAre tame prema sahita mane A pramANe prArthanA karI, ke-"tAre ahIMthI prayANa karyA pahelAM amane zrI vItarAganA dharmane viSe bodha kare. A bAbatamAM tAre jarApaNu pramAda karavo nahIM " A tamAruM vacana meM aMgIkAra karyuM. ane tame karmanA navaDe jUdA jUdA dUra dezamAM moTA rAjAnA gharamAM utpanna thayA. pachI huM jayamaMgala! tuM tArA pitAnA apamAnathI keIka rIte ahIM prApta thayo. ane kuvalayacaMdra paNa vasaMta tune utsava jevAne ahIM AvyuM hatuM tethI baMdha karavAne A samaya che" ema jANIne tamArA baMnenA eka sAthe bodhilAbhane mATe meM akasmAta yuddhane mATe vistAra tamane dekhADyo." A pramANe sAMbhaLIne jayamaMgaLa paNa jAtisamaraNane pAmIne pratibaMdha pAme. A pramANe te bane rAjaputre jina dharmamAM nizcaLa thayA. pachI te deva paNa subhaTanA rUpane mUkIne zreSTha mugaTa ane kaMDalanA AbhAraNane dhAraNa karI temane dharmane upadeza ApIne Icchita sthAne gayA. tyArapachI "nathI bANa, nathI dhanuSya, nathI prahAra ane nAthI zarIrane AyAsa (zrama)" kevaLa pitAne vyAkuLatA rahita ja jotA te banne rAjaputra "aho ! devena zaktiprakarSa kevo che?" ema vAraMvAra vicAra karatA vismita manavALA ane pUrva janmanA moTA nehAnubaMdhavaDe cittamAM vyApta thayelA te banne prekSaka raMgabhUmimAM gayA, ane vinaya sahita praNAma karIne rAjAnI samIpe beThA. te vakhate ahe! A kathA mahAnubhAvanI apUrva (anupama-ghaNuM) satyuga ceSTA che ? ke jethI A pramANe AdarasatkAra nahIM karAyA chatAM paNa ANe mArA putra upara A upakAra karyo?" A pramANe snehathI visvara thayelA netravALA kuvalayacaMdrane pUchayuM, ke-"vatsa! A mahAnubhAva keNa che ? ke kAraNa vinA ja upakAra karanAra je A kalikALane parAbhava karIne A pramANe varte che ? " tyAre te kuvalayacaMdra tenA karNa pAse rahIne pUrva sarva vRttAMta kahyo. te sarva sAMbhaLIne mArgAnusArI bedha hovAthI tatkALa jAtismaraNane pAmele rAjA paNa pUrve anubhavelA vRttAMtane kahevA lAgyA ke-"he vatsa! vidhi anukULa che, ke jethI tamArA A pUrva bhavanA vRttAMtane sAMbhaLavAthI mane paNa bedhi prApta thaI. je gurukuLamAM vasatA tamoe tapa ane saMyamanuM anuSThAna karyuM hatuM, tyAM ja meM paNa pravajyA grahaNa karI hatI. zuM tamane nathI sAMbharatuM ke huM devagupta nAmano muni hato ? " tyAre rAjaputroe kahyuM ke-"he pitA ! hamaNAM amane maraNa thayuM." A avasare pratihAre AvIne rAjAne vinaMti karI ke-"he deva bhejanane samaya thayo che, tethI pitAne sthAne (ghara) AvavA kRpA kare." tyAre te vasaMtasena Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasaMtasena rAjAnI dIkSA grahaNanI abhilASA. [ 17 ] rAjA jayamaMgaLa ne kuvalayacaMdrane sAthe laine peAtAne mahela gayA. tyAM devapUjAdika karIne bhAjana karyuM. tyAra pachI rAjAe te ane rAjaputrAne khalAvI premathI kahyuM ke-- " cirakALe karelA mArA sukRta karmanA pUrva nahIM bhAgavelA leza mAtra paNa khAkI che, tethI karIne mane jAtismaraNAdika sAmagrI sphuTa ( pragaTa ) thai. ane tenA vazathI ja hamaNAM mane nila viveka prApta thayA che, ke jethI have mAruM mana gRhavAsanA saMgane tyAga karavA Icche che. cirakALa sudhI rAjyAdikanuM pAlana karyA chatAM paNa A dRzya (maLelA) jIvane na'ta vAra te rAjyAdikanI prApti thayA chatAM paNa koi paNa prakAre vairAgya utpanna thatA nathI. ? ahIM lAMbA sa`sAra mArgImAM niraMtara pravRtti karanArA jIvAe thru zuM bhuMgaLyuM nathI ? ane zu` zu` prApta karyuM nathI ? te paNa te sarva apUrva jevuM ja bhAse che, tethI karIne harSe tame sarvathA prakAre mArA dharmanA sahAyapaNAne aMgIkAra kare. ane svabhAvathI ja duHkhe karIne vahana karI zakAya tevA A rAjyanA bhArane aMgIkAra karA. ane ame pUrvanI jema sAdhu thaine, cAritranuM AcaraNa karIne, duSkara tapasyAmAM tatpara thaine paraleAkanuM hita sAdhIe. " A pramANe rAjAe kahyuM tyAre pUrva kALanA sneha sAMbharavAthI viyeAganI saMbhAvanAthI utpanna thayelA du:khavaDe haNAyelA te anne rAjaputrA rUdana karavA lAgyA. temane kAi paNa prakAre niSedha karIne rAjAe kahyuM ke--" are re ! kema tame A pramANe kAyara thAo che ? zuM sa`sArI jIvAne A apUrva che ? ke je jIvAne eka kSaNa mAtramAM ja vividha prakAranI ApattinA samUha AvI paDe che, yamadaMDanI jevA pracaMDa viyeAga prApta thAya che, tathA akasmAt kopa pAmelA yamarAjanA kaTAkSa jevA tIkSNa rAga ane zAka utpanna thAya che, teA pachI dareka samaye saMbhavatA deva, manuSya ane asura lekane sAdhAraNa evA maraNunu kahevu ja zuM ? tethI mAThunA prasAranA tyAga karI, ane zIghrapaNe mArA paralekanA hitane mATe pravRtti karA. tyAre kuvalayacaMdre kahyuM ke--" he pitA! jo tamAre sathA prakAre A karavuM hAya, te huM paNa tamArI sAthe ja saddharma guNunI ArAdhanA karIza, ane matsyanA mAMsanA svAda jevA AraMbhamAM madhura ane pariNAme kaTuka evA A rAjyavaDe zuM che ? " tyAre rAjAe kahyuM ke " huM vatsa ! A ema ja che, paraMtu AlaMbana vinAnA rAjyanA tyAga karavAthI temAM nAyakanA rahitapaNAe karIne, sAdhujananI pIDAvaDe ane samagra vyavasthAnA nAzavaDe adharmanA saMbhava thAya che, tethI A mAruM kaheluM ja tAre mAnavu' joie. anyathA yugAdi tIrthaMkara RSabhasvAmIe kema prathama atyaMta ajJAnI leAkAne karma, zilpa ane nIti mAga vigere vyavahArA zIkhavyA, ane tyArapachI savirati grahaNa karI ? A pramANe sAmarthya hAtA chatAM asvastha rAjyanA ke kuTuMbanA tyAga karIne je pratrajyA levI te ayeAgya che. " te sAMbhaLIne rAjaputra kahyuM ke--" he pitA ! jo ema hAya tA A mArA bhAine atyaMta upakArI rAya aNu karo. " tyAre ,, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : rAjAe kahyuM ke--" jo A aMgIkAra kare, te ayukta zuM che ? ( te ceAgya ja che. )" tyAre jayama gaLa Avye kaeN- hai pitA ! jo kuvalayacaMdranuM mana dIkSA levAnuM hoya te| mAre rAjya karavuM kema ceAgya DhAya ? kemake je huM AnI sAthe ja pUrva janmamAM samAna sukha du:khane sahana karavAvaDaeN sAthe ja rahyo hatA, sAthe ja abhyAsa karatA hatA, sAthe ja vihAra karatA hatA, ane sAthe ja devapaNuM pAmyA hatA. " tyArapachI vasaMtasena rAjAe banne rAjaputrAne hAthamAM pakaDIne kahyuM ke-" huM tamane je kahuM, tenu tamAre sathA prakAre ullaMghana karavuM nahIM. " ema kahIne teNe nRtya leAkeA pAse mATA mUlyavALA rAjyAbhiSeka taiyAra karAvyA. pachI sArA muhUte te bannene adha ardha rAjya ApavAvarDa gema sahita rAjyapade sthApana karyAM, ane zikhAmaNa ApI, tathA sAmaMtAki leAkAne AjJA karI - tamAre A bannene mArI jema jovA, tathA A bannenu' thADuM paNa AjJAnuM ulla ghana manathI pazu na karavuM. " ema kahIne te rAjA dIna, anAtha vigere kharAba sthitivALA mANasAne mATuM dAna apAvIne, kedakhAnA vageremAM rUMdhelA aparAdhI janAnA samUhane mukta karAvIne tathA hajAra manuSyAvarDa vahana thAya tevI zibikA upara caDIne ca'pakavana nAmanA udyAnamAM gayA. tyAM teNe acalasUrinI pAse pratrayA aMgIkAra karI, ane pachI pramAdarahita vicaravA. lAgyA. ahIM jayama'gala ane kuvalayacaMdra sagA bhAInI jema ane eka gurunA ziSyanI jema mATA snehapUrNAMka rAjyalakSmI bhAgavavA lAgyA. rAjya karatA temaNe tathAprakAre kAI paNa rIte prajAnu pAlana karyuM, ke je prakAre te prajAe pUnA rAjAonuM svagnamAM paNa smaraNa karyuM" nahIM. dravyathI guNunA saMbhava thAya che, ane guNune vahana karanArI vRddhi thAya che, ema zAstramAM sabhaLAya che, paraMtu temanA rAjyamAM kadApi te saMbhaLAtu nahAtu. tathAprakAre kAIpaNa rIte samagra traNa varganA sAranuM meTA pramANavALuM rAjya temaNe bhegayu, ke jethI temanI mATI krIti sarvatra prasAra pAmI. rAjyalakSmI bhAgavavAthI kANu kANu garviSTha thayA nathI ? ane apayazane kANu pAmyA nathI ? ane nItirUpI latAnuM unmUlana kANe karyuM nathI ? paraMtu paraleAkanA bhIrU( bIkaNa ) cittavALA temaNe AtmAnA nidha karyo, ane che AbhyaMtara zatrunA nigrahamAM nira Mtara atyaMta udyama karyAM. A pramANe vartatA te ane rAjA sUrya ane caMdranI jema sarva ThekANe vakhANavA lAyaka caritravALA rAjasabhAmAM besIne rAjakAryanuM ciMtavana karatA hatA, tevAmAM eka vakhate pratihAre AvIne vinati karI ke- hai deva ! kauza ii nagarIthI vijayaghASa rAjAe mAkalelA pradhAna puruSA tamArA darzana karavA utsuka thayelA DAvAthI dvArane viSe rahyA che ( AvyA che ) " tyAre te mane rAjAe kahyuM ke-" teone jaladI praveza karAva. " tyAre " jevI devanI AjJA ema kahIne tarata pratihAre teone praveza karAgaiA. tyAre A mArA pitAnA pradhAna puruSA che " ema jANIne jayamaMgaLa rAjA UbheA thayA, ane pitAnI jema teonA ,, Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * garjanapuramAMthI jayamaMgalanuM pitAne maLavA mATe prayANa. [ 201] AdarasatkAra karyo, ane samIpe ApelA Asana upara teo beThA. pachI teoe paMcAMga praNAma karavApUrvaka tene tenA pitAne gupta lekha(kAgaLa) Ape. te laIne jayamaMgaLa vAM. tene bhAvArtha teNe jAye. te A pramANe-"mArA zarIranuM sarva baLa nAza pAmyuM che, mArI daSTi paNa jovAlAyaka padArthane viSe mahAkathI pravarte che, prAye karIne mAruM AyuSya pUrNa thayuM che, mArA prANe parANAnI jema hamaNAM ja javAnI IcchA kare che, tethI je mane jovAnI tArI IcchA hoya, te tuM niHzaMkapaNe ekadama ahIM Ava." A bhAvArthane vicAratA tenA aMta:karaNamAM moTA zokane samUha utpanna thavAthI netramAMthI azrunuM jaLa nIkaLavA lAgyuM. AvA prakAranA te jayamaMgalane joIne kuvalayacaMdra rAjAe tene kahyuM ke-"he mahArAjA ! sarva duHkhI avasthAomAM mahApuruSonuM haiye ja alaMkArarUpa che, te pachI mahAsAgaranI maryAdAnA ulaMghana jevuM ane meghanI kacarAnI vRSTi jevuM A zuM thayuM?" te vakhate zokanA samUhathI gaLAnI sera rUMdhAI javAthI balavAne azakta thayelA jayamaMgaLa kuvalayacaMdrane te lekha Ape. te teNe vAMco ane teno bhAvArtha jA. tethI aho ! Ane rUdanano AraMbha thayo te yogya ja che" ema vicAratA kuvalayacaMdra tene kahyuM ke-"he mahAyazavI! tuM kema saMtApa kare che? A moTuM kArya che, tethI kALano vilaMba kara nathI. kemake dravyane vistAra, rAjya ane snehIjana vigere sarva sulabha ja che, paraMtu mAtApitAnuM darzana durlabha che, te pharIthI saMbhAvaze nahIM. putranA darzananI IcchAvALA mAtApitAnuM maraNa thavAthI ane tenuM darzana nahIM thavAthI hRdayamAM khaTakatuM (vyAta thaeluM) te duHkha janmAMtarane viSe paNa virAma pAmaze nahIM. tethI he mahAbhAgyavAna ! hamaNAM A kArya kALanA vilaMbane sahana karaze nahIM, tethI vyAmoha tyAga karIne kALane yogya AcaraNa karavuM egya che. " A pramANe kuvalayacaMdra kahyuM tyAre " kAryane nirNaya karavAmAM nipuNa buddhivALo A (rAjA) ucita kahe che" ema manamAM nizcaya karIne jayamaMgaLa kahyuM ke-"he mahArAjA! tame satya kahyuM che, paraMtu premanA anubaMdhane ullaMghana na karAya tevA jema pitA che, te ja tuM paNa che. A pramANe DeALAyamAna ( vyAkula) manavALo huM zuM karuM? " tyAre kuvalayacaMdre kahyuM ke---"A ema ja che, paraMtu mAtApitAnA premano bhaMga bIjA prajananA bhaMgathI atyaMta adhika( mATe) che. tethI zIdhrapaNe prayANa kara. kevaLa huM paNa tArI sAthe AvIza, te bAbata tAre prati kULa karavuM nahI." tyAre jayamaMgaLa kahyuM ke-"he mahArAjA! tuM ema na bola, kemake nAyaka vinAno A deza pAchaLathI pazcAttApavALa kema na thAya ? dIkSA levAnI IcchAvALA mahArAjA(pitA)nuM zikSAvacana zuM tane yAda AvatuM nathI ? tethI keTalAka divasa sudhI tuM prajAnuM pAlana kara. ane huM pitAne joIza ane zarIranI sthiti pUchIza." A pramANe moTA kaSTavaDe tenI garjanapuranA rakSaNa mATe sthApanA karI, pitAnA keTalAka pradhAna rAja 26. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the : putra sahita ane jAtivaMta (sArA) azva ane uMTa vigere utAvaLA vAhana sahita jayamaMgaLa tyAMthI nIkaLe, ane vilaMba rahita (zIdhra) prayANa karIne jo te kosAMbIpurIe pahepe. tenuM AvavuM jANIne pitAe nagarImAM mahotsava karAve. nagaranA moTA jAvaDe anusaratA te rAjaputre gharamAM praveza karyo. rAjAne (pitAne) jeyA ane tene praNAma karyA. te vakhate rane havaTe vikasvara thayelA netravALA te rAjAe Adara sahita te rAjaputrane AliMgana karIne pitAnA ullaMgamAM (khoLAmAM) besADyo, ane pUrvane vRtAMta pUchaye. tyAre lajajAvaDe mIMcAyelA netrakamaLavALA teNe yathArtha vRttAMta kahyo. A pramANe jUdI jUdI kathAvaDe eka kSaNa gumAvIne te rAjaputrane pitAnA makAnamAM javAne vidAya karyo. pachI teNe snAna bhejanAdika kArya karyuM. pachI ucita samaye pharIthI rAjAe tene belA, ane tene Asana ApyuM tenA upara te beTho. tyArapachI prema sahita tene kahyuM ke-"he vatsa! A rAjayane te aMgIkAra kara. ame mAtra pAMca rAtri sudhI ja jIvitavALA chIe, tethI have ahaMdana gaNinI pAse saMthAraka pravajyAne aMgIkAra karIne anazana grahaNa karavApUrvaka ArAdhanA karavAne IcchIe chIe." A pramANe sAMbhaLIne hRdayamAM na mAya tevA saMtApavALo thaIne "have mAre zuM karavuM?" ema vicArIne zyAma mukhavALo ane nIcI daSTivALo te jeTalAmAM kAMI paNa bolyo nahIM, teTalAmAM rAjAnI kuTi UMcI karavA mAtrathI ja taiyAra thayelA rAjAnA pradhAna janenA hAthamAM ApelA suvarNakaLazanA mukhamAMthI jharata tIrthajaLano pravAha tenA mastaka upara paDyo. tyAre "he pitA! A zuM? A zuM?" ema bolatA rAjaputrane rAjAe kahyuM ke-"he vatsa! A vakhate A ja ucita che, kemake paraMparAthI pitAnI jAte ja AvelA padArthothI avaLA mukhane karanArA puruSa zobhatA nathI, tethI he putra! have tuM sArI rIte pUrNa puruSonI sthitivaDe vartaje (raheje) ane sarva vyavahArane jaNAvavAmAM nipuNa buddhivALA ane tArI pIThanA sevaka jevA (A pradhAna jana) mAtra tane upadezanI paraMparArUpa che. " A pramANe kahIne te kALane ucita khAmaNA vaDe aMta:purane, puranA lokone ane sAmatAdika janane khamAvIne te rAjA ahaMdara gaNinI pAse gayo. tyAM saMthAraka dIkSA grahaNa karI, atyaMta samAdhine viSe manane sthApana karyuM, ane sAdhu onI samIpe thaIne ArAdhanA sUtranuM parivartana zarU karyuM. gurumahArAje paNa kamaLa ane madhura vANIvaDe upadeza Ape. A pramANe te vijayaghoSa rAjarSi te kALane ucita sarva kArya karIne niraMtara paMca namaskAranuM smaraNa karatA maraNa pAmIne sarvArthasiddhine viSe divya devaRddhine pAme. jayamaMgaLa rAjA paNa parAbhava na pAme tevA pratApavaDe sAmaMta samUhane vaza karIne, jinazAsananI prabhAvanAmAM tatpara rahIne ane sArA sAdhuonA caraNakamaLanI sevAmAM ekacittavALe thaIne azva ane hAthIe karIne dedIpyamAna rAjalakSamIne bhegavavA lAge, paraMtu tenI patnI (oramAna) mAtA padmAvatI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayamaMgaLane tenI oramAna mAtAe Apela ugra viSa. [ 203] devIe tene tevA prakArano meTI samRddhiyukta dedIpyamAna rAjyane vistAra jeIne ane pitAnA putra jayazekharane svapnamAM paNa rAjalakSmIne lAbha asaMbhavita che ema vicArIne jayamaMgaLa rAjAne viSanA prayoga vigerevaDe vinAza karavAnA upAya ciMtavavA lAgI. jayamaMgaLa rAjA paNa atyaMta anityAdikane vicArato hate, rAjyane rAjunI jevA moTA baMdhanarUpa mAnate, potAnA AtmAne sAMkaLathI bAMdhela hoya ane kedakhAnAmAM nAMkhelo hoya tema mAnate, athavA kUvAmAM nA hoya tema mAnato te rAjyanuM pAlana karato hato. pachI koIka divase pitAnA bhAI zekhara kumArane sArI rIte yuvarAjane pade sthApana karyo, ane pitAnA prasAdanuM sthAna karyo, te paNa te tenI mAtA jayamaMgaLane mAravA mATe niraMtara upAyane jotI hatI. are re! duSTa strIonuM kevuM duzcaritra che? kaI avasare rAjA vijayayAtrAne mATe cAle, te vakhate te sapatnI mAtA kapaTavaDe karIne tenI sAthe cAlI. mArgamAM yamunA nadIne kAMThe skaMdhAvAra (sainya) sthApana karyo. rAtrie samagra sevaka varga sUI gayo te vakhate avasara pAmIne te jayamaMgaLa rAjAnI pAse gaI, ane tene kahyuM ke -"jayazekharane meTe vyAdhi thaye che." te sAMbhaLIne nehanA vazathI bhAvI kALamAM thavAnA meTA anarthane nahIM jANIne te rAjA tarata ja sahAya vinA ja (eka) teNunA AvAsamAM gaye. tyAM teNIe maTI zayyA racI, tenA upara rAjA beTho. te vakhate teNIe tene atyaMta ugra viSathI mizra kareluM pAna bIDuM ApyuM. teNe paNa vicAra karyA vinA te bIDuM khAdhuM, tyAre te viSanA vazathI jANe cetanA rahita thaye hoya tema kASThanI jema bhUmi upara paDI gayuM. te vakhate duSTa zIlavALI teNIe tene piTakAmAM AdhIne madhyarAtrie ja vegathI jaine yamunA nadInA jaLanA pravAhamAM vaheto maka paropakAramAM pravartata hoya, nehavALo hoya ane nirmaLa guNavALo hoya, AvA paNa manuSyane anArya strIo moTI ApattimAM nAMkhe che. sarSaNanA jevI pApI anArya strIo kuLane, zILane, apayazane ke upakArane paNa gaNakAratI nathI ane tevA manuSyane maraNa pamADe che. adhama strIo tenI sanmukha juduM (mIThuM) bele che, ane pachavADe juduM (kaDavuM) bele che, ane kALarAtrinI jema upakArIne paNa maraNa pamADe che. vyAdhi, pizAcI ane saNathI rakSaNa karavAne kAMI paNa upAya hoya che, paraMtu kapaTavaDe kuTilatAvALI strIothI rakSaNa karavAne upAya durlabha che. A pramANe sArA svabhAvavALA te mahAtmAne paNa duSTa zILavALI te strIe A rIte ghaNu anartha karanArI AvI duravasthAne pamADyo. A pramANe yamunAnA jaLanA uchaLatA capala kalailevaDe athaDAte, magara ane masyanA puMchaDAnI chaTAthI prahAra karI ane pANIno pUravaDe vahana karAte te pravAhane anusAre javA lAgyA. nadInA pANInA ati zIdhra vegavaDe te dUra dezanA kAMThAnA pradezamAM naMkhAye. te jaLanA siMcanathI rAjAne viSavikAra nAza pAme. te vakhate "A zuM? A kaye pradeza che? zuM A svapna che? ke mArI buddhine vizvama che?" A pramANe Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA H te jeTalAmAM vicAra karatA rahe che, teTalAmAM eka paheAravALA divasa thayeA. te vakhate te nadIne kAMThe rahelA gabhIraka nAmanA gAmamAMthI pUrve kahelA te kulaputra te nadI upara AnyA. teNe peAtAnA paganuM prakSAlana karyuM, devagurunuM smaraNa karyuM, ane sUryane ardhyanI aMjali ApI. pachI kAMika AgaLa cAlIne pANI pIvA mATe jeTalAmAM nadIe prAsa thayA, teTalAmAM teNe pATakAmAM bAMdhelI kAMika vastu joI. tyAre te kaututhI tenI pAse gayA, pATaka cheAyuM ane tenI aMdara tatkALa ughaDelA netrakamaLavALA jayamaMgaLane joyA, tyAre dayALu manavALA teNe pAtAnA hAthavaDe tene khence ane pANImAMthI bahAra kADhyo. pachI dhIme dhIme pAtAne ghera tene lai gayA. tyAM telavaDe tene abhyaMgana karyuM, snAna karAvyu, e zveta vasra paherAvyA ane leAjana karAvyuM. pachI svastha thayelA zarIravALA tene khIje divase te kulaputre pUchyuM ke he mahAyazavALA ! tuM kANu che? athavA A pramANe nadImAM paDavu` kema thayu' ? " te sAMbhaLIne " aheA ! te A mahAnubhAva kulaputra che, paNa te mane ALakhatA nathI. A paNa kAMika ThIka thayuM. have kema mArA AtmAne huM peAte kahuM? " ema vicArIne rAjAe kahyuM ke-" he bhadra! huM rAjasevaka chuM. eka duSTa manavALA mANase A pramANe khAMdhIne mane nadImAM nAkhyA. " te sAMbhaLIne-" arere ! kAi pApI mANuse A ati aceAgya kArya karyuM, ke jethI tane AvI du:khI avasthAne pamADyo. " A pramANe khelatA tene rAjAe kahyuM ke he bhadra ! vidhAtAnA duSTa vilAsanA viSayamAM kANu nathI AbhyA ? te A pramANe-- atyaMta agAdha ( UMDA ) jaLapravAhane taLiye rahenArA mahtvanA samUhane nipuN zrIvA ( macchImAreA ) jALanA prayAgavaDe pakaDe che. AkAzanA AMgaNAmAM cAlavAnI prItivALA paNu pakSIonA samUhane atyaMta nipuNu janeA pAzAdikanA vyApAra (upayeAga). vaDe bAMdhe che. parvata jevA meATA zarIravALA, du:khe karIne grahaNa karI zakAya tevA, ane IcchA mujaba cAlanArA hAthIo paNu ati gADha vAraba'dhanavaDe baMdhAine mahAdu:khe karIne rahe che. je AkAzamAM dUra cAlanArA sUrya caMdra vigere devA che, teo paNa bhayaMkara rAhunI pIDAvaDe parAbhavane sahana kare che. tethI karIne ApattinA samUhanI madhye rahelA saMsAramAM utpanna thayelA jaMtuone je A AvA prakAranI ApattinuM paDavuM, te keTaluM mAtra che. " te sAMbhaLIne kulaputre kahyuM ke-" hA, ema ja che. huM paNa pahelAM atyaMta meTA Apatti-samudramAM paDyo hatA, paraMtu mahApuruSAnA mastakanA zekhara( muguTa )rUpa eka rAjaputre mane ugAryAM hatA. aheA ! tenuM paropakArIpaNuM ? ane ahe ! tenA peAtAnA jIvitanuM nirapekSapaNuM ? " te sAMbhaLIne- A sAmAnya manuSya nathI, ke je hajI sudhI upakAranuM smaraNa kare che. " ema vicAratAM rAjaputra kahyuM ke-" he bhadra ! te tArA upakAra karanAra kANu hatA ? " tyAre kulaputre kahyuM-" huM mahAbhAgyavAna ! te mahAtmAe prema ( vinaya ) sahita aneka prakAre pUchyA chatAM paNa peAtAnuM svarUpa kahyuM nahIM. mAtra atyaMta Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . jayamaMgalanI tenA pradhAna puruSoe karelI zodha ane vairAgya. [ 205 ] Agraha karyo tyAre maunanuM AlaMbana karIne rahyo hato." tyAre rAjaputre vicAryuM ke"haju paNa kAMIka zubha karmane leza che, ke jethI A mane oLakhate nathI." A avasare gAmanI bahAra jayaDhakkAnA ninAda sahita gaMbhIra rInA bhAkAra zabdavaDe bhayaMkara bhaMbhA, mukuMda, mardala ane moTI jhAlarI (jhAlaranA) jhaMkAravALA cAra prakAranA vAjiMtra vAgavA lAgyA. te vakhate "A zuM? A zuM?" ema bolatA gAmanA mANaso ane kulaputra tenI sanmukha doDyA. te ja vakhate cAra prakAranuM sinya tyAM prApta thayuM. te vakhate senApatie gAmanA janane pUchayuM ke-"he leke ! zuM tamArA gAmamAM AvA svarUpavALo puruSa nathI AvyuM ?" te sAMbhaLIne jeTalAmAM gAmanA loke kAMI paNa bolyA nahIM, teTalAmAM kulaputre kahyuM ke-"tame jevA puruSane pUcho cho, te puruSa AvI rIte amArA ghera AvyuM che ane rahyo che." te sAMbhaLIne tuSTamAna thayelA senApatie tene potAnA zarIranA sarva alaMkAro ApyA. pachI sarve gAmamAM piThA. jayamaMgaLa rAjAne tyAM je. harSathI vikaTavara netravALA senApati vigere pradhAna leke tene namyA, ane sarve gya sthAne beThA. te joI vismaya pAmela rAjA pUchavA lAgyuM ke "ahe! huM ahIM Avyo chuM ane ahIM rahyo chuM, te tame zI rIte jANyuM?" tyAre teo bolyA ke-"he deva! tame sAMbhaLo. tame madhya rAtrine samaye sahAya vinAnA ja (ekalA ja) jayazekhara rAjaputrane jovA mATe sapatnI mAtAne ghera gayA, tyArapachI tame kyAM gayA? ane kyAM rahyA? te keIe kAMIpaNa jAyuM nahIM. mAtra ati AgrahathI pUchelI tamArI patnI mAtAe mAtra ATaluM ja kahyuM ke-kumAra(jayazekhara)nuM pratijAgaraNa karIne tatkALa deva (rAjA) mArA gharamAMthI nIkaLIne gayo che, tyArapachI huM kAMI paNa jANatI nathI.' te sAMbhaLI kaMdhAvAra (sainya)nA loke atyaMta vyAkuLa thayA. sarva ThekANe nipuNatAthI tamane jovA (zodhavA) lAgyA, paraMtu tamAruM eka pagaluM mAtra paNa joyuM nahIM. tethI te divase bALakane pAna bhejanane tyAga karyo. aMtaHpura maraNa mATe taiyAra thayuM. kRpA rahita leka kha UMcA karIne pitAnA AtmAne haNavA lAgyA. teone mahAkathI niSedha karyo. keTalIka veLA gaI. zakanA vegathI jharatA athujaLavaDe vyApta netravALA pradhAna loko jANe pAtALamAM praveza karavAne icchatA hoya tema nIcuM mukha karIne rahyA. A pramANe sarva sainya ati duHkhane pAmyuM te vakhate cUDAmaNi zAstranA paramArthane jANanAra eka puruSa tyAM Avyo. tene dAna ane mAna ApavApUrvaka ame pUchyuM ke- "amArA deva (rAjA) kayAM vate che?" tyAre teNe praznanA akSarane anusAra viSanA mULavALo (viSathI AraMbhIne) nadImAM praveza ane gaMbhIraka nAmanA gAmamAM praveza sudhIne sarva vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne ame tenI vizeSa pUjA karIne tatkALa pavana karatAM paNa vadhAre vegavALA azvAdika vAhanavaDe prayANa karyuM, ane vilaMba rahita gativaDe A gAmamAM prApta thayA, ane pUrvanA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : karelA sukRtanA samUhanA vazathI ame tamane joyA tethI have prasanna thAo, ane A azvarana upara caDI. " te vakhate teonA atyaMta AgrahanA vazathI vastrAdikavaDe te kulaputranI pUjA karIne rAjA azva upara caDyo, ane zIghra zIghra jatA skaMdhAvArane ( sainya ) pAmyA. tyAM vadhAmaNI thai, sapatnI mAtA nAzI gaI. kAryAMnA tattvane nahIM jANutA jayazekhara tyAM ja rahyo. rAjAe tene jarA paNa bhaya batAyai nahIM, ane sapatnI mAtAnA duSTa vilAsa nizcaya karIne teNe vicAryuM, ke-- ,, jeoe sa saMganA dUrathI tyAga karIne sa` icchita vastune sAdhavAnA kAraNurUpa susAdhunI dIkSA grahaNa karI hAya, te satpuruSA ja dhanya che, te pApaNIe kAMi paNa kAraNa vinA mane AvA anarthamAM kema nAMkhyuM haze ? jo huM te rIte paMca namaskAra vinA maraNa pAmyA hota, teA mArI kai gati thAta ? mATe he pApI jIva! hajI paNa tuM rAjyane viSe rAgI thAya che, ane viSayanA sukhane icche che, paraMtu AvA prakAranA duHkhanA samUha AvI paDavAthI sa'sAranu` virasapaNuM jotA nathI. mahAsattvavALA te sanatkumArAdika puNyazALIone dhanya che, ke jeoe tRNunI jema rAjaya ane deza vigere sarvanA tyAga karyo hatA. ajJAnI mANasA ApattimAM paDe che, temAM zuM kahevA lAyaka che ? paraMtu jANanArA mANasA paNuM AtmAne cetavaNI ApatA nathI, e mATuM Azcarya che. " A pramANe vicAra karavAthI te rAjAnuM mana vairAgya mArgomAM lAgyuM. te vakhate pratihAre tene trinati karI ke-" he deva ! sa'sArarUpI samudramAM paDelA prANIone tAravAmAM vahANa jevA bhagavAna ( pUjya ) sama`tabhadrasUri mahArAja sahasrAmravanane viSe samavaso che ( padhAryA che ). " te sAMbhaLIne tene pAritASika apAvIne te rAjA sUrimahArAjanI pAse gayA. tyAM meATI bhaktithI vAMdIne pRthvIpITha upara beThA. tyAre sUrie tene mAzIrvAda ApIne kahyuM ke huM meATA rAjA! saMsArarUpI kUvAmAM paDelA prANIone hastanuM avalaMbana ApanAra jevA devapUjAdika dharmanA zuIA zuM samyak prakAre nirvAha pAme che ? dhana, bhavana, svajana ane zarIra sabaMdhI anityatA tArA manamAM kAMIpaNu skurAyamAna thAya che ? ke jenAthI samagra bhavarUpI roga nAza pAme. apUrva apUrva ( navA navA ) guNune upArjana karavAmAM zuM tArI mati kAMika paNa pravarte che ? ke jenA prabhAvathI gharavAsanI vAsanA avazya tUTI jAya. " tyAre rAjAe kahyuM ke-" pAparUpI paMkamAM khuMcelA, viSayeAmAM lubdha thayelA, dharmaciMtanAdikamAM mugdha thayelA mArI jevA bhavAbhinaMdIne AvA prakAranI pravRtti kema saMbhave ? mATe huM bhagavAna! dharmopadeza ApavAvaDe mArA upara prasAda karo. " tyAre gurue vilaMba rahita sarva vAMchitane ApanAra ane mukhyapaNe meAkSarUpI mahAphaLane ApanAra susAdhudhama meATA vistArathI tene kahyo. viSaya ane kaSAya vigerene viSe nira Mtara Asakta thayelA prANIone bhavabhramaNurUpI bhayaMkara du:khanA samUhavaDe ghaNeA kSeAbha paNa prApta thAya ema kahyuM. tathA pramAdarUpI vilAsathI utpanna thatu ane atyaMta anarthanA samUhanA saMstavathI moTA du:khavALu' anaMta duHsthitipaNuM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayamaMgaLa ane kuvalayacaMdanI dIkSA. maMgaLa munine thayelA upasarga. [ ra07 ] paNa dekhADyuM. ItyAdi koIpaNa prakAre te munIzvare te rAjAne evI rIte upadeza Ape, ke jethI tenuM mana saMsArathI vairAgya pAmyuM ane tethI zIdhrapaNe dIkSA grahaNa karavAnI IcchA thaI. pachI gurune vAMdIne te kaMdhAvAramAM (sainyamAM) gaye, maMtrI ane sAmaMta vigerene bolAvyA. te sarvanI samakSa jayazekharane rAjya sthAne sthApana karyo. tene keza (khajAno), kaThora, hAthI ane azva vigere sarva parigraha Ape. pachI sarva kAne khamAvyA ane dIna, anAthAdikane manavAMchita dAna ApyuM. pachI zubha divase zAstramAM kahelA vidhi pramANe samaMtabhadrasUrinI pAse te jayamaMgaLa rAjAe dIkSA grahaNa karI. matinA prakarSanA atyaMta nirmaLa5NAe karIne thoDA paryAyavaDe paNa teNe aMga upAMga Adi zAstrane abhyAsa karyo, tathA vividha prakAranI tapazcaryAmAM tatpara ane gurukuLane viSe nizcayapaNe lIna te gAma nagarAdikane viSe apratibaddha vihAravaDe vicAravA lAgyuM. ane krame karIne keTalAka sAdhu sahita garjanapuramAM gaye, caMpaka nAmanA udyAnamAM nivAsa karyo. kuvalayacaMdra rAjAe tene AvelA jANyA, tethI samagra nagaranA pradhAna, rAjezvara, zreSThI ane senApati vigere sahita tene vaMdana mATe Avyo. vidhi pramANe vaMdana karIne harSanA samUhathI atyaMta uchaLatA moTA romAMcavALe te pRthvIpITha upara beTho. ane pachI pitAnA kapALatala upara be hAtha joDIne upAlaMbha (ThapakA) sahita vinaMti karavA lAgyA- he bhagavAna ! zuM tamane A gya che ? ke mane tyAga karIne tathA pravajyA aMgIkAra karIne A pramANe tame vicAravA lAgyA? jo tame mane pahelAM kahyuM hatuM, te sAthe ja sAdhunI dIkSA grahaNa karIne sugurunI pAse rahIne nirmaLa dharma karata. hamaNuM tame te sarvane anyathA karIne pravaryA che, tethI anAtha thayelA ame have kone zaraNe jaIe ? hA ! dhikkAra che ke haju paNa mAre moTuM cAritrAvaraNa karma che, ke jethI tamArI sAthe kaI paNa prakAre AvI jAtano viga prApta thaze. he bhagavAna ! ghaNuM kahevAthI zu ? mane mUkIne pAparUpI parvatane kApavAmAM vA samAna pravrayA ApyA vinA tame jazo nahIM. " te sAMbhaLIne jayamaMgaLa rAjarSie kahyuM ke-"he mahAnubhAva! AmAM mAro zo aparAdha che? pUrve karelA karmarUpI yaMtravaDe Ama tema pheMkAtA jaMtuone pitAne AdhIna zuM che? ke jethI manavAMchita arthane viSe nirvighapaNe pravarte? tethI karIne have tuM udyama kara. A kAryane mATe ja gurue AjJA ApelA ame ahIM AvyA chIe." te sAMbhaLIne " sArI rIte mAro nitAra karyo" ema bolato rAjA tene vAMdIne pitAne ghera gaye. tyAM jamAli nAmanA moTA putrane rAjya soMpIne te kALane ucita sarva kArya karIne jayamaMgaLa muninI pAse teNe pravrajyA grahaNa karI. pachI paDilehaNA, pramAjanA vigere vizeSa prakAranI kriyAne abhyAsa karyo, tathA IcchA, micchA vigere samAcArInA AcArane abhyAsa karyo, ane sUvane paNa abhyAsa karyo. atyaMta samAdhine viSe manavALo amRtanA meTA sAgaramAM jANe Du hoya ane jANe mokSane Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva : 4 thA : pAmyA hAya tema samagra kalyANe karIne sahita peAtAnA AtmAne mAnatA te nirdoSa cAritranu pAlana karavA pravo. pachI eka divasa te banne rAjarSi vihAra karatA karatA hastinApuramAM AvyA. tyAM vedanIya karmInA udayanA vazathI kuvalayacaMdra rAjaSine ekI kALe ja varAkrika rAgA utpanna thayA. te rAgAe tenA zarIrarUpI asthipiMjarane sAra rahita karyuM. AvazyakArtika nitya karma karavAmAM asamartha thayA. sUtranu parivartana vigere karavAnA vyApAramAM asama`paNAne pAmyA. te vakhate teNe vicAra karyAM ke--" saMyama yAganI vRddhine mATe A zarIranuM pAlana karAya che, tenA abhAva thavAthI vilaya pAmelA A zarIranA upacAra karavAthI zuM phaLa prApta thAya ? temAM paNa sa Mdeha vinA ja saMbhavatA ghaNA rAganA samUhavALu, kSaNabhaMgura ane asAra A zarIra dharmAMnA kArya mATe pASaNa karAya che, paNa jo tenAthI dharmarUpI atha paNa sadhAtA hAya, te zAstramAM kahelA vidhipUrvaka tenA tyAga karavA cAgya che. tethI have mAre te ja karavuM cAgya che. " A pramANe nizcaya karIne teNe jayamaMgaLa munipatine kahyuM. tyAre teNe paNa tenI icchAneA nizcaya jANIne te aMgIkAra karyuM. pachI sArA muhUttane viSe saMdhanI samakSa deva vAMdIne catuvidha AhAranA viSayavALuM pratyAkhyAna grahaNa karyuM . cadrAveSTaka vigere zAstronI anuprekSA ( parAvartana ) karavAnA manavALA ane sArI rIte sAMbhaLatA te mahAtmA keTaleAka kALa ullaMdhana karIne avasAna samayane pAmyA, tethI niraMtara paMca navakAranu smaraNa karatA te maraNa pAmIne azruta kalpane viSe deva thayA. jaLamaMgaLa sAdhu paNa te ja divasathI cittamAM moTA bhavabhayane vicArIne vizeSa karIne uddasita saMvegavALA thayA. tethI vizeSe karIne chaThTha aThThama vigere ugra tapazcaryA karIne rAtrie ekAMtamAM duSkara pratimAne dhAraNa karavA lAgyA. tevAmAM te sapatnI mAtA peAtAnA dudhdhacaritarUpI vanivaDe haNAyelI putranuM mana sneha rahita jANIne bhayathI sabhrAMta thaine palAyana karI gai, ane kSudhA pipAsA vigerevarDa zarIranI glAni pAmIne kAipaNa prakAre Azramapadane prApta thai. tyAM tApasAe teNIne joi, ane kada, mULa, phaLa vigere AhAra ApIne tenA upacAra karyA. tyAre vairAgyane pAmelI teNe tApasInuM vrata grahaNa karyu. huMmezAM kadamUlAdikavaDe zarIrane nirvAha karatI teNIne eka divase visucikAnA vyAdhi thayA. te rAganu niva`na nahIM thavAthI ane AyuSya sapUrNa thavAthI te maraNa pAmI, ane vyaMtarIpaNe utpanna thaI. te vakhate te kAraNu rahita vairapaNAe karIne jayamaMgalane AzrIne pradveSane karatI, vibha'ga jJAnavarDa pratimAne dhAraNa karatA te muninA svarUpane jANIne " Aje huM mAruM vera vALuM ema vicArIne moTA vegaDe AvIne kAyAtsage rahelA te rAjaSine upasI karavA lAgI. aTTahAsavaDe bhaya'kara seMkaDA vetAla, uttAla ane rAkSasIvarDa, himanA kaNIyAvarDa bhayaMkara ane du:sahu pracaMDa vAyunA samUhavaDe, vikaTa phAe karIne bhayaMkara sarpAe mUkelA moTA phuMphADArUpa bhayaMkara zabdavaDe, tathA dADhAnA samUhavaDe bhayaMkara haraNu ane siMhanA ,, Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - zubhadatta gaNadharane pUrvabhava vRtAMta. [ ra09 ] tINa navaDe tene AkhI rAtri upasarga karyo, te paNa sArI rIte AdhyAtmika AtmAvALA te jayamaMgaLa muni jarA paNa dharmadhyAnathI calAyamAna thayA nahIM. te paNa kAraNa vinA ja vairavALI ane pApa prakRtivALI teNIe te mahAtmAne samudranI madhye nAMkhavAne prAraMbha karyo. A avasare avadhijJAnanA baLathI jayamaMgaLa munine vyatikara jANIne kuvalayacaMdra deva ayyata ka5thI manane jItanArA moTA vegavaDe tenI pAse AvyA, tyAM moTA kopanA saMraMbhathI ugra ane duSTa ceSTAvALI te vyaMtarIne kADhI mUkIne traNa pradakSiNA karavApUrvaka harSa sahita muninA caraNakamaLane viSe paDyo. sAdhu paNa sUryamaMDala udaya pAme sate, pracaMDa aMdhakArane mATe samUha nAza pAme che ane dizAne samUha pragaTa thaye sate kAyotsargane pArIne ucita sthAne beThA. tyAre pharIthI te deve tene vaMdanA karI. tyAre sAdhue tene pUchayuM ke-"he bhadra! tuM koNa che? athavA teM A bicArIne kema kADhI mUkI? pUrve meM karelA duSkRtane khapAvavAmAM te kharekhara sahAya karanArI che. tethI paramArthathI te te sanmAna karavAnuM ja sthAna che." tyAre te deve kahyuM ke-"hA, emaja che, paraMtu uttama cAritravaDe traNa bhuvanane pavitra karanArA ane zatru mitrane samAna gaNanArA tamArI jevAne AvA prakAranA upasargone samUha karavAthI te bicArI duraMta saMsArarUpI araNyanA bhayaMkara, moTA ane tIkSaNa duHkhanuM sthAnarUpa na thAo ema dhArIne meM teNIne kADhI mUkI che, paraMtu teNInA karelA upasagavaDe duHkhI thatA tamArA manane sAruM (zAMta) karavA mATe kADhI mUkI nathI." tyAre bhagavAne kahyuM ke-"bhale ema che, paraMtu tame kyA devalokamAM vAsa karanAra cho ? ane tamAruM nAma zuM che? te tame kahe. A bAbata mane moTuM kautuka che." tyAre te deve pitAne sarva pUrva vRttAMta kahyo, tyArapachI te kuvalayacaMdra deva eka kSaNavAra bhagavAnanI paryuMpAsanA (sevA) karIne, nATyavidhi dekhADIne calAyamAna maNi kuMDalavALo svarganI sanmukha marakatamaNinA thALa jevA zyAma AkAzataLamAM upaDyo. sAdhu paNa krame karIne aMtane pAmelA AyuSyane jANIne saMmerU parvatanA zikhara upara caDyA. tyAM bhakta pratyAkhyAna karIne, maraNa pAmIne jayaMta vimAnamAM ekatrIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva tarIke utpanna thayA. tyAM moTA sukhanA samUhane anubhavIne, tyAMthI AvIne A ja jaMbudvipa nAmanA dviIpane viSe dakSiNa bharatAI kSetramAM kSemapurI nAmanI nagarImAM dhanaMjaya nAmanA sAmaMtanI lIlAvatI nAmanI bhAryAnA garbhamAM zubha sarvapanathI sUcavela putrapaNe utpanna thayA ane ucita samaye prasaLe. te vakhate vadhAmaNI thaI. pachI bAra divasa gayA tyAre tenuM zubhadatta nAma pADayuM. pUrva janmamAM jJAnanI ArAdhanAnA phalavaDe nirmala buddhine prakarSa utpanna thavAthI thoDA kALamAM ja samagra kaLAone samUha teNe prApta karyo. anukrame bAlyAvasthAnuM ullaMghana karIne yuvAvasthAne pAmyo. IcchatA nahIM chatAM paNa moTA kaSTa karIne dArA(strI)ne saMgraha '27 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : karAvyA. paraNAtmya ane sabhUta muninI pAse teNe gRhIdharma aMgIkAra karyAM. te dharmanuM ArAdhana karavAmAM tatpara rahelA tenA keTalAka lAMbA varSI gayA. tyArapachI tenA mAtApitA paraleAka pAmyA tyAre te tenA virahanA atyaMta duHkhavaDe dubhAyA, tethI bhavanane pretanA vana jevuM, baMdhujanAne kedakhAnAnA baMdhana jevA, pratyakSa rAganI jema priyAnA saMgane ane sarpanA zarIra jevA bhAgeApabhrAgane mAnatA ane maneAhara gIta-- nRtyAdikane viSe ratine nahIM pAmatA, keTalAka samAna vayanA mitrAvarDa parivarelA te kAine vRttAMta kahyA vinA ja peAtAnI nagarImAMthI bahAra nIkanyA. AzramapadanI pAse AvatA teNe kevalajJAnanA mahimA karavA AvelA devAnA dudubhinA zabdane sAMbhaLIne tathA pAMca va vALA ratnanA vimAnanI zreNinI para'parAvarDa AcchAdana karelA AkAzataLane joine " A zu che ? " ema te Azcarya pAmyA. pachI devanA mukhathI paramArthane jANIne te, ahIM AvyA, ane sauMsAranA vairAgya thavAthI teNe pravrajyA grahaNa karI. pUrvanA nirmaLa matijJAna ane zrutajJAnarUpI netrapaNAe karIne A pramANe vilaMba vinA ja coda pUrva teNe racyA, tethI te mahAtmA pahelA gaNadharanI lakSmInu pAtra thayA che. " A pramANe pahelA gaNuMdharanuM kahevA lAyaka vRttAMta kahIne pachI bhuvananAthe bIjA gaNadharanuM pUrva vRttAMta kahevAnA AraMbha karyo. bIjA gaNadharanuM pUrvabhava vRttAMta. A ja jakhadvIpa nAmanA dvIpamAM eravata kSetrane viSe aneka vRttAMtanA samUhanu bhavanapa, samagra vAMchita pUrNa karavAnuM sthAna ane mATI samRddhivaDe vyApta zvetapura nAmanuM nagara che. temAM samagra kSatriya kulanA tilakarUpa kSemapALa nAme rAjA che, tene vajAkaranI bhUmi jevI, leAkeAne Azraya karavA lAyaka kumaLAvatI nAmanI bhAryA che. te annenA cirakALa sudhI rAjyalakSmI ane viSayasukha bhAgavatA chatAM ghaNA varSo vItI gayA, paraMtu kadApi putra ke putrI janmyA nahIM. A kArya ne lIdhe du:khI thayelA te banne upAyA citavavA lAgyA, ma Mtra taMtrane jANanArAne pUchavA lAgyA, teA paNa manavAMchitane pAmyA nahIM. te rAjA nira'tara sImADAmAM rahelA nirbhIya nagaranA rAjA devasenanI sAthe yuddha karatA hatA, ane tenA gAma, nagara vigerene rUMdhIne lUTatA hatA. devasena rAjA paNa tevA prakAranA hAthI, azva vigere sAmagrInA rahitapaNAe karIne te rAjAnI sAthe yuddha karavAne asamartha hAvAthI nagaranA rAdhanI rakSA karavA mATe dvivasAne nirgamana karatA hatA. eka divasa maMtrI vigere khAnagI mukhya mANasAne madhye rahelA, cittamAM atyata udvega pAmelA teNe kahyu ke "huM! ! kAMipaNu upAya kaheA. A kSemapALanA nigraha zI rIte karavA ? enA jIvatAM sudhI ApaNuM ane dezanu kuzaLa saMbhavatuM nathI. " sAMbhaLIne teomAMthI kAi paNa jeTalAmAM khelatA nathI, ane rAjA paNa vAraMvAra Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApAlinu senApati droNane krUsAvavu'. [ 211 ] kuvalayanA patra jevA svaccha netrane sabhAmAM vattA janA upara nAMkhe che, teTalAmAM droNu nAmanA ceAdhAonA samUhanA nAthe (senApatie ) kahyu` ke he deva ! mane AjJA Ape. cha mAsanI aMdara huM tenA nigraha karIza, athavA mArA AtmAnA nigraha karAvIza. " te sAMbhaLIne tenA upara snehavALI cakSune nAMkhatA rAjAe tene Adeza ApyA, ke-" tu kALanA vilaMba vinA tevI rIte karaje, ke je rIte te nAza pAme. " tyAre " devanI jevI '' jJA * ema khelatA ane rAjAe peAtAnA hAthavare ApelA pAnanA bIDAvaDe vyAsa hAthavALA te droNu rAjabhavanathI bahAra nIkaLyeA, ane peAtAne ghera gayA. pachI kuTuMbanI svasthatA karIne zvetapura tarapha cAlyA. mArgamAM jatA tene eka kApAlika maLyA. tene te droNe namaskAra karyo, ane pUchyuM ke- huM bhagavAna ! tame kyAM javAnA che ? " kApAlike kahyuM ke--"zvetapuramAM javuM che. " droNe kahyuM ke--" he bhagavAna ! tyAM zuM prayeAjana che ? " kApAlike kahyuM-"te nagaranA rAjA putra rahita che, tethI putranI utpattine mATe te maMtra, taMtrAdikane jANanArA mANusane upacAra (Adara) kare che, ema meM sAMbhaLyuM che, ane te sa MbadhI huM kAMika paNuM devagurunA caraNakamaLanA prasAdavaDe jANuM chuM. tethI te zvetapuranA rAjAne huM jovA ( maLavA ) icchuM chuM. " te sAMbhaLIne droNe vicAryuM. - AnI sevakavRtti karIne AnI sAthe ja huM jAuM tA ThIka, kemake ema karavAthI rAjAnA darzana ane vAMchita artha( kArya )nI siddhi thaze. " ema vicArIne te peAtAnA manamAM harSa pAmyA. pachI vizeSe karIne vinayanA upacAra karavApUrvaka kApAlikanI sAthe te javA lAgyA. atyaMta vinayathI namra, snehavALA ane samIpe rahetA te droNane joIne kApAlika A pramANe AyeA ke-- " he vatsa ! tAruM mana kayAM javAnu che ? ane kayA kAraNe javu che? " teNe javAba ApyA ke " tamArA darzana thavAthI mArAM sarva kArya samApta thayAM che, tethI De bhagavAna! tame ja devanI jema ane gurunI jema sevavA lAyaka che. samagra kAryarUpI sAgarane taravAmAM vahANa samAna tame ja che. " kApAlike pUchyu ke- hai bhadra! tArA svajane kANu che ? " teNe kahyuM ke-"tamArAM caraNarUpI e kalpavRkSa prasanna hAvAthI mAre sa svajanA che. " tene ekAgra cittavALA jANIne kApAlike prema sahita aMta:karaNamAM akilaSTa cittavALA thaIne kahyuM ke huM vatsa ! za MkArahitapaNe tuM mArI sAthe cAla, ke jethI huM tAruM' Icchita siddha karIne mAruM peAtAnuM kArya sAdhIne tatkALa tAre ghera javAnI huM rajA ApIza. " tyAre droNe kahyuM ke he prabhu! zuM tamAre paNa kAMI kArya karavAnuM che? ke je sAdhavAne tame icche che ? " tyAre kApAlike kahyu ke-" huM vatsa ! sa mAdarapUrvaka tu pUche che, tethI tane huM mAruM kArya kahuM chuM, te tuM sAMbhaLa. paraleAkamAM jatI vakhate amArA gurue upadezanA sArabhUta A pramANe kahyu hatu ke-kRSNa caturdazInI rAtrie akSata mRtaka(zama)nA sAdhavAvaDe khUTe nahIM tevAM suvarNanA kAThAranI prApti thavAthI Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : sarva vAMchitanI siddhi prApta thAya che, paraMtu te siddhi bhaktimAna ane ekAgra cittavALA sahAyakAraka vinA prApta nahIM thAya. A pramANe temanA kahevAthI ATalA divasa sudhI vinyAsa (thApaNa) rahitapaNe ja huM rahyo chuM, paraMtu Aje tu pAse rahenAra thayA tethI te siddhi hastakamaLamAM prApta thai hoya tema jaNAya che. " te sAMbhaLIne kAnA gaMbhIra ane vicAryA vinA droNe kahyuM ke-"he bhagavAna! A mAruM jIvita meM tamane Apyu che, tethI jyAM tamane ruce, tyAM zaMkA rahitapaNe tame upayoga karI. " tyAre "bhale ema hA (bahu sAruM) " ema khelatA kApAlike zakunanI gAMTha bAMdhI. pachI te banne kuzasthala nAmanA nagaramAM gayA. tyAM eka jINu devakulamAM rahyA. jeTalAmAM kRSNa caturdazI pAse ja AvI tyAre kApAlike droNane kahyuM ke "he vatsa! tuM smazAnamAM jA. ane akSata zarIravALA kAipaNa mRtakane tuM jo, ke jenAvaDe rAtrine viSe kahelA vidhi pramANe tene sAdhIne kRtArtha thaie." te sAMbhaLIne "bhale, huM tema karuM chuM" ema kahIne jyAre sUrya ma`DaLa astagirinA zikhara upara prApta thayuM' ane kaMkunA rasanI chaTA jevI saMdhyAnI krAMti prasAra pAmI tyAre droNu smazAnamAM gayA. tyAM sarva prayatnavarDa mRtakane joyAM, paraM'tu kahelA guNavALuM eke joyuM nahIM. tyAre manamAM kheda pAmatA te Amatema bhramaNa karavA lAgyA, tevAmAM eka vaTa vRkSanI nIce paDelA ane mATA vyAdhinA vazathI zithila ane leAThatI hRdayagraMthinI pIDAnA ADaMbarathI ceSTA rahita thayelA zarIravALA mRtakanI jevA eka puSTa zarIravALA puruSane joIne harSa pAmelA te kApAlikanI pAse gayA, ane tenA lAbhanA vRttAMta kahyo. tyAre kApAlike tenI praza'sA karI. pachI tenA sAdhanane mATe sarva sAmagrI taiyAra karI, e paheAra pramANavALI rAtri thai ( madhyarAtri thai ) tyAre te banne tyAM gayA. pachI zmazAnanA eka ucita sthAnamAM kApAlike maMDaLa ALekhyu. pUrve kaheluM mRtaka tyAM aNuAvyuM'. tene snAna karAvI ane vilepana karIne te maMDaLamAM sthApana karyuM tenA jamaNA hAthanI pAse yamarAjanI jihvA jevu... eka kha mUkyuM. te mRtakanA caraNanA taLIyAne mana ( talaTTi ) karavA droNane besADyo. teNe sava dizAemAM baLikAna nAMkhyu, zakalIkaraNa karyuM, nAsikAnA agrabhAga upara DhaSTi sthApana karI ane mATA prabaMdhavaDe maMtranA sma raNanA AraMbha karyo. te vakhate ca MdananA vilepanavarDa, zItaLa pavanavarDa ane pAdanu mRkSaNa ( ceALavu' ) karavAvarDa vedanAnA nAza thavAthI tevA prakAre kAMika cetanAne pAmele ane cittanI zAMtine pAmelA te puruSa manamAM citavavA lAgyA ke--"A zuM? mane ahIM kema suvAkyo ? mArI talaTTi kema kare che? zA kAraNathI A mATA prabaMdhavaDe dhyAnamAM pravarte che? ane kayA kAraNa mATe mArA hAthanI pAse kha+ mUkayuM che ?' A pramANe jovAmAM kAMikakapatA zarIravALA te atyaMta gupta rIte vicAra kare che tevAmAM te kApAlika vizeSe karIne atyaMta Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtaka dekhAtA puruSa ubhA thaI droNa pratye karela prahAra ane droNanI ciMtavanA. [ 213 ] dhyAnamAM lIna thayA. matranA mAhAtmyathI vismaya pAmelA kroNu paNa anya vyApAramAM mananI vIratAvALA thaIne vizeSe karIne tenA pAdayugmanuM mana karavA lAgyA. pachI te puruSa pAtAnI buddhivarDa peAtAnA vinAzanA nizcaya karavAthI ane peAtAnA rakSaNane mATe bIjo kAI upAya nahIM jovAthI krodha pAmIne te ja khaGgane peAtAnA hastatalamAM majabUta rIte grahaNa karIne, tatkALa UThIne te droNane khavarDa mAryA. tyAre te pAkAra karatA pRthvIpITha upara paDI gayA. tevA prakAranA te zabdane sAMbhaLIne kApAlika nAzI gayA. te puruSa jaladI jaladI te pradezathI pALeA karyAM. anukrame rAtri prabhAtarUpa thai. sUrya maMDaLanA udaya thayA. kAipaNa rIte kApAlika tyAM AvyA ane kharDunA ghAtathI parAdhIna zarIravALA tathA pRthvItaLa upara ALATatA droNane joyA. te vakhate jovAvALA leAkeA paNa AvyA. ane " A zuM thayuM ? A zu thayu ? " ema teoe kApAlikane pUchyuM tyAre kapaTanA svabhAvavALA teNe kahyuM-" A sthAnanuM kAMIka paNa aniSTapaNuM saMbhave che. " tyAre leAkAe pUchyuM ke--" AnA upazama( zAMti ) zI rIte thAya ? " kApAlike kahyuM ke-" jo dhAta pAmelA AnA zarIranI ArgyatA thAya teA zAMti thAya, paNa maraNuvaDe zAMti nahIM thAya. te sAMbhaLIne akalyANanA bhayathI te loko droNane pAtAne ghera laI gayA. tyAM ghAtane khaMdhAvyA, traNa rUjhavAnA prayAga karyAM ane pathya paLAvyuM. e rIte tene taiyAra (sArA) zarIravALA karyA. te vakhate vairAgya pAmelA teNe vicAra karyuM ke- A satya ja kahevAya che, ke-- ,, caMdra jevA ujavaLa ( na`La ) hRdayavaDe hu` sahita kAryanA AraMbha anyathA ( judA ) prakAre ciMtavAya che, ane vidhinA vazathI te anyathA prakAre pariName che. kharekhara pahelAM meM A pramANe vicAryuM... hatuM ke-A kApAlikanI sAthe jaine te rAjAne cirakALa sudhI vilAsa pamADIne pachI avazya tene huM huNIza ema meM je vicAyuM hatuM, te mArA upara ja hamaNAM AvI paDayu. tethI are re! krUra adhyavasAya paNa duraMta che, teA pachI ceSTA krurata hoya temAM zuM kahevuM ? tethI karIne thADA jIvitane mATe je paranA drohanI buddhi karavI te mADhu akalyANu ( pApa ) che. AvuM meM pahelAM mArA rAjAnI pAse kema aMgIkAra karyu. ? sukhane kAraNe bIjAnA ghAta karavAnI buddhi paNa kANa kare? kAraNa ke parvata upara caDavAnI icchAvALA DAhyo puruSa pAtALataLamAM pravaza na ja kare. anA nAza thAya te sAruM, agnimAM praveza karavA te sAruM, parvatanA zikhara uparathI paDavu te sAruM, sarparAjavaDe bhayaMkara rAphaDAnI pAse avasthAna karavuM te sAruM, ati du:sahu viSanu bhakSaNa karavuM te sAruM, zatrune ghera vasavuM te sAruM, tathA ati ugra kesarI si'hunA bALakarUpI zayyAne viSe sUvu' te paNa sAruM' che; paraMtu pratyakSa ane parIkSa moTA anarthanA kAraNanA samUhapa ane ghaNA du:khanA kAraNarUpa bIjAne mAravAnA saMkalpa karavA paNa sArA nathI. jeoe peAtAnA AkhA jIvitavyavaDe bIjAne duHkha karyu na Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : "" hAya, te ja puruSA A jagatamAM dhanya che, ane teoe ja vijayapatra meLavyu che. bIjAne du:kha ApavAthI peAtAne du:kha prApta thAya che, ane bIjAne sukha ApavAthI peAtAne sukha prApta thAya che. e pramANe leAkeAmAM pragaTa kahevata che, te paNa mAro jevA mAha pAme che. are re! mAha kevA che ? A pramANe kAMipaNa bhale hai|. have huM te ThekANe ja jAuM, ke jyAM mane kAi paNa jANatA (eLakhate ) na hAya. anya janmamAM pazu prANInA vadhavaDe mane lakSmI prApta na thAo, " A pramANe vicAra karatAM tenu traNa sAI gayuM ane nIrAga zarIrane pAmyA. pachI pharIthI kApAlike tene zvetapura taraph javAne kahyuM tyAre pUrva kALanA kaluSa( kharAba ) abhiprAyathI parAsmukha (avaLA mukhavALA) thayelA teNe kApAlikane kahyuM ke-" huM bhagavAna ! have zvetapura taraph javAmAM mAruM mana vistRta thayuM che. dhana upArjana karavAnA upAyane huM jarA paNa IcchatA nathI, tethI tame mArA icchita ane karA (mane rajA Ape|.)" te sAMbhaLIne " he ! A kheda pAmyA hAya tevA kema dekhAya che? tathA A upayAgavaDe kema vAMchita arthanI siddhi thaze ? " e pramANe vicAratA te kApAlike kahyuM ke-" he bhadra! jo zvetapura pratye javAnA tArA vicAra na hAya, tA. bhale tema hA; paraMtu keTalAka pRthvIbhAga sudhI tuM mArI sAthe cAla, ke jethI tArA kAMika paNa upakAra karIne pachI tane rajA Apu. te sAMbhaLIne lAbhanA utkaTapaNAne lIdhe, vedanIya kanuM kAMika udayapaNuM hAvAthI tathAprakAranA anarthanuM avazya thavApaNuM hAvAthI, tathA kApAlikanA duSTa abhiprAyane nahIM jANavAthI droNe tenu vacana aMgIkAra karyuM. pachI te banne eka ceAjanapramANa mA gayA. tyAM eka udyAnamAM caDikA devInuM Ayatana (deruM) joyuM. tyAM te bannee kSaNamAtra vizrAMti lIdhI. pachI " vAMchita prayeAjananA samaya che " ema vicArI kApAlike kahyuM OM hai bhadraM ! najIkamAM je A meTA sAla vRkSane tuM jue che, tenI samIpe traNa hAtha nIce pAMca lAkha dInAranu nidhAna che, tene grahaNu karIne tuM tAre ghera jA. " te sAMbhaLI svaccha hRdayapaNAne lIdhe droNe te aMgIkAra karyuM pachI te ane nidhAnanA pradezamAM gayA. puSpa ane akSata (cAkhA ) nAMkhavAvaDa devatAnuM pUjana karyuM, kApAlike ca'DI devInuM smaraNa karyuM ane kahyuM ke- he devI ! A puruSavaDe tuM khalidAna aMgIkAra karaze." pachI khIjAne (droNane ) pUjIne kheAdavAnI AjJA ApI. tyAre AzArUpI pizAcIvaDe nacAvelA te kASThanA kADhALAvaDe kAMika ochA traNa hAtha pramANavALI pRthvIne khAdIne "mA kahevAthI saryuM " ema nizcaya karIne te droNu nidhAnanA khADAmAMthI nIkaLavA lAgyA, tyAre kApAlike tene mAravA mATe dhULanA samUhavaDe tene dATI devAneA Araba karyAM. te joine " are! me' nizce jANyu' ke-nidhAnanA miSavaDe A duSTa kApAlike mane mAravAnA AraMbha karyA. ema vicArIne te droNe mATethI rADa pADI. te vakhate te pradezamAM zivAditya nAmanA sArthavAha AnyA hatA, teNe " are ! A zuM che? " ema karIne tIkSNa mane "" Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudradatta muninI droNe karelI tRSApti ane munie ApelA upadeza. [ 215 ] hAthamAM dhAraNa karanArA puruSAne mAkalyA. temane joine vAMchita anI siddhi rahita thayelA te kApAlika nAzI gayA ane bIjAne (droNune) te puruSAe nidhAnanA khADAmAMthI bahAra kADhyo. pachI te sAthe tyAM ja nivAsa karyA. pachI sAthe vADe tene pUchyuM ke huM puruSa ! mRtyune pratyeAdha karavA (jagADavA) jevA A khADAmAM praveza te kema karyA ? " tyAre droNe mRtakanA vRttAMta ane khADA pUravAnA ghRttAMta tene kahyo. te sAMbhaLIne sAdvADe kahyuM ke--"he mahAyazasvI ! khanne ThekANe tane mAravA mATe ja te pAkhaDI caDALaneA A sarva upakrama che, ema mane saMbhave che. prAye karIne prANInA vadha karyA vinA A pAkha'DIone maMtrasiddhi thatI nathI, ema kahevAya che. tethI hajI tAruM kAMrdhaka sukRta che, ke jethI yamarAjAnI jevA kApAlikathI tuM pAchA kyo. ' tyAre droNe kahyuM ke " huM sAI vAha! ema ja che. A avasare leAjananeA samaya prApta thayA. devagurunuM smaraNa karyuM, dIna ane anAthanI ciMtA karI. pachI drANunI sAthe ja leAjana karIne sAvAha ucita sthAne beThA. te vakhate cAkare tene pAna khIDuM Apyu. teNe tenA vibhAga karIne pAse rahelA mANasane (droNane ) ApyuM. cAgya samaye sAvADe droNune pUchyuM' ke-" huM bhadra ! tuM kyAM jAya che ? athavA zuM prayeAjana che ? " tyAre te droNuM karavAlanA ( khaDganA ) ghAtathI AraMbhIne sa MveganI prApti paryaMta sarva pUrva vRttAMta yathArtha ( sAcA ) kahyo. te sAMbhaLIne sAthe vADe kahyu` ke-" jo tAre priyanuM kAma hAya tA khIjA jIvane peAtAnA jIvitanI jema prayatnathI rakSaNa karavA. "" A bhavamAM je azubha thAya che, je aniSTa paNa thAya che, tathA je manane pratikUla thAya che, te sarva jIvarhiMsAthI utpanna thayela pApanA vilAsa jANavA. huM bhadra ! have pachI tAre svIkAra karelanA karavA vinA peAtAnA nagaranI sanmukha javuM ceAgya nathI. jo tane nirAmAdha rucatuM hAya, teA hai bhadra ! tuM mArI sAthe cAla, ApaNe dakSiNamAM jaie. tyAM tArA nirvAha thaze. " te sAMbhaLIne droNe tenu vacana aMgIkAra karyuM. tyArapachI uMTanA samUha upara ane khaLada upara sarva bhAMDa mUkIne te sAthe kAMcIpurI tarapha cAlyeA. tyArapachI teo jatA hatA tyAre mArgamAM kAipaNa prakAre divya cALe karIne aTavInI madhye rAjapura nagaranA rAjA samudradatte dIkSA grahaNa karI hatI, te peAtAnA sAdhusamudAyathI kAipaNa rIte jUdA paDIne cAlatA cAlatA mArgamAM tRSA ane kSudhAthI atyaMta kheda pAmyA. ane ghaNuM sacitta pANI ane kaMdamUlArdika chatAM paNa peAtAnI pratijJAnA bhaMga karyA vinA ja pa Mca namaskAranuM ja smaraNa karatA mUrchAvaDe baMdha thayelA netravALA te vaTavRkSanI nIce paDI gayA. tatkALa vRddhi pAmatI dayAvALA droNe tene joyA, tethI tarata ja tenA aMganI sa MvAhanA karI, ane kAika ThekANethI pANo lAvIne tene pAyuM. tyAre tenA netrakamaLa ughaDyA ane zarIrane saMtApa kAMika zAMta thayA. te ja vakhate " hA! hA ! jaLanA jIvAnI virAdhanA Aje mAre thai " ema vicArIne teNe kahyuM ke huM moTA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : " prakAranA yazasvI ! teM mArA jaLanA upacAra kema karyo ? kemake anya jIvanA vadhavaDe peAtAnA jIvanu rakSaNa zAstramAM niSedha karyuM che. A zarIra atyaMta rakSaNa karyA chatAM paNu, atyaMta pAlana karyA chatAM paNu ane ghaNA prakAranA upacAra karyo chatAM paNa vidyutanA udyotanI jema cirakALa sudhI sthira raheze nahIM. AvA prakAranA zarIrane mATe kArya kema karAya ? niravadya ( pAparahita ) vitavALAnuM maraNa paNa utsavarUpa che ema huM mAnuM chuM, A pramANe te mahAtmA tapasvIe kahyuM tyAre bhaktinA bhArathI bharAyelA manavALA droNe kahyuM ke ahIM jIvanI virAdhanA kaI thai ? " tyAre munie kahyuM ke huM bhadre ! jaLa paNa ekeMdriya jIvarUpa kahyuM che. te vIkrikaTe nirjIva thayu hAya te munine vAparavu kalpe che. pRthvIkAya, vAyukAya, agnikAya ane vanaspatikAya paNa ghaNA jIvavALA jinezvarAe kahyA che. huM bhadra! te save ekendriya che. kramIyA, gaDAlA, zaMkha ane chIpaNI vigere hrIMdriya kahyA che. kIDI, kuMthu ane makADA vigere trIdriya kahyA che. bhramarA, tIDa ane pataMga vigere caturidriya jANavA. tathA jaLacara, sthaLacara ane khecara e ghaNA prakAranA paMceMdriya kahyA che. matsya, magara, nakra vigere aneka prakAranA jaLacara che, siMha, haraNa, vizya (varU), gadheDA, azva ane hAthI vigere sthaLacara che. huMsa, bhAra'Da ane kAmaka vigere AkAzataLamAM cAlanArA (khecara) che. A pramANe jagadgurue jIvanA vibhAge asaMkhya kahyA che. A sarva jIvAnu pAtAnA jIvitanI jema tapasvIe sadA rakSaNa karavAnuM che. anyathA atyaMta duSkara kriyA karyA chatAM paNa nirarthaka ja thAya che. jo jIve dayA karyA vinA ghaNA kALa sudhI cAritranuM AcaraNa karyuM. hAya, ghaNA zrutanA abhyAsa karyA hAya, ane ghaNI tapasyA karI hoya, tA te sarva kAsapuSpanI jema niSphaLa che, jema sarva parvatAmAM zreSTha meruparyaMta kahevAya che, sarva nadImAM zreSTha gaMgAnadI kahevAya che, ane sarva muniomAM zreSTha tIrthaM kara kahevAya che, tema sarva dharmanI ceSTAne viSe jIvarakSA ja zreSTha kahevAya che. tethI karIne bhikSue baddhalakSya (upayeAgavALA) thaine te jIvarakSAmAM ja udyama karavAnA che. A kAraNathI ja mUrchAvaDe mIMcAyelA netravALA mArA mukhane viSe sacitta pANI te' je nAMkhyu, te mane khAdhA (pIDA) kare che. " A pramANe te munie jIvanA vistAra jaNAvyeA tyAre te krANune meTA saveganA Avega utpanna thayA, tethI te kahevA lAgyA ke--"huM bhagavAna ! jo AvA prakAranA pRthvI, jaLa ane agni vagere aneka prakAranA jIvanA samUha tame avazya rakSaNa karavA lAyaka kahyo, teA niraMtara pRthvIkAya vigere jIvAnA ghAtamAM pravarte lA amArI jevA jIvA A saMsArarUpI sAgarane zI rIte tarI zakaze? " tyAre bhagavAne kahyuM ke huM mahAyazasvI ! samyagdananA svIkAravApUrvaka dhanA vyApAramAM Asakta cittavALA prANIone gAyanA pagalAnI jema saMsArasAgaranuM taravuM thADuM' ja che, tethI jo tuM saMsArathI bhaya pAmatA hoya, ane pUrve karelA pApakarmonA duSTa vilAsavaDe saMtApa pAmatA hAya, tema ja jaladI meAkSapadane IcchatA hoya, te devane viSe dd Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - droNe svIkAle gRhastha dharma [ 217 ] devabuddhine, agurune viSe gurubuddhine ane adharmane viSe dharmabuddhine tyAga karIne aDhAra deSathI rahita jinezvara ja guru che, daza prakAranA dharmamAM ekAgra buddhivALA sAdhuvarga ja guru che, ane samagra prANIonA samUhanI rakSA karavAmAM pradhAna ane kSAMti sAravALe ja dharma che ema jANI te traNene aMgIkAra karIne jIvadayAdika nityakarmane viSe krIDA kara, tema karavAthI tuM apAra saMsArasAgarane tarI jaIza. deva, manuSya ane asura sahita A jagatane viSe enAthI bIje kaI paNa niravadya guNavALo saMsArane tAranAra pragaTa upAya che ja nahIM. je koI paNa jIva karmanA kSayane kare che, karatA hatA ane karaze, te sarve A ja upAyavaDe che, anyathA nathI. cAra gatie karIne gahana A saMsArarUpI moTI aTavIrUpI kaDAImAM bhamatA (ukaLatA) chane manuSyapaNu vigere sAmagrI maLavI durlabha che. manuSya kSetra, sArI jAti, uttama kuLa, sAruM rUpa, Arogya, AyuSya, buddhi, pitAnA manane nigraha, zraddhA ane saMyama A sarva atyaMta durlabha che. ghaNu kALathI nahIM pAmelA paNa pitAnA manano nigraha vigerene kaI paNa kuzaLa karmanA udayavaDe pAmIne have tenA lAbhane mATe tuM yatna kara, A prApta thavAthI sarva prApta thayuM che ema jANavuM, kemake AnAthI rahita chane anaMta bhavamAM - zamaNa kahyuM che. vilAsavALI strI, rAjya ane dhanane vistAra koI paNa prakAre prApta thAya che, paraMtu pharIthI prApta na thAya tevA kSamAdika guNa, sAdhu ane saddharmanI sAmagrI prApta thatI nathI. A sAmagrIne pAmIne paNa je jIva tuccha ane nIrasa saMsAranA arthamAM Asakta thaIne kaI paNa prakAre tene zithila kare, te duHkharUpI dAvAnaLathI baLatA te zoka kare che. je pitAnA AtmAnuM hita karavAnA manavALo heya, ane je jarA paNa duHkhane Icchato na hoya, te jIve samagra pApavyApArano tyAga karIne AmAM ja atyaMta udyama karavo joIe." A pramANe ekAgra cittavALo droNa sAMbhaLIne muninA caraNane namIne kahevA lAgyo ke-"he bhagavAna! havethI mAre sarvathA prakAre tamArA caraNakamaLanI sevA jAvajIva sudhI karavI yogya che, paraMtu mAtra kAMIka kuTuMbanI sAravArarUpI baMdhanavaDe baMdhAyela chuM, tethI keTalAka divasa tenI sArasaMbhALa karIne huM saMyama karavA (cAritra levA) IcchuM chuM." tyAre munie kahyuM ke-"je ema hoya, te mithyAtvAdikane tyAga karIne yathAzakti aMgIkAra karelA pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvratarUpI kalaMka rahita gRhIlane harSa sahita aMgIkAra kara." te sAMbhaLIne "bahu sAruM" ema kahIne gratAdikanA vistAravALA dharmakRtyane bhAvapUrvaka sArI rIte jANIne jema dorgatyarUpI zilAnA samUhavaDe pIDA pAmele prANI rananA nidhAnane pAme, tathA meTA rogathI pIDAyelo mANasa jema divya auSadhane pAme, tema droNe te grahIma prApta karyo. tyArathI AraMbhIne te mahAtmA traNe saMdhyAe jinezvaranuM vaMdana, pUjana tathA aNuvratAdikanI bhAvanAne viSe * 28 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218 ] zrI pArzvanAtha caritra: prastAva: 4 thA : ,, .. khaddha lakSmavALA (tapura) thayA. keTalAka divasane aMte te aTavIne ulaMghana karI tyAre bhagavAne sA vAhane tathA droNane kahyuM ke-" tamArI sahAyavaDe huM mATI ApadAne tarI gayA chuM, have huM ahIMthI draviDa dezane uddezIne vihAra karavA icchuM chuM; tethI meM' tamAruM' cADuM' paNa kAMika anucita karyuM' hAya tene khamAvuM chuM. tathA samagra vAMchita ane ApavAmAM kalpavRkSa jevA jinadharmanA viSe tamAre atyaMta udyama karavA. " te sAMbhaLIne thavAnA municaraNanA viyeAgarUpI tIkSNa duHkharUpI bhAlAvaDe hRdayamAM vidhAyelA hAvAthI netramAMthI paDatA meTA azrujaLavaDe sIMcAyelA mukhavALA te banne tenA caraNamAM paDIne kahevA lAgyA, ke--"he bhagavAna! ame abhaNupaNAne lIdhe je kAMi aparAdha karyo hoya, tene tame khamo (mAfa karajo.) tathA pharIthI peAtAnA danavaDe amArA upara anugraha karajo. " tyAre "vamAna ceAgavaDe huM tema karIza " ema khelIne te rAjarSiM draviDa dezanI sanmukha cAlyA. sA paNa kAMcIpuranA mALe cAlyA. droNu paNa jANe ciMtAmaNi ratna prApta thayuM hAya ema peAtAnA AtmAne mAnatA tathA " A mahAmuninA caraNakamaLane huM pharIthI tyAre sparza karIza ? " ema vAraMvAra vicAratA sAne anusarIne cAlyeA. e pramANe kALanA krame karIne alaMda nagaramAM paheAMcyA. tyAM nagaranI bahAra sAthe nivAsa karyo. kAMika bhAMDatu vini na karyuM. ane sAvADe droNane gharanA kAryane viSe krayavikrayAkrikane viSe sthApana karyo ( nImyA ), tethI te haMmezAM tevA prakAranA kAryaM karavAvaDe vaNika kaLAne viSe kuzaLa thayeA ke jethI bIjA ati nipuNa puruSa paNa tene chetarI na zake. tathA sAvADe zaMkA rahitapaNe tene sarva prayeAjanane viSe pramANurUpa karyAM. e ja pramANe divase javA lAgyA ane kALanA krame karIne te sArthavAha kAMcI nagaromAM gayA ane ceAgya pradezamAM nivAsa karyo. nagaranA DhAkA AvyA. tyAre sabhAMDa pragaTa karyAM. mANasA tene grahaNu karavA lAgyA. bIje kaiAi divase keAi eka dhUte suvarNanI vIMTI upara sthApana karela cIkAzavALA bhamarAnA kakaDAvaDe zAlatI ane mahA nIlamaNinI krAMtine vahana karatI pAMca mudrikA ekAMtamAM droNanI pAse mUkI. teNe peAtAnI buddhithI tenI parIkSA karIne, meATA nIlamaNi dhArIne pAMce mudrikAnuM pAMca hajAra suvarNanuM mUlya karyuM.. tyAre kapaTanA svabhAvavALA teNe mATA kavaDe te mUlya aMgIkAra karyuM. pachI ghaNA lAbhanI saMbhAvanA karatA droNe pAMca hajAra suvarNa ApIne te dhUtane rajA ApI tyAre te zIghra gatie karIne adrazya thayA. tyAre droNe vicAra karyAM ke-"kema A mudrikAna vepArI ahIMthI ekadama jatA rahyo? kAMika kAraNa hAvu joIe. " ema vicArIne te manamAM kAMika za`kA pAmyA teTalAmAM divasa asta thayA. ane anukrame jagata aMdhakAranA samUharUpI meATA samudramAM DUbI gayA jevuM thayuM. tathA-- AkAzataLarUpI kuDaMga vRkSanA zaiAbhatA ujavaLa jANe puSpanA samUha hAya tevA sa dizAonA bhAgane ze|bhAvatA tArAnA samUha udaya pAmyA. a MdhakArarUpI zatrunA mastakane Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUrta puruSavaDe chetarAvAthI droNane thayela kAni. [ 219 ]. kApavAthI nIkaLelA rudhiravaDe lIMpAyela jANe aruNa (rAtuM) cakra hoya, tevuM caMdramaMDaLa udaya parvata upara caDyuM. caMdranA biMbamAMthI nIkaLato ati dIrdha kiraNene samUha veta sarSanI zaMkA thavAthI pAchA vaLelA loca karelA deDakAnA samUhanI jema zobhavA lAgyA. pralaya kALanA pavanathI uchaLelA kSIrasAgaranA jaLanA samUha jevA caMdranA nirmaLa kiraNanA samUhavaDe AkAzanuM vivara pUrAI gayuM. dizArUpI vadhUnA vakSasthaLane viSe jANe sphaTika maNinI mALA laTakatI hoya, athavA metInI mALA laTakatI hoya, tema caMdranI kAMtine samUha zobhavA lAgyA. tyArapachI karuNa AkraMda karatA cakravAka pakSInA zabdavaDe jANe tarjanA karAyo hoya tema rAtrine pati (caMdra) asta pAme. ane cakravAka pakSIne anugrahane mATe jANe Ugato hoya tema sUrya udaya pAme. pachI dizAne samUha prakAzavALa thayA tyAre droNe UThIne sArthavAhane te pAMca mudrikA dekhADI. teNe paNa nIlakAMtivaDe vyApta tene nipuNa netravaDe joIne kAMIka zaMkA pAmIne pitAnA nakhanA agrabhAgavaDe tenI Toca ghasI. tenA nisvara zadavaDe bhaMgathI saMbhavatuM A maNimaMDaLa kRtrima che ema teNe nizcaya karyo. pachI teNe droNane kahyuM ke-"he bhadra? kaI dhUrte tane chetaryo che." tyAre droNe kahyuM ke-"kevI rIte tame evo nizcaya karyo?" tyAre sArthavAhe eka mudrikA uparathI lAkhane lepa dUra karI bhaMgano kakaDo khule karIne draNane dekhADyo. te joIne te lajajA pApe, tenI prIti nAza pAmI ane sarva aMgamAM dAha utpanna thaye. pachI vicAravA lAgyA ke "ajANate e huM sArthavAhanuM dhana kema hArI gaye? te dhana pharIthI have mAre zI rIte prApta karI zakAze ? tenI prAptinuM kAraNa zuM haze ? athavA hamaNAM huM zuM karavA zaktimAna chuM ? ane tenA upakAranA pArane pAmIne huM zI rIte kRtArtha thaIza ?" e pramANe vicArIne kAMti rahita mukhavALo te azana khAvAne paNa Icchato nahote, tyAre sArthavAhe tene kahyuM ke "tuM citta rahita jevo kema dekhAya che? pUrve ApelI mudrikAne mATe dravyane kSaya thaye tenA duHkhane zuM tuM vahana kare che ? athavA bIjA koI kAraNanA vazathI parAdhInanI jema bhamyA kare che?" tyAre deNe kahyuM ke-"he sArthavAha ! hA. tamArA dravyane je nAza thaye te niraMtara naSTa zalyanI jema mane pIDA kare che." tyAre sArthavAhe kahyuM ke-"he bhadra! je ema hoya te tAre thoDo paNa cittane saMtApa karavo nahIM. AmAM tAro ze aparAdha che ? kemake divya upArjana karavAmAM pravatelA mANasane kadAcita lAbha thAya che, kadAcita mULa dhananI ja prApti rahe che, ane kadAcit sarva dravyano paNa nAza thAya che. kemake kAma ane pramAda vigere devaTe dravyane vinAza thAya che, temAM vezyAnA vyasanane AzrIne athavA madyapAna ane jugAranA prasaMgane AzrIne thate dravyane nAza atyanta mananA saMtApane utpanna kare che. tathA vaLI dravya ane mAtAone utpanna karavA mATe pravartelA mANasone kadAcita anarthanI prApti thAya te suprasiddha ja che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 220 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : ** zuM te nathI sAMbhaLyuM ? ke samudranu` mathana karavAthI uchaLelA viSanA gaLavA( khAvA )vaDe zrIkaMTha ( za Mkara ) tarata ja vaSanA doSathI nIlakaMThe thayA. athavA A zuM nathI sAMbhaLyuM ? ke-liMganA cheDA jovA mATe pAtAlamAM gayelA viSNunu zarIra kAlAgninA meTAM dAhavaDe kALuM thaI gayu. A pramANe vicAra karIne vyAkuLatAne tajI de, ane peAtAnA kAryAMmAM pravRtti kara; kemake zAka karavAthI zarIra sIdAya che, paraMtu kAryanI siddhi thatI nathI. " A pramANe sAMbhaLIne bAhya vRttithI " bahu sAruM " ema aMgIkAra karIne drANu gRhakA nA vicAra vagere karavAmAM pratyeI. pachI kAika divase sAvArhane vAta jaNAvyA vinA ja, tevA prakAranu zaMkhala( bhAtuM) grahaNu karyA vinA ane koine sahAya karyA vinA madhya rAtrine samaye te dveNu nagarImAMthI bahAra nIkaLyeA. ane uttarApathathI sanmukha pUrva kahelA dhUne jovA mATe cAlyA. mArgamAM cAlatA tene eka brAhmaNa maLyA. tenI sAthe gamana karavu ane avasthAna karavuM vigerevarDa hu MmezAM vartAtA paraspara sneha thayA. anukrame tee zakhapuramAM gayA tyAre te brAhmaNa glAna thayeA ( mAMdeA paDyo). te vakhate " sAthe sAthe cAlanArA AnA tyAga huM kema karuM ? " ema vicArIte zreNe tenI auSadha ane pathyAdikaDe sArasaMbhALa karI, tethI keTalAka divase te sAjo thayA. te vakhate kAraNu rahita droNunA vAtsalyapaNuAe karIne khuzI thayelA brAhmaNa tene kahevA lAgyA ke huM drANu! tArA sAco bhAvanAthI praticAra karavAvaDe mAruM citta tArA upara atyaMta AkarSAyuM che, tethI kAMika upakAra karavAne icchuM chuM; tethI A e maMtrane tuM grahaNa kara. temAM eka ma Mtra viSanA nAza karanAra che ane bIjo javaranA nAza karanAra che. " tyAre droNe te aMgIkAra karyuM, ane sArA muhUrte te matra grahaNu karyo pachI "sArA sthAne AnA upayAga karaje " ema kahIne te brAhmaNu mathurA nagarI tarapha gayA. dreNu paNa naga2 ane AkarAdikane viSe te dhUtane jotA jotA gajapuramAM gayA. ane tyAM meATA javarathI grahaNu karAyeaA rAjAnA putra kheda pAmatA hatA. tenI vedanAthI jIvitanA tyAga karavAnA manavALA teNe potAnA pitAne kahyu ke-" he pitA ! A chaThTho mAsa cAle che. vara mane mUkatA nathI. mAruM zarIra kSINu thayu` che, leAjananI icchA nAza pAmI che. tethI jo tame anujJA ApeA teA huM jaLapravezAdikavarDa vitanA tyAga karuM. " rAjAe kahyuM-"he vatsa! have pharIthI A pramANe tuM melIza nahIM. huM tevI rIte karIza, ke jethI gheADA divasamAM tuM nIrAga thaiza. " ema kahIne teNe nagaramAM AghASaNA karAvI, ke-" rAjaputrane je koi jvara rahita karaze, tene rAjA meATI prasAda Apaze. p A pramANe trika, catuSka ane cauTA vigeremAM udghASaNA thai, tyAre kAi paNa maMtravAdI prApta thayA nahIM, paraMtu tatkALa jvaranA nAzanA maMtra zIkheleA te dveNu rAjakuLamAM gayA. teNe rAjaputrane joyA pachI te ja vakhate meTAprama`dhavarDa tenA varanA nigraha karyo. tethI te nIrAgI thayA. rAjA tuSTamAna thayA. tethI teNe dveNune kahyuM ke-" je Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhUta puruSanA meLApa ane droNane kahelA peAtAnA pUrva vRttAMta. [ 221 ] tane ApavAnuM hAya, te tuM kahe. tyAre teNe mULathI ArabhIne pUnA ThagavA sudhInA sarva peAtAnA vRttAMta kahyo. tyAre rAjAe tene pAMca hajAra dInAra ApyA. ane peAtAnA sarva aMganA AbharaNu ApavAvaDe tenI pUjA karI, tathA sArI sahAya sahita tene peAtAne sthAne javAnI rajA ApI, tyAre niraMtara prayANavaDe te droNu kAllapuramAM pahoMcyA. tyAM devavaMdana karavA mATe jatA teNe rAjamArgane viSe te pUrve kahelA bhUta dekhyA. te dhUrta pratrajyAne pAmele, sArA sAdhunA veSane dhAraNa karanAra, iyosamitivALA, sArA sAdhunI sahAyavALA ane zikSAne mATe gAmamAM peThelA dekhyA. te joI manamAM Azcarya pAmelA teNe praNAma karIne pUchyuM ke-" he bhagavAna ! kAMcIpurImAM jene meM joyA hatA, te ja tame che? athavA sArI icchAthI mane chetaryo che?" tyAre te dhRta munie kahyu` ke" he bhadra ! te ja huM chuM. mAruM' vRttAMta huM pachI kahIza. puSpAvata'sapha nAmanA udyAnamAM tuM mane maLaje, kemake ghaNuM kahevAnA A samaya nathI. " te sAMbhaLIne "bahu sAruM" ema kahIne te droNu caityavaMdana mATe gayo. tyAM devavaMdana karIne peAtAne sthAne gayA, ane bheAjana karyAM pachI puSpAvata`saka nAmanA udyAnamAM gayA. meTA kautukathI vyAkuLa cittavALA teNe munine praNAma karyA. tyAre AzIrvAda ApavApUrvaka Adara sahita teNe kahyuM ke "he dveNu ! te vakhate kAMcIpurImAM kRtrima pAMca mudrArana ApavAvake tane chetarIne pAMca hajAra dInAranA pATakA sahita zIghrapaNe huM pAchA vaLyeA. mArgamAM vANArasInA DhageA( dhUrto )ne maLyA. teoe 'huM dhanavALA chuM " ema mane jANyA. pachI keTalAka prayANu sudhI huM temanI sAthe gayA. tevAmAM huM vizvAsu chuM ema dhArIne teoe eka kugrAmamAM mane rAkhyA ane mAruM sarvasva grahaNu karIne te ThagArA nAzI gayA. ane hu e traNa divasa sudhI sa'brAMta cittavALA thaIne, teonA yAganI duSTa vAsanA nAza pAmavAthI mArA sarvasvane nAza vicArIne ane mATA du:khathI saMtApa pAmIne vicAravA lAgyA ke" are ! 2! meM mahApApIe te saraLa cittavALAnI vacanA karIne dhana haraNa karyuM. te dhana atyAre mArU paNa na thayuM athavA tenuM paNa na thayu, te have pApa karanAra huM jIvIne zu karIza ? " ema vicArIne mahAvairAgyane pAmIne " girinA zikhara uparathI mArA AtmAne mUkIne prANanA tyAga karuM" ema manamAM nizcaya karIne pa ta upara mane vajrarANu nAmanA tapasvIe dIThA ane teNe pUchyuM ke "huM bhadra! tuM pata upara kema caDe che? " tyAre meM sarva vRttAMta tene kahyuM. tyAre te munie mane paDavAnA niSedha karyAM, ane kahyuM ke-- anyanuM vitta grahaNa karIne eka mATuM pApa teM karyuM, ane hamaNAM peAtAnA jIvane haNavA icche che, te bIjI mATu' pApa che. A pramANe he bhadra ! asamAna pApane puSTa karIne tu tArA AtmAne bhayaMkara narakarUpI khADAmAM kema nAMkhe che ? zuM tu A nathI jANatA ? ke temAM ( narakamAM) zarIranuM chedana, bhedana, UMcA vRkSa upara ulla`khana( laTakavu' ) vigere du:khAne niraMtara aneka vAra parAdhInapaNe sAkSAta 66 tathA hai bhadra ! agnidAha ane Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rarara ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4che ? sahana karate pApathI dubhAyelA prANIne samUha netranA mIMcavA jeTalA pramANavALA thoDA paNa sukhane pAmate nathI." A pramANe te munie mane kahyuM tyAre huM atyaMta bhaya pAmIne muninA caraNamAM paDyo, ane vinaMti karavA pravarte ke-"he bhagavAna! je ema hoya, te je rIte huM koIpaNa prakAre A moTA pApathI nistAra pAmuM (mukta thAuM), tema tame karo. A huM tamArA zaraNane pAmyo chuM." tyAre te bhagavAne AvA prakAranA pAparUpI vyAdhinA moTA oSadharUpa pravajyA vidhAnane kahIne sArA nakSatranA muhUrve mane dIkSA ApI. tyAra pachI A pramANe eka gAmathI bIje gAma vihAra karuM chuM ane A baha sAruM thayuM, ke tArI sAthe (tAruM) mane darzana thayuM, tethI chetaravAnA apakAra karavA vaDe meM tane anarthanI pathArImAM je nAMkhe che, tene te sarvathA prakAre mane mApha kara." tyAre kone kahyuM ke "he bhagavAna! A mArA karmano vilAsa che, temAM tamAre za aparAdha che? have tame jJAna, darzana ane cAritramAM sAvadhAna cittavALA thaje." ema kahIne droNa kAMcIpurImAM gayA. tyAM sArthavAhane maLyo. tene pAMca hajAra dInAranI pioTakI ApI. sArthavAha te joIne prasanna thaye, ane teNe drANane kahyuM ke-"he bhadra! have tuM amane vAta kahyA vinA koI paNa ThekANe jaIza nahIM. tArI jevA sabhAvanI pradhAnatAvALA puruSarUpI rana rahita A dhana ke bhavanavaDe zuM prajana che?" tyAre droNe kahyuM ke "ThIka have tema karIza." pachI kaIka divasa te bane rAjamArgamAM jatA hatA tyAre delA kAnavALA gadheDAnI pITha upara beThele, gaLAmAM laTakAvelI sarAvanI mALAvALo, kaNeranA yvaDe racelA mugaTavALo, mezavaDe Akhe zarIre lIMpAyela, AgaLanA bhAgamAM paha ane kiMDimanA zabda sAMbhaLavAthI ekaThA thayelA bALakevaDe halabala karAte ane "huM anAtha chuM, anAtha chuM" ema bolate tathA vadhane mATe dvAra tarapha laI javAte eka kApAlikane dekhe. tene joIne droNe kahyuM ke-"he sArthavAha! te A kApAlika che, ke jenAthI haNatAM mAruM tame rakSaNa karyuM hatuM. te sAMbhaLIne manamAM Azcarya pAmelA sArthavAhe eka puruSane pUchayuM ke-"zA kAraNathI A tapavI haNAya che ? " tyAre te puruSe kahyuM ke "A tapasvI nathI paraMtu pAkhaMDI caMDALa che, ane AvA prakAranA daMDane yogya ja che. tenuM kAraNa tame sAMbhaLo. pApa karanArA ANe rAtrIe kAMcIpuranA rAjAnA putra zrIpALane vazIkaraNa maMtrane ApavAnA miSavaDe kAtyAyanI devInI pAse puruSanA baLidAnane kAraNe te zrIpALano vinAza karavA prAraMbhe. te gupta rahelA rAjapuruSoe je, tethI yaSTi ane muSTinA prahAravaDe tene jarjarita karIne tathA bAMdhIne rAtrie gupta sthAne rAkhe. ane hamaNAM tene mArI nAMkhavA mATe rAjA taiyAra thaye. tene pradhAna janee vinaMti karI ke-"A kSatriya dharma nathI, ke je moTA aparAdhane paNa pAmelA liMgI(sAdhu)ne mArI nAMkhavAnuM karavuM. kemake-smRtimAM kahyuM che ke-"samagra dhana sahita ane haNyA vinA tene dezamAMthI bahAra kare." tyAre rAjAe kahyuM ke- ema che kharuM, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApAlikanI thayelI durdazA. [ 223 ] paraMtu viSavRkSanI jevA A aneka prANIonA samUhane nAza karanAra hovAthI ucheda karyA vinA kalyANakAraka nahIM thAya, tethI te hamaNAM ja vinAza karavA lAyaka che." tyAre te rAjAnA vacanane anusaranArA ame Ane samazAna tarapha calAve che." te sAMbhaLI sArthavAhe kahyuM ke-"he droNa! A Azcarya je, ke je A pramANe sarva saMgane tyAga karIne paNa prANIone ane potAnA AtmAne duHkha pamADe che." tyAre droNe kahyuM ke"ahIM zuM kahevuM - viSaya ane kaSAyane parAdhIna thayelA, zraddhA ane saMvegathI rahita, mUrkha ane dharmanuM kharAba mathana karanArA anArya jane kArya akAryane jANatA nathI. tenA kaDavA pariNAmane nahIM jANatA teo akAryane prAraMbha kare che, tethI agnino saMga karanAra pataMganI jema vinAza pAme che. jeoe akAryamAM pravartelA AtmAne duSTa hAthInI jema rUpe nathI, teo atulya (asamAna) vipattinI paraMparAne pAme che. temAM zuM Azcarya che? bhayaMkara sarpa, viSa, agnivALA ane jaLa vigerenA upAyavaDe AtmAne vinAza kara sAro che, paNa AvA prakAranI viDaMbanA pAmavI sArI nathI. pApamAM Asakta thayelA prANIonI jIvana paryaMta apakIrti ane bane temAM dukhanI utpatti dekhAya che ane saMbhaLAya paNa che. thoDA divasanA jIvitane mATe tevuM kAMIka niMdya karma teo kare che, ke je karavAthI anaMtakALa sudhI tINa duHkhane sahana karavA paDe che. AvA prakAranA niMdita karmane karanArAne janma na thasya te ja sAruM che, athavA janma thAya te tatkALa maraNa thAya tene huM sAruM mAnuM chuM. duSkarmane vilAsa bhayaMkara Apattine ApanAra che ema jANatA chatAM paNa temAM ja Asakta thAya che. aho ! atyaMta moTo meha kevo che ? netra rahita (aMdha)puruSa kUvA vigeremAM paDe che, temAM zuM kahevuM ? paraMtu je sArI cakSuvALA paNa temAM paDe che, te ja moTuM Azcarya che. A pramANe che sArthavAha ! have AvI kathA kahevAthI saryuM, have te sarva prayatnavaDe ApaNe AtmAnuM hita ciMtavavuM yegya che." tyAre sArthavAhe kahyuM ke-"hA. te tema ja che. je prANu je kArya kare, te prANI tenuM phaLa pAme, tethI tenI vikathA karavAthI zuM phaLa ? paralokanA athIe pitAnA AtmAne ja kuzaLa anuSThAnamAM sArI rIte pratiSThita karo egya che." pachI teo jete sate ja karuNa sahita vilApa karatA, pitAnA duzcaritrane vAraMvAra bolatA ane maraNanA moTA bhayathI kaMpatA zarIravALA te kApAlikane sarva lokanI samakSa kakaDe kakaDA karIne mArI nAMkhyo. tene bhayaMkara viDaMbanA jevAthI hRdayamAM trAsa pAmelA sArthavAha ane droNa pitAne (ghara)sthAne gayA. tyAM bhejana karyA pachI droNe sArthavAhane kahyuM ke-"sarvathA sanehanA anubaMdhane choDIne mane mArA nagara tarapha javA mATe rajA Apa. ATalA divasa sudhI huM pitAnA gharanI jema tArI pAse rahyo. tArA dAkSiNyapaNAnuM zuM varNana karAya ? prema sahita bolanArane zuM kahevuM? athavA atyaMta paropa Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara4 ]. zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 tha : kArIpaNAne zuM kahevuM? athavA tAre eka eka guNa paNa eka mukhavALo manuSya kahevAne zaktimAna nathI. paNa samagra guNano samUha kahevAne kadAca zeSanAga samartha thAya te thAya. dareka ghera potAnA kAryamAM sajaja thayelA aneka mANaso jovAmAM Ave che, paraMtu parakArya karavAmAM Asakta thayelA tArI jevA viralA ja hoya che. " - te sAMbhaLIne sArthavAhe kahyuM ke "ame koNa? athavA amAro guNa zo che? paraMtu tArI jevA mahApuruSonuM AvuM svarUpa che, ke je aha5 guNavALAne paNa ghaNuM guNapaNue karIne samarthana kare che." tyAra pachI moTA nehanA anubaMdhanA vazathI nahIM IchatA paNa sArthavAhane choDIne te divasanuM kAMIka bhAtuM laIne droNa potAnA nagara tarapha cAlyo. pachI mArganA lAMbApaNAthI ane zarIranI kAMIka jarAvasthAthI cAlavAne azaktimAna te vizrAma lete leto keTaleka divase tuMbavana nAmanA moTA nagaramAM prApta thayuM. ane tyAM teNe guNadhara nAmanA sUrine joyA. tene teNe sarva AdarapUrvaka vaMdanA karI ane zaMkAnA sthAne pUchyA. tyAra pachI te sUrinA suprabha nAmane ziSya tapasvI rAtrie glAna sAdhunA kArya mATe Amatema bhramaNa karate hate tene sarpa karaDyo. tene viSanA ugrapaNAthI tarata ja te kAcha jevo thaI gaye. tene mATe gADika loko ekaThA thayA, teoe maMtrataMtrano prayoga karyo che paNa kAMI guNa na thayA. " A kALa(yamarAja)thI DasA che." ema kahIne teoe tenI upekSA karI. pachI te ja vakhate draNa vaMdana karavA AvyA. ane sAdhuonA samUhane AkuLavyAkula joIne pUchyuM ke-"zA kAraNathI A AkuLatA che ?" tyAre sAdhuoe kahyuM ke-A sAdhu kALa sarSavaDe DasA che, te marelA je jaNAya che, tethI vyAkuLatA thaI che." tyAre droNe kahyuM ke -"je ema che, te mane te dekhADe." tyAre tene te dekhADyo. teNe paNa cirakALathI bhaNelA ane siddha thayelA maMtranA smaraNavaDe sAdhunuM viSa dUra karyuM. te sAdhu sAro thaI gayo paraMtu te droNane jevAthI IhApohAdika karatA tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tethI pharIne mUchavaDe cetanA rahita thaIne ceSTA rahita thaye. te joIne "are ! A zuM thayuM? zuM pharIthI viSano vikAra utpanna thayo?" ema vicArato droNa kheda pAmyo. pachI jeTalAmAM te tenuM kAMIka pratividhAna karavAne upasthita thaye, teTalAmAM tarata ja cetanA pAmela ane vikasvara locanavALo te sAdhu UbhuM thayuM. tene manamAM Azcarya pAmelA droNe pUchayuM ke-"he bhagavAna! zuM A pharIthI viSanA nimittavALo deSa utpanna thayo?" tyAre sAdhue kahyuM ke "he mahAbhAgyavAna ! A viSathI utpanna thayela mUchanI prApti nathI, paraMtu tene jovAthI mane pUrva janmanuM maraNa thayuM." tyAre droNe kahyuM ke -"he bhagavAna! te kevI rIte ?" tyAre sAdhue kahyuM ke "tuM sAMbhaLa A bhavanI pahelAnA trIjA bhavamAM kuMkaNa dezamAM sAra nAmanA gAmamAM emila nAmanA brAhamaNanA tuM ane huM bane putra hatA. ApaNI bALa avasthAmAM ja mAtA marI gaI, Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva*bhavanA vRttAMta zravaNuthI droNane thayela jAtismaraNa jJAna. [ 225 ] pitAe meATA kaSTathI ApaNane vRddhi pamADyA. khALapaNAne ullaMghana karyuM tyAre ApaNane kAMika vedivadyA bhaNAvI. te vedanA uccAra karatA ApaNe kaNanI bhikSAvRttimAM pravo. koIka vakhata tyAM dukALa paDyo, dhAnyanI sa`padA dUra nAzI gai, dhAnyanA samUha khUTI gayA, sa leAka vilakhA thayA, dAtArA avaLA mukhavALA thayA, rAjaleAka maryAdAnA tyAga karIne leAkeAne upadrava karavA lAgyA, tathA cAranA samUha icchA pramANe pharavA lAgyA. tyAre pitAe tane ane mane kahyuM ke-"are! ahIMnA nirvAha dUra nAzI gayA, tethI have dezAMtaramAM javu ceAgya che." tyAre te ane meM kahyuM ke-" hai pitA! A samayane je ceAgya hAya, te ja kalpanA rahita karIe kemake tame ja amane pramANabhUta che." pachI "seAraTha dezamAM maneAhara (sArA) subhikSa ( sukALa che. " ema leAkeAthakI jANIne pitA ApaNI sAthe kAi paNa prakAre kaSTathI tyAM AvyA. tyAM javA mAtramAM ja pitAne pANI ane annanA doSathI javara, kAsa ane zASa vigere mahAbhayaMkara mATA rAge thayA. te vakhate dhananA abhAvathI auSadha ane vedya vagerenA atyaMta abhAva thavAthI pitAnA dehanI pIDA vRddhi pAmI ane te maraNa pAmyA. pachI atyaMta du:khI thayelA ApaNe tenI maraNa kriyA karI. pachI ApaNe paraspara vicAra karavA lAgyA ke "have zu karavu cAgya che? zu ApaNe peAtAne sthAne jaie ? ke zuM dezAMtaramAM jaIe ? ke kAi rAjezvaranA putrane zaraNe jaIe ? ke ahIM ja rahIe ? " A pramANe ApaNe ciMtArUpI samudramAM magna thayA. tevAmAM eka suni tyAM AvIne pratimA dhAraNa karIne rahyA. te vakhate tenA darzanathI ApaNA manamAM mATe ha utpanna thayA, tethI tenI pAse jaIne bhaktithI ApaNe banne tenA pagamAM paDyA (namyA). tenA mukha upara netra rAkhIne ApaNe tyAM sudhI rahyA ke jyAM sudhI kAyAtsa pArIne te sAdhu bhUmipRSTha upara beThA. ApaNe pharIthI tene praNAma karyAM, tyAre te sunIzvare ApaNune pUchyuM' ke-"tame kayAMthI AvA che? ane AvI sukhanI zAbhArahita kema dekhAva che ? " tyAre ApaNe mULathI ja pUrvanA sarva vRttAMta tathA judA judA dezamAM javAnA utsAhavALA ApaNA mananA vicAra kahyo. tyAre munIzvare kahyuM ke-" jema tame tema huM paNa gRhasthapaNAmAM ghaNA prakAranA vikalparUpI kalailAmAM athaDAvAthI atyaMta vyAkuLa thaIne pachI sadgurunA caraNakamaLanI sevA karavAthI saMyamanA udyogane pAmIne have ciMtA rahita pura ane AkAra vigeremAM vicaruM chu. tame paNa sa'sAranI vAsanAnA tyAga karo, sAdhunA zAsanane anusarA, tathA mehanA nAza karIne duHkhAne jalAMjali ApeA. dUra dezamAM gayA chatAM paNa manuSyAne pUrve karelA sukRtanA yAgathI ja vAMchita arthanI siddhi thAya che, tethI karIne dezAMtaramAM gamana karavuM niSphaLa che. A jagatamAM jeo sukRtavaDe zeAbhAvALA che, te peAtAnA sthAnamAM paNa pUjya hoya ane bIjA Re Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 226] zrI pArzvanAtha caritra : prastAvaH 4che : (sukRta vinAnA) dUra dezamAM jAya to paNa bIjAnAM cAkarapaNAne pAme che, tethI he bhadra! tame sarva prayatnavaDe sukRtane mATe ja udyama kare ane peTA vika95thI vyAkuLa manavALA thaIne dharmakAryamAM pramAda na kare. A pramANe te munie dharmapradhAna upadeza karyo tyAre ApaNe pratibaMdha pAmyA, ane tenI ja pAse pravajyA grahaNa karI. pachI vividha prakAranI tapasyA karIne chevaTe anazana karIne maraNa pAmIne tuM ane huM devapaNe utpanna thayA. tyAM deva saMbaMdhI sukha bheLavIne AyuSyane kSaya thayo tyAre cavyA. pachI huM potanapura nagaramAM vaNikanA putrapaNe utpanna thaye ane keTalAka varSo saMsAranuM sukha bhogavIne A bhagavAna guNadharasUrinI pAse meM dIkSA grahaNa karI. ane hamaNAM tane jovAthI mane jAtimaraNa utpanna thayuM." A pramANe atIta(pUrva) vRttAMta kahevAthI pUrve anubhavelA sarva vyatikaranuM kathana zravaNanA viSayamAM AvavAvaDe droNane paNa jAti smaraNa thayuM. hastataLamAM rahelA muktAphaLa(motI)nI jema pUrve anubhaveluM sarva pratyakSa thayuM. pachI sUrimahArAjanA pagamAM paDIne te kahevA lAgyuM ke-"he bhagavAna! ghaNA divasathI mUkI dIdhelI kuTuMbanI ciMtAnA vazathI mAruM mana saMyama grahaNa karavA utsuka thAya che, paraMtu bIjuM kAMI kAraNa nathI. tethI mAre ahIM zuM karavuM egya che?" tyAre sUrie kahyuM ke A anaMta saMsAramAM vividha prakAranI yonine viSe bhamatA prANIone pitA, mAtA ane putra vigerepaNAe karIne kaNa kaNa utpanna nathI thayA? athavA konA artha upArjana vigere vyApAra keNe nathI karyA? ane pitAnA AtmAne atyaMta duSkara vyavasAyamAM ke nathI nAMkhyo? tathA kyA duSkarmo nathI karyA? athavA dhana meLavavA mATe malina cittavaDe mugdhajanene chetaravAnA kayA prakAre nathI prAraMbhyA? tathA svajanAdikane vinAza thAya tyAre nehane vaza thayelA ane tenA virahathI duHkhI thayelA keNe potAno AtmA agnimAM nathI nAMkhe? ane tenI pratItivALA cirakALanA vividha prakAranA viDaMbanAnA kayA samUha A anaMta kALanA saMsArarUpI bhavanane viSe pUrve nathI anubhavyA? je A saMsAramAM svajanAdika parimita (gheDa) hoya, to tenA viSayavALI kAMIka ucita evI paNa sukha, duHkhanA nirvAhanI ciMtA hoI zake che. paraMtu traNe bhuvanane viSe parajana kaI paNa nathI, tethI kone upacAra karavo? athavA kone na kare? A jagatamAM te koI paNa jIva nathI, ke je putrAdikapaNe thaye na hoya, tathA je tArA pitAdikapaNe utpanna thayA na hoya, tevA paNa nathI. A pramANe paraspara svajanapaNuM sarva prANInA viSayavALuM hovAthI sarvane viSe saneha athavA aneha karavo yogya che. tathA sarva prANanA viSayavALo neha trividha trividha karIne rakSaNa karavAthI ja thAya che. ane te rakSaNa jine. zvaranI dIkSAne pAmelA cittavALAne ja saMbhave che tethI he bhadra! je svajanAdikane viSe upacAra rahita snehane tuM dhAraNa karatA hoya te tenA upacAra(upakAra)ne mATe tuM dIkSA grahaNa kara." A pramANe gurue kahyuM tyAre yathArtha bodha utpanna thavAthI kuTuMbanA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (D . nirbhayapurathI AvelA puruSe droNane kahela tenA svajananuM vRttAMta. [ rara7 ] pratibaMdha(sneha nI buddhine tyAga karIne droNe gurunI pAse sAdhunI kriyA(dIkSA) aMgIkAra karI. pitAnA zarIra upara paNa pratibaMdhano tyAga karIne duSkara chaThTha, aThThama vigere vizeSa prakAranA tapamAM pravaryo. tathA sAvadhAna manavALo te siddhAMtane abhyAsa karavA lAgyuM ane tenA arthane vicAravA lAgyA. tathA bAla, glAna vigere kAryamAM pravaryo, ane gurunI sAthe gAma, Akara vigeremAM vihAra karavA lAgyuM. pachI kaIka divase gurue siddhAMtane anuga (vyAkhyAna) zarU karyo, tenuM zravaNa karavAmAM utsuka thayela bhavyajano AvyA, ane kRtikarma karIne zrotAjane beThA. te vakhate nirbhayapuramAMthI eka puruSa tyAM AvyuM, ane sUrinA pAdamAM paDIne(namIne ) ucita sthAne beTho. tene sUrie pUchayuM ke-"he bhadra! tuM kyAMthI Ave che ?tyAre teNe kahyuM ke "he bhagavAna! nirbhayapurathI huM Avyo chuM." te vakhate sUrinI pAse rahelA droNa munie tene oLakhIne kahyuM ke "he bhadra! vyAkhyAnanI samApti thAya tyAre ahIM ja rahIne tuM mane eka kSaNa vAra maLaje ke jethI mAre tane mArA saMsArI jananI vAta pUchavI che." tyAre teNe te aMgIkAra karyuM. pahelA pahera(pArasI)ne cheDe vyAkhyAna UThayuM (samApta thayuM, tyAre leke jema AvyA hatA tema gayA, tyAre droNa sAdhue tene pUchayuM ke-"he bhadra! mArA saMsArI jana zI rIte varte che? te tuM kahe." tyAre teNe kahyuM ke "kahuM chuM. tame gharathI nIkaLyA tyAre tamArI strI pAchI na phare tevI zuLanI vedanAthI vyAsa thaIne be traNa divasa moTA kaIthI rahIne maraNa pAmI. pachI moTe putra paNa aMkuza rahitapaNAe karIne ghatAdikanA vyasanavaDe samagra gharanA sAra(dhana )ne nAza karIne vAMchita arthanI prApti nahIM thavAthI corI karavA lAgyo. eka vakhata ArakSake tene pakaDyo ane bAMdhIne rAjAne dekhADyo. tyAre rAjAe pUchayuM ke-"A koNa che?" ArakSakoe kahyuM ke-"he deva! tame rAjyanA kArya mATe je koNa nAmanA pradhAna puruSane mokale che, tene A moTo putra che." tyAre rAjAe kahyuM ke "je ema che, te jayAM sudhI droNa Ave tyAM sudhI Ane kedakhAnAmAM gupta karIne rAkhe. pachI jema ucita lAgaze tema karazuM." te sAMbhaLIne koNa munie vicAryuM ke-"ahe! karmanI pariNati kevI che? ahe! deva(karma)ne pariNAma aciMtya che ke jethI pApI kuTuMbane AvA prakArane viSama dazAne vipAka(udaya)prApta thaye. have je guru mane AjJA Apaze te huM tyAM jaine te durAcArI putrane pratibaMdha karIne munidharmamAM sthApana karuM." A pramANe vicAra karIne te gurunA caraNamAM paDyo, ane teNe pitAne abhiprAya kahyo. tyAre gurue keTalAka sAdhu sahita tene rajA ApI, bAda te nirbhayapuramAM gayo. tyAM megya sthAne raho. tenuM Agamana jANIne rAjA tenI pAse AvyA. munine vAMdIne ucita sthAne te beThA. munie te kALane ucita dharmakathA kahI. pachI samaya pAmIne rAjAe pUchayuM ke-"he bhagavAna! A zo vRttAMta che?" tyAre bhagavAne kApAlikanA vRttAMta Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra28 ] zrI pArzvanAtha caritra?? prastAva ja che ? jemAM prathama che, dhUrtane vRttAMta madhyamAM che ane pUrva bhavanA bhAIe kahelA janmAMtaranA smaraNathI utpanna thayela jAtismaraNa aMtamAM che, evo pitAne vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne saMgane pAmele rAjA kahevA lAgyo ke- "A jagatamAM malina cittathI aMgIkAra karelA je kAryo karAya che te jiMpAkanA phaLanI jema chevaTe virasa thAya che. prANIo pUrve karelA karma vaDe sukha ane dukhane pAme che. ane tenuM ciMtana karavAmAM tatpara thayelA teo vRthA AtmAne malina kare che. potAnA karmanI preraNAnA vazathI sukha ke asukhanI prApti vaDe sustha ke durthI thayelA jIvone paramArtha paNe koI paNa kartA ke akartA nathI. mAtra bIjI bIjI saMkilag kriyAnA samUharUpI taMtuo vaDe keziTAnI jema jIva pitAnA AtmAne bAMdhe che, tethI he droNa munIzvara ! tame A yaMgya karyuM che, ke jethI sarva duHkheno kSaya karanArI A pravajyA tame grahaNa karI. vaLI amAruM prayojana paNa tamArA prabhAvathI ja siddha thayuM che, ke jethI te ja divasathI te rAjA mArA upara verathI virAma pAmyo che. kuzaLane IcchanAra manuSya zubha mAnavaDe ja niraMtara rahevuM, kemake kaleza pAmelA manuSya bane bhAvamAM vipattione pAme che. vaLI he bhagavAna! mAre gya je kArya hAya, te kArya sarva prakAre mane kaheje." A pramANe namratA sahita kahIne te rAjA jevI rIte AvyuM hatuM tevI rIte gaye. tyArapachI ucita samaye lajajAvaDe mIMcAyela netravALo tene nAno putra tyAM AvyuM, ane tenA caraNane namaskAra karyo. tyAre te droNa sAdhue tene kahyuM ke-"he bhadra! kema varte che?" tyAre azrujaLavaDe vyApta netravALA teNe pUrve jaNAvelA puruSe kahelA kuTuMbanA vRttAMtane saMvAda karanAra sarva vRttAMta kahyo. tyAre sAdhue moTA vistArathI samagra kalyANane karanAra jinadharma tene kaho. te sAMbhaLIne pratibaMdha pAmyo ane mithyAtvAdika pApasthAnanuM paccakhANa karyuM. pachI yogya samaye tene sAdhue kahyuM ke-"he bhadra! je tArA mATe bhAI pravajyA grahaNa kare, te huM tene kArAgRhamAMthI choDAvuM." tyAre te nAnA putre jaIne pitAnA moTAbhAIne A vAta jaNAvI. te sAMbhaLIne atyaMta gupta rIte kArAgRhamAM rahevAthI kheda pAmelA te moTAbhAIe te vacanane aMgIkAra karyuM. pachI koNa munie te moTA putrane rAjA pAsethI choDAvIne tene dIkSA ApI. tyArapachI vihAra karIne te guru pAse Avyo. cirakALa sudhI ni:kalaMka cAritranuM pAlana karIne chevaTa maraNa pAmIne te droNa muni saudharma devalokamAM mahartika deva thayA. tyAM cirakALa sudhI bhega bhegavIne, cavIne A ja jaMbadvIpa nAmanA dvIpamAM bharatakSetramAM magadha dezamAM rAjagRha nagaramAM rAjAnA amAtyane putra thaIne utpanna thaye. tenuM AryaghoSa nAma pADayuM. pUrve AcaraNa karela pravajyAnA anurAgavALA ane saMsAramAM utpanna thayelA samagra padArthone viSe virakta cittavALe te strIne parigraha karyA vinA ja mAtApitAnA AgrahavaDe keTalAka lAMbA kALa sudhI sArA sAdhunI sevAmAM tatpara rahIne hamaNAM pravajyA levAne Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA gaNadharanA pUrva vRttAMta ane jayasu Mdara kumAranuM paradezagamana. [ 229 ] icchatA te keTalAka sahAyakAraka(mitrA) sahita ahIM AvyA ane teNe dIkSA grahaNa karI. A pramANe bIjA gaNadharanA paNa cira(lAMbA) bhavanA saMbaMdhavALA vRttAMta kahyo, have trIjAne smAzrIne tenA vRttAMta kahuM chuM, te tame sAMbhaLeA-- trIjA gaNadharanA pUrva vRttAMta, jakhUdvIpa nAmanA dvIpamAM pUrva mahAvideha kSetramAM jayanA pragaTa yazavarDa atyaMta bharapUra puSkalAvatI nAmanA vijaya che. temAM saiAmanasa nAmanA zreSTha nagaramAM zatrurUpI gajeMdrane phADI nAMkhavAmAM si'hunA kizAra( baccA ) jevA vijayasena nAmanA prasiddha rAjA che. su Mdara rUpa'ane saubhAgyavaDe devanI strIonA garvanA nAza karanAra ane prasiddha guNavALI nirvANI nAmanI tene bhAryA che. vANInI caturAi vigere mAhAtmyavarDa jayavAdane pAmelA ane anupama rUpa lakSmIvarDa devakumArane jItanAra jayasuMdara nAmanA temane putra che. te rAjaputrane haMmezAM ati bhaktivALA, tenuM kArya karavAmAM ati zaktivALA ane tenI sevA karavAmAM apramAdI naMdaku nAmanA bALamitra che. sAthe sUvu, sAthe rahevu, sAthe pharavuM ane sAthe leAjana karavu, vigere sarva kAryoMmAM sAthe vatA; mAtra zarIrathI ja jUdA evA te bannenA divase vyatIta thAya che. kAika divase sukhazayyAmAM sUtelA rAjAne rAtrinA pAchalA samaye vicAra thayA ke--" A mAza jayasuMdarakumAra rAjanA lakSaNavarDa vyApta zarIravALA heAvAthI pUrva puruSAnu sthAna ApavAne lAyaka che, tethI jo hu kAi paNa prakAre mATA sanmAnavaDe tene jouM, teA avazya mArI khIjI patnIe pAta-pAtAnA putrane rAjyanA abhAvanI zaMkA thavAthI kadAca viSAdikanA prayAgathI mArI nAMkhe. tethI hu tathAprakAre kAMika karuM, ke je prakAre keTalAka lAMbA varSo sudhI ajJAna( gupta ) caryAvarDa ceAtaram k. A pramANe vicAra karIne rAjAe te kumAra upara aprasAda karyAM, ane kAMika miSa kahIne tene AvavA mATe dvAranuM nivAraNa karyuM, tathA jIvita( @Ajana )nA paNa niSedha karyAM. tyAre atyaMta apamAna pAmeaA te rAjaputra naMdaka mitra sahita manamAM kheda pAmIne rAtrine madhye nIkaLI gayA ane pUrva dezanI sanmukha cAhyA. pAMca ceAjana udadhana karyA tyAre tenu zarIra parizramane lIdhe atyaMta glAni pAmavAthI kAi paNa prakAre (.mATA kaSTathI ) eka kheTaka( gAmaDA )mAM pAMcyA. tyAM eka brAhmaNane ghera rahyo (gayA ). tene maneAhara ane udAra zarIravALA joine te brAhmaNe leAjana ApyuM. pachI tyAM traNa rAtri rahIne kAMika sArA zarIravALA thayA, tyAre te rAjaputra naMdakanI sAthe cAlye. anukrame jatAM kusumapurane eLaMgI e gAmanI vacce himathI vyApta thayelA zItala vAyuvaDe haNAyelA te eka pagaluM pazu cAlavAne azakta thayA tyAre na ke tene kahyuM --" he rAjaputra ! ahIM samIpe ghaNA pAMdaDAnA vistArathI zAbhatA, meATA pramANuvALA, p Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra30 ] zrI pArzvanAtha caritra prastAva 4 : . aneka eka vRkSonA samUhathI zobhatA parisaravALuM, prasaratA (AvatA) ghaNA prakAranA pakSInA samUhanA madhura zadavaDe manahara ane zaMkaranA hAsya jevA veta ane UMcA zikharavALA devAlayavaDe goravatAvALuM udyAna dekhAya che. tethI Ave, tyAM kSaNa mAtra vizrAMti laIne zItano saMtApa dUra karIne pachI AgaLa jaIe." tyAre rAjaputra kahyuM ke -"bhale ema che." pachI udyAnanA madhya bhAgamAM rahelA devamaMdiramAM te banee praveza karyo. tyAM rAjaputra eka khUNAmAM rahyo ane te jeTalAmAM eka kSaNavAra UbhuM rahe che, teTalAmAM tenA mastaka upara zItaLa jaLane biMdu paDyo." tyAre "A zuM che?" ema vicArI teNe potAno hAtha UMce pasAryo (ka) tyAre jaLanI bharelI karapatrikA lAgI. tyAre "ahA! ahIM koI paradezI mANasa sUtele saMbhave che." ema jANo bIje ThekANe rahevA lAge, paraMtu tyAM paganA agrabhAgavaDe niSedha karatA te sthAne rahelA eka puruSe kahyuM ke-"he mahAyazavALA ! ahIM rahelA mane tuM rakSaNa karaje." rAjaputre kahyuM ke-"tuM keNa che?" teNe kahyuM ke-"huM kulAla gAmane rahIza javalana nAmano brAhmaNa chuM. janmathI AraMbhIne ja moTA dAridrarUpI keLanA kaMda je, svapnamAM paNa pitAnA nirvAhane nahIM te, tathA prakAranI kaLAkuzaLatA rahita, haMmezAM para gharane viSe bhikSA mATe bramaNa karIne divasane cheDe prANavRtti(AjIvikA)ne karate ane AjIvikArUpI aTavamAM tyAga karAyele huM "A kAtyAyanI devI manavAMchita ApavAmAM kalpalatA jevI che." ema leka pAsethI sAMbhaLIne tenI ArAdhanA karavA mATe ahIM Avyo chuM. ane sarva(cAra) prakAranA AhArano tyAga karIne bhagavatInI ArAdhanA karuM chuM. Aje vIsamI lAMghaNa varte che." A pramANe sAMbhaLIne dayA utpanna thavAthI rAjaputra kahyuM ke-"he bhadra! je ema che te A upa2 pANInI bharelI kAra patrikA kema laTakAvI che?" tyAre javalane kahyuM ke-" jyAre devI mane prasAda Apaze, tyAre A jaLavaDe huM maganuM osAmaNa karIza, kemake pachI lAMghaNane lIdhe zarIra kSINa thavAthI jaLa lAvavAnI mArI zakti nahIM rahe. tethI prathamathI ja meM A upAya karyo che." tyAre rAjaputre kahyuM ke-"he. bhadra! AvI rIte karavAthI lAkha lAMghaNa karyA chatAM paNa devatAo varadAna ApavAmAM sanmukha saMbhavatA nathI. potAnA jIvitanI apekSA rAkhyA vinA jyAM sudhI pitAne AtmA viSama kaSTamAM naMkhAte nathI, tyAM sudhI icchita kArya siddha thatA nathI, tethI Avo vyAmoha ze che? je kadAca prANIone jema tema (game te rIte) icchitanI prApti thatI hoya, te kaI paNa vakhate koI paNa mANasa dukhI hoya ja nahIM." ema belate dayAnA samUhavaDe bharAcelA hadayavALo rAjaputra potAnA jamaNA hAthamAM nIlamaNinA jevI kAMtivALI karIne dhAraNa karIne bhagavatI devInI samIpe gaye. ane "A garIba brAhmaNanI IcchA pUrNa kara, athavA te mArA mastakarUpI kamaLanI pUjAne svIkAra aMgIkAra kara." ema belate te jeTalAmAM DAbe hAthe pitAnA kezano samUha grahaNa karIne jamaNA hAthavaDe. potAnA mastaka Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayasuMdara kumArano devI maMdire javalanano meLApa. [ 231 ] upara charIne vyApAra kare che teTalAmAM devIe tene pitAnA hastataLamAM dhAraNa karIne kahyuM ke-"he vatsa! sAhasa karavAthI saryuM, je mAre karavA lAyaka hoya, te tuM kahe." tyAre rAjaputre kahyuM ke-"je ema hoya te A atyaMta dukhI ane daurgatyanA samUhathI vyApta thayelA brAhmaNane pUrNa vAMchitavALo kara." tyAre devIe kahyuM ke-"he vatsa! satva rahita mANasanA mastakane mugaTa samAna A brAhmaNa vAMchita dAnane agya che, tethI tuM kAMI paNa pitAnA vAMchitane kahe, ke jethI te ApIne huM nivRtti pAmuM." tyAre rAjaputre kahyuM ke-"he devI ! ema na kara. je mArA upara kAMI paNa prasannatAne tuM dhAraNa karatI hAya, to AnA manorathane pUrNa kara." tyAre A pramANe tene nizcaya jANIne devIe brAhmaNane kahyuM ke-"he vatsa! tuM tArA vAMchitane kahe ke jethI huM tane ApuM." tyAre amarSa (IrSyA) utpanna thavAthI te brAhmaNe kahyuM ke-"he devI! vAMchitanuM ApavuM hamaNuM dUra rahe, paraMtu prathama tuM mane A kahe, ke mArA viza laMghanane cheDe paNa svapnamAM mAtra darzana ApavAvaDe paNa pitAnA mAhAtmyane nahIM prakAza karatI tuM apratihArInI jema kema rahI che? ane A kaI mahApuruSanA vacana mAtrathI ja varadAna ApavAnuM kema aMgIkAra kare che?" tyAre devIe kahyuM ke-"he brAhmaNa! lAkha lAMghaNavaDe paNa amAruM mana prasanna thatuM nathI, paraMtu sattvavaDe ja prasanna thAya che. te sAva tArAmAM jarA paNa nathI, paraMtu A koIka mahAsattvavALAnA kahevA pachI tarata ja anusaratuM na karAya, te tRNanI jema potAnA jIvitane paNa tyAga kare mATe A kAraNa che. have tene je racatuM hoya, te mane kahe." tyAre te brAhmaNe vicAryuM ke-"pitAnA sAmarthya (satva)vaDe athavA cira kALanA karelA sukRtavaDe je prApta thayuM na hoya, te satva rahitapaNe bIjAnA AgrahavaDe prApta thayeluM cirakALa sudhI rahetuM nathI. te bhikSA paNa sukhakAraka che, ke je pitAnA parAkramathI ja prApta thAya che tethI AvA prakAranA lAbhanA mastaka upara vaja paDe. ghaNu janmamAM utpanna karelA nirmaLa karmanI paraMparAthI rahita prANIo paNa pitAnA hitane zodhatA satA kharekhara pitAnA AhAranA pramANathI ja tRSNAne zamAvI de che, tethI karIne bIjAnA AgrahathI prApta thayelA A dhanavaDe zuM phaLa che?" e pramANe vicArIne te javalana brAhmaNa ekadama Asana uparathI Ubhe thaye, ane tatkALa prApta thayelA prabala vIryane vazathI vikAsa pAmelA zarIranA sAmarthyavALo te laMghanavaDe zarIranuM baLa zuSka chatAM paNa kara patrikAne ane mAtAne hAthamAM laIne pitAnA gharanI sanmukha cAlyuM. te vakhate devI vilakhI (lajajAvALI) thaI, ane pharIthI tene belAvIne devIe Adara sahita kahyuM ke-"he bhaTTA gharanI sanmukha kema cAle? vAMchita arthane kema nathI mAgato?" tyAre bhadde kahyuM ke-"he devI! savavaDe ke puNyavaDe nahIM upArjana kareluM dhana girinA zikhara upara nAMkhelA jaLanI jema keTalo lAMbo vakhata sthira rahe? tethI he devI! tAre mane mAphI ApavI, ke jethI meM tAre uparodha karyo." tyAre devIe kahyuM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 232 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : ke--" e ema ja che. para`tu hamaNAM tuM A pramANe vIryanA ullAsavALA thayA che, tethI apAtA manavAMchitane paNa nahIM icchatA tuM atyaMta sattvavALA thayA che, tethI manavAMchita ane ApavAmAM kuzaLa evA A maNine tuM grahaNa kara. " tyAre bhaTTe kahyuM ke--" tArA praNayanA bhaMganA bhayathI A grahaNa karuM chuM, paraMtu arthI( yAcaka )paNAe karIne grahaNa karA nathI. kemake puruSanuM je athIpaNuM che, te maraNu vinA jiAnI skhalanA che, vAyunA kSeAla vinA kaThavivaranA nirodha che, ane prayAsa vinA krAMtinA nAza che. '" A pramANe kahIne pipAsA rahita ane kevaLa vikAsa pAmatA sattvavALA te bhaTTa maNine laine jeTalAmAM keTalAka pagalAM gayA teTalAmAM pharIthI teNe vicAryuM ke-- ,, " jo mAre labdhi nathI, tA A pattharavaDe mane zuM lAbha ? ane jo labdhi hAya, tA A pattharanA kakaDA grahaNa karavAthI zuM lAbha ? A jagatamAM prasiddha ibhya ane rAjA vigere sukhI dekhAya che, te maNi rahita chatAM paNa sukRtanA ceAgathI tevA ( sukhI ) DAya che. tethI manavAMchitane pAmavAnI icchAvALA manuSye sarvathA prakAre prayatnavarDa sukRta upArjana karavAmAM ja atyaMta pravRtti karavI. khIjAthI zuM phaLa che ? A pramANe vicArIne teNe pAchA vaLIne devInA haMstakamaLane viSe niSedha karyA chatAM paNa maNine mUkyA ane pachI te pAtAne sthAne gayA. pachI " rAjaputranA sayAgathI bhaTTane sattvane lAbha thayA. " ema vicAratI devIe kahyuM ke he rAjaputra ! vatsa ! sUryanA kiraNeAvarDa vyAsa thayelA sphaTikamAMthI paNa agninA kaNIyA kare che, subhaTanA saMgathI kAcura puruSane paNa vInA ucchvAsa thAya che, ane dAtAra puruSane jovAthI dAnane ApavA nahIM IcchatAne paNa dAna devAnI IcchA thAya che. " tyAre rAjaputra kahyuM ke- hai devI ! tArA bhavanamAM rahevAnuM ja A mAhAtmya che. bIjA kAne AvA prakAranI asaMbhavita bhAvanAnuM sAmarthya thAya ? tyAre devIe kahyu ke-" bhale kAMi paNa hA. huM vatsa ! A maNi meM tane ja ApyA che. " ema kahIne tenA hasta-kamaLanI madhye te maNi mUkIne devI adrazya thaI gaI. rAjaputra pazu maNi laIne naMdakanI sAthe sUrya-maMDaLanA udaya thayA ane himanA samUha nAza pAmyA tyAre devAlayamAMthI nIkaLyeA, ane devIe ApelA maNuinA mAhAtmyavarDa icchita arthanI prAptivALA te icchA pramANe sarva ThekANe keTalAka lAMbA kALa sudhI karyo. pachI pitAnA pradhAna puruSA ane paurajanAnA namratAvALA prArthanAnA vacanavaDe te pALe vaLye, ane baLavAna padAti, hAthI, azva, keza ane koThAra vigere samRddhivarDa yukta rAjalakSmIne pAmyA. have te javalana brAhmaNu kuNAla gAmamAM gayA ane peAtAnA gharamAM peThA. tene joI tenI bhAryA UbhI thai, ane devatAdikanA vRttAMta jANIne te khuzI thaI. pachI te banne pUrvanI sthiti pramANe vartavA lAgyA. mAtra te divasathI AraMbhIne kAinI prArthanA nahIM karatA, dIna vacanane nahIM khelatA ane keTalAka ghara pratye bhamavAvaDe prApta thayelA AhAravaTe satASa pAmatA te divaseAne nimana karavA lAgyuMA. