________________
प्रियदर्शिनी टीका अ. १४ नन्ददत्त - नन्दप्रियादिषड्जीवचरितम्
८५१
पुत्रयोरुपदेशं श्रुत्वा प्रतिबुद्धो भृगुर्यशा नाम्नीं ब्राह्मण धर्मविघ्नकरों मत्वा वदति
मूलम् -
पणिपुत्तस्स हुँनेत्थिवासो, वोसिद्धि ! भिक्खयरियाइ कालो । साहीहि रुक्खो लैहए समाहिं, छिन्नाहिं साहाहिं तमेवखाणुं ॥२९॥ छाया - महोणपुत्रस्य हु नास्ति वासः, वाशिष्ठि ! भिक्षाचर्यायाः कालः । शाखाभिः वृक्षो लभते समाधिं, छिन्नाभिः शाखाभिस्तमेव स्थाणुम् ॥ २९ ॥ टीका- 'पहीणपुत्तस्स ' इत्यादि --
हे वाशिष्ट ! वशिष्ठ गोत्रोत्पन्ने ! प्रहीणपुत्रस्य = पुत्राभ्यां त्यक्तस्य मम हु निश्वयेन गृहे वासो वसनं नास्ति । किन्तु मम भिक्षाचर्याया:= भिक्षाटनस्य उपलक्षणत्वाद् व्रतग्रहणस्थ अयं कालः = अवसरः समुपागतः । उक्तमेवार्थमर्थान्तरन्यासेन द्रढयति--' साहाहिं ' इत्यादिना, वृक्षः शाखाभिः समाधि = स्वास्थ्यं शोभां वा नहीं है। उचित तो एक यही है कि हमलोग स्वजनों के अनुरागका त्याग करें अब शीघ्र से शीघ्र ही -आज ही मुनिव्रत धारण करें ||२८||
पुत्रोंका उपदेश सुनकर प्रतिबुद्ध हुए भृगु ब्राह्मणने अपनी यशा ब्राह्मणीको धर्म में विघ्नभूत मानकर उसको दृष्टान्त द्वारा समझाते हुए इस प्रकार कहते हैं-' पहीगपुत्तस्स ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ -- ( वासिट्ठि - वाशिष्ठि) हे वशिष्ठ गोत्रोत्पन्ने ! ( पहीणपुत्तस्स - प्रोणपुत्रस्य) पुत्रों से रहित ( नत्थि वासो - नास्ति वासः) मेरा घर में निवास अब योग्य नहीं है । (भिक्खायरियाइकालो - भिक्षाचर्यायाः कालः) यह तो अब मेरे भिक्षाचर्याका काल है । अर्थात् पुत्रोंके साथ मुझे भी मुनि होने का यह अवसर प्राप्त हुआ है । क्यों कि - ( साहाहि જનાના અનુરાગના ત્યાગ કરી અને ઘણી જ ઉતાવતથી આજે જ મુનિવ્રતને ધારણ કરી લઈએ. ।। ૨૮ ।
પુત્રાને ઉપદેશ સાંભળીને પ્રતિબુદ્ધ થયેલ ભૃગુપુરે હિતે પેાતાની સ્ત્રી યશાને ધમમાં વિઘ્નભૂત માનીને એને દ્ર્ષ્ટાંત દ્વારા સમજાવવા આ પ્રમાણે छे" पहीणपुत्तस्स " - त्याहि.
-
मन्वयार्थ — सिट्ठि-वाशिष्ठि हे वशिष्ठ गोत्रमां उत्पन्न थयेस पहीणपुत्तस्सप्रहीणपुत्रस्य पुत्रा वगरना या घरमा नत्थि वासो - नास्ति वासः रडेषु भारा भाटे योग्य नथी. भिक्खायरियाइकालो - भिक्षाचर्यायाः कालः भारो या लिक्षाચર્ચાના કાળ છે અર્થાત્ પુત્રાની સાથે મને પણ મુનિ થવાના અવસર પ્રાપ્ત
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
