Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૫૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ ગયા. “ધર્મલાભ' એ પ્રમાણે બોલ્યા. એટલે અંતઃપુરની સ્ત્રીઓએ સંજ્ઞા કરી કે, “મુંગા મુંગા ચાલ્યા જાવ' એમ તેમની અવહેવલના-અપમાન કર્યું. “ધર્મલાભ' શબ્દ શ્રવણ થતાં કુમારો તેમની પાસે આવ્યા. કુમારો એ બારણાં બંધ કર્યા. તેમને વંદન કર્યું. “તમે નૃત્ય કરો એમ કહ્યું એટલે સાધુએ કહ્યું કે, “ગીત-વાજિંત્ર સિવાય નૃત્ય કેવી રીતે થાય?” એમ કહ્યું, એટલે બંને કુમારોએ કહ્યું કે, “અમે બંને તે કરીશું.” શરૂઆતમાં જ ગીત વાજિંત્ર બેસુર અને આડાઅવળા તાલ ઠોકવા લાગ્યા.ગીત-વાજિંત્રોનો સમાન તાલ, સુર ન થવાથી નૃત્ય બરાબર કરી શકાતું નથી, એટલે સાધુને કોપ થયો. “વિષય તાલમાં હું નૃત્ય નહિ કરીશ, કારણ કે, નૃત્યમાં તે વિડંબનારૂપ છે.” એટલે બંને કુમારો તેના હાથ પગ વગેરે શરીરના અવયવો ખેંચવા લાગ્યા. એટલે યતના-પૂર્વક અત્યંત પીડા ન થાય, તેમ તેની સાથે બાહુયુદ્ધ કરીને તેમને ચિત્રામણમાં આલેખેલાં ચિત્રો સરખા સ્તબ્ધ બનાવ્યા. સાધુ તે સ્થાનેથી બીજે ચાલ્યા ગયા. કુમારોના શરીરની પીડા તેમ જ તેમને ભોજનનો અંતરાય થયો-એમ વિચારી તે સાધુએ ભિક્ષા-ભ્રમણ ન કર્યું. - તપ કર્યો અને એકાંત સ્થાનમાં સ્થિરતાકરી. ત્યાં વિચાર્યું કે, “આ મારી ચેષ્ટા સુંદરપરિણામવાળી કેમ થાય ?” તે સમયે જમણા અંગનું ફરકવું વગેરે શુભ નિમિત્ત કંઈક બન્યું. તેથી નક્કી ચારિત્ર થસે-તેમ તેને ધૃતિયોગ થયો. ત્યાર પછી સ્વાધ્યાય કરવાનું શરુ કર્યું. સમરકેતુ રાજાને પરિવારેકુમારનો વૃત્તાન્ત જણાવ્યો.
રાજા ગુરુ પાસે આવીને કુમારના અપરાધ માટે ક્ષમા માગવા લાગ્યા. તેને ગુરુએ કહ્યું કે, “કોઈ સાધુએ કુમારોને થંભાવ્યા છે, તે હું જાણતો નથી.” પછી સાધુઓને પૂછયું, સાધુઓએકહ્યું કે, “અમારામાંથી કોઈએ આ કરેલ નથી.” રાજાએ કહ્યું કે, “સાધુ સિવાય કોઈ કુમારને થંભાવી ન શકે.” એટલે નવીન આવનાર સાધુ ઉપર શંકા થઈ, રખે કુમારોને તેણે આમ કર્યું હોય. એટલે ગુરુએ રાજાને જણાવ્યું કે, એક પરોણા સાધુ આવેલા છે, ત્યાર પછી રાજા તેમની પાસે ગયા. એટલે રાજએ મોટા ભાઈ તરીકે તેમને ઓળખ્યા. તેમને દેખી રાજા શરમાઈ ગયા. મુનિઓનેશિક્ષા કરવા માટે ઠપકો આપ્યો. તે બદલ મિથ્યાદુષ્કત આપ્યા પછી કુમારો માટે વિનંતિ કરી કે, “તેમને સાજા કરી આપો.” “તે કુમારોને હું સમ્યગદર્શનજ્ઞાનચારિત્ર સાથે જોડવાની ઇચ્છા કરું છું. તે કુમારોને પૂછો.” એ પ્રમાણે મુનિએ કહ્યું, એટલે યુવરાજે કહ્યું કે, તેઓ બોલવા કે જવાબ આપવા શક્તિમાન નથી. એટલે સાધુકુમારોના સ્થાને ગયા. એટલે મુખભાગને સ્વસ્થ કર્યો. ધર્મ શ્રવણ કરાવ્યો, પછી પૂછયું, એટલે તેમને સંવેગ થયો. કેવી રીતે ? તે કહે છે –
- તેવા પ્રકારના જન્માન્તરમાં કરેલા ગુણજ્ઞ પ્રત્યે પ્રમોદ વગેરે ચાર ભાવનાઓ રૂપી ધર્મકલ્પવૃક્ષના મૂળરૂપ બીજના અભ્યાસથી તેઓને સંવેગ થયો. તેમાં રાજકુમારને એવા પ્રકારની ભાવના થઈ કે, “આ આપણા ઉપકારી આ પ્રમાણે થયા કે, આ રીતે પણ ધર્મ પમાડ્યા.” પુરોહિતપુત્રને પણ રાજપુત્ર જેવી જ ભાવના થઈ, પરંતુ આ પ્રમાણે અવિધિથી-બલાત્કારથી દીક્ષા લેવડાવી, તે માટે ગુરુ ઉપર દ્વેષ થયો. ગુરુ ઉપર કરેલા વૈષ બદલ માવજીવ સુધી તે દોષની આલોચના પ્રાયશ્ચિત્ત ન કર્યા. તેવા શલ્ય-સહિત મૃત્યુ થયું. દેવલોકમાં ગયા પાંચે ઇન્દ્રિયોના શબ્દાદિક ઉદાર ભોગો મળ્યા. માલા કરમાય, કલ્પવૃક્ષો કંપે શોભા અને લજાનો