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - javalanane thayela nidhAna prApti. [ 233 ] "jevI vAsanA hoya, te ja pramANe jene sukha dukha prApta thAya che. sabhyaprakAre tene vicAra karIe te te sukha duHkha paramArthathI satya nathI. gRhasthIo khetI ane sevA vigerene viSe Asakta thaIne paNa sAruM sukha mAne che, ane mastakane leca tathA bhUmizayana vigerene duHkharUpa mAne che. paraMtu paralokanA sukhamAM Asakta thayelA munio tene viparIta kahe che, tathA paramArtha daSTivaDe te ja pramANe (viparItapaNe ) anubhave che. anyathA sAraguMjanI jema ekacittavALA thaIne agnimAM praveza kare ane yuddhamAM bhAlAne paNa kamaLanA nALanI jevA kamaLa kema che?" A pramANe te mahAtmA brAhmaNa manamAM jUdA pariNAmavALo thaIne A bhava saMbaMdhI arthane viSe jema tema jyAM tyAM saMteSane pAmate hate. pachI eka vakhata rAtrie chelA paheramAM svapnamAM A pramANe teNe joyuM ke koI eka manuSya cAre dizAmAM siMha, varU, sarpa ane zArdUlavaDe atyaMta brAMti pAmelA ane moTA bhayathI pIDA pAmelA pitAnA AtmAne lAkaDI vaDe siMha vigere dhApadane haNane, bhaya tathA zaMkAne dUra karIne moTA parvatanA zikhara upara caDAvyuM. A pramANe svapna joIne moTA saMteSane dhAraNa karatA te javalana jAge. ane teNe vicAra karyo ke-"A svapnane zo paramArtha che? te nizcayathI jANI zakAtuM nathI. sAmAnyathI te jaNAya che ke kalyANane hetu che. " ema vicArIne te prabhAte vakhapAThakanI pAse gaye. tenI pAse kAMIka phaLa mUkIne Adara sahita teNe svapnanuM phaLa pUchayuM tyAre svapna pAThake paNa sArI rIte vicArIne kahyuM ke-"he brAhmaNa ! huM tane kahuM chuM ke A vapna sAmAnya nathI. thoDA divasamAM ja tane keI mahApuruSane saMgama thaze, A kAraNathI ja tArA anarthanuM nistaraNa thaze." tyAre "bahu sAruM" ema kahIne javalane te aMgIkAra karyuM ane manamAM saMtuSTa thaI pitAne ghera gayo. pachI kaIka divase te gharanA AMgaNAmAM beTho hato tyAre moTA veganA lazathI reNunA samUhane uchALa ane guMjAravane karato meTA vAyuno samUha te pradezamAM AvyA. te vAyue maMDaLanI latA bhAMgI nAMkhI tyAre vyAkuLa cittavALo te paNa latAne lAvIne tene khodavAne nimitte te pravaryo. kezavaDe te jamInanA darane davA lAgyuM. te vakhate tAMbAnA ghaDAnA kAMThA upara te keza lAgavAthI taDataDa karIne khaTakI gaI (paDI gaI che. te vakhate "A zuM che?" ema vismaya pAmelA teNe pAseno bhAga zodhatAM eka mATe nidhAnane kalaza prApta karyo. tene bahAra kADhIne pitAnA gharamAM nAkhyA ane tene ThekANe latAne AropaNa karI maMDapane Ubho karyo. pachI gya samaye te nidhAnanA mukhane ughADIne temAMthI daza strIonA sarva aMgane yogya moTA mUlyavALA alaMkAra, amUlya ratnano samUha ane keTalAka moTA jAya kAMcanane samUha bahAra kADhyo. te vakhate moTA saMteSane pAmela te vilana vicAravA lAgyo ke"te mahApuruSa ane kAtyAyanI devIe satya ja kahyuM hatuM, ke satva rahita manuSyane koIpaNa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 234 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : ThekANethI kAMIpaNa prApta thatu nathI. tethI karIne meM ceAgya karyu* ke sattvamAM cittane dhAraNa karIne meM sIdAtA chatAM paNa te devIe Apela maNine manathI paNa icchA nahIM, tethI karIne sattva ja jIvita che, sattva ja samagra lakSaNeAmAM pradhAna (mukhya) che. sattva ja vAMchita artha pUrNa karavAmAM kalpavRkSa ane kAmadhenu samAna che. sattva ja devA ane dAnavAnA paNa cittakSepane utpanna kare che. sattvavaDe nivAraNa karelA bhUta ane sarpa vigere pazu AkramaNa karI zakatA nathI. jaLavaDe chAMTelAnI jema sattvavarDa agni mujhAi jAya che, ane sattvavALA puruSAne ja maMtra ane taMtra vigere siddha thAya che. A pramANe devIe ane te kAi moTA puruSasa Mhe je paramArtha paNe karyuM, tevuM karavAne iMdra paNa samartha nathI. A pramANe vicAra karatA javalane " hajI paNa kadAca nidhAnanA kalazamAM kAMipaNa sabhave che. " ema dhArIne te kaLazane nIcA mukhavALA karyAM tyAre temAMthI lAkhavaDe jaDelI bhuja patrikA nIkaLI. tene teNe AdarathI grahaNa karI. lAkhane dUra karIne te patrikAne vAMcavA lAgyA. te A pramANe. " samudranI vijayayAtrAne mATe gayelA zrIdatta saMbaMdhI A upArjana kareluM dravya sarva saMkhyAe karIne eMzI lAkha pramANavALuM che, " A pramANe vAMcIne " A zrIdatta kANu ? me' tene yAM sAMbhaLyuM che ? ke kyAM anubhavyA che ? tathA A AbharaNAdika sarvAM dravya me' kAi vakhata upArjana karyuM che ke bhAgavyuM che ? " A pramANe ihAhArdika mANunI gaveSaNA karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tarata ja mUrchAvare mIMcAyelA netravALA te pRthvIpITha upara paDyo. tyAre " zuM A nidhAna devatAnA karelA phAi vikAra che ? " ema vicArIne bhayathI kaMpatI brAhmaNIe tene zIta upacAra karyAM. kSaNa mAtramAM ja cetanA pAmIne te sArA zarIravALA thayA tyAre brAhmaNIe tene kahyu ke-- t " huM priyatama ! para gherathI prApta thayelI lUkhI bhikSA paNa mane sukha Ape che, paraMtu duraMta doSane ApanArI ratnanA nidhAnanI prApti paNa mane sukhakAraka thatI nathI. jIvanA aMtane karanAra tevA prakAranI bhAjananI sAmagrIvarDa thru phaLa che? paraMtu pariNAme sukhakAraka kaDAinI uDeraka sArI che. tethI karIne je ThekANe A nidhi prApta thayA che tyAM ja tenI pUjA karIne mUkI de; kemake jIvatA mANasane pharIthI kAika vAra vAMchita anA lAbha thaze. " te sAMbhaLIne kAMika hasIne jvalane kahyuM ke-" huM sutanu ! tu A pramANe bhayane kema vahana kare che? A mArA zarIranA vikAra kAMi nidhAnanA doSathI utpanna thayA nathI, paraMtu janmAMtaranuM maraNu karavAnA kAraNathI thayA che. " tyAre brAhmaNIe kahyuM ke" ema zI rIte ? " tyAre teNe nidhAnanA svarUpane sUcana karavAmAM mukhya gAthAvALu bhUja patra dekhADayuM. te teNIe grahaNa karyuM ane vAMcyuM, paraMtu tenA garbhita artha nahIM samajavAthI teNIe pUchyuM ke-" huM A arthanA madhyane ( rahasyane ) jANatI nathI, tethI spheTa akSare kaheA. " tyAre jvalane kahyu ke sAMbhaLa. A ja meTrA nagaramAM pahelAM Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja javalane pitAnI patnIne saMbhaLAvela nidhAnaprAptinI pUrvanI zrI dattanI kathA. [ ra35 ] zrIdatta nAme vahANane vaNika (vepAra) hatA. kALanA kamavaDe gharanA kharca vaDe ane jatAM AvatAM svajana varganuM sanmAna ane dAna vigere karavAvaDe tenA dhanane saMcaya kSINa thaye, koza ane jeThAra kSINa thayA, vyAje Apela dhanano saMcaya lIna thayA, tathA dUra dezamAM raheluM dhana vaNikaputroe nAza karyuM. A pramANe vaibhavane nAza jaIne zrIdara kAMtirahita( zyAma ) thaI gayo. te vakhate tenA bAlamitra kSema kare tene kahyuM ke-"he priya mitra! puruSanI sAthe rahenArA satvane A pramANe tyAga karI thoDA prayAsathI sAdhI zakAya tevA paNa dravyanA upArjanamAM tuM te sarvane kema gupta kare che ane pUrvapuruSonI paraMparAthI cAlatA AvatA parakAMThe javAnA vyavasAyane kema karatA nathI?" tyAre zrIdare kahyuM ke -"he priya mitra! buddhine vaibhava chatAM paNa dhananA vaibhava vinAne puruSa rUnI jema huM niSphaLa mAnuM chuM, tethI huM zuM karuM? ahIM huM kevo upAya AraMbhe? athavA he mitra ! zuM kareluM sAruM karyuM thAya? ( kahevAya che? A pramANe hIMcakA upara jANe caDyuM hoya tevuM mAruM mana kaMI paNa ThekANe sthira thatuM nathI. are ! mAro vidhAtA hamaNA vimukha thayo che. vAMchita phaLane mATe huM je kAMI grahaNa karuM chuM, te hAthamAM raheluM chatAM paNa avazya nAza pAme che." tyAre kSemaMkare kahyuM ke-"he mitra! je ke ema che, te paNa puruSe viSAdane tyAga karI buddhi, parAkrama ane vyavasAyamAM tatpara thavuM. kemake A viSAdarUpI pizAcane tyAga karanAra, ALasa rahita ane parAkramarUpI eka rasano tyAga karanAra manuSyane je lakSamI anusare nahIM to te lakSmI ja chetarAI che, ema huM mAnuM chuM. (1). vighaTita thayelA ane so kakaDAvALA thayelA moTA kAryane paNa buddhithI zobhatA vyavasAya udyama )vALA puruSe saMghaTita kare che, temAM zuM Azcarya che? je kadAca koI paNa prakAre haraNane viSe siMhanA hastatalano prahAra niSphaLa thayo hoya te zuM eTalA mAtrathI ja te siMha guphAmAM jaI marI jAya? tethI he zrIdatta! devane pramANarUpa karIne sarvathA prakAre prAkRta(sAmAnya) mANasanI jema vyavasAyarUpI pramANurahitapaNe tAre rahevuM gya nathI." A pramANe te mitre nirbhatsanA karelA te zrIdatte paratIrane lAyaka vividha prakAranuM bhAMDa taiyAra karAvyuM, ane gADAMo tathA UMTanA samUhane te bhAMDavaDe bharI dIdhAM. pachI moTA udyamavaDe kSemaMkaranI sAthe te samudrane kAMThe rahelA ratnapura nagaramAM gaye. tyAM kayANakavaDe moTuM vahANa bharAvyuM, tathA ghaNuM bhAtuM, jaLa, tRNa, kANa ane oSadha vagere grahaNa karyuM, karNadhAra( khalAsI )nI pUjA karI, vahANamAM vividha prakAranAM zastrane hAthamAM dhAraNa karatA subhaTanA samUhane caDAvyA, tapaTa (saDha ) caDhA, laMgare kheMcI lIdhI, samudra devatAnI pUjA karI, sArAM tithi muhUrta ane yogamAM parivAra sahita zrIdata vahANa upara caDyo. digajanA gaLAnI garjanA jevA gaMbhIra vAtra vAgavA lAgyAM ane anukULa manahara vAyuvaDe UchaLatA tapaTavaDe vRddhi pAmelA vegavALuM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra36 ]. zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 4 che ? vahANa cAlyuM. te vakhate nAvamAM beselA mANasoe parva ane vana sahita A AkhA pRthvIpIThane jANe kuMbhAranA cakra upara caDAvyuM hoya tema tarapha paribhramaNa karatAM joyuM. pavanavaDe UchaLelA moTA kolavaDe Amatema (cotarapha) cAlo tArAone samUha chIpalInA saMpuTamAMthI nIkaLelA muktAphaLanI jevo dekhAya che. ati moTA majyanA mukhamAMthI nIkaLate raphaTika maNinI jevo ujavaLa UMce uchaLa jaLane pravAha jANe ke bIje ja (navIna) mATe vetapaTa hoya tema zobhe che. ati svaccha pANIne taLIye dekhAtA maNinA samUha, motI ane paravALA te samudra gaMbhIra jaLavALo hovA chatAM paNa jANe jAnu pramANa ja hoya tevo dekhAte hato. tathA eka ThekANe cotarapha moTA vistAravALo moTo megha pRthvItaLa upara AvIne jANe ke jaLane grahaNa karavAno AraMbha karyo hoya tema zobhe che. A pramANe samudrane AdaravaDe vikasvara netrathI jotAM ane vRddhi pAmatAM moTA utsAhavALA te jano samudranA pArane pAmyA. tyAre vetapaTane saMvara karyo, nAgarane nIce nAMkhyA, sarva karIyANA (sarasAmAna) utAryA, vepAra cAlu thaye, sarva bhAMDane adalabadale thaye, bIjuM bhAMDa grahaNa karyuM, tethI asaMkhyAte lAbha thaze. pachI sarva dravyanI saMkalanAnA arthavALI ane madhyamAM potAnA nAmavALI eka gAthA bhujaMpatra upara lakhI - samudranI vijayayAtrAne viSe gayelA zrI dattane AdhIna thayeluM pote upArjana kareluM dhana sarva saMkhyAe karIne eMzI lAkha pramANavALuM che. A muje patrane ratnanA dAbaDAne viSe nAMkhIne pradhAna puNyanI madhye sthApana karyuM. tyArapachI pAchA javAnI IcchAvALA teNe vahANane bharAvyuM. ane sarva taiyArI karIne mana ane pavananA anukULa saMge vetapaTa caDAvIne te vahANa pAchuM calAvyuM ane te moTA vegathI cAlavA lAgyuM. have te vahANa samudranI maLe pahoMcyuM tyAre maNi ane kAMcana vigere arthanA moTA samUhane joIne lobhathI capaLa thayelA kSemakaranuM citta calAyamAna thayuM. tethI tene akArya karavAne pariNAma utpanna thaye. pUrvakALane bALapaNathI ja utpanna thayelo premano prabaMdha tUTI gaye (nAza pAme). kuLanA kramanI avagaNanA karIne sarva dravyane grahaNa karavAne abhilASA utpanna thayo. tethI "A zrIdattane zI rIte ho?" e pramANe dareka samaye upAyanA samUhane ciMtavavA lAgyo. tyAre te ja arthamAM ApelA upayogavALA ane bIjA vyApAramAM nivRtta manavALA tene joIne zrIdate kahyuM ke-"he kSemakara ! iDhiyenA nirodhavaDe yogInI jema eka ja laya upara cakSune nAMkhIne tuM A zuM dhyAna kare che?" tyAre AkArane saMvara karIne kSemaMkare kahyuM ke-"huM kAMIpaNa dhyAna(vicAra) karatuM nathI. mAtra devanA samUhane A pramANe prArthanA karuM chuM, ke je tamArA pAdacaMdananuM, zaraNanuM ane pUjananuM phaLa heya, te vilaMba( vikta) rahita A yAnapAtra(vahANa) pitAne ghera jAo. jo keIpaNa prakAre kuzaLatAthI ame amAre ghera pahoMcazuM, te traNe saMdhyAe bIjA kAryathI virati pAmIne tamArI pUjA karazuM. " tyAre zrIdate kahyuM ke-"A niSphaLa Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ho . zrIdatane kSemaMkare karelo mitradroha ane baMnenuM samudramAM patana [ 237] ciMtavana karavAthI zuM phaLa? je thavAnuM haze, te thaze, je nahIM thavAnuM hoya, tene saMbhava ja nathI. A pramANe arthane nizcaya hovAthI ahIM ciMtA(vicAra)no zo avasara che? kemake keIpaNa vakhata kAryo ciMtAne AdhIna hatA ja nathI." tyAre kSemaMkare kahyuM ke -"hA. ema ja che, te paNa tattvane jANanAra paNa cittanA vyApArane rUMdhavA samartha thatuM nathI." A pramANe paraspara judI judI vAtanA vistAravaDe divasane pUrNa karI rAtrie te bane sUI gayA, ane prabhAtasamaye zrIdate svapna joyuM, ke-"zarIranI ciMtA(Tha) karatA mane A kSemaMkare samudramAM nAkhe." A pramANe joIne manamAM vismaya pAmelo ane jAgRta thayele zrIdara vicAra karavA lAge ke-"svapnane artha A pramANe sUcana kare che-anubhavelA, joyelA ane ciMtavelA prakRtinA vikAre devanA prerelA hoya che ane te svananA nimitto puNya ane pApa ja che, tene abhAva nathI. temAM joyela, anubhavela ane ciMtavela prakRtinA vikAromAMthI je eka paNa na hoya, te deve preraNA karelA puNya ane pApanuM kAraNa paNuM hoya. te paNa AvA prakAranA kAryanA viSayavALuM pragaTa akSaravaDe kema ghaTI zake? athavA to vidhAtA(deva)nA vyApAro nahIM ghaTatAne ghaTADavAmAM huMziyAra che. A mAro mitra chatAM paNa keMI paNa kAraNa karIne hamaNAM ekAgra manavALo thaIne atyaMta ciMtAtura dekhAya che, te huM jANato nathI. pUrve mArA pUchavAthI je mane teNe pratyuttara Ape te paNa cittane kheda utpanna karavA sivAya bIjuM kAMI nathI, ema mane bhAse che. athavA maTe nehavALe ane sAthe vasavAvALe A mArI sAthe ja cAle. A A mahAtmA AvA prakAranA anarthane karanAra kema ghaTI zake ? A ati manohara dravyane samUha hari ane mahAdevane paNa lAbhathI vyApta vikuve che (kare che), te pachI A paNa ghaTI zake che." A pramANe vicArato zrIdatta zayAmAMthI UThIne, prabhAtanuM kArya karIne kSemakaranI pAse jaIne beThe, ane te ja pramANe kAMIka dhyAna karate hevAthI nizcaLa netravALo tene je. tyAre zrIdara svapnane anusaratA vicArane samUha utpanna thavAthI sArI rIte vizeSa karIne upayogamAM tatpara rahevA lAgyo. tyArapachI madhya rAtrine samaye zarIraciMtA karavAnA manavALo te UThIne dhIme dhIme javA lAgyuM, te vakhate te ja apadhyAnamAM niraMtara upayukta cittavALA kSemakare tene jANyA. tethI tene anusaratA mArge pote lAgyo. zrIdatta paNa cittamAM upaga rAkhIne ucita pradezamAM zarIraciMtA karavA lAgyA. bIje kSemaMkara) paNuM veSanuM parAvartana karI vastravaDe mukhane atyaMta DhAMkIne jaladI te pradezamAM prApta thayo. tene zaMkAne lIdhe Amatema cakSune nAMkhatA zrIdatta joyA. te vakhate jeTalAmAM te pradezathI uThavAne te taiyAra thaye, teTalAmAM pitAne thavAnA meTA ApAta vinAza no vicAra karyA vinA kSemaMkare tene jaLa tarapha pheMkaye. paDatA evA teNe tathA prakAre kaI paNa rIte kSemakarane grahaNa karyo, ke je prakAre te banne ekI sAthe ja meTA samudramAM paDyA. temAM majajana( DubavuM) ane unmajajana( uchaLavuM) karatA zrIda thIgaDA(AdhAra). Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 238 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : nA vazathI kAipaNu prakAre pUrve bhAMgI gayelA kAika vahANunuM pATiyuM prApta karyuM. tene priya manuSyanI jema teNe peAtAnI mAhurUpI latAvaDe AliMgana karyuM ( pakaDayu' ). tenA sAma vaDe te sAtame divase sAme kAMThe paheAMcyA. mAtra kaMThapradezamAM prApta thayelA jIvita( prANa )vALA te samudrane kAMThe rahelA evA vRkSanI nIce paDyo. tyAM zItaLa vAyuvaDe tenA zarIrane AzvAsana( zAMti ) maLyu. tethI cAtarapha dizAnA valaya( samUha )ne jovA lAgyA. tevAmAM teNe pradezamAM Avela kada, mUla ane phaLanA athI eka tApasane joyA. tyAre tene teNe pUchyuM ke he bhagavAna ! A kyA pradeza che? athavA jaLa kyAM che ? " tyAre tApase kahyuM ke- A velAgama nAmanA pradeza che. ane jaLa tA ahIMthI dUra che. tethI kSINu khaLavALA tu tyAM javAne zaktimAna nathI. tethI A ja kamaMDaLanA jaLane pIne tuM svastha zarIravALA thA. " zrIdatte te aMgIkAra karyuM. kamaDaLanuM jaLa pIdhuM tethI kAMIka svastha thayA, ane te tApasanI sAthe AzramamAM gayA. tyAM kulapatine joyA, tenA pagamAM te paDyo, ane tenAvaDe AzIda apAyele te pRthvIpITha upara beThA. tene kAipaNa rIte kuLapatie oLakhyA. tethI teNe zrIdattane pUchyuM ke--" A kayA vRttAMta che?" tyAre teNe vahANamAMthI paDavu' ane pATiyAnA lAbha thavA tyAM sudhInA sa` peAtAnA vRttAMta yathArtha kahyo. te sAMbhaLIne vismaya pAmeleA kuLapati kahevA lAgyA ke-- A " ahA ! kSemakaranu' anucita karavApaNuM kevuM che ? ahA ! adhama vidhAtAnu pratikULa va vApaNuM kevuM che ? tathA ahA ! kAryanA pariNAmanuM durlakSyapaNuM kevuM che ? ke jethI AvA satpuruSa paNu AvA prakAranI viSama dazAne pAme che? athavA tA saMsAramAM paDelA prANIone AvA prakAranA vyasanamAM paDavuM thAya tene kANu gaNe che ? tethI huM vatsa ! tu` cittamAM satApa karIza nahIM. " tyAre zrIdatte kahyuM ke-" huM bhagavAna ! kalpavRkSanA vijaya karanArA tamArA caraNakamaLa jovAthI mArA cittanA saMtApa dUra nAza pAmyA che, ane kalyANarUpI kaMdalI ullAsa pAmI che. " kulapatie kahyuM ke--" je tArA AvA prakAranA gurune viSe pakSapAta che, tenA udaya avazya thaze. temAM zuM zaka che ? " vakhate bhAjananI veLA thai tyAre kuLapatie zrIdattane kAmaLa phaLa, mULa apAvyAM. teNe te khAdhAM. keTalAka divase te sArA zarIravALA thayA. pachI teNe kuLapatinA pagamAM paDIne kahyuM ke huM bhagavAna ! mane have ahIMthI peAtAne sthAne javAnI rajA Ape|. " tyAre kuLapatie kahyuM ke " he vatsa ! mArI pAse keTalAka kALathI maMtrasiddhi che. te tane sArI rIte zIkhavIne pachI tane rajA ApIza. " tyAre zrIdatte kahyuM ke A khAkhatamAM tame ja pramANu che. " pachI rAtrinA samaya thayA tyAre pATI upara matrAkSa lakhIne, tene puSpavaDe pUjIne eka avyakta RSikumArane adhivAsa karyo, ane ekaseA ne ATha puSpane nAMkhavApUrvaka patra para utArelA maMtranu smaraNu karyuM. tyArapachI eka kSaNamAtramAM ja devavaDe adhiSThita thayela tApasakumAra khelavA lAgyA ke " mAruM smaraNu kema karyuM ? " tyAre Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . deva adhiSThIta tApasakumAranA kathana pramANe zrIdattanuM ratnapure Agamana. [ 239] kuLapatie kahyuM ke-"he mahAyaza! A zrIdatta je pramANe vahANamAMthI paDyo, ane je pramANe ATalI bhUmi sudhI AvyuM, te ame jANyuM, paraMtu have pitAnA vahANane akSata zarIravALe A kevI rIte maLaze? athavA te kSemakaranuM zuM thayuM? te yathArtha kahe." tyAre patramAM UtarelA te deve kahyuM ke "kSemaMkara pitAnA ane A(zrIdatta)nA akalyANa karanAra thaIne magaranI bhayaMkara dADhApI zastraviDe kapAyelAM sarva aMgavALo thaIne yamarAjanA gharano atithi thayela che. tathA zrI datta je daza rAtrine cheDe ratanapura nagaramAM jAya. te paripUrNa samagra nanA samUhavALA potAnA vahANane prApta kare." ema kahIne te patra savAbhAvika thaI gayuM. pachI maMtramANune vidhi samApta karyo. pachI sarva paramArthane jANanAra te zrIdara kuLapatine praNAma karI tApase batAvelA (dezanA) mAge ratnapura tarapha vidAya thayA. pachI dezane pAmelo te zrIdara tApasane tyAMthI rajA ApIne avilaMbita ( niraMtara) pramANe karIne ratnapuramAM paheryo. tyAM zAMba nAmanA nagaranA mukhya zreNIne ghera rahyo. te zreSThIe gaI rAtrimAM svapna joyuM hatuM ke-"koI eka mahApuruSa kUvAmAM paDyo hato, tene meM ane mArI putrIo hastanuM avalaMbana ApIne utAryo. " tathA te zreNInI putrI paraNavAne lAyaka thayA chatAM paNa tevA prakAranA yogya varanA abhAvathI paraNyA vinAnI ja vate che, e moTo cittano saMtApa tene thato hato. tyAra pachI janasamaye "svAbhAvika manohara AkRtivALo A che. " ema jANIne teNe zrIdattane bhejana karAvyuM. tyArapachI chIe tene pUchayuM ke-"he bhadra! tuM kayAMthI Ave che ane kyAM javuM che?" tyAre zrIdatte saMkSepathI sarva vRttAMta kahyo. pachI svananA anumAna vaDe tenI gyatA jANIne zreSThIe pitAnI putrI tene ApI ane tene vivAha karyo. tyAra pachI nava rAtri pUrNa thaI tyAre te pitAnuM vahANa tyAM AvyuM, paraMtu A nAyaka vinAnuM che, ema jANIne niyamika(khalAsIo)e paraspara vicAra karIne sarva pazya(karIyANA)no samUha pitAne AdhIna karyo. ane kAMThe gayA pachI zuka(dANa) ApIne bAkI rahela sarva dravya ApaNe vahe. cIne grahaNa karazuM." ema nizcaya karIne te vahANane kAMThe lAvyA. te vakhate zrIdate tyAM AvIne niyamika vigerene pUchayuM ke-"are! tame sarva kuzaLa cho ne?" tyAre teo bolyA ke-"tuM koNa che ?" zrIdara kahyuM ke-"huM A vahANano svAmI chuM." tyAre kAMIka jANatA chatAM paNa lAbhathI parAbhava pAmelA teoe kepa sahita kahyuM ke-"are! saMbaMdha vinAnuM (asatya) na bola. amArA jIvatA chatAM bIje koNa svAmI che?" A pramANe zrIdaranuM nirAkaraNa karIne vahANamAMthI mAMDa utAravA lAgyAM. tyAre zrIdatta te nagaranA rAjA caMdrapIDa pAse jaI tenI te saMbaMdhI AjJA ApI. tyArapachI moTuM prAbhUta laIne niyamika rAjAnI pAse gayA. tyAM prAbhRta ApavApUrvaka teoe pitAne vRttAMta jaNAvyA. tyAre dANanA vazathI utpanna thayelA dAkSiNyapaNAe karIne rAjAe teonuM kahevuM aMgIkAra karyuM, pachI ati saMteSane pAmelA te niyamako tyAMthI cAlyA (gayA). A avasare zrIdate Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 240 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 ce H vahANA vRttAMta zAMkha zreNIne kahyo tyAre te mahAjana sahita rAjakuLamAM gayA. ane rAjAne puSpa ane tAMbUla mApavApUrvaka vina Mti karavA lAgyA, ke-- 66 ,, sAmAnya leAka paNa kAryanA nizcaya karyo vinA visa'vAdane dUra karatA nathI, e vAta pragaTa ja che, teA pachI huM mahArAjA ! tame daDadhara zI rIte karA ? jo eka pakSanA vacananA pramANapaNAe karIne nyAyamArga hAya, teA hamaNAM paNa nizce kalikAla rAjAnI sthiti utarI, mATe he deva ! ahIM khInne pakSa paNa tamAre pUchavA ceAgya che. ane tyArapachI arthanA vicAra karIne je yAgya lAge, te karA. " gALa ane sAkarathI paNa eke kahelI geALI thAya che, tethI banne pakSanI parIkSA karavAmAM daDadharA pravate che. " A pramANe mahAjane kahyuM tyAre lajajA pAmelA rAjAe pharIthI niyaMmakAne pAchA vALIne peAtAnI pAse khelAvyA. pachI rAjAe zAMkha zreSThIne kahyuM ke- have bIjo pakSa ele. " tyAre te zreSThIe zrIdattane kahyuM ke- huM zrIdatta ! je ceAgya hAya, te tu khela. " tyAre zrIdatte kahyuM ke" huM deva! sAMbhaLeA. lAbhane vaza thayelA mArA mitra rAtrinA madhyasamaye mane mAravA mATe vahANamAMthI samudramAM nAMkhyA. ane paDatA evA me' tene paNa hAthavaDe pakaDIne nAMkhyA, pachI kAipaNa rIte daivayeAge me' pUrve bhAMgelA vahANunA pATiyAne prAsa karyuM, tethI mATA kavaDe huM ahIM AnyA. tethI he deva ! A vahANu mAruM che. A niryAmake bicArA mArA karma kara ja che. " tyAre rAjAe kahyuM ke huM nagaranA pradhAna puruSA! sArI rIte vicAra kara. AmAM paramArtha ( sAcuM) zuM che? " tyAre nagaranA pradhAna leAkAe kahyu ke " he deva ! banne pakSane vastuonu pramANa, mUlya ane guptaSana pUche. tyArapachI je ceAgya lAge, te karA. " tyAre rAjAe prathama niyAmakAne pUchyuM, ke" jo A vahANu tamAruM hAya, teA keTalA pramANavALu pazya che ? tenu zuM mUlya che ? ane guptaSana keTaluM che ? te kaheA. " te sAMbhaLIne kSeAbha pAmelA teo paraspara ullApa karavA lAgyA. tyArapachI rAjAe kamaLanA patra jevI vikavara daSTi zrIdatta upara nAMkhI. tyAre teNe puchyu vigere saMkhyAvALA sarva vyavahAra kahyo. te paNa tenA uparAdhane vahuna karatA rAjAe kahyuM ke--" jo A kAMi paNa vizeSa prakAre pratIti ( vizvAsa ) utpanna kare, tA vivAda rahitapaNe A vahANu AnuM ja thAya. " tyAre zrIdatte te vahANamAMthI peAtAnA nAmanA cinhavALI peTIe magAvI. tene rAjAnA dekhatAM ughADI. temAMthI ratnaneA dAkhaDA kADhyo. tenI madhye pUrve lakhelA vittanI saMkhyAne kahevAnA tAtparya vALI gAthAvALuM bhuja - patra batAvyu. te rAjAe vAMcyuM. tyAre tene nizcaya thayA, tethI niyomAne kADhI mUkayA. pachI zrIdatte samagra dhana pAtAne AdhIna karyuM. zAMkha zreSThI prasanna thayA. rAjAe pAtAnA hAthavarDa ApelA pAnabIDA laIne sarve porajanA jema AvyA hatA tema peAtAne ghera gayA. zrIdatte bhAMDane cAgya sthAne rakhAvyu` ane keTaluMka badalAyuM. pachI kuTuMba sahita zAMkha zreSThIe karelA moTA mUlyavALA vastra ane alaMkArAdika ApIne sanmAna karelA Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane tenI prathama bhAryAe Apela che. [ 241 ] bhAryA sahita te zrIdatta uMTa vigere upara samagra dhananA vistArane dhAraNa karAvIne moTA bhATacAravaDe parivarelo ane niraMtara dIna-duHstha janene dAna ApavAvaDe prasanna karatA pitAnA nagarane pAmyuM. rAjAe tenI pUjA karI, nagaranA lokoe sanmAna karyuM ane svajanavaguM bahumAna karyuM. pachI avasare tenA mitranA gharanA lokoe tene pUchayuM ke "kSemakara kyAM che?" tyAre dIrdha nisAsA nAMkhIne zrIdate A pramANe kahyuM ke-"koI paNa rIte pramAdathI rAtrine viSe mUkelA pagavALo huM vahANamAMthI paDavA lAge, te vakhate te mahAnubhAva mane hAthamAM pakaDIne kheMcavA lAgyo, paNa zaktimAna na thayo, tethI ame bane sAthe ja samudramAM paDyA. temAM huM keIka prakAre pUrve bhAMgelA vahANanA pATiyAne pAmIne samudrane utarI gayA ane kSemakaranuM zuM thayuM? te kayAM gayA? te meM jANyuM nathI." te sAMbhaLIne tene svajanavarga rudana karavA lAge ane tenuM maraNakArya karyuM. kSemaMkarane sthAne tenA putrane sthApana karyo. zrI datte tene vastrAdika ApavAvaDe vibhUSita karyo. te putra paNa tene pitAnI sthitivaDe sevavA lAgyA pachI eka vakhata zrIdate sarva bhAMDanuM vinivartana (adalabadale) karIne kAMcana grahaNa karyuM, ratnane samUha karyo ane daza juvAna strIne pezya zreSa alaMkArane samUha ekaTho karyo, tathA te lAkhathI jaDeluM bhuja. patra, A sarva nidhAnanA kalazamAM nAMkhyuM. tyArapachI gharanA AMgaNAmAM nirjana samaye te kalaza pRthvItaLamAM nAMkhe, ane bAkInuM dravya tyAga(dAna), bhega ane vepAra vigere kAryamAM upaga karavA lAgyo. e pramANe keTalAka kALa gayo. tyArapachI tenI prathama para NelI bhAryA dusaha utpanna thayelI IrSArUpI zalyavaDe vyApta hadayavALI thaIne sapatnInA sanmAnadAnAdikane sahana karavA samartha nahIM hovAthI "mAre mArA patine zI rIte mAre ?" e pramANe upAyanA samUhane vicAravAmAM tatpara thaI. pachI bIje kaI divase tevA prakAranA tenA vinAzanA upAyane nahIM jatI teNIe tAlapuTanuM cUrNa pANInA vAsaNamAM nAMkhyuM, ane te bhajana karavA beThelA zrIdattane ApyuM. te vakhate viSanA ugrapaNAne lIdhe ane yamarAjanI samIpe pravRttipaNuM hovAthI AMkhanA maTakA jeTalA ja kALavaDe te maraNane pAmyA. te vakhate "A zuM thayuM? zuM thayuM ?" ema kolAhala thayo. maMtravAdI vigere puranA leko ekaThA thayA. popaTanA piMchA jevI vaccha zarIranI kAMtivaDe "A viSane vikAra che" ema vicakSaNa puruSoe jANyuM. "A kenuM kArya che?" ema vicArIne parijano zedha karavA lAgyA. tyAre "kAryane vinAza thavAthI A zodhavaDe zuM phaLa che?" ema kahI svajanee tene niSedha karyo. tenuM maraNa kArya karyuM. pachI igita ceSTA) ane AkAra vigere jANavAmAM nipuNa puruSoe "A durNa kAma karanArI tenI pahelI bhAryA che." ema jANIne teNIne gharamAMthI kADhI mUkI. tethI te duHkhane bhajanArI thaI ane bIjI gharanI svAminI thaI. 31 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra4ra ]. zrI pArzvanAtha caritraH prastAvaH 4 : have zrIdara dusaha viSarUpI agnithI haNAvAvaDe mahAduHkhathI vyApta thaI ArtadhyAnanA vazathI marIne haraNa thaye tathA te cira bhavavALI (pahelI) strI mArIne laghaka vRkSapaNe utpanna thaI. pachI te haraNane teNe mArI nAMkhe. tyAre te aTavIne viSe hAthIrUpe utpanna thaye. te moTA zarIravALo, ghaNA prakAranI hAthaNIo ane hAthInA baccAnA samUhavaDe parivarelo, IcchA pramANe vRkSo vaDe gahana nadInA pravAhane viSe pharato hato, tevAmAM moTA bhayaMkara prasaratA dAvAnaLane teNe joye. te jANe prasaratI lAMbI vALArUpI bhujAvaDe harSathI nAca karato hoya, UMcA vRddhi pAmelA dhumADAnA miSavaDe jANe zikhara caDAvyuM hoya, kuTI jatA vAMsanA taDataDa zabdanA miSavaDe jANe aTTahAsa karatA hoya, tathA rAkSasanI jevA ghera AkAravALo te dAvAnaLa A sarva lekane gaLI javAnA manavALo jANe hoya tema dekhAvA lAgyA. te vakhate mahAnubhAva yUthane pati tevA mahApralayane joIne jIvavAnI IcchAthI tyAMthI eka dizAmAM nAzI gaye. te agni paNa moTA vAyuthI pravarte, yuthapatinA pRSThabhAgane nahI choDate duSkarmanA samUhanI jema theDA ja kALamAM tenI pAse AvyuM. te vakhate theDA pANI ane kAdavanA samUhavaDe vyApta eka palavala(khAbacIyA)nI madhye potAnA vinAzane nahIM jANIne kaMpatA zarIravALo te jaladI paDe. tyAra pachI te vaDavAnaLa zAMta thayo tyAre sudhAvaDe zarIramAM kaleza pAmate te hastIne nAtha moTA vegavaDe jeTalAmAM kAMThA tarapha cAle teTalAmAM te agAdha paMkamAM kheMcI gaye, ane moTA bhayaMkara dukhathI tApa pAmyA. pachI sAta divasa sudhI jIvIne marI gaye. te A huM javalana nAmane tAro pati thaye chuM, ane nidhimAM nAMkhI pUrve lakhelA bhUrjapatrane vAMcavAthI jAti smaraNane pAme chuM. tethI A dravya mAruM ja che. pUrve anubhavelA bhAvonA maravaDe ja mUcchanI prApti paNa thaI che, tethI he priyA ! nidhAnanA bhUta pizAcanA deSanI zaMkA tuM na kara." A pramANe sAMbhaLIne vismaya pAmelI brAhmaNa vicAravA lAgI ke "ahe! A moTuM Azcarya che ke jethI AvA prakAranuM asaMbhavita kArya paNa saMbhaLAya che. javalana paNa te divasathI AraMbhIne dravyanA samUhanA virapaNAne, avazya nAza pAmavAnA svabhAva5Nane ane aneka anarthanA samUha utpanna karavAmAM tatparapaNAne jANIne moTA vistAravaDe dIna, anAtha vigerene dAna ApavA lAgyo. tyAra pachI keIka divase rU5vaDe kAmadeva je, teja vaDe sUrya jevo, saumyatAvaDe caMdra jevo ane dudharSa paNA vaDe siMha jevo tathA jANe mUrtimAna sAdhudharma hoya tema zobhate eka sAdhu bhikSAne nimitte tene ghera AvyA. te vakhate rUpAdika guNanA samUha jevAvaDe meTA harSanA samUhane pAmelo te javalana vividha prakAranA phaLa, bhaya ane bhejanavaDe pUrNa suvarNa thALa bharIne pite ja sAdhune dAna ApavA mATe UbhuM thayuM. sAdhu paNa rAga dveSa rahita ane traNa prakAranI eSaNa samitimAM upagavALA hovAthI AmrAdika apariNata (sacitta) phaLe karIne sahita te thALane joIne "A akathya che" ema jANIne sarvane tyAga karI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jvalane svIkArelI pratrajyA. [ 243 ] tyAMthI nIkaLavA lAgyA, te vakhate dAna devAmAM khamaNI buddhivALA javalane tenA pagamAM paDIne vinati karI ke--" huM bhagavAna ! tame A grahaNa nathI karatA, tenuM zuM kAraNa che ?" tyAre sAdhue kahyuM ke--" mahAbhAgyavAna ! je A sahakAra (Amra) vigere vRkSeAnA kAcAM kaLA zastrathI pariNamelA ( acitta thayelA ) nathI, tethI te sajIva hAvAthI sAdhune tenA upabhAga karavA kalpe nahIM." tyAre javalane kahyuM ke-" bhale, phaLA dUra raheA. A siddha (rAMdheluM) azana kema grahaNa karatA nathI ? " tyAre sAdhue kahyuM- citta phaLanA hitapaNAe karIne mizra doSane pAmeluM A siddha bhAjana paNa akalpya ja che. " ema kahIne te bIje ghera gayA. te vakhate " atyaMta zliSTa ( maLelI ) dha ceSTAnu pradhAnapaNuM kevuM ? " ema jANI mATA saMtASane pAmela te javalana vicAravA lAgyA, ke-- "" 66 ghaNA brAhmaNa zramaNe sAdhuo ) bhikSAne mATe ahIM haMmezAM Ave che, paraMtu AvA prakAranA bhAva keAie dIThA nathI ane kahyo paNa nathI. AvA prakAranA guNune samUha meM kAi paNa zramaNAdikanA joyA nathI. kane ceSTA paNa sArI pratiSThA pAmI che, tethI paraleAkanA mArgomAM lAgelA prANIone kharekhara A ja sAvArha che. ane mAhathI adha thayelA jIvAne rAja mArTI cakSu che. huM mAnu' chuM ke-pUrve svapnane viSe mane jeNe rakSA karI hatI, ane jeNe mane parvata upara caDAvyeA hatA, te ja A mahAnubhAva che; tethI saMsArasamudrane tAravAmAM vahANu samAna A ja bhagavAna kAI paNa mArA kuzaLa karmanA udayavaDe mane prApta thayA che. A pramANe vicAra karatAM tenuM tarata ja jamaNu netra kayu. tyAre te vizeSe karIne atyaMta paritASane pAmyA. tyAra pachI zIghra zIghra @Ajana karIne te sAdhunI samIpe gayA. Adara sahita tenA caraNane namIne te pRthvIpITha upara beThA. tyAre sAdhue tene ceAgya jANIne atyaMta apramAdI moTA sattvavarDa sAdhavA lAyaka, kSamA vigere mukhya AcAranA sAravALA, tarata ja meAkSasukhane ApanArA, banne bhavanI kalyANaparaparA ApavAmAM zreSTha, sarva sAvadyane vavApUrvaka niravadya kAryane sevavAmAM ekaniSThAvALA tathA icchA pramANe uchaLatA du:khe karIne damI zakAya evA iMddhirUpI haraNanA samUhanA nirodha karavAmAM doraDAnA baMdhanavALA sAdhudharma kahyo. te tene pU bhavanA karelA sukRtanA anubhAvathI pasaMda paDyo. tathA nira'tara sAdhunI sevA karavAnA vazathI yathArtha madhane pAmele ane saMsAranA nivAsathI virakta cittavALA te samucita dharmonuSThAnamAM dhananA vyaya karIne ane peAtAnA svajanAne medha karIne moTA sa Mvegane pAmele te mahAtmA bIjA koi divase sAdhunI pAse sAdhudIkSAne pAmyA tathA dareka samaye adhika vRddhi pAmatI sattvanI bhAvanAvALA, chaThTha aThThama vigere mATA tapanuM vidhAna karavAmAM tatpara tathA peAtAnA AtmAnI jema samagra jIvanA samUhanuM rakSaNa karatA gurunI sAthe vAyunI jema apratibaddhapaNe gAma ane Akara vigerene viSe vihAra karavA lAgyA. ekadA svA Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : mAre dhyAyanI samAdhine viSe meATA vinayavaDe gurune praNAma karIne javalana munie pUchyuM ke "tamArI jevA prakAranI rUpasaMpadA che, ane sarva lakSaNeAe karIne sahita A dehalatA che, tevA prakAranI sukhethI lAlana karelA bIjA kAinI dekhAtI nathI. tA yA nimitte karIne navIna yuvAvasthAmAM paNa AvA prakAranuM kAyara manuSyajanAne vyAkula karanAruM cAritra tame grahaNa karyuM ? te viSe mane mADhu kautuka che, mATe sarvathA prakAre tame kaheA." tyAre sAdhue kahyuM ke " huM mahAnubhAva ! vItI gayelI vastunA kahevAthI zuM phaLa ? " tyAre jvalana munie kahyuM ke "tame kaheA che temaja che, paraMtu peAtAnA mAlanI namratApUrvaka prArthanAne pUrNa karavI e gurune ucita ja che. " tyAre gurue kahyu ke" jo ema hoya tA tuM sAMbhaLa. videzA nAmanI nagarImAM dhanavaDe Aca( moTA ) dhana nAmanA sA vAha hatA. tenA vijayAnaMda nAmanA suprasiddha putra chu, huM kSamAnA sthAnarUpe, sArA zIlavALI, atyaMta prItivALI ane jine dharmane viSe Asakta navatI nAmanI bhAryo hatI. ekadA mahAnubhAvavALI teNInA zarIramAM kAI paNa prakAranA cirakALanA utpanna thayelA karmAMnA deSe karIne duSTa kucha( kADha ) nAmanA mahAvyAdhi utpanna thayA. tethI thADA divasamAM ja suvaNaeNnI krAMti jevI zarIranI kAMti chatAM paNu bhamarAnA samUha, kAyala, gavala ane aMjananA jevI thai gai. ei ane nAsikArUpI vAMsa naSTa thayA, AMgaLIe gaLI gaI, hAtha paga valaya rahita thayA, parUnA pravAha zarIramAMthI vahevA lAgyA, ati duHsaha durgaMdha utpanna thayA, aNuaNuATa karatI mAkhIenA samUhanA mukha( cAMca )vaDe zarIramAM traNanA( chidranA ) samUha thayA. tethI maMnamAM maraNunA nizcaya karIne mane A pramANe kahevA lAgI ke huM priyatama ! dayAne pAmelA tame jo mAruM priya karavAne icchatA hA, teA caturvidha AhAranA tyAgavaDe mane anazana Ape|. AvA prakAranI Apattine pAmelI mAre have jIvavAthI zuM phaLa che? mATe have te traNa bhuvanamAM eka sArabhUta paMca navakAra ja mAruM zaraNu che. '" tyAre hai sutanu ! auSadha ApavA vagerevaDe huM te prakAre karIza ke, jethI zIvrapaNe tAruM zarIra sAruM thaze. A pramANe tu kAyara kema thAya che ? " A pramANe meM teNIne kahyA chatAM paNa javAba ApyA vinA ja anazanamAM sthira rahI. tyAre pAse rahelA meM teNIne paMca navakAra maMtra ApyA. pachI avasAna samaya prApta thayA tyAre meM prema sahita teNIne A pramANe kahyuM.ke-" devapo utpanna thayelI tu mane darzana Apaje, " tyAre teNIe e aMgIkAra karyuM. pachI manamAM saMvega pAmelI te samyak prakAre paMca parameSThImatranuM smaraNa karatI maraNu pAmI. pachI saudharma devaleAkane viSe maneAhara devalakSmIne pAmIne tatkALa avadhijJAnavarDa priyatamane ApelA prativacana( uttara )ne jANIne tatkALa udaya pAmelA bAre sUrya karatAM paNa adhika tejavaDe dizAonA samUhane prakaTa karatI te mArI pAse AvIne A pramANe kahevA lAgI. " huM A putra ! tame mane oLakheA che. ke nahIM? te huM tamArI bhAryA pUrve kahelu Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () javalana sAdhunuM seminapuranA udyAnamAM Agamana ane jyasuMdara rAjAne karele ahiMsAne upadeza. [45] saMbhArIne kahevA mATe ahIM AvI chuM." te sAMbhaLIne smaraNa thayelA pUrvakALanA vRttAMtathI vRddhi pAmelA moTA saMtoSavALA meM tenI sAthe vAta karI, tyAre teNIe mane A pramANe kahyuM ke "tame kAMI paNa manavAMchitane kahe ke, jethI avazya tene huM pUrNa karuM." tyAre cittamAM vairAgyane pAmelA meM javAba Ape. "je saMsAramAM prANIonuM jIvita jaLanA caMcaLa kahela jevuM capaLa che, zarIra paNa akasmAta AvI paDatA vividha prakAranA roganA samUhavaDe vyApta che, yuvAvarathA paNa moTA tINa vAyue uchALelA rUnA jevuM caMcaLa che. gaMdharva nagaranI jema kSaNa mAtramAM ja jevAthI naSTa pAmele priyajanane saMyoga che. traNamAM rahI hoya tema lakSamI paNa caMcaLa che, zarIranI zobhA vIjaLInI jema kSaNamAM nAza pAmanArI che, te he sutanu! A prakAre sarva hovAthI mAre zuM vAMchita kahevuM?" tyAre devatAe kahyuM ke "je ke ema che, te paNa kAMIka kArya mane kahe, kemake devatAnuM darzana niSphaLa na thAya." tyAre "he devI ! jo ema hoya, te mane tuM kahe ke-AjathI keTaluM lAMbu mAruM AyuSya che?" tyAre devIe kahyuM ke-"pUrepUrA trIza varSa che, paraMtu paramArthathI te kAMI paNa nathI. tethI dharmane viSe udyama karavo yogya che. lavasattama devenuM paNa AyuSya kSINa thAya che, te pachI bIjAnI zI gaNatarI ? je A saMsAramAM kSaNabhaMgura ane ni:sAra A zarIravaDe nitya dharmarUpI sAra siddha thAya, te zuM saMpUrNa na thayuM?" A pramANe te devatAnuM vacana "bahu sAruM" ema sArI rIte aMgIkAra karIne meM dIkSA grahaNa karI. devI paNa pitAne sthAne gaI. tethI javalana! te vratagrahaNanuM je kAraNa mane pUchayuM, te A che. tuM paNa A sAMbhaLIne dharmane viSe udyamavALe thA." * - have te sAMbhaLIne kapALataLa upara be hastakamaLa rAkhIne "tema ja he" ema bolate, vizeSe karIne tapa karavAmAM tatpara, saMyamane viSe udyamI manavALo, sUtra ane arthanI paribhAvanAmAM tatpara, ane pare5kArAdikanI pravRtti vaDe jagatanA vistArane pavitra karate te javalana sAdhu kALanA kramavaDe gItArtha thaye. pachI krame karIne trIzamuM varSa AvyuM tyAre AyuSyanuM sAvazeSapaNuM jANIne, sarva prANIonA kSAmAjika kAryo karIne, tathA vizeSa karIne saMlekhanAnuM ArAdhana karIne vijayAnaMda sAdhu paNa kALa karIne sahastrAra kalpane viSe dedIpyamAna deva thaye. javalana sAdhu paNa te divasathI AraMbhIne utpanna thayelA moTA saMsAranA vairAgyane dhAraNa karatA ane pura, AkAra vigeremAM vihAra karate somanapuramAM AvyuM ane bahAra azoka vanamAM rahyo. have te nagarane rAjA jayasuMdara keTalAka ghaDesvAranA parivAravALo rAjavATikAne mATe (pharavA mATe) nIkaLe. tyAM azoka vanamAM saMcaratA mRganA samUhane joIne mRgayA(zikAra)nA rasane anubhava karavAnA manavALe thaIne karNa paryata kheMcelA pracaMDa dhanuSyamAMthI bANano varasAda karatA te vananI madhye peThe. haraNane samUha paNa bhayathI vyAkula lenavALe thaIne koI paNa kayAMI paNa palAyana karI gayA. tenI pAchaLanA mArgamAM lAgele rAjA paNa bANanA samUhane pheMkate tyAM sudhI gaye, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva che ? ke jyAM te sAdhu cakSunA viSayamAM Avyo. te vakhate "hA! hA! meM mahApApIe tIkSaNa bAvaDe sAdhune kadAca haNyA hata" A pramANe cittamAM utpanna thayelA moTA saMtApavALo te azva uparathI utarIne tenA pagamAM paDyo, ane tene kepa zamAvavA mATe vinaMti karavA lAgyA, ke he bhagavAna! A nagarane rAjA huM mRgayA karavA mATe ahIM AvyuM chuM. ahIM samAdhimAM rahelA tame cho ema meM jANyuM nahIM tethI mArA moTA aparAdhane tame kSamA kare, ke bANane samUha meM je choDyo. mane abhayadAna Apo." sAdhu paNa te ja vakhate kAyetsarga pArIne kahevA lAgyuM, ke-"he rAjA! tamane abhaya he. ame kIDI mAtrane paNa haNatA nathI paraMtu tame paNa jIne abhayadAna devAmAM tatpara thAo. jema tamane duHkha priya nathI tema bIjA paNa sarva prANIone che. A pramANe hovAthI tame prANanA samUhano vadha zI rIte karI zake? bIkathI bhaya pAmelA nirbaLa prANIonuM rAjAe rakSaNa karavuM joIe, e rAjAne dharma che, te pachI zuSka tRNane khAnArA mRganA vadhane viSe te dharma kayAMthI thAya ? A jagatamAM abhayadAna sivAya bIjuM kaI moTuM dAna nathI, temaja dharma paNa nathI. tethI he rAjA ! te abhayadAnarUpa dharmavaDe tame tamArA AtmAnuM kazaLa karo. A lokane viSe roga, zoka, ApadA vigere je kAMI atyaMta tIkSaNa duHkha thAya che, te prANInA vadhathI utpanna thayela che ema jANe, ane saMsArane viSe atyaMta jamaNa thAya che." A pramANe sAdhue kahyuM tyAre rAjA pratibodha pAme, ane bIjA vyApArano tyAga karIne muninA caraNakamaLanI ArAdhanAmAM tatpara thaI haMmezAM tenI sevA karavA lAgyA. pachI hamezAM darzanavaDe vRddhi pAmelA premavALA rAjAe te sAdhune pUchayuM ke "he bhagavAna! AvA prakAranA duSkara tapa karavAmAM tamane zuM kAraNa thayuM che?" tyAre bhagavAne kahyuM ke-"he moTA rAjA! je kaMIka eka kAraNa hoya, to te kahI zakAya." tyAre rAjAe kahyuM ke-"te paNa vizeSa karIne te sAMbhaLavAne huM IcchuM chuM." tyAre jvalana sanie kahyuM ke-"he moTA rAjA ! ema hoya, te tame sAMbhaLo-pUrve huM kuNAla dezane nivAsI dAridravaDe pIDA pAmelo brAhmaNa hatA. eka divasa kusumapuranI pAse rahelA be gAmanI vacce rahela samIpe ja prAtihAra rahela kAtyAyanI devInI pratimAne sAMbhaLIne tenI ArAdhanA karavA mATe tyAM gayo. vaza lAMghaNu karI. tevAmAM rAtrie moTA sattvavALo ane paropakAra kArya karavAmAM tatpara kaI mahApuruSa tyAM Avyo. teNe mAruM svarUpa jANIne tathA prakAre kaMIpaNa rIte bhagavatIne vinaMti karI ke-je prakAre te devI mane varadAna ApavA mATe sanmukha thaI. ItyAdi sarva vRttAMta tyAM sudhI ko, ke jevAmAM "sarva rahita manuSyane kAMI paNa siddha thatuM nathI " evA bhagavatInA vacanavaDe ane te mahAsatvavALA puruSanA tathA prakAranA AzcaryabhUta parAkramane jovAvaDe mane je atyaMta parAkrama vRddhi pAmya, te ja kAraNa samagra vAMchitanI siddhivALe tyAM sudhI Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cethA gaNadharane vRttAMta. [ 247 ] thaye, ke jyAM sudhI A pravrajyA meM aMgIkAra karI." te sAMbhaLIne kAMIka hasIne rAjAe kahyuM ke-"he bhagavAna! te ja huM chuM, ke je meM pitAnA mastakarUpI kamaLavaDe pUjA karavAnA nizcayavaDe tamArA upara devIne prasannatAnI sanmukha karI." tyAre sAdhue tene pUchayuM ke "A kevI rIte?" tyAre teNe rAjyanA lAbha parvatane sarva pitAne vRttAMta kahyo. pachI bhagavAne kahyuM ke-"he meTA rAjA! satvanA pradhAnapaNue karIne jema tame A rAjya upArjana karyuM, tema have satvamAM pradhAna cittavALA thaIne para leka paNa sAdha." tyAre rAjAe "bahu sAruM" ema kahIne te aMgIkAra karyuM. pachI tarata ja pitAnA putrane rAjya upara sthApana karIne pravajyA grahaNa karI, ane temAM atyaMta udyamI thaye javalana tapavI paNa pAMca prakAranA AcAranI cirakALa sudhI ArAdhanA tathA jinazAsananI prabhAvanA karIne ane chevaTa anazana karIne maraNa pAmIne sanaskumAra devalokamAM deva thayo. tyAM AzcaryakAraka vaibhavanA samudAyane bhogavIne AyuSyanA kSaye AvIne A ja jaMbadvIpa nAmanA kopane viSe dakSiNa bharatArtha kSetramAM kAMpIlyapura nAmanA nagaramAM maheMdra rAjAne putra vasiSTha nAme thaIne bAlyAvasthAthI ja AraMbhIne pitAnA AtmAne ane pAMca prakAranA viSayasukhane jANIne pravajyA levAne icchatA te pitA ane mAtAne sArI rIte pratibaMdha karIne keTalAka rAjaputra sahita ahIM AvyA tathA pravrajyAne ane gaNadharanI padavIne pAmyA. A pramANe trIjA gaNadharanA saMbaMdhavALo vRttAMta kahyo. have cothA gaNadharano lAMbe vRttAMta kahevAya che, te sAMbhaLo. atha caturtha gaNadhara vRttAMta. samagra jaMbudvIpanA alaMkAra jevA bharatArdhakSetrarUpa pRthvInA kapALanA tilakabhUta, pacAsa yojananA viratAravALo, tenAthI ardha (pacIza ejana) utsadha (UMcAI)vALo ane vividha prakAranA ratnakUTanI keTivaDe AkAzane AMgaNAne zobhAvate vaitADhaya nAmane parvata che. tenA upara potAnI suMdaratAvaDe samagra nagaranI zobhAne tiraskAra karanAra, devAlaya upara rahelA ane vAyuthI pharakatA dhvajarUpI AMgaLIo vaDe saudharma purane paNa tarjana karanAra tathA pitAnI suMdaratAdika guNe karIne devone paNa vallabha (priya) gaganavallabha nAmanuM nagara che. tene viSe atulya bhujAbaLanA garvavaDe durjaya zatrune daLI nAMkhakhavAthI prApta karelA vijayavaDe vRddhivALA melI kIrtinA samUhavaDe jeNe dizAonA AMtarA bharI dIdhA che e, juvAna sUryanA jevA uchaLatA pratApavaDe dizAonA samUhane AkramaNa karanAra, tathA cakravatInA lakSaNane lAyaka zobhatA sarva aMganA avayavavALe vijayavega nAmane vidyAdhara rAjA che. tene madanAsuMdarI nAmanI rANI che, teNInI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra48 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 4 zeH lakSmI( zobhA )vALA hastakaLavaDe zobhatI manahara aMgatatA jANe kAmadevarUpI vRkSanI latA hoya tema te zebhe che. temane anupama rUpa ane lAvaNyavaDe manahara tathA mahAdevanA hAsya jevA ujavaLa yazavaDe dizAone ujvaLa karato mahAga nAmane putra che. pUrve karelA sukRtane anurUpa sukhane bhegavatA temanA divase nirgamana thavA lAgyA. eka divasa rAjA sabhAmaMDapamAM beThA hatA ane pradhAna puruSo pitApitAne sthAne beThA hatA tyAre pratihAre AvIne kapALavaDe pRthvImaMDaLane cuMbana karIne vinaMti karI ke-"he deva ! ApaNA dvArane viSe hAthamAM citrapaphrikAne dhAraNa karate eka puruSa devanA darzanamAM utsuka rahele che." tyAre rAjAe kahyuM ke-" tene jaladI praveza karAva." tyAre "bahu sAruM " ema kahIne teNe tatkALa tene praveza karAvyuM. pachI vinayathI mastaka namAvIne rAjAne praNAma karI te yogya Asana upara beTho. pachI saMbhrama sahita cakSu nAMkhavApUrvaka vidyAdhara rAjAe tene pUchayuM ke-"he puruSa! tuM kayAMthI AvyA che ? athavA zuM prayojana che?" teNe kahyuM ke-"he deva! huM kahuM chuM. bhegapuranA adhipati caMDagati nAmanA vidyAdhara rAjAe pitAnI kanyA pavAnuM rUpa eka pATiyA upara ALekhAvIne te citraphalaka mArA hAthamAM ApIne mane tamArA darzana mATe tathA mahAga rAjakumAranuM rUpa pratibiMba lAvavAne mATe mane mokalyo che. te vakhate te jevAne sanmukha thayelA vidyAdhara rAjAne teNe citrapaTTikA ApI. rAjAe te jarAka joIne ja putrane ApI. ane te tene joIne nizcaLa ane nimeSa rahita netrane sthApanA karIne mohanA vazathI vyAkuLa ane uchaLatA re mAMcavaDe kAmadevane pragaTa karete jANe thaMbhAI gaye haya, jANe lepathI banAvyA hoya ane jANe paththaramAM karyo hoya, tema eka kSaNavAra rahyo. tyAre " gurujananI samakSa A mAre anucita che." ema vicArIne lajajAthI namelI DokavALo tathA kapaTathI utpanna karelA kepanA vikArathI kAmadevanA saMka95( vikAra)ne chupAvato te bIjI bIjI vAtonA vyAkSepavaDe sevAno samaya pUrNa karIne citrapaTTikAvALA puruSanI sAthe pitAnA mahelamAM gayo. tyArapachI ekAMte rahelA rAjaputre Adara sahita te puruSane pUchayuM, ke "he bhadra! A upakramanuM zuM kAraNa che?" tyAre teNe kahyuM ke -"te rAjakanyAne koI paNa kAraNane lIdhe paraNavAnI vArtA paNa rucatI nathI, puruSanuM kIrtana paNa saMtApane utpana kare che, iMdriyonA arthano vicAra paNa rucatuM nathI. AvA prakAranI teNInI avasthA jevAthI atyaMta saMtApa pAmelA tenA mAtApitAe maMtrataMtrAdikano upacAra ja nathI karyo e koIpaNa nathI, te paNa teNanA bhAvanuM parivartana thayuM nahIM. pachI rAjAe potAnA pradhAna puruSone sarva vidyAdhara rAjAonI pAse mokalyA ane namratApUrvaka te te rAjAonA bAlaputronA pratiSThade maMgAvyA te sarva pitAnI putrIne dekhADyA, paraMtu sUryamaMDaLane viSe jema cakSu na nAMkhe tema teone viSe teNIe cakSu nAMkhI nahIM. tyArapachI koIka divase tyAM nArada muni AvyA. te Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) * ' mahAveganA paTTadarzanathI pavAne thayela hRdayallAsa. [ 249 ] vakhate pUrve kahelI ciMtAvaDe vyAkuLa thayele te vidyAdharapati tenI sAme Ubhe the nahIM. tyAre apamAnanI zaMkA thavAthI te muni pAchA pharyA, te rAjAe jANyuM tethI namratA sahita tene bolAvIne pitAne siMhAsana upara besADyA. pachI Adara sahita praNAma karIne "cittanI vyAkuLatAne lIdhe meM tamane jANyA nahIM." ema bolatAM rAjAe tene khamAvyA. tyAre kAMIka vikasvara locanavALA te munie khecara rAjAne pUchayuM ke-"he moTA rAjA! anyacitta thavAnuM zuM kAraNa che?tyAre teNe potAnI putrIne sarva vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne eka kSaNavAra yoganidrAne pAmyA hoya tema samAdhivALA thaIne jJAnamAM ApelA upagavaDe putrInA pANigrahaNane vRttAMta jANIne te muni kahevA lAgyA ke -"he moTA rAjA! tuM cittamAM saMtApa na kara. A tArI putrI gaganavalabhapuranA svAmIne mahAvega nAmanA kumAranI bhAryo thaze, paraMtu kAMIka kALanA vilaMbanI ane kAMIka vinAnI apekSA kare che." tyArapachI te rAjAe putrInA pratirUpanI citrapadrikA mane ApIne tamArI pAse mokalyo che. ane ahIMthI huM pAcho pharuM tyAre tamArA rUpanuM pratiSThadaka mArI pAse teNe maMgAvyuM che, tethI he rAjaputra! "A upakramanuM zuM kAraNa che?" ema tame mane je pUchayuM, temAM A kAraNa che." te sAMbhaLIne rAjaputre kahyuM ke-"he bhadra! A kArya viSama che. je banne pakSanA pratibaMdhavaDe vyApta thayela hoya, te ja prema manahara che. jema bane bAju raMgane pAmeluM nIla vastra manahara hoya che, paraMtu bIjuM (eka pakSanuM) nahIM, kAraNa ke anurAgIne viSe paNa je rAga kare te tatvavettAoe sukhakAraka kahyo nathI, to pachI durlaya, rUkSa ane viparIta manavALA virAgIne viSe zuM kahevuM ?" tyAre AvelA puruSe kahyuM ke-"he rAjaputra ! A kAraNathI ja teNIne bhAva jANavA mATe tamArA rUpano pratiSThada maMgAvyo che." tyArapachI vaya, AmaraNa vigere ApavAvaDe sanmAna karIne tathA rAjaputranA rUpanA pratiSThadane ApIne vidyAdhara rAjAe rajA Apela te pitAnA nagaramAM gaye, svAmIne joyA, ane kumAranA rUpanI citrapaTTikA tene ApI. rAjAe te joI, pachI Adara sahita rAjakanyAne te ApI. tyAre pUrvajanmanA sanehanA prabhAvathI utpanna thayela savilAsa vikavara netravALI teNue te citrapaTTikAne sneha sahita joi. tene viSe ja eka citapaNAe karIne te tanmaya ja thaI gaI. tathA te rUpane jotI vidyAdhara mahArAjAnI putrInI draSTi nimeSa rahita thaI, hRdaya paNa atyaMta ulAsapaNAne pAmyuM. pAse rahelI saMgamavALI sakhIoe teNInuM aMga vRddhi pAmatuM ane kaMpatuM joyuM, tathA pALa5TTa ati ghaNA romAMcavaDe alaMkRta joyuM ane asAdhAraNa harSa je. A vRttAMta rAjAnI paTTarANIe jA ane mahArAjAne te jaNAvyuM. tyAre te ja divase rAjAe jezIone bolAvyA. temanI pAse lagna jevarAvyuM. tyAre teoe zubha grahanA Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 250 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 cA : baLavALuM pAse ja Avelu lagna kahyuM. eTale vidyAdhara rAjAe mahAvega kumArane lAvavA mATe mATA sainyanA samUha sahita mahAbAhu nAmanA senApatine mekalyA. te thADA kALe ja gaganavallabha nagaramAM pahoMcyA. tene vijayavega vidyAdhara rAjAe bahumAna ApyuM. pachI ucita leAjana vigere ApavAvaDe sanmAna karAyela te caiAgya samaye rAjAnI pAse AnyA. tyAre Adara sahita praNAma vigere vizeSa pratipatti karIne pAsenA pradezamAM ApelA sukhAsana upara te beThA. pachI sneha sahita rAjAe tene kahyuM ke--" bhAgapuranA rAjAnI ane rAjaleAkanI kuzaLatA che?" senApatie kahyuM ke-"huM deva! tamArI sAthe thayelA saMbaMdhanA prabhAvathI vRddhi pAmatA mahAkalyANavALA pura ane janapada sahita mahArAjAnI kuzaLatA che. tathA 1LI-atyaMta vistAravALA paNa zreSTha vRkSa keTalAkanA ja saMtApanA nAza kare che, paraMtu prasAra pAmatA megha tA paryaMta ane vana sahita AkhI pRthvInA sattApanA nAza kare che. huM khecarendra! kalpavRkSanI jevA mANasAnA puNyavaDe sarva aMge sukha karanArA tamArI jevA kAika puruSA utpanna thAya che. huM vidyAdhara caMdra! tamArA aMgathI utpanna thayelI jgyAnAnAM pravAhavaDe mArA prabhunu hRdaya tevI rIte kAipaNu prakAre atyaMta vyAsa thayu' che, ke je rIte ati dUrathI vikAsa pAmele hRdayanA dAha ekadama zAMta thai gayA che, ane te dADhu hima, hAra, caMdra ane caMdana rasathI paNa duHsAdhya che. " A pramANe peAtAnI prazaMsAnA zravaNathI uchaLatI lAvarDa mIMcAyelA sukhakamaLavALA khecare tene kahyuM ke AvuM khelavAne kANu samartha che? girivarDa mathana karAyela sAgara( kSIrasamudra )mAMthI amRta utpanna thayuM. chaeN, ema leAkeA mele che, te asatya che, paraMtu huM te jihvArUpI giriS mathana karAyelA mukharUpI sAgaramAMthI te utpanna thayuM che, ema mAnu chu. satApa pAmelA prANIone samUha jevI rIte tamArA jevAnI vANIvaDe zItaLatAne pAme che, tevI rIte lAkha saMkhyAvALA caMdranA kiraNAnA samUhavaDe paNa pAmI zakatA nathI. '" tyArapachI senApatie kahyuM ke-" huM mahArAjA ! have A vAta baMdha raheA. prastuta ane sAMbhaLe.-heztameLApanuM lagna ( muhUtta ) samIpe Avyu che, tethI mahAvega rAjakumArane lAvavA mATe amArA svAmIe amane mekalyA che. tethI kALavilakha vinA ja amArA svAmInA manAratha pUrNa thAe, leAkeAnA netrA kRtArtha thAze, tathA amArA ravAmInI putrInuM janma ane vita saphaLa thAo. " tyAre te vidyAdhara rAjAe aMgIkAra karyuM. tyArapachI ghaNA vidyAdharAnA sainyavarTa AkAzataLane vyAsa karatA tathA hAthI, azva, yAna, vAhana ane vimAnanI zreNivaTa sUryanA kiraNeAnA vistArane nAza karatA mahAvega kumArane bhAgapura tarapha mAkalyA. tyAre senApatinI sAthe eka ja vimAnamAM ArUDha thayelA kumAra aneka nagara ane AkaravaDe maneAhara pRthvIne jotA kALakSepa vinA ja bhAgapura paheAMcyA. tyAre caMDagati vidyAdhara rAjAe sanmukha AvavAvarDa tenu' sanmAna karyuM, anukula nivAsa ApyA, hAthI, azva Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvegakumAranu lagna mATe bhAgapure AvavuM. [ 251 ] vigerene ceAgya jAsA vigere mAkalyA ane kumArane mATe vizeSa prakAranA upadyAga ane paribhAgane ucita puSpa ane tAMbala vigere mAkalyA. tyArapachI rAjamArga zuddha karyA, madirA saMmArjana karyo, vivAhanI sAmagrI taiyAra thavA lAgI, vicitra zayyA sajja karavA lAgyA, khaMDa, khAjA vigere dravyanA samUha ekaThA karavA lAgyA, cIna, cIna, daivaSya, nimmAla ane dukUla vigere vasronA DhagalA karavA lAgyA, hAra, dAra, kaTaka, Ti sUtra, kaMkaNa, kuMDala ane kirITa vigere vividha prakAranA AbharaNA sthApana karavA lAgyA, zAlabha'jikAvarDa maneAhara caturikAnA sthira thAMbhalA khADavA lAgyA, svajana varganA sanmAnane mATe zreSTha hAthI, azva vigere taiyAra karavA lAgyA, tathA samIpe AvelA mahotsavane mATe ci'taka manuSyA. Amatema hathI doDavA lAgyA, te vakhate yamarAjanI jevA ajANyA AgamanavALA kei eka vidyAdhara pratihArane paNa jaNAvyA vinA sukhAsana upara beThelA vidyAdhara rAjAnI pAse AvyA, ane khelavA lAgyA ke-- huM vidyAdhareMdra ! rathapuracakravAla nAmanA puranA adhipati anaMtavIryanA putra anataketue mane tamArI pAse mAkA che, ane A pramANe kahevarAvyuM che ke--" je A padmA nAmanI tamArI putrI che, te khIjA kAIne ApavI nahIM, huM ja tene paraNavA Icchu chuM. chatAM paNa jo kadAca te kanyA bIjA kAine ApazeA, te tenI pAsethI pazu huM' teNInuM haraNa karIza. " A pramANe maryAdA rahita pUrve nahIM sAMbhaLela pralApAne sAMbhaLIne vidyAdhara rAjAe kahyuM ke-" huM bhadra! tuM mahArAjAnA putranA dUta che, tethI tu anucita mela nahIM. anyathA AvA prakAranuM maryAdA rahita khAlanArAne zarIra saMbaMdhI daMDa ja ceAgya hAya che. " te sAMbhaLIne te ta paNa " zuM tame mAruM kaheluM nahIM karo ?" ema khAlatA jema AvyA hatA tema gayA, paraMtu te khecara rAjA cittamAM camatkAra pAmyA. tethI caturaMga sainya vizeSe karIne taiyAra karAvyuM. sarva ThekANe akhtarane dhAraNa karanArA ane vividha prakAranA zasranA samUhane uchALatA subhaTanA samUho sthApana karyo. evA samaye hastameLApanuM sAruM muhUtta samIpe Avyu, tethI ane pakSavALAe kALane ucita vahu varane snAna ane pAMkhavuM vigere kArya karyuM. tyArapachI agnimAM hAma karavA lAgyA, brAhmaNanA samUha veda bhaNavA lAgyA, kula skrI maMgaLa gAvA lAgI, muhUttane kahenArA( jozI ) puNyAha. puNyAha. ema kahevA lAgyA, tathA vahu ane vara agninI pradakSiNA karavA lAgyA, te vakhate te pUrva kahela vidyAdhareMdranA putra anaMtaketu dAsInuM rUpa dhAraNa karIne rAjakanyA padmAnI pAse AvyA. pachI vivAha pUrNa thayA, kanyAnA pANimAcananuM pradAna pratyu, banne pakSamAM puSpa, tAMmUla, bhUSaNa ane divyAMzuka ApavAvaDa mADhu sanmAna karavAmAM Avyu, vezyA sIe nRtya karavA lAgI, cAra prakAranA vAjiMtra vAgavA lAgyA, dIna ane du:stha janAne dAna apAvA lAgyA, utsavanA mATeA samAraMbha mATAine pAmyA, tathA banne pakSanA leAkA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 52 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 4 thA : atyaMta sa MtuSTa thayA, te vakhate vidyAdhara rAjAnA putra dAsInA rUpane dhAraNa karanAra anaMtaketu sarva leAkane vyAkSikSa cittavALA joine padmA rAjakanyAne hAthamAM dhAraNa karIne maraktamaNinA thALa jevA zyAma athavA kAyalanI krAMti jevA zyAma AkAzataLamAM UDyo. te vakhate keAI nipuNa puruSe paNa tene joyA nahIM. tyArapachI kAMika paNu zeSa rahelA kAryane karIne jeTalAmAM kanyAnI mAtA kanyA pAse Ave che teTalAmAM tene nahIM jovAthI " mArI putrI kyAM gaI ? " ema khelatI khecara rAjAe sAMbhaLI. tyArapachI cittamAM kSeAbha pAmelA ane nAradanA vacananuM smaraNa karatA te rAjAe sarva ThekANe sulaTAne meAkaLyA. te sarva padmAne jovA mATe taiyAra thayA ane raMgane bhaMga thayeA. A vRttAMta satra vistAra pAmyA. te vakhate te sarva rAjalAka mukhanI zyAma kAMtivALA thayA, ane maMtrIe paNa have zu' karavuM ? ema vicArI mUDha thayA ane vilakhA thayA. A avasare lAkanA pravAda vistAra pAmyA, ke--"ana taketu padmAne haraNa karI gayA che." te jANIne rAjaputra mahAvege mATA cittanA avaRRbhanA sara...bhavarDa moTA utsAhapUrvaka kahyuM, ke- " are re! caturaMga sainya taiyAra karA. durAcArI keTale! mAtra che? " tyAre tenA vacananI pachI tarata ja vidyAdharanuM sainya taiyAra thayuM. pachI te sainya sahita mahAvega kumAra mana ane vAyune jItanArA vegavaDe devatAe kahelA tene anusaranArA mArge cAlyA. pachI vRddhi pAmatA yuddhanA rasavALA te kumAra meruparvatanA taLamAM rahelA bhadrazAla vananA gaDhana( jhADI )mAM pahoMcyA. tyAM teNe karuNA sahita AkraMdanA zabdavaDe vyAsa rudananA zabda sAMbhaLyeA. te zabdane anusAre jatA teNe mazilAnA taLa upara duHsahu zarIrane mUkIne "hA A putra! pharIthI tamAruM darzana mane kyAre thaze? huM' maMdabhAgyavALI huM zuM have huM parvatazikhara uparathI paDavAvaDe ke meTA vRkSanI zAkhA upara zarIrane laTakAvavAvarka AtmAnA tyAga karuM ? " A pramANe khelatI padmA rAjaputrIne joi ane madhura vANIvaDe teNIne AzvAsana ApyuM. te vakhate akasmAt AvelA vidyAdhara rAjAnA putra mahAvegane joIne saMbhrama sahita eka samaye ja utpanna thayela harSa ane lajjAthI bharapUra thaine pharIthI jIvyeA hAya ema peAtAnA AtmAne mAnatI ane vajranA cheDAvarDa sukhane DhAMkatI teNIne kumAre kahyuM, ke-" he priyA ! have vyAkuLatAvaDe saryuM, kahe, ke te durAcArI kyAM che ? " tyAre rAjaputrIe kahyu ke he priyatama ! ghaNA prakAranA tiraskAra, tADana ane ullApa vigere tevA kAi paNa upAyavaDe te pApIe mane kSeAla pamADavA mATe mATeA AraMbha karyo, tA pazu mAruM citta kSeAbha pAmyuM nahIM, ane " mArA khIje nAtha( pati ) agni ja ja che. ' ema khelatI ane rAtI mane ahIM maNizilA upara teNe tajI dIdhI. ane tIkSNa khaIne hAthamAM dhAraNa karanAra pAte paNa garva vaDe traNe bhuvanane tRNanI jevuM jotA tarata ja ahIMthI pUrva dizAnI sanmukha jatA rahyo, " A pramANe sAMbhaLIne ati gADha( majabUta ) bakhtara paherIne Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = che . anaMtaketu ane mahAveganA sainyane paraspara saMgrAma. [ 253 ].. kumAra vegathI cAlyo, eTalAmAM keTalAka lAMbA AkAzabhAgane pAme teTalAmAM te khecara rAjAne putra anaMtaketa tenI daSTigocara thaye. tyAre mahAvega kumAre tene kahyuM ke-" are re! adhama khecara ! dhanuSyane joyA vinA vedha utpanna karIne athavA te chaLathI ghAta karanAra kUtarAnI jema kAMIpaNa upadhAna utpanna karIne nAzI jato tuM he pApI kema lajajA pAmate nathI? athavA to AvI adhama ceSTA vaDe zuM tuM pAtAlamAM nahIM jAya ? athavA to A kahevAthI ? mArI sanmukha thaI jA, ane tAruM zaravIrapaNuM batAva. * A pramANe sAMbhaLIne atyaMta kopathI utpanna thayela netranI rAtI kAMtinA samUhavaDe AkAzataLane rAtuM karato, athavA khanI zyAma kAMtinA miSavaDe jANe yamarAjAne anusaratA hoya tema te anaMtaketu vegathI tenI sanmukha pAcho vaLe ane kahevA lAgyuM, ke je koI paNa prakAre dayAvaDe karIne zazalA ane maccharanA upara kesarIsiMha karaprahAra karato nathI, te are! A siMha bIkaNa che ema kahevuM zuM yegya che? kIDA jevAne vadha karavAthI kaI kIrti ane kayuM baLa prApta thAya? je te guNahaTha auSadhi jevI saMbhAvanA karAya, te zuM te chaLathI ghAta karyo kahevAya?" tyAre mahAvega rAjakumAre kahyuM ke- "aho ! duSkarma karanArane paNa meTo utkarSa ke che? A jagatamAM mahApuruSe pote ja yogya agyane jANe ja che. ane bIjA( adhama) puruSe kahyA chatAM paNa te yogya agyane jANatAM nathI. are re! mahAmoha ke che? deSane guNapaNe grahaNa karanAra manuSya te deSathI zI rIte pAchA phare? athavA guNane doSapaNe nizcaya karavAthI te guNamAM zI rIte pravRtti kare ? he bhadra! AvA prakAranA vimUDha manavALA tArI pAse mAre zuM kahevuM? mAtra jenuM bhadra thavAnuM hoya tene AvA prakAranI ceSTA saMbhavatI nathI. " tyAre anaMtaketu bolyo, ke-"teM je A vAcALapaNuM kahyuM, te pAchaLathI tane hitakAraka nahIM thAya. yogyapaNuM ke amegyapaNuM suvarNanI jema yuddharUpI kaSapaTTathI ja hamaNAM pragaTa thaze, tethI have tuM tArA hAthamAM zastrane grahaNa kara." A pramANe jeTalAmAM te bele che, teTalAmAM samudranA jaLanI jema zabdanA ADaMbarane karatuM moTuM sainya anaMtaketunI pAse AvyuM. A avasare-bhaMbhA, mRdaMga, mardala ane moTA zabdavALA hakAravaDe vyApta cAra prakAranA vAjiMtro vAgavA lAgyA. tathA banne pakSanA sainya hA, ho" ema belatA yuddha karavA lAgyA. temAM sAmA pakSanA hAthIonA tIkSaNa dAMtanA agrabhAgavaDe bhedAvAthI hAthIono samUha nAzI javA lAgyo, sanmukha AvatA bakhtaravALA vIra dhAo bANanI vRSTi karavA lAgyA, bANanI vRSTivaDe chedAyelA vajAnA cihno ane chatravaDe pRthvIpITha AcchAdita thayuM (DhaMkAI gayuM). Azraya vinAnA kAyara manuSya devatAnA samUhanuM smaraNa karavA lAgyA, uchaLatA moTA subhaTe paraspara ghAtanA samUhane karavA lAgyA, ghAtathI utpanna thayelI mUchane pAmelA subhaTone upacAra karavA mATe Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra54 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the vIrone bolAvavA lAgyA, saMgrAmanA vegathI mUkelA pokArarUpI ghera zabdavaDe AkAzataLane vistAra rUMdhAI gaye, bhegane mATe prApta thayelA pakSIonI pAvaDe chAyA vRddhi pAmI, dIna mukhavALA rAjAnA samUha chAga, gajendra ane azva upara palAMThI vALIne beThA, gaNa na zakAya teTalA paDelA maDadA vaDe pRthvI bharAI gaI. A pramANe banne pakSanA kSayane karanArA, meTA ane bhayaMkara yuddhanA vyApArane joIne te bane kumAre paraspara yuddha karavA lAgyA. A avasare gaganavalabha rAjAnA pradhAna puruSoe "A vinA kAraNe anya janeno nAza karavAthI zuM phaLa che?" ema kahIne mahAga rAjakumArane pAcho vA. bIjAne paNa rathanapuracakravAla nagaranA rAjAnA sacie pAcho vALe. tyAre te bane pitApitAne sthAne gayA. yuddhane vyApAra zAMta thaye. kAmadevanI jema zebha mahAvega kumAra paddamA sahita bhegapura nagaramAM AvyuM. tyAM vadhAmaNa thaI, pharIthI te nagaramAM mahatsava thA. pachI keTalAka divasa tyAM rahIne caMDagati vidyAdharezvare ApelAM ghaNAM vastro, alaMkAra, hAthIo ane a vigere padArtho laIne te kumAra paddamA sahita pitAnA nagaramAM AvyuM. te joI rAjA harSa pAme, teNe sarva vRttAMta jA. pachI padamA rAjaputrInI sAthe pAMca prakAranA viSayasukhane bhegavate devalemAM iMdranI jema vividha prakAranI krIDAvaDe kIDA karate te kumAra rahevA lAgyuM. have ahIM thanapuracakravAla nagaramAM kaIpaNa prakAre (muzkelIthI) lAvelA anataketu kumArane vidyAdharanA rAjA anaMtavIe kahyuM ke-"he vatsa! bALa(mUrkha) janane lAyaka te A zuM AcaraNa karyuM? ke jethI AvuM kArya karatA te mane ke tArI mAtAne ke baMdhu janane ke mitravargane koIne paNa pUchyuM nahIM. vicAryA vinA AvuM kArya karavuM te zuM buddhimAna puruSone yogya che? he vatsa! eka ja vakhata prApta thayela apayazarUpI kalaMka hajAre sukRtarUpI jaLa vaDe dhoI zakAtuM nathI, te zuM tuM nathI jANate? akhaMDita puruSArtha vaDe ja sapuruSonuM jIvita vakhaNAya che. bIjA puruSanA upara TheSa karanArI te sInI upara maha za kare? athavA te te A zuM nathI sAMbhaLyuM? ke-"strIonA hRdayamAM jeo vase che, teo ja puNyazALI che. tathA jeo devene paNa pUjavA lAyaka che, teone te strIo jANatI nathI. athavA te he vatsa! zuM te AzcaryakAraka sanaskumAra bhagavAnanuM A caritra nathI sAMbhaLyuM? ke jeNe vividha prakAranA pralApa ane zRMgAranuM jANe manahara ghara hoya, kAmadevanuM jANe ghara hoya, lAvaNyanuM jANe saMketa karavAnuM sthAna hoya, moTA pratibaMdha(Agraha)nI jANe khANa hoya, rUpAdika guNenA samUhanuM jANe nidhAna hoya, ane devasuMdarIone paNa parAbhava karanAra cosaTha hajAranI saMkhyAvALA aMta:purane tRNanI jema tyAga karyo, te vakhate teNe tenA premabaMdhanI apekSA karI nahIM, zAMtinA sAravALA teonA anunayanA vacananA vyApArane gaye nahIM, teonI sAthe pUrvakALe karelA kelikIDAnA AlApane saMbhAryo paNa nahIM, paraMtu kevaLa siMhanI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . pitAnI zikhAmaNavaDe anaMtaketune utpanna thayelo vairAgya bhAvanA. [ rapapa ] jema pravajyA grahaNa karIne gharamAMthI tatkALa nIkaLI gaye, ane tyArapachI siMhanI jema jAvajIva sudhI teNe vihAra karyo. tethI he mahAnubhAva! vatsa ! mahAsatvavALA keTalAka puruSa vidyamAna moTA aMta:purane paNa tyAga kare che, ane bIjA puruSo bIjAne AdhIna thayelA aMta:purane haThavaDe grahaNa karavA Icche che. saneha kI athavA rati kaI? AvI sthitine viSe sadabhAva karyo? te paNa temAM ja rati hoya che. athavA te kAmadeva kene viDaMbanA karato nathI?" A pramANe vidyAdharezvare upadeza Ape tyAre anaMtaketu pitAnA vilAsane lIdhe lajajAnA bhArathI mIMcAyelA netravALe ane jANe pitAnuM sarvasava haraNa karAyuM hoya tema atyaMta kAMti rahita mukhanI zobhAne dhAraNa karatA pitAnA AtmAne niMdavA lAge, ke-"are ! pApI jIva! A pramANe uttama puruSanuM caritra sAMbhaLate tuM haju sudhI pitAnA caritrarUpI moTA parvatathI dabAye chatAM paNa rasAtaLamAM kema ja nathI ? athavA pitAnA satkArapaNAne kema aMgIkAra nathI karatA? ahe! tAruM vAgraMthinA jevuM kaThorapaNuM kevuM che? ahe! saddharmanI apekSA rahitapaNuM kevuM che? tathA durgatimAM vasavAnuM lAlasApaNuM kevuM che?" A pramANe ghaNA prakAranI bhAvanAne bhAvate te rAja putra tevA koI saMveganA Avegane pAye, ke jethI tarataja paMcamuSTi lecane karIne devatAe Apela, rajoharaNa ane pratigraha vigere sAdhuvezane dhAraNa karIne meTA saviDe Azrita thayelA bhavananI jema sarva saMgane tyAga karIne nIkaLavA lAge. te vakhate tenA caraNamAM paDIne vidyAdhara rAjAe kahyuM, ke-"he vatsa! kema A pramANe akasmAta ja A na kahI zakAya tevuM, meruparvatane upADavA jevuM, hAthavaDe mahAsamudrane taravA jevuM tathA dhArAvaDe bhayaMkara kha jevA siMhane AkramaNa karavA jevuM duSkara vratanuM grahaNa A prathama vayamAM ja te kema AraMgyuM ? he vatsa! zuM tuM nathI jANatuM ? ke kAmadevanA bANenI zreNi dudhara che, iMddhirUpI mahArAjedranI zreNi daIma che, moTA samudranA moTA kalolanI paraMparAnI jema dareka kSaNe thatI zaMkAnI paraMparA duHkhe karIne nivAraNa karI zakAya tevI che, tathA tarka vinA ja (akasmAta) AvI paDele kaSAyarUpI bhilanA bhAlAne samUha duHkhe karIne rakSaNa karI zakAya tevo che, tethI he vatsa! pAchale kALe keTalAka lAMbA vakhata sudhI ati kaThera chaThTha, aThThama vigere tapanA karavAvaDe AtmAnI tulanA karIne tathA bhAvanAnA samUhane bhAvIne vicArIne) A pravajyA vidhAnanuM AcaraNa yogya che." te sAMbhaLIne anaMtaketue kahyuM ke-"he mahArAjA ! kumArgamAM pravatelA mArA manane sanmArgamAM jeDIne have vikSepane utpanna karanArA vacanavaDe tame pratikUlatA na karo. tame mArA upara je upakAra karyo che, te bIje kaMIpaNa upakAra karI zake tema nathI. rAjya, lakSmI ane strI jana A sarva kAmaupabheganI sAmagrI ApyA chatAM paNa te durgatinA phaLavALI che, tathA pariNAme atyaMta virasa che. vaLI te khecara rAjA! vRddhi pAmatA anaMta kalyANavALI saddharmanI buddhi kayA kayA abhyadayanuM kAraNa avazya na thAya? Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ~ ~- ~ - - -- - - -- - [ 256 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 tho : tethI have sanehane prabaMdha dUra karIne mArA saddharmanA kAryanI sahAya aMgIkAra kare. bAkInA kAryo paryApta (samApta) thayuM. mAruM kAMI paNa sukRta che, tethI tamAre upadeza sAMbhaLIne tarata ja mArI buddhi sAvadha kAryane tyAga karavAmAM sajaja(tatpara) thaI. A pramANe pitAne sthira karIne, premI sIjananI avagaNanA karIne saMvina cittavALe tathA mAna ane zoka rahita te bahAra nIkaLe. "tyArapachI huM pahele, huM pahelo" ema bolIne namaskAra karatA khecaronA maNimaya mugaTenA ujajavaLa mANikya vaDe jenA caraNa kamaLanI pUjA thaI che e te anaMtaka, rAjarSikumAra nagaranA lakevaDe prazaMsA karAtA, mAgadhanA samUhavaDe stuti karate, maMtrI ane sAmata vaDe pUjA karAte tathA prakRti varga vaDe AdarapUrvaka jevA te kumAra guNazIla nAmanA udyAnamAM gayA. tyAM guNazekhara nAmanA sUrine joyA. tenI pAse pharIthI saMyamanA udyotane pAme. sUtrane ane arthane sArI rIte bhaNate te gurunI sAthe grAma ane AkArAdikane viSe vihAra karavA lAgyo. kALanA krama karIne te dhRtarUpI sAgarane pAragAmI thayA. vizeSa prakAranA (uttama) tapa vizeSavaDe pUrve karelA pAparUpI jaLAzayane sukavI nAMkhanArA tene avadhijJAna utpanna thayuM, tethI vividha prakAranI zaMkAnA samUhane nAza karatA tene gurue sUrinI padavI ApI. pachI bIjA prajananI apekSA rahita, mAtra bhavya lokanA upakAranI apekSA karate, ghaNA sAdhunA samUhavaDe yukta, hAthInI jema niraMtara sUtradAnanA varasAdane varasate, varasAdanA vyayavaDe paNa zratarUpI dhanane kSaya nahIM pamADato, dhanavAna leka, maMtrI ane sAmaMtavaDe sevAtA caraNakamaLavALe, kamaLanI jema pratibaMdha(' Agraha )rUpI paMkavaDe nahIM lepAta, ane keIna vaDe paNa parAbhavane nahIM pAmate te vihAranI paripATI(anukrama) vaDe gaganavalalabha nagaramAM Ave. trika, catuSka ane cauTAmAM tenA AgamananI vArtA prasarI. tathA mahAga rAjaputre vizeSathI te vArtA jANI. pachI atyaMta Azcarya pAmIne te vicAra karavA lAgyo ke-"aho!, moTuM Azcarya jue, ke jethI AvA prakAranA mahApApI mANase paNa AvA prakAranI sArA sAdhunI padavIne pAme che, ane AgaLa AgaLa guNarUpI guNanA zikhara upara caDe che, tathA hariharAdika paNuM duHkhe karIne nigraha karI zake tevA moharUpI dhAne jIte che. saMsAranA svarUpanI jevA gahana( gADha ) tathA dravyAdika jUdA jUdA kAraNenI apekSAvaDe ghaNA vibhAgavALA karmapariNAmanA vilAsane keNa jANI zake? dareka samaye bhAvanuM parivartana jovAmAM Ave che tethI te ja ekAMte karIne A bhavya che athavA itara(abhavya) che, ema kahI zakAya nahIM. sanmArgamAM rahelA prANI te sanmArgamAM ja vizeSa udyama kare che, ane unmArge rahele prANa sanmArganuM smaraNa kare te ati duSkara che, tethI sarva prakAre te mahAtmA sAmAnya guNavAna nathI ke je mahAtmA A pramANe 1. sUtrarUpI madanA. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrimahArAje kahela dharmopadeza ane naravAhana rAjAnuM kathAnaka. [ 257 ] anucita pravRttine pAmelA cittane pAchuM vALIne sacamarUpI parvatanA zikhara upara ArUDha thayA che ane ahIM AvyA che, tethI te mahAtmA vaMdana, namasaNu ane paryuM`pAsana vigere pratipatti( sevA )ne lAyaka che. " A pramANe manamAM nizcaya karIne vijayavega rAjA tathA nagaranA khIjA leAkeAnI sAthe kumAra vagere tene vaMdana karavA gayA. tyAM jaIne rAjacihnone dUra karI Adara sahita pradakSiNA karavApUrvaka te sarve gurunA caraNamAM paDyA ( namyA ). pachI gurue AzIrvAda ApelA te ucita Asane beThA. tyArapachI sabhAjanAne viSe ane vizeSe karIne mahAvega kumArane viSe amRtanA biMdunA samUhane jharatA netrane nAMkhatA sUrimahArAje dharma kathAnA prAraMbha karyo-- atyaMta duSkara evA paNu nadI, samudra ane paryaMtanuM ullaMdhana karavAne zaka che, paraMtu kadAgrahamAM lAgelA AtmAne sanmArgamAM sthApana karavA zakaya nathI. tathA vaLI kadAgrahamAM pravRtti karanArA rAgadveSAdika mATA zatru che, ane te zatruenA nigraha vivekathI ja sabhave che. vaLI te viveka huMmezA zAstranA zravaNathI ja saMbhave che. ane tenu` samyak prakAre zravaNu sadgurunA caraNanI vizeSa prakAre sevA karavAthI ja saMbhave che. mAkSa mArgamAM cAlelA prANIone mArga dekhADanArA suguru ja che, kemake mithyADaeN aMdha thayelA prANIonA cakSurUpa paramaguru ja che. mArI jevA athavA naravAhana rAjAnI jevA atyaMta aAgya janA paNa gurunA prasAdathI ja mATI yAgyatAne pAme che. A upadeza sAMbhaLIne moTA kautukavaDaeN vyAsa manavALA kumAra ane rAjA vigere kahyuM, ke" huM bhagavAna ! tamAruM sarva svarUpa amane pratyakSa ja che, paraMtu naravAhana rAjAnuM udAharaNa prasAda karIne kaheA. '" tyAre sUrie kahyuM ke-" sAMbhaLeA-- vividha prakAranA AzcaryarUpI ratnAnA rAhaNAcaLanI pRthvIrUpa vadezA nAmanI nagarI che. temAM namatA sAmatAnA mugaTanA maNuinA kiraNeAvaDe vyAsa caraNavALA naravAhana nAme rAjA che. tene sarvaijJa(jinezvara )nA zAsanane viSe mArI bhaktivALI priyadarzInA nAmanI bhAryA che, ane ameAgharatha nAmanA putra che. te sarve pAtapAtAnA kArya mAM tatpara thaIne kALanuM nimana karavA lAgyA. kevaLa (paraMtu) meTA pApane karanArA paNu manuSyeAne divase divase vRddhi pAmatA sukha, samRddhi ane putrAdika parivAravALA ane atyaMta dharmane karanArA manuSyeAne divase divase hAni pAmatA dhana, ArAgya, sukha ane parijanavALA joine atyaMta viparIta thayelA cittavALA rAjA dharma ane adharmanA pakSane dUra nAMkhI devA lAgyA. tyAre kAi ucita samaye priyadazanA rANIe tene kAMika upadeza karyo ke--" he deva ! sarva leAkAe mAnelA dharma ane adharmanA svarUpane tame kema dUra karA che? kemake-rAjyAdika padArtha dharmanuM phaLa che ema sAmAnya janA paNa kahe che, 33 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : ane dhananA nAza,rAga ane zeka vigere pApanuM mULa che ema paNa kahe che. jo ema na hAya, teA sarvAM. jagata sukhI athavA du:khI ja hAya, kemake kAraNa vinA rAjApaNuM, rakapaNuM ane saraMgIpaNu' vigere aneka prakArapaNuM kema ghaTe (saMbhave )?" tyAre rAjAe kahyuM ke-"he bhadrA! jema mATInA piMDanuM ghaDApaNuM ane madirAnA pAtrapaNe aneka rUpaNuM che, tema ahIM paNa jANavuM. he sutanu! pUjanAe pAtAnI buddhithI racelA ghaNA prakAranA sUtranA vistAravarDa tane A pramANe kubeSa utpanna thayA che, tethI tuM A! pramANe khele che. kayA mANusa dekhelI( pratyakSa )vastunA tyAga karIne nahIM dekhelI vastune anusare ? tethI hai priyA ! have phrIthI AvA prakAranA asAra vicArane tuM karIza nahIM. " te sAMbhaLIne "svAmInA cittane anusaravuM e ja bhRtyAnuM nityakarma che. " ema vicArIne rANI mauna rahI. tyArapachI te rAjA nira Mtara madha, madirA ane mAMsanA svAdamAM Asakta thai, prANIonA samUhanA vadha karavAmAM pravRtta thai, dharmanA viSayanI vArtAne paNa nahIM karatA ane sarva pApasthAnAne viSe Asakta thai vicaravA (rahevA ) lAgyA. pachI kAi eka divasa te rAjA sabhAma`DapamAM si'hAsana upara beThA hatA tyAre dUra dezamAMthI AvelA heDAuge (kAi mANuse) UMcA mukhanA vibhAgavALA, pramANavaDe mukta ane anukrame gALAkAra suMDhavALA, dhanupRSThanA saMsthAnavALA vizeSa pIThavALA, kAcabAnI jevA zveta nakhavaDe zAlatA maneAhara caraNavALA ane bhuMDanI jevA jaghana pradezavALA eka zreSTha hAthI dekhADyo. tene joine prasanna thayelA rAjA kArIgarone pUchavA lAgyA ke--"huM leAkA ! AnI zI kiMmata che ? A hAthI kai jAtivALA che? athavA tenu lakSaNa zuM che? '' tyAre hAthInA lakSaNa jANanArA teoe kahyuM ke huM deva! tame sAMbhaLeA.-prathama tA 1rUpa ane lakSaNa vigere jANyA pachI tenu mUlya sabhave che, tethI karIne prathama tenA 1rUpa vigerene jANA ( sAMbhaLeA ). bhadra, mada ane mRga A traNa prakAre hAthInuM svarUpa che. tathA A traNene kAMika saddaza hAya te ceAthA saMkrANuM kahevAya che. temAM je madhanI goLI jevA pILA netravALA, anukrame sArI rIte utpanna thayelA lAMkhA pUchaDAvALA, AgaLa atyaMta dhIra ane sarvAM avayaveAvarDa samAhita (suMdara) hAya, te bhadra kahevAya che. calAyamAna, jADA ane viSama ca vALA, moTA mastakavALA, jenA puchaDAnuM mULa jADuM haiAya; jenA nakha, dAMta ane vALa jADA hAya, tathA jenA netra siMhanA netra jevA pILA hAya, te maMda kahevAya che. je nAnA hAya, jenI zrIvA (DAka) nAnI hAya, jenI cAmaDI pAtaLI DAya, jenA dAMta, nakha ane vALa jhINA hAya, je bIkaNu DhAya, trAsa pAmatA hAya, udvega pAmatA hoya ane nAzI javAnA svabhAvavALA hAya, te mRga nAmanA hAthI kahevAya che. A traNa jAtanA hAthInA rUpa ane zIlavaDe je thADuM thAtuM paNa anusaraNa kare, te saMkINuM kahevAya che, ema jANavu. bhadra hAthIne zarada RtumAM mada jhare che, maMda hAthIne vasata RtumAM mada jhare Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAne jaNAvela hastinuM svarUpa ane rAjAe karelI muninI katha'nA. [ 259 ] che,mRga hAthI hemaMta RtumAM ja mada jhare che ane saMkINuM hAthI sarva kALe mada jhare che. bhadra hAthI peAtAnA dAMtavaDe bIjAne mAre che, maMda hAthI peAtAnI suDhavaDe bIjAne haze che, mRga hAthI mATA gAtra( zarIra )vaDe bIjAne haNe che, ane saMkIrNa hAthI savarDa haNe che. bhadra hAthInuM mUlya savAlAkha suvarNa che, maMda hAthInuM mUlya tenAthI a lAkhanu che, tenAthI a` mRga hAthInu mUlya che ane tenAthI ardha saMkIrNa hAthInu mUlya che. he mahArAjA! A hAthI bhadra jAtinA sabhave che. have tamane jema phreMce, te mUlya Ape| ane Ane grahaNa karI." tyAre khuzI thayelA rAjAe savAlAkha suvaNu apAvIne te hAthIne mukhya hAthInI zALAmAM mAkalyA ane heDAugane rajA ApI. pachI kAika divase rAjA azvavAhanikAmAM nIkaLyeA. tyAMthI pAchA AvatAM teNe kauzaba nAmanA udyAnamAM aneka lekanI pAse dharmakathAne kahetA dhasiMha nAmanA sAdhune joyA tene joine kApavaDe heAThane damatA(karaDatA) rAjAe kahyuM ke" are! kANu A daicchA pramANe moTA zabdavarDa khele che?" tyAre tenA parivAre kahyuM -"he deva ! A sAdhu dharmakathAne kahe che. " tyAre lajjA ane maryAdAnA tyAga karIne naravAhana rAjA pradhAna ane parijanAe niSedha karyA chatAM paNa ane amAdharatha rAjaputre skhalanA pamADyA chatAM paNa cAmaDAnI lAkaDIvaDe kaThArapaNe sAdhune mAravA pravartyoM. A vRttAMta devIe sAMbhaLye tethI teNIe rAjAne nivAravA mATe pradhAna puruSA mAkalyA. teoe AvIne vinati karI tyAre "jo mArA rAjyane viSe dharma adharmanI prarUpaNA na kare, te huM tene cheDI dauM." rAjAnuM Avu' kahevu sAdhue aMgIkAra karyuM. tyAre rAjAe tene cheDI dIdhA, eTale te bIje ThekANe vihAra karIne gayA. A vRttAMta sAMbhaLIne nagaranA leAke kheda pAmyA, ke-" rAjAe ahIM ja hIlanA karavAthI hAnine pamADhe che, hAMsI karavAthI rAvarAve che, kroza karavAthI vadha baMdha kare che, ane tADana karavAthI maraNu Ape che.' ema vicAra karatA leAka atyaMta bhaya pAmyA. rAjAnI apakIrtti cAtarapha prasarI, dhAMthI leAkeA dezAMtaramAM jatA rahyA. sAdhuneA samUha paNa jo ke tapanA tejavaDe te rAjAne bhasmanI rAzirUpa karavAne samartha che, teA paNu-" bALaka( mUrkha )ne sulabha evA Akroza, tADana, tajanA ane dhabraza AmAMnA uttara uttarane abhAve pUrva pUrvane dhIra puruSa lAbha mAne che, '' tathA-jo tu kSamA karIza, tA tu khIjAvaDe namana karAIza, ane tAruM kSamAzramaNa nAma paNa zAbhaze. ane jo kSamA na karIza, teA bIjA tane namaze nahIM, ane kSamAzramaNa nAmane nirarthaka dhAraNa karIza. ' ityAdi manamAM bhAvanA bhAvatA te sAdhu bIjA dezamAM gayA. tyArapachI kAika divase zikSAne nahIM grahaNa karAvelA te zreSTha hAthIne tatkALa grahaNa karIne leAkAe nivAraNa karyA chatAM paNa tenA para caDIne te rAjA rAjavATikAmAM cAlyA. tyAre kAipaNa prakAre devanA duSTa yAgathI icchA pramANe vanamAM karavAnuM maraNu Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra60 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the H karate te hAthI rAjAe tIkSaNa aMkuzanA prahAravaDe kuMbhasthaLane jarjarita karyA chatAM paNa viMdhyAcaLanI sanmukha vegathI cA. pavanathI paNa adhika vegavALA jatA tene aTakAvavA mATe azvanuM sainya ane ddhAno samUha deDyo, paraMtu nikAcita karmanA samUhanI jema jarA paNa rekavAne teo samartha thayA nahIM. pachI jeTalAmAM eka nimeSa mAtra paNa samaya na gayo, teTalAmAM te hAthI adazya thaye. tarata ja moTI aTavImAM paDyo (ga), ane rAjA kSudhA tRSAvaDe atyaMta glAni pAmyo. pachI anukrame ja te hAthI eka moTA vRkSanI nIce cAle, te vakhate te rAjA tenA parathI uchaLIne te vRkSanI zAkhAne vaLagI gayo. hAthI AgaLa cAlyo. rAjA paNa vRkSa uparathI nIce utaryo ane pANInI zodha karavA pravaryo. tevAmAM bhilee tene prApta karyo tyAre teoe tenuM AbharaNAdika sarva laI lIdhuM, ane mAtra laMgoTa paherAvyo. pachI teoe AdarathI pUchayuM ke-"tuM koNa che?" rAjA kAMI paNa bolyo nahIM. tyAre teoe tene lAkaDI ane muSTivakaeN mAryo ane vRkSanI sAthe bAMdhe. pachI bhilo jema AvyA hatA tema gayA. rAjA paNa rAtrine viSe moTA kachavaDe dhIme dhIme baMdhanane mokSa karIne deza tarapha cAle, ane koI paNa prakAre sudhA ane tRSNAvaDe kilaSTa zarIravALo te rAjapura nagaramAM pahaze. tyAM taLAvane viSe jaLa pIdhuM, tethI svastha zarIravALo thayo ane zikSAne samaye nagaramAM peTho. bhikSA mATe bhamavA lAgyo, ane kAMIka tuccha, rasa rahita azana ane bhutane pAme. pachI sAMjane samaye nagaranI madhye A taskara che ema dhArIne koIpaNa ThekANe nivAsane nahIM pAmate te nagaranI bahAra udyAnamAM gayo. tyAM svAdhyAyane karatA sAdhuone sAMbhaLyA, tethI temanI pAse gayo. tene divyajJAnarUpI netravALA sudharmAsUrie je, ane kahyuM ke-"he moTA rAjA naravAhana! tuM AvyuM :" te sAMbhaLIne "A mane zI rIte jANe che?" ema vismaya pAmelo rAjA kahevA lAgyuM, ke-he sAdhu! tame mane zI rIte jANe cho?" tyAre sUrie kahyuM ke-"he moTA rAjA! pitAnA dezamAMthI sAdhuone vidAya karatA te pote ja potAnA AtmAne jaNAvyuM che." A pramANe sAMbhaLIne rAjA lajajA pAme. sUrie tene bodha Ape, ke-"he devAnupriya! koIpaNa kutsita sukRtanA udayavaDe rAjyAdika pAmIne tucha mativALA manuSyo garvane pAme che, ane maryAdA rahita A pramANe bole che ke-"pu5 pApa che ja nahIM, paraleka che nahIM, koI jIva paNa nathI, tethI loka dAna, zIla ane tapanA kAryamAM kema pravarte che? ItyAdi bhUtavaDe grahaNa karAyuM hoya tema bolata, siddhAMta zAstranA paramArthane duSita karate, potAnI IcchA pramANe dharma viruddha kAryane karate, sAdhu janane tiraskAra karate, sArA lekanI avagaNanA karatA, huM ja tattva jANanAra chuM, huM ja nirmaLa vivekavALo chuM, bIjA sarva leka mUDha ane anucita bolanAra che, ema atyaMta bolato tArI jevo manuSya he rAjA ! anarthanI pathArI(samUha)ne avazya pAme che." A pramANe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narvAhanane sUrijIe pamADela pratimASa. [ 261 ] sAMbhaLIne rAjAnA cittamAM meATA pazcAttApa ullAsa pAmyA, tethI te kahevA lAgyA, ke he bhagavAna ! meM kevA prakAranI anarthanI pathArI prApta karI che ?" tyAre sUrie kahyuM ke AnAthI bIjuM tane zuM kahevuM? te te mahAtmA tapasvIne ducanavarDa du:kha karyuM, ane hAthanA prahAra vigerevarDa tADana karyuM, tethI karIne tuM rAjyathI bhraSTa thayA, jillAe karelI meTA aMdhanAdika zarIranI pIDAne pAmyA, ane mATA apayazanu bhAjana thayA, tathA paraleAkamAM dharma viruddha vartavAthI ati tIkSNa du:khanI khANurUpa thaIza. vaLI paraleAka nathI, puNya pApa nathI vigere je tuM kahe che, te paNa pratyakSa anubhava karAtA puNya pApanA phaLapaNAne lIdhe unmattanA pralApa jevu che. tathA tapa vigerenuM niSphaLapaNuM tuM je kahe che, te paNa atyaMta anucita che. kemake jo tapasyAdikanuM phaLa na hoya, te ahIM ja rahelA huM tArA thai gayelA vRttAMtane zI rIte jANuM? tethI karIne tapasyAdika vinA jJAna prApta thatuM nathI. tathA paraleAkanA asaMbhava paNa anucita che, kemake jAtismaraNAdikavaDe tenuM pratyakSapaNuM ja che. vaLI je kuMbhAranA ghaDA, madirApAtra vigere draSTAMta teM kahyuM, te paNa tArI sAthe ja vyabhicAra hAvAthI atyaMta aghaTita ( anucita ) che. kemake tuM rAjA thaIne hamaNAM raka thayA che. tenI vicitratAnA kAraNathI zubha azubha svabhAvavALuM kama paNa aMgIkAra karavuM joie ke je karmanA vazathI sukhI jIva paNu asukhI thAya che, ane asukhI paNa sukhI thAya che. vaLI dITheluM mUkIne nahIM dIThelAne viSe kANu pravarte ? ema je te kahyuM, te paNa zvapAka ane pAkanA phaLanA upapleAga ane tyAgane jovAthI aTita( ayeAgya ) che. jo aSTanI kalpanA anucita che ema tAruM' kahevuM satya hAya, teA prAraMbhamAM madhura evuM paNa kapAkanu phaLa bhAvI kALe vinAza karanAra hAvAthI kema tyAga karAya che? tathA dharma karanArA sIdAya che, ane pApa karanArA sukhane anubhave che, ema te je kahyuM, te pazu pUrve karelA karmothI utpanna thayeluM jANavuM, paraMtu te ( vartamAna )kALanA dharma ke adharmane AzrIne na jANavuM. tethI he rAjA ! IMdriya viSayanA vaza karavApaNAne aMgIkAra karIne jema tema khelavAvaDe tu tArA AtmAnA nAza na kara. sArA mArgomAM pravRtti kara, madha, madirA ane prANIghAtaneA tyAga kara, tuccha sukhanA leza mATe thanArA mATA du:khane tuM aMgIkAra na kara. samagra leAkamAM prasiddha, siddhAMtamAM kahela, sukhanA kAraNarUpa ane jIvadayAnI pradhAnatAvALA eka dharmane ja tu sArI rIte AcaraNa kara. jo tu peAtAnI mATI kalyANanI meATI para parAne icchatA haiAya, tA ati kaDavA ane karkaza( kaThaNu ) phaLavALA pUrve karelA duSkarmAnI niMdA kara. he rAjA ! jIvahiMsAdika pApasthAnAne viSe pravatelA prANIonu je aniSTa thAya che, te ahIM zuM kahevuM ? te A pramANe--sanmukha rahIne mAravuM vigere anyanA ghAta karanArAnA sasvanuM haraNa ane hanana vigere ati bhayaMkara vipAka pratyakSa ja dekhAya che. tathA asatya kheAlanAranI jillAnA cheda vigere mATA anarthA prApta thAya Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 262 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 ceA : che, parabyanuM haraNa karanArane paNa mastaka, hAtha ane paganuM kApavuM vigere prApta thAya che, parastrImAM Asakta thayelAne vividha prakAranI viDaMbanA dekhAya che, tathA parigrahamAM AsaktivALAne tenAthI paNa vizeSa viDaMbanA dekhAya che. he pRthvInAtha ! A pramANe pratyakSa dekhAtA anaMta du:khavALA pArUpI pakane viSe tu peAtAnA AtmAne nAMkhIza nahIM. jo peAte dharmanA bhAra atyaMta upADavAne samartha na hoya, teA dharmane pAmelA manuSyane paNa anumAdanA karavAmAM zuM tuM sama nathI ? huM pRthvInAtha ! hajI kAMi paNa nAza pAmyuM nathI. viziSTa mArgane tu bhaja. dUra gayelI paNa lakSmI nItine pAmelA manuSyane anusare che. " A pramANe sphuTa akSara vaDe gurue upadeza karyo tyAre naravAhana rAjane ghaNA pazcAttApa utpanna thayeA, tethI tatkALa tenI mithyAtvanI vAsanA nAza pAmI, tathA aneka prakAranA dughdhatrivaDe upAna karelA pApanA bhArathI bhaya. pAmelA te rAjA gurunA caraNamAM paDyo ane kahevA lAgyA, ke-- "he bhagavAna! kUvAmAM paDelA manuSya jema hAthanA avalakhana devAvaDa khecI kaDhAya tathA mATI nadInA pANInA pUramAM DUbatA mANusa jema tatkALa ApelA vahANuvaDe tarI jAya, tema sphuTa ane pragaTa arthavALA dharmanA upadeza devAvaDe tame mArA upara moTo anugraha( upakAra ) karyA che, tethI have sa vikalpanA tyAga karIne kAraNa vinAnA baMdhu samAna tamArI pAse jinadhanA ja aMgIkAra karuM chu. tathA ajJAnane vaza thayelA, mithyAtvanI bhAvanAthI bhAvita( vyAsa ) thayelA athavA rAjyanA gavathI vyApta thayelA meM je A aAgya AcaraNa karyuM che, dharma karanArA munijaneAnu pratikUlapaNuM ( zatru paNuM ) karyu che, asahya padArthInI prarUpaNA karI che, tathA sArA mArganI avalapanA( ni MdA ) karI che, A vigere je yAgya kArya rAgAdikane vaza thayelA meM karyuM... hAya, karAvyuM hAya ke anumAndhu' hAya, te sarvane huM ni MduM chuM, gIM karuM chuM, ane ayeAgya prAyazcittane aMgIkAra karuM chuM. " tyAre gurue kahyuM ke-"he mATA rAjA ! tamArI jevA uttama prakRtivALAne A cAgya ja che. " ema kahIne pachI divyajJAnanA upayeAgavaDe tenI yAgyatA jANIne, tene jinadhanA 52mA jaNAvIne (kahIne), mithyAtvanA trividha trividhe tyAga karAvIne jiMdagI paryaMta samakitanu ApaNu karyuM, tathA madha, madirA ane rAtribhAjana vigerenA vizeSe karIne tyAga karAvyA. pachI te rAjAe pUrve karelA duSkRtanuM prAyazcita aMgIkAra karyuM, ane zakti pramANe jinadharmanI samyak ArAdhanA karavAmAM pravRtti karI. tene zrAvakanA samUhe A sAdharmika che ema jANyA, ane tethI vajra ane leAjanAdikavarDa tenI pUjA karI. pachI keTalAka divasane aMte te peAtAnu rAjya pAmyA. te vakhate nagaranA lAkAe tenu varSopana karyu. pachI rAjAe mATI RddhinA samUha sAdhuravane nagaramAM praveza karAvyA. humezAM jinadharmamAM tenA udyama karavAvarDa priyadarzInA daivI AnaMda pAmI. anukrame ameAdharatha rAjaputra paNa tyAM AnyA. dharmanA aIjanA vizeSe karIne Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnA anurAganuM pUrvavRtAMta. [263] anurAgavALA thayA. A pramANe atyaMta ayogya chatAM paNa, durgatimAM javAne kola karAra AvyA chatAM paNa, moTI niMdAne pAmyA chatAM paNa, tathA pitAnA rAjyathI bhraSTa thayA chatAM paNa te naravAhana rAjA pharIthI moTI unnati(aspRdaya)ne, udAra dharmane ane sugatine je pAye, te saddagurunA upadezanuM mAhAsya ja che. samyapha prakAre samAdhi manavALA guruo dhanya jIvone pAparUpI kAdavamAM khUcelA prANIonA samUhane TekArUpa lAkaDInA jevI anuziSTi(zikhAmaNa ) Ape che. saddagurunA caraNanA prasAde karIne evuM kAMI paNa duya nathI, ke je jANI na zakAya, tathA evuM koI durlabha nathI, ke je prApta na thAya. A pramANe he vijayavega vidyAdhara rAjA! ane he mahAga rAja putra! tame mane naravAhana rAjAnuM je AkhyAna pUchayuM hatuM, te A meM tamane jaNAvyuM." A sAMbhaLIne ghaNuM leke pratibaMdha pAmyA, ane pitApitAnI zakti pramANe tapa-niyamanI kriyA karavA pravaryA pachI rAjA vigere sarva leke uThIne gurunA caraNane praNAma karIne jema AvyA hatA tema gayA. pachI bIjA divase pharIthI rAjA vigere sarva leke AvyA. gurue dharmakathAno prAraMbha karyo. pachI avasarane pAmIne utpanna thayelI zaMkAvALA rAjaputre gurunA caraNakamaLane praNAma karIne pUchyuM ke-"he bhagavAna rUpAdika guNavaDe adhika evA paNa bIjA rAja putranA samUhane mUkIne mAtra mArA pratichaMda(chabI-pheTA)ne ja jaIne barAbara svarUpane nahIM jANavA chatAM paNa paDyA rAjaputrI mATe viSe anurAga pAmI, tenuM zuM kAraNa? athavA to te sarva vyatikara (vRttAMta) jANatA chatAM paNa tame temAM vikSepa karyo, tenuM zuM kAraNa?" tyAre sUrie avadhijJAnanA baLathI pUrvabhavanuM sarva vRttAMta jANIne kahyuM ke-"he rAjaputra! tuM A vRttAMta samyapha prakAre sAMbhaLa:- A ja jaMbudvIpane viSe ardha aivita kSetranI pRthvInA alaMkArarUpa kuDinapura nAmanuM nagara che. tyAM Sakarma karavAmAM tatpara tathA piMDane ApavAvaDe ane gAdikanA vidhAnavaDe prANIonA upakArane kareto arjuna nAmano eka brAhmaNa rahe che. tene sArA zIlavALI ane dharmamAM tatpara suSeNuM nAmanI bhAryA che. tathA bAlyAvasthAthI ja sAthe dhULanI krIDA karato kelidatta nAmane mitra che. A sarva (traNe) svabhAvathI ja prANuMene viSe anukaMpA karavAmAM tatpara hatA, svabhAvathI ja dAkSiNya ane dAna ApavAnA zIlavALA hatA, sajajane niMdA na kare tevA ane kuzaLa puruSa hase nahIM tevA vyava hAravaDe vartatA teo kALane nirgamana karavA lAgyA. kevaLa arjune brAhmaNa tenA (komanA ane IrSAnA) vipAkane jANatA chatAM paNa atyaMta kopavALo ane ISyavALo ho, suSeNa sArA zIlavALI ane mAnavALI hatI, tathA kelidatta paNa aMgIkAra karelAnuM pAlana karavAmAM vyasanavALo ane svaccha (nirmaLa) svabhAvavALa hatuM. A pramANe keTa Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II [ 264 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che ? lAka divaso gayA tyAre eka divase atyaMta himanA kaNiyAthI vyApta vAyu vAvA lAgyo, moTI ThaMDI( TADha)ne samUha paDavA lAge, dareka gharamAM rAkhelA agninI pAse besIne mANase e divasano pahelo pahora vyatIta karyo, dhanavAna puruSo pAkA telamAM kAlavelA kaMku(kesara)vaDe zarIrane abhaMga karavA lAgyA, tathA vikasvara kuMdapuSa, pAratipuSpa vigerenI samRddhivaDe zobhato hemaMta Rtu prApta thayo. divasanA aMta samaye sUrya asta pAme, ane AkAzataLa saMdhyAnA vAdaLAnA raMgathI bharAI gayuM, te vakhate potAnA gharamAM eka ThekANe arjuna, suSeNa ane kelidatta sukhAsana upara beThA hatA, tathA ekAMtamAM tene parijana beTho hate, te vakhate A pramANe vArtA thaI (gAmamAM thatI vArtA sAMbhaLI) ke-"Aje yazovardhana nAmanA zreSThInA putranI vahu prathama yovanamAM varte che, teNIno tevA prakArane doSa joyA vinA paNa