________________
१३४
उत्तराध्ययनसूत्रे अज्ञः प्रगल्भते धृष्टतामवलम्बते, अलीकवाचालतया च स्वयं नष्टः परानपि नाशयतीत्यर्थः । यद्वा- 'होक्खामि' इत्यस्य- भोक्ष्यामि' इतिच्छाया । ' यथाऽयं जनः स्वकुटुम्बं कलत्रपुत्रादिकं पालयति, तथाऽहमपि पालयिष्यामि नायं सर्वो लोकः उन्मत्तइवाज्ञः ' इति बालः प्रगल्भते उच्छृङ्खलतया भाषते । स च बाल: कामभोगानुरागेण=कामभोगेषु-शब्दादिविषयोपभोगेषु, अनुरागः आसक्तिः, तेन क्लेशम्-इहलोके परलोके चानन्तदुःखं, संप्रतिपद्यते प्राप्नोति ॥ ७ ॥ जाओ-मैं क्यों सब से पृथक होकर स्वतन्त्र चलं । (इइ-इति) इस प्रकार (बाले-बालः ) अज्ञानी प्राणी (पगन्भई-प्रगल्भते) धृष्टता का अवलम्बन करता है । अर्थात् व्यर्थ में बकवादी होकर स्वयं नष्ट होता हुआ दूसरों को भी नष्ट करता है । अथवा " होक्खामि" इस पद की छाया "भविष्यामि" की जगह " भोक्ष्यामि" ऐसी भी होती है, इसका भाव इस प्रकार है-जिस प्रकार ये सब लोग अपने कुटुम्ब कलत्र पुत्रादिक का पालन करते हैं उसी तरह मैं भी पालन करूँगा । इस प्रकार कलत्र पुत्रादिक का पालन करने वाले ये लोग उन्मत्त पागल थोडे ही हैं। इस प्रकार अज्ञ प्राणी उच्छृखल मनमानी बातें कहा करता है। इस प्रकारका यह बाल प्राणी (कोमभोगाणुराएणं - कामभोगानुरागेण ) शब्दादिक विषयों में आसक्ति के कारण ( केसं संपडिवज्जई લોકે સંસારના ભાગમાં આસક્ત થઈ રહ્યા છે-આથી એમની જે ગતિ થશે તે જ ગતિ મારી પણ થશે. મારે શા માટે આ સઘળાથી જુદા પડી ન ચીલે यस नये ? इइ-इति २मा प्रशारे बाले-बोलः अज्ञानी प्राणी पगभइ-प्रगल्भते ધૃષ્ટતાનું અવલંબન કરે છે. અર્થાત વ્યર્થમાં બકવાદ કરે છે અને પિતે વિનાશના અવળા પંથે જાય છે. સાથે સાથે બીજાને પણ વિનાશના અવળે રસ્તે ચઢાવે छ. यहीं “ होक्खामि" २॥ ५४नी छाया “ भविष्यामि" नी ॥ "भोक्ष्यामि" એમ પણ થાય છે. એને ભાવાર્થ આ પ્રકારને છે–જે રીતે આ સઘળા લેક પિતાની પત્ની, પુત્ર પૌત્રાદિક વિગેરે કુટુંબનું પાલન કરે છે, એ રીતે હું પણ મારા સ્વજનેનું પાલન કરીશ. આવી રીતે કુટુંબ કબીલાનું પાલન પોષણ કરનાર એ લેક મગજના ચશ્કેલા પાગલે થોડા જ છે? આવી ઉછાંછળી અને મનમાની વાતે અજ્ઞાની કહ્યા કરે છે, વાતેનાં વડાં કર્યા કરે છે ५५ सहभागे नपामारा प्रयत्नशील यता नथी. स च बालः । ना Pawan lalथी संतोष भानना। 2. ज्ञानमार वो कामभोगाणुराएणंकामभोगानुरागेण Avel विषयोनी मासस्तिना ॥२0 केसं संपडिवज्जई-क्लेश
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
