________________
उत्तराध्ययनसूत्रे मूलम्वंतासी पुरिसो रायं, न सो होई पसंसिंओ। माहणेण परिच्चंत्तं, धणं आदीउ मिच्छसि ॥३८॥ छाया-वान्ताशी पुरुषो राजन्, न स भवति प्रशंसितः ।
ब्राह्मणेन परित्यक्तं, धनमादातुमिच्छसि ॥३८॥ टीका-'वंतासी'-इत्यादि।
हे राजन् ! यः पुरुषो वान्ताशी वान्तभोजी भवति, स सद्भिः प्रशंसितो न भवति । ननु वान्ताशी-भवतु सिद्भिरप्रशंसितः, तावता किमित्याह-'माहणेण' इत्यादि-ब्राह्मणेन परित्यक्तं परिहृतं धनम् आदातुं ग्रहीतुं त्वमिच्छसि, अतस्त्वमपि वान्ताशी एव, अतो न सतां श्लाघनीयो भवसि । अयं भावः-परित्यक्तं धनं हि गृहीतोज्झितत्वाद् वान्तमिव, तदिच्छन् भवानपि वान्ताशीवा वान्ताशी हि न कदापि सतां श्लाघनीयो भवति । अतो मा भूद् भवान् वन्ताशी । नैतदुचितं भवाशामिति।।
किं चसव्वं जगं जइ तुहं, सव्वं वा वि धणं भवे। सव्वं पि" ते अपडतं, ने ताणाय "तं तव ॥ ३९ ॥ छाया-सर्वं जगद् यदि तब, सर्व वापि धनं भवेत् ।
सर्वमपि तेऽपर्याप्तं, नैव त्राणाय तत्तव ॥ ३९॥ टीका-सव्वं '-इत्यादि। हे राजन् ! यदि सर्वं जगत्-समस्तोऽपि लोकः तव भवेत् त्वदधीनं भवेत् । रानी कमलावतीने राजासे जो कहा सो कहते हैं-'वंतासी' इत्यादि
अन्वयार्थ-(राय-राजन् ) हे राजन् । (पुरिसो-पुरुषः) जो पुरुष (वंतासी-वान्ताशी) वान्तको खानेवाला होता है (सो-सः) वह (पसंसिओ न होइ-प्रशंसितः न भवति) प्रशंसाके योग्य नहीं होता है। जब आप यह बात जानते हो तो फिर क्यों (माहणेण परिच्चत्तं-ब्राह्मणेन परित्यक्तम् ) ब्राह्मणद्वारा परित्यक्त (धणं-धनम्) धनको फिरभी (आदाउं इच्छसि-आदातुम् इच्छसि) ग्रहण करनेकी अभिलाषा करते हो ॥३८॥ राणी भावती ने रे युं ते सूत्र४।२४ छ-" वंतोसी"-त्या !
अन्वयार्थ-रायं-राजन् ॐ ॥४न् ! पुरिसो-पुरुषाः पुरुष वंतासीवान्ताशी भान पारसी भासने मानार थायछे सो-सः त पससियोन होइ-प्रशसितः न भवति प्रसशाने योग्य मनता नथी, न्यारे मा पात मा५छ। तो पछी माणेण परिच्चत्तं -ब्राह्मणेन परित्यतम् प्राझए त्याग ४२ सेवा धणं-धन धनन आदाउ इच्छसि-आदातुम् इच्छसि पानी मनिषा ॥ भाट ४२। छ। १ ॥ ३८॥
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