tenA patie kaThora vacanavaDe tenI atyaMta tajene karI, ke-"tAre koInI sAthe belivuM nahIM ane koIne ghera javuM nahIM, kemake jeno pracAra rUM na hoya tevI suzIlA strI paNa thoDA kALamAM ja durazIlapaNAne pAme che." tyAre teNIe kahyuM ke-"he Aryaputra ! A pramANe kaThora akSaravaDe zikSAvacana kahevAthI zuM phaLa che ? A jagatamAM jenI jevI prakRti hoya, te lAkhe zikSAnA dAnane (vacanane ) pAmIne paNa saraLa karelA kUtarAnA puMchaDAnI jema anyathA thatI nathI. jema prasaratI samudranI veLA maryAdA vinA zAMta pAmatI nathI, tema durbayanI pravRttine nivAraNa karanArI kulamaryAdA ja che. " A pramANe teNIe kahyuM tyAre tenA patino kopa vRddhi pAme, tethI "he pApI ! pratiSThA pAmelA tArA AtmAne tuM kahe che?" ema kahIne teNe te pramANe karyuM, ke je prakAre navI vahunI jema atyaMta guptasthAnamAM teNIne rUMdhI (nAMkhI). tethI te caMdra sUryane paNa jetI nathI. tyAre teNIne amarSa (kA5) utpanna thaye, ane patine pratibaMdha karavA mATe upAyanA samUhane vicAravA lAgI. pachI kaIka divase tenA gharamAM kaIka mahatsava thaye tethI sarva svajanavargane nimaMtraNa karyuM, temane bhojana karAvyuM ane rAtrie gRhadevatAnI pAse jAgaraNa prAraMgyuM. te vakhate gharanA loko gIta, nRtya jovAmAM vyApta thayA tyAre te vahue vicAryuM ke-" Aje mAre ahIMthI nIkaLavAno samaya che. " pachI te puruSane veSa dhAraNa karIne gupta gharamAMthI bahAra nIkaLI. "A puruSa che." ema dhArIne gharanA ArakSakoe tene rokI nahIM, tethI vina rahitapaNe te Icchita sthAne gaI. "--A pramANe kathAne sAMbhaLIne ISyane samUhavaDe prasaratA krodhanA AvezavALA arjune kahyuM ke "aho ! duSTa vanitAnuM rUMdhana karavA iMdra paNu zaktimAna nathI." tyAre kelidatte kahyuM, ke-"he priya mitra ! tuM sarva strI jananI niMdA na kara. sItA vigere mahAsatIonA caritra sAMbhaLavAthI harSano utkarSa thAya che." tyAre suSeNAe kahyuM ke-"koI paNa sArA zILavALI nathI, ema Aryaputrane abhiprAya che." A pramANe vitarka rahita teonA divase javA lAgyA. pachI koI vakhata rAtrie Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paghAnA anurAganuM pUrvavRttata. [ ra5 ] pahelA pahAne cheDe arjuna ane kelidatta dvArane mAge gharamAM praveza karatA hatA tyAre temaNe eka puruSane kAMIka vastu laIne vegavaDe vaMDIne ulaMghana karIne jate je. te vakhate te IrSyALu hovAthI "bhAne saMketa karelo A keI puruSa che." ema dhArIne kepa pAmelA teNe bhujArUpI argalA grahaNa karI ane strIne pUchayuM ke-"A keNa che?" tyAre pitAnA kAryamAM vyAkula hevAthI taskarane nahIM jANatI suSeNAe kahyuM ke"keNa kyAM che?" tyAre-"are pApaNa ! IcchA pramANe AnI sAthe tuM rahI che, ane meM tane pUchayuM ke-A koNa che ? ane kyAM che ? tyAre tuM ajANapaNane pragaTa kare che." A pramANe bolatA ane bhujArUpI argalAne ghA karyo. te vakhate hA ! hA! kAryanuM tatva jANyA vinA A ghAta kare agya che." ema bolate kelidatta te baMnenI vacce paDyo ane ghAtavaDe prApta karAye, tathA marmasthAnamAM ghAta thavAthI tatkALa maraNa pAmyA. te vakhate-"aho ! kema A mahAnubhAva kelidatta mAre nimite maraNa pAmyA ?" ema pazcAttApa karatI suSeNA paNa te prakAre teNe haNI, jethI te paNa paralokamAM gaI. arjuna paNa lekane viSe "A strIghAtaka che, brAhmaNaghAtaka che ane A mahApApI che." ema dhikkAra karAte te ja bhAvamAM moTA regavaDe AyuSya khAvIne maraNa pAme, ane AvazAta thayele te pahelI narakapRthvImAM utpanna thaye. kelidatta vyaMtara thaye, suSeNa paNe tevA prakAranA saMkalezavALI nahIM hovAthI pharI paNa brAhmaNa thaI. tyAM pahelI vayamAM ja vidhavApaNAthI duHkhI thaI tApasInI dIkSA laIne, atyaMta ghera bALatapa karIne tathA marIne saudharma devakamAM sAta palyopamanA AyuSyavALI devI thaI. kelidatta paNa tyAMthI cacaeN sate siMhapura nagaramAM sAgara nAmane vaNikaputra thaye. pahelI yuvAvasthAmAM paNa saMsAranA vairAgyanI buddhi prApta thavAthI zramaNa thaIne chaThTha, aThThama vigere kaThora tapamAM tatpara thaIne, kALa karIne saudharma devalokamAM deva thaye. arjuna paNa narakamAMthI nIkaLIne tiryaMca tha. tyAMthI marIne zaMkhapAlikA gAmamAM zaMkha nAme grAmapurane putra thaIne keIpaNa prakAre dhanazarma sAdhunI pAse dIkSA grahaNa karIne ati bhayaMkara ane sAmAnya mANasanA mane vikalvara karanAra cAritranuM pAlana karIne chevaTa marIne saudharma devalokamAM deva thaye. have pitAnA AyuSyane kSaya thayo tyAre kelidattane jIva sArA kuLamAM manuSya thaIne sarvajJanA dharmane yathArtha prApta karIne devalokamAM gaye. tyAMthI AvIne A gaganavalalabha nagaramAM A mahAvega nAmane tuM rAjaputra thayela che. suSeNa paNa saudharma devalethI cavIne rAjagRha nagaramAM kubera zreSThInI zAmA nAmanI putrI thaI. arjuna paNa te ja nagaramAM dhana nAmanA zreSThIne putra thaye. tenI sAthe te zAmAne vivAha thayuM. tyAM cirakALanA verabhAvathI tene joIne ja rAtrie vivAha samApta thayA pahelAM ja eka dizAne AzrIne 34 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 266 ] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 4 : nAzI gaI ane maheMdrapuramAM gaI. tyAM sArI sAthvInI pAse pravajyA laI tenuM pAlana karI marIne jyotiSka devane viSe devI thaI. kALanA kramavaDe tyAMthI avIne bhegapura nagaramAM caMDagati vidyAdhara rAjAnI paddamAM nAme putrI thaI. pUrvabhave patine Sa karavAthI puruSo upara dveSavALI thaI. kevaLa he mahAvega! kelidattarUpa thayelA te pote tene Apela ghAta aMgIkAra karyo. hatuM tethI teNInuM citta je teM vaza karyuM hatuM, tenA vazathI tane patirUpe aMgIkAra karyo. tathA je arjuna hatuM, te huM anaMgaketu thaye chuM. pUrvabhavanA malina karmane prabhAvathI teNIne grahaNa karavA prApta thaye, to paNa teNIe mArA tyAga karyo, tethI he mahAvega! tane AzrIne paddamA rAjaputrIne je anurAga ane mane AzrIne je virAga thaye, te sarva meM tene kahyuM." tyAre A sarva vRttAMta manamAM vicAratA mahAvega rAjaputrane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. paddamA devIne paNa te sarva vRttAMta sAMbhaLIne jAtismaraNanA vazathI pUrve anubhavela vyatikara pratyakSa thayA. tethI jagadagurunA dharmamAM ja eka cittavALI thaI. A pramANe satajJAnarUpI cakSuvaDe teonuM sarva vRttAMta phuTa rIte joIne tathA kahIne te munirAja mauna rahyA. te sAMbhaLIne sArI rIte vairAgyane pAmelA rAjAe kahyuM, ke-"he bhagavAna! huM tamArI pAse dIkSA grahaNa karavA IcchuM chuM." tyAre gurue kahyuM ke-"he khecararAjA! ghaNA viddhanA samUhathI bharelA A dhamarthane viSe kALanA vilaMbano tyAga karIne sArI rIte udyama kara." tyAre khecararAjAe pitAne sthAne mahAgane sthApana karyo, ane pote duHkhane nAza karanArI cAritralakSamI aMgIkAra karI. pachI gAma, Akara vigerene viSe gurunI sAthe ja cirakALa sudhI apratibaddha (aniyamita) vihAra karIne devakanI lakSmIne pAme. have ahIM mahAvega manohara vidyAdharanI padavIne pAmIne tevI rIte keIpaNa prakAre pravaryo, ke jethI samagra khecaranuM baLa pitAne AdhIna karyuM. tyArapachI kaIka divase te mahAtmA pUrvakALe utpanna karelA keIpaNa karmavaDe moTA vyAdhithI vyAkuLapaNAne pAme. tyAre maMtra, taMtra ane vijJAna vaDe zobhatA ghaNA vaidyone bolAvyA. teoe ghaNA upacAra karyo, paraMtu kAMIpaNa upakAra thaye nahIM. manamAM atyaMta kheda pAmate ane jarA paNa sukhane nahIM pAmate zAMta cittavALe te mahAsatva vicAravA lAge, ke-"pUrve karelA duSkRtyane bhegavyA vinA koIpaNa prakAre tene mokSa (nAza) thato nathI, tethI he jIva! tuM kema muMjhAya che? ane kema saMtApa pAme che?" A pramANe te vicAre che, te samaye ghaNA lokone upakAra karanAra eka vidyAdhara mahAvaidya tenI pAse Avyo. teNe reganuM utthAna (utpatti) pUchayuM, ane tenA upazama mATe AraMbha karyo, ane jANyuM ke pazunA AhAra vinA reganI zAMti nahIM thAya. ema jANIne teNe te vAta khecararAjAne kahI. tyAre teNe paNa kahyuM, ke-jIvanA vadhavaDe je sukha mane thAya, te sukhavaDe mAre saryuM. A janmane viSe ane bIjA janmane viSe paNa Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA gaNadharane vRtAMta. [ ra67 ]. prANaghAtavaDe karIne je kaMI udaya thayuM che, te eka mAre ja che. mArA kuLane viSe paNa te na ho." A pramANe nizcaya karIne rAjAe tatkALa tene vidAya karyo, ane regathI utpanna thayelA duHkhane samyaphaprakAre sahana karavA lAgyo. pachI kaIka divase rAtrinA pradeSa samaye atyaMta dusaha rogathI pIDA pAmelA te rAjAe vicAryuM, ke-"je koIpaNa prakAre A vyAdhine samUha zeDo paNa zAMta thAya, to A rAjyalakSmIne sarvathA tyAga karIne huM pravajayA aMgIkAra karUM." A pramANe nizcaya karIne te zadhyAmAM rahyo. cirakALe nidrA AvI, kSudhA utpanna thaI, rati (prIti) utpanna thaI, dareka samaye rogano samUha dUra thavA lAgyA. tyAre sarva pradhAna lokone bolAvIne potAne sthAne kanakavega nAmanA pitAnA putrane sthApana karIne tathA tene zikSA ApIne sATha vidyAdhara rAjaputra sahita meghagheSa sUrinI pAse teNe dIkSA grahaNa karI. pachI kalaMka rahita cAgnine cirakALa sudhI pALIne brahmaleka kapamAM devala kamIne pAmyA. ane tyAM daza sAgaropamanuM AyuSya pALIne tathA divya devasukha bhogavIne tyAMthI cavIne A ja bharatakSetrane viSe surapura nAmanA nagaramAM kanakaketu nAmanA rAjAnI zAMtimatI nAmanI rANInI kukSine viSe putrapaNe utpanna tharyo. pachI ucita samaye tenuM brahma nAma sthApana karyuM. pachI yuvAvasthAne pAmyA chatAM paNa pUrva janmamAM anubhavelA cAritraguNavaDe strInA parigrahathI virakta manavALo te keTalAka dharmamitranI sAthe sarvaviratinI IcchAvALo thaIne mArA kevaLajJAnane mahimA jANIne ahIM Avyo che, tathA pravajyA ane gaNadharanI lakSamIne pAmyo che. A pramANe cothA gaNadharanA viSayavALI vaktavyatA kahI. have pAMcamA gaNadharanA viSayavALI te vaktavyatAne kAMIka sAMbhaLe. pAMcamA gaNadharano vRttAMta, A ja jaMbudvIpa nAmanA dvIpane viSe bharatakSetramAM aMga nAmanA dezamAM vAsupUjya jinezvaranA janmathI utpanna thayela meTA AnaMdanA prakarSavALI, atyaMta samRddhivaDe vyAsa pradhAna kevaDe adhyAsita aneka prAsAdanI paraMparAvaDe suzobhita tathA bahu putravALA kamaLAvaDe adhiSita(vyAsa) sarovaranI paMkti jevI caMpA nAmanI nagarI che. temAM kSatriyanA kuLarUpI AkAzataLane viSe caMdra je jitAri nAmano rAjA che. tene moTA prasAdanuM sthAnarUpa ane sarva prajanane viSe moTA vizvAsanuM pAtrarUpa zivadatta nAmano amAtya che. tene vasaMtasenA nAmanI bhAryA che. te putra vinAnI che, tethI te putrane mATe devatAdikanI pUjAmAM tatpara thaIne maMtra, taMtramAM kuzaLa puruSone pUchavAvaDe divasene nirgamana kare che. pachI eka divasa koIpaNa prakAre putranA saMbhavane nahIM jotI Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra68 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the? hevAthI, nAna, vilepana ane zRMgArane tyAga karI, hAra vigere bhUSaNanA samUhane tyAga karI, DAbA hastataLa upara mukhakamaLane AropaNa karI, malina dukUla vAvaDe mastakamaMDaLane AcchAdana karI tathA pRthvItaLa upara nimeSa rahita zUnya lecanane sthApana karI kAMIpaNa manamAM vicAratI evI tene rAjabhavanamAMthI AvelA maMtrIe joI. ane tene pUchyuM ke-"he satana! samaya vinA A durthI avasthAne tuM pAmI che, tenuM zuM kAraNa che? zuM mArAthI athavA parijanathI kAMI paNa aparAdhane saMbhava thayo che? te tuM kahe." tyAre vasaMtasenAe kahyuM, ke-"he Aryaputra! keInAthI kAMI paNa duravasthA thaI nathI. kevaLa potAnA karmathI karelo je kaI vinipAta ( duHkha) thayo che, te dhananA vAparavAvaDe ke sAmarthanA vyApAravaDe dUra karI zakAya tevuM nathI." tyAre amAtye kahyuM, ke-"te vinipAta karyo che?" vasaMtasenAe kahyuM ke-"putranA viraha sivAya bIje karyo vinipAta kahuM?" maMtrIe kahyuM, ke-"hA. ema ja che, paraMtu ahIM zuM karIe? kemake je kArya puruSArthathI sAdhI zakAya che, athavA je kArya buddhinA pragathI sAdhI zakAya che, te kArya udyamI puruSane jema tema (koI paNa prakAre) siddha thAya che. te paNa he priyA ! tuM zekane mUkI de. have huM koI paNa prakAre tevuM karIza, ke jethI tAro vAMchita artha hAthamAM ja saphaLatAne pAmaze." tyAre te priyAe kahyuM ke "kyA upAyavaDe thaze?" maMtrIe kahyuM ke "kuLadevatAnI ArAdhanA karavAvaDe A artha sAdhavA lAyaka che. kevaLa daza rAtri sudhI tuM mArA darzananI IcchA karIza nahIM, kemake ikiyenuM damana karyA vinA Icchita kArya siddha thatuM nathI. " te sAMbhaLIne vasaMtasenAe tenuM vacana aMgIkAra karyuM. A pramANe paraspara vacananA upanyAsa( kahevA)vaDe teone paraspara vicAra karatAM moTo kALano vilaMba thaye. tevAmAM tatkALa rAjAne pratihAra tyAM AvyuM, ane tene kahyuM ke " he amAtya ! ApaNA rAjA ghaNA kALa sudhI tamArA mArgane jotA jotA rahyA che ane hamaNAM mane jaladIthI tamane bolAvavA mATe mokalyo che tethI zIdhrapaNe cAle." te sAMbhaLIne "jevI devanI AjJA." ema kahIne amAtya jaladI cAlyo. rAjakuLamAM pahoMce tathA rAjAne praNAma karIne sukhAsana upara beTho. rAjAe pUchayuM ke "ATalA kALano vilaMba thayo tenuM zuM kAraNa?" amAtye kahyuM ke-"he deva ! kAMI paNa gharanA prajananA parataMtrapaNue karIne kALa vilaMba thayo che. " rAjAe kahyuM ke -"zuM bIje kALe gharanA prajanane abhAva hate? ke jethI hamaNAM tenA saMbhavamAM ATale kALa vilaMba thaye? tethI phuTa rIte satya kahe." tyAre rAjAnA kAnanA mULamAM rahIne potAnI strIne yathArtha vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke-" tArI strIne udyama sthAne che (gya che)." tyAre amAtye kahyuM ke "he deva ! meM putranA lAbhane nimitte daza rAtri sudhI kuLa devatAnI ArAdhanA aMgIkAra karI che. te je tame deva prasAda karIne sarva vyApAranA tyAganI anujJA mane Ape, te mAruM kArya pramANanA zikhara upara ArUDha Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivadattane kuLadevatAe Apela varadAna. [69] thAye (saphaLa thAya)." tyAre rAjAe kahyuM ke-" amAtya ! rAjyanA kAryanI ciMtAne tyAga karIne daza rAtri sudhI te devInI ArAdhanA kara. A bAbatamAM tAre kAMI paNa aparAdha nathI." te sAMbhaLIne "tamAro mATe prasAda thaye" ema aMgIkAra karI te ja kALanA kAryanuM ciMtavana karatA tene rAjAe vidAya karyo, tyAre te pitAne ghera gaye. tyAM ekAMta sthaLe eka maMdira taiyAra karAvyuM. tyAM saMmArjana karelA ane chANathI lIdhelA eka pradezamAM dharA nAmanI devatA sthApana karI, tenI pUjA karI, tathA jJAna ane vilepana karIne amAtye kahyuM ke -" devI ! tuM mane varadAna ApIza tyAre ja huM bhejana karIza." A pramANe nizcaya karIne te devInA pagamAM paDaye. ane cirakALa sudhI teNInA guNanI stuti karIne darbhAsana upara beThe. tathA bhagavatInA mukhakamaLa upara nizcaLa netrarUpI bhamarAne sthApana karI temAM ja eka cittavALe rahevA lAgyo. pachI sAtame ahorAtra (divasa) prApta thayo tyAre tenA satyanI parIkSA karavA karavA mATe devIe tene kSobha pamADavAne prAraMbha karyo. te A pramANe -eka ThekANe ziyALanAM kSetkAra zabda ane moTA DamaDama zabdane karatA DamarUthI utpanna thayela ane pRthvInA AMtarAne bharI denAra bhayaMkara zabda nIkaLyA. bIje ThekANe tIrNa, yamarAjanI jillA jevI lAMbI ane ati kuTila kAtrikA ( kAtara) jenA hAthamAM che, e ati bhayaMkara ane uchaLate pizAcane samUha vistAra pAme. bIje ThekANe bhayaMkara, vistAra pAmelA zarIravaDe sUryanA kiraNanA vistArane rUMdhanArA, ane gADha aMdhakAranI jevA zyAma sapanA samUha uchaLavA lAgyA. eka ThekANe kesarAvaDe vyApta kaMdharA( Doka )vaDe bhayaMkara zarIravALA siMhane samUhe sajaja karelA moTA bhayaMkara zabda nIkaLavA lAgyA. bIje ThekANe tIvra vALAnA samUhavaDe vanakhaMDane keLiyArUpa karatA (bALatA) ane AkAzataLamAM prasaratA bhayaMkara agni pragaTa thaye. A pramANe vividha prakArane vibhISikA(bhaya)ne samUha te amAtyane bhaya pamADavA mATe te devIe tevA keI paNa prakAre karyo, ke jenAthI iMdra paNa kSobha pAme. te paNa te mahAtmA amAtya eka rUMvADA(leza) mAtra paNa pitAnA kRtya(dhyAna)thI kaMpe nahIM. kemake temAM ja eka cittavALA satva vALA prANuone zuM asAdhya hoya tyAre tuSTamAna thayelI te devI jhaNuM jhaNa zabdane karatA maNinA nUpuranA zabdanA miSathI jANe tenA sattvanI prazaMsA karatI hoya tema pratyakSa thaIne kahevA lAgI, ke-"he mahAsattvavALA ! tuM varadAna mAga. tArI sArI ceSTAvaDe huM prasanna thaI chuM." tyAre pitAnA kapAlatala upara kemaLa hastakamaLane AropaNa karIne (mUkIne) amAtye kahyuM, ke-"he devI! jene mATe meM tArA caraNakamaLanI ArAdhanA karI che, te zuM tAruM apAyuM che ke jethI "varadAna mAga" ema tuM mane kahe che?" devIe kahyuM ke-"he vatsa! tuM kahe che tema ja che. paraMtu mAruM citta kAMIka vyAkuLa thayuM che, tethI tene pUchavA huM pravRtta thaI chuM. " tyAre manamAM vismaya pAmIne amAtye Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 270 ] zrI pArzvanAtha caritra : praratAva 4 cA : "" kahyuM ke--" he devI ! mane mADhuM kautuka thayu' che, tethI prathama (humaNAM ) varadAna ApavuM dUra raheA, paraMtu cittanA vyAkSepanu kAraNa tuM kahe. " devatAe kahyuM-" kahuM chuM. he vatsa ! saMtAnanA vicchedathI bhaya pAmele tuM putrane icche che. te putra ApavAthI kanA vazavaDe vRddhi pAmatA te tArA gharamAM meTA dAridnanA upadrava karaze. tethI karIne tArA atulya sAhasavarDa vaza karAyelA hRdayavALI huM tane zuM putra ApuM? ke bIjuM kAMi paNa vAMchita ApuM? A ja vikSepanu kAraNa che." te sAMbhaLIne ati bhaya pAmelA amAtya vicAra karavA lAgyA, ke-- ahA! je dogatya che te yamarAjanA AvavA vinAnuM maraNu che, agni vinA zarIranA dAha che, ane dukALa vinA bhUkhamarA che. Ama chatAM have mAre zuM karavu' ucita che? " A pramANe vicAra karatAM tene pharIthI devatAe kahyuM ke-" huM vatsa ! have tane je rUce, tene tuM mAga. " tyAre " gRhasthIone putranA abhAva mATuM dUSaNa che. ema peAtAnI buddhithI manamAM nizcaya karIne amAtye kahyuM ke huM devI! bhale game tema thAo. mArI vasatasenA bhAyone putra Apa. devIe kahyuM- bhale. putra ApyA. tu zakA karIza nahIM. paraMtu vizeSe karIne deva ane gurunI pUjAne viSe raheje." ema kahIne te devI adRzya thai. pachI te amAtya pUjA vidhi samApta karIne ghera gayA. tyAM snAnAdika upacAra karIne tathA deva ane gurunA caraNanu smaraNa karIne bhAjanamaMDapamAM beThA, tathA mitra, jJAti ane sevaka sahita teNe bheAjana karyuM. tyArapachI mukhazuddhi karIne kapUranA pAtra sahita pAnabIDAne hAthamAM rAkhI kAmaLa dukULa vastrathI DhAMkelA ( pAtharelA ) mATA palpaka upara beThA. te vakhate kAryasiddhinI sabhAvanA karatI vasaMtasenA tenI pAse AvI, ane sukhAsana upara besIne pUchavA lAgI, ke- huM A putra ! ArAdhanA karAtI bhagavatIe zuM karyuM? te kaheA. " tyAre amAtye kahyuM ke--" tArI putranI icchA pUrNa karavAvaDe sarva karyuM.. ' vasatasenAe kahyuM ke--" A putra ! tamArA nizcayane asAdhya zuM hAya ? mAtra tuSAranA kAdavathI jANe vyAsa thai hAya tevI kamaLanI mALAnI jevI zyAma tamArA sukhanI krAMti kAi paNa kAraNathI dekhAya che, te hu' jANatI nathI. kemake manavAMchita arthAnI siddhi thavAthI AvA prakAranI zAlA malina thAya nahIM. ' tyAre amAtye kahyuM ke--" cirakALathI bheAjana, snAna ane vilepana vigere zarIranA satkAra tyAga karavAthI AvA prakAranI ja kAMti sabhave che. " tyAre " tame je jANeA te kharU che. " ema kahIne vasa'tasenA mauna rahI. pachI anukrame kamaLanA vananI jaDatAnuM khaMDana karavAmAM pracaMDa kiraNAvALA sUrya asta pAmyA. te vakhate pUrva dizA jANe sUryanA zAkathI rAtA vastra paherIne dIkSA letI hAya tema jAvayanA rasanI jevA rAtA raMgathI ucchvAsa pAmatA sadhyAnA vAdaLArUpI vasranA AvaraNavALI thai. jenI kAMtinA prasAra adhakAranA samUhathI vyApta thayA che evA tArAonA samUha jANe ke doSAsa'ga( rAtrinA" athavA DhASanA saMga )nA vazathI amanaharapaNAne pAmyA hAya tema dekhAvA lAgyA. tevAmAM ,, ,, dd Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- * putra prAptinI sAthosAtha dAridrayanI paNa prApti. [ 271] kumudane vidhurapaNuM (karamAvApaNuM) ApIne "te sUrya kyAM gaye?" ema kepathI jANe rAtA zarIravALo thayo hoya tevo caMdra udaya pAme. AvA prakAranI rAtrine viSe sukhazayAmAM sUtelI vasaMtasenAe prabhAtasamaye svapna joyuM, ke-dekhAtA suMdara AkAravALo pUrNakaLaza mArA mukhamAM peThe, paraMtu te kalaza khAlI hatuM. A pramANe jevAthI harSa ane viSAdavaDe vyAkula hRdayavALI te jAgI, ane amAtyanI pAse te svapna teNIe kahyuM. tyAre amAtye paNa kaLaza mAtranA darzanathI putrajanmano nizcaya karyo, ane khAlIpaNAthI dhananA virahanI saMbhAvanA karI. tathA prakAranA devInA vacananA nizcayanuM smaraNa karIne te(dhana)nI aprAptino parihAra karavA mATe kahevA lAge, ke-"he priyA / devInA prasAdavaDe sUcana karAyela A putralAbha tane avazya thaze. have tuM kAMI paNa saMzaya karIza nahIM. " tyAre vasaMtasenAe kahyuM ke-"je ema hoya, te te khAlI kema dekhAya? " amAtye kahyuM ke-"he priyA ! te kaLaza zuM khAlI che? ke bhareluM che? te nidrAthI mIMcAyelA locanavALI te samyaphaprakAre jANyuM na hoya." tyAre " ema ho." ema kahIne vasaMtasenA saMteSa pAmI. te ja rAtrie teNIne garbha pragaTa thaye. kAMIka adhika nava mAsa vyatIta thayA tyAre teNIne prasUti thaI, ane vidyuma(paravALA)nI jevA rAtA hAtha pagavALA tathA mAkhaNanI jevI ke maLa kAyAvALe putra janme. tenuM vardhApana karyuM. pachI bAramo divasa prApta thaye tyAre samagra svajane ane nagaranA lekene bhejana, dAna ane sanmAna karavApUrvaka te bALakanuM devaprasAda evuM yathArtha nAma pADayuM. pachI pAMca dhAvamAtAvaDe lAlana pAlana karAte te anukrame kumArapaNAne pAmyA. tyAre tene samagra kaLAne samUha bhaNAvyo. pachI ahicaMdra zeThanI semA nAmanI kanyA tene paraNAvI. paraspara sanehavaDe temanA divaso javA lAgyA. mAtra jUdA jUdA vyaya(kharca)nA AvI paDavAthI dhanano sAra nAza pAmavA lAgyo. te vakhate amAtye A pramANe vicAra karyo, ke-"devIe je dArigha kahyuM hatuM, te vanamAM khAlI kaLaza jevAvaDe daDha thayuM. tethI have zuM karavuM? dravya vinA kAMI paNa karI zakAya nahIM." A pramANe te vicAre che, te avasare tyAM rAja puruSa AvyA. teo rAjAnA AdezathI te te aparAdhanA sthAne kahIne, tenA hAthamAMthI mudrAne grahaNa karIne tathA gharanuM sarvasva haraNa karIne rAjakuLamAM gayA. amAtyane paNa kuTuMba sahita guptimAM (kedakhAnAmAM) nAkhyA ane lAMghaNa karAvI, tathA durvacanavaDe tarjanA karAvI. te vakhate amAtye vicAra karyo, ke zatrunA gharathI prApta thayela asAra bhikSAnI pravRtti karavI sArI che, vanamAM rahevuM sAruM che, athavA vyAdhivALApaNuM sAruM che, bIjA mANasanuM cAkarapaNuM karavuM sAruM che; paraMtu adhikAravaDe rAjAnI lakSamI prApta thAya te sArI nathI. kemake prAraMbhamAM manohara Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra72 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 ze ? saMpadA jevAmAM Ave, ane chevaTe duHkha pragaTa thAya che, mATe adhikAravaDe vilAsa pAmatA manuSyanA mastaka upara vajAzani paDo. besa, UbhuM rahe, bela, jA, ane maunavaDe A kArya kara. A pramANe daSanI jevA rAjAo sevakane hukama karIne pIDA kare che. A pramANe chevaTe jene asAdhAraNa viTaMbaNA AvI paDe che, te anartha prApta thavAthI, bhegavavAthI ke devAthI paNa zuM phaLa che? rAjAnuM sanmAna prathama khAMDa, zeraDI ane sAkaranA rasa jevuM mIThuM lAge che, ane te ja sanmAna pariNAme tAlapuTa viSa jevuM thAya che." A pramANe te amAtya jeTalAmAM atyaMta duHkhathI haNAyelo ciMtAtura rahe che, teTalAmAM rAjapuruSe AvIne kahevA lAgyA, ke-"he amAtya! deva Adeza Ape che, ke-aMdaranuM (gupta) dhana ApIne devanA caraNasparza vaDe (devatAnA sogana khAvAvaDe) tArA AtmAne tuM zuddha kara." tyAre "bahu sAruM" ema amAtya aMgIkAra karyuM. pachI sarva dhanane vistAra ApIne devatAnA caraNanA sparzavaDe rAjAnA cittane vAsita (khuza) karyuM. pachI rAjAe tene guNibaMdhanathI mukta karyo. tyAre te pitAne ghera gaye. manamAM kheda pAmelA tene vasaMtasenAe kahyuM, ke-"he Aryaputra! dhIrajano tyAga karI, cittanA avazaMbhane choDI tathA kAyarapaNAne aMgIkAra karI tame kema A pramANe varte che? zuM A saMsAranI sthiti apUrva che? te A pramANe-bhamatA araghaTTanI ghaDInI zreNinI jema khAlI thayelA puruSe tatkALa pUrNa thAya che, ane pUrNa thayelA khAlI thaI jAya che. temAM zuM Azcarya che? kALavaDe koNa koLiye karAyo nathI? keNa bhIkha mAganAra gauravane pAme che? lakSamIthI koNa mUkAyo nathI? ane baLa puruSavaDe kaNa dUSita thayo nathI? rAjAone keNu vahAle che? keNa manavAMchitane pAmyA che ? kone Apattio prApta nathI thaI? tethI he nAtha ! tame saMtApano tyAga karo." tyAre amAtye kahyuM ke -"he priyA ! akasamAta duHkha AvI paDavAthI saMtApa thAya che, ane samyapha prakAre nizcita thayela bhAvI ApadA AvI paDavAmAM te(saMtApa)ne zo avakAza heya?" vasaMtasenAe kahyuM ke - "he Aryaputra ! kevI rIte teno nizcaya thaye?tyAre amAtya devIne putranA varadAna ApavAne vyatikara ane svapnamAM khAlI kaLazanI prAptinA sadabhAvathI vaibhavane abhAva kahI batAvyuM." tyAre vasaMtasenAe kahyuM ke -" je ema che, te putra vinA zuM ApaNe na cAle ?" amAtye kahyuM ke "A to nimitta mAtra ja che. paramArthapaNe te kaI kaIne ApavA ke haraNa karavA samartha nathI. te A pramANe-jenA vaDe je sukha ke duHkha, je ISTa ke aniSTa, athavA je lakSamI ke teno nAza pAmavAno che, tene te avazya pAme che. pUrve karelA karmavaDe jIvane je zubha ke azubha pAmavAnuM che, te tevA prakAre ja pariName che. temAM bIje to nimitta mAtra ja thAya che. dazarathanA putra(rAma)nA hAthavaDe avazya dazAstha(rAvaNa)nA maraNane saMbhava hovAthI moTA anubhAvavALI jananI putrI (sItA) nimitta mAtra thaI che. sarva leka AThamAM caMdrane mANa Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAtya kuTuMbane munirAjane meLApa. [ ra73] sanAM aniSTanuM kAraNa kahe che, tene ja rAhu gaLI jAya tyAre bIjA kone AThamA kahe? tethI karIne putra vinA paNa mAre avazya dotya thavAnuM hatuM. tene kALa hamaNAM prApta thaye hevAthI te doge mane prApta thayuM che. temAM putrane zo doSa che?" vasaMtasenAe kahyuM ke-"hA. ema ja che." pachI amAtya pitAnA kuTuMba sahita tyAMthI nIkaLIne eka pAsenA gAmamAM gayA. tyAM te sarvee yathAyogya kAma karavAvaDe AjIvikA karavAne prAraMbha karyo. e pramANe divaso javA lAgyA. haMmezAM karNakAraka kriyA karavAthI amAtyanuM zarIra kSINa thayuM. UbhA thavuM, sUvuM, ane cAlavuM vigere kriyAne kagvaDe karatA tene putra kahyuM, ke-"he pitA! tame zarIranA prayAsavaDe tamArA AtmAne kema duHkhI karo cho? huM ja badhuM kAma karIza." tyAre tenI mAtA bolI ke-" he vatsa! tuM sAruM che. suputrane e ja mArga che, ke mAtApitAne viSe sarva prayatnavaDe yogya sevAmAM joDAvuM (lAgavuM)." A pramANe haMmezAM mahAkaNa vaDe paragharanA kAma karavA vigerevaDe divasanA avasAna samaye bhejananI prAptinA saMbhavavaDe te amAtya ane tene putra devaprasAda paNa atyaMta vairAgyane pAmyA. pachI manamAM dubhAtA te baMne jIrNa ghAsanI koTaDImAMthI nIkaLIne dvArane viSe gayA. tyAM keli vRkSanI nIce rahelA eka munine joyA. te jANe sAkSAta dharma hoya tema zobhatA hatA. teNe eka ja caraNa upara AkhA zarIrane bhAra dhAraNa karyo hate (eka page UbhA hatA), sUryamaMDaLanI sanmukha nimeSa rahita netrane sthApana karyA hatA, teNe kAmadevane nAza karyo hate, evA kalaMka rahita jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa ratnane dhAraNa karanAra te mahAmunine joyA. te vakhate tenA darzane nathI ullAsa pAmatA moTA harSathI utpanna thayelA romAMcarUpI kaMcukathI vyApta zarIravALA te ane tenA caraNamAM paDayA. muni paNa avadhijJAnanA baLathI temanA guNane lAbha jANIne kAryotsarga pArIne ucita pradezamAM beThA. pharIthI harSavaDe vikavara lenavALA te banee tene praNAma karyA, tene dharmalAbha ApIne munie kahyuM ke-"he devAnupriya! tame AvyA?" tyAre temaNe kahyuM ke -"he bhagavAna! hA. ema ja che." pachI manamAM vismaya pAmelA amAtye kahyuM ke-"he zreSTha sAdhu! AvA ati duSkara tapavizeSa karIne A tamArA AtmAne kema prayAsa Apo cho?" sAdhue kahyuM ke- "amAtya ! pUrve karelA duSkRta karmone AvA prakAranA vizeSa tapa vinA kema kSaya thAya? je A lekanAM kAryo paNa moTA kaleza vinA siddha thatA nathI, te AtyaMtika paralakanA zubha karmo zI rIte siddha thAya ? tRNanI jema rAjyane tyAga karIne dhIra puruSo(sAdhuo) pura, nagara, nigama ane saMbodhane choDIne ghera tapasyA karavA mATe vanavAsane aMgIkAra kare che. tame paNa paDI gayelA sarvapaNue karIne divasone nirgamana karatA kAryanA tatvane nahI jANIne A ja pramANe AtmAne kema sUro cho ? (duHkhI kare che?) duHkhI avasthAmAM pADavAne - '35 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 4 che ? viSe eka (advitIya) kuzaLa ane pragaTa pUrve karelA duSkRta karmonuM pratividhAna kema karatA nathI ? jema upekSA kare cheDe paNa vyAdhi tatkALa anarthane utpanna kare che, tema duSkarmano leza pratikAra nahIM karavAthI duHkhane Ape che. tethI anaMta duHkhanA kAraNarUpa te moTA duSkarmane tapa, niyama ane bhAvanAvaDe A ja bhavamAM vinAza pamADe gya che. " te sAMbhaLIne vimita manavALA temaNe kahyuM ke -"ame pUrva bhavamAM AvuM kaTuka rasavALuM karyuM duSkarma karyuM hatuM? athavA hamaNAM (A bhavamAM) tene nAza karavA mATe zuM kRtya ame karIe? te prasAda karIne amane hamaNAM Adeza Apa. he moTI karuNAvALA bhagavAna! dusaha duHkharUpI moTA samudranA uchaLatA karmavipAkarUpI moTA kalolavaDe haraNa karAtA amoe dvIpanI jevA temane prApta karyo che. tame ja amArI mAtA che, tame ja amArA pitA cho, tame ja amArA guru che, tathA tame ja amArA svAmI ane baMdhu cho, tethI tame amane ucita mArgamAM joDo." te sAMbhaLIne moTA duHkhanA samUhavaDe bharelA ane karuNAvALA tene vacananA samUhavaDe vizeSa utsAha pAmelA te sAdhu kahevA lAgyA ke "he devAnupriye ! tame ekAgra manavALA thaIne sAMbhaLa-jaya patAkAvALuM, UMcA ane moTA prAsAdanA zikharavaDe AkAzane rUMdhanAra, atyaMta moTI addhinA vistAravaDe kuberane laghu karanArA zreSThIvALuM, nahIM joyelA upadrava ane vyAdhivALuM, haMmezAM moTA Azcaryane dekhADanAra, ane budhajanoe nivAsa karela surapuranI jevuM vasaMtapura nAmanuM nagara che. temAM zatrurUpI hAthIne mAravAmAM siMhanI jevA moTA parAkramavALA aridamana nAme rAjA sarvatra prasiddhivALo che. te rAjAne bAhayAvasthAthI AraMbhIne vRddhi pAmatI moTI dvinA vistAravALo tathA samagra lekane cakSa samAna nada nAmano mitra che. tene suMdarI nAmanI bhAryA che, temane skaMda nAmano putra che. te svabhAvathI ja vinayavALo ane kaLAnA samUhamAM kuzaLa che. tene nAme karIne zIlavatI ane arthe karIne dharmaratA bhAryA che. tathA prakRtithI ja niraMtara ucita kArya karavAmAM tatpara che. paraspara premanA baMdhupaNAe karIne vartatA teono divasa javA lAgyA, tevAmAM tevA prakAranA cora, jaLa, agni, madirApAna, vezyA ane ghata vigere vyasanano abhAva chatAM paNa kSINa thatA dhananA samUhane joIne de pitAne kahyuM ke-"he pitA ! A pramANe vividha prakAranA vyApAra karatA chatAM paNa ane parimita kharca karavA chatAM paNa divase divase kaI paNa adagvaDe jANe haraNa karAtuM hoya tema kSINa thatuM dhana kema dekhAya che ? " tyAre naMde kahyuM ke-"he vatsa ! kAMI paNa kAraNa dekhAtuM nathI, paraMtu jema tuM kahe che tema A sarva dhana kSINa thatuM ja dekhAya che. " tyAre kade kahyuM ke-"he pitA! dravyanA vinAzane AzrIne zI rIte nizcaya kare?" naMde kahyuM ke- "nizcaya karavAmAM eka kAraNa che. je pUrva puruSanuM nAMkheluM akSaya nidhAna prApta thAya, te nice kAMI paNa nAza pAmavAnA svarUpavALuM thAya nahIM. " tyAra pachI zubha divase baLidAna nAMkhavApUrvaka Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skaMdanI kapaTI-mUcha. [ 275 ] te pitA putra ane nidhAnanuM sthAna meMdavA lAgyA. pachI jeTalAmAM keTaluMka khede che teTalAmAM puMchaDAnI chaTAvaDe pRthvIpIThane teDatA, caNeDhInI jevA locananI prajAnA samUhavaDe akALa saMdhyAne dekhADanArA, ati bhayaMkara mukharUpI kuharamAMthI nIkaLatA agninI zikhAvaDe dedIpyamAna, jANe kalikALanA kezane samUha hoya, jANe yamarAjAnA netrane vize hoya, tathA maMdarAcaLavaDe mathana karAtA moTA samudranA tIvra viSavaDe vyApta jANe capaLa kalela hoya, tevA tathA moTA kuMphADAvaDe pRthvIne kaMpAvatA moTA sarpo prApta thayA. temane joIne atyaMta bhaya pAmelA te naMda ane kaMda vegathI nAzI gayA. pachI keTalAka lAMbA (ghaNA ) divaso gayA tyAre temaNe dhULanA samUhavaDe te nidhAnanA khADAne pradeza pUrI dIdhuM. " puNyanI paripATI (paraMparA) nAza pAmI." ema vicArIne bhaya pAmelA te naMda ane rakaMda kuTuMbanI AjIvikAne paNa mUkIne kAMIka vAsaNane samUha laIne gola deza tarapha cAlyA. cAlatA teone mArgamAM devazarmA nAmano sArthavAha maLe. teone paraspara vArtAlApa thaye, ane eka ja (samAna) deza tarapha javApaNAe karIne sAthe ja cAlyA. pachI keTalAka lAMbA mArgane ulaMghana karyo tevAmAM bhilonI dhADa AvI paDI. te jaI jIvitanA nAzathI bhaya pAmelA sArthavAha, naMda ane kaMda eka dizAe nAzI gayA. pachI nAyaka rahita thavAthI te sArthane vizeSa karIne luMTyo. mAtra hastanA ja sahAyavALA te sArthavAha, naMda ane kaMda narapura nagaramAM pahoMcyA. paranA gharane viSe kAma karavA lAgyA. kAMIka dravyano samUha upArjana karyo. teonA cittanuM samAdhAna (zAMtapaNuM) thayuM. teo je vyavasAya karatA hatA, tenAthI temane icchita lAbha thayo hato. deza, kALa, kSetra, bhava ane bhAvane AzrIne sukha, asukha (zubha, azubha), lAbha, alAbha vigere bhA(padArtho) prApta thAya che. A pramANe keTaluMka ghaNuM dravya upArjana karIne te traNe jane eka ja ThekANe rahIne divasene nirgamana karavA lAgyA. pachI eka divase te devazarmA sAthe vAhe nidhAnane ka95 prApta karyo, ane temAM lakhele, dizAnA vibhAga rahita, dravyanI saMkhyA sahita ane vizvAsa upaje te nidhAna-nibaMdha (nidhAnane lekha) vAM, ane te lekha samAna hadayavALApaNuM hovAthI naMda ane aMdane dekhADyo. te vAMcIne temaNe lAghA karI. tyAre sArthavAhe kahyuM ke "je tame sahAyavALA thAo, te A nidhAna ApaNe grahaNa karIe. " tyAre temaNe te aMgIkAra karyuM. pachI jozIne zubha muhurta pUchIne te sarve (traNe) kahelA sthAne gayA. tyAM balividhAna karyuM. pachI davA lAgyA. tyAre te nidhAna pratyakSa thayuM. te vakhate tene grahaNa karavA mATe meTA kSaTapaNAthI zvAsanA rUMdhavApUrvaka netrane nizcaLa karIne marelAnI jema ceSTA rahita thaIne te kaMda bhUmipITha upara paDyo. te joI sArthavAha ane naMda bhaya pAmyA, ane "are! A zuM thayuM?" ema kahI nidhAnane tyAga karI vaMDA upacAra ane zarIranI saMvAhanA karavAvaDe kaMdane upacAra karavA lAgyA. paraMtu kAMIpaNa vizeSa (pheraphAra) Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ raha6] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che : thaye nahIM. tyAre baMde kahyuM ke-"mane A vizva prApta thayuM. tethI A deSa zAthI utpanna thaye? te jaNAtuM nathI, te have nidhAnane pRthvIbhAga DhAMkI de. tene khamAvIne mUkI de. kadAca Ama karavAthI kAMIka paNa kaMdane upakAra thAya." tenuM A kahevuM sArthavAha aMgIkAra karyuM ane te ja pramANe karyuM. te ja vakhate sakaMda sAvadhAna (sAre) thaye ane netrane vikasAvara karIne kahevA lAgyo, ke-"A zuM che ?" tyAre sArthavAhe tene pUrvane sarva vRttAMta kahyo. kapaTanA svabhAvapaNAe karIne kaMde kahyuM ke-emaja che. je vakhate mUcchathI mArA netra mIMcAI gayA te vakhate keIe kahyuM ke-"A niraparAdhI kema haNAya che? ahIM to sArthavAha ja haNavA lAyaka che ke jethI teNe ja A davAnuM AraMbhayuM che." AnI pachI keIe kAMI paNa kahyuM ke na kahyuM, te huM kAMI paNa jANatuM nathI." A pramANe sAMbhaLIne te sArthavAha bhaya pAme. pachI "jIva nara bhadrane jue che" ema vicAra karIne nidhAnane DhAMkIne te sArthavAha naMda ane rakaMdanI sAthe ghera gaye. tyAM paraspara vAta karIne divasa nirgamana karyo. saMdhyAkALa prApta thaye. tyArapachI rada ekAMtamAM pitAnA pitAne kapaTathI karelI mUccha vigere vRttAMta pragaTa karavAvaDe sArthavAhane nidhAnathI vimukha karavAnA upAya meM karyo che ane te nidhAna ApaNe ja grahaNa karavuM che ema kahyuM. tyAre baMde te sarva jANyuM ane saMtuSTa manavALA teNe tenI prazaMsA karI. tyArapachI sarva nagara mANasa rahita thayuM, sArthavAha paNa sUI gayA tyAre potAnI sarva taiyArI karIne tathA te nidhAna grahaNa karIne naMda ane skaMda pitAnA nagara tarapha cAlyA. mArgamAM eka nivAsasthAne gayA. tyAM rahIne jovAmAM te nidhAnane ughADIne jue che tevAmAM dareka ratna moTA mUlyavALo joyA. tyAre meTA harSanA samUhane pAmelA teo paraspara bolavA lAgyA, ke-"A jagatamAM buddhine je ullaMghana karanAra che, je IcchA karavAne zakaya nathI, ane je vicAryA chatAM paNa ghaTI zatuM nathI, tevA paNa manuSyanA vAMchita arthane vidhAtA vinane atyaMta nAza karIne tatkALa prApta karAve che. tame sAkSAt juo, ke-je samaye A vidhAtA pratikULapaNAne pAme che, te ja samaye ApaNA hAthamAM rahelA paNa vittAdikane nAza thAya che. mugdha buddhivALA manuSya devene zA mATe name che? zA mATe rAjAnI sevA kare che? dhyAna ane tapanuM vidhAna karavAvaDe A dehane kema pIDA pamADe che? ke jethI krIDA mAtramAM ja vAMchita arthanA samUhane sAkSAta apAvanAra vidhAtA devane manuSya pRthvIpITha upara mastakane sthApana karIne kema vAMdatA nathI? ane pUjatA nathI?" tyAre skade kahyuM ke-"he pitA ! prasannatAnA prakarSavaDe sayuM kemake ekAMta harSane pAmelA manuSyane paNa kadAca vidhAtA sahana karatuM nathI, ane kadAca duHkhI upara paNa anukaMpA kare che, kemake vidhAtAne sarva vyApAra durlaphaya che." tyAre naMde kahyuM ke-"he vatsa ! teM sAruM kahyuM, he vatsa! teM sAruM kahyuM. bRhaspati jevo paNa karyo bIjo manuSya AvuM bhaNavAne zaktimAna hoya?" Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devazarmA sAthavAhane mitronA prapaMca jANI thayelu duHkha. [ 277 ] "C te pachI tyAM svastha zarIravALA thaine akhaMDita ( niraMtara ) prayANavaDe karIne vasatapuramAM pahoMcyA. tyAM rAjAe temanuM sanmAna karyuM, nagaranA lokoe paNa bahumAna ApyuM. pachI pUrvanA pravAhavaDe nagaranAM kArya ane rAjyanAM kArya citavavA lAgyA. have ahIM te sAI vAha rAtri prabhAtarUpa thai tyAre naMda ane skaMdane nahIM jovAthI trika, catuSka ane cara vigere ThekANe temane jovA lAgyA. keipaNa ThekANe temanI pravRtti nahIM pAmavAthI manamAM khedma pAmyA. ane teo kyAM gayA haze? kayAM rahyA haze ? athavA kAI taskarAdikavarDa A paradezI che ema jANIne maMdigrAhavarDa ( kedInI jema pakaDavAvaDe ) laI javAyA haze ? " A pramANe kuvikalpathI vyApta thayela te temanA upagaraNanA samUhane kAMipaNa nahIM jovAthI ciMtavavA lAgyA, ke--" jo kadAca leAlathI parAbhava pAmelA manavALA te te nidhAnane prApta karIne nAzI gayA hoya, teA huM paNa te nizvAnanuM sthAna jouM. " ema vicArIne te nidhAnanA pRthvIbhAgamAM gayA. tyAM cAre dizAmAM nAMkhelA khaLikAna ane puSpane, khAdelA kaLazane tathA pradhAna vastuvaDe pUjelA te pradezane samyak prakAre joine tathA mUrchAnI prApti vigere kapaTanA sthAnarUpa samagra spaMdanA vilAsane jANIne cittamAM atyaMta saMtApa pAmelA te " are ! A pApI mitrae mane kevA chetaryAM? have huM zuM karu? athavA kAne kahuM ? athavA kayA upAya zarU karuM ? " ema vicArIne bhAjana pANInA tyAga karI vartAvA lAgyA, tyAre tene pADAzIe pUchyu huM sAI vAha ! sukhanI zyAma kAMtivALA tu udvega pAmyA hAya tevA kema dekhAya che ? " tyAre sAIvADe kahyuM ke--" te na Mda ane skaMda nAmanA mArA svajanA kayAM gayA ? e citAthI AvI rIte udvega pAmelA manavALA hUM thayA chuM. '' tyAre pADAzIe kahyuM ke-" tamArA svajanAe jatI vakhate mArI pAse tamane A pramANe kahevarAvyuM che, ke-" ame keTalAka divasa utsavanA pracAjanathI javAnA chIe, tame samAdhivarDa ( sukhavaDe) rahejo, ane ame pAchA AvazuM tyAre tamane maLIne jema ucita haze tema kahyuM " te sAMbhaLIne " ahA ! kapaTanA ArabhanI kuzaLatA kevI che ? " ema vicArIne zUnya huMkAra ApIne sAlAhe tenu kahevu' maMgIkAra karyuM, ane divasane a Mte bhAjana karyuM. sUrya asta thayA. peAte zayyAmAM sUtA. te vakhate ghaNA kuvikalpanI kalpanAvaDe buddhinA viparyAsa utpanna thavAthI mahAvideha kSetramAM rahelA jaina munidharmanI sthitinI jema AkhI rAtri nidrA rahita mukhavALA te thayA, ane tethI cAra paheAravALI paNa rAtri lAkha paheAravALI jANe thaI hAya tevI nirgImana karI. pachI zayyAmAMthI UThyo ane prabhAtanu kArya karyuM. pachI vyApAramAM joDelAthI bAkI rahelA vittane grahaNa karIne vasatapura tarapha cAlye. have A tarapha naMda ane skaTTai te sAvAhanA bhAgamananI sabhAvanA karI, tethI tenA vidyAtane mATe rudra nAmanA pAtAnA bhANejane keTalAka sahAyakAraka manuSya sahita samayane ceAgya kahevA lAyaka sarva upadezane ApIne devazamAM sArthavAhanI sanmukha mokalyA. tyAre te vilaMba rahita gamanavaDe sanmukha ,, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 278 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : "" AvatA gADAnA sAthIone pUchavAvarDa sAthe vAhanI khakhara jANIne gAla dezanI saMdhi( sImADA )ne pAmyA. tyAM eka sImADAnA gAmanI samIpe kUvAnA kAMThA pAse rahelA vaTavRkSanI nIce vaselA gheADA sAne joyA. tyAre te tenI samIpe gayA, ane kahevA lAgyA, ke--" are ! devazarmA sAtha`vAha kayAM che ? te tame zuM jANeA che ? " tyAre bhavitavyatAnA vazathI sAvADe kahyuM ke-" are ! tamAre tenuM zuM prayeAjana che ? " rUdre kahyuM ke-" te amArA pitAmahanI samAna che. tenu prayAjana ame pachI kahezuM. tyAre kAryanuM tattva vicAryA vinA sAOvADe kahyuM ke--" te ja devazarmA huM chuM. te sAMbhaLIne rUdra khuzI thayA ane tyAM ja janmyA. pachI ucita samaye ekAMtamAM zAkanI avasthA dekhADatA te rUddhe kahyuM ke-" huM sA vAha ! naMda ane de mane tamArI pAse A pramANe kahevA mAlyA che, ke-" rAtrie tame atyaMta nidrAvALA hatA tyAre ame jevAmAM te nidhAnanA pradezamAM gayA, tevAmAM kAika puruSo te nidhAnane grahaNa karI vegathI palAyana karI gayA. tenA mArge ame doDyA ane dUra pradeza sudhI gayA, paraMtu te nidhAnane grahaNa karanArA prApta thayA nahIM. pachI pAchA vaLavAne azaktimAna temaNe tamane te vAta jaNAvavA mane mekalyA che. tethI kuvikalpanA tyAga karI mArI sAthe tame AvA, ke jethI kALanA vilama vinA tamane naMda ane skaMdanI sAthe meLApa karAvI dauM, " te sAMbhaLIne mugdha buddhipaNAe karIne sAvADe " bahu sAruM " ema kahI aMgIkAra karyuM. ane rUdre vinayanA upacAranI vRttivaDe tenuM hRdaya pAtAne vaza karyuM. pachI sAthe ja maLIne keTaleka sudhI prayANa karyo pachI eka gAmamAM rAtrie sAvAha atyaMta nidrAmAM hateA tyAre tenu sarvasva haraNa karIne rudra vegaDe palAyana thayA, vasatapuramAM gayA ane naMda tathA skaMdane te haraNu karelA vittanA samUha ApyA tyAre te mane tathA suMdarI ane putravadhU zIlavatI save atyaMta khuzI thayA. pachI keAika divasa mahAkaTe karIne sAvAtu tyAM AnyA. tyAre kapaTanA svabhAvathI naMda ane kade tenI pratipatti karI, tene bhAjana karAvyuM, ane vastradAnavaDe sanmAna karyuM. pachI ucita samaye sAvADe nA vRttAMta kahyo. tyAre naOM ane skaMde kahyu` ke-" huM sAthe vADhu ! te durAcArI keAI dhRtta haze. amArA saMbadhI nathI, temaja amArA kuLamAM koinuM rudra nAma paNa nathI. " sA vAhe kahyuM ke-" bhale ema huze. " tyArapachI kAMika bhAtu ApIne vidAya karelA sA vAha peAtAne sthAne gayA. pachI teoe cirakALa sudhI dravyanA samUhanA dAna, bhAga ane upabhAga vigere prakAravarDa vilAsa karyAM. tathA vacanAthI upArjana karelA dravyanA upabhAgavaDe sarve e parabhavamAM duHkhane ApanAra aMtarAya ka upArjana karyuM. kALanA krame karIne ceAgya AyuSya pALIne sarve maraNa pAmyA, ane manuSya tathA tiya ca vigere gatimAM utpanna thayA. mitranI sAthe visaMvAda ane paradhananA grahaNuvaDe vRddhi pAmatA mATaTa harSanA vazathI pUrva upArjana karelA meATA aMtarAya karmanA udayavaDe teone jyAM jyAM janma .. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMda tathA kaMdanuM tiryaMcAdi gatimAM bhramaNa | [ 279 ] thAya che, tyAM tyAM atyaMta udyama karatA chatAM paNa teone bhejanAdikanI prApti avazya thatI nathI. lebhathI parAbhava pAmelA cittavALA prANIo A jagatamAM je pApanAM karmo kare che, te karmo pariNAme bAdhA kare che. jema lubdha ane mugdha bilADe pitAnA mastaka upara rahelA gADha lAkaDInA ghAtane nahIM te ekadama dUdha tarapha anusare che, tema rAgAdivaDe moha pAmelA manavALA paNa akRtyathI utpanna thayelI duHkhanI paraMparAvaDe kaTuka vipAkane nahIM jANatA akRtyanuM AcaraNa kare che. dAha javarathI parAbhava pAmelA mANaso jema sArA rasavALA rasAlune pIe che, ane pachI te apathyathI haNAIne kANanI jema niceSTa paDe che, tema ajJAnathI haNAyelA prANIo moTA rasa vaDe karIne akRtyane seve che, tethI tenA kaTu vipAkathI haNAyelA teo duHkhanA samUhane sahana kare che. thoDA divasanA jIvitane mATe je prANIo je pApanA samUhane upArjana kare che, te sarasava mAtranA sukhane mATe meruparvata jevaDA moTA duHkhane upArjana kare che. ghaNuM kahevAthI saryuM. naMda ane kaMda tathA te strIo dareka janmamAM sudhAvaDe haNAIne tiryaMcAdika gatine viSe ghaNA aMtarAya karmanI nirjarA karIne kApIlya nagaramAM naMdane jIva sAgara chIne putra dhanadeva nAme thaye, ane sakaMda tene ja nAna bhAI bhAnudatta nAme thaye, tathA suMdarI ane zIlavatI temanI ja nAnI bahene emAM ane sItA nAme thaI. pUrvabhavanA lAMbA sahavAsane AzrIne temanA citta paraspara gADha premathI baMdhAyA. sarve anukrame vRddhi pAmyA, ane yogya kaLAnI kuzaLatAvALA thayA. tenI banne bahene te ja nagaramAM sArthavAhanA zubhaMkara nAmanA eka putranI sAthe paraNAvI. dhanadeva ane bhAnudata paNa kaMcana zreNInI vijaya ane jayaMtI nAmanI putrIne paraNyA. pachI dravyane upArjana karavA vageremAM pravRtta thayA. A pramANe kRtakRtya (kRtArtha ) thayelA tenA pitAe kaI divase bahuzrutavALA, ghaNA ziSyonA parivAravALA, ane eka gAmathI bIje gAma vihAra karIne prApta thayelA guNadatta nAmanA sUrinI pAse sAdhudharma sAMbhaLIne pratibaMdha pAmIne pravajyA aMgIkAra karI. tathA aneka sthaLe vihAravaDe vicAravA lAgyA. ahIM dhanadeva ane bhAnudata anyonya nehavALA thaIne khetI karmavaDe ane bIjI kaLAonA kAgavaDe ghaNe dravyane samUha upArjana karIne dIna ane anAtha vigerene dAna devAmAM tatpara thaI samucita dharmanA AcaraNa vaDe vartavA lAgyA. kALanA krame karIne temane paNa putro thayA. temane bhaNAvyA, te yauvanane pAmyA, strIono parigraha karAvyo (paraNAvyA), dravya upArjana karavA mATe joDyA. kALanA krame karIne vyavahAramAM pravartatA teoe tathA prakAre koIpaNa rIte pradhAna janeno upacAra karyo, ke je prakAre teo ja pIra janonA kAraNikapaNAne (mukhyapaNane ) pAmyA. pitA pAsethI paNa sarva dravyanuM AkarSaNa karIne moTI RddhivALA thayA. dhanadeva ane bhAnudata vRddhapaNAne pAmavAthI tathA prakAranA kArya karavAmAM - 1. ghI, madha, dahIM, khAMDa, marI vigere padArtho ekaThA karela hoya te. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 280 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : asamartha thayA, tethI meATA parAbhavane pAmyA. tyArapachI tathAprakAranA oSadhanI sAravAranA abhAvathI temanI bhAryA vijayA ane jaya'tI maraNa pAmI. A avasare chaThThuM nahIM thavAthI bAkI rahelA pUrvabhave upArjana karelA aMtarAya karma te bannenA udayamAM AvyA. tenA vazathI te banne mahAnubhAva bhAryAnA maraNunA du:khavaDe, putranA parAbhavavarDa ane parijananA apamAnavaTe atyaMta duHkhI avasthAne pAmyA. ghaNuM zuM kahevuM ? pUrve karelA duSkRtanA doSavaDe teo tevA koipaNa prakAranA parAbhava sthAnane pAmyA, ke jethI vikALa samaye ( sAMje ) bhAjana paNa mahAkaSTathI maLatu hatu. ati kaThAra ane niSThura ( tuccha ) ghaNA vacaneAvaDe tiraskAra pAmatA hatA, ane du:khanA samUhathI vyApta thayelA teo pratisamaye mRtyune sAruM mAnatA hatA. A pramANe DhaDha rIte mATe vaibhava chatAM paNa karmInA doSathI teone bhayaMkara AkAravALu' atyaMta mATu daugatya AvI paDayuM. kAika divase utpanna thayelA ati meATA kApavALI putravadhuoe leAjananA niSedha karIne tevA prakAranI kAipaNa rIte meATI hIlanA karI, ke je prakAre mahAnubhAva du:khathI pIDA pAmelA te banne peAtAnA zvAsane rUMdhI zIghrapaNe maraNane pAmyA, ane tyAMthI vyaMtarapaNe utpanna thayA. tyAM putravadhUnA tiraskAra smaraNu thavAthI uchaLatA kApavALA temaNe peAtAnA putrAne tevA prakAre karyA, ke je prakAre paragRhane viSe bhikSA mATe bhamavA lAgyA. tathA sAmA ane sItA nAmanI. temanI bahunA kALanA karma vaDe putrAvALI thai. te putrA kaLAnA samUhamAM kuzaLa thayA, ghaNuM drazya upArjana karyuM ane bhAryAnA saMgraha karyo, tathA vyApAra karavA lAgyA. temanA pitA kALadharma pAmyA. A avasare te baheneAne paNa cira kALanA dhanaharaNanI anumatinA AzrayavALu aMtarAya karma udayamAM AvyuM. tenA vazathI te patinA du:khavaDe ane putrAnI avajJAnA vacanAnA trAsavarDa atyaMta A dhyAnane pAmI. ucita karatI hatI ane kheAlatI hatI, teA paNa vahue tenA dhikkAra karatI hatI, parajana paNa temane kAMi paNa gaNutA naheAtA, divasane aMte paNa eka grAsa mAtra paNa bhAjana pAmatI naheAtI, ane leAjananI IcchAvarDa AvelI temane putravadhUe kahevA lAgI ke- patinA virahavALI tame zuM prApta karyuM ? paragRhane viSe kema bhikSA mAgatI nathI ? '' A pramANe peAtAnA putrAnI samakSa pazu vahue tarjanA karI tyAre temaNe anazana grahaNa karyuM', ane tathAprakAranA pariNAmanA vazathI marIne teo paNa vyaMtarI thai. teoe paNa vibha'gajJAnavarDa pUrvakALanA putra ane vahuonA aceAgya kAryaM jANyA, tethI tatkALa teone kApane atireka ( adhikapaNuM. ) vikAsa pAmyA, ane tethI temanA samagra parigraha ( dhanAdika ) haraNu karavAvaDe kaMgALa jevA karIne te vahue ane putrAne mUkI dIdhA. pachI kALanA kramavarDa meDhuM AyuSya pALIne prathama dhanadeva ane bhAnudatta tyAMthI cavyA, ane kuNAlA nagarImAM vinayadhara zreNInA putra thayA. tyArapachI te sAmA ane sItA paNa peAtAnA sthAnathI cavIne Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivadatta vigerenA pUrvabhavanuM kathana. [ 281 ]. pUrvanI jema temanI ja nAnI bahenapaNe utpanna thaI, ane pUrvanA abhyAsavaDe paraspara gADha premavALA te cAre divaDe ane buddhinA prakarSavaDe vRddhi pAmyA. tyAM pANigrahaNa karyA vinA ja teoe tathA prakAranA sArA muninI pAse dharma sAMbhaLIne saMsArane vairAgya utpanna thavAthI pravajayA grahaNa karI, ane ugra tapazcaraNa karavAne prAraMbha karyo. ane A pramANe dhyAna karavA lAgyA. "saMveganA sArarUpa samagra Agama ane nItimArganA saMbaMdhavaDe zuddha kriyAmAM Asakta manavALA thaIne ahA ! kevI rIte ame bhavarUpI mahAsamudranuM ullaMghana karIne zIdhrapaNe mokSasthAnane pAmazuM?" A pramANe pratisamaye zreSTha bhAvanAone bhAvatA, niraMtara gurunA pAdasevanamAM tatpara rahetA, vRddha, bAla, mAMdagIvALA ane tapasvI sAdhuonA prayajanane viSe sArI bhAvanApUrvaka parAkramane pheravatA, gAma ane kuLane viSe mamatAne tyAga karatA, pitAnA jIvanI jema sarva prANIonA samUhanuM rakSaNa karatA, idhine atyaMta jaya karavAmAM ja eka udyamane karatA, krodhAdika samUhano nigraha karavAmAM ja Asakta thatA, samagra deSa rahita piMDa( janAdika)nuM grahaNa karatA, vastrAdika vastu, zamyA ane Asanane sevatA, zarIrane viSe paNa sneha rahita ane saMyamarUpI amRtavaDe tRptine pAmatA teonA divaso vyatIta thavA lAgyA. A pramANe svAdhyAya ane dhyAnAdikamAM udyamavALA eka sakaMda vinAnA te traNee pUrve bAMdhelA aMtarAyakarmane ghaNuM khapAvyuM, ane skade pUrvakALamAM ghaNA saMkalezane vaza thavAthI tatha, prakAranuM ghaNuM karma apAvyuM nahIM. pachI AyuSyane kSaya thaye tyAre te cAre marIne saudharma devalokamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI AvIne prathama he amAtya ! te naMdane jIva tuM zivadatta nAme utpanna thaye. ane devabhavanI pUrvanA bhavanI suMdarI nAmanI tArI bhAryA paNa A vasaMtasena nAmanI tArI bhAyI thaI che. pUrvabhavane skaMda putra hamaNAM A devaprasAda nAmane tAro putra utpanna thayA che ane pUrvabhavanI zIlavatI putravadhU hamaNuM samA nAmanI devaprasAdanI bhAryA thaI che. A pramANe pUrve karelA sAdhAraNa karmavaDe tame eka kuTuMbanA vAsamAM joDAyA che, tathA he amAtya ! hamaNAM tArA putranA utpanna thayelA moTA aMtarAyanA deSathI bIjAone (tamane) paNa A dAridra prApta thayuM che, ane rAjAnuM sanmAna (rAjAnuM apamAna pAmyA che ) prApta thayuM che. A pramANe munirAje kahyuM tyAre te bannene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, ane cirakALanuM chatAM paNa jANe hamaNAnuM ja hoya tema pitAnuM sarva duzcaritra pragaTa thayuM, tathA moTA saMvegane pAmelA te bane pitAnA AtmAne niMdavA lAgyA. A vRttAMta sAMbhaLIne vasaMtasenA ane temAM paNa pUrvabhavane jANanArI thaI. A avasare munie kahyuM ke "he amAtya ! te mane pUchyuM hatuM ke "pUrve ame zuM duSkRta karyuM hatuM?" te meM A kahyuM. tathA "te duSkRtanA nAzane nimitta koIpaNa kArya karavAno upadeza Apo" Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra82 ]. zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 4 zeH ema je te pUchayuM hatuM, temAM te duSkarma tame prAye karIne khapAvyuM che, paraMtu devaprasAdanuM te duSkarma haju paNa kAMIka khAvAnuM bAkI che." tyAre te A pramANe sAMbhaLIne atyaMta bhaya pAme, ane muninA caraNamAM paDIne vinaMti karavA lAgyA, ke-"he bhagavAna! tene khapAvavAne kAMIka paNa upAya mane kaho.tyAre bhagavAne kahyuM ke-"he vatsa! moTA nizcaya vinA tenA khapAvavAnA upAyo nirvAha karI zakAze nahIM. " devaprasAde kahyuM ke"he bhagavAna! tame evI zaMkA na kare. duHkhano vipAka meM pratyakSa joye che, tethI mane have anizcaya zo hoya?" te sAMbhaLI tenI yogyatA jANIne samagra karmarUpI vRkSanuM umUlana karavAmAM vAyu samAna dharmadhyAnane vidhi kahevAnuM munie zarU karyuM. pUrva dizAnI sanmukha ke uttara dizAnI sanmukha thaIne pavitra AcAravALe, dhyAtA ( dhyAna karanAra), samAdhiyukta, sukhAsana upara beThele, pavitra zarIravALe, palAMThI bAMdhIne . (vALIne), mana, vacana ane kAyAnA vyApArane ruMdhIne, nAsikAnA agrabhAga upara netra rAkhIne, zvAsa ane vizvAsane maMda karIne, pitAnA duzcaritranI niMdA karato, sarva prANIone khamAvate, pramAdane nAza karato, tathA jinezvaranA dhyAnamAM ja ekacittavALe thaIne gaNadhara gurunuM smaraNa karavuM, tathA vAyukumAra devee zuddha karelA, meghakumAre e sIcelA (chAMTelA), tathA atudevatAoe jAnu paryata vikherelA puSpavALA pRthvIbhAgane viSe vaimAnika, tiSika ane bhuvanavAsI dee anukrame maNi, suvarNa ane rUpAnA manahara traNa prakAra(gaDha) rayA hoya che, pAdapIDa sahita ane traNa chatra sahita zreSTha siMhAsana sahita bhAmaMDaLa, caityatara azokavRkSa) ane teraNa vigerevaDe vyAsa, cakravaja, siMhavA, dharmadhvaja ane vija paTavaDe zebhe che, vyaMtaradevee karelA suvarNa kamaLanA DoDAnA madhya bhAgamAM pAdayugalane bhagavAna mUke che, tenI AgaLa dhUpaghaDI cAle che ane cAmara vIMjhAya che, tathA dene samUha jaya jaya zabdanI ghoSaNA kare che, AgaLa cAlatA iMdro mArgamAM rahelA lekene dUra rAkhe che. pUrva dvArathI bhagavAna samavasaraNamAM praveza kare che. denA vAjitranA zabdanA samUhavaDe AkAzanuM vivara bharAI jAya che. pachI jinezvara pUrva dizAnI sanmukha bese che, bAkInI traNa dizAmAM de bhagavAnanA pratirUpa kare che. ratnanA banAvelA daMDavALA veta cAmarane idro harSa sahita pitAnA hAtha vaDe prabhune vijhe che, cAre dizAnA khUNAmAM (vidizAmAM) rahelA bhavya jIvonA samUha prabhunA pAdare seve che, tathA bIjA prakAranA valayanI aMdara vividha prakAranA tiryaMcanA samUha paraspara vairabhAvane tyAga karIne rahe che ane prabhunA pAdane seve che. prabhunuM sarva aMga eka samaye ja UgelA bAre sUryamaMDaLanI jevuM dedIpyamAna hoya che, prabhunuM rUpa sureMdra, asureMdra vigerenA samUhavALA traNe lokane jItanAruM hoya che tathA teNe meharUpI vRkSanuM umUlana karyuM che, rAgarUpI moTA rogane nAza karyo che, ke parUpI agnine zAMta karyo che (bujhaLe che ), tathA samagra deSarUpI vyAdhinuM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurumahArAje varNavela dharmadhyAnane anupama vidhi. [ ra83]. * avaMdhya auSadha samAna te che. anaMta kevaLajJAnavaDe temaNe samagra vastuno paramArtha pragaTa karyo che, duHkhethI karI zakAya tevA saMsArarUpI moTA samudramAM paDelA chone uddhAra karavAmAM temanuM sAmarthya che. tathA traNa lekanA mugaTa samAna, traNa lekanA guru, traNa lekanA jIe namelA caraNavALA, traNa lekane uddhAra karavAnA mahAmyavALA jiteMdranuM dhyAna karavuM. traNa chatra ane kalpavRkSanI nIce siMhAsana upara beThelA prANIone upakAra karavAmAM tatpara, mokSamArganA dharmane upadeza ApatA, lekanA pApane nAza karanAra, prANIonI sarva saMpadAnA mULarUpa, samagra lakSaNene dhAraNa karanArA, sarvottama puNyane utpanna karanArA, dhyAna karanArAone mokSapada sAdhanArA, mahAyogInA manane AnaMda ApanArA, janma, jarA ane roga rahita thayelA, siddhanI jema dharmarUpI kAyAmAM rahelA, hima, hAra ane gAyanA dUdha jevA nirmaLa (ujavaLa), ane karmanA samUhane nAza karanAra evA jinezvara pitAnI pAse ja hoya te pratibhAsa thAya, tyAM sudhI nizcaya cittavALA thaIne dhyAna karaje. tenAthI paNa vadhAre bhaktivALo thaIne, bhUmi upara jAnune rAkhIne tathA mastakane namAvIne jinezvaranA caraNane sparza karatA pitAnA AtmAne mAna. jinezvare rakSaNa mATe A aMgIkAra karyuM che, te karmarUpI paMkane nAza thavAthI te svarUpa devAdike paNa jAyuM che, ema ciMtavavuM. tyArapachI te jinezvara jANe pAse ja vate che ema dhArIne gaMdhAdikavaDe tenI sarvAga pUjA karavI, stuti karavI, ane bAdhilAbhAdikanI prArthanA karavI. A pramANe nitya abhyAsa karavAthI jinezvaranA guNa ane rUpAdikano samyak pratibhAsa thAya che, saMvega thavAthI karmo kSaya thAya che, zuddha janeviDe alaMghanIyapaNuM ane vacananuM apratihatapaNuM prApta thAya che, regAdikanI atyaMta zAMti thAya che, arthane upArjana karavAnA hetuonuM avadhyapaNuM, prAptipaNuM ane samarthapaNuM thAya che. tathA ekAgra cittavALo thavAthI saubhAgyAdikane paNa pAme che. athavA A sarva keTaluM mAtra che? manuSya, deva ane muktinA sukha paNa vilaMba rahitapaNe hastanA viSayane prApta thAya che. A pramANe haMmezAM samavasaraNamAM rahelA jinezvaranuM smaraNa karI, tene aMte dhyAnane saMvara karI ucita kAryamAM pravartavuM. A pramANe he devAnupriya devaprasAda ! je tuM tArA kalyANane IcchatA hoya te parama gurue racelA A dhyAna vidhine tuM samyapha prakAre aMgIkAra kara." A sarva sAMbhaLIne devaprasAde kahyuM ke-"he bhagavAna ! ciMtAmaNuM ratnane koNa grahaNa na kare?" tyAre ziva, devaprasAda ane amAtya vigere sarvee jina dharma grahaNa karyo. devaprasAde dhyAnanA paramArthane grahaNa karavAmAM ane jANavAmAM sArabhUta gRhastha dharmakAryane vidhi jA. pachI amAtya vigerene aMtarAya karma kSINa thanAthI rAjasanmAna vigere vaibhavane vistAra prApta thaye. kALanA keme karIne meTA dhyAnamAM ArUDha thavAvaDe karmane kSaya thavAthI devaprasAda paNa rAjAnA moTA prasAdane pAme, ane samRddhine pAmele te koI paNa rIte tathA prakAre vizeSe karIne jinezvaranA vaMdana, pUjana, paryuM pAsanA ane zAsana prabhAvanA vize Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : remAM pravo, ke jethI jJAnAvaraNAdika karmanA kSayApazamavaDe prApta thayela nirmala buddhinA prasAravALA thaIne teNe smazAnanI jevA gRhavAsane, baMdhananI jevA baMdhu janane, viSanI jevA viSayanA saMgane, rAkSasInA samUha jevA srIjanane, tathA kaSTanA bhAjana jevA dhanane vicArIne( mAnIne ) zramaNasiMha sAdhunI pAse dIkSA aMgIkAra karI. tyArapachI grahaNa ane AsevanA zikSAnI samyak ArAdhanA karIne te kharganI dhArA jevI tIkSNa sAdhu kriyAne pALIne chevaTe anazana karIne sanatkumAra devalekamAM iMdranI jevI vizeSa RddhivALA deva thayA. tyAM cira kALa sudhI pAMca prakAranA viSaya sukhane bhAgavIne tyAMthI cavIne kSitapratiSThita nagaramAM mATI rAjalakSmInA vistAranA ADaMbaravALA ane asAdhAraNu parAkramavaDe samagra sAmata rAjAnA samUhane vaza karanArA mahIdhara nAmanA rAjAnI raivatI bhAryAne viSe putrapaNe utpanna thayA. tenuM sAma nAma sthApana karyuM. pachI zarIranA upacayavaDe ane buddhinA prakavaDe vRddhi pAmyA. tathA krame karIne samagra leAkanA leAcanane AnaMda utpanna karanAra yuvAvasthAne pAmyA, tA paNa te mahAtmA mada ane kAmadevanA doSane dUra karI, ikriyAnA vikArane upazamAvI tathA viruddha AcaraNanuM nivAraNa karIne rahevA lAgyA. pachI mAtApitAe tene kahyuM ke-" he putra ! samayane ucita kArya karavAmAM tatpara thayela puruSa meATI prasiddhine pAme che, tethI hamaNAM he vatsa ! pANigrahaNa karIne tathA rAjyalakSmIne bhAgavIne cirakALe sarva vAMchitane samApta karIne pachI ucita kArya karaje. " sAme kahyuM ke" hai pitA ! ema ja che, paraMtu putra, zrI vigere lakSaNavALA sneharUpI taMtuvaDe baMdhAyelA garviSTha prANIo sAMkaLathI bAMdhelA hAthInI jema jarA paNu parAkrama karavAne samartha thatA nathI, AtmAnuM hita karavAne utsAha pAmatA nathI; ane tathAprakAranI avasthAvALA thaIne AgaLa AgaLa priyajanAnA vinipAtathI thayelA sukha du:khanI ci'tAnA samUhavas saMtApa pAmIne pagale pagale dubhAya che. paraMtu pahelI vayane viSe ja tenAthI nivRtta cittavALA puruSa lAMkhA mALe cAlelA musApharanI jema mAne jANanArA manuSyanA sayAgavaDe kaSTane pAmatA nathI, athavA viyeAgavaDe sukhane pAmatA nathI. " mAtApitAe kahyuM ke " he vatsa ! amArA vacananA AgrahavaDe A amArI pahelI prArthanAnA bhaMga karavA tAre cegya nathI. " kumAre kahyuM ke-"te prA nA kai che? " mAtApitAe kahyuM ke-"zrInA parigraha sarvathA karavA, e ja amArI prArthanA che. " tyAre mAtApitAnuM vacana ullaMghana karavA lAyaka nathI ema vicArIne tathA cAritranuM AvaraNa karyAM che ema jANIne kumAre kahyuM ke-" huM mAtApitA ! prathama me* tA tamane mArA abhiprAya nivedana karyAM. have tamane jema sUce tema karI. tame cirakALa sudhI prabhAvavALA che, tethI icchA pramANe AcaraNu karanArA mane kayA samaya che ? " te sAMbhaLIne mAtApitA khuzI thayA. pachI rAjAe pradhAna puruSAne mAka. lyA. te puruSasiMha nAmanA sAmata rAjAnI sarvAM lakSaNe karIne sahita ca'pakamAlA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sema rAjakumAra ane kArtavIrya vacce saMgrAma. [ 285 ] nAmanI putrIne mAgavA gayA. tyAM kALanA vilaMba vinA ja puruSasiMha rAjAne je. tene teoe AvavAnuM prayojana karyuM. tyAre te rAjA harSa pAme. sArA muhUrta te kanyAne ApI. tyAra pachI "jema rAjakumAranI pAse ja vivAhane mATe Ane mokalavI joIe." ema nizcaya karIne pradhAna puruSo pAchA pharyA. "te kanyAno vRtAMta mahIdhara rAjAne jaNa teNe paNa jezIone bolAvyA ane hastameLApanuM lagna muhUrta) pUchayuM. teoe sArI rIte vicArIne pAsenuM ja lagna karyuM. tyArapachI tenA vacanavaDe puruSasiMha rAjAne kahevarAvyuM, ke-"tamArI putrI caMpakamALAne zIdhrapaNe mokale, kemake vivAhanuM lagna samIpe ja AvyuM che." A pramANe sAMbhaLIne puruSasiMha sAmaMta rAjAe akasmAta vigha AvI paDavAnuM nahIM vicArIne ucita sAmagrI sahita caMpakamALAne vidAya karI. pachI ammalita niraMtara) prayANavaDe kSitipratiSThita nagara tarapha jatI teNIne mArgamAM dUto pAsethI jANIne tathA vacce paDIne zatadvAra nagaranA rAjA kArtavIrye grahaNa karI, A vRttAMta mahIdhara rAjAe tathA puruSasiMha sAmaMte jAye. tyAre te banne krodhanA samUhane pAmIne zIdhrapaNe kArtavIrya tarapha cAlyA. te vakhate sema rAjaputra A vRttAMta jANIne, pitanA moTA laghupaNane vicArIne, pitAnI pAse jaIne, tene pagamAM paDIne vinaMti karavA lAgyo, ke-"he pitA! tame pitAne sthAne ja (ahIM ja) raho. te (kArtavIrya) zuM mAtra che? jo ke te ghaNA hAthI ane ajavALo hoya, jo ke ghaNuM saMkhyAvALA subhaTanA parivAravALA hoya, ane je ke moTA sAmaMta lokanI moTI ghaTanAthI vyAsa (sahita) heya, te paNa he pitA! maryAdAno lopa karanAra tene meM cha ja che ema tame mAne. kemake maryAdAthI bhraSTa thayela kSatriya udayane pAmate ja nathI. jeno vijaya thavAne heya tevAnI buddhi paNa he pitA! AvA prakAranI na hoya tethI A kAryathI tame virAma , pAmo, ane mane ja Adeza Apa." A pramANe teNe kahyuM tyAre rAjAe ghaNuM hAthI, azva ane ddhAnA parivAravALA ane kSatriya yuddhane aMgIkAra karanAra te kumArane jaladI maka. pachI te sImAnA pradezane pAme. tyAra pachI teNe dUtanA vacanavaDe kArtavIrya rAjAne A pramANe kaThora vacanavaDe kahevarAvyuM ke "jenuM maraNuM ane rAjyane nAza prApta thayo hoya tevA rAjAnI prAye karIne anIti karavAnI buddhi thAya che, tethI te A aya karyuM che. tethI je ke pitAnI meLe ja nAza pAmavAne udyata thayelA tane marelAne mAravA jevuM A yuddhanuM utthAna karavuM amane yegya nathI, te paNa lekenA hAsyathI bhaya pAmelA ame te sahana karatA nathI. tethI ame bIjuM zuM karIe ? have tuM yuddhane ane nItine anusara. ahIM ghaNuM kahevAthI zuM?" A pramANe kaThera akSara kahevAthI kepanA vegavaDe rAtA thayelA netranI kAMtinA samUhavaDe sabhAlekane rAtA karatA kArtavIrya rAjAe ardhacaMdranA AkArathI zobhita karelA ( jaNAvelA) dUtanI pAse saMnAhanI (yuddhanI) bherI vagaDAvI. tyAre pralayakALamAM kSobha Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 286 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : pAmelA puSkarAvatA meghanI garjanAnI jevA te serInA maTA zabda zravaNanA viSayamAM AvavAthI capaLa ane mATA avAnA samUha prakhara zabda karavA lAgyA, mukha paranA zuDATe|5vaDaeN paryaMtanI jevA meATA hAthInA samUhane taiyAra karyA, vividha prakAranA zasranA samUhavaDe rathanA samUha bharI dIdhA, gaNatarI na karI zakAya teTalA garviSTha subhaTA uchaLavA lAgyA. A pramANe cAra prakAranuM sainya taiyAra thayuM tyArapachI merupa tavaDe mathana karAtA meATA samudranA zabdanI jevA yuddhanA vAjiMtrAnA zabda thavA lAgyA, tathA akhatara paherelA ane dhAraNa karelA khANavALA meTA sAmatAnI sanmukha thatA maddonmatta hAthIovALuM kA vIMnuM sainya vegathI cAlyu. tenu' Agamana sAMbhaLIne seAma rAjaputra paNa pAte ja varSARtunA prathama meghanI jema nira Mtara mUkelA mANu, zaila, bhAlA, tiri, tAmara ane visaranA varasAdavas AkAzataLane DhAMkatA hoya tema kAvInI sAthe yuddha karavA lAgyA. sAmatAnI sAthe sAmatA jaladIthI yuddha karavA lAgyA, azvavArA moTA kApathI azvavArAnI sAthe yuddha karavA lAgyA. sulaTA subhaTAnI sAthe tathA sAmAnya janA sAmAnya janAnI sAthe yuddha karavA karavA lAgyA. A pramANe paDatA moTA zastravALuM yuddha thavA lAgyu, kAyara mANasA nAzI javA lAgyA, mATA yAddhAe raNasaMgrAmanA utsAhane lIdhe rAmAMcarUpI kaMcukavALA thayA. kSayakALanI jevA bhayaMkara saMgrAma thayA, peAtAnA sainya sahita siMhanI jevA puruSasiMha rAjA paNa zatrunA sainyane mRganA samUhanI jema haNutA hazutA zIghra prApta thayA. tyArapachI banne sainyanI vacamAM AvI paDele ghaNA sainyavALA chatAM paNa te kArtavI rAjAne cAtarapha khANanA prahAravaDe tevI rIte kAMipaNa karyuM ke-du:saha mUDhapaNAne ane du:khI avasthAne pAmyA, ke jethI karIne atyaMta du:khA te rAjA vegathI peAtAnA nagara tarapha palAyana karI gayA. tyArapachI zatrunA sainyanA vijaya karavAthI prApta thayelA vIrya vALA te banne sainyA kAvI rAjAnI pAchaLa lAgyA. te vakhate bIjo krAi paNa chUTavAnA upAya nahIM jovAthI bhaya pAmelA rAjAe paNa tatkALa te ca'pakamALAne temanI sanmukha vidAya karI ( mAkalI ). tyAra pachI nahIM nAza pAmelA dhana, AbharaNa ane vAhana vigere sAmagrI sahita akSata parivAravALI te kanyAne prApta karIne seAma kumAranA siMha jevA puruSA sAthe maLIne ja kSitipratiSThita nagaramAM AvyA. tyAM varSApana thayuM. vaibhavanA samUha sahita seAma rAjaputra ane ca'pakamALAnA vivAha thayA, sAmatAne sanmAna ApyuM, nagaranA leAkeAnI pUjA karI, sevaka ane prakRti vanA yathAyAgya upacAra karyo. tyAra pachI banne pakSanA moTA harSoMthI vyAsa vivAhanuM prayAjana samApta thayuM tyAre vizeSe karIne vajra alaMkAra vigere sAra vastu ApIne mATA saMtASane pAmele te puruSasiMha sAmata jema maLyA hatA tema potAnA nagaramAM gayA. rAjaputra paNa pUrve karelA kalpavRkSanI jevA viSaya sukhane caMpakamALAnI sAthe bhAgavatA divaseAne nirgAmana karavA lAgyA. pachI kAika divase ekadama rAjAe tene Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya"dhara munie zAka nivAraNa karavA rAjAne Apela upadeza. [ 287 ] kahyuM ke-" he vatsa ! have tuM rAjyane aMgIkAra kara ane ame siddhi ( meAkSa ) gatine nimitte mitra, jJAti, svajana ane parijana vagerenA tyAga karI mRga, rU, kipa ane kapijala vigerenA manahara vijana ( jana rahita ) vanane viSe rahevAne IcchIe chIe. '' sAme kahyu ke huM pitA ! jema A pRthvI nAgarAja vinA khIjA keAIe dhAraNa karI zakAya tema nathI, te ja pramANe A rAjyanA mahAbhAra tamArA vinA khIjo kANu dhAraNa karavA zaktimAna che ? cadra ane sUryanA kiraNeAnA samUhavarDa prakAzita thatA AkAzataLane tuccha chAyA mAtranI kAMtivALA zani ane budha prakAzita karavAne zuM zaktimAna che ? " rAjAe kahyuM ke"he vatsa ! peAtAnA puNyanA prabhAvathI kalyANune pAmanArA A jIvaleAkane viSe ame kANu chIe ? athavA amArI zI zakti che? te pazu premathI khaMdhAyelI buddhivALA tArI jevA manuSya A pramANe gauravane vistAre che. " te sAMbhaLIne A vArtAe karIne sayu " ema khelatA kumAra pAtAne ghera gayA. tyAra pachI zAsrA - nA zravaNune viSe, gurunA caraNukamaLanI sevAne viSe, dharmanA ciMtavanane viSe, devAnI pUjAne viSe tathA samayane ucita lAkanA kAryane viSe vatA kumAranA keTalAka lAMbA divasa gayA tyAre caMpakamALAne rizekhara nAmanA putra utpanna thayA. tenuM vardhApana thayuM, pitAmaha meTA ne pAmyA ane tenA pitA ghaNA prakAranA manArathanA ArabhathI bharAIne rajita thayA. pachI te cAra varSanA paryAyane pAmyA tyAre tene vyAdhi utpanna thayA. vaidyo tenI cikitsA karavA lAgyA, paraMtu kAMi paNa phera paDyo nahIM. kevaLa vRddhi pAmatA te vyAdhithI te bALaka maraNane pAmyA. tyAre tenu pAralaukika kArya karIne rAjakumAra vigere sarve atyaMta zAkanA samUhavaDe bharapUra hRdayavALA thayA. te ja vakhate vinayadhara nAmanA munivarya tyAM AvyA.tene te sarve e praNAma karyAM tyAre munie Adara sahita tene kahyuM keH-- 66 "" are! tame kema zAka kare che!! vikAza pAmatA A sAMsArika sa` padArthanA samUha avazya atyaMta anitya che. kaThAra pavanathI haNAyelA pIpaLAnA pAMdaDA jevuM A vita caMcaLa hAvAthI je kAMi paNa jIvAya che, te mATuM Azcarya jANeA. manuSyanuM ucchvAsa mAtra ja AjIvita hAvAthI sthiratAnI AzA zI rAkhavI ? ceAtaram cAlatA pavanane rUMdhavA mATe kAi paNa zaktimAna nathI, je jIvita niraMtara samudranI veLAnI jema javuM AvavuM kare che, te jIvitanuM sthirapaNuM kANuM karI zake? te kaheA. ghaNA magara, matsya ane pANIthI bharapUra meTA samudra paNu kadAca sukavI zakAya, kadAca patAne paNa peAtAnA sthAnathI bIjA sthAne laI jaI zakAya. paraMtu ca'caLa jIvitane niSrakaMpa ( sthira ) karavAne zaktimAna na ja thavAya. A pramANe rahelA saMsArane viSe ahA! DAhyA puruSAe zenA (kAnA) zAka karavA ? jo hira (vAsudeva ), cakravaMtI, iMdra, dAnava ane bhaTTiya vigere paNa maraNane pAme che, teA pachI mAtra bALakanA maraNane jovAthI kayA vismaya che? je Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva : 4 tho : parvatanA paNa paramANuone nipuNapaNAe karIne haraNa kare che, te yamarAjarUpI pavananuM pratividhAna (upAya) zI rIte karAya? jema pakSIe eka vRkSa upara rAtrie rahIne prabhAtasamaye pitApitAnI IcchAne anusarIne koI pakSI kyAMI paNa jAya che, te ja pramANe anya anya sthAnathI eka kuTuMbamAM AvelA che yamarAjarUpI sUryanA udayakALa bIjI bIjI nine viSe jAya che. A pramANe vicArIne tenA anumAna vaDe samagra padArthonuM kSaNabhaMgurapaNuM sArI rIte jANIne dharmane mATe ja udyama karo." A pramANe sAMbhaLIne rAjA ane rAjaputra zekane tyAga karI tathA munivaranA caraNane namIne A pramANe kahevA lAgyA, ke-"moharUpI aMdhakAramAM paDelA ane kRtya akRtyane nahIM jANatA amane sanmArga dekhADanArA tamee mArgane viSe sthApana karyo. je moharUpI aMdhakArane samaya sUrya caMdravaDe paNa haNavAne zaktimAna na thavAya. te amAro moharUpI aMdhakAra he bhagavAna! tame vacanarUpI kiravaDe atyaMta haryo. cira kALe karelA sukRtavALA jIvone tamArI jevA munio jovAmAM Ave che, kemake ciMtAmaNi ratna kadApi apuNya vAnanA hAthamAM zuM rahe che?" A pramANe cirakALa sudhI te munivaranI stuti karIne tathA mohanA saMmohane dUra karIne rAjA ane kumAra vigere potapotAnA kAryamAM udyamI thayA. pachI te sAdhue paNa anya sthAne vihAra karyo. tyAra pachI keTalAka lAMbA divaso gayA tyAre caMpakamALA devIne paNa vividha prakAranA rogano samUha prApta thayela ane glAna paNAne pAmI. tyAre vaidyone bolAvyA. teoe teNIne cikitsA vidhi prAraMbhe, paraMtu kAMI paNa vizeSa (pheraphAra) na thayuM. tyAra pachI trika, catuSka ane carcarane viSe paDaha vagADavApUrvaka A pramANe AghoSaNA karAvI, ke-"je mANasa A devIne nIrAga zarIravALI kare, tene rAjA manavAMchita artha Apaze." te sAMbhaLIne kaliMga dezamAM janmele eka vaidya tyAM AvyuM. tene rAjakuLamAM laI gayA. teNe devIne joI. roganuM nidAna ( kAraNa ) sAMbhaLyuM. tyAre potAnI buddhivaDa reganI zAMtinA moTA oSadhano nizcaya karIne te vaidya kahyuM, ke-"he mahArAjA ! je A devI mAtra sAta rAtri sudhI ja madirAnI sAthe paMcuMbarInA phaLane khAya, te sArA zarIravALI thaI jAya." tyAre A hakIkata caMpakamALAne kahevarAvI. tyAre sarvajJanA dharmamAM nizcaya sthApana karelA manavALI teNIe kahyuM, ke moTA pavanathI caMcaLa thayelA kamalinInA patranA agrabhAgamAM lAgelA jaLabiMdunI jevA A caMcaLa jIvitane mATe karyo DAhyo mANasa AvuM akArya kare ? ema karyA chatAM paNa kadAca vIjaLInI jevuM capaLa jIvita nAza paNa pAme je kadAca te jIvita zAzvata thatuM hoya, te tevuM karavuM paNa zobhe. zrI vitarAganA dharmane jANIne tathA jIvitanuM anityapaNuM jANIne ke mANasa AvuM pApa karIne pitAnA AtmAne chetare? tethI bhale kAMI paNa thAo. have te huM paMca parameSThInA caraNakamaLane choDIne bIjA keInuM paNa smaraNa nahIM karuM, vaMdana nahIM karuM, ane pUjana nahIM karuM. A pramANe karelA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThA gaNadharanuM vRttAMta. [ 289] nizcayavALI mAruM maraNa ke jIvita game te thAo, kemake akAryane sevana karanArA te jIvitavaDe paNa mAre saryuM. pitAnI pratijJAna bhaMga nahIM karIne tathA pitAnA kuLakamanA AcArano nAza nahIM karIne je maraNa thAya te paNa jIvita ja che. ane tethI UlaTuM thAya te jIvita paNa maraNa jevuM ja che. pratijJAna bhaMga karyA vinA jeNe maraNa paNa aMgIkAra karyuM hoya te ja A jagatamAM dhanya che, ane tenI ja caMdra jevI nirmaLa kIrti che. A pramANe vizuddha cittavALI te paMca namaskAranuM smaraNa karatI maraNa pAmIne varganI lakSamInuM pAtra thaI. tyAra pachI tenuM pAralaukika kArya karIne sama kumAra yamarAjAnuM atyaMta svacchedazIlapaNuM jANIne tathA vyAdhithI vyApta thayelAnuM anivArita prasarapaNuM nizcaya karIne yaMgya samaye potAnA pitAne kahevA lAgyo, ke-"he pitAhave grahavAsane viSe zuM rahevuM ? jUdA jUdA gRhavyApAranA karavAvaDe AtmAne zuM agAdha bhavasamudramAM nAMkhe ? tathA jANatA puruSoe paNa anityatAdika agninI javALAnI zreNinA samUhanI madhye zuM vasavuM ? tathA vaLI bALa5Nane viSe paNa jeNe cAritra grahaNa karyuM hoya, tenA pAda vAMdavA lAyaka che, ke jeoe agninA je dusaha priyane viyoga anubhaLyuM ja nathI. tethI he pitA ! sarvathA prakAre mohanA pracArane khalanA pamADavA mATe tame sahAyabhUta thAo. have mAre gRhavAsamAM utpanna thatAM sukhe karIne saryuM." A pramANe che moTA rAjA ! nizcita mativALA potAnA putrane tenA pitAe anumati ApI. tyAre te mahAtmA kumAra mArI kevaLajJAnanI utpatti jANune pAMcaso rAjapa sahita zIdhrapaNe ahIM AvyuM ane durlabha cAritrane tathA gaNadhara padavIne pAmyA. A pramANe pAMcamA gaNadharanI kAMIka vaktavyatA kahI. have chaThThA gaNadharanI te vaktavyatAne huM kahuM chuM, te tame sAMbhaLe. atha chaThThA gaNadharanuM vRttAMta sarve dvIpa ane samudranI madhye sthAna pAmele jabUdvIpa nAmane dvIpa eka lAkha jananA parimANavALe che. tenA kapALanA tilaka samAna airAvata nAmanA kSetramAM iMdranA nagara jevuM manahara suvarNapura nAmanuM nagara che. je nagaramAM kamaLane jaLa(jaDa)ne saMga che, ariSTa ratnanuM ja kRSNapaNuM (zyAmapaNuM) che, rAtre cakravAka pakSIne ja priyane ja viyeAga che, paraMtu lekene A kAMI paNa nathI. te nagaramAM garvika duSTa mANasonA nAza karavAvaDe yazanA samUhane pAmelo ane moTA rAjAonA samUhavaDe namAyelA caraNavALo zivadharma nAme rAjA che. tene vAmadeva nAmane maMtrI che te buddhivaDe sAkSAt bRhaspati jevo che, tathA sArI rIte joDelI mananI ekAgratAnA prAgavaDe - 7 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra90 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 4 che : sImAlanI kuTilatAne jANanAra che. tene zivA nAmanI jAya ane baMdhumatI nAmanI putrI che. te putrI asamAna rUpalakSamIvaDe devavadhU apsarA)nI zobhAne nIcI kare che. te baMdhumatI eka divasa dAsIonA samUha sahita tathA puSpanI chAbaDI, dhUpa, cokhA ane davAne hAthamAM rAkhanAra kiMkaranA samUhavaDe anusarAtI nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM rahelA kAmadevanA maMdiramAM gaI. tyAM kAmadevanI pUjA karIne Amatema pharatI teNIne te pradezamAM citra AlekhavAmAM pravartelA eka citrakAranA putra joI. te vakhate "ahe! AnuM rUpa ? ahe ! AnI suMdaratA ? aho AnuM lAvaNya ? ane aho ! Ane vilAsane vizvama?" e pramANe moTA vismayane pAmelA teNe teNInA aMga ane pratyaMgane nipuNa buddhithI joIne sAvadhAnapaNe kAmadevanA bhavananI sanmukha rahelI bhIMtanA eka bhAga upara teNInuM manohara 25 ALekhyuM. pachI te amAtyanI putrI paNa eka kSaNa vAra tyAM rahIne pitAne ghera gaI. pachI koI paNa prakAre pUrvanA nazIbe karIne teNInA upara mATe anurAga thavAthI tarata ja mahAdeva nAmanA senApatinA hemadatta nAmanA putre bhejanAdika vyApArano tyAga karyo, ane pradhAna puruSane mokalIne namratA sahita prArthanApUrvaka maMtrInI pAse te maMtrI putrInI paraNavA mATe mAgaNI karI. tyAre rUpa, yovana ane guNAdikavaDe A yogya che ema jANIne maMtrIe sAre divase baMdhumatInuM vevizALa karyuM. bAda paraspara vastra ane tAMbUla ApavAne upacAra thaye, tyAra pachI eka divase kAmadevanA bhavanane viSe yAtrA prAraMbhI (utsava thayo). tyAM nATaka vidhi pravAryo. leke jevAne mATe AvyA. pachI yAtrAne vRttAMta jANIne nagaranA ane dezanA loko sahita zivadharma rAjA pote paNa A. moTA vistArathI prekSaNaka (nATaka) zarU thayuM. tyAra pachI koI paNa prakAre kamaLa navA kamaLanI jevA vikavara cakSune Amatema nAMkhatA te rAjAe bhIMtamAM ALekheluM badhumatInuM rUpa joyuM-te vakhate vAlepanI jevA teNInA rUpane viSe rAjAnA netra atyaMta lIna thayA, ane mAkhInI jema te daSTi pAchI vaLI nahIM. tathA rAjAnuM hRdaya paNa tenA anumAge tathA prakAre koI paNa rIte lAgI gayuM, ke jethI jaladIthI core haraNa karela dhananI jema te pAchuM vaLyuM nahIM. te vakhate lokoe samagra vyApAra karIne rahita ane nizcaLa samagra avayavavALA te rAjAne jANe paththaramAM TAMkaNavaDe karela hoya tevo joye. aMtaHkaraNamAM rUdhelA sarva (traNe) yogavALo ane temAM ja pitAnA cetanyane sthApana karanAra te rAjA parapuramAM praveza karanAra gInI jema jaNAye nahI. kAMI maMtra nathI, taMtra nathI, mudrAne vinyAsa nathI, tathA maMDaLanuM Alekhana nathI, te paNa rAjA cetana rahitapaNe parAdhIna thaye, e Azcarya che. tyAra pachI rAjAe koIpaNa prakAre moTA kAdavamAM paDelA gharaDA baLadanI jema cakSune kheMcIne devalaka(pUjArI)ne pUchayuM ke-"are ! zuM pAtAla vanitAnuM ke zuM devanI asarAnuM ? ke zuM vidyAdhara rAjaputrInuM ke bIjI keInuM ? A rUpa ALekhyuM che ?" tyAre vinaya Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * baMdhumasInuM rUpa joI kAmAtura thayela rAjA. | [ 29 ] sahita mataka namAvIne teNe kahyuM ke "he devI! citrakAra jANe che." rAjAe kahyuM ke"jo ema hoya te citrakArane bolAva." teNe "jevI devanI AjJA" ema kahIne te citrakArane ANyo. tyAre bhayathI saMbrAMta lenavALe te tenA pagamAM paDIne vinaMti karavA lAgyo ke-"he deva! mane AjJA Apa.tyAre kamaLanA patra jevA vikasvara lacanavaDe jevApUrvaka pitAnA hAthavaDe pAnabIDuM ApIne tene ekadama pitAnI pAse Asana apAvyuM. tenA upara te beTho. pachI, rAjAe tene pUchayuM ke-"are! kanuM rUpa joIne te A rUpa ALekhyuM che? te tuM kahe." tyAre teNe kahyuM ke-"deva! amAtyanI putrInuM A rUpa che.-te meM kAMIka leze uddezavaDe ahIM AlekhyuM che. paraMtu sarva rUpane sAkSAta prajApati kadAca ALekhI zakete paNa vyAkuLatA rahita hoya te ja ALekhI zake. athavA te karoDa netra hoya te teNInuM rUpa joI zake, ane lAkha hAtha heya te teNInuM rUpa ALekhI zake. teNInA saubhAgyAdika guNonuM varNana kuTa rIte karavAne asaMkhya mukhavALo paNa samartha thaI zake nahIM. A pramANe hovAthI bIje mANasa zuM karI zake ? " A pramANe teNe kahyuM tyAre kAmadevanA krodhathI mUkelA bANanA varasAdanI vedanAne mahAkaSTavaDe rUMdhIne te dhyAkulatAne uddezIne rAjA tarataja Ubhe thaye, ane rAjalokane pitapitAne ghera javAne mATe vidAya karIne pite pitAnA bhavanamAM peTho. tyAM teNInA viraharUpI agnivaDe sarva aMgamAM tApa pAmele zavyAnA nirUhamAM zarIrane mUkIne rahevA mATe asamartha thayela che te bolavA lAgyo ke - "arere ! kamaLanA valayAdika lAvIne zavyA ra, himanI vRSTi karo ke jethI pralaya kALanA agni jevo mArA zarIrano A dAha tatkALa vinAza pAme. zuM Aje maryAdA rahita (ghaNA) tejavALA bAre ugra sUryo ekI vakhate ja udaya pAmyA che ? athavA te zuM yugakSayanA vAyuvaDe vRddhi pAmelI jvALAvALe A agni samagrane bALI nAMkhavA pravRtta thaye che ? ke jethI caMdra, hima, hAra ane moTA melane agninI javALA jevA huM sAkSAta pragaTa mAnuM chuM. tathA zarIrane lagAvela A caMdana rasa paNa moTA vaDavAgninI javALA jevo bhAse che." A pramANe kAmanI atyaMta viSama dazAmAM paDavAthI viparIta vacanene bolanArA rAjAne joIne amAtye kahyuM ke-"he deva! A kSatriya jamanI sAthe rahelI dhIratAne choDIne sAmAnya janane lAyaka AvA vyApAramAM kema pravartI cho?tyAre jANe sAMbhaLatA na hoya tema rAjAe A pramANe kahyuM kehe amAtya ! citramAM ALekhelI te yuvatI tArI putrI saMbhaLAya che." amAtye kahyuM hA. he deva! ema ja che." pachI rAjAne abhiprAya jANIne kAMI paNa kAraNane uddezIne amAtya pitAne ghera gaye, ane pitAnA vRddha janenI sAthe rAjAnA vyatikarane vicAravA lAgyA. tevAmAM ahIM zivadharma rAjA kAmadevarUpI moTA thavaDe grahaNa karo hevAthI vilAsa sahita hAsyarUpI nAvaDe dizAnA samUhane sanAna karAvatI (prakA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 292 ] zrI pArzvanAtha caritra?? prastAva 4che zita karatI) ane kamaLanA patra jevA lAMbA netravALI tene ja saMbhArate jANe kSaNamAM mUcha pAye heya, kSaNamAM jANe unmatta thaye heya, kSaNamAM jANe vilAsavALe thaye hAya, kSaNamAM jANe dhIrajavAna thayo hoya, ane kSaNamAM jANe kAyara thayo hoya, tema vartavA lAgyA. tyAre pradhAna puruSoe "A rAjA kAmane vaza thayo che " ema jANIne amAtyane bolAvyo. ane kahyuM ke-"he amAtya ! tamArI putrI rAjAne Ape-atyaMta vahAlI putrI paNa bIjAne avazya devAnI ja che. je te svAmIne mATe hoya te zuM paryApta na thayuM ? jenA jIvavAthI vALa ane vRddha sahita A leka jIve che, te puruSanuM zaMkA rahitapaNe sarva prayatnavaDe rakSaNa karavuM joIe. pitAnuM jIvita ApavAvaDe paNa cAkaroe svAmInuM rakSaNa karavuM yogya che, te pachI putrI, dhana ane vajana vigere bAhA vatanI zI gaNatarI ? tethI karIne kALanA vilaMba vinA putrI ApavAnA mahatsava karavAvaDe svAmInuM manavAMchita pUrNa karavuM egya che." tyAre amAtye kahyuM ke-"tame samayane ucita ja kahyuM che. kevaLa te putrI senApatinA putra hemadattane bahumAnapUrvaka aneka prakAre mAgaNI karavAthI pUrve ApelI che, ane parasparanA ( banenA ) gharane viSe vevi zALanA mahotsavane AzrIne bhejana, vastra ane pAnabIDA ApavA vigere kArya karyA che. ane thoDA ja divasane cheDe hastagrahaNane ucita vizeSa prakAranA prahAdikavALA sulagnane nizcaya karyo che. A pramANe hevAthI pite ja ApIne pote ja kema laI levAya? vaLI nItizAstramAM kahyuM che ke "rAjAo eka ja vakhata bele che, dhArmika puruSa eka ja vakhata bele che, ane eka ja vAra kanyA apAya che. A traNe eka ja vakhata eka ja vAra thAya che." tyAre pradhAna janoe kahyuM ke-"he amAtya ! ahIM tAro aparAdha zo che ? ahIM rAjAbhiyoga ja aparAdha pAme che." amAtye kahyuM ke-"tame jANe." teoe kahyuM-" jANyuM ja che. kuLa jene AdhIna hoya, te puruSanuM AdaravaDe rakSaNa kara, kemake gADAnA tuMbane nAza thavAthI ArAo AdhAravALA detA nathI." amAtye kahyuM ke A kene priya na hoya ?" pradhAna puruSoe kahyuM ke "je ema hoya te jezIone belA, ane hastameLApane egya lagna jovarAvo." tyAre "bhale ema he,ema kahIne sarva kArya karyuM. tyAra pachI zubha muhUrtane viSe moTA vistAravaDe rAjAne amAtyanI putrI paraNAvI. vivAha pUrNa thaze. pradhAna loko khuzI thayA. hRdayamAM IchelI strInA lAbhavaDe rAjA AzvAsana pAmyA. nagaranA loko khuzI thayA. A vRttAMta keI paNa prakAre senApatinA putra hemada jAye. tyAre hRdayanI aMdara gADha kopane pAmyA chatAM paNa rAjAne kAMI paNa karavAne azakta te-"zuM karuM ? kene kahuM? ane kayA upAyane AraMbhe?" ItyAdika kuvikalpanI paraMparAvaDe vyAkuLa manavALe te tevA prakAranA dukhanA adhikapaNAne pAme, je jethI yukta ane ayuktane nahIM jANata, bhakSya ane abhayane nahIM oLa khate tathA kahevA lAyaka aneM nahIM kahevA lAyakane nahIM jANate te ekadama unmatta Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAne peAtAnA kArya mATe thayela pazcAttApa. [ 293 ] "" thaI gayA. tethI dareka zaheramAM, dareka bhavanamAM, dareka devAlayamAM ane dareka pradhAna jana pAse naSTa cittavALA te kahevA lAgyA, ke-" rAjAe mArI strIne grahaNa karI. zu kAi paNa ThekANe kAi parApakAra karavAmAM ja eka baddha cittavALA satpuruSa che ? ke je te rAjAnI pAsethI laine mane te Ape? " A pramANe sarvatra khelatA tene kAi paNa prakAre rAjAe sAMbhaLyeA ( jANyA ) tyAre teNe pratihArIne pUchyuM ke" are! kANu che ? " temaNe kahyuM ke he deva ! senApatinA putra hemadatta nAmanA che. '' rAjAe kahyuM ke-" zA mATe te AvuM mele che ? " pratihAre kahyu ke-" he deva ! AnA paramAtha amAtya jANe che." tyAre rAjAe te vRttAMta amAtyane pUchayA. " teNe kahyuM ke he deva ! A vItI gayelI kithAvaDe zuM phaLa che ? " rAjAe kahyuM ke-"huM amAtya ! kheda karavAthI saryuM. jevu DAya tevuM kahe. " amartya kahyuM ke--" huM deva ! jo AvA Agraha hAya tA sAMbhaLeA.-- citrakanA putra citramAM ALekhavAvaDe je A mArI putro ALekhI che, ane mATA AgrahavaDe vyApta buddhivALA meM tamane paraNAvI che. te putrI prathama bahumAna ane bahu prArthanApUrNAMka senApatinA putrane me' ApI hatI. tene abhAva thavAthI naSTa cittavALA A jANe pizAcathI parAbhava pAmyA hoya tema kadAcita kAMi paNa A pramANe svacha dapaNe khelatA pharyA kare che. '" mA sa vArtA mULathI sAMbhaLIne--" are re! anArya lAkane ucita evuM moDhA vinAnuM A kAryAM meM AcayuM che. " ema vicArIne atyaMta khedane pAmale rAjA kahevA lAgyA ke-- jyAM rAjAe paNa leAkeAnA apavAdanI zaMkA tajIne ayeAgya kAryamAM pravarte che, tyAM kSatriyanI vArtA paNa haNAi gai. huM pApI jIva! jemAM mAtra sarasava . jeTaluM ja sukha che, ane meruparyaMtathI paNa vadhAre apayaza che, tevuM A kArya karavuM te tAre zuM cukta che ? apayazavaDe milanapaNAne pAmeluM A tAruM' jIvita paNa zuM zlAdhA karavA lAyaka che ? huM tA sArA cAritrarUpI guNuvALAnuM maraNa paNu maheAtsava mAnu chuM. A pramANe ghaNuM prakAre kheda karatA rAjAne joine amAtye kahyuM ke hai deva ! ahIM tamArA ze| doSa che ? tame A jANyuM nahatuM, ke A putrI kAIne ApI che. pradhAna puruSAnA AgrahathI ja A meM' tamane paraNAvI che.-kadAca koi paNa prakAre kuLa, parvata ane samudra vigere pAtAnA sthAnane taje che, paraMtu tame deve mATA kAne pAmyA chatAM paNa kadApi pAtAnA sthAnanA ( maryAdAnA ) tyAga karyo nathI. tethI huM pRthvInAtha ! ,, A nirarthaka zAkavaDe zuM phaLa che ? have sannItirUpI tulA( tAjavA )nuM Alekhana karanAra tame jema ucita lAge tema karI. " A pramANe amAtyanA kahelA vacanane sAMbhaLavAvaDe yeAgya AcaraNanA pazcAttApane dUra karIne rAjA haimadatta nAmanA senApatinA putrane khelAvIne kahevA lAgyA, ke-" are! tuM tArI gRhiNI( strI )ne jANe che ke nahIM ? " tyAre jarAka cetanA pAmelA senApatinA putre kahyuM ke-" he deva ! huM teNIne mArA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294 ] zrI pArzvanAtha caritra: prastAva: 4 : AtmAnI jema jANuM chuM." tyAre manamAM atyaMta karuNAne pAmelA rAjAe manahara aMgArane dhAraNa karanArI, udAra zarIravALI baMdhumatI vigere pAMca aMtaHpuranI strIone bolAvIne senApatinA putrane batAvI. tyAre vizeSa karIne cittanI samAdhine pAmelA teNe saMjamathI bharAyelA netravaDe Adara sahita joIne te baMdhumatIne dekhADI ke-"he. deva ! A bhAryA mane ApI che. " te sAMbhaLIne pazcAttApa pAmelA rAjAe vicAryuM ke-"AvA nirmaLa mativALA paNuM Ane lekee ghele karI dIdhuM. bIjAnA hRdayamAM vartatA duHkhane bIje kaI jANI zakatuM nathI. A strIne mATe ja AvA prakAranA moTA duHkhane pAme che tethI A mahAnubhAvane A ApavI. hajI paNa keTalAka puruSa dukhathI upArjana karelA dhanane ane jIvitane paNa bIjAnA saMtoSane mATe Ape che, to pachI A strIne rAkhavAthI zuM phala?" A pramANe vicArIne rAjAe pote ja moTA harSane parAdhIna thayelA hRdayavALA hemadattane te strI ApI. tyAre te kamaLanA patra jevA dIdhuM netravALI teNIne grahaNa karIne pitAne ghera gayo. te vakhate bhuvananA aMtarAlane bharI denAra rAjAno yaza vistAra pAme. vizeSa e ke-"huM amAtyanI putrI thaIne tathA rAjAnI moTI rANu thaIne have tenA cAkaranI bhAryApaNAne huM zI rIte pAmIza? tethI A te atyaMta moTI niMdAnuM sthAna che." ema vicArIne te baMdhumatI cittamAM saMtApane pAmI. tyAra pachI teNIe pAna, bhojana ane zaNagAra vigereno tyAga karyo, hastataLa upara mukhane sthApana karIne kAMti rahita thaIne zUnya cakSunA nikSepavALI ane maunane dhAraNa karanArI te hemadattanA gharamAM rahI. tene abhiprAya nahIM jANatA hovAthI manamAM harSa pAmelA senApatie paNa putravadhUnA Agamanane mATe utsavane AraMbha pravartA. nagaranA lekene bhojana karAvyuM, pAnabIDA ApyA, mAgadha ane dInAdikane vAMchita dAna ApyuM. pachI divasane aMta thaye tyAre senApatie A vAta jANI kevinaya sahita kA chatAM paNa putravadhU bhejana karatI nathI. A vAta teNe amAtyane kahI. teNe paNa ghaNuM vacananI racanAvaDe ghaNA prakAre samajAvI te paNa teNIe koI paNa prakAre kAMI paNa aMgIkAra karyuM nahIM. te jANI gabharAyelA gharanA ja "have zuM karavuM?" ema vicArIne cittamAM vyAkula thayA. senApati ane hemadatta paNa moTA zakane pAmyA. keI paNa prakAre amAtye teNIne kahyuM ke-"he putrI ! tAruM manavAMchita tuM kahe." tyAre te belI ke-"have mAre gharavAsavarDa saryuM. gharamAMthI nIkaLIne tApasanI dIkSA laIne pachI huM bhajana karIza." A pramANe karelA nizcayavALI teNIne visarjana karI ane te tApasI thaI. pachI samAna vayavALA mitro vaDe hAMsI karAtA ane saMtApane pAmelA te hemadane vicAryuM ke-"have mArA A jIvitane dhikkAra che ke jethI pApI ane durNa zIlavALI ANe paNa A pramANe mAre tyAga karyo, te have mAre paNa ugra tapa kare rogya che." tyAra pachI A sarva vRttAMta mAtApitAne kahIne te nIkaLI gaye, ane Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAne utpanna vairAgya bhAvanA. [ 295 ]. paMcAgni tapa grahaNa karavA mATe zIdhrapaNe kaliMga dezamAM gayA. tyAM jaIne pUrva kALanA vairAgyane vahana karate te tripuramadhyAkAra nAmanA vanamAM gaye. te vana naMba, jabira, niba, tAla, tamAla vigere moTA vRkSonA amUhavaDe zobhatuM hatuM tathA rijha, kalakaMTha, zuka, sArikA, jIvaMjIva ane kapiMjala vigere pakSIonA samUhanA kailAhale karIne vyApta hatuM. te vanamAM potAnI cAre dizAnA bhAgamAM racelA agninA moTA cAra kuMDamAMthI nIkaLatI maTI vALAnA samUhavaDe tapa ane mastaka upara pracaMDa sUryamaMDaLanA kiraNanA samUhavaDe vizeSa karIne kapALatalamAM vRddhi pAmatA tApavALe te tApasa kadApi pAMca divasane cheDe, ane kadApi ATha divasane cheDe pAraNuM karato hato. A pramANe dukhe karIne AcarI zakAya tevA vizeSa tapane aMgIkAra karIne te rahevA lAgyuM. te vakhate te pradezamAM rahelA nagara ane Akara vigeremAM tenI prasiddhi prasarI. duSkara tapAnuSThAna sAMbhaLavAthI ullAsa pAmatI moTI bhaktinA samUhathI bharapUra manavALA rAjA, Izvara, zreSThI ane senApati vigerevaDe jenA caraNa sevatA hatA te te divasone nirgamana karavA lAgyA. zivadharma rAjA paNa te divasathI AraMbhIne viSayamAM virakta cittavALo thaIne vicAra karavA lAge ke-" cirakALa sudhI yathAkata (zAstramAM kahelI) nItivaDe A pRthvItaLanuM kalaMka rahitapaNe pAlana karyuM, dukhe karIne nigraha karI zakAya tevA ane manuSyane kalaha utpanna karavAmAM uddabhaTa (uddhata) evA caraTene (dhADa pADanAra) paNa nigraha karyo, tathA samyagadaSTipaNue karIne sAdhuone paNa gya AcArane viSe jeDayA, dharmane virodha darathI nAza karyo ane bIjuM paNa mArI bhUmikAne ucita kAryane samUha saMpUrNa karyo. have je kaMI paNa prakAre mAre sugurunI sAthe saMga thAya, te teNe kahelA dharmavidhine aMgIkAra karIne huM AtmAnA hitane AraMbha karuM." A pramANe te vicAravA lAgyA. A avasare sUrya asta pAme ane rAtrirUpI moTA samudranA kalekenI jANe zreNi hoya te samUha prasaryo. kALanA pariNAmavALA moTA manA pucchanI chaTAnA Are choTanavaDe kuTelA AkAzanA vibhAgarUpI chIpalIne saMpuTathI uchaLelA matInA samUha je tArAne samUha pragaTa thayA. tyAre pradeSanI kriyA karIne te rAjA sukhazayAmAM sUte. teNe prabhAtasamaye svamamAM kiraNenA samUhathI vikAsa pAmelA ane tatkALa kamaLanA samUhane vikasvara karanAra sUryane jo. te avasare mRdaMga, mardala, udAma ane bherIne zabdanA samUhavaDe bIjA zabdone maMda karanArA maMgaLa vAjiMtre vAgavA lAgyA tyAre rAjA jAgRta thaye; pachI prabhAtanuM kArya karIne te sabhAmaMDapamAM beThA, maMtrI ane sAmaMte vigere tenI pAse AvyA ane yogya sthAne beThA. rAjyanA kAryonuM ciMtavana karyuM. janapadanA visaMvAda( takarAra)ne chedyA, anIti mArge janArAne zikSA karI. A avasare hastataLamAM vastra rAkhIne tathA "anyAya anyAya" ema moTI vAvaDe bolato eka puruSa rAjAnI daSTimArga paDyo. tyAre pratihArane rAjAe pUchayuM ke-"are ! A Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 296 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 tho : bicArA zuM khele che ? " pratihAre kahyuM ke huM deva ! huM kAMi paNa jANatA nathI. " rAjAe kahyu` ke-" tene ahIM khelAvIne pUcha. ' tyAre pratihAre tene sabhAmAM praveza karAbhyA. rAjAe tene pUchyuM ke-" are ! kaNe tArA parAbhava karyAM che? " tyAre teNe kahyuM ke hai deva ! sAMbhaLeA. -- Aja nagaramAM huM devala nAmanA gRhapati chuM. mAre nAnA cAra bhAI che ane cAra bahenA che, tathA putrA, putrI ane tenA paNa putrA ane putrI, tathA baheneAnA putrA ane putrIo ghaNA che. te sarve atyaMta snehathI baMdhAyelA vase che. te sarve sarakhA hRdayapaNAe karIne vartatA gRhakAryanuM ciMtavana karavAmAM tatpara thaine divase ni mana kare che. eka vakhata kei paNa sukRtanA tyAgavaDe athavA akALe kApa pAmelA yamarAjanA vazathI maMtrataMtranA upacArane nahIM gaNutA ane tathAprakAranA, . pratividhAnane niSphaLa karatA mahAbhyAdhi mArA kuTuMbane prApta thayA. e traNa divasa glAnapaNuM pAmIne devatAe mAgeluM ApavuM, zAMtikaraNa ane grahapUjA vigere vividha upAye karyA chatAM paNa manuSyA nAza pAmavA lAgyA. temanA maraNunA mahAdu: kharUpI tIkSNa bhAlAvaDe vidhAyelA hRdayavALA, tenA upazamanA kAi paNa upAyane nahIM jotA ane peAtAnA paNu maraNanI zakAne pAmelA huM jeTalAmAM rahuM chuM. teTalAmAM chAyAnI krIDAnI jema, gaMdha nagaranI jema, mAyA iMdrajALanA vilAsanI jema, ane svapnamAM joyelA vastunA samUhanI jema sa` kuTuMba nAza pAmyuM. mAtra adhama yamarAjanA bhayadhI bhaya pAmelA ane cheThelA patranI jema kaMpatA mane ane mArA meATA putrane temanA mrutakA karavA mATe bhagavAna vidhAtAe bacAvyA. marelAnA pAralaukika kRtya karIne zUnya gharanI jema pAtAnA gharanA tyAga karIne huM Amatema rahevA lAgyA. anya divase te mAre mATA putra naMdanAdyAnamAM samavasarelA, ghaNA samUhathI rivarelA ane aneka bhavya prANIone dharmanA upadeza ApatA vijayaghASa sUrinI pAse kAika rIte gayA. tyAM te sUrie zuM manane mAha pamADanAra cUrNa nAMkhavAvaDe ke zuM ugra vidyAnA khaLavaTe tene vaza karyAM ? te jANI zakAtu nathI. pachI mastakanA kezanA samUhanA lAca karI hastataLane viSe dhAraNa karelA kAmaLa perata ane rapiSThikA vigere upagaraNuvALA ane dharma dhyAnane pAmelA te satra zeAdha karatA meM Aje mahAkaSTavaDe. joyA, ane meM tene pUchayuM ke-" he vatsa ! te A zuM ArachyuM ( karyuM' ) ? " te jANe mane na oLakhatA hAya tema kAchanI jevA maunane Alakhana karIne rahyo. ghaNI vAra khelAvyA chatAM paNa jeTalAmAM te kAMIpaNa na Avye teTalAmAM huM pRthvInAtha ! pUrva nAza pAmelA kuTuMbanA du:sahu zAkanA AvegavALA huM bIjuM 1. pAtAnA zarIranI chAyA sAthe krIDA karavAnI jema. 2 mukhavatrikA. 3 edheA. . hajAraguNA thayelA, kAMi paNa karavAne Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaLane zekanivAraNa karavA rAjAe Apela upadeza. [ 17 ] asamartha thavAthI tamane A vRttAMta kahevAne huM Avyo chuM." A pramANe teNe potAnuM vRttAMta kahyuM tyAre sarva sabhAnA loke hasavA lAgyA, ane kahevA lAgyA ke-"he deva ! hamaNAM dharmopadeza ApanArA sAdhuone saMkaTa prApta thayuM, ke jyAM Ave anyAya kahevAmAM Ave che." tyAre kAMIka hasatA (pharakatA) eAchapuTa, deha ane "stakavALA rAjAe kahyuM ke-"are mugdha! je saMsAranA nirvedanathI athavA maraNanA bhayathI tArA putra prajyA aMgIkAra karI, te temAM zuM sAdhune dUSaNa prApta thayuM ? vaLI he mUDha! tArA bhAI, putra ane netR vigere marI gayA, tenA saMbaMdhI koI zaka nathI, ane je mahAnu bhAvo saMsAranuM kSaNabhaMgurapaNuM joIne (jANIne) ane dharmane sAdhavAmAM tatpara evuM maraNa paNa sAruM che." ema bhAvanA bhAvIne dIkSA aMgIkAra karI, tene tuM A pramANe zoka kare che? ahe! tArI mahAmohanI mUDhatA ! ahA ! tAruM vicAra rahitapaNuM ! vaLI A jagatamAM je dharma rahita maraNa pAme che te atyaMta zoka karavA lAyaka che, paraMtu je dharmane pAmyA hoya te jIvitamAM ane maraNamAM banemAM kIrtinA sthAnane pAme che. kuTuMbanA kSaya thayA chatAM paNa je dharmane pApe te ja hRdayamAM khaTake che ane bAkInuM jarApaNa khaTakatuM nathI. ahA ! mehanuM mAhAsya kevuM che? je agnithI ghara baLatuM hoya tyAre koI ISTa mANasa tyAMthI nAzI jAya, te tene zuM te gharanI aMdara aMdha? Ama karavuM zuM yogya che? te ja pramANe je te kaI paNa vairAgyanA kAraNathI grahavAsano tyAga karI dharmane pAmyo che, te tene tyAMthI pAchA vALavo zuM yogya che? A loka niraMtara mRtyu, jarA, rega ane zoka vigerarUpa agnivaDe baLAte ja che temAMthI nIkaLatA jIvane je nivAraNa kare, te mATe zatru ja che." A pramANe rAjAe kahyuM, tyAre yathArtha bedhane pAmele te devaLa pitAnA hastasaMpuTane kapAlatala upara sthApana karIne ' kahevA lAgyA, ke-"he devI! tame sAcuM kahyuM. huM zuM karuM ? ke jethI koi paNa mohanA dura vilAsavaDe pratyakSa dekhAtA guNavALo dhamarthamAM paNa mAruM mana pravartatuM nathI, ane samagra deSanA samUharUpa saMsAra saMbaMdhI kAryamAM moTA utsAhathI pravarte che. mAtra hamaNAM he deva ! tamArA vacanarUpI aMjanazalAkAvaDe moharUpI aMdhakArane nAza thavAthI mArA putra AcaraNa karelA mArgane aMgIkAra karavA mAruM mana Icche che. tethI have huM te ja bhagavAna dhamocAryanI pAse jAuM ane dIkSA grahaNa karuM." te sAMbhaLIne pahelAM paNa kAmAdikathI cittamAM vairAgyane pAmelo, sadagurunA darzanane icchato, te devaLanA kahevAthI vizeSa vRddhi pAmelA utsAhavALo ane keTalAka pradhAna puruSo vaDe parivarelo te rAjA tatkALa taiyAra karelA jayahastI upara caDIne te ja devaLa nAmanA gRhapatie dekhADelA mArga vaDe naMdana udhAnamAM gayA. tyAM zreSTha hAthI uparathI nIce utaryo. moTA vinayavaDe gurune vAMdA. te gurue tene dharmalAbha Ape. tyAre te ucita Asane sthAne) beThe. 