Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૨૫ યુક્ત હોવાથી ઠેકાણે ઠેકાણે લોકો બોલતા હતા કે, આ સુગંધ માલતીની છે, આ કેવડાની, આ મોગરાની, આ ગુલાબની, આ ચંપાની સુગંધ છે, એ પ્રમાણે જેમાં નામો નિરૂપણ કરવામાં આવતાં હતાં, વળી જેમાં. ચંદનવૃક્ષોની શાખાઓ-ડાળીઓ પવનથી આંદોલિત થતી હતી, તે કારણે તેનો સંપૂર્ણપરિમલ મલયાચલથી નીકળી પૃથ્વીતલને શાન્ત કરતો હતો. ઉદ્યાનપાલકોએ દધિવાહન રાજાને પ્રાર્થના કરી કે, “હે સ્વામી ! વસંતરાજ પૃથ્વીતલમાં ઉતર્યા છે. ઉત્પન્ન થયેલા કૂતૂહલવાળા રાજા અતિવિશાળ સમૃદ્ધિ સહિત, અનેક શ્રેષ્ઠી પ્રમુખ નગર લોકોને સાથે લઈ નગરમાંથી નીકળ્યો. દેવી અભયા, પુરોહિતપત્ની કપિલા તથા ત્રીજી સુદર્શનશેઠની પત્ની મનોરમા શિબિકામાં બેસીને જતી હતી.
તે સમયે જેણે પોતાના દેહની કાંતિથી દિશામુખો પ્રકાશિત કરેલાં છે - એવી ચંદ્રકળા માફક શોભતી ચારે બાજુ પુત્રોથી પરિવરેલી, પોતાના વૈભવનુસાર વસ્ત્રભૂષા કરેલીમનોરમાને અભયા રાણીએ દેખી અને “કપિલાને પૂછયું કે, “ક્યા પુણ્યશાળીની આ પત્ની છે ?” તે ક્ષણે કપિલા હાસ્યકરતી બોલી કે - “અહો ! આશ્ચર્યની વાત છે કે આ મનોરમાનો પતિનપુંસક હોવા છતાં વગર દોષે આટલા પુત્રોને જન્મ આપ્યો.” અભયાએ પૂછયું કે, “તેનો પતિ નપુંસક છે, તે કેવી રીતે જાણ્યું?” પૂર્વનો બનેલો વૃત્તાન્તપ્રગટ કરીને કપિલાએ સર્વ કહી જણાવ્યું. “કામશાસ્ત્રમાં કહેલા પ્રપંચથી એકાંત વિમુખ તારી સરખી પરસ્ત્રી માટે તે નપુંસક છે, પરંતુ જિનશાસમાં અનુરાગી એવી પત્ની શ્રાવિકા મનોરમા વિષે નપુસંક નથી. તો તે એમ કેમ કહ્યું કે આ ઘણી ચતુર છે કે, જેણે આટલા પુત્ર-ભાંડરડાઓને જન્મ આપ્યો અને નિષ્કલંક રહી લોકોના અપવાદનું રક્ષણ કર્યું. પોતાનો સુંદર ચરિત્રવાળો સુદર્શન પતિ મનોરમાનો છે.” સાચી હકીકત જાણવામાં આવી, એટલે કપિલા વિચારવાલાગી કે, ખરેખર તે ધૂર્તજનથી હું ઠગાઈ છું કાર્ય વીતી ગયા પછી હવે તેને ઠગવાનો મારો કોઈ ઉપાય નથી, એટલે અભયા રાણીને ઉત્તેજિત કરવા કહ્યું કે – “જો મારા માટે તે નપુંસક નીવડ્યો,તો હવે હું પણ જોઉં છું કે, હું તેને પુરુષ બનાવવામાં કેટલી અતિકુશલ નીવડે છે ?” ત્યારે અભયા રાણીએ કહ્યું કે, “જો હું તેને રમાડવા સફળ ન થાઉં, તો નક્કી જાવજીવ અતિનીચ ચરિત્રવાળા આ સ્ત્રીપણાનો ત્યાગ કરવો-અર્થાત્ મારે અગ્નિનું શરણ લેવું-બળી મરવું” આ પ્રતિજ્ઞા કરીએ સમય થયો એટલે નગરમાં પ્રવેશ કર્યો.
ત્યાર પછી પંડિતા નામની ધાવમાતાને કહ્યું કે - “સુદર્શન સાથે રતિ-સમાગમ થાય,તેમ જલ્દી પ્રયત્ન કર. એ કાર્ય નહિ થશે, તો મારું જીવન નથી.' ત્યારે પંડિતાએ કહ્યું કે, “આ તારો વિચાર સુંદર નથી. તે તો પરસ્ત્રીઓ માટે એકાંત સહોદરપણું જ વહન કરે છે – અર્થાત્ પોતાની પત્ની સિવાય દરેક સ્ત્રીઓને સગી બહેન સમાન જ ગણનારો છે. તો પછી તારા સરખી રાજપત્ની માટે તો બીજું કેમ હોઈ શકે ?” ત્યારે રાણી કહેવા લાગી કે, “કોઈ પ્રકારે તારે મને તેને અહિં લાવીને હાજર કરવો જ પડશે. કારણ કે, કપિલા સમક્ષ મેં આવી પ્રતિજ્ઞા કરેલી છે. ધાવમાતાએ વિચાર્યું કે, “આ વિષયમાં એક સુંદર ઉપાય છે. તે સુદર્શન પર્વદિવસે ચાર પ્રકારના પૌષધ કરે છે, ત્યારે શૂન્ય અવાવરા ઘરમાં કે મસાણમાં એકાંતમાં જીવિતનિરપેક્ષ બની કાઉસ્સગ-પ્રતિમાપણે એકલો રહે છે. તે વખતે રાત્રે કોઈ ન જાણે તેવી
