________________
४३६
उत्तराध्ययनसूत्रे मूलम् एयम निसौमित्ता, हेउकारणचोइओ। तओ नमि रायरिसिं, देविंदो इणमब्बवी ॥ ४५॥ छाया-एतमर्थं निशम्य, हेतुकारणनोदितः ।
ततो नर्मि राजर्षि, देवेन्द्र इदमब्रवीत् ॥४५॥ टीका-'एयमटुं' इत्यादि।
एतम् = अनन्तरोक्तम् , अर्थम् अर्थाभिधायिनं शब्द, निशम्य = श्रुत्वा, हेतु कारणनोदितः हेतुकारणयो।दितः – प्रेरितः, अगारधर्मस्तद्भवमोक्षार्थिनाऽनाश्रयणीयः, तद्भवमोक्षासाधकत्वात् यथा पश्चाग्नितापादिकम् , इत्यनुमानेन । तदभिहित हेतोः सन्प्रतिपक्षत्वप्रदर्शनेन नमिराजर्षिणा दोषग्रस्तानुमानावलम्बित्वेन कथित इत्यर्थः।
अथ नमिसूचितानुमानम्यद्वा-अनगारधर्मः, मीक्षार्थिनाऽऽश्रयणीयः' इति प्रतिज्ञा, तद्भवमोक्षसास्वाख्यात-जिनोक्तधर्म को ही धमार्थी पुरुषों को धारण करना चाहिये। इस के अतिरिक्त धर्म को नहीं ॥ ४४ ॥ ___ 'एयमहँ निसामित्ता इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(एयम निसामित्ता-एतमर्थ निशम्य) इस अनन्तरोक्त धर्म को सुनकर-अर्थात् नमिराजऋषि की वाणी को सुनकर (हेउकारण चोइओ - हेतुकारणनोदितः) हेतु और कारण इन दोनों से समझाया गया (देविंदो-देवेन्द्रः) देवेन्द्र (तओ-ततः) बाद में (नमि रायरिसों-नमि राजर्षिम् ) नमिराजऋषिसे (इणमब्बवी-इदमब्रवीत् ) इस प्रकार बोले ।
नमि राजऋषि ने देवेन्द्र को इस प्रकार के हेतु और कारण द्वारा આશ્રમ ઘોર નથી. આથી આ ઘેર કઠીનતર સ્વાખ્યાત-જીનેક્ત ધર્મને જ ધર્મોથી પુરુષોએ ધારણ કરવું જોઈએ. આનાથી બીજા ધર્મને નહીં. જે ૪૪ છે
" एयमटुंनिसामित्ता" त्याहि.
मन्वयार्थ - एयम निसामित्ता-एतमर्थ निशम्य मा मानन्तरात धर्मन सामजी-मथात् नभिरामबिनी पाणी सोमजान हेउकारणचोइओ-हेतुकारणनोदितः तुमने ४।२९ मन्नेथी समाभा यावे देवि दो-देवेन्द्रः हेवेन्द्रे तओ-ततः त्यार पछी नमि रायसिं-भिषन इणमब्बवी-इदमब्रवीत् ॥ प्रारे .
નમિ રાજર્ષિએ દેવેન્દ્રને આ પ્રકારના હેતુ અને કારણ દ્વારા સમજાવેલ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