38 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 299 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 cA : pachI gurue dharma kathA prAraMbhI.--" he zreSTha nara (rAjA ! ) A nagaramAM je kAMi mana ane netrane adhika AnaMda utpanna kare che, te sarva dharmanu ja phaLa che ema zaMkA rahita tuM jANu. vaLI te dharma jIvahiMsAdika sarva pApAne vavAthI hAya che, ane te pApAnA tyAga huMmezAM sadgurunA upadezavaDe sabhave che, kemake A jIva pote ja mithyAtva ane pramAdAdika verIthI baMdhAyelA hAvAthI cAgya aAgyane tathA kRtya akRtyane jANI zakatA nathI. vaLI tathAprakAre jANutA chatAM paNa viparIta buddhipaNAe vartatA te jIva adha mANasanI jema bhayaMkara durgatirUpI kUvAmAM avazya paDe che, tethI karIne yathAsthita anA avAdha( jJAna )thI vyAsa, zraddhA( samakita )rUpI jJAnanA sAravALuM anuSThAna( kriyA ) atulya phaLavALuM tuM sArI rIte jANu. sarve jIvA anaMta vAra manuSya bhavamAM janmane pAmyA che, paraMtu paripUrNa dharmAMnI sAmagrI kadApi prApta karI nathI tethI huM naravara ( rAjA ) ! A sAmagrI pAmIne huve pramAdarUpI madirAnA maDhanA tyAga karIne saddharmanA kAryane viSe atyaMta udyamI manavALA tu taiyAra thA. A rAjyAkrika thADA padArtho prAraMbhamAM madhanA jevuM madhurapaNuM dhAraNa kare che, ane pachI moTA tAlapuTa nAmanA viSanA sadazapaNAne dhAraNa kare che. peAtAne AdhIna AnaMdavALA ane avinAzita mAkSasukhane cheADIne katho DAhyo mANasa tuccha avasthAvALI ( kSaNabhaMgura ) vastune viSe AnaMda pAme ? vaLI te meAkSasukhane jIva kalaMka rahita yatinI kriyA( cAritra )varDa prApta kare che, athavA sArA zrAvAnI kriyAvarDa prApta kare che. A e sivAya bIjo kAI upAya nathI. zubha kriyAne pAmIne paNa kukanA doSathI keTalAka ajJAnI jIvA nAgadattanI jema krIthI paNa mithyAtvane pAme che. " te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke"huM bhagavAna ! te nAgadatta kANu ? " tyAre sUrimahArAje kahyuM ke-" sAMbhaLa.-- ,, magadha dezamAM devarApura nAmanu nagara che. temAM be mitrA che. rAma nAme vaNikaputra ane nAgadatta nAme brAhmaNaputra che. te banne paraspara moTA premavaDe vartAtA hatA ane divaseAne nirgamana karatA hatA. kAika divasa tyAM bairAjya ( rAjA rahitapaNuM) thayuM, tethI tyAMnA leAkA cAra vigerevarDa pIDA pAmavA lAgyA. te vakhate nagara sahita te dezane du:khI avasthAvALA jANIne rAma ane nAgadatta dakSiNa dezamAM gayA. tyAM tathAprakAranI ceSTAmAM (vyApAramAM) prayoM. ane meATA kAne kApavAvarDa prANavRttine (AjIvikAne) karavA lAgyA. eka vakhate kASThAdikane mATe daravAjA pAse (mahAra) gayA. tyAM kAyAtso rahelA, atyaMta dhyAnanA prakamAM caDavAvarDa meruparyaMtanI jevA nizcaLa tathA vAyu rahita taraMga vinAnA meATA samudranI jevA stabdha eka mahAkhala nAmanA sAdhune joyA. te vakhate tenA darzanathI moTA hane pAmelA te banne jeTalAmAM eka kSaNa vAra bIjA vyApAranA tyAga karIne 1. athavA ghaNA. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma ane nAgadatta prahaNa karelI dIkSA. [29] * UbhA rahIne ja tene jove che, teTalAmAM koyalanA kaMThanI jevI svaracha kAMtivaDe meghanA samUhanI zobhAne tiraskAra karanAra ane moTI phaNAnA vistAravaDe na joI zakAya te eka mATe sarpa DAbI bAjunI guphAmAMthI nIkaLIne Amatema bhamIne kAMI paNa jananA samUhane nahIM pAmavAthI uchaLatA moTA kaparUpI agnivALo te sarpa te sAdhune DasIne pharIthI te ja DAbI bAjunI guphAmAM peThe. te paNa te sAdhune tenA viSane vikAra thaye nahIM, ane tethI jarA paNa dharmadhyAnathI calAyamAna thayA nahIM. te vakhate vismaya pAmelA rAma ane nAgadatta paraspara vicAra karavA lAgyA, ke-"A bhagavAna atizayavALA che. tenA caraNakamaLa moTA puNyanA samUhathI pAmI zakAya che. A pratyakSa kalpavRkSa ja che, tethI AnuM avalaMbana karavuM yogya che." A pramANe nizcaya karIne pArelA kAryotsargavALA te sAdhunI pAse gayA, tenA pagamAM paDIne vinaMti karavA lAgyA, ke-"he bhagavAna! A pramANe kALe rahelA tame zIta ane Atapa vigerevaDe kema bAdhA pAmatA nathI? ke jethI A pramANe avicaLa (sthira) rahe che?" sAdhue kahyuM, ke-"he mahAanubhavavALA! dhyAnanI kANA( dizAsImA-hada)ne pAmelA sAdhuo zIta vigerethI bAdhA pAmatA nathI ke jethI A pramANe kahevAya che ane anubhavAya che-dhyAnane viSe bhAvita cittavALe ane nirjarAnI apekSAvALa sAdhu zarIra saMbaMdhI ghaNA prakAranA zIta ane Atapa vigerevaDe bAdhA(pIDA) pAmate nathI." A pramANe sAMbhaLIne te bannenuM mana vismaya pAmyuM. "A pratyakSa ciMtAmaNi sarva prakAre ArAdhavA gya che. vaLI AnI ArAdhanA karavAthI roga, dArigha ane upadrava vigereno nAza thAya che." A pramANe te bannene te rucikAraka thayuM. tyAra pachI vinaMti karavAno A akALa che." ema vicArIne te bane sAdhunI pAse ja sUtA. rAtrine samaye koI paNa prakAre temanI nidrA nAza pAmI, tethI jeTalAmAM netrakamaLane vikasvara karIne pitAnI pAse jue che, teTalAmAM kAyotsarga rahelA bhagavAnanI guNastuti karavAmAM tatpara, AraMbhelA zuddha kAgalI gItavALA, manahara nRtyanA upacAra karanArA ane vacce vacce vAgatI vINAnA zabdavaDe vyAsa denA samUhane je. AthI teo vizeSa prakAre harSa pAmyA. pachI prabhAtasamaya thayo tyAre atyaMta sanehapUrvaka muninA caraNamAM paDIne teo kahevA lAgyA, ke-"he bhagavAna! atyaMta doge tyAthI pIDA pAmelA ame ratnanA nidhAna jevA tamane ghaNe kALe prApta karyA, tethI have tamArA caraNakamaLanI ArAdhanA karavAne ame IcchIe chIe." sAdhue kahyuM-"temAM zuM ayogya che? mAtra sArA sAdhuone gRhasthane parigraha ayogya che, tethI jo tame mane anusaravA IcchatA he, te pravajyA grahaNa kare, mArI samIpe rahe, ane eka gAmathI bIje gAma vicare." te banee A aMgIkAra karyuM ane zubha muhUrte tenI pAse pravajyA grahaNa karI. zAstramAM kahyA pramANe kriyAnA samUhane Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 300 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : pALavAmAM tatpara ane parama gurunI zuzruSA vigere guNAne pAmelA te banne vicaravA lAgyA. pachI kAI eka samaye te sAdhue temane eSa ApyA, ke-- ', "" " hai devAnupriyA ! sAkSAt kalpavRkSanI latA jevI A jinezvaranI dIkSA mAtra eka dotya doSanA ja nAza karanArI nathI, paraMtu khIjA paNa manavAMchitane prApta karavAmAM eka tatpara che, ane tene viSe ja ekacittavALA dhIra puruSAne te pratyakSa jovAmAM Ave che. A jinezvaranI dIkSAthI ja cakrI, izvara, tIrthaMkara ane gaNadharanI padavI, AmauSadhi vigere aneka prakAranI labdhi, suMdara ane udAra zarIranu rUpa, saubhAgya, bhAga, lAla ane AjJAnuM aizvaryAM vigere sarva prayatna vinA ja prApta thAya che. vaLI A dIkSA ja sarva prakAranA utpanna thatA du:khane jalAMjaLi ApanAra ( nAza karanAra ) che, tathA A dIkSAthI ja zAzvata sukhanI zreNi( samUha )nA sArarUpa meAkSa paNa prApta thAya che. tethI karIne A cAritrane viSe eka kSaNa mAtra paNa pramAdanuM AcaraNa karanArA na thaze. kemake A cAritra( dIkSA )ne kAMipaNu asAdhya nathI. te khAkhata ghaNuM kahevAthI zuM ? " A pramANe sAMbhaLIne rAma ane nAgadatte vitaka nA tyAga karavApUrvaka " te prakAre hA ema saM aMgIkAra karyuM, paraMtu nAgadattane brAhmaNa jAtinI sAthe vRddhi pAmelA zucipaNArUpa pizAcAdikanA kAraNathI kalpAdika muninA AcArA rUcatA na hatA, ane bIjAne ( rAmane ) te AcArA amRtanI jema pariNamyA. A pramANe cirakALa sudhI pratrajyAnu pAlana karIne chevaTe maraNa pAmIte te banne sAdhama devalAkane viSe puSpAvata'saka nAmanA vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAM AyuSya pALIne tyAMthI canyA satA te ane vasaMtapura nagaramAM padmadatta nAmanA zreSThInA putrapaNe utpanna thayA. tyAM khaLAvasthAthI ja paraspara premavALA banne eka ja sthAne zayana, bhAjana ane gamana vigere ceSTA (kriyA ) karavAmAM tatpara thaine divasone niCmana karavA lAgyA. eka divasa tyAM anaMta nAmanA kevaLajJAnI AvyA. tene vAMdavA mATe nagaranA sarva leAkeA gayA. rAma ane nAga datta paNa gayA. bhagavAna kevaLIe tene meAkSasthAnanA mULavALA anne prakAranA dharma kahyo. te sAMbhaLIne ghaNA bhavya chavA pratidha pAmyA. rAma paNuM pUrva bhavamAM pALelA dharma paNAe karIne tatkALa jinadharmamAM ekacittavALA thayA, paraMtu nAgadatta tenAthI viparItapaNAe karIne kevaLInA vacanane aneka prakAre sAMbhaLyA chatAM paNu tathA hetu, yukti ane hRSTAMtavaDe upadeza apAyA chatAM paNa pratimAdha pAmyA nahIM. kevaLInu' vacana atyaMta maneAhara chatAM paNa duSkarma vaDe dUSita thayelA manavALA jIvane malina vastrane viSe kesaranA raMganI jema jarA paNu lAgatu' nathI (asara karatuM nathI ). te dhanya jIvanA zravaNune viSe jema jema kaeNvaLInu vacana praveza kare che, tema tema dhavaDe sarpanA viSanI jema tenuM mithyAtva vRddhi pAme che. A pramANe he rAjA! dharma vaDe kAMika paNa sparza karAyelA keTalAka prANIe duSkarma vaDe dUSita manavALA hovAthI dharmAMnA atyaMta Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * hemadatta asukumArane rAjAne mArI nAMkhavA karela niSphaLa prayAsa. [ 301 ] agyapaNAne pAme che. jema keTalAka dabuddhivALA mANaso nidhAnane pAmIne paNa tenI. upekSA kare che, tema jinadharmane pAmIne paNa keTalAka AnaMda pAmatA nathI (upekSA kare che). jema keIka vahANa samudrane kAMThe pAmyA chatAM paNa pramAdanA vazathI bhAMgI jAya che, tema keTalAka che dharma pAmyA chatAM paNa pharIthI mithyAtvane pAme che. he rAjA ! dareka samaye uttarottara (AgaLa AgaLa) vizuddhinA prArthanA prabaMdhane pAmelA jina dharma ne viSe nipuNa buddhivALa ka mANasa pramAda kare?" A pramANe ghaNA prakAre sUri. mahArAje tevI rIte koIpaNa prakAre daSTAMte sahita jinadharma kaho, ke jevI rIte (jethI) te rAjA dharmanI sanmukha daDha (atyaMta) thaye. devala paNa sarva kuvikalpane tyAga karI pitAnA putre AcaraNa karelA cAritrane ja pAme. zivadharma rAjA paNa samyaka prakAre zrAvakadharma aMgIkAra karIne jema Avyo hato tema (pitAne ghera) gaye, ane haMmezAM jinacaMdana, pUjana vigere dharmakArya karavAvaDe divasene nirgamana karavA lAgyA. have A tarapha te hemadatta duSkara paMcAgni tapavALA tApasavratane cirakALa sudhI karIne chevaTe bhaktapAnano tyAga karI tathA maraNa pAmI asurakumArane viSe bhuvanapati devapaNAne pAme. tyAM utpanna thaye te ja vakhate moTA vimayane pAmelA teNe "meM pUrva bhave zuM yajJa karyo? ke tapasyA karI? ke dAna ApyuM? ke jenA prabhAvathI meM A divya devanI ddhi prApta karI?" A pramANe vicAratA teNe vilaMga jJAnanA prayogathI pUrva bhava je, ane bhAryAnA apamAnanA kAraNavALuM tApasa dIkSAnuM vidhAna jANyuM. tyAra pachI tatkALa zivadharma rAjAne AzrIne tene moTA kepane saMraMbha utpanna thavAthI "ahe! te durAcArI Aje kayAM che? hamaNAM ja tene yamarAjanA mukharUpI guphAmAM mokaluM." ema vicArIne vegathI te deDyo. tene parijane vinaMti karI ke-"he deva ! * A pramANe avasara vinA (kAraNa vinA) pracaMDa kepane ADaMbara kema tha? prathama te A siMhAsanane tame zobhA (tenA upara beso). pachI cirakALathI jatA rahelA nAthanA zakano aMta AvavAthI tuSTamAna thayelI ane tamArA mukhakamaLanA darzanathI vRddhi pAmatA vilAsa ane hAsyavALI A asukumArIevaDe parijanane pramoda ApanAra ane AdarapUrvaka bhUlyoe pragaTa karelA chatra, bhaMgAra ane ratnanA samUhavALa maMgaLa mahotsava karAo." te vakhate meTI ISyothI prasaratA kepavaDe rAtA netrano vikSobha karate te teonA vacanane nahIM mAnIne potAnA bhavanamAMthI nIkaLe. ane manane paNa jItanArA vegavaDe. zivadharma rAjAnA bhavanane prApta thaye, ane tyAM rAjAnA ugra prabhAvane joIne paNa teNe tene tyAga karyo nahIM. tyAre kApelI dADhAvALA sarSanI jema teno saMraMbha (udyama) niSphaLapaNAne pAmyo ane rAjAnuM rakSaNa karanArA atyaMta moTA vyaMtaronA tiraskArathI bhagna thaye. tethI lajajAvaDe karamAI gayelA mukhakamaLavALo te vegavaDe pAcho vaLyo. te vakhate asurakumArIeAe tene kAMti rahita ane utsAha rahita je. ahIM zivadharma rAjA Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 ce| : paNa AjJAno khaMDana rahita, zatrunI viruddha vAsanAnA nAza karanAra, nirmaLa mAnavALA, pratipakSanA sthAnane daLI nAMkhanAra (nAza karanAra), nira Mtara apAtA dAnavALA ane bhayathI pIDA pAmatA prANIonuM rakSaNa karanAra mATA rAjyanuM pAlana karIne tathA sarvajJanA dharmanI samyak ArAdhanA karIne, chevaTe caturvidha AhAranA tyAga karavAmAM tatpara thaI hRdayane viSe AdarapUrNAMka paMca namaskArane parAvartana karatA ( gaNutA ) te kALa karIne ( marIne ) IzAna devaaAkamAM iMdranA sAmAnika devapaNe utpanna thayA. pachI cha prakAranI paryAsivarDa paryAptapaNAne pAmelA te mahAtmA tuSTamAna thayelI cAra agamahiSIvaDe, cAra leAkapALavarDa, maMgarakSakADe, traNa padArDa, sAta sainyaDe, sAta senAdhipatiS, tathA jaya jaya zabdane khelatA devA ane devIAvaDe, vAravAra mAMgalikanA samUhane karatA ane vividha prakAranA gIta ane nRtyanA upacArane pragaTa karatA deva ane devIevaDe, cAtarak piravarelA te deva jeTalAmAM sukhAsana upara beThelA rahe che, tathA devalakSmInA lAbhanuM kAraNarUpa pUrvabhave karela dAna, tapa, divya avadhijJAnavarDa jANe che, teTalAmAM tApasanA bhavamAM asurapaNAne upArjana karanAra ane citAmAM nAMkhelA pAtAnA moTA zarIrane agninI javALAnA samUhane staMbhata karavAvaDe ja saMbhAvanA karela cirakALanA bhAryonA viyeAganA vRttAMtavALA verane samAsa karatA hemadattane joyA, tathA "hA ! hA! A atyaMta deDhIpyamAna karelA paNu agni rAjAnA zarIrane kema maLatA nathI ? " ema AAkanA samUhathI vyAsa thayelA ane " have zuM karavu? " evA vicArathI mUDha thayelA samagra leAkAne joyA. te vakhate tatkALa uchaLelA kApAgnivALA zivadharma rAjAnA jIva iMdranA sAmAnika daiva devasabhAne uddezIne kahevA lAgyA ke-" re! re ! devA! yamarAjanA mukhamAM pesavAnI IcchAvALA ane duSTa caritravALA A adhama asuranI ati duSTa ceSTAne tame jIe, jue. mAruM' zarIra khALavAne mATe cirakALathI citAne viSe nAMkhyuM che te paNa A durAcArI agninuM staMbhana karIne tene baLavA detA nathI. bIjo thADA paNa mArA pratyupakAra skuTa rIte karavAne azaktimAna evA te cahuTikAvaDe verane samAvavA ( vera vALavA ) icche che. " A pramANe ama ( irSyA-krodha ) sahita khelatA svAmIne joine vividha prakAranA zastrone hAthamAM dhAraNa karanArA, gADha vanA akhtaravarDa zarIrane zeAbhAvatA ane svAmInA parAbhavane nahIM sahana karatA senAdhipati vegathI tenI sanmukha DhAkyA. tyArapachI vIjaLInA DhagalA jevA dedIpyamAna zarIravALA ane " are ! 2 ! nahIM prArthanA karavA lAyakanI ( aniSTanI ) prArthanA karanArA! ane duraMta prAMta lakSaNavALA ! tu have ahIMthI kyAM jaIza ? pAtAlamAM praveza karyA chatAM paNa tArA mekSa nahIM thAya. e pramANe khelatA teone joine te adhama asura nAzI gayA. ane tene dUra kADhI mUkIne " "" 1 duSTa ceSTAvaDe. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da izrIdhara rAjavIne kahela svavRttAMta. [ 303] vizeSa karIne gazIrSa(caMdana) ane agarUnA sArabhUta kAchavaDe te rAjAnA zarIrane satkAra( saMskAra) karIne te ThekANe moTe thubha(staMbha) sthApana karIne teo pitAne sthAne gayA. A pramANe zivadharma rAjAne jIva maTI devalamIne cirakALa sudhI jogavIne jiteMdranA caraNanuM smaraNa karato te mahAtmA tyAMthI caLe. pachI A ja bharatakSetrane viSe potanapura nAmanA nagaramAM nAgabaLa nAmanA rAjAnI suMdarI nAmanI rANInA garbhane viSe putrapaNe pragaTa thaye. gya samaye teno janma thaye ane tenuM vardhAna thayuM. pachI yogya samaye te putranuM zrIdhara nAma sthApana karyuM. pachI pAMca dhAvamAtAvaDe pAlana karAte te tamAla vRkSanA bALaka(nAnA tamAla vRkSa)nI jema dehanA upacaya vaDe vRddhi pAmyo. pachI kaLAnA samUhano abhyAsa karI samAna vayavALA sAmaMta rAjAnA putranI sAthe vividha prakAranI kIDAvaDe kIDA karato te divasene nirgamana karavA lAgyo. pachI moTA yovanane pAmelA tene nahIM IcchatA chatAM paNa prasenajita rAjAnI rAjImatI nAmanI kanyA paraNAvI. teNanI sAthe samayane yogya koI vakhata viSayanA vyAsaMga(Asakti )vaDe, kaI vakhata hAthI ane azvanA vAhanavaDe, kaI vakhata citravicitra pAMdaDAne chedavAnA vine davaDe ane koI vakhata gUDha zAstranA padArthanI bhAvanAvaDe te vartatuM hatuM, tevAmAM kaI eka divase rAjasabhAne viSe sarva sAmate, maMtrIo, saMdhi pALe ane senApati vigere pradhAna jananI mathe rahelA rAjAnI pAse te beTho hato ane vividha prakAranI vAta thatI hatI tyAre vinayathI mastakane namAvatA pratihAre AvIne vinaMti karI, ke-"he deva ! hajAro vAra pUchayA chatAM paNa prajanane nahIM kahete koI eka puruSa kevaLa tamArA darzanane ja Icchato dvAramAM rokelo rahyo che. " rAjAe kahyuM, ke-"tene ahIM praveza karAva." tyAre pratihAre tene praveza karAvyuM. pachI te rAjAnA pagamAM paDIne (namIne) vinaMti karavA lAge, ke-"he deva ! huM A nagaramAM ja rahenAra bhAnu nAmanA bekIne datta nAmane putra chuM. sarva vyasananA saMgamapaNAe karIne niraMtara dhananA nAzane karatA mane mArA pitAe kahyuM, ke -"he vatsa ! jema madhamAkhIo vaDe mAtra mukhamAM ja grahaNa karelA rasanA kaNiyAnA samUha ekaThA thavAthI keTaleka kALe gharanI jevaDe madhanA biMdune samUha thAya che, tema ghaNA prakAranA karma, zilpa, vepAra ane vidyAvaDe eka eka keDIne ekaThI karavAthI ghaNe kALe dhananI vRddhi thAya che. ghaNe prakAre vRddhi pamADe te dhanane samUha paNa moTA pavanavaDe rUnA DhagalAnI jema vezyA ane jugAra vigerevaDe nAza pAme che tethI he putra! je te parimita vyaya (kharca) karate varte, te sukhethI tAre nivaha thAya, anyathA tuM jaladIthI atyaMta duHkhane pAmIza." te sAMbhaLIne pitAnI pAse "jema tame kaho cho tema huM vatIza." ema mAtra vacanavaDe ja aMgIkAra karIne pharIthI huM IcchA pramANa dhanano kharca karavA pravaryo. tyAra pachI koIka divase sUradeva nAmanA eka gInI sAthe mAre prIti Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + -- - - - - - - - ke - ". - [ 304 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the : bhAva thaye. teNe eka divasa mane kahyuM, ke-"mArI pAse sugurunA upadezathI prApta thayela yakSiNI kalpa che. je te sahAyakAraka thAya, te keyUra nAmanA vivara(gupha)mAM praveza karavAvaDe pote ja joyele thAya (siddha thAya)." tyAre meM te aMgIkAra karyuM. pachI A vAta mAtApitAne kahA vinA ja huM yegInI sAthe keyUra vivara tarapha gaye. tyAM baLidAna karavApUrvaka ame bannee praveza karyo, ane kalpamAM lakhelAne anusarIne ghaNA pRthvI bhAgane ame ulaMghana karyo, ane bhavananI madhye rahelA maNimaya siMhAsana upara beThelI tathA tenI banne bAju dAsa dAsIne capaLa hastataLavaDe atyaMta calAvelA cAmara vALI bhagavatI yakSiNIne ame joI. tene joIne jANe nidhAna prApta thayuM hoya tema ame khuza thayA. pachI yathAyogya pratipatti (sevA-pUjA) karIne ame maNipIThikA pAse beThA. pachI yakSiNIe amane kahyuM ke "tame AvyA?" ema teNe pUchayuM, tyAre ame kahyuM ke-"he devI ! tamArA caraNakamaLanA prabhAvathI ame ahIM AvyA." ' yakSiNIe kahyuM "je nagaramAMthI tame AvyA che, te nagaramAM nAgabaLa nAmano rAjA che. " tyAre meM kahyuM-"he devI! hA. ema ja che." pachI eka kSaNa nimana karIne devIe kahyuM, ke-"nAgabaLa rAjAne zrIdhara nAme putra che?" meM kahyuM-"he devI ! hA. ema ja che." tyAre yakSiNIe kahyuM ke "te mahAnubhAva A bhavanI pUrvane cothA bhAvamAM mAro bhAI hate." tyAre ame kahyuM ke-"he devI ! hamaNAM (A bhavamAM) teno viyoga kema thaye ?tyAre devIe kahyuM ke-"A vAta mULathI sAMbhaLo- maraDu dezamAM ariSThapura nAmanuM nagara che. tyAM azakadara nAme vaNika hate. tene dhanadeva nAme putra hatA, ane dhanavatI nAmanI putrI hatI. te bane paraspara vadhatA premavALA vRddhi pAmyA. keIka divase azokadara maraNa pAme. tyAre bhAIe bahenane gauravavaDe vRddhi pamADI ane yogya samaye paraNAvI. bApanA thoDA paNa virahane nahIM sahana karatI tene moTA kaNathI sAsarAne ghera laI gayA. tyAM devanA duSTa yogavaDe karIne zaLanI vedanA utpanna thavAthI teNIne bhartA marI gaye. tenuM pAralokika kArya karIne te bhAIne ghera pAchI AvI. bhAIe kamaLa vANIvaDe teNIne kahyuM ke-"he bahena! tuM saMtApa karIza nahIM, ane jarA paNa dInatA karIza nahIM. mArA gharamAM tuM ja pramANabhUta (mukhya) che. je mANasa tAruM thoDuM paNa pratikULapaNuM karaze, te mAro mATe zatru jANu." A pramANe sAMbhaLIne teNIne saMtApa kAMIka zAMta thaye, ane bhAInA gharanI ciMtA karavA (sArasaMbhALa karavA) lAgI. paraMtu bhAInI bhAryAne amarSa (krodha) utpanna thaye, tethI "mArA jIvatAM chatAM keNu A gharanA svAmIpaNAne pAmI che?" ema dareka divase vRddhi pAmatA aparimita (moTA) cittasaMtApavALI te teNanA chidra (Sa) jevA pravatI. tathA pitAnA patine kahevA lAgI, ke "A tArI bahena haMmezAM gRhakAryanI - A pramANe upekSA kare che, A pramANe kaThora zabda bole che, A pramANe judA judA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = dhanapatInuM dIkSA-grahaNa. [ 305 ] gharane viSe bamaNa kare che, tathA vaLI teNIe A ApyuM, A khAdhuM, A haraNa karyuM ane A AcaraNa karyuM." A pramANe dareka kSaNe te bolavA lAgI, tathA teNIne laghu chidrane paNa moTuM karIne patine kahevA lAgI, te paNa pavanavaDe parvatanA zikharanI jema te patinuM citta jarA paNa calAyamAna thayuM nahIM. pachI kALanA keme karIne te strIne putrabhAMDa (putra, putrI) utpanna thayA. ane tethI avakAza meLavIne te viSe karIne parijanone AjJAnA nirdezamAM sthApana karavA lAgI. bahenanI sAthe moTA TreSane karatI ane bIjA zreSane nahIM jetI te patine kahevA lAgI, ke-"A bahena A pramANe zuddha zILavALI nathI, te te sthAne viSe vartatI tene meM dekhI che ane sAMbhaLI che." A pramANe tene AzrIne dareka mANasa pratye belatI te bhAryAne bhAIe kaThora vANavaDe tiraskAra karyo, tyAre te retA chokarAvALA gharane choDIne moTA kepathI bIje ghera gaI. A sarva vRttAMta bahene jA. tyAre duzIlapaNAnA doSane pAmelI te bhejanane tyAga karIne "have huM zuddha thaIza tyAre khAIza." ema nizcaya karIne gharanA eka khUNAmAM saMtAIne rahI. pachI madhyAnha samaye dhanadeva dukAnanA mArgathI ghera AvyA. tyAM dhanavatIne nahIM jete ane bALake ne raDatA joIne te pUchavA lAge, ke-"dhanavatI kyAM che?" tyAre cAkaree kahyuM ke-"A ThekANe rahelI che." tyAre te tenI pAse AvyuM, ane kahevA lAgyo ke-"he bahena ! gharanA vyApArane tyAga karIne A pramANe tuM kema vate che?" tyAre teNIe pitAne vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne azranA jaLavaDe vyApta netravALo te teNInA caraNa upara pitAnuM mastaka mUkIne tyAM sudhI rahyo, ke jyAM sudhI kepane tyAga karIne te te sthAnathI UbhI thaI, ane gharanuM kArya ciMtavavA (karavA) lAgI. tathA raDatA putrathI saMtApa pAmele te potAnI bhAryAne paNa UMcAnIcA (sArA narasA) vacanavaDe sthApana(sthira) karIne ghera lAvyuM. pachI pUrvanA pravAha vaDe (prathamanI jema) gharanA mANaso vartavA lAgyA. tyAra pachI keIka samaye bahene vicAra karyo ke-"have mAre gharamAM rahevuM gya nathI. jo ke kapaTa rahita premanA anusaMbaMdhavALA A mArA bhAIne pitAnI maryAdA ullaMghana karAvavAne iMdra paNa zaktimAna nathI, te paNa A bhejAI maryAdA rahita che, ane bALakone tyAga karI bIje ghera jatI rahe che, tethI bhAIne te moTuM saMtApanuM kAraNa che. tethI cittanA saMtApane utpanna karanArA A gharavAsavarDa zuM?" A pramANe te vicAra karatI hatI te samaye ghaNI sAdhvIonA parivAravALI rAjimatI nAmanI pravatinI (guNa) te gAmamAM AvI. tenI pAse te gaI. dharmadezanA sAMbhaLI tethI saMveganA sAravALI ane dharmanA vyApAramAM samukha evI tene buddhi utpanna thaI. pachI te vAMcIne pitAne ghera gaI. tyAM bhAIne pitAne abhiprAya kahyo. te sAMbhaLIne te zoka karavA lAgyo tyAre teNIe dhIme tyAM sudhI tene samajAvyuM, jyAM sudhI moTA AgrahathI teNane teNe ' Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 306]. zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 tho : rajA ApI. pachI sArA tithi, muhUrta ane cegane viSe gedhara nAmanA gaNie catuvidha saMghanI samakSa teNIne dIkSA ApI, ane rAjimatI sAdhvIne seMpI. tathA "he meTA prabhAvavALI! have tuM zramaNa dharmane viSe sArI rIte vartaje" e pramANe dharmopadeza sahita anuziSTi(AjJA) ApIne gopadhAna vigere kriyAnA samUhane viSe sArI rIte pravRtti vALI karI. tyAra pachI keTalAka divasa tyAM rahIne te pravartinIe tyAMthI bIje ThekANe vihAra karyo, teNIe paNa tenI sAthe vihAra karyo. A pramANe keTaleka lAMbe kALa gayA pachI pharIthI aniyamita vihAravaDe vicaratI te pravartinI sahita ariSTapuranagaramAM AvI, tenA darzanathI dhanadeva tuSTamAna thaye ane tenI bhAryA kaSAyavALI thaI, paraMtu patinI rakSA karavA mATe bAhyavRttithI vikasavara sukhakamaLavALI thaIne "aho! bahu sAruM karyuM ke ahIM vihAra karavAvaDe amArA upara anugraha karyo." ema bolatI te te sAdhvInA caraNamAM paDI, ane haMmezAM tenI sevA karavA lAgI. tathA dhanadeva te divasathI gharanA vyApArane tyAga karI samaya pramANe sAdhvInI sevAmAM tatpara thaye. "ka te divasa haze? ke je divase bahene anusarelA mArgane aMgIkAra karIne sarva sAvaghavyApArane tyAga karIne pAparUpI parvatane vajA zanirUpa, moTA kalyANarUpI velaDInA samUhane jaLanI nIka( nadI) samAna, bhavarUpI samudranA kAMThArUpa saMyamanI ArAdhanA karate huM kayAreya vihAra karIza?" e pramANe niraMtara mane rathanI bhAvanA karatA ane putra gRhAdikane e vastunI buddhithI je tene tenI bhAryAe jA. " jyAre A mAro pati A bahena sAdhvIne maLe, tyArathI AraMbhIne ja sarvane tyAga karavAnI IcchAvALo hoya tema jaNAya che, tethI jeTalAmAM haju dIkSAdika kAMIpaNa grahaNa na kare, teTalAmAM mAre tenA abhiprAya vidhAtA kare egya che." A pramANe manamAM nizcaya karIne moTA mUlyavALA suvarNAdikanA AbharaNe. bhajananI madhe gupta rIte nAMkhIne bhikSA levA mATe gharamAM paDelI tenI bahena sAdhvIne teNIe te bhejana ApyuM. pachI jANe uttama bhAva hoya tema moTA vistAravaDe teNIne vAMdIne vidAya karI. pachI jeTalAmAM te sAdhI keTalAka pagalAM AgaLa cAlI nahI, teTalAmAM gRhakAryamAM joDAyelA dhanadeva bhartAnI pAse jaladI jaladI jaine teNIe kahyuM ke-"he svAmI! tArI bahenanA caritrane tuM je, je. gharane sarva sAra laIne te ahIMthI nIkaLI gaI." te sAMbhaLIne "are ! mahApApaNa! evuM kema saMbhave ?" ema kahIne teNe te bhAyane tiraskAra karyo. tyAre tenA vizvAsane(khAvIne) mATe te sAdhvIne pAchI vALIne pitAnA gharamAM ANI, ane kahyuM ke-"tamAruM pAtra dekhADe." tyAre te sAdhvIe teNIne abhiprAya nahIM jANavAthI potAnuM pAtra dekhADayuM nahIM, tyAre teNIe baLAtkAre te pAtra laIne temAMthI AbharaNe bahAra kADhIne patine dekhADyAM. te joIne te vilakha thaye (zaramAyo). sAdhI paNa pitAnA upAzraye gaI, ane te sarva vRttAMta teNIe pravattinIne kahyo. tyAre teNIe kahyuM ke--"he maTA Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta) * ' suMdarIne jevAthI vasunA jIvane thayela jAtismaraNa [ 307 ] ww wn11-~ ~~ prabhAvavALI ! tAre koIka duSkarmane samUha tane prApta thayuM. tethI karIne hamaNuM tapasyAdikane viSe vizeSa udyama kare yogya che." tyAre teNue "tatti" "baha sAruM' ema kahIne anikSipta ( niraMtara) mAsa mAsanA tapakarma karIne bhejana karavAnuM AraMvyuM. tethI tenuM zarIra kSINa thayuM, ane UbhA thavuM vigere kAryamAM asamartha thaI. tyArapachI pravartinInI rajA( AjJA) laIne meTI samAdhine pAmI sarva prANIonA samUhane khamAvyA, gurunI samakSa bAlyAvasthAmAM karelA vilAsanI vizeSa karIne AlecanA lIdhI, tathA caturvidha AhAranuM paccakhANa aMgIkAra karyuM. pachI paMca navakAranuM smaraNa karatI te maraNa pAmIne sanaskumAra devakamAM madhyama AyuSyavALA devane viSe devapaNuM pAmI. tathA mahAprabhAvavALo dhanadeva sUkSama buddhivaDe bhArthIne kapaTane vyApAra nizcaya karIne tatkALa smazAnanI jevA gharane tyAga karIne gezvara nAmanA gaNInI pAse dIkSA grahaNa karIne tevuM kaIka prakAranuM ugra tapanuM anuSThAna aMgIkAra karyuM, ke jethI kSINa zarIravALo te anazana karIne, prANa tyAga karIne saudharma devalokamAM deva thayA. tyAMthI kALanA kramavaDe avIne suvarNapura nagaramAM zivadharma nAmane rAjA thayA. tathA te durAcArI bhAInI bhAryo tevA prakAranA abhyAkhyAna (doSa) ApavAvaDe ghaNA prakAranI niMdAne pAmIne vAta, pitta vigerethI utpanna thayelA roga vaDe vyAkuLa thaIne maraNa pAmIne, keTalAka lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhamIne, tevA prakAranA vizeSa ajJAna tapa karavAvaDe karmanI laghutAne pAmIne koIka prakAre maMtrInI putrI thaI. ane tyAM pUrvanA pratibaMdhanA vazathI zivadharma rAjAnuM bhAyApaNuM pAmyA chatAM paNuM devapaNe thayelA sAdhvIne jIve pUrvakALanA krodhanA vazathI viyogavALI karI ane tApasInuM vrata grahaNa karAvyuM. tyArapachI kALanA kramavaDe sanaskumAra devakathI avIne te dhanavatIne jIva vANijagrAma nAmanA nagaramAM sAMba nAmanA vaNikanI suMdarI nAmanI putrI thaI. tyAM mithyASTinA saMgavaDe ane sArA sAdhunA darzana nahIM thavAthI te mithyAtvane pAmI. tathA te ja nagaramAM rahenArA vasumatranA vasu nAmanA putranI sAthe paraNI, yuvAvasthAne pAmelI teNIne viSe atyaMta rAgavALo thayo, thoDA kALamAM ja te maraNa pAmyA. ane te mahAnubhAva gaMgAnadIne sAme kAMThe pArasapura nAmanA nagaramAM grAmarakSakanA putrapaNe utpanna thaye. ane te strI niSkalaMka zIla pALavAmAM tatpara, prANanAthanA viyegarUpI mahAduHkhathI parAbhava pAmelI ane aneka prakAranA ajJAna tapavizeSa karavAmAM Asakta thayelI te mAtApitAnA AgrahathI bAra varSa sudhI rahIne pachI maraNane mATe gaMgA sAgara tarapha cAlI. anukrame sArthanI sAthe cAlatI te vidhi(karma)nA vazathI te ja pArasapuranA sImADAmAM eka vRkSanI nIce rahI. te vakhate koI paNa prakAre mitrajananI sAthe ramata te pUrvane bhartA vasu te ja pradezamAM AvyA. tyAre te mahAnubhAva teNIne joIne "meM Ane kyAM joI che?" ema IhApaha, mArgaNa ane gaSaNAnA vazathI jAti smaraNane pAye, ane teNune Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] zrI pArzvanAtha caritra karatAva ja che H pitAnI bhAryA, jANIne teNe pAna bhejanane tyAga karyo, ane jANe khaMbhita thaye hayA tathA citramAM ALekhela hoya tema te rahyo. te jANIne nagaranA leke ane svajane tyAM ekaThA thayA (AvyA che. teoe tene pUchayuM ke-"he vatsa! A pramANe tuM kema varte che?" teNe kahyuM ke "A tIrthayAtrA mATe AvelI suMdarI mArI pUrvabhavanI bhAya che. AnA vinA huM avazya mArA prANa tyAga karIza." A pramANe tene nizcaya jANIne tenA pitA vigere janoe prItivALA vacanavaDe teNane bolAvI, ane tene vRttAMta kahyo. tyAre cirakALanI vArtA, hAsya ane bhejanA anubhavelA vRttAMta jaNAvavAvaDe teNIne vizvAsa thaye, ke-"avazya te A mAro pati che" ema jANIne paNa moTA harSanA samUhane pAmI. te mANaso paNa manamAM Azcarya pAmIne kahevA lAgyA ke-- A amAro putra kyAM ? ane A paNa mahAnubhAvavALI ahIM kema koI paNa karmanA vazathI ati viyegavALI chatAM paNa saMyegavALI thaI ? he ! Azcarya che kedezAMtaramAM gayelA paNa jeno ane bhavAMtaramAM gayelA paNa jene jenI sAthe saMga ke viga thatuM hoya te tene saMga ke viyega vidhAtA kare che. gamya ane agamyane jANatuM nathI, tathA sanmArga ane unmArgane paNa jANatuM nathI, te paNa che jene saMbaMdhI hoya, te tenA (pUrvabhavanA saMbaMdhe karIne) tenI sAthe joDAya che. ahIM bahu vistAra karavAthI saryuM. he sutanu (sArA zarIravALI) ! ahIM tAro jarA paNa deSa nathI. te pUrva bhavanA patine anusara, ane maraNanI IcchAne tyAga karI sarva strIone viSe pratijJAne nirvAha karanArI tuM eka ja che. A jagatamAM tArA sivAya bIjI keNa AvuM duSkara kArya karavA samartha che ? tAruM zIlarUpI rana prazaMsA karavA lAyaka kema na hoya ? ke (zILa)nA prasAdathI atyaMta durghaTa (durlabha) paNa pUrva bhAvane bhartA sughaTita (sulabha) thaye. AvA prakArane vRttAMta zAstramAM saMbhaLAya che, paNa lekamAM dekhAtuM nathI. ahA ! aghaTitane ghaTita karavAmAM vidhAtAnuM paNa huM Azcarya mAnuM chuM." A pramANe vismaya pAmelA mANase maraNane mATe taiyAra thayelI paNa teNInA cittane pAchuM vALIne teNIne pUrva bhavanA patine ghera tarata ja laI gayA. tyAM atyaMta nehathI bharapUra manavALA teNe gRhanI svAminI karI. tyAra pachI te zeSa AyuSyanuM pAlana karIne maraNa pAmI. ane ahIM yakSanI aMganA thaI, te ja huM hamaNuM ahIM vartu , ane pUrvabhavanA maraNane pAmelI huM niraMtara pUrvabhavanA bhAInuM samaraNa karuM chuM. te mAro bhAI hamaNuM zrIdhara nAmane rAjaputra utpanna thayela che. tathA he devAnupriye ! tame bane tevA prakAranA sukRtanA samUhane bhajavAvALA nathI (athavA bhAgIdAra nathI), ke jethI ahIM bhoga ane upabheganI yegyatAne tame pAme. tethI karIne tame jema AvyA tema pAchA jAo. tathA A metIne hAra te moTA prabhAvavALA mArA bhAI nAgabaLa rAjAnA putra ane pitAnA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnA nAnA putranuM mRtyu ane zrIdharanu` rAjAne zAMtvana. [ 309 ] kuLanA uddhAra karanAra zrIdharanA kaMThamAM sthApana karIne A mArA pUrvabhavanA vRttAMta kahejo. " A pramANe kahIne te yakSiNIe temane mAtInA hAra ApyA tathA keTalAka ratnA amane ApIne teNIe amane rajA ApI. tyAra pachI he deva ! ame kAMi paNa jANyu' nathI. mAtra te guphAnA dvArane viSe sutelAnI jema ane madyAnmattanI jema ame cetanA rahita thaine rAtrinuM ni`mana karIne prAta:kALe sUryodaya thayA tyAre dUra thayelI nidrAnA vikAravALA ame UThIne hAra ane ratnanI gAMTha ( pATakI ) grahaNa karI askhalita ( niraMtara ) prayANuvarDa A nagaramAM AvyA. jeTalAmAM ame te gAMTha cheADI, teTalAmAM eka hAra ja joyA. ane teNe ApelA ratnA kAi paNa ThekANe gayA, te kharekhara bhagavatI ja jANe. " A pramANe sAMbhaLIne " A banne nigInA mastakanA mugaTarUpa che. " ema kahIne rAjasabhAnA leAkeAe temanI hAMsI ( mazkarI ) karI. rAjaputra zrIdhara paNa pUrve anubhavelA vRttAMtanA smaraNathI kSaNa mAtra jAtismaraNa thavAthI mUrchAvarDa mIMcAyelA netravALA thaIne pachI Adha (zuddhi) pAmIne siMhAsana upara beThI. tyAra pachI te puruSe dizAnA samUhane udyota karanAra ane AmaLAnA phaLa jevA mATA metInA banAvela hAra kumAranA kaMThane viSe sthApana karyAM. pachI tene ucita prasAda ( dAna ) apAvyuM, ane te jema AnyA hatA tema mAtAne sthAne gayA. tyAra pachI nAgamaLa rAjAe " AvuM pUrva sAMbhaLyu nathI, ane joyu paNa nathI. " e pramANe vicAra karIne kahyuM ke huM vatsa zrIdhara zuM A ema ja che ? " tyAre rAjaputre kahyuM ke--" he pitA ! skurAyamAna mATI prabhAnA pravAhavALA A hAra netranA viSayamAM AvyA chatAM zru tamAne samruddha bhAse che ( rahe che ) ? " te sAMbhaLIne rAjA ane sabhAnA leAkeA Azcarya pAmyA. te divasathI ArabhIne rAjaputranI mati meATA vairAgyane pAmI, tethI mAyA iMdrajALanI jema paramA rahita samagra saMsAranuM svarUpa jANavA lAgyA. A mAtA pitAnA cittanuM rakSaNa karavA mATe khAAvRttithI keTalAka lAMbA divasa sudhI rAjyakA nuM pAlana karIne kAika divase te rAjAnI pAse gayA. jeTalAmAM sa saMganA viSayamAM kAMika kahevA lAgyA teTalAmAM aMta:puramAM mATA kAlAhala unmyA. tyAre "A zu? " ema vicArIne sarva rAjalAkA UMcA mukha karIne jovA lAgyA. te vakhate niraMtara paDatA azrunA samUhavarDa vyApta netravALI ane atyaMta hA hA zabdanA samUhane karatI priyakarA nAmanI dAsaceTI (dAsI) AvI. tyAre " huM bhadrA A zuM che? " ema rAjAe tene pUchyuM, tyAre teNIe kahyuM ke--"huM deva! te A tamArA nAnA putra devanI sekA mAnatA karyo chatAM paNa, skaMda ( kArti`4 svAmI ), mukuMda ( kRSNa ) ane mihira vigere devAnI pUjA karyA chatAM paNa, divya auSadhinA prayoga karyo chatAM paNa, vividha prakAranA maMgaLa pravartAvyA ( karyo) chatAM paNa, mRtyuMjayanI mAlAnA maMtrAnI ughASaNA karyA chatAM paNu tathA hAthamAM vividha prakAranA ane dhAraNa karanArA subhaTanA samUha samIpe rAkhyA chatAM paNa kAI Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] zrI pArzvanAtha caritraH prastAvaH 4 : paNa deSavaDe kumAra hamaNAM ja maraNane pAye, tenuM kAraNa kAMI jaNAtuM nathI." A sAMbhaLIne rAjA atyaMta zeka karavA lAgyA, tene te rAjaputre kahyuM ke-"he deva ! saMsAramAM saMbhavatA sarva padArthonuM kSaNabhaMgurapaNuM jANatA chatAM paNa tame kema A pramANe zeka kare. che? saMsAranA svarUpane nahIM jANato mUDha jana je priyAnA viyegarUpI duHkhavaDe pIDA pAmIne niSphaLa atyaMta zoka kare che, te svabhAvathI ja samagra zAstranA arthane jANanArA tame aniSTane nahIM joyelAnI jema A pramANe kema zeka kare che? asaMbhavita padArthonA saMbhavamAM zeka kare te yogya che, paraMtu dareka samaye jIvanuM kSaNabhaMgurapaNuM hovAthI te zoka atyaMta niSphaLa che. tethI karIne tame dhIrajane dhAraNa karo, ane virAma rahita (niraMtara) zokanA prasarano sarvathA tyAga karo. A jagatamAM je utpanna thayA che, te sarvane A bhAva (sthiti) rahelo che. paramArthathI A jagatamAM koI paNa padArtha sthira nathI. mAtra mArgamAM cAlelAne viSe musApharanI jema keIka jaladI jAya che, ane keIka dhIme dhIme jAya che. A sacarAcara traNa jagatane gaLavAmAM (khAvAmAM) udyamI thayelA yamarAjane jANIne tene kAMIka pratikAra karavAno upAya he rAjA ! tame vicAre." A pramANe teNe kahyuM tyAre zokanA saMrabha tyAga karIne rAjAe kahyuM ke-"he vatsa ! tenA pratikArane upAya tuM kAMI paNa jANe che?" tyAre kumAre kahyuM ke-"he pitA! huM kAMIka jANuM chuM. ane vistArathI te tamArA caraNakamaLanA prasAdavaDe jANIza." rAjAe kahyuM ke-"he vatsa! tuM jeTaluM jANato hoya, teTaluM prathama kahe." kumAre kahyuM-"he pitA! saddagurunA upadezavaDe niraMtara tenA vidhAnarUpa kSAMti, mArdava ane Arjava vigere guNonA abhyAsathI yamarAjane pratighAta thAya che ema zAstramAM saMbhaLAya che." rAjAe kahyuM-"he vatsa! ema karavAne kaNa zaktimAna hoya?" rAjaputre kahyuM- tame mArA upara prasAda karo, te huM A sarva karuM." rAjAe kahyuM-"he vatsa! ame te A karavAne azakta chIe. je tuM A karavAne samartha che, te tAre nirvina che, jaladIthI te tuM kara. kemake sarva kuTuMbane nAza prApta thayela hoya tyAre tenI madhyethI je kaI palAyana thAya (bahAra nIkaLI jAya), te tene pakaDI rAkho, e zuM svAmIne lAyaka che?" he azvasena rAjA! A pramANe rAjAe kaheluM te kumAra mArI pAse AvIne dIkSA grahaNa karIne gaNadhara thaye che." A pramANe chaThThA gaNadhara saMbaMdhI vRttAMta kahIne have huM sAtamA gaNadharanA viSayavALuM vRttAMta kAMIka kahuM chuM, te tame samyak prakAre sAMbhaLa sAtamA gaNadharanuM vRttAMta. A ja jaMbadvIpa nAmanA dviIpane viSe devane paNa vismaya karanAruM, moTA kiTalAvaDe vyAsa ane khAIrUpI valayavaDe vIMTAyeluM surapura nAmanuM nagara che. temAM asamAna sAhasa, satya ane zUratA vigere guNavaDe sAmaMta rAjAnA samUhane vaza karanAra vikramAkara Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramasena rAjaputranu udbhavana, [ 311 ] nAmanA rAjA che. jANe pratyakSa rAjalakSmI hAya tevI lakSmI nAmanI tene bhA ( paTTarANI ) che. tene vikramasena nAme putra che. te sarvAM vyasananA saMgavALA che, hAthonI jema svacchaMdacArI, samagra vyasananuM sthAna, prakRti (pradhAna ) janAne udvega karanAra ane nagaranA leAkAne dveSa utpanna karanAra che. A pramANe hIna ( duSTa ) AcAravaDe vartatA te kALane nimana kare che. ane rAjA peAtAnA aMta:karaNamAM meTA saMtApanA samUhane vahuna kare che. tenA anyAyanA AcaraNu sAMbhaLavAthI khALa hAthInI jema tene grahaNa karIne zikSA ApavA mATe te samartha thatA nathI, ane putra che tethI tene kADhI mUkavAne paNu zaktimAna nathI. tethI karIne A pramANe vyAghra ane dustarI( bhayaMkara nadI )nI vacce paDelAnI jema vyAkuLa manavALA te jarA paNu kAryanA pariccheda( niyama )ne karavA asamartha thayAM, tethI ekAMtamAM rahelA teNe maMtrIone putraneA vyatikara ( vRttAMta ) kahyo. maMtrIe paNa tenA abhiprAya jANIne kahevA lAgyA ke- hai deva ! A mArga vAta ) prasiddha ja che, ke viSavRkSoni saMgharyanuM svayaM chettumasAMpratam viSanA vRkSane paNa vadhArIne ( moTA karIne ) pote jevA bhAgya che ) " tethI huM deva ! devanA kharAba ceAgavaDe AvA prakAranA paddAne viSe tiraskAra karavA cAgya nathI, khIjA kAryomAM te ( tiraskAra ) sthAna ( cAgya ) che. tathA leAkamAM paNa A kahevAya che, ke " duSTa putra hAya che, paNa mAtA duSTa hAtI nathI. " tethI karIne A ciMtA mUkIne peAtAnA rAjya kAryAnuM ciMtavana karo. rAjAe kahyu` ke-" huM maMtrIe ! A anyAya karanArA putrane zAsana nahIM karanAra hu khIjA manuSyane kema zAsana karIza ? ane e pramANe karavAthI samAna STipaNuM kema kahevAya ? " maMtrIoe kahyuM ke-" he deva ! kadAca ema hAya che, paraMtu A putra vayanA pariNAmanA vazathI kadAca zikSAne pAme. kemake vayanA pariNAmane viSe, zAstranu zravaNu karavAne viSe ane bhAga tathA vaibhavanA bhaMgane viSe unmAge gayeluM paNa mana prAye karIne sanmArge Ave che. AvA prakAranI nIti paNa kadAca rAjagRhane viSe kAMika kArya kare che. kemake jethI karIne A jagatamAM koIpaNu vastu ekAMtathI upacAra rahita nathI." A pramANe maMtrIjAe kahyu tyAre rAjAe tatti ( bahu sAruM' ) ema aMgIkAra karIne tenI upekSA karavAvaDe rAjA rAjyakAryane citavavA lAgyA. have te rAjaputra rAjAnI pAsethI varATikA ( keADI ) mAtra paNa nahIM pAmavAthI tathA dyUta ane vezyA vigerenA vyasanane vize dhana pUravAne ( ApavAne) asamartha hAvAthI talavara( taLATI )nI sAthe mitrAi karIne nagarane lUTavA ( cAravA ) pravA~ ane jUdA jUdA dhanavAnanA gharanI sAravastu haraNu karavAnA vazathI leAkanA pravAha uThayA ( thayA ) -" jee nagaranA pradhAna che, tee ja nagarane lUMTe che. " pachI kAika divase cAranA upadravathI du:khI thayela mahAjana ekaThA thaIne rAjakuLamAM gayA. nagaranA lUMTavAnA vRttAMta kahyo. tyAre rAjA krodha pAmyA ane kApavaDe rAtA thayelA netravALA teNe talavaranI tanA karI, ke-" are ! Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31 ] - zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4che ? A zuM che?" teNe kahyuM, "he deva! moTA kSetranA eka khUNAmAM paDelA pakSInA samUhane rakSaNa karavA mATe zuM kaIpaNa samartha che? kalIba prakRtivALA (bAyelA) vepArIo tRNathI sparza karAya te tene tarata ja tyAga kare che, ane thoDI mAtrane ja nAza thavAthI mATe kolAhala kare che." rAjAe kahyuM ke "je tuM tArA AtmAnuM kalyANa Icchate hoya, te have pharIthI A pramANe bolIza nahIM. AvA prakAranA tArA vacananA kahevAthI huM ema mAnuM chuM, ke tAruM kuzaLapaNuM nathI." talavare kahyuM-"deva (tame) jA." rAjAe kahyuM-"gayelI vAta kahevAthI zuM? havethI tuM sArI rIte nagaranI rakSA karaje." ema kahIne tene vidAya karyo. vizeSa e ke-rAjAe rAtrie pitAnA veSane parAvarta karyo, ane kApeTika thaIne eka jIrNa devAlayamAM eka ThekANe jaIne sUtA. tyAM eka kSaNa mAtra game tyAre kUtarAnA * zabdavaDe jenuM AvavuM sUcavana thayuM che evA be puruSe temAM paThA. ane "are! ahIM keI sutele rahyo nathI?" ema teo belyA. tyAre na sAMbhaLato hoya tema rAjA mauna ro. te pradezamAM gADha aMdhakAra hovAthI te rAjAne nahIM jatA teo paraspara kahevA lAgyA ke "are! zuM tuM nathI jANata? ke Aje rAjAe talavarane virUpa kahyuM (Thapake Ape) tethI tuM jaIne A vAta vikramasena kumArane kahe, ke jyAM sudhI keTalAka divaso. na jAya, tyAM sudhI nagaranuM lUMTavuM egya nathI." tyAre bIjAe kahyuM ke-"ThIka huM tema karuM chuM." ema kahIne te koIpaNa ThekANe cAlyA. jatA evA teNe eka khUNAmAM nirbhaya ane gupta rahelA rAjAne pitAnA paga vaDe sparza karyo. te vakhate manamAM zaMkA thavAthI teNe pUchayuM ke-"tuM keNa che?" tyAre gADha nidrAmAMthI jANe jAgya hoya tema aMgane bhaMga karate (ALasa khAte) rAjA be ke-"huM ahIM rahuM chuM." teNe kahyuM-"tuM koNa che?" rAjAe kahyuM-"huM kAuMTika chuM." talavaranA puruSe kahyuM "sAcuM che ke tuM kArpeTikanA jevo jaNAya che, ema na hoya te A pramANe sarva ceSAne rUMdhIne kema guma rahyo hoya ?" rAjAe kahyuM "tuM je jANe te sAcuM,"talavaranA puruSe kahyuM bhale. tuM kaI paNa che. A sthAnathI tuM UThI jA (jAte rahe) ajANyA mANasa ahIM rahevAne pAmato nathI." rAjAe kahyuM-"tuM je kahe che, te huM karuM chuM." ema kahIne rAjA tyAMthI nIkaLe. te puruSa paNa kArya sAdheluM jANIne pitAne sthAne gayo. pachI prabhAta samaye sabhAmAM beThelA rAjAe talavarane tathA rAtrie joyelA te puruSane bolAvyA, ane kahyuM ke-"are ! kumArane sahAya ApavAvaDe nagaranA lekene nirdhana karavA mATe tame taiyAra thayA cho?" talavare kahyuM-"he deva! pApa zAMta thAo. A pramANe koNa kahe che?" rAjAe kahyuM-"tArA puruSo kahe che." talavare kahyuM--"te puruSa koNa che?" . 1 kAvaDa laIne bhikSA mAganAra. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramasena rAjaputrane jillAnA meLApa. [ 313 ] tyAre rAjAe rAtrie joyelA te puruSAne hAthavaDe pakaDIne tene dekhADyA, ane temanI paraspara karelI vAta kahI batAvI. tyAre talavare te puruSAne pUchyuM " are ! zuM huM cerI karAvu chu' ema tame kaheA che ? " tyAre rAtrinI vAta sAMbhaLavAvaDe rAjAnA sAkSAt dananI saMbhAvanA thavAthI kSeAbha pAmelA te puruSA mauna dhAraNa karIne rahyA. tyAre utpanna thayelA mATA kApanA ADaMbaravALA rAjAe laMgaDA gadheDA upara besADavA vigere dhikkAra karavApUrvaka te talavarane marAjyeA. tyAre manamAM peAtAnA duSkarmanI zaMkA pAmeaA vikramasena rAjakumAra paNa nagaramAMthI nIkaLI gayA. rAjAe tenI upekSA karI. akhaMDa ( nira Mtara ) prayANa karavAvaDa jatA te kumAra eka mATI aTavIne pAmyA. tyAM bhUkha ane tarazavarDa glAnine pAmyA, tethI vRkSanA phaLa khAvA lAgyA. te vakhate te sthAne AvelA, kALA zarIravALA, jANe kaLiyuganA putra hoya tema bhayaMkara rUpavALA ane zAkanA samUhavaDe mIMcAyelA netravALA jillAe tene joyA. ane A udAra ( suMdara ) AkAravALA che' ema te puruSane pUchavAthI tenI mULa utpatti jANIne tathA bhUmitaLa upara peAtAnA mastakanA samUhane lATAvI tene praNAma karyA. tyAre Adara sahita saMbhramane dekhADatA kumAre tene pUchyuM ke--" tame kayAMthI AvyA che ? " tee elyA--"he svAmI! sAMbhaLeA.-- ahIMthI najIkamAM'UMcA killA jevA paryaMtanA kaTakavaDe bAMdhelA nivAsavALI anAmikA nAmanI meATI pallI che. tyAM amArA svAmI, sAma, zveta vigere cAra prakAranI nItimAM kuzaLa, zarada RtunA sUryanI jema pradha karI na zakAya tevA tejanA prasaravALA ane krodhavAnI draSTinA nAMkhavA mAtrathI ja trAsa pAmelA sImADAnA rAjAvaDe vividha prakAranI sevA karAtA divAkara nAmanA pannIpati che. kAi eka divase zikArI puruSAvarDa parivarelA te mahAnubhAva zikAra karavA gayA. ane tyAM " ahIM sAraMga jAya che, A zazaka ( sasaluM.) che, ahIM hAthI DhADe che, ahIM bhuMDanA samUha zabda kare che, ahIM rIMcha rahelA che, ahIM bila ane kAla sahita bhalluMka du:sahu AkraMda kare che, ahIM zArdUla ( siMha ) paNa pravarte che, ane ahIM A citrAe jAya che." A pramANe zikArI mANasAe moTA prANInA samUha kahyo, tyAre te bhinnanA svAmI mRgayArasamAM rasika ( prItivALA ) thaine ramavA lAgyA. karNa paryaMta caDAvelA pracaMDa ane capaLa dhanuSyanI dArIthI mUkelA khANeAvaDe AkAzane jANe DhAMkatA hAya tema haraNu vagerene mAravA lAgyA. eka ja khANanA prahArathI zvApadanA karelA tumula zabdavaDe te vana, sAthe rahenArA prANIonA ghAtane joine jANe raDatu hAya tema dekhAvA lAgyuM. hAthI, gavaya, harajI, citraka, taracha ane bhalluMka vigereM sa` dizAomAM nAzI gayA, tethI tenA AvavAvaDe tatkALa te vana zUnya jevuM thaI gayuM. A pramANe eka kSaNavAra utkaSaeNthI mRgayA ramIne (zikAra karIne ) AAmatema pharatA te mahAtmAe kAipaNa prakAre bhavitavyatAnA vaMzathI vividha prakAranA 4. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [314]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva che ? siMhanA samUha jemAM zabda karatA hatA tevA ane moTA eka mahAzailanA vananikuMjamAM praveza karyo. pachI tyAM jeTalAmAM te keTalAka pagalAM AgaLa gaye, teTalAmAM moTA kaparUpI agnivaDe vikAsa pAmatA rAtA netranA vikSobhavALe, kaMpAyamAna DokanA kesarAnA vistArathI zobhate, lAMbA puchaDAnI chaTAvaDe tADana karelA pRthvIpIThathI moTI uchaLatI reNunA miSavaDe manamAM nahIM samAtA amarSanA samUhane jANe bahAra kADhate heya te, ane AgaLa sanmukha ughADelI dADhAvaDe bhayaMkara mukharUpI guphAvALo siMha prApta thaye, ane tenI AgaLanA bhAgamAM vizeSa karIne ulAsa pAmelI karacapeTArUpI vIjaLInI chaTAnA vistArathI rAtA thayelA netranI kAMtivaDe jANe ke te pradezane prakAza karatI hoya tevI te ja siMhanI bhAya deDI. pachI jANe be prakAre yamarAjA thayo hoya tevA te bane zuddha sattvavALAe ekI sAthe te mahAnubhAva pallI patine upadrava karavAne prAraMbha karyo. tene parivAra jana paNa te vakhate prajananA vazathI koIka kaIka ThekANe tRSA ane sudhAthI pIDA pAmIne vyavadhAnavALA pradezamAM gaye, to paNa moTA cittavALe te pallI pati dhanuSyane tyAga karI yamarAjanI jihAM jevA bhayaMkara khaDane hAthamAM grahaNa karI raMgamaMDapamAM mallanI jema khaDagane nacAve te prakAre pravaryo. ke je prakAre vIjaLInI chaTAvaDe utkaTa meghanI je temaNe jANyuM. te vakhate vizeSa karIne kopanA vikAsane pAmelA teoe tenI sanmukha thaIne khaDjhanA ghAtane nahIM gaNIne kaThora hastanI capeTAvaDe tene upadrava karavAnuM zarU karyuM. te vakhate tene khaga paDI gayA tyAre te pallIpati charI laIne mAravA lAgyA. tatkALa te mahAtmA tevA koI paNa prakAranA yuddhanA utkarSane pAme, ke jethI tene kaThora nakhane ghAta kamaLanA pAMdaDA je komaLa lAge. ane koI paNa prakAre siMhanA kakaDA karIne jANe dizAone baLidAna ApavA mATe hoya tema siMhanI priyAne charIvaDe mAravA lAge. kevaLa siMhane dhAraNa karanArI ane kaThora DADhanA samUha jevI tathA nakhanI kAMtithI vyApta te charI tenA hAthamAMthI tatkALa paDI gaI. tyAre te siMhaNa kaThora nakha ane lAMbI dADhavaDe tathA hAthanA prahAravaDe te pallI patine mAravA lAgI. A avasare seMkaDe sara, bhusara, sela ane bhAlAne ekaThA karatA dhAraNa karatA), hA ! hA! hA! hA! ema ati moTA rudananA zabdo vaDe vAcALa mukhavALA, hA! nAtha ! ame haNAyA, tame kema AvI avasthAne pAmyA? hA! hA! AzAne haNanArA he adhama vidhAtA ! te A ghaNuM ayukta karyuM. hA! caMDI devI! tuM paNa AvI kema thaI ? zuM koI paNa ThekANe vyAkSepavALI (vyAkuLa) thaI che. A pramANe zoka karatA bhillo taraphathI deDyA. tyAra pachI siMhanI suMdarIne yamarAjane ghera mokalIne te jillo pahalIpatine upADIne pallImAM gayAM. kaThora nakhanA ghAtane rUjhavavA mATe teoe upakrama karyo, paraMtu baLa puruSanI maitrInA ganI jema te sarve niSphaLa thayA. pachI dIna, dustha ane parijananI moTI jIvarakSA karatAM chatAM paNa atyaMta duHkhathI pIDA pAmelo te pahelI pati maraNa pAme. pahelI patinA putrarahitapaNAe karIne sevakano samUha, Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramasene karavA mAMDelI hi'sA lUTanI pravRtti. [ 315 ] sAmAnya mANasA ane svajana atyata zAka pAmyA. nAyaka rahitapaNAne lIdhe uddhata leAkA maryAdAnu` ullaMghana karI paradhana ane parI vigere grahaNa karavA lAgyA, tethI pallIne viSe tevA puruSane nahIM jotA pradhAna leAkeAe amane Adeza ApyA, ke " tame koi paNa guNavAna puruSane zIghra ahIM lAvA, jethI tene palTIpatine sthAne sthApana karIe, ame tenI AjJAmAM rahIe. " tethI he rAjaputra ! tame prasAda karI, tamArA caraNukamaLanA sparzavarDa pallIne pavitra karI, tyAM nAtha rahita evA amArA tame nAtha thAo, tamArAthI bIjo kAi AvA prakAranI pradhAna padmavIne dhAraNa karavAnI ceAgyatAne pAmatA nathI, kemake sUrya vaDe prakAza karavA lAyaka AkAzamaDaLane udyotita karavAne khadyota( khajavA) samartha nathI. " A pramANe sAMbhaLIne-" aheA ! tevA prakAranA zAstrane nahIM jANatA chatAM paNu A bhiaAnA vacanavinyAsa kema AvA kAi apUrva che ? " ema vicArIne rAjaputra tuSTamAna thayA, ane teenI sAthe pallImAM gayA. tene zilanA samUhe praNAma karyAM, ane zubha muhUrte tene pallIpatine sthAne sthApana karyAM. pachI nahIM namatA jAne namAvIne, anItinA nAza karIne tathA uddhata mANasAnu damana karIne te pUrvanI sthiti karatAM adhika nAyakadhane pAmyA. niraMtara jIvAnA samUhanA ghAta karavAvaDa moTA hane pAmatA ane madirApAnane AdhIna thayelA te divase nirgamana karavA lAgyA. svabhAvathI ja te kara ceSTAvALA ane anamAM vyAsa buddhivALA hatA, teA pachI AvA prakAranA ghaNA pApa prakRtivALA mANasAnA saMgathI tevA thAya temAM zuM Azcaya ? pachI te pallInA sImADAmAM rahelA rAjAonA pura, Akara ane nigamane luMTavAvarDa prApta karelA dhana ane suvarNa ApavAvaDe bhilanA samUhane sa MtASa pamADatA tathA srI, khAla, vRddha ane vizvAsavALAne ghAta karavAmAM camarAjanI jema tatpura thayelA te peAtAnI Apattine nahIM jANIne icchA pramANe vicaravA lAgyA. tevAmAM kusumapura naMgaramAMthI vaizramaNa nAmanA sAvArha dIna ane duHstha janAne mAgyA pramANe ApavAnI AghASaNA karAvavApUrvaka dhananI jema aneka leAkeAvarDa parivarIne ( sahita ) kuMbhapurane zrIne ( uddezIne ) cAlyA. tathA aneka karabha, vesara, vRSabha ane seMkaDA gADAM sahita AvatA te tyAM prApta thayA, ke jyAM te aTavInA samIpa bhAga hatA. A vakhate varSARtu prApta thayA, tethI vIjaLInI chaTAnA ATApavaDe vyAsa meghanA samUhavaDe AkuLa ( sahita ) AkAzataLa thayuM, mATI jaLanI vRSTivarDa pathikajananI vyApArane nivAraNa karanAra ane diggajanA gaMbhIra kaMThanA zabdanI jevI garjanAnA nirdoSa pravaryAM. lIlA ghAsanA samUhavALu pRthvItaLa du:khe karIne jaI zakAya tevuM thayuM. have te vaizramaNa sAthaeN vAhanI sAthe prathamathI ja cAlelA, susthita muninA cakSurUpa, jIvadayAmAM ja mukhya cittavRttivALA, asaMyama vitane tRNu samAna mAnatA, vicAranA viSayamAM paNa na Ave tevA tapa karavAmAM tatpara, mATA ceAgavALA ane aneka sAdhuenA piravAravALA bhagavAna sumaMtabhadrasUri te ja aTavInA pradezamAM AvyA. te vakhate aneka jIvAvarDa nyAsa ane UgelA navAMkure karIne Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : vyAsa pRthvItaLane joIne sUrimahArAje munione kahyu ke-"ahA ! have zuM karavu? vihAra karavAnA A akALa che. A pramANe A pRthvItaLa kAdavathI vyApta thayuM che, kIDIo, kADIo, kuMthavA ane kaMzunA adhika samUhavALu jovAne paNa zakya nathI, khIjanA UgavAthI atyaMta uchaLatuM che, piMga ane snigdha aMkurAnA samUhavaDe ati byAsa thayuM che, tethI sAdhujananA paganA AkramaNa (paga mUkavA-cAlavu') vigerene aAgya che. ahIM aneka prakAranA sukRtyane madhye samagra prANIonuM rakSaNa karavuM te ja dharmanuM mULa kahyuM che, tethI AvA aAgye kALane viSe cAlatA sArA vivekI sAdhuone paNa te (rakSaNa) zI rIte saMbhave ?" tyAre sAdhuee kahyuM ke- AvA arthanA nirNaya karanArA tame ja che., tethI huM bhagavAna! A prastAvamAM amane je lAyaka hAya, te kaheA." A pramANe jevAmAM sUra ane sAdhue paraspara vAtA kare che, tevAmAM vikramasene mekalelI bhilllAnI dhADa AvI paDI. ane te dhADa subhaTAne kADhI mUkIne, sAnuM rakSaNa karanAra puruSane pADI nAMkhIne ane nAyaka puruSane dUra karIne sA ne lUMTavA lAgI. mAtra vana nAmanA vikramasena kumAranA pradhAna puruSe "A sAdhue suzrAvakanA pitA ane guru che. " ema jANIne te sAdhuonuM bhillethI rakSaNa karyuM. ane teone pallImAM lai gayA. temane yAgya Azrama dekhADyo. tyAM vicitra prakAranA tapavizeSa ane zAstranI parabhAvanA vigere peAtAnA kAryoMmAM udyamavALA te ri sAdhuonA samUha sahita rahyA. sAnA leAkA nirdaya jillAnI dhADathI pIDA pAmIne koI paNa ThekANe jatA rahyA. A pramANe varSARtu samApta thayA tyAre ane meghanI vRddhi tuccha ( aMdha ) thai tyAre zukaladhyAnanA praka upara caDelA ane uttarAttara karmInI vizuddhine pAmatA te surimahArAjane mAhanIya, jJAnAvaraNu, danAvaraNu ane aMtarAya A cAra karmanA kSaya karavAthI anaMta kevaLajJAna ane kevaLadana utpanna thayuM. te vakhate tenA prabhAvathI kSeAbha pAmelA devA ane dAnavAe ArvIne AkAzamAM devaduMdubhie vagADyA, raNuaNu zabdane karatA bhamarAethI vyApta pAMca varNanA puSpAnI vRSTi karI, tathA asurasuMdarI ane surasuMdarIee Adara sahita nRtya pravartAvyuM ( prAra'jyu' ). te joi vikramasena palTIpati kSeANa pAmyA ane pUchavA lAgyA ke-" are ! A zuM che? " tyAre kAryanA madhya( tattva )ne nahIM jANatA hAvAthI parasparanA mukhane jovAmAM tatpara thayelA jillAdika sevakAe tenA uttara nahIM ApavAthI manamAM vismaya pAmela te pannIpati vAra'vAra pUchavA lAgyA tyAre vane kahyuM ke" he rAjaputra ! pUrve lUMTelA sAmAMthI A sAdhue ahIM AvIne rahyA che. pradhAna tapavALA tene bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALanA padArthAnA samUhane jANavAmAM samaM divya anaMta jJAna utpanna thayuM che. tenA prabhAtrathI preraNA karAyelA A sura, asura vigere tene mahimA kare che A pramANe sAMbhaLIne atyaMta kautukathI vyApta thayela rAjaputra khelyA ke " dhruvA kevA che azvane jaladI taiyAra karI, ke jethI huM tyAM jaIne jouM. '' ? are 2/ A tenu vacana sAMbhaLIne dd Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumaMtarie vikramasenane Apela dharmopadeza. [37] 'tarata ja utAvaLA mANasoe taiyAra karelA jAtivaMta (zreSTha) azva upara caDIne pAse rahelA keTalAka pAyadaLavaDe parivarelo te varSane batAvelA mArga vaDe munijananA AzramamAM gaye. tyAM calAyamAna maNinA kuMDaLavALA, dedIpyamAna zarIranI kAMtinA samUhavALA, vicitra maNinA AbhUSaNavALA, mANasonA manane AnaMda ApanArA, moTA navA yauvanavALA ane asamAna rUpavaDe zobhatA dene vardhane pote ja prathama joyA, ane tyArapachI rAjAnA putre joyA pachI teonI zobhAne ane pitAnI zobhAne jete, tathA sugaMdhane paNa grahaNa karate rAjaputra A pramANe vicAra karavA lAgyuM, ke-"atyaMta suMdara zRMgAravaDe manahara ane jANe tapAvelA jAtya (8) suvarNamaya hoya tema kurAyamAna maTI kAMtivALuM denuM zarIra kyAM ? ane kaThaNa carma, asthi, snAyu, rasa, rudhira ane mAMsathI baneluM, kharAba nIkaLatA maLavAnuM ane pIgaLI jatuM A mAruM zarIra kayAM? kapUra ane agarUnA jevo moTo uchaLato parimala gaMdha)nA ugAravALe ane svabhAvathI ja siddha denA zarIra saMbaMdhI uttama sugaMdha kayAM? ane dusaha evA sarpa tathA zvAnanA maDadAvaDe vyApta bilADAnA durgadha je amArA jevAnA malina zarIrathI utpanna thayela dArUNa (kharAba) gaMdha kyAM ? tathA vaLI A nathI jaNAtuM ke-A mahAnubhAva kayA kamevADe AvA hoya che? tathA bhUkhyA thAya tyAre zuM khAya che? teo kayAM vase che tene parivAra koNa che? keTaluM lAMbe kALa teo jIve che? pharIthI ( marIne) te ahIM utpanna thAya che ke tyAM ja utpanna thAya che? athavA te mATe A vicAra karavAvaDe zuM che? A ja nirmaLa kevaLajJAnavALA zreSTha munine A sarva zaMkAnA sthAnane pUchuM." A pramANe jANavAnI IcchAvALe paralIpati azva uparathI utarIne sUrinI samIpe gayo. tenA pagamAM praNAma karI ucita sthAne beThe. "A dharmane yogya che" ema jANIne kevaLIe tene bolAvyo. tyAre mastaka- maMDaLane kAMIka namAvIne rAjaputre pUrva kahela zaMkAne samUha pUche, tyAre kevaLI kahevA lAgyA, ke-"je jIva pUrva bhavamAM dAna devAnA svabhAvavALA, jIvahiMsAnI virativALA, asatya bolavAthI vimukha, parimita maithuna sevanAra, parimita parigrahavALA, madha mAMsa ne tyAga karanArA ane jinezvare kahelA dharmamAM daDha buddhivALA heya, te bIjA bhavamAM devalakSamIne pAme che, teonuM bhejana paNa kavaLavALuM nathI, paraMtu manahara gaMdha ane rasavALuM ane uttama sparzavALuM manavAMchita bhojana kare che, tathA nirmaLa sphaTika maNinAM banAvelA moTA pramANavALA vimAnanI zreNivaDe manohara sodhamAdika devalokane viSe teo vase che, temAM niraMtara nRtyanA upacAra pravarte che, tathA nirmaLa ratnanA samUhanA ati dedIpyamAna ane prasaratI prajAnA moTA samUhavaDe aMdhakArano samUha nAza pAmya heya che. tene parivAra pitApitAnA cirakALanA karelA sukRtane anusAre koIne koI paNa hoya che. temanA jIvitanA viSayamAM zuM kahevuM? ke jemanuM prekSaNaka paNa (eka nATaka paNuM ) 'cAra hajAra varSe samApta thAya che. pachI tyAMthI cIne pharIthI tyAM ja devapaNuM pAmatA Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva : 4 : nathI, paraMtu potapotAnA karmane anusAre manuSyane viSe athavA tiryaMcane viSe utpanna thAya che." A pramANe rAjaputranA samagra zaMkAnA samUhane dUra karIne sUrie amRta rasanA jevI manahara vANIvaDe tene A pramANe kahyuM - devalAmInuM sukha vigere A ahIM kalpanA mAtra che ema tuM na jANa, kemake kevaLajJAnInA vacanavaDe ane pitAnA AtmAvaDe te skuTa dekhAyuM che. tethI tenA lAbhane mATe kaThaNa ane suMdara dharmakriyAne tuM kara. temAM svabhAvathI vAghAtanI jevA bhayaMkara jIvahiMsA vigere ati dukhadAyaka pApanA sthAne dUra kara, tathA ghaNA prANIono nAza karanAra mAMsa, madirA ane madhano tyAga kara. uttama sAdhunA varganI sevA kara, tenA kahelA mArgane samyak prakAre anusara, tathA viSayAdika saMgenuM pariNAme virapaNuM jANa. IcchA pramANe cAlanArA durdAta iddhirUpI gaje dro bhaviSyamAM moTA tIkSaNa duHkhanA samUhane utpanna karanAra che ema bhAvanA kara. vRddhi pAmatI ane moTA vistAravALI pramAdarUpI latAne tuM kApI nAMkha, nahIM te te (latA) dUra daSTinA pracArane zIgrapaNe haraNa (nAza) karaze. te (daSTipracAra) haraNa karAye sate aMdha(nya) manavALA teo sarvathA prakAre gya ke ayogya mArgane paNa jANatA nathI, tathA ucita kRtya akRtyane paNa skuTarIte jANatA nathI. te duHkhano samUha keI nathI, ke saMsArarUpI araNyamAM sadA gati Agatine karatA tame jenuM pAtra nahIM thAo. A pramANe gurue vistAra sahita vastutatvane paramArtha kaho tyAre te rAjaputra pratibaMdha pAmyA, ane samagra anAryalaka paNa pratibaMdha pAme. te vakhate te sarve gurunA caraNakamaLamAM mastakane namAvIne pUrvakALe karelA kalilAliMgita aneka aka(pApa)nuM ciMtavana karavAthI temane mATe pazcAttApa utpanna thaye, tethI kahevA lAgyA ke-"he bhagavAna! sarva prakAre moTA pApane tajanArA ame have kevI rIte thazuM? athavA pUrvanA duSkRtathI AtmAnuM rakSaNa zI rIte karavuM ? tame tene upAya kaho." tyAre sUrie kahyuM ke-"he mahAnubhAvo ! sarva deSanA samUhane nAza karavAmAM samartha, maMTA guNarUpI rAjAnA samUhane sabhAmaMDapanI je ane Icchita sukhanA samUhanuM sthAnarUpa hiMsAdikanI nivRtti jemAM pradhAna che e upadezano samUha meM tamane pahelAM ja kahyo che. vahANanI jevA te upadezane atyaMta aMgIkAra karanArA tame apAra saMsArarUpI samudrane avazya tarI jaze." A pramANe gurue kahyuM tyAre keTalAka leka vikalpane nAza karI cAritrane pAmyA, bIjA keTalAka sthUla prANAtipAtAdikanI nivRttine viSe niraMtara buddhine sthApana karI jIvAdika nava padArthanA vistArane viSe rucine sthira karI zrAvakanI padavI aMgIkAra karIne rahyA. tathA bIjA keTalAka tevA prakAranA cAritrane vighAta karanAra ghera karmanA udayavaDe viratipaNAno nAza thavAthI saMsArane aMta karanAra jinezvarane ja devanI buddhithI ane sArA sAdhune ja gurunI buddhithI aMgIkAra karIne avirata samyagaDhaSTivALA thayA. rAjaputra paNa madirApAna, zikAra ane jIvahiMsA vigere pApanA sthAne darathI Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramasenane tenA pitA vikramAkara pAse Agamana. [ 319 ] ( atyaMta ) tyAga karI tevA kAipaNa prakAranA nirmaLa matijJAnarUpI netranA Aleka( prakAza )ne pAmyA, ke jenAvaDe dareka kSaNe pUrve karelA pApanA vyApAra A asAra saMsAranA duHkhanI paraMparAnu kAraNa che ema smaraNa karatA peAtAnA AtmAne nivA lAgyA, duSTa jIvitanI khi'sA( tiraskAra ) karavA lAgyA, bhUtakALanA paryAyanI gA~ karavA lAgyA, vairInI jema kaSTane karanAra pApIjananA saMganI vicikitsA karavA lAgyA, iMdriyAne anukULa chatAM paNa maneAhara AhArAdikane vakhANutA naheAtA, mATA sugaMdhavALI mAlatI puSpanI mALAnI paNu lAghA karatA nahAtA, sArA rUpavALI strI vagerene paNa jotA nahAtA, kaNu ne manAtura paMcama svarane paNa vakhANutA naheAtA, ane mAkhaNunA jevA kAmaLa sparzavALI zayyAne paNa icchatA nahAtA. paraMtu mAtra A pramANe ja vicAratA hatA ke" narakanI jevA ane vadhatA prayAsavALA A pakSInA nivAsane dUrathI tyAga karIne kevI rIte ( kyAre ) huM tevA khIjA sthAnane anusarIza ? ke je sthAne sArI tIthaMkaranI pratimAne, sArA jJAnI munine ane maMdarAcaLa jevA suMdara zrRMgAravALA sArA jinacaityane joiza ? mithyAtvInI matinu mathana karanAra jinezvaranA vacanane huM kevI rIte sAMbhaLIza ? samyagdaSTivALA saddha karanArA lokane huM kevI rIte anusarIza ? " A vigere maTA ane ati vizuddha buddhinA prakavaDe vRddhi pAmatA utsAhavALA te rAjaputra dharmanI prApti karavAva3 jUdA prakAranA thayeA. A pramANe huMmezAM kaeNvaLInA caraNukamaLanI upAsanAvaDe utpanna thayelA zreSTha vivekavALA te vikramasena rAjaputra viruddha kriyAnA samArabhanA tyAga karavAthI sArA zrAvakapaNAne pAmyA. kevaLIe pazu varSARtu gayA pachI khIje ThekANe vihAra karyA tenA viyAgathI zAkava vyAkuLa thayela rAjaputra ghera rahevAne asamartha thayA, tethI pharIthI bIje gAma gayelA guru pAse jai tene vAMdIne tathA tenI zikSAne sAMbhaLIne ghera Avye, ane dharma viruddha AcaraNa karanArA sarva parijanane joine vanane kahevA lAgyA ke " huM meATA bhAgyavAna ! te je karyuM, te bIjo kAi paNa karI zake tema nathI. billAnA upadrava rahita ahIM pakSInA nivAsane viSe munipatine AvAsa karAvatA te ja amane paramAthI ( kharekhara ) AvA prakAranA guNunA prakanI padavI upara sthApana karyAM che. anyathA (ema na heAya tA.) adhama ceSTAnA tyAga zI rIte saMbhave ? paraMtu jo have kAi paNa rIte caDhALanA pADA jevI A bhinnapallInA tyAga karavAthI dharma ane arthanA sAdhananA nirvAha thAya, tA A gurujananI sAmagrIthI prApta thayelI vivekanA sAravALI mArI vAsanA vRddhi pAme, " tyAre vadhune kahyuM ke he rAjaputra ! je tArA puNyanA praka vaDe A pramANe aghaTitane ghaTitanA jevA dharmanA sacAga kAi paNa rIte prApta thayA, te tane svasthAnane viSe paNa kAMika prApta thaze. mATe utsuka thaiza nahIM. A pramANe te banne paraspara vAta karatA hatA tyAre pratihAre AvIne kahyuM ke-" he rAjaputra! svAmI vikramAkara rAjAnA pradhAna 77 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : ,, puruSA dvArane viSe tamArA darzanamAM utsuka rahyA che. " tyAre pharakatA jamaNA netravaDe abhyudayane sUcavelA rAjaputre kahyuM ke temane jaladI praveza karAva. tyAre tAtti ( bahu sAruM' )ema kahIne pratihAre temane praveza karAvyA. te vakhate rAjaMputra vinaya sahita temanI sanmukha UbhA thayA. ucitapaNe Adara satkAra karAyelA tee sukhAsana upara beThA, ane kahevA lAgyA ke he rAjaputra! dharmakriyAmAM Asakta thayeluM tamAruM citta sAMbhaLIne moTA harSane pAmelA deve ( rAjAe-pitAe ) tamane lAvavA mATe amane mAkalyA che tethI A kharAba nivAsanA tyAga karI, ane kALanA vilaMba rahita prayANa karA. " te vakhate vate kahyuM ke-" huM rAjaputra ! A cAgya ja che. have kALanA vila`bavarDa sayu " tyAre hRdayane viSe moTA harSane dhAraNa karatA te rAjaputra eka sevakane pakSIpatipaNe sthApana karIne tyAMthI nIkaLyA ane anukrame surapura pahAMcyA. pachI matrI, sAmata ane puranA pradhAna janAvarDa anusarAtA te rAjabhavanamAM peThA. pitAnA caraNamAM paDyo ( namyA ). tyAre gADha AliMgana karIne meATA satASapUrvaka rAjAe tene kahyuM ke" he vatsa! avazya amArI koika kuzaLa karmInA udaya che, ke jethI tuM tevA prakAranA anyAyamAM Asakta buddhinA prasAravALA thayA chatAM paNu samagra viruddha AcAranA savara karIne samyak prakAre varte che. huM vatsa ! A duSkara che--ati duSkara kArya paNa karI zakAya che, ati durgaMma evA mArgomAM paNu krame karIne javAya che. paraMtu meTA mANusa paNa svabhAvanuM rU MdhavuM karI zakatA nathI, tethI hai vatsa ! te' tevuM kAMika paNa karyuM, ke je khIjo keAi paNa karI zake nahIM. lakSmIvaDe jovAtA mANasanA bhAva A pramANe parAvartana pAme che. sArA guNeAthakI hAnine pAme evu` prAye karIne dekhAya che, paraMtu avaguNuAthI pAchuM vaLavu, te kAI paNa ThekANe dekhAtu ja nathI. " tyAre rAjaputra kahyuM ke-" huM pitA ! gurujananA prasAdavaDe atyaMta durlabha paNa icchita prApta thAya che, teA ahIM zuM kahevuM ? " tyArapachI te rAjaputre pallInA nivAsathI AraMbhIne kaeNvaLInA inavarDa dharmanI prApti paryaMta sa pAtAnA vRttAMta kahyo. te sAMbhaLAne rAjAe kahyuM ke-"he vatsa ! have rAjyanA moTA bhAranu' thADu' thADuM paNa tuM vahana kara kemake have ame paNa dareka kSaNe kSINa thatA zarIra, baLa ane buddhivALA vIe chIe." rAjaputra kahyuM-" pitA ( tame ) jema AjJA Ape, tema huM karuM: " tyArapachI rAjAe sArI tithi, mutta ane yAgane viSe te rAjaputrane yuvarAjanI padavIe sthApana karyuM. tene mukti ApI, ane hAthI azva vigere sainya Apyu. A pramANe aMgIkAra karelA dharmanA guNunI ArAdhanAmAM tatpara thayelA, jinavaMdanAdika kAryoMmAM nizcaLa cittavALA ane samyaktrakAre budhajanAe prazaMsA karavA lAyaka AcAravaDe vatA te rAjaputra kALane ni`mana karavA lAgyA. pachI kAika vakhate sImADAnA rAjA baLavardhana bhUpatinI sAthe virAdha utpanna thayeA. te vakhate mATA vikSepavaDe vikramAkara rAjA pote ja cAlyA, tyAre kumAre tene vinaMtI karI, ke-" huM dd dd Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikamasena pAse baLavardhananA guptacaranuM Agamana [321 ] deva! A ayogya kAryane saMraMbha kema kare che? te mahAnubhAva keTale mAtra che (zuM hisAbamAM che?) ke jethI tene AzrIne tame jAo cho? tethI mane AjJA Ape, tamAre pratApa ja sarva duHsAdhyane sAdhanAra che." te sAMbhaLIne rAjAe maMtrIonI sanmukha joyuM. tyAre AkAra ane caNAmAM kuzaLapaNAe karIne rAjAne abhiprAya jANIne teoe kahyuM ke he deva puruSAcArane je ucita che, je prabhubhaktine sadaza che ane je kuLakramane yegyA che, te ja kumAre kahyuM che. tethI AnI pahelI ja prArthanAne bhaMga karo nahIM." tyAre maMtrIonA vacananI bhAvanA bhAvIne yuvarAjane taMbelanuM bIDuM ApavA pUrvaka vidAya karyo. "tari" (bahu sAruM) ema kahIne, rAjAnI AjJA mastakavaDe aMgIkAra karIne ghaNA hAthI, azva, ratha ane ddhAnA samUharaDe anusarAta te nagaramAMthI nIkaLe. tathA garjanA karatA madonmatta hAthIonA kaMThanA zabdavaDe AkAzane vistAra bharAI gaye, haSArava karatA moTA azvanA samUhavaDe pRthvIpITha vikSe pAmI, ghaNA zAstrovaDe pUrNa moTA laNa rathanA vahanavaDe dizAonA vivara(AMtarA) bharAI gayA, bhayaMkara mUkelA hawA pikAravaDe subhaTane samUha utkarSatAne pAmyA. tathA dareka kSaNe sArA zukana thavAthI bamaNu utsAhavaDe manahara kAMtivALa, madanmatta hAthInA skaMdha upara beThelo, mastaka upara bhaveta chatrane dhAraNa karate, "atyaMta jaya pAme, jIve, AnaMda pAme ane aspRdayane oDhe (pAmo)." e pramANe bolatA baMdI(bhATa-cAraNa)ne samUhavaDe cotaraphathI parivarele, tathA maLelA moTA ane taMtra(zAstra)ne jANanArA sAmaMta rAjAo vaDe sevAyelA pagavALe te yuvarAja pitAnA dezanI saMdhie(sImADAe) pahe. te vakhate rAjanItinuM samaraNa karatA te rAjaputre maMtrIone lAvyA ane ekAMtamAM beThe, tathA "have zuM karavA lAyaka che?" ema temane pUchayuM. tyAre teo belyA ke-"he yuvarAja ! roga, zatru ane sarSa nAnA hoya te paNa tene moTA dhAravA joIe, tethI yuvarAje (tame) yogya karyuM, ke jethI A pramANe vicArapUrvaka kAryanA paricacheda (nirNaya)ne AraMbha karyo." A pramANe vAta kare che teTalAmAM gUDhacara puruSe AvyA. pratihAranA nivedana karavAthI yuvarAjanI pAse teo gayA. teoe tene praNAma karyA ane ucita Asana upara beThA. temane yuvarAje pUchayuM ke-"tame kayAMthI AvyA?" teoe kahyuM ke-"he rAjaputra! ame baLavardhana rAjAnA kaMdhAvAramAMthI AvyA chIe. hamaNAM tyAM je thayuM, te tame sAMbhaLa-baLavardhana rAjA baddhinA samudAyavALA rAjyavaDe karIne tevA koIpaNa buddhinA viparyAsane pAme, ke jethI pitAnA rAjyAdikanA apahara( haraNa)nI zaMkAthI teNe sarva putrone vinAza karavAno AraMbha karyo. te jANIne maMtrIoe teomAMthI 1 sainyane paDAva, chAvaNI. 2 ulaTApaNAne Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 322 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : p eka devarAja nAmanA rAjaputrane kAika upAyavaDe rAjyanI rakSA mATe vidAya karyAM. A maMtrIonA vRttAMta baLavardhana rAjAe jANyA tethI tene mATo krodha utpanna thayA; ane tenA vinAza karavA mATe puruSAne nImyA ( AjJA ApI). maMtrIoe temane jANyA, tethI tee vegathI nAzI gayA, ane te devarAja nAmanA rAjaputrane paravarIne tamArA skaMdhAvAranI samIpe AvIne rahyA che. teoe amane kahyuM ke--"yuvarAjane praNAma karavApUrvaka A pramANe kahejo, ke-ame tamArA caraNakamaLanI sevA karavA icchIe chIe. " tA have A bAbatamAM tamArI zI AjJA che ? " A pramANe sAMbhaLIne yuvarAje matrInA mukha tarapha draSTi nAMkhI. tyAre te maMtrIoe kahyuM ke--" huM yuvarAja ! nIti mArga AvA che -" upakAragRhItena zatruNA zatrumuddharet / pAdalagnaM karasthena kaMTakenaiva kaMTakam // 1 // ( " pagamAM lAgelA kAMTAne jema hAthamAM rahelAM kAMTAvaDe kADhI naMkhAya che, tema upakArathI grahaNa karelA zatruvaDe zatrune kADhI nAMkhavA-dUra karavA. " ) tethI karIne te maLavananA putrane pradhAna puruSAne meAkalavAvaDe ahIM aNuAvIne, vizeSa prakAranA vastra, AbharaNu, hAthI ane azva vigere ApavAvaDe tenu sanmAna karIne meTI sabhArdika sAmagrI sahita tene khaLavardhana rAjAnI sanmukha ( sAme ) mekaleA. A pramANe karavAthI tenA maMtrIjanA ane sAmA pakSanA sAmatArdika paNa praveza karAyelA thAya che, ane tuccha ( gheADA ) sevakanA samUhavALA baLavardhana rAjA paNa avalapaNAne pAme che. " A pramANe sAMbhaLIne--" A yuktiyukta che" ema vicArIne yuvarAje te vacanane bahu sAruM mAnyuM, ane te ja pramANe zatrunA putra devarAjane aNuAnyA ( belAvyA ). ane yathAyeAgya sarva pratipatti ( sanmAna ) karI, tathA gauravapUrvaka yuvarAje tene pUchyuM, ke--" huM kumAra ! have zuM karavuM che ? tyAre devarAje kahyuM ke--" atyaMta ( vAravAra) khelelA ane sAhasathI (vicAryA vinA ) karelAM kAryo chevaTe meTA puruSane paNa atyaMta laghupaNuM pamADe che. te ja uttama mANaso che, ke jenA manavAMchita kAryo prAptivaDe ja jaNAya che, paraMtu vANInA vilAsavarDa jaNAtA nathI. khIjAonI vANInA vistAra divase divase utsAhavALA thAya che, paraMtu tenA kAryanI siddhi janmAMtaramAM paNa dekhAtI nathI. tethI he yuvarAja ! sarva za'kAne tyAga karIne ATaluM ja jANA, ke--jyAMsudhI kAryanI siddhi nahIM thAya tyAMsudhI huM ahIMthI pAchA vaLIza nahIM. A pramANe sahAyakAraka vacananA vinyAsa sAMbhaLIne peAtAne tulya sahAyanI sAmagrI ApIne teNe te devarAjane tarata ja baLavardhana rAjAnI sanmukha mAkalyA. tyAre te rAjaputra magaleApacAra karIne yuvarAjanA vijaya skaMdhAvAramAMthI nIkaLyA. kapaTa rahita prakaTa karelA puruSArthanA abhimAnavALA te vegavaDe jaIne zatrunA sainyanI samIpe rahyo. pachI teNe zatrunA sAmatAne bheda pamADavA mATe vizvAsu mANasane mAkaLyA. tyAre teoe jaine keTalAkane dAnavaDe, keTalAkane sAma vacanavaDe, keTalAkane bhedavarDa ane "" 1 samAsivarDa. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devarAja kumAre pitAnA pitAne karela keda. [3ra3] keTalAkane pracaMDa (moTA) daMDane ADaMbaravaDe pitAthI jUdA pADyA. te rAjAo vijaya, vasuMdhara ane zrIdhara vigere nAmanA hatA. tyArapachI teonA bhedano nizcaya pAmIne (jANIne) teNe baLavardhane rAjAnI sAthe yuddhane prAraMbha karyo. pachI kuMDaLarUpa karelA dhanuvyathakI nIkaLatA tIkSNa bANenI vRSTivaDe parasparanA cinhAne samUha nAza pAmyA, savaDanI sanmukha AvatA subhaToe sAmA pakSanA subhaTane pADI nAMkhyA, kApI nAMkhelA pracaMDa vIra puruSanA mastakothI (khAparIethI) pRthvIpITha bhUSita thaI gaI temaja niraMtara vIra puruSoe mUkelA tIrI, temara ane nArAcanA ghAtanI zaMkA pAmelA azvanA samUha unmArge jatA rahyA. A pramANe te bane sinyano moTA yuddhane saMmarda pravAryo tyAre devarAja AgaLa rahIne tathA pUrve bheda pamADelA vijaya vigere sAmaMta rAjAnA samUhe pAchaLa rahIne kaI paNa prakAre eka kALe ja prayoga karelA (nAMkhelA) vicitra zastranA prakAranI paraMparAvaDe parAmukhI karyo (harAvya-mAryo), ke jethI atyaMta vihatya (bebhAna) thayelo ane zatru subhaTenA hAthahAthanA yuddhamAM balAhIna banela baLavardhana rAjA pRthvI upara paDyo. tene sainike mArI nAMkhavA lAgyA tyAre "je rAjAne ghAta kare te mAro ghAta karanAra che." ema bolatA devarAja kumAre tenuM rakSaNa karIne yogya baMdhanavaDe tenA zarIrane bAMdhIne pradhAna puruSane seM. A avasare "nAyaka vinAnuM sainya haNAyuM" ema kahIne zatrunuM senya nAzI gayuM, tethI hAthI, azva, ratha, khajAne ane koThAra vigere sarva pitAne AdhIna karyuM. tyArapachI yuddhabhUmimAM paDelA subhaTenA traNe rUjhAvavAnI kriyA vigeremAM sevaka janene joDIne (kahInesaMpIne) rAjaputra pAcho vaLe, ane vikramasena yuvarAjanI pAse gayo. te vakhate teNe coranI jema bAMdhelA be hAthavALI baLavardhana rAjAne kumAranA paganI pAse mUke, ane yuddhamAM prApta karelA hAthI, azva, khajAne ane koThAra vigere rAjyalakSamIne vistAra se. " te vakhate mIMcAyelA netrakamaLavALA, nAza pAmelA lAvazyavALA, atyaMta zobhA rahita ane bAMdhelA be hastakaLavALA rAjAne sAkSAta joIne yuvarAja vicAravA lAge ke-"pitAnA kAryanA visaMvAdamAM pitAnA mANasanuM paNa zatrupaNuM juo. jenAthI janma, vRddhi ane kaLAnA samUhanI prApti thaI che, te pitA paNa ahe! vairanI buddhithI kema baMdhAya che? te paNa mUDha mANasa putrAdikane mATe pApanuM AcaraNa kare che, bhAIne paNa chetare che, ane tatkALa akAryane kare che. athavA te putrano zo doSa che? ke jene deSa rahita chatAM paNa kuvikalpathI vyApta thayelA cittavALA pitAe paNa A pramANe haNavAne prAraMbha karyo. banne lekamAM atyaMta viruddha AvuM kArya karavuM kema thagya heya? kaMI paNa kAraNathI koI paNa vinipAta(Apatti) prApta thAya che, te satya ja che. athavA te bane lekamAM paNa moTo deSa prApta karavAmAM pretanI dayitA jevI, duHkhe karIne nivAraNa * 1 lakSaNa. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3ra4 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che ? karI zakAya tevI pApi bheganI pipAsA ja moTI zaktivALI che. A legapipAsAe nacAvelA jIvonI sArI buddhi nAza pAme che, ane ayogya kArya karavAmAM udyamavALI buddhi utpanna thAya che. lekanA apavAdane gaNato nathI, siddhAMtanA sAranI vyAkhyAnI apekSA karatuM nathI, gurujanathI lajajA pAmato nathI ane potAnA kuLanA kalaMkane paNa jANatA nathI. kevaLa unmAdarUpI moTA pizAcane AdhIna mati thavAthI mUDha mANasanA manane pracAra tevuM kAMIka kare che, bole che ane citave che ke jethI kALanA vilaMba rahita zatrunA cittamAM saMtApa utpanna karIne jIvanI sukhalakSamInuM haraNa karavAmAM catura enA moTA anarthane pAme che. are ! moharUpI meTA grahavaDe jenuM hRdaya nigraha karAyuM che, tathA jenI adhama ceSTA che, tevA manuSyanI buddhi paramArtha jovAmAM kema ati vimukha thAya che athavA te saddagurunA saMsarga rahita mativALA A puruSane zo doSa che ? paraMtu tRNanuM bhakSaNa karavAmAM ja tatpara cittavALA pazuone puNyanA bhegathI suguruno vega thAya che. je kalpavRkSanI je suguruno saMgama mane koI paNa prakAre te vakhate na thaye heta, te huM paNa te pApI ja hatuM. tethI karIne ciMtAmaNane paNa nIce karanArA tathA moTA manavAMchita kAryane saMpUrNa karavAmAM moTI buddhivALA te gurumahArAjanA caraNakamaLane huM kevI rIte joIza ? te divasa, te samaya ane te nakSatra karyuM haze ke je kALe gurunA pAdarUpI vRkSanI nIce rahele tapa karIza?" A pramANe utpanna thayelA moTA vairAgyanI vAsanArUpI amRtanA moTA kadamAM magna thayelo te yuvarAja jANe citramAM ALekhyo hoya tema niruddha vegavALe (sthira ) che. A pramANe sthira ane maMda netranA vyApAravALA ane kAMI paNa nahIM bolatA tevA prakAranA tene joIne maMtrI janAe kahyuM ke-"he yuvarAja ! kema tame A pramANe anya cittavALAnI jema rahA cho ? niSkapaTa premathI baMdhAyelA manavALA svAmInA kAryane pitAnA sAmarthya vaDe saMpUrNa karanArA ane moTA prabhAvavALA devarAja rAjaputre ANela zatru rAjAnA hAthI azva vigere sahita saptAMga rAjyalakSamIne samUha tame sAkSAt kema jotA nathI?" te sAMbhaLIne tatkALa pitApitAnA viSayanI sanmukha pravartelA iDhiyenA vyApAravALe rAja putra pite te prakAre joIne manamAM moTA harSane pAme. ane savA lAkha gAma sahita pitAnI bhakti(rAjya)ne tathA veta chatra, mugaTa ane cAmara vigere rAjAnA cihna devarAjane ApIne moTA harSa sahita kahevA lAgyA ke "he mahArAjA devarAja ! bIjuM paNa kAMika tuM kahe (mAga), ke jethI tAruM priya karAya." tyAre kapALataLa upara be hastakamaLa rAkhIne devarAje kahyuM ke-"he yuvarAja ! AthI bIjuM zuM priya kahevuM ? te paNa eTaluM kahuM chuM ke-tamArA paganA nakharUpI ciMtAmaNinuM darzana mane vAraMvAra thAo!" tyAre "tArI bhaktithI zuM asaMbhavita che ?" ema bolatA . 1. sAta prakAranI. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . samatabhadrasUrie kahela vikramasenane pUrvabhava. [ 3rapa ] yuvarAje baLavardhana rAjAne baMdhanathI mukta karAve, ane kahyuM ke-"he mahArAjA ! have zaMkAne tyAga karI, kopanA saMraMbhane parihAra (nAza) karI upazamane bhaje, maitrIbhAvane anusaro ane kaliMga dezanA adhipatipaNane aMgIkAra kare." tyAre baLavardhana rAjAe kahyuM ke "he yuvarAja! have rAjya ane gRhavAsanA saMgavaDe saryuM-A saMsAramAM nyAya mArganuM ulaMghana karIne je kAryo karAya che, te kAryo ahIM ja avazya AvA prakAranA dukha vipAkavALA thAya che tethI temanI vizuddhine mATe vanavAsanA sevanavaDe ane kaMdaphaLanA khAvAvaDe huM prAyazcitta grahaNa karIza." A pramANe nivedana karIne (kahIne) tApasanA tapa vatane aMgIkAra karI virakta buddhivALe te baLavardhana rAjA tatkALa vanavAsamAM lIna thaye. pachI yuvarAja paNa atyaMta sevakapaNAne pAmelA devarAjane tenA bhegavaTAmAM (rAjyamAM) makalIne pitAnA nagara tarapha pAcho vaLe. mArgamAM jatA tene ke saMbapuranI pAse zaravana nAmanA AzramamAM nirjana pradezane viSe rahelA pUrva joyelA samatabhadrasUri draSTinA viSayamAM AvyA (jayA). tethI atyaMta pariteSanA vazathI prasaratA romAMcavALe, tathA jANe rananuM nidhAna prApta karyuM hoya ane jANe sarva pRthvInuM adhipatipaNuM prApta karyuM hoya tema moTA utsAhathI kAMtivALA mukhanI zobhAvALo te traNa pradakSiNApUrvaka samyaka prakAre gurunA caraNane praNAma karIne tathA bIjA sAdhuone praNAma karIne ucita sthAne beTho. dharmadezanA sAMbhaLyA pachI vairAgya utpanna thavAthI teNe kevaLIne pUchayuM ke-"he bhagavAna! kayA karmanA udayavaDe huM pahelAM krara prakRtipaNAne pAmyA hatA?" tyAre kevaLIe kahyuM ke-"he rAjaputra! sAMbhaLa- pUrvakALe kalikALe kadApi pUrve nahIM dekheluM, pUrva dizArUpI strInA kapALanuM tilakarUpa tathA bhujaMgavarganA saMgamavALuM chatAM paNa prasiddha vinaya ane AnaMde karIne zobhatuM kasumakhaMDa nAmanuM nagara hatuM. temAM moTI addhivaDe samRddhivALe kuLacaMdra nAme zreNI hatuM. tene guNazekhara nAme putra hatA, te atyaMta vyAdhithI pIDA pAmavA lAgyA, auSadha, devapUjana, maMtra ane taMtra vigere upacAra karavAvaDe paNa koIpaNa prakAre sAro thaye nahIM. jANanArA ghaNA mANasane te dekhADe. catvarapUjA vigere vividha upAye karyA, tenA vaDe paNa tene jarA paNa pratikAra prApta thayuM nahIM. chevaTa mAtra nAsikAmAM ja zvAsa rahyo, tethI alpa jIvitavALe thaye. tenI pAse duHkhathI pIDA pAmelA mAtApitA vigere vajanavarga rahyA hatA. te vakhate maMtrataMtranA paramArthane viSe kuzaLa dharmaruci nAmanA sAdhu gocaracaryAvaDa UMcAnIcA gharone viSe bhikSA mATe bhamatA bhamatA te pradezamAM AvyA. te vakhate tenI vizeSa prakAranI AkRtivaDe tenA mAhAyanA atizayanI saMbhAvanA karato kulacaMdra zreNI parijana sahita UbhuM thaIne moTA vinayavaDe te sAdhunA * 1 cAra mArga ekaThA thAya te-cAka. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 326]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che ? caraNamAM paDe, ane kahevA lAge ke-"he bhagavAna! prasAda karIne A bALakane nIrogI kare, ane Arogya zarIravALo A tamArA caraNakamaLanI sevA karanAra thaze." tyAre bhagavAne paNa muhUrtanA baLavaDe tene upakAra jANIne kahyuM ke "je A sAdhupaNuM aMgIkAra kare, te nIrogI thAya." zreNIe kahyuM-"ema ja che. tame jema kaheze tema te avazya karaze." tathA te putrane pUchayuM ke-"he putra! bhagavAna kahe, te tuM karIza?" teNe kahyuM-"avazya karIza." tyAre tene traNa vAra segana khAvAnuM kahIne vegavaDe mIMcAyela netravALA te sAdhue tenI sanmukha thaIne tevA koI paramAkSaranuM smaraNa karyuM, ke jethI kodhavALI ane ceSTAvALI vyaMtarI bUma pADIne nAzI gaI. te ja vakhate te bALaka svastha zarIravALo tha. bhajananI gaMdhane paNa sahana karato na hato, te tatkALa bhajana karavA pravaryo. dharmaruci bhagavAna paNa tene sarvavirati ApavA mATe tyAM ja eka mAsaka5 rahyA. tyArapachI te bALakane dIkSA ApI. tenI sAthe sAdhue gAma, nagara ane Akara vigere ThekANe vihAra karyo, paraMtu te kSullaka sAdhu zarIranA sAmarthyane pAmyA chatAM paNa tathA prakAre cAritranI prazaMsA karatuM nathI, pratilekhanAdika kriyA paNa gya kALe karatuM nathI, hAthamAM pAdapuchaNune dhAraNa karatA nathI, vAcana grahaNa karavA mATe prApta thayA chatAM paNa mukhavasvikAne mukhanI sanmukha dhAraNa karatA nathI, ane zikhAmaNa ApyA chatAM paNa avizvAsane pAme che. A pramANe ThekANe ThekANe (dareka ThekANe) pratikULa AcAravaDe vartatA tene dharmarucie kahyuM ke-"he mUDha! zuM tane nathI sAMbharatuM ? ke atyaMta vyAdhivaDe vyAkuLa sarva aMgavALA tane pahelAM nIragI kyAM ane maraNathI bacAvya, are bALaka! dharmanA prabhAvavaDe A nIragatA tane thaI che, ane dharmane abhAve tArI pUrvanI ja sthiti ja thaze, tethI have pramAda karIne manuSyapaNuM vigere sAmagrInA lAbhane niSphaLa na kara kemake A saMsArarUpI araNyamAM bhamatA prANIne pharIthI A manuSyapaNuM durlabha che. jo ke kaDavA auSadhanI jema jIva dharmanA anuSThAnane Icchato nathI, te paNa AtmAnA hitane mATe tene temAM ja joDavo joIe. jo tuM tArA AtmAnI kuzaLatA IcchatA hoya te, bALaceSTAne na kara, uttama prakRtine anusaratuM kara, ane pramAdarUpI madirAne tyAga kara. A pramANe zikSA ApyA chatAM paNa eTalAmAM te duSTa zILapaNAne tyAga karatA nathI, teTalAmAM te munie tene zikSAne mATe ja pUrvanI avasthA pamADyo. tethI moTI zarIranI pIDAvaDe tenI iMdriyone vyApAra parAdhIna thaye, atyaMta karuNAvALuM rUdana karavA lAge ane teNe AhAra grahaNa karavAnI IcchAne tyAga karyo. pharIthI sAdhue tene kahyuM ke "he. mugdha ! dharmathI vimukha thayelA tane pharIthI tevI ja vyAdhinI vedanA thaze, ema meM tane zuM pahelAM kahyuM na hatuM ?" te sAMbhaLIne moTI dehanI pIDAnA vazathI utpanna thayelA pazcAttApavALe te pitAnA AtmAnI niMdA karatA sAdhunA caraNamAM paDyo, ane be - ke-"he bhagavAna! meM tamArA vacanane je pratikULa karyuM, tenI kSamA karo. have huM maraNa Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMdare pavanavega vidyAdharane kahelI AtmakathA. [3ra7 ]. paryata tamArI vANInuM ullaMghana nahIM karuM. he bhagavAna! tame ja mArA pitA che, mAtA ane baMdhu paNa tame ja cho, tethI tame mAruM rakSaNa kare athavA upekSA kare, AthI vadhAre bIjuM zuM kahuM ?A pramANe kahetA tene dharmarucie roga rahita aMgavALA karyo, kemake melA cha upara vAtsalya karavuM, e puruSanI prakRti ja che. A pramANe te celaka (bALa) sAdhu Arogyane pAmIne, sarva pramAdanA samUhano tyAga karI, yathArtha rIte saMyamanuM pAlana karI chevaTe maraNa pAmIne saudharmane viSe deva thayA. tyAMthI AvIne vitAvya parvata upara dakSiNa eNine viSe bhegapura nAmanA nagaramAM rAma nAmanA vidyAdharano. putra pavanavega nAme vidyAdhara thayo. tyAM pUrva bhavanA abhyAsanA vazathI pharIne paNa tene sarvavirati grahaNa karavAno bhAva che, ane lake tene dAra-parigraha karavAnuM kahevA lAgyA te vakhate saMzayamAM DoLA te "have huM zuM karuM? ane zuM na karuM?" ema vicArate rahe che, teTalAmAM eka mANasa mastakane dhuNAve tenI pAse Ave, ane kahevA lA, ke--"he pavanavega! mArA vRttAMtane tuM je (sAMbhaLa) - eka puruSa marI gayA che, ema dhArIne madhya rAtrie kaIka strIe tene tyAga karyo, paraMtu bhavitavyatAnA vazathI caMdranI prabhAnA samUhavaDe AzvAsita zarIravALo ane zItaLa vAyuvaDe atyaMta prasanna thayela te prabhAtasamaye netra ughADIne jovA lAgyo. tyAre lokee tene pUchayuM ke-"he bhadra! jeNe tane AvI durthI avasthA pamADyo che?" tyAre teNe kahyuM ke "je tamane kosuka lAgatuM hoya, te sAMbhaLo huM A ja nagaramAM suMdara nAmano kulaputra chuM. mArI bhAryA uttama kuLamAM utpanna thayelI vasuMdharI nAmanI che. te bAhya vRttithI saneha ane anurAgavaDe Asakta che. pitAnA zIlanI saMpadAe karIne bIjI strIone hase che. huM paNa tenI bAhyavRttinA vinayanI pravRtti vaDe ane sArI rIte prayoga karelA zILanA daMbha pragaTa karavAvaDe vaza karAyelA cittavALo thavAthI teNIne ja gRhanI svAminI tarIke sthApana karIne dhana upArjana karavA vigere kAryamAM vartavA lAgyo. eka divase bALacaMdra nAmanA mitre mane kahyuM ke"tArI bhAryA durazIla che." te sAMbhaLI raSa pAmelo huM kahevA lAgyo ke uttama kuLamAM utpanna thayelI ane vinayavALI paNa je te mArI strI paNa durazIla haya, te A pRthvI upara strIonuM zIla dUra nAza pAmyuM. jagatamAM kahevAya che ke dujane na kahevA lAyaka kAMI paNa nathI, e satya che, ke jethI te mArI bhAyone paNa duHzIlatAne doSa atyaMta kahevAya che, te ja pramANe strIo deSa rahita hoya to paNa tenA doSanuM kIrtana karAya che. A pramANe meM bALacaMdra mitrane kahyuM tyAre te mona rahyo, te paNa tenA vacana sAMbhaLavAthI manamAM zaMkA pAmele huM gRhiNa(bhArthI)nI pAse "huM keTalAka divasa bIje gAma jaIne AvIza" ema kahIne gharathI nIkaLI gayo ane kapaTathI pAsenA gAmamAM be traNa divasa rahyo. pachI rAtrine viSe vezanuM parAvartana karIne kApaDInA rUpavaDe Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - | [ 328]. zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 che : pitAnA gharamAM peThe, ane vasavAnuM mAgIne gharanA eka pradezane viSe sUte. te vakhate gharanI pAse rahenArA eka puruSanI sAthe IcchA pramANe vilAsa karatI te vasuMdharIne meM pite ja joI, tethI mitranA vacanane viSe mAre nizcaya thayuM ke bALacaDhe sAcuM ja kahyuM che, paNa moTA mohavaDe mUDha thayelI mativALA meM tathA prakAre te aMgIkAra karyuM nahIM. te have zuM pratyakSa thaIne A pADozI durAcArIne nigraha karuM? ke A duSTa bhArthInI nAsikAnA cheDAne kApIne gharamAMthI kADhI mUkuM ? athavA te Ama karavAthI zuM? prathama te rAtrinA cheDA sudhI teonA vilAsane huM jouM" ema vicArIne mona rahyo. paraMtu upapatinA manamAM tarka utpanna thayo ke-"AnA bhartAe cAra tarIke mokalele A kApaDI kadAca haze ?" ema vicAra thavAthI te mane jevA UbhuM thayuM. pachI mArI samIpe te AvyuM. meM tene jANyuM. te Ubho rahyo. pharIthI kapaTavaDe sUto, teNe mane oLakhe,, ane A pitAne abhiprAya vasuMdharIne kaho. tyAre zaMkA pAmelI te AnA nizcayane nimite dhIme dhIme (mArI) pAse AvavA lAgI. te vakhate devanA duryogane vazathI mane mATe khAMsIne upadrava thaye, tethI te jANavAvaDe karIne zIdhrapaNe te pAchI vaLI.. teNIne upapatie pUchayuM ke-"A zuM?teNIe kahyuM ke "kArya nAza pAmyuM. te A mAro pati kApaDInA kapaTavaDe ApaNA vilAsane jovA mATe pote A pramANe rahyo che." upapatie kahyuM ke "tyAre have huM zuM karuM?" teNue kahyuM ke-"Ane mArI nAMkha." teNe kahyuM ke "je zastravaDe Ane haNuM, te tenA zarIramAMthI uThelI (nIkaLelI) rudhiranI dhArAnI zreNi lokonA netranA viSayamAM AvavAthI avazya ApaNA nAzane mATe thAya. tethI Ane pADIne atyaMta gaLAnuM veTaka (dAbavuM) ApavAvaDe ucchavAsa rahita karIne mUkIe." A pramANe nizcaya karIne te banne deDayA, mane ekadama grahaNa karyo (pakaDaye), bhUmi upara pADe, mATInA piMDanI jema lAkaDI ane muSTivaDe mane kUTa, tathA mArA kaMThapradezane viSe tevA koIpaNa prakAre aMgUThA sthApana karyo, ke jethI huM cetana rahita thaIne kAinI jema pRthvIpITha upara paDe. pachI "sarva prakAre A marI gayo" ema nizcaya karIne ahIM rAjamArgamAM mane mUkyo. pachI AyuSyanA nirupakramapaNAe karIne tathA AvA prakAranA bhAvanA avazyabhAvipaNAe karIne caMdranA kiraNonA samUhavaDe vyApta thayelA dehavALo huM cetanA pApe, ane prabhAta samaye jIvate the. AvA prakAranA anarthanuM nimitta brIjana che." A pramANe bolate huM pitAne sthAne gaye. A vRttAMta rAjAe sAMbhaLyo tyAre tenI bhAryAnA nAka kAna kApIne tene gAma bahAra kADhI mUkI. ane bIjA (jArapuruSa)ne gadheDA upara caDAvI nagaramAM sarva ThekANe jamADI maraNa pamADo." A pramANe sAMbhaLIne manamAM atyaMta vairAgyane pAmelo pavanavega vidyAdhara A pramANe vicAra karavA lAgyA ke "ahA ! juo. viSayarUpI viSa ane mAMsamAM lubdha thayelA che paramArthane vicAra karyA vinA koIpaNa prakAre tevI rIte varte che, ke jethI saMsArarUpI. samudramAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramAdanI duSkaratA. [ 329 ] paDe che ( DUbI jAya che ). anItirUpI naTanA peTakanA nATaka jevA ane duHkharUpI vRkSAnA IMga ( DhagalA-samUha ) jevA viSayanA vyAsa'ga jeoe thADA paNa nathI karyAM, te dhanya che. A viSayanA vyAsaMga sArA jJAnarUpI netrane aMdhakAra jevA che, vivekarUpI tArAonA apahAra ( adRzya ) karavAmAM meghapaTala jevA che; lajajArUpI kamaLane himanA samUhanI vRSTi jevA duSa` che, sugatirUpI vanane khALavAmAM meTA agni jevA che, ( sugatirUpI ) mATA parvatanA zikharanA nAza karavAmAM vajra jevA che, tathA durvAsanArUpI meATA samudrane uchALavAmAM moTA caMdrodaya jevA che. tethI karIne have dhamanI budhdhivALA mAre meTA ananA eka kAraNarUpa ane sAkSAt radhUmaketu jevA srInA parigrahe karIne saryuM. " A pramANe nizcaya karIne te pavanavege te samaye AvelA siMhastha nAmanA rAjarSi pAse pratrajyA grahaNa karI, ane duSkara tapanuM AcaraNa karavAmAM tatpara thaIne vihAra karavA lAgyA. vizeSa e ke kaI paNa duSkarmanA doSavaDe sUtrAne jANatA te budhdhinA viparItapaNAe karIne pramAdanA sthAneAmAM vavA lAgyA. tethI gurue madhura vANIvaDe tene kahyuM 3-" he vatsa ! ka pAkanA phaLanI jevA prAraMbhamAM madhura ane pariNAme mahAdu:khane utpanna karanAra pramAdane tuM kema anusare che (seve che) ? zuM A pramAdanA bhayaMkarapaNAne tuM jANatA nathI ? te (bhayaMkarapaNuM') A pramANe che.--" caudapUrvI, AhAraka, manajJAnI vagere mahApuruSA paNa (pramAda-paravaza thatAM) tyAMthI paDyA chatAM te janma pachInA taratanA bIjA bhavamAM narakamAM paDe che". A narakamAM paDavuM te pramAda vinA saMbhavatuM ja nathI. jo tevA prakAranA sAdhuone A che, teA tArA jevAnI zI gaNatarI ? bIjA paNa je kAi atyaMta du:kha karanArA ana thAya che, te sarve A pramAde karelA ja thAya che, tethI tenA vijayane mATe tuM yatna kara. pramAda karavAmAM sukha thADu' che paNa du:kha tA sarvathA asaMkhya che, tethI ghaNA sukhanI icchAvALA ko DAhyo puruSa A pramAdanu bhAcaraNa kare ? manuSyapaNuM tulya chatAM paNu keTalAeka meAkSAdikamAM je jAya che, ane bIjA keTalAka ghAra narakamAM jAya che, te apramAda ane pramAdanI sphuraNA tuM jANu. A pramANe zikSA ApelA te pharIthI bhanA bhaya utpanna thavAthI kAMIka ghAra tapa karIne, chevaTa maraNa pAmIne saudharma devalAkamAM atyaMta dedIpyamAna zarIravALA deva tarIke.utpanna thayA. tyAM AyuSya pALIne AyuSyanA kSaya thayA tyAre tyAMthI cyavIne ahIM vikramasena nAmanA tuM rAjaputra thayA che. huM rAjaputra ! prathama tuM atyaMta gahi~ta( duSTa ) AcAravALA thayA, tenuM kAraNa kalaMka sahita cAritranA pariNAmanI prApti che. pramAdarUpa doSavarDa, sahasAvarDa, athavA anAleAgavaDe khaMDita karelA ane virAdhanA karelA mUla guNeAvALAnI AvI ja ceSTA hoya che. pachI pharIne paNa mArgAnusArI ,, 1 dUra karI na zakAya teveA. 2 AThamA graha. 4ra Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 330 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : paNAthI puNyanI pariNatinA vazavaDe kAine du yane viSe paNa sArI vizeSa prakAranI siddhi prApta thAya che. zakranA bhayathI jeNe dIkSAne grahaNa karI hatI te jasuNu nAmanA daMDa sAdhunuM khaMDana karyA chatAM paNa tenI sugatine lAbha saMbhaLAya che. ahIM A prasaMge karIne saryuM. huM vikramasena ! je te pUchyuM hatuM ke prathama huM duSTa ceSTAvALA kema thayuM ? tenuM A kAraNa me kahyuM. A pramANe bhagavAne kahyuM tyAre te yuvarAja pUrva bhavanI duSTa ceSTAnuM smaraNu karIne vAraMvAra pAtAnA AtmAne niMdavA lAgyA, ane manamAM savega utpanna thavAthI te kahevA lAgyA, ke--" huM bhagavAna ! tame A yathArtha ( satya ) kahyuM, nirbhAgyavALA huM saMyamarUpI ratnane sarvathA prakAre atyaMta ayogya chuM. ke je huM pUrva bhave tevA prakAranA susAdhunI saMgatine pAmyA chatAM paNa dharmakriyAne AzrIne saMghaTana ane vighaTana tathA pharIthI sa MghaTanane huM pAmyA hatA. athavA teA hajI paNa kAMi nAza pAmyuM nathI ke jethI duSkRtyane karanAra paNa huM tamArA caraNarUpI ciMtAmaNInA viSayane pAmyA chuM, tethI have mAre gRhavAsavaDe sa sa sAvadya kriyAnA tyAganI pradhAnatAvALI, sArA jJAnAdika guNaratneAnA nidhAnarUpa ane mekSa nagaranA rAjyane sAdhanArI prajayA mane Apo. '" tyAre kevaLIe kahyuM ke-" huM rAjaputra ! tArI jevAne A ucita che, paraMtu mAtApitAne bedha ApIne, bhagavAna jinezvaranI pUjA karIne, tathA vaibhavane ucita dInAdikane saMtASa pamADIne meATA harSathI pratrajayA levI joie, evA anukrama che. tethI A rItane anusaravAvaDa tArI jevAne udyama karavA yogya che. " te sAMbhaLIne 'tatpatti ' ( bahu sAruM) ema gurunA vacanane aMgIkAra karIne rAjaputra alakSita' (zIghra ) prayANuvaDe mAtApitAnI pAse gayA tyAM vinayanA prayAgapUrvaka potAnA AtmAne mUkAvIne, jinapUjAdika pUrve kahelA vidhAnane karAvIne te rAjaputra kevaLInI pAse pratrajyA grahaNa karI. pachI pAMca prakAranA AcAranuM pAlana karavAmAM tatpara rahIne te cirakALa sudhI saMyamalakSmInuM pAlana karI anazanAdika karavAvaDe prANanA tyAga karI prANata kalpane viSe deva thayA. tyAM kathA, khyAti vigerene ulla Mghana karanArA moTA sukhanA samUhane bhAgavIne AyuSyanA kSaya thayA tyAre tyAMthI cyavIne videha dezanA ala'kAra jevI mithilA nagarImAM nisa nAmanA moTA rAjAnI yazeAdharA nAmanI paTTarANInA gA~ne viSe sArA svapnavaDe sUcavana karAtA te putrapaNe utpanna thayA. ucita samaye tenA janma thayA, tenuM vardhApana karyuM, bAramA divasa prApta thayA tyAre tenu vArisena nAma sthApana karyuM. kALanA krame bALapaNuM pAmyA, tene kaLAnA samUha grahaNa karAvyA. pUrva bhavamAM abhyAsa karelA cAritranA pratyayathI te rAjayAdikamAM Asakta thatA nathI, strIonI sAthe ramatA nathI, tathA naMdana udyAna vigeremAM AnaMda pAmatA nathI. kevaLa-" dvAdazAMgIne jANanArA ni:saga sAdhue kayAM haze? karmanI malinatAne haNanArA kevaLI bhagavAna kayAM haze ? tathA aparimita labdhivALA codapUrvI A - 1. kAi na jANI zake tema. