________________
उत्तराध्ययनसूत्रे पतिपुत्रान् कथं नानुगमिष्यामि ! अपि स्वनुगमिष्याम्येव । एवं निश्चित्य चस्वारोऽपि प्रबजितुमुद्यता इति भावः ॥ ३६ ॥ ___ इत्थं चतुर्णामपि प्रव्रज्या प्रतिपत्तिसमये यद्भूतद् द्वादशभिर्गाथाभिः प्राह
मूलम्पुरोहियं तं ससुयं संदारं, सुच्चाभिनिक्खम्म पहायभोगे। कुटुंबसारं विउलुत्तमं तं, रोये अभिक्खं सैमुवाय देवी ॥३७॥ छाया-पुरोहितं तं ससुतं सदारं, श्रुत्वाऽभिनिष्क्रामन्तं प्रहाय भोमान् ।
कुटुम्पसारमपि तु लुप्तयन्तं, राजानमभीक्ष्णं समुवाच देवी ॥३७॥ टीका-'पुरोहियं'-इत्यादि।
भोगान्-शब्दादीन् प्रहाय परित्यज्य समुत-सपुत्रं सदारं-सस्त्रीकं तं प्रसिद्ध अहम् ) मैं भी (ते कहं नानु गमिस्सम्-तान् कथं नानु गमिष्यामि ) फिर क्यों न उन्हीं के मार्गका अनुसरण करूं किन्तु अवश्य करूं ।
भावार्थ-जिस प्रकार क्रौंच और हंसपक्षी विस्तृत जालोंका छेदन करके नानादिशाओं में स्वेच्छानुसार विचरण करते हुए आकाशमें उड़ते हैं-उसी प्रकार जब मेरे पति एवं पुत्रोंने विषयाभिलाषाओंका परित्याग कर संयममार्गमें विचरण करना अंगीकार किया है तो फिर मैं भी क्यों इनसे पीछे रहूं-मैं भी संयममार्गको धारण करुं । इसी में मेरे इस जीवनकी सार्थकता है ।। ३६ ॥
इस प्रकार चारों के प्रवज्या लेनेका निश्चय होने पर जो हुआ वह अब बारह गाथाओं से कहते हैं-'पुरोहियं ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ-(अभिनिक्खम्म-अभिनिष्क्रम्य ) घरसे निकल करके ते कई नानु गमिस्सम्-तान् कथ नानु गमिष्यामि समाना०४ भागनु अनुस२९] શા માટે ન કરું? હું પણ એ માર્ગનું જરૂરથી અવશ્ય અનુસરણ કરીશ.
ભાવાર્થ-–જે રીતે કૌંચ અને હંસ પક્ષી વિસ્તૃત જાળનું છેદન કરીને અનેકવિધ દિશાઓમાં સ્વેચ્છાનુસાર વિચરીને આકાશમાં ઉડે છે. એ જ પ્રકારે મારા પતિ અને પુત્રોએ જ્યારે વિષય અભિલાષાઓને પરિત્યાગ કરી સંયમ માગમાં વિચરણ કરવાને નીર્ણય કર્યો. છે તે પછી હું પણ એમનાથી પાછળ શા માટે રહું ? હું પણ સંયમમાર્ગોને ધારણ કરૂં એમાં જ મારા આ જીવનની સાર્થકતા છે. જે ૩૬
આ ચારેય જણાને પ્રવજ્યા લેવાને દઢ નિશ્ચય થઈ જવાથી જે બન્યું ते वे मार गाथामाथी ४ छ-" पुरोहियं "-त्या !
मन्वयार्थ-अभिनिक्खम्म-अभिनिष्क्रम्य धेरथी नीजान तथा भोगे पहाय
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
