Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૫
सम्मत्तं पुण इत्थं, सुत्ताणुसारेण जा पवित्ती उ । સુર- તા, પવત્તિયä ä પઢમં ૨૬
ગાથાર્થસર્વજ્ઞ ભગવંતના આગમના અનુસાર જે ચૈત્યવંદન, આવશ્યક ક્રિયા આદિની પ્રવૃત્તિ કરવી, તે સમ્યક્ત્વ આ માટે સૂત્રભણવા વિષે પ્રથમ પ્રયત્ન કરવો જરૂરી છે. ગાથાર્થ જણાવી હવે ટીકાર્ય કહે છે –
શિક સૂત્રગ્રહણ ઉપદેશ પરમપુરુષાર્થ-મોક્ષને અનુકૂલ ભાવોના કલાપને સૂચવનાર, સંસારરૂપ કેદખાનામાંથી બહાર કાઢનાર એવાઅંગબાહ્ય આવશ્યક તેમ જ અંગપ્રવિષ્ટ આચારાંગદિશ્રુત ગ્રહણ કરવામાં આંધળાને અણધારી આંખો પ્રાપ્ત થાય અને તેને જે આનંદ થાય, તેવો આનંદ શ્રુત ગ્રહણ કરતી વખતે થાય. શ્રુત ગ્રહણ કરવાની પ્રથમ પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. જે માટે કહેલું છે કે :“પહેલાં જ્ઞાન અને જ્ઞાન પામવાથીતેના ફળરૂપે દયા એટલે વિરતિ-સંયમ અને ઉત્તરોત્તર સર્વ સંયમ જ્ઞાનથી પામી શકાય છે. બિચારો અજ્ઞાની શું પુણ્ય અને શું પાપ ? એ ક્યાંથી જાણી શકશે ? શાસ્ત્ર સાંભળીને કલ્યાણ કેમ કરી શકાય કે પાપ કેમ બંધાય ? તે જાણી શકાય છે અને પુણ્યકે પાપ એ બંને શાસ્ત્ર શ્રવણ કરવાથી જાણી શકાય છે અને એ જાણ્યા પછી જે કલ્યાણકારક હોય, તે આચરાય છે.” (૧૯)
તે સૂત્ર ગ્રહણ કરવું હોય તો વિનયાદિ ગુણવાળા બનીને જ શિષ્ય ગ્રહણ કરવું. તે જ ઇચ્છિત ફળ આપનાર થાય છે. વિનયાદિ ગુણ વગર ધારેલાં ફળ મેળવી શકાતાં નથી.તે જ વાત શાસ્ત્રમાં કહેલા દષ્ટાન્તથી સ્પષ્ટ કરતા કહે છે –
ચલ્લણા રાણીને દોહલો ઉત્પન્ન થયો કે, “એક સ્તંભવાળા મહેલમાં ક્રીડા કરું.” એટલે શ્રેણિક રાજાની આજ્ઞાથી અભયકુમાર વનમાં ગયો, વિશિષ્ટ પ્રકારના વૃક્ષને દેખી અધિવાસન અર્થાત્ વૃક્ષના અધિષ્ઠાયક દેવની આજ્ઞા મેળવવા માટે પુષ્પ, ચંદનાદિકથી પૂજા કરી કાપવાની રજા માગી. એટલે ત્યાં વાસ કરનાર વ્યંતરદેવ પ્રસન્ન થયો અને ધારણા પ્રમાણેનો સુંદર મહેલ તૈયાર કરી આપ્યો. (૨૦) ગાથાર્થ. વિશેષ હકીકત કથાથી જણાવે છે –
(વિનયથી વિધા-સિદ્ધિ-શ્રેણિક કથા જેના દઢ સમ્યકત્વથી ખુશ થયેલ ઈન્દ્રમહારાજાવડે અતિ પ્રશંસા પામેલા શ્રેણિક નામના રાજા રાજગૃહ નગરમાં રાજય કરતા હતા. સમગ્ર અંતઃપુરમાં સર્વ રાણીઓમાં મુખ્ય એવી ચલ્લણા નામની તેને વલ્લભા હતી અને ચાર બુદ્ધિયુક્ત એવા અભય નામના મંત્રી તેમ જ પુત્ર હતા. કોઈક સમયે ચેલ્લણા રાણીને ગર્ભના પ્રભાવથી દોહલો ઉત્પન્ન થયો અને રાજાને કહ્યું કે, “મારા માટે એકથંભિયો મહેલ તૈયાર કરાવો.' દુઃખે કરીને રોકી શકાય એવી સ્ત્રીહઠથી સંતાપ પામેલારાજાએ રાણીની વાતનો સ્વીકાર કરી અભયકુમારને આજ્ઞા કરી. ત્યાર પછી તે એક સુથારને સાથે લઈ સ્તંભ માટે મહા અટવીમાં ગયો. ત્યાં તેઓએ ઘટાદાર અને