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA gaNadharanA vRttAMta. [ 331 ] kyAM haze ? '' A pramANe hu MmezAM jotA ane paryuM`pAsanA karatA te dArasaMgrahane nahIM karatA ane saMsAranA sukhanI abhilASA nahIM karatA pratrajyAnA grahaNunA viSayamAM mAtApitAnI AjJA laIne keTalAka rAjaputra sahita mArI kevaLajJAnanI lakSmIne sAMbhaLIne AzramasthAnane viSe AbhyA, ane pratrajyA grahaNa karI. he zrI azvasena rAjA! tyArapachI te A mahAtmA gaNadharapadane pAmyA. A pramANe sAtamA gaNadharanA viSayavALI vaktavyatA kahI, have AThamA gaNadharanA viSayavALI te vaktavyatAne huM kahuM chuM, te tame sAMbhaLeA.-- AThamA gaNadharane vRttAMta. A ja ja dvIpa nAmanA dvIpane viSe kuNuAla nAmanA dezamAM kuzasthaLa nAmanuM gAma che. tyAM kallAka nAmanA gRhapati che, tene vaIsA nAmanI bhAryo che. temane saMtaDe nAmanA putra ane devakI nAmanI putrI che. te banne paraspara snehamAM saMgata thaI gRhakArya mAM varte che. kALanA krame karIne pitAe te khannene paraNAvyA, paraMtu kAi paNa duSkarmanA yAgathI cAthA maMDaLanuM paribhramaNa adha thayuM tyAre devakInA vara vi@La aMgavALA thayA. tenA netranA vyApAra nAza pAmyA, UMcA ucchvAsa vRddhi pAmyA, kaTIyaMtra taMtra ( zithila thayuM. jeTalAmAM svajanavaga ahIMthI tahIMthI kAMika vaidyanuM auSadha ane maMtrAdika kare che, teTalAmAM te maraNa pAmyA. te vakhate atyaMta du:khI thayelA banne pakSanA janAe hAhAravapUrNAMka rUdanano zabda karyo, tenI Urdhva daikriyA karI. pachI " huve zuM karavuM?" "are! khIcArI devakI gai gatine pAmaze ? " ema kAllAka kheda pAmavA lAgyA. A avasare gAmanA vRddhajanA UbhA thayA ane kahevA lAgyA ke "ceAthu maMDalaka samApta nahIM thavAthI tene pharIthI khIjA varane paNa apAya tathA RSinuM vacana paNa evuM che ke " te mrute pravruttine jIve ca patite tau| vastravAvastu nArILAM patiramyo vidhIyate|| z||' (pati nAzI gayA haiAya, maraNa pAmyA hAya, prajayAvALA thayA hAya, napuMsaka hAya ane patita( bhraSTa ) thayA hAya, A pAMca ApattimAMthI kAi eka hAya tyAre te nArInA khIjo pati karAya che. ) tyAre kallAke kahyuM ke-- "patinA hAthane lAgelI kanyA te patinA maraNane lIdhe jo bIjAne apAya, te te amArA kulamAM mADhuM kalaMka che, tethI huM tevA prakAranA vyavahAramAM nahIM pravatuM. " tyAre "jema tane rUce tema kara." ema elatA gAmanA janA potAne sthAne gayA. have te devakI meATA vaidhavyanA duHkharUpI vajrazinanA paDavAvaDe vajra jevA zarIravALI jANe jIvitavaDe tyAga karAi hoya ane jANe mATI mUrchAnA AvavAvas sarva aMge AliMgana karAi hoya tema jarApaNu zarIranA Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 332 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva : 4 thA : satkArane nahIM karatI ane bhAjanAdika kAryane nahIM icchatI tyAMsudhI rahI, ke jayAMsudhI divasanI lakSmI ( AAbhA ) nAza pAmI. te vakhate sadhyA pragaTa thai, pakSIonA kAlAhala prasaryAM ane tamAla vRkSanA guccha jevA aMdhakAranA samUha uchaLyA. te vakhate hRdayamAM nahIM samAtA zekanA samUhavALI te pAtAneA abhiprAya kAIne nahIM kahIne " have mAre jIvavAthI zuM ? " ema nizcaya karIne Asana uparathI UThI, saMdhyAnA dIvAnI jema gharanA janA pAtapeAtAnu kArya karavA lAgyA tyAre kAinA paNu jANavAmAM nahIM AvelI te gharamAMthI bahAra nIkaLI, ane " pharIthI AvA prakAranA duHkhatuM bhAjana (sthAna ) huM' na thAuM. " ema khelatI te gharanI pAse ja rahelA agAdha kUvAmAM tarata ja paDI. te vakhate 66 kUvAmAM A zuM paDayuM ? " evA mATA kAlAhala thayA, leAkA doDayA, yuvAna puruSA kUvAmAM peThA tyAM devakIne dIThI, tene bahAra kADhI, te vakhate te jIvita rahita thaI. tyAre khamaNA du:khane pAmelA mAtApitA vigere svajanAe tenuM pAralaukika kRtya karyuM tyArapachI tenA mAtApitAne teNInA maraNuthI tevA kAipaNa prakAranA cittasa`tApanA atireka thayA, ke jethI te banne jaNu maraNa pAmyA. pachI vizeSe karIne mATA virahanA du:khane pAmelA saMtara mAtA pitAnA zarIranA satkArAdika ( sa MskArAdika ) zeSa kRtya karIne, tenA asthi( hADakAM ) grahaNa karIne tenA pravAha karavA mATe gaMgA mahAnadI tarapha cAlyA, jatA te mATI aTavImAM paDyo ( AvyA ). tyAM taskarAe hAthamAM pATalIvALA tene joyA. ane te levA mATe teee AraMbha karyo tyAre asthinA 'rakSaNane mATe te vegathI nAThA. tenI pAchaLa takarA doDyA. teoe tenI pIThanA pradezamAM yaSTivarDa mAryAM. te ghAtathI gheghura thayelA zarIravALA te pRthvItaLa upara paDyo, tA paNa mAtApitAnA praNayavaDe asthinI pATalI nahIM mUkatA tene teoe muSTivaDe mAryA tenA kaMTha upara paga mUkIne dhanamAM mUDha thayelA teoe te asthinI pATalI upADI ane icchita pradezamAM gayA. parizramavarDa ane taskaroe karelA nirdaya hrAtanA samUhavaDe zarIranI mATI vedanA pAmelA te saMtaDa vicAravA lAgyuM ke mANasa manamAM zRdu citave che ane tenAthI trIjI ja samagra AvI paDe che, tethI adhama vidhAtAnA vyApAra vicArane ula'dhana kare tevA kAIka jUdo che. jo iMdriyAnA viSayamAM pravatA jIvane nirdaya manavALA vidhAtA vighna kare, tA te bhale kare, temAM huM tenA doSa dekhatA nathI, paraMtu pitRjananA zarIranA asthine tIrthamAM pravAha karavAnA manavALA mane A pramANe vighna kare, tA te mane atyaMta ayukta bhAse che. athavA teA hIna buddhivALA vidhAtA sarve manavAMchitane haNe che. jo ATalu paNa te sahana karatA nathI, te! mAre maravu`ja ceAgya che. mArA A jIvitane dhikkAra che ke jene ( mAre ) mAtA nathI, pitA nathI, bahena nathI, tathA manavAMchita bIjI paNa kAMi prApta thayuM nathI. pUrve karelA sukRtanA samUhavaDe ghaNA 1 tAga na Ave tevA. 2 adhikapaNu' Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . popaTe pitAnI priyAne kahela saMtAnA pUrvabhavanuM vRttAMta [ 333] vAMchita artha pUrNa thayA chatAM paNa keTalAka dhanya puruSo manuSyabhavane viSe rAgI thatA nathI ane uttarottara devakanA anupama sukhanI saMpatti I che che. tathA A leka saMbaMdhI arthanA samUhane tRNa jevA mAne che, paraMtu amArI jevA mUDhajane aneka duHkhanA samUharUpI kAdavamAM magna thayA chatAM paNa khAImAM paDelA bhuMDanI jema ahIM ja nivAsane che che." A pramANe mahAnubhAva mAtApitAnA asthinI poTalIne nAza thavAthI manamAM moTA dukhane vahana karato maraNa pAmavAnA manavALo thaI atyaMta moTA zivali nAmanA vRkSa upara caDayo. gaLAmAM bAMdhavA mATe valInA samUhathI banAvelo pAza taiyAra karyo. A avasare eka zuka (popaTa) pitAne keTaramAM (mALAmAM) Avyo. tene zakIe phuTa vANIvaDe kahyuM ke "he priyatama! kema ATalI badhI rAtrie tuM Avyo?" zake kahyuM-"he priyA ! Aje meM AzcaryabhUta vRttAMta sAMbhaLyuM. temAM mane ghaNI vAra lAgI." teNIe kahyuM-"je ema che, te mane paNa te vRttAMta kahe." teNe kahyuM "sAMbhaLa-huM Aje keIpaNa prakAre malayagiri upara gayo. tyAM zaMkhapuranA svAmI zreSTha rAjarSi sUradeva nAmanA sAdhu duSkara tapanA mAhAtmavaDe vizeSa prakAranI jaMghAcAraNa labdhi pAmyA. pachI vina rahitapaNe dharmadhyAnanA prakarSa upara caDavA mATe eka nirjana vananikuMjane viSe kAyetsage rahyA. tyAM eka semila nAmane brAhmaNa zaMkA pUchavAnI IcchAthI te sAdhunI samIpe AvyuM. sAdhu paNa te vakhate vikaLatA rahita (daDha) kAtsarga karI aMge pAMga sahita zarIranA nirodhavaDe taraMga rahita moTA samudranA mahimAnI tulanA karatA tevA prakAranA dhyAnanA prakarSa upara caDayA, ke-jemAM pralaya kALanA zItaLa paNa pavananI vyAmi tene thaI nahIM. kaThora pavanathI prerAyele agni paNa tenA dehane upadrava karI zakato nahote. deva ane asura sahita leka paNa haLabaLa (ghaghATa) karIne tene calAyamAna karI zako nahote, te pachI bhujaMga (sarpa) vigere duSTa prANuonI pIDAne te keNu (kema) gaNe? AvA prakAranA dhyAnamAM ekAgra manavALA, zelarAja(meru)nI jevA sthira ane saumyatAvaDe karIne jANe caMdrabiMba pRthvI para AvyuM hoya tevA tene joine tenA mukhanI sanmukha pitAnA locana sthApana karIne te brAhmaNa tyAM sudhI rahyo, ke jyAM sudhI te sAdhu dhyAnane mUkIne zilA upara beThA. te vakhate pitAnA kapALa paTTavaDe bhUmitaLano sparza karI, zreSTha munine vAMdI te brAhmaNe pUchayuM ke-"he bhagavAna! cira kALe meM tamane ciMtAratnathI paNa ati durlabha darzanavALA koI paNa prakAre prApta karyA te have mane tame kaho kemeM anya (pUrva) bhavane viSe zuM karyuM hatuM ke jethI bIjA bIjA vyAdhithI zarIra nI pIDAne pAmele huM tIkSaNa bANanI zayAmAM sutelAnI jema sukhane pAmate nathI." te sAMbhaLIne nirmaLa avaloka(vA)vALA avadhijJAnavaDe tenA duSkarmane jANIne karuNAvaDe pUrNa hRdayavALA te sAdhu kahevA lAgyA ke-"he brAhmaNa! tuM ane tAre bhAI je prakAre duHkhanA samUhanuM bhAjana thayA che, te prakAre te sarva huM kahuM chuM. tuM sAvadhAna cittavALo thaIne sAMbhaLa. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 334 ] zrI pArzvanAtha caritra : praratAva 4 H ^^ ^ ^^ ^^^^ ^^ ^^^ww w gajenA kuLavaDe jene avakAza (pradeza) vyApta che, tathA vRkSanA samUhanI gahanatAvaDe sUryanA kiraNanA prasArane nivAraNa karanAra, ane krodhavALA vananA reribha(pa)vaDe paraspara prAraMbha karelA zIMgaDAnI chaTAnA AchoTanavaDe uchaLatA agninA kaNiyAvaDe bhayaMkara dAvAnaLavALI vidhyATavI nAmanI meTI aTavI che. tyAM eka pradezamAM rahelA Azramapadane viSe be brAhmaNanA putre mAtApitA sAthe karyo karIne AvyA tyAM kulapatie dharma kahevAthI pratibodha pAmI tApasavrata temaNe aMgIkAra karyuM. pachI kaMda, mULa ane phalAdikanA bhejanavaDe, traNe saMdhyAe devanI pUjA karavAvaDe ane atithijananuM sanmAna karavAvaDe pravartatA te banne divasene nirgamana karavA lAgyA. eka vakhata tevA prakAranA vizeSa phaLanI prApti nahIM thavAthI paripakSa thayelA ane dekhAtI manahara kAMtivALA umaranA phaLa vanamAMthI laIne AvyA. ane devatA tathA atithinuM smaraNa karIne jojana karavA lAgyA. te vakhate te phaLe pheDIne jovAmAM sUkSama dRSTivaDe jue che, tevAmAM tarapha kRminI AkRtivALA ghaNuM che jeyA. te vakhate meTI vicikitsAne pAmelA te paraspara vicAravA lAgyA ke -"A ko dharma kahevAya ? ke jemAM jIveno vadha thAya ? pahelAM gurUe kaMda, mULa ane phaLanA bheda nijIva che ema gurue kahyA hatA, te AvA prakAranA dekhAya che te tene sAdhu kema khAya ? tethI have ahIMthI dUra pradezamAM rahelA hasti tApasa pAse jaIne potAnA ekane ja mATe aneka jIva haNavA, te zuM yogya che ?" ema ApaNe pUchIe. nahIM parIkSA karelA suvarNanI jema nahIM vicArelA dharmane vyApAra avazya sAro nathI." A pramANe nizcaya karIne te bane hasti tApasanI pAse gayA. tyAM AdarapUrvaka tene praNAma karIne pRthvI pITha upara beThA ane vinayathI mastaka namAvIne pUrve kahelA saMzayanA arthane pUchavA lAgyA. tyAre te tApase vicAra karIne kahyuM ke-sarva prANIenA samUhane sukha ApanArAM tApasone A kaMdAdikanuM bhejana sarvathA agya che, tethI karIne ja amArA gurue hAthInA mAMsanI anujJA ApI che. eka ja vaMdhavaDe karIne hAthInuM mAMsa ghaNA divasa sudhI zarIranI sthiti kare che, tethI te bahu guNavALuM che. jethI karIne eka jIvanA vadhavaDe aneka prANuonuM rakSaNa thAya te mATe dharma che, tethI karIne te hAthIne vadha paNa deSa karanAra nathI. ghaNA guNenI siddhine mATe deSanA lezanuM havApaNuM ISTa ja che. jema sepe DaselI AMgaLIno cheda kare te bAkInA zarIranI rakSAne mATe gya ja che. " A pramANe pitAnI buddhithI hetu ane udAharaNane samUha kahevAvaDe te tApase te banne mugdhanA cittanuM AkarSaNa karyuM. tyAre te bannee hasti tApasanA vratane aMgIkAra karyuM. tyAra pachI tenI vidhi pramANe vartatA ane ajJAnathI haNAyelI buddhivALA te bane dharmanA miSavaDe ghaNuM pApa bAMdhIne maraNa pAmIne vyaMtarane viSe utpanna thayA. tyAM daza hajAra varSanuM AyuSya vALIne AvIne kezAbI nagarImAM te bane eka - garIba brAhmaNanA putra thayA. tyAM abhyAsa karIne veda ane zAstramAM kuzaLa thayA. yajJanI Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtaDanA pUrvabhavanuM' varSoMna : ave karelA brAhmaNane dhAta [ 335 ] kriyAmAM tathA pitRzraddhAdika karavAmAM kArya karavAvALA ( huziyAra ) thayA. tethI rAjA, Izvara, zreNI ane senApati vigere yajJAdika karAvavA mATe temane khelAvatA hatA. eka divasa kauzAMbInA rAjAe du:svapna joyu, tyAre teNe vedazAstranA paramArthane jANanArA upAdhyAyAne pUchyuM ke - manu jJAtividhAna zuM karavuM ?" teoe kahyuM ke-"he deva ! ekasAne ATha azvovarDa hAmanI vidhi karA, kemake A karavAthI du:svapna, kugraha, duSTa nimitta, bhUta ane pretanI pIDA zAMta thAya che. " tyAre rAjAe azvamedha yajJanI sAmagrI taiyAra karAvI, ekasAATha zreSTha azvo maMgAvyA, agnikuMDa khAdAvyA, pachI pahelAM kahelA e brAhmaNanAM putrAne kheAlAvyA, tathA rAjAe pUjA satkArapUrvaka temane yajJa kAryane viSe nImyA, tyAre temaNe azvone adhivAsita karyo. darara sAmagrI taiyAra thayA pachI azvamedha yajJanA prathama upakrama prAraMbhyA. pachI yajJa karanAra tathA karAva nAranI rakSA, zAMti, tuSTi, puSTi, vRddhi mATenA siddha bhagavaMtA ane zrI tIrthaMkaradevAdhidevAnA nAmapUrvakanA A pramANe ma MtracAra karyAM. // OM sroza pratiSTitAna caturvizatI tIrthakarAn RSabhAdyAn vardhamAnAntAn siddhAn zaraNaM prapadyAmahe, OM pavitramagnimupaspRzAmahe, yeSAM jAtaM sujAtaM yeSAM dhIraM sudhIraM yeSAM nagnaM sunagnaM brahmacAriNAM uditena manasA anuditena manasA devasya maharSibhirmaharSayo juhoti, yAjakasya yaja'tasya ca eSA rakSA avatu rAntimaivatu himavatu zraddhA mavatu ghirmavatu vRddhirmavatu svADhA // upara pramANe zAMtimatranA uccAra karIne jeTalAmAM azvanA samUhane hAmavAnA AraMbha karavA mATe te ane brAhmaNaputrA pravAM, teTalAmAM eka azvane tevA prakAranA upakrama jovAvaDe jAtismaraNa thayuM, tethI teNe pUrvabhava sabhAryA, ke-" A pramANe huM cirabhavane viSe brAhmaNeAvaDe haNuAIne agnimAM hAmAyA chu, tethI have huM tevu karuM ke je prakAre A banne upAdhyAyanA vinAzavarDa bAkInA sarva avAne zAMti thAya. ema vicArIne pachI teNe peAtAnI pAchalI tIkSNa kharInA prahAravaTe te bannene hRdayasthaLamAM tevI rIte hA, ke jethI te banne marIne prANInI hiMsArUpI meATA mithyAtvanA mArganI prarUpaNA vigere pApanA sthAnAvaDe upArjana karelA pApanA samUhavaTe bhAre zarIravALA thaIne lADhAnA pi'DanI jema sImaMtaka nAmanA narakAvAsarUpI ga'bhIra guphAmAM nimagna thayA ( utpanna thayA ). ane tyAM tarjana, tADana, sAmagrI vRkSa upara ArApaNu, vetaraNI nadImAM pravAhana, chedana, bhedana, vazilA upara AsphAlana, vAnala ane kuMbhIpAka vigere mATA duHkhanA samUhane sa Mdeha rahita cirakALa sudhI anubhavIne AyuSyakarma kSINa karI tyAMthI nIkaLIne pharIthI jvalana nAmanA brAhmaNanA te banne putra thayA. pUrvabhavamAM sAthe bhamavAnA saMbaMdhathI paraspara premavALA te vRddhi pAmyA. vedanu paThana vigere brAhmaNanA sadAcArane nahIM karatA, vratAdikanA vyasanathI haNAyelA ane manavAMchita dhanane nahIM meLavatA te banne cArI vigeremAM pravA, te temanA pitAe jANyuM, tethI rAjAnA kAraNika puruSanI samakSa temanA "" Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 336 ] zro pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : tiraskAra karIne temane peAtAnA gRhamAMthI kADhI mUkyA. Amatema bhamatA te banne bhUtila nAmanA dhAtuvAdIne maLyA. teNe temane bhejana karAvyuM ane kAMika vasra vigere ApavAvaDe temanuM sanmAna karyuM. pachI temane kahyuM ke-" are ! jo tame mAruM vacana aMgIkAra karI, tA huM te prakAre karuM, ke je prakAre mATI RddhinA vistAravALA thaIne tame maraNu paryaMta vittanA vyaya karyo chatAM paNa kuberanI jema akhUTa dhanavALA vilAsa karI zakeA. " tyAre temaNe kahyu ke " tame je AjJA Apaze| te ame hamaNAM kathru " ema kahIne tenI sevA karavA lAgyA. pachI draSTine mAThu pamADanAra teNe eka kaSi (ka) pramANu suvaNa ne siddha karanAra pragaTa prayAga dekhADyo tyAre te banne vizeSe karIne tenI sevA karavAmAM tatpara thayA. eka divasa te bhUtila dhAtuvAdIe te bannene kahyuM ke-" he putrA ! hamaNAM oSadhinA rasane anuvedha karavAmAM sArabhUta rasa nathI, tethI tame tugAra nAmanA moTA parvata upara cAleA, ke jethI tyAM lakSavedhaka nAmanI rasapikAthakI rasane grahaNa karIne ApaNe pAchA AvIe. ane putra, pautrAdika sAta saMtati ( peDhI ) sudhI dAridrane jalAMli ApIe. " te sAMbhaLI mugdha buddhipaNAe karIne temaNe A aMgIkAra karyuM. pachI zubha muhUTM ghaDA jevaDA e tubaDA ane e dAraDA tathA te kALane ucita bIjA paNa upakaraNanA samUha grahaNa karIne te bhUtala temanI sAthe akhaMDita prayANuvaDe pUrve kahelA meTA pa ta upara gayA. tyAM atyaMta gaMbhIra rasanA kUpa joyA. sarve ha ne pAmyA. cAre dizAmAM bhUtane baLidAna nAkhyuM, dhAginInuM kuLa tRpta karyuM, pUjAnA upacAra karyAM, peAtAnA zarIra upara caMdananA rasa lagADyA, mana icchita bhAjana apAvyuM, je zveta vastra paheryA, hAthamAM eka eka tuMbaDAne dhAraNa karatA, tathA majabUta rIte hAthane viSe doraDAne dhAraNa karatA te banne brAhmaNa putrane te bhUtile rasa grUpanI aMdara praveza karAkhyA. te vakhate atyaMta jIvanA aMtane karanAra meATA kaSTane vicAryA vinA yamarAjanA sukharUpI guphAnI jevA bhayakara kUvAne viSe te banne peThA. ekAMtapaNe phaLamAM Asakta thayelA ane atya'ta svArthavALA mUDha prANIe pratyakSa dekhAtA paNa prANunA nAzane jotA ( vicAratA ) nathI, tethI karIne ja pata MgIyA vigere te meTA rUpavALI pradIpanI zikhAne viSe avasthAna karavAthI bhasmanI rAzipaNAne pAme che. pachI doraDAnA avaSTa bha ( avala ana )varDa katiTane viSe tuMbaDAne bAMdhIne jeTalAmAM rasakUpikAnI aMdara kAMThA upara paga sthApana karIne nIcA mukhavALA dhaine rasanuM tuMbaDuM' bharavA lAgyA, teTalAmAM zuSka zarIravALA ane uchaLatA aniSTa gaMdhanA samUhavALA jIva rahita puruSone temAM joyA. te vakhate bhayanA bhAravaDe kaMpatI kAyAvALA ane "A zuM che? " evA tarkathI vyAkuLa thayelA te banne vicAra karavA lAgyA ke-" kAi A musAphAe tRSAthI pIDA pAmIne zuM AmAM praveza karIne pachI AmAMthI nIkaLavAnuM nahIM jANavAthI kSudhAe karIne zuM maraNu Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmilane sUrijIe kahela tene pUrvabhava [ 337 ] pAmyA che ? athavA teA rasa levAnA athI evA A janAne avidhie karIne sAkSAt rasa grahaNa karavAthI kApa pAmelA ahIM rahelA bhUtAdike zuM AvI avasthAne pamADyA che ? kUvAnI pUjAne nimitte teone ahIM nAMkhyA che ? kemake AvA prakAranA kAryanI siddhi pUjA vinA thaI zakatI nathI. " A pramANe jevAmAM bhayanA bhArathI kaMpatA zarIravALA te banne ghaNA vicAra karatA hatA, tevAmAM jANe maraNune kahetu hAya tema temanuM DAbuM netra pharakavA lAgyuM. A pramANe jANe jIvitathI mukta thayA hoya tema temaNe dhIme dhIme banne tuMbaDA bharIne tene dAraDAvaDe khAMdhyA ane bhUtilane jaNAvyuM. teNe paNa kahyuM ke prathama tukhaDAne kADhuM, pachI tamane kheMcI kADhIza. " tyAre yamarAjAe joyela temaNe " tatti " aMgIkAra karyuM. bhUtila khuzI thayA. khanne tuMbaDAne grahaNa karIne kAryanI siddhivALA te banne brAhmaNane rasakUpakanI pUjAnA nimitte yAjanA karIne ( alidAna ApIne ) peAtAnA iSTa sthAne gayA. ane brAhmaNaputrA zruSAthI pIDA pAmIne maraNu pAmyA. pachI te banne jaghanya AyuSyavALA nyatara kilmiSika deva thayA. tyAMthI AyuSyanA kSaya thayA tyAre jyavyA chatAM temAMthI eka malaya parvatane taTe ( taLeTIye ) bilelaka nAmanA nagaramAM huM bhadre ! tu seAmila nAme brAhmaNanA putra utpanna thayA che, ane bIjo kruSNAla dezamAM kuzasthala gAmamAM saMtaDa nAme kAllAka nAmanA gRhapatine putra thayA che. hamaNAM peAtAnI bahenanA kUvAmAM paDavAthI thayelA maraNanA du:khavaDe tenA mAtApitA marI javAthI tenA asthinI pATalI grahaNa karIne tIrthAMmAM praveza karavA mATe jatA tene taskarAe lUTyo. asthinI peATalInA nAzathI meATA zeAkanA samUhane dhAraNa karatA te peAtAnA prANanA tyAgamAM udyama karavAnI icchAvALA vate che, tethI huM sAmila ! tArA pUrva bhavanA bhAInI A gati che. have tuM paNa huM mahAnubhAva ! pUrva bhavamAM karelA duSkarmanA vilAsathI moTA tIkSNa duHkhanA pAtrarUpa thaIne AvI du:khI avasthAne anubhave che. tathA vaLI. ~ kAika vakhata utpanna thayelA mATA dAha( javara )vaDe sarva aMgamAM dubhAtA, kAika vakhata ISTa jananA vinAzathI utpanna thayelA virahathI Artta thayelA, kAika vakhata prayatnathI nidhAnarUpa karelA dhananA nAzathI meATA zekavALA thayelA, kAika vakhata snehavALA premI jane karelA apamAnanA du:khathI nyAsa thayeleA, kAika vakhata alAbhanA vazathI uchaLatA moTA cittanA saMtApavALA, kAika vakhata peTanA zUla vigere bhayaMkara vyAdhivaDe dIna zarIravALA, tathA koika vakhata kAraNa vinA AvI paDatA gRhujananA kajIyAvaDe vyAkuLa dehavALA, tuM hai bhadra ! kAMi paNa sukhane pAmatA nathI. A pramANe chatAM je tArA hRdayamAM hajI paNa kAMI sa Mzaya vartatA hAya, te he mahAyaza! kahe, ane kahIne kRtA thA. pramANe kahevAyelA te seAmila brAhmaNane jAtismaraNa jJAna thayuM, tethI pUrve anubhavelI anarthanI para MparAne vicAra karIne pUrva kALanA du:khanA anubhavathI paNu ati adhika A 43 dd Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 338 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : du:khanA samUhathI hRdayamAM dubhAine kahevA lAgyA ke-" huM bhagavAna ! tame je kahyu, te sarva sAcu' ja che. have mAre A saMzayanuM sthAna pUchavAnu` che ke-atyaMta duHkhanA samUhathI vyAsa thayelA A dehane jo parvata uparathI paDavAvaDe, agnimAM praveza karavAvaDe ke UMce laTakavADe tyAga karAya, te zu kAMi paNa tenA pratikAra thAya ke nahIM? " bhagavAne kahyuM ke he . bhadra ! tema karavAthI thADA paNu pratikAra na thAya. kevaLa vizeSe karIne du:khanI paraMparA A pramANe prApta thAya che,---- ,, jema anya prANIonu jIvita rAthA prakAre prayatnavaDe haNavuM na joie, tema peAtAnA vitane paNa na ja haNuvuM joie te sphuTa ja che, paraMtu tapa, niyama, kepanA nigraha ane iMdriyAnu damana vigere prakAravaDe du:khanA kSaya joyA che, paNa dehanA vinAza karavAthI du:khanA kSaya joyA nathI. doSonA vinAza karavAthI du:khanA vinAza thAya ema jinezvare kahyuM che. temAM vaLI ajJAna, mithyAtva ane rAgAdika doSa kahelA che. A sarve AbhyaMtara zatruo sarva du:khanA samUhanuM mULa che, ane te doSA viveka, sajJAna ane sadbhAvanAvaDe nAza pAme che, tethI karIne huM seAmila ! tenA vinAzane mATe atyaMta prayatna tuM kara. peAtAnI meLe ja (jAte ja ) nAza pAmavAvALA A dehane haNavAthI zu phaLa thAya ? vaLI parvata uparathI paDavAthI bhUmi para rahelA prANIonA vinAza thAya che, ane tenAthI utpanna thayelu je pApa te tenAthI pazu mADhu tIkSNa du:kha che. te ja pramANe jaLa ane, agni vageremAM paDavAvaDa temAM rahelA javAnA prANanA vinAza thavAthI ghaNA prakAranuM aniSTa phaLa joyu' che. A pramANe jANIne he bhadra ! saMyamanA yAgane viSe tu Adara kara ane icchita aneM nahI' sAdha, tArI viruddha matinA (mithyAtvanA ) tyAga kara. A pramANe jANIne A brAhmaNe vyA mAhunA tyAga karI te munIzvaranI pAse pratrajyA grahaNa karI. haiM sutanu! AvA prakAranuM sAruM' vidhAna meM Aje sAMbhaLyu. te vidhAna atyaMta Azcaya bhUta ane atyaMta cittane paritASa utpanna karanAruM che. " A pramANe sAMbhaLIne te sataDane pUrva bhavamAM anubhavelA bhAvA sAMbharavAthI jAtismaraNu jJAna utpanna thayu, tethI sarva " tadrutti " aMgIkAra karI te te thukane AzrIne A pramANe kahevA lAgyuM ke-" he kAraNa vinAnA maMdhurUpa zreSTha pakSI ! tAre bhAgI na javuM. huM tane kAMika kahuM chuM.-je seAmila nAmanA brAhmaNa te ko te mArA pUrva janmanA bhAi che. je bhAvA (vRttAMta) zreSTha munie kahyA, te paNa yathA paNe ja meM anubhavyA che. ane hamaNAM huM maravAnA abhiprAyathI A vRkSa upara caDayA chuM ane kAi paNa sukRtanA vazathI tArI sAthe mArA meLApa thayA che. huM zuka ! teM sa` abhiprAya kahyo. have huM tane A prArthanA karuM chuM, ke jo te bhagavAna ahI kAi paNa prakAre Ave, te avazya huM paNa sAmile AcarelA mArgane anusarU. paraMtu je tu bhagavAnanI pAse jaine A mArA abhiprAya pragaTa kare, tA A mAruM vAMchita siddha thAya. anyathA tenA abhAve vAMchita arthAMnI prApti zI rIte thAya !" tyAre zuke kahyuM ke=" jo te Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmile peAtAnA bhAI satAne grahaNa karAvela sayama, [ 339 ] "" mAtra ATalAthI ja A prayeAjana siddha thatu' hAya, tA tuM kheda na pAma. A huM tenI samIpa cAlye. ema kahIne rAtrine aMte te zuka AkAzataLamAM cAlyA, kALanA vilaMba rahitapaNe malayAcaLa pahoMcyA ane sUryanI jevA tejavarDa bhuvanane udyota karanAra zUradeva rAjiSane joyA. tene jAMdIne te jhuke saMtaDanA sarva abhiprAya kahyo. tyAre sAmile kahyuM ke" he bhagavAna ! te kANu che ? " sAdhue kahyuM ke" meM tane je tArA pUrvabhavanA bhrAtA kahyo hatA, te A che. " tyAre teNe pUrva kahelu saMbhArIne gurunA caraNamAM paDIne kahyuM ke- tene paNa sa saMganA tyAganA pratyAkhyAnavaDe tenA para prasAda karo. ane te mahAnubhAvanI sAthe cirakALe mane paNa darzana thAo. " A pramANe teNe kahyuM tyAre paropakAramAM ja eka tatpara5NAe karIne sAdhue te aMgIkAra karyuM. pachI ucita samaye sAmila sAdhune hastatalamAM laIne, tamAla patranI jevA zyAma AkAza upara uDIne te munivara zuke dekhADelA mArga vaDe te aTavInA pradezane prApta thayA, ke jyAM te saMtaDa rahyo hatA. tyAM prAsuka pradezamAM utarelA (rahelA ) te bhagavAnanA darzanathI moTA AnaMdanA samUhathI jharatA ( vikasvara ) netravALA ane peAtAnA kapAlataLavaDe pRthvIpIThane tADana karateA te saMtaDa sAdhunA caraNamAM paDIne (namIne) tenA satya guNeAnI stuti karavA lAgyA he bhagavAna ! tamArA darzana thavAthI atyaMta du:kharUpI jaLanA moTA pravAhavaDe vyApta saMsArarUpI samudrane have huM utarI gayA haiA ema mAnuM chuM. he nAtha ! ciMtAmaNi ratnanA vibhramane nIce (dUra) karanAra tamArI jevA susAdhurUpI ratnA jayAM dekhAya che, te A pRthvI kema na namAya. paranA upakAra karavAmAM lAlasAvALI kAnI AvI pravRtti dekhAya che? tathA saMsArarUpI kUpamAM paDelA prANIonA A pramANe uddhAra karavAmAM kANu samartha che? hai bhagavAna ! peAtAnA kAryoMmAM parAsmukha manavALA tamArAvaDe ja bhavya prANIonA samUhanuM rakSaNa karavAthI A pRthvI nAthavALI karAya che. he bhagavAna! tame saddharUpI meATA bhAra tevI rIte kAipaNa prakAra vahana karyAM che ( upADyo che) ke jevI rIte te mArgamAM lAgelA khIjAonu paNa citta camatkAra pAme che, teA have he nAtha ! ghaNA prakAranA duHkhanA samUhathI nAza pAmelI buddhinA prasAravALA mane jaldI dIkSA ApavAthI prasAda karA. " A pramANe teNe kahyuM tyAre tene pratrajyAnuM svarUpa vistAra sahita kahIne tathA pratrajyA levA mATe tenA cittanA utsAha jANIne munie te satarDane pratrajyA ApI. devatAe tene dharmanA upagaraNa ApyA. tyArapachI pUrvabhavA sAthe rahevAnA premanA bhAve karIne vartAtA ane dharmane mATe zuddha buddhine dhAraNa karanArA te bannene grahaNA, sevanA vigere zikSA devAmAM tatpara thayelA, sUtra ane arthanI vAcanA ApatA, bhavyajanAne mukti mAmAM joDatA ane apUrva apUrva tavizeSane sevatA ( karatA ) te bhagavAna aniyata vihAravarDa pRthvI upara vicaravA lAgyA. kAika divase tevA prakAranA vyAdhinA vidhurapaNAvaDe jIvitanA aMta samIpe Avye ema sabhAvanA karatA satarDa anazana grahaNa karyuM.. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 340 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 tho : aMta parvatanI samagra ArAdhanAnuM vidhAna karIne teNe paMca navakAranuM smaraNa karyuM, sarva prANIone khamAvyA, A lekanI AzaMsA vigere deSane jarA paNa nahIM karatA teNe uttama artha ArAdhya ane prANa tyAga karyo. pachI te mahAtmA prANata devakane viSe vIza sAgaropamanA AyuSyavALa, IMdranA jevA vaibhavavALo ane ati divya rUpane dhAraNa karanAra deva utpanna thaye. mane hara rUpa ane lAvaNyavALe te viSayasukhane sArI rIte bhegavIne akhalita (saMpUrNa) AyuSyane pALIne kALe karIne ca sate te patanapura nagarane viSe samagra kSatriyakuLamAM pradhAna (mukhya) zrI samarasiMha nAmanA rAjAnI pA nAmanI pradhAna bhAryA(paTTarANuM)ne garbhane viSe putrapaNe utpanna thayo, ane gya samaye tene janma thaye. te vakhate nagaramAM meTe harSa pravaryo. rAjAe dIna ane anAtha vigerene meTuM dAna apAvyuM. moTA harSane pAmelA puruSone nahIM devA lAyaka zuM che? ane nahIM karavA lAyaka zuM che? have jyArathI AraMbhIne te mahAtmA mAtAnA garbhamAM utpanna thaye, te divasathI ja te mAtA bhadra yazavALI thaI, tethI te ja nimittane anusarIne kuLanA vRddha janee ucita samaye te putranuM bhadrayaza nAma sthApana karyuM. pAMca dhAvamAtA pAse rahele te dehavaDe vRddhi pAme, ane kumArapaNane pAme tyAre tene samagra kaLAne samUha bhaNavyA. pachI suraguru(bRhaspati)nI jema sarva zAstrane viSe kALakSepa vinA moTA prakarSane pAme sate kaIka vakhata samAna vayavALA rAjakumAra sahita IcchA pramANe krIDA karate, koIpaNa prakAre matakuMjara nAmanA udyAnamAM gaye. ane tyAM Amatema pharate te ekale ja kadalInI latAne gRhamAM piThe. ane tyAM sarva aMgone viSe tIkSaNa leDhAnI khIlIo vaDe vIMdhAyelA ane moTA dukhanA bhArathI atyaMta uchaLatA garava zabdavALA eka puruSane joye. tyAre viramaya pAmele rAjaputra vicAravA lAge ke-"zuM A bibhISikA che? daSTine vizvama che? ke buddhine viparyAsa che? athavA bhale, kAMI paNa che. duHkhathI pIDAyelA prANIonuM rakSaNa karavuM te puruSano dharma che, tethI Ane pratikAra (sevA) huM karuM" ema vicArIne te tenI pAse gaye, leDhAnI khIlIo dUra karI, tethI tenI vedanA kAMIka maMda thaI. tyAre rAja putre tene pUchayuM ke-"he bhada ! tuM keNa che ? tAruM nAma zuM che ? tathA prakAranI mAraNAMtika ApadAne kema (kenAthI) pAme che ? sAce sAcuM kahe,tyAre dIrdha vizvAsa mUkIne ajaLavaDe vyApta netravALA teNe kahyuM ke-"he mahAbhAgyavAna ! he jIvita ApanArA ! je kAMI paNa kahevA gya haze, te te huM tane nivedana karIza. paNa sarvathA na kahevuM te ja sAruM che. - jenAthI sajajanonA manamAM saMtoSa utpanna thAya, te ja kahevA lAyaka che. ane je tenAthI viparIta hoya, te na kahevuM ja yaMgya che. je mArI AvI avasthA teM sAkSAta joI, te huM nila jaja pitAnuM nAma paNa tane kema kahuM ? jenAthI mArI AvI avasthA thaI che, te paNa lajajA pAmelA mAre tArI pAse zI rIte kahevI ? mATe A sarve anucita ja Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaranuM AtmavRttAMta. [ 341 ] che. A pramANe kahIne te tevA koika mATA duHkhanA atirekane pAmyA, ke jethI mUrchAvarDa mIMcAyelA netravALA te cetanA rahita thayA. te joine " meM nAma vigere pUchIne A mahAnubhAvane pharIthI AvA prakAranI dustha avasthAne kema pamADavo ?"' e pramANe zAkane pAmelA rAjaputra dukULa vasranA cheDAnA pavanavaDe ane zItaLa jaLanA kaNI nAMkhavA vigerevarDa tenA zarIranI savAhanA karIne tene kAMika svastha karyAM. tyAre te puruSe te ja ArAmane viSe rahelI sarAhaNI nAmanI auSadhi maMgAvI ane trAne viSe tenA rasanuM siMcana karAvyuM. tyAre maNi, maMtra ane auSadhinA acitya prabhAva hAvAthI te saguNu ( sArA ) zarIravALA thayA. rAjaputra tene peAtAnA bhavanamAM laI gayA ane tene snAna, vilepana ane bhAjana vigere karAvyuM. svastha thayelA zarIravALA tene ucita samaye rAjaputra kahyuM ke-" tIkSNa du:kha utpanna thavAthI tAruM cirakALanuM vRttAMta huM jANuM chuM tethI pUchavu ceAgya nathI, tA paNa mAruM pApI mana pUrvAparanuM svarUpa sAMbhaLyA vinA kAi paNa rIte ratine pAmatuM nathI mATe banne ThekANe nivRttine karanAra kAi paNa upAya nathI. zuM karIe ?" tyAre te puruSe tenA abhiprAya jANIne kahyuM ke-" jo ema hAya, tA he rAjaputra tu mULathI ja sAMbhaLa.-- vaitADhya parvatanA pUrva bhAgamAM bhAgapura nAmanuM nagara che. temAM samara nAmanA vidyAdhara rAjAnA amAtya che. tene be putrA che. temAM meTA huM sAgara nAmanA chuM, khIja rudradeva nAmanA che. te bannene zAstra ( athavA zatruvidyA ) bhaNAvyA, ane AkAzagAminI vigere vidyAe jaNAvI ( zIkhavI ). anukrame yuvAvasthAne pAmyA ane gRhanAM kAryo citavavA lAgyA, paraMtu te nAnA bhAi pagale pagale mArA chidra zeAdhavA (jovA ) lAgyA. thADA paNa khUNA( chidra )ne pAmIne tene khamaNuM karIne pitAne kahevA lAgyuM. tyAre te mahAnubhAva ( pitA ) gADha prema hAvAthI te sAMbhaLIne tenI avahIlanA karavA lAgyA, paraMtu mane AzrIne kAMi paNa kahetA naheAtA. be vAra, traNa vAra, pAMca vAra AlapAla karatA ane jema tema khelatA te nAnA bhAine joIne pitAe nizcaya karyAM, ke kharekhara, A AnA pUrva bhavane zatru hAvA joie. ' tyAra pachI teNe ghaNA prakAnA viruddha vacana kahyA chatAM paNa pitA mArA pratye kAMi paNa anucita vacana mAlatA nahAtA. e pramANe divaseA javA lAgyA. kAi paNa rIte mArI kAMi paNa dustha avasthAne nahIM jotA rudradeva peAtAnA cittamAM ghaNeA dubhAvA lAgyA. gharanA janAe tenA abhiprAya jANyA. pachI kAika divasa mArA zarIranuM kAraNa (vyAdhi) thayu. tethI auSadhAdika upacAro AraMbhyA. te vakhate viruddha auSadhanI sa'yeAjanA karatA rudradevane pitAe jANyA, tethI tenI nisanA (tiraskAra ) karI, tyAre te vilakhA mukhavALA thaIne "huM kAMI karatA nathI." ema kahIne te pradezathakI dUra thayA. tyArathI patAe te pradeza jana rahita karyo, ane peAte ja sarva AdaravaDe mArA zarIranI sthitine citavavA lAgyA. keTalAka divaseAne cheDe Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 342 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 thA : ,, huM prazuNu ( sArA-nIrAgI ) zarIravALA thayA. tyAre mane pitAe kahyu` ke-" huM vatsa ! A rUdradevanI sAthe kAi paNa vakhata leAjana, zayana, cakramaNa (kravu') ane avasthAna (rahevuM) vigere kAMi paNa karIza nahIM. A tArA kalyANane icchanAra nathI, tethI kadApi kAMIka anarthIne na utpanna kare. " te vacana me... aMgIkAra karyuM. tyAra pachI deve jANyu ke"A bhAI mArI pAse AvatA nathI, teNe mane viruddha AcaraNavALA jANyA tethI have khAdya vRttithI sneha batAvIne vizvAsa pAmelA Ane meATI ApattinA samUhamAM pADuM: " ema vicArIne mArI sAthe teNe meATI prIti AraMbhI ( karI ), ane ucita samaye puSpa, pAna ane phaLa ApavA vigerevaDe mArA upacAra karavA lAgyA. A pramANe prema dekhADatA tenA upara huM vizvAsavALA thaIne, kuvikalpanA tyAga karIne tenI sAthe ja zayana vigeremAM vartAvA lAgyA. pachI eka divasa te mane puSpAvatasaka nAmanA udyAnamAM lai gayA. vividha prakAranI kroDAvaDe mane krIDA karAvI ane eka latAgRhamAM praveza karAvyeA. tyAM zAmala nAmanA zreSThInI malayasuMdarI nAmanI putrI puSpane cuMTavAnuM kAma karavAthI atyaMta parizramavarDa vyAkuLa zarIravALI thaIne vizrAma karavA pravatI, pachI cirakALe upAyane pAmelA rUdradeve mane kahyuM ke" tuM A latAgRhane viSe nimeSa mAtra vizrAMti le. jeTalAmAM huM ahIM samIpanA pradezamAMthI auSadhinA samUhane laine pAche. Avu chu. pachI ApaNe banne sAthe maLIne ApaNe ghera jaizuM." te me' mugdha buddhipaNAe karIne aMgIkAra karyuM rUdradeva te pradezathI nIkaLyA, keTalAka vRkSAne AMtare rahIne teNe mATA zabdavaDe kahyuM ke kAika puruSa zAmala putrIne ghaNA kare che ( pakaDe che)" te sAMbhaLIne vividha prakAranA zasro dhAraNa karanArA vananA rakSaka puruSo doDyA. latAgRhamAM peThA, tyAM vizvasta (zAMta) zarIravALI ane peAtAnI sakhIonI madhye rahelI zAmaLa zreSThInI putrIne joi. ane eka pradezamAM rahelA tathA aviruddha ceSTArDa vartatA mane joyA. tyAre manamAM vismaya pAmIne teoe vicAryuM`` ke" samara amAtyanA putra te rUdradeve tathAprakAranu anucita kema kahyuM?" te vakhate-" ka Mdape (kAmadeve) A pramANe ullApa karyo haze." ema meM' mAnyuM, pachI teoe mane joyA, ane kahyuM ke-"huM amAtya putra! tame ahIM kema rahyA che? " me kahyuM ke--" vizrAMtine kAraNe huM rahyo chuM. " tyAre te vilakhA ( lajAvALA ) thaIne AkAranA savara karIne jema AvyA hatA tema pAchA gayA. huM paNa eka kSaNune ni mana karIne kAnA tattvane nahIM jANatA peAtAne ghera gayA. tyAM rUdradeve mane joyA ane sAma sahita (bhrAMtithI-utAvaLathI ) mane pUchyuM ke- keTale vakhate tuM Avye ? " pachI vikALa samaye (rAtrie ) vananA ArakSaka puruSAe AvIne mArA pitAne pUrvInA sarva vRttAMta kahyo. tyAre pitAne mATe zeAka thayeA. ane AnuM pariNAma suMdara (sArU.) nahI' thAya " ema ciMtAvALA thayA. koi eka samaye pitAe mane udyAnanA te vRttAMta kahyo tyAre huM pharIne rUdradevathI dUra rahyo. teNe potAnA doSa jANyA tethI udyAnathI ArabhIne ', Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mArA pitAe Apela bodha ane teoe lIdhela pratrajyA. 343] sarva bAhya vikArane saMvara karIne, salIna (ekAgra manavALo) thaIne tathA madhyasthapaNAnuM avalaMbana karIne moTA muninI jema vartavA lAgyA. te pramANe vartatA tenA ghaNA varSo gayA. tyAra pachI tenI pravRtti vaDe pitA vigere mANaso rAjI thayA. pachI kaIka divasa zyAmA nAmanA tapasvI sAdhu tyAM AvyA. tene vAMdavA mATe mArA pitA tathA nagaranA leke gayA. tyAM munie prANIvadha, asatya, corI ane kAma(mithuna)ne tyAga jemAM pradhAna che e sarvaze kahele dharma vistArathI kado. atyaMta kSamAnA sAravALe, dayAnI pradhAnatAvALo ane deSarahita, mithyAtvano tyAga, udyamathI thayelA vizuddha pariNAmavALo e dharma kahyo. AvA dharmathI rahita ane ghaNA pramAdavALA jIvone ghaNA prakAre A vikaTa bhavATavIrUpI kaDAImAM bhamavAnuM jarA paNa virAma pAmatuM nathI. A prakAranA dharmanA vidhAnathI rahita cittavALo je manuSya A jagatamAM manavAMchitane mAge che (Icche che) te moTo mUrkha che ema huM mAnuM chuM. jema ukhara bhUmine viSe koI mANasa sArA cekhAne vAvIne te cekhAne pAmavA Icche che, tema dharmakarmamAM vimukha thayela jIva hRdayamAM chelA sukhane mAge che. athavA te jema hRdayane viSe prayatnanA (puruSArthanA) kAryamAM udyamavALo thayele paNa mANasa gati ( gamana) rahita hoya te Icchita dizAne pAmato nathI, tema dharma rahita jIva paNa Icchitane pAmato nathI. A pramANe hRdayamAM vicArIne A jIvalekane viSe sukhane mAganArA (IcchanArA) sarva jIvoe prathama dharmane udyama kare. tathA je kaI ghara, dhana ane svajana vigere viSayavALA mananA vikSepa che, te paNa paramArthanA vicAravaDe atyaMta niHsAra che. ghaNI vAra saMsAramAM bhamatA ane paraspara putra pitA vigere rUpavaDe vartatA ke koNa svajana che? ghara, dravya vigere je padArtho che, tenA vaDe ApattimAM paDele prANu keI paNa prakAre thoDA paNa upakArane pAmatuM nathI. AthI karIne ja dhIra puruSa sUkSama buddhivaDe saMsAranuM asuMdara svarUpa jANIne samagra saMgano tyAga karIne sAdhu thayA che. " ItyAdi dharmadezanA sAMbhaLIne mahAbhAgyavAna mArA pitA sAdhune namIne, hRdayane viSe vairAgya utpanna thavAthI ghera jaIne tarata sarva svajanene bolAvIne kahyuM ke-"have mArI buddhi niHsaMgavALI thaI che, tethI pUrve meM garvavaDe, pramAdavaDe, hAsya vaDe athavA roSavaDe kAMI paNa aparAdha karyo hoya, te tamAre kSamA kare. A mArA putre paraspara kAMI paNa prItivALA athavA sAruM zIkhelA nathI, temane sArI rIte zikhAmaNa ApIne nyAya mArgamAM sthApana karavA." mane paNa pitAe ekAMtamAM kahyuM ke-"he vatsa ! A nAnAbhAInI sAthe jarA paNa aMgamane tuM karIza nahIM." A pramANe zikhAmaNa ApIne, ane kahIne tathA sarva janane khamAvIne spAmArya sAdhunI pAse mArA pitA cAritravALA thayA. tyAra pachI tapa, vinaya, jJAna, darzana ane saMyamanA vyApAramAM Asakta mananA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 344 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : prasAravALA te sAdhue gurunI sAthe gAma, nagara ane Akara vigerene viSe vihAra karyAM. pachI mane mArA bhAie kapaTathI kahyuM ke- ATalA divasa mugdhapaNAthI ane ajJAnanA vazathI meM tArI sAthe sArI ceSTA karI nathI, te tAre jarA paNa hRdayamAM dhAraNa karavuM nahIM. have tuM mArA pitA samAna ane gRhaneAnI cakSurUpa thayA che. pUrvanuM kharAma manapaNuM sarvathA prakAre thADu' paNa dhAraNa karIza nahIM. ane mane zaMkA rahitapaNe kiMkaranI jema AjJA karavAmAM pravata je. " A vigere tenA ullApa ( vacana ) sAMbhaLavAvaDe tenA pUnA dughdhatrinA samUha bhUlI jaIne tathA avagraha rahita ( zuddha ) premane paravaza thayelA hRdayavALA te " sathA prakAre A rUdradeva anyathA ( asatya ) khelanAra nathI, " ema nizcayane pAmyA. pachI hamaNAM ( Aje ) teNe snehathI mane kahyuM ke-"cAla, jAMbudrIpanI dakSiNanI padmavara vedikAne ApaNe joie. mane mADhu kautuka che. " tyAre tenI anukULa vRttivaDe huM cAlyA. pachI ameA ane jana vAyu jevA vegavaDe AkAzataLatuM nahIM ula ghana karIne jeTalAmAM A peAtanapuranA parisaMhamAM A udyAnamAM prApta thayA, teTalAmAM rUdradeve kahyuM ke-" ahA ! AnuM ramaNIyapaNuM ? ahA ! puSponA moTA sugaMdha ? ane ahe ! phaLAnA bhArathI namelI zAkhAvALA vRkSeAnI snigdha ( zItaLa ) chAyA ! teA hai bhAI ! Ava. ahIM ApaNe kSaNa mAtra vizrAMti lahIe. " tyAre manamAM vikalpa karyA vinA me' te aMgIkAra karyuM. ame banne ArAmamAM peThA ane A lattAgRhane viSe rAtA azAkanA pallavAvaDe sacArA racyA. temAM mane suvAkyo. te mArA zarIranI savAhanA karavA lAgyA. tyAM pradezanA maneAharapaNAe karIne, zItaLa pavanavaDe zarIranA AzvAsanavaDe ane tathAprakAranI vedanAnA samUhanA avazya AvI paDavAnA saMbhavathI mane atyaMta nira (gADha) nidrA AvI. pachI peAtAnA kuLamAM dhUmaketuH jevA te bhAie pRthvI upara atyaMta lIna thayelA zarIravALA mArA hasta, caraNu vigere avayAmAM pRthvIpIThane bhedatI ane atyaMta du:saha, pUrve ANelI tIkSNa agrabhAgavALI leADhAnI khIlI khADI ( parAvI ).'A pramANe maraNuAMtika du:khane utpanna karIne harSa pAmelA ( vikasvara ) mukhavALA te duSTa vegathI nAzI gayA. A avasare he rAjaputra ! koi paNa rIte tuM Avye na hAta, tA huM avazya maraNa pAmata. teM mArA zarIrane sAruM karIne mane pUchyuM-tu kANu che ? vigere, te khAmatamAM zuM kahevuM ?-- eka ja uttaramAM utpanna thayelA bhAi paNa jyAM Avu ayukta AcaraNa kare che tyAM tamArI jevAne kahevAne zuM yAgya che ? AvA prakAranA vyatikara kahevAthI khIjA (sAMbhaLanAra mANasanuM paNuM hRdaya lajjAthI seA kakaDAvALu' kema na thAya ? teA pachI sArA kuLamAM utpanna thayelA, leAkamAM prasiddhi pAmelA, gheADA paNu apavAdanA sthAnamAM lajajA pAmanArA 1. ADatrIzamA graha. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrayazakumArane guNadatta kevaLIe karela upadeza. [ 345 ] ', ane bIkaNu evA mArI jevAnuM hRdaya seA kakaDAvALuM thAya temAM zuM kahevuM ? jagatamAM jaya pAmatA jeonA gharanuM dudharitra pragaTa thAya, teenI kulInatA athavA kuzaLatA kevI rIte varNana karAya ? teA pazu ke rAjaputra ! mAtApitAnI jevA tArI pAse peAtAnA gharanuM duzcaritra kahyA chatAM paNa tevA prakAranu laghupaNuM thatuM nathI, ema huM mAnuM chuM. A pramANe kahIne te vidyAdhara virAma pAmyA tyAre vismaya pAmelA rAjaputre tricAyuM ke--" A saMsAranuM svarUpa dujJeya ( du:khe karIne jANI zakAya tevuM) ane viSama che, tethI tene dhikkAra che. gRhavAsa, saMgati, racanA ane ullAsa (vilAsa ) A sarva kAne mATe karavA ? athavA atyaMta premathI khaMdhunI buddhivaDe kAne jovA? athavA hamaNAM arthAva dha dhananA samUha ) kayAM rahelA hAya ? ke jyAM peAtAnA bhAi paNa Avu atyaMta viruddha AcaraNa kare che? athavA tA ahIM anya ( pUrva ) janmanu vera ja sphuTa ( pragaTa ) kAraNa hAvu' joie, anyathA AvA prakAranI viruddha buddhi kema hAya ? " A pramANe jeTalAmAM vismayathI vyAkuLa manavALA te rAjaputra rahyo che, teTalAmAM pratidvAre AvIne vinaMti karI ke-"he rAjaputra! samarasiMha deva ( rAjA ) AjJA kare che ke tu' jaldI Ava, ke jethI traNa jagatane pUjya yAdava kuLarUpI AkAzataLamAM caMdra jevA bhagavAna ariSTaneminA saMtAnamAM rahelA guNadatta nAmanA kevaLInA pAdane vaMdana karavA mATe jaIe. ' A pramANe sAMbhaLIne ha vaDe vikavara leAcanavALA rAjaputra vidyAdharane peAtAnA hAthamAM grahaNa karIne UThayA. maneAhara zrRMgAra karIne tathA zreSTha ratha upara caDIne rAjAne maLyA. tyAre tenI sAthe rAjA meATI RddhinA samudAyavALI sAmagrI sahita nagaramAMthI nIkaLye, ane sattakeAli nAmanA udyAnamAM gayA. te vakhate devAe banAvelA jAtyakAMcananA meATA zatapatra( kamaLa ) upara beThelA ane bhUta, bhaviSya tathA vamAnanA padArthane pUchavA mATe AvelA devAnA samUha Adara sahita caraNanI sevA karAtA kevaLI bhagavAna pazu saMsAranA bhIru bhavya prANIonA samUhane dharma kahevA pravatyA hatA. te avasare parivAra sahita rAjA Avye ane traNa pradakSiNApUrvaka kevaLIne tathA bAkInA sAdhuone vAMdIne ucita sthAne beThA. bhagavAne paNa samyagdarzananA sAravALA, sa'sArasamudrane tAravAmAM vahANu jevA, jIvarhiMsA, mRSAvAda ane cArInI virativALA, ni:saMgapaNAnA AdhAravALA (brahmacaryavALA ane aparigrahavALA ), samagra manavAMchita padArthIne ApavAmAM kalpavRkSa jevA, tathA bhavarUpI vRkSAnA vanane khALavAmAM agni jevA dharma mATA vistArathI kahyo-tathA sureMdra ane aNuredranI vizeSa sa`pattinuM avadhya kAraNa ane lAvaNya, sArI suMdaratA ane mATA guNu e sarva dharmanuM phaLa che ema kahyuM'. tathA dharma viruddha AcaraNa karavAthI A leAkamAM ane paraleAkamAM tenA dArUNa vipAkavALA pApanA pariNAma ghaNA prakAranA hetunA samUvaDe kahyo. tathA je kAMi svabhAvathI ja virasa (2sarahita) ane du:khanu adhya kAraNarUpa du:khanu 44 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 346 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the : phaLa che, te sarva cirakALe (pUrva kALe ) karelA duSkRtyenuM kahukapaNuM tuM jANa." A pramANe kevaLIe vastune paramArtha kahyo tyAre pitAnA mastaka upara be hAtha sthApana karIne pUrve kahelA saMzayane pUchavAnI IcchAvALA bhadrayaza rAjaputre kahyuM ke-"he bhagavAna! A vidyAdharanA bhAI vidyAdhare mAraNAMtika anartha utpanna karavAvaDe AvA prakAranuM anucita kema karyuM?" tyAre kevaLIe kahyuM ke "pUrva janmamAM nikAcita karelA verane deSa ahIM aparAdhI che." rAjaputre kahyuM ke "ANe aparAdha karyo hate ?" tyAre kevaLIe kahyuM ke-"sAMbhaLa.-A bhavanI pUrvanA trIjA bhave kanakakhala nAmanA gAmamAM vasiSTha gotravALA agnisiMha nAmanA brAhmaNane be putra zaMkara ane kezava nAme hatA. temAM pahele prakRtithI bhadra hato ane bIjo svabhAvathI ja kuTila hRdayavALe hato. te bane vRddhi pAmyA ane gRhanAM kArya ciMtavavA lAgyA. kALanA krame karIne temanA mAtApitA svarge gayA. tyAre temanA maraNakAryane karIne zaMkara ane kezava paraspara ekacittapaNue karIne gRhanA kAryamAM udyama karatA ane lekanI sthitine samyak prakAre pAlana karatA hatA tethI lokone saMmata thayA. paraMtu kuTila cittapaNAe karIne vartatA kezavane zaMkare kahyuM ke-"he vatsa! kuTila hadayavALA manuSya sArA zIlavALA hoya te paNa sarSa jevA tenA upara leko kaMI paNa prakAre vizvAsa karatA nathI, tethI hitanA athI janee teno tyAga karavo che. trAju (sarala) prakRtivALAne je kArya siddha thAya che, te kuTila prakRtivALAne siddha thatuM nathI. kemake teo guNane karatAM chatAM paNa bIjAne dezanI zaMkA utpanna kare che." A pramANe moTA bhAIe skuTa akSarathI tene tenA hitane mATe kahyuM, te paNa te kapa pAmyo. kemake mUDha jana zIrIte hitane pAme ? te paNa te AkArano saMvara karIne hRdayane viSe pazcAttApane dhAraNa karatA chatAM paNa bAhya vRttivaDe pUrvanA pravAhathI (pUrvanI jema) vyavahAra karavA lAgyo. eka divasa pazya (karIyANA)nI gADI bharIne zaMkare tene vepAra karavA mATe dezAMtaramAM mokalyo. tyAM te kayavikraya karIne ghaNuM dravyane samUha upArjana karIne keTalAka lAMbA kALe pAchA pharIne pitAne ghera AvyuM paraMtu mULa dravyanA paNa madhyamAMthI keTaluMka dravya gupta karIne moTA bhAIne cheDe arthane samUha dekhADa. tyAre kepa pAmelA teNe kahyuM ke-"are ! te A mULa vittane paNa hAni kema pamADayuM? ahA ! tAruM kaLAmAM kuzaLapaNuM! aha! tArA lAbhane udayane prakarSa ? tuM A pramANe kevI rIte kuTuMbane nirvAha karIza ?" tyAre kezave kahyuM ke -" zuM karuM? Aya ane vyayathI zuddha ATaluM ja dravya meM upArjana karyuM che. " te sAMbhaLIne zaMkara mauna rahyo. kezave pitAnA sevakavargane niSedha karyo ke--" moTA bhAIe pUchyA chatAM paNa tamAre keIe tene dezAMtaramAM upArjana karelA vittanuM svarUpa kahevuM nahIM." tyAra pachI keIka divasa kezavane eka karmakaranI sAthe yuddha thayuM. durvacana ane hAthanA capeTAnA Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakare kezavanA suvarNanI karelI adalAbadalI. [ 347 ] prahAravarDa mATu' ayukta yuddha thayuM. tyAre te karmAMkare kApa thavAthI dezAMtaramAM gayelA kezava saMkha'dhI dravya upArjananA sa` vyavahAra zaMkarane kahyo. tyAre mauna dhAraNa karIne vikArane nahIM dekhADatA zaMkara gupta rahyo ane traNe sadhyA samaye cAtarapha gharamAM jovA lAgyA. kAika divase prabhAta samaye uThelA zaMkare sUkSma dRSTivarDa AgaLanuM bAraNuM jotAM eka pradezamAM kAmaLa ane snigdha dhULanA samUhavarDa AcchAdana karelA pRthvIbhAgane jovADe jANyu ke--" kharekhara ahIM kAMika paNu arthanA samUha nidhAnarUpa karyAM che (gupta rAkhyA che ). " tyAra pachI te sthAna nirjana thayuM tyAre te pRthvIpIThane kheAdIne temAMthI vIza khATTikA suvarNanuM nidhAna upADayuM ( ahAra kADhyuM. ). pachI tene gharane viSe svaccha karyuM" ( gupta karyuM".) ane te khADA dhULathI pUrNa karyA. jema pahelAM hatu tema karIne peAtAnuM kAryAM karavA pravAM. paraMtu tAMbAnI vIza khATTikA nipuNa saiAnInA hAthavaDe suvarNanA rasavarDa nyAla karAvIne (rasa cApaDAvIne ) zaMkare pUrvane sthAne nidhAnamAM nAMkhI, ke jethI kezava tenAthI mAha pAme. e pramANe keTaleka kALa gayA. eka vakhata te khannene mATe cittanA bhedya thayA tethI temaNe pAtapAtAne cAgya judA ghara karAvyA. dhana, dhAnya ane kSetra vigere nava prakAranA parizraha vaheMcIM lIdheA. pachI arthAnuM upArjana ane AAjana vigere kArya mAM judI judI pravRttivaDe pravo. kALanA krame karIne kezava tuccha (5) dhanavALA thayA. pachI rAtrie teNe ekalAe jaIne pUrva nAMkhelA nidhAnanA pradezane khAdyo temAMthI nidhAna bahAra kADhyuM. temAM vIze khATTikA joi tenA lAbhathI te rajita (khuzI ) thayA. pachI tathAprakAranu` kA` AvyuM tyAre teNe eka khATTikA vecavAne mATe sAnIne batAvI. te jovA mAtrathI ja atyaMta kuzaLapaNuM' hAvAthI te seAnIe kahyuM ke-" he kezava! A kRtrima ( banAvaTI ) suvarNa che, sAcuM nathI. " te sAMbhaLIne kezava kSeAbha pAmyA, ke--" peAtAnA hAthe ja nAMkhelu' A suvarNa kRtrima kema thayu' ? ahe| devanI pratikUlatA kevI che ? " ema saMtApa karatA tene pharIthI seAnIe kahyuM ke-" jo tane vizvAsa AvatA na hAya tA huM tane vizvAsa karAvuM, kezave kahyuM-" hA, tema kara. ' tyAre sAnIe te kheATTikAnA e khaMDa ( kakaDA ) karIne tAMbu' pragaTa karyuM. tyAre jevI rIte A che, tevI rIte sarva khATTikAe AvA prakAranI ja haze. " ema dhArIne kezava manamAM meATA satApane pAmyA. tene phrIthI sAnIe kahyuM ke--" AvA prakAranA kUTa (khATA) suvarNane jovAthI kadAca rAjAnA paNa nigrahane cAgya tuM thaIza, tethI tene gharamAM gupta karaje. " tyAre " bahu sAruM" ema tenuM vacana aMgIkAra karIne kezava peAtAne ghera gayA ane te phUTa suvarNa ne gupta sthAne rAkhyu. atyaMta cittanA saMtApanA atizayane pAmelA te vicAravA lAgyA ke AvA prakAranA anu nirmANa karavAmAM ahIM kayu' kAraNu sabhave? zuM pUrvanu duSkRta ja haze ? pizAcAdikanA vilAsa mA haze ? athavA tA ane grahaNa karIne tene sthAne A pramANe ( kRtrima ) sthApana karyuM haze ? A dravyanA viparyAsanu ( adalAbadalAnu' ) nirmANu sArI rIte jANI h "" Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [348] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 : zakAtuM nathI. " A pramANe moTI seMkaDo zaMkArUpI pavananI laherevaDe haraNa karAyelA hRdayavALe te tevA koI paNa zekane pAye, ke jethI tenI rati (prIti) dUra jatI rahI. bhejananI IcchA chedAI gaI, rAtrie nidrA paNa dUra nAzI gaI, kuLanI lajajA nAza pAmI, ane dhIrajatA paNa jatI rahI. jANe madabhara thaye heya, mUcchita thayo hoya, ane citramAM ALekhele hoya tema nicaLa zarIravALe te tevI avasthAne pAme, ke jethI marelAnA zarIravALe dekhAvA lAgyo. te sadA lAMbA ni:zvAsa mUkavA lAge, ALoTavA lAge, aMgabhaMga karavA zarIrane maraDavA) lAge, ane vividha prakAranA vikAra dekhADavA lAgyo. are re! artha mATe anartha ja che. A rIte tevA prakAre koI paNa rIte tenA dehane viSe mahAduHkha vRddhi pAmyuM ke je rIte utpanna thayela prabaLa (moTA) javararUpI bhayaMkara vedanAthI pIDA pAmelo te parAdhIna rahyo. te vakhate lekamAM vArtA thaI ke- " kezava chevaTanI (mRtyunI) dazAne pAme che ane tenA roganuM uthAna keIpaNa samyapha prakAre jANI zo nathI.A sarva vRttAMta zaMkare jAye. ane tyAra pachI potAnI buddhithI saMbhAvanA karI ke-" suvarNa ne AzrIne kharekhara Ane roganuM kAraNa thayuM che." ema vicArIne bhAInA pratibaMdhathI - hRdayamAM ullAsa pAmate te zaMkara kezavanI pAse gayo, ane saneha sahita teNe tene pUchayuM, ke-"he bhAI ! zarIranA kAraNanuM zuM nidAna che?" tyAre kezave kahyuM ke-"huM sArI rIte jANato nathI. koI paNa prakAre ema ne ema ja bhajananI icchA vigere mArA bhAvo dUra nAzI gayA che. hamaNAM te zarIranI tevI koI paNa adharatA (tucchatA) vate che, ke jethI thoDA kALanuM ja jIvita jaNAya che." tathA azrajaLa vaDe vyApta netravALA kezave pharIthI kahyuM ke-"he bhAI! A mArI chellI prArthanA che, ke-gharanA mANasonI sAthe te sArI rIte varta je." A pramANe teNe kahyuM tyAre moTA nehanA anubaMdhane pAmelA zaMkare-"vikrama ane vyavasAyavaDe bhagavatI lakamI sulabha ja che, paraMtu sahodara bhAI durlabha che, tathA bane bhavamAM viruddha evA A dravyavaDe zuM phaLa che?" ema vicArIne kahyuM ke-"he vatsa! tuM dhIra thA. huM te prakAre karIza, ke je prakAre thoDA kALamAM ja tuM girahita zarIravALo thaI jaIza." tyArapachI ekAMta karAvIne zaMkare amRtanI chaTA jevI haraNa karelA suvarNanI khephrikAnA grahaNanI vAta tathA tenAthI bIjA (kRtrima) suvarNane nAMkhavAnI vAta kezavanA zravaNapuTamAM nAMkhI. te sAMbhaLIne tatkALa tenA bane netra vikasvara thayA, zarIrano utsAha uchaLe, rati pitAne sthAne (hRdayamAM) AvI, bhejana karavAnI IcchA thaI ane uDIne zaMkaranA pagamAM te paDyo. tene kahevA lAgyo ke-"he. bhAI ! teM sAruM karyuM, ke jethI A rIte A dhana teM haraNa karyuM, ane mahApApane karanAra tathA asatya pratijJAvALo huM AvA prakAranI zikSAne yogya chuM. meM sarva prakAre ayogya karyuM che. have AjathI jAvAva sudhI AvA prakAranA duSTa vilAsanI nivRtti Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara ane rudradeva vidyAdharane pUrvabhava. [ 349 ] che. '" tyAre zaMkara khuzI thayeA. suvarNanI kheATTikA bahAra kaDhAvI, tene te bannee adha karIne grahaNa karI ( vaheMcI lIdhI ), kezava peAtAnA hRdayamAM atyaMta du:kha pAmyA tA paNu kAMi paNa upAya karavAne azaktimAna te "sanA nAza thatA haiAya tyAre pa'Dita puruSa temAMthI ardhanA tyAga kare che. " e nItivacanane vicArIne peAtAnA AtmAne sthira karIne leAjanAdika karavA lAgyA. pachI kAika vakhata kAmaleAgamAM virakta thayela zaMkara tevA prakAranA sthavira sAdhunI pAse pravrajyA grahaNu karIne duSkara tapakriyAmAM tatpara thaI samyak prakAre sayama pALavA lAgyA. ahIM pUrvanA abhiprAyane vahana karatA kezave "te (mArA bhAi sAdhu) marI gayA." ema vicArIne zaMkaranA putrane adhikSepa (tiraskAra ) sahita kahyu` ke-" are! tArA pitAe amArA dravyanA samUhane A rIte grahaNu karyA che. temAMthI kAMika khAkI rahela mane Apyu` che. meM paNa tenI anuvRttie karIne te vakhate kAMipaNu kahyuM nahIM, tethI have tAre ApavuM joize, " A pramANe kahIne mATe kajIye| ArabyA. banne pakSanA mANasAe kAraNika puruSAne A vRttAMta kahyo. tyAre kAryanA madhya(tattva)ne nahIM jANatA teoe paNa zaMkaranA putra pAsethI kezavane kAMi dravya apAvIne temane kajIyeA chevo. tyAra pachI eka divasa vihAra karatA zaMkara sAdhu tyAM AvyA. tene sa janAe vaMdanA karI. pachI jana rahita thayuM tyAre putra kezavanA sarva vRttAMta tene kahyo te sAMbhaLIne sAdhu kAMIka kaSAya thayA, teA paNu peAtAnA AtmAne saMvarIne te manamAM vicAra karavA lAgyA.-- " huM jIva ! putranA viSayavALA pratibadhanA tyAga karIne saMyama ceAgane viSe ja tuM rahe, ke jethI A jagatamAM te saMyama ja mATeA sAra ( paramArtha ) che. ane bIjA (bAkInA) putrAdikanA saMyogA atyaMta anane vadhAranArA che, tathA A bhava ane para bhavamAM atyaMta du:khanA samUhanI ANu samAna (jevA) che. A saMsAramAM je kAi anarthA che, te sarve saMgathI utpanna thayelA che ema jANu. tethI karIne ja tenA tyAgamAM atyaMta udyama karavA kahyo che. te A bhAva vaMdana che, te A jhumarUpI gharanA nirAdha che, kemake A saMganuM vidhAna sugatirUpI gharanuM vidhAna (DhAMkaNuM) che. dharma tulAnI jema jotu rAga ane dveSane viSe sadA samAna rahIza, teA hai hRdaya ! avasthita svabhAvavALI mATI zlAghAne tu pAmIza. " A pramANe bhAvanA. bhAvIne, phrIthI madhyasthapaNAnuM AcaraNa karIne tathA pramAda mAnA tyAga karIne te mahAtmA udyamavALA thayA. A pramANe cirakALa sudhI saMyamane pALIne chevaTe maraNa pAmIne saudharma devaleAkane viSe patyeApamanA AyuSyavALA deva thayA. kezave paNa gRhasthanA dIrgha paryAyane ulluM ghana karIne paryaMta samaye tathAprakAranA muninI pAse pratrajyA grahaNa karI ane ghAra sarAga sacamane karIne (pALIne ) cheTa marIne asurane viSe deva (asura ) thayA. ane tyAM paDyeApamanA AyuSyavALA te divya devasukhane bhAgavavA pratyeM have te zaMkara sAdhunA Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 350 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 thA : jIva kALanA kramavaDe AyuSyanA kSaya thayA tyAre tyAMthI canyA satA vaitADhaya paryaMta upara bhAgapura nAmanA nagaramAM vidyAdhara rAjAnA amAtya samarane sAgara nAme tuM putra utpanna thayA che. kezavanA jIva paNa asuranikAyathI cavIne tArA nAnA bhAi rUdradeva nAme utpanna thayA che. pUrvabhavanI irSyAnA vazathI hai sAgara vidyAdhara ! te tane kSuddha upadrava karavA A pramANe udyamI thayA che. " A sarva sAMbhaLIne jAtismaraNane pAmelA te bhadra yaza rAjaputrane mATe saMvega Utpanna thayA. tethI " have mitra, svajana, dhana ane parivAranA pratibaMdhavaDe saryuM " ema nizcaya thavAthI vizeSe karIne sarvitinA pariNAma tene ullAsa pAmyA, pachI te vaLIne vAMdIne potAne ghera gayA. mAtApitAthakI peAtAne mukta karIne vidyAdharanA putrA sahita tathA bIjA rAjaputrA sahita ahIM Azrama pradezamAM AvyA, ane mArI pAse teNe pravrajyA grahaNa karI. sarva sura, asura ane rAjAne pUjavA lAyaka tathA mAkSa ApavAmAM dakSa evI mATI gaNadhara padavIne te A buddhimAna pAmyA che. A pramANe AThamA gaNadharanuM pUrva vRttAMta kAMika meM kahyuM. huve navamAM ane dazamA gaNadharanuM te vRttAMta kAMika kahuM chuM te tame sAMbhaLe.-- navamA ane dazamA gaNadharanuM pUrva vRttAMta satra vistAra pAmelA yazanA pravAdavALuM, jakhadvIpanA mugaTa samAna dakSiNa dizAnA alaMkArarUpa ane gurudezanI madhye pratiSThAne pAmeluM hastinApura nAme nagara che. temAM asamAna sAhasa( parAkrama )vaDe zatruvane vaza karanAra, maneAhara guNunA samUhanA adhika paNAthI mAgaNu manuSyanA samUhavas ghaNA yudhdhamAM prApta karelA zatrunA vijayane kIna karAtA vijayapAla nAme rAjA che. tene sarva aMta:puramAM maneAhara rUpa ane lAvaNyavaDe suMdara aMgavALI tilakasuMdarI ane sobhAgyasuMdarI nAmanI e bhAryA ( paTTarANI) che. temAM pahelIne sarvaguNuvALA vijayacaMdra nAmanA putra che, ane bIjIne padmadeva nAme putra che. te khanne putrA khALakane ceAgya krIDA vizeSe karIne cAtaram ramatA rahe che.--te khALakA rUpanI lakSmI( zAbhA )vaDe vRddhi pAmyAM, rAjAnA mananA maneratha pUrNa thayA. temanA darzanathI verIva kheda pAmavA lAgyA ane rAjA saMtAna( putra )nA vicchedanu du:kha pAmatA hatA. te putra jemanI draSTipathamAM Ave che, temane devAMganA paNa rucatI nathI (athavA deve paNa rucatA nathI). tathA teo je ThekANe phare che, te ThekANe tyAMnA leAkeA khIjA keAInI lAghA karatA nathI. A pramANe tee pUrva janmamAM upArjana karelA meATA puNyanA udayavaDe zAbhatA hatA, kautukanA zathI mANekanI jema leAkeAnA eka hAthathI khIjA hAthamAM jatA hatA, jANe sAkSAt caMdra AvyA hoya tema te leAkeAne mATa AnaMda utpanna karatA hatA, ane prathama ugavAvaDe karIne jANe khAla ( nAnA ) kalpavRkSa Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - taja - tilakasuMdarIne thayela jAdarane vyAdhi ane tene upacAra. [35 ] hoya tema teo mane hara dekhAtA hatA. have koIka divasa pUrve nikAcita karelA azubha karmanA udayanA lazathI vijayacaMdranI mAtA tilakasuMdarIne atyaMta udayamAM Avela jalodarane vyAdhi utpanna thaye, tethI karIne kamaLanI jevA suMdara tenA be hAtha kSINa thayA, muSTivaDe grahaNa karAya tevo madhyabhAga(keDa) kaLazathI paNa moTe thaye, ane be jevA mAtra asthi ane carmapaNAne ja pAmI. tenI cikitsAne mATe rAjAe ghaNA vidyone bolAvyA. teoe vividha prakAranAM auSadho ApyAM, paraMtu thoDe mAtra paNa upakAra thaye nahIM. tethI tilakasuMdarI AkuLatAvALI thaI ane potAnA araya(maraNa)ne nizcaya karatI teNIe rAjAne belA. ane be hAtha joDIne tene kahyuM ke -"he deva! have huM devanA caraNakamaLane jevAne avazya agya chuM. tethI mArA upara je tamArI kAMIka pratibaMdha (prema) hoya te dAnAdika mAruM pAralaukika kArya kare." tyAre azrunA jaLavaDe vyAla netravALA ane hRdayamAM nahIM samAtA dusaha duHkhavALA rAjAe kahyuM ke -"he devI! kAnane vajazaninA paDavA jevuM AvuM vacana tuM kema bole che?---mAre A rAjyavaDe zuM che? athavA rAjyalakSmInuM mAre zuM kAma che? athavA caturaMga sainya vaDe zuM che? athavA tevAM jIvitavaDe paNa zuM che? ke jethI karIne he sutanu! tArA virahamAM A badhAnuM zuM kAma che? tethI have huM pitAnuM jIvita ApIne paNa sarva yatnavaDe karIne te prakAre karuM, ke je prakAre tAruM zarIra Arogya( rega rahita ) thAya " A pramANe rAjAe kahyuM tyAre devIe kahyuM ke-"he priyatama! AvA prakAranI avasthAne pAmelA A adhama zarIrane roga rahita karavA mATe seMkaDo idro paNa samartha nathI, te pachI ayogya sthAne tame kema kaleza pAmo che?" rAjAe kahyuM ke-"he devI! A amaMgaLa kathAe karIne (kahevA vaDe) sa." A pramANe bolato te rAjA moTA saMbhavaDe AsthAna(sabhA)maMDapamAM jaIne beTho. tyAM maMtrIone bolAvyA. temane tilakasuMdarInA zarIranA kAraNane vRttAMta kahyo. tyAre maMtrIoe kahyuM ke-"he deva! viziSTa(sArA) vaidyone te devI dekhADe, teo oSadhAdika pratikAra kare." rAjAe kahyuM ke "sarva karyuM: che te paNa koI paNa pratikAra thayo nathI tethI bIjA upAyane vicAro." A avasare vAmadeva nAmanA maMtrIe kahyuM ke-"he deva ! hamaNAM mane sAMbharyuM, ke samagra zAstranA paramArthane jANanAra bhairava nAmano amAro(ApaNe) guru che. tene kAtyAyanI devIne maMtrasiddha thayo che, AkarSaNa, muSTino bheda ane daSTine baMdha vigere kAtukane viSe moTA sAmane pAme che, tathA aMguSamAM utArelI devatAnA vacanavaDe bhUta, bhaviSya ane vartamAna bhAvane jANanAra che. tene A kAryamAM pUchavuM yogya che. kemake AvA prakAranA aneka kAryomAM tene vizvAsa jovAmAM AvyuM che. te A pramANe lAbha ane alAbhane viSe, jIvita ane maraNane viSe tathA jaya ane ajayane viSe teNe je kAMI kahyuM hoya, te kevaLInA kahyA jevuM thAya che. he devI rogI manuSyanA viSaya Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3para ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the : mAM teNe rUpa jevAthI je vyAdhi sAdhya ke asAdhya kahA hoya, te te ja pramANe nice prApta thAya che. tenA mahAone kahenArA, AzcaryakAraka, bhUta, pizAca vigerene nAza karavAmAM pravINa ane ati ghaNa atizaya dekhAya che. tethI he deva ! kALane prApta thayelA A rogane vRttAMta tene kahe, ke jethI kadAca devIne tenAthI paNa upacAra prApta thAya." A pramANe tenA vacanane samyapha prakAre aMgIkAra karIne rAjAe pradhAna puruSane mokalIne te bhairavane bolAvyo te kadA pachI tarata ja Ave. apavelA Asana upara te AzIvAda ApavApUrvaka beTho. rAjAe tenI sAthe Adara sahita bhASaNa karyuM ane kuzaLa vArtA pUchI. ane pachI ucita samaye potAnA hastakaLane aMjaLi bAMdhIne (be hAtha joDIne) rAjAe tene kahyuM ke-"he bhagavAna! mArA para prasAda karIne tame vicAre, ke devInA zarIranI nIrogatA kevI rIte thaze?" tyAre bherave kahyuM ke- "he moTA rAja! A devIne jevo vAyuno pravAha che, tevA pravAhavaDe tenuM Arogya saMbhavatuM nathI." rAjAe kahyuM-"he bhagavAna! e zI rIte ?" bhairave kahyuM-"sAMbhaLe.-je tarapha vAyu vahete heya, te tarapha je prazna karanAra rahyo hoya, te kAryanI siddhi jANavI. ane tenAthI anyathA pavana hoya, te te kAryane vipayosa (asiddhi) jANavo. dhAsanA pravezane viSe jIvavuM hoya che, ane te zvAsanA nIkaLavAne viSe maraNa jANavuM. vaLI Atura(rogI)nA praznathI tarata ja caMdra (jamaNA) vAyune saMcAra hoya te jIve, ane sUrya(DAbe) vAyune saMcAra hoya to marI jAya. paraMtu vizeSa e ke-vAyunA praveza vakhate kaleza sahita thAya. A pramANe caMdra ane sUryane vAyunA saMcArane viSe gurue AvuM phaLa kahyuM che.", rAjAe kahyuM ke-"hA. ema ja che. paraMtu vAta, pitta, lempa ane parizrama vigere devaDe judA prakAre paNa vAyuno saMcAra ja che. ane tema hovAthI A laya samyapha prakAre jAte nathI, tethI devatAnA vacanavaDe devInA reganA vinAza viSe kAMIka nizcaya kare." bherave kahyuM ke-"bhale ema karuM." pachI teNe maMDaLa ALekhyuM. temAM sArA zarIravALI, nAnA karelI, paherelA veta rezamI vastravALI ane caMdananA rasavaDe pUjelA (vyApta) aMgavALI kumArikAne besADI. ane maMtranA sAmarthya vaDe Aveza (praveza) grahaNa karAvyuM ane devatAvaDe saMkrama karAyelI te bolavA lAgI tyAre rAjAe pitanA hAthavaDe kapUra ane agarUnA sAravALo dhUpane uddagAra UMce nAMkhe. pachI kumArIe "phuTa akSaravaDe je pUchavuM hoya te pUcho." ema kahyuM. tyAre rAjAe kahyuM ke-"he bhagavatI ! prasAda karIne tilakasuMdarI devInI AregyatA kahe." kumArIe kahyuM ke-"he moTA rAjA! have devInuM dharmarUpI auSadha kare, kemake lAkhe devatAo vaDe paNa ArogyatA karI zakAya tema nathI." tyAre rAjA te ja vakhate vila ane mukhanI zyAma kAMtivALo thaye, tathA tenA bane netro azrunAM jaLavaDe vyApta thayAM. tene kumArIe kahyuM ke-"he moTA rAjA! A pramANe anya janane ucita dharyano tyAga karIne tame kema varte che?-pUrva bhavane viSe rAgadveSathI Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI * AkrAnta thayela kumArIe kahela tilakasuMdarIne pUrva bhava. [ 353]. draSita thayelA ane ajJAnavaDe vyApta thayelA che je aniSTa phaLavALuM azubha karma karyuM hoya, te karma pitAnA zarIravaDe bhegavyA vinA vividha prakAranA oSadhavaDe, denA samUhavaDe ane dAnavaDe paNa dUra karavAnuM zakya nathI." rAjAe kahyuM ke-"he devI! ANe pUrva bhave zuM karyuM hatuM? te kaho." kumArIe kahyuM-"eNe pUrvabhave je karyuM hatuM, te sAMbhaLo baMgAla dezamAM padamakhaMDa nAmanuM nagara che. temAM abhayakumAra nAmane zreNI hatuM. tene zAMtimatI nAmanI bhAryA hatI. te banenA citta jinadharmane pAmelA hatA, tethI zakti pramANe dharmamAM tatpara thayelA te bane kALane nirgamana karatA hatA. eka divasa zAMtimatIe atyaMta prayatnavaDe bhejana nIpajAvyA chatAM paNa koIka viSama prayAgavaDe te bhejana virasapaNAne pAmyuM tyAre teNIe vicAryuM ke zuM A bhejanane huM tyAga karuM? ke koIne ApuM?" A pramANe ciMtAvaDe vyAkuLa manavALI te thaI te vakhate dharmayaza nAmanA sAdhu zikSAne mATe tyAM AvyA, tyAre bhajanane tyAga karavAmAM asamartha thayelI teNIe te bhejana te sAdhune ApyuM. te sAdhue paNa pitAnI buddhithI uddagama ane utpAdanA doSathI vizuddha (rahita) nizcaya karIne te bhejana prApta thAya te pramANe grahaNa karyuM. kArya siddha thayuM ema jANIne te sAdhu pAchA pharyA, ane gurunI samIpe AvyA. pachI tenuM pratikramaNa karyuM, IriyAvahI karI, ane gamana tathA AgamananI alecanApUrvaka te bhajana gurune batAvyuM. guru paNa te vakhate kAMIka akuzaLa zarIravALA hatA, tethI bhejana karavA mATe beThA. pachI devanA caraNakamaLanuM smaraNa karIne tathA bAla, glAna vigerenI ciMtA karIne rAga dveSa rahita manavALA te gurue bhajana karavAno AraMbha karyo. te vakhate vikAravALA ane paripAkanA deSathI virasapaNAne pAmelA te bhejanane AhAra karatA hatA tyAre te sUrinA zarIrane vize ati dusaha javara ane atisAra vigere moTA rogo utpanna thayA. tyAre sAdhuoe auSadhAdikavaDe tene sArI rIte upacAra karyo. mahAsatva(vIrya)vALA te guru moTA kagvaDe praguNa (sArA) zarIravALA thayA. pachI prANIonuM rakSaNa karavA mATe zAstranA arthanuM vyAkhyAna karIne bhavya jIvone pratibaMdha karIne, jinakalpane viSe AtmAnuM parikarma karIne te guru devalokanI lakSamIne (svargane) pAmyA. tathA moTA prabhAvavALI te zAMtimatI atyaMta viruddha bhejananA dAnavaDe ane parvata jevaDA moTA duHkhane utpanna karavAvaDe pApanA samUhane bAMdhIne pachI mRtyu pAmIne sAdhunA zarIrane pIDA utpanna karavAnA SavaDe niMdavA lAyaka sarva jAtiomAM utpanna thaI. tyAM kaI vakhata pralaya kALanA agni jevA javaravaDe te maraNa pAmI. koI vakhata tIvra ane dussaha "vAsa ane kAzanI vedanAvaDe maraNa pAmI, keI vakhata taDataDa zabda karatI bhayaMkara vijaLIthI tADana karAyelI te tarata ja maraNa pAmI, keI vakhata - 45 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 354 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 che : dusaha viSavALA sarSavaDe haraNa karelA caitanyavALI maraNa pAmI, kaI vakhata sudhAvaDe, kaI vakhata moTI pipAsA(pIvAnI IcchA )vaDe ane kaI vakhata agni tathA jaLa vigere vaDe maraNa pAmI. A rIte aneka prakAre duHkhanI paraMparAne anubhavIne thADA karmanuM laghupaNuM thavAthI te kaI dAridranA kuLamAM putrIrUpa utpanna thaI. moTA durbhAgyanA doSathI dUSaNa pAmelI teNIne keIe paraNI nahIM. pachI moTA vairAgyanI vAsanAnA vazathI moTA pApanA samUhanuM upArjane jANIne tene vinAza karavA mATe te sAdhunI pAse gai. tenI pAse teNIe dharma sAMbhaLyo. ane te ja divasathI teNIe chaThTha, aThThama vigere duSkara tapane vyApAra Ara. pachI kALane samaye marIne he moTA rAjA! te tArI agramahiSI(paTarANI)paNe utpanna thaI che. ane hamaNAM nirjarA nahIM pAmelA pUrvanA zeSa duSkarmanA udayanA vazathI utpanna thayelA jaladaranA moTA rogavALI ane thoDA bAkI rahelA AyuSyavALI te A pramANe varte che. have AyuSyane kSaya pAmIne te marI jaze." A pramANe samagra vRttAMta jaNAvIne devatAvaDe saMkrAMta thayelI te kumArI virAma pAmI. rAjA paNa tathA prakAra nuM tilakasuMdarInuM zarIra jANIne moTA zokanA samUhane dhAraNa karate bheravane vidAya karIne aMtaHpuramAM gayA. tyAM tilakasuMdarIne dekhI ane kahyuM ke -"he sutanu ! je pramANe tuM kahe che, te pramANe devatAvaDe AkrAMta thayelI kumArIe kahyuM. A vyAdhine upazama nathI, ane tene AzrIne pAse raheluM maraNa prApta thayuM che." tilakasuMdarIe kahyuM ke"kayA kAraNe devatAe A kahyuM?" tyAre rAjAe te devatAe kahele pUrva bhavane sarva vRttAMta teNIne nivedana karyo (ko), tyAre te samagra paNa pite anubhavelAne vicAratI te jAtismaraNane pAmIne tathA moTA aniSTa kaNanI paraMparAne joIne teNI potAnAM AtmAne ghaNA kALa sudhI zeka karavA lAgI ke -"he pApI jIva ! AtmAnuM anartha karanAruM teM zuM karyuM ke jethI ayogya bhakta ApavAvaDe tevA prakAranuM pApa upArjana karyuM? thoDA arthane mATe ghaNAne tyAga kare e karavAne zuM yegya che? hA ! hA! jIva! anArya ane durjanmanI jAtimAM utpanna thayela tuM duHkhanuM sthAna thayela che. ugra viSavALA AhArane kavala (kaLIye) kare sAro che, kha upara sUvuM sAruM che, siMhanI dADhAnA samUhane khajavALavAnuM karavuM sAruM che, agninI moTI jvALAnI zreNimAM cAlavuM athavA tenI upara rahevuM sAruM che, athavA bhAlAnA agrabhAga upara prabaMdhavaDe Asana karavuM sAruM che; paraMtu vicAra karyA vinA seMkaDe anarthane utpanna karanAra vastunA samUhanuM je karavuM te sAruM nathI, mATe have pUrve aMgIkAra karelA jinadharmanuM tuM smaraNa kara." A pramANe pUrva bhavamAM karelA duzcaritrane vAraMvAra niMdatI ane meTA saMvegane pAmelI te devIne rAjAe kahyuM, ke-"he devI! kumArIe kahele A vRtAMta zuM satya che?" teNIe kahyuM he naravara ! A sarva satya thayuM che. -tethI have parabhavanA pathya (hitakAraka) bhAtArUpa kAryane viSe udyama kare egya che." rAjAe kahyuM ke-"he devI! jema tane bhAse Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilakasuMdarInI kSamApanA ane mRtyu. [3papa ] tema kara. viziSTa tapa, cAritra ane jJAnavALA sAdhuone tathA dIna ane duHkho mANasone dharmane mATe dhana Apa, ane bIjuM paNa dharmakArya kara. te A rAdhAvedha jevA prastAvane satva rahita manuSya ArAdhavAne zaktimAna nathI, tethI he devI! tuM temAM udyamavALI thA." A pramANe rAjAe kahyuM tyAre tilakasuMdarIe sarve aMtaHpuranI strIone (dAsIene) ane saubhAgyasuMdarIne bolAvI. pachI pitAnA kapALa paTTa upara hAtharUpI kamaLanA kezane sthApana karIne (hAtha joDIne) teone kahyuM ke -"ahIM meM madavaDe, krodhavaDe, bhavaDe athavA chetaravAnA prayatnavaDe (mAyAvaDe ) tamAruM je kAMI anucita AcaraNa karyuM hoya, te sarva tamAre khamavuM. hadayamAM thoDo paNa kheda dhAraNa na kare." tathA saubhAgyasuMdarIne paNa pitAnA alaMkAra ApavApUrvaka prema sahita kahyuM ke"he bahena ! hAsya ane dveSa vigerevaDe je kAMI meM aparAdha karyo hoya, te sarva mArA aparAdha tuM kSamA karaje, ane A vijayacaMdra rAjaputrane paddamadeva rAjaputranI jema je. ghaNuM zuM kahuM? tArA usaMgamAM ja meM tene nAMkhe che. jema ucita lAge, tema tuM karaje." pachI teNIe vijayacaMdra kumArane paNa kahyuM ke "he putra! havethI A tArI mAtA che, tene mArAthI paNa adhika gauravavaDe tAre jevI (jANavI). ane he vatsa ! Aja ke kAla akalyANane bhajanArI huM maraNane zaraNa thaIza." pachI saubhAgyasuMdarIe kahyuM ke-"he devI! have tuM putranI ciMtA na karIza. vijayacaMdra mAro pahelo putra che ane tyAra pachI (bIjo) padamadeva che." A pramANe aMtaHpuranI strIo moTA cittanA saMtApane dhAraNa karatI tAviccha(tamAla patra)ne guccha jevI (zyAma)mukhanI kAMtivALI " AvA aMtavALe A jIvaloka che." ema bolatI te strIo tilakasuMdarIne sArI rIte khamAvIne jema AvI hatI tema gaI. saubhAgyasuMdarI - devI paNa vijayacaMdra rAjaputrane Adara sahita grahaNa karIne saMsAranA asArapaNAne vicAratI praticArikA(dAsI)paNAne aMgIkAra karIne teNInI pAse ja rahI. niraMtara netramAMthI paDatA azranA pravAhavALA ane zoka karatA evA rAjAne paNa tilakasuMdarIe kahyuM ke"he deva! bIjA manuSyanI jema tame A pramANe zaka kema kare ? zuM A jagatamAM nitya rahenArA keI janane tame je ke sAMbhaLe che ke jethI karIne A pramANe ghaNI rIte tame pIDA pAme che, kheda pAme che ane saMtApa pAme che?--jyAM sudhI A jIvane samUha che ane jyAM sudhI cAra gativALo A saMsAra che, tyAM sudhI janma, jarA ane maraNa vigerene saMbhava rahele ja che. " A pramANe rAjAne zAMti ApIne tathA sarva saMgane tyAga karIne parameSThInuM samaraNa karatI devI devaka( varga)nI lakSamIne pAmI. pachI rAjA paNa tilakasuMdarI paralokamAM gaI tyAre tenuM paraka saMbaMdhI kArya karIne kALanA krame karIne tenA premane putra upara AropaNa karIne alpa zekavALo thaye. tathA bane putrane vyAkaraNa, kAvya, chaMda ane kathA vigere zAstranA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 356 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 4 cA : samUhane bhaNAvyA. karavAla, kuMta, zarAsana, cakra, sela vigere zasranA nAMkhavAne viSe meTI kuzaLatAne pamADacA. hAthI, azva ane mahalanA parizramane karAvyA, ane mATA yauvanane pAmelA te bannene mATA vaibhavavaDe rAjaputrIo paraNAvI. te banne putrA paraspara snehavaDe vartIne kALanu nimana karavA lAgyA. rAjA paNa A mAtAnA viyAgavALA che ema jANIne cAvaDe vizeSe karIne vastra, alakAra vigere ApavAvaDe te vijayacaMdra rAjaputrane upacAra karatA hatA. ane "A tA e pAMkha sahita che " ema jANIne bIjA putrane tevA upacAra karatA na hatA. pachI strIjananuM sArA vicArapaNuM' nahIM hAvAnI tathA buddhinA prakanuM tuccha jovAmAM pradhAnapaNe hAvAthI hRdayanI aMdara utpanna thayelA irSyAnA samUhavALI saubhAgyasuMdarI vicAravA lAgI ke--" kAMi paNa kAraNuvaDe rAjA vijayacaMdna upara dAna, sanmAna vigerevarDa adhika prema dekhADe che, paNa mArA putra upara dekhADatA nathI. Avu karavu zu rAjAne ceAgya che ? athavA tA mArAthI paNa vijayacaMdranI mAtA adhika prasAdanuM sthAna hatI. tenA saMbaMdhathI putra paNa tevA ja thayA. ATalA mAtrathI pazu kayA doSa nathI? vaLI jo mArA putrane cheADIne rAjA koipaNa prakAre Ane rAjya pazu Apaze te ghaNuM ayeAgya thaze." A pramANe vicAratI te divaseAne nirgamana karavA lAgI. tyAra pachI kAika avasare kALasena nAmanA bilapatinI sAthe akasmAta virAdha utpanna thayeA. tyAre utpanna thayelA mATA kApavALA rAjA pote tenA nigraha karavA mATe cAlye. tyAre tenA pagamAM paDelA vijayacaMdra kumAre rAjAne pAchA vALyA, ane keTalAka hAthI, azva ane padAtivaDe parivarelA te rAjaputra pAMca divasane yAgya zaMkhala( bhAtu' ) laIne anya dizA tarapha prayANu daine ( karIne ) vegathI pallInI sanmukha cAlyA. eka divase karIne mArgonA khAra ceAjana ullaMghana karIne sUrya asta pAmyA tyAre, kaThaNu kharIvaDe khAdelI pRthvInI rajanA samUhavaTe gAyAnA samUhe AkAzane AcchAdita karyuM tyAre tathA peAtAnA mALA tarapha gamana karavAmAM pravarte lA pakSInA samUhanA kAlAhala thatA hatA tyAre gUDhacara puruSAe paNa nahIM jANelA, pallIpatie mekalelA ArakSaka puruSAe paNa nahIM dekhele tathA yamarAjanI jema jenu Agamana jaNAyu nathI evA te rAjaputra kALasena jillapatinA bhavanamAM peThA. ane "re re durAcArI ! tArA upara vijayabaLa rAjA kApa pAmyA che, tethI kAIpaNu maLavAnanuM zaraNu aMgIkAra kara. tArA meAkSa nahIM thAya." e pramANe khelatA rAjaputra gADha karanI capeTAvaDe tene mArIne pADyo ane khAMdhyA. pachI eka kSaNavAramAM sArabhUta dhana, kanaka, kAMsu ane vastra vigere grahaNa karIne ane palTIpatine kedInI jema grahaNa karavAvaDe vaza karIne te kumAra pAchA vaLyeA. mAtra pAMca rAtrivaDe ja pAtAnA nagaramAM prApta thayA. rAjAnA caraNamAM palTIpatine nAMkhyuM ane te pallImAMthI grahaNa kareluM dhana, kanaka vigere tenI pAse mUkayuM. te joI rAjA ati harSa pAmyA, tethI kumArane yuvarAja padavI ApI. tathA hAthI, azva, khajAnA ane keAThAra vigere . ApyA. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayacaMdrane tenI aparamAtAe karela kAmaNa. [ 357 ] tyArapachI kaI divase dhAraNa karelA veta chatravALA, hAthaNanA sakaMdha upara caDelA, pAse cAlatA majabuta azvanA samUhavaDe rAjamArgane rUMdhatA, mArgaNanA samUhavaDe gavAtA guNanA samUhavALA, ghaNA kevaDe jevAtA, AnaMda karanArI rAjalakSamInA vistAravALA ane rAjapATIe nIkaLelA te rAjaputrane joIne gavAkSa(bArI)mAM rahelI saubhAgyasuMdarI tenI moTI samRddhi jevAne asamartha thavAthI moTA cittanA saMtApane pAmI, ane vicAra karavA lAgI ke-"have zuM karavuM yogya che? A sapatnInA putrane mArA praNayanA bhaMganI apekSA rAkhyA vinA rAjAe AvI padavIe sthApana karyo. have kadAca rAjyalakSamIne paNa pAmaze, tethI haju jyAM sudhI A rAjyane pAme nathI tyAM sudhImAM koIpaNa pragavaDe AnA prANune nAza kare gya che." A pramANe nizcaya karIne teNIe kArpaNa karyuM, pANInI sAthe tene saMcAra karyo (pANIthI mizra karyuM). te pANIne upabhegA karyA pachI tarata ja te vijayacaMdra dehane dAha vigere davaDe grahaNa karAye. teNe A vRttAMta rAjAne jaNAvyuM. teNe paNa utpanna thayelA moTA duHkhathI maMtra, taMtra vigere jANanArAne jaNAvyuM. teoe vyAdhine vinAza karanAra vividha prakArano upakrama (upAya) AraMbhyo paraMtu koI paNa vizeSa thaye nahIM (guNa thayo nahIM). tyAre tene pratikAra nahIM thavAthI vilakhA mukhavALA maMtrAdikane jANanArA teo jema AvyA hatA tema pAchA gayA. rAjaputra paNa dareka divase durjananI jema avakAza pAmelA vyAdhivaDe atyaMta parAbhava pAme. tenA banne hAtha kRza thayA, zarIranuM sAmarthya kSINa thayuM, tathA mukha, netra ane nAsikAnA vibhAga saMkeca pAmyA, tethI lajajAvaDe koIne pitAnuM zarIra nahIM dekhADate tathA atyaMta durdazanapaNIvaDe pote paNa potAnA AtmAne saMdeha karate te A pramANe vicAra karavA lAgyA, ke - meTA regathI vyAsa thayelA ane sAthe dhULanI kIDA karanArA mitrane paNa udvega karanArA mAre have ahIM rahevuM yogya nathI. jyAM pitA paNa premanI pradhAnatAvaDe pratipattivALa ane meTA nehavALo hovA chatAM paNa avaLA mukhane kare che, ane pUrvanA bahamAnanuM khaMDana kare che tevA sthAne paNa kaTAkSa sahita jenArA zudra lekanA kAMIka hAsya vaDe jovAyelA buddhimAna puruSe rahevAnI buddhi karavI yogya nathI, paraMtu ApattimAM paDelA ane bIjAnA parAbhavane nahIM sahana karanArA abhimAnI puruSane pitAnuM adarzana ucita che. te zuM have agninuM sAdhana, jaLamAM praveza ke girinA zikhara uparathI bhagupAta karIne AtmAnuM mUkavuM (maraNa) gya che? A sarvane madhya kAMI paNa prApta thayeluM jaNAtuM nathI, tethI zAstrane jANanArA munine pUchIne ahIM je koI yogya hoya, te huM kara." pachI tene bAla mitra zubhaMkara nAmane che, tene teNe kahyuM ke-" tuM ahIMthI jaIne kaIka kuzaLa munine A pramANe pUcha, ke -"je mANasa maravAne ja ahIM icchate hAya, te giripAta vagerenI madhyethI karyuM maraNa aMgIkAra kare ? zAstrane viSe kayuM maraNa Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 358 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4che ? zreSTha kahevAya che?" tyAre teNe "tatti (bahu sAruM)" ema aMgIkAra karIne kSemadatta nAmanA sAdhunI pAse jaIne vinayathI namIne ucita maraNa pUchyuM. munie paNa A pramANe kahyuM ke "girinA zikhara uparathI paDavuM vigere maraNe aneka jIvonA duHkhanA hetu (kAraNa ) che tethI te karavA yogya nathI. paraMtu tapa, niyama ane saMyamanA udyoga vaDe zobhatA manuSyanA pitAnA krame karIne prApta thayelA mukhya ArAdhanAvALA maraNane sarvasa bhagavAna vakhANe che." te sAMbhaLIne teNe rAja putrane te vAta samyaphaprakAre kahI. tyAre maraNathakI nivRtta thayelA cittavALA teNe vicAryuM, ke-"te dezamAM huM jAuM, ke jyAM gayelA mane koI paNa jANatA na hoya, kemake ahIM rahelo huM kAMIpaNa karavAne zaktimAna nathI. dekhAtA manohara, sunilaSTa ane suMdara avayavavALuM te mAruM zarIra paNa AvI avasthAne pAmyuM. are ! have huM zuM karuM? athavA to A pramANe saMtApa karavAvaDe zuM? pote karelA duSTa karmone anubhava karyA vinA mokSa kadApi thatuM ja nathI. jeonuM saMpattimAM jevuM mana hoya, tevuM vipattimAM paNa tulya (samAna ) hoya, te ja dhIra puruSo che. je ema na hoya, te jagatamAM koI paNa adhIra nahIM kahevAya. A jagatane viSe paNa kaMI manuSya ekAMta sukhI nathI ema huM mAnuM chuM. tethI he jIva! thoDA paNa cittanA saMtApane tuM na kara. je cakravatI ane vAsudeva paNa karmanA vazathI Apattine pAme che, te kIDA sarakhe mArI je manuSya kema saMtApa kare che?A pramANe dhIrajane dhAraNa karatA te rAtrinA be pahora vyatIta thayA tyAre keIne A vAta kahyA vinA vaiSanuM parAvartana karIne tathA prakAranuM kAMIka zaMbala(bhAtA)ne gya vastu grahaNa karIne pitAnA gharamAMthI bahAra nIkaLe. dhIme dhIme cAlate te patrAlaya(prApyAlaya) nAmanA gAmane pAmyA, ane paradezIne maThane viSe rahyo. tyAM eka kArpeTike te kumAranA zarIrane joIne tathA roganuM nidAna jANune nipuNa buddhithI A pramANe kahyuM, ke-"he moTA prabhAvavALA ! tuM jyAM vase che? ane tArA A rogane saMbhava kayAMthI thaye?" kumAre kahyuM ke "huM" hastinApuramAM vasuM chuM, roganuM utthAna (utpatti) kenAthI thayuM che, te huM jANato nathI." kArpeTika kahyuM ke "je gharamAM tuM rahe che, te gharamAM zuM tArI patnI mAtA ke pratikUla bhAryA? ke kaI viruddha puruSa che ke nathI ?" rAjaputre kahyuM ke "sapatnI mAtA che, paraMtu tevA viruddha AcAravALI meM jANa nathI. " kArpaTike kahyuM-"prathama te che. tene putra che ke nathI?" kumAre kahyuM-"che." kAITike kahyuM-"te kAryane vinAza thayo. he mahAnubhAva! pratikULa thayelI sapanI mAtAe potAnA putranA Ichita arthanA vinAzanI zaMkA thavAthI bhejanAdikanA miSavaDe tArA upara A kArmaNa karyuM che, ema huM saMbhAvanA karuM chuM." kumAre kahyuM ke ahIM zuM na saMbhave ? keNa kavijana jANe che ke-moTA samudrane 1 kApaDie. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja * kArpeTika kumAranA kAmaNanI karela zAMti ane prApta thayeluM rAjya. [35] oLaMgIne laMkApurIne cotarapha vIMTI leze ? ema keNa jANe che ke rAkSasane nAyaka (rAvaNa) nehI thaze ? athavA te ema ke jANe che ke suvarNanA mugavaDe rAma pite haraNa karAze ? aho ! evuM A jagatamAM zuM che ke je na saMbhave?" tyAre kArpaTike kahyuM ke "he mahAnubhAva! te sAruM kahyuM. AvA prakAranuM sAruM kahenArA tArA pitAnA (mArA) zarIrane tyAga karavAvaDe paNa kAMIka upakAra thAya te bahu sAruM thAya. mAtra e ja vizeSa che ke tuM A Iche che ke nahIM? te huM barAbara jANatA nathI." rAjaputre kahyuM ke-"he mahAbhAgyavAna ! ArogyanI saMpadAne keNa na Icche? keNa sukhane na I che? kamaLanA patra jevA netravALI AvatI lakSamIne kaNa na Icche? dukhI avasthAne pAmele paNa keNa jIvitane na Iche? A pramANe hovAthI tuM niHzaMka manavALo thaIne je ucita lAge te kara." A pramANe rAjaputre kahyuM tyAre te kArpeTika kapaTane tyAga karIne chidravALA veNu daMDanA madhyamAMthI maTI auSadhithI siddha karelI eka guTikA kADhIne tene traNa varSanI chAzanI sAthe cUrNa karIne rAjaputrane ApI. te khAvAthI tene vamana (UlaTI) ane virecana thayuM ane vikALa samaye (sAMje) tene khIranuM bhejana karAvyuM. pachI bIje trIje divase paNa pharIthI pUrva kahelA vidhi pramANe guTikA ApI. tethI tene sarva kaNa doSa nAza pAmyuM. ane te rAjaputra pharIthI navA zarIravALo thayo. pachI A mAro meTo upakAraka che ema jANIne te kArpeTikane zeSa zaMbala(bhAtA) vaDe pUjIne te kahevA lAgyA ke -"he mahAnubhAva! A prakAranA moTA upakAra karanArA tamane traNe lokanuM dAna ApavuM te paNa thoDuM che, to pachI bIjA padArtho ApavA te zuM kAmanA che? jethI tamane zuM ApuM ? athavA zuM karuM? AvA prakAranI avasthAne pAmelA mAre saMpatti kaI hoya? mAtra je kadAca vijayacaMdra nAmano rAjaputra 'samRddhi pAmele che ema keInI pAsethI sAMbhaLe, te sarvathA pharIthI paNa darzana karo." ema kahIne te rAjaputra pUrva deza tarapha cAle. krame karIne jate te pATalIkhaMDa nAmanA nagarane prApta thaye. mArganA atyaMta parizramathI zarIranI kilAmanA (kaSTane) pAmele te nagarane pAse rahelA rakta azoka vRkSanI nIce maNipIThikA upara vizrAMtine pAmyuM ane te pradezanA ramaNIyapaNAe karIne paNa vizrAMtine pAmya, zItaLa vAyunA sparza vaDe sukha nidrAne pAmele te atyaMta sUta. te vakhate teNe svapna joyuM ke -"mArA udaramAMthI nIkaLelA atyaMta vistArane pAmelA AMtaraDAo vaDe pATalIkhaMDa nagara cataraphathI vIMTaLAI gayuM." A vana jeIne jAgRta thayela te vicAravA lAgyuM ke pUrve kadApi nahIM joyelA A svapnanuM zuM phaLa huM mAnuM ? - have A tarapha te nagaramAM kIrtizekhara nAmane rAjA eka vakhata rAtrie nivRtti na pAmI zake tevAM moTA vyAdhinI vedanAthI vyApta thaye. oSadhAdikanA saMga karyA chatAM paNa, devatAnA samUhane pUjyA chatAM paNa, nava zahene tRpta karyA chatAM ane purohite Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [360 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4che : zAMtikarma karyA chatAM paNa te maraNane pAmyuM. te vakhate tevA prakAranA putrAdikanA rahitapaNAthI catarapha duSTa dAyA (bhAgIdAra)nA samUha prApta thayA tyAre maMtrI ane sAmaMta vigere pradhAna lokee gupta rIte te rAjAnuM paraka saMbaMdhI kArya karIne zreSTha hAthI, azva vigere pAMca divya taiyAra karyA ane " A divya jene pratiSThita karaze, te rAjA thaze. " ema nizcaya karIne te di nagarane viSe pheravyA, paraMtu rAjyane gya puruSa jovAmAM AvyuM nahIM, tyAre nagaranI bahAranA bhAgane jotA jotA te divya tyAM gayA, ke jyAM te rAjaputra pavananA arthane vicArate rahela hatA. te vakhate te zreSTha hAthIe pitAnA gaLAne garava karIne pitAnI pITha upara tene sthApana karyo, te ja vakhate ave pragaTa hekArava karyo, meghanI garjanA jevuM cAra prakAranuM vAMjitra vAgavA lAgyuM, rAjaputranA mastaka upara chatra potAnI jAte ja dhAraNa thayuM, tenI bane bAjue kikoe UMcA karelA cAmare vIMjhAvA lAgyA, tathA namaskAra karatA maMtrI ane sAmata tenI pharatA parivaryA. A pramANe cira(pUrva)bhavanA karelA sukRtane anusAra rAjyalakamInA vistArane pAmelA te mahAtmAe tyArapachI nagaramAM praveza karyo. te vakhate nagaramAM moTo utsava thaye, tathA anItine karanArA, lekene lUMTanArA cAra (dhADa pADanAra )nA samUha dUra nAzI gayA. tyArapachI te rAjA maTI rAjyalakSamIne bhagavate hatuM tyAre tene eka zUrasena nAmane sAmata tene namaskAra nahIM karate garva sahita A pramANe be, ke-"jenI jAtino vizeSa jA nathI evA A koIkane viveka rahita tiryae rAjAne sthAne sthApana karyo che, tene ka kuzaLa puruSa praNAma kare? A janaMgama che ke bIje che? ema jene jANe nathI, tene paNa rAjya upara sthApana karIne are re! A mUDhajane name che. vANInI caturAI vigere manahara guNanA samUha dUra raho, paraMtu jene viSe jAtinI paNa vizuddhi nathI, tene viSe bIjuM te zuM hoya?" A pramANe vinaya rahita vacananA samUhane belatA tene sAMbhaLIne atyaMta kapa pAmelA rAjAe pratihAra puruSane A pramANe kahyuM ke -"rere pratihAra ! tuM eka ja jaine daMDavaDe tene atyaMta mArIne tathA gADha rIte bAMdhIne jaladI mArI pAse lAva." A pramANe rAjAe kahelo te tenA mAhAsyathI moTA vIryanA ullAsane pAmIne tevA koIpaNa prakAranA baLanA prakarSane pAme ke jethI hari, hara vigerene paNa tRNa jevA mAnate te moTA saMraMbhavaDe yamarAjanI jema daMDane uchALa ane pAdapanI khalanAne nahIM pAmate te zurasena sAmaMtanI pAse gayA. ane tene kahevA lAgyA ke-"re re! tarapha moTA zatrupaNAne pragaTa karanAra dura sAmaMta ! tuM have pitAnA koI paNa zaraNanuM smaraNa kara." A pramANe belatA tenA mastaka upara daMDavaDe taDa daIne 1 mANasene anusaravA lAyaka-mAnavA lAyaka. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUrasena sAmaMtanuM vaza thavu. [ 361 ] mAryAM. te vakhate tene bAMdhavA mATe taiyAra thayelA te sAmatanA banne hAtha peAtAnI jAte ja pAchA mukhavALA thayA, tathA UMcA karelA vividha zasranA samUhavALA tenA sevakAnA samUha paNa jANe sta'bhita thayA hAya ane jANe lepane banAvelA hAya tema nizcaLa rahyo. tyArapachI--" ahA ! A navA rAjAnA pApanA praka kevA che ? ke jethI peAtAnA zarIranA paNa prabhurUpe vartatA mane A ekalA adhama puruSa AMdhyA. " A pramANe pazcAttApa karatA tene baLadanI jema AgaLa karIne te pratihAra vijayacaMdra rAjAnI pAse lai gayA, ane else ke--" he deva ! te A duSTa sAmaMtane hAthInA baccAnI jema bAMdhIne huM tamArA caraNakamaLanI pAse lAgye chuM." te vakhate sUryanI jevA prasaratA mATA tejanA samUhavALA te rAjAne jovAne paNa asamartha, kAziTAnI jema nIcA mukha ane netravALA, krAMti rati mukhavALA tathA lAMbA ane uSNu ni:zvAsavarDa zarIranA mATA saMtApane sUcanana karaMtA ( jaNAvatA ) te sAmaMtane maMtrIonA samUhe kahyuM, ke--" hai zUrasena ! teM A ghaNuM yeAgya karyuM che ke jethI rAjAnA siMhAsana upara beThelA tathA pUrva bhave sArI rIte AcarelA tapa ane dAnavaDe vRddhi pAmelA meATA puNyanA samUhavaDe mATA abhyudayarna pAmelA A devane te tevA prakAranI avajJAnA samUhevaTe atyaMta anucita vacana kahyuM, ane tenA pAdapITha upara leATatA peAtAnA mastakama`DaLane namAvyuM nahIM. tathA AnA mAhAtmyane nahIM jANatA tuM jema tema khelyA, tethI have kapALataLavarDa pRthvIpIThane tADana karIne ( namIte ) "huM mahArAjA ! have pharIthI huM AvuM kAya nahIM karuM, A mArA eka aparAdhane kSamA karo. " ema elIne devane prasanna kara. nahIM te aniyarUpI rathamAM beThelA tuM yamarAjanA maMdiramAM jaiza. " A pramANe maMtrIonuM vacana sAMbhaLIne meTA pazcAttApane pAmele te zUrasena kahelI vidhi pramANe vijayacaMdra rAjAne khamAvIne kahevA lAgyA ke "huM nareMdracaMdra' ! je huM ATaluM paNa jANutA nathI, ke puNya vinA naredranI lakSmI DAya ja nahIM, athavA jene samagra rAjaleAka sevakanI jema name che, tenI avajJA kema karAya? huM mAnuM chuM ke-adhama vidhAtAe A viDaMbanAne mATe mane puruSanA rUpamAM dhAraNa karanAra pazu ja karyAM che, tethI he deva ! mArA A samagra aparAdhane tame kSamA karaza. havethI teA hai svAmI ! tame ja mArI gati ane tame ja mArI mita che. jethI karIne bALakAnA vilAsa budhajanAnA manamAM kadApi du:khane utpanna karatA nathI, tethI karIne he nAtha ! have tame mArA upara kalpavRkSanI jema manavAMchitane karanAra prasAdavALI cakSu karI." A pramANe teNe kahyuM tyAre vijayacaMdrarAjAneA kAvikAra atya Mta zAMta thayA, jethI teNe tatkALa tene baMdhanathI mukta karyAM, paMcAMga 46 1. sarva rAjAomAM caMdra jevA. