________________
८१४
उत्तराध्ययनसूत्रे तस्मिन्नवसरे वा, तपसः अनशनादि द्वादशविधस्य, उपलक्षणत्वात्संयमस्य च व्याघातकरम्-उपघातकं वक्ष्यमाणं वचनमवादीत्-अब्रवीत् । तदेवोच्यते-हे पुत्रौ ! वेदविदो वेदज्ञा इदं वचो-वाचं वदन्ति, यथा-असुतानां पुत्ररहितानां जनानां लोकः परलोको न भवति । अयं भावः-पुत्राभावे पिण्डपदानाद्यभावात् परलोक प्राप्ति न भवतीति वेदज्ञा वदन्ति । उक्तंच-"अनापत्यस्य लोका न सन्ति" इति । अथा च-पुत्रेण जायते लोकः' इत्येषा वैदिकी श्रुतिः । अथ पुत्रस्य पुत्रेण, स्वर्गलोके महीयते ॥ १॥
अपुत्रस्य गतिर्नास्ति, स्वर्गों नैव च नैव च ।
तस्मात्पुत्रमुखं दृष्ट्वा, पश्चाद् धर्म समाचरेत् ॥ २॥" ॥ ८॥ पिता-पुरोहितने (तवस्स वाघायकरं इमं वयं वयासि-तपसो व्याधात. कर इदं वचः अवादीत् ) उनके तप एवं संयमको व्याघात पहुंचाने वाले वचन इस प्रकारसे कहे कि-हे पुत्रो ! (वेदविदो-वेदविदः) वेदको जानने वाले विद्वान (इमं वयं वयंति-इदं वचनं वदन्ति) ऐसा कहते हैं (जहायथा) जैसे कि (असुआण लोगो न होई-असुतानां लोकः न भवति) पुत्र रहित जो व्यक्ति हैं उनका परलोक नहीं सुधरता है ।
भावार्थ-पिता पुरोहितने पुत्रों के वचन सुनकर उनसे कहा कि वेदके जानने वाले विद्वान् “अनपत्यस्य लोकाः न सन्ति पुत्रेण जायते लोकः" ऐसा कहते हैं कि-अपुत्र व्यक्तिकी गति नहीं होती है क्यों कि पुत्रके अभावमें पिण्ड प्रदान करने वाला उनको कोई नहीं होता है, इसलिये हे पुत्रो ! तुम विवाह करके पहले पुत्रको उत्पन्न करो। फिर धर्मका आचरण करो । क्यों कि वेदके जानने वालोंने कहा है कि-- तवस्स वाघायकर-तपसो व्याघातकरं मे मना त५ भने सयममा माया पडi. याउना२ इमं वयं वयासि-इदं वचः अवादीतू क्यन मा प्रभारी ४i जहा-यथा नभइ पुत्र! वह Myanm विद्वानो ४ , असुआण लोगो न होइअसतानां लोकः न भवति २ व्यति पुत्रहित छन। सुधरती नथी.
ભાવાર્થ–પિતા પુરોહિતે પુત્રનાં વચન સાંભળીને તેમને કહ્યું કે, વેદને Media विद्वान "अनपत्यस्य लोकाः न सन्ति पुत्रेण जायते लोकः" मे है કે, અપુત્ર વ્યક્તિની ગતિ થતી નથી. કેમકે, પુત્રના અભાવથી પિંડ પ્રદાન કરનાર બીજું કંઈ બનતું નથી. આ કારણે તે પુ ! તમે વિવાહ કરીને પહેલાં પુત્રને ઉત્પન્ન કરે અને પછી ધર્મનું આચરણ કરે. કેમકે વેદને જાણવા વાળાઓનું કહેવું છે કે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
