Book Title: Agam 30 Mool 03 Uttaradhyayana Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३१४
छाया - जगन्निश्रितेषु भूतेषु
सनामसु स्थावरेषु च । नो तेसु आरभेत दण्डं, मनसा वचसा कायेन चैव ॥ १० ॥ टीका- जगनिस्सिएहिं ' इत्यादि
उत्तराध्ययनसूत्रे
जगन्निश्रितेषु = लोकाश्रितेषु सनामसु = त्रसनामकर्मोदयवत्सु द्वीन्द्रियादिषु स्थावरेषु = स्थावरनामकर्मोदयवर्तिषु पृथिव्यादिषु च भूतेषु = जीवेषु तेषु = रक्षणीयत्वेन भगवता बोधितेषु मनसा, वचसा कयेन चैव दण्डम् प्राणातिपातरूपम् अतिपातं नो आरभेत नैव कुर्यात् ॥ १० ॥
"
उक्ता मूलगुणाः, साम्प्रतमुत्तरगुणान् प्रदर्शयन् तेश्वेषणासमितेः प्राधान्यात्पूर्व तामाह
मूलम् सुद्धेसणाओ नच्चणं, तत्थे ठविज भिक्वू अप्पीणं । जार्याए घासंमेसेजा, रसगिद्धे ने सिया भिक्खाए ॥११॥
इसी अर्थ को स्पष्ट करने के लिये सूत्रकार कहते हैं' जगनिस्सिएहिं भूपहिं ' - इत्यादि ।
,
अन्वयार्थ - (जगनिस्सिएहि भूएहिं जगन्निश्रितेषु भूतेषु) लोकाश्रित ( तसना मेहि- त्रसनामसु ) त्रस जीवों में त्रस नामकर्म के उदय वाले द्वीन्द्रियादिक प्राणियों में ( थावरेहिं - स्थावरेषु) स्थावर जीवों में- स्थावरनामकर्म के उदयवशवर्ती पृथिव्यादिक एकेन्द्रिय जीवों में जो कि ( तेर्सि - तेषु ) भगवान द्वारा सदा रक्षणीय रूप से बतलाये गये हैं (मणसा वयसा कायेन मनसा वचसा कायेन ) मन वचन एवं काय से ( दंडं नो आरभे- दण्डं नो एव आरभेत ) विराधना रूप दण्ड कभी भी नहीं करना चाहिये । अर्थात् सस्थावर जीवों की विराधना करे नहीं करावे नहीं, और करते को भला समझे नहीं ॥ १० ॥
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
भ्या अर्थने स्पष्ट ४२वा भाटे सूत्र र ४ छे– “ जगनिस्सिएहिं भूएहि " इत्याहि अन्वयार्थ – जगनिम्सिएहिं - जगन्निश्रितेषु से माश्रीत तसना मेहिं - त्रसना. मसुत्रस वोभां त्रस नाम उनी हियवाणा द्वीन्द्रियाहि प्राणायामां थावरेहिस्थावरेषु स्थावर भवेाभां સ્થાવર નામકર્મના ઉદયવશવર્તી. પૃથ્વીઆદિક येडेन्द्रिय वोभां ने तेसिं तेषु भगवान द्वारा सहा रक्षणीय ३पथी जता
वामां आवे छे. मणसा वयसा कायेन मनसा वचसा कायेन भन, वयन, अने अयाथी दंड' नो आरभे-दण्ड नो एव आरभेत विराधनाइय दंड ही पासुन २ જોઈએ. અર્થાત-ત્રસ સ્થાવર જીવાના વધ કરવા નહીં, કરાવવા નહી, અને કરનારને ભલે પણ સમજવા નહી. ૫ ૧૦ ॥