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 362 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 the H prasAda apA, tathA abhaya ApavAmAM pradhAna e pitAnA hastapalava tenI pITha upara sthApana karyo. A pramANe te zUrasenanuM sanmAna karIne tene vAsthAne vidAya karyo. pachI bhayathI namatA sAmaMtamaMDaLavALA ane akhalita zAsanavALA rAjayane bhegavate te rAjA kALane nirgamana karavA lAgyA. have keIka divase pavanathI paNa adhika vegavALA keTalAka ghaDe vAre vaDe parivAre (sahita) ane pote jAtya azva upara caDele te vijayacaMdra rAjA azvavAhanikA(azvakIDA)ne mATe nagaramAMthI nIkaLe. tyAM niraMtara kazA(cAbaka)ne ghAtathI bhaya pAmelA ave grahaNa karelA moTA vegavaDe lAMbA mArganuM ulaMghana karIne jeTalAmAM te rAjA keTalAka ejana gaye, teTalAmAM jenuM pUrve prApta thaeluM dhana coroe haraNa karyuM che, tathA baMdIgrAhaDe jene pakaDIne laI javAya che evA duHkhI manavALA te pUrvanA upakArI kAuMTikane je. tene joIne rAjAe tene oLakhe (jANe), tethI teNe corene kahyuM ke "are ! A mahAnubhAvane A pramANe prayatnavaDe kema laI jAo cho?" coroe kahyuM ke "A pUrvane verI che, tethI pote karelA karmane egya phaLa Ane avazya ApavuM ja joIe. " te vakhate AkAra ane igita( ceSTA )mAM kuzaLapaNAe karIne rAjAe teonuM abhinapaNuM jANIne kahyuM ke -"he leke! ANe tamAre zuM aparAdha karyo che? A mahAnubhAva keInuM paNa viruddha kare, ema saMbhavatuM nathI, kemake viruddha AcaraNa karanArA puruSo tamArI jema cakra, dhanuSya, kharca ane mudagara vigere zastrone dhAraNa karanArA hoya che. tethI tame keIka ducho cho mATe are e puruSa ! A anAryone pakaDe." ema bolatA rAjAne uttara ApyA vinA ja teo dizAomAM nAzI gayA. jatA evA teone atyaMta vegavALA azvanA samUhane hAMkIne te rAjapuruSee pakaDayA. kArpeTikane paNa praNaya pUrvaka gADha AliMgana karIne rAjAe pUchayuM ke- "he mahAnubhAva! tame A duSTa jananA viSayane kema pAmyA?" kArpaTike kahyuM ke-"sAMbhaLo. huM pUrve upacAra karelA vijaya caMdra rAjAnA darzanane mATe jatuM hatuM. te vakhate A zerIe tenuM ApeluM ja dhana uThAvIne (haraNa karIne) baMdIgrAhaDe mane laI javAne AraMbha karyo, paraMtu kaMIka sukRtanA vazathI he mahArAjA ! tame sanmukha thayA." tyAre "A mane oLakhate nathI" ema vicAra karatAM rAjAe tene kahyuM ke "he mahAbhAgyavAna! tame vijayacaMdra rAjAne ze upacAra karyo hato?" kAITike kahyuM ke -" vyavahArathI meM tenA zarIranA rogane kAMIka nAza karyo, ane nizcayathI te meM kAMI karyuM nathI, kemake te puNyazALI puruSa che tethI pitAnA mAhAbhyathI ja kadApi gAdikanI prApti nathI." tyAre rAjAe vicAryuM ke--" ahe! AnuM vacanane vibhAga karavAmAM kuzaLapaNuM kevuM che? ahe! AnI ? gaMbhIratA kevI che? tathA ahe! upamA rahita upakAra karavAnuM AnuM AcaraNa kevuM Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArpeTikane thayela vijayacaMdra rAjAne meLApa. [ 363 ] che?" A pramANe rAjA vicAre che, te vakhate UMTa upara caDelo ane meTA vegavALo eka rAjapuruSa tyAM AvyuM, ane kahevA lAge ke"he deva! tamArA moTA kALanA vilaMbanA vicAravaDe vyAkuLa thayelA maMtrImaMDaLe mane mokale che, tethI deva (tame) prasAda karIne ahIMthI pAchA pharo." tyAre te kArpeTika puruSane pitAnA azva upara besADIne te rAjA pitAnA nagaramAM gaye. tyAM pitAnI sAthe nAna, bhajana, zayana ane taMbola(pAna)nuM dAna vigere upacAravaDe tathA moTA mUlyavALA degua (rezamI vastra) ane maNinA alaMkAra ApavA vaDe tenuM sanmAna karyuM. te vakhate asadaza pratipattinA vizeSane joIne kATika vicAravA lAge ke -" (mArAmAM) dAkSiNyane abhAva chatAM paNa, viyeganA pratIkAra( upAya)ne viraha(abhAva) chatAM paNa, upakArane abhAva chatAM paNa ane cirakALanI rUDhine nAza thayA chatAM paNa A rAjA baMdhunI jema, parama mitranI jema, snehI vajananI jema ane parama upakArInI jema mane A pramANe bahumAna kema Ape che? tethI "he rAjA ! tame mAre upakAra kema kare che?" ema zuM huM tene pUchuM ? athavA evuM pUchanArane gAmaDIyApaNuM utpanna thAya che. evo koI paNa samaya Avaze, ke je vakhate Ane paNa huM jANIza, paraMtu moTA jananI pAse jema tema bolavuM yogya nathI. " A pramANe vicArIne te mauna rahyo. e rIte keTalAka divaso gayA te paNa kAryane madhyane (tatvArthane) nahIM jANanAra te rahevAne asamartha thavAthI eka divasa rAjAne kahevA lAge ke-"he deva! tamAruM vatsalapaNuM hajAra mukhavaDe paNa varNana karI zakAya tevuM nathI, tamArA rUpane atizaya lAkha leAcanavaDe paNa joI zakAya tevuM nathI, tathA tamArA guNanI saMpadA paNa iMdravaDe paNa prakAza karI zakAya tevI nathI, to pachI mArI jevo jaDa prakRtivALo puruSa tamArA svarUpane kema pragaTa karI * zake? moTA puNyanA samUhavaDe jenuM darzana pAmI zakAya tevA prakAranA tamane joIne netranA nirmANanA phaLane pAmele huM thaye chuM. have he deva! je tame mane anumati Ape, te huM vijayacaMdra rAjAnA darzana mATe jAuM, kemake teNe te vakhate mane vAraMvAra prArthanA karI hatI, ke-" jyAre tame mane addhine pAmelo sAMbhaLo tyAre sarvathA prakAre tame mane maLaje." te sAMbhaLIne kAMIka hAsyanA vazathI pharakatA eNapuTavALA rAjAe kahyuM ke-"he mahAbhAgyazAlI! te ja huM vijayacaMdra tamArA prabhAvathI AvI saMpadAne pAmela chuM." kApaTike kahyuM-"he mahArAjA! regavaDe zarIra kSINa thavAthI te kALanI tamArA zarIranI sthitine vicArate huM hamaNuM atulya rUpalakSamIne jevAthI mUDha thaye chuM. jo ke maMgaLanI Avaline viSe leke tamane vijayacaMdra rAjAnA nAme gAya che ane te huM sAMbhaLuM chuM, te paNa sarakhA nAmavALA ghaNu rAjAo pRthvI upara hoya che, ema zaMkA thavAthI mane tamAro nizcaya thaye nahIM. tethI karIne tame AvA prakAranI rAjyalakSamInA vistArane je pAmyA che, te bahu sAruM thayuM. tathA vaLI-akhaMDa maMDaLanI kAMtivALuM caMdrabiMba ane Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 364 ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 4 : kiraNonA samUhavaDe aMdhakAranA samUhane nAza karanAra sUryabiMba kone harSa utpanna na kare? dAna devAmAM ja eka rasika banelA puruSanA moTA dhananA lAbhane ane tamArA jevAnI paNa AvA prakAranI moTI rAjyalakSamIne kaNa ne vakhANe?" tyAre rAjAe kahyuM ke-"he mahAbhAgyavAna ! jo tame te vakhate mArA vegane dUra karyo na hota, te AvA prakAranI samRddhine udaya kayAMthI thAta? tethI paramArthathI te A sarve tamAre AdhIna ja che. tethI karIne have tame A dhana, kanaka keza, koThAra, caturaMga senya, pura ane Akara vigere sarvane grahaNa karo." kATike kahyuM ke "he deva! asamAna puNyanA prakanI khANarUpa tamArI jevAne nahIM devA lAyaka zuM che? paraMtu puNya rahita puruSane ApelI lakSamI paNa jema tema nAza pAme ja che. ane te lakSamIne nivAsa te viSNunA vakSasthaLane viSe ja che. tame mane je ghaNuM dhana pahelAM : ApyuM hatuM, te paNa mAruM dhana e haraNa karyuM, te AvA prakAranA manuSyane rAjyalakSamI kema thira thAya? jeLanA paravaDe dizAone pUrI denAra nadIonuM sthAna jema samudra ja che, tema che nareMdra! lakimInuM sthAna tame ja che, paNa bAkInA manuSya lakSamInuM rathAna nathI." tyAre rAjAe kahyuM ke-"bhale ema che, paraMtu have tamAre jAvajIva sudhI mArI pAsethI nIkaLI javuM nahIM." A pramANe kAITikane nizcaya karAvyuM, tene sAmaMtane sthAne sthApana karyo ane tene gAma ane AkaranI samRddhivALI mATI pRthvI ApI. A pramANe rAjyalamIne bhegavatA te bannenA divase jAya che.. A tarapha vijayabaLa rAjA vijayacaMdra rAjaputranA ati tINa viyeganA duHkhane anubhavate ane bAhyA vRttithI ja rAjyanA vyApArane ciMtavata jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM padamadeva nAmanA bIjA rAja putrane pUrvanA keI paNa pApakarmanA udayathI atisAra vigere moTA vyAdhio utpanna thayA, tethI saubhAgyasuMdarI pitAnA cittamAM kSobha pAmI. tene mATe maMtra, taMtra vigere upacAre prAraMbhyA, paraMtu De paNa upakAra thaye nahIM. paNa vyAdhinI vizeSa vRddhi thaI. pUrve karelA duSkRtanA ramaNavaDe atyaMta malinatAne pAmelI saubhAgyasuMdarI vicAravA lAgI ke-"aho ! kharAba rIte karelA vizeSa karmone pariNAma chevaTe kaTuka ane asuMdara thAya che ke jethI karIne te mahAtmA vijayacaMdra rAjaputra bhaktimAna chatAM paNa ane thoDo paNa vikAra nahIM dekhADatA chatAM paNa meM kAzmaNanA prayogathI tevI avasthAne pamADyo hato, tene ja A pragaTa vipAka che." A pramANe pazcAttApa karatI te jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM atyaMta zIdhrapaNe pAdakSepa karatI (cAlatI), azrunA jaLavaDe vyApta locanavALI, tathA "hA! vatsa! pharIthI tene kyAM jevo che pApI deva! A pramANe eka padamAM ja (ekI sAthe ja) puruSaratna rahita pRthvItaLane ? karavAne tuM upasthita kema thayuM che?" A pramANe pralApavaDe vAcALa mukhavALI dhAvamAtA Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () . paladeva rAjaputranuM mRtyu ane vijayabaLa rAjAne zoka [ 365 ] AvI, ane kahevA lAgI ke-"he devI saubhAgyasuMdarI ! A pramANe vyAkuLatA rahita tuM kema rahe che? padyadeva putra paryaMtadazAne pAmyo che, te tuM zuM nathI jANatI? tenI cetanA nAza pAmI che, daSTinuM baLa gaLI gayuM che, pharIthI pAchA na vaLe te mATe (dIrdha-lAba) uzvAsa atyaMta vRddhi pAmyo che, vAcA baMdha thaI che, mahAnidrA vistAra pAmI che ane zarIra dravita (zithila) thayuM che. " A pramANe sAMbhaLIne jANe ke akasmAta paDelA vajIvaDe (vIjaLIvaDe) tADana karAI hoya tema mUchavaDe mIMcAyelA netravALI saubhAgyasuMdarI pRthvI pITha upara paDI gaI. tyAre te kALane ucita evA zItaLa upacAra vigere pratikAranA vazathI te cetanAne pAmI, ane duHkhanA samUhavaDe bharAyelA aMgavALI te rovA lAgI ke-"he vatsa ! maMda bhAgyavALI mane mUkIne tuM kyAM cAlyo gaye che? he vatsa! pharI tane kyAM ?vigere vilApa karatI ane uraLa (chAtI) tathA mastakane tADana karatI te padamadeva rAjaputranI pAse gaI. tyAM nAsikAnA ni:zvAsa mAtrathI ja anumAna karavA lAyaka chavitavALA kumArane che. te vakhate ni:saha pRthvI upara sarva aMgane nAMkhIne hAhAra vaDe atyaMta rotI te kahevA lAgI ke-"he vatsa! tuM Ama kema rahe che? maMda bhAgyavALI mane javAba kema Apate nathI? athavA cakSu nAkhavA mAtra vaDe paNa kema AnaMda ApatuM nathI ?" A avasare vijayabaLa rAjA tyAM AvyuM, ane tevA prakAranI avasthAvALA rAjaputrane joIne aMta:karaNamAM moTA zakane vega prasaravAthI kahevA lAge ke-"he devI ! ApaNe maMda bhAgyavALA lekasamUhanA upalA bhAge (prathama) vatIe chIe, ke je ApaNe eka putra dezAMtaranA atithipaNAne pAme, ane bIjo putra AvI dazAne pAme." A vigere zekanA vacanene teo bolatA hatA tevAmAM atyaMta dusaha vyAdhithI vyApta aMgavALe te rAjaputra pavanathI haNAyelA dIvAnI jema bujhAI gayo. te vakhate moTA duHkhanA samUhathI vyApta thayelA aMtaHpuranI sAthe rAjA sAmAnya mANasanI jema dhIrajano tyAga karIne ravA lAgyo. tyArapachI AThaMda zadanA samUhavaDe AkAzataLane bharI detA parijanoe tatkALa te rAja putranuM samagra mRtakArya karyuM. rAjA paNa te prakAre koI paNa rIte moTA zakarUpI parvatavaDe dabAye, ke je prakAre tene mATe ucchavAsa paNa mahA kaSTa karIne nIkaLavA lAgyuM. teNe samagra rAjyakAryane tyAga karyo, ane samagra kAyAne vyApAra rUMdhIne yogInI jema vartavA lAgyA. tyAre tene maMtrIoe A pramANe kahyuM, ke-"he deva! tamAre A pramANe virAma rahita (niraMtara) zoka kare egya nathI, ke jethI tamArA viparIta cittapaNAe karIne AkhuM jagata sIdAya che. he nareMdra! traNa jagatamAM utpanna thayela je koI cara ane acara vastu che, te sarva utpatti ane nAza karIne sahita ja che tethI ahIM zeka karavAvaDe zuM phaLa che? he deva! A zeka karavAthI ke zeDo paNa guNa nathI, paraMtu mAtra arthane vinAza ane prajananI hAni thAya che. he devI! paralekamAM gayelA jIvane rUdanAdikamAMthI koIe paNa kadApi pAcho vALe nathI, tethI niSphaLa zoke Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [366] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva che ? karIne zuM?" A pramANe upadeza Apele rAjA kAMIka saMtApanI zAMtine pAmya, ane kahevA lAge ke-"he maMtrIe! A koNa nathI jANatuM ? ke zeka vigere karavAthI pitAnA zarIranI hAni sivAya bIje kaI paNa upakAra thatuM nathI. kevaLa atyAre ame pariNata (vRddha) vayavALA thayA chIe, ane putranI AvI gati thaI che. prathama te pahele putra tevA koI sthAne gayA che ke jyAM nAma paNa jaNAtuM nathI, ane bIjo putra bhavAMtaramAM gaye. A pramANe thavAthI pUrvanA rAjAoe pALelI A pRthvI huM saMtAna rahita thavAthI kevI thaze? A mAre mATe cittane saMtApa zarIrane upadrava kare che." tyAre maMtrI oe kahyuM ke-"he deva! kedakhAnAnA adhikAramAM nImele baMdhumitra nAmane puruSa hamaNAM ja Avyo che. teNe kahyuM ke "laSTapuSTa zarIravALA vijayacaMdrane meM sAkSAta je che, ane paddamakhaMDa nagaramAM putra rahita rAjA maraNa pAmavAthI pAMca divyAe rAjAne sthAne sthApana karela tathA maMtrI ane sAmaMtAdike Adara sahita sthApana karelo te rAjalakSamIne bhogave che." A pramANe sAMbhaLIne hRdayanI aMdara kAMIka uchaLatA saMtoSavALA rAjAe kahyuM ke-"he maMtrIo ! jo A sAcuM hoya te pharIthI pradhAna puruSane mekalavAvaDe tene nizcaya karIne mane kahe." ema kahIne visarjana karelA maMtrIo potAne sthAne gayA. rAjA paNa putranA viyAgarUpI vAvaDe jarjarita hadayavALI ane tyAga karelA pAnabhajanavALI saubhAgyasuMdarIne AzvAsana ApavA mATe aMtaHpuramAM gaye. tyAM dAsIe ApelA Asana upara beTho ane kahevA lAgyuM ke "he devI ! A pramANe ekadama ja sarva AhAranA tyAgane aMgIkAra karIne moTA zekanA samUhathI bharapUra thayelI tuM kema varte che? zuM A pramANe karavAthI koI paNa rakSaNa thaze ? athavA paralekamAM gayele putra pAcho Avaze? tethI have te zarIranI sthiratA kara, nehanI graMthine zithila kara ane hRdayane majabUta kara kemake deva, manuSya ane asura sahita A lekamAM AvI ja bhavasthiti che, ke janmelA jIvanuM avazya maraNa thavuM ja joIe." tyAre vizvanA cheDAvaDe mukhane DhAMkIne pUrve karelA duSkarmanA samaraNavaDe hajAraguNA utpanna thayelA zokanA samUhane hRdayamAM dhAraNa karavAne azaktimAna thayelI te devI kaMTha mUkIne raDavA lAgI. tene rAjAe kaI paNa prakAre dhAraNa karI ane kahyuM ke-"he devI! A mArI zikhAmaNavaDe A vizeSa zo thayA? ke A pramANe atyaMta kaThora rUdana karavAne tuM pravatI che?" tyAre duHkha sahita saubhAgyasuMdarIe kahyuM ke-"he deva! mArI saMkathAe karIne saryuM. huM moTA pApane karanArI ane dharmanI verI chuM ke jethI agya karmanuM AcaraNa karatI meM apayazane gaye nathI, asaMkhya duHkhanI prApti jANI nathI, thavAne kaTu vipAka vicAryo nathI, ane paralakane viruddha vyavahAra je nathI." rAjAe kahyuM ke "he sutanu! AmAM tAro za Sa che? 1 sArA zarIravALI. Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjI . saubhAgyasuMdarIe karela pitAnA duSkarmanuM varNana ane thayela pazcAttApa. [367 ] 'kema AtmAne vAraMvAra niMde che? pitAnA karmane vaza thayelA prANIo utpanna thAya che ane vinAza pAme che. temAM mAtApitAne zo deSa che?" tyAre saubhAgyasuMdarIe kahyuM ke-"he deva! anArya evI meM tevuM kAMI paNa pApavALuM duSkarma karyuM che, ke je karma kahevAne, sahana karavAne ane gupta rAkhavAne huM zaktimAna nathI. te karmanuM A samagra durvilasita AvI paDayuM che. uchedane pAmyA chatAM paNa te kALanI prApti vinA paNa phaLavALuM thayuM che. " tyAre rAjAe kahyuM ke -"huM kAMI paNa kAryanA tatvane jANatA nathI, tethI AnA paramArthane vistArathI phuTa vANIvaDe tuM kahe " tyAre gupta vAtane hRdayamAM dhAraNa karavAne azakta thayelI teNIe rAja putranA viSayavALo sarva kArmaNane vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne rAjA draDha rIte atyaMta kaluSita (malina) manavALe thaye, te paNa gaMbhIrapaNAne lIdhe teNe pitAnA mukhanI zobhA anyathA ( judA prakAranI) karI nahIM. pharIthI devIe kahyuM ke-"he deva ! huM moTA pApane karanArI chuM, kemake tilakasuMdarIe pitAnuM sarvasva ApavApUrvaka potAnA putrane lAvIne "A putra meM tane Ape, te tuM sArI rIte je " ema prItipUrvaka bolatI teNInA vacanane meM anAryAe manamAM sthApana karyuM nahIM. are re! akRtajJa lokamAM huM pahelI thaI. tethI he deva! te A anItirUpI vRkSa putranA maraNarUpI puSpanI saMpattivALo thayo che ane haju paNa parabhavamAM vividha prakAranA duHkhanA samUharUpI phaLavALe thaze. tethI karIne he devI putranA vicagArapI tIvra vAzi vaDe baLatA A zarIrane saranadI gaMgA )mAM nAkhavAvaDe bujhAvavAne huM IcchuM chuM." tyAre rAjAe kahyuM ke-"avazya thavAnA bhAve (padArthonuM tuM mAtra moTuM nimitta thaI che tethI have khedane mUkI de, ane samayane ucita kArya kara." tyAre saubhAgyasuMdarIe kahyuM ke-"he rAjA ! je prakAre tamArI saMtatinA vicchedanA viSayavALuM hadayanuM kaluSapaNuM mArA manane duHkhI kare che, te prakAre putranA viyoganuM duHkha mArA manane duHkhI karatuM nathI. meM anAryAe kevaLa mAro AtmA ja anarthamAM pADaye nathI, paraMtu moTA putranA nAzavaDe he naranAtha ! tamane paNa moTA arthamAM pADayA che." A pramANe moTA cittanA saMtApanI upekSA karatA rAjAe teNIne vijaya ane rAjyanA lAjavALe vijayacaMdrane vRttAMta kahyo. te sAMbhaLavAvaDe jema ghI nAMkhavAvaDe agninI javALAnI zreNi dedIpyamAna thAya tema saubhAgyasuMdarI hadayanI aMdara atyaMta dedIpyamAna thaI. tyAra pachI moTA kaNathI devIne jojana karAvIne tathA manahara vANavaDe zikhAmaNa ApIne rAjA pitAnA bhavanamAM gaye, ane vicAra karavA lAge ke-"aho ! strIonuM caritra durlakSaya (duHkhe karIne jANI zakAya tevuM) che. je kadAca kevaLajJAnarUpI lezanavALA keIka jANatA hoya te te saMbhave che. te A pramANe jIe bIjuM (jUK) bele che, bIjuM kare che, hRdayamAM bIjuM dhAraNa kare che, - bIjAne laI jAya che, haThavaDe bIjAne kAryamAM joDe che. tathA kemaLa, madhura ane manohara Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva : 4 thA : vANIvaDe bIjA puruSane bAMdhe che. A pramANe pApI zrIonA sarva vyApAra judA judA ja che. tathA vicArA ku-tilakasuMdarIe upacAra( sevA ) karyA chatAM paNa te pApaNIe tenA putranuM AvuM bhayaMkara kArya karyuM. akArya karIne paNa du:khane AdhIna thavAthI hRdayane madhye thADuM paNa dhAraNa karavAne azaktimAna thayelI teNIe te sarva kahyuM. tethI sa A pramANe kahevAya che ke-srIe tuccha che, kuTila che, ayeAgya kArya karavAmAM tatpara che, kuLa ane zIlane malina karanArI che, tathA anarthanI pathArI che. sApaNunA jevI ghaNA anane karanArI strIone jeoe dUrathI tyAgI che, te satpuruSA dhanya che, te ja puruSA sukhI che, te ja bhayaMkara bhavarUpI samudranA pArane pAmyA che, teee ja A jagatamAM vijaya patra meLavyuM che, tee ja A jagatamAM deva ane dAnavAne pazu vAMDhavA lAyaka thayA che, du:khe karIne sAdhI zakAya tevuM paNa vAMchita kArya tene ja siddha thayu' che, ke jeo gADha ceAgarUpI khakhkharavaDe cAritrarUpI zarIranu` rakSaNa karIne vilAsa sahita, capaLa ane suMdara lecanavALI srIonA viSayamAM AvyA na hAya (te ja dhanya che vigere. )" A pramANe vicArIne sAMsArika viSayAnA sukhanI apekSA rahita thayelA rAjA potAnA manamAM dharma karavAne mATe atyaMta udyamavALA thayA, tethI karIne teNe, maMtrIAne melAvIne kahyuM ke-" tame vijayacaMdra rAjAnI pAse jA. ane tevI rIte kAi paNa prakAre tene kahA, ke je rIte te mahAtmA ahIM AvIne rAjyanA moTA bhArane upADIne mane bhAra rahita kare. " tyAre " deva jema AjJA Ape tema ame karIe. " e pramANe mastakavarDa te AjJAne aMgIkAra karIne tarata ja sugupta ane vAmadeva vigere maMtrIe mahApuruSa cahera sahita nagaramAMthI nIkranyA. vilakha rahita prayANavaDe tee padmakhaDapuramAM prApta thayA. teoe rAjAne joyA. rAjAe paNa A pitAnA maMtrIo che" ema jANI temanu sanmAna karyuM. pachI ucita samaye teee rAjAnA Adeza kahyo, pachI te rAjyane sArI sthitivALuM karIne kArpeTika sAmata sahita tathA moTA hAthI, azvo vigere sAmagrI sahita zIghra gativaDe te hastinApure paheAMcyA. tenA AvavAvaDe atyaMta harSa pAmelA purajAe vAyuvaDe uchaLatI aneka patAkAvaDe bhyAsa te nagara karyuM. trika, catuSka ane carcorane viSe nRtyanA upacAra pravartAvyA, ane zubha tithi, muhUrta ane cALane viSe meTA vaibhavavaDe vijayacaMdra rAjAne rAjamahelamAM praveza karAvyeA. teNe peAtAnA pitAne joyA, te rAjAe atyaMta snehathI AliMgana karIne peAtAnA kheALAmAM tene besADyo ane mULathI AraMbhIne pRthvI para bhramaNu karavAnA vRttAMta pUchyA. tyAre manamAM hu pAmelA vijayacaMdra rAjAe sarva vRttAMta kahyo. tyArapachI ucita samaye padmadeva rAjaputranA vinAzanA vRttAMta kahIne vijayacaMdrane kahyu` ke-" he vatsa! have tAre mArI prArthanAnA bhaMga karavA nahIM. have tuM pUrvAMnA rAjAenA anukrame AvelA A rAjyanA meDhA bhArane aMgIkAra kara. " te sAMbhaLIne vijayaca' pitAnI gharavAsanA saMganI tyAgabuddhi jANIne Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayacaMdra rAjavInI dharmabhAvanA, [ 39 ] zarIramAM aprItivaDe vyAsa thai zeka karavA lAgyA, tene rAjAe madhura vacanavaDe sthApana karIne ( zAMta karIne ) tatkALa taiyAra karelA tIrthanA jaLathI bharelA suvarNa nA kaLaze| vaDe nahIM icchatA chatAM paNa abhiSeka karIne tene rAjAne sthAne sthApana karyA. ane maMtrI, sAmata vigere pradhAna janAvarDa parivarelA rAjAe tene praNAma karyA, ane kahyuM ke" huM vatsa.! pahelAM ja rAjalakSmIne pAmele hAvAthI sarva kAryane jANanArA tane thADuM paNa zIkhavavA jevu nathI, te paNa tane A kahuM chuM, ke-thADA paNa dhananA viSaya pAtAnA maraNa pa`ta ( sudhI ) vighna karanAra che, teA pachI cittanA vyAkSepa utpanna karavAmAM tatpara evI rAjalakSmI vighna karanAra kema na heAya ? tethI he vatsa ! zayana, Asana ane leAjana vigere kAryomAM pramAda rahita ( sAvadhAna ) thaIne peAtAnA AtmAnuM rakSaNa karaje, kemake te mRtyunA sthAmA che. tathA dhoOne viSe kSaNa mAtra pazu mATe prayatna karaze. kemake dharma rahita puruSA rAjyalakSmIne UgavavA samartha thatA nathI. tathA he vatsa ! A prajAjananuM paNa tathAprakAre kAi paNa rIte tAre pAlana karavuM, ke jethI te huMmezAM tane AzIrvAda ApavAmAM vAcALa mukhavALA thAya. " putrane A vigere ghaNI zikhAmaNa ApIne rAjA vanavAsane pAmyA. tyAM tApasanI dIkSA grahaNa karIne tenA dharmakArya mAMdyamavALA thaye|. saubhAgyasuMdarI vijayacaMdra rAjAnI mATI rAjalakSmI joine hRdayamAM tevA kAi AghAtane pAmI, ke jethI tarataja maraNa pAmI. vijayacaMdra rAjA pazu ke rAjyanI prAptithI vRddhi pAmatA mATA kAza ane keAThAravALA thavAthI bIjA rAjAo karatAM adhika rAjalakSmInA vistAravALA thayeA. teNe cirakALa sudhI viSayasukhane lAgayuM, pachI samagra kaLAmAM kuzaLa peAtAnA putrane viSe rAjayanI ciMtA sthApana karIne kAika divasa dharmanI sanmukha mati thavAthI te vicAravA lAgyuM ke pUrva bhave upAna karelA koipaNa mArA puNyanA samUha che, ke jenA vazathI pratikULa vastu paNa anukULapaNe pariName che, tethI have pharIne paNa paraleAkanA sukhane vahana karanAra dharmanuM AcaraNu karuM: " ema vicArIne te vAta teNe kArpeTika sAmaMtane kahI. teNe paNa " bahu sAruM." ema kahIne te 'gIkAra karyuM. tyArapachI dharmane vizeSa jANavAnI icchAthI te banne puruSadattasUrinI pAse gayA. te surie paNa saddharmane viSe baMdhAyelI buddhivALA temane sa'sAranA uddegane ( vairAgyane ) : utpanna karanArI dharmAMkathA tathAprakAre kAi paNa rIte kahI, ke jethI karIne tatkALa ja duSkarma rUpI gADha nigaDa ( meDI ) paNa tUTI gaI, tattvanuM avaleAkana karavAmAM kuzaLa evI draSTi tatkALa ughaDI gaI, tathA viSayanA prasaMga vigere pramAdanA sthAnavI ghaNA bhavamAM bhamavAnuM utpanna karanAra sAmarthyavALu duSTa sthAna pAtAnI buddhinA viSayane pAmyuM. tathA gRhavAsanI vAsanAthI vimukha (rahita ) buddhinA praka pragaTa thayA, ane A saMsAranuM svarUpa mAyA ane iMdrajALano jevu jANyu, mitra ane svajanAdikanI upa. Yo Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 370 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva ja che : rane neha karavo te paNa baMdhana jevo che ema nizcaya karyo. A samagra traNa leka paNa paramArthathI duHkhI ja joyuM, tathA A janasamUhane zaraNa rahita, ajJAnI, judI judI AvI paDatI apattinA samUhavALo ane asat ceSTAmAM pravarte che. tyAra pachI te bane ane dharmanA moTA anurAgavALA thayA, rAgadveSarUpI agnivaDe baLatA prANIonA samUhane jANIne (jeIne) pitAnA te agnine zamAvavAmAM amRta jevA dIkSAvidhine karavA mATe taiyAra thayA. pachI sUrine namIne pitAne ghera gayA. tyAM potAnA putrane rAjya ApavA vaDe pRthvInuM rakSaNa karIne vijayacaMdra rAjAe potAnA be hAtha joDIne kAITika sAmaMtane kahyuM ke-"he mahAbhAgyazALI ! paramArthanA vicAravaDe kahIe te huM je A ATalI badhI vibhUtinA samUhane pAme, te A sarva tArA prasAdane ja vilAsa che. ane have paralekamAM hita karanAra anudAna(kriyA)nI sanmukha cittanI vRtti thavAthI tRNanI jevA niHsAra saMsArasvarUpane avadhAraNa karatA ame dharmadhurAne uddhAra karavA IcchIe chIe. je tuM kahe, te paddamakhaMTha nagarane ApavAvaDe tane rAjapade sthApana karuM, athavA ane rAjyanA vyApAranI saMbhALa mATe nirUpaNa karuM, athavA bIjuM je kAMI tane rucatuM hoya te huM tane ApuM, tethI sarvathA prakAre manavAMchitane pragaTa kara." AvA prakAranuM vacana sAMbhaLavAthI utpanna thayelA moTA kapanA samUhavaDe jharatA azrujaLathI vyApta lecanavALA kAuMTika sAmate kapaTa rahitapaNe kahyuM ke-"he deva ! AvuM agyA saMbhAvanAvALuM vacana tame kema chela cho ? zuM huM tamArA caraNakamaLanA viyegavALo eka muhUrta mAtra paNa rahevAne utsAhavALo chuM? athavA te tamArA mukhane jovA rahita niHsAra rAjyanA lAbha vigerethI zuM phaLa che? vaLI he mahArAjA ! mane AzrIne tame je kahyuM ke "je tane manavAMchita hoya te kahe, ke jethI te paNa ApuM." ema je kahyuM, te paNa he deva ! tamArAM virahamAM kema saMbhave ? kemake moTA sAravALA pANInA varasavAthI paNa parvatanA zikhara upara te pANI kAMIpaNa avasthAnane (rahevAne) pAmatuM nathI. tema tamArA samIpapaNAthI utpanna thayela samRddhine samUha amArI jevA nipuNyane svataMtrapaNe thavAne kema lAyaka hoya? tethI karIne he deva! jema gRhavAsane viSe tamArA caraNakamaLanA mahAyathI lakSamI prApta thaI, tema paralekane viSe paNa tamArA samIpapaNAthI te lakSamI mane prApta thAo,-A pramANe he deva ! duSkara kArya paNa tamArI sAthe ja hovAthI mane prApta thayuM che, athavA A kahevAthI zuM ? mAruM jIvita ane maraNa tamArI sAthe ja che." A pramANe tene nizcaya jANIne dIna ane anAtha vigere lekene manane AnaMda karanAra moTuM dAna apAvIne, kedakhAnA vigeremAM rUMdhelA aparAdhI manuSyanA samUhane mukta karAvIne tathA saMgha ane jinAlayanI pUjA karIne keTalAka rAjaputra sahita kArpeTika sAmaMtanI sAthe puruSadattasUrinI pAse vijayacaMdrarAjAe cAritra grahaNa karyuM. pachI munidharmanI kriyAne jANIne te bane te prakAre kaI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA tathA dazamA gaNadharane vRttAMta. [ 371 ] paNa rIte pAMca prakAranA AcAranI ArAdhanA karavA lAgyA, ke je rIte temanuM zarIra ane karmarUpI zatrune samUha atyaMta kSINa . tyAra pachI gurunI AjJA laIne te bannee lekhanA karavApUrvaka ane AraMbha karela ArAdhanAnI vidhi karavApUrvaka anazana grahaNa karyuM. tyAra pachI AyuSyane kSaya thaye tyAre kAuMTika muni ane vijaya caMdra rAjarSi maraNa pAmIne saudharma devalokamAM puSpAvata saka nAmanA vimAnamAM bane devapaNe utpanna thayA. tyAM pitAnuM AyuSya pALIne tyAMthI AvIne A ja bharatakSetrane viSe zrAvasti nagarInA rAjAnA ane putra thayA. temAM pahelAnuM nAma jaya ane bIjAnuM vijaya. dharmamAM tatpara te bane kumArapaNAne pAmyA ane paraspara daDha premavALA thayA. sAthe ja zAkane bhaNyA, sAthe ja kaLAnA samUhane zIkhyA, sAthe ja zayana, bhajana ane pharavA vigeremAM vartavA lAgyA. moTA yovanarUpI guNa upara ArUDha thayA, te paNa viSayanA saMbaMdhathI atyaMta vimukha thayA, niraMtara muninA caraNakamaLanI ArAdhanAmAM udyamI thayA, strI parigrahanA viSayavALI kathAne paNa sAMbhaLavAne asamartha thayA, ane bhAvathI jANe sarvavirati aMgIkAra karI heya tema bhAvanA bhAvavA lAgyA. A rIte eka cittavALA te bannee keTalAka divase nirgamana karyA, teTalAmAM temane svapnamAM devatAe phuTa vANIvaDe A pramANe kahyuM, ke he ! he ! mahAprabhAvavALA ! have tamAruM jIvita thoDuM rahyuM che, tethI Azramapadane viSe jaIne kevaLajJAnarUpI lakSamIvaDe sahita zrI pArzvanAtha bhagavAnanA caraNunI pAse dIkSA aMgIkAra karIne sura ane asurane paNa mAnavA lAyaka uttama gaNadhara padavIne bhaje." tyArapachI tarata ja nidrAnA vikArano nAza thavAthI te banne vicAravA lAgyA ke-- "nahIM joyeluM ane nahIM sAMbhaLeluM A eka sarakhuM svapna ame kema joyuM? AvuM jevAthI tenuM sAruM viziSTa phaLa hovuM joIe." e pramANe vicAra karatA teo svapanamAM kahelA cheDA AyuSyane jANIne, A svapnane vRttAMta mAtApitAne kahIne uttama AcAravALA te ane keTalAka pradhAna puruSa sahita Azramapadane viSe prApta thayA. ane mArA pAdamUlane viSe nirvagha pravajyAne pAmyA. tathA te bane gaNadharanA grahaNanI uttama padavIne pAmyA che. A pramANe he azvasena rAjA ! daze gaNadharane pUrve thayele kathAno samUha je te mane prathama pUchaye hatA, te samagra meM tane kahyo." te sAMbhaLIne pitAnA kapALa upara be hastapuTarUpI kamaLakezane dhAraNa karatA te rAjA bole ke- he nAtha! emaja che. buddhimAna paNa ke puruSa AvuM samyapha prakAre kahevAne samartha hoya? athavA he prabhu! kAlekane prakAza karanArA jJAnavALA tathA bhUta, bhaviSya ane vartamAna vRttAMtane jANanArA tamee A je kahyuM te thoDuM ja che. te moTA prabhu! mahAsattvavALA A daze gaNadharo dhanya che, ke je tamArA caraNakamaLa joIne harSa Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 372] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 4 : pAme che. haMmezAM bhUtAIne samartha karavAmAM eka sAmarthyavALI, saMzayane nAza karanArI, amRta jevI ane saddharmanA sAravALI tamArI vANIne sAMbhaLe che, teonA ja jIvitane, janmane, vijJAnane, jJAnane, nipuNatAne ane manuSyapaNAnA lAbhane huM atyaMta mahAphaLa vALA mAnuM chuM, ke jeo he nAtha! tamArI AjJAmAM vartanArA, traNa bhuvanane paNa pUjya ane tamArA caraNakamaLanI sevAmAM tatpara thaIne sukhe karIne divaso nirgamana kare che. ane vadhatA prayAsavALuM amAruM jIvita durgatinA phaLavALuM ja che ke jeo tuccha rAjyanA kAryamAM sadA ughogI rahe che. paraMtu saMtApane karanArA paNa gharane ane baMdhanarUpa paNa baMdhunA pratibaMdhane tajIne zIdhrapaNe niraMtara tamArA pAdanI sevA karatA nathI. A pramANe rAjA jeTalAmAM vacanavaDe stuti kare che, teTalAmAM zaka (6) vinaya sahita mastakane namAvI tathA kapALataLa upara be hAtha sthApana karI moTA vRddhi pAmatA , harSathI kahevA lAgyA, ke-"meghanA jevA ghera zabdane karanAra, zaka, atyaMta vRddhi pAmatA zreSavALA kamake he nAtha ! tamArA upara vetALanA samUha vigerenA bhayaMkara upasarga kema karyA? tamAruM darzana parama AnaMdane karanAruM che, ane samagra deSane saMhAra karanAra che, tene prAkRta jano kema vakhANatA nathI ke jethI vinA kAraNe kotaka kare che?" tyAre jagadaguru pArzvanAtha bhagavAna idranI sanmukha bolyA ke-"pUrva janmanI mArI bhAryAnuM A kArya che. araviMdarAjAnA rAjyamAM mArA bhAInuM meM apamAna karyuM, tethI ghaNA prakAre virano prabaMdha thaye. je tyAM vadha thaye, te vaLI hAthI thayo, pachI vidyAdhara thaye, pachI rAjaputra thaye, pachI cakravatI thaye, te zramaNa (sAdhu) thaye, te vakhate teNe zubha dhyAnane haryuM. A pramANe he i! vairanuM nimitta haju sudhI te pitAnA manamAM dhAraNa kare che. AvA prakAranA karelA vividha upasargo zuM zuM dukha na kare ke je dukha iddhine lAgela na hoya? jo ke moTA guNavALI tIrthaMkara padavIne huM pAme te paNa virAma pAmyo nahIM" A pramANe karNanA vivaramAM utarelA veranA kAraNane sAMbhaLIne iMdra vigere jane jJAnanA nidhAnarUpa jinezvaranuM smaraNa karatA tuSTa manavALA thaIne pitApitAne sthAne gayA. A pramANe vinanA samUhane nAza karanArA jagadaguru pArzvanAthanA moTA ka yANanA samUhathI bharAyelA A caritrane viSe daza gaNadharanA pUrvavRttAMtanA vistAravaDe tathA tIrthanA vistAravaDe yukta moTA vRttAMtavALe A ethe prastAva lezavaDe karIne (saMkSepathI)kahyo. Iti caturtha prastAva, Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prastAva. -Ita - * A pramANe moTA arthavALuM jagadagurunuM tIrtha pravartananuM varNana karIne have tenuM ja mokSagamanarUpa dharmakathAne huM kahuM chuM. have te mahAtmA pArtha jinezvara azvasena vigere pradhAna jananI anujJA laIne sAdhunA samUhathI parivarelA (prabhu) vihAravaDe AzramapadathI bahAra nIkaLyA. tenI AgaLa pravatela (cAlela) pAMca varNana ratna vaDe banAvelA dharmacakra vaDe temane mArga dekhADavAmAM Ave. tenA mastaka upara Adara sahita de dhAraNa karelA, moTA pramANuvaDe AkAzakamaLanI zaMkAne karanArA tathA mahAdevanA hAsya ane haMsa jevA ujavaLa(ta) chatravaDe zobhatA hatA, aneka laghu patAkA vaDe zobhatA ane pracaMDa (moTA) vajanA daMDavaDe UMcA moTA davajavaDe dUrathI jaNAtA hatA. moTA phINanA DhagalAne anusaranArA (ta) ane suvarNanA daMDavALA tathA manohara be cAmaravaDe vIMjhAtA hatA. mAkhaNanI jevA sukha sparzavALA ane anukramavaDe mArgane anusaranArA nava savarNakamaLane viSe be caraNane sthApana karatA hatA. pralaya kALanA mevanI garjanA jevA devonA hastarUpI keNavaDe vagADelA AkAzadubhinA zabdavaDe rAgadveSarUpI moTA zatrune vijaya pragaTa karatA hatA. AkAzamAM cAlatA maNinA pAdapITha sahita siMhAsana vaDe manahara samRddhine samudAya jaNAvatA hatA, tathA duSkarma karanArA manuSyanI - ' jema mArganA kAMTAo nIcuM mukha karIne rahetA hatA. bhaktajananI jema sArA zukana pradakSiNa (jamaNu) pravartatA hatA, prabhunA apratibaddha vihArathI raMjita thayo hoya tema vAyu anukULa vAta hato, mekSarUpI moTA phaLane ApavAnA abhAvathI jANe jItAyA hoya tema vRkSo namatA hatA, cAra prakAranA devanikA jANe atizayanA samUhanA abhilASavaDe heya tema tarapha parivaryA hatA, ane jANe AnaMdanA jaLa hoya tema AkAzamAMthI gadheraka paDatA hatA. A rIte, gAma, nagara ane Akara vigerene viSe vicaratA, dakSi, mAri, Damara ane avRSTi vigere manunA duHkhanA samUhane pitAnA mAhAtmaya vaDe dUra karatA, dareka nivAsasthAnane viSe bhavya prANIonA samUhane pratibadha karatA, tathA prasenajita ane karakaMDuM vigere rAjAnA samUhane dharmamArgamAM sthApana karatA te prabhu mathurA nagarI pahoMcyA, je nagarI kevI che ? (te kahe che.) 1. vINA vagADavAne hAthe. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 394 ]. zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 5 me ? uchaLatA, moTA ane caMcaLa kalolarUpI AgAhulanA vaDe priyatamAnI jevI yamunA nadIe AliMgana karela je nagarIne prAkAra zobhe che. himavAna nAmanA moTA parvatanI sthaLInI jema nIhAra (barapha) ane hAramaNinI jevI veta (ujvaLa) jenI prAsAdanI paraMparA eka sarakhI che. je nagarImAM atyAre paNa supArzva tIrthanI pravRttithI utpanna thayela manahara bhAvALuM sAkSAt dee banAveluM thubha dekhAya che. je nagarInI pAse atyAre paNa yAdavanA zakavaDe nIkaLelA kAjaLa sahita netranA jaLa(azra)thI jANe pUrNa thaI hoya tevI zyAma jaLavALI yamunA nadI vahe che. je nagarImAM atyAre paNa harSathI uchaLatA romAMcavALA vRddha jano cANura, kezI ane kaMsa vigerene haNa vAmAM harinA sAmarthyane kahe che (vakhANe che). AvA prakAranA guNavaDe manahara te mathurA nagarInI sImA( najIka)ne pAmelA jagadagurune mATe denA samUhe te nagarInI pUrva dizAmAM maNi, suvarNa ane rUkhamaya, seMkaDo kapizIrSa(kAMgarA)vaDe suMdara tathA cAra moTA daravAjA ane vAvaDIvaDe zobhatA traNa gaDhanA valaya banAvyAM. ane tenI madhye jinezvaranA traNa prati rUpavaDe zobhatuM, moTuM, cetarapha mukhavALuM siMhAsana myuM, te siMhAsana vAyuvaDe kaMpatA moTA palavaDe zobhatA moTA pramANavALA kaMkelI vRkSavaDe zobhatuM hatuM, cotarapha baLatA agarU ane kapUranA dhUpanI dhUmaghaTikAo sthApana karI, tathA pRthvImaMDaLa upara jAnu pramANavALe pAMca varNanA puSpane samUha nAMkhe. A avasare prANIonA mithyAtvarUpI dAhane zAMta karanArA, dayAmaya pravAhane pravartAvanArA tathA jANe sAkSAta daza prakAranA zramaNadharma vaDe parivarelA hoya tema daza gaNadharanA samUhavaDe parivarelA tIrthanAtha saMyamalakamI sahita pUrva dizAnA dvAra vaDe samavasaraNamAM praveza karIne pradakSiNA devApUrvaka "tIrthane namaskAra ho" ema bolatA siMhAsana upara pUrva dizAnI sanmukha beThA. (have bAra parSada kahe che)-tyAra pachI agni khUNAmAM gaNadhara munio, devAMganAo ane sAdhvIo beThI, ane jinezvaranI paryuM pAsanA karavA lAgI, pachI dakSiNanA dvAravaDe praveza karIne vANavaMtara, bhavanapati ane tiSI devIo svAmIne namaskAra karIne naiRtya khUNAmAM beThI tyAra pachI pazcima dvAravaDe praveza karIne vANavaMtara, bhavanapati ane tiSa de prabhune pradakSiNA daIne vAyavya khUNAmAM beThA. tyArapachI uttara dvAravaDe praveza karIne vaimAnika deva, manuSya ane nArIne samUha jinezvaranI stuti karIne saMtuSTa thaIne IzAna khUNAmAM beThA. tyArapachI hari (siMha), haraNa, sarpa, mUSaka (uMdara), azva ane pADA vigere mahA krara sadA varavALA citraka, biralA, gaja, zarabha ane gavayanA samUha bIjA prakAra(gaDha)nI madhye sarvajJanA vacana sAMbhaLavA mATe jANe eka ja mAtAthI utpanna thayA hoya tema paraspara premavaDe beThAM. te (prema) A pramANe-jagaddaguru jinezvaranA prabhAvavaDe sarpa sUryanA tApathI tapelA aMgavALA mUSaka (uMdara)ne UMce karIne pitAnA phaNAmaMDaLanI upara dhAraNa . kare che. sUryanA kiraNanA samUhathI vyAkuLa thayelA sarpane paNa karuNAne pAmela mAra paNa Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : bhagavaMtanI dAnadharma upara dezanA [ 375 ] pitAnA nAcatA pIMchAnA maMDaLavaDe rakSaNa kare che. vanane hAthI saMraMbha sahita pitAnA bALakanI jema azvane sApha kare che (rakSaNa kare che), mATe hAthI paNa pitAnA dAMtanA agra bhAga vaDe kesarI siMhane khajavALe che. mRgarAja (siMha) paNa anya prANIothI pIlAtA mRganA bALakane pitAnA putranI jema potAnA ullaMga(khALA)mAM besADIne bAdhA rahita kare che. zArdUla paNa citraka, zazaka ane varAha vigere vizeSa prakAranA pazuene nehathI bharelA maMda netrapuTavALa thaIne pitAnA baMdhunI jema jue che. A pramANe jyAM (samavasaraNamAM) tiryaMcane varga paNa matsarane dUra karanAra ane jaga dRguru pArzvanAthanA moTA mAhAyathI dayA utpanna thavAthI jANe eka ja udaramAM utpanna thayA hoya tema varte che, ane saddharma sAMbhaLavAmAM takalIna thAya che, te pachI tyAM deva ane manuSya leke verane tyAga kare temAM zuM AcaryuM? pachI trIjA prAkAravalayanI aMdara manuSya ane devane bahu prakArano yAna, vimAna ane vAhanAdikane samUha rahe che. A pramANe manuSya, tiryaMca ane devanA samUhe pitApitAnA sthAne beThA tyAre saMsAranA bhayane bhaMga karavAmAM samartha dharmakathA bhagavAne AraMbhI. "he bhavya jIvo! bhUta, vartamAna ane bhaviSya kALanA tIrthakarAe mokSapuranA saraLa mArgarUpa, samagra kalyANanuM kulabhavanarUpa, duHkharUpI vRkSane umUlana karavAmAM pralaya kALanA kSobha pAmelA ati kaThora vAyurUpa, ati bhayaMkara durgatirUpa latAnA samUhane cheda karavAmAM kuhADArUpa, duSkarma rUpI aMdhakArane nAza karavAmAM eka zarada RtunA pracaMDa sUryarUpa, ane manavAMchita prApta karavAmAM pragaTa ka9pavRkSanA prabhAvarUpa tathA vidheya buddhivaDe kalaMka 2hita dharma ja kahyo che. vaLI te dharma dAna, tapa, zIla ane bhAvanA bhedathI cAra prakAre kahyo che. temAM paheluM dAna traNa prakAranuM kahyuM che-jJAnadAna, abhayadAna ane trIjuM saThadharma karanArAnA viSayamAM upaSTabhadAna. temAM je jJAnadAna che te dIvAnI jema padArthone prakAza karanAruM che, ane mokSa nagara tarapha cAlelA jIvone sAkSAt sArthavAha jevuM che. je jJAnadAna ApavAthI jIva sarvane viSe vicakSaNa thAya che-baMdhane viSe ane mokSane viSe tathA jIva ajIva vigerenA jJAnane viSe, puNya ane pApane viSe A sarvane viSe avazya kuzaLapaNuM pAme che. tyAra pachI zuddha saddharmanI kriyAmAM pravRtti kare che. tathA prANivazvAdikane taje che, ane niravadya vRttine anusare che. A pramANe karavAthI moTA devakane athavA mokSasukhane pAme che. tathA nAraka ane tiryaMcanA duHkhanA samUhane atyaMta rUMdhe che, athavA te jJAnanA prasAdavaDe yuM kalyANa na pAme ? athavA ghaNuM kahevAthI zuM? jeNe tatvabuddhithI jIvane jJAnadAna karyuM hoya, teNe bane bhavanAM sukha ApyAM che. vaLI te jJAnadAna bhaNavuM ane gaNavuM e prakArathI pustakAdika ApavAthI ane tenA upaSTabhathI kharekhara bIjuM sarva ApyuM ja che. jJAna ApavAnA mahAothI jIva arihaMtapaNAne ane gaNadharapadane pAme che. ' ane krame karIne zIdhrapaNe apunarbhava(mokSa)nA lAbhane paNa pAme che. A pramANe prathama Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 376 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 5 me H jJAnadAnanuM svarUpa kahyuM. have huM abhayadAnane kahuM chuM, ane te pRthivyAdika jIvAnA rakSaNavaDe thAya che. temAM pRthvIkAya, apkAya, vanaspatikAya, vAyukAya ane agnikAya ( e pAMca ekedriya) tathA DhIMdriya, trIMdriya, caturiMdriya ane paceMdriya javAnI hiMsAne je vaje che, tene DAhyA mANasA abhayadAna kahe che. vaLI te ahiM'sA mana, vacana ane kAyAvaDe jIvanI rakSA karavAthI, zatru mitrapaNAnI samAnatAthI ane meTI bhAvanI vizuddhithI hAya che. paraMtu AvA prakAranuM uttama ane anne leAkamAM hitane utpanna karanAra abhayadAna zivalakSmIe joyelA vizeSa prakAranA jIvAne sabhave che, jethI karIne sarva jIvA meTI ApattimAM paDayA chatAM paNa pAtAnA vitaneja icche che. tethI karIne A abhayadAna ja kuzaLa puruSe ApavA lAyaka che. maraNanA bhayathI vyAkuLa hRdayavALA kayA kayA puruSA pAtAnA jIvitane mATe rAjayAdika sa'padAnA tyAga karIne mAtaMgapaNAne nathI pAmyA ? jethI karIne rAjyAMga samagra pRthvInI samRddhi ApavAthI paNa A javitadAna atyaMta priya che, tethI karIne te ( jIvita ) ja ApavA lAyaka che. A saMsAramAM je dI` AyuSya, rAga rahitapaNuM ane leAkanA leAcanane AnaMda ApanAruM rUpa thAya che, te abhayadAnanuM phaLa jANavuM. A pramANe abhayadAna prakAza karyuM. (kahyu') have huM dharmApagraha dAnanI prarUpaNA karU chuM. ( jaNAvuM chuM). vaLI te ( dhIpagraha dAna ) jJAnAdikavaDe yukta, pAtrarUpa, brahmacArI ane svAdhyAya dhyAnamAM sthApana karelA cittavALA sArA sAdhune viSe nava kATizuddha anna, pAna ane vastrAdi dravya vaDe je sArI rIte upagrahara karavA, te ahIM upagraha karanAruM dAna kahyuM che. vaLI te cAra prakAre zuddha hAya tA kema kalyANane utpanna na kare ? ( cAra prakAra A pramANe )--dAyakazuddha, grAhakazuddha, kALazuddha ane bhAvazuddha. A pramANe vicArIne ApeluM te dAna zIghrapaNe pApanI nirdeza kare che. jyAM dAtA zrAvaka mada rahita haiAya, samudranI jema nirvANu rahita haiAya ane kalpya tathA akalpsanI vidhine jANatA hAya, te dAyakavizuddha kahevAya che. kSAMtyAdi guNavarDa yukta, gurunI bhaktivALA ane cAritravALA sAdhu jyAM atithi thAya, tene grAhakazuddha kahe che. tathA ucita samayane viSe je apAya, te kALavizuddha kahevAya che, ane hRdayanI vizuddhivaDe je apAya te bhAvazuddha kahevAya che. A pramANe meAkSanA athI DAhyA puruSAne A cAra vizuddhivALuM dAna ( jinezvarAe ) kahyuM che, tathA vaLI anukaMpA dAnaneA jinezvarAe kadI niSedha karyA nathI, A pramANe traNa prakAranuM dAna je leAkeA cittanI atyaMta zuddhivarDa Ape che, te A saMsArasamudrane gAyanA pagalAnI jema lIlAvarDa karIne eLage che. meTA du`tirUpI dvAranA kapidhAna ( DhAMkavA ) jevuM AvA prakAranuM dAna saMsAravAsathI virakta thayelA kAikane ja puSpavarDa prApta thAya che. kalpavRkSa vigere parimita ane A leAka saMbaMdhI ja kAMika manavAMchita phaLa Ape che, paraMtu AvA prakAranu dAna tA je na Ape, te kAi paNa phaLa nathI. A traNa 1 cALapaNAne. 2A-Azraya. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnane viSe lakSmIdharanu daSTAMta. [ 377 ] prakAranA dAnane viSe mahAsattvavALA lakSmIdharanu DhaSTAMta che, ke je varAdhanAvaDe alakSmIne ane ArAdhanAvaDe lakSmIne pAmyA che. tenuM caritra hamaNAM kahuM chuM, tene jarA paNu vyAkSepane nahIM karatA tame manane ekAgra karIne sAMbhaLeA-- A ja khUdbIpa nAmanA dvIpane viSe bharatakSetramAM prayatnarUpa yathArtha nAmavALI jayaMtI nAmanI nagarI che. temAM rAjAnA lakSaNlRAyukta zarIravALA ane anItirUpI maine dUra karavAmAM moTA vAyu jevA jayazra nAme rAjA che. tenA sarva 'ta:puranA tilaka samAna jayAvaLI nAmanI bhAryA che. teNIne samagra kaLAmAM kuzaLa jayadeva nAme meTA putra che. ane devadhara nAme nAnA putra che. nItimAmAM aviruddha AcaraNuvaDe pAta peAtAnA kAryamAM joDAyelA te sarve kALane nirgamana karatA hatA, paraMtu banne rAjaputra bhAI kAi pazu, karmAMnA doSavaDe paraspara viruddha vRttivALA ane aAgya vacanane khelatA hatA. temane rAjAe melAvIne kahyuM ke-" are ! tame saheAdara thaIne paNa paraspara kalahane karA che, tenA bhedanuM svarUpa kAMi dekhAtuM nathI, A atyaMta ayeAgya che. A jagatamAM AnAthI khIje kAipaNa suMdara saMbaMdha nathI. temAM paNa je vairabhAva rAkhavA te mATu' Azcaya che. bhavana, udyAna, bhega ane vaibhava vigere mATA paTTAnA samUha prApta thAya che, paraMtu eka udaramAM utpanna thayelA bhAIe prApta thatA nathI, te ahiM vera kema karavuM? uttama ane nIca manuSyAnu viruddhapaNu thAya tyAre vizeSa kApa karI zakAya che; tethI have tamAre snehathI ja vavuM, " A pramANe pitAe kahyuM tyAre " bahu sAruM..." ema aMgIkAra karIne te pAtAne ghera gayAM ane e traNa divasa paraspara premathI rahyA. tyArapachI krIthI peAtAnI vyavasthA cheADIne peAtAnI prakRtine pAmyA. ghaNI rIte sIdhuM kareluM paNa kUtarAnu pUchaDuM' vakratAne cheDatuM nathI. tyArapachI teonA ativa kapaNAne joine rAjAe sImADAnA jayane nimitta sainyanI taiyArI prArabhI, pachI vijaya yAtrAne mATe cAlelA rAjAne jANIne te ane rAjaputrA rAjA pAse AvyA, ane praNAma karIne vinaMti karavA lAgyA ke--hai pitA ! A tarka vinA ja ( akasmAta ) catura'ga sainyanI taiyArI kema prApta thai ? zuM koI puruSa yamarAjanA maMdira taraph gamana karavAne khAMdhelA AdaravALA thayA che ? athavA zu' jIvitanA viSayamAM kAinI mati sarvathA nAza pAmI che ? athavA zuM keAi radhArA tIne pAmIne devapuramAM javA icche che ? ke jethI keAi rAjA ahIM pitAnI sAthe yuddha karavAne icche che ? A pramANe rAjaputrAe kahyuM tyAre kAMika sASavaDe ughaDelA epuTavALA rAjAe kahyuM ke--"mArA putrAe A sAruM kahyuM, he vatse ! sAMbhaLeA. vatsAdezanA rAjA aridamana eka tarapha mArA dezane upadrava kare che, ane bIjI taraph siMdhu-sauvIra dezanA adhipati " 1 pAtAnI prakRtithI pAchuM na vaLavuM te. 48 2 zastranI dhArArUpI tIrtha, Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [378 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mo varIsiMha rAjA pRthvIne parAbhava kare che. A pramANe hevAthI-jIvatA chatAM paNa je rAjAnI bhAryA jevI pRthvIne zatruo parAbhava kare che ane kara le che, athavA bhegavaTAmAM pADe che, te te paNa zuM svAmI kahevAya? te marIne zuM sadagatine pAme? atyaMta adhama ceSTAvALA tenA nAmane paNa koNa grahaNa kare ? tethI he vatsa! te bannenA eka samaye ja vijayane mATe A senyanI taiyArI karavAno AraMbha karyo che. " tyAre rAjaputroe kahyuM ke he pitAjI! ema che, te prasAda karIne amane Adeza Apa. ame bane jaIne temane nigraha karIe. " tyAre moTA saMtoSane dhAraNa karatAM rAjAe kapUranI pArI (vATakI) sahita pAna bIDA ApavApUrvaka aridamanane AzrIne jayadeva rAjaputrane karyo ane siMdhusavIra deza tarapha devadhara rAjaputrane meka. tyArapachI yuddhamAM nipuNa puruSanA utsAha pAmatA moTA pheraddhanA samUha vaDe UcA karelA tIkSaNa khonI kAMtinI chaTAvaDe vIjaLInA vilAsane pragaTa karatA, pralayakALanA vAyue uchALelA aMjana parvatanA zikhara jevA moTA " hAthInA samUharUpI (athavA samUhavaDe) meghanA ADaMbaravALA, niraMtara nIkaLatA sAmaMtanA chatranA samUhavaDe sUryanA kiraNanA vistArane nivAraNa karanArA, pavanavaDe uchaLatA rathanA ujavaLa dhvaja paTarUpI pragaTa thayelI balAkAnI paMkti vaDe manahara ane varSAkALanI kamI (zobhA) jevA ane rAjaputronA caturaMga sence taiyAra thayA. tyArapachI vAgatA cAra prakAranA vAjiMtranA zabdavaDe bhuvananI aMdara rahelA prANIonA samUhane lebha pamADatA jayadeva rAjaputra ane bIjo devadhara rAjaputra e banne prayANamAM rahyA. pachI moTA sainya sahita jayadeva rAjaputra jaladIthI aridamana rAjAnA dezanI saMdhi(sImA)e jaIne rahyo. aridamana rAjA paNa samagra sainya ane vAhana sahita, moTA AraMbhavALa tathA sAmaMta ane daMDanAyaka sahita tenI sanmukha thaye. pachI baMdIjananA kahevAthI utsAha pAmelA subhaTonA samUhe mUkelA bANanA vistAravALuM ane nAzI jatA kAyara mANasavALuM temanuM moTuM yuddha thayuM. te vakhate vighaTita (judA pADela) hAthInA samUhavaDe bhayaMkara, yuddha karatA rAjAne apahastita karanAra, vikharAyelA azvanA samUhavALuM, ghAta karavAthI pAchA vaLelA sAmaMtavALuM tathA pitAnA pakSanA moTA vIra puruSanA khaMDita mAhAovALuM ane keTalAka avazeSa mANasovALuM pitAnuM sainya joIne tatkALa rAjaputra kSebha pAme. are re! huM sAkSAta parAkrama pramANe saMgrAma karatA chatAM paNa ekadama A samagra sainya kema hIna (e) thaI gayuM ? A mArA sAmetAdika paNa kema ekadama palAyana karI gayA? athavA A azvanA samUha ekadama kema phATI gayA (marI gayA-nAzI gayA)? A senApatio paNa pitAnA dehanI rakSA karavA mATe sArA tapasvInI jema gupta vRttivaDe (rahevAvaDe) kema kALanuM nirgamana kare che ? A pramANe sarva sainya agya vyApArane 3 parAkrama, pukAra. * hAtha pakaDIne bahAra kADhI mukela. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (W) *' tApasanA mukhathI jayadeve sAMbhaLe lokapravAda, [ 379 ] pAmeluM thayuM tethI vijayanA abhilASavALo paNa huM asahAya (ekalo) zuM karuM? zuM huM zIdhrapaNe vairIrUpI agnine viSe pataMganI jema paDuM ? athavA te A paLa puruSonA cittane saMtoSa utpanna karavAvaDe zuM ? kadAca jIvate mANasa avazya kalyANane pAme che. tethI mAre A yuddhabhUmimAMthI palAyana karavuM egya che." A pramANe nizcaya karIne zIvra gativALA azva upara caDIne rAjaputra jayadeva eka dizAmAM palAyana karI gayA ane moTA kaSTathI eka tApasanA AzramamAM pahoMce. tyAM azva uparathI nIce Utaryo. tApase tenI samukha UbhA thayA, ane " A cAre Azramano guru che." ema jANIne teoe moTA AdarathI tenI pUjA karI. kaMdamULa vagerenuM bhejana karAvyuM. kelInA palavaDe zayA racI. temAM te rAjaputrane vizrAMti karAvI. ucitatA pramANe tApasa kumAroe tenI saMvAhanA karI, tethI te kaMIka zarIranI AkuLatA rahita thayA ane pAMca rAtri sudhI tyAM ja rahyo. pachI bIje divase dezAMtarathI eka tApasa tyAM AvyuM. tene jayadeva kumAranI samakSa ja kuLapatie pUchayuM ke "he uttama muni ! tuM kayAMthI AvyuM che? athavA tyAM lekapravAda zo che?" tyAre te AvelA tApase kahyuM ke -"huM jayaMtI nagarInI samIpathI Avyo chuM. tyAM pravAda atyaMta asadaza saMbhaLAya che, ke jayasUra nAmanA rAjAe pitAnA bane rAjaputrane "paraspara kalaha karatA gharamAM rahe che, te zuM prayajana sAdhI zakaze ?" ema vicArIne jayadeva nAmanA rAjaputrane aridamana nAmanA sImADAnA rAjAne damana karavA (jItavA) maka, ane bIje devadhara nAmane rAjaputra che, tene siMdhusauvIra dezanA rAjA sAthe yuddha karavA mokalyo. temAM teNe siMdhusIvIranA rAjAne che ane bAMdhIne grahaNa karyo, tenI sAte aMgavALI lImI prApta karI, tathA moTA harSane ane kIrtinA samUhane te pAmyA. tathA jayadeva rAjaputra koI paNa kAraNathI saMgrAmamAM zatruno vijaya nahI * pAmavAthI pitAnA sainyanuM dalana karAvIne palAyana karI gaye, ane kayAM gayA ? te jaNAtuM nathI tethI sarvatra tenA mATe apayaza vistAra pAmyuM. vAyanI jema sarva dizAomAM A lokapravAda prasaryo che. A pramANe sAMbhaLIne te jayadeva rAjaputra moTA apayazarUpI kalaMkanA bhAjanarUpa pitAne mAnate vicAravA lAgyA, ke- " have mAre sarvathA prakAre ahIMthI potAnA ghara tarapha javuM egya nathI. kemake tyAM gayelA mane zatravaDe parAbhava pAmele jANIne nagaranI strIo AMgaLIo vaDe dekhADaze, durjana hAMsI karaze, sarvadA amarSavALo devadhara rAja putra hIlanA karaze, pitA mAro parAbhava karaze, mAtA avAstavika buddhithI jeze, sAdhuo anukaMpA karaze ane sajajane zoka karaze, tethI ahIMthI dezAMtaramAM javuM yogya che." ema vicArIne kuLapatine pitAne abhiprAya jaNAvIne te AzramathI nIkaLI gayo. zIdhra cAlavAthI kheda pAmelo azva marI gayo. pachI rAjaputra pagavaDe paNa cAlavA lAge. kALanA keme karIne pRSacaMpA nagarIe pahoMce. tyAM keika nAmanA udyAnamAM nirjana pradezamAM rahelA ane svAdhyAya dhyAna karavAmAM lAlasAvALA saMgamasiMha nAmanA Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 380 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 me H sUrine joyA. tene joine rAjaputra vicAryuM ke-- " aheA! A mahAmuni dhanya che, ke jeo saMsAranA kAryathI bAhya ( rahita ) mativALA svAdhyAya ane dhyAna vigerevarDa peAtAnA AtmAnu' parikrama` ( saMskAra-zuddhi) karIne tathA rAga, dveSa, kaSAya ane dumatirUpI mATI velaDInuM unmUlana karIne peAtAnA AtmAne zreSTha meAkSamArgImAM sthApana kare che; paraMtu te puNyanA vazathI kAIka ja prANIonA naitranA lakSyane pAme che ( jovAmAM Ave che ). jethI karI A muninA nirmaLa pAkamaLane meM' joyA, tethI karIne Aje mArA zatru samUha atyaMta haNAI gayA. Aje ja mane lakSmI prApta thai, Aje ja pUrva bhavamAM upArjana karela mAruM' mATu' pApa nAza pAmyuM ane Aje ja mAruM icchita avazya adhikapaNe siddha thayuM. " A pramANe temane jovAthI vikAsa pAmelA meATA havALA te rAjaputra saMgamasiMha sUrinA caraNamAM paDayA. gurue tene dharmalAbha ApyA. pachI te pRthvIpITha upara beThA. " vizeSa lakSaNeAvaDe ati( sahita ) zarIravALA A che. " ema jANIne sUrie tene Adara sahita kahyuM ke-- " he vatsa ! tu kayAMthI Ave che ? " tyAre rAjaputra " A guru che " ema jANIne kAMika uddezathI peAtAne vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne sUrie kahyuM ke-- " huM rAjaputra ! pUrva bhave karelA moTA puNyanA samUhavaS rahita jIvAnI AvI ja gati hAya che. ema na heAya tA manuSyapaNuM tulya chatAM paNa jaya parAjaya vigere bhAvA visardeza ( judI rItanA ) kema pratyakSa ja dekhAya che ? A pramANe vividha prakAranA bhAvAne vicArIne kuzaLa puruSe manavAMchita ane sAdhavAmAM zreSTha evA dharmamAM yatna karavA joie,--ane te dharma ati duSkara tapavidhivarDa, pAMca" mahAvratAnI rakSAvarDa ane iMdriyAnA nigrahavaDe mATI unnatine pAme che. upazama vigere daza prakAranI vizuddha kriyAnA samUhane karavAvaDe, nira Mtara apUrva apUrNAM ( navAnavA ) zAstranA abhyAsAdikavaDe, betALIza doSa rahita sArA AhArane sevavAvaDe ( karavAvaOM), niraMtara gAma, nagara ane Akara vigerenA viSe mamatAnA tyAgavaDe, nira Mtara khALa, glAna vigerenA yathAzakita upacAra karavAthI tathA bhavya jIvAne upakAra karanAra saddharmanI dezanA karavAthI ja dharma mATI unnatine pAme che. A vigere sukRtanI sevA vinA dharmanI siddhi meTAine nathI pAmatI ane kadApi manavAMchitane utpanna karatI nathI; mATe he rAjaputra ! hamaNAM tuM A viSAdanA saOthA tyAga karIne eka dharmAMne ja anusara, kAraNa ke mA dharmanA viyAgavALA jIvAnI thADI paNa kAryasiddhi joi nathI, tethI buddhimAna jAne sadA AmAM ja prayatna karavA yAgya che. jeA kAraNane tajIne kAryane siddha karavA Icche che, te mUDha janA mATInA piMDa vinA paNa ghaTa karavAne icche che. A pramANe sUrie tene dharmAnA vistAra padArtha tevI rIte kahyo, ke je rIte te rAjaputranI viSayavAsanA chedAI gaI, tene saMvega prApta thayA. tethI sa saMganA tyAga karIne, sUrinI pAse dIkSA grahaNa karIne sArA AcaraNamAM addha lakSyavALA thayA, sukhanA saMganA ,, Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadevamunie karela nAstikavAdIne parAjaya. 381 ] atyaMta nirapekSa thaye, sUtra ane arthane prApta karavAmAM tatpara thaye, paropakArane viSe ja Agrahane bAMdhanAra thaye, ane samagra prANIonA samUhane bAMdhavarUpa mAnavA lAgyA. gAma, nagara ane nigamane viSe gurunI sAthe apratibaddha vihAra karavA lAgyA, ane bALa tathA sthavira sAdhunA kArya karavAmAM pravartavA lAgyo. pachI teNe A pramANe vArtA sAMbhaLI ke-jayaMtI nagarInA jayazra rAjAe parakamAM jatI vakhate devadhara kumArane rAjAne sthAne sthApana karyo. tene sAmaMta ane maMtrI vigeree praNAma karyA. prakRtijanavaDe parivare te pitAthI paNa adhika pratApavALA, vRddhi pAmatA moTA koza ane koThAravALA ane AjJA sAravALA niSkaTaka rAjyane pALe che. A pramANe sAMbhaLIne jayadeva muni vizeSa karIne saMsAramAM utpanna thayelI vastune viSe cittanA vyAsaMga( Asakita)no tyAga karI tathA aMga ane upAMga sahita siddhAMtanA upadhAna, paThana ane tenA arthanA avadhAraNa karavAmAM baddha lakSyavALa thaI jANe sAkSAta sAdhune samyapha AcAra hoya tema zobhavA lAgyo. pravajyAnA thoDA paryAyavaDe karIne paNa aMga, upAMga ane payajJA vigere zAstranA paramArthamAM kuzaLa che. tevA avasare kAMpiyapura nagaramAM sarva darzananA abhiprAya jANavAmAM kuzaLa ane sarva dharmanA mArgane dUSaNa ApavAmAM pravartelA eka nAstikavAdIe te prakAre koI paNa rIte sarva liMgI janene parAjaya karyo, ke jethI te leka jANe mUka hoya tema kAMI paNa bolavAne zaktimAna thaye nahIM. tyAre kAMpityapuramAM vasanArA zrAvaka lekee dharmanA vinanI prAptine tarka thavAthI (jevAthI) eka zrAvakane tenA hAthamAM lekha ApIne saMgamasiMhasUrinI pAse mokalyo. teNe AvIne te sUrinA pagamAM praNAma karIne te lekha Apo. temAM "nAstikavAdIne parAjya karavA mATe tamAre koI vAda karavAmAM kuzaLa hoya tevA sAdhune mokalavA athavA tamAre pote ja AvavuM." e pramANe arthanA tatvavALo lekha sUrie vAM. tyArapachI tarata ja keTalAka sArA haziyAra vRddha tapasvInA parivAra sahita jayadeva sAdhune AvelA zrAvakanI sAthe mokalyo tyAre te sAdhu sArA zukananI prAptithI UchaLatA cittanA utsAhavALe akhaMDa(niraMtara ) prayANavaDe kAMpiyapuramAM Avyo. tyAM haMmezA paTa vagADavApUrvaka dharmanA vyApAranuM khaMDana karatA te nAstikavAdIne te sAdhue nivAryo ane tene rAjasabhAmAM laI gayA. tyAM "je jenAvaDe chatAya, te tene ziSya thAya." evI pratijJA karIne nAstikavAdInI sAthe te sAdhue upanyAsa (vAda) prAraMbhe. pachI sarva racelA hetu, daSTAMta ane yuktinA samUhanA thaDA eka paNa pratyuttarane jANe ke kALe kALiyArUpa karyo hoya tema nahIM ApatAM te nAstikavAdIne jayadeva munie parAjaya karyo. pachI tarata ja tenA kezanA samUha sahita mithyAtvane ucheda karIne tene potAno ziSya karyo tene sAdhuveSa Ape. rAjAe sAdhune vijayapatra ApyuM, nagaranA lakee tenI pUjA karI. A pramANe ziSyapaNAne pAmelA te nAstikavAdI sahita jayadeva sAdhu sarvajJanA zAsananI prabhAvanA karIne saMgamasiMharinI pAse AvyA. te sUrie tenuM sanmAna Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 me ? karyuM. pachI keIka divasa pitAnuM thoDuM AyuSya jANIne sUrie sarva sAdhuvarganI sAthe vicAra karIne jyadeva munine sUripade sthApana karyo. pachI gai ane gaNanI anujJA karIne kutikarma ApavApUrvaka vyAkhyAna karAvIne gurue tene anuzAsana karyuM (upadeza Ape). te A pramANe- samagra varatune pragaTa karavAmAM sUrya jevA arihaMta asta pAmyA tyAre temanA gaNudhare sanmArgane dekhADe che. te gaNadharanI padavI anartha amUlya) saMghanI samakSa hamaNAM tane ApI che, tethI tane kAMIka upadeza apAya che. jema zaMkhane gheLo kare e vRthA che tema samagra zAstrArthanA samudrarUpa tane upadeza Apavo te vRthA che, to paNa A ka65 (zAstrane rivAja ) che, tethI te deSavALuM nathI. chatrIza guNarUpI moTA ronA rehaNAcaLa ane bhavya prANIonA netra samAna tuM he mahAyazavAna! have anuyoga karavAmAM yatna karaje. ane te pote yathAsthita sAmAcArInuM AcaraNa karaje, kemake guru yatanAvALA na hoya te ziSe sArA guNamAM sajaja na hoya. tuM sukhanA zILavALa thaIne pramAdIpaNAne aMgIkAra karIza nahIM. anyathA pitAne ane bIjAne jaladIthI nAza karIza. A vize keTaluM mAtra kahevuM? ke je maMguma vigere moTA mRtadharo paNa sukhazIlatApaNAe karIne kahuka viSAkavALA phaLane pAmyA che. A pramANe niraMtara sUtra ane artha ApavAvaDe RNathI mukta thavAya che ane e ja pramANe zikhyAdika vaMza(paraMparA no aviccheda thAya che. A sUripadathI bIjA keI padane vidvAne pradhAnapaNe prazaMsA karatA nathI ( kahetA nathI.) ane bIjI kaI kriyAne saMsArane ucheda karanArI kahetA nathI. bhavyajanene saddharmanI dezanA paNa samAna daSTithI karavI, kemake jema pUrNane viSe tema tucchane viSe paNa kahevuM, ItyAdi zAstramAM kahyuM che. jethI karIne AcAryo cirakALa sudhI pravacanane dhAraNa kare che, tethI temaNe udyamI manavaDe niraMtara saMghanuM kArya ciMtavavuM joIe. vagacchane viSe ane paragacchane viSe sadA visaMvAdane bhedane) vajo . ane bhaya rahita thaIne sarvane prakAza kare. deza, kSetra, kALa, puruSa ane parSadAne sArI rIte jANIne vidhi pramANe sUtra, artha ane te bane ApavAmAM pravRtti karavI. AvA prakAranA arthanA jJAna rahita guruo ahita vANIne paNa bolIne athI evA paNa bhavya jInA anarthane kare che. utsarga ane apavAda mArgane jANanArA ane viSaya pramANe sevanArA, jinezvaranA zAstrane jANanArA ane tenA hetune jANanArA garva karatA ja nathI. ghaNuM zuM kahevuM? je pramANe pUrva puruSane mArga jarA paNa glAnine pAme nahIM, pramAdarUpI ghaTTane samUha unmArge na pravarte, udyata vihAra khaMDita na thAya, mamatA vRddhi na pAme, iMddhinA samUharUpI azvanuM sainya ati caMcaLa na thAya, saMyama 1 dhamanI athavA satrAnI prArthanA karanArA Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadeva munine vyAdhi thatAM thayela kaSAya ane viparIta upadeza, [ 383 ] MsIdAya nahIM, karuNA viparItapaNAne pAme nahIM, apayaza prasare nahIM ane sArI ceSTA rUdhAya nahIM, te pramANe he mahAyazavALA! tuM daDha sAvadhAna thaIne vaje. anyathA peAtAnI sacamalakSmIne avazya tuM hArI jaIza. mArgathI bhraSTa thayelAne mAdakanI jema ane cakSu rahita ( aMdha ) mANasane dAranArAnI jema, zatruthI bhaya pAmelAne zaraNu Avu joie. ( ApanAranI jema ) ane mAharUpI vyAdhithI vyAkuLa thayelA bhavya jIvAne asAdhAraNa sArA vaidyanI jema tAre paNa tenA jevuM ja vavuM. huve A prasaMge karIne saryuM. A pramANe sAMbhaLIne " tamArI anuziSTi( zikhAmaNu )ne ame icchIe chIe " ema kahIne vinayathI namra thayelA te jayadevasUri sabhya prakAre aMgIkAra karIne sUryAMnI jema vacanarUpI kiraNeAvaDe bhavya jIveArUpI kamaLanA samUhane pratimAdha karavA lAgyA. ane pachI saMyamasiMhasUri sammetaparyaMtanI mATI zilAnA taLa upara rahIne, anazana aMgIkAra karIne tathA sArI rIte uttama anI ArAdhanA karIne devaleAkamAM gayA. A pramANe keTalAka kALa gayA tyAre tathAprakAranA, kALane ullaMdhana karelA, virasa ane arasa AhArAdikanA doSavaDe jayadevasUrine javarAdika roga utpanna thayA ane glAnipaNAne pAmyA. tethI tene vaidyane dekhADyA. te vaidyoe kahelA nirava auSadhAdikavarDa sthavira munie tene praticAra( sevA ) karavA lAgyA. temAM thADA paNu rAganA pratikAra thayA nahIM, paraMtu samIra( vAyu )nA kSeAbhAdikavarDa zarIranA vikAra adhika baLavAna thayA. tyAre vaidyoe tenA zarIranA pratikArane nimitte sUra vigere kadavizeSa ApavAnuM kahyuM tyAre te anaMtakAya hAvAthI vira sAdhuoe te aMgIkAra karyuM nahIM, ane vyAdhithI vyAkuLa thayelA sUrie te sAdhuonI tarjanA karI, ke--" are ! mUDha sAdhue ! tame zAsranA paramArthane jANatA nathI. (zAsramAM A pramANe che )." ' piMDa, zayyA, vajra, pAtra ane auSadha vigere kAMika zuddha padArtha kalpya chatAM akalpya thAya che, ane akalpya chatAM kalpya thAya che. upayAganI zuddhinA pariNAmathI deza, kALa, puruSa ane avasthAne sArI rIte joIne kalpya thAya che, paNa kalpya vastu ekAMtapaNe kalpya thatI nathI.' tame bhaNyA chatAM paNa mUDha hAvAthI paramArthane jANatA nathI, ke je tame AvI du:stha avasthAvALA mArA upara sArI rIte vartAtA nathI ke jethI eka ekAMta pakSane ja aMgIkAra karIne vatA tame vadhe kahelA doSavALA auSadhane tame lAvatA nathI." tyAre sthavira sAdhuee kahyuM ke huM pUya ! jinavacananA sArane jANanArA yatie te jIvAnI rhiMsA karavI krama ceAgya hAya ? jo tame kahetA hA, te gRhasthane ghera banelA prAsuka anaMtakAyavaDe ame tamArA pratikAra karIe. tenAthI khIjuM karavu amane rucatu nathI." A pramANe teoe kahyuM tyAre manamAM moTA kaSAyane vahana karatA sUrie sthavira sAdhuone nahIM kahIne nAnA 1 vAparavA lAyaka-khape tevA. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 384 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA : sAdhuone kahyuM, ke- huM ziSyA ! amArA auSadhane mATe sUraNAdika lAvajo, ane tene A pramANe upaskAra karIne bheAjananI veLAe mArI pAse lAvajo." tyAre zAstrArthInA Adha rahita teo te ja pramANe karavA lAgyA. ane "A sUri agninI jema sanuM bhakSaNa karanAra che " ema lekamAM apayaza pasaryo tyAra pachI " A asaMyamI che. " ema jANIne rasAMbhrAgika ane bIjA ( asAMbhAgika ) munioe tenI sAthe khelavuM, vAMdavu, vigere pratipattine tyAga karyo. tyAre moTA kApanA samUhathI bharAyeleA te sUri A pramANe vicAravA lAgyA ke " duSTa zikSA pAmelAonA duvinayanA pratidhane jue. jo koipaNa rIte rAganA vyAkulapaNAthI nivadya vRttinA tyAga karIne sAvadya vRttinA pratikAravaTe peAtAnA zarIranA upacAra karuM' chu, te peAtAnA gacchanI sAravAra karavA mATe tapasyA karavAmAM atyaMta udyamavALA thaiza athavA A samaye sUtrAnA avicchedya karavA mATe udyamavALA thaIza, tA sAMbhAgika sAdhue vaMdana, AlApa vigere pratipattinA tyAga kare che te zu' cAgya che ? athavA teA A vicAravaDe zuM? jo kAi paNa rIte prauDha zarIravALA thaiza, tA Aone je ucita haze te sa` huM karIza. A pramANe vRddhi pAmatA moTA krodhavALA te divaseAne ulla'ghana karatA, gupta rIte tuccha bhAjana karatA, vaidhe kahelA auSa dhane eka manathI ja vAparatA rahevA lAgyA. tevAmAM vedanIya karmanA kSaye|pazamanA vazathI tathA auSadhAdika dravyanA mAhAtmyathI te nIroga zarIravALA thayA. tyAre pUrvanA amane smaraNa karatA teNe sthavira sAdhuone, sAMbhAgika sAdhuone tA bIjA ( asAMbhAgika ) sAdhuone apUrva ( navA ) sUtrArtha saMbaMdhI jJAnanA dAnanA tyAga karyo. teoe ghaNI prArthanA karyA chatAM paNu " sUtrArthanuM vyAkhyAna karavAne zaktimAna nathI. " ema Alabanane te pAmyA, tathA sAMlaiMgika sAdhuonA parAbhava karavA mATe navI navI samAcArInI prarUpaNA karavAvarDa ane tenAthI paNa kAMika adhika tapavizeSane pragaTa karavAvaDe te sUri dharmiSTha vizeSa prakAranA gRhI jAne vaza( svAdhIna ) karavA lAgyA. teonA abhiprAyane anusaravAvaDe ane vizeSa prakAranA mAhya anuSThAnane pragaTa karavAvarDa atyaMta krAMtivALA leAkane jANIne te sUri A pramANe prarUpaNA( upadeza ) karavA lAgyA,--" huM bhaLye ! kAMipaNa kaSTa anuSThAna karavAmAM tatpara peAtAnA abhiprAyathI savigna vihArI. paNAne pAmelA je A tapasvIene tame jue che, te sarva sutraviruddha kriyAne karanArA che, tethI tee dAna ApavAne ane vadanAdika sanmAnane lAyaka nathI." A pramANe sAMbhaLIne dharmavALA leke kahyuM ke--" he bhagavana ! je ema che, teA tame anyatra vihAra kare sate ( chate ) tamArI jevA sAdhujanane abhAve sa` AraMbhamAM pravatelA ane dhana, svajana vigere sAvadya kAmAM vartanArA ame dAnadharma vinA A apAra sasArasAgarane zI rIte tarajI'? tathA kRtikrama vinA pratyAkhyAnAdika kriyAne ane 1 saskAra karIne-sApha karIne 2 eka sAmAcArIvALA-paraspara AhArapANI vajrapAtranA 3 gurvAdikane vidhipUrNAMka vaMdanA karavI te. vyavahAravALA. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 - jayadevasUrIe karela viparIta parUpaNa ne sthavira muninI zikhAmaNa. [ 385 ] ame zI rIte karI zakIe?" tyAre jayadevasUrie kahyuM ke-"he mahAnubhAva! tame mugdha (bheLA-saraLa) che. zuM tame A sAMbhaLyuM nathI ? ke-bhagavAna jinezvaranA samUhe dIkSA grahaNa karavAnI IcchA thaI tyAre eka varSa sudhI anukaMpAdAna ApyuM hatuM, tethI tenA anumAnathI ja tamAre guNimAM nAMkhelA, dIna ane duHsthitivALAne azana, pAna vigere ApavuM egya che. A dAnavaDe ja tamane saMsArane uttAra thaze, paraMtu yogya kriyAthI rahita thayelA sAdhuone ApeluM je dAna te temanA pramAdanI anumodanAne lIdhe saMsAranuM kAraNa ja thaze. vaMdana paNa sthApanAcAryane sthApIne tenI pAse devAya che ane pratyAkhyAna paNa karAya che." A pramANe sAMbhaLI te loko te ja pramANe pravartI, paraMtu sthavira munioe AvI prarUpaNa karatA te sUrine kahyuM, ke-"he bhagavAna! A pramANe dharmopagraha dAnane kahetA tamee siddhAMtamAM atyaMta daDha rIte kahelA vacanane atyaMta niSedha karyo. vaLI tame je kahyuM ke-sAdhuloka yathAkta kriyA karanArA nathI, tethI guptimAM nAMkhelAne anukaMpAdAna ApavuM gya che, te paNa tamAruM kahevuM yogya nathI, kemake potAnA baLanI tulanA karanArA teonuM saMghayaNa, dhRti ane baLa vigerene anusaratuM yathAta kriyAnuM karavApaNuM hoya che. pahelA ane chellA ATha ATha( jinezvara )nA AMtarAmAM tIrthane vichera nathI, ema kahyuM che) te yatine abhAve zI rIte ghaTI zake? sAdhane abhAve jJAna ane darzanavaDe tIrtha hoI zake nahIM ema paNa kahevuM egya che, kemake siddhAMtamAM A pramANe kahyuM che, ke "nigraMtha (caritra) vinA tIrtha na hoya ane tIrtha vinA nitha na hoya jyAM sudhI cha kAyane saMyama che tyAM sudhI bannenuM anuvartana che. vaLI je guNimAM nAMkhelA anukaMpAdAnane gya kahA, te paNa jIvahiMsAmAM Asakta hoya che, tethI te poSaNa karavAne gya kema hoya? te A pramANe -pratyakSa jIva sahita pANIne * ' pIe che, jU vigerene haNe che, corI vigeremAM Asakta che, te ja doSavaDe baMdhAyA che. je te pApI corAdikane bhakta pAnane ApavArUpa paripaSaNavaDe dharma thato hoya, to siMhAdikane paNa te dharma thAo. tethI karIne guNimAM nAMkhelA aMdha ane pAMgaLA vigerene anukaMpA karavI gya che, ane tevA prakAranuM kAMIka dAna paNa upekSA karavA lAyaka che. ahIM tIrthakaranuM je daSTAMta kahyuM te yukta nathI, kemake temane A ka9pa (AcAra) che, ke sarva prANIonA samUhanA viSayavALuM varavarikApUrvaka te dAna che. tathA sAdhune dAna ApavAno niSedha karavAthI dAnAMtarAya vigere deze pratyakSa ja joyA che, te sAdhu dAnane abhAve sAdhunI hAni thAya che. te sAdhunI hAni thavAthI avazya tIrthane nAza prApta thAya che. tethI A bhavyajanane sAkSAt bhavakUpamAM nAMkhyA. tathA gRhIjane zILa, bhAvanA ane tapa karavA samartha nathI. kevaLa dAnamAtra vaDe karIne ja A apAra bhavasAgarane kAMIka tavAne gRhAdika vyApAramAM niraMtara baMdhAyelA leke Icache che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 386 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA : te dAnane paNa nivAraNa karanAra tuM temAnA zatru thAya che. A artha ( dhana ) khAdya, anitya, asAra, 'anAnugAmI kalezane sthApana karanAra ( ApanAra ), ghaNA kaSTathI pAmavA lAyaka ane ananA samUhane ApanAra che. keTalAka dhanya puruSo tenAthI viparIta rIte tene sArA sthAne sthApana karIne dharma upArjana kare che, ane bIjA malina manavALA moTA mUDhajanA tevA koipaNa prakAranuM kapaTa karIne peAtAnu athavA khIjAnuM dhana avazya grahaNa karIne te prakAre kAi paNa rIte te varte che ke je prakAre dhananA phaLane prApta karatA nathI. vaLI sthApanAcAryanI pAse je te rasavaraNanuM grahaNu kahyuM, te paNa gurunA virahe te saMvaranA abhAva thavAthI ati ayukta che, kemake gurunI sAkSIe ja saMpUrNa vidhivas karelA vizeSa dharma kahevAya che, ane sAdhunI samIpe vAsarAvAthI ( tajavAthI ) saMpUrNa AjJAnu` karavu thAya che. zaMkA, uttara, apUrva paThana ane apUrva anu graheMNa vigere kArya sadguru vinA kAIpaNa rIte sthApanAcAryanI pAse saMbhavatA nathI, ane tenA ( sAdhunA ) tyAgavaDe vaMdanAdika upadezamAM pravatelA te sAdhu upara pradveSa ja karyo che. te sivAya bIjI phLa huM mAnatA nathI." A pramANe pUrvasUrie batAvelA mAthI viparIta khelatA te surine adharma thI bhaya pAmelA sthavira muniee nivAryAM, teA paNa ati moTA krodhanA vazathI te sUri tenAthI pAche pharyAM nahIM. tethI tene acikitsata jANIne sthavira munie mona rahyA. A pramANe vastra, pratigraha vigere yathAyAgya upagraha dAnane nahIM karatA tathA dAna devAmAM pravatelA janAne nivAraNa karatA te kApa pAmelA sUrie dAnAMtarAya karma niDi ( gADha ) mAMdhyuM. tathA zAstra ane vyAkhyAna vagerenA tyAga karavAthI jJAnAvaraNIya ka upArjana karyuM. ( mAMdhyuM), tathA anucita vRttivaDe anaMtakAyanA bhiAga karavAthI abhayadAnanI virAdhanA karI. A pramANe traNe prakAranA dAnarUpI kalpavRkSane mULathI ja ukheDIne, viparIta abhiprAyanI prarUpaNAvarDa meAhanA prAraMAha( aMkurAM )ne upArjana karIne, peAtAne ane bIjAne ana-kalpanAmAM pADIne ane tathAprakAranA bhAvanI AleAcanA ane pratikramaNa nahIM karIne te sUri kALa karIne jaMtaramAM utpanna thayA. ane tyAM jadhanya AyuSyane pALIne tyAMthI vIne eka hIna (nIca ) kuLane viSe putrapaNe utpanna thayA. tyAM paNa pUrve nikAcita karelA azubha karma vaDe karIne atyaMta mUDha manavALA, dAnAMtarAyanA doSathI kAipaNa ThekANuM vATikA( keADI-paisA ) mAtrane paNa nahIM pAmateA, kSudhA ane tRSAthI pIDA pAmatA tathA meATA kalezathI parAbhava pAmeaA te keTalAka lAMbA kALa sudhI jIvIne maraNa pAmyA. pachI naraka ane tiryaMca vigere sthAnAmAM ghaNIvAra utpanna thayA ane maraNa pAmyA. lAkha ane karADa saMkhyAvALA du:kheA anubhavIne pharIthI pazu hIna 1 AgaLa AgaLa anusaranAruM nahIM. 2 vaMdana ane paccakhkhANuM. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jayadevInI bhavabhramaNa-sAgara zreNIputra tarIke janma ane chevaTe vairAgya prApti. [ 387 ] 'kuLane viSe puruSapaNe utpanna thayA. tyAM paNa puruSArtha rahita te jANe kASTa ane lepathI ghaDele (karelo) hoya tema koIpaNa kArya karavAmAM upayogIpaNAne pApe nahIM. e pramANe cirakALa sudhI saMsArasAgaramAM bhamIne duHkhathI pIDA pAmele te samudranI jema kaI ApattinuM sthAna na thayo? kaI ThekANe dehane dAha utpanna karanArI kSudhAvaDe, koI ThekANe tRSAvaDe, koI ThekANe ajJAnavaDe viSane paNa amRtanI jema bhakSaNa karIne, keI ThekANe rAjAdikane gALo devAvaDe ane kaI ThekANe agni vigeremAM krIDAvaDe AtmAne nAMkhIne te maraNa pAme. A pramANe ajJAnathI haNAyela, ghaNe yatna karyA chatAM paNa lAbha rahita, atyaMta viruddha aMgavALo ane pitAnA pitAne parAbhava karavA lAyaka thaIne te pharIthI veNutaTa nagaramAM hIna jAtine viSe buddhi rahita aMgavALe mogala nAme AbhIrane putra thayo. tyAM eka gRhapatine ghera kAma karavA lAgyo. tyAM divasane cheDe nIrasa bhejanane pAmate hate. pachI ke eka divase gRhapatie tene ema AjJA ApI ke "mArI A vRddha mAtAne vAvamAM laI jaIne tyAM tene pakhALIne jaladI Ava." tyAre zIvra gativaDe te gayo, tyAM tenI mAtAne vastranI jema moTA zilAtaLa upara ajJAnathI haNAyelA manavALo te tyAM sudhI pakhALarvA lAge, ke jeTalAmAM te vRddha mAtA mAtra veta asthirUpe ja thaI (rahI.) pachI saMtuSTa manavALA teNe teNInA veta asthi zahaNa karIne, ghera jaIne gRhapatine dekhADI ke-"A tArI mAtAne meM evI rIte pakhALI ke je prakAre saphaTika maNinI jevA ujavaLa zarIravALI te thaI." A pramANe bolatA tene kapa pAmelA gRhapatie kahyuM, ke"are pApI ! mArI mAtAne te kema mArI nAMkhI ?" tyAre teNe kahyuM ke-"tuM mArA upara kema kepa kare che ? tAruM vacana ja meM karyuM che." te sAMbhaLIne "A moTo mUrkha che." ema jANuMne mona dhAraNa karIne hRdayamAM kurAyamAna kepavALe te gRhapati mAtAnA sarva maraNakArya karIne tene aTavImAM laI gaye. tyAM adhe chedelAM ane paDatA moTA vRkSanA rakaMdhane apAvIne tene teNe maraNa pamADyo. A vigere jIvitanA aMtane utpanna karanArA bhayaMkara ajJAnanA vilAsa keTalA kahI zakAya ? A pramANe cira kALa sudhI ghaNA tIkSaNa duHkhane sahana karavAvaDe teNe moTA duSkarmanI nirjarA upArjana karI ane tenA jJAnAvaraNAdi karma kAMika bAkI rahyA tyAre te keIka thoDA sukRtanA vazathI rAjagRha nagaramAM zataka nAmanA zreNIne ghera putrapaNe utpanna thayA. pachI ucita samaye tenuM sAgara nAma sthApana karyuM. pachI jeTalAmAM janmanA divasathI eka mAsa paNa pUrNa thayo nathI teTalAmAM tene pitA maraNa pAme, ane cha mAsane aMte tenI mAtA maraNa pAmI. tyAre gRhasAra (gharanI varatu ) jene prApta thaye te teNe haraNa karyo. sAgara paNa vajana vaDe anAdarathI bakarInuM dUdha vigere devAvaDe upacAra karAye, tyAre mahAkaTanI ka95nAvaDe eka varSa mAtranA paryAyavALe thayo. tyAra pachI anya ghare bhikSA mATe bhamavAvaDe prApta thayela rUkSa (lUkhI) bhikSAnA kavaLane khAvAvaDe zarIranI sthiti(pAlana)ne Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 388 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA H karatA te yuvAvasthAne pAmyA. tenuM vivekarUpI leAcana jarA ughaDayuM, yAgya ane ayAgyanA vicAra karavAmAM kAMika sanmukha tenI buddhi thai, tathA zubha ane azubha ( athavA sukha ane asukha )ne jANavAmAM tatpara tenI huziyArI thai. tevAmAM mahAkavinA kAvyanA praba MdhanI jevA skurAyamAna pravara alaMkAranA sAravALA nirmaLa vasaMta Rtu prApta thayA. tenuM mAhAtmya satra vistAra pAmyuM, nagaranA leAkeA dAna ApavA lAgyA, anazanane pAmelA munijananI jema AhAra ane bhUSaNanA tyAga karyo, jema naMdanavanane viSe tema trika, catuSka ane caccarane viSe vividha prakAranA vilAsavALA, zAbhAvALA ane carI gAvAmAM mukhara mukhavALA strIonA samudAya vilAsa karavA lAgyA, sarvatra nRtyanI vidhi pravatI, kAmI janAnA samUha icchA pramANe vilAsa karavA lAgyA, tathA cAtaram kacakra (kathA karanAra), lavaka (kUdanAra), naTa, nATaka karanAra ane maMdInA samUha karavA lAgyA. te vakhate pAtAnI tathAprakAranI duravasthAne jotA sAgare vicAyuM ke ATalA mATA jagatane viSe vidhAtAe puNyazALI jananI dRSTine dUra karavA mATe eka mane ja khanAbyA ( utpanna karyA ) che, ema huM mAnuM chuM. atyaMta maneAhara zRMgAra ane sArA nepathyavALA ane caMdranI jema mANasAnA manane AnaMda karanArA keTalAka mahAnubhAvA dAna Ape che ane vilAsa kare che. tathA bIjA puSpa rahita, zUnya, peAtAnA chatimAM paNa kheda pAmelA, ane pAtAnA AtmAne pote ja pagale pagale nidatA amArI jevA asAra, viziSTa ( sArA ) leAkanA parAbhavanA sthAnarUpa, ane puruSArtha rarhuita evA leAkeAne tenA duSkarma vaDe banAvyA che. are re! chAyA puruSanI jema ahIM teo mAtra AkArathI ja puruSarUpe che, ane paraleAkane viSe kevA thaze te kANu jANe che ? duSkara tapasyA karI nathI, zAstramAM kahyA pramANe cittanuM niyaMtraNa karyuM`` nathI ane tathAprakAranuM sAruM cAritra kAMI jarA paNu mAcaryuM nathI; tethI mArI jevA parabhavane viSe paNa kalyANunA bhAgI zI rIte thaze ? tethI A pramANe pratividhAnane karyA vinA amAre rahevu. cAgya 'nathI, pramANe mATA vairAgyane pAmelI mativALA te sAgara vilAsa karatA leAkAne jovAne asama thayA, tethI tApasanA AzramamAM gayA. tyAM kulapatinI pAse pratrajyA grahaNu karI ane zarIranI apekSA vinA duSkara tapanA vidhinI ArAdhanA karavA prava. te A pramANe:-- "" A kAIka vakhata mAsika tapanA aMta samaye vRkSa uparathI paDelAM, zuSka ane pAkAM pAMdaDAMvaDe pAraNuM karatA hatA. kAi vakhata uSTrikAnI aMdara praveza karIne, mananeA rAdha karIne, iMdriyAnA pracAra baMdha karIne tathA prANane sthira karIne dhyAna karatA hatA. kAika vakhata vanasthaLImAM( vananA eka bhAgamAM ) jaine sU maDaLanI sanmukha netrapuTane nizrcaLa rAkhIne tapelA zarIravALA te AtApanA letA hatA. kAi vakhata vRkSanI zAkhA upara 1 TanA AkAra jevuM lAkhAM AkAravALu' vAsachu. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ municaMdra munie kahela bALacaMdrano pUrvabhava. [ 389] * bane caraNa rAkhIne nIcA mukhavALo thaIne lIlA vananA dAhathI utpanna thayela meTA dhUmanI zikhAne pIte hate. tathA keIka vakhata buddhinA baLavALe ane vizvAsavALo te mAsanA pAraNAne kALe sukha sevALanI maMjarIne talasAMkaLInI jema khAte hatuM. A pramANe moTuM ajJAna tapa karavAvaDe mAMsa ane rudhira rahita zarIravALe anazana karIne maraNa pAmIne mahaddhika asura thaye. tyAMthI AyuSyanA kSayavaDe ca sate maMgalAvatI nagarImAM vanadeva nAmanA zreSThInI vasumatI nAmanI bhAyonI kukSiAmAM putrapaNe utpanna thayo. ucita samaye tene janma thaye. bAra divasa gayA tyAre tenuM bALIcaMdra nAma pADayuM. bALapaNAne ullaMghana karyuM tyAre tene bhaNavA mATe upAdhyAyane seM. upAdhyAye tene gauravathI bhaNAvavAne AraMbha karyo. pUrva kALa( bhava)nA jJAnAvaraNane lIdhe atyaMta abhyAsa karatAM chatAM paNa tene eka akSara paNa AvaDe nahIM tyAre upAdhyAya kheda pAme, tethI teNe bALacaMdrane visarjana karyo tyAre te pitAne ghera gaye. pitAe tene pUchayuM tyAre teNe pitAne vRttAMta kahyo. tyAre pitAe tene bIjI lekhazALAmAM mokalyA. tyAM paNa tema ja thayuM. e pramANe pAMca lekhazALAmAM tene mokalyo ane te ja rIte pAcho Avyo. tyAre pitA kheda pAme. pachI "have huM zuM karuM?" ema vicArIne putrane vidyAnI prApti thavA mATe maMtra-taMtrAdika karAvavA lAge. paththaranI jema tene eka akSara paNa prApta nahIM thavAthI pitA ane bALacaMdra uga pAmyA. tyAra pachI bhagna utsAhavALA ane AnaMda rahita te bane gherathI nIkaLIne udyAnamAM gayA. tyAM eka vRkSanI chAyAmAM beThA. tyAM pAse tamAla vRkSanI nIce beThelA avadhijJAnavaDe bhUta ane bhaviSyanA bhAvane jANanArA ane bhavya jAvaDe sevA karAtA municaMdra nAmanA eka sAdhune joyA. tyAre pitAe bALacaMdrane kahyuM ke-"he vatsa! A kaIka munine tuM je. tene huM atizaya jJAnavALA jANuM chuM kemake leke tene pitAnI jema ane devanI jema seve che." bALacaMdre kahyuM ke-"he pitA! jo ema hoya to tyAM jaIne tene ApaNe vAMcIe, ane A pUrve karelA karmanuM svarUpa pUchIe." pachI bhale ema karIe." ema bolIne te bane tenI pAse gayA. moTA AdarathI munine vAMdIne tenI samIpe beThA. tyAra pachI samayane pAmIne zreSThIe sAdhunA pagamAM paDIne tene pUchayuM ke-"he bhagavAna! moTA AdarathI bhaNAvyA chatAM paNa A mArA putrane eka akSara paNa AvaDato nathI. tenuM zuM kAraNa?" tyAre avadhijJAnanA baLathI tene pUrva vRttAMta jANIne sAdhue kahyuM ke-"he bhadra! jayadevasUrinA bhayamAM vartatA tArA putra jJAnadAnane khaMDana karavAthI atyaMta jJAnAvaraNIya karma upArjana karyuM che. anaMtakAyAdikanA bhakSaNavaDe ane abhayadAnane nahIM karavAvaDe virUpapaNuM ane alpa AyuSyapaNuM bAMdhyuM che. tathA sAdhuvarganA dAnanA vichedanuM AcaraNa karavAvaDe lAbhAMtarAya karmane nikAcita karyuM che. A karmone vipAka ANe dareka janmamAM aneka prakAre sahana karyo che. te e atyaMta Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 390 ]. zrI pArzvanAtha caritraH prastAvaH 5 mo : dusaha che ke je kahevAne paNa pAra pAmI zakAya ema nathI. te A pramANe-sAdhune dAna ApavAne vicheda karavAthI sudhA, tRSA vigere duHkhene anubhavIne te aneka prakAre maraNa pAme che. jJAnadAnanA abhAvavaDe ANe pUrve tevuM kAMIka karma karyuM (bAMgyuM) che, ke jethI AnuM paNa jJAna aneka prakAre vinAzapaNane pAmyuM che. pitAnA jIvitanA rakSaNane mATe atyaMta anukaMpA rahita(nirdayapaNA)e karIne tevuM kAMIka ayukta karyuM che, ke je seMkaDe duHkhathI palavita thayuM che (vikaphavara thayuM che.) tuM eka ja jANe che, ke Ane zrutajJAna prApta thatuM nathI, tethI he bhadra! meM tane A bAkInuM svarUpa paNa kahyuM." A pramANe te sAdhue cirakALanA sarva bhavane vRttAMta leze uddeza vaDe (saMkSepavaDe) kahyo tyAre jAtismaraNane pAmele te bALacaMdra mUrchAthI netrane mIMcIne pRthvIpITha upara paDyo. tyAre pitAe uttarIya vanA cheDAvaDe nAMkhelA pavanathI tenA zarIranuM samAdhAsana (sAvadhAnapaNuM) karIne pUchayuM ke-"he vatsa! tane A zuM thayuM?" tyAre teNe cira kALane sarva pUrva vRttAMta kahyo. tyArapachI tevA prakAranA cira vRttAMtanuM maraNa thavAthI bhaya pAmela ane pitAnA duzcaritranA kaTuka vipAkano kSaya karavA mATe manamAM moTA saMvegane pAmele te bALacaMdra muninA caraNakamaLane pitAnA kapAlapUchavaDe sApha karate bolavA lAge ke-"he bhagavAna! mArA upara prasAda(kRpA ) karIne A pUrve karelA dukRtane zuddha karavAmAM samartha prAyazcitta mane kaho." tyAre sAdhue kahyuM ke "he vatsa! samagra doSano saMhAra( nAza karanArI, jinezvare upadeza karelI ane yakta kriyA vaDe AcaraNa karelI pravajyAne ja prAyazcittarUpa sArI rIte kahI che. pAparUpI moTA paMkane prakSAlana karavAmAM samartha ane mokSasukhane prApta karavAnA kAraNarUpa AnAthI bIjuM kaMI paNa anuSThAna pragaTa nathI. jyAM sudhI prabaLa vAyunA vilAsarUpI jinaeNnI dIkSA prApta na thAya, tyAM sudhI pAparUpI reNune prasAra thAya che ane tyAM sudhI ja duSkRtarUpI vallarI (velaDI )paNa vistAra pAme che." A pramANe te zreSTha munie kahyuM tyAre bALacaMde pitAne ghaNI rIte samajAvIne tenI AjJA laIne te municaMdra sAdhunI pAse dIkSA grahaNa karI. ane svArtha vigere dharmakAryamAM pravatyo, tathA pUrve karelA deSathI viparIta caNAne viSe vizeSa karIne pratya. e pramANe pAMca prakAranI 'anuvartI nAmAM tatpara thayelA te mahAtmAe saMyamane viSe tevA koI paNa prakArano udyama karyo, ke je prakAre teNe zarIrane prayAsa gaNya nahIM, kALane vibhAga vicAryo nahIM, regAdikanA pratikAranI bhAvanA karI nahIM, ane zIta tathA tApano atireka jA nahIM. ghaNuM zuM kahevuM -bAla ane zikhanArA vigere sAdhuone niraMtara bhakata pAna ApavAvaDe, jJAna bhaNavAmAM udyamI thayelAne atyaMta upaSTabha (Teka-Azraya) karavAvaDe ane pitAnA 1 glAnAdikane upacAra karavAmAM Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmIdharanA janma ane mekSa tathA tapadhamanuM vivecana. [ 391 ] jIvathI paNa adhika khIjA prANIonA samUhanI rakSAmAM tatpara thavAvaDe teNe pramAda rahitapaNe saMyamakriyAmAM tatkALa udyama karyA. vaLI-sukRta karmavALA ane du:khathI bhaya pAmelA teNe pratrajyAnA divasathI Ara'bhIne be traNa divasa sudhI ja kadAca vikRti( vigaya )nA upabhAga karyA* hAya, AhAranu grahaNa paNa teNe parimita ( amuka-thADA ) divasa ja karyuM haze. jeNe nizcaya aMgIkAra karyAM hAya, tene asAdhya zuM che ? athavA 'dudhigama zu che ? A pramANe pradhAna( mukhya ) vairAgyavALA zuddha dharmanI kriyA karavAvaDe pUrve karelA samagra duSkRtanA samuhane haNIne duSTa karmanA aMzane haNanArA te mahAtmA te dhyAna upara ArUDha thayA, ke je dhyAnavarDa dezanA samUha pUrelA te sarvArthasiddha vimAnane viSe deva lakSmIne pAmyA. ( deva thayA) pachI AyuSyanA kSayavaDe tyAMthI cyavIne A ja budvIpanA bharatA ne viSe varkIMdezA nAmanI nagarImAM kuberanI jevA vaibhavavALA bhavadeva nAmanA zreSThInI vimalA nAmanI bhAryonA garbhane viSe te mahAbhAgyavAna putrapaNe utpanna thayA. ucita samaye tenA janma thayeA. tenu varSopana thayu. pachI pitAe mATI RddhithI tenu lakSmIdhara nAma sthApana karyuM. pachI pAMca dhAtrImAtAvarDa karAtA samagra kArya vaDe vRddhi pAmatA zarIravALA, anupama rUpa ane lAvaNyavaDe maneAhara lIlAnA vilAsavALA, kAMika darzanA vazathI vijJAna ane jJAnanA paramArtha ne grahaNa karatA, mastakanA maNuinI jema vidvAnAne pazu mATI zAbhA utpanna karatA, nira Mtara vitta ApavAvaDe saMteASa pAmelA khaMdInA samUhavaDe stuti karAtA, mitra, svajana ane baMdhunA vAMchita artha pUrNa karavAmAM pratyakSa kalpavRkSa samAna, tathA taruNu sUrya jevA svaccha (tejasvI) dehanI prabhAvaDe aMdhakAranA samUhanA nAza karanAra te mahAtmA paripUrNa tAruNya lakSmIne pAmyA. kevaLInA vacanathI pUrvabhavanA sarva vRttAMta jANIne savega pAmele te traNa prakAranuM atyaMta dAna ApIne te buddhimAna pratrajyA grahaNu karIne, jinadharmanI sArI rIte ArAdhanA karIne, sarva karmanu nirmathana karI meAkSapuramAM prApta thayA. A pramANe dAna ane ahAnanu vividha prakAranu phaLa jANIne bhavya prANIoe tevI rIte kAipaNa prakAre vavuM joie, ke je prakAre zIghrapaNe sa'sAranA bhaMga( nAza ) thAya. dAna sukhanuM nidhAna che, du`tirUpI meATI guphAnu pidhAna( DhAMkaNuM) che, kalyANune prApta karanAra che, samagra sukhanuM pradhAna kAraNa che. janmAMtaramAM paNa jeoe dAna Apyu che, jeoe sukRta upArjana karyuM che, sugatirUpI vilAsinI( strI )e Adara sahita jeene joyA che, tathA kharapha ane hAranA jevI zveta( ujavaLa ) krIti jeoe pAmavA lAyaka che, tenI ja mati dAnane mATe uchaLe che, bIjAnI mati utsAha pAmatI nathI. ahIM ghaNuM kahevAthI zuM ? jo tamane svarga ane meAkSanAM sukha priya hAya, teA huMmezAM dAnane viSe ja pratiba`dha ( bhAgraha ) karo. A jagatamAM je kAMi mana ane netranuM` darzIna ( jovAlAyaka 1 du:khe karIne maLI zake tevuM. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 39ra ] zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 5 me ? vastu ) che, te nitine (sukhane-mikSane) utpanna karanAra che, te sarva vikaLatA rahita (paripUrNa) ane udAra dAnanuM phaLa phuTa rIte tuM jANu. sudhA ane tRSAthI vyAkuLa thayelAne je zreSTha bhejana ane jaLanI prApti thAya che, rogathI vyApta thayelAnuM rakSaNa karanAra auSadhAdikane je lAbha thAya che, mArgamAM cAlavAvaDe karIne dura thayelA jeone tatkALa zavyAnI prApti thAya che, te sarva dAnarUpI zreSTha kalpavRkSane vilAsa che, ema jANa sarva upAyanA kAraNarUpa dhanadAna karavAmAM paNa jenI zakti nathI, teo pitAnA jIvitanI apekSA rahita thaIne tapa kema kare che? khetI ane rAjasevA vigere ghaNA prakAranA duHkhavaDe dhana upArjana karIne tene bhegavyA vinA ane dAna karyA vinA anaMta jane nAza pAmyA che. A pramANe dAna dharmanA viSayavALuM draSTAMta saMkSepathI kahIne have tapa dharma saMbaMdhI daSTAMta kahevAya che. tapadhama upara dhanazarmA sArthavAhanI kathA. rasa, rUdhira, mAMsa, megha, asthi, majajA ane zeNita (A sAta dhAtu) tathA azubha karmo jenA vaDe tape che, tene ahIM yathArtha tapa kahyo che. vaLI te tapa bAhA ane AtyaMtara bhedavaDe be prakAre ahIM (zAstramAM) kahyo che. temAM bAhA tapa anazanAdika bhedavaDe che prakAre kahyo che. anazana, UdarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyaleza ane saMlInatA e cha prakAre bAhya tapa che. bahAranA aMgane tapAvavAvaDe karmanI nirjarAnuM kAraNarUpa A tapa che, ane atyaMtara tapa prAyazcitta vigere cha davA che. prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya tathA svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga A cha prakAre AtyaMtara tapa che. A bAra prakAranA tapane AcarIne vizuddha zubha bhAvavALA dhIra puruSe anaMta pAponI nirbhara kare che. jema sukAvA vigere vaDe rogone vinAza nizcayathI dIThA che, tema karmane vinAza anazanAdikavaDe jANa. jyAM apavartanAdika De paNa iddhine vyApAra thato nathI, tevuM ugra nikAcita karma paNa tapavaDe nAza pAme ja che. RSihatyA vigere je dAruNa rasavALA pApa kahevAya che, te paNa jIvanI apekSA rahita karelA tapavaDe karIne kSINa thAya che. tyAM sudhI dAridra hoya che, tyAM sudhI roganI utpatti hoya che, tyAM sudhI moTuM dorbhAgya hoya che ane tyAM sudhI aniSTa ane anirNitara cittane saMtApa utpanna thAya che ke jyAM sudhI haju paNa bhavya manuSya tapa karavAmAM udyama nathI karatA. ane te tapa paNa kaI paNa prakAre (jema tema) karyo hoya, te chevaTe azubha (asukha) prApta thAya che. A arthane viSe dhanazama sAthe vAhanuM daSTAMta kahevAya che, ke je (sArthavAha) tapanA prasAda(prabhAva)vaDe moTA sanmAna ane yazane pApe. 1 pravRttine abhAva, pAchuM vALavuM. 2 pAra na Ave te. 2 pAra na Ave tevA. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . jayavarAha rAjavInI dharmabhAvanA ane jaMbunAgarie tene kahela pUrvabhava. [ 393 ] | sarva dvIpa ane samudranI madhye rahelA jaMbudvIpanA dakSiNAI bharatakSetranI pRthvInA vistAranuM bhUSaNarUpa tathA bhUta, pizAca vigere pIDA rahita jayapura nAmanuM nagara che. temAM guNarUpI ratnonA samudrarUpa, nItizAstranA sthAnarUpa ane sarva rAjAomAM pradhAna (mukhya) jayavarAha nAmano rAjA che. tene zivA nAmanI bhAryA (rANI) ane bhavanavarAha nAme putra che. te sarve potapotAnA kAryamAM udyamI thaIne divase nirgamana kare che. eka vakhata te rAjA pAchalI rAtrie jAge ane vicAravA lAge, ke-"ahA ! have amAre zI rIte rahevuM ? ke je ame niraMtara pApa karavAmAM udyamavALA, aparimita AraMbha ane parigrahavALA, aneka prANIonA samUhane ghAta karavAmAM tatpara ane bIjAne saMtApa karanArA chIe. tathA vaLI kadApi (keIka vakhata) hAthI, azva ane padAtinI ciMtAnA samUhane saMtApavaDe, kadApi moTA bhayaMkara kAmadevanA dhanuSyakAMDavaDe khaMDita thayelA vivekanA vilAsavALA idrinA paravazapaNIvaDe, kadApi moTA pizAca jevA kaSAyanA adhikapaNAnA vazathI ulAsa pAmatI malinatAvaDe, tathA kadApi bIjA bIjA maMDalezvara(rAjA)nI lakSamInA vistAra(samUha)ne haraNa karavAnI IcchAnA vicAravaDe kSaNe kSaNe parAbhava pAmatA ameM jarA paNa sukhe rahevA pAmatA nathI. parAkanA hitane mATe taiyAra thayA chatAM paNuM eka muhurta mAtra paNa manane nirodha karavAne zaktimAna thatA nathI, tathA rAgadveSarUpI moTA pavanavaDe tevI rIte kaI paNa prakAre pheMkAIe chIe ke je prakAre, kaI paNa rIte potAnA sthAnane pAmatA nathI. A pramANe vaLI saMsAramAM utpanna thatA atyaMta bhayaMkara ane tIrNa duHkho zAstrane viSe saMbhaLAya che, ane ame te saMsArane atyaMta vadhAranArA pApane viSe Asakta cittavALA thayA chIe. kaTuka vipAkavALA ane aniSTanA kAraNarUpa tathA prakAranA pA5sthAnakanA duvilAsane jANatA chatAM paNa tene tyAga " karIne dharmanA guNane viSe ame ramatA nathI. are re! moTA duHkhane karanAra moha viSama che. samagra jagatane huM bhaMgura jANuM chuM, A jagatamAM samagra sukhane paNa tuccha mAnuM chuM, idrinA samUhane paNa pitAnA kAryamAM sajaja thayelA jeuM , te paNa mArI mati pApathI virAma pAmatI nathI. niraMtara dhamarthane sAdhana karanArI mArI mati nAnI che, ane gRhAdika pApa prajananI mati moTI che. A pramANe hevAthI duHkharUpI jaLathI bharelA A saMsArasamudrane mAre zI rIte oLaMga?A pramANe tatvanA avalekana( jevA)mAM rAjAne sajJAnarUpI netra sthApana thayA tyAre prabhAtakALanA vAjiMtra vAgavA lAgyA, tathA 'ahamahakiyAe karIne bolatA baMdI ane viMdAyanA samUhano zabdasaMmarda uchaLavA lAgyo. tyAre rAjA prabhAtanuM kArya karIne sabhAmaMDapamAM beTho. tyAM rAjakAryanuM ciMtavana karIne sabhAmaMDapamAM lekano pracAra virala (a5) 1 huM pahelo, huM pahelA ema. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mo : thayo tyAre rAjAe vAmadeva nAmanA maMtrIne pUchyuM ke-"zuM A nagarane viSe manahara jJAnanA avalokanavALA koI sArA tapasvI che ke nahIM ?" maMtrIe kahyuM ke "he deva! bhavasamudramAM paDatA prANIone hastAvalaMbana ApanArA tathA zratarUpI makaraMda(madha)nA abhilASI ziSyarUpI bhamarAnA samUhane kadaMba vRkSa samAna bhagavAna jaMbunAga nAmanA sUri hamaNAM ja AvyA che." te sAMbhaLIne harSanA samUhathI bharapUra hRdayavALe rAjA maMtrIne pAritoSika ApIne bhrakuTi nAMkhavA mAtramAM ja taiyAra karelA hAthI upara caDIne keTalAka pradhAna loka sahita te sUrine vaMdana karavA gaye. bahArathI ja rAjacihnane tyAga karIne vyAkhyAnabhUminA pradezamAM peTho. moTA vinayavaDe gurunA caraNamAM paDyo. gurue tene AzIrvAda Ape. pachI te ucita Asane beTho. gurue paNa dharmakathA prAraMbhI. A avasare kaDhathI nAza pAmelA (vyApta) zarIravALo, aneka chidronA mukhamAMthI nIkaLatA parathI mizra kRminA samUhathI kAyAnI kilAmanAne pAmele, prabaLa vAyunA kSebhathI kaTitaTane maraData, timirAdika roga vaDe haNAyelA netranA vyApAravALA tathA vAraMvAra pitAnA AtmAne durvacane vaDe Akroza karata kei eka puruSa leka pAsethI atizaya jJAnavALA gurunuM Agamana sAMbhaLIne pitAnA duSkarmane pUchavAnuM mana thavAthI (pUchavA mATe) sabhAmAM peTho. muni patinA caraNamAM paDyo. te vakhate "aho ! roganI khANarUpa A puruSa bhagavAnane zuM pUchaze ?" ema jANIne kautukavaDe temAM ja ApelI eka daSTivALA leke upagavALA thayA. ane te puruSa zekanA vazathI nIkaLatA athajaLavaDe vyAsa lenavALo thaIne gurune pUchavA lAgyA ke-"he bhagavAna! cirakALathI viziSTa jJAnInA mArganuM avalokana karatA meM ATalA cirakALa sudhI koI paNa ThekANe tevA koIne joyA ke sAMbhaLyA nathI. ane hamaNAM mArA koI zubha udayavaDe tame ahIM prApta thayA che, tethI mArA upara karuNA karIne kahe, ke-pUrvakALe meM zuM duSkarma karyuM che ke jethI janmathI AraMbhIne ja mane duHkhane samUha prApta thaye ?" tyAre avadhijJAnavaDe tenA pUrvabhavane jANIne bhagavAne kahyuM ke-"he bhadra! tuM sAMbhaLa. marahadR dezamAM kezaMba nAmanuM gAma che. tyAM zaMkha nAmane vaNipha hatA. te mora, bhAraMDa, kAraDa, baka, kAkaDA, kata, kakiMjala, zuka ane sArikA vigere pakSInA samUhanA iMDAM karmakara mANaso pAse maMgAvIne keTalAMka (iDa) kAcAM, keTalAMka pAkAM ane keTalAMka bhaDathArUpa karIne vecate have, tathA bIjA haraNa, varAha, rUrU, gerahara, ge ane gavacanA mAMsa sArI rIte saMdarakAravALA karIne tenA athI lekene Apato hato. AvA prakAranA atyaMta adhama kavaDe vRtti (AjIvikA)ne karate te kALanuM nigamana karato hato. tethI teNe pApane mATe samUha upArjana karyo. te pApanA bhAravALo thavAthI te bhAvamAM paNa meTA reganA samUhavaDe 1 nA vAchaDe. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavarAha rAjAne sUrie kahela dharmanuM svarUpa. [ 395 ] zarIrane viSe bAdhA pAmela te virasa rUdana karate marI gaye. pachI aneka paceMddhinA vinAza karavAthI utpanna thayela moTA pApavaDe upArjana karelA kilaSTa karmanA udayavaDe te sAtamI narakapRthvImAM apratiSita nAmanA moTA narakAvAsamAM pAMcaso dhanuSya UMcA zarIravALo tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo nArakI thaye. * tathA vaLI traNa bhuvananA tAmasa (kALA) azubha pagalavaDe jANe tenA aMge pAMga utpanna thayA hoya, vacananA viSayamAM na Ave tevA ati moTA tIkSaNa duHkhanA samUhanI jANe khANa heya, duSkarma prakRtirUpI naranA paTakane jANe ati rUdra (bhayaMkara) raMgapradeza (nATakane pradeza) hoya te, bhayaMkarane paNa bhaya utpanna karanAra, ane sAMbhaLavAthI paNa udvegane utpanna karanAra, AvA prakArane te pApI niraMtara moTA dAhathI tApa pAmIne hA ! hA! hA ! hA ! ema AkaMdanA zabdanA ravavaDe pAtALane bharI deta, AyuSyanA paryata sudhI dusaha maTI vedanAthI haNAyele tyAM rahIne pachI tyAMthI koI paNa prakAre nIkaLIne tiryacapaNane pAmyA. tyAM paNa pitAnA AyuSyanA aMta sudhI vividha prakAranI ApattinA samUhane bhegavIne pharIthI narakamAM, pAcho pharIthI tiryaMcamAM araghaTa(reTa)nI ghaDInA nyAyavaDe asaMkhya kALa sudhI dukhene anubhavIne pUrve karelA duSkRtanA avazeSavaDe hAlamAM te pUrva kALanA zaMkha vaNikano jIva A tuM rora kuLamAM aneka roganI khANurUpa thaye che, tethI he mahAnubhAva! kema kaMTha chUTo mUkIne rudana kare che ? ane vilApa kare che? he bhadra! rudanavaDe ke vilApavaDe pUrve karelA bhayaMkara pApakarmane cheDe paNa AdhAravALo viraha thato nathI, paraMtu atyaMta kaThera chaThTha, aThThama vigere ati moTA tapa karavAvaDe viraha thAya che, tethI jo tuM duHkhanA kSayane Icchato hoya, to te tapane viSe udyama kara." A pramANe muni patie kahyuM tyAre jAtismaraNa utpanna thavAthI pratyakSa anubhavelA pUrva kALanA sarva artha(vRttAMta)nI vibhAvanAvaDe utpanna thayelA moTA bhayathI Atura manavALe te puruSa gurunA pagamAM paDIne kahevA lAge ke-"he bhagavAna ! jema tame kahyuM, tema ja pApakarmavALA, pitAnA ja verI ane AvavAnA duHkhanA samUhane nahIM vicAratA meM jIvahiMsAdika kAraNavaDe ghaNuM duHkha upArjana karyuM che. have tenuM mathana (nAza) karavA mATe zuM upAya karuM ? je tamArI AjJA haya, te girinA zikhara uparathI paDavA vigerevaDe AvA prakAranA moTA pApa karanArA A mArA AtmAne huM haNuM, athavA bIjA koI prakAre karIne AtmAno tyAga karuM. sarvathA mAre A AtmAnuM prayojana nathI." tyAre muni patie kahyuM ke-"he mahAnubhAva ! A niHsAra (niSphaLa) evA girizikhara uparathI paDIne maravA vigerevaDe zuM ? paraMtu vicitra prakAranA tapavizeSarUpI agnivaDe kaMcananI jema AtmAne karmarUpI kalaMkane dUra karavAvaDe vizuddha kara." A pramANe sAMbhaLIne te rogIe kahyuM ke "tame je AjJA Ape, te ja huM karuM." ema kahIne teNe pakSa pakSanA niraMtara tapa karma vaDe maraNa paryata abhigraha karavApUrvaka Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 me ? zarIranuM zoSaNa aMgIkAra karyuM. tyAra pachI jayavarAha rAjA cittanA vyAkSepa rahita te samagra vicArIne saMsArano moTo bhaya thavAthI sUrinA caraNakamaLane namIne vijJapti karavA lAge che-"he bhagavAna ! je ema che, te jIvavadhAdika pApasthAnamAM Asakta thayelA ane niraMtara pramAdI cittavALA amArI jevAne A bhavasamudrane utAra zI rIte thaze?" tyAre sUrie kahyuM ke-"he pRthvInAtha ! A saMsArasamudra utAravAmAM ahIM samyakatva ja paheluM uttama kAraNa kahyuM che.- vaLI te (samyakatva) jIvAdika tatvArthanI zraddhArUpa, kadAgrahanA samUhathI rahita ane zaMkAdika doSathI vizuddha kahyuM che. ane temAM zAstranA arthanA zravaNamAM pratibaMdhavaDe vyApta buddhi thAya che, dharmano anurAga paNa bhAyathakI paNa vadhAre thAya che. tathA jinezvaranA caraNakamaLanI pUjAvaDe te pratibaMdha daDha thAya che. ane gurunI vaiyAvaccane viSe zakti pramANe pravRtti karavI. temAM jinezvaranI pUjA dhUpa 1, akSata 2, vAsa 3, dIpa 4, puSpa 5, phaLa 6, bhaya(navedya) 7 ane vAripAtra 8 (kaLaza) vaDe varNana karI che. eka eka(vastu)vaDe paNa jinanAthanI karelI pUjA kyA vAMchitane avazya nathI ApatI? te pachI te AThevaDe karelI pUjAnuM zuM kahevuM? saMsAra samudramAM paDatA prANIonuM rakSaNa karanAra A (pUjA) ja che, tathA manavAMchita ApavAmAM moTA ciMtAmaNirUpa paNa A ja che. AdarathI karelA ATalA mAtrathI ja dhIra puruSo saMsAramAM utpanna thayelA duHkhane jalAMjali Ape che. temAM zuM Azcarya che? auSadha, bhaka, pAna ane vizrAmaNAdika kAryavaDe gurunI paNa je moTI pratipatti(bhakti) karavI, te paNa samaktinuM liMga (cinha) che. AvA prakAranA liMgavALuM A samakti jenA hRdayapIThane viSe sArI rIte sthApana kareluM rahe che, tene saMsArane bhaya dUra nAzI jAya che ane tene saMsArasamudra gAyanA pagalA jeTale ja thAya che, paraMtu paramArthathI bhaya pAmelA anya tIthike paNa pataMganI jema jarA paNa temanA manane kSobha karatA nathI. A samakita prApta thaye sate je koI paNa prakAre moTA zubha karmanA udayavaDe niravadya viratinI mati utpanna thAya, te zuM siddha na thAya? te virati pAMca aNuvratarUpa, traNa guNavrata pradhAnavALI ane cAra zikSA vratanA sAravALI (bAra prakAranI) sAMsArika duHkhane mathana karanArI che. keTalAka jIne yakta samakitarUpI ratnane lAbha thayA chatAM paNa moTA puNyanA samUhanA rahitapaNuthI A viratine saMbhava thato nathI, paraMtu dhanya jIvone ja A virati guru Ape che, ane dhanya cha ja AnA pArane pAme che. paNa gurUkamI che pAra pAmatA nathI. koI paNa prakAre jeo aticArarUpI paMka rahita A viratinA pArane pAmyA che, te kRtapuNya che. duHkhanA pArane atyaMta pAmyA che, tethI he rAjA ! pahelAM je teM kahyuM hatuM ka-niraMtara 1 Asakti. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) * rAjA ane tapathI suvarNa sadaza thayela zarIravALA kuchIne milApa. [ 37 ] pApamAM Asakata amArI jevAne A bhavasamudrathI mokSa kevI rIte thAya temAM jinezvarIe saMsArathI mUkAvavAmAM samartha haturUpa samakita mULavALo ane viratipradhAna A mATe dharma kahyo che. jema lAkaDAne mATe Ta paNa agninA eka kaNiyAvaDe paNa baLI jAya che, tema A virativaDe mATe paNa pApane samUha avazya vinAza pAme che. he rAjA ! je tuM pAparUpI paMkane nAza karanAra jinezvaranA zAsanane vahana kare che (mAne che), te kahelA svarUpavALA te zAsanane tuM AdarathI grahaNa kara." A pramANe kahevAthI moTA harSanA samUhavaDe uchaLatA mAMcavALe te rAjA jema nadInA pANInA pUravaDe haraNa karAte (taNAte) mANasa kAMThe rahelA vRkSanA AlaMbanane pAme, jema moTA dorgatyathI caMpAyela mANasa kalpavRkSane pAme, tathA jema verInA samUhavaDe rUMdhAyele mANasa moTA nAyakane pAme, tema dezavirati dharmane pAye, tyArapachI keTalAka divasa sudhI aticAranA bhedanA viSayavALA bAre vratanA yathAta sUkSama vicAranA sArane jANIne te rAjA tenuM pAlana karavAmAM udyamI thaye. sUrie paNa anyatra vihAra karyo. have pUrve kahela kaDhanA regathI nAza pAmelA zarIravALo te puruSa niraMtara pakSakSamaNa tapavaDe pUrve karelA duSkarmanA samUhane kSINa karavAthI jAtya suvarNanA jevI svaccha zarIranI kAMtivaDe zobhate, sarva roganA samUhavaDe mUkAyela, ati kaThora tapavizeSavaDe raMjita thayelA deva dAna jenuM pratihArapaNuM karatA hatA tevo, tathA gurunI jema ane devanI jema lekavaDe sevA karAto hatuM, tene eka vakhata rAjapATImAM nIkaLelA rAjAe joye. tyAre taruNa sUryanI jevA udAra zarIranA darzanathI vismaya pAmelA rAjAe pAse rahelA mANasane pUchayuM ke-"he! he! koNa A mahAnubhAva tapasvIrUpe nahIM chatAM paNa tapasvInI jema gauravathI kevaDe pUjAya che?" tyAre te parijane (nokare ) kahyuM ke-"he deva! zuM tame Ane nathI jANatA?" rAjAe kahyuM-"nathI jANato." parijane kahyuM-"te A keDha vigere vividha regathI Atura zarIravALe puruSa che, ke je muninI pAse tame dharma sAMbhaLatA hatA tyAre AvIne duHkha sahita rudanane pikAra karIne, muni pAsethI pUrvajanmane vRttAMta sAMbhaLIne, pakSakSamaNane cheDe bhejanane nizcaya karIne, jina dharma aMgIkAra karIne jema AvyA hatA tema pAcho gayA hatA. pachI pakSakSamaNa tapanA mAhAkhyavaDe tenA sarva regane samUha nAza pAme, tethI karIne ja niraMtara deva, dAnava ane manuSyanA samUhavaDe namaskAra karAto A pramANe varte che." A sAMbhaLIne vismaya pAmele rAjA vicAravA lAge ke-"aho ! tapakarmanuM mAhAtamya aciMtya che, ke jethI AvA prakAranA atyaMta asaMbhavita bhAva (padArtho) dekhAya che. vaLI A satya kahevAya che ke - je dUra hoya che, je sAdhya hoya che ane je atyaMta durlabha hoya che, te sarve 1 Dhagale. 