Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
९२
उत्तराध्ययनसूत्रे
,
लाभादन्यो लाभादन्यो लाभो लाभान्तरं, तस्मिन् तदर्थ, अत्र " निमित्तात् कर्मयोगे" इति सप्तमी, विशिष्टतरसम्यग्दर्शनादिप्राप्तिलक्षणलाभार्थमित्यर्थः जीवितं =प्राणधारणरूपं वृंडयित्वा = विशुद्धान्नपानैर्वर्धयित्वा, पश्चात् = लाभविशेषप्राप्त्यनन्तरं परिज्ञाय = ज्ञ - परिज्ञया जीवितं ज्ञात्वा, इदानीमिदं जीवितं गुणविशेषार्जने समर्थ नास्ति, अस्मात् कर्मनिर्जरा कर्तुं न शक्यते, जरया व्याधिना च ग्रस्तमिदं जीवितं न धर्मध्यानादिसाधने समर्थमिति विज्ञायेत्यर्थः, ततः प्रत्याख्यानपरिज्ञया भक्तप्रत्याख्यानेन सर्वथा जीवितनिरपेक्षो भूत्वेति भावः, मलापध्वंसी - मलस्य = कर्मरूपस्य रजस अपध्वंसी = विनाशको भवेत् । यद्वा-मलाश्रयत्वान्मल औदारिकं शरीरं तदपध्वंसी - तन्निरपेक्षो भवेदित्यर्थः । अयं भावः - श्रागमानुसारेण प्रवर्तमानस्य विशिष्टसम्यग्दर्शनादिलाभपर्यन्तं देहधारणं स्वपरकल्याणाय भवतीति ॥
तरे - लाभांतरे ) एक लाभ से अन्य लाभनिमित्त-विशिष्ट सम्यग्दर्शन आदि के लाभ के लिये ( जीवियं- जीवितम् ) प्राणधारणरूप जीवन को (बृहत्ता - बृंहयित्वा ) विशुद्ध अन्नपान द्वारा सुरक्षित करके ( पच्छापश्चात् ) विशेष लाभ प्रासिके अनन्तर (परिन्नाय - परिज्ञाय) ज्ञ-परिज्ञा से जीवित को जानकर - इस समय यह जीवित गुणविशेष के उपार्जन करने में समर्थ नहीं है इस कारण कर्मों की निर्जरा करना शक्य नहीं है जरा एवं व्याधि से ग्रस्त हुआ यह जीवित धर्मध्यान आदि के साधन करने में समर्थ नहीं है, इस प्रकार जानकर फिर प्रत्याख्यानपरिज्ञा द्वारा - भक्तप्रत्याख्यान से सर्वथा जीवितनिरपेक्ष होकर (मलावधंसीमलापध्वंसी) कर्मरूपी रजका ध्वंसक बने । अथवा मलका आश्रय होने से मल औदारिक शरीर, उसका अपध्वंसी उसमें निरपेक्ष बने । तात्पर्य इसका यह है कि - आगम के अनुसार प्रवर्तमान साधु का विशिष्ट सालना निमित्त-विशिष्ट सम्यग्दर्शन आहिना सालने भारे जीवियं- जीवितम् आयुधारा३५ भवनने बूहइत्ता - बृंहयित्वा विशुद्ध अन्न पालीद्वारा सुरक्षित
रीने पच्छा-पश्चात् विशेष साल प्राप्तिना पछी परिन्नाय - परिज्ञाय ज्ञ-परिज्ञाथी જીઢગીને જાણીને આ સમયે આ જીવીત ગુણવિશેષનુ ઉપાર્જન કરવામાં સમથ નથી એ કારણે કર્મોની નિર્જરા કરવી શકય નથી. શરીર વૃદ્ધાવસ્થા અને વ્યાધિથી ઘેરાયામાદ ધર્મ ધ્યાન વિગેરે કરવુ શકય નથી. એવું જાણીને પછી પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞા द्वारा लस्त प्रत्याख्यानथी सर्वथा भक्ति निरपेक्ष वर्धने मलावधं सी-मलापध्वंसी કર્મરૂપી રજના નાશ કરનાર અને. અથવા મળથી સમૃદ્ધ એવા મળ ભરેલા એવા આ ઔદારિક શરીરથી અપેક્ષા રહીત બને. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે,
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