Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ० ११ गा. २३ इन्द्रदृष्टान्तेन बहुश्रुतप्रशंसा
अन्यच्च --
Den st
मूलम् -
जहा से सहसक्खे, वज्रपाणी पुरंदरे । सक्के देवाहिवई, एवं वइ बहुस्सु ॥ २३ ॥
५४९
छाया -- यथा स सहस्राक्षो वज्रपाणिः पुरन्दरः ।
"
शक्रो देवाधिपतिः एवं भवति बहुश्रुतः ॥ २३ ॥ टीका - - ' जहा ' इत्यादि ।
यथा स प्रसिद्धः शक्रः = शक्रेन्द्रः सहस्राक्षः = सहस्रमक्षीणि नेत्राणि यस्य स तथा, सहस्रलोचन: - इन्द्रस्य पञ्चशतमन्त्रिणः सन्ति । एकैकस्य द्विद्विनेत्रसद्भावात् से विशिष्ट होने से महर्द्धिक एवं चौदह पूर्व के पाठी होने के चतुर्दश रत्नों के अधिपति माने गये है। इस लिये ये भी चक्रवर्ती जैसे - ही शोभित होते हैं ॥ २२ ॥
'जहा से सहरसक्खे' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - ( जहा- यथा) जैसे ( से सके- स शक्रः) प्रसिद्ध इन्द्र (सहस्स क्खे - सहस्राक्षः) हजार नेत्रोंवाला होता है ( पुरंदरे पुरंदरः) शत्रुओं के नगरों का विध्वंस करने वाला होता है एवं ( वज्जपाणी - वज्रपाणिः ) वज्र नाम का आयुध धारण करने वाला होता है और इसीसे वह ( देवाहिवई - देवाधिपतिः ) देवों का अधिपति माना जाता है । ( एवं बहुस्सुए हवइ - एवं बहुश्रुतः भवति) इसी तरह ये बहुश्रुत भी होते हैं । इन्द्र को जो हजार नेत्र वाला कहा है वह औपचारिक है - वास्तव में तो दो ही नेत्र होते हैं । परन्तु इन्द्र के पांचसौ ५०० मंत्री हैं और उन યુક્ત હાવાથી મહદ્ધિક, અને ચૌદ પૂના પાડી હોવાથી ચૌદ રત્નાના અધિપતિ માનવામાં આવ્યા છે. તેથી તેએ પણ ચક્રવર્તિની જેમ શેાલે છે. રશા agi à uemià ”-Seulé.
66
भ्यन्वयार्थ–जहा-यथा नेभ से सक्के - स शकः प्रसिध्ध छेन्द्र सहस्स फ्खे - सहस्राक्षः डेन्जर नेत्र पाणी होय छे, भने पुरंदरे - पुरंदरः शत्रुमोनां नगरना विनाश होय छे, भने वज्जपाणा-वज्रपाणिः वन नामना आयुधने हाथभां धारषु ४२नार होय छे. तेथी तेने देवाहिवई - देवाधिपतिः हेवाना अधियति भानवामां आवे छे. एवं बहुस्सुए हवइ - एवं बहुश्रुतः भवति महुશ્રુત પણ એવા જ હાય છે, ઈન્દ્રને જે હજાર નેત્રાવાળા કહ્યો છે તે ઔપચારિક વાત કહી છે—વાસ્તવમાં તે તેને એ જ નેત્ર હાય છે. પણ ઇન્દ્રને પાંચ સા (૫૦૦) મંત્રીઓ હોય છે. અને તે દરેકની ખબ્બે આંખા ગણતાં કુલ એક
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