2 zAstramAM kahelA. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 398 ]. zrI pArzvanAtha caritra: prastAva 5 me ? tapavaDe sAdhya thAya che. kemake tapa duratikrama che. te tapavaDe ja pUrve karelA duSkatane nAza thAya che. aha! jinezvaree te tapa vyAdhine mathana karanAruM moTuM auSadha jevuM che." A pramANe vicArate rAjA kotakathI te puruSanI samIpe gaye, te rAjAnI sanmukha Ubhe thaye, ane pramodanA vazathI vikavara lecanavALA teNe tenA kuzaLa samAcAra pUchayA. tyAre hastanuM saMpuTa (be hAtha) joDIne rAjAe AdarathI tene kahyuM ke-"he mahAbhAgyavAna ! tArA kuzaLa vRttAMtanI pRcchA karavI egya che, ke je tuM tevA prakAranA moTA vyAdhivaDe vyAsa zarIravALo hovA chatAM paNa AvA prakAranI kAmadevanI jevI dehabhAne pAme che." te sAMbhaLIne gurunuM smaraNa thavAthI AnaMdavaDe jharatA ane pUravaDe pUrNa thayelAM netravALA teNe tene kahyuM ke "bhAgyahIna chatAM paNa, pApaprakRtinA prakarSavaDe dura kuSTAdika vyAdhivaDe vyApta chatAM paNa, dAridvavALA chatAM paNa, vijJAna ane jJAna rahita chatAM paNa, viziSTa (sArA) lekathI bAhA chatAM paNa ane meTI niMdavAlAyaka dazAne pAmyA chatAM paNa je gurunA mukhakamaLamAMthI nIkaLelA ramaNIya sArA upadezanA vazathI sarva vyAdhi rahita thaIne AvA zarIravALe, manuSya ane devane pUjavA lAyaka huM vartu , te munirAja gurune huM haMmezAM namuM chuM." rAjAe kahyuM-"A ema ja che. tuM dhanya che, ke je tAre gurune viSe AvA prakArane pakSapAta che. tethI zIdhrapaNe tArA hastataLanA viSayavALI melAmI che." tyAre teNe kahyuM ke-"he meTA rAjA ! te ema ja che. gurunA caraNarUpI kalpa vRkSane zuM asAdhya che ?" pachI paraspara vAta karavAvaDe eka kSaNa nirgamana karIne rAjA pitAne ghera gaye. ane tyAM tapanA aciMtya mAhAone vAraMvAra vicAra karato te aMgIkAra karelA aNuvrata, guNavrata ane zikSAvratane viSe vizeSe karIne aticAranA parihAramAM tatpara thayo. pratyaya (vizvAsa) utpanna thavAthI vacce vacce zakti pramANe tapakarmane viSe vartavA lAge. eka vakhata cAtumosika parvane divase AhAra, zarIrasatkAra ane pAMca viSayanA tyAgavALA sarva vyApAranA tyAgarUpa pauSadhane aMgIkAra karI rAtrie rAjA bhavana(mahela)nA eka bhUmibhAgamAM jaIne dharmadhyAnamAM sthApana karelA nizcaLa manavALa jeTalAmAM rahe che, teTalAmAM atyaMta bhayaMkara meza ane meghanA samUha jevA zyAma zarIravALo, atyaMta pharakatA phaNAnA maNinI kAMtivaDe bhayaMkara sarSavaDe bAMdhelI mastakanI kezajaTAvALe, mAravADanA kUvA jevA (UMDA) netravALe, lAMbI kASThanI lAkaDIne cheDe rAkhelA sukA ane nAnA tuMbaDAnI jevA ati lAMbI grIvAnA agra bhAgamAM lAgelA mAMsa ane rudhira rahita mastakamaMDaLane dhAraNa karate, maDadAnA vakSasthaLamAM rUMdhAyelA pazunA AMtarAmAM rahela bhayaMkara nAsikAmAMthI mUkelA kutkAranA vAyunA nIkaLavAvaDe jANe kaparUpI agnine uchALato hoya te, atyaMta gaMbhIra nAbhinA vivara( chidra)mAM zabda sahita praveza karatA ghuvaDanA ADaMbaravaDe duHkhe karIne joI zakAya tevo, te ja vakhate 1 ulaMdhana na karAya tevuM. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAne vetAlane upadrava ane kSetrapAle karela rakSaNa 399 ] kApelA zArdUlanA carmarUpI vAvaDe DhAMkelA suSka kaTitaTavALA, tAlavRkSane anukaraNa karanAra (jevA) meTA ane mAMsa rudhira rahita be jaMghAvALe, niSAdanA sarakhA caraNatalavALe, se kAkIDAvaDe banAvelI vanamALAnA AbharaNavALo, naLIyAvaDe karela karNapUravALo, (kAnanA AbhUSaNavALo), dareka kSaNe kaha kaha ema kahIne hAsya karate, dareka kSaNe karatAlane vagADavApUrvaka nRtya karato, eka hAthamAM yamarAjanI bhrakuTinA jevI kuTila katrikA( charI-kAtara)ne dhAraNa karato ane bIjA hAthamAM maDadAne dhAraNa karate. tathA pUrva bhavanA verane vahana karate eka vetAla te pradezamAM AvyuM, ane kahevA lAgyuM ke re! re ! je tuM cirakALa sudhI jIvavA IcchatA hoya, to prAraMbhelA A tapavizeSane jaladI tyAga kara ane mArA caraNamAM praNAma kara, nahIM to jema A daIne haNIne meM mArA hastarUpI keTara(guphA)mAM rAkhe che tema he bhadra ! mArA vacanane nahIM kare te tane paNa rAkhavuM paDaze." A pramANe vAraMvAra kahyA chatAM paNa eTalAmAM te rAjA saddharmanA dhyAnathI calAyamAna nathI thato, teTalAmAM te vetAla atyaMta kapa pAmyo. pachI moTI phaNAvaDe ugra sarpa, moTA siMha ane madonmatta hAthIvaDe tathA jaLa ane agnivaDe tenI kadarthanA karI, te paNa acaLa manavALA tene jANIne te rAjAne hastasaMpuTavaDe upADIne virUya, hari, haraNa, zarama, kari ane kolavaDe bhayaMkara samudrane kAMThA upara nAMkhe. ane kahyuM ke-"are ! tuM je ahIM prApta thayA chatAM paNa mAruM vacana nahIM kare te, huM tane avazya yamarAjane ghera mekalIza." A pramANe moTA saMraMbhavaDe vAraMvAra belA , moTA kepanA vegathI dAMtavaDe chapuTane Dazo (karaData) ane lAMbI karela eka vAmapramANa hAthInA aMkuzanA AkAravALI dADhAvaDe dukheya mukharUpI kaMdarAvALe te thayA, ane dharma kriyAthI jarA paNa calAyamAna nahIM thayelA te rAjAne joIne tene mArI nAMkhavA mATe * jeTalAmAM te tIkSaNa katrikArUpI zastrane UMcuM karIne doDyo, teTalAmAM te rAjAnA satvathI tuSTamAna thayelA te pradezanA kSetrapALe tene bAhurUpI parigha(bhegaLa)mAM pakaDyo, ane kahyuM ke-bare ! re ! adhama vyaMtara ! adhama ceSTAvALA ! maryAdA rahita ! sAra rahita ! ane te nirbhAgya ! AvA prakAranA puruSaranane mArI pRthvInA pradezane viSe tuM avazya rahIza nahIM, tethI mArA netranA mArgathI cAlyA jA." A pramANe AkSepUrvaka teNe tiraskAra karelo te vetAla nAsI gaye. A avasare rAtri prabhAtarUpa thaI tyAre rAjAe kAyotsarga pAryo, ane pauSadhana vidhi samApta karyo. pachI vRkSanI nIce beThelA kSetrapALe kahyuM ke-"he moTA rAjA ! asamAna satvarUpI dhanavALA tArI jevAne paNa AvA prakAranI ApadAo AvI paDe che te moTuM Azcarya che. tathA vaLI- bhale graho pIDA kare, Apattio AvI paDe ane vyAdhio utpanna thAya, te bAbatamAM pApamAM Asakta thayelA prANIone kAMI paNa viramaya nathI, paraMtu saddharmanA ' nidhAnarUpa tathA satya, zauca ane suzIlatA vigerevaDe yukta tArI jevAne paNa jo AvI Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 400 ]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 me H Apatti Ave, te tuM kahe ke "huM kyAM jAuM?" tyAre kAMIka hasIne rAjAe kahyuM ke"he zreSTha sura ! pUrva janmamAM karelA pApane pote anubhava karyA vinA mokSa kema thAya? tethI A mahAnubhAva(vetAla)ne za Sa che? kemake mArA karmavaDe sevakanI jema huM hita kAryane viSe joDAyela chuM " te vakhate prazamanA sAravALuM tenuM vacana sAMbhaLavAthI vRddhi pAmatA cittanA saMtoSavALA kSetrapALe kahyuM ke "he cheSa nara! A araya dhanya che ke jyAM cira kALanA karelA sukRtanA moTA samUhanA yazathI pAmI zakAya tevo ane mUrtimAna jANe dharma hoya tevo tuM kaI paNa divya yoge karIne prApta thayo che." tyAre rAjAe kahyuM ke- "he zreSTha deva ! te vetAlane teM kema nivAraNa karyo ? mane pIDA karIne A bhavamAM paNa cira kALanA duSkRtano aMta bhale kare. kemake pUrve kareluM kaTuka vipAkavALuM duSkRta pachI paNa sahana karavAnuM che, te hamaNAM paNa te sahana karavAthI tyAra pachI niraMtara sukha thAya." tyAre kSetrapALe kahyuM ke-"he zreSTha puruSa ! zuM rAjyane pAmelA te kaI deva ke dAnavanI pramAdathI ke hAMsIthI virAdhanA karI hatI ? ke jethI A pramANe atyaMta kopa pAmelA teNe vicAra karyA vinA A araNyamAM nAMkhyo ?" tyAre rAjAe kahyuM ke-"he zreSTha deva ! A bhavane viSe thoDI paNa devAdikanI karelI virAdhane mane yAda AvatI nathI, ane parabhava saMbaMdhI te virAdhanA hoya te te tuM jANe ja che." A pramANe sAMbhaLI te kSetrapALa rAjAne viSe mATe pakSapAta thavAthI avadhijJAnanA upa gavaDe cira kALanA vairanI paraMparAnA anubaMdhane jANIne kahevA lAgyo ke-"he moTA rAjA ! kaI paNa vakhata kAraNa vinA kArya utpanna thatuM nathI, tethI AnI sAthe je veranuM kAraNa che ke tuM sAMbhaLa." A jaMbudvipa nAmanA dvIpane viSe zatadvAra nAmanA nagaramAM kapila nAme brAhmaNa hatuM. tene zrImatI nAmanI bhAryA hatI. samagra zAstrano pAragAmI hovAthI zratanA garvane dhAraNa karatA te kapile eka vakhata paTaha vagaDAvavApUrvaka AvI AghoSaNA karAvI, ke-"je kaI chae darzanane viSe vidvAnanA vAdane vahana karato hoya, te te mArI sAthe nyAyamArgamAM avagAhana karo." A pramANe tenA vacananA vinyAsathI parAbhava pAmela koipaNa kAMIpaNa eTalAmAM be nahIM, teTalAmAM utsAha pAme te "zUnyA pAvAvAH" (paranA pravAde zUnya che) ema kahevA lAgyA. A pramANe zaMkA rahita vika, catuSka ane carcarane viSe karAtI ASaNane vihAranI cayAmAM nIkaLelA, jinavacanamAM bhAvita manavALA, aneka paravAdIne vijayavaDe jayapatrane pAmelA ane anekAMtavAdamAM kuzaLa dharmaruci nAmanA munie sAMbhaLIne te puruSane nivAryA, ke"he loko! AvI ghoSaNA have pharIthI karaze nahIM." tyAre teoe te hakIkata kapilane kahI. te sAMbhaLIne roSa pAmela kapila dharmarucinI sAthe vAda karavA upasthita thaye. te bane paNa rAjasabhAmAM gayA. "je jenAvaDe chatAya, te tene ziSya thAya." e Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatIe peAtAnA dIkSita thayela patine Apela kAmaNuvALA meAdaka. [ 401 ] pramANe vyavasthA karIne rAjAnI samakSa paraspara nyAya mArganuM avagAhana karavA lAgyA. pachI vAdanA vidhinuM durlakSapaNa hAvAthI dharuci munie atyaMta kuzaLapaNAthI kapilane jItyA. sAdhue vijaya patra prApta karyuM. pachI zArdikanI samakSa ja tene dIkSA ApIne tenI sAthe dharmAMruci munIzrvara tyAMthI nIkaLyA. kapilane uddezIne tenI bhAryA zrImatI kApa pAmI, ke-" khATA paMDitapaNAnA vAivaDe bhagna thayelA A pApIe tevuM karyuM, ke jethI potAnA AtmA na hoya, ane huM sukhavALI na hAu. " have kapile paNa jinadharmane aMgIkAra karI sUtra ane arthanI parabhAvanAmAM tatpara thai cAritrane viSe kAMika rAgavALA thaI dharmacinI sAthe bahAra vihAra karyAM. keTalAka cirakALa sudhI gAma, Akara vigeremAM vihAra karI dharuci sahita te ja zatadvAra nagaramAM AnyA. tenI prajyAnA divasathI leAkAe te zrImatInI niMdA karI hatI, ke-" tArA mATA dorbhAgyanA krASathI te brAhmaNu ahIMthI jatA rahyo. ema na heAya teA pratrayAne mUkIne pAchA ahIM kema na AvyA hAya?" A pramANe vinA kAraNe kApa pAmelA leAkathI du:kha pAmelI teNIne kAie kahyuM ke kapila ahIM AnyA che tethI auSadhAdikavaDe tuM te pramANe kara, ke je prakAre te tAre AdhIna thAya. " te sAMbhaLIne te zrImatI dharuci sAdhunI pAse gai. teNIe kapila sahita te bhagavAnane vaMdanA, karI. kSaNavAra paryuM pAsanA karIne, tenA pagamAM paDIne kahevA lAgI ke--" huM bhagavAna ! Aje mAre ghera AvIne avazya tamAre yathAyeAgya siddha thayelA bhAjanane grahaNa karavAvaDe mArA upara anugraha karavA." tyAre dharma rucie kahyuM ke-" huM bhadrA! Aje ame caturthAM tapa vizeSa karyAM che, tethI AhAra brahaNu nahIM karIe, ane kapila jyAM tyAM jaIne aDhAra grahaNa karaze. " tyAre teNIe kahyuM ke-" tApaNu mArI samAdhi(zAMti)ne nimitte avazya kAMIka paNa grahaNa karavuM; nahIM te huM leAjana nahIM karU" tyAre dharucie te aMgIkAra karyuM, te peAtAne ghera gai. vazIkaraNanA auSadhanA sayeAgavALA mAdaka taiyAra karyAM. UAjanasamaye dharuci tyAM AvyA. teNIe tene mAika vaheArAvyA. tene kapilane mATe dharmarucie grahaNa karyAM ane te peAtAnA AzramamAM gayA. gamanAgamananI AleAcanA karIne kipale te mAdakane AhAra karyAM. dravyanA durmIMgathI prApta thayelA kAmaNu prayAganA doSavaDe tene mATI vedanA utpanna thai, ane paMca namaskAranuM smaraNu karyA vinA te kapila maraNa pAmyA ane aTavImAM vAnara thayA. te duSTa strIe ApelA tevA prakAranA bhAjanathI utpanna thayela tenA maraNanA vipAka dharmarucie jANyA, te paNa moTA prazamanuM avalaMbana karIne teNe kAine A kAMIpaNa kahyuM nahIM, paraMtu te brAhmaNI tenu maraNu sAMbhaLIne tevu kAMipaNa duHkha pAmI, ke jethI rAtrIe nidrAne nahIM pAmatI utpanna thayelA visUcikAnA vikAravALI vicAranA viSayamAM paNa na Ave tevI pIDAvaDe AyuSyanA upakrama karIne maraNa pAmI, ane te ja aTavImAM sarpa grupaNe utpanna 51 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 402 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA H thai, ke jayAM te vAnararUpe varte che. pachI Amatema pharatA te vAnare kAjaLanA DhagalA jevI zyAma te sarpaNune joi. teNIe paNa te vAnarane joyA. temAM vizeSa e ke-vAnara teNIne jovAvaDe kAMika sa'teSa pAmyA. bIjI ( sarpaNu ) paNa tene jovAthI pUrva bhavanA amanA ( IrSyAnA ) vazathI kApa pAmI, ane " kayA upAyavaDe mAre Ane mAravA ? " ema vicArIne mAyAnA zILapAvaDe ceSTA rahita thaine tenI STimArgamAM paDI. tene joi vAnare paNa anukaMpAvaDe " zuM A bicArI marI gaI ? " ema tarka karyo. pachI teNInI pAse AvIne aMgaupAMganuM avaleAkana karatA tene teNIe avasara pAmIne taDa daIne tenA ene DaMkhyA. tyAre teNInA gADha viSavikAranI vedanAthI parAbhava pAmelA te vAnara tatkALa maraNa pAmyA, ane te ja aTavImAM haraNu utpanna thayeA. sarpaNu paNa peAtAnA AtmAne kRtakRtya (kRtArthaM ) mAnatI te ja pramANe vartatI vananA mAravaDe gaLI javAi, ane te ja aTavImAM sihaNurUpe utpanna thai. te banne kALanA krame karIne yuvAvasthAne ' pAmyA. daivanA du/gavaDe eka ThekANe maLyA. tyAre siMhaNe te haraNane haNyo. tyAre te te ja TavInA pradezamAM sapaNe utpanna thayA. bIjI paNa prasavane samaye utpanna thayelI mATI vedanAvarDa vyAkuLa thaine marIne nakulI thai. teNIe paNu kAipaNa prakAre te sarpA bALaka joyA, ane pUrvanA ama vaDe tenA vinAza karyAM. tyAre te te ja pradezamAM vanakuTa thayA. khIjI paNa vizya pazuvarDa udarane phADavAthI marIne te ja pRthvInA pradezamAM sicANI pakSiNI thaI. vidhinA vazathI teNIe te vanaTane joyA. joine rAtA netravALI teNIe caMcunA prahAravaDe tevI rIte kAipaNa prakAre haNyA, ke jethI maraNa pAmyuM. bIjI paNa jALamAM paDI ane bhilluM teNIne mArI nAMkhI. A pramANe vairiNI bhAyoe pAMca vAra kapilane haNyA. jANNA ke thADu' paNa kareluM tripriya ghaNA du:khanA samUhane prApta kare che. AthI karIne ja kAraNa vinA kApa pAmelA manuSyavaDe haNAtA paNa 'mahAnubhAva munie gheADA paNa dveSa karatA nathI, kAraNa ke teo viSavRkSanI jema thADA paNa pradveSanA du:khe karIne sahana karAya tevA ane avicchinna meATA vistAravALA kaTu vipAkane jANe che. A prasaMge karIne saryuM. have kapile pAMca vAra pragaTa thayelA dveSavaDe teNIne je prakAre haNI, te prakAre sAMbhaLA-- te kapilanA jIva paNa vanakuTanI pachI chaThThA bhavamAM sunaMda nAmanA brAhmaNaputra thayA. brAhmaNInA chatra paNa vAmana nAme dAsIputra utpanna thayA. kAipaNa prakAre te bannenu dana thayu. pUnA pazcAttApanA vazathI vAmane suMdara ne ducanAdikavaDe kadanA karavAnA prAraMbha karyo eka divasa sunade utpanna thayelA meTA krodhanA AvezavaDe tene lAkaDIvaDe mAryA. mama sthAnamAM tADana kareleA te tatkALa marI gayA ane vidhya parvatanI pAse mATI hAthI thayA. bIje paNu kSudhAthI du:khI thayeleA zreSThInA gharamAM snigdha ane pramANathI adhika leAjananA upaleAgavaDe peTamAM zULa utpanna thavAthI marIne te ja vindhyagirinI pAse zarabha thayA. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyavarAha rAjavInA pUrvabhavanuM varNana. [ 403] pachI koI paNa prakAre teNe te che hAthI che. tyAre moTA kapanA anubaMdhavaDe tene mArIne potAnI pITha upara nAMkhe. tenA kalevaramAM utpanna thayelA kRmiyAnA samUhavaDe khavAtA zarIravALe te zarabha marI gaye. te banne vidhyagirinI vanasthalImAM pakSIpaNe utpanna thayA. temAM brAhmaNIne jIva zuka (pipaTa ) thayo. ane kapilano jIva Dhika thaye. tyAM paNa vidhinA vazathI paraspara darzana thayuM. tyAre pUrvanA verathI zuka vAraMvAra te kiMka pakSIne pAchaLa paDakhe ane AgaLa (samukha) thaIne caMcanA prahAravaDe tene parAbhava karavA lAgyo. tyAre kepa pAmelA TiMke savA hAtha pramANavALA pitAnA caMcumukhavaDe hathele te yamarAjane ghera gaye (maraNa pAme). liMka paNa bhile karNa paryata kheMcelA dhanuSyathI mUkelA eka ja bANavaDe vinAza pAme tyAre te mAra thaye thaka paNa uMdara thayo. tyAM paNa bilADIe taLanA prahAravaDe hale uMdara marI gayo ane sarSa thaye. bilADe paNa pAradhinA kUtarAthI vinAza pAmIne gADika puruSapaNe utpanna thaye. te Amatema pharato te pradezamAM Avyo. te sarSa te vakhate sudhAvaDe parAbhava pAmavAthI bilamAMthI bahAra nIkaLyo tene te gADika puruSe joye. tyAre pUrva kALanA veranA anubaMdhane vahana karatA teNe tene pakaDIne kaMDIyAmAM nAMkhe. tyAM saMkucita aMgavALe koI paNa prakAre zvAsanA nirodhavaDe marIne brAhmaNanA kuLamAM putrapaNe utpanna thaye, tenuM kaMcanaka nAma pADayuM. gADika paNa bIjA gADika sAthe vivAda thavAthI sAmA pakSanA gAruDike mUkelA sarSavaDe sAthe tenA viSanA ati utkaTapaNue karIne tatkALa ja tathAprakAranA maMtra ane oSadhane upacAra chatAM paNa jIvitathI mukta thaye, ane karmanA laghupaNAnA vazathI tuMbavana nAmanA gAmamAM sAhila nAmanA zreSThInA putrapaNe utpanna thayA. tenuM saMgamaka nAma pADayuM. bIje brAhmaNane putra saMsAranA vyavahArathI bhagna thaIne nibhogyanA mastakanA mugaTarUpa pitAnA AtmAne duHkhanuM bhAnarUpa jANIne trilocana nAmanA kulapatinI pAse tApasanI dIkSA pAmyA. tyAM vizeSa prakAranA moTA tapane karIne adhika kaMda, mULa ane phaLanA bhejanavaDe AyuSya pUrNa karIne maraNa pAmIne vyaMtara deva thaye. ane saMgamaka koI paNa prakAre puNyAnubaMdhI puNyanA udayavaDe bhikSA samaye AvelA sAdhunA darzanavaDe bhadrapaNAne pAmela ane hamezAM papAsanAne pravate le thaye. eka divasa janane samaye mAsakSamaNanA pAraNAne mATe AvelA sAdhune bhejana ApavAvaDe te bheganA phaLavALA ati puNyanA prakarSane upArjana karIne marI gayo. te he mahArAjA ! tuM jayavarAha nAme utpanna thayela che. A pramANe sAdhune dAna ApavAnA prabhAvavaDe te pRthvIpati thayo che, ane prakRtithI ja (svabhAvathI ja) saddharmanA anubaMdhamAM tatpara buddhivALo ane sAdhunA saMsargathI vizeSa karIne dezavirati nAmanA guNa sthAnake ArUDha thayo che. parvane divase pauSadha ane upavAsa karIne rAtrie kAyotsarga raheluM hatuM, te vakhate te brAhmaNano jIva ke je tApasavratamAM karelA kaNa anuSThAnanA baLathI Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 404 ] zrI pAzvanAtha caritra : prastAva 5 mo : vANunyatara devapaNAne pAmeleA che, teNe vibhaMga jJAnavarDa cira kALanI veranI paraMparAne jANIne vetAlanuM rUpa karIne kSeAbha pamADyA chatAM paNa jeTalAmAM tuM dhyAnathI calAyamAna na thayA, teTalAmAM utpanna thayelAM kApavarDa teNe tane upADIne mArI nAMkhavA mATe ahIM samudrane kAMThe nAMkhyA. A pramANe huM rAjA! meM tane kAMika veranuM kAraNu kahyuM. have samAdhi AtmAvALA thaine tu Atmahitanu' AcaraNa kara." A sarva sAMbhaLIne rAjAne jAtismaraNu jJAna thayuM, tethI eka kSaNavAra mUrchA pAmeleA rahIne pratiSedha pAmyA. ane vicAra karavA lAgyA ke" ahe!! meATA mAhunA bhayakara vilAsa che, ke jyAM dhruvilAsavALAnA AvA prakAranA vipAka jovAmAM Ave che, para Mtu te satyapuruSA dhanya che, ke jee anuttara mAkSane pAmyA che, jethI karIne te jIvAnA ka`baMdhanu kAraNu thatA nathI. A avasare pharIthI paNa vidhruvelA bhayaMkara rUpavALA ne pUrva bhavanA verI vyaMtara hAthamAM vividha prakAranA zastrane dhAraNa karatAM ane kila kila zabdane karatA peAtAnA sevaka vALuvatarAthI parivarelA te pradezamAM Avyo, ane "huM adhama rAjA ! pUrva bhave mane mAravAnuM duHkha karIne haju paNa tu vizvasta rahe che, teA have tuM nathI. " ema khelatA tene kSetrapALe kahyuM ke-" huM mahAnubhAva! tuM AvuM anucita kema le che? zuM tuM jJAnanA khaLavaDe jANatA nathI ? ke meM AnA ze| aparAdha karyAM che ? athavA ANe mArA ze! aparAdha karyA che ? jo paraspara sarakhA aparAdhanuM vizeAdhana hoya, teA navA veranA anubha'dhamAM pravRtti kema karavI ? veranI paraMparAthI utpanna thayelA kaDhuka vipAkane te' pAte anubhavyo che, tene tuM zuM nathI jANatA ? '' te sAMbhaLIne mULathI ja upayega ApIne te vANuvatare pAMca vakhata paraspara karelA vinAzane jANyA. pachI tatkALa kApa zAMta thavAthI UMcA karelA zasravALA sevakava ne nivArIne te vyaMtare kahyuM ke--" he kSetrapALa ! tame mane sAruM kahyuM--pUrvanA bhavane viSe A mahAtmAne jeTalIvAra haNyA hatA, teTalIvAra mane paNa Aghe avazya haNyA hatA. ema thavAthI atyAre thADu' paNa veranuM kAraNa nathI tethI have AnI sAthe mAre pharI vera karavAvaDe saryuM. khALaka paNa tathAprakAranA aniSTanA pratikAra karIne sateSa pAmIne tarata ja rUdanathI virAma pAme che. ane tyAra pachI A baMdhanA tyAga kare che, tethI he rAjA ! je kAMi paNa me' tane ahIM bhaya pamADyo hAya, tene tuM kSamA kara ane haiM kSetrapALa vRddhi pAmatI veranI A mATI vallI( latA )ne teM je mULathI ja ukheDI nAMkhI, te mADhu sAruM kAma karyuM. " A pramANe kahIne te vyaMtara tatkALa peAtAne ghera ( sthAnake ) pAchA gayA. A avasare kSetrapALe rAjAne kahyuM ke-- hai meTA rAjA ! pauSadha ane upavAsavaDe tArI kAyA glAni pAmI che, tethI tane priya lAge tevuM kyuM bheAjana huM lAvuM ? te tuM kahe " rAjAe kahyuM --" AvA prakAranI vikaTa aTavImAM paDelA huM sArA sAdhunA atithisavibhAga karyA vinA kema pauSadha upavAsanu pAraNuM karuM? tethI ,, Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja jayavarAhanI munijanane pakilAbhavAnI AkAMkSA ane kSetrapALe karI Apela janA. [405 ] mAre bhejanavaDe saryuM. A dura chave pahelAM aneka vakhata bhojana karyuM che, te paNa anaMta kALe paNa vAMchAne vichera nathI, te pachI hamaNuM potAnA niyamanuM khaMDana karIne bhajana karatA A jIvane (mane ) te vAMchAne vicheda zI rIte thAya? kSetranAtha! huM tene (bhajanano) atha nathI," tyAre moTI bhaktinA prArSathI asamAna vRddhi pAmatA pakSapAtavALA kSetrAdhipe kahyuM ke-"he rAjA ! ema tuM na na bela. deha sAdhana vinA rahI zakatuM nathI, ane tenuM sAdhana AhArAdika che, te(AhAra)thI Azrita thayele deha dhamIrthane viSe samartha thAya che. vaLI te dharmArtha mATe puruSArtha che, tethI te dharmA je koIpaNa prakAre vistArane pAme, te prakAre kuzaLa puruSe sarvathA udyama karavo joIe. vaLI je te kahyuM ke-"atithine ApyA vinA huM kema bhejanakaruM?te gya kahyuM che. tethI have cAla, huM tane atithi dekhADuM." ema kahIne rAjAne hastataLavaDe grahaNa karIne te pradezanI pAse ja te deve sArA sAdhunA samUhavaTe vyApta cheTane viSe tene mUkyuM. tathA ghaNI khAMDa ane khAjAMvALuM bhejana te deve tene ApyuM. tyAre harSathI romAMca zarIravALA rAjAe bhaktithI vAMkIne, munione paThilAbhIne, jagadagurunuM smaraNa karIne ati harSa pAmelA manavALA te rAjAe gurune ApyAthI bAkI rahelA bhejananuM vidhAna karyuM. pachI bhejana karelA rAjAne kSetrAdhipe kahyuM ke-"he rAjA ! tuM cAla, ke jethI tane rAjya upara sthApana karIne huM pAcho vaLuM." rAjAe kahyuM ke "he zreSTha deva! keIpaNa kuzaLa karmanA udayathI kArAgRha jevA bhayaMkara gharathI nIkaLelA mAre have saMsArasamudranA vahANarUpa ane dhIra evA A zreSTha munionI pAse mAre rahevuM egya che. mane rAjyanI prApti paNa kalyANanA kAraNa jevI thaI che, ke jethI AvA prakAranA munijananA caraNakamaLanA darzanane huM pAme." tyAre kSetrAdhipe kahyuM ke-"he rAjA! mArA hAthavaDe tane tArA rAjya upara sthApana karyA vinA huM keIpaNa rIte ratine (zAMtine) nahIM pAmuM." A pramANe kahIne kSetrAdhipa tarata ja rAjAne upADIne upaDyo ane jayapurane pAye, tathA tyAM tene rAjAne sthAne sthApana karIne tuSTa manavALe te deva icchita sthAne gaye. pachI ahIM vadhupana thayuM, maMtrI ane sAmate AvyA. teoe pagamAM paDIne kahyuM ke "he devI! tame gaye divase (kAle) kayAM rahyA hatA? te tame kahe. amane moTuM kautuka thayuM che. tevuM kaIpaNuM sthAna nathI, ke jyAM koe sarva AdarapUrvaka tamane joyA na hoya, te paNa tame kaSTinA mArgamAM prApta thayA nahIM." tyAre potAnuM caritra kahevAmAM lajajA AvavAthI nIcI kaMdharA rAkhIne rAjAe maMtrI vigerene kAMIka kahIne maunane Azraya karyo. A pramANe rAjAne vRttAMta zeDe jANIne, maMgalAdika kArya karIne maMtrI vigere 1. kheTa eTale nivAsanuM amuka gAma. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 406 ]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 me ? jema AvyA hatA tema pAchA gayA. rAjA paNa te kALane ucita kArya karIne, hAthI, ava vigere rAjyanA aMganI saMbhALa karIne, tathA prekSaka(nATaka) Adi kArya samaya pramANe karIne, te kArya vidAya karIne pachI surya asta pAme tyAre jinapUjA, vaMdana ane svAdhyAya vigere kArya karIne zayAmAM beTho. ane tyAM vAraMvAra pUrve karelA duSkRtanA kaTuka vipAkanI bhAvanA bhAvata, kSetrAdhipatinA kapaTarahita nehanA anubaMdhavaDe vyAsapaNAne ciMtavate, ane tapanA moTA mAhAbhyane jete koIpaNa prakAre nidrA prApta thavAthI rAtrine viSe sUtAM. pachI anukrame prabhAta samaya thaye tyAre sAdhujananI parya pAsanA karavAne Iccho te rAjA rAja pATikAnA vyapadeza( miSa )thI keTalAka seMkaDo rAjaputravaDe parivarIne azva upara caDIne gherathI nIkaLe. pachI te te pradezamAM kSaNa mAtra azva vAhana karIne naMdana udyAnamAM gaye. ane tyAM te ja vakhate AvelA traNa .. kALanA samUhane jovAmAM (jANavAmAM) pradhAna avadhijJAna vaDe sarva bhAvane jANanArA bhavadeva nAmanA zreSTha munine joyA. vRddhi pAmatA moTA saMtoSavALA rAjAe tene tathA bIjA munione vAMdyA. gurue tene dharmalAbha Ape tyAre te rAjA ucita Asane beTho. pachI jJAnanA atizaya vaDe pUrvabhavane vRttAMta jANIne munie sanehavALI cakSu nAMkhavApUrvaka rAjAne kahyuM ke-" he mahAbhAgyavAna! teM bahu sAruM karyuM, ke pauSadhapavAsa grahaNa karIne meTA pracAravALA manarUpI markaTa( vAnara )ne rUMdhIne , bhayaMkara vetAle karelA halabelAdika kadarthanAvaDe bhaya pamADayA chatAM paNa ane duSTa daSTithI vistArelA tIkSaNa bhAlAvALA bhilarUpI rIMchavaDe bhayaMkara samudrane kAMThe nAMkhyA chatAM paNa tuM AraMbhelA vizuddha dharmanA anuSThAnathI jarA paNa kSobha pApe nahIM. tethI karIne ja mahAsattvavALA puruSa ja A dharmanA adhikArI hoya che. kSudra prANIo kadApi dharmanA bhArane vahana karI zakatA nathI. tIrthakara, cakravartI ane baLadeva vigere pradhAna puruSoe je (bhAra) vahana karyo che, te saddharmane bhAra bIjA prANIo zI rIte vahana karavA samartha thAya? jeo upADelA(bhAra)ne mokSa pamADe che, teo A jagatamAM "lAvA pAme che. ane upADelAne tajI devAvALA tRNanI jema nisArapaNAne pAme che. A pramANe saddharmane viSe nizcaLatA thoDA puNyavALAne saMbhavatI nathI, paraMtu jemane mokSAdikano lAbha pAse prApta thayo hoya tevA puruSone ja saMbhave che." A pramANe lAghA karela (utsAha pamADe ) te rAjA moTA harSane pAmIne munirAjanA caraNane namIne A pramANe pUchavA lA, ke-"he bhagavAna! sarva prakAre kahe, ke nirjara nahIM pAmele mArA pUrvabhavanA karmane samUha keTalA vipAkavALo ane keTalA cirakALa sudhI haju raheze?" tyAre munIzvare kahyuM ke-"he meTA rAjA! mithyAtva, avirati ane kaSAya vigere kAraNa vaDe atikrAMta (gayelA-bhUtakALanA) anaMta kALavaDe upArjana karelA ghaNA pApakarmanI nirjarA thaI che, ane cAritrAvaraNane bhAvavaDe parAbhava karatuM ghaNuM pApakarma haju raheluM che." Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina kahapIpaNAnuM sAmarthya ane dhanazarmAnA janma tathA mAhAtmya [ 407 ] A avasare eka sAdhue AvIne vinaya sahita gurune kahyu "he bhagavAna! kAMika adhika nava pUrva bhaNIne paNa keTalAka sthavirakalpI munie jinakalpane aMgIkAra kare che, tenuM zuM kAraNu ? " tyAre munIzvare kahyuM ke huM mahAnubhAtra! kAMika adhika nava pUrva vALA te zrutajJAnanA avaleAkanarUpa leAcanavarDa pUrva bhave nikAcita karelA ane udayamAM AvelA kilaSTa karmIne cAritrane rikta ( khAlI-vinAza ) karavAmAM samatha jANIne, tathA khIjA kAI paNa upAyavaDe tenuM pratividhAna nahIM thAya ema vicArIne, nirapavAda (apavAda rahita-niraMtara ) tapavizeSanA sArarUpa da'Da kriyAnI jevA jinakalpane aMgIkAra karIne, chaThTha, aThThama vigere ati meATA ane du:khe karIne AcarI zakAya tevA tapa karIne, atyaMta apramatta cittavALA thaIne, smazAna vigerene viSe kAryAtsaga karIne, uparanA pAMca bhakateSaNA ane pAneSaNAvaDe bhaktapAnane grahaNu karatA, jyAM sAMja paDe tyAM ja nivAsa karatA, mAne pUchavA vigere prayeAjanane viSe eka e vacanane kheAlatA, vIrAsana ane utkaTAsana vigere sthApanamAM vatA, mATeA vyAdhi thayA chatAM paNa oSadhAdika cikitsAnA upacArane nahIM icchatA, ane jIvita tathA maraNune viSe samAna citta vatA te munie te kane khapAve che. jo kadAca te pramAdAdikane lIdhe te karmane na khapAve, tA te duSka vaDe samagra kalyANunA kAraNarUpa saMyamarUpI dhanathakI TALI mUkAya che ( dUra karAya che ). A pramANe sAMbhaLIne vismaya pAmelA jayavarAha rAjA sUrine pUchavA lAgyA, ke--" hu bhagavAna ! jo teone paNa AvA prakArane mahAbhayaMkara karmonA anubaMdha che, te zuM te ( karmAnubaMdha) amArI jevAnA paNa samyaktvAdika guNune haraNu karavAmAM samartha thAya ke nahIM? " gurue kahyuM ke--"huM moTA rAjA ! AmAM zuM Azcarya che ? pAtapAtAnI bhUmikAne anusAre nikAcita karelA duSkarma nA kAi paNa aviSaya nathI. " rAjAe kahyuM ke-- " he bhagavAna ! jo ema che, tA tame kaheA, ke zuM huM nirvighnapaNe A dharmanI ArAdhanA karI zakIza ? ke koi paNa kilaSTa karma vaDe tenAthI hAnine pAmIza ? " tyAre upayoga sahita thaine gurue kahyuM ke--" he meTA rAjA ! A samayathI keTalAka ghaNA divase jaze tyAre kAMika rAganuM kAraNa pAmIne pUrve nikAcita karela kAika kliSTa karmodayane pAmaze, ke jethI tuM jinadharmAMthI bahAra thaIza. " tyAre bhaya pAmelA rAjA " huM bhagavAna ! have huM zuM karuM? ema eklyA, tene sUrie kahyuM ke --" he meTA rAjA ! tu` vizeSa tapa kara, kemake jinakalpI muninA nAyake ( tIrthaMkare ) tapavaDe nikAcita ka`nA paNa kSaya joyA che. ' tyAre prakRSTa tapavaDe nAza pAmelA kADhanI vyAdhivALA pUrva kahelA puruSanA hRSTAMtane vicAratA rAjA peAtAnA putrane rAjyanu aNu karIne gurue upadeza karelA vidhivarDa nikSepa rahita ( niraMtara ) gharanI pAse rahelI pauSadhazALAmAM nivAsa karIne pUrva kahelAM rAgane saMbhava thayA chatAM paNa cittamAM hyeAbha pAmyA vinA tevI rIte kAi paNa prakAre rahyo, ke prakAre tevA prakAranA kilaSTa karmIne khapAvIne saudharma devalAkamAM devapaNAne pAmyA. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 408 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAvaH 5 mA : pachI tyAMthI paNa cIne te kaiAzAMkhI nagarImAM paurajanAmAM pradhAna RSabhadatta nAmanA zreNInA putrapaNe utpanna thayA. tenu dhanAmAM nAma pADyu. anukrame te dehavaDe ane dayA, dakSiNA vigere guNeAvaDe vRddhi pAmyA. eka vakhata te gurunI samIpa gayA. tyAM chaThTha, aThThama vigere vizeSa tapane karatA janAne ( sAdhuone ) joine ihApAhArdikanA vazathI tene jAtismaraNujJAna thayuM. pUrve gurue karelA upadezeA sAMbhaLI saMyama utpanna thavAthI pratrajyA levAne taiyAra thayA. tyAre gurue paNa " cAritrane AvaraNu karanAruM bhAgaphaLavALuM ka hajI paNa che. " ema kahIne tene niSedha karyo. pachI premI janatA AgrahavaDe srInA parigrahavarDa karyAM chatAM paNu aThThama aThThama tapaka vaDe bheAjana karatA ane yAcita samaye dravyanuM upArjana karatA te divasone niCmana karavA lAgyA. tathA vaLI-- sajJanA dharmomAM nizcaLa mananA pracAravALA te mahAtmA tevI rIte kAi paNu prakAre thayA, ke je prakAre te kALanA sarva dhamI puruSAnA nidarzana( hRSTAMta )rUpa thayA. teNe pAtAnA manamAM haMmezAM tevA kei paNa prakAre nizcaLa samyaktvane dhAraNa karyuM, ke jene AAbha pamADavA sura, asuranA samUha paNa samartha thayA nahIM. mAtApitAnA premanA uparASathI gRhasthanA veSa dhAraNa karyA chatAM paNa prazAMtapaNAmAM vataMtA te sArA sAdhunI jevA dekhAtA hatA. A pramANe tapavizeSane viSe. meTA rasane pAmeleA te eka vakhata gharane viSe tuccha ( 5 ) drazyane joine vividha prakAranA praNayavas paripUrNa karelA (bharelA): UMTa ane khaLadanA samUhane tathA ceAgya cAkarajanAne grahaNa karIne dravya upArjana karavAne nimitta uttarApathamAM gayA. te kALe mATI ApattimAM paNa nahIM mUkatA tevA duSkara aThThama tapane karavAthI te mahAnubhAvane ghaNI vizeSa labdhio prApta thai. A pramANe-- tene jovAthI ja bhayaMkara bhUta ane zAkinInA samUha paNa nAza pAme che, javara, udara ane mastakanI vyAdhie hAthanA sparzathI ja nAza pAme che, khasa, kADha ane gaDamAlA tenA caraNunI reNu mAtrathI ja mlAni pAme che ( sukAI jAya che ), duSTa viSayavALA saptu viSa tenA paganI pAnIvaDe nAza pAme che, tathA zULa ane visUcikA vigere vyAdhie tenA vacana mAtra vaDe ja vinAza pAme che, athavA aa puNyavAnane thru siddha na thAya? AvA mAhAtmyavALA te mahAsattva gajapuramAM gayA. tyAM kAMika prAkRta (leTa!) laIne rAjAnA darzana mATe rAjakuLamAM gayA. tene pratihAre javAnA niSedha karyo tyAre " huM pratihAra ! kema tuM mane rAjAne jovA nathI detA ? ' ema dhanazarmAe kahyu tyAre pratihAre tenA karNa pAse rahIne kahyuM ke-"he mahAyazavALA ! devane mATI mastakanI vedanA thai che, tethI kAI mANasa pravezane pAmatA nathI. " tyAre dhanazarmAe kahyuM-" zuM kAMIpaNa oSadhAdika upacAra karyo ? " pratihAra kahyuM- je na karyuM' hAya, tevuM kAMi paNa nathI, - paraMtu kAMi vizeSa thayA nathI ( phera paDyo nathI. ) " dhanazarmAe kahyuM-" hai pratihAra ! je Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . zIla dharmanuM varNana ane tenA upara surendradattanI kathA. [ 409 ] "tuM mane rAjAne dekhADa te, tarata sAruM thaI jaze, paraMtu huM tene kAMIka upacAra karuM." tyAre teNe kahyuM-"temAM zuM ayukta che? paraMtu tuM ahIM ja rAha je, jeTalAmAM rAjAne nivedana karIne AvuM." ema kahIne te rAjAnI pAse gayo. tenI pAse tenI vAta kahI. tyAre "tuM te mahAnubhAvane jaladI lAva." ema rAjAnuM vacana sAMbhaLIne pratihAra pAchA AvyuM, ane dhanazama sahita rAjabhavanamAM peTho. tyAre praNAma karIne prAbhUta ApIne te dhanazarmA ApelA Asana upara beTho. rAjAe Adara sahita tenI sAthe vAta karI ke he sArthavAha! tuM kuzaLa che?" dhanazarmAe kahyuM ke-"he mahArAjA ! tamArA darzanavaDe huM kuzaLa chuM." pachI rAjAe kozalika (prAbhUtanI kethaLI) joIne kahyuM ke-"he sArthavAha! tuM mArA zarIranI kuzaLatAne je utpanna kare, te ja tAruM kozalika che tethI A prAbhUtane ThekANe kara ane mArA zarIranI kuzaLatA kara." tyAre "devanI jevI AjJA." ema kahIne dhanazarmAe pitAnA hastataLavaDe tene mastakamaMDaLane sparza karyo. tatkALa vyAdhi nAza pAme. rAjA tuSTamAna thaye ane ciMtavI na zakAya teTaluM pAritoSika (InAma) tene ApyuM. pitAnA bhegavaTAmAM tene dANa vigerethI mukta karyo, sarva sAthe vAhana adhipati karyo. pachI teNe potAnA bhAMDane adalabadale karyo. temAM tene mATe lAbha thAya. pachI siddha kAryavALo te pitAnA nagaramAM Ave. tene yazane pravAda sarvatra vistAra pAmyo. tenuM mAhAo sAMbhaLavAthI kozAMbI nagarInA rAjAe tene pU. pachI tapanA mAhAsyanA viSayamAM atyaMta sAro pakSapAta utpanna thavAthI te mahAtmA eka divasa jinadattasUrinI pAse dIkSA grahaNa karIne niraMtara mAsakSamaNa tapavaDe zarIrane ane karmanA samUhane kSINa karIne muktine pAmyo.-A pramANe tapane kAMI paNa asAdhya nathI, ema pitAnI mativaDe vicArIne, Alasyano tyAga karIne bhavya jIe A tapane viSe sarvathA yatna kare. atyaMta sakurAyamAna kiraNa vaDe jema himane samUha vilaya pAme che, tema tapavaDe hiMsAdika mahApApa avazya vilaya pAme che." zIla dharma upara surendradattanI kathA. A pramANe traNa bhuvananA baMdhurUpa zrI pArzva jinezvare tapa dharma kahIne 5rSadAnI pAse sArI rIte zIla dharmane kahevAno prAraMbha karyo. have zUravIravaDe zIla dharma kahevAya che, ane zIla eTale mananI vizuddhi, athavA prANahiMsAdika pApanA sthAne tyAga, athavA kSAMti, mArdava vigerevaDe krodhAdikane nigraha, kSaNa lavane pratibaMdha, uttama zraddhA ane saMvega, sarva jIvone viSe IcchA rahitapaNe mitrI karavI, athavA kalaMka rahita brahmacarya pALavuM, te zIla kahevAya che. A zIla puruSane mATI zobhA karanAruM AbharaNa kahyuM che. A zIla rahita puruSe sArI vibhUSAvALA hoya te paNa zobhAne pAmatA nathI. je koI cho ahIM mekSamAM jAya che, gayA che ane jaze, te sarve nirmaLa zIla ' para Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 410 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 5 me H pALavAnA prasAdathI avazya jANa. tapa vinA paNu ane dAna vinA paNa eka zIla pALavAmAM ja udyamavALA manuSyA suredradattanI jema avasya mATA udayane pAme che. have suredradattanuM udAharaNa kahevAya che, te sAMbhaLe.-- - A ja bharatakSetrane viSe avatI dezamAM sarva dizAnA mukhamAM prasiddha, samRddhi vALA leAkeAe nivAsa karelI ziprA nAmanI mATI nadIvaDe zeAbhatI ujjayanI nAmanI nagarI che. temAM narasiMha nAmanA rAjA rAjyalakSmIne bhAgave che. tenA atyaMta vinayavALA sevaka kurUdatta nAmanA vizvAsanuM sthAna che. tene dhanyA nAmanI strI ane skaMdaka nAmanA putra che. niraMtara rAjAnA prayAjanane sAdhavAvaDe kALane ullaMdhana karatA tenA divaseA jAya che. eka vakhata rAjAnA kahevAthI te bhIma nAmanA pakSIpatinI pAse gayA. tyAM rAjAne Adeza jaNAvIne te pAche| vaLyo. mArgamAM aTavIne madhye bhaya rahita atyaMta kaMpatA zarIravALA tene kSudhAthI kaleza pAmatA eka siMhe khAdheA. tenA maraNanI vAta tenI strI dhanyAe sAMbhaLI, meATA du:khanA bhArathI bharapUra thayelI teNIe tenuM paraleAka saMbaMdhI kAryo karyuM. tenA putranuM kArya karavAmAM asamartha paNuM hAvAthI rAjAe tenI AjIvikA rAkI. cira kALathI prApta karela jIvikAnA rahitapaNAthI kSudhAvarDa glAni pAmatI te nyA ujjayinI nagarImAMthI nIkaLIne pAsenA gAmamAM jaIne rahI. tyAM bIjAnA gharane viSe kAMika kAma karatI te divasane cheDe prApta karelA paryuM`Sita ( vAsI ) ane lUkhA leAjananI prAptivaDe peAtAnA AtmAne ane putrane pASaNa karavA lAgI, paraMtu tevA prakAranA aniSTa leAjanavaDe zarIramAM rAga thavAthI te putra maraNa pAmyA. tyAre patinA viyeAgathI paNa adhika du:khanA samUhavaDe bhyAsa thayelI te kaMTha mUkIne rAvA lAgI, tene gAmanA lokoe vArI, ke-" hai meATA prabhAvavALI ! tuM kema saMtApa kare che? A mRtyuleAka avazya janma ane maraNanI utpattinu kSetra che, tathA iSTanA viyAganI ane aniSTanA saMcAganI khANurUpa che, tethI AvA prakAranA A saMsAramAM je thoDA kALa paNa rahevuM prApta thAya che, te mATuM Azcarya che. '' ityAdi vacaneAvaDe upadeza karyA chatAM paNa te jarApaNuM rudana ane vilApa vigerene nahIM tajatI te zAkanA samUhavarka atyaMta vyAsa thai, ane nAza pAmelA cittavALI ( bebhAna thayelI ) te " hA vatsa ! kaIMka ! dayA karIne maDha bhAgyavALI mane sAmu vacana ( javAkha ) " ema vAraMvAra khelatI icchA pramANe te vicaravA lAgI. Apa. bIjAnA gharAmAM ane devAlayeAmAM peAtAnA putrane zeAdhatI te rAtrine jANatI nathI, divasane jANatI nathI, sukhane jANatI nathI, du:khane jANatI nathI, kSudhAne jANatI nathI tathA tRSAne jANatI nathI. putranA viyeAganA meATA du:khathI tApa pAmelI te gAmanI bahAra nIkaLIne kAipaNa prakAre vAva, kUvA vigerene viSe pharavA lAgI. tevAmAM tyAM eka tamAla vRkSanI nIce kAmaLa zarIravALA khALaka ziSyavaDe yukta eka cAraNazramaNane joyA. tyAM te svAdhyAya karatA hatA. te vakhate te dhanyA pAtAnA putranI jevA kSullaka ( mALa ) Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dhanyAne brahmacaryanA niyamamAMthI caLAvavAnA yuvAna puruSAnA niSphaLa prayAsA. [411 ] munine joIne satASa pAmIne kahevA lAgI, ke" he vatsa ! tArA viyogane lIdhe huM ahIM du:khI avasthAne pAmI chuM. te mane pUchyA vinA kema pratrajyA grahaNa karI ? tyAre te cAraNu munie putranA maraNuvarDa teNInuM mUDha thayeluM hRdaya jANIne kahyuM ke " huM bhadrA! jo tArA putra dharmane kare che, te temAM akalyANu zuM che? jema tema pazu dharmImAM udyama karavAnuM kahyuM ja che. " te sAMbhaLIne teNInA mananA mAha kAMIka zAMta thayA. pachI sunie saddha`vacananA sAra-upadeza ApavAvaDe teNIne sthiratApUrvaka tevI rIte zikhAmaNu ApI, ke je rIte te tatkALa sArA bhAvavALI thaI. pachI teNIne dharma kahyo. teNIe keTalAka niyamA grahaNa karyA ane vizeSe karIne viSayanI pravRttithI nivRttine grahaNa karI. pachI pUrvanI sthiti pramANe bIjAnA gharanA kAma karavAnI pravRttis nirvAhane karavA lAgI. tathA jinadharmImAM Asakta cittavALI ane samAdhivALI ( sAvadhAna ) rahevA lAgI. te cAraNu munie paNa parivAra sahita anyatra vihAra karyAM. vaLI jo ke dhanyA tevA prakAranA vajra ane AbhUSaNathI zAbhAvALI naheAtI, kuMkuma ( kastUrI ) vigere agarAganI sAmagrIvALI naheAtI, tathA puSpa ane taMkhAlanI prAptivALI naheAtI, te pazu yuvAvasthAnA svAbhAvika manaharapaNAthI ane tevA prakAranI vizeSa avasthAnu lAbha karavApaNuM hAvAthI gAmanA yuvAna puruSA teNIne kSeAbha pamADavA lAgyA, ane suMdara AlApapUrNAMka tene kahevA lAgyA, ke--" he bhadrA ! tAre putra nathI, pitA nathI ane mAtA nathI, tethI jo tu patine karatI nathI, tA peDunA nigraha karavAmAM gADha kema rahe che ? he mugdhA (bheALI) yovanalakSmInuM mukhya phaLa priyanA saMgama ja che. te patine abhAve manuSyapaNuM' ane jIvita vRthA ja che. sArA maneAhara rUpavALI hAya tA paNu ane sArA lAvaNyavarDa pUrNa sarva aMgavALI hAya, te paNa pati vinAnI srI vananI kamalinInI jema zAlatI nathI. huM sutanu! svapnamAM paNa tAruM' pratikULa karanAra kAi paNa nathI, tethI zaMkAne tyAga karI amArI bhAryA thavAnA svIkAra kara. A pramANe vikAravALI, ati kAmaLa ane snehavALI vANIvaDe gAmanA yuvAna jAe ghaNIvAra kahyA chatAM paNa te A pramANe vicAravA lAgI, ke-" vidhavApaNuM, putranuM maraNa, dArighra ane svajananA viyeAga tathA kugrAmamAM nivAsa A sarve pragaTa rIte pApanAM phaLa che. gurujananA caraNakamaLanI pAse zaMkaranA hAsya jevA ane haMsa jevA zILane jANIne tathA aMgIkAra karIne thADA jIvitane mATe kANu malina kare? jo A duSTa jIvane rita thatI hAya tA ema paNa kAya, paraMtu dareka samaye ati ja mATA prakane pAme che. athavA te me pAte ja grahaNa karela ati sAravALA brahmacaryane dUra karIne AvA prakAranuM akRtya kema karuM ? " "" ; A pramANe manamAM nizcaya karIne tenA apAtrapaNAne (ayeAgyapaNAne ) dUra karavA mATe teNIe kahyu` ke-"he bhadro! tame bahu suMdara kahyuM, A samayane A ja ucita che; paraMtu keTalAka divasa sudhI meM pUrve brahmacarya nA abhigraha karyo che tenA nirvAha karIne Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI pArzvanAtha caritra ? prastAva 5 me ? pachI je tame kahe che, te huM karIza." A pramANe kahyuM tyAre te gAmanA yuvAne pitAnuM kArya karavA mATe gayA. bIjI (dhanyA) paNa zIlakhaMDananI uprekSA karatI prajana sAdhavAnA miSavaDe tyAMthI nIkaLIne sArA zrAvakanA kuLa, jinacaitya ane sAdhu-sAdhvInI sAmagrIvALA bIjA gAmamAM jaIne rahI ane vizeSe karIne dharmakAryamAM pravatI. zrAvakane samUha sAdharmikapaNAne lIdhe tene bahenanI jema, mAtAnI jema ane putrInI jema jevA lAge. tathA vaLI teNIne jue tyAre AlApa (vAtacIta) kare, koI paNa prakAre roga prApta thayo hoya tyAre tene pratikAra (upAya) kare, vRddhine viSe saMbharaNa (poSaNa) kare, prakaraNAdika( lagnAdika )ne viSe nimaMtraNa kare, dharma kriyAmAM skUlanA pAmI hoya tyAre preraNA kare, anucita karatI hoya te nivAraNa kare ane arthanuM vimaraNa thayuM hoya te saMbhArI Ape. A pramANe niraMtara zrAvake karuNavaDe karatA hatA, tethI teNIne.. jinadharmane viSe atyaMta adhika bahumAna utpanna thayuM. jinendranA dharmane apUrva mahimA juo, ke je dharmavaDe anya anya dezamAM vRddhi pAmyA chatAM paNa lekane pUjya thAya che ane baMdhu jevA thAya che. ghaNuM kahevAthI saryuM. moTA anubhAvavALI ane jinezvaranA vacananI bhAvanAvALI te vedanIya karmanA vazathI utpanna thayelA moTA varAdika roganA vikAravALI thaI, te vakhate pitAnA AtmAnuM adhamapaNuM jANune munijananI pAse AlecanA karIne caturvidha AhAranuM pratyAkhyAna karIne paMca navakAranA ucAra karavAmAM tatpara thaIne ane pAse rahelA zrAvakanA samUhe ArAdhanA karAtI te marIne saudharma devalokamAM devapaNe utpanna thaI. ane tyAM moTA zabdAdika pAMca prakAranA sAravALA sukhane bhegavIne AyuSyano kSaya thavAthI cavIne A ja bharatAdha kSetramAM dhana ane dhAnyanI samRddhithI vyApta ghaNA lokothI parivarelI (sahita) caMpA nagarImAM rAjAnA mAnavALA sudharmA zreNInI devakI nAmanI bhAryAnI kukSimAM putrapaNe utpanna thayo. pitAne gya samaye tenI prati thaI. bAra divasa gayA tyAre tenuM dhanadeva nAma pADayuM. pAMca dhAtrI mAtAvaDe lAlanA karAte te kumArapaNAne pAme. samagra kaLAnA samUhane te bhaNya. vinayavatI nAmanI zreNI putrInI sAthe tene paraNa. te baMne jinadharmane sArI rIte pALe che. pUrva bhave nirmaLa zILa pALavAnA prabhAvathI ati mane hara lAvaNya ane saubhAgya vigere moTA guNavaDe zobhatA te mahAtmA jyAM jyAM jato hato tyAM tyAM potAnA kAryane tyAga karIne strIo sArI nigdha(nehavALI) ane vakra daSTinA nikSepavaDe Adara sahita tene jetI hatI. tenA guNanA samUhathI vaza thayelA hRdayavALA leke paNa tenI prazaMsA karatA hatA, ane tenA vacanane ja svIkAratA hatA. sarvatra nagaramAM tenI prasiddhi prasarI ke sudhamAM zreSThIne putra rUpe karIne kAmadeva che, saumyatAe karIne caMdra che, ane lAvaNyavaDe karIne madhumaya (kRSNa) che. A pramANe te vilAsa kare che, te pramANe cAle che ane te pramANe bele che. A tenI prasiddhi koI paNa prakAre zravaNanI(karNanI) paraMparAe Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadevanA darzanathI tribhuvanadevInuM kAma pIDita banavuM. [ 413] karIne rAjAnA aMtaHpurane viSe paNa prApta thaI, tethI kautuka vaDe AkuLa thayelI te (rANa) vicAravA lAgI ke-"tene zI rIte ?" pachI eka vakhata vasaMta Rtu Avyo te vakhate kAmadevanA maMdiramAM yAtrA prAraMbhI, UMcI veta vijaya patAkAvALuM ane suzobhita rAjamArgavALuM nagara karyuM, tathA ThekANe ThekANe mane hara ane sArA nepacya(veSa)vALI nagaranI strIonI carcarI pravatIM. tevAmAM te nagaranA rAjA kAmapALa aMtaHpuramAM pradhAna tribhuvanadevI nAmanI aMta:purIne (rANIne) praznane uttara ApavAvaDe saMtoSa pAmavAthI varadAna ApavA tatpara thaye. tene devIe kahyuM ke-"he deva ! tamArA caraNakamaLane prasAda hovAthI koI paNa mAgavAnuM nathI. mAtra koI paNa vakhata A vasaMta Rtune mahatsava joye nathI, tathA nagaranA vika, catuSka, cazcara, bhavana, viyana ane vanane vibhAga je nathI, tethI prasAda karIne te jovA mATe aMtaHpurI janane rajA Ape." tyAre rAjAe te aMgIkAra karyuM. tyAre aMtaHpurIne jana IcchA pramANe javAnuM pAmIne, zreSTha zRMgAra sajIne, pAlakhImAM besIne tathA mahalaya (vRddha) vigere pAsenA janethI parivarIne rAjabhavanamAMthI nIkaLyo, ane nagarIne maLe trika, catuSka vigere jaIne bahAra jate jete vanAdikamAM gayo. ane te dharmadeva rathamAM besIne puruSanA parivAra sahita te vakhate mitra jananI sAthe kroDA karatuM hatuM, tene aMtaHpure che, ane saMjAmavaDe bharelA netravALI rAjAnI rANI tribhuvana devIe vizeSe karIne je tenA rUpa ane lAvavaDe hRdayamAM harSa pAmelI teNIe vicAryuM ke-"sArI kAMtivALA ane nirUpama rUpavALA aneka manuSya jovAmAM Ave che, paraMtu AvA lAvaNyavaDe saMpUrNa sarva aMge vaDe suMdara manuSyo jovAmAM AvatA nathI. huM mAnuM chuM kevidhAtAe A pRthvI upara AvA prakArano bIjo koI manuSya karyo nathI. je te manuSya hoya, te leke tene jue, sAMbhaLe ane kIrtana kare." A pramANe pUrvanI prasiddhinA vazathI paNa te rANI cittamAM anurAgavALI hatI ane tenA pratyakSa darzana thavAthI vizeSa anurAgavALI thaI. pachI vRddha vigere parijanathI zaMkA pAmavAthI AkArano saMvara karIne aMtaHpurI janathI parivarelI te te pradezomAM IcchA pramANe vicarIne pAchI vaLI, ane zarIra mAtravaDe karIne pitAnA bhavanamAM peThI paNa cittavaDe peThI nahIM. tyAM raNaraNa zabdavaDe vyAkuLa hRdayavALI te eka tarapha tenA svarUpanA atirekane prakarSa ane bIjI tarapha rAjAne bhaya, eka tarapha kAmadevane moTo saMtApa ane bIjI tarapha lajajAne atireka, eka tarapha maryAdAnA ulaMghanane apavAda ane bIjI tarapha dukhe karIne oLaMgAya tevo kAmadevanA bANano prahAra, A pramANe lAyamAna manavALI te DAbA hastakamaLa upara mukhane sthApanA karIne netranA vikSepa rahita rahevA lAgI. pachI tevI rIte rahelI tene priyaMkarA nAmanI dAsIe joI, ane kahyuM ke-"he devI ! ekadama jANe AvA prakAranI durthI avasthAne pAmelI hoya tevI tuM kema dekhAya che? tenuM kAraNa kahe." devIe kahyuM ke-"huM kAMI paNa durthI avasthAne pAmI nathI. Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 414 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 me H mAtra AvI rIte ja kAika vakhata kAipaNa vAyukSeAbhAdika vikAravarDa AvA prakAranu` prApta thAya che. " te sAMbhaLIne priyaMkarA mauna rahI. pachI keTalAka divaseA gayA tyAre mATI kAmadevanA unmAda thayA, dareka kSaNe tenA paranA anurAga adhikapaNAne pAmyA, tethI te rahasyane gupta rAkhavA azakta thayelI te tribhuvanadevIe ekAMtamAM priyaMkarAne kahyuM ke-" & bhadrA ! mArA jIvitavaDe huM tane zApa( sAgana ) Apu chuM ke-tAre A vicAranA bheda karavA nahIM. ane tuM ja mArA hRdayathI nivi`zeSa ( samAna ) che tethI tu mArA nivedanuM kAraNu sAMbhaLa.-je vakhate meM te dhanadeva nAmanA viputrane joyA, te ja vakhate kAmadeva jANe hajAra mANuvALA hAya tema skurAyamAna thayA. te kAmadevane prayatnavarDa geApavatA chatAM paNu mApavI zakAyA nahIM, ane jAjvalyamAna agni jevA thayA. tethI huM zuM karuM ? ane kyAM jAuM ? huM jANuM chuM ke A caMdra jevA svaccha peAtAnA kuLane kalakita karavAnu che, jAvajIva sudhI apayazanA moTA nAdavALA moTA paDahane vagADavA jevu che, sugatirUpI nagarathI pAchA vALavAmAM pradhAna daravAjAnA e kamADanI ghaTanA jevuM che, guNurUpI dhAnyane kAyama( niraMtara ) malina pANInA samUhanA vistAra jevuM che, maryAdA rahita ( meATA ) samudrane sukAvavAmAM vaDavAnaLa agni jevu' che, tathA bAlyAvasthAthI ja pALelA zILane jalAMjaLi ApavA jevuM che. te A pramANe hAvAthI huM sutanu! tu' kahe, ke mAre zu karavuM cAgya che ? du:khe karIne vArI zakAya tevA verIno jevA prakAmadevane skhalanA pamADhavA huM zaktimAna nathI. jo tuM kahetI haiAya, teA tAlapuTa viSanA bhakSaNavaDe huM jIvitA tyAga karuM, paraMtu khIje (ArDa) mAge lAgelA manane sArA mArge sthApana karavAne huM sama nathI. " tyAre priyaMkarAe kahyuM ke-" he devI! tame dhIratAvALA thA, kemake samayane ucita je karavu' te ja kuzaLa puruSanuM lakSaNa che. vicAryA vinA kArya karanArA manuSyA zalabha( tIDa )nI jema lAghA pAmatA nathI, ane peAtAnu` kA` sAdhatA paNa nathI. tethI karIne jo te mANusane viSe tamArI pratibaMdha ( Agraha--rAga ) kAipaNa prakAre virAma pAmatA na hAya, tA tenI sAthe je prakAre tamArA sagama thAya, te prakAre huM karuM. " tyAre rANIe kahyuM ke " he vatsA ! tuM ja mAruM vAMchita karI zakIza. mAtra vAyunI jema avarNavAda rAkavA zakya nathI. " tyAre khIjIe kahyuM ke huM devI ! tame AmAM yAmAha krama karA che ? zuM A jagatamAM upAya rahita kAMipaNa tame joyuM che ? te A pramANe-unmArga mAM pravatelA mahAmaraTTe dArRne sanmArgomAM sthApana karavA mATe vidhAtAe kuza karyAM che. mATA jaLanA capaLa katlAlAvaDe du:khe karIne tarI zakAya tevA samudrane ullaMghana karavA mATe vidhAtAe sArA kASThamaya vahANu banAkhyu che. chidra rahita ( gADha ) aMdhakAranA samUhavarDa aMdhakAravALA bhavana( ghara )ne prakAza karavA mATe prajApatie( vidhAtAe ) agninA jevA dedIpyamAna zikhAvALA dIvA anAnyeA che. TAI vastu nathI, ke jenA upakrama vidhAtAe na karyAM hAya. A pramANe he devI ! tevI A pramANe hAvAthI tame Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadevane lalacAvavAnA priyakarInA prayatnA ane pAmela niSphaLatA. [ 415 ] ,, thoDA mAtra paNa sakSeAla ( vyAkuLatA ) dhAraNa na karazeA. " tyAre tribhuvanadevIe kahyuM ke" huM sutanu! tuM jema kahe che, te temaja che. kevaLa sAvadhAna raheje. kemake vAMchita arthanI siddhi dhaNA viAvALI hoya che ane ghaNA leAkeA chidra jevAmAM tatpara hoya che. " tyAre priyaMkarAe kahyuM ke-" huM emaja karIza. " tyArapachI te dhanadevanI pAse jevA tevA prayAgA karIne javA lAgI. kAika samaye hu'mezAM AvavAvaDe vizvAsa utpanna thavAthI teNIe ekAMtamAM dhanadevane kahyuM ke he mahAbhAgyavAna ! rAjAnI agrasahiSI ( paTTarANI ) tribhuvanadevI tArA guNunA gauravathI rajita thai che, tethI tArA darzInane atyaMta cAhe che, tethI sathA prakAre mArI sAthe cAla. " dhanadeve kahyuM ke-" huM bhadrA ! mAtAnI pAse javAmAM zA doSa che? paraMtu sAmAnyathI paNa bIjAne ghera javAmAM jIvana paryaMta mArI nivRtti che, tA pazu rAjAnI rANInA bhavanamAM nivRtti hoya temAM zuM kahevuM ? " teNIe kahyuM " ema tuM na mela, na ela. jo tArA darzana mAtravaDe paNu devInA manamAM zAMti thAya, te temAM akalyANu zuM che ? " tyAre jANe paththaramAM kAtAM hAya, tema te uttara ApyA vinA ja mauna rahyo cirakALa sudhI peAtAnA AtmAnI kadanA karIne akRtArtha thayelI te priyaMkarI rAjAnI rANI pAse gai. teNIne nisteja mukhavALI joine tribhuvana devIe kahyuM ke-" he hulA (sakhI )! tArA mukhanI zAbhAe ja kahyuM ke-prastuta kAryanA viSayamAM kAMi siddhi thaI nathI. " priyaMkarIe kahyuM ke-" eemaja che. je viSNuputra sArA rUpavALI strIjana upara jarApaNa cakSune paNa nAMkhatA nathI ja, te rAjAnA aMta:puramAM zI rIte Ave ? temAM paNa je sajIva ane nivanA vacananI paribhAvanA( vicAra )ne karatA nathI, paththaranI jevA tene peAtAnA kArya mAM zI rIte sthApana karAya ? ' tyAre rAjAnI rANIe kahyuM ke--" hai priyaMkarI | saOthA prakAre pratividhAna ( pratikAra--upAya ) rahita A vyasana (kaSTa ) AvI paDayuM che. te prANunI hAni( nAza ) vinA virAma nahIM pAme, ema huM sabhAvanA karuM chuM, " priyaMkarIe kahyuM-" he svAminI ! tame utsuka na thAo. ja ati duCbha padArthane viSe kALakSepa vinA zI rIte siddhi thAya ? temAM paNa saMzaya che, tA paNa udyama mUkavA na joie. vaLI he devI ! tame zuM A nathI sAMbhaLyuM? ke pUrve udyamanA vyavasAyarDa zeAlatA, veLAvas peAtAnA bALakanu haraNu karavAthI krodhane vahuna karatA ( pAmelA ) ane samudrane khAlI karavAnA nizcaya karIne jaLabiMduone laI jatA TiTTise( TIMTADIe ) paNa samudranA paNa vyAkuLapaNAne pamADyo. tenA udyamathI manamAM zaMkA pAmelA te samudre paNa pAtAnA rakSaNane mATe pANInuM haraNa karI Ta rIte DhAMkIne tenA bALakane ApyA. A pramANe he devI ! thADA mAtra pazu vAMchita padArthInI siddhi jaladI thatI nathI, teA pachI svabhAvathI ja durlabha paDhAnI siddhinu vidhAna jalI kema Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 416 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA H thAya ? " tyAre tribhuvana devIe kahyu ke--" e ema ja che, para Mtu kAmadevanI dheAraNI du:khe karIne dhAraNa karI zakAya tevI che. te aMtarALamAM ( vacamAM ) paNa zuM karaze ? te jaNAtu nathI. " ema kahIne te devI kAmadevarUpI agninA du:sahu saMtApane vicAravA lAgI. tyAre priyaMkarA krIthI dhanadevanI pAse gai. eka kSaNavAra te te kathAvaDe rahIne ucita samaye te kahevA lAgI ke--" he mATA prabhAvavALA ! tu saddharmanA mArgonI bhAvanAvALA, satya khAlanAra ane samagra guNarUpI ratnaneA rAzi che, paraMtu jo kei paNa prakAre dAkSiNya guNa tArAmAM hAta, tA traNa bhuvanamAM paNa koi tAruM mUlya karI zakata nahIM. " dharmadeve kahyuM--" mATA prabhAvavALI ! tuM Ama kema khele che? meM dAkSiNya rahita thaIne tAruM anucita zuM karyuM che ? athavA tA amArI jevA keTalA mAtra zaktivALA che ? ke je dAkSiNyane pAmyA chatAM paNa kayA kArya ne karavAmAM samartha che? kemake zarIranA maMganA bhAga dedIpyamAna chatAM paNa khadyotanA ( khajavAnA) khALaka pracaMDa sUryamaMDaLanI prabhAnA samUhavaDe prakAza karavA lAyaka AkAzanA udyota karavA samartha thatA nathI athavA te atyaMta saMtASanA prakane pAmelA paNa durgaMMta (dIna mANasa ) peAtAne ghera AvelA premI janane zuM ApI zake? tethI huM mATA prabhAvavALI ! mAtra puruSanA AkAravALA amArI jevAne viSe je kAMi guNu hAya, te paNu apUrva lAbha jevA mAnaveA. " priya karIe kahyuM ke--" e sarva bhale hA, paraMtu huM je kahu te tu kara. eka vakhata tuM devInI pAse Aya. " dharma deve kahyuM--" rANInuM hRdaya durlakSya (na jANI zakAya tevu) hoya che. meM khIjAne ghera javAne paNa pratiSedha karyAM che, tethI rAjAnI priya bhAryAM janatu, dana pazu ceAgya nathI. tethI huM bhadrA! A anai viSe pharIthI ekadama tane nivArI che, tethI jo tuM mAruM kuzaLa icchatI hAya tA have pharIthI tuM ahIM AvIza nahIM, " A pramANe sphuTa akSaravALI vANIvarDa teNe niSedha karelI priyakarI rAjAnI rANI pAse gai ane kahevA lAgI ke--" he devI! vajAnI graMthi jevA kaThAra hRdayavALA te vaNikaputrane samajAvavAne mATe IM paNa sarvathA samatha nathI, tethI tene viSe pratibaMdhanI buddhinA tyAga kA, sattvanA bhArane aMgIkAra karo, svaccha MdapaNuM unmArgImAM lAgelA iMdriyArUpI azvanA samUhanuM damana karA, maryAdA rahita AcAramAM pravatelA prANIonI durgatinA tIkSaNa du:khanI prAptinI viDaMbanAnI bhAvanA karA, tathA AvA prakAranA akRtyamAM Asaskruta cittavALA prANIone meTI AvI paDatI ApattinA samUhane jue.--" huM kANuM chuM? mAruM kuLa kayuM che ? nyAyazAstranA paramArtha zA che ? athavA mArA pati krANu che ? " ema he devI ! tame ci Mtavana karo. A jIvita tuccha che, khaLa samudranA kaleAlanA samUha jevu' caMcaLa che, zarIra paNa ghaNA roganA samUhavaDe vyApta che, ane yuvAvasthA paNa netranA kaTAkSa jevI capaLa che. he devI! A pramANe sAMsArika padArtho asAra hAvAthI AtmAnA hitane icchanAra kayA mANasa kArya karavAne icche? huM sutanu ! A Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vinayavatInuM rUpa dhAraNa karIne vyaMtarInuM dhanadevane caLAvavuM. [17] - ~ "rAjA paNa tamArA upara moTA bAMdhelA pratibaMdhavALA che, tethI jarA paNa vikAra dekhADyA vinA te avajJA karavA yogya nathI." A pramANe teNIe tathA prakAre koI paNa rIte devIne akatyathI pAchI vALI. ke je prakAre te AzA rahita thaIne moTI rAkhI avasthAne pAmI. pachI rAjAe tene tevA savarUpavALI jeI, ane prema sahita kahyuM ke-"he devI! atyaMta karamAyelA mukhakamaLavALI tuM kema dekhAya che? zuM vyAdhinA vazathI ke keIe apamAna karavAthI te divase divase kema sIjhAya che (sukAya che)? te tuM kahe, ke jethI tene ucita upAya karIe." tyAre hadayanA duHkhane gupta rAkhavAmAM tatpara teNIe kahyuM ke-"he deva! huM kAMI paNa jANatI nathI. mAtra zarIrane sIdAtuM jouM chuM." tyAre rAjAe tenA zarIranA pratikArane mATe ghaNA zAstra, maMtra ane taMtrAdikane jANanAra ane regavidhimAM kuzaLa janene aNAvyA (belAvyA). tyAre reganuM uthAna juduM che ane oSadha juduM che, tethI pratikAra thaye nahi ane vizeSa duHkha utpanna thayuM. tethI vilakhA thaIne teo pitApitAne ghera gayA. dusaha kAmadevarUpI agnivaDe sarva aMgamAM baLatI te rAjAnI rANI tevI asamAdhine pAmI ke jethI tarata maraNa pAmI. pachI kAmadevanA vyAdhithI vyAkuLa te mArIne tiryagrajabhakadevanI bAyopaNe utpanna thaI. ane jalaka devanI sAthe viSayasukhane bhagavatI te rahevA lAgI. eka vakhata virbhAgajJAnanA vazathI pUrva bhavanA vinAzane vyatikara teNIe jA, tethI pUrvanA snehanA anubaMdhathI pharIne dhanadevane viSe anurAga thayo. tethI "mAre AnI sAthe viSayano upabhoga kevI rIte thAya?" ema niraMtara te ja arthamAM upayogavALI te avasarane zodhavA lAgI. pachI eka divasa te jabhakadeva vaizramaNa nAmane yakSAdhipatinI pAse sevAne nimitte gaye. tyAre "A avasara che." ema jANIne te devI dharmadeva pitAnA gharanA eka ekAMta pradezamAM rAtrinA pahelA - pahere sAvadhAna mananA prasAravaTe moTA vistArathI jinapratimAnI pUjA karatA hatA, te vakhate tenI bhAryA vinayavatInuM rUpa karIne (vikuvIne) tenA jevA ja zRMgAravaDe sAra zarIravALI te puyaMgavane laI jatI tenI pAse AvI, ane vikAra sahita dharmadevane kahevA lAgI ke devanA padanI pUjAnuM phaLa avikala (niraMtara) bheganA aMganA samUhanI sAmagrI che. te sAmagrI, he Aryaputra! hamaNuM tamArA hastanA viSayamAM ja atyaMta AvI che, tethI tame A prathama eka kSaNavAra ApaNe paraspara krIDAvaDe rahIe. kema vilaMba kare che? tame muninI jema nirvikAra kema tame varte che?" A pramANe sAMbhaLIne atyaMta vismaya pAmelA dhanadeve tene kahyuM ke "he mugdhA! zuM tuM ATaluM paNa jANatI nathI - 1 pUjAMganA samUhane. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ]. zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 mo : ke devAlayane viSe viSayarUpI amiSamAM meha pAmelA paNa deve kadApi apsarAonI sAthe paNa hAsya, krIDA vigere karatA nathI. he mugdhA! je avirativALA paNa teo devAlayane viSe A pramANe rahe che, te tuM ahIM AvuM anucita vacana kema bole che?" A pramANe kahyA chatAM paNa jeTalAmAM te anucita bolavAthI virAma pAmI nahIM, teTalAmAM teNe vicAryuM ke-"aho ! A mArI bhAryA thaIne pUrve kadApi nahIM kaheluM AvuM vacana kema bole che? zuM A keI AvA rUpane dhAraNa karanArI pizAcI ke bibhISikA che?" e pramANe nipuNatAthI jotAM (vicAratAM) teNe nimeSa (aTaka) rahita cakSunA nikSepavaDe ane pRthvI pIThane nahIM parza karatA tenA caraNane jevAvaDe jANayuM, ke-"kharekhara A mArI bhAryA nathI, paraMtu tenA AkArane dhAraNa karanArI kaI kSudra yaMtarI che." ema vicArIne teNe kepa pragaTa karIne tene kaMThamAM pakaDIne kADhI mUkI. te vakhate "are pApI! pahelAM paNa vAMchita arthane nahIM karavAvaDe ane jIvitanA aMtanA kAraNu 5NAe karIne tuM mArA mATe zatru thaye che, tethI have huM te prakAre karIza, ke je prakAre zIdhrapaNe yamarAjanA atithipaNAne tuM pAmIza." ema krodha sahita bolatI ane tenA puNyanA prakarSathI haNAyelI te tene kAMI paNa upaghAta karavAne azakta thavAthI pitAne sthAne gaI. te ja vakhate bhaka deva paNa AvyuM. te vakhate karuNA sahita rudana karatI teNIe tene kahyuM ke-"huM upavanamAM rahI hatI, tyAM dharmadeva nAmanA vaNikaputre aneka rIte mane prArthanA karI, paraMtu potAnA zIlane rakSaNa karatI meM tenuM vacana aMgIkAra karyuM nahIM." tyAre roSa pAmelA teNe A pramANe kaMThamAM grahaNa karIne mane kADhI mUkI ane asabhya vacanavaDe mane kharaDI (vyAsa) karI. A pramANe thavAthI je tame teno nigraha nahIM kare, to huM tamArI bhAryA nathI ane tame mArA pati nathI." A pramANe sAMbhaLIne moTe krodha utpanna thavAthI krodhanA samUhathI eNane DaMkhate, vajanA mudagarane hAthamAM dhAraNa karI jAMbhaka deva vegathI tenI sanmukha deDyo dharmadeva paNa devapUjAdika kRtya pUrNa karI, kSaNa mAtra sAmAyika grahaNuM karavApUrvaka svAdhyAya karIne, sAmAyikanI kriyA pArIne paMca navakAranuM smaraNa karato rAtrine viSe dhyAmAM rahyo. te vakhate pUrvanI rIte vinayavatI tenA caraNanI saMvAhanAdika karavA lAgI. A avasare jAMbhaka deva krodhavaDe dhamadhamate tene vAsagRhanA dvAra pAse AvyuM, paraMtu te dharmadhananA prabhAvathI haNAyele te tenI pAse javAne zaktimAna na thaye. te vakhate dharmadeve vinayavatIne kahyuM ke-"he bhadrA ! Aje pradeSa samaye huM jinapUjA karatuM hatuM te vakhate tuM vikAravALA vacana kahevA kema pravatI hatI?" tyAre kAMika hasIne te bolI ke-"he Aryaputra! tame AvuM ayukta kema bele che? devapUjAdikamAM pravartelA tamArI pAse zuM huM koI paNa vakhata tamArI pAse AvI chuM ? ke jethI tame AvuM bele che ?" tyAre dharmadeva kAMIka ha. tyAre Agraha karIne teNIe tene pUchayuM ke-"he Aryaputra ! A hAsyanuM kAraNa zuM che ?" tyAre dharmadeve zudra vyaMtarIe karelA tevA Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 tirthaMbhakadeve karela dharmadevanI prazaMsA ane kahela vyaMtarIne pUrvabhava-saMbaMdha [ 419 ]. prakAranA rUpAdikano vRttAMta teNIne kahyo. A avasare paramArthane pAmelA bhake potAnI bhAryAne durvilAsa jANIne sateSa pAmIne kahyuM ke-"he mahAnubhAva ! tuM satya belavAnA dharmavALo (satyavAdI) che, ke jenuM (tAruM) AvA prakAranuM nirmaLa zIla che, dharmanI pravRtti akhalita che, upahAsa na kare tevo veSa che, satyanA sAravALe dharmavyApAra che, sarvathA prakAre sArA caritravaDe te A pRthvI pavitra karI che. huM paNa hamaNAM kaIka prakAre pavitra thayo chuM, ke jethI tuM jovAmAM Avyo." tyAre viramaya pAmelA dharmadeve kahyuM ke-"he mahAyazavALA! tuM koNa che? huM tane jANa nathI, mATe tArA AtmAne tuM kahe." deve kahyuM ke "huM vaizramaNa yakSarAjane sevaka bhaka nAmane vyaMtara deva chuM." dharmadeve kahyuM-"ahIM AvavAnuM zuM kAraNa che?" deve kahyuM-"mArI bhAryAe tAre kAMIka aparAdha karIne ane mane tenAthI viparIta kahIne mane kopa utpanna karyo. tethI huM te abhiprAyanA tatvane zodhavA nimitte tArI pAse Avyo chuM, ane meM sarva yathArtha vRttAMta sAMbhaLe, ane tene garbhAI (tatvArtha) paNa jAye, tethI tene huM mAnuM chuM" dharmadeve kahyuM-"he mahAyazavALA! AmAM tArA ze deSa che? kemake strIvarga e ja ghaNA anarthavALo hoya che. te A pramANe - - pote akArya karIne tene karanAra bIje che ema batAve che, paraspara premavALAne paNa moTA yuddhane saMraMbha kare che. buddhirUpI dhanavALAne paNa avazya tevA koIpaNa prakArane saMmoha utpanna kare che, ke jethI te sarve bALakanI jema maDha manavALA thaIne muMjhAya che. kapaTanI kuTI (jhuMpaDI-ghara) samAna, ghaNA prakAranA anartharUpI zIkArI pazune rahevA mATe moTA parvatanI guphA samAna ane anArya evI strIone vizvAsa ke DAhyo mANasa kare? paraMtu huM tane pUchuM chuM ke-A deva nivALo thaIne paNa adhama zarIravALA amArI jevAne viSe rAgavALI thAya, tenuM zuM kAraNa?" tyAre virbhAgajJAnavaDe pitAnI bhAyane pUrvabhava jANIne zuMbhaka deve kahyuM ke-"he dharmadeva! A mArI bhAryA pUrvabhave A ja nagaramAM rAjAnI rANI tribhuvanadevI hatI. tArA rUpAdika guNavaDe vaza thayelA hadayavALI te dAsIne mokalavAvaDe paNa tuM nahIM AvavAthI AzA rahita thaIne marI gaI. te pratyayane lIdhe devIpaNAne pAmyA chatAM paNa pUrvanA anurAgavaDe A pramANe upasarga karavAne AraMbha karyo." A pramANe sarva vizvAsa rahita jANIne dharmadeve bhaka devane rajA ApI ane utpanna thayelA moTA saveganA vegavALo te vicAravA lAgyo ke-"je koIpaNa prakAre huM zIla rahita thayo heta, te A vyaMtarathakI athavA rAjAthakI atyaMta duHkhathI pIDA pAmIne maraNa pAmata. tethI karIne pUrvabhave meM kAMIka paNa nirmaLa karma upArjana karyuM haze, ke jethI jinezvare kahelA A zIladharmane huM pAmyo. jenA AvA prakAranA phaLa pratyakSa dekhAya che, te zIla dharmano mahimA samagra kahevAne A jagatamAM ke samartha che? tethI karIne te ka divasa Avaze? athavA te kayuM muharta Avaze? ke Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ kara0 ] zrI pArzvanAtha caritraH prastAva 5 me ? jemAM yathAta (zAstramAM kahyA pramANe) paripUrNa zIlane hu pALIza?" A pramANe dharma devanI vizuddha lezyA vRddhi pAmI, ane sArA manoratha utpanna thayA tyAre sUryodaya thaye. pachI tevA prakAranA nizcaLa bhAvavALA teNe devapUjA ane gurupUjA vigere kArya vaDe divasanA be pahAra nirgamana karyA. te vakhate bhejanane samaya thaye tethI tene bhojana karavA mATe gharanA mANase uThADyo. tyAre devagurune smaraNapUrvaka te bhejanamaMDapamAM beTho. tenI pAse parijana beTho. vividha prakAranA zAka, odana ane dALa sahita jyane vidhi para. jeTalAmAM te pitAnA mukhamAM kavaLane nAMkhate nathI, teTalAmAM kayAMIthI akasamAta pratyakSa kalyANanA nidhirUpa kauzAMbI nagarInA rAjAne bhatrIje bhAdeva nAmane rAjarSi be mAsanA pAraNAne mATe gharanA AMgaNAmAM AvyA. ane dharmalAbha ApIne ucita sthAne UbhA rahyA, tene dharmadeve jAye. te vakhate moTA harSane dhAraNa karato ane "aho! Aje sukRtarUpI kalpavRkSa phaLavALo thaye, moTI kalyANanI latA pragaTa thaI, ane vAMchitanI prApti thaI, ke jethI AvA prakAranA muni AvA prakAranA samaye koI paNa ThekANethI AvyA." ema belate ane ghaNA romAMcavaDe kacakanI kAyAvALe te pIraselA vividha prakAranA bhaThya bhejanavALA thALane pitAnA hastatalavaDe UMce karIne devA mATe Ubhe thaye. sAdhue paNa sUtranA upagavaDe zuddhine nizcaya karIne pAtra dhAraNa karyuM tyAre temAM teNe bhajana nAMkhyuM te vakhate te pradezamAM vartatA vyaMtara devoe harSita manavaDe tarata ja vasudhArA karI, "aho ! dAna, ahe dAna !" ema ugheSaNA karI, zabda karatA bhamarAo sahita puSpavRSTi karI, vAjiMtrane nAda karyo, ane sugaMdhI jaLanI vRSTi karI. te vakhate meTe harSa utpanna thavAthI te mahAtmA (dharmadeva) vicAravA lAge, ke aho! A moTA abhyadayanA nidhAnanI jevuM utpanna thayuM, ke jethI AvA samaye prAsuka pravara dAna vidyamAna sate AvA prakAranuM dAnane yogya supAtra prApta thayuM. tathA vaLI je vakhate meM khAvA mATe karapavavaDe kavaLane UMco karyo, te ja vakhate samyapha darzana, jJAna ane suMdara cAritravALuM eka pAtra koI paNa ThekANethI ahIM prApta thayuM tathA nirdoSa jyanI vidhivaDe dAnane viSe mArI buddhi thaI. AmAMthI eka eka vAMchitane karanAruM puvaDe prApta thAya che." A pramANe moTA saMtoSane pAmele te sAdhune paDilAbhIne pote bhejana karIne saMsArathI virakta cittavALa thaIne parijana pAsethI tenuM nivAsasthAna jANIne te ja bhAnudeva sAdhunI pAse gaye. ane tene vinaya sahita vAdIne tenI pAse jeTalAmAM beTho teTalAmAM keTalAka hAthI, azva ane manuSyanA samUhathI parivAre bhAnudatta nAmane rAjaputra tyAM AvyuM, ane traNa pradakSiNA karIne harSathI uchaLelA romAMcavALo te maTI bhaktivaDe te muninA caraNamAM paDayo. tyAre Adara sahita dharmalAbha ApavApUrvaka sAdhue tene kahyuM ke-"he vatsa! tuM kayAMthI Ave ?" bhAnudate kahyuM--"he bhagavAna! tamArI Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAnudeva rAjarSie bhAnudattakumArane Apela upadeza. [ 421 ] e mAsanu' khamaNu sAMbhaLIne huM kozAMkhI nagarIthI tamane vAMdavA AvyA chuM, ane AvA prakAranA utkRSTa tapane nivAravA mATe AvyeA cheM. " munie kahyuM--" huM vatsa ! sArA dharmiSThanA A haNAyelA kalevaranA A ja lAbha che, ke je duranucara ( mATA ) tapanuM anuSThAna karAya. vaLI bIjuM -- mAkSanA athI puruSa duSkarmo kSayanu kAraNarUpa mATu gADha tapa karIne roganA sthAnarUpa, ghaNA asthi, vasA, majjA, zuci, aniSTa ane durgaMdhI pudgaleAnA samUhathI utpanna thayelA, vinazvara( nAzavaMta) ane ni:sAra A zarIranA phaLane grahaNa kare che. " tyAre rAjaputra kahyu--"huM bhagavAna ! te temaja che, paraMtu A zarIrathI ja dharmInI prasUti che tethI sa yatnavaDe te rakSaNa karavA ceAgya che. jethI karIne tame paNa Ama kahyuM hatuM ke-sArA samAdhivALI sarva IMdricArDa nira Mtara AtmAnuM rakSaNa karavuM joie. jo te rakSaNa na karAyA te jAtipathane pAme che, ane sArI rIte rakSaNa karAyA hAya, tA sa duHkhAthI mukta thAya che. " te sAMbhaLIne "huM kumAra ! sAruM, sAruM, teM ucita kahyuM, " ema kahIne sAdhue tene bahumAna Apyu. ane A pramANe upadeza ApyA ke he vatsa ! keTalAeka divasanA jIvitanI puSTine mATe iMdriyAne AdhIna thaine dharmane viSe eka kSaNa mAtra pazu pramAdI thaiza mA. A viSayAnA samUha paNa prAraMbhamAM kAMIka madhurapaNuM ApIne chevaTe kripAkanA mULanA samUhanI jema dAruNa vipAkavALA thaze. vaLI je dhana, svajana ane bhavana vigere bAhya AkAravarDa karIne manane AkSepa (mAha ) pamADe che, te paNa vIjaLInA prakAzanI jema sthira nathI ja. tethI saMsAranA bhaMganA kAraNarUpa devavaMdana, pUjana, svAdhyAya, dhyAna ane tapavizeSane viSe atyaMta udyamamAM tatpara thaze. tuM pAte paNa nirmaLa buddhie karIne sahita che tethI tane A pramANe keTaluM kahevuM ? tA paNa amArA kalpa che; tethI he vatsa ! tane meM kAMika kahyuM. " tyAre praNAma karIne rAjaputre kahyuM ke" he bhagavAna ! hajI tame tapamAM vartI che ? ke pAyuM" ( pAraNuM karyuM" ) che ? " sAdhue kahyuM " --" Aje ja A dharmadevane ghera pAryuM che. " tyAre tuSTamAna thayelA rAjaputre peAtAnA kaMThamAMthI utArIne dharma dhruve niSedha karyA chatAM paNa mATA meAtInA hAra tenA gaLAmAM nAMkhyA, tathA snehanA sAravALA vacaneADe tenI prazaMsA karIne sAdhunA caraNane namIne rAjaputra jema AtmyA hatA tema gayA. tyAre manamAM vismaya pAmelA dharma dhruve munivarane pUchyuM ke- huM bhagavAna ! asamAna bhaktinA prakavarDa ane udAra AhAravarDa manuSyAne vismaya utpanna karanAra A mahAnubhAva kANu che ? " sAdhue kahyuM-" A bhAnudatta kumAra kauzAMbI nagarInA rAjAnA bhatrIjo ane amArA sa'sArIpaNAnA putra che, te vaMdanArdikane kAraNe ahIM AvyA che. ' tyAre te dhama deva sAdhune vAMdIne tarata ja tenA mArge doDyo. 1 janmanA mAte-saMsArane Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 4i22] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mo : thoDA aMtarAmAM ja maLe, ane be hAtha joDIne te rAjaputrane te pitAne ghera laI gaye. tyAM meTA vaibhavanA samudAyavaDe. ane pravara (zreSTha) varu, alaMkAra vagere ApavAvaDe tenuM sanmAna karyuM. ane muninA pAraNA vaDe tuSTamAna thayelA dee mUkelI vasudhArA vigerenA lAbhane vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne-"ahe! huM dhanya che, ke je mArA pitA AvA prakAranA mAhAbhyavaDe pradhAna che." ema jANIne moTA sateSane vahana karate te rAjaputra pharIthI bhAnudeva munine vAMcIne tathA parya pAsanA karIne pitAne sthAne gaye. dharmadeva paNa sAdhu ane sAdharmikane yogya kRtya karavAvaDe pitAnA AtmAne kRtakRtya(kRtArtha) mAnate sAdhunI pAse gaye, ane tenI pAse dIkSA grahaNa karI cira kALa sudhI akalaMka zIlanuM pAlana karavAmAM tatpara e te vihAra karIne samAdhivaDe kALadharma pAmIne azrutakalpa devalokamAM iMdrane sAmAnika deva thaze. ane tyAM pitAnuM AyuSya pALIne cavIne zrAvastI nagarImAM haridatta rAjAnI vasumatI AzramahiSI(mukhya paTarANI)nI kukSiAmAM putrapaNe utpanna thaye. ucita samaye prasava thayo. pachI tenuM suredradatta nAma sthApana karyuM. sukRtanA udayavaDe ane zarIravaDe vRddhi pAmate te krame karIne yuvAna paNAne pAme. dareka bhave pALelA nirmaLa zIlanA mAhAsyavaDe yazane pAmelA puNyAnubaMdhI puNyanA prabhAvathI vRddhi pAmatA kalyANavALA, svabhAvathI ja samagra pApanA vyAsaMgathI virAma pAmelA cittavALA, jinezvaranA ane sAdhunA darzanavaDe utpanna thayelI moTA mananI bhAvanAvALA, sAMsArika kAryone paNa mAyA ane indrajALa jevA mAnatA, dareka samaye muninI kriyA (dIkSA) grahaNa karavAne IchatA, vRddhi pAmatA yovanane paNa anubhava karatA, tathA rUpa ane saubhAgyanA sArabhUta suMdaratAe karIne sahita evA tenA divaso nirgamana thAya che. joke tenA mAtApitAe tene ghaNA prakAre strInA kAryavaDe ko (zrIparigraha karavA kahyuM), te paNa idrine jItanAra ane kAma rahita teNe te aMgIkAra karyuM nahIM. pachI koI divasa kadApi tene atyaMta moTe vairAgya utpanna thaye, tethI dhana, bhavana, svajana ane suMdara lakSamInA vistArane tyAga karIne dharmayaza sAdhunI pAse teNe dIkSA grahaNa karI. pachI stra ane arthane abhyAsa karI apratibaddha (niraMtara) vihArane karate kAzI dezamAM kalAka nAmanA purane pAmyA, ane kAtyAyanI devInA bhavanamAM (maMdiramAM ) rahyo. tyAM rAtrie AtmAnI bhAvanA bhAva te kAryotsargavaDe girinI jema dhIra ( sthira) rahyo. pachI jeTalAmAM pahelA pahoranA pramANavALI te rAtri thaI tyAre tyAM tenA zIlanI parIkSA karavA mATe moTA manahara zRMgAra karIne maryAdA rahita (atyaMta) banAvelA rUpa ane lAvaNya vaDe suMdarInA rUpavALI kAtyAyanI devI pote ja tenI pAsenA pradezamAM AvI. pachI tyAM vikAra sahita tevuM kaMI paNa rIte bolavA lAgI, ke jethI gariSTha (moTA gauravavALa) manuSya paNu tatkALa maryAdA mUkIne bheda pAme che to paNa te jarApaNa zaMbha pApe nahIM. tyAre teNIe eka mithuna (yugala) banAvyuM ane muninA netranI pAse ja Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taja * * bhAva dhamanI mahatA ane tenA upara brahmadattanI kathA. [ 4ra3 ] prayatnavaDe te mithuna viSayamAM Asakta thayuM, te paNa muninuM mana merugirinA zikharanI jema jarApaNa calAyamAna thayuM nahIM. tyAre prazAMta thayelI kAtyAyanI tene vAMdIne tathA khamAvIne kahevA lAgI ke-"he munivara ! tame dhanya che, ke jenuM zIla AvuM akalaMka ane parvata jevuM ati nizcaLa che. he muninAtha! tamArA darzanavaDe huM paNa Aje kRtArtha thaI chuM. tamArAthI bIje kaI AvA prakAranI kIrtine pAmyuM nathI. jamadagni, vAsa, durvAsA vigere je mahAmunio thaI gayA, te paNa yuvatinA vikAravALA darzanavaDe paNa manamAM kSobha pAmyA hatA. ane tethI karIne tatkALa pitAnA ghara, strI ane viSayanA vyAsaMgamAM sanmukha thayA hatA, paraMtu tamane aneka prakAre kSobha pamADyA chatAM paNa tame jarA paNa kSobha pAmyA nathI, tethI eka jina dharma ja sArabhUta (zreSTha) che, ke jemAM zAMta rUpavALA AvA prakAranA mahAmunio jANe sAkSAta zIlanuM ghara hoya tevA dekhAya che. " ItyAdi sureMdradatta mahAmuninI samyapha prakAre lAdyA karIne (jinadharmamAM) utpanna thayelA bahumAnavALI te devI pitAne sthAne gaI. pachI sUryane udaya thaye tyAre ghaNA vividha prakAranA tapa karavAvaDe khapAvelA maLavAnA te sAdhue kAryotsarga pArIne anyatra vihAra karyo. pachI kALanA kramavaDe nIsaraNInA jevI kSapakaNi upara caDIne sureMdradatta amUlya mokSabhavanane pAmyo. A pramANe eka zIla ja saddharmarUpI kalpavRkSanuM mULa che, duHkharUpI agnine zAMta karavAmAM (bALavAmAM) chANArUpa che ane manavAMchitane siddha karavAmAM anukULa che, saMsAranA bhayane mastakanA zULa samAna che ghaNA prakAranA guNarUpI dhAnyane saMcaya karavAmAM muzaLa(sAMbelA)rUpa che, ane adharma kukarmane pIlanAra che. AvA zILane je dhAraNa kare che, te mahAsatvavALA che. bhAvanA dharmanuM svarUpa A pramANe udAharaNa sahita zIlAdharmane sArI rIte kahIne have huM udAharaNa sahita bhAvanA(bhAva)dharmane kahuM chuM. je vizuddha cAvaDe jIva bhavAya che (bhAvita karAya che) ane vAsita karAya che, te bhAvanA kahevAya che, ane te jJAnAdikanA viSayavALI ghaNA prakAranI che. koI jIva jJAnavaDa, darzanavaDe ane cAritravaDe tathA tIrthakaranI bhaktivaDe avazya A jagatamAM atyaMta bhAvanAvALe thAya che. A jagatamAM kaMIka jIva saMsAranI duvaMchAvaDe, kAmanI virativaDe, sAdhunI sevAvaDe ane jina dharmanI prabhAvanAvaDe bhAvita thAya che, koI mokSasthAnanA zubha anurAgavaDe ane sArA saMgavaDe bhAvita thAya che, keI mokSane athI jIva anucitanI apravRtti vaDe, niMdAvaDe ane gahovaDe bhAvita thAya che, je jIva je kaI kuzaLa kavaDe nice bhAvita thAya che, te bhAvanA tene ja dharma utpanna karanArI thAya che. bharata Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4ra4 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAveH 5 mo : cakavatI zarIranA niHsArapaNue karIne, bhagavAna zilAtiputra paNa vaMzanA agrabhAge lAgyA chatAM paNa viSayanA atyaMta virAgapaNAe karIne, vaLI marudevI mAtA RSabhadeva jinezvaranI ddhi jevAthI utpanna thayelA moTA harSavaDe karIne saMsArarUpI vananA agni samAna bhAvanAne pAmyA hatA, tema saMbhaLAya che. ghaNA prakAre jIne te te judA judA) bhAva utpanna thavAthI paramArtha vaDe bhAvanAnuM iyattA parimANa karavAne DAhyA puruSe paNa samartha nathI. lavaNa rahita jananI jema ane hRdayamAM prIti rahita strInI jema bhAvanA 2hita mATe vidhi paNa lAghA pAmatuM nathI. siddhAMtane viSe saMbhaLAya che ke-nava zaiveyakane viSe abhavya jIvoe paNa anaMta zarIra mUkyA che, paraMtu jJAnAdika bhAvanA virahane lIdhe moTI tapazcaryA karyA chatAM paNa mokSanA sukhane lAbha thayo nathI, kemake thoDI dharma kriyAvaDe raiveyakamAM utpatti prApta thatI nathI. dAna, zIla ane tapane viSe je koI paNa rIte bhAvanA na hoya, te te (dAnAdika) sarve pitAnA kAryane sAdhatA nathI. tapa" vigere dharmane karanAra paNa bhAvanA rahita hoya te brahmadattanI jema vAMchita arthane pAmatuM nathI ane tethI anyathA (bhAvanA sahita) hoya te te brahmadattanI ja jema vAMchita arthane pAme che. A bannenA viSayamAM paNa brahmadattanuM kathAnaka sAMbhaLe. kAcA prAkAra (gaDha)nA parikSepavaDe zatruone pAchA haThAvanArI, vakhArA parvatanA jevA moTA varaMDaka(vaMDI)vaDe vIMTAyelA seMkaDo prAsAdavaDe zobhatI ane hita, ahita ane vivekane jANavAmAM nipuNa manuvaDe manahara sukezalA nAmanI nagarI che. te nagarIne viSe ghAMcInA ja gharamAM khaLa(kheALa)ne saMbhava che, gAMdhInI dukAnamAM ja ku(koThA)nuM darzana che, oSadha zabdamAM ja rohiNI (e nAmanI oSadhi)nuM ja dalana(pIsavuM) che, ane sarovaramAM ja nAliya(nALIyera)nI utpatti che, paraMtu lekene viSe khaLa(zaTha)ne saMbhava nathI, kuSTha(koDhanA rega)nuM darzana nathI, rahiNa(nakSatra)nuM dalana nathI ane jugAranI utpatti nathI. AvA prakAranI nagarImAM bAlajAti, maMdajAti, mRgajAti ane bhadrajAti evA cAra prakAranA zreSTha hAthIrUpI caturaMga senyavALo, baLadevanA jevA sAmarthyavALe ane sarva rAjAonA mastaka maNi samAna zrIharSa nAme rAjA che. tene rUpAdika gurUpI maNionI rehaNAcaLanI bhramirUpa bhAnumatI nAmanI bhAryA che, ane satya, sohitya tathA tyAga (dAna) vigere guNavaDe prasiddhine pAmele siddhadeva nAme putra che. have te ja rAjAnA puranA lokeno kAraNika (kAma karanAra) ane sArA yazavALa dharmayaza nAmanA zreSiputra che, ane te rAjaputrane parama mitra che. bIjA paNa be tenA mitra che. temAM eka dhanadeva nAmane maMtrIputra ane bIjo semadeva nAme purAhita putra. rAjaputra vigere te cAre mitro sAthe ja krIDA kare che ane sAthe ja 1. ATalApaNuM evuM mApa. 2. athavA hita-ahitanA vivekane. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - . * puNyavaDe thatI dhanaprApti ane tenI traNa gati. [ kara5 ] bhajana, zayana vigere kriyA kare che. e pramANe moTA nehanA anubaMdhavaDe temanA divaso javA lAgyA. tevAmAM eka vakhata vasaMta mAsa AvyuM. temAM zreSTha nepathya ane kAMtivALA, pitapatAnA vaibhavane anusAra dIna ane anAtha vigerene dAna ApavAmAM pravartelA, vividha prakAranA vilAsane karanArA tathA gIta nRtyAdikane viSe pitAnI IcchA pramANe dravyanA vinigane (ApavAnuM) karatA purInA juvAna mANasone joIne rAjaputre kahyuM ke-"he he mitra ! tame juo. A purInA yuvAna puruSo kuberane ghera jANe jamyA hoya tema Aya-vyayano vicAra karyA vinA IcchA pramANe dhanane kema Ape che?" tyAre maMtrIputre kahyuM ke-"he rAjaputra! pUrva puruSa upArjana karelI lakSamInuM dAna athavA lega e ja phaLa che. ane A bannenA abhAve nAza ja bAkI rahe che, te A pramANe-dAna, bhega ane nAza e traNa gati dhananI che. je Ape nahIM athavA bhegave nahIM, te dhanane avazya nAza ja thAya che. tethI A puruSo A pramANe vilAsa kare che, te ayogya zuM che?" tyAre rAjaputre zreSThIputranA mukhanI sanmukha joyuM. teNe paNa kahyuM ke"he rAjaputra! Ane agya keNa kahe ? mAtra vizeSa e che ke potAnA hAthe upArjana karelA dhanavaDe jeo vilAsa kare che te ja sapuruSa che, paNa bIjA puruSa nathI. pUrva puruSe upArjana karelA dhanavaDe sarva jene vilAsa karavAnuM jANe che, paraMtu pote upArjana karelA dhanavaDe je vilAsa kare che, te puruSe A jagatamAM viralA ja che." tyArapachI purohitanA putre kahyuM ke-"he rAjaputra! A kapila kapanAvaDe zuM? jema jema vittanI prApti ane tene upabhoga te puNya rahitane saMbhavato nathI, to pachI A pote upArjana karavAnuM abhimAna niSphaLa kema kahevAya che?" A pramANe paraspara bhinna mArgavALA mitronA vacananA vistArane sAMbhaLIne rAjaputra vicAravA lAgyo ke "keI kAMI paNa bhale bole, paraMtu huM te zreSThIputranA vacanane paramArtharUpa, atyaMta ucita, anupama ane yaza utpanna karanAra mAnuM chuM, kemake je vyavasAya (udyama-vepAra) rahita puruSe pUrva puruSe upArjana karelA dhanavaDe dAna ane vilAsa(ga)nA vistArane kare che, teo nAma mAtrathI ja puruSa che." A avasare maMtrIputrAdike rAjaputrane kahyuM ke-"zuM amAruM vacana anucita jAyuM ke jethI A pramANe manamAM vicAra karato rAjaputra kAMIka vitarka sahita rahela - che?" tyAre rAjaputre kahyuM ke "hA. ema ja e che, paraMtu samyapha prakAre vicAra karatA mane zreSThIputranuM vacana ja yuktiyukta jaNAyuM che. tyAre maMtrIputra ane purahitaputre kahyuM ke-"he rAjaputra! e pramANe kathAne viSe ja saMbhaLAya che, paraMtu hamaNuM te pitA ane pitAmaha vigeree upArjana karelA dhanano upabhoga karanArA loko kaMThe pakaDIne kADhI mUkyA chatAM paNa gharano tyAga karatA nathI. tathA dorgatyane pAmyA chatAM paNa dravyanuM upArjana karavuM IcchatA nathI." rAjaputre kahyuM-"evA prakAranA puruSa prAye karIne heya che." tyAre - 54. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 426 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA H "" maMtrIputrAdike kahyuM--" he rAjaputra ! prAye karIne ema kema kaheA che? hAlamAM te save evA prakAranA ja che. " rAjaputre kahyuM--" mArA jIvatA chatAM AvA prakAranuM kahevAnA zA avakAza che ? jo tamane gharanuM zaraNu ( AdhAra ) vigere vallabha na DhAya, ane peAtAnA manane kaSTamAM sthApana karavAne zaktimAna hA, teA jUdA jUdA dezanI yAtrAnA vihAravaTe dhana upArjana karavAnA udyama aMgIkAra karI." tyAre mitrAe kahyuM ke--" ema karIe, paraMtu keTale kALe pAchuM AvavuM ? " rAjaputre kahyuM-- dhananuM upArjana thAya ke na thAya, tA pazu avazya A vasaMta mAsane samaye ja pAchA AvavuM, paraMtu hAtha che bIjo jene evA ( ekalA ja ) ApaNe kAIne kahyA vinA ja javuM. " tyAre sarve e te 'gIkAra karyuM. khAda sArA tithi muhUttane vakhate te sarve peAtAnA maMdiramAMthI nIkaLyA. temAM siddhadeva rAjaputra pUrva dezanI sanmukha gayA, maMtrIputra dhanadeva dakSiNa dezane mALe gayA, purAhita putra sAmadeva uttara dizAnA mArge gayA ane zreSThIputra dharma yaza pazcima dizAmAM gayA. dd ,, pachI jatA rAjaputra divasanA pahelA ardha bhAge( madhyAhna samaye ) bheAjana karavAne kAraNe eka nAnA gAmane viSe jeTalAmAM peDhA, teTalAmAM " maneAhara aMganA lAvaNya ane rUpavALA A che. " ema jANIne kulaputre peAtAne ghera lai jaine tene jamADyo. tyArapachI tyAMthI cAlyA. akhaMDa(nira Mtara ) prayANavaDe jatA ane zubha zukanavaDe zubhane sucavAyelA te kuzAgra nagarane pAmyA. tyAM nAme karIne prasiddha vijayadeva nAme rAjA che, ane te putra rahita hAvAthI pRthvInA moTo bhAra vahana kare che. te rAjA rAtrie sUtA hatA tyAre prabhAtane samaye teNe svapna joyuM, ke--" kUvAmAM paDatA mane eka puruSe dhAraNa karyAM. " A svapna joine rAjAnA hainA utkarSa vRddhi pAmyA, ane " kAnAthI mAruM chuM kalyANu thaze ?" ema tarka karavA lAgyA. te rAjaputra paNa jugAranI bhUmi madhye jaIne rahyo. te vakhate tene eka bhATanA putra joyA. tene sArI rIte oLakhIne teNe jaine vijayadeva rAjAne kahyuM ke--" ahIM zrIharSa meTA rAjAnA putra rahyo che. te nAmavaDe siddhadeva che, leAkeAttara ( anupama ) rUpa ane dhairyanA AdhAra che, zUratA vigere guNunA samUhanI nivAsabhUmi che ane mahAsattvavALeA che. " sAMbhaLIne rAjAe hRdayamAM zubha svapnane artha vicArIne jANyuM ke--" kUvAmAM paDavAnA bhayathI rakSaNu karanAra te ja A puruSa che. " ema vicArIne harSa pAmelA teNe ati meATA goravarDa te rAjaputrane elAnyA ane putranI jema tene peAtAnI pAse dhAraNa karyo ( rAkhyA. ) tathA hRdayamAM ha pAmelA rAjAe kacanamALA nAmanI peAtAnI putrI sArA muhUtta ane yAgane viSe tene ApI (paraNAvI). pachI te rAjaputrane peAtAnA putranI buddhithI jotAM te rAjAnA keTalAka divase gayA tyAre kareNudatta nAmanA sImADAnA rAjAnI sAthe vigraha thayA. tyAre moTA krodhane vahana karatA te rAjA caturaMga sainya sahita tenI sanmukha cADhyo. tyAre te vRttAMta jANIne atyaMta namratA sahita rAjaputra rAjAnA caraNamAM praNAma karavApUrNAMka vina Mti karI ke--"hai deva ! huM sevaka Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Us . kareNudA rAjavI para sihadeve karela cAI ane prApta thayela rAjya. [427 ] vidyamAna chatAM tame A zuM AraMhyuM? AvA prakArano prastAva (samaya) sevakajanee moTA pUrvanA puNayavaDe prApta karAya che, tethI he deva! mane Adeza Apa." te sAMbhaLIne "ahA! pradhAna vinayavALo ane vacanavinyAsa? aho ! ucita karavApaNuM ? ane ahe! cittane avarSobha kevo che?" ema vicArIne harSita mukhavALA rAjAe bahamAna sahita sanmAna karIne te rAjaputrane Adeza Ape. tyAre te tatkALa deva ane gurunA caraNane praNAma karI, jayakuMjara upara caDIne caturaMga sainya sahita nagaramAMthI nIkaLe. pitAnA dezanI sImAne oLaMgI gayA. te vakhate rAjaputranuM Agamana sAMbhaLIne kareNudara rAjA jarA paNa kSobha pAmyA vinA sanmukha rahyo. tyAre te rAjaputre dUtanA mukhavaDe (vacanavaDe) tene kahevarAvyuM ke ahA! tuM azaktimAna che." ema jANIne je koI paNa prakAre amArA rAjAe tArI upekSA karI che, te A vicAryA vinA kArya karavuM te zuM tane yogya che? hajI paNa kAMI nAza pAmyuM nathI, tuM pratibaMdha pAma, tArA dezamAM ja rahe ane sarovaranA haMsanA vegane anusarIne hAthInI jema tuM kema mare che ? " A pramANe dUte kahyuM tyAre hRdayamAM kepa uchaLavAthI bhUkuTinA bhagavaDe ati bhayaMkara kareNudatta rAjA A pramANe kahevA lAgyo, ke-"bhikSAne mATe jamaNu karate A kaI paradezI Ave che, tene dAsInI putrI ApIne saMteSa pamADe ane atyaMta tenuM piSaNa karyuM, tethI unmAdane pAmele A mahApApI hamaNAM kevuM bele che? te juo. athavA te bhayane nahIM joyelA puruSanA AvA ja ullApa hoya che. tethI te adhama dUta! tuM mArI draSTimArgane jaladI tyAga kara, jA, ane te paradezIne A mAruM vacana kahe. A huM Avyo chuM. mArA vacanane grahaNa karIne tuM palAyana karIza nahIM, kemake kApaDIyAnI jema tArI jevAne A (palAyana) sulabha ja che." A pramANe kahIne teNe tene kADhI mUkyo tyAre krodhavaDe rata netravALA teNe jaIne rAjakumArane tenA ullApano vRttAMta vizeSa karIne kahyo. te sAMbhaLIne tene mATe krodha utpanna thavAthI--" have mAre A durAcArIne sAdhyA(chatyA) pachI jana karavuM." ema bolatA teNe te ja vakhate vilaMba rahita prayANa karyuM, ane moTA hAthI, azva, ratha ane ddhA sahita te siddhadeva rAjaputra deDa. karacudatta paNa "te varAka( bicArA)nI zI zakita che?" ema bolate jeTalAmAM gIta nRtyAdikamAM Asakata thayelo rahe che teTalAmAM kiMkaronA hAthanA prayatnavaDe vagADelA paTaha, bhaMbhA, mukuMda ane duMdubhinA nirdoSavaDe bhuvananA AMtarAne bharI dete ane "haNa haNa" evA zabdavaDe vAcALa subhaTanA ADaMbaravaDe zatrune kSobha pamADato rAjaputra moTA vegathI tenI samIpe prApta thaye. te vakhate tarata ja azva upara caDelA carapuruSe A vAta kareNudattane nivedana karI, tyAre " kema hamaNAM paNa te durAtmA prApta thaye ?" ema jANIne kSobha pAmyA, ane "arere! azvanA samUhane palANavALA kare, hAthInA samUhane Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 428 ] zrI pArzvanAtha caritra prastAva 5 me ? aMbADIvALA kare, rathanA samUhane taiyAra karo, ane cahAnA samUhane kavacavALA karo." ema bolatA te rAjAne tarata ja siMcANavaDe kapata(pArevA)nI jema sannAhavALA rAjaputre pakaDavA mAMDyo, te vakhate "je palAyana kare te jIve" ema smaraNa karato te kareNudatta rAjA mAtra potAnA zarIra sAthe ja nAzI gayo. tyAre tene kaMdhAvAra rAjaputra lUMTaye, paraMtu "A mArI bahena che" ema bolatA teNe tenA aMta:puranI strIonuM sanmAna karIne vidAya karI. bAkInuM hAthI, azva ane bhaMDAra vigere sarva grahaNa karIne te rAjaputra pitAnA nagara tarapha pAcho vaLe. vijayadeva rAjAne vadhAmaNI ApI tyAra pachI te rAjAe sanmAna karIne te kumArane yuvarAjapadane viSe sthApana karyo. pachI kaIka divasa rAjAne nivRtti na pAme te moTo vara utpanna thaye, tethI rAjAe pitAne avasAna(maraNa)kALa jAze. tyAre teNe maMtrI ane sAmatAdikanI samakSa siddhadevane pitAne sthAne sthApana karyo. sarva rAjya ApyuM ane A pramANe upadeza Ape ke-"he vatsa! tuM A sAta aMgavALA rAjyane koI prakAre tevI rIte pALaje, ke je prakAre svabhAvavaDe kuTila evA khaLapuruSa mane deSa na Ape nahIM te "svabhAvane jANyA vinA rAjAe A paradezIne rAjA karyo." ema bolatA A lekene nivAravA koNa zaktimAna hoya? tathA vaLI tuM kuLane, zILane, nItimArgane, dharmane tathA pUrva puruSanA kamane vicAraje. ghaNuM kahevAthI zuM?" A pramANe tene zikhAmaNa ApIne moTA javaravaDe vyAkula aMgavALe te rAjA maraNa pAme tenA dehane saMskAra karyo. tyArapachI atyaMta zokanA samUhavaDe vyAkuLa thayelA siddhadeva rAjAne maMtrIoe pratibadha karIne rAjyaciMtAmAM sthApana karyo.. have A tarapha te maMtrIputra dhanadeva krame karIne jate kAMcIpurIne pAmyA. tyAM kAMI paNa vyavasAya udyama)ne nahIM jANavAthI karaNa mAMDavImAM gaye. tyAM vyavahAranuM ciMtvana thAya che, te samaye tyAM aneka jhAgaDuM kevaDe vIMTAyela eka kulaputra AvyuM. ane te bolavA lAge ke-"he che. rAjaciMtake! tame mAruM vRttAMta mULathI sAMbhaLe." tyAre teoe kahyuM ke-"vizvAsavALo thaIne tuM kahe." tyAre teNe kahyuM ke "bahula nAmano saMniveza(gAma) che. tyAM huM rahuM chuM. keIpaNa duSkarmanA vazathI vyApta thayelA ane dorgatyavaDe dubhAtA kharAba manavALA mane eka divasa mArA mitra durlabha zreSThIe joye, ane kahyuM ke-"tuM kema saMtApa pAme che? mArA vRSabhe (baLada) grahaNa karIne tuM khetI kara ke jethI tAre nirvAha thAya." tyAre "bahu sAruM" ema kahIne meM tenuM vajana aMgIkAra karyuM. khetIne prAraMbha karyo, paraMtu potAnA devanA viparIta paNAne jete huM vikALa samaye (sAMje) vRSabhene zreSThIne ghera laI jaIne bAMdhavA lAgyA. e 1 nyAyakeTa, Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che : maMtrIputrane buddhivilAsa ane praznonA nyAyapUrvaka khulAsA. [29] pramANe keTalAka divaso gayA. pachI kaIka divasa sUryAsta samaye vALa karato zreSThI sAkSAta jete hatA tyAre tene ghera vRSabhane bAMdhIne huM mAre ghera gaye. zreSThI bhajana karato hatA tyAre ja te vRSabha koI paNa prakAre baMdhanathI pitAne mukta karIne gharamAMthI bahAra nIkaLyA. zreNI paNa anya anya kAryanA prasaMgathI kAMIka kALavilaMba karIne vRSane jevA lAgyuM. tene coroe haraNa karelA che' ema dhArIne tene nahIM te te zreNI mArI pAse mAgavA lAgyA. meM tene kahyuM ke "tamArA dekhatA chatAM te vRSa tamAre ghera bAMdhIne mUkyA hatA, tenI tame upekSA karI haze. temAM mAro za Sa che? A pramANe vRSabhe gayA chatAM paNa jo tame mArI pAse mAgatA he, te ApaNe kAraNikane kahIe. je teo kaheze, te te vRSane paNa huM ApIza." tyAre zreNIe te aMgIkAra karyuM. pachI tenI sAthe AvatA mArgamAM gADAnI sanmukha jatA ghaDesvAre mane kahyuM ke-"A trAsa pAmelA ghaDAne yaSTivaDe mArIne pAcho vALa." A pramANe teNe kahyuM tyAre meM te ghaDAne mAryo, te vakhate koIpaNa prakAre marmasthAnamAM ghAta thavAthI te marI gayo. tyAre te ghoDesvAra mArI pAse ghoDo mAgavA lAgyuM. meM kahyuM ke-"tArA kahevAthI meM gheDAne mAryo, have mAre tane zuM ApavuM? Ama chatAM paNa je kAraNika puruSa apAvaze, te huM ApIza." pachI te paNa mArI pAchaLa lAge. tyArapachI huM te bane sahita Aje rAtri samaye A nagarImAM AvyuM ane bahAra vaTavRkSanI nIce rahyo. madhyarAtrine samaye vairAgya pAmelA meM vicAra karyo ke-"have mAruM jIvita sarvathA prakAre nathI, te pachI bIjAe karelI viDaMbanAno anubhava karavAthI zuM? tethI ulaMbana karIne maravuM sAruM che." ema vicArIne huM vaTa upara caDyo. tyAM uttarIya vastravaDe zAkhA upara ane mArA kaMThadeza upara pAsalo bAMdhye. tyAMthI AtmAne mUA. bhAravALA zarIravaDe karIne te pAza 'tUTI gayuM ane huM pRthvI upara paDyo. paraMtu tyAM nIce naTapeTakano eka vRddha mANasa sate hatuM te paDatAM evA mArAvaDe pitAnA zarIrathI caMpA (dabAye), ane te abhivAtavaDe te marI gaye. tyAre naTae paNa mane kahyuM ke-"mArA pitAne Apa." teo paNa ahIM AvIne rahyA che. have he kAraNika puruSo ! mArA upara kAMIka karuNA karIne nyAyamArga kahe ke jethI huM pApI javuM. mArA jIvita ane janmane dhikkAra che, ke je huM AvA moTA bhayaMkara duSkarmane viSe paDyo chuM. tethI mAre ghera paNa kAma karavA pAmatuM nathI. arere ! je mAre vidhi vimukha hoya, te bhale mane vittanI saMpadA na Ape paraMtu je maraNane paNa aTakAve che, te te mane atyaMta moTuM duHkha che. mAruM jIvita nathI, maraNa nathI, prastuta kajIyAno vicacheda nathI. huM kyAM jAuM athavA zuM karuM? hA! hA! huM maMda bhAgyavALo chuM." tyArapachI kAraNika puruSoe te ghoDesvAra vigerene pUchayuM tyAre teoe paNa sarva e ja pramANe kahyuM. te vakhate "AvA vyavahAramAM zuM ucita che? SavALa keNu che Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 430 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 5 mA H "" ane dASa rahita kANu che ? " e pramANe vicAra karavA lAgyA chatAM pazu te kAraNaka puruSA jeTalAmAM have zuM karavuM ? ema vicArIne vyAkuLa thayelA ane kAryaMnA niNaeNyane nahIM jANatA kAMIpaNa uttara ApavAmAM samatha na thayA. teTalAmAM maMtrIputra dhanadeve teone kahyuM ke-" tame A pramANe mUDha kema rahe che ke jethI vyavahAranA nizcayane karatA nathI ? AmAM viSamatA thru che ? " te sAMbhaLIne teoe tenI sanmukha joine "ahA ! A kAika suMdara AkAravALA che. " ema jANIne ane melAvIne te maMtrIputrane peAtAnA Asana upara mesADyo ane gorava sahita tene kahyuM ke- ahA ! moTA anubhAvavALA! je ucita hAya, te kaheA. " tyAre maMtrIputra te sarvaM vivAdIone melAvyA. temAM prathama zreNIne pUchyuM ke- AchuM tAre ghera mUkelA vRSabheA thru' teM dekhyA hatA nahIM ? " zreSThIe kahyuM-" hA. rRkhyA hatA. " maMtraputre kahyuM-" jo ema che. tA tArA netranu' kheAdavu' karAya ane A tane vRSabheA Ape. " pachI gheADesvArane pUchyuM-"teM gheADAne marAvyA hatA ke nahIM? " teNe kahyuM " hA, me' marAvyo hatA. '' maMtrIputre kahyuM-"tArI paNa jivAnA cheda karAya ane A tane gheADA apAve. " pachI naTAne kahyuM ke-" A mANasa vaTanI nIce rahe ane tame upara caDIne peAtAne zAkhA upara laTakAvA, ane pAsalA tADIne paDIne tene mArI nAMkhA. A ni yanA niyama che." tyAre " A ema ja che. '' ema kahIne kAraNika puruSoe te aMgIkAra karyuM tyAre sarve prativAdIo nAzI gayA, ane kuLaputra satASa pAmIne potAne sthAne gayA. pachI nirmaLa matiyarDa sArI rIte nizcaya karelA kAnA niNuM yathI tuSTamAna thayelA rAjAe te maMtrIputrane kAraNika puruSAnI upara sthApana karyA ane tene ghaNI AjIvikA ApI. tenAthI te tatkALa mATI RddhivALA thayA. athavA tA rAjAnA prasAda mATA dAridhranA paNa nAza kare che. have A taraph te purAhitanA putra sAmadeva uttara dizAmAM ghaNA ka`puranI jevA gaja napuramAM gayA. tyAM mahAbaLa nAme rAjA che. te atyaMta yajJa karavAmAM Asakta hAvAthI nira Mtara yajJa karAve che. te kAryamAM uparAhitane nImyA, te yAjJikanA vyApAra karatA hatA tevA samaye te puraiAhitaputra tyAM mAnyA. purahite tenuM sanmAna karIne tene yajJakA mAM nImyA. pachI azvamedha nAmanA mATA yajJa prAraMbhyA tyAre koipaNu azubha kanA udayavaDe ma MtrAccArapUrvaka hAma karAte sate ibyovALA eka yAjJike te sthAna jana rahita thayuM tyAre tene upADIne agnikuMDamAM nAMkhyA. tenuM zarIra baLI gayu ane te maraNa pAmyA. have A tarapha te zreNInA putra dhayaza sisAvIra dezamAM vItabhaya nagaramAM gayA. tyAM kAi paNa kuzaLa karmanA udayathI te je je vyApAra karatA hatA te te . 1 karyuM'nA ala'kAra. