________________
प्रियदर्शिनी टीका. अ०५ गा.२८ संवृत्तस्य भिक्षोगृहस्थस्य वा देवत्वप्राप्तिः १७५ यद्वा-'संति' इत्यस्य 'शान्ति' इतिच्छाया, शान्तिपरिनिर्वृताः शान्त्या-उपशमेन परिनिर्वृताः विधूतकषायाः सन्ति, ते संयम-पृथिवीकायादि सप्तदशविधं, तपा=अनशनादि द्वादशविधं शिक्षित्वा-पुनः पुनरभ्यस्य, तानि पूर्वोक्तानि, स्थानानि आवासान् गच्छन्ति पाप्नुवन्ति । “सिक्खित्ता संजमं तवं" इत्यनेनेदमपि बोध्यते-विधूतकषाया अपि गृहस्थाः प्रव्रज्यां गृहीत्वैवानुत्तरविमानाख्यं स्थानं गच्छन्तीति । "भिक्खाए वा गिहत्थे वा" इत्यत्रार्षत्वादेकवचनम् ॥२८॥ _ 'ताणि ठाणाणि' इत्यादि।
अन्वयार्थ-(भिक्खाए वा-भिक्षादा वा) जो भिक्षुक हैं अथवा (गिहत्थे वा-गृहस्था वा ) गृहस्थ हैं (जे संति परिनिव्वुडा-ये सन्ति परिनिवृताः) वे यदि कषायपरिणति से विहीन हैं, अथवा “संति" की छाया "शान्ति" ऐसी भी होती है-तब इसका अर्थ इस प्रकार होगा कि शान्ति से-उपशम से-जिन्हों ने कषायों को हटा दिया है वे (संजमं तवं सिक्खित्तासंयमं तपः शिक्षित्वा ) संयम-पृथिवीकायादि की यतनारूप सत्तरह १७ प्रकार के संयमको, और तप-अनशन आदि के भेदसे बारह१२ प्रकार के तप को पुनः पुनः अभ्यसित-परिशीलित करके (ताणि ठाणाणि गच्छंतितानि स्थानानि गच्छन्ति ) इन पूर्वोक्त अनुत्तर विमानरूप स्थानोमें प्राप्त होते हैं-जन्म लेते हैं। गाथा में जो (सिक्खित्ता संजमं तवं ) ऐसा कहा गया है उससे यह आशय निकलता है कि कषाय हटाकर भी यदि गृहस्थजन प्रव्रज्या ग्रहण नहीं करते हैं तो वे अनुत्तर विमानों में नहीं
" ताणि ठाणाणि" त्याह.
मन्वयार्थ-भिक्खाए वा-भिक्षादा वा भिक्षु: छ A24॥ गिहत्थे वागृहस्था वा अडथ छे तेव्याने परिनिव्वुडा-परिनिवृत्ताः ४ाय परिणतीथी विहीन છે અહિં “સંતિ” ની છાયા “શાંતિ એવી પણ થાય છે, ત્યારે એને અર્થ આ પ્રકારે થાય કે-શાંતિથી–ઉપશમથી જેમણે કષાયોને દૂર કર્યા છે, તેઓ संजम तव सिक्खित्ता-संयम तपः शिक्षित्वा सयम-पृथ्वीयाहिनी यतना३५ સત્તર પ્રકારનાં સંયમને અને તપ-અનશન આદિના ભેદથી બાર પ્રકારના तपन री ३री मल्यास ४री तोणि ठाणाणि गच्छति-तानि स्थानानि गच्छन्ति એ આગળ કહેલા અનુત્તર વિમાનરૂપ સ્થાનેને પ્રાપ્ત કરે છે–જન્મ લે છે. गाथाभा २ “सिक्खित्ता संजम तव" से हुछे सेना से माशय निणे છે કે-કષાયને દૂર કરીને પણ જે ગૃહસ્થજન પ્રવજ્યા-દીક્ષા ગ્રહણ નથી કરતા તે તે અનુત્તર વિમાનમાં ઉત્પન્ન થઈ શકતા નથી. આથી કષાયન દૂર
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
