________________
उत्तराध्ययनसूत्रे भोगामिषवर्जिता सन्तो विहरामः = विचरिष्यामः । अयं भावः -यथा मांसयुक्तः पक्ष्यन्तरैः पीडयते, पुनः स एव मांसरहितो निराकुलो विचरति । एवमेव धनधान्यादियुक्ताः प्राणिनो दायादैः पीडयन्ते । तद्रहिताश्च सुखेन विचरन्ति । अतो वयमपि पीडाहेतुकं सर्वे धनधान्यादिकं परित्यज्य श्रामण्यमङ्गीकृत्य अप्रतिबद्ध विहारिणो भूत्वा सुखेन विहरिष्याम इति ॥ ४६ ॥
Ge
उज्झित्ता - सर्व आमिषं उज्झित्वा ) अभिष्वंगके कारणभूत समस्त शब्दादिक विषयोंका परित्याग करके ( निरामिसा - निरामिषाः ) अब भोगरूप आमिषसे रहित होते हुए (विहरामो - विहरामः) विचरण करेंगे ।
भावार्थ -- पक्षीको मास लिये देखकर जैसे अन्य मांस लोलुपी पक्षी उसपर झपट पड़ते हैं एवं जब वह निरामिष हो जाता है तब उसका पीछा करना वे छोड देते हैं, इस तरह वह निराकुल होकर जहां उसे जाना होता है वहां चला जाता है। इसी प्रकार शब्दादिक विषयोंमें फंसे रहना मांसको अपनानेवाले पक्षीके समान है । उस बिचारे पक्षीको जैसे अन्य मांस लोलुपी पक्षी पीडित किया करते हैं उसी प्रकार शब्दादिक विषयोंमें फँसे हुए प्राणियोंको भी अन्य विषयाभिलाषी प्राणी दुःखित किया करते हैं। जब वह निरामिष भोगवर्जित हो जाता है तब अन्य पक्षियों जैसे दायादिक भाग लेनेवाले उसका पीछा करना छोड़ देते हैं। इस प्रकार वह निश्चिन्त होकर स्वेच्छानुसार जहां इच्छा होती है वहां विचरता है । स्वेच्छानुसार विचरणमें बाधक शब्दादिक भोग थे- उनसे
डारभूत सघणां शब्दाहि विषयानो परित्याग उरीने हुवे निरामिसा - निरामिषाः लोग३य याभिषथी रहित मनीने विहरामो - विहरामः वियर शु.
લાવાથ—કાઈ પક્ષીની ચાંચમાં માંસ જોઈ ને જેમ અન્ય માંસ લાલુપ્ત પક્ષી એના ઉપર ઝપટ નાખે છે અને જ્યારે તે નિરામિષ થઈ જાય છે ત્યારે તેના પીછો પકડવા છેાડી દે છે. આ પ્રમાણે નિરાકુલ મનીને જ્યાં જવું હોય ત્યાં ચાલી જાય છે. આ પ્રમાણે શબ્દાદિક વિષયામાં સાઇ રહેવું" તે માંસને અપનાવનાર પક્ષીના સમાન છે, એ બીચારા પક્ષીને જેમ અન્ય માંસ લાલુપી પક્ષી પીડિત કર્યાં કરે છે એજ રીતે શબ્દાદિક વિષયેટમાં ફસાયેલા પ્રાણીને પણ અન્ય વિષયાભિલાષી પ્રાણી સતાવ્યા કરે છે. જ્યારે તે નિરામિષ ભાગવત બની જાય છે ત્યારે અન્ય પક્ષીએની માક તેની પાસેથી ભાગ પડાવવામાં લેલુપ અનેલાએ એને પીછે છોડી દે છે. આથી તે નિશ્ચિત બનીને સ્વૈચ્છાનુસાર જ્યાં ઈચ્છા થાય ત્યાં વિચરે છે. સ્વેચ્છાનુસાર વિચરણમાં
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