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purAhitaputra sivAya sa* mitrAnu' mIlana ane puNyanu mahattva, [ 431 ] vyApAravaDe ghaNA dravyanA samUha teNe upAna karyAM. deza, kSetra ane kALane huM ahIM nimitta mAtra ja mAnuM chuM. ema na haiAya teA vitta rahita paNa te zIghrapaNe kema Rddhine pAmyA? je satpuruSA ati meTA puNyanA samUhavaDe jovAyelA hAya che, teonA hAthanA viSayamAM jema tema paNa samRddhi Ave che. ane tenAthI (puNyathI ) rahita puruSA mATI samRddhithI yukta hovA chatAM paNa dogatyane pAme che ane vyavasAya karatA teo maraNane athavA anane pAme che. A pramANe A paNu mahAtmA meATI RddhinA vistArane pAmIne potAnA deza tarapha pAchA vaLavA mATe utsAhita manavALA thayA. tevAmAM navA patra ane pallavavarDa zAbhatA vRkSAnA samUhavALA, vilAsa karIne kAyalanA zabdavarDa maneAhara suMdara vasaMta samaya prApta thayA. tyAre tene saMbhArIne te pAtapeAtAnA sthAnathI te rAjaputrAdika kAzalA nagarIne' uddezIne zIghrapaNe cAlyA. have rAjaputra peAtAnA dezanI svasthatA ciMtavIne ( karIne ) meATA vaibhavavALA caturaMga sainya sahita kezalA nagarImAM AvyeA. maMtrIputra paNa rAjAne cirakALanI vyavasthA nivedana karIne rAjAe ApelA vitta sahita AvyA. e ja rIte zreSThIputra AvyA. teo pAtapAtAnI sAmagrImAMthI dIna ane duH-sthitivALAne dhana ApatA ane leAkeAvaDe stuti karAtA pAtapAtAnA bhavanamAM peThA. temanA mAtApitA khuzI thayA, nagaramAM temanu varSopana karyuM. tathA trika, catuSka ane carane viSe temanI kItinA samUha vistAra pAmyA. tathA AvI vAta thaI ke--" A purahitanA putra yajJa karAvatA hatA tyAre kAi paNa prakAre hAmanA agnivarDa baLelA aMgavALA thayeA (marI gayA)." A pramANe sAMbhaLIne samaye nahIM AvavAthI vinAzanA nizcaya karIne rAjaputrAdika mitrA tenA zAka karavA lAgyA. tyAra pachI tenA maraNanuM kArya karIne pAtapAtAnI vAtA kahIne jita manavALA te peAtAnI bhujAvaDe upArjana karelA vittanA vistArane kahevA lAgyA. pachI rAjaputre kahyu ke " hamaNAM me' mArA hRdayamAM A nizcaya karyo che ke-icchita arthanI siddhine viSe eka puNya ja nimitta che, tethI karIne kAI paNa prakAre te puNya ja jevI rIte vistArane pAme tevI rIte huM maMtrIputra ! ane zreNI putra ! tamAre udyama karavA cAgya che. " tyAre teoe kahyuM ke-" hai, rAjaputra! te ema che, paraMtu te puNya kevI rIte vistArane pAme ? te jANavA yAgya che. " tyAre rAjaputre kahyuM-sAmAnya rIte tA dIna ane duHstha vigerene dhana ApavAthI te puNyanA vistAra huM mAnuM chuM, paraMtu vizeSe karIne teA sugurunA mukhakamaLathI jANavA lAyaka che. " tyAre sugurune kayAM jovA ? " ema te sarve vicAravA lAgyA. A avasare ajavALAmAM ( prakAzamAM ) rahelA teoe nagarImAMthI nIkaLatA, vividha prakAranA vAhana upara caDelA ane moTA zragAravALA pujanAne joyA, ane parivAra janathI sAMbhaLyuM ke- puSpAvata`sa nAmanA udyAnamAM bhUta ane bhaviSyanA bhAvAne jANanArA, bhAva zatrunuM khaMDana karavAmAM pracaMDa sAma vALA, samagra zArUpI samudranA pAragAmI, pAragate ( tIrthaMkara ) racelA 66 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 43ra ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 me ? pravacanamAM anurakta cittavALA ane ciMtavI na zakAya tevA tapa padhAnamAM tatpara prabhAsa nAmanA sUri samavasaryA che. tenA caraNanA darzana mATe A leke A pramANe jAya che." A sAMbhaLIne moTA AnaMdane dhAraNa karatA rAjaputra, maMtrIputra, zreSThIputra pitAnA parijana sahita sUrinI samIpe gayA. traNa pradakSiNA pUrvaka tenA caraNamAM paDyA. cogya sthAne beThA. sugurue paNa tenA abhiprAyane anusaratI dharmakathA prAraMbhI ke "je buddhine aviSaya che, je puruSArthane agocara che ane je sArI rIte joyA chatAM paNa cakSunA lakSyane viSayane pAmatuM nathI, te paNa pUrve AcarelA puNyavALA puruSanA puNyanA udayatho prApta thAya che, kemake lokane viSe kAraNa vinAnA kArya dekhAtA ja nathI. vaLI te puya dAnathI thAya che athavA zIla pALavAthI thAya che. athavA duSkara tapa AcaravAthI athavA zubha bhAvanAnA vazathI thAya che. A cAre puNyanA aMgamAMthI eka ekane paNa A jagatamAM je manuSya Acare che, teo udIrNa (kahelA) puNyane upArjana kare che. te puNyane anusaranArA puruSa guphAmAM, arayamAM, smazAna maLe, sarovaramAM, samudramAM ke nadI vigeremAM gayA chatAM kAMI paNa duHkhane pAmatA nathI. dezAMtaramAM gayelA teo gurunI jema pUjavA gya thAya che ane pitAnI jema gauravavaDe jovAya che. temAM zuM Azcarya che? have temAM vizeSa e che ke-puNyanuM mULarUpa uttama samyakatva kahyuM che, vaLI te samyakatva yakta guru deva ane tatvajJAnathI pratibaddha che. temAM pramAdika sarva guNanA samUhane AdhAra, durdhara zIlanA moTA bhArane dhAraNa karavAmAM utkaTa kaMdharAvALA ane dhIra guru jANavA. deva paNa rAgadveSAdika doSanA aviSaya, moTA satvavALA ane sura, asura, becara ane manuSyanA samUhavaDe bhakitathI vaMdAtA caraNavALA jANavA, tathA jagatamAM prasiddha jIva, ajIva vigere padArtho tatva kahevAya che, teone yathAvasthita bodha samyakatvavaDe zuddha hoya che. te samyakatva kahevAya che. vaLI te samyakatva mithyAtvanA muddagalono nAza thavAthI suvizuddha AtmAnA pariNAmarUpa ane moTA sukRtanA bhAra(samUha)vaDe pAmI zakAya tevuM che. te samyakatva pAmavAthI te koIpaNa nathI, ke je durlabha paNa prApta na thayuM hoya. vaLI te samyakatva jinezvarane vaMdana ane pUjana vigere karavAthI vRddhine pAme che. haMmezAM muninA caraNanI sevAvaDe, dharmazAstranA zravaNavaDe, zaMkAdika deSane tyAga karavAvaDe, dusaMganA tyAgavaDe, indriyane nigraha karavAvaDe, sAdhamika varganA saMnidhAna(samI papaNu-saMga)vaDe, dareka divase vRddhi pAmatA pravacananA gADha anurAgavaDa, prANIvadhAdika ati duSTa karma prakRtinA virasapaNAnI bhAvanAvaDe, ghaNA prakAranA vividha apAya ane pramAdane tyAga karavAnI buddhivaDe, ucita arthane sevavAvaDe tathA yathAzakita tapanA udyamavaDe te samyakatva prApta thAya che. vaLI te jaLavaDe sIMcelA vaTavRkSanA moTA vistAra jevuM che. A viSayamAM 1 rAgAdikathI utpanna thayela doSa-anartha. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThIputra dharmayazane sihadeva rAjavInI preraNA. [433 ] keTaluM kahevuM? je tamAre nirUpama sukhanuM kAma hoya, te yathAkata puNyane mATe atyaMta pravRtti karo." A pramANe sUrie kahyuM tyAre parSadAnA loko ane vizeSe karIne rAjaputrAdika manavAMchita arthanA praznanA uttaranI prAptithI saMtuSTa thayA, ane yakta sarvanA dharmane aMgIkAra karIne pitAnA AtmAne kRtakRtya (kRtArtha ) mAnatA jema AvyA hatA tema gayA. sUrie paNa anyatra vihAra karyo. rAjaputra vizeSa karIne dharmamAM tatpara manavALo, sUrie upadeza karelA dharmakAryanI ArAdhanAmAM tatpara ane jinapUjAdika te te kAryo karavAmAM atyaMta udyamI thayo. tene anusaravAvaDe zreNI putra paNa te thaye. tathA vaLI maMtrIputra kAMcIpuranA rAjAe mokalelA pradhAna puruSone lAvavAvaDe dharmanA paramArthamAM nizcaLa cittavALo thaIne rAjaputra ane zreSThIputrane te vAta kahIne kAMcIpurImAM gayo. A pramANe divase gayA tyAre utpanna thayelA moTA regavaDe potAne avasAna(aMta) samaya jANIne zrIharSa rAjAe siddhadeva rAjaputrane pitAne sthAne sthApana karyo, sarva rAja lakSamI arpaNa karI ane pote anazana karIne maraNa pAme. saudharma devakane viSe pApamanI sthitivALA deva tarIke utpanna thaye. tathA siddhadeva rAjA jo ke be rAjyanI moTI ciMtAnA samUhathI vyAkuLa hatuM, te paNa gurujane upadeza karelA vizeSa prakAre devapUjAdika nitya kRtyamAM nizcaLa cittavALa, deva, manuSya ane asura lekavaDe paNa dharmathI kSobha na pamADI zakAya te, Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSane viSe kuzaLa ane niraMtara munijananI paryuMpAsanAmAM tatpara evo te dAnAdika dharmakAryamAM udyama karavA pravaryo. paraMtu zreSThIputra dharmayaza niraMtara vRddhi pAmatA dravyavaDe vizeSe karIne ulAsa pAmatA lebhanA atirekavALe thavAthI dharmakAryane viSe anAdarathI pravartavA lAgyo, tethI tene rAjAe kahyuM ke-"he dharmayaza! kema A pramANe dharmakAryane viSe tuM maMda AdaravALA jevo dekhAya che? zuM A yukta che ke gurunI samakSa pote ja dharmaguNa aMgIkAra karyA chatAM paNa A pramANe pramAda kare che?" zreSThIputre kahyuM-"he deva! tame ghaNA puNyazALI cho ane moTI lakSamInA vistArane bhaja. vAvALA che, tethI bIjAnI duHsthitine nathI jANatA." rAjAe kahyuM-"he zreSThIputra! tArI kaI duHsthiti che? dezAMtarathI dhanane vistAra tuM lAve che, ane pitA, pitAmaha vigere puruSanI paraMparAe upArjana karelA asaMkhya dhanane samUha vidyamAna che. vaLI A kahevAya che te satya che, nirdhana mANasa dhanane irache che, dhanavAna rAjayane Irache che ane rAjA paNa i5Nune irache che e pramANe vicacheda rahita vittanI IcchAvALA mUkhaMjane kSayane pAme che. te zreSThIputra! A ayukta che, evA prakAranA leke niMdA kare che, te te dUra rahe, paNa ema karyA chatAM paNa pApI jIvanI tRpti durlabha che. je tuM atulya sukhane icchate hoya, athavA nirmaLa dharmane abhilASa karate hoya, te prayatnavALo thaIne 55 Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 434] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 me ? pitAnA AtmAne niraMtara sateSa pade sthApana kara. traNa bhuvanane viSe paNa saMtoSathI bIjuM kAMI sukha vidyamAna nathI, tethI karIne ja siddhanA jIvo pitAne AdhIna AnaMda sukhavALA kahevAya che." tyAre zreSThIputre kahyuM ke "te ema ja che. have tame jema kaheze tema huM karIza." pachI krame karIne varSARtu AvI. bhagavAna jayasena nAmanA sUri tyAM rahyA. rAjA temane vaMdana karavA AvyA. puranA leka ane dharmayaza paNa AvyA. pachI Adara sahita pagamAM paDIne sarve ucita bhUmibhAga upara beThA. sUrie paNa dharmakathA prAraMbhI, ke- jethI prazya ane adazya aneka prakAranA chanI utpatti vaSakALamAM ghaNuM thAya che, tethI one abhayadAna ApavA mATe dezAMtara vigeremAM javuM ane prayojana vinA cAlavuM, te gRhasthIe viSNune vRttAMta sAMbhaLIne varjavuM. te A pramANe-eka vakhata vaSatumAM traNa bhuvananA janeviDe pUjavAlAyaka caraNakamaLavALA ariSTanemi bhagavAna dvArakA nagarImAM rahyA. tyAM keIka prastAve(samaye) vAsudeva kRSNa prabhune vaMdana karavA mATe AvyA, ane Adara sahita prabhunA caraNane vAMdIne ucita pradezane viSe beThA. te vakhate jinezvare dharma kathA prAraMbhI, tethI aneka jIvo pratibodha pAmyA. pachI prastAva( samaya )ne pAmIne vAsudeve A pramANe pUchayuM ke-"he bhagavAna! varSAkALane viSe kSetrAdikanA pratibaMdhane (Agrahane-mamatAne) tyAga karanArA mahAnubhAva munio gAma, nagara vigerene viSe kema vihAra nathI karatA?" jinezvare kahyuM-"he nara! ghaNA jIvaDe vyApta varSAkALane viSe munio jIvanI rakSA mATe vihAranI carcAne tyAga kare che, rAtrie pATa, pITha ane phalaka upara sUve che, tathA adhika tApavizeSane paNa kare che. tamAre paNa rakuTarIte A sAMbhaLIne karavA yogya che." A pramANe prabhue kahyuM tyAre vAsudeve cAturmAsa sudhI ghaNA enA vinAzanA bhayathI nagarInI bahAra javAnuM tyAga karyo. pachI vigaIne paNa ghaNe tyAga karyo, tathA dizAgamanane saMkSeparUpa tapa karIne jinapUjAdikane viSe te pravarte." A pramANe sAMbhaLIne rAjAe traNe saMdhyAe jinacaMdana, pUjana, AThama ane caudaze pauSadhanuM grahaNa, tathA tenA pAraNAne divase sAdhune dAna devAne abhigraha cAra mAsa sudhI gurunI pAse grahaNa karyo. tathA vijaya yAtrAno niyama grahaNa karyo." zreSThIputra te dharmaze paNa rAjAnI anuvRttie ja abhigraha aMgIkAra karyA. tathA paMca parameSThIne maMtranuM parAvartana karavAne abhigraha karyo. pachI eka kSaNavAra gurunI paryuM pAsanA karIne rAjAdika jema AvyA hatA tema gayA. ahIM have siddhadeva rAjA jinapUjana, pauSadha ane atithidAna vigere sarva kAryamAM tevI rIte koIpaNa prakAre anurAgI thaye, ke jethI vizeSa karIne samyaphaprakAre ArAdhanA 1 jovAmAM Ave tevA. Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Us . dhanahAni saMbaMdhI pitA-putranuM maMtavya. [435 ] v , 'karIne, anazana aMgIkAra karIne tathA maraNa pAmIne acuta devakane viSe meTI devalakSamIne pAme. bIje (zreNIputra) paNa rAjAne anusaravAthI ane kAMIka kalajajAthI jinezvare kahelA anuSThAnane atyaMta bhAvanA rahita karIne, chevaTa bharIne saudharma develekamAM paddamottara vimAnamAM rahelA devane palyopamanA AyuSyavALa Amigika deva thaye. niraMtara AjJAne dhAraNa karato te "hA! hA! pUrvajanmamAM meM zuM azubha karma karyuM haze? " e pramANe pagale pagale (dareka kSaNe) atyaMta paritApa karate hatA. tyAra pachI kALanA kramavaDe tyAMthI avIne tAmalisI nagarImAM jinadatta vaNiphane ghera putrapaNe te utpanna thaye. tyArapachI ucita samaye tenuM brahmadatta nAma pADayuM. kalAne samUha bhaNIne te yuvAvasthA pAmyA. pachI uparodha( Agraha )vaDe karela tathA prakAranA bhAvanA rahita dAna, zIla ane tapavizeSa karIne upArjana karela niranubaMdha sukRtanA kezavaDe karIne sukulAdika sAmagrI pAmyA chatAM paNa sarvajJanA dharmathI vimukha mativALo te divasene nirgamana karavA lAgyo. pachI tenA puNya rahitapaNAe karIne dravyano samUha hAni pAmya ane dhAnyano samUha lIna thayA tyAre jinadatta vicAryuM ke-"dareka divase dhana hAnine pAme che, tenuM zuM kAraNa haze? huM mAnuM chuM ke zuM mArA ja pUrvabhavanA karelA kukarmanA anubhAvathI haze? ke A brahmadattane durvilAsa A che? athavA zuM kuTuMbanI viDaMbanA vaDe A prApta thayuM che? Ane paramArtha jaNAto nathI. tathA vaLI vyavasAya (udyama) paNa saphaLa thato nathI. je dhana pUrve jene ApyuM hatuM te dhana tyAM ja lIna thaI gayuM, maLavA lAyaka chatAM paNa kAMI maLatuM nathI. (jene udhAre dhana ApyuM hatuM, te ApI zake te che, te paNa ApatA nathI.) A bicAre putra paNa kAraNa vinA dhanane vyaya karato nathI, te paNa dareka divase * hAni pAmatuM dhana huM jouM chuM." A pramANe ciMtAthI vyAkuLa thayelA pitAne joIne putra A pramANe kahyuM ke-"he pitA! tame zyAma mukhavALA ane utsAha rahita kema dekhAo che?" jinadatte kahyuM-"he putra! tane sarva(samagra) zuM kahevuM? tathA prakAranA apAyane abhAva chatAM paNa hAlamAM dhana nAza pAmyuM." putre kahyuM-"zuM mArA keIpaNa karmanA doSe karIne A pramANe ekIkALe dhanano nAza thayo haze?" jinadatte kahyuM-"he vatsa! tuM zaMkA na kara. A (tAruM vacana) ayukta che, kemake udaya ane kSaya(nAza) vigere bhAve koIne koI vakhata thAya ja che. A jagatamAM bhavyajIvone nitya avasthita (nizcaLa) bhAve saMbhavatA nathI, tethI amukane AzrIne A dhanane kSaya thaye che, ema kahevuM zI rIte gya hoya?" tyAre-" karIyANAnA abhAvathI vepAranI niSphaLatAvaDe huM ema nizcaya karuM chuM ke-A doSa mane AzrIne che." A pramANe putre kahyuM tyAre jinadatta kahyuM ke-"he vatsa! je nizcayathI jANyuM na hoya, te bIjAne viSe kahevuM paNa yogya Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 436 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 5 mA H hai nathI, tA pachI putrane viSe kahevu` kema cAgya hAya? paraMtu he putra! jo A zaMkA tArA hRdayamAM DhaMDha rIte vartatI hAya, teA tu' kaMcanapurane viSe cAla, ke jethI tyAM rahelA kevaLIne ApaNe pUchIe. " tyAre teNe te aMgIkAra karyuM. pachI te brahmadatta ane jinadatta keTalAka mitrAdika sahita zIvrapaNe kaMcanapura gayA. tyAM kevaLIne joyA, tene sarva AdarapUrvaka vAMDhIne dhanahAninA vRttAMta pUchyA tyAre teNe kahevAnA AraMbha karyAM, ke " he jinadatta ! A tArA putra brahmadatte AthI pUnA trIjA bhave sugurunI pAse jinapUjA, pauSadha ane atithisa vibhAga vigere vizeSa abhigrahe| grahaNa karIne dhananI IcchAthI mananA vikSepa thavAthI mitra rAjAnA vacananA uparASathI bhAvanA rahita kAMika anuSThAna karyo chatAM paNa mAtra ekalI kAyakriyAvas niranubaMdha sukhanA leza ApavAthI te abhigraha kliSTa AbhAgavALI suralakSmIne karanArA ( ApanArA ) thaIne hAlamAM tela. ane vATa rahita dIvAnI jema khujhAI gayA che. sukhanI upArjanA( prApti ) rahita thavAthI A ja gati hAya che. jema mAtra anuvRttithI karela auSadha rAganA nAza karatA nathI, tema bhAvanA hita karelA dAnAdika du:khane haNutA nathI. kaSTa kriyA paNa jo bhAvanArahita karI hAya tA te kAMika sukha ApIne durata du:khanA vistArane avazya utpanna kare che, jethI karIne kahyuM che, ke--mAtra kAyakriyAvaDe khapAvelA gAmaDUka( deDakA )nA cUrNa jevA thAya che, ane te ja yAga| bhAvanAvaDe khapAvyA hAya tA te khALI nAMkhelA maMDUkanI rAkha jevA thAya che; mATe huM brahmadatta ! teM pUrva bhavamAM je dAnAdika bhAvanA rahita karyuM hatu te A chevaTe kadrukapaNAne pAmyuM che. " A pramANe kevaLIe pUrva kALanA vRttAMta kahyo tyAre jAtismaraNa jJAna utpanna thavAthI brahmadatta pitAne kahevA lAgyA ke- hai pitA ! bhagavAna kevaLIe je A kahyu', te sarva satya ja che. pApakarmane karanArA meM mahA anubhAvavALA siddhadeva rAjAnA uparAdhavaDe dAna, tapa ane zIlanuM anuSThAna karyuM, paraMtu peAtAnI bhAvanAvaDe karyuM nathI. te kama azubha devanA kuLapaNe pariNamIne hamaNAM tevA koi paNa prakAranA atyaMta nIrasapaNAne pAmyuM che, ke jethI tamArI jevAne paNa te anartharUpe rizukyuM. tethI karIne viSa vRkSanI jema mIjAnA paNa anane karanArA mArA chatane dhikkAra che, mATe he pitA! mane sarvathA anujJA Ape, ke jethI jaLa ke agnipraveza vigere karIne mArA AtmAnA huM tyAga karuM. " tyAre jinadatte kahyuM ke-" vatsa ! zrAvakakuLane viSe A maraNanA atyaMta niSedha karyAM che." brahmadatte kahyu` ke-" jo ema hAya tA mane chUTA karA, ke jethI A ja kevaLInA caraNamAM ziSyapaNu aMgIkAra karI bhAvanA sahita tapazcaryAdikavarDa sukRtanuM upArjana karuM." jinadatte kahyuM, ke-"he vatsa ! A yukta che, paraMtu hajI paNa AvA prakAranA kRtyane A samaya nathI. kemake kAmadevanA khANunA prahAra hari, harAdika devAne paNa vyAkula kare che, teA pachI tArI jevA kAmaLa hRdayavALA Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLI bhagaMvate kahela AtmavRttAMta. [437 ] tene khalanA pamADavA kema samartha thAya? suMdaratA ane lAvaNya sahita manahara aMgavALI mRgAkSI(strIo)nA kAmadevarUpI milanA bANasamUha jevA daSTikSobhane parAbhava karavA keNa samartha che? sugurunA upadezarUpI bakhtaravaDe majabUta aMgavALA ane saguNavaDe goravavALA paNa kayA puruSo ardha netravaDe jenArI strIo vaDe bhedAyA nathI ? he vatsa! meTA maraTTa ghaTTanA samUhanI jevo unmArgamAM pravarte indriyone samUha paNa hamaNAM phuTa rIte banAvALo nahIM thAya tethI karIne oSadhanI jema dharmakriyA paNa ucita samaye karavI yogya che. anyathA sarva kArya vina rahita aniSTa phaLavALuM thAya che, tethI he putra! vayanA pariNAmane viSe tAre A pramANe AcaraNa karavuM yogya che, kemake zItaLa thayelAne A kAmadevarUpI agni zuM kare?" brahmadare kahyuM-"he pitA! tame kahe che te tema ja che, paraMtu gRhanA vyApAramAM rahyA chatAM paNa ThekANe ThekANe mane ratha saMpUrNa nahIM thavAthI puNya rahita manuSyanuM gRhasthIpaNuM viDaMbanAnA ADaMbararUpa ja che." jinadatte kahyuM-"he vatsa! je ema heya, te prathama keTalAka lAMbA divasa kevaLIe kahelA dharmanA anuSThAnavaDe AtmAnI tulanA kara. ane pachI zarIranA parikarmavALo ane indriyonA vyApArane aMdhanAra thaIne pravajyAne paNa aMgIkAra karaje, temAM tene keNa nivAre?" tyAre "bahu sAruM" ema teNe aMgIkAra karyuM. pachI brahmadare kevaLIne pUchyuM-"he bhagavAna! have huM maMda bhAgyavALo zuM AcaraNa karuM?" tyAre kevaLIe tene gRhastha janane ucita, bhAvanApradhAnavALo ane pUrva bhavamAM Acarela kAryavidhi jaNAvyuM. ane A pramANe kahyuM-" jema nAno paNa sUryakara dizAomAM prasarelA moTA aMdhakArane paNa haNe che, tema bhAvanApradhAna thoDuM paNa anuSThAna pApanA samUhane haNe che. athavA te jema keTivedhaka nAmanA rasane leza mAtra paNa moTA paNuM dhAtunA samUhane bhAve che, tema bhAvanAno leza anuSThAnane bhAve che. tyArapachI te keTivedhakavaDe bhedAyeluM (vIMdhAyeluM) tAMbuM manavAMchitane sAdhanAra suvarNa jevuM avazya thAya che tethI tene vedha lAghA karAya che. A pramANe he mahAyazavALA ! tuM je dAnAdika karavA Icche che, te dharmavidhine pradhAna bhAvanA sahita ekadama AraMbha kara ke jethI samagra kalyANanA samUhane mathana karanAra pApane samUha kSaya pAme, ane tatkALa vAMchita artha prApta thAya. bhAvanArUpa guNe karIne ja ahIM rahelA mane zreSTha kevaLajJAna prApta thayuM che, te zuM tuM pratyakSa dekhate nathI?" brahmadare kahyuM-"he bhagavAna! tame AvI divya kevaLajJAnanI lImI zI rIte prApta karI? te tamAruM pitAnuM vRttAMta kaho." kevaLIe kahyuM-"sAMbhaLa- huM kuMkaNa dezamAM zrAvakane putra zUradeva nAme gRhapati hate. vANi yAdika upAyavaDe kuTuMbanA nirvAha karato huM divasone nirgamana karato hato. eka divasa vasumitrasUrinI pAse pravrajita thayelA be rAjaputra bhAIone meM joyA. temAM meTo bAha ane bIje (nAne) subAhu nAmanA hatA. te bannee pravrajyAne divase ja jAvajIva sudhI Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 438 ] zrI pArzvanAtha caritra :: prastAva 5 mo : vigaInuM paccakhANa grahaNa karyuM. gurue temanI prazaMsA karI, ke-"tame dhanya che, ke jemanuM AvA prakAranuM IcchA rahitapaNuM che. mokSalakSamIvaDe jevAyelAne ja AvI zarIranI nirapekSatA saMbhave che. tathA A vigaIna pariga atyaMta deSa karanAra kahevAya che ke-vikRti(mavikAra)thI bhaya pAmelo je sAdhu vikRtimAM rahelI vigaI( dUdha, dahIM vigere)ne vApare che, te sAdhune vikRtinA svabhAvavALI vigaI baLAtkAre vigati(mugati) mAM laI jAya che. vikRtinA pariNAmarUpa bakhtaravALe moha jene udIraNA kare che, te udIraNA karAyela sate sArI rIte cittane ja karavAmAM tatpara chatAM paNa kema akAryamAM na pravarte? tethI karIne dhanya puruSane ja sarvathA prakAre rasanA tyAganI IcchA hoya che. ane A (rasa)tyAga karavAthI rasaneMdriyane paNa baLa rahita ja karI che. ane te rasaneMdriya nirbaLa thavAthI prAye karIne sarva idriyanuM nirbaLapaNuM jANavuM. kemake te rasaneMdriyane AzrIne ja temanuM sAmarthya hoya che. ghaNuM kahevAthI zuM ?-sarva IdriyamAM rasanA - Idriya khe karIne chatAya tevI che, sarva karmamAM mohanIya karma, sarva guptimAM mana gupti ane sarva temAM brahmacarya vrata duHsAdhya che. tethI karIne prastuta saddharmanA kAryane viSayamAM nizcaLa thavuM, kemake manavAMchita kArya prAye karIne ghaNA vidhavALA dekhAya che. " A pramANe gurue kahyuM tyAre kapALatala upara be hAtha joDIne " ame ema kara" ema samyaphaprakAre aMgIkAra karIne te bane ugra tapakarma karavA lAgyA ane gurunI sAthe ja gAma, Akara vigerene viSe vihAra karavA lAgyAM. pachI keTalAka lAMbA kALa gaye tyAre te sAdhue gurunI sAthe ja kaMkaNa dezamAM AvyA, ane eka zUnya(nirjana) bhavanamAM rahyA. tyAM eka sAdhue zarIranA adharapaNAne (halakApaNane ) jeIne, anazana aMgIkAra karIne, sarva saMghane khamAvIne, thaDo paNa A lokanA AzaMsAdika deSanA samUhane tyAga karIne, eka zilAtalane paDilehIne, iMginI maraNane, aMgIkAra karyuM. te vakhate "ati duSkara karanAra A sAdhu che." ema jANIne rAjA, Izvara, zreSThI, senApati ane sArthavAha vigere loko tene vAMdavA AvyA. A pramANe jatA ane AvatA pradhAna janene jaIne vibhAvasu nAmanA purohita, jinazAsanane pratyenIka hovAthI kuMkaNa dezanA rAjA anaMtadevane kahyuM ke-"he deva! ahIM vetAMbara sAdhuoe ghaNuM agya AraMvyuM che." rAjAe kahyuM-"kevuM AraMbhya che?" purohite kahyuM-"eka sAdhu aprApta kALe maraNa pAmavA upasthita thayela che." rAjAe kahyuM temAM deSa che? zAstrane viSe A moTA abhyayanuM kAraNarUpa varNana karyuM che. te A pramANe A lekamAM be ja puruSa caMdramaMDaLane bhedanArA che. eka parivrAjaka ane bIjo yegI. teNe sanmukha rahelA sUryane haNyo che, tethI amane A kAMI paNa ayukta jaNAtuM nathI. " purahite kahyuM-"je mArA vacana upara vizvAsa na hoya te tame kAMIka upaghAtane jozo." ema kahIne te mona rahyo. rAjA paNa rAjyanA kAryane ciMtavavA lAge. paraMtu rAjAne yuvarAja rAtrie sUtuM hatuM, tene duSa Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhu munie batAvela pitAne tapa-prabhAva. viSavALo sarSa Do. te ja vakhate te kASTa je thaze. rAjA beda pAme. gAruDikene bolAvyA, viSane nAza karavAnA upakramo prAraMbhyA. kAMI paNa vizeSa ArAma thaze nahIM. A asAdhya che ema kahIne teo jema AvyA hatA tema pAchA gayA. rAjA paNa moTA saMtApane pAye, tene purehite kahyuM-"he deva ! je meM tamane pUrve kahyuM hatuM, te A che." rAjAe kahyuM-"A kALane ucita zuM che?" purohite kahyuM-"bIjuM zuM kahevuM ? haju paNa te sAdhuone dezamAMthI kADhI mUke, jethI bAkInAnI rakSA thAya." rAjAe te aMgIkAra karyuM ane sAdhuone dUra karavA mATe yamarAjanA puruSa jevA hAthamAM UMcA karelA daMDavALA bhUya lokone mokalyA. teoe sUrine kahyuM-"he he ! zIdhrapaNe rAjAnA dezano tyAga kare." maraNane mATe zilAtala upara rahelA A sAdhune A pradezathI dUra kare, kemake A vyatikaravaDe rAjAno rAjyane gya putra sarpa vaDe haMsA che. A pramANe vina AvavAthI rAjAne bhaya thayo che. ane AnAthI bIjuM kAMI paNa akALa cakra na AvI paDe ema zaMkA pAmelA rAjAe amane mokalyA che. tethI te sAdhuo ! prayANa kare, AraMbheluM maraNanuM anuSThAna saMvaro ane zIdhrapaNe vegavaDe bIje sthAne jAo." A pramANe maryAdA rahita bolatA teone joIne bhAvanA sahita tapa karavAthI utpanna thayelI vividha labdhinA mAhAsya vaDe "siMgaNAdika kArya utpanna thAya tyAre cakravatIne cUrNa karo. je muni tema na kare, te te anaMtasaMsArI thAya." A vacananuM anusmaraNa karatA bAhu sAdhue te puruSone kahyuM ke "he puruSa ! tame AvuM anucita kema bole cho ? je rAjaputra pitAnA karmanA koI doSavaDe vinAza pAme, te temAM amAre zo deSa? tethI tame rAjAne kahe ke-jyAM sudhI iginI maraNapradhAna anazanane grahaNa karanAra A sAdhu jIve che tyAM sudhI ame koI paNa ThekANe jaIzuM nahIM, ane tyArapachI jaIzuM." tyAre te puruSoe pAchA AvIne rAjAne vAta kahI. tyAre rAjA krodha pAme ane "je sAdhuo hamaNuM ja na nIkaLI jAya, te teone mArI nAMkhaje." ema zikSA ApIne teNe talavarane mokalyo. tyAre te jaIne vividha zastrane UMcA karIne sAdhuone mAravA taiyAra thaye. tyAre bAhu sAdhue tapanI zaktithI te sarvene khaMbhita karyA. A vAta rAjAe sAMbhaLI tyAre te kopanA saMbhavaDe vyApta paramArthane vicAryA vinA hAthI upara caDIne caturaMga sainya sahita sAdhuone vinAza karavA mATe gaye. jyAM sudhI bAhu sAdhunA cakSunA viSayane pAme tyAM sudhI te gayo. pachI samagra sainya sahita pote staMbhapaNAne pAme. citramAM A khela jevA ane vajalepathI ghaDelA jevA rAjAne joIne rAjapuruSoe sAmavacanavaDe sAdhune prasanna karyA ke "kSAMtipradhAna tame che, tethI A amArA duniyane kSamA kare, pharIthI ame AvuM nahIM karIe." ema kahIne tenA pagamAM paDyA. sAdhue kahyuM-" ame kSamA karI ja che, paraMtu rAjAe ayukta karyuM che ke jethI niraparAdhI sAdhuonuM apamAna karyuM. paraMtu Ama chatAM paNa je rAjA gurunA caraNamAM Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 440 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAvaH 5 mo : paDavApUrvaka kSamA mAge, te sarva sAruM thAya." tyAre teoe jaIne rAjAne te hakIkta kahI. tyAre te rAjA paNa vicAramAM paNa na Ave evA sAdhunA mAhAsyanI uprekSA karato mAna mUkIne sUrinI pAse gaye. ane teNe gurunA caraNakamaLane sparza karavApUrvaka gurune khamAvyA. tyAre gurue tene zikhAmaNa ApI, ke- he rAjA ! tuM dhanya che, ke jethI nagarImAM jANe moTA dharmanA nidhAna hoya tevA munio vinarahita A pramANe paralakanuM hita kare che. he rAjA ! sAdhujananA kRtya vaDe akalyANa thAya che ema tuM zaMkA karIza nahIM, kemake sarva lekane pUrve kareluM azubha karma ja aparAdhI che. " pachI kapALataLa upara be hastapalavane AropaNa karI gurune vAra vAra khamAvIne rAjA bAhu sAdhunI samIpe gayA ane moTA AdarapUrvaka praNAma karIne vinaMti karavA lAgyo ke-"he bhagavAna! kepane mUkI de. A jana tamAre sevaka che, paraMtu ' kAMIka pApakarma karanArAe A pramANe mane vyAmoha pamADe, tethI tamAre tenI kSamA karavI." pachI tenA moTA mahAbhyane vicAratA rAjAe sAdhunA caraNane prAsuka jaLavaDe pakhALIne te jaLavaDe sarSathI DasAyele yuvarAja abhiSeka karAya (sIMcAye). tyAre teno . vizvanA viSayavALo vikAra nAza pAme, ane tatkALa jANe sUIne jAgyo hoya tema UThIne bolavA lAgyA, ke-"aho ! A zuM che?" tyAre tene sarva vyatikara ko te jANIne tatkALa zRMgAra sajIne te kumAra sAdhunI samIpe Ave. moTA AdaravaDe vAMdhIne rAjAdivaDe camatkAra sahita jevAte te bhUmipITha upara beThe. sAdhue paNa ucita dharmakathA kahI. pachI moTA saMteSane dhAraNa karatA te jina dharma aMgIkAra karI jema AvyuM hatuM tema pAchA gaye. (bIjA paNa gayA.) anazanane pAmelA sAdhu paNa rAjA vigere pradhAna lokevaDe pUjA mahimAne karatA paralekane pAmyA. jinazAsananI moTI prabhAvane thaI. A pramANe Azcarya karanArA bIjA paNa bAhu sAdhunA ghaNe atizayane jotAM he braza dara! sUrine pUchayuM ke-"he bhagavAna! tapasyA sarakhI chatAM paNa bAhu sAdhune AvA prakAranI Rddhi prApta thaI, ane subAhune na thaI tenuM zuM kAraNa?" sUrie kahyuM-"he bhadra! te sAruM pUchayuM. A vizeSa prakAranI addhie bhAvanAvaDe vizuddha tapAdika karavAvaDe saMbhave che, tethI A subAhune tevI bhAvanAnuM rahitapaNuM hevAthI bAhA tapAdika kaNaceSTAvaDe labdhivizeSe zI rIte prApta thAya?" A pramANe sAMbhaLIne moTA pratibaMdhane pAmelA meM saMsArathI virakta cittavALA thaIne te ja sUrinI pAse dIkSA aMgIkAra karI. pachI prathamathI ja bhAvanApradhAna tapanA anuSThAnavaDe karmanuM mathana karavA mATe koI paNa rIte tathA prakAre pravaryo, ke jethI ghanaghAtikarmanA prasArane haNane AvA prakAranI nirmaLa kevaLajJAna lakSamIne huM pAme chuM, tethI have tamArI jevAnA bhUta ane bhaviSyanA viSayavALA seMkaDo saMzane huM nAza karuM chuM." A pramANe mULathI sAMbhaLIne cittane vizuddha pariNAma utpanna thavAthI bAda pitAnI rajA laIne te kevaLInI pAse dIkSA grahaNa Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha datta gaNadharanI dezanA ane prabhune vihAra [44 ]. , saradAmAM gayA. karI. tathA bhAvanA sahita vicitra tapasaMyama karIne, samagra karmavRkSanuM umUlana karIne kevaLa lImI sahita mokSane pApe -A pramANe ciMtAmArgane oLage tevA vAMchita arthanI prApti karavAmAM kalpavRkSa samAna bhAvanA dharmane pArzvanAtha bhagavAne te sabhAmAM ko. A kahevAvaDe dAnAdi cAra prakArano dharma meM kaho. AnAthI bIjo pAMcamo dharma tribhuvanane viSe paNa nathI. tethI karIne akSepa karIne (zIdhrapaNe ) mokSanA sukhane IcchanArA ane vAMchita arthane IcchanArA chae A dharmane viSe ja prayatna karo. je koI paNa mekSamAM gayA che, teo AnA ja prabhAvathI gayA che ema huM jANu. tathA jeo jaze ane jAya che teo paNa avazya e ja pramANe jANu. kalyANanA bhAjagarUpa jInI buddhi A dAnAdika bhA(padArtho)ne viSe rame che, ane tenAthI viparIta jene avajJAdika de hoya che. A pramANe dAna, zILa, tapa ane bhAvanAmaya cAra prakArane dharma kahIne traNa lekanA guru pArzvanAtha prabhu devachaMdAmAM gayA. tyAM pahele pahora nirgamana thayo tyAre pahelA gaNadhara zubhadara jineMdranA pAdapITha upara besIne loTaeNne dharma kahevA lAgyA ke-saMkhyAtIta (asaMkhyAtA) bhavane viSe bIjo puruSa je kahe athavA pUche, te anAdiSI A chadmastha jANatA nathI. A pramANe tribhuvanamAM sUrya samAna pArzvanAthasvAmIe tevA koI paNa prakAre banne prakAranA zivarUpI vyAdhithI A purAkane atyaMta mukta karyo, ke je prakAre atyAre paNa jagadagurunA caraNanA prabhAvathI bhAvita mativALA puruSe vAMchita sarva arthane karanArI jinapratimAne pitAnA gharanA uttaraMgamAM (uparanA bhAgamAM) sthApana kare che. je sthAne bhagavAna samavasaryA hatA te sthAne asuro, ane surAe banAveluM zrI pArzvajinabhAvana hajI paNa moTuM Azcarya utpanna kare che. tyAra pachI ghaNA bhavya janene pravajyA ApIne ane zrAvaka dharmamAM sthApana karIne zubhadattAdika gaNadhare ane sAdhunA samUhavaDe parivarelA, jaghanyathI paNa eka karoDa dethI parivarelA ane pitAnA mAhA"vaDe DiMba, Damara, mArI, raMga, aziva ane dusthane dUra karatA pArzvanAtha bhagavAna mathurApurImAMthI nIkaLyA. "deva (pArzvanAtha prabhu ) kAsa, javara vigere roga zamAvavAmAM prasiddha dhavaMtarI jevA che, deva vAMchita artha ApavAmAM kalpavRkSa samAna che, deva lakamInuM maMdira che, deva sagatine dekhADanAra che, tathA deva bhavarUpI moTI va@Ine umUlana karavAmAM pracaMDa ane moTA yugAMtanA pavana samAna che, te pArzvanAtha deva jaya pAme. jenuM mAtra nAma grahaNa karavAthI paNa rAga, agni vigerethI utpanna thatA bhaya nAza pAme che, bhUtanA upadrava ane zAkinIe karelA vikane paNuM nAza pAme che, rAjAe tatkALa vaza thAya che ane zatru mitra thAya che, te traNa jagatamAM prasiddha caritravALA zrI pArzvanAtha prabhu jaya pAme." Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 442 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA : A pramANe sura, mAgadha ane vRMdArakanA samUhavaDe stuti karAtA tathA vItabhaya, zrAvasti, gajapura, mithilA, kAMpilyapura, pAtanapura, caMpApurI, kAdIpurI, zukitamatIpurI, kauzalapura ane ratnapura vigere mATA nagarImAM rAjAnA samUhane tathA sAmata, maMtrI, zreNI, senApati vigere pradhAna leAkane pratikhAdha karatA ane eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA vArANasI nagarIne pAmyA. ane tyAM pUrva dizAnA bhAgamAM devAe vizALa traNa prAkAravarDa maneAhara, pAMca prakAranA puSpanA samUhavaDe ceAlatA maNimaya pAdapIThavALuM, navA vikasvara thayelA mATA pahalavavarDa vyApta seMkaDA zAkhA sahita ka'kelI vRkSavaDe alaMkAra vALu, vAyuthI ullAsa pAmatI dhvajAnA samUhavaDe vyApta thayelA AkAza-AMgaNAnA vistAravALu' tathA cAra mukhavALu, mATu' ane maNinA samUhavaDe zaiAbhatA siMhAsana sahita samavasaraNa racyuM. temAM bhaktinA samUhavaDe namelA iMdronA samUhavaDe stuti karAtA jagadguru zrI pArzvajinezvara pUdvAre praveza karIne si'hAsana upara beThA. te vakhate jine zvaranI pravRttine mATe nImelA puruSAe jinezvaranuM Agamana nivedana karyuM tyAre te pravRttine jaNAvanArA puruSAne yathAkta prItidAna ApIne meTA harSoMthI utpanna thayelA rAmAMcavaDe kacukavALI kAyAvALA, ata:pura sahita, ane pradhAna leAkavarDa parivarelA azva sena rAjA mATA velavavaDe samavasaraNamAM AnyA. dUrathI ja meTA vinayavaDe praveza karIne, traNa pradakSiNA devApUrvaka vAMdIne bhagavAnanI stuti karavA lAgyA.-- " he jagatanA eka (advitIya) adhipati! pUrva bhave prApta karelA niLa mATA puNyanA samUhavaDe pAmavA lAyaka ane mekSapurI tarapha cAlelAne vAhana jevuM je tamAruM' zreSTha caraNakamaLa Aje joyu, tethI Aje ja sUrya udaya pAmyA che. Aje ja aMdhakAra nAza pAmyA che ane Aje ja sarva vAMchita kAryanA samUha siddha thayA che. A mUDha jana prabhAsa, sarayu, gaMgA, gayA, narmadA, kAlidI yamunA ), kurukSetra, puSkara, himAlaya ane zAradApITha vigere tIrthomAM AtmAne kema pADe che ? ke jethI kalpavRkSanI jevA mAhAtmyavALA ane samagra tApane haraNa karanAra bhagavAnanI pAdachAyAne sarva AdarapUrvaka sevatA nathI ?" A vigere ghaNA prakAre jagadgurunI stuti karIne te rAjA munijanane vAMdIne pRthvIpITha upara beThI. bhagavAna zrI pArzvanAtha paNa karuNAnA bhAravaDe maMda potAnI draSTine prANIo upara nAMkhIne dharma kahevA lAgyA ke--jevI rIte prANIvadhAdika meTA pApasthAnAvaDe. jIva baMdhAya che, ane tethI viparIta ceSTAvaDe pApa nAza pAme che. ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhavarDa jenA sajJAnarUpI STimArga haraNu karAyA hoya te cAra gativALA mATA bhayaMkara sasAramAM bhaTake che. siddhAMtanA sAMbhaLavArUpa divya a MjanavaDe jevu STinuM sAmarthya utpanna thayu hoya te yukta, ayuktane jANIne zIvrapaNe te saMsArathI nivRtta thAya che ane jevI rIte lAMbA mATA kALathI ekaThA karelA samagra pAparUpI maLa( mela )ne pANInI jevI tapapravRttivaDe samagrapaNe kSaNavAramAM ja kSAlana kare che. tevI Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garvAMSTa sAmila brAhmaNe bhagavaMta pAse svIkArela dezaviratapaNuM. [ 443 ] sarva prANIone sAdhAraNa vANIvarDa tribhuvanapatie( prabhue) hu` pAmelI nava padAmAM hitApadeza kahyo ( ApyA ). bhavya jana pratimAdha pAmyA, devA AnaMdavaDe suMdara netrayugalavALA thayA, athavA pu' jagata paNa moTA saMtASane pAmyuM. pachI peAtAnA AtmAne kRtakRtya(kRtArtha) mAnatA ane `ita thayelA nagaranA leAkeA jagannAthane vAMdIne pAtapeAtAne sthAne gayA. tyArapachI sabhAnI pRthvInA bhAga gheADA janAnA pracAravALA thayA tyAre atyaMta jJAna ane vijJAnavarDa nipuNa buddhivALA, gavaDe zeSajananI tRNunI jema avagaNanA karatA ane bhagavAnanI saCjJapaNAnI prasiddhinI zraddhA nahIM karatA seAmila nAmanA brAhmaNu bhagavAnanI samIpe AvyA. ane gava vaDe UMcI DAkavALA te khelavA lAgyA.-- ,, " he bhagavAna ! siyA, mAsa ane kulattha tamAre bhAjya che ke abhrAjya che ? " bhagavAne kahyuM " hai bhadre ! sarisavayA e prakAranA che. eka tA dhAnyavizeSa ( sarasava) ane bIjA tulya vayavALA puruSAdika. temAM je dhAnyavizeSa che, te citta hAya tA bhakSya che, bIjA badhA alakSya che. ane mAsa paNa e prakAre che. eka teA dhAnya vizeSa ane bIjA zarIranA avayavA. temAM je dhAnyarUpa acitta hAya te bhakSya che ane bAkInA alakSya che. te ja rIte kulattha paNa jANavA ( kaLathI nAmanuM dhAnya acitta hAya teA bhakSya, kulastha-sArA kuLamAM rahelA ). A pramANe bhuvananA bhAnu samAna zrI pAdnAthasvAmIe kahyuM tyAre patipaNAnA garva nAza pAmavAthI duSTa zILapaNAnA tyAga karI pratiba'dhavaDe vyApta buddhivALA te brAhmaNu bhagavAnanA caraNamAM paDyo, ane sArA bhAvapUrvaka kahevA lAgyuM ke-" he bhagavAna! tame avazya sarvajJa che, tame ja pAragAmI che, he deva ! tame ja kevaLajJAnI che, ane tame ja paramapuruSa che. A vyAkaraNeA (uttarA) kahevAne svapnamAM paNa bIjo keAI jANatA nathI. je prakAre tame A jANNA che, te prakAre sarva bhAvAne paNa jANeA che; tethI have tame guru che, huM ziSya chuM. tethI je ucita hAya, te mane Adeza karA, te huM karuM, AnAthI khIjAvaDe saryuM. " A pramANe kahetA ( prArthanA karatA ) tene traNa jagatane prakAza karanArA bhagavAna pArzvanAthe samyakatva, aNuvrata, guNuvrata ane zikSAvratarUpI dharmane viSe sthApana karyo. ane A pramANe upadeza ApyA ke--"he bhadra! jo tAre ghaNA kalyANanuM kAma hAya, te| havethI tuM A dharmane viSe jarA pazu pramAdane karIza nahIM. " tyAre " tamArI zikSAne huM icchuM chuM " ema khelIne nizcaLa samyakatvane dhAraNa karatA ane dezivaratapaNAne aMgIkAra karatA te peAtAne ghera gayA. tyAra pachI keTalAka lAMkhA kALa sudhI malinatA rahita (zuddha) jinadharmanu pAlana karIne kAi paNa zaMkA, kAMkSA vigere DhASavaDe patita thayA. tethI jinadhanA tyAga karIne vApI, kUpa, taLAva ane udyAna vigere laukika dharma karavA pravartyo. tene cheDe ( tyAra pachI ) dIkSAprekSaka tApaseAnA vratane grahaNa karIne vanavAsamAM lIna thayeA. chaThTha tapanA pAraNAne Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 444 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 5 mA H viSe pUrvAdika dizAmAMthI kada, mUlAdika lAvIne bhAjana karavA lAgyA. pachI eka divasa teNe " tyAM khADA vigeremAM huM paDIza, tyAM ja huM anazana karIza," ema nizcaya karyo. pachI kASThamudrAvaDhe mukhane khAMdhIne te uttara dizAnI sanmukha cAlyA. tyAM pahelA divasa azeAka vRkSanI nIce homAdika kRtya karIne rahyo tyAre tene kAi dhruve kahyuM ke--" huM somila maharSi ! tArI A duSmanayA che. " A pramANe sAMbhaLyA chatAM paNa jANe na sAMbhaLatA hAya tema tyAMthI nIkaLI gayA. tyAra pachI saptapaNuM vRkSanI nIce teNe nivAsa karyAM. tyAM pharIthI pazu kAi azya rUpavALA deve tene A pramANe kahyuM ke " he seAmila maharSi ! A tArI atyaMta duSpratayA che." pachI trIje divase pIpaLAnI nIce rahyo. ceAthe divase umarAnA vRkSanI nIce rahyo. tyAM paNa tene deve tema ja kahyuM. pachI pAMcame divase te ( brAhmaNu khece ke-" kANu mane A vAravAra vinA kAraNe kahe che ke atyaMta dupratrajyA che ? " tyAre deve kahyuM ke huM mahAnubhAva ! * vinA kAraNe ' ema tuM kema le che ? kemake traNa bhuvanavaDe vAMdavA lAyaka caraNakamaLavALA pArzvanAtha bhagavAnanI pAse samyaktva mULa aNuvratAdi dharmane samyak prakAre aMgIkAra karIne hamaNAM viparIta medhavaDe samyak pariNAmane haNIne anyathA prakAre vartatA tuM dekhAya che, tethI duSpratrajyAvALA tu che ema tArI sanmukha amaiM kAraNu sahita ja melIe chIe. jo pharIthI bhuvananA eka prabhu pArzvanAtha jinezvarane svAmIpaNe grahaNa ( svIkAra ) karIne samyak prakAre samyaktva mULa akalaka gRhI dharmane tuM aMgIkAra kare, tA A jJAnane anusaranAra thADuM' paNa tAruM samyak anuSThAna hamaNAM avazya samagra supratrajyArUpa thAya. " tyAre aSTanA utthAnarUpa A vacana sAMbhaLIne tene zubha bhAva utpanna thaye. ane tethI karIne paNa teNe avratAdika sahita zrAvaka dharmane aMgIkAra karyAM. paraMtu prathama aMgIkAra karelA dhanA guNanA bhaMga karyAM hatA tenI AlecanA-pratikramaNa nahIM karavAthI kALa karIne zukrAvata saka vimAnamAM te sAmila zukra nAmanA graha utpanna thayA.-- .--A pramANe dharmavidhine karatA chatAM paNa prANIe aticAra sahitapaNuM pAmIne duSkara kane pAmyA chatAM paNu sugatine pAmatA ja nathI. A pramANe jagatanA nAthe karuNAvarDa aneka bhavya janAne medha karIne tathA saddharmAMmAM sthApana karIne te nagarInI bahAra vihAra karyAM. gAma, Akara vigeremAM traNa bhuvananA prabhu vihAra karatA hatA tyAre duSkara tapa AcaravAthI parAjaya pAmelA ziva, suMdara, sAma ane jaya nAmanA cAra suni viziSTa kuLamAM utpanna thayelA, ghaNA siddhAMtanA zAsro bhaNelA ane cira kALa sudhI AcaraNa karelA vicitra tapazcaryAvALA hatA. teoe bhagavAnane AdarathI traNa pradakSiNApUrvaka vAMdIne A pramANe kahyuM ke-" huM bhagavAna ! ame A bhavamAM siddhine pAmazu` ke nahIM ? " tyAre nimaeNLa kevaLajJAnavaDe joyelA sakaLa kALa kaLAnA bhUta ane " bhAvI padArthonA samUhavALA bhagavAne kahyuM ke huM mahAnubhAveA ! tame carama zIravALA . Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivAdika cAre munione pramAdAcaraNathI thayela pazcAttApa ane mekSaprApti. [ 445 ] ,, che, A ja janmavaDe janmamaraNAdika doSa rahita mAkSapadane pAmaze. " te sAMbhaLIne atyaMta paritASavALA te cAre sAdhue paraspara vicAra karavA lAgyA ke jo ApaNe A bhavavaDe ja meAkSa pAmavAnA chIe, teA kaSTa anuSThAnavALA ziraleAca, bhUmizcayana ane dareka ghera zuddha, uM, tuccha piMDanuM grahaNa vigere karavAvaDe zu ? bhagavAnanuM vacana kadApi anyathA thatuM nathI. " ema nizcaya karIne pratrajyAnA tyAga karIne sukhe AjIvikA karavA mATe bauddha zAsanane aMgIkAra karyuM. jethI karIne temAM zAstranA A paramArtha che.-- " maneAhara bhAjana karIne, maneAhara zayana ane Asana karIne ane maneAhara gharamAM rahIne munie manahara dhyAna karavuM. " tathA kAmaLa zayyA, prAta:kALe UThIne paiyA ( rAkhaDI pIvI), madhyAhna samaye bheAjana karavuM, sAMje pAna karavuM, ane ardharAtrie drAkSanA samUha ane sAkara khAvI. ema karavAthI chevaTa zAzrvaputra meAkSa joyA che. " ItyAdi kai anuSThAnathI bhagna thayelA ane varasa anna khAvAthI parAjaya pAmelA hovAthI rakta vo, mastakanuM muMDana ane eka ghare maneAhara leAjanamAM lubdha thayelA teoe khAdya vRttithI A dharma aMgIkAra karyAM. ane icchA pramANe sarasa AhArAdikanA grahaNa vigere kAryamAM pratyo. e pramANe divaseA javA lAgyA. pachI eka divasa sarasa AhAranA grahaNuvaDe puSTa thayelA zarIravALA te cAra jeTalAmAM paraspara kathA kahevAvaDe rahyA hatA, teTalAmAM jIva vInA ullAsanuM acitya samapaNuM hAvAthI ane avazya bhASIbhAvanu uta'dhanapaNuM nahIM hAvAthI pUrve AcaraNa karelA cAritravALA te ziva vigere cArene yugane aMte kSIrasamudranA jaLakallAlanA samUhanI jema jANI na zakAya tevA sa MveganA samUha uchaLyo, anucita pravRttinuM svAbhAvika virasapaNuM vicAryuM, pramAdanA dhruvilAseAnu` mATA kaSTamAM pADavAnuM kuzaLapaNa nizcita karyuM, cAturyAma cAtrinA khaMDanathI utpanna thayelA durbheda pAparUpI kavacanuM ati tIkSNa du:khadAyIpaNuM jANyuM. AthI uttarottara vizuddha * pariNAmavALA thayelA te vicAravA lAgyA ke--" tuccha sukhanA lezanI lAlasAva karIne avazya vAMchita ane utpanna karanArA ciMtAmaNi jevA saMyamanA tyAga karIne are ! ApaNe kevA thayA ? adhanya evA ApaNe vivekanA tyAga karIne hA ! hA ! mithyAtvathI vyApta thayelA kudeva ane kugurue batAvelA duSTa mArgomAM ApaNe kema prApta thayA? hai pApI jIva! traNa lAkanA tilakarUpa bhagavAna pArzvanAtha jagadgurune cheADIne bIjA devane namanArdika kema kare che ? dura saMcamanA bhArane dhAraNa karanArA zUravIra sAdhuonA saMgane mUkIne dAvAgninI jevA duSTa duHzIlavALAnA saMgane tuM kema bhaje che ? " A pramANe duSTa karmane niMdatA ane vRddhi pAmatA zubha bhAvavALA te sAta prakAranA mAha nIca kane khapAvIne zreSTha kSapakazreNa upara caDayA. tyArapachI mAhanI ekavIza prakRti 1 cAra mahAvrata, 2 akhtara. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 446 ]. zrI pArzvanAtha caritra : ? prastAva 5 me ? nA samUhane jJAna, aMtarAya ane darzana e traNa sahita khapAvIne, kevaLI thaIne pachI zazIkaraNane aMgIkAra karIne nAma, AyuSya, vedanIya ane gAtra e cAra karmane ekI sAthe khapAvIne teo mokSapadane pAmyA. bhagavAna pAnAtha paNa gAma, nagara vigeremAM vihAra karatA ane so jana sudhI ari, mArI vigere azubhane nAza karatA, AmalakayA nagarInA keka nAmanA udyAnamAM AvyA. ane tyAM denA samUhe banAvelA traNa prakAranA sahita samavasaraNane viSe manohara maNinA banAvelA moTA siMhAsana upara beThA. ati moTA puNyanA samUhavaDe kSobha pAmela triloka tenI sevA karavA Avyo. pachI pariteSa pAmelA nagarInA leke rAjAnI sAthe ja bhaktithI vAMcavA mATe bhagavAnanI pAse AvyA. jinezvarane traNa pradakSiNA karIne tathA bIjA gaNadhara vigere munione vAMkIne ziSyanI jema vinayathI nagna thaIne prabhunI parya pAsanA karavA lAgyA. tyAre bhagavAne paNa 'vyAkSepa rahita ane hastarUpI kaSavaDe zobhatA mastakavALI tathA sura ane asura sahita parSadAne dharma ko. dharmanA paramArthane sAMbhaLIne save pitAne sthAne gayA tyAre naMda nAmane zreSThI zrAvaka, jinadharmanI vidhine jANanAra, jIvAjIvAdikanA vicAramAM kuzaLa buddhivALe, vizuddha (samyaka) daSTivALe, tathA ghaNA putra, svajana ane strIo sahita prabhune vAMdavA A. (bhagavAnane vAMkIne) romAMcavaDe vyApta dehavALo, saMdehane pUchavA mATe karelA prayatnavALo ane ekAgra manavALo te bhuvanabaMdhu ( prabhu)ne kahevA lAge, ke he bhagavAna! Aje atyaMta suMdara thayuM, ke jethI traNa bhuvanarUpI bhagavAnanI aMdara prakAza karavAmAM eka dIvA samAna tamane meM sAkSAt jeyA, tethI mArA para prasAda karIne mane kahe ke-sarvajJanA moTA pakSapAtane dhAraNa karanArA meM jinezvaranuM samaraNa karavA mATe agyAra putranAM anukrame raSabhathI AraMbhIne zreyAMsa sudhI nAma sthApana karyA che. teo eka ja mAtApitAthI utpanna thayA chatAM paNa paraspara teonA svabhAvAdikanuM vilakSaNa paNuM che, tenuM zuM kAraNa? te A pramANe-meTe putra zarIre kurUpa che, vaLI bIje kamaLanI jevA sugaMdhI ni:zvAsavALe che, trIjo dhanane haraNa karanAra che, je moTA saubhAgyavALe che, pAMcamo ati dustha raMka che, chaThTho zarIrane prayAsa chatAM paNa dhana upArjana karanAra che, sAtamo dareka kSaNe kSudhAvALo che, AThamo kaThora ane tuccha vacana bolanAra che, navamo ati capaLa che, dazamo parimita cAlanAra kadApi Apattine pAmate nathI ane agyAramo putra sAvadhane tyAga karavAmAM ati udyamI che. paraMtu tyAgI, bhegI ane lAbhAdika rahita nathI. A pramANe he bhagavAna! mArA A sarve putra pUrve karelA kyA karmanA udayavaDe bhinna vRttivALA thayA che ? te kahe." tyAre nirmaLa dAMtanI kurAyamAna kAMtinA samUhavaDe jANe AkAzane dhavaLa (ujavaLa ) karatA hoya tema jagatanA eka nAtha dhImethI bolavA lAgyA, ke-"he mahAnubhAva! ahIM mULathI kAraNa sAMbhaLa.-. 1 vyAkuLatA. Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMte naMchInA putrone kahela pUrvabhave. [44] ramatAdika guNavaDe zeSa nagarInA jayavaDe pragaTa thayelI jANe jayapatAkA heya tevI niraMtara vahana thatA araghaTTanI ghaDInA mukhamAMthI nIkaLatI pANInI nIkavaDe siMcAtA ridha (lIlA) vRkSanA vanavaDe je vistAra zobhate che evI kAkaMdI nAmanI nagarI che. je nagarI zaMkaranI nagarIne jItavA mATe jANe rahI hoya ema huM mAnuM chuM, kemake je nagarImAM strIo gorI (gaura varNavALI) che, avayaMvaDe AnaMda pAmanArA aneka manuSyo che. (zivapurImAM eka ja Ivarane naMdI-baLada che), devaputranA AkAravALA ghaNA vinAyaka-kumAre che (zivapurImAM vinAyaka eTale gaNapati eka ja che), prAlaya parvatanI jevA UMcA zikharavALA devamaMdira ghaNuM che. (prAlaya parvata eka ja che). jyAM (je nagarImAM) taTa-kAMThArUpI kAmadevanI taLAIne bharavAne utsuka-utAvaLA thayelA sarovara paththaranA khaMDa-kakaDA samAna caMdranA pratibiMba paDatAM capaLa kalola-mojAMrUpI tAMtane kamaLalatArUpa hAthavaDe grahaNa karIne navI zobhAvALA samudra-NirUpI kapAsane sApha kare che. AvA prakAranA guNo vaDe manohara nagarImAM zrIpuMja nAmane zreNI che, tenI zIlamatI nAmanI jAya che. te putra rahita che. tethI niraMtara ghaNA dezanI seMkaDe mAnatA karIne te thAkI gaI. pachI eka vakhata bhikSA mATe AvelA sAdhuone teNIe pUchyuM ke-"he bhagavAna ! sarva prakAre kahe, huM putrane zI rIte pAmIza ?" te te sAdhuoe kahyuM-"ame kAMI paNa jANatA nathI, paraMtu amArA guru jANe che." teNIe kahyuM-"te kyAM rahe che?" teoe Azrama kaho. tyAre pAchalI pirasIe te sUrinI samIpe gaI. tenA pagamAM paDIne pitAno abhiprAya kahyo. sUrie kahyuM-"he bhadrA ! AvA arthane kahevAmAM sAdhune adhikAra nathI, kemake kahyuM che ke-sAdhue gRhasthane nakSatra, ravama, ga, nimitta, maMtra ane oSadha kahevuM nahIM kemake te moTuM adhikaraNa kahyuM che, tethI jo tuM kahetI hoya te vyabhicAra (deSa) rahita, samagra kalyANanuM kAraNa ane manavAMchita arthane prApta karavAmAM nipuNa sarvane dharma ame kahIe." teNIe kahyuM-"ema karo." tyAre sUrie samyagudarzana mULavALo tathA aNuvrata, guNavrata ane zikSAtrata pradhAnavALe gRhastha dharma kahyo te teNIe sArA bhAvapUrvaka aMgIkAra karyo. gurue utsAha Ape ke -"he devAnupriya! mokSalakSamIe AdarapUrvaka tene joI che. bhaviSyamAM thavAnA kalyANanuM tuM bhAjana(pAtra)rUpa che. A dharmamAM tuM nicaLa thaje, ane zaMkAdi kalaMka rahita AnuM sArI rIte pAlana karaje. he bhadrA! A saMsAramAM jIve pUrve je zubha ke azubha karma karyuM hoya, te karma te jIvane anubhavavAnuM ja che, tethI putrAdikane moha niSphaLa che. A anaMta saMsAramAM kayA kayA putrAdika prApta nathI thayA? ApattimAM paDayA chatAM paNa teoe kAMI AdhAra 1. zivapurImAM gorI eTale pArvatI eka ja che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 448 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mo : (Azraya) karyo nathI. jeo A bhavamAM paNa ApattimAM paDelAno upakAra karanArA nathI, teo anya janmane upakAra karavAmAM zraddhA karavA lAyaka nathI. paraMtu A bhava ane parabhavane viSe A dharma ja vAMchita arthane ApavAmAM samartha che, to he bhadre ! A dharmamAM ja tuM hamezAM atyaMta udyamavALI thA. ciMtAmaNi ane kalpavRkSa jevA nicaLa cite karelA jinadharma vaDe manavAMchitanI siddhi thAya che. A pramANe sAMbhaLIne zIlamatIe kahyuM ke -"he bhagavAna! jo ema hoya, te kuLadevatAnI pUjA kema karavI ?" sUrie kahyuM--" jinezvaranA caraNakamaLanI pUjA karavAthI, bIjI pUjAvaDe zuM che ?" tyAre teNIe te aMgIkAra karyuM. pachI te ja divasathI AraMbhIne putralAbhAdikanI apekSA rahita atyaMta bhaktipUrvaka arihaMtanI ArAdhanA karavAmAM te pravatI. pachI haMmezAM jinezvaranA caraNanuM darzana (pUjana), muninuM darzana ane zAstrArthanuM zravaNuM karavAnA vazathI dharmamAM moTo pratibaMdha (Agraha-rAga) thavAthI anya devanI saMkathAne tyAga karI eka vakhata te vicAravA lAgI ke "eka koTi dravyavaDe kAkiNa grahaNa karavAne mUDha evI meM kema icchA karI hatI ? ke jethI putrane mATe meM dhama viruddha anartho karyo ? kaI paNa puNyavaDe pragaTa rIte gurunI sAthe mAre saMgama thaye, tethI viveka utpanna thaye ane bhavanuM svarUpa jANyuM. tethI bhejana mAtrane IcchatI mAre moTA nidhAnanI prApti thaI putrane mATe guruzraSA karavAthI jinadharma prApta thaye." A pramANe moTA saMteSamAM tatpara thayelI te traNe saMdhyAsamaye eka jinezvaranI ja pUjA karatI hatI. tevAmAM pUrve karelI pUjAnA vicchedathI uchaLatA moTA krodhavALI ane moTA phenkAra zabdavaDe pRthvI pIThane kaMpAvatI kuladevatAe tene kahyuM ke -"are maryAdAne tyAga karanArI pApiNa ! tuM mArI pUjA karatI nathI, te have tAruM zuM thaze?" ema bolatI te kuLadevIe dIrgha dehathI uchaLatA mukhanA agnivALA bhayaMkara zyAma ane yamarAjanI jema bhaya utpanna karanArA vetAle prathama dekhADayA. tyAra pachI lAMbA DakAra zabdavaDe bhavanane vyApta karatA ane kaha! kaha! kahuM! ema bolatA ati bhayaMkara DAkinInA samUha dekhADayA. tyAra pachI megha ane aMdhakAranA samUha jevI zyAma dehanI prabhAvaDe rAtrine karatA atyaMta rAtA netravALA ane bhayaMkara AhAravALA moTA sarpa dekhADayA ane tyAra pachI parvatanI jevA hAthIo, pachI moTA ATopa(ADaMbara)vALA ane daDha dADhAnA samUhavaDe hAthIonA samUhane kApanArA siMha dekhADyA te paNa mananA kaMpArA rahita (nicaLa manavALI) ane eka mAtra navakAra maMtrane ja maraNa karatI mahAsatvavALI te jarA paNa calAyamAna thaI nahIM. tyAre utpanna thayelA ati kaThora ane moTA krodhavALI te devIe pharIthI paNa teNIne kahyuM, ke-"he mUDha! Ama chatAM paNa jo tuM mane nAme, to huM tane mUkuM, nahIM te zIdhrapaNe moTA anArthanA samUhane tuM dekhIza." tyAre zilamatIe kahyuM, ke -"he devI! kema A pramANe tuM krodha Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prasanna thayelI kuLadevIe zIlamatIne Apela guTikAo ane putranI prApti. [ 449 ] kare che? have te huM jinezvarane mUkIne bIjAnI rastuti karatI nathI, samaraNa karatI nathI, pUjA karatI nathI ane namatI nathI. A pramANe nizcayane pAmelI mane jene jema rue tema te bhale mane upadrava karo, kema ke maraNathI bIjuM adhika zuM karaze? ane te maraNa te hamaNAM sarvajJanA caraNakamaLane samaraNa karatI meM moTA abhyadayanA nimittapaNAe karIne aMgIkAra karyuM ja che." te sAMbhaLIne "haju paNa te duSTa zikSAvALI che" ema bolatI devIe rotA tene bhartArane tenI pAse lAvIne mArI nAkhe, tathA tenA gharanuM sarvasAra (dhanAdika) haraNa karIne ane teNIne upADIne siMha, haraNa, zarabha, zAla, kAla ane mahiSavaDe vyApta jaMgalamAM nAkhI. pachI tIkSaNa taravAra UMcI karIne tene pharIthI kahyuM ke-"haju paNa jo tuM mane namatI na he, te ISTa devanuM smaraNa kara." tyAre zIlamatIe kahyuM ke--"zuM ahIM punarukti kahevI yogya che? je te prakAre avazya maraNa te thavAnuM ja che, te A prastAva kayAMthI maLe?" tyAre kuLadevatA zAMta thaI. paraMtu teNIne nicaLa jaIne teNInA satvavaDe hRdayamAM tuSTa thayelI te devI te Damara (upadrava)ne upasaMhAra karIne A pramANe kahevA pravatI ke- "dharmanI sthiratAmAM bIjAnI te vAte ja che. je tArA jevI dharmamAM nicaLa hoya, to tuM eka ja che, tethI he sutanuM ! - have je kAMI kArya mArA vaDe sAdhya hoya, te tuM kahe tArA asamAna satvarUpI dhanavaDe huM dAsI jevI karAI chuM." tyAre zIlamatIe kahyuM ke -"he devI! jineMdra dharma prApta thavAthI have kAMI paNa kArya nathI, te paNa A dharmamAM sahAyakAraka thA." kuladevatAe kahyuM--" AvA prakAranA dharmamAM nicaLa manavALI tane traNe leka sahAyakAraka che, te paNa mArA jevI tane zuM kare? te paNa putrane karanArI A agyAra guTikAone he mahA anubhAvavALI ! tuM grahaNa kara, ane putranI saMtatine mATe khAje." A pramANe kahIne nahIM IcchatI evI paNa zIlamatInA hastataLamAM te guTikAo nAMkhIne te devI adazya thaI gaI. zIlamatIe paNa te guTikAo zreSThIne batAvI ane sarva vRttAMta kahyo. tyAre ati saMtuSTa thayela zreSThI kahevA lAge, ke-"he sutanu ! sArA muhUrta A guTikAo tuM khAje." teNIe kahyuM-"he Aryaputra ! jeTale putrane vistAra heya, eTale ja jIvane baMdha che. ane tenI pachInuM kArya karavAvaDe dharmamAM vidana thAya che, tethI A guTikA khAvAthI sa." zreSThIe kahyuM-"are mugdhA! tuM lekanI sthitine jANatI nathI, te A pramANe- putra rahita ghara rAjA, bhAgIdAra ane dura janene grahaNa karavA lAyaka thAya che. ane vRddhapaNuM, vyAdhi ane ApattinI prApti vakhate he sutanu! atyaMta maTI addhinA vistAravALA puruSanuM rakSaNa putra vinA bIje kaI paNa karato nathI ja. tathA te puruSanA karAyelA jinabiMbanuM stavana ane pUjAdika kRtya putra vinA bIje kaI karatuM nathI, ane 57 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 450 ] zrI pArzvanAtha caritra H prastAva 5 mA H nAma paNu kAi grahaNa karatA nathI (letA nathI ). " A pramANe zreSThIe kahyuM tyAre yathArtha ava Adha thavAthI zIlamatIe sArA muhUrte deva ane gurune praNAma karIne agyAre guTikAo ekI sAthe khAdhI. auSadhinA acitya sAmarthyathI agyAre putrA gabhaoNmAM utpanna thayA, tethI teTalA agyAra ) putrAnA bhAravaDe pIDA pAmelI teNIe kuladevInuM smaraNa karyuM. te vakhate te pratyakSa thai. tene teNIe pIDAneA vRttAMta kahyo. tyAre tenI pIDAnu haraNu karIne te kevI jema AvI hatI tema pAchI gai. pachI ucita samaye maneAhara rUpane dhAraNa karanArA tathA komaLa ane rAtA hAthapagavALA agyAre putrane janma thayA. tenu varSopana karyuM. pachI ceAgya samaye sanA anukrame dhanadeva 1, dhanarakSita ra, dhanapALa 3, dhanamitra 4, dhanajIsa 5, dhanadharma 6, dhanAditya cha, dhanazamAM 8, dhanavega 9, dhanacaMdra 10 ane dhanahari 11 e pramANe nAma sthApana karyA. dhAvamAtAe rAkhI. agyAre putrA vRddhi pAmyA. ATha varSothI adhika paryAyavALA thayelA temane upAdhyAyane sAMpyA. teNe paNa Adara sahita bhaNAvyA ane yuvAvasthAne pAmyA. te sarve ne te ja nagarImAM samAna jAtivALA inzyAnA gharane viSe paraNAvyA. ane pitAe temene dravya upArjana karavAnA vyApAramAM joDayA. eka vakhata temanI mAtAe temane kahyuM ke--" he vatse ! jema dravya upAnamAM vartI che tema sa` AdaravaDe dharmone mATe paNa tamAre udyama karavA ceAgya che, kemake sarve puruSArthAna viSe dharmArtha ja uttama che. dharmAMthI ja artha (dhana) prApta thAya che, dharma thI ja kAmA paNu nizce prApta thAya che, ane dharmAMthI ja niyame karIne tatkALa meAkSa paNa prApta thAya che. dharmAMthI rUpa, lANya, mADhuM saubhAgya ane lakSmI sahitapaNuM prApta thAya che ane niravadya (pAparahita) manavAMchita kArya siddha thAya che. te dharma huMmezAM jinezvaranA caraNakamaLanI pUjA ane namaskArAdikavaDe, sArA tapasvI( sAdhu )enI sevA ane ArAdhanAvaDe, siddhAMtanA zravaNuvarDa, apUrva zAstrane bhaNavAvarDa tathA moTA saMvega sahita tapaDe sabhave che, tethI A sarvAM kAryane viSe he vatsa! tame 'udyama karI. dhanadeva vagere putrAe kahyu-"he mAtA! tame je kAMi Adeza Apaze, te sa eka cittavALA thaIne ame tatkALa karIe. sarvathA dharmAMka thI vimukha (rahita ) amArI jevA bALakAne hai mAtA! jo kheda pAmyA rahita tame paNa kAyane nahIM kaheA, tA sasArakUpamAM paDatA amArI tame pragaTa rIte upekSA karI che, tethI ame tamane kahIe chIe ke-je ucita hoya te kaheA. " A pramANe dhanadevAdika putrAnu vacana sAMbhaLIne hu pAmelI mAtA vicAravA lAgI ke" ahA! A leAkapravAda kAMika ucita bhAse che, ke-'dAna, bhAgAdika bhAvA A leAkanA upakArI che, ane zuddhavaMzanI satati A leAka ane parAka mannenI upakArI che. mAtra jo jinAlaya karAvyu. hAya ane tenI aMdara jinapratimA sthApana karI hAya, teA A putra tenI pUjA, vaMdana vigeremAM pratIne dharmomAM nizcaLatAne pAme. " ema vicArIne teNIe pAtAnA A abhiprAya zrIpuMja zreSThone kahyo, tyAre "" ' Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ municaMdra kevaLI bhagavate kahela gRhastha dharmanuM svarUpa. [ 451 ] teNe harSa sahita te aMgIkAra karyo. pachI sArAM muhUrte sArA zukananI prAptipUrvaka zAMtinAtha jinezvaranI pratimA karAvI. tathA rAjAnI rajA laIne sArA pRthvInA bhAgane viSe siddhAMtamAM kahelA vidhi pramANe jinAlayano prAraMbha karyo. pachI jinAlaya pUrNa thayuM tyAre guNarUpI maNivaDe moTA mUlyavALA saMgha sahita sugurusUrie bhaNelA maMtravaDe pratiSThA karelI bhagavAna zAMtinAtha jinezvaranI pratimA amArInI ASaNApUrvaka moTA vaibhavavaTe sthApanA karI. tyArapachI pitAnA janma ane jIvitane saphaLa mAnatA zrIpuMja echIe kuTuMba sahita zramaNa saMghanI pUjA karI, zrAvaka varganuM sanmAna karyuM, prakRti lekane ucitatA pramANe vibhUSita karyo, tathA jinapUjAdika haMmezanA kAryamAM anukrame putranA samUhane sthApana karyo. te A pramANe-te pahelA putra jinamUrtine nirmaLa (sApha) kare, bIjo putra puSpano samUha lAve, tenAthI bIje (trIje) te puSpane gu, bIje (cotho) te devane pUje, be (pAMcama ane chaThTho) cAmara DhaLe, tethI bIje (sAta) Arati utAre, bIje (AThama) dhUpanI kaDachI (dhUpadhANuM) dhAraNa kare, ane bAkInA traNa snAna karAve. pachI zreNI te samayane ucita zreSTha kavinI banAvelI, sarvajJanA varNananA sAravALI kAvyanI paraMparAne Adara sahita bele. tathA sarva vadhUjana sahita mAtA bIja (sAMsArika) kAryone mUkIne moTI vANIvaDe maMgaLa gItane sArI rIte gAya che. A pramANe haMmezAM kuTuMba sahita jinezvaranA kAryamAM pravartelA zrIpuMja zreNInA keTalAka divase gayA tyAre aneka sAdhunA samUhathI parivarelA municaMdra nAmanA kevaLI eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA karatA tyAM AvyA ane bahAra udyAnamAM rahyA. temanuM Agamana jANune leke AvyA ane zreNI paNa kuTuMba sahita AvyuM. pachI te sarvee bhakti sahita kevaLIne vAMdyA ane teo gya sthAne beThA. kevaLIe paNa hitepadezavaDe utkRSTa gahI ane sAdhunA viSayavALo banne prakArane dharma kahyo. tyAre keTalAke pitAnA sAmarthyane yogya keIka dharma grahaNa karyo. vizeSa e ke-zrIpuMja zreNIe vinaya sahita namIne kevaLIne kahyuM ke-"he bhagavAna ! A mAre putrAdika parivAra haju sudhI tevA prakArane bhedavA nathI, tathA tevA prakAranA nirodhanA kaNane joyuM paNa nathI, tethI prasAda karIne gRhI dharmane vidhi vistArathI kahe, ke jethI tenuM tatva jANune potapotAnA sAmarthyane yogya viratipaNAne aMgIkAra kare." " tyAre bahu sAruM. ema karu" ema bolatA kevaLI kahevA lAgyA. ke- gRhI dharmane viSe samyaktva mULa pAMca aNuvrata ane traNa guNavrata ane cAra zikSAvata ema bAra vrata hoya che. vaLI samyakatva ahIM jinezvare kahelA tenI moTI zraddhArUpa, prazamAdika liMgavaDe jANavA lAyaka ane zubha AyanA pariNAmarUpa che. moTA vRkSanA mULa jevuM ane ghaNA mALavALA gharanA pIThabaMdha (pAyA) jevuM virati dharmanA kAraNarUpa prathama samyapha va ja kahyuM che. aNuvratAdika virati che. temAM paheluM aNuvrata saMkalpa karelA, sthaLa Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [45ra 0. zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 5 mo : hA ane niraparAdhI jIvanA ghAtano tyAga karavArUpa che. kanyA, gAma, pRthvI, nyAsa(thApaNa)ne apahAra ane sAkSInA viSayavALA sthala alikane tyAga karanArane bIjuM aNuvrata hoya che. sthala sacitta ane acitta vastunA viSayavALA adattane grahaNa karavAnI je virati te vItarAga bhagavAne trIjuM aNuvrata kahyuM che. manuSya, tiryaMca ane deva saMbaMdhI parastrIonA sthULa paribhegane tyAga karanArAne cothuM aNuvrata thAya che. dhana, dhAnya, kSetra, suvarNa, kukhya (vAsaNa), dvipada (be pagavALA) ane tiryaMcanA viSayavALuM je sthaLa te pAMcamuM aNuvrata kahevAya che. UMce, nIce ane tirachI dizAonA viSayavALuM cAra mAsa adhika kALamAM raheluM kSetranA pariNAmanuM je karavuM te paheluM guNavrata kahevAya che. bhega ane upabheganA viSayavALuM ahIM bIjuM guNavata kahevAya che. temAM ahIM tAMbala, AhAra ane puSpa vigere bhoga jANavo ane prAsAda, zayana, alaMkAra ane strI vigere upaga . jANu, ke je haMmezAM upayogamAM Ave, te aneka prakAranA upabhega kahevAya che. vizeSa e ke-ahIM bhejanane viSe madha, mAMsa, rAtribhejana, pAMca jAtanA umarA, madha, mAkhaNa, bahubIja ane anaMtakAya varjavA. ane karmane viSe igola karma vigere paMdara karmane varjavA tathA guptipAla ane bhRNAdhikAra vigere duSkarmano tyAga kare. apadhyAna, pramA danuM AcaraNa, hiMsa(kha vigere)nuM dAna ane pApano upadeza e cAra prakAranA anarthadaMDane viSe je niyama kare, te trIjuM guNavrata kahyuM che. sAvadha ganI virati ane niravadana je sevana karavuM te svarUpavALuM sAmAyika nAmanuM paheluM zikSAvrata kahevAya che. eka divasanI aMdara lAMbI dizAnA pramANane je saMkSepa karavo te bIjuM (diphaparimANu nAmanuM) zikSAvrata kahevAya che. A bIjA vratanuM paNa upalakSaNa che. (eTale ke mAtra dizAne saMkSepa kare eTaluM ja nahIM paraMtu ahiMsAdika sarva tene saMkSepa thaI zake che ). je dharmanuM poSaNa kare te pauSadha vrata (trIju zikSAvrata) kahevAya che, ane te AhAra, dehasatkAra, abrahmacarya ane vyApArane tyAga karavArUpa cAra prakAranuM che. te pauSadha parvane divase pitAnI zakitavaDe saMpUrNa karIne tenA pAraNAne viSe munine ApyA pachI pitAne je bhejana karavuM, te atithisaMvibhAga nAmanuM vrata che. A cothuM zikSAtrata kahevAya che. e pramANe bAre vate jANavA. A tene eka vAra pALavAthI paNu grahIne virati hoya che (kahevAya che) A dezavirati dhanya jIvone ja guru kahe che, tyAra pachI te virati dhanya jIvonA ja hadayamAM niraMtara rahe che, dhanya jIvo ja Ane aMgIkAra kare che, ane jAvajIva sudhI aticAra rahita Ane dhanya che ja atyaMta pALe che. A sivAya bIje kaI gRhIno dharma kahyo nathI. A pramANe bAra vratanA svarUpanI varNanAnA sAravALe A gRhI dharma meM tamane kahyo. tene tame zakti pramANe grahaNa kare. A dharma aMgIkAra karavAthI gaMbhIra bhavarUpI kUvAthakI AtmAne uddhAra 1. eka ja vAra upagamAM Ave che. 2. davuM te. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMte agiyAre putrAnA jaNAvelA pUrvabhava ane pragaTela vairAgya bhAvanA. [ 453 ] karyAM che ane ghaNA anarthothI dUra karyAM che. jeee prayatnavarDa sa aticAra rahita A dharma pALyeA che, te paNa zIghrapaNe sarvaviratipradhAna dharmane sparza kare che. tyAra pachI sAta ATha bhave sArA kuLa, jAti, rUpa ane AreAgyatAne pAmIne cAritranA ArA dhanavaDe mAkSapadane pAme che. AnA prabhAvathI mANasane tevu kAMi paNa nathI, ke je siddha na thAya. matimAna puruSo AnAthI khIjA kAine zreSTha kahetA nathI. A ja uttama maMtra che, rasAyaNu che, vayanu nizce staMbhana che ane te ja A vAMchita artha devAmAM bIjo citAmaNi che. je mAliza ( mugdha ) have A virati dharmathI vimukha ( rahita ) hoya che teoe pAtAnA AtmA sarva kalyANuthI vimukha karyAM che. tevA kAi duHkhane samUha nathI; ke je sArI rIte kahelA du:khanA samUhane bhavasAgaramAM paDelA ane satApane anubhavatA te prANIo nahIM pAme, tethI huM meATA prabhAvavALA ! jo tame samagra tratAne dhAraNa karavAmAM samarthana hA, teA eka eka vratane paNa grahaNu karIne baMne viSe udyamavALA thAo. eka eka paNa sArI rIte pALelA A niyama( vrata")vaDe karIne abhyAsanA vazathI jIvA kalyANunI parapAne pAme che. A pramANe kevaLIe khAre,nUtanA vistAra o tyAre padAnA leAkeA rajita thayA ane putra sahita zrIpu'ja zreSThI vizeSa rajita thayA. pachI dhanadeva vigere daza putrAe vrata grahaNa karavAnA cADhA abhilASa hAvAthI kevaLIne praNAma karIne anukrame prANivadhanI nivRttithI AraMbhIne dezAvakAzika sudhInA eka eka vratane grahaNa karyo. ane dhanahi. nAmanA agyAramA putra divase pauSadhavratane agIkAra karIne tenA pAraNAne divase atithidAna vratane bhAvapUrvaka grahaNa karyuM" ( e vrata lIdhA ). tathA keAmaLa hRdayavALA zreSThIe zIlamatInI sAthe sarve tratA grahaNa karyAM. A pramANe sa` kuTuMba dharmAMmAM draDha rIte tatpara thayuM. A pramANe divaseA javA lAgyA, putra, pautrAdika kuTuMba vRddhi pAmyuM. ghaNA dravyanA vyaya thavA lAgyA ane vividha prakAranA mATA AraMbhA thavA lAgyA, tyAre dhanadeva vigere agyAre putrA jo ke pAtapAtAnA abhiprAyathaDe vikRtinI virAdhanAthI vimukha ( rahita ) buddhivALA hatA, ane jo ke tenA bhaMganA visa vipAkane jANanArA hatA, tA paNu kAI putra kAMIka vratanA aticAra karavA lAgyA. pahelA putra niraparAdhI paNa sarpane peAtAne bhaya lAgavAthI haNyA hatA, te DhAkhathI kAMika saMsAramAM aTana karIne hamaNAM kAi kuzaLa karma vaDe tArA putra thayA che, paraMtu prANIvadhanA evA kAMika doSe karIne rUparahita deDhavALA thayA che. trIjA putra lAbhathI parAbhava pAmelA cittavaDe mitranA dhananA droha karyAM hatA, te doSathI tenA hAthamAM thoDu paNa dhana rahetuM nathI. pAMcamA putra je duHstha che, te leAbhavaDe viratinuM khaMDana karIne dhana, dhAnya vigere ati adhika karavAvaDe ghaNA vyAkuLa thayA hatA. sAtamA putra paNa bhrAgapabhAga tratanuM khaMDana karIne tiryaMcamAM utpanna thayA. pachI kAipaNa prakAre laghukamI Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 454 ] zrI pArzvanAtha caritraH prastAvaH 5 mo : thaIne tAre putra thayela che. vizeSa e ke-tiryaMca bhavanA abhyAsane lIdhe A dareka kSaNe sudhAthI lAni pAme che ane bhejana karatA chatAM paNa tRpta thatuM nathI. A navamo putra paNa sAmAyika grahaNa karyA chatAM paNa manane nirodha nahIM karavAthI hamaNuM paNa capaLatAne taja nathI. zAstra ane tenA arthanA ciMtana vigerevaDe jeo haMmezAM pravRtti kare che, teo A saMsAramAM A mana vigerene atyaMta rUMdhIne tarI jAya che. agyAramo putra paNa sArA pauSadhane lIdhe avavane tyAga karanAra hatuM, paraMtu samaprakAre atithine dAna nahIM ApavAthI te mahAtmA cheDe kALa paNa lAbha ane upagane bhegavavAmAM jarA paNa samartha tha nathI. kemake avikala (zuddha) dAnane abhAve karIne te lAbhAdikanI prApti kema thAya? bAkInA bhadrika putro potapotAnA niyamone pALavAnA vazathI tenAthI utpanna thayela nirmaLa sukharUpI phaLanA bhAjana thayA che. te A pramANe je asatyane belanAra na hatuM, te ahIM surabhi (sArA) gaMdhanA nivAsavALo zobhe che, je paradArane tyAgI hatuM, te moTA saubhAgyane pAme che, dikparimANunA vratavALo hato, te tenAthI bIjA kSetra(sthaLa)mAM rahelA prANIonA rakSaNathI dezAMtaramAM javA vinA paNa vAMchita arthane meLave che. ane AThamo putra anarthadaMDanA tyAganA baLavaDe kAryane viSe niravadya belate sate lakane sukha karanAra thaye che. dazamA putre paNa pUrve jethI karIne dezAvakAzika pALyuM hatuM, tethI te ApattinuM thoDuM paNa bhAjana thayA ja nathI. A pramANe te zreSThI ! tArA putranA asadaza bhAvanA saMbhavamAM vratanA viSayavALa samagra hetu leza mAtra meM dekhADyo." A pramANe vyAkSepa rahita (sAvadhAna) cittavALA sarva dhanadevAdika putra samyapha prakAre avadhAraNa karIne vicArIne) jAtismaraNane pAmyA, parama prabhu pArzvanAthanA caraNakamaLamAM paDyA ane pitAnA AtmAne kRtArtha mAnatA teo kahevA lAgyA, ke-"he bhagavAna! A ema ja che. have amAre A saMsArasamudra zI rIte to?" bhagavAne kahyuM" dezaviratinuM pALavuM athavA sarvaviratinuM pALavuM, e ja upAya che. vizeSa e ke-dezaviratinA vidhAnavaDe paraMparAe karIne mokSasukhane saMbhava che, ane sarvaviratinA vidhAnavaDe zIdhrapaNe mekSasukhane saMbhava che." tyAre dhanadevAdika agyAre putre ekI sAthe moTe vairAgya uchaLavAthI (thavAthI) sarvaviratine grahaNa karavA mATe nizcaya bAMdhIne (karIne) mAtapitAne kahevA lAgyA ke -"sAMsArika pApakRtyathI virakta thayelA ame have pArzvanAtha mahAprabhunI pAse dIkSA grahaNa karavA IcchIe chIe. have dhana, bhavana, svajana ane viSayanA upabheganA sukhe karIne paryApta thayuM (saryuM), jagatanA lekenI AzAne pUranArA eka zrI pArzvanAtha ja moTuM zaraNa che. te prabhue batAvela mokSanA mArge javAne ame IcchIe chIe tethI tame amane anujJA Apa, ane cira kALanA sanehano tyAga kare." A pramANe sAMbhaLIne mAtApitA paNa kahevA lAgyA ke -"he putra! ahIM ame keTalAka divaso sudhI jIvIe tyAM sudhI grahIjanane yogya Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha prabhue kahela zrAvakanI agiyAra pratimAonu` svarUpa. [ 455 ] " dharmanI kriyAvaDe gharane viSe vasA, ane amAruM maraNu prApta thAya tyAra pachI AtmAnu parika ( maraNukA ) karajo. ane pachI tamane je kAMi ruce tenuM anuSThAna karo. tamane kAi nivAraze nahIM. A pramANe sAMbhaLIne teoe pharIthI pArzvanAtha jinezvarane pUchyuM, " huM bhagavAna ! dezivarati ane savitinI madhye (vacce) amArI jevAne karavA lAyaka zuM trIjo paNa kAI karavA lAyaka vidhi che? te kaheA. " tyAre sa MdehanuM dalana ( nAza ) karanAra traNa bhuvananA prANIovaDe namAtA caraNavALA jinezrvara tenA upara amRta rasanI chAMTAnA jevI svaccha cakSune nAMkhatA A pramANe kahevA lAgyA.--" huM zrAvakaputrA ! dezavirati ane sarvaviratinA madhya vibhAgamAM vatA agyAra pratimAnA vidhAna( karavA )nA pradhAna kAryavidhi sArI kriyA karanArA gRhIjAne yAgya che. te vidhine karatA prANIe gheADA kALamAM ja saMyamamAM samartha thAya che, kemake maLanI tulanA nahIM karanArA jIvA kAMika dharmakriyA karIne pAchA vaLe che. gRhI dharmane viSe saubhAgyanI upara majarI( mAMjara )nA jevI cUDAmaNi sarakhI agyAra pratimAnu svarUpa ahIM tame sAMbhaLeA. A jagatamAM gRhasthI vizuddha samagra vrata-samUhane pALIne, sarvathA eka cittavALA thaIne tathA pavitra jinAlaya ane jinabiMba karAvIne ghara ane putranA pratibaMdha( Agraha )nA Ala MbanavaDe vasatA, divase divase vRddhi pAmatA anagArI ( sAdhu )nI dIkSAne grahaNu karavAnA viSayanI icchAvALA, keTaleAka kALa nirgImana karIne samagra kAryAMnA tyAga karanAra, dharmAMmAM ja eka nibaddha (DhaMDha) buddhivALA, peAtAnA sukhanI apekSA rahita, meAkSa meLavavAmAM ja eka lakSyavALA jeTalAmAM hajI paNa sAvadyanA atyaMta tyAgavALI pravrajyA prApta nathI thaI, teTalAmAM ( tyAM sudhI ) pratimAnA vidhAnavarDa ja AtmAnI tulanA karuM, ema vicArIne kapALataLa upara e hastakamaLane sthApana karIne A pramANe gurune te kahe ke--" he bhagavAna ! zrAvakane ceAgya pratimAonuM svarUpa kaheA. ' tyAre tenI cAgyatA jANIne sUri kahe, ke-" ahA! tu' sAMbhaLa. ahIM dana vigere agyAra pratimAo che. dana 1, vrata 2, sAmAyika 3, pauSadha 4, pratimA 5, brA 6, acitta 7, Arabhavana 8, preSpavarjana 9, udbhivana ( tyAga ) 10 ane zramaNabhUta 11, temAM dana e samyakatva kahevAya che, ane te ( samyakatva) vizeSa abhigrahane grahaNa karavAvaDe aMgIkAra karanAra gRhIne hAya che. vaLI mithyAtvanA virahathI zakADhi doSa rahita, samagra kadAgrahanA samUhanA dUrathI tyAga karanAra, jJAnAvaraNunA sadbhAva DeAvAthI anAbhAga sahita chatAM paNa bhAvane dUrathI tyAga karanAra, dharmAstikAya vigere guNu karIne yukta, zubha anubaMdhavALA, rAjAbhiyoga vigere cha chIMDIthI rahita, tathA traNe kALa vika LatA rahita pUjAnA samUhapUrvaka jinavadana ane sAdhusevAmAM tatpara evA zrAvakane eka mAsa mAtra kALanA parimANavALI pahelI dana nAmanI pratimA hoya che. have bIjI vizuddha samyagda+navALA, sthULa pAMca aNuvratanA svIkAravaDe pradhAna, dd Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - [ 456] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 me ? baMdha, vadhu vigere pAMca pAMca aticArano tyAga karavAmAM tatpara ane vizeSa karIne dayA dharmanA zravaNa vigere guNevaDe pravartatA zrAvakane be mAsanA aMta(pramANa)vALI bIjI vatapratimA kahevAya che. have bIjI-pUrve aMgIkAra karela (be pratimAnA) anuSThAnamAM sArI rIte rahelA ane jaghanyathI muhUrta mAtra kALanA parimANavALA te ja zrAvakane sAvadha kAryane varjavAmAM pradhAna bane saMdhyAe sAmAyika karavAvaDe, niravadya dharmanA guNane nivAha karavAvaDe tathA vizeSa karIne manadupraNidhAna vigere denA khalanA rahita rakSaNa karavAvaDe traNa mAsanA pramANuvALI trIjI sAmAyika pratimA kahevAya che. have bIjI-darzana, vrata ane sAmAyika e traNe pratimAnA kRtyamAM niraMtara pravatelA ane parvadivasene viSe paripUrNa pauSadhanuM pAlana karavAmAM tatpara te ja zrAvakane apratilekhita ane dukhatilekhita vigere aticAranA varjavAvaDe cAra mAsanA pramANuvALI cothI poSadha pratimA hoya che. have bIjI pUrve aMgIkAra karelI pratimAonA anuSThAnane nahIM mUkatA, aNuvratAdika guNene dhAraNa karatA, sthira (nizcaLa), vizeSa karIne kRtya ane akRtyanA jJAna karIne sahita, AThama ane caudazane viSe eka rAtrivALI pratimAne grahaNa karatA, pratimAdikanA divasane viSe snAna nahIM karatA, kacchane nahIM bAMdhatA, rAtrie jaLapAna paNa nahIM karatA, divase brahmacArI, rAtrie maithunanuM parimANa karanAra, kAtsargane viSe atyaMta niSkapaNe eka jinezvaranA ja guNasamUhanuM dhyAna karanAra tathA potAnA deSanA pratyenIkane kAMIka vicAratA te ja mahAsatvavALA zrAvakane pAMca mAsanA parimANavALI pAMcamI pratimA kahevAya che. have bIjI pUrve kahelA guNe( pratimAo)ne anusaratA, mohanIya karmane vijaya karanAra, rAtrie paNa mithunano tyAga karanAra, zRMgAranI vAtothI vimukha (rahita), thayela, meTI vibhUSAne tyAga karanAra ane ekAMtamAM rahelI strInI sAthe vAtane parihAra karanAra te ja zrAvakane cha mAsanA pramANavALI chaThThI abrahmatyAga nAmanI pratimA kahevAya che. have bIjI-pUrvanI cha pratimAnA anuSThAnane karanArA, sacitta cAra prakAranA AhArane tyAga karanArA ane dharmane sAdhavA mATe nirjIva (acita ) AhAravaDe pitAne upacAra karatA te ja zrAvakane sAta mAsanA pramANavALI sAtamI saciraMparityAga(acitta) nAmanI pratimA kahevAya che. have bIjI-darzanapratimA vagere prAraMbhelI vizuddha kriyAnA samUhane anusaratA, pite gRhanA sAvadya AraMbhane tyAga karatA ane nirvAhane nimitte pUrva prAgavaDe ja sAvadya AraMbhamAM paNa kAma karanArAne ja pravRtti karAvatA, atyaMta azithila(daDha) bhAvavALA tathA ekAMta niranukaMpa(nidaya) 5NAnA tyAga mAtra vaDe paNa guNanI vibhAvanA karatA te ja zrAvakane ATha mAsanA pramANuvALI AThamI AraMbhatyAga nAmanI pratimA kahevAya che. vaLI bIjI-pUrve anuSThAna karelA samagra guNane anusaranArA, kAma karanAranI pAse paNa sAvadya vyApArane nahIM karAvatA, vipula(udAra) cittane bhajanArA, . 1 athavA brahmapratimA kahevAya che. Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadeva vigere agiyAre badhuoe agiyAre pratimAonu` karela vahana. [ 457 ] je te prakAre paNa saMtuSTa cittavALA, putrAdikane viSe athavA tevA prakAranA kAma karanArane viSe kuTuMbanA bhAga nAMkhanArA, tuccha mamatAbhAvavALA( mamatA rahita ) ane leAkavyavahArathI nivRtta thayelA tathA ghaNIvAra sa MvegavaTe bhAvita buddhivALA te ja zrAvakane nava mAsanA pramANavALI navamI preSyapratihAra nAmanI pratimA kahevAya che. vaLI khIjI-pUrve kahelA sarva guNeAmAM udyamavALA, uddhi ane karelA ( uddezIne karelA) AhAranA tyAga karanArI, zramaNa( sAdhu )thI judA lakSaNane mATe zikhAne dhAraNa karanAra, sAdhunI paryuM pAsanAmAM tatpara, cittanI pIDAne dUra karavA mATe putrAdikavaDe nidhAnamAM nAMkhelA dhanane pUchatI vakhate huM jANuM chuM athavA nathI jANatA ema anujJAne aMgIkAra karatA tathA sUkSma jIva, pudgala vigeremAM rahelA padArthanI bhAvanAmAM tatpara thatA te ja zrAvakane daza mAsanA pramANavALI dazamI udbhivana nAmanI pratimA kahevAya che. vaLI khIjI--pUrve kahelA anuSThAnane anusaratA, kSuravaDe su'Dita thayelA athavA karelA leAcavALA, rajoharaNa ane pAtrane dhAraNa karavAvaDe sAdhu jevA, zarIravaDe cAritra dharmAMne sparza karatA, mamatAnA vicchedanA vazathI svajananA gAmamAM janArA, paraMtu tyAM gayA chatAM paNa pUrve karelA bhrAjanane maheNu karanArA ane pachIthI karelA bheAjanane nahIM grahaNa karanArA tathA sArA sAdhunI jema sarva kAryoMmAM upayAgI cittavALA te zrAvakane ja agyAramI zramaNabhUta nAmanI pratimA kahevAya che. A pramANe agyAra mAsanI pratimAnI kriyAvaDe AtmAnI tulanA karIne keTalAka puNyazALI jIvA samyak prakAre pratrajyAne a'gIkAra kare che, ane khIjA keTalAMka putrAdikane viSe sneha hovAthI gRhavAsane aMgIkAra kare che. peAtAnI ceAgyatA jANIne sadA zubha AcAravALA hAya che. A pramANe pratimAnA viSayavALu' ane zrAvaka vratadharmanI kriyAnu cUDAmaNi ( mugaTa ) jevuM A samagra anuSThAna me' kahyuM. A anuSThAna karIne je jine nI zreSTha dIkSA( sarvavirati )ne pAmyA hAya, tenuM mana du:saha parISaheAthI upadrava pAmyuM hAya te| paNa calAyamAna thatuM nathI. AvA prakAranI kriyA karavAmAM dhanya puruSAnI ja buddhi rame che, ane dhanya puruSA ja prastuta athanA a Mtane (meAkSane ) pAme che, mATI paramasukhanI saMpatti teonA ja hastakamaLanA viSayamAM rahelI che, te ja bhayaMkara bhavasamudrane tarI gayA che, traNa leAkarUpI raNabhUmimAM teoe ja vijayapatAkA prApta karI che, ke jeoe A anuSThAnamAM tatpara susAdhu dharma aMgIkAra karyAM che. " A pramANe sAMbha LIne meATA ne pAmelA te bhAie svAmIne namIne tathA sadbhUta ( sAcA ) guNeAnI vANIvaDe stuti karIne ane pratimAnA vidhine jANIne dhanadeva vagere save bhAi peAtAne ghera gayA. pachI gharanI samIpe sthApana karelI pauSadhazALAne viSe samyak prakAre sugurunI pAse sarva vratonA samUha jANIne, grahaNa karIne tathA pAlana karIne pachI spa karela pratimAnuM vidhAna karavA lAgyA. pachI mAtApitA svage gayA tyAre gharane viSe 18 Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 458 ] zrI pArzvanAtha caritra : : prastAva 5 me - 66 putrAdikane sthApana karIne pArzvanAtha jinezvaranI pAse teoe cAturyoma (cAra mahAvratavALA-savirati ) dharma aMgIkAra karyAM. A vigere ghaNA lekIne dezavata ane sa viratine viSe sthApana karIne dizAone yazavaDe bharI detA pAnAthasvAmI pRthvIpITha upara vicaravA lAgyA. tathA aneka senApati, daMDanAyaka, izya, sAvAha, zreNI, sAmata, matro ane viSNuputrAne pratibaMdha pamADyA, tathA brAhmaNunA samUhane ghaNeA edha pamADyA, temAM keTalAkane te jagadgurue dIkSAvALA karyA. ghaNuM zuM kahevuM ? tathAprakAre kAipaNa rIte svAmIe pRthvI upara vihAra karyAM, ke je prakAre zeSa nayanA matAnu nAma paNa krAi jANute nahAtA, athavA tA cakranA udaya hoya tyAre tArAonI prabhA kai hAya ? zrI vasena rAjA, prasenajita vigere rAjAone paNa svAmIe samyak prakAre cAturyAma dharmane viSe sthApana karyAM. ThekANe ThekANe iMdravarDa Adara sahita stuti karAtA, nAge vaDe huM nA vazathI samyak prakAre pUjAtA ane gaMdhavaDa niraMtara sArA maneAhara padathI ( gAyanathI ) gavAtA pArzvanAthasvAmI 'dhakAranA nAza karI pRthvIpITha upara zAbhavA lAgyA. pA nAtha svAmI pRthvI para vasatA (vicaratA) hatA tyAre kADhanI kathA nAza pAmI, tathA kSaya nAmanA mahArAga kSaya pAmyA, bhUta, preta, pizAca ane zAkinInA samUha zIghrapaNe dUra nAzI gayA, durbhikSa, Damara, aziva ane marakI paraspara vera pAmIne kSArAdhinA pArane pAmyA. je prANI pArzvanAtha paramezvaranu smaraNa kare che ( karatA hAya ), kIrtana kare che, pUje che, snAna karAve che, AbhUSaNa paherAve che, namaskAra kare che, zeAdhe che athavA jue che, te prANIne A pRthvImaDaLa upara cAlatA koIpaNa sarpa upadrava na kare. " e pramANe dharaNe pAte pRthvI para cAlatA sarpanA samUhane AjJA ApI, tathA vaLI, manuSyeAnA samUhane mATuM sukha utpanna karavA mATe nAgAdhipe (dharaNendre) je prabhunA nAmanA uccAra karavAthI chatrIza guNunI prApti ane hajAra maMtravidyA sAkSAta racI che, tenuM dhyAna kara vAthI tenAvaDe jema sUvaDe hima vilaya( nAza) pAme che tema cara ane sthira viSanA udgAravALI dADhArUpI agnivarDa dazya ane adRzya utpanna thayeluM duHstha paNuM tatkALa vilaya pAme che. je pArzvanAtha prabhunI pAse niraMtara hAthamAM dhAraNa karelA meATA Ayudha( zastra )vALA pArzva nAmanA yakSa rahelA che, ane padmAvatI devI samagra vighnanA samUhane haze che, tathA mastaka upara be hAtha sthApana karI koTi pramANu devAneA samUha huMmezAM ziSyAnI jema vinayane dhAraNa karatA ane kAryane karanAra rahelA che te jine zvara pArzvanAthe yazavaDe dizAone bharapUra karI che, samagra vizvane prakAzita karyuM" che, tenI zarIranI krAMti mahAdevanA kaMThe jevI ( zyAma ) che, bhavya jIveAnI AzAne pUrNa karanAra che, mAnagarImAM nivAsa karanAra che, saMsArarUpI pAzane chedanAra che ane durita ( pApa )nA nAza karanAra che. niLa buddhivALA paNu kAnAvaDe A prabhunI cADI paNa stuti karavAne samartha thavAya? athavA kayA DAhyo puruSa paNa tenA guNeAnA aMtane pAmavA Page #564 -------------------------------------------------------------------------- Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C D Mi. A l m A rAja nI 47ii che. pavitra zrI sumanazikhara tIrtha Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 zrI sametazikhara parvata para paramAtmAnuM ekSagamana ane devoe karela nirvANu mahatsava. [459 ] samartha che? aciya ane asamAna tenuM mAhAbhya koNa jANI zake? tathA duHkhe karIne jItI zakAya tevA Azvetara zatrunA samUhane A vijaya bIjA kone che ? A pramANe traNa bhuvananI eka cakSurUpa ane bhavarUpI kUpane viSe paDatA prANIonA samUhane uddhAra karavAmAM nipuNa zrI pArzvanAtha jinevara daza gaNadhare, soLa hajAra sAdhue, ADatrIsa hajAra sAdhvIe, eka lAkha ane cesaTha hajArathI kAMIka adhika sArA zrAvake, traNa lAkha ane ogaNacALIza hajAra zrAvikA, sADAsAtaso caudapUva, coda avadhijJAna, sADAsAtaso mana:paryavajJAnI, hajAra kevaLajJAnI, agyArase vaikriya labdhivALA, tathA deva ane asarovaDe paNa jItI na zakAya tevA chaso vAdI muni, A sarvenA svAmIpaNAne ane mArgadarzakapaNAne dhAraNa karatA, anuttara jJAna, darzana ane cAritravaDe zobhatA te prabhu trIza varSanA pramANavALA gRhasthaparyAyanI pachI sIttera varSa sudhI pravajyAparyAyane pALIne pitAnA zeSa AyuSyane jANIne sametagiri zikhara upara gayA. te sametazikhara kevuM che? jemAM caMdranI jevI ujavaLa ane UMcI zilA upara UgelA aneka vRkSonuM vana bhamarAnA samUhavaDe vyApta, kamaLanA kozanI jema zobhe che. pApagame rahelA ajita jinezvara vigerenI prApti(darzana)vaDe gIravatAvALuM che ane "A tIrtha che ema jANIne de paNa sarvadA tenI stuti kare che ane pUjA kare che. jyAM indranIla ane dADimAM pratibiMbita thayelA moTA tArAnA samUhane apsarAone (devIone) samUha jANe vIkherelA kamaLano upacAra hoya tema zaMkA kare che. niraMtara baLatA dhUpanA dhUmADAnI zreNine miSathI jANe te zikhara jinezvaranA viyogathI utpanna thayelA zokanA uSNa ane lAMbA nivAsane mUkatuM hoya tema dekhAya che. AvA prakAranA te girinA zikhara upara deva-dAnavaDe stuti karAtA, kinara ane khecaranA samUhavaDe gIta gavAtA ane saudharma IMdranA hastakamaLane avazaMbha karatA te jagadaguru dhIme dhIme caDyA. ane tyAM eka moTuM ane nirmaLa sphaTika maNinuM zilAtaLa joyuM. tyAM caturvidha AhAranuM paccakhANa karIne tathA te kALane cagya e hitepadeza ApavAvaDe pAse rahelA tenA samUhane anuzAsana karIne te jaga...bhu pAdapigamavaDe rahyA. tyAM rUpAnA thALamAM rahela eka marakatamaNine samUha jema ze, tema phiTika zilAtaLa upara rahelA zyAma kAMtivALA te jinezvara zobhatA hatA. phalinInA patra jevA svaccha pArzvanAthavaDe sahita saphaTika maNinuM moTuM zilApaTTa utsaMgamAM rahelA pUrNimAnA caMdranI zobhAne vahana kare che. te zilA upara beThelA pArzvanAtha bhagavAna mAsika saMlekhanane ane zrAvaNa sudI AThame vizAkhA nakSatramAM caMdra rahyo hato tyAre svAmInI pAse - 1 phaTika zilA caMdra jevI, te upara rahelA pArzvanAtha caMdrane viSe rahelA kalaMka jevA zyAma. Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ]. zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mo : rahela cAra prakAranA devane samUha atyaMta duHkhathI pIDA pAme che ane cAra prakAranA saMghe vividha prakAranI paridevatA( rUdana)ne AraMbha kare sate, pUra nahIM prApta karela zailezIkaraNane AraMbha karIne eka samaye ja samagra nAma, AyuSya, gotra ane vedanIya karma eka kSaNamAM ja khapAvIne je(mokSa)ne mATe chaThTha, aThThama vigere utkRSTa tapanuM kaI karAya che, dusaha zIta ane AtapanA sparzanuM du:kha sahana karAya che, nicaLa bhatya. hAthI, ava ane pRthvIrUpa zreSa(moTA) rAjyane tyAga karAya che, nehI ane manahara baMdhonAM saMbaMdha tyAga karAya che, bhalaMka ane bhIlevaDe bhayaMkara moTA araNyamAM rahe vAya che, bhikSAthI prApta thayela zuddha, tuccha ane nIrasa annajaLa khavAya che, vighAtanA samUha varIe vistAra karyA (pheMkayA) hoya tyAre sItkAra zabda paNa karAto nathI, tathA niraMtara atyaMta apramattapaNe rahevAya che, te mokSapadane tetrIza ke munio sahita mahAprabhu pArzvanAtha so varSanuM AyuSyavALA thaIne so varSanuM AyuSya bheLavIne) pAmyA. : - te vakhate Asana calAyamAna thavAthI prApta thayelA tINa duHkhathI pIDA pAmela denA samUha sahita, nAna karI, vilepana karI, alaMkAra paherI tathA divyAMzukane paherIne Idroe gazIrSa, agarU, kapUra ane kAvaDe racelI ane agnikumAra denA mukhamAMthI - nIkaLela agninI javALAe karIne sahita citAne viSe jinevaranA zarIrane nAMkhyuM. baLelA jinezvaranA zarIranA bAkI rahelA dADhA vigerenA asithanA kakaDAne te idroe zahaNa karIne prabhunA smaraNa ane pUjanane mATe vajInA samudragaka( dAbaDA)ne viSe nAMkhyA. te sthAne maTA, UMcA ane pavanavaDe pharakatA lAMbA vAMsa upara rAkhelA vaja paTanA AropavALA maNitaMbhane ra. tyAra pachI moTA zekanA vazathI nIkaLatA azrunA pravAha vaDe dhoyelA mukhavALA, AkaMdanA zabdavaDe AkAzataLane atyaMta bharI detA teo rUdana karavA lAgyA. samagra tribhuvana eka kSaNa vAramAM vRddhi pAmatA aMdhakAravaDe bhayaMkara thayuM, mezanA jaLanA samUhavaDe jANe vyApta thayA hoya tevA sUrya caMdra paNa thayA. deva, manuSya ane asura vALA traNe leka raNaraNa zabdavaDe vyAkuLa thayA. tathA jANe matta thayA hoya ane jANe mUcha pAmyA hoya tema divasa ane rAtrinA vibhAgane nahIM jANanArA thayA. tyAra pachI iko kaI paNa prakAre pitAnA zekanA samUhane rUMdhIne jinezvaranA prabhAvane samaraNa karIne A pramANe bolavA lAgyA ke -"ahIM zoka karavAvaDe saryuM. te moTA prabhu zoka karavA lAyaka nathI, ke jeo saMsArarUpI moTA samudranA sAmA pArane pAmyA che. te jagadaguru kema zeka karavA lAyaka heya? ke jemanuM jagatane Azcarya utpanna karanAruM asamAna mAhAsya te prakAre haju paNa raheluM dekhAya che. temanA nAmane grahaNa karavAvaDe paNa nivRtti (mokSa) thAya che, smaraNa karavAvaDe paNa siddhi thAya che tathA caraNakamaLane pUjavAvaDe paNa moTuM manavAMchita avazya siddha thAya che." A pramANe belatA deveMdro atyaMta moTA nehane lIdhe jANe pArzvanAtha prabhu - pAse ja rahelA hoya tema mAnatA A pramANe stuti karavA lAgyA. sarva dizAmAM Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAzvanAtha (23mA) jinezvaranuM zrI sattazikhara parvata (tItha) upara nirvANa (mokSagamana. ) Page #569 -------------------------------------------------------------------------- Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha prazarita. [461 ] prasaratAM ane tarapha ati moTA(kaThaNa) tArUpI zukaladhyAnarUpI agnivaDe sukhasamUhurUpI kadalIvaDe kaMdalInI zreNi jevA pApadhAma(pApanA ghara-sAta naraka)ne bALI nAMkhanArI, (nAgarAjanI phaNAthI zobhe che), athavA potAnA nivAsasthAnanI prArthanA mATe kAmadeve pite mokalelI jANe dUtanI saMtati(paraMparA) heAya tevI, athavA netranI zobhAvaDe * chatAyelI karamAI gayelA navA nIla(kALA) kamaLanI zreNi jANe prabhunI ArAdhanA karavA AvI hoya tevI, athavA lokane viSe sAta tatvane prakaTa karavA mATe ati moTA meSanA pakavaDe jANe maMDaLa ALekhela hoya tevI, athavA haNAyelI zobhAvALA mahArAjAne heNavA mATe jANe dhUmaketunI paMkti udayane pAmI hoya tevI sugaMdhI (prabhunA) mukharUpI kamaLanA sugaMdhane levAnI IcchAvALI thavAthI racelA (karelA) pariveSavALI bhamarAnI zreNi jo hoya tevI AvI rIte ghaNI upamAvALI nAgarAjanA phaNAnI zreNi je (prabha)nA mastaka upara zobhe che, te pArzvanAtha prabhune huM namuM chuM. A pramANe idro saMsAramAM thanArA moTA duHkharUpI doSa jenA gayA che (deSa rahita) evA pArzvanAthanI stuti karIne, hadayamAM maNinI jema prabhune dhAraNa karatA ane ati moTA zokarUpI duHkhathI vyAkuLa thayelA te iko potAne pathAne gayA. A pramANe jinezvara ane gaNadharane samUha mokSamAM gaye. tyAra pachI aDhIso varSa sudhI tIrtha pravatyuM. tyAra pachI traNa bhuvananA eka tilakarUpa, maMgaLanA sthAnarUpa ane AzcaryakAraka moTA satvane pAmelA mahAvIra jinezvara utpanna thayA. te pArzvanAtha prabhunuM tIrtha pravartatuM hatuM tyAre devatAoe vaMdana karavA lAyaka caMdrakuLane viSe prasiddha ane tapa, jJAna tathA cAritrarUpI rannenA nidhi samAna zrIvadha. mAnasUri vizALa va zAkhAne viSe hatA, ke jenuM smaraNa karatA loko haju paNa romAMcane vahana kare che. te sUrine sUrya ane caMdranI jema jagatamAM prasiddha AcArya jinezvara ane buddhisAgarAcArya nAmanA be ziSya hatA. vaLI temanA be ziSya pRthvItalane viSe ati prasiddha hatA. temAM pahelA jinacaMdrasUri nAmanA ane bIjA abhayadevasUri nAmanA hatA. siddhAMtanI vRtti(TakA)nI racanAvaDe tathA prakaraNa vaDe bhavya jinene upakAra karanArA temanA guNanA eka lezane paNa vistAra karavAne koNa samartha hoya temanA ziSya prasannacaMdrasUri sarva guNanA nidhAna hatA. tenA caraNakamaLanI sevA karanArA sumati upAdhyAya nAmanA ziSya saMvegaraMgazALArAdhana nAmanuM zAstra jagatamAM prasiddha karyuM tathA temaNe mahAvIracaritra racyuM ane kathAratnameSa ra. suvarNanA iMDAvaDe( zikharavaDe) zobhatA munisuvratasvAmI ane mahAvIra svAmInA cevaDe ramaNIya bharuca nagaramAM Amadatta zreNInA gharamAM rahelA te zrI devabhadrasUrie A - 1 judA velavALA. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI pArzvanAtha caritra : prastAva 5 mA H zrIpArzvanAtha caritra racyuM che. te caritra amalacaMdra gaNie illuka pustakane viSe lakhyuM che. ahIM je munio ane gRhIe upakAra karAyA che, te sadA AnaMda pAme. ane A jeoe karAvyu che te have sAMbhaLeA. kapaDavaMjapurane viSe jaya pragaTa karavAmAM utkaTa( meTA ) kula'diranI jayapatAkA jevA gAvana nAme zreNI hatA. teNe bAvana zikharAvarDa maneAhara ane suvarNanA moTA kaLazeAvaDe caiAlatA zikharavALuM vAsupUjyajinezvaranu` mADhuM. bhavana( derAsara ) karAvyuM hatu. have tenA putra sADhAnI kukSimAM utpanna thayela ja nAga nAmanA putra chatrAdhi nagarImAM rahetA hatA, ane zrAvakanA guNane anusaratA hatA. tene suMdarInI kukSimAM utpanna thayela siddha zreNI ane vIra nAmanA be putro hatA, tathA yazanAga zreSThI nAmanA bhANeja trIjA putra jevA hatA. teoe jinamaMdira, pratimA, pustaka, saMdha, sAthe ane sArA tIrthanI yAtrA karavA jagatamAM peAtAnA janma ane jIvitanuM phaLa prApta karyuM. tyAra pachI zreNI vIre aneka AbhUSaNeAvarDa sahita jANe suvarNa maya hAya tevuM sAruM ane mATu zrI pArzvanAthanuM khiMkha kAkAnA putra gaggaya zreSThI ane Ama zreSThI sahita saMghanI sAthe mATI RddhivarDa nirvighrapaNe tIrthayAtrA karIne sthApana karyuM. vIranA putra yazadeva zreSThIe ane nanna kaeNkakure sukhethI edha pAmI zakAya tevuM paramezvara zrI pArzvanAthanu A ciratra karAvyu` ( racAvyu' ) vikramanA agyArase aDasaTTu (1168) meM varSa A caritra siddha thayuM (racAyu'). A caritramAM kAMi anucita lakhAyuM hoya teA sUrioe kSamA karavuM ane sudhAravu A pramANe nirmaLa kevaLajJAnavarDa aleAka ane leAkanA bhAvane jANanArA pAva jinezvaranA ghaNA zAstromAMthI uddharelA A zreSTha caritrane viSe sarva prANIonA samUhanA sa'sAraneA nAza karanAra nirvANulAbha( mekSaprApti ) nAmanA paMcama svaravALA A pAMcamA prastAva saMpUrNa thayA che. munisuvratasvAmInA prasAdavaDe aMbA, sudarzanA, abhra, zAMti tathA zrutadevatAnA prasAdavaDe A citra samApta thayu. trileAkanA prabhu pAjinezvaranu A suMdara caritra je ekamanavALA thaine kahe che athavA jee bhaNe che, sAMbhaLe che, tathA kitanA samUhathI e dayAvALA je cittamAM dhAraNa kare che, ane sadA stuti kare che, te rAga, zAka, dhananA kSaya, pravAsa, vairI ane bhUtAdikathakI thatA mATA du:khathI mukta thaine vAMchita sukhane bhogave che, leAkeAne pUjavA lAyaka thAya che ane tatkALa sva leAkanI lakSmIne tathA meAkSane pAme che. maMgaham pAMcamA prastAva pUrNa thayA. A pramANe zrI prasannacadrasUrinA pAhanI sevA karanAra ( ziSya ) zrI devabhadrAcArya' raceluM' A pArzvanAtharitra samApta thayuM. // OM // Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha prabhunA 108 nAmeA. pariziSTa 1 luM. *zrI pArzvanAtha prabhunAM 108 nAmanA chaMda. [ 463 ] pAsa jinarAja subhI Aja za MkhezvarA, parama paramezvarA vizva vyApyA; bhIDa bhAMgI jA jAdavAnI jai, thira thaI zaMkhapurI nAma sthApyuM....pA0 1. sArakasAra maneAharI mahArAja tuM, mAna muja vinati mana mAcI; avara devAtaNI Aza kuNu kAmanI ? svAmInI sevanA eka sAcI....pA0 2. tuhI arihaMta bhagavaMta bhavatAraNeA, vArA viSama bhaya du:kha vATe; tuhI sukhakAraNeA sAraNeA kAja sahuM, tuMhI maneAhArA sAca mATe...pA0 3. AMtarIka amIjharA pAsa paMcAsarA, bhrAMya saMthArA bhAbhA bhaTevA; vijaya ciMtAmaNI seAma ciMtAmaNI, svAmI sIprA taNI karA seva....pA0 4. mATA....pA0 5. taraNatArA....pA0 6. lavRddhi 'pAsa manamADunA magasIA, tArasalA namuM nAhIM trATA; sakhalecA prabhu asazula arajI, khAMbhaNA thaMbhaNA pAsa gebI gADI prabhu nIlakaMThA namra, haLadharA zAmaLA pAsa vyArA, surasarA kaMkaNu-pAsa dAdA vaLI, surajamaMDaLa namu jagavallabha kalikuMDa ciMtAmaNI, aADhaNuA serIsA svAmI namIe; nAkADA nAgA vaLI kaliyugA rAvaNA, pAsInApAsa namI du:kha dasIe....pA0 7. svAmI mANika nagnu nAtha sArADIA, narkADA teravADI jagIza; kAyalI dolatI thrusamIA mujapurA, gADarI prabhu guNu girIza....pA0 8, hamIrapurA pAsa praNamuM vaLI navalakhA, bhIDabhaMjana prabhu bhIDa bhAMge; du:khabhaMjana ane DAkarI namuM, pAsa jIrAlA jagata jAge....pA0 9. ujentI ujeNIe sahasA sAhimA, mahImadAvAda kAkA kaTherA; nArIMgAca mucalA gAuM cAlesarA, tatralI phaLavIhura nAgendra terA....pA0 10. pAsa kalyANu gaMgAbhIo praNamIe, pallavIhAra nAge'dra nAthA; kuMrakTa izvarA pAsa chatrA ahI, kamadeve namyA zake sAtha....pA0 11. timira ghAghA prabhu dudhI vallabhA, sAMkhalA dhRta kaleAlA amuDhA zrIgaDamalA prabhu pAsa aeTIMgajI, jAsa mahimA nahi jagata zuDhA....pA0 12. cAravaDI jinarAja udAmaNI, kApaDaeNza vajemA prabhu che chatrI, * bIjA eka hajAra nAmeA paNa che. pAsa ajAvarA neva . sukha sAgarataNA kare nagAruM saMgA....pA0 13. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 464 ] pariziSTa 1 lu. vIjIlA kuragaDu maMDalikA vahI, mahurIA zrI leAdhI anidA; AkulA pAsa kaMsArI DamarA, anIpalA pAsa praNamu`. AnaMdA....pA0 14. navasArInAtha navapallavA pAsa, zrI mahAdeva varakANuvAsI parAkalA TAMkalA navakhaMDA namuM, bhava taNI jAya jethI udAsI....pAya 15. manavAMchita prabhu pAsa jinane namra, pAsa namuM jeha sAcA nagInA; duHkha dehaga tajI sAdhu mAraga bhajI, karmAMnA kezarIthI na bInA....pA0 16. azva nRpana kuLacaMda prabhu alavaLA, bIkhaDA pAsa kalyANarAyA; have kalyANu jasa nAmathI jaya huve, jananI vAmA taNI jeha jAyA....pA0 17. eka zRta ATha prabhu pAnAme thuNyAM, sukha sa'patti lahyo sarva vAte Rddhi yaza supanA sukha zarIre sadA, nahI maLyuA mAhure koi vAte....pA0 18. sAca jANI satavethI manamAM gamyA, pAsa hRdaye ramyA parama prIte; samihita siddhi navanidhi pAmyA sahu, muja thakI jagatamAM kANu chate ....pA0 19. kAja sahu sAraje zatru saMhAraje, pAsa za MkhezvarA moja pAuM; nitya prabhAta UThI namuM nAthajI, tuja vinA avara kuNu kAma dhyAuM ?...pA0 20. aDhAra ekAsIe phAlguna mAsIe, khIja kAjala pI chaMda karIe; gautama gurutaNA vijaya khuzAlI, uttama sa...padA sukha varIe ....pA0 21 * sajjana sanmitra uparathI ( pR. 551 thI 553 ). samAsa Page #574 -------------------------------------------------------------------------- _