Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५२४
उत्तराध्ययनसूत्रे कानि पुनश्चतुर्दशस्थानानि ? इत्याह--
अभिक्खणं कोही भवइ, पबन्धं च पकुम्वइ । मित्तिजमाणो वर्मइ, सुयं ल«ण मजेइ ॥ ७॥ छाया--अभीक्ष्णं क्रोधी भवति, प्रबन्धं च प्रकरोति ।
मित्रायमाणो वमति श्रुतं लब्ध्वा माधति ॥ ७॥ टीका--'अभिक्खणं' इत्यादि ।
अभीक्ष्णं वारं वारं क्रोधी-क्रोधशीलो 'भवति । प्रबन्धं च प्रकरोति-निरंतरं क्रोधं करोति-मृदुवचनैरुपशम्यमानोऽपि क्रोधं न त्यजति, केनाऽप्यपकृतस्तत्कृतमपकारं हृदये बध्नाति वा । मित्रायमाणः= अयं मम मित्रमस्तु' इति विचिन्तयन्नपि पश्चाद् मित्रभावं वमति परित्यजति । पूर्व हि मित्रतां कृखा पश्चात्तां त्रोटय उच्यते) अविनीत कहा जाता है (सो उ-स तु) यह अविनीत (निव्वा णं च न गच्छइ-निर्वाण च न गच्छति) मोक्षको नहीं पाता है एवं 'च' शब्द से ज्ञानादिक गुणों को भी प्राप्त नहीं कर सकता है ॥६॥
यहां से गाथा नौवी तक पूर्वसूचित चौदहस्थानों को सूत्रकार दिखलाते है-' अभिक्खण को ही भवइ' इत्यादि । ___अन्वयार्थ-(अभिक्खणं कोही भवइ-अभीक्ष्णं क्रोधी भवति) बार २ क्रोधी होना अर्थात् मृदु वचनों द्वारा उपशांत किये जाने पर भी क्रोध का परित्याग नहीं करना ( पन्धं च पकुव्वइ-प्रबन्धं च प्रकरोति) किसी ने अपना कुछ अपराध कर दिया हो तो उसको गांठ बांध कर हृदय में रखना ? (मित्तिज्जमाणो वमइ-मित्रायमाणः वमति) मित्रता सो उ-स त अविनात निव्वाणं च न गच्छइ-निर्वाणं च न गच्छति मोक्ष પ્રાપ્ત કરતે નથી “a” શબ્દથી એ સૂચિત થાય છે કે તે જ્ઞાનાદિક ગુણેને પણ પ્રાપ્ત કરી શકતું નથી. છે ૬
અહીંથી શરૂ કરીને નવમી ગાથા સુધી પૂર્વ સૂચિત ચૌદ સ્થાને ને सूत्रा२ प्राट ४२ छ.--" अभिक्खण कोही भवइ "-त्याहि.
मन्वयार्थ-अभिक्खणं कोही भवइ-अभीक्षणं क्रोधी भवति-(१) पारपार ક્રોધાયમાન થવું, એટલે કે મૃદુ વચને દ્વારા શાન્ત કરવા છતાં પણ ક્રોધને परित्याग न ४२वा. पबन्धं च पकुव्वइ-प्रबन्ध च प्रकरोति (२) पातानु બરું કર્યું હોય તે તેને હદયમાં સાચવી રાખવું–એટલે કે અપરાધ કરનારનું ३२ । भाटे तनी राह पी. मित्तिज्जमाणो वमइ-मित्रायमाणः वमति (8)
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
