________________
उत्तराध्ययनसूत्रे लादि-पाषाणादि संकुले पथि दुर्बलतया गन्तुमक्षमः सन् विचिन्तयति-अहो! अहमिम भारंवोदुमसमर्थोऽस्मि । इति विचिन्त्य तमुत्सृज्य स्वगृहमागतः। पुनरत्यन्तनिर्धनतयाऽसौ पश्चात्तापं करोति-किं मया मन्दभाग्येन तत् स्वर्णादिकं परित्यक्तम्' इति ।
एवं त्वमपि प्रमादवशात् त्यक्तसंयमभारः सन् पश्चादनुतापको मा भव । किंतु हे गौतम ! समयमपि मा प्रमादयेः ॥ ३३ ॥ संयमाराधने कदाचिदुत्साहभंगसंभवे तन्निराकरणार्थमाह
मूलम्तिन्नो है सिं अण्णवं महं, किं पुणचिट्ठसि तीरमांगओ?। अभिरं पोरं गमित्तए, समयं गोयम ! माँ पमाए ॥३४॥ छाया--तीर्ण एवासि अर्णवं महान्तं, किं पुनस्तिष्ठसि तीरमागतः । अभित्वरस्व पारं गन्तुम् , समयं गौतम ! मा प्रमादयेः ॥ ३४ ॥ टीका--'तिन्नो हु' इत्यादि।
हे गौतम ! महान्तं विस्तीर्णम् , अर्णवम् अर्णवमिव दुस्तीयत्वाद् भवसमुद्रं तीर्णएवासि-उल्लवित प्रायोऽसि । किं पुनस्तीरं मनुष्यभवरूपं तीरम् , आगतःविकट मार्ग पर आ जावे कि जहां पर चलना बहुत मुश्किल हो जाय तो वह जैसे अपने द्रव्य को वहीं पर छोड़कर खाली हाथ घर पर आकर निर्धन अवस्थामें पश्चात्ताप करता है उसी प्रकार हे गौतम तुमको प्राप्त मोक्षमार्गके परित्याग करनेमें पश्चात्ताप न करना पड़े इस लिये एक समय मात्रका भी प्रमाद करना उचित नहीं है ॥ ३३ ॥
'तिन्नो हु सि अण्णवं' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(गोयम-गौतम ) हे गौतम ! (महं अण्णवं तिन्नोसिચાલતાં તે એવા વિકટ માગે આવી પહોંચે કે જે માગે ચલાવાનું મુશ્કેલ બની જાય એટલે ઘણું દુઃખ સાથે પિટલું ફેંકી દેવું પડે છે. ત્યારે જ તે ઘેર જવાનો રસ્તે કાપી શકે છે. હવે ઘેર તે પહેચે છે પણ જે સંપત્તિની ખાતર પરદેશ વેર્યો હોય છે તે સંપત્તિ તે ફેંકી દીધી હોય છે એટલે તેના પશ્ચાત્તાપને પાર નથી રહેતું એ જ પ્રમાણે હે ગૌતમ! તમને જે મોક્ષમાર્ગની પ્રાપ્તિ થઈ છે તેને પરિત્યાગ કરીને પસ્તાવું ન પડે તે માટે એક સમયમાત્રને પ્રમાદ કરે એગ્ય નથી. ૩૩
"तिन्नो दुखि अण्णव" त्यादि. मन्वयार्थ-गोयम-गौतम गौतम ! मह अण्णवं तिन्नो हु सि-महान्त
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
