Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 460
________________

%3
प्रियदर्शिनी टीका अ० ९ नमिवरिते नमिइन्द्रयोः संवादः
४४५ अथ नमिसूचितानुमानम् यद्वा-तपः शाश्वतसुखजनकम् ' इति प्रतिज्ञा, कर्मनिर्जराहेतुत्वात् ' इति हेतुः । यो यो कर्मनिर्जराहेतुः स स शाश्वतसुखजनकः, यथा संयम इत्युदाहरणम् । तपोऽपि कर्मनिर्जराहेतुः, इत्युपनयः । तस्मात् शाश्वतसुखजनकम् तपः इति निगमनम् । अयं पश्चावयववाक्यरूपो हेतुः । कारणं तु शाश्वतसुखजनकत्वेन विना कर्मनिर्जराहेतुत्वं नोपपद्यत इति । एवं नमिराजर्षिणा मूचिताभ्यां हेतुकारणाभ्यां नोदितः हेतुकारणप्रदर्शनपूर्वकं कथितः । देवेन्द्रः विप्ररूपधारकः शक्रः, तत= तदनन्तरं नमि राजषिम् , इदम् अपरं वक्ष्यमाणं वचः, अब्रवीत्-उक्तवान् ॥५०॥
भावार्थ-इन्द्र को नमिराजऋषि ने पहले समझा हो दिया है अब वे पुनः यों बोले कि-"तपः शाश्वतसुखजनकम्" यह प्रतिज्ञा वचन है, " कर्मनिर्जराहेतुत्वात् " यह हेतुवाक्य है, तप शाश्वत सुखका जनक है क्या कि इससे कर्म की निर्जरा होती है । " यः यः कर्मनिर्जराहेतुः सः सः शाश्वतसुखजनकः यथा संयमः" यह अन्वय दृष्टान्त है, जो २ कर्म की निर्जराका हेतु होता है यह २ शाश्वतसुख का जनक होता है जैसे संयम । संयम की तरह तप भी कम की निर्जरा का हेतु है, यह उपनय वचन है, इसलिये वह शाश्वतसुखजनक है, यह निगमन वाक्य है। यह पांच अवयववाक्यरूप हेतु है । तप में शाश्वतसुखजनकता के विना कर्मों की निर्जरा के प्रति हेतुता नहीं घटती है, यह कारण है। इस प्रकार नमि राजऋषि द्वारा सुचित हेतु और कारण से समझाया गया इन्द्र पुनः उनसे इस प्रकार बोले ।। ५०॥
ભાવાર્થ-ઈન્દ્રને નમિરા જર્ષિએ પહેલાં સમજાવવા છતાં ફરીથી દેવેન્દ્રને એમ छह्यु, 'तपः शाश्वतसुखजनकमू" से प्रतिज्ञापयन छ, “ कर्मनिर्जराहेतुत्वात्" એ હેતુવચન છે, તપ શાશ્વત સુખને આપનાર છે. કેમ કે, એનાથી કમની નિજ રા थाय छे. “यो यो कर्मनिर्जरा हेतुः सः सः शाश्वतसुखजनकः यथा संयमः” से અન્વય દષ્ટાંત છે, જે જે કર્મની નિજરને હેતુ હોય છે તે તે શાશ્વતસુખને આપનાર હોય છે. જેમ-સંયમ, સંયમની માફક તપ પણ કર્મની નિર્જરાને હેતુ છે. એ ઉપનયવચન છે, આ કારણે તે શાશ્વત સુખ આપનાર છે. આ પાંચ અવયવ વાકયરૂપ હેતુ છે. તપમાં શાશ્વત સુખ જનકતા વગર કર્મની નિર્જરા તરફ હેતુતા ઘટતી નથીઆ કારણ છે. આ પ્રકારે નિમિરાજર્ષિ દ્વારા સુચિત હેતુ અને કારણથી સમજાવવામાં આવેલ ઈ- ફરીથી તેમને આ પ્રકારે કહ્યું ૫૦
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901